KAN, KAN ÜRÜNLERİ VE TRANSFÜZYON KAN Kan

Transkript

KAN
KAN, KAN ÜRÜNLERİ VE
TRANSFÜZYON
Dr Sengül ÖZMERT
Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji Eğitim ve
Araştırma Hastanesi
●  Kan vücutta oksijeni, besin maddelerini, hormonları,
vitaminleri ve antikorları dokulara taşıyan ve oluşan
karbondioksit ve atık maddelerini vücuttan
uzaklaştıran, pıhtılaşma, humoral ve hücresel
savunmayı sağlayan yaşamsal sıvıdır
Kan Transfüzyonu Tarihçe
Kan bankası
1462>Kayıt edilen ilk transfüzyon girişimi
Roma’da Papa VIII İnnocent
1665>Hayvandan hayvana transfüzyon
Richard Lower
1667>Hayvandan (koyun) insana transfüzyon
Jean-Babtiste Denis
1818>İnsandan insana transfüzyon (kayıtlara
geçen ilk hayat kurtarıcı transfüzyon)
James Blundell
1901>ABO kan grubunun bulunması
Karl Landsteiner
1939>Rh faktörünün bulunması
Karl Landsteiner ve Wiener
1940>Cross-Matching’in bulunması
Kan Ürünlerinin Saklanması
TAM KAN
Tam kan
Eritrosit
Trombosit
Granülosit
TDP
Kriyopresipitat
YER
Buzdolabı
Buzdolabı
Oda
Oda
Derin dondurucu
Derin dondurucu
DERECE
1-6 °C
1-6 °C
20-24 °C
20-24 °C
< -18 °C
< -18 °C
Aferez ünitesi
Transfüzyonu yapan
doktor
Transfüzyonu uygulayan hemşire
ya da anestezi teknisyeni
Kan Ürünlerinin Depolanması
❖  ANTİKOAGULAN VE KORUYUCU MADDELER
o  Dekstroz ve adenin: ATP sentezlenmesini sağlayarak eritrositlerin enerji gereksinimini
karşılar.
o  Sitrat: Kan içinde bulunan kalsiyum iyonu ile etkileşerek pıhtılaşmayı engeller.
o  Sodyum bisülfat: PH ‘ı tamponlamak için kullanılır.
ACD ( Adenin – Sitrat – Dekstroz )
21 GÜN
CPD ( Sitrat – Fosfat – Dekstroz )
CPDA ( Sitrat – Fosfat - Dekstroz – Adenin )
AS-1, AS-3, AS-5
SAG-M ( Salin – Adenin – Glikoz – Mannitol )
35 GÜN
42 GÜN
TAM KAN
TAM KAN
●  Tek vericiden elde edilir
●  Tüm kan elemanlarını içerir
●  Yaklaşık 70 ml antikoagulan solüsyon vardır
●  SAG-M içerir ( 42 gün )
●  500±50 ml volümdedir
●  Faktör VIII, lökosit ve trombositler 24 saatten
uzun süre saklandığında canlılığını kaybederler
●  Saklama: +2°C +6°C
●  ABO ve Rh uyumu gerekir
Endikasyonları (sınırlıdır)
▪  Travmaya bağlı akut ve masif kan kaybı
▪  KC ve kalp cerrahisi ve transplantasyonu
gibi masif kan kaybı gelişebilecek cerrahi
operasyonlar
▪  Exchange transfüzyon
▪  Kolinesteraz eksikliği
ERİTROSİT SÜSPANSİYONU
● 
● 
● 
● 
Tek vericiden elde edilir
Tam kandan plazmanın ayrıştırılmasıyla elde edilir
Hacim: 300±50 ml
İçerik:
- Plazma: 20-90 ml
- Eritrosit: 200-250 ml
- Hematokrit: % 60-80 (SAG-M ve ADSOL )
Eritrosit Süspansiyon Çeşitleri
●  Yıkanmış eritrosit süspansiyonu
●  Lökositten fakir eritrosit süspansiyonu
●  Işınlanmış eritrosit süspansiyonu (2500cGy)
●  Dondurulmuş eritrosit süspansiyonu
( Nadir bulunan kan grupları için bu özel işlem yapılır. )
●  Saklama: +2 +6 °C’de
●  Antijen uyumu: ABO ve Rh uyumu gerekir
Lökositten Fakir Eritrosit
Süspansiyonu Endikasyonu
Yıkanmış Eritrosit Süspansiyonu
Transfüzyonu Endikasyonları
● 
● 
● 
● 
● 
● 
IgA eksikliği
Ağır ürtiker
Alerjik reaksiyon (tekrarlayan)
Anafilaksi
Filtre edilmiş kan takılmasına rağmen ateş
reaksiyonu olan olgularda
● 
● 
● 
● 
● 
● 
1. 
Kök hücre alıcıları
Akut ve kronik lösemiler
Konjenital immun yetmezlik sendromları
Kök hücre nakli ile tedavi edilme potansiyeli olan
hematolojik malignitesi ve solid tümörü olanlar
İntrauterin transfüzyon
Yenidoğan hemolitik hastalığı
Hemoglobinopati veya talasemi
Alloimmünizasyonu, CMV geçişi, febril
nonhemolitik transfüzyon reaksiyonunu
önlemek
Lökositten Fakir Eritrosit
Süspansiyonu
Alloimmunizasyon
Filtrasyon Yöntemi:
Alıcıya kendinde olmayan eritrosit antijeni
içeren bir kan ürünü verilmesi sonrasında bu
antijene karşı antikor oluşturmasıdır.
