(ICT) Professionals Module 3: Cloud Computing

The European Union’s “Making the Labour Market more
Inclusive III” programme For “North Cyprus”
Upgrading Internet Technology skills
of Information and Communication
Technologies (ICT) Professionals
Module 3: Cloud Computing
Modül 3: Bulut Bilişim
Laboratuar Notları #2
This project is funded by
The European Union
A project implemented by
CyberSoft Bilişim Teknolojileri Ltd.
İçerik
Bölüm 2: PHP‟ye Giriş
1. Yaratılan Amazon EC2 Istance üzerine Apache HTTP Server, Mysql ve PHP Kurulması:.....................2
2. WinSCP Kurulumu..(Cloud Computing) Nedir?......................................................................................3
3.
XAMPP Kurulumu......................................................…………...……......………………………..…..5
4. Eclipse Kurulumu ve Kullanımı ………………………………….……………………………………..6
5. PHP‟ye Başlangıç………………………………………………………………………………………..9
5.1 PHP ile Merhaba Dünya…………………………….........................................................................9
5.2 PHP‟de Yorum……………………...................................................................................................10
5.3 PHP‟de Değişkenler………………...................................................................................................12
5.4 PHP‟de Matematiksel İşlemler……………………………………………………………………...13
5.5 PHP‟de Form Oluşturma…….……………………………………………………………………...15
1
2
1.Yaratılan Amazon EC2 Istance üzerine Apache HTTP Server, Mysql ve PHP Kurulması:
Öncelikle Putty programını açınız ve yarattığınız Amazon EC2 instance‟ına bağlanınız. Eğer
nasıl yapacağınızı hatırlamıyorsanız lütfen lab1‟deki labsheet‟e bakınız. Bağlantıyı başarıyla
sağladıktan sonra aşağıdaki adımları takip ediniz.
1.1 Yaratığınız instance üzerine Apache HTTP Server, mysql, mysql-server ve php
kurabilmek için aşağıdaki satırı yazınız ve ekrana gelecek bütün sorulara y tuşuna
basarak yanıtlayınız
sudo yum install httpd php mysql mysql-server
1.2 Apache HTTP Server‟in kurulumu tamamlandıktan sonra Apache‟yi başlatmak için
aşağıdaki satırı yazınız.
sudo /etc/init.d/httpd start
Apache HTTP Server‟i durdurmak için ise
sudo /etc/init.d/httpd stop
komutunu kullanabilirsiniz.
1.3 Daha sonra web tarayıcınıza gidiniz ve http://$YOUR-PUBLIC-DNS yazınız. Ekrana
aşağıdaki gibi bir ekran gelecektir. Simdi yarattığınız instance ile çalısmaya
baslayabilirsiniz !!!! Tebrikler….
3
2. WinSCP Kurulumu:
2.1 WinSCP - WinSCP ”Windows Güvenli Kopyalama” nın kısaltılmış adıdır ve güvenli
dosya aktarımı yapan bir programdır. Esas olarak kullanıcı bilgisayarı ile uzaktaki bir
bilgisayar arasında güvenli dosya aktarımı yapabilmeyi sağlar. Bu programı aşağıdaki
linki kullanarak bilgisayarınıza indirebilirsiniz.
http://sourceforge.net/projects/winscp/
2.2 Winscp bilgisayarınıza indirdikten sonra kurulumunu yapınız.
2.3 Daha önceden PuttyGen ve Putty programını kullanarak Amazon‟dan aldığımız .pem
uzantılı private key‟i .ppk uzantılı bir key‟e nasıl dönüstürebileceğimiz görmüştük. Eğer
bu adımı yapmadıysanız, lütfen lab#1‟den bakınız. Winscp‟yi çalıştırmak için .pkk
uzantılı key‟e ihtiyacımız olacaktır.,
2.4 WinSCP‟yi açınız. Karsınıza aşağıdaki gibi bir ekran gelecektir.
Host name olarak amazon EC2 instance‟ızın public DNS’ini giriniz. Eğer public
DNS’nizi bilmiyorsanız Amazonda yaratığınız EC2 instance‟ınıza gidiniz ve üzerine
tıklayınız.
Username olarak ec2-user kullanınız.
Password kısmını boş bırakınız.
Private key file kısmına yaratığınız .ppk uzantılı private key yazılmalıdır. Bunun için üç
nokta (…) basıp .ppk uzantılı private key bulunuz.
