Patlama Oklahoma Sivil Acil Durum Yönetim Daire Başkanlığı

OKLAHOMA BOMBALAMASI
ve
KAZANILAN DENEYİMLER
Prof.Dr.O.Metin İlkışık ve Nilay Özeyranlı, Y.Lis.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Afet Koordinasyon Merkezi, AKOM
Kentsel Risk ve Deprem İzleme Birimi
Saldırı Yöntemi Açısından
Tüm Dünyada Son 30 Yılda ki Olaylar
Silahlı Saldırı
Fidye/yangın bombaları
Adam Kaçırma
Uçak Korsanlığı
Bombalama
Diğer
800
700
600
500
400
300
200
100
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
1986
1985
1984
1983
1982
1981
1980
1979
1978
1977
1976
1975
1974
1973
1972
1971
1970
0
Terörizmde Küresel Eğilimler
1999—2000

Vakalar %8 Artış Göstermiştir.
• 1999’da 392’den 2000’de 432’e yükselmiştir

Ölen İnsan Sayısı Artmıştır.
• 1999’da 233’den 2000’de 405’e



Avrupa Dışında Her Bölgede Saldırılar
Artmıştır.
Bombalama Halen En çok Tercih
edilen Taktik Olarak Kullanılmaktadır.
Trendin Değişmesi Beklenmiyor
Terörist Tehditler





Milliyetçilik / Ayrılıkçılık
Yönetimler Arası Sorunlar
Geçici Gruplar
Radikal Dinci / Köktencilik
Terörizmin Diğer Şekilleri
Oklahoma Bombalaması




