İş Dünyasının Başarı Şifreleri Kitabını PDF olarak - E

Transkript

İş Dünyasının Başarı Şifreleri Kitabını PDF olarak - E
E-ÜNİVERSİTE YAYINLARI
Genel Yayın Yönetmeni
Tankut ASLANTAŞ
Editör
Müge ŞENÖZ
Kapak Tasarım
Murat ARSLAN
İletişim: Y. Öveçler Mah. 1286. Sk. No:5-A/6
Çankaya/ANKARA
Tel&Faks: +90 312 473 95 88-89
www.e-universite.com.tr
İçindekiler
MUSTAFA ÖZESKİCİLER ........................................................................................ 5
ADNAN KESKİN .................................................................................................. 11
AKMAN KARAKÜLAH ......................................................................................... 15
ALKAN ŞENYÜREK .............................................................................................. 17
VAHAP ALTAN PALABIYIKOĞLU ......................................................................... 20
ALİ YÜCELEN ...................................................................................................... 26
CANİP KARAKUŞ ................................................................................................. 30
ASUDE ÖZTÜRK CAMADAN ............................................................................... 34
ATİLLA YENİDOĞAN ........................................................................................... 38
METİN BAŞALMA ............................................................................................... 44
AYHAN FARUK MESCİ ........................................................................................ 47
BARIŞ AYDIN ...................................................................................................... 50
MUSTAFA BAYAR ............................................................................................... 53
BİROL DUYGU .................................................................................................... 58
BÜNYAMİN ŞANLI .............................................................................................. 62
CANAN KARALAR ............................................................................................... 67
CEMAL TEKİN ..................................................................................................... 71
HAKAN YÜKSEL .................................................................................................. 74
NADİR KADAKAL ................................................................................................ 78
DEVRİM AKÇAY .................................................................................................. 82
GÜZİN KIRSAÇLIOĞLU ........................................................................................ 87
SYLWİA DAL ....................................................................................................... 92
MEHMET KÜÇÜK................................................................................................ 95
GÖKÇEN ERDOĞAN.......................................................................................... 102
MEHMET KETENE ............................................................................................ 106
EBRU TANALP .................................................................................................. 109
ERCÜMENT BARAN .......................................................................................... 112
ERDOĞAN TOSUN ............................................................................................ 118
EROL ÖZENSOY ................................................................................................ 122
ERTUĞRUL ERTÜRK .......................................................................................... 128
FATİH YILMAZ .................................................................................................. 133
SELÇUK SOLMAZ .............................................................................................. 138
FERHAN UĞUR ................................................................................................. 143
FETHİ YAŞAR .................................................................................................... 147
MURAT BÜYÜKŞAHİN ...................................................................................... 152
GAMZE CİZRELİ ................................................................................................ 158
GAZİ KÖKSAL .................................................................................................... 163
NÜKET KÜÇÜKEL EZBERCİ ................................................................................ 168
HÜSAMETTİN KARAMAN ................................................................................. 172
HAKAN KARALAR ............................................................................................. 175
HAMİT AYDIN................................................................................................... 181
HANZADE SARIÇİÇEK........................................................................................ 184
HIFZI KURUŞA .................................................................................................. 189
HÜSEYİN DEVRİM ............................................................................................ 193
HÜSEYİN KUTSİ TUNCAY .................................................................................. 197
İLKER ZENGİN ................................................................................................... 202
ORHAN SARITAŞ .............................................................................................. 205
YAŞAR KABABULUT .......................................................................................... 209
LEVENT TEZ ...................................................................................................... 214
ŞEREF SONGÖR ................................................................................................ 217
MEHMET ARPACI ............................................................................................. 223
METİN DEMİR .................................................................................................. 227
MUSTAFA İHSAN KIZILTAŞ ............................................................................... 232
MUSTAFA KILINÇ ............................................................................................. 239
MUSTAFA ŞAHİN .............................................................................................. 243
MUSTAFA ZENGİN ........................................................................................... 247
NAMIK TANIK ................................................................................................... 251
NEZİH ALLIOĞLU .............................................................................................. 254
ŞAHAP YARALI.................................................................................................. 258
NURAY BAŞAR .................................................................................................. 262
NURAY KARALAR.............................................................................................. 266
NURETTİN ÖZDEBİR ......................................................................................... 270
ORHAN AYDIN.................................................................................................. 273
OSMAN YILDIRIM............................................................................................. 276
ÖNDER BÜLBÜLOĞLU ...................................................................................... 282
ÖZER HINCAL ................................................................................................... 286
RAMAZAN BAŞARAN........................................................................................ 291
RAŞİT MANDIROĞLU........................................................................................ 296
RECAİ KESİMAL ................................................................................................ 299
RECEP AYHAN .................................................................................................. 302
RECEP UZELLİ ................................................................................................... 305
RIFKI GÜVENER ................................................................................................ 309
RUHİ BAŞHELVACI ............................................................................................ 312
SELÇUK KARAKAYA .......................................................................................... 315
SELÇUK PEHLİVANOĞLU .................................................................................. 319
SEMİH SÜREYYA YAZICI.................................................................................... 324
SİNAN ALPARDA .............................................................................................. 328
SITKI ÖZTUNA .................................................................................................. 330
SÜREYYA ÜZMEZ .............................................................................................. 333
TAHSİN COŞKUNOĞLU ..................................................................................... 338
MUHARREM DÖRTKAŞLI.................................................................................. 342
ADİL MUTLU .................................................................................................... 348
TÜRKER NASLI .................................................................................................. 353
UFUK BAYRAKTAR ............................................................................................ 356
ÜMİT GÜNAY AKINCI ....................................................................................... 360
VEYİS ÇELİK ...................................................................................................... 366
VOLKAN ARSLAN .............................................................................................. 369
YAŞAR KARAKAYA ............................................................................................ 373
YUNUS DEMİRCİ .............................................................................................. 376
ZEYNEP GÜLYÜZ KINAY .................................................................................... 379
ZİLHA ELMA ..................................................................................................... 382
ZİYA USTAOĞLU ............................................................................................... 386
TEŞEKKÜR
Beni bu röportajları kitaplaştırmaya teşvik eden başta ASİAD Başkanı ve TÜGİAD
Ankara Şube Başkanı Barış AYDIN olmak üzere TÜSİAV üyesi işadamı ve
sanayicilere, bana röportaj gazeteciliğini sevdiren ve beni gazeteciliğe bulaştıran
sevgili dostum Hürriyet Ankara’dan Yaşar SÖKMENSÜER’e, beni Milliyet ailesi ile
tanıştıran Bülend KAHRAMAN’a, Milliyet Ankara’dan Sayın Ayhan AYDEMİR,
Sayın Ömür ÜNVER ve Sayın Serpil ÇEVİKCAN’a sonsuz teşekkürler.
Keza röportaj çıktılarını görür görmez kitaplaştırma görevini üstlenen vakıf
üyemiz SİSTEMTÜRK Belgelendirme Eğitim ve Danışmanlık Limited Şirketi Ortağı
ve e-üniversite Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Ahmet Malik ÖZTÜRK’e
teşekkürler.
Bu röportajların en büyük yükünü çeken, konuşmaları yazıya döken, röportaj
konuklarını fotoğraflayan, çoğu zaman soru hazırlamamda yardımcı olan ve
röportajların kitap haline gelmesi için yaz boyu çalışan, arşivleri tarayan,
yardımcım, sağ kolum, yönetici asistanım sevgili Burcu IŞIK’a teşekkürden de
öte şükran borçluyum. Hakkını helal et sevgili Burcu.
Veli SARITOPRAK
Ekim 2013
1
ÖNSÖZ
“Başarı parayla değil insanla kazanılır.”
Benim için, yirmi yıllık iş hayatımda öğrendiğim en önemli düsturdur bu söz. Zira
Türk Dil Kurumunun sözlüğünde insan için; “Memelilerden, iki eli olan, iki ayak
üzerinde dolaşan, sözle anlaşan, akıl ve düşünme yeteneği olan en gelişmiş
canlı; huy ve ahlak yönünden nitelikli kimse” diye söz ediyor. Evet, bizi diğer
canlılardan ayıran en önemli özelliklerdir bunlar. Ve 21. yüzyılda her kesimden
insan bunu daha iyi fark ediyor.
Önceleri personel, idareci, eleman diye yapılan tanımlar artık İnsan Kaynakları
olarak yapılıyor, revize ediliyor ve daha bir önem verilmeye çalışılıyor. Böyle de
olmak zorunda aslında. Onlara boş yere “İnsan Kaynakları” demiyoruz. İnsanlar
birer kaynak; zengin, kutsal, değişken ve sınırlı: Dolayısıyla tükenebilirler! Yani
onları, diğer kaynaklar gibi, tükenebileceklerini bilerek dikkate alırsak ancak
başarıya ulaşabiliriz.
Bu kitapta; sizin gibi, benim gibi sıradan insanların yaşanmışlıklarını
bulacaksınız. Ve sıradan insanların ne kadar başarılı olabileceklerini
göreceksiniz. Başarmak için inanmışlığın, ısrarcılığın, başarma duygusunun ve
insan olmanın ne demek olduğunu bulacaksınız.
Dünyanın en büyük yolcu uçağı üreticisi Boeing şirketinin yöneticilerinden Bill
Allen’ın da dediği gibi: “Boeing her zaman yarını yakalamaya çalışır. Bu; ancak
yaptıkları işle yaşayan, nefes alan, yemek yiyen ve uyuyan insanlarla olur.”
diyor. Yani uzaydan gelen ne idüğü belirsiz yaratıklarla yapılmıyor bu işler.
Sayın yazar bu kitabın taslaklarını gösterdiğinde gerçekten çok
heyecanlanmıştım. Burada yaşanmışlıklar, tecrübeler, bilgi birikimlerinin genç
insanlara direkt, aracısız aktarılacak olması beni gerçekten inanılmaz
heyecanlandırdı. Kitabı okudukça gerçekten de beklediğim gibi çıktı.
Hani hep duyarız ya “Tecrübe parayla satın alınamaz.” derler, doğrudur. İşte bu
kitapta sayısız insanın tecrübeleri bulacaksınız, yaşanmışlıklarını bulacaksınız,
hayal kırıklıkları karşısında nasıl yılmadan mücadele ettiklerini bulacaksınız,
insanımızın aslında ne kadar başarılı olduğunu bulacaksınız, bize yüzyıllardır
temcit pilavı gibi söylenen “Siz Türkler” ile başlayan cümlelerin aslında ne kadar
yanlış olduğunu bulacaksınız, öğrenilmiş çaresizlik diye nitelendirebileceğimiz
kavramların nasıl aşılabileceğini bulacaksınız. Haydi, o zaman tecrübeye dalma
zamanı…
Ahmet Malik ÖZTÜRK
Endüstri Yüksek Mühendisi
e-universite.com.tr YKB
2
GİRİŞ
Bu kitabı benim gibi zor bir adamı 35 yıldır idare eden, kahrımı çeken sevgili
eşim Nermin SARITOPRAK’a ithaf ediyorum.
Türk toplumu genelde tecrübeye pek önem vermez. Tecrübeli insanlardan
istifade etmeyi pek sevmez ve onların değerlendirmelerine, düşüncelerine itibar
etmez. Oysa insan kolay kolay yetişmiyor. Bir yazarın dediği gibi: “Tecrübe
okulunda öğrenim ücreti yüksektir. Ama akılsızlara bir şeyler öğretebilen başka
bir okul da yoktur.” Gerçekten de öyledir. Akıllı insanlar başkalarının
tecrübelerinden istifade ederler. Akılsız insanlar ise kendi tecrübelerinden.
Tecrübe edilerek öğrenilmiş bilgiler, bedeli en ağır ödenmiş bilgilerdir. Yazar
Cariyle “ Tecrübeler en iyi öğretmenlerdir. Yalnız okul masrafları çok yüksektir”
diyor. Yine ünlü bir düşünür olan İbsen “Tecrübe bir gözlüktür. Onların
sayesinde ikinci defa daha iyi görürüz.” diyerek tecrübenin önemini güzelce
vurguluyor.
TECRÜBE NEDİR?
İnsanlar yaşamları boyunca üç tünelden geçer: Geçmiş zaman, şimdiki zaman ve
gelecek zaman tüneli. Geçmişinde yaptıkları ve yaşadıkları, algıladıkları,
başarıları veya başarısızlıkları şimdiki zaman noktasında ANI konumuna gelir.
Şimdiki zamanda yaptıkları ise insanın gelecek zaman dilimindeki durumunu,
konumunu şekillendirir. Biz geçmiş zamandan başlayan ve şimdiki zamanda
noktalanan birikimlerimizin tamamına TECRÜBE diyoruz. DENEYİM diyoruz.
Yaşadığımız her tecrübenin bir yapısı vardır. Bizde olumlu veya olumsuz etkisi
kalmıştır. Bu yapı, bu etki bize güç, başarı, çalışma, ilişki ve sevgi noktasında
rehber olur. Bu rehberi doğru okumak tecrübelerden istifade etmek ve
başkalarına bu tecrübelerimizi aktarmak, paylaşmak durumundayız. İnsanoğlu,
tecrübeli insanların tecrübelerinden istifade etmeli ve hayat yolculuğunda
kazalarla karşılaşmamalıdır, diyoruz. Bu yüzden ÇİN’de tecrübeli, aksaçlı bir akil
adam öldüğünde “Bir kütüphane daha yandı.” derlermiş. Kütüphaneler
yanmadan onların ışığından yararlanmak gerekir.
TECRÜBE ÜZERİNE ÖZLÜ SÖZLER
•
Herkes mesleğinde ve hayatında birçok karanlık yoldan geçmek
mecburiyetindedir. Ancak bu yolları elinde bir ışık olmadan geçmeye
çalışmaktansa, başkalarının tecrübe meşalelerinden istifade ederek
yürümek daha kolay ve daha karlı değimlidir? CohnWanamaker
(İşadamı)
•
Denemediğin bir kimse ile yol arkadaşı olma. Görmüş olduğunla
duymuş olduğun şey arasında bir fark gözet. Nasır-ı Hüsrev
3
•
Yeni süpürge iyi süpürür, ama köşeleri bilen de eskisidir. İrlanda
Atasözü
•
İnsanlar tecrübeleri kadar bilge değildir, tecrübe kapasiteleri kadar
bilgedir. George Bernard Shaw
Yukarıdaki açıklamalardan sonra esas söylemek istediğim şu: Yaklaşık 3 yıl
Hürriyet Gazetesi Ankara ekinde, 3 yılı aşkın bir süredir de Milliyet Gazetesi
Ankara ekinde başarılı işadamları ve işkadınları ile röportajlar yaptım. Hemen
hemen hepsine başarılarının sırrını sordum. Hayata yeni atılacak, üniversite son
sınıfta olan, kendi işini kurmak isteyenlere neler önerdiklerini sordum.
Tavsiyelerini aldım. Bu kitap bir röportajlar demetidir. Ve içinde başarılı
insanların başarılarının şifreleri vardır. Akıllı insanlar başkalarının
tecrübelerinden istifade ederlermiş. Bu kitap okuyucularını tecrübeye saygı
duymağa ve tecrübeden istifadeye davet eder.
Veli SARITOPRAK
EKİM 2013ANKARA
4
Konya merkezli ADESE Alışveriş Merkezleri Ticaret A.Ş. tüm
Türkiye’ye yayılmayı planlıyor. En son Ankara’da Beğendik’i
satın alan ADESE Marketler Zinciri’nin genç Genel Müdürü
Mustafa Özeskiciler Ankara’nın Patronları köşesinin bu
haftaki konuğu oldu.
VELİ SARITOPRAK: Adese’nin kelime anlamını bizlere açıklayabilir misiniz?
MUSTAFA ÖZESKİCİLER: Adese, Osmanlıca metinlerde 1900’lü yıllardan itibaren
sıklıkla kullanılan ve “mercek” anlamına gelen bir kelimedir. Zaten Adese’nin
indirim marketleri zincirinin adı da “Mercek”ti.
İlk yöneticilerimiz kurumumuza bir isim aranmaya başladığında Batı dillerinden
türetilmiş bir isim arayışı yerine bir zamanlar kültür hayatımızın bir parçası
olmuş, yüz yıl önce kendi dilimizde var olmuş bu sözcüğü seçmiş ve bence
oldukça iyi bir seçim yapmışlardır. Adese sözcüğü gerek her bir alışveriş
sürecindeki titizliğimizin gerekse her bakımından kurum kültürümün bir
yansımasıdır.
5
Türkiye’de perakende sektörü her yıl biraz daha hareketleniyor. Peki Adese
için, 2010 yılı nasıl geçti?
Adese için geçtiğimiz yıl, bir önceki yıl yapılan hedeflere ulaşılan bir yıl oldu.
Zaten bildiğiniz gibi Adese, her yıl istikrarlı bir gelişim süreci göstermektedir.
Spekülatif hareketlerden uzak, alt yapıya ve yatırımlara önem veren bir kurum
profiline sahibiz. Bununla birlikte on bir yeni mağaza açtık, var olan
mağazalarımızda iyileştirme çalışmaları yaptık ve hizmet kalitemizi artıran
uygulamaları hayata geçirdik. Bu anlamda 2010’un Adese için iyi bir yıl
olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Her yıl ekonomi ve iş gündemini belirleyen
araştırmalarda güzel sonuçlar aldık. Anadolu merkezli bir firma olmamıza karşın,
ulusallık niteliğimizi, ekonomik büyüklüğümüzü ve marka itibarımızı daha da
pekiştirdik.
Bu araştırmalardan bahsedebilir misiniz?
Bu tür araştırmalar, haliyle bir önceki yılın verilerine göre yapılıyor ve yaz
aylarında yayımlanıyor. Adese olarak son beş altı yıldır Türkiye’nin en önde
gelen firmalarının bulunduğu “Top 500” listelerinde yer alıyor ve her yıl biraz
daha üst sıralara tırmanıyoruz. Örneğin, Fortune’un yaptığı “Türkiye’nin En
Büyük 500 Özel Şirketi” araştırmasında bu yıl 122. sırada yer aldık. Capital’in
Brandfinance’la birlikte yaptığı araştırmada ise Türkiye’nin 52’nci ve
sektörümüzün en değerli beşinci markası olduk.
Merkeziniz Konya’da. Anadolu orijinli olduğu halde ulusal çapta faaliyet
gösteren ve bahsettiğiniz rakamlara ulaşan firmalardan birisiniz. Adese
kendisini bu bakımdan nasıl tanımlıyor?
Dediğiniz gibi, Adese, Anadolu kenti merkezli olduğu halde ulusal zincirler
içerisine giren ilk ve tek perakende şirketidir. Bu anlamda, Adese’nin
tanımlanmasında bu türden ayrı bir tanımlamanın yapılması gerektiğine
inanıyoruz. Adese, orijin olarak Anadolu markası; fakat rakamsal değerler başta
olmak üzere diğer kriterlerde ulusal bir markadır. Capital, Fortune ve Ekonomist
araştırmalarının sonuçları, bu durumun tescili olarak görülmelidir. Halen sekiz
şehirdeki 130’un üzerindeki mağazamızda yılda 32,5 milyon müşteriye ve her ay
dört buçuk milyon ziyaretçiye hizmet veren bir perakende markasının ulusal
olmaması gibi durum düşünülemez.
6
2011 yılında hedefleriniz neler?
Mersin’den İstanbul’a uzanan sekiz şehirde 130’un üzerinde mağazamız
bulunuyor. Bu lojistik çizgisi üzerindeki etkinliğimizi artırmak istiyoruz. İstanbul
pazarında üçüncü yılımızı dolduracağız ve oldukça iyi sonuçlar alıyoruz.
Mağazalarımızın sayılarını Marmara Bölgesi’nde daha da artırmak için de
çalışmalarımız devam ediyor.
İstanbul pazarına ilk defa, kendiniz bir mağaza açarak girmiştiniz. Fakat daha
sonra bir marketler zinciri aldınız. Marmara’daki büyüme hangi şekilde
olacak? Organik mi inorganik mi?
Dediğiniz gibi, İstanbul’a girişimiz kendi açtığımız mağazayla oldu ve sonra bir
zinciri alarak, hizmet alanımızı genişlettik. Açıkçası Adese olarak bugüne kadar
iki büyüme şeklinde de önemli operasyonlar gerçekleştirdik. Örneğin Ankara’da
Beğendik’leri satın almıştık. Aynı örnekleri Konya ve Mersin’de de yaşadık.
İstanbul’u zaten siz en başta söylediniz. İki büyüme imkânını da kullanabiliriz.
Bu konuda verebileceğiniz kesin bir bilgi var mı şu an?
Halen birtakım görüşmeler yapıyoruz, bunu söyleyebilirim. Aynı zamanda
projelendirme çalışmalarını yürüttüğümüz bazı lokasyonlar da mevcut. Ancak
kesin bilgiyi, tüm işlemler tamamlandığında duyurmak daha doğru olur diye
düşünüyorum.
Perakende mağazacılığın önümüzdeki yıllarda nasıl bir gelişme göstereceğini
düşünüyorsunuz?
Türkiye’de organize perakende sektörü, bir biri ardına açılan marketlerle,
alışveriş merkezleriyle son yılların en hızlı gelişen iş alanlarından biri. Öyle
görünüyor ki, önümüzdeki yıllarda bu gelişim aynı hızla devam edecek.
Yabancı sermaye başta olmak üzere tüm yatırımcılar perakende sektörüne her
zaman ilgi göstermişlerdir ve ilgi göstermeye devam da edeceklerdir. Bunun en
önemli sebebi bu sektörün, görünen tüm hareketliliğine ve hızına rağmen büyük
ölçüde bakir olmasıdır.
7
Kaba bir rakamsal değerlendirmeyle belirtirsek ülkemizdeki perakende
sektörünün henüz yüzde 40’ının organize durumda olduğunu görüyoruz. Başka
bir ifadeyle sektörün yüzde 60’ı organize olmayanlardan oluşuyor. Gelişen ve
evrilen tüketici alışkanlıkları, hükümetin kayıt dışını önlemede gösterdiği çaba
ve ekonomik konjonktürler bu sektörü organize olmaya zorlamaktadır. Kısa
sayılabilecek bir sürede, mevcut halinden en az iki katına çıkma potansiyeli olan
bir sektöre yabancıların yoğun ilgi göstermesi bu açıdan oldukça doğaldır.
Yabancı yatırımcıların perakende sektöründe girişimlerini bu açıdan bakıldığında
hiçbir zaman sürpriz olmayacaktır. Bundan sonraki dönem, gerekli alt yapı
çalışmalarını tamamlamış ve kurumsallığını oluşturmuş markaların daha hızlı bir
büyüme göstereceği yıllar olacaktır. Son tahlilde ise, gelecek dönemde beş
oyuncunun, perakende sektörünün yönünü tayin edebilecek güce erişeceğini ve
küçük markaların “büyükler”e eklemleneceğini düşünüyoruz.
Adese, güçlü alt yapısı, malî şeffaflığı ve hizmet kalitesiyle işte bu oluşumun en
önemli adayları arasında yer almaktadır. Adese spekülatif büyümeler yerine
istikrarlı gelişim çizgisiyle dikkat çekmektedir. Adese, kendi teknolojilerini
üretebilme (Adese Kart, B2B, Belit) ve kendi personelini yetiştirme kabiliyetine
sahiptir.Adese, sadece güçlü bir finansal alt yapıya değil, değerli bir entelektüel
sermayeye de sahiptir ve en önemlisi Adese, insani değerler anlamında
Anadolulu, kalite algısı bakımından evrensel bir markadır. Bu bakımdan,
perakende sektörünün gelecek değerlendirmesini yaparken, beş yıl içinde
sektörün büyükleri arasındaki yerimizi almaya hazırlandığımızı da söylemeliyiz.
İstihdam hedefiniz nedir? Yeni yılda kaç kişiye istihdam sağlamayı
hedefliyorsunuz?
Adese olarak 3500 kişiye yaklaşan çalışan sayımızla Türkiye’nin en büyük
işverenlerinden biri konumundayız. İştiraki olduğumuz İttifak Holding’in kuruluş
amaçlarından biri de olan “işsize iş alanı açma” ve “istihdamın artırılması”
misyonuyla “ülke ekonomisine ve refaha katkı” prensipleriyle faaliyet
gösteriyoruz. Fortune Türkiye’nin 2009 yılı rakamlarına göre hazırladığı son
araştırmada, Türkiye’nin en çok çalışana sahip 42. firması olduğumuz belirlendi.
Türkiye ve sektör ortalamalarının üzerinde istihdam artışları sağlıyoruz. Son
olarak, krizin ve işten çıkarmaların en yoğun yaşandığı 2008 yılında %11’lik
istihdam artışı sağladık. 2009 yılında da 815 kişilik yeni personel alımı yaparak
bu özelliğimizi pekiştirmiştik. 2010 yılında açılan yeni mağazalarla istihdamını
artırmaya devam ettik ve 3500’e yakın çalışanımız bulunuyor.
8
2011 yılında da hedefimiz yeni açacağımız mağazalarda, gireceğimiz ve
görünürlüğümüzü artıracağımız şehirlerde de istihdama katkı sağlamaktır.
Peki yetişmiş insan kaynağı anlamında neler yapıyorsunuz? Nitekim
perakende sektörünün en önemli sorunlarından biri insan kaynakları alanında
yaşanıyor.
Bu konuda Adese’nin yıllar boyunca izlediği İK politikalarımız sonucu
“perakendenin okulu” olarak adlandırıldık. Nitekim Konya da dâhil olmak üzere
girdiğimiz birçok pazarın ilk oyuncusuyduk ve yetişmiş bir personel bulma
imkânımız hiç yoktu. Bu noktada iç eğitimlerimizle kendi personelimizi kendimiz
yetiştirdik. Nitekim diğer bölgelerde de, bu konuda eğitim veren resmi bir
eğitim kurumu yok. Hele hele yönetici pozisyonları için lisans düzeyinde
perakendeye odaklanmış bölümler henüz yeni yeni açılıyor. Ancak biz “istihdam
oluşturarak işsizliğin önlenmesi yoluyla ülke refahına katkıda bulunmak
amacıyla kurulan” bir İttifak Holding şirketiz. Bu anlamda ayrı bir hassasiyetimiz
bulunuyor. Örneğin son olarak kurum içi eğitim ve oryantasyon çalışmalarının
yanı sıra, Konya Karatay Belediyesi’nin, Avrupa Birliği Hibe Programları
çerçevesinde düzenlediği perakende eğitimlerine destek verdik. Bu altı aylık
program dâhilinde 300 kursiyer eğitim gördü. Kurum içi eğitimlerimizse yoğun
bir şekilde devam ediyor.
İttifak Holding dediniz… Holding’in iç dinamikleri ve yapısı Adese’yi nasıl
etkiliyor? İttifak Holding’in gücü pazar oluşturmanızda yapıcı bir güç mü?
İttifak Holding’in şeffaflık ve güvenilirlik gibi konularda benimsediği yüksek
prensipler, tüm şirketlerimizin iş tutuş tarzını belirleyen ve onları denetleyen bir
özelliğe sahiptir. Tüm İttifak Holding şirketleri, kendi sektörlerinde öncü, malî
bakımdan şeffaf, insanî değerler anlamında hassas bir yaklaşımla faaliyet
göstermektedir. Adese olarak, kurum kültürümüzü şekillendiren bu değerler,
faaliyetlerimizin anlamlandırılması, denetlenmesi ve değerlendirilmesi gibi
açılardan büyük bir güç sağlamaktadır.
İttifak Holding, ülkenin en önemli gıda markalarından olan Selva Gıda, değirmen
makineleri ihracatında öncü firmalardan İmaş ve her yıl binlerce konut üreten
Seha Yapı başta olmak üzere toplam on yedi şirketiyle farklı sektörlerde hizmet
vermektedir. Her biri kendi iş alanlarında başarılı olan ve marka imajı
bakımından yüksek değerlere sahip bu şirketlerin başarısı, yine diğer
9
şirketlerimiz için tüketici ve tedarikçiler açısından önemli referanslar
sağlamaktadır. Kısacası, sektörde güçlü markalara sahip bir kuruluşun çatısı
altında olmak avantajdır. İnşaattan otomotive, tarım ve hayvancılıktan gıdaya,
petrol ürünlerine kadar organize olmuş bir şirkette var olmak büyük bir
sinerjiden yararlanmak ve onun bir parçası olmaktır.
Son olarak kampanyalarınızdan bahsedelim. 2011 yılında Adese müşterilerini
ne tür kampanyalar bekliyor?
Adese, sektörünün en çok kampanya düzenleyen firmalarından birisi. Adese
Kart teknolojisi sayesinde farklı alışveriş ihtiyaçlarına yönelik kazandıran
kampanyalar sunuyoruz. Tüm ürün gruplarında firmalarla birlikte ortak
kampanyalar düzenliyor ve alışverişte ek avantajlar oluşturuyoruz. Ve
müşterilerimizin yapmaları gereken tek şey, bilgileri güncel Adese Kart’larını
alışverişten önce kasiyerlerimize vermek… Bu şekilde tüm Adese Kart
kullanıcıları kampanyalara doğrudan katılmış oluyorlar.
2011 yılına da bu anlamda hızlı bir giriş yaptık. Bugünlerde ise müşterilerimiz
dört otomobil kazandıracak bir kampanyanın son hazırlıklarını yapıyoruz. 2011
yılında Adese Kart kullanıcılarını sevindirecek kampanyalarımız devam edecek.
10
Köşemiz bu hafta OSTİM’in genç patronu Adnan Keskin’i konuk etti.
Ostim Sanayici ve İşadamları Derneği’nin genç ve başarılı başkanı
Adnan Keskin; Ostim ve Ankara âşığı, sosyal sorumluluk sahibi,
çalışkan ve aktif bir işadamı…
VELİ SARITOPRAK: Bize kendinizi ve yaptığınız işi anlatabilir misiniz?
ADNAN KESKİN: 1990 yılının Mayıs ayında yemek sektöründe faaliyet
göstermeye başladık. Neden yemek sektörü diye sorulursa güzel bir öyküsü
olduğunu söyleyebilirim.
Askerliğimi gazino asteğmeni olarak yapmıştım. Askerde, yemek çıkarıyorduk.
Vatani görevimi yaparken başlayan ilgim, beslenme uzmanı eşimle evlenince
daha da arttı ve daha çok eşimin etkisiyle yemek sektöründe faaliyete başladık.
İlk başladığımızda sefer tası ile akrabamız olan üç kişiye yemek götürüyorduk.
Yemekleri kendimiz yapmıştık. Zamanla iş büyüdü ve bugün 120 personelimiz, 8
gıda mühendisimiz, bir diyetisyenimiz ve konusunda uzman aşçılarımızla 10 bin
kişiyi doyuruyoruz. Başlarken küçük bir tencerede yemek pişiriyorduk, şimdi dev
kazanlarımız var.
Yıldız Yemek Ankara’da bu sektörün en bilinen isimlerinden biri… Gıda
standartlarına sahip olan Yıldız Yemek’in ISI 22000, ISO 9001, ISO 14001, ISO
180001 ile TSE belgesi mevcuttur.
11
Eşinizle aynı işyerinde çalışmak zor değil mi?
Zorluk değil kolaylık. Ben mali konularla ilgileniyorum, işin üretim kısmı ise
eşime emanet.
Son üç yıldır da Türkiye’nin etkin SİAD’larından olan Ostim Sanayici ve
İşadamları Derneği’nin başkanlığını yapıyorsunuz. OSİAD’ın kısa öyküsünü
dinleyebilir miyiz?
Ostim Sanayici ve İşadamları Derneği 1991 yılında 16 sanayici ve işadamının bir
araya gelmesiyle kuruldu. Derneğimizin amacı ekonomik ve sosyal sorunları
katılımcı, paylaşmacı, karşılıklı yardım ve dayanışma temelinde çözmek,
toplumsal barışı sağlamak, KOBİ’leri ulusal ve uluslararası ilişkilerle
bütünleştirmek, dağınık durumdaki sermayeyi bir araya getirmek, sermayeyi
tabana yaymak, Ostim’de işletmelerin tek başına göğüsleyemeyecekleri
sorunların üstesinden gelmelerini kolaylaştırmaktır.
Derneğimiz 21 yıldır, sabırlı, kararlı, doğru bildiğini cesaretle söyleyen bir çizgide
mücadelesine devam ediyor. Üyelerimizin ufkunu açmak için yurtdışı geziler ve
fuar organizasyonları, seminerler yapıyoruz, sosyal sorumluluk projelerinde yer
alıyoruz.
KOBİ’lerin AB ile bütünleşmesini sağlayacak projeleri ya kendimiz geliştiriyoruz
ya da paydaşlık yapıyoruz. OSİAD, aynı zamanda organize sanayi bölgesi kuran
bir dernektir. Derneğimizin kurucusu olduğu Anadolu OSB’de çok hızlı bir
ilerleme kaydedildi ve bu yıl altyapı inşaatı biten 1. etapta sanayi parselleri
dağıtıldı. Anadolu OSB, sadece bir üretim merkezi değil aynı zamanda bir yaşam
merkezi olarak da tasarlandı ve pek çok özelliği ile Türkiye’de örnek
oluşturuyor. OSİAD ailesi olarak yürüttüğümüz çalışmalardan dolayı gururluyuz
ama 15 bin kişinin istihdam edileceği Anadolu OSB’de fabrika bacaları tütmeye
başladığında daha çok göğsümüz kabaracak.
OSİAD’ın hiç değişmeyen çizgisi nedir?
OSİAD’ın bugüne kadar hiç değişmeyen bir çizgisi vardır. O da ranta dayalı
ekonominin değil üretimden beslenen bir ekonominin daha kalıcı olacağına dair
inancıdır. Bunun için her platformda üretim, istihdam, ihracat vurgusunu yapar.
Yerli ekonominin güçlendirilmesi gerektiğini savunur.
Başbakan Recep Erdoğan bir süre önce kamu kurumlarına bir genelge
gönderdi ve ihalelerde yerli firmalar lehine uygulama yapılmasını istedi.
12
Yıllardır “yerli ürün kullanalım” kampanyaları düzenleyen bir dernek olarak bu
genelgeyi duyunca ne hissettiniz?
Elbette ki, çok çok mutlu olduk. Bu bizim verdiğimiz mücadelenin ne kadar
anlamlı olduğunu gösterdi. Sizin de bildiğiniz gibi OSİAD, 2000’li yıllarda daha da
etkin şekilde “yerli ürün kullanalım” kampanyaları düzenledi, bu yönde bir bilinç
oluşturmaya çalıştı. Hatırlanacağı gibi 1980 öncesinde içe kapanık bir
ekonomiye sahip olan Türkiye, dışarıya açıldıkça ithal mallar piyasayı kapladı,
ithalat sevdası büyüdü. Öyle bir algı vardı ki, ithal ürün kullanmak neredeyse bir
sosyal statü ve zenginliğin işareti sayılmaya başlandı.
Dolayısıyla bizim kampanyamız biraz demode, nostaljik, çağın gerçeklerini
kavrayamamış bir kampanya şeklinde değerlendirildi. Oysa kendi iç piyasasını
koruyamayan, güçlü yerli ürün üretemeyen bir ekonomi er veya geç duvara
toslardı, nitekim öyle oldu. Ama geldiğimiz nokta OSİAD’ın Türkiye’nin
meselelerini analizde ne kadar doğru olduğunu göstermesi bakımından
önemlidir.
Peki, Başbakan’ın genelgesiyle ortaya çıkan durum nedir?
Hükümet, yerli ürünlerin kullanılmasını teşvik ediyor. Bilindiği gibi savunma
sanayinin yerlileştirilmesi, demiryollarında yerli vagon ve ray üretimi, yerli
otomobil konuları son aylarda çok yoğun şekilde konuşuluyor. Sektörlerin
yerlileştirilmesi zaten olması gereken bir durumdu ve Türkiye geç kalmıştı.
Ancak, iş genelgeyle bitmiyor. Yerli ürünlerin tercih edilmesine ilişkin genelge
daha önce de yayınlanmıştı ancak ithal mal düşkünlüğü devam etmişti.
Sorun genelge eksikliği değil zihniyet. İthal malın daha iyi olduğuna yaygın
kanaat, bürokratları satın almacıları ithal ürün almaya yöneltirken, bu konuda
iyi niyetle atılmış adımları boşa çıkarıyor ve yayımlanmış genelgelerin kâğıt
üstünde kalmasına neden oluyor. Ne yazık ki, geçmişte yerli ürün kalitesizlikle
eşdeğerdi. Yerli ürünün mutlaka kalitesiz olduğu düşünülüyordu. Bu düşüncede
kısmen haklılık payı olduğunu düşünürüm. Ancak Türkiye’de sanayi de
sanayiciler de çok değişti ve gelişti.
İthalat, gerçekten de uygulanan döviz politikasının etkisiyle patlama yaptı.
Türkiye büyüyor ama aynı zamanda ithalatı da büyüyor. Bu, aslında
yurtdışındaki firmaların büyütülmesi anlamına geliyor. Dış ticaretteki bu
açılan makas nedeniyle cari açık da büyüdü. Hükümetin cari açığın
düşürülmesi hedefiyle yaptığı bazı uygulamaları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bugün geldiğimiz noktada dış ticaret yapan iki firmadan biri ithalatçı
konumunda. Kaba rakamlarla ifade edersek ihracatın yüzde 60'ını 250'den az
çalışanı olan KOBİ'ler yaparken, ithalatın yüzde 60'ını 250'den fazla çalışanı olan
şirketler gerçekleştiriyor. Yani, küçük ve orta ölçekli firmaların ihracatı, büyük
13
firmaların ise ithalatı fazla. Oysa ekonominin yüzde 95-98’ini oluşturan
KOBİ’ler…
Bir başka rakam daha verelim, bazı sektörlerde 100 liralık ihracatın 74 lirası, 76
lirası ithalata gidiyor. Sizin elinizde küçük bir miktar kalıyor. Bu durum, seyirci
kalınabilecek bir tablo değildi elbette ki… Ya ithalatın daha da azgınlaşmasına
seyirci kalınacak ve Türkiye, tepetaklak gidecekti ya da yerli üretimi
güçlendirecek önlemler alınacaktı. Hükümet de vahameti fark etti ve en çok
ithalat yapılan sektörlerde özel düzenlemeleri yöneldi. Sayın Çağlayan’ın
açıklamalarına bakılırsa yeni bir teşvik paketi de doğrudan ithalatı, cari açığı
düşürecek şekilde içeriklendirilecek.
Ankara’yla ilgili soru sormak istiyorum. Büyükşehir Belediyesi ile OSB’ler
arasında yıllardır bir sorun yaşanıyordu. Büyükşehir Belediyesi bu yönde
olumlu bir adım attı ve OSB’lerin altyapılarına destek sundu. O kavgalar
boşuna mıydı? Konuyla ilgili görüşünüzü alabilir miyim?
Ne yazık ki belediyeler, kimi yerlerde organize sanayi bölgelerini kendilerine
rakip görüyorlar. Oysa, bir şehrin OSB’leri, sanayisi ne kadar güçlü olursa kentin
ekonomisi de o kadar gelişmiş olur. Bu sadece o şehrin değil, ülkenin
ekonomisini de diri tutar.
Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, OSB’lere destek kararıyla 2023
vizyonuna uygun bir adım atmıştır. Ankara, organize sanayi bölgelerine
Büyükşehir’in verdiği destek ile ciddi bir kalkınma sürecine girecek ve sanayi
şehri olma yolunda daha başarılı olacaktır. Biz yıllardır gıda paketleri dağıtarak
insanlara balık verdik oysa gerçekte yapılması gereken balık tutmayı
öğretmekti. Büyükşehir Belediyesi’nin bu adımı ile balık tutturacağımız insan
sayısı artacaktır.
2011 yılı nasıl geçti, 2012 yılına ilişkin beklentileriniz neler?
2011 yılında Türkiye, bir genel seçim atmosferinden geçti. Şimdi de yeni
anayasanın hazırlığı devam ediyor. Öncelikle Türkiye’nin barış, kardeşlik ve
huzura ihtiyacı var. Huzur ve güven ortamını sağladığınızda yatırım yapmak için
ilk şart yerine gelmiş demektir. 2011 yılında, yeni bir küresel kriz başladı.
Türkiye’de bu kriz henüz tam olarak algılanmadı.
2011 yılında büyüme rakamları gerçekten şaşırtıcı oldu ama Türkiye ekonomisi
aslında büyümüyor, şişmanlıyor. Şişmanlayan ekonomiler, belki hızlı yürüyor
olabilirler ama kalp ve nabız atışları yüksek olacağı için birtakım tereddütler
ortaya çıkacaktır.
14
Akman Karakülah ve ortağı Kemal Değirmenci’nin başarı
öykülerini köşemize taşıdık. Çıraklıktan patronluğa geçişi,
patronluktan sanayiciliğe yükselişi bu iki arkadaşın
öyküsünde bulacaksınız.
VELİ SARITOPRAK: Sizleri tanıyabilir miyiz?
AKMAN KARAKÜLAH: Sanayiye 1965 yılında çırak olarak başladım. Çıraklık
dönemi bittikten sonra 1968 yılında ilk iş yerimi açtım. 1972 yılında askere
gittim evlendim. 1975 yılında sanayiden kopup 1980 yılına kadar gıda maddeleri
toptancılığına başladım. 25 Eylül 1980 günü Almanya’ya gittim. 2,5 yıl sonra
Türkiye’ye döndüm. Bir dolmuş aldım. Dolmuşçuluk yaparken hep gözüm
sanayideydi. Ostim yeni yeni kuruluyor bende dükkân arayışı içine girdim. Bu
arada şimdiki ortağım Kemal Değirmenci’ye niyetimi anlattım.
KEMAL DEĞİRMENCİ: 1972 yılında tornacıya çırak olarak başladım. İş yerim
Yeni Sanayi Tunç Caddesi’ndeydi, daha sonra şirket Sitelere taşındı. Bu arada
hem çalışıyor hem de gece bölümünde ortaokulu okuyordum.1978 yılının Kasım
ayında askere gittim. Geldikten sonra Gölbaşı’nda bir şirkete başladım. 1,5 yıl
orada çalıştım. 1980 yılında Aydınlıkevler’de market açtık. 5 yıl çalıştık. Büyük
marketler açılmaya başlayınca marketi sattım. Mesleğime 1986 da geri
döndüm. Dönüşümde Akman Bey’le Babacan Kauçuk’u Ostim’de kurduk.
15
Babacan Kauçuk nasıl bugünlere geldi?
Ortaklık konusunda anlaştık. Kemal Bey’in marketi vardı. Marketi sattık.
Sermayeleri birleştirerek Babacan Kauçuk Şirketi’ni kurduk ve sanayi serüvenini
başlattık. 25m² bir dükkân içinde biraz mal koyduk. Boş raflara boş kutular
koyarak dolu bir dükkân görüntüsünü elde ettik.
Bu arada araştırmalarımız sürüyordu. İstanbul’da bir arkadaşla tanıştık.
Almanya’dan malzemeler getiriyor, bize bu malzemeleri tanıtıyordu. İlk ithal
ürünü rafımıza koyduk. Müşteri portföyümüz arttı. 1994 yılında Almanya’ya
gitmeye karar verdik. Kemal Bey’le Almanya’ya gittik. Hamburg’dan Münih’e
fabrikaları gezdik. Distribütörlük aradık; fakat hiçbir bağlantı yapamadık. Ama
ufkumuz açıldı Avrupalı malını fuarlarda tanıtıyor biz de fuar ziyaretleri
yapıyorduk. Yurtdışında nerede bizi ilgilendiren fuar varsa biz oradaydık.
Üretim yapma zamanının geldiğini anladık ve derhal ön çalışmalara başladık. Ve
1997 yılında üretim şirketini kurduk Ağırlıklı olarak iş makineleri kauçuk yedek
parça üretimi yapmaya başladık. Bu arada yurtdışı üretim fuarlarına gitmeye
devam ettik, onların üretim makinelerini ve ürettikleri ürünleri kontrol edip
inceledik. Üretimi ve üretim makinalarını yenilemek için araştırmaya başladık ve
makine parkımızı oluşturduk; hâlâ makine parkımızı yenilemeye devam
ediyoruz. 2002 yılında ilk yurtdışı fuar çalışmamızı gerçekleştirdik ve her yıl bir
ya da iki yurtdışı fuarında ürünlerimizi sergiliyoruz. 2000 yılı şirketimizin tam bir
atak yılı oldu, Ostim’in girişinde ana cadde üzerinde 850 m²lik bir showroom ve
mağaza kurduk. Çalışan sayımız ve müşterilerimiz de aynı oranda arttı. Aynı yıl
ISO belgesi alan şirketimizin yurtiçi tanıtımına ağırlık vererek bir mobil servis ağı
kurduk. Müşteri ziyaretlerine ağırlık verdik.
Yurtdışına ihracat yapmaya başladık. İlk olarak bir yurtdışı birimi kurduk. Birim
ithalat ve ihracat yapıyor, yurtdışı müşterileri ile sürekli görüşmelerde
bulunuyor. Ürün kalitemizi Avrupa normlarına göre sürekli geliştiriyoruz.
Kaliteden asla taviz vermiyoruz. Şu anda Almanya, Rusya, Danimarka, İngiltere,
İspanya, Portekiz ve Arap ülkelerine ihracat yapıyoruz.
Yeni yatırımlarınız var mı?
Artık üretim alanımız yetersiz geliyor; fabrika yapmamız gerekiyor bunun için
Ankara-Temelli bölgesinde Anadolu OSB’de 20.000 m² yerimiz hazır. 2012
yılında fabrikamızı yapmayı planlıyoruz.
2010 yılında yeni bir üretime daha başladık. Bu ürün dünyada yeni gelişiyor.
Poliüretan ürünleri sanayinin çeşitli alanlarında kullanılıyor. Teknolojik
makinelerle el değmeden üretilen bu ürün kauçuğa alternatif bir ürün.
16
Türkiye ve özellikle Başkent Ankara artık lüks araçların birbiriyle yarıştığı
bir kent görünümünde. Tipik memur kent görünümünü belki de en iyi
silen şey oldu lüks araçlar. Bu yüzden kentin bu araçlara bakışı farklı.
Özellikle Başkent iş dünyası bu gelişmeden, yani kentin lüks araçlarla
dolmasından son derece mutlu. Onlara göre ekonomik büyümenin en iyi
tanımı bu araçlar. Peki bu lüks araç patlaması nasıl oldu? Bu işin altında
ne yatıyor? Bu ve benzeri soruları elbette kentin hatta Türkiye’nin en
önemli lüks araç satan firmasından Alkan Otomotiv’den öğreneceğiz.
Bize bu bilgileri şirketin henüz yirmi bir yaşında olan Genel Müdürü
Alkan Şenyürek anlatacak.
VELİ SARITOPRAK: Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
ALKAN ŞENYÜREK: Rizeli bir ailenin ilk çocuğuyum. Babam Metin Şenyürek,
bugün kitaplarda yer alan girişimci tanımına baştan sona uyan bir işadamıdır.
Ankara’da olmayan bir sektörü adeta tek başına inşa ederek bugün, “lüks araba
segmentinde” öncü bir firma olan Alkan markasını yarattı. Doğduğum günden
beri arabaların içinde büyüdüm. Bu sektörü çok seven onu daha ileriye
götürmek için çaba harcayan birisiyim. Bakın bugün Ankaralı lüks araca alıştı,
yabancılık çekmiyor. En büyük hedefim Alkan Otomotiv’i bir dünya markası
haline getirmek. Ailemin ve özellikle babamın desteği ile hep iyi şeyler yapmak
isteyen markamızı bir adım daha ileri götürmeye çalışan bir gencim. 21
yaşındayım ve Bilkent Üniversitesi İşletme ve Bilgi Yönetimi Bölümü
öğrencisiyim.
17
Alkan Otomotiv hakkında bilgi verir misiniz?
Bentley’den Lamborghini’ye, Ferrari’den Rolls Royce’a kadar birçok markayı
Başkentlilerin beğenisine sunuyoruz. Bu markaları eskiden bir Ankaralı ya
filmlerden seyrederdi ya da yurtdışına gittiğinde görürdü. Ve bir de İstanbul
pazarına uğraması gerekirdi.
İşte Alkan Otomotiv bu tabuyu yıkan marka oldu. Eskiden lüks araç almak için
İstanbul’a gidilir, orada istenilen araç bulunamayınca yurtdışına gidilerek araç
alınırdı. Artık bu anlayış yıkıldı. Türkiye’nin birçok yerinden olduğu gibi
yurtdışından özellikle Rusya ve Arap ülkelerinden Ankara’ya gelerek araç siparişi
verenler oluyor. Özellikle lüks araba pazarında trendleri iyi takip etmemiz,
düzgün ve ciddi müşteri hizmeti vermemiz bize bu pazarın kapılarını açtı. Her
geçen gün müşteri sayımız ve potansiyelimiz artıyor. Onlardan gelen talepleri
eksiksiz yerine getiriyoruz. Bu da pazar payımızı önemli ölçüde etkiliyor. Aynı
zamanda Ankara’daki memur şehri havası da kırıldı. Ankaralılar lüks ve konforu
seviyor.
İkinci el lüks araba alırken nelere dikkat edilmeli?
İkinci el lüks araba fiyatları 0 km lüks otomobil fiyatlarına yakın seviyede satışa
sunuluyor. Bu araçları satın alırken özellikle güvenilir bir firma olması son
derece önemli. Aynı zamanda kaliteli olmasına da dikkat etmek gerekiyor.
0 km araç alırken nelere dikkat edilmeli?
Ankaralı tüketici otomobil alırken güvenlik yerine lüks ve konfora önem veriyor.
Ayrıca uygun ödeme koşulları ve araç kalitesi de çok önemli. Son günlerde araç
alacak müşterilerin ilk sorduğu soru da aracın çevreye duyarlı olup olmadığı
oluyor. Bu pazarda artık çevre dostu olmayan aracın satılması mümkün
görünmüyor.
Otomotiv sektörünün geleceğini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Otomobil piyasası son günlerde altın çağını yaşıyor diyebiliriz. Lüks araç satışı
ekonomik krizlerden etkilenmediği gibi gelişmiş teknolojinin de kapılarını açıyor.
Gayrimenkul sektöründen sonra ikinci yatırım aracı olarak kabul edilen
otomotiv sektörü, fazla değer kaybettirmeyen modelleri ile otomobili tercih
edilen bir yatırım aracına dönüştürdü. Lüks araç kullanımı da dünyanın
neredeyse her yerinde hızla artan bir trend yakaladı. Otomotiv piyasasının
özellikle de lüks otomobillerin çok özel bir alıcı kitlesi var. Dolayısıyla otomotiv
sektörünün olumlu yönde ilerlediği kanısındayım.
18
Aynı zamanda az önce de bahsettiğim gibi lüks araç pazarında çevre dostu
araçlara talep oldukça fazla. Özellikle elektrikli otomobiller çevre dostu olmanın
yanında yakıt tasarrufu da sağlıyor. Zamanla yaygınlaşacak olan elektrikli
araçların, 2020 itibariyle tüm pazarın yüzde 2-5’ini oluşturacağı tahmin ediliyor.
Bu durumun piyasayı daha da hareketlendireceğine inanıyorum.
Otomotiv sektöründe yatırım ve iş yapmak isteyen girişimcilere neler tavsiye
edersiniz?
Türkiye, son aylarda aralıksız büyüyen bir lüks oto pazarına sahip. Özellikle Arap
ülkelerinden ilgi son derece yoğun. Bu nedenle otomotiv pazarında iş yapmak
isteyenlerin avantajlı olacağını düşünüyorum. Sektörde iş yapmak isteyenlerin
de pazar araştırmalarını müşteri odaklı yapmaları ve kaliteli hizmet anlayışına
önem vermeleri başarılı olmalarını sağlayacaktır.
Siz ikinci nesil genç birisiniz. Genç girişimcilere neler önerirsiniz?
Genç olmam, otomotiv sektörü açısından önemli bir avantaj. Ben küçük
yaşlardan beri bu sektörde çalışıyorum. Çaycılıktan dosya taşımacılığına kadar
birçok iş yaparak sektörün tozunu yuttum. Ortaokul yıllarında büyük iş
adamlarına sattığım lüks araçlar ile sektördeki yerimi sağlamlaştırdım. Benim
gençlere önerim; azimli ve hırslı olsunlar. Başarmak istiyorlarsa çok çalışmaları
ve çaba göstermeleri gerektiğini unutmasınlar.
Yurtdışından lüks araba ithal etmenin zorlukları nelerdir?
Biliyorsunuz ki yurtdışından sadece 0-3 yaş arası ve 25 yaş üstü araçlar
getirilebiliyor. Öncelikle gümrükte uygulanan birçok prosedür var. Ayrıca araca
göre değişen ÖTV ve KDV’si de var. Ancak başarılı bir otomotiv firması iseniz bu
tür zorlukların üstesinden gelmek de zor olmuyor.
İş dünyasına yeni atılan ve girişimci olmak isteyen gençlere neler tavsiye
edersiniz?
Genç arkadaşlar şunu çok iyi bilmeli bu işin bir okulu yok. Girişimcilik bir ruh ve
içinizden gelmeli. Girişimci gözlemler, ortamı analiz eder ve talep yaratan
fikirlerin altına imza atar. Girişimci fark yaratan, marka oluşturan, tecrübelerden
yararlanmayı bilen, daima bilgiye aç ve de bunları harmanlamayı bilen kişi,
başarı anahtarına sahip girişimin kapısını açandır.
Genç arkadaşlara tavsiyem havayı koklasınlar ve kendi trendlerini yarattıkları
markalar bulsunlar. Sabır, fark yaratan fikir ve gençliklerinin verdiği dinamizme
güvensinler.
19
Köşemize bu hafta Ankara iş dünyasının Altan Abisi’ni
konuk ettik. Transnet Kurye Kargo Dağıtım Ltd. Şti nin
sahibi Altan Palabıyıkoğlu ile kurye, kargo ve lojistik
hizmetleri ile sivil toplumculuğu ve TÜGİAD’ı konuştuk.
Tanıyan herkesin sevip saydığı, iş dünyasının bir akil adamı
olan Altan Palabıyıkoğlu Milliyet Ankara’ya içtenlikle
konuştu.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
VAHAP ALTAN PALABIYIKOĞLU: 1958’de Ankara’da doğdum. Bahçelievler
İlkokulu, TED ve Yükseliş Koleji’nde okudum. Ege Üniversitesi Turizm ve Otel
İşletmeciliği mezunuyum. 10 yaşında Sevgili Aydın Örs’ün tavsiyesi ile DSİ
Spor’da basketbola başladım ve uzun süre değişik takımlarda oynadım. 28 yıllık
evliyim,25 ve 19 yaşlarında iki kızım var. Aile şirketimiz Transnet Kurye’de
eşimle birlikte çalışıyoruz.
Transnet Kurye’yi bize anlatabilir misiniz?
Bu sene Transnet Kurye’nin 22. senesi. Transnet Kurye, Yurtiçi-Yurtdışı Hızlı
Kurye ve Kargo, Şehiriçi ve Yurtiçi Dağıtım, Lojistik ve Data Bank hizmetlerini
çatısında toplayan ve ayrıca kurye dağıtım sektöründe gönderilerin takibi için
özel yazılım kullanan, gönderilerin üzerinde logolu ve barkodlu özel etiket
yapıştıran, personeline kurumsal logolu kıyafet giydiren ve 4925 sayılı
20
Karayolları Taşıma Kanunu çerçevesinde alınması gereken tüm yetki ve yeterlilik
belgelerini Ankara’da alan ilk firmadır.
Ankara’daki dağıtımları kendi kadrolu personeli ile Ankara dışına gidecek
gönderileri de ya sayısı 12‘yi bulan acenteleri veya acentesi olduğu ulusal kargo
firmaları kanalıyla alıcılarına ulaştırmaktadır. Başta Ankara olmak üzere tüm
Türkiye’de 80 kadar anlaşmalı müşterisi vardır ve bu müşterilerin en az yarısı 10
yıl ve üzeri süredir Transnet Kurye’nin müşterisidir. Sektördeki birçok ilke imza
atmış olan Transnet Kurye sektöründe Ankara’nın en büyük firması değildir
ancak önem, güven ve aciliyet gerektiren tüm işlerde en çok tercih edilen ve en
çok güvenilen firmadır.
Transnet Kurye ayrıca sosyal sorumluluk projelerinde de her zaman yer almış,
Van depreminden sonra Ankara’dan Van’a gönderilen yardımların bir kısmı için
nakliye sponsoru olmuş, bunun dışında 2010 Türk Japon yılı etkinliklerinde
Türkiye’nin tanıtımı ile ilgili yapılan organizasyonlarda da aktif görev almıştır.
Uluslararası Ankara Caz Festivaline de 5 senedir sponsorluk yapan Transnet
Kurye, Vokaliz Organizasyon tarafından nkara’da yapılan Elton John, Swingle
Singers, Cantabile, Fahir AAtakoğlu, Sertap Erener gibi sanatçıların konserlerine
de sponsorluklar yapmıştır.
Yurtdışından veya Ankara dışından gelip de Ankara’da mağaza, otel, hastane
veya ofis açan tekstil, sağlık, turizm ve benzeri sektörlerdeki çok büyük markalar
sanki sözleşmiş gibi tek adres olarak Transnet Kurye’yi tercih etmişleridir.
Transnet Kurye sosyal, sektörel, spor, magazin, teknik ve benzeri konularda 15’e
yakın periyodik yayının da adres etiketi basımı ve ambalajlanması dâhil Ankara,
tüm Türkiye ve yurtdışında dağıtımlarını da yapmaktadır.
Standart kurye dağıtım ve kargo hizmetlerinin dışında Transnet Kurye yine
Türkiye ve Ankara’nın çok önemli markalarının periyodik insert dağıtımlarını
yapmaktadır ve bu sayı aylık olara 550.000 adedi bulmaktadır.Tüm bu
hizmetlerin dışında Transnet Kurye’nin Data Bank’ında başta Ankara ve İstanbul
olmak üzere tüm iller için 110.000 adet data bulunmaktadır. Bu datalar başta
cinsiyet, yaş aralığı, hayat standardı, satın alma gücü ve marka tercihleri başta
olmak üzere birçok konu başlığı ile tasnif edilmişlerdir ve talep eden
müşterilerimize sadece kurye ve kargo hizmet bedeli karşılığı
kullandırılmaktadırlar.
Kurye dağıtım ve kargo sektörünün sorunları nelerdir?
Bu sektörün bence en büyük sorunu eğitimli ve kalifiye eleman
yetiştirilememesi ve çalıştırılamamasıdır. Çok az personel bu sektöre bir meslek
21
veya gelecek gözüyle bakıyor. Birçoğu geçici bir iş olarak görüyor ve yeterince
ciddiye almıyor. Maalesef ağırlıklı ucuz fiyata dayalı rekabet sonucunda da
yeterli maaş alamayan ve sosyal güvenceleri yerine getirilmeyen personel ilk
fırsatta işten ayrılarak başka sektörlere geçiyor veya yaptıkları işin
sorumluluğunu taşıyamadıkları için de hata yapıp hem kendi firmasını çok zor
durumlarda bırakıyorlar hem de genel olarak müşterilerin bu sektöre olan
güvenlerini sarsıyorlar.
Kırtasiye gibi hatta yemek içmek gibi herkesin az veya çok ihtiyacının olabileceği
bu sektör doğru fiyat politikaları, doğru yetiştirilmiş personel ve dürüst
yönetimlerle hak ettiği güvene ve hak ettiği kazanç seviyesine rahatlıkla
ulaşabilir. Özellikle 4925 sayılı Karayolları Taşıma Kanunu çerçevesinde yetki
belgesi olmayan ve kontrol dışı çalışan merdiven altı tabir ettiğimiz firmalar
sektörümüzün en büyük sancısıdır. Maalesef gerekli kontroller yapılmadıkça ve
bu firmalar faaliyetlerini sürdürdükçe de bu sıkıntılar artarak devam edecektir.
Adı geçen yasa gereği bu yetkisiz firmalara dağıtım işi veren kişi ve kurumlara da
ceza uygulanmaktadır. İşin en acı tarafı da Yetki Belgesi olmayan bazı firmaların
Belediyeler ve hatta Devlet Kurumlarının kurye ve dağıtım işlerini yapıyor
olmalarıdır.
Türkiye’de sektörün durumu nedir, Ankara’da kaç adet firma var?
Dışardan kargo ve kurye işi birbirine çok benzeyen iki sektör olarak
görünmesine ve neredeyse iç içe olmasına rağmen satış ve pazarlamasından
fiyatlandırmaya ve sistemlerinden personele hatta kullanılan araçlara kadar çok
farklıdırlar.
Ulusal kargo firmalarının sayısı yaklaşık 10 kadardır ve bunlar tüm il ve ilçelerde
direkt kendi şubeleri veya acenteleri ile hizmet vermektedirler. Bunun dışında
özellikle Ankara ve İstanbul merkezli olan ve sadece büyük 10-15 şehirde kendi
şube ve acenteleriyle iş yapan; ama diğer bölgelerde ulusal kargo firmalarının
hizmet ağını kullanan firmalar var ki bunların sayısı da tahminen 80 kadardır.
Kargo ve kurye firmaları Türkiye’de yaklaşık 11.000 noktaya gönderi
ulaştırmaktadırlar. Sektöre direkt hizmet veren çalışan sayısı 300.000 ve diğer
yan ürün ve hizmetleriyle bu sektörden kazanç sağlayan çalışan sayısı 2 milyon
kişi kadardır. Tüm Ulusal Kargo firmalarının Ankara’da yaklaşık 160 şube ve
acentesi bulunmaktadır. Bunun dışında Ankara’da P1 ve P2 yetki belgelerine
sahip 20 firma ve bir o kadar da kayıtsız kurye dağıtım firması vardır ve dağıtım
firmaları tarafından Ankara içinde günlük ortalama 30.000 kadar gönderi
alıcılarına ulaştırılmaktadır.
22
Kurye ve kargo firması seçiminde nelere dikkat etmek gerekir?
Öncelikle seçilecek firmanın mutlaka Yetki Belgesi olması şarttır. Bilinen ve daha
önce denenmiş ve iyi hizmet alınmış firmaları tercih etmek de önemlidir. Ayrıca
firmayı çok iyi araştırmaları ve mutlaka referans gösterdikleri kurumları
arayarak bilgi almaları gerekir. Hizmet alımı sırasında veya sonrasında bir sorun
çıkacak olursa firma yetkililerinin sorunu en doğru ve acil şekilde çözümü için
gayret göstereceklerine inanmaları gerekir. Karar verip gönderimi yaptıktan
sonra da gelecek raporları çok iyi inceleyip kontrol etmeleri de çok önemlidir.
Her sektörde olduğu gibi satın alınacak hizmetin fiyatının ucuz veya pahalı değil
makul ve doğru olup olmadığına bakılmalıdır. Hizmetin tahmini maliyetinin çok
az üzerinde veya maliyetle aynı fiyatı veren firmalar asla tercih edilmemelidir.
Tercih edildiğinde peşinen bilinmelidir ki yapılacak o kargo veya dağıtım
hizmetinde mutlaka sorun çıkacak ve gönderilerin önemli bir kısmı asla alıcıların
ellerine ulaşmayacaktır. Öyle ki aynı hizmeti çok iyi yapacağını iddia eden iki ayrı
firmanın verdiği fiyat tekliflerinde neredeyse 3 katına kadar birim fiyat farkları
olmaktadır. Bu da asla doğru ve sağlıklı bir durum değildir.
Siz etkin bir STK liderisiniz. Birçok STK’da görevleriniz var ve TÜGİAD’a da
ağabeylik yapıyorsunuz. STK’ların toplum yaşamındaki önemi için neler
söylersiniz?
STK’lar bence bir ülkenin medeniyet, ekonomik ve sosyal durumunun en önemli
göstergelerinden birisidir. STK’ların önemi bence ülkemizde daha çok yeni
anlaşılmaya başlandı. Belki de bu yüzden dernek sayısında diğer ülkelerin çok
gerisindeyiz. Ama şunu da unutmamak lazım ki TÜGİAD, Eski Başkanımız Murat
Saraylı zamanında üyesi olduğu ve 45.000 üyesi olan Avrupa Genç İşadamları
Dernekleri Konfederasyonu (YES)’e tarihinde ilk kez iki dönem başkanlık
yapmıştır ve hâlâ da Başkan Yardımcısı’dır.
Ülkemizdeki dernek sayısı ve bu derneklere üye olan kişi sayısı Avrupa Ülkeleri
ve ABD’ye göre çok düşüktür. STK’ların, toplumun her kesimi için yapacakları
çok fazla şey olduğuna inanıyorum. Bu, Yürütme Organına önemli bir konuda
yasa taslağı teklifi de olabilir, sosyal sorumluluk projeleri olabilir, bir ilin veya
bölgenin yurtiçinde, ülkemizin de yurtdışında tanıtımı bile olabilir. Yeni Anayasa
taslağı ile ilgili TBMM’nin çoğu STK’lardan olmak üzere 11.000 farklı görüş
aldığını unutmamak lazım.
İlk kurulduğu 1986 yılından beri birçok sektörde çok önemli ve öncü olan
firmaların temsilcileri TÜGİAD üyesidirler. Ankara ve Bursa Şubelerinden sonra
2010’da açılan Çukurova Şubesi de TÜGİAD’a farklı bir sinerji katmıştır ve üye
sayımızı 800’e ulaştırmıştır. Üyelerimiz 60 sektörde faaliyet göstermekte
450.000 kişi istihdam etmekte ve üyelerimizin 42 milyar dolar iş hacimleri
bulunmaktadır. G20 Genç Girişimciler İttifakı’nda (G20 GGİ) Türkiye’yi temsil
23
eden TÜGİAD, aynı zamanda İttifakın stratejik planlama ve iş planından sorumlu
icra kurulu üyesidir. TÜGİAD, 84 ülkede 200 bin genç girişimciye ulaşmayı
hedefleyen MAME’de (Akdeniz – Afrika ve Orta Doğu Genç Girişimciler İletişim
Ağı) kurucu üye ve kurumsal yapılanmadan sorumlu icra kurulu üyesidir.
TÜGİAD, merkez ofis ve genel sekreterliği İstanbul’da kurulacak olan Akdeniz
Genç Girişimciler Federasyonu’nun (MYE) kurucusudur. 1993 Yılından itibaren
Brüksel’de AB nezdinde Daimi Temciliği bulunan TÜGİAD Kasım 2012‘de de
ABD’de temsilcilik açacaktır.
1996’da üye olduğumdan beri TÜGİAD’ın her kademesinde görev yaptım. 2003
yılında Onursal Üye olduktan sonra da özellikle Ankara TÜGİAD’taki Başta Şube
Yönetim Kurulu Toplantıları olmak üzere her faaliyete katılıyorum. TÜGİAD’ta
Danışmanlar Kurulu Üyesi, Onursal Üye Komisyonu Üyesi, Parlemento ile
İlişkiler Komisyonu üyesiyim.
Üye kabul yaşını 21’e indirdikten sonra üye olan yeni arkadaşların çoğu benim
büyük kızım Nisan’dan daha küçükler.
STK deneyimlerimi onların heves ve enerjileriyle birleştirerek birçok yeni fikir ve
proje üretiyoruz. Sadece STK konusunda değil bu genç arkadaşlara başta sosyal
yaşamları ve iş hayatları da olmak üzere aklım erdiğince hemen her konuda
deneyimlerimi memnuniyetle paylaşıyorum. Birkaç ay önce Ankara’daki bazı
dostlarım beni iş yaptıkları ve İstanbul’dan gelen büyük bir inşaat grubunun
yetkilileriyle tanıştırırlarken başta iş ve STK konusundaki faaliyetlerimden
bahsederek beni tanıştırırlarken “Ankara’da tanıyan herkesin Altan Abisi”
dediler. Bu benim çok hoşuma gitti.
TÜGİAD yeni dönemde yeni genel başkanla neler yapmayı, hangi etkinliklerde
bulunmayı planladı?
Yeni dönemde Başkanımız Sevgili Ali Yücelen birçok konuda sadece TÜGİAD’ta
değil hiçbir STK’da şimdiye kadar dokunulmamış konuları ele alıyor ve çok hızlı
bir şekilde hayatiyete geçiriyor. Girişimcilik Teşvik Paketi kapsamında “fikri olup
parası olmayanların” desteklenmesi ve girişimcilik kültürüne ivme kazandırmak
ve özendirmek için bir yasa tasarısı Danışmanlar Kurulumuz’da yer alan çok
değerli hocalarımızla beraber Ekonomi Bakanlığı’na sunulmak üzere
hazırlanıyor. Hazırlanan bu paketin lansmanını da 28-30 Eylül tarihleri arasında
üyelerimiz ve danışmanlarımızın da katılımıyla Mardin’de yapacağız.
TÜGİAD yurtdışı temsilciliklerimizi bu dönemde daha da geliştireceğiz. Kasım
ayında TÜGİAD New York temsilciliğini açacağız. TÜGİAD’ın yurtdışında temsil
edilmesi açısından stratejik bir nokta olacak New York temsilciliğimizin TÜGİAD
yurtdışı faaliyetlerine ivme kazandıracağına inanıyoruz. Bu dönemki ikinci
yurtdışı temsilciliğimizi Zürih-İsviçre’de açmayı planlıyoruz TÜGİAD olarak
24
dünyanın finans merkezlerinde yer almak ve ağımızı bu noktalarda geliştirmeyi
istiyoruz.
En son 2000 yılında açılan Ankara ve Bursa şubelerimizden 10 sene sonra o
zamanki TÜGİAD Merkez Yön.Krl.Bşk.Yrd. Sevgili Ali Yücelen ve Ankara Şube
Başkanımız Sevgili Barış Aydın’ın gayret ve girişimleriyle Çukurova Şubemizi
kurmuş ve hatta hem ilk kuruluş toplantısına ve hem de ilk Genel Kurul’a ben
Divan Başkanlığı yapmıştım. İnşallah bu dönem şubelerimize İzmir’i de eklemeyi
istiyoruz. Bu konuda bazı çalışmalar için düğmeye basıldı bile.
2 Ekim’de Kayıt Dışı Ekonominin Etkileri’nin işleneceği sempozyum
düzenliyoruz. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açılışına katılacağı sempozyuma
TÜSİAD Başkanı Ümit Boyner, MASAK Başkanı, Ali Tezel, Prof. Dr. Cem Kılıç gibi
çok değerli isimler konuşmacı olarak katılacak.
Cumhuriyetimizin 89. Yılını coşkuyla kutlamaya hazırlanıyoruz. Cumhuriyet
Balomuzu Avrupa Birliği Bakanı ve Baş müzakerecimiz Sayın Egemen Bağış’ın
katılımlarıyla Sait Halim Paşa Yalısında yapacağız.
Üniversitelerle işbirliğimiz Girişimcilik dersleri konusunda da devam edecek. Bu
dönem yeni üniversitelerle işbirliği yapacağız.
Genç girişimcilere, hayata yeni atılacak gençlere neler tavsiye edersiniz?
Belki çok klasik olacak ama öncelikle muhakkak çok iyi tahsil yapsınlar ve
İngilizce dışında en az 1 veya 2 yabancı dili daha çok iyi öğrensinler. Ahlaklı ve
dürüst işadamı olsunlar. Aile, toplumun en küçük birimidir ve ailedeki sevgi,
saygı ve huzurun başta iş hayatı olmak üzere her zaman çok önemli ve
destekleyici olduğunu asla unutmasınlar. Tarihimizi çok iyi öğrensinler ki bu
vatanın kıymetini bilip önce vatanları için neler yapabileceklerine karar versinler
ve mutlaka uygulasınlar. Yeni sektörler ve yeni iş sahaları konusunda sürekli
araştırma yapsınlar bundan asla vazgeçmesinler. Mümkün olduğu kadar çok
STK’ya üye olsunlar ve Sosyal Sorumluluk Projelerinde yer alsınlar.
25
Ali Yücelen... Başarılı kariyeri, çalışkanlığı, yetiştirilme tarzı,
inandığı doğrulardan taviz vermeyen duruşuyla farkını ortaya
koyuyor. Önemli değerlere sahip. Sadece başarı bir iş adamı değil,
iyi bir sivil toplum yöneticisi de. Sevgi, aile bağları, huzur onun için
çok önemli. Güçlü kişiliği ile de çok etkileyici. TÜGİAD
Yönetimi’nde önemli bir kişilik. Aynı zamanda çeşitli sektörlerde
faaliyet gösteren Yücelen Grup’un beyni. Ali Yücelen’le yaptığımız
bu samimi röportaj özellikle gençlerin okuması gereken
satırbaşları ile dolu.
VELİ SARITOPRAK: Ali Yücelen’ i tanıyabilir miyiz?
ALİ YÜCELEN: Mersin’in Anamur ilçesinde doğdum. 10 yaşında ailemle birlikte
Ankara’ya geldim. İlk ve ortaokulu tamamladıktan sonra Bilkent Üniversitesi’ne
girdim. Bilkent’ten mezun olduktan sonra Master için gittiğim Washington
DC’de ve daha sonra işimden dolayı bir süre İstanbul’da yaşadım. Bunların
dışında hep Ankara’daydım. Başbakanlık ve Rekabet Kurumu gibi kamu
kurumlarının yanında İş Bankası Teftiş Kurulu’nda da bir süre çalıştım.2003
yılında ilk şirketimi kurduğum zaman Ankara Üniversitesi’nde doktora
yapıyordum. İşlerimin yoğunlaşması üzerine tez aşamasında olduğum doktora
programına ara verdim. Şu anda kardeşlerim ve Ankara’dan eski arkadaşlarımla
çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerimizi yönetiyorum.
Yücelen Grup hakkında bilgi verir misiniz?
Yücelen Grup akaryakıt, kara nakliyesi, deniz taşımacılığı ve depolama dahil
olmak üzere lojistik, dağıtım, araç kiralama ve satışının yanında, çeşitli
26
sektörlerde taahhüt işleri de yapmaktadır. Şirketlerimiz Ankara, İstanbul,
Mersin, Gaziantep, İskenderun ve Gebze’de faaliyet göstermektedir.
Bu illerde bulunan şubelerimizin dışında, depolar, garajlar ve akaryakıt
istasyonları ile de faaliyet göstermekteyiz. Grubumuz geçtiğimiz yıl içerisinde
özellikle kara nakliyesi ve akaryakıt sektöründe yatırımlar yaptı. Mesela
uluslararası ve yurtiçi kara taşımacılığı alanında faaliyet gösteren Liner Lojistik
yaptığı projeler ve işlerle bir sene içinde çok büyük aşama kaydetmiştir.
Özellikle depolama ve yurtiçi taşımacılığa yönelik yaptığımız yatırımlar Liner
Lojistik‘i sektörün önemli şirketlerinden biri haline getirmiştir. Mersin ve
İskenderun limanı bazlı faaliyet gösteren yeni forwarding şirketimiz İlkas
Denizcilik, deniz taşımacılığı alanında hizmet veren diğer şirketlerimizi de
geçerek grubumuzun ve Mersin’ in en önemli şirketlerinden olmuştur. Bunun
dışında toptan ve perakende akaryakıt satışı alanında faaliyet gösteren Fikret
Petrol, yine grubumuz şirketlerinden olan ve şehir içi dağıtımdan uluslararası
taşımacılığa kadar geniş bir alanda faaliyet gösteren İlkin Lojistik’in geniş tanker
filosunun sağladığı avantajlarla, alanında geniş bir müşteri portföyüne
kavuşmuş ve başarılara imza atmıştır.
Akaryakıt, lojistik, ithalat ve ihracatla uğraşıyorsunuz. Deniz taşımacılığı
yapıyorsunuz. Bu işlere nasıl zaman ayırıyorsunuz? Piyasalar nasıl?
İşlerinizden memnun musunuz?
Sağ olsunlar kardeşlerim ve özverili iş arkadaşlarımız olmasa hiçbirine
yetişemezdim. Onların çabalarıyla şirketleri kendi kendine işler hale getirdik.
Yükün büyük kısmı onların sırtında. Zaman planlaması zaten, doğru
uygulanabilirse, kurumsallaşma sürecinin bir parçası olduğundan, sürecin iç
dinamikleri çerçevesinde şekilleniyor. Burada bana göre önemli olan husus
grubumuz bünyesindeki şirketleri yaşayan varlıklar gibi değerlendirip görev
tanımlarının, iş akışının ve delegasyonunun, arşivlemenin kısacası şirket
hafızasını meydana getiren unsurların eksiksiz yapılandırılmasıdır. Piyasalar
kelimenin tam manasıyla durgun bir dönemden geçiyor ancak personelimizin
kendilerini sıradan birer şirket çalışanı değil aynı ailenin fertleri olarak görmesi,
bu şevk ve heyecanla çalışmalarını sürdürmesi, grubumuzu durağan piyasanın
içerisinde sürekli hareketli kılarak memnuniyetimizi ve azmimizi arttırıyor.
Yeni projeleriniz var mı?
Mevcut şirketlerimizle ilgili tabii ki birçok projemiz var. Bunların dışında
Türkiye‘de bir ilk olan Ankara Kazan Lojistik Üssü’nün Yurtiçi Lojistik Üssü
Bölümü’nün sahibi olan Ankara Grup Nakliyeciler A.Ş’nin ortağı ve Yönetim
Kurulu Başkan Yardımcısı’yım.
27
Bu şirket Ankaralı Nakliyeciler ve Lojistik Şirketleri tarafından kuruldu ve şu
anda Türkiye de örnek gösterilecek bir yurtiçi lojistik merkezi inşa ediyor. Bu
merkez gerek nakliye şirketleri gerekse şoförler açısından güvenli ve modern
şartlarda çalışabilecekleri, ofisler, otel, restaurant ve cafe’ler, depolar içeren
akıllı binalara sahip olacaktır. Oluşturacağımız veri tabanı ile hem müşterilerin
ve nakliye şirketlerinin yükleri hem de şoförlerin alacakları garanti altına
alınacaktır. Ofislerin ve tesislerin kiralanmasına başlamış durumdayız. Yatırım
yapmak isteyen girişimcilere de kapımız açıktır.
Siz, aynı zamanda etkin bir STK liderisiniz. Türkiye Genç İş Adamları
Derneği’nin önde gelen yöneticilerindensiniz. Sizin gözünüzden TÜGİAD’ı bize
anlatabilir misiniz?
TÜGİAD Yönetim Kurulu Üyesi ve aynı zamanda Ankara ve Çukurova
Koordinatörüyüm. TÜGİAD, Türkiye’de kurumsal yapısını yerleştirmiş, nadir
sivil toplum örgütlerinden birisidir. TÜGİAD, 25 yıldır ekonomik, sosyal, siyasi
konularda ülkesi için duyarlılık gösteren bir dernek. Türkiye’deki diğer
STK’lardan farkımız sadece üyelerimizin değil, Türkiye’nin refah seviyesini
artırmayı da kendimize hedef edinmemiz. TÜGİAD bugüne dek Türkiye’nin her
yerinden işadamlarımızın tüm platformlarda saygınlıkla yer almasını ve
uluslararası iş dünyasında da yer edinmesini ve farklı sektörlerden pek çok iş
insanını bir araya getirmeyi başardı. Ülke ekonomisinin zor günlerinde bir
dernek çatısı altında birlik olmanın ve dayanışmanın önemini artık daha iyi
biliyoruz. Biz de TÜGİAD üyesi işadamları olarak bu güçlü yapılanmaya
önümüzdeki günlerde daha da can katarak güçlendirmeyi hedefliyoruz.
Hedeflerimiz, üyesi olduğumuz aileyi daha geniş iş çevrelerine ulaştırmak ve
üyelerimizin iş hacmini genişletmek doğrultusunda olacak. Ticaret yaptığımız
ülkelerle dostluklarımızı pekiştirmeye yönelik girişimlerimiz olacak. TÜGİAD’ı
ekonomik, siyasi ve sosyal konularda sesi daha gür çıkan, kurumsallaşma ve
profesyonelliğe yatırım yapan, işadamlarımızın sektörel sorunları ile yakından
ilgilenmekle kalmayıp çözüm üreten bir yapılanma haline getireceğiz. Klasik sivil
toplum kuruluşu anlayışından uzaklaşarak, kendini her gün güncelleyen ve
dinamik bir yapı kazandıracağız. Girişimcilik, sosyal sorumluluk, çevre ve
kurumsallaşma olarak dört ana hedef üzerinden çalışmalarımızı yeniden
yapılandırmanın doğru olacağını düşünüyorum. TÜGİAD’ın marka değerinin
artırılması için çalışmalar yapacağız. Aynı zamanda sizin de bildiğiniz gibi
Ankara’nın en etkin derneklerinden olan TUSİAV’ın 10 yıllık üyesiyim.
Dernekçiliği sizden öğrenme şansına sahip olmamız açısından TUSİAV üyeliğine
çok önem veriyorum.
28
Küçükken model aldığınız biri var mıydı?
Aile büyüğü olarak gördüğüm babamı model aldım doğal olarak. Son derece
başarı odaklı bir insandır babam. Mükemmeliyetçi fakat mütevekkil bir tavrı
vardır hayata karşı. Benim için de başarı çizgisini yakalamaya çalışmak ama
bunu hayatımın merkezi yapmamak hayatımda hep çok önemli olmuştur.
İş dünyasına yeni atılacak genç girişimci adaylarına, genç yatırımcılara neler
tavsiye edersiniz?
Şimdi bir insan nasıl iş kurar? Öncelikle iş kuracak kişinin cazip bir fikrinin olması
lazım. Fakat güzel bir fikir illa ki ticari kazancı olan bir işe dönüşmek zorunda
değil. Dolayısıyla, öncelikle iş planı yapılması lazım. İş planı yapmak ise
söylenildiği kadar kolay bir iş değil. Fikriniz cazip olacak, bunu ticari hayata
geçireceksiniz; bir takım insanlardan danışmanlık alacaksınız; bankaya
gideceksiniz kendinizi tanıtacaksınız, kendinizi pazarlayacaksınız; kamuya
gideceksiniz. Yani bir yol haritanız olacak. Bu yol haritasına sonuna kadar
uyacaksınız. Bu sizi başarıya taşır. Bunun dışında, kimse heyecan duymadığı,
yapmaktan mutlu olmadığı işleri yaparak başarılı olamaz. İş alanının iyi seçilmesi
gerekiyor. Bir de, bir insanın tek başına ulaşabileceği başarılar sınırlıdır. İyi bir
ekip en iyi sonucun garantisidir. Ben bu konuda Allah’a şükrediyorum, çok şanslı
oldum hep. Bizimle aynı heyecanı, aynı hedefleri paylaşan insanlarla birlikte
çalışma şansına sahip olduk. Bunların sonunda ilk söylenmesi gereken şeyi en
son söyleyeceğim. İşletme okudum, master eğitimim bununla alakalı, doktora
eğitimim de, ama iş hayatı ile ilgili başarının en önemli faktörü nedir derseniz,
çalışkanlık, eğitim, tecrübe hepsi bir yana; en önemli faktör şans, kısmet
dediğimiz şeydir. Ne yaparsanız yapın şansınız yoksa başarısız olursunuz.
Akaryakıt satışları nasıl gidiyor? Benzinliklerin ne tür
s ı k ı n t ı l a r ı va r ?
Akaryakıt satışlarımız genel olarak iyi gidiyor. Bu iyi gidişatın temel sebebi
toptan ve perakende müşterilerimizle karşılıklı güven esasına dayalı ilişkilerimiz
ve zaman içerisinde oluşan, bizim de sonuna kadar hak ettiğimizi
düşündüğümüz dürüst imajımızdır. Benzinliklerimizin sıkıntıları özetle; yüksek
akaryakıt fiyatları, grubumuzun ve Opet’in yüksek hizmet standartlarını
karşılayabilme adına artan işletme maliyetlerimiz, kâr marjlarının
kamuoyundaki algının tersine düşük olması, özellikle şehirlerarası yollarda halen
kaçak ve faturasız akaryakıt satışının yaygın olması ki bu haksız rekabete sebep
olmaktadır ve son olarak özellikle yük ve yolcu taşımacılığında akaryakıt yerine
yağ kullanımının aratarak devam etmesidir, bu da sadece grubumuzu değil
sektörün tümünü olumsuz yönde etkilemekte ve pazarın daralmasına sebep
olmaktadır.
29
Ankara’nın Patronlarının bu haftaki konuğu başkentin renkli
simalarından Ankara Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı,
tekstilci Canip Karakuş.
VELİ SARITOPRAK: Ankara modanın başkenti olma yolunda hızla ilerliyor,
bunda en büyük katkı sizin Sayın Başkan… Sizi tanıyarak başlayabilir miyiz?
CANİP KARAKUŞ: Erzurum doğumluyum. 1970 yılında Ankara’ya geldim ve
burada yaşamaya karar verdim. Vitrin dekorasyonu ve bayan eteği imal etmeye
başladım. İkisini aynı anda yürütüyordum. İmalata 8 makine ile başladım. 1974
yılında Almanya Düseldorf’da dünyanın en iyi dekor dergisinin açtığı yarışmada
Dünya 1.si seçilmiş ve 10 bin Mark para ödülü almıştım. Bu yarışmadaki
derecemden sonra Almanya’dan teklifler geldi, ev, araba ve ayda 10 bin mark
maaş. Fakat ben ailemi ve Türkiye’yi seçtim. Madem Türk’üm ve başarılıyım,
Türkiye’de Türk genci olarak hizmet etmeli ve yeni başarılara imza atmalıydım.
Bu yüzden gelen teklifleri kabul etmedim. 1975–77 yılları arasında Hürriyet
gazetesinin vitrin yarışmalarında birinci oldum. Kızılay’da Karamürsel
mağazasında “Garipler Sokağı” adını verdiğim bir vitrin yaptım. Konseptinde
eski İstanbul evleri, elektrik direkleri ve sokağın başında da “Garipler Sokağı”
levhası bulunan maketler yaptım. Muhteşemdi ve hatta ilk kez vitrinde canlı
manken kullanan da benim.
30
O zamanlar Karamürsel mağazasının mutfağında bulaşıkçı olarak çalışan bir
kadıncağızı ve çocuklarını kullanmıştım vitrinde. Çocukların üstü başı kirli
burunlar akıyor, kıyafetler yırtık ve anneleri ile gazete satıyorlardı. Başka bir
vitrin çalışmamda da konsept olarak Vietnam’ı seçmiştim. Unutamadığım bir
diğeri de İstanbul Beyoğlu’nda Tokatlayan Pasajı’nda Vinnex mağazası için
hazırladığım “Son Durak Vinnex” adlı vitrin çalışmamdı. Maketten kocaman bir
tren yaptım, son durak da zaten Vinnex mağazası oldu. Bu arada imalatımız,
Fevzi Çakmak Sokak’taki atölyede hızla devam ediyordu. Fakat atölye yetmez
hale gelmişti. 1989 yılında Balgat’a, şimdiki fabrikamızın olduğu yere taşındık.
Balgat’a geldiğimde sadece gecekondular ve tarlalar vardı. Balgat’a taşındığımı
duyan, gören herkes deli olduğumu iddia etti. Gerçekten çok büyük cesaretti
buraya gelmek. Çok büyük zorluklar yaşadık. Yağmur yağınca her yer çamur
olurdu. Kimse fabrikaya gelemezdi. Karşı sokaktan 15 tane lastik çizme
aldırırdım. Gelen kumaşçıları, mağazacıları ve dostlarımızı şimdiki Ceyhun Atıf
Kansu caddesinde lastik çizmelerle bekler, giydirir ve fabrikaya kadar
gelmelerini sağlardık. Trajikomik ve zor günler geçirdik. Ama bir zamanların
çamurlu yollarına ve gecekondulara sahip Balgat’ı, şimdi Ankaralı Giyim
Sanayicileri arkadaşlarımızla birlikte “Modanın Başkenti” haline getirdik. Mutlu
olmamak ve gururlanmamak elde değil.
Ankara Giyim Sanayicileri Derneği 11. yılını doldurdu. Sizden bu 11 yılda
yaptığınız çalışmaları anlatmanızı istesek neler söylersiniz?
Geriye dönüp bakıyorum da epey bir şeyler başardık diyebilirim. Ankara Giyim
Sanayicileri Derneği olarak her anımız Ankara’yı moda başkenti yapma çabasıyla
geçti. Bu dönemde tüm arkadaşlarımız büyük özveriyle çalıştılar, her geçen gün
altyapılarını, bilgi ve teknolojilerini arttırdılar. Daha önceleri tasarımlarımızı
başka yerlerde ararken Türkiye’de bir ilk gerçekleştirdik. Geleneksel hale
getirdiğimiz tasarım yarışmaları ile gencecik beyinlerin araştırmasını yaparak,
bunları büyük organizasyonlar marifetiyle belirleyip sektörümüzde istihdamını
sağladık.
Bu tasarımcılarımızı Avrupa Birliği Leonardo Da Vinci Projeleri desteğiyle, İtalya
Napoli’de dünyaca ünlü Academia Della Moda kurumunda tasarım eğitimlerine
yolladık. Yine AB projeleri yaparak aldığımız hibe yardımlar ile sürekli eğitim
merkezimizi oluşturduk. Sektörel olarak sürekli eğitim merkezi ve kendi
personelini kendin yetiştir mantığını Türkiye’de yine ilk biz gerçekleştirdik. Bu
faaliyetlerimiz kesintisiz olarak halen devam ediyor.
Yılda iki kez “Başkent Moda Günleri” adı altında defile yapıyoruz ve bu defilede
yurtdışından gelen misafirlerimize, iç piyasa mağazacılarımıza, büyükelçiliklere,
politikacılarımıza ve tüm basına ev sahipliği yapıyoruz. Yurtiçi ve yurtdışı
fuarlarda hem dernek olarak hem de derneğe üye firmalarımız olarak
31
stantlarımızla yerlerimizi alıyoruz. Ankara Giyim Sanayicilerinin tüm dünyaya
tanıtımını doğru zamanda, doğru yerde, doğru şekilde yapıyoruz.
Tekstil ve hazır giyim sektörünün bugün geldiği noktayı nasıl
değerlendirirsiniz? Bunun yanında Ankaralı firmaların ihracata yaptıkları
katkılarından bahsedebilir misiniz?
Tekstil sektörü özellikle son 20 yıldır ciddi bir ivme kazandı. Şu an Balgat’ta bine
yakın showroom ve 9 bin 500 istihdam var. Bayan hazır giyim ve trikoda
Türkiye’de 1 numarayız ve dünya markalarına mal üretiyoruz. Dünya modasının
kalbi Ankara’dan atıyor. Modayı biz belirliyoruz. Bunun en büyük savaşını
Başkanı olduğum Ankara Giyim Sanayicileri Derneği ve üyelerimizle birlikte
veriyoruz.
Hazır giyim ve tekstil sektörünün en büyük sıkıntısı nedir? Hangi sorunların
ivedilikle halledilmesi lazım?
Bildiğiniz gibi bizim gibi ihracatçıların en büyük sorunu uzun zamandır devam
eden düşük kur sorunudur. Maalesef buna bir türlü önlem alınamıyor.
Karlarımız gittikçe düşüyor ya da yeni siparişler almaktan çekiniyoruz. Bu
sorunun bir an önce halledilmesi lazım. Bir diğer husus da Ankara’da
ürünlerimizi sergileyecek, Başkent’e yakışır bir fuar alanının olmamasıdır. Çok
güzel ürünler üretiyoruz, tam kapasite ile çalışıyoruz ancak fuar alanımız yok.
Bugün fuarcılık son derece büyük önem taşıyor. Dünyanın her ülkesine gidip
görüyoruz. İnanılmaz güzel fuar alanları var. Bizim onlardan hiçbir eksiğimiz yok
hatta fazlamız var. Ama bu konuda çalışmalar yapılmaya başlandı. Umarım en
kısa sürede bizlere, ülkemize, Ankara’mıza layık bir fuar alanına kavuşuruz.
Türk tekstil sektörü artık dünyada da kabul görüyor, onlarla başa baş yarışır
durumdayız…
Dünyanın en kaliteli pamuğu bizde yetişiyor. Çok önemli markalar, bugün dünya
çapında adı sayılan markaların birçoğu üretimlerini Türkiye’de yapıyor. Sanayi
yatırımlarımız olsun, işçi kalitemiz olsun dünyadaki örneklerinden hiçbir farkı
yok. Bugün Türk ürünleri dünyada aranılan ürünler olmuştur. Birçok firmamız
Amerika’da, Avrupa’da, Asya’da mağazalar açmış, iş yapmaktadırlar.
2011 yılının modasına hangi ürünler, modeller, renkler damga vuracak?
Bu yılda çok güzel modeller hazırlanıyor. Natürel kumaşlar, tek omuzlu
elbiseler, giysilerde bol ve dökümlü salaş modeller, panço, pelerin, kısa örgü
kazaklar ön planda. Renklerde ise kahverenginin hakimiyeti var. Kahvenin
dışında siyah, beyaz, lacivert, asker yeşili renkleri pastel renkler dikkat çekiyor.
32
Ankaralılara bir de tavsiyem olacak. Kaliteden ve markadan vazgeçmesinler. 3–5
lira ucuz diye aldıkları kıyafetleri belki bir-iki kez giyebiliyorlar ama kaliteli
aldıkları ürünleri yıllarca giyiyorlar.
Sayın Başkan belki de sizin az bilinen çok önemli bir özelliğiniz var. Siz aynı
zamanda çok iyi bir kayakçısınız. Bize bu özelliğinizden bahseder misiniz?
Nereden geliyor bu kayak merakı?
Tabii Erzurumlu olunca kayak sizin için vazgeçilmez oluyor. Nasıl ki deniz
kıyısında doğan bir insan yüzmeyi daha bebekken öğreniyor, bizde de kayak
öğrenmek kaçınılmaz oluyor.Kayak benim için bir tutku. Bunu yanında dağ
tırmanışı da yapıyorum. Ağrı Dağı’na zirveye 8 kez çıkan dünyada tek kişiyim.
Prof. John Liby ve diğer Amerikalı profesörlerle Nuh’un gemisini aradım.
33
Ankara’nın Patronları bu hafta genç bir işkadınını konuk
ediyor. Haselsan İnşaat, Gözde İnşaat, Güniz Turizm A.Ş.,
Hotel Houston ve Hasel Beton şirketlerinin ortağı ve yönetim
kurulu başkanı Asude Öztürk Camadan aynı zamanda sıkı bir
sivil toplumcu olup çeşitli iş ve kadın derneklerinin üyesi ve
TÜSİAV Kadın Girişimciler Kurulu Başkanıdır.
VELİ SARITOPRAK: Nasıl bir yöneticisiniz?
ASUDE ÖZTÜRK CAMADAN: Genelde şirkette ailevi bir ortamda işlerimizi
yürütmeye dikkat ediyoruz; ama bazı stresli konularda ciddileşip ortamı
gerdiğimiz de oluyor istemeden de olsa. Yönetim olarak işi paylaştırarak hızlıca
sonuca ulaşmaya çalışan bir yapım var. Tez canlı olmamdan kaynaklanan bir
sabırsız yanımda var; ama çalışma yıllarım bana hızlı elde edilen sonuçlarda hata
payının yüksek olabileceğini öğrettiği için iş hayatında çalışmaları daha
detaylandırarak verimli bir zaman çerçevesi içinde çözülmesine özen
gösteriyoruz.
Aile şirketinde çalışmaktan dolayı hiç rahatsız oldunuz mu?
Aile şirketinde çalışmanın hem olumlu hem olumsuz yanları oluyor.
Tecrübesizken işe başlayıp aile şirketinde bir işi her açıdan irdeleyebiliyorsunuz.
Bazen çırakken patron olmanız gerekiyor ve hiç tecrübeniz olmayan konularda
kararlar almanız bekleniyor. Bu durumlar haricinde aile şirketinde çalışmak
keyifli. Çünkü sevdiğiniz, önem verdiğiniz insanlarla kararlar alıyorsunuz ve
34
etkilerinin de beraberce paylaşıyorsunuz. Başarılı kararalar aldığınızda aile
içinde ve iş yerinde manevi olarak desteğiniz artıyor ve takdir ediliyorsunuz. Zor
kısmı ise mesai saatleriniz olmuyor ve aileden kimi görseniz o gün kafanıza
takılan bir iş konusu var ise hemen dilinizin ucunda beliriyor ve sohbetiniz bir
anda iş toplantısına dönüşebiliyor. Biz aile olarak son bir kaç yıldır mesai saatleri
dışında çok önemli olmadığı sürece iş konularını konuşmamaya özen
gösteriyoruz aksi takdirde sosyal hayatımızı da etkileyecek düzeyde iş kolik olma
ihtimali oluşabiliyor.
İş hayatında kadın olmak zor mu?
Kadın olmak bazı coğrafyalarda her türlü hayat da zor ama Türkiye iş hayatı
konusunda kadınlara uzun yıllardır pozitif gelişmeler kaydedilmesi için zemin
hazırlamaya çalışan bir ülke. İş hayatında kadın olmanın zorlukları var ama
aşılamayacak zorluklar değil. Özellikle müteahhitlik sektöründe kadın yetkili
veya yönetici bulmak gerçekten zor rastlanan bir durumdur. Müteahhitlik,
sektör olarak genelde erkeklerin hâkimiyetindeydi; ama son 10 yıldır bayan
mühendis ve yöneticilerimizin sayısı git gide artıyor ve bizim sektör dâhil çoğu
erkek egemenliğindeki sektörlerde de bayanlar daha rahat iş yapabilir duruma
geliyor. Eğer sistemli çalışıyorsanız, Mesai saatleriniz çok sarkmıyorsa,
seyahatlerinizde bir aile hayatı idame ettirmenize müsaade edecek sıklıkta ise iş
hayatında kadın olmak bir zorluk teşkil etmiyor. Tabi bütün bunların yanı sıra
anlayışlı bir de eşiniz olması gerekir çünkü yoğun bir programla çalışan bir
bayana destek veren bir eşi yoksa benim eşim gibi, evdeki beklentileri
karşılayamamanız kaçınılmaz bir hal alıyor.
Kadınların işgücüne katılımı neden gittikçe düşüyor?
Ben kadınların işgücüne katılımının nicelik olarak düşse de nitelik olarak arttığını
düşünüyorum. Türkiye büyüyen bir ülke olduğu için eğitimli ve bilinçli 2.-3. nesil
bayanlar işlerine hem bilgi olarak çok hâkimler ve hedeflerine çok net bir
şekilde odaklanmış gözüküyorlar. Bu ülkede Dünyanın gelişmiş ülkelerinin
çoğundan önce Bir kadın başbakan seçerek kadının fikrine olan güvenini zaten
bütün dünyaya göstermiştir.
Kadınlarımız eğitimleri el verdiği sürece hiç bir işten kaçmazlar, hepimizin de
bildiği gibi Türk kadını çalışkandır ve hep ülkesi için elinden geleni yapmıştır.
Son yıllarda küresel ekonomideki dalgalanmalar çoğu insanın işsiz kalmasına yol
açtığı için sanırım kalifiyesiz işlere başvuran erkek sayısı artmış durumda, Buda
bayanların alt sektörlerdeki çalışan sayısında düşüş yaşanmasına sebep olmuş
olabilir ama Kalifiyeli elemanlar statüsünde bayanların sayısının eğitim
düzeyimiz arttıkça hızla yükseleceğini düşünenlerdenim. Ama Tabii ki
hedefimizin her platformda eşitlik olması gerekir. İnşallah ülkemizde de
bayanlar her türlü profesyonel ortamlarda hak ettikleri temsil sayısına ulaşırlar.
35
Yönetiminizdeki firmalardan bahsedebilir misiniz?
Bizim bünyemizde Lokomotif olarak HASELSAN İNŞAAT VE TİCARET A.Ş.
bulunmaktadır. 25 yılı aşkındır taahhüt sektöründe hizmet vermekteyiz. Şu anda
yurtdışında ki 4 şubemiz ile birlikte altyapı işleri ağırlıkta olmak üzere taahhüt
işlerimiz devam etmektedir. Ben ve kardeşlerim ikinci nesil olarak bu şirketi
bulunduğu konumdan daha yükseklere taşımak adına çalışıyoruz. Bunun yanı
sıra şehir turizminde hizmet veren bir otelimiz bulunmakta. Hotel Houston
Ankara’da konaklamaya farklı bir anlayış getirmiştir. Oteldeki ortamı şık, rahat
ve dostane bir ambiyansa dönüştürerek misafirlerine huzurlu bir konaklama
sunmaktadır. Bunların yanı sıra Genel Teknoloji şirketimizde de yeni
teknolojilerin Ar-ge si, üretimi ve ithalatı ile uğraşmaktayız. Genel Teknoloji
bünyesinde insansız hava savar araçları ve mobil gözlem araçları gibi teknolojik
ürünlerin satışlarını gerçekleştirmekteyiz. Ailede herkes kendi ihtisas alanı ile
ilgili bir sektöre yöneldiği için bünyemizdeki sektörler git gide farklılaşıyor.
HASELSAN olarak yeni yatırım projeleri geliştiriyoruz. Önümüzdeki senelerde
şehir otelciliğinde ve teknolojik ürünlerde daha büyük yatırımlar yapmayı
hedefliyoruz.
İnşaat sektörünün bugünkü durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
İnşaat sektörü gelişen ülkelerde her zaman büyük bir sektördür. Ekonomiye
olan istihdam katkısı da sektörel anlamda ilk 5’tedir. Ama buna rağmen
ülkemizde kaliteli iş yapılması yerine ucuz iş tercih edilir hale geldiği için
sektörümüz içten içe kan kaybetmektedir. En küçük bütçeli projelerden büyük
yatırımlı projelere kadar en düşük veren işi alır mantığı işlediği için sektörde
çalışan kaliteli mühendis ve yöneticiler kendilerini yurt dışı pazarlarına
yönlendirmiştir. Bunun en büyük sebebi de kurumların işi verirken güttüğü
ucuzluk mantığıdır. Müteahhit maliyeti kısmak için personel ücretlerini
minimumda tutmak zorunda bırakılmaktadır. İşi kaliteli yapan firmalar ise
maliyetlerini kısamadığı için iç pazarda her geçen gün azalmaktalar. İşlerin ucuz
olması her zaman kamunun yararına değildir bunu gelişmiş ülkelerde çok
belirgin yasalar ve uygulamalarla size vurguluyorlar. Oysaki ülkemizde Hem
müteahhit devlete ve ülkesine karsı bütün sorumluluk ve yükümlülüklerini
eksiksiz yerine getiriyor hem de yapacağı isten neredeyse kar etmemesi
bekleniyor hale gelmiştir. Müteahhitlerin işlerin yapımında kullandığı mazot,
demir, çimento, petrokimyasal ürünler ve benzeri malzemelerin çoğunun
bedellerinin de dövize endeksli olarak sürekli dalgalanması firmaların uzun
süreli projelere teklif verirken büyük riskler almalarını gerektirmektedir.
Dünyanın yaklaşık her yerinde projeler avanslı olarak ihale edilmekte böylece
kurumlar işlerin finansal maliyetini azaltmaktadırlar, Oysaki ülkemizde
müteahhitlik firmaları projeyi öz sermayeleri ile yüklenip belli bir düzeye
getirmekte ve daha sonra hak ettiğini almaktadır. Bütün bu haller kaliteli ve
36
büyük firmalarımızı iç pazarda rekabet edemez hale getirmiş ve rızıklarını diğer
ülkelerde aramaya zorlamıştır.
Houston Otel ile turizm sektöründe de varsınız. Turizm mi yoksa inşaat
sektörü mü?
Yapım işleri sektörü ile hizmet sektörü arasında dünyalar kadar fark var. Tabi k i
hizmet sektörü daha pozitif ve etki tepki açısından dinamik bir sektör. Birde
hizmet ettiğiniz insanlarla diyalog kurarak işinizdeki başarıyı test etme ve
sektörde bir süreklilik yaratmak potansiyeline sahipsiniz. Oysaki inşaat
sektöründe işinizde ne kadar iyi olursanız olun işinizin devamlılığı alacağınız
risklerle belirlenebilir ve bazen gereken tüm riskleri bile alsanız bu size bir şey
kazandırmayabilir. Tabi bir de bayan olmamdan dolayı olabilir; ama hizmet
sektörünü daha sıcak buluyorum. 3 kız kardeş olarak da gelecekte turizm
sektöründe daha büyük yatırımlarla yeni projeleri hayata geçirmeyi
hedefliyoruz.
Geleceğe dönük yeni hedefleriniz neler?
Gelecekte bilişim ve teknoloji sektörüne ağırlık vermeyi düşünüyoruz. Bunun
için gerekli ar-ge çalışmalarımız başlamış durumda. Bir yandan da İnşaat
sektöründe büyümeyi ve uluslararası pazardaki proje sayımızı arttırmayı
hedefliyoruz. Turizm sektöründe de şehircilik otelciliği öncelikli olmak üzere
turizm yatırımlarına eğilmeyi planlıyoruz.
Bu yoğun temponuzda günlük programınızı nasıl yapıyorsunuz?
Sabahları oğlumla evde vakit geçiriyor gün için gereken pozitif enerjimi
depoladıktan sonra günün erken saatlerinde işyerinde olmaya özen
gösteriyorum. Şirketimizin olmazsa olmazı olan haftalık programlarından günün
ve haftanın işlerini takip ve koordine ediyorum. Gün içinde çoğunlukla işlerimi
ofisten halletmeye özen gösteriyorum. Aksam saatlerinde ise eğer aciliyeti olan
bir işim veya bir görüşmem veya katılmam gereken bir organizasyon yoksa
ailemle ve dostlarımla günümün geri kalanın planlamaya çalışıyorum. Ama
çevremde işkolik olarak bilindiğim için kendime ve aileme ayırdığım zamanın
gerekenden az olduğunu kabul etmeliyim.
İş ve özel hayat arasındaki dengeyi nasıl kuruyorsunuz?
Çok zor oluyor, çünkü eşimle beraber çalışıyoruz. Dolayısı ile her daim iş
konuşmaları gündeme gelebiliyor; ama ikimiz de iş saatleri dışında çok iş
konularına girmemeye özen gösteriyoruz.
37
Ödüle doymayan genç bir girişimciyi köşemize konuk
ediyoruz. Ayyazılım firmasının patronu Atilla Yenidoğan;
bilişimle, yazılımla, teknoparklarla ve AR-GE çalışmaları ile
ilgili sorularımıza ilginç yanıtlar verdi. Sıkı bir sivil toplumcu
da olan Atilla Yenidoğan aynı zamanda TÜSİAV Bilişim
Sektör Kurul Başkanlığı’nı da yürütüyor.
VELİ SARITOPRAK: Kendinizi tanıtır mısınız?
ATİLLA YENİDOĞAN: ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği bölümünden 1989
yılında lisans, 1992 yılında yüksek lisans derecemi aldım. Taksi şoförü bir
babanın çocuğu olarak üniversite dönemimde hafta sonları taksi şoförlüğü
yaptım. Bugünkü kariyerimde o dönemde insanlarla ilişki kurmayı öğrenmemin
büyük önemi olmuştur.
Üniversite son sınıfta Aday Mühendis olarak ASELSAN’da çalışmaya başladım.
ASELSAN gibi çok önemli bir kurumda öğrenci iken başladığım çalışma hayatım
17 yıl sürdü. Bu dönem içinde masada tasarım yapan mühendislikten müdür
seviyesine kadar yükseldim. Farklı projelerde yer alarak farklı disiplinlerde bilgi
birikimi ve deneyim kazandım.
2005 yılında büyük bir organizasyonu koruması ve desteği olmadan, bilgi
birikimimi ve deneyimimi kullanabileceğim, kendi ayaklarım üzerinde
durabileceğim, yaratıcılığımı daha hızlı ve kolay ortaya koyabileceğim bir yol
bulmak istedim. Bu kapsamda da istifa ederek AYYAZILIM’ı kurdum.
38
Hayat çizgimde beni işe alan ASELSAN’daki yöneticimin bana söylediği ilk söz
“Mühendislikte teori olmadan pratik olmaz.” lafı hep hayat düsturum oldu. Yeni
bir konuyu incelemek, araştırmak elde ettiğim sonuçları kullanarak yaratıcılığımı
ortaya çıkarmak beni hep heyecanlandırmıştır.
Firmanız AYYAZILIM hakkında neler söyleyebilirsiniz?
AYYAZILIM ODTÜ KOSGEB Teknoloji Geliştirme Merkezi’ndeki Kuluçka
Bölgesi’nde KOSGEB’in sağladığı 39 m2lik bodrum kat bir odada kurularak
bugünlere gelmiş bir başarı hikâyesidir.
AYYAZILIM; ASELSAN’da kazandığım araştırma geliştirme ruhu, çalışma disiplini,
süreç yönetimi gibi çok önemli özelliklerin yavaş yavaş işlenerek ürünlere
dönüştüğü, farklı alanlarda bilgi ve dünya görüşüne sahip mühendislerin
yetiştiği bir yuva olmuştur.
ODTÜ’de TEKNOKENT bünyesinde faaliyet gösteren, temel amacı milli, özgün ve
maliyet etkin elektronik sistem tasarımı olan bir teknoloji şirketiyiz.
Başta Savunma Sanayi olmak üzere yurtiçi ve dışı entegratör firmalara
mühendislik çözümleri satıyoruz. Özellikle roket sistemleri ile birlikte kullanılan
Meteoroloji Sistemlerimiz ile Sivil ve Askeri araçlar için tasarladığımız kokpit ve
kontrol sistemlerimiz ön plana çıkmaktadır.
Mühendislik çözümü üretme becerimiz bize farklı zamanlarda farklı ihtiyaçlar
kapsamında gelen müşterilerimiz için terzi usulü özel çözümler sağlama imkânı
da vermektedir. Bu metot ile özellikle Askeri Projeler ve Güvenlik Projeleri
kapsamında yurtdışına gitme ihtimali olan birçok projenin milli olarak yurtiçinde
yapılmasında görev almış bulunuyoruz.
Kurulduğu günden bu yana birçok başarıya imza atan ve ödül alan AYYAZILIM,
bu başarısını neye borçlu? Başka bir deyimle AYYAZILIM’ı diğer firmalardan
ayıran özellikleri neler?
ASELSAN’da edindiğim şahsi deneyimlerimi ve dünyada kabul görmüş ortak
akılı, genç ve dinamik ekibime benimseterek, her bir proje için Ulaştırma
Denizcilik ve Haberleşme Bakanımız Sn. Binali Yıldırım’ın deyimlemesiyle “Akıl
Terimizi” akıtarak gerçekleştirmeye çalışıyorum.
AYYAZILIM emek olmadan yemek olmaz diyen, üzerinde çalıştığı her proje için
akıl terini esirgemeyen bir şirket olmuştur. Başarımızın temelinde araştırmaya
dayanan, mühendislik süreçlerinin iyi yönetildiği bir şirket olmamız yatmakta.
Ekimize katılan her yeni beyin bu süreç eğitimini özümseyerek yaratmaya,
düşündüklerini ürüne dönüşme süreçlerini takip etmeye başlamaktadır.
39
Biz Kalite Yönetim Süreçlerimizi belirlerken ve faaliyetlerimizi tanımlarken bize
yardım eden danışman firma bu kadar hassas ve detaycı süreç tanımlamamızın
bize getireceği yüklerden bahsettiğinde biz bu süreçleri takip ederek
başaracağız diyerek mühendislikte kabul gören uluslararası standartları rehber
kabul ettik. Bu standartlar bizi başarıya taşıyan ana kaynaklar oldu.
AYYAZILIM’da her proje tek tek ele alınır ve o işin başarı ile tamamlanması için
her bir adım planlanır, gerekli ön hazırlıklar yapılır (biz sistem gereklerinin
belirlenmesi süreci diyoruz) sonra tasarım süreçleri adım adım takip edilerek
ürüne ulaşılır.
Bu çalışma tarzımızın meyvesi çeşitli projelerimiz ödüllerle değerlendirildi.
Özellikle 2010 ve 2011’de iki yıl üst üste KOBİ kategorisinde Türk Elektronik
Sanayicileri Derneği TESİD Yenilikçilik Yaratıcılık Ödülü ile ödüllendirilmemiz
yaratıcılık yönümüzün fark edilmesi açısından bizim için çok önemli. Ödül
aldığımız her bir proje bu süreçlerin doğal sonucu olmuştur. Başarımızın uzman
ekipler tarafından da görülmesi bizler için motivasyon olmaktadır.
ODTÜ Teknokent’te faaliyet göstermenizin size sağladığı avantajlar neler?
Hem ODTÜ içerisinde yer almak hem de ilk kurulan ve bilinirliğini giderek daha
da artan ODTÜ Teknokent’te yer almak bizim için bir saygınlık kaynağı. Bir
ODTÜ’lü olarak ODTÜ’nün başlı başına bir yaşam kültürü olduğunu
düşünüyorum. Teknokent bünyesinde sağlanan idari ve teknik imkânlar başka
arkadaşlarım tarafından dile getirilen önemli ayrıcalıklar. Ben bunların yanı sıra
özellikle ODTÜ’lü olma kültürünün ODTÜ Teknokent’te de yaşadığını işbirliği
yaptığımız ortak akıl ürettiğimiz firmalarda yaşadığını düşünüyorum.
Biz bir proje ile ilgili görüşmeye başladığımızda veya bir proje ile ilgili hazırlık
yaparken çevremizdeki komşu şirket imkanlarını da düşünerek onlarla
yaratacağımız işbirliğini ve sinerjiyi değerlendiriyoruz. Mesela bünyemizde
makine mühendisliği ekibimiz yok ancak çözümlerimizin bu kısmını çözecek
güvenilir komşularımız var. Bizler birlikten güç doğar felsefesini yaşatarak,
gerçekten kullanarak, büyüyoruz.
Bugüne kadar bitirdiğimiz projeleri sıraladığımızda müşterilerimiz hayretle bize
bakıp bunu hangi ekiple gerçekleştirdiğimizi merak ediyorlar. Bizim cevabımız
AYYAZILIM ve ODTÜ Teknokent’teki iş birlikteliklerimizle oluyor.
Bilişim sektörünün geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Bilişim sektörü çok hızlı adapte olmayı gerektiren bir yapıya sahip. Hepimiz
bilişim sektörünün ürünlerini yaşamımız içine almış durumdayız. Farklı
örneklerle bunu anlatabiliriz.
40
Bir doktor ileri teknoloji ürünü görüntüle cihazları kullanarak çok daha doğru
teşhisler koymakta.
Banka şubelerine çok az gidiyoruz. Evimizden, cep telefonumuzdan tüm
bankacılık hizmetlerini yapabiliyoruz. Dünyada var olan bilgilere bir tuşla
ulaşabiliyoruz. Arama motorları hayatımızın önemli bir parçası oldu.
Kullandığımız otomobilin neredeyse yarısı elektronik kontrollü olarak yapılıyor.
Savunma Sanayinde kullanılan bir silahın hedefi ilk atışta vurması için doğru
yazılımlarda programlanması lazım.
Yukarıdaki örnekleri arttırmak çok kolay. Örneklerde görmemiz gerek temel
unsurun hayatın bilişimle barış ilan ettiğidir. Eskiden ulaşılmaz denen
teknolojinin kullandıkça ucuzladığı ve herkesin kullanımına açık hale geldiğidir.
Bu önemli saptama şu sonucu doğuruyor bilişim sektörü tasavvur bile edilemez
hızda ilerleyecektir. Bu hızı görebilen ve yatırımlarını buna uygun planlayan
toplumlar dünyada söz sahibi olacaklar ve refah düzeylerini arttıracaklardır.
Sektörün doğal büyümesi yerli katkı oranımız düşük bile olsa Türkiye bilişim
üreticilerinin doğal bir büyüme içinde olmasını sağlayacaktır. Gözüken süper
yükselişinin yanında milli çözüm üreticilerinin aldığı paylarında yükseleceğini
söyleyebiliriz.
Önemli projelerinizden kabul ettiğiniz otomotiv
konusundaki durumu değerlendirebilir misiniz?
elektronik
sanayi
Otomotiv sanayi insanın temel ihtiyaçlarında birisi olan bir yerden bir yere
ulaşmak ihtiyacında önemli bir unsurdur. Hayatımızın içine giren bilişim
sektörünün insanın bu doğal ihtiyacı içinde yer almaması beklenemezdi.
Biz otomotivde gömülü yazılımlar ve entegre çözümler konusunda projeler
üreten hatta bazı çözümlerimizi yurtdışına satan bir firmayız. Bu kapsamda
tasarlamış olduğumuz çözümleri gerek yurtdışı gerekse yurtiçi araç üreticilerine
satıyoruz. Çalışmalarımız özellikle askeri ve özel amaçlı araçlar seviyesinde
devam etmekte.
Yerli otomobil üretilmesi yönünde oluşan kamuoyunun yeterli devlet destekleri
ile sonuç vereceği inancındayız. Yerli otomobilimizin Türk halkının ihtiyaçları,
kullanım alışkanlıkları değerlendirilerek tasarlanmasının başlangıçta bazı önemli
alt parçalar hazır olarak kullanılsa bile başarı ile sonuçlanacağına inanıyorum.
Bu aşamada beklentilerimizin doğru yönetilmesi gerekmekte. İlk yerli
otomobilimizin tekrarlanmayan tasarım giderlerinin fazlalığı nedeniyle maliyet
etkin olmayacağı gerçeğini başlangıçta kabul ederek başlamalıyız. İlk fazın
tekrarlanmayan giderleri devletimiz tarafından karşılanabilirse üreticilerimizde
41
yerli alt birim tasarımları kullanma zorunluluğuna tabii tutulursa önümüzdeki 5
yıl içinde başarımız gelecektir.
Bir lüks otomobil ile bir savaş uçağında benzer elektronik ve yazılım emeği
bulunmakta. Yerli otomobilimizi yaparken unutmamamız gereken önemli
adımlardan birisi de otomotiv sanayicileri ile bilişim sanayicilerinin ortak çalışma
zorunlulukları. Elektronik ve bilişim üreticileri ile otomotiv sanayinin tasarım
ekiplerinin aynı masayı paylaştığı projelerin verimli olacağı düşüncesindeyim.
Biz bu güzel ortamı yerli bir otomotiv tasarım ekibi ile birlikte yaşama şansını
yakalayan ekiplerden birisiyiz.
Bugün kendimize olan güvenimiz tam. Birkaç yıl önceye göre temel
ilerlememizin kendimize olan güvenimizin artması olduğunu belirtmek
istiyorum. Bizim özgün araç elektronik tasarımlarımız hem askeri hem sivil
platformlarda çalışır durumda. Bu özgüvenimizin artmasında çok önemli bir
adımdır.
Biz bizim gibi inanç dolu ekiplerle yerli otomobilimizi yaparız hatta bu aracı tüm
dünyaya da satarız.
Savunma sanayinde oluşan bilgi birikiminin sivil sektöre aktarımı konusunda
nasıl bir yol izlenmesini önerirsiniz?
Savunma sanayi kendi içinde kontrol ve kalite gerekleri özel olan ve ileri
teknoloji ile ihtiyaçların karşılandığı önemli bir tasarım kaynağıdır. Halen günlük
hayatta kullandığımız birçok önemli tasarımın çıkış noktası savunma sanayidir.
Konuyu Türkiye çapında değerlendirdiğimizde farklı bir özellik daha gündeme
gelmektedir. Yerli ve özgün tasarım süreçlerinin iyi takip edildiği temel
kuruluşlar Savunma sanayi kuruluşlarımızdır. Savunma sanayi kuruluşları gelişen
teknolojiyi takip eden çok önemli insan kaynağına sahip durumdadır. Bu insan
kaynağının mevcut askeri projelere zarar vermeden farklı sektörlerde
kullanılmasının yolu bulunabilirse sivil sektörümüzde bu birikimden
faydalanacaktır.
AYYAZILIM bu tarza güzel bir örnektir. Savunma sanayinde yetişmiş bir ekibin
aldığı tasarım, ürün geliştirme süreci kültürünü sivil sektöre taşıması ile başarı
elde etmiştir. Bu sayede hem bazı konularda savunma sanayine maliyet etkin
çözümler sunan hem de sivil sektöre hizmet verebilen ekipler oluşacaktır.
42
Ar-Ge’ye dayalı sanayileşme
beklentileriniz nelerdir?
modelinde
bir
KOBİ
temsilcisi
olarak
Mevcut destek ve teşvik mekanizmaları maalesef belli bir büyüklüğün üstündeki
KOBI firmalarını destekler niteliktedir. Destek süreçlerinin maliyetinin
karşılanması ve yönetimi için ayrı özel istihdam gereksinimi bulunmaktadır.
Küçük boyutlu bir KOBI firmasının destek mekanizmalarında istenen hazırlıkları
tam anlamı ile yerine getirmesi güç olmakta.
Bu kapsamda teknoloji hedeflerimiz için ARGE yaptığı farklı kaynaklarca sürekli
kontrol edilen ve onaylanan, Teknokent firmaları ile kuluçka firmalarına
bürokrasisi daha az olan, miktar olarak daha küçük boyutlu desteklerin
tanımlanmasının gerekli olduğuna inanıyorum.
Destek mekanizmalarında üretim destekleri ile Ar-Ge desteklerinin farklı gözle
incelenmesi gerekmektedir. Her araştırma faaliyetinin başarı ile sonuçlanması
mümkün değil. Onlarca araştırma faaliyetinden çok azı başarılı olsa bile bu başarılı
örneklerden gelen getiri tüm sistemin çalışması için yeterli olabilecek boyutta.
Nihai ürün ortaya çıkarılamayan AR-GE faaliyetlerinde dahi fayda sağlanmakta ve
gelecekteki projeler için hem nitelikli personel yetişmekte hem de deneyim
kazanılmakta.
43
Ankara’nın Patronları köşemize Gordion Grup Yönetim Kurulu
üyesi Metin Başalma konuk oldu. Gordion Grup Batıkent’te
Atlantis City adıyla bir uydu kent inşa ediyor. 784 daire,
metromonoray, botanik parkı, alışveriş ve eğlence merkezi ile
Türkiye’de bir ilk. Metin Başalma ile bu projeyi, Gordion
Grubu,Ankara’da konut sektörünü ve geleceğini konuştuk.
VELİ SARITOPRAK: Gordion Grubu, ortaklarını ve sizi tanıyabilir miyiz?
METİN BAŞALMA: Gürtaş İnşaat, Renk-Yol İnşaat, Köroğlu İnşaat ve Emir İnşaat;
Gordion Grup bu dört şirketin birleşmesi ile 2006 yılında kuruldu. İsmimiz için
uygarlıklara başkentlik yapmış Gordion antik kentini ilham aldık.Yapı uygarlığı
insanlığa sunulan en önemli hizmetlerdendir. Bizde bu nedenle yapmış
olduğumuz projelere maliyet odaklı değil; niteliksel yaklaşan bir grubuz.
Ankara Batıkent’te 560 konutluk Batıpark projesini, Çayyolu’nda Gordion
Konutları ve Gordion Alışveriş Merkezi projesini bitirdik.
Şu anda Batıkent’te Atlantis City Konut ve Alışveriş Merkezi projesine devam
ediyoruz. Ayrıca bu yıl Kırıkkale merkezde Anadolu Alışveriş Merkezi projesine
başlayacağız.
Size kısaca ortaklarımı da tanıtayım. Aslında hepimiz aile bağları ile güçlenmiş,
kendi içerisinde ortaklık yapısı olan şirketleriz. Ben Gürtaş İnşaat’ın Yönetim
44
Kurulu Başkanıyım. Ben, Abim Şaban Başalma ve Yeğenim Burak Uygun Gürtaş
İnşaat olarak 1982 yılından bu yana daha çok kamuya özel yüzlerce proje
bitirdik. Ortaklarımızdan Renk-yol İnşaat’ın Yönetim Kurulu Başkanı Bülent
Sungur ve Kardeşi Fikret Sungur 1995 yılından bu yana hatırı sayılır birçok özel
projeye imza attılar. Ortağımız Yaşar Köroğlu, Köroğlu İnşaatın yönetim kurulu
başkanı. Abisi Yusuf Köroğlu ile birlikte 1988 yılından bu yana çizgisi farklı,
adından söz ettiren birçok proje yaptı. Diğer ortağımız Serdar Turhan Emir
İnşaatı 1995 yılında kurmuş ve iş bitirme değeri yüksek, kamuya özel pek çok
proje yapmıştır. Bizler sektördeki bireysel tecrübelerini ortaklık yapısına taşıyan
kişileriz. Grubumuzun gücü de buradan geliyor.
Bu projeyi bu bölgede yapmak nereden aklınıza geldi?
Batıkent Ankara’nın ilk planlı yerleşim merkezlerinden biri.
1979 yılında çok iyi bir imar planı ile yerleşime açılan Batıkent’in alt yapılı
yolları, meydanları, parkları, sosyal donatı alanları ile örnek konut alanlarından
birisi olduğunu tespit ettik ve bizde ilgimizi bu bölgeye yönlendirdik. Batıkent
sessiz ve derinden gelişen bir semt. Türkiye’nin pek çok ilinden daha büyük bir
nüfusa sahip.
Ostim, Gimat, İvedik, Şaşmaz, Gersan gibi 20.000 adet işletmenin yer aldığı
sanayi sitelerine çok yakın. Bölge de ticari hayat her geçen gün hız kazanıyor.
Karayolu erişiminin kolaylığı ve metro ile ulaşımın varlığı bu bölgeyi daha da
önemli kılıyor. Biz de bütün bunlardan yola çıkarak Ankara’nın parlayan yıldızı
Batıkent ise, Batıkent’e değer katacak proje de Atlantis City olsun dedik.
Bize Atlantis City Projesi’ni anlatır mısınız?
Projemiz adını bolluk, bereket ve mutluluğun simgesi olan efsanevi kayıp şehir
Atlantis’den aldı. Atlantis City 784 daire, metro, monoray, botanik parkı,
alışveriş ve eğlence merkezi ile, tüm bu özelliklerin bir arada olduğu Türkiye’nin
ilk ve tek konut projesi. Tam anlamıyla konsept bir proje. 87 dönüm arazi
üzerindeki projede; 8 blok ve üç farklı tip de konforlu, standardı yüksek 784
daire, Türkiye’de ilk defa bir konut projesinde uygulanan, Batıkent metro
istasyonuyla doğrudan bağlantılı site içerisinde ücretsiz ulaşım sağlayan
Monoray sistemi, 25.000 metrekare botanik parkı, 7.500 metrekare su oyun
havuzları, 155 mağazalı alışveriş merkezi, 6.000 metrekare çocuk ve genç
eğlence merkezi, 10 salonlu sinema, 4.000 metrekare sağlıklı yaşam ve spor
merkezi yer alıyor. Atlantis City’de yaşam Haziran 2011’de başlayacak.
Alışveriş ve Eğlence Merkezini ise Ağustos 2011’de açacağız.
45
Bu projenin diğer projelerden farkı nedir?
Biz bu projeye başlarken Batıkent’te konut sahibi olmak isteyen kişilere,
içerisinde tüm imkanları barındıran bir yaşam vaat ettik. Atlantis City; konutu,
alışveriş ve eğlence merkezini, metro bağlantılı monorayı, botanik parkı ve su
oyun havuzlarını tümüyle içerisinde barındıran Türkiye’nin ilk ve tek konut
projesi. Geniş Yeşil alanımız, büyük su oyun havuzlarımız var. Yeşile ve Maviye
doyacaksınız diyoruz. Metro kapı komşunuz, metroyla doğrudan bağlantılı
Monoray’la site içerinde el üstünde taşınacaksınız diyoruz. Sinemadan
eğlenceye, hipermarketten tekstile 155 mağazalı alışveriş merkezi ile Alışverişin
keyfini çıkaracaksınız diyoruz.10 salonlu sinema, çocuk ve genç eğlence merkezi
ile sinema ve eğlence yanı başınızda olacak diyoruz. Alışveriş merkezimizin
içerisinde bulunan kapalı yüzme havuzlu spor merkezi ile herkesi sağlıklı yaşama
davet ediyoruz.
Biz bu projeyi Batıkent’in kent merkezinde inşa ediyoruz. Atlantis City’den
şehrin her noktasına zamandan ve paradan tasarruf ederek kolay ve rahatça
ulaşabilirsiniz. Atlantis City; Ostim, İvedik, Gimat, Şaşmaz sanayi sitelerine 5
dakika, Kızılay’a 20 dakikalık mesafede. İş adamlarımıza 5 dakikada evindesin
diyoruz.
Bütün bunları vaat etmekle kalmıyor, Haziran 2011’de hayata geçiriyoruz.
Ankara’da konut sektörünün geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Ankara’da çok sayıda münferit ve toplu olarak konut projesi yapılıyor.
Lokasyonu yanlış olan, konseptinde eksiklik olan, nitelik sorunu olan konutların
satışlarının sorunlu olacağını düşünüyorum.
Başka konut projelerine yatırım yapmayı düşünüyor musunuz?
Tabi ki düşünüyoruz. Ancak bunu lokasyonu iyi olan bir arsa bulduğumuzda
gerçekleştireceğiz. Çünkü artık konut değil, yaşam alanları inşa ediyoruz. İyi bir
konsept proje için öncelikle lokasyon çok önemli. Araştırmalarımıza devam
ediyoruz.
Yeni yatırımları hangi bölgelere yapmayı düşünüyorsunuz?
Aslında bölge ayrımı yapmıyoruz. Ancak daha öncede belirttiğim gibi lokasyonu
iyi olan her bölgede proje yapabiliriz. Tabi ihtiyaç olduğuna inanırsak.
46
Harita projeleriyle başlayıp, müşavirlik, ulaşım mühendisliği,
bilgi teknolojileri ve enerji alanlarında büyük işler başardılar.
