1N"261 - Institut kurde de Paris

:,
•
.1'.
~."
Bulletin de liaison et d'information
1N"26
1
MAI
,(t
~:
.,
:
'r'-
'l
"
1987
"
.
Ce bulletin parait en français, allemand, anglais, kurde, Italien, espagnol et turc.
Prix au numéro: (France) 25 FF, <Etranger) 30 FF
Abonnement annuel (12 numéros) : (France) 200 FF, <Etranger) 250 FF
Périodique mensuel
Directeur de JapubJfœUon: Moham~ fiASS4\N
numéro de JaCommission Par1taire: 659 IS A.S.
ISSN0761 1285
INSTITUT KURDE- 106, rue Lafayette - 75010 PARIS - FRANCE
tél: (1)48246464
'.
,,;
IOMABAE
- LIBERATION D'lSMAll BESIKÇI
- UN APPEL AUX ALLIES OCCIDENTAUX DE lA TURQUIE
- UN JURY INTERNATIONAL REUNI A VIENNE CONDAMNE lA POLITIQUE DES
NATIONALITES DE lA REPUBLIQUE DE TURQUIE
- RUPTURE ENTRE lE PDK D'I RAK ET lE PKK
- A SIGNALER
- PUBLICATIONS RECENTES
- DANS LA PRESSE KURDE
- EN t:SREF LA REVUE DE PRESSE
- PUBLICATIONS EN VENTE
J
LIBERATION D'ISMAIL BESIKÇI
En appl1œtion d'une récente loi permettant la libération des détenus ayant purgé 40:g
de leur peine, le sœiol(WJueture Ismal1 Besikçi, l'un des prisonniers d'opinion les plus
célèbres de Turquie a été élargi le 25 ma1.
Né en 1939 à Iski11p, petite bourgEK1ed'Anatolie, <œteur en sœiol(WJie.M. Besikçi est
un intenectuel tout à fait atypique. le premier, depuis la fond6tion de la République
turque en 1923. qui. au nom de "la vérité scientifique et de l'honnêteté intellectuelle" ,
ait dénoncé l'idéol(WJieoff1eielle turque niant l'existence d'un peuple ou d'une minorité
kurde et prétendant qu'une tene entité historique, culturelle et géographique n'a
jamais existé. AV80t lui tous les universitaires turcs, par conviction nationaliste ou
P8I' opportunisme, avaient abondé dans Je sens des thèses du régime. les plus courageux
se réfugiant dans le silence, Lors de son servive mi11taire effectué dans les provinces
kurdes de Bitlis et de Hakkari, I. Besikçi s'était personnellement rendu compte
oombien les ré8l1tés différaient de la fiction et de la mythologie officielles et avait
décidé de con~rer ses travaux de recherche is la connaissance de la société kurde. Cet
eng8g9ment intellectuel n'a pas tardé è lui valoir d'abord son poste à l'Université
d'Erzurum, puis, à partir de juin 1971, une série de condamnations mnt le total
s'élève is 25 80S de réclusion. M. Besikçi partage désormais le sort commun des
,
-..
2
intellectuels kurdes se battant pour le respect de la dignité et de l'identité de leur
peuple. Arrêté, condamné par la cour martiale de Diyarbakir, libéré en 1974, à
nouveau arrêté en 1978, 11 aura connu une dizaine de prisons turques et passé au
total 10ans et 10 mois de sa vie en prison pour la défense pacifique de la
vérité. Sa dernière condamnation en juin 1981 à 10ans de prison était motivée par
une lettre privée évoquant le sort des Kurdes qu'il avait adressée à la présidente de la
Société des écrivains suisses. Désigné à plusieurs reprises "prisonnier du mois" par
Amnesty international, il a bénéficié d'une camp~ne de soutien international à laquelle
de très nombreux intellectuels européens et américains ont pris part. Saluant son
courage civique et sa contribution éminente aux études kurdes et à l'amitié
turco-kurde, la 2e Assemblée générale de l'Institut Kurde lui avait décerné à
l'unanimité le titre de "membre d'honneur" et de leur côté deux parlementaires
australiens et un député allemand au Parlement européen ont récemment proposé son
nom pour le prochain prix Nobel de la paix.
A sa sortie de prison (pour combien de temps?), M. Beslkçl a déclaré à la presse
turque (voir p.57) : "Je voudrais dire ceci. Etre élargi dans la Turquie d'aujourd'hui,
sortir de prison ne signifie pas retrouver la liberté. Des milliers de nos jeunes
compatriotes sont depuis le 12 septembre 1980 (NDLR. date du' dernier coup d'Etat
militaire) derrière les barreaux. Ces jeunes ont subi une très grande persécution.
Notre société des années 1980 vit de profondes contradictions. Dans une telle société on
ne saurait que poursuivre partout et en tous lieux le combat pour la liberté",
Rappelant que "la presse turque prend parti non pour ceux qui se battent pour la
. llberté mals, au contraire, pour ceux qui étranglent les libertés" M. Besikçl cite
l'exemple suivant: "La presse s'est lancée dans de vastes campagnes sur le sort des
Turcs de Bulgarie. Le Ministère des affaires étrangères a organisé diverses
manifestations sur cette question. Et dans le même temps, ce même Etat turc qui
s'efforce de défendre les droits des Turcs de Bulgarie peut continuer de plus belle sa
très intense apression des Kurdes, sans que la presse ne trouve rien à y redire. Or
pour pouvoir défendre avec un minimum de crédibilité les droits des Turcs de
Bulgarie, la Turquie doit être elle-même irréprochable". Sur les conditions de
détention, M. Besikçi déclare notamment: "Dans la prison de Diyarbakir de très
nombreux détenus, des jeunes gens qui n'ont pas pu vivre leurs vingt ans, ont été tués
parce qu'ils refusaient de se dire "turcs", parce qu'ils voulaient garder leur identité
kurde. Ils ont subi ta violente persécution de l'Etat. Les prisons sont des endroits où
l'Etat exerce un contrôle absolu, aucun prisonnier n'aurait dû y trouver la mort".
UN APPEL
AUX ALLIES
OCCIDENTAUX
DE LA TURQUIE.
Du 20 au 25 mai s'est tenu au Québec, haut lieu symbolique de la revendication
identitaire, la session de printemps de l'Assemblée parlementaire de l'Atlantique-Nord
Qui réunit des représentants des parlements des pays membres de l'OTAN.A cette
occasion, le président de l'Institut a appelé les participants à porter attention sur le
sort dramatique que la Turquie, pays membre de l'Alliance, réserve aux 12 millions de
Kurdes Qui peuplent ses provinces orientales et qui forment le quart de sa population
totale. Ce document de 7 pages émanant d'une institution culturelle ne poursuit aucun
objectif politique, ne soulève pas de questions de frontière ni même celle de la
compatibilité des pratiques du lJ)uvernement turc avec les principes démocratiques et
les valeurs de société prOClamées par l'Alliance; il se veut " un appel moral qui
s'adresse à la conscience démocratique de chaque parlementaire, de son parti et de son
pays".
3
Après avoir fait remarquer que malgré leur proportion sensiblement égale à cene des
francophones au CanOOa.les Kurdes ne bénéflent en Turquie d'aucun droit culturel, pas
même de celui du I1bre usage de leur langue. notre président décrit les principaux
mécanismes de la destruction systématique de l'Identité kurde depuis 1924 :
bannissement de la langue, de la littérature et de la musique kurde. turquisation des
noms des v111eset vi11ages kurdes, interdiction de porter des noms kurdes, destruction
des monuments historiques kurdes et interdiction de tout ouvrage en quelque langue Que
ce sott sur l'histoire des Kurdes ou la géographie de leur pays. Voici quelques extraits
de cet appel:
"Sur le plan linguistique, on compare pm-fois'la situation des Kurdes de Turquie à cene
des immigrés implantés dans un autre m111euculturel. Les Kurdes seraient en quelque
sorte des immigrés dans leur propre pays. Les médias, les écoles, les ooministrations
de leur pays utilisent une langue étrangère que, dans leur grande majorité, l1s ne
comprennent pas. Cette image qui a le mérite de rendre compte du drame d'un peuple
contraint à vivre en étranger sur sa terre. bien Quetrès saisissante, reste cependant
en deçà de la réalité. En effet, tout en étant soumis è la oomination culturelle de leur
environnement, les immigrés. tels les travallleurs turcs en R.F.A.ou les Algériens en
France, disposent tout de même d'une certaine l1berté : l1s peuvent. par leurs propres
moyens, imprimer des livres et des Journaux, organiser des manifestations artistiques
et culturelles. mettre sur pioo des écoles enseignant dans leur langue, créer leurs
propres associations. bénéficier d'un temps d'antenne è la rool0 et à la télévision, et
l'Etat sous la tutelle duquel 11s se trouvent ne cherche pas à renier leur identité
culturelle. Or les Kurdes de Turquie ne possèdent aucun de ces droits, pas même celui
de pub 11er un abécédaire dens leur langue.
Etouffée. démantelée. disl~,
victime d'une politique délibérée de ~réglrtion
et
d'anéantissement, la culture kurde pour la première fois dans son histoire plus que
mlllénalre, court aujourd'hui le risque d'une mort progressive. d'un inexorable
dépérissement. L'oction de l'Institut kurde et de Quelques mOOestes organisations
d'immigrés kurdes ne sauraient, à elle seule. enrayer ce processus, empêcher la
puissante mochine étatique turque de broyer les défenses naturelles fragilisées de cette
culture assiégée. Il faut une intervention énergique de la communauté internationale. et
en tout premier lieu des a1l1és occidentaux de la Turquie. pour amener celle-ci à
mettre un terme à sa politique de destruction du patrimoine culturel d'une communauté
humaine formant le quart de sa population.
Si l'on met qu'un peuple ne peut vivre S8I"lS sa culture, une telle intervention nous
semble relever du devoir d'assistance è un peuple en danger. Elle ne saurait être éludée
sous prétexte de non ingérence dans les affaires intérieures d'un Etat souverain. Car la
défense du patrimoine culturel universel passe par la sauvegarde de chocune de ses
parties constitutives, en particulier des cultures menocées. et la souveraineté ne oonne
pas è un Etat des droits 111imitéssur la vie et la mort d'une population plocée sous son
ministration, en principe af1n Qu'lI amél10re son sort matériel. culturel et spirituel.
Il est généralement oomis que. sous prétexte de souveraineté, un Etat n'a pas le droit de
massocrer sa propre population, cela constitue d'a111eurs un crime caroctérisé contre
l'humanité. De même. un Etat ne devrait pas non plus avoir le droit de soccager, de
détruire pour toujours une culture élaborée au fil de longs siècles d'histoire par des
mi1110nsd'hommes, une culture constituant une partie originale et irremplaçable du
patrimoine culturel de l'humanité.
4
Il est grand temps que les pays membres de l'OTAN, par respect pour leurs propres
valeurs morales, prennent en considération la situation tragique de la culture kurde et
exigent de leur allié turc de respecter enfin le patrimoine et l'identité du peuple
kurde ...
L'écho rencontré par cet appel auprès de l'Assemblée parlementaire et dans les médiâs
QUébecois a conduit la délégation' turque .à' demander aux autorités canadiennes
d'organiser une rencontre avec notre prés1.dent. Au cours de cette entrevue les'
parlementaires turcs se sont longuement plaints de ce que" l'on soulève dans les .
enceintes internationales la question kurde pour déstabiliser la Turquie qui est déjà
entourée de toutes parts d'ennemis : Bulgar~~, Grèce, Syrie, Iran et URSS. Les
problèmes de langue et de culture que vous évoquez dans votre appel sont secondaires
par rapports aux prOblèmes économiques. Le jour où cette région sera développée, où
la population aura du travail, de quoi se nourrir et se vêtir , la République turque aura
définitivement gagné la partie. D'a111eurs vou~ savez bien que si tel ou tel parU
politique turc se prononçait pour la reconnaissance des droits culturels des Kurdes ou .
pour une autonomie régionale, l'armée interv.iendrait immédiatement pour l'interdire
et mettre un terme à l'actuelle période de transition vers la démocratie. Alors siJ.;ez' .
responsables, ne faites pas le jeu des ennemis de )a Turquie et celui des militaires". Ce
discours tenu à Québec même, dans un pays où la vie politique est dominée depuis vingt
ans par ces "problèmes secondaires de langue et de culture" montre Que les .
changements démocratiques intervenus un peu partout dans le monde ont beaucoup de
mal à traverser les détroits et que les mentalités des responsables politiques officeIs
turcs, toutes tendances confondues, ne parviennent pas à sortir du carcan des Idéologies
nationalistes des années 1930.
UN JURY INTERNATIONAL REUNI A VIENNE CONDAMNE
lA POLITIQUE DES NATIONALITES DE lA REPUBLIQUE DE TURQUIE.
Les 9 et 10 mai un jury international composé de M. Micha1is Charalambidis,
sociologue, membre du bureau International de la Ligue internationale pour les droits'
et la libération des peuples, M.Alain Fenet, professeur de droit à l'Université
d'Amiens, secrétaire général du Groupement pour les droits des minorités, M. Theodor
Velter, professeur de droit public à l'Université d'Innsbruck, vice-président de
lAssœiation internationale pour la défense des langues et cultures menacées, M.
Benjamin Whitaker, délégué du Royaume- Uni à la sous..:commission des droits de
l'homme des Nations Unies chargée de la lutte contre les pratiques discriminatoires et
de la protection des minorités, M. Tilman Zulch, président de l'Association allemande
pour les peuples menacés, a examiné la politique des nationalités de la République de
Turquie. Après avoir entendu pendant deux jours des témoignages de première main et
des rapports d'experts le jury a constaté à l'unanimité que "le gouvernement de la
Turquie a violé et continue de violer les dispositions concernant 18non-discrimination,
le.droit d'asile, le droit à la liberté d'opiniqn, la liberté de réunion et d'association de
la Déclaration universelle des droits de l'homme des Nations Unies, les articles 2,3,8
et 9 de la Convention européenne des droits de l'homme et des libertés fondamentales
ainsi que l'article 1 du premier Protocole additionnel de cette Convention, les articles
37 à 44 du Traité de Lausanne du. 24 juillet"' 1923 relatifs à la protection des
minorités (ce traité est à la base de la reconnaissance internationale de la Républiquè
turque) et les dispositions concernant la liberté de religion, les droits des minorités
nationales, la culture et l'éducation des minorités de l'Acte final de la Conférence
d'Helsinki sur la sécurité et la coopération en Europe.
5
Concernant le sort des Kurdes en Turquie, " le jury condamne:
a) les contraintes qui pèsent, dans le Kurdistan turc, sur la langue et la culture
kurdes; J'usage du kurde en pubHc, dans les écoles ou J'administration, est passible de
poursuites pénales, de même que l'édition de Hvres ou journaux dans ceUe langue ;
b) l'interdiction de créer des associations kurdes p~ifiques, de nature culturelle ou
sociale;
c) l'arrestation de nombreux Kurdes qui ont été torturés et dans certains cas
condamnés à mort parce qu'ils défendaient leurs droits nationaux;
d) la déportation de la population de régions entières, en application d'une politique de
"dékurdisation" ;
e) les atttKIues-surprise
kurdes qui s'~mp~nent
de la gendarmerie ou de l'armée turque dans des villages
régulièrement de brutalités, de viols et même de meurtres",
Le jury a également condamné la politique turque à l'égarde de Chypre, des Arméniens,
des Assyriens, des Grecs, des Tcherkesses et des Lazes.
En conclusion, "Je jury décJare à l'unanimité que:
- vu Jes vioJations actuelles des droits de l'homme par Ja RépubHque de Turquie, sa
demande d'adhésion à la Communauté européenne ne saurait être ~tée
aussi
longtemps qu'elle bafouera Jes valeurs fondamentaJes de la civilisation européenne,
- la participation de la Turquie au Conseil de l'Europe doit être suspendue jusqu'à ce
que les droits de l'homme élémentaires soient garantis pour les nationalités et ethnies
actuellement opprimées en Turquie ainsi que dans Ja partie nord de Chypre sous
occupation turque".
Le 11 mai un document présentant les travaux de ce jury international a été remis à la
Conférence sur la sécurité et la coopération en Europe qui tenait session à Vienne,
(Nous sommes redevables au Groupement pour les droits des minorités, 68. rue de
Babylone, 75007 Paris pour la traduction française du rapport du jury),
RUPTURE ENTRE LE POK D'IRAK ET LE PKK
Le bureau poHtique du Parti démocratique du Kurdistan d'Irak (PDK-I), organisation
kurde qui conrôle les régions frontaHères avec la Turquie, a rendu pubHc fin avril sa
décision de rompre tous ses liens avec le Parti des travailleurs du Kurdistan de
Turquie (PKK). Dans le communiqué annonçant ceUe rupture le PDK-I de Mesoud
BARZANIreproche notamment au PKK "d'avoir constamment créé des problèmes dans
les zones libérées en adoptant une attitude ~ressive à l'égard des membres et des
sympathisants de notre parti. de nos unités armées et des forces du Front démocratique
uni (NDLR.CœHtlon regroupant une grande partie de l'opposition irak ienne) et d'avoir
par ses actions terroristes et ses meurtres tant à l'intérieur du pays qu'à l'étranger
gravement nui aux intérêts de la lutte de libération nationale du peuple kurde", Depuis
la signature en juillet 1983 d'un "protocole d'entraide" le PDK-I était le principal
allié du PKK.
6
Par ailleurs, à la suite des incidents sanglants qui ont en mars et avril dernier marqué
les célébrations du Nouvel An kurde et du meurtre d'un dirigeant de Komkar
(Fédération des associations des travailleurs du Kurdistan en RFA), R. Adlgüzel. le 3
mai à Hannover, plusieurs associations kurdes et allemandes ont, le 21 mai, tenu une
conférence de presse à Cologne avec la participation de nombreux syndlcallstes et
députés dont Mme. Petra Kelly (les Verts) et M. Klaus Thüsing (SPD), Au cours de son
intervention, ce dernier a accusé la police allemande de "manipuler le PKK afin de
créer un cllmat. anti- immigrés et de tirer ensuite prétexte de ces "règlements de
compte entre étrangers" pour interdire ensuite les activités de toutes les associations
kurdes et turques; c'est ce que le gouvernement turc s'efforçait depuis des années
d'obtenir de son allié allemand. les agissements du PKK vont fournir à Zimmerman
(NDlR. Ministre fédéral de l'intérieur)
l'alibi nécessaire pour combler les vOeux
d'Ankara ".
A SIGNALER
- UNE VINGTAINE D'INTEllECTUELS ET ARTISTES TURCS ET KURDES EN ÈXIL
demandent "qu'un terme soit mis à la persécution, à la déportation et au massacre du
peuple kurde en Turquie". Contraints à l'exil depuis le coup d'Etat militaire du 12
septembre 1980, déchus de la citoyenneté turque en raison de leurs opinions, ces
personnalités du monde des arts et des lettres, très connues et appréciées en Turquie,
se sont réunies le 4 avril dans la petite ville allemande de Mari pour élaborer
ensemble un manifeste en faveur d'une démocratisation authentique des structures de la
Turquie. Ce document appelle à une "Turquie qui parle, qui réfléchit, qui produit, qui
crée, une. Turquie démocratique, indépendante, pacifique, à même d'occuper sa place
dans la famille des nations civilisées". La presse turque qui a publié de larges extraits
de ce texte a évidemment censuré le paragraphe concernant les Kurdes.
- lA JEUNESSEDES COMMUNAUTESETHNIQUESEUROPEENNESSOLIDAIRE DU PEUPLE
KURDE. Réunis du 11 au 16 avril à Strasbourg, siège du Parlement européen, pour un
séminaire sur le thème " la construction de l'Europe, une chance pour les
communautés ethniques" une centaine de délégués appartenant aux groupes ethniques
. européens (Alsaciens, Bretons, Basques, Flamands, Gallois, Slovaques, Sud- Tyroliens,
etc ...) ont adopté une motion de solidarité avec le peuple kurde. Voici le texte de cette
. motion adressée à tous les gouvernements membres du Conseil de l'Europe:
"l'identité de la population kurde est en permanence menacée sous la pression de la
violence et d'une assimilation forcée par la Turquie, membre du Conseil de l'Europe et
candidat à l'entrée dans la Communauté 8u'ropéehne. le gouvernement turc s'apprête à
déporter 160 000 personnes d'une région kurde, Tunceli., vers l'ouest de la Turquie.
Cette pOlitique de la violence n'est pas chose nouvelle en Turquie en ce qui concerne les
minorités. Mais jamais elle n'a été appliquée avec une telle envergure. le
'gouvernement turc a l'intention de supprimer le peuple kurde, soit plus de 12
mllllons de personnes vivant sur le territoire offlciel turc. Déjà dans le passé,
.d'autres violences ont été.commises par la Turquie sur ses communautés ethniques."
-
I ...
la Jeunesse des communautés ethniques européennes (JCEE) demandeau gouvernement
turc de s:,engager à respecter et à reconnaître l'existence et les droits de la minorité
Iwrde eUie mettre fin'à des méthodes indignes des valeurs démocratiques propres à
l'~urope. la JCEf demande à la Commission des Droits de l'Homme du Conseil de
l'Europe et.à tous les gouvernements européens respectueux et garants des libertés et
Droits de l'Homme d'intervenir pour empêcher la déportation de la population kurde".
,.
&
7
- lA PEINE DE MORT EN IRAK. Sous le titre de "The death penalty in Iraq", le
secrétariat international d'Amnesty international a publ1é le 21 mai un OOssier très
€Œumenté de 50 pagessur ce sujet peu connu à l'étranger. Après un rappel historique
et une analyse rigoureuse des obligations internationales et légales de l'Irak
l'organisation humanitaire dresse une longue liste de six catégories de crimes qui,
selon le code pénal irakien, sont passibles de la peine capitale. D'après les informations
d'A.L, de janvier 1985 is janvier 1987 148 personnes ont été condamnées is la peine
de mort et exécutées. Par ailleurs, dans un communiqué rendu public le 13 mai,
Amnesty "appelle la République islamique d'Iran is renoncer is ses pratiques cruelles et
inhumaines et is se conformer aux traités internationaux protégeant les droits de
l'homme".
PUBLICATIONS
RECENTES
D. IZOLl, FERHENG. KURDI- I.l.BK1. (DICTIONNAIRE KURDE-TURC), publié par
l' Association des étudiants kurdes en Europe, AFD. Nederland, Postbus 16 109, la Haye,
Pays-Bas, 1987, 413p., environ 20 000 mots avec une brève introduction is la
grammaire kurde et une liste des noms géographiques. le kurde est écrit en caractères
latins.
S. REBWAR, SVENSK-KURDISK ORDLISTA, publié par Hangaw, publisher of Kurdish
culture, Stockholm, 1986, 277p., environ 16 000 mots. le kurde est écrit en
caractères arabes.
E. HEMINGWAY, MAlAWAYI U. C£K (l'Adieu aux armes), publié par Hangaw,
Stockholm, 1987, 125 p., en kurde méridional caractères arabes, traduction de
TawnQ H. Seid.
S. BADR AD-DIN, KURDISTAN !lliIl QJr KURDISCHE BEFREIUNGSBEWEGUNG(le
Kurdistan et le mouvement de l1bération kurde, RFA(?), 1987, 78p.
DANS LA PRESSE KURDE
ARMANC (le But), périodique en langue kurde, caractères latins, de l'Union des
ouvriers démocrates du Kurdistan, P.O. Box 240 12, 750 24 Uppsala, Suède, publie
dans son numéro de mai, 8p. , un appel de CelaI TAlABANl, chef de l'Union patriotique
du Kurdistan d'Irak (UPK) is "tous les Kurdes d'Iraq, d'Iran, de Turquie, de Syrie,
d'URSS, d'Afghanistan, du Liban et de Jordanie" pour Qu'lls soutiennent activement "le
combat pour la survie mené par les Kurdes d'Irak", des informations sur l'usage des
gaz chimiques par l'aviation irakienne contre la population civlle du Kurdistan, un
compte rendu de la conférence des pays scandinaves sur les prOblèmes d'immigration,
la suite de l'article de l'écrivain kurde soviétique K. Çaçani sur les relations
arméno-kurdes , une nouvelle de R. Inanç, une courte étude sur la légende kurde
Siyabend et Xecê, un article sur le 12ème anniversaire du Parti Pêßeng
(d'avant-garde) du Kurdistan de Turquie et un entretien avec l'historien kurde Muyed
Teyib.
BERBANG(L'Aurore), organe en kurde de la FéŒration des associations kurdes en
Suède, Box 45205, 104 30 Stockholm, pUblie dans son numéro 2 (40), 24p. , un
éditorial sur le 7ème congrès de cette organisation, un article du linguiste R. nlan sur
les problèmes de terminologie, un texte de C. Cem, historien kurde soviétique, sur "la
situation des Kurdes dans la dernière moitié du 19ème siècle", des informations sur les
8
célebrations de Newroz (Nouvel an kurde) dans les diverses localités de Suède, la
traduction kurde de lettres adressées par le récent (29 mars) Congrès des femmes
social-démocrates de Suèdeaux gouvernements de Turquie et d'Irak leur demandant de
mettre fin à la persécution du peuple kurde, un témoignage sur la prison, de
Diyarbakir, un article sur Mayakovski et un autre sur le jeune cinéaste kurde Selinan
Faiq.
.
DENGE KOMKAR(la voix de Komkar ), périodique bilingue kurde-turc de la Fédération
des associations des travailleurs du Kurdistan en RFA, publie dans son numéro 98 daté
du 29 mai, 16p. , un éditorial sur l'assassinat à Hannover de R. Adigüzel, l'un des
dirigeants de cette organisation, un compte rendu de la conférence de presse organisée
le 21 mai à Cologne par des asociations kurdes et allemandes pour dénoncer cet
asssassinat, un résumé du débat qui a eu lieu le 18 mars dernier au Parlement danois
sur la question kurde et la situation des imm igrés kurdes du Danmark , des
informations sur les mouvements de grève en Turquie et un article sur "la révolte de
Dersim ( 1936-1938) dans la chanson populaire".
"
HEVIYA GEL (l'Espoir du peuple), périodique bilingue kurde-turc du Mouvement
socialiste kurde, Box 34055, 100 26 Stockholm, publie dans son numéro de mai,
16p., un éditorial sur les manoeuvres de l'OTAN au Kurdistan de Turquie, une étude sur
le développement du capitalisme au Kurdistan, un texte sur le 60ème anniversaire du
soulèvement kurde du Mont Ararat( 1927-1930) ainsi Qu'un texte sur "le parti de la
classe ouvrière et le centralisme démocratique".
KURDISTAN PRESS, bi-mensuel d'information bilingue turc et kurde édité en Suède,
Box 70 80, 172 07 Sundbyberg, pUbHe dans son numéro 17, daté du 6 mai, un long
éditorial intitulé "Saddam met à feu le Kurdistan" sur les bombardements par des gaz
chimiques de la population civile du Kurdistan irakien, un article sur le 1Oème
anniversaire du massacre de 34 manifestants lors du rassemblement du 1er mal 1977
à Istanbul, un texte de J. Kotcharian sur le génocide des Arméniens, la suite des
mémoires du patriote kurde H. Hisyar sùr l'insurrection kurde de 1925 en Turquie,
une nouvelle de H. Metê, un article de M. Lewendi sur le premier journal kurde
Kurdistan publié en 1898 ainsi que des informations sur la communauté kurde de
Suède.
SVENSK-KURDISK JOURNAL, - périodique en suédois de l'association culturelle
Suède-Kurdistan, Box 615, 191 26 Sollentuna, publie dans son numéro 9 daté de mal,
28p., une interview du kurdologue et historien soviétique lazarev, un entretien avec le
journaliste suédois Jan Guillou, spécialiste des affaires kurdes, un article de F.
Shakely sur la situation au Kurdistan, une analyse de la" politique de colonisation de la
province kurde de Kirkouk par le régime irakien", une nouvelle d'A. Abdulrahman, une
rubrique des publications nouvelles.
LA REVUE DE LA PRESSE. EN BREF
MADAME MITTERRAND AIDE l'INSTITUT KURDE. RECITAL DE SIVAN à Montréal
(Canada) le 30 mai. A PROPOS DES MEMOIRES DU GENERAL IHSAN NOURI : les
,réflexions de Pierre Rondot sur les échecs de la cause du peuple kurde et son possible
avenir. (Hürriyet 4.5, le Devoir 26.5, l'Afrique et l'Asie Moderne, printemps 87).
9
L'ARMEE TURQUEEST PRATIQUEMENT EN GUERREcontre les Kur~, Des dizaines de
milliers de soldats sont œployés dans la province de Hakk6r1. EN RAISON DE SA
SITUATION ECONOMIQUEPEU BRILLANTE, la Turquie a peu d'appâts pour tenter la CEE.
LA MISSION AU KURDISTAN de M.C. Weisllnger , membre de l'A.M.1. (Alsace 10.4,
l1bération 14.4, le Républlcaln lorrain 17.4).
KURDISTAN IRAKIEN: des armes chimiques sont employées contre les vlllageois
kurdes. KURDISTAN TURC ; opération de ratissage dans la province de Hakkarl.
(Dauphiné Libéré 18.4, Liberté 30.4, la Gazette de lausanne 1.5, le Monde 2.5).
lA C.E.E. EXAMINE lA CANDIDATURE DE lA TURQUIE. MANIFESTATION commune de
Kurdes, Arméniens et Chypriotes contre la Turquie au Consell de l'Europe. UN
SOMMENT IRAKO-SYRIEN se serait tenu en Jordanie. (l1bératlon 4.5, AFP 6.5,
Dernières Nouvelles d'Alsace 7.5, le Monde 6.5).
DANSLES MONTAGNESDU KURDISTAN IRAKIEN, avec les Pasdaran et Bassidji iraniens.
UN JURY INTERNATIONALcondamne la Politique de la Turquie envers ses minorités.
(AFP 8, 10 et 11.5).
GUERRE DU GOLFE: tranchées iraniennes en territoire
irakien.
nord-est du Kurdistan Iralden. (leFlgaro 11.5,AFP 13.5).
INSURRECTION au
SITUATION "TRES NORMALE" A RAWANDOUl. le général T.K. Al-Douri dément les
Informations ayant fait ét6t de la "prise" de Rawandouz par les rebelles kurdes. 500
SOlDATS IRAKIENS se rallient aux insurgés kurdes, selon Téhéran. MANIFESTATION DE
REFUGIES KURDES A TEHERAN, les forces de police iraniennes empêchent les
manifestants de pénétrer dans les 8fllbassades de France, URSS et Grande-Bretagne.
(AFP 24,30 et 31.5).
l'OTAN NE PEUT ACCEPTER PLUS lONGTEMPS la tragédie kurde. UN QUART DE lA
POPULATIONNE PEUT PARLER SA lANGUE. (la Presse de Montréal 27.5, le Devoir
28.5).
lES fORCES DE BAGDAD BOMBARDENT les localités "libérées" Arbat et Halabjah.
RAPPORT ACCABLANT SUR LES DROITS DE L'HOMME EN IRAN, par Amnesty
Intern6t1onal. OffENSIVE DES MOUDJAHEDINE au Kurdistan. L'IRAK REPREND SES
RAIDS AERIENS sur l'Iran. (AFP, l'Humanité, le flgaro 14.5, L'Humanité 13.5, le
Monde 15.5).
PilONNAGE d'objectifs économiques irakiens, selon Téhéran. IRAK : PROJET DE lOI
pour eœroître les prérogatives deS institutions autonomes kurdes. POURSUITE DU
SOUlEVEMENT au Kurdistan d'Irak. "NOUS lUTTONS CONTREl'OUBLI" affirment des
réfugiéskurdes,en Morbihan (France). (AFP 15et 16.5, Télégramme de Brest 19.5).
RESOLUTION,en faveur du respect des droits des Kurdes. MASSACREEN TURQUIE: il la
frontière de l'Irak, il Taselelen, 30 guerilleros du PKK massacrent 14 civils, hommes,
femmes et enfants. (Jeunesse des Communautés ethniques européennes 15.4, Time
27.4).
SOLDATSTURCSTUES par des Kurdes. GAl UTILISES contre des villages kurdes d'Irak.
SADDAM HUSSEIN a échappé il un attentat le 9 avril. DEPORTATIONSde Kurdes,
Interdits de séjour en Grande-Bretflgne. (Financial Times 1.5, The Guardian 2.5, The
Observer, The Sunday Telegraph 10.5).
I
10
LA SITUATION TRAGIQUE DES KURDES, vue par des Amis de "Kurdistan Society"
(Ecosse). EMPRISONNEMENTS de longue durée pour des journalistes turcs, coupables
d'avoir exprimé leurs convictions politiques ou religieuses. (Strathclyde Telegraph
12.5. Amnesty International 5.87).
L'IRAK ACCUSE D'AVOIR EMPLOYE lES GAZ contre des villages kurdes. la révolte
séparée des Kurdes d'Irak, Iran et Turquie. UN JUGE DE l'IMMIGRATION laisse aux
Kurdes l'espoir de ne pas être repoussés de Grande-Bretagne. (International Herald
Tribune 12.5, Herald Tribune, The Guardian 18.5).
TROIS REFUGIESRACONTENTla lutte des Kurdes en Iran (Outwrite 5.87).
l'ENFER POUR lES KURDES, en Turquie comme en Irak et en Iran (Mideast Mirror).
RAPPORT AU COMITE DES AFFAIRES ETRANGERESdu Sénat et de la Chambre des
Représentants U.S. (2.87).
lES KURDES. Un voyage en Anatolie. (Rizospastis 5.4).
lA SITUATION DES KURDES (Periodiko
14.5).
KURDISTAN: Une biographie de Besikci, un scientifique turc emprisonné pour avoir
écrit une thèse sur les Kurdes (Ta Nea 27.5).
lES KURDES (Jyvaskylan
Vlioppilaslehti
12.5).
lE PEUPLE Qui est devenu coupable (Helsingin Sanomat 8.5)
lA GERREKURDE D'IRAK contre le regime Baasist (Kayhan Airmail 27.5).
lE MASSACRE DE TASDElEN. les "protecteurs"
guerilla kurde en Turquie (El Pais 24.5).
de village, objectif principal
de la
TOUS LES DOIGTSSONTSUR LA GACHETTE.en prévision d'une nouvelle attaque du PKK
(Cumhurlyet 27.4).
EMBUSCADE DU PKK A SEMDINLI : 13 militaires tués. 4 PEINES DE MORT REQUISES
contre les bandits séparatistes à Diyarbakir.
lE S.H.P. REJETTE LE RECOURS
D'ATAlAY, dirigeant d'origine kurde du Comité Directeur du Parti, récemment évincé
pour avoir réclamé la traduction en kurde du programme de son parti. (Cumhuriyet
30.4).
LA GRANDETRAQUEdans les provinces du sud-ouest. l'IRAN ET l'IRAK INCAPABLESDE
GARDERLEURS FRONTIERES.(Cumhuriyet 30.4 et 1.5, Milliyet 2.5).
MONTAGNESET VALLEES passées au peigne fin pour retrouver les assassins de nos 13
soldats, dont 1 commandant. lE DOUTEET lE DEVOIR: un éditorial sur les évènements
du Kurdistan. (Tercüman, Cumhuriyet 2.5).
11
TRISTES FUNERAillES A HAKKARI POUR lES 13 SOLDATS MARTYRS, avec la
participation <ils commandants œ J'armée. CAMPAGNE DE SIGNATURE d'Amnesty
International pour la libération œ Mehdi lana, ancien maire œ Diyarbakir.
EN
TURQUIE, LA PRESSE SUBIT DES RESTRICTIONS, déclare le Président œ la Société des
Journaltstes d'Istanbul à un groupé de journal1stes allemands. lE SECTEURPRIVE évite
d'investir
dans l'Est qui manque <ils infrastructures
nécessaires. (Milliyet,
Cumhuriyet, Tercüman 2.5).
UN LIEUTENANT SAUTE SUR UNE MINE à Gercüß. lE PKK A ENLEVE 13 CIVilS accusés
d'être des collabos. l'IRAN PRETEND CONTROLERla région œ Suleymaniyé et Kirkouk.
9 PERSONNESGARDEESA VUE dans le village kurde de Tekel1, où 12 personnes avaient
été enlevées. (Cumhuriyet 2 et 4.5).
lES EVENEMENTSDU SUD-EST, osons leur oonner un nom! IL Y A BEL ET BIEN UNE
QUESTIONKURDE EN TURQUIE, déclare T. Atalay, ancien responsable œ la F~ration
œ Diyarbakir du S.H.P., récemment évlncé.( Yeni Günœm, Nokta 3.5).
UN KURDE TUE AU COURSD'UNE MANOEUVREMILITAIRE. Manoeuvre ou invitation
tuerie. (Iklbln'e Dogru 3.5).
à la
TERREUR ET SEPARATISME dans le sud-est, un éditorial du Général Angin. DEUX DES
PERSONNESENLEVEESSE SONT EVADEESdes camps du PKK. UNE DECLARATIONde nos
intellectuels en exil. (Milliyet 4.5).
A l'EST, le bétail meurt de faim. NOUVELLE EMBUSCADE à Gercüß : 3 blessés. NOS
VOISINS SONT DES ENNEMIS, déclare le recteur de J'Université d'Istanbul dans sa
conférence sur la terreur et le séparatisme. (Milliyet 6.5, Cumhuriyet 4 et 5.5).
FACE A lA TERREUR, les v1llages dispersés seront regroupés. "TUE MEME TES
PARENTS, S'ILS SONT CONTRE-REVOLUTIONNAIRES" conseille le leader du PKK à ses
militants. L'ATTAQUECONTRELES BANDITS se poursuit, mais le PKK a encore tué deux
villageois dans la province de Tuncel!. (Milliyet,
Tercüman, Hürriyet, Cumhuriyet
6.5).
CAMPAGNED'INSTRUCTION pour les enfants des paysans de J'Est, pour leur apprendre
d'abord le turc. BASTONNADECOllECTIVE à Mardin. Taus les habitants, y compris
l'instituteur du village de Güzelöz ont été passés à tabac par les gendarmes parce QU' iIs
refusent de devenir des protecteurs de village (milice pra-lJ:luvernementale).
(Cumhuriyet 6.5).
lES VillAGEOIS DE MARDIN, victimes de bastonnades, racontent. "Ils nous en veulent
parce qu'on refuse les protecteurs de village". LE PKK SEME LA TERREURen Allemagne
et a encore tué trois villageois à Tunceli. 2 MILLIONS DE LIVRES TURQUESofferts par
l'armée à QUi dénoncera <ils militants du PKK. (Cumhuriyet 7 et 8.5, Tercüman 6 et
8.5).
BARZANI ROMPT AVEC LE PKK. UN PROTECTEURDE VILLAGE a tué sa femme et deux de
ses proches. LE CONSUL GENERAL TURC de Francfort appelle J'ensemble <ils
associations turques et islam iques à lutter contre les séparatistes et à aider les
émigrés à élever leurs enfants dans J'amour de la patrie, de la nation et du drapeau.
(Tercüman 8 et 9.5, Cumhuriyet 9.5).
LES CHEMINS D'APO ET DE BARZANI SE SEPARENT. (Nokta 10.5).
12
SCANDALE A VAN. Les films de deux journalistes saisis. 2 SEPARATISTES TROUVES
MORTS à Uludere. UNE DELEGATION DE PARLEMENTAIRES NEERLANDAIS visitent la
prison de Diyarbakir. L'IRAK DU NORD est noyé. dans le sang il la suite de violents
affrontements entre les forces gouvernementales et la guerilla kurde. LE MOUVEMENT
SEPARATISTE EST D'ORIGINE ETRANGERE, affirme Ecevlt. LA POLICE ALLEMANDE
MOBILISEE contre le PKK. LA QUESTIONDES REFUZNIKS (citoyens interdits de sortie
pour des raisons politiques) évOQuéeil l'Assemblée Nationale. ILS ONT PASSE PAR LES,
ARMES LE MAIRE du village Uzunköy. (Milliyet 9.5, Cumhuriyet 9 , 12 et 15.5,
Hürriyet 11.5, Tercüman 11 et 16.5, Türkiye 12.5).
LE MEURTRE D'UN ETUDIANT KURDE A VAN par des groupes de droite. (Yeni Gündem
10.5).
LES ACTIONS DU PKK SERVENT D'ALIBI il la répression, déclare le KOMKAR
(Fédération des Associations des Travailleurs du Kurdistan en Allemagne Fédérale),
dont le siège a été incendié récemment tandis Que les réunions et les célébrations de
Newru2 étaient perturbées par les militants du PKK. LES PAYSANSCONTRAINTS DE
DEVENIR DES PROTECTEURSDE VILLAGE. "C'est un sous-officier Qui a tué mon fils,
Müslüm Yagmur", accuse sa mère. (Ikibin'e Dogru 10.5).
LA QUESTIONKURDE NE PEUT ETRE REGLEEPAR LE TERRORISME, déclare M. Dolman,
Président de la Délégation parlementaire néerlandaise en visite il Diyarbakir. LES
SEPARATISTESONT TUE UN INSTITUTEUR il Mazgirt. L'ETAT DE SIEGESERA LEVE LE 19
JUILLET dans les 4 dernières provinces (kurdes). AVERTISSEMENT DE ZIMMERMANN,
Ministre allemand de l'Intérieur,
aux organisations séparatistes. (Hürriyet
16.5,
Cumhuriyet 19.5, Tercüman 21.5).
APRES SULEIMANIYE, DOHUK ET ERBIL se soulèvent. L'insurrection gagne tout le nord
de l'Irak. LES PESHMERGASIRAKIENS transfèrent en Iran leurs camps d'entraînement.
L'ASSEMBLEE NATIONALE A APPROUVE la levée de l'état de siège. AFFRONTEMENTS à
Palu : 5 séparatistes et un soldat tués. UNE LUEUR D'ESPOIR pour les Kurdes
demandeurs d'asile en Angleterre. (Milliyet 21 et 22.5, Tercüman, Cumhuriyet 21.5).
RAID DU PKK A LICE: 2 morts. GRAVEACCUSATION: un citoyen s'adresse au Parquet de
Sirnak (Kurdistan turc) pour dénoncer la mort de son frère sous la torture. LES
SEPARATISTES VEULENT REUNIR UN CONGRES NATIONAL. LA POLICE ALLEMANDE
UTILISE LE PKK en vue d'interdire à terme toutes les organisations kurdes d'Allemagne
Fédérale, déclare un Collectif d'Associations kurdes soutenu par des personnalités
social-démocrates
allemandes, dont Klaus Thussing. (Cumhuriyet
22 et 25.5,
Tercüman 23.5).
SOUTIEN IRANIEN A TALABANI. SALAIRE DOUBLE POUR LES INSTITUTEURS servant
dans l'Est. TREMBLEMENT DE TERRE, sécheresse et épidémie de tuberculose dans l'Est.
5 SEPARATISTES DU PKK TUES il Adyaman. (Hürriyet
26 et 27.5, Milliyet,
Cumhuriyet, Tercüman 27.5).
ULTIMATUM DE BARZANI au PKK : "Déguerpissez rapidement de la région". LE
CONSULAT ALLEMAND D'AMSTERDAM occupé par des séparatistes. (Mi1liyet 27.5,
Cumhuriyet 28.5) ..
DE L'ENGRAIS INUTILISABLE vendu de force aux paysans de l'Est par la Préfecture de
Kars. UN DIRIGEANT DU PKK figure parmi les 5 séparatistes tués. FRONT UNI DES
ORGANISATIONSDE GAUCHEdes séparatistes, pour saboter la future visite du Président
Evren en Allemagne. (Milliyet 28.5, Tercüman 28 et 29.5).
13
LIBERATION DU DOCTEURISMAIL BESIKÇI, œndjd8t au Prix Nobel de la Paix après 10
Mnées et 10 mois passés derrière les barreaux. (Cumhurfyet 25 et 26.5, M11Iiyet,
Hürriyet
27.5).
BESIKÇI . RESISTANCEAU NOM DE L'HONNEUR ET DE L'HONNETETE INTELLECTUELLE.
Son ôvœat, Maître S. Buœk, rappelle qu'en Turquie 11y 8 deux poids deux mesures:
ceux qui font partie du séraill<emaliste et qui participent de J'idéologie officielle ont
droit à un traitement différent des autres, notamment les Kurdes et leurs défenseurs.
(Yeni Oündem 24.5),
BESIKÇI ET LES INTELLECTUELS. Ce qui le distingue des autres (les intellectuels
traditionnels) est qu'il est un penseur "organique". UN ENTRETIEN AVEC BESIKÇ/ : je
sors œ prison, mais je ne suis pas libre! (Yeni Günœm 31.5).
UNE SCIENCELIGOTEE: un silence
œ
10ans est brisé. (Ikibin'e
qru
31.5),
l 'I nstitut Kurde diffuse des 1ivres, disques, cassettes et cartes postales. Vous en trouverez la 1iste ci -dessous,
Pour vous les procurer, envoyez le bon de commande, avec votre règlement par chèque, CCPou mandat. Aucun
envoi ne peu1 être fait contre remboursement.
L1YRES
EN FRANCAIS
0-
lES KURDES ET LE KURDISTAN, ouvrage collectif
ANTHOLOGIEDE LA POESIE POPULAIRE KURDE, Gérard Chailand
MEMOIRE DU KURDISTAN, Joyce ,,18U
MANUEL DE KURDE, Joyce Blau .'
GRAMMAIRE KURDE~Dje'ladet Bédir Khan et Roger lescot .
IMAGES DU KURDISTAN DETURQUIE, ~ueY1P Adhg
PERSECUTIONDU PEUPLE KURDE EN SVRIE, I.S. Vanly
lA REVOLTEDE l'AGRI DAGH, IMan Nuri Pasha
KURDISCHE VOLKSDICHTUNG,Thomas BOlS
. SAlPA, Vll maz Güney .
SOBA, PENCER,ECAMIVE iKi EKMEK iSTivORUZ, Vllmaz Güney
UNESCO'VAMEKTUP, isma11 Be~i kçi
TÜRK TARiH TEzi VE KÜRT SORUNU, ismail Be~i1,çi
SANCI, Orhan Kotan
GENERALLER VARGILANMALIDIR, Serafettin Kaya
SIVAN'I N SEVDASI, Mahmut Balesl
KÜRT MiLLiVETÇiLiGÎ ve Dr. ABDULLAHCEVDET, Malmisanlj
KÜRTLERDE SANAT, Nêrgiza Torl
KÜRT'ÜN TÜRK'ÜSÜ
BÜVÜK ANAVURT SAVASINDA KÜRTLER (1941-1945),
H.M. çetoev
KÜRT ULUSAL HAREKETLERI VE ERMENi KÜRT i LiSKi LERi, Garo Sasunyan
L'HISTOIRE DES KURDES ET DU KURDISTAN, Mehemed Emln Zelel
.'
EN ALLEMAND
..
EN TURC
EN ARABE
40
40
60
80
140
40
20
96
20
28
50
20
60
20
20
30
30
20
50
30
100
120
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
f
REYUES
APPEL DU KURDISTAN, N° 3 et 4
THE KURDISH OBSERVER
15 F
lOF
DlsgUES
SIVAN PERVER, The Kurdish Troubadour
GULÎSTAN, My Heart is in Kurdistan
70 f
70 f
CASSETTES
~IVAN PERVER, JI bo zaroleên Kurdistan N° 1 et 2
GÛLÎSTAN
NÎZAMETTÎN ARIÇ, N° 4et 5
BARAN, N°2
KURSUN NEVLESiN TÜRKÜVE, collectif
STRANÊN ME DOSTIN, Mehlee & Sivan
TEMO, Chants du Kurdistan
CIWAN, N°3
(éd: Institut Kurd~)
LEVLANEN KURDÎ
(éd: I nst it ut Kurde)
CHANTS POPULAI RES KURDES N° 5,6,7 et 8 (éd: I nstitut Kurde)
35
35
35
35
35
35
35
35
35
35
CARTES
POSTALES
Noir et blanc
Couleur
AffiCHES
HOMMAGE AVILMAZ GÜNEV
lOF
PUBLICATIONS
DE L "INSTtTUT
HEVI, revue littéraire,
en kurde, n° 2, 3,4et 5
STUDI A KURD/CA, revue d'études, nO 1 (arabe et persan)
nO2 (arabe), nO3 (turc), nO 4 (persan)
BULLETIN DE LIAISON ET D'INfORMATION, (tous les numéros)
50
40
30
25
f
F
F
F
F
f
f
F
f
F
2f
3f
f
F
F
F
J
;'
f,
LIVRES
EN KIRMANCÎ
fi! SORANÎ
LIVRES
DOENfANTS
ZENO AVISTA, Cegerx\lln
RONAK, Cegerx\lin
SEf AK, Ceoerx'w'ln
HÊVÎ, Ceoerx\lln
HÊLÎN, Mahmut Belcsi
TU, Mehmet Uzun
QOLlN;, Tori
DENGÊROJA OIL, Der\l~ ferho
DENGEXEZIKAN, Memoste
GIRTÎ, firet Ce'vleri
KOMARA DEMOKRATÎK A KUROiSTAN (MAHASAO), K.rim
JIVANA REWSENBIRÎ Û SIVAS; VA KURDAN, Celil' Celil
SEX SEN'AN, FeqêTeyran
35 F
35 F
35 F
35 f
25 F
40F
40 F
30 f
20 F
50 F
HUMmi
HfLBIJARDAN, Zencir. "Hewr"
CI ROKÎ KURD, Rizgar Abdull.h
SIVENE eo KURDISTAN, Vesin W.rzê,
HALWEST, Zencira "Ha\l.r"
DU TAQlAVÎ BE SUT, Sabah Gheltb Abdullah
PAS AS BETAL, Zenclra "Hewr"
CUREWERÎ Û BIREWERÎ, Zencir. "Hewr" - Sex R. TaJaben;
KARWANÎ $ORES, Zencira "Ha-wer"
JE, ferhad Seken
SERKETINA MI~KAN, M. Emin BozanJan
PEPÛK, M. Emin Bozerslan
ZAROKÊN ÎHSAN, Mahmut Bakst
ALfONS Û CINAWIR, ferict Carlbrand
20 F
20 f
15 F
30F
30 F
30
25
30
50
F
F
F
F
35 f
40 f
35 F
35 f
REVUES
RONAHÎ, des frères Bedi r Khan de 1942. 1945
ROJA NÛ, de Kamuren Bedi r Khen de 1943 à 1946
PERIODIOun
HÊLÎN,
(revue pour enfant - en kurmenci)
ROJA NÛ,
(revue culturell.
-.n Icurmenci)
CARÇ/RA
"
TEKOSER,
"
MA HOSTAVÊ KURD, (revue cultur.ll.
~ .n aor.nn
J/VAN,
(réèditton)
(réèdition)
PEVY,
MÎRKUT, NO 1,2 et 3 (revue humoristique
25 F
30 F
60 F
- en kurmenci)
100 F .
100 F
6F
12 F
20 F
lOF
30 F
15 F
35 f
15 F
".
,J..
",','
":,
~; ~~.: .,:~,'.: ~~"~'
r
r.
-
"
'.'~~~.r,
:',
L'
' ' ',
",
BULLETIN
.--
,'-',.
, ...::. <:;..
DE SOUSCRIPTION
!'!- 't-'. ~..'
.'
,
o Je souhaite
o
contribuer à l'action culturelle de l'Institut Kurde.
Je vous envoie un chèque de
FF.
Je souhaite recevoir régulièrement le bulletin de l'Institut.
Je vous envoie un chèque de 200 FF.représentant l'abonnement annuel.
. '.. t.- •.
~ ~,
....,;.
':of:'"
••
r ". ;. ~
.~...
1.
NOM
ADRESSE:
--------------~----------------..
..
BON DE COMMANDE
o
..
..
'
I
','
STUDIA
."
KURDICA
(revue en arabe. persan, turc, anglais et
français)
Je souhaite recevoir
exemplaire (s) de STUDIAKURDICA,
en langue
: : .
au prix de 30 FF. (pour la France) ou 8 $ (p~)Url'étranger
...
.; . .
~
.
.
numéro (s) désiré (s)
.
t,'.
,
. Je vous adresse mon règlement de .....~.........:,par D chèque bancaire. D C.C.P.
D mandat - lettre, D.mandat internat.ional. àl'ordre de l'INSTITUTKURDEDEPARIS.
.. 106,rue La Fayette 75010 PARIS
NOM
ADRESSE:
- -~~- - - - - ---------
------------
- --
.'
. BON DE COMMANDE
.HEVI
(revue culturelle en langue kurde).
o Je souhaite
recevoir
exemplaires de HEV1.au prix unitaire de 50 Fr (pour la
France) ou 10 $ (pour l'étrangèf)."
:0
Je souhaite soucrire
ab?~nem~?tsà HEVI (~numéros par an). à partir du
numéro
pour le prix 'unitairè'de' 100FF(pour laFrance), ou20$ (po.ur
l'étranger).
je vous adresse mon règlement 'de .::...::...::.'
......,par.D cheque bancaire. 0 C.C.P.
D mandat - lettre. D mandat international. à l'ordre de l'INSTITUTKURDEDEpARIS:
106, rue La Fayette 75010 PARIS
','.
.'"-,
NOM
ADRESSE:
,
'.: {"",." ~:.....
t
~,
•
,
..
'-i:Jo'"
'~.'~"
,."",......,.,..
v
•
•
,
•
...
-:1"
4.5.1981
26.5.1981
. edildigi \'t' ikl >KIatsurt'Ii kukteylde Paris Kilrt Enstitusu
yararma toplanan 1 mil~'JIl
frankhk bagl~1Il yarNl1In ha
van Mitterrand'a
,pk olarak
sunu!dugu. dig;pr yansmlll is('
Ba~'an Mitterrand'III
ad,n ..
kurulan fon ill' Fransl/. konuk.
lar tarafllldan kar~llalHhgl Ill"
lirtildi.
.
Frallsa'da
1~H2 \ i1l1lda
Mitterrand hukunlPl inin ha,;;,
g('Çmesinden bir \ Il "Hua k:lrulan \'(' kuruculan araslllda
VIlmaz Güney'in dl' \'l'r ahhgl
Paris K urt En~l i lU-li 'IIUn.
Mitternmd hiIkunll'lilllll dusl1lpsindpn S(>Iml hukumet dl'~
ll'gilli ~itirincp kapanm'bl I...k
I,'ni\ordu .
(I.~: I>EVOIR) - Le rbanteur
kurde Sivan donnera un récllal •
Montréal le samedi, 30 mai Exi~ en
Su~de, le muslc=len a enregislré de
nombreux disques Illustrant la ri.
chesse • d'une allture millénaire en
péril ". en raIson notamment de la
persi1,unœ du rfgime ture, depuis If
ans, ~ DIer l'uistenl:e de Kurdes et
de cullure kurde (la nation kurde n'a
pas d'J;:tat et les Kurdes sonl écar.
BAYAN MITTERRAND
Oanielk- Mitu-rrand.
fiOn seçim~
lerden sonra hûkumct
delj;k1(ini
yitiR"n Pari", Kurt Enstitü..<n.i yaranna 1 milyon frank topIayardk
)"anhm kampanY8S1 ba$lat.ltl.
ÎeJés entre cinq pays : Turquie, Iran,
Il1Ik, S . el URSS). 0r2anisé
le .
comitr.:"urde canadien 11 Monr::.I,
le récilalaun
lieu • j'immeuble Sir.
George de l'université Concordia, •
13b 30. Entree : '7. L'artiste fera ensuite la tournée de quelques villes Q.
nadiennes où se retrouvent des éml.
grés kurdes el chantera dimanche •
Toronto .
.Sivan,.musicien kurde.
LE DEUGIA
Mitterrand.
dl.i7.enledigi bir
koktevlde Paris Kürt Ensti.
tusu lçin 1 milyon frank 'l:~O
milyon lira) bagl~ topladl.
Kurdistan
Press ~azete'
sinin "Elysee SaraYl'nda Bir
Kürt Dostu" b3lîhkh yaw;mda. Havan Mitterrand'm ken.
di adm'a kurulan fon bina<;mda
duzenlenen kokteyld('/1 sOI. roi.
lerpk. Paris Kürt Enstiltisu
Ba~kal1l Kendal Nezan'lIl bir
k'lI1U~llayapllgl anlatIldl. lia.
benk
koktl'\le "Hz. Muhammed ve islam" kilablllill
yazan Maxime Rodinson Il,'
,ok sm Ida FrallSIZIIlda da\l'l
ONDRA. (Hürriyet)
Fransa
('umhurba~kalll
L
Mitterrand'Ill
C'l!i Danielle
• Fr~nsa Cum~.urba~k~_nr~rançoise Mitterrand',n e~i Danielle
Mitterrand, duzenledlQJblr kokteylde. Paris Kürt Enstitüsü için
1 mllyon _~~~r'.k.(130 mil~o~ lira) bagl~ topladl. .
Küd/ere biiliik destek.
Batan Mille/mnd'dan
Hürri.g.et:
.'0'
kurde,
Réflexions
el son possible
sur les échecs
avenir.
.....
0
Nouri
_,
La
rloolW
Ù
l'Agri-Dag",
"Ara.
-,
rat" (1927-19301_ Préface d....... t Cb~rif( VaDly; préaenté par Peresh.
" Aart ", EdiUoos Kurdes, c.uève, 1.... III -_
Dl deux earle •.
I. G~MraI
Eo 1920, le Traité de Sèvres ptftoyait
l~....vp-.tanœ
du
Kurdistan de Turquie, mais • les Kurdes n'étaient pas en état
de saisir cette chance. Il dit fallu qu'ils constituent une année
nationale et une organisation politique unique. Ils eussent alors
pu ravir à Mustapha Kéma1, qui au contraire allait les duper,
le rôle de • défenseur des provinces orientales >. De leur côté,
les Anoémens avaient exagérément acau leurs ambitions terri .
toriales vers l'Ouest.
• A supposer, écrit Ismet Chériff Vanly en évoquant cette
,q,oque, que les Kurdes fussent politiquement
et militairement
orpoisés
'!'t .Iuci<!es, que les représentm.ts arméniens se fussen t
Tout en rendant plus aa:cssible au lecteur occidental, par
un commentaire cbaIeureux mais lucide, ce lexte émouvant si
fortement marqué par l'esprit du lieu et de l'q,oque, IslDet
Chériff Vanly propose, daus sa bràoe et substantielle
préface
(p. IS-D), de sugestives réfIexioas
sur les c:aractmstiques du.
peuple kurde, sur son histoire moderne et sur .xl aftDÎ1",
Le démantèlement
graduel par le pouWlÏr ottoman, entre
le début du XVI" siècle et le milieu du XIX", des principautés
kurdes dont il avait promis de respecter I~mdépendanœ interne,
priva le peuple kurde de ses cadres émiraux. landis qu'iosécu.
rit<! et anarchie amenaient
la dkrépitude
de la bourgeoisie
citadine, en sorte que ce peuple ne disposa d'aucune des e clas.
ses qui eussent pu diriger un mouvement national avec des
chances de succ:ès ... En revanche,
le systmle tribal était resté
omoiprésenL
Dans les campagnes,
cbels de tribu, chefs reli.
gieux et grands propri<!taires faisaient la loi. Eo grande majorité soucieux de se soutraire à toute domination étrangère, ils
étaient, par défimtion. incapables d'unit<! >,
ses Mémoires. If les a . rédIgées -dJiciètemeil\,
en manuscnt,
dans la langue kurde moderne utilisant les caractères
latins.
Il a transcrit de manière fidèle les annales d'une révolte animée
par un authentique souffle national, mais encore Jargement tribale par les conditions de SOD dérou1ement.
Combattant assurément héroïque, généreux.
l'éprd de l'adversaire, U a commis
des' erreurs tactiques et même, • certains 61an1s, politiques,
qu'il a cherché, trop tard, à corriger, et qu'U relate avec franchise. L'l!chec final de l'entreprise
fut d'ailleurs da, essentiel.
lement, à des facteurs externes tels que la supériorit<! de l'adver.
saire ture en effectifs et en armemeat,
et l'intervention
de
J'année persane.
Le~ ">péciahstes du Pnxhe-Orient, tout autant que les historiens de... mouvements de libération, apprécieront ce petit li~
vre (l), établi par des éditeurs k\l[des très dépoUIVUS, malheureusement, de moyens matériels et techniques, et qui rassemble,
avec les souvenirs d'Ihsan Nouri, chef du «maquis» de l'Ararat
(192S-l930J. une intéressante introduction de Peresh, et une très
lucide préface d'fsmet Chériff Vanly, déjà bien connu pour ses
importantes contributions à 11tistoire kurde.
C'est dans son ultime exil de Téhéran qu'Ihsan Nouri écri.
vit Je récit, sincère parfois juSQu.à,.la naïveté. que constituent
de la cause du peuple
Les memOIres du geuéral J hsan Noun:
Printemps 1981
Pierre
Rondot.
que-.
J'adoption d'objectifs clairs et inaliénable~" e~, ~':
la mise en œuvre de moyens adéquats et diversifiés (poll~,
~
psychologiques,
économiques,
semi-militaires
et militai.n:s),
moyens qui doivent être coordonnés dans le cadre d'une Itrat6gie globale et offensive. comportant un combat de longue ludeiDe
et multifonne:
sur le plan international. sur le territoire de
l'adversaire. sur le sol national... Entre les Kurdes et les peupla
turc, arabe et persan, il est des liens Qui ne peuvent ~
~
failS, mais qui doivenl être redéfinis dans la liherté, entre .... _
tenaires égaux et souverains au point de départ, une fois ~
le rappon de domination>
(p_ 32.33).
Il est à coup sûr paradoxal. voire scandaleux, qu'à DOtre
époque reste encore sujet, et partagé entre diverses souwerainetés étrangères, un peuple de vingt miUions d'âmes, doté d'une
remarquable
culture, parlant sa propre langue, et que dunnt
, tout notre siècle son courage a distingué.
e Aujourd'hui,
les panis ont remplacé les ootables_ Malheureusement
ces partis sont trop nombreux pour ~tre uaIa,'
et restent divisés notamment
par des schémas idéol~,
souvent sans rappon avec le pays réel... Un mouvement COllUDe
le mouvement kurde ne peut réussir que moyennant union, la
mise sur pied d'un front de libération nationale, ins~t
politico-militaire.
la mobilisation
des classes montantes
-CIl
l'espèce paysannerie,
classe ouvrière et bourgeoisie
patriotl-
U:
e Dans ces conditions politiques défavorables, mais prévisibles, et avec une mobilisation nationale très insuffisante, des .
moyens limités et souvent désuets, sans imagination, l'échec était
inéluctable... (Et) la création d'un seul centre catalysant
la i
résistance était une erreur manifeste..