Tarih: 19 Nisan 1995
Sabah 9.05 Sıraları
Yer: Alfred Murrah
Binası, Oklahama Kenti,
ABD
Olayı gerçekleştiren:
Timothy Mc Veigh
Yöntem: Rayder tipi
kamyon ile 3500 kg
amilnitrat ve yakıt
karışımı patlatması
Olay Sonrası İlk Görüntüler
Alfred Murah Binası Çevresinde oluşturulan Güvenlik Önlemleri
Olay Komuta merkezi
Lojistik Destek merkezi
FBI Komuta merkezi
Olay Yeri
Basın Alanı
US&R ekiplerine
yönelik merkez
Geçici Morg Alanı
ve Aile Destek
Merkezi
Olay Sonrası Meydana Gelen Hasar ve
Sismik Kayıtlar
MÜDAHALE: Oklahoma 1. Gün
9.02: Alfred Murrah Federal Binasında bir patlama oluşur. İlk
müdahale Oklahoma Şehri İtfaiyesi tarafından yapılmıştır. Binanın
yarısı yıkılmış ve kuzey cephe tamamen zarar görmüştür.
9.04: Patlama Oklahoma Sivil Acil Durum Yönetim Daire Başkanlığı
(ODCEM) e rapor edilir ve Eyalet Acil Durum Yönetim Merkezine
(SEOC*) bildirilmesi istenir.
(*)SEOC
ye bağlı olarak çalışan birimler: ODCEM, Oklahoma Kamu
Güvenliği Daire Başkanlığı, Oklahoma Askeri Daire Başkanlığı, Oklahoma
İnsan Hızmetleri Dairesi, Oklahoma Sağlık Dairesi, Oklahoma Eğitim Dairesi,
Ulusan Hava Hizmetleri(meteoroloji), Sivil Hava Devriyesi dir.
9.07: Binaya ulaşan Amerikan Kızıl Haç bölge ekibi ile kurtarma
birimleri ilk müdahale ve değerlendirme çalışmalarına başlar.
9.20: ODCEM Afet İyileştirme Yöneticisi olay bölgesine gelir.
9.25: 24 saat operasyon yapılmasına karar verilir ve 2. vardiya ekibi
belirlenerek evlerine gönderilir.
9.30: Denton Teksasta bulunan FEMA 6. Bölge olay konusunda
bilgilendirilir
9.45: Vali Acil Durum ilan eder ve kentte güvenlik önlemleri alınır.
10.00: Meteoroloji havanın 6 saat içinde kötüleşeceğini bildirir.
Olaydan 1 saat sonra kamyona ilişkin bir ipucuna rastlanılır. Araç kimlik
numarası saptanır ve FBI bilgisayarında araştırılır. Timothy Mc Veigh o
arada 35. devlet karayolunda Kansas a doğru ilerlemektedir. Polis otosu
aracın plakasının olmadığını farkeder ve Mc Veigh i durdurur ve şüpheli
davranışlarından dolayı tutuklanır. Kamyonun kiralanmıştır. Polis bu arada
19 Nisan’ın önemini araştırmaktadır.
10.05: Vali SEOCye ulaşır ve konuyla ilgili ilk brifing yapılır.
10.15: ODCEM, bölgede başka bir bomba paniği olması nedeniyle Olay
Komuta Yerini değiştirir.
10.35:FEMA Bölge Müdürü FEMA Ulusal Başkanlığını bilgilendirir ve
Phoenix, Arizona ve Sacramento, California Ekipleri olay yerine doğru
harekete geçer.
10.55: FEMA Olay Destek Ekibini olay mahallinde destek vermesi için
harekete geçirir.
11.15: Mekanın yetersiz olması ve kötüleşen hava koşulları nedeniyle Olay
Komuta Ekibi, Telefon Müdürlüğünün otopark alanına alınır.
11.50: Acil Durum Tıbbi Hizmetler personeli olay yerinde triaj yapmak
üzere görevlendirmiştir.
12.00: FBI 6. sokakta bir binaya yerleşir ve araştırma işlemlerine başlar.
FBI’ın Arizona ofisi konuyla ilgilenen özel ofis olarak adlandırılırken
olay da “OK BOMB” olarak adlandırılır.
13.30: First Methodist Kilisesi geçici morg olarak belirlenir.
14.05: SEOC ve FEMA bölge yetkilileri olay yerine ulaşır. FEMAya bağlı
olan Mobil Acil Durum Müdahale Destek ekibi FBI ofisi için güvenli
uydu iletişimi sağlamak üzere alarma geçirilir.
15.30: First Christian Kilisesinde Aile Destek Merkezi oluşturulur ve
Şerif tarafından tam güvenlik sağlanır.
16.00: Başkan Clinton Acil Durum Bildirisini sunarak Robert Stafford
Afet Yardım ve Acil Durum Destek Yasasına göre vatandaşın hayat ve
mallarının korunması ile kamu sağlığının ve güvenliğinin
sağlanmasında Federal hükümete yetki verildiğini ve ileride oluşacak
tehlikelerin azaltılmasından ve önlenmesinden hükümetin sorumlu
olduğunu belirtir.
16.30: 18 adadan oluşan güvenlik alanında 24 saat koruma önlemleri
alınır.
18.30: Amerikan Kızıl Haç Örgütü olaydan etkilenen kazazedeler için
barınaklar oluşturur. Yerel hastaneler 472 yaralı olduğunu bildirir.
22.05: Enkazın altından Son hayatta kalan kişi çıkarılır.
22.45: Phoenix US&R Müdahale Ekibi olay yerine ulaşır.
23.00: Sacremento US&R Müdahale Ekibi olay yerine ulaşır.
MÜDAHALE: Oklahoma 2. Gün
00.04: Amerikan Kızıl Hac Örgütü araştırmasını tamamlar ve 702 kişinin
öldüğünü bildirir.
01.00: Oklahoma İtfaiye Birimi ilk aramanın tamamlandığını ve Murrah
binasının halen kısmen ayakta olduğunu rapor eder.
05.54: Meteoroloji Birimi havanın açık olacağını bildirir.
Aracı kiralayan şahsın robot resmi yapılarak dağıtılır. Suçluların
olaydan bir gün önce konakladıkları motel yetkilileri kayıt sırasında
verilen adrese yönlenirler.
06.59: Başlatılan mobil uydu bağlantısı çalışması Telefon Birimi
tarafından tamamlanır.
09.00: Medyaya açık bir brifing verilir.
Daha Sonra: Universite Hastanesi tarafından taşınabilir X-Ray cihazı ile
eğitimli personel olay yerine ulaştırılır.
 Delil toplama yeri oluşturulur.
 Dallas, Tekas ve Memphisten 550 ceset torbası ulaştırılır.