Bu hafta Ankara’nın Patronları’nda 27 yıllık Harita,
Mühendislik, Müşavirlik ve Bilgi Teknolojileri alanlarında
faaliyet gösteren ve Türkiye’nin ilk Hızlı Demiryolu Müşaviri
olan Mescioğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı
Ayhan Faruk Mesci ile sohbet ettik.
Veli SARITOPRAK: Sizi ve Mescioğlu Şirketler Grubu’nu tanıyabilir miyiz?
AYHAN FARUK MESCİ: İlköğretimden Harita Mühendisi olarak üniversiteyi
bitirene kadar eğitimimi doğduğum yer olan Konya’da tamamladım. Konya
dışında mesleki çalışmalarımı sürdürmek aynı zamanda Konya ile de iç içe olmak
gibi bir hayalim vardı. Bu benim için matematik öğretmeni olan rahmetli babam
Ömer Faruk Mesci’den kalan bir görevdi sanki.
Bu bağlamda Ankara’da Konya Eğitim Kültür ve Sağlık Vakfı Kurucusu oldum, bir
dönem Başkan Yardımcılığı ve iki dönem de Yönetim Kurulu Başkanlığını yaptım.
İş hayatına Mescioğlu ismi ile ilk adımımızı 1984 yılında harita sektörü ile attık.
Bildiğimiz kadarı ile firma harita yapılanmasından çok farklı projelere imza
attı.
Evet firmamız bünyesinde harita, altyapı projeleri (özellikle ulaşım), coğrafi bilgi
sistemleri ve müşavirlik konularını aktif olarak barındıran tek kuruluştur.
47
Bu anlamda tüm ulusal ve uluslararası sertifikasyonlarımızı tamamladık.
Uluslararası Mühendisler Müşavirler Birliği FIDIC ve Avrupa Müşavirler Birliği
EFCA üyesiyiz.
Mühendislik müşavirlik işlerinde insan kalitesi çok önemlidir. Halen büyük
çoğunluğu mühendis ve teknik personel olmak üzere 120 civarında personel ile
çalışmaktayız. Biz bu konuda şanslıyız, çok değerli ve nitelikli çalışma
arkadaşlarımız var.
Halen İstanbul’da bir şubemiz, Eskişehir, Adana ve Bursa’da şantiyelerimizde
faaliyetlerimize devam etmekteyiz.
Gerçekleştirdiğiniz en önemli projelerinizden söz eder misiniz?
Fotogrametri alanında ülkemizin en büyük projelerinden Antalya,
Kahramanmaraş ve Bursa illeri fotogrametrik harita hizmetlerini yerine getirdik.
Müşavirlik alanında; Ankara –İstanbul Yüksek Hızlı Tren hattı (Eskişehir –
Ankara Kesimi ) Müşavirlik Hizmetlerini gerçekleştirdik. Bu alanda ilk Türk
firmasıyız.
Ulaştırma Mühendisliği alanında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından ihale
edilen ulaşım projelerinin yaklaşık %70’ini tamamladık.
Bilgi Teknolojileri alanında; Dünya devi Amerikan Intergraph firmasının Türkiye
deki tek yetkili temsilcisiyiz. Temsilciliğimizi ve AR-GE kültürümüzü birleştirerek
TÜBİTAK destekli Demiryolları Bakım ve Yenileme Sistemi MR GIS projesini
gerçekleştirdik ve marka tescilini aldık.
Enerji alanında; HES projeleri ve müşavirlik hizmetlerini gerçekleştirdik.
27 yıldır bu alanlarda faaliyet gösteriyorsunuz, gelecek yıllar için hedefleriniz
nelerdir?
Şirketimizi bir süre önce şirketler grubu yapılanmasına taşıdık. Bu bağlamda her
bir ilgi alanımız ayrı bir şirket olarak faaliyetlerini yürütmeye başladı.
Farkındalıkları arttırmak en önemli ve yegâne hedefimiz. Bu farkındalıklar hem
mühendislik hizmetlerimizin firma için kalitesini arttırırken sektöründe doğal
olarak beklentilerini topyekûn arttıracak ve ülkemiz ciddi kazanımlar elde
edecektir.
Örneğin ulaştırma alanında projelendirme ve müşavirlik hizmetleri veriyoruz.
Ülkemizin faydasına olacak ulaşım master planlarının hazırlanması ve mevcut
plan/projelerin uzman sistem ile değerlendirilmesi profilimize kattığımız
alanlardan bir tanesidir.
48
Yine ulaştırma alanında raylı sistemlerde bilgi teknolojilerini planlama ve karardestek amaçlı kullanımı ki bu kapsamda MRGIS (raylı sistemler bakım ve
yenileme sistemi) olarak isimlendirdiğimiz projemiz önemli bir örnek ve temel
teşkil etmektedir. Sadece bakım –yenileme tespit ve planlaması ile ülkemize
önemli geri kazanımlar sağlanabilmektedir.
Harita mühendisliği alanında coğrafi bilgi sistemi tabanlı fotogrametri ve
uzaktan algılama Intergraph/Hexagon firmasının bize kattığı önemli bir
zenginliktir ki ülkemizde öncü projelere altlık sağlamaktadır.
Faaliyette bulunduğunuz işlerle ilgili geleceği nasıl görüyorsunuz?
Sektörümüz tüm zamanların altın devrini yaşamaktadır. Özellikle ulaştırma
alanında yapılan büyük atılımlar sonucu karayolu, otoyol ve demiryolu projeleri
ile müşavirlik ve mühendislik hizmetleri alanında, sektör oldukça canlıdır. Ayrıca
özel sektörle tamamlanan 1. Kadastro ve başlatılan 2. Kadastro çalışmaları,
Büyükşehir belediyelerimizin planladığı yatırımlar, TOKİ projeleri, son yıllarda
hızla büyüyen fotogrametri (uçaktan çekilen fotoğraftan harita üretilmesi),
kurumlarımızın coğrafi bilgi sistemine (GIS) gösterdikleri ilgi, firmamızın ve bu
konularda faaliyet gösteren diğer firmaların umutlarını arttırmaktadır. Söz
ettiğim alanlarda 27 yıllık birikimimizle elde ettiğimiz know how ve
deneyimimizi gerçekleştirilecek yeni projelerde de kullanmak ve paylaşmak en
büyük dileğimizdir.
Ayrıca yurtdışında, özellikle komşularımız ve kültürel olarak yakın olduğumuz
ülkelerdeki projelerle de ilgilenmekteyiz. Dış Ticaretten sorumlu Devlet
Bakanımızın işadamlarıyla yaptığı yurtdışı gezilerinden çok yararlandık. Hem
yurtdışına açılmamız konusunda öncülük yaptılar hem de yurtdışı müşavirlik
hizmetlerinin desteklenmesine yönelik yardımlarla sektöre katkı sağladılar.
Ülkemizin bölgesel gücü ve ekonomisi hakkında tereddüt’ü olanlara önerim bu
yurtdışı forumlarına katılmalarıdır. Ayrıca Büyükelçiliklerimiz ve Ticaret
Müşavirliklerimiz yurtdışına açılacak ciddi firmalara son derece destek
olmaktadırlar. Mescioğlu olarak, bu çerçevede Kuzey Irak ve Suriye
temsilciliklerimiz faaliyette olup, diğer komşu ülkeler ile Pakistan ve Kuzey
Afrika ülkelerine yönelik çalışmalarımızda devam etmektedir.
Geçmiş korkumuz yabancı müşavirlerin piyasamızı ele geçireceği iken bugün iç
ve dış potansiyelin artması, yeni yayınlanan müşavirlik sektörü teşvikleri marka
değerimizi artırmıştır. Bu husus yabancı ülkelerdeki örgütlenmemiz yanında
yabancı müşavir şirketlerden hisse almak veya mevcut şirketlerimize yabancı
ortaklığı konularında bize avantaj sağlamıştır.
49
Barış Aydın deyince ilk akla gelen gayrimenkul sektörü olur. Oysa Aydın
çok genç yaşta büyük başarılara imza atmış önemli bir işadamı ve
hayırseverdir. “Ankara’da doğdum. Bu kent beni bulunduğum yere
taşıdı. Şimdi Ankara için her türlü fedakârlığı yapmaya hazırım” diyerek
kentine olan sevgisini anlatan Aydın, tam bir Ankara sevdalısı. Aydın,
başarılı kariyeri, çalışkanlığı, mütevazi yetiştirilme tarzı, inandığı
doğrulardan taviz vermeyen duruşuyla farkını ortaya koyuyor. Önemli
değerlere sahip. Sadece başarı değil, sevgi, aile bağları, huzur onun için
çok önemli. Aydın, Türkiye Genç İşadamları Derneği(TÜGİAD)Ankara
Şube Başkan Yardımcısı, Tüm İnşaat Müteahhitleri Federasyonu(TMF)
Genel Başkan Yardımcısı TÜSİAV Türk Sanayici ve İşadamları Vakfı
mütevelli heyet üyesi ve STK’ larla ilişkiler komisyonu Başkanı olmak
üzere birçok önemli derneğin üst düzey yöneticiliğini yapıyor.
VELİ SARITOPRAK:Genç yaşta büyük başarılar kazanarak gayrımenkulde
önemli bir marka olan Barışkent Gayrimenkul’ü yarattınız. Başarınızın kaynağı
nedir?
BARIŞ AYDIN: Dürüstlük en temel hazinem oldu. Bizle iş yapan kimseyi
yanıltmadık. Hep kazandırdık. Ben orta halli bir ailenin çocuğuyum. Sıfır
imkânla atıldığım ticaret hayatında dürüstlük ve doğruluk sayesinde bugünlere
geldim. Onun için ne iş yaparsanız yapın doğruları söylemiyorsanız, dürüst
davranmıyorsanız başarılı olamazsınız.
50
Gayrimenkul enteresan bir sektör. Bugün hiç prim yapmayan, değersiz bir yer
yarın en gözde mekân oluyor. Bunu belirleyen şey nedir? Siz de bu piyasaya
yöne veren biri olarak bu öngörüleri nasıl yapıyorsunuz?
Gayrimenkulde trendler ve talepler her şeye yön verir. Dün çok moda olan,
revaçta olan bir yer zaman içinde değersizleşebiliyor. İnsan ihtiyaçları sürekli
değiştiği için gayrimenkule olan talep de ister istemez şekil değiştiriyor. İşin sırrı
burada.
Ankara’da gayrimenkul sektörünün gelişimini nasıl görüyorsunuz?
Ankara son 10 yılda inşaat sektöründe ciddi projelere ev sahipliği yaptı.
Ankaralılara yeni ve yeni yaşam alanları yaratırken trafikten okul sorununa,
altyapı hizmetlerinden sosyal yaşama kadar Ankaralıların yaşam standardını
yükseltebilmek için önemli konut projeleri gerçekleştirdik. Dar gelirlilerin
barınma ihtiyacının yanı sıra onlara yaşam alanları da sunduk. Ben bir Ankaralı
olarak Ankaralılara hizmet etmekten gurur duyuyorum. Gelecekteki hedefimiz
çok daha büyük projelerle Ankara’yı Türkiye’nin yaşamsal cazibe alanı haline
getirmek. İstanbul’da artık yaşanacak yer kalmadı. Ankara’nın nüfusu hızla
büyüyor. Bu talebe göre Ankaralılara nefes aldıracak yeni projelerle gündeme
geleceğiz.
Özellikle Ankaralı yatırımcılara tavsiye edeceğiniz yeni bir öngörünüz var mı?
Ankara belli bir noktaya sıkıştı. Binalar, insanlar, yatırım sadece Çankaya’ya
doğru şekillendi. Artık bu bölgenin nefes alma şansı yok. Oysa kentin öbür tarafı
yani Kırıkkale yönü tamamen bakir alan. Bu bölgede hem fiyatlar çok daha
düşük hem de yeşil alan zengin. Bu sebeple ben önümüzdeki sürecin bu bölgeye
büyük prim getireceğine inanıyorum.
Sizin Ankara sevdanızı bilmeyen yok. Kentte ne etkinlik yapılsa Barışkent
Gayrimenkul ana sponsor oluyor. Son aylarda hangi projelere destek verdiniz?
Her şeyden evvel ben kentimi çok seviyorum. Bu kent beni büyüttü, okuttu, aile
sahibi yaptı. Bana önemli bir işadamı pozisyonu verdi. Bunları unutmam
mümkün değil. Özellikle son dönemde Ankara’dan İstanbul’a kaçmak moda
oldu. Ben hep bunun tersini savundum, savunuyorum. Ankara’ya herkes
borcunu ödemeli. Bu yüzden Ankara’ya fayda getirecek, ona değer katacak her
türlü organizasyon veya girişime destek oluyorum. Son birkaç ay içinde Başkent
Moda Günleri’nin ana sponsoru oldum. Cumhurbaşkanlığı Kupası Yarışmaları’na
sponsoru olduk.
Ankara genelinde okul çağındaki 10 bin çocuğa kışlık ayakkabı, kırtasiye, giyecek
yardımında bulunduk. 29 Ekim’de bin zihinsel engelli çocuğa çeşitli
rehabilitasyon merkezlerinde Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında bulunduk.
Onlar için haftasonu etkinlikleri düzenledik. Ankara’da 4 ayrı ressamın sergi
açması için sponsorlukta bulunduk. Ankara’da faaliyet gösteren bir amatör judo
51
kulübüne malzeme yardımında bulunduk. Bisikletliler Derneği’nin Ankara
düzenlediği organizasyona ev sahipliği yaptık. Ankara’da öğrenim gören 100
çocuğumuzun eğitim masraflarını karşılıyoruz. Şimdilik aklıma gelenler bunlar.
Gerçekten bir Ankaralı olarak sizi tebrik ediyorum. Keşke her işadamı sizin
duyarlılığınıza sahip olsa…
Bu bir anlayış meselesi. Biz tüm bu faaliyetleri, tüm bu çalışmaları Ankara için
yapıyoruz, insanımız için yapıyoruz. Bir beklentimiz yok. Diğer kuruluşların da
bunlara yönelmesine vesile oluyorsak bizden mutlu insan olmaz.
Son dönemde TÜGİAD Ankara Şube Başkan Yardımcısı olarak EXPO’nun
Ankara’da yapılması için çok çalışıyorsunuz. Adeta EXPO’nun Ankara’nın
EXPO’daki bayraktarı oldunuz. EXPO’nun Ankara’ya gelme şansını nasıl
görüyorsunuz?
EXPO dünyanın ekonomi ile ilgili en büyük organizasyonu. Ne yazık ki biz
EXPO’yu çok geç fark ettik. Ankara’nın yeni bir ekonomik yapılanmaya ihtiyacı
var. Bunu ancak EXPO gibi büyük bir organizasyona ihtiyacı var. 2023 yılında
Ankara Başkent oluşunun 100. yılını kutlayacak.
Talip olduğumuz EXPO’da 2020 yılında yapılacak. Eğer başarıp EXPO’yu
Ankara2ya getirtebilirsek çok büyük bir iş gerçekleştirmiş oluruz. Bunun için
tüm Ankara’nın birlikte hareket etmesi, tek vücut olması gerekiyor. Ankara
EXPO’ya ev sahipliği yapacak kapasitede ve kalitededir. Bu yönden kimsenin
şüphesi olmasın. BİE Başkanı Lafon’u Türkiye’ye davet ederek bu konuda önemli
bir adım attık. EXPO için yarışan İzmir’e de buradan bol şans diliyoruz.
Hangi tarafınız çok güçlüdür?
Dayanıklıyımdır. Asla maymun iştahlı olmadım. Kafamdaki hedefi yerine
getirmek için sonuna kadar sebat ederim. Önem verdiğim konu üzerine gece
gündüz çalışabilirim. Elbette hayat her zaman istediğiniz gibi gitmiyor. Dibe
vurduğunuz zamanlar oluyor. Ama yola devam etmek için her zaman bir şekilde
motivasyon buldum kendime. İnsanları statülerine göre değil, hayata bakış
açılarına göre değerlendirmeye çalışıyorum.
Barış Aydın bu kadar yoğun iş temposunda STK’lara nasıl vakit ayırıyor?
Güzel bir soru. Gerçekten inanılmaz bir iş temposuyla çalışıyoruz ancak bu bizim
sosyal yaşama ayırdığımız vakti engellememesi lazım. İnsan isteyince mutlaka
sosyal sorumluluk için vakit ayırabilir. Bütün gelişmiş ülkelerde bireyler en az 34 STK’da gönüllü olarak çalışıyor. İnşallah Türkiye’de de her birey en az iki üç
STK’ya üye olur. Böylece yardımlaşma ve dayanışmada en üst noktaya ulaşır.
52
Köşemiz bu hafta engelli dostu hayırsever işadamı, Bağlum
İşadamları ve müteahhitler Derneği Başkanı Mustafa
Bayar’ı konuk ediyor. Özel Bayaroğulları Özel Eğitim ve
Rehabilitasyon Merkezi kurucusu ve yöneticisi olan
Mustafa Bayar’la engellileri, engellilerin eğitimini ve
engellilerin sorunlarını konuştuk. İşte ilgi ile okuyacağınız
röportajımız:
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
MUSTAFA BAYAR : 24.11.1950tarihinde Ankara Bağlum’da doğdum. İlkokulu
Bağlum’da Liseyi Ankara Ticaret Lisesinde tamamladım. Askerlik hizmetimi
tamamladıktan sonra Osmanlı Bankasında çalışma hayatına başladım, bankacılık
döneminde 1973 yıllarında Flaş Gazetesi Ankara Spor muhabirliği 1976 yılında
Bağlum Spor Kulübü Başkanlığı 1989 Yılında Ankara Büyükşehir Belediyesi Türk
Sanat Müziği Korosunu Müzisyen arkadaşlarla beraber kurdum. Bankadan 1992
yılında emekli olduktan sonra kendi şirketimi kurarak sigortacılık , Reklam
Ajanslığı ve İnşaat Sektöründe faaliyet göstermeye başladım. 2001-2002
yıllarında Ankaralılar Derneği Genel Başkan Yardımcılığı görevinde bulundum,
2005 yılında Bağlum İş Adamları ve Müteahhitleri Derneğini kurdum, 2007
Yılında yeni sektörlerinde ortaya çıkmasıyla yeni bir arayış içine girdim.
Avrupa,Asya,Amerika seyahatlerimden sonra eğitime daha sıcak bakmaya
başladım.Bunun akabinde de 24.06.2008 tarihinde Bağlum’da Özel
Bayaroğulları Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi kurdum.
53
Kurmuş olduğunuz Özel Bayaroğulları Özel Eğitim ve Rehabilitasyon
Merkezini bize detaylı bir şekilde tanıtır mısınız?
Öncelikle kısaca Engellinin tanımını yapmak isterim. Doğuştan veya sonradan
herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini
çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve
günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan ve korunma, bakım,
rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişiye biz
engelli diyoruz.Sorunuza gelecek olursak ; 24.06.2008 tarihinden itibaren
kurumumuzda ; Görme Engelli Bireyler, Zihinsel Engelli Bireyler, Ortopedik ve
fizik Engelli Bireyler,Yaygın Gelişim Bozuklukları ve Özel Öğrenme Güçlüğü
çeken bireylere hizmet vermekteyiz. Ayrıca diğer kurumlardan farklı olarak
fizyoterapi salonumuzda denge sorunları olan çocuklarımız için uzay terapi
sistemini uygulamaktayız.
180 öğrencisi bulunan kurumumuzda kendi alanlarında uzman 12 uzman
personel,bir kurucu,bir müdür ve bir Eğitim danışmanı olmak üzere diğer
çalışanlarla birlikte 25 çalışanımızla hizmet vermekteyiz.Öğrencilerimizi ise yine
kendi şirketimize ait 5 adet servis aracıyla yapmaktayız.Öğrencilerimize bir ayda
engel gruplarına,yaş gruplarına ve diğer özelliklerine göre 8 saat bireysel 4 saat
grup olmak üzere toplam 12 saat eğitim vermekteyiz. Her öğrencimizin
eğitimleri verildikten sonra yine servislerimizle ve servis elemanlarımızla tekrar
ailelerine teslim etmekteyiz.
Engelli hakları ve özel eğitimin Türkiye’deki tarihi gelişimi konusunda neler
söylersiniz?
Türkiye'de özel eğitim çalışmalarının başlangıcı aslında çok eskilere
dayanmaktadır. Hatta Osmanlı dönemindeki Enderun mekteplerinin dünyada
üstün zekâlı çocukların eğitimleri açısından en eski örnek olduğu
söylenmektedir. 1889'da ise ilk olarak Grati isminde bir kişi İstanbul Ticaret
Mektebi içerisinde bir bölümde sağırlar okulunun açılmasını sağlamıştır. Daha
sonra bu okul içerisinde bir de körler için sınıf açılmıştır. 1921 yılında İzmir'deki
körler okulunu, 1923'te yine İzmir'de sağırlar okulu takip etmiştir. Takip eden
yıllarda ise diğer okullar açılmaya başlamıştır. Önceleri Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığı'na bağlı olan okullar 1950'deçıkan bir yasayla Milli Eğitim Bakanlığı'na
bağlanmıştır. Önceleri bakanlık içerisinde küçük bir birimden çalışmalar
yürütülürken; bu birim 1980 yılında Özel Eğitim Genel Müdürlüğü, 1983 yılında
ise Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı'na dönüşerek görev ve yetkileri
genişletilmiştir. 1992 yılında ise Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri
Genel Müdürlüğü kurulmuştur ve alanla ilgili tüm çalışmalar buradan
yönetilmektedir. Milli eğitimdeki merkez örgütün çalışmaları ile illerdeki İl ve
İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri bünyesindeki Özel Eğitim konusuyla ilgili birimler
bu hizmeti ülke bazında yürütmeye çalışmaktadırlar.Bu çalışmalar şu ana
54
başlıklarda toplanabilir: Engelli çocukların erken tanısı (rehberlik ve araştırma
merkezlerince yürütülen), engelli çocuklara eğitim veren okullar veya özel
sınıflar açma, meslek kazandıran iş okulları açma, üstün çocuklara yurt içi ve dışı
eğitim olanağı sağlama, okullardaki özel eğitim öğretmenlerine hizmetiçi eğitimi
vererek öğretmenlerin mesleki gelişimlerini sağlama gibi. Ayrıca Başbakanlığa
bağlı olarak çalışan Özürlüler İdaresi Başkanlığı da engellilere yönelik çalışmalar
yapmaktadır.
Türkiye genelinde engelli sayısı nüfusun %12 sini oluşturmaktadır. Yaklaşık 8,5
-9 milyon engellisi olan Türkiye’de eğitim gören şanslı engellilerin sayısı nedir?
Bunlara hizmet veren engelli okulları yeterli midir?
Türkiye’de engellilere hizmet veren bizim gibi 1730 Özel Eğitim
Merkezi ve bu merkezlerde eğitim alan 246.440 engelli birey vardır, istihdam
edilen alanında uzman öğretmen ve yardımcı personel olarak 30000 çalışan
bulunmaktadır. Bu kurumlara eğitim Karşılığı olarak devlet her ay 105.000.000
TL ödemektedir.Bu rakamlar fazla gibi görünse de Türkiye’de ki, engelli sayısına
oranladığımız zaman Hizmet veren Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri
yeterli değildir. Son yıllarda devlet politikası olarak benimsenen her engelli
dışarı çıkmalıdır gibi kampanyalarla ve sosyal güvenlik kurumunda yapılan
değişikliklerle Özel Eğitim merkezlerinin sayısı artmıştır. Özel Eğitim
Merkezlerinin bu kadar artması,binlerce istihdam sağlanması ve paralelinde
engellilere sunulan hizmetinde bu kadar artması bu sektörde önemli gelişmeler
olarak sıralanabilir. Bunun yanında da Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri
Eğitim personeli (Öğretmen) istihdam etmekte çok sıkıntı çekmektedir.
Engellilerin eğitiminde Ankara hangi noktada? Ankara’da engellilere eğitim
veren kaç okul var ve bu okullar yeterli mi?
Benim tahmin ettiğim kadarıyla bu hizmetler Ankara’da daha sağlıklı
verilmektedir. Ankara’nın Merkez oluşu personel temininde diğer illere göre
daha avantajlı olmasını sağlamaktadır. Ankara’da hizmet veren kurum sayısı 169
eğitim alan öğrenci sayısı ise 27.272karşılığı ödenen meblağ ise 9.698.000 TL’dir
Özel Bayaroğulları Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde çocukların yanı
sıra ailelere de verdiğiniz hizmetler var mı? Merkezinizde sosyal faaliyetler de
düzenliyor musunuz?
Özel Bayaroğulları Özel Eğitim ve Rehabilitasyon merkezi olarak eğitimde
başarının bir ayağı da ailelerdir düşüncesinden hareket ederek her yıl kendi
öğrencilerimizin aileleri dışında çalışma bölgemizde bulunan okulların ailelerine
de kuruluşumuzdan beri yılda en az iki sefer olmak üzere aile eğitimi
seminerleri vermekteyiz. Bu konuda 2012-2013 eğitim öğretim yılının ilk
seminerini Bağlum İlk Öğretim Okulu’nda 17/10/2012 tarihinde Gazi
55
Üniversitesi eğitim Öğretim üyelerinin katılacağı Anne – Baba ailede şiddet okul
ve çocuk eğitimi ile ilgili seminerlerimizi gerçekleştirmeyi planlamaktayız,Sosyal
etkinlik kapsamında; kurumumuz ilk yıl Çanakkale Şehitlerimizi ziyaret ettik ve
diğer yıllar ise velilerimizle beraber çevre illere gezilerimize devam ettik, Her
yılda geleneksel hale getirdiğimiz bahar şenliklerimizle az da olsa ailelerimizle
de kaynaşmayı ve onların biraz daha sosyalleşmesini sağlamaya çalışmaktayız.
Engellilerin aileleri ne tür sıkıntı ve problemler yaşıyor?
Engelli ailelerinin en büyük sıkıntısı; ailelerinvefatlarından sonraçocuklarının
durumlarının ne olacağıdır. Bizim gibi merkezlerden Eğitim aldırmalarının
temelinde toplum içinde kendilerini kullanabilecek bilgi ve becerilerin
kazandırılmasının yanında okuma yazmayı öğrenmeyi arzu etmeleridir. Devlet
Okullarında Engelli Kaynaştırma Öğrencileri için ayrılan % 10 kontenjanın
olmasına rağmen bazı resmi okullar bu öğrencileri kontenjan dahilinde kayıt
yapmamaktadırlar. Bu da engelli ailelerin en büyük sorunlarından biridir.
Engellilerin eğitiminde devletten, yerel yönetimlerden ve sivil toplum
kuruluşlarından ne tür beklentileriniz var?
Bu konu çok uzun bir konu olduğu için kısaca hepsine deyinmek istiyorum.
Öncelikle engelli bireyleri topluma kazandırmak için küçük, büyük herkesin
üzerine düşen bir takım görevler vardır.
a-) Özel eğitim merkezlerindeki Öğretmen ihtiyacının yetersiz olması
öğretmenlerin süreklilik taşımaması, engelli bireylerin tam öğretmenine
alışmaya başlamışken öğretmenin başka bir şehirde devlet görevine
atanması; bu yüzdendir ki kurumlardaki öğretmen ihtiyaçlarının
karşılanabilmesi için branş öğretmenlerinin,Türkçe ve matematik
öğretmenlerinin sisteme kazandırılması engelli bireylerin eğitiminin
aksamaması ve sürekliliği için şarttır.
b-) Servis giderlerinin devlet okullarında devlet tarafından karşılanmasına
rağmen özel eğitim merkezlerinde ulaşımda engellilerin bu destekten
yararlanamaması.
c-) Her yıl tekrarlanan Rehberlik Araştırma Merkezi Müdürlüğünün ( RAM )
değerlendirme kurullarınca verilen yıllık raporlarının süre olarak kısa
olması ( 1 yıl ) , engellilerin her yıl daha fazla uğraşmalarına neden
olmaktadır.Ayrıca bu raporların RAM müdürlüklerince çıkış sürelerinin
gecikmesi durumunda engelli çocuklarımızın Özel Eğitim ve Rehabilitasyon
merkezlerinden aldıkları dersler aksamaktadır.
d-)
Yerel
yönetimlerin
yeterince
hassasiyet
göstermedikleri
aşikardır.Bireyler göstermelik hizmet değil günlük yaşamı kolaylaştıran ve
kendilerinin güvende olduklarını hissettikleri yerel yönetimler
istemektedirler.
56
e-) Sonuç olarak; Engellilerin yaşadıkları toplumdan sivil toplum
kuruluşlarından yerel yönetimlerden ve devletten bekledikleri dünyadaki
engellilerin haklarını kullanabilmeleri her alanda diğer yurttaşlar gibi eşit
olmaları yapabilecekleri ve kapasiteleri doğrultusunda işlerde istihdam
edilmelerini istemektedirler. Bunun yanında Engelli bireylerin istediği
Kendilerin in’de toplumun birer bireyi olduklarını herkesin kabul etmesidir.
Özel eğitim merkezlerinin aslında sorunları çok fazla,devletten ve yerel
yönetimlerden beklentilerimiz ise hep engelli kardeşlerimize ve engelli
ailelerine bir şeyler kazandırma ve onların eğitimlerinin sürekliliği yönünde
olmuştur ve olmaya devam etmektedir.
Öncelikle devletin bize verdiğimiz hizmet karşılığı ders ücretlerinden bahsetmek
istiyorum. Bu ders ücretleri artan personel ücretleri ve diğer sabit giderlerimizin
yanında çok düşük kalmaktadır, devletimiz kendi okullarında özel alt sınıflarda
vermiş olduğu hizmeti daha fazlaya mal ederken bize ödenen ders ücretleri
bunun yanında çok komik kalmaktadır.
Diğer bir sorunumuz ise personel yetersizliği ve alan mezunu öğretmen
bulmaktaki zorluklardır.Özel eğitim merkezlerinde alanında uzman personel
çalıştırmak zorunludur,fakat devletin son yıllarda yapmış olduğu sıfır puanla
atamalar sonucunda tüm özel eğitim merkezleri alanından mezun
öğretmenlerini kaybetmiştir.Bu sebeple sektörde çok fazla personel ihtiyacı
doğmuştur.Bunun giderilmesi için yapılması gereken şey ne diye soracak
olursanız; Türkçe Matematik öğretmenlerinin bu sektöre kazanılması
şarttır.Sonuçta bu Türkçe matematik öğretmenlerimiz hali hazırda devlet
okullarında alt sınıflarda hiçbir branş ve sertifika eğitimi almadan eğitim
vermektedirler.30000 istihdam sağlayan bu sektörde ufak ayarlamalarla
desteklemelerle engelli çocuklarımızın ve gençlerimizin eğitimlerini sağlıklı bir
şekilde alacakları ve bu kurumların sürekliliğinin sağlanacağı kanaatindeyim,
böylelikle bu yıldızlarımız bizim aracılığımızla ve devletimizin desteğiyle asla
sönmeyeceklerdir.
57
Köşemize çekirdekten sanayici Birol Duygu’yu konuk
ediyoruz. Sıkı bir sivil toplumcu olarak tanınan Birol Duygu
ile sanayicilerin sıkıntılarını, Ankara’nın sanayileşmesini,
yeni ticaret kanunu ile STK’larla ilişkilerini içeren geniş
kapsamlı bir söyleşi yaptık.
VELİ SARITOPRAK: Birol Duygu’yu bize anlatır mısınız?
BİROL DUYGU: 1964 yılında Eskişehir’de doğdum. Babam Hüseyin Duygu'nun
girişimiyle 1965 yılında iş hayatına KISMET kaynak atölyesi olarak başlayarak,
ilerleyen yıllarda şase, dingil, kovan düzeltme işleri ile iş makineleri ve savunma
sanayi sektörlerine hizmet etmiştir. 1980 yılında küçük yaşlardan itibaren
işletmemizde iş hayatına atıldım, işletmemiz DUYGU ilave DİNGİLLERİ, DUYGU
DAMPER unvanını almış fabrikasyon olarak binlerce ilave dingil ve damper
yaparak sektörde büyük başarılara imza atmıştır. İş makinelerinde çıkan
sorunların çözümüne katkıda bulunmak amacı ile 1985 yılında DUYGU MAKİNE
SANAYİİ kurduk.
Yılların verdiği bilgi birikimi ve tecrübe ile iş makinelerinin bom, şasi,
kompartıman, kabin, kovan, yürüyüş şasilerinin oklit şasilerinin düzeltme
işlerini, hasarlı iş makinelerinin komple hasar onarımlarını kule vinç
elemanlarının onarımı ve imalini, mobil vinç bomlarının imalini, beton
pompalarının bomlarının onarımını ve imalatını yaparak iş makinaları sektörüne
büyük hizmetlerde bulunduk, savunma sanayinde zırhlı araçların zırh onarımını
58
ve savunma sanayinde üretim yapan kuruluşların en önde gelen
tedarikçilerindeniz. Sektörlere büyük hizmetlerde bulunmak en önemli
misyonumuz olmuştur.
İşletmemiz ülkemizdeki birçok ilklere imza atmıştır, 1972 yılında TÜRKİYE’deki
ilk rampalı kurtarma aracı imal etmiştir, yıllarca otomotiv sektörüne hizmet
etmiş ve bugün ki araç üstü ekipman yapanlara öncülük etmiştir, İş
makinelerinde ki sorunları çözmek TÜRKİYE ve TÜRK ekonomisine katkıda
bulunabilmek için TÜRKİYE’de ilk defa iş makinalarının bomlarını imal eden
DUYGU MAKİNA üretmiş olduğu bomları 5 yıl içerisinde çeşitli ortamlarda
çalışan makinalar da teste tabi tutarak alınan olumlu sonuçlar neticesinde
imalatına devam etmektedir.
Duygu Makina olarak sektördeki yeriniz nedir?
05.01.1998’de kurumsallaşarak DUYGU MAKİNA OTOMOTIV SANAYİ TİC LTD ŞTİ
adı ile ülkemizde son çare değil sorunların çaresi olmak için hizmet vermeye
devam etmiş ve ileri teknolojiyi takip ederek hizmet vermeye devam ediyoruz.
150 – 300 – 600 TONLUK hidrolik preslerle çeşitli pres işleri ve 2005 yılında
bünyemize eklemiş olduğumuz 1000 tonluk derin çekme pres ile baskı işleri
yapmaktayız. sektördeki yerimizi daha ileri teknoloji ile buluşturmak için içinde
olduğumuz yıl içerisinde makine parkımıza ilave yapmak için anlaşmalar
yapmaktayız. Savunma sanayinde kullanılan lastik tekerlekli araçlar için şu anda
ülkemizde olmayan çok önemli bir makinanın ar-ge faaliyetlerine başlamış
bulunmaktayız. Çok kısa zaman sonra ülkemize yeni bir katma değer
kazandıracağız.
STK ile ilgileriniz nelerdir?
Kendisini ülke sanayisine ve sanayicisine adamış birisiyim. Bu uğurda birçok sivil
toplum örgütlerinde; 8 yıl ORSİAD yönetim kurulu başkanlığı, ASO meclis üyeliği
ASO II. OSB. Yönetim kurulu üyeliği TÜSİAV mütevelli heyeti, DPT taşıt araçları
sanayi, OSTİM OSB müteşebbis heyetlerinde görev yaptım.
Sanayiciler daha çok hangi sorunlarla karşılaşmaktadırlar?
Hepimizin yakından bildiği gibi nitelikli elaman bulamamak bir yana vasıfsız
elaman dahi bulamıyoruz bizim işletmemiz de buna dâhildir, işletmemizin
makine mühendisi ve kaynakçılara ihtiyaç duymaktadır. Mesleki eğitimin önemi
çok büyüktür, meslek liselerinde eğitim alan öğrenci sayılarının azalması da
etkendir. Tezgahlarımız da mesleki eğitim almış eleman sıkıntısı yaşamaktayız…
59
Ülkemiz muasır medeniyetler seviyesine ulaşmak için daha çok çalışmak daha
çok üretmek zorundadır, ne kadar çok sanayicimiz çalışır ne kadar çok üretirse o
kadar çok istihdam sağlanır, sanayicilerimizin en sevdiğim yanı kazandığını
işletmesine yatırmasıdır, kazandığı her kuruşu işletmesine yatırarak istihdama
katkı sağlamalarıdır, Ancak sanayicilerimiz bürokrasiden her zaman muzdariptir,
buna en iyi örnek işletmelerinde yaptıkları tüm yatırımlar tüm projeler için
devlet desteklerine ulaşamamaktadır bu konuda bilgi ve tecrübe eksikliğine
sahiptirler bu konuda çalışmalar yapılması için tüm STK’lar daha duyarlı
olmalıdırlar.
Sanayicilerimiz finans sıkıntısı yaşıyor mu?
Kesinlikle evet, global gelişmelere bağlı olarak dünya pazarındaki daralmalar ve
kar marjlarının giderek azalması öz kaynakları yetersiz olan işletmelerimizi
kredilere yöneltmektedir, bankalar ise ülkemizin % 98‘inin KOBİ niteliğinde
olduğunu unutmuş gibi davranıp kolay kâr elde etme yönündeki tavırlarına
devam etmektedirler, her gün yeni yeni uygulamalar ortaya atarak kredi
kullanmak isteyen KOBİ’lere destek olmak yerine, kredi kartı komisyon gibi
uygulamalarla karlarını artırmayı tercih etmektedirler, son dönemlerde
skorlama, puanlama gibi mevzuatlar geliştirilerek KOBİ’lerimizin önü
kesilmektedir, bu gidişat küçük küçülsün yok olsun, büyük büyüsün demektir,
bu uygulamalar cirosu düşük ama katma değer açısından sağlıklı firmalarımızı ve
hizmet sektöründeki firmalarımıza da ciddi oranda etkilemektedir.
KOBi’lerimizin desteklenmesi ülkemizin geleceği açısından çok büyük önem arz
etmektedir.
Ankara sanayisi hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
Ankara önceki yıllarda ana sanayi firmalarının az olması nedeni ile kısır döngü
içerisindeyken hizmet sektörü ağırlıklı olarak sanayilerimiz faaliyet göstermekte
idi, daha sonraki yıllarda ise gelişen OSB bölgeleri ile iş ve inşaat makinaları, ana
savunma sanayi kurumları sayesin de özellikle de Ankara savunma sanayi üstü
olma yolunda hızla ilerlemesi birçok firmanın gelişimini de hızlanmıştır, Ankara
sanayisi hızla gelişmekte ve ülkemizin sadece başkenti değil yakın gelecekte
sanayinin de başkenti olma yolunda hızla ilerlemektedir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu hakkında ne düşünüyorsunuz?
Her yeni çıkan kanun gibi bu kanunda da adaptasyon süresi yaşayacağımız
aşikârdır. Ülkemiz sanayicileri ve ticaret erbabımızın henüz bu kanuna hazır
olduğunu düşünmüyorum.
60
Neden?
Kimse tam olarak içeriğini anlayamamıştır hepimizin aklında sorular var ama
dillendiremiyoruz. Konunun uzmanlarını çok değerli maliyeci üstatları
dinlediğimiz zaman resmen ürperiyoruz üstatlar bu kanunun yürürlüğe girdiği
zaman şirket ortaklarını ciddi sorunlar beklediğini birçok şirket ortağının hapis
cezası alacağını bile söylüyorlar buda şirket sahiplerini endişeye düşürüyor
birçok işletme sahibi ile görüştüğümüzde şimdiden çıkar yol aradıklarını
gerekirse şirketlerini fesih edeceklerinden bahsediyorlar bunlar endişe vericidir.
Ülkemizde ticari yaşamın geleceğine damga vuracak bir değişim. 50 yıl önce
hazırlanan TTK’nın gelişen, değişen şartlar için yetersiz kaldığını düşünüyorum.
Yeni kanununşirketlerimizin kurumsallaşması, sürdürülebilirliği, rekabet
gücünün artırılması, şeffaflık açısından çok önemli bir fırsat ancak ülkemizde
işletmelerin %98’nin küçük ölçekli olması nedeniyle kâr bile edemeyen
işletmelerimizde bazı noktalarda sıkıntı yaşayacağımız uyum sağlamakta
zorlanacağı aşikardır. Yeni kanunu Türk ticareti için önemli bir değişim projesi
olarak görmeliyiz
Ancak her şeye rağmen çok dikkatli olmalıyız, benim şahsi fikrim ise bu kanunun
eksik yönlerinin ele alınıp gerekli düzenlemeler yapılıncaya kadar
ertelenmesidir.
Nisan ayında açıklanan yeni teşvik paketi hakkında neler düşünüyorsunuz?
Yeni paket cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan ara
malı ve ürünlerin yatırım, üretimin arttırılması yönünde çok önemli bir adım.
Yatırım yapacak olanlara çok fazla avantajlar getiriyor kdv istinası, vergi indirimi,
faiz desteği, kdv iadesi desteği, sigorta pirimi işveren desteği gibi pek çok
getirileri var. Bu da sanayinin yapısal dönüşümüne katkı sağlayarak ithal etmek
zorunda kaldığımız malların üretimine teşvik etmesi ülkemizdeki işletmelerin
dışa bağımlılığını azaltacaktır.
Teşvik Paketi sizce yeterli mi?
Emeği geçenlere teşekkür ediyorum, çok titiz çalışma yapıldığı kesin bence biraz
daha ilaveler yapılmalı, biz hem sanayicimizin ileri teknoloji kullanmasını
istiyoruz hem daha çok çalışıp daha fazla yatırım yapmasını, daha çok istihdam
yaratmasını istiyoruz, öyle ise leasing konusunda biraz daha inceleme
yapmalıyız yerli imali bulunmayan yurt dışından getireceğimiz yüksek
teknolojiye sahip hem enerji hem de geri getiremeyeceğimiz zamanın
tasarrufunu sağlayacak sanayi makinaların da uygulanan KDV oranını da %18
den % 1 oranına çekmek gerekir kanaatindeyim.
61
Bu hafta köşemize, tatlı ve kaymağın patronu Bünyamin
Şanlı’yı konuk ettik. Bünyamin Şanlı; çok renkli kişiliği ve
çok geniş bir sosyal çevresi olan 50 yaşında çekirdekten
yetişmiş bir girişimci. Bakkal çıraklığından bugün
Ankara’nın Kazan ilçesinde en az 5 milyon TL lik bir
yatırımla tatlı ve kaymak üreten bir fabrikanın sahibidir.
VELİ SARITOPRAK: Kendinizi tanıtır mısınız?
BÜNYAMİN ŞANLI: 1962 Afyonkarahisar doğumluyum. İlk, orta ve lise eğitimimi
Afyonkarahisar‘da tamamladım. Üniversite eğitimimi yine Afyonkarahisar da
Anadolu Üniversitesi Mali Bilimler Fakültesi‘nde tamamladım. Esnaf çocuğu
olmam nedeniyle iş hayatına erken başladım. 35 yıldır iş hayatındayım. İlkokula
giderken bile babamın yanında bakkal çıraklığı yapıyordum.
Afyon‘umuzun meşhur kaymaklı ekmek kadayıfını Ankaralılara tanıtmak
amacıyla 17 yıl önce iş hayatına Ankara‘da devam etmeye karar verdim.Çok
mütevazi şartlarda bizzat çalışarak ürettiğim ekmek kadayıfını ve günlük olarak
Afyon‘dan getirdiğim Afyon manda kaymağını,ilgili esnaf arkadaşları tek tek
dolaşarak yine kendim pazarladım.Kısa süre içinde Ankaralılar ,kadayıf ve
kaymağımızı çok beğenmiş olacaklar ki çok talep gelmeye başladı. Biz de
üretimimizi çeşitlendirerek geliştirdik ve bugün ürettiğimiz 51 çeşit ürün
yelpazemizle yıllık 1500 ton üretim kapasitemizle,çok sağlıklı ve hijyenik
şartlarda üretim yapan sektörümüzün öncü kuruluşlarından biri haline
62
geldik.Bugün ANAKARA‘da yerel ve ulusal ölçekte hizmet veren bazı mağaza
zincirlerinin tatlı ihtiyacı tarafımızdan karşılanmaktadır.
Perakende satışınız yok mu?
Perakende satış mağazalarımızın ilki "Afyon Kaymak"adıyla Balgat Ziya Bey
Caddesi No:20‘de açıldı.Hedefimiz 2012 yılında bu mağaza sayısını 10‘a
çıkarmak.Bu mağazamızda ürettiğimiz tatlılarla beraber,Afyon‘un kaymaklı
şekeri ve lokum çeşitleri, helvası, manda yoğurdu, haşhaşı, böreği
bulunmaktadır.
Size neden „kaymağın patronu“ diyorlar?
Beni bu sıfata layık gördüğünüz için teşekkür ederim.
Hayır
sadece
biz
demiyoruz.Çalıştığınız
yetkilileri,dostlarınız,çalışanlarınız herkes sizi böyle anıyor.
firma
Biliyorsunuz kaymak deyince akla hemen Afyon gelir. Ben kaymakla büyüdüm,
1986 yılından 1995 yılına kadar tam 9 yıl Afyon‘dan Ankara‘ya günlük kaymak
getirip dağıtımını yaptık. 95 yılındada Ankara‘ya yerleştik ve "Afyon Kaymak"
şirketini kurduk. Bugün Ankara‘da pek çok marka olmuş restaurantlarda bizim
kaymağımız tüketiliyor, mağazalarda bizim kaymağımız satılıyor. Tabii bütün
bunlar kolay olmadı ve çok emek, çok zaman harcadık. Kimbilir belki de bunun
için kaymağın patronu diyorlar.
Ülkemizin neredeyse her yerinde kaymak üretiliyor. Afyon kaymağının ne
özelliği var?
Her sütten kaymak olur. Ancak en güzel,en lezzetli kaymak manda sütünden
elde edilir.Ülkemizde halen 60-70 bin manda kaldı. Manda neredeyse soyu
tükenmek üzere olan bir hayvan. Eti kasapta satılmıyor, süt verimliliği az ve
eskiden çeki hayvanı olarak kullanılırdı şimdi o da yok. Köylü neden beslesin
mandayı.Oysa Afyon‘da kaymak için besleniyor. Halen Afyon da 10000 civarında
manda var.Eti de sucuk yapımında değelendiriliyor.Esas olarak Afyon kaymağını
lezzetli kılan,mandaların doğal yemlerle beslenmesi ve haşhaş bitkisidir.
Ankara‘da ekmek kadayıf tatlısının mimarı sizsiniz. Bize söyleyebilir misiniz,
ekmek kadayıf pişirmenin püf noktaları nelerdir?
Hangi tatlıyı üretirseniz üretin kullandığınız hammadde doğal ve kaliteli değilse
güzel bir tatlı elde etmeniz mümkün değildir.Tabii ustalıkta önemli.
Kazan‘daki üretim tesislerimizde 51 çeşit tatlı üretiliyor.Yaklaşık 50 personel
63
çalışıyor.Ustalarımızı ve diğer çalışma arkadaşlarımızı konularında uzman,iyi
yetişmiş,tecrübeli insanlar arasından seçiyoruz.Belkide ekmek kadayıfı
pişirmenin püf noktası onların elinde,onların gönlünde olsa gerektir.
Anlaşıldı meslek sırrı.Tatlı üretimine dair çok ciddi yatırım yaptınız.Tatlıcılık
gelecek vaadediyor mu?
Geçtiğimiz yıl Kazan‘da tamamladığımız üretim tesisimiz yaklaşık 3 milyon TL‘ye
mal oldu.Tabii bu ciddi bir yatırım bizim için.Veli Bey, ürettiğiniz tatlıları sadece
kendiniz tüketiyorsanız sorun yok nasıl yaparsanız yapın.Ancak ürettiğiniz
tatlıları her gün binlerce kişi tüketiyorsa işte o zaman en iyi şekilde,en sağlıklı
biçimde üretip,tüketiciye ulaştırmak zorundasınız.Her çalışanımızın 6 takım iş
elbisesi var,bugün giydiği iş elbisesini yarın giymezler.1920 metrekare kapalı
alana sahip işletmemiz klimayla ısıtılıyor,soğutluyor,böylece personel ne
üşüyor,ne terliyor.Bulaşıklarımız endüstriyel bulaşık makinesinde, 85derecede,
TarımBakanlığı‘nın onay verdiği temizlik ürünleriyle yıkanmaktadır.Anlayacağınız
üretim tesisimiz tamamen AB standartlarına uygun yapılmış ve
işletilmektedir.Kalite dediğiniz şey tek başına ne ustayla,ne tesisle ne de tek
başına hijyenle sağlanıyor.Tatlıda kaliteye ulaşmak için birden fazla etken var.
Ustanız,kullandığınız hammadde,fiziki ortam,hijyen vs.hepsi bir arada
olacak.Bunlardan birinin eksik olması halinde kaliteli bir üretimden söz
edemezsiniz.Bütün bu saydıklarımızda bir maliyet getiriyor size.Biz
sektörümüzde en iyi olmayı hedefledik.
Sektörünüzün sorunlarından söz eder misiniz?
Sektörümüzün en önemli sıkıntısı yetişmiş eleman yokluğudur. Tabii buna bağlı
olarak da çeşit yetersizliği.Yetişmiş personel bulamıyorsunuz,buluyorsunuz usta
1-2 çeşit tatlı yapmasını biliyor.Oysa ki Türk tatlı mutfağı çok zengin.
Çok çeşitli tatlı yapmak istiyorsanız o kadar da çok ustaya ihtiyacınız var.Bugün
tatlı deyince akla hemen baklava geliyor.Oysa günümüzde unutulmaya yüz
tutmuş pek çok tatlımız var. Çok şükür bu sorunlardan en az etkilenen bir
işletmeyiz. Güçlü bir ekibe sahibiz. Bugün üretimini yaptığımız 50 küsür tatlı
çeşidine ulaştık. Ama bu sorunlarımızda var ne yazık ki. İnsanlar çocuklarına hep
üniversite eğitimi aldırmak istiyorlar. Hiç kimse benim çocuğum büyüsünde iyi
bir tatlı ustası olsun diye düşünmüyor. Sektörümüzde diğer önemli bir sorunda
merdiven altı diye tanımladığımız kayıt dışı işletmelerdir. Ne yapıp yapıp
devletimizin, kurumlarımızın
kayıt dışılıkla mücadele etmesi ve ivedilikle nitelikli eleman konusunda çözüm
üretmesi gerekmektedir. Meslek yüksek okullarında aşçılıkla ilgili bölümler var.
Ancak tatlı işi aşçılktan tamamen ayrı düşünülmesi gereken bir kol diye
düşünüyorum.
64
Geleceğe ilişkin planlarınız hedefleriniz nelerdir? Yeni projeleriniz var mı?
Hedefimiz belli.Ürünlerimizin lezzetini koruyarak, yenilikleride takip ederek en
sağlıklı şekilde,heyecanla üretmeye devam edeceğiz.
Bu ilkemizden taviz vermeden yolumuzda ilerliyoruz.İnşallah 2012 yılı sonuna
kadar perakende satış mağazalarımızın sayısını 10 çıkaracağız.Yine bu yıl içinde
yürürlüğe koyacağımız diğer projemizde manda besiciliği.Sanıyorum 2013 yılının
ilk yarısında sattığımız kaymakları,manda yoğurtlarını,manda peynirlerini
kendimiz üreteceğiz.
Manda çiftliğimi kuracaksınız?
Evet.
Nerede kuracaksınız? Kaç manda olacak?
Afyon‘da kuracağız çiftliği.Başlangıçta 250 manda olacak.
Neden Afyon‘da? Siz Ankara’dasınız.
Afyon‘un iklimi manda besiciliğine çok uygun.Özellikle kaymağın iyi tutması için
Afyon‘da olması önemli.Tabii haşhaş bitkiside yem olarak kullanılacak.Kesime
gidecek mandaların etleride yine Afyon‘da sucuk üretiminde değerlendirileceği
için çiftlik Afyon‘da kurulacak.
Tabii Afyon memleketiniz.
Tabik ki Afyon benim memleketim.Ben Cumhuriyet‘in kazanıldığı toprakların
çocuğuyum.Oraya yatırımyapmak,istihdam sağlamak ayrıca beni mutlu
edecek.Bu da duygusal bir neden.
İş hayatınızda ya da genel olarak hayatta örnek aldığınız insan olarak kimi ya
da kimleri sayarsınız?
Rahmetli babam en başta olmak üzere örnek aldığım birkaç insan var tabii
ki.Bunlardan birisi Afyon‘un duayen işadamı Bekir DEMİRAYAK,Ankara’da Öz
Rize Gıda nın patronu Sinan YURTSEVEN ve Mehmet BEĞENDİK.Bir de
Hz.MEVLANA.
Mevlana deyince aklıma geldi.Sizin şair bir tarafınız olduğunu, çok güzel şiir
okuduğunuzu ve Mevlana hayranı olduğunuzu biliyorum.
Teşekkür ederim. Öyle söylüyor arkadaşlar. Ama Mevlana hayranı olduğum
65
doğrudur.Her Afyonlu‘da biraz Mevlana hayranlığı olur. Çünkü Afyon, Konya‘dan
sonra Mevleviliğin ikinci merkezidir.
Mevlana‘nın sözleri hep güzeldir ama sizce en güzel sözü hangisidir?
Böyle bir seçim imkansızdır. Onun her sözü bir elmas, bir pırlanta değerindedir.
İşte size pırlanta değerinde bir sözü."Bir mum diğer bir mumu tutuşturmakla
ışığından bir şey kaybetmez."
Son olarak iş felsefenizi bir cümleyle nasıl ifade edersiniz?
Yatırım, üretim,istihdam,kalkınma.Ama insanca.Çünkü her işi yapmanın insanca
bir yolu vardır.
Çok teşekkür ederim, yolunuz açık olsun, uzayan kol bizden olsun.
Ben teşekkür ederim, sağolun, var olun.
66
Ankara’nın Patronları bu hafta başarılı bir işkadını olan,
sıkı bir sivil toplumcu ve çekirdekten mobilyacı, Tunç
Endüstriyel Sistemler A.Ş.’nin ortaklarından ve Genel
Müdürü Canan Karalar’ı köşesine konuk ediyor. Canan
Karalar; ASO Madeni Eşya Komitesi Başkan Yardımcısı,
TOBB Ankara Kadın Girişimciler Kurulu Başkan
Yardımcısı, TOBB Ankara Genç Girişimciler Kurulu Başkan
Yardımcısı, ANGİKAD Üyesi, OMSİAD (Ofis Mobilyacıları
Derneği) üyesidir.
VELİ SARITOPRAK: Kendinizi ve firmanızı tanıtır mısınız?
CANAN KARALAR: ODTÜ İşletme mezunuyum, Bilkent Üniversitesi’nde de MBA
yaptım. Aslında çok başka planlarım varken, ağabeyimin askerliği nedeni ile aile
işine başladım ve 1996 yılından beri ofis mobilyası sektöründe faaliyet gösteren
firmamızda farklı görevlerde çalıştım. 2002 yılından beri Organize Sanayi’deki
fabrikamızda çalışmaya devam etmekteyim. 8 yaşında bir oğlum var. İşimin
yanı sıra aldığım görevler nedeni ile arada üniversitelerde Girişimcilik
Konferansları verme fırsatım oluyor. İşe başlamam girişimcilik olarak gelişmemiş
olsa da yaptığım iş nedeni ile sanırım artık bende kendimi girişimci olarak
değerlendiriyorum. Projeyi bulmak, müşteri ile irtibata geçmek, projeyi
geliştirmek ve işi sonuçlandırmak. Hem iş geliştirme, hem de proje yönetimi.
Firmamız Tunç Endüstriyel Sistemler AŞ ofis mobilyaları konusunda metal,
panelli ahşap ve koltuk üretimi konusunda OFFI markası ile hizmet vermektedir.
Tunç ismi mobilya sektöründe neredeyse 50.yılına yaklaştı. Daha çok projeli
67
işlerde faaliyet gösteren firmamız özellikle Savunma Sanayindeki firmalarının
kendi projeleri ve müşteri projelerini uzun yıllardır başarı ile tamamlamıştır. Bu
sektör projelerinde kazandığımız deneyim ve disiplin bize yaptığımız işlerde
projeyi geliştirirken ve sonuçlandırırken farklı bir bakış açısı kazanmamızı
sağlamıştır.
Mobilya sektörü 2010 yılını nasıl geçirdi?
Diğer sektörler gibi bizde ofis mobilyasında yılın ilk 5-6 ayını oldukça zor
geçirdik, hatta şanssızlıklar yaşadık diyebilirim. Çok çalıştık ama istediğimiz
hedeflere varamadık. Durum böyle olunca daha çok çalıştık ve biraz da
alternatif projeler arayışına girdik. İkinci altı ay da tümüyle farklı oldu, Türkiye
de yapılmış iki büyük projede çalışma imkanı elde ettik ve çok keyifli bizi çok
geliştiren işler yaptık. Tümü ile yeni bir müşteri portföyüne yöneldik ve gördük
ki bu güne kadar yaptığımız işlerdeki deneyim ve bazen de kaybettiğimiz
projeler için yaptığımız çalışmalar bize bugün için altyapı hazırlamış. Ben
girişimcilik eğitimlerinde özellikle anlatıyorum ki “Kaybedilmiş proje kaybedilmiş
değildir, sadece ertelenmiş başarıdır”. Ümitsizliğe kapılıp vazgeçmezseniz her
zaman yapılacak işler, çalışılacak projeler var. Aslında sadece sektörümüz değil
dünya iş yapma açısından zor bir yıl geçirdi. Ancak bu bizim iş yapma
anlayışlarımızı yeniden gözden geçirmemize neden oldu diye düşünüyorum.
2010 yılı bize çok şey öğretti, belki şimdiye kadar yaşadığımız en durgun
dönemden bu sektörden fayda gören herkes hızlanarak çıktı diye düşünüyorum.
İnşaat alanında ülkemizde ve yakın çevremizde çok büyük yatırımlar var, bu
hepimiz için daha çok iş demek. 2010 yılında mobilya sektöründe Türkiye’de
artış gösteren konut ve inşaat sektöründeki canlanma mobilya sektöründe de
pazarın hareketlenmesine neden oldu. Bankaların, inşaat firmalarının ve
mobilya firmalarının teşvikleri sonucunda tüketici için daha cazip fırsatları
ortaya çıktı.
Ofis mobilyaları sektöründe; tüketiciye tasarım, ergonomi, fiyat ve diğer tüm
unsurların iç içe bulunduğu kısıtları en iyi şekilde sağlamak için bir yarış hızla
sürdü. Sektörün dünya mobilya üretiminde ilk üçte bulunan İtalya’ya rakip
olabilmek için çalışması ve bu yarışta en önemli sektörlerden biri olan ofis
mobilyalarında artık özgün ürünlerin üretilmesi, tasarım anlamında artık
belirleyici olabilmek için yoğun arge çabaları devam ediyor. Ayrıca sektörde
makine ve teçhizat olarak gelişme ve iyileştirme devam etmekte.
2011 yılında mobilya sektöründe beklentileriniz nelerdir?
2010’dan 2011’e aktarılan projelerin sayısı oldukça yüksek ve 2011 hepimiz için
yeni fırsatlar yılı olacaktır diye düşünüyorum. Oluşan yeni iş ve yaşam alanları
için ofis mobilyaları daha estetik, daha ergonomik ve insanların ihtiyaçlarına
cevap verecek ürünler ile gelişmeye devam edecektir. Bu yıl bizim gelişmemize,
68
yenilenmemize ve yeniden öğrenmemize neden olacak projelerle karşılaşma
konusunda daha şanslı bir yıl olacak diye ümit ediyorum. Belki de ben bu işi
yapmak için daha da hevesliyim ama genele bakıp pozitif düşündüğünüz zaman
gerçekten iş kendini başka bir yöne taşıyor bazen kendiniz bile şaşırıyorsunuz.
2010 yılı özellikle sektörümüzde büyük marka olan firmaların daha hızlı geliştiği
bir yıl oldu, 2011 de bunun devam edeceğini düşünüyorum.
Ancak şunu belirtmek isterim ki mobilya genel yapısı ve dinamikleri nedeni ile
çok değişken bir sektör bu nedenle hepimizin iş yapma, işi algılama ve
sonuçlandırma yaklaşımları birbirinden farklı. Ben sektörde olduğum yıllar
boyunca gördüm ki işine konsantre olan, gelişebilen, küçük de olsa farklı bir
bakış açısı yakalayabilen ekipler diğerinden farklı 2011 bu ekiplerin yılı olacak
diye düşünüyorum. Katıldığımız toplantılarda iki ana konu ön plana çıkıyor
tasarım ve maliyetler. Teknolojik gelişmeler hem üretimde hem de kullanıcı
talepleri açısından hayatımızda giderek önem kazanıyor. Sistemli iş yapmayı
becerebilen ekipler diğerlerinden önde olacaktır. Artık mobilyada eski usul iş
yapma yöntemlerinin kapadığı bir döneme girdik ki bu yeni anlayışın hepimiz
için daha faydalı olacağını düşünüyorum.
Bazı sektörlerde olduğu gibi ithalat mobilya sektörünü nasıl etkiledi?
Mobilya genel yapısı ile hacimli ve taşınması zor bir malzeme; ahşaplar için
durum böyle iken özellikle ofis koltukları konusunda çok ciddi bir sıkıntımız var.
Bitmiş olarak ülkeye ithal edilen koltuklarda vergi ve fon yok. Dolayısı ile ülkeye
hem ucuz hem de kalitesiz birçok ürün geliyor. Sistem nedeni ile bunu kontrol
etmek çok zor ve bu ofis koltuğu üreticilerini fiyat açısından, müşterileri ise
kalite açısından zorlayan bir durum.
Değişen dünya dinamikleri nedeni ile ki bu Çin’in dünyaya açılması; sanırım
mobilya konusunda da taşları yerinden oynadı. Bu tümü ile yeni bir iş anlayışı
demek, sektörde satışını tümü ile ithalata bağlamış firmalar oluştu. Bu da bizim
üretirken maliyetlerimizi çok daha sıkı kontrol etmemize neden olan bir durum
oldu. Ancak biz bazen geldiğimiz noktada özellikle bazı hammadde kalemlerinde
yüksek maliyetler nedeni ile hem yurt içi, hem de yurt dışı rekabette
zorlanıyoruz. Yurtdışı projelerde Türk Firmaları birkaç yıl öncesinde sadece
İtalyan firmaları ya da birbirleri ile rekabet ederken bugün Çin ve bazen de
Malezya firmaları ile karşı karşıya kalmaktadır. Büyük bir değişim hem sektör
hem de dünya için. Aslında diğer bir açıdan işletmeci gözü ile olarak bakınca işi
doğru yapma yöntemlerinin giderek önem kazandığı bir dönem. Doğru yerde,
doğru zamanda, doğru işi yapmak ve işi doğru yapmak.
69
Ankara Siteler mobilyada önemli bir merkez. Siteler’in ayağa kalkması için
neler yapılmalıdır?
Siteler deyince aklıma hep işe ilk başladığım zamanlarda elimde Siteler haritası
ile gitmem gereken yerleri zar zor bulduğum dönemler aklıma geliyor. Siteler
inanılmaz bir yer, benim çok sevdiğim bir terim vardır -Stakeholder- bir işten
fayda görenler- İşte Siteler tam mobilya sektöründe bu işten fayda gören
herkesin bir arada durduğu bir mekân. Mobilya için ihtiyacınız olan her şey ve
mobilya olarak ihtiyacınız olan her şey Sitelerde. Büyük bir deneyim ve bilgi
birikimi, bence eksilerden çok artıları olan bir mekân. Siteler’den çıkmış bugün
dünya markası oluş birçok firma var. Organize Sanayi’de Siteler’de kurulup da
daha sonra buraya taşınan birçok firma var. Bizim projelerimizde bazı konularda
alt yüklenici olarak çalıştığımız arkadaşlarımız var. Biraz uzun vadeli plan
yapabilen ve kendini geliştiren ekiplerin hepsi başarılı ve çok çalışıyorlar. Ticaret
yapmak adına sitelerde o kadar çok öğreniyorsunuz ki. Sanırım ana sıkıntı
bazılarının sadece günü kurtarmakla meşgul olması ve bazı üreticilerin artık
günümüz koşullarında gerçekten küçük kalması. Belki de Siteler’de neler
yapıldığının daha iyi anlatılması ve bir yeni imaj çalışması siteler için çok faydalı
olabilir. Ancak bu durum burada bulunan bazı küçük firmalarda kalite
konusunda uzun süreli bir eğitimi de gerektirecektir.
Ofis mobilyasının geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Ofis mobilyaları sektörü dünya genelinde çok hızlı bir gelişim göstermekte.
Dünyada teknolojinin ilerlemesi, yeni iş imkanlarının ortaya çıkması,iş ve
çalışma ortamlarının sistemlerinin değişmesi, insanların çalışma ortamlarında
daha fazla zaman geçiriyor olması bu gelişimin bazı değişkenleri. Sektördeki
gelişimin insan odaklı olması sektörün sürekli kendini yenilemesini ve daha fazla
insan için fayda üretme çabalarını ortaya çıkarıyor.
Ofis mobilyalarında ülkemizdeki gelişmeler ise dünya ile paralel ilerlemekte.
Ülkemizdeki sektör liderleri gelişimin insan odaklı olduğunun farkında ve
çalışmaları sürdürmekte. Tasarım, ar-ge,makine ve ekipman yatırımları, yetişmiş
elemanların istihdamı sektörün üzerine titizlikle durduğu konular arasında.
Ülkemizde ofis mobilyaları alanında dünyada bir merkez ve marka olabilmesi
için çabamız hızla devam etmekte. Sektörümüz Türkiye de ana sektörlerden
birisi olan mobilya içindeki hacmini giderek genişletmekte aynı zamanda Dünya
da üretim kalitesi ve fiyat açısından hatırı sayılır bir yer edinmektedir. Ben Ofis
Mobilyası sektörünün daha da gelişerek, değişerek hızla ilerleyeceğine
inanıyorum. Bu değişimin içinde çok küçük de olsa yer alabilmek, bu işi
yaparken beni her gün daha mutlu ediyor ve umutlandırıyor.
70
Bu hafta genç bir patron köşemize konuk oldu. Tekin Ofis
firmasının sahibi Cemal Tekin; vizyon sahibi, çalışkan ve
geniş çevresi olan bir genç girişimci. Siteler Karacakaya
Caddesi’nde yaklaşık 10 yıldır ofis mobilyalarının
pazarlama ve satışı ile uğraşan Cemal Tekin aynı
zamanda sosyal sorumluluk sahibi, çevreye duyarlı sıkı
bir sivil toplumcu…
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
CEMAL TEKİN: 1980 yılında Ankara’da doğdum. Evliyim ve Dilruba isminde bir
kızım var. Arı Koleji ve Anadolu Üniversitesi mezunuyum.2003 yılında ofis
mobilyası sektöründe Ofis Tekin Büro Mobilya Ltd. Şti ismiyle faaliyete
başladım. Sektörde ana dağıtıcı rolünü 2004 yılında imzaladığımız ilk
distribütörlükle aldık.
Üyesi olduğum sivil toplum kuruluşları
Fenerbahçeli İşadamları ve Yöneticileri
ARIMED(Arı Mezunlar Derneği),SGD(Serbest
Girişim Yönetişim Derneği)Yönetim Kurulu
İşadamları Vakfı).
ve görevlerim; AFİDER(Ankara
Derneği)Yönetim kurulu üyesi,
Girişimciler Derneği),GGYD(Genç
üyesi. TÜSİAV(Türk Sanayici ve
Ofis Tekin firması hakkında neler söylersiniz?
2003 yılında tecrübe ve enerjinin bir araya gelmesiyle kurulan firmamız birçok
alt bayiinin yanı sıra, kamu, özel sektör, okul ve üniversitelere de hizmet
vermektedir.
71
Müşteri memnuniyetinin en önemli unsur olduğu firmamızda kuralımız,
dürüstlüktür. Toptan satışlarımızda da bu önceliğimiz devam etmektedir. Bu
sebeptendir ki kurulduğumuz günden bu güne çalıştığımız firmalarda azalma
olmamıştır.
Dost dediğin değer katar düşüncesiyle yola çıkan ve her müşterinin güven
duyduğu bir firma olmanın haklı gururunu taşıyan Ofis Tekin, müşterilerine hep
farkı yaşatmıştır.
Firmamızda yedek parça ve teknik servis hizmeti de mevcuttur.
Ankara’da ofis mobilyası üreten ve pazarlayan firmaların pazar payı ve
sektörün mevcut durumu hakkında bilgi verir misiniz?
Ankara’da ofis mobilyası üretimi konusunda büyük firma sayısı çok az ama
merdiven altı tabir edilen üretici sayısı da oldukça fazla. Herkes bu pazardan
payını bir şekilde almakta ancak kalitesi düşük ürünler, kayıt dışı satışlar hem
rekabeti zorlaştırıyor hem de ülke ekonomisine zarar veriyor.
Müşterilerin ucuz ürün arayışı bu tarz firmaların çoğalmasına sebep olmaktadır.
Maliyetlere bakıldığında, orta vadede daha pahalıya mahal edildiği
görülmektedir. Müşterilerin markalı ürüne yönelmesi bu tarz firmaların da
markalaşma yolunu açar, sektöre ve ekonomiye katkı sağlar diye düşünüyorum.
Firmamızın da markalı ve kaliteli ürünleri tercih ediş sebeplerinden biri de
budur. Garantili ve uzun ömürlü ürünleri müşterilerimize sunmamız bize
memnun müşteri olarak geri dönmektedir.
Ofis mobilyaları sektörünün geleceğini nasıl görüyorsunuz? Sizin yeni
yatırımlarınız olacak mı?
Gelişmekte olan bir ülke olduğumuzdan sektörümüzün geleceğinin iyi olacağını
umuyorum. Her yeni girişimin en önemli tamamlayıcısı ofis mobilyasıdır. Ofis
mobilyanız firmanızın kimliği gibidir. İşini iyi yapan herkesin bu kimliği
yansıtmasına paralel büyüyen bir sektörüz diye düşünüyorum.
Yatırım konusunda ufku açık bir firmayız. Bu seneki hedeflerimiz içinde
müşterilerimize daha hizmet verebileceğimiz daha çok çeşidi sunabileceğimiz
bir mağaza var. Bunun için çalışmalarımız devam etmektedir.
Siz hangi firmaların ürünlerini pazarlıyorsunuz?
Bursa’da 30.000m2 kapalı alanda yaklaşık 250 kişiyle üretim yapan GOLDSİT
firmasıyla 2003 yılından bu güne çalışmaktayız. Firma kendini devamlı geliştiren
72
ve büyüyen bir firmadır. Üretimin %95 i kendi bünyesinde çözmektedir. Dışa
bağımlılığı sadece petrol hammaddesidir.
İzmir’de üretim yapan UYGUL Kanepe ile de 2006’dan bu güne kadar
çalışmaktayız.
Ve ismini sayamayacağım kendini yenileyen, kalitesinden ödün vermeyen,
firmamız prensiplerine uyan birçok firma daha var. Biz bu konuda çok seçici
davranıyoruz.
Siteler hâlâ kan kaybediyor mu? Siteler sizce nasıl ayağa kalkar?
Maalesef Siteler hâlâ kan kaybediyor ve kaybedecek gibi de. Aslında Ankara’nın
ve orta doğunun en büyük mobilya merkezi olabilecek güçte bir yer Siteler.
Tanıdığım insanların büyük bir kısmı Siteler den ve esnafından dertli. Gücünün
farkında olmayan bir yer burası. Ben hep söylerim ”Siteler derya deniz” diye.
Burada ahşaptan insan yapabilecek ustalar ve tesisler var ancak bu gücü
kullanamamışlar.
Siteleri’n en önceliği bence kaybedilen güvenin geri kazanılmasıdır. Sonrasında
irili ufaklı firmaların bir araya gelmesi yani, güçlerin birleştirilmesi gerekiyor.
Mağazaların olduğu caddeler düzenlenmeli ve bu caddelerde üretim
yapılmamalı. İnsanlar güzel havalarda aileleriyle trafik derdi olmadan rahatlıkla
gezebildiği bir yer haline gelmeli. O kadar çok şey var ki düzelmesi gereken ama
ilk aklıma gelen bunlar. Bence hiçbir şey için geç değildir.
Mobilya sektörüne yatırım yapmak isteyenlere neler tavsiye edersiniz?
Sektöre yatırım yapmak isteyenlere tavsiyem; Bun işi, yurtiçinde ve yurt dışında
iyi yapan firmaları incelesinler. Onları kopyalamasınlar. Onların yapmadığı, eksik
gördüğü her şeyi tamamlayıp kendine özgü tasarımlarla sektöre yatırım
yapsınlar. Karşılığını alırlar.
Siz genç bir girişimcisiniz. Üniversiteyi bitirip hayata atılmak, kendi işini
kurmak, isteyen gençlere neler tavsiye edersiniz?
Benim en büyük şansım ailem. Damarlarında taşıdığım girişimci kanını onlardan
alıyorum. Büyüklerime sormadan hiçbir adım atmıyorum, onların tecrübeleri
benim rehberim oldu. Benim beyaz gördüğümü onlar siyah görüp beni
uyarabiliyorlar. Bana bu yola çıkarken; Ne iş yaparsan yap, dürüst ol, doğru ol
dediler. Bende bana düşeni yaptığıma inanıyorum. Doğru oldum, dürüst oldum
ve yılmadan çalıştım.
Genç, girişimci arkadaşlarıma tavsiyem de budur.
73
Bu hafta köşemize CYF Fuarcılık Ltd. Şti’nin sahibi ve
genel müdürü Hakan Yüksel konuk oldu. Hakan Yüksel ile
fuarcılık sektörünü, Ankara’da fuarcılığı, dünya fuar
piyasasından Türk fuarlarının pay alabilmesinin yollarını
konuştuk.
VELİ SARITOPRAK: Kendinizi tanıtır mısınız?
HAKAN YÜKSEL: 1972 doğumlu, evli ve iki kız çocuğu babasıyım. Hacettepe
Üniversitesi mezunuyum ve mezuniyetimle birlikte iş hayatında çeşitli
şirketlerde ve kademelerde satış odaklı görevler üstlendim. 1998 yılından
itibaren de fuarcılık sektöründe çalışmaya başladım. 2006 yılında CYF Fuarcılık
Ltd. Şti.’yi kurdum ve halen Genel Müdür olarak şirketi yönetiyorum.
CYF Fuarcılık hakkında neler söylersiniz?
CYF Fuarcılık, TOBB’den aldığı Yurtiçinde Fuar Düzenleme Yetki Belgesi ile
çalışan, fuarcılık sektörünün ülkemizdeki ve dünyadaki gelişimine katkı
sağlayarak sektöründe öncü firma olmak "misyonu” ile kurduğumuz bir
firmadır.
Biz CYF’de, genç ve dinamik kadro yapısını korumak, sürekli gelişen ve öğrenen
organizasyon yapısı içerisinde müşteri memnuniyeti hedefli çalışmak,
74
oluşturduğu marka profili ve müşteri algısını korumak, güvenilirlik ve süreklilik
ilkelerine bağlı kalmak “vizyonu” ile çalışıyoruz.
Çalışırken de “bir işi yapmanın her zaman daha iyi bir yolu vardır” ilkesiyle
hareket ederek, organizasyonlarımız da geçmiş deneyimleri, mevcut dinamikleri
ve müşteri beklentilerini baz alarak iyileştirmeler yapıyoruz. İlk kurulduğumuz
yıllarda lokal fuarlar düzenler iken zamanla ulusal fuarlar ardından da dünyanın
birçok ülkesinden katılımcılar ve ziyaretçiler sağlayan uluslara arası
organizasyonlara imza atar hale geldik. Şuan İtalya, Yunanistan, Rusya,
Kazakistan, Suriye, Estonya,, Ukrayna vb. bir çok ülkede temsilcisi ve sergi
ortakları olan bir fuar şirketiyiz.
Kurulduğumuz ilk günden bu güne düzenlemiş olduğumuz fuarlarda sektör
temsilcilerinin istek ve taleplerini hep göz önünde bulundurduk. Görmek
istedikleri ziyaretçi ve katılımcı profilini sağlamaya çalıştık. Katılımcılarımızın
istedikleri ziyaretçi profilini sağlamaya çalışır iken ziyaretçiler için de düzgün bir
fuar organizasyonu ve ihtiyaç duydukları katılımcı ve ürün portföy yeterliliğini
sağlamaya çalıştık.
Sonuç olarak fuarlarının ve müşterilerinin başarısına odaklı çalışan bir firmayız.
Önümüzdeki günlerde hangi fuarları düzenleyeceksiniz?
Bu yıl içerisinde geçtiğimiz ay 22 – 25 Mart tarihleri arasında Ankara’da 6. Kez
Uluslar arası YapıDecoor İnşaat Malzemeleri Fuarını düzenledik. 22 – 25 Kasım
arasında ise ilk kez başkentte düzenlenecek olan Asansör Teknolojileri Fuarını
organize edeceğiz.
Önümüzdeki ay 22 – 27 Mayıs tarihleri arasında Denizli’de olacak ve 5. Denizli
Auto Show Fuarını açacağız. Yılın son organizasyonumuz da İstanbul’da
açacağımız Flower Show Turkey, Uluslar Arası Bitki Peyzaj ve Yan Sanayileri
İhtisas Fuarı.
Ankara’nın fuar sektöründeki durumunu ve önümüzdeki yıllardaki gelişimi
hakkında düşünceleriniz?
Ankara geçmişte memur kenti olarak bilinirken bugün 5 milyon nüfuslu ve %19
sanayi gelişimine sahip, her geçen günde hızla büyüyen dev bir sanayi kenti
haline gelmiştir. Bu sebeple önümüzdeki yıllarda aynı ölçüde dev
organizasyonlara ev sahipliği yapacaktır. Uçuş destinasyon ve sayılarının artması
da yabancı ziyaretçi ve katılımcı sayısını arttıracaktır. İlerleyen yıllarda fuarcılık
açısından gelişimin yalnızca Ankara için değil, ülkemiz içinde etkili olacağını
düşünüyorum. Türkiye’nin dünyada uluslararası bir fuar merkezi olacağının
ipuçları bugünden görülmektedir. Şu an dünyanın fuar lokomotifi ülkesi
75
Almanya. Her yıl farklı şehirlerde yüzlerce uluslararası fuarlar düzenlenmekte ve
bunun sonucunda milyarlarca dolar ekonomiye katma değer katmakta.
Son zamanlarda özellikle Avrupalı Fuar şirketleri Türkiye’de faaliyet göstermek
için oldukça fazla çaba sarf ediyorlar. Geçtiğimiz yıl Avrupa’dan sonra ilk defa
Dünya Fuarcılık zirvesi İstanbul’da düzenlendi. Dünya’nın birçok yerinden Fuar
organizatörleri İstanbul’da buluştu ve Türkiye’nin gelecekteki fuar alt yapısını
Türk Fuar organizatörleri ile masaya yatırdı. Türkiye’nin son zamanlarda ki
ekonomik yapısı, hızlı büyüme oranları ve Avrasya bölgesinde olmasının
avantajları, gelecekte Türkiye’nin dünyanın en önemli fuar merkezlerinden biri
olacağının sinyallerini şimdiden vermektedir. Bizimde ülke olarak buna hızla
hazırlanmanın yolarını bulmamız lazım. Daha büyük fuar alanları daha fazla
konaklama imkânları yaratmamız ve İstanbul’un yanı sıra diğer büyük şehirlerde
de fuar alt yapısını oluşturmamız gerekmekte.
Milyarlarca dolar ekonomiye katkı sağlayacak fuar turizminde pay alabilmemiz
için bizim gibi fuar şirketlerine çok büyük görevler düşmekte. Ama yerel
yönetimlerin, Ticaret ve Sanayi Odalarının da konuya önem vermesi sektörü
destekleyici olması bu süreci hızlandıracaktır.
Ankara’da TOBB’dan fuar düzenleme yetkisi almış firması sayısı kaç? Bu
firmalar sizce yeterli mi?
Ülkemizde yetki belgesi sahibi 160 firma varken bunların 18’i Ankara merkezli
kayıtlıdır. Bugünkü kapasite ve şartlarda bu sayı yeterlidir ancak önemli olan
firma sayısından ziyade etkin ve yetkin firma bulunmasıdır. Organizasyon
kalitesi, verimliliği ve büyüklüğünü etkileyecek en önemli şey yetki firmasına
sahip firma sayısından çok, bu organizasyonu düzenleyen firmanın yaptığı işin
kalitesidir.
Dünya fuar piyasasından Ankaralı firmalar pay alabilirler mi? Neler yapmak
lazım?
Her şey den önce uluslararası nitelikte bir organizasyon için gerekli alt yapının
sağlanması gerekir. Bu noktadaki en büyük eksiklik ise Fuar Alanı’dır. Tabi bu
fuar alanına ulaşım içinde gerekli destinasyon ve uçuş sıklığının da yakalanmış
olması gerekir.
Ayrıca fuarın ziyaretçi ve katılımcılarının, bulundukları şehirde bir turizm
ekonomisi de yaratabilmesi için kültürel turizme ya da eğlence turizmine gibi
çeşitli aktivitelere dayalı bir şehir yapısı olmalı.
76
Fuarcılığın o kente kattığı katma değerler nelerdir?
Aslında bu sorunun cevabına yurtdışını örnek göstererek başlamak lazım.
Avrupa’da özellikle Almanya ve İtalya gibi ülkelerde birçok şehrin neredeyse
ekonomisi, o şehirlerde düzenlenen ulusal ve uluslararası fuarlara dayanıyor.
Nüfusu 100 bini geçmeyen küçük şehirlerde dahi ülkemizde sahip olmadığımız
büyüklükteki fuar alanlarında dünyanın her yerinden gelen, 100 binlerce insan
ziyaretçi ve katılımcı olarak ağırlanıyor. Tabi bu kişilerin, ulaşımı, konaklaması ve
tüketimleri de o şehirlere katma değer olarak ciddi bir destek sağlıyor.
Ülkemizde de ister yerel isterse uluslararası olsun, düzenlenen organizasyonlar,
sağladıkları geçici istihdam, ulaşım, nakliye, konaklama ve yeme içme gibi diğer
tüketim kalemleri ile o şehre büyük katkılar sağlıyor.
200 katılımcısı olan yerel bir fuar dahi, fuarın kurulumu ve toplanması dahil
geçilen tüm süreçlerde yer alan personel ve işçiler dahil 1000’i aşkın kişinin aktif
olarak bulundukları şehirde ekonomi yaratması demek. Bir de bu fuarın çok
daha fazla katılımcısı olan uluslararası bir fuar olduğunu düşünürseniz, katkı çok
daha büyük olacaktır.
Kaldı ki, fuarların asıl katma değeri fuardan çok sonrasında, uzun vade de o
şehre ve ülkeye sağladıkları ticari değerde gizlidir. Şehrin ya da ülkenin ticari
sınırlarını genişletebilmesi, ticaret hacmini geliştirebilmesinin en etkin ve kolay
yolu, arz ve talebin bir araya geldiği bu organizasyonlardır. Konuya bu açıdan da
bakıldığında ne denli önemli bir faaliyet olduğu ortaya çıkmakta.
77
Ankara’nın Patronları köşesine bu hafta Ankara’nın en
eski 5 yıldızlı otelinin (ANKARA DEDEMAN) genç ve
başarılı genel müdürü Nadir Kadakal’ı konuk ediyoruz.
Dedeman Ankara 44 yıldır Ankara’da konuk ağırlıyor ve
sürekli kendini yeniliyor. Nadir Kadakal ise 41 yaşında ve
18 yıldır Dedeman Otelleri’nde üst yöneticilik yapıyor.
VELİ SARITOPRAK: Okuyucularımız için sizi biraz tanıyabilir miyiz? Otelcilik
sektörüne geçişiniz nasıl oldu?
NADİR KADAKAL: 1969 Bayburt doğumluyum. Evliyim ve 2 çocuk babasıyım.
Hacettepe Üniversitesi Turizm ve Otelciliği eğitiminin ardından National
University’de İngilizce üzerine sertifikalı programı tamamladım.
İş hayatına ilk olarak 1986 yılında atıldım ve 1993 yılından bu yana Dedeman
Hotels & Resorts International bünyesinde Dedeman Grand Chisinau, Dedeman
Ankara ve Dedeman Antalya Hotel & Convention Center, Dedeman Büyük
Anadolu otellerinin otel açılışı ve sistem kurma organizasyonları dahil çeşitli
görevlerde bulundum. 2005 yılında Dedeman Ankara’ya Genel Müdür olarak
atandım. Dedeman Hotels & Resorts International otel zincirinin yeni
halkalarından biri olan Dedeman Konya & Convention Center’ın Genel
Müdürlüğü görevine ocak 2008’de atandım. Haziran 2009 dan itibaren tekrar
Dedeman Ankara’nın Genel Müdürlüğü’nü sürdürmekteyim.
78
Ankara’nın gerek siyasi kimliği gerek üniversiteleri ve gerekse de bilim ve
araştırma kurumlarıyla, diğer şehirlerimizden ayrılan bir yanı var. Bu
özelliğinin Ankara’daki otelcilik sektörüne ve Dedeman Ankara’ya yansımaları
ne şekilde oluyor?
Bahsetmiş olduğunuz bu avantajlar Başkentimizi cazip bir destinasyona
dönüştürüyor.
Bu avantajların bize olan olumlu yansımaları ise otelimizi tanıyan normal
koşullarda seyahat etmeyi düşünmeyen insanları işleri nedeniyle otelimize ve
şehrimize getirme avantajına sahip olabiliyoruz. Tüm bunlara bağlı olarak artan
taleplerle doğru orantılı olarak şehrimize yeni oteller ve konferans merkezi
yatırımları da hızla yoğunlaşmaktadır.
Dedeman Grubu’nun 45 yıllık bir geçmişi var. Sizce Dedeman’ı bu kadar uzun
bir süre var olarak, alanında bir marka haline getiren özellikleri nelerdir?
Dedeman’ın otelcilik anlayışı ile ilgili neler söylemek istersiniz?
Dedeman’ın 45 yıldır otelcilikte edindiği tecrübe ile kurumsallaşma yolunda
oldukça yol almıştır. Otelimize gelenleri müşteri değil, misafir olarak algılayarak
Geleneksel Dedeman Misafirperverliği’ni konuklarımıza yaşatma hedefimiz
sektörde farklı bir konumda yer aldığımızın göstergesidir. Dedeman
misafirperverliği ile pazarın ihtiyaçları doğrultusunda konuklarımızı maksimum
fayda sağlamayı hedefliyoruz. Aidiyet duygusu ve takım ruhu Dedeman’ın
vazgeçilmezi.
Tüm yılı baz aldığınızda doluluk oranlarınızla ilgili neler söyleyebilirsiniz? Bu
oranın yüzde kaçını yabancı konuklar oluşturuyor?
2010 yılı doluluk oranımız % 60 üzerinde seyrediyor. Bu oranın % 50 ’si yabancı
misafirlerimiz oluşturuyor. Büyük bir aksilik olmazsa yılsonu kapanışımızda bu
orana yakın olacaktır.
Dedeman Ankara, 2011 yılına nasıl hazırlanıyor? Yeni projeleriniz ve
hedefleriniz nelerdir?
Dedeman 45 yıldır olduğu gibi 2011 yılına da yeniliklerine ve yatırımlarına hız
kesmeden devam ediyor. Otelimizdeki 100 odanın baştan aşağı yenilenmesi için
çalışmalar başlandı. Bunun yanı sıra Eylül 2010 da hizmete açtığımız Başkentin
simgelerinden biri haline gelen Avizeli Salonumuzu geçirdiği restorasyon
sonrası, Dedeman Garden ile birleştirerek önemli davetlerin, toplantıların,
düğün ve kokteylerin gözde mekanı olarak Ankara’lıların beğenisine sunmuş
bulunmaktayız. Önümüzdeki sene ise Ankara’da efsane olan Dedeman Roof’da
iddialı bir şekilde hizmete yeninden girerek, Ankara’nın sosyal hayatına renk
79
katmaya kaldığı yerden devam edecek. Bu yeni yapılanmayla birlikte geleneksel
Dedeman Misafirperverliğimizi ön planda tutarak konuklarımıza daha güzel bir
hizmet vermeyi hedefliyoruz. Önümüzdeki dönemlerde daha da başarılı
olacağımıza ve Türkiye turizm sektörüne sağladığımız katkının daha da
artacağına inanıyoruz.
Ankara’nın turizm potansiyeli göz önünde bulundurulduğunda, konaklama
sektörü açısından avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Ankara modern havaalanı, ulaşım kolaylığı, üniversiteler, kamu kurum ve
kuruluşları, hastaneler ve tabii ki başkent ve bürokrasinin kalbi olması gibi
etkenlerden dolayı avantaj sağlamaktadır. Ülkemizde kongre turizminde yeni bir
destinasyon olarak kazandırılmaya çalışılan Ankara, bu konuda devam eden
yatırımları ile biz otelcilere umut ışığı olmaktadır. Ancak, yeni yatırımların ArzTalep dengelerinin göz önünde bulundurularak yapılmasında son derece fayda
olduğu görüşündeyim. Eğer bu denge gözetilmez ise yeni açılan tesisler fiyatları
düşürecektir. Konaklama standartlarımız yükselirken, fiyatlarımız düşecektir.
Fiyatların düşmesi ile bağlantılı olarak, hizmet kalitesinin düşmesi kaçınılmaz
olacaktır.
Sizce AB standartlarına uygunluk açısından Türkiye’deki otel işletmeciliği ne
düzeyde? Sektör olarak AB’ye hazır mıyız?
Türkiye’nin AB ile müzakerelere başlaması, turizm açısından son derece olumlu
etkiler yaratmıştır. Bu süreç, yatırım ve işletmeciliğin gelişmesine ve AB
pazarına verilen ürün ve hizmet kalitesinin yükselmesine neden olmuştur. AB
eğitim standartlarına uyum çalışmaları başlamış, nitelikli turizm personeli
yetiştirilmek üzere ilk adımlar atılmıştır. AB ile ucu açık üyelik görüşmeleri
sürecine girdiğimiz bir dönemde bütün turizmciler olarak, bunun turizme yarar
getirebileceğini umuyoruz.
Siz yönetimde nelere dikkat ediyorsunuz? Eleman seçiminden servis kalitesine
kadar bir tesisi farklı kılan en büyük etken ve bunun yanı sıra genel müdür
olarak sizi başarılı kılan faktör ne sizce?
Kurumsallaşma çağımızın en büyük eksiklerinden, Dedeman Grubu
kurumsallaşma yolunda çok önemli yol aldı. Kurumsallaşmanın yanı sıra duygu
yönetimine çok önem veriyoruz. Çünkü turizm sektörü hizmet alanı ve vereni ile
tamamen insana hitap eden bir sektör. Bu noktada çalışanlarımızla birebir
iletişime geçiyoruz. Yönetimle, çalışanlarımız arasında bu anlamda kuvvetli bir
bağ oluşturmayı başarabildik. Bir tesisi farklı kılan en büyük etken insandır.
Turizm sektöründe binanın yapısı, içerisinde kullanılan malzemeler, sunduğu
80
teknik imkanlar, kapasite gibi etkenler çok önemlidir. Fakat her şeyden
önemlisi, tüm bu etkenleri anlamlı kılan içerisinde çalışan insanlardır. Hizmet
kalitesinin standartların üzerinde olması, tamamen insanın verdiği çabaya,
mesleki bilgi ve deneyimlere bağlıdır. Bizleri başarılı kılan şey, sahip olduğumuz
ekibimiz. Deneyimli, işini çok iyi bilen ve tamamen çözüm odaklı yaklaşımlara
sahip bir ekiple çalışmak, bize bu başarıyı getirdi. Bende tüm bilgi ve
deneyimimi ekibimle paylaşarak onlara başarıya giden bir yol açtığıma
inanıyorum.
Türkiye’nin birçok bölgesinde Kongre turizmi konusunda ciddi bir çalışma var.
Kongre turizmin önemi kavranmış gibi gözükse de, biraz dağınık bir yapı göze
çarpıyor... Siz bu konuyu nasıl değerlendiriyorsunuz? Kongre turizminde nasıl
bir yoldayız, hangi destinasyonlar öne çıkıyor Türkiye’de ve sizce neler
yapılmalı?
Avrupa Birliği içerisinde bulunan Türkiye’nin jeopolitik önemi, genç nüfusu ve
global dünyada önemli hale gelen rolü ile önümüzdeki 10 yıl fırsatlar ülkesi
olacağına inanıyorum. Dünya kongre turizmin kapladığı hacim yaklaşık 150
milyar dolardır bu rakamın Dünya turizm cirosunun %30’nu kapsamaktadır.
Dünyada yaklaşık 75 milyon kişi kongre amaçlı seyhat etmektedir. Türkiye gelen
turistlerin de %3’lük kısmı kongre amaçlı ülkemize gelmektedir. Yaklaşık
500.000 kişi delege başına harcama ise ortalama 1800 dolar civarındadır. Dünya
kongre turizminde Türkiye sıralamada 29. Sırada yer almaktadır. Bu rakamlar
Türkiye’nin bu konuda yapması gereken çok şey olduğunu göstermektedir.
Kongre merkezi olarak planlanan bölgelerin nitelikli turizm tesislerine ve
uluslararası havaalanına sahip olması sağlanmalıdır. Her ilde bir kongre merkezi
oluşturularak; gerek ulusal, gerekse uluslarası kongrelerin Türkiye’de yapılması
için tanıtma, planlama ve uygulama projeleri yapılmalıdır. İl Turizm
Konseyleri’nin girişimleri ile öncelikli her ilde yönetim ve pazarlama ile ilgili
kongre turizmi şirketlerinin veya buna benzer yapılanmaların kurulmasında aktif
rol üstlenmelidir.
81
Ankara’nın Patronları bu hafta genç ve vizyon sahibi bir
girişimciyi konuk etti.
VELİ SARITOPRAK:Bize Devrim Akçay ‘ı biraz anlatır mısınız?
DEVRİM AKÇAY: 1968 yılında Ankara’da doğdum. İlkokul ve ortaokul öğrenimini
Ankara’da tamamladım. Yetişmemde ailem ve çevremin büyük rolü oldu. Her
zaman topluma faydalı bir birey olmam yönünde bana destek oldular.
Çocukluğumdan beri içimde hep başarılı olma isteği vardı, başarı kriterlerini
sürekli aradım ve bu süreç üniversiteye kadar devam etti. Ankara Üniversitesi
Eczacılık fakültesinden mezun oldum.
Eczacılıktan medikal sektöre adım atmak nereden çıktı?
Babam ve dayımın Ulus’taki Modern Çarşıda medikal malzemeler üzerine
kurulu mağazası vardı, ortaokul yıllarından itibaren her yaz, tatile gitmeyip
babamın yanında çalışır, kapıdan geçen müşterileri içerdeki ürünlere bakma
konusunda ikna etmeye çalışırdım. Ürünleri tanıtırdım, satışlar yapardım.
Zaman geçtikçe bu konuda kendimi daha da ilerletip hastanelerde pazarlamaya
çıkmaya başladım.
Bunları yaparken hayalimdeki tek şey, bir gün kendi şirketimizi ve üretim
yaptığım fabrikamızı kurmaktı. Ve bunu da kısa bir süre içinde gerçekleştirdik.
82
Babanızın şirketinden ayrılıp tamamen farklı bir firma kurma fikri başta biraz
korkutucu geldi mi size, tereddüte düştüğünüz noktalar oldu mu?
Olmaz mı, elbette oldu. Şu anki firmamızı 1997 yılında abim ile beraber kurduk.
Başlarda bu fikir üzerine günlerce düşündük, ama sonunda risk alarak büyük bir
adım attık.
Ne yazık ki başarının bir anahtarı da risk alabilmek. Sıfırdan başlayarak şuanda
yaklaşık 110 personel ile çalışan fabrikamız ve Ankara’daki merkez ofisimiz
başta olmak üzere,5 bölge ofisimiz ile yurtiçi ve yurtdışında hizmet vermekteyiz.
Hayat insanın karşısına sürekli zorluklar çıkarır, ancak ben bu zorlukları hiçbir
zaman bir engel olarak görmedim, daha da çok üstüne gittim. Benim hayatımda
başarılı olmak çok önemli, çocukluğumdan beri başarılı olmayı severim.
Hayatımın hiçbir anında belirli saatler arasında çalışan biri olmadım, daima 7/24
çalıştım. Bunun faydalarını da işimizde ulaştığımız başarı ile görüyorum.
Hep çalışmak, işine sadık olmak, yılmadan engellerin üzerine gitmek çok önemli.
Bu yüzden her ne iş olursa olsun tuttuğunu koparan biri oldum.
Firmanızın ismi 4A Medikal, bu ismin bir anlamı var mı?
Evet var. Abim bu ismi düşünmüştü, 4 akrabanın kurduğu şirket… 4A , 4 akraba
anlamında.
4A Medikal’in yaptığı işi bize biraz anlatır mısınız?
4A Medikal; hastanelerin ve Kliniklerin Sterilizasyon bölümünde kullanılacak
malzemeler üretmektedir. Başlıca ürün grubumuz Sterilizasyon ruloları ve
Sterilizasyon Kontrol gruplarıdır. En yüksek kalitedeki hammaddelerimizi
Amerika ve Fransa’dan ithal edip, bu hammaddeleri fabrikamızda işleyerek
yurtdışı ve yurtiçindeki müşterilerimize hizmet vermekteyiz.
Bildiğiniz gibi, ameliyat esnasında kullanılan cerrahi aletler veya malzemeler
yeniden kullanılmak ve ameliyat ortamına hazırlamak için dezenfeksiyon ve
sterilizasyon yapılması gerekmektedir. Sterilizasyon esnasında malzemelerin
paketlenmesi sterilizasyon sonrasında kullanılmasına dek steril saklanması için
gereklidir. Bunu yapabilmek için gerekli olan paketleme materyallerini
üretiyoruz.
Bunun yanı sıra yurtdışında sterilizasyon konusunda önde gelen markaların
distribütörlüğünü yaparak Türkiye’deki hastanelerimizin ve kliniklerimizin
kullanımına sunmaktayız.
83
Şuanda tüm yurt genelinde 4A Medikal ürünlerini satmakta ve yurtdışında 42
ülkeye ihracatını yapmaktayız.
Neden sterilisazyon?
Ailece tıbbi malzeme alanında hastanelerimize hizmet veriyorduk, üretime
karar vermek ve onun için yatırım yapmak ve istihdamda bulunmak oldukça
külfetli maliyetleri vardı. Üretim için seçimimizi yapmak zorundaydık.
Yurtdışından getirdiğimiz ürünlerden birini seçip üretime başlayacaktık ve
üretimi hiç olmayan bir ürün olmalıydı o da sterilizasyondu.
4A Medikal, ithalatçı, üretici ve ihracatçı bir firma. Bu 3 başlığın sizce
zorlukları ve kolaylıkları neler?
Üretebiliyor isek en iyi şekilde üretmeliyiz, sağlık tereddüt götürmez,
üretemiyor isek en iyisini getirmeliyiz, ithalat grubumuz, üretemediklerimizi 4A
markası ile yurtdışından konusunda en iyilerine ürettiriyor. Böylece
yurtdışından 4A markası getirdiklerimizi sadece iç piyasaya değil yurtdışına da
ihracatını yapabiliyoruz. En keyif verici olan ihracat yapabilmek. Her yeni bir
ülke ürünlerimizi kabul ettiğinde daha çok çalışma gereğini duyuyoruz.
Anlaşıldığı kadarı ile siz hep inşa eden tarafsınız. Sadece İthalat ve yurtiçi
pazarlama ile başlayıp şuanda 42 ülkeye ihracat yapan bir firma. Bu başarının
sırrı nedir?
Firmamızın temel prensibi; müşteriyi ihtiyaçları konusunda hiçbir zaman
bekletmemek. Gerek yurtiçinden gerekse yurtdışından gelen isteğe mümkün
olan en kısa sürede cevap vermek ve müşteriyi daima takip etmek. Önümüze
çıkan hiçbir engelde yılmadan yola devam etmek.
2011 yılını kısaca değerlendirsek yapmak istediklerinize ulaştınız mı?
Yılın ilk yarısında geçen seneki ihraç rakamlarımızı yakaladık. Allah çalışan her
arkadaşımızın yardımcısı olsun. Yılsonuna geldiğimizde hayırlı bir yılı geride
bırakalım.
Bundan sonraki hedefleriniz neler?
Gelecek yıllar için ürünlerimizin ihracatını yaptığımız birkaç ülkeden üretimde
ortak olma yönünde bize teklifler var. İlgili ülkelerin bizim için cazip olan yanı
etrafındaki ülkeler ile gümrük vergisi muhafiyetine sahip olmaları, bizim için bir
avantaj olabilir ama her şey Allah’ın takdiri.
84
4A Medical olarak sterilizasyon alanında faaliyet gösteriyorsunuz. Bunun
dışında başka yatırım yapmayı düşündüğünüz faaliyet alanları var mı?
4A‘yı kurmadan önce AYGÜN Cerrahi Aletlerin ürettiği ürünleri Türkiye pazarına
satıyorduk ve bu faaliyetlerimiz genişleyen bir şekilde hızla devam etmektedir.
Üretime başlamadan önce AYGÜN Cerrahi Aletlerin sahibi Sayın Mehmet
AYGÜN ve Ailesi, bize başarıları ile ilham vermiştir. Bu anlamda yıllardan beri
ortaklığını sürdürdüğümüz ailesine ve kendisine bir teşekkürü borç biliriz.
Şuanda ofisimizin 2 katı AYGUN Cerrahi Aletler Anonim Şirketi’nin Ankara Bölge
Satış Ofisi, 2 katı da 4A Medikal İth.İhr.Tic. yurtiçi ve yurtdışı pazarlamasıyla
faaliyet göstermektedir.
Ayrıca Gazi Mahallesi’ndeki eczanem ile asıl mesleğim olan eczacılığı da
sürdürmekteyim. Eczanem benim için hastalarımıza daha doğrusu misafirlerime
hizmeti gönül ile arkadaşlarımızla yapabildiğim bir kamu hizmet alanıdır.
Bunun yanı sıra, kişisel merakım olan bitkilere dair, Ankara-Cepa AVM ‘de ve
Gazi Mahallesi’nde Lokman Hekim mağazam faaliyet göstermektedir.
Fitoterapiye karşı olan ilgimden dolayı Lokman Hekim mağazalarını açtım, çok
yorulduğumda, huzur aradığımda kendimi Cepa’daki mağazamda buluyorum.
Bu kadar fazla işle uğraşmak yorucu olmuyor mu?
Asla! İşleyen demir paslanmaz. Daha fazla işlerle uğraşarak başarılı olduğumuzu
gördükçe güç topluyorum, bu bana büyük keyif veriyor.
Sizce başarılı bir yönetici hangi vasıflara sahip olmalıdır? Özeleştirinizi
yapmanızı istesek kendinizi yöneticilik konusunda değerlendirir misiniz?
Bence başarılı bir yönetici öncelikle "güven" vermelidir, güvenilir olmalıdır.
Güvenilir olmayı biraz daha açmak gerekirse, dürüst olmak, ahlaklı olmak, işini
iyi bilmek, iyi bir kafa yapısına sahip olmak, kısa ve uzun süreli perspektifleri iyi
düşünülebilmek, sosyal aktiviteler içinde olmak, ekip çalışması ve birliktelikleri
güven adına gerçekleştirmek, iş hayatında yapılan iş hakkında yorum yaparken,
işi yapan personelin kişiliğiyle uğraşmamak diye sıralayabiliriz. Ben öncelikle
hep güvenilir bir yönetici oldum. Bugün medikal sektöründe çok yüksek bir
personel devir işlemi varken, 4A Medikal’de personel devir hızı çok düşüktür.
Birlikte çalıştığım ekip arkadaşlarıma karşı her zaman güvenilir olmak benim
yöneticilikteki ilk prensibimdir.
85
Devrim Akçay‘ın en büyük hayali nedir?
Şu anda 4A Medikal ve Aygün Cerrahi Aletler olarak gerek yurtiçinde gerekse
yurtdışında bulunduğumuz noktadan çok daha başarılı halde olduğumuzu
görmek.
İşinizde pişmanlık duyduğunuz noktalar oldu mu?
İş hayatında insan ile çalışıyoruz, bazen çalışacağımız kişileri seçmek sizin
yetkilerinizde oluyor. Aklımda kalan; iyi olacağını düşünerek çalışmaya
başladığımız arkadaşlarımızın sonrasında insanlara olan güven duygumda
yarattığı tahribatlardır.
Aşağıdaki kelimeler size ne ifade ediyor?
-Kalite: İncelik, derin düşünme ve başarı
-Başarı: istenildiğinde olmaması gibi bir durum söz konusu değildir.
- Risk: Başarı
-Zorluk: Asla yılmamak
Kendinize vakit ayırabiliyor musunuz?
İş yoğunluğundan dolayı bazen ara versem de asla vazgeçemediğim sporumu
mutlaka yapmaya çalışıyorum. Sağlığımız için olmazsa olmazların başında
geldiğini düşünüyorum. Genelde pazar sabahları yürüyüşe çıkıyorum ve oğlumla
mümkün olduğu kadar vakit geçirmekten büyük keyif alıyorum.
Kısa bir cümle ile kendinizi ve şirketinizi anlatmanızı istesek…
İbadet ediyorsak kulluğumuz için, güveniyorsak bilinçli olduğumuz için,
toplandıysak bir yerde kolektif olduğumuz için; bu bizim ana felsefemiz.
86
Ankara’nın Patronları bu hafta bir diş hekimi –
işkadınını köşesine konuk etti. Dr. Güzin KIrsaçlıoğlu ile
diş hekimliği üzerine enine boyuna çok zevkli bir
söyleşi yaptık.
VELİ SARITOPRAK: Neden diş hekimi olmak istediniz? Bu tercih size mi aitti
yoksa tesadüfen mi oldunuz?
GÜZİN KIRSAÇLIOĞLU: Diş hekimliği mesleği benim üniversite sınavı girdiğim
yıllarda pek bilindik bir meslek değildi. O zamanlar fakülte mezunu diş
hekimlerinin yanı sıra “DİŞÇİ” denilen mahalle arasındaki çıraklıktan yetişen
kişilere diş yaptırılırdı. Bu nedenle diş hekimliği mesleği tıp hekimliğinden farklı
görülür üniversite sınav tercihinde tıp fakültesinin altında tercih olarak yazılır,
tıp hekimi olunmadı bari diş hekimi olunsun diye tercih edilirdi.
Birçok sınıf arkadaşım ya aile zoruyla gelmişti ya da bu şekilde puanları tuttuğu
için gelmişlerdi. Bu nedenle ilk yılında ayrılanlar oldu.
Benim de ailem doktor olmamı istiyordu. Hekimlik mesleği bana cazip
geliyordu; ama tam tercihimi yaparken bir diş hekimi abimin muayenehanesine
gittim. Benim için o muayenehane inanılmaz büyüleyiciydi. Herkes diş hekimi
muayenehanesinden korkar, ben adeta büyülendim. Teknolojik aletler, renkli
87
renkli ölçü maddeleri, dişinin ağrısıyla gelip gülerek çıkan insanları görünce işte
bu benim mesleğim dedim. Benim kliniğime bazen lise son sınıf öğrencileri
geliyor. Muayene odasına alıyorum. Gel beni izle diyorum. Benim mesleğimi
severek yaptığımı görenlerin kimisi mesleği sevip tercih ediyor. Kimisi de el
becerisine dayalı bir iş yaptığımız için ben bu işi yapamam diyor. Bu nedenle
mutlaka tercih edecekleri mesleği gidip uygulama alanında izlesinler.
Mesleğinizi hep çok severek mi yaptınız? Hiç zorlukları yok mu?
Olmaz olur mu? Bizim mesleğimiz ya bir hastane ortamında yani kamuda, ya
üniversitede
kariyer
yaparak
ya
da
muayenehanede
icra
ediliyor.Muayenehanecilik ki, bu benim alanım aslında çok keyifli çünkü sürekli
kendinizi geliştirdiğiniz bir ortam fakat muayenehanecilik aynı zamanda
işletmecilik bilgisi gerektiren bir alan. Diş hekimliği fakültesinde de bu konuda
herhangi bir eğitim yok. Üstelik 1926 yılında çıkmış “Tababeti Şuubat” diye
kanun zarfında değerlendirilen bir işletmeyiz. Hem ticaret haneyiz yani vergi
veriyoruz hem de diş hekimi muayenehanesi olarak doktor ticaret yapamaz,
reklam veremez, haksız rekabet edemez denen kanunlara tabiyiz. Bu nedenle
diş hekimliği girişimcilik konusunda sizi kısıtlandıran bir meslek. Web sayfası
tasarlatabiliyorsunuz; ama vaka fotoğraflarınız sergileyemiyorsunuz. Mezuniyet
sonrası aldığınız eğitimleri web sayfanızda yazamıyorsunuz. İlginç değil mi?
Biraz muayenehaneniz ve siz yalnızsınız. İşletmecilik anlamının da çok zorluklar
yaşadım. Bize diş hekimliği fakültesinde nasıl “diş yaparız” bunun dersleri
verildi. Ama bir çalışanı nasıl işe alırsın, ne kadar maaş vermelisin, stok nasıl
tutmalısın bunları biz hep “dene ve gör” sistemiyle öğrendik.
Ben fakülteden mezun oldum 1 yıl poliklinikte çalıştım. 1 yıl sonra kendi
muayenehanemi açtım. Vergi dairesindeki memurlar “23 yaşındaki bir diş
hekimine kim gider nasıl bir cesaret” diye sormuşlardı.
Fakülte yıllarında başarılı bir öğrenciydim, elim iyiydi arkadaşlarım bana çok hızlı
çalıştığım için “JETGİLLER” derdi. Kendime çok güveniyordum muayenemi
açarken hiç tereddüdüm yoktu. Ve ben daha 24 yaşındayken 1994 krizi çıktı.
Düşünün tüm malzemenin ithal olduğu bir sektörde bir sabah kalktık dolar,
mark 3 katı. 2000 krizi daha da ağırdı. Çünkü hastalarımızın yarısı işsiz kaldı.
Tutunmak ve ayakta kalabilmek için çok mücadele verdik. Benimle birlikte
muayenehanecilik yapan pek çok arkadaşım muayenehanesini kapattı.
Maalesef hala kapatanlar devam ediyor.
88
Diş hekimliği mesleğinin dünyada geldiği nokta nedir? Türkiye’deki gibi mi?
Muayenehaneler kapanıyor mu?
Her ülkenin ekonomisiyle bağlantılı olarak tabii ki muayenehanelerde bir
işletme olduğundan ülke ekonomisiyle paralel hareket ediyor. Bazı ülkeler de
sorunlar oluyordur fakat özellikle Avrupa da diş tedavileri pahalı olduğundan
Avrupa hastasını çeken yani diş turizmi yapan MAKEDONYA gibi ülkeler süper
durumda. Türkiye’de de bu konuda çalışan klinikler var ama hep kendi
çabalarıyla bir şeyler yapıyorlar. Bu nedenle SAĞLIK TRUZİMİ mutlaka
desteklenmeli.
Diş hekimliği teknolojisine bakarsak ben onu bilgisayar teknolojisine
benzetiyorum, müthiş gelişiyor.
Neler oluyor? Nasıl gelişimler var?
Dünya gelişiyor. İhtiyaçlar değişiyor ve şekilleniyor. Bir kere her şeyde bir
markalaşma var. Bu nedenle herkes kendini bir marka haline getiriyor. Artık
bireyler yüzlerine giden kendi imajını yansıtan gülümsemeler istiyorlar. 1970’li
yıllarda ABBA gibi ünlü bir grubun solistinin mikrofon ardındaki dişleri sarı ve
eğri olması yadırganmaz iken şimdi normal sıradan bir vatandaş bile ''Beni
yansıtan bana ait olan bir gülümseme istiyorum.” diyor.
Bu nedenle estetik diş hekimliği beyazlatma, lamina, gülüş tasarımı, pembe
estetik, Hollywood gülümsemesi gibi kavramlarla hayatımıza girdi.
Bunun öncüleri tabiî ki Amerika, İngiltere gibi ülkeler. Rekabet ortamında kişiler
meslekteki yeteneklerinin yanı sıra görüntüleriyle de yarışıyor. Yıllar önce bir
hastam İngiltere’de işe girmek istemiş dişlerini yaptırdıktan sonra seni işe
alabiliriz demişler. Niteliklerin tamam ama satış içindeki bir kişinin pozitif bir
gülümsemesi olmalı demişler. Hastamın yapacağı iş tekerlek satıcılığı olduğunu
düşünürseniz diş imajı ne kadar önemli düşünün. Hastamın dişlerini yaptık ve o
işe girdi.
Bir seçim öncesi bir politikacının dişleri danışanları tarafından mutlaka gözden
geçiriliyor. Ya da bir markanın yüzü, önce dişleriyle başlanıyor. Örneğin; hangi
kitleye hitap ediyor çocuksu spor kadınlar enerjik spor yapan markanın
gülümsemesi ve dişleri bu şekilde olmalı ve markayı desteklemeli yani ESTETİK
DİŞ HEKİMLİĞİ dünyada inanılmaz gelişti. Çünkü birçok ülkede koruyucu diş
89
hekimliği sayesinde artık diş çürükleri yok. Bu nedenle sektör bu yöne doğru
kaymış durumda.
Dış görünüş çok önemli, dişler bu kadar dış görüntüyü etkiliyor mu?
Elbette siz hiç dişleri bembeyaz ve güzel bir gülümsemeye sahip kötü çizgi film
karakteri gördünüz mü? Asabi bir karakter sivri sivri köşeli dişlere sahiptir. Yeni
dişlerini sinirden gıcırdatmış gibi kötü kalpli canilerin dişleri kırık dökük bakımsız
ve kirlidir.
Bizler aslında karşımızdaki kişiye baktığımızda, onu değerlendirdiğimizde
bilinçaltımızda kayıtlı karakterler vardır. Sivri dişlerden ürkeriz tıpkı aslanlardaki
gibi ön iki dişleri uzun tipleri sevimli buluruz. Tıpkı tavşanın ki gibi bu nedenle
birçok araştırmalar yapılmış diş şekilleri ve yüze verdiği anlamlarla ilgili, dişler
nasıl yapılmalı diye de araştırmalar yapılmış burna, kaşa, göze uyumu nasıl
olmalı, sarışın kişinin ne renk dişi olur, esmerin nasıl o kadar çok kriter ve
değerlendirme var ki.
İmplantlar hakkında ne düşünüyorsunuz? Güvenli tedaviler mi?
Her gün bu tip sorularla karşılaşıyoruz. İmplant düşer mi? Kemiğe zara verir mi?
Kanser yapar mı? Sinir de hasar yapar mı?
İmplant tedavileri artık diş tedavileri içerisinde başarısını ispat etmiş tedaviler.
Başarı oranı %99. Bunu araştırmacılar söylüyor. Ben birçok ülkede implant
fabrikası gezdim. Fabrikaların birçoğu küçük fabrika iken büyüyüp yeni büyük
fabrikalar olmuş. Düşünün implant demek ki bir 30 yıl daha popüler. Çünkü
hiçbir fabrika gelişimini kısa vade için yapmaz.
Peki implant neden bu kadar pahalı?
Aslında implant diğer tedavi yöntemleriyle aynı değerlendirildiğinde pahalı bir
yöntem değil ama ülkemiz için pahalı çünkü bu malzemelerin hepsi ithal yani
paramız hep yurtdışına gidiyor. Çünkü doğru düzgün yerli üretim yok. Sadece
birkaç firma var.
Dünyada diş hekimliği Estetik Diş Hekimliği yönünde gelişiyor. Çünkü koruyucu
hekimliği birçok ülkede oturmuş durumda. Ülkemizde de koruyucu diş hekimliği
gelişmeli. New York Üniversitesinde Estetik Diş Hekimliği kürsüsü var. Orada bir
90
master programına devam ediyorum. Bu nedenle üniversiteyi gezme, klinklerini
dolaşma şansım oluyor. Koruyucu diş hekimliğine o kadar önem veriyorlar ki
çocuklara düzenli olarak flour uygulaması yapıyorlar, koruyucular sürüyorlar,
dişlerde çapraşıklık oluşturmamaya özen gösteriyorlar. Çapraşıklık var ise
mutlaka ortodontik tedavi ile düzeltiyorlar. Bunlar bizde de yapılıyor ama hala
bizlerin yaptığı bir noktada bozulmuşu düzeltmek. Bir havuz düşünün bir
taraftan su dolduruyoruz bir taraftan havuzun dibindeki delik açık, biz
dolduruyoruz havuz bir türlü dolmuyor. Diş çürüyor biz dolgu yapıyoruz, diş
çürümeye devam ediyor biz o dişi kurtarmak için kanal yapıyoruz, diş gene
çürüyor kaplama yapıyoruz, diş kaplama altından çürüyor bu sefer çekip
implant yapıyoruz niye?
Niye?
Çünkü birey dişini fırçalamıyor. Yani bireyde diş fırçalama alışkanlığı yok yani biz
boşa çabalıyoruz. Bu nedenle bir proje başlatıyoruz GGYB ve TÜSİAV’ın ortak bir
projesi “DİŞLERİMİ FIRÇALIYORUM ÜLKEMİN EKONOMİSİ İÇİN” şöyle ki dişlerimi
fırçalar isem dişerim çürümez. Dolgu, kanal, kaplama, implant tedavilerinin
maliyetleri benim ve ülkemin cebinden çıkmaz.
Bu nedenle “DİŞLERİMİ FIRÇALIYORUM ÜLKEMİN EKONOMİSİ İÇİN”
91
Köşemize bu hafta genç bir profesyonel yönetici
hanımefendiyi konuk ettik. Koç grubunca işletilen butik
otellerden Çukurhan- Divan’ın zarif genel müdürü Sylwia
Dal’ la yaptığımız söyleşiyi beğenerek okuyacağınızı ümit
ediyoruz.
VELİ SARITOPRAK: Kendinizden biraz bahsedebilir misiniz?
SYLWIA DAL: Polonya’nın güzel şehirlerinden Bydgoszcz’de dünyaya geldim. 12
yıl profesyonel olarak voleybol oynadım. Üniversitenin ekonomi bölümünden
mezun olduktan sonra Royal CaribbeanCruise’da çalışmaya başladım ve böylece
iş anlamında kariyerim denizlerde başlamış oldu. İş deneyimimin çoğunu
gemilerde çalışarak edindim. 2010 senesinin Eylül ayında Divan Grubu’na
katılışımla Türkiye’ye taşındım. Divan Grubu’nun bir parçası olup Divan
Çukurhan gibi bir otelin işletme müdürü olmaktan da büyük bir onur
duyuyorum.
Kadın yönetici olmak nasıl, ne gibi zorluklar yaşadınız?
Divan ailesine katılan herkes çok özel, profesyonel ve başarılı. Dolayısıyla
gemilerden sonra bu ailenin bir parçası olarak kariyerime, Divan Çukurhan gibi
eşsiz güzelliğe ve özelliğe sahip bir otelde devam ettiğim için çok şanslıyım. Eylül
ayında işe ilk başladığım zaman biraz zorlayıcı oldu çünkü çalışanlarla benim
aramda dil büyük bir engel oldu. Fakat zaman geçtikte birbirimize alıştık,
92
beklentilerimiz ve çalışma tarzımıza aşina olduk. Şimdi Çukurhan benim evim
gibi ve burayı çok seviyorum.
Divan Çukurhan Otel ne zaman hizmet vermeye başladı?
Divan Çukurhan, tarihi yeniden yaşamak isteyen misafirlerine 2010 Ekim ayında
kapılarını açtı. Ankara’da 16. yüzyılın sonu 17. yüzyılın başında kervansaray
olarak inşa edilen tarihi Çukurhan, aslına sadık kalınarak restore edilip, butik
otel anlayışıyla misafirlerini ağırlamaya başladı.
Bu özel otelin tarihinden bahsedebilir misiniz?
16. yüzyılın sonu 17. yüzyılın başlarında tarihlenen hanın dışı kâgir, içi ahşap
karkastan yapılmış olup, çatısı kiremitle kaplanmıştır. Osmanlı döneminde
konaklama ve ticari fonksiyonları ile tipik bir şehir hanı olarak faaliyet gösteren
yapı, uzun yıllar ticari önemini korumuş, tiftik, yün, hububat, kuruyemiş, sebze,
vb. ürünlerin satıldığı birçok dükkâna ve iş yerine ev sahipliği yapmıştır.
1950 yılında çıkan yangında zarar gören han, yangının ardından yapılan onarım
çalışmaları sonrasında orijinal görünümünü büyük ölçüde kaybetmiş, 20. yy.
sonunda ise tamamen terk edilmiştir. Dünya Anıtlar Fonu tarafından hazırlanan
listede dünyanın kurtarılmayı bekleyen 100 anıt yapısı içerisinde yer alan
Çukurhan, 2006 yılı Ekim ayında Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı
bünyesinde faaliyet gösteren Çengelhan A.Ş. tarafından T.C. Başbakanlık
Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ankara Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nden “restore etişlet-devret” modeline göre kiralanmıştır. Ekim 2007’de başlayıp Mayıs 2010’a
kadar, yaklaşık 2,5 yıl süren restorasyon çalışmalarında han aslına sadık
kalınarak restore edilmiş, avlunun üzeri cam ile kapatılarak koruma altına
alınmıştır.
Otelden biraz bahsedebilir misiniz?
Ankara Kalesi’nde yer alan Divan Çukurhan, 19 özel odası ve tarihi dokusuna ek
olarak, misafirlerini Divan’ın yüksek hizmet kalitesi ile adeta tarihten günümüze
bir yolculuğa davet ediyor. Osmanlı’dan ilham alan özel bir mutfağa ve küçük,
üst düzey grupların ihtiyacına uygun toplantı olanağına sahiptir. Otelimiz tarihi
dokusunu koruyup Divan kalitesinde yüksek hizmet anlayışını benimseyerek
uluslararası Preferred Hotel Group tarafından Preferred Boutique kategorisinde
de yer almaya hak kazanmıştır.
Yiyecek ve içecek konusunda müşterilerinize neler sunuyorsunuz?
Otel içerisinde yer alan Avlu Restoran’da Divan’ın tecrübeli şefleri tarafından
hazırlanan Türk ve dünya mutfaklarından seçilmiş çok özel Divan lezzetleri,
tarihi yolculuklarında misafirlerimize eşlik eder. Yine otel içerisinde yer alan
tarihi Avlu Bar’da özel reçetelerle hazırlanan kokteyller ve seçkin şaraplar
misafirlerimizi bekler.
93
Ankaralı lezzet severlerin senelerdir müdavimi olduğu Rahmi Koç Müzesi
içerisinde yer alan Çengelhan Brasserie de, Divan Çukurhan’ın hemen yanında
yer alır ve 50 yıllık geleneksel Divan mutfağının lezzetleri Çengelhan
Brasserie’nin tarihi atmosferi eşliğinde denenebilir. Müze içerisinde yer alan
Çengelhan Bar’da da misafirlerimiz kahvelerini ya da içkilerini yudumlayıp
günün yorgunluğunu üzerlerinden atabilirler…
Divan Çukurhan’ın öne çıkan özelliği nelerdir?
Divan Çukurhan’ın öne çıkan özelliklerinden en önemlisi, toplamda 19 odadan
oluşması ve her odasının ayrı bir konsepte sahip olması. Bambu, Hint, İngiliz,
Osmanlı, Tibet, Venedik, Boğaz, Pekin, Kraliyet Odası gibi birbirinden farklı
mimari anlayışta tasarlanan bu odalar konuklarımıza ayrı dünyaların kapılarını
açıyor. Odaların içerisinde yer alan antika eşyaların her biri odanın konseptine
göre özenle seçilip tarihi bir atmosfer yaratılmıştır.
Otelinizde konaklayan misafirlerinizin geridönüşleri nasıl oluyor?
Otelimiz 16. yüzyıldan kalma, Ankara’nın tam kalbinde bulunan eski bir
kervansaray. Tarihi dokusuyla, dekorasyonu, özel antika detaylarıyla eşsiz bir
butik otel. Her odanın bir tarihi, bir ruhu var ve dolayısıyla bu otelimize gelen
bütün konukları çok etkiliyor.Çukurhan kapıdan girildiği anda atmosferiyle
misafirlerimizi adeta büyülüyor bu nedenle de hep çok güzel geri dönüşler
alıyoruz çok memnun ayrılıyorlar.
Otelinizde konuklarınıza kendilerini özel hisettirecek hizmetleriniz var mı?
Divan Çukurhan’da öncelikli amacımız her misafirimize kusursuz hizmet
vermektir. O nedenle her misafirimize kendilerini evlerindeymiş gibi
hissettirmeye özen gösteririz. Bir kadeh içkisi ya da bir fincan çayını alıp keyifli
ve rahatlatıcı zaman geçirmek isteyen misafirlerimiz için “first edition”
kitapların olduğu çok özel bir kütüphanemiz ve tüm ekipmana sahip harika bir
fitness merkezimiz var.
Sizce Ankara turizmde nasıl bir marka?
Ankara bir bürokrasi şehri ve turistleri cezbeden, buraya gelmelerini sağlayan
çok fazla etken söz konusu değil. Umarım ki özellikle Ulus ve Kale çevresi bu
başlayan renovasyonlarla iyi ve kaliteli yaşam alanlarına dönüştürülür ve artık
Ankara da turizm için artık daha da önemli bir marka haline gelerek önemli
şehirler arasında yer alır.
94
Bu hafta köşemize çok önemli bir yöneticiyi konuk ediyoruz. Dr.
Mehmet Küçük; sadece Ankara’nın değil, tüm Türkiye’nin tütün ve
alkol piyasasının patronu. Eski adı Tekel Genel Müdürlüğü olan
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun genç, sempatik ve
sıcakkanlı başkanı ile çok yararlı bir röportaj yaptık. Dr. Mehmet
Küçük, son derece mütevazi, çok çalışkan ve konusuna vakıf bir
yönetici…
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
DR. MEHMET KÜÇÜK: 1964 Samsun Bafra doğumluyum. İ l k ve orta öğrenimimi
memleketimde tamamladım. Daha sonra Ondokuzmayıs Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bölümünden 1988 yılında mezun oldum.
Yüksek Lisansımı Ondokuzmayıs Üniversitesi, Doktora çalışmalarımı ise Ankara
Üniversitesinde tamamladım.
Meslek hayatıma 1989 yılında gıda sektöründe faaliyette bulunan özel bir
şirkette Kalite Kontrol Müdürü olarak başladım. Daha sonra akademik hayata
atıldım ve önce Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği
Bölümünde daha sonra ise Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda
Mühendisliği Bölümünde Araştırma Görevlisi olarak çalıştım. Doktora
sonrasında 2004 Mayıs ayında TAPDK'da göreve başladım. 2004-2006 y ı l l a r ı
arasında TAPDK Araştırma Enstitüleri ve Bilişim Dairesi Başkanlığında Sektör
95
Uzmanı, 2006-2007 arasında ise Alkollü İçkiler Piyasası Dairesi Başkanlığı Grup
Başkanı olarak görev yaptım. 25 Eylül 2007 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı ile
TAPDK Kurul Üyeliğine Başkan Vekili olarak atandım. Akabinde 12 Mayıs 2009
tarihinden bu yana Kurum Başkanlığı görevini yürütmekteyim.Evli ve 2 çocuk
babasıyım.
TAPDK hakkında neler söylersiniz?Kuruluş amacı?
Tütün ve alkol piyasaları, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de "DuyarlıHassas Kamusal Alan"lar arasında sayılmaktadır. Bu durumun üç temel nedeni
bulunmaktadır:
Piyasaların ekonomik-ticari büyüklüğü
Yüksek vergi gelirleri
Ürünlerin, kamu güvenliği ve esenliği i l e birey ve toplum sağlığına etkileri.
Tütün ve alkol piyasaları birçok ülkede uzun y ı l l a r devlet tekelinde
yönetilmiştir. Serbest piyasa ekonomisine göre yeniden yapılandırılmaları
sürecinde ise teknik ve uzman kuruluşlarca düzenlenmeleri ve denetlenmeleri
esası benimsenmiştir. TAPDK da, Türkiye'de devlet tekelinin kaldırıldığı tütün ve
alkol piyasalarını düzenlemek ve denetlemek üzere 4733 sayılı Kanun'la
kurulmuş, 2002 yılında faaliyete başlamıştır.
TAPDK idari ve mali özerkliğe sahip olup merkezi idareden bağımsız statüde
kamu kurumudur. Kurum, merkezi idare ile ilişkilerini sağlamak üzere Gıda
Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile ilişkilendirilmiştir.
Kurumun organizasyon yapısı?
Kurumun merkezi Ankara'dadır. Ayrıca, tütün ve tütün mamulleri piyasalarında
faaliyet gösteren firmaların büyük bir çoğunluğunun faaliyette bulunduğu İzmir
ilinde b i r İrtibat Bürosu bulunmaktadır.
Kurum; Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu i l e Başkanlık Teşkilatından
(hizmet birimlerinden) oluşur. Kurum Başkanı aynı zamanda Kurul'un da
Başkanıdır.
96
TAPDK; görev ve yetkilerini, kendi sorumluluğu altında ve en üst düzeyde karar
alma yetkisini haiz olan Kurul'un kararları çerçevesinde bağımsız olarak icra
eder. Kuruma ait 322 adet personel kadrosu bulunmakta olup Kurumda Mayıs
2012 itibarıyla 170 personel istihdam edilmektedir. Kurum personelinin 79'u
meslek personeli statüsündeki Uzmanlardan, kalan kısmı ise yöneticiler ile diğer
idari personelden oluşmaktadır. İzmir İrtibat Bürosunda ise 9 Uzman personel
görev yapmaktadır.
Kurumun misyonu ve vizyonu nedir?
