Muhteşem Türk`ün hikayesi aslında ismi dışında pek bizim

Muhteşem Türk`ün hikayesi aslında ismi dışında pek bizim

Muhteşem Türk’ün hikayesi aslında ismi dışında pek bizim tarihimizle ilgili olmamakla
birlikte sibernetik ve otomasyon gelişimi konusunda hemen akla gelen ilk olaylardandır.
Bilim tarihindeki belki de en ilginç olaylardan biri ‘Türk- The Turk’ adı verilen bir otomatın
etrafında gerçekleşmiştir. Türk’ün hikayesi İmparatoriçe Maria Theresa’nın sarayında başlar.
Viyana’daki sarayının kapıları akıllı insanlar ile alimlere sonuna kadar açıktı.
Sarayda manyetizmden yararlanarak gösterilen yapan bir hokkabaz tüm saray soylularını
kendine hayran bırakmaktaydı. 1760 larda manyetizm henüz keşfedilmediği için büyücülük
olarak göülmekteydi. Bu gösteriden en az etkilenen ise Baron Wolfgang von Kempelen idi.
Kraliçeye bundan daha şaşırtıcı şeyler yapabileceğini söyledi. Kraliçe de bunun bir söz olarak
kabul ederek bu tanınmamış alime gösterisini hazırlamak için altı ay süre verdi.
Süre bitmeden Kempelen yanında Türk adını verdiği bir mekanizma ile saraya geri geldi.
Kempelen Kraliçeye önünde satranç tahtası ve taşları bulunan, Türk ebiseleri giymiş gerçek
boyutta bir otomatı tanıttı. Bu alet önce izleyicilerde hayal kırıklığı yarattı. Çünkü en aptal
insan bile bunun içine bir insan gizlenmiş olabileceğini ve aslında satrançı bunun oynadığını
anlayabilirdi.
Böylece Kempelen masanın kapaklarını açtı, içerisinde çarklar, kayışlar ve dişliler bulunan bir
makineden başka bir şey olmadığını seyircilere gösterdi. Ön tarafa konulan bir mum ışığı ile
makinenin içerisi ve arkası aydınlattıldı. Kempelen, makinenin otomasyon güçü ile çalıştığını
söyledi. Seyirciler içinden inanmayan bir gönüllü gelmesini istedi. Bir kaç ayardan sonra dişli
sesleri duyuldu ve Türk hareket ederek bir piyonu oynattı.
İlk oyunu Türk kazandı. Böylece Kempelen’in şöhreti tüm Avrupa’yı sardı. 13 yıl boyunca
Avrupa’nın her yanını Türk ile birlikte gezerek gösteriler ve karşılaşmalar yaptı. Benjamin
Franklin, Türk ile bir oyun oynadı. Prusya Kralı Frederick sırrını söylemesi karşılığında
Kempelen’e küçük bir servet teklif ettiyse de karşılık alamadı. 1784 den sonra Türk
tozlanmaya bırakıldı.
Bu tarihten sonra Türk için yeni bir macera başlayacaktır. 1804 senesinde Kempelen’in
ölümünden sonra otomat Johann Nemomuk Maezel’in eline geçecektir. Türk yeniden
yollara düşecektir. Hatta Amerika’ya giderek Edgar Allan Poe’nun bir makalesine konu
olacaktır. Türk’e karşı iki oyun oynayan Poe aslında Türk’ün içinde bir cüce tarafından
yönetilen bir kukla olduğunu anlayacaktır. Bu makaleden sonra popülaritesini yitiren Türk
Maelzel’in 1839 yılında Küba’da ölmesiyle gösterilerine son verecektir.
Bu muhteşem alet 1854 senesinde yanana kadar Philadelphia’s Chinese Museum’da
kalacaktır
“Türk”, bir çok kitap, makale ve araştırmaya konu olacak; ilk ortaya çıktığından bu yana
içinde kuklayı hareket ettiren bir insanın, bir maymunun veya deha bir çocuğun bulunduğu
savından, Kempelen tarafından mıknatıslarla hareket ettirildiğine kadar bir çok düzenbazlık
yorumları ile açıklanmaya çalışılacaktır. Ancak içlerinde satranç ustaları bulunan binlerce kişi
ile karşılaşma yapan ve neredeyse hepsini kazanan Türk’ün gerçek sırrı hiçbir zaman
öğrenilemeyecektir.
https://saklisite.wordpress.com/page/8/
[status publish]
[geotag on]
[publicize off|twitter|facebook]
[category araştırma]
[tags TARİH, Muhteşem Türk, Tarih, Gizemli, Satranç Ustası]