US&R ekipleri Myriad kongre salonuna yerleştirilir ve 24 saat hizmet
veren bir yemekhane kurar.
Çevre eyaletlerden gelen US&R ekipleri arasında 12 saat vardiya
usulu çalışma sistemine geçilir.
Federal Müdahale planında belirtilen Acil Durum Destek Hizmetleri
oluşturulur bunlar;
- İletişim
- Bayındırlık ve Mühendislik işleri
- İtfaiye
- Veri ve Planlama
- Kitlesel Bakım
- Kaynak Sağlama
-Sağlık ve Tıbbi Bakım
-Kent Araştırma ve Kurtarma
birimleridir.
MÜDAHALE: Oklahoma 3. Gün


Cesetleri dezenfekte edebilmek için sprey kullanılmıştır.
Amerikan Kızılhaç Örgütü 711 afetzedenin bulunduğunu
ve bunların 167 sinin kayıp olduğunu bildirir.
FBI genel merkezinden Mc Veigh’in gözaltında olduğu haberi gelir.
İpuçlarına dayanarak elde edilen adresten de diğer suçlulara ulaşılır.
MÜDAHALE: Oklahoma 4. Gün

Yoğun yağmur ve hızla esen rüzgarın etkisiyle
kurtarma çalışmaları yavaşlamıştır.

Uydu görüntüleriyle Murrah Binasının iç görüntüleri
elde edilir.

Çevre eyaletlerdeki bölge ofisleri kapatılır.

Afet Morg Ekibine destek için hastanelerden
uzmanlar gönderilir.

Patlayıcı Uzmanlar Birimi çevrede ki binalarda yaptığı
araştırmaları sonlandırır. Çevrede başka bir patlayıcı
maddeye rastlanmamıştır.
MÜDAHALE: Oklahoma 5. Gün




Alfred Murrah Binasında, hasar belirsizliğinden, yağmur
ve hızla esen rüzgardan dolayı kurtarma çalışmaları
yavaşlatılmıştır.
Bölgede bakterilerin bulaşıcılığı arttığından 500 adet
koruyucu kıyafet ısmarlanır.
FEMA 142,350 $ kaynak ayırır.
Bağışları koordine etmek üzere Bağış Koordinasyon ekibi
oluşturulur.
MÜDAHALE: Oklahoma 6. Gün





Havanın iyileşmeye başlamasıyla kurtarma
çalışmaları devam eder.
Binanın temeline yaklaştıkça kayıp
bedenlere de ulaşılmaktadır.
Gündüz 4 akşam 2 vardiya ekibi olmak üzere
kurtarma çalışmaları devam etmektedir.
Binanın bahçesinde park halinde olan
araçlar sahiplerine polis müdürlüğünce
teslim edilmeye başlanır.
Internet yoluyla halk süreçten haberdar
edilir.
MÜDAHALE: Oklahoma 7. Gün