Kurumun misyonu; uzun yıllar kamu tekeli altında yönetilmiş olan, ülke
ekonomisi ve kamu sağlığı açısından stratejik önemde, duyarlı kamusal alan
olarak görülen ve eksik rekabet kurallarının işlediği tütün, tütün mamulleri,
alkol ve alkollü içki piyasalarının, sosyal değerlerin korunması suretiyle
düzenlenmesi ve denetlenmesi (regülasyonu) fonksiyonunu icra etmektir.
TAPDK'nın piyasa düzenleme ve denetleme fonksiyonu, "iktisadi regülasyon"
olarak nitelendirilen piyasaların aksaklıklarını önleme ve piyasa etkinliğini
geliştirmeye yönelik faaliyetleri, "sosyal regülasyon" olarak ifade edilen
toplumda yaşayan bireylerin haklarını korumaya ve refahını artırmaya yönelik
faaliyetleri ve "idari regülasyon" şeklinde nitelenen devletin müdahil olduğu
işlemlerin ne şekilde gerçekleşeceğine ilişkin kurallar bütününe ilişkin
faaliyetleri kapsamaktadır.
Kurumun Vizyonu: 4733 sayılı Kanun ile Kuruma verilen görevler çerçevesinde;
güvenli, rekabetçi, ülke ekonomisine azami düzeyde katkıda bulunan, kamu
sağlığı ve esenliğinin gözetildiği bir piyasa yapısının oluşturulması ve
sürdürülebilirliğinin sağlanması temel hedefi ve hakkaniyet, etkinlik, şeffaflık ve
hesap verilebilirlik ilkeleri çerçevesinde piyasa kurallarının belirlenmesi,
piyasanın ihtiyaç duyduğu mekanizmaların kurulması ve işletilmesi, özellikle
izlenebilir ve kayıtlı bir piyasa yapısı oluşturulması, haksız rekabet oluşturacak
f i i ll e ri engelleyerek rekabetçi bir piyasa temini suretiyle piyasa düzenlenme
ve denetleme görevini yerine getirmektir.
TAPDK; görev alanındaki ürünlerin tüketiminden kaynaklanan kamusal,
toplumsal ya da tıbbi nitelikteki her türlü zararlı etkileri önleyecek
düzenlemeleri yapmak suretiyle tütün ve alkol piyasalarındaki müteşebbislerin
uyacakları kuralları belirlemek görevini; ekonomik ve özel çıkarlarla toplumsal
97
çıkarlar arasındaki hassas dengenin kurulması ve korunması ile Anayasal
hükümler, yerel mevzuat ve uluslararası yükümlülükler arasındaki uyumun
sağlanması bakış açısıyla yerine getirmektedir.
TAPDK nasıl çalışıyor? Kurumun çalışma usulleri? Tütün, tütün mamulü
işleme veya alkol ve alkollü içki üretim ve pazarlaması yapmak isteyen
firmalar öncelikle size mi başvuruyor? Siz bu firmaları nasıl
yönlendiriyorsunuz?
TAPDK'nın görev alanında sizin de belirttiğiniz gibi dört farklı piyasa
bulunmaktadır. Bunlar tütün, tütün mamulleri, alkol (etil alkol-metanol) ve
alkollü içkiler piyasalarıdır. Bu piyasalardaki tüm ticari faaliyetlerin kayıt altına
alınması, izlenmesi ve denetiminin sağlanması Kurumun temel görevidir. Bu
bağlamda; üretim tesislerinin kurulması, kurulmuş tesislerin faaliyet, proje
tadilatı, devir işlemleri, yer değişikliği ile kapatılması, bu piyasalara özgü
ürünlerin üretimi, ithalatı veya ihracatı için uygunluk veya izin verilmesi,
piyasada ürünlerin toptan veya perakende satış izin belgelerinin verilmesi ve
piyasa koşullarının belirlenmesi TAPDK'nın görev alanındadır. Yani
anlayacağınız yukarda bahsettiğim sektörlerle ilgili hemen hemen tüm iş ve
işlemler kurumumuz tarafından bizzat yürütülmektedir.
Tüm bu görevlerin ifasında TAPDK'ya ait bu yetkiler Kurumun karar organı Kurul
tarafından kullanılmaktadır.
Örnek olarak konuya sorunuz özelinde bakarsak; öncelikle 4733 sayılı Kanun
olmak üzere, Kuruma görev ve yetki veren ilgili yasalar ile Kurul tarafından
oluşturulan yönetmelik, tebliğ, düzenleyici kurul kararı gibi ikincil mevzuatla
belirlenen sektörel düzenlemeler kapsamında; tütün işleme tesisi kurmak
isteyenlerin önceden Kurumumuzdan faaliyet uygunluk belgesi almaları
gerekmektedir. Bu kapsamda ilgili diğer yasal yükümlülüklerini yerine getiren
gerçek veya tüzel kişilerin başvuruları Kurum mevzuatı açısından da
değerlendirilmekte ve başvuruları sonuçlandırılmaktadır. Tütün piyasasına
ilişkin olarak; tütün tohumunun taşınması, ithali, ihracı ile tütün üretimi, üretici
tütünlerinin alım-satımı, denklenmesi, tütünlerin işlenmesi, depolanması,
bakımı, nakledilmesi, iç ticareti, standartlara uygun tütünlerin ihracı ve tütün
ithali, tütün işleme tesislerinin faaliyet, proje tadilatı, yer değişikliği ile
kapatılması, her türlü devir işlemleri, işleme tesislerinde kullanılan makinelerin
ülke dışına çıkarılması ve ithalatına ilişkin koşulların belirlenmesine ve bu
98
konularda uygunluk belgesi veya izin verilmesi gibi faaliyetler de bu kapsamda
düzenlemelere tabidir. Tütün mamullerinde ise, üretim yapmak için tesis
kurmak isteyenler Kurumumuzdan sırasıyla; Tesis Kurma İzni, Üretim ve
Faaliyet İzni, ürettikleri ürünü piyasaya arz edebilmek için ise mamulat çeşidi
bazında Piyasaya Arz Uygunluk Belgesi almak zorundadırlar.
Dünyada alkol üretiminde yerimiz nasıl?
Dünyada alkol üretimi artarak devam etmektedir. Özellikle yenilenebilir enerji
kaynağı olarak alkolün her geçen gün önemi artmaktadır. Bu açıdan
bakıldığında ülkemiz alkol üretiminde dünya sıralamasında alt sıralarda yer
almasına karşın zaman içinde alkol üretimi dünyaya paralel olarak ülkemizde
de artış göstereceği tahmin edilmektedir.
2009 yılında 28 milyon Litre mA(mutlak alkol) olan Türkiye’deki etil alkol
üretimi, sektöre yakıt biyoetanolü firmalarının da girmesi ile 2011 yılında 65
milyon Litre mA’ya ulaşmıştır.
Piyasaya akaryakıt olarak arz edilen benzin türlerine, 1 Ocak 2013 tarihinden
itibaren % 2, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren de en az % 3 oranında yerli tarım
ürünlerinden üretilmiş etil alkol katılması zorunlu olacağından, ülkemizdeki etil
alkol üretiminin hızla artması beklenmektedir.
Tütün mamulleri ve alkollü içkiler sektörlerinin ekonomik büyüklüğü hakkında
bilgi verir misiniz?
Tütün mamulleri birim paket perakende satış fiyatı üzerinden 2010 yılı hasılası
yaklaşık 24 milyar Türk Lirası, 2011 yılında ise yine yaklaşık 24,5 milyar Türk
Lirası olarak gerçekleşmiştir. Elde edilen hasılanın yaklaşık %81’i ÖTV ve KDV
olarak tahsil edilmektedir. Yani sektörün devlete ÖTV ve KDV’den yıllık yaklaşık
olarak 20 milyar TL. katkısı bulunmaktadır. Türkiye tütün mamullerinden elde
edilen ÖTV’nin vergisel büyüklüğü akaryakıt sektöründen sonra en önemli gelir
kalemini oluşturmaktadır. Öte yandan Türkiye’de alkollü içki piyasasının
büyüklüğü 2011 yılı verilerine göre 8 milyar TL. civarında olup devletin alkollü
içkilerden elde ettiği dolaylı vergi geliri 3.8 milyar TL’yi bulmaktadır.
Tütün üretiminde Türkiye'yi dünya tütün üreticisi diğer ülkelerle kıyaslar
mısınız?
2010 ürün yılı toplam dünya tütün üretimi (2011 yılında alınan) FAO
verilerine göre 7.113.966 ton olarak gerçekleşmiştir. Bu miktarın %42 'si olan
99
3.0005.753 ton Çin tarafından üretilmiş, Çin'i 780.942 tonluk üretimle
Brezilya ve 755.500 tonluk üretimle Hindistan izlemiştir. Sıralamada, 2009
yılına kadar üretici ülkeler arasında ilk 10'da yer alan Türkiye ise 2009 ve
2010 yılında gerçekleştirdiği üretim miktarları ile ilk 10 ülke arasındaki yerini
kaybetmiş, 2009 yılında l1.liğe 2010 yılında ise 17.liğe gerilemiştir. Ancak,
Dünyada üretilen belli başlı tütün çeşitlerimizden birisi olan Oryantal (şark
tipi) tütün üretiminde ülkemiz çok önemli bir yere sahiptir.
Tütün ve alkol mevzuatı AB üyesi ülkelerden mi uyarlandı?
Yasalarla TAPDK’ya verilen görev ve sorumluluklar çerçevesinde, tütün ve alkol
mevzuatının hazırlanmasında; sivil toplum kuruluşları, sektör aktörleri ve ilgili
kamu kuruluşlarının görüşlerinin yanı sıra uluslararası mevzuat, uluslararası
toplumda kabul gören ilke ve stratejiler ile bazı ülke uygulamaları dikkate
alınmaktadır.
Bahsedilen mevzuatın hazırlanmasında Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü
Çerçeve Sözleşmesi (TKÇS) gibi uluslararası düzenlemeler de dikkate alınmıştır.
Mevzuat oluşturmada ayrıca, modern ve gelişmiş birçok ülke mevzuatı da
incelenerek iyi uygulamalar örnek alınmıştır.
Başka hangi ülkelerde tütün ve alkol piyasaları kontrol ediliyor?
Tütün ve alkol piyasaları, dünya genelinde düzenleme ve denetim kavramlarının
en sıklıkla kullanıldığı piyasaların başında gelmektedir. Tütün ve alkol piyasaları;
bir yandan ürünlerin kamu güvenliği ve esenliği i l e birey ve toplum sağlığına
etkileri nedeniyle kamu sosyal sorumluluğunu ön plana çıkarmakta, öte yandan
piyasaların büyüklüğü nedeniyle hem yüksek vergi gelirleri hem de yüksek
ekonomik getiri sağlaması yönü ile gündeme gelmektedir.
Bu bakış açılarına göre dünyada tütün ve alkol piyasalarının düzenlenmesinde 2
farklı yaklaşım görmekteyiz. Bu piyasalara yönelik sosyal düzenlemelerin
genellikle sağlık otoritelerine bırakıldığı (Örneğin Kanada’da Health Canada ve
Brezilya’da ANVISA), piyasa düzenlemelerinin ise mali otoritelerce takip edildiği
görülmektedir (Fransa ve ABD de olduğu gibi).
Bunun dışında bazı ülkelerde münhasıran alkol veya tütün piyasalarından birine
özgü ayrı bir kurumsal yapılanmaya gidilmektedir. Bunun örneklerini sayacak
olursak; İsviçre Alkol Kurulu (SAB), Teksas Alkollü İçkiler Komisyonu, Ontario İçki
ve Kumar Komisyonu (Kanada), Saskatchewan İçki ve Kumar Otoritesi (Kanada),
İsveç Alkol Kurulu, Hindistan Tütün Kurulu, Pakistan Tütün Kurulu, Güney
Karolayna Tütün Kurulu ve Maryland Eyaleti Tütün Kurumu gibi.
TAPDK ise hem tütün hem de alkol piyasalarını aynı çatı altına düzenleyen yapısı
ile dünyada ilk ve tek olma özelliğini taşımaktadır. Yine Kurumumuzu münferit
100
kılan diğer bir husus da ekonomik ve idari yönden merkezi otoriteden özerk
yapıda bulunmasıdır. TAPDK’yı emsallerinden ayıran esas önemli husus ise
sosyal düzenleme (regülasyon) yetkisinin yasa ile tanınmasıdır.
TAPDK’nın iktisadi ve idari regülasyonların yanı sıra sosyal regülasyon görevi
çerçevesinde yaptığı başarılı çalışmalar neticesinde Dünya Sağlık Örgütü
tarafından “best practise” (en iyi uygulama) adayı olarak değerlendirilmektedir.
Bu anlamda son olarak TAPDK tarafından hayata geçirilen tütün mamulleri
paketlerinde uygulanan birleşik uyarılar (resimli sağlık uyarıları) uygulamaları,
Kasım 2011’de yapılan Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi Çalıştayı’nda
alanında Avrupa’nın en iyi uygulama örneği olarak ilan edilmiştir.
Uluslararası alandaki başarılı ve etkin çalışmalarıyla TAPDK, dünyada tütün ve
alkol kontrolü konusunda önde gelen kurumlar arasında sayılmaktadır.
101
Ankara’nın Patronları bu hafta genç ve başarılı bir kadın
hastalıkları ve doğum uzmanını olan Dr. Gökçen
Erdoğan’ı konuk ediyor.
VELİ SARITOPRAK: Dr. Gökçen Erdoğan’ı biraz tanıyabilir miyiz?
GÖKÇEN ERDOĞAN: 1976 doğumluyum ve kendimi bildim bileli doktor olmak
fikri vücudumun her zerresine kazınmıştı, Doktor olan halam, amcam, teyzem,
dayım, sanki ailemizin devamı için bu yükü omzuma yerleştirmişlerdi.
Arkadaşlarım tıp fakültesi son sınıfta doğum yaptırmaya başlarken ben zaten
üniversite birinci sınıfta halamın karşısına geçer ameliyat yapardım. Sonunda
kadın hastalıkları ve doğum uzmanı oldum. Türkiye’nin bu konuda tek
diyebileceğim hastanesi olan Zekai Tahir Burak’ta hekimliğe başladım. Bir
dönem sonra bu alan bana az gelmeye başladı, arayışa girdim, daha farklı ve en
önemlisi de mesleğime destek olarak onu ileri götürmemi, kendimi geliştirmemi
sağlayacak ne yapabilirdim.
Devlet hastanesinden ayrıldım, kendi kanatlarımla uçmak fikri daha cazipti
çünkü. Belki de diğer hekim arkadaşlarımdan beni ayıracak seçimlerimden biri
de bu; altın bileziğimi koluma taktım ama durmadım, devam ettim. Türkiye’de
hala tabu olduğunu düşündüğüm cinsellik üzerinde çalışmalara başladım ve
insanların aile hayatını kurtaracak bir kişi olduğum fikrini savunarak tüm
savaşım gücümle hala bu konuda uğraşıyorum. Kliniğimizde ekibimle beraber ki
asla haklarını ödeyemem; çocuk doğurtuyoruz, çocuğu olmayanlara yardımcı
102
oluyoruz, ameliyatlarımızı yapıyoruz, aile olamayan kişilerin cinsel sorunlarını
çözümlüyor, yol haritası çiziyoruz yani hayatlarını kolaylaştırıyoruz.
Ne mutlu bana ki bu ülkenin seçilmiş bir şehrinde hizmet veriyorum. İş kadını
kimliğim asla hekimliğimin önüne geçmeyecek elbette fakat evet ben bir iş
kadınıyım. İstihdam ettiklerimle, içinde bulunduğum oluşumlarla, mensubu
bulunduğum aileyle. Bunu son derece onur verici buluyorum.
Ayrıca patronluğumun en işçi yanı ise anne olmak, ben Derin’le Kuzey’in
annesiyim, patronken işçi, işçiyken patronum.
İçinde bulunduğunuz oluşumlardan biraz bahsedebilir misiniz?
Sivil toplum örgütlerine girmekteki en önemli amacım şuydu: bir hekim ev,
muayenehane ve ameliyathane üçlüsünün dışında da var olabilir, sadece
hastaya değil, insana yardım edebilir, eğlenebilir, sosyalleşebilir ve bunu çok
yoğun iş temposunun arasına eğer gerçekten isterse sıkıştırabilir, bunu
deneyimlemek ve kanıtlamak. Genç Girişim ve Yönetişim Derneği, ANGİAD,
TÜGİAD gibi bilimsel olmayan derneklerde aktif olmamak kaydıyla, Türk
Jinekoloji, ADOLESAN, Menopoz ve Maternal ve Fetal Tıp derneklerinde bilimsel
bir amaca hizmet ederek ve de aktif olarak görev alıyorum. Yani hem işte hem
de derneklerde var olabiliyorum. Tam da toplantılarımın ortasında acil bir
hastam için hastaneye gitmek zorunda kalabiliyorum; ama artık tüm dostlarım
bunu hoş karşılıyorlar, bunun kanıksanması bile önemli bir adımdır öyle değil
mi? Doktorluğun ve de onların nazarında benim cilvem olarak kabul görüyor
artık bu.
Diğer Ankara patronlarından farklı olarak kadın olmak üzerine sıklıkla vurgu
yapan bir isimsiniz. Bunun özel bir nedeni var mı? İş dünyasında kadınları
sönük mü buluyorsunuz?
Kadınları son derece cüretkar ve başarılı buluyorum. Ben etrafta onların
başarılarının altını çizmeye gerçekten gönüllü erkeklerden çok fazla
göremiyorum. Ve bu noktada kendisi de başarılı bir iş adamı olan eşim Ufuk
Erdoğan’a teşekkür etmeden olmaz. Daima beni desteklediği ve her atılımımda
kararlarıma saygı duyduğu, eleştirilerini esirgemediği için.
Yüreklendirilmemek. Kadınların genel sorunu bu. Asla feminist bir yaklaşımdan
bahsetmiyorum. Ben her şeyden önce bir kadın sağlık merkezi sahibi olarak
dünyaya yeni canlar getirmenin hazzını tatmış biriyim. Toplumu şekillendirmeye
elinin hamuruyla her iki açıdan da karışmış bir kadınım. Gururlanmayıp da ne
yapayım! Derin’le Kuzey’in annesiyim ama elime doğmuş binlerce bebek var.
Dolayısıyla da yoktan var etmek elbette öncelikle Yaratıcımızın işi fakat kadının
sahip olduğu en büyük özellik doğurganlık. Ben inanmıyorum ki saatlerce can
103
acısından koridorlarda sesi yankılanan ve 9 ay karnında taşıdığı bebeği dünyaya
getirdikten sonra gülümseyerek her şeyi unutan bir kadın, iş dünyasında başarılı
olamasın. Bu imkânsız. İstemesi yeterli. Ben çok istedim, çok istiyorum.
Cinsel terapist kimliğiniz de bir kadın patron olarak öne çıkmanızda etkili oldu
mu? Bunu neden seçtiniz?
Bir insanın sağlığının içinde, insanı üremeye götüren yolun sağlığı olmazsa olur
mu? Asla olmaz. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı olarak çıktığım yolda çok
tatsız bir gerçekle pek çok hastamda karşılaştım: rahim ağzı kanseri. Bu hastalık
ölümlerle sonuçlanan bir hastalık ya da doğurganlığı bitiriyor. Rahim ağzı
kanserinin sebeplerine gidin işte orda devreye giriyor cinsel sağlık. Bunlar
birbirinden bağımsız şeyler değil.
Kadını bir holding gibi düşünün, holding kelime anlamı olarak tutmaktan geliyor,
iş dünyasında kapitali ve iş gücünü elinde tutandır ve ortakları da holding
ortakları olarak anılır. Kadın, kapitali ve iş gücünü yani insanın ham maddesini
ve doğurganlığını elinde tutuyor. Pek çok ortağı var çocukları, eşi, geniş ailesi…
Biz kadınlar birer patronuz. Kimilerimiz işi ileri götürdük o kadar.
Eklemek isterim ki cinsel sağlıktan kasıt elbette sadece biyolojik sağlık değil.
Ruhsal sorunlar cinsel sorunların da tetikleyicisi. Dolayısıyla da cinsel terapi tam
olarak da mesleğimin bir parçası. Ve de içimdeki patronun.
Sosyal içerikli yaklaşımlarınız başarınızı kamçılamış görünüyor. Peki hayata
geçirmek istediğiniz projeleriniz var mı?
Yapmak istediğim çok şey var. Şu ana dek neredeyse hiç boş durmadım.
Kliniğimden derneklere, evime aileme, çalışmalarım için başta İstanbul olmak
üzere Türkiye’nin pek çok şehrine uzandım. Böyle de devam edecek şüphesiz.
Sadece kadın odaklı değil toplum sağlığı odaklı evet belki biraz kadın duruşlu
projelerim var. Maalesef ülkenin her yerine imkânlar eşit olarak gidemiyor. Her
kadın aynı oranda bilinçli değil. Elimden gelse bütün evlerin pencerelerinden
başımı uzatabilmek isterdim. İşte bunu da televizyon ya da gazete aracılığıyla
yapabiliyorum. Medyayı bu anlamda çok önemsiyorum. Her kesimden insanı
aydınlatabilmek için profesyonel bir basın çalışması gerçekleştiriyorum. Bu
imkânları doğru kullanabilmem için bana danışmanlık yapan bir ajansım var.
Adımlarımı doğru atarak daha fazla insana ulaşmak ve benle meslektaşlarım
buradayız demek istiyorum.
Elbette lojistik anlamında destek almamızla, bizden büyük sivil toplum
kuruluşlarının, siyasi otoritelerin ve de ilgili kuruluşların da yanımızda yer
almalarıyla hayata geçirilmeyi bekleyen üzerinde düşündüğümüz, ürettiğimiz ve
104
sonuçlarıyla ilgili
projelerimiz var.
olarak
heyecanlandığımız
önemli
sosyal
sorumluluk
Böylesine sıcak bir yaklaşımdan sonra aklıma gelen son soru nasıl bir
patronsunuz?
Kuralları olan ama esnetme konusunda inat ve gurur yapmayan, şartları analiz
etmeye inanan ve sanırım biraz da eğlenceli bir patronum. Hayatta en çok
motivasyonun gücüne inanırım dersem yalan olmaz. Bir cinsel terapist olarak
yatakta da en çok bunun gücüne inanırım hatta. Çalışanlarım, benimle
çalışmaya istekli olmalı ve kendilerini bulundukları yere ait hissetmeliler,
kendilerine ait alanları ve eşyaları olmalıdır. Birlikte yapmaktan keyif aldığımız
aktivitelerimiz ve sınırları aşmadan birbirimize verdiğimiz sırlar. Bütün bunları
yaparken gardımı düşürmediğim bir gerçek, sonuçta orası ticari olarak da
tescillendiği üzere aynı zamanda bir iş yeri. Fakat insana dair en önemli vazifeyi
yerine getiren, bir insanın ilk kalp atışlarının duyulduğu bir iş yeri. Bunun
naifliğini taşımıyoruz dersem yalan olur. Aile olmaya inanırım ben. Ailemleyim.
Belki ailenin reisiyim evet, herkese hak ettiği ekmeği vermekle yükümlüyüm.
Fakat hiç unutmuyorum ki iş kadınlığı kimliğimin üzerime her geçen gün biraz
daha yapışması için gerekli motivasyonu verenlerdendir benim çalışanlarım.
Çalışanlarıma, meslektaşlarıma, hastalarıma, aileme ve şu an sayamasam da
yükselişimde etkisi olan her şeye çok değer veriyorum.
105
Bu hafta çağdaş tıbbın estetik cerrahi dalında uzmanlaşmış
ve başkentte bu konuda marka olmuş bir doktor işadamı
köşemize konuk oldu. Dr. Mehmet Ketene’ye estetik
cerrahi ile ilgili her şeyi sorduk ve cevaplarını aldık.
VELİ SARITOPRAK: Sizi ve firmanızı tanıyabilir miyiz?
DR. MEHMET KETENE: 1960 yılında Kerkük’te doğdum. 1985 yılında Ankara
Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldum. 1987 yılında Ankara Üniversitesi
Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Ana Bilim Dalı’nda ihtisasa başladım. Bu
bölümden 1993 yılında uzmanlığımı aldım. 1993 Eylül ayında ECM Estetik
Cerrahi Merkezini kurdum. 1993-1999 yılları arasında Sevgi Hastanesi’nde
Plastik Cerrahi Bölümünü faaliyete geçirdim. 2007 yılına kadar serbest olarak
çalışmalarda bulundum. 2007 yılından itibaren ECM Plastik ve Rekonstrüktif
Cerrahi Dal Merkezi’nde uzman doktor olarak görevime devam
etmekteyim.ECM dört katlı, 1.645 m² kapalı alanda kurulu, ameliyathanesi
bulunan 10 yataklı bir komplekstir. 7 gün 24 saat acil hizmeti vermektedir.
Merkezde; benimle birlikte 3 plastik ve rekonstrüktif cerrah, 1 anestezi uzmanı,
5 hemşire, 1 güzellik uzmanı, 1 idari, 3 teknik personel görev yapmaktadır.
Kliniğimizde tüm estetik cerrahi ameliyatları (meme büyütme ve küçültme,
burun ameliyatı, karın germe, göz kapağı estetiği, yağ alma, yüz germe, saç
ekimi), rekonstrüktif cerrahi ameliyatları, lazer epilasyon, botox ve dolgu
uygulamaları, cilt bakımı, peeling, PRP ve zayıflama işlemleri yapılmaktadır. Evli
ve iki çocuk sahibiyim. Arapça ve İngilizce bilmekteyim.
106
Plastik ve rekonstrüktif cerrahi nedir?
Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi 2. Dünya Savaşı sonrası gelişen bir daldır.
İsminden de anlaşılacağı gibi güzelleşme, iyileştirme ve tamir cerrahilerini
kapsamaktadır. Estetik cerrahi; meme büyütme ve küçültme, burun ameliyatı,
karın germe, göz kapağı estetiği, yağ alma, yüz germe, kulak estetiği, saç ekimi
operasyonlarını, rekonstrüktif cerrahi ise doğumsal kusurlar (anomaliler), yanık,
deri kanserleri ve yüz travmalarını kapsar.
İnsanlar neden estetik ameliyata gerek duyarlar?
İnsanların ruh sağlığını etkileyen faktörlerden birisi de fiziksel görünümleridir.
Kişi giyimine, saçına önem verdiği gibi bedenine de önem vermektedir. Bu
operasyonlar kişinin bedeninde beğenmediği bölgeleri düzettirerek kendisini
daha iyi hissetmesini sağlamaktadır. Kendisini daha iyi hisseden kişinin özgüveni
artmakta, bu da hayat başarısını arttırmaktadır.
Estetik ve plastik cerrahide risk var mıdır? Yanlış ameliyatlar ne gibi sıkıntılar
doğurur?
Tüm cerrahi işlemlerde olduğu gibi estetik operasyonlarda da komplikasyon
riski vardır. Operasyondan önce hastaya olabilecek komplikasyonlar hakkında
bilgi verilir ve onayı alınır. Plastik cerrahi hastalarının beklentileri diğer cerrahi
hastalarından daha farklıdır. Örneğin apandisit ameliyatı olan hastanın
görmediği bir organı alınır. Ancak plastik cerrahi dış görünüşle ilgilidir. Hasta
hayal ettiği gibi görünmek beklentisi içerisindedir. Tabii burada kumaş
önemlidir. Kumaş yeterli olmazsa istediğiniz elbiseyi dikemediğiniz gibi,
hastanın düzelttirmek istediği organının durumu da sonucu etkilemektedir.
Cerrah var olanı en iyi şekilde düzeltmeye çalışmalıdır. Plastik cerrahide
hastanın hoşnutsuzluğu en önemli komplikasyon olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yanlış ameliyat ise genelde ehil olmayan hekimler tarafından, uygun olmayan
koşullarda yapılan ameliyatlardır. Örneğin günümüzde saç ekimi, uzman
olmayan hekimler tarafından, muayenehane koşullarında yapılmaktadır.
Hastaların bu konuda bilgilendirilmesi ve iyi yönlendirilmesi gerekmektedir.
Sonuçta saç ekimi de bir cerrahi işlemdir. Her türlü komplikasyonun
gelişebileceği göz önünde bulundurularak tam teşekküllü merkezlerde, bizzat
plastik cerrahi uzmanı tarafından yapılmalıdır.
Türk insanının estetik ve plastik cerrahiye bakış açısı nasıl?
Son yıllarda Türk insanı dünyadaki gelişmeleri yakından takip ettiği ve kendine
daha fazla önem verdiği için estetik ile ilgili konulara ilgileri giderek artmaktadır.
107
Ekonomik durumu kısıtlı olanlar bile ameliyat için başvurmaktadır. Burada
kendisiyle barışık olmanın önemi ortaya çıkmaktadır.
Yaptığınız estetik ameliyatların ücret tarifesi hakkında neler söylersiniz?
Cerrahi işlemlerde fiyat çok değişkendir. Kişinin hangi işlemi yaptıracağı, bu
işlem için kullanılacak malzemelerin fiyatları, operasyonun süresi, hastanede
kalma süresi fiyatı etkileyen faktörlerdir. Hasta kliniğimize başvurduğunda
yapılan muayene sonucunda fiyat netleşmektedir. Örneğin bir karın germe
ameliyatının ücreti, burun ameliyatına göre daha yüksektir.
Türk insanı en çok hangi organ için size müracaat ediyor?
İnsanlarımız genellikle en çok görünen ve kendilerini rahatsız eden bölgelerini
düzelttirmek istemektedirler. Burada genetik yapı önem kazanmaktadır. Bu
genetik yapıdan dolayı burun estetiği, meme büyütme ve küçültme, liposuction
operasyonları için kliniğimize başvuru daha fazladır. Oranlama yaparsak
kliniğimize %75 bayan hasta, %25 erkek hasta başvurmaktadır. Bayanlar en çok
meme büyütme ve küçültme ardından burun operasyonu ve liposuction
yaptırmaktadırlar. Erkeklerin büyük bir kısmı ise burun estetiği, saç ekimi ve
liposuction operasyonlarını tercih etmektedirler.
108
Köşemize konuk olan genç iş kadını Ebru Tanalp’ın
öyküsünü tüm genç girişimciler ve girişimci adayları
mutlaka okumalıdırlar. Ebru Tanalp hızlandırılmış hayat
eğitimini, mücadelelerini ve geldiği noktayı Milliyet Ankara
okurları ile paylaştı.
VELİ SARITOPRAK: Ebru Tanalp kimdir, bize kendinizden bahseder misiniz?
EBRU TANALP: 1978 Ankara doğumluyum. 2000 yılında Ankara Üniversitesi
Peyzaj Mimarlığı Bölümünden mezun olduktan sonra ODTÜ Kentsel Tasarım
Bölümünde yüksek lisans eğitimime başladım. Eğitime devam ettiğim sırada;
öğrenciyken çalıştığım bir Peyzaj Mimarlığı ofisinden aldığım ortaklık teklifine
verdiğim yanıtla hayatımın yönü değişti. Kabul ettiğim teklif sonrasında; çok
geçmeden zorla attırılan bir imza sonrasında 2001 yılının kasım ayında şirket
borçlarının %30 u tarafıma rücu etmiş ve 12.000 TL borç ile hiç bilmediğim
ticaret hayatını içinde buldum kendimi. O gün için babamın emekli maaşı
onüçbin liraydı. Bu yaşadığım olayı o günlerde talihsizlik olarak
değerlendirmiştim ama şimdi şans olarak değerlendiriyorum. İyi ki hayatın
başında yaşamışım diyorum. Bu sayede; kendi ayaklarım üzerinde durmayı,
sorumluluk almayı, bir imzanın nelere mal olabileceğini öğrendim. günlerce
uykusuz kalıp 50TL ye proje çizdiğim günler bana paranın kıymetini öğretti. Bir
yıl boyunca uykusuz geçen geceler sonrasında; borcumu ödemiş, tecrübe ve
çevre kazanmıştım. Birinci yılın sonunda girdiğim yarışmada birincilik ödülü
kazandığımda aldığım ödülün 12.000 TL olması hayatta yeni bir şeyi daha
öğrenmeme sebep olmuştu. Hayatta hiçbir şey tesadüf değildir! Hayatımın en
109
zor bir yılına; şimdi benim hayatımın en çok kazandıran bir yılı diyorum.
Hızlandırılmış bir yıllık hayat eğitiminin ardından şimdi buradayım.
Peyzaj mimarinde ne tür çalışmalar yapıyorsunuz, bitirdiğiniz veya devam
eden projeleriniz var mı?
Peyzaj Mimarlığı hayalimin mesleğiydi ve hâlâ her gün her yeni projede hayal
kuruyorum. Mesleğimi çok seviyorum. Benim için hayatımın anlamı diyebilirim.
Allah’ın yarattıklarını yakından izleyip, hayatıma her gün yeni anlamlar
katabiliyorum. 2000-2003 yıllarında; proje, bilirkişilik ve uygulama danışmanlığı
hizmetleri verdim.
2003 yılından beri proje hizmetleri de verdiğimiz gibi öncelikle peyzaj
uygulamaları yapıyoruz. Otomatik Sulama Sistemleri, Yapısal Peyzaj
uygulamaları( kamelya, kafeterya, yürüyüş yolları, Açık ve kapatılabilir spor
sahaları ) Havuz inşaat, tesisat, yalıtım ve su oyun sistemleri, Teras bahçeleri,
Dikey Bahçeler ve su-ses-ısı yalıtımları konularında hizmet veriyoruz.
Son yıllarda yaptığımız uygulamalarımızın bir kısmı; TOBB İkiz kuleleri ( sulama,
teras bahçeleri, havuz sistemleri, bitkisel peyzaj),Edirne Kapıkule sınır kapısı
(otomatik sulama sistemleri), Ankara Vali Galip Demirel vilayetler evi ( yapısal
ve bitkisel peyzaj), İller Bankası Macunköy Sosyal Tesisleri, çok sayıda villa,park
ve toplu konut uygulamaları.
Çakıl Kafe’yi açma serüveniniz nasıl oldu?
Çakıl demişken bir konuyu anlatmadan geçmek istemiyorum. Üniversitenin
Makine Mühendisliği Bölümünde okurken Peyzaj Mimarlığı Bölümüne yatay
geçiş yapma hakkım vardı. Ancak fakültede ilk üçe girmek şartıyla. Ve öyle bir
ders vardı ki ne kadar çalışsam da başaramadığım, geçebilmek için günlerce
çalışıp, gecelerce dua etmiştim ama sınavım çok kötü geçmişti. Yaklaşık 3 saat
süren karamsarlığımın ve isyanımın sonunda tekrar kendimi dua ederken
bulmuştum. Ve diyordum ki“Eğer Peyzaj Mimarı olabilirsem insanlar için hayırlı
projeler yapacağım ve öyle güzel bir yer yapacağım ki insanlar geldiğinde huzur
bulacak, dinlenecek, kısa sürede tüm sıkıntılarını unutacak.” Bu arada; bir
fidanlığım olsun ve içinde de fidan almaya gelenlerin soluklanacağı küçük bir
kafe hayalim de vardı. Bu hayalimi geçekleştirmek için karşıma güzel bir fırsat
çıktı. 2009 yılında AOÇ’nin açtığı arsa kiralama ihalesini almamla kolları sıvadım.
İçinde etrafa korku saçan evsiz çocukların yaşadığı küçük bir kulübe bulunan ve
yıllarca çöp toplama alanı olarak kullanılmış 1600 m²’lik arsayı, içinde 160 m²
kapalı alanı bulunan güzel bir bahçe haline getirip “evinizin arka bahçesi”
sloganıyla misafirlerimizin kullanımına açtık. Ankara’nın çok merkezi bir yerinde,
110
bahçesinde 150-200 çeşit bitki türü bulunan, doğal sebzelerin üretildiği, keyifli
bir mekân oluşturmuştuk. Şimdi uzaktan baktığımda yıllar önce ettiğim duanın
sanki kabul olduğunu görüyorum.
Ne tür organizasyonlar yapıyorsunuz?
Bahçemizin geniş olması, otopark sıkıntısının olmaması ve çok merkezi bir
konumda olmamız sebebiyle birçok organizasyona ev sahipliği yapabiliyoruz.
Özel toplantılar, kokteyl-prolunge, özel yemekler, doğum günleri, nikah kokteyl
organizasyonları yapıyoruz. Hatta zaman zaman açık hava sineması, dans
kursları ve dans geceleri organizasyonlarına da ev sahipliği yapabiliyoruz.
Hobileriniz var mı?
Dalış sporu ile ilgileniyorum. Su altındaki güzellikleri keşfetmek, o dünyada kısa
sürede olsa misafir olmak, orada ki sistemi çözmeye çalışmak, sürprizlerine
şahitlik etmek bana iş hayatımdaki tasarımlarım için ilham kaynağı oluyor.
Fırsat buldukça dünyanın bir ucu demeden maskemi paletimi alıp gidiyorum su
altı dünyasında misafirliğe.
Bu sporu ne zamandır yapıyorsunuz, yapmayı düşünenlere neler tavsiye
edersiniz?
2003 yılından beri Scuba Dalış yapıyorum. Öncelikle şunu söylemek isterim ki
dalış sporu kurallarına uyulduğu sürece dünyanın en risksiz sporudur. Sokakta
yürümek kadar riskli.
İlgi duyan herkese tavsiye ederim. Başka bir dünya tanıyorsunuz; kuralları,
işleyişi bildiğinizden çok farklı ve orada teslimiyet duygusunu yaşıyorsunuz!
Hayatınızın sadece bir tüp, hortum ve regülatöre bağlı olduğunu
hissediyorsunuz ve bu his ben de hayatımı gözden geçirme ve yenilenme hissi
yaratıyor. Dalışa başladığım günden beridir, nefes aldığımı hissetmeye
başladım.
Son olarak söylemek, vermek istediğiniz bir mesajınız var mı?
Bence başarılı bir iş adamı kazandıklarını mutlak mutluluğa dönüştürebilen
kişidir. Hayat her haliyle her zaman çok güzel! Bulutların ardından mutlaka
güneş çıkıyor.
111
Bu hafta bazı maddeleri 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe
girecek olan Yeni Türk Ticaret Kanununu ve yeminli mali
müşavirlik müessesesini köşemize taşıdık. Genç, çalışkan
ve başarılı bir Yeminli Mali Müşavir olan Ercüment Baran
bu pazar konuğumuz oldu.
VELİ SARITOPRAK: Sayın Baran önce sizi tanımak isteriz. Bize kendinizden
bahseder misiniz?
ERCÜMENT BARAN: Ankara doğumluyum, öğrenim hayatım Ankara'da geçti.
Mülkiye'yi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, İktisat Bölümünü, 1988 yılında
bitirdim.Giriş sınavlarını geçerek, 1989 yılında Maliye Bakanlığı Gelirler
Kontrolörleri Kurulu'nda Denetim Elemanı olarak göreve başladım ve Bakanlıkta
16 yıl Merkez Denetim Elemanlığı yaptım.
1998 yılında, TOFEL sınavlarını geçerek, Bakanlığımızın imkanları ile ABD
University of Illinois de, Ekonomi ve Finans Masteri yapıp, ülkemize
döndüm.ABD'de bulunduğum dönemde, master programı dışında, ABD ve
Kanada'da özellikle KDV uygulamaları ile ilgili, tez hazırlayıp, Maliye Bakanlığı'na
sundum.2005 yılında biten mecburi hizmetimin ardından, Bakanlıktaki
görevimden istifa ederek ayrıldım ve o günden buyana, Yeminli Mali Müşavir
olarak çalışıyorum. Merkezi ABD olan TRUST International Audit Firması ile
çözüm ortaklığı çerçevesinde, mali danışmanlık ve yeminli mali müşavirlik
görevini sürdürmekteyim.
112
Kamuoyunda Mülkiye, Türkiye'nin bürokrasisine yön vermiş bir okul olarak
bilinir.Hâlâ öyle midir?
Eski ismi ile Mektebi-i Mülkiye, 1859 yılında, Osmanlı Devleti'nin ihtiyacı olan
maliyeci, hariciyeci, kaymakam,vali gibi bürokratları yetiştirmek üzere
kurulmuş. Bu ihtiyacı gerçekten giderdiği görülmüş ve okul kendi gelenek ve
göreneklerini, kültürünü oluşturarak, kendi alanında bir ekol olmuş.Mekteb-i
Mülkiye kurulduğundan bugüne, büyük değerler, büyük devlet adamları,
siyasetçiler, sanatçılar,
akademisyenler, yazarlar, diplomatlar, bakanlar,
bürokratlar yetiştirmiş. Ve okuldan yetişen devlet adamları, ülkeye yön vermiş.
En güzel örnek, dönemimiz 1988'in, en çalışkan öğrencisi olan, şu anki Maliye
Bakanı'mız Sayın Mehmet Şimşek, Mülkiyelidir ve uygulanmakta olan mali ve
ekonomik politikalardaki başarı ve performansı aşikardır...Belki bizlerin, yetiştiği
dönemde fark edemediği bir gerçek var ki, okul klasik eğitimin dışında, bizlere
entellektüel bir altyapı kazandırmaya çalışmış. Ben, Ostrogorsky'nin iki ciltlik
Bizans Devlet Tarihi kitabını fakülte dördüncü sınıfta okudum.İktisat Tarihi
dersimizin zorunlu okuma kitaplarındandı.Demek istediğim, o yıllarda,
hocalarımız bizlere çok geniş bir açı ile dünyaya bakmayı öğretmeye
çalışmışlar.Bunun faydasını tabii çok uzun yıllar sonra anlamaya başladık. Zaten
üniversite kelimesinin kökeni Üniversal yani Kainat demektir.Üniversite
öğrencisi ise, Kainatı algılayan kişi anlamına gelir.Öyle de olmalıdır bence. O
yaşlarda insan, mikro değil, makro düşünmeye alışmalıdır.Kainatı algılayan
insan ise, kendisini zaten çoktan algılamış olur. Kısaca, Mülkiye, kendine has
kültür ve gelenek oluşturmuş bir okuldu. Tabii zamanla, öğrencilerin hayata
bakış açısı, hızlı değişim ve dönüşüm, tüm dünyayı etkilerken, her şey bu
değişimden nasibini alıyor.Okulun da, bu değişime paralel olarak eski
popülerliğini yitirdiğini düşünüyorum.Ancak hala kamuda kariyer meslek
adaylarının Mülkiye'den çıkıyor olması, sevindirici. Tabii diğer okullarımız da
rekabet sayesinde çok iyi öğrenciler yetiştiriyorlar.Son yıllarda, toplam kalitenin
bu yolla artması oldukça önemli.
Bakanlık Tecrübesinden sonra Yeminli Mali Müşavirlik yapıyorsunuz.Nedir
Yeminli Mali Müşavirlik? Mali sistemdeki önemi nedir sizce?
Ülkemiz, genç nüfusu ve hızla gelişen ekonomisi ile,dünyada artık dikkate
alınması zorunlu ülkelerden biri haline geldi.Bu yapı tabii ki özel girişim ve ticari
hayatın çeşitlenmesi ile gerçekleşiyor.Özel sektör ve iş dünyası geliştikçe, bu
hayatın argümanları olan işletmelerin, sağlıklı olarak faaliyetlerine devam
edebilmeleri önemli hale geliyor.Özellikle kazanç üzerinden ödenmesi gereken
vergilerin doğruluğu konusu, işin, Maliye Bakanlığı'nı ilgilendiren tarafı. Tabii
Bakanlık bu tespiti, elindeki denetim elemanları ile yapmaya çalışmakta.Ancak
eldeki vergi müfettişleriyle tüm mükelleflerin denetlenmesi mümkün
olmadığından, 3568 sayılı kanunla, Yeminli Mali Müşavirlik müessesesi devreye
girdi.Aslında Yeminli Mali Müşavirler bir bakıma yarı kamusal bir denetim
113
yapıyorlar.Yasa gereği yetkilendirilmiş Yeminli Mali Müşavirler, hizmet
verdikleri şirketlerde, Maliye Bakanlığı'nın yapması gereken denetimleri, yıl
içinde yapıyor ve yıl sonunda durumu bir rapora bağlıyorlar.Yıl içinde yapılan
denetimlerle işlemlerin vergi kanunlarına uygun olarak yapılması sağlanıyor.Bu
anlamda, Yeminli Mali Müşavirler Maliye Bakanlığı'nın vergi inceleme iş yükünü
de azaltıyorlar.Bu yönü ile bakıldığında, Maliye Bakanlığı denetim elemanlarının
bakanlıkta edindiği bilgi ve tecrübeyi, iş dünyasına aktarmaya imkan veren
meslek, vergi kanunlarının işletmelerce sağlıklı uygulanmasına ve sistemin
oturmasına da yardımcı olduğu için, bence vazgeçilmez bir kurum.Ve Yeminli
Mali Müşavirlik mesleğinin daha da etkin olacağını düşünüyorum.
Malum, bugünlerde yeni Türk Ticaret Kanunu kapımızda.Yeni bir sistemin
hayata geçeceği söyleniyor.İşin içinde olan biri olarak, yeni TTK, iş dünyasına
neler getirecek sizce?
Bilindiği üzere, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu 1956 yılında hayatımıza girmiş
ve hala yürürlükte olan bir kanundu.Fakat aradan geçen atmış yılda gerek
dünya gerekse ülkemiz çok değişti.Kanunun kavradığı ve izah etmeye çalıştığı
birçok madde, işlerliğini çoktan yitirdi.Bu konuda hissedilen ihtiyaç nihayet, Yeni
Türk Ticaret Kanunu'nun hazırlanmasına neden oldu.Yıllar süren mesai ile
hazırlanan ve 1535 maddeden oluşan 6102 sayılı, yeni TTK 01.07.2012’de
hayata geçecektir. Tabii kanunda öncelikle dikkate alınması gereken tarihler
var. Çünkü yeni kanunun çeşitli maddelerinin yürürlük tarihleri farklı farklı.
Öncelikle tarihlere dikkat etmek gerekecek. Nedir bu tarihler? Sıralayalım:
1 Ocak 2013
1 Ocak 2013 tarihinden itibaren tüm şirketler artık Finansal tablolarını Türkiye
Muhasebe Standartları’na göre hazırlamak zorunda olacaklardır. Ancak TMS’ye
göre mali tablolarını karşılaştırmalı olarak hazırlanması gerekmektedir. Bu
sebeple 31.12.2013 tarihi itibariyle hazırlanacak mali tablolar 31.12.2012 tarihli
mali tablolar ile karşılaştırmalı olarak sunulacaktır. Ayrıca 2013 yılı muhasebe
açılış kaydının TMS’ye uygun yapılması da diğer bir zorunluluktur. Bu sebeple
ilgili tüm kesimlerin 1 Ocak 2013 tarihine kadar TMS’nın uygulamasına yönelik
hazırlıklarını tamamlamaları
yararlı olacaktır.
1 Temmuz 2012
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe giriş tarihidir. (Madde 1534)
14 Ağustos 2012
Anonim ve Limited Şirketler esas sözleşmelerini, bu tarihe kadar yeni Türk
Ticaret Kanunu ile uyumlu hale getireceklerdir. (6103 Madde 22)
1 Ocak 2013
Bu tarihten itibaren muhasebe kayıtları ve Finansal tabloların TMS/TFRS’ye göre
düzenlenmesi gerekecektir. (Madde 1534/3)
1 Mart 2013
114
Bağımsız denetçi seçilmesi için son tarihtir. Atama yapmayan şirketlere
mahkemece atama yapılacaktır. (Geçici Madde 6/3)
1 Temmuz 2013
Sermaye şirketleri için internet sayfalarının hazırlanması ve yayınlanması için
son tarih. Bu tarihten itibaren üç ay içinde internet sitesi kurma zorunluluğunu
yerine getirmeyenler için ise çeşitli hapis ve para cezaları öngörülmektedir.
(Madde 1534/1)
14 Şubat 2014
Anonim ve limited şirketler, Türk Ticaret Kanununun yayımı tarihinden itibaren
üç yıl içinde yani 14 Şubat 2014 tarihine kadar sermayelerini, Kanunun 332 ve
580 inci maddelerinde öngörülen tutarlara yükseltmek zorundadırlar. Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı bu sureyi birer yıl olarak en çok iki defa uzata-bilecektir. (6103
Madde 20)
Tarihlerden anlaşılacağı üzere, yeni TTK, şirketlere, muhasebe kayıtlarını ve mali
tablolarını Türkiye Muhasebe Standartları'nın öngördüğü şekilde tutma ve
hazırlama, ana sözleşme ve sermaye yapılarını, yeni kanunun öngördüğü şekle
getirme, her bir şirkete web sitesi sahibi olma zorunluluğu ve şirketlerde
bağımsız denetçi bulundurma zorunlulukları getirmektedir.Ancak, şurası açıktır
ki, tek başına yeni TTK hükümlerinin uygulamayı belirlemesi mümkün
değildir.Kanunla birlikte, 3Tüzük, 9 Yönetmelik ve 11 adet Tebliğin, Temmuz
2012 den öncehazırlanması gerekmektedir.Yeni TTK ancak söz konusu bu ikincil
mevzuatla işlerlik kazanacaktır.Ancak Şubat 2011 tarihinden bu güne, ikincil
mevzuatın hazırlanması yönünde bir gelişme olmamıştır.
Yeni TTK da dikkat çeken ve üzerinde konuşulmaya başlanan maddelere, biz de
dikkat çekmek isteriz. Yeni TTK,
Sermaye şirketlerine kendi web sitesini kurma zorunluluğu getirmekte, İnternet
sitesini bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde oluşturmayan
anonim şirket yönetim kurulu üyeleri, limited şirket müdürleri ve sermayesi
paylara bolunmuş komandit şirkette yönetici olan komandite ortaklar altı aya
kadar hapis ve yüz günden üç yüz güne kadar adli para cezasıyla, İnternet
sitesine konulması gereken içeriği usulüne uygun bir şekilde koymayan, anonim
şirket yönetim kurulu üyeleri, limited şirket müdürleri ve sermayesi paylara
bölünmüş komandit şirkette yönetici olan komandite ortakların; üç aya kadar
hapis ve yüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılmalarını
öngörmektedir.Yeni TTK, Anonim Şirketlerde söz konusu olan tedrici kuruluş
uygulamasına son vermekte, tek kişilik Anonim ve Limited Şirket kurulması
mümkün hale gelmekte, şirket pay sahiplerinin şirketten borçlanmalarını
yasaklamakta, bu yasağa uymayanlar için, 300 ila 500 gün arasında idari para
cezası öngörmekte,anonim şirketlerin kendi hisse senetlerini belirli kurallara
bağlı olarak iktisap etmesini mümkün kılmakta,Yönetim Kurulu üyelerinin pay
sahibi olma zorunluluğunu kaldırmakta, Yönetim Kurulu Toplantılarının
115
elektronik ortamda yapılmasına imkân sağlamakta, Tüzel Kişilere Yönetim
Kurulu üyesi olma imkanı sağlamaktadır.
Yeni TTK ayrıca, şirketlerin bünyesinde bulunan murakıplık müessesesini
ortadan kaldırmakta, bunun yerine şirketlerin ölçekleri ile paralel olarak
denetim; bağımsız denetim kuruluşlarına veya en az bir SMMM veya YMM’ye
bırakılmaktadır.Yeni düzenlemenin anonim şirketler bakımından 3 ayrı tür
olarak denetimi düzenlenmiştir. Buna göre; mevcut düzenlemede yer alan
ancak uygulama bakımından işler olmayan murakıplık müessesesi yerine şirket
yapılarına göre ihtiyaç duyulması halinde
uygulanacak
olan
belirli
denetim mekanizmaları oluşturulmuştur. Bu mekanizmalar; Bağımsız denetim,
İşlem denetçisi ve Özel Denetçi'dir.
Yeni TTK, henüz ikincil mevzuatı hazırlanmadan şu hali ile birçok açıdan
eleştirilmektedir.Pay sahiplerinin şirketten borçlanmalarının yasaklanması ve
cezalandırılması öngörülürken, pay sahibi olmayanların şirketten
borçlanmalarını engelleyecek bir hüküm kanunda bulunmamaktadır.Diğer
yandan sermaye şirketleri için kurulması zorunlu web sitesinde yer verilmesi
gerekli bilgilerin, ticari sırların ifşası sınırını ne oranda aşıp aşmayacağı da,
tartışılmaktadır. Kısaca bu haliyle yeni TTK, çıkarılacak tebliğlerle değişikliklere
uğrayacak gözükmektedir.
Sayın Baran, özellikle İstanbul'da büyük Holdinglere mail danışmanlık
yaptığınızı biliyorum.Burada bir başarı olduğunu düşünüyorum.Nedir bunun
gerisindeki acaba? Bir de bu kadar yoğun ve açıkçası sıkıcı konular arasında
kendinize vakit ayırabiliyor musunuz?
Belirttiğiniz gibi, iş yoğunluğumuzun çoğu İstanbul'da. Malum İstanbul
Türkiye'nin ekonomik başkenti. Ekmek İstanbul'da. Bizim de yolumuz öyle yada
böyle İstanbul'dan geçiyor. Aslında işimiz teknik bir konu olmakla birlikte, özü,
insan ilişkilerine dayanıyor.Kurulan iyi ilişkiler, sosyal bağlar size iş olarak geri
dönüyor...Kurduğunuz iyi insani ilişkilere, mesleğinizin inceliklerini de katar,
vergi ve mali yönden yol gösterici olabilirseniz, iş sahibi sizi yanında görmek
istiyor... Şanslıyım ki, birlikte çalıştığımız tüm gruplarda, sıcak bir arkadaşlık
ortamımız var.Çoğu zaman bu ortam, işten bile önce geliyor.Tabii böyle bir
ortam, çalışmamızı kolaylaştırıyor.Başarının sırrı, sıcak ve samimi ilişki... Aslına
bakarsanız, vakit artık su gibi değil, sel gibi akıp gidiyor.Zaman da, eskiye
nazaran sanki teknolojiye uyup, hızlandı gibi.Doğrusu, vergi ile ilgili okumamız
gerekenlerin dışında, boş zaman yaratıp, sevgili kızım Eceile ilgilenmeye
çalışıyorum.Kalan zamanım olursa, tarihle ilgili romanlar okuyorum.Kitaplarını
zevkle okuduğum yazarlar, İhsan Oktay Anar ve Glenn Meade...
116
Sayın Baran, sizin arkanızdan gelen genç insanlara mesleki başarı için ne
tavsiye edersiniz?
Aslına bakarsanız,klasik şeyler söylemektense, hayatın içinde olmaya
çalışmayı,hayatın zorluklarına göğüs germeye çalışmalarını öneririm genç
insanlara.Doğa, anladığım kadarıyla, kendince bir defter tutuyor...
Yılmayanlardefteri...Bizim yevmiye defteri gibi.Bu defter, insanların hayatları
boyunca, gösterdikleri gayret ve çabayı mutlaka borç tarafına yazıyor.Hayatın
size sunduklarına karşı gösterdiğiniz sabır ve gayret toplanıyor ve hayattan
alacağınız çıkıyor ortaya...Sabır, çalışma ve fedakârlık size, bilanço gününde iade
ediliyor.Bu iadeyi, huzurlu ve sağlıklı bir hayat olarak alabiliyorsak, bu bence bir
başarıdır. Sihirli kelime galiba Sabır...Genç insanlara, hayatın sunduklarına
sabretmelerini
öneririm...Mevlana'nın
dediği
gibi,
sabır
aslında
şükürdür.Şükredenler ise mutlaka mükâfatlandırılır.
Sayın Baran, öneriniz gerçekten çok güzel...Sabır ve şükür, oldukça
etkileyici...Sizinle birlikte, Yeminli Mali Müşavirlik mesleğini, mesleğin
önemini, gündemde olan yeni TTK'nun ticari hayatımıza getirecekleri üzerinde
keyifli bir pazar sohbeti yaptık.Size verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederim.
Aslında, bana verdiğiniz bu imkân sayesinde, kamuoyunu bir süredir meşgul
eden ve önümüzdeki birkaç yıl da,gündemde olacak, yeni TTK ile ilgili konulara
dikkat çekme fırsatı doğdu.Bu nedenle asıl ben teşekkür eder, saygılar sunarım.
117
“Gömlek gömlekçiden alınır.'' sloganı ile mağazacılık
sektörüne giriş yapan genç ve başarılı bir girişimci olan
Erdoğan Tosun'la kişiye özel tasarımlarıyla ön plana
çıkan yanını, mesleki başarılarını, sırlarını ve
tecrübelerini
anlattığı
keyifli
bir
röportaj
gerçekleştirdik.
VELİ SARITOPRAk: Hayatınızı kısaca anlatmanızı istesek bize neler söylemek
istersiniz?
ERDOĞAN TOSUN: 1980 yılında Samsun ilinin Çarşamba ilçesinde ailemizin ilk
çocuğu olarak dünyaya geldim, ilkokul öğrenimimim henüz başlarında
Ankara'ya gelmek zorunda kaldık, büyükşehrin risk ve temposu ile mücadele
hırsımız zaman zaman zorluklar ve zaman zaman ise tesadüfler ile kaynaşıp gitti.
Bizim tempolu hayatımız gerek eğitim gerek ise iş hayatında hep aynı paralelde
devam etmiştir. Bununda zaman zaman pratik ve teorik olarak hayatımıza ne
denli kolaylıklar sağladığını görmemize sebep olmuştur. Yüksek öğrenim için
bulunduğum Amerika Birleşik Devletlerinde geçirdiğim süreyi tecrübe
anlamında şimdiki başarımızda çok katkısı olduğunu düşünüyorum. Yurda
dönüşüm askerlik görevimi ifa etmem gerçek anlamda iş hayatına daha sıkı
sarılarak hamleleri birer birer yapmaya başlamamız en kısa şekilde
anlatabileceğim hayat hikâyem olsa gerek diye düşünüyorum.
118
Şirketiniz ne zaman ve nasıl kuruldu?
Şu anda üç adet şirketimiz bulunmaktadır, bunlar gıda, enerji, bilişim, inşaat ve
tekstil konularında faaliyet göstermektedir, kuruluş zamanları ise yaklaşık sırası
ile 20 yıla dayanmaktadır.
Hayatınızdaki dönüm noktası ne zaman oldu? Siz bu başarıyı/başarıları nasıl
elde ettiniz?
Hayatımdaki dönüm noktası gerçek anlamamda tekstil ve tekstil ortağımızla
tanıştıktan sonra olduğunu düşünüyorum. Bunun başarı hikâyesi ise mesleki
tecrübe ile aldığımız stratejik kararlar bu kararlar paralelinde oluşturmaya
çalıştığımız markalaşma inadı ve işimize olan inancımızdır diye düşünüyoruz.
Başarılı olmak birçok zorluğu da beraberinde getiriyordur. İşinizin
zorluklarından bahsetmenizi istesek neler söylersiniz? Bu tür zorluklarla nasıl
başa çıkıyorsunuz?
Bu sorunuza şöyle bir teşbih ile cevap vermek isterim; ''EN GÜZEL AŞK ZOR
OLANDIR''. Bu söylemimizden anlaşılacağı gibi mesleki aşkımız bize mecburen
zorluğu beraberinde de başarıyı getiriyor düşüncesindeyiz. Bu tür zorluklarla ise
ekip çalışmamızla beraber tecrübelerimizi birleştirerek aşmaya çalışıyoruz.
Kendi şirketimde olmazsa olmaz dediğiniz kurallar neler? İşinizi daha da
büyütmek için geliştirdiğiniz size özel yöntemler var mı?
Kendi şirketimizde olmazsa olmaz kurallar sırasıyla strateji, tecrübe, iç denetim
ve en önemli saydığımız şirket adına verilen sözlerin yerine getirilmesidir. İşimizi
daha da büyütmek için en çok markamıza ve onun getireceği tepkilere son
derece önemle bakıp konseptimizi mağaza adedi olarak çoğaltmak, gerek yurt
içinde gerek ise yurt dışında sahibi olduğumuz ''S.T.DANIEL'' markasını başarılı
bir şekilde büyütmektir.
Bir gününüz nasıl geçiyor?
Günümüz sabah işyerlerimize ve ortağımla önceden paylaşımını yaptığımız
işlerle gerek toplantı gerçekleştirerek gerek ise mağazalarımızı dolaşarak bir
ertesi güne hazırlıklarla geçmektedir. Benim daha çok imalatla ilgili İstanbul'da
biraz daha tempolu bir o kadar da zor olarak geçmektedir.
119
Hayallerinizde böylesine bir başarı yakalamak var mıydı? Her şey hayalle mi
başladı yoksa sizi buralara getiren sadece şans mıydı?
Bu sorunuza çok objektif cevap vermem biraz zor olacak ama vardı, çok
mütevazı olmamakla beraber hak ettiğimi de düşünmüyor değilim. Kesinlikle
sadece şans değildi anlatılamayacak kadar risklerin ve emeklerin ürünüdür
bugünkü bizden bahsedilen başarının gerçek hikâyesi. Hayaller de bu başarının
tabi ki en önemli süslerinden birisi oldu demek isterim.
Bundan sonraki hedefleriniz, amaçlarınız ve ileriye dönük planlarınız nelerdir?
Bundan sonraki hedeflerimizin daha önceden bahsettiğim gibi markalaşma
yatırımları bunun yanı sıra benim önderliğimde şirket olarak bir diğer işimiz olan
enerji alanında yeni yatırımlar ve stratejik yatırım kararları almak. İleriye yönelik
ise bu bahsettiğimiz işlerin planlamasını ve yatırım geri dönümlerini
sağlamaktır.
Sizce başarılı olmanın sırrı nedir? Başarılı olabilmek için vermek istediğiniz
tavsiyeleriniz var mı?
Başarılı olmanın gerçek sırrı kalp-beyin-dil üçgeninden oluşmaktadır. Bu üçgeni
kontrol eden herkesin bence başarıyı yakalaması büyük olasılıktır.
Firmanızın vizyonu hakkında bizlere genel bir bilgi verebilir misiniz?
Tekstil sektöründe kişiye (bay-bayan) özel dikimi, kravat ve hazır gömlek
konusunda 20 yılı aşkın süredir faaliyet gösteren, tecrübeye ve güvene dayalı
saygın bir firmayız. Modaya olan ilgim doğrultusunda kendi vizyonum ve
şirketimizin vizyonuna yenilikler katmak hem de Ankaralı moda severlere şık ve
kaliteli ürünler sunmak için Amerika'da bulundum ve muhteşem deneyimler ve
tecrübelerle Türkiye'ye dönüş yaptım.
Bu sektöre girerken neleri hedeflediniz?
İlk iş ve hedefim Ankara'da tek olan mağaza sayımızı dörde çıkarıp Daniel
markamızın gömlekte bir marka fenomeni haline getirmek için zincir mağazalar
açmak oldu. Zamanla müşteri portföyümüzdeki artış ve onların yoğun isteklerini
değerlendirerek ortak giyim sektörüne girme kararı aldım. Yoğun araştırmalarım
neticesinde gömlek sektörünün yükselen değeri olan Daniel markasının değerini
daha da çok anlamış oldum, bu paralelde de kişiye özel ve konfeksiyon alanında
mağazalarımızda hizmet vermeye devam etmekteyiz.
120
Bize markanızdan ve başarınızdan bahseder misiniz?
Kendi tasarım ve konseptimizle ciddi bir tecrübe edindik. Bu yüzden iç piyasada
gömlek üzerine bir hayli konuşur olduk. Geçtiğimiz yıllar piyasadaki boşlukları
fark ederek bu boşlukları gerek tasarımlarımızla gerekse de dünya modasını
yoğun bir şekilde takip etmemizle birlikte markamızı belli bir yere getirmiş
olduk.
İş hayatında erkeğin çalışma tarzı karar verme, süreç belirleme durumları
nedir? Nedenleri nelerdir?
Bizce erkekler günlük haritalarını çıkartma konusunda hem biraz aceleciler hem
de tasarımlar paralelinde karar vermektedirler. Moda takip konusunda çok
başarılı olduklarını söyleyebildiğimiz erkek müşterilerimiz bir yandan da zamanı
iktisatlı kullanmak adına ürün seçimlerini de çoğu zaman bizlere bırakmaktadır.
Bu da bizim farkımız olsa gerek.
Tasarımcı yanınız ve işadamı yanınız birbirini nasıl destekliyor ya da etkiliyor?
İçimdeki tasarımcı ruh ile işadamı ruhumun birbirine çok güzel iltifatlarda
bulunduğunu hissediyorum. Tasarımcı yanımız hayatımızın alanında da
kullanabileceğimiz yaratıcılıklar sağlıyor. Aynı şekilde işadamı olmamda tasarım,
ürünler ve kolleksiyonlarımızla alakalı aldığımız stratejik kararlar konusunda
katkıda bulunuyor.
Şubeleriniz nerelerdedir?
Daniel mağazaları, Tunalı Hilmi Caddesi, İzmir Caddesi Menekşe Sokak, Kızılay
Alışveriş Merkezi’nde. Tasarım atölyemiz Necatibey Caddesi’ndedir.
''Gömlek gömlekçiden alınır.'' sloganınızdaki kastınız nedir?
''Gömlek gömlekçiden alınır.'' mesleki anlamda mevcut piyasada söz sahibi
olmak demek. Bunun yanı sıra gerçekten gömlek üzerine iyi bir çeşit
yapabilmektir. Beraberinde ekmeğin fırındaki güzelliği ve tazeliğini gözümüzün
önüne getirerek, biz de gömleğin fırını olmak istedik. Dolayısıyla göz önüne
getirdiğimiz örnekler sloganı doğurdu ve çok memnunuz.
121
Bu haftaki konuğumuz hem kimya hem de metalürji
mühendisi bir sanayici. Akademik kariyer sahibi bir
doçent. Uluslararası üne sahip bir girişimci. Sıkı bir sivil
toplumcu. Türkiye’nin yüz akı Kimetsan firmalarının
Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Erol Özensoy sorularımızı
yanıtladı.
Veli SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
DR. EROL ÖZENSOY: Ben 1953 İskenderun doğumluyum. Kimya Mühendisliği
B.Sc., M.Sc, (Ankara Üniversitesi), Metalurji Mühendisliği M.Sc. (Colorado
School of Mines-ABD), Metalurji Mühendisliği Ph.D. (İngiliz Kraliyet Madencilik
Koleji) ve DIC (Imperial College of Science and Technology–İngiltere)
derecelerini aldım. 1980-1982 yıllarında MTA Enstitüsünde Uzman ve ODTÜ
Mühendislik Fakültesinde Öğretim Görevliliği yaptım. 1982-1985’te Tajura
Nükleer Araştırma Enstitüsünde nükleer yakıt projesi sorumlusu olarak çalıştım
ve 1982’de Doçent ünvanını aldım. 1986’da Kimetsan Kimya şirketini eşimle
birlikte kurdum. Eşim, kızım ve oğlum ODTÜ mezunu mühendistirler.
Halen T. Sağlık Endüstrisi İşverenleri Sendikası (Başk. Yard.), TÜSİAV
(Başk.Yard.), ARGE Derneği (Yön.Kur.Üyesi), Kimya Sanayicileri Derneği üyesi,
Türkiye TOBB Kimya Meclisi Üyesi , Türkiye TOBB Medikal Meclis Üyesi, REACH
Danışma Kurulu üyesi, TOBB Çevre ve İklim Değişikliği Daimi Komite üyesi,
TOBB Çevre ve İklim Değişikliği Daimi Komitesi üyesi, TOBB ETÜ Ortak Eğitim ve
Kariyer Geliştirme Koordinatörlüğü Danışma Kurulu üyesi ve CSA Alumni, RSM
Alümni üyesiyim.
122
Sahibi olduğunuz ve yönettiğiniz Kİmetsan Şirketler Grubu’nun yurtiçi ve
yurtdışı faaliyetleri hakkında bilgi verir misiniz?
Kimya, Maden, Metalurji ve Medikal sektörlerde yer alan grubumuz bu
alanlarda yoğun olarak çalışmaktadır. Gurupta 7 şirket yer almaktadır. Bunların
3’ü İngiltere’de mukimdir. Tüm şirketler ortak sayısının özellikle az olması
nedeniyle limited şirkettir. Şirketlerden üçü boya, kaplama, savunma (Korukim,
Kimetsan Aerospace and Defence Coatings Industries UK Ltd, Aqua Surface
Technology International Ltd) biri ilaç (Kimetsan İlaç) diğerleri de (Kimteksan,
R&K Chemicals Ltd UK, Kimetsan Kimya Maden Metalurji Ltd) kimya sanayi ve
korozyon mühendisliği konularında iştigal etmektedir. Grubun amiral gemisi
Kimetsan Kimya, Maden ve Metalurji Endüstrileri Ltd Şirketi neredeyse kimya
sanayinin tüm dallarında (üretim, araştırma–geliştirme, ithalat-ihracat) faaliyet
göstermektedir. Ayrıca savunma sanayi konularında birçok ürün geliştirmiştir.
Kimetsan’ın halen 13 üretim grubu vardır. Yurtiçinde neredeyse her ilde bayisi
vardır ve yurt dışında ise 134 firmayla da ticari ilişkisi bulunmaktadır.
2
Kimetsan’ın ASO 1. Organize Sanayi Bölgesi Sincan’da yaklaşık 10 bin m alan
üzerinde kurulu çok amaçlı bir kimya tesisi olan İleri Kimyasallar ve Araştırma
Merkezi bulunmaktadır. Şirket merkezi Kızılay’dadır. Bu tesis T. Kimya
Sanayicileri Derneği denetiminde Üçlü Sorumluluk/Responsible Care belgesi
olan İç Anadolu’da ilk tesistir. Ayrıca TS-EN-ISO 9001:2008 ve TS-OHSAS
18001:2008, TS-EN-ISO 14001:2004, “Milli Gizli” gizlilik dereceli, “NATO Gizli”
gizlilik dereceli, M.S.B. Üretim İzin Belgesi, Rusya Federasyonu Gost–R Kalite
Sistem ve Yönetimi belgelerine ve TSEK Kalite Belgelerine sahiptir. Ayrıca tesiste
çalışanların büyük kısmı meslekte uzman olan kişilerden oluşmaktadır.
Ankara firmaları içerisinde AR-GE ve ÜR-GE’ye en fazla bütçeyi ayıran bir
grupsunuz. AR-GE yatırımlarının geri dönüşü uzun oluyor mu? Son yıllarda
daha çok hangi konulara yoğunlaşmış durumdasınız?
Grubumuz bütçesinin büyük bir kısmını AR-GE ve ÜR-GE giderlerine ayırmak
suretiyle her sene 20’ye yakın yeni geliştirdiği ticari ürünleri piyasaya
sürmektedir. İlave olarak şirket karının her yıl ortalama %80’i AR-GE ve ÜRGE’ye ayrılmaktadır.
Genelde kimsenin üretmediği özel kimyasallar veya formülasyonlar AR-GE
konularımızın temelini oluşturmaktadır. Şirketimizin esas hedefi çevreye duyarlı
yeşil kimyasallar olarak da adlandırılan innovatif ileri teknoloji kimyasalların ve
formülasyonların üretimi ve sürekli ürün geliştirme çalışmalarını yapmaktadır.
Özellikle 26 yıldır ürettiğimiz su bazlı nano teknolojik boyalarla Dünya’nın en
gelişmiş ve en güvenli teknolojisine sahip olarak üretim ve ÜR-GE yapmaktayız.
Bunlara askeri boyalar da dâhildir. Zaten askeri boyalar konusunda çok uzun
süredir saha onayı olan ve MSB Üretim İzin Belgeli bir şirketiz. Hali hazırda
123
üzerinde yoğunlaştığımız en önemli AR-GE projeleri ülke için katma değeri çok
yüksek olan fonksiyonel ve askeri kaplamalardır. TÜBİTAK destekli MSB SSM ile
yürütülen radarla Görünmezlik/Stealth/Düşük görünebilirlik AR-GE projesi
tarafımızca tamamlanmıştır. Bunun dışında GSM antenlerinin arkasından ve
yanından yayılan zararlı radyasyonları minimize eden, yeni nesil bir kaplama ARGE’si tamamen tarafımızca tamamlanıp üretime alınmıştır. Kaplamaların
yanında özel formülasyonlar ile beraber her yıl 20’ye yakın proje AR-GE den
ticari boyuta tarafımızca taşınmaktadır.
AR-GE projelerinin ticari boyuta gelmeleri maalesef ülkemizde ABD ve AB’den
çok daha fazla zaman almaktadır. Türkiye’de AR-GE’si tamamlanan ve üretime
hazır hale getirilen ürünlerle ilgili en önemli sorun, ürünlerin kalifikasyon
sürecinde ülkede yeterli standart altyapısının, laboratuvar test altyapısının ve
saha testi onayını verecek kurum ve kuruluşların nicelikte ve nitelikte yeterli
olmamasıdır. Devletin bu konuda ivedi bir tedbir alması çok önemlidir. Bize göre
teknoloji şirketleri için en önemli teşvik bu tür engellerin kaldırılmasıdır.
Türkiye’de yapılan AR-GE sürecinin geri dönüşü uzun bir süreç alsa da, ülkenin
kalkınması ile alakalı olarak para kazancı ya da kaybı gözetmeksizin devam
edilmelidir.
Siz ayrıca savunma sanayine üretim de yapıyorsunuz. Üretimle ilgili olmazsa
olmaz koşullar var mıdır?
Bir kuruluş savunma sanayine yönelik, 5201 sayılı kanunda yer alan ürünlerin
üretimini yapmak istiyorsa Tesis Güvenlik Belgesi, Çalışanların Güvenlik
Belgeleri ve M.S.B. Üretim İzin Belgesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bunlar olmadan
üretim yapılması yasal olarak mümkün değildir. Bununla ilgili işlemler ve
yaptırımlar özellikle 5202 sayılı kanunla tanımlanmıştır.
Kimetsan Sincan-Ankara Araştırma Merkezi ve Üretim Tesisleri yukarıda
bahsedilen tüm belgelere ve NATO Askeri üretici koduna da sahiptir. Bu
belgelerin tamamlanması genelde 2-4 yıl arasında zaman almaktadır. Temmuz
2009’da yayımlanan T.S.K. Çevre Denetimi Yönetmeliği de özellikle yeni
yatırımcıların daha dikkatli bir şekilde yapılanmalarını düzenlemektedir. Buna
göre Çevre, İş ve İşçi Sağlığı, Güvenliğine aykırı olacak proseslerden veya üretim
yöntemlerinden uzak durulması gerekmektedir. Ayrıca sivil otoritenin istediği
işletme belgeleri de gerekmektedir.
Müşterileriniz kimlerdir? İhracat yapıyor musunuz?
Laboratuvar ve AR-GE Kimyasalları bölümümüzün ürünlerini Türkiye’de
neredeyse her hastanede, AR-GE/Üniversite laboratuvarlarında görebilirsiniz.
Ürettiğimiz Antifriz koruyucuları da neredeyse her arabada bulunmaktadır.
Önde gelen Türk Savunma Sanayi şirketleri de ürünlerimizin kullanıcılarındandır.
124
VCI ürünlerimizde otomotiv dâhil her sektörde kullanılmaktadır. Üretilen saf
solventler de hemen hemen her sektörde çok geniş kullanım alanına sahiptir.
Kimetsan su bazlı nanotek boyaları, izolasyon sistemleri, güneşte ısınmayan
boyaları, fotolüminesans, ahşap, taş koruma kaplamaları da Türkiye’de ve
Dünya’da yaygın olarak kullanımdadır. Alüminyum, PVC, Galvaniz kaplama,
cam, kevlar gibi uygulaması zor olan yüzeylerin üzerine astarsız ve fırınsız
uygulama kolaylıkları nedeniyle de tercih edilmektedir.
Halen yurtdışına özellikle gelişmiş ülkelere (ABD, Kanada, Güney Afrika, Rusya,
İngiltere, Almanya, İtalya dahil olmak üzere 5 kıtada yaklaşık 40 ülkeye) nanotek
su bazlı uzay endüstrisi boyaları, kamuflaj boyaları, PVC ve alüminyum boyaları,
izolasyon boyaları, kimyasal maddeler, performans kimyasal formülasyonları,
yüzey hazırlama ve temizleme kimyasalları ihraç etmekteyiz.
Kimetsan Kimya Grubu olarak Dünya’da ve Türkiye’de birçok ilki
gerçekleştirdiniz. Birçok ödüller de aldınız. Bu faaliyetlerinizi anlatır mısınız?
Bu faaliyetleriniz ne zaman biter sizce?
En iyi ödül kişilerin ülkeye faydalı olmalarıdır. Dünyada yaklaşık 12 adet ve
Türkiye’de yaklaşık 25 adet yeni ürün/üretim bandını ilk olarak Kimetsan
gerçekleştirdi. Tarafımızca üretilen ve tedariği yapılan yaklaşık 110 adet ürünün
NATO stok numarası bulunmaktadır. Nano teknolojik su bazlı endüstriyel ve
uzay sanayi boyalarını 1988’de Dünya’da ilk üreten şirketiz. Bu tarihten sonra
yenilikler birbirini kovaladı. Zaten bir başladıktan sonra durmak diye bir şey söz
konusu olmuyor. Yeni üretim bandına aldığımız, 0.017 W/m.K değerine sahip ısı
izolasyon katsayılı Kimetsan nanonotek boya çok geniş bir kullanım alanına
sahiptir. Halen kullanılan klasik izolasyon malzemeleri 0.035-0.040 W/m.K ısı
transfer katsayısına sahipken tarafımızca nano teknoloji ile üretilen bu
değerlerin çok altındadır. Kimetsan İzolasyon Boyalarının/Kaplamalarının
bağlayıcısı 40 nm. (nanometre) çaplı su bazlı Kimetsan D45 AMS’dir ve
yapısında %70-80 miktarda içi vakumlu boş nano boyutta cam ve seramik
kürecikler oluşturduğu için klasik sistemlerden farklı olarak çok fazla kalınlığa
bağlı olmadan performans göstermektedir. Hali hazırda bu ürünle alakalı T.C.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yalıtım malzemesi olarak poz numarası
verilmiştir. Tarafımızca üretilen bu kaplamanın ABD’nin en büyük konteynır
fabrikasına ihracatı ile ilgili son aşamaya gelinmiştir.
İlk olarak 1994’te geliştirdiğimiz solvent veya su bazlı boyaların her tipini söken
su bazlı boya sökücüsü bilinen en güvenli sökücüdür. Ürün sadece ilaç ve
kozmetik kimyasallardan üretilmektedir. Bu etkinlik ve güvenlikteki su bazlı
sökücümüz halen sadece Türkiye’de üretilebilmektedir.
RAM özellikli (Radar Absorlayıcı) malzemeler halen dünyaya Türkiye dahil 12
ülke tarafınca üretilebilmektedir. Ancak her yüzeye kolayca uygulanabilen,
125
tamir edilebilen, sökülebilen ve sahada onay almış radar absorlayıcı su bazlı
nanotek boyalar ve kaplamalar sadece Kimetsan tarafından Türkiye’de
üretilmektedir. Bunlarla birlikte gece dürbünüyle görünmeyen, termal
kameralarla tespit edilemeyen su bazlı boyalarda halen sadece Kimetsan
tarafından üretimi yapılmaktadır. Türkiye ve Dünya’da yaptığımız ilklere ek
olarak lazer işaretleyiciler, güneşte ısınmayan, aldığı ışığı akü gibi depolayabilen
fotolüminesans boyalar, sıcaklıkla renk değiştiren termokromik boyalar da su
bazlı da ilklerden bazılarıdır. Bu ilkler göz önüne alındığında, ülkemizin artık
teknoloji geliştiren bir ülke olma yolunda olduğunun başka bir deyişle ispatıdır.
Alüminyum ve kompozit boyama teknolojisinin çevre ve insan sağlığına en
zararsız olanı da Kimetsan tarafından üretilmektedir. VCI (buhar fazı korozyon
inhibitörleri) 0.8-1.0nm kalınlıkla metal koruması yapabilen sinerjistik
kombinasyonları da tarafımızca üretilmektedir.
Gümüş içermeyen ve direkt cama uygulandığında ayna efekti veren su bazlı
boyalar, kumlama efektli renkli su bazlı boyalar ve ultra sert şeffaf kaplamalar
(9H kalem sertliğinde) Kimetsan Kimya Grubu tarafından yapılabilen nano
malzemeler ile üretilmektedir.
Tüm bu gelişmeler Kimetsan’ın bir kimya sanayicisi ve iyi bir entegratör
olmasından kaynaklanmaktadır. Buralarda kullanılan kimyasal girdilerin önemli
bir kısmı Kimetsan Kimya Grubu şirketlerince üretilmektedir. Zaten başarıda
entegre çalışmanın esas olduğunu bu gelişmeler bir kez daha ortaya
koymaktadır.
Sektöre yeni girenlere ne tavsiye edersiniz?
Önce sabırlı olmalarını tavsiye ederim. Bu sektörlerdeki yatırımların neticesinin
hemen alınması zor bir durumdur. Ayrıca çevre ve insan sağlığı kurallarına riayet
etmelerini öneririm. Zira bunlara uymazlarsa gelecek yasaklamalar tüm
geleceklerini alt üst edebilir. Bu anlamda insana da önemli bir yatırım yapmayı
unutmamalıdırlar. İnsan gücü çok ucuz ilkelerle rekabet etmenin artık tek
koşulu vardır: İnnovatif yeniliklere ve teknolojiye yatırım.
Kimetsan’da görev alan ikinci nesil evlatlarınıza ne önerilerde bulunuyor ve
neler tavsiye ediyorsunuz?
Kimetsan’da ikinci nesil daha çok küçük yaşlarından itibaren işlerin içerisine
çekilerek konulara aşina olmaları sağlanmıştır. Eğitimlerine özellikle önem
verilmiştir. Artık iyi bir eğitim görmeden iş dünyasında başarılı olabilme olasılığı
da fazla değildir.
Bu nedenle evlatlarıma ve tüm çalışanlara her zaman şunu önerdim:
126
Dürüst olmaktan hiçbir zaman vazgeçmeyin. Yasalara her koşulda uymayı ihmal
etmeyin.
Verginizi tam olarak ve vaktinde ödeyin. Vatandaşlık görevlerinizi her koşulda
yerine getirin.
Nakit akışını her zaman kontrol edin. Muhasebe departmanındaki kontroller
elinizde olsun ve işlemleri takip edin. Bunu yapmazlarsa her türlü yasal
sorumluluğun onlarda olduğunun bilinmesini salık veririm. AR-GE’ye önem
verin. ÜR-GE’ye önem verin. Siparişlerinizi vaktinde yerine getirin.
Herkesin bir şeyi sizden daha iyi bildiğini unutmayın. En önemlisi güler yüzlü
olun. Güler yüz her kapının anahtarıdır.
127
Ankara’nın Patronları köşemiz bu hafta “Muhittin Ertuğrul
Ertürk Avukatlık ve Danışmanlık Bürosu”’nun sahibi ve “Sanayici
ve Yatırımcılar Birliği Derneği” Kurucu Yönetim Kurulu Başkanı
olan Av. Muhittin Ertuğrul Ertürk’ü konuk ediyor. Aynı zamanda
Türkiye Sağlık Endüstrisi İşverenleri Sendikası ve Türk
Psikologlar Derneği Hukuk Danışmanı, “Türk Sanayici ve İş
Adamları Vakfı”nın ( TÜSİAV ) Yönetim Kurulu Üyesi olan Av.
Muhittin Ertuğrul Ertürk ile Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Yeni
Teşvik Yasası’nı tartışacağız.
Veli SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
ERTUĞRUL ERTÜRK: 1974 doğumluyum. Çocukluğum ve gençliğim, lisans
eğitimine kadar, Ankara’da geçti. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde
lisans tahsilim için Ankara’dan ayrıldım. Fakülteyi bitirdikten sonra kısa bir
eğitim programı için yurtdışı ve yedek subaylık döneminden sonra tekrar
Ankara’ya döndüm ve Hukuk ve Danışmanlık üzerine çalışmaya başladım.
Ankara ve İstanbul’da mukim Medikal alanda, Savunma Sanayinde ve Sağlık
alanında faaliyet gösteren firmalar ile çalışmaya ve Ticaret, İhale ve Rekabet
Hukuku
dallarında
danışmanlık
vermeye
başladım.
İstanbul’daki
müvekkillerimin, Ankara’da bürokraside yaşadıkları zorlukları aşmak ve
mevzuata uyumlarını sağlamak ve güçlendirmek, Ankaralı İş Adamları ile aynı
platformda bir araya getirmek için, müvekkillerim ve çalıştığım firmalarla
birlikte SAYAT’ ı kurduk. Sivil Toplum faaliyetlerinin yanı sıra Savunma, Sağlık ve
Medikal alanda faaliyet gösteren Yabancı ve Yerli firmalara Danışmanlık Hizmeti
veriyorum.
128
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda başlıca değişiklikler nelerdir?
Öncelikle Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun büyük ölçüde 01.07.2012’de yürürlüğe
gireceğini bir kez daha sizin aracılığınızla hatırlatmak isterim.
Teknolojik gelişmelere paralel olarak Yeni TTK ile öngörülen değişiklikler; Ticaret
sicil kayıtlarının elektronik ortamda tutulması ve depolanması, Sözleşmelerin
kuruluş süreçlerinin elektronik ortamda yapılmasının mümkün kılınması, Fatura
ve teyit mektuplarının elektronik ortamda oluşturulması ve saklanması, Genel
Kurul çağrılarının elektronik posta ile yapılabilecek olması, şirketteki yönetimsel
hakların internet ortamında elektronik imza ile kullanılabilecek olması,
Şirketlere internet sitesi kurma zorunluluğu getirilmesi, tarafların anlaşmaları
halinde ihbar, itiraz ve benzeri beyanlarını elektronik ortamda yapabilmesi
imkânının tanınmış olması şeklinde sıralanabilir.
Yeni TTK ile ilgili sorularınıza geçmeden önce, bu düzenlemenin gerekliliği
üzerinde durmak isterim. Mevcut Ticaret Kanunu ile Ülkemizin uluslararası
ticaret alanında etkin bir aktör olarak yer alması mümkün değildir. Özellikle ABD
ve Avrupa menşeli firmalar, eski ve yetersiz Ticaret Kanunu hükümlerini
anlamakta güçlük çekiyorlar. Ülkemizde şirketlerin içinin boşaltılması, kar payı
dağıtmak yerine, ortakları ve diğer şirketleri finanse etmesi, şirketlerin mali
yapılarının bozuk ve şüpheli, öz varlıklarının düşük olması gibi yaygın durumlar
nedeniyle yabancı firmaların ülkemiz firmaları ile iş yapması zorlaşıyor. Sadece
yüksek öz varlıkları olan, mali yapıları güçlü ve şeffaf olan firmalar dünyaya
açılabilmektedirler. Geçiş aşamasında bir sıkıntı yaşanacağı ve birçok firmanın
kapanacağı öngörülmektedir. Ancak ileri aşamalarda İş Dünyasının, Yeni Ticaret
Kanunun yarattığı güvenilir ve öngörülebilir ticaret yaşamı için kanun koyucuya
teşekkür edeceklerini düşünüyorum. İstenmeyen bu durumları engellemek için,
yeni düzenleme anonim şirketlerde iştirak taahhüdünden doğan borç hariç, pay
sahiplerinin şirkete borçlanmasını engellemektedir. Bu düzenleme ticaret
hayatında yaygın olan, şirket yönetiminde yer alan şahısların şirketlerin cari
hesaplarından kuralsız bir şekilde para çekmeleri önlemek amacıyla getirilmiştir.
Yine müdürler hariç, ortaklara kar payı dağıtılması dışında nakit çıkışı yapılması
yasaklanmıştır. Müdürler ve yönetim kurulu için belirlenecek olan ücret veya
huzur hakkı ise internet ortamında ilan edilecektir. Şirketlerin bu şekilde makul
rakamların üzerinde müdür maaşı ve huzur hakkı tayin etmeleri mümkün
olmayacaktır. Bu yasağın yerine ise, ortaklara “kâr payı avansı” şeklinde bir
ödeme söz konusu olabilecektir.
Yine sürekli olarak yürürlüğü ertelenen BASEL II kriterlerinin hızla yürürlüğe
girmesi de yeni kanunun uygulanmasına katkı sağlayacaktır. Avrupa ülkeleri
BASEL III e geçerken, ülkemizde BASEL II’nin bile tereddütle karşılanması Hızla
Globalleşen dünyanın büyüyen ve gelişen ticaret yaşamında yer almamızı ve
129
kalıcı olmamızı engelleyecektir. Bu yeni dönemde bankalara çok büyük iş
düşmektedir. Güvenilir ve sağlam bir ticaret yaşamı sağlıklı ve güçlü bir
bankacılık yapısına bağlıdır. Unutmamak gerekir ki ülkenin son on yılda yaşadığı
büyük gelişmede sağlam ve istikrarlı bankacılık sektörünün büyük katkısı
olmuştur.
Yeni TTK’da Ticaret unvanının görünürlüğü, internet sitesi yapma zorunluluğu
ve haksız rekabetin önlenmesine ilişkin yeni düzenlemeler nelerdir?
Yeni TTK, her sermaye şirketine internet sitesi yapma zorunluluğu getirmektedir.
Bu yeni düzenleme ile kamunun aydınlatılması amaçlanmıştır ki bu durumu
ticari sırların ifşası gibi algılamak ve tedirgin olmak adil bir yaklaşım
olmayacaktır. Kanımca güçlü ve güvenilir şirketlerin böyle bir kaygısı
olmamalıdır. Yeni TTK ile öngörülen düzenlemeye göre; işletme belgelerinde,
başlıklı kâğıtlarda, ticari işletmenin sicil numarası, ticaret unvanı, merkezi, tacir
sermaye şirketi ise sermaye miktarı, internet sitesi adresi ve numarası da
gösterilmelidir. Ayrıca, Yeni TTK’da rakipler veya tedarikçilerle müşteriler
arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki
aykırı davranışlar ile ticari uygulamaların haksız ve hukuka aykırı olduğu
vurgulanmıştır.
“Portföy Tazminatı“ benzeri bir düzenlemeden bahsediliyor. Bu kavram Yeni
TTK’ da ne şekilde düzenlenmiştir?
Uygulamada, “Portföy Tazminatı” olarak bilinen ücret isteme hakkı yeni TTK’da
“Denkleştirme Bedeli” olarak düzenlenmiş ve bu sayede 6762 sayılı TTK’da
bulunan açık boşluk giderilmiştir. Denkleştirme talebi, bizzat acente tarafından
yaratılan ve müvekkile devredilen müşteri portföyünün avantajlarından artık
kendisinin yararlanamayacak olması nedeniyle ödenen ek bir karşılık olarak
düzenlenmektedir. Ayrıca, yeni düzenleme taraflara rekabet yasağı anlaşması
düzenleme yetkisi vermiştir. Kanun koyucu, sözleşme sonu faaliyet yasağı ile
ilgili olarak acenteyi koruyucu hükümler konulmasını gerekli görmüştür. Bu
doğrultuda yapılan rekabet yasağı anlaşması sözleşmenin sona ermesinden
itibaren en fazla 2 yıl için geçerliliğini koruyacak ve yalnızca acenteye bırakılmış
olan bölgeye ve müşteri çevresine ilişkin olacaktır. Ayrıca müvekkilin bu anlaşma
dolayısıyla acenteye uygun bir tazminat ödemesi gereklidir. Bu durum adil bir
ticaret yaşamı için oldukça isabetli bir düzenlemedir.
Yeni TTK Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) ve Denetçilerin görev
ve sorumlulukları nelerdir?
Şirketin ve şirketler topluluğunun yılsonu ve konsolide finansal tablolarını,
raporlarını, hesaplarını denetleyen denetçi; şirketin kuruluşunu, sermaye
130
artırımını, azaltılmasını, birleşmeyi, bölünmeyi, tur değiştirmeyi, menkul kıymet
ihracını veya herhangi bir diğer şirket işlem ve kararını denetleyen işlem
denetçisi ve özel denetçiler; kanuni görevlerinin yerine getirilmesinde kusurlu
hareket ettikleri iddia eden tarafından ispat edildiği takdirde, hem şirkete hem
de pay sahipleri ile şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarar dolayısıyla
sorumludur. Bu madde Denetçilerin ne kadar önemli ve hassas bir görev
yürüttüklerini açıklamaya yeter sanırım. Yeni TTK şirketlerin muhasebe
uygulamaları ile ilgili acık bir hüküm getirmemekle birlikte, UFRS ilkelerinin
benimsenmesi konusunda önemli yenilikler getirmektedir. Uluslararası Finansal
Raporlama Standartlarının uygulanmasını sağlamak ve benimsenmesini
kolaylaştırmak amacıyla, TMSK’ya görev verilmiştir.
Geç ödeme direktifi konusunda gelişmeler nelerdir?
Birçok büyük ve güçlü ticari işletme geç ödemeyi bir finansman aracı olarak
kullanmaktadır. Bu durumu engellemek isteyen düzenlemenin amacı; üreticileri,
KOBİ‘leri ve fatura ya da eşdeğer ödeme talepleri karşılığı hizmet veren ticari
işletmeler ile kişileri, konumları güçlü olan ticari işletmeler karşısında
korumaktır. Ancak geç ödemeyi finansman olarak kullanan en büyük aktör
kamunun kendisidir. Kamu ödemelerinin geç olması ve buna karşılık hiçbir
müeyyidenin olmaması birçok firmayı ticaret hayatından silmiştir. Bu nedenle
gerek derneğimiz ve gerekse de meslek kuruluşları aracılığı ile, geç ödemeler
direktifine kamu borçlarının da dâhil edilmesi ve neredeyse tüm Avrupa
ülkelerinde 2002 yılında yürürlüğe giren 2000/35/EC sayılı “Geç ödemelerle
Mücadele Direktifi”’nin, kamu borçlarına da sari yorumlanarak yasada yer
alması için çok çaba sarf ettik. Ancak bunu başaramadık. Şimdilik sadece tacirler
arasında uygulanabilecek direktifin kamu borçlarını da kapsar şekilde
uygulamaya alınması en büyük dileğimizdir.
Yeni teşvik yasası ne getiriyor ve siz yeni teşvik yasasını uygulanabilir buluyor
musunuz?
Yeni teşvik yasasına baktığımızda yasanın Bölgesel teşvikler, Büyük ölçekli
yatırımlar teşviki, stratejik teşvikler ve genel teşvik uygulamaları şeklinde
gerçekleşeceğini anlıyoruz. Teşvikler ise KDV istisnası teşviki, gümrük vergisi
teşviki, vergi ve sigorta teşviki ve yatırım yeri teşviki şeklindedir. Teşvik konuları
gerçekten bugün işverenin belini büken, yeni yatırımlar ve istihdamın önünde
büyük engel olan konulardır. Bugüne kadar yapıla gelen teşviklerden farklı
olarak, ilk defa büyük ölçekli ve genel teşvik uygulamalarının ve belli hayati yani
stratejik alanlarda ülkesel teşviklerin gündeme geldiğini görüyoruz. Dernek
olarak, teşviklerin cari açığı azaltmaya yönelik, iyi düşünülmüş ve heyecan verici
olduğunu düşünüyoruz.
131
Bölgesel teşviklerin ülke ve bölge ekonomisine çok da büyük katkı sağlamadığını
geçmiş tecrübelerimizden biliyoruz. Bölgesel teşviklere rağmen, teşvik konusu
bölgelerin olmayan veya yarım bırakılmış fabrika ve yatırım alanları ile dolu
olduğunu hepimiz gördük. Kanımca önemli olan husus bölgesel teşvik den
ziyade, sektörel teşviktir. Bölgesel teşviklerin istihdamı ve yatırımları arttırması
ise, merkezi idarenin yaklaşımına ve sıkı denetimine bağlıdır. İşte bu aşamada
ülkemiz için kritik önem arz eden ve cari açığın artmasına neden olan bir kısım
sektörlerde dışa bağımlılığı azaltmaya yönelik bir takım teşviklerin, bölge
gözetilmeksizin, sektörel bazda düşünülmesi gerektiğini düşünüyoruz. Ancak
sermayenin, menfaatleri doğrultusunda hareket edeceği ve bölgesel teşviklerin
tacirlerin, ticari kararlarını çok büyük ölçüde etkilemeyeceği de açıktır. Bu teşvik
paketinden asıl beklentimiz, büyük ölçekli yatırımların yanı sıra ülke çapında
orta ölçekli yatırımları desteklemesidir. Nitekim cari açığın bir sebebi de orta ve
küçük ölçekli sanayinin ara mal ihtiyacı için yaptığı ithalattır. Küçük ve orta
ölçekli sanayinin dışa bağımlılığının azaltılmasına çalışmak, ara malların yerli
kaynaklardan temini bizim için büyük önem arz etmektedir.
Son olarak geleceğe yönelik öngörü ve beklentiniz nelerdir?
2012 yılının ülkemiz için hayırlı ve bereketli geçeceğini düşünüyor ve
umuyorum. Bölgesel faktörler bizi yolumuzdan alıkoymaz ise, ülkemizi çok güzel
günlerin beklediğine inancımız sonsuz. Özel sektör olarak kısa vadede kamudan
dileğimiz, daha çok istihdam için işveren üzerindeki sigorta primi yükünü
azaltmasıdır. İstihdamı özendirici uygulamaların artmasını diliyoruz. İstihdam
ile büyümenin paralel olarak yürümesi sağlıklı bir ekonomi için şarttır.
132
Ankaralı, Gazi Üniversitesi İktisat Bölümü mezunu, planlı, işini
ciddiye alan, ekip ruhuna ve vefaya önem veren, gelecekte çok iyi
işlere imza atacağı her sözünden belli olan, oldukça genç ve
yetenekli bir iş adamı. Fatih Yılmaz’ı görünce, Türkiye’de gelecek
vadeden, genç yaşına rağmen işini bilen, başarılı olacakları
kuşkuya yer vermeyen bir neslin var olduğunu düşünmemek elde
değil. İşini severek yaptığı ve donanımlı olduğu her halinden belli
olan, güler yüzlü, alçak gönüllü, genç bir girişimci Fatih Yılmaz.
VELİ SARITOPRAK: Fatih Yılmaz’ı ve bu zamana kadar yaptığı işleri biraz
öğrenebilir miyiz?
FATİH YILMAZ: Ankara, Kızılcahamamlıyım. Lise öğrenimimi Kanuni Lisesi’nde
tamamladım. Gazi Üniversitesi, İktisat Bölümü’nü bitirdim. 2004 yılında baba
mesleği olan mobilya sektörüyle ticaretin kurallarını Abim Muharrem
YILMAZ’dan öğrenmeye başladım, bir yandan öğrenimime devam edip bir
yandan da yeni teknolojilerle uğraştım. Sivil toplum çalışmalarında bulundum
ve Gazi Üniversitesi Akademi Borsa Merkezi Başkanlığı, Genç TÜSİAV Başkanlığı
yaptım. Şu an yeni bir dernek olan Ankara Girişimciler Derneği başkanlığı
yapıyor ve arkadaşlarımla birlikte Ankara’ya marka değeri katabilecek
organizasyonlar yapıyoruz. Yeni girişimci arkadaşlarımıza destek olmak ve
ticaretimizi geliştirebilmek için çapraz ticarete önem veriyor, etkinlikler
düzenliyoruz. 2009 yılında mobilya sektörünün yanında yapabileceğimiz neler
var araştırmamın sonucu günümüz de herkes tarafından kabul görmüş bir yeri
olan internet alanına yöneldik. 2009’da “Teknoartı Bilişim Teknolojileri ve
Sosyal Medya Danışmanlığı” firmasını kurduk ve 2011 yılında ise Sosyal Medya
133
çalışmalarımızı daha profesyonel yapabilmek için
Ajansı” adında bir marka oluşturduk.
“312plus Sosyal Medya
TeknoArtı ve 312plus nedir? Ne tür faaliyetler yapar?
Web tabanlı projeler geliştiriyoruz. Bilişim alanında geleceğe dair ihtiyaç
hissedilebilecek ve mevcut günümüzdeki açıkları kapatabilecek kaliteli web
projeleri için yatırımlar yapıyoruz. 2010 yılında sosyal medyayı kendi
projelerimiz için kullanırken daha sonradan bu maliyeti düşük ama etkili
mecradan tüm firmaları faydalandırabilmek için Sosyal Medya Danışmanlığı
yapmaya karar verdik. Bunun üzerine “312plus” markamızı oluşturduk.
Çağımızda Facebook ve Twitter gibi sosyal ağlar çok takip ediliyor ve biz de bu
yolla firmalarımızı hedeflemiş olduğu kitleye ulaştırıyoruz. Sosyal medya
alanında Ankara’da ilk olma özelliğimizin yanında güçlü teknik bir kadromuzun
olması da kreatif işler çıkaran ekibimizin en büyük avantajıdır.
Sosyal medya yükselen değil, yükselmiş bir trend. Sosyal Medya’da küçük
bütçelerle büyük işler başarmanın peşindeyiz. İnternet’te yapılan reklamın en
büyük özelliği ölçülebilir olmasıdır. Sosyal medyada yapılan reklam çalışmalarını
milyonlarca insan görme imkanına sahip tabi burada yaptığınız çalışmaların
kalitesi bu ulaşacağınız sayıyı belirleyecektir. Hedef kitleye ulaşıp
ulaşamadığımızı veya kimlerin firma ile etkileşim halinde olduğunu
firmalarımıza raporlayarak insanların firma hakkında ne düşündüğünü
görebiliyoruz. Global markalar Facebook trendini yakalamış ve çoğu Facebook
sayfası üzerinden iş yapar hale gelmiştir.
Dijital Pazarlama Hakkında ne söylersiniz? Tam kapasite çalışmak için
interneti nasıl kullanmalıyım?
Artık pazarlama kanallarının en faydalısı haline gelen internet sayesinde bugün
evini geçindiren, yatırım yapan ve ülke ekonomisine ciddi katkı sağlayan
firmalar var. Bir firma var veya gelecek ile ilgili daha büyük planlarınız varsa
mutlaka internet alanında var olmanız ve dijital pazarlamaya gerektiği önemi
göstermeniz gerekmektedir. Müşteriler bir ürünü almadan önce internetten
fiyatını ve modellerini araştırıyor, ürünü alacağı firmaya bilinçli bir şekilde
gidiyor. İnternetten alışverişin her geçen gün daha çok çoğalması ile bu alanda
kaliteli hizmet verecek firma ihtiyacı büyümektedir. Binlerce E-Ticaret sitesi var
ve bunlar geneli iyi yönetilemeyerek çöp site dediğimiz kategoriye girmektedir.
Djital pazarlama sonucu illa internetten sıcak satış yapılma şartı yoktur. Müşteri
firma ile doğrudan ilişki kurmasını sağlayacak veya incelediği ürünü satın alacak
şekilde firmayı diğer firmalardan ayırt edilebilecek şekilde olmalıdır. Dijital
pazarlama kısaca ifade edilmek gerekirse günümüzde milyonlarca web sayfası
içinden sıyrılıp hedef kitleye doğru zamanda ulaşmaktır diyebiliriz.
134
İnternette kim, nerede, ne zaman, nasıl marka veya kişi hakkında ne söylemiş
bunu takip edebiliyor musunuz?
Evet, Social Monitoring hizmetimiz bu alanda ihtiyaç hisseden marka veya
kişilerin ihtiyacını gideriyor. İnternetin tüm mecralarını düzenli ve sürekli halde (
Haftanın hergünü ve günün her saati ) takip ediliyor. Sosyal Medya’da kurum,
kuruluş, marka, rakip hakkında kim, nasıl, nerde, ne söylemiş hepsini anlık
yakalayabiliyoruz. İletiyi yazan kişiye anlık ulaşıyor ve talebinin veya şikayetinin
ilgili birime yönlendirildiğini söylüyor firmayla görüşerek bu işin talipçisi
oluyoruz. Artık 2 arkadaş kendisi arasında konuşurken eğer ayarlardan gizli
yapmadılarsa %70 başarı elde ediyoruz. %30’luk kısım gizli yapanlar ve
konuşmalarını anlık geri silen kişilerden oluşmaktadır.
Google ve Facebook kullanılarak nasıl para kazanılır?
Yaptığınız hizmeti hedef kitleye ulaştırarak mevcut müşteri portföyünüzü
arttırabilir veya marka değeri oluşturarak firmanızın değerlenmesini
sağlayabilirsiniz. Facebook firmalara birçok kullanabileceği araçlar geliştirmiş
günümüzde birçok büyük firmanın kullandığı Sayfa ile hizmet ve kampanyalarını
duyurur hale gelmiştir. Sosyal Medya’da istediğiniz mesajı istediğiniz zamanda
yayınlayarak mevcut elinizdeki kişilere reklam yapmış olursunuz. Google
kullanılarak arama optimizasyonu dediğimiz çalışmalar yapılarak müşterilerin
aramalarında firmanızı görünür hale getirmek firmanıza büyük fayda
sağlayacağını gözle görür halde anlayabilirsiniz. Müşteri Google’dan gelir,
Facebook’tan ise getirirsiniz.
Sosyal medyada onlineitibar yönetimi nasıl yapılır?
Kurumlar ve kişiler sosyal medya ile ilgili çalışmaları takip etme ve uygulamada
yetersiz kalabiliyorlar bu noktada biz profesyonel hizmetimiz ile destek sağlıyor
haftanın her günü gece gündüz takipte oluyor sayfayı yönetiyoruz. Ayrıca
internetin birçok mecrasında firma adına gerilla pazarlama yaparak ağızdan
ağza pazarlama ile müşteri kazanmaya veya marka değerini koruyarak
yükseltmeye çalışıyoruz. Marka veya kişinin hedef kitlesine hangi mesajla hangi
kanaldan ulaşacağımıza karar vererek planlanan işin zamanı geldiğinde
uygulaması ile gözlemleyip sonucunu firmaya detaylı istatistiki bilgiler ile
sunuyoruz. Kaç kişiye pazarlama çalışması yapıldı? Kaç kişi firmadan haberdar
oldu? Kaçı fikirleri veya soruları ile geri dönüş yaptı gibi birçok soruya cevap
olacak çalışmalar yapıyoruz.
Online itibar yönetimi yapılırken nelere dikkat edilmesi gerektiğine de
değinecek olursak marka ulaşılamaz, duyarsız bir şekilde başıboş
bırakılmamalıdır. Sosyal medya kullanıcıları ile aynı duyguyu yaşamalı, aynı
sevinci hissetmeliyiz. Gizemli bir havamız olmadan antipatik hareketlerden
135
kaçınmalı ve firma hatası olan bir durumla karşılaşılsa bile bunu krize
dönüşmeden avantaja dönüştürebilme planı daha önceden hazırlanmış
olmalıdır. Toplulukları sadece firma hakkında bilgiler ile donatmadan sektör ile
ilgili bilgiler ve genel kültürü arttırıcı eğlenceli paylaşımlarla aktif ve markanın
sayfasında bugün ne var diye merak eden kullanıcı kitlesini hedefleyen
paylaşımlar yapılmalıdır.
İnternet projeleriniz var mı?
Elbette sürekli fikir üreten veya aklımıza çalışırken ihtiyaç gördüğümüz
yazılımlar listemiz bulunmaktadır. Hayata geçirdiğimiz projeler ise
myturkeytravel.com, ashaber.com, oxsi.net gibi alanında özgün ve başarılı
projelerdir. Tabi ki bir Facebook projemiz yok fakat şuan üzerinde çalıştığımız
ama şuan gizemli olmasında fayda olan projelerimiz var. İnternet sektöründe
kaliteli yapılan her yazılım mutlaka değerini bulacağını düşündüğümüz için bu
alanda hız kesmeden yatırımlara devam ediyoruz. Şu an için 30 tane aktif
yayında olan internet projemiz var. Bu projeler sektörel olup İnşaat, Asansör,
Prefabrik, Sondaj, Beton, İskele, Yangın, Güvenlik gibi sektörlerde hizmet
vermekte ve bu sektörlerin rehberleri olmaktadır. E-ticaret alanında ise güvenle
yardımcı kaynak kitaplarını kullanıcıların alabileceği www.kitapmarket.net ile
kitap satışı yapmaktayız.
E-ticaret konusunda neler söylersiniz? E- ticarette nasıl başarılı olunur?
Dijital pazarlama ile e-ticaret projeleriniz mutlak başarılı olacaktır. Tabi her
yapacak olduğunuzu kuralına göre yapar ve garanti bir şekilde adım adım
giderseniz bir sıkıntı olmayacaktır. E-ticaret kesinlikle her firmanın internet
satışı olması gerekmekte ve internetteki potansiyel müşterileri ile ilgilenmesi
başarı getirecektir. E-ticaret yapmayı düşünüyorsanız önce rakip siteleri iyi
araştırıp sektörünüzü iyi tahlil etmeniz gerekmektedir. Fiyat avantajı
sağlayabileceğiniz eğer fiyat avantajınız yok ama bu ürün veya hizmetin kalite
farkı olduğunu biliyorsanız bunu doğru şekilde nasıl anlatırım sorusuna doğru
bir şekilde cevap verebilmeniz gerekmektedir. İnternetten para kazanmak için
Facebook,Twitter, Linkedin gibi araçları kullanarak siz müşterinin internette
ayağına gidip hizmetinizden veya ürününüzden haberdar etmelisiniz. Google’da
arama listesine girerek müşterilerin sizi bulmalarına olanak sağlamalısınız.
Siz bedavaya ürün bile dağıtsanız bunu kimseye reklam yapmazsanız bedava
ürün bile dağıtamazsınız. Tabi Dijital ortamlarda reklam alımları yaparken biraz
daha dikkatli olunması gereklidir. Herkes her işten anlamayacağı gibi internet
reklamcılığından da tam anlamıyla anlamıyorsanız güvenebileceğiniz firmalara
bu işi devredin, firma sizin adınıza reklamları takip eder, ölçümler ve alımına
karar verir.
136
E-ticaret alanındaki bu tecrübelerinizi nerede edindiniz?
2008 yılında tek ürün satış sitesi ile bu alanda çalışmaya başladım ve aradan
geçen 4 yıllık süreçte birçok e-ticaret sitesine danışmanlık yaptım ve yapmaya
devam ettiklerim var. Kendi e-ticaret sitemiz var. Benim tüm bilgim deneme
yanılma yöntemi ile kazanılmış tecrübelerdir çünkü internet sektörünün
pazarlama, e-ticaret gibi birçok alanında gerçekçi eğitim veren ve bana fayda
sağlayabilecek bir program bulamadım ve kendim araştırarak, deneyerek
öğrendim.
E-ticaretin ve sosyal medyanın yükselişi malum ama her zaman olduğu gibi
kimileri ortalamanın altında kimileri üstünde bir büyüme gösteriyor. Sizin
2012 büyüme hedefiniz nedir?
2012 yılında geçen yıldaki gibi organik ama birazda agresif büyümeyebilmek
istiyoruz. Bu hedefimiz için stratejik ortaklıklar gerçekleştirip uzmanlık
alanlarımızı, bilgi birikimimizi büyümemizde ivme kazandırması için
kullanabilecek ve güç birliği yaparak daha kapsamlı hizmetler verebileceğimiz
bir iş ortağı ile yolumuza devam edebiliriz. Şuan için kendi kendimize yeten ve
firmalarımızı memnun eden bir çalışma şeklimiz var ama her zaman daha iyisi
olduğunu düşünerek bizlerde daha iyi ne yapabiliriz konusunda sürekli
araştırmalarımız devam etmektedir.
137
Köşemizin bu haftaki konuğu BAL’ın patronu Selçuk Solmaz. Fer
Bal firmasının sahibi olan Selçuk Solmaz son derece geniş çevresi
ve sempatikliği ile Ankaralılara balı sevdiren bir girişimci.
Çekirdekten balcı olan Selçuk Solmaz’la bal a dair her şeyi
konuştuk. İşte Bal’ın profesöründen bal gibi açıklamalar:
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
SELÇUK SOLMAZ: ARI UZMANI olarak, 33 yılı aşan deneyimimle, İnsanımıza
daima , saf - katkısız bal ve arı ürünlerinin faydalarını anlatmaya her platformda
devam etmekteyim. Şifa kaynağı olan arı ürünleri kategorisinde, 1978 - 1990
yılları arasında, TKV (Türkiye Kalkınma Vakfı) Arıcılık Tesislerinin kurulmasında
,yoğun çabalar sarf ederek, Teknik ve teorik arıcılık üzerine, verimli ve kapsamlı
çalışmalar sergiledim.
Burada, bir grup Alman uzman ile,
• Arıcılığın yaygınlaştırılması
• Çiftçilerin özendirilmesi
• Deneme Çalışmaları
• Bilimsel araştırmalar ve bilgi paylaşımı
• Arıcılığın sorunları ve çözüm yollarının araştırılması gibi daha birçok konuda
birlikte hareket ettik.
138
Benden sonra yeni kuşağın da aynı misyonu sürdüreceğini, ARICILIK SANATI'nın
insanlık adına, çok büyük bir hizmet olduğunu ifade etmek isterim. 04.11.1959
yılında Ankara / Çamlıkdere ( Tatlak ) doğumluyum. Evliyim iki çocuğum var.
Şirketimin ismine MELİS ARI ÇİFTLİĞİ olarak kızımın adını verdim. Kızım Bilkent
ve Girne Amerikan Üniversitesi’ni bitiren Melis Erdal (SOLMAZ) Panora Alışveriş
merkezindeki şubemizde bulunuyor, Yönetim Kurulu Bşk. Yrd. Ve İhracat
Departmanını yürütmektedir. Oğlum Melih Fer ise Mimarlık Okuyor okul
zamanlarında n arta kalan kısmında bana yardım etmekte aynı zamanda Ankara
Genç İş Adamları ANGİAD üyesidir bunun dışında arta kalan zamanında da
Dernek faaliyetlerine katılmaktadır. Markamız olan FER İsmini de oğlumun
adından esinlenerek koydum.
Halen kurucularından da olduğum Ankara Arıcılar Birliği Başkanlığı, Yine
kurucularından olduğum Kırsal Kalkınma ve Gıda Güvenliği Genel Başkan
yardımcılığı, Türk Sanayi ve İş adamları Vakfı Gıda sektörü Kurul Başkan
yardımcılığı ve Bal-Der Bal Paketleyicileri ve Sanayicileri Derneği kurucu üyesi
Görevlerimi de aktif olarak sürdürmekteyim.
Fer Bal hakkında neler söylemek istersiniz?
Daima, İnsana ve İnsan sağlığına değer katmayı, ilke edinmiş olan; MELİS ARI
ÇİFTLİĞİ - FER BAL markası ile en doğal-en kaliteli ve en saf ürünlerini kullanıma
sunmayı, İnsanımızın en doğal hakkı olarak benimsemiştir.
Yaşama sağlık katan, İnsan sağlığına değer veren ve Doğallıktan asla ödün
vermeyen şirketimiz, hizmet kalitesini artırarak, markalaşma ve kurumsallaşma
yolunda hızla ilerlemeye devam edecektir.
Şifası özünde saklı, organik ve doğal arı ürünlerinin önemini, halkımıza
anlatmaya devam edecek ve kullanımını yaygınlaştırma çalışmalarını
sürdürecektir.
Katkısız ürünlerimizin kişi başına tüketim miktarını artırma yolunda çalışmalar
sergilenecektir.
İç pazar payımızı artırmakla beraber, ihracat yapılan ülke sayısını da
yükseltecektir.
Ve nihayet sağlıklı, dirençli, güçlü ve başarılı nesillerin oluşmasına katkıda
bulunacaktır.
139
1990 yılında kurduğum MELİS ARI ÇİFTLİĞİ’nde FER markası ile, arı ve arı
ürünlerini üretmeye başladık. Üretim çalışmalarında, konunun uzmanları,
üniversiteler ve akademisyenlerle sürekli işbirliği halinde, bilimsel yöntemleri
kullandık. Burada, organik - doğal bal, arı sütü, polen, propolis çeşitlerini
insanımızın damak tadına uygun hale getirdik. FER BAL konusunda, birçok ilk’e
de imza attı.
Sektörde ilk ISO 22000 belgesini alan, ülkemizde ilk APİTERAPİ Destek
yöntemini kullanan, ilk olarak, Arı ve Arı ürünlerini BUTİK tarzı yöntemle,
insanımızın kullanımına sunan Fer Bal’dır.
1990 yılından günümüze kadar Tunalı Hilmi CaddesiBülten Sokak’taki butik
mağazamızda. 2008 yılından sonrada 2. Şubemiz ile Panora Alışveriş
Merkezi’nde hizmet vermekteyiz.
Mütevaziiş yerlerimizde dünya liderlerinden krallara kadar ülkemizde yaşayan
siyasi liderlerin, işadamlarının, sanat ve spor camiasının büyük ilgisi ile
karşılaştık. Ayrıca Büyük Türk Halkının maktamıza göstermiş olduğu teveccüh
bizim işimizdeki kararlılığın eseridir.
İnsan yaşamında balın önemi nedir?
Yüksek enerjili ve karbonhidratlı bir madde olan bal, tadı, aroması ve diğer
üstün özellikleri nedeniyle insanlar tarafından daha çok bir besin ve enerji
kaynağı olarak tüketilmektedir. Bal, aynı zamanda tedavi edici olarak da
kullanılabilmektedir.
Zengin bir besin kaynağı olan bal, bebek ve çocukların beslenmesinde de önemli
bir yere sahiptir. Çabuk sindirilmesi, bünyesindeki serbest asitler dolayısıyla yağ
hazmını kolaylaştırması, anne ve inek sütündeki demir ve diğer eksikliklerin
gidermesi, iştah açması gibi özellikleri ve ayrıca sakinleştirici etkisi balın önemini
daha da arttırmaktadır. Koyu renkli balların kan yapıcı özelliği, açık renkli ballara
kıyasla daha fazladır.
Bal, yalnızca bebek ve çocukların beslenmesinde değil büyüklerin
beslenmesinde de yararlıdır. Özellikle çabuk enerjiye dönüşen hazır bir gıda
olması nedeniyle, yüzme, dağcılık, atletizm, basketbol, futbol, bisiklet yarışı gibi
sporlarla meşgul olan kimselere güç vermek ve yorgunluklarını hafifletmek için
kullanılabilir.
Bal, bir besin ve enerji kaynağı olması yanında çeşitli hamur işlerinde ve
pastalarda da kullanılmaktadır. Kattığı hoş tat ve aromasının yanı sıra, özellikle
levüloz şekerinin su tutma yeteneğinden dolayı, bu yiyeceklerin uzun süre
140
bayatlamadan taze kalmasını sağlar.Kozmetikten Tıp alanına kadar her yerde
kullanılmaktadır.
Fer Bal olarak, bal ürünleri haricinde hangi ürünleri üretip pazarlamasını
yapmaktasınız?
Üreticisi olduğumuz arı ürünlerinde çeşitliliğe ve bölge orijinlerine çok dikkat
etmekteyiz, bizim hedefimiz çok bal satmak değil insanımıza kalitesi yüksek
özellikli bal çeşitleri sunmaktır.
Her bölgenin kendi özelliğini taşıyan çiçeklerden elde ettiğimiz ürünleri o
bölgenin yöresinin adı ile adlandırıp insanımıza sunmaktayız. Organik üretim
bölgelerimiz ayrı diğer bölgelerde ise Kestane, Kekik, Geven, Yayla,
Çam,Narenciye, Karakovan, Arı sütü, Polen, Propolis, Petek bal çeşitleri
üretmekteyiz.
Bütün ürün çeşitlerimiz Türk standartlarına uygun Gıda Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığımızın Üretim İzinlerine sahip ve ilk kayıt olan firmalardandı. Üretimimiz
Dünya Standartlarında olup laboratuvar kontrolleri ve analizleri yapılmaktadır.
Ürünlerimiz doğandan sofranıza gelen her aşaması denetimli, kontrollü ve
güvenlidir.
Ayrıca bu özel ürünlerimizden kişilere özel karışımlar hazırlanmakta ve yaşam
kaliteleri yükseltilmektedir.
Kaliteli bir balı diğer ballardan nasıl ayırt edebiliriz? Ve tüketiciler bal alırken
dikkat etmeleri gereken hususlar nelerdir?
Kaliteli bir balı anlamak için uzman olmak gereklidir; Ancak hakiki balın kendine
has kokusu, rayihası, rengi ve akışkanlığı vardır. Balın özelliği, arının çiçekten
aldığı
nektara
göre
değişir.
Bu iş iki şekilde öğrenilir. En garantili yöntem laboratuvarda analizidir. Diğeri ise
bir arı Gurme’sidir. Elbette ki tüketicilerimizin bir uzman olma imkanı olmadığı
için her şeyin başında öncelikle bildikleri ve güvendikleri markaları tercih
etmeleri gerekmektedir, Ürünlerin ambalajlarını incelemeleri üzerindeki üretim
izinlerinin tam olduğunu görmeleri gerekmektedir. Bal tüketimi konusunda
bilinçli bir tüketici olmaları gerekmektedir. Unutmayalım aldığımız her ucuz
ürün nasıl kaliteli değilse bilin ki almış olduğunuz ucuz Bal da mutlaka kalite
problemi yaşayacaksınız.
Bal üretiminin ve tüketiminin geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Türkiye, doğal dokusu bakımından dünyanın en cazip ülkelerinden biridir.
Ülkemizdeki bitki zenginliği, özellikle arıcılığın altyapısını oluşturmaktadır.
141
Türkiye arıcılar için bulunmaz bir coğrafyaya sahiptir. Fakat bu avantajı tam
anlamıyla lehimize kullandığımız söylenemez.
Türkiye kovan sayısı bakımından dünyada ikinci, bal üretimi yönünden de
Dördüncü sırada yer almaktadır. Demek ki kovan çok ama bal miktarı azdır.
Fakat ülkemizde çok kaliteli ballar üretilmektedir. Çünkü memleketimizdeki
çiçek çeşitliliği ve zenginliği dünyanın hiçbir Ülkesinde yoktur. Özellikle birçok
endemik tür ülkemizde bulunmaktadır, Balın hammaddesi çiçektir. Çiçek
zenginliği kaliteyi de beraberinde getirmektedir.
Türkiye flora bakımından çok zengindir. Onun için ülkemizde çok eski yıllardan
beri arıcılık yapılmaktadır. Arıcılık, Osmanlı imparatorluğu tarafından çıkarılan
değişik kanunlarla da teşvik edilmiştir.
Bugün dünyada 50 milyonun üzerinde arılı kovan mevcuttur. Bunların beş
milyona yakını ülkemizde yer almaktadır. Yine memleketimizde kişi başına yıllık
bal tüketimi 1 Kg. geçmezken bu miktar Avrupa da 3 Kg. Japonya’da ise 30
kilogram olduğuna göre,ülkemizde yeterince bal tüketilmemektedir.
Özellikle tüketicilerimizin sosyal toplum kuruluşları, üniversiteler ve yetkili
devlet kurumları tarafından ciddi bir şekilde bilinçlendirilmesi gerekiyor, hani bir
atasözü vardır, “Güneş giren eve doktor girmez.“ diye, bende “Bal giren eve
doktor girmez.“ demek istiyorum.
142
Köşemize bu hafta genç bir turizmciyi konuk ettik.
Umre ziyaretlerinde uzman olan Khazindar Turizm
firmasının sahibi Ferhan Uğur’la sadece umre ziyaretini
konuştuk.
VELİ SARITOPRAK: Kendinizi ve firmanızı kısaca tanıtır mısınız? KHAZINDAR ne
anlama geliyor?
FERHAN UĞUR: 1998 ‘de kurulan KHAZINDAR Turizm ‘de ben ve çalışma
arkadaşlarım 2005 yılından beri Turizm ve Seyahat acentalığı hizmeti
vermekteyiz. İsmimizin Khazindar olması Suudi vatandaşı ortağımızdan
kaynaklanıyor. Acentamız ilk olarak sadece faaliyet alanı Umre organizasyonları
üzerine kurulduğu için Suudi vatandaşı ortağımızın otellerinin ve aynı zamanda
uluslararası hac,umre şirketinin isminin aynı olması nedeniyle buradan gidecek
umre yolcularımızın orada da aynı hizmetin devamlılığını hissetmesi için bu isim
verildi.
Ana faaliyet konularınız nelerdir?
Firmamız kurulduğundan bu yana yurtiçi yurtdışı uçak biletleri, kongre, seminer,
hac ve umre organizasyonları, otel-tur-gezi dallarında birçok ulusal ve
uluslararası kuruluşa hizmet sağlamaktadır.
143
Sizin Suudi Arabistan’la bağlantınız nedir ve nasıl hac ve umre konusunda
uzmanlaştınız?
1994 yılında Suudi Arabistan THY genel satış acentası Cidde ofisinde 5 yıl hizmet
ettikten, hac ve umre konusunda geniş bilgi sahibi olduktan sonra Türkiye’ye
geri gelip Suudi Arabistan Hava Yolları Ankara ofisinde göreve başladım ve aynı
alanda kendimi geliştirmeye devam ettim. Sonrasında KHAZINDAR TURIZM‘ı
kurarak sektöre farklı açıdan hizmet etmeye başladım.
Ülkemizde umre hizmetleri konusunda sıkıntı gözlemliyor musunuz ve umreye
gideceklere bir tavsiyeniz var mı?
Ülkemizde umre faaliyetleri yeterince profesyonel olmayanlar ve turizmci
olmayanlar eliyle idame ettirilmeye çalışıldı. Bu noktada özellikle sunulan
hizmetlerle ilgili çok ciddi sıkıntılar yaşandığı ve pek çok umre yolcusunun
özellikle Suudi Arabistan’da çalıştığım dönem içresinde mağdur edildiğini
gözlemledim. Fakat Türkiye’de Khazındar Turizm’i açtıktan sonra yolcularında
bu konuda bilgi sahibi olmadan ödedikleri bedel karşılığında ancak bu kadar
hizmet verilebileceğini Türkiye’de gözlemledim. Bu sebeple umre yolcularımızın
ucuza gidip orada iyi standartlar bekledikleri için hayal kırıklığına uğramaktalar
ve bu yüzden götüren firmalar zan altında kalmaktadırlar. Ben Khazındar Turizm
olarak aynı şekilde faaliyeti yerine getirmekteydim.Fakat gelen şikayetlerden
dolayı ekonomik umre yapmayı bırakıp en az 4 yıldızlı programlar yapma kararı
aldım.
Umreye gidecek adaylara bır tavsıyenız var mı?
Umre yolcularının pek çok göz ardı ettiği detay var. Özellikle seyahate çıkmadan
önce mutlaka programa dahil olan hizmetlerle ilgili bütün detayları organizatör
firmadan talep etmelidir.En önemli konulardan biri otellerle ilgili olanıdır.Suudi
Arabistan çok zengin bir ülke olmasına karşın yapılanmaya bu güne kadar önem
verilmemiş özellikle 3-4 yıldızlı otelleri bizim ülkemizdeki otellerle mümkün
olmamaktadır.Bu sebeple ucuz olanı değil iyi konumda yemekleri ve hizmeti
yüksek olan otelleri tavsiye ederim.Khazındar Turizm olarak ucuz umre taraftarı
olmamaya gayret göstermekteyiz. Ucuz değil ancak ekonomik; yani en iyiyi en
uygun fiyatla sunma prensiplerimizde kaliteden asla taviz vermemekteyiz.
Yolcularımızın en iyi şartlarda kendi ülkemizdeki standartlardan aşağı olmamak
kaydıyla bütün ihtiyaçlarını karşılamaya özen gösteriyoruz. Suudi Arabistan da
kalacakları otellerde yiyecek de çok önemli.3 yıldızlı otellerde tabldot yemekler
verilmektedir.Diyanet ve Tursab’ın anlaşmalı yemek fabrikaları bu hizmeti orada
vermektedir.Lakin bizim umre yolcularımız bu yemekleri yetersiz
bulmaktadır.Bu sebeple benim şahsi görüşüm açık büfe 4 yıldızlı ve 5 yıldızlı
144
otellerin tercih edilmesidir.Fiyatlar arası fark çok olduğu için umre yolcuları bu
otelleri tercih etmemektedirler.Bu yüzden umreye giden adaylarımız orada
tabldot yemek yiyince birçok şikâyet oluşmaktadır.Biz Türk vatandaşları nasıl ki
yaz tatiline çıkarken pek çok oteli kontrol edip yemeklerini ve hizmetlerini
kıyaslıyorsak umre yolcularımızın da bu konuda gereken özeni göstermeleri
gerekmektedir aksi takdirde hem yolcu hem de acenta memmuniyetsizlik
yaşamaktadır.Aynı zamanda umre adayları Diyanetten alınan hocaların
eşliğinde vazifelerini yerine getirdiklerinden dolayı bu hizmeti aldıkları
imamların çok bilgili ve konuya hakim olmaları gerekmektedir.Eğer ki grubun
başındaki imam deneyimli değil ise gruptaki umreciler vazifelerini layiki ile
yerine getirememektedirler.Bu hususta gidecek umre adayları mutlaka
başarında hoca bile olsa Diyanet işlerinden bir imamın görevli istenmesi
gerekmektedir.
Umre operasyonları nasıl gerçekleşiyor?
