01-Teknoloji ve Yenilik Yonetimi

İşletme Bölümü
Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı
Teknoloji Nedir?
„
Teknoloji ve
Yenilik Yönetimi
Giriş – Temel Kavramlar
„
„
Öğr. Grv. M. Volkan Tü
Türker
Teknoloji (yunancadan);
yunancadan); technologia
(τεχνολογια),
τεχνολογια), techne (τεχνη)
τεχνη) “yapma
becerisi" + logia (λογια)
λογια) “söylemek“
ylemek“
anlamı
anlamına gelmektedir.
İnsanoğ
lamada
nsanoğlunun ihtiyaç
ihtiyaçları
larını karşı
karşılamada
yararlandığı
ığı
bilgi
ve
beceriler
bü
ü
yararland
b tünüdür.
Bir insan etkinliğ
etkinliği olarak teknoloji, tarihte
bilim ve mühendislikten önce anlam
kazanmış
kazanmışttır.
2
Teknoloji Tanımları
„
„
„
Teknoloji Tanımları
Sözlü
zlük anlamı
anlamı; bir sanayi koluyla ilgili
yapı
yapım yö
yöntemlerinin, aygı
aygıtları
tların
incelenmesiyle oluş
oluşan bilgi kolu.
Ticari bir değ
değer elde etmek iç
için
gerç
gerçekleş
ekleştirilen bilimsel uygulamalar.
Üretim faaliyetlerinde kullanı
kullanılan yol ve
yöntemler.
„
„
3
İnsanı
nsanın çevresini değ
değiştirmek iç
için sahip
olduğ
olduğu ve kullandığı
kullandığı teknikler bü
bütünü.
Teknik üretme ve bu tekniğ
tekniğin
uygulanması
uygulanması ile ilgili gerekli alet,
makine ve malzemeler geliş
geliştirebilme
bilgisi.
4
1
Farklı açılardan teknoloji
„
„
„
Farklı açılardan teknoloji
Araç
Araç olarak teknoloji;
Sıkça kullanı
kullanıldığı
ldığı şekliyle, teknoloji
insanları
lamada ve
insanların ihtiyaç
ihtiyaçları
larını karşı
karşılamada
problemlerini çözmede
çözmede yararlandı
yararlandıkları
kları
alet ve araç
araçları
ları işaret eder.
Bu bakış
ndan,
bakış açısında, çorba kaşığı
kaşığından,
uzay mekiğ
mekiğine dek çok çeşitli alet ve
araç
araçlar yer alı
alır.
„
„
„
Yöntem olarak teknoloji;
İhtiyaç
lamak, problemleri
htiyaçları
ları karşı
karşılamak,
çözmek
çözmek iç
için kaynakları
kaynaklarımızı nası
nasıl bir
araya getirip hangi yolu izlediğ
izlediğimize
iliş
ilişkin bilgi birikimimizdir.
Bilgisayar teknolojisi, inş
inşaat
teknolojisi…
teknolojisi…
5
6
Farklı açılardan teknoloji
„
„
„
7
Kültü
ltürel bir etken olarak teknoloji;
Kültü
ltürel yapı
yapıları
ları oluş
oluşturan esas unsur
olmasa da, teknoloji kü
kültü
ltürel yapı
yapıları
ları
değ
değiştirebilen bir aktivitedir.
Ör: Üretim Teknolojisi, Bilgi
Teknolojisi…
Teknolojisi…
8
2
Toplumsal dö
dönüşüm kaynağı
kaynağı olarak teknoloji
Toplumsal dönüşüm kaynağı
olarak teknoloji
„
„
9 Teknolojik buluşlarla birlikte bir yandan insan hayatı
kolaylaşmakta diğer yandan toplumsal yapıda önemli
değişikler meydana gelmektedir.
“Devrim niteliğ
yan teknolojik bir
niteliği taşı
taşıyan
ilerleme üretimde kullanı
nda ve
kullanıldığı
ldığında
büyük çapta sü
sürdü
rdürülebilir baş
başarı
arı
sağ
ğ
ladığı
ığında
nda
toplumun;
sosyal,
kü
sa lad
kültü
ltürel,
ekonomik, siyasi, hukuki alanları
alanlarında
kalı
kalıcı değ
değişimler meydana getirir.”
getirir.”