Du moins les Kurdes '
onl-ils lullé: on peut tout leur reprocher, observe Ismet Chérift :
Vanly. e sauf de manquer de courage et d'obstination >, et
conclut en analysant la situation présente et en esquissant UD~
programme na tional.
~
montrés aussi réalistes que capables de s'entendre avec le pou.
voir soviétique, on aurait probablement vu naître un Kurdistan
indépendant et une Arménie soviétique bien plus étendue. Mus.
tafa Kémal aurait perdu. sinon sa raison d'être. une grande
partie de ses moyens d'action, ainsi que les sympathies sovi6.
tiques •. On ne refait pas l"histoire, conclut-il, mais on peut en
tirer des enseignements.
A la suite de cet échec, le peuple kurde fut, de par le Traité
de Lausanne (1923), panagé entre quatre Etats; le peuple kurde
de Turquie fut • voué à l'oppression >, et il devint une e colome
intérieure >. N'ayant pas d'autre choix que de recourir à la vlo-.
lence, les Kurdes le firent, malheureusement,
en ordre dispersé.
Le soulèvement de l'Ararat mobilisa des é1émenlS 1OCÏaux:
qu'on dirait aujourd'hui • conservateurs>;
mais, observe le préfacier, • c'~ent
les seules forces capables d'organiser WIe quel.
c:oaque résistance face au colonialisme kémaliste, et elles aspi.
nient au progrès >. Mals les drconstances
extérieures étaient
défavonbles
: l'Iran ne conserva pas la neutnlité
bienveillante
espérée, et France et Grande-Bretagne,
puissances mandataires
en Syrie et en Iraq, • avaient déjà donné des gages aux: KânaIi.
tes •. En acceptant le soutien politique, voire logistique, du parti
annémen
antisoviétique
Tachnak, la Ugue kurde Kboyboun
élimina. toute velléité de compréhension de la pan de l'U.R.S.s._
déjà liée, il est vrai, par un traité d'amitié avec la Turquie •.
0.-mPIDOQIIIIIll1 0.-,œO[l cœmmJm
~
.CULTUR.~LLIi
'VIE
fA~SACEI.
10.4.1987
Turquie: .la guerre contre les Kurdes ...
Casqués et sanglés dans des gilets pare-balles, mitrailleuses
en batterie pointées vers la montagne enneigée, des gendarmes turcs s'engagent à bord de petits camions tout terrain sur
les ID km de piste reliant la ville de Uludere (province de
Hakkari, sud-est de la Turquie) au village de Tashdelen.
L'armée turque est pratiquement en guerre contre les Kurdes ...
Tashdelen.
il quelques
kllométres
de
a été le théâtre
la 'rontlère irakienne.
de l'un des raids les plus meurtriers
des rebelles indépendantistes
kurdes
depuIs le début de l'année. Quatorze
CiVils, dont nauf femmes et enfants, y
avelenl
été tués par des rebelles
le 22
lévrier.
. Cette action avait provoqué
un bombardement
de représailles
de l'aviation turque contre des positions kurdes
en Irak. de l'autre cOté d'une frontière
très difficile à contrOler qui court sur
une ligne de crétes il plus de 2,000 m
d'altitude.
Ce village de 1.600 habitants a depuis
été fortifié par l'armée.
Elans des casemates de pierre. plusieurs
dizaines
de militaires
surveillent
les monta-
gnes,
éclairées,
la nUll par des"projec-
teurs, par lesquelles
s'infiltrent
les re-
belles,
en moins
nié par les autori-
tés d'Ankara,
un réel état de guerre
est perceptible
dans
la province
d'Hakkan,
véritable
poudriére,
il
1.500 km de la capitale,
au contact de
l'Irak et de l'Iran.
Des dizaines
de milliers
mations, 8 à 9 millions
52 millions
d'habitants
indique-t-on
de
de soldats
et
un matériel
considéreble
ont été déployés, dapuis la reprise des affrontements en août 1984, dans cette région
qualifiée de ocritiqueo par les autori.
6~r
G~~:
~~~ce~a~~:i
~'Ut~~t~:sd::tr:
Est il population
en majorité kurde encore soumise ilia 101 mertiale.
Plu's de six cents personnee
(militalre~
de Kurdes (sur
en Turquie).
source
bilan est sensiblement
Ion des sources
officielle.
plus élevé,
Ce
se.
bien iAformées.
le long des routes et des pisles qui
serpentent
i plus de 1,500 m d'altilude
dans ces montagnes
sauvages
et désolées, ce n'est qu'une succession
de
barrages
tenus par des soldats
en
tenue de combat
Plus de 600 morts
De moins
et policiers,
civils et rebelles) ont été
tuées depuis près de trois ans dans
ces régions ou vivent, selon les esti-
qui fouillent
systéma-
t~u~~~n~ r~~;~~e~ne~~fJ~g~~~~ie
les
identités à l'aide d'une longue 'tiste de
personnes
recherchées.
Objet de tou.
tes les suspicions.
les étrangers
ne
sonl pas épargnés:
deux journalistes
:r:~~~iSèt
~~ntco~7ré;~r~e~fs~~~?:~e~~
~~:att~~~t~n~:
pour avoir tenté,
sur la frontière.
PI~nd~~ltic~n\
h~~::a~
en vain, de se rendre
Peu de soutien
le combat Independantiate.
dirigé essenliellement
Dar le Parti des travail-
leurs du Ku'rdistan (PKK - maxlste-Iéniniste)
s'étant
nettement
orienté
désormais
vers l'action terroriste
(enlévements,
assaSSinats
de ciVils). la
majorité de la population
semble aVOir
pris ses distances
avec la rébellion.
Sans pour autant
sympathiser
avec
une armée
qui prend
souvent
des
allures de force d'occupation.
l'une
des
cibles
des
rebelies
est
aujourd'hui
les -protecteursde village et leurs familles, comme ce fut le
cas il Tashdelen.
Il s'agit d'une sorte
de' milice armée et entratnée
par les
autorités,
qui depuis un an et demi
assure
la surveillance
des localités
t.g~tes.;n~?r~~U~~~~If~:o~~d~~~ur:;hr~
gouYBrnement
compte
renforcer
effectifs.
oEtre du cOté de l'Etet, c'est
dre contre
les terroristes'u.
leurs
:
se délen.
affirme
l'un
d'eux à Tashdelen,
Mais pour un dingeanl' du Parti populiste social-démocrate (principale
formation
d'opposi'
tion) à Hakkari,
ola présence
des
protecteurs
peut avoir à long terme
des conSéquences
négatives
et dégé'
nérer en vendettas
dans une société
e"core basée sur le clan. la tribu et
l'attrait des armeso,
14.4.1987
CANDIDATURE
La Turquie a Peu d'appâts pour tenter la CEE
:L
La situation économique de la Turquie n'est guère brillante: une forte inflation,
une dette qui augmente et un chômage de plus de 20 96de la population active, C'est en piteux état que
la Turquie présente, aujourd'hui à Bruxelles, sa candidature, à l'entrée dans la CEE.
a Turquie,
qui présente
aujourd'hui
officiellement
àBruxelles sa candidature pour
devenir le l3e membre de la
CEE. se débal
dans une
situation économique
précai.
re, La demande d'adhésion
sera remise par le minisIre d'Etat turc
chargé des Relations avec la CEE, Ali
!lozer. au ministre belge des Relations
extérieures, Leo Tindemans. président
en cxercice du Conseil des ministres de
la Communauté
jusqu'cn
juillet
prochain.
Les dirigeants turcs avaient fait part
de leur intention de présenter leur
candidature
duranl
la présidence
belge, la Belgique étant considérée
comme
plus favorable
que le
Danemark, qui assumera la présidence
de la CEE en juillet.
toujours
sourcilleux
sur l'évolution
de la
TurqUIe vers la démocratie
el en
matiére de drqits de J'homme.
La CEE avait suspendu ses relations
avec la Turquie au lendemain du coup
d'Etal militaire du 12septembre 1980.
Ankara est hée à la CEE par un accord
d'association
signé en 1963. Les
relations avaient repris en septembre
dernier à la faveur d'une réunion des
minisIres des AfTaires étrangéres des
Douze et du chef de la diplomatie
turquc. Vahit Haiefoglu. Cc processus
de normalisation a depuis été victime
de la ferme opposition de la Grèce en
raison du lourd contentieux
qui
l'oppose à Ankara, notamment
sur
Chypre et des queslions de souverainelé en mer Egèe,
Alors que la CEE doit poursuivre
l'intégration
de l'Espagne
et du
Porlugal, les chances de la Turquie de
devenir dans les prochaines années le
13e membre de la CEE paraissent
extrémement minces dans les milieux
diplomatiques d'Ankara,
Trois ans et demi après le retour du
ce plan risque d'avoir pour premier
objectif de permettre au pani de la
Mére Patrie de M, Ozal de remporter
les élections législatives. notamment en
favo,:santles agriculteurs dont le vote
est essentiel dans ce pays encore en
majorité rural. Ces élections doivenl se
dérouler en novembrc
1988. Mais,
M. Ozal a annoncé. dimanche. qu'elles
pourraient avoir lieu avant la fin de
cetle année,
Selon les dirigeants turcs. l'adhésion
pays à un régime civil. en novembre
1983, et la mise en œUVre par le
gouvernement
de droile du Premier
ministre. Turgut Ozal. d'une politique
économique ullra-Iibérale, l'économie
turque est toujours dans un état lrès
précaire
et ne présente
pas de
perspective de redressement
rapide.
soulignent les analystes.
Les principaux
points
noirs
demeurent
l'innation
(plus de
quarante pour centl'annèe derniére et
déjà plus de 10 % pour le premier
trimestre),
la dette
ellterieure
(31.4 milliards
de dollars'en
1986
contre 25,4 milliards' en 1985) et le
chômage
de plus de 20 % de la
population active,
M, Ozal doit dévoiler procbainement un plan de relance, notamment
pour l'exportation
(moins 6,3 % en
1986) et l'agriculture,
Mais, selon
certains experts, alors que le palronat
réclame de strictes mesures d'austérité,
à la CEE n. constituer. il pas un
fardeau
pour les caisses
de la
Communauté
mais attirerait
les
investissements
prives européens.
Ceux-ci sont estimes à environ deux
milliards de dollars par an. Cet appon
de capitaux permettrait aux investisseurs de bénéficier d'une main d'œuvre .
lrès b"n marché et de l'ouverture d'un
marché de 52 millions d'habitants.
Le
17.4.1987
.Jride .médicale. internationale
:::'::--:
'La ,mission
au Kurdistan
.:de:1,V!arie-Claude Weislinger
,"".. AJa sui,te de!a. Soirée.'nttérsire, au cours de laquelle Roger Blchelberger presentait son nouveau roman (<Les Ann~
.buissoDDÎèreS»~:
l'autreioir à Alsting, Marie-Claude 'Weislinger; ,égaJe~~Iitime enfBDt du pays, était venue parler de J'associatiolJ~(<Aidè''médicale internationale».
..
FoiulACH:~Q~<."OSSÏSlalIte"lC:hiœnlllll de Nancy, , fondé rsutamoe der- '
uoe llItcnoe «A.M,I. Esl»: Cette DOUvelleassociatioo
est UD, _t,
siJniIaiR i oMédecin sans fro.tims.,
mais bast lUI' le seul béuévolaL .cest
blé..... - lInIce. _ la ---.
......
_ ilcdriti
, • famado. _ le .......
F'1IIlDCIée par des lions privés,' '
soull:nuc par des associations ou des dubs amlme le Ro- '
, !sly, uoe soixaDlaioe de penooneo partent chaque snDée
eu missioo 'sur des sites tristement c:élèb", à cause d'une '
guerre ou d'uœ famioe, C'est prU:isément d'uoe de ca missions gu'eIIe, meuée penouoeUcmeutsu Kurdislao .n septembre 1986. quc Marie,Claud. Wèistioget est venuc exptiquer.
'
"!'Jic i l'hôpital
Illet
2
Soigner et former'
ris
,
ni. '
A traven UD' mootqe iudioYisud
bien fai~
'pu se n:odre compte du travail aa:ompli par ca médecins
bénévo .... souv.nt daos des conditions pricai"" Dans uoe
premiére partie d. son exposé, Marie-Clsl!'le s dresX UD
rapide .perçu d. la situatiOD du KUrdistaD _' ital qaI
D'" est pD .. 4opoio 1919, ~
.... Mn .. l'Ink,
.. TIIIqaie et .. SJrit. Ell Inuo, les K'"
not .... lriW
i ...... do SIIû mat i'kJe écraoés pli ÜOBeJIII et
_Ill
de .. rifapr .. lnIl 001
Us _
lDIftfs pam
qo'lIo dK ...... 1e r-,.
L'équipe dont faisaii partie Marie.Oaude, compn:nail '
UD médecin-8DCSthésistc. UD ~anipulatcur radio, un chiru". .
gieu-<leutiStc et une inlinnièn: ..... thésist •• venus des qua:
1re coiDS de Fn.DCC. Pour eux. il s'agissait non seulement'
d. soigner les Kunb qui n:venai.ot souvent •• très mauvais état du .fro.t. ID8lS, sussi d'assurer la fonnation des
...... éapables de fOllClio.oer sprès leur dépsrt . .ca _
......
fonaadoot _ primœdlùcs dallS le tieD .....
et
...... kit .....
,_
des c:ultuns, .... n:UgloIIS,
des lnlIIlloaI, .. q1II "est pas loajoan
prtcise Ma.
rie-Oaude. .
.
r_.
Sourire à la vie
Elle gardera de cette mission au Kurdistan le so\lvenÎr ~
de gens simples et amicaux, qui malgré ~ur détresse. sav~l
CßCQfe ce que IOnt les véritables valcun humaines et cooll- .
..... t de sourin: à la vie. Uoe bell.-leçon d'espoir!
'
• ,.L'Aide mWicaIe ioternation .... ch.rche plus paJticu,.,
lièn:melit des chirurgiens et d.. anesthésistes. Les person- :
Des i.léressées peuvent coolaeter la ",ponsable
d.Tan. ,
tennc ll8DCéieon'. au n, rue Raymond.Poi""""
à Naoey.
té!, n 2S 78 42. Par sillcun, les dons sont sussi nécessain:s,
au fonctioDoement de l'association. Outre une aide financière, les entn:priscs peuvent ofTrir du mslériel.t des médi•
caments. Les particulien peuvent adresser leurs dons à I.
Banque Populain: d. Laxou,kur I. compte 0S419S50tl6.
Un reçu leur sm ~
aux fios de déductions fiscal ...
(d'après AFP)
D.II_
IIIIIIIPIDOSSI D.ODIIIIII
•
1U.4.1987
.m lIJIIIDJIStI
ß.ornllM
Armes chimiques
Nicosie, - Cent soixante villa~
geois du ~urdistan irakien ont été
blessés par des armes chimiques
irakiennes utilisées en début de
semaine lors du bombardement
de plusieurs villages près de
Zakho et de Dohuk dans le nord
de Iilrak, annonce hier l'agence
iranienne Irna,
' "
1.5.1981
30.4.1981
TURQUIE
REPRESSION
EN JURDISTAN IRAKIEN
Opération turque
contre
'
,les séparatistes
kurdes
Da .. la .. ",nde moiué d'avril, les foretS iraJdenries
anI bombardé avec des armes chimiques .i, villascs
kurdes dans les environs de Souleymania. L'opération
m.litaire de Bagdad. fait de nombreu, mons CI plus
d'une centaine de blessés, Le Comité françaiS ",ntre
la répresSIon en Irak affirme qu'il cst à craindre « une
recrudescence de l'utilisatIOn d'armes chimiques dans
la rtgIon, ",mme en lémoignent les accusat,o .. por.
lées mUluellemenl par l'Iran et l'Irak au début
d'avril.,
Le Comilé • appelle l'opinion 'publique
frança' ...
intervenir aupris du louvemement de
Baldad pour que ces.sent immediatemenl l'utilisation
d'armes chlm'ques et la rtpression en Irak "
l'Irak s'était servi de ces arm'.. ';
interdites par les convention ai
internationales, en représailles èl
une opération « sans précédent .1
déclenchée derrière les' lignes'
ennemies lU Kurdistin irakien:
Ilncée mardi par les Glrdle,.,de
la révolution iraniens et les gl/é.
rilleras kurdes, ajoute Irnl,
,
Haktari, 30 (ATS/AFP). - L'mD6e",
-lfUIde op6ntlollde n ...... 118M
la lI"I'Iace de Hakbrl (
" lralitdke
de l'Irak et de J'Ina,
la ..... de 13
mllltalnllIWlII
118M _ ~
....
pu dei nlIelles brdes, a-t-œ .pprII jeadI de
_
ofllcleUe. ' ,"
.
Cette attaque cst la plus 1&1_ officleJle. ,
meut ~
contre dei militaltel depuia aodt
1986. La mort de 12 aendarma. fplement daDJ
la proviDce de Hallari, avait a10n entralD6 un
raIcI de repRaiUea de l'aviation turque en Irak
....
Rurll1981
contre dei JlOIitioDl kurdea, en vertu d'un
accord bilatEral de «pounuite
, chaud_ dell
rebellel
le territoire du voisin. Un tel raid
pourrait ~
proc:baiDement orpoW
de nou"
veau, telon les apéciaJistes de la question kur-
.ur
de.
Un bombanlement avait aussi ~t~ effectué en
man dernier après une attaque par dei rebelles,
toujoun , Hallari,
d'un village où 14 c:ivib
avaient ~û tu&. Depuis la reprise dei affrontementa en aodt 1984, près de 700 personnes (mi'litaltel el polic:ien, rebelles el civib) ont 6th
tuées, selon les bilans officiels.
. •
-----
.te lllo,n~,i
2.5.1981
(p .." .....
I
...
"""" do Ha .
....
t.Ie l'Irak f'l
I "'CI",
""ort d. tr.,ite
:~lt!liUt, . m~II"
28 _,
dono uno ,.~
tondu<l
:::..
~=....
(oœ
__Aucun cWtoiI
r~_, n'.
poonuIte~
dono
l'ttre
*-
do<'
__
t......,...élé
cono "",,"don do
do
repllH,
on do
hit.__ P1uoleuro
do miIIIoro
00!It
--- do lIoldcori.
on _
le ......
r....__ dono
..-..... 1_ 871toujouro ___
• le 101 ...-.
lA rniniotN do rlnté_
YIIcIrim AldluIut dovelt .. rencIre_ .... jood.
n{fll/l'
~ <ill\
III,I~
I/,/II(
Il
).,/1.
,h\
(rt'/\l'llItil
lu ~ \
Allr(/,
rll
"
{Jlrt'I[
t l
',I
',/
1\
6.ufd(
il /'"IIIAiIP/!
"
'I--,lft
T"'l,J/l/t
',,/IIll,' \( Il /Il' ddl!\""
l'i'I'I<'
,of
lJ
<fI,
(
\1"
'H
'('I(
th, . J
"l'
Jl
/u
It
UU(!
(
ru
'IIUlllaXII('\
(".()r-'llii
'I,I/JI/(
('II
k
)../l''II/en,,
f',l/oi
"(
ri,
I/IdOl
llilt
/'{',lIlntIK'!\
Id'
III
/(111 'fifli
J
\/11 ,,\
'Jr,l\
ROi/J\
,'II
0111dl'
1/,11/ I
r
il
l, ( ./il,,"
"l,
",
((,
,"
,A
,j(
1'( )..
/.111
1,/ II/u/II
Ilri/,,,,/I'
1)(
(II,
(I
11111
Id'I ( '{l'''!
r\
\,
III lit""
f1"/1I
,1"I\lIltl/(
L.'II('I!
1,1 (
/,/ d('II/IIO,!I/t
'I!/I /,,/r,
1('l.,'IOI
'<iu/(
/""/
, l,
(iiI<
1/''''11.1'
Il
Il,
('\I
(l,
(""\Ir,ul
'1 \ "l,II/III"
"/11'
,\
,4.{1
~'(J\
3
.
4.5.1981
COURRIER Dlr>LOMATIQUE
La CEE examine la
candidature de la .yurquie
La demande d'Ankara a peu de chance d'aboutir:
décalage économique, régime peu démocratique"
contentieux avec la Grèce sont autant d'obstacles.
Sirasbour2
(l'alals
d. l'E,,,,,po),
ne noir. <"rrrspondant,
L'ACTUALITE: le conseil des minisIres de la CEE a ouvert
lundi la procédure prévue par les trailés pour J'examen de la
demande d'adhésion lurque Ii la Communaulé.
L'ENJEU: profondément atypique el ayanl peu de chances
d'aboulir, la demande d'Ankara conslilue né"moins un texle
important pour les Europêens non communaulaires
qui s'interrogent sur leur avenir (à l'intérieur ou hors de la CEE) dans la
pmpective du grand marché inlérieur de 1992,
L'HISTOIRE: deux pays, jusqu'ci présent, onl présenlé une
demande d'adhésion à la eommunaulé:
le Maroc ella Turquie,
la demande de Rabal, vieille déj,i de deux ans, n'esl pas prise au
sérieux;i Bruxelles, Aucune procédure formelle n'a élé prévue Ii
çc jour. Pour Ankara. sans que les chances de succès de la
~uemande ne paraissent plus grandes. les ( DtllJ7C)) semblent
déciJés à ne pas heurter les susceplihililés d'un pays qui
conslilue aujourd'hui le pilier Esl de J'Alliance Allanlique, Mais
. tout.
presque. s'oppose'ù la candidature turque: le décalage
écnnomique (40 % d'inllalion, nn l'Ill par hahilanl inlérieur de
la moitié il cchll du plus pauvre pay~ communautaire.
le
Portugal). tout aulant que la (( t.lémocratisation»
(oule relative'
du pays, J'occupalion
mihlaire du nord de Chypre ou les
contentieux
lcrlllon+.lux ave(,' la 'Grèce. La procêdure Cormelle
",uivra ncannh>ÎII" stln COUf", pendant
deux ou tmis iln", Elle
permettra non seukmenl <.lene pas Vl'xcr les olliciels d'Ankara.
,mai" aus~1 (Jeffectuer UllC répétition géncralc :.Ivan! 411e d'autres
capilales, pillS orthodoxes, ne viennent frapper ti la porte des
ou
ccl>nu7e
.1,
A SUIVRE:
line pelite di7aine de can,lidal.l p""ihles
"ongcnt serÏl.:usclllcnlli raire le granu pas. Les CI SI.'()l de l'AELE
(l'Association européenne de lihre échange) viennent en têle de
,liste; il s'agil de la Suissç, de l'I\ul[iche, de la Finlande ...d.e la
6.5.1987
Suéde (qudlre ne litre;), de la Norvége el ue l'IslanuL l'''''b' ..
dans l'OTAN), P"ur la Finlande. stralégiquement
anesthésié<
par le grand voisin russe, et l'Islande, un peu !rap perdue dam
les mers polaires, la queslion ne semble pas d'actualité. Par
contre, la Norvége, de l'avis de tous les experts, parait devoir
ûans les dix ans. devenir le numéro treize de la communauté,
Chio avail déj;i signé d'ailleurs en 1973 le Irailé d'adhésion à la I
CEE avec Londres, Dublin el Coponhague,
Un référendum
malheureux avail ohligé le gouvernement de l'époque Ii faire
machine arriére, Mais l'opinion el la classe pohlique - sous la
pression des milieux d'alfaires appàlés par le grand marché de
,1,992 semblent aujourd'hui
prèles à l'intégrotion,
La peur de perdre leur neulr.lilé conditionne par conlre
l'approche Ii la CEE des lrois aulres Iibres-échangisles, malgré
l'exemple de l'Irlande (un pays neutre) ou même de la Oréce
'(membre de l'OTAN mais dirigée par un gouvememe,nt souvent
philo.soviétique):
J'échéance de 1992 toulefois, attire Berne,
Vienne el Slockholm, le choix suédois serail conditionné par
l'éveolUelle adhésioo de la Norvége, qui permettrailla
reconsti.
lulion ,i lerme, au scin de la CEE, du pôle scandinave,
, A Berne el ,i Vienne, le débat pour ou eonlre l'adhésion divise
prof"ndémentl'''pinion
et 1:1 classe polilique: en Suisse - selon
un récenl sondllge, les Romands e, les Tessinois y sani
favorables, alors que les Allemaniques
(la majorilé de la
population) sont cootraires,
le méme dilemme agile Vienne, où le chancelier Vr;lIliztki,
socialiste mais proche des milieux d'alfaires,
vient de se
prononcer en faveur de J'adhésion, pendanl que son minisIredes
AlTaires élrangéres, le libéral Alois Mock, déclaraille probléme
loul ti fait inactllel devanl le parlemen!.
Dernier candidat potenliel enfin, memhre non de l'AElE
mai, du Conseil de l'EI,"pe:
Chypre, A MO % hellénique
elhniquement,
culturellement
marqllee par l'ex-occupanl anglais .. placc'forte stralégiqlle el financiére de la Médilerranée
"rienlale, l'ile a des alOlll', Une demande d'adhésion à la CEE
fllcililerait en nutre la solution du con nit avec ia Turquie, Mais
la gallehe chypriote (prés de la'mnilié de l'élcelorall y eSI pour
l'instant farom:hcment
contraire,
'
SPECULATIONS: le hallel des candidaIllres 'I"e certains
prévoienl pour le déhul des année< 1990 deSSille pnur 'a fin du
siécle une cane de ia CEE à géométrie variahle, Combien seronl
en J'an 2000 iCI comnlllnaUlaires:
lreize, quin7e, plus encore?
Les paris !o.ontllllverls.lr~lutant
411C.signalc-t-on à Belgrade. la
y ougnsl<l"lc al1s~i pourrait. d'ici hi. prendre ~on tour dans la
queue,
franeeseo CERRI
DERNIERES NOUVELLES
D"ALSACE
1.5.1981
• Kl/ltDES. - Une centaine de Kurd .. ont manifesté; _,I~r après-midi, aux abords du Palais de
l'Europe contre cIe gouvernement colonialiste
turc., A leurs côtés de jeunes Chypriotes réclamaient le départ d... occupants Iurcs de Chypre.
et la récupération de leur ile.
anifestation-Turauie
lanifestalion commune
,ons~il d~ I 'Europ~
de Kurdes,
Armèni~ns
,Va ~ommet irako-syrien
, ~~wait tenu èn ~ordanie
.-w....
Vile
t ... lIetI;
le lundi 27 ana.
ell JonIanIe,
eatre le prfsideld syrleo.\Mad
et le présldenl
inlkietl Saddam
Hussein.
S'il est encore trop tôt pour en
mesurer exactement les cons~quences, la rencontre syro--irakienne
au plus baut niveau constitue en soi
une ~volution importante sur la
sdne procbc~rientale, Confirm~ de
plusieurs
sources, mal8r~ un
d~menti jordanien, ce sommet entre
les prhidenu
Saddam Hussein
d'Irak et Assad de Syrie, qui s'est
tenu en Jordanie. aurail ete prec6de
le dimanche 26 avril d'Uf1etiunion à
quatre entre le roi Hussein de Jorda ..
nie, le prince Abdallah, prince h~ritier d'Arabie saoudite, lea prâidenu
syrien et irakien,
la présence du prince Abdallah,
connu pour ses
bonnes relations
avec la Syrie - il avail prereré quit.
ter Ryad pour eviter de recevoir le
prince Cbarles d'Angleterre apm. la
rupture entre Londres et Damas en
novembre dernier et ne passe pas
pour etre u.n favori dei Etats ...
Unia, - est significativc, En erret,
alors que le roi Hussein de Jordanie
s'errorce de ravoriser depuis l'tu-
Ir"
I
51,:
~::ki~n~~~~i~~~=J:em:~~
mauvais œil s'o~rer une telle réconciliation en dehors de son parrainage.
Scion AI Qabas" journal kowe ..
~:O~~:~
r:n::~~ts~~at~~
~,te.:n
deux pr&idents a du~ cinq heures,
et plusieurs sujets ont ~t~ abord~s.
Bien ~videmment, la guerre du
Golfe, dans laquelle Damas appuie
nbfran, a constitue le moreeau de
choix, et, à ce sujet, le président
Saddam Hussein aurait indiqué à
son coll~gue Iyrien qu'il lui deman-dan au minimum la • Mutralilé •
dans ce conflit,
Conséquence, peut-être, de )a
d~tlrioration des relations syre).
iraniennes, la position de Damas a
éyo1u~,et déjà lors du sommet islamique de Kowen en janvier, la Syrie
avait montr~ quelque souplesse,
reconnaissant notamment le consentement de J'Irak à meUre un terme à
la gucm: du Gotre, Damas s'élait
touterois oppose à une résolution
demandant explicitement à l'Iran de
répondre (avorablement BUX orrres
de pais de Bagdad, En aVTil, Ion
d'une réunioa ministérielle de t~'
Ligue arabe à Tunis. Damas n'avait
qu'émis des réserves sans toutefois
s'opposer à une résolution condam ..
nant la demi~re orrensive iranienne
et appelant à une cessez-le-feu.
Deuxième point important abord~
lors de ceUe discussion: l'arrêt du
soutien aux oppositions irakienne en
Syrie, syrienne en I rak, Déjà un
c:ongr~s de l'opposition irakienne,
qui devait se tenir à Damas, aurait
e,e annulé. Le président Saddam
Husscin aurait aussi demand~ au
président Assad de ne plus aider les
Kurdes et les opposants qui compre).
'mettent
les relations
turco ...
el Ch~prioles
Irakiennes, Plusieurs incidents ont
'eu lieu r~mment
dans celle région
contestlle, et la tension resle vive
aux rronti~ra syrcHrako-turques.
Les deux pr~sidents auraient
aussi ~voqu~ la question des eaux cSe
l'Euphrate, à la lumi~re des n0uvelles initiatives turques, et celle de
l'ol~uc irak:o-syricn, fermé depuis
19~2 en raison de la rupture entre
Damas et Bagdad. MaiM impar~nte pour l'Irak.. qui a trou~ plu..
S&CUr'$ moyens de substitutio~
la
réouverture de cet ol6::Jduc donnorait à l'~conomie syrienne un coup
de pouce dont elle a bien besoin et
rœctiverait les rarfineries de Horns
et de Banyas,
Cette rencontre, qui constitue
incontestablemtnt un succ~ pour le
roi Hussein de Jordanie, est aussi un
nouveau point positif pour la dip1c>
matie soviélique, dEcidEment tr~s
entreprenante au Proche-Orient.
Elle a eu lieu, en erfet, au retour
immtdiat de M. Assad de Moscou,
.et nul doute qu'elle a constitu~ uri
sujet important de discussion entre
le pr&ident syrien et M, Gorbalcbev, Alors meme que les ,deux
hommes avalent leurs entretiens l
Moscou, le vice"ministre des affaires
~trang~rcs soviEtique, M. Petrowski,
qui a er(ectu~ une longue toumû
dans le Golfe, s'entretenait
à Bagdad avec le présidenl Saddam Hussein: M, Tarek Aziz., vice premier,
ministre et ministre des arraires
~trang~res irakien, s'est rendu dans
la capitale sovi~tique apr~ cette
rencontre,
Est .. e P!'ur equilibrer cet actio
visme sovl~tique? Le dEpartement
, d'Etat a annond lundi une tourn6e,
celte semaine, du secrEtaire d'Etat
adjoint pour le Proche-Orient,
M, Murphy, dans le Golfe, et en
Irak. Cc dernier, quI, souligne le
département
d'Etat, ",ia/fi,mora
."~ngagemellt du Elals.Unis ~n
/tIV<U, de la srabilili ,igiOl",lt",
devrait s'expliquer aussi sur les rai.
sons qui ont poussé le président Reagan Il approuver les ventes d'armes Il
J'Iran, Une affaire qui a incontesta.
blement trouble beaucoup de partenaires des Etats.Unis et des pays
qui. comme la Li"ye, appuyaicnt
jusqu'alors sans réserve la révolution
iranienne, ce qui ne semble plus Etre
le CBS. Et il est de toute façon significatir que le «haut nsponsable
saoudiell. cit~ par Al Qabas mentionne « le rôlt tris influent .. jou~
par J'Union sovi~tique dans la ren.
contre s~i.rakicnnc.
L'~volutioa des donnhs sur le ter ..
rain sera une indication pour la SUilt
~ventuelle il donner à ce sommet. Il
serait sans doute hAtir de conclure il
un brutal changement d'alliance de
Damas, mais dejà le compo~1l
'
syrien à l'égard du Hezbö1lab au
Liban pourrait Ste un signe. Les
deux chefs d'Etat sc seraicnt d'ail ..
leurs entretenus des dangers de la
montlle de l'integrisme islamique,
contre
la
TurQuie
F.C.
au
STRASBOURG, 6 mai (AFP) - Un p~u plus d'un~ e~nlain~ d~ Kurd~s,
'Arméni~ns ~t d~ Ch~priot~s ont manif~slè eonlr~ la TurQuie m~rer~di
prés-midi A StrasbourG d~vanl I~ Cons~il d~ l'Europ~, dont la prèsid~ne~ ~st
elu~llem~nl tenu~ par M. Valup HaléfoGlu, minislr~ d~s affair~s èt"anGér~s
lIre.
Les Kurd~s (un~ soixantain~) d~mandai~nt nolamm~nt l'arr.t d~s
"bombard~m~nls
d~ v iIIaG~s" dans I~'-'"pa~s ~l s' ~n pr~n."i~nt A "1a j unl~
aseisl~". L~s Ch~priotes, v~nus ~n bus surtout d~ Paris ~t L~on, ~xiG~ai~nt
~ "r~trait immédiat d~ l'armé~ turQu~ d~ Ch~pr~".
Un~ dèléGation d~ Quatr~ p~rsonn~s a été re~u~ au Cons~il d~ l'Europ~, .l
a manif~station
s'e5t dispersé~ peu après, dans l~ ealm~,
TJ/mGI
FP 061810 MAI 87
4
(JI
~
,"118
ir~niens
à ouvrir
Hauleurs de "AWAT (Irak). 8 aai (AFP) - D'énorMes bulldo~el's s'affairent
au plus vite des pistes sur les flancs escarpés d~s ~QntaGn~s k~rdes
Q~i répercutent,'de loin en loin l'écho de l'opéralion iranienne Kerbala~
lanc~e le 24 avril.
A cette date. l'Iran avait envo~é ses Pasdaran (Gardiens de la révolution)
el ses Ba~sidji (volontaires) ~ l'assaut des positions irakiennes ~iss~min~es
dans les .ontaGnes du Kurdistan. ~ partir de la frontiére iranienne. vers la
bourGade irakienne de MaNat (province de Solei.ani~eh).
Aprés avoir traversé en voiture trois vallées verdo~antes et aban~onnées.
les journalistes étranGers conviés par Téheran a visiter jeudi ce fr0nt ont PU
aperc.voir "aNat. située.
QuelQues 25 kM de la fronliere, depuis l'une des
hauteurs Qui la do.inent. Leur présence en ce lieu. dans des conditions de
sécurité .xtr •••• ent précair.s. p.r.et une nouvelle fois à T~heran d'apporter
un dé.enti for.el aux coa.uniQués officiels de BaGdad assurant avoir repouss~
son adv.rsair ••
Dans un des bunkers enterrés install~s a l'arrière d~ tronl. un des
cOMaandants de liopération se faisant appeler MohamMed a affirm~ Que les
forces enGaGées du côté iranien controlent actuelle~ent 300 km2. Que b.OOO
soldats irakiens ont été tués ou bless~s. 500 captur~s et oue 500 autres se
sonl rendus.
Hauteurs de MAWAT - Kerbala-10. a-t-il expliQué. a ~GaleMent,enGaGé
de~
.aQuisards kurdes irakiens soutenus par l'Iran, membres du ~.~rtl dé~ocratiQUe
du Kurdistan irakien (PDKI. de Massoud Barzani). ou de l'Unlo~ Pa~rio~loue du
Kurdistan (UPK. de Jalal Talebani). Des él~Ments de l'OPPOSition irakienr:e.
recrutés parmi les 500.000 Irakiens réfUGiés en Iran. se sont éGalement JOlnts
• cette opération. a précisé le cO.Mandant Mohammed •
a Toutefois, cette offensive reste sous le controle de l'lra~: le =~m~andant
des Pasdaran n'étant flanQué d'aucun responsable kurde ou de • OPPo~ltlon
irakienne.
, '"
,
•
t Avant de partir à l'assaut de ces sommets difflci.es d acc~s e sans
roules, d'une hauteur .o~enne de 2:0?0 métres. les_for=e~ l~anienn~s ~nt
f.'anchi dans un premier teMPS la riVière Tchoman mdrQUdn~ le f~onttèr~.
Soulenus par l'artillerie et le feu des fantassins, les bul.dozers et
aulres enGins du G~nie onl tracé à la h~te des roules le lonG des flancs et
liGnes de cr.tes de ces MontaGnes.
Puis, selon une techniQue alliant Guerrilla et Mouvements de troupes, a
expliQué le cOM.andant Moha ••• d, l'Iran a GriGnot~ une à une ces hauteurs
JUSQu'à surplOMber "aNat. presentée comme une ville d'une iMPo~tance tan~
Militaire Que poliliQue. Les charGes sont transportées aUSSl bien en véhicules
tous terrain~ Qu'à dos de Mul.ts vers des positions d'artillerle SOMMaires
•ais Mobiles, très .spacées les unes des autres.
Iran-Irak flt1
Dans l~s MonlaGnes du Kurdistan irakien, avec les Pasdaran ~l BassidJi
De l'envo~é spécial "aë ~ÄFP.
BRUNO FRANCESCHI
==ATTN REDACTIONS - PAPIER PUBLIABLE A PARTIR DE SAMEDI ZERO HEURE
......
I
conda.ne
la politiQue
de la TurQuie
envers s.s .inorit.s
I
YIENNE. 11 .ai (AFP) - Un Jur~ de cinQ experts internationaux réunis
epuis sa •• di ~ Yienne pour tvoQuer la politiQue des nationalités de la
urQui. a conda.né lundi, i l'issue de s.s travaux. la politiQue de ce pa~s
nvers ses .inorit.s .l s'est prononcé contr. son adhésion A la CEE.
Dans son rapport. le Jur~. co.pos~ d'.xperts .n Questions de .inorit.s
'Aulrich •• de 6rande-BretaGne.
de RFA. d. 6rtce et de France •• sti •• QU. la
urQuie proctde ides
"discri.inations A l'éGard des Minoritts ethniQues el
eliaieuses" vivant. sur son sol.
.,Ce ràpporl. Qui doit .tr. sou.is ~ la Conttrence sur la Stcurité et la
Coop.ralion .n Europe (CSCE) A Yi.nne. a tté .labo~t sur la base de
tt.oiGnaGes recueillis pendant d.ux Jours au cours d'un foruM international 6
~i.nn..
",'
Outre des exp.rts des Questions,des .inoritts, c. forum rtunissait d.s
r.présenlanls d.s principales populations non turQues vivant .n TurQui.
(kurde. ar.tnienn •• arabe. ass~rienne. G~orGienne et tch.rkesse).
.
Le Jur~ esti •• dans son rapport Que "la lanGue et la culture'~rdes
sonl
répri.ées". "De no.breux Kurdes Qui ont tent~ de faire valoir leurs droits ont
été eMPrisonnts. torturts et parfois Mê.e condamnés à aort", indiQue 1.
rapport.
En ce Qui conc.rne les ArMéniens, "la TurQuie persiste A nier le Génocide
e ce peuple", au cours dUQu.1 1.2 a 1,5 Million d'ArMéniens ont trouvt 1.
ort en 1915-16 en Ar.tnie TurQue. Le rapport .stiM •• n outre Que "la
opulation ar.énienne .st sou.ise A une assi.ilation forcée".
Selon le jur~. les droits des autr.s .inorit.s vivant en TurQui.
nola •• ent GreCQue. ass~ri.nne. tcherk.sse .t G.orGienne) sont "tG.le ••nl
~ iolts".
urQuie-droits-ho •••
n Jur~ international
i~~niens pr.cis~ oue la
localitê de M.rGu~-Sour a ~lê ~e~da~l ~ylt heures sous le contrôle des forces
iraniennes et des peChfuerGà kurtes. oui avaient bloQu~ les routes Menanl ~
c~tt~ lvcàlit~.
Un base de J'arMê~ it'akienne ainsi oue de~ balimenls officiels ont tt.
dêtru l~ par l~~ rombattants iraniens et kurdes. oui onl tous reGaGn~ leur
base ndemnes, apr~s avoir saisi ou detruil une iMPortante Quantit. d'arMes.
~äPt~~
A Paris.
u~ cOMMuniau. d~5 G~rdi&ns d~ la rêvot"ulion
r"an-I,'ak
AttaQue conjointe d.;s f'(Irc.;.s i (ai, i .;r,n.;.s et ~i'C; cöMbê!ttën+-s ~ dl?s dans 1t?
,Kurdi~tan irakien
I
PARJ~, 10 mai (AFP) - Les torces raniennes et les combattants kurdes
I ~ra~j~ns
alliés d~ 11!r~n "ont l~~c~
! ~ a Queloues Jo~rs" une .tlaoue conlre
la locàlit~ d~ MerGv~-Sour. situ;e pr s d'Erbi~ (~urdist.n-nord de l'Irak).
tuant ~Jusieurs dizajn.s d~ soldats irakiens. a annonc~ dimanche Radio-T.h.r~n
•
A
"
'LE FIGARO
I Guerre I Tranchées
Il..5.1981.
iraniennes
en territoire. irakien
1 G~~~
Aidés par des Kurdes en rébel{ion contre Bagdad, les soldats de Khomeiny s'enterrent sur le front nord.
MAWAT
(Kurdislan
irakien)
:
de noIreenvoyéspécial
Claude LORIEUX
a
Les Irakiens sanI en bas.
Mawat. une grosse t:lollrgade
d apparence paisible, nlchee au
pied de la ligne de crêle Les ser.
vants iraOlens d'une mitrailleuse
m'accueillent dans leur pOSItion,
creusée en premiere ligne. un
trou peu protond bordé de Quel.
QUes sacs de sable. Sounants, ils
dësignent du doigt les maisons
de torchis il toit pial et le pellt lac
. dt! Mawa!. à coup sûr leur prochain ob)echl.
Une dizaIne de mèlres en
cöntrebas. sur le versant conquis
par les torces de Khomecny. une
équipe de • Bassldl " (volontaIres) bIvouaque aulour de deux
tranchées recouvertes de talle.
La plupart viennent du Khorassan
(vers la trontlere afghane). L'un
d eux avoue seize ans.
Les détonations des canons
et des baneries de katiouchkas
Iraniennes Qui harcèlent les positions adverses ne les font pas
sursauter.
Les arrivées d'obus
irakiens non plus : c~r les artilleurs d'en face ne restent pas les
bras croisés. Leurs projectiles
s'abatten" par intermittence
sur
les collines voisines ou sur les
pistes Qui mènent ault premières
lignes.
chuintement,
un
• boum ., un pellt nuage de
fumée, quelquefOIS un début d'lOct!ndie : c'est tout, pas assez
sans doute pour prendre des préc.1utions. Les • BassidJ ., volontaires pour le martyre, en onl vu
d'autres
depuis
le début de
• Kerbela tO ., L'ottensive lancée, fin avril, en direction de la
ville de Souleymanieh,
dans le
Kurdistan Irakien.
QuefQues centaines de mètres
plus Iain, après un nouveau gymkdna automobile sur les pistes
QUI longenl la vallee de Mawat,
nous 8U1vons dans un vaste can.
tonnement Installé au m.l1eu des
arbres Davantage que le débarQuement inopiné d'un groupe de
Journalistes euro~léen .. el lapa.
nais escortes par le • minIstere
dt! l'Orientation Islamique "', révënemenl c'esl l'arflvee
d'Hadl
Un
Q
Bakhshl
Un vieil homme à la
barbe gnse, le tiOnt celnl d'un
bandeau, QUI tflmbale dans son
V~hlcule de • suiveur tout terraIn _. une gigantesque
oriflamme vert de la République islamique.
Hald Bakhshl. qui a
perdu quatre fils à la guerre, est
en Quelque sorte le • getlt père
d~s soldats _, Il leur distribue à la
volée des bIscuits et des boO.
bons, avant de teur faire scander,
â s'en casser la voix, tous les slogdns d'une guerre de sept ans
Qui a déjà lait plus de 500 000
morts.
'
Commandos
muletiers
CUfleuse
atmosphère.
Par
moment le vIsiteur s'interroge :
n est-ce pas une sorte de grand
Jeu? Pourtant l'odeur de la mort
flotte. tout prés.
les hommes du génie. Quant
â eux, ne chöment pas, Du torrenl Tchuman - la frontière il y a
une dizaine de Jours par les
• gardiens de la révolution • IUsqu'à la nouvelle ligne de front.
Ils laçonnent
la région • Ubérée _, officiellement
estimée à
300 km. les • bulldozers • el les
_ scrapers • sont partout L"nçant leurs mastodontes contre les
arbres. les talus et les murets de
pierre, les conducteurs
d'engin
sonl en train de dotet ce secteur
d'un ahuflssant réseau de pistes.
D'autres machines servent à
aménager des cantonnements,
des garages
enterrés
et des
abrls ..Tout cela servira en cas de
contre-attaque irakienne, ou encore SI les lorees de l'ayatollah
Khomeiny ne se contentent pas
de la conQuéte d'une bande de
ttHritolfe
somme toute bien
étroite d'environ cinq kilomètres
de profondeur - et d'un Intérêt
stratégique
discutable.
La présence sur le front de commandos
muletiers adaptés à ce terrain rugueux pourrait laisser 'présager
une telle opération.
Accroupï' dans son abri aux
poutrefles d'aciers, le sol tapissé
de couvertures,.le-commandant
Mohamed • un des chets des
gardiens de' la révolution, souligne que l'opération
• Kerbel~
dix. a été conduite avec la participation d'Irakiens exilés et de
deux groupes
de kurdes irakiens : le parti démocratique de
Masoud Barzani el l'union patril>tique de Jalad Talabani.
le • commandant
Mohamed • ne mentionne pas, et pour
cause, les forces de Abdel Rahman Ghassemlou,
le principal
leader des autonomistes kurdes
dlran. Aux premiers temps de la
révolution, en eitel, ses hommes
s'affrontèrent
violement
aux
• pasdarans • (gardiens de la révolution).
L'é1émenl kurde
manier, Un expert
est difficile à
explique
:
• Tout ce qui intfJresse les
Kurdes d'Irak ou d'/ran - sans
parler de Ceux de Turquie - c'esi
Depuis
I~automne
les soldats
iraniens
ont célébré plusieurs
pr~ression reste lente.
co_nil,
un
Mais face
de pro/iler de la guerre pour 01>tenir le plus d'autonomie possi.
ble. Leurs alli8l1C6s ne peuvent
que ractlques. On le sail parlaiternent à Bagdad comme à Té-
héran.•
•
Téhéran
C, L,
€I
I RAN
lIl8l1I, l8Ion le docleur AI1lamI. Ca médecin originaire cie Chlru a Irid- que c"taR la ....
conde 1010an dis jours QU'" vO,11I des gaz.
L.. COI sérieux sont "'
notamment
sur T6h6ran. Au ßIOIMßI où no
partlons, plusleure llabllants kurdes du village Irontaller de
Bolh.. ssn sont arrtv6s .. dispensai"'. Il , 8vall
parmi eux plusleure lem .... al un très jeune entlnl Ils ont dll lvolr 616 bombard6s 6 peu près
6 la m6me heu .. que lei bassldj o. Une délégation d'experts de rOHU a s6joum6 cIemlèfe.
ment en Iran, _
d'aller en 1/111<,
pour examiner le • doss .... VIZ •.
0
C,L
'Ii'h.' dt, IJunt
ir~"il'IIIH.'
di'lmr'
à 1\1.." .. 1. l'Ill- 1'HlUrr;lit
nlluH,lk IIfh'n,i'l'_
d'llIll'
du Kurdistan
Irakien.
selon Téhéran
PARIS. 13 mai (AFP) - Plu~ieurs bases militaires irakiennes au Kurdistan
~nt tombées aux mains de la population insurGée. aidée ..
par les rebelles
~rdes et des unités de l'armée Qui se sont soulevées. mercredi après-midi. a
nnoncé l'aGence officielle iranienne IRNA reÇue ~ Paris.
IRNA précise Que les localités kurdes irakiennes de HalabJah. Se~ed 'SadeGh
t Zour. non loin de la frontière. ~ l'est de Suleimani~eh. se sont soulevées
M'd i dans 1a nu it. Les' bases de l'armée irak ieime ont éU'- pr ises mercred i ~
Sh45 (14h15 hf). Un millier de combattants des forces irakiennes se sont
oints aux insurGés. affirme IRNA.
.
lTrois blindés transport de troupes. et 17 véhicules d'une colonne de
eriforts. attaQués par les p~shmerGa~ (combattants.kurdes). de l'UPK (Union
atriotiQue du Kurdistan irakien de Jalal Taleban~. allié ~ l'Iran). ont été
aisis intacts. selon l'aGence
iranie'nne. Elle ajoute Que 'deux chars ont été
êtruits dans Se~ed SadeGh. Des Groupes d'un autre ~ou~em~nt rebelle kurde
rakien. le'Parti Socialiste du Kurdistan de Rassoul Marmand. éGalement allié
e l'Iran. se ~onl mis en route P9ur rejoindre les insurGés,"aJoute
IRNA.
L'aGence iranienne avait annnoncé 'auparavant. dans la Journée Que des
élicoptéres irakiens onl mitraillé mercredi'matin .d~s manifestants kurdes
ans'HalabJah et Se~ed SadeGh. citant l'UPK. Les manifestants protestaient
ontre la décision des autorités irakiennes .d'évacuer ~ une date prochaine
lus d'une Quarantaine de villaGes kurdes proches de c~s deux localités •
.-t-o~ aJ~uté .de m~me'source.
6
leur
r
~~~
-ak-Iran-Kurdes
~surrection au nord-est
l'Irak.
eire
Des combats au gaz...
Rentrant en h6\1copt6,.
6 Ba""", rune des
principales
agglom6rlUons
du Kurdistan Irlnien, notre petll groupe cie joumaUstes I '"
conduR dans une 6c:ole transformée en h6pltal
cie campagne. Selon un responsable. une dnquantai",! cie
_lent
transll6 le.
maUn même après une attaque Irakienne au gaz
moutarde (l'JPérlle).
l'n • bassldl 0 cie 27 Ins. Hariman Taheri, I
expliqué Que trois .... ons. deux Mirage et
SUkhoi avalenl survol6 sa posltlon el largué des
obus (ou des roquell .. ) qui avalent dégagé
o nuage de fumée bUnche •• Il soutIratt cie démangeaisons .. x bru el aux ,eux. Un garçon
de 16 ans 1.. 11 .... I 616 attelnt mals légère-
"ictoires.
i,tn' Il' 'Hlinl
dl',
'an-Irak-Kurdes
's forces de BaGdad bombardenl
:1on Têhét'an
IL1Ilt'J8£lII
deux localilés
kurdes
irakiennes
"libérées".
PARIS. 14 mai (AFP) ~ l'avialion el l'arlillerle lourde irakiennes onl
.•bardê jeudi Arbal el HalabJah. dans le Kurdislan irakien. au sud-esl de
Ileimani~eh. infliGeanl des déGals à ces deux localilés "liberées" la nuil
'écédenle par des unilés des Gardiens de la révolulion iraniens el des
'belles kurdes irakiens. a annoncé Radio-Téhéran caplée à Paris.
Selon la radio iranienne. les Pasdaran el les pechmerGas du Parli
,.ocralioue du Kurdislan irakien (POK. de Massoud Barzani) el de l'Union
,lriolioue du Kurdislan (UPK. de Jalal Talebani) onl "libéré" dans la nuil de
,rcredi à Jeudi ces deux localilés el pris le conlrole des roules relianl
urmal. HalabJah el Se~ed SadeGh, dans celle mêMe réGion fronlalière de
Iran.
l'operalion. "Menée ~ la suile du soulèvemenl de la populalion kurde de
lle réGion". a permis de faire prisonniers 70 mililaires el mercenaire.
akiens el de saisir des véhicules. des ar.es el de munilions Qui onl tlt
slribués à la populalion afin de poursuivre la lulle conlre les force. de
IGdad oue se prêparenl ~ affronler la populalion. les comballanls kurde. el
's Pasdars Qui conlrolenl acluellemenl la réGion. aJoule Radio-Téhéran.
l'aGence iranienne IRNA. rappelle-l-on. avail fail élal mercredi d'un
uléve.enl des localilés kurdes irakiennes de HalabJah. Se~ed SadeGh el lour
, de mouve.enls d'insurreclion au sein de plusieurs bases de l'armée
'akienne dans celle même réGion.
L'HUMANITE
14.5.1981
IRAN
Oft'ensive
de$ Moudjahedine
au Kurdistan
C Plua CIe deux cents gardIens
Ife la r6volution onl été tués ou
.....
lU COUtS d'une opératIon
__
lundi au Kurdistan par les
~ne
du peuple, oppo....
u régime de Khomeiny
Selon le bureau des Moudjahedine en France, établi à Auvers.. .()iae. "oflensNe s'est déroulM dens lea régrons di! Sajar et
s.nICrt où aepl bases mllilarres
ant ... occupées et deux autres
.....
f~:~'i~~:,m
13.5.1981
11.5.1981
~ III lffRISm lancée par l'armée iranienne oontre deux vill'les
du ~isIan,
Gorasher et Pusltt.
taw, a ~ ropoussée au d8lut du
mois de mai par Its oombattanls du
PDKI (Pani démocratique du Kur.
00tan d'Iran), annonce oelIe organi.
sation qui affirme que onze « pasdarans • (prdiens
de la rtvolution)
ani été tués.
Rapport accablant sur les droits de l'homme en Iran
TORTURE, EXECUTIONS...
Amnesty international dresse un tableau de la situation
qui rappelle celle qui régnait à J'époque du Shah
~
Jre llIonae :
15.5.1981
La guerre du Golfe
L'Irak reprend ses raids
aériens sur l'Iran
.~a
I
C'itlil
1',._ dtnkr, d... ", J. C_irIIotI
tfII".,._ tI ,.".~
,"'".
_lids .... 11 ",.
O
N compte les prisonnien.
politiques par mmien et les
arrestations se pounuivent.
Depuis 1979, des penonnes de tous ho.
nzons, des communistes au' monar.
,hlStes de droite ani élé victimes d'arrestalion ....
Ainsi
commence
le
'olumineu,
rappon (75 pages) publié
mercredi par l'organl5l110n Amnest) ln.
temationai sur les drOits de l'homme en
iran
Un rappon accablant pour ies auto.
rités iranienne<' aucun des droit, eli.
«
mentaires de l'élre humain n'est respecté
dans ce pays, à commencer par le droit
• la vie: les uécutions à la sUite de
procès sommaires (durant parfois quel.
ques minutes et au coun desquels au,
cune dMense n'est ISSurte), les mises à
mort totalemenl arbitratres dans les pri.
,sons elles.mm.es, les pnsonnlen suc.
.oombant sous la tonure se comptent
ch aque aM«....."11'
par ml len.
Amnesty internallonal, qui n'a pu en.
voyer de mission en Iran el a établi son
- ~'~
its dn1ItI • l'bDtmt1t • J'ONU, It ~
i/1ufin ...(Photo AFP.)
Aprà trod mois d'acc:almie rela.
tive. l'Irak a &MOnd que son
tioa avait men6, le mercredi 13 ma.,
cinq raida contre da objectif. mil;.
taira et 6c0n0miquea iraniens. dont
le. raffineri .. d'hpaban
et de
Tabriz.
Il .'apra,it P?"r Bagdad d'all6g~r
la plCIIlOll .... n .. nne danole KurdIStan irakien. Valence officielle iranienne a afrmn6 mercredi
que plusieun bues militaires irakiennes lU
K.rdistan 6taicnt lomb6cs lUX
maiM cie la • popular/OIl iru"r~~ .,
.id6e par da • ullIli. ,..be// ..• de
l'arm6e irakienne et par \.. gu6 .. 1Icroo kurd .. de l'Union patriotique
•
~
' II.. P"
f_
ltuitMt
du ~clistan
Ierrible: les jeunes tilles sonl violées.
rapport à panir d'inroanations rourmes,
, avant l'uécuuon, par un lardien. après
pour la plupart, par d'anClens détenus,
un simularre de mariage, pour respecter
mais aussi par la presse officielle ,ra.
un précepte coranique qui interdit la
nienne, ne roumit pas de chitTre siobal
mise à mon des VIerges.
des exécutions MaIS son rappon SIgnale
Les tortures physique et psychologi.
qu'il y en a eu 2.444 pour le second
que sont pratiquement oourantes dans
semestre 1981. Les victimes sont, selon
lautes les rnsans du pays. Amnesty in.
Amnesty internauana!. essenl1ellemenl
temationa affirme avoir reçu «des cen.
les membres des panis suivants: PDKI
taines d'inrormations .. qUI en rant état.
(Parti démocratique
du kurdlSlln
La «question..
est pratiquée presque
d'Iran), Fedayin du peuple, Toudeh
systématiquement
aprés l'arrestauon
~
')
M d' h d d
I
oo!"mumste,
OU}lI ln u peup e.
dan,
les
cenlres
des komitehs (comités
man des oommumstes, .,OUpes mo.
locad')
ou
des
Pasdarans
(gardiens de
narcltistC$, 1\ raul y ajoulerles membres
la Révolution), puis à nouveau en pri.
de la seele rdiaieuse Bahaie mais aussi
son, Les aveux arrachés aux prisonmen
dei bommC$ el des femmes condamnés
sous la tonure sont le plus souvent les'
• mon pour des raisons morales, la
snles Pffuves produites conlff eux Ion
principale ttanll'adullért.
. des proœs expnsses. Les techniques ~.
Les ex6cutions se d&ouJent souvent
crites par It nppon _
en public, que ce soil dans la Ne ou
tabac, coups sur les pieds. f\aieIIaIiOnI.
dans les ooun de pn-, de\>anl les au.
snic:es sexuels aux _
pIychoIocilies dttenus, Elles IOnt parfois atroCeS :
ques : obIiJer, par exemple. des prison.
Amnesty imemational rapporte des cas
lUI des CIIdt.
de lapidalion. Huit penonnes ont ét~ nien • assister aux
tenus ou • leur exklllion.
ex~
de celle raçon eo 1986, ONil
œ~
(UPK).
D autre pa.rt, un groupe d'experts
de l'ONU a publi6, mercredi, un rap'
port ICCUI&nl l'Irak. d'Ivoir recouru
lUX armel cbimiques contre les
uoupeactlea
populationo civil .. , Le
rapport otrU1llC auui que I.. forces
irakicllllCl enc.-~rncs
ont 6t6 vieti_
d'armes cbimiqu ... - (AFP.}
•
.mea
7
-----
-------
---
----------------
~~~
It'an-It'ak
ilOnnaGe d'objectifs
r
économiQues
irakiens.
selon
Téhéran
PARIS. 15 mai (AFP) - L'artillerie â lonGue portée iranienne a commencé â
ombarder vendredi deux objectifs économiQues
irakiens. en représailles aux
écents raids de l'aviation de BaGdad contre des sites industriels en Iran. a
~-nnoncé Radio-Téhéran
captée â Paris.
Ce pi lonnaGe.
Qui s'e poursuiv/'a pendant 24 hE"Jres, a pour cibles la
~entrale électriQue de AI-Hadessa, près de Bassora~, au sud-est de l'Irak, et
-les installations
pétrolières de Banmil, près de la frontière, â 150 km au
nord-est de BaGdad, a précisé la radio.
L'aviation
irakienne a bombardé mercredi matin des sites industriels dans
les villes d'Ispahan et de Tabriz. au centre et au nord-ouest de l'Iran, leur
infliGeant des dé Gats 'matériels et faisant des blessés, selon Téhéran.
i
Par ailleurs. toujours selon Téhéran, le soulèvement contre le réGime au
~ouvoir â BaGdad se poursuit dans l'est du Kurdistan d'Irak. Les combattants
kurdes contrôlent totalement les localités dè HalabJah. Se~ed SadeGh et
khurmal ainsi Que le district de Oairavan, dans la province de Suleimanl~eh~a
~nnoncé vendredi l'aGence iranienne IRNA re~ue & Paris.
Enfin, un pétrolier panaméen. le Stilikon, a été attaQué vendredi dans le
Golfe, pour la deuxième fois en deux Jours, par un avion de chasse irakien,
ont indiQué vendredi à Londres les assureurs Llo~d's.
I
J, -=k-ft';f'do?s
P:~0J~~ de loi ~~ur ~ccro~t~E
k ..~(j'l?S
ET!
l~s Frè~oG~tiv~s
d~s ~~sllt~tions
6~torIV~I~s
Ir"2!k
MANAMA, 16 ffi~i (AFP) ~ Un ?ro~~t de 10i P0ljr" a~'-rottr~~ lES Frèr<'GallVeS
d~
C0ns~il .léGislatif el du Conseil ~xécutif d~ K~rdist2G i~~~l~~
a ~t~ examin~
~~medi ~~r l'Assemblèe nation~le ir~~ienn~ (Pärle~~~t), _ indiQuÉ
l'a~~nce
irakienne d'informaliùn
INA, r~Çu~ ~ M~na~~.
Ces d~bals coincident, nole-t-onl av~c les infQrmal10GS ~n Frovenance de
Téhéran f~isant èl~l d'un soulèvement
Fopul~ire
d@~ljlS Flusi~urs
Jo~rs dans
l'est du Kurdistan
irakien, en parliculier
les loc~1itès
~t~Dch~s ~@ la
frontière avec l'Iran.
L@s détails du projet du loi ont êl~ près~nlês ~ :IAss~mbl~~ ~ar M.
Sir~()uan
al-Jaff,
présidenl
du Ct)r,seil
e>réculif
d~ 1ä
.:I.JtürjOffiell
"r';C:ll)n
(Kurdistan irakien), Qui a ~Galemenl fail F~~l de s~s "suGGestions et
r~commandalionsl' ajoute l'aGence sans donner d~s précisi0G5 sur le proJet.
C'est la première fois depuis 1981 o~'un projet de 10i co~c~rnanl
directement
le Kurdislan
irakien est débattu ~u ?6rl~nle~t,
notent les
(>bset'vatew's.