1-HASTA BAŞI FİTRELER (Önerilmez)
2-LABORTUVAR-DEPOLAMA ÖNCESİ FİLTRELEME (Önerilir)
(Lökositlerden salınan sitokinlerin birikimini önler)
Lökosit filtreleri veya aferez yoluyla lökosit
azaltımı yapılmış kan ürünü kullanımının
alloimmünizasyon riskini azalttığı gösterilmiştir.
Işınlanmış Eritrosit Süspansiyonu
Endikasyonları
TROMBOSİT SÜSPANSİYONU
●  Allogenik kök hücre alıcıları ve vericileri
●  Otolog kök hücre nakil hastaları
Random verici trombosit
(RT) özellikleri
Aferez (tek verici)
trombosit (AT) özellikleri
●  HLA uygun vericiden alınan kan ürünü (Graft versus
●  Tam kandan satrifüjle
●  Bir vericiden aferez işlemi ile
● 
● 
● 
● 
● 
● 
host hastalığı)
1. veya 2. derece akrabalardan alınan kan ürünü
Şiddetli immün yetmezlik, hematolojik malignite,
Hodgkin hastalığı
Pürin analogları ile tedavi edilen hastalar
İntrauterin transfüzyonlar
Prematür ve yenidoğanlar
Exchange transfüzyon yapılan yenidoğanlar
● 
● 
● 
● 
● 
TROMBOSİT SÜSPANSİYONU
Random verici trombosit (RT)
özellikleri
Aferez (tek verici) trombosit
(AT) özellikleri
●  RT transfüzyon
●  1 Ü AT
terapötik doz: 1Ü/10
kg (normal erişkinde
4-8 Ü)
●  70 kg bir erişkinde 1Ü
RT trombosit sayısını
5-10.000/µl kadar
arttırır
5-6Ü RT
süspansiyonun içerdiği
trombosit sayısı
kadardır
●  70 kg erişkinde 1Ü AT
trombosit sayısını
30-50.000/µl arttırır
hazırlanır
Hacim: 50-70 ml
İçerik:
●  Trombosit: 5-6 x 10¹⁰
●  Plazma
●  Lökosit (<5x10⁷)
Depolama: 20-24 °C
saklanmalı
Raf ömrü 5 gündür(ajitatörle)
ABO ve Rh uyumu gerekir
toplanan kan ürünüdür
●  Hacim: 200-250 ml
●  İçerik:
●  Trombosit: 3x10¹¹
●  Lökosit <50x10⁶
<1x10⁶
●  Depolama: 20-24 °C
saklanmalı
●  Raf ömrü 5 gündür(ajitatörle)
Trombosit Süspansiyonu
KLİNİK KULLANIMDA YAKLAŞIM
Trombosit süspansiyonlarının transfüzyonunda
belirleyici özellikler:
➢  Trombosit sayısı
➢  Klinik tablo
➢  Kanama varlığı
➢  Trombositlerin fonksiyonu
Trombosit süspansiyonu kullanımı için önerilen eşik değerler
Durum
Major cerrahi
Beyin ve göz cerrahisi
Sirozda invaziv işlem
Kardiyopulmoner bypass
Santral venöz kateter takılması
Parasentez/torasentez
Solunum yolları biopsisi
GIS biopsisi, KC biopsisi
Sinüs aspirasyonu/diş çekimi
Renal biopsi
Lomber ponksiyon
KİA ve KİB
Gastrointestinal endoskopi
Fiberoptik bronkoskopi
Önerilen eşik değer
>80x10³/µL
100x10³/µL
50Xx10³/µL
50-60x10³/µL
40-50x10³/µL
40-50x10³/µL
40-50x10³/µL
40-50x10³/µL
40-50x10³/µL
>50x10³/µL
>20x10³/µL
20x10³/µL
>20 (20-40) x10³/µL
>20 (20-50) x10³/µL
Trombosit sayısı;
>20.000/µL
<10.000/µL
<5000/µL
Taze Donmuş Plazma
ciddi spontan kanama riski
ciddi kanama
ölümcül kanama
Taze Donmuş Plazma
●  Tanım: Tam kan alındıktan sonra 6 saat içinde +2 -6°C de
santrifüj edilmesi ile elde edilen plazmadır.
●  Saklama: -18°C’de 3 ay, <-25°C 3 yıl
●  Hacim: 200-250 mL
●  Transfüzyon öncesi süreç: 37°C’de plazma çözücülerde
● 
● 
● 
● 
çözdürülür ve çözündükten sonra 1-6°C’de 24 saat
saklanabilir (oda ısısında ise 4 saat içinde kullanılmalıdır)
ABO uyumu aranır, Rh uyumu aranmaz.