Toffler,
Toffler, 3 Dalga kuramı.
a
i
vrim
i De
y
a
San
teknoloji
Tarım toplumu
1. Dalga
9
ri
Dev
ilgi
aB
mi
teknoloji
Sanayi toplumu
2. Dalga
Bilgi toplumu
3. Dalga
ALVIN TOFFLER - 3 DALGA KURAMI
10
Neden Yenilik, Neden
Şimdi?
Sanayi Devrimi
Teknolojik ilerlemenin üretimde kullanı
kullanılması
lması
Rekabetin gereği mi?
Stratejik tercih mi?
Fransız Devrimi
1765
SANAYİ
DEVRİMİ
1789
1776
Milletlerin Zenginliği
11
12
3
Rekabetin Değişen Yüzü
Yenilik
İnovasyon
Yenileşim
2000
Yenilik ve Yaratıcılık Üst. ile Rek. Gücü
1990
Hız Üstünlüğü ile Rekabet Gücü
1980
Innovation
Kalite Üstünlüğü ile Rekabet Gücü
1970
Maliyet Üstünlüğü ile Rekabet Gücü
IN
; “İÇİNDE”
NDE”
NOVA ; “PARLAYAN, PATLAYAN YILDIZ”
YILDIZ”
1960
Üretim Üstünlüğü ile Rekabet Gücü
13
İnovasyon, Latince bir sözcük
olan "innovatus"tan türemiştir.
"Toplumsal, kültürel ve idari
ortamda yeni yöntemlerin
kullanılmaya başlanması"
anlamındadır.
15
Yenilik Nedir?
Günümüzün hızla değişen rekabet
ortamında ayakta kalabilmek için
şirketlerimizin ürünlerini, hizmetlerini
ve üretim yöntemlerini sürekli olarak
değiştirmeleri ve yenilemeleri
gerekmektedir. Bu değiştirme ve
yenileme işlemi “yenilik / inovasyon"
olarak adlandırılır.
16
4
Yenilik Yönetimi Nedir?
Yeniliğin doğal ikilemi
Yenilik Yönetimi; yeni veya
iyileştirilmiş ürün (mal,hizmet),
üretim yöntemi, vbg. geliştirmek ve
bunu ticari bir kazanç haline
getirmek için yürütülen tüm
faaliyetleri kapsayan bir süreçtir.
„
„
Örgü
rgütler yaratı
yaratıcılığı destekleyecek
tarzda yapı
yapılandı
landırılmı
lmıyor; bü
büyük çapta
aynı
aynı şeyleri mü
mümkü
mkün olduğ
olduğunca tekrar
ve tekrar yapacak şekilde
yapı
yapılandı
landırılıyor.
Müşterilerin örgü
rgütlerden bekledikleri;
Tutarlı
Tutarlılık ve gü
güvenilirlik olmakta…
olmakta…
17
Yeniliğin doğal ikilemi
„
„
18
Yenilik ile buluş ilişkisi
Bu nedenle; üst yö
yönetimlerin,
günümüz guruları
gurularının “ya yenilik ya da
baş
başarı
arısızlı
zlık” çağrıları
larını dikkate
almakta bu kadar çekimser
davranmaları
labilir…
…
davranmaları anlaşı
anlaşılabilir
Değ
Değişim ve istikrarı
istikrarı birlikte
istiyoruz. İkisini de aynı
aynı anda elde
etmek mü
mümkü
mkün mü
mü?
19
„
„
Yenilikç
Yenilikçilik –az çok ileri teknoloji
gerektirengerektiren- yeni ürünler yaratma sü
süreci
olarak kullanı
kullanılabilir. Bu bağ
bağlamda çoğu
zaman “buluş
buluş” (icat) ile karış
karışttırılır.
Buluş
Buluşun, satı
satılabilir hale gelip piyasaya
sürülmesi halinde bir yenilik potansiyeli
taşı
yabileceğ
ği sö
taşıyabilece
söylenerek, bu ikisi
arası
arasında basit bir ayrı
ayrım yapmak
mümkü
mkün olabilir.
20
5
Eskimolara buzdolabı
satmak?
