EDEP VE HAYA - Tokyo Camii

TOKYO CAMİİ CUMA HUTBESİ
29 Ocak 2016
EDEP VE HAYA
Cumanız mübarek olsun Aziz Kardeşlerim!
Nice zihinler, gönüller ve bedenler edep ve hayâ ile
Peygamber Efendimiz (s.a.s) bir gün ashâbına,
yücelmek
“Allah’tan hakkıyla hayâ ediniz!” buyurdu. Ashab,
boğulmaktadır. Fıtratı zedeleyen, ahlakı zayıflatan,
“Yâ Resûlallah! Biz zaten Allah’tan hayâ ediyoruz,
hayâ perdesini yırtan araçlar her geçen gün artmaktadır.
elhamdülillah!” şeklinde karşılık verdi. Bunun üzerine
İnsanlık, nicelerinin ar damarlarının çatlayışını üzüntü
Resûl-i Ekrem, sözlerine şöyle devam etti. “Hayâ,
ve ibretle izlemektedir. Kimi sosyal medya ortamları,
sadece sizin anladığınız manada değildir. Allah’tan
ekranlar, sayfalar her gün hataya teşvik eden, günahı
hakkıyla hayâ etmek, bütün organları her türlü
tatlı gösteren, kötüye ve şiddete müsaade eden kareler
günah ve haramdan korumaktır. Dünyanın geçici
yayınlamaktadır. Çocuklar istismar malzemesi hâline
nimetlerine aldanmamaktır. Ölümü ve ölümden
getirilmekte;
sonraki hayatı asla unutmamaktır.”[1]
görülmektedir. Dün harama karşı edeple öne eğilen
Aziz Müminler!
başlar, hürmetle çevrilen gözler bugün sınır tanımaz bir
Edep ve hayâyı kuşanan kalpte ancak hayır ve güzellik
biçimde harama yönelebilmektedir.
bulunur. Edebi şiar edinmiş bir zihinden ancak faydalı
Kardeşlerim!
düşünceler sadır olur. Edeple konuşan bir dilden ancak
Bütün bunların temelinde erdem ve ahlak üzerine bina
hayırlı ve hoş sözler dökülür. Böyle bir dil, kendini
edilmeyen bir hayat anlayışının var olduğu aşikârdır.
ilgilendirmeyen boş sözlerden, dedikodu, yalan, iftira
Edep ve hayâ yoksunluğu, insanın değer bakımından
gibi mümine yakışmayan konuşmalardan uzak durur.
yoksullaşmasının
Edep ve hayâ ile nazar eden göz, kendi ayıbını
değersizliktir. İnsanın fıtratında var olan edebi, hayâyı
aramaktan
kaybetmek,
başkalarının
kusur
ve
noksanını
yerine
edepsizliğin
kadınlar,
kişiyi
cinsel
bir
“en
girdabında
meta
ifadesidir.
şerefli
varlık”
olarak
Edepsizlik,
olmaktan
göremez. “Söyle müminlere, gözlerini muhafaza
çıkararak değersizleştirir. Peygamberimiz, hayâ ve
etsinler.”[2] âyetinin
edebin,
terbiyesinden
geçen
göz,
imanın
bir
tezahürü
olduğunu,
bu
mahremiyet sınırlarını ihlal edemez. Edep ve hayâ
meziyetlerden kendini mahrum edenlerin ise hüsrana
perdesine bürünen kulak, Rabbimizin hoşnut olmadığı
sürükleneceklerini haber vermektedir.[3]
her türlü söze kapalıdır. Edep ve hayânın tadına varan
Kardeşlerim!
gönül, kin, haset, kibir, nefret gibi her türlü nefsani
Geliniz! Edep ve hayânın eşsiz bir hazine olduğunu bir
duygunun esaretinden kurtulur.
kez daha hatırlayalım. İşe önce kendi ayıplarımızı
Değerli Kardeşlerim!
görüp düzeltmekle başlayalım. Zamanın ve mekânın
İnsan her yaşta, her çağda ve her konumda edep ve
hakkımızda şahitlik yapacağı hesap günü gelmeden
hayâya muhtaçtır. Edep, bizim medeniyetimizde üstün
önce kendimizi hesaba çekelim. Mümin olmanın
bir ahlâkî meziyet olarak değer görmüştür. Ancak
hakkını verebilmek için gayret gösterelim. Her hal ve
bugün büyük oranda insanlık, bir edep ve hayâ
hareketimizde Resûl-i Ekrem (s.a.s) Efendimizin ahlak
mahrumiyeti, bir ahlak
ve edebini örnek alalım.
Günümüz
dünyasında
çöküntüsü yaşamaktadır.
ahlâkî
değerler
giderek
Hutbemizi, müminin nişanı olan edebe dair şu veciz
yozlaşmaktadır. Öyle ki, önceleri edep ve hayâ sahibi
ifadelerle bitirmek istiyorum:
olanlar övülür, değerli görülürken, şimdilerde edepli
Edeb bir tâc imiş nûr-i Hudâ’dan,
davranmak ve hayâlı olmak bir eksiklik, bir zayıflık
Giy o tâcı emin ol her belâdan.
gibi algılanmaktadır. Edebe aykırı sözler sarf etmek ve
ahlâk dışı davranışları alenî olarak işlemek ise ne acıdır
[1] Tirmizî, Sıfatü’l-kıyâme, 24.
ki kimilerince cesaretin, özgüvenin ve özgürlüğün
[2] Nûr, 24/30-31.
göstergesi kabul edilmektedir.
[3] Tirmizî, Birr ve Sıla, 65.