Uyumluluk testleri gerekmez (Cross match)
Işınlama ve filtrasyon yapılmaz
İçerik:
● 
● 
● 
● 
Isısı kontrol edilemeyen yerde plazma eritilemez
Isı 38°C geçmemeli 40°C’den sonra plazma
proteinlerinde denatürasyon başlayabilmekte
Koagülasyon faktörleri: tüm pıhtılaşma faktörlerini içerir
Proteinler: Globulin, albumin vs
Doğal antikoagulanlar (protein C, protein S, antitrombin)
Canlı hücreler, eritrosit içermez
Taze Donmuş Plazma
Plazma Eritme Cihazları Taze Donmuş Plazma
Endikasyonları
1.  Multipl pıhtılaşma faktör eksikliğine bağlı
kanamalarda
a. 
b. 
c. 
d. 
Kumadin tedavisi
K vitamin eksikliği
DIC
Ağır KC yetmezliği
2.  Trombotik Trombositopenik Purpura (TTP)
3.  Masif transfüzyon
Kriyopresipitat
Kriyopresipitat
●  Tanım: TDP’nın 1-6°C’de çözündürülüp santrifüj edilerek hazırlanan,
plazmanın kriyoglobulin fraksiyonunu içeren bileşenidir
●  Saklama: -18°C’de 3 ay, <-25°C 3 yıl
●  Hacim: 30-40 ml
●  Transfüzyon öncesi süreç: 37°C’de plazma çözücülerde çözdürülür ve 6
● 
● 
● 
● 
● 
saat içinde kullanılır (20-24°C’de). Kriyopresipitat üniteleri havuzlanmış
ise 4 saat içinde kullanılmalıdır.
ABO uyumu gereklidir
Rh uyumu aranmaz.
Uyumluluk testleri gerekmez (cross match)
Işınlama ve filtrasyon yapılmaz
İçerik:
● 
● 
● 
● 
Endikasyonları
1.  Hipofibrinojenemi
2.  Disfibrinojenemi
3.  FVIII eksikliği
4.  FXIII eksiklği
5.  Von Willebrand Hastalığı
FVIII: 80-120 Ü
Fibrinojen: 150-250 mg
FXIII: 40-60 IU
vWF : 80-120 IU
Granülosit Süspansiyonu
Granülosit Süspansiyonu
●  Uyarılmış vericiden aferez yöntemi ile elde edilir
●  Saklama: 22°C’de ve ajitasyon uygulanmaz
Endikasyonları:
●  ABO ve Rh uyumu olmalı, cross match gereklidir
1.  Konjenital veya edinsel kemik iliği yetmezlikleri
●  Raf ömrü 24 saat (mümkün olan en kısa zamanda
● 
● 
● 
● 
transfüzyon yapılmalı)
Mikrobiyolojik tarama testleri tamamlanmalı
En az 3-4 gün süreyle 1-4x109 /kg dozunda kullanılması
önerilmektedir
Doz 1-2 saat içinde uygulanmalı, ışınlanmalı ve lökosit
filtresi kullanılmamalı, standart kan seti kullanılmalı
Transfüzyon sırasında hafif ateş ve titreme görülebilir
Hipotansiyon ve solunum yetmezliği gibi ciddi yan etki
oranı %1dir
nedeni ile ateşi kontrol edilemeyen ağır nötropenisi
olan hastalarda
2.  Fungal veya bakteriyel enfeksiyonu olan ancak
tedaviye yanıt vermeyen hastalarda
3.  Sebebi bilinmeyen ateşi olan ve nötropenisi olmayan
sepsis hastalarına uygulanmalıdır
Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu
Kan transfüzyonu bir organ naklidir
antijen
A antijeni
B antijeni
A ve B antijeni
Antijen yok
Operasyon Sırasında Kan Kaybının
Hesaplanması
Tamamen ıslanmış bir tampon (4x4) 10 mL
Islanmış kompres 100-150 mL
Transfüzyonda Kullanılacak Kan
Ürünlerinin Miktarları
Kan ürünü
Verilecek miktar
Dozun etkisi
Eritrosit süspansiyonu
10-15 cc/kg
Hb 2-3 gr/dL artar
Trombosit süspansiyonu
5-10 cc/kg
Klinik değerlendirme
Taze donmuş plazma
10-15 cc/kg
Lökosit
>1x10⁹ nötrofil/kg
Kriyopresipitat
1-2Ü/10kg
Fibrinojen 60-100 mg/dL
artar
Hemodinamik verilerin takibi
Aspiratörde toplanan kan
miktarı (yıkama sıvıları)
Sızıntıların cerrahi ekip ile
beraber değerlendirilmesi
Laboratuvar yöntemleri
Tahmini Kan Volümü Değerleri
Transfüzyon Gereksinimi Sınırları
●  Kan volümünün <%15 kaybı: Anlamlı klinik bulgu
Yenidoğan
Prematür
Term
Çocuk
Erişkin
95 mL/kg
85 mL/kg
80 mL/kg
Erkek
75 mL/kg
Kadın
65 mL/kg
oluşturmaz. Transfüzyon gerekli değildir
●  Kan volümünün %15-30 kaybı: Kristaloid ve
kolloid ile volüm replasmanı yapılmalıdır
Transfüzyon genellikle gereksizdir
●  Kan volümünün %30-40 kaybı: Kristaloid ve
kolloid ile volüm replasmanı yanında hemoglobini
yükseltmek için transfüzyon gerekebilmektedir
●  Kan volümünün >%40 kaybı: Kan transfüzyonunu
da içeren hızlı volüm replasmanı gereklidir
Otolog Kan Transfüzyonu
●  Tanım: Hastanın kendisinden alınan kan ve kan
ürünlerinin tekrar kendisi için kullanılmasıdır
1. 