„
„
Buzdolabı
Buzdolabı yararlı
yararlı bir icattı
icattır. Gı
Gıdaları
daların
tazeliğ
ğ
ini
koruyan
bir
alet
olarak
çok
tazeli
baş
başarı
arılı bir yenilik olduğ
olduğunu
kanı
kanıtlamış
tlamışttır.
Ancak Eskimolara buzdolabı
buzdolabını
yiyeceklerin donup kaskatı
kaskatı kesilmesini
engelleyen bir araç
araç olarak satan cin
fikirli satı
ı
c
ı
,
aynı
sat
aynı icattan baş
başka bir
yenilik yaratmış
yaratmışttır.
„
21
İcat edenler… yeniliğe
dönüştürenler…
Ürün
İcat eden
Yenilik haline
getiren
Transistorlu
radyo
VCR
Regency
Sony
Ampex
Sony,
Sony, Victor
TV
RCA
Matsushita
Dönel devimli
motor
CD
Vanchel
Mazda
Philips
Sony
Elektrikli sü
süpürge J. Murray Spengler
tarafı
ı
ndan
buluş
taraf
buluş edilmiş
edilmiş olsa da
ticarileş
nı W. H.
ticarileştirilmesini ve satışı
satışın
Hoover adlı
adlı bir deri imalatç
imalatçısı
gerç
gerçekleş
ekleştirdi. Bunun iç
için de Spengler
adı
adı değ
değil, Hoover adı
adı dünya çapı
apında
bilindi ve yayı
yayıldı
ldı.
22
Yenilik, Yenilikçilik nedir?
„
„
23
Yenilikç
Yenilikçilik sö
sözcü
zcüğü yeni ürünlerin
yaratı
yaratılması
lmasında kullanı
kullanılan yöntemi
açıklamak iç
için de kullanı
kullanılabilir.
Kimi zaman “yaratı
yaratıcılık” sözcü
zcüğü ile
neredeyse birbirlerinin yerini tutacak
şekilde kullanı
kullanılmaktadı
lmaktadır.
24
6
Yenilik, Yenilikçilik nedir?
„
„
Yenilikç
Yenilikçilik örgü
rgütsel bir iş
işlevin
(fonksiyonun) veya belirli bir bö
bölümün
adı
adı olarak da kullanı
kullanılabilir.
Antropoloji jargonunda ise yenilik
yapma; insanlığı
mızı tanı
insanlığım
tanımlayan bir
karakter özelliğ
zelliği olarak gö
görülür.
Yenilik, Yenilikçilik nedir?
„
„
25
Yenilik, Yenilikçilik nedir?
„
„
„
Bu sü
süreç
reç çoğu zaman, ilk fikirden
ürünün piyasaya sü
sürülmesine kadar,
bir tü
tür montaj hattı biç
biçiminde
örgü
rgütlenip, algı
algılanı
lanır.
Bu metafor; son yı
yıllarda
eleş
eleştirilmektedir.
Hammer ve Champy “Değ
Değişim
Mühendisliğ
hendisliği”.
Sanayi devriminden bu yana örgü
rgütleri
işlevsel olarak tasarladı
ı
k,
ç
alış
ışmay
mayı
ı ve
tasarlad
al
işçileri, bir mü
mühendisin bir makinanı
makinanın
parç
parçaları
alarını örgü
rgütlemesine çok benzer
biç
biçimde örgü
rgütlemeye devam ediyoruz.
Yeniliğ
Yeniliğe bu bağ
bağlamda bakı
bakınca; bir
endü
endüstriyel sü
süreç
reç gibi gö
görünür; “Yeni
ürünlerin –çoğu zaman yü
yüksek
teknolojiliteknolojili- yaratı
yaratılması
lması süreci”
reci”.
26
Yenilik, Yenilikçilik nedir?
„
Yeni gö
görüşe gö
göre; yenilikç
yenilikçilik, daha az
mekanik ve daha çok organik bir
görünüme sahiptir. Bir montaj
sürecinden çok bir evrim sü
süreci,
endü
endüstriyel bir sü
süreç
reçten çok biliş
bilişsel bir
süreç
reç; bilginin ve öğrenme kapasitesinin
kullanı
kullanımını gerektiren bir sü
süreç
reçtir.
27
28
7
Yenilik, Yenilikçilik nedir?
