Paydaş Katılım Planı - South Stream Transport BV
Transkript
Paydaş Katılım Planı - South Stream Transport BV
Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı Türkiye Bölümü, Haziran 2014 Güncelleme Kısaltmalar Kısaltma Tanım ÇED Çevresel Etki Değerlendirmesi ÇEDBD ÇED Başvuru Dosyası ÇSED Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi ÇSYP Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı ÇSYS Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemi ÇŞB Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇŞİM Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü DİB Dışişleri Bakanlığı HK Halkın Katılımı IFC Uluslararası Finans Kurumu IFC PS IFC Performans Standartları İDK İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu KÖFB Kapsam ve Özel Format Belirleme MEB Münhasır Ekonomik Bölge PMVT Paydaş ve Müzakere Veritabanı PKP Paydaş Katılım Planı STK Sivil Toplum Kuruluşu TOÖ Teknik Olmayan Özet URS-EIA-MAN-201962 i Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü Sözlük Terimler Tanım Görüş Formu Paydaşların yazılı yorum, görüş ve düşüncelerini iletebilecekleri bir form kağıdı. Görüş formları halkın katılımı toplantılarında dağıtılır ve ÇED/ÇSED belgelerinin açıklandığı ve görüşlere açıldığı yerlerde bulundurulur. Müzakere Proje lehtarları ve paydaşları arasındaki iki yönlü bir konuşmada bilgi, fikir ve endişelerin paylaşılarak paydaşların görüşlerini ifade etmesine ve bunların proje planlama ve uygulamasıyla ilgili kararlarda değerlendirilmesine olanak sağlayan süreç. Yayınlama Bilginin çeşitli şekillerde açıklanması ve sunulması (örneğin İnternet, duyuru ya da gazete ilanı yoluyla) Katılım Yayınlama ve Müzakereyi içeren faaliyet için genel terim Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemi Bir projenin faaliyetlerinin çevresel ve sosyal risk ve etkilerini yönetmek için bir sistem Şikayet Projeyle ilgili faaliyetlerden olumsuz etkilenen kişiler tarafından yapılan resmi bildirim Şikayet Prosedürü Şikayetlerin takip edilerek çözümlenebilmesi amacıyla kaydedilmesi ve yanıtlanması işlemi. Paydaş Bir projeden potansiyel olarak etkilenen ya da projeye ilgisi veya proje üzerinde etkisi olan bir kişi ya da grup. ii URS-EIA-MAN-201962 İçindekiler Kısaltmalar .................................................................................................................... i Sözlük ....................................................................................................................... ii Tablolar ...................................................................................................................... iv Şekiller ....................................................................................................................... v 1 Giriş ................................................................................................................ 1 1.1 Özet ................................................................................................................... 1 1.2 Genel Bilgiler ....................................................................................................... 2 1.2.1 Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı............................................... 2 1.2.2 South Stream Transport B.V. ..................................................................... 3 1.2.3 Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) ......................................... 3 1.2.4 Çevresel ve Sosyal Yönetim ve İzleme ....................................................... 3 1.3 Paydaş Katılımının Hedefleri .................................................................................. 4 2 Yasal Çerçeve ................................................................................................. 5 2.1 Türkiye Mevzuatı Gereklilikleri ............................................................................... 5 2.2 Finansman Standartları ve Rehber Dokümanlar ...................................................... 6 2.3 Paydaş Katılım Süreçlerinin Uyumu ........................................................................ 7 3 Paydaş Analizi ................................................................................................ 8 3.1 Yerel Kapsam ...................................................................................................... 8 3.2 Paydaş Belirleme ve Dağılımı ...............................................................................10 3.3 Yayınlama ve Katılım yöntem ve araçları ...............................................................16 3.3.2 Paydaş Katılım araçları ............................................................................16 3.3.3 İletişim kanalları .....................................................................................17 4 Tamamlanan Paydaş Katılımları................................................................... 19 4.1 ÇED Müzakereleri ...............................................................................................20 4.1.1 ÇED Raporu'nun İçeriği ve Formatı Hakkında İstişare .................................20 4.1.2 ÇED Raporu ...........................................................................................21 4.2 ÇSED Kapsam Belirleme Müzakereleri ...................................................................21 4.3 Ara ÇSED Müzakeresi ..........................................................................................22 4.4 Espoo Bildirimi....................................................................................................23 4.5 Diğer Katılım Faaliyetleri ......................................................................................23 4.6 Paydaş Yorum ve Önerilerinin Özeti ......................................................................23 4.6.1 Devlet Makamları ....................................................................................24 URS-EIA-MAN-201962 iii Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü 4.6.2 4.6.3 4.6.4 4.6.5 4.6.6 4.6.7 Balıkçılık ve deniz alanını kullanan diğer kişiler...........................................25 Karadeniz kıyı illeri halkı ..........................................................................25 Sivil toplum kuruluşları (STK'lar) ..............................................................26 Akademik ve bilimsel kuruluşlar ...............................................................26 İşletmeler ve iş ilişkileri ...........................................................................27 Devletler arası kuruluşlar .........................................................................27 5 Planlanan Faaliyetlerin Özeti ....................................................................... 28 5.1 ÇSED Müzakereleri ..............................................................................................29 5.2 ÇSED Sonrası Katılım Faaliyetleri ..........................................................................33 5.2.1 Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı .................................................................33 5.2.2 Şikayet Prosedürü'nün Yayınlanması .........................................................34 5.2.3 Proje Güncellemeleri ...............................................................................34 5.3 İnşaat ve İşletim Öncesi, İşletim ve Hizmetten Çıkarma Aşamaları ..........................34 6 Görev ve Sorumluluklar ............................................................................... 36 7 South Stream Transport ile İletişim ............................................................. 37 7.1 Geri bildirim Süreci .............................................................................................37 7.2 Şikayet Prosedürü ...............................................................................................38 7.2.1 Genel Değerlendirme ..............................................................................38 7.2.2 Şikayet Prosedürü Süreci .........................................................................39 8 İzleme ve Raporlama ................................................................................... 41 8.1 İzleme ...............................................................................................................41 8.2 Paydaş Katılım Faaliyetlerinin Takibi ......................................................................41 8.3 Proje Raporlama .................................................................................................41 8.3.1 8.3.1.1 Dahili Raporlama .........................................................................41 8.4 Paydaş ve Müzakere Veritabanı ............................................................................42 Referanslar................................................................................................................. 44 Tablolar Tablo 2.1 Türkiye’deki ÇED Sürecinde Halkla Müzakere .......................................................... 5 Tablo 3.1 Paydaş Kategorileri ve Tespit ...............................................................................11 Tablo 3.2 Üretilen Katılım Araçları .......................................................................................16 Tablo 3.3 Katılım Yöntemleri ..............................................................................................17 Tablo 4.1 Tamamlanan Katılım Faaliyetlerinin Özeti (ÇED ve ÇSED) ........................................19 iv URS-EIA-MAN-201962 Tablo 4.2 Kapsam Belirleme Müzakere Toplantıları................................................................21 Tablo 5.1 Planlanan Paydaş Katılım Faaliyetlerinin Öngörülen Zamanlaması ............................28 Tablo 5.2 Taslak ÇSED Raporu için Müzakere Programı .........................................................30 Tablo 5.3 ÇSYP için Planlanan Katılım..................................................................................33 Tablo 5.4 İnşaat ve İşletim Öncesi Aşamaları Sırasında Beklenen Bilgi Yayınlaması ..................35 Tablo 7.1 Şikayet Prosedürü Süreci .....................................................................................39 Şekiller Şekil 1.1 Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı Güzergahı ............................................ 2 Şekil 1.2 Proje Aşamaları .................................................................................................... 3 Şekil 2.1 Uluslararası Finansman Standartları ve Rehber Dokümanları için Katılım Gerekliliklerinin Özeti ................................................................................................................................ 6 Şekil 3.1 Türkiye’nin İl Bazında İdari Yapısı ........................................................................... 8 Şekil 7.1 Şikayet Sistemi Akış Çizelgesi ................................................................................40 Ekler Ek A ÇED Sürecindeki Halkın Katılımının, Türkiye Cumhuriyeti’ndeki Yasal Çerçevesi Ek B Belirlenen Paydaşların Listesi Ek C Tamamlanan Paydaş Katılım Faaliyetleri Ek D Görüş ve Geri Bildirimlerin Özeti Ek E Kamu Duyurularının Kopyaları Ek F Örnek Görüş Formu URS-EIA-MAN-201962 v Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü vi URS-EIA-MAN-201962 1 Giriş 1.1 Özet Bu doküman Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü'nün (‘‘Proje’’) Paydaş Katılım Planıdır (PKP). PKP Proje'nin geliştirilmesine ilişkin tüm aşamalarda paydaşlarla müzakere için Proje'nin planlarının ilgili tüm kişilerce bilinmesi ve anlaşılmasını sağlamak üzere hazırlanmıştır. PKP Proje süresi boyunca paydaşlarla bir müzakere programı uygulamak için Proje'nin izleyeceği yaklaşımı belirler. Bu programın amaçları için, bir paydaş “Bir projeden potansiyel olarak etkilenen ya da projeye ilgisi veya proje üzerinde etkisi olan bir kişi ya da grup” şeklinde tanımlanmıştır. PKP dış paydaşlarla müzakereye odaklanmaktadır. Bu dokümanda ele alınan paydaşlara ek olarak, Proje ekibi, hissedarlar ve yüklenicilerin de dahil olduğu belirli sayıda ‘iç’ paydaşlar da mevcuttur. Bu paydaşlarla devam eden müzakerelerin bulunmasına rağmen, bu PKP'de bu süreçler yer almamaktadır. PKP ‘yaşayan’ bir dokümandır ve Proje çeşitli planlama ve uygulama aşamalarından geçerken artan şekilde geliştirilmekte ve güncellemeler düzenlenmektedir. Bu güncellemenin Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'nın Türkiye Bölümü'ne ilişkin Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) raporunun açıklanmasıyla uyumlu olması amaçlanmaktadır. ÇSED Raporu http://www.south-stream-offshore.com/tr/csed-ve-izinler/turkiyede-csed/ internet adresinden temin edilebilir. İnşaat ve İşletme Öncesi Aşaması dahil Proje gelişiminin sonraki aşamalarının ele alınması amacıyla başka güncellemeler de yapılacaktır. PKP aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir: • Bölüm 1 Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı, ÇSED süreci ve Proje sahibi (South Stream Transport B.V. hakkında gerekli bilgileri sunmakta ve paydaş katılımının hedeflerini özetlemektedir; • Bölüm 2 paydaş katılımı için ulusal ve uluslararası gereksinimleri özetlemektedir; • Bölüm 3 yerel şartların bir özetini sağlamakta ve paydaşların nasıl belirlendiğini ve katılımlarını desteklemek için kullanılan yöntem ve araçları tanımlamaktadır; • Bölüm 4 bugüne kadar gerçekleştirilen paydaş katılımlarını özetlemektedir; • Bölüm 5 sürdürülen ve gelecekteki katılım programlarını açıklamaktadır; • Bölüm 6 paydaş katılımı için görev, sorumluluk ve kaynakları tanımlamaktadır; • Bölüm 7 şikayet mekanizması da dahil olmak üzere paydaşların South Stream Transport B.V. ile nasıl iletişim kurabileceğini açıklamaktadır; ve • Bölüm 8 paydaş katılım faaliyetlerinin izleme ve raporlamasını tanımlamaktadır. URS-EIA-MAN-201962 1 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü 1.2 Genel Bilgiler 1.2.1 Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı Rusya'dan Orta ve Güney-Doğu Avrupa ülkelerine doğalgaz taşıyacak Güney Akım Boru Hattı Sistemi'nin açık deniz bölümüdür. Tamamlandığında tüm Boru Hattı Sistemi 2.300 km'den daha uzun olacaktır. Anapa yakınlarındaki Rusya kıyısından Varna yakınlarındaki Bulgaristan kıyısına kadar Karadeniz boyunca yaklaşık 930 km kadar uzanan dört adet 32 inç (813 mm) çapında boru hatlarından oluşmaktadır (Şekil 1.1). Maksimum kapasitede, yılda 63 milyar metre küp doğal gaz taşınabilecektir. Şekil 1.1 Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı Güzergahı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'nın (Proje) Türkiye Bölümü doğuda Rusya ve Türkiye MEB'lerinin sınırları arasında ve batıda Türkiye ve Bulgaristan MEB'lerinin sınırları arasında yaklaşık 470 km uzunluğundadır (Şekil 1.2). Türk MEB'i içerisinde boru hatları, derinliği 2.000 m ile 2.200 m arasında değişen deniz tabanı üzerine doğrudan döşenecektir. Türkiye'de önerilen kıyı bölümleri ya da tesisleri yoktur. Proje aşağıda Şekil 1.2'de gösterilen aşamalar halinde gerçekleştirilmektedir. 