Predepozit Otolog transfüzyon
2. 
Akut normovolemik hemadilüsyon
3. 
Salvage
●  Avantajları:
●  Transfüzyonla bulaşan hastalık riskinin azalması
●  Alloimmünizasyonun önlenmesi
●  Alloantikorları olanlara uygun kan bulma imkanı
●  Dezavantajları:
●  Bakteriyel kontaminasyon
●  Hipervolemi
●  Transfüze edilmezse imha edilmesi ve maliyet
Predepozit Otolog Transfüzyon
●  Planlanan cerrahiden 3-6 hafta önce
●  4-7 günde 1 Ü
●  Toplam 2-4 Ü toplanması
●  Duruma göre eritrosit ya da trombosit konsantreleri
aferez yöntemiyle toplanabilir
●  2 veya 3 Ü eritrosit süspansiyonu
●  4 veya 10 Ü trombosit süspansiyonu toplanabilir
●  Kullanılmayan ürünler imha edilir
●  Sadece fizyolojik eritropoez temelleri ile ilgili protokoller
izlendiği sürece kan transfüzyonu ihtiyacını azaltabilir
Akut Normovolemik Hemadilüsyon (ANH)
●  Ameliyattan hemen önce hasta kanının flebotomi yoluyla
toplanıp, azalan kan hacminin kristaloid ve kolloidlerle
tamamlanıp hematokritin %32’nin altına
düşürülmesidir
●  Alınan kan intra-postoperatif dönemde hastaya geri
verilir
●  Amaç viskoziteyi azaltarak mikrosirkülasyonun
düzeltilmesi ve kullanılacak allojenik kan miktarının
azaltılmasıdır
Predepozit Kan Bağışının Kontrendikasyonları
▪  70 yaş üzeri
▪  Vücut ağırlığı 10 kg altındaki çocuklar
▪  Aktif bakteriyel enfeksiyon varlığı
▪  Hb konsatrasyonu 10-11 g/dL ‘nin altında olması
▪  HBV, HCV, HIV ve (gerekliyse) HTLV +
▪  Unstabil anjina, ciddi aort darlığı, siyanotik kalp
hastalığı, 3-6 ay içinde MI veya SVO geçirmek veya
kontrol edilemeyen HT gibi stabil olmayan klinik
durumlarında önerilmez
Akut Normovolemik Hemadilüsyon (ANH)
●  ANH dezavantajı
●  Toplama ve infüzyon için büyük damar ihtiyacı
●  Hemodinamik instabilite yapabilir
●  Devamlı monitörizasyon gerekir
●  Sıvı yüklenmesine yol açabilir
Salvage
●  Tanım: Operasyon sahasından toplanan kanın, basit
filtrasyon ve yıkama işleminden sonra hastaya geri
verilmesidir
●  En uygun olgular; beklenen kayıp 500 ml’den fazla olan
Transfüzyon Pratiği
Alıcının adı, soyadı ve dosya
numarası
Ünite numarası
Çapraz karşılaştırma
sonuçları
ABO ve Rh (D) grupları
hastalardır
●  Ucuz ve basit
●  Dezavantajı:
●  Debris (döküntü, atık)
●  Aktive koagulasyon faktörleri
●  Serbest Hb hastaya verilebilir
●  Bakteriyel kirlenme veya malign hücre olması
Son kullanma tarihi
Komponentin adı, lökosit
filtreleme, ışınlama veya
yıkama işlemi uygulanmışsa
uyarı etiketi
Enfeksiyon tarama testleri
(HBsAg, anti HCV, anti HIV1-2,
sifiliz)
durumunda yapılmamalı
Kontrol edilmeli
Damar yolu
Tranfüzyon Öncesi Yapılması Gerekenler
1. 
Ürün gözle kontrol edilmeli. Hemoliz, büyük partikül, pıhtı olan kanlar
kullanılmamalı tutanakla kan merkezine geri gönderilmeli
2. 