L~s informations de Téhéran sur une ins~rrectiDn ~!Jt.d~
G~t ~t~ d~m~nlies
tJ~udi dernier par un p~rte-~arole militaire ira~ie~ Ql~l l~s a Qualffièes de
Il
"menSOrIG€'sll.
affirm';
ë
Que
l'armée
c()nt.rÔ~o:Jv
iral-:iei"lïp?
situation el Que IlIa sécurité rèGne maintenant
d~~s to~t~s
toutE'S les villes frontaliéres
(du Kurdistan irQkien).
l
'
an-Irak-Kurdes
ursuite du soulévement
au Kurdistan
d'Irak.
~.. (,t.ö~erflerlt
I-d
l~s localités
el
sel(>n Téhéran
PARIS 16 fuai (AFP) - Le soulèvement populaire dêclench& dans l'est du
rdistan d'Irak par l'le durcissement
de la répression" Gouvern~m~ntal~
se
ursuit, el de violents affrontements
continuent à OPPöS~~
la P0p~lalio n
rde aux forces de BaGdad, a affirmé sQm~cli Radi0-T~h~rdn c~pt;e à P~~i s.
SElon l'~lal-maJor des G~rdiens d~ ~a ~êvolulion it~aniens cité par la
di 0, de: sanG 1 ants
~f't"'orllem~nts
OFF (tS€-ilt
16 P,tPIJ! al i on kl.-,(.de QI. .. A tt~(.up es de
Gdad dans les provi ces de Sulei~ani~eh
et Arbil. au nord-est de_l'Ira k.
Pour r~primer ce so.l~v@menl,
ou du ~Ioin~ l'eropêcher de s'étendre A
autres réGions, l'aviation
~l l'arlille~ie
de B~Gddd ool bombardé des
calltés de la province de Suleimani~eh.
faisant des morts et des bless ~s,
nt des femmes el des enfants. et délr~isant dE' nombreuses habitations,
oule-t-on de même source.
DE BREST
TELEGRAMME
19.5.1981
Des réfugiés kur~~!t en Morbihan
« Nous luttons contre l'oubli »
Kizilalo, Nama, Servan: derrière ces noms de code noms
de guerre serait plus justa - trois
jeune. r6fugi6s kurdes de 25, 26
et 33 ana, installés dans la région
lori,nteise, ont voulu briser le silenc. soigneusement
entretenu
depuil d•• d6cennies sur Ie sort
rho",6' I.ur peuplo.
Tou. trail originair.. du nord
du KurdilIIn. 4"n. Il ponlo tur.
QU', il, ont fui Il prison. 'I tO"WI
. ..
ou" ,nrClement d, torellpr"
milluir.
Dutleh
de
I.
Siptem-
bro 1960. So",en. 10 plu. jouno.
,..it In France depuis six ans 8t est
,ctuell'mlnt
priv6 d'emploi: Kiziilia a. qUint • lui. pe."
prh de
,jeux ans an RFA avant de venir en
o;,.~.~__
8
v
.'
,
_
"_"
••
~
'._
main••• et il porte Incore .ur le
tor •• I•• m.rQUIl dl torturea Qui
lui ont .6t6 Inflig601 pondant '0'
Il. font panlo do. 35 famlIIo.
23 jOu" d' omprioonnomlnt.
qui vivent dans 1.1Morbihan. Oan.
« Nou. avons peur d'y ret9ur ..
Is r6gion lorlentai ••• Inviron
nlr, dllOnt-lI•. La dlclature mili.
150 personnes ont une carte
taire turQul •• t pritt.
tout pour
d'identÎt' turque: 70 d'entre eUes
imile, et dig'r., notre cultur.,
au moins sont kurdes, mais eUes . •••
L•• aeul•• option •• ont d'.ccepter
ne le diront qu'avec une extrlme
I. d6pon.tion ou da rojolndro la
prudence; chacun craint QU' les
gu6rilla, mai. It c'o.t la pri.on, la
parents restb l&-ba. ne IOilnt
tortur, et I••• x6cution•.
'U'PlCt"
d' ontrotlni< dol r....
En ce moment mime, l'armée
tiona avec de. ag.nt. .ubv.lIif,
turquo obligo I.. hObi"nt. da plus
lai.ant do la prop.g.ndo .ntigol>dl 700 villeg... du nord, .oit au
.,,~rnem.n.tale .1'6tranglf.
main. 100.000 pereonnes, è déC.ne craint. e.t justifia. Kilt-- m.nager
"ou.st.
D,puis
lalo n'eat retourn' qu'un. Hui.
1920, on promit lUX Kurdas leur
fois aupr.s de sa famille: la police. ind'Plnd.nci.
.de grutier; Nema est. lui. depuis
cinq ans en France.
v."
t'..
•..
vll." ~" .._.., ""_ ~......
/1.
10. '00"1
..
•
•
Qu'II y aureit un progrb, mais la
r6pression eU toujoy,.
aus.i
torte I.
La con/lit ont" l'Iran' It l'Irak,
dont. Il presse occldentlle ne rend
d6j6 compto quo do facon ponetueUe et parcelleire, a pratiquement occult61e drame'v6cu depuis
do•• i6clo. par 10 peuple kurdo. Il
n'est pas moins grave pourtant
Qué celui enduré par lea Arm~
niens ou les Cambodgiens.
Ici. en France, en Morbihan,
l'indiff'rencB et "oubli lont III en.
nlmis des jeunes homm'I Qui am
choisi l' .xil. Chaque annh, deux
CI,. lea conduisent ê Paril où ils
f.t.nt c NlwrOI l, II tlte du PlU.
~~O.~~:~d'du 21 mor., I. /6te do
, LA PRESSE, NOlfTREAL
paya de • _ •.. " à Qu~bec, remont ....
1t24, Celle ann~ll.
CI~"OUPIN
kurde»
le nolMlle ,NIlIIme turc Interdl!
par un d6c .... cfat6 du
ma,. toutes les ~oles et publlcatlonl
kurdes et l'emploie
il réaHser le réve
nationaliste
de faire de la Turquie une nation pun: et indivisl.
ble, parlan t une seule langue, pl'lltiquant une seule culture ...
Il s'agissait pour le régime ture
de d~truire
systématiquement
l'entité
kurde.
«"ncouragé
~ns
dout.: par le peu de r~actions
internalionales
suscitée,
par I~
g~nocid~ arménien,
re,t •• impu'
:s
«D
«L'OTAN ne
peut
accepter plus
longtemps
la tragédie
21.5.1'81
lin. un petit village du
Kurdistan
lurc, le maire
.. été condamné
il 32 lins de pri>CInparce qu'il avait parlé kurde Ii
;es IIdministrés ...
L<l $Ort dramatique que la Turquill, pays mllmbre de l'OTAN,
r~er\'eaux
12 millions de Kurdes
qui p>:uplo:m ~ provinces
orientaills et forment le quart de sa population total.:, est ainsi évoqué
par M. Kllndul N.:zan, qui a a:;sisle le we.:k.end
dernier
Ii la reunioll
des parlementaires
de
l'OTAN il Québo:c et qui a lancl!
Ull appel troublant
aux membr~
de l'Alliance pour qu'une culture
el un peuple plus que millén"ire,
ne soiem anéanti>.
M. Ne-zun, pr~sldent d" l'InslitUI kurtle d" Pari>. cherch"ur
en
physique au Cenlr" nutional
de
recherche scientifique,
a quillé le
Kurtlislan
lurc en 1979 pour
echapper a lu perseculion .• dl y a
~n "l'~rq,uh; dcpui~, 1~80 .. dit ••'Iura a uno Interv1ew • lA Presse.
15000 prisonniers
politiques kur:
des qUI SOnt Soumis
la torture.
Parmi eux, 140 sont morts torturés. Malgré cela, les Kurdes de
Turquie. tout comme ceux d'Iran
d'Iraq et de Syrie, continuent
d~
s'accrocher
ù leur coin de terre ...
«Les origines de la situation actuelle des Kurdes, a expHqu~ M.
Nezan aux parlementaires
des
*
IUIlDJIVCIDI
nI»,
C" que M. l\ezan est venu dire
.. U;\ parl~mentairf'5
de l'Alliance
atlantiqu~,
c'est qu'il élait temp~
«qu~
le~ pay~ membres
d~
l'OTAN,
par r~specl pour leurs
propres
\aleurs
moral~s.
pren.
nent en consid~ration
la situation
:ragique
de la cuhure
kurde et
~~igent de la Turqui~ de re5pecter
enfin le palrlmorne
et l'identité
du peuple kurde .... Si l'OTAN cst
\~ritkblement
l'alliance
du mon.
de libre et démocratique,
dit.il, el
que la Turquie fnit partie do: cene
alliance, alon; la situation du peu.
pie kurde ne peUl être acceptable
pour une tell"3I1illnc~ ...
M, Nezon ne justifie pas seulem.,nt son intervention
par dCll
exig~nee~
moral~s,
/I soulian.,
qu'~I1~ est /'udieieuse "ans l'intérét de l'A 1i3nœ, rappelant
I~
frontières
communes
de la Turqui~, qui b.!néfici~ d'une aid~ ()C-
cjd~ntale
considérable
en raison'
d~ sa situation
l,;~opolitique,
av~c
l'URSS. Il rapp>:lIe que la seul~
frontière
terrestre
turque
avec
l'URSS est celle des provinces
peuplées de Kurdes, «Tout laisse
prévoir, précise-t-il,
qu'cn cas de
.:onnit convcntlonnel
ecs Kurdes
si durement
r~prim~,
reniés, per- .
~cutl!s
par le r~gime d'Ankara
seront préts Il 's'allier nu diable'
pour ~chopper Il la tutelle turque
et basculeron t du côté des Soviétiques qui par leurs émissions
radiophoni~ues
en kurde
et par
l.,urs publications
S'appliquent
Il
gagner leur sympathie. ».
.Comment,
lance M. Nezan,
les pays de l'OTAN,
qulinvestissent des sommes
considérables
dans les armements,
peuvent.i1s
laisser de côté un facteur humain
de celte importance?
Ne \ous apo
partient-il
pas d'aider la Turquie
Ù '" débarasser,
sans son inlérét
bien compris et dans celui de 1'/\1.
Iiance. de ses conceptions
in~pirée$ des idéologies
nationalistes
.des années 1930 qui n'ont appor'
té que d"" mal"'eu,"" en Furo~
,>,
.lUeu",''',
28.5.1981
Ces Kurdes, dont la Turquie tente d'étoufferla mémoire
• Un quart de la population ne peut parler sa langue
CLÉMENT
TRUDEL
La TurquIe est an pays où 25 % de
la populatIOn ne peul parler sa langue, un territOIre où l'on rue aux Kurdes toute" revendIcatIOn ldenti
lalre •. afll11Tle Kendal Ne7.an, dlrecleur de 1'I",,1ltul Karde de l'ans
Quclque 12 mllhons de Kurdes VI'
vent aUJourd'huI dans les provinces
lurquesdu Sud.~:st.\ls n'ont pasd'é.
cales à eux, mais ont réussI à lalre
gnmper le taux de scolanté de 2.5 %
en ]960 à 30 W,
A l'exténeur de la TurquIe. plus de
600,000 Kurdes vivent dans des pays
d'JdopllOn : 400,OOOenRFA, près de
60,000 en f'rance,
d'imporlants
noyaux aux Pays-Ras, en Belgique el
ert Suèdc L'Instllut Kurde de Pans
c'lmptc. pour rayonner. sur les el.
lo.-ts de la d.aspora mais aUSSI sur
des amis prestigieux:
Gérard Chahand, .Jean Lacouture, SImone de
BeaUVOIr et Mme DanIèle MIller.
rand ont lait partie du comIté de par.
ramage, en t 983, de même que le ci.
néaste kurde le plus célèbre, Yllmaz
Güney.
En Turquie. les rcglstres d'état c,vII nt' conn3,"'wnt
na" If''' patrn
nymes kurdes, les manuels et les
cartes sont amnésIques quant aux
noms kurdes pour désigner VIlles et
villages,
Les Kurdes seraient
en
quelque sorte des Turcs ayant oublIé
leurs ongllles, Ils sont acculés à un
dédoublement constant (pour marchander en kurde. ,llaut savolt ruser, slOan les amendes pleuvent)
Un lallleur mode"te. Mehdl Zana,
devenu conseIller et maire socIaliste
de DIyarbakir (400,000 habitanis) a
été déchu de sa charge et condamné
à 24 ans de pnson pour. allemte aux
senlIments
nallOnaux • ; Il s'élalt
adressé en kurde à srs admirustrés !
Près de deux m.lhons de Kurdes
ont pén depUIS la Prem.ère Guerre
pour s'être opposés à celte déposses.
sIOn d'Idl'nllté Et. n'cût élé la Deu-
xlème Guerre,
la Turquie
aurait
peul-Hre réu"". à. l.qUldcr. sa populat.on kurde, après 15 ans d'une
campagnc mlhtalre, pensc M Ne7.an.
\I rcstc que la na lIOn Kurde lraverse des anJl~I_'sde plomb. Au moms
150 Kurdes ~(ralcnl morts SOllS la
lorlurc ces dernières années El selon la t'édéralion mlemaHonale des
dro.ls de l'homme, 8,000 d'en Ire eax
sont portés. disparus. en TurqUie.
en Iran (.t surtout en Irak. CfOUPISsant vraisemblablement
en pnson,
En Turquie, un universItaire turc.
I. Besikci, a publié une brochure:
VestrucHon de l'Identlté kurde en
TurqUie, qUI lUI a valu l'emprison.
nement.
Kurdislan ? Les Turcs parlent pu.
diquement du prablème du Sud-Est
du pays, Un hebdomadaire
libéral
d'Istanbul,.
Yc:uGùrdèm."
ouvert
ses cages récemment
à un • débat
sur a question kurde. (l'hebdo lut
saIsi 5 jours après sa parution). ~-ait
sans précédenl, le Karde exilé l'lezan
s'y exprimait sans censure, rappe.
lant qu'en 1925 un rappor~de la SoCIété des Nations prönailla création
d'un ~tat kurde pour la province de
Mossoul, , , mais que le pétrole eut
raison, dans la s1ratégie des Grands,
du drOIt légitime des Kurdes
pos.
séder leur Etat.
Kendal Nezan est chercheur au
CN ilS (Pans), Comme une cinquan.
lame de Kurdes vivant en t'rance, il
agit comme bénévole pour« la sauvegarde, le renouveau el la diClu.
sion. d'une culture millénalte me.
nacée, Cet Institut possède une vaste
bibliothèqae et édite des disques, d~
casse Iles el vidéocasselles,
des revues telle lfévi (EspoIr), de même
qu'un bulletm de haisan et d'lnlor.
kurdes, c'est en raison de la forme de
lulle privilégIée, s'Inspirant de va.
leurs traditionnelles,
« pas très actueUes •.
La Ion~ue lulle et la survie des
Kurdes sexpliquent,
oulre un taux
de nalalilé élevé, par trois lacteurs
principaux:
celte soci~lé rurale se
révéla impossible Il quadrille,..lfi.
c"cement - la Sllualion présente est
dillérente et les Kurdes sont drainés
peu à peu vers les franges
des
grandes villes où la langue s'ap'pau.
vnl. où l'assaut des médias lures al.
lalb~lle sens d'appartenance - ; au.
trelois, les Kurdes n'avaient
pas
comme caractèrislique dominante le
nationalisme mais Il y cul, de 1124
1939, répression armée et quand on
se sent menacé« on a envie de se dis.
linguer .; enfin. les Kurdes des pays
VOisInsont eu recours
la résistance
armée, ils onl r~lamé
leur aulono.
mie, ce qui encouragea
les Kurdes
de Turquie
faire face
la r~pres.
*
*
*
A moyen lerme, le danger lc plus
grave pour le Kurdislan turc est son
« irlandisal10n " soil un attachement
très fort l'identilé kurde malS une
langue qui auraIt un nombre IIllime
d'adeptes. Dans l'entrevue qu'al a accordée au DeVOIr, Kendal Nezan a
dit ne pas voir d'obstacle
absolu à
une évolul1on vers une sorle de lé.
dération où les Kurdes aura .. nl à M.
terminer leur otlenlallOn cu!tun'lIe
el économique.
l.'I';,pagnc d'après
t'ranco a su sr délairc dcs IdéologlCS
des années'3O elles Catalans. autre.
lOIS durement
répnmés,
peuvent
maintenanl vivre en toute llberlé el
s'aUacher ilia loIS à Icur langue et à
leur cullurc, sans rCnler le pouvait
des CastIllans. Pourquo,l'avcßlr
du
Kurdistan ne seralt.,l pa, semblable
Il ce qU'a vécu la Catalognc"
*
*
*
IU.R.S.S.I
iii
*
mallon en sepllangues,
Nezan a rédil(é un « appel moral.
l'intention
des délé~ués
la renconlre de ('O.
TAN (qulS'est terminée le25 maià
Québec) pour que soit mieux connue
la question Korde.
Pour Kendal Nezan, si les /louvernemenls ignorent les revendications
*
Sion.
Téhéran
_2
km
Reglons de peuplement kurde
9
•
lrak-Iran-,Kprdlls
~ll~allon "lr~s norMal." ~ RaNanduz, .Illon dllscorr.s~ondanl. d. ~r••••
RAWANDUZ (Irak), 24 "ai CAFP) - la vi. dans la viII. d. RaNanduz
(K~rdislan Iraki.n) tlail "lrts norMal." diManch •• l "aucun. lrac. d. co.bals
Oy d'acles .ubv.r.if." n'onl .l. conslal's ~ar d•• corr••~ondanl. d. la ~r••••
ar~b. el int.rnalionale, Qui s•• onl r.ndu. dans la Journte au nord-.st du
f,'onl.
Ce. corres~ondanl., donl un collaboraleur de l'AFP, ••• ont ~ro••n's dan.
la vill.'~.ndanl ~lu. d'un. heur•• l onl di.cul. avec ••• habitant. "oui
vaouai.nt ~nor.al•••nt ~ l.ur. attaires", en .'étonnant d•• intor.alion., .n
~rv.~nanc. d. T'htran, •• lon l••ouell•• d•• co.bal. aurai.nt eu lieu r.c••••nl
6 l'inl'rieur .l en d.hor. d. la ville.
CS.lon Tth'ran, un soultv •••nt po~ulaire a tclat. au Kurdi.tan iraki.n 1.
11 Mai derni.r, aaanant 1•• localit•• ~roche. d. la viiI. d'Arbil, .itu' ••
~nviron 60 k. au .ud-oue.t de RaNanduz. S.lon Radio-T'h'ran, c.lle-cl ••l
tOMbt. v.ndredi .nlre l.s .ains des co.battanl. kurd•• , o~~os's au r'aiM. d.
EI.;,Gdad.)
L'intor.ation sur la pri.e de Rawanduz a tté dtJ~ d'••nli. ~ar un
pvrle-parole mililaire irakien. rappelle-l-on.
Pour sa parl. M. Abdel Wahed Hoyssa. Eddine. un haul respon.able
a~~inistralif dans la réGion, a caltGorioue.ent d'.enli Que la vilill ail connu
"d~s acle. subv~rsifs perpélrts par IllSreb.lle. kurdes. allit. de l'Iran".
L~ cOMmandanl dy 5~Me cor~s d'armée irakien, op'ranl dans c••• cleur du
fr'v"•.• Ie Gén40ral Taala Khalil AI-Douri, a dtöunll de .on c3l' 1••
i"r.,rmalior,sQlIiaViii.nt tai,t40taldll la prise de RaNanduz. "C•• ~rO~04 .onl
~: ,ués de tout fonde~ent. Il n'~ a aucune prtsence d. rebelle. kurd•• dans
nvlre s.cleur", a-l-Il affir.é.
J r'iir,Irak-Kl.ird
..s
C,no c~~ts soldiils Iriikiensse rallienl aux insurGé. kurdlls•• elon Téh'ran
PARIS, Z4 möi CAFP) - Cino c~nls soldals d'un balaillon de l'ar.é.
i'akl~~n~ s~ sonl ralli40s avec armes et Matériel dans la nuit de sa.edi ~
d;~anch~ aux combal~anl kurdes de la réGion d'Arbil. en rtbellion conlre 1.
r.Gime au pouvoir ~ BaGdad, a önnoncé Radio-Téhtran cöplée ~ Paris.
.
Ces hommes. parmi lesQuels tiGurenl lrois ofticier •• onl reJoinl le.
r.b.lle. el combatlant. kurd•• avec l.urs ar.e. el Munilions individuelles et
~v.c la lolalilt des v~hicule., d. l'éoul~•••nl Mililair. et du mattriel de
tr.n.mi •• ion de l.ur unil', pr'ci.e la radio.
De. attront.m.nt •• e d'roul.nl depuis d.ux •••aines .ntre la populalion el
1.-. fore•• arM'e. iraki.nne•• la suil. d'un soul'v.a.nl po~ulair., Qui a
tclat. 1. 13 mai d.rnier dan. l'e.l du Kurdislan d'Irak, •• lon le•• ouve.enl.
kurdes d'opposition.
Par ailleurs. toujours .elon Radio-Tthtran, 90 .oldals iraki.ns onl .tt
lu~,.Jeudi dernier, au cours d'un viol.nl attronl •••nt Qui a oPpo.t pendanl
sepl heures les lroyPe. de BaGdad aux pech.eraa. kurd•• dan. 1. nord du
K~f~:stan irakien,
Iran-Irak-Kurdes
Manifeslalion
de
rttuGiés kurdes.
Téhtran
PARIS. JO Mai CAFP) - Des rétuGit. kurdes iraki.n. onl aanit ••lt diManche
d~vanl l'aMbassade d'Arabie Saoudile el la re~rtsentalion du Coailé
Inl."""'JUonal de la Croix-RouGe A Téh'ran, aenaçant d•• '.n ..r.l)dre aux
"inltrfls des pa~s rtaclionnaires de la rtGion parloul dan. le aonde",
rapporle l'aGence iranienne IRNA. recue A Paris.
SaMedi d.JA, les forces de police iranienn.s avai.nl .....ch. de.
M~~'re5tanls kurdes irakiens de ptnélrer dans l'enc.int. d•• aaba••ades de
Fra..ce. d'URSS el de Grande-BrelaGne ~ Téhtran, attirae IRNA. L••• anifeslanls
proleslaient contre l'aide de ces lrois pa~s " l'Irak et conlre 1••
bom~~rrle.ents de villaGes du Kurdislan irakien par les torc.s de BaGdad.
"Les intérfls des pa~s r'aclionnaires de la rtGion, nolaa ••nl ceux de
l'Ar<,~ieSaoudile el de la Jordanie, sonl lindanGer ~artoul dan. le .onde si
c~s pa~s conlinuenl A aider l'Irak". onl averti di.anche le•• anifeslanls,
dan~ une déclaration cilée par IRNA.
31.5.1981
PARIS
- les forces de polic. iranienne~ onl ea~.ch' d••
anifeslanls kurdes irakiens de ptnélr~r dan. l'eneeinle de.
~bassade~ de france, d'Union SoviéliQue et de Grande-Br.laene •
thtran .a••di .alin, ra~porle l'aG.nce iranienne IRNA recue ~
aris, pr'cisant Que le•• anifeslanl. prole.lai.nt conlre l'aide de
es t~oi. ~a~s ~ l'Irak.
'
•
•
""! -.--..
••
. ~", .. f ..
• •• , '<
. 4~'1
l, ':,
..... :
~
,'.'t'1-".
.,-.
'1 .;:.
ETHNIOUES ,EUROPEENNES
RES
aLU
T
I 0
•
===================
The identity of the Kurdish nation is persistently compromised by
the violence and the forced assimilation exercised on the part of
Turkey, member of the Council of Europe and candidate for membership
in the European Community.
The Turkish government is about to deport 160,000 people from the
Kurdish region Tunceli to the West of Turkey.
This kind of terror is nothing new in Turkey as it fOrlDS part of
Turkish policy towards minorities, but it has never yet been
practiced with such vigour. The Turkish government intends to
extinguish once and for all the existence of the 12 Killion Kurds
living on official Turkish territory. Already in the past other acts
of violence have been committed on the part of Turkey against its
ethnic groups.
The YOUTH OF EUROPEAN NATIONALITIES demands the Turkish government
to assume its obligation to recognize and respect the existence and
the rights of the Kurdish minority and to put an end to its policy
of oppression so unworthy of a democratic Europe.
The YOUTH OF EUROPEAN NATIONALITIES demands the European Commission
of Human Rights of the Council of Europe and all European
governments respecting liberty and human rights to intervene on
behalf
of
the
Kurdish
papulation
in order
to
prevent
its
deportation.
Strasbourg, 15 April 1987.
ADDRESSEES:
The
- The
The
All
'TIME
Turkish Government
Turkish Parliament
European Commission of Human Rights
other Governments in Europe.
21.4.1981
In Turkey: A Question of Loyalties
F
rom a distance the mountain village of
kinderganen has become a barracks. and
Tasdelen looks like something out of the once silent community has come alive
Lost florizoll Its flal-roofed stone houses
with lhe sound of shortwave radio tra/lk:
streich across both Sides of the Robozik
between lhe company commander and a
Valley in geometric patterns Columns of
military base an hour awa)'
chimney smoke rise above pale birch trees
The soldiers have becn senl in to proloward lhe towering. snow-covered peak
teel Tasdelen 's Kurdish villaaers from felL
ofMount Begun separallng southeast Turlow Kurds, a paradox lhal can only be Cll.key from Iraq The air is Ihin and clear,
plained by lhe complex tableau created
and the only sounds come from the swolby Kurdish rivalries and politics. Uplen river and an occasional barking dog
wards of g million Kurds live in Turkey,
BUI Tasdelen does not fare well under
while millions more are spread out
closer scruliny. Unlike Shangri-I.Jo, its through Iran, Iraq, the Soviet Union and
people do not remain forever young' rcSyria Many dream of an independent
lenUess poveny ages them before their
Kurdish Slale, blii few can'
'on its
time, and dealh is such a daily rituallhat
ideology or aeography. For years the
there is little outward emotion when the
Kurds have rejecled-the
odds be
corpse ofa friend or relative is buried wilh
damned-all
foems of authorilY and pura Muslim ceremony in an unmarked
sued a dream of independence. In pan
grave covered with rock shards. Muddy,
their somewhat
romantk
image was
manure.filled palhs pass for streets A shaped by the fierce MUSIafa Barzani,
menagerie of goats. sheep. chickens and
who died in exile in the U.S in 1919. His
cows wanders around simple,
Kurdish Democratic Pany,
slone houses Indoor plumb- Protection: a Klrdshcuanl , based in Iran, now led by his
iog does not exist. and the
----~;
son Masoud. has a marriage
women draw water from
of convenience with Iran In
common wells
~_
order to fight Iraq Another
Now Ihere is a new look
Kurdish group baules Iran
to Tasdelen. A compdny of
.,,-~~" from ilS base on the Iraman
Turkish troops in olive drab
~"'
Side orthe Turkish border.
Uniforms.
dug 10 behind
The most violent of the
sandbagged
machlRe-gun
Kurdish groups. and the
posls. is guarding Tasdelen.
mosl troubling to the Turk.
sharing its Isolation The solIsh government.
is the
diers are watching lhe surMarXist Kurdish Workers
agrec
rounding hills for any sign of
movement
The vlllage"s
Party. known as the
and based
In SYria
K
The
PK
P.K.K. advocates a relentless policy of intimidation that has occasionally strained
ilS relations", Ilh the rest of lhe fraclured
Kurdish movement. In the summer of
1984 the P.K.K. suerrillas began atlacking
government troops in southeast Turkey.
Since lhen, more than 400 people-soldiers, civilians and suerrillas-have
died
in bloody fiahlill&. In recent months
Kurdish villa&ers have also found them.
selves causbt in the cross fire. In Tasde.
len, the terror reached ilS height on lhe
night of Feb. 22, when aboul30 guerrillas
disguised as Turkish soldiers. came ove;
the mounlains from Iraq and slaughlered
14 men, women and children. All were
relati~
of civilian villaae guards, who
~re paId about $70 a month by the TurkIsh government to protect the community.
l
n this war of fear, the people of Tasde.
len find themselves in an ambiguous
position between Kurdish separatists and
the Turkish government.
On the one
hand, Tasdelen is undeniably a Kurdish
community, where no one speaks Turkish
until introduced to it at school or later
durill& mililary service. Many elderly vii.
la&ers have never learned Turkish at all.
Thus when P.K.K. mounlain guerrillas, or
Posh Merga (those who face death), killed
the villaaers, they were murdering their
own people, They did 10 because of men
like Nasir Kaya, a village guard, who
says, "We are Kurds, but we are Turkish
citizens lint," That is the other side of the
community's loyalty: unlike lhe separai.
ists, Kaya and "thers in Tasdelen appear
content to remain under Ankara's rule
despite lhe fact that the Turkish govern:
ment for decades has tried to suppress
Kurdish cullure. The Kurdish language
and all Kurdish literature are officially
banned. But many in Tasdelen have
weighed the odds and concluded that an
independent KurdiSlan will never exist.
"They are looking for something that'
can't happen," says Cemil Aykut, a vilIaae guard, "If they couldn'l do it in Iraq,
they cenainly won't do it in Turkey."
Tasdelen cares liule aboul ideology or
politics. IlS goal is simply 10 survive. Like
most of the other villages in Ihis remoie
region, it pursues a life of subsistence, reo
ceiving Iiule help from lhe governmenl in
Ankara, which was considered a world
away until the soldiers arrived. Turkish
authorities believe many villagers scraJ1Cd
out a living by smuggling goods inlO the
no-man's land of northern Iraq. A natural
symbiosis sprall& up between villa&ers
and the Posh Merga: the smugglers were
given safe passaae in exchanae for a per.
cenlage of lhe goods. With the Turkish
soldiers now combill& the area, smuggling
is all but impossible. Whether the villagers like it or nOl, the troops probably will
be a permanent fixture in Tasdelen, visi.
ble proof that lhe village is a priloner of
circumstance.
The 1,400 people of Tasdelen face
competing demands from Kurdish separatists. who will not hesitate lo shoot informers, and from the government lroops,
who willjail collaboralo,", "'I', a d,fficlllt
position:' says the guald K.I)., The kill.
ings 111 February "created
divisitlns."
turning family against family, admlls
Mahmout Ayku!. an unemployed laborer
Aner the attack. the military arrested five
people. including Ihe village leader. on
charges of ""lIaborallng "'lIh thc PK K.
)
11
Are P.K.K, sympathizers still at large In
Tasdelen? "There are some. but I'm not
sure who," claims Aykut. whose wife Halide, 20. was machine-gunned
as she
opened lhe door to the guerrillas lhat fateful night. How else bUlthrough collabora,tors would the killers have known that
Halide was the niece of a prominent village guard. many villagers s..1Y
When the allackers moved through
Tasdelen Wilh AK-47 rifles and grenades.
many orthe village guards were On the far
side of the valley, having guessed incorrectly where the P.K.K. would enler. The
guerrillas
dispalched
Tasdelen's
holy
man, Nasreddin Varnan. and the village
leader. Sabri Celin. la bring lhe guards.
back 10 lawn. But the guards would nOl be
moved. which infurialed lhe r.K.K. Darkness had seHled over lhe valley by the
time theshooting began. "They knew who
lhey were looking for." Aykul says. The
wives of Village Guards Kasim and Orner
Ozer. togelher with mosl of lhe dozen
children in the two families. were sitting
around the stove in their communal home
when the guerrillas broke in, shooting and
hurling hand grenades. Both women died.
and six children were wounded, The
whitewashed walls of lhe room are slill
pockmarked wilh the holes left by bullels
and grenade fragments, "Of course. someone told lhem where lhe families ..of lhe
guards were." Kasim says biHerIY ....There
S
ince lhe killings. feelings have hardened against lhe P.K.K. in Tasdelen.
"In the past therc were sympathizers
here," Kaya concedes. "The D.P.K (Kurdish Democratic Party] used 10 come for
food. bUl they never hurt people." Adds
Yaman. lhe holy man: "These people are
nOl Muslims. They do not fasl. lhey do not
pray." He refers to them as "dirty Communists." while Kaya c,fls them "homosexuals," a huge insult 11 Turkey.
Even lhe Kurdish Democratic Party
fcll moved to send a leUer to Tasdelen explaining lhal it had nOlhing to do with
slaughler and declaring lhat no lrue Muslim would massacre women and children.
The P.K.K, "came here to discourage our
cooperation wilh lhe govemmenl and 10
force us to supportlhem," says Kaya. "BUI
everyone is in a state of rage since they
killed innocent women and children. Wc
won't let lhem take lhis counlry. Besides.
there's no reason to leave now that lhe military is here on a permanent basis," He
pauses. then adds. "I wish they had been.
here that night."
-By5MrrAIIIsÎ
Tasdelen
The inciMnt is -tJiê latèst in a long
series ni border attacks bl the PKK
(Workers Party of Kurdistan) who
have been attacl<in« government
forces and local villages in the region for nearly three years,
In this latest ambush, a Turkish
army major and two lieutenants
were killed together with ten private soldiers as they travelled to investigate an incident near the town
of Semdinli.
'
Since August 15th 1984,when the
Kurdish terrorist offensive hegan,
149 Turkish soldiers have died
along with more than 220 civilians
and 268 of their attackers in a total
ni 449 separate clashes.
'.
. However, military analysts in Ankara point out that the majority ni
the clashes have taken plaœ close
to Turkey's fronlier with Iraq and
have been staged by guerrillaa
mountiJ)g brief incursions across
the border,
'. .
Turkey has three limes iaunéhèd
offensives into Iraqi territory with
. the approval of the government ni
president Saddam Hussein.
Turkey's govemment remains opposed to any compromise with the
• Kurdish terrorist movement which
is pressing for a separate state for
. the Kurdish speaking inhabltan~
• ni.Turkey, Iran and Iraq.
/
with holesleft
by bullets and grenade
fragments
,
2.5.1987
.Kurdish villages
'hit in gas raids'
I
Brr~~ T~~~~~r~
.urgenlly
s",'kJO~ medical help from JO.
rernallonal chanties, includm~
Oxtdm and the Red Cross~
after a ~erle~ of gas attacKS
allc£edly b\' t-heir own Govern.
mpnl on KurdIsh Yillages in
ed'It'rn Iraq
lratll rebel sources sa\! 33
Kurch died last rnonlh ","'hpn
the Iraqi
on more
apparpnt
;:Hr force dropped
itlan ~n \ïilal.!f\":
la~('OH{'h
rr.ùï.
ln
)::as
im
ru
~~e;.i.,~~~ed to deal with the
The gas attacks slarted less
than:2-t nours after 8 combina.
t1fm ùf Iranian revolutionary
guards and Kurdish guerrillas
reportedly o\'erran [raql mili.
tary bases and fortification.;;
on April 14 in fighting ",'hlch
pr('ran~rl thf> ~~rtiala Ùl ot1i.'n.
!;jIVE' Accordinl:!
ro reheis, l.VII)
IraqIS
d,pd
and
srratch'lC
heJL~hlS w('rp capUlll'd
cl'Jse tù
Sulelmam)£'h
rr\er~p'
reccnr
rebpi gams
The Iran an parl!~menfa!""V
ellY of Sulplm;;ml~'eh.
speaker. H,1:,tle'nll R3~~anJam.
The allec~d attaCKS anpl'Jr
later dt.?srfibrd thp mountam.
to ha\'P hf:'....n p\'er:-.h<=ldowPQ hv OliS fl?)!lOn and Karbala
la Iran 5 " h:aroaia 10" orfr!1!;j!\'e In whIch 4. ()(ll) plus l"aqls Wefe
less than 50 mlips to the nunh
repfJrte'd:\" kliled~ ~r injured
Ac\'ordmg tl) Tt'hran. thp of. ami anothef 300 taJu"'n pns.
fenslve, whlt.:h ppakfl'd eariJer
oner - a~ hell1g alii-Important
thIS week. sa\'- Iranian forl'l:'s (0 the Iraman w.:tr' etffJrt a~
capture more than lOI.)square
the stratPglc
southern pOft ni
miles of IraQI terntory
Bagh. 1-"(1;\\.
y,hich Tehran
seized
npal" thp
: ~~~~ftbe~l~ all ~~ri~~a~~;;~~~~
, that had been r"pulsed:'
Reported
extensIve!\,
by
Tehran. the alleged ~"S atlacks eoinctded wIlh V"IlS bv
a UN tearn 10 Baghdad and
Tehran !O venly 'elalIT1s lhal
~uol~~ma~~~~h aprot~~~e. a},o,;
saldo wO' .. a Rate of entTance
la other pans of Iraq"
The most recent Ras attack
appears to ha\'e been made
aga.inst Karadagh on April 21.
iust two days after the town
~~pt~~~e~n arJ,eu~l{Jf c~~~.ICl~ ~~~e~~~~.ndp~
~~~es~~~
19Mb. Il UN team blamed Iraq.
could not name lhe gas,. but
The
450 wounded
were lramans
have accused
the
mosllv ci\iiians and included
IraqlS of using taboo. mustard.
womèn
and
children.
lhe ga's and phosgene.
.. ...
Kurds saId. Ool\' 5~ PatriotIc
Among those Injured.' the
Uolon of KurdeSlan
(PUK) Kurtis said. was a Turkish
guernlJas ....ere injured.
.techn.tcian, All SendeU, who
Few' of the wowlded have had been captured. by Pl:K
reeeiyed
treatment;',,,'PUK:.'gueITlllas'
wlille' worlùng
10
spokesmen said. Hospital facil. Iraqi' :Kurdestan': The' Kurtis
jt\es are .not avallable-_
the,. have"a~
..• sked An1lara la
area' is now part of the' north-; sugg!.S1..iJ! ''';''!!!eljlnll11sl11 .' for
em. 'WlU'ft'ont. maJùnll. access! fol!tUm41l1 ".I,/oIcIU;' ~to' ')rurkish
dillkull.7 and.theviua,gefa,re
'.'lern10ry:
.:',:'_.1; ,,., r~-'- ,
Iraqi.
leader
•
SUIVlves
murder.
attempt.::
by PATRICK
THBSUNDAY
TBLEGRAPH
Kurds to be
10.5.1987
.
A Kurdish women and her
who slashed their wrists
. at Heathrow when they were
. refused political asylum, are
to be deponed, the Home
Office announced yesterday..
.
The Iwo, wbo needed hospital treatment, were amon, a,
group of 13 Iraqi Kurds who
anived in Britain last Sunday
from Damascus aDd claimed
.asyIum.
Tbey were .refused on the
. grounds tbat they could find
safety in a third country, and
las! night lhe Home Office
was making preparations for,
lheir deportation.
. .
SOD,
SEALE'f,,"
PRESIDENT.
S~ddillri'
Hussein of iraq narrowly
escaped dealh lasl montb
- the seventb attempt .on
bis life by lbe outlawed
Islamic Da'wa Partyi:'!!:~'Oll 9 April bis motorad,i' of
IS black Mu«d .. liniousba...
was amblUlbed00 tbe outskirts
of the oorthern city of Mosol
, by Da .... "lUerrillas.:"1n
a
shoot-oot 10of the presideDt"
bodyguard ~.
:believed; 10
have beea kiUed fotthe.1osa of
:h~~'~~~
New. of tbe coatinulng
underground war betifM the
Iraqi regime and' ill' bllÙillc
oppooltioo was dlsclOled iby
Shellr.h MUhammad a1-AÔfI,.
oae of the top mea IQ.' the
Tebran-based Da .... Party on
a brie!! visit. 10 Britain last
weck.
,
;.
He said that after the faUed
assassination large parti., Of
Mosul were cordoned off ud'
hause-ta-hause'
. searches
made. The: Iraqi Air FOI'C'C
went into action against Da'wa
basa
iD Dorthcru
Frontline role
. The Da'wa, aÏthoogb broken
by Saddam ia 1919-80, and
lIuce pursued witb relen,le"
feroclly. appear to have made .
a comeback' and opcratio ...
like the ambush, "show . a
'conliderable
decree ,.of
O~~~'-,,~~~~{j:"
Ii... Ia
exiles,
r:;:::
amolli
lraqi .
nambering":uurly
th ...
500,000,
wbët... bave' ~ taken
refuge there;'Asfj
IÙ'meillber
<>l .the II-maD c:eolral eJ:CCuti\lc
of" .. thc.' Sapr"cmc
Assembly of, tbe 1,I&II1ic
~o1otion In Iraq, a Tclinnbasé<! .coaIition of lri<jl:opp6IÏtiou movements .dedlcated.
to 'Sa4dam'. ovuthrow ..:.: l'~
,.If Iràn.were tô.wizÎ tlii GtlJf.
War; Asfi could be a Miniltér
.i" il !llfure iraqi GoYUßl!'CDJ ..:';
i .He;J/;c1aims lbal' .. v~.
'thOuW1d. Iraqis trained: a.lId
.lumed.by.ihe Snpreme ........ bly: are playing 'a '.ignlficùt
frontline role alongside' 'IraDiaD, troops ia' the Kanuäb
mouutains and iD the lOuthera
manh ... ".
.
'Ille Da'wa io knolVDto have
exteasio.. in .. ven! GnIf
countri.. and in Lebanon
wbere il Is affiliated 10 HIiboHah (lbe party of God) in a'
sort of • Sbia International.'
Its strategy is to try to shed its
ten'orilt image aDd wÎD rccoga.idOD as a serlollS candidate
(or tbc cvcntualsuccn&ÎOD
in
Iraq.
It I. trying to break OUIof
narrow Shia fundamentalism
in order to unite tbc various
strands of the opposition
iD
Iraq.
Iraq where
Islamic milltiamen have joined
(orées with Kurdish
of S.dd....
deported
12
1'-,.1
I
By Davld Barchan! In Ankara
Minister, flew yestenlay to
the remote south eastern province
of Hakkari to direct an investiga. lion 'of an ambûsh on' Wednesday
evening in which 13 Turkish soldiers were killed by ni Kurdish terrorists.'
,.
stand ,ln front of a house pockmarked
! ,-
10.501987
1.5.1987
.Turk soldiers
killed.by Kurds
MR YILDIRM AkbuJut, u.eTlirkish
Villagers
....'
FINANCIAL
TIMES
lnteriQr
•
are still informers in' this viliage. We
should cut their bodies into pieces. eal
them and drink their blood. Who can ac.
cèpt this? For us, inform~rs are worse'
than the P.K.K.. because lhey're here
among us."
opponents
_.
, .The ambush was timed to
êommemorate
tbc banging by
tbe Iraq Go\'cmment
in April
1980 of Aya'ollah
Baqr a1Sadr, a spiritual
leader
of
lraq's larg~ ShiD commuDity.
,The execution was a landmark
00 tbc road to war fiye months
later b~tween Baghdad
and
Tehran.
Hu.seln:
Ambuohed.
.Iitralb:$€r\bune.
12.5.1987
Iraq Is Alleged to Gas Kurdish Villages
By Loren Jenkins
Pœ, Slrw,U
BANEH, IraD - As Ali Karapour rememhen it, he bad Just lef.
his home ID the KurdIsh village of
Bol Hassan Dear this Iraruan provme.al cily wheD he heard the rDar
or plana CORUDgover the moun.
W.,JU"I'Ofl
W~ore
he realized wbat w.. bappenmg there were mufßed .. ploSlOns back near his village.
By the time he rushed back ID his
house ther~ w.. just a paU of disap~g
IDIst and "the smeU of gar_
lie .. Doclon here say the smeU of
garlic IS characteristic
of the mustard gas, thaI Iraq is accused of
USIng BgalIISt dozetll of civilian villages ID the mountainous
Kurdish
~~:.~
thaI straddle the Iran-Iraq
At first, DO one in Mr. Karapour's ramily of Il seemed harmed
by the explosions, which had erupted 001 100 yards (90 meters) from
the rroDI or his bome. But wilhin
hours tus children, his wife, sister
and mother-in-I_
began 10 complain of watering, irritated "Yes and
itehiDg skin.
By the time Mr. Karapour had
walked his family ID Baoeh, 12.
miles (20 kiJometcts) west of the
\;
J'"
X
1\
/
~''f<
=:
ts'
-lIM
cierina injectioos
,:
. , ;ft:'
CIllI
T...... .
=~:::
with cream and oro,
to try to counter
the Ioager-I .. tingelf .... of thegas.
Like many Iranian doctors, Dr.
A1hah~ 27, who is froro Tehran, is
Iendin& hi. aerviœs to a hoapital
near the froot lines of the war with
Iraq. He said tbat since Iraq fust
ing tbeir r_
'~ii/
~~~:::
IRAO
and an lI-moath-Gid
hehy, wac
being led lilr.e blind people, boldin&
......
IRAN
the belts of thooe in froot of them.
Mr. Karapour took tbeat ID the
~eshift
hoopital for ..... ting gas
VlCUms that bas boon esected at
Bandt in a primary oebooI.
The "Yes of the ...... wac owoIlen half mu!, slnlaming tean. The
skin of their f_
WU red and
bloated. The baby, cried with pain
whenever she wu lOUCbed.
llAlJ\llA
"It loab pretty certain that it is""""
another case of ßIIIIIard gas," said
NI"I
Dr. Ali R ..... A1babi after .. amining the patients,
swabbing
their
eyes with a cleansing solutiOD, salv.
;=~~~ ..:r~
years aao aU Iranian
had roecived lrIinina in
froollWD
lOrS,
doc-
..... t-
Ing II.
Mustard
10 use il only agaiJullraoian
Iroops
when its own fon:es wac especially
pressed at the 'roaL This lime,
ho..cver, Iraq is accused ofUling
gas againat civilian vil\agea u weD,
both in Iran and in Iraqi Kurdiatan. whese Iranian irTeguIar forces
advanced OYCC mountains in
uw
an offensive caUed KarbaIa-IO.
Iraqi Kurdish rebel ofricials
Tehnn
claim thai since April
ID
14,
when the fltSlgas .ltacb oocurred,
Iraqi planes bave dropped
leasl Iwo dœco Kurdish
gas on at
villages,
gas is ooe of the oldest
killing 33 Kurds and injuring more
ehemic:al -pons kDowtt, havina than 4SO.
been used with devutating elfect in
Iranian offociola daim thaI many
World War I. Muatarcl gas il
of their aoIdi .... in the Karbala-IO
banned by the GaIcva Ca.__
ofrensive,
which bas advanced u
Oll Warfue that .... 1wiImaed OUI
far u 10 miIea (16 kilometen) inlD
aCla World War I.
•
Iraqi Kwdialao, have also boon alDr. Albabi mokea dear,aDd forwith gas. Al Dr. A1babi's
ago diplomats in Tehru coafum. tacked
apeQaI pa Ircalmeol wud hese,
the uae of mustard gas by Iraq is
there
wac 17 soldien hospitalized
nol new. A Uniled Nations in_tiwith skin bums and iD/Ialned "Yes
gation in 1986 coofirmed its use.
aDd Itmp, part of a ltfOUp of SO
Bul in previouscases
Iraq tcDded
thaI had beeu ~
ID mustard
gas \IU1Ul& an allacl< on May 7 jus,
inside Iran.
"We wac lilting around
our
camp when suddenly four jets ~
overhead,"
recaUed Narwao Taheri, 27, a &uij, or volunteer 101-dier, from his hospital col as his
pulfy r:ya "ataed.'"Two planes
stayed high and altracted the allention of our anti-aircrafl
delenses,
while Iwo dived 00 us.
"Ibree missiles hil30 yards from
me and I wu enveloped in a cloud
of while smoke," be recaUed. Like
Mr. Karapour, Mr. Taheri remetnben the smeU of garlic, tbeo his
IUDgs rell slined and his r:ya began
10 lieh.
Iranian officiais are wailing for •
second UN report 10 he released
Ialee this month ID corroborate
their claims of conlinuiog Iraqi g:;..<
attacks against civilians.
18.5.1981
The Fractured Kurdish Revolt
Insurgents Frght Turkey, Iraq, Iran and Each Other
By Abn Cowell
Nt'IO'
)'url..
T"",,')
~C""I,r
ULUDERE.
Turkey - Earher
this month, on the hard and moun13100115 terram at Serndmli, a TurkIsh Army palrol walked Into an
ambush by Kurdish rebel~ and lost
13 men
By the till'le the hehwrters
aTnved. Turk.J~h officers ~a), It \,l,J ...
nedT dusk and the 25 or 30 rebt>h
had ned
EaTher ttus spnng, 1,1 T J<.delen
near thc: IraqI border
the Tt.'bc:h
killed 12 Vlllagers. Includmg 'Aomen and duldren,
the government
and villagers said. lx-c.1U'\C
they
Yoere rdated
10 Vlllage guards
appointed by the government
and
therefore were collaborators
Thus were thc: newe~1 chapters
written 10 an insurgenc) that ha~
claimed about 6(X) lives ",!Occ August 1984 More than a qUArter ~lf
the deaths have been In the military. about a thud among the In!>urgents and the rest among el"'lltam
The fighting has aiM) focUo,(d .11.
tenllon nn Ihr rhllht n( the- n(",HI\
20 nulhlln
KlJrd~ I,I"h,).lfC ~pllllt
aed hy d.1n and ldclllog\ ,InJ In
who~e name ""dr .. are hemg (,lughl
In three: n8uom
T ur~e). Ir ,Ill dnd
Iraq
Kurdish nal1onJh\m
h.i!'\ heen
~trong ror centune), hut the Kurd~,
a transnational
ethmc .lnd IInßU1\tic group, have not ék:hlevelÎ the
status or a nation or stale
The fighting seems both a lopmorr rrom .nd a hOMage to the lranIraq war. which has (,oded the ron.
lrol exercls.:d 0... PröllÎenl SJddam
Huss.em':!o gove~nmcnl o\er northern arCdS or Iraq ahuttmg thc oilrldd'\. or Mosul and Kuk.u"
The dlslnlegration
of glnemment control ha~ helped rC\'I\C the
long-runmng
Insurgency of IrJql
Pt""h Mt'rga guernllds led b) Md!oo~,l .J ,) .. '; lnl, ",ho loeek autonom)
f"l
Illat countr)'!>
15 million
Kurd ... 8aghdad\
war With TehrJn
ha, prompted
Mth countnes
to
support Kurdl~h dl""ldenIS agalhst
e,leh nlher
Mnrcover. Ih)rthern Iraq'!> lawI. "'lC\~ Il l' ,(f"1 ,I I rw .... !->;h(' f()r
lhè KurJI,h \\\Ir~er'" Party. led hy
AhdullJh (kalan
It IS 01 Marxist
guernlla rnovcrnc:nt bJsed 10 DaIll<iSCU"'.who~ support among Turile" \ ell~hl oulhon to 10 nulhon
"urds ...("em~ IlIruted and amblgurlus
Add:thJOall), Iran'!> Islamic revC'Jutlon
has !>Pdwned an Iraqihal.~ed
lO'iurgency
by several
Kurd"h
groups led by Abdolrah.
man Guasscmlou.
These groups
:.ed autonomy
10 three Iranlac
provlOceS on behaU of Ihe nalloo's
55 nuillon Kurds.
The Iraqi and Turkish separat1~IS are said to have a loose alli.
anec, Iraqi and Iranian Kurds are
dl\lded by theu sponsors' war.
In Turkey. Iran IS widely believed 10 be a conduit ror the SoVI.
ct.made
arms rcachins Turkey's
Kurdish IOsurgents. 'This rurlher
sours relalions
between Ankara
and Tehran.
which are already
~tr aIDed by whal some Turks see as
Ira man eHorts 10 stir rehgious rument 10 Turk~\
a ~lIbr
stale
J
~
'""'\
8U~~lstanbuf_~~UNtON
~\- ~- .An....
TURKEY
£
,:~~'
-;';";'_rL
SO....IEt
...\
~
AiN
j)SYRIA
IRAQ
whose populallon
is 99 percent
Moslem.
Kurds, a Weslern analysi said,
have hlstoncally
waged separatist
campal'gns
In
the countnes
In
wruch they bve rather than seck a
homeland carved from all the nalions in whieh Kurds reside.
Thu~theBa~lfM~inlraq
sed: autonomy only for nonhern
areas or Iraq. Ulcludins the Oll.
rlelds.
The BarAm group differs rrom
the Turkish Kurds, who are seeking
a separate Soviet-aligned
Slate: In
Turkey, hecause the) acknowledge::
both the religIOn and the clan leaderships traditIOnal to tht'lr fnlln"-ers. Turhy's
Kurds oHer a Marx.l~t
llnalysis of lhen rollowers' pllsht
Lieutenanl
Colonel
Sahap
Tuncer. a military intelligence speCialist based in Diyarbakir. the un.
~rficlal capital of Turkey's Kurdlsh.:<opeakmg area, said "II IS not
possible
to achieve re!>uh.!. With
only military measures."
On Jan. 22, separatist sympathiz.
ers in the village of Ortahag near
the Iraqi border laid a bomb 10 the
18.5.1987
home of a 60-year-old sh.pherd ac,
cused of being a governmenl col.
laborator.
and eight people were
kIlled.
The presence of Insurgent svm.p&thizers
In the \'lll.lge. .....here
Turki!loh lroop~ are garn\oned,
seemed to rcrlccl an iI!oSCM,mcnl by
Ankara thät the msurgent!. have
some. hut nol wide:!.pread. support.
Colonel Tunceresumated
the m.
surgent!>' strength at no morc IhJn
1.000. Some put the (igure much
lower.
On the roads that Iwi!>1and WlDd
through eac;tem Turkey. a trdveler
might see a nomadic Kurdish famIly. horltCs piled high "'lth hnght
rugs and (.opper
cooking
pOl!>
turned black by smoky rires. And
~hcre will be women tnllOg b.lhle!>
10 ta\scled wups embroidered with
gold lhread
Every LI) or 15 Ollie" (16 nr 25
Inlomcters) thcre Will be CI mlllt.!.(\'
checkpoint,
encampmenl
or garn'son. one clementin a counlenn\ur.
geney dnve Ihat keeps .In el\!lm.tlt:,d
40,000 troops in (he area
The rC&lon's unçert.lIl1tIC\ adding to those of a wIder, str JleßJc
a~ea troubled by the Iran. Iraq l.on.
nlct - offered "a problcm we can
solve Ihrou2h 1'1 ,orl'\',
I
~ I II
measures:'
said one LOtdh!i!,ence
specialist 1ß Aolara
~
Omer Eru. the: o(f";I.11 aQmmlslralor of i.Lludere. said Tuo.}sh auIhnnllt.' d"lnhuted
rood aF\~.:J.()('ld
v.urth thC' ~ulval.:nt
Qf $450.000
among 400 vlUasers las'I year. This
year, he said. the budgeled figure IS
• hnle hIgher.
"Ir you neglect lhe people, they
mlghl he caughl by olher ideolo&Ics." he said
Recently. Turkish offiCiais have
hH'ken the taboos of decade~ to
~peak more openly of the problems
uf the east, a poor area where Job.
Iessne\~ is high
"It I~ an illusion to thmk we are
gomg 10 gct nd or ttus problem
overnight:'
saId General
Necde:t
Urug. Tur"e~"'~ chief or staff, 10 an
interview WIth an Io.tanbul maga .•
lJnc
Bdore the late:!ot penod of milt
t.try rult:. (rtlm 19RO to 1983. Ihe
MdOll~t KUrtjl~h Worw.ers Party
wa.::a:-.ald III hd.\oedeclared "people's
fn.~ wnes" m CIlie!) like Dlvarbakir.
"'
DUring the military takeover, as
pJn of d. natlunal crd.ckdo","n, 3.500
sU"'p«h:d Kurdl\h scparati"ts ","ere
dctamed and 50 were '>enteneed to
dc.tlh We ..lem diplomals In Anka.
rol !o.I\' thai man)' or the 560 \t:pdrdt1'1 ~u"'pel.t' ld.pturcd "mu:' August
19M h.I\oC hecn tnrturel.! to obta,"
IOform.tllüll
But th.tl owughtllnly
temporan
rcc;plte In August 1984, ~)peratlng
frollll'amp'
ln'Ide SHI". the Kurdl~h Wllrkcr\ Pany re\lved ItS camrJI~n. amhu"hlOß Imillarv patrols
.tntl JllaülOg
....llIagers said to be
10'r<l1lo the Turkish mlhtaf)
nit: l.ampalgn.
for both slde~.
"Cl:III ... nurcd
ln frustration
"~In('c the:y u~ hit-and-run
tacllf..\. u.t: expeci !them to come
.t~.lln " "",tl Mr [ru. lht" admlOlstf.ll.lr
Uluderc
11
In addl1l00. Turlllooh l)(fl~I.1b dre
.Jn~ered al the racl1l1) wtlh which
KurdIsh
separallsts
operate
Iß
We~t European cn ....ntnes that are
suppo!tCd to he Tur!..ey's a:l1es In
the North Atlantic Treaty Organa-
u.llon
The RU:-'~Ians .ire seen JO Ankar.!
as long-range
puppet masters in
this region.
explOiting
Kurdl~h
gnl'van(:c~ to dl.:'!>tabdllc Turke)'
anJ dn\'c d ......
ed~e lhr{lugh are.t!l.
IratlllHmalh
,"hahlted h) Kurd~.
Yct the In:-.urgenb
:.ccrn to be.:
ma~lOg little he ...d",,'a) and (here IS
scan' Indlcatton that their Marxist
Ideulogv rmds a wldC'spread followmg among vl~agers, most of whom
are Sunnl'
"If they come to you and ask for
somethlOg
with guns. then you
would give 11to them," said Ekrem
Alturk., a tc:acher III lhe Village or
Ortabag. "But how can we approve
or them when they lull our people'!"
Lasl year. a Turkish IOtelhgence
\fIurce said, the separahsts
soughl
to c~tabh'ih a klOd of "hberated
lonc.' in the remote lands near the
tx1fders with Iran and Iraq 10 which
to ralc;e forces to Widen their campaign. Th.u ha~ nOI happened
Moreo\'er. Syna IS said by Western dnd Turkl"h offiCiais 10 have
do~cd .."me -.epd.rdll~t camp'" neM
the horder '>'-llhTurke) and to have
moved them to IlS ared. of domlnd.oce Itl the Bekaa. L~banon\
e3.!.tern valley
Turkish air raids agaln!-Jt northern Iraq are said to have forced lhe
rebels 10 operate increaslOgly from
Iran The rebels' exiled leadenrup
JO Dama'tCus
IS said to be riven by
feudlOg over t.tetIC!>and Ideology
Analy.!.ts !>dYthat Turkey's ma'>sive ffilhldTll2110n of the cast. close
to Iraq and Iran. reflect!> not only
,t". ,I" I d,' n( lilt" In~llr~I'I1' \ ,",'l'
al\O the deeper wornes created by
the war between lis t","o neighbor,
"The Turh have many thmgs
(ear from the Iran.lraq war, bUI tht"
worsl scenano ror them would be
an Iraman ViCtOry:' said a Western
dIplomat 10 Ankara.
He S3Jd such a ....ICtOry woulJ
hllng the hlamlC revolution even
closer to T urkey's most troubl,.J
areas and Jeopardize Oll supphe~
Il)
Iraq '\.('nds between 9()J./)(~ a. J
I million barrel<, 01 oll d dd'. 0"
pIpeline to Turh)
Thal I!> tv.('\.
lhlfds of Iraq's export!>, and a IllJ
jor source of Turkc) ....own oil ~up.
plies
Vtere the: war t,. "pdl o\er Ij,'I'
th:: oilfitld ... of n0fthern IrJ.q. the
W('~!em dlplom..i( said, "1('" ddfl
("ult lO see how tnc lurk .. coulJ
aVOId gcttmg dlrt"<;[h l!l\olved "
I1J'I£VIKKCIl.\'1Im ~
12 -21.5.1981
,
PLIGHT OF'THE KURDS
BY FRIENDS OF
KURDISTAN SOCIETY
(SCOTLAND)
United by history, language and
culture they have struggled for
many years to achieve national
identity and failing that. to obtain
some measure of recognition by the
K'URDS
countries
within whose boundaries
they live. When the Ottoman Em.
pire was divided up after the First
DENIED
NATION
STATEHOOD
World War, the prospect of in.
dependence was offered under lhe
Treaty of Severs 1920, but lhis was
never implemented. Since then the
Kurds have endured times of harsh
suppression, manipulating and pro..
mises of peaceful coexistence made
and broken by the nation stales
within whose boundaries they live,
* DEMOCRATISATION
The Kurds are lhe single largest
community in the world stil denied
nation statehood. These people,
numbering about 20 million, live in
a land known as Kurdistan,
nearly
the size of France. which is divided
between
five independent
states;
mainly in Turkey, Iran and Iraq
with enclaves
in Syria and the
USSR. In Turkey lhey make up
aooUI one quarter of the SS million
population. and Turkish Kurdistan
covers approximately one third of
the country's area. Iraq's 3.5 million
Kurds live in the mountains al the
North. East of th country.
The
neighoouring part of Iran has most
of the remainder of the Kurds.
This first Ba'athist regime wa!!
shonhved due to lack. of popular
support, but a second coup was
staged in 1968 when. on gaining
power, a policy was pur~ued of
toleratiopn
towards non,ßa'athl~t
elements. In 1970 a treaty g"/mg'
some autonomy in education. and
culture and internal affai~
wa~
made between Ihe Ba'a.th goverll
ment and the Kurdish
leader~
Later, when established in powcr,
they broke this treaty anel rc~umcd
a wave of terror wilh the ObjectIve
of making the Ba'ath Part)' in ever)'
aspect in the army. trade union ....
the oil service and social organi~a'
tions. When calls for democï.Hi!<.3tion came from Kurds and left
groups, the Ba'athist
reply was
outright
repression.
A policy of
Arabisation,
stemming
from the
Ba'athist i)elief
in Arab
racial
superiority,
put the Kurds in the
forefront
of discrimination
and
racial persecution with many Kurd'i
being deported to Iran as "Iranians"
:or to other parts of Iraq being
replaced by Arab Iraqis.
The history of modern Iraq
began in 1958 when the Western.
Qrientated
Nuri'al-Said
government
was subject
under
to a coup
by a group of army officers led by
brigadier Qassim who proclaimed
"the abolition of feudalism,
im,
perialism and exploitation".
Some
democratisation
took place under
this regime. but in 1963 the Ba'ath
ParlY, ordered
by a group of
dissatisfied army officers, staged a
bloody coup which degeneraled in.
to a brutal massacre
of opponents,
Thousands of people died at lhe
hands of the Ba'athist "National
guards" who were indifferent to in'
nocence or guilt in this sporl of
bloodlelling.