4
2.5 Önceki adımdaki bütün bilgileri girdikten sonra Login butonuna basınız. Eğer
bilgilerinizi doğru girip bağlantıyı sağlayabildiyseniz karşınıza aşağıdaki gibi bir ekran
gelecektir.
.
2.6 Simdi artık sizing bilgisayarınızdan Amazon EC2 Linux instance‟ınıza WinSCP sağladığı
arayüzle güvenli dosya aktarımı yapabilirsiniz. Ancak aktarım yapabileceğiniz yer sadece
/home/ec2-user directory‟sidir.
2.7 Ancak php dosyalarınızı calıştırabilmek için /var/www/html/ directory‟sinin altına
kopyalamanız gerekmektedir. Bunun için de linux komutlarını kullanarak /home/ec2user directory‟sindeki dosyaları için /var/www/html/ directory‟sinin altına
kopyalayabilirsiniz. Linux komut satırına geçmek için Putty programını açınız ya da
WinSCP programının yukarıdaki komut alanından Putty programının ikonuna basınız.
5
2.8 Ekranınıza Putty programının komut penceresi açılacaktır.
3. XAMPP Kurulumu
Bilgisayarınızda PHP çalıştırabilmek için öncelikle PHP‟yi, ardından PHP dosyalarını
çalıştırabilecek bir web server kurmamız gerekiyor. Windows XP Professional Edition ile
birlikte gelen IIS‟i kullanabileceğiniz gibi, Apache web server kullanarak da bilgisayarınızda
PHP koşturabilirsiniz. İleride sıkça değineceğimiz ve PHP ile database uygulamaları
geliştirirken, olmazsa olmazımız olan Mysql‟i de kurmamız gerekecek. Bütün bunları tek tek
kurmak yerine, XAMPP programını kullanarak hepsini birden, sorunsuz bir şekilde
kurabilirsiniz.
XAMPP‟ın kurulumu oldukça basittir. Kurulum dosyasına çift tıklayarak kurulum işlemini
tamamlayın. Daha sonra XAMPP Control Panel„a basıyorsunuz. Karşınıza aşağıdakine benzer
bir sayfa çıkmalıdir. Aşağıdaki gibi Svc„yi işaretsiz bırakarak Apache ve Mysql„i start edin.
Burada htdocs‟a attığımız dosyaları tarayıcımızdan http://localhost/ yolunu kullanarak
görebiliriz.
6
XAMPP ile ilgili daha fazla bilgi için http://www.apachefriends.org/en/xampp.html‟ e
gidebilirsiniz.
4. Eclipse Kurulumu ve Kullanımı
PHP kodlarımızı yazabilmek için kullanabileceğimiz bir dolu program var ama en ucuzu ve şu
anda elimizde olanı Notepad‟dir. Ancak bizim sizlere önerimiz Eclipse‟dir.
4.1 Önce http://www.eclipse.org adresine girin. Burada yukardaki Download kısmından Eclipse'i
indirebilirsiniz. İşletim sisteminize uygun versiyonu belirleyin. (Gerçi sistem uygun versiyonu
belirleyip, direkt onu yüklemenizi önerecektir.) Sonra verilen linke tıklayıp, sıkıştırılmış boyutta
olan programı indirin. Aşağı yukarı 100 MB olan sıkıştırılmış dosyayı indirip açıktan sonra,
hemen kullanmaya başlayabilirsiniz.
4.2 Extract ettiğiniz klasörde Windows için eclipse.exe diye bir çalıştırılabilir dosya
göreceksiniz. Buna tıklarsanız Eclipse'i başlatırsınız. İlk başlatmada, size çalışma ortamınızı
sorar. Çalışma ortamı (workspace) projelerinizin kaydedileceği ve yürüteleceği temel yerdir.
Burayı C:\xampp\htdocs olarak belirleyiniz.
7
4.3 Bundan sonra karşınıza Eclipse'in karşılama ekranı çıkacaktır:
Sorunsuz bir şekilde Xampp‟I ve Eclipse‟i kurduk. Bize lazım hizmetlerin çalışıyor olduğunu da
gördük. Sıra geldi PHP ile ilgili temel bilgileri öğrenmeye.
4.4 Buradan FileNewPHP Project‟I seçiniz. Karşınıza yeni proje yaratmak için
kullanacağınız pencere çıkacaktır. Adını Learn PHP verin ve Finish butonuna basınız.