Khazındar Turizm ‘e 1 pasaport ve 2 resim ve nüfus cüzdanı örneği ile başvuran
umre yolcularımızın geriye kalan bütün işlemleri Türkiye’den Suudi Arabistan ‘a
gidiş operasyonun gerçekleştirilmesi vazifenin yerine getirilmesi ve Türkiye’ye
geri dönüş dahil olmak üzere her şey dahil olarak tarafımızdan
gerçekleştirilmektedir.Bu konuyu açacak olursak gelen grubun ilk önce vize
istemi, umre çıkışı için gerekli Diyanet kartı ve Diyanetten hoca talebi
gerçekleştirilmektedir.İstenilen
tarihlere
göre
otelleri
ve
uçak
biletleri,transferleri ayarlanmaktadır.Türkiye’den çıkıldıktan sonra Suudi
Arabistan ‘da görevli arkadaşlarımız otobüslerini,otellerini ve gerekli olan bütün
hizmetleri organize ederler.Yolcularımız Suudi Arabistan ‘a ayak bastıktan
hemen sonra görevli arkadaşlarımız yolcularımızı otobüslerine bindirip
otellerine doğru yola koyulurlar.Otele yerleşip hemen ilk umre vazifelerini
yerine getirmek üzere hocalarımızın eşliğinde hareme gidilir.Planlanan gün
sayısına göre ziyaret yerleri hocalar eşliğinde gezdirilir.Mekke ve Medine
şehirlerinde bu geziler düzenlenir.Tamamlanan program sonrası yolcular
havaalanına transferleri gerçekleştirilir. Türkiye‘ye yapılan seyahat sonrası
hizmet tamamlanmış olur.
Turizm ile ilgili diğer faaliyet alanlarınız var mı, varsa nelerdir?
Turizm Bakanlığına ve Tursab‘a bağlı A grubu IATA üyesi bir seyahat acentası
olarak pek çok ulusal ve uluslar arası kongre seminer ve tur organizasyonlarına
profesyonelce hizmetler gerçekleştirdik.Bunların büyük bir çoğunluğu yurtiçi ve
yurtdışı uçak biletlerini kapsamakla beraber Avrupa komisyonu,dünya bankası
destekli organizasyonları da içermektedir.Halen Mevlana kalkınma ajansından
alınan hibe desteği ile yürütülen Tınaztepe mağaralarının turizme kazandırılması
projesinde de proje ortağı olarak Türk turizmine desteklerini devam
ettirmektedir.
145
Diğer taraftan yurtiçinde gerçekleştirdiğimiz turizmin pek çok dalında farklı
alternatifler yaratmaya ve ülke turizmine katkıda bulunmaya gayret
göstermekteyiz. Khazindar Turizm olarak özellikle Ankara’nın turizmden hak
ettiği payı alması içim çaba sarf etmekteyiz. Ülkemizin Turizm kalınma
stratejisine paralel olarak alternatif turizm çeşitleri üzerinde çeşitli
platformlarda kültür turları,kaplıca turizmi,sağlık ve gençlik turizmi ve fuar
turizmi ile Ankara‘nın turizm hedeflerine katkıda bulunuyoruz.Bütün bu
gelişimleri göz önünde bulunduran Khazindar Turizm şimdiden alternatif turizm
konularında yüksek deneyimler kazanmış ve kaliteli hizmet sunmaya hazır
konumdadır.
Umre turlarına talep nasıl? Ankara dışında da umre yapmak isteyenler oluyor
mu?
Umre turlarına talep son yıllarda oldukça arttı. Bu artışlar bizleri olumlu yönde
etkilemekte aynı zamanda da umre yolcuları artışından dolayı kalitede
yükselmeye başladı.Diğer illerde umre talepleri de aynı şekilde çoğunlukta bu
İzmir,Antalya,Isparta,Samsun’da alta acentalarımız bu bölgelerde bizlere umre
yolcuları sağlamakta.
Umre turunun kişi başı maliyeti ne kadardır?
Umre turları genellikle çok değişken fiyatlarla oluşmaktadır.Bunlar gidecekleri
otellerin mesafe ve yıldız kategorisine göre değişmektedir.Khazindar Turizm
olarak bizlerde çok değişik ücretler olmamakla beraber en kısa 7 gece 8 günlük
umre fiyatlarımız 1100.00 eurodan başmaktadır.Yolcularımızın isteklerine göre
programlar yapılıp onlara özel turlarda yapılabilmektedir.
146
Ankara’nın Patronları köşemizin bu haftaki konuğu Yenimahalle Belediye
Başkanı Fethi Yaşar oldu. Fethi Başkan hizmette 1,5 yılını tamamladı. Bu süre
içinde Yenimahalle Ankara’da cazibe merkezi haline geldi. Başkan
Yenimahalle’yi yeniden yaratıyor. İşte hizmet andı ve Başkan Fethi Yaşar:
Yemem, yedirmem
Çalmam, çaldırmam
Koltuktan güç almam, koltuğa güç veririm
Halka hizmet Hakk’a hizmettir
Yenimahalle’ye ve Yenimahalleliye hizmet etmek benim için en büyük şereftir.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
FETHİ YAŞAR: 1949 yılında Afyon ili, Sandıklı ilçesinde doğdum. İlk ve ortaokulu
Sandıklı’da, lise tahsilimi Ankara’da tamamladım. Eğitimimden sonra serbest
ticarete başladım. Yenimahalle ve Siteler’de başladığım ticaret hayatına,
ülkemiz ekonomisi’nin en önemli sektörleri olan tekstil ve turizm alanlarına
yatırımlar yaparak devam ettim. Şu an tam entegre döşemelik, ve perdelik
kumaş üreten Prestige Mensucat AŞ’ nin ve İber Belinda Otellerinin sahibi
olduğu Yaşar Turizm A.Ş.' nin Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığını
yürütüyorum.
147
Siyasi geçmişiniz hakkında neler söylersiniz?
Siyasete olan ilgim çocukluğuma dayanır. Babam Mehmet Yaşar uzun yıllar
Sandıklı'da CHP yöneticiliği yaptı. Bende 1966 yılında Yenimahalle Gençlik
Kolları'na girdim. Sonraki yıllarda CHP'de Gençlik Kolları Başkanlığı, İlçe yönetim
Kurulu Üyeliği, İlçe Sekreterliği, 1990 sonrası SHP döneminde 3 dönem Kurultay
Delegeliği yaptım. CHP yeniden açıldığından itibaren 1999 seçimlerinden
sonraya kadar üç dönem Yenimahalle İlçe Başkanlığı görevini yürüttüm. 2000
yılının sonlarında İlçe Başkanlığı görevini kendi isteğim doğrultusunda bıraktım .
2004-2009 yılları arasında Yenimahalle ve Büyükşehir Belediyesi Meclis Üyeliği
görevlerinde bulundum. Ayrıca Kurultay delegesiyim. 2009 Yılı Mahalli İdareler
Seçiminde Yenimahalle’ den CHP adayı olarak katıldığım seçimi kazanarak
Yenimahalle Belediye Başkanı seçildim.
Yenimahalle Belediyesi’nde 1.5 yıldır başkanlık yapıyorsunuz. Bu dönemde
gerçekleştirdiğiniz hizmetler nelerdir?
Demetevler’in kanayan yarası olan tapu sorunu sona erdi. Göreve geldiğimiz ilk
aylarda verdiğimiz sözü yerine getirerek Demetevler sakinlerini tapularına
kavuşturduk. 15 bin kişiyi ilgilendiren bu sorunu ortadan kaldırdık. Herkes
tapularını alabilsin diye yasal hakkımız olan harçları düşürme yetkisini kullandık.
Bundan sonra herkes kendi mülkiyetinin sahibi olacak.
Vatandaşa yardım, YENİKART projemiz ile çağ atladı. Yenimahalle’de sadaka
kültürüne son vererek bir ilke imza attık. Artık ihtiyaç sahibi aileler gururları
kırılmadan ne istiyorsa alabilecek ve tüm Yenimahalleliler de buna yaptıkları
alışverişlerle buna katkı sağlayacak. Yenimahalle’deki esnaflarla yaptığımız
anlaşmalarla da YeniKart sahipleri onlara özel indirimlerden yararlanacak.
Garanti Bankası ile yaptığımız bu anlaşma tüm Türkiye’ye ve özellikle de yerel
yönetimlere örnek olmalıdır. Çayyolu’nda oturan vatandaşlarımız bundan böyle
Yenimahalle’ye gelmek zorunda kalmadan belediye hizmetlerinden
yararlanıyorlar. Semt Birimi’nde Belediye hizmetlerinin yanı sıra, sosyal
faaliyetler ile de Çayyolu’nda oturanlar bir araya geliyor. Hizmeti vatandaşın
ayağına götürmek sosyal belediyeciliğin gereğidir. Çayyolu Semt Biriminin
ardından Batıkent, Gazi, Karşıyaka ve Şentepe’de yenilenerek tamamlanacak.
Kapsamlı ve yeni binalar ilçemizin her yerinde hayat geçecek.
Yardıma muhtaç yaşlılarımız için kolları sıvadık. Çayyolu Yaşlı Yaşam Merkezi’ni
hayata geçirmek için çalışıyoruz. Çayyolu Alacaatlı’da 150 yatak kapasiteli,
içinde fizik tedaviden terapi havuzlarına, seminer ve toplantı salonlarına kadar
pek çok alanda hizmet verecek bir bina inşa ediyoruz.
Türkiye’nin en büyük eksikliklerinden biri olan enerji sorununu güneş enerjisini
kullanarak çözüyoruz. Belediye kaynaklarını tasarruflu kullanmamız gerekiyor.
148
Bu düşünceden yola çıkarak var olan bir kaynağı yani güneş’i kullanarak
aydınlatma yaptık. Her ay yüksek faturalar ödemek zorunda kalıyorduk. Aylık
130-150 bin TL ödediğimiz faturayı da 20-25 bin TL’ye indirdik. Biz bu maliyeti
yüklenmek yerine güneş enerjili sisteme geçiş yaptık.
Gerek Yenimahalle gerekse Türkiye’deki tüm okul ve üniversitelerin eğitim
amaçlı kullanabileceği Teknopark’ın yapımına başlandı. Türkiye’de ilk defa
yenilenebilir enerji kaynaklarının birer küçük örneklerinin sergileneceği park
alanı 15.160 metrekarelik alanda faaliyete geçecek. Teknopark’ta Planetaryum,
Gökyüzü ve Uzay Gösteri Merkezi, Rüzgâr Türbini, Güneş Santrali, Solar Termik
Santral Isısıyla Elektrik Üretimi, Hidroelektrik Santrali, Biogaz Santrali, Biodizel
Tesisi gibi alanlar bulunacak
Sokaktaki hayvanların kısırlaştırılması, bakım ve tedavileri ile hayvan eğitimi
yapılması için Çayyolu’nda hayvan barınağı kuruyoruz. Proje kapsamında inşa
edilecek hayvan otelinde hayvanlarını tatile götüremeyen vatandaşlarımıza da
hizmet vermeyi hedefliyoruz.
Yenimahalle’nin büyük bir eksiği bu sene ortadan kalkıyor. Yenimahalle Kültür
ve Kongre Merkezi’nin yüzde 98 si tamamlandı. Önümüzdeki aylarda hizmete
açılacak olan merkez ile yalnızca Yenimahalleliler değil tüm Ankaralılar
yararlanacak. Batıkent’i otel konumundan çıkaracağız. İçinde sinema, tiyatro
salonlarından nikâh salonlarına kadar çok çeşitli hizmetlerin verileceği 17 bin
metre karelik bir yaşam alanını Batıkent sakinlerinin hizmetine sunacağız.
Batıkent Kültür ve Ticaret Merkezi’nin inşaatı son hızla devam ediyor.
Yenimahalle’nin en eski sokaklarından olan Taşkın Sokağı, yeniledik. Binaların
yeni cephe görünümleri, dükkân konseptleri ve yaya yoluyla güzel bir hale
getirdik. Otantik Yenimahalle evlerinin cephe görüntüsü yeniden yeniden
yorumlanarak sokakta bulunan modern ve eski yapılara uyarladık. Yaya
yollarında kullanılan özel döşeme malzemesi ve kent mobilyaları ile bir müze
sokak oluşturduk.
Vatandaşların yürüme mesafesi ile sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi
amacıyla sağlık ocakları açıyoruz. Bugüne kadar İl Sağlık Müdürlüğü ile işbirliği
içinde Serhat, Şentepe, Varlık, Çayyolu, Uğur Mumcu Mahalleleri’nde sağlık
ocaklarımızı açarak halkımızın hizmetine sunduk. Önümüzdeki süreçte Gazi,
Batıkent İlkyerleşim, Yuva, Beştepeler, Yenimahalle yeni sağlık ocakları açacağız.
Ayrıca önümüzdeki aylarda Çayyolu’nda Gazi Üniversitesi işbirliği ile tam
donanımlı bir polikliniğin açılışını yapacağız.
149
Başkanlık dönenimizin sonunda nasıl bir Yenimahalle ile karşılaşacağız,
hedefleriniz nelerdir?
Ben Yenimahalle’ye 1963’te geldim. O zamanki Yenimahalle ile şimdinin
Yenimahalle’si arasında çok büyük fark var. Yenimahalle’nin eski canlılığı
kalmadı. Bir an önce proje üreterek semtin sosyal ve ekonomik yönden eski
canlılığının kazandırılması için çalışmalar yapmayı düşünüyoruz. Yenimahalle
özellikle son zamanlarda ekonomik ve sosyal anlamda geriledi. Semtin en işlek
caddelerinde bile kiralık ve satılık dükkân ilanları çoğalmaya başladı. Bu da
yaşanan ekonomik krizin bir göstergesidir. Bunun başlıca nedenleri İstanbul ve
Eskişehir yollarına yapılan Alışveriş merkezleridir. Bunlar Yenimahalle bölgesinin
esnafını zarara uğrattı. Bu zararların önüne geçmek için birlikte projeler
üreterek Yenimahallemizi güzel günlere götürmeliyiz.
“Yenimahalleli” ruhunun hala yaşadığını ve her geçen gün daha da güçlendiğini
herkese göstereceğiz. Ortak amaçlarımızı gerçekleştirmek ve çağdaş
Yenimahalle’yi birlikte kurmak adına çalışmalar yürütüyoruz. Yenimahalle’de
sosyal belediyeciliğin gerçek anlamda yaşandığı bir dönemdeyiz.
Vatandaşlarımıza hak ettiği hizmeti sunuyoruz ve hizmetlerimizde hiçbir şekilde
ayrımcılık yapmıyoruz. Tek amacım bütün hemşerilerimizi Yenimahalleli kimliği
altında buluşturmak ve ilçemizi Ankara’nın özenilen yerlerinden biri yapmak.
Bunu yaparken de Belediyemizin olanaklarını belirli bir grubun değil, bütün
hemşerilerimizin hayatını kolaylaştırmak için kullanıyorum. Ana hedeflerimin
arasında ilk iki sırada eğitim ve sağlık geliyor. Amacım sağlıklı ve eğitimi yüksek
nesillerin yetişmesine hizmet etmek. Yenimahalle’ye hizmet etmeye geldim.
Eğer bir yanlışım olursa bana hesap sorsunlar. Yenimahalle halkının bana hesap
sormaya hakkı var, ben hesabımı sadece Yenimahalle halkıma veririm.
Yenimahalle adına yapılacak her türlü hayırlı işe açığım. Benim amacım
Yenimahalle’yi alt yapıda üst yapıda, yeşil alanda sağlıkta, kültürde sanatta
çağdaş bir yapıya kavuşturmak. Şentepesiyle, Demetevleriyle, Varlık
Mahallesiyle, Beştepeler Mahallesiyle, Gazi Mahallesiyle, Çayyoluyla,
Batıkentiyle, Yenimahallesiyle hepsine bu yönde bir ayrım yapmaksızın hizmet
ediyoruz, etmeye de devam edeceğiz.
Siyasetle ilgili neler söylersiniz? Siyasete atılmak isteyenlere tavsiye ve
önerileriniz nelerdir?
Siyaset için Türkiye’de demokrasi tüm kamu ve kuruluşlarıyla işlemelidir. Siyasi
partiler kanunu mutlaka değiştirilmelidir. Gelişmiş ülkelerin demokrasisine
ulaşmak için toplumumuzun bütün katmanları, mesleğinde başarılı olan
işadamlarımız mutlaka siyasete ilgi duymalıdır.
150
Kendiişlerindeki başarıyı ülkemizin kalkınmasında da göstermelidirler. Tuzu kuru
insanların sadece siyasetçileri eleştirerek ülke demokrasisinin gelişemeyeceğini
bilmelidirler. Taşın altına elini koymalıdırlar. Hangi düşüncede olursa olsun,
partide görev almalı, siyasilerimizin de kucak açmaları gerekmektedir. İşte o
zaman görülecektir, demokrasinin daha çok gelişeceği, bu gün ülkemizde
yaşanan olumsuzlukların aşılacağı, gelecek kuşaklara Mustafa Kemal Atatürk’ün
emanet ettiği Cumhuriyetin ilkeleri çerçevesinde muasır medeniyetler
seviyesine hızla ilerleyeceğimize yürekten inanıyorum.
151
Ankara’nın Patronları’na bu hafta Fuat ve Murat Büyükşahin
kardeşler konuk oldu. Elektrik Proje Taahhüt sektörü ile ilgili
sorularımızı MABAŞ Ltd. Şti yönetim kurulu başkanı Murat
Büyükşahin yanıtladı.
“Doğru yapılan işin tamamlanması yeni bir iş getirir.” bilinci ve
parolası ile yurtiçinde ve yurtdışında birçok önemli projeye imza
atan MABAŞ’ın patronuna aşağıdaki soruları yönelttik.
VELİ SARITOPRAK: Mabaş hakkında bilgi verebilir misiniz?
MURAT BÜYÜKŞAHİN: Siemens’te Bina Tekniği bölümünde çalışmalarım
sonrasında 2002 yılının başında Mabaş Elektrik Proje Taahhüt Tic.Ltd.Şti ‘yi
kurdum. 2 kişiyle başladığımız bu süreçte, İstanbul ofisimizin yanında Ankara
ofisimiz ve Azerbaycan Bakü ofislerimizde hizmetlerimize mühendis ve
teknikerlerimiz ve diğer çalışanlarımız ile toplamda 76 kişilik kadromuz ile
devam ediyoruz.
9 yıl gibi kısa bir süreç olmasına karşın, düzgün ve dürüst çalışma prensibiyle
çok önemli işlere imza attık.
İşverenine, mal tedarikçisine, çalışanına güven vermek, üstlendiği işin şartlarına
göre yenilikleri takip eden ve uygulayan olmak, her konumda dürüst olmak ve iş
alanlarında kaliteli çözüm üretmek prensipleri ile sektörde kalıcı yer edinerek,
büyümeyi hedefliyoruz.
152
Kuruluşumuzdan günümüze kadar yurtiçi ve yurtdışında önemli birçok projeye
destek vererek, daha büyük projeler ve hedeflere ulaşmanın gayreti
içerisindeyiz.
Mabaş olarak özetle, tasarım ve proje hizmetleri, kontrollük hizmetleri, keşif –
şartname hazırlanması, maliyet ve sistem analizleri hazırlanması, malzeme
temini ve lojistik hizmetleri, montaj ve uygulama konularında faaliyet
gösteriyoruz.
Çok katlı iş merkezleri, yönetim binaları, oteller, sağlık kuruluşları, eğitim
kurumları, çeşitli banka genel müdürlük binaları ve banka şubeleri, fabrika,
endüstriyel tesisler ve villa ve yalılar ile ilgili olarak; orta gerilim ve şalt tesisleri
ile trafo merkezleri, alçak gerilim dağıtımı ve panoları, topraklama ve
yıldırımdan korunma sistemleri, kablo kanallarından alçak gerilim ve zayıf akım
sistemlerinin iletimi, aydınlatma ve aydınlatma otomasyonu, akıllı ev ve akıllı
bina otomasyonu, diesel-generatör ve kesintisiz güç kaynakları (UPS) sistemleri,
zayıf akım sistemleri, telefon ve data sistemleri, yangın algılama ve ihbar
sistemleri, güvenlik ve hırsız alarm sistemleri, güvenlik kamera sistemleri
(CCTV), uydu anten TV sistemleri, görüntülü interkom sistemleri, seslendirme
ve acil anons sistemleri, kartlı geçiş kontrol takip sistemleri, merkezi saat
sistemleri ve hemşire çağrı sistemleri ile ilgili olarak ülke koşullarına en uygun
öneri, çözüm, ve ürün seçiminde ilgili standart ve teknik destekleri ile sunarak,
sektörümüzde geçerli olan; “Doğru yapılan işin tamamlanması, yeni bir iş
getirir.” bilinci ile kalitemizi; işverenlerimiz, mal tedarikçilerimiz ve
çalışanlarımızla üst basamaklara çıkarmayı amaçlıyoruz.
İmza attığınız önemli projelerden bahsedebilir misiniz?
Kapsamlı olarak Rusya Federasyonu’na tasarım hizmeti olarak birçok iş yaptık.
Ayrıca Avusturya kökenli bir firmanın Türkiye’de açılacak ilk yapı marketinin
kapsamlı şekli ile kuvvetli akım ve zayıf akım projelerini Mabaş olarak hazırladık.
Düzgün bir çalışma yapabilmek amacı ile mevcut olan en yakın tesisin
bulunduğu Bulgaristan’a giderek, en doğru bilgilere ulaşmaya çaba gösterdik.
Topladığımız bilgiler ile projelerimizi tamamladık. Firma yetkilileri, düzgün ve
başarılı bir şekilde işi tamamlamış olduğumuzdan dolayı memnun kaldıklarını
ifade ettiler. Türkiye ofisi yetkililerine, birçok detay ile elektrik projelerinin çok
düzgün şekilde hazırlanması sebebi ile teşekkür ederek, bu kadar detaylı bir
elektrik projesini şimdiye kadar hizmet veren önceki mağazaları için hiç
almadıklarını iletmiş. Takdir edersiniz ki, böyle olumlu bir değerlendirme bizler
için çok önem taşıyor.
İmza attığımız önemli projelerden bazıları şunlar:
153
İş merkezleri ve sosyal binalar:
Sanko Pazarlama Genel Müdürlük Binası, Formula 1 İstanbul Park Tesisleri,
Fresenius Sağlık Hizmetleri Merkez Ofisi ve Diyaliz Merkezi Projeleri, Sibur
Sanatoryum Binası (Rusya Federasyonu), Buz Hokeyi Binası (Rusya
Federasyonu), Salekhard Buz Hokey Salonu,
DemirPark AVM (Zonguldak), CNR Fuar Merkezi Ek Binası (12-13-14-15 nolu
holler)
Fabrika sanayi ve ulaşım yolları:
Roche İlaç Fabrikası (Gebze), Doğan Matbaacılık Tesisleri (Hadımköy), Danone
Hayat Damacana Su Fabrikası (Sakarya), Çimko Çimento Fabrikası
(Kahramanmaraş), Şişe Cam Fabrikası (Bursa), Ankara Metrosu projeleri,
Otel ve Yönetim Binaları:
Çelik Palas Oteli (Bursa), Salekhard Otel (Rusya Federasyonu), Sibir Sanatoryum
Binası (Rusya Federasyonu), Lurgı Ofis Binası (Kazakistan), Divan Oteli (Çorlu),
Dedeman Oteli (Zonguldak), Asnaf Otel (Azerbaycan)
Konut ve mağazalar:
Çetinkaya Mağazaları (Ankara, Pendik, Merter, Şirinevler İstanbul) ve Bursa.
Polat İnşaat Caddebostan Evleri, D&R Mağazası ve Glorıa Jeans Cafe (Tunalı
Hilmi Caddedesi / Ankara), Baumax-X Yapı Market, Forum İstanbul Evleri,
Sibintel Konut Kompleksi (Rusya Federasyonu), Ametıst Plaza (Azerbaycan).
Eğitim ve sağlık kurumları:
Turgut Özal Eğitim Kompleksi, St. Petersburg Koleji (Rusya Federasyonu), Fatih
Üniversitesi Yurt Binası, Özürlüler Okulu Türkiye Geneli, Belovarsk Yurt Binası
(Rusya Federasyonu), Fresenıus Sağlık Hizmetleri Balgat, Avcılar,
Kahramanmaraş, Esenyurt, Ümraniye, Kozyatağı, Diyaliz Merkezleri, Sadko
Çocuk Rehabilitasyon Merkezi (Rusya Federasyonu), 400 kişi kapasiteli Muş
Devlet Hastanesi (Toki)
Devam eden işlerimiz ise:
Uygulama grubu olarak:
Güriş İnşaat Ofis Binası, Zonguldak Dedeman Oteli, Avrupa’nın en büyük Müzesi
Çanakkale Kabatepe’de, Ankara Balgat’ta 5 otel projesi, İstanbul Şişli’de
154
Adelmar Butik Otel, Muş’ta 400 kişi kapasiteli Devlet Hastanesi, Azerbaycan’ın
Bakü şehrinde 16 katlı 4 Asnaf Otel işlerini sayabiliriz.
Proje grubu olarak:
36 katlı üç bloktan oluşan ve residence olarak kullanılacak, Ametist Plaza (Bakü)
son detay çalışmalarını tamamlıyoruz. Ayrıca İstanbul Zeytinburnu’nda “The
İstanbul” konut, residence ve sosyal tesisten oluşan kompleksin elektrik
uygulama projelerinin tasarımına da başlamış durumdayız.
Sektör hakkındaki görüşlerinizi alabilir miyiz?
Sektörde krizle birlikte bir çelme takma operasyonu devam ediyor. Proje ve
taahhüt olarak ele alırsak, proje tasarım konusunda bizim kulvarımız, diğer
proje ofislerinden farklı durumda. Biz Mabaş olarak daha fazla zaman
harcayarak, daha detaylı proje hazırlıyoruz.
Uygulama yapan firmaya son derece destek olabilecek projeler çiziyoruz. İnce
ve hassas çalışıyoruz diyebiliriz. Ancak farklı olduğumuzu, detaycı olduğumuzu,
işin içerisinde olan bazı işverenlerimizden övgü ile duymak, bizlerin
motivasyonunu bir kat daha arttırıyor.
Taahhüt kısmında ise, bu alandaki en önemli konu malzeme ile ilgili.
Malzemelerin fiyatlarında ciddi tutarsızlıklar ile karşılaşıyoruz. Ayrıca kur
farklarından kaynaklı sebeplerden sorunlar olabiliyor. Son zamanlardaki iş
tekliflerinde, işveren isteği olarak “anahtar teslimi” işler çoğunluk arz ediyor.
Ancak bazı dengelemelerin gerçekleşmesi gerekiyor ki, elma ile elma mukayese
edilebilsin. Aksi durumda dip fiyata bakıldığında siz istediğiniz kadar düzgün ve
tekniğine uygun iş yapmak doğrultusunda olun, önemli olan fiyat oluyor.
Sektörde yaşanılan sıkıntılar nelerdir?
Sıkıntıların başında, yapılan projeler içerisinde ne olursa olsun elektrik hep sona
kalıyor. Bir tesise elektrikçi en önce giren en son çıkan grup oluyor. Bu değişmez
bir kaide sanki. Bütün malzemelerin bütçesi denk gelmiş olabilir. (demir,
çimento, alçı, seramik, vs.) Ancak bütçe elektrik sistemlerine geldiğinde
sıkışmalar başlıyor.
Kurulması gereken sistemler veya uygulamalar bütçesel sorunlar nedeni ile ileri
bir zamana bırakılıyor veya yapılamayabiliyor. Ama bazı konularda kesinlikle
taviz vermiyoruz. Yangın yönetmeliği şudur, teknik şartname şuna göre
hazırlanmıştır, bu işimizde şu cins kablolar kullanılacak veya sistem çözümü bu
şekilde olacaktır diyerek, bazı konularda da ödün vermiyoruz.
155
Genel toplama bakıp rakamı yüksek buluyor ve buna karşılık ucuz ürün
kullanmamızı talep eden işverenlerimiz de oluyor. Yarın bu işin işletmesi, bakım
onarım vs. konuları var, gerek mahcup olmamak ve gerekse sistemlerin
sorunsuz çalışması adına ısrarcı da oluyoruz. İşin özetinde iyi bir projenin ortaya
çıkmasında yatırımcının önemli bir rolü var. Düzgün ürün ve sistemlerin
ekonomik şekli ile teknik açıdan en uygununun kullanılması gerekiyor.
Diğer disiplinlerle olan koordinasyondan bahsedebilir misiniz?
Mimari açıdan bakarsak, her mimar elektrik sisteminin içerisine ince elektrik
detayları ile girmeyebiliyor. Bizim görevimiz ise bu yolu düzgün bir şekilde
açmak ve sonuca en net şekli ile ulaşmak oluyor. Kendi mimari gruplarımızın
yanı sıra mekanik disiplindeki kardeş firmalarımız ile sürekli beraberce
çalıştığımızdan dolayı, iyi bir koordinasyon sağlayabiliyoruz.
Mimaride en önemli konulardan birisi, tavan ile asma tavan arasındaki
koordinasyon. Kablolar nereden gidecek, sprinkler nereden geçecek, pis su
boruları, havalandırma kanalları vs. konularının koordinasyonunu doğru bir
şekilde yaptığınızda işler daha sorunsuz bir şekilde saha için çözülmüş oluyor.
Yine statik projeler için gereken delik ebatları ve şaftları belirttiğimizde, onların
işini de kolaylaştırmış oluyoruz. Beraber çalıştığımız firmalarla doğru bir şekilde
çalıştığınızda bir sonraki işte çok daha faydalı ilişkiler kurulabiliyor.
Önemli konulardan biri de enerji tasarrufu. Bu konuda görüşlerinizi alabilir
miyiz?
Yatırımcı, “A +” bir bina yapıyorum diyor. Fakat işletme tarafındaki personel
sayısından kaçtığı için doğru iş yapılamıyor. İşletmede işin büyüklüğüne göre 3
vardiya eleman çalıştıracaksınız. 3’er kişiden olsa 9 kişi yapıyor. Ciddi bir bedel
çıkıyor tabii olarak. Enerji tasarrufuna yönelik bir takım konuları, kullanmak
istediğiniz sistem gereksinimi olan modül, ekipman vb. şeyleri konu ettiğinizde
ise bu işi 3 kişi ile başarmak istiyorlar. Bu sistemlerin eğitimini, bu işi bilen veya
öğrenmek durumunda olan birine vermek ile, düz bir kişiye vermek de var. Bu
konularda taviz verilmemesi gerektiğine inandığımız halde işverenin ikna
edilemediği durumlar da oluyor. Bazı durumlarda ise, iş işten geçmiş oluyor ve
“bu sistemden vazgeçelim klasik konvansiyonel sistem yapalım” diyorlar.
Ayrıca enerji tasarrufu ile ilgili ciddi tasarruflar sağlayan ürün ve çözümler de
var. Burada devlete önemli bir görev düşüyor. Üretim konusunda firmalara
destek verilmesi ile bazı bedel düşümlerini ileriye dönük olarak sağlanmasını
mümkün olarak görüyorum. Aydınlatma konusunda lighting emitting diode
(led) sistem, birkaç sene içerisinde tüketim değerlerini her yönü ile
düşürecektir. Şu an yatırım maliyeti yüksek olduğu için ötelemeler yaşanıyor.
156
Bilinçli bir şekilde konu üzerine gidildiğinde ve devletin desteklemesi sonucunda
tasarrufun en minik kısmını çözmeye başlamış olabiliyorsunuz. En basit örneği
ile şehirlerimizdeki cadde ve sokak aydınlatmaları ve şehirlerarası yollardaki
aydınlatma armatürleri ampullerinin değişiminde ileriye dönük ciddi
tasarrufların olacağını düşünüyorum.
Yurtdışında yapılan uygulamalarla bizi kıyaslarsak neler söyleyebilirsiniz?
Kendimden değil de genel olarak bizim yapımızdan kaynaklanan bazı hususlar
dikkatimi çekmiştir. Yurtdışında müşavir olarak Avrupa firmasıyla çalışılıyor ise,
üzerinizdeki baskı daha fazla oluyor ve işi daha düzgün yapıyorsunuz. Ama bizim
genel yapımızda çabucak yapıp, tamamlamak ve gitmek gibi bir anlayış var. Bir
bakıma iyi ama, bir bakıma kötü.
Ancak projenin doğru yapılması beraberinde, uygulamanın da doğru yapılması
da bana göre çok önemli. Yurt dışı işlerde şartname ve standartlar da çok önem
taşıdığından ve uygulama konusunda ödün verilmediğinden hatalar minimize
edilebiliyor. Bizde de geçmiş senelere göre sistemler ve standartlar bir yerlere
oturmaya başladı. Bilinçlendikçe doğru iş yapmaya gayret edildiğine de şahit
olabiliyoruz.
Eklemek istediğiniz bir şeyler var mı?
Ankara benim doğduğum büyüdüğüm eğitimimi aldığım şehir. Ankara’yı çok
seviyorum. Sektörel bazda Ankara’nın konumu geçmiş yıllara göre son derece
olumlu gelişti ve bu gelişim devam edecek. Firmamız içinde geçerli olan bu
gelişmeyi yakinen takip ediyoruz, yatırımlarımızı planlıyoruz.
Mabaş ile ilgili çok olumlu şeyler duyuyorum ve bu beni mutlu ediyor. Gerek
Rusya Federasyonu’ndaki hizmetlerimiz, gerek ise Türkiye’de tamamladığımız
işlerden ciddi övgüler aldığımız oluyor. Firma olarak hazırladığımız ve ihalesine
çıkılmış bir işte; ihaleyi alan firmalardan : “Çok düzgün malzeme listesi
çıkarmışsınız. Öyle bir metraj hazırlamışsınız ki, bizde aynı birimleri
yakalayabiliyoruz. Neredeyse sizin keşfinizle siparişe geçeceğiz, geçebiliyoruz”.
duyumlarını alıyorum. Küçük yaştan itibaren takım çalışmasına inanıyorum ve
bunu gerçekleştirmek için gayret sarf ediyorum. Ferdi oyunları değil, hep takım
oyunlarını sevmişimdir. Hâlâ da bu şekilde düşünüyor ve bu şekilde yaşıyorum.
Çalışma arkadaşlarıma da aynı düşünceler içerisinde olmaları gerektiğini ve
beraberinde daha iyiye gideceğimizi hatırlatıyorum.
157
Ankara’nın Patronları bu hafta başarılı bir girişimci
patroniçeyi ağırlıyor. Çeşitli sivil toplum kuruluşları ve iş
dünyası dergilerinin YILIN GİRİŞİMCİ İŞ KADINI seçtikleri
Gamze Cizreli ile çok ilgi çekici ve samimi bir röportaj yaptık.
İşte Ankara’nın cafeler ve restoranlar kraliçesi Gamze
Cizreli’nin sorularımıza verdiği cevaplar:
VELİ SARITOPRAK: Gamze Cizreli’yi bize anlatır mısınız?
GAMZE CİZRELİ: Gamze Cizreli seri bir girişimci. Sürekli yeni marka yaratmayı
seven, yaptığı işe tutkuyla bağlı biri. Burnu iyi koku alan, mantığının yanında
hisleriyle de hareket eden bir iş kadını. Senelerini restoran sektöründe marka
yaratmaya, konsept kurmaya adamış. İşini yaparken son derce amatör bir ruhla
çalışan ve detaycı bir kişiliğe sahip. Sosyal bir kişiliğe sahip olmasının getirdiği
bir avantajla son derece geniş bir çevreye sahip olmanın avantajını çok kullanır.
Sürekli gündemi yakından takip eder. Toplumsal sorunlar ve siyasetle öylesine
çok ilgili ki güne en az 5 gazete okuyarak başlar. Ama tüm bunların önünde,
oğullarının hem eğitimleri hem sosyal hayatları ile yakından ilgilenen sevgi dolu
bir anne.
Sizin elinizin değdiği yer şey altın, açtığınız işyeri marka oluyor. Bu işin sırrı
ne?
Ben, başarılı olmanın her şeyden önce yaptığın işi çok sevmekten geçtiğine
inananlardanım. Tutkuluyum. İşlerime tutkuyla bağlıyım. Yaptığım işler
konusunda çok fazla bilgiye sahip olmaya özen gösteriyorum.
158
Ama tüm bunların yanında benim başarımın en büyük sırrı olağanüstü bir önsezi
yetisine sahip olmam. Burnum iyi koku alıyor. Issız bir caddenin veya sokağın iyi
iş yapıp yapmayacağını sezebiliyorum. Deneyimleri çabuk öğrenmek, kararlılık,
hızlı karar vermek, esneklik, dayanıklılık benim artı özelliklerim. Tabii ki bunların
ötesinde en önemli nokta çok çalışıyorum. Einstein’ın “Hareket olmazsa hiçbir
şey olmaz.” sözü kulağımdan gitmiyor. Tüm bu özellikler de benim ismime karşı
bir güven duygusu oluşturdu iş hayatında.
Restoran işletmeciliğinizin öyküsü ne?
Liseyi bitirdikten sonra, 1987 yılında ODTÜ İşletme Bölümü’nü kazandım. 4 yıl
hem üniversite öğrenimime devam ettim hem de öğrenciliğin yanı sıra yarı
zamanlı işlerde kendimi geliştirmek için çalışmaya başladım. 1991 yılında ODTÜ
İşletme bölümünden mezun oldum. Aklımda hep kendi işimi kurmak vardı.
Mezun olduktan sonra hem biraz kendimi geliştirmek hem de iş dünyası ile
tanışmak maksadı ile 3 yıl özel bir şirkette çalıştım.
Ardından, 1993 yılında eski ortağım ile birlikte Ankara’nın ilk ‘cafe’si olan
CAFEMİZ’i kurduk. Arjantin Caddesi üzerinde o zamanlar hemen hemen hiçbir
yer yoktu. Sıcacık bir ortam, etrafa yayılan kahve kokuları hem beni hem de
gelen misafirlerimizin çok hoşuna gidiyordu. Tabii Ankara gastronomi kültürüne
cheesecake, cappucino gibi kavramlar henüz girmemişken, Cafemiz’de bu tip
farklılıklar sunuyor olmamız gün geçtikçe popülerleşen bir mekân haline
gelmemizi sağladı. Çok beğenilen pastalarımızın bütün halinde satılmaya
başlanması ile aklımıza yepyeni bir marka yaratmak geldi.
Kuki de böyle doğdu. Farklı lezzette tatlıların, hamur işlerinin hem sunumu hem
de içeriği ile alışılmışın dışında servis edildiği bir yerdi Kuki.
Ardından yine Ankara’da evlere servis Çin mutfağı fikri ile hayat bulan
QuickChina markası geldi. Devamında da DKNY ve Şaşaa...
2007 yılında tek başıma yoluma devam etme kararı aldım ve 2007’nin sonunda
Bigchefs Cafe&Brasserie markasını yarattım. Bugün zincir bir marka haline gelen
Big Chefs’ler Ankara’da 3, İstanbul’da 2 ve Gaziantep’te olmak üzere 6 adede ve
400 çalışana ulaştı. Çok yakın bir zamanda açılacak olan, İstanbul’da 4 yeni
şubemiz var.
Ataşehir, Ataköy, Bağdat Caddesi ve Marmara Forum AVM’de açılacak olan bu
şubelerin ardından Antalya geliyor. 2011 yılının ikinci yarısına geldiğimizde Big
Chefs’lerin sayısı toplam 11’e ulaşmış olacak. Bir de Kasım 2010 da yine
Ankara’da ilk şubesini açtığımız ve İstanbul’a da taşıyacağımız Rafine markasını
yarattık. Rafine hem servis şekli, hem menüsü hem de dekorasyonu ile
Bigchefs’den daha üst bir gruba hitap ediyor. Yani bambaşka konseptler. Kısa
159
sürede Ankara’nın iş dünyası-cemiyet hayatı, siyasi ve bürokratik çevrelerinin
buluşma adresi oldu.
Restoran işletmeciliğinin sıkıntıları neler? Siz bunları nasıl aşıyorsunuz?
Hizmet sektörü zor bir sektör. Hele bir de çok fazla ayrıntısına dikkat etmek
durumunda olduğunuz bir işletmeleriniz varsa, daha da zor bence. Bizim
mekânlarımızın hepsinde, samimiyet, sıcaklık ve tabii ki müşteri memnuniyeti
ön plandadır. Hiçbir zaman gelen konuklara ‘müşteri’ gözü ile
bakmıyoruz,herkesi evimize gelen misafirlerim olarak gördük. Tabii benim kadar
ayrıntıya önem veren bir insansanız, işletmecilik daha da zor hale geliyor.
Hijyen çok önemli. Bunu standardize etmek zor. Türkiye’de yetişmiş eleman
sorunu var. Mesleki anlamda kendilerine geliştirmeye adamış eleman sayısı çok
az. Eğitim her alanda olduğu gibi bizim sektör için de çok önemli. Mutfak ve
servis konusunda eğitim veren kurumların sayısı her geçen gün artmalı.
Taklitçilikten çok, yaratıcı ve özgün mekânlar açılmalı. Türk insanının
yaratıcılığına inancım sonsuz. Bence, ülkemiz, geliştirilecek konseptler açısından
son derece zengin!
Türkiye’de Kadın Girişimci olmanın avantaj ve dezavantajları neler?
Türkiye’deki kadın girişimciliğinin önündeki iki büyük sorun var. Birincisi kadının
annelik, ev işleri ve evdeki yaşlıların bakımı sorumlulukları üstlenmelerinden
dolayı eşleri ve babaları tarafından girişimci olmalarını bırakın çalışmaları bile
engelleniyor. İkincisi de kadının sermayeye erişimi çok zor. Türkiye’de genelde
kadının üzerine gayrimenkul yapılmıyor. Kadınlar da bu nedenle ne yazık ki
banka kredilerine çok zor erişiyorlar. Öte yandan da eğer kadına girişimcilik
fırsatı verilirse kadın çocuklarının daha iyi bir eğitim almaları ve çocuklarına
daha iyi bir dünya devretme arzusuyla var gücüyle çalışıyorlar. Kadınların
aldıkları kredileri geri ödeme yüzdeleri erkeklere göre oldukça yüksek. Kadın
girişimcilere eğer fırsat verilirse erkeklere göre çok daha başarılı oluyorlar.
Türkiye’de düzenlenen girişimcilik yarışmaları, TV programları kadın
girişimciliğinin gelişmesi açısından çok önemli. Ben 2010 KAGIDER Garanti
Bankası işbirliği ile düzenlenen Kadın Girişimciliği yarışmasında Türkiye 1.’si
seçildim. 3600 kadın girişimci bu yarışmaya başvurmuş.
Bu sene başvurunun 10000’lere ulaştığı söyleniyor. Bu yıl da Ekonomist Dergisi
tarafından yapılan Ekonomide Yılın İş İnsanları 2010 araştırmasında Yılın Kadın
Girişimcisi seçildim. Bu ödüller hem beni hem de bu yolculukta bana destek
olan, ailemden iş arkadaşlarıma kadar herkesi çok onurlandırıyor. Yaptığınız işe
daha da dört elle sarılmamıza vesile oluyor. Bence bu tip ödüllerin hem size
hem de sizi örnek alanlara müthiş bir motivasyon olduğunu düşünüyorum.
160
Kadınlarımızın bu tip yarışmalara katılmalarını özendirmek gerekiyor. Ülkemizde
fikri ve hayata geçirmek istediği projesi olan ama çeşitli imkânsızlıklar yüzünden
bunu başaramayan yüzlerce kadın var. Onların önünü açmak, cesaretlendirmek
çok önemli. Bizler onlara iyi rol model olmalıyız.
Restoran işletmeciliğinden başka bir sektörde de yer almayı düşünüyor
musunuz?
Şu anda mevcut sektörümden farklı projelerde hali hazırda yer alıyorum.
Tunceli’de Munzur yaylalarında organik bal üretimi, ayrıca eve servis edilen
pizza, pide gibi ürünlerin sıcak kalmasını sağlayan bir kutu üretimi ve satışı ve
internette bir sosyal paylaşım sitesine halihazırda ortağım. Aslında bu işlere de
hayli mesai veriyorum.
Tüm bunların yanında ODTÜ İşletme fakültesinde “girişimcilik” dersi veriyorum,
Ankara Hürriyet Gazetesi’ne haftalık yazılar yazıyorum. Yazmak benim için
başka bir tutku. “Lezzeti Giydiren Eller”adında bir de yemek kitabım var.
Önümüzdeki yıllarda başka kitaplar da kaleme almak istiyorum. Aynı zamanda,
özel bir TV kanalında yayınlanmakta olan, proje ve fikirlerine yatırım olanağı
arayan girişimcileri destekleyen Dragon’s Den programında Melek Yatırımcı
olarak yer alıyorum. Ayrıca gönüllü olarak pek çok Sivil Toplum Kuruluşlarında
görev alıyorum.
Siz Ankara’da çok tanınan ve sevilen bir kişisiniz. Siyaset için bir teklif var mı?
İleride siyaseti düşünüyor musunuz?
Ben siyasete karşı çok ilgili bir vatandaşım. Ve ileriki dönemlerde mutlaka
siyasete girmeyi arzu ediyorum. Bu dönemde teklifler geldi,ancak işlerimin çok
yoğun olduğu bir dönem yaşamamdan ötürü bu dönemde olamazdı. Benim
gönlümde yatan belediyecilik! Gözüm Çankaya Belediyesi’nde... Çankaya’yı
şehircilik, sosyal ve ekonomik açılardan geliştirmeyi çok isterim.
Ankara için ne düşünüyorsunuz? Ankara cemiyet hayatı istediğiniz gibi?
Ankaralının yeme içme ve gece yaşantısı hakkında neler söylersiniz?
Ankara benim “ev”im. Hayatımın yarısından fazlası bu şehirde geçti. Bambaşka
bir bağ var bu şehirle ve bu şehrin insanı ile aramda. Ankara’nın sıcaklığı,
samimiyeti, insanlarının kalitesi sanırım başka bir yerde yok. İstanbul’u çok
seviyorum; ama Ankara’ya dönerken ait olduğum şehre gitmenin heyecanını
yaşıyorum her seferinde. Ankara cemiyet hayatı, tıpkı insanı gibi sakin, sessiz ve
kaliteli! Her şeyden önce çok seçiçi. İstanbul’da açtığımız işletmeler için herkes
“İstanbul insanına hizmet vermek ne kadar zor.” diyor. Bence tam tersi.
161
Ankara insanı ne istediğini bilen, yediği içtiği şeyin kalitesini sorgulayan bir
zümre. Bu da sanırım yine Ankara’nın yapısından kaynaklanan bir tutum.
Ankara’nın gece hayatı da öyle. Deyim yerindeyse sabahlara kadar uzayan çılgın
geceler yerine, keyifli ve kaliteli sohbetlerin olduğu uzun akşamlar yaşanıyor
Ankara’da. Ankaralı dışarıda yemeğini yer ve erkenden evinin yolunu tutar.
İstanbul müşterileri Rafine’nin akşam 11’de boşaldığını görünce çok şaşırıyorlar.
Aksine İstanbul’da o saatler tüm mekânların en yoğun olduğu saatler. Ankara’da
ev davetleri çok revaçtadır. Ankara’nın bürokratik, siyasi ve askeri havası sosyal
hayatı da çok etkiliyor. Şimdi seçim dönemine girdik. Adayların belli olma
süreçlerinde Ankara’daki tek gündem, restoranlarımızın, cafelerimizin
masalarındaki tek konu buydu. İstanbul’da da bu konularla ilgili insan o kadar az
ki. Bizim cemiyet hayatımız günlük siyasi ve bürokratik gelişmelere endeksli.
Gündemin havası gri ve bulutlu ise herkes evlere ofislere kapanıyorlar. Eğer
güneşli ve iyimser bir hava varsa sosyal ve cemiyet hayatı da hareketleniyor,
daha çok dışarı çıkılıyor.
162
Köşemizde bu hafta; inşaat malzemeleri sektörünü, ısı,
ses ve su yalıtımını, depreme karşı bina güçlendirilmesini
ve mantolama inşaatını işleyeceğiz. Konuğumuz Köksal
İnşaat Firmasının sahibi ve Genel Müdürü Gazi Köksal…
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
GAZİ KÖKSAL: 1963 doğumluyum. 1980 yılında Ankara’ya geldim. Geldikten
sonra, birçok farklı işte çalıştım. Kendi adıma ilk işim Tunus Caddesinde gazete
ve mecmua satışı da yapılan bir büfe açarak başladım. Sonraları birkaç arkadaş
ortalık kurup, yurt dışına deri ürünleri ihracatı yapmaya başladık. Zamanla
yollarımız ayrıldı, farklı alanlara yöneldik. Ben inşaat alanına girdim. Köksal
İnşaat’ı 1989 yılında Rüzgârlı Sokak‘ta kurdum ve halen burada çalışmaya
devam etmekteyim.
Köksal İnşaat firmasıyla ilgili bilgi verir misiniz?
Köksal İnşaat, alanı inşaat işlerinin her safhasını kapsar. Yapıda; bakım, onarım,
yenileme, tesisat vb. döşeme, kaplama, mantolama için; ihtiyaca cevap veren
her çeşit malzeme mevcuttur. ISO 9001 kalite ve güvence sertifikasına sahibiz,
bunu baz alarak yaptığımız işlerde; kaliteyi, sağlamlığı, karşılıklı güveni esas
alırız. İnşaat malzemelerinde çeşitli kalemlerde bayiliklerimiz vardır. Yurt içi ve
yurt dışında inşaat sektöründe faaliyet gösteren çeşitli firmalara malzeme
163
temini ve ayrıca, yurt içinde, çeşitli illerde üst yapı, inşaat, taahhüt işleri de
yapmaktayız.
İnşaat malzemeleri pazarlayan bir işyeriniz var. İnşaat malzemesi denilince
akla neler geliyor?
İnşaat malzeme alanı çok kapsamlı bir alan. Kaba inşaat denilince başlıca
çimento, demir, kum olarak sayabiliriz. Bunun dışında aslında bir binaya
baktığımızda gördüğümüz her şey inşaat malzemesidir. Son yıllarda malzemeler,
sağlık açısından daha kullanışlı ve elverişli üretilmekte olup nem dengeleyici,
yanmaz ve daha kaliteli bir yapı almaktadır. Yine bir yapıda olmazsa olmaz
izolasyonlar gelir.
Günümüzün aşırı soğuk ve sıcaklarına karşı ısı izolasyonu; daha çok binalarda
kuzey cepheleri ilgilendiren ancak, aslında bütün bir yapının sorunu olabilecek
çatı akmalarına karşı çatı izolasyonu; büyük şehirlerin kaçınılmaz özelliği, daha
çok işlek cadde ve meydanlarda, aşırı gürültüye karşı, ses izolasyonu; bir
inşaatta olması gereken özelliklerinden. Bunlar daha çok kaba inşaat ile ilgili.
İnce inşaat dediğimiz, bina içi dizaynı kapsar.
Biz, kartonpiyerden süpürgeliklere, tesisattan, yer döşemelerine, doğramalara
birçok alanda çalışıyoruz. İç dekorasyonda, pek çok ve çeşitli zevklere hitap
eden, binalarda bolca kullanılan seramik ve mermer çeşitleri mevcuttur. Bu
alanda, alıcıya her geçen gün daha farklı, kaliteli ve kullanışlı ürünler
sunmaktayız. Yine, ince inşaat içine alabileceğimiz boya- badana kısmında da
gelişme görülüyor. Su bazlı, insan hayatı için daha elverişli boya çeşitlerinde de,
alıcının seçmekte zorlanacağı kadar canlı ve çeşitli renkler kullanmaktayız.
Isı, ses ve su izolasyonundaki son gelişmeler ve geliştirilen yeni malzemeler
hakkında neler söylersiniz?
Bu izolasyonlardaki temel amaç, insanların yaşadığı yerlerdeki konforu artırmak.
Isı yalıtımı, kışın içerideki sıcağı korumayı, yazın dışarıdaki sıcağın içeri girmesini
önlemeyi sağlar. Kışları ısınmak için tüketilen enerjiyi azaltır, bu da daha az
doğalgaz ve elektrik faturası veya daha az kömür harcamak demektir;
yazlarıysa, fazla ısınan ortamı soğutmak için klimanın daha az çalışması
anlamına gelir. Hem tüketicinin gideri azalır hem de ülke boyutunda enerji
tasarrufu sağlar. Binalarda çatılar, duvarlar, pencereler, zemin, tesisatlarda
kullanılır. Türkiye’de yapılan son araştırmalarda, binaların yüzde 9’ luk kesimin
ısı yalıtımına geçtiği, bununla yüzde 55’ e varan oranda enerji tasarrufu
sağlandığı görülmüştür.
Trafik gürültüsü, uçak sesleri gibi yüksek seslere karşı; yine sinemalarda, ses
kayıt yapan merkezlerde; büyükşehirlerdeki konutlarda, konut içi gürültünün
164
verdiği rahatsızlığı azaltmak için, yüzeyler sesi soğuran malzemelerle kaplanır.
Duvar, döşeme, çatılara yapılabilir. Ses yalıtımı tüm bölme elemanların
camyünü ve taşyünü gibi malzemeler veya akustik köpüklerle kaplanmasıyla
yapılır.
Su yalıtımı, yapıların, ömrünü azaltma etkisi gösteren su ve neme karşı
korunması amacıyla yapılır. Kar, yağmur gibi yağışlarla, yer altı suyunun
etkisinden korunma içindir. Nem, insan hayatı ve yapı için elverişsiz bir ortama
neden olur. İstenmeyen bir şeydir. Ayrıca binalarda su yalıtımı yapının ömrünü
uzatmada önemlidir. Geçirimsiz malzemeler kullanılarak yapılır. Çimento esaslı,
bitüm esaslı, poliüretan esaslı, akrilik esaslı ve bunlara benzer malzemeler
kullanılır.
Tüm bu yalıtımlar, standart ve mevzuatlara uygun olarak yapıldığında iyi
sonuçlar alınabilir. Yaşam daha sağlıklı ve konforlu hale gelebilir.
Ülkemizde birçok il depremden olumsuz etkileniyor. Ankara da deprem
bölgesi içinde. Nasıl bir sistemle binaları güçlendiriyorsunuz?
Deprem, hayatımıza 17 Ağustos’ta yaşanan felaketten sonra girmeye başladı.
Önemini gün geçtikçe daha çok kavramaya başladık ve hayatımızın bir parçası
haline geldi. Türkiye‘nin yaklaşık % 66’lık kesiminin 1. ve 2. dereceden deprem
bölgesinde olduğu ve nüfusun %70’lik kısmının bu bölgelerde yaşadığı
uzmanlarca belirtiliyor. Bu da gerçekten depremin hayatımızın bir parçası
olması gereğini gösteriyor. Deprem, doğadan gelen bir olay. Durduramayız. O
yüzden, depremlere karşı önlemler alarak ilerleyebiliriz.
Her şeyden önce yeni yapılan yapılarda, teknik elemanlarca, zemin etütleri
yapılarak, zeminin mühendislik özellikleri doğru bir şekilde ortaya konulmalıdır.
Proje aşamasından, yapımın son aşamasına dek, teknik elemanların gözetimi ve
denetimi olması gerekir. Zeminin özelliği yapının boyutu ve mimari özellikler,
yapıların hasar görme değerini önemli oranda değiştirir. Yapılarda teknik
elemanların baştan sona varlıklarının olması, çıkarılan Afet ve Deprem
Yönetmeliklerine uyularak yapımı ve bunun denetlenerek, onay verilmesinin,
hem maddi hem de insani kayıpların önüne geçeceğini düşünüyorum.
Örneğin, son yaşanan ve altı yüze yakın insanımızın hayatını kaybettiği Van
depremine dair haberleri izlediğimde, yıkıntılarda inceleme yapan bir
mühendis, betondaki olumsuzlukları gösteriyordu. Betona harç olarak içersinde
gözle görülen gayet büyük taşlar kullanılmıştı, bu betonun kalitesizliğine işaret
eder. Aynı zamanda kullanılan kolon ve etriyelerin de yetersizliğini
vurguluyordu. Bu olumsuzlukların ancak teknik eleman gözetiminde ve
denetiminde giderilebileceğini düşünüyorum.
165
Var olan bir yapıdaysa, depreme karşı çeşitli tedbirler alınarak güçlendirme
çalışmaları yapılıyor. Bu çalışmalar depreme karşı dayanımı artırmak amacıyla
yapılıyor. Güçlendirme projeleri inşaat mühendislerince hazırlanıyor. Yapı
dayanım değerleri deprem yönetmeliğince belirtilmiş durumda. Betonarme
yapıların güçlendirilmesi sıkça, kolonların sarılması, kirişlerin sarılması, dolgu
duvarların güçlendirilmesi yöntemleri şeklindedir.
Bugünlerde inşaat sektöründe yükselen değer mantolama oldu. Mantolama
nasıl yapılıyor? Hangi malzemeler kullanılıyor ve maliyeti ne kadar?
Mantolama, dış cephe ısı yalıtım sistemidir diyebiliriz. Ağırlıklı olarak XPS-EPS
kullanılmaktadır. Ankara genelinde daha çok 5 cm’ lik malzeme tercih ediliyor.
Uygulama yeni binalarda direkt tuğla üzerine uygulanabilir. Metrekare fiyatı
işçilik ve malzeme dâhil 40- 45 TL arasında değişiyor.
İnşaat sektörü 2012’de bir atılım yapar mı? Ankara’nın hangi semtleri daha
gözde ve kıymetli?
Önce Ankara’nın gözdelerinden söz edeyim. Cumhurbaşkanlığı Köşkü ve
bürokratik kurumların Çankaya bölgesinde olması, buraya ayrı bir değer
kazandırmıştır. Buralar şehrin merkezi sayılan Kızılay’a yakındır, gözdeliği
kaybetmez. Ayrıca Tunalı Hilmi Caddesi’nin ve Gaziosmanpaşa’nın eskiden beri
süregelen yerleşik bir oturmuşluğu vardır. Buralarda, seçkin iş merkezleri ve
ofisler bulunur, buraları değerli kılar. Kentin büyümesi batıya doğru gelişmiştir.
Bu da Eskişehir Yolu, Çukurambar, Konutkent, Bilkent, Beysukent, Yaşamkent,
Çayyolu ve çevresini gözde bölge haline getirmiştir. Bu kesimler şehir
kalabalığından, gürültüsünden, kargaşasından kaçan kesimin, biraz daha yaşam
kalitesinin yükseldiği yerleri oluşturmuşlardır.
İnşaat sektöründeyse, Türkiye İnşaat Malzemeleri Sektör Görünüm Raporunda,
TOBB’in 2011 tarihli raporudur, inşaat ve inşaat malzemeleri sektörünün
başarılar kaydettiği ve önümüzdeki 5 yıl içinde iç pazarın da büyüyeceğinden söz
ediyor. Türkiye, konutlarda yenileme, inşaat malzemelerinin yenilenmesi, konut
talebi, artan kentsel dönüşüm projeleri, konut dışı yatırımlar ve altyapı
yatırımlarıyla Türkiye’de inşaat sektörü büyüyen sektörler arasında görülüyor.
Bizlerde ise, Rüzgârlı, Ostim, Siteler esnafı Ankara’nın çeşitli yerlerinde kurulan
yabancı ve yerli ortaklıklı büyük sermayeli yapı marketlerinden olumsuz yönde
ciddi anlamda etkilenmekteyiz. Ankara’nın temel taşlarından olan bu Rüzgârlı,
Ostim ve Siteler esnafı Ankara ekonomisinin belkemiği olarak varlığımızı
sürdürmekte zorlanıyoruz. 2012 yılının ikinci yarısı ve önümüzdeki yılların bu
yukarıda bahsettiğim raporda söylenildiği gibi olmasını diliyorum.
Diğer yandan, inşaat sektörünün vazgeçilmez kolu olan, inşaat alanında çalışan
işçilerin de çeşitli sıkıntıları var. İnşaat işçileri dönemlik ve genelde iş bitene
166
kadar çalışan işçiler olduğundan, yaşadıkları şehirden farklı yerlerde iş bulup
çalışabiliyorlar. Barınma başta olmak üzere çeşitli sorunlar oluşabiliyor.
Elverişsiz barınma ve çalışma ortamları, her alanda olduğu gibi, inşaat alanında
da iş kazalarına sebep oluyor. İş kazalarının, var olan yasa ve yönetmelik
uygulamalarının denetiminin, ilgili kurumlarca yapılması, iş güvenliğinin
sağlanması, iş kazalarının önlenmesi gerekiyor.
167
Ankara’nın Patronları bu hafta yine çok başarılı bir işkadınını
köşesine konuk ediyor. Özel Ankara Güven Hastanesinin yönetim
kurulu başkanı Nüket Küçükel Ezberci sorularımızı içtenlikle
yanıtladı. Nüket Küçükel Ezberci’ye aynı hastanede yönetim
kurulu üyesi olarak yardımcı olan kardeşi Banu Küçükel de eşlik
etti.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz? Küçükel ailesi hangi sektörlerde
faaliyet gösteriyor?
NÜKET KÜÇÜKEL EZBERCİ: Üç çocuk annesi, eski diplomat, yeni işkadını olarak
özetlemek en doğrusu. Bilkent Uluslararası İlişkiler mezunuyum. 1992 yılında
Dışişleri Bakanlığının sınavını kazanarak meslek memuru olmaya hak kazandım
ve istifa ettiğim 2007 yılına dek ülkemi birçok merkezde temsil etme imkânı
elde ettim. Ankara Güven Hastanesi’nin kurucuları olan annem Dr. Aysun
Küçükel ve babam Doç.Dr. Ahmet Küçükel'in vefatlarının ardından kardeşim
Banu Küçükel ile birlikte Güven Hastanesi’nin yönetimini üstlendim. İki kardeş
birbirimizi tamamlayan özelliklere sahibiz. Banu onsekiz sene annemle babamın
rahleyi tedrisinden geçti ve Türkiye'nin en donanımlı özel sağlık
işletmecilerinden biri oldu; ben ise Dışişleri Bakanlığında devlet terbiyesini,
görgüsünü, hayata çok daha geniş bir pencereden bakmayı öğrendim. Bir yazı
nasıl kaleme alınır onu öğrendim. Kelimelerin en büyük silah olduğunu; bu silahı
barış adına caydırıcı, savaş adına saldırı amaçlı kullanılacak zamanlamayı
öğrendim, sabırla beklemeyi öğrendim. Doğru ve dürüst müzakerenin her kapıyı
168
açacak bir sanat olduğunu öğrendim. Dolayısıyla kardeşlik bağının ötesinde
birbirini tamamlayan iş ortakları haline geldik.
Veli Bey, rahmetli annem ve babam 1974 yılında kurdukları ve sadece
Ankara'nın değil tüm periferin ilk özel hastanesi durumundaki Güven
Hastanesi’ni bugünlere büyük emekle, büyük özveriyle, çok ama çok çalışarak
getirdiler. Ülkenin ihtiyaçları doğrultusunda, insan onuruna yakışan, kaliteli, etik
değerlere saygılı, en yeni ve üstün teknolojiyi en etkin ve yetkin hekim
kadrolarıyla birleştiren bir anlayışı tüm sağlık sektörüne yaymanın çabası içinde
oldular. Özel sıfatını, haiz olmasına rağmen hastaneciliğin çok mukaddes bir
sorumluluk taşıdığını ve ticari kaygıların her daim ikincil planda kalması
gerektiğini savundular. Önderdiler, öncüydüler, amatör ruhlu profesyoneldiler.
Bunların altını çiziyorum zira böyle bir birinci nesil profilinin ardından ikinci nesil
olmanın zorluğu, çok saygın bir ana babanın çocukları olarak yükümüzün
ağırlığı, taşıdığımız soyadının kelimelere sığmayacak onurunu, itibarını
sürdürme mecburiyeti bizim kılavuzumuz olmakta, bize rehberlik etmekte.
Herşeyden önce en büyük mirasımız 1000 kişilik Güven Ailesidir. 200'ü hekim,
300'ü hemşire kadrosu olmak üzere sevgiyle ve inançla donanmış; 37 yıllık bir
tecrübeyle ve bilgi birikimiyle taçlanmış bir kurumun emanetçileriyiz. Bir yanda
birinci neslin prensipleri, diğer tarafta büyük bir hızla değişen ekonomik ve
sosyal konjonktür biz ikinci nesli daha dikkatli davranmaya, daha aktif olmaya,
zaman zaman daha radikal kararlar almaya itmekte. 20 bin metrekare olarak
devraldığımız Hastanemizi bugün 46 bin metrekareye ulaştırdık. Ülkemizin
ihtiyaçları doğrultusunda yeni birçok merkezi hizmete soktuk. Karaciğer ve
Böbrek Nakil Merkezimiz için gerekli izinleri aldık, Onkoloji Merkezimizi
hazırladık, görüntüleme merkezimizi 21. yüzyılın emrettiği seviyeye çıkartırken,
muhteşem bir Dermatokozmetoloji Merkezi oluşturduk. Çocuklarımız için
bünyesinde pediatrik alerjiden, nörolojiye; pediatrik kardiyolojiden,
psikoterapiye uzanan ayrı bir Pediatri Merkezi yapılandırdık. Bunları planlarken
asla moda uygulamaları değil, en saygın hekim kadrolarıyla uzun çalışmalar
neticesine bilimsel verileri göz önünde tuttuk. Sub branşlara da misyonumuza
yaraşan ağırlığı verdik başta gastroentroloji, endokronoloji olmak üzere
nefroloji, romatoloji, hematoloji kadrolarımızı güçlendirdik. Bütün bu çabaların
altında Güven Hastanesi'nin tıpkı Mayo gibi güçlü bir Referans Merkezi olarak
hizmetini sürdürme azmi yatmaktadır.
Güven Hastanesi’nin bir üniversite kurma projesinin olduğunu öğrendik. Bu
proje doğrultusunda neler yapıyorsunuz? Proje hangi aşamada?
Bilirsiniz toplumdaki yaygın inanış, şirketleri birinci neslin kurduğu, ikinci neslin
aşağıya çektiği üçüncü neslin ise batırdığı şeklindedir. Esasen bunun altında
gerekli kurumsal yapının oluşturulmaması, profesyonel bir anlayışın
oturtulmaması yatmaktadır. Biz iki kardeş bunun bilinciyle Güven Anayasasını
169
oluşturduk. Bu anayasanın temelini de rahmetli annemizin bize hediye ettiği
müteveffa Vehbi Koç'un kendi çocuklarına yazdığı mektup oluşturmaktadır.
Kurumsal yapımız biz yokmuşcasına, kararların kendi hiyerarşik yapısı içinde
görüş birliği içinde alınması üzerine kurgulanmıştır. Hastaneyi medikal anlamda
hekimler ve hemşireler başta olmak üzere tüm sağlık elemanları; paramedikal
anlamda da başında yine hekimlerin bulunduğu idari kadrolar el ele
yürütmektedirler. Güven Hastanesi'nin 37 yıllık başarısının altında işte bu
işbirliği, "ben" yerine "biz" anlayışının hâkim kılınması yatmaktadır.
Hâlihazırda Güven Hastanesi 46 bin metrekare kapalı alanıyla 37 yıldır kesintisiz
olarak aynı ve tek sahiplikle hizmet veren tek özel hastane konumundadır ve
Allah'ın izniyle de öyle kalacaktır.
Güven Hastanesi'nin yakın bir gelecekte kuracağımız Güven Tıp Fakültesi’yle
bütünleşmesi en büyük idealimizdir. Ve biz iki kardeş bu idealimizi tüm
güçlüklere rağmen başaracağız.
Güven Hastanesi bizim üçüncü kardeşimizdir, üçümüz birlikte büyüdük, her
üçümüzü birlikte yetiştirdiler. Diğer kardeş şirketlerimiz Hastaneyi
güçlendirmek, altyapımızı desteklemek üzere kurgulanmıştır. Çankaya'da
mukim Güven Fizik Tedavi Merkezi, Gimat'daki Güven Temizlik Evi, Bilkent
Cyberpark'daki BNK Bilişim Teknolojileri Şirketi bunlar arasındadır. Diğer
taraftan, İnsan Kaynakları departmanımız birçok şirkete liderlik ve iletişim
konularında danışmanlık vermekte, personellerinin eğitimleri ve kişisel
gelişimleri için destek sağlamaktadır. Keza, bünyemizde görev yapan
mimarlarımız, biyomedikal departmanımızla işbirliği içinde arzu eden sağlık
kuruluşlarına gerek cihaz altyapısı gerek yönetmeliklere uygun hastane inşası
konusunda da destek vermektedir.
Güven şirketler grubunun sosyal sorumluluk projeleri var mı? Neler
yapıyorsunuz?
Veli Bey, tüm şirketlerimiz elbette bizim ayrılmaz parçalarımızdır. Ama itiraf
etmek gerekirse rahmetli anne ve babamızın kurduğu Güven Eğitim ve Sağlık
Vakfı bizim gözbebeğimiz. Başlıca misyonu Güven Üniversitesi’ni hayata
geçirmek olmakla birlikte, uluslararası akreditasyona sahip Vakfımızın
bünyesinde şu anda 75 tane çocuk ve genç okutmaktayız. Bunların 15 tanesi
sokak çocukları, sahipsiz sokakta kalan gençlerdi. Onları topluma kazandırdık
şimdi ya okullarında ya da işlerinin başındalar. Ama bir bilseniz bu konumda o
kadar çok çocuk, yardım eli bekleyen o kadar genç var ki. Toplumun şanslı
kesimi olarak bizlerin çok daha duyarlı olması, elindeki nimeti paylaşmaya çok
daha hazır olması gerekmekte.
170
Kaç yıldır iş dünyasının içindesiniz? İş dünyasında kadın olmanın güçlükleri
neler?
Kadın olarak iş yaşantısında öyle abartılacak güçlüklerle karşılaştığımı,
ayırımcılığa tabi tutulduğumu söyleyemeyeceğim. Ben liderliğin, yöneticiliğin
cinsiyeti olduğuna inanmayanlardanım. Belirli bir duruşa sahip olduktan sonra,
azimle sebat ettikten sonra, çok çalıştıktan sonra, prensipleri ortaya koyduktan
sonra güçlük kalmaz. Biz kadınlar Allah vergisi sağduyumuzu, annelikten gelen
şefkatimizi ve duyarlılığımızı yukarıda sıraladığım becerilerle birleştirdiğimizde
aşamayacağımız zorluk kalmaz. Bu noktada tek gereken özgüvendir. Kadının iş
yaşamında aktif olarak yer almak suretiyle birçok şeyi başarabileceği inancını
tesis edebilmek önemlidir. İşte bu noktada ihtiyacı olan kadınlarımızı ekonomik
anlamda bağımsız kılmak adına biz iki kardeş gerek belli başlı kadın dernekleri
aracılığıyla gerek şirketlerimiz bünyesinde birçok projenin içindeyiz. Zaten,
hastanemizin yüzde 67'sini kadınlar oluşturduğundan başka türlü bir anlayışı
benimsememiz de mümkün değildir.
Herkesin elbette bir yasam felsefesi vardır. Bizimki ise gayet basit. Mümkün
olduğu kadar hayata değmek. Allah da bunu bize nasip ediyor. Hastanemiz ve
Vakfımız aracılığıyla birçok hayata değebiliyoruz. İnanın bunun hazzı, manevi
mutluluğunu hiçbir sözcük ifade edemez.
171
Bu hafta köşemize Hacıbaba Kuruyemiş A.Ş’nin yönetim
kurulu başkanı Hüsamettin Karaman’ı konuk ediyoruz.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
HÜSAMETTİN KARAMAN: Hüsamettin Karaman, Ilgaz, doğumluyum. Ankara’da
gecekondu semti olan Gülseren de bir işçi çocuğu olarak büyüdüm. Ankara
Ticaret Lisesinden lise öğrenimimi gördüm, ardından tahsil hayatımı Ankara’da
1983 Gazi Üniversitesi işletme mezunu olarak tamamladım. Hacıbaba
Kuruyemiş A.Ş’nin yönetim kurulu başkanlığını ve tüksiad başkan yardımcılığını
yürütmekteyim.
Hacıbaba Kuruyemiş A.Ş. hakkında bize neler söyleyebilirsiniz?
1989 yılında kuruyemişçiliğe Etlik Ticaret Merkezi’nde 18 metre karede
perakende kuruyemişçiliğe başladım. Başarılı personelle yeni şubeler açarak
büyümeyi planladık. 1993 yılında şirketleşerek aile işletmesini sonlandırdık.
Hacıbaba Tarım Ürünleri Ltd. Şti. olarak sürdürdük. 1997 yılında yeni bir şirket
kurarak Gimat’ta toptancılık ve kendi şubelerimizin ürün tedarikine başladık.
2011 yılında bu şirketi Hacıbaba Kuruyemiş A.Ş. unvan değişikliği ile
yürütmekteyiz. 2012 yılında inşaatına başlanıp 2013 yılında tamamlanacak olan
172
yeni üretim binasında 30 mağaza ile Ankara ilinde tüketiciye hizmet etmektedir.
Kipa(ulusal market) içinde reyon işletmeciliği ve toptan kuruyemiş tedariği
yürütür. Kamusal birçok noktada reyon işletmesi ve tedarikçisidir. Ulusal ve
yerel market zincirlerine uygun ürün tedarikçisidir. Ar-ge laboratuvarı ile
dünyada yalnız İspanyolların üretebildiği soslu mısırı üretebilmektedir.
Hurma,kaju,kahve v.b ürünlerin ithalatını yapmaktadır.
12.000 metre kare kapalı alanında laboratuvar ortamında belgeleri ile üretim
yapmaktadır.
Kuruyemiş Borsası unvanında, 2008 yılında mesleği yönlendirici olarak ve
perakende sektörün tedarikini sağlamak için Ankara Gimat, sonraki yıllarda
İstanbul Mega Center’da toptan pazarında yeni bir işletme kurmuş ve
meslektaşların tedariki ihtiyacı sağlanmıştır.
Türkiye kuruyemiş piyasası hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Türkiye kuruyemiş sektör büyüklüğü 3 milyar dolardır. Bir milyar doları paket
kuruyemiş 2 milyar doları da klasik açık pazardır.
Kuruyemiş sektörü
incelendiğinde ülkemize istihdam, çiftçi geliri ve ihracat artısı ile katma değeri
yüksek bir sektördür. Ülkemiz perakende sektörde 3 marka oluşturabilmiştir.
Hacıbaba, Ünal ve Tuğba markalarıdır. Hacıbaba olarak 2012 de başlanan ulusal
marka olma stratejisi sürdürülmektedir. Fındık, üzüm, incir,kayısı v.b ile
dünyada klasik ihrcatcıdır. Dünyada kuruyemiş ürün çeşitliliğinde sektöründe
liderdir. Ülkemiz kuruyemiş kültürünün en yüksek olduğu ülkedir. Amerika ceviz
ve bademde düzenli üretimini artırmakta ve ürün bazında liderliğini
sürdürmektedir. Ürün fiyatını istikrar içinde, tüketimini de artırarak
sürdürmektedir.
Ankara’daki kuruyemiş piyasası hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Türkiye pazarının 230 milyon doları Ankara ya aittir. Yüzde 12 pazar payı ile en
kaliteli ürünleri tüketmektedir. Hacıbaba kalite standardının yüksekliği, tüketici
bilincinin yüksekliği ve şehrimizdeki sayılı kaliteli ürün satan esnaflar sayesinde,
Ankara halkı kaliteli kuruyemiş tüketmektedir.
Sektörde ihracat imkânları nelerdir?
Bu sektör ürün çeşitliliği ve yerli üretim makine sektörünün varlığı nedeniyle
dünyada Türk kuruyemiş sektörü her zaman ihracatçı olmuş, bundan sonraki
dönemde de tarım politikalarına dikkat ederek dünyanın her yerinde ihracatçı
olarak hizmet etmeye devam edecektir.
173
Sektörün sıkıntıları nelerdir?
Kapasitenin altında üretim nedeniyle karlılık sorunu doğmaktadır.Kaliteli ürün
yetiştirme, tarım politikaları. Ulusal kuruyemiş stratejisinin olmaması, 20232071 hedeflerinin belirlenmemesi, geleneksel bağlamda kuruyemiş kültürünün
yeni nesle yeterince aktarılamaması, fındıkta fiyat istikrarının sağlanamaması
nedeniyle, üretiminde fındık kullanan firmaların bu üründen uzak durmalarına
neden olmuştur, dünyanın alternatif ürünlere kayması da dünya fındık
tüketiminin sabit seyretmesine neden oluyor.
Hacıbaba kuruyemişin sektördeki payı hedefleri ve yeni yatırımları nelerdir?
Ankara’da sektör liderliğini sürdürmektedir. 2012 yılında başlanıp 2013 de
bitirilmesi planlanın yeni 12.000 metre kare üretim binası yatırımını
sürdürmektedir. İnşallah hedeflerimiz doğrultusunda İlave yatırımları ile Türkiye
pazarının yüzde 10 kadar üretim kapasitesine çıkabilecektir.Dünyada yalnız
İspanya’nın ürettiği soslu(kaliteli) mısır üretimini, Hacıbaba olarak yerli bir
firmayla birlikte üretmeyi başardık. 2013 yılında kapasite artırımlarıyla
ülkemizin ithalat bağımlılığından inşallah kurtaracağız.
Kuruyemiş firmalarının oluşturduğu sivil toplum kuruluşu varmı?
TÜKSİAD, kuruyemiş sanayi sektörünü ve mesleği temsil eden sivil toplum
kuruluşumuzdur. Ankara merkezli olarak kurulmuş tüm ülkemizi kavrayacak
şekilde organize olmuştur. Hacıbaba kuruyemiş olarak bu derneğin kurucu
üyesiyiz. Şu anda yönetim kurulu üyesi ve başkan yardımcısı olarak görev
yapmaktayım.
TÜKSİAT tüm kamu kurumlar ile koordineli olarak çalışmaktadır. Mesleki çok
sorun giderilmiştir veya gündemimizdedir. 2010 yılında ara elaman ve yönetici
ihtiyaçlarımızı karşılamak için Gaziantep Naci Topçu yüksek okulunda
KURUYEMİŞ bölümü açtırılarak bu ihtiyaç karşılanmıştır, inşallah meslek lisesi
açtırma çabamızda sürmektedir.
Kahveci Hacıbaba firmasının faaliyet alanı nedir?
Bu firmamız 2003 yılında hizmet sektöründe boşluğu görerek, Türk kahvesini
toplumla tanıştırmak için insanların rahat zaman geçirebilecekleri bir mekân
olarak tasarlanmış ve konsept bu yönde geliştirilmiştir. Türk ve dünya
kahvelerini titizlikle müşteriye sunan Kahveci Hacıbaba, dokusu sebebiyle
geleneksel ve ferah ortamlarda faaliyet göstermektedir. 800-1200 metre karelik
alanlarda 7 şubesiyle hizmete devam etmektedir. Hizmet verdiği yerlerde
toplumumuzun ilgisi sayesinde, 2013 yılında inşallah yatırımına ve büyümesine
devam edilecektir.
174
Bu hafta çok başarılı, kibar ve beyefendi bir genç girişimci
Ankara’nın Patronları köşemize konuk oldu. Yaklaşık 25 yıldır
yakından tanıdığım, çalışmalarını ve başarılarını gözlemlediğim
sıkı bir sivil toplumcu olan Hakan Karalar’la savunma, güvenlik,
havacılık, KOBİ’ler ve AR-GE çalışmaları hakkında çok güzel bir
görüşme yaptık. İşte Hakan Karalar’a yönelttiğim sorular ve
aldığım cevaplar
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
HAKAN KARALAR: 1967 yılında, Ankara’da doğdum. Atatürk Lisesi’nden mezun
olduktan sonra Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mühendislik Bilimleri
Bölümü’nden 1991 yılında mezun oldum. Öğrenciliğim sırasında, iş hayatında
tecrübe kazanmaya hem okuyup hem de yarım zamanlı çalışarak başladım.
ODTÜ’den sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi’nde işletme
dalında yüksek lisansımı tamamladım. 19 yıldan beri de iş hayatında “Savunma
Sanayi, Elektronik, Havacılık, Anayurt Güvenliği” alanlarında faaliyet
gösteriyoruz, yüksek teknoloji ağırlıklı, yüksek katma değeri olan ürünler ortaya
çıkarıyoruz. Evliyim, eşim Nuray da iş hayatının içinde mühendis kökenli bir
yönetici, Aslıhan ve Atahan isimli 2 çocuğumuz var.
Eğitim ve iş hayatında edindiğim tecrübelerimden derlediğim , “Küçük ve Orta
Ölçekli İşletmelerde Koordinasyon Sistemleri, Mekanizmaları, Araçları ve
Türkiye Açısından Değerlendirilmesi” ve “Ülkemizde Girişimcilik ve Risk
Sermayesi” adlı iki yayımlanmış kitabım var.
175
Yönetim kurulu başkanlığını yaptığınız GLOBAL TEKNİK A.Ş. ve ortağı
bulunduğunuz SPORTİF HAVACILIK firmaları hakkında neler söylersiniz?
Global Teknik, Ankara'da tesis güvenlik belgesine ve NATO kleranslarına sahip
fabrika tesislerinde, proje bazında elektronik, elektromekanik ve anayurt
güvenliği konularında üretim yapıyor. Ürettiğimiz ürünler ve verdiğimiz teknik
hizmetler için NATO ile Temel Sipariş Anlaşması imzalamış Türkiye’deki az
sayıda firmalardan biridir. Askeri-Sivil kullanıma yönelik Türkiye’de ilk Mini
İnsansız Hava ve Deniz Araçlarını bizzat AR-GE ve mühendislik birimlerinin
başında bulunarak tamamıyla Türk mühendisliği ile ürettik. İlk yerli üretim olan
Otomatik Meteoroloji ölçümleri yapan sistemleri üretip yurtiçi-yurtdışı
pazarlara satıyoruz. Satış sonrası teknik desteği sağlayan kuvvetli bir teknik
ekibimiz var.
Havacılık alanında da önemli çalışmalar yapmaktayız. Helikopter üreticisi
Eurocopter firması ile birlikte Türkiye pazarında güçlü bir işbirliği
gerçekleştirerek,değişik müşterilerin kullandığı,
on beş adet yeni sivil
helikopterleri Türkiye Pazarına kazandırdık. Hâlihazırda Türkiye genelinde 16
helikopter ile “Havadan Orman Yangın Söndürme Hizmetini” iş ortaklarımızla
beraber gerçekleştiriyoruz.
Havacılık sektöründe ciddi projelere imza attıktan sonra, bakım onarım kökenli
bir mühendislik firması olarak geldiğimiz aşama itibarı ile Hava Operatör
lisansına sahip bir yapıda olmamızın bize avantaj sağlayacağını düşünerek
Global Teknik olarak Helikopter ile Orman Yangınlarının söndürülmesi işine
girdiğinde Sportif Havacılık firmasını satın aldık . Hava Operatör Firmamızın
teknik ve idari altyapısını ciddi şekilde geliştirerek, demirbaşımızda bulunan
helikopterimiz ile Hava Taksi Operatörü olarak çalışmaya başladık. Teknik
altyapısı sağlam, disiplinli ve başarılı ekiplerimiz var.
Her iki firmanın gerçekleştirdiği yatırımlar ve hizmetler hakkında bilgi alabilir
miyiz?
Global Teknik, Türkiye’de Otomatik Meteorolojik Gözlem İstasyonlarının yerli
üreticisi olmasının yanı sıra, ileri üretim teknolojileri konusunda da üretim hattı
ile AR-GE yatırımlarına devam ediyor. TÜBİTAK ve KOSGEB destekli devam eden
AR-GE projelerimizde amacımız, Türkiye ve dünyanın ihtiyacı olan, eksikliğini
gördüğümüz teknolojik ürünleri yurtdışına bağımlı olmaksızın yerli katkı ile
üretmek.
Kurduğumuz üretim hattında bilgisayar ortamında sıfırdan her türlü platform ve
parçayı tasarlıyor, analizlerini yapıyor, model kalıp ve gövde imalatlarını
üretiyoruz. Üç eksen, beş eksen, laser ve tel kesme makinelerinde üretim
176
yapıyoruz. Optik tarayıcımız, tersine mühendislik işi ve hizmeti de veriyoruz.
Sincan Organize Sanayi Bölgesindeki tesis güvenlik belgesine sahip fabrikamızda
başta insansız araçlar olmak üzere, X-Ray Araç ve bagaj tarama güvenlik
sistemlerinin üretim ve satış sonrası teknik destek faaliyetlerini
gerçekleştiriyoruz. Sistemlerimiz müşterilerimize ve özellikle Savunma
Sanayi’nde pek çok firmaya alt yüklenici olarak hizmet veriyoruz.
Sportif Havacılık ise, Devlet Hava Meydanları‘na teslim edilen 2 adet EC145
helikopterinin garanti esnasında teknik ve lojistik hizmetlerini gerçekleştiriyor.
Bu kapsamda personelimiz Almanya’da eğitimlerini tamamlayarak gerekli yetki
belgelerini üreticiden ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden aldılar. Ayrıca
Hava Operatörü olarak da hazırlandığımız ciddi projelere kısa zamanda imza
atacağımıza inanıyorum.
Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu projeniz nasıl gidiyor?
Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile imzaladığımız 246 adet Meteorolojik
İstasyon sözleşmesi çerçevesinde, partiler halinde Türkiye geneline
sistemlerimizi kurmaya başladık. Yurtdışına ürünlerimizi tanıtmaya başlamadan
önce, yurtiçinde Sistemlerimizi kullanan referanslarımız olsun istedik ve teknik
olarak iyi bir ürün ortaya çıkarmak içinmçok çalıştık. Çünkü yurtdışı her zaman
kendi ülkende kim sizin ürettiğiniz sistemi kullanıyor diye soruluyor. Şimdi bir
cevabımız var ve İstasyonlarımızın kullanıcısı bu konuda bir Otorite. Bu bizim
için gurur kaynağı.
Bize göre, bir ürün ancak satış sonrası teknik servis desteği varsa iyi bir üründür.
Biz de bu altyapımızı ve teknik destek ağımızı oluşturduk. Karayolları, Otoyollar,
hava tahmini, Rüzgâr-Güneş Enerji Üretim Sahaları için ölçüm yapmakta da
kullanılan Otomatik Meteorolojik Gözlem İstasyonlarını kısa zamanda yurtdışına
da ihraç etmeye başladık.
Türkiye’de biliyorsunuz enerji sektörü yükselen bir yıldız. Enerji yatırımı yapacak
firmalara da Meteorolojik Ölçüm zorunlulukları geldi. Bizimle kuracakları temas
firmalarımıza para kazandıracağı inancındayım çünkü yurtdışındaki sistemlere
göre bizim sistemimiz hem ekonomik hem de ölçüm kalitesi çok yüksek. Şu
sıralarda bu sektörden gelen yoğun taleplerle karşı karşıyayız.
Yeni Ar-Ge'sine devam ettiğimiz bir projede de mevcut sistemimize hidrolojik
sensörleri de adapte ederek, sel ve taşkınları önceden algılayan ve uyaran bir
sistem konusunda da çalışmalarımız devam ediyor. İnşallah bu projeyi de en
kısa zamanda tamamlayıp özellikle Doğu Karadeniz’de yaşanan can kayıplarımızı
da önleyecek bir sistemi de üretim kalemlerimiz arasına dâhil edeceğiz.
177
Hareketli hızlı tren simülatörü imalatınız hangi aşamada?
Diğer bir kontratımız kapsamında Hızlı Tren Simülatörü üretimine başladık.
Bilkent Cyberpark‘daki Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde yazılım ve donanım
tasarımlarımızı yapıyoruz. Optik tarama cihazımızla tren iç ve dış tarama
işlemlerini bitirdik, resimlerden oluşturduğumuz görüntü bulutlarını çizimler ve
katı modellere dönüştürdük. Şu anda fabrikamızdaki beş eksenli CNC Makinası
ile de gövde ve konsol imalatlar ve donanımlarını üretmekteyiz. Tren hattının
video çekimlerini Eskişehir ve Konya hattında tamamladık, şimdi buna göre
birebir simüle görüntüleri elde edeceğiz. Yani Ankara-Eskişehir, Ankara Konya
Hızlı Tren Hattında çalışmaya başlayacak yeni bir makinist, Hızlı Treni gerçeğini
kullanmaya başlamadan önce, tren hattı güzergâhına birebir aşina olacak, farklı
senaryolarda sürüş pratiği yapma imkanına kavuşacaktır. Bu sayede kaza riski
büyük ölçüde engellenmiş olacak. Makinistlere eğitim verecek olan bu komple
sistemin üretim çalışmaları devam ediyor, 2012 yılında kullanıma sunmayı
hedefliyoruz.
Yatırımlarınızı ağırlıklı olarak teknoloji alanında yaptığınızı görüyorum. Sizce
neden AR-GE’ye yatırım yapan firmalar çabuk büyüyor? Siz bu konularda
neler yaptınız?
Teknoloji alanını seçmemiz, hem aldığımız mühendislik eğitimimizin doğal
sonucu hem de katma değeri çok yüksek sector olması. Teknolojiniz var ise
yükseliş trendiniz, firmanızı ülkeye ve dünyaya katkısı daha yüksek oluyor. Bu
nedenle ciromuzun minimum %10’unu AR-GE birimimize yeni ürünlerin
geliştirilmesi, teknik altyapının daha da güçlendirilmesi için aktarıyoruz. Bizler
bu nedenle, ülkemiz ve dünya açısından ihtiyaç duyulan,“İnsansız araçlar,
güvenlik, havacılık ve Savunma Sanayi gibi dünyanın kullanımına açık, teknoloji
ağırlıklı konuları kendimize hedef iş alanı olarak belirledik.
KOSGEB veTÜBİTAK’ın projelere verdiği destek kaynaklarını yakından takip
ediyoruz, Üniversite-Sanayi-Kamu ortaklı Projeler üzerinde çalışıyoruz.
Öte yanda sanayiciler olarak bizim üniversitemiz olarak gördüğümüz TOBB
Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi ortak eğitim projesinin bir parçası olmaktan
son derece mutluyuz. Başkanımız Sayın M.Rifat Hisarcıklıoğlu’nun “icat çıkaran”
öğrencileriyle çalışıyoruz. Onlar bizimle bir dönem çalışarak Sanayi ve üretim
teknolojilerini yakından tanıma imkânı buluyorlar. Ben de girişimcilik
konusunda belirli dönemlerde onlara üniversimizde hitap etme şansını
buluyorum.
Bizler de firmamız çalışanlarının teknik eğitimlerine önem veriyoruz, büyük
teknolojileri her fırsatta nasıl başarmışlar diye öğrenmek için yurtdışındaki
büyük firmaları yerinde görmeye gidiyoruz, ülkemizde üretilmeyen neleri
178
yapabiliriz, büyük projelerde nasıl alt yüklenici olabiliriz diye yoğun çalışmalar
yapıyoruz.
Ankara'da
Havacılık
ve
Savunma
Sanayinin
görüyorsunuz?Savunma Sanayinde KOBİ olmak kolay mı?
geleceğini
nasıl
Ankara, Savunma Sanayii açısından gerçekten önemli bir şehir ve bu alanda
birçok ürün markalarına sahip. Uluslararası Savunma Projelerinde,Türkiye’deki
ilgili makamlar tarafından,yerli katkı oranları arttırıldıkça, kaliteli üretim
yapabilecek, kalite belgelerine sahip ve ekonomik üretim yapabilen altyüklenici
bulmak çok önem kazandı. Kalite belgelerine ve Savunma Sanayi iş yapabilme
altyapısına haiz, istekli KOBİ’lere hızla uzman oldukları konularda kabiliyet
kazandırarak iş verilmeli kendini gösterme fırsatının tanınması gerektiğine
inanıyorum. Maalesef kabiliyet kazanmak isteyen KOBİ nereden, nasıl iş
alabileceğini bilemiyor.
Büyük Projelerin ana yüklenici firmaları, ilgili alım makamlarına,taahüt ettikleri,
proje yerli katkı oranlarını karşılayabilmek için yeterli KOBİ bulmakta çok
zorlanıyor. Bizler de küçük ve orta ölçekli işletmeler olarak onaylı lat
yüklenicilerin geliştirilmesinin desteklenmesi ve bu kabiliyete sahip firmaların
büyük projelerden pay alabilmesini bekliyoruz. KOBİ yüzdesinin sözde kalmayıp
işlerlik kazanmasını arzuluyoruz.
Savunma Sanayi Müsteşarlığımızın bu konudaki koordinasyonunun ve ısrarcı
tavrının önemli olacağı inancındayım. Ben, Ankara’da Savunma sanayiinde
özellikle altyükleniciler için çok fazla iş potansiyeli olduğuna ve olacağına
inanıyorum.
Birçok Sivil Toplum Kuruluşunda görev aldığınızı biliyorum.İş hayatınıza katkısı
nedir?
Ben 26 yaşında Ankara Genç İşadamları Derneği’nin başkanlığını yaptım. Geçen
süre içinde Türkiye Genç İşadamları Yüksek Kurulu Genel Sekreterliği, TÜSİAV
Başkan Vekilliği, İç Anadolu Genç İşadamları Federasyon Başkanlığı, Türkiye
Genç İşadamları Konfederasyonu’nun (TÜGİK) başkan vekilliği, gibi görevlerde
bulundum.
Ankara Sanayi Odası’nda Elektronik Komite Üyeliğimin yanı sıra, SASAD
Savunma Sanayi Meclis üyesiyim devam etmekte.
Şu anda ise Türkiye’de giderek önemi daha fazla anlaşılan araştırma geliştirme
faaliyetlerinin ve inavasyonları gelişimine katkı sağlamak, AR-GE Projelerine
ivme kazandırmak amacıyla kurdumuz AR-GE Derneği’nin Başkanlık görevini
sürdürmekteyim. Özellikle KOBİ niteliğindeki firmalarımızı destekler konusunda
179
bilgilendiriyoruz, toplantılarımızda teknolojik konularda beyin fırtınası
yapıyoruz. İlgili makamlara AR-GE yapma konusundaki sorunlarımızı ve çözüm
önerilerimizi sunuyoruz.
Sivil Toplum kuruluşlarının her zaman gücüne inanıyorum. Buralarda değişik
sektörlerden faaliyet gösteren kişilerle kurulan dostlukların iş hayatına da
olumlu katkısı olduğu inancındayım. İş hayatında bu sayede Türkiye ve
dünyanın her köşesinde değişik sektörlerden arkadaşlar edindim, çok güzel
dostluklar kurdum.
Ticari hayatımızda ise kurduğumuz bu dostluklar sayesin ihtiyacımız olan bir
hammaddeyi, malzemeyi kim üretir diye düşündüğümde mutlaka bir
arkadaşımın fabrikasına ulaşabiliyorum. Birlikte çalışmak, sinerji oluşturmanın
ve sivil toplum bilincinin önemini bu noktada bir kez daha anlıyorum.
Bu arada size de Ankara'nın Sivil Toplum Kuruluşları'nın kurulmasında ve
gelişmesinde gösterdiğiniz katkıdan dolayı teşekkür ediyorum.
180
Ankara’nın Patronları köşemize bu hafta Aydın Şirketler
Grubu’nun patronu, Kavaklıdere Umut Hastanesi Yönetim
Kurulu Başkanı Hamit Aydın’ı konuk ettik.
VELİ SARITOPRAK: Sizi ve yaptığınız işleri öğrenebilir miyiz?
HAMİT AYDIN: Aslen Trabzon’un Beşikdüzü ilçesindenim. Yıllardır içinde yer
aldığımız sağlık sektöründe birçok başarılı hizmetimiz oldu. Sevgi Hastanesi’nde
başlayan hizmet aşkımız Maltepe’deki Umut Kalp Hastanesi’ni hizmete sokarak
devam etmiştir. Yıllardır özellikle “kalp” sağlığı için başarılı işlere imza attıktan
sonra 2006 yılında da Kavaklıdere Umut Hastanesi’ni Başkent’in hizmetine
sunmuş bulunuyoruz.
Kalp Damar Cerrahisinde referans hastane kabul ediliyorsunuz. Başarınızın
sırrı nedir?
Halen 300 personeliyle sadece Ankaralılara değil Türkiye’nin her yerinden gelen
hastalara kardiyoloji ve kalp damar cerrahisi alanlarında hizmet veren
Kavaklıdere Umut Hastanesinde anjio, balon ve stent işlemleri ile açık kalp
ameliyatı(bypass),kalp kapakcığı ameliyatları yapılıyor.
181
Hasta potansiyelimiz oldukça fazla Kavaklıdere Umut Hastanesinde. Öyle ki
ayda yaklaşık 600 anjio işlemi ile ortalama 120 açık kalp ameliyatı yapıyoruz.
”Kalp Hastalarının Ankara’daki Umutu” olarak görülüyor bu hastane.
80 yataklı hastanemiz Türkiye’de kardiyoloji işlemleri ve kalp damar cerrahisi
ameliyatlarında pilot hastanedir. Kalp konusunda referans hastaneyiz, danışılan
hastaneyiz. Bu gurur vericidir. Vizyonumuz “hizmet kalitesiyle insanların ilk
aklına gelen hastane olmaktır”.
Hasta ve yakınlarının memnuniyetini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bireyin sağlığını, yaşam kalitesini ve mutluluğunu her şeyin üzerinde tutuyoruz.
Dünyanın en üst düzeydeki sağlık hizmetlerini bilim ve teknolojiden
yararlanarak “İyi ki bu hastane var.” dedirtecek ilgi, şefkat ve sevgi ile veririz.
Hastane personelimizin deneyimine vurgu yapmak istiyorum.
Hastalarımızın Kavaklıdere Umut hastanesini tercih etmesinin birçok nedeni var.
Bu nedenlerin başında ekibimizin başarısı geliyor. İşinin ehli çalışanımız bize
tedavi için gelen hastalarımızı ve yakınlarını ailelerinin birer ferdi gibi
görmektedir. Memnuniyetin asıl etkeni personelimizin hastanemizi kendi iş yeri
gibi görmesinden kaynaklanmaktadır. Hastalarımızın ehil ellerde tedavilerinin
sürmesinin yanında hasta yakınlarımızın gördüğü ilgi ve alaka memnuniyeti
artırmakta.B u durum da hasta ve yakınlarının çevrelerinde hastanemizin
olumlu tanıtımını yapmalarını sağlıyor. Hastanemizin başarısını duyan
insanlarımızın tercihi de Kavaklıdere Umut Hastanesi oluyor. Bu memnuniyetin
kaynağı personel-işveren diyaloğunun samimiyetinden kaynaklandığını
düşünüyoruz.
Sağlık yatırımının insana direk hizmet etme açısından önemli bir sektör
olduğunu vurgulamak isterim.
Bildiğimiz kadarıyla yurt dışı yatırımlarınızda var. Bu konuyla ilgili bilgi verir
misiniz?
Bu soruyla birlikte bir Türk yatırımcı-işadamı olarak Türkiye açısından
memnuniyet verici bir konuya da açıklık getirmek isterim. Yurtdışı bağlantıları
ve yatırımlarıyla, Afganistan ve Senegal’de açılan hastanelerin hizmet akışıyla
bizzat kendim ilgileniyorum.
Önce Afganistan’a kardiyoloji merkezi açarak dışa açıldık. Kardiyoloji
doktorunun bile olmadığı Afganistan’da insanlar için önemli bir dönüm
noktasını gerçekleştirmiş olduk. Öyleki kardiyolog görmeyen Afganlar büyük bir
kardiyoloji merkeziyle tanışarak kalp sağlıklarını bu merkez sayesinde garantiye
182
aldılar. Kardiyoloji merkezinde tüm kardiyolojik tetkik ve tedavi ile anjiyografi
işlemi de gerçekleşiyor.
Afganistan’dan sonra ikinci durağımız Afrika oldu.S enegal’in başkenti Dakar’da
da bir kardiyoloji merkezi açarak bu ülkeye de sağlık hizmeti götürmüş olduk.
Buradaki merkezde de kalp sağlığının korunması noktasında önemli hizmetler
verildiğini ifade etmek isterim. Her iki ülkede de bir Türk işadamı olarak hizmet
vermekten gurur duyuyorum. İş sağlık olunca memnuniyetin geri dönüşümü
hemen görebiliyorsunuz. Afganistan ve Senegal’de bu anlamda sıcak diyaloglar
kurduk. İki merkezimizde de o yöre insanlarının sağlıkları için çalışıyoruz. Bu iki
ülkeden tedavi için Türkiye’ye getirdiğimiz insanlar hastanemizde tedavilerini
görüp büyük bir memnuniyetle ülkelerine geri dönüyor. Bu da ülkemiz açısından
artı bir getiridir diye düşünüyorum.
Son olarak eklemek istediğiniz bir konu var mı?
Amacımız hep en iyisini yapmak, hizmet sektöründe rekabeti göz önünde
bulundurursak özellikle “kalp” konusunda rakip tanımadığımızı vurgulamak
isterim. Ameliyat ve kardiyolojik girişimlerindeki başarının dünya başarı
ortalamasının üzerinde olduğunu gururla belirtiyorum. Gurur duyuyoruz çünkü
sadece Türkiye’den değil yurt dışından birçok ülkeden insanların tercih ettiği bir
hastaneyiz. Başarı oranı yükseldikçe tercih edilme oranı da paralel olarak
yükseliyor, bu gözle görülür gelişme hizmet etme şevkimizi artırıyor.
183
Ankara’nın Patronları köşemizin bu haftaki konuğu Gazi
Teknopark Genel Müdürü Hanzade Sarıçiçek.
VELİ SARITOPRAK: Bize kendinizi tanıtır mısınız?
HANZADE SARIÇİÇEK: ODTÜ Çevre Mühendisliği bölümü mezunuyum. Bilkent
Üniversitesi İşletme Bölümünde yüksek lisans yaptım ve bölüm asistanı olarak
çalıştım. Yüksek lisansım sırasında teknoloji geliştirme bölgeleri ile ilgili 4691
sayılı yasa yeni çıkmıştı ve uygulama yönetmeliği çalışmaları sürüyordu. Bu
çerçevede Bilkent Üniversitesi bünyesinde kurulmakta olan Cyberpark’ın kurucu
ekibine katıldım. 2002 yılından 2007 yılı sonuna kadar Bilkent Cyberpark’ta
kurumsal gelişim yöneticisi olarak çalıştım. Bu sırada farklı teknoparkların
kuruluş çalışmalarında ve yönetim kurullarında da yer aldım. Teknopark kurma,
işletme ve teknopark hizmetleri geliştirmek konusunda birçok aktivite içinde yer
aldım, çeşitli eğitimlere ve etkinliklere katıldım, uluslararası konferanslarda
makaleler sundum, danışmanlık ve eğitim verdim. 3 seneyi aşkın bir süredir Gazi
Teknopark’ta genel müdürlük görevini sürdürüyorum. Geçen sene kurduğumuz
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği’nin de yönetim kurulu üyesiyim. Ayrıca,
TÜSİAV üyesiyim ve Ar-Ge Kurul Başkanlığı görevini yürütüyorum.
184
Gazi Teknopark hakkında Milliyet Ankara’ya neler söylersiniz?
Gazi Teknopark 2007 yılının sonuna doğru Teknoloji Geliştirme Bölgesi statüsü
kazandı ve Mayıs 2008’de faaliyetine başladı. Ankara’nın 5. teknoparkı olan Gazi
Teknopark oldukça genç bir teknopark olmakla birlikte hızlı bir gelişim gösterdi
ve Türkiye’nin önde gelen teknoparkları arasında yerini aldı. Gazi
Üniversitesinin Gölbaşı yerleşkesinde, Mogan Gölü manzaralı yaklaşık 60.000
2
2
m ’lik bir teknopark alanımız var. Burada yer alan 20.000 m kapalı alana sahip
teknopark binamızda, 80’in üzerinde Ar-Ge ve yazılım firmasıyla faaliyet
gösteriyoruz. Firmalarımızın yaklaşık yarısı akademisyenlerce ve teknogirişim
sermayesi desteği alan genç girişimcilerce kurulmuş firmalar. Bu firmaların
başarıya ulaşmaları ve kafalarındaki yenilikçi fikirleri ekonomik değerlere
dönüştürebilmeleri bizim için en önemli başarı kriteri.
Gazi Teknoparkta, ağırlıklı olarak yazılım, enerji-çevre ve biyomedikal
alanlarında yapılan Ar-Ge çalışmaları sürdürülüyor. Türkiye Kömür İşletmeleri
tarafından, yerli enerji kaynaklarını harekete geçirerek dışa bağımlılığı azaltmak
temel amacıyla yürütülen önemli bazı projeler, Gazi Teknopark’ta kurulan
laboratuvarda gerçekleştiriliyor. Teknoparkta yazılım projelerinin yanı sıra,
yenilenebilir enerji sistemleri, radar sistemlerinin milli olanaklarla üretilmesi,
milli veritabanı, yerli iletişim uydu projesi, e-devlet kapısı, hastane bilgi yönetim
sistemleri, medikal görüntüleme sistemleri, nanotıp teknolojileri gibi önemli
konularda 160’ın üstünde Ar-Ge ve yazılım projesinde, yaklaşık 450 Ar-Ge
personeli çalışıyor.
Gazi Teknoparkta yer alan kuruluşlar ve araştırmacılar, vergisel teşviklerin yanı
sıra nitelikli altyapıya, operasyonel ve idari desteklere, çeşitli etkinlikler, eğitim
ve danışmanlık hizmetlerine, işbirliği mekanizmalarına tek bir merkezden
erişebiliyor. Bünyemizde, sektörel kuluçka / ön kuluçka merkezi oluşturulması;
teknoloji transfer ofisi hizmetleri ve teknoloji işbirliği programları
geliştirilmesine yönelik çalışmalarımız da sürüyor. Yine Gazi Üniversitesinin
Gölbaşı yerleşkesinde bulunan Mogan Gölü manzaralı sosyal tesisler
bünyesindeki tüm imkânlar teknopark çalışanlarına hizmet veriyor.
Önümüzdeki aylarda, Gazi Teknopark içerisinde kurulacak olan yaklaşık 300
kW’lık Türkiye’nin en büyük güneş santrali ile güneş enerjisine dayalı örnek bir
uygulama da hayata geçiriyoruz. Enerji kaynaklarının verimliliği, yenilenebilir
enerji ve çevre teknolojileri konusunda çalışan firmalarıyla öne çıkan
teknoparkımızda kuracağımız bu santral ile hem bünyemizdeki çalışmaları teşvik
etmeyi hem de diğer teknoparklara örnek olmayı hedefliyoruz. Önümüzdeki yıl
yapılması planlanan ek yatırımlarla birlikte teknoparkımızın enerji ihtiyacının
%50’den fazlasının yenilenebilir enerji ile karşılanmasını hedefliyoruz.
185
Yıllardır bu işin içinde olan ve teknoparka değer katacak unsurları iyi bilen
deneyimli yönetim kadromuz ve ülkemizin en köklü üniversitelerinden biri olan
Gazi Üniversitesi’nin desteği ile Gazi Teknopark’ın daha büyük başarılara imza
atacağı ve önümüzdeki günlerde adının daha çok duyulacağını söyleyebilirim.
Teknoparklar girişimcilere ne avantajlar sağlıyor?
Bahsettiğim yasa çok önemli teşvikler ve vergi muafiyetleri sağlıyor. Firmaların
Bölgedeki AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları kurumlar vergisinden
muaf, ayrıca Bölgede çalışan AR-GE personeli ve bunun %10’u oranındaki
destek personeli ücretlerine vergi ödenmiyor ve 5 yıl süre ile SSK İşveren
Payının yarısı istisna konusu yapılıyor. Bölgede üretilen yazılımlar da KDV den
muaf oluyor. Teşvikler sayesinde maliyetlerini düşüren firmalar Ar-Ge’ye daha
fazla pay ayırabiliyor, daha fazla nitelikli eleman istihdam edebiliyorlar.
Ayrıca Teknoparkta yer alan firmalar üniversite öğretim elemanlarını
bünyesinde istihdam edebiliyor ve bu kişilere ödeyecekleri ücretler üniversite
döner sermaye kapsamı dışında tutuluyor. Öğretim elemanları yaptıkları
araştırmaların sonuçlarını ticarileştirmek amacı ile bu bölgelerde şirket
kurabiliyor, kurulu bir şirkete ortak olabiliyor ve/veya bu şirketlerin
yönetiminde de görev alabiliyor.
2001 yılında yürürlüğe giren 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yasasında
vergisel teşviklerin süresi 2013 yılı sonuna kadardı. 12 Mart 2001’de yürürlüğe
giren 6170 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun ile teşviklerin süresi 2023 sonuna kadar uzatıldı. Ayrıca
uygulamada sorun yaratan önemli sorunlar çözüldü, teknoparklarda Ar-Ge’ye
dayalı üretim izni verildi. Teknoparkların meyvelerini almaya başladığımız bu
günlerde bu yeni yasal düzenleme ile teşviklerin devamının sağlanması
teknoparkların önünü açan çok önemli bir gelişme. Bu süreçte emeği geçen
başta Sanayi ve Ticaret Bakanlığı olmak üzere herkese teşekkür ederiz.
Yasayla sağlanan bu teşvikler dışında teknoparklarda yer almanın, üniversiteler
ve sektördeki diğer şirketlerle sinerji yaratabilme, kaliteli iş gücüne daha rahat
erişebilme ve üniversite imkanlarından yararlanabilme gibi avantajları da var.
Firmaların teknopark bünyesine dâhil olduktan sonra üniversitelerle ve diğer
firmalarla kurdukları işbirliklerinde ciddi artışlar gözlemliyoruz. Ayrıca teknopark
yönetimlerince sunulan altyapı, imkân ve hizmetlerle hem firmaların Ar-Ge
çalışmaları teşvik ediliyor hem de farklı ihtiyaçları tek merkezden sağlanabiliyor.
Bahsettiğim yeni yasal düzenleme ile teknoparklar bünyesinde teknoloji
transfer ofisi, teknoloji kuluçka merkezi, teknoloji işbirliği programları gibi
teknolojik girişimciliği destekleyen mekanizmaların oluşturulabilmesi için de
186
Bakanlık tarafından ödenek tahsisi mümkün olabiliyor. Bu kapsamda birçok
teknopark artık fiziksel imkânların ötesinde bu tür nitelikli destek
mekanizmalarını bünyesinde oluşturmaya çalışıyor. Dünya standartlarından
teknopark hizmetleri sunabilmemiz açısından bu yeni destek büyük önem
taşıyor.
Türkiye’deki teknoparklar hakkında bilgi verir misiniz?
Teknoparklar, teknoloji ve Ar-Ge ile uğraşan farklı paydaşları yani sanayi
kuruluşlarını, üniversiteleri, araştırma kurumlarını bir araya getiren organize
araştırma ve iş merkezleri. Sundukları hizmetler ve yarattıkları ekosistemle yeni
ve ileri teknoloji üretimini teşvik etmeyi hedefliyorlar. Dünyada uzun yıllardır
önemli bir kalkınma aracı olarak kullanılan teknoparkların ülkemizde kuruluşu
2001 yılında çıkan ve çok önemli teşvikler sunan 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme
Bölgeleri Yasasının ardından büyük bir ivme kazandı. Teknoparklarımız 10 yıllık
bir sürede oldukça önemli bir gelişme gösterdi. Önümüzdeki 10 yılda daha hızlı
bir yükseliş bekliyoruz.
Yasanın çıktığı günden beri ülkemizin çeşitli illerinde 39 adet Teknoloji
Geliştirme Bölgesi ilan edildi. Belki bu röportaj yayınlandığında sayı 40’ın
üzerine çıkmış olabilir. Bu teknoparkların yaklaşık 30 tanesi belirli ölçüde
faaliyete geçti. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan aldığım Mart 2011 sonu
istatistiklerine göre teknoparklarda faaliyet gösteren firma sayısı 1.543’e,
personel sayısı 13.645 kişiye, yürütülen Ar-Ge projesi sayısı 4.229’a ulaşmış
durumda. Sektör olarak bakıldığında ağırlık sırasına göre Yazılım, Bilişim,
Elektronik, İleri Malzeme teknolojileri başta geliyor. Ayrıca, Tasarım,
Nanoteknoloji, Biyoteknoloji, Otomotiv, Tıp Teknolojileri ve Yenilenebilir Enerji
konularında çalışan yenilikçi firmalarımız da öne çıkıyor. Faaliyete geçen
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde bulunan şirketlerin, ABD, Japonya, İsrail,
İngiltere ve Almanya gibi dünyanın en gelişmiş ülkelerine yapmış oldukları
teknolojik ürün ihracatı 540 milyon A.B.D. Doları, bölgelerdeki yabancı yatırım
tutarı ise 450 Milyon A.B.D. Doları.
Bilişim Vadisi Projesi hakkında düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz?
Bilişim Vadisi Türkiye’nin uluslararası bilgi teknolojileri firmaları için üretim ve
operasyon merkezi niteliğini kazanması, bilgi teknolojileri alanında dış yatırımın
ülkeye çekilmesi, sektörde yer alan yerli firmaların iş yetkinliklerinin
geliştirilmesi ve yurt dışına açılımlarının sağlanması gibi önemli amaçları olan
ülkemiz için önemli bir proje. Birçok platformda tekrarlandığı gibi Ankara’nın bu
projenin bir parçası olması gerekiyor. Nedenleri de çok açık. Ankara
teknoparklar açısından en gelişmiş il. Teknoparklardaki firmaların ve personelin
187
yaklaşık yarısı Ankara’da. Ankara Kalkınma Ajansının Ankara’nın bilişim
potansiyeline yönelik yaptığı çok güzel ve kapsamlı bir çalışma var. Yine Dış
Ticaret Müsteşarlığı tarafından gerçekleştirilen Ulusal Kümelenme Politikasının
Geliştirilmesi Projesi’nde yapılan öneli analizler var. Bu çalışmalar gösteriyor ki
Ankara bilişim konusunda ülkemizin en gelişmiş şehri. Bilişimin yanı sıra
savunma ve havacılık sektörleriyle de öne çıkıyor.
Akademik yayın sayısı açısından, San-Tez, Teydeb gibi Ar-Ge desteklerine
başvuru açısından Türkiye’nin en başarılı ili. 11 aktif üniversitesi, yaklaşık
200.000 öğrencisi, nitelikli personel kaynağı, güçlü mühendislik ve teknik
bölümleri, sanayi ile işbirliği konusunda deneyimli akademik dünyası, yüksek
yaşam standartları, makul yaşam maliyetleri, sosyal ve kültürel imkânları,
ulaşım ağları, yapılaşmaya müsait genişleme alanları ile Ankara bilişim vadisini
destekleyebilecek çok önemli unsurları barındırıyor.
Bu sebeple, tüm ilgili kuruluşların bir araya gelerek Bilişim Vadisi projesinin en
azından bir ayağının da Ankara’da yer alması için ortak çaba göstermesi
gerektiğini düşünüyorum. Proje barındırdığı potansiyel ve bölgeye çekeceği
nitelikli nüfus ile başkentin kalkınmasına ve refahına büyük katkıda
bulunacaktır.
Siz Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği’nin de kurucu ve yönetim kurulu
üyesisiniz. Dernek çalışmaları hakkında bilgi verir misiniz?
Derneğimiz geçen sene Ağustos ayında kuruldu. 30 civarında üyemiz var.
Faaliyette olan teknoparkların hemen hepsi üye. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri
arasında işbirliğini geliştirmek, bilginin paylaşımını artırmak, güç birliği yapmak,
ortak platformlar oluşturmak temel amacımız. Teknopark işletimi, yönetimi ve
denetimine ilişkin standartları ve uygulama yöntemleri geliştirmek,
teknoparkların performansını arttırmaya yönelik çalışmalar yürütmek de
derneğimizin amaçları arasında. Derneğimizin kurulduğu dönemde gündemde
olan bizim için en önemli konu 4691 sayılı yasada yapılacak değişikliklerdi. Bu
kapsamda tüm paydaşlarla bir araya geldik ve sorunlarımızın anlaşılması ve
uygun çözümler üretilmesi yönünde oldukça aktif çalışmalarda bulunduk. Bu
çalışmalarımızın meyvesini de aldık ve beklediğimiz yasal düzenleme hayata
geçti. Tekrar tüm katkı sağlayanlara teşekkür ederiz.
Önümüzdeki dönemde teknoparkların görünürlüğünün artmasına yönelik ortak
etkinlikler düzenlenmesi, teknoparkların kurumsal kapasite artışına yönelik
ulusal ve uluslararası projeler geliştirilmesi gibi planlarımız var.
188
Dünyanın her yerindeki yerleşim birimlerinin marka
şirketleri vardır. Onlar o kentle anılır, kent deyince akla
onlar gelir. İşte Ankara’nın marka şirketlerinden biri de
Şençam Ltd.Şti1971 yılında Zahit Kuruşa tarafından
kurulan firma’yı bugün şirketin ve ailenin ikinci kuşak
yöneticileri Hıfzı ve Cahit Kuruşa yönetiyor.
Ankara’da köfte denilince akla ilk gelen isimlerden biri olan Şençam
Köftecisi’nin kuruluş öyküsü yolun henüz başında olanlara ilham verecek
cinsten.
Baba Zahit Kuruşa tarafından 1971yılında kurulan şirket, 3 kişi ile başladığı
yolculuğunu şuan 115 personeliyle ve 8 şubesiyle sürdürüyor. Şençam
Köfteci’lerinin ortaklarından Hıfzı ve Cahit Kuruşa, firmalarının sektöre
sağladığı katkılar ve getirdiği yenilikler ile Ankara’da bilinen bir marka
olmaktan çok daha fazla olduğunu söylüyorlar. Şençam Köftecisi’nin
kazandıklarını sektöre yatırım olarak geri verdiğini kaydeden Kuruşa
kardeşler, “Ülke değerlerine sahip çıkan, topluma hizmet üreten, katma değer
yaratan, çalışanlarına ve müşterilerine sürekli kazanımlar sağlayabilen bir
firmayız.” cümlesini kullanıyorlar.
VELİ SARITOPRAK: Sizi kısaca tanıyabilir miyiz?
HIFZI KURUŞA: 1969 Ankara doğumluyum, yaklaşık 25 yıldır ŞENÇAM
Köftecilerinin Yönetici ortağıyım. Restoran işletmeciliği ve Franchisee
konusunda yaptığım çalışmalar Restoran ve Fastfood sektörünü ilgilendiren
189
internet sitelerinde ve dergilerinde yayınlanmaktadır. Ankara Ticaret Odası
34.Komite Başkanlığını yürütüyorum. TUSİAV Mütevelli Heyet Üyesiyim. Ankara
merkezli bir sivil toplum kuruluşu olan Genç Girişim ve Yönetişim Birliği Yüksek
Danışma Kurulu Başkanlığını yürütmekteyim. Gençlerbirliği Spor Kulubü Kongre
Üyesiyim. Evliyim, Ege ve Sude Naz isimli ikiz çocuk babasıyım.
Firmanızın kuruluş ve gelişim süreci hakkında bilgi alabilir miyiz?
1971 yılında babamız Zahit Kuruşa tarafından kurulan firmamızı bugün
ağabeyim Cahit Kuruşa ile birlikte işletiyoruz. 3 kişi ile başlanılan bu serüvene
115 kişilik bir ekip ile devam ediyoruz. Sektöre sağladığımız katkılar ve
getirdiğimiz yenilikler ile Ankara’da bilinen bir marka olmanın yanı sıra,
ŞENÇAM Köftecisi olarak sahip olduğumuz kazanımlarımızı sektörümüze
yatırarak, ülke değerlerine sahip çıkan, topluma hizmet üreten, ekonomiye
katma değer yaratabilen, çalışanlarına ve müşterilerine sürekli kazanımlar
sağlayabilen bir firma olabilmek için çalışıyor, ŞENÇAM logosunu ulusal markaya
taşımak için mücadele ediyoruz.
2009 ve 2010 yılında Sivil Toplum Kuruluşları tarafından “En İyi Çıkış Yapan
Yerel Marka” ve “Gıda Dalında İş Dünyası” ödüllerini aldınız. Neler
söyleyeceksiniz?
Öncelikle ödül gecelerinde bizi yalnız bırakmayan dostlarımıza teşekkür
ediyorum. Bu markayı “En İyi Çıkış Yapan Yerel Marka” haline getiren öncelikle
Ankaralı hemşehrilerimize, 8 şubede birlikte çalıştığımız 115 kişilik
çalışanlarımıza ve bizi bu onura layık gören Ekonometri Dergisine, Ekonomize
Dergisine şükranlarımızı borçluyuz. Aldığımız her ödül çıtayı bir üst noktaya
taşıma sorumluluğunu beraberinde getiriyor, sorumluluklarımızın bilincindeyiz,
“En İyi Yerel Marka” olmak bize yetmiyor, Allah’ın izniyle “En İyi Ulusal Marka”
olacağız.
Firmanız franchisee vermeye ne zaman ve nasıl başladı?
Öncelikle Franchisee konusunda bazı tespitlerde bulunmak istiyorum.
Yatırımcıların bir bölümünün franchisee kelimesini doğru anladığını
düşünmüyorum. Franchisee görüşmesi yaptığımız iş ortaklarımızın bir
bölümünden ilk olarak “franchisee bedeli olarak ne ödeyeceğiz” sorusu ile
karşılaşıyoruz. Ucuz franchisee bedelinin cazip gözüktüğü bir anlayış hâkim.
Ancak franchisee almanın bir iş ortaklığı olduğunu izah etmeye çalışıyor, üretim
tesisimizden, bilançomuzdan, şirketimizin borç ya da alacak durumundan ürün
sevkiyatından, işletme kitapçığından, markanın sadece birkaç işletmesinin iyi
çalışmasından değil sistemin doğru çalışmasından bahsederek yatırımcıları
bilgilendirmeye çalışıyoruz. Bu bağlamda işletmelerimizin 5 tanesi kendimize
190
ait, diğer 3 tanesi de franchisee olarak çalışmaktadır. İlk olarak 1995 yılında aile
içerisinde iş bölümü yaparak açtığımız şube franchisee olarak devam
etmektedir.
Kaç şubeniz ve çalışanınız var?
8 Şubemiz ve 115 çalışanımız var.
Franchisee verdiğiniz-vereceğiniz firmalarda aradığınız standartlar nelerdir?
Aslında franchisee satmak çok zor bir iş değil. Ancak istediğiniz şartları ve
standartları yerine getiren, kazan&kazan mantığı ile hareket eden yatırımcılarla
bir arada olmak iş ortaklığını keyifli hale getirir diye düşünüyorum. Franchisee
adaylarında aradığımız özellikler; başarma hırsına ve girişimci bir ruha sahip,
başarılı iş tecrübesiyle birlikte, asgari Lise Mezunu ve Şençam Franchisee
yatırımı için gerekli kişisel finansal imkânlara sahip olmalarıdır. Şençam
Franchisee sistemi, kendisi ile barışık, işini seven, işinin başında duran müşteri
memnuniyeti odaklı çalışma prensibine sahip olan, ekip çalışma ruhunu taşıyan
ve kendisini sürekli yenileyenlere kazanç kapısı aralar. Eğer yatırımcılardan bu
kazanç kapısını aralamak, birikimlerini en uygun şartlarda yatırıma
dönüştürmek isteyenler olursa, ŞENÇAM KÖFTECİSİ’nin onlar için doğru adres
olduğuna inanıyorum.
Bir şubenin maliyeti nedir?
Açmak istenilen işletmenin m2’si ve açılması düşünülen yer ile direk alakalı bir
durum. Ayrıca bu şartlar AVM ya da cadde mağazalarında da değişim
göstermektedir. Ancak yatırım maliyeti minimum yüzbin dolardır.
Girişimcilerin firmanızı tercih etme nedenleri nelerdir?
Şençam Franchisee sistemi, kendisi ile barışık, işini seven, işinin başında duran
müşteri memnuniyet odaklı çalışma prensibine sahip olan, ekip çalışma ruhunu
taşıyan ve kendisini sürekli yenileyenlere kazanç kapısı aralamaktadır.
Girişimciler taşıdıkları riskleri minimuma indirmek ister buda Şençam
Franchisee sistemi ile mümkündür. Girişimcilerin dikkatini çeken bir başka
husus, Şebçan Köftecisi’nin yıllardır üretim kalitesinden ödün vermeden
çalışmış olması ve bugüne kadar ekonomik, lezzetli ve kaliteli ürünleri ile
tüketicinin tercih ettiği bir marka haline gelmiş olmasıdır.
Sektöre getirdiğiniz yeniliklerden bahsedermisiniz?
1971 yılından beri sektörde ilklere imza atmış olan firmamız, tamamen öz
sermayesi ile kurduğu 1000m2 kapalı alana sahip üretim tesisi, 7 ayrı noktada
faaliyet gösteren şubeleriyle faaliyetine devam etmektedir. Kurulduğu yıllarda
191
yeme-içme kültüründen uzak bir bölge olan AOÇ’ye fast-food kültürünü
getirmiştir. Bölgedeki eksikliği görerek işletmenin bir bölümünü fast-food olarak
çalıştırmış ve bu kültürün bölgedeki öncüsü olmuştur. AVM’lerde açılan
şubelerimizde konuklarımıza sadece ekmek arası hizmet sunmayıp, restoran
tarzı porselen tabak ile servis yapması da sektörde bir ilk olarak yerini almıştır.
Önümüzdeki dönem hedefleriniz nelerdir?
2011 yılı hedefimiz Ankara dışındaki ilk şubemizi açmak olacaktır. Yapmış
olduğumuz girişimlerin Ağustos aylarında sonlanacağını umut ediyoruz. Ankara
dışından gelen yoğun franchisee tekliflerini değerlendiriyor ancak şubeleşme
konusunda acele etmiyoruz. 2011 yılı bizim sektördeki 40.yılımız olacak.
Bununla ilgili çalışmalarımız devam ediyoruz. Hedefimiz 2012 yılınının sonunda
%100 lük bir büyüme hızıyla 40 ŞENÇAM Köftecisi şubesinin olmasıdır.
Tüm faaliyetlerimizde kalite mükemmelliğini ve %100 müşteri memnuniyetini
arıyoruz. Kazandığımız deneyimlerimizi daima ileriye dönük projeler için
değerlendiriyor ve sürekli kendimizi geliştirerek modern çağa uygun işletme
olmak için çalışıyoruz. Bugüne kadar kalite konusunda ödün vermeden
çalışmamız ile “Ekonomik, Lezzetli ve Doyurucu” olma özelliğimiz Köftemizin
ününü Ankara dışına taşımıştır. Ankaralıların yanı sıra farklı nedenlerle
şehrimize gelenlerin Atatürk Orman Çiftliği’ni ziyaret edip ŞENÇAM KÖFTESİ’ni
tercih etmeleri köftemizin lezzet göstergesidir.
192
Ankara’nın Patronları köşemize Teksis Firması’nın sahibi
Hüseyin Devrim’i konuk ettik.
VELİ SARITOPRAK: Teksis İleri Teknolojiler nasıl doğdu?
HÜSEYİN DEVRİM: Grubumuz içerisinde yer alan AYES adındaki firmamızla 15
yılı aşkın bir tecrübe ile Ar-Ge ve Kalite Kontrol Laboratuvarı için yüksek
teknoloji cihazlarının ithalatını yapıyoruz. Bu konuda uluslararası isme sahip
firmaların Türkiye’deki tek temsilciliğini yürütüyoruz. Sektörde başarılı bir ticari
hayatı sürdürebilmek için kalifiye mühendis ve teknisyenlerle kaliteli ve
kesintisiz bir hizmet vermeli, teknolojik gelişmeleri yakından takip etmeli,
sorunlara kısa ve akılcı çözümler üretmelisiniz.
Ülkemize doğru teknolojileri, uygun fiyatlarla getirmek ve bu ürünleri en uzun
şekilde kullanılır halde tutabilmek, ithalatçıların ülkeye verecekleri en büyük
katma
değerdir.
Firmamızın yapısında mühendislik var. Doğru işler yaparak, doğru üreticileri
seçerek, doğru sistemleri getirerek, teknolojiyi yakından takip ederek ithalatçı
vasfımız ile üzerimize düşeni yaptığımızı düşünüyoruz. Ama bu bizi tatmin
etmedi. Hiç bir mühendis başka bir mühendis tarafından geliştirilip üretilen
ürünü ya da sistemi anlayarak, çalıştırarak, işleterek mesleğinde tatmin olamaz.
193
Olmamalı da. İşte içimizdeki bu rahatsızlık TEKSİS İleri Teknolojiler’i yarattı.
TEKSİS İleri Teknolojiler Gazi Teknopark’da yerleşik bir ARGE firmasıdır. Temel
konumuz “İleri Enerji Sistemleri”dir. Yürüttüğümüz projeler ile önümüzdeki
yıllarda ülke olarak 130 Milyar Dolar yatırım yapmamız gereken enerji
sektöründe TEKSİS İleri Teknolojiler olarak yerimizi alacak yatırımlar yapıyoruz.
Ülkemizdeki genel duruma bakıldığında üniversitelerimiz ve araştırma
enstitülerimiz araştırma konusunda iyi durumda olmalarına rağmen, bu
araştırmalardan
çıkan
sonuçlar
ne
yazık
ki
geliştirilerek
ticarileştirilememektedir. İşte tam bu noktada TEKSİS İleri Teknolojiler Ar-Ge
faliyetlerinin geliştirme ayağında durmayı kendine misyonedindi. Yürütmekte
olduğumuz projelerimiz hep bu temel üzerine kuruldu. Bunda da başarılı olduk.
Hangi projeleri yürütmektesiniz?
İleri Teknolojiler hidrojen yakıtı ve bunun doğrudan elektrik enerjisine
dönüştürüldüğü yakıt pillerinin geliştirilmesine çalışmaktadır. Bu doğrultuda
ODTÜ, Yeditepe, Atatürk Üniversiteleri ve özel sektörden iki firma ile
oluşturduğumuz bir konsorsiyum ile tamamen yerli imkanlar ile “3 kW gücünde
PEM Yakıt Pili Geliştirilmesi” başlığı ile merkezi Viyana’da bulunan UNIDO
(United Nations Industrial Development Organization) tarafından desteklenen
bir projeyi yürütmekteyiz. Bu ülkemizde bir ilk teşkil etmektedir. İlk kez
tamamen Türk özel sektör firmaları ile üniversitelerinin oluşturduğu bir
konsorsiyum Yakıt Pili geliştirilmesi amacıyla bir araya gelmekte ve bu
konsorsiyum uluslar arası bir kurum tarafından desteklenmektedir. Proje
aşamalarına karşılık düzenli olarak fatura kesilmekte, yani ihracat yapılmaktadır.