„
„
Yenilik; zengin bir “faaliyetler
bütününün” sonucu olarak ortaya
çıkar;
kar;
Stratejik planlamanı
planlamanın, araş
araştırma ve
geliş
geliştirmenin, pazarlamanı
pazarlamanın, proje
yönetiminin, ekip çalış
masıının,
alışmas
eğitimin, yaratı
yaratıcı düşünmenin bir
karışı
ışım
m
ı
d
ı
r.
kar
Yenilik, Yenilikçilik nedir?
„
„
Basit bir tanı
tanımla; yenilikç
yenilikçilik, mü
müşteri
tatminine yö
ö
nelik
yeni
kaynaklar
y
yaratmaktı
yaratmaktır.
Bir ürün veya hizmetin yenilik
olabilmesi iç
için mü
müşteri tarafı
tarafından fark
edilip, yenilik olarak algı
algılanması
lanması
gerekir.
29
Yaratıcılık ve Yenilikçilik
„
„
30
Yaratıcılık ve Yenilikçilik
Bu iki kavram çoğu zaman birlikte
karşı
mıza çıkar. Biri olmadan öteki de
karşım
olmaz gibidir.
Hatta uygulamaya –vizyon,misyon
tanı
mızda
tanımları
mları, vs.vs.- baktığı
baktığım
birbirlerinin yerine kullanı
nı
kullanıldığı
ldığın
görebiliriz.
Ancak bu iki kavramı
kavramı birbirinden ayı
ayırt
etmek gerekir.
„ Yaratı
Yaratıcılık; yeni fikirler yaratma
yeteneğ
yeteneğidir.
™ Yenilikç
Yenilikçilik bir süreç
reçtir.
™ Yaratı
Yaratıcılık ise bu sü
süreci mü
mümkü
mkün kılan
beceri ve yetenekler kü
kümesidir.
„
31
32
8
Radikal ve Artımsal
Yenilik ayrımı
Yaratıcılık ve Yenilikçilik
„ Yaratıcılık,
yenilik getiren bir
yetenektir yani yenilik
yaratıcılığın sonucudur.
„ Özünde yaratıcılık olsa da,
başarı getiren unsur yeniliktir.
33
Yenilikçilik Sürekli Bir
Uğraştır
Yenilik, ya radikal fikirler sonucu daha
önce denenmemiş
denenmemiş ve geliş
geliştirilmiş
tirilmiş ürün
veya üretim yö
yöntemlerinin ortaya
çıkarı
karıldığı
ldığı büyük atı
atılımlarla oluş
oluşur
(radikal yenilik),
yenilik), ya da adı
adım adı
adım
yapı
yapılan, bir dizi geliş
geliştirme ve iyileş
iyileştirme
faaliyetini iç
malarıının bir
içeren çalış
alışmalar
sonucu olarak ortaya çıkar (art
(artıımsal
yenilik).
).
yenilik
34
Neden Yenilikçilik?
Günümüzde geliş
gelişen teknolojinin, değ
değişen
müşteri isteklerinin, bilgiye ve teknolojiye
kolaylı
kolaylıkla eriş
erişen rakiplerin yeniliğ
yeniliği taklit
etme becerilerinin hı
hızları
zlarını düşünürseniz,
tek bir yenilik ile elde edilen rekabet
avantajı
avantajının ne kadar kı
kısa sü
sürebileceğ
rebileceğini
tahmin edebilirsiniz. Bu nedenle, sü
sürekli
olarak yenilik yapmak gerekir.
35
„
„
„
„
„
„
Farklı
Farklılaş
laşarak rekabette üstü
stün olmak,
Satış
larıı ve pazar payı
Satışlar
payını artı
artırmak,
Maliyetleri dü
düşürmek,
Gelirleri artı
artırmak,
Kaynakları
Kaynakları ve zamanı
zamanı daha iyi
kullanmak,
Yenilikç
Yenilikçi bir firma olarak tanı
tanınmak.
36
9
Rakamlarla Internet
„
„
Sayılarla, teknoloji ve
yenilik gerçekleri…
„
„
„
„
„
„
1996’
k 40 milyon kiş
1996’da yaklaşı
yaklaşık
kişi Internet’
Internet’e
bağ
bağlıydı
ydı.
1996’
1996’da amazon.com, 16 milyon dolarlı
dolarlık satış
satış
yaptı
yaptı.