Transfüzyon için sete takılan kan her ne şartta olursa olsun geri kan
dolabına konulmaz, kullanılmayacaksa veya yarım kalmışsa imha
edilmelidir
▪  Bebeklerde 22-24 gauge
▪  Erişkinde 18-20 gauge
Saklama ve kullanma
▪  Her kan ürünü kendi saklama koşullarında depolanır ve
nakledilir
▪  Eritrosit süspansiyonu ve tam kan, kan dolabından
çıktıktan sonra 4 saat içinde transfüzyon bitmelidir
▪  TDP sadece plazma eriticilerde eritilmeli ve eritildikten
sonra hemen kullanılmalı (hemen kullanılmayacaksa
transfüzyona kadar maksimum 24 saat +4°C’de kan
dolabında muhafaza edilebilir)
▪  Trombositler oda ısısında kullanılır
Kan Isıtma Aletleri
Kan hangi durumlarda ısıtılmalı
▪  Soğuk aglütinin bulunanlarda
▪  Kriyoglobulinemide
▪  Masif kan transfüzyonunda
▪  Bebeklerde
▪  Yaşlılarda
Kan su içinde ısıtılmaz(Isı kontrollü cihaz gereklidir)
Transfüzyon uygulamasında dikkat edilecek hususlar
▪  Tüm kan komponentleri için standart kan filtresi kullanılmalı
▪  Zorlanarak yapılan uygulamalar mekanik hemolize yol
açabileceğinden eritrositler şırınga ile verilmemeli
Transfüzyon ilkeleri
●  Serum fizyolojik
(%0,9NaCl)
●  %5 albumin
●  ABO uygun plazma
●  Ringer laktat
●  Dekstroz
●  %0,45 saline
●  Antibiyotik
●  TPN
▪  İnfüzyon pompalarında cihaza uygun kan seti ile kullanılmalıdır
▪  İlk 5-10 dk süresince hasta gözlem altında tutularak yavaş (2ml/dk)
verilmeli, transfüzyon boyunca yan etkiler açısından periyodik olarak
hasta değerlendirilmelidir
▪  Dolaşım yüklenmesine karşı yavaş infüzyon gerekiyorsa (4 saatten
uzun) ünite pediatrik torbalara bölünerek kullanılmalıdır
Kan Ürünleri Transfüzyonu İçin Eşik
Değerler
Bunlar dışında hiçbir sıvı veya ilaç, kan torbası içine
konulamaz, kan seti ile aynı setten verilemez veya puşe edilemez
Pediatri ve Yenidoğanda Transfüzyon
●  İlk 4 ayda transüzyon eşikleri
Kan Ürünü
Transfüzyon Eşiği
Eritrosit
Hb ≤7 g/dL
Trombosit
≤ 20.000/dL veya < 50.000 +kanama veya
invazif işlem
Kryopresipitat
Fibrinojen ≤ 115 mg/dL
TDP
PT > 16 saniye, INR > 1.5, aPTT > 35
saniye
● 
● 
● 
● 
● 
Ciddi solunum hastalığı Hb<13 g/dl
Orta düzeyde solunum hastalığı Hb<10 g/dl
Ciddi kardiyak hastalık Hb<13 g/dl
Major cerrahi girişim Hb<10 g/dl
Semptomatik anemi Hb<8 g/dl
●  Takipne , Taşikardi, Apne, Bradikardi, Beslenme güçlüğü
●  Çocukluk ve adölesan dönemi
● 
● 
● 
● 
● 
>%25 akut kan volümü kayıpları
Perioperatif dönem Hb<8 g/dl
Ciddi kardiyopulmoner hastalık Hb<13 g/dl
Semptomatik kronik anemi Hb<8 g/dl
Kemik iliği yetersizliği Hb<8 g/dl
Pediatrik Trombosit Transfüzyonu
Eşik Değerleri
●  Yaşamın ilk 4 ayında
●  <100x10³/µl kanama varsa
●  <50x10³/µl invaziv girişimler
●  <20x10³/µl klinik olarak stabil ise
●  <100x10³/µl klinik olarak stabil değil ise
●  Kalitatif trombosit hastalıklarında riskli kanama varlığı veya
invaziv girişim sırasında trombosit sayısına bakılmaksızın
●  Çocuk ve adölesanlar
●  <50x10³/µl kanama varsa
●  <50x10³/µl invaziv girişimler
●  <20x10³/µl kemik iliği yetmezliği+ kanama riski
●  Trombosit sayısı <10x10³/µl ve kemik iliği yetmezliği+ kanama
Tranfüzyon Reaksiyonları
Akut transfüzyon reaksiyonları (ATR)
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
Akut Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu (AHTR)
Febril Nonhemolitik Transfüzyon Reaksiyonu (FNHTR)
Hafif Allerjik Reaksiyon
Anaflaktik Reaksiyonlar
Transfüzyon ile İlişkili Akut Akciğer Hasarlanması (TRALI)
Transfüzyon ile İlişkili Dolaşım Yüklenmesi (TACO)
Transfüzyon ile İlişkili Sepsis
Hava Embolisi
Hipokalsemi/ Sitrat Toksisitesi
Hipotermi
Hiperkalemi
riski şart değil
●  Kalitatif trombosit hastalıklarında riskli kanama varlığı veya
invaziv girişim sırasında trombosit sayısına bakılmaksızın
Akut Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu - 1 (AHTR)
▪  Ig M aracılı
▪  ABO uyumsuz eritrosit transfüzyonu ile ortaya
çıkar. Nadiren plazma ve trombosit infüzyonu ile de
gerçekleşebilir
▪  Nedeni tıbbi hata
▪  %85’den fazlasında ABO sistemini ilgilendiren basit