Bütün dünyanın peşinde koştuğu bir teknolojinin ülkemizde geliştirilerek ihraç
edilmesi bize gurur veriyor.
Diğer bir gurur verici nokta da belli bir amaç çerçevesinde farklı tüzel kişiliklerin
bir araya gelebilmesidir. Bu ülkemizin maalesef zaaflarından birisidir. Şayet
amaç ve bu amaca ulaşmak için yapılması gerekli işler ve görevler başlangıçta iyi
tanımlanır ve dağılımları düzgün yapılırsa bu tarz birliktelikler sağlıklı bir şekilde
yürütülebilmektedir. Biz projemizin sunumundan önce çok yoğun bir çalışma ile
bu tanımlamaları yaptık. Şimdi de planladığımız şekilde projemizi yürütüyoruz.
UNİFCELL olarak adlandırdığımız projemiz ile ilgili gelişmeleri web üzerinden
kamuoyu ile heyecanımızı paylaşıyoruz.
Şu anda başlamak üzere olduğumuz bir diğer proje de KOSGEB tarafından
desteklenmeye hak kazanmıştır. KOSGEB Araştırma-Geliştirme, İnovasyon ve
Endüstriyel Uygulama Destek Programı kapsamında Yakıt Pilleri Testlerinin
yapılabileceği bir sistemi geliştireceğiz. Amacımız bu sistemlerin ithalatına
194
harcanan kaynaklarımızı azaltmak ve ihracata yönelerek gelirlerimizi
arttırmaktır. Yine bu proje kapsamında üniversitelerimiz ile iş birliği
sağlanmıştır.
Bu noktada KOSGEB’in vermiş olduğu desteklerden söz etmek isterim. KOSGEB
Başkanı Sayın Mustafa Kaplan yönetiminde KOSGEB son dönemde oldukça
dinamik bir yapı kazanmıştır. Son derece profesyonel bir yaklaşım ile projeler
incelenmekte, değerlenmekte ve farklı başlıklar altında desteklenmektedir.
Örneğin bizim almış olduğumuz destek başlığı “ARGE, İnovasyon ve Endüstriyel
Uygulama”dır. Bu iki aşamalı bir projedir. İlk aşamasında ürün prototipi
geliştirilmekte daha sonrasında ikinci aşamada bu prototipin ticarileştirilmesi
için destek verilmektedir. Bu çok önemli bir yaklaşımdır. Ticarileştirilememiş bir
prototip hiçbir anlam ifade etmez.
KOSGEB web sayfası destekler, uygulamalar ve yapılan işlerle ilgili olarak detaylı
bilgiler içeriyor. Fikir sahiplerine hararetle KOSGEB’i yakından takip etmelerini
tavsiye ederim. Fikir sahibi olan ancak şirket yapısına sahip olmayan gençler
dahi TEKMER bünyesinde işlik sağlanmak suretiyle desteklenmektedir. Bu
ülkemiz için çok önemli bir hizmettir. Kalkınma ancak üretimle olur.
TEKSIS faaliyet alanları nelerdir?
Bizim ana faaliyet konumuz alternatif enerji sektöründedir. Yapılan
araştırmalara göre enerji sektörü küresel ekonominin büyümesini belirleyen en
temel parametredir. Durum ülkemizde de farklı değil. Hesaplamalar
göstermektedir ki ülkemizin enerji açığını kapatabilmesi için 130 milyar dolarlık
bir yatırım yapması gerekmektedir. Çok büyük istihdam imkânı yaratacaktır.
Ancak bu iş ithal ettiğimiz yakıtlara ile olmamalıdır. İthalat yerine temiz, hiçbir
zaman tükenmeyecek yenilenebilir kaynaklar ile yapılacak üretim hepimizin
tercihi olmalıdır. Yeni nesil nükleer yakıtlar ve hidrojen bu alandaki en temel
kaynaklardır.
TEKSİS İleri Teknolojiler hidrojen yakıtı ve bunun doğrudan elektrik enerjisine
dönüştürüldüğü yakıt pillerinin geliştirilmesine çalışmaktadır. Yakıt pillerinin
üretimi multi-disipliner bir konudur. Temel bilimlerde yeralan uzmanların
yanısıra Malzeme, Makina, Kimya, Bilişim, Elektrik, Elektronik ve Tasarım
Mühendis ve Teknisyenlerinin birarada çalışmalarına olanak sağlar. Aynı şekilde
hidrojenin üretrimi, depolanması ve dağıtımı da de pek çok farklı uzmanlık
alanını biraraya getirir. Ülkemizdeki üniversite mezunu işsiz sayısını dikkate
aldığımızda bu innovatif sektör beyaz yakalı işsizlere yoğun bir istihdam
sağlayacaktır.
195
Sizin “Sivil Toplum Kurumları” yanınızda var…
Evet, TUSİAV İş Geliştirme Komisyonu Üyesiyim. Aynı zamanda “Sanayici ve
Yatırımcılar Birliği Derneğinin” kurucu üyesiyim. Dernekte şu an başkan
yardımcılığı görevini yürütmekteyim. Amacımız sanayicilerimizi ve
yatırımcılarımızı bir araya getirerek ortak payda da buluşturmak, yeni yatırım
olanaklarını tespit etmek ve bunların gerçekleştirilmesine katkı sağlamaktır.
Daha önce dediğim gibi ortak iş yapabilme kültürünü ülkemizde yaymağı
amaçlıyoruz. Güç birliği ile daha hızlı yol alacağımıza inanıyoruz.
Gençlere tavsiyeleriniz neler?
İleri enerji teknolojileri tüm teknolojilerde olduğu gibi ilgililerin durmaksızın
kendini geliştirmesini, dünyayı yakından takip etmeyi gerektiren, yeni buluş ve
gelişmelere çok açık bir alandır. Burada başarılı olmak isteyenler öncelikle temel
bilimler ve mühendislik alanında uzmanlaşmalı ve paralelinde yan dallarda
bilgilerini arttırmalıdır. Artık üniversitelerimizde Enerji Mühendisliği Bölümleri
açılmaya başladı. Çok yerinde bir karar. Kesinlikle arkadaşlarımıza bu bölümü
öneririm. Dünyayı takip etmek istiyorsanız bir kaç dili çok iyi bilmelisiniz. Teknik
konularda uzman, çok iyi yabancı dil bilen, sosyal yönleri güçlü kişiler ülkemizin
hızla önünü açacaktır. Kalkınma üretimle olur. Hepimiz bu konuda ne
yapabilirim diye düşünmeli ve geleceğimizi bu şekilde planlamalıyız.
İleri enerji sektörüne yatırım yapmak isteyen girişimcilere tavsiyeleriniz var
mı?
Pazarın büyüklüğü milyarlarca dolar. Ancak realize olması için zamana ihtiyacı
var. Bu konuda dünyanın çok gerisinde değiliz. Yabancı üreticilerin ihtiyaç
doğduğunda pazara hakim olmasının önüne geçersek ülke ekonomisine büyük
katkı sağlanır. Yatırımcılarımız uzun vadeli düşünerek planlarını yaparlarsa
kazançlı çıkacaklardır. Bu aşamada hidrojen, rüzgâr, güneş, jeotermal, dalga,
yeni nesil nükleer yakıtlar gibi enerji üretimleri ile ilgili Ar-Ge yatırımlarını
olabildiğince arttırmalıyız. Şimdi bu alanda çalışan Ar-Ge firmalarına yatırım
yapanlar ileride kazançlı olacaktır.
196
Köşemize bu hafta Anadolu Organize Sanayi Bölgesi
Başkanı Hüseyin Kutsi Tuncay’ ı konuk ettik. Hüseyin Kutsi
Tuncay aynı zamanda Organize Sanayi Bölgeleri Derneğinin
de Genel Başkanı. Son derece çalışkan ve özverili bir
sanayici.
VELİ SARITOPRAK: Kendinizi bize biraz anlatır mısınız?
HÜSEYİN KUTSİ TUNCAY: 1956'da Ankara’da doğdum. İnşaat sektörüne parça
üreten ve orta ölçekli olmaya çalışan bir firmanın sahibi ve yönetim kurulu
başkanıyım. Bulunduğum durumu ülkeme ve Ankara’ya borçluyum. Kendimi bu
ülkeye karşı hep vefa borcumu ödemek zorunda hissediyorum. Her durumdan
kendime görev çıkartıyor ve faydalı yurttaş olmaya çalışıyorum. 14 yıl önce
kurduğumuz hayali arkadaşlarımla beraber gerçekleştirmeye çalışıyoruz.
Kurduğumuz Anadolu OSB’nin Ankara için iyi bir örnek olacağına inanıyorum.
Anadolu OSB’de fabrikaların bacaları tüttüğünde ülkeme olan cefa borcumun
en azından küçük bir kısmını ödemiş sayacağım.
197
Ankara’da Eskişehir Yolu’nda yeni bir sanayi havzası oluşuyor. Bu havzanın
içinde 15 bin kişiyi istihdam edecek organize sanayi bölgelerinden birisi de
başkanlığını yaptığınız Anadolu Organize Sanayi Bölgesi. Bölgenin sizin
açınızdan sanırım özel bir anlamı var. Bu anlam nedir?
Bizim, Anadolu Organize Sanayi Bölgesi’ni kurduğumuz alan, Kurtuluş
Savaşı’nda lojistik desteğin verildiği bölge içinde kalıyor. Bugün müzeye
dönüştürülen Malıköy istasyonu, savaş malzemelerinin getirildiği ve asker
sevkiyatının yapıldığı stratejik bir noktaydı. Türkiye, o savaşı kazandı ve Yunan
askerlerini Polatlı’dan püskürttü. Atalarımız yepyeni bir ülke kurdular. Biz de
Kurtuluş Savaşı’nın zaferle taçlandırıldığı aynı bölgede üreten, istihdam yaratan,
ihracat yapan bir ekonominin temellerini atıyoruz. Bizim verdiğimiz mücadele,
Ankara’yı, Türkiye’yi kalkındırma, refah düzeyini yükseltme, Türkiye’nin ulusal
ve uluslararası düzeyde rekabetini artırma, daha fazla istihdam ve daha fazla
ihracat yapma mücadelesidir. Atalarımızın canını vererek koruduğu ve bize
emanet ettiği aynı yerde onların iş ve aş bekleyen torunlarına istihdam
yaratmayı ödememiz gereken bir borç olarak görüyoruz.
Bölgede cadde ve sokaklara verilmesini önerdiğiniz isimler de tarihsel bir
anlam taşıyor. Bu isimleri açıklar mısınız?
Sanayi bölgesi sınırları içinde kalan cadde ve sokaklara 29 Ekim, 30 Ağustos,
Dumlupınar, Sakarya ve Gelibolu isimlerini vereceğiz. İlgili kurumlara
başvurumuzu yaptık. Bunu da bölgenin Kurtuluş Savaşı açısından taşıdığı anlamı
dikkate alarak önerdik. Çanakkale Savaşı’nda 1800 şehit veren bölge, tarihin
yönünü değiştiren olaylara tanıklık etmiştir. Çanakkale ve Büyük Taarruzu
unutturmamak üzere bize bu ülkeyi armağan eden kahraman insanlara
duyduğumuz şükranın ifadesi olarak bu isimleri seçtik.
Anadolu OSB’yi bu tarihsel anlamının dışında ekonomik açıdan da
değerlendirdiğimizde neler söylersiniz?
Ankara’nın 50 yıllık planlamalarda sanayi şehri olması öngörülüyor. Bölgemizde
4 tane organize sanayi bölgesi kuruluyor. Toplam 2250 hektarlık alanda 1250
işletme faaliyet gösterecek. Bizim, şu an altyapısını bitirme noktasına
getirdiğimiz Anadolu OSB ise 410 hektarlık büyüklüğe sahip. Okuyucularımızın
büyüklüğünü kavramaları açısından örneklemek gerekirse Ostim’den daha
büyük bir alanda sanayi bölgesi kuruyoruz. Ulaşım açısından oldukça avantajlı
konumdayız. Bölgemizin doğusunda Ankara Sanayi Odası II Organize Sanayi
Bölgesi, batısında Ankara-İstanbul hızlı demiryolu, Avrasya Demiryolu ve Ankara
Başkent Organize Sanayi Bölgesi, kuzeyinde Ankara Madeni Dökümcüler İhtisas
Organize Sanayi Bölgesi, güneyinde ağaçlandırma alanı ve 25.000 konutluk
toplu konut alanı bulunuyor. Tamamlandığında 15 bin kişinin istihdam edileceği
Anadolu OSB’de altyapı inşaatlarını bitirme noktasına getirdik.
198
Bölgenize ilişkin kamu kurumlarından ne tür beklentileriniz var?
Mademki Ankara’nın bu bölgesi sanayi havzasına dönüştürülüyor o zaman tüm
kurumların bunun gereğini yapması gerekiyor. Ancak belediyelerden yeterli
desteği gördüğümüz söylenemez. Örneğin, ulaşım hala köy yolundan sağlanıyor.
Büyük araçların kullanamadığı bu yolun yapılması gerekiyor. En önemli
ihtiyaçlardan biri de su. Bölgede kuyu suları kullanılıyor ve bu sular içilemiyor.
Bugünden içme suyu ihtiyacını gidermeye yönelik çalışmaların başlatılması
gerektiği halde Büyükşehir Belediyesi her iki soruna da ilgisiz kalıyor.
Anadolu Organize Sanayi Bölgesi, başka yerlerde çok nadir rastlanan bir çevre
duyarlılığına da sahip. Örneğin, geçen yıl ağaçlandırma yaptınız ayrıca
sınırlarınız içinde şimdi bir gölet var. Bu özel duyarlılığınız nereden
kaynaklanıyor?
Biz, çevrenin korunmasına gerektiğine inanıyoruz. Kuşkusuz, bir sanayi
faaliyetinin içinde iseniz mutlaka çevreyi kirletirsiniz ama bunu minimize etmek
her zaman mümkün. Organize sanayi bölgeleri çevrenin olabildiğince
korunduğu sanayi bölgeleridir. Sanayi bölgeleri denilince aklımıza hep kir-pas
geliyor. Oysa bir sanayinin içinde doğal alanlar da bulunabilir ve bunun
olabileceğini biz ortaya koyduk. 2008 yılında Çanakkale Savaşının 93.
yıldönümünde Çanakkale şehitleri anısına 50.000 m2’lik sahayı ağaçlandırdık.
2010 yılında da 70.000m2 ‘lik gölet inşaatını bitirdik. Göletin çevresine 6600 bin
fidan diktik. Türkiye’deki pek çok OSB’den farklı olarak bölge doğudan batıya
uzanan ve sonrasında tabii gölle sonlanan doğal bir vadiyi içeriyor. 2500 m.
uzunluğunda ve 100 m. genişliğindeki vadide idari ve sosyal tesisler, kaskatlı
suyolları ile tanımlanacak ve göleti de içeren modern bir yaşam merkezi
oluşturulacak. 330.000 m2’lik idari ve ortak kullanım alanlarındaki yapılaşma
gölet ile entegre ederek ve su dokusuyla tanımlamak suretiyle hayata
geçirilecek.
Peki ya badem ağaçları?
Bölgemiz içinde bir yüksek gerilim hattı vardı. Bu yüksek gerilim hattının altını
en iyi nasıl değerlendirebileceğimizi düşündük ve bademlik yapmaya karar
verdik. 1800 tane badem ağacı, 1800 adet ahududu ve böğürtlen diktik. Artık
badem de topluyorum. Badem ağaçlarımızdan yıllık 1.5- 2 milyon lira gelir elde
etmeyi planlıyoruz. Bunu da mesleki eğitim yararına kullanmak istiyoruz.
199
Ostim’deki iki patlamadan sonra OSB’ler adeta başına buyruk, denetimsiz,
kontrolsüz alanlar gibi takdim edildi? Siz de aynı zamanda Organize Sanayi
Bölgeleri Derneği’nin başkanı olarak bu değerlendirmelere tepki gösterdiniz.
OSB’ler neden hedef tahtası oldu?
OSB’ler, planlı sanayileşmenin modelleridir ve 22 kamu kurumunun verdiği
izinle kurulmaktadır.Ostim ve İvedik OSB'leri, OSB yapılanmasına örnek
gösterilemez. Çünkü Ostim OSB, ıslah OSB modeli çerçevesinde bugünkü
statüsüne kavuşmuştur. OSB kanunu 2000 yılında çıkarken, Türkiye’de sanayi
bölgelerinin oluşumu 1960’lı yılların ikinci yarısında başlamıştır. Dolayısıyla
bugün OSTİM’de faaliyet yürüten işletmelerin tamamına yakınının ruhsatlarını
belediyeler vermiştir. Ostim OSB, bugünkü manada OSB statüsünde
kurulmamıştır. OSB statüsünde yer seçimleri yapılarak planlanan ve üretim
yapan OSB’lerde bu tür sorunlar ya hiç yaşanmamakta ya da çok çok az
yaşanmaktadır.
Ostim’deki patlamadan sonra iki işletme için bir dayanışma örneği sergilediniz
ve Anadolu OSB sınırları içinde yer verebileceğini söylediniz. Bu konuda neler
söylemek istersiniz?
İki işletme sahibi de büyük bir facia yaşamıştır. Yaraların sarılması için bu
arkadaşlarımızın en kısa sürede yeniden üretime başlamaları gerekiyordu. Biz
de Anadolu OSB’de yatırım yapabilmeleri için 2 yıl ödemesiz 4 yıl vadeli
kamulaştırma değeri üzerinden arsa verebileceğimizi söyledik. Böyle bir imkânı
kendileri için hazırladık. Bu, kötü gün dostluğudur.
Bir süre önce Atılım Üniversitesi ile üniversite- sanayi işbirliğini öngören bir
protokol imzaladınız. Kurduğunuz Anadolu OSB’de henüz üretime geçilmeden
attığınız bu adımın önemi nedir?
Türkiye’de ne yazık ki, sanayi ile üniversite arasında diyalog yoktur.
Üniversiteler sahada değiller, sanayi de üniversitelerin kapısını açmıyor. Bugüne
kadar üniversite- sanayi işbirliğine dönük adımlarda pek başarılı olduğumuz
söylenemez. Genellikle sanayiciler ve üniversiteler birbirini anlamakta
zorlanırlar. Oysa Türkiye, teknoloji transferi yerine önce kendi teknolojisini
üretmenin araç ve politikalarını geliştirmeli ve uygulamalıdır, üniversite ve
sanayi arasındaki soğukluk mutlaka ve mutlaka giderilmelidir. Rekabette bir
adım öne geçebilmeniz için bilim ve teknolojiyi üretmeniz ve bunu da sanayide
200
kullanmanız gerekiyor. Sanayide kullanmadığınız bilgi ve teknolojinin kıymeti
yoktur. Ankara’da, katma değeri yüksek ürünler üretemezsek birçok firmanın
kapanacağını söylemek kâhinlik olmaz. Beyin gücü ile beden gücünü
buluşturamazsak, üniversite ve sanayi arasında daha barışık bir zemin
yaratamazsak üretimdeki mevcut durumumuzun gerisine düşeceğimiz aşikârdır.
Konunun önemini bildiğimizden daha henüz fabrikalar üretime geçmeden böyle
bir işbirliğinin gerekliliğine inandık. Atılım Üniversitesi ile yaptığımız işbirliği, her
iki tarafın bu konudaki istekliliğini ve iradesini koyan bir belgedir. Bu işbirliği ile
biz kurumsal gelişimimizi sağlayacağız, üniversitenin laboratuvar imkânlarından
yararlanacağız, birlikte bilimsel araştırma ve sanayiyi geliştirme çalışmaları
yapacağız. Anadolu OSB de öğrencilerin yetişmesinde, iş bulma ve istihdam
olanaklarının yaratılmasında üniversiteye katkı sunacaktır. Bu işbirliğimizin
Türkiye’ye model olacağına inanıyoruz.
OSB'lerin çözüm bekleyen acil sorunları nelerdir?
OSB’lerin önemli sorunları; 262 OSB’den yarıya yakınının boş olması, enerjide
daha önce uygulanan indirimlerin kaldırılması veya indirim oranlarının
düşürülmesi, bazı OSB’lerin yasada yapılan değişiklikle sanayi ve ticaret
odalarının meclisleri tarafından yönetiliyor olması, OSB’ler üzerindeki fon
(enerji fonu, KOSGEB payı v.b) yükleri ve altyapı sorunları şeklinde sıralanabilir.
OSB’lerdeki atıllığın nedeni, OSB’lere verilen desteklerin azaltılması ve
uygulanan yanlış teşvik politikalarıdır. Planlı sanayileşmenin ve kalkınmanın
temel araçlarından biri olması gereken OSB’ler, örneğin indirimli tarife
avantajlarını kaybetmişler, ayrıca teşvik politikalarının dışında tutulmuşlardır.
OSB’lerin siyasi bir lütuf aracı olarak kullanılması nedeniyle Türkiye’nin Artvin
dışındaki bütün illere OSB kurulmuş ancak bunların yarısı üretim dünyasına
kazandırılmamıştır. Ortaya büyük bir atıllık çıkmış, kaynaklar heba edilmiştir.
Türkiye, bu kadar zengin değildir. Sürekli olarak kıt kaynaklar vurgusu yapan bir
ülkenin, trilyonlarca lirasını toprağa gömmesi üzüntü vericidir.
201
Ankara’nın Patronları köşemize bu hafta, DORADOR
firmasının genç ve başarılı patronu İlker Zengin’i konuk
ettik.
VELİ SARITOPRAK: Sizi ve Doradoor’u tanıyabilir miyiz?
İLKER ZENGİN: 1976 yılının 4 Temmuz günü,Trabzon’un eğitimli insanlarıyla,
yetiştirdiği siyasetçi ve bürokratlarıyla bilinen ilçesi Çaykara’nın Kabataş
köyünde dünyaya geldim.İlk,orta ve lise eğitimimi Trabzon’da,yüksek
öğrenimimi Atatürk Üniversitesi Mühendislik fakültesinde tamamladım.2002
yılından itibaren sektörde uzmanlaştığımız çelik kapı,yangın kapısı ve iç oda
kapılarını DORADOOR markası altında topladık.
Merkezi Ankara olan
DORADOOR’un üretim kapasitesi yılda 12,000 olup bu zamana kadar Ankara ve
Türkiye genelinde parmakla gösterilebilecek projelerde yer almış olup güçlü bir
referans listesi ve müşteri portföyübulunmaktadır. DORADOOR çelik kapı
sektöründe bir çok rakibi olduğunun farkında olup bunun bilinciyle kendine
piyasada önemli bir yer edinmiş bir kurum haline gelmiştir.
Doradoor markasını yaratırken hedefleriniz nelerdi ve diğer çelik kapılardan
farkınız nelerdir?
DORADOOR, piyasadaki çelik kapı firmalarının kendine has özelliklerinin dışında
durup,kendine özgü güvenlik tasarımı ve kullanıcıya avantaj sağlayacak
teknolojik olanaklarla çalışmayı kendine hedef belirlemiştir.Güvenlikli tasarımı
202
piyasada sadece DORADOOR markasında görebileceğiniz patentlibir
tasarımdır.Hırsızlar çalışıyor, dolayısıyla DORADOOR da çalışıyor ve güvenliği en
üst düzeye çıkarabilecek çelik kapılar üretiyor.Koşulsuz müşteri memnuniyetiyle
birlikte güvenliği avantaja çevirmiş olmanın prestijini sektörde hızla ilerlemekte
olmanın haklı gururuyla çalışmalarımızı sürdürmekteyiz.
Doradoor’un piyasadaki yeri nedir ve yeni yatırımlarınız olacak mı?
DORADOOR,Ankara piyasasında gerek devlet binaları gerekse özel kuruluşlar ve
konut inşaatlarının çelik kapı,iç kapı ve yangın kapısı projelerinde talep edilen
sertifikalar ve diğer güvenlik belgelerini almış olup her türlü ihale ve teklifte
hizmet verebilecek kapasitede bu sektörde kendine sağlam bir yer
edinmiştir.Türkiye geneline hizmet verdiğimiz ve bu ağı daha aktif bir şekilde
korumak için bayilikler vermeyi ve ayrıca yurtdışı bağlantılarımızı
değerlendirerek ihracata yönelik çalışmalar da yapmayı düşünüyoruz.
Ankara piyasasında çelik kapı üretimi ne seviyede ve kapasite yeterli mi?
Ankara’da son yıllarda konut ve kamu projelerinde çok önemli bir artış
olmuştur.Piyasada kaliteli işlerde gözükebilecek çelik kapı üretimi yapabilen
firmalar parmakla gösterilecek kadar azdır.Tercihini 2. Ve 3. kalitede yapan çelik
kapıcılarla birlikte değerlendirmek gerekirse Ankara’da ciddi bir çelik kapı
sektörü bulunmaktadır.
Bu sektöre yatırım yapmak isteyen sanayicilere neler önerirsiniz?
Öncelikle, üretimin ve müşteriyle ilişkilerin olduğu her sektör gibi çelik kapı
sektörü de oldukça sıkıntılı bir sektördür.Yaptığınız işin geri dönüşümleri sizi
ciddi anlamda olumlu ve olumsuz etkiler ve bir sonraki yapacağınız işlerin
referansı olur.Piyasa malı satmak ve sırf para kazanmak için bu işi yapmak sizi
sadece patron yapar,marka yapmaz. Bu nedenle her işte olduğu gibi amaç
marka olmak,ürünlerinizden övgüyle bahsedilmesini istemekse o zaman
önerimiz yeniliği takip eden,kaliteden ödün vermeyen ve yaptığı işin ehli bir
ekiple çalışmak firmayı marka yapmakta en önemli araç olacaktır.Çelik kapı işi
üretim aşamasından sonra koşulsuz müşteri memnuniyetine döner ve bunu
ancak sağlam bir ekiple başarabilirsiniz.
Sektörde en çok muhatap olduğunuz sorunlar nelerdir?
Çelik kapı müşterisi diş ağrısı çeken hasta gibidir. Nasıl dişi ağrıyan doktora
giderse evine hırsız giren tüketici hemen soluğu bizim kapımızda alır ve anında
kapısının değişmesini ister.Kapının güvenli olması için kesinlikle birebir kişiye
özel ölçüye göre yapılması gerekir bundan dolayı aynı gün içerisinde kapı
203
vermemiz mümkün değildir.Bu yüzdendir ki çelik kapı yaptıracak tüketicinin bu
ihtiyacını ertelemeden yapması gerekir.
Açılan kapınız oldu mu?
Açılamayan bir çelik kapı olması mümkün değildir. Hırsızların kullandığı klasik
göbek patlatma,levye,kriko kullanma gibi tekniklere karşı geliştirdiğimiz
sistemlerle bu açığın önüne geçmiş bulunmaktayız.Üstelik DORADOOR çelik
kapılarının hırsızların kısa sürede ve alışıla gelmiş kolay teknikleriyle açılması
mümkün olmamakla beraber şu ana kadar da açılan bir kapımız yoktur.
204
Köşemizin bu haftaki konuğu Ankara Gölbaşı’nın en güzel
yerinde
faaliyet
gösteren
KRONOS
HOTEL’in
sahiplerinden genç işadamı Orhan Sarıtaş. Aynı zamanda
TÜGİAD Ankara şubesini Denetleme Kurulu Üyesi olan
Orhan Sarıtaş çok iyi bir eğitim görmüş, sıkı bir sivil
toplumcu, vizyon sahibi ve çalışkan bir patron.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
ORHAN SARITAŞ: 1981 Ankara doğumluyum. İlk, Orta ve Lise öğrenimimi
ODTÜ Koleji’nde tamamladım. 1998 yılında yurt dışı öğrenimi ile ilgili sınavları
kazanarak; Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan Purdue Üniversitesi İnşaat
Fakültesi’ne girdim. 2002 yılında lisans eğitimimi tamamlayıp, yine aynı
üniversitede inşaat üzerine 2004 yılında yüksek lisansımı bitirdim. 2005 yılında
Türkiye’ye döndükten sonra üst yapı üzerine inşaat firması kurarak çeşitli inşaat
projelerinde Mosar İnşaat Ltd. Şti. adı altında faaliyet gösterdim. 2010 yılının
Haziran ayında başlayan Kronos Hotel inşaatı, 2012 yılının Mayıs ayında
tamamlanarak, hizmete açıldı. Kronos Hotel Antalya bölgesinde yapmış
olduğumuz ve 20 yıldır işlettiğimiz Sarıtaş Otel’den sonra turizm sektöründeki 2.
yatırımımız. Yine Türkiye‘ye döndükten sonra ODTÜ Koleji Mezunlar Derneği’ni
kurdum ve halen başkanlığını yapmaktayım. Aynı zamanda, TÜGİAD Ankara sicil
disiplin kurulu üyesi ve yeni olarak da TÜSİAV’da turizm komitesi başkanlığı
görevini sürdürüyorum.
205
Gölbaşının en güzel yerinde faaliyet gösteren KRONOS HOTEL hakkında neler
söylersiniz?
Tamamıyla size özel hizmet anlayışıyla Ankara'ya nefes alabileceği yeni bir yer
hediye ettiğimizi düşünüyorum. Profesyonel ve kaliteden ödün vermeyen
ziyafet & mutfak ekibiyle düğün, kokteyl, davet, toplantı ve her türlü etkinlik
organizasyonlarınızda sizlerle birlikte olmak için var gücümüzle çalışıyoruz.
Sadece etkinliklerle de değil, Lucera A la cart restaurant ve grill barı ile de
misafirlerimize eşsiz lezzetler sunmayı hedefliyoruz. Önceliklerimiz; Butik
otelimizde evinizin konforu ve rahatlığını sunmak, ardından eşsiz lezzetlerle
bezenmiş tatları keşfetmeniz ve devamında da size özel anlara tanıklık
edebilmek. Bu özel mekân ve atmosferin olmazsa olmazı da eşsiz göl
manzaramız. Bu da bizi diğer otellerden farklı kılıyor. Butik otel konsepti, kişiye
özel hizmet anlayışı, damak tadınıza yaraşır lezzetler, eşsiz göl manzarası ve
yelken formu mimarisi bir araya getirildiğinde Kronos’un temel taşlarını
oluşturuyor.
Turizm sektörüne girmek ve otel işletmek nereden aklınıza geldi?
Biz zaten turizmin içinde olan bir aile firmasıyız. YEP Turizm Ltd. olarak
Alanya’da 20 yıldır 600 yatak kapasiteli Sarıtaş Otel adında bir tesisimiz
bulunmaktadır. Tabii Akdeniz Bölgesinde turizm dinamikleri Ankara’ya göre
farklı çalışmaktadır. Sarıtaş Otel kapasitesinin tamamını yurtdışı bağlantılı
çalışarak sağlamaktadır. Kronos Hotel ise Ankaralılara yönelik, tamamı ile
“Ankaralılara nefes aldıran bir tesis” sloganıyla ortaya çıkmış ve daha çok kişiye
özel etkinlikler ve organizasyonlar ile ön plandadır.
2012 sezonunu nasıl geçirdiniz? 2013 beklentileriniz neler?
Mayıs 2012 ‘de faaliyete başlayan otelimiz 14 Haziran 2012 ‘de resmi açılışını
gerçekleştirdi. Sezonun en yoğun olduğu ve tüm organizasyonların aylar
öncesinde tamamlandığı bir dönemde kapılarını aralayan KRONOS; butik otel &
kişiye özel hizmet anlayışı ile Gölbaşına yeni bir soluk getirdi. Bu durum
misafirlerimiz için de memnun edici olmalı ki; çok kısa bir süre içinde otelimiz
misafirlerimizin tüm beklentilerini karşıladığı gibi, onların en mutlu anlarına da
tanıklık etti ve etmeye de devam ediyor.
Başbakanlık, Dış işleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı gibi kurumların gala
yemekleri ve özel davetlerini, devlet ve özel sektördeki firmaların toplantı ve
şirket yemeklerini, okul mezuniyetleri, düğün, kına, nişan, iftar, brunch vb. özel
etkinliklerde misafirlerimizi otelimizde ağırlamaktan oldukça memnun ve
gururluyuz.
206
Otelinizin diğer otellerden farkı nedir?
Otelimiz “Bir düşe tanıklık ediyoruz.” diyerek; kişiye özel konseptlerle her gün
yenilenerek, gelişerek ve sürekli hizmette müşteri memnuniyetini baz alarak
otel bünyesinde bulunan tüm odalarında, a la cart restaurantı, grill barı, balo
salonları ve açık alanlarında hep daha iyi olmayı istiyor ve hedefliyor.
Misafirlerin görüş ve beklentileri bizim için önemli. Her bir bilgi titizlikle
incelenerek; onları nasıl daha iyi hissettirebiliriz, beklentilerini nasıl
gerçekleştirir ve nasıl daha iyi bir hizmet verebiliriz düşüncesi hep ön planda.
“Başka bir arzunuz?”
Otelimiz butik konseptte bir aile oteli. Hal böyle olunca da daha kapıdan içeri
girer girmez bu sıcaklığı size yansıyor. Size evinizin konforunu yaşatmak için her
gün büyük bir özveri ve titizlikle çalışıyor. Eşsiz mimarisi ve yelken formundaki
dış mimarisi ile önce kalplerinize süzülüyor. Profesyonel ekibi tamamen size
odaklı çalışıyor; ister 10 kişilik bir organizasyon yapın, isterseniz 500 kişilik,
başından sonuna kadar her evrede otelimiz sizinle birlikte şekil alıyor. Her
organizasyon, her firma, her kişi bizim için tek ve eşsiz. Butik otel olmanın farkı
da burada yatıyor. Mutfak tamamen size özel çalışıyor. Bu demek oluyor ki
ekmeğinden tutun da, eşsiz lezzetlerine kadar her şey hem birinci sınıf kalitede,
hem de kişiye özel. Farklılık ayrıntılarda gizli.
Turizm sektöründe yatırım yapmak ve otel işine girmek isteyenlere
tavsiyeleriniz nelerdir?
Öncelikle turizm sektörü, hizmet sektörünün en önde gelen faaliyet alanı içinde
yer aldığından, projenin uygulanabilir olup olmaması irdelenmesi gereken en
önemli konulardan biri. Her şeyden önce yapacağınız iş kolunda sizin
farklılığınızı yaratacak unsuru iyi tespit etmek gerekir. Bu unsurla birlikte; hedef
kitleniz ve bu kitlenin ihtiyaçlarını bulmak önemlidir. Bu tespitlerden sonra,
hizmet alanınızda yapacağınız operasyonlara göre fiziksel birimlerinizi iyi
tasarlamak gerekir.
Genelde yapılan en önemli hata, projeyi çizen mimarların turizm sektöründen
kopuk olmasından kaynaklı tasarlanan fiziki alanların yetersiz olmasıdır.
Markalaşabilmek hizmet sektöründe hem önemli hem de zor bir yoldur.
Markalaşmanın gerekleri olan markanın sektördeki pozisyonu, hedef kitlenize
göre belirlediğiniz reklam ve tanıtım kanalları ve fiyat politikanız önem teşkil
eder. Bunların hepsini eş zamanlı başarmanız gerekmektedir.
207
Siz aynı zamanda sivil toplum örgütlerinde de görevlisiniz. TÜGİAD Ankara
Şubesinde denetleme kurulu üyesi olarak çalışıyorsunuz. TÜGİAD Ankara
şubesinin ve Başkan Barış AYDIN’ın çalışmalarını nasıl buluyorsunuz? Ankara
için neler yapmayı planlıyorsunuz?
Barış Bey, çok hareketli ve dinamik bir başkan. İnsan ilişkileri çok kuvvetli ve
planladığı şeyleri kararlılıkla yerine getiriyor. Ben, Barış Başkandan daha
öncesinde de TÜGİAD yönetiminde çalıştım. Genel özellik olarak kendisinin
toparlayıcı ve bütünleştirici bir yapısı var. TÜGİAD Ankara iş çevresi bakımından
birçok farklı sektörden iş adamlarını bünyesinde bulundurması sebebiyle Barış
Başkanının yaklaşımı biz üyelerin üzerinde de olumlu bir etki bırakıyor.
Başkanımızın, TÜGİAD Ankara olarak yapmayı planladığı şeyleri onun ağızından
duymanızın daha uygun olacağı kanısındayım.
Hayata yeni atılacak, kendi işini kuracak genç girişimcilere neler önerirsiniz?
Öncelikle öğrenmeye ve adapte olmaya çok açık olmalılar. Her iş kolunda
yenilikler ve gelişmeler oluyor, olacakta. Burada kritik olan nokta, rekabete açık
olabilecek alanları mümkün olduğunca bastırabilmek. Şu günlerde önemli olan
şey artık yaptığınız işi en iyi yapmak değil, öyle bir iş yapmak ki; kopyalanmaya
açık olmayan ve tek sizin uzmanlığınızda olabilecek bir iş kolu yaratabilmektir.
Bunun için de sektörde gelişmeleri iyi takip edip, bu gelişmeleri sağlayan itici
güç olmayı başarmak gerekiyor. Akademik literatürüne iş stratejileri bakımından
artık “esneklik” kavramı daha çok girer oldu. Yaptığınız işlerde esnek olabilmeyi
becermek önem kazandı. Yeni girişimcilere öncelikli olarak benim tavsiyelerim
bunlardır. İş dünyasının “Guru”larını takip etmelerini de önemle tavsiye ederim.
Ben özellikle pazarlama ve iş geliştirme alanlarında rahmetli Peter Drucker’i,
kurumsal strateji konusunda Michael Porter’i takip ederim.
208
Ankara’nın Patronları bu hafta Sitelerden Manhattan’a
uzanan bir başarı öyküsünü, LAZZONİ MOBİLYA’yı ve Yaşar
Kababulut’u köşesine taşıyor. Ankara Sitelerde küçücük bir
atölyeden başlayan bu yolculuğu, şu anda gelinen noktayı
ve mobilya sektörünü LAZZONİ Mobilya’nın yönetim
kurulu başkanı Yaşar Kababulut’la konuştuk.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
YAŞAR KABABULUT: Lazzoni’nin markalaşma süreci 50’li yıllara dayanıyor.
Ankara Siteler’de küçük bir atölyede başlayan bu yolculuk, 60 yıl ve üç kuşak
boyunca bu sektöre yatırım yapan, emek harcayan ailemizin bir üyesi adeta. Biz
Artvin Arhaviliyiz. Babam, Arhavi’den Ankara’ya geldiğinde, kendi deyimiyle bu
işin üniversitesi olan Siteler’de çalışmaya başlamış. Bundan 60 yıl önce,
firmamızın temellerini atarken, kapı ve pencere doğramaları üretimi ile yola
çıkmış. Türkiye'nin en iyi mobilya ustalarını yetiştiren Siteler’de çalışkanlığı,
yaptığı işlerin kalitesiyle ün salmış. TBMM’nin, Gülhane Askeri Akademisi’nin
doğrama işlerini yapmış, ayrıca kendisi Ankara’da ilk çelik kapı kasalarını, ilk
modüler mutfak dolaplarını üretenler arasındadır. Amcamla birlikte, 1963
yılında başladıkları modüler mutfak üretimi ile Bulut Mutfak markasını
oluşturdular. 1970-2000 yılları arasında, modüler mutfak alanında Ankara’nın
en ünlü markası olan Bulut Mutfak, ailemizin ilk göz ağrısı diyebiliriz. Yine o
dönemde, birçok toplu konut projesinin mutfak ve diğer doğrama işlerini alan
aile şirketimiz, aynı zamanda otel, hastane gibi özel yapılarda ahşap adına ne
varsa tüm üretim ve kurulum çalışmalarını gerçekleştiriyordu. Tabi, bütün
bunları yaparken, perakendeciliği de ihmal etmedik, son kullanıcıya da üretim
209
ve satış yapmayı sürdürdük. Modüler mutfak üretiminin ardından, 2001 yılında
ev mobilyaları üretimine başladık ve aynı yıl Ankara Siteler ve İstanbul
Masko’daki mağazalarını hizmete açtık. Lazzoni markasını 2000 yılında tescil
ettirdik, yurt dışına açılmak ve perakendede markalaşmak adına 2003’te
Lazzoni’yi marka olarak ön plana çıkarma kararı aldık. Aile ortaklığı 2003 yılında
sona erince, Bulut Mutfak amcaoğlunda kaldı, biz de Lazzoni Mobilya olarak
yolumuza devam ettik ve hızlı bir ilerleme kaydettik.
Osman Kababulut’tan aldığımız değerleri koruyarak, Lazzoni’yi uluslararası
arenaya taşıdık. Babam 84 yaşında; ama fikirleri ile yorumları ile bize katkıda
bulunuyor, Siteler’de hâlâ piyasayı kolluyor. Bugün firmanın başında ben
bulunuyorum ve ne mutlu ki, Kababulut Ailesi’nde ‘üçüncü kuşak’
diyebileceğimiz, mobilya sektörünün içine doğmuş, bu alanda kendini
geliştirmiş, eğitimli ve vizyon sahibi pırıl pırıl gençlerimiz de var. Oğlum Efe
Kababulut, Amerika’da endüstri tasarımı eğitimi aldı. Halen New York’ta yaşıyor
ve Manhattan’daki mağazamızın yöneticiliğini yapıyor. Amerika’daki yapılanma
çalışmalarını da kendisi yürütüyor. Aynı zamanda Lazzoni tasarımlarına da
imzasını atıyor. Dolayısıyla, Kababulut Ailesi olarak, zaten yıllardır mobilya işi ile
uğraşıyoruz; sevdiğimiz ve en iyi bildiğimiz işi yapıyoruz, işimize yatırım yaparak
bu markayı büyütüyoruz.
Lazzoni firması hakkında neler söylersiniz?
Lazzoni markasının isim babası benim. Daha önce sözünü ettiğim gibi,
Lazzoni’nin çıkış noktası, yurt dışına açılmak ve perakende mobilyacılık alanında
markalaşmaktı. Bir dünya markası yaratmak istedik; ama bunu yaparken de
kendi kimliğimizden, geleneklerimizden de bir şeylerin bu markada olmasını
arzuladık. Ortaya Lazzoni ismi çıktı ve çok beğenildi. Vurgusu ve ses yapısı
itibariyle çokuluslu bir marka için uygun bir isim oldu.
Ankara’da 2006 yılında, Akyurt’taki 25.000 metrekarelik kapalı alana sahip
fabrikamızı faaliyete geçirdik. Fabrikamızın devreye girmesiyle, üretim ve
satışlarımızı katlayarak, ciddi bir büyüme trendi yakaladık. Yaptığımız
yatırımlarla, yurt içindeki ve yurt dışındaki mağazalarımızla her geçen gün
büyüyen ve baktığınızda dört kıtada faaliyet gösteren bir firmayız. Lazzoni, son
beş yıl içinde, her yıl yaklaşık % 40 seviyelerinde bir büyüme göstermiştir ve bu
başarı tabi ki bizim için gurur kaynağıdır. Bugün gelinen noktayı
değerlendirdiğimizde, Türkiye’nin 9 ilinin en seçkin noktalarında mağazalarımız
var. İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Muğla (Bodrum), Denizli,
Kahramanmaraş ve İzmit’in en seçkin noktalarında mağazalarımız hizmet
veriyor. Yurt dışında, KKTC’de Girne ve Lefkoşa’nın yanı sıra, ABD ve Senegal’de
de mağazaları olan bir firmayız… Bugün mağaza sayımız 26’ya ulaştı.
210
LAZZONI, toplumsal ve ekonomik değişimleri takip etmesi ve öngörüleri
sayesinde günümüz mobilya üreticilerinin başında geliyor. Bugün Ankara
Akyurt’taki fabrikamızda üretim yapıyoruz. Türkiye’nin dört bir yanına, Asya,
Avrupa, Amerika ve Afrika’ya ürünlerimizi gönderiyoruz. Gelişmiş teknolojiye
sahip makine parkımız ve uluslararası standartlardaki üretim sistemimiz ile
üretimi her yıl katlayarak arttırıyoruz. Sektördeki 60 yılı aşkın tecrübe, güvenirlik
ve kalitemize yansıyor. Bu tecrübeden güç alıyoruz ama bunu bilgi ve rekabet
kabiliyetimizle harmanlıyoruz. Bugün geniş ürün yelpazemiz, deneyimli
kadromuz, 300’ü aşkın çalışanımız ile yolumuza devam ediyoruz. Ankara
Akyurt’taki üretim tesisimizde 250’nin üzerinde çalışanımız var. Mağazalarımızı
da sayarsak 300’ün üzerinde bir istihdam sağlıyoruz.
2010 yılı nasıl geçti? 2011 yılı beklentileriniz neler?
Lazzoniolarak 2010 yılını çok verimli geçirdiğimizi düşünüyorum, bizim için
önemli başarılar elde ettik. Geçtiğimiz yıla baktığımızda, hem üretim miktarı
hem de ciro anlamında hedeflerimizi gerçekleştirdik. Manhattan’daki
mağazamızı 2010’un Nisan ayında açtık ve sekiz ay gibi kısa bir sürede çok iyi bir
noktaya geldik. Ankara Kentpark’ta çok güzel bir mağaza açtık. Florya’da sekiz
katlı mağazamızı faaliyete geçirdik. Dünyaca ünlü tasarımcı Andrea Rosati ile
anlaşma sağladık. İtalya’nın deri koltukta bir numaralı markası olan Nicoletti
Home’un Türkiye distribütörlüğünü aldık. Yine geçtiğimiz yıl, kurduğumuz iş
ortaklıkları ile Lazzoni Ailesi’ne yeni bayilerimiz katıldı. Bunların hepsi bizim için
çok sevindirici gelişmeler oldu… 2011 yılına da bu başarıların verdiği moral ile
başladık.
Bu yıl da hiç hız kesmeden, yeni yatırımlar, yeni mağazalar, yeni koleksiyonlar
ile çalışmaya devam edeceğiz. Bu yıl, yurt içinde yeni 4 bayi ve 2 şube açmayı
hedefliyoruz. İhracat ve yurt dışındaki yapılanmamıza ilişkin planlarımız da bizi
heyecanlandırıyor. Kısa vadede Amerika’da yeni mağazalar açma arzusundayız.
New Jersey’de bir depo yatırımı yapıp, üç yeni mağaza ile Amerika’daki mağaza
sayımızı dörde çıkarmayı planlıyoruz. Bu girişimlerin toplam ciromuza da olumlu
yansıyacağını düşünüyoruz ve 2011 yılının sonunda 33 milyon dolara
ulaşacağımızı öngörüyoruz. Mali göstergelerin yanı sıra, 2011 Koleksiyonlarımız
konusunda da son derece iddialıyız, tasarım konusunda da önemli atılımlar
gerçekleştirdik. Bu ayın sonunda, dünyaca ünlü İtalyan tasarımcının, Andrea
Rosati ve Giuseppe Nicoletti’nin imzası ile Manhattan ve Napoli koleksiyonlarını
beğeniye sunuyoruz. Bu koleksiyonlar bizi heyecanlandırıyor ve çok iyi geri
dönüşler alacağımıza inanıyoruz.
211
2011’de yeni yatırımlar var mı? Yurtdışında nerelerde mağaza açmayı
düşünüyorsunuz? Hangi ülkeleri hedef pazar olarak seçtiniz?
Bu yıl, bir milyon euroluk bir makine ve teçhizat yatırımı yapmayı hedefliyoruz.
Amerika’da açacağımız üç mağaza için de yaklaşık bir buçuk milyon dolarlık bir
yatırım da gündemimizde… Bunun yanı sıra, yurt içinde ve Amerika dışında
başka ülkelerde mağazalar açmak da yatırım hedeflerimiz arasında yer alıyor.
Lazzoni olarak, yurt dışındaki yapılanmamızda, yurt içindekinden farklı bir
strateji yürütmüyoruz. Yani, yabancı ülkelerde kurduğumuz iş ortaklıklarında da,
belli ürünlerin ihracatı ya da corner satış noktalarından ziyade, Lazzoni tabelası
altında, sadece bizim ürünlerimizi satan mağazalar açmayı tercih ediyoruz. Yurt
dışından Lazzoni’ye çok fazla talep var. Hollanda, Romanya, Azerbaycan ve
İran’daki görüşmelerimiz devam ediyor. Tabi bu konuda belli standartlarımız
var; hem mağazaların konumu, büyüklüğü hem de diğer işbirliği prensipleri
anlamında. Öyle tahmin ediyorum, bu yıl içinde yurt dışında birkaç bayilik daha
vereceğiz. Bayilik anlaşmalarının yanı sıra, söylediğim gibi, yurt dışında
kendimize mağazalar da açmayı hedefliyoruz.
Lazzoni’nin diğer markalardan farkı ne? Nasıl dünya markası oldu? Marka
olmanın şartları nelerdir?
Lazzoni’nin başarılarının gerisinde; çok güçlü bir yapı, sektörel deneyim, bilinçli
yatırım ve sağlam bir kadro var. Biz, sektörü her zaman çok iyi analiz ettik,
ekonomik göstergeleri doğru yorumladık ve toplumsal değişimleri ticaret
olanakları ile örtüştürdük. Çok yerinde bir marka konumlandırma stratejisi ile
birlikte, alt yapımızı uluslararası standartlara taşıdık. Her zaman reklam tanıtım
çalışmalarına önem veren, kendini doğru ifade eden bir marka olmaya özen
gösterdik. Bilgi birikimimiz ve rekabet gücümüzün yanı sıra, fark yaratarak
sektörde her zaman bir adım önde olmayı başardık. Elde ettiğimiz konumda, bu
farklılıklarımızın önemli bir payı var. Üretim tarzımızdan kalitemize, hitap
ettiğimiz kesimden ürün konseptimize, tasarımlarımıza kadar kendimizi hep en
üst noktaya odakladık. Satış öncesi ve satış sonrası hizmetlerimizle de farklı
olmayı başarmış bir markayız.
Lazzoni, bilinirliği yüksek bir marka... Bir Türk markasıyız; ama uluslararası
trendlere uygun koleksiyonumuz, tarzımız, kalitemiz ile kullanıcılarımıza yabancı
markaları aratmıyoruz. Diğer taraftan, mobilya sektöründe, gerçek anlamda
‘esnek’ üretim kabiliyetine sahip ender mobilya firmalarından biriyiz.
Ürünlerimiz, hiçbir şekilde sabit ve standart değil. Birçok ürünümüz, ölçüleri ve
parça sayıları değişebilen modüllerden oluşuyor. Biz, müşterilerimize fabrika ya
da showroom deposunda bekleyen standart ürünler sunmuyoruz. Tüm
ürünlerimizi müşteriye özel olarak üretiyoruz. Yoğun rekabet koşullarında, bu
tür özel hizmetlerimiz, bizi her zaman bir adım öne çıkarıyor. Bunun yanı sıra,
212
Lazzoni’de, her satış işlemi başlı başına bir proje olarak değerlendiriliyor.
Mağazalarda görevli, deneyimli iç mimarlarımız, müşterilerin ilgilendiği, almayı
düşündüğü ürün ve ürün grupları ile ilgili özel çalışma yürütüyorlar. Bilgisayar
ortamında, üç boyutlu sunumlar hazırlıyorlar. Öte yandan, Lazzoni’nin müşteri
ilişkileri “ömür boyu iletişim” ilkesi üzerine kurulu... Satış sonrası hizmetler
konusunda da son derece iddialıyız. Ürünlerimize ömür boyu sahip çıkıyor,
ürünlerimizin kullanıcılarıyla da bağlarımızı sürdürüyoruz. Ürünlerimizin kalitesi
ve tasarımlarımız, tüm bu özel hizmetlerimiz ile birleşince, markamız fark
yaratıyor.
Yurtdışına açılmak isteyen Türk firmalarına neler tavsiye edersiniz?
Yurtdışında başarılı olmanın, kesin bir reçetesi elbette yok. Ancak iyi, doğru bir
başlangıç için ne yapmalı, derseniz, hedef belirlemek çok önemli. Yurt dışına
açılmak isteyen mobilya firmalarının, hedef belirledikleri ülkelerin ekonomik
yapısı kadar, sosyal göstergelerini de iyi okuması lazım. Yani, yurt dışında
markanızın etkinliğini sağlamak için, o ülkedeki toplumsal dinamikleri, değişen
yaşam tarzını ve buna bağlı farklılaşan ihtiyaçları görerek, kendinizi en doğru
şekilde konumlandırmanız gerekiyor. Yaptığınız işin adı ne olursa olsun, hedef
kitlenize ‘farklı’ bir ürün ve hizmet sunmanız, rakipler arasından sıyrılmanız çok
önemli... Diğer taraftan, tasarım ve Ar-Ge‘ye önem verilmesi de şart. Çünkü,
üretim kapasiteniz, tesisleriniz, makine parkınız ne kadar iyi olursa olsun,
ürünlerinizin ayırt edici bir özelliği yoksa, global pazarın içinde kaybolup
gidiyorsunuz. Aynı şekilde markalaşma da hayatî konulardan biri… Markalaşma,
yurt dışı anlamında, Türk mobilya sektörünü fason üretim kıskacından
kurtaracak, hem de belli kalite standartlarının oturmasını sağlayacak bir
gelişme…
213
Veli SARITOPRAK: Kendinizi tanıtır mısınız?
LEVENT TEZ: Ankara Kale Mahallesindenim.48 yaşındayım Eşim Nevin Hanım
Matematik Öğretmeni. Kızım Gizem Veteriner Fakültesinde öğrenci.
Eğitimimi Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nde
tamamladım. Bu arada sanat, yaşamımın hep bir parçası oldu. İlkokul 1 inci
sınıfta yaptığım bir resmin babam tarafından
yapıldığınıiddia
eden
öğretmenim, gerçeği öğrendikten sonra benim en büyük destekçim oldu. Önce
resim, sonra sırasıyla müzik, tiyatro, heykel konusunda çalışmalarım oldu.
Yağlıboya ve karakalem çalışmalarımı çocukluğumdan beri sürdürmekteyim.
Gitar, yaylı tambur, ud ve piyano çalıyorum. 1981 yılında Devlet Konservatuvarı
Tiyatro Sınavını kazanan 41 kişiden biriydim. Dizi film, tiyatro ve reklam
müzikleri yaptım. Birçok dizi filmde ve tiyatro eserinde oynayıp aynı zamanda
yönetmenlik yaptım. Sanatla uğraşanlar bilirler. Çok fedakârlık yapmakgerekir.
Kazancı ise düşüktür. Ben sanatı çok sevmeme rağmen tamamen sanatla
uğraşamayacak kadar cesaretsizdim. Bu nedenle sanatı hep 2nci sırada ek iş
olarak yaptım. Türkiye şartlarında daha garanti sayılan ve düzenli para kazancı
sağlayacak çalışma hayatıma bir bisküvi firmasında başladım. Daha sonra
birçikolata firmasında Anadolu Satış Müdürlüğünü yaptım. 2002 yılından bu
214
yana da Tez Reklam Ltd.Şti olarak kendi şirketimde çalışmalarıma devam
ediyorum.
Tez Reklam Ltd.Şti nasıl ortaya çıktı? Hedefinizi nasıl belirlediniz?
Şirketimi kurmadan evvel sanatçı kişiliğimi sürdürebilmem için ideal bir ortam
oluşturmaya çalıştım. İlk önce geniş bir araştırma yaptım. Zamanımı en iyi
şekilde kullanmak için hedefleri kendim belirlemeliydim. Sanatsal bir yönü
olmalıydı. Geliştirilmeye uygun olmalıydı. Hiç kimsenin fazla uğraşmak
istemediği ayrıntılarla dolu olmalı ve ne kadar çok çalışırsam o kadar karşılığını
alabilmeliydim. En sonunda da başarılı olabilirsem alkış alabileceğim,
övülebileceğim bir kesime hitap edebilmeliydim. Bilirsiniz, sanatta başarı
disiplinden gelir. Askerî disiplin benim için en idealiydi. Askerlik mesleğini de
çok severim. Kararımı verdim ve askerî malzemelerle ilgilenmeye başladım.
Subay, Astsubay ve Uzman Kıyafetleri ile kullandıklarısembol ve işaretlerle ilgili
çalışmalar yaptım. Sonuçta bu konuda çalışarak başarıya ulaşmayı hedef olarak
belirledim. Tez Reklam Ltd.Şti.ni kardeşim Alper TEZ ile birlikte kurduk. Şu anda
yaklaşık 600 çeşit ürünle hizmet vermekteyiz.
Askerî malzeme üretim ve pazarlaması işinde Ankara’da bir markasınız.
Başarınızı neye borçlusunuz?
Disiplinli çalışmaya borçlu olduğumuzu düşünüyorum. Bu sektöre girdiğimde 6
ay boyunca sürekli mevcut kullanılmakta olan ürünleri inceledim. Tüm teknik
şartnameleri okudum. Yönetmelikler ve yönergelerde bahsi geçen tüm
ürünlerin grafik çalışmalarını ölçeklendirerek yaptım. Sonra en kaliteli
malzemeden işinin ehli ustaların yardımını alarak deneme üretimleri yapıldı.
Birkaç ay içinde üretilen ilk ürünleri askerî personele ve kantinlere sunmaya
başladık. Çalışmalarımız dikkati çekmişti. Az miktarda alımlar başladı.1 yıllık bir
çalışmanın ardından ise kalite ve fiyat açısından piyasa şartlarına göre daha
avantajlı duruma gelmiştik. Bu başarının ardından teknik şartnamelere ve
yönetmeliklere bağlı standart ürünlerin tamamına yöneldik. Şu ana kadar
disiplinimizi hiç kaybetmedik. Her yeni ürün için 6 ile 12 ay arasında alt yapı
çalışması yapılıyor. Emin olmadan ürünü satışa çıkarmıyoruz. Asla kaliteyi
bozmuyoruz. İmalat fiyatını düşürebilirsek satış fiyatını da düşürüyoruz.
Askerî malzeme üretimi yapan Türkiye’de 100’ ün üstünde firma var. Sizin bu
firmalardan farkınız nedir?
Firmamız sürekli yeniliğe açık çalışıyor. Daima kaliteyi fiyat değiştirmeden
artırma çabası içindeyiz. Piyasa şartlarına göre çok insaflı fiyat uyguluyoruz.
Hatalarımızı baştan tespit ediyoruz. Üretime geçtiğimizde geriye dönmüyoruz.
Yerli malı imalat yapıyoruz. Personel çok önemli. Bu konuda çok şanslıyım. Ben
onları çok seviyorum. Onlar da beni sevip sayıyorlar. Kararlarımı alırken onlara
da mutlaka danışıyorum.
215
Ürün geliştirilmesi yapılırken de bunu kullanacak olan askeri personelin
fikirlerini mutlaka alıyorum. Örneğin bir mühimmat yeleği üretilirken, sadece
kullandığı mühimmat değil, kullanacak kişinin görev yaptığı bölge, iklim şartları,
arazi şartları da önem taşıyor. Ona göre en uygun kumaş tipi kullanılıyor ve en
uygun dizayn üretim yapılıyor.
Askerî malzeme üretim ve satışı işine girecek kişi veya firmalara ne tavsiye
edersiniz?
Rekabet mutlaka olmalı. En iyisini yapmak için mücadele etmeliyiz. Son
zamanlarda daha çok satış yapmanın ucuzlukla elde edileceği gibi saçma bir
zihniyet var. Örneğin hammadde olarak bakır bir malzemeden yapılan ürünün
karşısına rekabet için kurşunkullanarak yapılan sahte ürün koymaya
kalkamazsınız. En önemlisi kurşun ağır metaldir ve sağlık açısından ne kadar
zararıolduğunu artık biliyoruz. Böyle rekabet kabul edilebilir mi? Rekabet için
mevcudun daha kaliteli ve sağlıklısına yönelmemiz gerek.
Çok iyi araştırma yaparak malzemeyi kullanacak personelin ihtiyacını en iyi
şekilde karşılamak gerek. Bunun için satıştan evvel mutlaka Ar Ge çalışması
yapılmalıdır. Ayrıca son zamanlarda özellikle Çin’den gelen bazı malzemelerin
askeri amaçlı ürünlerde kullanıldığını görüyoruz. Ülkemizde her şeyin en iyisi
yapılabilmekteyken dışarıya dayanıp işin kolayına kaçmakve biraz daha fazla kar
amaçlı ticaret düşünmek yerine kendi teknolojimizin gelişmesi için üreticilere
destek vermemiz gerekir.
Askerî amaçlı kullanım için yurtdışında daha evvel denenmiş ve başarıya ulaşmış
malzemeleri de dikkate almamız gerekli. Ancak bunu ülkemiz şartlarına göre
geliştirmeliyiz. Aslında esas amacımız bizim yaptığımız çalışmaları yurtdışına
pazarlamak olmalı. Bizim insanımız bunu yapabilecek kabiliyettedir. Yardımcı
malzemeler çok önemli. Askerimizin çalışma şartlarını ne kadar
modernleştirebiliriz diye düşünmeliyiz.
İşinizde mutlumusunuz? İstediğinizi elde ettiniz mi?
Çok mutluyum. Kendimi sahnede hissediyorum. Çizim, grafik, tasarım, kalıp
çalışmasını bizzat benyapıyorum. Beğenilmesi de beni son derece mutlu ediyor.
Çalışmamınkarşılığını övgü dolusözlerle alıyorum. Emin olun bu paradan daha
önemli. Hayatta geriye bir şeyler bırakmalıyız. Elimden geldiğince bunu
yapmaya çalışıyorum. Yanımda pırıl pırıl genç insanlar çalışıyor.
Onlarıyetiştiriyorum. Hepsi ilerde kendiişlerinin başına geçsinler istiyorum.
İstediğimi şu ana kadar elde ettim. Ancak yeni isteklerim de var tabi.
Hedeflerimibüyütüyorum. Dilerim başarılı oluruz. Çalışmalarımıza gösterdiğiniz
ilgi beni çok mutlu etti. Bana böyle bir fırsat verdiğiniz için size çokteşekkür
ederim.
216
Aileden gelen perakendecilik mesleğinde zirvelere çıkan,
Makromarket markasını Türkiye’nin en büyük 100 firması arasına
sokan, 138 mağaza ile yaklaşık 5000 kişiye iş, aş ve ekmek veren
hayırsever işadamı Şeref Songör bu haftaki konuğumuz oldu.
TÜSİAV Onursal Başkanı olan Şeref Songör sosyal sorumluluk
sahibi ve vizyonu olan genç bir işadamı. Makromarket mağazalar
zinciri Yönetim Kurulu Başkanı Şeref Songör’e sorularımız ve
cevapları:
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
ŞEREF SONGÖR: 1964 yılında Kayseri Develi’de ticaretle iştigal eden bir ailede
dünyaya geldim. Evet ticaretle uğraşan bir aile ferdi olmak, sanki hayatımın
devamında bana özellikle inisiyatif kullanma, iş ve risk yönetimi için temel bilgi
fırsatları oldu. Gençlik yıllarımızda 6 kardeş olarak büyüdük, hep beraber okul
hayatımızla iş hayatımız adeta iç içe gelişti. Ahilik anlayışının hakim olduğu,
diğer gamlık, toplum kalitesi ve toplam kalitenin bireyler olarak yapılan
çalışmaların semeresi olan bir ortamda yetiştim. 1980 yılından itibaren Ankara
da yaşıyorum. Değişik iş kollarında yatırımlarımız olsa da asli markamız olan
Makro Market ile perakendeci olarak iş hayatına devam ediyorum. Ülkemizin ve
insanımızın geleceğine hizmet için kurulan birçok sivil toplum kuruluşunda
kurucu üye, üye ve başkanlık gibi görevlerim var. Kurucu başkanı olduğum
Türkiye Perakendeciler Federasyonunda kurucu arkadaşlarımla önemli
hizmetler yürütmeye çalıştık. Bugün için Makro Market A.Ş. ve bağlı şirketler
gurubunun Yönetim kurulu başkanlığını yürütüyorum. Evliyim ve 2 çocuk
babasıyım.
217
Değişik sektörlerde faaliyet gösteriyorsunuz. Ama marka şirketiniz MAKRO
MARKET. Organize perakendecilik yolculuğunuz nasıl ve nerede başladı?
Makro Market nerelerden nerelere geldi?
Dediğim gibi perakendecilik aileden gelen mesleğimiz perakendecilik içinde
doğup büyüdük desek yeri var. Makro Market 1991 yılıyla başlayan bir serüven.
O zaman organize perakendecilikten ziyade devrin modası olan tanzim-satış
tarzında iki mağaza ile başladık. Zaten organize perakendecilik Dünyada ve
ülkemizde 1990 yıları itibari ile gelişen teknolojik fırsatlarla hareket buldu. 90
yılından itibaren otomasyon sistemlerinin verdiği fırsatla birlikte, perakende de
çoklanabilir mağazacılık yapabilme imkânı oluştu. Dünyada binlerce şubelere
ulaşan, hatta uluslararası, kıtalar ötesi perakendeci markalar oluştu. Bizde bu
süreçte Ülkemizin yerli ve iyi bir perakendecisi olmaya karar verdik Ankara da
başladık. Zaman içinde sektörde otomasyon eksikliği, Ürünlerde barkodu
kullanmak, İnsan kaynaklarında mesleki kültür oluşturmak gibi birçok temel
konularda bile alt yapı eksikliği vardı. Başta koyduğumuz hedeflere ulaşmak için,
çözümler oluşturmaya gayret ettik ve hep önümüze baktık. İdeallerimize
ulaşmak için gerekli çalışmaları gerek meslektaşlarımız ile gerekse ilgili herkesim
ile işbirliği içinde birlikte büyümeye gayret ettik. Biz gelişirken çevremizdeki bize
destek veren iş kollarını da büyüttük.
Yıllar içinde dünyada ve ülkemiz makro ekonomisinde önemli değişimler oldu.
Örneğin ülkemizde % 100 e varan enflasyon yerini tek rakamlı enflasyona
bıraktı, yüksek miktarlarda stok bulundurarak çalışılabilen ve bundan para
kazanılan bir sistem yerine, stok devir hızı ve lojistik yönetiminin önemli olduğu
bir sürece geçildi. Geleneksel yapıdan modern perakendeciliğe geçiş süreci
yaşandı. Biz bütün bu ve benzeri değişim ve dönüşüm sürecinde olabildiğince
etkin ve yönlendirici olmaya çalıştık. Bunun için çok çalışmak ve yeniliğe açık
olmak olmazsa olmazdı diye düşünüyorum. Sevimli, standartları sürekli
yükselen, yenilikçi, farklı, rekabetçi bir marka olduğumuzu düşünüyorum. Bu
stratejimiz ile bugün Makro Marketimizi ülkemizin en büyük ilk 100 firması
arasına ve perakende sektöründe de 6. sıraya taşıdık. (Fortune 2009 Yılı İlk 500
Araştırması).
Bugün kaç şubeniz var ve kaç kişiyi istihdam ediyorsunuz?
Makro Market olarak bugün için toplam 10 ilde faaliyetimiz var. 138 mağaza,
140 bin metrekare müşteri alanı ve bu mağazalarda Yönetim Kurulu Başkanı
olarak benim; müşterilerimizden sonra ikinci derecede patronlarımız dediğim ki
üçüncü sırada hissedarlarımızı ifade ederim 4 bin yüz’ün üzerinde doğrudan
istihdam edilen iş arkadaşım var. Bugün binlerce iş arkadaşım ile birlikte
yaptığımız çalışmalar sonucunda 70 milyon müşteriye hizmet verir hale geldik.
218
Yenilikçi projeler diyorsunuz. Nedir bu projeler? Örnek verebilir misiniz?
Faaliyet gösterdiğiniz sektörde öncü olmak istiyorsanız yenilikçi olmalısınız ve
farklı projeler geliştirmelisiniz. Bu anlamda Makro Market olarak 2010 yılında
manav reyonunda oluşan işletme maliyetlerimizi düşürmek, verimliliğimizi ve
en önemlisi karlılığımızı artırmak adına “Outlet Manav %50 İndirim” Projesini
uygulamaya koyduk. Hepimizin bildiği üzere marketlerimizde en fazla fire veren
ürünler meyve ve sebze. Müşteri memnuniyetini daima ön planda tuttuğumuz
için meyve ve sebzeleri müşterilerimize seçtiriyoruz. Bu süreçte ürünlere her el
değdiğinden deformasyonlar oluşuyor. Daha sonra reyon; manav personeli
tarafından yeniden düzenleniyor. Sonuç olarak meyve ve sebze yaşayan ürünler
olması hasebiyle hata oluşma riski çok yüksek. Makro market olarak
mağazalarımızda yaşadığımız bu soruna çözüm getirmek istedik. Meyve ve
sebzeler mağazalarımıza kasayla geldiği anda reyon görevlileri tarafından kalite
ve kalibre çalışmasından geçerek tezgaha konuyor. Bu çalışmayı daha titizlikle
yaparak çıkan ürünleri % 50 İndirimli satalım dedik. Bunun için Manav
reyonlarımızda “Outlet Manav” bölümü oluşturduk. Bu fikir ilk andan itibaren
müşterilerimizin yoğun ilgisi ile karşılaştı. Çünkü Outlet Manav Reyonlarımıza
asla yenmeyecek ürünleri koymadık. Outlet Manav Reyonumuzdaki Ürünler
kalibre olarak standarttın dışında ve çabuk tüketilecek kıvama gelmiş ürünler.
Outlet manav hemmanav reyonumuzda önemli tasarruflar etmemizi sağladı
hem de satışlarımızı önemli ölçüde artırdı.
Makro market olarak müşterilerimizin alışveriş alışkanlıklarını öğrenmek ve bu
bilgiler ışığında doğru zamanda, doğru müşteriye, doğru aktivite planları
düzenlemek üzere Makro Gold Kartımızı kullanıyoruz. Bugün için 1 milyonu
aşkın üye sayısına sahip Makro Gold Kartımızla müşterilerimize yaptıkları tüm
alışverişlerinde puan kazandırıyoruz. Hedef cirolara ulaşmaları halinde bir çok
ürünü ya bedava yada piyasanın çok altında fiyatlarla veriyoruz.
Müşterilerimizin özel günleri unutmuyoruz ve ekstra kazanç fırsatları
sunuyoruz. Bu farklılıklar müşterilerimizinmarkamıza sadakatini günden güne
artıyor.
Mağazalarımızda hitap ettiğimiz müşterilerimizin yanında iş ortağımız olan
tedarikçilerimize de çok özel fırsatlar sunuyoruz. Sistemsel yapımız içinde B2B
projemizi aktif kullanarak ülkemizin ve hatta dünyanın birçok noktasında bize
ürün tedarik eden iş ortaklarımızın satışlarını, stoklarını, siparişlerini ve cari
hesaplarını takip edebilecekleri yapılar sunuyoruz. Şefaf yönetim esasına bağlı
olarak sistemimizi iş ortaklarımıza açmamız bize ve müşterilerimize çok farklı
avantajlar sağlamaktadır.
219
Yılda 70 milyon müşteriye hizmet verdiğinizi ifade ediyorsunuz. Peki, ülke
nüfusunun büyüklüğü kadar müşteriye hangi aktivite planları ile
ulaşıyorsunuz?
Müşterilerimize sunacağımız aktivite planlarımızı oluşturmadan önce gerekli
AR-GE çalışmalarını yapıyoruz. Çıkan sonuçlar neticesinde aktivitelerimizi
planlıyoruz. Geçen yıl 15 Haziran itibariyle büyük bir kampanya başlattık.
“Makro’dan 1Milyon Hediye”. Bu kampanyamızı oluşturmadan önce gelen ARGE analizlerinde müşterilerimizin Milli Piyango onaylı çekiliş kampanyaları ile
büyük; fakat âdeti düşük hediyeler kazanma şansı yerine anında ve beklemeden
hediye kazanmak istediklerini tespit ettik. Bunun sonucunda 10 Bin Bisiklet, 10
Bin Elektirikli Süpürge, 10 Bin Futbol Topu ve devamında en küçük hediye 80 gr
tablet çikolata olacak şekilde 1 Milyon Hediye belirledik. Kampanya döneminde
Mağazalarımızda Makro Kart Gold ile 40 TL ve katları alışveriş yapan tüm
müşterilerimize kazı kazan ile anında hediyeler kazandırdık. İki aydan fazla
süren kampanya döneminde müşterilerimizin büyük veya küçük; anında hediye
kazanmaktan son derece mutlu olduklarını gördük. Bu kampanya neticesinde
işlerin daha durgun olduğu yaz döneminde hem müşteri sayımızı hem de ciro
performansımızı ciddi oranda artırdık.
Makro market bünyesinde binlerce çalışanı istihdam ediyorsunuz ve
çalışanlarınızın patronunuz olduğunu ifade ediyorsunuz. Peki, çalışanlarınıza
ne gibi avantajlar sunuyorsunuz?
2009 yılı Fortune Dergisinin yaptığı araştırmada sağladığımız istihdam ile
ülkemizde ilk 500 firma içinde 39. sıradayız. Bu anlamda ülkemizin en önemli
sorunlarından biri olan iş gücü istihdamına imkân oluşturmak beni çok mutlu
ediyor. Bünyemizde çalıştırdığımız 4100’ü aşkın personelimize hemçalışma
ortamlarında en doğru fiziki şartları sunarak rahat çalışmalarını hem de
verdikleri emeklerini en doğru ücretlendirme sistemleri almalarını sağlıyoruz.
2011 yılı itibariyle sistemsel alt yapımızda uygulamaya geçirdiğimiz MAYA
Yazılım ile tüm personellerimizi Performansa Dayalı Ücret Yönetimi sistemine
taşıdık. İnsan Kaynakları Departmanız tarafından geliştirilen bu sistemde çok
çalışan çok kazanıyor. Yeni geliştirdiğimiz sistem; tüm çalışanlarımızın
performanslarını maksimum seviye kullanmalarını sağladı.
Çalışanlarımızı her anlamda mutlu etmek adına her yıl geleneksel olarak hizmet
verdiğimiz 10 ilimizde Personel Motivasyon Geceleri düzenliyoruz. Bu
toplantılarda binlerce çalışanımızla geçmiş bir yılın değerlendirmesini yapıp
gelecek yeni yılın da hedeflerini paylaşıyoruz. Bunun yanında Makro Market
bünyesinde 5,10 ve 15 yıllını personellerimizi de ödüllendiriyoruz. Ayrıca her yaz
tüm yöneticilerimiz ile birlikte piknikler düzenliyoruz. Bu pikniklerde yönetici
kadrolarımızla çok daha içten ve samimi iletişim kurup aile sıcaklığını yaşıyoruz.
220
Bunun yanında doğum günlerinden düğünlerine kadar en mutlu günlerinde de
onları unutmuyoruz. Bu çalışmalarımızla Makro Market ailesi olarak birlik ve
bütünlük içerisinde hareket etmeyi hedefliyoruz.
Sizin birçok sosyal sorumluluk projeniz var. Bunlardan bahseder misiniz?
Özellikle “El Ele Verelim, Kütüphanelerimizi Yenileyelim” projesi hangi
aşamada?
Sosyal sorumluluk çalışmaları bizde, ilk günden itibaren başlayan ve
imkânlarımız nispetinde geliştirmeye gayret ettiğimiz bir çalışmadır. Sivil toplum
teşkilatlarıyla hem mesleki anlamda çalışıyoruz hem de işimize ar-ge
oluşturacak faaliyetleri ortaklaşa yapıyoruz. Tabii ki bir takım mağduriyetleri
gideren sivil toplum teşkilatlarına destek olmaya çalışıyoruz.
Geleceğimiz olan çocuklarımıza onların kaliteli eğitim almalarına katkı sağlamayı
seviyoruz. “El Ele Verelim, Kütüphanelerimizi Yenileyelim” projesi de bu
kapsamda ortaya çıktı. Ankara, Konya ve Kayseri’de bulunan 3 adet ilköğretim
okulunun kütüphanelerini yeniledik ve başka eksikliklerini giderdik. Bu
çalışmamız bundan böyle her yıl devam edecek. Sosyal sorumluluk
projelerimizde hedefimiz, Kazandığımızı yine çevremize hizmete dönüştürmek.
En büyük yatırım, aslında insana yapılan ve sosyal sorumluluk projeleriyle
yapılan yatırımlardır. İnsanımızın gönlünü kazanmak istiyoruz.
Türkiye’de perakendecilik sektörünün geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de artık perakende üretim ve tüketimin
planlandığı ve düzenlendiği bir kavşak noktası durumuna geldi. Dolayısı ile
perakende sektörü ülkemizde de geleceğin en cazip sektörlerinden biri olacak,
giderek önemi de artacaktır. Hem gelenekselden, organize perakendeye geçiş,
hem sürekli büyüyen nüfus ve ekonomisiyle hem de jeopolitik konumuyla
Türkiye, yabancı ve yerli yatırımcı açısından da önemli olacaktır.
Ben yeri gelmişken özellikle yerli perakendeciliğin önemini vurgulamak isterim.
Ekonomik olarak gelişmiş ülkelere bakarsanız, hepsinin birçok devlet
bütçesinden daha büyük cirolar yapan markaları var. Bu perakende markaları
gittikleri her ülkede, ülkelerinin üretim markalarını da, tüketim kültürü ile
aracısız ve kalıcı olarak taşıyor ve dış ticaret hacmine büyük katkıda
bulunuyorlar. Bundan dolayı da kendi ülkelerinde sürekli olarak teşvik edilirler.
Yine bunların ortak noktası ülkelerinde en büyük onlardır. Bizimde yerli
perakendeye vereceğimiz destek, kalıcı ihracat başarısı sürdürülebilir dış ticaret
dengesi için en büyük adım olacaktır.
221
Hükümetin üzerinde çalıştığı AVM yasa taslağıyla ilgili radikal önerileriniz
oldu. Yasa taslağı ile ilgili değerlendirmelerinizi öğrenebilir miyiz?
Biz yasa taslağıyla ilgili görüşlerimizi çok net olarak geçtiğimiz yıllarda ortaya
koyduk. Etkin ve doğru katkı sağlamak için arkadaşlarımızla Türkiye
Perakendeciler Federasyonu nu kurduk. Her şeyden önce perakendeciliği
düzenleme yasasının gerekliliğine inanıyoruz. Aslında Türkiye Cumhuriyeti
kanunlarında bizim istediğimiz maddelerin tamamı mevcut ancak ahenkle
uygulanamıyor, uygulama içinde ise yorum farklılığı var, Örneğin, hafta tatil
sistemi, çalışma saatleri ve şartları, zararına satışlar, haksız rekabet sisteminin
Rekabet Kurulu'yla çözüleceği gibi konuların yasalarımızda sistematik olarak bir
karşılığı var. Türkiye bir hukuk devleti, bu anlamda hukukta da bir boşluk yok
aslında. Ancak şöyle bir olay var, aynı konuyla ilgili bazen iki-üç değişik madde
var. Bakıyorsunuz, uygulayıcı bir maddeye atıfla farklı hareket ediyor. Öbür
taraftaki uygulayıcı başka bir maddeye atıfla aynı konuda tezat olacak uygulama
yapabiliyor. Devlet politikaları, orta ve uzun vadeli hedeflerle çalışıyor olmalı.
Uygulama ve fırsat eşitliği olmalı. Artık şirketler ve bireyler bile günlük
düşünmeyip uzun ve orta vadeli hedeflerle gelişmenin gerekliliğine inanırken
devlet yönetimlerinin de uzun vadeli planlamalar yapması doğru olacaktır.
Şu an sektörde yıkıcı yapılanma var. Bu ne demek? Yeniden yapılanırken var
olanı yıkıyorsunuz. Bu büyük bir kaynak israfıdır. Rantı yüksek, pazarı oluşmuş
bölgelerde sürekli yoğunlaşan alışveriş merkezi ve mağazalar zaman içinde
genel bir verimsizliğe neden oluyor. Hatta trafik yoğunlaşması gibi sebeplerle
sosyal hayatı zorlaştırıyor. Genel olarak yeni açılan öbürünü ekonomik ömrünü
tamamlamadan demode bırakıyor ve büyük israfa sebep oluyor. Oysaki 73
milyonluk Türkiye'de, daha bakir, farklı yerlerde alışveriş merkezine, mağazalara
ve organize perakendeciliğe ihtiyaç var. İhtiyaç duyulan yerlere gitmek yerine,
popülist bir yaklaşımla hep aynı yerlerde AVM ve mağazalar açılıyor. Gelişmiş
dünya ekonomilerinde olduğu gibi bizde de planlı gelişmeyi sağlayacak, bir yasa
yapılmalı ve bunu kurumsal bir yaklaşımla uygulamalıyız inancındayım.
Perakendecilik sektörünün sıkıntıları neler? Sektör başıboş ve ilkesiz mi
çalışıyor?
Başıboş ve ilkesiz tanımı tam oturmaz, hatta çok başlılık var denebilir. Değişim
ve dönüşüm sürecinde olan her yerde sıkıntılar olur bunlar normaldir. Ancak,
önemli olan bu süreci kaynakları israf etmeden, her yapılan hamlenin bir
sonrakine basamak olacak şekilde planlanması gerekir. Perakende ancak böyle
gelişir. Hükümet bu konuda eksikliği tespit etmiş olacak ki yasa taslağı
hazırlayarak çözmek istiyor. Özellikle büyük ölçekli sektör temsilcileri bugün
için kendi işine geleni istiyor, yarın şartlara göre farklı düşüneceğini tahmin
ediyorum. Ama TBMM bu konuda yeni anayasa çalışmaları kapsamında ülke
menfaatlerine uygun bir perakende yasası çıkaracaktır diye düşünüyorum.
222
Veli SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
MEHMET ARPACI: 1974 Ankara doğumluyum, lisans eğitimimi Amerika Birleşik
Devletlerinde Uluslararası İşletme üzerine aldım.
Lisans eğitimimi
tamamladıktan sonra yine ABD’de İşletme Master’ı (MBA) yaptım. Bugüne
kadar enerji ve finans alanlarında faaliyet gösteren büyük kuruluşlarda üst
düzey yöneticilikler yaptım. 2010 yılının Mart ayından buyana ATAKULE GYO’da
Genel Müdür olarak çalışıyorum.
ATAKULE GYO’yu bize tanıtır mısınız?
Atakule GYO, faaliyet esasları, portföy yatırım politikaları ve yönetim
sınırlamalarında Türkiye Sermaye Piyasası Mevzuatına tabi bir gayrimenkul
yatırım ortaklığıdır. Sermaye Piyasası Kurulu’nun Gayrimenkul Yatırım
Ortaklıklarına ilişkin düzenlemelerinde yazılı amaç ve konularla iştigal etmek
üzere 21 Ağustos 2000 tarihinde kurulmuş olup payların %49’u 2002 yılında
halka arz edilmiştir. Hisse senetlerimiz (AGYO)2002 yılından buyana İstanbul
Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem görmektedir.
223
Türkiye’nin en güçlü Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarından olan şirketimizi 2010
yılının ilk çeyreğinde kurumsal yapılanma sürecine sokma kararı aldık. Yılların
birikimi ve eski hissedarlarının mirası olan kurumsal yaklaşım; köklü kimlik ve
istikrarına da sahip çıkarak, uzmanlığa değer veren yatırımcı ve dinamik
kimliğiyle, “gayrimenkul yatırımının likit ve sağlam yatırım alternatifi” olarak
sermaye piyasalarının öncü markası olmayı hedefledik.
Bu amaç doğrultusunda profesyonel yönetici kadromuz, uzman ekiplerimiz ve
her biri konularında birer marka olan proje danışmanlarımız ile yola çıkarak,
portföyümüzdeki gayrimenkuller ve sermaye birikimimiz ile ticari ve sosyal
açılardan sürdürülebilir projeler arayışına girmiş bulunuyoruz.
Atakule GYO olarak, arazi geliştirme, proje tasarımı, satış ve pazarlama
alanlarında hissedarlarımıza düşük risk ve yüksek gelir getirecek projeler
üzerinde çalışıyoruz.
Atakule GYO’yu ayrıcalıklı yapan, Türkiye Gayrimenkul Piyasasında hakim olan
müteahhit yatırımcı anlayışının daha ötesinde, planlanmış ve organize olmuş;
risk yönetimi konusunda uzman yaklaşımı ile hissedarlarına başarı garantili bir
ortaklık sunmasıdır. Arazi sahibi, yatırımcı ve kullanıcı sistemini analiz ve
kullanma konusunda yetenekli ve know-how bilgisine sahip mühendis, mimar,
şehir plancısı, finansçı ve hukukçu proje danışmanlarından oluşan ekibimizi
nihai başarının garantisi olarak görüyoruz.
Tüm bu donanımımız ile hedeflerimiz doğrultusunda pazar dinamikleri, arz talep
dengeleri, yeni gelişen bölgeler ve çekim merkezlerini yakından takip ediyor,
yatırım potansiyeline sahip metropollerde proje arayışlarımızı sürdürüyoruz.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarını (GYO) biraz anlatabilir misiniz?
Ülkemizde GYO'ların temel amacı finansman problemi yaşayan gayrimenkul
sektörüne kaynak yaratmaktır. Halka açılma ile toplanan fonların gayrimenkul
sektörüne yönlendirilmesi ile birlikte, birikimleriyle verimli bir gayrimenkul
yatırımı yapmayı hedefleyen tasarruf sahiplerinin yaratılan değer artışından
faydalanmalarını sağlamaktır. . GYO'ların dünyada en yaygın oldukları ülke
ABD'dir. Sayıları 300'ün üzerinde olup toplam aktifleri 324 milyar dolara ulaşmış
bulunmaktadır. Ülkemizde ilk defa 2 Ocak 1997 tarihinde İMKB’de işlem
görmeye başlayan Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının sayısı bugün itibariyle
yirmi üçe ulaşmıştır. Ancak İMKB'de işlem görmekte olanlar dışında da
kurulmuş olup uygun halka arz zamanını bekleyen pek çok GYO vardır.
Planlanan halka arzların tamamlanmasıyla önümüzdeki yıllarda GYO'ların
sayısında ve toplam portföy büyüklüklerinde önemli bir artış yasanmasını
bekliyorum. GYO’lar, 2011 yılı için yatırım yapılacak öncelikli hisse senetleri
224
arasında yer alıyor. Bu nedenle yılın ilk çeyrek döneminde oluşan talep ile
birlikte GYO hisse senedi fiyatları ve GYO ‘ların piyasa değerleri yükselme
gösterdi. 2011 yılı ilk çeyrek sonunda halka açık GYO’ların piyasa net aktif
değerleri 13.1 milyar TL’ye ulaştı.
Porföyünüzdeki Gayrimenkullerinizden kısaca bahsedebilir misiniz?
Potföyümüzde Ankara, İstanbul ve Antalya’da bulunan iş merkezleri, ofis
binaları, otel ve arsalar ile aynı zamanda şirketimize de ismini veren125
metrelik kulesi ve son dönemde müthiş bir aydınlatma şöleni ile şehrimizin
gecelerine renk katan Ankara’nın simge yapılarından olan Atakule AVM
bulunmaktadır. Bunun dışında, başta Ankara ve İstanbul’da olmak üzere
Antalya ve Bodrum’da da portföyümüze yeni gayrimenkuller eklemeyi
hedefliyoruz. Bu kapsamda öncelikli olarak Sell & Leaseback, hasılat paylaşımı
ve doğrudan satış olmak üzere farklı yatırım modelleri ile değerlendireceğimiz iş
merkezleri, 5 yıldızlı oteller ve araziler ile ilgileniyoruz.
2011’in ilk 6 ayını tamamladık. Gayrimenkul sektörü umduğunu bulabildi mi?
Sektörün sıkıntıları nelerdir?
İnşaat, konut ve gayrimenkul sektörlerinde 2010 yılı dördüncü çeyrek
döneminde göreceli iyileşme işaretleri oluşmaya başlamıştı. Yeni ve mevcut ev
satışları ile konut kredisi kullanımı oldukça artmıştı. Bildiğiniz üzere, Türkiye
ekonomisi büyümede dünya şampiyonu oldu. 2011 yılının ilk çeyreğinde
ekonomimiz yüzde 11 büyüyerek Çin ve Arjantin'i dahi geride bıraktı. Türkiye,
dünyada çift haneli büyüyen tek ekonomi unvanını aldı.
Bu gelişmeler tüm gayrimenkul sektörünü heyecanlandırıyor. Zira, Türkiye
ekonomisindeki büyümenin gayrimenkul sektörü için de uygun koşullar
yaratacağını tahmin ediyoruz. İnşaat sektörü 2010 yılı dördüncü çeyreğinde
yüzde 17.5 ile en hızlı büyüyen sektör olmuştur. Bu liderliğin 2011 yılında da
devam edeceğini düşünüyorum. 2010 yılında olduğu gibi 2011 yılının ilk 6
ayında da özel ve kamu inşaat harcamaları genişlemiştir.
Kısa bir sure önce Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun tüketici
kredilerinde genel karşılık oranlarını artırmasının ardından maliyetleri artan
bankaların kredi faiz oranlarını yukarı çekmeye başlamasının konut kredisi
kullanımını bir miktar azaltacağını bunun da sektöre negatif yönde bir etki
yapacağını düşünüyorum. Ancak, inşaat firmaları tarafından tüketicilere
sunulacak ödeme kolaylıkları bu negatif etkinin azalmasını ve sektörün yeniden
ivmelenmesini sağlayabilir.
225
Ticari gayrimenkuller içinde ise özellikle ofis ve alışveriş merkezi kiralama
taleplerinde ve yeni yatırımlarda canlanma görülüyor. Lojistik ve sanayi
alanlarındaki yatırımların isekonut ve ticari gayrimenkul yatırımlarına oranla
daha yavaş ancak gözle görülür bir büyüme trendi içinde olduğunu
gözlemliyoruz.
Özetle, 2005'te altın çağını yaşayan gayrimenkul piyasası o dönemdeki kadar
olmasa da 2011'de de kendi şartları içinde önemli bir yükseliş süreci yakaladı.
Ekonomik gelişmelerin de bu kadar olumlu olduğu bir ortamda yatırımcı ve
tüketici için önemli fırsatlar söz konusu.
Gayrimenkul sektörü GYO'lar ile kayıt altına alınabilir mi?
Pek tabii, zaten GYO‘ların sektörde bulunma amaçlarından biride sektörü kayıt
altında tutabilmektir. Zira halka açık ve SPK denetimine tabi olmaları sebebi ile
GYO'lar, gayrimenkuller üzerine yaptıkları tüm işlemlerde ve proje
geliştirmelerinde SPK tarafından belirlenen bağımsız değerleme şirketlerine
değerleme yaptırmak zorunda olup, tespit edilen rayiç bedeller üzerinden işlem
yaparak sektöre şeffaflık getirmektedirler.
Ayrıca mali tablolarımız ile birlikte projelerin karlılık ve maliyet analizleri
hakkında yayınladığımız düzenli ve sürekli raporlar ile yatırımcılara doğru bir
bilgi akışı sağlamaktayız. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının bu şeffaflığı,
gayrimenkul sektörünün kayıt ve denetim altına alınmasına çok ciddi katkıda
bulunmaktadır. Öte yandan, GYO'lar gayrımenkullerin gerçek değerleriyle kayıt
altına alınmasını sağlayarak ülke ekonomisine hem KDV hem de emlak
vergileriyle ilgili katma değer yaratmaktadır.
Son olarak önümüzdeki dönemde küçük ölçekli yatırımcılarına önerileriniz
nelerdir?
BDDK’nın tüketici kredilerinde genel karşılık oranlarını artırmasını tüketicileri ve
gayrimenkul sektörünü korumaya yönelik ve çok yerinde bir karar olarak
değerlendiriyorum. Zira hali hazırda tüketiciler gerek finans kuruluşları gerekse
müteahhitler tarafından cezbedici projeler ile gelir seviyelerinin üzerinde
borçlanma riski ile karşı karşıya bırakılmaktadırlar. ABD’de yaşanan Mortgage
krizi de böyle bir dönemin sonucu olarak meydana gelmiştir.
Oysa
gayrimenkule yapılan yatırımın bilinçli ve güvenli olarak yapıldığı bir ortamda
sektör çok daha sağlıklı ve emin adımlar ile büyüyecektir. Bu bağlamda, küçük
yatırımcılara, gayrimenkul yatırımı yaparken ihtiyaçlarını iyi belirlemelerini,
gelirlerine orantılı olarak borçlanmalarını ve yatırımlarında kurumsal, güvenilir
ve köklü şirketleri tercih etmelerini öneririm.
226
Ankara’nın Patronları köşesinin bu haftaki konuğu Türkiye’deki
medikalcilerinpatronu, Türkiye Sağlık Endüstrisi İşverenler
Sendikası (SEİS) Başkanı Metin Demir. SEİS Başkanı Metin
Demir tıbbi malzeme ithalatı, üretimi ve ihracatı, yurtdışında
sağlık hizmeti sunumu, tıp merkezi ve tüp bebek merkezi gibi
sağlık işletmeleri ile insan sağlığına hizmet etmenin kutsal bir
görev olduğuna inanan, birçok sivil toplum örgütünde yönetim
kurulu üyeliği yapan sosyal sorumluluk sahibi bir arkadaşımız…
VELİ SARITOPRAK: Tıbbi Cihaz Sektör Temsilcisi olan bir Sendikanın Başkanı
olarak Medikal Sektörün durumunu nasıl görüyorsunuz.
METİN DEMİR: Tıbbi Cihaz Sektörünü düzenleyen yönetmeliklerin Avrupa
Birliği direktiflerinden uyumlaştırılarak yürürlüğe girmesiyle birlikte büyük
oranda dışa bağımlı bir sektör olan tıbbi cihazlarda giderek yerli üretimin payı
artıyor. Üreticilerimiz dünyanın her yerine ihracat yapıyor, ürünlerimiz kalitede
Avrupa ülkeleri ile fiyatta ise Asya ülkeleri ile yarışabiliyor. Ancak
sektörümüzün en büyük sorunu geri ödemelerdeki gecikmeler. Tıbbi cihazlar
her ne kadar da vatandaşlara kullanılıyor olsa da sektörünün asıl müşterisi
sağlık hizmetlerini veren hastanelerdir. Ülkemizde de önemli üç grup hastane
mevcut Üniversitelere bağlı tıp fakültesi hastaneleri, Sağlık Bakanlığına bağlı
hastaneler ve özel hastaneler olmak üzere.
Sektör olarak bu hastanelere verdiğimiz malzemelerin geri ödemesini çok geç
alabiliyoruz. Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerden 4-6 ay, Özel hastanelerden
8-9 ay, Üniversitelere bağlı tıp fakültesi hastanelerinden ise 12-24 ayda ancak
alacağımızı tahsil edebiliyoruz. Bu da sektörde sermaye birikimine engel oluyor,
meslektaşlarımızın moral ve motivasyonunu bozuyor. Kamu ihale mevzuatı
227
kapsamında çalışıyoruz. Devlete vergi borcumuz, SGK prim borcumuz hiç
olmuyor. Tahsilatını yapmadığımız satışların KDV sini gelir vergisini ödemek
durumunda kalıyoruz. Bu da sektörde ciddi bir finansman sıkıntısı yaratıyor.
Sektör finans sıkıntısını çözebilse daha çok üretime ve yatırıma yönelerek dışa
bağımlılığımızı biraz daha azaltacak.
Tıbbi cihaz sektörü teknoloji ve bilgi yoğun bir sektör. Küçük bir laboratuvarda
çok büyük katma değeri olan üretimler yapılabilir. Bazı alanlar dışında üretim
yapabilmek için öyle çok büyük yatırımlara gerek yok.19 Haziran 2012 tarihinde
yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda teşviklerden
yararlanacak alanlar belirlenirken her ne kadar stratejik yatırımlar arasında
sayılmışsa da 50 milyon liralık yatırımlar desteklendiği ancak biyoteknolojik
yatırımlar için projenin Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanması halinde 20
milyon liralık yatırım yapılması da yeterli olacak. Bu da teşvik yasasını umutla
bekleyen sektörümüzün motivasyonunu bozdu. Aslında belki 10 milyon liralık
bir yatırımla katma değeri çok yüksek ürünler üretilebilecekken bu durumu
değerlendiremeyeceğiz genel ve bölgesel teşvik gibi stratejik sektörel yatırım
rakamları bu kadar yüksek tutulmasaydı veya deviz taahhüttü enstrümanı da
kullanılsaydı daha iyi olurdu diye düşünüyorum.
Sektörümüzün bir diğer yarası da yeni Eczacılık yasası oldu. 31 Mayıs 2012
tarihinde yayımlanan Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunda değişiklik yapan
kanunla tıbbi cihazların eczanelerde satılabileceği konusunda bir düzenleme
yapıldı. MEDULA sistemine entegre olan eczanelerde bu ürünlerin satılması
özellikle ayaktan tedavide kullanılan tıbbi malzemeleri satan medikal
marketlere büyük darbe vuracak. Bu şirketlerin sayısı azımsanamayacak kadar
çok. Yerelde belki 10bin küçük işletmeden söz ediyoruz. Hepimizin bildiği gibi
küçük işletmeler, istihdam sorununu çözmenin yegane yolu. Ülkemizin bilinen
bir işsizlik problemi var ve bizlerin bu küçük işletmelerin devamını sağlamaya
yönelik çalışmamız gerek. Eczanelerde satılacak olan medikal malzemeler, bu
şirketlerin sonu olabilir. Bunu önlemek için Sağlık Bakanlığı ile görüşmeler ve
çalışmalar yapmaktayız. Öncelikle amacımız medikal marketlerinde MEDULA
sistemine entegre olmasını sağlamak. Sağlık Bakanlığı ve Yeni Kurulan Türkiye
İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu ile görüşmeleri yapiyoruz. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz
Kurumu medikal firmaların da MEDULA ya entegre olması için gereken
mevzuatı hazırlıyor. İnşallah kısa bir zaman içerisinde bu gerçekleşecek.
Böylece reçetesini medikal markete getiren bir hasta varsa sadece fiyat farkını
ödeyip, fark yoksa hiçbir ödeme yapmadan ihtiyacı olan ürünü alıp
kullanabilecek ve meslektaşlarımız ödemelerini doğrudan SGK‘dan alması için
çalışıyoruz.
Ayrıca Eczanelerde satılacak tıbbi cihazları belirleme yetkisi Sağlık Bakanlığında.
Bu belirlemenin de Türkiye çapında faaliyet gösteren ve istihdam sağlayan
binlerce meslektaşımızın zarar görmeyeceği şekilde olmasi için Bakanlıkla
görüşmelerimiz oldu ve bununda takibini yapıyoruz.
228
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumundan bahsetmişken Türkiye’de pek çok
kurum gibi Sağlık Bakanlığı da yeniden yapılanma sürecinde. SEİS bu yeniden
yapılanmaya nasıl bakıyor? Sağlık Bakanlığında olan biteni bir de SEİS’in
dinlesek?
Sağlık Bakanlığı 3 Kasım 2012 tarihinde yayınlanan yeni teşkilat yasası gereği,
topyekun yenileniyor diyebiliriz. Bu yasa ile sektörümüzü ilgilendiren en önemli
yapı da kurulmuş oldu. 2003’ten beri Türkiye’nin bir Tıbbi Cihaz Kurumuna
ihtiyacı olduğunu belirtiyorduk. Bu yasada en önemli ve sevindirici
gelişmelerden biri Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu kurulması. Bunun yanında
tabi Kamu Hastane Birliği Kurumu, Halk Sağlığı Kurumu gibi başka önemli
kurumlar da kuruldu.
Bu yeni yapılanma elbette yanı sıra yeni bir ekip demek. Sağlık endüstrisine
katkıda bulunabilecek pek çok yeni projeyle genç dinamik bir ekip kuruldu
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nda. Bizlerin de sektörün kısa ve uzun vadeli
sorunlarına ilişkin pek çok çözüm önerisi ve projelerimiz var.
Bu projelerinizi biraz açabilir misiniz?
Örneğin Bakanlığın ve bizim ortak gündemimiz olarak söyleyebileceğimiz, tıbbi
cihaz üretiminin yerlileştirilmesi konusu. Bakanlık bu konuda çok önemli bir
adım attı ve teşkilat kanununa yenilikçi ürünlerin desteklenmesi ile ilgili bir
madde ekleyerek bu konuya verdiği önemi göstermiş oldu.
02/11/2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat
ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (KHK) de Sağlık Yatırımları
Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasında Sağlık hizmeti sunumunda ihtiyaç
duyulan ve ileri teknoloji gerektiren tıbbî cihaz, ürün ve hizmetlerin üretimine,
teknolojilerinin geliştirilmesine ve yurtdışından transferine yönelik yerli ve
yabancı yatırım ve teknoloji imkânlarını araştırmak, teşvik etmek ve bu
ürünlerin off–set ticaretini düzenlemek.” (madde 13, f bendi) yer alıyor.
Ayrıca 50. Madde ise “Tıbbî ürün ve hizmetlerin üretiminin teşvik edilmesi”
başlığında şu ifadeleri kullanıyor:
(1) Bakanlık, ileri teknoloji gerektirenler başta olmak üzere, ülkenin sağlık
sektöründeki tıbbî cihaz, ürün, hizmet ve ilaç sanayisinin geliştirilmesine ve
desteklenmesine yönelik politikaları belirler ve uygular. Bu amaçla girişimcileri
yönlendirir, yerli sanayiye malî ve diğer teşvikleri uygulayabilir, yerli sanayinin
teknolojik altyapı ve yeteneklerini araştırır, bunların geliştirilmesine yönelik
önlemleri alır, gerektiğinde yurtdışından yerli sanayiye teknoloji transferi
yapılmasını sağlar.
(2) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, sağlık hizmeti sunumunda ihtiyaç duyulan tıbbî
cihaz, ilaç ve diğer ürün ve hizmetlerin alımında mümkün olduğunca yurtiçi
229
sanayi imkanlarından faydalanır, bu amaçla yurtiçi firmalara araştırma,
geliştirme, prototip ve seri üretim faaliyetlerini yaptırır. İhtiyaç halinde yerli ve
yabancı gerçek ve tüzel kişilerle alım garantili sözleşmeler yapılabilir ve yedi yıla
kadar gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişilebilir.
(3) Sağlık hizmeti sunumunda ihtiyaç duyulan tıbbî cihaz, ilaç ve diğer ürün ve
hizmetlerin yurtdışından alınması ya da bu yönde yurtdışı kaynaklı yatırım
yapılması durumunda, karşılığında satıcı firmadan yerli sanayi katılımı, Ar-Ge,
teknolojik işbirliği ve off-set yükümlülüğü istenmesine ilişkin hususlar
Bakanlıkça düzenlenir.”
Bizim de bu sene yedincisini düzenleyeceğimiz bir “Daha Çok Üretmeliyiz” Tıbbi
Cihaz Proje yarışmamız var. Üniversitelerden gelen fikirlerin projelerin üretime
geçmesi için çalışıyoruz. Bunun yanı sıra INOVA, INOVATA gibi pek çok projede
de yer aldık. INOVA Ankara’daki Sağlıkla ilgili tüm paydaşların katıldığı bir
Ankara Sağlıkta Yenilikçilik Hareketi’dir. Sağlık konusunda faal tüm paydaşların
yer aldığı bu platform, tıbbi cihaz sektörünün stratejik önemine ve katma değeri
yüksek ürünler üretmenin gerekliliğine inanan 50 kurumun imzasıyla yola
çıkmıştır. Bu çalışmaya paralel bir çalışma da Atatürk Eğitim ve Araştırma
Hastanesi ile Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nin aktif katılımıyla 400 sağlık
personeline Tıbbi cihazların piyasaya sürülmeden önce geçirdiği aşamaları
anlatan ve Türkiye’den başarı örneklerinin aktarıldığı bir toplantı yaptık.
Hacettepe Teknoloji Transfer Merkezinin yürütücülüğünde gerçekleşen bir diğer
güçlü projemiz ise hem Sağlık Bakanlığı Müsteşarlığı’nın hem de Savunma
Sanayi Müsteşarlığı’nın açılış toplantılarını onurlandırarak önemini
vurguladıkları kısa adıyla S2B projesidir. S2B –yani Sağlık, Savunma ve Bilişim
sektörleri arasında işbirliği ve teknoloji transferi gerçekleştirmeyi hedefleyen
çok ortaklı bir proje. Önemli çıktıları olmasını hedeflediğimiz bu projenin ilk altı
ayını geride bıraktık.
Bu süre zarfında Savunma Sanayi’nin ve Sağlık Endüstrisi’nin kullanabileceği
teknolojilerin taksonomisi yapıldı. Proje ekibi Ankara’daki şirketleri tek tek
ziyaret ederek ellerinde bulunan teknolojileri ve üretimlerini ileriye taşıyacak
ihtiyaç duydukları teknolojilerin bir matrisini oluşturuyor. Bu aşamadan sonra
eşleştirme ve birlikte daha ileri teknoloji ürünler üretmenin de yolu açılmış
olacak.
Sağlık Bakanlığı’nın teşkilat kanunundaki off-set maddesinden söz ettiniz? Bu
uygulamaya nasıl yansıyacak?
Sağlık Bakanlığı tıbbi cihazların ne kadar stratejik olduğunu, ithalatta kapladığı
hacmi, tıbbi cihazların katma değeri çok yüksek ürünler olduğunu ve dolayısıyla
cari açıkta oynadığı rolü görüyor. Tıbbi cihazların ihracatının yaratabileceği
ekonomik gücün de farkında. Çünkü ülkeler vatandaşlarına yeni geliştirilmiş
daha iyi sağlık çözümlerini sunmuyoruz diyemezler, dünyanın her yerinde sağlık
230
devletlerin sunmakla yükümlü oldukları bir hizmet. Bunu ihraç edebilecek
duruma gelmek de ülke için şüphesiz bir kalkınma hamlesi. Sağlık bakanlığı bu
konuda tıbbi cihazlarda yerlileştirme stratejilerini artık konuşur duruma geldi.
Off-set bunun bir aracı, ama tek aracı değil. Uygulama yönetmelikleri henüz
yayınlanmadığı için Sağlık Bakanlığı nasıl bir yol çizecek bilemiyoruz ancak yerli
üretime öncelik veren bir kamu alımına gitmelerini bekliyoruz.
Savunma sanayinin ve bilişim sektörünün gelişiminde savunma sanayi
müsteşarlığının satınalma süreçlerinde off-set ve benzeri uygulamalarının çok
önemli katkısı olduğu bilinen bir gerçek, yerli tıbbi cihaz sektörünün gelişiminde
de Sağlık Bakanlığının satınalma süreçlerinde benzer uygulamalar yaparak ithal
ikamesi malzemelerin üretimi ve ihracatımızın artısıyla cari açığa da önemli
katkı yapacağımızı düşünüyoruz.
231
Köşemize bu hafta Ankara’daki teknoparkların efendisi, en
kıdemli teknopark yöneticisi, ODTÜ Teknokent’in Genel
Müdürü ve Teknokentler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
Mustafa İhsan Kızıltaş’ı konuk ettik. Teknokentlerle ilgili
merak edilen her şeyi konuştuk.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
MUSTAFA İHSAN KIZILTAŞ: 1976 Eskişehir doğumluyum, ilk ve orta eğitimimi
Eskişehir’de tamamladıktan sonra üniversite eğitimim için Ankara’ya geldim.
2000 yılında ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nden lisans derecemi aldım.
Çalışma hayatıma üniversite son sınıfta başladım; ilk olarak Gelibolu Yarımadası
Tarihi Milli Parkı (Barış Parkı) Uzun Devre Gelişme Planı Projesi’nde görev aldım,
daha sonra ODTÜ Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kampusu Planlama Projesi’nde
çalıştım. Bu proje hem yüksek lisans çalışmamızdı hem de profesyonel olarak
görev aldığımız bir çalışmaydı. Bu projenin akabinde GAP Köye Dönüş ve
Rehabilitasyon Projesi’nde görev aldım.
2003 yılında ODTÜ Teknokent’in yönetiminde Genel Müdür Asistanı olarak
çalışmaya başladım. 2005 yılı başında aynı kurumda İş Geliştirme Direktörü
oldum. 2008 yılı başında ise, o zamanki genel müdürümüzün ayrılması ile Genel
Müdür Vekili pozisyonuna getirildim. 2010 yılı başından beri de ODTÜ
Teknokent’in Genel Müdürü olarak görev yapmaktayım.
232
Ayrıca şu anda, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (Teknokentler) Derneği Yönetim
Kurulu Başkanlığı, METUTECH-BAN (Teknokent Teknoloji Yatırımcıları Derneği)
Yönetim Kurulu Üyeliği, Trakya Teknopark ve Düzce Teknopark’ın Yönetim
Kurulu Üyeliği görevlerini yürütmekteyim.
ODTÜ Teknokent’in kuruluş öyküsünü bize anlatabilir misiniz?
ODTÜ Teknokent’in kurulması ile ilgili çalışmalara 1980’li yılların sonunda
başlanmıştır. Söz konusu yıllarda Dünya Bankası’nın da destekleri ile başlanan
fizibilite çalışmalarında öncelikle, ABD ve İngiltere başta olmak üzere dünya
örnekleri incelenmiş, konunun önemine yönelik kamuoyu oluşturulmuştur. Bu
çalışmaların neticesinde, 1992 yılında teknoloji geliştirmeye yönelik kuluçka
merkezleri kurulması ana hedefi altında KOSGEB ile işbirliği içinde ODTÜ
TEKMER hizmete açılmıştır. ODTÜ TEKMER’de elde edilen başarılı sonuçlar ise
ODTÜ’de bir teknoloji parkı (teknokent) kurulması çalışmalarını önemli ölçüde
teşvik etmiştir. 2000 yılına gelindiğinde, ODTÜ Teknokent’in ilk binası hizmete
açılmış ve 2001 yılında da Türkiye’deki teknokentler ile ilgili yasal çerçeveyi
tanımlayan 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yasası yürürlüğe girmiştir.
Bu yasanın sunduğu yasal altyapı ve ODTÜ’nün araştırma altyapısı ve insan
gücünü başarılı bir şekilde bir araya getirmeyi başaran ODTÜ Teknokent bugün,
bir cazibe merkezi olmuş, önemli bir teknoloji ekosistemi haline gelmiştir.
Bugün 104.000 m2 kapalı alanda hizmet veren ODTÜ Teknokent’in vizyonu
nedir?
Şu anda Türkiye’de en büyük kapalı alana sahip teknokent olan ODTÜ
Teknokent’in öne çıkarmak istediğimiz asıl özelliği, yaratılan katma değeri baz
alan teknoloji ve inovasyon konusunda bulunduğu lider konumdur. Biz
sunduğumuz ofis alanlarının yeterliliği ve kalitesi konusunda çok önemli
standartları zaten yakalamış durumdayız. Çağdaş çalışma ve yaşam alanları
sunarak bölgemizde faaliyet gösteren firmaların ve bu firmalarda çalışanların
etkin çalışması için fiziki anlamda yapılabilcek herşeyi yapmaktayız. Bu
kapsamda yapacağımız çalışmalar ile de bu yıl sonunda 120.000 m2 olacak olan
kapalı alanımızı, 2020 yılında 250.000 m2’ye ulaştırmayı hedeflemekteyiz.
ODTÜ Teknokent’i gerçek anlamda tanımlayan unsur ise teknokentte yer alan
firmaların kalitesi ve performansı ile doğrudan ilişkilidir. Dolayısı ile bizim
odağımızın fiziki yapıdan ziyade bunun içini dolduran ve asıl önemli unsur olan
teknoloji, yenilikçilik ve ticari başarı olduğunu söyleyebilirim. Bu kapsamda
ODTÜ Teknokent olarak vizyonumuzun “uluslararası başarılar kazanabilecek
yeni firmaların kurulması, yaşatılması ve büyütülmesi”olduğunu söyleyebilirim.
233
ODTÜ Teknokent’de kaç firma faaliyet gösteriyor?
Şu anda ODTÜ Teknokent alanında 282 teknoloji firması faaliyet
göstermektedir. Faaliyet gösteren firmalarımızın %80’inden fazlası KOBİ
sınıfında yer alan, son derece dinamik, yenilikçi teknolojilere sahip ve ihracat
kapasitesine sahip olan firmalardan oluşmaktadır. Geriye kalan firmalar ise
sektörlerinde lokomotif durumunda bulunan, sektörün en büyük ve lider
teknolojilerini bünyelerinde barındıran Aselsan, TAİ, Arçelik, Türk Telekom,
Siemens gibi firmalardır. Bu kompozisyon sayesinde birbirini tamamlayıcı
sektörler, firmalar ve ilişkiler oluşturmaya çalışmaktayız.
Çalışma alanlarına baktığımızda ise ODTÜ Teknokent’te faaliyet gösteren
firmaların %49’unun yazılım, %21’inin elektronik, %10’unun telekomünikasyon,
%6’sının sağlık teknolojileri ve kalan %14’lük kısımının da ileri malzeme, kimya,
otomotiv ve uzay-havacılık gibi alanlarda faaliyet gösterdiğini görmekteyiz.
Dolayısı ile böylesi geniş bir sektörel ve ölçek çeşitliliğine sahip olan ODTÜ
Teknokent’in ülkenin teknoloji üslerinden biri olduğunu söylemek yanlış
olmayacaktır.
ODTÜ Teknokent’in istihdam verileri, sağladığı katma değerler, ihracat
rakamlarından söz edebilir misiniz?
ODTÜ Teknokent’te şu anda yaklaşık 4.000 kişi istihdam edilmektedir. Bu
rakamın %85-90 gibi büyük bir kısmını lisans, yüksek lisans veya doktora
mezunu çok kalifiye kişiler oluşturmaktadır. Tahmin edersiniz ki, bu kadar ciddi
eğitimli bir istihdam yoğunlaşmasının bulunduğu bir ekosistemde de başarı
kaçınılmaz oluyor. Ülkemizin kendi teknolojisini üreterek yüksek katma değerli
ürünlerin ihracatının yapıldığı ODTÜ Teknokent’te bugüne kadar 250 Milyon
Dolar’ın üzerinde teknoloji ihracatı yapılmıştır. Bu rakam, seri üretim sonucunda
elde edilen ihracatı kapsamamaktadır. Ar-Ge’si Teknokent’te yapılmış, seri
üretimi dışarıda yapılmış teknolojik ürünlerin ihracatının ise bu miktarın -9-10
katı olduğunu tahmin etmekteyiz. Bu miktarın diğer ihracat rakamlarından bir
diğer farkı ise cari açığı kapatmadaki etkisi çok daha büyük olan teknolojik
ürünlerden oluşmasıdır. Bu bir nevi ülkemizin gelişmişliğinin sembolü
durumundadır.
ODTÜ Teknokent’te faaliyet gösteren firmalar bugüne kadar Ar-Ge çalışmaları
için 1 Milyar TL’ye yakın para harcamıştır. Firmaların toplam cirosu ise 2 Milyar
TL civarında olmuştur. Sanırım bu rakamlar da ODTÜ Teknokent’in nasıl dinamik
bir yapıya sahip olduğunu gözler önüne sermektedir.
234
Türkiye’deki teknokentler ve Ankara’daki teknokentler hakkında neler
söylersiniz?
Türkiye’deki teknokentlere baktığımızda toplam 45 teknokentin olduğunu ve bu
teknokentlerin de 32 tanesinin şu anda aktif olarak faaliyetlerde bulunduğunu
söyleyebilirim. Türkiye penceresinden Ankara’nın durumuna bakarsak da
Ankara’nın faaliyette bulunan 5 teknokenti ile en çok teknokente ev sahipliği
yapan şehir olduğunu görebiliriz. Bu açıdan diğer teknoparklar ile Ankara
teknoparkları karşılaştırıldığında, Ankara’nın teknokentler açısından çok daha
ciddi bir deneyim ve altyapıya sahip olduğu açık bir şekilde görülmektedir.
Bunu net rakamlar ile ifade etmek gerekirse, Türkiye genelindeki
teknoparklarda bulunan firmaların %40’nın, yabancı ortaklı firmaların %50’sinin,
çalışanların %55’inin, projelerin %40’ının Ankara teknokentlerinde olduğunu
söylemek yeterince açıklayıcı olacaktır.
İşte biz de bu ciddi potansiyelleri görerek Ankara teknokentleri olarak bir araya
geldik ve TechAnkara adı verdiğimiz bir işbirliğine gitmeye karar verdik.
TechAnkara ile Ankara’nın potansiyellerinin daha iyi tanıtılması ve uluslararası
yatırımcıların gözdesi olmasını amaçlamaktayız. TechAnkara platformu
etrafında Ankara’nın teknolojinin başkenti konumunda bulunduğunu düşünen
ve bunu daha da ileriye taşımaya gönüllü tüm paydaşlar ile işbirliği
yapmaktayız. Bu konuda Ankara Kalkınma Ajansı’na TTGV’ye desteklerinden
dolayı teşekkür etmek isterim. İlerleyen süreçte de teknolojik derinliğe sahip
olan fakat aynı ölçüde sesini duyuramayan Ankara’nın çok daha büyük işler
yapacağına inanıyorum.
ODTÜ Teknokent’in diğer teknokentlerden farkı ne?
Türkiye’nin ilk, en büyük ve en önemlisi de lider teknokenti olan ODTÜ
Teknokent ülkemizin yükselen yıldızı konumunda bulunmaktadır. Özellikle son
dönemde ise uluslararası boyutta ciddi bir aktör olan ODTÜ Teknokent’e birçok
farklı ülkeden teknopark kurma talepleri gelmektedir. ODTÜ Teknokent’in
teknopark kurma, geliştirme ve yönetme konusundaki deneyimini bilen birçok
ülke bu deneyimlerden yararlanmak için bizimle işbirliğine gitmektedir. Şu anda
Pakistan, Azerbaycan, Kırgızistan ve Kazakistan ile bu süreçleri ciddi şekilde
işletmeyiz.
Bu konuda ODTÜ Teknokent’in farkı ise gözünü uluslararası başarılara dikmiş bir
ekosistem oluşturma hedefi ile yürüttüğü faaliyetlerden kaynaklanmaktadır.
ODTÜ Teknokent hem ekosistemindeki firmaların daha başarılı olması için
çalışırken hem de yeni başarılı firmaların kurulmasını sağlamaktadır. Böylece
kendi kendini besleyebilen sistem oluşturmakta ve yenilikçi teknolojileri ile
küresel ölçekte rekabet edebilen firmalar yaratmayı hedefleyebilmektedir.
235
Bu kapsamda ODTÜ Teknokent; yenilikçi fikirleri olanlar için “Yeni Fikirler Yeni
İşler Yarışması”, oyun ve mobil uygulama geliştirenler için “METUTECH ATOM”
gibi programlar yürütmekte, akademisyen projelerinin hayata geçmesi için
“METUTECH TTO” kapsamında patentleme ve ticarileşme hizmetleri vermekte,
akademisyenlerin ve firmaların daha çok AB projesi yürütebilmesi için “Projeler
Ofisi” desteği sunmakta, girişimcilerin finansman sorununu çözmek için
“METUTECH BAN” isminde yatırımcı ağı desteği sunmakta, firmaların eksik
olduğu konularda onları yönlendirmekte, firmaların uluslararası işbirlikleri
geliştirmeleri ve uluslararası başarılar kazanabilmeleri için projeler yürütmekte,
girişimcilere akıl hocalığı yapmakta ve eğitimler düzenlemektedir. Aslında bu
saydıklarımızı çok daha fazla artırmak mümkündür fakat ilk aşamada öne çıkan
desteklerimiz bunlardır.
Sonuç olarak ODTÜ Teknokent’in bir teknoparkı gerçek anlamda bir ekosistem
yapacak tüm faaliyetleri yürütmesi ve daha da önemlisi bu faaliyetlerin
çoğunluğunda öncü olması ODTÜ Teknokent’i çok farklı bir konumda
tutmaktadır.
Türkiye’deki teknokentler yeterli mi? Ankara başka teknokentleri de kaldırır
mı?
Bu kapsamda net bir cevap vermenin açıkçası çok doğru olmadığını
düşünüyorum. Burada öne çıkan asıl unsur teknokentlerin doğru modellenmesi
ve etkin işletilmesi konusudur. Teknoparkların sayısından çok, hangi modellerin
işletildiği ve ne gibi faydalar sağladığı önemlidir. Her teknoparkın teması ve
profili aynı olduğu durumda çok farklı bir sayıdan bahsedilebilecekken, doğru
noktalara odaklanmış özgün teknopark modelleri olduğu durumda ise çok farklı
bir sayıdan bahsedilebilir. ODTÜ Teknokent olarak bu konularda ciddi deneyime
sahip olduğumuz için de biz ülkemizde ve yurtdışında kurulacak teknoparklara
bu konularda kritik destekler sağlamakta, onların birer cazibe merkezi haline
gelebilmesi için gerekli yardımları yapmaya çalışmaktayız.
Teknokentlerin sıkıntıları
beklentileri nelerdir?
neler?
Hükümetten,
yerel
yönetimlerden
Her kurumun olduğu gibi teknokentlerin de önünde bazı sorunlar
bulunmaktadır. Teknokentlerin en önemli sıkıntılarından bir tanesi finansman
ihtiyacıdır. Bu ihtiyacı iki açıdan değerlendirmek gerekir; Teknokent
yönetimlerinin finansman ihtiyacı, Teknokent’te AR-GE faaliyeti yürüten
firmaların finansman ihtiyacı.
ODTÜ Teknokent’in bugüne kadarki gelişimi büyük oranda kendi öz
sermayesinden karşılanmıştır. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan alınan destek ne
yazık ki Bakanlığın bütçesinin de kısıtlı kalması nedeniyle toplam yatırımın %5’i
236
civarında kalmıştır. Bu nedenle, ODTÜ Teknokent’in gelişimi kısıtlı kalmış, ODTÜ
Teknokent’e başvuran birçok firma, değerlendirme sürecinden geçip ODTÜ
Teknokent’e kabul edilmelerine rağmen, yer verilemediği için Ar-Ge
çalışmalarına başlayamamıştır. Bu çerçevede, sadece ODTÜ Teknokent için
değil, Türkiye’deki tüm teknopark gelişiminin desteklenmesi için geri ödemesi
kolay finansman imkânlarının geliştirilmesine de gerek vardır. Yine Teknokent
yönetimlerinde yürütülen girişimciliğe yönelik ve ünivesite-sanayi işbirliğini
arttırıcı program ve projelerin de devlet tarafından desteklenmesine ihtiyaç
vardır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı çatısı altında bu konuda önemli
çalışmalar yürütülmektedir.
Firmaların finansman ihtiyacı ile ilgili; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,
Tübitak ve Kosgeb, gerek yasal düzenlemeler gerekse girişimciler için hazırladığı
hibe programları ile bu sürece büyük destek vermektedir. Bu programlar
arasında eşgüdüm sağlanması, uzun soluklu politikalar geliştirip, bunları hayata
geçirmek gerekmektedir. Ayrıca sürecin sadece hibe desteklerle aşılması da
mümkün değildir. Özellikle ülkemizin yurt dışına bağımlı olduğu sağlık,
ulaştırma, iletişim, gıda gibi krıtik alanlarda Türk firmalarının yaratılması ve
yetiştirilmesi, ve bu ihtiyaçların tedariki sürecinde ilgili bakanlıkların Savunma
Sanayi’nde olduğu gibi süreç ve modeller (offset vb) geliştirmesinde fayda
vardır. Savunma Sanayii Müsteşarlığı, örnek bir yapı olarak diğer bakanlıklarca
da incelenmelidir.
Hepimizin bildiği gibi bir bölgede teknokentlerin etkin işleyebilmesi için bütün
şehrin aslında bu işin arkasında durması ve yerel yönetim gibi çok önemli
aktörlerin teknokente destek olması büyük önem taşımaktadır. Uzun vadeli bir
hesap yaptığımızda bir şehir için teknokentin önemini, orada yaratılan katma
değer, yüksek ücretli kalifiye işgücü, kent ekonomisine katılan ciddi finansal
kaynaklar açısından çok rahat görebiliriz. Dolayısıyla hem kentlerimiz hem de
büyük çerçevede ülkemiz için uzun vadede teknokentlerde yürütülen yüksek
katma değerli faaliyetlerin ekonominin temel itici gücü olacağı bilinmelidir.
Teknokent kurmak isteyen vakıflara veya diğer kurumlara neler tavsiye
edersiniz?
Öncelikle teknokent kurmanın uzun ve sabır gerektiren bir süreç olduğunu
bilmek gerekiyor. Kısa vadede bir teknoparkın kendi kendini sürdürebilmesi
imkânsızdır. Bu nedenle teknopark kurma hedefi edinildiğinde, bunun en az 7
yıl boyunca desteğe ihtiyaç duyan bir yapı olacağını da öngörmek
gerekmektedir.
Bu hedefi benimsedikten sonra ise gerçekten çok ciddi araştırmalar yapılarak
doğru modellemenin yapılması ve stratejilerin geliştirilmesi için büyük emek
ortaya koymak gerekmektedir. Teknoparkın paydaşlarının kim olacağından
237
başlayarak, sektörel odağın belirlenmesine ve verilecek hizmetlerin
belirlenmesine kadar varan birçok konu çok ciddi değerlendirilmeli ve bu
konular ile teknopark kurma sürecinin en başında yapılacak araştırmaların
doğrudan ilişkili olduğu bilinmelidir. Dolayısı ile teknopark için yapılacak
yatırımın en etkin bir şekilde kullanılması açısından araştırma, geliştirme ve
yönetme şeklinde özetleyebileceğimiz tüm süreçlerin büyük hassasiyetle ele
alınması gerekmektedir. Bu konuda bizim önerdiğimiz yol ise zaten mevcutta
oluşmuş olan teknopark kurma ve yönetme konusunda deneyimin mümkün
olduğunca kullanılmaya çalışılmasıdır. Önümüzdeki bazı örnekler
göstermektedir ki bu deneyimi kullanmak zaman ve riskleri azaltma konuları
açısından ciddi avantajlar sağlamakta, teknoparkların daha hızlı gelişmelerine
destek olmaktadır.
238
Bu hafta ilginç bir konu ve konukla karşınızdayız. NLP
Duyusal Algı Programlama uzmanı, NLP Uzmanları
Derneği Başkanı, yazar Mustafa Kılınç’la zevkli ve ilginç
bir sohbet ettik.
VELİ SARITOPRAK: NLPDAP Danışmanlık ve Eğitim Merkezi’nin eğitim
dünyasındaki yeri nedir?
MUSTAFA KILINÇ: NLPDAP Duyusal Algı Programlama Danışmanlık ve Eğitim
Merkezi 2005 yılından başkanlığımda kurulmuş ve çok hızlı bir süreçte “Değişim
ve Gelişim Eğitimlerinde bir MARKA olmuştur.”
“İNSAN DÜŞÜNDÜĞÜ KADAR GÜÇLÜ İNANDIĞI KADAR DEĞERLİDİR.” diyoruz ve
NLPDAP eğitim merkezi olarak liderliğimize devam ediyoruz.
NLPDAP ne anlama geliyor? Açılımı nedir?
NLPDAP; insanların düşünme, dil ve davranış süreçlerini inceleyerek, hedeflere
ulaşmak amacıyla onların nasıl etkin kullanılacağını öğreten bir çalışma
sistemidir. Kısacası NLPDAP insan faktörünü oluşturan düşünce, duygu ve
davranış fonksiyonlarını bilinçaltı düzeyde değiştirebilen bir bilimidir.
239
Neden NLPDAP Eğitim Merkezi ve Mustafa Kılınç?
Neden? Çünkü NLPDAP Duyusal Algı Programlama Merkezi çalışmaları bir
tutumdur, bir metodolojidir bir teknikler dizisidir. NLPDAP ve Mustafa Kılınç
kişilerin mevcut güçlerine güç katmak başarılı olmalarını sağlamak ve sevgi
(ilişki) dolu olmaları kapsamında sonuç odaklı çalışır.
Türkiye sizinle tanıdığı ‘NLP’ (Neuro Linguistic Programming) yi hangi
alanlarda kullanıyor?
NLPDAP biliminin ülkemizdeki kullanım alanlarındaki ilkler benim imzamı
taşıyor. NLP Lideri olarak amacım; geleceğin gençlik modeli kapsamında, Ne
istediğini bilmesi, Eyleme geçmesi, Farkındalığa sahip olması, Özgüvenli ve
Esnek olmasıdır.
Türkiye’de ilk kez 2005 yılında tarafınızdan başlatılan ‘Başarı Koçluğu’
kapsamına hayata hazırlanan ve hayatın içinde olan kişiler niçin katılmalıdır?
NLP Lideri olarak bilmenizi isterim ki; hayata hazırlanan öğrencilerimiz, değişen
sınav sistemine uygum sağlamak, hedef belirlemek, fark yaratmak ve başarının
hazzını yaşamak için ‘NLPDAP ile Başarı Koçluğu’ programına katılmalılar.
Hayat yolundaki kişiler ‘Mazeretlerin haklılığı yerine Başarının hazzını’ yaşamak
için, güçlü başarılı ve sevgi dolu olmak için katılmalıdır.
NLPDAP Merkezinin ‘Başarı Koçluğu’ programı nasıl çözüm sunuyor?