2 URS-EIA-MAN-201962 Şekil 1.2 Proje Aşamaları Fizibilite Aşaması (20072012) Geliştirme Aşaması (20122013) İnşaat ve İşletme Öncesi Aşaması (2014-2017) İşletme Aşaması (2017-2065) İşletmeden Çıkarma Aşaması (2065) 1.2.2 •Proje seçeneklerinin değerlendirilmesi •Ön mühendislik tasarımı •Mühendislik tasarımı •ÇED ve ÇSED •İnşaat •İşletme Öncesi Testleri •Gaz dağıtımlarının kademeli arttırımı •Gaz dağıtımları •Boru hatlarının kapatılması South Stream Transport B.V. South Stream Transport B.V. (South Stream Transport ya da SSTTBV) Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'nı geliştirmek ve işletmek için 2011 yılında kurulan uluslararası bir ortak girişimdir. Rus şirketi Gazprom ortak girişimde %50 hisse sahibidir. İtalyan şirket Eni S.p.A. %20 hisse sahibidir. Fransız enerji şirketi EDF ve Alman şirketi Wintershall Holding GmbH (BASF Group) %15'er hisse sahibidirler. 1.2.3 Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) Proje, Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'nın mali gerekliliklerine uygun olarak bir ÇSED gerçekleştirmiştir. ÇSED sürecinde, South Stream Transport'un Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattını çevresel ve sosyal sorumlulukla geliştirip işletme taahhüdü açıklanmaktadır. ÇSED Raporunda, Projenin ana özellikleri ve olası çevresel ve sosyal etkilerden kaçınılması ve bu etkilerin en aza indirgenmesi için uygulanacak tedbirler açıklanmaktadır. South Stream Transport ayrıca Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal mevzuat gerekliliklerine de uyum amacıyla bir Çevresel Etki Değerlendirmesi (EIA) çalışması gerçekleştirmiştir. Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'nın geçtiği diğer ülkeler (Rusya ve Bulgaristan) için de ulusal gerekliliklere uyumlu olarak ÇED'ler ve finansman kuruluşlarının standartları ve esaslarıyla uyumlu olarak ÇSED'ler gerçekleştirilmiştir. 1.2.4 Çevresel ve Sosyal Yönetim ve İzleme ÇED ve ÇSED sürecinde geliştirilen azaltma tedbirleri Projenin, Çevresel ve Sosyal Yönetim Planlarını (ÇSYP) içeren Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemine (ÇSYS) eklenir. ÇSYP, ÇSED Raporu ve ilişkili belgeler dahilinde yapılan tüm azaltma ve koruma taahhütleriyle, çevresel ve sosyal taahhütleri kapsar. URS-EIA-MAN-201962 3 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü ÇSYP ve ilişkili planlar, ilgili faaliyetlerin neticesinde meydana gelebilecek çevresel ve sosyal etkileri ele alacak ve yönetecektir. Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'nın inşası ve işletimi boyunca bu planlar yürürlükte olacaktır. ÇSYP, Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı için tüm izleme gerekliliklerini ana hatlarıyla açıklayan kapsayıcı bir Çevresel ve Sosyal İzleme Programı içerecektir. İzleme, Türk yasal limitleri ve geçerli uluslararası standartlara uyumun gösterilmesi için gereklidir ve uygulanan azaltma ve yönetim tedbirlerinin genel tasarımı ve etkinliğinin doğrulanmasını sağlayacaktır. 1.3 Paydaş Katılımının Hedefleri Paydaş katılımı (bilginin müzakere edilmesi ve yayınlanması), Projenin planlama, geliştirme ve uygulama aşamalarının ana unsurlarından birisidir. Etkili paydaş katılımı iyi tasarıma yardımcı olur, topluluklarla güçlü ilişkiler kurar ve bir Proje ilerlerken çözümlenmesi gereken sorunların erken ortaya konulması vasıtasıyla olası gecikmeleri azaltır. South Stream Transport Proje süresi boyunca paydaşlarla şeffaf ve saygılı bir diyalog taahhüt etmektedir., Çevresel ve sosyal etkilerin değerlendirilmesi ve yönetilmesinin, İyi Uluslararası Endüstri Uygulamalarının (GIIP) yanı sıra, Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattının geçtiği ülkelerde yürürlükte olan tüm kanunlar ve yönetmelikler, paydaş katılım faaliyetlerine rehberlik eder. Bu PKP'de özetlenen paydaş katılımının hedefleri: • Paydaşlar ve South Stream Transport B.V. arasında saygılı ve açık ilişkilerin gelişiminin teşvik edilmesi; • Proje paydaşlarının belirlenmesi ve bunların Proje faaliyetleriyle ilgili menfaat, endişe ve etkilerinin anlaşılması; • Paydaşların kendi çıkar ve ihtiyaçlarına ve beklenen risk ve olumsuz etki düzeyine uygun şekilde Proje, ÇED ve ÇSED süreçleri ve ilgili çevresel ve sosyal konularla ilgili olarak (konum, dil, kültür, bilgiye erişim gibi faktörler göz önüne alınarak) uygun zamanda bilgi verilmesi; • Paydaşlarla müzakere ve diğer geribildirim mekanizmaları yoluyla, Proje ile ilgili görüş ve endişelerini dile getirme ve bunların ÇSED'e, ÇSYS'ye ve mümkün olduğunda Proje faaliyetleriyle ilgili kararlara yansıtılması için olanak sağlanması; • Türkiye'deki ulusal gerekliliklere ve paydaş katılımı için finansman standart ve esaslarına uyumun desteklenmesi; • Projeyle ilişkili faaliyetlerden kaynaklanan şikayetlerin kaydedilmesi ve çözümlenmesidir. 4 URS-EIA-MAN-201962 2 Yasal Çerçeve Bu bölümde Proje için geçerli olan yasal çerçeve tanımlanmaktadır. Proje'nin paydaş katılımı yaklaşımı, mevzuat gerekliliklerini ve İyi Uluslararası Endüstri Uygulamalarının (GIIP) esaslarını dikkate almaktadır. 2.1 Türkiye Mevzuatı Gereklilikleri ÇED sürecinin bir parçası olarak yerine getirilen paydaş katılımı, Çevresel Etki Değerlendirmesi yapılan ülkenin mevzuatıyla belirlenen şekilde ulusal gerekliliklere bağlı kalmıştır. Halkla müzakere ÇED sürecinin, gerçekleştirilmesi zorunlu bir parçasıdır ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB) liderliğinde gerçekleştirilir. ÇED bilgilerinin yayınlanma ve müzakere süreci Tablo 2.1'de özetlenmiş ve Ek A'da ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Tablo 2.1 Türkiye’deki ÇED Sürecinde Halkla Müzakere Katılımın türü Ne olur? Katılımın amacı ÇED sürecinin başladığının halka duyurulması ÇŞB'ye sunulan ÇED Başvuru Dosyası İnternet ortamında hazır bulundurulur ve tüm ÇED süreci boyunca görüşe açık tutulur. ÇED'e dahil edilecek çevresel ve sosyal konulara ilişkin halkın görüşlerini almak Halkın Katılımı Toplantısı/Toplantıları (sayı ve yerleri yerel yetkililer ve Proje destekçileriyle müzakere edilerek ÇŞB tarafından belirlenir) Toplantılar en az bir ulusal ve en az bir yerel/ile ait gazetede ilan edilir. Uzmanlardan oluşan bir komisyon (İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu) toplantılara katılım sağlar Paydaşlara Projenin tanıtımını yapmak ve yorum yapma fırsatı sunmak. Taslak ÇED Raporu'nun açıklanması Taslak ÇED Raporu ÇŞB'ye sunulur ve ÇŞB internet sayfasında yayımlanır. Çevresel ve sosyal meselelere ilişkin halkın görüşleri ÇED'de ele alınır. Nihai ÇED Raporu'nun açıklanması Nihai ÇED Raporu ÇŞB'ye sunulur ve ÇŞB internet sayfasında yayımlanır. Geribildirimler ÇED'in format ve kapsamını belirlemek için kullanılır. Görüşler ÇŞB/İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu tarafından ÇED Raporu'nun incelenmesinde değerlendirilir. Halk 10 gün boyunca nihai ÇED Raporu ile ilgili yorumlarını bildirebilir, bu sürecin ardından ÇŞB bir ‘ÇED Olumlu’ veya ‘EIA Olumsuz’ kararı verir. Türkiye yasal çerçevesi paydaş katılımı konusunda ÇED sürecinin tamamlanmasının ötesinde herhangi bir özel gereklilik içermemektedir. URS-EIA-MAN-201962 5 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü 2.2 Finansman Standartları ve Rehber Dokümanlar South Stream Transport'un uyum göstereceği finansman standartları ve rehber dokümanlar şunlardır: • Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından geliştirilen Çevresel ve Sosyal Durum Değerlendirmesi için Ortak Yaklaşımlar; • Proje finansman işlemlerinde, çevresel ve sosyal riskin belirlenmesi değerlendirilmesi ve yönetimi için kullanılan bir kredi risk yönetimi çerçevesi olan Ekvator Prensipleri (EP). Prensip 5 paydaş katılımı için yol gösterir; ve • Uluslararası Finans Kurumu (IFC) (Dünya Bankası Grubu'nun bir iştiraki) Performans Standartları (PS). Çevresel ve sosyal risk ve etkilerin değerlendirilmesi ve yönetimiyle ilgili olan PS 1, paydaş katılımlarına yönelik rehberlik içerir. Bu standart ve rehber dokümanların tümü, paydaş katılımlarına ilişkin benzer bir yaklaşım benimsemektedirler. Paydaş katılımlarının önemini, çevresel ve sosyal meselelerin başarılı şekilde yönetimi için önemli olan yapıcı ilişkiler kurmaya bağlarlar. Tümü açısından ortak olan ana noktalar aşağıda Şekil 2.1'de özetlenmiştir. Şekil 2.1 Uluslararası Finansman Standartları ve Rehber Dokümanları için Katılım Gerekliliklerinin Özeti 6 Müzakere • Paydaşlarla, kendilerini etkileyebilecek konularla ilgili olarak müzakere edilmesi, onların görüşlerinin ÇSED sürecinde göz önünde bulundurulması ve genel anlamda soru ve endişelerine yanıt verilmesi. • ÇSED'in, hassas gruplar da dahil olmak üzere, paydaşların ihtiyaç ve çıkarlarını karşılanacak şekilde uygun hale getirilmesi. Yayınlama • Çevresel ve sosyal konularla ilgili anlaşılabilir bilgilerin gecikmeden tam zamanında ve anlaşılabilir bir dille açıklanması ve yayılması. Açıklamanın kapsamı ve türü, proje riskleri ve etkileriyle orantılı olmalıdır. Şikayet Çözümü • Halkın şikayetlerinin kaydedilmesi ve çözülmesi amacıyla, paydaşa herhangi bir maliyet yüklemeyerek, şeffaf ve adil bir mekanizma devreye sokulması. Proje Yönetimi • Çevresel ve sosyal konuların yönetimi için bir Çevresel ve Sosyal Yönetim Sisteminin oluşturulması. • Bir Paydaş Katılım Planı geliştirilmesi. URS-EIA-MAN-201962 2.3 Paydaş Katılım Süreçlerinin Uyumu ÇED ve ÇSED süreçlerindeki paydaş katılımlarının hedefleri aynıdır; bu hedefler, paydaşların Proje geliştirme ve planlamadan haberdar olması ve bu sürece girdi sağlamasını garanti altına almaktır. Paydaşlara düşen işleri ve iki ayrı süreçle (ÇED ve ÇSED) bağlantılı olası kafa karışıklığını önlemek için, South Stream Transport süreçleri mümkün olduğunca uyumlu hale getirmiştir. Hem ÇED hem de ÇSED süreçleri üzerinden alınan yorumların hepsi Proje'nin genel gelişiminde göz önünde bulundurulmuştur. ÇED süreci üzerinden alınan geribildirimler, ÇSED dokümanlarına dahil edilmiştir. URS-EIA-MAN-201962 7 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü 3 Paydaş Analizi Paydaş katılımının verimli olması için, kapsamlı olması gerekir ve dolayısıyla, paydaşların kim olduklarının belirlenmesi, katılım için ihtiyaç ve beklentilerinin, Proje ile ilgili önceliklerinin ve hedeflerinin anlaşılması gerekir. Bu bilgiler daha sonra her paydaş türünün katılımını biçimlendirmek için kullanılır. Bölüm 3.1'de, Proje Alanı'na en yakın olan bölgeler olduklarından, Türkiye'nin Karadeniz kıyı illerinin yerel kapsamı özetlenmektedir. Bölüm 3.2'de hassas gruplar da dahil olmak üzere paydaşların nasıl tespit edildiği açıklanmakta ve şimdiye kadar tespit edilen paydaş grupları sıralanmaktadır. Bölüm 3.3'te bu analizin paydaşların ihtiyaç ve dileklerine uygun şekilde katılımlarını sağlayacak araç ve materyallerin geliştirilmesi amacıyla bu analizin nasıl kullanıldığı açıklanmaktadır. 3.1 Yerel Kapsam Proje, Türkiye'nin Karadeniz kıyı şeridine 110 km'den uzak mesafede bulunmaktadır. Türkiye yedi coğrafi bölgeye ayrılmaktadır. Karadeniz Bölgesi ve Marmara Bölgesi olmak üzere Karadeniz'e komşu iki bölge bulunmaktadır. Her bölge idari olarak illere ayrılmaktadır. Marmara Bölgesi'nin Karadeniz sahil şeridinde bulunan iller (sahil boyunca batıdan doğuya) şu şekildedir: Kırklareli; İstanbul, Kocaeli ve Sakarya. Karadeniz Bölgesi'nin Karadeniz sahil şeridinde bulunan iller (sahil boyunca batıdan doğuya) şu şekildedir: Düzce; Zonguldak; Bartın; Kastamonu; Sinop; Samsun; Ordu; Giresun; Trabzon; Rize ve Artvin. Sinop ili, Proje Alanı'na 110 km mesafede olan, en yakın kara noktasıdır. Aşağıdaki Şekil 3.1'de Türkiye'nin il bazında idari yapısı görülmektedir. Şekil 3.1 Türkiye’nin İl Bazında İdari Yapısı Kaynak: (Ref. 3.1) Kara bazlı bölgelere ek olarak, Türkiye karasuları ve MEB'i içindeki Karadeniz bölgesi, Doğu Karadeniz ve Batı Karadeniz olmak üzere iki balıkçılık bölgesine ayrılmaktadır. Türkiye denizcilik 8 URS-EIA-MAN-201962 kuruluşları da Karadeniz'deki bu iki balıkçılık bölgesini işaret etmektedir: Doğu Karadeniz Bölgesi Sinop'tan Artvin'e kadar olan illerin açığındaki denizi, Batı Karadeniz Bölgesi ise Kastamonu'dan Kırklareli'ne kadar olan illerin açığındaki denizi kapsar (Şekil 3.2). Şekil 3.2 Karadeniz’in Türkiye Kesimindeki Balıkçılık Bölgeleri Türkiye'de, (iç su ürünleri, balık yetiştiriciliği ve işleme ve üretim gibi ikincil sektörler dahil olmak üzere) su ürünleri sektörü Gayri Safi Yurtiçi Hasılanın (GSYH) yaklaşık %0,3'ünü teşkil etmektedir ve ulusal ekonominin önemli bir parçası olarak değerlendirilmemektedir (Ref. 3.2). Bununla beraber, balıkçılığın Karadeniz'in kıyı illerinin ekonomilerine olan katkı ve öneminin ulusal ekonomininkinden daha büyük olması muhtemeldir. Deniz balıkçılığı Türkiye'deki balık üretiminin en büyük kısmını oluşturmaktadır ve 2011'deki toplam balık üretiminin yaklaşık %61,4'ünü teşkil etmektedir (Ref. 3.3). 2011 yılında Türkiye'deki deniz balığı ürünlerinin toplam değeri 927,9 milyon TL idi ve Karadeniz bölgesinden elde edilen deniz balığı ürünleri bunun yaklaşık %57'sini teşkil ediyordu. Türkiye'nin deniz balıkçılığı bölgeleri arasında, üretimin en büyük kısmını Karadeniz bölgesi karşılamaktadır. 