tanımlama hataları bulunur
▪  Transfüzyonu takiben 24 saat içinde, çoğunlukla ilk
dakikalarda ortaya çıkar
Akut Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonları - 3 (AHTR)
▪  Hemolizin klinik ve laboratuvar bulguları
▪  Klinik bulgular
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
Ateş, titreme
Yüzde kızarma, göğüs ağrısı, sırt ve bel ağrısı
Bulantı, kusma, ishal
Hipotansiyon, solgunluk, sarılık
Oligoanüri, koyu renkli idrar
Yaygın kanama , infüzyon yapılan ven boyunca ağrı
Anksiyete
▪  Laboratuvar bulguları
● 
● 
● 
● 
● 
Hemoglobinemi, hemoglobinüri
Serumda düşük haptoglobulin
Serumda indirekt bilirubin artışı
Serumda artmış LDH ve AST
Düşük Hb seviyesi
Akut Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu - 2 (AHTR)
Klinik seyri;
●  Alıcının antikor yoğunluğu
●  Transfüze edilen hacim ve transfüzyon hızı
Akut Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonları - 4 (AHTR)
Tedavi
●  Şüpheli durumlarda transfüzyon hemen durdurulmalı
●  Damar yolu açık tutulmalı
●  Hastadan kan örneği alınmalı, kan torbası ile beraber gerekli testler için
kan merkezi ve laboratuvara gönderilmeli
●  İyi hidrasyon sağla (İdrar miktarını 100 ml/saat üzerinde tut)
●  Furosemid
●  Mannitol
●  Düşük doz dopamin
●  Gerekirse diyaliz (oligüri BY gelişirse)
●  TDP, kriyopresipitat, trombosit replasmanı ile tüketilen komponentler
yerine konur
●  Ağır olgularda plazma değişimi
Nonhemolitik Febril Transfüzyon Reaksiyonu (FNHTR)
▪  Transfüzyon sırasında veya ilk 4 saati içinde diğer ateş
yapan nedenler olmaksızın meydana gelir
▪  Ateş (≥38°C veya transfüzyon öncesi değerden ≥1°C )
Hafif Alerjik Reaksiyon
▪  Transfüzyon sırasında ya da ilk 4 saat içinde içinde
meydana gelir
▪  Sadece mukokutanöz semptom ve bulguları
▪  Titreme
mevcuttur
▪  Başağrısı, bulantı, kusma
▪  Kaşıntılı makülopapüler döküntü
▪  En ciddi FNHTR; ateş ≥39°C veya transfüzyon öncesi değerden
▪  Ürtiker
≥2°C ve titreme/katılık
▪  Ateş olmaksızın da titreme ve katılık ile FNHTR olabilir
▪  ÖNLEMEK İÇİN LÖKOSİT FİLTRELERİ KULLANILIR
▪  Lokalize anjioödem
▪  Dudak, dil ve uvulada ödem
▪  Periorbital kaşıntı, eritem ve ödem
▪  Konjonktival ödem
Gecikmiş transfüzyon reaksiyonları (GTR)
Anaflaktik Reaksiyon
▪  Transfüzyon sırasında yada genellikle hemen
sonrasında meydana gelir
▪  Klinik semptom ve bulgular
▪  Mukokutanöz semptom ve bulguları
▪  Ciddi hipotansiyon
▪  Geç Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu (GHTR-
Alloimmünizasyon)
▪  Transfüzyon İle İlişkili Graft Versus Host Hastalığı
(TA-GVHD)
▪  Hipotoni, senkop
▪  Post Tansfüzyon Purpura
▪  Boğazda gerginlik, disfaji, ses kısıklığı
▪  Transfüzyon İle İlişkili Virus İnfeksiyon
▪  Stridor, nefes darlığı, öksürük, wheezing/bronkospazm
▪  Transfüzyon İle İlişkili Parazit İnfeksiyon
▪  Hipoksemi
▪  Hemosiderozis
PATOGENEZ
▪  İmmün mekanizmada; donör plazmasında %89 oranında bulunan
lökositlere karşı gelişmiş antikorların transfüzyon ile alıcıya
geçmesi sonrasında bu antikorların alıcı lökositleri reaksiyona
girmesi pulmoner alanda lökostaz ve lökosit aktivasyonu
oluşturur buna bağlı kapiller sızıntı ve pulmoner hasar görülür
(HLA antikorları-nötrofil antikorlar)
▪  İmmün olmayan mekanizmada ise; Transfüze edilen ürünün
bekletilmesi ile içerisinde gelişen lipid ve sitokinlerin nötrofilleri
aktif hale getirmesi ayrıca, donördeki gronülosit reaktivitesi ve/
veya kapiller reaktivitesi AC hasarına neden olurlar
Transfüzyon ile İlişkili Akut Akciğer Hasarlanması
(TRALI)
▪ Alıcı ile ilgili risk
faktörleri;
▪ KC nakil cerrahisi
▪ Hematolojik malignite
▪ Masif transfüzyon
▪ Kronik alkol kullanımı
▪ Şok
▪ Sigara
▪  Mekanik ventilasyon
▪ Yüksek IL-8 düzeyi
▪ Pozitif sıvı basıncı
▪  Ürünle ilgili risk
faktörleri;
▪ Üründeki plazmanın fazla
olması
▪ Multipar donör
▪ Daha önce transfüzyona
maruz kalmış verici olması
▪ Anti HLA klas II veya anti
nötrofil antikorlarının
yüksek oranda varlığı
▪ Kanın fazla bekletilmesi
KLİNİK