* REBELLION
The Kurdish rebellion of 1974
under
Barzani
was repressed
after
This repression has escalated con.
siderably since Iraq went lU war
with Iran. The regime has aimed for
talai dominalion
of iraqi MX:ICty:
non Ba'athists were banned from
employment
In government
ministries, Trade Union:\., pea:loélnt
co'operative
SOCleIlC), women's
urgani!<lation!<l, student and youth
organisations
and
vocational
a ...suciatiun'\ were taken over and
lransformed into 1001s for the im,
plementalion
uf lIa'3lh pollf":It::s
Kurd!<l ha\'e no place in the~
(Irg3ni~ltion~,
*
IRAN PRESSURE
AS the Iranian pressure on Iraq
has il1lensified, Saddam Hw~!.Cin's
reglme's fears of an Iranian.Kurd
alhance
has grown and it has
responded by deciding cold bloodedly to pursue acts of lerror, A report
in the Observer (15.3,871 documents
one such act: "fifty seven boxe!<l
were returned recently to the Kur.
dish cilY of Sulaimanyah
in leil
trucks large Russian military
vehicles - by the Iraqi government
authority,
Each box contained a
dead child, eyes gouged out and
ashen white, apparently drained of
blood, The families were not given
their children, but were forced to
accept a communal grtave and then
had to pay 150 Dinars for the
burial."
the 1975 Agreement between Sad.
dam Hussein and the Shah of Iran.
* TORTURE
After Hussein took over as Presi,
dent in 1979, and his power was
consolidaled by the execulion of 21
leading opponents of the Ba'alhis'
Party, he intensified the repressioT.
of Kurds, Shee'at Muslims, Com.
unÎSt, progressive movements and
dissident Ba'athists,
The article gocs on to de~cr;bc
the torture
of these
Kurdish
children, arrested as hO'itages lU
persuade their fanuhe!<l. in oppmt
tion to the Iraqi government.
10
Rive
themselvc!l
up to Ihe
authorities. In Iheir action against
the Kurds the Iraqi gO\lememnt has
found ready ally in Turkey.
On Seplember )lth 1980 military
junta came to power in Turk.ey and,
pladng
out emphasis
on na.
liunali~tlon,
it conducted a policy
of repres<iion against the Kurds.
The righls of the Kurdi!!h people
were nOI recognised; even their ex'
istence was not acknowledged.
It
was a punishable offence for a Kurd
10 proclaim that he was a Kurd. A
Kurd would be given a more M:vcre
pUlmhmelll than a Turk for tile
!lame offence. and for bclllg involv.
cd in Kurdish JX)litical or cultural
activities was considered a crime for
~hieh Ihe sentence was harsh.
* SEP ARATlSTS
The Kurdish peasants. living in
remote communities in the mOUlltains, mostly in villages with several
hundred
inhabitanls
have
not
benefited from econumic development or improved communications;
Ihey, have remained subjeci to ehe
old systems, They are under the
control of the feudal landowners
who are supported by the state as a
means of ensuring its domination.
Despite lhe transfer of power to a
civlhan regime over three years ago
lhe security fK,llicc still routinely
100ure politcal ':\.uspccts' Turh and
Kurd<i, The CXI ...lence of the Illi
pipeline from Ihe Klr~uk OIlfielti in
Iraqi Kurdi'\tan through Turkey 10
the coast, anti fWIll which Turkey
obtams
Oll ha!<l made Turkey
economically dcpcmlctH on Ir;,J4,
A 1984 Agreement hctween lra~
and Turkey allows hot pllr~uit
operation
agaInst
'Kurdi$h
scp;,Jr3tiM~ mlo each other"" lcrritory
Under
Ihi ... agreement
Turkl ...11 plJl1c",
havc
.llladcd
villages where separatists
were
believed .10 be hiding, and. crack
commando brigades are positioned
along the Iraqi border ready ro
begin ground operation lI1side Iraq.
The Turks have stepped up their
repression means in Turkish Kurdistan,
arresting
thousands
of
suspected separatists and flooding
Ihe region with troops, police and
informers,
In clashes
between
Turkish
forces
and
Kurdish
rcsiMance fighters, many civilians
ha \lC been killed. inCluding women
and children.
*
The Kurdish popele nced the help
of all those who support rreedom.
democracy and civil rights, and all
those
who oppose
repression.
fascism and racial discrimination.
Turkey may seem to be far away
bUI this is not really so, Turkey is a
member of NATO and an associate
of the EEe. Holiday resorts are be.
ing developed 011 the Turkish cna!!t
which are only a few hour~ away by
,\If from Dritain,
Supnort for tbe Kurds may be of,
fered by writing le11er!! of proleM
flhe ~ort of work done h)' Amnc~ty'
ImernationalJ
by refu~ing lU huy
Tllr~l'\h g(xxb or going on holday to
Tllr~i'\h resurt:\., and by telling
other!. wh;,Jt is happening in Kurdl!!tan and man)' other meall~,
Thc K urdi:\.h peuple need thi~
supporl.
MIY 1981
TURKEY
Lengthy imprisonment
for journalists
A numher ol'journalists
and editors are serving long terms
of imprisonment
in Turkey ,',lr npressing
their political or
religious beliefs. Journalists
have been prosecuted
for articles they have wrillen and editors have been imprisoned
fnr puhlishing articles wrillen by' other people. None orthem
have advocated violent'c,
AI regard~ their il11pri~ollll1~nt
a:-.a Violai Ion of Anicle 10 of theEuropean Cnnvenllon
on Human
RI~hts. which Turkey ha:-. ïJtified.
This anicle guarant~s
frcctltlm of
exprcssinn.
One of the IInprisoned
cditors
i... Erhuo Tu:-.kan He was arrested
lin 24 Ol.:tober 1980 when he was
tht., editor of /Jaici
Y"rr.\'('I't'T
Cil'I/r/ik - the journal of the Pro.
gn
i"c Youth Organiz.ation.
He
wa thcn ,lg~U 23, Erhan Tu:\.kan
WJ~ (hmgcd
under Artide
142 of
the Turkish
Penal Code with
"I.:tHnmuni~t pnlpaganJa"
in ((lßnCl.:lion with four articles he had
puhlishl.'d in Ihe journal Tht' Prll
nel"tion with anicles published in
the lournal SOVO.'l Yo/u (The Path
of Struggk).
He was charged with
"eolllllluni~t
propaganda"
and
...l.:lltelKeu to 23 years and 10
Illtllllh~' Imprisonment.
Ft.'y/ullah Öler was one of thc
L'llLtor~ or Klfh'. a politil.:al jourIl;d ,1 Oc,.lated with the Turki~h
So(,:iali , Worker ...' Pany, whkh
wa .. h;lIIllcd in 1979 um!!.:r maniai
1981 in con.
in Bursa.
Recep Mara~li. a 31-year-old
publisher,
36 years'
is scrving sentences of
imprisonment
for pub-
lishing books about the Kurdish
ethnic minority in Turkey and for
alleged scparati!<lt activities,
Recep Mara~li was detained in
January 1982. He has since been
born in 1956, was
on I May
Mehmel Çoban is serving
his'sentence
hecn upheld by the Military Court
"lIr Öl1cr.
Mehmet Cohan WaS arrested In
1985 for articles he had wrillen
for ehe IsJamil.: new!lpapcr Ikrihm
on which he was a journalisl.
He
was charged under Article 163 of
the Turkish
Penal Cnde with
"anli-secular
propaganda"
advocating a relurn 10 blanllc ruk
and sentenœd
to ~I' years
and
Ihree months'
illlpri~OIl1nCIll hy
Ankara State SCI.:UrilY Court in
February 1986. Man~ ~ll1thnr:-.and
journalists,
a~ well ;,h llIelllhcr~ of
Islamic
bruthcrhood~
ami n:li.
gious activi~t~, ha\'e heen C,'un.
viCled and scnlenœd to long tenn ...
of imprisonment
unJer Ihi~ law.
I bidden.
, 01 ApJX:al. Erhan Tuskan has been
In l.:u:o.ltxJy since
his arrest and is
now in Canakkale
Prison.
A ßother young editor, Cande•Irrested
law. He was charged with "communist propaganda"
in connection wllh anicles
puhh~hed
in
Kille in 1977 and 1978 before ,he
paper was banned." So far he ha~
a cumuhllive
~ntenœ
of 1X and
a halfyears'
imprisonmenl.
He i~
married and ha~ a ~on of nine.
Turkey has been a ..Cc,'ulaf ~tal~
since it hct:ame a republic in 1923
and any attempt to change the
secular nature of the stale i~ for-
~re ...~ive Youth Organization
was
nol involved
in violence
and
Erhan Tuskan had himself written
;1I11,:k~ I.:onllcmning terrorism. At
tl\\.: cull of 1982 he was sentenced
to 4X yea"" and 10 months'
impfl~olllllent.
This sentence
has
•....)'l.Ullah Öl.er
convicted in a number oflrials by
militarv
COUnl> in 1l>lanhul anti
Diyarbakir
on chargc!<l which in-"
c1uded "making separatisi propa •
ganda",
He is in Diyarbakir
MilitaI)' Prison.
These
five
men
have
been
adopted by AI as prisoners of con.
science,D
14
SUPPORT
FREEDOM
lIu~)'in Ki\'unc;, u publishi:r U~I..-d 45, ha....ht.'t'n lin trial (or allllo ..t Il JI..'ar .. ,
charged with "communi:\.t propaganda"
ill cOnflt.'ctiun
"ith a IlII1Tlher of
buuko;. lIuS4!)'in Kinnç has been Udllilted a .. a pri"luner of ('olhdcm'('.
In OctotJ!t:r 19K6 hi: wa."l aequillcd llfd'ar~t' ...relating lu ulle (lflhl' hHU"".
III .Jlllltlar~ 19M7 he wu ...al..'quilted of I.'h:lq~('" in relatiun hI :lnHltll.'r huuh.,
hul Ihl..'trial ari ..int: frum lh~' uthn I"HII;... c"untinm' .. und the pru".'nllillu
i~rC(l'lrted tu be demanding It ...entcnec uf 20 ) t'llr'" ÎllIpri"ulllllelll,
FRIENDS OF
KURDISTAN
SOCIETY
,
/JUTWRIT£
MAY 1981
Under pressure
but resisting:
Three refugees describe the Kurdish struggle in Iran
are attacked. The army enforces periodic economic and
food blockades. 'The government cuts off the food supply
to rural areas;, says Sussan.
'They want to put people
against the Pesh Merga. But
It doesn't work. Even the old
people support the Pesh
Merga.'
The situation is complex.
A small number of Kurds are
Shi'ite Muslim and disagree
with the Kurdish struggle;
the government has tried to
infiltrcite
and
co-opt
/II,
"ce not :l threat' to
,-cntral gov("rnlncnt. 'It's a
defensive war, a long camp.1lgn' says i'."asreen. The
ùutcome depends on many
things the actions of the
superpowers. thl" sltuation
various
groups~ other Iranian OPPOS1tion parties have a presence
in KurdIstan. Also, in J anuaT)'
1985, war was decl.red
between KOPI and Kom.la.
Kamala accuses K OPI of
working in the interests of
the
urban
bourgeOlste
and
the
traditional fed,I.1 elite. KDPI
ù~mands recogmtion as il
progressive party. At the
moment. there IS atempor HY
III Turkey,
oil. the Culf War,
future changes
ill thc Iranian
government.
But the Kurdi~h
struggle in Iran r~lIldins a
::>üU[ceof 'itrt~ngth and lO)rir.
atlOn for the \.)ppo'iition
~roups In Ir.m.
lull in the inkr-party
fighting
The Kurdlih
struggle
in
Irdn hJ.s been. Jc~cribcd
J'l'a
Since Kurdistan was divided up by the Western Powers in the wake of the 'First
World War', Iranian Kurds - like those in Iraq and Turkey - have demanded
autonomy. Below, Iranian Kurdish women in exile in Britain talk to Ruth Wilson
about the present situation of the Kurds under Khomeini's Islamic Republic and
women's involvement in the armed struggle.
Under the Shah
Women
in Kurdistan,
like
women throughout Iran,
suffer terrible repression.
'Under the Shah. some
middle and upper class
women could decide for
themselves to study, work or
travel'. says Nasreen. Vfoday
women have lost everything.'
Khomeini's government sees
wom~n
aS'sub-human,
and
denies them freedom, selfrespect and basic human
rights. But despite the fanaticalline taken by the Islami,
Republic, Kurdish women
have refused to comply with
ail the restrictions, such as
the rulings on clothing. 'They
are under p~essu[e bu! t~~~ .
Namen.
widespread fl&htl... ; Until
mld-1980, the'lUeni11a- ...
fl&htCft"- known IS Pesh
Merga"- éontrolled vaal 'areas
of Iranian Kurdistan. But
with the declaration of war
between Iran and Iraq in
1980, the Iranian government
became ~g\y
mllituised. The li~rated zones
were gradually reduced In a
aeries of government offenàv~.
.
Political parties
. The two' main Kurdish
partiea are both engaged in
armed struggle. The longest
~tabUshed, KOPI (Kurdistan OeJQocratic Party of Iran)
aims for autonomy in Iranian
Kurdistan, democracy in
Iran. '(COPI is a nationaliSt
party" says one supporter. 'It
therefore has to cover all
groups In Kurdistan. Social. ism comes after the Kurds
gain their ... tonomy.'
resist', says
'Bécausè
of the political situation and
resistance In Kurdistan, the
government ClMOt overpush the people. So the
Kurdish women have kept ..
some of their freedom \Ji
.
comparison with other parts
of Iran. especla11y In the' - , . : Kamala is a more radical
villages', she says. .. , " ~
organisation. It sees the
The Shah consistently ..
Kurdish movement in teims
repressed Kurdish identity
of the wider eta .. struggle.
and Kurdish organisations.
Since 1985 it has been an
'The Shah didn't allow us to
important part of the inde: ,
study in our language', says
pendent Communist Party
Nueeen. 'In 1962 there wu
of Iran. 'We don 't want separa Land Reform all over Iran,
ation from Iran" says Shirin;
which curtaUed the powers of . a Kurdish refugee,ud'
;: ,.:.
the old.feudal Kurdish landsupporter of Komala; 'If the
lords. But in fact It wu the
Ir;HI; In Kurdt;
dC"cidf' they
government's way of trying
want separdtion, we will
to get ",:--Uticaland economic
respect their decision. But
control.:'
.
our aim is a SOCialist revoluThe delibeiàte neglect of
tion in Ira Il in which all
Iranian Kurdistan reached
ethnic minorities can have
such a level that, to wards the
autonomy.' Kamala identiend of the Shah's regime,
fies in particular with the
there wu musive ml&ration . peasants and proletariat.
away from the rural areas,
The Iranian Kurdish
especla11y towards Teluan.
women are noted for their
Kurdllli ràkbhte' èontlnued . participation as Pesh Mergas.
du~
years, but rep ....
Both KOPI and Kamala
sion 'made luch .etlviti.,..
believe in equality for
difficult to sustain.
.
women. Kamala outlined its
In 1!/J8 and 1979.the..
.
policies In ils February 1984
KurdS (oUght Wit)l the ~t
programme: equal pay for
of tile Iranian population' for
equal work; 16 weeks materthe overthrow aUbe Shah..
nity leave; special provision
But soon after - in tbe IprInJ'
for pregnant women and
and summer of 1979 - came
nursing mothers:.welfare
theJ!rJ!,.AA~jle.t~!I-.:
•. '
institutions to reduce the
Khomeim's government and
burden of house-work and
the Kurds.
work of women in villa .. ;
When the Kurds made
their demands
for sclf-detcrmination,
they were accused
of collUSion with the
royalists and Shah 's old
generals
who were operating
from across the border in
Iraq. 'Of course the Shah's
supporters tri~d to Interfere,
to take control,' says
Nasreen.'
But as work
by
politicdl pJrties began to step
up. people le,unt greater
awareness
of the situatIon.'
¥ 'w:1ish negotiations for
autonomy
Oounuered
In
1979. The CIVlI War began
in 1980 when there was
prohibition of polYJarny; •
equal rightJ in divorce and
ehUdcare; minimum lIlle of
marriage to be 18 yean.
KOPI usea women chiefly
for 'ogistical back-up'
though it also has women
fighten. Women In Komala
often fight alongside the men
Pesh Mergas and, according
to Shirin, 20 percent of the
Kamala Pesh Merga are
women. Conditions are very
hard. 'The camp is constantly
moving,' she ~ys, 'Women
give birth with no medical
help. Because of bad hygiene;
many women have gynae-
colngical problem,.'
Shirin and Sussan w~re in
the city of Sanandaj in 1980
during a m~or government
operation. 'The government
said it wanted to send the
army through Kurdistan to
get to the front. Butthere
were other ways the army
could travel. People knew
that if the government came
it would take power. So they
blocked the road for two or
three days, holding the army
up, Meanwhile everyone prepared for a fight - all people
not just the Posh Merga. They
built barricades and there
W;lt; much
fi~htin[!. It took
the government 28 days to
get control 01 the outskirts of
the CIty.'
Sussan wJS J member of
one of the people's councils.
Normally these councils, made
up of local people, provided
training and support. During
the state of siege they helped
with medicine and food
distribution. 'Some people
left the city because they were
dying of hunger. So many
people were killed, there was
no room left in the hospitals.
Many corpses were ldt in
mosques,'
A long campaign
roday. the Pesh Merga
still have control of certain
rural areas, At night thear
area of control includes some
towns and cities. They arc
able to penetrate deep into
Iranian Kurdistan, staying in
the countryside and cities
often for months, with the
support of the people. They
have responded to the war
situation by adopting hit-andrun tactics. 'The Pesh Me....
are the chUdren of the
people,' says Shirin. 'In every
famUy there is someone who
is one of the Pesh Merga.'
The outbreak of the IranIraq war has brought added
suffering to Iranian Kurdistan.
The relÎ0n is of strategic
Importance and is within
easy reach lor the Iraqi
planes. Cities such as Kermanshah, Mahabad, Orumia,
Baneh, Saqqis and Sanand~
have been devastated by
bombing attacks. Villages .
have been razed to the
ground. Thousands have been
wounded or killed.
At the same time, the
government repression continues. More than 2,000
Kurdish men and women
.
have beed executed by the'
government. Many people
have been put in prison. The
Iranian government has small
army posts throughout
Iranian Kurdistan, and it
quickly brings in reinforcoments by land or air if these
At a time when the Turkish
regime Is formally applying
for membership of the European Economic Community
(E Eel accepted norms of
hunun rights continue to be
violated in Turkey.
An article in the TurkISh
magazine 2000 highlighted
another of the 15;000 or so
political prisoners still suffer.
ing in the prisons of the
regime.
Pamuk Yildiz was 17
years old when she was
arrested in October 1980. She
was detaioed along with the
other members of thf" Akrlprp
group of the o.v Yoll Revo.
lutionary Pathl organisation.,
-Pamuk Yildiz was one of .'
the innumerable members or
supporters of left wing groups
thrown into prison and illtreated or tortured following
the Turkish army's seizure of
power on 12th September
19BO. She is still there.
At the time of her deten.
tion according to her mother
and friends she was 'a very
healthy young girl'. However
during her custody in notor.
ious prisons and interrogatIon
centres her health rapidly
deterioreted. Eventually, in
1983. the authorities took
her to the Ankara Mevki
hospital, where Dr Deniz
Demlrkan diagnosed heart
disease. When she was
returned to prison Dr
Demirkan requested that she
must be given regular treat.
ment. This was never done.
In March 1984 Pamuk
Yildiz's mother, Akkiz
Yildiz was driven frantic bythe news that her daughter
was dymg. She heard from
released prisoners that her
daughter was not getting any
hospital treatment. She had
still not even been brought
to trial.
When
Mrs Ylldiz
tried
to complain to the authoritIes
they Increased the maltreatcondition
deteriorated
ftH
ther.
In 1985 Pamuk Yddu
fmally
sentenced
by
to '15 years
court
cl
\tvJ';
military
heavy
She WJ~ 22
,..ears old. ln 1986. ln accur
Imprisonment'
dance
with
the ciVIlian
laws passed
regime
by
Whlctl
had replaced the ruling
Pamuk
Vildll'S
Juntd
lawyer
applied to the No 1 Martldr
Law Court
for her release
ThIS was done
that
Pamuk
on the
years and 1 day
t Jnrll'f
bas',;
hdd served
In
6
prison.
thf> law she should
therefore have been released
on the 3rd November 1986. "
./nsread" the regime' ........
state prosecutor carried out
a sick manoeuvre - hB
appealed against the original
~nrenœ,nws~ea~now
askmg a higher court to sen.
tence Pamuk Yildiz to hang.
On the 1st December in
the No 4 Martial Law Court
Pamuk's lawyer said 'It is
unthinkable to give her more
than 15 years imprisonment
even more so when you con;
sider that her health is broken;
her file is under review by
the military authorities and
the prosecutor did not file
his appeal untillong after
the original sentence' .•.
during the appeal period"her
sickness will become incur.
able.'
The court refused to
release Pamuk.
As her lawyer pointed out,
this decision is against human
rights and every normal
understanding of law.
We demand the immediate release of Pamuk Yildiz.
Pamuk Yildiz is alone and
seriously ill in Mamak Mili.
tary Prison.
Send short message, of good
wishes to:
Pamuk Yildiz, Mamak Askeri
Cezaevi, Tecrit On l, Mamakl
Ankara, Turkey.
Tha COORT has begun a Solidarity with Political Prisoners in
Turkey Campaign. You can help. You or a group you .....
member
of çan 'edopt'.
political pflsoner in Turkey. This l'ft6enl writing to
the prisone, and main taiOino COfltact. This helps both to r.i .. the
particular prisoner .. "..:i hel/h ...fellow prisoners' moral. and put pr..
sure on the regime to rIllease prisoners.
Your help can bring great pressor. to bear.
Many of these prisoners while still very young Ncrificed everything to struygle for a bettlfr society tn Turkey. Many of them have
endured torture and .11 trpatment. Help ensura ther ..... no forgotten
pohtical prisoners in Turkeyl
If you wish to recel~e morft details of tha politIcal p.isone ....
~mpaI9n. VI/nt. to Political p,.~nar'
Campaign. COORT. 129"
NeWington Gr8Qn Rd., Londt.n N 1 4RD, Britain.
15
,
IMirror
Caught in a region encompassing border areas
ofTurkey,/raq,/ran.
Syria and the USSR
HELLFIRE AND BRIMSTONE
lM
:~t:~~~~
K~~~~:~;>"
~~~
lived in the region now encompassing
eastern Turkey, northwesurn
Iraq,
northern Syria, wesl/ran
and lhe easlern Blcu:k Sea coasl of the Soviel
UniMl for al feast Ihree /housand years.
Never having fully integrated inlO any mndern stau. lhey slilllive by
their own rules.
They are a handsome, ofun fair-slrinned people, somelimes blond and
blue-eyed. They are quiel and virtually impossible 10 provoke aeepl on
the issues of hbnor or Kurdish riglus, on which they are oflen deadly,
As lhey began /0 splil in the /91h cenlury, wilh lhe break-up of the
Olloman Empire, lhe 1f1fJjoriry sellied in whal is now Turkey, while others
stayed in Iran and a few remained or mnved 10 lhe Soviel Union, Syria or
Iraq,
Ther~ are now estimated 10 be between i6 and i2 rnû:wfI Ä"u.1l1s. Hau"
of/hem live in Turkey and betweenfive
and six million in Iran.
BUI despite lhe facl/hal/he
Turkish Kurds are lhe vasl1f1fJjoriry, they
have re1f1fJÎned relatively quiel sinee Ilrrd rebe/Uons. in lhe /920's and 30's
were bloodity crushed by lhe army of lhe new Turküh republic.
Bo/h riglu and left-of-een/er governmerus in lhe half-cenlury hislory of
the Turkish republic have always Sluck 10 lhe policy of Kemal Alaturk,
founder of/he republic, and ignored the Kurds as a separate elhnic eruir}'
The Gulf war presented the Kurwsh minorities in both Iran and Iraq
with new opportunities to take up arms again in pursuit of their dream of
an autonomous homeland Reports over the past few weeks have spoken
of cooperation 30 miles inside northern Iraq between units of the I",nian
Army and guerillas of the Patriotic Union of KUrWslan (PUK), one of the
two major Kurwsh
political organizations
in Iraq. With autonom)'
remaining a pipe dream, Hazhir Teimourian,
a Middle East specialist "ith
The Times and himself a Kurd, examines theil past and present and
speculates about theil futune.
About 600 miles to the northeast of the Lebanese mountains -- the
passion of whœe peoples has caused such well-broadcast headaches in the
pasl 12 yun -- lives another mountainous people. They number belween
16,and 22 million and.theil land, known as Kurdislan for most of the pa,t
twelve cenlllries. straddles the border region of Turkey, the Soviet Union,
Iran, Iraq and Syria.
The Kurds rarely make headlines though they have been fighting for
recognition
of theil right' as a distinct people with their own land,
language, and cultune since the middle of the last ceoWI)'. Theil homeland
is bound on all sides by governments
uniled in theil determination
to
contain Kurdish nationalism.
With the raising of the stakes in the six-and-a-half-year-<>Id Gulf war,
the two protagonislS perioWcaUy tend to allow Western journalislS safe
passage to each other's KurWsh territories to bring to our television
screens n.re itnages of the Kurds al war. The revelations include some
surprises.
They show that increased Iranian help to the Kurds in Iraq has created a
serious threat to that country's vital financial artery. a pipeline carrying up
to one
million
barrels of oil a day to Iskenderun
on Tuney's
Mewterranean
coast for expon to Europe. Over the .border in Iran, Kurds
haye engaged in some remarkable
long-term planning -- such as the
building of new clinics -- in theil eight-year struggle againsl AyatoUah
Khorneiny's Islamic Republic.
'
In botl1 countries, native Kurds who demand freedom to safeguard theil
cullure are persecuted as counter-revolutionaries.
In neighboring Turkey,
the very reference to the term Kurd is a crime againsl the constitution.
Up to the turn of the cenlllry. the Kurds were ruled by scores of theil
,own princes who were virtually independent of the emperors on the plains.
whose authority 'they recognized only nominaUy.
Eight hundred years ago. for example, theil mOSl famous general,
Saladin. saw no need to devote his tremendous energies to the protection
of his Irinsfolk. So secure were they in theil mountainous
fastnesses to
the south of the lakes of Van and Urmia thaI he dared to caU sorne of theil
16
best solwers la Egypt and Syria to command rus Moslem armies against
the Christian Crusaden from Europe.
BUI the coming of the helicopter gunship has transformed the silllation '
for a people who earlier'conquerors
failed to itnpress.
The present en. of peril for the Kurds has its origins in the permanent
stationing from the centers of empire in Islanbul and Tehràn of solwers,
".laX coUeclors and 3dnunistrators
in KurWslan at the lum of the present
cenlury. 'This .invasion sharply clipped the power of the native princes,
btoug.ht heavier laXaUOn and compulsory
military service and was
sustained by deliben.tely
fanning loc'al animosities between tribes and
regions.
,
As a consequeQee,'drearns
of Kurwsh unity and independence, wruch
earlier had haunted only the heartS of noble bards and idle princes, became
the preOccupation of the. more p",ctical minds belonging to merchanIS in
maßet towns, religious preachers and gunsmiths.
.
Large and little KUf!Üsh kin'gdoms and republics f1ultered for a few
years Wltillhey were put down by Ottoman emperors, shahs of Persia or
.British- govemQß of Mesopàtamia
1:l1e secondevent of receOl year.s to encourage the Kurds in Iran and Iraq
to rise again, ipan from the Gulf war. was the revolution in Iran in
February 1~79.
'.
'
In IrJO, the old léu.rdisw. Democratic Party (KDPI) of the Kurwsh
republic of 1946, wrucb had been forced underground in the years of the
Shah's asceßdancy, re~merged
in 1978 with the weakening of the Shah's
grip' and QUick1.yassumed the role of governmenl in two of the four,
Kurdish provinces in the west
Initial negotiations with the new revolutionary regime in Tehran over
the granting of a measure of internal autonomy to the counlr)"s 5-6
million Kurds soon brolee down because of Tehran's insistence that the
Kurds should subjugate theil demands to the requilemenlS of Islamic
dogma as interpreted by Shiite ayatoUahs. This recognizes only a single
Moslem nation or Umma and is suspicious of any demands for group
rights within thaI nation.
Furthermore,
most Kurds belong to the Sunnite branch of Islam and,
as such, are barred from attaining positions of leadership in the Slate, In
any case, they are nol known for being panicularly religious. They do not
p"'y regularly and freely consume alcohol.
Thus, at various times over the past seven years, about 200,000 better.
equipped Iranian solwers and Revolutionary Guards have tried to uproot the
Kurdish movement
But although the Iranians have succeeded in expelling
the KDP)'s Il,000 guerillas from the main towns of the region, two scrips
of rugged high ground along the borders with Turkey and Iraq remain in
Kurdish hands, a situation unlikely 10 change as long as the Gulf conflict
remains unresolved
Al present. a heavy cover of snow in the highlands of Iranian Kurdi,tan
has halted a1llarge-scale
military operations, But a British journalisl who
accompanied
a guerilla unit of the KDPI on a mission some 25 mile,
from the Iraqi border before the winter sel in found the fighters in high
spirilS.
The KDPI is led by Dr. Abdorrahman
Qassemlou, a 57-year-old
economist
and former leclurer at the universities of Prague and the
Sorbonne. who has grown in sophistication and stalure 'since the da)'s of
his Marxisl youth in Eastern European exile,
He acknowledges that he receives some aid from Iraq, bul denies that he
is dependenl on Baghdad .• We are fighting the sarne enemy," he says.
TURKEY
.'
'"
".
'".
••••
0
••
0
••••
.
. .
o'
.:
•
M Irror
IDEAST
V~I=
E I
W~
.which is usefulto !he Iraqi government, bUI we would never allow ourselves to
become so dependent on a foreign regime that its sudden withdrawal of support
would endanger our uisle1lce:
Iraq's Kurds, of whom there are about four nùllion. have IWO main nationalist
orgllliz.ations fighûng Baghdad: the KurdJStan Democratic Party (KOP) of the late
General Mustafa Barzani, who died in the United States in 1979. and PUK led by
Jalal Talabani.
Alll:Z the stan of the Gulf war, PUK held a few rounds of peace ta1ks with
l'resident Saddam Hussein, butlilese broke down in 1985 IIId the organization has
been engaged in guerilla warfare in southern Iraqi Kurdistan. around the àty of
Su1aimIniyah. ever since.
1be KDP, however, which has no links with ilS Irlllian namesake, Went into
III immediate alliance willl the revolutionary
government in Tehran after the
toppling of the Shah and began penetrating the former heanland of ilS support in
Iraqi Kurdistan. the nonhero-moSI
smp of terrilory along Iraq's border willl
Twtey.
As the Iraqi Anny had spenl many years since 1975 pacifying Kurdistan. with
heavy guns placed atop almost every stralegie height, the work of the two
Kurdish nationalisI organiz.ations made very slow progress at fllSt, butllOW the
KDP has achieved a breakthrough in expelling the Iraqi nùlitary present:e from
much of the tenitory it coveted. The towns in that territory. for example, Zhakho,
DohoIt and Amadieh, are heavily fonifJed and remain in government hands. but
the countryside now affords freedom of movementto
the guerillas, and the roads,
including the important overland supply roule from Twtey,
are frequently
ambushed.
Thanks to a recent rapprochemenl
willl Tehran, PUK has also been able to
increase
vastly the territory under its control to the north and west of
Sulaimaniyah.
PUK unilS raided Iraq's nonhern oilfield at KirIruk lISt year and,
earlier this year. helped Iranian artillery units along mountain tracks to reach the
vicinity of ~ dty of Arbil, some 40 nùles across the Iranian border. to destroy
llllraqi radar and r.ommunications establishment
1beir help will also have been
invaluable in Jra,(s Karbala-7 offensive launched lIlis week in the Haj Umran
.. ion south of Lake UrßÙa.
Two factors seem to be behind the latesl Kurdish successes in Iraq: the
swildling to the war fronlS with Iran of Iraq's most capable soldiers in preparation
for the lranilll offensives in the soulll and nonh. and a decision by Tehran ID
upgrade the weapons that it has been supplying to the KDP.
Following the death of Idriss Banani at the age of 43 late January this year • apparently in IIIlraqi air raid on the wesl Iranian cily of Urumieh - the KDP is
DOW led by MlSsoud, the second surviving son of the lale General Barzani.
Massoud remains bitter aboui the way he feels former U.S. Secretary of State
Hervy Kissinger and the Shah of Iran betrayed his faliler al the heighl of the
previous Kurdish rebellion, in March 1975. Iran and the United SlateS suddenly
made their peace with Iraq IIId closed the Innian border to their erstwhile allies.
Nevenheless.
although the Kurds under Banani say !hey have learned their
lesson from those events and are prepared for history repeating itself. their claim
that they are not now dependenl on Iran lacks credibility. Withoul a constanl
supply of food IIId armament from Iran. their forces would very quickly IIIn OUIof
steam.
Acrœs
another border into easlern Turkey, which constitutes
the Jar&eSI pan
of Kwdistan with some 8-12 million people. repression has not been the
conseq\ICIICC of large-scale rebellion in recenl times, butlhe governmenl resons to
cIraca1iIn measures 10 destroy the separate culture of ilS Kurdish citiz.ens.
1bousands
of Kurds languish
in fOl'Jollen jails in the eastern provinces still
possessing
Iill:Zature in Kurdish. Even
.nder martia1 law. often for merely
speatin& their language is a crime.
Perbaps inevitably. mosl of the Kurdish nationalists in Twtey are eJ.tremely
anti.NA 10 and dream of complete independence. Their fragmented political panies
lie all left.wing
and warfare is sporadic and on a small scale, sometimes
deIœndiD& ID the leve1 01common banditry and 1Imlrism.
Although the present conflici between Iran and Iraq has raised lIle question or reo
drawing the international borders in lIle region. the chances of an independenl
Kurdish slate emerging IS part of the fmal outcome are less thIII remote.
All the states surrounding the Kurds have a common interesi in subduing
them. and even if Iraq were to collapse as a result of Iranian military pressure. it is
unlikely that Twtey. aided and abetted by the West, would allow itto fall under
Iranian domination.
In the early stages of the Gulf war, there were reports from Ankara
that
plans were laid at a meeting between l'residenl Kenan Evren and
General Alexander Haig, then U.s. Secretary of State. 1be United States agreed
that, in the case of an Iraqi collapse, the Turo could seize the northern .. ion of
the COURtry. Twtey has laid claim to whal il calls the Mosul Velayat (province)
of the former Ottoman Empire since the time of the British Mandale in Iraq after
World War 1. The Velayal contains the bulk of Iraqi Kurdistan, though ilS main
attraction to Turkey would be the huge K.irl<uk oilfield
The pipeline which carries K.irl<uk's oil constitutes part of Twtey's .national
interests. today, and its proleCtion from Kurdish or Iranian inlClference would
provide Twtey
with an obvious pretext for seizing nonhero Iraq. But the
suppression of 11\ embryo Kurdish state lIlat nùghl incile Turtey's own Kurdish
minority into rebe11ion would be the main real reason for lIle inll:Zvention.
In preparation for such a possibility, Ankara and Baghdad have signed a formal
understandin& that allows Twtey to send its armed forces into Iraq .in defense of
the security of its borders:
As a result. there have been alleasl 22 reponed bombings of Kurdish bISes in
Iraq by the Twtish Air Foree. and the Turkish Army has on several occlSions
during the past two years temporarily moved into Iraqi Kurdistan to .destroy
tenorÎSt camps; risking the souring of ilS lucrative trading relations willl Iran on
each occasion .
This week's air aaacks. which killed 800 people according to Kurdish Radio,
were on three areas on the middle sector of the Turlcey-Iraq border, close 10 the
Great ZalI River.
1be Kurds have been called the •oppressed of the oppressed. on account of
their suffering at the hands of nations thai were themselves ruled or dominated by
major European powers until earlier this century.
1bey Ire the world's Iargesl nùnority still without a voice. The international
influence of the Slates thatlllle them ensures thai their cause is never mentioned al
the United Nations, although their grievances are often far more serious than those
of many other nùnorities.
They are one major nation lIlat the resl of humanil)' consislenlly chooses nOl
lU see.
COIllÎacencY
17
(OOth Con(T'"
ht S<-ssion
I
JOINT
COMM1TIEE
PRINT
S. PRT
~ncommunicado detention.
these abuses
by requiring
interrogation
vas defeated
100-10
COUNTRY REPORTS ON HUMAN
RIGHTS PRACTICES FOR 1986
~~n~~~r
t~~:u~:c:~t;y~~f:i~~:tn:~n~~:~i~~.
JU:~~~!tie8
for
pucticing
torture
remaln
10\t. \tith death
by torture
considered
involuntary
man.laughttitr
(Turkhh
Criminal
Code
Article
H3).
A bill
to raise
the penalties
for torture
.....
defeated
in Parliament
in 1986.
However.
a revision
of the
Turkish Criminal.
Code. which dates
from the founding
of the
Republic.
is currently
under ....ay.
RESPECT FOR HUIWl RIGHTS
Section
a.
1
~:::~
~~~~he
Political
Integrity
of
the
Person.
Incl~ding
Killing
There ....ere no accusation;
of
government forces
in 1986.
terrorist
attacll: on the Neve
Aub terrorhtl
are believed
REPORT
SUBMITTED
A drait
la .... aimed
at eliminating
the presence
of a lawyer during
in Parliament
in 1966.
politically
motivated
killings
In September
21 persons
died
in
Shalom syn.gogue
in I1tanbul.
responaible
for the attack.
by
a
TO THE
COMMITTEE ON FOREIGN RELATIONS
U.S. SENATE
AND
COMMITTEE ON FOREIGN AFFAIRS
U.S. HOUSE OF REPRESENTATIVES
NWl\9rous clashes
~ollernment forces
between
resulted
separatist
in the
Kurdhh
deaths
of
~~;~~~~ra:n:n~e~ï~t~ra~r~~ru;;~6~nd
.n
b.
c
DEPARTMENT OF STATE
IN A<X:OROANCE
WITH SECI10NS
lI6<dl AND 502Bibl OF THE
FOREIGN
ASSISTANCE
ACT OF 1961. AS AMENDED
unknovn
number
of
The Turkllh
General
Staff
(TOS) descrlbeli
the insurgents
.s
pll)ponentl
of an independent
JCurdish IItate ..... hich ....ould
Incorporate
parts
of present-day
Turll:ey.
Iran,
and Iraq.
Drug
slTIuqqlers. Armenian terrorists.
and Kurdish
guerrillal
.lperating
from bases: in Iraq.
Iran.
and Syria
are all
involved.
In the incidents.
according
to the TGS.
Disappearance
Tt'.....re were no koo"," disappearances
wverntnent or opposition
groups.
BY niE
guerrillas
and
about
17 Turll:ish
Torture
and
Punishment
Cruel.
caused
Inhuman.
or
by elther
Degrading
the
Treatm~nt
or
Constitution
states
that
"no one shall
be subjected
to
~:t\Jre or ill-treatment
incompatible
with human dignity."
~...ever. the treatment
o( prisoners.
especially
during
the
;rdt 1.1 pretrial
period.
remained
an unresolved
human rights
.~~...e.
Pollticuns.
the press.
and outside
monitoring
group;
•. 1i<J8d that prisoners
...ere subject
to torture
and mistreatment
III pe lion;
4nd detent ion houses.
Al though many a lIegat ions
'<.r.ceen treatment
that
could be defined
as pol ice brut a 1 i ty.
; ~ . they involved
beatings
by police
officials
aimed at
.r.~lmld.cinq
a suspect
or prisoner
or resulted
(rom personal
L.".Ir.QSlty. in other
cases
the treatment
clearly
appear6
enouqh to have risen
to the level
of torture.
Many
"'lrqHlons
....
ere documented
by medical
evidence.
In a
~?tuHY 1986 inteClm report
and in its October
1966 World
rc;lrt. Amnesty International
reiterated
its
charges
that
t;rture
is "videspread
and systematic"
in Turkey.
~~.t'
'~:IOI.l'
FEBRUARY
1987
-10\ the return
of full
le fuelllY. alleqations
Printed. for the use of the Committees
on ForeigÎt Relations and Foreign
Affairs of the Senate and the House of Representatives
respectively
. TURKEY
Turkey
1& a republic
based
on a multiparty
parliamentary
Eystem and a strong
pre61dency
Election,
for public
oftice
are based on universal
suffrage.
'r'-Ielva parties
competed
freely
in byelections
held on, September
28, 1986. in "'hieh the
ruling
Motherland
Party won 6 of the Il seats
contested.
Oeneral elections
...ith full
pattlcipatlon
of all recognized
political
parties
are scheduled
for no later
than November
1988.
The Turk16h
National
Police
(TNP) aFe responslble
tor
.
maintaining
public
order
in.the
country:
4;!'xcept in martlal.la..,
areas.
In those
areas.
mi 11 tary
author 1t les oversee
secur l ty
through
the gendarmerie
.... hich also
functions
as the police
in
rural
areas.
At the end of 1986. 5 of 67 provinces.
all
in
the southeast
...here government
forces
have taced
an armed
il.6urgency
by Kurdish
separatist
s~nce August
1984, remained
under martial
la....
In addition.
elght
provinces
(Istanbul
plus seven
provinces
in the southeast)
rematn
under
a state
oC
emergency .... hich empowers their
governors
to exercise
lome of
the po ...ers of martial
law cocrrnanders.
The end ot martial
law in Novembor 1985
removed a major
restraint
on tre4;!'dom of
now tree
to publish
almost
anythlng.
Turkey
lS moving from a closed
economy
sector
to a tree
market.
export-oriented
the rates
of tnflation
and unemployment
economy under
the Government'15
structural
ha. made su.blitantial
advanceli.
in Istanbul
the press.
and Ankac.
which is
dominated
by the state
economy.
Although
are still
high.
the
adjustment
program
The Constitution
of 1982 and subsequent
legislation
place
resttictions
on the formation
and activities
of ass?cia~ions
and unions.
and on organtc
links
between
such organnatlons
and political
parties.
There are no restrictions
on the C1qht
of Turkish
citiz.ens
to ovo property.
The Constitution
reg.Hds
all
citizens
as Turks.
Except
for the special
status
granlcj
to non-Mus1 im minor 1t les by. the Lausanne
Treaty
(1923).
Turkey
does not legally
recognize
the separate
development
of dthnle
minorities.
In general.
the positive
trend
in the observance
of. hurnan
rights
cont inued
in 1986.
The Government
made consl~erable
progress
ln reduclng
hwnan rights
abuses.
although
slqnlflcant
shortcomings
are stlll
evident.
The judiciary
has continued
to demonstrate
With two major exceptions.
the mass trials
were concluded.
mostly
...ith acquittals.
initiated
in 1986 aqainst
critics
of the
dhm1ss&d
or ended
in acquittala.
its
independence
of recen~
years
several
tr1a~s
State
...ere elther
Hiqh government
officials
have denied
that
torture
is a
• erious
problem
in Turkey.
With the return
of d~ocratlChe
government
however
and the lifting
of reitrictlons
on t
pre.5.
all~.tlon15
~f police
brutality
have been il!creulnqly
publicized.
and the Government
has taken
s ...ift
actlon
to
pro.ecute
the perpetrators.
In addition.
members of
.
Parliament
and the press
have raieed
questions
~onCernlnq
r.pre •• ive activities
by security
forces
combatlng
the .rlM'd
Kurdish
aeparatlst
insurgency
in southeast
Turkey.
A nUlftb8r
of reports.
150me of them medically
documented.
noted th:
police
ule of torture.
usually
during
initial
periods
0
18
political
of torture
democracy
received
and
...ide
a tree
press
publicity.
The Government
has responded
with prompt action
to suspend tbe
alleqed
offenders
and investIgate
the circumstances
of each
CAse.
In an intervlew.
the Minister
of Justice
6aid 1.4.59.
persons
accused
of torture
vere prosecuted
in 1986.
O( th.eu.
100 vere convict&d.
and many caseli are continuing.
At the
same tlme.
the GoverMlent
frequently
stated
that
alleging
torture
had become a standard
detense
in a 11 types of cr lmin,l
calies.
High government
offlcials
have critlcized
those
who allege
torture,
charqing
that
such allegations
are political
propaganda
intend&d
to destroy
Turkey's
international
.
reputatio_n.
Although
generally
agreeing
vith
these
judqmentl.
the n8\,l'ly appointed
Justice
P'I1nÎ6ter.
in his first
stuement
after
.llumlnq
oUice.
poInted
out that
tOrture
certainly
•• ht.
in Turlley.
ina.much
all oller ~oo ofliciah
had been
'convicted
of it.
He went on to condel'lUl torture
and to eXpr8!05
the Goverrunent'a
intention
to eradicate
it by prompt and
Devere punilhment
o( offender6.
Punllt'unent
for torture
may change with the adoption
of a ne..,
criminal
code now being drafted.
Currently.
the Criminal
Code. which d.tes
from the 1920' •. categorizes
murder by
torture
al unintentional
manslaughter
.... hlCh is normally
penalized
by 8 years'
impri60Mlent.
Penalties
for torture
",hlCh does not result
in death
are le6s severe.
ranglng
from)
to 5 year..
In 1986 the Parliament
defeated
a bill,
which ..,.,
opposed
by the Government.
proposing
the increase
of thia
penalty
to I cang8 from 5 to 10 years.
Kany.Turk.
I ink the mistreatment
of pr isoneC6
to widesprecld
public
acceptance
of the notion
that
the police
should enforet"
public
order
by ...hatever
means are necessary.
Other
contnbutory
(actors
include
the generally
10.... educational
level
ot police
personnel
and the lack of adequate
tralnlng
The Government
has publ icly
recognized
the latter
problem by
taking
steps
to upqrade
the police
force.
requiring
secondclry
level
education
for ne.., recrults.
and organuing
speCial
courses
to instruct
policemen
as to their
responsibilities
.nJ
the limits
on their
pavers
under the law.
Prison
conditions
continued
to be an issue
of concern
in
parlia.ment
and among nongovernmental
bodies
such as the Sar
"Association.
members of which sent
a petition
to the
..
Government
in Apr i 1 requesting
improvements.
In February
Adana prison
experi.enced
a 23-day hunger
strike
tor be~ter
conditions
.. GoverlUtlent officials
charge
that
this
stnke
"'''
politlcally
motivated
and dlCected
from outside.
There 15
general
agreement.
though.
that
conditions
in prisons
have
improved
as a result
of the attention
(ocused
on this
issue by
the Parliamentary
Prhon
Cormaission.
the press.
and other
nongovernrn.ental
groups.
d.
Arbitrary
Arrest.
Detention.
or
Exile
The Con6tltutlon
requlres
a warrant
from the public
proSfJCutUI
for any detention.
except
in certain
limited
circumstance:».
e. q ... hen a person
is caught
redhanded.
The arrest
van .nt
itself
is issued
by a judqe after
a hearing.
Persons
tallen
lnto custody
may be he Id incommunicado
wi thout
chuge
by UUP
pol ice or publlC
prosecutor
for up to 24 hours.
accorcSlnq to
the Pollee
Poovers Act of 1985. which reduced
the pedod
fr~
48 hours.
It the pollce
obtain
a court
order.
however.
th.
perlod
may be extended
to IS days.
Detention
withC?ut ch~r9'
ia 15 days In cues
of "o(fen;es
COtTWllI
rted collect
Ively .
In t'he 5 provinces
under mart 1al law and the 8 under
'st.te-o(-emergency
rule.
an individual
may be detalned
without
ehlCge for up to JO days.
Martial
law authorities
do not need
llller.nts
to detain
suspects.
Martial
la ... cOrm'landers.
subject
to pr9lcrtbed
judicial
procedures.
may impose internal
exile
Cor up to 5 years .on persons
belleved
to be acting
against
"general
secur ity and publ ic order."
No such sentences
\tere
IIlpeled in 1986.
,Once taken formally
into custody
to face charges.
a detainee
'~ppelra
fint
before
a public
prosecutor.
who informl
him of
.th. luapicions
or charqel
...hich
led to hh
detention.
It the
.prol8cutor
decides
to pursue
the case.
the detainee
is
,
•
at corr •• pondlncl
Hrllq:ned before.
judge .nd .llo",ed
to ret.ln
• hvyer
The
)udq. dlctd •• whIther to have the accu •• d held ln detent ion or
to pt'cIRlt provillan.1
r.l ••••
during
thl pretrhl
lnv •• tlqltlve
perlod .
dOCllell'
and the
~~~~c:~t
per.itted
y:~e~~:~i
~~: ~~~a~: ~~i~1 ~I p~~;:;:~:~;~~:e:r:nd
only upon illuanee
of a judIcial
w.rrant.
In .11 c ....
th. luthor1tl
•• may hold.
det,in •• lncotmlunlcldo
vith," the pr •• crlbed
th". limit.
until
he 11 charged
or
r.l .... d.
According
to the Polie.
Power. Act ••
cSltaln •• '.
n... t of kln mUlt be notlt1ed
"ln th. ,hort'at
tlm •• " exc'pt
ln
,., .. yhere •• crecy 11 deemed n.c •••• ry. luch II ..,hen other.
ln th. five provlnc •••
till
und.r m.rtill
llw. th. authoriti
••
hlv, th. 119.1 pow.r .....lthout
n.ed of a wlrr.nt
•• pplicltion
or requeat ... tO alarch
re.idene ••• or building.
of .11
loc1.tie •. I •• oelation
•• polltieal
pacti ••• \II110n•• cluba.
bUllnes.
location •• or offie •• b.longinq
to or occupied
by
)urldicll
a. weIl a. private
bodi ••. " Th.y .ay al.o
•• arch.
hold. or seize without
wlrrant
peraona.
lettlr
•. tlleqram •.
ind documentl
't'here il no Ividlnce
that
thia
po..,er i • ..,idely
used or abused.
UI belleved to be involved
in I 9iven crime.
A detaln ••
not hav, .ce ••• to .. lavyer until he 11 brouqht before I
NY
Judge. Parliament
ln 191' det •• ted • bill
requiring
that
,11
urllted
perlonl
be given illlmediite
Icee.1
to • la..-yer.
S'''llu
propo •• la put forw.rd
by th. Turlr.hh 8.r Alloei.tlon
.nd oth.r •• rl no.., bling
eonlict.red
by thl eonwn1ttll
rlvil..,lng
Sectlon:;1:
cr 1I'un.l cod•.
th.
privacy
Respect
for
Freedom of
sYU&ft\
of ju.tie.
inelud •• a baU 'Yltlm
ln ..,hieh the
.rruqning
judgl may r.l ••••
th. aeculld
on prl.lntatlon
of an
.pproprilt.
gu.rant ••. or ord.r
hi. hlld
in prlventlVI
J"unt lon U th. court det.r.inl.
that h. lillY fl •• or dl.troy
"vidence.
Thl Con.titution
lncludl'
thl riqht
of dltain.l'
to
IfqU.1t lpeedy
coneludon
of arraiqrunent
and trl.1.
and
rtlen.
"U th. r •• trietion
placed upon th ..
i. not lawful."
CIvil
Speech
Libertiel.
.nd
eonnunicltion
.
Including:
And PrIS.
ihtt
The end of martul
la .. ln November 1985 ln Istanbul
.nd Ankara
remo'w'eda maJor restralnt
on freedom of the prea •. WhlCh 11
now tree to put:d\&h almolt
anythinq
Th. Criminll
Cod•.
however. cont lnues to prohibit
the advoc.cy
of clasa
or raeul
dom~natlon (cOtMIUnlsm) or the establl.l'uftent
at a theocrlt~c
Stite
(IslamIC
fundamentali5m)
or of I l'parltl
Itate
on
'thole
lines
(Kurdlsh
separatlam).
Triala
of perlona
eXpre&&lng such Vle'Ws take pllce
ln one of .l'lht
Itate
..CUrlty
courts
...hlCh deal only ..,lth auch clae •.
judiela1
.uthor'lti
••• und.r both elvi 1 .nd m.rtial
l,w. l'lIVI thl po..,.r to impoi. Ilntlnell
of int.rnal
.xU •.
Internal .x111 il provided
for in th. Ex.eution
of S.nt.ne ••
':'~t or 191 •• but th.
numb.r of convict •• if .ny. on whOllithi.
wu Ictually
impo.ed Ift.r
•• nt.neinq
i. unknovn.
An Armenian
pr \en •• nt.nced
to int.rnll
.xi 1. upon hil r.l ••••
frOll
pnlon in M.y UI6 il .till
r •• iding in I.tanbu}.
pendin9 I
r\19h court d'chion
on hh Ippell
at th ••• nt.nc •.
i ...
rkllh
fl'le Constitution
puctic •.
1ft
o.
prohibit.
Donlai ot rllr
forc.d
labor.
and it
dOl.
not
Jn addlt~on.
ln response
to the Increasinq
public.tlon
of
photogrlphl
of naked ..,omen in the •• n.ationali.t
popuhr
prl".
Plrllament
ln "'arch 1986 adopt.d
the "Prot.ction
Of
"lnorl
From Harmful PublIcations
Act."
Thi. ICt establilhed
a
boird 'Which reVleW6 publlcat
lons Igain.t
which I cocnplaint
1.
brouqht.
The board cannot pr.v.nt
publlcltion
but can d... nd
that I publicltion
be sold only in In Oplqul pl •• t1e big.
It
Cln Ilia
cenlor
movle. and videotlpes.
Thi.
l.w. ho'ttev.r.
l'laa
beten chall.nged
•• nd th. Conltitution.l
Court ha. agr.ed
to
revi..., it. constltuttonlllty
occur
Public Trial
:n
The Wltional
IIOst CU'a.
defendantl
have the riqht
to an open trill.
"'uch .ay be attend.d
by ramily .. mblra and laWYlr..
Memblrl
~f thl public
and prIai
IlaO u,ullly
fr •• to Ittend.
In
,\)lilt
tdala.
p.rticularly
tholl
hlld
in military
prilon.
Or on
alhury
cOlipoundl. memblr. of th. public
mu.t 1.lk permil110n
to tU'nd.
Thl authoritill
u.u.lly
grant
luch per .. hlion.
In
October thl d.f.nl.
ln • torturl
tr111 .uec.eded
in l'lIving th.
J\lClqlchlnged aft.r
an .rgument
arhing
frCMIIhi. ban on public
IUtDdIM. It th. trial.
It'
ru
Conltitution
accord.
a defendant
the
hYlr of l'Ill chole •.
Howev.r.
in c.rt.in
tight
to
trhl.
•• that
duti.,"
C.ntral
OCtober
Irlland
.. rlt.r
th.t
in
trlnlf.rrld
to
other
court ••
and
15 ca •••
Tho court al.o ordored DISKInd oil but t""
union.
elo.ed
per.ln.ntly
Th.
w~.i
0
Th. Con.t i tut ion quirint
...
thl
Prlvacy.
inviol.bU
ity
r .. ily.
of
Hc.e.
• per.on'.
thui
faC' r •• ultN
ln
.q.in.t
pral.lnCl
or
cOnd.-ninq
th.
tho
h ••
COlM to
19J1ored
.
r.
Itill
belng
pro.ecuted
for
writint
Ill:yedlY
hi.
book.
"Tow.rd
I Ne.., a.publie."
~~:~~~n~tfl
.~~c:~ài~~a:O
Triala
of .Ivlral
oth.r.
D~t:~~
continue
1.
1~~
COIIDunllt
::lt~~~.::~tr:p~~~o~;:.
•• nd new c ••••
arl
book
opened
The pr •••
in Turkey i. priv.tely
O"'fled .nd reflect.
a ..,id.
rang.
of political
vi......
Turki.h
aadlo .nd Televi.lon
(TRT)
il a qovernenent monopoly.
A .i'lnifieant
ehlngl
in it.
proqraminq
came about 1n 191'.
In previou.
y.ar •• TilT devoted
th.
l.rg •• t port10n
of it.
new. covera'le
to the Ictivitles
of
t~~:-
~~: i:~:~;~.ni~
T:in~~~:~~d I~~e o~~:~vY~r:~~n~Ppolitlon
politiclan.
to •• ignificlnt
extent
in Itl
new. proqrllftl
and
.~ti
...
,.. d. theca th.
l,ld
.tory.
Prior
to th. Slptember
21. l'l'.
byeleetlonl.
III
12 politicii
part il'
received
full
covlr.gl.
Even "baMed"
politie.l
l •• d.c,
.ueh a. forMr
Pr1M "ini.ter.
Sullyain
Demirel and Bul.nt
Ie,vit
wr.
shawn
on t.l.vi.lon.
thouqh not in political
capacltie..
Th.r.
ar.
wld.aprlld
alll9ltionl--whieh
TaT'. dlrector
denied
In a pr."
int.rvlev--th.t
e.rtlin
Irtl.t.
and wotka arl banned frOli
radio
.nd tel.vilion
du. to .ithlr
politie.l
or cultural
con.id.ration
•.
b,
rroad"," ot pooc.tul ".. _ly
and "o,oolatlon
P,ae.ful
••• -.blie
•• rl per.ltted
vith
prlor
pet'.i •• ion fr~
th' authoritie..
luch requ'lt
•• r. C)en.r.lly
9t'uted.
Accordinq to currlnt
requl.tion
••• arehin9
routl •• rally
U'I'.
ct'owc1 di.per.ion
routl.,
and po.tlr
han9in<) location.
arl to bl fixed for •• eh city
ev.ry
J.nuary.
Th. Lavon A•• oeiat lon •• vhieh rlf l.ctlcl
ov.r thl involv .. nt of loate a •• oeiltlon.
qovernlMtnt eone.rn
in tb. political
vlolonco pr.cedln9 tll•• lllury
lnt.rvontlon ot 1910.
prolllbita ollochtlono
trClOlIavln9 any tl .. to poUtlcll
partle' or on9191n9 In polltlcll
activity.
por ."upl •• oovon
of the Medlell
A•• oeiation
who circulated
th. d.ath
pen.lty
ver.
trled
on ch.
I .. ochtlon
l'y"
Ictlv
a petition
th.t
thlir
ty by
•.
Anochtion
activlty
1. clo •• ly IDOnitot'ed by th. OOvlnlMnt.
III ••• oelltlon.
Ir.
r.quired
to h.v. an aMu.1
9.neral
..etln9.
which i •• tt.nded
by officlal.
of thl pt'ovincill
qov.rnor 'a •• cur 1ty ataf f .
ThlY mu.t cert Ify th.t
all
regulatiOnl
hlv, be.n complied
with.
or th. a •• ociation
can be
elo'ld.
A•• oeiltion
•• u.t
.ubmlt
thelr
charter.
for thl
Ipprovii
of 'lov.rNMtnt
luthot'itil.
blfor.
they .r.
allo~
to
ror..
TurklY"
HWlln IUqht.
A•• ociation,
forMd
in July,
il
;ti11 .. ".itinq:
perata.ion
to operate
•• a 119.1 a •• oeiation.
.ouree'.
d.finitlon
of polltlcal
pri.onlt.
The Turkillh pr •••
in 1915. thl lK).t r.e.nt
year for which fi9"or •• VIr.
IvaUabl •• li.ted
about 3.600 pelclon. convicted
of cri ...
Iqlln.t
th ••• curlty
of th. Itat.,
cri"l
.g.in.t
•• curity
torc ••• or fo~ belon9in9
to .r-.cS ortanhltion..
Of thil
n\Mlbec. 1.100 v.r.
convicted
of cri ...
of violIne •.
"vlral
thou •• nd othlr
~opl.
vIr.
inc.re.rat.d
..,hi II \II1d.r
invI.tiq.tion
or undlc90in9
tri.l
for ai.U.r
off.n....
An
oppoaition
.pok .... n rec.ntly
claiMd
th.t
in Turk.y th.r.
wer. 10.000 pri.on.r.
convicted
of "thou'lht
criMa."
with
have
petition vlolotad tllo bin on poUtlcal
Eltl .. t •• ot tho n_r
ot political
prllon.ro Il.ld In
Turk.Y'o joUo vary 9rootly dopendln9 on tll. oourc. and tllo
Arbitracy
Int.rflrlnc.
Corr •• pond.nce
l.v
Coaaitt.1
IIMImbIrMuaaff.r
Sarac: v.,
acquitted
in
19"
of ch.rqe •• t ... in9 fr.a .peech
h. qavI In
alflOlt
I yelr befor..
A' "binned"
political
l •• d.,.
••
..-bIr.
Igaln.t
to
DISK d.f.ndant.
(Ixelpt
for a few •• rvinq .entenel.
l' I rl.ult
of conviction
on oth.r
char'l")
.nd .11 of thl PI'C'
A•• ociation
d.fendant,
r"lin
fr'l
on b.il.
Und.r th. "Execution
of lentenc •• Act"
of 1'16. which reduc.,
•• ntenc •• to be a.rved
to anI-half
th.
i.po.ed
ti ..... laO.t or all of th'l'
d.flndantl,
.v.n
if found
guilty.
vill
h.v.
alr •• dy •• rved out thlir
'IntIneI
•.
f.
thi,
decr ••••
The
or cO_I"9
Hovev.r. oU
Th. newlp.per
Hurriyet
reported
th.t
• publi.h.r.
a.cep
Kar •• l i. w.a .enteneed
to 21 yelr.'
impr l,or\I'Mnt on chlrge.
of
•• par.tht
and conrnunilt
propaglnd.
and b110nqing
to an
1l1ec;l.1 Kurdiah leplratilt
or'lanlzatlon.
Amn •• ty
Int.cn.tionll
"'cote to the Turkiah
Fore19n Mini.t.r
about thll
c....
Th. Undersecretlry
oC the JUltice
Miniltry.
re.pondinq
th.t
Amne.ty Intlrnltional
could not interferl
in Turkey'.
intern.l
affair •• noted.
"difference
in opinion"
in th.
utt.r.
ln whlch ....,h.t WI d.fln.
a ••
crime ln Ictlon
il"
int.rprlted
by Amne.ty Internlt
ional
a. a thought
cc iml.
Aan •• ty lntlrnltlonal
ha •• xpr •• aed conc.rn
about •• veral ..
hundred priloner.
whom it terIMd "prilon.ra
of con.ei.ncl
convicted
of .uch offenie.
I' "lIMHIIberlhip ln i11eqal
orglnia.tion."
or "makinq Coaaunilt
prop.gand ....
•• und.r IllIrtill
II"'. III d.flndant.
aecu.ed
of
or other
off.n.e.
aqaln.t
th •• ecurity
of the Stlt.
ln .. illtlry
court •.
M.rtill
law jud'le.
notinally
deqree.
Ind ob.erve
the .ame atlnd.rd.
II cr lminll
They raay not be tr.nsferred
at th. dileratlon
of
conmanderl.