2011 yılında yakalanan deniz balığı toplamının (432.246 ton) %77,2'si Karadeniz'de (%67,8'i Doğu Karadeniz'de ve %9,4'ü Batı Karadeniz'de) yakalanmıştır (Ref. 3.3). Diğer Türk denizlerine kıyasla Doğu Karadeniz su ürünleri açısından en verimli bölgedir. Türkiye'de Karadeniz balıkçılık bölgesinde 2011 yılında 16.486 işçi balıkçılık faaliyetlerine katılmaktaydı; bu sayı, Türkiye'de balıkçılık faaliyetlerine katılan toplam iş gücünün %44'ünü ve bölgedeki (İstanbul dahil) toplam istihdamın yaklaşık olarak %0,22'sini teşkil etmektedir (Ref. 3.4). URS-EIA-MAN-201962 9 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü 3.2 Paydaş Belirleme ve Dağılımı Paydaş belirleme sürecinin parçası olarak, katılımlara dahil olması daha zor olan birey ve grupları ve önem derecesi düşürülmüş ya da hassas durumundan dolayı, Proje'den farklı açılardan ve orantısız olarak etkilenmiş kişileri dahil etmek önemlidir. Her bir paydaşın nasıl etkilenebileceğini ya da bunu algılama biçimini anlamak da önemlidir, bu sayede katılım bu kişileri bilgilendirecek ve görüş ve endişelerini uygun şekilde anlayacak şekilde biçimlendirilebilir. Uygun katılımın şekli Proje'nin paydaşa olası etkisi (genellikle konumla ilgili), bu kişilerin Proje'ye etkisi, ve paydaşların tercihleri ve bilgiye erişim ve müzakereye katılım yetenekleri de dahil olmak üzere belirli sayıdaki faktörlere bağlıdır. Projenin paydaşları birkaç yöntemle belirlenir. Bu yöntemler arasında aşağıdakiler bulunmaktadır: • Ülkedeki çevresel ve sosyal danışmanların yerel bilgisine başvurmak; • Paydaşlarla şimdiye kadar gerçekleştirilen müzakerelerden elde edilen geribildirimler; ve • Daha önce gerçekleştirilen ilgili projeler (tür ve konum olarak) için gerçekleştirilmiş ÇSED'lerin incelemeleri dahil olmak üzere masa başı araştırmaları. Paydaşların katılımını sağlama süreci Proje geliştikçe başka paydaşların da belirlenmesine yardımcı olur. Paydaşların listesi Ek B'de verilmiştir. Paydaşları ortak ilgi ve özelliklerine göre gruplandırmak faydalı olur. Bu nedenle, South Stream Transport Proje paydaşları için faaliyetlerin yapılandırılmasına yardımcı olacak bir takım ‘paydaş kategorileri’ kullanmaktadır. Bu paydaş kategorileri, bu grupların Proje'ye ilişkin olarak beklenen menfaatlerinin (örn. olası etkiler, faydalar, kaygılar) ve şimdiye kadar nasıl bir katılım sergilediklerinin bir özeti de dahil olmak üzere Tablo 3.1'de açıklanmıştır. 10 URS-EIA-MAN-201962 Tablo 3.1 Paydaş Kategorileri ve Tespit Proje ile İlgi Belirlenen Paydaşlar Günümüze dek Gerçekleştirilen Paydaş Katılım Faaliyetlerinin Özeti Balıkçılar ve diğer deniz k ullanıcıları Balıkçılar ve balıkçılık kuruluşları Proje’nin balıkçılık faaliyetleri ve geçim kaynakları üzerindeki potansiyel etkileriyle (avlanma alanlarına erişim, balık sağlığında değişimler, göç ve avlanma miktarları dâhil) ilgilenebilirler. Ayrıca beklenmeyen olaylar (örn. yakıt sızıntıları gibi) ve bu olayların balık sağlığını nasıl etkileyeceği hususunda kaygılanabilirler. Trabzon, Samsun ve Sinop Su Ürünleri Kooperatifleri. Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği (Ankara). South Stream Transport, Kapsam Belirleme aşamasında Ankara’daki Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği ile ve ayrıca Doğu Karadeniz’deki (bu bölge avlanma miktarları açısından en verimli bölge olması nedeniyle) su ürünleri kooperatifleri ile görüşmüştür. Bu topluluklarla balıkçılık faaliyetleri ve mevcut duruma dair balıkçılık araştırması çerçevesinde de görüşmeler yapılmıştır. Projeyle ilgili güncellemeler yapmak ve ÇSED’in halkla paylaşım sürecini görüşmek amacıyla, Mayıs 2014’te Trabzon ve Samsun’daki su ürünleri kooperatifleriyle ilave toplantılar düzenlenmiştir. Bugüne dek yapılan paydaş katılım faaliyetleri başlıca endişe kaynağının, göç yolları Proje Alanı’ndan geçmekte olan ticari türler, özellikle de hamsi üzerindeki etkilere ilişkin olduğunu göstermektedir. Balıkçılık faaliyetlerinin önemli bir bölümü Türkiye’nin kıyı sularında gerçekleştirilmekte olduğu (ve Proje de kıyıdan 110 km’den daha uzakta konumlandırıldığı) için, balıkçılık kuruluşları avlanma bölgelerine erişimle ilgili herhangi bir kaygı dile getirmemiştir. Deniz taşımacılığı ve açık denizde petrol ve doğalgaz arama faaliyetleri gerçekleştiren firmalar da deniz alanlarına erişim ve bu alanların kullanımı hususlarına ilgilidirler; ancak bu firmalar üzerindeki potansiyel etkiler, kapsam dışı tutulmuştur. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Deniz taşımacılığı faaliyetleri üzerinde herhangi bir etki öngörülmediğinden, bu grupla katılım faaliyeti gerçekleştirilmemiştir. Proje, TPAO’nun ruhsat alanlarından biriyle kesiştiği için, TPAO ile koordinasyon ve görüşmeler devam etmektedir. TPAO, ayrıca, ÇED inceleme sürecinin yetkili makamlarından biridir. Karadeniz kıyı yerleşim bölgelerinde yaşayanlar Proje faaliyetlerinin kısa süreli ve kıyıdan 110 km açıkta gerçekleştirilecek olmasına karşın, URS-EIA-MAN-201962 Trabzon, Samsun ve Sinop halkı Samsun, Sinop ve Trabzon’da, Kapsam Belirleme Raporu’nun yayınlanmasına ilişkin duyurular yapılmış ve paydaşlar raporla ilgili 11 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü Proje ile İlgi Belirlenen Paydaşlar Karadeniz kıyı sakinlerinin, Proje’nin Türkiye’nin kıyıları ve kıyı suları ve dolayısıyla da sahil kullanımı, turizm, deniz ekosistemi sağlığı gibi toplumsal değerler üzerindeki potansiyel etkilerine dair kaygılı olması mümkündür. Günümüze dek Gerçekleştirilen Paydaş Katılım Faaliyetlerinin Özeti görüşlerini bildirmeye davet edilmiştir. Sinop’ta, paydaşların raporun basılı bir kopyasını inceleyerek, görüşlerini sunabilecekleri şekilde kamuya açık bir görüş bildirim kutusu hazırlanmıştır. Bu dönemde, hepsi de Sinop’taki kutuya bırakılan, sadece beş görüş alınmıştır. Sorular beklenmeyen bir etkinin deniz ortamı ve kıyı üzerindeki potansiyel etkisiyle ilgili olarak yöneltilmiştir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sinop’u ÇED sürecinin bir parçası olan halkın katılımı toplantısının gerçekleştirileceği yer olarak seçmiştir. Toplantıya katılım düşük seviyede gerçekleşmiştir; Proje’ye ilginin sınırlı olması, Proje’nin Türkiye kıyısından uzakta gerçekleştirilmesiyle ilişkilendirilebilir. R esm i Kurum lar Türk yetkililer, ulusal ÇED süreci ve izin prosedürleri, özellikle de Türk yönetmeliklerine uyum konularıyla ilgilenmektedir. Kanun düzenleyici olmanın yanısıra, hükümet organlarının Proje’den etkilenmesi muhtemel belirli ilgi alanları da söz konusudur (örn. Çevre, deniz ortamında seyir faaliyetleri gibi). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB), Dış İşleri Bakanlığı (DİB), deniz kuvvetleri ve silahı kuvvetler gibi Türk hükümet organları. Sinop Valiliği ve ilgili il müdürlükleri. Ulusal ve bölgesel hükümet yetkilileriyle ÇED sürecinde resmi katılım faaliyetleri yürütülmüş olmasına karşın, bu makamlar ÇSED sürecinin bir parçası olarak da bilgilendirilmiş ve kendileriyle görüşmeler yapılmıştır. Çevre, kültür, turizm, ulaşım, emniyet, balıkçılık, arkeoloji ve doğal kaynaklardan sorumlu çeşitli hükümet organlarıyla gerçekleştirilen katılım faaliyetleri ÇED, ÇSED ve izin süreçleri boyunca devam etmektedir. Hüküm etlerarası K uruluşlar Karadeniz’in korunması hususuyla ilgili hükümetlerarası kuruluşlar (çalışmaları birden fazla ülkenin ilgi alanını kapsayan kuruluşlar), Proje’nin deniz ortamı üzerindeki potansiyel etkileriyle ilgilenebilirler. 12 Karadeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Komisyonu (aynı zamanda Karadeniz Komisyonu olarak da bilinen) Daimi Sekretaryası. Karadeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Konvansiyonu (Bükreş Konvansiyonu) tüm Karadeniz ülkeleri tarafından onaylanmıştır ve deniz kirliliği ve deniz ortamının korunması hususlarını ele almak üzere Karadeniz Komisyonu kurulmuştur. Karadeniz Komisyonu Daimi Sekretaryası ile Kasım 2012’de, Proje’nin tanıtımı amaçlı bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Bu tanıtımdan bu yana, South Stream Transport Daimi Sekretarya’ya ek bilgiler ve yeni URS-EIA-MAN-201962 Proje ile İlgi Belirlenen Paydaşlar Günümüze dek Gerçekleştirilen Paydaş Katılım Faaliyetlerinin Özeti güncellemeler de sunmuştur. Daimi Sekretarya, Proje ile ilgili bilgileri Karadeniz Komisyonu’nun diğer üye ülkelerine de ileteceğini bildirmiştir. Sivil toplum kuruluşları (STK’lar) STK’ların Proje’ye olan ilgileri Karadeniz ekolojisinin korunmasından, arkeolojik varlıklara, turizm ve diğer sektörler üzerindeki potansiyel etkilere dek uzanabilir. STK’lar genellikle ÇED ve ÇSED belgelerinin, özellikle de çevresel ve sosyal etkilerin tespit edilmesi, bu etkilerin azaltılması ve yönetilmesi yaklaşımlarının incelenmesi ve bunlarla ilgili görüşlerin bildirilmesiyle ilgilenmektedir. Çevresel ve kültürel miras konularıyla ilgilenen çeşitli uluslararası, ulusal ve bölgesel STK’lar (İstanbul, Ankara, Trabzon ve Samsun merkezli). STK’lar Kapsam Belirleme aşamasında, Kapsam Belirleme Raporu’nu incelemeye ve görüşlerini bildirmeye ve toplantılara davet edilerek katılım sürecine dâhil edilmişlerdir. Bugüne dek süreçle ilgili olarak tespit edilmiş STK’lar, deniz ekolojisi, Karadeniz’in çevresel korunması ve ayrıca kültürel miras varlıklarının korunmasıyla özellikle ilgilenen kuruluşlardır. Bugüne dek katılımı sağlanan STK’lar arasından sadece Türkiye Deniz Temiz Derneği (TURMEPA) ve Doğa Koruma Derneği Proje ile ilgili geri bildirimde bulunmuştur. Ticari kuruluşlar ve m eslek birlik leri Yerel ticari kuruluşlar, Proje ile ilişkili olarak potansiyel iş alanları gelişimi ve oluşan tedarik fırsatları ile ilgilenebilir. Ancak Türkiye’de Proje için herhangi bir kıyı tesisi yapımı ve kullanımı öngörülmemektedir ve Türkiye limanları da kullanılmayacaktır. Bu durum ticari kuruluşlar ve meslek birlikleri açısından Proje’ye duyulan ilginin kapsamını daraltmaktadır. Trabzon ve Sinop’taki Sanayi ve Ticaret Odaları Kapsam Belirleme Aşamasında Sanayi ve Ticaret Odaları, bu paydaş grubunun algıladığı veya ilgilendiği herhangi bir potansiyel etkinin belirlenmesi için katılım sürecine dâhil edilmiştir. Ancak Proje’nin potansiyel olumlu veya olumsuz etkilerine dair herhangi bir bildirim alınmamıştır. İstanbul, Ankara, Sinop ve Trabzon’da, Karadeniz’le özellikle Kapsam Belirleme sırasında Karadeniz’le ilgili konularla özellikle ilgilenen deniz araştırma enstitüleri ve üniversite bölümleri paydaş katılımı sürecine dâhil edilmiştir. Katılım bulguları, bu paydaşların öncelikli olarak Akadem ik ve bilim sel kurum lar Akademik kurumlar ve araştırma enstitüleri, Proje için gerçekleştirilen çeşitli deniz incelemelerinden elde edilen verilerle, ve ayrıca URS-EIA-MAN-201962 13 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü Proje ile İlgi Belirlenen Paydaşlar Günümüze dek Gerçekleştirilen Paydaş Katılım Faaliyetlerinin Özeti deniz ortamı, ekoloji ve etki azaltma önlemleri üzerindeki potansiyel etkilerle ilgilenebilirler. ilgilenen çeşitli deniz araştırma enstitüleri ve üniversite bölümleri. beklenmeyen olayların deniz ortamı üzerindeki potansiyel etkileriyle ilgilenmekte olduğunu göstermiştir. Ulusal, bölgesel ve yerel seviyede Türk medyası. Medyanın katılımı, ÇED ve ÇSED raporlarının yayınlanması gibi kritik bilgilendirme aşamalarıyla ilgili basın bültenleri ve duyurular aracılığıyla gerçekleşmektedir. M edya Gazeteciler ve diğer medya temsilcileri genellikle halka Proje ile ilgili net ve şeffaf bilgilendirme sağlanmasıyla ilgilenmektedirler. Proje hakkındaki genel bilgiler ÇED ve ÇSED süreçlerindeki güncellemeleri içermektedir. 14 URS-EIA-MAN-201962 3.2.1.1 Kıyı Toplulukları Türkiye Bölümü'nde, Proje'nin herhangi bir kara faaliyeti olmayacak, tüm inşaat ve işletme faaliyetleri Türkiye kıyı şeridinden 110 km'den fazla bir mesafede gerçekleşecektir. Dolayısıyla, paydaş katılımı süreci sırasında herhangi bir ‘yerel’ veya ‘etkilenen’ topluluk tespit edilmemiştir. Bununla beraber, South Stream Transport (ÇŞB ile işbirliği içinde) Doğu Karadeniz kıyısı boyunca, paydaşların Proje'ye ilgi duyabilecekleri üç topluluk tespit etmiştir: • Karadeniz'deki toplam balık üretiminin %20'sini gerçekleştiren Trabzon önemli bir balıkçılık şehridir (Ref. 3.5); • Samsun da önemli bir balıkçılık şehri olarak tanımlanmıştır; • Sinop, Proje'ye en yakın kara noktasıdır ve dolayısıyla, ÇŞB için ÇED paydaş katılımı yeri olarak seçilmiştir. Türk balıkçılar da Sinop'u Türkiye'nin Karadeniz bölgesinde kıyı balıkçılığının merkezi olarak tanımlamışlardır. Bu topluluklarla müzakere edilerek, Proje'yle ilgili açık deniz çalışmalarıyla ilgilenmesi veya bu çalışmalardan etkilenmesi en muhtemel deniz alanı kullanıcılarını dahil etmeye çalışmıştır. Balıkçılık faaliyetleri Doğu Karadeniz bölgesinde daha fazla önem taşıdığından, Batı Karadeniz balıkçılık bölgesinden ziyade bu bölgedeki balıkçılar hedeflenmiştir. 3.2.1.2 Hassas Topluluklar Paydaş tanımlanması ve katılımı aynı zamanda bu topluluklarda mevcut olan potansiyel olarak hassas veya dezavantajlı birey ve grupları tespit etmeye çalışmaktadır. Hassas gruplar, Proje'den diğerlerine nazaran daha farklı veya orantısız şekilde etkilenebilecek olan veya durumları, kendilerinin müzakere ve açıklama faaliyetlerine (örn. dil, okur-yazarlık, teknoloji vs. bakımından) dahil edilmeleri için daha fazla özenin gerektiği anlamına gelebilecek gruplardır. South Stream Transport, Türkiye'deki küçük ölçekli balıkçılık ve zanaat balıkçılığı yapan balıkçıların hassasiyetini; bu grubun, muhtemelen daha az finansal kaynağa sahip olması ve dolayısıyla, balıkçılık faaliyetlerinin veya yakaladıkları balık miktarının Proje'den olumsuz şekilde etkilenmesi halinde ekonomik dalgalanmalar karşısında savunmasız kalabilecekleri, Proje'nin etkilerinden farklı şekilde etkilenebilecekleri temelinde ele almıştır. Bununla beraber, Proje'nin kıyıdan 110 km'den daha uzakta olduğu gerçeğinden hareketle, Proje'nin sosyoekonomik etkilerinin sınırlı olduğu düşünülerek, bu topluluk Proje kapsamında hassas kabul edilmemiştir. South Stream Transport ayrıca paydaş katılımı süreci yoluyla, müzakere konusunda daha fazla özen gerektirebilecek paydaşlar dahil olmak üzere, Proje'yle ilgilenmesi muhtemel tüm paydaşların ihtiyaçlarını dikkate almıştır. Bilgilerin, sosyoekonomik durumlarından veya diğer durumlardan bağımsız olarak tüm gruplar için erişilebilir olması için bu bilgilerin çeşitli yollarla açıklanmasına gayret edilmiştir. Örneğin, Kapsam Belirleme Raporu'nun İnternette bulunan elektronik kopyalarına ek olarak, basılı kopyaları da Sinop merkezinde temin edilmiştir; yerel ve ulusal gazetelerde bununla ilgili duyurular yapılmıştır. Bunlara ek olarak, Sinop'ta düzenlenen ÇED Halkın Katılımı toplantısında, ilgili paydaşları toplantıya getirip götürmek için (ÇŞB İl Müdürlüğü’nün yönlendirmesi ve mekan koşullarının uygunluğu nedeni ile toplantı Sinop merkezinin dışında bir mekanda düzenlenmiştir) Merkezden servis aracı temin edilmiştir. URS-EIA-MAN-201962 15 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü 3.3 Yayınlama ve Katılım yöntem ve araçları South Stream Transport, çeşitli paydaş topluluklarının ilgilerine ve ihtiyaçlarına uygun olarak bilgi yayınlamak amacıyla farklı yöntemler ve kanallardan yararlanmakta ve ayrıca belirli paydaşlara ve katılım türüne uygun materyaller üretmektedir. Katılım süreci paydaşların anlamlı katkısını teşvik etmektedir. Paydaş katılımı süreci, belirli potansiyel Proje etkileriyle ilgili olarak iki yönlü, odaklı bir katılım içermektedir. Tasarım kontrolleri, yönetim ve etki azaltma önlemlerinin uygulanmasının ardından bugüne kadar gerçekleştirilen etki değerlendirmesi çalışmalarında, Projenin kalan çevresel ve sosyal etkilerinin düşük önemde veya önemsiz olduğu değerlendirilmiştir. Ancak ilgilenilen belirli konularla ve paydaşların bilinen endişeleriyle ilgili katılım faaliyetleri düzenlenmeye devam edilecektir. 