Bağış koordinasyon ekibi tarafından medya
aracılığıyla halka daha fazla yardım
yapılmaması ve gönüllüye ihtiyaç olmadığı
duyurulur.
Ön Hasar Değerlendirme Ekibi kurularak
binasının çevresinde gerçekleşen hasarın
tespiti başlatılır. Amaç çevrenin bir an önce
eski haline dönüşmesini sağlamak ve zararı
kapatmaktır.
Askeri mühendisler yapının güvenilirliği
incelemeye başlar.
Binanın ve çevrenin helikopterle resimleri
çekilir.
İyileştirme Çalışmaları (23 Mayıs)
23 Mayıs’ta
yani olaydan
yaklaşık 1
ay sonra
enkaz haline
gelen bina
yıkılır.
YARGILAMA SÜRECİ
10 Ağustos 1995:
Federal jüri devlete karşı komplo kurmak ve Alfred
Murrah binasını bombalamaktan dava açar.
 2 Haziran 1997:
Dava sonuçlanır. Mc Veigh, cinayet, devlete karşı
komplo ve kitle imha silahı kullanmaktan suçlu
bulunur.
 13 Haziran 1997:
Jüri Ölüm cezası ile infazına karar verir.
 Olaya karışan T.L.Nichols ömür boyu hapse ve
M.Fortier 12 yıl hapse ve 200,000 $ para cezasına
mahkum edilir.

ARŞİVLEME
Dava sonuçlanıncaya
kadar yapılan herşey,
dökümente edilmiş,
arşivlenmiş ve eğitim
malzemesi haline
getirilmiştir.
Sinagog Saldırıları, İstanbul
Tarih: 17 Kasım 2003, saat 10:55
Yer: Beyoğlu ve Şişli Sinagogları,
Olayı gerçekleştiren: El Kaide
bağlantılı kişiler
Yöntem: kapalı kasa kamyonetle
el yapımı düzenekli amonyum
nitrat (nitrit iyonları + nitro
selüloz) karışımı patlayıcılar
HSBC Bombalaması, İstanbul
• Tarih: 20 Kasım 2003, saat
10:55 sabah suları
• Yer: HSBC Bank’ın Genel
Müdürlük binası, Büyükdere
Caddesi/Levent, İstanbul
• Olayı gerçekleştiren: El Kaide
bağlantılı olduğu tahmin edilen
kişi(ler)
• Yöntem: kapalı kasa Hino
marka kamyonetle el yapımı
düzenekli amonyum nitrat
(nitrit iyonları + nitro selüloz)
karışımı patlayıcılar
İstanbul / HSBC Olayı




Şiddetli patlama sonucu banka binası harabeye döndü.HSBC
binasının ön bölümü büyük zarar görürken çevredeki binalarda
büyük oranda hasar oluştu.
Patlama nedeniyle HSBC’nin önünden geçmekte olan pek çok
yaya hayatını kaybetti ya da yaralandı.
Binanın önünde de 24 otomobil yanarak hurdaya döndü.
Saldırıda 11 kişi öldü.
Patlamaların, Kandilli Rasathanesi Sismoloji Laboratuvarı'nda
yapılan ölçümlerinde 1.4 ve 1.3 büyüklüğünde deprem etkisi
oluşturduğu belirlendi.
Oklahoma Deneyiminden Alınan
Dersler






Bu patlama ve çökme olayı insanlara, bazı alışılmadık farklı
risklerin ortaya çıktığını ve ABD nin de artık bazı terörist
eylemlerden uzak kalmayacağını göstermiştir.
Federal yasanın belirlediği kurumlar “Federal Müdahale
Planı’nın” aktivitelerini ve görevlerini tümü ile yerine
getirmiştir.
Geniş bir alana yayılmış olaylarda eyalet ve yerel planlar ile
uygulama planları, acil durum müdahale çalışmalarını
destekleyecek biçimde geliştirilmelidir.
Yerel planlar Federal ve Bölgesel müdahale planına uygun
olarak yapılmalı ve bu planlarda eyalet ve yerel duruma
uygun ek acil destek fonksiyonları yer almalıdır.
Binadaki patlama duyulduğu andan itibaren Oklahoma
City’de ki İtfaiye İstasyonları “doğalgaz yangınlarına” karşı
üst düzeyde alarma geçmiştir.
Federal, Eyalet ve Yerel Yönetimlerin işbirliği, bir afet
sonrasında başarılı bir müdahale ve iyileştirme
operasyonları için son derece gereklidir.
TEŞEKKÜRLER