1996’
1996’da 627 bin domain adı
adı kaydı
kaydı vardı
vardı.
1997 yı
yılında bu rakam 100 milyona ulaş
ulaştı.
1997’
larıı 148 milyon dolara
1997’de amazon’
amazon’un satış
satışlar
ulaş
ulaştı.
1997’
ldıı.
1997’de 1.5 milyon domain adı
adına ulaşı
ulaşıld
2007 yı
yılında Internet kullanı
kullanıcı sayı
sayısı 1 milyar.
(Dü
(Dünya nü
nüfusu; 6.5 milyar)
38
Her bir bankacılık işleminin, işlemin
hangi kanaldan yapıldığına göre
bankalara maliyeti (ortalama);
TEKNOLOJİ
YE
TEKNOLOJİNİN 50 Mİ
MİLYON KİŞİ
KİŞİYE
ULAŞ
ULAŞMASI İÇİN GEÇ
GEÇEN SÜ
SÜRE
(Yıl)
50 m ilyon Kullanıcıya ulaşm ası için geçen süre
80
70
60
50
40
30
20
10
0
74
Internet
ATM
Telefon
Şube
38
13
16
4
İnternet
(w w w )
Televizyon
Kişisel
Bilgisayar
(PC)
Radyo
0.01$
0.27$
0.52$
1.27$
Telefon
39
40
10
The World's 50 Most Innovative Companies
Yenilikçi olmak ile ün
yapmış şirketlerden…
41
Söz konusu 50 İşletme
İşletme’’nin merkezlerinin
bulundukları
bulundukları ülkelere gö
göre dağı
dağıllımı;
31
4
4
4
2
1
1
1
1
1
ABD
Almanya
İngiltere
Japonya
Hindistan
Kanada
Finlandiya
Hollanda
Singapur
Güney Kore
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
APPLE
GOOGLE
TOYOTA MOTOR
GENERAL ELECTRIC
MICROSOFT
TATA GROUP
NINTENDO
PROCTER & GAMBLE
SONY
NOKIA
AMAZON.COM
IBM
RESEARCH IN MOTION
BMW
HEWLETT-PACKARD
HONDA MOTOR
WALT DISNEY
GENERAL MOTORS
RELIANCE INDUSTRIES
BOEING
GOLDMAN SACHS GROUP
3M
WAL-MART STORES
TARGET
FACEBOOK
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
(17 Nisan 2008)
SAMSUNG ELECTRONICS
AT&T
VIRGIN GROUP
AUDI
MCDONALD'S
DAIMLER
STARBUCKS
EBAY
VERIZON COMMUNICATIONS
CISCO SYSTEMS
ING GROEP
SINGAPORE AIRLINES
SIEMENS
COSTCO WHOLESALE
HSBC
BANK OF AMERICA
EXXON MOBIL
NEWS CORP.
BP
NIKE
DELL
VODAFONE GROUP
INTEL
SOUTHWEST AIRLINES
AMERICAN EXPRESS
42
Türkiye’de Yenilikçi olma
çabaları ile ün yapmış şirketler
UNECE “En Yenilikçi Girişimci Ödülü” *
43
*United Nations Economic Commission for Europe
11
45
136
Gelişmiş ülke hedefine ulaşma sürecinde bilim ve teknolojiden
etkin bir araç olarak yararlanılmasını sağlamak üzere, Bilim ve
Teknoloji Yüksek Kurulu 13 Aralık 2000 tarihli toplantısında
2003-2023 yılları için Türkiye’nin Bilim ve Teknoloji Stratejileri
Belgesi’nin hazırlanması kararını almıştır.
91
04
05
20
20
02
01
03
20
20
20
99
98
00
20
19
19
96
95
97
19
19
19
94
ce
s
ön
45
Arç
Arçelik A.Ş
A.Ş.