3.3.1.1 Proje Yayınlama Yöntemleri Proje hakkındaki bilgiler çeşitli şekillerde yayınlanabilir: İnternet aracılığıyla (raporların yayımlanması, e-posta), basılı kopya olarak (raporlar, mektuplar, broşürler); yüz yüze toplantılar ve telefon görüşmeleri yoluyla karşılıklı olarak. Tüm Proje dokümanları Türkçe ve İngilizce yayımlanır. Çeviri ve tercüme hizmetleri gerektiğinde South Stream Transport tarafından sağlanır. Proje bilgilerinin paylaşımı; örneğin projenin tanımı, amacı, yapısı ve proje ölçeği, önerilen proje faaliyetlerinin süresi, paydaşlar (örn. deniz alanı kullanıcıları) açısından riskler ve potansiyel etkiler ile ilgili etki azaltma önlemleri, paydaş katılımı ve şikayet mekanizması süreçleri, etkilenen ve ilgili paydaşların Proje ile ilgili riskleri, etkileri ve fırsatları, paydaşların anlamasına yardımcı olmaktadır. 3.3.2 Paydaş Katılım araçları Paydaşların katılımlara dahil olmasını destekleyen araçlar; broşür olarak basılı bilgileri ve ÇED Başvuru Dosyası, ÇSED Kapsam Belirleme Raporu ve ÇED ve ÇSED Raporlarını içeren açıklama ve danışma faaliyetlerinin odağını oluşturan dokümanları kapsar. South Stream Transport, Proje belgelerini ve diğer belgeleri; www.south-stream-offshore.com/tr/ İnternet adresinde de yayımlamaktadır. Diğer araçlar, Proje'nin ve ÇSED sürecinin görsel unsurlarını içeren sunumlar da dahil olmak üzere müzakere toplantılarını desteklemek için geliştirilmektedir. Üretilen katılım araçları listesi Tablo 3.2'de verilmiştir. Tablo 3.2 Üretilen Katılım Araçları Tür Detaylar ÇED sürecinin parçası olarak açıklanan dokümanlar ÇED Başvuru Dosyası Taslak ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu ÇSED sürecinin parçası olarak açıklanan dokümanlar ÇSED Kapsam Belirleme Raporu Paydaş Katılım Planı Kapsam Belirleme Raporu'nun, Teknik olmayan özeti Taslak ÇSED raporu ÇSED Raporu'nun teknik olmayan özeti Çevresel ve Sosyal Genel Bakış Raporu 16 URS-EIA-MAN-201962 Tür Detaylar Nihai ÇSED Raporu* Destekleyici araçlar Proje tanıtım broşürü (toplantılarda dağıtılan) Proje ÇSED broşürü (toplantılarda dağıtılan) South Stream Transport internet sitesinde yayımlanan ve basılı Proje güncellemeleri Toplantılarda gösterilen poster ve afişler Toplantılarda kullanılan sunumlar *Gelecek faaliyetler. 3.3.3 İletişim kanalları Geribildirim mekanizmaları birçok farklı paydaş grubunun ihtiyaç ve tercihlerinin yanında bunların konumlarına uygun olacak şekilde ayarlanmaktadır. Bunlar yerel topluluklarda geribildirimi yazılı olarak toplamak için kullanılan yorum kutularından, dünyanın her yerinden geribildirim toplanabilmesine olanak sağlayan internet bazlı mekanizmalara kadar değişir. Paydaşları katılıma dahil etmek amacıyla kullanılan farklı açıklama yöntemleri, materyalleri ve iletişim kanalları Tablo 3.3'te gösterilmiştir. Bu mekanizmaların açıkladığı bilgiler, yayımlanan tüm bilgiler (ÇED ve ÇSED belgeleri, teknik olmayan özetler ve Proje broşürleri de dahil) ve yayımlar arasında güncellenen bilgileri de içerir. Tablo 3.3 Katılım Yöntemleri Paydaş Kategorisi Açıklama yöntemleri İletişim kanalları Tüm paydaşlar South Stream Transport internet sitesi E-posta, telefon ve posta Karadeniz kıyı illeri sakinleri Halka açık umumi yerlerde sunulan dokümanların kağıt nüshaları (Muhtarlık büroları gibi) E-posta, telefon, posta ve yüz yüze Güvenli yorum kutuları Halka açık oturumlar Balıkçılık ve deniz alanı kullanıcıları Bildirimler, önemli dokümanlar ve South Stream Transport ile toplantı yapmak için davetiyeler de belirli paydaşlara sunulmuştur. E-posta, telefon, posta ve yüz yüze görüşmeler Güvenli yorum kutuları Halka açık oturumlar South Stream Transport ile özel ve yuvarlak masa toplantıları Devlet makamları URS-EIA-MAN-201962 Bildirimler, önemli dokümanlar ve South Stream Transport ile toplantı yapmak için davetiyeler de belirli paydaşlara sunulmuştur. E-posta, telefon, posta ve yüz yüze görüşmeler South Stream Transport ile yapılan toplantılar ve yazışmalar 17 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü Paydaş Kategorisi Açıklama yöntemleri İletişim kanalları Devletler arası kuruluşlar Bildirimler, önemli dokümanlar ve South Stream Transport ile toplantı yapmak için davetiyeler de belirli paydaşlara sunulmuştur. E-posta, telefon, posta ve yüz yüze görüşmeler Bildirimler, önemli dokümanlar ve South Stream Transport ile toplantı yapmak için davetiyeler de belirli paydaşlara sunulmuştur. E-posta, telefon, posta ve yüz yüze görüşmeler Bildirimler, önemli dokümanlar ve South Stream Transport ile toplantı yapmak için davetiyeler de belirli paydaşlara sunulmuştur. E-posta, telefon, posta ve yüz yüze görüşmeler Bildirimler, önemli dokümanlar ve South Stream Transport ile toplantı yapmak için davetiyeler de belirli paydaşlara sunulmuştur. E-posta, telefon, posta ve yüz yüze görüşmeler Proje güncellemeleri ve açıklama sürelerine ilişkin basın bildirileri ve medyadaki röportajlar. Medya irtibatları Sivil Toplum Kuruluşları (STK'lar) İşletmeler ve iş ilişkileri Akademik ve bilimsel kuruluşlar Medya 18 South Stream Transport ile yapılan toplantılar ve yazışmalar South Stream Transport ile yapılan toplantılar ve yazışmalar South Stream Transport ile yapılan toplantılar ve yazışmalar South Stream Transport ile yapılan toplantılar ve yazışmalar URS-EIA-MAN-201962 4 Tamamlanan Paydaş Katılımları Türkiye'de paydaş katılımı 2012 yılının ortalarında başlamıştır. O tarihten bu yana, South Stream Transport hem ÇED hem de ÇSED için geribildirim almak ve bilgi toplamak amacıyla resmi ve gayri resmi irtibatlar gerçekleştirmiştir. Birincil müzakere faaliyetleri Tablo 4.1'de özetlenmiştir, öte yandan şimdiye kadar gerçekleştirilen müzakerelerin tam listesi Ek C'de yer almaktadır. Geleceğe yönelik bir plan olarak bu PKP'nin geçmiş katılım faaliyetlerine ilişkin geniş detay içermediğini ve bu bilgilerin Eklerde ve ÇED ve ÇSED raporlarının ilgili bölümlerinde bulunabileceği unutulmamalıdır. Tablo 4.1 Tamamlanan Katılım Faaliyetlerinin Özeti (ÇED ve ÇSED) Faaliyet Tarih Katılım ÇED Halkın Katılımı Toplantısı Temmuz 2013 ÇED Başvuru Dosyası ÇŞB internet sayfasında Haziran 2013 tarihinde yayınlanmıştır ve ÇED sürecinin sonuna kadar halkın görüşüne açılmıştır. Toplantı ÇŞB'nin isteği üzerine Sinop'ta gerçekleştirilmiştir. Türk yasal gerekliliklerine uyumlu olarak toplantı ilanı iki gazetede (bir ulusal ve bir yerel gazetede) 10 gün önceden duyurulmuştur. ÇED Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı Temmuz 2013 Proje'nin ÇED İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu'nu oluşturan devlet kuruluşu olan çeşitli paydaşlarıyla, resmi komisyon toplantısı. ÇŞB tarafından, ÇED Raporu ‘Özel Format’ını hazırlamak için, alınan geribildirimlerin kullanılması. ÇSED Kapsam Belirleme Raporu'nun Yayımlanması Temmuz 2013 Rapor 30 gün boyunca halkın görüş belirtmesi için hazır bulundurulmuştur. Rapora İnternetten erişim sağlanabilmiştir. Basılı nüshalar Sinop Muhtarlık bürosunda mevcuttur. Rapor ve Teknik Olmayan Özetin kopyaları da seçilen paydaşlara dağıtılmıştır. Kapsam belirleme raporunun duyurusu dört gazetede (bir ulusal, iki bölgesel, bir yerel) yayınlanmıştır. İstanbul, Ankara ve Trabzon'da paydaşlarla Temmuz-Ağustos 2013 tarihlerinde toplantılar yapılmıştır. ÇED ve ÇSED Temel araştırmalar Ağustos – Ekim 2013 ÇED/ÇSED beklentilerini karşılamak ve temel bilgiyi yerinde doğrulamak ve toplamak amacıyla çeşitli paydaşlarla iletişim. Taslak ÇED Raporu'nun Yayınlanması Aralık 2013 Taslak ÇED Raporu ÇŞB internet sitesinde Aralık 2013'te halkın görüşüne açılmıştır. ÇED İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu Toplantısı Ocak 2014 Projenin ÇED İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu'nu oluşturan devlet kurumu olan çeşitli paydaşlar ile resmi toplantı. URS-EIA-MAN-201962 19 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü Faaliyet Tarih Katılım ÇŞB'ye nihai ÇED Raporu'nu sunmak için alınan geribildirimler göz önünde bulundurulur. Paydaş Katılım Planı'nın Yayımlanması Şubat 2014 PKP, South Stream Transport internet sitesinde yayımlanmıştır. Ara ÇSED müzakeresi Mayıs 2014 Proje güncellemeleri için, Türkiye’deki paydaşlar ve balıkçılarla, balıkçılık araştırma bulgularının ve ÇSED müzakere planlamasının tartışılması amacıyla yapılan toplantılar. Nihai ÇED Raporu'nun Yayımlanması Mayıs 2014 Nihai ÇED Raporu ÇŞB ve Sinop ÇŞİM internet sitesinde yayımlanmış ve raporun basılı kopyaları idari ofislerinden elde edilebilmiştir. ÇED ve İzinler 2012 ortası – Devam ediyor ÇED ve izin gereksinimleri ve süreçlerini tartışmak ve Proje geliştirmeye ilişkin güncellemeler sunmak amacıyla devlet kuruluşu olan çeşitli paydaşlarla irtibatlar. Aşağıdaki bölümlerde bugüne kadar gerçekleştirilen paydaş katılım faaliyetleriyle ilgili daha fazla ayrıntı yer almaktadır. 4.1 ÇED Müzakereleri 4.1.1 ÇED Raporu'nun İçeriği ve Formatı Hakkında İstişare ÇED için halkla müzakere, ulusal ÇED için ÇED Başvuru Dosyasının gönderilmesiyle birlikte 2013'ün ortasında başlamıştır. ÇED Başvuru Dosyası 5 Haziran 2013 tarihinde ÇŞB ve Sinop Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nün (ÇŞİM) internet sayfalarında yayınlanmıştır. Sinop'ta yeri ve programı ÇŞB tarafından Türk mevzuatıyla uyumlu olarak belirlenen bir Halkın Katılım toplantısı düzenlenmiştir. Toplantı 2 Temmuz 2013 tarihinde yapılmıştır ve ulusal ve yerel basında on gün önceden duyurulmuştur. Toplantıya ÇŞB ve Sinop ÇŞİM'den katılım sağlanmış ve diğer bakanlıklardaki uzmanlar da davet edilmiştir. Toplantı halka açık olarak düzenlenmiştir. 4 Temmuz 2013'te, Proje'nin tartışılması, ÇED Raporu'nun kapsamının ve içeriğinin, ÇED sürecinde dikkate alınması gereken gerekliliklerinin belirlenmesi için ÇED İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu (İDK) 1 ile ÇŞB'de bir ÇED Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı düzenlenmiştir. Taslak ÇED Raporunun geliştirilmesi için geribildirim almak amacıyla Ağustos - Kasım 2013 tarihleri arasında ilgili İDK üyeleriyle ek toplantılar düzenlenmiş ve görüşmeler yapılmıştır. 1 Çeşitli devlet kurum ve kuruluşlarının üyelerinden oluşmaktadır. 20 URS-EIA-MAN-201962 4.1.2 ÇED Raporu ÇŞB tarafından halka açıklanması için onaylanan taslak ÇED Raporu, 19 Aralık 2013 tarihinde ÇŞB ve Sinop ÇŞİM internet sitesinde halkın görüşüne açılmıştır. Türk ÇED Yönetmeliği gereklilikleri uyarınca, ÇŞB'nin takdiri doğrultusunda taslak ÇED Raporu hakkında başka Halkın Katılımı toplantıları düzenlenebilir. Bu nedenle taslak ÇED Raporu ile ilgili halkın görüşüne başvurulması internet sitesinde açıklamayla sınırlı kalmıştır. Projeye, bu süre boyunca halktan ek bir görüş verilmemiştir. 8 Ocak 2014 tarihinde taslak ÇED Raporunu görüşmek ve nihai ÇED Raporunun hazırlanması amacıyla geri bildirim toplamak amacıyla İDK üyeleriyle bir ÇED İnceleme ve Değerlendirme toplantısı gerçekleştirilmiştir. Nihai ÇED Raporu Mayıs 2014'te ÇŞB'ye sunulmuştur ve halkın inceleyip gözden geçirmesi için 10 iş günü boyunca ÇŞB ver Sinop ÇŞİM internet sitesinde yayımlanmıştır. Raporun basılı kopyaları da Ankara'da ÇŞB’nin ilgili ofisinde ve Sinop Valiliği ÇŞİM’de erişime açılmıştır. 