8
4.5 Daha sonra yeni bir PHP dosyası yaratmanız gerekmektedir. Bunun için File  New  PHP
file seçin ve Source Folder olarak Learn PHP’yi seçin ve File Name kısmına da Merhaba.php
yazın ve Finish butonuna basınız.
9
4.6 Karşınıza PHP kodlarınızı yazacağınız editor açılacaktır. Buraya istediğiniz PHP kodunu
yazıp, save butonuna basınız.
4.7 Programı çalıştırmak için RunRun asPHP Web Page seçiniz. Size programınızın
çalışacağı URL ekrana gelecektir. OK basınız.
4.8 Eğer hersey tamamsa program sonuç ekranı yeni bir tabda açılacaktır.
5. PHP’ye Başlangıç
5.1 PHP ile Merhaba Dünya
Bir programlama dili öğrenirken genelde olaya Merhaba Dünya diyerek başlarız Adet yerini
bulsun diye, biz de ekrana Merhaba Dünya yazdıralım. Böylelikle belki de en çok
kullanacağımız PHP fonksiyonu, echo()‟yu da öğrenmiş olacağız. Bunun için öncelikle yukarıda
XAMPP kurulumu sırasında anlattığım htdocs klasörüne girin ve Notepad, Eclipse yada benzer
bir yardımcıyla aşağıdaki kodları yazıp bunu htdocs klasörü içine merhaba.php olarak
kaydediniz.
<?php
echo(„Merhaba Dünya‟);
?>
10
Yazdığınız kodları php dosyası olarak kaydettikten sonra XAMPP„ın çalışır olduğundan ve
Apache„nin Start yapılmış olduğuna yani Running olarak görüldüğüne emin olalım. Web
Tarayıcımızı açarak http://localhost/merhaba.php ye girelim. Eğer herşeyi doğru yapmışsak
Merhaba Dünya yazısını ekranın sol köşesinde göreceksiniz.Peki ya ekranın ortasına yazdırmak
isteseydik ne olacaktı? Burada yeri gelmişken belirtmekte fayda var. PHP ile HTML tag‟lerini
bir arada kullanmanız mümkün. Echo() fonksiyonu ile birlikte, string değer girebileceğiniz gibi,
HTML etiketleri de kullanabilirsiniz. Yani:
<?php
echo („<p align = "center"> Merhaba Dünya </p>‟);
?>
Şeklinde kod yazdığınız vakit, Merhaba Dünya yazısı ekranın ortasına gelecektir. Peki tek tırnak
yerine çift tırnak kullanırsanız ne olur? Elbetteki PHP hata verir. Ancak echo fonksiyonunu
kullanırken, parantez yerine doğrudan tırnak veya çift tırnak kullanırsanız, kodunuz sorunsuz
çalışacaktır. Tek tırnak kullanıyorsanız, parantez de kullanabilirsiniz. Şimdi yukarıdaki, ilk
Merhaba Dünya örneğini diğer yollar ile ekrana yazdıralım:
<?php
echo „Merhaba Dünya‟;
?>
<?php
echo “Merhaba Dünya”;
?>
Gördüğünüz gibi PHP‟nin esnek bir yapısı var. Echo yerine print yazmanız halinde, aynı sonuca
ulaşabilirsiniz. Ancak ileride, başka web programcılarının yazdığı kodları incelediğinizde,
genellikle echo‟yu tercih ettiklerini göreceksiniz. Bu yüzden siz de kendinizi, echo()
fonksiyonunu kullanmaya alıştırın.
5.2 PHP′de yorum
Her programcı, kendi yazdığı kodları dahi aradan belli bir süre geçtikten sonra unutabilir. Yada
bazı projelerde birden fazla programcı görev alıyor olabilir. Dolayısıyla siz ve sizden sonraki
programcıların, yazdığınız kodları anlayabilmesi için çeşitli yerlere yorum eklemekte fayda var.
PHP‟de üç şekil yorum yazabilirsiniz:
<?php
// Bu birinci yorum şekli.
# Bu ikinci yorum şekli.
/* Bu da üçüncü
yorum şekli.
*/
?>
11
// ve # işaretinden sonra sadece tek satırlık yorumlar yapılabilirken, /* ve */ arasına satır
sınırlaması olmaksızın, istediğiniz kadar yorum ekleyebilirsiniz.