In provinCIa
undlr
a .tate
of emer'lency.
court.
try clses.
..,.rl
the
of th.
_ri,
rlt9ulorly.
d.tondantl qullty ond .ont.nced tI,.. frClOI to 10 y.ar. In
prllon.
Anotllor 1.169 dof.ndantl wro found Innocont. 29
.ffUi.ted
until
..
~~:ï;=~i:~cf~o~:~~~c1:.
o~I:~:~.~~:g
f:~~~~a~.:~
:~i~~::q.s
A limited
number of .pecial
triah
.• uch al the trial
of over
1. 400 l.ader.
of the Confederation
of Rlvolution~ry.
Tcadl
Union. (DISK) and tho •• 1n th. fuat
Pe.c.
A•• oclatlon
caa ••
have continued
for up ta 5 yeara.
In December th. court
clached
• v.rdict
In th. DISK trial.
which both th. def.ndant.
.nd pro •• cution
plan to appeal.
Th. court
found 264
C•• I'
rull4
crlticl
play In Incro.. ln9ly open rolo In t04ay'a pollUco.
Civilian
and milnary
courts
qeneral1y
conduct
tnals
under
th •• a.me rule.
of procedure.
ba.ed on th. Con.tHut
lon or
martial
la.., requlltionl.
respect~vIly.
A convlction
or
acqulttal
in lither
system may be Appealed to the approprlAte
elvlliln
or milituy
Ippeals
court
Ir an appeals
court
overturns
a lower court's
guilty
verdict.
the case l& sent
b'ck to the lo..,er court
for reconsideration.
If the lower
court
inslat.
on itl
o[\ginal
verdlct.
thl Cise is returned
to
th. Joint
CounCIl of the Appeale Court for I blndlnq
verdlct.
In .0Int cise •. particularly
capH.l
c ••••.
Ippe.la
are
.utOftlatic
to the SupremI Court Or to th. Hi'lh Court of
Mllitary
Appeal.
If.
death sent.nce
h confirmed
by th.
IPP'al.
court.
it must be "pproved
by th. Counci 1 of
.
Miniater •. then by Pulament.
Ind finally
by the Pre.ld~nt.
By OCtober 191'.
n.arly
1.000 de.th
alnt.nee.
were "wlitlng
the Council
of "lnutera'
revie..,.
and 10~ r.vi .... by
P.r I i ... nt.
Par 1i lmant ha. not approved
.ny dlath
.entenc&.
.inCl
1914
dropped.
under
pro.cription
be totilly
~:~nd~~
i~~:o t~tj~~;e~h~~n~~r~~~~O~~;y
.::~cy;:e
o~r~:~~cl~l
pover.
Publlc
prolecutors
are also lndependent.
and. Ilthough
th.y .ay be ordered
to begin pro •• cution •• th.y decide
th.relft.r
whether
to purlue
them.
For .xampl •. on s.ptember
2.3. 191'. the prolecutor
in for .... r PriM Minl.ter
Bulent
Ec.vit'.
trial
on charge'
of viohtin9
• ban on hh
polltioal
.ctlvity
requ •• tld I vlrdict
of .cquittal.
which w•• granted
by th. judqe.
Th. Supreme Council
of Judg •• Ind Public
Pro •• cutor ••• ppolnted
by the pr.sident
and including
th.
"lni.t.r
of Ju.tlCI
••• 1.ct.
judg.a
Ind prol.eutor.
for th.
hlgh.r
court.
and overaee.
tho •• of th.
lowr
court •.
In provinc
t.rrori
••
.r.
tried
h.vI
law
judqe..
1l111tlry
civ1l hn
all
acqulttoll.
ID 1916 Illlon S.lcull ond OlIay_.nIlA,
tll.
editoro of tile lettht
401ly CUIoIwrly.t, wr. pro...... ted ON!
Icqultted tor crltlc1aln9 tllo Pr.1l4.nt and tll•• 11lUry
lnterv.ntloD ot S.pt_r
1980 lD a col.-,
TIl. edltoro of
tll. En9I1all-lan9u09. Turklall Dally Il.... faced 0 el.llor cllar90
and wn 01.0 acqultted.
Social _crotic
Popullat PortY
rltlin
th.
at .... lnq
"judge •• hall
be lndependent
Ind provlde.
for th.lr
.ecurl
which
rulo ln 1983, prOlOUl9atedI h .. ollorUy
di •• olutlon
pro,ecution.
Although Turk.y
ia predocBlnlntly
Muall •• it.
court
ay.tem Ind
judlci.l
procedur.s
.re 1DOd,1ed on the Itallan
(criminal)
and
awl •• (civil)
1.w code •.
Th.re arl no Shari'a
(Ill .. ic) or
othlr
rl1igiou.
court •.
Constltution
declar
dhchlrq8
of their
Council.
banninq
it.
c_lquo
•• and action. ot tllot body and lta
._
la.. aloo proacrllled oil ltot_DU
prahl",
l.od.ra ot bonned (pre-19101 political
parti •• ,
froa th. Kurd11h insurgency
in th. louthla.t.
defendant • ..,ho
caMot
lpe.k
Turkl&h reportedly
hav. diff1culty
in.
cœDUnic.tinlil
with th.lr
llwyet ••••
thlY .re forbIdden
frOM
u.iDq any lanqu.qe
exr.ept Turki.h
..,ith vl.hor..
Thlr •• r.
.1.0
r.port.
thlt
l'VVlrl
ln the'l
tr1al.
h.v.
exper1enced
• 0.1 h.r .....
nt.
Thl
th.
Security
r.oUlllptlon of civilian
before
\llll"I!$11'\..,tle ..
'~~èk"tlail
and Pollticii
Partlo. LI" prolllbit .tudonta
frOll b.COlllln9_.u
ot poUtlcol partlo.
•• h,~
ln Wlltlcll
Ictlvltl...
Tlluo toclilty or .twlont
politlil'ill" iHIIl.tlon. of Iny type In banned. and r.lltlclI
plrtl.i Ite forbld4.n to for .. YOlltllbuncllo..
por.. ilion of 0
unlvoulty'.
roctor h required for any otudont to ,oln Iny
Illociition.
or
SOIN flculty
IMCIlÖIrl who wer.
in effect
hive petitioned
for
~~~r~rt~~:.
H~~~e~h:~~e:~t~~.
dismil.ed
wh.n
rein.tatement.
.. arti.l
l.w wa.
Same ol thoa.
C~~:~~~.
n::;c:a~o~;~O::.~h.
19
,
••i.. cated.
-...
Ir .. IDr ~UCl
fI.OlI ~ =~t.l'lw
.~l'llltl
ee<>tor ,,",;Jllot'""'~..!l. Yd ...., u.
..I~.
. «""lalnt.
IUO~
"'U"'91 ..
~t~:':'~.~":~:~:~~aœ~t
t::'~.eo:: ~~. a:~."l_
~"'o l1&I""oU<m RiAht.V
rnm-!lual1olB Vll..14 h.v.
lllat.""dro'
,,1&0000
!:'." """lel bo .,.
'"",Uoal" aCllU""œ. <£010::0
!c.e~~o ",,,,,,,.lutl
'lev.
Tbol. unlon. and confederatlona .et vp \Inder th. pcovialonl
of
the 1983 Labor Law have been allowed to or9a.nls. vorkplac ••
lro.lr and to .ngag. In coll.otlv.
b•• v.lning.
Altho ..gh onlr
:l~to~
r:r::;~~y:.:~
~~:eI~'
~:~:~t
W:~k
l~~:~rï~l~:::l'
vorker. are union member. covered by colleotlv.
bargaining
.qr .... nt •. AI. re.ult.
union. have .. 1191\1flcant impact on
the econOlUf••• peel.Uy on ltl work rul •• and vag. atructur •.
ftle un
Coll.otlv.
Bargalnlng. Strlk •• anel LclCk
......t L.v
nrlctly
r~l.t
•• the barqalnlnCj
proc ••• and .&k•• atrlk ••
outllel. th. collectlv.
b.. qalnlng proc ... Cg.n... l atrlk ••.
pollUcal atrlk
anel .ollel ....hy .trlk .. ) 111eg.1. union.
ar. able to r.p
nt th.l. _
....
ng.q. In cOll.ctlv.
bar9alnln9, and are r •• pon.lve to tbelr ~r"
lnter •• t •.
A 'lC.nt
11M l'' Og~"oor
CGilf!tlill ..W ~ilo~
'U&_t
co..rt el.clolon orel.red th. per ..an.nt cloalßlJ ot DISK
of Revoluttoury
Trade Unlonl).
vho ••
1001104 0
to .ctllllOl
"el frOll thc>
01 Iloeanlc
.... _
..
1""~.",,Ulmg
~D D'.Ol/c",
ThCl <10\1
--._,
tif .... --.r. tQUPt b)V f,QV ß,Qô!.";\\Olr9',.
btrac\ltrlc\ll.r
~... _
__
tot.
t
2 ho ....
loran
~.rruo=-nw."v0!l
~C7U
...
por.ltted.
t II•• clo.$ß
eG\l"." ......
by fllNl_nullat
i
loal bl;~
?t Jal
.
1111",
Tb.
1CIo,,,,,
llOO9
oth.r r.llvIOli. gr""l"'. 0<>&11
_ra
ot Ar""nl.D
Ort_x Incl Ar_lan
C.tholle. O.. "k Ott_ •• ancl Or.. '
totllollc. 8II1q.. lan Orthodox, Il... n c.thollo.
Syeian ancl
Aotyrlano.rl.tian.
Protaa~anto. anel J ... hh beUoy ......
found ln Turkey. prlli&rlly ln I.tanbul.
Tb•• e groupi operat.
church'l. mon.lterl.a.
Iynlgoque••• chool •• Ind char habte
r.U910u. fowuhtionl 9ych II hOlpit.11 and orphana9'1.
GUlrantH' ot .inorltr
right •• b.yond tho •• enlhrined in th.
Conatitutioa.
ar. ine udN ln th. Tr,aty of Llu.aM •• ~lch
provid •• that non-Kulll •• lnorley cORM.II\ltie.uy have their
chilelr.n u ..ght ID th.ir own l..,guaq •.
(Confederatlon
a.ct'''1~
t
' .. ,.
-
,_....
.
,'.'
appe.led.
The DISKle.ders "ere ch.rged "ith "trying to
ch.ange the forlDof goverNDent" and vith "interfering "ith the
vork of the Parliament..
Somedefend.ntl are charged "ith
culp.blllty
In .cta of vlol.nc..
All el.f.nelanta C.xc.pt two
convicted of other crime.) rem.in free on their own
reaoqnia.nae. but the orq.nia.tlon
and lt. fund. rem.in und.r
the control of court-.ppointed trust.eea.
At lealt two unionl
.fflliated
"lth Turk-II h.ve called on the Governmentto .llov
DISKunionl to relium8their actlviti ••.
Political
activity by tr.de unions i. b.nned by the
Conatltution.
the L.", on ASloci.tlons.
and the Trade Union
Lav. Thu. unionl can ne1ther endor.e candid.t ••• nd p.rtiel
:~~1:1::
~~n~~~:~~;o~:
~~r~~~~~
::~f:~gZ:d
e~~::l~n:~~er.'lI.
hovever. 1. not reg.rded aa poUtical .ct1vlty,
The unlonl
have taken adv.ntlge of that dist1nction to mount .tranuoui
publ1c campaigns agalnat vlriou. qovernment r.Uciel
.nd to
. lobby government and oppo.it1on parliamentlr .nl ln eupport of
labor positlone:.
These campalgnl included an effort ln
Janulry to pol 'iuade the Parliament to bring the lava
~~~;~~~~t:~a ~nt~~o~c~~v~~il~~~:nh(~~~y c:~~:n~~~n~:l.vant
Byelect 10n activlties
ln September peaked ln an election eve
pre •• confetence in vhich th. Turk-II President caUed workvn
to vote .galnat the governing party.
In October he Ihlrply
criticized
re.triction.
imposed on the activit!e.
of a .ajor
oppo.ltlon party.
Turkish government. union. and employer reptesentativel
'participat.
fully in the activiti •• of the 11.0, The ... in
confederation. Turk-II. i. an .ffiliate
of the Intern.tion,l
Confederation al ftee Ttlde Unione (IC'fTU)•• nd malt Turll-h
memberunion. are aflililted
vith their relpective
internltionll
tr.d. secretlr iatl.
Both the ItA and the ICFTUhave closely monitored th •
• itultion of organized labor in Turkey lince the military
intervention of September 12. 1980. 11.0reportl hAvenotveS
the inct ••• ed cooperation the organization l'laI received frOlll
~:=e~:;~r=n~n::i:;l
~I:: ~~f~~v=:::~n:n ao:j~:n~~~~.,::~u::. do
some r.ltrlctions
on trade unions (for example. on politicAl
activiti •• ). The ICnu has follo\led the DISKtrial clolely.
although DISKia not an Icnu affiliate.
and has urged th.
Goverrwent to amend itl labor laW's.nd Constitution Ilon9 th.
linel urged by Turkey's l.rgest union confederation. the
ICFT\I-.fflll.ted
Turk-I •.
c.
Freedom
of
Rellqion
The majority of Turin are Sunni MUIUms. There are a1&oIn
eclea~ic minority "Alevi" group made up of adherents to
different var let le. of Shi'i51D. varlou. emlll Chrhtidn
re11qioul group•. Ind a small Jewiah conwnunity.
Turll18h qoverNnenta .ince the founding of the Republic h.ve
reqlcd.ed th. principle of lecular government a. an essentill
.ttrlbute
of a modern. Neltern-Ityle
democrltic lyateeD. Ind
t.he COnltlt\,ltlon proclalm. eeculariaa to be a ba.ie
characterlstlc
of the State.
Manyobeerver. hive noted th.
lncr .... ed vl.lb1l1ty of IIIUlic r811910UI oblervance and pi.ty
ln recent yelr..
But ettlngent con.tltutlonll
and leq.l
reetrictionl
l'lInder the .Uort.
of a ... 11 minority of "u.U.
fundamentalllt. who advocate the e.tablishmen.t
• lIlorl'. legal .y.t ....
of a Itate
vith
m.
conotltutlon .tipul.U.
th.t ".varyon. h•• th. right to
tr.edOli at oon.clenc •• rellgiou.
beli.t.
and convictloD."
constlt ..tlon.l .nel legal .. striction.
allD8C1
.t proUctlng th.
princlpl. at .ecularll.
and •• par.tion of church and .t.t.
Il.lt that rlqbt dqnlflcantly.
AI. r .... lt ot th. Kurelloh
••bII1llon ot IU5. lee! by •• h.lkh ot th. Il.kohlbendi my.tlcal
aeet. an .uch r.119Iou.a order. ver. banned. They continu. to
:::i~it~;.'a~~:u:h;.r:l:
~~mi:~~y
t::::' c~:n::~
.I.ho. openly o.
r'put. vith th. Il.k.hlb.ndi orel.r ln
by
latlnbul h.v. been pro.eouted for advocatin9 .. theocratic
.ut..
In lat. l'.'.
one of th ... Adn.n Hoca. wa. unCSer
,.ychlatrio ob.orvatlon by court orCSer. He. too. wa. charged
vltb .dvoc.tlng • theocr.Uc .Ut •.
Th. Political PlrU •• L.v prohlbl U th ... Ubll.lunlnt ot .ny
political partr aclvClC.tingth.oc"cy
or th. tollncl.tlon ot lav
•IIdgov.n_nt •• v.n p.. thlly.
on r.lIglo ... principl ••.
"avovlr•• tt.r th~ September U85 .cgultUl
on .ppeal ot
.OY•• al l•• el... ot th. torlIer N.tional Salvation Plrty CIISP).
"bieh "•• eonlldered • "r.llq10u."
party. the partr .u.eel and
von. ln October 1916. th. llftlng ot th. con.dt ..t onal
IO-Y'lr b.n on It. l •• der.' .ctiviti...
Th•• ucc••• or ta th.
HIP. th... tah (AfU ... nc.) P.rty. la legal .nel c... p.lgned in
th. S.pt_r
by.lectlon.
vith th. open partlclp.tlon
of
lo... r liSP l •• el... but von only 5.5 perc.nt ot th. vot •.
Th. CrI.lnal Coll. torblel. pro•• lytlaIßlJ by .ny pauon or
'Iraup. Twenty-thr•• Turki.tl J.hovah'. Witn••••• v.r •
••qultted on .ppeal ln Juno 19.6.
ln lu el.cldon.
th. co..rt
olof.IIdedth. con.Ut ..tional rlqht to tr.edOli ot r.Uglon.
lening that "every Turki.h aiti.en hll the rlqht to fre,dOll
of r.119ion and con.cience. and i. fr •• to chao•• hi. falth
INI porfor. lU .ct. ot vor.hlp."
In DacOllb.r1985. IaUnb ..l polle •• oquestaree! Slbl •• and oth.r
;.ubllc.t'lon. ln Turkloh of th. Turkhh Blbl. SClCI.ty. ln
'-Irch 19". aft.r the perlonll interventlon of th. Prl .....
'!.InlUlr, th. C.binet canceled it. r •• trietion.
on importing
.114dl.trlbuUng bibUc.l UXU •• nd clrc ..lstlon ot lIibl •• nov
unhlnd.red.
P'''-'
':nd.r the Conltitution.
"in.truction
in religious culture and
moul educltion." in accord vlth a Itlt.-prepared
curriculum.
Il .... puhory tor .11 .tuelent..
Durlnq the 1915-86 .chool
YII[, A•• yr1an Chrl.tian.
ln the louth ••• t compll1ned that
th.ir chlldren WGreb.inq forced to .ttend l'.l&nlic
lnuructlon.
In 1986 Christians in Iskenderun Nde the llolle
20
In 1ge6 th. Gov.rnment took liqnlflcant
.t.r.
to r•• olv•
• everal il'u •• of raajor concern to non-K\,l.l a group.. Tber.
...... ny r.porto th.t th. Or•• k Orthollox Patrlarchat. viII
.oon obtain per ..l .. ion to r.b ..llel ito .clIDlnlat.. tlen IMolldln9.
el•• troyl<l by fir. In UH: th. Patrlarch.t.
h.. been ... kI09
~rlli •• lon to r.build for ov.r 40 y•• r..
The r•• olution of
th. Bibl, Society c••• and th. c.l •••• in II" of an ArMn&.n
f~i;:~e:=~~t::l::,:::'~t:h
~~n~:~:I~:r:,:~~i~i::~1tlYe
nep.
Liturgical ule by non-MuIU., of langulg'. other thin Turki,h.
luch l' OrHk. Armeni.n. Hebrew•• nd Arlbie 1•• lloved but
cant lnu.. ta dec Une.
el.
rr •• el"",ot Mov
.... nt Within th. Country. ror.lgn
Travel. EmlClc.tion. and Repatrl.tlon
~:r:i~:
;:::~~~o~r::::
::r~:ij:;
the .eldCMa-u.edpowr to reltrict
d:rO~:r:~
~~~~n a~~::rti::C:~~.ln
IIM)v
.. nt.
"artill
law
~~~h:~~~l!:
"f:r::n:t:;:!cr~!~~n~:
~:I~~!C~~~~"
prohiblt their r0liicSence in. or' entry Into. cert.in artll
Wider mlrtl.l
lot:'. Someborder irea. Ir. off-limit.
to
for.lqn.ro vitho ..t .peclflc permll.lon to vlolt th ....
Turk. generally are fr~e to tcsvel abroad. and Increllinq
numberl h.ve done 10 lincG the t'ellxation of currency
control..
Accordlnq to the Constitution. hevever, I eit izen ,
freedom to l.ave •• Y be reltricted
on account of th. n.tion.:
.conOlllic slt ... tion. civic obllg.tlon.
(q.n ...
Ilita.y
.ervice).
or crl.lnal
inv•• tlgltlon or pro•• cut on. Min)'
Turk. curr.ntly
lnvolved ln •••• triall
ar. denied pa•• poru.
.and.thare l, evldQnc. that other cltla.n.
not under indiçtlNllt
are d.nled p••• port. for politic.l
c.a.on •. T\lrkhh law
proviele. th.t tho •• el....lucl p••• poru ""Il. uneler Incllct.....
...y rec.lv. p••• porU if th. J... tlc. Mlnlltry .nd prl ...
llr ..
t:~e~!~.
~~~~l~y
~~~~~t~~l~:::y~~t~:~d=r~=~i~:~I::~z
(or
.... ln. Wo i •• d.feftClant in th. "ac. A•• ociatlon Cil... w..
granted.
li.itecl-u •• p••• poct to trav.l to the United KinqdlolC:
to pArt lcipat. in • confer.nce.
Turki.h lav.9\larant ... aitia.n.
protection aglinat deportatilo1f"
.xtraditlon.
or clefti.l of re.ntry.
The Con.t.itution gUlunu ••
th. rlqhu ot Tutla ancI th.lr t ... IlI •• llvlng abro.d to utuln
hOlllll. uncl.r provisI ..... of th. Turkllh clth.nshlp
1ov.
hovever. the Oov.rnMftt m.y deprive of citlaen.hip thol' Turk.
vbo h.v. r.fu.ed to retucn to Turkey to flce criminal chuqll
or vho lt d.teraln •• hive expatriated thecuelv ••.
Tu.rk.y,h•• peraan.ntly r ••• tt led about •• SOOAfghln refuq.e.
of Turkie .thAielty in r.cent ye.r •• and provide. a t ... poury
haven foc &a.t Eu.copeanr.fuge •• In two t-.porary lettl ... nt
flcilltie..
Whil. th. Ooverruaentd.oe. not grlnt r.fug ••
Itatu. to Irani.nl.
it •••• rt. that 1t doe. not d.port to 1raA
tho •• who hlv •• ntered ~rkey 1l1~llly
or hlv. ov.rlt.)'M
their per.itted time.
In conlequence. large numbere of
lcanlan. Ire now living in Turkey. aln)' of them in I.taMul
Ind other hrg. cl tie •.
s.ctlon 3 Il•• pect for polltlcal
Righto:
to Chang_ Their OoverlVD8nt
Th. lIight ot. Cltla.n.
Tu.k.y hu ..... alp .. ty. preslel.nthl
p.. ll .... nu.y .• y.t ....
Th. p... ldont I. elect.el by P.. ll ..... nt for •• Ingl.
tir •. Tbe current Prel1dent. whoa. el.ction va. automatlo
vith th•• pprov.l ot Turk.y'. nev Con.tltutlon
ln th. 1912
ref.rendum. i. retir&d Oaneral Kenln Evren. forMr Chi.f of
lh. Turkllh Gen.ral SUft .nel huel ot th. Il.tional S.curlty
;~~:cg,;:t:~)~ov.rnacl
Turk.y d..rlng .th. perlocl ot .Illtory
'-l'."
Th. ""Ic ...... l Parll ..... nt hu
400 ••• U .l.cuel
on •
~~:~:t~:::~ ~:'::~ce~.
o:l:h;i~:t;iV n~~~~i' v:~:t i: ~:~:~ to
obtain , •• t. 1ft '.rli .... nt.
Th. 10 percent thr •• hold i.
lnt.nded to pr.vent political
fra9lDftnt.tlon and the recurrenoe
of th. p.. lI .... nt .. y p.. aly~1I ot th. lit. 1970' •.
p.rrl ... dvoc.tlng c.rtaln b.ll.t ....
r •• trlcUel trOlD
operating ln th. polltic.l
... n.,
Th••• Inclllcl. p.. tl ••
•dvocltlnq • th.oc .. tic .Ut •• th .... perlorlty or elictatorohlp
of I particular loci.l cIa •• or group. or "exclu.iv." or
.lItln"
polltlcal
phllo.ophl...
No p.rty MY be tor_
"ouncl • p.. tlc ..l ... thnlo or c..lt ..ral qroup. AIIongth •
~:~~::~~-e..rc~I~~~.~.::
plrtl...
All ot th ......
..:~n~;.:~~ ~~~:~.~r
":tm.~rxllt
r.g .. ded .. Inl ..lc.l to •
~~~~:~rl!n~:;~~;~IC
P:~~~:t~0~~1el~~~.i::~1:t~0 o~rk'Y'.
C_nllt.
by th .... thorltl .....
b.nned tr ... _
.. hip In
.ny party. Other 9roup. permlnently banned lrOlD,oinin9 or
... Iv.ly p.. tlclpatinq
In polltlc.l
p.. tl •• Incl ..el•• ctlv.
;Il\'l\ben of th. auwtd force. 'Ind certa1n cltegori •• of civU
.. rv.ntl--. prOhibition bueel on th. pr.-1980 polltlclutlon
.of qovernmentIncS.ecurhy Itructure •.
Th. Con'titution
~:I
guarant.e,
equil pollticil.
right'
for men IM
~illn~nd
~~l~l~&if r~:~t:~r.~h~~~n~~;e~2 t:~:n;.::::
of Parlh •• nt. and •• v.ral vomenhold important po.ition.
In
th. party bl ... rchl ... al though th. 23-_r
c.bln.t hlO no
V~D
__
ri at, pre.ent,
_ra
.t .SnorIU ••• Mu.ll .. and non-M... 1I.. , tac. no l.qal
la.ltatlen. on pollUc.l
p.. tlclp.tlon
10 long .0 th.y .• ccept
• Turkllb ".Uon.l
lel.nUty.
K..rel. vho .ccept IIIch .n
ldontlty play. dubl.
roll In Turkllh pollUcal Ilf ••• nel
10Mof them are rnemb@r,ol the Turkilh Parl1ament,
Stetion.'
Governmental At.titude Reqarding Internationll
and
Nonqov.rMl8ntal Inv•• tlgatlon.
ot Allegee! Violations
of HUll\.nRighto
~h. Governmentpermitted vhit8 by for819nerl to dileu,s hUlbln
rl9hu in Turkey during- 1986•• nd. In mo.t ca.s •• f"cUit.ted
"
conucU vltll bOtll officiai
'Uhou
Meh1nkt
t 1,ltllll-led
If Itat.
and nonofficial
ln 191' included
I deleqatlon
Witch ConDi•• lon, the oerun
for
Quak
•• ,.oup.
Hualn .1CJhtl
Jnt,C'Datlonal
In 1916.
•• nt
at.tl.tleal
official
••
vllitou.
fcoca the European
aoclal Democrlt1C
Party.
and tll. U.S. A•• llunt
S.... u.y
Hualnitarlan Aff,h'..
Mn•• ty
and
DO official
requ •• t. for
a vi,lt
to Tuck~
nt.a.
Huaan
accordanc.
ita
charter
Right. A.,oclatlon
vlt.h t.b. Law on
to the GovernMnt
ar::
~v:~=-::O:~:t.:~.:Pf~:::e~~
t.h. concern of the Ocwer... nt.
v ••
:r~~:~Ounda
lleYarthel.a.,
the
Di.criaination
Baaed on .ae ••
Lanqu.aq•• or Soci.l
Statu.
Tb. eonatitution
reqard.
aU
prohibit.
any diacri.lutlon
Laua ...... Treaty.
t.he Turkiah
full
and COIIPlete protection
Sex •••
ha.
Oeorqi ..
n.tlon.ll.t
atated
tbat
11CJlon.
and
.... <1_t.
the
tntent
of
it.
ell.. _ra,_t
La&<r"i. to
fo.ter
baft.
on
of I....,...' ••
Turkt.b
a.
th.
laß9Uaq.
of all c1ti •• n. for all u....
Thi. t. part of an effou
to
inculcate
in aU Turki.h
citl •• n. a .eft •• of identlty
With the
Turll.hh Itat.
and natlon
•• Oppoled to id.ntific.t10n
W1tb eAY
particular
9rouP. witb1n the nation.
1ft practic •• tM
lev.rlty
of re.trlctions
on th. u•• of • ainorlty
l.n9\l.9'
appearl
to depend on the perc.ived
threat
the 9rouP ln
qu •• t10n pre •• nt. ta th.
lnteqr1ty
of th. Itat..
rar e ... pl ••
~;~:f~~:
:r~~:::n~h:a~::
:~ :~:f.:u:::::r:ft::;:::il.:nd
the u.e of Arabic.
about which there
11 not .1.U.rly
r •• t,leted.
or
COWllITIOtIS
.re
no luCh
lJJlOR
The Conltitution
quarante •• th. r19ht ta r •• lon.ble
condition,
of labor lu1ted
to the vark.r',
&q••• e ••• nd cap.city.
and
qrants
the riqht
to r •• t and lel.ur.
and • fair v.ge.
The
Labor Lav fo.bld. tll. _plojllO.nt of clll1el.&IIuncl •• 13 y.... of
191. and ,e.trlct.
childr.n
und.r
15 to "Ught
work which villi
not har. th.1r
hellth
.nd phy.lcal
developNnt.
prevent
their
.ttendance
It occup.tlon.l
tra1nin9
.nd orlentatlon
prOCJr....
or thelr
ability
to beneflt
frOil educ.t10n,"
Chlldr.n
b.tv.en
.:;r~~~
~:'e.::r
Y:~:. 0~o:9:'~.~h:~t
b:a~nn~::~9r~~.0~nd
wo.en .. y not be employed in und.r9round
or und.rvat.r
work.
but.
If ov.r the aq. of 11 •• ay work niqht
ahlftl
und.r
Turkiah cltiaen •• a Turks and
on ethnic
qround..
In t.b..
OOverr.. nt und.rtook
"to .ssure
of Itf.
and liberty
to all
Inllabltonta of TUrkeyvltbout ellatlnctlon
lucb a.
t.ndenclea.
conc.rnl,
for
,.oup operat .. 1-'J'Uy pomdlng••• _l.lion
of lU cll.. t •• and
Il•• belel pub1\c _tlng.
_ •• 11_ rI.,..u ver. ellacu•• ed.
ft. Social _ratlc
Popull.t P.rty d.o Il.. a ......... 1'Jhta
c_IU ... vblcb la cu..... tly p•• po.lng a •• po.t on tbe rI,lIta
lituotlon In Tu.key.
5
propocJanda_l,ratlng
publ1a111ng
In Itu.elhb (.1\4 lu
In J'uII 19" ••
nODqoven ..
pl'GYle on.1ly forMd.
In
Aaaoclat.lona.
lt. aublitted
8ectton
•• who prepared
a bAndbook for cen.u.
th"
to aclt wat
lanquaC)e. aald.
froca
•• pok.. TIle clla., •• ototed tllot by
: U.tlDCj Kurdiah alonq.id..
auch "lnt.rnational"
lanqu&ge. a.
IDlJUaII.P..... b. and ,...blc. tll. bonclbookcon.tltuted
Ibe aovernaent
TIle ILOdid not plae. the aleutlon
ln '!'urtey on It •• q.nde in
1986. qiven Turillah qov.r~t
coalltaentl to expand labot
rlCJhta.
The Council of Europe r.-wed.
'!Urtey fl'Ga ita h\laan
rlCJht.. 'C)8ncS. afte,
a friendlvI •• ttl_nt.
ln Dece-ber
19.5 of
tbe five-natlon
c~pl.tnt
191 nat Turkey In t.he E\U'opean H\a&I\
.'qhtl ec-t •• lon.
b part of that. •• t.t.l-.at.
Turkey
unaert.ook to provide 1'ecj\l11C'confidential
reporta
and per.it
alti vialtl.
which it. b•• done.
:~~~~.
pcoperly
In.titut
directinq
'rIu:k1a11
tbe Int.rvl_
conclltlon. opeclfled jointly by th. Klnlltry of Hultll tnel
locl.l Il.lh •• and tll. Klnlot.y of lnduac.y .nd C_....
A
of bl.tll.
ftatJ,OAallty.
lanquaqe.
rac •• or reliqiOl\."
At the
tiM.
lt ha. been th. policy
of Turktah 90ver..ent.
for
ny years
to ... 1It alui_n.tion
of individuala
of non-Turkish
ethnic
backqround.
into th ...
inatr ...
of Turkiah aoelety
and
cultur •• often
to th. polnt of forc.fully
dlaeouraqinq
.. nUe.tation.
of ethnic
differ.ne..
Th. 5iz. of the.e
~iti.a
ha. dec11ned .teadily
over the ye.r •.
board COIapoied of Gov.rrwant.
p' lv.te
•• ctor •• nd labor
repr •• ent.tiv ••••
t.bltlh
•• natlon.l
.lnl.ua
v.ge.
(or tbe
.,rlcultural
and nona,rlcultural
.ecto...
ft. Labo. Lav
p.ovlel•• for • 7 1/2-hou. elay .nd • U-boU. wo.k.... k.
Mon-Kual i •• inority
qroup. contlnu.
to eomplaln about
qoverfVD8nt polici •• and procedurea
requl.tlnq
th. operation
of
~ity
.chools.
th. pureha ••• nd .al.
of coanunity
real
•• tat •• the adllintatr.tion
of church properti ••• and the
activitie.
of pariah council..
Gov.r .... nt claims on property
endoved to charitable
rellqiouli
orqaniz.tions
.1.0 continue
to
be a •• j01 concern.
In .plte of con.tltutlond
'u.rant ••••• pecUlc I-'Jd
.equl._nu.
and l.bo. union .ffo.ta •• condel•• a11I. ,.p
._In.
bet .... n .oclol '0.1 •• nd th. r.aUty of occupotlonal
lIulth and •• f.ty l.v.la.
Tred. union. bev. r.c.tedlY
cOllplalned tllac .. latin, .equl.UOD. ,ov •• Dl"" .a1th ... f.ty.
and wo.kln, conclltlon••••
not 04equ.t.ly
fo.oed. Ouuld•
tll. Inclu.trl.U.ed
.ecto •• vb••• union
cl •• oon.lcleubl.
Influ.nc •• I-'Jal ••• trlctlon ••••
,.n •• allY I_.ed.
botb on
occupatlonal Il•• ltll anel •• f.ty anet on cllUel and f_l.
_plo_nt.
Th. po.ition
of the ....aMte. of the SlUll Assyrian
Christian
c~ity.
c.ntered
on the .outh.a.tern
city of Mardin. ha.
beco.e rather
iaolated.
and lUIly have chosen to DJve to
latanbul
or abroad.
Turk.y' Ii Iturda are conc.ntrated
in the econOiaically
disadvantaged
aoutheaat.
Tb.r.
ar. al.o .l91'ificant
concentratlon.
of Iturd. elaevh.ar •• the re.ult
of Ottoenan
•• ttl_nt
policy and ~r.
recent
.1CJr.ttoo
to .. trapolltan
cent.r •.
The Gov.r ..... nt ia t'IlRq
to qu.ll
an araed Kurdiah in.urCJenc:y
of querrlllaa
ba.ed
nth •• outh.a.t
and in neiqt\borinCJ
countr i...
Th. flv.
provine .. r ... ininq
.arti.l
law .re
inhabited
pri .. rily by lIurd •• nd .r •• lao th. cent.r
of tha
in.urqency.
Moat qoverllllMtl\t' officlal.
and NIlY oppo.ltion
. fiqur.a
bl ...
th. Iturdhh
in.urq.ncy
on out. ide influenc .. and
AND
(u.s.rISCAL
Y••• OVl.lSIU
-LOANS
und.,
tbe depre •• ed econOtnic conditlon.
of eouth.aat
AnatoUa
tb. ooverNMnt
ia •• eking to r.-edy
through
l.rq8-.cale
ecoDOalc develo~nt
proqr .....
which
.1'.
.1'.
Nonethel ••••
th. roI.
of ~n
in ... ller
c~unitle.
and
rur.l
.r ••••••
pacl.lly
in the •••
incr ••• inqly ln the
urban e..-unlti
•• inhabited
by _i.,tant.
fro.l th. vill.q •• --i.
• till
defined
by c.nturi •• of tradltlonal
pr.etic.
whlch ia
patriarchal
and dlctat •• t.h•• ubordination
of femal •• t.o .al ••
witbln th. fuily
unlt.
Many ~
and q1rl.
in the ea.t
al'.
partiallyor
fully
v.lled •• nd c.rtaln
r.liqiou
••• et •• now
c~
ln citiea •• 180 practic.
th. v.iling
of WoeMn.
'revaUinq
.oci.l
or cultural
valu ....
ke it difficult
for
.o.e VOM'n to cec.iv. priNry or •• condary education or to
pur .... c.reer.
outaide
the holM.
~--.nd
The rlqht of IncU.,enou •• inority
.,roup.
t.o uae their
own
1.ftCJUaq
•• l. li.ited.
Alth0u9h th. Laulann.
Tr.aty
atat ••
that "no r.atriction
•• b.ll
be tapoaed on the fr •• ua. by any
Turlü.h natlon.l
of .ny 1.nCJUa.,e ln pr1vat.
int.rcourae.
in
~rc
•• r.l1.,ion.
ln the pr ••••
or in publicatlon.
of any
ban.
••• tbe Con~ltutlon
country la Tu.khll.
di.cr!ainatlon
on the
otot ..
tll.t
tile
On. article
of
b.al.
of lanquaqe.
....U. Ot..... prolllbit tll. public u.. of "Ionqu., •• prolllblte4
..,. I.v."
LecJhlotion p.oII1bltlng .peclflc IonCJUaq
•• Il.. n.v.r
_
ocIopted. but Tu.kllh clth.n.
Il.v. _n
tried on a
.arl.ty
of ch.rg ••
r.latinq
to
the
u••
of Kurdi.h.
In 191'
prO¥lnclo1 offlclalo of tll... In oppo.ltlon party ... r. tried
on. eb.cqe. that tbeir u•• of Kurdi.h at party headquart.rs
COIlatltuted
.prop&,anda
den1cJratinq
nat10nal
wre .cquitted.
A1ao aequltted
vete offielal.
1914
l.ttO ••
llSlST.-TOTAL
.enti .. nt."
They
of th. State
&.AtO
AND Loa.
IUTHI.lIITIONS
Dr DOLL'.S)
\.0
0.0
:.JkJL
MtL.ID.'
.. NG••••
O.UIN-UCISS
SToe .....
I.O'"U
G..... fS ••••••••
ltD •• I "IL...
LO
•• S..............
o ••
0.0
O ••
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
711.J
70J.'
'II.S
lJl.J
UD.D
SIS.D
ZII.'
Z15.0
IIJ.O
J.'
0.0
40f.S
J.J
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
17I.S
711.1
4.,.0
"7.1
1I1.'OIAL
0.0
0.0
"'.0
••••••••••••••
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
o ••
1.0
'."NfS •••••••••••••
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
\.0
'."'''' ' ...'ININClNG
ns ••••••••••
t.(lIon
••••
119.'
111.'
0.0
0.0
•••
.0.0
0.0
0.0
0.0
0;0
UlIlT.-TOfAL
119.6
119.6
175.0
D.~
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
01HI •••••••••••••
Il'.'
0.0
'0.'
"'.0
IS.D
ni. ,
N".'Ofles ••••••••
LOANS
..
IS.O
76.~
\H.'
'.'N1S •••••••••••••
(SIC .Su" ••U SI S,.) •••
1.'000 flO. 'l'el •••••••
LO'NS ••••••••••••••
'l'NTS •••••••••••••
IIfLI J-l"'L
••••••••••
Il.At.
JIf '-LO'NS •••••
",.
IN '0 •• CU•••••••
1111.( 11''101 AL•••••••••
1.IHllfl.lt.DU
, wr'.
IOL.I(Ll!ll'
A;(Ney •••••
(.01HU eeON. UUST •••
LOANS ••••••••••••••
'.ANf S•••••••••••••
fllACI CO.'S ••••••
19U
",
\39.'
•••••••••••••••••
LOANS ••••••••••••••
Il.'IL.
IUS
n.,
n.,
75.0
•••
••••••••••••••
'l'N1S •••••••••••••
TUrkey b•• lonq been in the for.front
of nations
in the
praaotlon
aAd protection
of .,....n .• rlqht..
Wocaenhave full
.uffeaq.
and educational
riqhta.
have attalned
hiqh office.
aDd
repr ... nted.
though not always in .ignificant
nuaberl.
in .11 prof ••• ion •• nd in.t1tutlon..
MOIMnhave •• rved or
currently
_ployed
.t the r.nk of unlveralty
rector
and dean.
.....
ador. polltlc.l
party vice pr •• ld.nt •• nd aray colon.l.
Turkilh bu.lne •• ~n
play .iqnificant
roI •• ln .any
induatrl ••• and a few lit
on the boarda of lome of Turk.y' a
l.c., •• t priv.t.
fh...
F... l. l.wyer.
and judge.
are no
rarity.
and f __ l. doctora
al'. doIalnant ln .o.e .pecialti
••.
kind o•• t public _tin,
officiel lonCJU.'. of t'"
'l'IS
TUlll'
LOANS
lIurda .. y be found ln every ar.a of Turkiah
IHe and .t all
level.
of aoci.ty.
But the GovernlMtnt r_ain.
ad .. ant ly
oppo.ed to .ny •••• rtion
of a Kurdi.h ethnic
identity
and ha.
taken.
nUiaber of .t.epa to .uppe ••• it.
Publication
of book ••
D8'V8~per •• and any other Nterl.ll
ln Kurdiah ia forbidden.
a•• r. book. or any other .. t.rial.
ln Turki.h
dealing
with
Iturdi.h hiltory.
culture.
or ethnlc
identlty.
U ••
of the
Iturdleh lanquage i. not par.ltted
for any official
purpo ••••
•. , .• in the courtl.
nor le lt allowed in certain
private
.ltuation.
auch •• r.celvlnq
vi.itor.
in pri.on.
tbe eon.titutioa
(OJ"'UI
OILIGATIOIiS
• MILLIONS
'IAH1S"
40 •• S
ZOf.O
ZOS.I
J.Z
.II.S
"0.0
40f.S
H.ns.............
ZOf.J
JOf.S
UI.'
....-------.----.-- ---- --.--.- - ....----.- .--..-.-------.-
:nllil us LO
... S..........
fll.J" '''lIl LOANS.......
70.5
".0
0.0
0.0
'.0 0.0
15.0
0.0
......or.................
-------. - .-...--..--- ----- 70.S
...-----------.-.--------'LL
'1I11IANtl
'ID.
1.'"MAUON'L
AGINtUS
If"
'US
11..
IfU-"
........ ---------------------------------------------"'.L........
f45.Z
706.'
'0.... UOJ.' ...
1110
::;
101
::~I
::;u-u.
~-)I
7H.J
"g:g
0.0
g:~
O.,
0.0
a.o
IfI.S
7.'
:::
0.0
:::
0.0'
0.0
12n.O
JI.,
:::
0.0
.:::0.0
0.0
IfU.'
414. S
17:::
0.0
.:::
1\.7
'n.o
21
PIZOI:nA:i:THL:
5.4.1981
To 30,000.000 tWY Koupllwy
~ouv OC1110nEptOX'"nou
1Ilaoxl~cTal ol\lIEpa ana TO
ouvopa nOÀÀwyVEltOVIKWY
KpaTWY,(onwç cpa\YETalKaI
OTaXapT'l), IIC nOIKIÀcç
lIt:ta~u tOUç OXtOCIÇKai
tCÀElwç 1I1acpapEtlKI\etO'l OTa
O'lIlEPIYa oUOT'llia TWY
IIIt8YWY OXtOEWY,npaVlla nou
IIt1XVEIKaI ana 1I0YOTOUT'lV
nOÀunÀOKOt'lta TOU
npoßÀI\lIaToç, To EnlKCYTpO
taU .KoupIlIKOU
npoßÀl\lIaToç. cpaiYETa.va
clval o~lIcpa TOtOUPKIKO
Koupll'OTllv, onou 01
KUßCPV'lTlKtÇlIuvallclÇ txouv
E~anoÀUOtlllla CUpuTaT'l
cKKa9apIOTIKI\ c"'Xtlp'lO'l
(an' onou KaI 'l cplolToypacpla)'l
anoia nEplÀallßavEI. onwç
avacptpauv Enillovcç CP"'IICÇ,
T'lIiEtaCPapa CKOTOlIlIUplwv
Kaupllwv 0T'l Aun .... ToupKla .
TO BYZANTIO l:THN ANATOi\H
,YOTEe;) KaI TOU IIIßovou Eov OTOUe;
Koupooue; npooetoou~e
TO ouyyev~
<l>uÀa1I0pi KaI Mnoxnapi OTIlv nepoia.
KOTooKeuo(ouue u'O xwpa tKTaOT)e;
520.000 T.X Kai nJ.'leUOuOU 27-32 EK.
('I fOV 160 Otwva.
M£IOVOH1TCÇ
~ouv QVCj..lEOa moue; Koup.
lIEP<l>OKTOvEe;
tp.bEe; TWV TOUpKO~OVIH ßu~avTlv~ napouaio civol nEplopl- bouc;: Ap~tvIOI, lOUPK~tvOI, KIPKI'!0I01.
KWVopllwv TOU 'Aanpou npOßaTOU KaI
o~tv'l OT'l oupIa KI'!(vEOToplavl'!) eKKÀ'l' Kouy,ooIOI. Iupal. AOOUplOl, XaÀbaiol,
Teix~ T'le; 'Au.lIae;. OTOVTIlV antanaoe
TOU Moupou npOßaTOU (150e; 01) KQI oio Tile;napetvou (McpvE~avo KIÀIOEOi) lOUPKO' 'Apoßee;, ntpoee;.
eK vtou ano Taue; ntpoee;.
TtÀoe; at oew~aVol -<lno TO 1515 eni
TOU SOU Qt. Kat oe névTC XÀ~.L anomooT)
To '(L106H00
£:IlnCOIO YIO Trlv f.vulOT)
To 10ÀciulIev KaeuOTtPlloe va <l>TO- IEÀ~~ A'.
OTIl yt<l>upo TOUTiyP'l XTlOutv'l ana rav TWVKoupbwv bEV EivOi iowe;au" TO(t-'
oel ellw. Ano TOV lepouiaKa (rlap~OUK)
T0 NTlYlap~naKlp EivOI m;~Epa ~Ia
AvaOToOlo (512), xapaKT'lPIOTIKIl ana TO va OUII<I>tpoVTa,OUTE 0 KaeUOTEP'lutKaI TIlv IOÀaulKI'! viKIl (20 AuyOUOTou
nOÀIl, 'l anoia -<>nwc;'l OUP<l>o-eU~i(Cl
beKa.ovlOa ueTo~u T~Ue;TO~O,OTa0~0I0 voe; (OE oxeOTl ue ntpoce;, 'ApaßEe; KaI
636) OTa Olweia aUTO Tile; lopbaviae;. 01
nEploooTEPO T'l Bay1i6T'l, T'l MooouÀIl
OT'lPI(ETal IIIY?' aKo~Il IupOI opeobo- lOUpKOUe;) XPOVIKÖ EeVIKIOuOe;Taue;,
crrponwlcc;
TOU Kopoviou
XPCIOCTrT)I(OV
1\ TO XoÀtm nopé Til IEßaOTEia I'! TIlv ,(OI'(laK~ßlTlKOIl XPIOTlavOI(ouv oc u'O 'OUTe al ep'lOKEUTlKte;bla<l>oponOI~aCl~
1I0VO.tva Xpovo Yla va npooeyyioouv
KatoQpClo, lI.aT'lPEi lI'lÀabl\ TO OueeYEllOVIQ.
.
.
lOUe;.
OUTE TO OKOIClV6
Kat OTOUTtOTO
TO ßopela OKpa Tile; McoonoTouiae;, 01
VTIKOxapOKT'lPIOTIKOTOUxwpOU KQI~e
Av OT'lV OUP<l>?0I00avo~aOTe Ta nc- napeÀeöv Taue;: Ta npoßÀ~uOTa unilpO~euMee; T'le; lIo~aoKau KQI al AßßaTa EmßÀIlTlKO 1I0uPOTEix'l T'le;, owo~tPOopo TOUAßpaou ucoa oe ula evopa- XOUVOT'lv unap('lbuo KOUPOIKWV
yÀwooibee; T'le;Bay1i6T'le; napt~elvav OTaeeva KOTOTOIIEyaÀUTEpo ~tpoe; Tile; onoOI~fC." t:"OT£VIOT}.
OTO ~1tYlapl-lna.KIP OWV Kai nEploo6ttpWV
IlIKpWV ÖICÀt.
poi tbw, onau 01 ßu(avTlvte; emetoele;
KTOtl tva ,blaiTEpo xpw~a. H pU~OTO- (ou~e ~EO~ oe ~Ia OUTonla aM~,wuev~
KTWV(xwpie; va unoPXCI nOVTa 'l KOTaTO e56 KaI TO957 ontTuxav KQI ~ovo o'
~ia T'le; eUlli(tI tVTova Ta napiol! MIO KaI <l>eapuEv~, Evoe;.unoßÀ'lTlKOe;ep~- VO'lOT)~1Oe;oM~e; KaI 'l EUKOÀ'louvcvIWo,w'le; T(I~IOK~e; (974) bll~loupY'loe
OXE1i6v KUMIKI\ nOÀITEla, 'l anoia TtaKeumoe; ~~OTIKIOuOe;ea. ~ae; KOTOhO- VO'lO'll KaI 0'T'l ~ovabIK~ OTanaYKooula
TO nporwaûpcvQ
IJIOÇ 'ßU~OVT'Vn~
ovo~vetat ano bua KMETOUe;~eTo(u Taue; ßCI,cbw, KaeWe;eo KalOvo~oo~ue ;'lV a. XPovlKa TaUTOXPIlY'lvpa<l>~u Tpia blaE
bpOIIOUe;, CIl. onoiOt KaTaÀl\YOuv OTte; eÀIOTIlTa KOITObcoua TOanoia (wvouv <l>OptTlKOauOTI'JllaTa (KUplÀÀIKO,PWQITtooEple; alilOtel npooavaTOÀloutvee;
Ta O'l~eplvo QlXUOhWTOKoa~o ~ae; K?' KOO'T'lVErrt., apaßIKO OEnEpoia.lpIlK,
nUÀEe;: npoe; pappel 'l .nUÀ'l TOUXopTOV neplYupo T'le; nTWOT)e;TOUAv8pw: Iupia, lIijlavo, KaI ÀOTlVIKOOT'lv ToupnoUT- (1\, onwc; nOÀIOTepa, Mnaun-oÀnou. lIev Clval TUXO~OTO ep'lo.",UTIKO Kia), xwpie; va IInOPEI 0 xp~OT'le; ~Iae;
APutv, .nUÀ'l T'le; APuEviae;", E<I>OOOV KUUOT? anoia XTunoCl K.oee.TOOOT'lV YPO<l>I\e;
YOavayvwOClllla aM'l lehoe;, 'l
npoe; Ta EKEl EKKIVOUOEbpo~oe;J' npoe; nOÀ'l: CITETO160 OI~VO.cITe lwpa,.onou
OUlllltTOxl\ OEQMo KpOT'l,ano~aKp'UVCl
lIuo~oe; 'l .nUÀ'l t'le; OUP<l>ae;"(~. onwe; noMte; ~p~OKeUTI",e; oxoÀte; Kai TOYua- Taue;Koupboue; ana Ta KOIVOTaue;xapanaÀIOTEpa Mnaun-aÀ-POUu, "nUÀ'l Tau
TOaveOUV, n?PoßalvovTo.e; TOVopeMoKT'lPIOTIKaKaIO,TI eo IInopouae va eEWBU(OVTiou.), npoe; VOTa 'l "nÜÀ'l TOU ~o KC~OÀtOuOKai ÔlaT'lPwvTae; a~<I>Ißo- P'leEi oav KOIVOevola<l>tpav KaI ouu<l>t.
MopvTlv, 11\, onwc; naÀIOTepa, MnaunÀee;oxtaCle; ile TOOTl~eplvo KOeCOTWe;. pOV.
0
OT-TEM, .nUÀ'l TOUI16<1>OU")
KaI npoe;
To NTlYIOPunaKlp. eeWP'l~tvo aav
AvaToÀcie;'Il ~IKPI'! .Nto nUÀ'l" ('l anoia
npWTcùauoo
TOU TOUPKIKOU
KOUPÖIno>"161C,,0.
6TOV l'tTOv VCÔH:PT).
OVOIJOOTOV,80 ~oe; CloavöyCI OT'lv ava~~T'lOT)
(O~OV Mna~n-avT-NTiTQ-e, "nUÀ~ Tau y,a Taue;Koupboue;. IE lICKaoXTwßIÀOtTla T'le;Av. loupKiae; (220.000T.X,) 0 nÀ'l'
Tlyp'l" l'! Mna~n-aÀ-Mou "nUÀ'l TOU'y, eUOuoe; eival KOTO65-90% Koupbo<l>wöaToe;-).
ITa BA OKpOaUTou tau 0PX'TEKTOVI' VOe;,IT~ lIUT. ToupKia (ouv KaI noMoi
KOU npOTunou T'le; OUToniae;, unoPXCl KoupMq,wVOI lanoTCÀto~aTa aOTu<I>l'
TO KOOTPO,tva ciboe; aKponoÀ'le;. To ÀÎn('" Kn' !'ln) ÀflÎ tn' rrHU"''-:'(lIVnl ur Kouobl'
OuÀou T(oui <l>aivETalOTI xriOT'lKt OTa K~ eeVIKI'!ouvEib'lOT) ouwe;. AKPIßWe;auxwpo u'O ßu~avTlvl'!e; EKKÀ'laiae; Kai ~t. TOKae,OTilbuOKOÀOTOVunoÀoYlo~o au00 o' aUTOO",<OVTQIapxoiee; EmYPO<l>te; Tau Tau nÀ'leUO~IKOU ouvOÀOU ~eTa(U
o Dv.t:py6r"t: IlOt: Koall6t: MeyoAopana TO 1091 KaI TO 1117. T'le; ibloe; £no'
13.18 eK. OT'lV ToupKio. 'O~we; Koupbol
116r"t: lit: ~6 .. 0
Tlyp"
0.0_
xl'!e;Eivol 'l ep'lOKtuTlKI'! oxoÀ~ ZIVT(lp- (OUV KaI aMou: 6 eKoTo~~upla nepinou
roA'Kt! 6KP" rov NFly,6PIl110K'p.
Ài MevTpeoo KaI Ta T(a~i TOUKOOTpOU. OT'lV nepaio, 4,5 CK,OTa IPOK, 1 eK. OT'l
YOTEpOTCpa,OeW~aVIKO,eivOl TO lIeü- Iupio, 0,5 OT'lv EHlI. Koupbol T'le; lI,ayallntp T~aui (1524), TOKapoßav-oEpal
ana poe;Eival TOOO01(npounoÀoYlalitvol
KaTaÀ'lljl'le;. IT'l ouvtxtla
aM'lÀollta.Xaoav naoa XavI", 'l MaoouvTly"
avwTtpw) KOTOIKOIoe ~evaÀee; nOÀCle;
IItxovTal O'T'lv e(ouoia 01 apaßO<l>wvOI
Mapavavlllcc; (990-1096), al TOUPKO<i>W- ep'lOKEUtlKI\ oxaM, TO Kaoiu naoo TWV npoava<l>eputvwv xwpwv, M'lV 0T(a~i ilE tvo eau~aQlO ~Ivapt (1512) IIWC;t(Cll tau tblOiTCPOUxwpOU TOUKoupVOl OPTOKIIIEe;(12oe; 01.), 01 MoyyoÀol
T'le; buvaOTEiae; tau 'Aanpou npOßOTOU blOT6v, 000 Kai 01 KoupbOI T'le; rEPua .
. KaI a TIjJOUp-AtVYK (TallepÀclvoe;), 010(AK-KOYIOVÀOU),TO Kapo T(a~i, TO Ia- viae;, T'lÇ r aMioe; (gaslasbeiler: (tvOI ep-
Kei~eva -q>WToYPo<l>iee;
KDrMAI
'ApI6a-NuVl(lppnaKlp:
X
tlO~tV'l OT'l lIUTlK~ OXe'l TOU TlYP'l (000. IVTlKÀciT,opoß. N.TiTQ-e)
ano T'lV axÀu T'le; IOTopiae;,'l A~eVTi elva. ~Ia aKpala ßope.a ~eoonOTa~IOK~
nOÀ'l. T'le; anaiae; 'l O'l~aoia v,a ~Ia X'ÀleTla (1600-600) e(apToTal ana T'l ~.KPI'! anoOTaol'J T'le; ana TOVAVTITaupo.
H 0POOElpé aUT~ .tKÀEtve- T'l MeaonoTa~ia ano Boppo Kalal AooupIOl t<l>epvav ano EKEl npWTee;uÀee;. H A~eVTi 1\Tav tva lIta~etaKo~IOTtKO KtVTPO, TOU
onolou 'l Kataywyl\ avoyeTal OTa xoupPITIKO paoiÀela TWV MlTowl. H A~evTI
elXE KaI OTpaT'lYIKI\ O'l~aola oav aoouplaKI\ nOÀ'l (1100-626). 'Htav TOKtvTPO .
an' onou 01 Aoouplol (EKlvouoav y'a va
EIOXCllpl\oouv OTa opontlila T'le; KEVTplKI\e;AvataÀiae; KaI I\tav tvae; npo~axwvae; EvelvTla OTOue;OupapTou OTa ApapelT, OTav aUTol OE OTly~te; IOXUOe;
npaanaeouoav ana Taue; ßapelavaTaÀI,KOTEpaue; xwpOue; T'le; Ai~v'le; Bav, va
ppouv IIUTlKI\ 1IIt(01la, ~taw T'le; ßopElae; MEoanOTa~iae; npoe; T'l MeooYEla.
H tKÀEIII''l twv Aoaupiwv a<l>~veltva
nÀ'leUOIIIKO KEVOOT'l ßopela Meaono- .
tailla,' to anoia napaT'lpelTal a,wvEe;
apyottpa ano TOV:evo<l>wvTO.H O'lllaVtlKOT'lTa TOU xwpOU enava<l>tpel T'lV
E(EÀÀ'lVIOlltv'l 'A~,lIa OTa nOOOKlivlO
KaTelto ÀUK0<l>WC;
T'll: apXOlOT'ltae;, Pw.
110101Kai Bu~avTlvoi T'lv 1IltKlIIKOUV
ano Taue; ApoaKillee; nopeee; Kai TaUe;
IaooavlllEe; nepoee;. 0 raÀtPloe; (297)
t'lV KaToxupwvtl y ta T'l pw~aïKI\ auTOKpatopla ßOOtl IIlae; ouveI\K'l<;. TOTt
,xpavaÀaytiTat 'l aveyepO'l TWV TCIXWV
OTa OTlIIElo aUTO, onou m;~epa 0",<0:
VTal EntpÀ'lTlKte; lIeTayeveOTepee; OIKO, 1I01l'Kte; <l>eloete;.To 360 0 Ianoup B'
alXllaÀClltl~el Emel ÀEyewvee;, 0 10uÀlav6c; T'lv EnavaKataÀallßove. (363), evw
IIETel TO eelvato TOU,O10ßlov6c; T'lV na- '
paXCllp£l atoue; ntpoee; KaI eKKevwve'
ta PlllllaïKO M'leUOIiO. 0 10UOTlvlav6c;onw<: anaulIl\nate aMou- lI,eupuve TO
22
MErAAOMMATHI
To KovplilKO napiol
ro.
or".
. <l>öl(a~i (1532), T? MnEXPou nooo T(o~I (1572), TO <P~TlXnooil l(oul (1522),
Ta Xuopt<l>nooa l~o~1 (15261KaI Ta Kopaßilv-oepol, "NTehIÀt~ XOVI".(b~À" XaVI TWVlpeÀwv) KTlO~eVOana ßooaÀT~
•
14.5.1981
TONEOEEPlmlA
OUTt
E
YlV£(
~l
Tf1
8£Àrjorj
noupyou
oÀo
rtOUOOUIp
MnOOKOUPT
'((1 Tfil .... I1HI, v .VIf(]
TaOTaOEWV
nou npentl va IpTla~£1~
Ku6tpv~0~npoEbpOl; T~e; Evwo~e;1I~~o'
KpaTWV ana T~V ToupKla Kai Ta
TaupKloa KouplilOlOV Ol~V EMalia
rKIOUÀvrEpi~ Mnaïpo~ EivOi KaT~yap~~aTlK6<;, .H tvtpY£la aUT~
EXtl nOÀmka Kai aXI atkaVO~IKa KI'
V~Tpa, To O)(Elila ntpLÀa~6avtl TO
VOTlOaVaTOÀIKaw~~a T~, TaupKia" nEpIOX~anau <OUV01KaupOOl
lTO npoypa~~a ntpIÀa~66vETal TO
TauvT(E),I, ~ Oupq>o, ~ lOÙKae; Kai
aMEe; noÀtIe; aUT~e;T~e;ntplOx~e;,
Ol~V npwT~ T~e;OEÀ,bo "[n,oncu
OOvrOI ûl tpyaolcC;
IJQAAov
YIO TfllJcyaÀut£
p~ ~ETOKlV~O~ nÀ~Suo~o~ m~,
'OlOjlIO T~e; xwpoe; ~oe;', •'EY'VE
1<0IVonoll"}0'1
m:
35 £KOT0I-lIJUPIQ
To
KOTOIKOU~"
8q..IO
am:onnO£:
a~towe; T~V npooox~ TWVun~p£'
tau
OIWV
cÀAI1VUl.OU
unoupY£IOlI
KOI twv ÔlnÀWIJOTItl.WV
un~ptolwv oMwv xwpwv To npo
ypa~~o ~ETo<popae; l1À~Suo~ou,
E~WT£pIKWV
nou
um:pr'l«PQvQ
QVOKOlVWOOV
01
TOUpKIKte;Apxte;, KOta T~Vt",a~~~
KpOlIKr'J
n"0I010
£KOOXr)
CVTQOOi:lOI
H1C; 0IKOI/0I-IIIU1<:
OTa
avamu(fl<::
T~e;YtlTOV'K~e;xwpoe; r,o TOoKano
auTOnpoypo~~aTl(£TO' ~ ~ETOlpOpa
9 500 000 TOUPKWVnou KOtOlKOUV
Ot 7.504 XWplO TO onolO 6ptOKOVTOt
~too <ITaooa~ Ka, at 9 410 XWPla
Olle; napulpte; TWVbaawv
60 Y'VOUVavaKaTOtO~£Ie;nÀ~'
Suo~au OE52 ana TOUe;68 vo~oue;
Tf1e;ToupKlae;, KUpIWe;m'e; nEploXEe;
kQVTa Olle; nOÀt,e; TOUVT(tÀ' Ho
(io. MnaÀIK£oIO MOll''I'Àa Ep(lvrov,
ApT61VKai l~upv~ ME 10 npO<J)(~~o
Hle:
npOO1QOlOC;
HilV
baowv
9500 000 KOtOIKOISo ~tTOlpLPSOUV
at aYPOTIKEe;
ntpIOXte;, ana TObU1I
Ka
ma
aVQTOÀIKO Kai
QVTlmpo~
Itou<; vtOUe;TOnaue;EYKOTOOloan<,
av~ptl
art<;
~ EYKUKÀIO<;
T~e;l'lIcueuv,
àooWv
nou
KOlvonOlf)8I')K£
0l0U<; KOtalKaue;,Ta .paTO<;So XTI
ott
nou
(IYOt
K£VTpa
TOU
KQTOIKI£~,
OXOÀtIO,
If.~£VT1
Ka
naVTOTt oaTOT~Vt",an~~ TOUP"'n
avakatVWOl) ~ ~tTEYKOTaOlaa~TWV
01
TO aVTlStlO
1fl11j.Jf.C; Oll
TOUPKIO,
aUT,J £1'vJl
KaI a~Opf.PWTOt
!
a,'
(El
KQTW
1["'XOl
l:Tt'f.