4.2 ÇSED Kapsam Belirleme Müzakereleri ÇSED için halk müzakere süreci, ÇSED Kapsam Belirleme Raporu'nun (Teknik Olmayan Özet ile birlikte) yayımlanmasıyla 17 Temmuz 2013 tarihinde başlamıştır. Kapsam Belirleme Raporu ve Teknik Olmayan Özet, South Stream Transport'un internet sitesinde yayınlanmış, aynı zamanda ulusal, bölgesel ve yerel (Sinop) gazetelerde duyurulmuş ve 30 günlük bir dönem için görüş belirtilmesine ilişkin davette bulunulmuştur. Sinop Muhtarlık ofisinde, Kapsam Belirleme Raporu ve Teknik Olmayan Özet’in kopyaları ile beraber, yerel olarak sunulan yazılı yorumları toplamak için bir yorum kutusu yerleştirilmiştir. Kapsam Belirleme Raporu'nun kopyaları aynı zamanda görüş bildirmeye davet edilen balıkçılık kuruluşlarına ve STK'lara sunulmuştur. Geribildirimler e-posta, mektup ve telefon yoluyla iletilebilmektedir. Kapsam Belirleme Raporu ayrıca Kapsam Belirleme müzakere toplantılarına davet edilen ve aralarında balıkçılık kuruluşları, STK'lar, akademik ve deniz araştırma enstitülerinin de bulunduğu paydaşlara doğrudan (tercihe göre e-posta, basılı kopya ya da CD olarak) gönderilmiştir. Kapsam Belirleme Raporu'nun danışma amaçlı kopyaları ise ÇŞB ve DİB'in de aralarında bulunduğu resmi kurumlara sunulmuştur. Tablo 4.2 Kapsam Belirleme Müzakere Toplantıları Toplantı Davet edilen paydaşlar Tarih Yer STK'lar Ulusal STK'ların temsilcileri 30 Tem 2013 İstanbul STK'lar, Balıkçılık ve Deniz Alanı Kullanıcıları Ulusal STK'ların ve ulusal su ürünleri kuruluşlarının temsilcileri 31 Tem 2013 Ankara Akademik ve bilimsel kuruluşlar; İşletmeler ve iş ilişkileri Karadeniz'in deniz çevresine özel ilgi duyan akademik ve bilimsel kuruluşların temsilcileri; Trabzon Ticaret Odası 1 Ağu 2013 Trabzon Yuvarlak M asa Toplantıları URS-EIA-MAN-201962 21 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü Toplantı Davet edilen paydaşlar Tarih Yer Balıkçılık ve Deniz Alanı Kullanıcıları Trabzon su ürünleri kooperatiflerinin temsilcileri 1 Ağu 2013 Trabzon Sunumları ve tartışmayı desteklemek amacıyla çeşitli görsel ve basılı materyaller ve Proje'yi, ÇED ve ÇSED süreçlerini açıklayan broşürler sağlanmıştır. Kapsam Belirleme Raporu ve Teknik Olmayan Özetin kopyaları paydaşlara dağıtılmıştır. Toplantılarda, Proje'nin ve ÇED/ÇSED süreçlerinin çeşitli yönlerini gösteren görsel materyaller de kullanılmıştır. Gerektiğinde çeviri (Türkçe/İngilizce) sağlanmıştır. Paydaşlar hem toplantıda hem de yazılı olarak görüş ve önerilerini belirtmeye davet edilmiştir (görüş formları tüm katılımcılara dağıtılmıştır). Katılımcılar aynı zamanda soru ve cevap oturumlarının bitmesinin ardından South Stream Transport temsilcileri ve ÇED/ÇSED danışmanlarıyla birebir konuşma fırsatı bulmuşlardır. Tüm toplantıların özetleri South Stream Transport tarafından belgelenmiş ve Paydaş Müzakere Veritabanına kaydedilmiştir (Bölüm 8'de ayrıntılı olarak açıklanmıştır). Paydaşlar tarafından en sık dile getirilen yorum balıklar üzerindeki etkilerle, bilhassa Türk balıkçıları için ticari öneme sahip türlerin göçüyle ilgili olmuştur. Güvenlik konusu ve gaz sızıntısı veya gemi çarpışması gibi planlanmamış olaylarla başa çıkmak üzere belirlenmiş olan müdahale planları da sorulmuştur. Diğer yorumlar deniz çevresi üzerinde etkiler ve çevre koruma, paydaş katılımı ve genel olarak ÇSED süreci ile ilgili olmuştur. Ek C'de toplantılar, yazılar, duyurular ve diğer iletişimleri kapsayan paydaş katılım faaliyetlerinin bir özeti, Ek E'de ise ÇED Başvuru Dosyası, Taslak ÇED ve ÇSED Kapsam Belirleme Raporu'nun yayımlanmasıyla ilgili duyuruların kopyaları sunulmaktadır. 4.3 Ara ÇSED Müzakeresi ÇSED Raporu hakkında yakın zamanda gerçekleştirilecek olan müzakereler göz önünde bulundurularak kilit paydaşlarla irtibatın yeniden kurulması amacıyla Mayıs 2014 tarihinde ara paydaş katılımı gerçekleştirilmiştir. Kapsam Belirleme toplantılarına katılmış olan bazı paydaşlara mektup gönderilerek Proje, ÇED ve ÇSED süreçlerinin durumu hakkında güncellemeler sunulmuş, kendileri beklenen ÇSED Raporu yayınlanma tarihi konusunda bilgilendirilmişlerdir. Mektuplar her bir paydaşa göre, paydaşların Kapsam Belirleme toplantılarında ifade ettikleri özel ilgi alanlarına hitap edecek şekilde uyarlanmıştır ve bu paydaşlara, daha fazla bilgi almak istedikleri takdirde South Stream Transport ile irtibata geçebilecekleri bilgisi verilmiştir. Buna ek olarak, Trabzon ve Samsun'daki su ürünleri kooperatiflerinin temsilcileriyle iki toplantı düzenlenmiştir. Doğu Karadeniz Su Ürünleri Kooperatifler Birliği (Trabzon) ile daha önce Kapsam Belirleme sırasında toplantı düzenlenmiştir, bu toplantının amacı kendilerini Proje ve balıkçılık araştırmasının bulguları konusunda güncellemek olmuştur. Samsun Su Ürünleri Kooperatifleri Birliği ile gerçekleştirilen toplantı, bire bir yapılan giriş niteliğinde bir toplantı olmuş ve balıkçılık araştırmasının sonuçlarının tartışılması görevini görmüştür. Ayrıca her iki toplantı da ÇSED Raporu'nun açıklanması ve bu konuda müzakereyle ilgili tercihlerin ve raporu kooperatif üyeleri ve diğer balıkçılar için erişilebilir hale getirilme yolları ile ilgili tercihlerin ortaya çıkarılması için bir 22 URS-EIA-MAN-201962 vasıta olmuştur. Sinop Su Ürünleri Kooperatifleri Birliği de ÇSED'in açıklanmasına dair tercihlerin tartışılması için bu sürece dahil olmuştur. 4.4 Espoo Bildirimi South Stream Transport, Sınıraşan Bağlamda Çevresel Etki Değerlendirmesiyle ilgili Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Espoo, 1991) dahil olmak üzere paydaş katılımıyla ilgili uluslararası sözleşmelere da uymayı amaçlamaktadır. Sözleşmede, planlamanın erken bir aşamasında belirli faaliyetlerin çevreye etkisini değerlendirmek amacıyla sözleşmeye taraf olan ülkelerin yükümlülükleri açıklanmakta ve önemli bir sınıraşan olumsuz çevresel etkiye sahip olabileceği değerlendirilen tüm büyük projelerde, birbirine bilgi verme ve danışma genel yükümlülüğü ortaya konulmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Espoo Konvansiyonu'nu imzalamamış olsa da, South Stream Transport, Türkiye'nin sürece gönüllü olarak katılıp katılmayacağını belirlemek amacıyla bu konuda Dışişleri Bakanlığıyla (yazışmalar ve toplantılarla) iletişim kurmuştur. 4.5 Diğer Katılım Faaliyetleri 2012'de başlayarak 2013 yılı boyunca ve 2014'te South Stream Transport, ulusal ve bölgesel seviyedeki ilgili Türk makamlarıyla toplantılar düzenlenmiş ve başka iletişimlerde de bulunmuştur. Bu toplantılar ve haberleşmeler, herhangi bir resmi prosedürün bir parçası olarak gerekli olmamakla birlikte, bu makamlara Proje'nin tanıtılmasını, güncelleme sağlanmasını, teknik meselelerin ve izinlerle ilgili hususların tartışılmasını, ÇED ve ÇSED raporlarına dahil edilmek üzere başlangıç temel verilerinin ve bilgilerinin toplanmasını sağlamışlardır. Kapsam Belirleme süreci sırasında alınan geribildirimlere ek olarak, Proje Alanı'nda ve civarındaki Türk balıkçılık faaliyetleri konusunda daha fazla bilgi ve veri toplamak amacıyla su ürünleri kooperatifleri birlikleriyle ve deniz araştırmaları enstitüleriyle irtibat kurulmaya çaba gösterilmiştir. Bu görüşmeler esas olarak e-posta ve telefonla gerçekleştirilmiştir ve balıkçılık araştırmasında bu sonuçlardan faydalanılmıştır. Ayrıca South Stream Transport, Karadeniz'in tamamıyla ilgilenen bölgesel bir paydaş olan Karadeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması Komisyonu'nun İstanbul'daki Daimi Sekretaryası ile de katılım görüşmeleri gerçekleştirmiştir. Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı ile her bir ülkede gerçekleştirilmekte olan ÇED ve ÇSED süreçleri hakkında komisyonu bilgilendirmek amacıyla, 2012 yılı Kasım ayında Daimi Sekretarya ile bir tanıtım toplantısı gerçekleştirilmiştir. Daimi Sekretarya'nın isteği üzerine South Stream Transport, etkilenen ülkelerin her birindeki ÇED ve ÇSED süreçlerinin durumu hakkında Daimi Sekretarya'ya düzenli olarak bilgi mahiyetinde güncellemeler sağlamıştır. 4.6 Paydaş Yorum ve Önerilerinin Özeti Bu bölümde, paydaş kategorisine göre, bugüne kadar gerçekleştirilmiş olan ÇED ve ÇSED müzakere süreçleri sırasında paydaşlardan alınan yorum ve öneriler özetlenmektedir. Alınan yorumların ve South Stream Transport'un yanıtlarının daha ayrıntılı bir özeti Ek D'de sunulmuştur. URS-EIA-MAN-201962 23 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü 4.6.1 Devlet Makamları Proje boyunca, South Stream Transport Türk makamlarıyla sürekli ve açık bir diyalog kurmuştur. Türkiye'deki devlet makamlarıyla gerçekleştirilen iletişimin iki anahtar aşaması: Temmuz 2013'te ÇED Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı ve Ocak 2014'te İnceleme Değerlendirme Komisyonu toplantısı gerçekleştirilmiştir. Bunlara ek olarak, Proje'nin tanıtılması ve ÇED ve izin süreçleriyle ilişkili prosedürlerin çeşitli yönlerinin tartışılması için yetkili makamlarla bir takım tanıtım toplantıları düzenlenmiştir. Esas olarak ÇED Raporu için olan ancak aynı zamanda ÇSED Raporu için de girdi görevi gören bilgi ve verilerin alınması için ÇED İDK üyeleriyle devamlı olarak iletişim kurulmuştur. ÇED'in incelenme ve onay sürecine farklı birtakım resmi makamlar dahil olduğundan, çeşitli resmi makamlardan alınan yorum ve tavsiyeler kendi uzmanlık ve yargı alanlarını yansıtma eğilimi sergilemiştir; örn. çevre koruması, kültür mirası, seyrüsefer vb. Yine de, Proje'yle ilgili olarak bazı elle tutulur kapsayıcı yorumlar dile getirilmiştir: • Karadeniz deniz çevresinin kirlenmeye karşı korunması için uygun tüm önlemler alınmalıdır; • Proje, Türkiye MEB'indeki örneğin gemi enkazları gibi Kültürel Miras Öğelerinin (KMÖ'ler) korunmasını ve bulunan potansiyel KMÖ'lerin derhal ilgili makamlara bildirilmesini temin etmelidir; • Ticari balıkçılık faaliyetleri üzerindeki olası etkilerin önlenmesi için uygun önlemler alınmalıdır; • Petrol ve gaz arama ve geliştirme menfaatlerinin Proje faaliyetlerinden etkilenmemesinin temin edilmesi için Türk Karadeniz’inde petrol ve gaz arama çalışmalarından sorumlu makamlar ve şirketlerle uygun şekilde koordinasyon sağlanacaktır; • Seyrüsefer sağlık ve güvenliği konularına ilişkin uygun önlemlerin alınmasının ve gerekli tüm koordinasyonun gerçekleştirilmesinin, beklenmeyen olaylar veya acil durumlar (örn. döküntü veya gaz kaçağı) için önleme ve müdahale planlarının geliştirilmesinin temin edilmesi; • Proje kapsamında toplanan deniz araştırması verilerinin ve bu verilerin Türk araştırma ve bilim toplulukları için potansiyel değeri; • Proje nedeniyle oluşturulacak atıkların yönetilmesi için uygun önlemlerin alınması. Yukarıdakilere ek olarak, doğalgaz boru hattı güzergahının gerekçesinin yanı sıra Proje'nin teknik ve tasarım yönleri hakkında da çeşitli sorular sorulmuştur. Proje'nin tasarımına ilişkin geçerli yorumlar dikkate alınmıştır. Örneğin, Kültür ve Turizm Bakanlığı bilinen tüm KMÖ'lerden en az 100 m mesafeyle kaçınılmasını talep etmiştir. Proje, bilinen tüm KMÖ'lerden en az 150 m mesafeyle kaçınmak için boru hatlarının güzergahını değiştirme sözü vermiştir. Türk yetkililerin dile getirdikleri boru hattı koridorunun genişliğine ve Türk MEB'indeki petrol ve gaz arama çalışmaları üzerindeki potansiyel etkisine ilişkin endişelere yanıt olarak, South Stream Transport, ilgili Türk yetkililerin tavsiyeleri uyarınca boru hatlarını 420 m'lik bir koridor dahilinde döşemeyi kabul etmiştir. ÇED ve ÇSED raporlarında çevresel, sosyal konulara ve sağlık ve güvenlikle ilgili konulara ilişkin yorumlar da uygun şekilde dikkate alınmış ve bu yorumlara yer verilmiştir. ÇED Raporu'nda benimsenen tehlike azaltma önlemleri, Ocak 2014'teki ÇED Raporu İDK toplantısı sırasında Türk yetkililer tarafından olumlu karşılanmıştır. 24 URS-EIA-MAN-201962 4.6.2 Balıkçılık ve deniz alanını kullanan diğer kişiler Su Ürünleri kooperatifleri ve birlikleri ile hedeflenen katılım, Kapsam Belirleme aşaması sırasında (Temmuz-Ağustos 2013) ve temel veri toplama için gerçekleştirilmiştir. Su ürünleri üreticileri tarafından dile getirilen ana mesele, Proje'nin, ticari balık türleri (hamsi gibi) üzerindeki, bilhassa bu türlerin mevsimsel göçlerine ilişkin potansiyel etkileriyle ilgiliydi. Görüşülen balıkçılar, Proje kapsamında, balıklar ve balıkçılık üzerindeki etkilerin kapsamlı bir değerlendirmesinin yapılmasını tavsiye etmişlerdir. Proje'nin ticari veya zanaat balıkçılığı faaliyetleri üzerindeki doğrudan etkilerine ilişkin herhangi bir husus dile getirilmemiştir; bunun ana nedeni Proje'nin, Türkiye'deki balıkçılık faaliyetlerinin yoğunlaştığı Türk kıyı sularına olan mesafesidir. Yukarıdakilere yanıt olarak, balıklar ve Türkiye'deki balıkçılık faaliyetleri üzerindeki potansiyel etkilerin değerlendirilmesi için ÇED ve ÇSED süreçlerinin bir parçası olarak kapsamlı bir Balıkçılık Araştırması yapılmıştır. Bu süreçte Türkiye su ürünleri kooperatiflerine, Türk su ürünleri uzmanlarına ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'na danışılmıştır. Araştırmada, Türkiye MEB'inde gerçekleşen balık göçleri veya su ürünleri faaliyetleri üzerinde önemli herhangi bir etkinin beklenmediği sonucuna varılmıştır (Türkiye Bölümü ÇSED Raporu'nda ayrıntılı bilgi bulunabilir). Mayıs 2014'te Trabzon ve Samsun'daki Su Ürünleri Kooperatifleri ile başka toplantılar da düzenlenmiştir. Her iki şehirde düzenlenen toplantılarda da, kooperatif birliklerinin başkanları, Proje konusunda yeterli ölçüde bilgilendirildiklerini düşündüklerini ve Proje'nin Türkiye kıyı çizgisinden olan mesafesi nedeniyle balıkçılığı veya balıkçıları pek ilgilendirmediğini, balıkçılığın Proje Alanı'nda yapılmadığını, olası tek istisnanın hamsi sezonunda kıyıdan çok uzaklaşabilecek büyük ticari gemiler olduğunu belirtmişlerdir. Yine de, Proje faaliyetleriyle balıkçılık arasındaki olası etkileşimlerle ilgili olarak, su ürünleri üreticileri balıkçılık faaliyetlerinin etkilenmesi potansiyelinin olmadığı yorumunda bulunmuşlardır. Ayrıca, boru döşeme çalışmalarının Türk sularındaki balık göçlerini etkileyeceğine dair hiçbir endişe dile getirmeyerek balıkçılık araştırmasının bulgularını onaylamışlardır. Bu toplantılarda, Bulgaristan'daki Proje faaliyetlerinin Ocak-Mart ayları arasında Türkiye'ye olan hamsi göçünü etkileyip etkilemeyeceğinin dikkate alınması ve Karadeniz kıyıları boyunca balıkçıların inşaatın başlaması ve tüm denizcilik kısıtlamaları konusunda bilgilendirmeleri gerektiği gibi birkaç öneri sunulmuştur. İkincisi için, Proje'nin İstanbul ve Sinop'taki balıkçılara danışmaları ve her 3-4 ayda bir Ankara'daki Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği tarafından düzenlenen ‘Su ürünleri sempozyumu’ vasıtasıyla balıkçılarla iletişim kurulması gerektiği tavsiye edilmiştir. Türkiye MEB'indeki petrol ve gaz arama alanlarının geçilmesine ilişkin hususlar haricinde (bkz. yukarıdaki bölüm 4.6.1), Proje'nin diğer deniz alanı kullanıcılarıyla etkileşimine ilişkin belirli herhangi bir sorun bugüne kadar dile getirilmemiştir. 4.6.3 Karadeniz kıyı illeri halkı Sinop halkının, Temmuz 2013'ün başında düzenlenen ÇED Halkın Katılımı toplantısına katılma fırsatları olmuştur. Temmuz 2013'te Kapsam Belirleme Raporu'nun yayınlanması sırasında Proje'yle ilgili başka görüşler de bildirme fırsatları elde etmişlerdir; Sinop, Samsun ve Trabzon'da gazete duyurularıyla, paydaşlar Proje bilgilerine nereden erişebilecekleri ve Sinop merkezde kurulan yorum kutusu hakkında bilgilendirilmişlerdir. İl halkından ve diğer halktan bu müzakere dönemlerinde çok az sayıda yorum alınmıştır. İki Sinop sakini Halkın Katılımı toplantısına katılmış, Proje'nin çevresel ve sosyal etkileri azaltma taahhütlerini nasıl yerine getirmeyi düşündüğünü URS-EIA-MAN-201962 25 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü sormuşlardır. Sinop'taki yorum kutusu vasıtasıyla beş yorum alınmıştır; alınan geribildirimlerin çoğunda hangi güvenlik önlemlerinin alınacağı ve beklenmeyen bir olay gerçekleşmesi halinde kıyının etkilenmesi riski olup olmadığı sorulmuştur. Bu açıklamalar ÇSED Raporu'nda dikkate alınarak açıklanmıştır ve Ek D'de özetlenmiştir. Bu resmi müzakere dönemleri dışında kıyı illeri halkından veya genel halktan başka herhangi bir yorum gelmemiştir. Alınan geribildirimin az olması, muhtemelen Proje'nin tamamen açık denizde, Türk kıyılarından en az 110 km mesafede bulunmasından ve öngörülen çevresel ve sosyal etkilerin (olumlu veya olumsuz) sınırlı özellikte olmasından kaynaklanmaktadır. 