▪  TRALI kan ürünlerinin özellikle plazmadan zengin ürünlerin
(trombosit ve plazma) uygulamasından çok kısa süre (ilk 6 saat)
içerisinde ani gelişen;
Transfüzyon ile İlişkili Akut Akciğer Hasarlanması
(TRALI)
TANI
▪  Transfüzyonu takip eden 1-6 saat içerisinde akut başlangıçlı olması
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪  Hipoksemi + (PaO2/FiO2<300 veya SpO2<%90)
▪  AC’de bilateral infiltrasyon +
▪  Sol atrial hipertansiyon Ø
▪  Transfüzyon öncesi Akut AC hasarı (AAH) Ø
▪  AAH ile ilişkili risk faktörleri (sepsis, aspirasyon, kardiyak hasar) Ø
ile karakterize klinik tablodur
▪  Entübe vakalarda havayolu peak ve plato basınçları yükselebilir
▪  Santral venöz ve pulmoner wedge basınçları normaldir
TEDAVİ
▪  Transfüzyon devam ediyorsa durdurulmalı
▪  O₂ ve mekanik ventilasyon (%70 vakada)
▪  Hastalar genellikle övolemik bazen de hipovolemik (AC’e sıvı
sızması) olabilir. Sıvı ve vazoaktif ajanlarla desteklenmeli
▪  Diüretik verilmemeli
▪  İV steroid tartışmalı
▪  Hastaların büyük kısmı 96 saat içerisinde sekelsiz
düzelirler(mortalite oranı %13-21)
▪  Alıcıda TRALI gelişen donorün donorlüğü yasaklanmalı
Nefes darlığı
Öksürük (balgamsız)
Pembe köpüklü balgam
Siyanoz
Hipotansiyon-hipertansiyon
Cilt döküntüleri
Gecikmiş transfüzyon reaksiyonları (GTR)
Geç Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu (GHTR)
▪  Ig G aracılı
▪  Verici eritrositlerinin damar dışında (dalak-karaciğer) yıkılmasıdır
▪  Rh sub grupları ve diğer kan grubu antijenlerine karşı gelişen
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
▪ 
antikorlar sorumlu
Klinik; hafif-ağır, düşük mortalite
Neden; daha önce gelişen immünizasyon
Genellikle transfüzyondan 2-30 gün sonra ortaya çıkar
Olguların 1/3’ünde klinik Ø
Transfüzyona rağmen Hb’nin günler içerisindeki düşüşü hızlıdır
Hastaların çoğu hemolizi iyi tolere eder, gözlem yeterlidir
Bu hastalara yeniden kan vermek gerekirse ilgili antijeni taşımayan
kan verilmelidir
Gecikmiş Transfüzyon Reaksiyonları
Graft Versus Host Hastalığı:
Transfüzyon ile verilen lenfositlerin alıcı
tarafından yabancı görülmemesi, verici
lenfositlerinin ise alıcının hücrelerini yabancı
kabul etmesi sonucunda hızla
çoğalıp
dokulara saldırmasıdır
Transfüzyondan 1 ay-1 yıl sonra ortaya çıkar.
Ateş, ciltte eritem, ishal, KCFT ve bilirubin
yüksekliği, kemik iliği yetmezliği tablosu
görülür.
✓  Kanı ışınla(lenfosit çoğalmasını engeller)
✓  Yakın akraba kanı kullanma
✓  Lökosit filtrasyonu yap
Masif Kan Transfüzyonu
●  24 saat içinde total kan volümüne eşit miktarda kan
transfüzyonun yapılması
●  3 saat veya daha az bir süre içinde dolaşımdaki kan
volümünün %50’den fazlasının transfüzyonu
●  150 ml/dk kan kaybı olması halinde yapılan
transfüzyon
Masif Kan Transfüzyonunun
Yan Etkileri
Kanın Saklanması Sırasındaki Değişiklikler
●  Kanın pH’sında azalma
●  Hipotermi
●  Hemoglobinin oksijene afinitesinde artma
●  Sitrat toksisitesi ve hipokalsemi
●  Eritrosit fleksibilitesinde azalma
●  Asid-baz dengesi bozuklukları (Beş günlükten daha
●  Hemoliz
●  Potasyum, fosfat ve amonyak konsantrasyonu artışı
●  Mikroagregat gelişimi
● 
●  Trombosit fonksiyonlarında bozulma
● 
●  Faktör V ve VI’da azalma
● 
●  Protein denatürasyonu
● 
Masif Kan Transfüzyonu
eski kanlar verilirse2,3 DPG eksikliği ortaya çıkar
ve doku oksijenasyonu bozulur, laktik asid )
Hiperpotasemi
Trombositopeni (dilüsyonel) ve koagülasyon faktör
değişiklikleri (Factör V-VIII , DIC )
Pulmoner mikroembolizasyon
Hava embolisi
Masif Kanamanın Farmakolojik Tedavisi
●  Masif transfüzyona bağlı olumsuzlukların önlenmesi veya
●  Desmopressin
azaltılması için alınabilecek tedbirler
●  Antifibrinolitikler (ɛ-aminocaproic acid, tranexamic
Kan, sıvılar ve hasta ısıtılmalı
Mümkün olduğunca taze kan (en çok 5 günlük) verilmelidir
Trombosit >50.000/mm3 olacak şekilde
Hemoglobin, hematokrit, kan gazı, elektrolitler, pıhtılaşma
durumu her 5 ünitede kontrol edilir
●  EKG izlenir
●  TDP/ES ve Plt/ES oranları için kesin protokol henüz yoktur.