Y£WPYOt
£l ÀOlnov
n 1(\,
eEpv~a~ at KOSE XWP'O-, ˣEt 0
rKIOUÀVTtpl~ Mna,pa~, '~'a avaKOIVWOl)Yla T~ ~tTalpapa TOUnÀ~'
8uo~où Kai PWTaTaue;KOTOIKOUe;
av
OU~qlWVOÙV,
M'auTO TO KÀi~a nou
EntKpam btv EXWKa~ta a~<p160Àla
aTi al ~ETaKlv~Otle;TOUnÀ~8ua~ou
yivavral avaYKaOTiKOKai tivOI 00.
8apa nOÀITIK~Evtpytla, ~E anwTtpa OlaXa Tav a<pavla~o TWVKoùp,
bwv
lT~V ntpiOX~ ~tTO~U EÀa<ip 001
V£WpYIKWV
£I<.TQO£Wv
KOVTQ
aro
Ippay~a KOIT~VKaMl£pytla TOUe;~t
ouyxpov~ TExvaÀoYla lt~v ibla ntpIOX~, ~Ia tTalptlo TOUTaUPKaU~tyaÀoEmXtlp~~aTia la6avT(i. ayapaaE Xl),labEe; OlpE~~aTa Twpa Ta
I(OVTlVQ
XWplO
aöclo<ouv
KOI Ot Kâ.
TOIKOITOUe;Ipwyauv npo<; T~ buo~,
nOlO<; Àayo<; tnt6aMtl vo ano~aKpUVSouv tpyallKa xtPla ana ~Ia
ntPlaXn nou avamuootTal, <IlaivtTal a~we; aTi ~ TOUpKIK~xauvTa.,
JUVtXI(tI 0 Koupboe; EKnpoowno<;,
.npoanaSti
va E~OVTWaEl Taue;
Kaupboue;, ÀuvovTae;tTOI Eva 0060pa toWTEPIKa np06À~~a Kat TauTOxpava va li,aalpaÀloti TnVtntvbua~
ana ntSavoue; KIVbuvoue; nou b~,
I-lIOUPYCI
Il napOUOtO
TOu KOUPÖIKOU
O101X£lOU"
To O)(Ebia ~£1aKlv~ane; nÀ~Su'
o~ou bEV tlval Kalvoupla MIO na,
po~ala EVEpytia ~avOYlvE OT~V
TaupKia TO 1938 Kai TOTETie;aUVEntlEe; nÀ~pwaav KaI naÀl al Koup,
bOl <PtTOe;,49 xpovla ~tTO, ~ Toup,
kia, nou IpIÀobof,tI va YIVEI TO 130
~tÀOl; T~, EupwnaIK~e; KOlvaT~Ta"
aKoÀou8Ei alilOlaKTa TOVIblO avrlb~~OKpaTiKObp6~o Yla va avrl~E'
TWntOtl TO towTtp'Ka T~e;np06À~~OTn
/4'
KOUPÖlKOU
£VOTTlTO TWV Koupbwv
fjEV (tvat
TU.
XOIOaTi 010 VOTlOOVaTOÀIKa
T~~~a
Tne;xwpae; onau tmKpaTEl TOKOUpb'Ka OlOlXEio 6Y~Kav TOnEpIOOOTtpa 'OXI' one; YEVIK£e;tKÀOYEe;nau
£YlVOV
Yla
TO lUYTOVIJa
EVa
EIVOl
onaS£1
va ÀUOEI
IJ
OUTO TOY Tpono
.. nOllTrTWXO,
ycwPYO;f(Of
OPOfHlH4TOf
Of
Kocip&lf Couv
auvcxWt:
arro
"'V
f(OTW
rr;cafJ
TfJ( AVTUVOl/;O<;",
«aTovyt..uouV
01
OtfTOpTC<;
OUjJ601Vf.l
Il I..I£TOlK£OIO
1IOOVOTOÀ(t\r]
Oup.pa KaTaaKWaan~Kt Eva Ippay'
~a wmt va ~t [aTpanOuv TOtöalp~
OE Wlpopa nplV bua xpavla n KU6tpv~an au~<pwv~at ~t a~EpIKavlKte; £101ptl£e; Y'O T~ bla~OplpW01l
OlOlxtlau T~e;ToupKla, 0 n),~eua~6<; aUTWvTWVntplOXWV So ~£1a'
<pEp8t, liUTlKa, OE nEpIOXEe;KOvra
OTa A,yalO, lKono<; Tne; TOUpKIK~e;
Ku6Epv~a~e;£IVOIva ölaonaa£l T~V
KOV£VQV £~OVOYK00I-10
Omooo EVTOvte;Ip~~te; nou KU",O'
<POpnaavOl~V ToupKla btlXvouv 011
ana
TnVmEOnTne;AOluVO~tae; IItv ~nopEITEva <pavraOlEiT£ Tie;ouv8~K£e;
(wne; TWV Kaùpbwv H AOluva~la
Taue; aUYKtvrpWV£I Olle; nÀaTElEe;
T'DVXWplWVKOITOUe;bEPV£I o~abl'
Ka MtXPI Kai at 60UÀtuTte; Tne;
oVTlnaÀlT£ua~e; anayapttjlav
va
EmaKElpSauv T~V ntplaX~ OTOVbaÀOlflovflSqK£
KonOIDe Kat EKTOC: an
npa6),~~a Yla T~ XOUVTanou npo'
Sa
TWV
riO ~ae; OUVEXl(tl 0 t""POaw'
noe; TWV Koupöwv Ol~V EMoba
"bE" unapXtl oa~la a~lpl60Àla Ott ~
~£1aKivnan TOU nÀneuo~ou tlVOI
avaYKamlK~ To YnouPYIKO lu~60uÀIO analpoOlot O)(tTIKO Kai oÀa
npenCi va o),oKÀ~pweaUV ~Eoa OE
ntvTE xpavla AMwmt ~nV ~Exva'
~E on 0 KOO~O<;,
,b,ampa Ol~ No,
o
KOlOlKWV
EKEl YIVDVTal
EKIpOBI0I-l0
8pa 169 001 170 TOUluvTaY~OtOe;
KOIOl~V napaypa<PO2/A TOUNo~ou
6831 nEpl oooWv O~w<: TO npay'
~aTa litv ElVal ETai onw<;tnlSu~auv
va TO napouOIoacuv 01 1OUpKIKU:;
ApXEe; npay~aTl TO K6moe; KOta
aKtu~e; TWVEPYWVOlle; V£Ee;nEp,o,
xEe; EYKaTaOlaa~e; £IVOI Ib'OITEpa
utjlnÀa rtyOvo<; nou napabEX£1Ol
KOI0 abtp<j)6<;TOUToupKau npwSu'
Holv rryoÀrlWv
TOU~, XWpl~
Via
KOTO\I(WY
0(0)" 0 onolOe; tlVOI Ku6tpv~nKO
OlEÀEXO<;~E aP~OblaT~T£e;Olav 01Kova~IKa npaypa~~aTlo~a
0 K
0<0,1.avalpEpEi OEb~),wa~ TOUnou
b~~ooltù8~K£ Olle; 19 <Ilt6pouapiau
1987 Ol~V EIp~~Eplba .T<ou~xau'
pitT' .H avaKOTaTa~~TOUnÀ~Sua~aù So EXCI~tyaÀo KOOlOe;t~OITiae;T~, oaTaaK£u~e;TWVKaTOlKIWV,
Tl, 18 $c6pouaplùu 1987 fl
clprH.JcplöO "XOUPl£T" EYPClq>c ~c nrWOtOUC;
Tt1 .4.ouc::
TUXOIO on
KIKOU ~TPQTOU
TON KOYP4ßN
H .j.I&yaAùnpl')
j.I&TaKiYl')ol') nAl')euoj.lOÙ OTI')
OUYXPOYl')lOTopia
yiynal
aUTO TOY Kaipo OTI')Y
ToupKia. EVVlâj.llOI &KaTOj.lj.lÙpla âTOj.la ea 6p&eoùy
OTO l5pOj.lO TI')C;j.I&TOIK&oiac; Kai XIAlâl5&c; XCIlplâ ea
&pl')j.lwoouv.
H TOUpKIK~ xoùvTa tAni~&I, Xâpl') 0' Eva
"j.I&yaA&n~6oAo"
npoypaj.lj.lâ
TI')C;,OTI ea Aùo&1
TaUTOXPOya noHâ ano Ta &OCllT&PIKâ npo6A1'Ij.laTa
TI')C;xwpac;. 'Eva cpIAol5o~o oxtl5lo j.I& aVTlK&lj.I&VIKO
OKono, TI')V &~OVTCIlOI') TOU KOUpl5IKOÙ OTOIX&iou
OTI')V ToupKia.
£lvOI
Ta ntplOOOTEpayu~vaOlo TOUTOUP'
tlVOI
unoxptWTlK~ KuKÀO<POPnaov
£upu,
TOTOKOI0 unouPyoe; rtwPYlae;, t!.o'
owv Kai YnOiSpou, Xouavou NTO'
yay, ~IÀWVTOe;
OTnVKOlva60uˣuTI'
K~ EmTpann TOUKO~~OTae;Tne;Mn'
Ttpae; nOTplbae; ovaYKam~KE va
b~Àwo£l • Ynapxouv blaboa£l, 011
Of.
OplOj.lf.Va
XWplO
Yll/nOl
uno
xpEWTlK~ ~£1aKlv~an TWV nÀnSu,
OIJWV TOU~
Dl
I-1£TOKIV'lO£lc;
Ylvo-
VTa, ~ova ~E T~ aUYKOTaSto~ TWV
KQTOlKWV,
KavEVOV
bEv
610<OUI-1E»
Onw<: tlVOI IpUOIKaTOnpoypoWo
npoKOÀtot Tie;avnbpaa£le; T~e;aVTI'
nalüT£uOO, 0 ytVIKO<;ypa~~OTtae;
TOU loolOÀlm<KOU AOIKOUKa~~aTO<;,<IllKpi laYÀap, bn'wat
.EITE
a<POpaEva aTO~o £<Tt XIÀIObte;, ~
unoxpcWTlKIl
I-lCTOIKEmo
(IVOI
E~W
Hlv EVVOIO TOU KpOTOUc; bIKOIou- To aplOlEpa loolaÀÖn~OKpaTlKa Ko~~a TOUK ETaE61T,aVapWTlETOIYlaTi TOxp~~aTO nou eo blOTtSouv Yla HlV KOTaOKCU~ KIJTOIKIWV,
O)(OÀtlwv K Àn OTIe;vtte; ~EpIOxEe;
btv XOP~YOUVTOI
Yla T~Vb~~lauPYla
tpywV unOÔOlJ'K OlOUe; Tonaue;
6nou )(P6vla TwpD (OUVTO9,5 tKaTOIJ~UplaTOUPOOI,WOTt va 6tÀTlWSauv at OUv8~K£e;<'"'K
Ana T~VaM~ nÀtupa ~ TOUpKl'
K~ XoUVTanpoonae£l va ÖW<Jtlvo,
~I~~vtla
Olle; tVtpY£lE, T~e;
YnOOT~pl(tl on n • npa~~ ~tTa<PO'
ooe; TWVXWIlIWV-6001(£101OTaop'
ana
..
~
ar~
.-..;. -ro 6pÖjM>
C_._4Iç
"K
~"
m.a.çftK
r,,.
J't
.X...,n
.... ---1
'"
...
~'"
""-''"-'
'""" -.;0
"K
llfiltHl<,
23
••
lEA.23
Eniolll1ll «01iJO&10»
01qO&10
Klli
OIEMAll"
<pEPOV'!Q
M",,,,-
nr:p(ooo
"O,-,-
t'l'lU
ROU r.i val taJ1noö
('J't'lv ToupKia.
To lOUp KlKO KIIÖlOÇ, 0 lùnoç tau, ta
naVErtuJttl,110
lOUt ta ötK(JO'UKÔ
opyava
tOU, 'l
poukrj lOU. ap\'ouVl(lt
lTJV
üRap~TJ
lOU KOUPÖ1KOU
i:Ovouç.
I. Mnr.OIKtal £W\'Tla
n' «IHÔ ta 6ryovo
nou ono-
o
o IrMA,'" MnH/KTrl:
ErlŒTHMONAL: L:THN <PY"AKH
ENAr
'tOUç
tOVOlJç !COl TOU
"(JU\'r.pyä.ÇOV'tal
E';û)tEPl1(oiJç
exOpoUçI> eTat ÔIClÔiô",lIV.
I\&V{; Eltiol1ç
"autei
r.l \Iut EOrotE pl Kot cXOpoi tl1Ç
Xlt}pnç Jloç", "txauv çwv-ca.
on
kOÛ tOyouç.
Acel ön ôey
Uluip7.f.l t9\'oç 'u: KOtlpÔIKO
o\.'opo KOt öu Ii!:y orrûPxet
KouplilKÏ1 y).wO'O'a KOlon 01
piÇtç toH' Koûpli{l)Y 1:Î\'at
taÙpKIKr.Ç Kat Ott at piÇtç
fftlOT'lÇ tT'le;KOUpblK1\e;ykwa"J'ae;dvoi (OÛpKIKee;.
..II y).wrJaa nou Hyetat
KOUP&tKTlciyal h'a Kpd"JlO
npwm ano (OÙpKIKa Kal pEtd
ono opaßlI'à Kai REpO'IKO".
1-1 àpYT'la11tT)e;t'aufiHtITOe;
tOU KouplitKOÛ ).,OOUKali' P'1
a\'tty"wptl'T11 tOU 0'0 y 1:9"oç
Ôf:V d"ln EntO'll)pO\'IK1'1 o).Àci
dvoi
IÔEO).OYII(1\. Ei\,(u '1
aXETlKli Il' TOKOUpb'KOÇ,j-
.
,..If.
IEPXAT NTENTE
Ô'lJIOKpatiaç
Ka. Tl
TlKtl tOU tOUPK1KOÜ KpâtOUÇY1Q to KOllPOIO'lO\'. 0
Mnr.alKtO'{
i.ln KOVtl
K01VI;IlVtOÀ.OY1Ktl I:ptuva
T~Ç ToupKlaç
"tOU
KplnOUç".
Tou
Ktal Eival i:vac; EftlO'ltlPOvnç. Il axta~ aTO X';'po
nou txtl JtCÀtttltJEl
r.i \lai
O't
W>"1i~lata 'toue; £vw ôi:xoVlat
l11 O'1Plooliia 1\0\ onOlKlOKI)Un"Tt noÀttueTt tau lOUp":'.I\':OUKpàt(\Ue; OlO KOUPbto Hiv. napou0'10~OUY
ön
n ['1l' l'oupKla
ElCtOÇ«nô tOY
lOUpKt "6 Àaö liEV U1tÖPX£1
1I:uvevoe; ö).,Àoç À.ooç.
o Mnf.OIKtoi ÀÎ;f;t Ölt Ot
ToiJplCOt "ôtaVlJOOpEVOI" Kat
"cnlf1nipoveç..
O'ICtc:ptOvlat
~If:Ôt.o lpörwuç.
AqlOû autol Dl àvOpcon01
'-r..OlJVOtÀ'10'1 va unoof'1pi~OUV 01tWOÔri1JOlE lOV tonlKi) O"(IOVO(vêle; .KOtanU:OJ,lEWIU ).,ooÎt KOl taUToxpova
9t.
).,o\Jv OtT)VTOllpKia va IJElVEt
'1 ôntlhiu
Kai l') OKÀoßlll y ta
to 1'.(Il/pÔIKÖtaveç dval an6.
.)UÇ.l1 Ôtt alItai 0\ av9pronOl
OKElQl'OVtOIIJc ôuo TponOUe;.
o MnEOIKloi Àr£l Ölt la
l0UpKtKÖ StKOOtiJpta
rrou
tlVOIIJ1tEÙOllVa V(t an:oöiôouv
1;IK«100UV11 avtlOEta
oav
noÀ.1fl Kâ lbpÙ~l(lla
UREpOCT/{IÇouv nlv &nlO'llJl'1 naht.
nKli t'lç l'ouplCiaç oav KpatOç KOt ßOUÀ" TOUÇapvoüvtOi
t1'1v ùnopç'l
Kouplitl(ou
Wvottç. OltOtot ylo to KOUPSuc:o tBvoe; ayoodÇovto,
YlO
eOvlKCr ö'1IJOlCpOnKu SuealciJimm, taue; EnlpöU.oW
ßapli:.Ç nOlvÈç. 01 tiv9pcq7tOl
o~we; ....6vo Ylati dvelt KaùpoeJt, tnfioit 00101 MV to op\'OlIV101, lOUe; ICatatSucUçouv
OF. ßapltç
notVÉe;. "
voÎJç
ÔEOjlOÙÇ
~lC
£Ç.O)TEP1-
CXOpouç",
AutO! l'WU H:VE 'YLa TO
KOl'PÔlll;Ö
tOvoç.
Y ta
to
l(oupôn;;ö ç"t1WO. QVllj.1&tw.
niÇOVlal 00\' .. ,ôco).o)'IKoi
ttlXlJaÀWlOl
ç£\'llJV Eotuiw ...
KOÛÇ
0001
'Yta
cKtprciÇo\'tOI
TOUÇ
KOI'pÔIOtav
OE\'
OEllKli
Koupoouç Ka'
OcmpOÛvlat
txouv
OX.tOtl
JlE TO
TO
OU
cm-
l1lTWOVlICO EPYO Kat ,.U: t'lV
f:À.£UOcpla cn.bV1lç. Aun; '1
OEtlln; npoon:àOr.la
GeropetTal ött ôev ËlCI Kal.ua OX£o'1
JlE TOUÇ «aÀ'lOwoUç avOprilTtOUç t'1ç E1tIOttlJl1lÇ",
KâO£ tÈtotCl .ttOo15oç Or.lOrd 6n '1 £À.cuOr.pia OKÈ'V%
.
K01 11 C1ttOTTJllOVIKTÏ
cÀwOcpia x.p'lO'l!Jonou:i tat 'Yla KOKO.
1:TO OTPOtl(J)tlKÖ ÖU(Q~
OTTiPto 0 MrrEOuCtoi UltCp(t~
OntoI'; TOV COUTÖTOU (1981)
Oto rdJ.tO'lK.
Arrö Tp f\Ißhlo tau IOlJu.
MnEOlJ(to{
.. YnEPA~
r.ToK'X0},Pl1 1984...
To OrlHl J'l'Ol) (llta0'XÖ),,'10E
tr'v lüllU'I;" r"l~tnl~loi
'ltav
to fOp noû OTl1\" OI)I''IIc:lo.
A1(ö~lariVai ttO'l,
Ta ToupKIKIÎ naVE1tlOt1'lfila nou nptnEt vu ËXOI)Vl'1V
£uOÛ\'ll 'Yta va Ô1WwuPYouv
tntOtTip'1
apvoû\ftal
l'1\1
unapç'1
lall
KOOPÖlKOU
tOVOlIÇ.
6À'1 T'1V tOlopia
t'1ç Ö'1lJoKpatiaç
l'1Ç TOl)p~
Kloç bEV ßYTin oûte tvoç
CntOttlPo\'aç
nou va 1tpo-ocyyiÇr.t vn 1(0\'£' ICptttlC1'1
OH1v r.rri0'liUl tOUPKllrlllS£.
oÀoylo.
AvTiOu<t ö)"o ta tpyo
lOUÇ tXCI WCPCÀtioEtoUlil l11v
EntOTrUJl1 tb(:OÀoytu.
.. Enlaniflovcç
.. Kai .. StavooillltvOl",
la TornKa eOvIKÖ OlH:huOcPOlttKO KlvrUIOto YIO napriSctYfla
0", N.
Acpptloi. l1a),,(tlotlv'1IC).,n: to
unEpnaniÇouv,
unoot1'\pltouv ICUl ouÇlll0ÙV ta n:poTih
Enn:lI.
EKKI\H:2:H!
ANOPOnQI
1 IAA'1
TlKH:f
('11010Y
'IlHl
THI
IE
O(l£I
MONO
El
KAI
NA
MIA
01
ynEPAIIlIITEI
ENAI
lH-iMOKPATlA;'l'.
10
Ai\lIOEIA
::!Kt:1AI
EAEY0EPIAI.
KAHMA
10YPKIKtI
rI't!
IlPArMAIIKOTH1A
BPI.
<1>YAAkll.
.o.vtlAIOTHIEI
liA
EI'tvNA
KAI
rPA~IMO
TOV
Af lor OPEvet 'KAN.
H.o.H
lA
.o.HMOIIOMENA
y.ATAIxEOHKAN
ME.!A
llVNOtAlKA
1.lt UON
l 1I~
HIßAIA
MEtPA,
EOrlllN
Ann
Illlll
liA
rtlnMH
ANAnAPAr
o
TOYPKIKA
T'fIlOI
IlAIlHllI
on
24
NOlA
KAlO
TOYPKIKH
0
I081NllMOI
!I0nA.
TlIMIA
tc).,oüv lTJV OrtounOKpattlC"
nOÀlttlCiI lOUlOUpK'tICOÜ ICpà.
TOUÇtXEl ypà\jlEl OTa ßIßHa
tau
01 KOitpoot
ÇOUV
OtllV ToupKia any EOvotT1ta
Kat
litv El\'al TOÜPKOI,
6tl Ot KOUPbOt ËloUV ÔIK"
taue; yÀwaaa,
nOÀltta~O,
IIHopla
tociJ Kai lt)"làbCÇ
lPovla
KUI tlouV
Y'1 nou
çott\, nou OVOJlÖÇElal KoupÔI<HtÏ\'.
A).,Ào TO tOUplCIKO ICpÖtOç nou tXEt onol1doEt to
ICollplilKO r.9voç Yla \.'0 Xeiaouv Cl KoüpÔOt lOV COVtlCO
T(WÇ xa(laKl1iflQ Kat va lOUe;
ÖlCIÀùaCl ~Itaa Ot'1v tOur"'t.
Kit KOlvoovla tXEI EçnnoA-ûnCl ycvoKtovla.
Kat tXE' 01JlatoKu)"inEt llÇ eOVlüe; Eè,C.
ytpocle; tau KOUPÔtKOÜA-aoü
~lr. t~a.vaYKaotllCo
enOl"t.
o~6 tOOVKOUpotK6JV JlaÇ(iJV.
ttllV
KEVtPIK" 1C0l OUTlK1'1
ToupKla
tXOtlV OKOpltl('J'tEl
Yla va Q<POJlOlWOOUV.
To tOUpKIKO Kp(ttOÇ tKOve la növta 'Yta va EÇaIJlQVtalOUV 0 c9v'lCoç .•x.nraKt1'lpoe;, Ol nO).,llllCtÇ nO(l066Or.IÇ KOl '1 ltXVr'!. evro '1
y)"waoa tOUe;tXEI onoyopCtltel.
IrJp. MnEt'UKHJi: 41Et'1\'
T ollpKlo 'i trtiCJ'1PT) tôco)"oyla
op\.'chol tT)v Uftopl;'1 KO~I-
on
AI
A-
HNO-
ßI"J\IO~'A TA KAI
1~~_~I\EO~~~~Kl-I;
le
KAI
KAI
TOU
ET AI.
TOYPKIKOl
TA
BPIIK[TA\
NOMIMA
AnO<f>AHI
AtJ61'IJr1lf4A
~~~lltl~~~:~OT/t~;f.OI:xI:;F:.~~~;
t«HWl
.o.1(,XTHKAN
1lt},\ITIKA.
ENANTlA
nANO
10'1
allyypalpÈa
Ia~uqÀ
o
IIOnO"(I".
ertltlTlJlT'l QftO'VT'ItOU TOUpKtKOÜ "pd:tOU~.
Elval '1 EftlO'1P'1'bEOÀOyio. I\oyoo tou Oll dvoi cniO'1IJIl tlicoÀoyla
..qHÀonatriaU1VllÀa.£9vtl"à OUIJ<ptPOvtO "Un:OK£'J.lI';\'1ICÖOlOI.
lEia
ouvlic5Eptva...
n.X.
On:OIOI >..tv£ Ötl 01 Koupliol
dvnt l'oupKot
Kai to 1C0Upb1).;O £ivoi toÙpKIKO tl\lropo
tnÜpKIK'1Ç SIOÀf:KTOU. önOt.
01 Hv£
alita anoKaÀouvfOl
"qll).OnatPEtÇ",
..övOpwnoi
nOli OICClJllovTot OOOOTli".
.. oÀ'10Ivoi
oVOPOOn:OI t'1ç
cn\O'niIJT}ç..
OE aUta
to
rrÀaiOlo KIVOÎtVtOt. 01JOlOl
apvoilV10'
tllV
onOrç11
KOUpSllCOÜ tOvOuç ..('J'UJ.lqlOOvoùv OlO u'+''1)''tÏ EOVlKa a'uJ.l<ptpOVlO trlÇ lropae;", "lQPOV~
tiÇouv YIU ta eOWtr.pIKÖ Kat
£Çrot£pIICO OUlJlQtpOYlO tOu
ICpàtouç .. , hert )"ty£tOl 60'01
bey ßÀtnouy
tTlV unapç'l
KOÜpotKOU t9voue; ICa, to J.lE.
treivE ouv vu ....'ly Uft0PlCI
tOUe; ôl:XOytOI oav .. KO)"OÜÇ
n:atpUluce;".
"KOÀOUÇ ay9pwnouç-.
-a),,'1(Jlvoix; En:Ierl1ÎllovEe;". OnOlOt Hv£ OEHICQ AÖYIO ylo lOUe; KoûpSouç
"EnlßouAEûovtai
"'
XCÎ'pa.. hOt ).tYCtOt. Autolot
äVOpro1tOl Ot:.OOPOÜVtQI Ôlt
-Efl1JoôiÇouv ta UIV'1).à OUIJ-
~ scientist in prison
MltEIJlKtIJi
10Jlait).
MnEaiKtof
yevvi)91lKE oto IOKt)"in la
19J9. AnolJloit'lOf
ano t11v
fln\'£ft'O'll1PIOKiI
Ixoli1
nOÀIltKroY
EnLOtT1Jl<ÏJv ta
IQ62. Ynllph'1oc tTjvotpattronlCT] tou 9TlHia OlO MnltÀle; XOICKÖPI ota
ßOPElVÖ
(tIlUpKIKO)
Koupôlottiv.
!itollliaoE
ooy pon9öç Q10
nonnlat"pto
t01J
ErÇou(lf"üJ.I AlaloupK
oÀod'l1pffivO\'mç t'1 ~IlioKtOptlC1'I tau
r.c
IO.
eruI rtlM()NAI
10Y
110 N'
Af,AZHTA
"ErKEITAI
E:::llrE'
TH!
BLOïpalpia
tall TOÙpKOIl
SlUrplß~
I"
TO 1967. ruyxp<">-
vwç l:ypa\VE to npWlO lau ptP;\ ln: .. H OOJlTt t'1ç A\'fltoÀrlÇ: KOIVIDVlKO- OIKO\'O IKtC; Kai t9vIKrç
ßOOttç .
Ano).,iJ0'1KE ano t'1 Otoll toU
ßoqOoù OIJ£OOlÇIJCtti tllV EJI.-
WÖVLO'ltOil ßIPUOU. Eniolle;
J.IÈoa ota IOlO lilÖOf1')Jla 0
MntOIKTO(
tYra~l'I: OKOIJa.
tpia
otlyypaqllKo
tp)'a:
.. AÀtKOV vOJ.lalillCri cpu).li.
akkay~
kO' npo~I'~I'aTa
unoc5oJ111Ç OtTl\' AvatO)"ll" •
.. KOl\'{OVllCli o),,).,ay1'1 nnç
KOUpÔllCte;vOllaÔltd:ç lpll)"t.~..
Kat .. A\'o).uo'l
tCO\' 6.1aST)~
)"<ÏJocoovtllÇ Avalo).,i]ç-.
o MnEOlKlO'I 0pX10't
OKOÔl1U(tlKi] Sou)"elö OtllY
L BE~H\Ç]
novr.fUOtllJ.1talCll
I:Xn).,tl
I111).tTlKlll\' Entnt'lI.1WV lO
19'1 Kal lJl1l)"U,"i{tTIIIC(.Utll:CJfllÇ
J.lufÏ. 0 ).oyo< y ta ll1
crU}.tÏICI0'llIlU IltOV to n:Cpl- .
txù~Ir.VO tm\' SI(J HçtClJV mu
Kat tft np9pa ffovtypa~'e
Kata t'lSUtpK£la
otJti]~ tllÇ n:r.pIMi('lu. H ôilC'1 S'e~"lXOtlK£
Oto NnYloppaKip
Kai ICntalin;ÖOlTlt:E OE lJ XPÙ\'ta Kai
7 ,,1.;\.tÇ fIIuÀaJ(11. Aflyoura.
P£lO'lJltpPIln onö t'1 qlll)"f1K"I
tOll NnYIßf'pr:oKtp
alTI (flU).ol(li l(lW ASàvwv. Iav nrtottÀr.o~la l'lÇ YC\'IICÏ1ÇQflVIlotdaç
tau 1974. ofllt9T'11(f;
t;).,tiJ9EpOÇ Kat Ç"t110E to 61KnÎ{lJJ.l0 va OI)\,£XÎC1&1 t1IY
OICrtS'llJoïK'i
tOU ~OIlÀCIÔ.
Ilord
lO YEYO\'OÇou ô).).,o
t.ti:.),,'1t'1C; n:OVEfttOt'lIJtOlCriç
oxoÀ11Ç OllJ.IIJlW\'110a\',
la 01t'1IIO tOll MftCOlKtO'l unoppiWOrllCr. l(Uriw.:; l,a nO)"ltlKOl~ '.;"(llUÇ.
o MRI:OIt.tOl lli'ra t'1UVf.Xiçr.I {O\. aycii\'o tou oav
C'JtJyypacpEac:.
l'a UICÖ),OllOo anouÀnù\,
t'1 ).(OUI ttl)V J'hJl)"itlw TOU:
"'CJJI01\~ I\htr.GtKTCfI: IIpwt'l
i\i)l(T)-. AlItö lO ßLP)"io ouyKE\.tPli)\'CI t'1V n:f'oouxi]
Vlll Otl')v Outo\,oJjia tlllV
\'cn:lonwiu)\'
Kai npaYfiatr.v..
Etal J.lCt'llfll'O'l T'1Ç Spaonl~
."ot'lm.:;
totto; l'1\' Eftlt'1t1'lJ.l11
....:al
TO\'
~ruIQ"f'(Ù'1C6
Kai
t..(J1\'h)V'KÙ
l'I'rOOOvOtO).I<JIJO
TI1Ç
IInvr.n:IC'tlHIlOt.:11Ç u:nUÎ.)(I'0'1t:. Auto TO PIJU.io
ntpu;:Àl':Ïvr.1
VIOK'(JlJ~lt\'tq
nou OI'"XrriÇO"tnt
11r.tlllii~
K~ Hl" auyypn'l'ta
Oto lill(a~
O'lliplO tau NHytaplJrtOKill.
na-
no~
APPEAL!
LAI:
H'"
R~OPLE FOR FREEOO~.lAND uBERrv Q:~ë.ND€RS OF Ot:MQC...A(:Y QF S"'C:~l S\l
~ SCIE~T1ST .....
HOSE SOLE CRIME CC'I.iI~;rS CF :)E,l.RC~HNGF0R REALITY OF ~\P
.. û FiEALHV
IS LYING IN A TURKISH
"'lt~ON
;'LL POSS18Il.IIIES FOR RESE.I"RCH ,l;>.J WRITING HAVE SEEN r;.i-\E:-l "' ......
"' .. ,F\C.\I
HIS PUBLISHED OOOK5 HAVE BEE.' a":'''~JéD ANO CONFISCMEO. i"H~OUGH PO
LIHC.1l LEGAL AND pouCE ME,l.SURES ,l,:; ~lI~ST rHE HUMAN RIGHTS. UNlfEO N,.l.;IONS
RESOlUllON ANa WE DECISIONS OF TME ~ELSI,'\jK' CONFERENCE
rHE REALITY HAS BEEN DISTQR1ED rU'I'(ISH PUBLIC OPINION HAS BE::N KEPT IN
IG"'ORANCE
CHAU'IAN'SM
IS PRDPAGA' (D.
•
AYPlO TO •. IIlPOI
•
•TA NE,... ni!'""1
28
TOU
IEI\.23 .
Mù", 1987
Eniol1l111 «01qO£10»
).t~'1 "CoHl'" £ivai lOUpKlKq
roçt;liç: ,,01tO,)çril,'OI 1VO,)Oto
Tl H~11 ooÀtt OnJ.10ivrl .. TiÀlaC;- Ota YOÀilKâ..
ItTlv
tourK1K'; &UiÀ.ElCtOlmv flOtcoilt ßplOlCOIJl.1£ l'l )'i:~Tl
"0l)01,,«Owe; to "0_ Ot11
SIaÀEKtO tooV [,a"oùt
ylYOVlU' "r" one; alÀtç tOUpKlKtÇ lhaÀtlCtou<; dval Olltanol)uK"tO hGl ôn TI H~11
KataYEtal oft6 tTlv WUPKlK"
ptçu
-y... nou
O'l).lO{V6t
-qlW;". Ev tautale; DI ToilpKai atV XP'lGl~OKalD\Jv KÀtov t'l U~'l _oa).b .. npon.
J1IÏJV10Ç,tTlY Kia ICOtV1'\taop.
01K~ kt~Il 'YK'OwtÇ •. AH6
Tl o"n'\f;l~'l
tlle; toUplCl"'Îe;
KO'OYOl1'~ç 'IlÇ At~'Iç '00lti .. tivrn 1'}OYOKŒÀU'¥11
~'aç
P'lùX IlÇ yAllloooAoy"~ç
Kat Cft'Ot11~OVlK,.,e;a).r;gelae;
OKO t'Iv OKotO OKOPptOUV
KO).U G'lJ1QvtlKIi oJll:onli:o~o'o (1&'0 otA. 173) .
Kai 01qO£IO
B'MEPOl:'
.•I<1\ pte ..
loç 'I t""ppoy~ ",ç o",v
Toupol.
(I): E~avoy""otlK6I; ClrOllRtJJliç
fCUV koUp~
MY •. .4.\116
"'po""fk6£1
~uaYEvt"" IEKtOICO-
to ",PUo
K'1011ICGt
1tftJlOü
"citv
"p""'"
ota ~
,5to).,oyuuiJV
tOU
ICGt onlY avn5'l.
lCot
GKPltJJlMY
po""ratllCt'I
wo).tnKTI
10U "EIAQftl)V ftO).ltl-
DJtOtKtOlCpanKIÏ
tlpOPJUiOt'l1CE
KOU
aK'. to 6'1J10lCflŒttKO "aiKo
K/ollpa (CliP) KO,a ltç 'E).tHudtÇ litlCottir.;. Aut" Il
6uI,lcui
0lrylCr.vtprovu KUP'me;,"lv .poaOXr; m: \'oflouÇ
..ou ollOXtd0tTIKOV J.u:tov
t~n\'QYlCaOtll(o
&XOI1C10J!O
POKOIP.OtU",
Kai tltavttÀtKa
}Jto ToupIC1KlÎ nOÀ'l6l'lou
Tou
.11 EK',""po,
IEPXlT NTENTE
iHtop~'l toue; Ot'lY tOl'PICU'"
~u).". 0 KO).ltlOJlOc; Ka, Yl
y).wooa tOlJÇ 61'}JllOUPl"0'lKt.a rro T OÛpKOuç. 01 A pa Pte;
Kai 0\ EPralol
dval tObPKlKIlÇ Ko,aYOll"ç.
o _PO~111tl'je;Ml1Mi~It.Odval t_il-Hle; TOUpKOe;. Kai
ohe; 01 rÀWOOte; tOU1COI1~IOU
Jlf'OtpXOVtal DitO to ToupKIKa t1'} Jll'jttpa
o).rov tooy
Y).(l}O('U;IY. H KOllplilll;:I'j
y>..tl1ooa litv unarXtt
Elvtu
JlOVO J11a U,U>"IOJltyI'j liui-
tix,£
l£vvnOEl 0 l~n:po.Xft't E1UKpooOhroe;
ôta v ).IlCPOouv
urtOW11to ovoJ.1ota TàptICTopIK - TOUPK - AÇtp Xoçtp - Xootp - Op.oup
Ap~oup KaI A~.lp~ - Apa~
rivetal
ç£Ku9apa
Ött 0 1~.
xpaX'W l'tOU ycv\'liOYlKE oe
JHa tOt'PlCtIC1\ l't6)..111('ot Kay.
tpr.utTlIC[ tl1\' "arYl
£V~
TouplCOU XU\! "TOV tOllPKtKt\Ç lpuÀ.t\ç. 01 A\'uiYEe; KOU
trOllV riVEt twpO 10ra'llhElj;
ICOI0 npocr" tne; tOll:;, ICaOwe;
EKione; ICat 0\ EPpalo,
KOU
tXOtlY tlilpa rh'E' 10po'lUue;
liaÇi Jl£ tOUç 1tpOlplitEe; tou<;
ElY(U aÀot TOUplCOI OtO tG-
AvoAùov,oç
0 lopo"A
~hEOlKtol
6).0 autd ta tyypa'l'o Au,opEp<ilç
pt: 'ouç
ouyypocptle; toUe;, ne; KO)"lTtdC; OtO£Ie; KOU Àa).tflävo\lV
xwrav Kata t1l SUipKt\C1 t'le;
ftpOEoploç
taU AtatO'ilplC
Ka9ftlç EmOIle; Kai ne; EfttOtTHlUVtKt<; tau ICo,:ntpte;, ne;
ypaqlCIOKpDt'KI:Ç
taue; 8taue; "ut nC; £qlTlI.lEpl&cç Kai
KEpH"s'KIi 6nou SllJ1001t.~
tl'jKnv to ypalltO: t0l1çovolpèptt £TCIOl'jçKai tva KOlo.).OYo
tmv ftoÀud:p'ßt,1rov l'paP£iu)v
rH'"
6Mhp:av
!I 1]11"r..:; 'tIc;.
-Clll0'CI'j~0V\Kt~ 6"1)'ci>o&'e;-.
lIu U... UCljilu;ixilala NOIIEL haI xwaslin
L)
I
','r,
o
I
..
...~"'",, .....
.......
~.-." '.~
'",
:.'~:", ~
Koup5otv ta 1934, n'IV
t~P"(J'Y1\
aU1'mv
t(J)V VÔJ!IDV,
.o).\.IÖ.P,OlltÇ
OIIÇ'lTtl0t1Ç
10)\'
Kali
061iYTlCHIY
OtllY
UlOQt-
''1"'1 10UÇt'1l.£ltoupylo
tCllY
-U:10<fl\tlÔYeY.
0' 'fiv KpottOI paola 10uç KCI111'1 potat-
O""".
o"",.v""""
.00'1
'IlÇ Toup1<'~
41lPOOPCllloç
Kat t'lY aWOlteloeron,,"
KOA",o".
To p.pAlo "",ooxtth1Kt aptoOlç pua 'Il &'I~ooh:uall tOU KUt 0 0l1Yypatpt.
Ot; tratn&uc4ol'11C£
OE tv«
lrùvo .UÀ61C10ll.
-1l ... ,,",pO"o" ,t8oloç,
~ r... ppoyit 'IlÇ 0"lv TOllpola
(1): J,,,o,'1<1\ 410'p'Pit
y'a
T oupol... 'I Ilr.copla 'IlÇ
["l.'1C1nc; to\) IIllou Ka\ to
1I01'pI ... Z~,"Po •. 0 MKEau: tnl nt'YI(£V1PÖ)\'f;\
OPll,,6
1'1\' n:POOOXtl olll ."0'1 t'1ç
8to'1<; 'lICOU dXE lil01UJtw9d
(na 19JO aKô ToûflKOuç, tlll'cniUloVEç lJ£ 1'1 por\8tla. trjV
KaOoo.;y'lCl'l Kai IllY tvtp.
l'lnK"
on ••poA" tOU Mou-oluqui Ktp.à). At0100pK. 0
MnC01Ktoi paoiÇtl t'lV ova.
).,0(1'1 tau Kai lllV "pITlK';
tau ftâvro ota ç"'T1WO QUtti
en UriGTUJQ tyypof.Po. >..oyou<;.
ICOI -£,notfU.loYIIl::tç..
J.ld.tl£Ç
''l''
11 8tO''1 Jtou tiltt 51.t\r
10UÇ Qvun:poowROl'<; 1'1<; r dO'U1'1Ç
15(0).,0yloç 90. l1ft:opoùot va OUVO.,old WC;[~llç:-01 Xltrlttç.
).tICtOe;
tTle; tOop"IK1')e;
y).wooae;.
To
"ouplhKö
t8vOl; dven ad.~ TOÛPKOI
KOU~oüv GtO pouvd-.
l'la Kopd6£IYpa 0 KOth1y~t1\ç Xovl 1y..pAl
0"lV
0l-nAlo touO'to &ti1tcpo ouvt6pl0
O't1'}Y tOUP"IK"
.o,opla
ttt.POOI
l'lV OK/>Aoue., 600.,11: .H KI>AIl 'IlÇ
Oup alvat
to ICtvtpo
tOU
I:ollpEptalCOü
ftO).ttIO'",OU",
l'l).talvct KpaYJlotllCä -,poUptO lt,pt'tptyup\CJpl:vo
...£ xa-
mvœ
IHI
,
,
'MZ 14
..
,,
...
...
,
,
",.
Iv~ol Kat 01
KlvI:ÇOl. 0>..01 Q4PdÀouv t'lv
01
~
--.....
_n
-....
........
.I.
K""'- ri'
z......
,.
".,rellsc".
F.itqe" "0('''' 'l''''''I~'~.
lOto" tif <oe"I
......... "'1 lM."""",
,lIlÇ1.,hubet'l
"'...... ~1
.. ~
t'
-.
........
• ,
....
I\.len
........,
o.. U<1.. 1 tu. _
d~ nwo". "..
""
lin
---~_..
....~"
...... 2."
Id*"l"
e"n, .,' •• ''' .....
Kh. G"..,h>ch'~p""l'C1
Son""''P'IC'''.
u"d dOl lIu.d.... h'
o.IMflb<',
f'~ b..:l~III'
J
G"i\r>gnr.
"1I"'If
.
.,
.I:,
',.q."
J."".
,,".~,E"..l~O<r'IIb1
.... 511.t ......
,\OCh IItlG.lllnt"' •• "neuI .... '''.IWl''...s.''.n.'....",
~"",,"lllanbul
... t .... 1
<;.el.lt
t>eO
lOCi
("'I.,'W"o_"D"l"'"'fN'U"'h~'.'u,."".Iun,
"".0(1'1,(2
"
.loOt!
II .. " n" .... 11'<1'" "VnI"'(l'~b"no
.1...
~IUI' ~ct..... lleq, .. ~
,..'od •• "\I...I.. ,
""ON
-----...-.....
W"OfI ... U.c"l "...s
_eM IonIlI'" e-g .....
-
_d
'~n',.'
te" .. t'l'"
... 'lk
1 1 ..
a"SO~l' _00
,t
,.IMQ"" 110,,.4...
tt"'l1 h.. ~,,~11 hl"M """,t'Il '"'I ('I.f
I~~~"I:"~~
:'::l~
~:;::::':~.:;h'
;~:':"
--,
l''.
~pte; tOU AtotobplC Kat6: t'1
6lap"UO
tfllv
Eavumv
EK).oywv "OU tYlVaY ElCdYTl
t'lV Jt£pl050, ne; GxtOt'e; fJ.ctO~Û tillY '1Y£feDV tou Ktt.1a).'01-10'0, Oflx'llite; KiK., KaOmç KOt TTlV IU.J.l0).'OtlK"
ftoÀtnKft
600v
a.opô.
to
Koop&lo'6v.
To p,PAIo Outl>
utlG'1ç teOtl10Xt8'l1Œ QJ1to«DÇ
OKI>lIÇ apy.tç KaI 6Itt"xth1KE J1'a tOftllC" 51K'1 OtO Nt\YIOPJ.iJll:adr.
To ,hap'o
','A1a •• t1\ç
'~ç O£lpQÇ .0 N6poç '0.
To.v'~EAI
'ou 1935 00. Il
!:.ayit
'o.
Nupolp
'o.
1937-31. ~'av t'OlpO "f'Oç
&IlPOOIEUO~ 'u 1979 oH ..
nott 6EV EI!'fO\'iotlllCe £~altiae; tl'je; K'ltnntaol'jC;
RO).,ordoe; rfOl Ki,pt~E '1 "ußtp"'1"11 ,o,r1',Ç,pl'.
AHa BIß),ia tOU M n:Eo'lCtni ...0\,6tv
tXCI c,,66o£l £ivai to c~'lie;:
]3 .... ,.
pcDv-,-To ."1"'''.
êê1
Ik:MYetI
,
,,,,,,,.,,,.,,.
-H uK68tmt t_y
.;
~/:
...... Z2.lo
01 IO\IJ1EP10l, 01 AtYUfttlOl,
01 PWJ.lOiOl,
=::.:
Il
......
'-1'.)1
ftwßr.l 0'10
.11 EK'o",pov,""
~ t806oç, ~ t""ppoy"
''Iç o",v
TOllçkla (3): To .,.w'opo
'o.
1927 'COI.I CHP kat to Koupi,.
06 ç~'~pa.:
Au,l> '0 ~IBXlo
o\1)'Jl£.vtpmv£fOI o"t:o aûY"t:aYl-lr. 1924. lI:pOIJ'l8EuoVtO~
"'la ),,-rnOtAEp,, avoqlopâ t'le;
ftCpl000U tou _tvOç 0PX'lyob
"Cou EVÖÇ ICOIJIJOtOe;- onlY
Touptclo,
EI:&tut
tKtO'1Ç
VtO"Otl~ltV'CO Kau l)E1xvouv
'Kannop"lJ.1atIKO
t'lV aVUE.
: KIOtl'jJ10ynt" &auAne,., IpOO'l
'~ç &ouX.. aç "OU 0090&IlY"8" .. r. altO 41 .. tJnon'UJ.ovte;OE ouv6uaoJ.1Ö Jlt nç t-lOVOÛ-
-~.......
....
--.
.. _.
... ..
",.
e~161tOll TColrvo\lJ.1t u1'I:6..-TItTl
qlUÄ.f:tllCnICOtOYffiY~ (.. I{ 9t0'1 tTle; TOl'pIClae; OttlV Iota-.
plo- n'X. 120).
o KOe~Y'Illiç I. N NllAIJh tOU M1tDUpvtOÛP, &ftÀfI)-o
Of: otlTl8£roplo
l'le; yl.woooe;
tou H).lou Kpot.1Ti9(uo£ T'lY
aftÖ6E'~'l
yla tllv EYK0916pvoTl t'le; toûP"tKTlÇ yÀwO'oae; oov t'le; Kpo)t«Pluo'C;
K'lYTiÇ o).<ov trov r>"I.OO'O&v
tou KDOIlOU Kat u1l0O'tilpl~C
tOY 10Illp10t.1D ÖU l'j yo).)..tlO\
MKEOIKtol ~ato&u;:ciO'T1l~t oc tpla XPOVIO .u),,6.
0.011 Etallloç 'IlÇ &~~ooIEUO'"e; QutOU tou fhÀiou, To tyKÀrUAo tOll ftEptypäq>nlK£
(lAb 'CO10UPKlKÖ SIKOOt"pto
oay -ur:tplCoup610JlOçKa,
-OooIC01\0'1 Ille; u:p'lie; ~vi1Jll'jç tOu Ktt.täA AtatoilpK-.
~",,,,,,
-.
f
~.t~
lit
.. , ,,,", ... 0:0111'011.... ,
I~mG,'~
Il''''
.00' ç
, ••
f'. u",,~,,~,[.
.Hol ~.0!'1"'..."" ..
__
... & ..'._d
0.1<1
... beKIlI~
o MlItClIKtCJi to 1979 Jltt'lV nOl\
tO\ltftlP)."0'1"t Yla 3 x,pôvla "U>..ciKl011
Yta to ~Ip)'io tOH .. lotOJ"ll"'\
&lallnßIi Yla tl'jvTollpKia
fi
9t(llria
T'lÇ y AO)(Joae; tOI)
i'l).IOU Kai to KOlIPSt"O
1l'jJ.la.. Ortfll,otlÀOKio[T1KEanç
12 A'PIAlolI'ou
19KI
to:
"-00
ç,,-
'I
l''''' G..'~ oo,.~." u.I/'
....""'''''''' 1'.. 1.0''..' .,"'"lI ..."l.....I"""d ..
...... ""."''''''1
\A(on,,1 ,~ oll1.",.,,1 ß ,.,.,
Ubf'f'I .... '''
.w.....
S', .... " ...
,,'''.M, ..
""0'1) ." ... 1.."k"'1
,..,'I
tOU
CHP-. lUll -H I,KEplab .. ttoit 6.alpr.0'l 'o. lIaopl,o,llv
Ka' " AwÇnvll-,
","..,h,
9t11uc1'>
...
"'..,wn
Evw TItOY Ot'1 IIuÀ.aKti
one;
14 Auyoi1ntol'
1980
typo""
o''Iv
.pl>~o
'IlÇ
tVlllollÇ oUYYPD.tlllv EA~<-
ttaç r.o MnOOLlÀaYKtr
trtlnto).".
t' Qlltli t'lv
(nn).1Ï typo.~t to E~l\e;'
J110
crn-
..H tTCk''lJ.l''l ,Sro).oyia
t'1ç TOUPKioç J1t nrlot.1o Kai
£1tlI..lO\'11ap\£hal
tTlv l'rtOP~11 tOll KourlilKOil ;:O\'OUC;Ile:
cud.lI ).ôy,a ößœç CK,pciÇClC1' 0 KEJ1ClÀIO).tbç.
o
9EIJrÀ1QKOe; lapaKtr,paç Otlttie; Ule; t~r.o).O"ftae; £Ivai OiYDUpa aVtlKOup61Ktlç.
Aut"
dVal pDlOlOtlKI't
Kai aJtOlK,o".patnni
...
r'[(1
"t\"TrO
KOHpStOtav,
ota
l'le; Mi:o'1~ A\'tlto.
Àtiç. ; xouv
\llpf'lpn:U~[1
'CO
C(h,"KÖ 61'jJ1('KP0'[1KU ht~al.
ilr.' lJolpaou, KUI KO"tClKEPt.lanotrL
ll1J.1ota KtH alite)
Eh'ol J.llii artou;io
GC ~o).).n Kpdt'l ..
J1tOQ
no
rtOpù&(\Y~lo 6(\, lU:Xt)\ tal t11V U1l0~n KO\'~I.
"oi £O\'oue; A"oJ.lTl 01 Kotl"601 Ot'1V TClupKta tKtollpdçn\'ta1 KatO 1:\'0 IwouOtÖ l,a
vu ~"t:Ophl0tl\,\'a ixou\' &'1~o..
010 &IKal(i>~If1'CO
A\ [iOr.ta (U1't:l'
t.ttrHÎl
,-OWTCltn'l,
0).).'1
DôlKia,
1''1\
q'lu)akli ...
o
~trctntl't(Y\ ÀÔ)'lJ10\It'l';
t11O;:cru(noÀ.~"; n1't~ 19 Mol'j
IQ81 ((.!iI t.1t('l; )IHÔ tTl\ OTCO",LI),hln'l
tall) ~ava,)'d.
Otn'-£ Ot'1 "'ll).aK11
•
"\'PlO
'0 r'
MEPO!:
25
•TA NEA •• napaaK'u~
29 TOU Mail.
lE/\.23 .
1987
Eniol1Pl1 «aA~O&IO»
KOI 01qO&10
't'lV
[l\,ttcnao!Ï
OVlic;
H
TOU.
AI-lv'louia
tov
ÂtEn!Ïpt
unù t'lv
npoo'taoia
t'le; r.v<i>
Il IlnYK6olltO
EvwoTj
1:uy-
YPoW£UlV
(lno
r'
MEPOE
fl'
(t&~tutaio)
Tl Touln;:'''ll
to ùpOpo 140
.. llhptCI
11
n\ICÔV
VOlloOcoiu
I:K1rrÙCr.
Iif.
rul
IEPXAT NTENTE
pâ HlV
Ol1n:ro\'o,
naipvoytoe;
no
ttOl:
ImùÀ.q\llll
tOU
I:O(l)Tl:PIKÔ t.:nl
010
Ttl r.é,{,l{rp\-
Ofll
KI'OU)\lÇ
10 x.rb\'lO
lpU).UKll
OYNE!:KO
Tl
onOlj'HitJlnr, va YlOrnùoc\
to
rrOI"ll
t(1)
I:rtIOH1).ll.
Hill uppr"tl(Ol1
ÀU0Ù 1(01 to"
O\f"l0r.
r.KtÙc; trJtopiuc;,
KQw
ï'1:V
\'fl
fini)
tll
tyPOIV€ eva
xr.tPÔyplllf'f)
ow O1'[oio tÀEyç ••0 A unoÏlpK 0 ortoÎnç
wôilmm:
cnioqe;
vr.ç nOIl ÇOlloav
r.vôç m'y-
(lI(Cl.Vll
tl1Ç
AIJlO{
1((11 tflÇ
YlO
BaÀannnç
1t(1tpi~(I,
OIlII~Ctn(1xr.1
tni
()
Mnr.OIKtni
Ylll
Vlll
~1I(l1
mno
to
ôl-
tOd
01(1
KE OE
U
MnÎlatfo\'Eç
dXE
rhfJÀio 245
EnlowÀll
OYNE1:KO
otllV
E"p(tln'l
t
Tov
r.KSOO'lKE
Ill:
toU ('Tr.ÔtnlpOpEç
uyEia
ilE
autôç
Enlo'[llll'lÇ
avnottw
ria
T'lV
KataOlOOTJ
M71f"OU:tOl,
0
o I:r.palptl'tiv
• '1)1 Kltl
;,'UÀt\VEt,
viu OliV
ttpllYc Ollll-lPJ.lU.
7l0À1Tllo.ûç
nf'ônlflu.
OIl:tO;
-
.:::J
tOll
npOK'lpiJÇttç
!p1'pCe; yÀlimoEç
Mr:r.OIKtol
Katu151KaOt'lKE
T'lV tpwva
'tou
r. -
. n,,_
r
r
Vwclll
-c I~,
r.'t.,'c
.-
-
't.,
t~uttloe;
TT)Ç ar\'f10I1ç
Ui'1t1KiJ~H::~OE ßiOla ~t.
nlill 01tOOl(onOÜOo.v
OtO
TOI'
tpU
'.'(1
vn
TOV E~aVOYKanOIJ"
vu
aVOl\.aHOCl
nç Ô'lÀÙ1otlÇ
TÛII OtO ÂI KUOtll
)'\'f')rior.lt'lv
Im13-
ill
ptO,
Kat
KanWÇ
öncnhkr. Onen rncklll'
A).l"llotcioÇ
bu
Nohe!
kOll\IIC\lne
gdndenlr.h.
FurSt s.1,naJd~
KtiC 6'l~OKroTIKiJç
111 tnç I:uyypaq>twv
nit
0111'.'
OTj KI auto
OHlJI'''I'tl'Pttç
npl\'
t'lç
~I(ltl(J~IO
KOÇ aywvaç
('111\' to
tlKri
va. Àt::inCt
nOli
OtO
ou-
Kat
0
IlE
Ki:e; cvtpYCIr.e;
KOttÀuoov
tOV oav
tOU
qKÀ'l~lfltl.
CVOVtlO
öÀa
auto
ta
rtaPOUOIùÇO"roÇ
oiryxpovo
toyc-
Ô'lJ.lOlCpa~
aÀTjOIVÔ
atciOTjKC
151-
MnCfllKtoi
To
À.'lÀo
6volla
oPltilv
ypciJl,tata
tOtl
.1(.
Ala.
napôÀ.-
HnÀ.o
OtO
~IËoa
ovoj.ta
tOU NtalnK
voe; otTjv lotoptn
(tUPPOtu)\' KOllpw
Î\tltV
ouw). TOIllßav
TOU t(\0IICPOû,
tOU XhÀtp
KQI tOU MOI/(10w
tllV
nU,Tl
pEpLa
'1
tlOV ntrOtlWtlK(tlV
111Ç T(lup~lnç litv
va
nvlçEI
tTj tpwvli
~11t6.
tOU
MnEOlKtOt.
o
S'lÀ.
yp{upCtai
ono
e'1P\tl~ia
pEOC
civOpwno.
tOiJPK
yÀ.(i)(1ocç.
Ana
OtTlv
KOt '1 1toÀt~
X(Î)f'o.
EVfi)
KOIJp5tOHlv
TtK6
,15tv Ilnopcna\'
va
to
KOtlpô,KO
01l0to
.1Cl1ron)ta
ovOpwnOt'lta,
atttlva
nopO.
)'r.voKtOvio
OICri9TjKt
otO
tOU
E1500 KCU 60 xpovta
)'ovoç
auto
tçwpavioouv
Wvoç
15laKpI9rjl(E
acpollo((o('lt1
nxi~ctal
x'J)pte;
nou
~litTj~la
H
line;,
l1WWVO1(00VûlVl-
Kai
KOlVOw
Kai EJ(w
)'iyo
u M1tton.:toi
rOtE
nou
ne; )'.rlr<ltr.pEe;
onOlnôttnOtE
plOX ".
XVf.téH
TI
tpOlpli
KÔtw ono
TOIJ :o..r.)..tOÙ tou.
M1tCOIk'm\
q:HIÀ<H.:ri o),Ào
Eh'ol
f:f,fl.l oro
ch'ot
Otll
11 od'V'l
lpl.lle; 111e;
tou
'H1tw
atpne;
TOil
KoynrtOICOüe;
tou.
al
tTjv
1(01
"pau
n'lU
o :rn
EI)-
Kot.
r.vQ\'tIO
tOtlpKtKb
.:p6:tOç
{\t1"IlO(1\,
...tl~,
\'11 r.;I:tUlttci
onô
t'l\'
El'Pf;ln'lKllt
0 Mnr.\'0
Vit CIIOtt
TOI1
aoy
"I
Kal
to 5IKI1YotOU
yparrtll
fJE::
OKO-
nntrV(r).
An.; t'lV
'\vItHl).,'1
Ewvnn
t'tÀÀf1llcptâ
tH'l
to KOllp~lOtliv
(0
ano
Ipav.
1:vpia.
to
. K(IfJltO
x<Î1ro
300
onô
llnoYPOlpl:ç
KoüpSot
IVr.IÇ wu
lH KalO
unoyporrrç
Knl
ataOliKopr.
n
(h,nt
tllÇ
IVa
t'l\'
26
..... ,~- ..~.....
I-lla Oto'l
t ...
6o~oal(Î:lVQ
'ota
tOt)
0116 to
~lPUO
tOil
~ OMAL
.ENA!:
EIlIl:I1IMONAE ETII ~l'.
AAKII-.
ail:
nUllnapow
OUtti
t;vm
Kai
eEE/NIKII.
14.H7'
l:ErXATNHNH
lM 10 tcrlPE\'O f11Ç PlO-YP(Jcrfor; tOU' MftflJtKt"l
HO.
,!(Ol ~1r.lÇ
J..lOçt
tQlHorrllO.
KOI a\'r.~npnloiQ
I)
JCOt'I'151 \CoÎl tOVO\1ç
£l''lIOtt'UJOw
CPOlt'lttç
0ECJOOÀ.ovh;:'lç
t'-<.
aycil\'nc. OtHÙç 'wu k"oj.
VJ"l to KOl'pSlIuti\'
Oll ..'CXiçr.w
t'JI.
Il o),}.'lÀqyi,'l
lIf tc)v
J\1rtr.f'JlKtni.
11 111"ltPÙOI"lIrt11
Kai to 1tI"OXtilp'lpa
onç
od.
KO\
to ... MI"lECltw
Mi:xrl
KUl ~lfffici
tÀr.\.Ol.l'ia
t'lt;
un(''VI1WIOI
lHl
NÔJlnr.À
Elrll.
flKOl.la.
nl\'
to IpaK.
~IIO
11).1'. r.KTUO'l OHr.l
\'U Cliof.t
onv ptU r.À.!::Î10r.PI1 y'lilpa orov
vtç
I:Xml\;
'11~oYr6wtt
. teal
EnlnHo\'
I:X('\I\' ~lQÇl'tltr.l â)'.
':",,'
M.
t'l
nOÀHç
'Porte;
~1i:XPI
nOli ch'Qi
li1C9...r1e; ou.
)000
OûVUtO,
ftOU i:Xr.1 rlftOlKlOtd
auto
pm'Àwti:ç
"1
TO\'pll.tKl)
MnrOlKtoi
npOOl'UiOElEe;
ow
lmlpKia.
fi KOllnâvlQ
lm tf1\' anEw
ÀEuOtpCJ)OTj
tOU MntotlCto(
nàvw
0
cnlw
avOptil-
EivOI
npötclvav
,(tYIVE
'twpa)
pa
'l nnayo.
va lilOPow
tnacpi:ç
nOI)
()t'O
Ehù.
O'te)
2~.OOO.OOO ~r. SOO,OOO
Mnr.Olk"toi
Am'ltpo)'ioe;,
tO Ilpapl
in
t'l'"
KQVEI
ono
nt ...'l ùnop~'l",
o
OÀO'l/I'XO
ra, A:\)'ù
olltvr.c;
Ah'lIIO
r.VQ YlOtrO
t;m
PYOllY
001 !Pl,ÀoU'l
r.\'àvna
otKtoi
llC ta
olUflntliplO
r.X£tl)ÙlOr.1
Il toupw
\'(1
X.li.\
to
"po.;
tOV
"':Ot to 1'J'l:Otlp~
Enio.,e;
Tpond
1:'10
nno
I.
tOu
.. l)TjIJO.