5.3 PHP’de Değişkenler
Değişkenler bir programın yapı taşlarıdır. Adı üstünde sürekli değişim gösteren değişkenler, her
programlama dilinde olduğu gibi PHP'de de bulunmakta. Değişkenlere sayı veya string
istediğiniz değeri verebilirsiniz. PHP'de bir değişken yaratmak için, değişken isminin $ işareti ile
başlaması, ardından da değişkenin alacağı değeri yazmanız yeterli. Ancak bir değişken
yaratırken, PHP'nin izin verdiği isimleri kullanmanız gerekiyor. Örneğin bir değişken sayı veya
yazı karakteri dışında bir karakter ile başlayamaz. Aşağıda doğru ve yanlış olarak göreceğiniz
değişken isimleri size yardımcı olacaktır:
Doğru
$degisken
$degisken1
$de_gisken
$de2gisken
$_degisken
Yanlış
$1degisken
$değişken
$+degisken
$de&gisken
Burada önemli olan bir diğer nokta, PHP'nin case sensitive, yani büyük-küçük harf duyarlı bir
web programlama dili olması. Diğer bir deyişle $degisken isimli değişken ile $Degisken veya
$DEgisKeN adlı değişkenler, PHP'ye göre farklı değişkenlerdir. Aşağıdaki kodu web
tarayıcınızdan çağırın ve sonucu gözlemeyin.
<?php
$degisken = 1;
$DegiSkeN = 2;
echo $degisken;
echo "<br>";
echo $DegiSkeN;
?>
Gördüğünüz gibi bir değişkene değer atamak için, değişken ismini = işareti koyup, değişkene
atadığımız değeri yazıyoruz. Yukarıdaki örnekte değişkenlerimiz birer Integer (Tam sayı) değer
aldılar. Bir string değer atamak için ise, bu değişkenin alacağı değeri " " işaretleri arasına
yazmanız gerekiyor.
12
<?php
$distro = "Open Suse ";
$versiyon = 10;
echo ("Şu an kullanıyor olduğum linux dağıtımı $distro $versiyon");
?>
Bu PHP dosyasını çalıştırdığınızda ise karşınıza Şu an kullanıyor olduğum linux dağıtımı Open
Suse 10 yazısı çıkacaktır. Şimdi lütfen çift tırnak yerine tek tırnak kullanarak aynı dosyayı
çalıştırın ve sonucu gözlemleyin. Tek tırnak içine yazılanların her zaman bir string değer
olduğunu söylemiştim. PHP'de değişkenleri . yani nokta işareti ile birbirine ekliyoruz. Burada
değişkenleri aritmatiksel olarak birbirine eklemiyor olduğunuza dikkat etmelisiniz.
<?php
$distro = "Open Suse ";
$versiyon = 10;
echo ('Şu an kullanıyor olduğum linux dağıtımı ' . $distro . $versiyon);
?>
5.4 PHP'de Matematiksel İşlemler
PHP'de matematiksel işlemler yapmak için aşağıdaki operatörler kullanılmakta.
Toplama = +
Çıkarma = Çarpma = *
Bölme = /
Mod = %
<?php
$sayi1 = 12.567;
$sayi2 = 9;
echo ($sayi1 + $sayi2);
echo ("<br>");
echo ($sayi1 - $sayi2);
echo ("<br>");
echo ($sayi1 * $sayi2);
echo ("<br>");
echo ($sayi1 / $sayi2);
echo ("<br>");
echo ($sayi1 % $sayi2);
?>
13
Diğer programlama dillerinde olduğu gibi, PHP'de ne tür bir değişken oluşturuyor olduğunuzu
belirtmeniz gerekmiyor. Örneğin float $sayi demek yerine $sayi = 10.1 yazmanız, $sayi isimli
değişkenin bir float olduğunu belirtmeniz için yeterli. Bir değişken yaratmak için illa değer
vermeniz gerekmiyor.