4.6.4 Sivil toplum kuruluşları (STK'lar) Birtakım uluslararası ve ulusal STK'lar Kapsam Belirleme Raporu konusunda görüş bildirmeye ve Kapsam Belirleme toplantılarına katılmaya davet edilmişlerdir. Görüşülen STK'lar esas olarak deniz çevresiyle ve özellikle Karadeniz'le ilgili çevre koruma hususlarına duydukları ilgi nedeniyle seçilmişlerdir. Kapsam Belirleme aşamasında iki STK (biri İstanbul'da, diğeri Ankara'da) katılım göstermiş ve geribildirimde bulunmuştur. İstanbul'daki STK'dan alınan geribildirim olumlu olmuş, Proje'nin çevresel ve sosyal etkilerinin iyi değerlendirildiği bildirilmiştir. Benzer şekilde, Ankara'daki STK'dan alınan geribildirim de olumlu olmuş, Kapsam Belirleme toplantısının, Proje'nin İyi Uluslararası Endüstri Uygulamaları (GIIP) uygulama ve paydaşları sürece dahil etme niyetinin kanıtı olduğu belirtilmiştir. Sürece dahil olan bu iki STK'dan şu: balıklar üzerindeki potansiyel etkilerin, deniz dibi tortularının karışmasının deniz çevresi üzerindeki olası etkilerinin değerlendirilmesi ihtiyacı; paydaş girdilerinin numune alma kriterlerine ve temel veri toplama metodolojisine dahil edilmesi; Proje'nin çevresel ve sosyal yatırım programları yürütüp yürütmeyeceği, gibi yorumlar yapılmıştır. Proje bu yorumların her birine dile getirildikleri sırada yanıt vermiş, ve bu yorumları ÇSED Raporu'nun oluşturulmasında dikkate almıştır (bkz. Ek D). Dile getirilen yorumlardan bir başkası da Proje'nin ‘daha etkili bir paydaş katılımı’ sağlaması olmuştur; muhtemelen Kapsam Belirleme toplantılarındaki düşük katılıma istinaden verilmiş bri görüş olduğu değerlendirilerek, bu konu ÇSED Raporu müzakerelerinin planlanmasında dikkate alınmıştır (bkz. 5. Bölüm). 4.6.5 Akademik ve bilimsel kuruluşlar Yukarıda bahsedilen STK'lar gibi, Kapsam Belirleme aşamasında çeşitli üniversite fakülteleriyle ve deniz araştırmaları enstitüleriyle de hedeflenen iletişim gerçekleştirilmiştir. Sadece Trabzon'daki Kapsam Belirleme toplantısına katılmış olan Karadeniz Teknik Üniversitesi denizcilik fakültelerinden geribildirim alınmıştır. Dile getirilen yorumlar güvenlik tedbirleri, beklenmeyen olay riskleri (gemi çarpışması veya gaz kaçağı gibi) ve beklenmeyen bir olayın potansiyel etkisiyle ilgili olmuştur. Paydaşlar, bu tür olayların meydana gelme riski düşük olsa da, Proje tasarımında bu tip olasılıkların dikkate alındığı ve acil durum planlarının oluşturulacağı konusunda bilgilendirilmişlerdir. Dahası, birtakım beklenmeyen olay senaryolarını içeren risk değerlendirmeleri ve döküntü modellemeleri de ÇSED'in bir parçası olarak yapılmıştır. 26 URS-EIA-MAN-201962 4.6.6 İşletmeler ve iş ilişkileri Proje Türkiye MEB'inde tamamen açık denizde yapılacağından ve herhangi bir kara tesisinin veya liman kullanımının beklenmemesinden ötürü, Türkiye'de Proje'yle ilgili iş fırsatlarının oluşması olasılığı çok düşüktür. Bu nedenle, işletmelerin ve iş ilişkilerinin katılımı, Kapsam belirleme sırasında Trabzon Ticaret Odası'nın katılımıyla sınırlı tutulmuştur. Bu paydaş tarafından herhangi bir konu dile getirilmemiştir. 4.6.7 Devletler arası kuruluşlar İstanbul'daki Karadeniz Komisyonu'nun Daimi Sekretaryasıyla Kasım 2012'de gerçekleştirilen bir tanıtım toplantısı ve düzenli Proje güncellemeleri yoluyla iletişim kurulmuştur. Tanıtım toplantısı sırasında, Daimi Sekretarya, genel halkın güvenlik konusunda çok hassas olduğunu, beklenmeyen bir olay olasılığının, bilhassa deprem ve Boru Hattı korozyonu gibi risklerin değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Başka bir geribildirim alınmamıştır. Bugüne kadar paydaşlardan gelen ana yorumların ve bu yorumların Proje tarafından nasıl dikkate alınıp değerlendirildiklerinin bir özeti Ek D'de verilmiştir. URS-EIA-MAN-201962 27 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü 5 Planlanan Faaliyetlerin Özeti ÇED ve ÇSED katılım programlarının birleşik sonuçları, beklenen Proje etkileri ve ilişkilendirilen tehlike azaltma ve yönetim tedbirleri, gelecekteki Proje katılım faaliyetlerinin planlanmasında ve uygulanmasında dikkate alınacaktır. Planlanan katılım faaliyetleri, ÇED ve ÇSED raporlarında öngörülen etkilerin ölçeği ile orantılı olacaktır. Yaklaşmakta olan Türkiye'deki ana paydaş katılım faaliyeti, Türkiye Bölümü ÇSED Raporu'nun müzakere ve yayınlama programı çevresinde yoğunlaşmaktadır (bkz. Bölüm 5.1). İlgili paydaşlarla hedeflenen görüşmeler de, ÇSED Raporu'nda tanımlanan çevresel ve sosyal yönetim ve izlemenin farklı yönleri hakkında olacaktır (bkz. Bölüm 5.2.1). Türkiye MEB'inde 2015 yılının başında başlaması öngörülen inşaat göz önünde bulundurularak, 2014 yılı boyunca izin prosedürleri, yönetim planları ve koordinasyonun gerekli tüm yönlerine ilişkin olarak Türk yetkililerle sürekli görüşme ve ilişkiler planlanmaktadır. Yukarıda ana hatları çizilen planlanan katılım faaliyetlerinin ötesinde, South Stream Transport, paydaşların herhangi bir soruları, yorumları veya sorunları olduğunda şirketle irtibat kurabilmelerini mümkün kılmaya devam edecektir. Ayrıca, proje raporları ve güncellemeleri de South Stream Transport'un internet sitesinde yayımlanmaya devam edecek, ilgili paydaşlar uygun şekilde doğrudan haberdar edileceklerdir. South Stream Transport ayrıca Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı için bir şikayet sistemi geliştirmiştir; bu sistem, Proje boyunca şikayetlerin yönetimi için yol gösterecektir (bkz. 7. Bölüm). 2014'ten sonra, paydaş katılımı Proje'nin inşası, işletilmesi ve nihayetinde hizmetten çıkarılması boyunca devam edecektir. Mevcut ve gelecek Proje Aşamaları için paydaş katılım faaliyetlerinin zamanlaması da Tablo 5.1'de ve aşağıda açıklanmıştır. Tablo 5.1 Planlanan Paydaş Katılım Faaliyetlerinin Öngörülen Zamanlaması Proje Aşaması Planlanan Katılım Faaliyeti Beklenen Tarih Geliştirme ÇSED Raporu'nun yayınlanması ve müzakere 2014'ün 2. Çeyreği Geliştirme Nihai ÇSED Raporu'nun yayınlanması 2014'ün 2. Çeyreği Geliştirme Şikayet Sistemi'nin yayınlanması 2014'ün 3. Çeyreği Geliştirme ÇSED Özet Raporu'nun yayınlanması ve müzakere 2014'ün 3. Çeyreği Geliştirme Biyoçeşitlilik Eylem Planı'nın (BEP) geliştirilmesi için katılım 2014'ün 3. Çeyreği Geliştirme Tesadüfi Bulgu Prosedürü'nü tartışmak üzere Kültürel Miras mercileriyle katılım 2014'ün 3. Çeyreği Geliştirme Hedeflenen paydaşlar için proje güncellemesi 2014'ün 4. Çeyreği 28 URS-EIA-MAN-201962 Proje Aşaması Planlanan Katılım Faaliyeti Beklenen Tarih Geliştirme Yıllık Çevresel ve Sosyal Yönetim raporu/raporları* 2014'ün 4. Çeyreği / 2015'in 1. Çeyreği Geliştirme Paydaş Katılım Planı: Güncelleme 2014'ün 4. Çeyreği / 2015'in 1. Çeyreği İnşaatın başlamasından önce izinler ve diğer prosedürler için Türk makamlarıyla devam eden katılım ve koordinasyon 2014'ün 2. Çeyreği – 2015'in 1. Çeyreği İnşaat ve İşletme Öncesi Türk MEB'inde İnşaatın Başladığının Bildirilmesi 2015'in 1. Çeyreği İşletme Devam Eden Paydaş Katılımı 2017'den itibaren Hizmetten Çıkarma Devam Eden Paydaş Katılımı 2065'ten itibaren İnşaat ve İşletme Öncesi Geliştirme İnşaat ve İşletme Öncesi * Tam detaylar teyit edilecek 5.1 ÇSED Müzakereleri ÇSED müzakerelerinin odak noktası, projeden potansiyel olarak etkilenen paydaşlar ve önemli diğer ilgili paydaşlara aşağıdaki olanakların sağlanmasıdır: • Proje ve olası etkilerine ilişkin açık ve uygun bilgilere (yani teknik olmayan, yerel dilde sunulan) erişim; • Proje ÇSYP'sinin geliştirilmesinde dikkate alınacak olan etki değerlendirilmesi, önerilen tehlike azaltma, yönetim ve izleme önlemlerini de içeren ÇSED Raporu'nun içeriğine ilişkin geri bildirim sağlama; ve • Yöntem, materyal ve program tercihleri de dahil olmak üzere gelecekteki görüşme faaliyetleri için planlar hakkında girdi sağlama. Taslak ÇSED Raporu, Teknik Olmayan Özet dokümanı ile birlikte, 23 Haziran 2014 tarihinde açıklanmıştır ve açıklama tarihinden itibaren 30 günlük bir süre boyunca incelenebilmektedir. Taslak ÇSED Raporu'na (Teknik Olmayan Özet ve ekler dahil) çeşitli yollarla erişilebilir: • http://www.south-stream-offshore.com/tr/csed-ve-izinler/tuerkiyede-csed/ adresinden. • Basılı kopyalar aşağıdaki yerlerde gözden geçirme için hazır bulundurulacaktır; internet o İstanbul: ELC Group A.Ş. Merkez Ofis (Rüzgarlı Bahçe Mah. Cumhuriyet Cad. Energy Plaza No: 2/6, 34805 Kavacık/Istanbul Turkiye); ve o Trabzon: Zorlu Grand Hotel, Banquet Office, Maraş Caddesi No:9, 61100 Trabzon. • Doğrudan South Stream Transport'tan talep edilerek (irtibat bilgileri aşağıda verilmiştir). URS-EIA-MAN-201962 29 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü Paydaşların yazılı yorum yapma ve Taslak ÇSED Raporu'nu tartışmak için toplantılara katılma fırsatı vardır. Toplantılar paydaşların ÇSED ve önerilen etki azaltma önlemleriyle ilgili görüşlerini ortaya koymasını ve ayrıca Proje'nin gelecekteki aşamaları sırasında tercih ettikleri iletişim yöntemlerini ifade etmelerini sağlayacaktır. Taslak ÇSED Raporu'nun yayınlanması ve kamuya açık toplantıların tarih ve saatleri ile ilgili duyurular, ulusal, bölgesel ve yerel gazetelerin yanı sıra İnternet üzerinden (www.south-streamoffshore.com/tr/) yapılmıştır. ÇSED Raporu'nun ve/veya Teknik Olmayan Özet'in kopyaları da görüş bildirme ve/veya ÇSED müzakere toplantıları katılım davetiyeleriyle, uygun şekilde belirlenen paydaşlara ulaştırılmıştır. ÇSED dokümanlarının ve destekleyici materyallerin yeterli sayıda basılmış kopyaları da, üye kooperatifler arasında yayılması ve balıkçıların erişimine açılmasını sağlamak üzere doğrudan Trabzon, Samsun, Sinop ve İstanbul'daki su ürünleri kooperatifleri birliklerine gönderilmiştir. South Stream Transport ayrıca su ürünleri kooperatiflerinin ÇSED hakkında geribildirim almaya ilişkin tercihlerini de dikkate almıştır; örneğin, uygun olan balıkçılık limanlarına yorum kutularının yerleştirilmesi veya su ürünleri kooperatifleri birliklerinin başkanın yorumları e-posta yoluyla toplayıp yanıt vermesi gibi. ÇSED müzakere toplantılarının programı aşağıda Tablo 5.2'de verilmiştir. Tablo 5.2 Taslak ÇSED Raporu için Müzakere Programı Toplantı Türü* Paydaşlar 1. Kamuya Açık Toplantı • • • • 2. Kamuya Açık Toplantı • • • • 3. Kamuya Açık Toplantı 30 • • • Yer ve Mekan Tarih ve Saat Genel halk; Uluslararası ve ulusal STK'lar; Akademik ve bilimsel kuruluşlar; Su Ürünleri kooperatifleri. İstanbul Çarşamba, 25 Haziran 2014 Genel halk; Uluslararası ve ulusal STK'lar; Akademik ve bilimsel kuruluşlar; Su Ürünleri kooperatifleri. Ankara Genel halk; Bölgesel STK'lar; Akademik ve bilimsel kuruluşlar. Plaza Hotel Istanbul Barbaros Bulvarı 165 34349 Balmumcu / Beşiktaş - Istanbul JW Marriott Hotel Ankara Kızılırmak Mahallesi Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:1 Söğütözü, 06520 Ankara 09.30 – 10.30 Perşembe, 26 Haziran 2014 09.30 – 10.30 Trabzon Cuma, 27 Haziran 2014 Zorlu Grand Hotel Maraş Caddesi No:9 61100 Trabzon 16.00 – 17.00: ÇSED Sunumu 17.00 – 19.00: Proje Hakkında Bilgilendirme Oturumu URS-EIA-MAN-201962 Toplantı Türü* Paydaşlar 4. Su Ürünleri Sempozyu mu Sunumu • Su Ürünleri kooperatifleri Yer ve Mekan Tarih ve Saat Teyit Edilecek Teyit Edilecek * Tarihler değiştirilebilir; güncellemeler için, duyuruları ve İnternet adresini (www.south-stream-offshore.com/tr/) takip edin Balıkçılar gibi belirli paydaşlarla uygun olduğunda ek toplantılar düzenlenebilir. Yukarıdaki toplantı programında, ÇED dahil Türkiye'deki önceki katılım faaliyetlerinin sonuçları ve deneyimleri hesaba katılmıştır. • Müzakere toplantılarına daha geniş katılımın sağlanmasını kolaylaştırmak için üç adet halka açık toplantı planlanmıştır ve bu toplantılar için hedefe yönelik davetiyeler en az iki hafta önceden çeşitli paydaşlara gönderilmiştir; • Samsun ve Trabzon'da ÇSED müzakere ve yayınlama tercihlerinin tartışılması için gerçekleştirilen ara ÇSED müzakere toplantılarında (bkz. Bölüm 4.3), Proje'nin balıkçılık faaliyetlerinin büyük bölümünün gerçekleştirildiği Türkiye kıyılarına olan mesafesi nedeniyle balıkçıların Proje'ye pek ilgi duymadıkları tespit edilmiştir. Bu nedenle, kooperatif başkanlarının talebiyle, ilgili ÇSED belgelerinin kendilerine gönderilmelerinin yeterli olduğu ve raporun tartışılması için South Stream Transport'la ayrıca toplantılar düzenlenip düzenlenmeyeceğine kendilerinin karar vermesi kabul edilmiştir. Trabzon Su Ürünleri Kooperatifi, Trabzon'daki halka açık toplantıya katılmak üzere davet edilmiştir; • Samsun Su Ürünleri Kooperatifi, Sinop ve İstanbul'un Proje'ye katılım sergileyecek önemli su ürünleri kooperatifleri olduğu tavsiyesini dikkate alan South Stream Transport, ÇSED Raporu'nun tartışılacağı bir toplantının planlanmasını konuşmak üzere Sinop'taki Su Ürünleri Kooperatifler Birliğiyle irtibata geçmiştir. Başkan, bir toplantı talep edip etmeyeceğine raporu inceledikten sonra karar vereceği konusunda South Stream Transport'u bilgilendirmiştir. İstanbul Su Ürünleri Kooperatifi İstanbul'daki halka açık toplantıya katılmak üzere davet edilecektir; • Kapsam Belirleme aşamasında Sinop'taki yorum kutusu vasıtasıyla alınan yorumların azlığı, bu yöntemin genel halkın görüş bildirmesini kolaylaştırmak için faydalı olmadığını göstermiştir. South Stream Transport bunun yerine, bilhassa İnternetteki bilgilere ulaşamayabileceklerinden dolayı balıkçıların Proje bilgilerine erişebilmesini temin etmek için Samsun, Trabzon, Sinop ve İstanbul'daki Su Ürünleri Kooperatifleri ofislerinde ÇSED Raporu ve Teknik Olmayan Özetin basılı kopyalarının bulundurulmasını tercih etmiştir; ve • Dahası, bugüne kadar gösterilen katılım, Proje bilgilerinin Karadeniz kıyısı boyunca balıkçılarla paylaşılması için uygun bir platformun bulunmasının önemini ortaya koymuştur. Her 3-4 ayda bir gerçekleştirilen ‘su ürünleri sempozyumunun’ bunun için uygun bir mekanizma olduğu zira Karadeniz kıyı şeridi dahil Türkiye çapında Su Ürünleri Kooperatifleri temsilcilerini bir araya getirdiği belirtilmiştir. Bu nedenle, South Stream Transport bir sonraki uygun sempozyum toplantısında Proje'yi sunmayı ve ÇSED bulgularını açıklamayı planlamaktadır. Bunlara ek olarak, sempozyum, South Stream Transport'un, balıkçıların ÇSED sürecinin ötesinde Proje'ye URS-EIA-MAN-201962 31 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü katılım sergilemek için kullanacakları araç ve mekanizmaları tanımlamasını daha mümkün kılacaktır. Paydaşların Proje bilgilerine erişebilmeleri amacıyla ÇSED müzakere toplantıları için Powerpoint sunumları, afiş sergileri, ilgili konulara dair posterler ve Proje haritaları dahil çeşitli destekleyici materyaller geliştirilecektir. Her toplantıda South Stream Transport temsilcileri tarafından Proje'ye ve ÇSED bulgularına dair bir sunum ve Soru-Yanıt bölümleri olacaktır. Taslak ÇSED Raporu ve müzakere faaliyetlerinin açıklanma sürecinde alınan yorumlar nihai ÇSED Raporu'nun 2 hazırlanmasında dikkate alınacaktır. Nihai ÇSED Raporu South Stream Transport İnternet sayfasında açıklanacak ve Proje'nin İnşaat, İşletme Öncesi ve İşletme Aşamalarında Proje ÇSYS'nin geliştirilmesi ve uygulanması da dahil olmak üzere bilgilendirme yapacaktır. Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı Hakkında ÇSED Müzakereleri Türkiye Bölümü için ÇSED Raporu'na ek olarak, Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'nın Rusya ve Bulgaristan bölümleri için ÇSED Raporu ve ona eşlik eden Teknik Olmayan Özet hazırlanmıştır. Bu ÇSED raporları, İngilizce ve yerel dillerdeki versiyonlarıyla (yani Rusça ve Bulgarca) 2014 yazında yayımlanacak ve bu raporlara dair müzakereler de bu dönemde planlanacaktır. Bulgaristan ve Rusya bölümleri için PKP'ler de ÇSED raporları ile birlikte güncellenip yayınlanacaktır ve Rusya ve Bulgaristan için ÇSED müzakere programı hakkında daha ayrıntılı bilgi ve ÇSED sürecinin ötesindeki planlanana katılım faaliyetlerini içerecektir. South Stream Transport tarafından, etkilenen üç ülkenin her birinde yürütülen ÇSED'leri özetleyen ve Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'nın Karadeniz çapında bir bütün olarak etkisini değerlendiren bir ÇSED Genel Bakış Raporu hazırlanmaktadır. ÇSED Genel Bakış Raporu İngilizce, Rusça, Türkçe ve Bulgarca dillerinde yayımlanacaktır ve Boru Hattı'nın Karadeniz bölgesi üzerindeki etkileriyle ilgilenebilecek paydaşlara gönderilecektir: örn. devletler arası kuruluşlar, uluslararası veya Karadeniz bölgesel çevre STK'ları vs. Ülke ÇSED dokümanları, PKP'ler ve planlanan müzakere programı güncellemeleri www.southstream-transport.com adresinde yayımlanacaktır. South Stream Transport tarafından etkilenen üç ülke çapında planlanan ÇSED müzakere ve yayınlama programına ek olarak, Boru Hattı'nın finansmanından sorumlu ihracat kredisi kuruluşları (İKK'ler) da finansman esaslarına uygun şekilde kendi ÇSED raporlarını yayınlayacaklardır. ÇSED raporları aşağıdaki İKK'lerin internet sitelerinde sunulacaktır: • Swiss Export Risk Insurance (SERV): http://www.serv-ch.com/en/ • Japan Bank for International Cooperation (JBIC): http://www.jbic.go.jp/en • SACE: http://www.sace.it/GruppoSACE/content/en/ • Euler Hermes: http://www.eulerhermes.com/Pages/default.aspx Bir sonraki Su Ürünleri sempozyum toplantısı esnasında planlanan Proje sunumu, resmi ÇSED yorum süresinin dışında kalacak olursa, alınan geribildirimler Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı'nın geliştirilmesi bağlamında dikkate alınacaktır. 2 32 URS-EIA-MAN-201962 5.2 ÇSED Sonrası Katılım Faaliyetleri 5.2.1 Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı ÇSED sürecinin ötesinde, South Stream Transport Proje'nin Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı'nın geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla paydaşlarla uygun şekilde iletişim kuracaktır. ÇSYP'nin geliştirilmesi için planlanan katılım Tablo 5.3'te açıklanmaktadır. Tablo 5.3 ÇSYP için Planlanan Katılım Plan Katılımın Türü Kültür Miras İnşaat Yönetim Planı (İYP) South Stream Transport Kültür Bakanlığı ile görüşecektir: Henüz bilinmeyen KMÖ'lerin inşaat öncesi araştırmaları veya boru döşeme faaliyetleri sırasında keşfedilmesi halinde KMÖ'lerin raporlanmasını ve taşınmasını kapsayan Tesadüfi Buluntu Prosedürü'nü tamamlamak için Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile görüşecektir. Biyoçeşitlilik Eylem Planı (BEP) Proje Alanı’nı da kapsayan Karadeniz’in ortası kritik yaşam alanı 3 olarak kabul edildiğinden Proje, biyoçeşitliliğin korunması, sürdürülmesi ve koruma endişesi altındaki türler için koruma tedbirlerinin iyileştirilmesi için ek fırsatların tanımlanmasıyla ‘net biyoçeşitlilik kazanımlarının’ elde edilmesi amacına hizmet eden bir BEP oluşturmaya karar vermiştir. Birinci aşamada, ilgili paydaşlar tanımlanacak South Stream Transport ön toplantılarda ulusal, bölgesel ve yerel hükümet, üniversiteler, STK'lar ve yerel ekolojistler tarafından izlenen mevcut veya öngörülen biyoçeşitlilik programları konusunda bilgilendirilecektir. Bu toplantılar, BEP'nin, kritik yaşam alanlarının oluşturulduğu biyoçeşitlilik değerlerinden net kazanç elde etmesine yardımcı olacak bir şekilde bunların geliştirmesi amacıyla işbirliği yapacağı potansiyel enstitüleri ve biyoçeşitlilik programlarını belirleme hedefine hizmet edecektir. Birinci aşamada toplanan bilgiler, BEP'nin geliştirilmesine, belirli biyoçeşitlilik eylemlerinin tanımlanmasına ve paydaşlarla potansiyel ortaklıklar kurulmasına yardımcı olacaktır. İkinci aşama esnasında, South Stream Transport BEP programlarının yayılması için ortaklarıyla daha yakından çalışacaktır. BEP boyunca, Birinci Aşamada tanımlanan paydaş katılımı, paydaşların BEP ve sonuçları konusunda bilgilendirilmelerini sağlamak amacıyla devam edecektir. Yukarıdaki tablo ÇSYP açısından bilinen katılım faaliyetlerini kapsasa da, uygun görülmesi halinde ÇSYP'nin farklı yönleri ile ilgili katılım gerçekleştirilebilir. Kritik yaşam alanları, yüksek biyoçeşitlilik değerine sahip alanlardır. Aralarında şunlar bulunmaktadır: Kritik Tehlikede ve/veya Tehlike Altındaki türler (IUCN Kırmızı Listesi'ndekiler) için bilhassa önemli olan yaşam alanları; endemik ve/veya menzilleri kısıtlı türler için bilhassa önemli olan yaşam alanları; küresel olarak önemli göçmen kuş ve/veya toplanan tür konsantrasyonlarını destekleyen yaşam alanları; yüksek tehdit altında olan ve/veya benzersiz ekosistemler; kilit evrim süreçleriyle ilişkilendirilen alanlar. 3 URS-EIA-MAN-201962 33 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü 5.2.2 Şikayet Prosedürü'nün Yayınlanması Şikayetlere zamanında ve tutarlı bir şekilde yanıt verilebilmesiiçini sağlamak için South Stream Transport bir Şikayet Prosedürü geliştirmiştir. ÇSED Raporu ile ilgili müzakereler sırasında Paydaşlar Şikayet Prosedürü hakkında bilgilendirileceklerdir. Şikayet Prosedürü South Stream Transport'un internet sitesinde yayımlanacaktır, inşaat faaliyetleri başlamadan önce balıkçılar gibi ilgili paydaşlara ise doğrudan bildirilecektir. Ayrıca Şikayet Prosedürü’nü açıklayan teknik olmayan bir kitapçık hazırlanıp uygun olan şekilde doğrudan paydaşlara gönderilecektir. Kitapçıkta, paydaşların Proje'yle ilgili soruları, önerileri veya yorumları olması halinde veya Proje faaliyetleriyle ilgili endişelerini dile getirmek veya şikayette bulunmak amacıyla South Stream Transport'la nasıl irtibat kurabilecekleri hakkında bilgi verilecektir. Şikayet Prosedürü hakkında daha detaylı bildi 7. Bölüm'de verilmektedir. 5.2.3 Proje Güncellemeleri Proje ile ilgili çevresel ve sosyal konuları kapsayan broşürler 2014 yılında düzenlenecektir. Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'nın çevresel ve sosyal yönetim ve performansı dahil olmak üzere Proje bilgi ve güncellemeleri düzenli olarak South Stream Transport internet sitesi üzerinden yayınlanacaktır. Bununla birlikte, bu raporların niteliği 2014 yılı içerisinde kesin olarak tanımlanacaktır. ÇED/ÇSED süreçleri boyunca katılım gerçekleştirmiş ilgili paydaşların yanı sıra ilgili diğer paydaşlara da özel bir yıl sonu Proje güncellemesi gönderilecektir. Bu güncelleme, broşür veya bilgi kitapçığı şeklinde olabilir. Bununla beraber, Türkiye Bölümü'nde inşaat faaliyetlerinin 2015 yılının başına kadar başlamayacağı, faaliyet raporlarının muhtemelen Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'na ilişkin daha geniş kapsamlı çevresel ve sosyal konulara ve planlanan inşaat programına ilişkin bilgilere odaklanacağı unutulmamalıdır. 2015 yılının başında, Türkiye'deki inşaat faaliyetlerinin başladığı halka ilan edilecektir. İnşaatın başlamasından önce, South Stream Transport inşaat faaliyetleri ile ilgili ayrıntıları, boru döşeme gemisi çevresinde oluşturulacak geçici girişe kapalı bölgeye ilişkin programı ve bilgileri sunmak için Türk balıkçıları ile iletişime geçecektir ve bu bilgilerin balıkçılar ve gemi operatörleri arasında geniş bir şekilde yayılmasını sağlamak için bu bilgileri içeren materyaller üretilecektir. Bu sırada PKP inşaat öncesi ve sırasında gerçekleşmesi planlanan katılım faaliyetlerinin ayrıntılarını içerecek şekilde güncellenecektir. 5.3 İnşaat ve İşletim Öncesi, İşletim ve Hizmetten Çıkarma Aşamaları Paydaş katılımı Proje süresi boyunca, yani İnşaat, İşletim Öncesi, İşletim ve Hizmetten Çıkarma Aşamaları boyunca devam edecektir. South Stream Transport 50 yıllık işletme süresi boyunca paydaşlarla ilişkilerini ve iletişimini sürdürmeye kararlıdır. Bu süre zarfında ihtiyaçlar ve katılım faaliyetleri değişikliğe uğradıkça, PKP de düzenli olarak güncellenecektir. 34 URS-EIA-MAN-201962 İnşaat ve İşletim Öncesi Aşamaları ve takip eden İşletim Aşaması sırasında, katılımın önemi paydaş girdisini gelecek planlara yöneltmek ve dahil etmekten mevcut ya da gerçekleşmek üzere olan faaliyetlere yönelik müzakere ve yayınlamalara ve sürdürülen faaliyetlerle ilgili paydaşlardan geribildirim alma noktasına kaymaktadır. Katılım faaliyetleri aşağıdakileri içerecektir: • Çevresel ve sosyal konulara ilişkin yetkili mercilerle süregelen görüşmeler; • Proje'nin ilerleyişi, etki azaltma önlemlerinin uygulanması, ÇSYS ile uyum ve genel Proje performansına ilişkin olarak paydaşlara düzenli olarak rapor ve güncelleme sunulması. Proje’nin İnşaat ve İşletme Öncesi Aşamalarının sonuna kadar yayınlanması beklenen katılım materyallerinin ve yöntemlerinin özeti aşağıda, Tablo 5.4'te sunulmuştur. İşletim ve Hizmetten Çıkarma Aşamaları sırasında gerçekleşebilecek katılım türünün İnşaat ve İşletim Öncesi Aşamalarındakinden muhtemelen daha farklı olacağı dikkate alınmalıdır ve bu nedenle İşletim ve Hizmetten Çıkarma Aşamaları sırasında kullanılması gereken katılım materyalleri ve yöntemleri bu aşamaların başlangıcına az bir zaman kaldığında belirlenecektir. Tablo 5.4 İnşaat ve İşletim Öncesi Aşamaları Sırasında Beklenen Bilgi Yayınlaması Tür Yöntem Proje Aşamalarının (örn. inşaat başlangıcı, ilk gaz verilmesi, tam faaliyet) Duyurulması Internet Sitesi, Gazeteler Şikayet Prosedürü Internet Sitesi, Posta Paydaş Katılım Planı Internet Sitesi ÇSYS Performans Raporu Internet Sitesi Şirket Sürdürülebilirlik Raporu Internet Sitesi Proje Güncellemeleri Internet Sitesi Yaklaşan Faaliyetlerin (örn. inşaat) Bildirilmesi Internet Sitesi, Gazeteler, Posta URS-EIA-MAN-201962 35 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü 6 Görev ve Sorumluluklar South Stream Transport'un Paydaş Katılım Ekibi paydaşlarla iletişimler ve paydaş katılımı faaliyetleri için odak noktasıdır. Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı’nın Paydaş Katılım Koordinatörü Rusya, Türkiye ve Bulgaristan'daki paydaş katılımı faaliyetlerinden ve paydaş katılım programının idari gözetiminden sorumludur. Rusya, Türkiye ve Bulgaristan için birer uzman olmak üzere; Paydaş Katılımı Koordinatörleri ile birlikte ülke Paydaş Katılım Uzmanları çalışacaktır. Her ülkenin kendine özgü katılım faaliyetlerinin planlanması ve uygulanması Paydaş Katılım Uzmanlarının sorumluluğundadır. Paydaş Katılım Görevlisi, katılım faaliyetlerinin ve paydaş iletişimlerinin işlenmesi ve kayıt altına alınmasından sorumludur. Bu sorumluluğun bir kısmı Paydaş Müzakere Veritabanını yönetmek ve Şikayet Mekanizmasının uygulanmasını denetlemekten oluşmaktadır. South Stream Transport'un Paydaş Katılım Ekibini destekleyen kişiler ÇSED yüklenicisi, URS ve ülkelerin ÇED/ÇSED yüklenicileridir. Türkiye için bu yüklenici ELC Group A.Ş.’dir. Paydaş katılımı programı, South Stream Transport'un Teknik Departmanı (özellikle Paydaş Katılım Koordinatörü) tarafından yönetilmektedir. Destek araçları ve süreçleriyle birlikte program, resmi prosedürler ve yönetim uygulamaları (örn. toplantı planları ve toplantı öncesi brifing, standart Soru Cevap kaynakları), eğitimler (örn. medya eğitimi, saha personeli için paydaş katılımı eğitimi) ve dokümantasyon (örn. toplantı tutanakları, Paydaşlar ve Müzakere Veritabanı) yoluyla South Stream Transport bünyesinde duyurulmaktadır. İnşaatın başlamasından önce South Stream Transport, paydaş katılımı ve yönetim hedeflerini seçilmiş olan İnşaat Yüklenicisi ile daha ayrıntılı olarak tartışacaktır. İnşaat boyunca mevcut paydaş katılımı programının sürdürülmesini veya iyileştirilmesini sağlamak amacıyla prosedürler ve sorumluluklar net bir şekilde tanımlanarak planlar ve uygulamalar geliştirilecektir. 