NLPDAP Eğitim Merkezi ve Mustafa Kılınç olarak, Başarı Önündeki engellere
kesin çözüm sunuyoruz %110. Başarı Koçluğu Programı; eğitim-öğretim
aşamasında olan 7 yaşın üzerindeki her bireyin yararlanabileceği kapsamda
olup; dikkat eksikliği, sınav kaygıları, ders çalışma isteksizliği, odaklanma,
konsantrasyon ve özgüven sorunu, endişe, kaygı, heyecan, korku, stres, baskı,
unutkanlık, içsel ve dışsal dünyada çatışma, tam olarak nasıl öğrendiğini ve
çalışması gerektiğini bilememe, sorumluluktan kaçma, tembellik alışkanlığı,
bilgisayar ve televizyon bağımlılığı, aile içi iletişim kopukluğu, kararsızlık, sosyal
fobiklik, güç, sevgi ve başarı duygusundan yoksun olma, kızgınlık, öfke,
kıskançlık gibi sorunlar yaşayanlar bu programdan yararlanabilir. Başarı Koçluğu
yalnızca eğitim-öğretim ve sınavlarda başarılı olunması için yapılmıyor. Program
yaşam yolculuğunda etkin birey olmanın temelini oluşturmakta olup NLPDAP
Eğitim Merkezi olarak “güç, başarı ve sevgi” dolu bireylerin oluşumuna katkı
sağlamayı hedefliyor.
240
NLPDAP ile değişimin gücü sizce nedir?
NLPDAP Eğitim Merkezi olarak; Özgüven Eksikliği çekenler, heyecan ve kaygı
sorunu yaşayanlar, dikkat eksikliği ve odaklanma sorunu yaşayanlar, stres,
baskı, korku, isteksizlik ve bıkkınlık çekenler, ya başaramazsam diyenler, sosyal
fobikler, kıskanç olanlar, iletişim sorunu yaşayanlar, topluluk önünde
konuşamayanlar vb. sorunlara sahip olanlara Bilinçaltı NLP Teknik
bütünlüğünde çözüm sunuyoruz. ‘Tutkunuzu Takip edin Mutluluk sizi
bulacaktır.’ ”
Başarılı olmanın sırrı nedir?
“DÜNYANIN GÜÇLÜ LİDERLERE, GÜÇLÜ LİDERLERİNDE GÜÇLÜ LİDER KOÇLARA
İHTİYACI VAR”, diyor Mustafa Kılınç. “Başarının sırrı çok çalışmak değil, akıllı
çalışmaktır. Mazeretlerin haklılığı yerine başarının hazzını yaşamak istiyorsanız;
ne bildiğinizden çok nasıl sunduğunuz önemlidir. Çünkü DÜNYA ULUSLARI,
‘BENİ TAKİP EDİN’ diyecek insanlar için çıldırıyor.”
İş dünyasında NLPDAP var mı?
Elbette ki iş dünyasında NLPDAP farkıyla sunulan eğitim programlarımız; Klasik
TKY programlarından farklı olup sürece ve sonuca odaklanır. Programları
sıralayacak olursak; üst yönetim kurulunun etkin liderlik eğitimi, müşteri
odaklılık, sürekli eğitim ve insana yatırım yapmak, ekip oluşturma, ekip
çalışması ve ekip ruhu oluşturma, TKY’de NLP ile iletişim teknikleri, TKY’de NLP
ile etkin zaman yönetimi, TKY’de NLP ile stres yönetimi – stresten kurtulma
teknikleri, TKY’de toplantı teknikleri, TKY’de performans ve motivasyon
stratejileri, TKY’de etkili satış ve satışta profesyonellik, TKY’de bireyler, şirketler
ve kurumlarda değişim gerekliliği ve yönetimi, TKY’de etkin lider ve etkili lider
yönetici eğitimi, TKY’de kriz çözme teknikleri, TKY’de özel VIP koçluk
programlarını sayabiliriz. Bilmelisiniz ki; herkesin bir koça ihtiyacı vardır.
“Dünyanın Güçlü Liderlere, Güçlü Liderlerinde Güçlü Lider Koçlara İhtiyacı
Vardır”
İş dünyasının gelişiminde geliştirdiğiniz Koçluk Modeli nasıl uygulanıyor?
Lider ve Lider Yönetici konumlarındaki kişilerle VIP Koçluk kapsamında yapılıyor.
Bireyin, işletme ve kurumun mevcut yapısına, hedef ve çalışan durumlarına
göre tamamen özel olarak hazırlanıp NLP Teknik bütünlüğünde sunuluyor.
NLPDAP’la VIP Gelişim ve Değişim Programı hangi sorunlara çözüm sunuyor?
NLPDAP Eğitim ve Danışmanlık Merkezi’nde hipnozsuz, ilaçsız, telkinsiz sadece
NLP teknikleri uygulamasıyla çözüm sunulan sorunların bazılarını şöyle
241
sıralamak mümkün: Özgüven eksikliği çekenler, bir türlü kendine
güvenmeyenler, insanların karşısında heyecan ve kaygı duyanlar, iletişim
kurmada başarılı olmayanlar, endişeli ve aşırı derecede evhamlı olanlar, sürekli
olarak onaylanma ihtiyacı çekenler, topluluk önünde konuşamayanlar, insanları
ve yapacağı işleri gözünde büyütenler, mutsuz ve huzursuz olanlar, dikkat ve
odaklanmada sorun yaşayanlar, iş dünyasında başarılı olmak isteyenler, sosyal
fobikler, korkuları olanlar, fobisi olanlar (asansör, karanlık, uçak, yalnızlık vb.),
sürekli stres ve baskı altında hissedenler, motivasyon sorunu yaşayanlar,
geçmişte yaşadıkları olayların etkisinden kurtulamayanlar bağımlılık sorunu
yaşayanlar (bilgisayar, eşya, kumar, aile, iş, sevgili vb.)
NLPDAP Eğitim Merkezi’nin hedefi nedir?
NLPDAP Eğitim Merkezi’nin hedefi; insanları değil insanların beyinlerini
eğitmektir. Ülkemizdeki eğitim-öğretim tamamen doldurma sistemine göre
yapılıyor. Oysaki eğitimin amacı ilerlemek ve ilerletmektir. Çok çalışma başarıyı
garanti etmiyor. Akıllı çalışmakla istenilen başarılara ulaşabilirsiniz. Duygular
davranışlarımızın ön habercileridir ve duygu gelmeden davranış gelmez. Sınav
öncesinde, esnasında ve sınav sonrasındaki bizi engelleyen duygulardan
kurtulmak ancak etkin beyin kullanımıyla mümkündür: “Hayat size seçimlerinizi
yaşamaktan başka bir fırsat vermez.”
NLP Kullanımına ilişkin yayımlanan kitaplarınızı bizimle paylaşır mısınız?
NLP lideri olarak ‘NLPDAP alanında yayımlanmış 5 adet kitabım, Özlü sözlerim,
makalelerim ve haftalık düzenli olarak yazdığım iki haber sitesi var. ‘NLP ile
Etkin Koçluk’, ‘İçimizdeki Gerçek’, ‘NLP ile Başarının İç Oyunu’, ‘Etkin liderlik’
ile ‘Kadınlar Ne İster Erkekler Ne Verir’ yayınlanmış kitaplarım.
Sonuca ulaşmada NLP uzmanının öneminedir?
NLP Uzmanının Yeterlilik seviyesi çok önemlidir. NLP Uzmanları Derneği olarak
bu konunun üzerinde hassasiyetle duruyoruz. Kişileri ‘Sahte NLP Uzmanlarına’
karşı uyarıyoruz. Doğru ve yeterli NLP Uzmanı seçmediğinizde hayal kırklığı
yaşar, çözüm yerine alacağınız sorunlarla uzmandan ayrılmak zorunda kalırsınız.
Bu nedenle NLP Uzmanları Derneği Başkanı olarak diyorum ki; Sahte NLP
Uzmanlarına dikkat edin.
“İNSAN DÜŞÜNDÜĞÜ KADAR GÜÇLÜ, İNANDIĞI KADAR DEĞERLİDİR”,
242
Ankara’nın Patronları bu hafta inşaat müteahhitlerinin patronu
olan Mustafa Şahin’i konuk ediyor. Mustafa Şahin; Birleşik İnşaat
Müteahhitleri Federasyonu Genel Başkanı olup çok yönlü ve renkli
bir işadamıdır. Aynı zamanda sanayici, turizm yatırımcısı, yapı ve
dekorasyon malzemeleri üreticisidir. Sıkı bir sivil toplumcu olarak
tanınan Mustafa Şahin her hayır işinde önde koşanlardan birisidir.
Mustafa Şahin’le inşaat sektörü üzerine çok kapsamlı bir röportaj
yaptık.
VELİ SARITOPRAK: İnşaat sektörünün birçok dalında faaliyet gösteriyorsunuz.
Şahinler Grup A.Ş.’nin yol hikâyesini anlatabilir misiniz?
MUSTAFA ŞAHİN: Şahinler Grup A.Ş.’nin temelleri 1983 yılında Rüzgârlı
Sokak’ta atıldı. İnşaat malzemeleri satışı ile sıhhi ve kalorifer tesisatçılığı
konularında faaliyetlerime başladığım Rüzgârlı Sokak’ta bulunan 9 metrekarelik
dükkân; 400’ü aşkın istihdamı, 22 bin metrekare kapalı 15 bin metrekare açık
alana sahip modern üretim tesisi ve bünyesinde bulundurduğu markaları ile
Şahinler Grup A.Ş.’nin doğduğu yerdir.
2007 yılında Ostim’de kurmuş olduğumuz üretim ve yönetim binamızda
faaliyetlerimizi sürekli büyüterek ve geliştirerek bu günkü duruma ulaştık. Son
teknolojik gelişmeler ile tecrübelerimizi bir araya getirerek ülkemize ve
milletimize faydalı olmak için kurduğumuz modern tesisler ile üretimini
gerçekleştirdiğimiz ürünlerde gerek yurt içinde gerekse yurt dışında önemli
ölçüde başarılar elde ettik.
243
Bugüne kadar aldığımız iyi sonuçlar ile bugünlerde üretimini yaptığımız
ürünlerin faaliyet konularında aranan markalar haline gelmesi bizleri ayrıca
mutlu etmektedir.
Şahinler Grup A.Ş.; Sır Çelik Kapı markasıyla çelik kapı üretimi, Fabredo
markasıyla mutfak, banyo ve mobilya üretimi ve dekorasyon uygulaması,
Fabremanto markasıyla yalıtım, izolasyon ve yapı kimyasalları üretimi
konularında faaliyet göstermektedir. Ayrıca Fıratpen’in Anadolu’daki en büyük
üretici bayisi olma unvanını da uzun bir süredir taşıyan Şahinler Grup A.Ş.’nin
bünyesindeki Sır Çelik Kapı Fabrikası, Ortadoğu pazarının tek entegre çelik kapı
tesisi olma özelliğine sahiptir. Yani ham olarak üretim tesisimize giren saclar ve
ağaç kütükleri son teknoloji ile donatılmış makine parkımızda işlenerek çelik
kapı halini alır.
Mobilya üretiminde FABREDO markamız ile mutfak dolapları, iç mekân kapıları,
banyo dolapları ve iç mekân mobilya tasarım uygulamaları ve üretimleri ile de
sektörün lider markaları arasında yerimizi almak için epey yol kat ettik. Bugüne
kadar olduğu gibi bundan sonraki yıllarda da, faaliyet konularımızda ilerleyerek
yeni yapacağımız üretimler ile sektörde öncü olmaya, çalışmalarımızı topluma
ve millete yarar sağlamak adına ve çevreye duyarlı bir üretim anlayışı ile
sürdürmeye devam edeceğiz.
İnşaat sektöründe müteahhit olarak da faaliyet gösteriyorsunuz. Ve
müteahhitlik sektörünün en büyük temsilcisi olan Birleşik İnşaat
Müteahhitleri Federasyonu’nun da kurucusu ve Genel Başkanısınız. İnşaat
sektörü ve sorunları hakkında neler söyleyeceksiniz?
İnşaat sektörü tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’nin ekonomisinde de önemli bir
yere sahip. İnşaat sektöründeki büyüme ve küçülme doğrudan ülke ekonomisini
de etkilemektedir. Sektör 20 milyar doları aşan yatırımları, yüzlerce çeşit mal ve
hizmet üretimi ile doğrudan bağlantısı, yoğun işgücü kullanımı ve sosyoekonomik refah düzeyine olan katkısı nedeniyle ekonomik yapı içerisinde ayrı
bir yere ve öneme sahiptir. Sektör, ürettiği katma değer ve istihdam açısından
da ülkemiz ekonomisinde lokomotif sektör olma özelliğini taşıyor.
Ekonomiye katkıları herkesçe bilinen ve kabul edilen inşaat sektörü çok fazla
sorunla uğraşmaktadır. Bana sorarsanız bu sorunların ne olduğundan çok,
sorunların sebebi daha da önemli. Yaşanan sorunların, inşaat sektörüne ve
müteahhitlik
mesleğine
merkezi
hükümetlerin
gerekli
ilgiyi
göstermemelerinden ve sektörü yeteri kadar desteklememelerinden
kaynaklandığını düşünüyorum. Sektörün sorunlarını başlıklar halinde sayarsak
zaten bu açıkça görülecektir. Sektör; TOKİ, yapı denetimi, belediyelerde ve
bürokraside karşılaşılan gereksiz prosedürler, kredi olanaklarının yetersizliği,
yapılan kanuni düzenlemelerin uygulamada çıkardığı aksaklıklar gibi birçok
244
sorunla mücadele ediyor. Saydığım bu sorunların çözüm noktası ise tek bir
yerde, merkezi hükümette toplanıyor.
Daha önce de belirttiğim gibi inşaat sektöründeki büyüme ve küçülme
doğrudan ülke ekonomisini de etkiliyor. Türkiye’de yatırımların artarak devam
etmesi ve ekonominin yaşadığı gelgitlerden kurtulması, özel sektörün özellikle
de inşaat sektörünün desteklenmesi ve sektör sorunlarının asgariye indirilmesi
ile mümkün olacaktır. Büyük ölçüde yerli sermayeye dayanan ve yüzlerce
meslek dalını ilgilendiren istihdam ile üretim sürecini etkileyen sektörün,
yaşadığı krizi atlatması ve dengelerini bulması ticari hayatta yaşanan
durgunluğa ve ülkemizin en önemli sorunlarından biri olan işsizliğe de çare
olacaktır.
Sektör 2010 yılını nasıl geçirdi? 2011 yılından beklentileriniz nelerdir?
2007 yılının sonlarından itibaren inşaat sektöründe başlayan durgunluk, 2008
sonlarında yaşanan küresel kriz ile önemli kayıplara sebep oldu. Sektör 2010
yılını toparlanma çabalarıyla geçirirken yatırımlarına da devam etti. Ancak
Türkiye İstatistik Kurumu (TSE) verileri de ortaya koydu ki, yapılan yatırımlar,
meslektaşlarımıza ciro olarak dönmedi. Yatırımlar ile ilgili veriler sürekli artış
gösterirken, ciro istatistikleri sürekli geriledi. Bu da yapılan yatırımların nakde
dönüştürülemediğini gösterdi.
2011 yılında her şeyin rayına oturacağını söylemek pek de mümkün değil.
Yatırımlar yine devam edecek ancak, yatırım ve ciro arasındaki ters grafik
alınacak tedbirler ile düzeltilemezse sektörün tam anlamıyla toparlanması zor.
Araştırmalara göre Türkiye’de konut ihtiyacının hala karşılanabilecek
seviyelerde olmadığı göze çarpıyor. Bu noktada önümüzdeki yıllarda inşaat
sektörü ne gibi gelişmelere sahne olacak?
Şu an Türkiye’de konut sahiplik oranı yüzde 68. Mevcut konutların yüzde 60’ının
da yenilenmesi gerekiyor. Yani sektörde doyma noktasına henüz gelinmedi.
Verilere göre Türkiye’nin şu an 500 bin konut açığı bulunuyor.
Konut kredisi kullanımının Gayri Safi Milli Hasıla’ya (GSMH) olan oranı da konut
sahipliği açısından önemli bir gösterge. Bu oran 2007 yılında Hollanda’da yüzde
97, Danimarka’da yüzde 94, Yunanistan’da yüzde 25, AB ülkelerinin
ortalamasında ise yüzde 47,5 idi. Aynı dönemde konut kredisi kullanımının
GSMH’ya olan oranı Türkiye’de yüzde 2,5 seviyelerindeydi. Bugün bu oran
yüzde 7-8 civarına yükseldi. Bu rakamlarla Türkiye’nin konut edinme konusunda
daha çok yolu olduğu açıkça görülüyor. Bu bilgilere dayanarak Türkiye’de inşaat
sektörünün önünün açık olduğunu söyleyebiliriz.
245
Ancak inşaat sektöründe faaliyet gösteren arkadaşlarımızın dikkat etmeleri
gereken bir husus var. Sürekli gelişen dünyada, bizler de bu gelişime ayak
uydurmalı ve değişen şartlara göre şirketlerimizi yeniden yapılandırmalıyız. Tüm
sektörlerde olduğu gibi inşaat sektörünün de kuralları değişiyor. Bugün için 8-10
konutluk projelerin devri kapanmaya, bunların yerini Kentsel Dönüşüm
Projelerinde olduğu gibi sosyal donatılı, 1000-2000 konutluk projeler almaya
başlamıştır. Sektörün geleceği, çoklu konutları yapabilme yeteneğine sahip
firmalar üzerine kurulacaktır. Şirketlerini geleceğe taşımak isteyen
meslektaşlarımın, sermaye birlikteliklerine giderek hareket kabiliyetlerini
artırmaları, hem sektörümüz hem de meslektaşlarımız için hayati önem
taşımaktadır.
Sektörün hükümetten beklentileri neler?
Hükümetten en önemli beklentimiz, sektörün dolayısıyla da yatırımların önünü
açacak cesur kararlar alınması. Bunlardan ilki de TOKİ faaliyetlerinin kısıtlanması
olmalıdır. Her platformda dile getirdiğim gibi TOKİ sosyal konut üretme amacını
aşmış, her bölgede her tür konut üretmeye başlamıştır. Bu da yap-sat
müteahhitlerine karşı haksız bir rekabet oluşturmuştur. Arsa payı, yapı denetimi
ve yol-kanal katılım paylarından muaf olan TOKİ ile rekabet etme şansları
olmayan meslektaşlarımız, iş yapamaz hale gelmişlerdir. Bu sebeple TOKİ asli
görevi olan dar gelirli vatandaşlara sosyal konut yapımına tekrar yönelmeli ve
lüks ya da orta sınıf konutların inşasını müteahhitlere bırakmalıdır.
Hükümet tarafından sektör ile ilgili yapılan yasal düzenlemelerin işin
uygulayıcılarına danışılarak çıkarılması konusu da son derece önemli. Geçtiğimiz
yıllarda sektör aktörleri için çok büyük problemler oluşturan bu konuda, BİMFED’in çalışmaları sonucu önemli gelişmeler sağlanmıştır. Bugün inşaat sektörü
ve müteahhitlik mesleği ile ilgili hazırlanan kanun ve yönetmeliklere Birleşik
İnşaat Müteahhitleri Federasyonu tarafından yapılan katkılar ile düzenlemelerin
uygulanabilirliğinde yaşanacak problemler asgari düzeye indirilmiştir.
246
Ankara’nın Patronları köşemize bu hafta Ankara iş
dünyasının en beyefendi bir temsilcisi konuğumuz oldu.
Özellikle Ankara’daki genç işadamlarının Mustafa
Ağabeyi, Komyapı Ltd.Şti sahibi Mustafa Zengin ile işini
ve sivil toplumculuğu konuştuk.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
MUSTAFA ZENGİN: 1960 Sorgun Yozgat doğumluyum. Ekonomik sıkıntılara
rağmen mutlu olmayı ve paylaşmayı bilen geniş bir aile içerisinde büyüdüm.
1977 yılında kişisel ihtiyaçları karşılamak için ansiklopedi satışı yaparak kısmi
ticaret ile tanışmış oldum.
1985 yılında evlendim. 2 oğlumuz var, 2012 yılında büyük oğlumuz Ali Doruk
Bilkent Üniversitesi İktisat bölümünü bitirirken, küçük oğlumuz Doğaç ise TOBB
Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümüne başladı.
1985 ile1988 yılları arsında yaklaşık 3 yıl çeşitli firmalarda çalıştıktan sonra ilk
şirketimiz 1988 yılında ofis otomasyon sektörüne yönelik kuruldu. 2. şirketimiz
2000 yılında yapı sektörüne esnek zemin kaplama malzemeleri ile katıldı.
Şirketimizin adı; KOM YAP MALZEMLERİ İNŞAAT TAAHHÜT SANAYİ VE TİCARET
LİMİTED ŞİRKETİ.
247
Kom Yapı Mazl. İnş. Tah. Ltd. Şti. hakkında bize bilgi verebilir misiniz?
Şirket merkezimiz Ankara olup, Ankara ve İstanbul bölge müdürlükleri haricinde
metropol illerde mevcut olan bayileri ile faaliyet göstermektedir.
Şirketimiz; PVC zemin kaplama ürünleri başta olmak üzere ithalatını yaptığı
bütün ürünlerin Türkiye tek distribütörüdür. İthalat yaptığı ülkeler; Çek
Cumhuriyeti, Finlandiya, Macaristan, Belçika, Hollanda, Güney Kore ve Çin’dir.
Birçok ülkeden ve birçok firmadan ürün alıyoruz, bunları alırken Kom Yapı
filtresinden geçer ise ancak onu müşterilere sunuyoruz. Ürün, çevreye duyarlı
olmalı, piyasadaki ürünlerden farklı faydalar sunmalı, maliyet etkililiği yüksek
olmalı ve sürdürülebilir olmalı ki bu temel süzgeçlerden geçebilsin.
Kom Yapı, Türkiye’nin neredeyse bütün şehirlerinde ve birçok dünya ülkesinde
hastaneler, eğitim tesisleri, hizmet binaları ve spor salonları gibi alanlarda
2
milyonlarca m uygulama yapmış, kendi alanında uzman bir firmadır.
Belki birçok kişi Kom Yapı ile her zaman temas halinde olduğunu fark etmiyor.
Aslında yürüdüğünüz hastane koridorlarında, dolaştığınız ofislerde, gittiğiniz
spor merkezlerinde genelde Kom Yapı ile iç içesiniz. Kom Yapı; kamu yararını da
gözeterek iş kolundaki ürünlerin niteliklerini yükselten, ürünleri üretim
standartları ve testleriyle sunan, yenilikçi bir firmadır.
Zemin kaplama sistemleri hakkında bize bilgi verir misiniz?
Zemin kaplama malzemeleri kapalı alanlar için kimi zaman estetik ve işlevsellik
arz eden, kimi zaman ise taşıdığı antistatik, antibakteriyellik özellikleriyle kritik
öneme sahip olan inşaat malzemeleridir.
Bir konut koridoru için görsellik ve estetik öncelik olacağından dolayı kullanıcılar
tarafından tercih parke, seramik ya da granit olabilecektir. Ancak bir hastane
ameliyathanesi ele alındığında estetik ile birlikte işlevsellik hayati önem arz
edecek ve iletken diye tabir edilen PVC zemin kaplamalarının kullanılması bir
zorunluluk olacaktır. Aynı şekilde bir hastanenin yoğun bakım ünitesi için
görsellik önemli olmakla birlikte, görsellikten daha öncelikli olarak bakterilerin
yok edilmesini sağlayan gümüş iyonlu PVC zemin kaplamaları olmazsa olmaz
ürünler haline gelecektir.
Çok amaçlı spor salonlarının, futbol sahalarının, buz pateni pistlerinin asıl
kullanım amaçlarından farklı olarak kongreler, konserler, kokteyller vb
organizasyonlar için kullanılması gerektiğinde zemin koruma sistemleri, mevcut
zeminlerdeki PVC kaplamaları, parkeyi, çimi ve buz pistini üzerindeki insan
trafiğinin yaratacağı hasardan koruyacaktır. Bu organizasyonlardan sonra zemin
248
koruma sistemi yüzeyden kaldırıldığında mevcut zeminin ne kadar iyi bir şekilde
korunduğu görülecektir.
Bu nedenle zeminlerini kaplayacağımız mahaller ne olursa olsun o mahale
uygun ürünlerin tercih edilmesi, özellikle ticari alanlarda insan sağlığı ve
emniyet açısından çok büyük önem arz etmektedir.
Ürünleriniz hakkında bilgi verir misiniz?
Hastaneler, okullar, konferans salonları vb. insan trafiğinin yoğun olduğu alanlar
için antibakteriyel, homojen, heterojen ve akustik PVC zemin kaplama
malzemeleri.
Statik yükün istenmediği, ameliyathaneler, ups odaları, mühimmat depoları,
elektronik sanayi üretim holleri vb. alanlar için iletken – homojen PVC zemin
kaplama malzemesi.
Sterilizasyonun önem arz ettiği alanlar için, bakteri ve mantarları yok etme
özelliği olan gümüş iyonlu PVC zemin kaplama malzemesi.
Profesyonel ve amatör müsabakaların yapıldığı kapalı sahalar için, sportif
karakteristiklere sahip PVC zemin kaplama.
Yangın esnasında zehirli duman çıkarmayan termoplastik polimerlerden
üretilmiş Life Line ve quartz kumu karışımı ile üretilmiş son derece dayanıklı PVC
zemin kaplama, tartan atletizm pistleri, çim ve zemin koruma sistemleri, yüzer
zeminler gibi birçok türde zemin kaplama alternatifleri de ürün yelpazemizde
bulunmaktadır.
İş kolunuzla ilgili sorunlar nelerdir?
İş kolumuz henüz sektör haline gelememiş kendi içerisinde mesleki kültür
birliğini ve oto kontrölünü oluşturamamış emekleme aşamasındadır.
Yapı sektöründe, esnek zemin kaplama son imalattır. Aynen güzel bir akşam
yemeği için gittiğiniz şık bir restoranda ki tatlıdır. En son onu alırsınız, ağzınızda
en son onun lezzeti kalır. Biz de bir inşaat sürecinin son aşamasıyız. Görebiliyor
musunuz yapının ne kadar şık, estetik, dayanıklı ya da ergonomik olmasına en
büyük katkıyı sağlayan sektör zemin kaplamasıdır. Aynen bir tatlı misalidir.
Onun imalatından sonra bahsedilen yapı okul ise; masa, hastane ise; tıbbi
cihazlar, hasta yatakları, ofis ise; masa sandalye gelmektedir.
A-) İmalat sıralamasında son sıra zemin kaplama olduğu için genellikle
müteahhit’innakdinin vevaktinin bitmiş olması.
249
B-) Kaplama yapılacak zeminlerdeki bozukluklar. ( tesviye betonundaki
mukavemetsizlik, çatlamalar, kod farklılıkları vb.)
C-) Kontrol mekanizmasındaki yetersizlikler.
D-) Standartlara uymayan ürünlerin tüketime sunulması ve ticari kaygılarla
kabulü.
E-) Uygulama işlerinin uzman olmayan ekipler tarafından yapılması.
İş kolunuzdaki sorunlara firma olarak nasıl çözüm buluyorsunuz?
A-) Tüketiciyi doğru bilgilendirme
B-) Amaca uygun ürünleri sunma
C-) Uygulama yapılacak alanlarda teknik ve fiziki koşulların oluşmasını sağlama
D-) Uygulamada uzman kadrolarla çalışmak ve imalat sonrası kalite kontrol
sisteminin varlığı
E-) Nakdin ve vaktin bitmesinin, kaliteli imalata izin vermeyeceği ortamlardan
uzak durmak.
2000 yılından günümüze kadar 12 yıldır sürdürdüğümüz ithalat, imalat ve
malzeme satışından kaynaklı hiçbir projede, muhataplarımız bizden kaynaklı
gecikme yaşamamış, geçici ve kati kabul ile ilgili sorunla karşılaşmamışlardır.
Siz Ankara’da oldukça tanınan sıkı bir sivil toplumcusunuz, iş dünyası ve sivil
toplumculuk ilişkileri hakkında görüşlerinizi alabilir miyiz?
Bu sorunuzu bir iltifat olarak yorumluyor ve teşekkürlerimi sunuyorum.
İş dünyasının gelişmiş olduğu ülkelere baktığımızda sivil toplum kuruluşlarının
da gelişmiş olduğunu görürüz. Sivil toplum kuruluşları, sorunların karşısında ve
toplumun gelişiminde çözüm üretim merkezleridir. Toplumdan soyutlanmış bir
üretim düşünülemeyeceği gibi, üretilen ürün ve hizmetler toplum içerisinde
anlamlanacak ve değerlenecektir.
Sivil tolum kuruluşlarındaki çalışmalar iş dünyasını yavaşlatan değil, tam tersine
gelişmesine, büyümesine, kurumsallaşmasına yardımcı olan kuruluşlardır.
Sivil toplum kuruluşlarını, insan kalabalığının hayat okulları olarak görmekte ve
yorumlamaktayım.
Genel, bölgesel ve de toplumsal sorunlara ilgisiz kalan, sahip çıkmayan iş
dünyası yok olmaya mahkumdur.
Çok kısaca ifade ettiğim şekli ile iş dünyası sivil toplumculuktan uzak kalamaz,
uzak kalmamalıdır.
250
Ankara’da güzel şeyler de oluyor. Ankara’nın güzel insanları da
var. Ben bu ülke için, ben bu ülkenin insanları için, ben yaşadığım
bu çevre için ve doğduğum topraklar için ne yapabilirim? Bu
ülkeye bu millete borcumu nasıl ödeyebilirim diyen
işadamları,sanayiciler de var. Türkiye sosyal sorumluluk sahibi ve
hayırsever bu insanların yüzü suyu hürmetine büyüyor, gelişiyor
ve güçleniyor. İşte bu güzel insanlardan birisi de hayırsever
işadamı, NATA Şirketler Grubu Başkanı Namık Tanık.
NAMIK TANIK’I TAKDİMİMDİR
Namık Tanık; aslen Çankırılı olup 1963 doğumlu, evli oğlunun birisini elim bir
trafik kazasında kaybetti. Bir oğlu ve bir kızı var. İş dünyasına 7 yaşlarında
babasının yanında boru üretim ve ticareti ile başladı. 1983 yılında işleri
devraldı. Çok sayıda konut inşaatı tamamladı. Baba mesleği boruculuğu yurtiçi
ve yurtdışı teknolojileri kullanarak geliştirdi. Yeni fabrikalar kurdu. Halen 2 si
Türkiye’de 2 si Türkmenistan’da olmak üzere 4 adet modern boru fabrikası
faaliyette. Boru deyince Türkiye’de NATA ve Namık Tanık akla gelir. 14
şirketin sahibi ve yönetim kurulu başkanıdır. Şirketler grubunda yaklaşık 3000
e yakın insan çalışır ve ekmek yer. NATA Grubu şirketlerinden bir kaçı her yıl
mutlaka vergi rekortmeni olur ve Ankara’da en çok vergi ödeyen ilk 100 şirket
listesine girer. Namık Tanık; ülkesini, milletini ve devletini çok seven sosyal
sorumluluk sahibi bir patrondur. En önemli yatırımın EĞİTİM olduğuna inanır
ve yüzlerce fakir öğrenciye burs verir. Cami, sağlık ocağı, dershane ve okullar
yaptırır. Üniversitelere kampüs binaları, fakülte binaları yaptırır ve bağışlar.
Ağaç diker, ormanlar kurar. Ankara Sanayi Odası (ASO) Meclis üyesidir. Çeşitli
251
dernek ve vakıflarda görevi vardır. Sıkı bir Çankırılıdır. Türk sanayici ve
İşadamları Vakfı (TÜSİAV) Yüksek istişare Konseyi Başkanıdır. Her hayır işinde
en önde Namık Tanık koşar. Hayırseverlikle 1 numaralı patrondur. Reklamı,
propagandayı ve hava atmayı sevmez. Çok mazbut bir yaşantısı vardır.
Namık Tanık’ı Ankara yeni yıldız (Mamak) iş merkezi inşaat şantiyesinde
ziyaret ettim. Hava -10 larda, günlerden Cumartesi ve Namık Tanık şantiyenin
başında, çalışanları ile beraber inşaata nezaret ediyor.
VELİ SARITOPRAK: Türkiye’de ve Ankara’da yaptığınız işleri, bitirdiğiniz
inşaatları ve taahhütleri saymakla bitiremeyiz. En son Türkmenistan’da 700
günde 90 köprüyü tamamlayarak hizmete soktunuz. Bu bir dünya rekoru idi.
Maşallah başarıdan başarıya koşuyorsunuz. Bundan sonraki hedefleriniz
neler?
NAMIK TANIK: Türk insanının birikimi çok fazla bir sonraki yurtdışı atılımlarımız
için Makedonya’yı düşünüyorum. Yemen’den de güzel teklifler geliyor mesela.
Bu konularda pek acele etmek istemiyorum ama. Gittiğimiz ülkeye sistemi
kurup her şeyi tamamlayıp, ondan sonra başka ülkeye geçmeyi hedefliyorum.
Henüz haritada aşağı doğru inmeyi düşünmüyorum ancak olmaz da demek
istemiyorum tabi. Çok arkadaşımız o bölgelere gidiyor, çok da memnunlar ve
oralar bakir. İş yapacak yetişmiş eleman yok. Türk insanının birikimi çok fazla.
İnşaat sektöründen sonra şimdi sanayi fabrikaları, çimento, makine, demir çelik
fabrikaları kurabilecek elemanlarımız, iş gücümüz var. Geçtiğimiz günlerde
burada bir inşaat fuarı vardı, yerli iş makinelerinin yabancılardan hiçbir farkı
olmadığını gördüm. Ve çok daha gelişmiş güzel örneklerimiz vardı. NATA ‘nın
bundan sonraki hedefi bir Türkiye firması olmak ve başa güreşmektir.
Antares Alışveriş Merkezinden başka Ankara için yeni projeleriniz var mı?
Ankara’nın Keçiören ilçesine bağlı Etlik Kasalar bölgesinde yer alan ve yüzde
50si Nata Group’a ait Antares Alışveriş ve Yaşam Merkezi, başkentin yoğun
nüfusa ve sorunsuz karayolu ulaşımına sahip bir noktada yer alıyor. Yaklaşık 350
milyon dolar yatırımla hayata geçirilen Antares Alışveriş ve Yaşam Merkezi,
bünyesinde barındırdığı alışveriş merkezi, lüks konutları, inşaatı tamamlanma
aşamasında olan otel yapısı 6 bin araçlık otoparkı, oto bakım ve yıkama gibi özel
aktivite alanları ve 12 salonluk sinema kompleksi başkente farklı bir soluk
getiriyor. Nata Group’un yeni projesi Avrasya AVM inşaatı da toplam 276 bin
m2 inşaat alanına sahip. Türkiye’nin en büyük dünyanın üçüncü büyük eğlence
ve alışveriş merkezinin inşaat çalışmalarına, Çankaya Mamak Viyadük’ünün
kesiştiği noktada başlandı. Avrasya AVM, farklı konsepti ile Türkiye’nin komşu
ülkelerinin de cazibe merkezi olmayı hedefliyor. Grubun, İstanbulyolu ,
Hipodrom metro durağındaki yine 155 bin m2 lik eğlence ve AVM projesi ise şu
an ruhsat aşamasında. O da Ankara’nın Batı yakasına hizmet etmeği hedefliyor.
252
İçinde 25 bin m2 genç ve çocuk oyun alanı olan bir konsepte sahip. Tamamı
yüzde 100 Nata Group’a ait olan bu iki proje, ekonominin düzeleceği alım
gücünün artacağı öngörüsüyle 2011 yılında tamamlanacak.
Son ekonomik kriz NATA Grubunu nasıl etkiledi?
Kriz dünyayı derinden etkiledi. Bu süreçte Türkiye’nin daha az etkilendiğini
düşünenlerdenim, yakın zamanda Almanya, İngiltere ve Fransa gibi ülkeleri
gezdim ve rahatlıkla söyleyebilirim ki bu ülkeler çok daha fazla etkilenmiş
durumda. Ama daha önce iki büyük kriz yaşayan insanlarımız daha hazırlıklı
yakalandılar bu krize. Yine de bu öyle büyük bir kriz ki herkesi etkiliyor.
İşadamlarımız korkmadan yatırıma yönelmesi, yastık altında parası olanların
gayrimenkul alması gibi noktalar önem taşıyor. 2010 sonu gibi de daha iyi
olacağını düşünüyorum ancak tam toparlanma 2011 den sonra başlar diye
tahmin ediyorum. Biz NATA Grubu olarak krizde de yatırımlarımızı sürdürdük ve
hiç işçi çıkartmadık.
253
Peugeot bayiliğini yaptığı 1997 yılından bugüne 85.000 adet müşteri
portföyüne sahip Göral Otomotiv, bugün Fransız otomotiv devi
Peugeot’nun Türkiye’deki ödüllere doymayan, başarılı iş ortaklarındandır.
Sahibi Nezih Allıoğlu on parmağında on marifet, bulunduğu her konumu
geliştiren, büyüten ve başarıya götüren bir patrondur. Allıoğlu Peugeot
bayiliğinin yanı sıra GGYB(Genç Girişim Yönetişim Birliği)’de başkanlık,
TÜGİAD(Türkiye Genç İş Adamları Derneği)’da, AFİDER(Ankara Fenerbahçeli
İş Adamları Derneği)’de Başkan Yardımcılığı, OYDER (Otomotiv Yetkili
Satıcılar Derneği)’de ve TÜSİAV (Türk Sanayici ve İşadamları Vakfı)’da
üyelikleri bulunmaktadır.Onun yoğun temposunda otomotivdeki başarılı
yerinden, Ankara’ya kadar bir söyleşi yaptık.
VELİ SARITOPRAK: Nezih Bey biraz kendinizden ve Göral Otomotiv’in kuruluş
öyküsünden bahseder misiniz?
NEZİH ALLIOĞLU: 1966 yılında Yozgat’ta doğdum. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F.
İşletme bölümü mezunuyum. Okuldan sonra 1991 yılında çok kısa bir dönem
Broker’lik deneyimim oldu. 1992 yılında Ankara’da Göral Otomotiv’i kurduk ve
Opel Bayiliğine başladık.1992-1997 yılları arasında Dikmen Caddesi, Çetin Emeç
Bulvarındaki showroomlarda ve Dikmen’de Opel servis hizmet verdik. 1997
yılında firma olarak yeniden yapılandık, şuan her geçen gün kapasitemizi
arttırdığımız Peugeot bayiliğini aldık. 3 kişi ile başladığımız bu yola bugün 250
personel ile devam ediyoruz.
Göral Otomotiv’den biraz bahseder misiniz?
Bugün Peugeot binek ve ticari araçlara Ankara’da 3 noktadan hizmet veriyoruz.
Konya Yolu no:202 Balgat’ta bulunan plazamızda satış, servis, yedek parça,
254
ikinci el, sigorta, filo kiralama ve kaporta-boya hizmetlerini veriyoruz. Konya
Yolu No:172/B adresinde bulunan Rapide Servisimizde mekanik, kaporta-boya
ve tüm araçlara LPG montajı hizmeti vermekteyiz. Bu servisimiz de aynı anda 20
araca hizmet verebiliyoruz. Yine Konya Yolu Beştepe’de bulunan Beştepe
Showroomumuzda ise satış ve ikinci el hizmeti vermekteyiz. Ayrıca önümüzdeki
günlerde Polatlı’da hem satış hem de servis hizmeti vereceğimiz bir şubemizi de
açacağız. Bunların yanı sıra 7/24 Assistance(Yol yardım) hizmetimiz ve yine 7/24
Göral Hasar Yardım hizmetimiz vardır. Çarpışmalı kazaya karışan Peugeot marka
araç sahiplerinin Göral Hasar Hattı’nı aramaları durumunda kaza mahalline
gidiyoruz, tutanak tutulmasından kaza fotoğrafı alınmasına gerekiyorsa çekici
çağrılmasından müşterimizin istediği yere ulaşımını sağlamaya kadar
müşterilerimize yardımcı oluyoruz. Üstelik bu hizmetimiz için hiçbir
müşterimizden ücret talep etmiyoruz.
Bugüne kadar ödülsüz ve birinciliğin olmadığı bir yıl geçirmediniz. Son olarak
geçen sene Fransa’da aldığınız çok önemli bir ödül var. Nedir bu ödülün
önemi?
Geçen yıl Şubat ayında bütün kıtalardan 1300 kişinin katıldığı Paris’te Carrousel
du Louvre’da düzenlenen Peugeot Hizmet Kalite Ödülleri’nde Türkiye’den,
Göral Otomotiv adına, Peugeot’nun uluslararası Genel Müdürü Vincent
Rambaud’dan “Hizmet Kalite Ödülü” nü aldım. Hem ülkem adına hem temsil
ettiğimiz marka hem bayimiz adına çok gurur verici bir başarı bu. Burada bunun
için ekibime tekrar çok teşekkür ediyorum. Ayrıca Peugeot’nun düzenlemiş
olduğu 2011 yılı Satış Servis ve Yedek Parça yarışmasında Göral olarak Türkiye
birincisi olduk.
Peugeot’nun son beş senede Türkiye’de tercih edilme oranı arttı. Markanın
Türkiye’deki gelişiminden bahsedecek olursak neler söylersiniz?
Evet. Peugeot Türkiye pazarındaki yerini yeni modelleriyle sağlamlaştırdı. Pazar
payı hedeflerini yükseltti. Bizde olmayan hafif ticari sınıfta yeni bir ürün olan
Bipper ve Partner’da kasa değişikliği ile hafif ticari grubunda yükselişe geçti.
Sonra yüksek segment araçları getirmesi, müşteri portföyünde de değişimlere
sebep oldu. Peugeot’nun eskiden beri süregelen estetik çizgisi yeni modellerde
de devam ediyor. Peugeot’da, Crossover sınıfında Peugeot’nun ilk aracı 3008,
ardından 7 kişilik özelliğe sahip olabilen 5008, spor modelde çizgileriyle gören
herkesi kendisine hayran bırakan RCZ ve son olarak 5 segmentinde getirdiği
508, Peugeot’da son birkaç yıl içinde inanılmaz derecede olumlu değişimler
sağladı. Avrupa pazarında ciddi yeri olan 308’in yeni kasası da çok talep gördü.
İlgi ve rağbet oldukça arttı.
255
Peugeot’nun önümüzdeki dönemlerde hedefleri neler?
Türkiye’de dâhil Peugeot’nun hedefi, 2012 yılında Podium’a çıkmak. Yani
Peugeot’nun, hizmet kalitesi ve müşteri memnuniyetinde tüm markalar
arasında 2012 sonunda ilk üç sırada yer almaktır. Bu konuda yeni ürünlerin
üretilmesinin yanı sıra Peugeot, hizmet kalitesinin daha da artırılmasına yönelik
şuan yoğun bir personel eğitim süreci yaşanıyor. Podium’a çıkabilmek için
Peugeot ciddi yatırımlar içerisinde. Temsil ettiğimiz marka adına bayi olarak
şunu söyleyebilirim ki başarmamıza az kaldı.
Dünyada süregelen bir ekonomik kriz var. Şu anda Avrupa çalkantı içerisinde.
Bununla ilgili Peugeot olarak sizin bu sene için ön görüleriniz nelerdir? Kötü
bir senaryo var mı beklediğiniz?
Türkiye’de marka olarak biz yerine oturmuş bir markayız. Toplam pazarın bu yıl
%10 civarında düşeceği tahmin edilirken biz Peugeot olarak yine adetsel olarak
aynı adetleri yapacağımızı düşünüyorum. Çünkü bu sene 2 tane yeni ürünümüz
çıkacak. 208 ve 1.6 motorda yeni üretilen sedan aracımız.
Bayi olarak başarınızın sırrı nedir?
Her geçen gün artan bir müşteri portföyümüz var. Bunun yanında her yıl
aldığımız birinciliklerimiz var. Biz artık kendimizle yarışır duruma geldik. Her
geçen günümüzün bir öncekinden daha iyi daha başarılı olması gerekiyor. Bu
doğrultuda çalışıyoruz. Ama bu sadece bir kişinin yapabileceği bir şey değil. Bu
bir ekip işi. Ekip uyumlu olmaz, doğru kişilerden oluşmaz ise bunu
sağlayamazsınız. Biz müşterilerimizin araçlarını kendi aracımız gibi görüyoruz.
Tüm ekip çok özverili çalışıyor. Bizim en büyük sırrımız bu.
Personel alımlarında nelere dikkat ediyorsunuz?
Eğitim ve tecrübe bizim için önemli. Fakat görüşmeler esnasında ışık
gördüğümüz adayları da ayrıca değerlendiriyoruz. Zaten profesyonellerden
aldığımız kurum içi eğitimlerimiz var. Konuşma, kendini iyi ifade edebilme bizim
için çok önemli. Çünkü şu bir gerçek ki müşteri herhangi bir aksaklığı bireysel
olarak algılamıyor, şirketin bir davranışı olarak algılıyor.
Nezih Bey geçtiğimiz ay GGYB(Genç Girişim ve Yönetişim Birliği)’de 5.Dönem
Başkanı seçildiniz. Bunun için sizi kutluyoruz. Dernek için neler söylersiniz?
Derneğimiz her alanda yetkin ve kendine güvenen, çok boyutlu ve bağımsız
düşünce yeteneği ile donanmış, toplumsal sorumluluk bilincine sahip bireylerle
aynı ortak noktada buluşmayı, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmanın
sağlanması için ülkenin ekonomik gücü oranında ulusal tasarrufların halka
256
yönelmesini ve ulusal ekonominin dışa bağımlı olmaktan kurtarılması için
yapılacak çalışmaları teşvik etmeyi misyon edinmiştir. 5.Dönem Başkanlık
görevimde amacım, her zaman derneğimizi daha yükseğe çıkarmak, ülke
genelinde ses getiren, toplum sorunlarına duyarlı her sektörden işvereni, üst
düzey yöneticiyi, bürokratı aynı çatı altında, aynı amaçlarla buluşturmaktır.
Başkent’te hem önemli bir iş adamı hem de etkin derneklerde işbirliği
içerisindesiniz. Başkentimizin bugünkü durumu hakkında ne söylemek
istersiniz?
Ankara binlerce yıllık birikim sonucu oluşmuş bir kenttir. Zengin bir kültür
birikimi bulunmaktadır ve Türkiye Cumhuriyeti’nin çağdaş, modern bir
“Başkent”i oluşturma idealinin gerçekleştiği bir kenttir. Son zamanlarda yapılan
köprüler ve otoparklar ile trafik sorununun büyük bir kısmına çözüm
bulunmuştur. Kentleşme adı altında yakında nerdeyse gecekondusuz bir şehir
olacağız. Düzenli bir şehirde yaşıyoruz aslında. Her geçen gün yapılan parklar
sayesinde daha yeşil bir görünüme kavuştu Ankara. Büyükşehir Belediyesi’nin
bu konuda çevresel sorunlara daha duyarlı baktığı gözle görülmektedir. Bizimde
dernek olarak amacımız sorunların çözümüne katkı sağlamak, yeni
değerlendirmeler ve farklı açıdan yönergeler göstermektir. Başkanı olduğum
GGYB’de öncelikli projelerimden birisi Ankara Platformu’nda ve Ankara
Kalkınma Ajansı’nda daha etkili paylaşımlarda bulunmaktır. Bizler iş adamları
olarak daha faal olmalıyız. Kent ve ülke sorunlarının çözümünde payımız
olmalıdır.
257
Bu hafta temizlik sektörünü köşemize taşıdık. NİF
Temizlik firmasının sahibi Şahap Yaralı sektörle ilgili
sorularımızı samimiyetle cevapladı.
VELİ SARITOPRAK: Nif Temizlik Şirketi’ni ve sizi tanıyabilir miyiz?
ŞAHAP YARALI: NİF TEMİZLİK LTD. ŞTİ; 2006 yılında Ankara’ da kurulmuş olup,
Temizlik Sektöründe hizmet veren %100 Türk sermayeli bir kuruluştur. Yurt
genelinde Ankara Merkez ve Manisa olmak üzere 2 bölgede faaliyetlerini
sürdürmektedir. NİF Temizlik, Ankara’ da ki başarılı sistem çözümleri ve bilgi
birikimi sayesinde yurtiçinde saygın, kaliteli ve de en önemlisi müşteri odaklı
hizmet vermeye devam etmektedir.
NİF Temizlik; kuruluşundan bu yana kısa sürede İSO 9001: 2000 Kalite Belgesi,
İşçilerinin sağlığına verdiği önemi belgeleyen OHSAS 18001:2007 İşçi Sağlığı
Belgesi ve T.C.Türk Patent Enstitüsü Marka Tescil Belgesine sahip olarak
kendisini Akredite etmiştir. Aynı zamanda Ankara Ticaret Odasının Özel
Güvenlik Ve Temizlik Hizmetleri Komitesinin Asıl Üyesidir.
Kuruluşundan günümüze değin müşterilerimiz de dâhil herhangi bir kurum ve
personel ile herhangi bir hukuki ihtilaf yaşanmamış olup tahkime de
gidilmemiştir.
258
NİF Temizliğin Şirket sahibi ve aynı zamanda yöneticisi olarak;
TÜSİAV (Türk Sanayici ve İş Adamları Vakfı) Yönetim Kurulu
Üyeliği,
ATO (Ankara Ticaret Odası) Özel Güvenlik ve Temizlik Hizmetleri
Komitesi Üyeliği,
ANGİAD (Ankara Genç İş Adamları Derneği) Onursal Üyeliği
görevlerini yürütmekteyim.
Bu ünvanlardan da anlaşılacağı üzere Şirket Güçlü ve Uzman bir
Yönetim kadrosuna sahiptir.
-
NİF Temizlik; Bir Limited Şirketidir. Finansman kapasitesi güçlü olup, Banka ve
Finans kurumlarında kredisi yüksektir. SSK ve Vergi borcu yoktur.
Uzman ve Eğitimli personel, etkin denetim sistemi, 24 saat ulaşabileceğiniz
Operasyon Müdürü İle binaların, işletmelerin, tesislerin, AVM’ lerin, özel
mülklerin, konutların, sitelerin, fuarların ve organizasyonların temizliğinin
sağlanması NİF’ in bir vazifesidir.
NİF’in başarı kaynaklarının başında eğitime ve denetime verdiği önem
gelmektedir. Uzman yönetim kadrosu ile çalışanlarına sadece temel eğitim
vermekle kalmayıp, bilgi tazeleme ve denetim ile hizmette kalitenin devamını
sağlamaktadır.
Temizliği talep edilen bölgeler için göreve başlayan Temizlik personelinin,
verilen eğitime uygun olarak görevlerini yerine getirmeleri öncelikli olarak ilgili
Saha Yöneticisi tarafından sağlanmaktadır. Ayrıca uzman denetçiler tarafından
periyodik ve ani denetimler uygulanmaktadır.
Yapılan denetimlerin sonuçları, karşılaşılan olumsuzluklar ve bu olumsuzlukların
düzeltilmesi amaçlı yapılan çalışmalar aylık olarak Başkanlık Proje Müdürüne
raporlanır.
Bütün işverenler çalışanlarının sağlıklarını ve hayatlarını, ürünlerinin ve
mallarının güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu zor görevleri yerine getirmek
için üst düzey bilgi ve kapasite gereklidir. İşyerlerinin temizliği için gerekli
tecrübeli uzmanlar, gerekli olan “Know-How” ve tecrübe NİF’ de mevcuttur.
En çok ve en yoğun olarak nereler kirlenir? Ev ve iş yeri temizliğinde farklı
eleman ve farklı kimyasallar mı kullanıyorsunuz?
En çok ve yoğun olarak tuvaletler ve ortak kullanım alanları kirlenir. Tuvaletler,
lavabolar ve pisuvarlar,gram (-) ve gram (+) bakteri, küf, enzim ve patojenik tek
hücreli hayvan ve diğer mikro organizmaların temizlenmesini sağlayan yüzeyde
259
aktif, leke ve kireç çıkartan maddeler ile silinerek yıkanır, temizlenir ve
dezenfekte edilir.
Tuvalet atık kutuları ve kovaları uygun temizlik maddeleri ile yıkanır.
Ev ve iş yeri temizliğinde farklı elemanlar ve farklı temizlik maddeleri kullanılır.
Temizlik elemanı seçiminde nelere dikkat ediyorsunuz?
NİF Temizlik Personelinin Şirket kriterleri şöyledir:
Genel Şartlar;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
En az lise veya ilköğretim okulu mezunu olmak.( Şef’ler için
tercihen Yüksek Okul )
20 yaşını doldurmuş olmak.
Tıbbi uygunluk sertifikalarının mevcut olması
Taksirli suçlar hariç olmak üzere, ağır hapis veya altı aydan
fazla hapis veyahut affa uğramış olsa bile Devletin
şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, irtikâp, rüşvet,
hırsızlık, dolandırıcılık, emniyeti suiistimal, sahtecilik, hileli
iflas veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi
ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa
vurma, laf atma, sarkıntılık, ırza tasallut, ırza geçme, kız,
kadın veya çocuk kaçırma ve alıkoyma, fuhşa teşvik, fuhuş
için aracılık, uyuşturucu madde kullanma, uyuşturucu
madde kaçakçılığı suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak.
Kamu haklarından yasaklı olmamak.
Görevin yapılmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı
ile özürlü bulunmamak.
Özel Şartlar;
1.
2.
3.
4.
Temizlik konusunda minumum 2-5 yıllık deneyime
sahiptirler. Personeller, Kamuda görev yapma tecrübesine
sahip olup bunu belgelendirebilecek pozisyondadır.
Türkçe iletişim becerisine sahiptirler,
Sabıkası olmadığına dair sertifikaları mevcuttur,
Sağlıklı ve süratli değerlendirme, karar verme ve iletişim
yeteneklerine sahip, düzgün diksiyonlu, özgüvenli ve
soğukkanlıdırlar,
260
5.
Halkla ilişkiler, iletişim, nezaket, görgü ve protokol kuralları
konularında firmamız tarafından eğitilmiş ve eğitimi başarıyla
tamamlamışlardır.
Ankara’daki temizlik sektöründe faaliyet gösteren yaklaşık kaç firma var?
Temizlik firmalarının örgütlendiği bir STK (Sivil Toplum Kuruluşları) var mı?
Ticaret odasında sizi temsil eden bir komite var mı?
Ankara’da yaklaşık beş yüz civarında temizlik şirketi vardır.Şirketlerin
örgütlendikleri dernekleri de vardır. Ancak bunların üye sayısı temizlik
sektöründe faaliyet gösteren temizlik firmalarının toplamının % 10 nunu temsil
etmemektedir. Ankara Ticaret Odasında ise Özel Güvenlik Şirketleri ve Kuru
Temizleme Şirketleri ile müşterek oluşturdukları mevcut bir komiteleri vardır.
Temizlik firmalarının belli başlı hangi sorunları vardır? Çözümü için nerelerle
görüşülmektedir?
Temizlik Şirketlerinin en önemli sorunlarının başında İhalelerde Maliyetin
altında verilen teklifler gelmektedir. Bu husus daha çok Devlet İhalelerinde
ortaya çıkmaktadır. Şirketler iş alabilmek pahasına sıfır ka rile teklif
vermektedirler. Bu sorunu mevcut ihale mevzuatı sebep olmaktadır. Çözümü
için KİK (Kamu İhale Kurumu) ile STK (Sivil Toplum Kuruluşları) ları zaman
zaman görüşseler de sorun devam etmektedir.
Diğer bir sorun da; İşçi ve İşveren açısından Kıdem tazminatı sorunu olup ilgili
Bakanlık bu konuda bir çalışma sürdürmektedir. Hali hazır da mevcut bir
düzenlemeye geçilmemiştir.
Sektördeki diğer sorunları da şöyle sıralayabiliriz;
-Şirketlerin tam olarak örgütlenememesi,
-Şirketlerin çözüm ortağından ziyade taşeron olarak tanınması,
-Müşterilerin zamanın da ödeme yapmamaları,
-Şirketlerin Kurumsallaşmalarını tam olarak sağlayamamaları,
261
Ankara’nın Patronları köşemizin bu haftaki konuğu Başar
Bilişim’in sahibi Nuray Başar’ı konuk ediyor.
VELİ SARITOPRAK: Nuray Başar kimdir, bize kendinizi tanıtır mısınız?
NURAY BAŞAR: 1968 Kayseri doğumluyum. Hacettepe Üniversitesi İşletme
bölümü mezunuyum. Okuldan mezun olduktan sonra bir süre özel sektörde
çeşitli görevlerde çalıştım. 1996 yılında bilgisayar firması kurarak iş hayatına
atıldım.
Genç yaşta özel sektöre girmek cesaret ister, sermayeniz var mıydı?
Kendi işimi kurma sürecim çok hızlı gelişti. Hiç ummadığım bir anda işsiz
kalıvermiştim. Hayatta tutunabileceğim tek dal olarak gördüğüm, canla başla
çalıştığım işim yoktu artık, dal kopmuştu. Hem de paramparça olarak.
İşyerimden ayrılıp eve doğru yürümeye başladım. Bir taraftan haksız yere işten
çıkarılışımı hazmedemiyor, diğer taraftan yaşamımı bir iş bulana kadar nasıl
sürdüreceğimi düşünüyordum. Çünkü tüm birikimim cüzdanımdaki paramdı.
262
Kafamda yüzlerce düşünceyle tüm kadınsı duygularımla gözümde neredeyse yaş
tükenene kadar hıçkıra hıçkıra ağlayarak eve geldim.
O arada telefon çaldı ve arayan bir arkadaşımdı. Ağlaya ağlaya anlattım nasıl
işsiz kaldığımı. Hemen gel bizim şirkette çalışmaya başla senin gibi birine
ihtiyacımız var dedi. İşte ne olduysa o anda oldu. Arkadaşıma ilgisinden dolayı
teşekkür edip telefonu kapattım ve koşa koşa gidip yüzümü yıkadım, ağlamayı
da kestim. Birden kendime geldim.
Aslında hayat bana irademin gücünü kanıtlamam için bir fırsat vermişti.
Yılmayacak, pes etmeyecektim. Hayat bana bir çelme takmıştı tökezlemiştim
ama paniğe kapılmadan ayağa kalkmam gerektiğini çok iyi biliyordum.
Elime bir kâğıt kalem almış, teybe Celine Dion’un kasetini koymuş hem şarkı
söylüyor hem de ben ne iş yapabilirim diye bir liste hazırlıyordum. Yapboz
haline dönüşen listenin sonunda kendi işimi yapmaya karar vermiştim.
Başarabilirdim, bunca yıl başkaları için çalışmış, başkalarının başarılı olması için
uğraşmıştım. Bu sefer kendim için yapacaktım bunu.
Sabah kalktığımda ilk işim Halk Bankası’nda tanıdığım bir müdürün yanına gidip
durumumu anlatmak oldu ve akabinde kredi istedim. Çok küçük miktarda
aldığım genç girişimci kredisiyle hayatımda yeni bir sayfa açtım ve iş hayatına
böylelikle başladım.
Neden bilişim sektörü?
Sektöre girdiğim yıllarda yıldızı en parlak sektörlerden birisi bilişim sektörü idi.
Kendimi bu konuda kişisel çabalarımla geliştirmiştim. Severek yapacağım bir işte
başarıyı yakalamanın zor olmayacağını çok iyi biliyordum.
İşin sırrı
yenilikçilikten, farklı olmaktan geçiyordu. Devir artık daktilo, kağıt, kalem devri
değildi. Herkesin bilişimle yeni yeni tanıştığı bir dönemde ben kendime doğru
bir iş seçtiğime inanıyordum. Çünkü artık insanlar ne iş yaparsa yapsın zorlu bir
rekabetten geçiyordu. Sadece etrafıyla değil dünyayla yarışır hale gelmişti.
Öngörülerim doğru mesleği seçtiğimi zaman içinde bana ispatladı.
Bilişim sektöründe oldukça tanınırlığınız ve çalışmalarınız var. Bize bunlardan
bahseder misiniz?
Sektöre ilk girdiğimde örgütlenmenin önemine olan inancımdan hemen
bilişimle ilgili bir çatı örgütü arayışına girdim. Maalesef böyle bir yapılanma o
günlerde yoktu. Sonralarında 1999 yılında Tübider Bilişim Sektörü Derneği’nin
İstanbul’da kurulduğunu duydum ve o günden bugüne dernek yönetiminde
çeşitli görevlerde yer aldım.
263
Bize Tübider’in faaliyetlerinden bahseder misiniz?
Türkiye’nin birçok yerinde bilişim sektöründe çalışan insanları bilinçlendirerek
şubeleşme çalışmaları yaptık. Sektör birliğinin önemini anlattık. İnternet
üzerinden çok güçlü bir mail grubu oluşturduk. Sektöre gönül veren insanları
buradan bilgilendirdik. Çeşitli kamu kuruluşları ile birlikte ortaklaşa çalışmalar
yaptık. Bunların en güzel örneklerinden birisi Sanayi Bakanlığı desteği ile
gerçekleştirdiğimiz Piyasa Gözetim ve Denetim çalışmalarıdır. Şu anda VOC test
merkezimizi oluşturduk ve burada çalışmalarımıza devam etmekteyiz. TOBB ve
diğer bilişim STK’ları desteği ile bilişim meslek standartlarının oluşturulması ve
sektörde birlik sağlanması ile ilgili çalışmalarımız da halen devam etmekte.
Bunların yanı sıra Türkiye’nin değişik yerlerinde kurulmuş irili ufaklı bilişim
STK’larını da Tübifed Bilişim Sektörü Dernekleri Federasyonu çatısı altında
buluşturduk.
TOBB’da da yine bilişimle ilgili bir göreviniz olduğunu biliyorum.
Evet, TOBB’da hem Türkiye Bilgi Teknolojileri ve İletişim Sektör Meclisi
II.Başkanıyım. Aynı zamanda da Kadın Girişimciler Kurulu Ankara ili üyesiyim.
Sektör meclisinde de yine paralel konularda faaliyetlerde bulunmaktayız.
Sektörün sorunları ve bunların çözümü için çalışmalar yapmaktayız.
Türkiye’de Kadın Girişimci olmak kolay mı?
Girişimci olmak her şeyden önce zor iş. Ne iş yaparsanız yapın kararlı, iradeli,
ısrarcı olacaksınız. Başaracağınız konusundaki inatçılığı ise elinizden hiç
bırakmayacaksınız. Ben; erkek egemen bir sektörde faaliyette bulunuyorum. Bir
işi yaparken kalitenizle, servisinizle, bilgi birikiminizle müşteri memnuniyetini
sağlamayı başardıysanız eğer; farkınızı zaten ortaya koymuşsunuz demektir.
Türkiye’de kadın girişimcilik her geçen gün daha da çoğalıyor. Bunda en büyük
etki; TOBB Başkanımız Sayın Rıfat Hisarcıklıoğlu ve TOBB Kadın Girişimciler
Kurulu Başkanımız Sayın Aynur Bektaş’tır. Türkiye’nin her ilinden kadın
girişimcileri bir araya getirerek büyük bir sinerji yaratmışlardır. Bu kadınların
hepsi şu anda yeni girişimci olacak kadınlara birer rol modeldir. Yine
hükümetimizin kadın girişimcilere verdiği destekte kadın girişimcilerin önünü
açmıştır.
Çok yönlü bir iş yaşantınız var. Birçok iş dalında faaliyette bulunmaktasınız.
Bunlardan birisi de medya sektörü.
Birçok işi aynı anda yapabilme yeteneğim var. Bunu da Kayserili olmama
bağlıyorum. Kayseri insanı ticarete çok yatkındır. Sürekli üretmek, istihdam
sağlamak arzusu içindedir. Bende öyleyim. Lise çağlarımda en büyük hayalim
gazeteci olmaktı. Maalesef gazetecilik okuyamadım. Önceleri bazı dergilerde,
264
gazetelerde köşe yazarlığı yaparak başladım. Sonra neden hayalimi
gerçekleştirmeyim dedim ve “Ekosanayi” isimli sanayici ve iş insanına yönelik
aylık bir dergi çıkarmaya başladım. Yakın bir zamanda dergim dört yaşına
girecek. Her sayıda dünyaya yeni bir çocuk gözlerini açıyor. Çok keyif verici bir
iş.
Son sözlerinizi alabilir miyiz?
Yaşantım boyunca birçok iş insanıyla karşılaştım. Bu karşılaşmalarımda başarı ve
başarısızlık hikâyelerini dinledim. İş insanı birazda hacıyatmaz gibidir. Düşe
kalka bir yerlere gelir. Aslında başarısızlık hikâyelerinden çok güzel sonuçlar
çıkarmakta mümkün. Yeter ki bakacağınız yeri bilin. Gençlerimizin özellikle genç
kızlarımızın hayatına dokunmaya çalışıyorum. Ben küllerimden doğmuş ve
başarabilmişsem başkaları da aynı başarıyı yakalayabilir diye düşünürüm hep.
Gençlerimizin içlerinde küçük bir kıvılcımı ateşleyebilirsem eğer o gün değmeyin
keyfime.
265
Köşemize bu hafta başarılı bir işkadını ve sıkı bir sivil
toplumcu olan Global Teknik A.Ş. nin Yönetim Kurulu
Başkan Yardımcısı Nuray Karalar’ı konuk ettik. Başında
bulunduğu şirket; havacılık sektörünün yanısıra savunma
sanayii alanında da önemli projeleri hayata geçirmek için
yoğun çabalar içerisinde. Sorularımızı sorup sözü Nuray
Karalar’a bırakalım.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
NURAY KARALAR: Çanakkale’nin Çan ilçesinde doğdum. İlk, orta ve lise
öğrenimimi Çan’da tamamladıktan sonra, Orta Doğu Teknik Üniversitesi,
Mühendislik Fakültesi’ndeki öğrenciliğim esnasında hem çalışıp, hem okuyarak
iş hayatına ilk adımlarımı attım.1992 yılında mezun olduktan sonra,annem ve
abim ile beraber sıfırdan kurmuş olduğumuz Gate Elektronik firmasının her
bölümünde çalıştım, şu anda Elektronik Bakım Onarım ve üretim alanında
Türkiye ve dünyada sayılı firmalar arasında olmasını kendi içimizde yarattığımız
sinerji sayesinde başardık.Gelecek gördüğümüz alanlarda ise konsantre olmayı
her zaman prensip edinmiştim.Bu sebeple aynı üniversiteden mezun
olduğumuz eşim Hakan Karalar ile beraber 2005 yılında Global Teknik A.Ş.’nin
temellerini beraberce attık,ayrıca Epsilon Teknoloji’yi lojistik destek vermesi
amacıyla kurduk.
Havacılık sektöründe ciddi projelere imza attıktan sonra,bakım onarım kökenli
bir mühendislik firması olarak Hava Operatör lisansımızın olmayışını bir eksiklik
olarak görüyorduk. 2009 Ocak ayında Global Teknik iş ortaklarıyla beraber,
Havadan 13 adet Helikopter ile Orman Yangınlarının söndürülmesi işini kazandı
266
ve uzun vadeli bir kontrat imzaladı. Hele dünyaca tanınan helikopter üreticisi
Eurocopter firması ile 2006 yılından itibaren Türkiye pazarında 16 adet sivil
helikopter satışı gerçekleştirdikten sonra, 2009 Aralık ayında Hava Taksi
Lisansına sahip, Sportif Havacılık A.Ş. firmasını satın aldık. Sportif Havacılık,2010
yılında ek olarak çıkan, Orman Yangınlarının 8 adet helikopter ile söndürülmesi
projesini kazandı. Firmanın teknik ve idari altyapısını ciddi şekilde geliştirerek,
demirbaşımızda bulunan helikopterimiz ile Hava Taksi Operatörü olarak
çalışmaya başladık. Teknik altyapısı sağlam, disiplinli ve başarılı ekiplerimiz var.
Havacılık sektörünün yanısıra Savunma Sanayi alanında, Türkiye’nin NATO
projelerinde endüstriyel geri dönüşümünü arttırmayı hedefleyen SASAD,
NATO/NC3A Çalışma Grubunun başkanlığını ise 2006 yılından beri
yürütmekteyim.
TÜSİAV,KALDER,ANGİAD,ANGİKAD ve KAGİDER(Türkiye Kadın Girişimciler
Derneği) derneklerinin üyesiyim.Sivil Toplum kuruluşlarının her zaman gücüne
inanıyorum.Buralarda değişik sektörlerden faaliyet gösteren kişilerle kurulan
dostlukların iş hayatına da olumlu katkısı olduğu inancındayım.
Firmalarımızın kuvvetli ekipleri ile yakaladığı başarıları ise ödüllerle
taçlandırarak,çalışanlarımıza armağan ettik. 2004 Yılı Dünya Genç Girişimci “İş
Planlaması” Ödülü, TÜSİAV “Başarı Ödülü”, Dünya Gazetesi “2003 Başarılı
Kadın Girişimci” Ödülü, ANGİAD “Başarı Ödülü”, ODTÜ-TEKNOKENT “Başarı
Ödülü” , ANİKAD “Yılın Girişimcisi” ödülü, TÜSİAV “Yılın Girişimcisi Ödülü” ‘nün
hepimizin gönlünde ayrı yerleri vardır. 7 Aralık 2007’de de, İngiltere’nin Ankara
Büyükelçisi tarafından “Kadın Girişimcileri ve İstihdamı İşbirliği Forumu”
tarafından yürütülen proje kapsamında Türk kadınlarının girişimcilik
kabiliyetlerini ve istihdamını arttıracak çalışmalarda bulundumuz için tarafıma
“Kadın Elçi ” plaketi takdim edildi.
Eşim ile beraber özel sektörde faaliyet göstermenin avantajlarını ve
dezavantajlarını beraberce yaşıyoruz. Tabi ki 12 yaşında bir kızımız ve 9
yaşındaki oğlumuz bizlerin en büyük destekçisi. Girişimcilik hepimizin ruhunda
var.
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Genel Müdürü olduğunuz Global Teknik
ve Sportif Havacılık Şirketler Grubu hangi projeleri gerçekleştirdi? Gelecek yıl
hangi projeleri hayata geçireceksiniz?
Global Teknik Havacılık, Savunma Sanayi ve Anayurt Güvenliği alanlarında
yurtiçine ve yurtdışına yüksek teknoloji ağırlıklı üretim yaparak, kısa zamanda
havacılık sektöründe imzaladığı uzun vadeli kontratlardan kazandıkları ile ileri
teknoloji kompozit parça üretimi hususlarında yatırım yapmaya başladı. Sincan
Organize Sanayi Bölgesindeki tesis güvenlik belgesine sahip fabrikamızda başta
267
insansız araçlar olmak üzere, X-Ray Araç ve bagaj tarama güvenlik sistemlerinin
üretim ve satış sonrası teknik destek faaliyetlerini gerçekleştiriyoruz. Sınır
kapılarında hâlihazırda çalışan 7 büyük sistemimiz var. Kompozit üretim
alanında yaptığımız yeni yatırımla da Eurocopter gibi uluslararası havaaracı
üreticilerine lisans altında kompozit parçalar üretmeyi hedefliyoruz. Sportif
Havacılık ise Eurocopter firması ile yapmış olduğu servis anlaşması çerçevesinde
Devlet Hava Meydanları ‘na teslim edilen 2 adet EC145 helikopterinin garanti
esnasında teknik ve lojistik hizmetlerini gerçekleştirecek. Bu kapsamda
personelimiz Almanya’da eğitimlerini tamamlayarak gerekli sertifikalarını
üreticiden aldılar. Ayrıca Hava Operatörü olarak da hazırlandığımız ciddi
projelere kısa zamanda imza atacağımıza inanıyorum.
İş hayatında kadın olmak nasıl bir şey? Avantajları ve dezavantajları neler?
Kadın girişimci olarak hangi sıkıntılarla karşılaşıyorsunuz?
Kadın ailede her zaman aileyi toplayan rol oynamıştır. İş hayatında da kadın,
empati kurabilme yeteneği sayesinde ekibi daha verimli çalıştırabilme
kabiliyetine doğal olarak sahip. Kadın girişimcilere devlet tarafından pozitif
ayrımcılık yapılması en büyük isteğimiz.
Girişimlerinizi ağırlıklı olarak teknoloji alanında yaptığınızı görüyorum. Sizce
neden invasyon alanındaki girişimciler çabuk büyüyor? Siz bu konularda neler
yaptınız?
Bizler, Einstein’ın “Bilginin bittiği yerde hayal gücü başlamasaydı, bilimsel
gelişme olmazdı”sözü ile yetiştik. Girişimlerimizi ağırlıklı olarak teknoloji
alanında yaptık. İlk Firma kurulduğunda 3 kişiydik. Sermayemiz yoktu ama
hepimizin bilgisi, becerisi, başarma inancı ve en önemlisi büyük hayalleri vardı.
Bu hayallerimizi de birbirimiz ile paylaşır, çalışanlarımıza da aktarırdık. Birgün
ODTÜ Teknokent’de Sayın Murat Karayalçın iktidarda iken heyet olarak ziyarete
geldiler, ne projeler üzerinde çalıştığımızı firmamızı anlatan iş arkadaşıma ben
bile hayran kaldım, o kadar inanarak hedeflerimizi anlatıyordu ki kendi kendime
“evet doğru yoldayız dedim”. Teknoloji ve fikirlere hükmeden bir avuç toprağa
ve insana sahip ülkelerin dünyaya nasıl kafa tuttuklarını yakın zamanlarda
hepimiz gözlemledik, gözlemliyoruz. Bizler fikre ve teknolojiye hükmedenlerin
yükseliş trendlerini gördüğümüzden kendimiz açısından işe yarayan ve “İnsansız
araçlar, güvenlik, havacılık gibi “dünyanın kullanımına açık, ihtiyaç duyulan,
teknoloji ağırlıklı konulara yatırım yaptık.
KOSGEB veTÜBİTAK’ın projelere verdiği maddi destek kaynaklarını iyi kullandık,
personel eğitimlerine önem verdik, büyük teknolojileri her fırsatta nasıl
başarmışlar diye öğrenmek için AİRBUS,EUROCOPTER,LM gibi firmaları
yurtdışında yerinde görmeye gittik. Çalışanlarımızı tabandan tavana yükselecek
268
şekilde görevlendirip, yetiştirdik. Başarıyı elde etmeye hazır olduğumuz için de
başarılı olma yolunda ilerliyoruz.
İNOVASYON ve Teknoloji, İşletmenin ve refahın yolunu açıyor, girişimciler için
bir kuluçka makinası işlevi görüyorBugün dünyanın her yerinde girişimciler
oldukça küçük bir sermaye ile değer yaratabiliyorlar. Teknolojikimkanlar, bilim
yuvası olan üniversitelerin artması, kuluçka merkezi olarak nitelendirilen
Teknoloji geliştirme merkezlerinin ve Teknokentlerin sayılarının tüm dünyada
artması ile günümüzde artık dünya standartlarında yüzlerce girişimcinin,
büyüme fırsatı için aportta beklediğini görüyoruz.
Daha çok savunma sanayi projelerini takip ediyorsunuz. Ankara'da savunma
sanayinin geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Ankara, Savunma Sanayii’nin kalbi konumunda bence. Uluslararası Savunma
Projelerinde, Türkiye’deki ilgili makamlar tarafından, yerli katkı oranları arttıkça,
kaliteli ve ekonomik üretim yapabilen altyüklenici bulmak çok önem kazandı.
Projelerin ana yüklenici firmaları, ilgili alım makamlarına, taahüt ettikleri, proje
yerli katkı oranlarını karşılayabilmek için artık Organize Sanayi Bölgeleri ve
Ostim’den çıkmıyor. En son Ekim 2010’da ASO tarafından ilk defa
gerçekleştirilen, uluslararası fuar ve sergi ile Türkiye’deki üreticiler, son kullanıcı
olan askeri makamların ihtiyaç duydukları malzemeleri görme fırsatı yakaladılar.
Aynı şekilde son kullanıcılar da Türkiye’deki ve ağırlıklı Ankara’daki firmaların
üretim kabiliyetlerini görme fırsatı yakaladılar. Bu tür fuar ve sergilerin olması,
Türkiye’de Savunma Sanayiine üretim yapan firmalar açısından çok faydalı
oluyor. Ben, Ankara’da Savunma sanayiinde özellikle altyükleniciler için çok
fazla iş potansiyeli olduğuna ve olacağına inanıyorum.
Girişimci olmak isteyenlere önerileriniz neler?
İş hayatında şans, insanlara belli yere kadar faydalı oluyor. Aslında ben bir
insanın kafası, altyapısı ile şansı getirdiğine inanıyorum. Çünkü önünüze çıkan
fırsatları değerlendirecek altyapınız, bilginiz ve kişisel gelişiminiz yok ise o
fırsatları da değerlendirme şansını kaçırabiliyorsunuz.
Girişimci olarak kendi işinizin patron olacaksanız, lütfen hayalleriniz ulaşılabilir
olsun, hedefe ulaşmak için başarısızlık hakkınızı kullanın çünkü insan iş
hayatında her zaman başarılı olmayabilir. Atalarımız çok güzel söylemiş,”Bir
musubet, bin nasihatten iyidir. Girişimci olacaksınız endişeniz maddi
kaynaklarınızın azlığı olmasın, korkunuzperformans, kalite ve işleyen kafa yani
kaliteli insangücünü bulabilmek olsun.
Tek ve asıl patronun siz değil, yanlızca müşteri olduğunu aklınızdan çıkarmayın.
Herkesingöremediği, ihtiyaç duyulan alanları tespit edip, katma değeri olan
işleri seçin.
269
Ankara’nın Patronları köşemizinkonuğu Ankara Sanayi Odası Başkanı
Nurettin Özdebir. Nurettin Başkan son derece çalışkan, mütevazı ve
büyüdükçe küçülen kişiliği ile iş dünyasında hemen sevildi ve
benimsendi. Ankara’daki tüm sivil toplum kuruluşları ile iş birliği ve güç
birliği yaptı. ASO’nun bütün imkânlarını Ankara ve Ankaralı için seferber
etti. Ankaralı patronların patronu olan, kaynak makinaları üreten, NURİŞ
firmasının da sahibi olan, dostum, arkadaşım ve kardeşim Nurettin
Özdebir’e yönelttiğim sorular ve işte cevapları :
VELİ SARITOPRAK: Bize biraz yaptığınız işten ve firmanız Nuriş’den
bahsedebilir misiniz?
NURETTİN ÖZDEBİR: NURİŞ 1953 yılında Babam Ekrem Özdebir tarafından
kuruldu. 1963 yılında kurulan Ankara Sanayi Odası’nın da 1964 yılından beri
üyesiyiz. 1953 yılındaki Türkiye’nin şartları ile bugünkü Türkiye’nin şartları
birbirinden çok farklı; sermaye birikimi yok, birçok şey Türkiye’de üretilmiyor. O
dönemde bu koşullar, işini bilen insanlar için de bir avantaj oldu; çünkü
rekabet şartları henüz oluşmamış. Babam da o yıllarda ilk önce römork yapmış.
Kaynak makinasında sıkıntı yaşanınca da kaynak makinası üretimine başlamış.
1953 yılından beri de kaynak makinası üretiyoruz. Yeni Sanayide başladığımız
üretim yolculuğumuz bir süre Esenboğa Yolu’nda devam etti. Daha sonra çevre
yolu yapılınca,1996 yılında Sincan’da bulunan ASO I. Organize Sanayi Bölgesi’ne
taşındık. O günden bu yana da faaliyetimizi ASO I. Organize Sanayi Bölgesi’nde
sürdürüyoruz. Üretimimizin yarısından fazlasını 10’dan fazla ülkeye ihraç
ediyoruz. Evde olduğu gibi fabrikada da eşim en büyük yardımcım.
270
1992 yılından bu yana ASO’nun karar organlarında görev aldınız. 2007 yılından
bu yana da başkansınız. Bugün ASO’nun bulunduğu noktayı nasıl
değerlendiriyorsunuz?
Bu vesileyle Ankara Sanayi Odası’nın kuruluşundan bugüne kadar hizmet eden
bütün başkanlarımıza şükranlarımı arz etmek isterim. Hepsinin bu odanın
gelişmesinde çok önemli katkıları var. Fakat bunların içinde en uzun süre
başkanlık yapan Devlet Bakanımız Sayın Zafer Çağlayan’ın yeri çok farklı. Onun
döneminde ASO kurumsal olarak çok ciddi bir gelişme sağladı. Bu gelişme tabii
Ankara sanayisinin gelişmesiyle paralel olarak gerçekleşti. Özellikle son yıllarda
Ankara çok ciddi bir sanayileşme hamlesi yaptı.
Kurum olarak da Ankara
Sanayi Odası sözüne her zaman itibar edilen, bürokrasi tarafından danışılması
gereken bir kurum olarak değerlendirildi. Bu bir bayrak yarışı. Ben de
başkanlığım dönemimde, Ankara Sanayi Odası, dolayısıyla Ankara sanayinin
gelişimi için, elimden gelen çabayı göstermeye çalıştım. Yarım kalan projeleri
hayata geçirip, yenilerini Ankara’ya ve dolayısıyla Türkiye’ye kazandırmak için
Yönetim Kurulu üyesi arkadaşlarımla gece gündüz çalışmaya devam ediyoruz.
“Başkentin sanayinden, sanayinin başkentine” sloganını kullanıyorsunuz, bu
hedef ne kadar gerçekçi?
Ankara artık bir sanayi kenti.ASO’ya üye 4500 sanayici var ve 400 bin kişiye
istihdam sağlıyor. Ankara’nın ihracatı 5 milyar doları aştı. ASO bazı kriterlere
göre 2. bazı kriterlere göre Türkiye’nin 3. büyük Sanayi odası. Ankara’da
faaliyette olan ve yapımı süren 10 organize sanayi bölgesi var. Ayrıca ASO 1.
OSB’de yeni gelişme sahasının inşaatını bitirmek üzereyiz. Toplam
büyüklüğümüz 10 milyon metrekareyi buldu. Temelli’de toplam 30 milyon
metrekare alanda bizim Ankara Sanayi Havzası diye nitelendirdiğimiz, 5
organize sanayi bölgesi ve TOBB ETÜ ile birlikte kurduğumuz ASO Teknopark
yapılıyor. Bu bölgede yeralacak sadece ASO 2. OSB’nin altyapı yatırımlarına
sanayici kendi özkaynaklarıyla 100 milyon dolar para harcadı. Şu anda 20’ye
yakın fabrikamız üretime başladı. Krizin etkilerinin ortadan kalkmasıyla
önümüzdeki yıldan başlayarak yaklaşık 300 firmamızın yine kendi
özkaynaklarıyla 3 milyar dolardan fazla yatırım yapması bekleniyor. Üyelerimiz
tarafından kurulan ve altyapısı tamamlanan ve çok sayıda fabrikanın üretime
geçtiği Başkent OSB ile altyapı yatırımlarını tamamlamak üzere olan olan
Anadolu OSB ve yeni kurulan Döküm İhtisas OSB ile birlikte burada 100 bin
kişiden fazla bir istihdam olacak. Gelmek istediğim nokta, zaten tartışmasız bir
sanayi kenti olan Ankara, bu yatırımlarımızın tamamlanmasıyla hiç tartışmasız
artık sanayinin de Başkenti olacak.
271
Bundan birkaç hafta önce, 2. çeyrek büyüme rakamları açıklandığında siz yıllık
büyüme tahmininizi yüzde 8 olarak açıklamıştınız. Geçen gün IMF de büyüme
tahminini yüzde 7,8’e yükseltti. Hâlâ aynı iyimserliği koruyor musunuz?
Ben 3. çeyrekte de yüksek bir büyüme bekliyorum. Eğer yurtdışından
kaynaklanan ciddi bir olumsuzluk yaşanmazsa yüzde 8 büyümenin rahatlıkla
aşılacağını düşünüyorum. Hızlı büyüme, işsizliği düşürdüğü ve düşük gelirli
kesimlerin gelirini artırdığı sürece iyi bir şey ama, yüksek büyüme hızı cari
işlemler açığını da artırıyor. Cari işlemler açığının finansmanının da daha çok
sıcak paraya dayandığını, açığın finansman kalitesinin bozulduğunu görüyoruz.
Küresl ekonomide yaşanabilecek olumsuz gelişmeler karşısında bu sıcak para
hızla dışarı çıkmaya başlayabilir. Bu nedenle dikkatli olmamız gerektiğini
düşünüyorum.
Cari işlemler açığının artmasında esas rolu dış ticaret açığı, daha doğrusu
ithalattaki hızlı artış oynuyor. TL’deki değerlenme de ithalatı ucuzlatarak ve
ihracatı pahalılaştırarak cari işlemler açığını artırıyor. Son günlerde tl daha da
değer kazandı. Bu konuda neler yapılabilir?
TL’deki değerlenmenin arkasında birden fazla neden yatıyor. Bunların başında
Türk ekonomisinin sergilediği güçlü performans ve yabancı sermayeye verdiği
güven yatıyor. İkinci neden gelişmiş ülkelerde faizler sıfıra yakın iken bizim
faizlerimizin yüksekliği ve paramızın dğerleneceği beklentisi yabancı fonların
ülkemize akmasına neden oluyor. Dünyanın önde gelen merkez bankalarının
likiditeyi artırmasının da TL’nin değerlenmesinde önemli rolü var. Merkez
Bankamız kontrolünde olmayan konularda bir şey yapamaz. Bu nedenle geçen
hafta aldığı tedbirlerin fazla etkili olacağını düşünmüyorum. Ancak, bu kararlar
daha erken alınabilseydi durum bugün biraz daha farklı olabilirdi.
Buna ek olarak, piyasa denetim ve gözetiminin ve gümrüklerdeki denetimin
sıkılaştırılmasıyla iç pazarımızın kalitesiz ve beyan edilenlerin dışında mallar
tarafından işgal edilmesini önleyebiliriz diye düşündüğümü ifade etmeliyim.
272
Ankara’nın Patronları köşesi bu hafta Ankara ekonomisinin kalbi
olan OSTİM’ in patronu Orhan Aydın’ı ağırlıyor. Dünyanın sayılı ve
entegre organize sanayi bölgelerinden biri olan OSTİM’ de 11500
işyeri faaliyette. Yaklaşık 120.000(yüz yirmi bin kişi) kişi bu
işyerlerinde çalışıyor. OSTİM; bu çalışanların aileleri ile birlikte
yaklaşık 500 bin yani yarım milyon insana ekmek veriyor. Başkan
Orhan Aydın; son derece mütevazı, çalışkan ve idealist, kendini
OSTİM’e adamış bir arkadaşımız. Orhan Aydın OSTİM’le ilgili
sorularımıza aşağıdaki cevapları verdi.
VELİ SARITOPRAK: Ostim olarak ‘sosyal sorumluluk’ fikri taşıyan çalışmalarınız
var. Bir Organize Sanayi Bölgesine yasal olarak yüklenmemiş çalışmalara
gönüllü olarak katılıyorsunuz. Yeni fikirler, mesleki eğitim, yoksulluğun
önlenmesi gibi…
ORHAN AYDIN: Bir sanayi bölgesi olarak kalkınmanın yeni işler ve yeni fikirlerle
olacağının farkındayız. Mademki sanayileşme önemlidir ve sanayileşmeden bir
ülkenin kalkınması mümkün değildir, o zaman bunun çıkış noktası araştırma
geliştirme, yeni işler, yeni fikirler ortaya çıkarmaktır. Bu olmadığı takdirde
yerimizde sayıyoruz demektir. Dolayısı ile bu çalışmalara açık olmamız gerekir.
Hem firmalarımız hem de bölgemiz yönünden bu alanlarla ilgiliyiz; ilgili olmaya
zorunlu hissediyoruz. Ortaya çıkacak fikir ve ürünlerle hem Ostim’in kademe
atlamasını, lig atlatmak istiyoruz, hem de hem de Türkiye’ye bir katkımız olsun
istiyoruz. Uluslararası alanda tanık olduğumuz gibi NOKİA bir ülkenin kaderini
273
değiştirebiliyor; bir cep telefonu bir ülkenin geleceğini aydınlatabiliyor. Ülke
olarak bu tür teknolojik yenilikleri yakalamalıyız. Yeni icatları, yeni buluşları
destekliyoruz. Bu alanda çalışanlara destek oluyoruz, teşvik ediyoruz.
Faaliyetlerini bölgemize çekiyoruz.
Mesleki eğitime yönelik ne destekleriniz var?
Mesleki eğitimle ilgili olarak mevcut mesleki eğitim projelerini eleştiren Ankara
Sanayi Odası’nın OSEP adıyla bir projesi vardı. İdeal okul sanayi işbirliği ve
mesleki eğitimin nasıl olması gerektiğine yönelik bir modeldi, biz bu projenin
Ostim tarafını üstlenmiş bulunuyoruz. Ve 70 civarında öğrencimiz var. İlk
mezunlarını verdi. Amacımız mesleki eğitim kavramına sanayicinin bakış açısı ile
örnek proje sunabilmek.
Bir iş adamı ve sanayi bölgesi yöneticisi olarak toplumun canını yakan
yoksulluk sorununa ilişkin de bir bakış açınız var. Yoksulluğun üretim ve
istihdamla aşılacağına yönelik.
Yoksulluk ekonomik bir sorun gibi. Ama arkasında işsizlik gibi, verimsizlik ve
üretimsizlik gibi nedenler var. Yoksulluk bir sonuçtur. İlk akla gelen yoksula
yardım vermek oluyor. Oysa yoksula yapılacak en iyi yardım o kişiye balık
tutmayı öğretmektir. Ona istihdam yaratmak, iş vermektir. Bizim
literatürümüzde yoksul adama yardımın karşılığı ona iş üretmektir. Onuruyla
şerefiyle çalışabileceği, üretebileceği ve emeğinin karşılığını alabileceği bir
çözümü üretmektir. Yoksul olup, çalışabilecek durumda olanları istihdama
eklememiz gerekir. Bunun için bölgenin potansiyelini artırmak, yeni iş alanları
açmak gerekir. Burada yoksul diye tanımladığımız kesimin de kolaycılığa gidip,
‘nasılsa karnımı doyuyorum, çalışıp da ne yapacağım; gıda paketi getiriyorlar,
ekmek veriyorlar, harçlık veriyorlar. Niye çalışayım.’ Bu oluştuğunda yoksulluk
çalışmama, üretmeme kurumu haline geliyor.
Birçok üniversite ile rektör ve öğretim üyesi ile bir araya gelmeyi başardınız.
Ankara’daki üniversiteler artık Ostim’i, KOBİ’yi, üretimi daha yakından
tanıyor. Üniversite sanayi işbirliği hakkında ne düşünüyorsunuz.
Sanayiciler olarak üniversitelerimizi yeni baştan keşfetmemiz lazım.
Üniversitelerimizdeki bilgi birikimini, yenilikleri sanayiye aktarmanın yolunu
yöntemini bulmamız lazım. Türkiye’de bu hızlı çalışan bir mekanizma değil. Bu
karamın iki ayağı var. Biri sanayici ise ikincisi üniversite. İki tarafta yeni yaklaşım
tarzı getirmeli. Birincisi sanayi; üniversitesiz ve bilgisiz sen bu işini
sürdüremezsin. Aklını başına al, üniversitede yapılan araştırma ve geliştirmenin
274
sonuçlarını üretime nasıl aktaracağının yolunu yöntemini bul. Bilginin ve bilim
adamının kıymetini bilmezsen rekabetçi ve sürdürülebilir bir işletme
kuramazsın. Üniversite; sen de ülkenin insan ve parasal kaynaklarını,
birikimlerini başkalarının bilim ve araştırmalarını desteklemek için hoyratça
kullanamazsın. Bütün bilgi ve araştırmalarını benim ülkemin, benim sanayimin,
benim üretim süreçlerimin ihtiyaçlarına göre oluşturmalısın. Senin yaptığın
araştırmaların, bana, vatana millete bir katkısı olmalı. Bunu yolunu bulmamız
lazım. Burada üniversite sanayi arayüzlerine ihtiyaç var. Hiçkimse ben üretirim,
bundan sonrasına karışmam diyemez.
Dünyada girişimci üniversite diye yeni bir kavram var. Üniversiteler ürettikleri
bilimi insanların yararına, refahına dönüştürmekten sorumlu olmalılar. Sosyal
sorumlulukları olmalı. Aynı zamanda bulundukları bölgenin şehrin
kalkınmasından
kendilerini
sorumlu
hissetmeli.
Bilgiyi,
bilimi
üniversitelerimizden beklemeyeceğiz de kimden bekleyeceğiz? Dünyayı bilen
onlar, bilimi ve teknolojiyi takip eden onlar. O zaman bizim kalkınmamızda bir
katkılarının olması lazım. Herkes sorumluluğunu yeniden gözden geçtirmeli ve
bunlar insanların mutluluğu şehirlerin mutluluğu, bölgelerin ve ülkelerin
mutluğuna dönüştürülmeli. Yoksa faydasız ilim haline geliyor. İlimi insanların
faydasına sunmak için her kesim üzerine düşeni yapmalı. Biz de bu inançla
üniversite sanayi işbirliğini önemsiyoruz. Hep birlikte bu ülkenin işsizine iş,
aşsızına aş, eşsinize eş bulmalıyız.
OSTİM’in Ankara ve bölgemizin kalkınmasındaki geleneksel yerinden ve
öneminden söz eder misiniz?
Ankara için hayati önemi olan bir bölgedir. Ankara memur kenti olarak bilinirdi.
Ostim, Ankara’nın sanayileşmesinin öncüsüdür, okuludur. Ankara’daki sanayinin
başlangıç noktası, kuluçka noktası, gelişme ve buluşma noktasıdır. Firma önce
Ostim’e gelmiştir, çıraklık, kalfalık ve ustalık dönemini geçirmiştir, başka
bölgelere taşınmıştır. Veya burada büyümüştür, başka bölgelere taşınmıştır.
Ostim için sanayicilik ruhunun bir kuluçka merkezi, bir laboratuvarı ve bir
girişimcilik enstitüsüdür, diyebiliriz.
275
Köşemize bu hafta Türk Hava Kurumu Genel Başkanı Emekli
Hava Tümgeneral Osman Yıldırım’ı konuk ediyoruz. Kendisi
ile Türk Hava Kurumu ve bu yıl akademik eğitime geçecek
olan THK Üniversitesi’ni konuşacağız.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
OSMAN YILDIRIM: 1952 yılında Ankara'da doğdum. 30 Ağustos 1972'de Hava
Harp Okulundan mezun oldum ve 2009 yılına kadar Hava Kuvvetleri
Komutanlığında değişik görevlerde bulundum. Tümgeneral rütbesiyle emekli
oldum. 2009 yılında düzenlenen THK Genel Kurulunda 441 geçerli oyun 308'ini
alarak, THK Genel Başkanlığına seçildim. Evli ve 2 çocuk babasıyım.
THK hakkında neler söylersiniz?
Ulu Önder Atatürk’ün 1925 yılında “İstikbal Göklerdedir” diyerek temellerini
attığı kurumumuz, 87 yıllık tecrübesi ve kurulduğu günkü gibi halkına hizmetini
sürdürüyor.
276
Ülke havacılığının, uluslararası alanda daha güçlü ve saygın bir konuma gelmesi
için ve gençlerimizin havacılıkla tanıştırılması için çalışmalarımızı ara vermeden
sürdürüyoruz. Bu amaçla sadece 2011 yılında 300 bin gencimize ücretsiz model
uçak, model roket, yamaçparaşüt, yelkenkanat, paraşüt, planör ve radyo
kontrollü model uçak eğitimleri verdik.
Dünyanın her yerinde ücretli olarak verilen havacılık eğitimlerini, Yüce
Halkımızın Türk Hava Kurumu’na verdiği destek sayesinde, gençlerimize
tamamen ücretsiz olarak sunuyoruz.
Daha fazla gencimize ulaşmak için başlattığımız her ile bir havacılık eğitim
merkezi projemiz kapsamında; 2011 yılında Erzincan ve Antalya’da THK
Havacılık Eğitim Merkezlerimizi hizmete açtık. Bunlara ilave olarak Bursa,
Samsun, Şanlıurfa, Gaziantep ve Adana’da açtığımız; paraşüt, planör,
yamaçparaşütü ve R/C model uçak kursları ile binlerce gencimize Türkiye’nin
dört bir tarafında, yerinde eğitim verdik.
Planlamalarımız kapsamında 2012 yılında da Denizli, Karaman, Kayseri, Sinop,
Bursa, Çorlu, Çanakkale ve Samsun’da yeni Havacılık Eğitim Merkezlerini açmak
için başlattığımız çalışmalara süratle devam ediyoruz.
THK’nın tarihçesi, misyonu, vizyonu nedir?
Türk Hava Kurumu Cumhuriyet'in ilanından 16 ay sonra, 16 Şubat 1925'de
Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün emirleriyle "Türk Tayyare Cemiyeti"
adıyla kuruldu. İnkılaplar doğrultusunda 1935’de alınan kongre kararı ile adı
Türk Hava Kurumu oldu. Cemiyetin kuruluş amaçları bizzat Ulu Önder Atatürk
tarafından:
- Türkiye’de havacılık sanayisini kurmak,
- Havacılığın askeri, ekonomik, sosyal ve siyasal önemini anlatmak
- Askeri, sivil, sportif ve turistik havacılığın gelişmesini sağlamak,
- Havacılık faaliyetleri için gerekli araç ve gereçleri hazırlamak,
- Personel yetiştirmek ve uçan bir Türk Gençliği yaratmak olarak
belirlenmiştir.
Ana hedefimiz Türkiye’nin, hem üretim hem de bakım alanında dünya
havacılık merkezi haline getirmektir.
277
Üniversite kurma fikri nasıl doğdu, Gerçekten istikbal göklerde mi?
Büyük Önder M. K. Atatürk’ün direktifleriyle kurulan THK, havacılık alanında
ülkemizin öncü kuruluşu olarak 16 Şubat 1925 tarihinden bu yana durmaksızın
çalışmış; uçak üretiminden pilot eğitimine kadar havacılığın tüm dallarında
faaliyet göstermiştir. Kurum, sahip olduğu maddi ve entelektüel birikimleri daha
etkin bir şekilde ülkemizin hizmetine sunmak, ülkemizi havacılık ve uzay
bilimleri alanında teknoloji üreten bir ülke konumuna getirmek ve bu alanda
daha yüksek hedeflere ulaşmak için cesur bir fikir ortaya atılmış ve 3 Mart 2011
tarihinde THKÜ kurulmuştur.
THK Üniversitesi, fiziksel altyapı bağlamında sadece Türkiye’nin değil dünyanın
en önde gelen havacılık ve uzay bilimleri üniversitesinden biri durumundadır.
Amacımız dünyanın en iyi havacılık ve uzay bilimleri üniversitesi olmaktır. Evet.
Büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün söylediği gibi “İstikbal Göklerdedir”.
THK üniversitesi hakkında bilgi verir misiniz? Kaç öğrenciniz, kaç kampüsünüz
var ve Türkiye havacılık ve uzay sektöründe nerede?
Türk Hava Kurumu Üniversitesi, THK Havacılık Vakfı tarafından kuruldu.
Dolayısıyla THK, 1925 yılından bu yana havacılık alanında elde ettiği
tecrübesiyle,
3 şehirde, 4 kampüsüyle karşılıklı eğitim uçuşları hizmeti veren
Türkiye’nin tek, dünyanın nadir üniversitelerindendir.
Türk Hava Kurumu Üniversitesi, envanterinde bulunan 77 adet son teknoloji
sistemlerle donanmış uçak ile Türkiye’nin havacılık eğitiminde en büyük filosuna
sahip kurumudur. Ayrıca filosunda barındırdığı uçakların çeşitliliği sayesinde
öğrencilerine Tip eğitimleri için kaliteli ve değişik hizmetler sunmaktadır.
Türk havacılık sektöründe nitelikli yetişmiş elemana duyulan ihtiyaç, Ülkemizde
alanında ilk ve tek üniversite olan THK Üniversitesi’nin önemini arttırmaktadır.
278
Ayrıca Üniversitenin özel sektör ile olan bağları, mezunlarının sektörde kolayca
iş bulmalarına olanak sağlamaktadır.
Bünyesinde barındırdığı 2 havaalanı (Etimesgut-Ankara kampüsü ve Selçukİzmir kampüsü), 6 tam kapasite hangar (Uygulama laboratuvarı olarak
kullanılmak üzere) ve ILS cihazlı 2 operatör kulesi (Etimesgut-Ankara ve Selçukİzmir) ile Türkiye’de özellikle havacılık alanında altyapısı en geniş ve sağlam
üniversitedir.
İlk yılında ÖSYM tercihlerinde %100’lük doluluk oranı ile 240 öğrenciye ev
sahipliği yapmaktadır.
Marka haline gelmiş, dünyanın saygın ve önde gelen üniversitelerinden Vaughn
College ile yapılan akademik işbirliği ile iki üniversite arasında öğretim elemanı
ve öğrenci değişim imkânı, araştırma işbirliği ve kurulacak ortak havuz
sayesinde mezunların işe yerleştirilmesi süreçlerinde ortaklık anlaşması
yapılmıştır.
Sizin yerli uçak üretme projeniz hangi aşamada?
Türkiye’nin sahip olduğu büyük havacılık altyapısı var. Ülkemizde birçok hava
aracının çeşitli parçaları hali hazırda üretiliyor. Üretim olarak biz parça
üretmeyecek Türkiye’de üretilen parçaları birleştireceğiz. Kurduğumuz Uçak
Fabrikasında sistem entegrasyonlaboratuvarı kurduk. Parçaları entegre edip,
2013 yılında test uçuşlarına başlayacağız. Planlamalar doğrultusunda seri üretim
tarihi 2014. Şu an her şey, planladığımız şekilde devam ediyor. Tasarımdan,
ihtiyaçların belirlenmesine, tedarik çalışmalarından, anlaşmalara kadar her
konuda planlama yaptık. Süreklide bu plana bağlı çalışıyoruz. Kısaca “Nerede
kalmıştık” diyerek tarihte ürettiğimiz uçakları tekrar üretmeye başlayacağız.
Başlangıçta üreteceğimiz uçaklar 2 ve 4 kişilik olacak. İlk beş yıl içerinde amfibik,
daha sonra ise 20 ve 40 kişilik uçaklar üreteceğiz. Büyük uçaklarımızla
ülkemizde taşımacılığı geliştireceğiz. 2 ve 4 kişilik uçaklarımız hem havacılık
279
eğitiminde kullanılacak hem de PPL Lisansı olan kişiler için özel uçak ve taksi
olarak tahsis edilecek.
Uçak için bir isim düşündünüz mü?
İsim için Türk Hava Kurumu’nun resmi internet sitesi olan www.thk.org.tr’de bir
anket başlattık. Halkımız bu adrese girerek anketi doldurabilir. Anket
sonuçlarına göre en çok tercih edilen isimler arasında seçim olacak ve
üreteceğimiz uçağın adı bu şekilde konulacak. Yani uçağın adını vatandaşlarımız
koyacak.
Havacılık ve uzay sektöründe yetişmiş eleman sıkıntısı var mı? Mezunlarınız
nerelerde istihdam edilecek?
Dediğim gibi havacılık sektöründe nitelikli yetişmiş elemana duyulan ihtiyaç,
Üniversitemiz tarafından karşılanacak. Mezunlarımız önce havacılık sektörü
olmak üzere tüm sektörlerde kolayca iş bulacaklar.
Ayrıca Vaughn College ile yapılan akademik işbirliği ile iki üniversite arasında
öğretim elemanı ve öğrenci değişim imkânı, araştırma işbirliği ve kurulacak
ortak havuz sayesinde mezunların işe yerleştirilmesi sürecinde ortaklık
yapılacaktır.
THK üniversitesi sadece havacılık değil, uçak, uzay, endüstri, mekatronik,
bilgisayar, uydu, elektrik ve elektronik mühendislikleri, sivil hava yolu
işletmeciliği, kabin hizmetleri gibi birçok mühendislik ve işletme bölümünde
eğitim
vermektedir.
Üniversitemizde
lisans
eğitimini
yapamayan,
tamamlayamayan öğrenciler içinde pilotaj yüksek lisansı programı açarak
herkesin pilot olmasını sağlamayı hedeflemekteyiz.
Üniversite özel sektör işbirliği için neler düşünüyorsunuz?
Ülkemiz havacılığının önde gelen kurum ve kuruluşları ile çalışmalarımız hız
kesmeden devam ediyor. Ülkemizin geleceğine damgasını vuracak çok önemli
280
projeleri Türk Hava Yolları, Atlas Jet, TAI, TEI, Alp Havacılık, Ostim Savunma,
Microsoft, Vaughn College, Roketsan, Usbem, Aselsan, Verusa Holding,
Havelsan,
DenizBank,
Türkiye
Bilişim
Derneği,
Kosgeb
ile
birlikte
geliştirmekteyiz.
Gençlere THK Üniversitesi’ni tercih etmeleri için hangi gerekçeleri
gösterirsiniz?
Üniversitemiz dünyanın en iyi “havacılık ve uzay ihtisas üniversitelerinden biri
olma” hedefine ulaşabilmek amacıyla her geçen gün akademik ve idari yapısını
daha sağlam temeller üzerine inşa ediyor. Alanında uzman ve havacılığı yaşam
tarzı haline getirmiş, havacılığa gönül vermiş personeli ile çalışmalarımız tüm
hızıyla devam ediyor.
Bu bağlamda, üniversitemizin ihtiyacı olacak tüm alt ve üst yapı, araç-gereç
gereksinimleri ve eğitim içeriği titizlikle dünya standartlarında hazırlamaktadır.
Dünya’nın bu alanda önde gelen üniversiteleri ile iletişime geçilmekte, karşılıklı
tecrübe ve birikimleri paylaşmaktadır.
Havacılık sektöründe nitelikli yetişmiş elemana duyulan ihtiyaç, Türk Hava
Kurumu Üniversitesi’nin önemini arttırmakta ve özel sektör ile olan ortaklık
bağlarıyla, işsizlik sorununu ortadan kaldırmıştır.
Ayrıca şunu belirtmek isterim ki; Ülkemizin havacılık ve uzay bilimleri alanında
atacağı her adım Türk insanının gururu ve mutluluğu olacaktır.
Bizim
hayallerimiz halkımızın hayalleridir. Bu nedenledir ki biz hayallerimizi
gerçekleştirmek için yola çıktık. Herkes gördü ve şahit oldu ki 2012 yılında
hayaller Türk Hava Kurumuyla gerçek oldu. Şimdi hayallerin ötesinde yolculuğa
çıkıyoruz.
281
Ankara’nın Patronları köşemizin bu haftaki konuğu bir
Ankara markası, Türkiye’nin en büyük vinç fabrikalarının
sahibi, Ankara Sanayi Odası Başkan Vekili Önder
Bülbüloğlu.
VELİ SARITOPRAK: Bülbüloğlu Vinç Sanayi hakkında neler söylersiniz?
ÖNDER BÜLBÜLOĞLU: 1986 yılında Ankara'da faaliyete geçen, 2006'da 20.
kuruluş yılını kutlayan firmamız, dost ve müşterilerinden aldığı güç ve güvenle
bugün vinç sektörünün en önde gelen firmalarından biri olmuştur ve Türk
sanayisinde hakkı olan yeri almıştır.
İmalat ve hizmet sektöründe faaliyet gösteren çeşitli müşterilerin ihtiyaç ve
taleplerine yönelik monoray, gezer köprülü, portal, pergel, ağırtonajlı, ex-proof,
proses vinçleri ve çelik konstrüksiyon yapıların imalatını gerçekleştiriyoruz.
Ürünlerimizin kullanım alanları ve müşterilerimizin amaçları doğrultusunda 1
ton hafif tonajlı yüklerden 120 ağır tonajlı yüklere kadar çeşitlilik
göstermektedir. Ayrıca 120 ton ve üzeri kapasitelerde proses vinçleri olarak
tabir edilen özel amaçlı vinçler de imal edilmekteyiz. Bu imalatlarımızın yanı sıra
282
İtalya ve İspanya gibi Avrupa ülkelerinden kaliteli vinç ekipmanları ithal ederek
sektörlerin tüm kaldırma taşıma makineleri taleplerine cevap verebilmekteyiz.
Kurulduğumuz günden bugüne "ÜSTÜN KALİTE" ve "ÜSTÜN HİZMET"
ilkelerinden ayrılmayan firmamız binlerce müşterimizden almış olduğu takdir ve
güvenin yanı sıra TUV den onaylı"DIN EN ISO 9001:2000"kalite ve "CE"
uygunluk belgesi" DIN EN ISO 3834-2” kaynak kalitesi uygunluk sertifikası,
"OHSAS 18001" mesleki sağlık ve güvenlik yönetim sistem sertifikası , "ISO
14001:2004" Çevre Yönetim Sistem Sertifikası , "GOST-R" Rusya Kalite Belgesi
ve
"ROSTEKHNADZOR (RTN)" kullanım izin belgesi ile bu temel prensibini
tescillemiştir.
Türkiye vinç üreticileri arasındaki yeriniz nedir?
Bülbüloğlu Vinç. San. A.Ş gerek fiziki olarak, gerekse satış kapasitesi olarak
Türkiye’nin en büyük firmasıdır. Bugün 200’e yakın vinç üreten firma varken
bunların sadece 8-10 adeti gerçek manada vinç üretimi yapmakta ve aynı
zamanda bunları ihraç edebilmektedir. Merdiven altı diye tabir edilen, herhangi
bir standart ve kalite yönetimi uygulamayan vinç üreticileri piyasada mevcuttur.
Sahip olduğumuz ilkeler bizi bu sektörde ilk sıraya taşımıştır. Müşteri
memnuniyeti ve bağlılığını en yüksek seviyede tutmak, potansiyel müşterilere
ulaşmak, pazar payını yükseltmek ve sosyal fayda sağlamak amacı ile çeşitli
pazarlama ve satış stratejileri uygulamakta ve geliştirmekteyiz. Satış sonrası
teknik desteğin sektördeki payımızın artışı yönündeki en önemli faktör
olduğunun bilincinde olarak 20 araçtan oluşan bir filo ile kesintisiz ve yerinde
hizmet sunmaktayız. Tecrübeli ve eğitimli bir proje ekibiyle teknik çalışmaya
önem vermekte, gelişime ve yeniliklere açık bir yol izlemekteyiz. Teknolojinin
yeni imkânlarını sürekli olarak üretimine yansıtmakta olan firmamız bilgisayar
destekli tasarım yapmakta ve bir kısım imalatlarında bilgisayar teknolojisinden
yararlanmaktadır. Tasarım konusunda firmamızın herhangi bir firmayla lisans
veya know-how anlaşması olmayıp tüm tasarımlar firmamıza aittir.
İnsan ve yönetim kalitemiz, bilgi birikimimiz, iş yapma motivasyonumuz,
çalışkanlığımız, titizliğimiz üstünlüklerimizden bazılarıdır. Ayrıca tesisimizin
kapasitesi ve ekipman parkımız ile yapabileceğimiz büyüklükteki vinçleri
üretebilecek başka bir tesis ülkemizde yok. Bu da bizi ciddi büyüklükteki işlerde
rakipsiz kılıyor. Ayrıca birçok vinç firmasının göz ardı etmiş olduğu ve yetersiz
kaldığı satış sonrası güçlü teknik servis ağımız üstünlüğümüzü daha da
artırmaktadır.
283
Yurtiçi ve yurtdışı üretiminiz ne kadardır?
2009 yılında toplamda yaklaşık olarak 600 adet vinç üretimi gerçekleştirilmiş
olup, yurtiçi üretimimiz, satışlarımızın %65 ‘i oluşturmaktadır. 2009 yılında
Türkiye’nin bir ok bölgesinde yer alan hidroelektrik santral vinç projelerine imza
attık. Ve toplam satışlarımız ile de rakiplerimizi geride bıraktık.
Bugün sadece Türkiye'nin her noktasında çalışmakta olan makinelerimizle değil,
Suudi Arabistan, Katar, Mısır, Cezayir, Sudan, Afganistan, Birleşik Arap
Emirlikleri, Filistin, Irak, İran, Suriye, Ürdün, Türk Cumhuriyetleri, Rusya,
Romanya, Almanya, Belçika, Fransa, İtalya, Arnavutluk, Tunus, Portekiz,
Romanya, İsrail’e makine ihraç etmenin gururunu yaşamaktayız. 2009 yılında
Renault firması Fas’ta kurmakta olduğu fabrikaların vinçlerinin alımında BVS’ yi
tercih etmiştir. Ayrıca ABD pazarına giren ilk Türk firması olan BVS, halen 33
ülkede hizmet veren makinelerimiz üstün kalite ve hizmet anlayışı prensibinin
bir meyvesi olarak 2010 içerisinde de çalışmaya devam edecektir.
2009 nasıl geçti, 2010 beklentileriniz nelerdir?
Ekonomik krizin etkisini gösterdiği ve sanayi sektörü üretiminin daraldığı 2009
yılında, asgari olarak mevcut durumuzu korumak ve bununla birlikte ekonomik
krizin yarattığı etkileri lehimize çevirerek bu kriz ortamından kazançlı çıkabilmek
başlıca amacımız idi. Bu bağlamda ihracata çok önem vererek yurt dışı pazar
payımızı arttırmak için çok ciddi çalışmalar yaptık. 2009 yılı ihracat
rakamlarımızın, 2008 ‘in aynı dönemine göre %120 artmış olması doğru yolda
olduğumuzun kanıtı olmuştur.
Diğer taraftan üretim kapasitemizi ve kalitemizi arttırmak için yaptığımız
çalışmaların meyvelerini de 2010 yılında almayı hedefliyoruz
2009 yılını hedeflerinin çok üzerinde bir ciro ile kapatan firmamız için, ekonomik
krizin etkisini gösterdiği 2010 yılında, asgari olarak mevcut durumun korunması
ve bununla birlikte ekonomik krizin yarattığı etkileri lehimize çevirerek bu kriz
ortamında daha iyi işler alabilmek başlıca amacımızdır.
Bugüne kadar olduğu gibi, bundan sonra da “DÜNYANIN HER YERİNDE,
DÜNYANIN YÜKÜNÜ KALDIRMAYA DEVAM EDECEĞİZ”.
Global ekonomik kriz sektörü ve sizi ne kadar etkiledi? Krizi aşmak için hangi
tedbirleri aldınız?
Dünya çapında etkili olana krizden çıkışta devlet müdahalesinin muhakkak ki
olması gerekmektedir. Özellikle istihdam ve yatırımların özendirilmesi, ihracatın
gerekliliği üzerinde durulması, firmaların finansman sıkıntılarının giderilmesi
284
sağlanmalıdır. Bu amaçla hükümetin 2009 yılında açıklamış olduğu ekonomik
önlemler ile piyasalarda var olan dalgalanmaların azalacağı, yeni yatırımlar
konusunda sağlanan teşviklerle de yatırımların artacağı ve istihdamda meydana
gelen daralma hızının 2010 yılı başından itibaren yavaşlayacağını ümit
etmekteyiz.
Hükümetin açıkladığı kriz paketinde yer alan teşvikler ile iç piyasanın
canlanması ve nakit akışın hızlanması yönünden olumlu beklentilerimiz var.
Krizin etkisini gösterdiği bu dönemde BVS olarak gerek yurt içi gerekse yurt
dışında çok önemli projelere imza attık. Özellikle 2009 yılını beklentilerin çok
üzerinde satış rakamları ile kapattık.
BVS sadece Türkiye’de değil, dünyanın 30’u aşkın ülkesine vinç satmanın haklı
gurunu yaşamaktadır
BVS Vinç sanayi almış olduğu uygunluk belgeleri ile de kalitesini bir kez daha
kanıtlamıştır.
285
Bu hafta köşemize Cyberpark (Bilkent Teknopark) da
doğup Cyberparkta büyüyen genç bir girişimciyi konuk
ediyoruz. Mobil takip sistemleri alanında Türkiye’de bir
marka olan ARVENTO firmasının ortaklarından, genel
müdür Özer Hıncal sorularımızı yanıtladı.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
ÖZER HINCAL: 1973 Samsun doğumluyum ama Ankara'da büyüdüm ve
okudum. İşletme bölümü mezunu olmama rağmen üniversite yıllarından beri
merakım hep teknolojiye oldu. Zaten mezun olduktan sonra da diğer birçok
arkadaşım gibi bankacı olmadım. Tercihimi Türkiye'nin çok değerli bir yazılım
firması olan Logo Yazılım’dan yana kullandım. Yazılım dünyası ile ilk orada
tanıştım ve çok şey öğrendim. Askerlik sonrası ise yine Türkiye'nin en başarılı
teknoloji şirketlerinden biri olan ve belki de Türkiye'yi cep telefonu ile ilk
tanıştıran Başarı Elektronik’in Başarı Telekom grubunda görev yaptım. 2002
yılında Armakom Bilişim Teknolojileri’ni, 2005 yılında ise Arvento Mobil
Sistemleri kurdum. Halen Armakom’un %90 hissedarı ve genel müdürü, aynı
zamanda Arvento’nun %50 hissedarı ve genel müdürü olarak çalışma hayatına
devam ediyorum.
286
Arvento Mobil Sistemler A.Ş. hakkında neler söylersiniz?
2005 yılında Ankara Cyberpark'ta kurulan ve mobil takip sistemleri alanında
faaliyet gösteren bir teknoloji şirketiyiz. Araç takip ve filo yönetim sistemleri,
kişi ve nesne takip sistemleri ve tekne takip sistemleri geliştirip üretiyoruz.
Türkiye’de ve dünyada, mobil takip sistemleri alanında yazılım ve cihaz üreten
ve bunu müşterilerine paket halinde sunabilen sayılı şirket arasında yer
alıyoruz. Bugün, 12.000’in üzerinde müşteri ve 170.000’in üzerinde araç
referansı ile araç takip sistemleri alanında Türkiye’de pazar lideri konumundayız
ve Türkiye’nin yanı sıra Avrupa, Ortadoğu, CIS ülkeleri ve Kuzey Afrika’yı
kapsayan bölgede 22 ülkede daha faaliyet gösteriyoruz.
Araç takip sistemlerini kimler kullanır ve ne faydalar sağlar?
Araç takip sistemleri 1-2 adet aracı olan çok küçük işletmelerden, binlerce aracı
olan büyük kurumlara kadar farklı yapı ve özellikteki birçok kuruluş tarafından
tercih ediliyor. Şirketlerin araç takip sistemi almalarındaki ortak neden;
sistemlerimizin yakıttan, zamandan ve iş gücünden kazandırması ve tek bir
merkezden operasyon yönetimi sağlamasıdır. Şirketler, araç takip sistemleri
sayesinde hiçbir detayı düşünmek zorunda kalmadan kendilerine verilen bir
şifre ile internetten sahadaki bütün araçlarını eş zamanlı olarak yönetebiliyorlar.
Böylece eskiden cep telefonu ya da telsiz ile yönetilmeye çalışılan filolar artık bir
bilgisayar ya da akıllı telefon ekranından kolayca takip ve kontrol edilebiliyor.
Sistem sayesinde araçların iş dışı kullanımının önüne geçiliyor, rölantide
gereksiz yere çalışmaları, ani hızlanma, yavaşlama, yüksek devirde araç
kullanımı ve aşırı hız yapmaları kontrol ediliyor. Böylece kötü araç kullanımı
engellenerek, kısa bir süre içerisinde ciddi oranlarda yakıt tasarrufu sağlanıyor.
Ekonomik ve Güvenli Sürüş değerlendirmeleri ile sürücülerin araç kullanım
performansı takip ediliyor. On binlerce araç düşünüldüğünde milyonlarca liraya
karşılık gelen tasarruf sağlanıyor. Ayrıca araç ve trafik güvenliğine doğrudan
katkıda bulunuluyor.
Sözünü etmiş olduğumuz bu özellikler araç takip sisteminin standart özellikleri
arasında yer alıyor. Bu özelliklerin yanı sıra sektörlere özel olarak geliştirdiğimiz
uygulamalar sayesinde, şirketlerin ve kurumların araç takip sistemlerinden
maksimum faydayı sağlamaları mümkün oluyor. Örneğin dondurma taşıyan bir
aracın içindeki sıcaklık durumu veya uluslararası nakliye yapan bir TIR'ın
deposundaki yakıt seviyesi anlık olarak izlenebilirken, para dağıtımı yapan bir
287
banka aracı rotası dışına çıktığında ya da istenmeyen bir yerde kapısı açıldığında
alarm mesajları alınabiliyor.
Cyberpark’ta faaliyet göstermek Arvento’ya ne tür faydalar sağladı?
Bilkent Cyberpark'ta bulunmak bizim gibi firmalara farklı açılardan birçok fayda
sağlıyor. Özellikle üniversite ile işbirliği yapmak isteyen firmalar için büyük
kolaylık. Birçok bilişim firmasının aynı ortamda bulunması da ayrı bir sinerji ve
atmosfer yaratıyor. Cyberpark yönetimi bölgede yer alan firmalar için birçok
eğitim ve seminer düzenliyor. Birçoğundan ücretsiz yararlanabiliyorsunuz. Tabii
ki bu bölgede bulunduğumuz için faydalanabildiğimiz Teknokent yasasının vergi
muhafiyetleri ve benzeri diğer avantajlarını da unutmamak lazım. Biz Arvento
olarak 2005 yılında 20 metrekare bir ofis ile başladık ve sürekli büyüdük. Bugün
yurt içi ve yurt dışında bayi ve servis ağını da dikkate aldığımızdayaklaşık 500
kişiye istihdam sağlıyoruz. AR-GE ekibimiz ise halen Cyberpark'ta. Bu büyüme
sürecinde bize yeterli ofis ortamı sağlama konusunda hep destek oldular.
Türk işadamı ve sanayicilerini uluslararası piyasalarda nasıl buluyorsunuz?
Vizyonlarını ve misyonlarını değerlendirebilir misiniz?
Türk firmaları özellikle inşaat ve parekende sektörlerinde yurt dışında varlar ve
güçlüler. Ancak alanında dünyaca tanınan Türk markalarını sayalım dediğimizde
maalesef orada biraz durmamız gerekiyor, çünkü sayabileceğimiz marka sayısı
bir elin parmaklarını geçmiyor. Bunun önemli nedenlerinin biri Türk firmalarının
daha çok üretim odaklı olmaları, markalaşmayı sağlayacak diğer unsurlara
gerekli yatırımı yapmamaları ve büyük düşünmemeleri. Tabii ki markalaşmak
kolay değil; üretimden, pazarlama iletişimine uzanan ve çok sayıda sacayağı
bulunan bir süreç yönetiminden söz ediyoruz. Bu ayaklardan birini düzgün
yönetemediğinizde, diğer ayaklara yapmış olduğunuz yatırımlarda kendini
göstermiyor ve süreç hedefine ulaşamıyor. Fakat son 10 yılda Türk firmaları bu
yolda önemli aşamalar kaydetti, çok sayıda Türk firmasının vizyonunun
geliştiğini, markaya ve pazarlamaya önemli yatırımların yapıldığını görüyoruz.
Yurt dışına çıktığımızda Türk firmaları ve markaları ile karşılaşmak bizlere gurur
veriyor.
Bizim sektörümüz açısından konuya baktığımızda ise 7-8 yıl önce teknoloji ve
Türk kelimelerini hiç kimse yan yana getiremiyordu ama artık bu durum
değişmeye başladı. Bizim gibi girişimciler özel uzmanlık alanları bularak yazılım
ve donanım geliştirmeye başladılar. Bu gelişmeler olurken üniversite işbirliği ile
288
açılan teknoloji geliştirme bölgeleri ile de devlet teknoloji şirketlerini
desteklemeye başladı. Bu ve benzeri gelişmeler teknolojiyi ülkemizde de cazip
hale getirdi.
Biz 2005’te Arvento’yu kurarken en önemli hedefimiz mobil teknolojiler
alanında uzmanlaşmak ve bu alanda Türkiye ile birlikte yurt dışında da var
olmaktı. Şirket ismimiz olan "Arvento" bile bu amaçla konulmuş bilinçli bir isim.
Herhangi bir anlamı yok ya da herhangi bir şeyin kısaltması değil. Ancak birçok
dilde kolayca anlaşılıyor, telaffuz ediliyor ve yazıldığı gibi okunuyor. Bugün
Türkiye’de pazar lideri konumundayız ve aynı zamanda 22 ülkede daha faaliyet
gösteriyoruz. Bu süreçte vizyonumuz en başından beri global bir şirket olma
yönündeydi. Attığımız bütün adımları AR-GE’ den, pazarlamaya bu yönde attık.
Önce ziyaretçi, büyüdükçe katılımcı olarak yurt dışında düzenlenen bütün
fuarlara ve etkinliklere katıldık, dünyada neler olup bittiğini yakından takip ettik,
girmek istediğimiz ülkelere gittik, pazarı yakından inceledik, kimler ile iş ortaklığı
yapabileceğimizi inceledik. Teknolojimizi yalnızca ülkemizdeki talebe göre değil,
dünyadaki eğilimleri de izleyerek geliştirdik ve geliştiriyoruz, hedefimiz mobil
takip sistemleri alanında dünyada bilinen ilk 3 marka arasına girmek. Bu hedefe
ulaşmak için ciromuzun büyük bir kısmını her yıl AR-GE, üretim ve pazarlama
çalışmalarımıza yatırım yapmak için ayırıyoruz. Hedefimiz bir Türk teknoloji
markası olarak ülkemizi global anlamda en iyi şekilde temsil etmek.
Yeni dönem projeleriniz ve yatırımlarınız var mı?
Türkiye’nin en büyük araç takip projelerine imzamızı attık ve atmaya devam
ediyoruz. Yurt içi pazarındaki lider konumumuzu koruyarak, yurt dışındaki
büyüme ivmemizi devam ettirmek istiyoruz. Hedefimiz 2013 yılı sonuna kadar
yurt dışı satışlarının ciromuz içerisindeki payını %50’ye çıkarmak. Global olarak
herhangi bir ekonomik dalgalanma yaşanmadığı sürece bu hedeflerimize
ulaşacağımızı öngörüyoruz. Orta ve uzun vadede hedefimiz, mobil takip
sistemleri alanında dünyada bilinen ilk üç marka arasında yer almak. Bu
hedefimizi gerçekleştirmek amacıyla AR-GE, pazarlama ve iletişim alanlarına
yatırım yapmaya devam ediyoruz. Bütün bu çalışmalarımıza sürerken, yurt
içinde ve yurt dışında farklı organizasyonlardan ödüller almaya devam ediyoruz.
Geçen yıl “European Business Awards’te ” kendi kategorimizde Avrupa’nın En
İyi İlk 10 Şirketi arasında yer aldık, bu yıl aynı yarışmanın 2012/2013 ayağında
da Türkiye elemelerini geçen şirketler arasında yer alıyoruz ve şu anda Avrupa
elemeleri için hazırlıklarımız sürüyor. Yurt içinde ise Turkcell’ in En Başarılı
Kurumsal Uygulama Ödülü’nü bu yıl 7. kez kazanarak kırılaması zor bir rekora
289
imza attık. Bu tarz başarılar ve ödüller, motivasyonumuzu arttırarak hem
yatırım yaparken hem de hedeflerimizi gerçekleştirme yolunda bizlere önemli
katkılarda bulunuyor.
AR-GE yapmak isteyen firmalara neler tavsiye edersiniz?
AR-GE yapmak isteyen firmalar, pazarı çok iyi dinlemek ve anlamak
durumundalar. Pazarda ihtiyaç duyulan ürünler geliştirmek ya da pazarda
ihtiyaç olacağını öngördüğünüz ürünleri geliştirip önceden sunabilmek çok
önemli. Doğru insanlar ile doğru projeleri ve ürünleri geliştirip ürettiğinizde,
başarı doğal olarak geliyor. Ama bu süreçte sürekli uyanık olmak, global
anlamda neler olup bittiğini dikkatlice izlemek zorundasınız. Birkaç mühendisin
bir araya gelerek " Şöyle bir şey yapsak süper olur, çok satar" diyerek başladığı
birçok proje hüsranla sonuçlanabiliyor. Çünkü ürün bittiğinde aslında pazarın
birileri tarafından domine edildiği, maliyetlerin rakiplere göre yüksek kaldığı ve
pazarda düşünülen talebin aslen olmadığı görülüyor ve harcanan onca emek,
zaman ve para boşa gidiyor. Önce pazarı iyi analiz edip, müşteri ihtiyaçlarını iyi
saptayıp iyi bir iş planı ile AR-GE faaliyetlerine başlamakta fayda var. Her şeyi
baştan iyi düşünür ve planlarsak başarısız olmak için çok fazla sebep yok. Zaten
iyi bir fikri veya ürünü ve iyi bir iş planı olanın, sermaye bulmakta çok
zorlanacağını düşünmüyorum. Bildiğiniz gibi TÜBİTAK, KOSGEB gibi
kuruluşlarında birçok AR-GE destek programları bulunuyor.
290
Ankara’nın Patronları köşesinin bu haftaki konuğu bir
muhasebe üstadı ve çekirdekten mali müşavir olan
Ramazan Başaran. Kendisi muhasebe ve mali müşavirlik
mesleğinin hem teorisini hem de yıllarca pratiğini yapmış
önemli bir isim.
VELİ SARITOPRAK: Ramazan Başaran kendinizi tanıtır mısınız?
RAMAZAN BAŞARAN: Bursa Osmangazi Kirazlı Köyü. 1957 doğumluyum. Evli ve
iki çocuk babasıyım. İlkokulu Kirazlı Köyü’nde, Ortaokulu ve liseyi Bursa’da
bitirdim. 1975 yılında üniversite imtihanlarına girerek Ankara İktisadi ve İdari
İlimler Akademisi’ne girdim. Mezun olana kadar okulumuz Gazi Üniversitesi
oldu. Üniversitenin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme-Muhasebe
Bölümünden mezun oldum. Öğrencilik yıllarımda bu mesleğin çırağı olarak mali
müşavirin yanında çalıştım. Mezun olduktan sonra şirketlerde 6 yıl muhasebe
müdürlüğü yaptım. Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak yaklaşık 30 yıldır
mesleğimi icra etmeye çalışıyorum.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olmak isteyen gençlere tavsiyeleriniz
nelerdir?