01)0~11T"1(ftle;.
va ÔWC10U\' OU\'EVw
tl.iI~CIÇ
KUI tto! f:To.::npoot\l.
tln6'V'l
JOJlUliÀ
JuipfhlKOV
ToGp"ClI
x,i)11er va ICnv('llIV ~H;Ovtie;
r.,,\'
1\OU
ç"
ln".;
n
6t'I)I~ptLlpia
ToupKl.
lpU),(lKtO'l
K1IC.ri l{lh'fO JlnOrOÙ\'
MnclJ\1(t"Jj,
~ll:tp(J
t'lç
t'l
AKùJlU
Kill tUE.
ÂIWOKpUUK11
vtxiÇc.tal
Hyoç
"ramt')
~I-
EnIOtl)pO\'CÇ.
v(,H'lm
\'n
Itripouv
tf1V ....at(rotllaf1
'tou
oav
po
Kai
p(l'nOl'"1i
Àf:ç
f'OO)IP
TC"IlflpIO
nôpta
ana)'opcùr.tflt
uU,oue;
t'Ille;
YHl
~intotlCtoi.
Iunl"<Jtptw
El'rf,UtOtt.:O
tOUe; Oll} ",'('CrClç
..If:-
~f:
tOv
O\'i) l'ùnc'.
VOl'<; ti lpiÀo"e;
KOI O'uncvr.ie;
EKH); ono
TOUe; a~EOOlJÇ
Olw
(nOlf'll
to
00"',
Kai
ÂEV ~lll~l(Irti.opov-
no\',..nl:Jtlllliwv
A~vl1w
KlOi.
onpw-
noÀù
...nt EnlnHov
pac; Xi-I'" Ile Xtpl ....OI onôotoua ('le rHilllu
Yll(1VO 1:1. EE 6Ào
tOv
KOO.IO
TO o\'o'la
tOll
Mnr.ou;:tni
OKOÛyr.tnl
~It (lEw
)'10
tau
t'lV
pCI1fTl1 vo yp6.lfICI!Ï
aEI.
EBvli I:uvon,'lo~6
v'le;,
0"
f.:XCt
OUv911Kee;ano
UÀÀ'l OTllv nc-
Il
lu:yö).a
AttO\'1i
to Eupö)naiKO
T(i)pO
tile;
noÀù
onota
oc
0:
tri
Kr.iJlE\'o
OIKatoÀ6~
OtO),Olll(£
OUlll Tl] lpuÀaKÎl
ottier.
rKaÇlOv~
VOI-l'''1i
!J6vo
Koh,
KflltlTÙ.,.ttl,
t'll
..1511W'l(pcitEC;" ounpo.
lfdç ..at or:o t'lV n).£l'pri t{t)\'
EnI (f'(no\'-
JlO Ot'llpllÀo"fl,
c~oplotllw
tOll
tal
Eniolle;
OtOo11'ulflta,
nlO
Il KOtÔOmo11
toU Xf::tportpr.wr.
YTJ0'l.
u')'Eine;
Ç(llfl.
L\ICOVOÛÇ
Euptonoiw
(10tOOO
xtOpie;
one;
tiv'lt
Km rJ.E)'XOw
Ollot.,pci,
yr:lo
OtpElÀ.OtaV
tlle;
t<:Ànltuiouc
(It,\.tOIICe;
).lc\'ce
OtO
MncalKtn(
np(1.I0t1ltol)PYô
outil
Kctt
KE Ot'llptlÀaKll
ttn
Koup.
ovo-
uno
nopê~lpoo'l
KJ.q'l\lilv.
ta
OtO
Apyot£pu
TOUÇ
aKpuin
0\.'11-
IOCOw
va anoKT)pil~p
Kt'l WiCft1lKE
nlv
va
Enio'l).lTl
navw
Kat
tau
KOliPÖLKOU Ànoü,
BplOKEtal
: l
~~:;
t ~,'1- c.. r' tool'o
OE Oavàot)Jo
KÏvÔUVO.
r • .r '1 - '1 l . (, c; <, '1 ~ c'~. 1. 't.
o
M1tEOIKtoi
r:l~.t
).lEta,_c;I':["---r.
lptpOEi
ano tl) tpu),ot:t') tOU
< 1" [.,
~'"
'1 f ~ '1 '1
r~wHv
ato
Toaval(KuÀc
f _:-(.,.'l : ....:~
f : ,e.,hr .' .........
-~ f
011'111 Kpanotav
OE cinoJl6.......
,t ......
-_
ÀO\
Kour1510tùv
ulpOw
- OIKO.
iioll~
E9vlKIi
YP(!frtu
tOU
01"':,') tOvoe;.
COVllçOe;
nou
TTjV KO\VWVIKO
Il rneklUD. Kenall f\ren,
flU\:UI Ih:lt le M OIL1rt
Slingurlu'y:t g(lndenldl
r-] ,\vu\luryah
III r:uleIllt'nlel
19lf1 NOOEL
A,"I~ t>dûlunûn hm:1I1
Bqlkçl'ye . venln'r':smi
0
Slaw
ypâ!pCt
f.~11ç:
YIU
\e Re
erp :<l.lrJsll~:J lI1!:urlul.
uOlpJ.nya~lnm hlr huJumu ~Ilnuçl:mdl
1~1I111e
)UO b,llrn .ldJmmm
lin.
r:'to
Mncw
oc
(mou
.. Olt/JIu")., MntO'lKrO'i
0'£
fknôcuJio Kivâuvo .. ,
..0 £nlon'1~tOvaç
IOJ.H1liÀ
.. ~ ~ ~.l
r r.
--r,
to\}
~Àtße'lpTj
YIn'T'lV
:tpow
Oqltlt'lKUtOOTQO'l
ta
KOI
WH.
KaYle't
yo~. l:nç 12
TOH '85 i:ypu'Vc
POI'OE
r
now
)'Hl 7 ~Ifl\'r.( OH1\'
tOtO
Nn')'lOr~lno.
tGIHtlrf)'Y~lpr;')nll\..'
II
).tudlJll1KE
TOUpktn
vOPUO'IKOI
t
2500
tCr Hl XOUVTO untpOOntOE
TOV M nEOlKtoi.
c: i~m:1I1 ne~rlçl
tUV
tOU
o\'OI-lOOtÔt;
À.IIIKOGÇ
KpatOÙ~IE:VOe;
ota
Nnytap).lnOKip
npl\'
Kat ~IC-
I
NobeFe aday'
't'l
oav
T'lÇ
aywYlon'1ç
vOIIIKfl unEpàoftlo'l
oc
Koüpôouç
Kat TOUPKOUÇ
.Dr. B.e~
] ·''::5 l ~C :l~
ilit«
Onvow
TOU f:Xr.1 KO-
A),Ào
Koùp15oç
15tK'lYOf'(1ç
rcpaw
tlv Kayui
nOIl nj1ÔOq'lEpC
t
Don
t'l
!pCt
1
1.HI bullln3n
Kat
);:ctal.
,gf'J....J~
KIel
01tEIÀOÛV
H
oav
Kat
h:JYJ
2)00
Kfll va
IÔtCÇ
TOV unoßâ)'À.ouv
cpyaÇÔJlEVOÇ
rTjv
r~{>t(SI,rren
Sie Sr!;en dlC' "-'ullnJlllcfl
Jn
turli,chcn
Stutes
gegen Besllçl
be1mMI
nlsrelrorJ.sldentt'n
vnd beIm Jusfll1nJllIstcr.
Fordeln
SIe Juch.
dJß IS/TVII
[ksllr:1
\lor
eInem
"rZf
avs EuropJ
IHHenucl,r
......rd und dJO tim ('n ~nschen
wtHdJge,
~
S" Hl erTTl:lgI .cht
WI rd.
•
ScrJf~trln
ne;
lOotpaqltl.
;:, '::~'~:".'~;~:;
/;:J:;;~';~~~:i'
~'~'~
::H I ~-71:~lV.~JI
;s~'~7 ;~;,~': :~~;;b:~r~,esem Be-
6S.
SE
Öl'
KÀOVIOtr:l
toU
TW0I1,
/:OUIÂt
rerth
die
schlechtester.
Bcd,ogungen
hJt,
ooch 'ehlechici
g~"':lrd~j"I. Das EBcn
wIrd
d,,'''h
~'" !.x!' w'lter
d:>.r T .. ; dtlff_h,;".,.:'"hcn.
Er ....ud tlbrflUIlpt
olch,
g~lulteL
Er
d .. lllllJC
J.ndele"lbEtllng-:n
lr'''f'fl
":o"'al.t
J.ulllchrcn,
Er dJr!
n.cht
scIlleIben
uod
I~scn.
"110er seIner
F~llle
unu SClnl"lTlncchtsJ.n
.....~lt.
dJ.rf
Ihn n'Cn:lnd
bnt..d-cn.,vch
H"Jf"FrcllI',Jc
nlchl.
S~Hl l'vlo,,11 und leIlIr
.-\l1gehollgen
dlirlen
tim nur S'nI
lvrz
br.:\u<;heo.
D,ese
Besuche
....rHIcIl ut-erwJ.cllc
und slod nUI In langen
Ze.tJbHJ.nden
ITO$
Ilrh.
Ich rufe "molY
Inrern21.onJI,
die SchrrlrHclle(\'cft-Jllde
In Europa
vnd In
d~r ,l:anun
'.t'clr.
die
JolelnJ.fIQIJJ.le
v,.j die evropJlsche
Prnse,Schr.frSldler.\Vls
Sf'llsdHfcler
und die dcrrnlrJl.~chc
rlflcntllchlr.(
.n Eurryp, Juf.
sIch
(ur ßcSilr:i
e,ntu,C!len,
Rrrhl'anw~lt
atr.D.f.1
OE ßnoavlotflptu.
[.:r \\.'qsrns"hJftler
I fk:~.lrl,
der ....e~en S('lner
Forschungen
uber die sozlo.olollohl.schen
"nd ('thnlsch('n
Strul.turen
des I.u,d'schell
\'olle~
velvrtedt
wurde,bellodet
'Ich
10 Lebensr.cfJhr.
.I.r \'<\Jlde urHer UlllCk
!!('~etlr
und gq;-=Il illl'l wurdcn
ZWJ.IlSYTUOnJ.trn=n J.nge\~endet.
daw
"lit
el \e.ne
Au\ugen
lu
se!n~r
Velteld'gung
\lor Gericht
luruclnlllmt.
Ber dem,was
er Zu: o/f,zlel~n
Ideol0S-le
ge\chll~ben
h.:llte,solfte
er ZugeslJ.ndnlBe
mlchen.
Er
solltr
lur unrl.ht'l;;
erUHen,
\Oo,S
e.r uber d,s
~IHd"che
Yolk geschrieben
natte.
():shalb
wurde er aus dt"'llC<,fanq;nIS
In Q,lcu~
In das ~tJ."gnls
\Ion (..J.nJ.l~alc
\lcrle:n
()~ICWH
er .0E,nHlha!t.
'.JI lnterventlo!'en
und PrOt-=He
\'('"~ An.esIY
InternJ.clonJI.
JUS der dl'l'Tt.'~r;!,11schen
eUlflp:lschen
Ollrntllch~elt.
von :.....hrl!t'tellern.
und KIrchen
nJ.trn der Orud.
ge~C"l ,I n ~ t"J \ ab. Jedoch
w'lr(k
.. r \lnl lvr u r Zr I t C'hne Grlln,j ,'wi ohnc .dJO aul el
h:"OIS,W('G
vn
la
Ul\.i:WTj
J:;:\~~,I_ßÉ~.I_~!......l.~k~.!:!
Exouv
tf1Àtypo<pliJ.lata
P rupiae;.
UfillPVIlOd
otÀiowv.
)HIÇi
UnEpÛOFttOTj
KaTuKEp-
yrolPtd.
/:xouv
Xt),uiFlte;
w
nou
OtTjv
flTavKal
or.Kai'r.ç
X:Àlàor.e;
r1dio(:hl
Ö\"'::flOt,'lPIO
Çwli
MnCOIKtoi.
t..f.iJlf."O
(XOUV
tOV MnEOlKtoi
8u«iotTjKC
Il
Olryw
npOK'lpGçt:le;
\lnn')'(1ntpr.e;.
(1KO~tO.
(fr.IO
XpolJ1lErnonloTj
ntowJ.Jl
nOlvlh
TOU
po(r.utr.i
K'al 11
YI'
ou,ti('T0I);C
autoüç
ovopa
Iml
('w
ty...:).IWa .. ,
5
OICÀ.'lPTt
E"otovtaote;
IJ~HJ
Mita
1tOU
OtO
to
o' auto
&nf.).[;çt
KOO~O
KotOnltÇOVtOI
Miano'
Q\'Orll>'l0Y-
KaI
KTj tOU OUVfy'iÇr.tl.1l
touç
EÀÀ'loro nopa)..tQ
Aoine;
X1l1plç
Il
"HJi
M
l'TjÇ
Ec,nrYlrl"llp.-av
nl\.f:lV11 TOIl MlTtOlSU,Ult;\OlP'C uno lllV
f.nf.l011
lpll).(JKll
rça rcÔÀUOf: ')'l:vm. tO\'1n
YrI(HpCa,
Ot'1
OOY
O\lp~JI::tdxc
Kl:i.lr.WI
altO trI
Il tOllpKII(~
rlloh:'l0'1
r.pcOiÇr.tm rooo noÀu pô.
1I1 O£t-
l'nr.i:Ouvo
KpntOuç
o f\lnr.oll<,
ano nI yi.\'\''l0'l
Amnli-plI:,
() MnfOlKHlj
5 XPo\'tO ré,OI'Ïtl
Ot'lV
t\\,ortQv(lùnoÀ.11.
Eivoi oninYf.tlt(l
vu
tOU Cl'nrn"'10d
l'f1'IVl)
10 xpo\'wv
yla
plCl
tOV
nou
m::pvoùv
l.pu).aK!Ï.
I(UI
to
100 XPÙ\'lll
f\llptCt
tOil
niHIl
narlOur:'IiaÇuv
NElKO
KI1" .. lltl1inpu».lnurntj1u'.O\'
I(Hl
Tou
ÀÏ\.'l.
1981
'TO
6Ào
)'putpEIe;
,
..'.
•
JJI\Y AmmL.Illl
12.5.1981
"IL.DCO>Jm.lDIL£mJlImfD
LOppumaton taistel
Its ellinen palmentolalskansa. JOlla on oma kulttuurlnsa ja
klelensa. se elää vuorlstolsella seudulla neljän valtlon rajaseudulla. Saamelalset? Olkeln. Tässa jutussa el kultenkaan puhuta
saamelalslsta. Kurdeja on IIkl yhtä paljon kuln kokO skandlnavl.
assa asukkalta.
.
Muilman uuli.iin kurdil pUscvll Ilhinni vain ~'hdestl 'nlll:
".ri'!"1 k.h.kolSl •
• mlm.ill ... h.mIU.I ... k.nssa. ~lu'lIlla
uUli.i. on lullul .nil.n .TurkuI •• 611: J. !I).
lu, uill. niililullllhinnllr.kist
•. J. viim.ïsen ,'uod.n aik.n. kurdu ollun tly.1ft v.dl.
lodisttil. pyrillY yhdiSllmlin Olor Palm.n murhun..
.
llsenli.ll Kurdist.ni •• i 01. tikllul •• ynlymUnkun - ., .hkl ko.kun: Se VIIti..
pailSi kenruli Evr... in. Saddam Husseinin, Khomtinin i. H.~'" Ass.dlft h.lhlUSl.n ka.lumistl myOs supel'\'altojen
supenaltoina olon loppumlSII, K.~I'~lfn 1~~5tel~ ?n,~euhpo.
liinisdtl tannaltl kallonuRa toh'OloDta. Kurdej. vutassa on . 'hd)'sll1~on Ja Neu~os.
h.nahojen"
muod05tama
"suuri tO.lilio". jonk. ctujen muk,alitl on slll),tU. strattllsa.
Ii lirkellli Per.i.n Iahden aluftll. "llSlpaino" hinn.lI. mIlli hl",ln...
.
Kurdit j_tta"l. kuitenkin laistfluun. Kyse ei ole \ain Kurdistanistl. \'aan - JI entlCl1k.ikk •• - ol.m .... oloSl..
~
Pollittisesti ja maantieteelllsesti
erlstetty
Kurdistan
Kurdistan muodo~luu \Ul)nS(3 ja ta.sanlOIS(3. ~ur"hcn L.utSumlnen \ uorlStokansaLsi
on
\l'loanLtrI3i~lu~. ),1.1ma3Iasangoilla
Iimash) on SU~lr('l(lrpmen, alcmpana mannerilmaslon
iJ.ra,"~n, Jora
lUI\ J
•
t\.urUI'IJn "ln IU"lnl1"ln\.H"lIItJJll rtL-J' mJa J\lr~u~
J\ermanl.hah.
'fosul Ja Balmln
.'\Jt lunn ....ttuJ3 \"'IJ~~aupunL.tJ.l.
;
l\.urdl'I.tn "lll t'",mm3~,e~n
mdl!3rt:o>vllUJ alut'tra. )\)nn( ul~omaalal\"cn
on \alL.ea plls1.1.
RU"'I,.I1.ulll.'n khlll1ll" ... TMJ \\311,rr"'01 ",l(,~t'h I~~J L.al" ~uu~aulla
IraL.m Jr\urdisla111".1 r,,',h llh:r~"'J,,'n tL.urJll.lI'IJ
,1"1''''IIl.UIJ.
,.u'.lnmuL.Jl\"l',ll
= "ne, JolL.a L.aISO\'al
\lh.\kl1l.l.I 'limIIn',
hJllu"JrIlJl11ailJ
aluct'Il.l. Pl',h mtr~\.'J3 "'n OHUI "ama".
amaLan jo
1"'~O-lu\ull.1. enncn k~l.'nJJarl,(n
L.urdIJ\"\hI3Jan. \Ida {= "Lcnraall",
\Iustafa
Barzan,",
"pun"l''''"
muIIJhln".
JIL.aJ Pe,h m('r~31 L.e~la'3t 3,el11l\,.1.33n \ahamn
a,"eelllsi" e\:tin,
rUl'JIl u' ....m !l'ppuel.'J ht runJulu\31
r<IHaan
It'Ir3Jn JJ lechen Rahaa saadaan lihmna
"lUlllntJL.'\lI:o>la': - sd.3 L.isu\L.scni muL.aan \Jr\lnL.11l n~L.\lsen seL.asoTiolsen IIlan \a111h..~"a IraL.lI1 Ja Iranln \:lhlla Ira'nm hallnulstlta
(Iran Ja IraL. a' U\la\ at "f1s!lin" "tolsten'.l'' L.urdcJJ m;târ3lt~~n
rJJaan a~t1)
Wallstrom L.\S\\ Fadhll-Olnllsdtà
~hslha. L.ulI1L.a ~)h mtrgal sehtä\al
ntm L.luln li_
man naisla. -'
on suun ongelma.
N31mislssa ole\ 31 paäse\ äl s1llolll täl10in cer\'ehtlmJa,n \almoJ3an.
mulla nUl,)nll( nalmaltOmll!(
el ole L.eIUn. \1utta se on \ain ~~Sl osa
lIhrau~slSla
me sehlamme'
Lallf .nimmen JalL.aa: - Ohn ~erran nalspuohsen
JournallsllO L.a"ssa nnlamalla,
luulIJ\al.(l hä.n olt Yhd~s'allo1S(a.
)'rillll saada hänel ~mmànamUn.
etUI hänen pltl pu\.:c:utua
'l'l'n':bll,
/TIlH[,] han ~l L.a5It[an~r mir3ä.n. H3n L.a~sJ.r:nll.:1t \mpàTllnsä
IluL.oissa farL.uls,
-.JJli J..lIJ.plOiJ.~\j:o>5;1 pu~~rÙ!lo!loaanilma" nnlalll\I.'J.:t JVl hall ,aln ÙII~IIIt'nn~I, mlUI nw.
h('1 holnel\( hUUlell\at Ja mltà puhuÎ\at
hänestä kes~enaän.
\hehlä ka\\ suliL.si. He eivll
l,lIeel nähneet naisla kuukausiin
ja sillen hin klveli si lia tavoin ymparimsä.
Kurdislanis,a! Hlnellä ei olluI lainkaan ymmlrrystll.
ei kcrla kalkkiaan
miIU.n. ( Sisseitl on tosin
pltni osa nalsia).
Se:
PKK vastaan muu maallma
Olof Palme oH kansainvlliscsli
ottacn
ylivoimaiscsli
lunnctuin
kurdien
)'IlIv •. Ruotsis.
'. a.u'.n kurdi.inl.neklu.llin M.hmul Babin l.kernls.1 h.utelleluSSl 12.'.1980 Palm.
-anoi: "~I,"dln mi.lestamme kurd.iIl. on k.n.llin.n I•• itimit.ellinal, Joka .laIllU, elll
held3n pnaisi saada itscmlarllmisoikcus,
jl jota oikcu. tulisi suvuttaa ßeUvotleluteitst,
"j
,\,.l
rauhanomaisesti".
Palmen kuolcma oli suuri menety. leurdeille jl IUUri voitto Kurdis.
:.tnia miehittlville
halliluksille.
Ruollua on n. 8000 kurdia, joisea osa on poliiuisesli akliivcja. Pieneen PKX.puo)ueen
= "K.urdislanin
tyO ....äcnpuoluc .. ) Ruolsin OS151oon kuuluu cri arvioiden mukun
vain
'0-~O jl •• nll. RuolSi pil" PKK:t. t.rrori.tijlrJ •• tOnl J. sell.i.i". vurallitimpin.
~lIolSin maaperilla. PKK:n ('0. k.ikkien Euroopu •• lolmivi.n in .bsenll. -puolu.id.n)
,\ntihst3
on osapuilleen
. ~~.6.84 Upp •• I....
,ICI murhasivat
~.II."
J.11.8~
seuraava:
PKK:n jl •• n I.ppoi ex-jl •• n.n Keslk .. 14 HolI.nni ... PKK:N JI ••.
L:olmc ihmistl.
Tukholm .... PKK:n JI •• n I.ppio •• -Jlsen.n
KOOpenh.min.... PKK:n jasen l.ppoi ••• Jasen.n
~~.~.S6pOhjois6sa
llnsi.Slksassa
murhalliin
kurdi,
PKK.lat.ta.e
pli
III.
n mur.
'01'1.1
Lisäk.i PKK:n. pli
:ni;Ultnlaluien
1111 n olevan erlid.n Il.1i.... J. Un.I-Sakausa
olldden pom-
lakana.
"Olor P.lm. murh.lliin kolm. plivu vilm.ksl mainilun, selvtlllmlll_
murhon JIII(ftn. Kisil kseni m
KK:11acl ole OUUImotiivta J. luskin lilalsuUlllkun murh.l.
P.
.
.
i l.ommul
.ikk. urkiasa on I
Il.11
emlpuoI_ jIIasII Dyubaki.
rin - kuulllldwt, sen kaulNIlIitt; jostka JalkapaUojouUoeluomJuHa blvintteek.i pelui.n huucletlu.: "Maa1Il", kun pe!allÜll mykUlellrlcolt_
~
-lOllluvankllu
.. ,
• id.IUn PKK:1I mol.kyytipuol_
myOl TurlWt kurdlell kaaltu.--.
(pKK:n oma
,omm.nlli Ilhan kuuluu: "Olenutte pieIlI, kooka olenutte Villi aIuua, auhteeUlsen uusi
'uolu.".) PKK on Opposlliossa palui Turklll junllla, myOlllki kalkkla mult. kurdipUe>ueil. vUllln. Kuvuv. on erls 1916 Juikalalull .. k.... klel_ julka1aull Diml: "Ooku.
n.nl.lioll zur PKK VI. Res. der Well". R.otsiMa; JOUI PU OlIlIla myO...... mln sunul
urulli". Julki,uUll., .ulkiv.l muul kurdijirjestoc sen 1910 peruatamaDsa Kurdlska Rib.
orbundelin ulkopuol.l1a. N. kalSOi.. I, ellel PKK noudattlnullCR:1I aUnIOJI. PKK pe_
u'li 1912 KR:II. varJokeskusliilOll Kurdist .... Demokratlaka R1brorbuod I Svm ••.
PKK omi i1selleenvlhil.l .... 1910 perustelun o.vid 8apnIpluIn
kurdlen kirJ.kahvi.n. johon Tukholman poliisll.ki Jouluku ... -16 ratslu, jolie "Expreasen" omisll 12
1\ u•. Vi... i1in ilse kysrisessl kirJakaltvtlusa hcIn1ku......
,. Palka1la oU puolenkymn.nll nuon. miesli, Iienevllko oIket PKK:n jlaenla1 TUlklasani myytlvana 01.... ma.
.• ".ali. herral keskusI.UV.I llakenun. Mukuanl ollui kurdlJllVlnI cl kull... kun ym_
"anlnyl, mill he puhuival, sun sanoi: - Ovll ~
ja pubuvll kurmandJln mur•~l' J. sekolll.v., siih... vidllurkkia. (YSlivlsll puhuu Itat soruIlI mumtll. K~rdin
i.li muiSlullu elilsesli peniaa - kurdia Ja (uus)simlu dl rarala puhuvia on-s.nhll palJon, n. 20 miljoonu - ero on vutu .. kuln nlm ... ball. J. fIlOIJIIt., mUll.
rou lurki"., kUI.n myOsarabiuI •• jot. lrakin valt.vla!O puhuu, yhll palJon tuill.ue>ti ruolSl.I •. Kurdi J.kunluu kuil.nkin lukulsiin munel.Un, Jotka .roav.I mIlIIn palJon
•lisislun.)
!>luorelmi.hel nl)11i"11 kokem.llomilr. kirJakahvU.n hoilajlll., Oliv.l .osln hi.m.n
.,moslun.i1. j•• Ikoiv.llopull. kinal. kesk.nUn .iill, pilalaikO Juomu •• ni leesll peril
illtl kruunu •. Oslin k.upall. l'hll.un 10iSl. pialll j. 10ysinJopa PKK:n .... I.nninki.li.
:n. pai"IIÎnallomän puolueohJ.lm.n kUI.n myOSmerkilllvlmp; ... kin puolu.ld.n .j.n .
..,hlaismaleriaalia.
PKK:SII on mainhll\1
\iell sc. cUI sen arvellun olevan,Turkm
titu~ttlupeh'elun
~flT:n jalL.u\an solutukscn kohlftna,
Omaperäinen Sosiaali-iimasto
Kurdeista 80 prosenuia
mlehllilà JI 97 prO\C'nllia nal'ii\la on luL.u- Ja L.lTJOIlU,I.1Ic.JC1lh1
.•
mia, Ja mita lulce pakolaispcrhelSJin.
ml('~ u\eln or"Plllul.cmaan
Ja ~oulullaJ
llwitiln. J.UII
laas nainen sai p)syä L.otona. Niinpä ~oulut('tulla
~urdimll ..hdla \oi U\\.'11l oll., ['M\fUlll'\"'"
loiminllDu.
pilmaIran.
kaO.'otiOlla \8paUllamlOl'n
..orrU,lil. IIl.'lilmôltlUlIl~~dl',I,1 101luL.u
taidollomuudesta,
multa naissa .,ioiua
hin tl 5uinkaan aJoila lahhnma'lol,a dlllL.UlI1pp.l'
nislaan, vaan jauaa hlnet pikemminkin
jonon hlnnille,
E..\im. Ruol'h,a
.• man '.llIhllll
kuin Kurdisllnissa.
"Ihdlln
mirsten usein menevln kah\"jJ()ihin, r;r\ ÎnlOlOlhm laI IIW'l,.'tll.
hin, harvoin perhcen kanssl.
muHa sililkin u!l.eimmin "klvercidCfl".
Tisii huolimalll
naistn ascma on partmpi
Kurdistanissl
kuin ~im, arabmlal".J
'al'
nen pllUII useimmnen
kodin calouleen lil1ty\'isll asioisla, mies on },ullc.:nLin aln.l !X'T.
heen tdustaja
ulosplin.
Isa mllrll
pojlSlaan ja lynlrisllan
ja kUD POJII lul ....'al IClOÎ.
iklAn ja alkavae kapinoida isla vlsllan,
tim_filii
heihin,taloudelhsla
paincfld
kaupunaissa töiss. kayvae nuorel pojat yriulvll
pttel
"sivistyaeisyydellaln",
mUlla ('j\al ...aa
isäha tlyttl arvOSlusca, ennen kuin menc-vlt 18-2J -vuo~alna naimisiin 14-16 -\ UOllaan
tytOn kanna jl saavat lapsia.
Vain 2 prosenttia naisîsea voi vaikuuaa iue PuoliSOn~lintaan.
SU\'UI ja mies pällléhat.
TaliOin huomiota
ti kiinnitell
ulkoisiin seikkolhin:"
Il kalso nai\ccn,
katl.o 'UL.UI~H'
sim ., Usem paras vahnta on serkku tal pikku'ierkku
Alemmin aghat (= lendiJ.lhh~rr,111
hllr,Ollll'..t' ITwnla'lOICouutla, tallOl1l ';umoJOI oll )'Iecn.ä L.al.~j ~>"')I.!loJ" a~\,.'Jlh.:ll...... ".aw.
nalml'ieen J.u"a. kurdil"incDSI.DIDlask
: .. '.
i vaimoa, tu'~
(".ri".
Lapsla pyriuuinliâökkimaan
runsaasti,
murta: cs' . Pohjois.
ur ISlanma,
urlt:l.5sa
(ln J.~hä. Joissa kelmannes
synnytyksistä
paattyy j 0 lapsen lai lid~n kuole!"lan.
l'!okennoltaan
kurdil ovat useimmilen
kllnnylctt
JI sunïmUSlimeJa.
Kurdien Ilkupe"
raInen uskonto on jesidismi eli z~rlthustrismi
~Ii,ne t.oriaan' rist!lIi~yy~, Jesid~jl on K~rdislanissa edelleen 1-2 prosentel.
vlntOstl.
E'.jcs dll klyt
vii jeSldelsl1 usern humonslisla pilkkanimcl
"salcananpa)vojal",
jolla ei 01 kuiren
an mltaln tekemisll
todelli.
!Iuuden kanna.
~~~~~~~:
!~?~~lSin
.o.i.hdemokr ..
\an yhl. hyvillodisiusia
civil saa Kalevi Sorsa
pllSÎ haaslauelemlan
Barzanl3 VilSI vuotta en
Mustafa Barzani: - Olctaan esimcrkiksi
Su
Kurdi'l.n 'YSIlVyyss.ur.n puh •• njoht.ja.
Sin
in.n pu lu. OIiV.l kurdi.n y.llVi •. Ai.
a SOP,
n lama
en pal
rdistanissa kayn)1 Wallslröm
kuolemaa:
inlsleri Sorsa. Han oh Suomihlne.ll uli pUmini".ri (1972. JW) ekec JOI in! Mutta samana pai ...äna kun
el!isesti.
In slnoi: "min ulla on nyt va ...
ca, ja 0 lituyjl
asioila, mitä en \01 leh-
oUmme hyvin onncllisia: nyr, ajauelimmt,
han
hin ISlui virkunse,
hin muuuÎ asenteensa tl
tuuni om •• kanselni
kohtun,
sill ennen kaik
dl".
"Hin ja hlnen puolueensa
tietal mill Kur'r~lanÎss~pahIUu,
Multa ~uomt:lla 011 ll~l
kyseesslsuuret
edut Irakissa - se on ainut mfikl mer . see." (Myös Palme Ile oh\ al "ilrmaen kluppuuhteet
tlrkeimmlt,
muUI hin pili sen Il
profiUia ylll. Samla l.'1 \o.da \.1no. uudat.
ulkomlni.tcri
r
koivislosla'
olktrisl~uhumallaL.aan
J\\ I
rdia,
a olals
lliikklmme
\anltl\la.
mUIUl no1Ulll1
tinsan syvien rivieR IUOtiamusll,
jopa
:n y ~I
untatietctllisen
tiC C' unan oru""clt.
joidcn keskuudeua.
Kurdlt taisleleval
itsemll
isoikeudcsta,
sli .. slità, mtnka ~uoml
sai 1917 Lenlnlltl tai Norja Ruotsilla 19O5, Kur
ja ei lull kukaan ej\"älka ht \01 "'Oll'
lU". Yhdiatyneet Kansakunnll
vlhll vlliull
k 0 asiasta, YK:n niml on harhaanJohlol'
V., se edUSlU valli
0 il •• ikl kansoj..
.
Bananl 1974ennen tappïotaan
Ir.kin Baalhill~'llranin
mullma tietlili meistl, se vain i.noroi meidli,
aailma
shllhille:
yksinkerlaiscsti
Sc Cl oie \113, eitel
rakentuu
mUllle
kuin hUlIlIllllUri.m. prllUiipeill., .iIIa se on Iik. .n Ja mall muiJm •. Minun puolest ...
su vallet. rlj.hlU
luusannuuskaksi!
Mutta m lenomme muilmll1e:
hinojako teistl!
M. seMlmm. liman I.ill! M. pellSlumm.1 Ann mm. l.iII. opeluksen 11111k.rl .. ! Se\.
laisen opeluksen, Joita ell. ko.kun unohd.!
se
Juh.
WlIlm ••
Artikktlin kirjoinaja valmislelec pro ,rldui JY:n \'Ihio-opln Iluok\clle kilhl.lcn mer"'lll\lnlmin
iratllabea kurdipuoluern KDP:n jl PUk:n puolueideolOJloj!.11 J. k~ytlnn(1n 100m"la 19066-"*' '10('ka DIideft tukemilta pnb mer ... sisseilil. kOP JI PUll,: OUI kllpalle\lil PUOIUC'IIA.
JOlkil paa\I'.1
.... b.n moniYUOtisten riilojen jllkecn l, Il. 1916 yhlCI!.onl1rantamlColil Ir"~ln y .... th .hallllU\I.
YIKIfII. Sopimuklell allekirjoiuivil
PUk:n puhecnJohtlJI
JIIII Tlla~lm Jil KD ... n ,Illomen ru.
_.
beeajoIltlja, M. Blrunin poika Idris. Idns Blrzanl kuoh Slo\.nl\'Ioa, Kurd.'llln"\<t Co~d,jlll",)hlo1U"
... JI.1. Im, Kaikkltlul .nikkelissl m.inllUI puolum 0' •• IlllIonuiI palt'. H"i1lh. 'U., ,..
.~~--,
Kurdistan
.
..
--.
-
...
maallmanpolltllkan
ikuisessa arklP_~lv_ä.~s~.
Ruotsin kurdit pelkäävät,
epäilevät ja vaativat oikeutta
8 • HUHTIKU{] 2 • 1987
Ruotsiin. Hin on asunul Upsalma
vajaan vuoden. Hänella on tumma,
paksu luk'ka Ja tuuheal menrosvoviik.
sel. Hän k,etaisee valkoisen huivin
kaulaansa Ja tunkee suurel kalensä
lakinlaskuihin
Han ka\elee ilJanteista
tieta uuteen ruotsalalsecn kerrostalokotilnsa, jonka suuressa huoneessa on
kolme aSlaa' televiiln. kulmasohva ja
kurdien taistelujul"lee:
selnilla.
Kansa
josta tuli
syyll ~.r!~~~"
n1sta, Suome~tJ
Turk kilainen
raa
HARRI SAUKKOMAA
Kuvat
~A
CHRISTIAN WESTERBACK
/
ikaisemmin olin yIpel siitä, että olen
kurdi. Ny! en uskalla sanoa, mislä olen
tuliUI
Ruotsiin",
mies sanoo.
Hin istuu huoneessa, joka on jeskus
ollul koululuokka Upsalassa. Nyt seir".' .. "L, ....
1.'1\:,lr1 ;n ....' ...
l
....
~ ..,,:
.. , ...
on piirretty kuvia kurdien kansallissan.
kareista. Liitulaulun päällä on kuva
miehestä, joka on saanut 10 \'Uoden
tuomion
istanbulilaiseen
vankilaan.
Toisella seinä11ä on lippu: valkoisla,
punaista ja vihreü. keskelll kellainen
aurinko.
Miehil on kymmenen joukko; jOlkut
pelaavat lavlaa. laulapeliä, jotkul juo\ at kilkeraa teela pienista laseisla. He
iSluvat takki paällä. He elval puhu
paljon, he epaile"il jokalsta k)'s)'mysti.
"Kun Holm.;r esitntyi televislOs.a,
11:"'''''''''r'1~
af
lIo;;~:1It::m(,,~f ,.....{"......â
kouluun", sarna mies kenoo. Hin kaIsoo ikkunasla Ruotsin viimaista maaliskuuta. Hin ei puhu enempäl.
Toisessa pöydassä istuu mies, joka
puhuu. Hin on SortS Bladhed~, kurdi,
joka on yrittan)'t kenoa viisitoista VUOlo
ta ruotsalaistlle kurdeisla. Aluksi kurdil
ja Kurdistan sotkemin PakistaniIR. Sit.
len, muulaman vuoden jälkeen. Sores
luuli jo onnismneensa.
"Na)'timme heille lapojamme, teim.
me ruokiamme. eSltimme tanssejamme. He alkOlval luollaa meihm. Lau.
kaus. Jo..a tappol ruotsalalSen valliomlehen.
tappal
m~os luottamuksen
kurJelhin Ruot~ls"la", Sores Bladhede
~l\
~.ln(lO.
Hanen aanensa on \'asynyt. melkein
It"umen.
Han Hetaa, etta kaikkl ohsi
alùltett3\J
taas alusta.
Han halualsi,
että murhaaJa
sJataislIn
heu ktinni,
mutta han el usko sen onmstU\'3n.
"Luulen. ella murhaaJa et elä enaa",
han sanoo Ja hanen aanensa htlJenee
kuiskaukseksi.
Sores Bladhede ei hyviksy äliriva.
semmistol",sen.
terronsmista
syytelyn
Kurdislanin
työvaenpuolueen
PKK:n
toiminlatapoja.
Han ei hyväksy kurdien leimaamlSta PKK:n takia
Ruolsin salainen poliisi on vaittiny!.
ettl PKK:lla on salainen tappolista.
"Jokaisessa
kansassa on hulluja,
mutta ei pidl sotkea niita hulluja
kansan
oikeudenmukaisen
laislelun
kanssa", Sores Bladhede sanoo.
Kurdien "oikeudenmuiainen
laiste.
lu" käydaan Kurdislanissa. maassa, jo-
28
\'oi\'al palala. Upsalassa taistelu elU
kurdien mielessà. He eivlt pllse sitl
pakoon edes maassa, jossa puheet oikeudenmukaisesla
taistelusla on lopetellu jo vuosikymmenil sillen.
Sores Bladhede lielll, elll kurdien
laislelu neljää valliota vastaan on melkein loivolonla. Hin lielU. elll kurdil
laisIe levaI myös loisiaan vastaan.
"Kurdeilla ei OIlUI mitään syytl murhala Palmea". hin lietää myös.
Ali Alp pakeni
vuorille
kun sotilaat
ottivat vallan
IIwpäivä pirnenee iIIaksi Upsalassa.
.\ ~l""''''''' r;1"~(P'1d3an. j~sa on kerrostaloja mänmkössä. ja laloissa eniten
pakolaisi •.
Hissiin tulee ruotsalainen
nainen.
Hän tervehtii vastahakoisesti All Alpla,
joka asuu samassa talossa.
Ali Alpin tarina on tavallinen kurditarina. Kun sotilashallilUS oui Turkissa
vallan 1980. Ali Alp pakeni vuorille.
HInen perheensl
ei tienn)'t hlnestä
mitään, hin ei nukkunut kunnolla yh.
tään yOti. Vuonna 1985 hin onnislui
jArjestlmAln itsensl ja perheensl Syyrian kauua Ruotsiin.
Ruotsissa hän siivosi puoli vuoua ja
opiskelee ny! ruotsia. Sen jllkeen hin
pyrkii kamerakurssille. jos hänen ruotsin taitonsa riiull.
Hän ei nuku vieläklän
kunnolla.
Hän nlkee taistelu-unia vähinlään ker.
ran viikossa Hlnen veljensä istuu 20
vuoden tuomiota istanbulilaisessa vankilassa. Ali Alp oli Turkissa henkilösto.
päällikkö; hin tietää, etta Ruotsissa
hän ei ole paljon milään.
1ltauutiSlSsa on Hans Holm~r. Joku
sanoo lelevisiossa hänen tutkimusmenetelmiään amatoorimâisiksi,'
"Miksei kukaan sanonut noin kuusi
kuukautta sitten". All Alp kysyy.
Huoneen nurkassa istuu hànen valmonsa sisar, joka on Juun muuttanut
lapslneen RUOlSlln. Hänen ornat t)'tti.
rensä juokseval lauialla.
Myös lapsel tuntevat poliisin kasvot.
televisiouulisten ajaksi huone hllJenee
"Yritän opellaa lapsille, mita he
O\at", Ali Alp sanoo. Hän lIetia. ett:.
Ruolsissa sekäln ei ole niin yksink,:
taista.
1ltauutisel loppuvat. Ali Alp kerl,,,,
muistavansa aina piivln, jolloin Pal.
men murhasta epäiltiin ensimmäiseu
kerran kurdia.
"Se oli sokki. Murhaaj~n on pitän)'t
olla hullu. Yhdelliklän kÎlrdilla ei oilul
syytä tappaa Palmea", Ali Al? sonoo.
Tulee yO. Menemme samassa IIlSSlssa
Cuma Aslanln kanssa. Hinen perheensä, viisi lasta ja vaimo, tu Ii onnen hänta
Klf',j
L..lrl('
tuiJottaa kuvaansa
Vaale-a tj no nukah-.
fTHö
Ikio.unas!J
......
~,F'
1J
"UChlt;-
1".('-
malle. kun ovet aukeva! Joku nauraa
suomeksi.
Useimmat jlävlt Rmkebyssä, parinkymlllenen minuulin malkan jllkeen.
Seuraava &serna on Tansta, jonka asukkaisla \'ielä muutama vuosi silten puolet olivat suomalaisia.
Tlnstassa loimii kurdiprojekli.
Sitl
johtaa F~rda Turan. jonka toimislO on
yhdessi Tinstan
harmaista kerroslaIoisla.
Turan valillaa kHre;llän.
Hin on
johtanul projekliaan vuosikaudel. Hin
on lunneluimpia kurdeja Ruotsissa: hinelll on hyvät tiedol kurdien tilanteesta, ja hän on askellim
kirjoillanut
ruolsalaislin lehtiin ilUrdien kohtelusta
Palmen murhan jilkeen.
Kurdipro)ekli )irjeslää kursseja, julkaisee lehlea. antaa oikeusapua, yrittU
solmia yhleyksiä ruolsalaisten ja kurdien välille.
Kurdiprojekti
auttaa pakolaisia selviimään ruolsalaisessa yhteiskunnassa.
Tärkeimpiä kunseja on lomakekurssi.
"Korkeaslikin
koulutetuilla pakolaisilla on vaikeuksia ruolsalaisen byrokratian kanssa Kalkke'n hapeallisinli
on joutua
kys)maan
nem.oa
omilta
lapsdtaan.
Jl,){ka Oppl\at
ruotsia nopeasll". Turan kertoo
Turan ..erlOO pdkol,mlapslSla. jotka
o,at aggre'l'd\I)IJ. ;",e!tJ~d)"\3r s)omasta. karsl'.Jt )okJ~tt'lu.,tc1 ProJektl tutkl
TanstJn ailleen
Idpo;;et. J,I {ull,kset 011'at ~113ttJ\ art t'.l1l1n(lr
N)t TUfan pel!...JJ. etta vaikeudet
momnkert3':o.iU\3t
mUfhJkuulustelujen
Jal ..ee"
Turan kenoo tar3u\...Oljl"ta, Joissa perheen Isa on kl~r ,1HU suoraan sangystâ
kuulustelt",a .. SI l.Jp;et oval katsoneet
\Ieresta.
kUil .t.\I:sa!alspolliSH
ov'\l:
uhanneet p!stookllldJn lasten Isaà..
Monet
kuulustelu!
mLllstutta\'at
suta.
mila kurdeille lehdaa" mai"a. joista he
ovat lahteneet", Turan lianOQ.
Turan 3nelee. etta kurdit elv.ü luota
enaà.
\'iranO:T'.<lI~I\n
Ruocsi on
"kodikkaabi".
lIJl
RU(l[slssa.
"Pakol,u)c:n
r"\~ ~e on ku~n tuore
Kurdiruokaa
Go<hundassa:
'Cllt se alkaa
IllUUttunut kurdeille
Kurdit eivtt luota vi-
ranomaisün omitaa maissaankaan. Ferda Turanin mukaan poliisi on kuulustellut my6s ,-Ijon ihmisil. joIka OYat
oIleet IIlIIrbasla eplillyn PKK:n vastus-
tajia. KlIiüiaaa mulislwuhun
melllleS-
si oli kuulultehll 3S& kurella.
Turan ei .lISko. tmI celes PKK oIisi
...
taiste-
luun Kurdistanilsa ....
he tee dllaista muualla. PKK:n syyllis)l)'desd ei ole
yhdtn nlyttM.
Turan al'lelce. ettI PKK:ta karmatlaa Ruotsissa 20-25 kurdia. Kukaan ei
liedl tarkkaa lukua, joku toinen arvelee 30, kolmas 40. Luku jll kuilenkin
selvlsti alle puolen prosenlin kaikista
Rootsin kurdeisla.
N
Tukholman metrolinJ. numero 10 on
idän p,kaJuna IItapalvalia Joka toinen
malkusta)lSta on TurklSta. IrakISta. Ira-
•
laaS
voinut lehdl --.
"Heidin eneIJia..,
Ruotsi on
muuttunut nyt
"kodikkaaksi"
kurdeille
\3UnUn
WVÎaa ,-Ijon.
hu•. Ei
vuolaa."
•
•
Ruotsalaisten
sUmlssä
kurdit ovat
murhaajia
Ferda Turan selittli ISiat kälSivlllisesti. Hän on saanut selittai samat asial
jo vuoden .ajan. Maaliskuun
alussa
1986 Svtmlca Dagbladet julkaisi ensim.
mäisen uUlisen. jonka mukaan kurdit
o\'at Palmen murhan takana. Sen jll.
keen kaikki kurdil oval jouluneel seliltämlän.
Selilyksel eiväl ole auttaneet. R"ot.
salaisten silmissi he oval olleel r.>urhaajio.
"Aikaisemmin kurdit olivat aika tun.
lematon joukko Ruotsissa. Ny! heidjU
lunnelaan",
Turan huokaa.
Kukaan ei osaa sanoa. kauanlto syyllisyys jalkuu. Jotkul arveleval, ettl se
ei katoa koskaan.
Ferda Turanin mukaan viranomaisten pelko johlao myös siihen, etil
pakolaisiksi haluaval eivit enäl kerro
kohte-lucf1an
L..,t',,":1;çç:1~'"
"Yksi äskettlin Ruolsiin tullut kurdi
kenoi. ettei hän nly!tlny! kidutusjllkil
Ruotsin viranomaisille.
Hän ajaueli.
etti RuolSin poliisi voisi oppia samoja
tapoja."
Kello lahenee kuutta. Ferda Turanin
kiireet jalkuvol. Hinen pilaä ehtiä pukuvuokraamoon
hakemaan
smokkia,
koska hanen ysta\ ansa vämelee tohlOriksi seuraavana
paivänä
Malkalla
Tukholmaan hän kerloo aikoinaan perustaneensa kurdten kirjakahvilan, jos.
ta n)1 on lullut lehdislön Ja pollisién
Pl hilRvaeliuspalkka.
Kahvlla on Pal.
men murhapalkan
lahella. makisellä
kadulla. Se peruslelllln kalkkien kurdien kokoonlumispaikaksi.
~)t kahvilaa pidetäan PKK:n paiHana
Ferda
Turamn mielesli kahv,la voltaisIin ny.
kymuodossaan sulkea. Palmen murhalutkimuslen a.kana polliSl tekl kahvilaan monla ratsiaa, Ja kahv,laa pyorittävän kurdiyhdistyk~en
Jasenluenelo
takavarikoitiin.
k~illoa, pür&koita, kauu.
>
•
•
Helmikuun Iopuua kirjakahvilan ik.
kunlt rikoniin )'6aikaan. Kaiken muun
rinnalla se vaikullaa Ieikkisilll pikkujutulta.
"Ei, .en mini usko. eIIi milkiin
mielenosoiluksel
tai mUUI paranl.vat
kurdien asemaa", Memo YUdiz kenoo.
HineIla on sininen vill.paila, työhou.
SUI j. must., päivln v.nh. parr.nsänki. Poliisi pilAi hintlterroristin
•. HI.
net pidltelliin j. kuulusteltiin murhatUlkimuksien aikanl. Hlnen puhelinlaan kuunnellaan.
hinen
ysllviDn
kuuluslellaan, PolUsin mielesti hin on
ehkA RUOlSin vaarallisin kurdi.
Hin istuu kUrdien kirjakahvilan nurkassa. Huoneessa on himlrU. tyhjilli
hyllyilll on muutama kantio ja kirjoja.
POydit ovat tyhjli. keinilluä on tOÎnen
mies. joka lœiltAI peruftlkeinoa.
Samaftl pIivInI uutisloimislOl OV'I
kenoneel. enI Turkki on pornmin.nul
kurdisitaien leirejAlrakin poolella. Uulinen on IUlIut uUlisloimislo AFP:n
kaulla. Kirjakahvil.ssa
istuv. Memo
Yildiz lictAI Iapablumisl' kuilenkin jo
encmmln. Hin nlunii saadessaan kertoa lisH ybityiskohti •.
Terroristlksl
leimattu kurdi
elusko
mlelenosoltuksUn
"Koncisl' kalesi .mmuniin alas. Sen
lisiksi
Diyahrbakhirissa
kurdisissit
hyökkäsivll
.rmeij.n
tukikohl •• n j.
kalesikymmenll sotilast. kuoli. J. Urfassa polleniin traklOreit. v.llion m•• liI.II.", hin luenelee.
Hlnen tielons. OV'I luoreil •. "On
ihmisil, joille voi soin ..... hin hymyilee. On myOs paljon lietokan.vi •• joisI. hin ei kerro. On liikennenl,
joka
kulkee O.maskoksen
j. Euroop.n vi.
liIIi. Silli reitilll epiilliän
kulkevan
tieto •. r.ha., huumeila.
Hlnen kenomuksensa
saavat kirjak.hvilan
nlynlmään
muulaman
minuulin kurdil.islelun johtopaik.lta.
Si.
II se ci kuilenkaan ole. ci missään
tapauksessa. Silti kirjakahvilan seinälla
roikkuu kopio ruotsalaisesta lehtijutusta, jossa väileniin. enä PKK:n paamaja
olisi nykyisin Rinkebyssä. Kurdlcn mlelesla se on kuitenkin yha Damaskok-
sessa.
"Taistelu kaydaan Kurdistanissa. el
täälla VOl mltaan oleellisla tehda. Hellla on kylla SIelia aseila saatayissa.
kaikkea saa ,iella rahalla Tledan. koska olen itse tai'lellut sie lia. "
Hän kys)1'. mila \'oisi lehda hyvaksemme. Kysymme. YOlko PKK:n edustajia lavata. "Luulen. ellel se oie mah.
dollisla". han yastaa ja hymyilee YSlä.
välliseSIi. Toinen mies lukee lehteä
pöydln ääressl. Hän nly'lIi1i I.ih.lta
oll.kseen
henkivanija.
mUlla hin ci
hymyile.
Seur.avan.
päivlnl kurdil jlrjeslivil mielenosoiluksen Turkin hyOkklystä vaslaan. Memo Yildiz ci aio osallistua siihen. Hän ci usko mielenosoituk.
siin.
Kurdeilla
eisyytä
murhata
"Ruotsin kurdil eivll ole saaneet
koskaan lilaisuulIa sanoa. eneMI he
ole sama uia kuin PICK", sisar Marlano
nt sanoo.
Sisar M.rianne islUU A1siken luoslarin suuren huoneen 1U01illa, yhdelll
lukemanomista.
Suuri huone on ilse
uiassa kansakoulun v.nha suuri luokk.huone. Se on tlynnl huonekaluja,
pikkulav.roila.
Yhden luolin on valloin.nui kellaisenmusla kissa, I.nialla
kAvelee jlnilliskokoinen
koira, Ma ••
nus.
Liilulaululle
on kirjoilenu
jotakin
ar.bialesi kell.isella Iüdulla. Se on lau-
• joaka kUlOltinen syyriaJaisperbe jAtIi 'Alliken Iuostarille muislolesi.
Alllken luosl.rissa on sisar M.riannen lisilesi kalesi muUI. nUM".
Sen
Iisllesi sisaria auuaval t.lkootyOlliset.
joita on parhaillaan kalesi tytl6l.
Aisiken slsarel OV'I ev.nkelisi •• mUIta civil kuulu ev.nkelis-Iuterilaiseen
kirkkoon.
.
Sisar Marianne on Ruotsiss. kuululsa
nainen. Hin eplili jokin .ika sinen.
enl luosl.rin puhelimi. salakuunnel.
laan Palmen murhalulkimuslen
I~kia.
Aliul. nousi nopeasti keskustelu, jok.
yllilli myOs sisar M.ri.nnen
itsensi.
"Olin )'lIlllynyt Yasl.kai~~la. Sili oli
siis lapahiunul muuall.kID . hin ker.
100.
.
Poliisi on IUlkinul A1siken luoslann
19 kenaa. EnsimmAinen' r.tsi. tehliin
1980. Luoslari oli Ollanut huostaansa
pakolaisperheen ja pilinyl sita \'uoden,
S.sar Mananne oli jalkanul pakolalslen
aultamlsta ja pliloltamisla.
ja polilSI
plini iskeä.
.
Ensimmaiselli kerralla SlSar Manan~
ne oli ky'Syn~1. milli oikeudella polnsl
tulee luostariin. Poliisi oli vastannut.
eni sillä oli oikeus lUlia mihin lahansa.
"Se on kuin kolmannessa vallakun.
nassa. Yksi pällOs poliisiasernalla riil'
taa."
, .
Samaa oikeuna poliisi on n)1 slsar
Mariannen muk.an kl)11lnyt lav.lIi.siin
kurdeihlft. Alsiken luoslarissa pohlSl on
ka,'n,.t ,ilme \"\Ioden aikan. k.lesi ker.
13~. -kos.a
luostari ci ole usk.ltanul
suojella enaa pakolaisia rakennuks.s.
.. '1"
l , ......,......
Ill":lnut
muulla ta.
\alla. se on jarjestanyt y'hleyksil, se on
ottanut selvää pakolaislen .sioisl', se
on toi mi nul )'hteislYössä asi.naj.jien
. kanssa.
"Elimme aik.isemmin
Ilysin lietlmättOmini siiti. mill m•• ilmassa oikein lapahluu. Sinen meihin oleniin
yhteytli ja kysyttiin, voimmeko ouaa
lurkkilaisen perheen suojiimme. Hlmmistyin suuresli, kun minulle kerrottiin, enllissi
m.assa heidin pilU lUll.
keskelll yöti ja salaa poliisilta". sisar
Marianne muistelee ensimmAisl1 p.kolaisopera.liol.an.
Ny1 Aisiken sisaret ov.t oppineel
Iisäi muilm'Sla
j. Ruotsista. Sisar
Mari.nne muislun •• , eni poliisej. on
monenl.isia: monel yrinlvll hoil •• pakolaislen asioita niin hyvin kuin m.hdollista.
Sisar M.rianne pilU kuitenldn poliisin loi mi. "hiem.n Iyhminl". Vaikk.
he oval lehneet parikymmenli
ralsi ••
luoslariin. he OV'I IOytlneel jOlakin
vain p.ri kenu.
Nyt sisar Mari.nne yrinll vaikun ••
mielipileisiin pakol.islen puolesla. HAn
muislunaa, elll poliisi voi s.l.kuunnel.
la puhelimi. v.in jos puhelimen omislaj.. eplillUn terrorismisl'
I.i rikoksesla, josla voi saada yli kahden YUOden tuomion.
"Siitl ci ehU meidln t.pauksessamme ole kysc", hin hymyilee.
Aslanajaja
eljaksa
enUajaa
kureilen aslaa
PKK ci ole )'hli kuin kurdlL Hanen
mielesllän tlrkeimpi ja kurdeja enem.
mAn edusl.va jl~jeslO on Kurdien demokra.ninen
puoIut KDP.
"Tav.llisteR tllatdien haave on vain
Kurdist.n. he civil lee miliin lerrori.
tekoja. On sinen aivan cri asia, kuinka
realistinen edes tuo haaye on", hin
mlettll
"Koko polllsin perusasenne
f"'"':l!l"1eTl
h
(,"te'"
('ln
\ le'!:l
on kumment\
lavallisten kurdien asunloihin ja heilu.
tellu pislooleja."
Alslken luostann kellarissa on kappeli Juun Sinne on p.kolaisia t.rvit.
taessa pilloleltu, Kappelissa sisarel toiminavat rukousp.l\elukSia
piivinalft.
Yhdella seinalla on gobelnni. Joka vOlSi
olla lihi-.dasta
Slin. Jeesus kaltsee
lammaslaumaansa
"Minulla el ole mltaan havlttavaa",
51sar Marianne sanoa
Alslken luostann
kellank.ppellss.
on rauhallisla
Edes pollisln kuuntelulaitteet eiyät yllä rukouksiln s.akk •.
Luostari
on tottunut
ratsioihin
Sotalnvalidi
näkee unia
pommitetuista
..
kylistä
Palmen murhaa lutkinUI poliisijohtaja Hans Holm~r on eronnut edelliseni
plivinl
lehlivisliin.
Se on ollut paauulinen jok.isessa lehdessa.
Uum.jan opiskelija-asuntolass •. Malemalikgrindilla,
se ci tunnu kovm
tirkellti
asialta.
"Olemme hyvin surulliSia siila. ett.
Palme on I.penu. Sen on yomul tehda
pie", ryhma. mutta milaan el ole VOIlU
lodistaa.
Tuomitsemme
kalkenialSen
terrorismin,
leki 5ql kuka tahansa".
sanoo 22-vuolias Khalil Haydari
Hin puhuu koko ryhmän puolesta.
Huoneessa on kuuSi m.esta. He ovat
sot.invalideja jokainen. Ensm he naYIlivit lerveilti. mutla tarkemmID kalsonun. melkem jokalselta on amputOllU jalka.
He iSluval Uumajan opiskehja.asunnossa ja yrittavat kaslttaa. m.kSl kaikk,
lapahtui.
Heidin miehpiteensa
Palmen murh.Sla muunuu puhelinkeskustelun
jalkeen. He puhuval luultavasll puolueen.
sa (KOP) paikalhsen joht'J.n kanssa J'
korjaavat sita, mita oval sanoneet alkaisemmin.
Uumaj.an he ovat tulleel v'Jaat puoIiloisla vuona silten. He.dat on salakul.
jetenu Bagd.din ka utta Ruotsiin. koska kurdihaavoinuneilla
el ole lilaa Juun
minkiin maan sairaalOlssa,
Ir.kin Kurdistanissa heista on tullut
sissisotilaita 12. lai 14,vuoliaina. Hei-
din perheensi ci ole kuullul heistl sen
jllkeen, Jos perheel tietlisivAI jot.kin,
myOs ne olisival vaikeulesissa poliisin
I.i IOlilaiden k.nssa.
"Ei, he civil voi lielll milUn, se
olisi Ilysin mahdotonla",
Khalilsanoo.
Hinen silmAnsi loistaval. hinen ruumiinsa on ruhjonu.
Hinen uskoun
kurdien laisteluun ci nlyti lannislav.n
mikään.
Vumajassa he oval omasla mietestäin hankkimassa lieloj. j•• mmatin,
jOla he voiv'l kAytlll myOhernmin
h)'vikseen.
"Meilli piläa oll. jOlakin v.stauavaa. kun meilti Kurdistanissa kysytUn,
mita leiue siellä Ruotsissa olless'Me",
Khalil sanoo.
Uum.jassa
on kaikkiaan p.rikymmenti kurdia. puolel Irakisla. puolel
Iranisla. Kaupungissa on myOs muila
pakola,sla ja siinolaisia. Vuosittain Uu.
maja ottaa 150 pakolalsla.
Viime kesani kurdisotainvalidil
lutustuiyat suomalaisiin kohtalotovereihmsa. He malkustivat laivalla EteliPohjanmaalle
esiinlymään paik.llisen
sotainvalidipiirin juhlass •.
"Olimme ylpeili siiti, enl s.imme
taval. miehil jOlka OV'I laistelleel oikeudenmuk.isen
asian puolest.. Kunnioit.mme heitl liydellisesli".
Hossain
Kaslrl kenoo.
EteIA-Pohjanm.alla
suomalaiset soI.inv.lidil
olivat ilkeneel yhdessä 50
yuon. nuorempien kurdien k.nssa.
Kurdien
Suomen-matkan
jlrjesli
Maij.-U!sa AbraMlIISIOn, suomalainen
sosiaalityOnlekijl,
jok.
lekee Iyöti
kurdien k.nss. Uum.jassa.
"Suomi lekee erilliin
suuren virheen. kun solainvalidip.kolaisi.
ei oteI. ma.h.n".
hin sanoo. Hinen mielesIlin Suomen pitiisi käytlii se kokemus. joka maalla. on sotainv.lidien
hoidossa.
Abrahamsson
IÎelää myOs Ilhelll,
mitä Palmen murhatutkimuksel
oval
lehneet kurdeille.
"Se on aiv.n sama, jos sanou.isiin,
etti se oli suomal.inen.
Nyt on jo
ihmlsia. joille Palmen murha.j.
on
aina kurdi". hän miellii.
UumaJan solainv.lidil
civil pllse
unohtamaan sitä. elli he ovat kurdej •.
Taistelut Ov'l mukan. heidin ruumiissaan.
"Melkein joka yO nlen UlÙ' kuolleist. tovereislani lai kylisll. joil' pornmiletaan". Khalil kenoo.
Hanen solansa on sodinu, hlnestl
on lullut sankan Kurdisl.niss..
Ruotsissa se ei paina paljon.
"En ole nuori enii". Hossain Kasiri
sanoo. kun häneltl kysyy, onko hin
IUluSlunut ruotsalaisiin tytlOihin.
Han on 19,vuolias.
Pilkl ilIa muulluu yOlesi. Kh.1il H.ydarill. on vieil yksi lause. jonk. hin
osaa sanoa ruolsiksi.