$degisken;
$degisken = NULL;
Her iki değişken de oluşturulmuş, ancak bir değer almamıştır. PHP 4 ile birlikte gelen NULL
parametresi ile değişkenin bir değer almadığını belirtmekteyiz. Şimdi bir örnek daha yapalım ve
değişkenleri daha yakından tanıyalım:
<?php
$sehir = "istanbul";
$il = $sehir;
echo ($il);
?>
Burada da $sehir isimli değişkene istanbul değerini verdik. Ardından $il isimli değişkene de
$sehir isimli değişkenin değerini atadık. Sonucun ne olduğunu sadece kodları inceleyip de
anlamanız mümkün. Son bir örnek daha verelim ve değişkenler konusunu burada kapatalım:
<?php
$distro1 = "Suse ";
$distro2 = "Debian ";
$distro3 = "Slackware ";
$distro4 = "Kubuntu ";
$distro5 = "Fedora ";
$distro6 = "Mandriva ";
$distro7 = "Ubuntu ";
$distro8 = "Mepis ";
$distro9 = "Redhat";
echo "En popüler Linux dağıtımları: $distro1 $distro2 $distro3 $distro4 $distro5
$distro6 $distro7 $distro8 $distro9";
?>
Tek tek dokuz adet değişken oluşturmak ve daha sonra bunları yine tek tek ekrana yazdırmak
oldukça zahmetli bir iş. Her programlama dilinde olduğu gibi PHP'de de sonraki lab dersinde
görecegimiz, array yani dizi değişken ve döngüler kullanarak bu işlemi daha basite indirgemek
mümkündür.
NOT: Diyelim ki elimizde iki tane metin bilgisi taşıyan değişken var. Bunlar $ad = "Dilek
Amir" ve $soyad = "BEYAZ" olsun. Bu değişkenlerin değerlerini birleştirip tek bir değişkende
14
saklamak mümkündür. Saklamak istediğimiz tek değişken $ad_soyad ise kullanmamız gereken
komut kümesi
$ad_soyad = $ad . " " . $soyad;
gibi bir satırdır. Bu işlem için çok farklı birleştirme yolları olsa da bu kullanım birçok yerde
işinizi görecektir.
5.5 PHP’de Form Oluşturma
Buraya kadar öğrendiklerimiz sadece bir giriş içindi (şimdiki aşama da daha işin başı, yani giriş
bitmedi). Fakat sizinde bildiğiniz gibi dinamik bir sitede değişkenlerin değerleri kullanıcı
tarafından sunucu sisteme yollanır. Bu iş için ya form yöntemi ya da adres satırından bilgi girişi
yolu kullanılır. En yaygın ve kullanışlı olanı form yöntemidir.
<html>
<head />
<body>
<form action="ad_soyad.php" method=GET>
Adınız:<input type="text" name="ad">
Soyadınız <input type="password" name="soyad">
<input type="submit" value="GÖNDER!"><p>
</form>
</body>
</html>
<?php
//bütün notice'leri iptal etmek için kullanılır.
error_reporting (E_ALL ^ E_NOTICE);
$ad = $_POST['ad'];
$soyad = $_POST['soyad'];
echo "Sitemize Hosgeldiniz : ". $ad ." ". $soyad;
?>
Yukarıdaki örnek dosyaları yorum satırlarında belirtilen adlar ile yazıp kaydettikten sonra,
istemcinizin adres satırına http://localhost/ad_soyad.php yazıp karşınıza çıkacak formu
doldurun. "Gönder" düğmesine bastıktan sonra PHP dosyamız çalışacak ve bize istenilen çıktıyı
verecektir. Burada dikkat etmeniz gereken nokta istemcinizin adres satırındaki bilgidir. Eğer ben
formda adım için “Dilek Amir” soyadım içinse “ BEYAZ” (Türkçe karakter kullanmamak için
büyük i kullanmadım) bilgilerini girersem adres satırında
http://localhost/ad_soyad.php?ad=Dilek+Amir&soyad=BEYAZ
gibi bir satır görünecektir. Dikkat ederseniz form ile gönderilen bilgilerin name="..." kısmının
PHP dosyamızdaki değişken adlarını ve adres satırındaki PHP dosyası ve ? karakterinden sonraki
kısımların PHP dosyamıza gidecek değişkenlerin değerini verdiğini fark edeceksiniz.
15
HTML dosyamızda oluşturduğumuz web formunda kullandığımız <input> etiketi içindeki
name="..." kodu bize o etiket ile gelen bilginin action=”...” kodu ile belirtilen dosyada aynı
isimli değişken olarak kullanılacağını belirtir.
Formumuzda GET yöntemini kullandığımız için adres satırında girdiğimiz bilgiler görüntülendi.
Aynı HTML dosyasını formun bilgileri gönderme metodunu POST olacak şekilde ayarlayıp
tekrar deneyin. Bu sefer adres satırında girilen hiçbir bilgi olmayacaktır. Yani sadece
http://localhost/ad_soyad.php
16