36 URS-EIA-MAN-201962 7 South Stream Transport ile İletişim 7.1 Geri bildirim Süreci Proje hakkında geri bildirim sağlamak amacıyla Paydaşlar davet edilir. Geri bildirim süreci gidişatın ne durumda olduğunun anlaşılmasına ve iyileştirilme yapılması gereken alanların tespit edilmesine olanak sağlar. Geri bildirimler soruları, yorumları, bilgi taleplerini, önerileri, kaygıları ve şikayetleri kapsayabilir. Geri bildirimler yüz yüze, telefon, e-mail, faks veya posta yoluyla iletilebilirler. South Stream Transport tüm geribildirimleri profesyonel düşünce ve saygı çerçevesi içerisinde ele alacak ve açık ve dürüst bir iletişim temelinde yanıtlandıracaktır. Bunlar yüz yüze, telefonla, e-postayla, faks veya postayla iletilebilirler. South Stream Transport tüm geribildirimleri profesyonel düşünce ve saygı çerçevesi içerisinde ele alacak ve açık ve dürüst bir iletişim temelinde yanıtlandıracaktır. Paydaş geribildirimlerini etkili bir şekilde yönetmek, bu geribildirimlere yanıt vermek ve bunlardan faydalanmak amacıyla, alınan tüm geribildirimler tutarlı bir Geribildirim Süreci'ne tabi tutulur. Geribildirim Süreci'nin bir parçası olarak South Stream Transport şunları yapacaktır: • tüm geribildirimleri belgeleyecek; • şirket bünyesindeki ilgili kişilere iletecek; • yönetim ve izleme programları dahil olmak üzere devam eden Proje planlama ve aşamalarında bunları göz önünde bulunduracak; ve • gerektiğinde yanıt sağlayacaktır. uygulama Paydaş geri bildirimleri ayrıca medya ve sosyal medya gibi harici kanallar yoluyla da ortaya koyulabilir. Bu tip bir geribildirim tespit edildiğinde, South Stream Transport'un mevcut meselelerden ve algılardan haberdar olmasını (ve proaktif olarak bunları ele almasını) sağlamak amacıyla söz konusu geri bildirim Geri Bildirim Süreci üzerinden de takip edilebilir. Bazı geri bildirimler olumluyken, bazı insanların Proje faaliyetlerine ilişkin şikayetleri olabilir. South Stream Transport, şikayetleri de diğer geribildirim türleri için sergilediği özen ve saygı çerçevesinde ele almaya kararlıdır. South Stream Transport şikayetleri ve endişeleri ele almak için tüm taraflarla birlikte çalışacaktır. Bu süreç, şirketin Şikayet Prosedürü vasıtasıyla yönetilmektedir. Paydaşlar herhangi bir zamanda mektup, telefon, faks ve e-posta aracılığıyla South Stream Transport ile irtibata geçebilirler. İrtibat bilgisi South Stream Transport'un internet sayfasında mevcuttur, ve tüm yayınlara ve iletişimlere (raporlar, broşürler, mektuplar, e-postalar vs.) dahil edilmektedir. Bu yayınlar ve iletişimler, yorumları veya sorunlarının bulunması halinde paydaşların şirketle direk irtibata geçmeleri konusunda onları teşvik etmektedir. South Stream Transport ile Bulgarca, İngilizce, Rusça veya Türkçe olmak üzere dört dilde iletişim kurulabilmektedir ve gerektiğinde South Stream Transport’un temsilcileriyle toplantılar ayarlanabilir. URS-EIA-MAN-201962 37 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü İletişim için aşağıdaki adres kullanılabilir: South Stream Transport B.V., ÇSED ve İzinler Bölümü (ESIA and Permitting Department) Parnassusweg 809, 1082 LZ Amsterdam, Hollanda Telefon: +31 (0)20 262 45 00 Faks: +31 (0)20 524 12 37 Yorumlar ise aşağıdaki yöntemlerle gönderilebilir: e-posta ile: [email protected] internet sitesi üzerinden: http://www.south-stream-offshore.com/tr/csed-veizinler/paydas-gorusleri/ 7.2 Şikayet Prosedürü 7.2.1 Genel Değerlendirme Şikayet, herhangi bir kişinin, Proje'nin veya South Stream Transport'un faaliyetlerine ilişkin rahatsızlığıdır. Bir şikayet aşağıdakilerden kaynaklanabilir: • belirli bir olay- örneğin bir yol kazası, sızıntı, maddi hasar veya gece gürültüsü; • çalışanların davranışları- örneğin saygısızca veya ayrımcı hareketler; • çevresel etki- örneğin su kirliliği veya kuş yuvalarının zarar görmesi; • sosyal bir etki- örneğin toplum hizmetlerinin gerilemesi veya dinlenme alanlarının kaybı; ve • diğer etki türleri- örneğin trafik, sağlık ve kültürel miras etkileri. İyi uluslararası endüstri uygulamaları (GIIP) ile uyumlu olarak South Stream Transport, Proje faaliyetlerine ilişkin tüm şikayetlerin şeffaf ve tarafsız bir süreçten geçerek iyi niyetli olarak ele alınmasını sağlamayı amaçlayan bir Şikayet Prosedürü oluşturmuştur. Şikayet Prosedürü’nün belirli hedefleri aşağıdaki gibidir: • South Stream Transport'un sorunlara hızlı ve etkili bir şekilde müdahale edebilmesi için sorunların ve kaygıların erkenden tespit edilmesine yardımcı; • Tüm alanlarda Proje performansını sürekli olarak iyileştirmek; ve • South Stream Transport’un paydaş katılımına verdiği önemi, yerel görüş ve endişelere saygı gösterme kararlılığını ortaya koymaktır. Proje'nin Geliştirme, İnşaat, İşletim Aşamaları ve son olarak Hizmetten Çıkarma Aşamasında South Stream Transport, daha geniş Geri bildirim Süreci'nin ve diğer paydaş katılımı faaliyetlerinin kritik bir bileşeni olan yüklenicileriyle işbirliği içinde çalışarak Şikayet Prosedürünü kullanacaktır. 38 URS-EIA-MAN-201962 7.2.2 Şikayet Prosedürü Süreci Şikayetlerin tanımlanması, araştırılması ve çözülmesi sürecinin bir özeti aşağıda Tablo 7.1'de verilmiştir. Şikayet Prosedürünün kendisi teknik olmayan bir formatta South Stream Transport internet sitesinde yayımlanacak ve paydaşlar uygun şekilde haberdar edileceklerdir. Tablo 7.1 Şikayet Prosedürü Süreci Aşama 1. Aşama: geribildirim Tanım Alınan • • 2. Aşama: kaydedilir Şikayet • • 3. Aşama: İnceleme ve çözüm • • 4. Aşama: Çözüm kabul edilir (veya kabul edilmez) • • • 5. Aşama: İzleme Değerlendirme URS-EIA-MAN-201962 ve • Standart Geri Bildirim Süreci’nin bir parçası olarak yorumlar ve sorular alınır ve analiz edilir. Tüm bildirimler, geri bildirimlerin kayıt altına alınmasını, birleştirilmesini ve gerektiğinde yanıtlanmasını sağlayan Geri Bildirim Süreci’ne tabi tutulur. Bazı durumlarda bu süreçte bir şikayet tespit edilebilir. Böyle bir durumun gerçekleşmesi halinde, Şikayet Prosedürünün 2. Aşaması başlatılır. ir şikayet tespit edildiğinde, bu şikayet resmi olarak kayıt altına alınır ve bir numara ile tanımlanır. Şikayetin türüne ve önem derecesine göre sınıflandırılır. ikayette bulunan kişiye/kişilere, geri bildiriminin alındığını, şikayet sürecinin sonraki adımlarının ne olacağını ve tahmini olarak ne kadar zaman alacağını ve irtibat kurulacak kişiyi bildiren bir yanıt gönderilir. South Stream Transport zaman kaybetmeden şikayetleri ve nedenlerini araştırır. Araştırmalar, fotoğrafları ve diğer kanıtları, tanık ifadelerini, etkilenen paydaşlarla ve diğer taraflarla yapılan görüşmeleri, alan kayıtlarının gözden geçirilmesini ve diğer bilgi toplama faaliyetlerini içerebilmektedir. Bu araştırmaların sonucu değerlendirilerek bir çözüm önerisi sunulur. Çözümün geliştirilmesi sırasında ilgili kişiye/kişilere de danışılabilir. Ardından önerilen çözüm resmi olarak tüm taraflara duyurulur. Çözüm önerisinin tüm taraflarca kabul edilmesi durumunda, çözüm uygulanır ardından şikayet kapatılır. özüm önerisinin kabul edilmemesi durumunda, yeniden değerlendirme yapılarak yeniden düzenlenmiş bir çözüm önerisi sunulabilir.Çözüm kabul edilmezse, yeniden incelenir ve revize edilmiş bir çözüm önerilebilir. üm tarafların üzerinde anlaşmaya vardığı bir çözüm yolu bulunamaması durumu da dahil olmak üzere etkilenen kişi/kişiler herhangi bir zamanda diğer çözüm yollarına (örneğin adli yollara) başvurmayı seçebilir. Bununla birlikte, mümkün olduğu yerlerde Şikayet Prosedürü aracılığıyla şikayetleri adil şekilde ve işbirliği içinde çözmeye kararlıdır. Kabul edilen çözüm önerisinin uygulanmasının ardından, bu çözüm yolu izlenir ve etkinliği değerlendirilir. Tüm taraflara şikayetin çözüldüğü bildirilir ve şikayet süreci ve uygulanışı ile ilgili geri bildirimde bulunma fırsatı sağlanır. 39 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü Şekil 7.1 Şikayet Sistemi Akış Çizelgesi 40 URS-EIA-MAN-201962 8 İzleme ve Raporlama 8.1 İzleme Müzakere ve yayınlama çabalarının etkili olduğu ve süreç boyunca özellikle paydaşlara danışmanın anlamından emin olunması için paydaş katılımının izlenmesi önemlidir. Paydaş katılımının izlenmesi, Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı'nın ÇSYP'si üzerinden yönetilmektedir. İzleme şunları içerecektir: • Paydaş Katılım Planının uygulanmasının denetlenmesi; • resmi yetkililer ve resmi olmayan paydaşlarla yürütülen müzakere faaliyetlerinin izlenmesi; • katılım faaliyetlerinden elde edilen geribildirimlerin takip edilmesi ve paydaşlara bulunulan taahhütlerin kaydedilip takip edilmesi yoluyla etkilerin ve beklentilerin yönetiminde katılım süreçlerinin etkinliğinin izlenmesi; ve • alınan şikayetlerin ve çözümlerinin izlenmesi. 8.2 Paydaş Katılım Faaliyetlerinin Takibi Paydaş Katılım Planı'na göre düzenli olarak performans gözden geçirilecektir. Paydaş katılımının takibi, South Stream Transport'un paydaş katılım faaliyetlerinin etkililiğinin değerlendirilmesinde kullanılacaktır. Takip göstergeleri arasında şunlar bulunmaktadır: • dağıtılan materyaller: türleri, sıklıkları ve konumları; • resmi katılım etkinliklerinin yeri ve zamanı, katılım düzeyi (özel paydaş kategorilerinin ve gruplarının (örn. kadınlar) katılımı dahil); • South Stream Transport Bilgi Merkezi ve Ülke Ofislerine gelen ziyaretçi sayıları ve diğer yollarla alınan yorumlar (internet sitesi, e-posta, posta, telefon, şahsi ziyaretler); • konuya ve paydaş türüne göre yorumlar ve yapılan geribildirimin ayrıntıları; • şikayet sayısı ve türü, şikayet çözümlerinin niteliği ve zamanlaması; ve • Türkiye, Bulgaristan ve Rusya'da çıkan haberlere ve paydaş geribildirimlerine dayalı olarak toplumun tavır ve algısı. 8.3 Proje Raporlama 8.3.1 8.3.1.1 Dahili Raporlama Üç aylık raporlarla, dönemin tüm faaliyetleri özetlenecek ve ortaya koyulan tüm meseleler ile bu meselelerin nasıl ele alındıklarının (yanıtların zamanında verilmesini, şikayetler için düzeltici ve azaltıcı tedbirleri, anahtar performans göstergelerindeki (KPI'ler) eğilimlerin analizini içeren) bir özeti sunulacaktır. Bunlar, aşağıdakileri içerecektir: • paydaş kategorisine göre katılım gösteren toplam paydaş sayısı; • konuya ve verilen yanıtlara göre yorum ve sorgu sayısı; URS-EIA-MAN-201962 41 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü • ortaya koyulan sorunlar ve Proje'ye verilen destek ve karşıtlık seviyeleri; • kaydedilen şikayet sayısı; ve • şikayetlerin çözülme süresi. 8.3.1.2 Harici Raporlama PKP, düzenli olarak incelenecek (en az altı ayda bir) ve tamamlanan katılım faaliyetlerini yansıtmak, gelecekteki katılım planlarını revize etmek ve doğrulamak amacıyla gerektiği şekilde yeniden düzenlenecektir. İnşaat ve İşletim Öncesi Aşamaları sırasında, South Stream Transport internet sayfası aracılığıyla ve Bulgaristan ve Rusya'daki yerel topluluklar içerisinde Proje’nin ilerleme durumu, etki azaltma önlemlerinin uygulanması ve ÇSYP ve genel uygulama ile uyumluluk konularına ilişkin düzenli olarak raporlama yapacaktır. South Stream Transport tarafından hazırlanacak olan, Yıllık Çevresel ve Sosyal Rapor, paydaşlar tarafından ortaya koyulan meselelerin bir özetini, şikayet sayılarını ve konularını, endişelerin ele alınmasında atılan temel adımların bir özetini ve APG'lerdeki eğilimlerin bir analizini içerecektir. 50 yıllık işletim süresi boyunca ne tür olayların meydana geleceğinin tahmin edilmesinin zor olmasına karşın, İşletim Aşaması süresince South Stream Transport gerekli güncellemeleri yapmaya devam edecektir. Beklenmeyen bir olay veya kazanın (gerçekleşmesi halinde) ardından veya şirket yapısı ya da uygulamalarında herhangi bir değişiklik olması halinde, South Stream Transport tarafından paydaşlara rutin olmayan faaliyetlere değinen bilgiler verilecektir. 8.4 Paydaş ve Müzakere Veritabanı South Stream Transport, tüm Proje paydaşlarının iletişimlerinin belgelenmesini, paydaşlardan alınan tüm yorum, öneri, endişe veya şikayetlerin kayıt altına alınmasını, takip edilmesini ve değerlendirilmesini sağlamak amacıyla paydaş katılımı sürecini resmileştiren bir Paydaş ve Müzakere Veritabanı (PMVT) geliştirmiştir. PMVT kullanılarak paydaşlardan gelen geri bildirimler analiz edilebilirken, bu analizler ÇSED'in geliştirilmesi ve Paydaş Katılım Planı’nın güncellenmesi amacıyla kullanılabilmektedir. PMVT, South Stream Transport ile yüklenicileri ve alt yüklenicileri arasında paydaş katılımı konusundaki bilgileri koordine etmek için değerli bir araçtır. PMVT, bu ÇSED Raporu kapsamında verilmiş olan tasarım kontrolleri, tedbirler, etki azaltma önlemleri ve izleme konularındaki taahhütlerin yerine getirilmesi amacıyla geliştirilen ÇSYP'nin uygulanmasına da yardımcı olacaktır. Bu planlara uyulması, verilen tüm Proje inşaatı ve işletim ihalelerinin bir koşulu olacaktır. Ayrıca PMVT, ilişkili aşama, konu veya konumdan bağımsız olmak üzere Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı için tüm ilgili izleme gereksinimlerini ayrıntılı şekilde açıklayacak olan bir Çevresel ve Sosyal İzleme Programı için de kaynak oluşturacaktır. PMVT, tüm paydaş iletişimleri ve istişarelerine yönelik bilgileri kayıt altına almak, düzenlemek ve analiz etmek amacıyla kullanılmaktadır. Toplantılardan (örn. toplantı tutanakları) ve iletişimlerden (örn. yazılar, basın bültenleri, e-postalar ve yüz yüze ya da telefonla görüşmeler) elde edilen verilerin girilebilmesini sağlar ve paydaş faaliyetleri hakkında özel raporlar üretebilir. Paydaşlardan gelen girdiler de tarihe, konuma ve çeşitli konu alanlarına göre sınıflandırılmakta olıp ÇSED, Proje tasarımı ve Proje planlamasını destekleyici çeşitli sorgulamalara imkan tanımaktadır. Verileri analiz 42 URS-EIA-MAN-201962 edebilme ve dışa aktarabilme niteliğinin yanı sıra PMVT, paydaş katılımıyla ilgili düzenli olarak güncellenen bir kayıt oluşturmaktadır. URS-EIA-MAN-201962 43 Paydaş Katılım Planı Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı – Türkiye Bölümü Referanslar Sayı Referans Ref. 3.1 Laf Suzluk. 2011. Türkiye İller ve Bölgeler Haritası. Erişim adresi: http://www.lafsozluk.com/2011/04/turkiye-iller-ve-bolgeler-haritasi.html. Erişim tarihi: 26 Eylül 2013. Ref. 3.2 M.F. Can ve A.Demirci, 2012, Fisheries Management in Turkey, International Journal of Aquaculture 2012, Cilt 2, Sayı 8, 48-58, http://ija.sophiapublisher.com Ref. 3.3 Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK veya TurkStat), Su Ürünleri İstatistikleri 2011, ISSN 10136177; Erişim adresi: www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=52. Erişim tarihi: 24 Eylül 2013. Ref 3.4 Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). 2011. Su Ürünleri İstatistikleri 2011, Yayın No. 3876, ISSN 1013-6177. Erişim adresi: http://tuikapp.tuik.gov.tr/balikcilikdagitimapp/balikcilik.zul. Erişim tarihi: 9 Eylül 2013. Ref. 3.5 Kültür ve Turizm Bakanlığı. Trabzon'da Ekonomi ve Ticaret. 2005. http://www.kultur.gov.tr/EN,33572/the-economy-and-trade-in-trabzon.html. Erişim tarihi: 8 Ekim 2013. 44 URS-EIA-MAN-201962 İletişim South Stream Transport B.V. Merkez Ofisi Parnassusweg 809 1082 LZ Amsterdam The Netherlands Telefon: Faks: E-posta: +31 20 262 4500 +31 20 524 1237 [email protected]