Transfüzyonu 1/1/1 uygulayanlar vardır ve bu oranların masif
kanamalı hastada mortaliteyi azalttığı bildirilmiştir
●  Her 4 Ü ES karşılık 1 ampul Ca Glukonat IV verilmeli
acid)
● 
● 
● 
● 
●  Topikal hemostatikler (Fibrin glue, thrombin gel)
●  Konsantre protrombin kompleksi
●  Koagulasyon faktör konsantreleri (Recombinant factor
VIIa)
●  Hipofibrinojeneminin tedavisi (Cryoprecipitate,
fibrinojen konsantresi)
Practice Guidelines for Perioperative Blood Management 2015
Kan ürünü verirken…
Lütfen mutlak
gerekliyse verin
Kâr
Masif kan kaybı
yoksa tam kan
vermeyin
Taze kan olması şart
değil; güvenli olsun yeter
Akraba kanını vermeyin
Hastanın kan grubunu
bilseniz bile mutlaka
tekrar bakın
Tüm mikrobiyolojik
testler tamamlanmış
olsun
Torbada yazan ile
hastanın kan
grubunun aynı
olmasına dikkat edin
TEŞEKKÜRLER
Zarar
Yenidoğan ise eritrositi
ışınlayın
Lökositten
arındırın
Kan giderken
hastayı yalnız
bırakmayın
Herhangi bir reaksiyon
gelişirse hemen
transfüzyonu durdur ve
o torbayı kan merkezine
gönderin
78
KAN ÜRÜNÜ KULLANIMINDA
KAN GRUBU SEÇİMİ
TEŞTttEETtTTTTTTTbbbYHYTKKÜR
TEŞEKKÜRLER
LER
VERİLECEK ÜRÜN TİPİ
HASTANIN
KAN GRUBU
HASTANIN
(PLAZMA)*
SERUMUNDAKİ
ANTİKOR
O
Anti-A
Anti-B
O
A, B, AB, O
O
A
Anti-B
A, O
A, AB
A
B
Anti-A
B, O
B, AB
B
Antikor yok
A, B, AB, O
AB
AB
AB
ERİTROSİT # TROMBOSİT
GRANULOSİT # PLAZMA
TAM KAN
Alıcı B Rh + ise hangi kan grubundan
ürün verirsin?
Alıcı B Rh - ise hangi kan grubundan
ürün verirsin?
●  Eritrosit
B, O
●  Eritrosit
BO
Rh -
●  Tam kan
B
●  Tam kan
B
Rh -
●  Trombosit
●  Plazma
B, AB
B, AB verilebilir
●  Trombosit
B AB *
●  Plazma
B AB Rh +/- farketmez
Rh +/- farketmez
*Rh - doğurabilecek bayanlara Rh +
trombosit Rhogam ile verilir
Perioperatif kan kaybını azaltma
stratejileri
Lökosit filtreleri
●  Titiz cerrahi teknik
●  Operasyon sırasında eritrosit atığının (salvage)
toplanması
▪  Eritrosit ya da trombosit süspansiyonlarının her biri
için ayrı filtre vardır
▪  Filtreleme kapasitesi LOG ile tanımlanır
●  Akut normovolemik hemadilüsyon
▪  Her ünite için 1 adet filtre kullanılmalıdır
●  Koagulopati ve hipotermiden kaçınılması
▪  İki eritrosit süspansiyonu için filtre kullanılacaksa
transfüzyon süresi 4 saati geçmemelidir
●  Kan dış ortamda 20 dakika beklediğinde ısısı 10°C
üzerine çıkmakta ve bakteriyel çoğalma
başlamaktadır
Kan ürünlerini hangi hızda verelim?
●  Eritrosit suspansiyonları kan dolabından çıktıkları andan
itibaren 1-2 saatte verilebilir
* Ancak daha uzun sürelerde verilecekse 4’er saatlik
dilimlere bölünerek dolaptan alınarak takılmalıdır
* Özel durumlar dışında ısıtmaya gerek yoktur.
●  TDP tümüyle eritildikten sonra 1-2 saate verilir
●  Trombosit ve Granülositler kısa sürede verilmelidir
Transfüzyon Endikasyonları
●  Kan volümünü yerine koymak
●  Eksik kan komponentlerini yerine koymak
(eritrosit, trombosit, lökosit, pıhtılaşma faktörleri,
plazma proteinleri)
●  Kan değişimi ve vücut dışı dolaşım uygulaması
●  Dokulara oksijen transportu sağlamak
●  Kanama ve kaogulasyon bozukluklarında

KAN, KAN ÜRÜNLERİ VE TRANSFÜZYON KAN Kan

Transkript

Benzer belgeler

(Microsoft PowerPoint - Kan Bankac\375l\375\360\375 ve Transf

11 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

yenidoğanda transfüzyon uygulamaları

19 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

(Microsoft PowerPoint - 3 - ay\376en timura\360ao\360lu)

16 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu

Kan Transfüzyonu

pastest.co.uk