Mesleğimizi seçmek isteyen genç kardeşlerime de nasihatlerim var. Bu meslek
çok çalışmayı seven, emek yoğun, emeğin karşılığını tam alamayan, öncelikle
dikkat ve titizlik isteyen, toplumda hiçbir zaman hak ettiği yeri bulamayan bir
işe talipsiniz. Bu arada bel ve boyun fıtığı olma riskiniz de var. Bütün bunları
göze alabileceksiniz buyurun bizim devam ettiğimiz yolda meslektaş olalım.
Sizlere bu meşakkatli ve bol angaryalı işe davet ediyorum.
291
Mesleğinizin gelişmesi için sizce neler yapılmalıdır?
“3568 sayılı yasamız” Madde 5-a) Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe,
bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilimler dallarında eğitim veren fakülte ve
yüksekokullardan veya denkliği Yükseköğretim Kurumunca tasdik edilmiş
yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olmak
veya diğer öğretim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olmakla beraber bu
fıkrada belirtilen bilim dallarından lisansüstü seviyesinde diploma almış olmak. “
demektedir.
Mesleğimiz daha ileri bir seviye ve bilimsel çerçeveye oturtulmalıdır.
Mesleğimize, üniversitelerin tıpkı mühendislik gibi en az lisans seviyesinde
muhasebe bölümünden mezun olanlar yapmalıdır. Nasıl hukuk mezunları
avukat olabiliyorsa. Muhasebe bölümü dışındakiler alınmamalıdır.
Bir de staj süreleri çok uzundur. Avukatlar bile 6 ay staj yapmaktadırlar.
Üniversitelerin lisans seviyesinde muhasebe bölümünden mezun olanlar
stajyerlik sınavını kazandıktan sonra bir yıl staj yaptıktan sonra sınava tabi
tutulup meslek mensubu yetkisi almalıdırlar.
Temmuz ayında TTK ve 2013 yılında KOBİ-TFRS uygulamaları yürürlüğe girecek
bununla ilgili düşünceleriniz nelerdir?
1 Ocak 2013 tarihinden itibaren ülkemizde yeni uygulamaya geçecek olan
Bağımsız Denetçilik yine, 660 sayılı Kanun Hükmünde kararname ile kurulan
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumundan yetki alması
beklenen SMMM, YMM ve bağımsız denetim şirketleri vardır.
660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname 02.11.2011 tarihinde yürürlüğe
girmesine rağmen bugüne kadar gerekli alt yapı düzenlemelerini yapamamıştır.
KOBİ’lerin denetimi için SMMM ve YMM’lerin yetkilendirileceği ama
yetkilendirme sınavla mı ya da ne şekilde olacağı belirsizdir. Sınav yapılacaksa
SMMM’ler yani meslektaşlarım, bende dâhil sınavlarla boğuşurken bağımsız
denetim şirketleri tekelleşmesi ortaya çıkacaktır.
Faal olarak çalışan meslektaşlarım zaten işletmelerin finansal tablolarını, beyan
ve bildirimlerini yaparken, muhasebe ilke ve normlarını, vergi, ticaret, borçlar
kanunu dahil senelerden beri bu yasalara uygun bir biçimde çalışmaktadırlar. Bu
arada, bizler SMMM olarak TÜRMOB’un verdiği eğitim sürecini içimize
sindirerek 01.07.2012 tarihinde uygulamaya girecek olan TTK’nuna ve 2013 de
girecek olan KOBİ-TFRS uygulamalarına hazırız. Bilgi ve becerimizle altından
kalkacağımıza inanıyoruz. Yetkililer hiç tereddüt etmeden bu sorumluluğu bize
vermelidirler.
292
1 Temmuz’a çok az zaman kaldı. 2013 yılına da 6 ay kaldı. Geçiş süreci için
TÜRMOB’un eğitiminden geçen bütün meslektaşlarımıza Bağımsız denetçi
yetkisi verilmelidir.
Maliye Bakanlığı 01.01.2013’te uygulamaya geçecek olan KOBİ-TFRS için gerekli
yasal düzenlemeler bir an evvel yapılmalıdır. Bu yapılmazsa vergi muhasebesi şu
anda uygulanan-KOBİ-TFRS muhasebesi olmak üzere yeni bir sistem ortaya
çıkacaktır. Bizlerin iş yoğunluğu iki katına çıkacaktır. Bir işletmenin iki
muhasebesi olacaktır. Bence olması gereken batılı ülkelerdeki sistemin
Türkiye’de uygulanması yani Uluslararası muhasebe standartları uygulanmasına
bir an evvel geçilmelidir.
Maliye Bakanlığı’da buna uyum
evvel yapmalıdır. 2013 yılına
standartları ve vergi mevzuatı
Gördüğüm kadarı ile bugüne
yapmamıştır.
sağlayacak gerekli yasal düzenlemeleri bir an
6 ay kalmıştır. Bu süre içinde muhasebe
tek sistem üzerinde bütünlük sağlanmalıdır.
kadar Maliye Bakanlığı bu konuda çalışma
Ülke ekonomisinin gelişmesinde SMMM’lerin azımsanamayacak etkisi olduğunu
kimse göz ardı etmesin. Vergi İdaresi ile mükellef arasındaki köprüyü SMMM’ler
kurmaktadır. Mükellefleri temsilen bütün beyanları bizler vermekteyiz. Kayıt
dışı ile mücadele ve bunun sonucu olarak vergi gelirlerinin artışında
meslektaşlarımıza çok iş düşürmektedir. Yaklaşık 83.927 olan meslektaşım
yıllarca diğer meslek örgütleri gibi toplumda hak ettiği yeri alamamıştır. Geçte
olsa 3568 sayılı yasaya kavuşmuşuz ama yasa çıktıktan sonra SMMM ler lehine
bugüne kadar tek bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Maliye bakanlığı dahil
bütün bürokratik angaryalar bizlerin sırtına yüklenmektedir.
Bağımsız denetçiler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM) veya yeminli
Mali Müşavirlerden (YMM) oluşacaktır. Ülkemizde 75 ilde Serbest Muhasebeci
Mali Müşavirler Odası vardır. Bu odalara mensup, ruhsat almış 83.927 civarında
meslektaşım vardır.
Bunlardan 70.765 civarında Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM), 13.162
civarında Serbest Muhasebeci (SM) dir. Oysa sadece 8 ilde Yeminli Mali
Müşavirler Odası olup, bu odalara mensup, ruhsat almış toplam yaklaşık 3.996
kişi Yeminli Mali Müşavir (YMM)’dir.
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Odaları ve Yeminli Mali Müşavirler
Odaları Birliği’ne (TÜRMOB) kayıtlı ve ruhsat almış toplam 87.923 kişi
bulunmaktadır. Bunlardan 83,927 kişi (%95,5) Serbest Muhasebeci ve Mali
Müşavir Odaları’na, 3.996 kişi (%4,5) Yeminli Mali Müşavir Odalarına kayıtlıdır.
293
Bu kadar büyük oransal üstünlüğüne rağmen, üst birlik olan TÜRMOB’ta
temsilde adalet bulunmamaktadır. Böyle bir garabeti, demokratik geleneklerin
ve teamüllerinin hiçbir yerine koymak mümkün değildir. Görüldüğü gibi, hiçbir
demokratik ülkede kabul edilmeyen ve uygulanmayan, ancak bizim ülkemize
mahsus ve 23 yıldan beri ülkemizde uygulanan bu antidemokratik maddelerdeki
yönetim şekli Yeminli Mali Müşavirlere tanınan büyük bir imtiyazdır. Bunu kabul
etmemiz mümkün değildir. Üzülerek söylüyorum eğitimli ve demokrasi havarisi
kesilen bu elitler bu kadar haksız bir uygulama karşısında susmaktadırlar. Ne
demek bu %4,5 un %95,5’e hakimiyeti, bunun tanımlamak, kabullenmek
mümkün değildir. Bizi temsil eden odalarımızın da bu haksız ve adaletsiz
uygulama karşısında tepkilerini görememekteyiz. Bu daha da canımızı
acıtmaktadır.
Odalarımız maalesef siyasi vesayet yuvaları haline gelmiştir. Mesleğimizin
gelişmesi ve meslektaşlarımızın sıkıntılarını çözmek için projeler üreteceklerine,
TÜRMOB dâhil hiçbir bir girişimde bulunmamaktadırlar. Meslektaşlarımız ve
odalarımızın şahsiyetsiz ve kukla yönetimleri yüzünden 23 yıldır Serbest
Muhasebeci ve Mali Müşavirlik mesleğinin ilerlemesi, iyileştirilmesi olmamış ve
lehimize yok denecek kadar az yasal düzenleme yapılmıştır.
Meslek örgütünüzün ve onun üst birliğinden beklentileriniz nelerdir?
Meslektaşlarımızın sıkıntılarını büyüktür. İş yoğunluğundan, angaryalardan
usanmış durumdadırlar. İki yılda bir güya demokratik usullerle seçim
yapılmaktadır. Bu oyundur, bu oyuna alet olmamaları için meslektaşlarıma
buradan sesleniyorum. Eğer 75 ildeki Serbest Muhasebeci mali Müşavir Odaları
bu adaletsizliğe göz yummaya devam ederlerse sessiz çoğunluk bir mutlaka
arayış içinde olacak çıkış yolu bulacaktır. Şimdi tepkilerini koymayanlar, vesayet
yönetimlerini devam ettirirlerse kendileri çalsın kendileri oynasınlar.
TÜRMOB yönetiminde %95,5’luk kısım (SMMM) “azınlık” durumundadır.
Anayasamızın 2’inci Maddesi “…Adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı,
demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti’dir.” Diyor.
Devletimizin temel amaç ve görevlerinin sıralandığı 5’inci Maddesinde ise,
“….Kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle
bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri
kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları
hazırlamaya çalışmaktır.” denilmektedir.
Son olarak neler söylemek istesiniz?
Egemenliğin tanımlandığı madde 6’da ise Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir.
Türk Milleti, egemenliği Anayasa’nın koyduğu esaslara göre, yetkili organları
294
eliyle kullanır. “Egemenliğin kullanılması, hiçbir surette, hiçbir kişiye, zümreye
veya sınıfa bırakılamaz. Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasa’dan
almayan Devlet yetkisi kullanamaz.” demektedir. Anayasa madde 11’de
“Kanunlar, Anayasaya aykırı olamaz.” diyor.
Özetle;
Maliyenin çalışanları değiliz,
SGK, Maliye’nin vediğer kurumların angaryalarına hayır.
Vesayet altındaki meslek odalarını istemiyoruz.
Sorumluluk var, yetki yok, cezalara hayır.
Sorunlarımıza sözde değil, özde çözüm bekliyoruz.
Siyasi olmayan, onurlu ve şahsiyetli odalar istiyoruz.
Mesleğimizin geleceğine yön verecek başkanlar istiyoruz.
295
Ankara’nın Patronları bu hafta Diyaliz Merkezlerini
gündeme getiriyor ve RFM Diyaliz Merkezleri Yönetim
Kurulu Başkanı genç işadamı, mimar Raşit Mandıroğlu’nu
konuk ediyor.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
RAŞİT MANDIROĞLU: 1967 Ankara Şereflikoçhisar doğumluyum. Ankara
Bahçelievler Alparslan İlkokulu, Bahçelievler ortaokulu ve Deneme Lisesi’nde
okudum. Gazi Üniversitesi Müh.Mimarlık Fk.’de mimarlık eğitimi aldım. Babam
İbrahim Mandıroğlu Ankara’nın saygın işadamlarındandır. Kendisi uzun yıllar
ticaretin farklı sektörlerinde faaliyet göstermiştir. İnşaat malzemeleri satışı,
müteahhitlik, otomobilbayiliği, döviz alış satışı gibi alanlarda faaliyetleri
olmuştur. Ben de 12 yaşından itibaren, özellikle yaz tatillerinde babamın
işyerlerinde çalıştım. Babamdanesnaflığı, ticareti, dürüstlüğü, emeğe saygıyı ve
mücadeleyi öğrendim. Babam hayatımın her döneminde bana yol gösterici
olmuştur. Bu anlamda kendisine her zaman minnettarım. İşte bu altyapım ve
tabi ki mesleğim gereği uzun yıllar inşaat sektöründe faaliyet gösterdim. Alt yapı
ve bina inşaatı yaptım. Şu anda da akaryakıt bayiliği, müteahhitlik ve sağlık
sektöründe aile şirketi olarak faaliyet göstermekteyiz. Son zamanlarda sağlık
sektörüne ağırlık vermiş durumdayız ve büyük ölçüde yatırımlarımızı bu sektöre
yapıyoruz. Şu anda Ankara’da RFM Diyaliz Merkezleri adı altında dünya
standartlarında diyaliz merkezlerimiz bulunmaktadır.
296
Tüm bunların dışında hayatımdaki en önemli şey ailem, eşim ve 3 çocuğum. İş
dışında benim için en büyük keyif onlarla vakit geçirmek. Özellikle 3 yaşındaki
küçük oğlumla beraberken her şeyi unutuyorum.
Siz mimarlık eğitimi almışsınız. Sağlık sektörüne girmek nereden aklınıza
geldi?
Şirketimizin yapılanması kurumsal bir aile şirketidir. Kardeşim Dr.Fahri
Mandıroğlu 1995 yılında diyaliz sektöründe faaliyetlerine başlamıştı.2003
yılından itibaren de aile olarak bu sektörde yatırım yapmaya karar verdik. Bir
mimar ve bir doktor olarak diyaliz merkezlerini nasıl en iyi ve en fonksiyonel
şekilde tasarlayabiliriz ve nasıl işletebiliriz diye düşünerek bugünkü RFM’yi
oluşturduk.
RFM Diyaliz Merkezleri hakkında neler söylersiniz?
Şirketimiz 2003 yılında Subayevleri İrfan Baştuğ Caddesi’nde bağımsız bir binada
Mandıroğlu ailesi ve Eczacıbaşı-Baxter ortaklığı ile RTS Ankara Renal Tedavi
Hizmetleri A.Ş. adı altında kuruldu.2006 yılında şirketin tamamını Mandıroğlu
ailesi olarak devraldık. Bundan sonra şirketimizin ismini RFM Ankara Renal
Tedavi Hizmetleri A.Ş. olarak değiştirdik ve büyüme sürecine girdik.2007 yılında
Batıkent’te hastane yapmak üzere bir arsa aldık. Yine 2007 yılında Yenimahalle
Ragıp Tüzün Caddesi’nde bir bina alıp bunu yıkarak yine dünya standartlarında
mimari ve teknik donanıma sahip, tamamen diyaliz merkezi olarak tasarlanmış
bir bina inşa ettik ve 2008 Ağustos ayında hizmete açtık. Bu arada merkez
binamızın yanındaki binayı alıp yıkarak yine kaliteli ve üstün diyaliz hizmeti
vermek için aynı standartlarda bir bina daha yaptık ve merkez binamızı
büyüttük. Son olarak 2011 yılı Haziran ayında Gülveren-Cebeci bölgesinde RFM
Mamak Diyalizi Hizmete açtık.
Biz bu işte ticari kazancı tabi ki hedefliyoruz fakat bunun dışında, doğru sağlık
hizmeti vererek insanların sağlığına katkıda bulunmak, yaşam kalitelerini
arttırmak ve bu vesileyle hayır dualarını almak yaptığımız işe manevi tatmin de
katan güzel yönler. Bu nedenle bu sektörün bizim için yeri gerçekten farklıdır.
Ankara’da ne kadar diyaliz merkezi var? İşleri nasıl?
Ankara’da 35 civarında merkez var. Yalnız burada şunu özellikle belirtmek
isterim. Bizim merkezlerimiz gibi bağımsız binada diyaliz merkezi olarak
tasarlanan merkez sayısı çok azdır.
Diğer merkezlerin işlerini bilemem fakat bizim %100’e yakın bir doluluk
oranımız var. Sektörün sıkıntılarına rağmen kalitemizden taviz vermeden
hizmetimize devam ediyoruz.
297
Sıkıntılarınız neler? Çözüm yolları için neler önerirsiniz?
Sektördeki en büyük sıkıntı devletin diyaliz hizmeti için belirlediği ücretlerin çok
düşük olması. Öyle ki dünyada bu hizmetler için ödenen en düşük ücretler
düzeyinde. Oysa kalite olarak Japonya’dan sonra dünyadaki en iyi diyaliz
hizmeti veren ülkeyiz. Bu da özel sektörün girişimleri sayesinde olmaktadır.
Başarımız oranında ödüllendirilmiyoruz. Maliyetlerimiz her geçen gün artıyor.
Girdilerimizin tamamına yakını ithal olduğu için dövizdeki artışlar iyice belimizi
büküyor. Bence sektörün en kısa zamanda zam alması gerekmektedir. Çünkü
pek çok kurum zarar etmektedir. Her ne kadar sağlık sektörü olsa da ticari bir
kurum kar etmezse ayakta kalması takdir edersiniz ki mümkün değildir.
Sizi temsil eden sivil toplum kuruluşları var mı? Sektörde ağırlıkları nasıl?
Evet var. Bunlardan DİYAMER’in (Bağımsız Diyaliz Merkezleri Derneği) Denetim
kurulu Başkanlığı’nı yürütüyorum. Kardeşim Dr.Fahri Mandıroğlu da Yönetim
Kurulu Başkan Yardımcısı olarak görev almakta. Derneğimiz yeni sayılır. Diyaliz
Merkezleri’nin sesini kamuya duyurmak, sorunlarına dikkat çekmek ve çözüm
bulmak amacıyla kurulmuştur. Yeni olmasına rağmen oldukça kabul görmüş bir
dernektir. Çalışmalarımızıyoğun bir şeklide sürdürüyoruz.
Sektörle ilgili yeni yatırımlarınız olacak mı? Ankara sağlık sektöründe nerede?
Ankara’nın sağlık sektöründe çok ciddi girişimleri ve yatırımları bulunmaktadır.
Bu hem özel sektör hem de kamu sektörü için geçerlidir. Dolayısıyla biz de
Ankara’nın sağlık sektöründeki bu gelişimine ayak uyduracağız.2007 yılında
Batıkent Ergazi’den arsasını aldığımız ve 2008 yılında projesi onaylanan
hastaneyi hayata geçirmek için faaliyetlerimiz devam etmektedir. Bazı
bürokratik engelleri aştıktan sonra en kısa zamanda Batıkent’te dünya
standartlarında tüm branşların olduğu bir hastane kurmayı hedefliyoruz. Ayrıca
diyaliz alanında da yeni yatırımlarımız devam edecektir.
2012 yılı beklentileriniz neler?
Sektörel anlamda 2012’den beklentilerimiz sektörün zam alması, mevcut
kotaların kaldırılması ve bürokrasinin hafifletilmesi. Ekonomik anlamda ise
dünyada esen kriz rüzgarlarının ülkemizi olabildiğince az etkilemesi.Bunun için
dikkatli,temkinli olmalı,fazla borçlanmadan,öz sermaye ile iş hayatımıza devam
etmeliyiz.
Bunların dışında 2012’nin Türkiye için hayırlı, uğurlu olmasını, birlik beraberlik
içinde, huzurlu, bol kazançlı geçmesini temenni ediyorum.
298
Recai Kesimal, Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Ankara
Toptancılar Derneği (GİMAT) ın başarılı, çalışkan ve idealist
başkanıdır. Bu hafta Ankara’nın Patronları köşemize konuk
oldu. Sorduğumuz her soruyu içtenlikle cevapladı.
VELİ SARITOPRAK: Sizi, Avrupa ve Ortadoğu’nun en büyük toptancılar örgütü
olan GİMAT’ı tanıyabilir miyiz?
RECAİ KESİMAL: Gimat; 210.000 m² alan üzerine kurulmuş olup yaklaşık 1000
adet dükkândan oluşan, başta İç Anadolu Bölgesi olmak üzere Türkiye`nin tüm
bölgelerinin gıda ve ihtiyacını karşılayan, dünyanın çeşitli bölgelerine gıda
ihracatı yapan, yaklaşık 10.000 kişiyi istihdam eden, düzenli vergisini ödeyip
katma değer ve istihdam yaratan Avrupa ve Orta Doğunun en büyük gıda
toptancılar sitesidir. Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Ankara Toptancıları Derneği
1975 yılında gıda toptancılarının sorunlarına çözüm bulmak maksadı ile
kurulmuştur. Bilindiği gibi o zamanlar gıda toptancıları, Ulucanlar, Samanpazarı
ve Atpazarı civarında eski ve gayri sıhhi hanlarda ya da eski Ankara evlerinde
faaliyet gösteriyordu. Sorunlarının birlikte çözüleceğine inanan toptancılar ilk
derneklerini böylece kurdular. Dernek 1975 yılında kurulduktan çok kısa bir
zaman sonra, gayri sıhhi şartlarda çalışan mekânların değiştirilmesi ihtiyacı
doğmuştur. Ankaralı gıda toptancılarını bir araya toplayacak bir sitenin oluşması
içi uygun bir arsa temini arayışına girilmiş ve bugünkü Gimat’ın olduğu saha,
Vedat Dalokay’ın Belediye Başkanlığı döneminde Ankara Belediyesinden satın
alınmıştır.
Üyelerimiz büyük bir güven örneği sergileyerek bir hayale yatırım yaparak şimdi
içerisinde yaşanılan mekânların yapımını sağlayan kooperatif kurulması ile o
zamanlar dağ başı olarak nitelendirilen Gimat orta doğunun en büyük gıda sitesi
olmuştur. Yönetim kurulu üyelerimiz de bu güvene layık olarak şimdiki iş
299
yerlerimizin oluşumu sağlanmıştır. Gimat Derneği bu gün birçok kuruluşun da
doğmasına öncülük yapmıştır.
Gıda ve ihtiyaç maddeleri toptancılarının en büyük sorunları neler? 2010 yılını
nasıl geçirdiniz?
Takdir edersiniz ki Gimat gibi büyük bir camianın olumlu yönlerinin olması ile
beraber zaman zaman bir takım sorunlarının da olduğunu üzülerek
gözlemliyoruz. Bunların başında, biliyorsunuz ki Gimat esnafının olmazsa olmazı
diye nitelendirdiğimiz bakkal ve süper market esnafı bizim ticaret yaptığımız,
doğrudan bağlantı içerisinde olduğumuz vazgeçilmez unsurlarımızdır.
Son yıllarda alışveriş merkezlerinin düzensiz bir şekilde, şehrin muhtelif
yerlerinde rast gele açılmasıyla beraber bakkal esnafını ve ufak ölçekli iş yapan
bir çok esnafın dükkânlarını kapattığını, eğer mevcut hükümetler tarafından
reel sektörün ısrarlı talepleri neticesinde oluşturulan market yasa tasarısının bir
an önce yasalaşmaması halinde, tüm ufak ölçekli esnafın dükkanlarının
kapatacağı, Gimat esnafının pazar payının da bu ufak ölçekli bakkal esnafı
olduğu düşünülürse Gimatın ve toptancılık sektörünün de tamamen yok
olacağını bu yok oluşunda çok ciddi iş kaybı ve istihdam daralması yaratacağını
hatta bir takım sosyal değerlerimizin de yok olacağını söyleye biliriz.
GİMAT bu sorunların çözümü için neler yapıyor?
Gimat yönetim kurulu olarak her fırsatta yazılı ve görsel basın yolu ile bu
sorunlarımızın ısrarla çözülmesi yönünde adım atılması gerektiğini
vurguluyorum. Gimat Yönetim Kurulu Başkanı sıfatımla aynı zamanda Gimat’ı
temsilen Ankara Ticaret Odası meclis üyeliği görevimin olduğunu ve bu
sorunların hatta buna benzer birçok sorunun ve sektörümüzün problemlerine
ilişkin tüm sorunları meclis gündemine taşıyarak, ısrarla Ankara Ticaret Odası
yönetim kurulu başkanı ve üyelerinin sektörümüzün sorunlarını Türkiye
gündemine taşımalarını talep ediyorum.
Alışveriş merkezlerinin sayılarının artması gıda toptancılarının işlerini nasıl
etkiledi? Gimat bu işten zarar gördü mü?
Alışveriş merkezlerinin sayılarının her gün düzensiz bir şekilde artması gıda
toptancısı başta olmak üzere, ufak ölçekli iş yapan birçok sektörü çok ciddi kan
kaybına sürüklediğini söyleyebiliriz. Aslında bu söylemimiz alışveriş
merkezlerine karşı bir tavır değil, bunlara bir düzenleme getirecek, araştırmalar
neticesinde dünya standartlarına göre düzenlenmiş kişi başına düşen alışveriş
metrekare birimi üzerinden baktığımız zaman Avrupa `nın en fazla alışveriş
merkezi enflasyonunun yaşandığı yer olarak Ankara`yı söyleyebiliriz. Aslında bir
ülkenin gelişkinliğinin somut göstergesi olan bu tip alışveriş merkezi
300
mekânlarının oluşması olmazsa olmazıdır. Yalnız bu büyüme hiçbir zaman
kuralsız bir büyüme olarak karşımıza çıkmamalıdır. Avrupa birliği müktesebatına
uygun olarak istenilen ve çıkarılan yasaların mantar gibi kuralsız büyüyen
alışveriş merkezlerini istemediğimizi gelişmiş toplumlarda öngörülen
standartların ülkemizde de uygulanmasını ve ahilik geleneğinden gelen ufak
ölçekli esnaflarımızın ayakta kalmasını sağlayacak yapıya kavuşturulmasını talep
ediyoruz.
Toptan gıda ticareti işine girmek isteyenlere neler önerirsiniz?
Son yıllarda dünyada yaşanan ekonomik krizlerin ülkemize yansıyan
olumsuzlukları dikkate alındığında; özellikle toptancı sektörüne girmek
isteyenlerin daha dikkatli, ölçülü ve rasyonel kararlar almalıdırlar. Özelliklede
tavsiye etmek istediğim borçlanarak toptancılık yapmanın artık daha da zor
olduğunu, kendi öz sermayeleri ile toptancılık yapabilecek çapta olanların
toptancılık mesleğine girmesinin daha uygun olacağını ve özellikle teknik
anlamda ihtisas sahibi toptancılık sektörü ile alakalı ön bilgisi olanların bu işe
girmelerini tavsiye edebilirim.
Yeni bir seçim süreci yaşadınız Gimat’ın geleceğine yönelik ne tür proje ve
çalışmalarınız olacaktır?
Gimat yönetiminde başkan olarak yaklaşık 10.yılım. Geçtiğimiz günlerde
yaptığımız Olağan Genel Kurulda Gimat bana ve yönetim kurulu arkadaşlarıma
bir 3 yıl daha görev tevci etti. Sizinaracılığınızla bir kez daha Gimatlılara
teşekkürlerimi iletmek istiyorum. Gimat yönetimi toptancıların ticari, sosyal ve
yapısal sorunlarını ilgili platformlara iletmekle yükümlüdür. Şimdiye kadar
Gimat doğalgazdan tutun, elektrik kabloların yer altına alınması;
asfaltçalışmalarından tutun fuar çalışmalarının takibine kadar birçok alanda
önemli mesafe kat etmiştir. Ama yeterlimidir tabii ki de değildir. En son
yaptığımız Genel Kurulda esnafımızın ticari anlamda önünü açabilecek bir takım
proje beklentilerinin olduğunu gördük. Önümüzdeki dönem çalışma
yoğunluğumuzun büyük bir bölümünü esnafımızın ticari anlamda nasıl önünü
açabiliriz noktasında şekillendirerek Gimat’ı sahaya indirmek gibi fikir ve
düşüncelere sahibiz. Bu konuyla ilgili ciddi bir yapılanma içerisine
girebileceğimizi söyleyebilirim.
2011 yılından ne bekliyorsunuz? Toptan gıda sektörü bu yıldan ümitli mi?
2011 bilindiği gibi seçim yılıdır. İnşallah ülkemiz için hayırlı neticelerin alınacağı
kavgasız gürültüsüz bir seçim olur. Bu seçim sürecinde yapamayacakları sözleri
veren siyasiler değil verdikleri sözü tutan projeve planlarıile karşımıza gelip ülke
sorunlarımızı ve gazeteniz aracılığı ile bahsettiğim Gimatımızın sorunlarına en
kısa zamanda çözüm bulacak iktidarların oluşmasını bekliyoruz. Toptan gıda
sektörü için 2011 yılının bereketli geçmesini temenni ediyorum.
301
Bu hafta üçüncü nesil genç bir işadamı olan Recep Ayhan’ı
köşemize konuk ettik. 26 yaşındaki genç patron yiyecek ve
içecek sektöründe Ankara ve İstanbul’da bir marka olma
yolunda hızla ilerliyor.
VELİ SARITOPRAK: Kendinizi nasıl tanıtırsınız?
RECEP AYHAN: Ankara doğumluyum, aslen de Çankırılıyım. 26 yaşındayım ve iş
hayatına 2008 yılında New York Pace Üniversitesi İşletme Bölümünü bitirdikten
sonra başladım. Aslında sahip olduğumuz aile şirketinde üniversite öncesi ve
hatta üniversitede okurken de işin içindeydim. Elimden geldiğince hep işe
katkıda bulunmak ve öğrenmek için uğraştım.
Aile şirketleriniz hakkında bilgi verir misiniz? Sizin bu şirketlerdeki görevleriniz
nelerdir?
Ayhan ailesi olarak 1958 yılından beri Fırıncı Orhan ve 1989 yılından beri Yunus
Marketler Zinciri ve Yunus İnşaat olarak aktif iş hayatındayız. Aile şirketimiz olan
Yunus Market bugün 7 ilde 60 mağaza ve 2000’e yakın personeli ile hizmet
veriyor. Bunun yanında Yunus İnşaat Ankara’da tamamladığı birçok inşaat
projesinin yanı sıra en son Çankırı’da 100’ün üzerinde mağazaya sahip Yunus
AVM’yi hizmete sundu. Ayrıca temellerini büyükbabamın attığı Fırıncı Orhan
markası ise yiyecek-içecek sektöründe Ankara ve İstanbul da toplam 4 şube ve 1
üretim tesisinde 300 personel ile hizmet veriyor.
302
Ben bu yapılanma içerisinde aktif olarak Fırıncı Orhan’ın yönetim kurulu başkan
yardımcılığını ve genel müdürlüğünü icra ediyorum ve de Yunus Market
yönetim kurulu üyesiyim.
Genç bir girişimci olarak Türkiye de yatırım ve girişim ortamını nasıl
değerlendiriyorsunuz?
Şu an tüm dünyanın içinde bulunduğu ekonomik sıkıntıya rağmen, Türkiye
yapısı ve konumu dolayısıyla içinde bulunduğu durumu avantaja çeviriyor gibi
görünüyor. Bu da bizim gibi girişimciler için büyük fırsatlar doğuruyor.
Türkiye’nin genç nüfusa sahip olması ve dinamik yapısı bizim gibi gençleri
cesaretlendiriyor. Türkiye’deki değişim iyi gözlemlenirse doğru zamanda doğru
atılımları yapıp başarılı olunacağını düşünüyorum.
Üniversiteyi yeni bitirmiş gençlere neler önerirsiniz?
Bence üniversiteyi bitirmeden önce de gençlerin gelecekte yapmak istedikleri
işlere odaklanmaları ve temellerini atmaları gerekiyor. Ben üniversiteye
giderken ilerde yapacağım işle ilgili dersler almayı ve girişimlerde bulunmayı
tercih ettim. Okuduğum süre boyunca da Amerika’daki market, fırın, ve
restoranları inceledim ve hatta oralarda deneyimlerim de oldu. İşin iç işleyişi,
trendleri ve sektörlerin nereye gittiğini gözlemledim. Bu bilgi birikimlerimi de
acele etmeden emin adımlarla, sabırla hayata geçirdim. Yeni mezun arkadaşlara
da kendilerine hedefler belirleyerek, sabırlı ama aynı zamanda cesur olmalarını
tavsiye ediyorum. Sonuçta denemeden ve yaptığınız işin arkadaşında durmadan
da sonuçlarını göremezsiniz.
Fırıncı Orhan müesseseleri hakkında neler söylemek istersiniz?
Fırıncı Orhan’ın temelleri büyük babam Orhan Ayhan tarafından 1958 yılında
atıldı. Daha sonra babam Adnan Ayhan Fırıncı Orhan’ı markalaştırdı ve şube
sayısını arttırdı. Son olarak yepyeni bir konseptle Türkiye’de bir ilk olan Ankara
Çukurambar’da hem market hem fırın hem de restoranın bir arada bulunduğu
Fırıncı Orhan Gurmeyi açtık. Bununla birlikte hedeflerimiz gereği mevcut üretim
2
yerlerimize ek olarak 2000 m alanda donuk unlu mamuller üretim tesisini
kurmak üzereyiz.
Fırıncı Orhan ile ilgili ileriye yönelik plan ve projeleriniz nelerdir?
Fırıncı Orhan bir Ankara markasıdır. Biz şimdiye kadar sektöre birçok yenilik
getirdik. En son Çukurambar şubemizle de Türkiye standartlarının üzerinde bir
konsept oluşturduk. Hedefimiz Fırıncı Orhan’ın marka değerini daha da
arttırmak ve tüm Türkiye’ye Fırıncı Orhan lezzetlerini yaymak. Amacımız sağlıklı,
303
kaliteli ve aynı zamanda lezzetli ürünleri tüketicimizle buluşturmak ve dünyaya
da bizim onlardan daha iyisini yapabileceğimizi göstermek.
Gıda ve yiyecek-içecek sektörünün geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Son yıllarda dünyada ekonomik göstergelerin değişimiyle birlikte Türkiye’de de
birçok şey değişti. Dinamik yapılanmalar ve konuya hâkim olmanız gerekiyor,
hatta konunuzda bile branşlaşmanız gerekiyor. Henüz sektörde taşlar yerine
oturmadığı için kategorileşme tam tamamlanmadı, ancak sektörün bu hızlı
gelişimi içerisinde hemen branşlaşma ve kategorileşmesini tamamlaması
yadsınamaz bir gerçek. Biz de Fırıncı Orhan olarak bu bağlamda hedeflere
sahibiz ve de Türkiye’nin marka fırını olmak için çalışıyoruz.
304
25 yıl kadar önce Kızılay Metrohan’da tek odalı küçük bir iş
yerinden bugün Maltepe’de bir plaza binasına sahip olan,
başkentin en popüler iş adamlarından Recep Uzelli, Ankara’nın
Patronları köşesinin bu haftaki konuğu oldu. 1990’lı yıllarda
şirketlere, kurum ve kuruluşlara tek başına telefon santrali monte
ederek iş hayatına atılan Recep Uzelli bugün Ankara’nın en büyük
özel bilişim şirketler grubunun sahibidir ve yanında yüzlerce kişi
çalışmaktadır.
VELİ SARITOPRAK: Sizin çok mücadeleli ve zevkli bir yaşam öykünüz var.
Kızılay da bir iş hanının kiralık bir odasından bu gün plazalar sahibi, yanında
yüzlerce kişi çalıştıran genç bir patronsunuz. Yaşam öykünüzü ve Teleses
şirketler grubunu bize nasıl anlatırsınız?
RECEP UZELLİ: Claude Peppeer’in çok beğendiğim ve her zaman hayatıma yön
veren bir sözü var “ Hayat bir bisiklete binmek gibidir. Pedalı çevirmeye devam
ettiğiniz sürece düşmezsiniz”. Ben gerçektende hayatım boyunca o bisikletin
pedalını çevirmeyi hiç bırakmadım. 25 yıllık ticaret hayatımda pek çok sıkıntı ve
kriz geçirmeme rağmen çalışmaktan, inancımdan ve heyecanımdan hiçbir
zaman vazgeçmedim. Önemli olan kişinin nerelere geldiği değil nereden ve nasıl
geldiğidir. Bunu kendime hep ilke edinmişimdir. Yaşamış olduğum bu tecrübeler
ve hedeflerim beni her zaman tetiklemekte, hırsımı ve heyecanımı daha da
körüklemektedir. Sanırım bu yaptığım işleri para kazanmak için değil de geçmişe
oranla daha da başarılı olmam gerektiğini düşündüğüm için oluyor. Çünkü 25
yıllık ticaret hayatımda girmiş olduğum tüm işler ve projelerde her zaman lider
olmayı ve öyle kalmayı hedefledim. Bildiğiniz gibi yaptığınız işlerde lider
olabilirsiniz ama bunun sürekliliğini sağlamak ve en iyi yaptığınız işin daha da
305
iyisini yapmaya çalışmak her zaman zordur. Zaten bunu başarmak beraberinde
lider olarak kalmanızı ve işlerin daha iyiye gitmesini sağlıyor.
1987 yılında ufacık bir odada santral satışları ve teknik servis hizmetleri ile
başlattığımız bu hikaye teknolojini gelişimi ile birlikte araç telefonları, biper lar,
nmt cihazları ve gsm in 1994 yılında Turkcell ile başlaması ile birlikte cep
telefonu satışları ile günümüze kadar ilerledi. Bu gün geldiğimiz noktada
Turkcell in Ankara çorum, Sivas, Kırıkkale ve Amasya illerinde distrübitör olarak
görev yapıyor, ayrıca 25 adet mağazamız ile direkt olarak parekende
sektöründe operatör ve telekomünikasyon hizmetlerini halkımıza vermekten
gurur duyuyoruz. Kendi markamız olan Laxon markası adı altında özellikle dect
telefon, digital fotoğraf çerçeveleri ve pmr el telsizleri konusunda çinde üretim
yapıyor ve bunları Türkiye ve Avrupa da pazarlayarak satışları gerçekleştiriyoruz.
Ankara da yerleşik bir firma olmamıza rağmen Turkcell e Türkiye de en çok gelir
ve katkı sağlıyan iş ortağı olarak ödüle layık görülüyor ve her sene bu
hedeflerimizi daha da yukarıya çekerek bunları realize etmeyi başarıyoruz.
Teleses sektöründe bir Türkiye markası olma yolunda hızla ilerliyor. Başarınızı
neye borçlusunuz?
Her şeyden önce yaptığımız işe önce kendimiz inanıyor ve heyecanımızı hiç
kaybetmiyoruz. Oldukça genç ve başarılı bir çalışan grubumuz var. Aslında
başarının çoğu bu takım ile ilgili çünkü çok genç insanlar çalıştırıyoruz ve bu
kişilerin şirkete bağımlı olması ve benim yaşadığım heyecanı kendilerinin de
hissederek, müşterilerimize aktarabilmesi için çok yatırım yaptık. Bunların en
başında da Teleses Akademinin kurulması ve hizmet amacı geliyor. Şu anda
yaklaşık 400 kişi bünyemizde çalışıyor ve bu kişiler gruplar halinde her gün
profosyonel eğitmenler tarafından yetiştirilerek çok çeşitli eğitimler alıyorlar.
Birlikte çalıştığımız bu arkadaşlarımızın bireysel olarak gelişimleri bizimde
işlerimizde başarılı olmamızı sağlıyor. Kendimi bizzat patron olarak değil onların
mesai arkadaşı olarak görüyor ve devamlı onlarla birlikte omuz omuza
çalışıyorum. Bu da sanırım onları daha iyi anlamama ve eksikleri yerinde tespit
ederek çözümlememe fırsat veriyor.
Yapmış olduğunuz işin detaylarını çok iyi bilerek hâkim olmanız gerekli.
Sektörünüz ne olursa olsun, Global olarak dünyada süregelen değişimleri takip
ederek güncel kalmayı bilmeniz çok önemli. Ayrıca devamlı yapacağınız
yeniliklerle fark yaratmayı bilmelisiniz. Bu sizleri rakiplerinizden ayıracak ve
hedeflerinizi realize etmekte en büyük yardımcınız olacaktır. Örneğin
parekende sektörü benim açımdan çok ilgilendiğim ve sevdiğim bir sektör.
Değişim o kadar hızlı ki ayak uyduramasanız sahanın dışında kalıyorsunuz.
Çünkü hammeddeniz insan ve hizmet. Eskiden ürünü satardık ve bunun her
şeyden önemli olduğu düşünürdük. Ama eski dönemler ile şimdi arasında
değişen en önemli şey müşteri beklentilerinin değişmesi, artık müşteriler
306
geçmişe oranla çok daha bilinçli, ne istediğini bilen ve soru soran insanlar var.
Dolayısı ile beklentileri çok iyi analiz etmek ve ekibinizi bu doğrultuda
geliştirmek zorundasınız. Bu nedenle eskiye oranla geliştirmekte zorunlu
olduğumuz en önemli şey sunduğumuz hizmetin kalitesidir. Bu nedenle Teleses
in tüm mağaza zincirinde müşteri faktörü ve kendisine sunulan hizmet en başta
gelir. Onların mutluluğu ve teknolojik ihtiyaçlarının karşılanması gnel ilkemiz
haline gelmiştir.
Telekomünikasyon adına sektörel rekabetin boyutları ve geleceğini nasıl
görüyorsunuz?
Sektörel rekabetin gittiği boyutu şimdiden görebilmek oldukça zor görünüyor.
Ama şunu söyleyebilirim, önümüzdeki yeni dönemde işler şimdiki gibi
yürümeyecek. Sektör daha konsolide olacak ve oyuncu sayısı azalacak.
Operatörler daha karmaşık bir yapının içinde hizmet verecek. Gelirleri bir
taraftan artarken, gelirlerini daha çok tarafla paylaşmak zorunda kalacak. Cep
telefonu perakendecileri cep telefonundan daha çok, içerik ve eğlence
satacaklar. Bu rekabetin gelişmesi oyuncuların bu yeni sürece ne kadar adapte
olabilecekleri ile doğru orantılı olarak gelişecek. Sürecin tüm taraflar için olumlu
yönde gelişmesi, daha regüle bir sektörü mecbur kılacak. Eğer devlet
düzenleyici rolü ile gerekli cesur adımları atar ve sektörün önündeki engelleri
kaldırırsa, yeni dönemde tüm sektörle beraber çok farklı iş alanları ortaya
çıkacak. Teleses olarak bu sürece olabildiğince hazır olabilmek için, gerek insan
kaynakları anlamında ve gerekse de yeni iş modellerine adaptasyon anlamında
tüm hazırlıklarımız devam ediyor. Bu yeni dönemden en karlı şekilde çıkma
başlıca gayemizdir. Süreci dikkatle takip ediyor ve geleceğin rekabetine
hazırlanıyoruz.
Türkiye, dünya cep pazarının neresinde?
Dünya cep telefonu abone sayısı 3 Milyar 300 Milyon’la dünya nüfusunun
yarısına ulaştı. Amerikan Nüfus İdaresi’ne göre bugün dünyanın nüfusu 6 Milyar
634 milyon seviyesinde. Abone sayısının bu seviyede olması kullanıcı sayısının
bu kadar olduğu anlamına gelmiyor. Gelişmiş ülkelerde artık insanları (tabi ki
bizim ülkemizde de) birden fazla telefonu bulunmakta ve bu da abone sayısının
fazla görünmesine neden olmaktadır. Türkiye de 60 milyona yakın abone ile
dünya cep telefonu pazarında çok önemli bir konuma sahip. Aylık 1 milyonun
üzerinde cep telefonu satışı yapılan Türkiye üreticiler için çok önemli bir
pazardır. Teleses bu sürece katkısını kanadında yıllardır Türkiye’nin en çok yeni
abone gerçekleştiren ve en çok gelir kazandıran cep telefonu perakendecisi ve
dağıtıcısı olarak liderliğini korumaktadır. Bizler cep telefonu operatör
hizmetlerinin ve el setinin birbirinden ayrılmaz ve birbirini tamamlayıcı işler
307
olduğuna inanıyor ve işimizi başından beri işbirliği içinde olduğumuz Turkcell ve
Nokia ile birlikte geliştiriyoruz.
Sektörde GSM olarak Nokia’nın lider olduğunu ve birlikte gelişim
gösterdiğinden bahsettiniz. Nokia ve Teleses olarak gelecekte ne gibi
planlarınız var?
Geçmişte olduğu gibi bu günde Nokia diğer rakiplere göre gerek global olarak
gerekse de ülkemizde açık ara lider konumda kendini devamlı geliştiriyor. 2010
yılında yaklaşık Türkiye de ayda 900.000 – 1.000.000 adet civarında cep
telefonu satışı gerçekleşti. Satılan bunca adet cep telefonu içerisinde akıllı
telefonlar olarak bilinen smartphone ların oranı her geçen gün artış gösteriyor.
Akıllı telefon Pazar payında da Nokia diğer gsm de lider olduğu gibi % 70 lik
Pazar payı ile rakiplerinin çok daha ilerisinde, hatta rakipsiz denebilecek kadar
önde götürüyor. Halen dünyanın en iyi 5. Markası olarak biliniyor. Teleses Nokia
işbirliği sektörün nerdeyse ilk yıllarından beri iyi bir şekilde gelişerek
süregelmektedir. Bu gün geldiğimiz nokta da Türkiye nin büyük bir bölümünde
Nokia nın tüm frenchise parekende oluşumunu bizzat kendimiz yapıyor ve
süratle mağazalaşıyoruz. Nokia nın frenchise distrübütörü olarak nokianın iş
ortağı olmak sektör açısından bize de gurur veriyor. Yeni Nokia evo store projesi
ile türk tüketicisine Nokia olarak bizzat hizmet vermekte ve bu alanda Nokia
shop mağaza sayılarımızı süratle büyük bir zincir haline getirmeye çalışıyoruz.
Sıfırdan iş hayatına atılmak ve sizin gibi büyümek isteyenlere neler
önerirsiniz?
Çoğu kişi bana bu soruyu soruyor. Nasıl buraya geldiğimi ve neler yaptığımı
merak ediyorlar. Aslında bu soru ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ e de
çok sorulurmuş ve her defasında büyük önder şu şekilde cevap verirmiş:
”Hayal ettim, hayalimin önündeki manileri tespit ettim. Manileri kaldırdığımda,
Hayalim kendiliğinden gerçekleşti.”
İşte kendime örnek aldığım ve gurur duyduğum bir lider ondan çok şey
öğreniyor ve uyguluyorum. Hedefleriniz ne olursa olsun onlara ulaşmak için çok
zorlu yollardan geçmeniz gerekebilir, amaç vazgeçmeden yılmadan her türlü
şartlara rağmen heyecanınızı kaybetmeden bu yolda ilerlemek ve geçmişteki
hatalarınızı bir kez daha tekrar etmeden yol almaktır. Pek çok insan hata
yapabilir ama hatalarından ders almayan insanlar başarıya hiçbir zaman
ulaşamazlar. Benim ilkelerim, prensiplerim ve hedeflerim hayatım boyunca
önem verdiğim en değerli hazinem oldular. Bence insan ne yaparsa yapsın
ilkelerine sahip çıkmalı ve onlar için savaş vermelidir.
308
Ankara’nın patronları köşemize bu hafta; Ankara’nın ilk özel Fizik
Tedavi Merkezi olan FİZYOMED’in kurucusu ve yönetim kurulu
başkanı Rıfkı Güvener’i konuk ediyoruz.Aynı zamanda OtomotivEnerji ve Gıda sektöründe öncü şirketler kurmakla yetinmeyip,
OSTİM’de 1998yılında 98 sanayicinin bir araya gelerek kurduğu
OSİAD GÜÇBİRLİĞİ Şirketinin de ortağı ve önceki dönem başkanı
olan Rıfkı Güvener sivil toplum için çalışmaya neredeyse çocuk yaşta
başlamış bir işadamı. İşte sorular ve cevaplar
VELİ SARITOPRAK: Bize kendinizi tanıtırmısınız?
RIFKI GÜVENER: Bitlis’in Ahlat ilçesinde bir memur çocuğu olarak doğdum, 53
yaşındayım. İlk-Orta ve Liseyi yurdun değişik yerlerinde okudum. Yükseköğrenimimi
yapabilmek için 1976 yılında Adana Et-balık Kurumunda işçi olarak çalışmaya
başladım ve en genç çalışan olmama rağmen sendika yöneticiliğine getirildim. Diğer
yandan adana Eğitim Fakültesine geceleri devam ederek 1979 yılında Matematik
Bölümünden mezun oldum. Askerlik görevimi yapmak için beklerken 12 Eylül
müdahalesi sonucu tutuklanarak 2 yıla yakın sıkıntılı bir dönemin sonunda aynı
zamanda işsiz bırakıldım. Kısa dönem askerliğimi bitirip iş aramaya başladım.
Bulamayınca kendi işimi kurmaya karar verdim ve 1983 yılında Otomotiv sektöründe
faaliyet göstermeye devam eden ilk şirketim olan ERMAKPAR’ı kurdum. Et ve Balık
Kurumunu dava ederek aldığım tazminatla ilk işimi böylece kurmuştum.
Daha sonra Fransa’da gıda sektöründe faaliyet gösteren DİSMAR İNTERNATİONAL
Ltd.Şirketini kurarak yurt dışı deneyim sahibi oldum. Hemen sonra bir grup doktor
arkadaşımla birlikte Ankara’nın İlk Özel Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon Merkezi olan
309
FİZYOMED’in kurucusu olarak üstlendiğim Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütmeye
devam etmekteyim.
Aynı yıllarda enerji yatırımlarının önemini kavrayarak, Yap İşlet Devret modeli ile
HİSARCIK HES Projesi için 40 milyon dolarlık fizibilite yaparak o yıllarda devlete 17
centten satılan elektrik satış fiyatını 5 centin altına çekmeyi başardık. Ancak 4 yılımı
verdiğim bu projemizi 2000-2001 krizi nedeniyle askıya almak zorunda kaldık.
Doksanlı yılların sonlarına gelirken işbirliği ve dayanışma temelinde bir araya gelen
98 sanayici ile birlikte kurmuş olduğumuz GÜÇBİRLİĞİ şirketinin önceki dönem
yönetim kurulu başkanlığını 4 yıl süreyle yaptım.18 yaşında sendika yöneticiliği ile
başlayan sivil toplum çalışmalarına bu günde elimden geldiğimce katılmaktayım.
OSİAD denetim kurulu üyeliği ile TÜSİAV Başkan yardımcılığı görevlerimin yanında
ASİAD-Ankara Yüzme İhtisas Spor Klubü –Ahlat Kültür Vakfı ve Türk Tabiatını Koruma
Derneği üyesi olarak görev yapmaktayım. Bundan sonra en önemli uğraşım iki harika
kızım Deniz ve Irmak için oluşturmaya çalıştığım alt yapıya yönelik projeler olacaktır.
Değişik sektörlerde o kadar çok girişim ve şirketten söz ettiniz ki hangisinden
başlayacağımı bilemiyorum. İsterseniz sağlıktan başlayalım. Bize Ankara’da bir ilk
olduğunu söylediğiniz FİZYOMED hakkında biraz bilgi verir misiniz?
Memnuniyetle. Aslında fikir bir doktor annesinin dizindeki sorunlara çözüm
arayışından doğdu. O yıllarda az sayıda hastanede Fizik Tedavi Ünitesinin olmasının
ötesinde teknolojisi eskimiş cihazlar ve aşırı yoğunluk nedeniyle ileri düzeyde Fizik
Tedavi Hizmeti almanın zorluğunu fark ederek 1995 yılında yola çıktık. Bir yıllık
araştırma ve fizibilite döneminden sonra tamamı bilgisayar kontrollü ileri teknolojik
cihazlarla donatılmış olarak FİZYOMED Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon merkezimizi
açtık. Uzman doktor kontrolünde; zengin Fizyoterapist kadrosuyla güleryüzlü
bilimsel hizmet anlayışımızla sunduğumuz tedavi hizmetlerimizden on dört yılda
yirmi binin üzerinde hastamızın yararlanmasını sağladık. Diğer yandan
merkezimizde; yurt dışında Home-Care diye adlandırılan ancak bizim EVDE FİZİK
TEDAVİ VE REHABİLİTASYON olarak programa aldığımız bir uygulamayı da ilk günden
başlattık. Yaşlı-felçli veya ameliyatları nedeniyle herhangi bir merkeze gitmekte
zorlanan hastalarımızı EVLERİNDE tedavi ayrıcalığına kavuşturarak bir ilke daha imza
attık. Bu güne kadar başarılı bir şekilde devam eden EVDE TEDAVİ programımız;
hasta ve yakınlarına büyük bir rahatlık sağladığı gibi, hem hastanelerin yatak
ihtiyacını azaltmakta hemde Sosyal Güvenlik harcamalarını da aşağıya çekmektedir.
Ayrıca bu program birçok belediye tarafından örnek alınarak yaşlı hasta grubunun
hemşirecilik- bakım hizmetlerine yönelmelerini sağlamıştır.
Bize başarınızın sırrını açıklar mısınız?
Etik değerleri her şeyin üzerinde tutarak tıbbi ve idari kadromuzun çalışma huzuruna
önem vermek. Ticari yaklaşımları birinci sıraya alan bir anlayışın insan sağlığına
hizmet etme kutsallığı ile bağdaşmayacağını unutmamak. Her hastayı kendi
yakınımız olarak kabul ederek tedavi hizmetlerinden en üst düzeyde yararlanmasına
özen göstermek.
310
Fizyomed olarak bundan sonraki hedefleriniz nelerdir?
On dört yılda gerek tıbbi hizmet açısından gerekse işletmecilik yönüyle elde ettiğimiz
birikim ve deneyimle, kurumlarla da işbirliği yaparak daha ileri düzeyde Fizik Tedavi
ve Rehabilitasyon hizmeti sunacak alt yapılar kurmak. Diğeryandan başta ergenlik
çağını aşmamış gençlerimiz olmak üzere hasta olmayan insanlarımızın konumuzla
ilgili hastalıklardan korunmalarını amaçlayan yeni bir oluşuma imza atmak.
Kendi şirketlerinizin yanında önceki dönem Yönetim Kurulu Başkanlığını yaptığınız
GÜÇBİRLİĞİ şirketinden de söz eder misiniz?
Bizim kuşağımız zor şartlarda, ekonominin doğruları ile çelişen bir şekilde iş hayatına
atılarak işletme sahibi olan bir kuşak. İş yerinin hem patronu hem çalışanı olarak
büyük zorlukları aşıp kendi ölçeğinde başarılı olmuş işadamları olarak, daha büyük
işleri birlikte yapmak amacı ile OSTİM’de bir araya gelerek OSİAD GÜÇ BİRLİĞİ
şirketini kurmuş olduk.1998 yılında tamamı kurucu ortak olan 98 sanayicinin
oluşturduğu GÜÇ BİRLİĞİMİZİN temel ilkelerini şu şekilde belirledik. Paylaşmak /
Dayanışmak/Tabandaki atıl ve dağınık sermayeyi bir program dahilinde toplamak/
Küçük tasarruf sahiplerini rant ekonomisinden uzaklaştırarark yatırıma yöneltmek /
Ortakların tek başına gerçekleştiremeyeceği büyük yatırımları hep birlikte yapmak/
Yatırım yapılan bölgelerde halkla bütünleşmek ve halkın refah seviyesini
yükseltmek/ Yapılacak her türlü yatırımın insana ve doğaya saygı temelinde
yapılmasını ön koşul saymak/ Türkiye Cum huriye’ tinin çağdaş-laik ve demokratik
geleceğinin önüne çıkabilecek her türlü engele, yatırım ve sermaye gücü ile karşı
koymak/ Yönetimde demokratik olmak ve fikir birlikteliğimizi Türkiye’nin çağdaş
geleceği üzerine kurmak/ Ülkemizdeki çok sektörlü ve çok ortaklı birlikteliği
sağlamak. O yıllarda birçok güçbirliği şirketidaha kurulmasınarağmen, bizde ortaklık
kültürünün gelişmemesi nedeniyle tavsiye olmak zorunda kaldılar. Ancak OSİAD
GÜÇBİRLİĞİ A.Ş. olarak 12 yıldır ayaktayız. Amacımız ülkemiz ekonomik kalkınmasına
yeni bir model sunmak. Malıköy civarında kurulmakta olan organize sanayi
bölgelerine komşu 110 dönüm sanayi arsası, ayrıca Anadolu OSB ‘nin de ortağı olan
Güç Birliği Şirketimiz, kendi projelerinin yanında yeterli alt yapısı olmayan yeni
girişimcilerle de iş birliği yapma felsefesi ile hareket etmektedir. Dört yıl süre ile
yönetim kurulu başkanlığını yaptığım şirketimiz, sanayi yatırım hedeflerinin
ötesinde, okullar zinciri oluşturarak, organik tarım projelerini hayata geçirerek, ülke
ekonomisi ve toplumda yaşanan tıkanıklığa karşı yeni bir çözüm modeli olma iddiası
ile yoluna devam etmektedir.
Hem kendi şirketleriniz hem de güç birliği şirketi sorumluluğuna rağmen, sivil
toplum çalışmalarında da aktif olduğunuzu biliyoruz. Bu kadar zamanı nereden
bulduğunuzu merak ediyorum doğrusu.
Fakülteyi okurken aynı zamanda çalıştığım için bir günün 24 saatten fazla olması
gerektiğini düşünürdüm. Ancak 12 Eylül nedeniyle tutuklu kaldığım yıllarda bir
günün ne kadar uzun olduğunu fark ettim. İyi bir planlama ile bir güne çok daha fazla
şeyin sığabileceğini o zaman öğrendim. Bugün hem iş hem sosyal hem de sivil
toplum faaliyetleri için zaman sıkıntısı çekmek bir yana, ilave çalışmalar için bile ilave
zamana sahip olduğumu düşünüyorum.
311
Köşemize bu hafta inşaat, savunma ve turizm sektörlerini
içinde barındıran RB Group Yönetim Kurulu Başkanı Ruhi
Başhelvacı‘yı konuk ediyoruz.
VELİ SARITOPRAK: Bize kendinizden bahseder misiniz?
RUHİ BAŞHELVACI: 27 Ocak 1969 Burdur doğumluyum. İlkokulu Burdur’da
Mehmet Akif Ersoy İlkokulu’nda, ortaokul ve liseyi İzmir Türk Koleji’nde,
Üniversiteyi ODTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde
okudum.1992 yılında iş hayatına atıldım.
Şu anda RBGroup’un Kurucu Ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanı olarak
çalışmaktayım.
Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın düzenlediği ilk Dış Ticaret Eğitim Programlarına,
TODAİE (Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü)’nün düzenlediği
Uygulamalı Dış Ticaret Eğitimlerine ,Academy International’ın ve University
College of Northampton (İngiltere) ’ın Uluslar arası Ticaret programlarına,
Marmara Üniversitesi Serbest Bölge Eğitim Programı’na ,katılıp başarı
belgelerini aldım.
Dış Ticaret Uygulamaları konusunda yazdığım ve düzenlediğim bir de kitabım
var. İngilizce biliyorum. Evli, iki çocuk babasıyım.
312
Yönetim Kurulu Başkanı olduğunuz RBGroup hangi sektörlerde faaliyet
gösteriyor?
Ana söktörümüz inşaat, ağırlıklı olarak çelik taahhüt işleri yapıyoruz. Prefabrik
bina, konteynır, hangar binaları, depolama tankları ve siloları imalatı yapıyoruz.
2008 yılında patlamaya ve kurşuna dayanıklı bina imalatına başladık, Amerikalı
şirketin Orta Doğu’daki imalatlarını A dan Z’ye Türkiye’de yapıyoruz, sadece
Amerika’dan gelen makinaları binalar içine yerleştiriyoruz. Binanın çelik yapısı
olduğu gibi belli bir dereceye kadar pencere ve kapılarını da Türkiye’de
yapıyoruz. Ayrıca ishale hatları işlerimiz var. Kısaca diyebilirim ki çeliğin olduğu
her yerde biz varız. İnşaat işlerinden sayabileceğimiz Teknik Müşavirlik
hizmetleri de yelpazemiz içerisinde.
Orta Doğu’da bulunan büyük inşaat firmalarına tedarik, lojistik hizmetleri veren
bir firmamız da var.
Kısaca inşaat, savunma, turizm sektörlerinde olduğumuzu söyleyebiliriz.
Amerika’da son dönemde geliştirilen en önemli projelerden biri sayılan
depreme dayanıklı çelik-ahşap evleri RBGroup üretiyor ve pazarlıyor. Bize
üretiminiz ve pazarlamanız hakkında neler söylersiniz?
Bunların üretimine 2008 yılında başladık, Türkiye’deki adına da Alpin Hobi Evleri
dedik. Amaç fabrikada gördüğünüz bir evi hemen araca yükleyip
götürebilmenizdi. Sadece elektrik ve su bağlayarak hemen kullanıma hazır
geliyordu. Ancak Türkiye’de asıl kullanım amacı inşaat yapılamayan alanlarda
kullanımı oldu, beton dökmenize gerek olmadığı için sahillerde, tarihsel ve
turistik alanlarda belediyeler bu binalara müsaade etti. Satışlarımızdan
memnunuz, sadece yaz aylarında sattığımız bu binaları geçtiğimiz kış Van
Depremi sebebi ile de bolca sattık. Binaların zemin ile bağlantısı olmadığı
sadece ayakları üzerinde durduğu için ve tamamen çelik iskeletten yapıldığı için
depreme ‘tam’ dayanıklı diyebiliriz. Özellikle ısı yalıtımındaki mükemmellik
sayesinde bolca takdirde aldık.
RBGroup bünyesinde bulunan RB Yatçılık ve Turizm İşletmeleri A.Ş.’nin YAT
DEVRE MÜLK projesi hakkında bilgi verir misiniz?
RB Yatçılık, benim gönlümdeki deniz sevgisinin ve hasretinin dışa vurumudur
aslında. Benim gibi denizi seven ama uzak kalmışların hasretini minimum
masrafla giderebilmesi için düşündüğüm bir proje bu, ancak daha proje
olmaktan öteye götüremedim. Temmuz 2012 yılında yürürlüğe girecek yeni
TTK’dan sonra faaliye geçirmeyi planlıyorum. Çünkü devre mülkiyet konusunda
bazı yasal düzenlemeler yapılacak, firmanın tam şeklini sanırım o zaman veririz.
Kısaca konutlara uygulanan devre mülk sisteminin yatlara uygulanması
diyebiliriz.
313
Önümüzdeki yıllarda hangi projeleri hayata geçirmeyi düşünüyorsunuz?
İlk önce RB Yatçılığı aktif hale getireceğim. Bunun yanında grubumuzun gıda ve
hayvancılık sektörüne girme arzusu var, yöresel ürünler mağazaları açarak bu
sektöre girmeyi planlıyoruz. Amerikalı ortaklarımızla patlamaya-kurşuna
dayanıklı binaların bütün parçalarının da üretildiği entegre bir fabrika kurma
düşüncemiz var ancak ortaklarımızın bu fabrikanın Dubai’de kurulması
konusunda ısrarları var, yeni teşvik yasasının detayları belli olunca bu yatırımı
Türkiye’ye çekilmeye çalışacağız.
İş, yatırım ve istihdam prensipleriniz nelerdir?
Yatırım önceliğimiz kendi sektörümüzde ve yurtdışı pazarlara yönelik.
Sorunuzdaki sıralama aslında bizim için en geçerli prensip. Yani iş olan sektöre
yatırım yapıyoruz, böylece istihdam da artıyor haliyle.
Siz aynı zamanda çok sosyal, geniş çevresi olan ve sıkı bir sivil toplumcusunuz.
Hangi STK’larda göreviniz var ve STK’lara nasıl bakıyorsunuz?
DEİK (Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu), TÜSİAV (Türkiye Sanayici ve İşadamları
Vakfı), SİSAV (Silah Sanayicileri ve İşadamları Vakfı), RADEV (Radyocular
Derneği), ESKOD (Ekolojik Sistemi Koruma Derneği) , Burdurlular Derneği
üyesiyim.
DEİK, Ürdün İş Konseyi ve Kazakistan İş Konseyi Yürütme Kurulu Üyesiyim,
RADEV Başkan Yardımcısı, Burdurlular Derneği Başkan Yardımcısı ve Ekolojik
Sistemi Koruma Derneği Başkanı’yım.
STK’ların daha hak ettikleri yere gelemediğini düşünüyorum, ancak olumlu
gelişmeleri de görmek lazım. Mesela STK Yöneticilerinin protokolde ön sıralara
alınması bile bence çok önemli bir gelişme. STK’lar siyasilerin, bürokratların,
şirketlerin vazgeçilmez tamamlayıcılarıdır, yapılan her yatırım, her proje STK’lar
ile daha ayağı yere basar hale gelecektir. STK’ların gücü arttıkça ar-ge masrafları
şirketlerin sırtından inecektir.
Yabancı sermaye ortaklığına olan bakışınızı belirtir misiniz?
Grubumuz şu anda Amerikan, İtalyan, Irak, Pakistan şirketleri ile proje bazlı
ortaklık yürütüyor, bir şirketimizde Irak’lı, bir şirketimizde Amerikalı kurucu
ortaklarımız var. Büyümek, kalıcı olmak için yabancı ortaklık şart, yoksa bölgesel
problemleri aşamıyorsunuz. Ülkemizde kriz olduğunda Irak’la yürüdük,
Amerika’da kriz başladığında İtalyanlarla iş yaptık, şimdi hem ülkemizde hem
Amerikalılarla hem Pakistanlılarla yürüyoruz. Bölgesel kalsaydık o bölgenin
problemini devlet aşamazken bizde aşamazdık.
314
Bu hafta fanatik Fenerbahçeli genç bir işadamı köşemize konuk
oldu. Parsel Gayrimenkul firmasının sahibi, arazi, arsa ve
gayrimenkul uzmanı Selçuk Karakaya aynı zamanda Ankara
Fenerbahçeli İşadamları ve Yöneticiler Derneğinin de başkanı. İş
dünyası ile ilgili hemen hemen tüm sivil toplum kuruluşlarında
üye ve görevli olan Selçuk Karakaya ile Ankara’nın imar
durumunu, gelişmesini, şehirleşmesini ve Fenerbahçe’yi
konuştuk.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
SELÇUK KARAKAYA: 1973 yılında Ankara’da doğdum. Yükseliş koleji
mezunuyum.
Aile şirketimiz olan Parsel Gayrimenkul yatırım ve proje geliştirme ünvanlı
firmamızda ticari faaliyetimizi sürdürmekteyim. Aynı zamanda Ankara
Fenerbahçeli İşadamları ve Yöneticileri Derneği yönetim kurulu başkanıyım.
Evliyim, Ömer Doruk adında bir oğlum ve İrem adında bir kızım var.
Parsel Gayrimenkul Ltd. Şti. hakkında bizi bilgilendirir misiniz?
Parsel Gayrimenkul Aile şirketimizdir. Her sektörün çok parlak veya çok durağan
dönemleri oluyor. Bizde farklı sektörleri denedikten sonra diğer sektörlere
nazaran daha istikrarlı olan Gayrimenkul piyasasında yer almaya karar verdik ve
Parsel Gayrimenkul yatırım ve proje geliştirme şirketini kurduk. Emlak kiralama
ve aracılık hizmetleri faaliyet alanımızın içerisinde yer almamaktadır. Parsel
315
Gayrimenkul tamamen kendi öz sermayesi ve öz kaynaklarıyla A ve A plus
müşteri kitlesine hizmet sunan bir şirkettir.
Ankara’da hızlı bir yapılaşma ve şehirleşme var. Batı aksı neredeyse Polatlı’ya
dayanacak.Bu yapılaşma sizce sıhhatlimi? Ankara daha ne kadar yeni konutu
kaldırır?
Ankara’nın BAŞKENT olmasındanda kaynaklanan hızlı bir yapılaşma ve
şehirleşme özelliğinin ağırlıklı olarak Batı Aksına yönelmesinin sağlıklı bir
kentleşme olarak görmemiz ve kabul etmemiz olanaklı değildir. Bunun yanı sıra,
İmar planlarıyla geniş alanlar imara açılırken imar programlarına işlerlik
kazandırılmadığı için yaygın kentsel gelişme ve altyapı sunumunda yetersizlikler
veya etkinlik kayıpları ortaya çıkmaktadır. Bu durum Avrupa Kentsel Şartı’nın
Mayıs 2008’ de yenilenen metninde, sürdürülebilir kentsel gelişmenin
sağlanabilmesi için yaygınlaşmayan kent ( Compact Cities ) formunun
benimsenmesi gerektiği ilkesiyle de bağdaşmamaktadır. Keza, kentin diğer
bölgeleri Batı aksı arasında her yönden bir eşitsizlik durumu ortaya çıkmakta,
başta ekonomik değer ve gelişmişlik kazanımları açısından haksız rekabet
oluşmakta, kentin değişik bölgeleri arasındaki farklılıklar negatif düzeyde
artarak modern kentleşmeyi önleyici bir süreci tetiklemektedir. Başta Merkezi
hükümet ve Ankara Büyükşehir Belediyesi ve TOKİ olmak üzere birçok kurum,
bu geçmişten gelen çarpık yapılaşmayı ortadan kaldırmak ve bölgesel
farklılıkları azaltmak için birçok proje geliştirmekte, realize etmekte ve modern
kentleşme ilkelerine ve kriterlerine uygun, toplumun tüm katmanlarına ve gelir
seviyesine uygun, ihtiyacı karşılayacak şekilde ve maliyette toplu konut alanları
ve projeleri üreterek Ankara’mızı örnek bir Başkent yapma yolunda hızlı ve
büyük adımlar atılmaktadır. Gelinen nokta itibari ile Büyükşehir’in 50 km.
çapındaki interlantı içinde yer alan konut alanlarının öncelikle imara açılması,
alt yapı hizmetlerinin gerçekleştirilmesi ve devam eden TOKİ projelerinin
gerçekleşmesi dikkate alındığında yeni konut arzına ihtiyaç olmadığı
kanaatindeyim. Eskişehir yolu aksında yeni imara ve yapılaşmaya açılan alanlar,
Büyükşehir Belediyemizin başarılı bir şekilde birçok engellemelere karşın
yürüttüğü kentsel dönüşüm projeleri ve özel projeler dikkate alındığında gerek
mevcut konut sayısı gerekse yeniden açılacak alanların dışında yoğun bir şekilde
konut inşaatına elverişli imar alanlarının açılması, konut fazlası riskini doğuracak
sayılara ulaşması halinde konut sektöründe ciddi daralmalar ve krizler
yaşanabileceği dikkatten kaçırılmamalıdır.
Ankara’nın batı aksı (Eskişehir Yolu) dışında hangi bölgeler rant getirir?
Gölbaşı başta olmak üzere Güney –Güney batı aksı, Mamak – Yakupabdal aksı,
Kuzey’de Akyurt (Yeni fuar alanı vs.), Çankaya’da bir türlü hak ettiği gelişmeyi ve
sıçramayı yakalayamayan Mühye – Karataş bölgesi, Sanayileşme - antrepo vb.
alanlarında İstanbul yolu, çevre yolu içinde yer alan ve halen imara açılmayan
316
ve/veya imara açılan düşük yoğunluklu bölgeler (Dodurga vb.), Konya yoluBeynam aksı, hafta sonu çiftlik evi konseptine uygun şekilde Gölbaşı – Haymana
yolu gibi bölgeler diğerlerine nazaran orta ve uzun vadede rant sağlayabileceği
düşünülen bölgelerdir.
Arazi, arsa ve konut yatırımı yapacak girişimcilere neler tavsiye edersiniz?
Öncelikle acele olunmamalıdır. Yatırım için ayrılacak finansın miktarına, geri
dönüşüm süresine ve beklenen rant miktarına göre değişik varyasyonlar ve
kombinezasyonlar tercih edilmelidir. Orta ve büyük ölçekli girişimlerde yatırım
çeşitliliğine gidilmeli, tüm yumurtalar tek bir yatırıma aktarılmamalıdır. Ciddi bir
ön araştırma ve değerlendirme yapılmalı, mukayeseli fiyat tespiti, bölgenin
mevcut durumunun yanı sıra gelecekteki projeksiyonu da araştırılmalıdır.
Kesinlikle sahasında ve konusunda uzman gayrimenkul yatırım kuruluşu ve
danışmanları ile işbirliği yapılmalıdır. Satın alma ve sözleşme noktasında uzman
hukukçu ve emlak kuruluşu ile hareket edilmeli, hukuken geçersiz adi
sözleşmeler ile satın alma yoluna gidilmemelidir. Mutlaka doğrudan tapu veya
tapuya şerhli noterden resen düzenleme şeklinde sözleşmeler ile gayrimenkul
alım satımı yapılmalı, tapu sicil kayıtları mutlaka iyi incelenmelidir. Arazilerin
imar durumu, kadastro tespiti ile fiili olarak zeminde yer tespiti mutlaka resmi
kişilere 1/50000 üst ölçekli imar planlarındaki imar tanımlamalarına göre tespit
edilecek bölgelerde imarsız arazilerin yanı sıra, imarlı bölgelere bitişik yerleri
veya gelecekte öncelikle imara açılacak bölgeleri tercih etmelerinde yarar
vardır. Keza kentin gelişme akslarına yakın imarsız bölgeler de tercih sebebi
olmalıdır. Konut yatırımlarında, klasik apartman yerine güvenlikli ve nitelikli site
projelerine öncelik ve ağırlık verildiğini görmekteyiz. Bol kazançlı yatırımlar
dileği ile…
Siz aynı zamanda AFİDER (Ankara Fenerbahçeli İşadamları ve Yöneticileri
Derneği) Başkanısınız, dernek hakkında neler söylersiniz?
Ankara Fenerbahçeli İşadamları ve Yöneticileri Derneği’ni 2010 yılında kurduk.
Derneği kurmaktaki amacımız, iş dünyasında adından başarıyla söz ettiren
Fenerbahçeli işadamlarını ve kurumsallaşmış şirketlerde üst düzey görev alan
yöneticileri bir çatı altında toplayarak Fenerbahçe’ye katma değer yaratmak ve
Fenerbahçe’mizin Ankara’daki sesi ve neferi olmak. Ankara Fenerbahçeli
İşadamları ve Yöneticileri Derneği kısa sürede Başkentin en önemli sivil toplum
örgütlerinden biri oldu. Bu başarının nedeni, yönetim kurulumuzun çeşitli sivil
toplum örgütlerinde görev almış, dernekçiliği bilen çok değerli, başarılı
işadamları ve işkadınlarından oluşması.
Yönetim kurulu üyelerimize özverili çalışmalarından dolayı buradan çok
teşekkür ediyorum.
317
Size de sık sık soruyorlardır Ne olacak bu Fenerbahçe’nin hali?
Fenerbahçe ne kadar büyük bir camia olduğunu herkese gösterdi. Şike
operasyonunda hem maddi hem manevi en çok zararı biz gördük. Başkanımız
Sn. Aziz YILDIRIM hala Metriste. Takımımızın şampiyonlar ligine katılması
engellendiği gibi küme düşürülmesi içinde perde arkasında çalışmalar yapıldı.
Camiamızın kenetlenmesi ve yönetim kurulumuzun olağanüstü gayretleriyle
Fenerbahçe’miz bu krizi minimal seviyeye indirmeyi başardı. Bunun kanıtı da
puan cetvelindeki yerimizdir.
Bizim yaşadıklarımızı başka kulüpler yaşasaydı ya silinir giderlerdi ya da tekrar
ayağa kalkmaları çok uzun yıllar sürerdi.
Yeni Seçilen Futbol Federasyonundan beklentileriniz neler?
Türkiye Futbol Federasyonu seçimli olağanüstü genel kurulunda başkanlığa
seçilen Sn. Yıldırım DEMİRÖREN’i tebrik eder, kendilerine ve çalışma
arkadaşlarına başarılar dilerim.
Yeniyönetim kurulunun işi gerçekten çok zor. 3 Temmuz’da başlayan şike
operasyonu Türk futbolunda çok büyük yaralar açılmasına neden oldu. Böyle bir
ortamda görevden kaçmayarak sorumluluk alan Sn. Yıldırım DEMİRÖREN ve
ekibini kutlamak gerekir.
Futbola ilgisi olan herkes gibi benimde yeni seçilen Futbol Federasyonu
yönetiminden beklentim, Türk futbolunu içinde bulunduğu KAOS ortamından
bir an önce çıkarmasıdır.
318
Köşemize bu hafta Selçuk Pehlivanoğlu konuk oldu. Selçuk
Pehlivanoğlu; eğitime gönül vermiş, Türkiye’de kaliteli
eğitim için gecesini gündüzüne katarak çalışan idealist bir
insan, sosyal sorumluluk sahibi, sevilen, sayılan ve sözü
dinlenen bir liderdir. Halen TED Üniversitesi Mütevelli
Heyet Başkanı olan Selçuk Pehlivanoğlu ile çok zevkli ve
yararlı bir görüşme yaptık.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
SELÇUK PEHLİVANOĞLU: 1963 yılında Ankara’da doğdum. Lise tahsilini TED
Ankara Koleji’nde tamamladım. 1987 yılında Ortadoğu Teknik
Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nü bitirdim. Bir
süre Almanya’da İnşaat Mühendisi olarak çalıştıktan sonra Sepe İnş. Tic. ve San.
Ltd. Şirketi’nde Genel Müdürlük görevinde bulundum. 1993 yılında siyasi
hayatımın başlangıcı olacak, Anavatan Partisi Gönüllüler Grubu’nu kurdum ve
başkanlığını yürüterek 1997 yılında Teşkilat Başkan Yardımcılığı görevine
getirildim. 1998 yılında M.K.Y.K üyeliğine seçildim. 1999-2001 yılları arasında
Genel Başkan Yardımcılığı ve Yardımcı Kuruluşlar Başkanlığı yaptım. 2002 yılında
Genel Başkan Yardımcılığı, Seçim İşleri Başkanlığı ve Gönüllüler Grubu Başkanlığı
görevlerinde bulundum.
Şu anda Türk Eğitim Derneği Genel Başkanı, TED Yükseköğrenim Vakfı Kurucusu
ve Yönetim Kurulu Başkanıve TED Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı olarak
hizmet vermekteyim.
319
TED Üniversitesi’nin kuruluş öyküsünü anlatır mısınız?
TED’in Yönetim Kurulu’nun 26.12.2006 tarih ve 46 sayılı toplantısında “Türk
Eğitim Derneği Yükseköğrenim Vakfı (TEDYÜV)”nın kurulmasına karar
verilmiştir. Bu karar çerçevesinde Vakıf Senedi düzenlenmiş, 22 Şubat 2007
tarihinde TEDYÜV Tüzel Kişilik kazanmıştır. Bunun ardından ilk iş olarak TED
Üniversitesinin kurulması ile ilgili çalışmalara başlanmış, 27 Ağustos 2007
tarihinde TED Üniversitesi kuruluş dosyası YÖK’na sunularak süreç başlatılmıştır.
23.06.2009 tarihinde toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen
Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununa eklenen EK MADDE 117 ile
Ankara’da Türk Eğitim Derneği Yükseköğrenim Vakfı (TEDYÜV) tarafından,
Yükseköğretim Kanunu’nun Vakıf Yükseköğretim Kurumları’na ilişkin
hükümlerine tabi olmak üzere, kamu tüzel kişiliğine sahip TED Üniversitesi
adıyla bir vakıf üniversitesi kurulması hususu yasalaşmıştır.
TED Üniversitesi, Rektörlüğe bağlı olarak;
a) Eğitim Fakültesi’nden,
b) Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi’nden,
c) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden,
ç) Sanat ve Tasarım Fakültesi’nden,
d) Fen Bilimleri Enstitüsü’nden,
e) Sosyal Bilimler Enstitüsü’nden,
f) Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nden, oluşmaktadır.
TED Üniversitesi, üniversite kampüsü, bu yıl alınacak öğrenciler, öğrencilere
sağlanan imkânlar hakkında bilgi verebilir misiniz?
Türk Eğitim Derneği, eğitimdeki 84 yıllık bilgi ve birikimini, TED Üniversitesi’nin
kuruluşu ile birlikte genç neslin hizmetine bu yıldan itibaren sunuyor. Üniversite
ülkemizin en büyük sermayesi olan genç neslin, yapılandırılmış bir geleceğin
izleyicisi olmaları yerine, geleceği şekillendirebilen, yüzyılın eğilimlerini
yansıtabilen ve yönetebilen bireyler olarak yetişmesi için gerekli yatırım
yapmayı amaçlıyor.
Nitelik odaklı bir eğitim ortamı oluşturarak, öğrenmeyi üretebilen bir üniversite
tasarladık. Türkiye’nin gereksinim duyduğu nitelikli ve girişimci insan gücünün
yetişmesine olanak sağlayacak üniversitemiz, Türk Eğitim Derneği’nin hedefe
olan inancının ve güçlü iradesinin sembolü niteliğindedir.
TED Üniversitesi, bilinenden ve mevcuttan uzaklaşarak özgün bir dünya
üniversitesi olma iddiasını taşıyor. Üniversitemiz eğitim odaklı, dinamik bir
ortamda disiplinler arası ve disiplinler ötesi araştırmayı ve teknik bilginin
320
paylaşılmasını hedefleyen bir üçüncü kuşak üniversite olarak kuruldu; teknoloji
tabanlı firmalar ve yeni kurulan işletmelerle yoğun bir işbirliği içinde, sanayi ve
hizmet kuruluşları ile güçlü anlaşmalarla, alanlarındaki en iyi akademisyenler ve
öğrencilerle yola çıktık.
2012-2013 Eğitim öğretim yılında 3 fakülte ile eğitime başlıyoruz;
Eğitim Fakültesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi ve İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi.
Eğitim Fakültesi’nde Öğretmenlik Programları; Sınıf Öğretmenliği, Okul Öncesi
Öğretmenliği, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümleri bulunuyor.
Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi’nde ise Bilgisayar Mühendisliği, ElektrikElektronik Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği ve Mimarlık yer alıyor. İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi ise Ekonomi, İşletme, Uluslararası İlişkiler lisans
derecelerini kapsıyor.
TED Üniversitesi’nin diğer üniversitelerden farkı ne olacak?
TED Üniversitesi olarak Misyonumuz; Öğrenmeyi bir yaşam biçimi olarak
benimseyen, donanımlı, yaratıcı, düşünüp sorgulayabilen ve toplumsal
duyarlılığa sahip bireyler yetiştiren; eğitim odaklı, öğrenen, araştıran, keşfeden,
kalite kültürünü özümsemiş, akademik değerlere bağlı bir üniversite
olmak.Vizyonumuz ise; Türkiye’de en iyi eğitim veren üniversite olmak.
Kısaca özetlemek gerekirse TED Üniversitesi’nde;
• Tümü “tam zamanlı” olarak görev alan genç ve dinamik öğretim üyesi
kadromuz ile “öğrenci merkezli”, ezberden uzak, yeni öğrenme-öğretme
tekniklerine dayalı “liberal eğitim” anlayışı uyguluyoruz.
• Tüm fakültelerde “yüzde yüz” İngilizce eğitim-öğretim veriliyor.
• 2012-2013 eğitim-öğretim yılında üniversitemizi tercih eden “tüm
öğrencilerimize” en az %50 burs imkânı sağladık.
• En büyüğü 25-30 kişilik sınıflarda “her 10 öğrenciye 1 öğretim üyesi” oranı.
• Öğrencilerimize, “bölümlere değil, fakültelere öğrenci alarak” ikinci yılın
başında isteğe dayalı bölüm tercihi yapma fırsatı tanıyoruz.
• Esnek ders programı ve kredi sistemi sayesinde her öğrencimize alan dışı
dersler dizisi (minor) seçme ve transfer olanakları veriyoruz.
• Uluslararası ilişkilere ve sürdürülebilir işbirliğine büyük öncelik veriyoruz.
321
• Öğrencilerimize başta TED Toplumu’nun desteğiyle, güçlü bir ilişki ağı ile çok
çeşitli tipte staj ve zengin iş olanakları da sağlıyoruz.
Önümüzdeki yıllarda TED Üniversitesi nasıl büyüyecek? Geleceğe yönelik plan
ve programlarınız neler?
Türk Eğitim Derneği’nin yeni temsilcisi olan üniversitemiz, hem yükseköğretim,
hem de toplum temelli bir zihniyet dönüşümüne hizmet etmeyi amaçlıyor.
Tarım, sanayi ve bilgi devrimlerinden sonra, içinde bulunduğumuz ‘kavramsal’
devrim çağında, öncelikli hedefimiz öğrencilerimizin eğitimidir. Bu eğitimle fark
yaratacağız.
Bu sene açtığımız 320 kontenjanın tamamını dolduran üniversitemiz, toplamda
4000-4500 öğrencisi olan, kaliteli eğitim vermenin tüm koşullarını sağlayan,
öğrenci merkezli felsefesi ve uluslararası bağlantılarıyla fark yaratan, öğrenen,
araştıran ve keşfeden bir kurum olacaktır.
Öğrenci ve öğrenme odaklı bir eğitim felsefesi ile TED Üniversitesi,
öğrencilerinin yerel ve evrensel düzeyde alanlarının en iyileri arasında yer
almalarını ilke edindi. Üniversite bünyesindeki Eğitim Fakültesi, Mühendislik ve
Mimarlık Fakültesi ve İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi; bireysel, kurumsal,
yerel ve küresel dünyanın gerekleriyle uyum içinde olan eğitim programları
sunuyor. Önümüzdeki yılların gelişim çizgisi; Sanat ve Tasarım Fakültesi’nin
devreye girmesi, Temel Bilimler Fakültesi’nin kurulması, Mimarlık Fakültesi’nin
ayrı bir fakülte olarak gelişmesi ve mevcut fakülteler içindeki bölümlerin
artması şeklinde olacak.
Üniversitemizin toplumumuzun değişim ve gereksinimlerini izleyip daha
gerçekçi eğitim politikaları oluşturulmasına öncülük ederek, ulusal ve
uluslararası ağlar sayesinde toplumla iç içe olma ve kalkınmasına katkıda
bulunma anlayışını benimsedik. Böylece, yaşayan ve öğrenen dinamik bir yapı
içinde, Türk Eğitim Derneği meşalesinin ışığında, ülkemize örnek bir
yükseköğretim kurumu kazandırma amacını da gerçekleştireceğiz.
İyi bir eğitimin olmazsa olmazları neler? Size göre Türk eğitim sistemi hangi
noktada? Daha iyi olması için önerileriniz neler?
Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana çok önemli işler yapıldı ve yapılmaya da
devam ediyor. Ancak, bugünün doğru bilgisi, yarın için doğru bilgi olmaktan
çıkabiliyor. Dolayısıyla, yapılanlar ve yapılmaya çalışılanlar, hızla değişen
dünyanın gerisinde kalıyor.
322
Öncelikle, biz eğitim gönüllüleri olarak çalışanların büyük sıkıntıları var; 10-20 yıl
sonrasında nasıl bir dünyada olacağımızı, nasıl bir nesil yetiştirmemiz
gerektiğini, küreselleşen dünyada nasıl ayakta kalacağımızı, öz değerlerimizi ve
aile yapımızı nasıl koruyacağımızı bilemiyoruz. Ülkemizde hâlâ ilköğretim
çağındaki 1 milyon çocuk okula gidemiyor ve ülke genelinin %10’u da okuma
yazma bilmiyor.
Şunu iyi bilmek zorundayız ki eğer bu ülkeyi kalkındıracaksak öncelikle eğitimi,
ekonomi ve terörün gölgesinden çıkartmak zorundayız. Artık birey olarak bu
ülke karşısında sorumluluklarımız olduğunu ve genç nesilleri yetiştirme
bilincinin çok önemli olduğunu anlamak zorundayız. Eğer Türkiye’yi hem
değerlerini koruyan, hem de çağdaş dünyaya uygun bir yere, dünya
medeniyetleri arasında önemli bir noktaya götüreceksek, gençleri çağdaş ve
kendini güncelleyebilen bilgi birikimiyle donatmamız gerekir. Çünkü eğitim
sisteminin hem yaşam boyu gereken temel becerileri kazandırması, hem de
bireyin değişen gereksinimlerini dikkate alması, aynı zamanda da ekonomi ve
demokrasiyle güçlendirilmiş olması gerekir.
Artık çocuklarımızın, gençlerimizin hangi nitelikte eğitim aldığını düşünmeli,
eğitimi siyasal ya da ideolojik bir araç olarak görmemeli, eğitimin, modern ve
katılımcı demokrasiye ait değerleri kazandırdığını ve bu değerler çerçevesinde
bir yurttaşlık bilincinin oluşturulduğunu anlamalıyız. Kısacası eğer bir ülke milli
bütünlüğünü sağlayacaksa, geleceğini dünyanın önder ülkelerinden biri olma
hedefi üzerine kuracaksa, küreselleşmenin getirdiği nimetlerden faydalanırken
zararlarından da uzak duracaksa, yapması gereken tek şey, çocuklarını nitelikli
bir eğitimle yetiştirmektir.
Unutmamak gerekir ki eğitim evrenseldir ve ona ulusal değerlerle yön verilir.
Kendi niteliklerimizi koruyarak evrensel değerlerle donanmak ise bizim
irademizdedir. Bu ülkenin geleceği, kesinlikle başkalarının elinde değildir. Bu
mesleği seversek, bu mesleği yaparken alacağımız maaşı değil, ülkemizin
geleceğini düşünürsek ve bu ülkede ulusal bir programın yürürlüğe konması için
elimizdeki imkânları zorlarsak başarılı olacağımıza eminim. O zaman, Büyük
Önder Atatürk’ün ve atalarımızın bize emanet ettiği ülkeye daha da layık
olacağız.
323
Köşemize bu hafta sosyal sorumluluk sahibi, yardımsever ve
çalışkan bir diş hekimini konuk ediyoruz. Dr. Dt. Semih Süreyya
Yazıcı Ankara’da çok sevilen ünlü bir ağız, diş ve çene hastalıkları
cerrahisi hekimi. Sıkı bir sivil toplumcu. Başarılı bir fotoğraf
sanatçısı. Basılı kitaplarının gelirlerini Türkiye Engelliler Vakfına
bağışlayan duyarlı bir genç hekim. Diş’e, çeneye ve implanta dair
önemli açıklamaların ve bilgilerin verildiği zevkle okuyacağınız bir
söyleşiye buyurun…
VELİ SARITOPRAK: Semih Bey bize kendinizden bahseder misiniz?
SEMİH SÜREYYA YAZICI: Merhabalar ben Semih Süreyya Yazıcı. 1969 Yılında
Çankırı’da doğdum. 1986 yılında başladığım Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği
Fakültesinden 1991 yılında derece ile mezun oldum. Aynı yıl Gazi Üniversitesi
Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Anabilim dalında
Araştırma Görevlisi olarak çalışmayabaşladım.
1991-1997 yılları arasında süren doktora eğitimini Türkiye Bilimsel Araştırma
Kurumu (TÜBİTAK) tarafından desteklenen ve tübitak bursu ile ödüllendirilen
doktora tezçalışmasıyla tamamladım. 1997 yılında ‘Bilim Doktoru’ unvanını
aldım.
1999 yılında kurduğum özel kliniğimde, estetik, kozmetik diş
hekimliğitekniklerini,dünyaölçütündekigelişmeleriveyeniliklerieşzamanlıolaraku
ygulamakta;
doktorakonumolancerrahiveimplantolojikonularındadayoğunçalışmalarımısürd
ürmekteyim.
324
Türk Oral veMaksillofasialCerrahiDerneği (TAOMS)üyeliği,
EstetikDişHekimliğiAkademisiDerneği (EDAD) üyeliği,
AnkaraGençİşAdamlarıDerneği (ANGİAD) üyeliği,
TürkiyeSerbestGirişimcilerDerneği (SGD) üyeliği,
TürkDişHekimliğindeLazerDerneği,
TürkiyeSanayiciveİşAdamlarıDerneğiVakfı(TÜSİAV) Üyeliği ve sağlık komisyonu
başkanlığını yürütmekteyim.
Semih Bey öncelikle Türkiye diş hekimliğinde nerede?
Toplumda ağız ve diş sağlığının önemi günümüzde daha iyi kavranmakta ve dur
durak bilmeyen teknolojik gelişmelerden branşımız da nasibini almaktadır.
Fonksiyon, fonasyon (konuşma) ve estetik üçlüsünde hastalarımız
yeniteknolojilere dünya ile aynı anda ulaşabilmektedirler. Modern toplumlarda
bireyler dişlerinin görünümünü önemserler, hatta dişlerdeki şekil ve renk
bozuklukları kişide psikolojik rahatsızlıklara kadar varan problemlere sebep
olabilir.
İmplant nedir çok duyar olduk son yıllarda?
Benim uzmanlık konum Çenecerrahisi, implantoloji ana çalışma konumu teşkil
ediyor. Eksik dişlerin telafisinde dünyadaki en gelişmiş teknoloji implant
teknolojisi kısaca yapay diş kökleri diye söyleyebiliriz. Eksik dişlerin
tamamlanmasında hareketli ve sabit restorasyonlara en iyi alternatif
tirimplantlar. Çok kısa bir cerrahi işlem sonrası diş eksikliklerinden sorunsuz
kurtuluyorsunuz.
Diş
eksikliklerinin
giderilmesinde
hastalarımızın
endişelendikleri yan dişlerin kaplanmak zorunluluğu sebebiyle küçültülmesi
gereği yada tam diş eksikliklerinde akrilik-plastik içerikli hareketli protez
kullanım zorluğu ve oluşturabildiği psikolojik travma, tad alma kayıpları gibi bir
çok istenmeyen sonuçlar implant uygulamaları ile son bulmakta yalnızca eksik
olan diş yapılmakta yan dişler kullanılmamakta yada hareketli proteze bağımlılık
ortadan kalkmakta eksik diş sayısının fazla olduğu veya tüm dişlerinin çekildiği
durumlarda da sabit dişlere, doğal estetiğe, konforlu çiğnemeye
kavuşulmaktadırlar.
Bir de diş beyazlatma güncel bu aralar bu konuda bilgilendirir misiniz?
Diş hekimliğinde estetik ve restoratif maddelerin gelişmesiyle pek çok renk,
şekil, konum bozuklukları kolaylıkla çözümlenebilmektedir.Renklenmiş dişlerin
beyazlatılması (bleaching) işlemi,diğer restoratif metodlara kıyasla daha ucuz,
pratik ve estetiktir. Dişlerin ağartılması işlemi ağartıcı ajanların diş üzerine
birkaç farklı teknikle uygulanması ve aktiflenmesi ile oluşan renk açım
uygulamasıdır.Dişler de herhangi bir madde kaybı yoktur, dişe yapışan,
325
yapıştırılan bir ilave malzemede yoktur kullanılan ajan dişin yapısına
dönüşümsüz nüfuz ederek etki gösterir.
Biraz da ekonomiden bahsedelim diş hekimliği kazançlı bir meslek mi?
Diş Hekimliği eğitimi oldukça zor ve diğer üniversite dallarına göre masraflı bir
branştır. Meslek sahibi olunduğunda da kazançlı bir meslektir. Düzgün çalışılan
her meslekte para kazanılır diye düşünüyorum. Ancak bizim işimiz sağlıktır,insan
hayatıdır. Paranın asla öncelik olmaması gereken bir daldır. Severek
yapılabilecek her meslekte para arkadan gelir, geliyor zaten.
Siz çok başarılı diş hekimliği geçmişi ve şu anki klinik hayatınızdaki değerli
çalışmalara imza atan bir kişiliğinizin yanısıra sosyal faaliyetlerinizde göz
dolduruyor.
Teşekkür ederim öncelikle, yaptığım mesleğin yanı sıra sosyal sorumluluk
projelerinde de bulunmaktan mutluluk duyuyorum. Özellikle üyesi olduğum
Türkiye Sanayici İşadamları Vakfı; Tüsiav, Ankara Genç İşadamları Derneği;
Angiad, Serbest Girişimciler Derneği; gibi derneklerin etkinliklerinde rol
alıyorum. Varlık nedenimiz yalnızca mesleğimizi yapmak değil olmamalıda.
Bizimmesleğimizle
ilgili
yadagenelkonulardatoplumdabulunmamızgerekenyerlervarodayardımbekleyen
insanlara o eli uzatmak gibi. Kliniğimde baktığım her hastadan alınan ücretin
belirli bir kısmını Türev Türkiye engelliler vakfı ve Unicef projelerine
aktarmaktayım, bu benim sosyal sorumluluk anlayışım.
Bu konuda bir iki ödülünüz olduğunu biliyorum bunlardan bahseder misiniz?
Yurtiçi ve yurt dışında katıldığım kongre, bilimsel toplantı ve seminerler ışığında
"Diş Hekimliği" alanında oluşan gelişme ve yenilikleri takip ederek, halkı
bilinçlendirmeye yönelik yazılı ve görsel basında yer alması,
sosyalsorumlulukçerçevesindesiviltoplumkuruluşlarınaolanyakınlıkveaktifişbirliğ
i nedeniyle."2007 EKONOMETRİ DERGİSİ YILIN EN BAŞARILI İŞ GELİŞTİRME ve
SEKTÖREL BİLİNÇLENDİRME ÖDÜLÜ’nü almıştım.Geçen sene de başka bir
derginin ’İNOVASYON ÖDÜLÜ’nü aldım.
Biraz da kitabınızdan bahsedelim.
Bu en sevdiğim konu,uzun yıllardır severek yaptığım mesleğim bana, insanların
bir tek yüzlerine yakın olmayı değil; gözlerinin içine bakarak ruhlarına da yakın
olmayı öğretti. Ve yaşam yoğunluğumu, zamanın rutin akışını kırdığım
seyahatlerimde “Fotoğraf Makinem” dış dünyanın birçok rengini iç dünyama
taşımama aracı oldu.
326
Tutkunu olduğum doğa ve insan temalı fotoğraflardan oluşan uzun soluklu bir
yolculuğun yansıması olan ’DÜNYADAN KARELER' arşivimden küçük bir kısmını
yayımladığım ilk kitabımdır.
Diş hekimliğim ve mesleğimdeki gelişmeleri takip etmek amacıyla birçok ülke ve
şehir görme olanağım oldu. Önceleri mesleki amaçlı olan seyahatlerim şu anda
benim için vazgeçilmez bir tutku ve tabiki fotoğraf çekmek.
Tüm gelirini Türkiye Engelliler Vakfı'na (TÜREV) bağışladığım kitabım, farklı
kültürlerde, farklı iklimlerde tanıklık ettiğim tüm güzellikleri paylaşmak adına,
farkındalık yaratmak amacıyla hayat buldu. D&R gibi Türkiye Genelinde en çok
kitabı satan marka kitapçılarda fotoğraf dalında en çok satanlar listesinde
haftalarca 1 numara olması bu kitabın en büyük ödülü oldu benim için ve
Türkiye engelliler vakfına bağış miktarını da artırarak beni çok mutlu etti. Şu an
çalışma saatlerim dışındaki bütün zamanımı ikinci kitabın çalışmaları almaktadır.
327
ANKARANIN PATRONLARI köşemizin bu haftaki konuğu
Ankara’nın ve Türkiye’nin mobilyada özellikle büro
mobilyasında bir marka ismi olan Alparda… Alparda’nın
patronu Sinan Alparda sorularımızı yanıtladı.
VELİ SARITOPRAK:Alparda hakkında neler söylersiniz?
SİNAN ALPARDA: Alparda 1967 tarihinde kurulmuştur. 43 seneden günümüze
kadar ürettiği ofis mobilyalarının yanında oteller, kongre ve kültür merkezleri,
parlamento binaları ve çok özel yaşam mekânlarının dekorasyonu ile ilgili
başarılı uygulamalarına devam etmektedir.
Türkiye’de ofis mobilyası satan firmalar arasındaki yeriniz nedir?
Alparda teknolojik açık ofis sistemlerinin yanında özgün ve doğal ahşabı ofis
mobilyalarında yoğun olarak kullanan hemen hemen tek firmadır. Prestij
ofislerinde yüksek kaliteli ahşabı ileri teknolojiyle ve ustalıkla üreterek fark
yaratmaktadır.
Üretiminiz ne kadar?
Alparda üretim teknolojisi ve kapasitesi açısından sahip olduğu makine ve
tesisat altyapısı ile Türkiye’de ofis mobilyaları sektörünün ve üst düzey müşteri
profilinin önemli bir bölümünün ihtiyacını karşılar durumdadır. Tasarım
328
alanında elde edilen başarılar ve kaliteye verdiği önem ile yurtdışında da önemli
bir marka olmak yolunda hızla ilerlemektedir.
Global ekonomik kriz sektörü ve sizi ne kadar etkiledi? Krizi aşmak için hangi
tedbirleri aldınız?
Yatırımların durması ile ilk aşamada ofis mobilyalarına karşı olan talep de en
düşük seviyesine gelir. Bu dönemde yurt dışı taahhüt işleri ve de talepler kar
getirmese de üretimin durmaması için değer kazanır. Biz de yurt dışı işlerimize
öncelik vererek satış rakamlarımızı koruduk. Ayrıca projeli ev mobilyaları
üretimi ve dekorasyon uygulamalarına ağırlık vererek çalışmalarımıza devam
etmekteyiz.
2009 nasıl geçti? 2010’dan beklentileriniz nelerdir?
Krizi ben geçici bir kriz olarak görmüyorum. Dünyanın coğrafi, siyasal ve
ekonomik yapılanmasının sancılı bir süreci olarak görüyorum. Ülkelerin marjinal
ekonomik politikaları ve işletmelerin yeni yapılanmaya uyumu hem ülkelerin
hem de işletmelerin başarısını gösterecektir.
Ülkemizde ise hükümete düşen görev reel sektörü sonuna kadar desteklemek
olmalıdır. Üretimin artışı devlet politikası olarak belirlenmeli ve üretim artışına
yönelik politikalar geliştirilmelidir. Türkiye bu krizden üreterek ve ihraç ederek
çıkacaktır. Üretici ve ihracatçı sonuna kadar desteklenmelidir.
329
Ankara’nın Patronları köşesi bu hafta geçmişini
sahiplenen, bugününe tutunan, çekirdekten yetişme bir
iş adamını ağırlıyor. 25 metrekarelik küçük bir civata
dükkânından bugün mağazalar zinciri sahibi olan İkmal
Teknik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Sıtkı Öztuna başarı
öyküsünü Milliyet Ankara ile paylaştı.
VELİ SARITOPRAK: Sizin ve 43 yılını doldurmuş İkmal Teknik’in başarı
öyküsünü dinleyebilir miyiz?
SITKI ÖZTUNA: Aslen Konya Taşkentli olsam da 1965 yılında Ankara’da doğdum.
Evli ve 3 çocuk babasıyım. Ticaret ile daha 6 yaşındayken tanıştım. Piyasanın
tabiriyle çekirdekten yetişmeyim. Uzun süre yaz tatillerinde babamın yanında
çalışarak geçen ticaret hayatım, liseyi bitirdiğim 1983 senesinde bilfiil başlamış
oldu. 1988 senesinde babamın vefatı ile İkmal Teknik’in Yönetim Kurulu
Başkanlığı’nı üstlendim.
İkmal’in öyküsü ise rahmetli babam Mahir Öztuna’nın 1967’de Ulus Posta
Caddesi’nde açtığı 25 metrekarelik dükkanla başlıyor. 1981 yılında Ostim’de 200
metrekarelik bir dükkana geçtik. 1997 yılına geldiğimizde İkmal Türkiye’de hem
barkod altyapısıyla hem de ISO 9001 Kalite Belgesi ile bir çok ilke imza atmış ve
zincir mağazanın halkalarını yavaş yavaş oluşturarak 1 merkez 1 şube ile 2000
metrekareye ulaşmıştı. Bugün ise geçtiğimiz aylarda yeni açtığımız 3.600
metrekarelik mağazamızla birlikte Ankara’nın 4 ayrı noktasında toplam 7.500
metrekare ile hizmet veren endüstriyel marketler zinciriyiz.
330
İkmal Teknik’in başarısının ardındaki stratejiyi öğrenebilir miyiz?
İkmal Teknik’i öncelikle rahmetli babamın attığı sağlam temel ve ondan
öğrendiğim ticari ahlak ve terbiye üzerine inşa ettim. 43 yıllık geçmişimizin
getirdiği kurumsal kültürümüz, kusursuzu hedeflediğimiz hizmetimizle
kurulduğumuz günden bu yana vaat ettiğimiz kaliteyi sunmaya devam ediyoruz.
Günübirlik başarılardansa uzun vadeli stratejilere odaklanıp, rakiplerimizden bir
adım önde olmak için kendimizi sürekli yenilemeyi ve geliştirmeyi ilke edindik.
Müşterilerimizin en kaliteli hizmete layık olduğunun bilincindeyiz, bu yüzden
50.000 çeşitlik ürün yelpazemizin yanı sıra uygun fiyat ve arkasında
durduğumuz güvenilir markaları onlara bir arada sunuyoruz.
Bana göre imza attığınız ilkler ve yenilikçi kişiliğiniz Ostim’in başarılı
projelerinde de kendini gösteriyor. Ostim OSB’nin 2.Başkanı olarak biraz da
Ostim’den bahseder misiniz?
Aslında bakarsanız İkmal ve Ostim’in başarı öykülerinde de birçok ortak nokta
var. İkisinde de en önemli unsur iyi niyetle başlanan sağlam bir temel. Rahmetli
Cevat Dündar Amcanın ileri görüşlülüğü, idealistliği ve cesareti ile attığı ilk adım,
şu anda Orhan Aydın başkanlığında bizim yönetimimizle devam etmekte.
Gerçekten çok büyük işler yapıldığını rahatlıkla söyleyebilirim. Yerli sanayinin
gelişmesi, istihdamın ve ihracatın artması için çalışıyoruz. Dört duvar arasında
üretim ve ticaret yapmaya çalışan işletmelerden bugün bir bütün olarak
düşünüldüğünde kendi elektriğini üreten, eğitim kurumlarıyla, tekno kentiyle,
radyo ve televizyonuyla tam bir sanayi kenti oldu Ostim. Kobileri destekleyici
organizasyonlar, kümelenme çalışmaları, inovasyon, bölgesel markalaşma gibi
projeler bölgemizi Türkiye ve dünyaya örnek teşkil eden bir kalkınma modeli
haline getirdi.
OSB olarak, elektrik ve doğalgaz işletmeciliğiyle, altyapı destek ve güvenlik
hizmetleriyle deyim yerindeyse bir kent işletmeciliği yapıyoruz.
Hem Ostim 2. Başkanı olarak hem de başarılı bir işadamı olarak piyasadaki
rekabet ortamı için ne söyleyebilirsiniz? Mesela, Çin ürünlerine bakış açınız
nedir?
Piyasada rekabet teknolojinin gelişmesi ile doğru orantılı olarak iyice artmakta.
Artık dünya düz ve dünyanın her yerine ulaşmak oldukça kolay. İstediğiniz
ürüne ulaşmanız sadece iki tuşa basmanızı gerektiriyor. Şunu hepimiz biliyoruz
ki kendini yenilemeyen firmalar yok olmaya mahkûm. Ben hem İkmal Teknik
hem de Ostim Yönetimi adına teknolojiyi takip ettiğimizi ve sürekli yenilikçi
adımlar peşinde olduğumuzu söylemeliyim. Biz Ostim Yönetimi olarak
sanayicimizin rekabet şansını arttırıcı faaliyetlerde bulunuyoruz. Örnek vermek
gerekirse, elektriği diğer sanayi bölgelerinden %18 daha ucuza temin ediyoruz.
331
Ayrıca kümelenme çalışmalarıyla güç birliği içinde rekabet etmelerini sağlıyoruz.
Çin menşeli ürünlere gelince, bir tabir vardır ya elmayı elma, armutu armut ile
karşılaştırmak lazım diye, böyle bir karşılaştırma yaptığımızda Türk Malı hem
çok daha kaliteli hem çok daha ucuz. Ancak maalesef üreticilerimiz gerek satış
noktasında gerekse ülke prensipleri açısından eşit şartlarda yarıştırılmıyor.
Yaklaşık yarım asırlık şirketinizde siz ikinci kuşaksınız. İkmal’e üçüncü kuşak
nasıl bakıyor?
Genelde aile şirketlerinin ömrü özellikle ülkemizde çok da uzun olmuyor. En
büyük isteğim İkmal’i 3 evladımla birlikte yönetmek olmasına rağmen bugüne
kadar onların seçecekleri mesleğe müdahale etmedim. Kızlarımdan biri hukuk,
diğeri makine mühendisliği okuyor. Oğlum ise henüz 8. sınıfta. Bugüne kadar
açıkçası yaptığım işe bir ilgileri olduğunu düşünmemiştim, ama şimdi bakıyorum
geleceğe dair kariyer planlarında İkmal var. Bu beni hem çok mutlu ediyor hem
de gururlandırıyor.
Kişi ve kurum olarak yenilikçi bir özelliğe sahipsiniz. İkmal Teknik’in ileriye
dönük yol haritası nedir?
Artık sadece Ankara’da değil farklı şehirlerde de hizmet vermek istiyoruz.
Ayrıca, çok yakında İkmal Makine adıyla bir mağaza daha açacağız. Bugüne
kadar sarf malzemesi ile yanında olduğumuz sanayiciye imalatlarının ilk
aşamasında ihtiyaç duydukları daha ağır CNC, torna, dik işleme, abkant, giyotin,
plazma, lazer gibi makinelerle hizmet vermeye devam edeceğiz.
332
O; Türkiye’nin fahri Başkonsolosu,
O; Balıkların efendisi,
O; Trilye’nin paşası
Ankara’nın Patronları bu hafta Türkiye’nin patronu Süreyya
Üzmez’i ağırlıyor. Süreyya Üzmez ve TRİLYE sadece Türkiye’nin
değil dünyanın markası oldu. Tüm yabancı misyon, Ankara’ya
gelince mutlaka TRİLYE’de ağırlanır, TRİLYE dünyanın ünlülerine
hizmet verir. Binbaşı rütbesi ile ordudan ayrılan Süreyya Üzmez;
Ankara’nın en çok tanınan ve en renkli patronudur.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
SÜREYYA ÜZMEZ: Çanakkale’den genlerinde balık aşkı olan bir aileden
geliyorum.
Yarbaylığıma 6 ay kala kendi isteğimle Türk Silahlı Kuvvetleri’nden emekli
oldum. Daha doğrusu iş değiştirdim. Silahlı Kuvvetler’de de yiyecek içecek işiyle
uğraştım. Ülkeme daha geniş çapta yararlı olabilmek, sektördeki çıtayı
yükseltmek için kendi yeteneklerimi, bilgilerimi paylaşmanın daha iyi sonuçlar
doğurabileceğine inandım. Dünyanın erişilebilir her yerinde yemekle ilgili
araştırmalar yaptım. Yaşadığım süre boyunca araştırmalarım devam edecek.
“En iyiyi nasıl yakalarız”la uğraşmak benim burcumun özelliği. Süleyman
Demirel ile doğum tarihimiz aynı (1 Kasım). Mükemmeli aramak, günde 18 saat
çalışmak (bazen 24+1 diyorum) akrep burcunun mücadeleci bir özelliği. Üstelik
yeniliğe açık olmak, “yenilenmeyen yenilir” prensibine inanmak, sürekli bir
şeyler peşinde koşmak gibi özellikler başarıyı yakalamamızın temel taşları.
333
Eşim Mahmure ilk günden beri benim arkamda. Emekli olduğu gün
ikramiyesinin bir kuruşuna dokunmadan ahtapot aldı. Oğlum Koray Bilkent
Üniversitesi İşletme bölümünde okuyor. Bitirdikten sonra yurt dışına aşçılık
okuluna gidecek ve Trilye mucizesini daha ileriye taşıyacak.
Ailece bu işi sevmemiz başarının en önemli halkası. Mahmure tek tek her konuk
ile ilgilenir. Trilye’nin aile ortamı olduğunu dikte ettirir adeta.
Trilye ismi nereden geliyor?
Trilye ismini ben koymadım. 2002 yılında ismi ile birlikte restoranın devrini
şirketimiz üzerine geçirdik. Ancak çok güzel bir isim olduğu için ve de güzel bir
sahil kasabasıyla çağrışım yaptığı için aynı isimle devam ettim. Çanakkaleliyim
ama artık Trilye ve Trilyelilerle doğal bir organik bağım oluştu.
Balık restoranı açmak nereden aklınıza geldi?
Trilye Restoran 2002 yılında kuruldu. Bundan önce Genelkurmay’da subay
olarak görev yaparken 3 bin kişilik yemek ihtiyacını karşılayan bir sosyal tesisin
başkanıydım. Balık merakım Çanakkale’de 6 yaşında başladı. Anneannemden
lakerda yapmayı öğrendim. Ortaokuldayken optimist lisansım vardı. Bu merak
yaşantım boyunca devam etti. 1998 yılında Japonya balık haline (Tokyo Tsukiji)
yaptığım bir ziyarette o zamanki Askeri Ateşe Nedim Anbar ile birlikte karar
verdik. O “Japonlara orkinos üretip satacağım” dedi. Şimdi Aquadem’in sahibi,
milyonlarca dolarlık balığı Japonya’ya satıyor. Ben de “Dünya çapında bir balık
restoranı yapacağım” diye söz vermiştim. Şimdi Türkiye’ye gelen Japon
turistlerden yıllık rezervasyon alıyorum. Trilye 10’uncu yılına giriyor. Yıllardır
sürekli full gidiyoruz. İnsanlar çok beğeniyor. Tahmin edemeyeceğiniz kadar
büyük bir müşteri portföyümüz var ama ben bu işe henüz yeni başladığımı
düşünüyorum. Daha önümüzde çok uzun bir yol var.
Balık lokantacılığının zorlukları nelerdir? Sizin farkınız nedir? Nasıl marka
oldunuz?
Dünyanın en zor işlerinin başında restoran işletmeciliği geliyor. Hele bizim gibi
fine-dining restoran olunca her gün yeniden doğuyor gibi olmalısınız. Öncelikle
aşçılık mesleğini iyi bilmeniz gerekiyor. Ben her gece önlüğümü giyip saatlerce
yemek pişiririm. Yemek pişirirken kendimi rehabilite ediyor hissine kapılıyor ve
çok mutlu oluyorum. Saatlerce ayakta kalmama rağmen yorulmuyorum. Emekli
olduğum günden beri hiç off günüm yok. Ama mutsuz değilim. Sadece araştırma
gezilerine gidiyorum yurt dışına. Dünyadaki rakiplerimin neler yaptığını yerinde
inceliyorum. Ama Trilye gerçekten dünya klasmanında.
334
Biz farklı bir yolda yürüdük. Tarladan mutfağa, denizden mutfağa taşıdık
hammaddeyi, işledik hem de çok güzel işledik. Lezzetten, kaliteli malzemeden
asla taviz vermedik. Günü kurtarmaya hiç çalışmadık. Hep geleceğe baktık.
Hatta gelecekten günümüze nasıl bakarız diye düşündük ve hep iki, üç hamle
sonrasıyla uğraştık.
6 yıldır gazetede köşe yazıyorum. Dergimiz 7 yıldır yayında ve konuklarımıza
ücretsiz gönderiyoruz. Trilye’de yaşananları paylaşıyoruz.
Trilye’de müşteri tanımı yok. Trilye bir kulüp havası görünümünde. Herkesin
kendi evi gibi.
İlk günkü heyecanımız sürüyor. Allah eksik etmesin. Heyecan bitince bu işler
biter. Dünya markası olacağız diye yola çıktık. Durmadan bu yolda ilerliyoruz,
ilerlemeye devam edeceğiz.
Trilye balığa sevdasını vermiş bir mekândır. Derin dondurucu kullanmaz.
Türkiye’nin her yerinden her sabah taze deniz ürünlerini getirir ve işler. Her
ürün günlüktür. Salatasında yeşil olmayan bir yaprak göremezsiniz. Ham olan
lezzetler mükemmel bir şekilde işlenir. Deniz ürünleri hassastır, ilgi ister. Enzim
ve bakterilerin ete nüfuz etme süreleri titizlikle incelenir ve uygun evsafta
olmayan imha edilir.
İstanbullular yeni bir slogan oluşturdu ve slogana sadık kalıyorlar: “Trilye’ye
uğramadan Ankara’dan dönülmez!”
Trilye sosyal sorumluluk faaliyetleri alanında neler yapıyor?
Trilye Türkiye’nin başkentinden doğan bir Ankara markasıdır. Bu markanın çok
uzun yıllar sürmesi için deniz canlılarının korunması, zamansız ve usulsüz
avlanmanın önlenmesi gerekir. Trilye, Av ve Yaban Hayatı Koruma Vakfı’yla
omuz omuza mücadelesini sürdürmektedir. Bu tabii ki palyatif çinekop, lüfer
tepkileriyle değil. Daha kökten, temelden bu işlerin çözümü için uğraşıyoruz.
Emekli Büyükelçi Süha Umar’ın çok büyük katkıları var. 2005 yılında ığrıp ile
balık avı yasaklandı. Sinarit popülasyonu arttı. Sonra benim için Türkiye’nin
balıkları önemli. Sadece lüfer değil. Van’daki inci kefaline de, Eğirdir Gölü’ndeki
sudak balığına da, Munzur’daki alabalığına da sahip çıkıyorum.
Önümüzdeki günlerde büyük bir internet sitesinde “Denizlerimizi ve
Balıklarımızı Koruyalım” kampanyası çerçevesinde ödüllü kısa film yarışması
düzenliyorum. Dilimin döndüğünce TV programlarında, elimin yettiğince gazete
köşelerinde denizlerimizdeki canlıların korunmasına yardımcı olmaya
çalışıyorum. Bu mücadeleye devam edeceğim.
335
Siz Türkiye’nin tanıtım elçisisiniz. Bugüne kadar hangi ünlü simaları
restoranınızda ağırladınız?
O kadar çok isim var ki… Prensler, prensesler, cumhurbaşkanları, başbakanlar…
Portekiz Cumhurbaşkanı Anibal Cavaco Silva, İngiltere Dışişleri Bakanı David
Miliband, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Hollanda Prensesi Mabel Wisse
Smit, Ürdün Prensi El Hassan bin Talal ve eşi Prenses Sarvath El Hassan,
Avustralya Dışişleri Bakanı Kevin Rudd, UEFA Başkanı Michel Platini, Kuveyt Meclis
Başkanı Jassem Mohammed Al-Kharafi şimdilik aklıma gelenler.
En son Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in konuğu olarak Lüksemburg Veliaht Prensi
Guillaume ile Ekonomi ve Dış Ticaret Bakanı Jeannot Krecke’yi ağırladık.
Türkiye’ye balığı
gerçekleştirdiniz?
sevdiren
insan
oldunuz.
Bunu
hangi
çalışmalarla
Henüz sevdirmeye çalışıyorum. Çünkü rakamlar ortada. 7200 km.’lik sahil şeridine
sahip olan ülkemizde kişi başı balık tüketimi yıllık 7,6 kg. Kabuklularda ise bu rakam
sıfırın altında.
Trilye’nin Balık Sevdası isimli kitabı yayımladım. “Çocuklara Balık Sevdirmenin
Yolları” diye ayrı bir bölümü var. D&R’larda piyasaya çıktığı günden beri büyük ilgi
gördü.
Trilye’nin Balık Sevdası isimli kitabım kitapevlerinde bitmek üzere. Onun diğer
baskılarını yaptıktan sonra meze kitabı, Trilye’den esintiler, inovasyon balık, sofra
adabı gibi 7 kitabım daha çıkacak. Altyapıları hazır. Dünyada balığı sofralarının baş
tacı yapan ülkelere bakın (Japonya, İskandinav ülkeleri). Kalp rahatsızlıkları yok. Stres
yok. Ortalama ömürleri çok uzun. Biz de ülkemizdeki insanlara balığı sevdirmek için
tüm gayretlerimizle çalışacağız. Sağlıklı nesiller için katkımız olursa ne mutlu.
Balık restoranı açmak isteyen girişimcilere neler tavsiye edersiniz?
Kendinizi sınayın. Bu işi çok seviyor musunuz? Çünkü başladıktan sonra başarmak,
sonuna kadar sürdürmek istiyorsanız, dönüşü olmayan bir yola giriyorsunuz
demektir. Sosyal hayat yok, uyku yok, restorandan ayrılmak yok. Sürekli uyanık
olacaksınız. Balık satın almasını kendiniz yapacaksınız. Mutfakta bekleyen balıklarda
enzimlerin ve bakterilerin ete nüfuz sürelerini hesaplayacaksınız. Gözü mayışan
balığı çöpe atacaksınız.
Yaptığınız işin çok riskli olduğunu unutmayacaksınız. Çünkü aileler çocuklarını size
emanet edip balık yemeye getiriyorlar, onlara layık olmaya çalışmalısınız.
İnsanları kandırmayın. Etiketlerinde koruyucu maddeler ihtiva eden ithal ürünlere
karşı hassasiyetinizi sürdürün.
336
Kısa vadede para kazanmayı unutun. İnsanları kazanmayı kendinize şiar edinin.
Ama işinizi sevin ve asla vazgeçmeyin. Çünkü ülkemizin istihdam sağlayacak, işsizliği
önleyecek küçük işletmelere ihtiyacı var. Bir restoranda ortalama 30-40 kişinin
çalıştığını düşünürsek 4-5 kişilik aile gruplarını geçindiren bu emekçi kardeşlerimizin
teşkil ettiği topluluk bir fabrika kapasitesinde.
İnsanlar restoran açsınlar, birilerini iş sahibi yapsınlar, herkes mutlu olsun. Dışarıda
yemek yeme alışkanlığı artsın, insanlar paralarını harcasın, çark dönsün ki tüm
Türkiye mutlu olsun. Unutmayalım ki başka Türkiye yok.
337
Ankara'nın Patronları bu hafta mobilyanın başkenti Siteleri
ve mobilya sektörünü masaya yatırıyor. Konuğumuz
Ankara’nın en eski mobilya firmalarından Coşkunoğlu
Mobilya firmasının sahiplerinden genç işadamı Tahsin
Coşkunoğlu.
VELİ SARITOPRAK: Kendinizi tanıtır mısınız?
TAHSİN COŞKUNOĞLU: 1974 Niğde koyunlu doğumluyum. Bilkent üniversitesi
bilgisayar destekli muhasebe eğitimi tamamladıktan sonra hızla ticaret hayatına
atıldım. Babam Şemsettin coşkun ve abim Ertuğrul Coşkun’nun olduğu aile
şirketimiz olan coşkunoğlu mobilyada iş hayatına başladım. Evli ve 2 çocuk
babasıyım. Ankara ticaret odası 39.grup meclis üyesi ve mobilya sektör
temsilcisiyim.
Coşkunoğlu Mobilya hakkında neler söylersiniz?
Firmamız kurulduğu tarih olan 1950‘den buyana mobilya sektöründe
müşterilerimize hizmet vermekteyiz. Sektörde takip edilen firmalar arasındayız.
Zaman içerisinde üretim, satış ve hizmet yelpazesini genişletmiş olup üretim ve
yönetimde kaliteli yönetim sistemini benimsemiştir. Temel ilkemiz müşteri
memnuniyeti odaklı yaptığımız tüm çalışmalar firmayı günümüze taşımaktadır.
Mevcut showromlarımızda mobilya satışını üretimimizde de kişiye ve mekâna
özel tasarım ve üretim yapmaktadır, yurtiçi ve yurtdışında birçok ev,otel ve ofis
338
dekorasyonları yanı sıra tüm resmi kurum ve kuruluşlara tam kapsamlı anahtar
teslimi işler yapılmaktadır.
Gerçekleştirdiğiniz büyük projeler hangileridir? Önümüzdeki dönemdeki
yatırımlarınız nelerdir?
Coşkunoğlu möble birçok dev projeye imza atmıştır. Bunlar arasında Özbekistan
cumhurbaşkanlığı köşk projesi, Türkmenistan ruhiyat köşkü, TürkmenistanAvaza
Otel ve Kıpçak otel dekorasyonları.
Türkiye’de birçok otel projesi, bunun yanı sıra Cumhurbaşkanlığı, başbakanlık,
içişleribakanlığı, tarımbakanlığı, diyanet işleri başkanlığı gibi birçok resmi kurum
ve kuruluşlarda güzel işler teslim edilmiştir. Önümüzdeki döneme ait üretim
hattımızla ilgili yeni yatırımlarımız gündemimizdedir. Daha çok iş imkânı
yaratabilmek için çalışmalarımıza devam etmekteyiz.
Mobilya sektörünün sıkıntıları nelerdir? Siteler nasıl ayağa kalkar? Mobilya
sektörünün geleceğini nasıl görüyosunuz?
Mobilya sektöründe bir türlü giderilemeyen sıkıntılar sitelerin zor günler
geçiriyor olmasına ve mevcut duruma gelmesine en büyük etkendir. Şimdi bu
sorunları teker teker ele alalım,
Markalaşma: 2000’li yıllarla birlikte perakende müşterisinin alışveriş
tutumlarındaki global değişim firmaları bu anlamda markalaşma sürecine
götürdü. Sektördeki büyük ölçekli firmaların markalaşmaya verdikleri önemi
diğer orta ve küçük ölçekli firmalarında göstermesi dış ve iç pazarda olgunlaşmış
bir marka olup özgün tasarımlara sahip olarak rekabet avantajını yakalayarak
sadece işçilik değerli üretim yapmaktan çıkıp aynı zamanda markalaşarak katma
değerli çalışmaya geçmelidir. Bu durumda devlet ve sivil sektör örgütleri
markalaşma konusunda firmaları eğitmek, teşvikedip, yol haritası çizerek
rehberlik etmekle yükümlüdür.
Sermaye Yetersizliği: Sektördeki çoğunluğu oluşturan kobi işletmeleri sermaye
yetersizliği ve finansman maliyetlerinin yüksekliğinden sıkıntı yaşamaktadır.
Kendi öz kaynaklarından finanse etmeye çalıştıkları işletme sermayesi nedeniyle
büyüme olasılıkları azalmakta ve krizlere karşı dayanma güçleri kalmamaktadır.
Yeterli sermaye temin edilemediğinden orta ve uzun vadeli yatırım yapamayan
işletmeler kurumsallaşamayan ve profesyonelleşemeyen işletmelerin ortaya
çıkmasına neden olmaktadır.
Deneyim Eksikliği: Kobi’lerin yurtdışı pazarı konusunda bilgi sahibi olmamaları
ihracat pazarında karşımıza çıkan en önemli sorundur. İşletmelerin dış pazar ve
ihracat konusunda bilgilendirilmesi, bu pazarların tanıtılması, uluslararası
fuarlara katılımları sağlanarak bilgi ve tecrübe edinmeleri sağlanmalıdır. Bunu
için öncelikle uzman kadroyla çalışmaya teşvik edilmeli ve tasarım konusunda
gerekli desteğin kobi’lere verilmesi gerekmektedir.
339
Uzman Çalıştırma: Sektördeki firmaların çoğunluğunu aile şirketlerinden
oluşmasından profesyonel yönetici ve uzman kadroyla çalışma oranı oldukça
düşük buna bağlı olarak firmalar kayıt tutma ve planlama yapmakta güçlük
çekmektedir.Bilgi, deneyim ve birikim aktarımıda sağlıklı bir şekilde
yapılamamaktadır.
Firmalarımızakurumsallaşma,
markalaşma,
profesyonelleşme ve rekabet gibi kavramların global örneklerle desteklenmiş
eğitimler verilmelidir. Devlet işletmeciyi uzman personel çalıştırma konusunda
destekleyerek maddi olarak teşvik etmelidir. Bununla birlikte oluşturacağı
uzman kadro ile firmalara ücretsiz danışmanlık ve rehberlik hizmeti vermelidir.
Tasarım ve AR-GE: Türkiye’de imalat sektöründe hafife alınamayacak kadar
büyük bir yeri olan mobilya sektörünün ihracat rasyonuna sahip olmayışının
nedeni uluslararası pazarda maliyet ve işçilik odaklı üretim gücünü pazarlamaya
çalışmasındandır.
Her firma tasarım ve ürün geliştirme deki başarısı kadar rekabetçidir. Türkiye’de
büyük firmaların bile uluslar arası pazarda fason firma statüsünde varlık
göstermeleri sektördeki arge çalışmalarımızın zayıflığını ifade etmektedir. Orta
vadeli düşünmeyerek global tasarımlar üretmeyip kopyacı zihniyetle küçük kar
marjlarıyla tasarım değeri olmayan ürünler üretmeye devam etmekte olan
firmaların bir an önce kendi arge çalışmalarına başlayıp uluslar arası pazarda
tasarım değeri olan yüksek kar marjlı ürünlerle pazarda yer almaları
gerekmektedir aksi taktirde fason üretim ülkesi haline gelen çinden bir farkımız
kalmayarak kurumsallaşamayan küçük işletmeler halinde kalmaya devam
edeceğimiz aşikardır. Türkiye’nin Avrupa Birliğine giriş ile ilgili Komisyon
Rapor’una göre (EC Report, 2004), Türkiye’nin endüstriyel tasarıma vermesi
gereken önemi ve ürünlerin hukuksal boyutta korunurluğuna yönelik önlemler
alması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu bağlamda Avrupa Birliği Konsey kararları
doğrultusunda endüstriyel politika araçları ile aktif olarak Lizbon stratejisinin
amaçlarını ve sürdürülebilir gelişme stratejisini uygulamak sektör ve
devletimizin sorumluluğudur.
İhracatın Artırılması: Mosder’in açıklamış olduğu rakamlara göre 2010 mobilya
ihracatı rakamlarımız 1.4 milyar dolar civarında bu rakam dünya pazarında %2
gibi bir orana denk geliyor. Firmalarımızın uluslararası pazardaki deneyimsizliği
ve finansman yetersizliği en önemli iki engeldir. Bu engellerin ortadan
kalkmasıyla inanıyorum ki Türkiye ihracat rakamımızın çok ötesine
geçebilecektir. Bankalar ve KOSGEB‘in işletmecilerimizi daha çok
desteklemesi,teşvikler konusundaki bürokrasi ve bekleme sürelerin azaltılması
da ihracat hızımızı artıracağından hiç şüphe yok.
Vergiler ve Teşvikler: AB ile müzakere sürecinde olan ülkemizde kobi’lere dönük
mali desteklerden kobi teminat programı,çekirdek sermayesi programı,bölgesel
kalkınma programları gibi teşviklerden nasıl faydalanılacağı hakkında
bilgilendirme programları sektörel örgütler ve ilgili kamu kurumlarınca yaygın
hale getirilmelidir.tekstil sektöründe olduğu gibi KDV indiriminin mobilya
sektöründe de uygulanması kalıcı hale getirilmesi iç piyasa tüketimini
hızlandıracaktır.