2005 Tü
Türkiye Patent
Şampiyonu
19
94
34 33
11
9 5
1 1
19
i
4
40
46
Türkiye’nin 2023 BilimTeknoloji-Yenilik Vizyonu
Arç
Arçelik Patent Baş
Başvuruları
vuruları
33
8 PATENT BAŞVURUSU İLE KORUNMAKTADIR.
Yaklaşık bir yıl süren hazırlık çalışmaları ardından, 24 Aralık
2001 tarihli Yedinci Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu
toplantısında, Projenin adı "Vizyon 2023: Bilim ve Teknoloji
Stratejileri" olarak belirlenmiş; projenin ana teması, temel
yaklaşımı ve bu kapsamda yürütülecek alt projelerin ayrıntılı
içeriği ile yürütme planı ve yönetim şekli onaylanmıştır.
47
12
Sosyo-Ekonomik Hedefler
2023 BTY Vizyonu
Türkiye’
rkiye’nin 2023 BilimBilim-TeknolojiTeknoloji-Yenilik Vizyonu
„
„
„
Sürekli yeni bilgi ve teknoloji üreterek;
küresel rekabet gü
gücü ve sü
sürdü
rdürülebilir
kalkı
kalkınmanı
nmanın temeli olan nitelikli iş
işgücüne dayalı
dayalı
yüksek katma değ
değeri yaratacak;
bilgi temelli bir refah toplumu olma hedefine
uygun şekilde tü
tüm topluma yayı
yayılmış
lmış;;
etkin iş
işleyen ve kü
küresel sistem ile etkileş
etkileşim iç
içinde
olan
bir bilim, teknoloji ve yenilik sistemine sahip
olmaktı
olmaktır.
z
Sınai üretimde rekabet üstünlüğü
z
Yaşam kalitesinin yükseltilmesi
z
Sürdürülebilir kalkınma
z
Bilgi temelli toplum için teknolojik altyapının
güçlendirilmesi
sosyo-ekonomik hedefleri kapsamında; 2023 yılında
z
Dünya Bankası Rekabet Gücü Endeksinde
dünyanın ilk 25 ülkesi arasına girmek;
z
Birleşmiş Milletler İnsani Kalkınma Endeksinde
dünyanın ilk 25 ülkesi arasına girmek.
49
BTY Hedefleri - I
50
BTY Hedefleri - II
Bilim-Teknoloji-Yenilik Sisteminin Girdileri ile İlgili
Ölçütlerde;
Milli gelirden ArGe’ye ayrılan pay
Özel sektör ArGe fon kaynaklarının toplam ArGe fon
kaynaklarına oranı
Özel sektör ArGe harcamalarının yurtiçi ArGe
harcamalarına oranı
Özel sektör imalat sanayi ArGe harcamaları içinde “ileri
teknoloji” alanlarında yapılan harcamaların oranı
Bin çalışan nüfus başına düşen araştırmacı sayısı
Özel sektör araştırmacılarının toplam içindeki oranı
25-34 yaştaki bin nüfus başına bilim ve mühendislik
alanlarında doktora yapanların sayısı
BTY Sisteminin Çıktıları ile İlgili Ölçütlerinde;
Bir milyon kişi başına düşen bilimsel yayın sayısı
Avrupa Patent Ofisine patent başvuruları
ABD Patent Ofisinden verilen patent hakları
Triadik patentler toplamı
Yüksek teknolojili ihraç ürünlerinin toplam ihracattaki payı
Teknoloji ihracatının GSYİH içindeki payı
Yüksek ve orta-yüksek teknolojili sanayi dallarında yaratılan
katma değerin toplam katma değere oranı
Yüksek ve orta-yüksek teknolojili sanayi dallarındaki
istihdamın toplam istihdama oranı
Bilgi yoğun hizmet sektörlerinde katma değerin oranı
Bilgi yoğun hizmet sektörlerindeki istihdamın oranı
2013 yılında, mevcut AB-15 ortalamalarını geçmek
2023 yılında, AB’nin ilk 10 ülkesi arasında olmak
51
52
13
1960-1970
MONTAJ
1970-1980
İthal İkamesi
YAN SANAYİİNİN GELİŞMESi
1980-1990
KAPASİTE / TEKNOLOJİ YATIRIMLARI
1990-1995
GÜNCEL MODEL//İHRACAT
TAM ENTEGRASYON
ÜRETİM MERKEZİ
1995-2000
2000-2010
2010 Yılı Hedefi
İhracat
Ar-Ge, Tasarımda Yetkinlik
FİKRİ VE SİNAİ MÜLKİYET
Ó MÜKEMMELİYET MERKEZİ
53
14