340
SSK primleri: Sektörde istihdamda ciddi kayıt dışılık söz konusudur. Bunun en
büyük nedenlerinden biri ssk primlerinin yüksek olmasıdır. SSK primleri
uluslararası standartlar ve ülke gerçekleri ele alınarak tekrar düzenlenmelidir.
Bunun yapılması sektörde uluslararası pazarda rekabet gücünü artıracaktır.
Pazarlama ve İletişim Sorunu: Sektörde firmaların kurumsallaşamamaları ve
yeterli sermaye edinemeyişleri pazarlamaya verilen önemin azalmasına neden
olmaktadır.
Stratejik satış planı hazırlamak uluslararası pazarda yeterince kendini
gösterememek aslında sektörün en büyük sıkıntılarından biridir.F bunun yerine
direk satış odaklı çalışıp günü kurtarma politikasıyla aslında bindikleri dalı
kesiyorlar. Bu alanda firmalara çok iş düşmektedir. Daha fazla yenilik, daha
cesur inovasyonlar, entegre bir pazarlama iletişimi ve yeni iş modelleri
yaratmak üzere kaynaklarını yeniden planlamalıdırlar.
Maddeler halinde özetlediğimiz bu sıkıntılar dışında aslında ele alınması
gereken birçok konu var kalifiye eleman yetişmemesi bunların içinde en
önemlisi olup gençlerin mesleki okullara daha çok yönlendirilip sektörde
çalışmak üzere yetiştirilmesi gerekmektedir.
Mobilya sektörüne girmek isteyen girişimcilere neler önerirsiniz? Genç bir
girişimci olarak iş hayatına atılmak isteyen, kendi işini kurmak isteyen
gençlere neler önerirsiniz?
İşletmeler ve girişimciler, amaç birlikteliklerini ve faaliyet yapıları itibari ile yeni
organizmalar meydana getirmelidirler, kurumsallaşmaya önem vermeli ve konu
ile ilgili ciddi yatırımlar yapmalıdırlar.İşveren ve yönetici öncelikli olarak kendi
kişisel gelişimlerine yatırım yapmalılar, işlerini ve işletmelerini destekleyici
eğitimler, yardımlar ve danışmanlıklar almalılar, aldıkları eğitim ile paralel
olarak yeni vizyonlar, sosyal ağlar oluşturmalı, sistemler geliştirmeliler.
Günümüzde ise hızlı değişim nedeniyle önceki kuşakların edindiği bilgi ve
deneyimin son kullanma tarihi kısa sürede dolduğu için öğütler pek fazla işe
yaramıyor.Bu nedenle siz kişisel gelişiminiz için kendi göbeğinizi kendiniz
keseceksiniz.Bir noktada kendi kendinizin müdürü ve hamisi olacaksınız.
- Mucizelere bel bağlanmamalı,
- Altyapı sağlam tutulmalı,
- Bilgi içselleştirerek öğrenilmeli,
- Analitik düşünülmeli ve araştırılmalı,
- Eğitilebilir Olunmalı.
341
Bu haftaki konuğumuz TUSAŞ Türk Havacılık ve Uzay Sanayi
A.Ş. ‘ nin genç ve çok başarılı Genel Müdürü Muharrem
Dörtkaşlı. TUSAŞ Türkiye’nin yüz akı ve yıldız kuruluşlarından
birisi. Havacılık ve uzay sanayinde dünyaca tanınan bir
marka. İşte havanın ve uzayın patronundan çok ilginç ve
önemli açıklamalar:
VELİ SARITOPRAK: Kendinizi kısaca tanıtır mısınız?
MUHARREM DÖRTKAŞLI: 1961 Çankırı doğumluyum. İlköğretim ve Lise
eğitimini Çankırı’da tamamladım. 1983 Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makina
Mühendisliği Bölümü mezunuyum. 1986-1991 yılları arasında LBR Co. (UK) Ltd.
ve SAS A.Ş.’de görev yaptım. 1991 yılında göreve başladığım TUSAŞ-Türk Uçak
Sanayii A.Ş. şirketinde, sırasıyla tüm görevlerde bulundum.
2003 yılında TUSAŞ’a Genel Müdür olarak atandım ve Şirketin TUSAŞ-Türk
Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAI) ile birleştiği 22 Nisan 2005 tarihine kadar bu
görevimi sürdürdüm. TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’ye Genel Müdür
olarak atandığım Ekim 2005’e kadar TAI’de Yönetim Kurulu Üyeliği görevini de
sürdürdüm. Bu tarihten beri Şirketin Genel Müdürlüğü görevini
yürütüyorum. Aynı zamanda Savunma Sanayii İmalatçılar Derneği’nin (SaSaD)
Yönetim Kurulu Üyesi ve Türk-Amerikan İş Konseyi (TAİK) Başkan Yardımcılığı ve
Savunma-Güvenlik Komisyonu Başkanlığı görevini yapıyorum. Evli ve iki çocuk
babası olup, İngilizce biliyorum.
342
Hava araçları ile ilişkiniz nasıl başladı?
TUSAŞ’ta istihdam edilmemize vesile olan proje CN-235 Hafif Nakliye Uçağı’nın
TAI’de İspanyol CASA Firması ile ortak üretiliyor olmasıdır. TUSAŞ’ın buradaki
görevi, 9 Nisan 1991 tarihli SSM-TUSAŞ Protokolü uyarınca, SSM adına Proje
Kontrol Ofisi (PKO) faaliyetlerinin yerine getirilmesidir. Sekiz mühendis arkadaş
olarak birlikte başlayıp, yurt içi ve dışında eğitimini aldığımız bu faaliyetler daha
önce F-16 Projesi’nde FMS kanalından ve ABD Hv.K.K. ekiplerince yerine
getiriliyordu ki bu bizim yapmamız ve kazanmamız gereken bir kabiliyetti. Ben
de bu ekibin şefi olarak TAI’de TUSAŞ personeli olarak, SSM adına görev
yapıyordum. Daha sonra SSM yetkilileri bizleri tanıdıkça ve sistemin çalıştığını
gördükçe daha fazla görev delege etmeye başladılar, böylece ilgi alanlarımızı
genişletmeye başladık.
Bu alandaki diğer deneyimleriniz nelerdir?
TUSAŞ’ta başladıktan sonra gündeme gelen tüm havacılık projeleriyle bir şekilde
ilişkim olmuştur. Bulunduğum pozisyona bağlı olarak, kimisinde sınırlı kalmıştır,
kimisin de ise daha etkin olma fırsatım olmuştur. Ayrıca, 1997 yılından itibaren
sırasıyla TEI, TUSAŞ ve TAI’nin Yönetim Kurulları’nda görev yapmış olmamı da
bu manada kendim için bir şans olarak görüyorum. Altyapıları çok kuvvetli bu
şirketlerde birbirinden kıymetli ve değişik disiplinlerden gelen onlarca yerli ve
yabancı profesyonel ile çalışmaktan son derece faydalanmışımdır.
TUSAŞ, bugün 27 yaşında. Dünya savunma ve havacılık sektöründe çok önemli
yerlere geldi fakat yüzde 100 yerli helikopter ve uçakları gökyüzünde uçarken
görmek hepimizin en büyük hayali. Bu hayalimiz ne zaman gerçekleşecek?
Yıllardan beri F-16’ların üretimini yaptık. Bu işlerden para kazandık. Ancak, esas
marifet bu değil. Marifet, kendi tasarladığımızı üretmekte. Büyümemizi
sağlayan temel vizyon değişikliğimiz mühendisliğimize verdiğimiz önemi
artırmamız oldu. Stratejik plan yaptık. Bu doğrultuda belirlediğimiz
kategorilerdeki helikopter, uçak ve insansız hava araçlarını kendimiz
geliştirmeye karar verdik. Bunun üzerine mühendisliğe daha fazla yatırım
yaptık. Çalışan sayımızı altı yılda 2 binden 4 bin kişiye çıkardık. Özellikle
mühendis sayımızı artırmaya özen gösterdik. TUSAŞ’ta 1500 mühendis çalışıyor.
Bu mühendislerin 990’ı tasarımda görev yapıyor. Artık atmosfer içindeki ve
üzerindeki her şeyin tasarımına ve üretimine talibiz. Burada montaj ve üretimle
başlamış olduğumuz noktayı tasarıma getirdik. Artık hava araçlarımızı kendimiz
tasarlıyoruz. Ürettiğimiz tüm sistemler özgün ve egemendir. Temel stratejimiz
ürün sahibi olmak ve olmaya devam etmek.
Mühendislere ve özgün tasarıma yapmış olduğumuz yatırım, son 5-6 yılda
meyvelerini vermeye başladı. Ürünlerimiz çok yakın zamanda piyasaya çıkacak.
343
İnsansız hava aracımız “ANKA” uçmaya başladı. “HÜRKUŞ” ismini verdiğimiz
eğitim uçaklarımız da gelecek yıl uçacak. Atak helikopterlerimizin de test
denemelerini yapıyoruz. İlk yerli uydumuz Göktürk’ü de geliştirme
aşamasındayız. 2012 yılında Göktürk adını verdiğimiz istihbarat uydumuz
fırlatılacak. 2015’ten itibaren hem istihbarat, hem de haberleşme uydularını
TUSAŞ’ta üretip geliştireceğiz. Milli ve özgün helikopter, savaş uçağı geliştirme
projelerimiz var. Bu projeler tamamlandığında ANKA, HÜRKUŞ, ATAK ve
Göktürk, Türkiye’nin en çok konuştuğu markaları olacak.
ANKA İnsansız Hava Aracı bugünlerde özellikle merakla beklenen ve sık sık
basında güzel haberlerle yer alan bir projeniz. Gelişmeler ile ilgili bilgi verebilir
misiniz?
30 Aralık 2010’da yapılan ilk uçuş sonrası, ANKA’nın değişik konfigürasyonlarda
ve farklı profillerde uçuş testlerine devam ediliyor. 2011 sonuna kadar ANKA
otomatik iniş kalkış yapabilen ve ASELFLIR 300T ile gece/gündüz görev
yapabilen bir sistem haline gelecektir.
Bilindiği üzere geliştirme projeleri aşamalı olarak hayata geçirilmektedir.
Üretimi tamamlan iki uçak ile çok büyük bir aşama kaydedilmiş ve uçuş
testlerine başlanmıştır. Söz konusu uçaklar ile sistem tasarım ve üretim
doğrulama faaliyetleri yürütülmektedir. Testlerden alınacak geri beslemeler,
elde edilen test verileri değerlendirilerek ilave olarak yapılacak iki uçakta daha
hafif gövde ve daha yüksek performans hedeflenmiştir. SAR/ISAR/GMTI radarı
da yeni üretilecek uçaklara entegre edilecektir.
Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı “Hürkuş”un da gelecek yıl içerisinde
uçtuğunu görebilecek miyiz?
İlk prototipimizin montajı devam ediyor. Hürkuş’un montajını 2012’nin ilk
yarısında tamamlayarak uçağımızı fabrikadan çıkarmak, aynı yılın sonuna doğru
da uçurmak hedefiyle çalışıyoruz. Motorlar ve aviyonik sistemler hazır. Montaj
faaliyetlerinin yanı sıra, kanopi ve koltuk fırlatma testleri, yüksekten iniş takımı
düşürme ve sağlamlık testleri, manevralardan etkilenmeyecek yakıt sistemi
testleri de tüm hızıyla sürüyor. İkinci gövdemiz de yapısal test laboratuarımızda
yük altındaki dayanım testlerine girecek. Amaç, ilk uçuş öncesi dayanım testini
tamamlayarak otoriteden uçuş iznini almak.
344
TUSAŞ’nin geleceği açısından önemli bir yere sahip olan özgün döner kanatlı
platformlar konusunda hâlihazırda devam eden ATAK ve Erken Duhul
Helikopteri projelerinde gelinen son durum ve teslimat takvimleri hakkında
bilgi verebilir misiniz?
ATAK Programı kapsamında 2010 yılı içinde yoğun bir şekilde devam eden
“Detay Tasarım” süreci yılın son çeyreğinde tamamlanarak, “Prototip Geliştirme
ve Test Değerlendirme” sürecine geçildi. Bu kapsamda İtalya’da üretimi
tamamlanan Üçüncü Prototip (P3) motor çalıştırması ile yer ve uçuş testi
sürecine başlandı. TUSAŞ’ta üretimi tamamlanan altıncı Prototip’in (P6) yer
kontrollerine başlandı. Nisan 2011’deki ilk çalıştırmanın ardından, 17 Ağustos
2011 tarihinde Akıncı yerleşkemizde ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
Proje takvimi uyarınca, Erken Duhul Helikopteri’nin (EDH) ilk teslimatının 2012
yılı ikinci çeyreğinde, ATAK helikopterinin ilk teslimatının ise 2013 yılının üçüncü
çeyreğinde gerçekleşmesi planlanıyor. Geçtiğimiz günlerde Şirketimizde
yaptığımız oryantasyon toplantıları ile muhtemel kullanıcılarımız olacak Kara
Havacılık Komutanlığı personelini ağırladık. Böylelikle ATAK helikopterimizi
görerek yakından tanıma ve detaylı bilgi alma fırsatı buldurlar.
“Türkiye’nin havacılık ve uzay merkezi” olarak sıfatlandırılan TUSAŞ’ın uzay ile
ilgili hedefleri ve bu çerçevede yürüttüğü çalışmalar ile ilgili bilgi verebilir
misiniz?
2002 yılından bu yana uzay alanında daha ileri safhalara geçiş için yapılan
planlama çalışmalarına ciddi katkılar sağladık. Savunma Sanayii Müsteşarlığı
(SSM) ve Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’nın (TSKGV) kararı ve/veya
görüşü doğrultusunda TUSAŞ, Türkiye’nin havacılık ve uzay merkezi olarak
öngörüldü. Bu kapsamda; TSKGV 2009-2013 Stratejik Planı’nda, TUSAŞ’a Uzay
Teknolojileri alanında her türlü uydu ve/veya uzay aracına ilişkin tasarım,
geliştirme, üretim, montaj, entegrasyon, test, sertifikasyon ve lojistik destek
gibi görevler tevdi edildi, ayrıca SSM Savunma Sanayii Sektörel Strateji
Dokümanı’nda (2009-2016) ise TUSAŞ “Uydu sistem seviyesi tasarım,
entegrasyon ve test” konularında ana yüklenici/ana entegratör olarak
belirlendi.
Şirketimiz; milli bir araştırma-geliştirme uydu projesi olan Göktürk-2, TUSAŞ ve
TÜBİTAK UZAY iş ortaklığı tarafından yürütülmekte ve TÜBİTAK Başkanlığı’nca
da destek görmektedir. Göktürk-1 Projesi’nde ise TUSAŞ; üç ayrı alt sözleşme
çerçevesinde, Uzay Kesimi Uydu Platformu, Yer İstasyonu, UMET Merkezi, Uydu
Çevresel Testleri ile ilgili başta tasarım, üretim, entegrasyon, test olmak üzere
yaklaşık 60 adet mühendislik iş paketlerine direkt olarak, yabancı ana yüklenici
firmanın mühendis ekipleri ile birlikte yaklaşık 30 tasarım mühendisi ile katılım
sağlamaktadır. Ayrıca, Göktürk-1 Projesi ile hem askeri, hem de sivil amaçlar
345
için kullanılacak Elektro-optik keşif gözetleme uydusunun tedarik edilmesi
hedeflenmiştir. SSM tarafından yürütülen ve ana yüklenicisi Telespazio olan bu
proje kapsamında; metre altı çözünürlüklü Elektro-Optik görüntüleme
kapasitesine sahip bir uydu ile sabit ve mobil yer istasyonları, Uydu Montaj,
Entegrasyon ve Test (UMET) Merkezi tedarik edilecektir.
TÜRKSAT A.Ş. ile Şirketimiz, TÜRKSAT-5A Milli Haberleşme Uydusu’nun,
tesislerimizde kurulmakta olan Uydu Montaj Entegrasyon ve Test (UMET)
tesislerinde üretilmesine yönelik bir işbirliği anlaşmasına imza atmıştır. UMET
Merkezi; 5 tona kadar, askeri ve sivil amaçlı tüm uyduların montaj, entegrasyon
ve test işlemlerine hizmet verecek şekilde oluşturulacaktır. Aynı anda üç uyduya
hizmet verecek bu merkezde; uydu ve uydu alt sistemlerine Titreşim Testleri,
Isıl Vakum Testleri, Kütle Özellikleri Ölçüm Testleri, Akustik Testleri, EMI/EMC
Testleri, Anten Testleri ve/veya Güneş Paneli Açılım Testleri uygulamak için
gerekli olan tüm test, ölçüm ve yer destek teçhizatları yer alacaktır. Bu tesis
kuruluncaya kadar Göktürk-2 uydusuna uygulanacak montaj, entegrasyon ve
test işlemleri için gerekli başka bir UMET Tesisi, TUSAŞ’ın kendi öz kaynaklarıyla
hazırlanmış olup, bugün etkin bir şekilde kullanılmaktadır.
Geçmiş günlerde Jet Eğitim ve Muharip Uçak Kavramsal Tasarım Projesi
Sözleşmesi’nin imzalandığı bir tören gerçekleşti. Yapılan konuşmalarda bu
özgün jet uçağının ilk uçuşunun Cumhuriyetin 100. yılında gerçekleşeceği
söyleniyor. Bu konudaki çalışmalarınız ile ilgili bilgi verebilir misiniz?
Savunma Sanayii İcra Komitesi (SSİK) kararı ile Muharip Uçak (FX) ve Jet Eğitim
Uçağı (TX) programlarının kavramsal geliştirme çalışmaları için iki yıl boyunca
sürecek bir fizibilite analizi için TUSAŞ görevlendirdi. Bu sürecin sonunda;
sadece TX, sadece FX, F5-T-38 örneğinde olduğu gibi aynı aileden TX-FX, tek
kişilik FX, çift kişilik FX, çift motorlu FX, tek motorlu FX, insanlı FX, insansız FX
olsun gibi kararlar verilecek. Bu süreçte, yurt içinde nasıl bir iş birliği yapılacak;
yurt dışından bir ortağımız olacak mı; TX’de mi olacak; yoksa FX’de mi olacak
gibi sorular da aslında o zaman cevap bulacak. Hava Kuvvetlerimizle, Savunma
Sanayii Müsteşarlığımızla, sektörün içerisindeki bu işte yer alabilecek kabiliyet
sahibi kurum ve kuruluşlarımızla ve eğer olursa muhtemel ortağımızın yer
alacağı ve bütün bu soruların cevap bulacağı uzun bir yarışa başlamaya
hazırlanıyoruz. İki yıllık kavramsal tasarım sürecinin ardından da 10-12 yıl
içerisinde ilk uçuşu görebileceğimizi ümit ediyorum.
Bu süreçte, geçmişte yaşanan sıkıntılar, belki bir kuluçka dönemi gibi bize
yardımcı olacak. Çünkü filizlenme döneminde alınan kararların doğru alınması
gerekir. Yoksa dünyadaki benzer örneklerde yaşandığı gibi, projenin ilerleyen
safhalarında, daha fazla çabanın, daha fazla zamanın ve elbette daha fazla
paranın harcandığı ve geri dönüşün çok zor olduğu yerlere gelebiliriz. Bu kararı
ülke olarak verdik. Eğer SSİK, FX ve TX’e yönelik böyle bir karar aldıysa, aslında
346
ülke olarak bir iddia ile yola çıkmış durumdayız. Bu TUSAŞ’ın çok üzerinde, bir
milli motivasyon projesidir. Dolayısıyla bu saatten sonra, başarı da bana göre
Türkiye’nindir, başarısızlık da.
Bugünlerde çok önem vererek yürüttüğünüz yeni bir projeniz var. Başlattığınız
“Tersine Beyin Göçü Projesi” ile ilgili bilgi verebilir misiniz?
1500’ü mühendis olmak üzere, 4 bine yakın personeli olan Türkiye’nin en seçme
kuruluşuyuz. Son altı yılda her yıl 400-500 kişiyi işe aldık. Bunların çoğu da yeni
mezun. 8-10 yıl önce havacılık ve uçak mühendisliği bölümlerinden mezun olan
gençler, kendi alanlarında çalışamıyordu. Makine ya da inşaat mühendisliği gibi
diğer dallarda istihdam ediliyordu ancak, son beş yıl içinde ODTÜ mezunlarının
tamamına yakını TUSAŞ’a geldi. Mühendislerimizin yarıdan fazlası ODTÜ
mezunu. Yeni alımlarla yaş ortalamamız 28’e düştü. Her yıl 30 bine yakın iş
başvurusu alıyoruz ve bu konuda çok seçici davranıyoruz. En yüksek puanlı ilk
10 üniversiteyi tercih ediyoruz.
TUSAŞ’ta mühendislerimizin kazandıkları tecrübeleri ve birikimleri
kullanabilecekleri ortamları oluşturduk. Türkiye’nin ABD’de ve Avrupa’da çok
önemli beyin diasporası var. Yurt dışına gidenler Türkiye’de kendilerini tatmin
edecek iş bulamadıkları için gitti. Amerika’ya, Avrupa’ya giden kıymetli
mühendislerimizin ülkemize dönmelerini sağlayabilmek için hazırladığımız çok
büyük projeler sayesinde motivasyon oluşturduk. Özellikle havacılık ve uzay
alanında tecrübeli olan mühendislerimizin bir kısmını Türkiye’ye döndürebiliriz.
ABD’de aldıkları maaşı veremezsek de, gelip burada projelerimize katkıda
bulunma ve memleketlerine hizmet etme olanağı bulabilirler.
347
Ankara’nın Patronları köşemizde bu hafta otomotiv
sektörünü ve servis hizmetlerini masaya yatırdık. TUROTO
Firması sahibi Adil Mutlu ile sektörü enine boyuna tartıştık.
VELİ SARITOPRAK: Sizi ve Tur Oto’yu tanıyabilir miyiz?
ADİL MUTLU: 40 yıl önce Rahmetli babam Turan Mutlu’ nun 1971 yılında
Ankara’ nın Nallıhan ilçesinde kurmuş olduğu Mutlu Ticaret şirketi bünyesinde
Tofaş Bayiliği ile Otomotiv sektöründe faaliyete başlayan şirketimiz 1974
yılından itibaren Ankara’da büyüyerek bugüne kadar hizmet vermeye devam
etmektedir. Babamla başlayan iş hayatımız Tur Oto A.Ş. olarak 40 yıllık süreçte
hızlı ve kaliteli hizmet anlayışı, değişim ve gelişim misyonu ve sektöre duyduğu
güvenle bugün Türkiye’nin en büyük Ford bayileri arasında yerini almıştır.
1993 yılında Otomotiv sektöründe Ankara’daki ilk plazayı gerçekleştirerek Satış,
Bakım onarım, Boya kaporta ve Yedek Parça hizmetlerini bir bütün olarak
sunmanın onurunu taşımaktayız.
Türkiye’nin en köklü ve en güvenilir topluluğu olan Koç Grubu ile işbirliği
çerçevesinde 1997 yılında Ford’a geçmiş, bu tarihten itibaren Ford Otosan’a
bağlı yetkili bayi olarak faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz.
Ford marka binek ve ticari araçların satışı, 2.el araç satışı, satış sonrası servis ve
boya-kaporta hizmetleri, yedek parça, ayrıca operasyonel araç kiralama ve
348
sigorta hizmetleri faaliyetlerimiz arasındadır. Bugüne kadar pek çok başarılara
ve birinciliklere imza atmış olan Tur Oto, müşteri memnuniyetini en iyi
seviyede tutarak Ford Avrupa’nın en prestijli ödülü olan The Chairman’s Award
Ödülü’nü 2001, 2006 ve 2007 yıllarında olmak üzere tam 3 kez almaya hak
kazanmıştır. Ayrıca 2008 yılının Nisan ayında Almanya’da yapılan Ford
Avrupa’nın En İyi Satış Danışmanı yarışmasında Tur Oto, Ford Otosan ve
ülkemizi temsil eden satış danışmanımız 21 ülkeyi geride bırakarak birinci
olması Tur oto ailesini gururlandırmıştır.
Gerek müşterilerimize sunduğumuz hizmet kalitesi gerekse müşteri
memnuniyeti odaklı yaklaşımımızın yanı sıra; Ankara’nın en merkezi yerinde
olmamız sebebiyle rahat ve kolay ulaşımımız ile de müşterilerimiz nezdinde
tercih edilen bayi konumunda bulunmaktayız.
2003 yılında oğlum Turan MUTLU’nun önderliğinde Ankara’nın Siteler
bölgesinde faaliyete geçen ikinci plazamızla büyümemiz devam etmiş, 2008
yılının Mayıs ayında yine Tur Oto’nun üçüncü plazasını Maltepe’ de açılışını
yaparak faaliyetlerimizi devam ettirmiştir. Şu anda Ankara’ nın Maltepe ve
siteler semtinde toplam 16.000 m2 kapalı alanda ve yaklaşık 200 personeli ile
yılda 350 araç satışı ve 24.000 Servis hizmetleri ile en son teknoloji ile
donatılmış, müşterilerimizin her türlü ihtiyaçları göz önüne alınarak dizayn
edilmiş, son derece konforlu ve modern üç plazamızda Ankaralılara ve
kazalarına hizmet vermenin gururunu yaşıyoruz.
Sizin Tur Oto olarak diğer servislerden farkınız nedir?
yapıyorsunuz?
Neyi daha iyi
Ford yetkili satıcılık sistemine harfiyenuyarak, Ford Avrupa standartlarında
hizmet sunmaktayız.
Koşulsuz müşteri memnuniyetine giden yolun çalışan memnuniyetinden geçtiği
bilinci ile personelimizle Tur Oto çatısı altında uzun yıllar çalışmak ana
hedefimiz. Böylece tecrübeli, alanında uzmanlaşmış, eğitimli bir kadro ile
müşterilerimize çözüm odaklı ve hızlı hizmet verme gayreti içindeyiz.
‘’Müşteri Velinimetimizdir’’ anlayışı ile müşteri memnuniyeti bizim için son
derece önemli. Aynı zamanda güleryüzlü, kaliteli hizmet anlayışımız ile
müşterilerimize güven veriyoruz. Müşterilerimizle, memnuniyetlerini ölçmek
için sürekli olarak iletişim halindeyiz. Bu bağlamda, gerek satış gerekse servis
sonrasında her müşterimize telefonla ulaşarak memnuniyetlerini ölçerek,
periyodik bakımı, kaskosu ve muayene zamanı yaklaşan müşterilerimizi sürekli
olarak arayarak hatırlatmalar yaparız. Müşterilerimizden gelen talep, öneri veya
müşterilerimizin beklentileri titizlikle değerlendirilmekte ve şirketimiz
bünyesinde gerekli aksiyonlar alınmaktadır.
349
Kurtarıcımız ve acil servis aracımızla müşterilerimize 7 gün 24 saat hizmet
verilmektedir. Ankara Siteler ve Maltepe’deki tesisimizle şehrin merkezinde,
müşterilerimize çok yakınız.
Otomotiv sektörünün geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Otomotiv pazarı Avrupa ülkelerine göre Türkiye’de potansiyelinin çok altında
seyretmektedir.
Türkiye’de 1000 kişiye düşen motorlu araç sayısı 138 iken, dünya ortalaması
144,Avrupa ortalaması ise 500’e yakındır. Türkiye Otomotiv pazarı, ekonomik
göstergelerin stabil halde seyretmesiylebirlikte vergi oranlarının yüksekliğine ve
petrol fiyatlarındaki artışa rağmen büyümektedir ve yakalanan iyi havayı
sürdürmek mümkün görünmektedir.
Tüketici teknolojik gelişmelere hemen uyum sağladığından, geleceğin
teknolojisiile üretilecek araçların rekabet şansının yüksek olacağı ve tercih
edileceği yeni araç satışının yüksek adetlere ulaşacağı öngörümüzdür.
İstihdamı, yan sanayisi üretimi, ihracatı ve yarattığı katma değerle
Türkiye’ninlokomotifi olan Otomotiv sektörü iç pazarın canlandırılması
yönündeki vergi indirimleri ve yeni yatırımların teşvik edilmesiyle dünyanın
önemli üretimmerkezi ve pazarlarından biri olmaya adaydır.
2011 yılı otomotiv sektörü pazarının 800.000 adet seviyelerinde olacağını
tahmin ediyoruz.
Sektörün sıkıntıları nelerdir?
Yetkili satıcılar Avrupa standartlarının üzerinde büyük yatırımlar sonucu
yaptıkları modern plazalarda satış için kıyasıya bir rekabet sonucunda azalan kar
marjları karşısında gün geçtikçe zorlanmaktadırlar. Hem Avrupa standartlarında
hizmet kalitemizi yükseltmek ve müşteri memnuniyetini en üst düzeyde
sağlamak ayrıca yüksek eğitim bedelleri ödeyerek personel yetiştirip ve bu
personeli elde tutmak için tavizler vererek hizmet kalitemizi artırma gayreti
içerisinde olmamızdan dolayı tüm yetkili satıcıların giderleri yükselmekte olup
buna karşılık kazancımız gün geçtikçe azalmaktadır.
Denetimsiz bir şekilde ehliyetsiz kişiler tarafından açılan yetkisiz servislerin her
şeydenönce tesis, ekipman ve eğitim yatırımı yapmıyor olmaları, düşük
maliyetlerle çalışıyor olmaları haksız rekabet yaratmaktadır. Söz konusu
servislerin çoğunda fiziki şartlarının yeterli olmaması, eğitimsiz personelle
çalışmaları, TS-12047 belgelerinin olmaması nedeniyle biz yetkili servis ve
satıcılarına göre maliyetleri düşük olmaktadır. Beklentimiz, yetkisiz servislerin
350
de belli bir standarda oturtularak ve denetimlerinin yapılaraktüketiciye verilen
hizmet kalitesinin arttırılması yönündedir.
Kaza yapan ve ağır hasar alan pert araçlar sigorta şirketleri tarafından
satılmakta, araçları bu haliyle satın alanlar aracın birçok donanımını ve parçasını
çıkma parça olarak adlandırdığımız hurda parçalarla onarmakta ve tekrar
satmaktadır. Bu haliyle kullanılmaya başlanan araçlarla trafik güvenliği hiçe
sayılmaktadır.
Bu nedenle pert araçların hurdaya ayrılması gerekir.
Garantisi biten araçlardan sizler yüksek servis ücreti mitalep ediyorsunuz?
Araç sahipleri neden sanayiye veyaözel servis istasyonlarına giderler?
Yedek parça ve işçilik fiyatları Ford Otosan tarafından tavsiye edilmektedir.
Fiyatları yetkili servisler tespit etmemektedir. Aynı aracın garanti içi veya
garanti dışı olması servis ücretini değiştirmemektedir. Ford Otosan, garanti dışı
araçlara belli periyotlarla düzenlediği kampanyalar, indirim günleri, sadık
müşteri programları ile özel indirimler yaparak kolaylık sağlamaktadır. Bizler de
garantisi biten araçları garanti içinde gibi görüp orijinal parçalar kullanarak ve
kullandığımız bu parçaların garantisini vererek onarmaktayız.
Araç sahibinin sanayiye gitmesinin bir diğer nedeni, aracın 2.el olarak satmış
olup, aracı alan yeni sahibinin yetkili servis alışkanlığının olmamasından
kaynaklanmaktadır. Bir diğer nedeni ise tüketicinin bakış açısına göre
değişmektedir.
Araç sahipleri niçin yan sanayi malı kullanmayı tercih ederler?
Aracın yaşı ve kilometresine göre müşterilerimizin gözünde araçları değerini
yitirmekte olup; araç sahipleri orijinaline göre ucuz olduğu için maalesef menşei
belirsiz, garantisiz yedek parçalar kullanıp araçlarını tamir ettirerek günü
kurtarmaktadırlar. Hâlbuki yetkili servislerin kullandığı orijinal parçaların 2 yıl
gibi bir garantisi olduğunu tüketiciler bilmemekte veya bunu göz ardı
etmektedirler.
2010 yılı sonuna doğru araç satışlarında bir patlama oldu. Bu servislere ne
ölçüde yansıdı?
Hem 2010 yılı araç satışlarında rekor kırılması, hem de Ford Otosan’ın marka
bazında Türkiye’de en çok satan otomotiv markası olması, araç garantisini
Haziran 2010’dan itibaren 3 yıla çıkarması garantili araç sayımızın artmasına
neden olmuştur. Araç satışlarmızın yılın son çeyreğinde arttığı herkesin
malumudur.
351
Yeni araçlarında periyodik bakım zamanların gelmesiyle birlikte 2011 yılının
ikinci yarısından itibaren servis girişlerinin artacağını ve bu yılın tamamında
geçen yıla oranla %5-10’luk bir artış olacağını öngörüyoruz.
Hükümetten sektör olarak beklentileriniz?
Otomobil artık lüx olmaktan çıkıp en önemli ihtiyaçlarımız arasına girmiştir.
Avrupa Birliği üyeliği için çıkarılan yasalarla uyum sağlamaya çalışırken,aynı
uyumu vergi sistemimizde sağlayamıyoruz. Otomotiv sektörününgelişmesi için
vergi yükünün Avrupa Birliği normlarına indirilmesi gerekir. Ve bundan dolayı
daha fazla araç satarak, daha fazla vergi toplanmasına vesile olacaktır. Aynı
zamanda da trafikteki dolaşan araç yaşı da gençleşmiş olacaktır.
Çevreci kriterlerin dikkate alınıp, egsozemisyon salınım değerlerine görevergi
alınması, ayrıca trafikteki motorlu araçlara sıkı denetimler yapılarakCO2 salınım
değerlerine uymayan araçların trafikten men edilmesi, çevreyi daha az kirleten
motorlu araçların daha az vergi yükü ile kullanılacağı bir sistemin hayata
geçirilmesi gerekmektedir.
Ayrıca trafik kazalarında pert olmuş araçların hurdaya çıkarılarak tekrar trafiğe
çıkmalarının önleyecek bir sistemin getirilmesi biz yetkili satıcıların en büyük
temennisidir.
352
Köşemize bu hafta NASLI GRUBU ve TÜGİAD Genel başkan
yardımcısı Türker Naslı’yı konuk ediyoruz.İnşaat ve taahhüt
firmaları arasında önemli bir yeri olan Naslı Grubu’nun
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Türker Naslı, her
seferinde yeni hedefler koyarak kendini geliştirdiğini
söylüyor, “Bu kez hedefim enerji ve turizm yatırımlarına
ağırlık vermek” diyor.
Türkiye’nin en önemli STK’larından TÜGİAD’ın son genel
kurulunda da Genel Başkan Yardımcısı seçilen Naslı, derneği
için de, “TÜGİAD’ın iş dünyasındaki yeri çok farklı.
Diğerlerinden ayıran bu farkın altında; dostluk, kardeşlik ve
tecrübenin rolü büyük” diye konuşuyor.
VELİ
SARITOPRAK:Türker
Bey,
bize
kendinizi
tanıtır
mısınız?
TÜRKER NASLI: 1979 Ankara doğumluyum. Gazi Üniversitesi Makine
Mühendisliği bölümünü bitirdim. Daha sonra New York Institute Of
Technology’de işletme yüksek lisansı yaptım. Şirketlerimizin ikinci nesil
yöneticisiyim. İş konusunda çok hassasım. Planlı ve programlı biri olmamın
yanında, kendimi işkolik olarak da tanımlıyorum. İş dışında ailemle de bol bol
vakit geçirmeyi seviyorum. “Her başarılı erkeğin arkasında bir kadın yatar” sözü
benim için de geçerli; çünkü bugünkü başarımı eşime borçluyum.
353
Naslı Grubu’nun faaliyetlerinden bahseder misiniz?
Orhan Naslı tarafından 1976 yılında kurulan şirketimiz, başarılı çıkışını bugüne
kadar sürdürdü. Firmamız, ülkenin ihtiyacı olan taahhüt ve yapı hizmetleri
alanında kendini geliştirerek bugün, Türkiye’nin önde gelen inşaat ve taahhüt
firmaları arasındaki yerini aldı. 2000 yılına kadar bu alanlarda hizmet veren
şirketimiz,daha sonra turizm, enerji, tarım, dış ticaret ve tekstil gibi farklı
sektörlerde de hizmet vermeye başladı. Ayrıca yurtiçi ve yurtdışı inşaat taahhüt
hizmetleri anlamında da faaliyetlerini genişleten şirketimiz şu an, birçok çok
uluslu şirket ve üreticinin Kuzey Afrika distribütörlüğünü de yapıyor.
Ağırlıklı olarak inşaat sektöründe faaliyet gösteriyorsunuz. Sektörün sıkıntıları
neler, çözüm önerilerinizden bahseder misiniz?
Kuruluş büyüdükçe zorluklar da artar. Biz de büyüdükçe birçok zorluklarla
karşılaşan bir firmayız. Özellikle iş gücü ve emeğine dayalı bir iş yaptığımız için
çalışanların tecrübeli olması bizim için çok önemli. Doğru ve tecrübeli bir ekip,
bizim kurtarıcımız oluyor. Bunun dışında bürokratik engeller de yaşanıyor.
Birçok ülkenin yasal engelleri ile karşı karşıya kalabiliyoruz; ancak başarılı çözüm
yolları ile bunların üstesinden gelebiliyoruz.
Naslı Grubu’nun önümüzdeki dönem yeni yatırımları olacak mı? Hedefleriniz
nelerdir?
Kendinizi geliştirmek için her seferinde yeni hedefler koymanız gerekir. Benim
için de öyle. Sürekli yeni hedefler koyuyorum kendime. Fırsatları yakalamanız
için öncelikle hedefiniz muhakkak olmalı. Bundan sonrası için hedefim ise enerji
ve turizm yatırımlarına ağırlık vermek olacak.
Siz genç bir iş adamısınız. İş dünyasına yeni atılacak genç girişimcilere neler
tavsiye edersiniz?
Girişimciliğin ne bir kuralı ne de bir okulu var. Bu sadece gözlemleyerek, mevcut
düzeni analiz ederek ya da hiç düşünülmeyen farklı fikirlere imza atarak
gerçekleştirilebilir. Tamamen içinizden gelerek adım attığınız, sürekli bilgiye aç
olduğunuz ve başarılı iş insanlarının tecrübelerinden yararlandığınız bir mecra
girişimcilik. Dolayısıyla en büyük tavsiyem, sektörleri iyi analiz etsinler ve
farklarını ortaya koyacak markalar yaratsınlar.
Siz aynı zamanda iyi bir sivil toplumcusunuz. STK’larda görev alıp başarılı
olmak nasıl bir duygu?
Günümüzde sivil toplum kuruluşlarının ayrı bir önemi var. İş dünyasında çoğu
kişi STK’lara üyeler ya da kendileri ülkeyi ileriye taşıyacak STK’lar kuruyorlar.
Dolayısıyla ben, sivil toplum kuruluşlarını üstlenmem gereken bir görev olarak
354
nitelendiriyorum. STK’lar ile sağlanan başarıların, demokrasiyi de daha ileri
boyutlara taşıyacağına inanıyorum. Türkiye’de bunun örneği gittikçe çoğalıyor.
Bu da ülkemiz için sevindirici bir durum.
TÜGİAD’ı diğer STK’lardan ayıran sizce nedir?
Ülkemizin en önemli sivil toplum kuruluşlarından TÜGİAD’ın iş dünyasındaki yeri
çok farklı. Bunda; dostluk, kardeşlik ve tecrübenin rolü büyük. Yurtdışı
ziyaretlerimde de derneğimizi çoğu kişinin tanıması ayrıcalığımızı arttırıyor.
G20 Genç Girişimciler İttifakı’nda (G20 GGİ) Türkiye’yi temsil eden TÜGİAD, aynı
zamanda İttifakın stratejik planlama ve iş planından sorumlu icra kurulu
üyesidir. TÜGİAD, 84 ülkede 200 bin genç girişimciye ulaşmayı hedefleyen
MAME’de (Akdeniz – Afrika ve Orta Doğu Genç Girişimciler İletişim Ağı) kurucu
üye ve kurumsal yapılanmadan sorumlu icra kurulu üyesidir.TÜGİAD, merkez
ofis ve genel sekreterliği İstanbul’da kurulacak olan Akdeniz Genç Girişimciler
Federasyonu’nun (MYE) kurucusudur. 1993 Yılından itibaren Brüksel’de AB
nezdinde Daimi Temciliği bulunan TÜGİAD, 45 bin üyesi bulunan Avrupa Genç
Girişimciler Konfederasyonu (YES) Başkan Yardımcısıdır.
TÜGİAD’ın Genel Başkan Yardımcısı seçildiniz. Ali Yücelen başkan ile yeni
dönem hedefleriniz neler olacak, TÜGİAD’ı nerelere taşıyacaksınız?
Bilindiği gibi sivil toplum kuruluşları arasında da yoğun bir rekabet yaşanıyor. Ve
bu rekabet ortamında TÜGİAD, hep zirveye oynuyor. Bundan sonrası için de bu
başarıyı korumak için elimizden geleni yapacağız. Aynı özveri ve hevesle
çalışmalarımızı yürüteceğiz. Yönetim Kurulu Başkanımız Ali Yücelen’in de bu
çıtayı hiç düşürmeden, her zaman yüksek tutacağına inancım sonsuz. Dolayısıyla
yeni dönemde de TÜGİAD eylemleri ve söylemleriyle çok konuşulacak.
355
Ankara’nın Patronları köşemize bu hafta kent ve bahçe mobilyaları
üretiminde bir Ankara markası olan PARK TASARIM firmasının sahibi
genç işadamı Ufuk Bayraktar’ı konuk ediyoruz. Ufuk BAYRAKTAR;
Genç Girişim ve Yönetişim Birliği 2. Dönem başkanı, Eğitim
Gönüllüleri Vakfı Başkan Yardımcısı, TÜSİAV Mütevelli Heyet Üyesi
sosyal sorumluluk sahibi ve idealist bir girişimci. Çocuk oyun parkı
denince Türkiye’de ilk akla gelen isim. İşte sorularımız ve aldığımız
cevaplar:
VELİ SARITOPRAK: Ufuk Bayraktar kimdir?
UFUK BAYRAKTAR: 1970 yılında Ankara’da doğdum. İlk, orta ve liseyi yine
Ankara’da tamamladım. 1988 yılında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj
Mimarlığı bölümünde lisans eğitimine başladım. 1992 yılında lisans eğitimimi
tamamlayarak Peyzaj mimarı ünvanı ile mezun oldum. Aynı yıl Yüksek lisans
eğitimi hakkı kazanarak Kent mobilyaları alanında yüksek lisans eğitimi aldım ve
1996 yılında yüksek peyzaj mimarı ünvanı alarak eğitimimi tamamladım. Aynı yıl
eğitimim süresince inceleme ve araştırma fırsatı bulduğum kent mobilyaları
tasarımı ve imalatı konularında faaliyet gösteren PARK TASARIM LTD. ŞTİ.’ i
kurarak serbest çalışma hayatına atıldım. 2005 yılında MOBEL MOBİLYA LTD.
ŞTİ. ‘i kurarak uzun zamandır planladığımız iç mekân mobilya üretimine
başladık. Tüm bu ticari çalışmalarımın yanında sivil toplum örgütlerinin gücüne
inanan bir iş adamı olarak Genç girişim ve Yönetişim Birliği Derneğinin kurucu
üyesi olarak farklı kademelerde görev aldıktan sonra Şubat 2006- Şubat 2008
tarihleri arasında genel başkanlık görevini yürüttüm. Türk Sanayici ve İş
Adamları Vakfı (TÜSİAV) mütevelli heyet üyesiyim. Ayrıca halen Eğitim Dostları
Vakfının Genel başkan Yardımcılığı görevini yürütmekteyim. Ankara Genç İş
Adamları Derneği (ANGİAD) ve Ankara Sanayici ve İş Adamları Derneği (ASAD)
356
üyesi olduğum diğer sivil toplum örgütleri. Erzincan ili Kemaliye ilçesi nüfusuna
kayıtlıyım. Koyu bir Beşiktaş taraftarıyım. Evli ve bir kız çocuğu babasıyım.
Park Tasarım firması hakkında bilgi verir misiniz?
Park Tasarım ltd. şti. 1996 yılında kurulmuştur. Kurulduğu günden bu güne kent
mobilyaları tasarımı ve üretimi konularında faaliyet göstermektedir. Merkezimiz
Ostim Organize Sanayi Bölgesinde, fabrikamız Polatlı Organize Sanayi
Bölgesindedir. Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya ve Gaziantep’de bölge
müdürlükleri vasıtası ile müşterilerimize satış ve satış sonrası hizmetleri
vermekteyiz. İmalatını yaptığımız ürünler, çocuk oyun parkları, gazebo ve
pergoleler, dış mekan kondisyon aletleri, banklar ve çöp sepetleri, piknik
masaları, otobüs durakları, satış üniteleri ve büfeler, reklam kioskları, ağaç kök
ve gövde koruyucuları, bisiklet park elemanları ve benzeri kentsel donatı
elemanlarıdır. Park Tasarım gerek ürün yelpazesi gerek üretim alanları
büyüklükleri ve gerekse arge çalışmaları konularında sektör lideri
konumundadır. Yurt içinde pek çok il ve ilçede, yurtdışında 33 ülkede Park
Tasarım ürünleri güvenle kullanılmaktadır. Arge ve tasarım ekibi içinde Peyzaj
Mimarları, Makine mühendisleri ve ağaç işleri endüstri mühendisleri yer
almaktadır. Fabrika imalat bölümlerimiz, masif ahşap üretim hattı, çelik
konstrüksiyon üretim hattı, rotasyon teknolojisi ile plastik üretim hattı, ahşap
emprenye tesisi ve boya bölümlerinden oluşmaktadır. Park Tasarım tüm
imalatlarını kendi içerisinde çözebilen entegre bir üretim hattına sahiptir.
Kent mobilyası tanımı nedir?
Bu kavram ülkemiz için yeni bir tanımlamadır. Pek çoğumuz işe giderken veya
çocuklarımızla parklara gittiğimizde etrafımızda gördüğümüz çocuk parkları,
banklar, piknik masaları, aydınlatma direkleri, otobüs durakları, reklam kioskları
gibi ürünlerin tamamı kent mobilyası tanımı içerisindeki ürünlerdir. Kısacası
nasıl ki evimizin içinde yaşayabilmemiz için fonksiyonel ve estetik mobilyalara
ihtiyaç duyuyor isek kentlerimizin açık ve yeşil alanlarından, yaya bölgelerinden
çağdaş kullanım ölçütlerinde faydalanmamız uygun planlanmış ve üretilmiş kent
mobilyalarının kullanımı ile mümkündür.
Sektörün geçmişi ve Türkiye’deki gelişiminden söz edebilir misiniz?
Kent mobilyaları üretimi faaliyetlerinin bir sektör olarak ortaya çıkması ve sırf
bu işi yapan firmaların oluşması son 15 yıllık süreç içinde gerçekleşmiştir. Bu
süre bir iş kolu için oldukça kısa bir geçmişi ifade etmektedir. Daha önceleri
ürünler tamamen amatörce bir demir doğramacı veya bir marangoz tarafından
imal edilmekte idi. Hiçbir kalite ve üretim standartlarının olmadığı bu dönemler
insan ve çocuk ergonomisine uygun olmayan, hatta ölümcül kazalara yol
açabilecek ürünlerin kullanıldığı dönemlerdir. Hepimizin hatırladığı paslanmış
357
sac kaydıraklar, kırık dökük oyun parkları, üzerinde tahtaları olmayan banklar
veya içinde kovası olmayan çöp sepeti iskeletleri bu dönemlerin alışıldık
görüntüleri idi. Ancak yerel yönetimlerin açık ve yeşil alanların kullanılması
düşüncesini benimsemesi, peyzaj Mimarlarının devreye girmeleri ve kentli
insanın beklentilerinin bu yönde gelişmesi ile Parklara, spor alanlarına, yaya
bölgelerine talebin artması ile kent mobilyalarına da talep oluşmuş ve bu
talebin karşılanması amacı ile bu alanda faaliyet gösteren firmalar kurulmuştur.
Yine yerel yönetimler nispeten düşük maliyetler ile yaptıkları parklar ve yeşil
alan düzenlemeleri ile seçmenlerinden oy alabileceklerini bu süreçte
keşfetmişlerdir. Günümüzde halen farklı kalite anlayışlarında faaliyet gösteren
pek çok firma sektörde çalışmaktadır. Bugün dahi sektörde facia niteliğinde
imalatlar parklarda ve yeşil alanlarda görülmektedir. Oysaki tüm bu ürünlerin
üretimlerine ait standartlar mevcuttur ve idarelerin bu standartlara uygun mal
almaları gerekmektedir. TSE bu konuda standartlar yayınlamış ve bu
standartlara uyan firmalara sertifikalarını vermektedir. Park Tasarım üretimleri
ile alakalı tüm TSE standartlarına sahip olmakla birlikte 2008 yılında Almanya
TUV firmasından almaya hak kazandığı EN 1176 Çocuk Oyun Parkları ürün
güvenlik sertifikası ile Avrupa Birliği ülkelerine çocuk parkı ihracatı yapabilen
birkaç TÜRK firmasından biridir.
Sektörün geleceği ve ihracat potansiyeli nedir?
Türkiye demografik yapısı itibari ile genç bir nüfusa sahiptir. Ayrıca okul öncesi
eğitim kurumları sayısı her geçen yıl artmakta ve hükümetler bu konuyu
desteklemektedir. Çalışan nüfusun artması ve kentli yaşam kültürü de artık
çocukların ilkokul çağına dek evde kalmasını engellemektedir. Gelişen ekonomi
ve kent insanının yerel yönetimlerden beklentileri de düşünüldüğünde park
alanlarının önümüzdeki yıllarda nitelik ve nicelik olarak artacağını, kreş ve
anaokullarının artacağını, toplu konut alanlarında kentsel donatı ihtiyaçlarının
artacağını ortaya koymaktadır.
Eskiden bir lüks olarak görülen ve ancak zenginlerin yapabileceği düşünülen
spor faaliyetleri artık parklarda herkese açık mekânlarda ücretsiz yapılabilecek
bir aktivite haline gelmiştir. Talep görmektedir. Tüm bu gelişmeler önümüzdeki
dönemlerde Kent Mobilyaları kullanımının artacağını göstermektedir. Bir
ülkenin refah seviyesini ve gelişmişliğini ortaya koyan göstergelerden biride
artık kentsel donatı elemanlarının kullanımı olduğu unutulmamalıdır. Dolayısı
ile gelecekten umutluyuz. Aynı umudu ihracat potansiyelindeki gelişmelerde de
yaşıyoruz. Türkiye üretim kapasitesi sınırlı, nispeten kaynakları zengin, genç
nüfusa sahip bir ülkeler coğrafyası arasında yer alıyor. Komşu ülkelerde bile
sektörel olarak büyük şansımız var çünkü yerli üretici ya hiç yok ya da bizin 20
yıl önceki teknolojimizle üretim yapıyorlar. Her fırsatta söylediğim gibi TÜRKİYE
AVRUPA VE ORTA DOĞU’NUN ÇİN’İ OLACAKTIR. Bu üretim gücümüz var.
358
Sektörün kalite standartları nelerdir?
Çocuk oyun parkları üretimi ve tasarımı ile alakalı tüm dünya da geçerli EN 1176
nolu standart mevcuttur. Bu standart çocukların güvenle oynayabileceği
parkların nasıl tasarlanması gerektiğini ve nasıl üretilmesi gerektiğini açıkça ortaya
koymaktadır. TSEKurumu bu standardın uygunluğunun kontrolünü yapmaktadır.
Benzer şekilde dış mekân spor aletleri, banklar, gazebolar ve çöp sepetleri ile alakalı
kalite sertifikaları mevcuttur. Türkiye de bu sertifikalar TSE’den alınmakla birlikte
yurtdışında da bu standartlara uygun imalatları belgelendiren kalite kontrol firmaları
bulunmaktadır.
Park Tasarım Türkiye’de üretimleri ile alakalı tüm TSE belgelerine sahip olmakla
birlikte yurtdışında Almanya TÜV firmasından da aynı standartlara uygunluğunu
aldığı belgelerle kanıtlamıştır. Bunun sonucunda Avrupa Birliği ülkelerine çocuk oyun
parkları ve kent mobilyaları satma yetkisine sahip yerli birkaç firmadan biridir.
Türkiye’de kent mobilyası üreten firmalar ve Ankara’nın durumu nedir?
Maalesef tüm gelişmelere rağmen talebin ciddi bir kısmı sektör dışı firmalarca
karşılanmaya devam ediyor. Kalite standartlarından uzak yapılan imalatlar çocuk
sağlığı açısından büyük kazalara neden olabiliyor. Malzeme kalitesindeki eksiklikler
tasarım hataları ürün kullanımını engelleyen en önemli etmen olarak karşımıza
çıkıyor. Bu konuda alım yapan başta belediyelerin satın alma birimleri ve toplu konut
idareleri satın aldıkları ürünlerde aramaları gereken kriterler hakkında bilgi sahibi
olmaları gerekmekte. Tüketicinin bilinçlenmesi sektör kalitesinin artmasına neden
olacaktır. Ankara da bu sektörde farklı kalite ölçütlerinde imalat yapan pek çok firma
bulunmaktadır. Sektörün şu anki durumu daha ucuz, en ucuz ve tabi ki en kalitesiz
noktasına doğru gitmekte. Rekabetin sadece fiyatla yapılabileceği düşüncesi
piyasada hâkim olmakta.
Artan üretim ve enerji maliyetlerine karşın her geçen gün düşen fiyatlar ve
tüketicinin kalite noktasındaki bilgi yetersizliği sektörün en büyük problemleri
arasında. Üretici firmalar maliyetine satış yaparak krizden çıkmaya çalışıyorlar ancak
birde yerel yönetimlerin ödeme sorunları ortaya çıkınca pek çok firma çok zor
durumda kalabiliyor. Park Tasarım stratejik olarak minimum %50 ihracat politikası ile
gerek yurt içinde ve gerekse yurt dışında ürünlerini pazarlama faaliyetlerini
yürütmekte. Her yıl yeni model ve tasarımlar ortaya koymak suretiyle arge ve
tasarıma büyük önem vermektedir.
Yeni ürünleriniz nelerdir?
Verimlilik çalışmalarımız içerisinde atıklarımızın yeniden değerlendirilmesi amacı ile
üretimde atık olarak çıkan ahşap talaşı ve plastik atıklarımızı yeniden
değerlendirerek AHŞAP PLASTİK KARIŞIMI zemin ve cephe profilleri üretmeye
başladık. PLASDECK adı ile tescil ettiğimiz bu ürünlerimiz dış mekanlarda ahşap
görünümlü olması yanında ahşabın tüm olumsuz yönlerini absorbe eden alternatifsiz
bir ürün grubudur. Havuz kenarlarında, köprülerde, kent mobilyalarında, cephe
kaplamalarında, saksı ve çiçeklik imalatlarında ve mimari pek çok detayda
359
kullanılabilen %100 geri dönüşümlü bir çevreci üründür. Yine bu yıl sıra dışı
tasarımları ile konsept oyun gruplarımız ve dış mekan fitness gruplarında yeni model
ve tasarımlarımız müşterilere sunulmuştur.
360
Bu Pazar çok çalışkan bir işadamımız ile söyleşi yapacağız,
Proje, Harita, inşaat, enerji, turizm, medikal, İthalat,
İhracat konularında faaliyet gösteren işadamı Ümit Günay
Akıncı.
VELİ SARITOPRAK: Öncelikle kendinizi tanıtır mısınız, Ümit Günay AKINCI
kimdir?
ÜMİT GÜNAY AKINCI: 1965 Ankara doğumluyum, Sırasıyla, Namık Kemal
İlkokulu, TED Ankara Koleji, ODTÜ inşaat mühendisliği fakültesi ve Doğu Akdeniz
Üniversitesi’nde eğitimimi tamamladım. Yaklaşık 9 yıl yurt dışında değişik
firmalarda, inşaat mühendisi olarak mesleğimi icra ettim. 1993 yılında serbest
çalışmaya başladım, Evli ve iki çocuk babasıyım.
Duyduğumuz kadarıyla birden fazla sektörde faaliyet gösteriyorsunuz. Hangi
sektörlerde faaliyet gösteriyorsunuz?
Toplam 6 sektörde faaliyet gösteriyorum. Firmalarımı Proland Group adı altında
tek çatıda topladım. Toplam 700 kişiye yakın direk, 3000 kişiye yakın indirek
çalışanımız var.
361
Günka Ltd, harita, imar, kamulaştırma, toplulaştırma ve proje üzerine faaliyet
gösteriyor, Türkiye’nin sayılı firması haline geldi. Tüm Türkiye çapında faaliyet
gösteriyor.
SGA Medikal, medikal sektörde faaliyet gösteriyor, Yeni onaylanan Tübitak
destek programından yararlanılarak geliştirecek olduğumuz ürünümüz
sayesinde ithalat yapan bir firma olmaktan çıkıp bir yıl içinde ihracat yapar
hale gelecek, öncelikle Avrupa başta olmak üzere tüm dünyada yara bakım
sektörünün çizgisini değiştirecek.
AZM inşaat, inşaat sektöründe altyapı, sulama, baraj, gölet inşaatları yapıyor,
güçlü bir makine parkı var,
Bodurlar Turizm, turizm sektöründe faaliyet gösteriyor, Kapadokya butik oteller
zincirini yönetiyor. 3 yıl içerisinde 1200 yatak kapasitesine ulaşacak ve
Türkiye’nin sayılı firmaları içine girecek 15 milyon dolarlık bir proje devam
ediyor.
Lanora Turizm, seyahat acentesi, uluslar arası faaliyet gösteriyor. Yurt dışı ve
yurt içi turlar düzenliyor.
Bilgesu, Enerji sektöründe faaliyet gösteriyor, Hes ve Mikrohes projeleri
üzerinde çalışıyor. Gelecekte 81 ilde faaliyet gösterecek teknik bilgi birikimi ile
kendini hissettirecek bir firma haline gelecek.
Dönemsel olarak sektörlerin yıldızı parlıyor ama firmalarımın büyüme grafikleri
her zaman kayda değer olmaktadır.
Bu sektörlerin içinde şu günlerde en yıldızı parlayan sektör hangisi?
Şu anda benim düşüncem, en yıldızı parlayan sektörler enerji ve turizm.
Turizmde, özellikle kültür turizminde, beklemediğimiz gelişmeler oldu. Mısır,
Tunus, Fas ve Yunanistan’nın iç karışıklıkları nedeniyle, bölgemizde kültür
turizmine sahip bir tek ülke biz kaldık. Bizim elimizde ise bu konu ile ilgili, Ege,
Mardin, Şanlıurfa, Biraz Diyarbakır ve gözbebeğimiz Kapadokya var. Dış turizm
iç turizmi tetikledi, yabancı turistler, Avrupa’dan, Japonya’dan, Amerika’dan
gelip gezmeye başlayınca, bizimkiler de bu bölgelere ilgi göstermeye başladılar,
bizler de hazırlıksız yakalandık. Bölgelerin yatak kapasitesi yetmedi, 5 yıl
boyunca tüm oteller aşağı yukarı dolu, çevre illerin otelleri dolmaya başladı. Bu
bölgenin ilgiye, teşvike ihtiyacı var.
Kapadokya, yıllardır bakir kalmış bir turizm güzergahı konumunda. Ürgüp ve
Göreme, kendini ispat etmeyi becerdi ancak Ihlara Vadisi ve çevresi henüz
keşfedilmedi. Ihlara Vadisinin tarihi şaşırtıcı düzeyde, 1800 yıl öncesine kadar
362
uzanıyor. Nevşehir ili bir turizm kültürü ve bakış açısına kavuşmuş, ancak
Aksaray bu konuda çok geri kalmış, yörenin değerinin henüz farkında değil,
daha çok sanayi kenti olma eğiliminde.
Özellikle Ihlara tarafını gezdiğimde 1500 yıllık mağaralarda ineklerin bağlı
olduğunu, 400 yıllık taş binalarda tinercilerin yaşadığını, 1000 yıllık kiliselerde
evsizlerin yaşadığını gördüm. İçim parçalandı. Bunların restorasyonunu yapmak
o kadar kolay ki, yeter ki devlet konuya azıcık ilgi göstersin. Bizim butik
otellerimiz hep bu tür restorasyonu yapılmış konaklardan oluşuyor.
Kapadokya’da turistlerin ortalama kalma süresi 1,5 gün civarında, ancak 12 ay
sezon devam ediyor. Eğer Kapadokya’ya gelen turistlerin daha fazla kalabileceği
nedenler oluşturabilinirse, tüm dünyanın uğrak yeri haline gelir.
Ayrıca Ihlara Vadisi çevresi tümüyle termal cenneti, termal turizm sadece sağlık
değil, aynı zamanda dinlenme ve eğlence amaçlı da kullanılabilinir. Örneğin,
inşaatı devam eden aynı anda 1000 kişinin hizmet alabileceği dağın içine
oyulmuş bir Roma hamamı projemiz var, kapıda Roma askerleri bekleyecek,
içeride herkese Roma kıyafeti mayolar verilecek, Roma müziği eşliğinde manken
animatörler gösteriler yapacak, insanlar içeride su havuzlarında, fıskiyelerde,
jakuzilerde, hoş vakit geçirecek. Kapının önünde Roma dönemine ait at
arabaları bulunacak ve arenada gösteriler olacak. Hediyelik eşya mağazaları
olacak, bayan ve bay Roma kıyafetli animatör mankenlerle insanlar fotoğraf
çekilecek, Tüm alan, Roma mimarisini yansıtan sütunlar, heykeller,
kabartmalarla süslenecek, Tüm dünya için uğranılması ve görülmesi gereken
yerler listesine girecek. Bu projeden de anlaşılacağı üzere, eğer tarihimizi, doğal
güzelliklerimizi, değerlerimizi süsler isek muhteşem imkanlarımız var. Bir balon
bile Kapadokya’nın sembolü haline geliverdi. Ben insanımıza yatırımcılarımıza
güveniyorum, yeter ki ilgiyi doğru yerlere, fırsatlara yönlendirelim.
Enerji sektöründe durum nasıl?
Çok akılcı yatırımlar yapılıyor, özel sektör mucizeler yaratıyor, özellikle
yabancılar bu sektörü çok sevdi, Türk firmaları yabancı ortak bulma konusunda
hiç zorlanmıyorlar, bankalar kredi verme konusunda çok sıcak davranıyorlar,
hareketli bir sektör. Devletin bu yatırım ve ilgi rüzgârından maksimum oranda
yararlanması, desteklemesi teşvik etmesi ve yeni kapılar açması gerekiyor.
Mikro hesler, güneş enerjisi yeni hes lisansları konularının önü açılması
gerekiyor.
Yurtdışı yatırımlar ve piyasalar için ne düşünüyorsunuz?
Firmalarımız yurtdışı işler ile her zaman ilgilenmiştir, ancak yurt dışı yatırımların
riski hiçbir zaman yurt içindeki işleri etkilemeyecek bir risk oranı taşımalıdır.
363
Yabancı yatırımcılar bizlere bu konuda eğitmen oluyor. Onlar ne kadar
Türkiye’de yatırım yaparlar ise bizler o kadar bu işleri öğreniyoruz. Risk ne kadar
yüksek olursa kar o kadar artar. Ben bütçemin bir bölümünü her zaman bu tür
riski ve karı yüksek yatırımlara ayırırım ama cesaretimin hiçbir zaman cahil
cesaretine dönüşmemesine dikkat ederim.
Biraz da genel olarak Türk insanı ve Türk yatırımcıları üzerine öz eleştiri
yapalım, sizce ne konumdayız?
Hangi sektörde olursa Türk insanı yatırım ve ticaret konusunda çok istekli ancak
çok hızlı koşuyoruz ve nefesimiz hızlı kesiliyor. Örneğin Türkiye’de Limited
şirketlerin ortalama ömrü 7 yıl civarında. İkinci nesile geçen firma sayısı yüzde
4ler civarında.
Bir işi kurup ayağa kaldırmak ve bir oh demek en az 4 yıl sürüyor. Bizim
insanımız tez canlı, hemen para kazanmaya başlamak istiyor. Avrupa’nın insanı
bir meslek seçer, bir yol çizer kendine ve o çizgiler içerisinde huzurlu bir hayat
yaşar, tabiri caizse at gözlüğü takmayı sever, çok fazla macera aramaz, bizde ise
herkesin aklında mutlaka bir parlak fikir vardır ve aklının bir kenarında hep
yaşar. Acaba deneseydim, serbest çalışsaydım becerebilir miydim diye hep bir
merakla yaşar, bazen de deneyenler olur.
Atalarımız ’35 yaşına kadar yaptığın her işte mutlaka batarsın, 35-45 yaş arası
kendi mesleğinde en iyisisin, 45’ten sonra artık iş adamısın, farklı sektöre
girebilirsin’ demişler. Bunu atalarımız söyledi ise dikkate almamız gerekir.
Yatırımlarımda ve işlerimde en mücbir durumları hesaba katmak ve hazırlıklı
olmak için Murphy Kanunlarını göz önüne alırım, birkaç örnek vereyim, ‘hiçbir iş
sizin düşündüğünüz gibi gitmez’, ‘Bir yerde problem yoksa orada mutlaka
problem vardır.’ ‘bir iş kötüye gidiyorsa mutlaka daha kötü olacaktır’ v.b.
Bizim yatırımcılarımız ortaklığı çok sever ve ortaklıklar kurulurken ortağın
sisteme katkısından ziyade arkadaşlıklar ön plandadır, hemen kol kola
giriveririz. Arkadaşlık ortaklık için bir faktör değildir. Sıcakkanlı bir milletiz,
paylaşmaya bayılırız. Bu konu bizim yumuşak karnımız. Bu yanlış çok yapılıyor.
Şu andaki piyasaları, ekonomik durumu ve iş ortamımızı nasıl buluyorsunuz?
Türkiye’de ve dünyada ilginç şeyler oluyor. Tüm dünyada ekonomik kriz patlak
verdi ancak biz bu kriz öncesi kendi krizimizi yaşamış, bankalarımız batmış, ve
tüm acılarımızı çekmiş, yaralarımızı büyük oranda sarmış, finans sektörümüzü
rehabilite etmiştik bu nedenle bu krizden diğer ülkeler kadar yara almadık, ucuz
atlattık, iyi ki krizimizi biz önceden yaşamışız.
364
AB’ye girmek için yıllardır çırpınıyorduk, şimdi AB çatırdamaya başladı, Krize
giren Yunanistan gibi ülkeler, ortak para biriminden rahatsız, genelde ülkeler
krize girince para basıp kurtarmaya çalışırdı, Yunanistan kendi para birimini
kullanıyor olsaydı bu çözüm yolunu kullanabilirdi, Birlikte olmanın nimet külfet
dengesi bozulmaya başladı gelecekte girmeye çalıştığımız AB gibi bir yer
kalmayabilir.
Avrupa ve Amerika yıllarca teknoloji satarak ayakta kaldı. Artık küreselleşen
dünyada bu mümkün değil. Amerika’da üretilen bir ürünün benzeri 15 gün
sonra Çin’de, Japonya’da ortaya çıkıyor. Teknoloji artık o kadar para etmiyor ve
çabuk safediliyor. Gelecekte Amerika ve Avrupa gitgide fakirleşecek. Bu da
bizim ihracat dengelerimizi bozuyor, Ortadoğu ve Afrika’ya önem vermemiz
lazım.
Eskiden dünya ekonomisine G7 (gelişmiş 7 ülke) yön veriyordu, şimdi G20 yön
veriyor, bu ülkelerden biriside biz olduk. Bu da yetmez ise dünya G50’yi
deneyecek.
Demokratikleşme adı altında Ortadoğu ve Afrika ülkeleri karışıklıklar yaşıyor, bu
rüzgârın nerelere kadar etkileyeceği bilinmez ama benim fikrim demokrasi
gelmiyor, daha küçük diktatörlükler, aşiret, sülale sömürüleri oluşuyor.
Atatürk’ün kurduğu sistemin oralara yerleşmesi bence imkânsız gibi gözüküyor.
Bu nedenle iş yapacağımız ülkelerin seçiminde daha titiz olmamız gerekiyor.
Çin, istesek de istemesek de hayatımıza girdi. Şu anda Avrupa, Ortadoğu,
Müslüman ülkelerde mal satmak için Çin’in bize ihtiyacı var, ‘gerekirse kendi
markalarınızla pazarlayın, biz sizin alt yükleniciniz olalım’ diyorlar. Bu bizim için
büyük nimet. Çin’de üretim yaptırıp, Avrupa’da markalaşmak mümkün, ancak
bu fırsatın kapısı da uzun yıllar açık kalmayacak.
Giren-çıkan döviz dengemiz, döviz açığımız beni çok korkutuyor, bu seçimlerde
bir koalisyon riski olsaydı sıcak para kaçardı ve çok kötü durumlara düşebilirdik.
Tüm dünya bize bir şeyler satma telaşında, ayağımızı yorganımıza göre
uzatmalıyız. Tarihte hep inişli çıkışlı ve sürprizli bir ekonomik hayat yaşadık, 100
misline çıkan gecelik faizler, kredilerin geri çağırılması, 1 gecede devalüasyonlar
gibi tecrübeler yaşadık. Özellikle yeni yatırımcılara tavsiyem tarihimizden,
atasözlerimizden kendilerini soyutlamasınlar.
Biraz da beyaz gömleklilerimizden (üniversite mezunlarımızdan) bahsetmek
istiyorum, onların değerini hiç bilmiyoruz. Ben aylık 700 tl’ye mühendis, 1000
TLye biyolog, 1250 tlye doktor çalıştırabiliyorsam ve yüzlerce başvuru
alıyorsam, üniversite okuduğuna pişman olan insanlarla karşılaşıyorsam, yeni
üniversite açanlar, branşları ülke ihtiyaçları ve gerçeklerini göz önüne alırlarsa
365
seviniriz, örneğin 10 yıl içinde piyasada o kadar çok dişçi olacak ki neredeyse her
dişimize bir doktor düşecek.
Türkiye’de çok fazla küçük ve orta ölçekte firma var, bu da maliyetleri artırıyor.
Örneğin Türkiye’de yaklaşık 700 000 müteahhit firması var, devletimiz, bu
sayının 300 000 lere düşmesini istiyor, tüm ihale yasaları işlerin hacimleri,
firmaları şirket birleşmelerine zorluyor. Küçük ve orta ölçekli firmaların da bu
çaba içinde olmaları gerekiyor, yoksa yaşama şansı kalmayacak.
Bu konular, benim naçizane düşüncelerim, fikirlerim.
İş hayatı tecrübelerinizi bize aktardığınız için teşekkür ederiz, Peki, özel
hayatınızı da bu yoğunluk içerisinde yönlendirebiliyor musunuz, sevdikleriniz
ne düşünüyor?
Özel hayatım, aile hayatım da ilgilenilmesi, yönlendirilmesi gereken bir iş, iş
hayatıma çok fazla odaklanırsam bu işin de batma riski ortaya çıkıyor. Ailem
birinci derecede ilgilenilmesi gereken konu. Bu konuda çok dominant olabilirim.
Çocuklarım benim en önemli eserlerim, bir eser yaratıyorsanız, odaklanmanız
gerekir. Aile kavramı, gerek teknolojilerin gelişmesi, gerekse ekonomik nedenler
nedeniyle sürekli kan kaybına uğruyor. Türkiye’de her beş aileden birisi,
Avrupa’da her üç aileden birisi, Isveç’te her iki aileden birisi bozuluyor. Bu
konuya eski devirlerden daha fazla önem göstermemiz gerekiyor. Her gün
yaklaşık akşam 10-11e kadar çalışmak zorunda kalıyorum, ben işimi yönetir iken
şimdi iş beni yönetmeye çalışıyor. İşimle aramda bu konuda sürekli bir rekabet
var, Benim tatil yapmamı engellemeye çalışıyor, arkadaşlarımla bir araya
gelmemi, hoşça vakit geçirmemi, akrabalarımla görüşmemi engellemeye
çalışıyor. bazen ben bazen işim kazanıyor.
Firmalarınız ile belli bir seviyeye geldiniz, yatırımlarınıza devam edecek
misiniz?
Kulakları çınlasın, Sayın Besim Tibuk bir söyleşisinde ‘işadamı inek gibidir, yeter
ki sağmasını bileceksin, işadamının birisi 70 yaşına gelmiş, dizleri titriyor, fabrika
temeli atıyordu, sordum, fabrikanın inşaatı 5 sene sürecekti, belki sonunu bile
göremeyecekti ama bu onu durdurmuyordu, yatırıma devam ediyordu‘ demişti.
Ben de öyle olacağım gibi geliyor. Yatırımlarım devam edecek ve Allah sağlık
verirse, gençlerimize, özellikle de üniversite mezunu gençlerimize çalışacak
imkânlar yaratmaya devam edeceğim.
366
Ankara’nın Patronları Bu hafta ÇELİKLER ve BAYGROSS
organize perakende marketler zinciri sahiplerinden
Veyis Çelik’ i ağırladı.
VELİ SARITOPRAK: Veyis Çelik, sizi tanıyabilir miyiz?
VEYİS ÇELİK: 1975 Ağrı doğumluyum ancak 10 yaşında Ankara’ya yerleştiğimiz
için Ağrı’yı mı daha iyi bilirsiniz Ankara’yı mı diye sorarsanız cevabım Ankara
olur.10 yaş; bir çocuğun algılaması, çevresinde ki sosyal gelişimi idrak etmesi ve
duygusal zekânın gelişmesinde ki en önemli zaman dilimidir. Çocukluğumla ilgili
birçok anım Ankara’ya ait.
Biz bir aile şirketiyiz.Sektöre başta babam ve 3 büyük abimin önderliğinde
başladık. Onlar perakendecilikle ilgili ilk emeklerini sarf etmeye başladığında
ben ve 2 küçük kardeşim henüz çocuktuk. Onların mücadeleleri arasında bizim
kolileri taşıma yarışlarımız oyunlarımız, fiyatları ezberlemek ödevlerimiz
oldu.2000 yılında eşimle tanıştık ve evlendim. Eşim Almanya’da yaşayan bir
Türk’tü. Bu nedenle ticari hayatımı Almanya’da devam ettirmek durumda
kaldım. Almanya’da olduğum süreç bana gerek perakende sektörü gerek ise
ticari hayatımın da ki disiplin açısından birçok şey kattı. Çelikler’in büyümesinde
edindiğim tecrübelerin faydalı olabileceğine inandığım için 7 ay önce Türkiye’ye
kesin dönüş yaptım.
367
Organize perakendecilik ve süpermarketçilik yolculuğu nasıl başladı?
Aslında ilk olarak Ağrı’da babamın 20 m2’lik bir bakkal dükkanımız vardı.O
zamanlar daha çok abilerim babama yardımcı olurdu.Daha sonra Ankara’ya ilk
geldiğimiz yıllarda 150m2’lik ilk marketimizi açtık.Bu sektöre girmek yine
babamın fikriydi.Babam işletme sistemimize çok fazla müdahale etmez ancak
önemli kararlar aldığımızda bizim en önemli fikir danışmanımızdır. Şu anda 2
ayrı konsept olmak üzere Ankara ve Hatay ilinde toplam 36 şube ile hizmet
vermekteyiz.
Çelikler Süpermarket firması nereden nereye geldi?
Bir aile şirketi olmamız bu sektörde büyümemizde en önemli rol oldu.6 kardeş
arasında ki yaş farkı hepimizin büyüme sürecinde sektörle ilgili sıkıntıları
yaşayarak öğrenmemize yardımcı oldu.
Baba mesleği kriterinden yola çıkarsak İşimizi severek ve sahiplenerek yapıyor
olmamız büyümemizde en önemli etkendir.
İlk olarak Ankara’da perakendecilikte 21 şubeye ulaştık.Ardından toptan grubu
konseptinde “BAYGROSS” adı altında 2 şube açtık.Büyüme ile ilgili kararlarımızı
daha çok Ankara dışında bir ilde gerçekleştirmek istedik.Ankara perakende
sektöründe hızla ilerlerken Anadolu’da hiç tahmin edemeyeceğiniz illerde çok
zayıf durumda.Rekabet ortamında mücadele etmek elbette güzel ancak ihtiyaç
olunan yerlere hizmet vermek büyümemize daha hızlı yardımcı oldu.Bu nedenle
Hatya’da 13 şubeli olan Hat-Mar Marketler Zincirini 6 ay bünyemize kattık.
Bugün kaç şubeniz var? Kaç kişi istihdam ediyorsunuz?
Çelikler 21 şube-Bay Gross 2 şube-Hat-Mar 13 şube olmak üzere toplam 36
şubeyiz. Genel olarak toplam yaklaşık 1000 kişi istihdam ediyoruz.
Yeni projeleriniz var mı?
2012 yılı şirketimiz için çok farklı bir süreç olacak. Ankara perakendeciliğin
merkezi biliyorsunuz. İşletme politikamız da müşterilerimizi sadece indirime
yönelik kampanyalarla marketlerimize yönlendirmek olmayacak. Alışveriş
yapmak Ankara’nın sosyal bir gerçeği. Bizde bu sosyalliği daha keyifli ve
eğlenceli bir hale dönüştüreceğiz. Biz bu sektörde ki büyümemizi ilk olarak
Ankara’da yaşadık. Bizleri bugünlere getiren Ankara halkının değeri ve istikrarı
oldu. Bundan sonra ki süreçte de Ankara halkının firmamıza verdiği değerin
kalitesini bozmadan ilerleyeceğiz. Özellikle bu yıl sosyal sorumluluk projelerine
ve mağaza içi dönemsel kampanyalara ağırlık vereceğiz. Tabi bunların yanında
ulusal çapta planladığımız etkinliklerde olacak. Yeni sloganımız “Alışverişin şeklini
değiştiren market” diyebiliriz.
368
Türkiye’de perakendecilik sektörünün geleceği hakkında neler düşünüyorsunuz?
Perakendecilik başta istihdam alanının en geniş olduğu sektörlerden biri. İnsanlar
yemek yedikçe, temizlik yaptıkça perakendecilik hizmet verecek demektir yani hiç
ölmeyecek bir sektör. Burada başarı birçok şeye bağlı. Sadece ürün bulunurluluğu,
fiyat uygunluğu artık o marketin var olmasına neden değil. Müşteri ek
memnuniyetler bekliyor, farklı aktiviteler bekliyor.Yeniliği ve farklılığı uyguladığınız
sürece,personelinize gereken değeri ve eğitim emeğini verdiğiniz sürece yok olmanız
için bir neden yok.
Avm yasa taslağı ile ilgili neler söylersiniz?
Hazırlanan yasa tasarısı elbette ki yerel ve ulusal tüm market işletmecilerin tepkisini
aldı.
İşsizlik ile ilgili yapılan araştırmalarda alınan gerçek rakamsal sonuçlar ve buna bağlı
olarak yaşabilecek sonuçlar herkesçe ilk günden beri konuşuldu ve yazıldı.Bakkal
esnafında bu duruma karşılık ortaya koyduğu ve market sektörünün hızla ilerleyişi ile
yaşadığı sıkıntılar ortada.Tabi herkesi rahatsız eden noktalar aynı sektörde hizmet
veren bir kurum olarak yasanın yürürlüğe girmesiyle bizleri de rahatsız
edecek.Taslakta hazırlanan saat sınırlaması yapılan araştırmalar sonucunda sabah
saati uygulamasında ciro bazında önemli bir kayıp olmayacağı gibi akşam saat
uygulamasında ve haftasonu sınırlamasında ciro kaybına yol açabileceği önemli bir
gerçek.Ancak yasanın kabul olması halinde elbette ki uygulanacak politika “bardağın
dolu ve boş tarafını görebilmek” olacak.Eğer bir işletmede müşteri memnuniyeti
süreli olarak kontrol altında tutulursa ve ekip çalışmasında temel ilke bu yönde
olursa taslakta uygulanacak olan saat sınırlaması ne olursa olsun bu o müşterinin
memnuniyetine bağlı olarak o kuruma karşı bağlılığını etkilemez.Bununla da ilgili
araştırmalar ortadadır.Ayrıca yıllardır Avrupada uygulanan bu yasa orada ki
işletmecilerin ve sektörün büyümesini etkilemiyorsa demek ki bu anlamda
uygulanacak tüm kısıtlamalar o kurumun müşteri memnuniyeti için yaptığı
çalışmaları kısıtlayamaz.
Sizce sektörün sıkıntıları neler? Çözüm için neler öneriyorsunuz?
Perakendecilikte yaşanılan sıkıntılar aslında ülkenin her sektörünün bilinen gerçeği
olan eğitim ile ilgili sıkıntılar. Kendi branşında eğitimli kişiler ve kalifiye personel ile
bir ekip kurabilmek bu duruma bağlı olarak yaşanılan sıkıntıları süreli olarak
personele uygulanan özel eğitim programları ile aşmaya çalışıyoruz. Bunun dışında
teknolojiye ve ülkenin ekonomik durumuna bağlı olarak ta müşteri memnuniyetini
sağlayabilmede de dönemsel sıkıntılar yaşayabiliyoruz. Bu gibi dönemlerde
profesyonel iş ahlakından uzaklaşmamaya özen gösteriyor ve kurumsal yapımızı
zedelemesine izin vermiyoruz.
369
Ankara’nın Patronları bu hafta genç, başarılı ve aynı
zamanda sivil toplumcu bir işadamı olan, Hidrolift
Şirketinin Genel Müdürü Volkan Arslan’ ı konuk etti.
VELİ SARITOPRAK: Bize biraz kendinizden bahseder misiniz?
VOLKAN ARSLAN: 2 Nisan 1979 Ankara doğumluyum. İlk, orta ve Lise eğitimimi,
Ankara’da Yükseliş Kolejinde yaptım.
Liseyi bitirdikten sonra Yabancı dil öğrenimi için, Amerika Birleşik Devletlerine
Clevland Ohio‘ya gittim. Orada Case Western Reserve Universitesinde dil
eğitimi tamamladıktan sonrada askerlik görevimi yapmak için yeniden Türkiye
ye döndüm.
Okul ve askerlik de bittikten sonra her Türk gencinin yaptığı gibi, işin başına
geçme ve evlilik konuları gündeme geldi.
2001 yılında, aile şirketimiz olan HIDROLİFT, Sanayi Makinaları ve Takım
Tezgâhları Şirketine iş hayatına atıldım.2001 yılının sonunda da Genel Müdürlük
görevine atandım, o gün bu gündür bu görevi sürdürüyorum. 2005 yılında
evlendim, Duru isminde bir kızım var.
370
Son zamanlarda, zamanımın bir kısmını sosyal konulara ayırmaya karar verdim.
Şimdilik, 2 Derneğin Yönetim kurullarında aktif görevim var.
Bu görevlerim; Ankara Fenerbahçeli İşAdamları ve Yöneticiler Derneğinde
Başkan Yardımcılığı ve Genç Girişim ve Yönetişim Derneğinde, Avrupa
Birliğinden sorumlu yönetim kurulu üyelikleridir.
Hidrolift hakkında ve faaliyet alanlarınız hakkında bilgi verir misiniz?
HIDROLIFT, 1978 yılında, Mehmet ARSLAN tarafından kurulmuş, hidrolik silindir
üreten bir şirkettir. Ben 2001 yılından beri şirketin Genel Müdürlüğünü
yürütmekteyim. HIDROLIFT, kelimenin tam anlamıyla bir aile şirketidir. Çünkü,
gerek yönetici gerekse çalışanlar olarak tam bir aile gibi çalışmaktayız.
Faaliyet alanımız da, yalnızca Hidrolik Silindir üretmek ile sınırlı. Bu sınırı
koyarak hata ettiğimizi düşünebilirsiniz, fakat, gerek dikkatlerin dağılmaması,
gerekse tecrübemizin kullanılması açısından aldığımız net bir karar var. Bu da '
Herkes bildiği işi yapsın'. Şu an'a kadar da, bu kararımızdan hiç pişman olmadık.
Müşterilerimizin Hidrolik silindir harici talepleri söz konusu olduğunda da açıkça
söylüyoruz. Biz sadece hidrolik silindir yaparız, diyoruz.
Ürünlerinizde teknolojik yenilikler bulunuyor mu?
Aslına bakarsanız, teknolojik yenilik olarak adlandıracak ilave çok şeyler de
sunduğumuz da yok. Sadece daha iyi hizmet vermeye çalışıyoruz. Müşteriden
hiçbir bilgiyi saklamıyoruz. Yaptığımız, silindir tasarımlarını müşterimize
silindirle beraber teslim ediyoruz. İleride, bu silindire ya da parçalarına ihtiyacın
olursa; bunlar parça resimleridir, bunlara göre yaptırabilirsin diyoruz. Bu
yaptığımız hizmet de aslında bir meydan okuma ya da benden daha iyisini
bulursan ona yaptır anlamına da gelmiyor. Bunu yaptığımız çalışmanın bir
parçası olarak kabul ediyoruz. Sektörde bulunan bazı dostlarımız bunu yaparak
kendi kendinize rakip yaratıyorsunuz dese de, bu hizmetinin bize avantaj
sağladığını düşünüyoruz.
Bunun yanında, herhangi bir teklife cevap verme, şikayete ya da probleme
müdahale etmek konusunda hızdan öte bir agresifliğimiz söz konusu.
Son ürettiğiniz ürünler hakkında bilgiler verir misiniz?
Temel de zaten Hidrolik silindir üretim mantığı aynı, sadece tipleri , çalışma
şekilleri ve ölçüleri değişmekte. En son ürünümüz hakkında somut olmasından
öte, bizi çok sevindiren bir bilgi vermek isterim; Yaklaşık 2 yıldan beri bir
Amerikalı müşteri ile çalışmaktayız. Çalışmaya başladığımızda, tasarımlarını
onlar gönderirlerdi. Onların tasarımlarına göre üretirken, sürekli Amerika'yı
arayıp, şu çizim hatalı, şöyle olmalıdır, değiştirebilir miyiz? şeklinde onay
istiyorduk, bu zamana kadar tüm değişiklik tekliflerimize de onay da verdiler.
371
Bu yıl gelen siparişlerinde ise; 'Tasarım çalışması HIDROLIFT tarafından
yapılmalıdır ibaresini yazmışlardı, bu bize çok büyük bir gurur verdi.
Ar-Ge çalışmalarına ne kadar kaynak ayırıyorsunuz?
Toplam bütçemiz içinde % 5 'lere karşılık gelen bir oran söz konusu, bu oranı
artırmaya çalışıyoruz fakat, bildiğiniz gibi kriz koşulları söz konusu olduğunda
her konuda olduğu gibi AR-GE bütçelerinde bile temkinli adımlar atılması
gerekiyor.
Hangi ülkelere ihracat yapıyorsunuz?
Eskiden beri, ihracat hedefimiz Avrupa, artık sınırlar kalmadığı içinde, birlik
içerisinde yer alan hemen her ülkeye ihracatımız var. Ağırlığı ise genelde,
Belçika, Hollanda, Luxemburg bölgeleri oluşturmakta. Yalnızca 2009 yılındaki
kriz sırasında Amerika Birleşik Devletlerinde bulunan müşterilerimize ağırlık
verdik. Halen 3 önemli müşterimiz var, özellikle bir tanesi de hidrolik silindir
konusunda dünya devleri arasında yer alıyor.
Üretim yapabilme sıkıntınız var mı? Dünya pazarıyla kıyasladığınızda Hidrolift
nerede görüyorsunuz?
Teknoloji artık sır değil, üretimde kullanılan tezgahlar artık pek çok ülkeden
satın alınabiliyor. HIDROLIFT olarak da kazancımızı üretim araçlarına yatırdık. Bu
yüzden de üretim yapabilme noktasında sıkıntımız yok, dünya devleri ile
rekabet edebilecek durumdayız. Onların bize göre avantajları malzeme
kaynaklarına yakın olmaları, gerçekte de bu önemli bir avantaj.
Ürün sattığınız ve ya ortaklık yürüttüğünüz dünya pazarında tanınan büyük
firmalar var mı?
Belli bazı firmalar var, bunlar içerisinde en önemlisi EATON Corporation USA. Bu
firma ile ilişkimiz sadece ürün satma yönünde. Amerika da Teksas eyaletinde
demir çelik fabrikası sistemleri üreten bir firma ile de yeni kurulacak bir şirkette
ortaklık yapılması için görüşme halindeyiz. Tabii bu ortaklık görüşmeleri zaman
alıyor. Bu firma için de üretim yapmaktayız, fabrikamıza yaptıkları üçüncü
ziyaretten sonra, bu isteklerini dile getirdiler. Prensip olarak da anlaşmaya
vardık.
Birlikte çalıştığınız yabancı firmalar ürün kalitenizden hakkında ne düşünüyor?
Sorun yaşıyor musunuz?
372
Tabii ki sorun yaşadık. Kalite aslında bir yaşam biçimi, kalite üretilecek bir konu,
bunu hem mavi yakalı hem de beyaz yakalı personelimizin gayretleri ile
başardık, fakat inanın bazı konulara kendimizi bile adapte etmekte zorlandık.
Ürünlerinizi üretirken çevreye ve insan sağlığına verdiğiniz önem?
Hidrolik silindir üretimi, nihayetinde talaşı üretim, başka sektörlerle
karşılaştırıldığında üretim işlemleri sonrasında insan sağlığına zararlı olarak
ortaya çıkan madde sayısı çok fazla değil. Buna karşılık çevre konusu geleceğin
önemli konularından birisi olduğu da açık. Bu nedenle konu ile bizzat ilgilenmesi
açısından 2 mühendisimizi görevlendirdik. Burada Ankara Sanayi Odasının
hakkını teslim etmek gerekir ki bize eğitim konusunda çok yardımcı oldular.
Eğitime gönderdiğimiz arkadaşlar tüm fabrikaya eğitim verdiler. Belki 3-5 yıl
önce zordu fakat şimdi bu atık yönetimi konusu artık normal izlenmesi gereken
konular arasına girdi.
Sektörün sorunları var mı? Varsa bu sorunların çözümü için görüşleriniz neler?
Sektörün pek çok önemli sorunu var, bunların yerleri değişiyor. Bazen
finansman en önemli sorun olurken, zaman içinde yerini yetişmiş personel
problemine, bazen malzeme temini problemine bırakıyor, sonrasında geçmişte
problem olmayan bir problem aniden birinci derecede önemli oluyor. Adeta bir
sarmal şeklinde. Çözüm için ise umutluyuz. Tüm ülke olarak çalışacağız. Bu
problemler bu günden yarına çözülecek problemler değil. HIDROLIFT olarak
inanıyoruz ki, Türkiye büyük bir ülke ve biz bu problemlerin üstesinden geliriz.
Son olarak iletmek istediğiniz bir mesajınız var mı?
Biz, HIDROLIFT olarak çalışmakla Türkiye 'nin önemli yerlere geleceğine
inanıyoruz. Hep beraber çalışacağız, kazancımızı yatırım ve AR-GE 'ye yapacağız.
Bulunduğumuz coğrafya bizi zaten ileriye taşıyacaktır.
373
Ankara’nın Patronları bu hafta Karkim A.Ş nin Yönetim
Kurulu Başkanı Ümit Yaşar Karakaya’yı köşesinde
ağırladı. Konuğumuz, Elazığ’ın en kökü ailelerinden biri
olan ve geleceğin parlak işadamları arasında gösterilen
Karakaya ailesinin en genç patronlarından.
VELİ SARITOPRAK: Siz Elazığ’ın en eski ve köklü ailelerinden, Karakaya
Ailesi’nin bir ferdisiniz. Bize ailenizden ve kendinizden bahseder misiniz?
YAŞAR KARAKAYA: Dedem Kaya Karakaya 1954 yılından itibaren bugün halen
devam eden ana iştigal konumuz Bentonit imalatına başlamıştır. Kendisi dört
erkek çocuğu ve beş torunu sahibiydi. Ne yazık ki bir kaç yıl önce yaşadığı ani
rahatsızlık sonucunda kendisini kaybettik. Onun bize bırakmış olduğu en büyük
vasiyeti eğitim ve öğretime her zaman destek vermemiz gerekliliği olmuştur.
Ben 1979 yılında Ankara’da dünyada geldim. Başkent Üniversitesi Tıp fakültesini
bitirdikten sonra da Gazi Üniversitesinde işletme konusunda yüksek lisansımı
tamamladım.
İş hayatına ne zaman başladınız?
İş hayatına daha henüz tıp fakültesinde okurken atıldım diyebilirim. Henüz o
zamanlarda ailemin tavsiyesi ile şirketlerimizde en alt kademelerden çalışmaya
başladım. Öyleki bir şirketin tüm muhasebe kayıtlarını bile kendim tutabilecek
kadar hep kendimi yetiştirme gayretinde oldum.
374
Tıp Fakültesi ile beraber çalışma hayatı zor olmadı mı?
Belli zorluklar yaşadım. Ancak çok şükür ki önümde babam Ali Karakaya gibi
örnek alabileceğim bir model vardı. Bugün bu noktaya gelebildiysem kendisine
bu anlamda çok şey borçluyum.
Bize biraz Karkim’den bahseder misiniz?
Karkim Sondaj Akışkanları 2005 yılında kuruldu. İlk zamanlarda amacımız sadece
sondaj sektörü için kimyasal malzemeler tedarik etmekti. Ancak zaman geçtikçe
sektör isteklerine karşı gelemedik ve şirketimizi yeniden yapılandırarak bu
konudaki ilk yerli sermayeli özel şirketini oluşturmuş olduk.
Karkim halka arzı epey gündemde. Bu konudaki düşünceleriniz nelerdir?
Öncelikle bu konu ile ilgili ülkemizdeki şirketleri yüreklendiren ve hiç bir
desteğini esirgemeyen SPK ve IMKB’ye sizin nezdinizde teşekkürlerimi iletmek
isterim. Biz önümüzde bir takım hedefler koyduk ve bu hedefleri
gerçekleştirmek için ağır ağır yürüyoruz. Halka arzın büyümek ve dünya çapında
marka bilinirliğine sahip olabilmek adına güçlü bir adım olacağını düşünüyoruz.
Bugüne kadar hep kendi özkaynaklarımızı kullanarak büyüdüğümüz için
yatırımcılarla borç yükü paylaşmamış olmanın da sevincini yaşıyoruz.
Karkim’in sektörde bu derece başarılı olmasının sebebi nedir?
Ben bu konuda çok şanslı bir patronum diyebilirim. Belkide ülkenin en
mükemmel insanlarıyla çalışıyorum. Hepsi işinde son derece profesyonel; bir o
kadarda amatör ruhla ilk günkü heyecanlarını muhafaza ederek sarılıyorlar
işlerine. Bu da kaçınılmaz olarak başarıyı getiriyor. Bizim işimiz çok zor bir iş.
Hastanelerdeki acil servislerin görevini biz sondaj sektöründe yapıyoruz
diyebiliriz.
Ailenizin eğitime katkılarından ötürü Devlet üstün hizmet madalyası ile
ödüllendirildiğini biliyoruz. Bu konudaki sosyal sorumluluk projeleriniz
nelerdir?
Hepimiz bu ülkenin çocuklarıyız ve bu ülkenin imkânları ile yetişerek bu günlere
geldik. En büyük isteğimiz ülkemizde herkesin eğitime önem vermesi bu
konuyla ilgili gayret göstermesidir. Önümüzdeki dönemlerde de bu konuyla ilgili
sürekli çalışma halinde olacağız. Aslında hayır işleri yaparken duyurmayı seven
bir aile değiliz ancak yüce meclisimiz bizleri bu ödüle layık görünce hepimiz
gururlandık.
375
Bir genç girişimci olarak; yeni girişimcilere neler önerirsiniz?
Kesinlikle işlerini çok sevecekleri bir alandan seçmelerini öneriyorum. Eğer bir
işi sadece para kazanmak beklentisi ile yaparlarsa bu işler daima kısa süreli
olacaktır. Kapılarına gelen şanslara karşı her zaman hazırlıklı, donanımlı ve
onları fırsata çevirmek adına azimli olmalılar. Ben şansın her insanın hayatında
olduğuna inanırım. Kimi insan bunun için hazırdır ve bunu değerlendirmeyi
başarır. Kontrollü olarak risk alabilme yetisi de çok önemli. Girişimci olmak
demek sürekli risk almak değil; hangi riskleri alabileceğini; hangilerinin ise
alınmaması gerektiğini bilebilme yetisidir. Profesyonellerle çalışmaya gayret
gösterilmeli. Ayrıca tüm yeni girişimcilere tavsiyem kesinlikle çok iyi muhasebe
bilgisine sahip olmalarıdır. Muhasebe ve finansman bir kurumun en önemli
alanıdır diyebilirim.
376
Köşemize bu hafta Çalgan Et Lokantasının sahibi genç ve
başarılı iş adamı Yunus Demirci’yi konuk ettik.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?
YUNUS DEMİRCİ:Rize Çamlıhemşin doğumluyum. Evli ve iki kız çocuk
babasıyım. Girişimciliği ve paylaşmayı seven bir kişiliğim var.
1997 yılında kurulan Çalgan Et Lokantası şimdi 15 yaşında ve Ankara’da bir
marka oldu. Çalgan’la ilgili detaylı bilgi verir misiniz? Başarınızı neye
borçlusunuz?
Büyük ağabeyim İbrahim Demirci ile Çayyolu’na ilk geldiğimizde inşaat ve
dekorasyon işleri ile uğraşıyorduk.1994 yılında Çayyolu, henüz yeni gelişmekte
olan bir yerleşke idi. Diğer kardeşimiz Mehmet Demirci Ankara’da restaurant
işletiyordu. Bu sektörde iyi yerlerde çalışarak kendini yetiştirmişti.
Yıl 1996 olduğunda şimdiki Çalgan’ın yerini bulduk.Çiftlik evi şeklinde olan bu
yapının önünden Alacaatlı Çayı geçiyordu. Yeşili ve suyu sevdiğimiz için burası
ile ilgili projeler geliştirdik. Olur, mu olmaz mı diye çok düşündük. Çünkü her
şeyden önemlisi buraya gelecekler için yol, büyük bir sorun teşkil ediyordu.Çok
kişinin ‘bu kadar uzakta bir şey olmaz’ demelerine aldırmadan projemizi hayata
geçirmek için kolları sıvadık. İbrahim Demirci inşaat işini, Mehmet Demirci
377
personel ve müşteri ilişkilerini, ben de lojistik ve finansal işleri üstlenerek yola
çıktık. Tabi ki kolay olmadı, zorluklar çektik fakat yine de çok şükür işletmemizi
bugüne başarıyla taşıdık. Bugünlere gelirken bana göre başarılı olmamızı
sağlayan faktörlerden birisi personelimize sahip çıkmamızdır. Başladığımız
günden beri aynı personelle yolumuza devam ediyoruz. O gün komi olarak işe
başlayanlar bugün şef olarak işlerine devam ediyorlar. Geçen zamanda
personelle her şeyimizi paylaştık, beraber yedik beraber gezdik ve Çalgan
ailesini oluşturduk.
Bir diğer önemli husus da her yıl yeni projeler geliştirdik. Hem Çalgan’ın fiziksel
yapısını hem de mutfağımızı geçen zaman içerisinde özelliğini bozmadan
yenilemeye çalıştık. Kompleksimize yeni ferah alanlar kazandırdık. Çalgan’da
doğa ve doğal olan herşey ön plandadır. Bu yüzden mimari açıdan modern
dizaynları düşünmedik, misafirlerimizi yormayan doğaya uyumlu dolayısıyla da
ahşap ve taş ağırlıklı materyaller kullandık. Mesela 14 yıllık bahçe
sandalyelerinin değişim zamanı gelince bile değiştirmekte zorlandık. Çünkü
gelen misafirlerimizi eski olan rahatsız etmiyordu, elimize batsa, üstümüzü
yırtsa bile o eski var ya onun hissi bizce de başka güzel… Kısacası Çalgan’ı
betonarme ve metal görüntüye hiçbir zaman sokmamaya özen gösterdik.
Çalgan’da en çok tercih edilen menüler hangileri?
Çalgan’da menümüzü de kendimiz, özel olarak oluşturduk.Yemeği önce
kendimiz yedik, beğendik sonra misafirlerimiz için menümüze ekledik. Mutfak
şeflerimiz ve mutfak çalışanlarımız bir restorantta bulabileceğiniz en iyi
ustalardan oluşmaktadır. Menüye gelince, en çok tercih edilenler arasında
Çalgan Special, Özbek Pilavı, Kuzu Şiş, Kaburga, Meze Çeşitleri, Saklıköy Bahçe
Salata, Çalgan Kavurma ve Cumartesi-Pazar günlerine özel kahvaltımız çok ilgi
görmektedir. Birde bu kış tesisimizde tamamen etten ayrı Balık Restaurant’ımızı
açacağız. Tüm balık çeşitlerini sunmayı düşünüyoruz. Balık demişken yazları
Çamlıhemşin’deki Fırtına Vadisi’nden getirttiğimiz Kırmızı Benekli Doğal
Alabalığın tanıtımına daha çok ağırlık vermeyi düşünüyoruz.
Çalgan yeni şubeler açmayı düşünüyor mu?
Çalgan olarak yeni şubeler açmayı düşünmüyoruz. Çünkü Çalgan denince akla
ağaçlar, kuş sesleri, ördekler, tavuklar, kazlar geliyor. Bizim 7 adet farklı bahçe
konseptimiz var. Böylesine doğal bir ortamı sağlamak ve Ankara’da başka bir
yerde bulmak çok zor. Çalgan’ı bir AVM veya betonarme bir yapı içine
sığdıramazsınız. Anlamı ‘çağlayan’ olan Çalgan’ın bu durumda şubeleşmesi
demek özünden uzaklaşması demek.
378
Yunus Demirci Aktif bir sivil toplumcu olarak da tanınıyor.Hangi demokratik
kitle örgütlerine üyesiniz ve ne görevleriniz var?
İç Anadolu Genç İş Adamları Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanıyım.
Federasyonumuz, kısa adı TÜGİK olan Türkiye Genç İş Adamları
Konfederasyonuna bağlı. Ayrıca Federasyonumuza İç Anadoludaki 11 ilimizin
Genç İş Adamları Dernekleri bağlı. Bununla birlikte, Türkiye Genç İş Adamları
Konfederasyonu Yüksek Danışma Kurulu Üyesi, Ankara Genç İş Adamları
Derneği (ANGİAD) Yüksek Danışma Kurulu Üyesi, Genç Girişim ve Yönetişim
Derneği Yüksek Danışma Kurulu Üyesi, Rize Federasyonu Yüksek Danışma
Kurulu Üyesi, Çamlıhemşin Derneği Yönetim Kurulu Üyesi, Ankara Ticaret Odası
Gıda Komitesi Üyesi ve Ostim Genç İş Adamları Derneği Başkanıyım.
Bu görevlerde ülkem için ne gerekiyorsa bir nefer olarak, can-ı gönülden
çalışmayı vazifem biliyorum.
İç Anadolu Genç İş Adamları Federasyonu olarak vizyonunuz ve misyonunuz
nedir? Başkan olarak sizin hedefleriniz var mı?
İç Anadolu Genç İş Adamları Federasyonu olarak en önemli hedefimiz, İç
Anadolu’daki şehirlerimizin gelir seviyesini birbirine yaklaştırmak. Bununla ilgili
çalışmalar yapıyoruz.
İç Anadolu’da tarım, hayvancılık, sanayi, turizm gibi her konuda yeni yatırım
alanları bulmayı arkadaşlarımla birlikte hedefliyoruz.
İç Anadolu, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin başkentinin de bulunduğu bölgedir.
Bu yüzden başkentin önderliğinde İç Anadolu’yu kalkındıracağız. Bu konuda
Eskişehir Genç İş Adamları Derneği başkanına ve yönetimine çalışmalarından
dolayı teşekkür ediyorum. Ayrıca İç Anadolu’da hızlı tren bu bölgenin
ulaşımında kolaylık sağlamasının yanı sıra, bölgenin tanınmasında da büyük
faydalar sağladı, bu önemli projeyi gerçekleştirdiği için Sayın Ulaştırma
Bakanımıza ve hükümetimize Federasyonum adına sonsuz teşekkür ediyorum.
TÜGİK Genel Başkanlığını Ankara’ya getirecek misiniz?
TÜGİK konusu önemli. Tabii ki Türkiye’nin politik hareketliliğine ev sahipliği
yapan başkentten de, o havayı sıkça solumuş birilerinin başkanlığa yakışacağını
düşünüyorum. Bu konuyu kurullarımızda değerlendirip ona göre bir karar
vereceğiz.
379
Bu hafta genç bir kadın girişimciyi konuk ediyoruz. Son derece
aktif ve geniş bir sosyal çevreye sahip olan Zeynep Gülyüz
Kınay; EUROCLEAN temizlik firmasının sahiplerinden ve 1000’i
aşkın personeli yönetiyor. Çeşitli sivil toplum örgütlerinde
aktif görevleri olan işkadını Zeynep Gülyüz Kınay‘la temizlik
sektörünü ve iş dünyasında kadın olmanın zorluklarını
konuştuk.
VELİ SARITOPRAK:Sizi tanıyabilir miyiz?
ZEYNEP GÜLYÜZ KINAY: 17 Ocak 1980 Ankara doğumluyum. Liseyi Yükseliş
Koleji’nde okudum. Yükseköğrenimimi de Bilkent Üniversitesi Muhasebe
bölümünde tamamladım. 2 kız çocuk annesiyim.
Firmanız Euroclean hakkında bilgi verir misiniz?
Euroclean 2006 yılında Nurcan Cengiz Germani ve Latif Cengiz tarafından
temizlik hizmeti vermek üzere kurulmuştur. 2010 yılından itibaren ortaklarım ve
ben işimizi devam ettirmekteyiz. Profesyonel ve sorunsuz hizmet sunmak
amacıyla Euroclean gerekli finansal ve teknik altyapıya sahip, tamamı üniversite
mezunu ve yabancı dil bilen ortaklık yapısı ve uzun yıllara dayanan mesleki
deneyimi ile yurtiçi ve yurtdışında önemli projelerin altına imza atmıştır.
380
Nerelere temizlik hizmeti veriyorsunuz?
Alışveriş merkezleri, havaalanları, otoparklar, oteller, toplantı merkezleri, sağlık
kuruluşları, eğitim kurumları, fabrikalar ve büyük ölçekli binalara temizlik
hizmeti veriyoruz.
Ankara’ da Euroclean türü çalışan kaç firma var? Temizlik sektörünün
büyüklüğü ve potansiyeli hakkında neler söylersiniz?
Ankara’da temizlik hizmeti veren bizim gibi 3-4 firma daha var. Temizlik sektörü
gelecek dönemde daha da önem kazanacak ve en önemli hizmet kalemlerinden
biri olacaktır; çünkü çalışılan yerler de tesislerinin daha hoş bir görünüme sahip
olması gerektiğini ve bu görünümü korumaya çalışmanın öneminin bilincine
varacaklardır.
Tesis Yönetim kavramını biraz açar mısınız?
Firmalar, ticari faaliyetlerini yürütmek üzere emek ve zaman harcarken zaman
zaman tesislerini yönetmek onlar için zor bir hale gelebilir. Tesis yönetimi
firmaları işte tam bu noktada devreye girerek çözüm ortağı stratejisi ile yapılan
işte ihtiyaç duyulan süreçleri ve destek hizmetlerini hayatı kolaylaştıracak
şekilde sevk ve idaresi metodu ile tek bir elden ve sorunsuz olarak
yürütülmesini sağlar. Hizmet verdiğimiz bir yeri ele alırsak burada yapılan işleri;
genel temizlik hizmetleri, bahçe bakımı ve ilaçlama, tahmil tahliye işleri,
bordrolama diye sıralayabiliriz.
Havaalanı temizliğinin püf noktaları nelerdir?
Havaalanları bir ülkenin dünyaya açılan kapılarıdır. Bu neden ile havaalanı
temizlik sektörünün en önemli ve en zor projesidir. 24 saat yaşayan ve vitrin
özelliği olan mekânlardır. Bu yüzden hata kabul etmez. Başarının püf noktası
sürekli denetim ve eğitimdir. Eğitemediğiniz elemanı takip edemezsiniz.
Havaalanındaki personellerimizin tümü diğer projelerimizdeki elemanlarımız
gibi özel ve sürekli eğitim alarak işlerini başarıyla yerine getirmektedirler. Bu
anlamdapersonellerimiz bizim eğitimimiz ve denetimimiz altında işlerini
yapmaktadırlar.
Yeni dönemde büyüme projeleriniz var mı?
Adını açıklayamayacağımız birkaç büyük projeye daha yeni yılda imza atmış
olacağız. Ama firma olarak prensibimiz çok büyük olmak değil en iyi olmak.
381
İş dünyasında kadın yönetici olmanın avantaj ve dezavantajları neler?
İş dünyasında kadın olmanın avantajından çok temizlik hizmetinde kadın
olmanın avantajını yaşıyorum. Hem kendi açımdan hem de hizmet verdiğimiz
projeler açısından birçok artılarının olduğunu düşünüyorum; çünkü temizlik ve
hijyen konusunda kadınların daha hassas olduğunu söyleyebilirim. Dezavantajı
ise kadınların vazgeçilmez mükemmeliyetçiliğini işlerinde de aynı hassasiyette
göstermeye çalışmasıdır.
Kadın girişimcilere başarılı olmaları için neler tavsiye edersiniz?
Kadın girişimcilere başarılı olmaları için öncelikle yapacakları işin amacının ne
olduğunu iyi bilmeleri gerektiğini sonrasında ise yaptıkları işi gerçekten severek
yapmaları gerektiğini söyleyebilirim. Karşılarına çıkacak zorluklara karşı daima
azimle sabretmelerini ve hiçbir olumsuzluğun kendilerini yıldırmaması
gerektiğini bilerek çalışmalarını öneririm. Nüfusumuzun yarısını oluşturan
kadınlar iş hayatında da çok iyi projelere imza atmışlardır. Bunun arkasında
büyük bir girişim, cesaret, azim, sabır, bol çalışma ve disiplinin yattığını hepimiz
biliyoruz. Ben de yeni iş hayatına girişimde bulunacak kadınlarımıza tüm bu
özellikleri yerine getirecek gücü her zaman içlerinde hissetmelerini diliyorum.
Unutmasınlar ki kadınız bütün zorlukları yenebilecek güçteyiz.
382
Köşemize bu hafta Bilkent Estetik ve Güzellik Merkezi’nin
sahibi genç girişimci bir işkadını olan Dr. Zilha Elma’yı
konuk ediyoruz. Kendisiyle estetik ve güzellik hakkında
herşeyi enine boyuna konuştuk.
VELİ SARITOPRAK:Sizi tanıyabilir miyiz?
ZİLHA ELMA: Ben Dr. Zilha Elma, Antalya 1962 doğumluyum, Gazi Üniversitesi
Tıp Fakültesini kazanınca 17 yaşında okumak üzere Ankara’ya geldim. Artık
Ankara’da yaşadığım süre Antalya’dan daha fazla, sadece ihtisasımı Akdeniz
Üniversitesinde yapmak üzere 4 yıl Ankara’dan uzak kaldım.
10 yılı aşkın süredir Medikal Estetik alanında çalışıyorum, bu alanımla ilgili
yurtdışında ve yurtiçinde birçok eğitim ve sertifika programlarına katıldım.
Sağlık Bakanlığı’ndaki görevim esnasında güzellik merkezleri ile ilgili
düzenlemelerin yapılmasında katkılarım olmuştur, dolayısıyla bu alanda ciddi
bilgi birikimim oldu. Bakanlıktan ayrıldıktan sonra bu alandaki çalışmalarıma
daha da ağırlık verdim.
2005 yılında bir güzellik merkezinde sorumlu doktor olarak çalışırken Ankara’da
konsept olarak tek olan, büyük bir spor kompleksi içindeki Wellness Kliniğin
kurulma aşamasında bulundum. Burada kısa süreli de olsa hocam Prof. Dr.
Osman Müftüoğlu ile tanışma ve çalışma imkânım oldu, kendisinden çok şey
383
öğrendiğimi ifade etmek isterim. Uzun yıllar burada çalıştıktan sonra en son
şimdi kendi kliniğimde daha geniş bir kapsamda çalışmalarımı sürdürüyorum.
Fırsat buldukça özellikle işimle ilgili olarak yurtdışı seyahatleri yapmayı çok
severim.
Bu yıl üniversiteyi bitiren bir kız bir erkek ikiz çocuklarım var.
Bilkent Estetik ve Güzellik Merkezi Özel Sağlık Şirketi hakkında neler
söylersiniz?
Bu şirketi 1990 lı yılların sonundan beri bu alanda uzun sayılabilecek bir süre
emek vermiş doktor arkadaşım Dermatolog Ekrem Civaş ile birlikte kurduk.
Bilkent bölgesinde buraya yakışır şekilde bir estetik alanında hizmet veren sağlık
kuruluşunun eksikliğini tespit ederek en iyi hizmet verebileceğimiz lokasyon
olarak bu bölgeyi tercih ettik.
Estetik ve sağlık alanındaki deneyim ve birikimlerimizi, hayatın vazgeçilmez
çağdaş yaşam biçimi spor ile bütünleştirdiğimiz Bilkent Sports İntenational Spor
Kompleksi içinde sağlıklı yaşam ve estetik çözümlerle birleştirdiğimiz
polikliniğimizde hizmete sunmaya karar verdik.
Aslında bu projeyi düşünen, olgunlaştıran ve beni cesaretlendiren ortağım Dr.
Ekrem Bey olmuştur, sanırım ben özel sektördeki tecrübelerime rağmen biraz
devlet memuru yanım baskın olduğu için ticari iş hayatına atılmakta pek
cesaretli değilmişim. Ama anladım ki iddialı olduğunuz bir alanda kendinizi ve
etki alanınızı daha ileri taşıyabilmek için biraz atılımcı olmak gerekiyormuş.
Şirketimiz şu an için son teknoloji lazerler ve zayıflama sistemleri ile birlikte
güncel antiaging tedavileri uygulayan, uluslararası gelişmeleri takip eden,
estetik bilimine katkı sağlamayı hedefleyen misyon ve vizyona sahiptir.
Çalışanlarını sürekli hizmet içi eğitim standartları ile yenilerken etkin çözümleri
kısa sürede uygulayabilecek reflekslere sahip olup başkentimizin adına ve
ünününe yaraşır fark yaratan, estetik yaklaşımları bireye özgü çözümlerle
planlayan iddialı bir klinik olmayı hedeflemektedir. Çalışanları için yarattığı
istihdam profesyonel iş ortaklarına sağladığı katma değer ile sektöre katkı
sunmuştur.
Medikal estetik hakkında bilgi verir misiniz?
Medikal estetiği kişinin daha sağlıklı daha genç daha canlı ve doğal görünümünü
sağlamak için operasyonsuz, ameliyat dışı yöntemlerle yapılan tıbbi uygulamalar
bütünü olarak tanımlayabiliriz.
384
Medikal estetik, diğer tıp alanları gibi son yıllarda oldukça gelişme sağlamış ve
kendi başına bir bölüm haline gelmiştir. Bu kapsamda yapılan dolgu, botoks,
mezoterapi, PRP, Titan gibi uygulamalar ile cildin daha sağlıklı gergin olmasını
sağlamak, yaşlanmasını yavaşlatmak, kırışıklıkları, lekeleri azaltmak veya
yoketmek, yüze daha hoş görünüm verebilmek mümkündür. Ayrıca vucudun
selülitli yapısından veya bölgesel yağlanmalardan kurtulmasını da sağlayıcı
mezoterapi, kavitasyon, radyofrekansla tedavi yöntemleri de bu kapsamda
değerlendirilmektedir.
Medikal estetik tedavileri genelde anestezi gerektirmeyen, kısa süreli ve hızlı
netice alınan tedavilerdir.
Türkiye’de estetik ve güzellik merkezleri nasıl çalışır? Kadrolarında hangi
uzmanlar yer alır? Sizi kim ve hangi makam denetler?
Mevcut durumda estetik ve güzellik amaçlı uygulamalar yapan sağlık kuruluşları
“Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkındaki Yönetmelik”
kapsamında faaliyet gösterebilmektedirler.
Bu sağlık kuruluşlarının mevzuatının ilk düzenlenmesi 2001 yılında ve ardından
uygulanabilir düzeye getirilerek değişiklik yapılarak 2003 yılında yayımlanan
“Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik” ile
olmuştur. Bu mevzuatta hekim tarafından estetik uygulamaların yapıldığı
kuruluşlar “Güzellik Merkezleri”, güzellik uzmanlarının yaptığı cilt ve vücut
bakımlarının yapılabildiği yerler “Güzellik Salonları” olarak ayrılmıştı. Ve bu her
iki kuruluş da İl Sağlık Müdürlükleri tarafından denetleniyorlardı.
Daha sonra Sağlık Bakanlığı sağlık kuruluşları ile ilgili yönetmeliklerde değişiklik
yaparak tüm estetik ve güzellik amaçlı kuruluşlarında hekimlerin sorumlu
oldukları yerleri özel poliklinik statüsü altında topladı.
Güzellik uzmanları tarafından açılabilen güzellik salonlarının açılış ve denetim
işlemleri Belediyeler tarafından gerçekleştirilmektedir.
Türkiye’de estetik ve güzellik merkezlerinin sıkıntıları nelerdir?
Her sektörde olduğu gibi pek çok farlı alanlarda sıkıntılar yaşanabilmektedir.
Öncelikle kişilerin estetik ve güzellik amaçlı ihtiyaçlarını güvenilir ve sağlıklı
şekilde nasıl ve hangi kuruluşlardan karşılayabileceğinin tam bilinmesi gerekir.
Medikal uygulama olan laser ve ışık sistemli epilasyon, ultrasound veya
radyofrekans ile yapılan bazı uygulamalar sağlık kuruluşu olmayan salonlarda
uygulanabiliyor. Hatta bu salonlarda yasal olmayan bir şekilde hekim
385
arkadaşlarımızın medikal uygulamalar yaptığını hastalarımızdan biliyoruz. Bu
durum da hem halk sağlığını ciddi şekilde tehdit ediyor hem de haksız rekabete
neden oluyor.
Sağlık Müdürlüklerinin bu konudaki denetimleri kaçak yolla çalışan yerlere
uyguladığı ciddi yaptırımlar sayesinde bu kaçak çalışmaların önüne
geçilebilmektedir. Bu denetimlerin yoğunlaştırılmasını istiyoruz.
Estetik ve güzellik merkezleri toplumda nasıl algılanıyor?
Estetik tarih boyunca öncelik kadınlarda olmak üzere tüm insanların ilgi alanı
olmuştur, güzel olmak ve güzel görünmek hep arzu edilen bir duygudur.
Kleopatranın süt banyosundan günümüze kadar gelen tüm estetik
uygulamaların amacı aynı olmuştur.
Estetik son yıllarda hem erkekler hemde kadınlar için rutin uygulamalar haline
gelmiş ve ciddi bir pazar oluşmuştur. Uzun yıllar boyunca sektör güzellik
salonları ve teknisyenler ile sınırlı iken 1990 lı yıllarda itibaren ülkemizde
alanında uzman hekimlerce etkin ve effektif olarak yürütülmeye başlanmıştır.
Teknolojik gelişmelerinde katkısı ile ameliyatsız iş gücü kaybı yaratmayan
teknolojiler bu konuda arayış içinde olan bireylerin kullanımına sunulmuştur.
Artık hemen işlem sonrası fark yaratan uygulamalar hergün binlerce kişinin bu
uygulamları yaptırdığı tedavilere dönüşmüştür. Genç ve güzel görünmek adeta
ruh ve beden sağlığının bir parçası haline gelmiştir.
Bu nedenle her toplumda olduğu gibi Ülkemizde de güzel ve bakımlı olmak her
geçen gün daha da önemli hale gelmiştir.
Her ne kadar medyanın insanları zayıf, selülitsiz, kırışıksız olmaya zorlaması gibi
durumlar belirgin şekilde hissedilse de önemli olan kişinin sağlıklı ve yaşamdan
zevk alabilmesi, huzurlu olması, hayata pozitif bakabilmesi daha önemli diye
düşünüyorum.
Sağlığına, yemesine içmesine dikkat eden sporu hayatına katabilmiş ve aynı
zamanda temiz, bakımlı olan ve gülümsemeyi becerebilen kişi zaten güzeldir.
386
Köşemize bu hafta konuk olan USTAOĞLU Otomotiv
firmasının Genel Müdürü Ziya Ustaoğlu; otomotiv
sektörünün genel bir değerlendirmesini yaptı ve araç
lastiği seçerken nelere dikkat edilmesi gerektiğini, keza
araçların yazlık bakımları ile ilgili tavsiyelerini
okuyucularımızla paylaştı.
VELİ SARITOPRAK: Sizi tanıyabilir miyiz?Kurumunuz kaç yıldır faaliyettedir?
Kurumsal kimliğinizden bahseder misiniz?
ZİYA USTAOĞLU: Ustaoğlu Otomotiv Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu
Üyesiyim. USTAOĞLU OTOMOTİV 1997 yılında Beypazarı ilçesinde kurulmuştur
ve 15 yıldır faaliyet göstermektedir.
Yıllardır hizmet gösterdiğimiz otomotiv sektöründe tecrübemiz, yenilikçi
yapımız, verimli çalışmalarımızla beklentilerin üzerinde müşteri memnuniyeti
sağlayan, nitelikli, motivasyonu yüksek çalışanların oluşturduğu sektörü en iyi
tanıyan rekabetçi yapısıyla sürdürülebilir büyümeyi amaçlayan bir firmayız.
USTAOĞLU OTOMOTİV olarak bize faaliyet alanlarınızdan bahseder misiniz?
USTAOĞLU OTOMOTİV olarak, Ostim merkez ve Beypazarı şubemizde binek,
kamyonet, kamyon, iş makinası, zirai grup ve bunun gibi tüm araçların ihtiyaç
duyduğu lastik, jant ve akünün satış ve servis hizmetini vermekteyiz.
387
Sizi tercih eden müşterilerinize ne gibi kolaylıklar sağlıyorsunuz? Vermiş
olduğunuz hizmetler nelerdir?
Firmamız, öncelikle müşteri memnuniyetini esas alan hizmet anlayışıyla ve
profesyonel kadrosuyla size dünya markası, kaliteli ürünleri en uygun fiyatlarla
sunarken, sizin ve ailenizin can ve mal güvenliği, konforu için ihtiyaç
duyduğunuz servis hizmetini sunmaktadır.
Firmamızı aradığınızda ya da kurumumuza geldiğinizde sizi güler yüzlü
resepsiyon görevlimiz karşılar ve öncelikle sizi dinledikten sonra ilgili
personelimize yönlendirir. Sonra ihtiyaçlarınızı tespit ederiz. Alacağınız hizmet
ve ürünlerle ilgili bütçe, ödeme koşulları ve işlemin bitiş zamanı hakkında bilgi
verdikten sonra, günlük gazete ve dergilerimizi bulabileceğiniz müşteri bekleme
salonumuzda çeşitli ikramlarımızla ağırlamaya çalışırız.
Lastikleriniz araca monte edilirken bijonlarınız yağlanır ve torkmetre
kullanılarak sıkılır.
Yazlık, kışlık lastik değişiminde, lastiklerinizi, lastik otelimizde sizin için saklarız.
Saklama ve taşıma sorununuz olmaz. Aracınızın stepne dahil tüm lastikleri, ön
düzen ayarı, motor yağı, filtreleri, balataları ve silecekleri kontrol edilir ve
güvenli bir sürüş için hazır hale geldiğinde teslim edilir.
Müşterimiz şayet bakım onarım amacıyla aracını getirecek vakti bulamıyorsa,
adresten araç alma ve adrese araç bırakma hizmetimiz bulunmaktadır.
Ayrıca yol yardım aracımızla, Filo müşterilerimiz için şantiye ve garajlarında
lastik değişimi, hava basınç kontrolü, ilave subap takma, kaplama ve diş açma
için lastik takibi ve balans gibi hizmetler vermekteyiz.
Ek olarak satışını yaptığımız iki adet lastik için 6 ay, dört adet lastik içinde 1 yıl
yol yardım hizmeti vermekteyiz.
Otomotiv sektöründe karşılaştığınız sorunlar nelerdir?
Her sektörde olduğu gibi bizim sektörümüzde de çeşitli sorunlar yaşamaktayız.
Özellikle doğal kauçuk fiyatlarının artması lastik maliyetlerini artırdığından
dolayı özellikle bu yıl lastik fiyatlarında yüksek oranda artış olmuştur.
Ancak firmamız sorunlara değil, çözüme odaklı olduğu için ekibiyle birlikte her
türlü sorunun üstesinden gelecek güce sahiptir.
388
Türkiye’deki araç sahipleri lastik kullanımında bilinçli hareket edebiliyorlar mı,
ne düşünüyorsunuz?
Son 10 yılda araç sahiplerinin lastik seçiminde daha bilinçli hale geldiğini
görebiliyoruz. Özellikle kışın yoğun yaşandığı bölgelerimizde kışlık lastik
kullanımının her geçen yıl arttığı ve insanların lastik seçimi yaparken güvenliği
ön planda tuttuklarını düşünüyorum.
Lastik seçerken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Otomobilin yolla temasını sağlayan tek unsur olan lastiklerin önemi göz ardı
edilemeyecek kadar büyüktür. Bu yüzden sürüş güvenliği açısından lastikler
hayati önem taşır. Otomobilin ve yükün ağırlığını taşır, motorun gücünü lastikler
aracılığıyla çekiş gücüne dönüştürür.
Yolun durumu her ne olursa olsun lastiğin görevi güvenli şekilde yol tutuşu
sağlamaktır. Günümüzde bilinçli bir otomobil kullanıcısı bir lastikten, güvenlik
ve konfordan başka özellikler de aramaktadır.
Bunlar lastiğin kuru ve ıslak zemin yol tutuşu, iyi bir fren mesafesi, yüksek
hızlardaki yola hakimiyet durumu, uzun ömrü, yakıt tasarrufu sağlayabilmesi,
çevreci olması ve de iklim-arazi koşullarına uygunluğu olarak sıralayabiliriz.
Öncelikle otomobil üreticisinin önerdiği lastik ebadının dışına çıkmamak en
doğrusudur. Ancakestetik kaygılarla veya özel amaçlarla lastik ebadı
değiştirilebilir. Böyle durumlarda denklik tablosunda belirtilen muadil ebat
kullanılmalıdır. En iyi performans için, dört tekerleğin tamamında aynı lastik tipi
kullanılması gerekmektedir. Farklı ebada, yapıma sahip lastik aşınma seviyeleri
taşıt hâkimiyetini ve dengesini etkileyebilir.
Araçların yazlık bakımlarıyla ilgili tavsiyeleriniz nelerdir?
Öncelikli olarak araçlarımızın periyodik bakımlarını zamanında yapmalıyız. Yazlık
bakımda aracımızı çeşitli noktalarıyla kontrol etmeliyiz. Bunları sayarsak bujiler,
motor yağı, hava, yağ ve yakıt filtreleri, farlar, silecekler, klima ve polen filtresi,
akü bakımı, soğutma sistemi ve de yolculuğunuzda en önemli güvenlik unsuru
olan lastiklerimizin bakımı ve hava basıncıdır.
Havaların giderek ısınmaya başladığı bu günlerde kışlık lastiklerimizi aracınızın
orijinal ekipman listesindeki yazlık lastikler ile değiştirmeliyiz. Kullandığımız
lastiğin diş derinliklerinin 4 mm. in üzerinde olup olmadığını kontrol etmeliyiz.
Eğer 4 mm. ve altındaysa mutlaka güvenliğimiz açısından yenilemeliyiz. Ayrıca
lastiklerimizdeki aşınmaları da takip ederek aracımızın iyi bir yol hâkimiyetine
kavuşması için rot balans ayarlarının da yaptırılması gerekliliğini unutmamalıyız.
389
Sektördeki son gelişmeler hakkında bizlere bilgi verir misiniz?
Son yıllarda otomobillerde 16’’ ve üzeri jant ve lastik kullanımı artmış buna bağlı
olarak ta pazardaki talep bu doğrultuda artış göstermektedir.
2013 yılı başından itibaren lastiklerde beyaz eşyada olduğu gibi etiketleme
sistemine geçilecektir. Bu sınıflandırma ıslak zemin yol tutuşu, lastiğin sessizliği
ve yakıt tasarrufu sağlama kriterleri üzerinden gerçekleştirilecektir.
Zirai grup traktörlerde de radial lastik kullanımı ve özellikle ilaçlamada kullanılan
dar lastiklerin kullanımı artmış, sektördeki gelişmeleri çok iyi takip eden
firmamız bu konuda da ürün çeşitliliği ve teknik bilgiye sahip profesyonel
ekibiyle Türk Çiftçisinin çözüm ortağı olmuştur.
USTAOĞLU OTOMOTİV olarak hedeflerinize ulaştınız mı? 2012 ve ileriki yıllar
için plan ve projeleriniz nelerdir?
USTAOĞLU OTOMOTİV olarak şu ana kadar tüm hedeflerimize ulaştık. Bundan
sonra da ‘’BİZ’’ bilincine sahip ekibimizle, sektörümüzün en iyisi olma hedefimizi
gerçekleştireceğimize inanıyorum.
İleriye yönelik projelerimiz, ürün ve servis çeşitliliğimizi artırarak, değişen
müşteri beklentilerine cevap verebilmek, daha çok kişi ve kuruluşu kurumumuz
hakkında haberdar etmek ve dış ticaret konusunda da firmamızı daha ileriye
taşımaktır.
390