"Palmen murhan lakana ei ole kur.
dej •• ei lainkaan."
•
Sisar MariaMe vasl.. tau puhe Ii.
meen. TIIII kenu
soitt.ja on yksi
tUMetuimmista pakol.isten asioit. hoilavisl' jurisleist..
Hin soin.a sis.r
M.riannelle kenoakseen.
ettl hin on
kuuden vuoden jllkeen sa.nut t.rpeek.
seen. Asi.n.jaja
ci jaksa enU .jaa
kurdien asia •.
Edellispäivlnl sisar M.rianne oli sel.
vinlnvt
.sianajaj.n
kanss. Ruolsiin
yrinl~'in kurdin .sioil'. Pakolainen ci
piissvl Arlandaa pidemmälle. Ja hinti
oli pàlloteltu Ruotsin ja M.rokon valil-
la.
"Mikä timä ".ltio oikein on. miki?
Missi on alkeellinen oikeudenmuka,.
suus?" sis.r Mari.nne kys))'.
Alsiken slsar lekee t)'Otlan sitkelsli.
mutta hin ci oie sinisilmiinen.
Hin
muiSlunaa monta kenaa. etti epiilty
Kurdilapset
Ruotsiss.:
hakin tuntevat
poliisln.
29
UJ
V
Z
KAYHAN AIRMAIl. .
~
-
(
)
4-! J'.r&
..j~
~..LIo.)L--l
.....s"'Li..~I"
---f
'.J!,)
L;..L->
/r_iu.~
,,--I~I i.$1J!
w,~ .~,..~,
~.J";
",..',"';..r'"
J!""'; I.Sj,~
~/r-'
.};,....I)..sJ,~
t.J1.>
,.:/r-.'.$
).J
.).o1&~,.JI>
......
..lo~r"II.T-'t';,
-=-.lt.),.,,j!r
"\p oJl.U
....
w~~
l..<..:L,.-o
)J
"I
~))r:>I..:..1..,;.l-.s.
.)~~I)Jlrui.:-,)ß~
tJ.,...J~~.u.--L...s-"M'"
........ ~1.r-tI
l.5~.JS...;~)~:~"'..r'
~
~
...
JI.>
..1.-.::,....,... ........)J
~;~tj
}~,-;-.,4-5 r ........s "';G-.J....:, ..... ~J'rvL:.......,l.J
...,...:.1)
..s~.JS....;
"....\.,.-.::1,
~H)Y
,);-5
~J"s
)l.;...&t..r
~J}-'...r.I),).s
~).J
~
'
}.J;» rJ
......
t,r.'yl.6,,r.'
~..r
..;U",L)~)
":'')~J)~r--'",lr.r.>l'';~
~I'''-''.r'
~
))j}!.;.,.->'
.s
JI".
*"
J~
f';"
S,r,5 ......-.si-'w
..;..-l..J.1,.s;'
---=
,,5 , .,r',r r-'
.Jwl.!.:...)M Jr .....
~JI, ~j)
'l:--
..;L.! '-'
loSt.. ~
..sLA,~ JS'
.)t....";;I}
......
)t.....1 ......)/.â.,'.)}.J-o!.:
foJ r
.,)u..:.,':r.J...Jj.~
...;}~.",=",I)
J.r-i
I.j& ..~J1~ j> ÛLa
..., IS"'" ~
JI r
ûl.A';::Jûl.Aot!~hs),;,...J'J4-..\A-~~)TA
,'JI"",
~,
..s,... •• };...,I~I~
..... ...,.:....!
IS"'"
4Lc.> •
ua; jf
';"';1..., .... )I.I.,.""!.,..;>
~'r..st.J.J
~...,,..:....
J~'''-'~JJIJ,jlr
~i)""""'~~....r.~..;,.;fl;
;L.!' .....
0..J:.:.J
..s"', .... <.I.-
I~r"-!)~I;f.)r
.....
;'l>'!j; .....~t'-'""'IJ~J
lJ"'}:!LI;...,....:.,)l.Jl.,l..;l>~..;....,li.o
~t,)r.
ulA~..s}~t...;Jil~r.+-"'~
.,}
.~,.~loi'..:..I~;I~J
....U--)t,...IIoS)~
..sl~r>";}}
rw...\''-~oJ)1
\,
":'~I,,/'!Iv~f!"
),,':-!;,b- J';
~'Jy,;.;..L....:-L.;~I~l.St...:-.....i),)~loSj,..v.;'
,..:...i}
..... L.....l.:u ,;J"";' .L.t:....,) I.t-aJ, .;..I~
jly.)ltj..:...-i
fl~1
~
....,......~I.~
)~,
),jJl.........tI~
L.; .:-Ip
;~, i,..J..,I,;,..b....)
~,
....~I
;,->'
r~,
~~..r-;.~
.....
L...oJL.-~
L.,
;,fj".
.J)'!
~
..sl..,~ ~
)I;-A- \ \
,)r--
t....;1 / ~
\1 , •.J..:-t;..:.S'}Uo .... J'r
.s}~ r .;.}! ~
r ..,.n>~jJ\;';',)r' v~U:i..
),)..:r.i;~:.:-t;'b-~}}
~
'~'''',...su..!!;~
ISLA.l.:-w ~1A ..I.;t,O~ JI.Ä>I.
,)f.l.Â! ~
J.JIr" .:."it"u, ".IJ
IV ...:....:+.t.} TV
J'r
..s~";';""
~,I;I... t:...1, ~
, ~ .su..1r- .:."' l.} ...I,...'} .,.;. .,..
JI"", .:."itY-J l-!.'J .";.,, ~
IJ
J,.,JI,..,;l.el.:.I~.;,..->
~I.... jl";"'.~J
';";~J.IJ ... I,...I} ",1.:.1&
.1...., ..
.."
-u-l.e- ~t.lJ"1
.'''''-'l'JI,,.JW
~~;"-'4S
J,..»~ j,;.~W'J,.i..J>uk ft' JI,r ~lS'
u-"r'
l, Jlr" JL..:. fY ",,r r" "'Li.. .su..I, ,...:. j.t.:.; fl,w
..;L:..i J',ri Lot •..:-...:;..:-,,);,)
..r')l11 j,.:.. ~
00!' û'~
jl.,).!
J..d )oJ~J~
,b;1~~oJ~~L...~4.:!",;~Jlrl"(j)4
..:..4-0 ,C)l........;~I.,)~ I)Jlr"!"H'"
r-L.:.& jl~
roSj,-:
,;-5 f'r".:.r--<oJ;;
,,~,
..:5~;
OJ~w ~
jl.:;
J'r ~
f~" ..,.i'r ..J';,oJr
"-! ~
~I;J;:-
~
~li,IAt
'l.JW-~~)/..ÄiloL..t.,jloJ;
~IJt)ljl~,..
••• lrA
. .J..:.:.-):i
Jlr ~I;-,)I ~
4t.)6.;10lf~
,.oJ~ :":-"u!L>
.;,...1~1,,:&1.,;,1.,.u.,;~':-J
"";Jj
~J"f~.;..S
~
"':"""'",j,,;,},,.5 ,;,-<1..,.1....1 .....• ..;;..~.:.IiJoJ fl.i
;'<,s.,Lo) •• ü.;..IJ .... " .:.,.,)i.i;I~.J,Li...sI.r.JI ...
JW.s~,I.k-"~.sJ.o..~J;.:r
,'......:....I•• p.,....! ~}'
..,.s~ .r .,l. l, JI".
..r,•.,....o.Î"'< :Slti ~
~
, f. r" ~.....:.
~>,.a.:.. JW.s"'k.s"')j~, .,;J,.... 1).1 o"Jl"
,JoJL. ~
~),)
I)L..>~.
"'rl.~
pl~1 )~,J
L, 1,<l,..,.",I, ••,,~
k-, • .:.~I ....1r oU-
...;." .:.w. Sl;.
,oU' ",j, ...l.4..,.i!;I.-J jl.s","",'';')}
~
~1
~'--
)t~",~,~4Vl!'~l.,$
j,;
;.)4
J'..l.ILo},'.r..i
~L..:.,)4-=-~J"~';J~
J'r
Jß~
.L,..,I.ö<).}.I .... ..,:..~.~.
1;~1JI". ....
,:.?-
"'.IS., ~ ~"
~
J..s
-...;1 iJ"')l.....I~
l,,)tl ~
.lf.tLc~~I~
/,..i J,..>
';~L'
fi
oj ......
.-J'L..-~JIr"
~
..sJ!t.:....o.;lo~ jl';"'~jl<.;;.;.:.
~
.• "
.,»0> u~
...kW
~I;-,
lA ~.))lrA
;J.:..s,.:. ioS1r. fl...l..io.s
~.JJ;}
.),>.s JI, ..:..~)I.J,,1)'I!i, ~~
'~~..r ~IJ"""'I I) fl..lJ..:-1 ~~
~r,:.... j,;~,oJJI.r.J'r~lS'
~
~~
~.!
..:...:.1,) f~I,
..J..:.~..:r.'fjls
~
;- tJ!1).)
~~)...t.,-;
";}:,!.:r--a
. .,)t,)~~fl...l..io
30
'.WIJ';
",~,
JI,,!. 4ri ~ .:.I"..~, •...:...;I.r
J..Ä- ),) I; l..}~,) ~I il ~
.)I~ 0)t~,.t;
;u.ul..:..;~
-=-~) .....
J,Io .. 41f
~
4t ~
.. I:....• ./ ;,."-,,s"'';'}}
;JJI,rloit:.....),}.;.,I;,..h,..".
.....
l!~J..;....!
.l!t~•.,)
~J,} ..~
• ..loiJ),'),)
~ u~..&.I....)oJ
oJ~..J".: 40t I)
,.)L:.....I'
.....
.~},)/,;
~J.i'''-'Jlr-'-
J,r-S ..sL..'.r-'
'-! ..JwIo..l....:-)J:..},"'="'~.sL...w=-
oJ}
...,r::l"-!~r
.~~J...:..r.";,)
..,.il;,-
.sLA,~
..sL..'r:-' oS ..:-.';l., ~
-.r.t..;//
-.L..,.~-.r.I""o4->f.J..i..k)t~}
. .J.....S 1.1'4
~I.s~;)
~oJt;..r.r.;.J
....
......l...1i;ûl....I.>I,...LS 4tJ'rûl..oJ}
~'.r.'..;.;}
1~.J...j I;
0< 1 J~
~1;.)Ir-!
,JI......-& ~l:-.J
...s..:.,... ~ I) IS',; .},....
l.JL..:.:i-L..il ~
. .Jw~l-.J.;.S'}I..
.:.t:...."
..
}OJ ~
..)1)1
}l.S.)~)
''v''t''',)\.f
;1)
.;l.Ä.;olf
,.:.:.$
,...Ij
1.I""'1l.J~;J
JJ:o
,.I,-.......
J.:tl;
iM!!;,
. .,),..:...,....~.,).:..~l.Sr-Jl.i.
J;)A.s ,~)';')1:J
1oY.?1
)L...a...:,"""'--"~J;lT'
';':':...1 j'J U
".il.r
...s
JI"", oSl.# jl (.l..o ~.JI
J
.:.If .. ~
TA)
'..r-!,~)lJ
l,;.-..., "-~
..1.i1
• .....:.loi
.""'e-J.;,j..;......:,J~
ÛJ~
u....I..io~lil
'..s}} ~
~t,.. )J.s
..;}"J "-
~~~~r.-(,~jr---i,..r.),..r
•.;;j
-.;~.).,)J1..&I}~l.).sI;!
, 4ib. Jly JW
.
oJ'l!l ...... '>l-1
.,;
.J;,>",.
Jlr: ...::j;
JoJ
\,};JJ
r
....)lA;I.:.'}.....
j .s,";,JL.~..sla..L,}"
,y ,.}Ir" •./ j,l.-.s"',,.; ,.:....I.:i" }} .,..)!....I
~',,-t,~I;,S,....;I)~,.....;.
..l.i1..)".!.)J...I.-tI;~~'\t~uu..I)~I$J.:.:S
.sl-4L.i L, ".i'r" ..Ir-",,1;,
."....,.1 Jll> .. 1f -"<Wi'.,.r,, ..s.t-.
.... ~
... .:..,,,,j,,rUo;..su..!!;~ ;SI,
...:-I .....')J J}' IoY.j)~~",-i
,"':""I.-J'b- .;.,1./ ",I
"'~JI
.:..,tA. o.b.i. ~
..... I> Jb-
4.S
~~.IJ
..:-l~
jl~)~
JI;
f''-e.ifoJ".~
~jJ
jJ)
jl.Jly
~.~
,.Jl,,...,- J JI..~
'fl...I.)I",,-llS~
;oJ;J...;J.)4~,~~I~')I.;..1
~11
. .Jw"':" ;';'-.,j'S
ûLe.t! ,J}
L>".-""L,..s..
~1.r-".;-5 ....
"'~'';'~
, f' _
,L,; L, ~
f)/sl ,,JiU " -vlr>-~
',li '~..sl...;.;.
''''k- .. If...:..:.:.$ .. ,.;. ~";r-<
fJ"....
~j1}..1...o~.Le-
~~l.))~
."-'1."./ ~
1St.~
•.il.:.tS'
. .J.i".J..:,
~..;.;}
..r.i;L...~.....-I-jIIJiJ"oJJ-"l.SL.,~4t...s..s.I)I.S~)J
'..;JIJ..l:-
.... .:....'J,-"I.,~,
,...Lw ... I, .. ,1• ..JI ..s"'kl, 'p........s ..sL..J>w ,"' .. Ir.o"Jl",
";.j.,.l.o:sl
Ji-""V ,IS.;,.> ';'}:f
"'j",:.....".r
f'J,-},~..:.;,r...L..-..st..#oJ},;~
jP
'..$.;....r~'J;! .11)1} ,.JJI":-'r-"
f'..I.+i' ~
4 J.iJIJ})
~
.);Y'
"-! IJ':"-:'J
.:.u;.,..:.,
(,,.i;) ;.) ;,.)r
...;;..;.
......
'",r>j
~~U~~J.)
,~t~...5:.t
..s"',,.; ',rUo; jl.,~} ,JI".",.rb-
'~~J.,)~.)
rS .::..1.1
1",..
.....~.......~, ""J.
J,} J.,..ï.-.)l.tS'
.)I~I,
.Ai~o""""~'
I~l)~
~
...........L..,...,.~", ......
",j, .. ,;..ilj".sLA ,l.:..i.~.;,5l..
')JI~l"!j)JL....:.
J~
f,)J"""""-!J'r
"...s
-..;.l.. ..~).l;...s, .• ./ ,!j~
'J't...,,-,~
..sl.k-,.bJb":-'))J
~l...-J' ~I,~ ,Jl..~
•.:....I .. 1r ...:.:.l'f\,Ï
.,,",-<
..., (1..... .,If ,.sr-".s4) .su..!!;~...~",I
,.
.;,--:. •• i!,l..o., , ...... 1,.. ".5 j,~. "1i,..:..,.J,,,.
...;...:.
f+ J.1r ,~" T.' oS ,1Ji • .aw ,."':'"
.. Ir ,...:.,.....jr~.s,,,..,;.;.,Ij.S
",""..,.1...1"
~If ~
~1;oJ;';"'-
d.r-!'~~'~
- ~,..:I
i"~)ûL.";}J
~Ir.
l...,JI,.. "',,J' .su..!!;~.:i" fJ...;I",>1o:..i>~ , • .r
~.";";,I.If}.-J,.-J'....;.,If
r' .!!;~, JS.Iit'"
.:-,SL..- .U'1e<~}
""';J.,,;t..:.~
~J
T'\
.)Io~,.'"'j,.;n' ....Ui;.lfhj
..i',
~ jJ.1,jI')"":'IJ'}..wjl~
;l;.:.>I;,)
J • .,)} OJU:.....I
...:-1.,)1,)
),.)j.ot~~}
.;,t.:ï..,..:. ..ïJ.:...sl.o.~~
1tJ"'~,~,J)J.;..J~j'l.J""""(,.,.w-..
- '~J)I
":"~~')JJ'rJ?-t.,)
)J
..l.i~~ûW-~~)l.i;l4t.~
"",L.J.i;
,.~4
l,,)-t'~"::""'I,p-J)J'.J....-J'
~~I~
..... 1
-!.,j...; ~l........
\\
.n-'~,....:..~
..,.LoI"
"rl.';-; ~ floÜl":":":4 ~
~,)~
-..
~lf ~
lÀ~I.dJ..,.I<JI.r
";U .......
1..... U'
J~:"""''''.i-'>.;.If ~..J"';
~j-lt>
loilM).I$}) jljÄ.i ~
,La,)U"'
~~li
J;I,).wJ
L:.i"'~',I).jlj~lr.-ï,
J'r.,jl.:...,),}~~
L.;.a,)r;..,S
~,~Iul,.,#
i'~'oJ,J...L.c •..J.,iL.,J , ........... ;.:.S)I.a~
4o..!J
~1.ü.lL.....,..l.l.ai
..:..I)~I
~j;
v.)ljf ~,
.:.~1.;...1.:-. , • .:.,.;L..-".r.,Jb- ,.JI". ..s,..;l.:.....,
Jl.Jlc--l.b.i;r').:.r.S--~,~
;,)t'-,'..:....b, 4..IL.:...,; ..;t}>l)
r":'
h-.lb£~~,);ï
'..\./~r.-"
~"-!v';,oJ'r
'!
"~r"",w
;,.Jwl'J
~;'
J,...,r......--~~Jt.::.,s;..,J,S-
J,..:s
."x1..;4.;"' ;.,)..,.')L.I..s;J+4>
~t~Tr,)""'...r.t,.:k,~'
.j,A>
)" jl.r--;' ~j) ..:..~G 1oM.;.:l
}u~~j oJl.,l"t"Ï.:..~...:.n1 ~~~
)J
,~'i,.....l~J');
..1,;~a,r.u,
.oJ}, ..:..I}.~. ,..:..l.t.l.;..;.........,;1
~l> ~
..s.."
~,~
J'r
• .l.A~),.)..J..pUjl
'~~J)'~'~~Jlr
oJ"f j)~,~L..L..~I$~.
.r-<I ,. ;;....... .sL...!!;L, ,,,,,",. '" ... "lA;,I" <I..
..s,!". .JwJ"f..54 J'r: ~..;-;} ~I),,);. J ~~~~,J}
I) IS~
.......JL...,Q,J
• .J..:.:....}:ol
l.J~
;.)~~~f..sL.,;oJ,...>
~;I
J..)
J.lf
.,..1,,;:,- ,sIti,
\J"'L..I~ .Jw1.~'oJ;I);l ..:,j ~
.s
.:...:....5 ~j;\,};',)r'
i,~',;~J:;
~
..st..".....:.}
~;~
4--.5..:-1
~~~).);.;-~~
• ..:.~
"-!
.. Il' '1..0
J'r f.S:J r .:J,~ ût..,~
;~...s
1oS;,J.~
fI.;
",-,;,)""J,.. \Sl..,~
.J)
~~jJ\,)J'~"""'L... ;lS'r~
~;,.-.,.)j"Jlrr.,,"n>~};+o"
..l.!I ..... ?)J&.
L..~LL;~'..sI..t.J.....;.~
...tJ....;-1
L.~L......:l-.....-+=-..s~,.L:-5.,);JL.:.
ûLA~
J\.-& ,),:....J",s ..sL:.....J;
~j)..b....r-i
•
,.oJJ"""".
)~.~lt-i..J....-:..~;~~I.-'
.J!"'"..> 'J~~~.~
L":"'-' ..s:>"";J/,;")~j)~)/)J-SLjjt....Ju.J,,f
,-:~oW>.J""I".:...s!
.,;,,l',)jJf)J
J"
-*" ,.~I~
,I(..J::...."..)
J'r& i}.': .... I.St.,~J
J!.:jl
..s~~~l..rJ,oJy.,)IJ..;/,r
.;,;W- ...~r-fW;r..s-~4..I
~
,• ...s .,J'~)/sI.s"")U.I,.,r)!....i
":"'}.)lyJ ...,..J"..;.5r"0l!lv~.r."';,)
'="""H-t
j,~I,;",..:. ~,.) ul...bl,
,.
... ~
,-,~I;,)~f'o!j;"-!"""'r'l.Jl,...
,jJ~J}
jJoAilJ)
"'I.;,t:...."
... )u;l~l}oJ...oL:'1.:-o foil! .... ul..,;rI
JI.r ~.
...s,)'':''~rl
...._)Li::-.:l»~
.l..J.l.J,....:.....:.,;..,
".....:. .... J,.:...s.,..I"....:."'~
"J,,-~~j..eiJI;
J5' ,I:.... •.:....~ J~
~lJ"'L...".
J"L...ä; ;.)f..)r-"
~,:.J'
l.Jl;....I~ul..~1$
~~ jl~,.1,;;':'-
';""""...s
..s~;;'r--'
4,..:..; ....
~
pA,
..:-1
:J,~I~~)'J
':"~..rl.b.,r.-'",..,...tJa.,v~l)
""j,
,. ~..su.s~J.""
~l:....,)".s)J~t..sL...a.oI)ï'..s}.~,
......',I,}.-J
...')L.&.I .......l~'
Jlr" .s""'}
JL.L,.J,Jo
.. I.....
,.I
":":'IJ~;Jl.Jt.ll.S'''-''!..s~'':''I~
~~J.o.r',-&",~I.
..;.......'.JJt~Jt~
I; .J',J.,i.
05 ..:.......I...:.nl
•.J...j"':"'-"~',)uLA'.f"':"Û'JrJlr
..s;r.
r'b Jb;~
..:.L.ô..,....; ~),.. "-! oJ),..
)..Jc-el»J ,....t,.r.1 , ...1o..A~
~,)l"
...... L...IQ;..s...o....s
......l..b.;
c--L: ';J'r
..:...>Lo".I~)::ol>
.J.J'~J
o;..:,:,.J
')1"./,.; J-ü..;.J .JI~ J..i JL.. ......
.,)1.4-0
)1~.;~...?'
.J»
.)Ir ..st..o~
'-'
'-..I.l)-'
-..Ir-' ~
__ lij,)
~'-'0JL.;.IL-...vl*"'
~,L..
- ....)!....I..s,_..s}}",>-
JoJ~fv!t...:.. . .,;/;J' ~l
..:..;J-4'
O~'OJl:-..r)J...i.."-'..Jf.:-,,),,.s
L; .
Jlo,,...!
~
, .....~~.~JJ).J.J..;.;"..Jl~
..;f.:.!~I
y
•
I,$Ua.)ß
~I."I... J.-Jt.- T\~.}"\
.,u";1"", .:.t:.... ~ .:.lo.L..~.~
...s .I~ J! ,.r~ .,:...;,....
..1,;},);!)
~J4?).)t-:.),)
~..st.Jli.....)l.:.;;I'-i(,),...>.L.
;JI"''Ä-1,).!'
..
))..
t..
r--?
.;LAI:....,,'~,s
,sLA~ :fI"
10,,....5 JF-5,;.,."..;w ";1<:....",
~,)/r.
r..S'J,..;.'~rl
JA:- .s'ü';'}}
'..-.j~JoJl....1..r-,~I,)"":""".~
..b}'~~lSl,..+=o~~l),)...i"';
",,-!ûlo.J...S.~,.Jß
ûl..J.,rei-=-J~
..... 1 ,J.sd,> J}, Jlr ~j)
uW.I~I~,J):!~I)J-Jl}
;.)
..:....1,..L...o4! ~lJl.>~;J
..:-lo~
~,.-ü
}~L-..J,..sl.;.s
..s~,;
.s"',r-+>~.
j11o.1""-'t l.J1J"'!1..,...'}L,,1
.';"'I.:J"
,:...J
~~
..!.or.),) ).)~
JL..;.:.I jl .~
..sIJ.;,,-oj ......
Jl.. oJ:..., .,Jo ".il"", ..s"', .......
JI"", ..s~ , • ..s,~
~ .;.:.:.1
..:.....,,,)),)I) ~
..:..')~~I~
...:.jI"..J.:...j.Jt';.)t>""ti...
~;I.~~
f)
_~JJrr'
I.SJ~-""'T\
..,Sj\.....,)ljl
;1..s~.)..:..-....i)~""'!"'j,)~1
~}
..s;l},.> -
_~)I...,lû')~
JIJ.a.i ~'.~./
jl(')'-"4.$ ~
...:.nl~)
.....
~Ijl.:-.).s
~,);
...;...:.
r.!,•.. l.-Uo;, , ••./
.J~~'~.J'.;f...l:t.sl.o,~~,.:)l&1
~r'
.:-t,:>;.,)
"1,,,1
"')l...;.I"I,I .....L, .L...,-. .. U'~..s"'J,.; JS.I:....
f'_.:r.',....>~tJ~JL,;."
'./ ,)/sI,r)!....1
ûli> ~
JJû~)J
J ~l..a:...&1 'J'r& JL-:. ~w.-
~4-- .,jl,ft"""
.oJ)J 401.)1
~f.)r---fL---J~4~
J ~
J.)t...1:)J
,)".!~I!~~
.~Io.J..:,;:'-
•• .J...,:..o.o))l:->I\J"L..lr
.I$,J)' t
)J
~t;
.;,;l:....J} ~~Jt,;,.;IJ!'ft'!.).~W
,),.s~~.1tJl.a.lf,.,)}~ljI4
J'J"
'..L,.J"JO JI". .:.1:....• ./ .r •./ f)/sl
.J.-> .,»),...)~ 'f'0 jl~':;":':>1..:i.a
}.-J ~Ir" ..s'"r:,s.,J..o , \>""'1,f)i&I~..sJ-.;....I.:iJ
...s.,5
'-:~l"!j)J.-;,J.:,.)I~
T
~,.:sl;
. .J.iL..:.....}:(~""'~1
•
•
ELP.AIS
La matanza de Tasdelen
Los 'protectores' de los pueblos, objetivo principal de la guerrilla kurda en Turquia
LUIS MATIAS LOPEZ, ENVIADO ESPEOAL. Tasdelea
.Ya no espero nada' de la vida. S610 vivir 10 suficiente para cuidar de mi hermano mayor y presenclar la derrota final de los terroristas".
Abuzeyd Cengiz, de 55 allos, es uno de los 13 p,oucto,es civiles de Ta.delen, una pequena aldea de
2.000 habitantes, en la provincia turca de Hilla-
Abuzeyd tiene dificultades para
expresarse en turco. Su idioma
natal, el que. emplea en su vida
cotidiana, es el kurdo, que muchos funcionarios del Gobiemo
. de Ankara insisten en de.calificar asegurando que ni siquiera
tiene alfabeta. Para él. como
para otros habitantes de Tasdelen, el PKK es ya, defimtivamente, un enemigo, y los soldados
que la misma noche dei ataque
Uegaron para quedarse y que ya
han montado un dispositivo de
defensa notable son aliados.
Sin embargo, los guemlleros
separatistas,
cuyo obJetivo es la
implantaci6n de un Estado independiente Iturdo con capital en
Diyarbaltir, no podrian sobrevi~, a pesar dei SQlItuario de que
disfrutan en temtorio
iraqui, si
no filera por el apoyo, al menos
por pasiva, de los habitantes de
estas tierras
mont an osas, de
combres de mas de 2.000 metros
de altura, estrechas gargantas en
las que los rios se abren paso penosamente y recursos econ6mi.
cos limitados a una agricultura
prrcaria v 3 la cria de ove jas y cabras. Para muchas de estos hombres y mujeres, que para sobrevivir tienen que vencer cada dia a
una naturaleza rebelde, la situaci6n es dificil, cogidos entre dos
fuegos, con presiones del Ejército y de la guerrilla, dos compaIll.. peligrosas, temibles y, con
frecuencia, indeseadas.
Los apenas 20 ltil6metros que
separan U1udere de Tasdelen se
cubren en mas de una hora de
penosa marcha a través de un ca.
mino de cabras que decenas de
obrerbs estan convirtiendo
en
ri, bajo la ley marcial, a tres kilbmetros de la frontera iraqui. El pasado 22 de febrero, un comando
dei Partido de. los Trabajadores
de Kurdistag
(PKK), cuyos miembros vestian umforme, matb a
su esposa, a dos de sus hermanos y a sus mujeres,
a sus tres hijos (de 3, 5 Y 15 allos) y a otros tres
nmos (dos sobrinas y un sobrino).
carretera y por el que antailo pasaban algunas caravanas camino
de China. • Antes de dos ailos'
asegura una fuente militar, .l~
nueva ruta cambiara el aspecto
de toda la zona y ab rira amplios
borizontes para el desarrollo de
pueblos como Tasdelen. Por eso
se ha convertido en un objetivo
de la guerrilla •.
A la entrada de la aldea hay
un control de la gendarmeria,
cuerpo asirnilable al Ejércllo, de
disciplina militar, con mandos
profesionales
y efectlvos
de
reernf')137o, no vnlunt3rJoo;;
Fs
uno de los muchos que el viaJero
se encuentra
par estas cuatra
provincias (Haltkari, Sürt Mardin y Diyarbaltir), de poblaci6n
mayoritariamente
kurda, todavia
baJo la ley marcial, pero no cerradas a los exuanjeros. que ra.
rameute se aventuran, sin em.
bargo, por las zonas montailosas
fronterizas con Iran, Irait 0 Sina.
El ji/lro de los gendarmes, con
sus cachens y comprobaciones
es tan disuasorio como el riesg~
de un ataque, aunque la ayuda de
la policia 0 el Ejército puede relultar
imprescindible
incluso
para enCODtrar una cama en la
que pasar la noche.
Las Il tumbas de Abuzeyd
Abuzeyd no presenci6 los heehos
en los que murieron sus Il parientes, frente a cuyas sepulturas
(a un lado los hombres, al otro
las mujeres) reza solemnemente.
tJ. como los otros 12 prolectora
de Tasdelen, estaba fuera de la
aldea. vigilando. Kasim Ozer, de
39 alios, otro proUClor. reeons-
truye los hechos: • A las selS de la
tarde, los gendarmes de Ortabag
nos advirtieron de que estuviéramos alerta, porque se ternia una
incursibn desde Irait. Tomamos
posiclOnes a la salida dei pueblo,
pero unOI 70 terroristas, con uniformes del Ejército turco, Uegaron una bora mas tarde desde
otra direccibn y mandaron emisarios, en varias ocasiones, para
rcclamar nuestra presenCla. Exigimos una identificaei6n clara.
No la CDVlaroo. As) pasaron casi
tres haras. Fue cntonees cuando
enviaron dos grupos, uno a mi
casa y otro a la de Abuzeyd, y c()metieron las matanzas".
Kasim conduce al visitante a
su modesta casa, a la que se Ilega
por un accidentado
camino de
, cabras, y muestra las heridas que
sufrieron dos de sus hij"". "Primera dispararoD con una mctr3lIeta y luego lanzaron granadas",
dice ensenando a1gunas huellas
de las explosiones en las paredes
y enseres de la vivienda. "Resultaron muertas mi mujcr, mi eunada y una vecina, y hubo siete
heridos", afirma, mientras sellala
a uno de sus hijos, de nueve
allas, que exhibe con extrallo orguUo una cicatriz en el vientre
causada por la metraUa.
Kasun tiene aun otros cuatro
hijos. Abuzeyd no puede hacer
gala de tanta suerte. Toda su familia. con la excepci6n de un hermana mayor, fue extermmada.
No hay testlgos vivos de la matanza. NingUn superviviente. Los
guerrilleros .utilizaron pnmero
metralletas
y luego prendieron
fuego a la casa. Una nueva, sufragada por el Gobierno,
esta
siendo construida ahara.
Los prOleClOrD se han conver-
tido en uno de los principales objetivos de los ataques de la guerriUa independenllsta kurda. Se trata de voluntarios civiles. armados
plr el EjérCllo, que le meargan
de la seguridad en los pueblos en
los que no hay aœartelamienlOS
permanentes. Su nUmero sc est!ma en unos 6.000 en la zona dei
Kurdistan
todavia baJo la ley
marcial. EI mensa"" dei PKK es
claro: colaborar con el Ejérclto
(que tiene en el Kurdistan turen
un impresionante
despliegue de
tropas, al que se UDC la presencia
de DIlles de policias) es cruzar un
limite, convertirse en enenugo y,
por consigwente, en obJetiw> mw/or. No s610 los protectores, SUlO
tamb.én sus f&nubas.
La matanza
de Tasdelen
y
otras acclones dei PKK dingidas
contra el Ejército provocaron en
marzo un ataque m&S1VOde ta
aviacibn turca en el Kurdistan
iraqul (amparado por un acuerdo
entre Bagdad y Ankara) que ocaslono la muerte de al menos 100
personas y operaClones de rastreo en la 70na halO e<q:ldo d~ si.
tio. Muchas de las victimas cran
mUJcres y ninos. Para el Goblcrno y el Ejército turco, no cran
kurdas, SinO "tcrroristas".
Los
dirigentes de Ankara no reconoeen que haya un prah/ema k.urdo
purque, para elloe;, 1o" kurdos ni
si4ulera
eJl.l..tcn: 110hay
thfcrclI-
étmcas, identuJadcs cullura.
les nacionales especHicas. Todn
el que vive en Turquia cs turcu.
CI3S
Noche tnigica en Acikyol
La paupérrimma
aide a de Acikyol esta a unos 150 k,lùmelros al
Este de Tasdelen. en la provincia
de Mardm, a cseasa dlstancia de
las torretas
de vigilancia.
los
campos de minas y el alambre de
esplOo que l11arcan lafronl~ra ealienle con Sin3 En la cercana
ciudad
de Nusaybin.
de casi
50000 habItantes,
moles de eamlunes cisterna con crudo 0 en
husea de CI en Ins
le; netro.
lifcros uaquies tr.msilan diariamente por la antigua ruta de ta
seda. don de con un poco de imagin<lclùn aun pueJc scguirse el
ra ..tro de M .1H.O Polo.
I>ero arenae; sc abanùona la
carreter J., sc entra cn un mundo
lhfcrcntc, de (.alnlllOo; casi mtranSI tables, campos de cereales y de
Icn.tep"
y. flllalmentc,
tJcrras
dee;oladas donde h.l\la las cabras,
acostumbradas
a comer de todo.
tienen dlficultadee; para subsistir.
AClkyol tiene apcna<; 150 habitantee; El pasado 1 de marl.O,
unoe; 25 de eUos estaban viendo
el lelcdtano en la umca casa con
tclevlSlon dei pueolo Uno de los
ocho pT()Ie('lor~.f,
Sulciman Val.
Clm, .lfirma que los "terrorislas".
unoe; 50 en totaJ.
Llpluraron
a
lrco; n1l1oe; "Uno de clio') logro
cSLap.u",
ae;cgura MA los otros
do ... de 12 " 10 aÎlt1e;, los as-csina.
r(lll a ~:tflgre Iria I lIl'go ulspararOll COli metrallet.le; y arrojaroll
granadas dc Illano contra la casa
en la que cst.Jba la televiSion y en
la que habia cuatro proUî/oref
pero sMa hubo un hcrido. U~
DIna subnormal
e;aho corricndo y
fue ahattdo a tiros".
.. P()~len()rmcntc ... ai'lade SuIClfn.in, "fliCTun .1 la L:1\3 de olro
prolector, IL1'>lfII f.1 IJO estaba,
pero e;i 511 padre. su 1ll.Hlre, lIlla
hcrmana Je 15 anos, otr d de 25,
embara7ada,
y el hiJo de tres
ai'lOs de é~ta Pnmero dlspararon
con metralleta"" IUl'gO arroJaron
granada~ Y. filldlmcnte.
rnClaron
con gasolm.a Y prcf1<.hcron
lodos mllflcron". liasim.
luego.
su csposa,llaltH:c.}
,II hermana
Emine poo;an anle su vivlcnda dcstruJ~a, con una aparcntc patina
de mdlrercncia
que dcsmlentcn
la::. palabras dcll'TOlector.
"Si enCuclltro a loe; tcrroTl~tas, los mataré a todos ....
31
lO
Co)
ba~ladllar
26.4.190 !
.
.
,
•
.
:~-
'~>-..
i
i
'..
\;.,l
l'iokla: 8u kö)' korueulannlll
çah$ma sistemi nasll?
Akiug: Her köyUn ayn sorumlusu 'ar, .;ene olarak sorumlusu
ise benim.
:\okla: Siz kime kalll sorumlu.
sunul?
Aklug: Biz devlete kar$1sorumlu\'uz. En "akm olarak Fmdlk 'ta
askeri"e ,'ar. Oradan öle oldu
mu)'dü alaYlmlz var, Siirt'leki
ala)'.
Sokia: Köylerde hem janda,ma Iwm korucu ..ar. \' anll$bklar
olmu)'or mu?
esmer, sat J'anaIlIIda koeaman
bir beni Dion ,'e
/(ürtçe 'J'e kaçan
b01.uk aksam ile
'Baho Ata, el'inde
Nokta'nlll sorularill' J'Onltlad,:
:i..
~
Sokla: Slzin kö)'ünüzde \"f ~'"
re kÖllerde kaç kö)' korucusu
"ar?
Aklug: Bizim köyde $Uanda 15
ki$i var. Bunun dl$mda 10 lane
Damlaba$I' nda var, 10 lane Bo)'uncuk'la, 5 lane 'ia~mur Kuyu"
su'nda ,ar. Bunlar bize baghdlr.
Korueular hakkmda bazI $i~àYCI1eroldu~unu ve zaman zaman "tugaya ça~nlarak" yanh$hl. yapllmasm diye uyanld.klanm anlatan Ba.
ho A~a da korueu ba$llanndan biri, hem de en nUfuzlulanndandl.
Kendi ifadesiyle
"14-15
köyU"
alan Baho A~a'nm köy basma \e
ev kundaklama
olaylanndan dolaYI lutuklanml$h~s
vards ve kll kaç,,-
... ,
ma ola"mda l\lah~~l\le ~aran"la
"lallll.l;~lIIa ilibar edilm"l\listi. "-h'
le hu Baho A~a hayallndan I\l~mnundu. "çun~u" diyordu, "hiz
de' leIle heraberiz, yani ne terori,tlei bile gelilor, ne gidiyor ne de göruyoruz. ~imdil.i hayallmlldan
memnunuz." De"lelin bu kadar rahaI olan, geleni gideni, çah$alll çah$tIram olmayan birine her ay
5~.900 hra ödemesi elbet bU"ulluklU. Ama köylUler diretiyordu:
"Bunlar ellerine sitah aldl~mdan
beri huzurumuz kaçms$tIr, Korueu
Ile PKK araslllda kaldlk, Korucularla iyi geçinmek zorunda)'lz. Bize gelinee 'siz en bUyUksUnUz'di.
yoruz. 'En bUyUk Baho Ala' diye
ba~lfIyoruz,
Siz olsamz
ne
)'aparsllllz" diyorlardle
--~~~
.
. '
-'"'I.....::...: •• ;'~
))ï V
l
. ,'
,mlan Meryem Kayaalp ~ar$1 a$irellen Idl. Ve geceleyin ev basslmak
,urellYIc hasta yalagmdan almarak
~açlfllnll~lI ... "
Ashnda köy koruculanmn adlm
"~oy korkutueulan"na çlkanan ne
il~ ne de son olayd, bu, Örneklerden biri de Abdurrahman Sezgin
olaYlydl. Sezgin. Ylllar önee pu su
kurara~ adam oldurmeklen hUkum
giymi$ fakat yakalanamaml$tl.
Ama bir de G-3'le birlikle maa$h
koy korueusu olma)'1 ba$arms$lI.
Bülun bunlar Sezgin için bir intikam operasyonunun yelerli malzemeleriydi, Nitekim yapll~1 ilk ko-
Cazip i~, SHI' Siin Il Ila~~alll
Erdal Koyuneu'ya gOre ~o) ~orueulannlll birta~.m ola, lara nedcn
olmalamnn lemelinde '~an da' alannlll yam ma son dercce c~onomi~
bir neden daha vardl. ~öyle dlyordu Koyuncu: "Yörenin geri ~alnll~h~I, i$sizli~inpahahh~1IIhad salllada oldu~u bOlgemizde ~OykOrth:Ulu~u eazip bir i$ $ekline dönU$IU~unden ve bu unvamn de,am. içlll
birkaç lerörisli yakalamamn $an
oldu~unu bildiklerinden binakun
olaylar vuku bulabilmektedir."
rueulu~ eylemi va~liyk I~ ) ,I hu
kllm giydi~i davada akyhllll' lalll~
h~ eden Resul YlIdmlll'\Il ~Il~"yu.
nunu himayesinc ahnak ya da Siin
Kapah Cczacvi'ni hoylar~en hà~i.
min dcdi~i gibi "gaspetme~" 01mU$tu.
Siirr J'öresindeki kOJ'korueula'>:. ).. ,
Nokia: :\eden
rmm sorumlulutu, bir ay öneesikö)' korueusu 01ne kadar bölgenin gÜflü ismi
{'
~~~.
~t.
dunuz?
Mehmet Olgaf Ata'ya ai"i. Fakat Olgaç Ata "elim " bir trafik
,'
~
~! ..,
I Aktug:Köy koka;as, sonucunda ölünce atalrk,
0..
~.'.r:r~~
.....
_ .'1:' . ;i~~'::! rueusu olmamlzm
sebebi, köyUmuzu
~ >':':; ,,;<,,:~.f[Jf'f1#;..
Olgaç'm satlrtmda sat kolu alan
:-.":
..,.: ':}~
~
'~l\:;:~.
' ._'
,~. '. ~;-~.f;~~'~ korumakm.
Bu
Baha"in Aktut'a kallJ'Or "e J'ömemnun
leröristler
daha
rede "Baho Ata" olarak amlma- 30 kOr korueusunun aa$' UIIO Aga "_n
böyle eylemlere
Olma.an k'Ji VOl< tl/Ide vatanda$'mactan memnunuI" CllVor
J'G bai/amJ'Ordu.
ba$lamadan önee
Baho Ala, Fmd,k bucatma
bizislkl$!If1ll1ar.
Önceden birkaç ki.
tün bu e,'lerin içerisinde Baho
balh Basa (Güçlilkollak) /(öJ'ün '$idola$llrakgeliyorlardl, Sonradan
Ala 'mn e,'1 hemen kendini belli
den ••, 1918 dOlumlu, iM e,'li ,'e
biz
KUrdistan',
kuracallz dediler.
ediJ'or. Çiinkü kallII till du,'arla.
10 çocuk Mlhibl Bahatdn Akllll"
Dcdik, kardC$im KUrdistan böl"
TI, demir kap' ,'e pence"lerlnd,..
/ln kÖJ'ünün ne elektriti ,'or. ne
Ie kurulmaz. Biz-size uymaya~aIii kaI k"t demir partnilkltkl"ritl
SUJ'U.ne de J'Olu. /(öJ'deki erler
bir kale)'i and'TlJ'or. Ort" boJ'/u.
I",
bas,k ,'e toprak damIr. Fakot bü-
"Kendinize
dikkatli olun"
diyorlar
nUyordu:
."Samklar Ahmet Bihç vc Suleyman Aksu'nun rC$ilolmayan ma~dureyi zaria kaçrrma~ 'e teeaVUI
vuku bulmadan iade elmek suçlan
sabil göruldu~unden .......... birkaç
ki$iile ve silahla mesken masuniyellerini ihlal ellikleri anla$llml$ oldu~undan ..... eeman 12'$er ay hapis.:." Ama olay bir ba$ka bakl$
aç.sma göre lamamen siyasi ve rejimsel bir boYUlla$lyordu. Örne~in
SHP'nin MKYK Uyesive Siirl Bölgesi Parti Denelimeisi Ahmet GUryUz Kelenci $öyle diyordu: "Olay
1982Anayasasl ve ana ba~h olarak
geliriten anti-demokratik yasalarla
çizilen siyasi ve hukuki çerçeve ile
otunulmaya çah$slan rejimin depoIitizasyon politikasl ile ilgilidir.
... Siirt'le korueular larafmdan ka-
iin AsliyeCeza Mah~emc,,'nlll
12 Mart 19R7tarihh ~aran il~
S
ba~I$la vak"y-. adiyeden glbl goru-
KÖYkarucuSu alarak görev yapanlar araslnda zaria klz
kaçlrma, ev kundaklama ve basma gibi suçlarla hüküm
giyip hapse dü~enler var. Bunlann bir klsml da eski
sablkall.
Korkutmaya
KÖV KORUCULARI
neKta
COnullu
ve"livor
Aktu&: EH1. 0 da dogrudur,
yalmz $U ,ardrr: Biz anla$mah
oluyoruz, birlikl~ nöbel bektiyoruz. Bizi iki-u.; ayda bir lugayda
yap,lan toplanulara ça~myorlar,
yanh$hklar olmasm diye. Su $ekilde hareket edin. elrafla bas km
masklll olu"or, kendinize dikkalli
alun diyorlar. Silah baklmlmlz
için mua)'ene )'aplyorlar.
r\okla: Korucular nasI! seçlli.
)'orlar?
Aktu&: Gönullu iSleyenlere ve.
rili)'or, "erdikten sonra kazaya gi.
dip muameleler lamamlamyor.
Bizimkilerin hepsi askerlilini yapml$, SO )'ajlm geçmemi$. okuma
yazmass alan kijilerdir.
:'liokla: Ko,' korucU5lloIduk ...
sonra maa" a)'aUa ..., e1l1lselib!
imkinlar satla.dl .. !
Aktat: t.:ret ab)'Oruz. Dw
ooee 45 bin liraydl. $imdi 54 bin
900 liraya \,knil'. Sillldiye kadar
korueular a)....... bl. dbise par.-
tlifelclefl
~anla'ln muamelelen
Dafvu1duOu verde
vapll'vor ve eller/ne
0.3 otomat,k
vukse/rlldl
Koruculafln ucreei
a.#k 54 900 T('Sma
...
-.
'
....
H'" (;öKT.4~-~... l
,UII'
almaml~, Yalmz "alaeakslmz"
dh'orlar,
\okta: Gözlemleditimiz kadari) la çene, köy korucularllldan
memnun degil. 8u IlÖrU$esiz ne
dh orsanuz?
....kJug: Herkes kendi mlllukaSim, )'öresini biliyor. Bizim belli
bir mmukamlz var, Bizim ba$ka
mmukalardan pek al haberimiz
,ar. Bunu biz bilemiyoruz. l'almz
bizim mlllllkada herkese le~ lek
sorabilirsiniz, bizden memnun 01ma)'an ki$i yok ve biz de \alanda$lmlzdan memnunuz.
:o.iokia:Son olarak sö)'le) e«giniz bir If)' VIr ml?
.Utul: Simdiki hayaumlzdan
biz memnunuz. ÇUnku biz de' lelI~beralleriz. Yani ne lerörisller bio
ze aetiyor, ne lidiyor, ne dc görlly'oruz. laten aellrlerse de biz
emni)'elimizi koruyoruz. Ba~ka
bir di)'ecetimiz YO"lur.
SI
•
,
•
Cumhuriyet
27.4.1981
APOCU BASKININDA 8 KUHBAN VEHEN AÇIKYOL KÖYÜNDE BtH GÜN
Yeni hir haskma ~l
hütün eller tetikte
nu luluklalll18r. Hlçblr deW yok.
ken lkJ yllchr baplsle )1I.. yoriar .....
Daba sonra baskm aeeesine
dOnUyoruz. Anlatmaya basllyor
Fikre! Asian:
'" Martll ..• Benlm evlmde .e.
Ie¥Izyon var... Gece oldu mu ko).
lüIer
aeUp IeJe\'lzyon seyrederier.
kll$ uçurtmuyorlar hiçbir tarafERHAN AKYILDIZ
o a- de 10-25 kadar koylu gel.
ta ..Ahnan her ihllar ... rilen her
mil
le.nl,yon
seyredlyurduk,
Eier yolunuz Diyarbaklr'm
bilai en mce aynnllSma dek de.
lçerldekUerden dördilmil, silah.
Kulp ilçcsinc baAh O'bek köyUlerlcndirUcrck baskmlar yaplb.
bYIL Saal 9'u çeyrek geçe sllah
ne (eski adt ~hbuban)
dUSUp yor ... Daba bolacyc ailliAimizin
.. sleri bqlad. Bir klSmllçerl el.
de, köy mczarhl1l11n yanmdaki
ilk iki ,UnUnde burun buruna
rip
kaplYI açarak al~ açh. bir
ince IOprak yoldan a<Çliyseniz.
aeldigimiz' PKK militamDln ccklSml pencereden al~ açh. Du.
aOzUnUzc boylan ikiser metreyi
sedi de bu opcrasyonlann bir sovarlar
la, olmasa aillan bomba.
bulan, yan yana dizilmi, yedi ta.
nucu ...
wta ni Ylkariard,. 0 arada. Içeri
ne laJ mczar çarpar ... Ye "KIm.
Ncvruz'a rasllayan eumarte.iyi
&!renlerden blri benlm eava cey.
dir, ...... bunIar!" diye sorduAu'
de Diyarbaklf ve çevresinde lelaa motor Ylr, onUD benzin de.
nuzda size 'u öykUyü anlatlflar:
çirdikten soma, bOlaeden aynlapOluna alq el mil. parladl. yan.
Ö,bek kOyünUn admm ~h.
cal1mlZ son IUnU PKK mililana'n ç...... dlpn çIkaniar vuruldu.
buban olduAu aUnlerde, köyde
lar,mn baskmma ulramlS bir
A,ynlllniarda
köyün eiri)lndekl
Molla Mua adh bir bilge kiP )11.
köyde acçirmeyi kararlaSIIrlYokorucu JJqlm Thnç'un evinl de
f&rIIll".. GUnierden bir aUn ac. ruz ...
bum.,lar. Anasl, babasl, Ikl klz
bir haOO getirmisler MoUa Mu.
Bir aUnUmUzU aeçirmek için
hrd.p
Ile 3 yqmdakl yeaeninl
sa'ya ... Civan libi yedi oAiunun
öldürmil,ler...
Korucu Cern il
hasunIan tanfmdan pusuya dU.
A,y\k',n
12
yqandakl oalu Süley.
,UrUlerek OldUrUldUIUnO söyle.
man'Ia. 11 yqmdakl yeeeni Semi,ler ...
IIm'le klml klm ... 1 olmayan 14
Molla Musa'nan basmùan da
yqlndakl earip Bedirhan da bio
~hbuban
köyUnÜß birkaç kilozlm
nde öldürüldü ..• Bir bacl"
metre uzaltndaki Alaçh köyUn.
vardl, Allab"n earibl 0 eilU bas.
de (eski adl Clk .. ) yqayan bir
kind ••••"
Ermeni ailesiym~ ve hasllnhkla.
KöyUn çevresim ampullerle
n. bir &1lnErmeni ailesinin kodonalmlslar ... Geee oldu mu san.
pekIerinin di,lerinin klrlImas.
ki
projeklOrler)e aydmlatllm" '"
yUzUnden b~lam .....
lenimi yarahyor ... 9 koy korueu.
Yedi oAlunun OUlm haberini
su ellerinde otomatik silahlanyalan MoUa Musa. sogukkanllh.
" la sabaha dek nObetle,erek .ö.
11m hiç yilirmeden, "Gldln ba~ yU bekliyorlar ... Tek amaçlan
kin baltahm, yan1an Slrtlannda
::> var, habersiz olduklan bir Slra.
. m, yo"" eôtüslerlnde ml" de.
f;. da baskm yomemek...
mis çcvresindekilerc. .. Bir iki ki~
Fikret Asian, Apoeulann ba>'
si hemen selirtip. boylu boyun~ lam slrasmda kendislni nereye atca yatan yodi eesedi incelcyip
'. 1I11na,nerelerden ate, açdd,gm.,
dönm~1cr Molla Musa'RIß yam.
hdmlarla
çocuklann nerelerde
na ve ")1Indannln aöaiislerlnde
~ oldulunu anlatlyor, baskml yeolduaunu" sOylemisler ...
~ niden ya~arml$çaS1fia ...
~
Aslan'm konu,malannda
he.
Molla Musa bemell kazanlann
,
...
dcf olarak seçtigi tek aile var; l'II.
kurulup, su ISUÙll1aSIIII islem~ ..
BIR KUS KANADr BILE - Aç/kyol Ult .U lIl4h tu~IUIÜIn' leuru
dtnm AlIesi. Ya da öteki ad.yla
kollanDl Slvayarak, yodi oAJunu
CIl oInuq. o.u oIdu mu, niJlHtu,.lHiUyo,1iIr
leiJyQ,liI1HIJuI tUle•• 'Ömef)'lln AflreU ... Birkaç kiloda tek tek )'lkayarak. elleriyle
melre öledeki Pmarba" kOyUnyapuilllaJ mezarlara defnetmis- ..
scçtiAimiz
kOyUn
ad.
Aç.kyol...
ruz
...
Fikrel
Asian.
kOydeki tUrn
de yaJayan Ylldmm ailesinden
Ozbek köyUndcn bir yurtlaJ.
Mardin'in Nusaybin ilçcsille bagevlerin de, köyUn bUtUn arazi.l.
biri de, bir dönem Nusaybin Be. tan dinledilimiz bu OykUnUn ne
h bir dal kOyU... , marl aksaml
nin de, kendi ailesine ail oldulu,
lediye Bqkanl'l1 yapmIS... Anla. denli aerçek olduAunu bilmemi.
nu söyIUyor... Lise mezunu ImiJ,
J.1an &Jiretler arasmdaki hasmasaal 21.00 ."alarmda 25-)0 ka.
• ze 'U an için olanak yok ama,
dar
PKK
militan1ßm
silahll
ve
Koydc
Asian
ailesinden
yairuz.
ne
tuluma bir de politik kavga
bolae insamRIß etnolojik yaplSllll
bombait bask1Dlna utranu .... Ye ea kendisl yqlyormu, ... Bir zao \ w.,ml' ... Asian, Ylldmm ailesi
~ karaktcrisliAini yans'Imas.
Aç.kyol bu baskmda 6'$1 çocuk
manlar
NUlaybin
Belediyo
Bas.,
RrUmda
Apocularm da oldugu. aÇlS.ndan oldukça ilainç bir Oy.
olmak Uzcre 8 k\lfban vermis ...
kanliIJ da yapan amcas., Nusay.
nu,. bunlann aUvenlik kuwetl.ku. ..
Ama kOy!Uler, Olenlerden Serire
bin'e yerlcsm4 ... Ali. ~hmus..
• ri tarafmdan 'anndlgml söylU. On aUne yaIun bir IUrcdjr, DiThnç'un bamile oldulunu belir.
Hamo adh Uç ameasi ise iki Yli. "yor:.. GOrUJtUIUmUz gUvenlik
, yarbabr, Siirt, va MudiDlIn ilçe IIp,-.''9:aJ11PUI''' diyorlal' foÔz du"Amuya Cezaevi'nde IUtuk<":'~ldlilerl-;M.lomel
LaUf Vddl'
va koy1erindc doIapyoruz.;. PKX
açlldt DII ...
lu)'JlluS, Neden IUluklular deyin..
nm'm bir Ifupla uzun sUredIr
miIitanIannm Nema IIQiuu'ßl
Nusaybin'dc, kOyUnilçcyc olan
cc, anlatlyor:'
" dalda finrda olduAunu söylu"eyle .. gilnll" olarak Uan edip.
uzakliIJnm '-8 kilometre Kadar
"tftlradlr ... Blzlm Çaelar köyorlar ...
kanh saIdtrtIar yapacaklan ha.
olduAunu söylUyorlar ama Aç.k.
yü dlye bir köyümü. daba var
Fikre! Asian, "Kendlslnl feo.
berleri yUzOndcn, bolaede keliyol'un, buakm ''apiln,'' bir yaUerlde. 11 Eylül'den önce orasi
dalltenln temsllds! )11 da aaa gi.
menin tam anJanuyla bir tcdirn&, biç yolu olmamas. yUzUnden
da basa1d,. 4 kill öldü baskmda.
b1gördük1erlnl" bclirtcrek, "Ben
ainlik ~
.. GUYenIik ,0çIcri
10-15 dakih çckcc:ek bir yolu,
A1eyble ,ablUik )1Iplp amealanu..de okuduaum ydlarda soieuy.
A.ç/kyo/ k(JyilnUn sahibi Fikret As/an:
GUneydoluda qkence o/masa, hiçbirimiz adam
o/maylZ. Lisede oJeudulum y///arda solcuydum.
Ben de 010//10 ka111Ylm.Ama ne yapaYlm,
lopraglm. Sahip çlkma/lYIm.
bir buçuk saalle alabiliyoruz ...
Daba Onceden leçen asker; araç.
Iann blrakul1 ize yol deniyor bu.
ralarda ...
•A\lIllyol, pek fazla yUksek 01mayan yayvan bir lepenin Uze,i.
ne kurulmus. 18 haneli kUçUk bir
kOy.., 18 hanede, lastamam lOS
nUfus yas.yor .., 9 korucusu var
. Açtkyol'~n, dolayh olarak da 9
lane G-3 otomatik silahl. ..
Diyarbak"
muhabirlerimiz.
den Ralf Türk'ie köyc airdigimi,.
de Once kuskuyla bak,yorlar bio
le ... 6--7 kadar köylU, PKK bas.
kmmda leien bombadan Ylk,lmIS. las bir evi onarmaya ÇalISI'
yor ... Kendimizi tamtmC8 Urkeklikleri aeçiyor.
Evi onaran
kisilerin basmda. Slrllnda G-3
marka bir silah aslh. 25 yaslannda blri var, Admm Fikrel Asian
olduaunu
söylUyor yanlanna
yaklas"":a. .. Konll$maya bashyo-
'!'
~.
K6y mt1.lUullnd"
çocu/dlU OY"O-l'yor. UK/mdi,?" diY' sordulumda.
"OknllrJn
yaklnJan" diyorliJr ...
dum. Ben de agalIga ka')l} lm
ama ne )lIpaYlm, lopraglm. sahip çlkmallYlm
aladan
kalan
bu
lopraia" d.)or. Ye "Tam (0) .1dir beni aralann;t, allp, de"lete
kar')1 gelmemi isti)or bunlar.
Ölunce)e klldar direnecegim. l!)te~m ben de adamlanml loplsliP onlara baltkln )apar 100 &.oi~iyi oldururum. Dunlln Kurt halkIndan olamaz. Olltalardl. anll
rahrnindeki Çocue;u oldururler
mi).di, kadlllhui çocu"-Isn nldururler mi)di..."
dl}e elliyor .
Fikret Aslan'a Nusaybin'de
duydu,S,uIT1uZ blr iddiaYl, kendismin .arakolda Nejat A)han adlr
bmne l~kenLe yaptl~111l duydu,S,umULU, bu \...1~lllInde rapor aldlsöylc)ince:
~.Inl
"r-.e di)e i~kence
)lIIpa) lm,
ko.
)umu baltml~lar, ben onlani toL.a. \-uracae;lm, olur mu hiç, gordue;um )erde oldururum" dlJOL
Sonr.l elh}or, "Billr mi!.inil Gu •
ne)do2,u'da
i~L.ence olm8!tH hiç-
blfimil adam ni ma) IZ"...
Ö~le ustu, Açikyol'un meLarIt~ma
uz ... Çevresi ta~larduvarh bir me.
zar var. Bir sC)'ldin tl1rbesiymÎs.
1ll1}0I
la ön.Hu yùhek
Mezann ba~tndal.,j agaca renkh
bez parçalan baglanll,lar. .. TOrbenin alt yanmda, uzerlerindeki
topragJn taLelig, hemen belli olan
8 mezar "'ar... Mel.arlann kenarlaflnda Ise uç çocul hem oynuyor, hem de meLarlall1l dusen
ta~lafll1l
bunlar?"
dl1zeltlyorlar.
dl je soruyorum.
"Kim
Ölen-
Jerden IklSlOtn karde~leri dij'orlar ...
Cumh~riye(
29.4.1987
-Irak'in
Slmr
köyleri bo~alt1hyor
HAKKÄRt (Cumburiye!) - Irak hoku ..
meti, bir .Ure Once ald'AI Slmr kOylenm boo
,.Jima karanm uygulamaya koydu. Bu uyIlUJamayla OzeUikle Kuzcy lrak'ta bulunan
aynhkÇlIlOçlcrin denClimi allmda olan KuStepe, Imaziyo va diler bazt kOylerc zorunlu
IOç Uygulamasl cmri .. riIdi. Tarunan bir haro
tabk sOre içinde amlan kOylerin bo,.llIlmadlillaerekçcsiyle bu köylere dUzenlenen sald,nda kimsayal bombalar kuUan"dl~. çok
sa)'lda çocuk, kadm .. yqhnln OldulU bildiriliyor ..
33
~.
~
OLA YLARININ BtLANÇOSU
30.4.1981
2C'ldi. Ru olavlarda
14Q
Teröristler
daha son-
ANKARA (ANKA) - Partislnin Sürt böige 10piantlSmda
. "bölüeüliik yapllg,,, sav,yla kesin ihraç istemiyle Merkez Disiplin Kurulu'na verilen Turgut
Atalay üyeliginin ask.ya ahomaSI karanna itiraz etti. ancak Disiplin Kurulu, Atalay hakklDda.
ICI,"Iedbir karannm" kaldml.
mas. yolundaki memini reddel'
ti. DIIn yapl.g. olaganüstO top.
Iantula Turgut Alalay'm tedbir
karanmn kaldmlmasl yolunda.
ki islcmini gO~en Merkez Di.
siplin Kurulu, "So""lurmamn
nltelltl YO ledblrin devammm
solU1ldan glderilmesl olanuStz
rarartara yolaçmayseag.mn an.
~dan
ltirazJD reddedilmesi YO tedbir karsnna
denIO
30.4.198"
Iar. KOy koruaJlugtlnun ol~u.
rulmasl llzerine teröristler son
bic yU içinde saldmJanru bu kez'
korueulai ilzerinde yogum~tlr- .,
d,lar. Teröristler bu sald,"lann- .
da çocuk ya da kadm aynnu gö1J:lmediler. Bu yU U1udere'nin Or- .,
lab~ kOyünde S, Midyal'm ~:, :
yurt köyünde 10, Eruh'un Çimeneik köyünde 2, Uludere'nin
Th$delen köyünde 14, Nusaybin'
in Açdcyol kOyQDdeS k4iyi horn. '
bah saldmlarla topluca OldünlO. '
1er. Bu sald,rdarda Olemmn bO'yük çogtlnlugtlnu çocuk YO ka.
dJmar olu~turdu.
ra daghk kesimlerdeki kOyleri
. ve mezralan basmllYa b.a~ladl'
. kurdular.
BlJlacalak yaptlll saV/yla
ihraf istemiyle Merkez
D.isiplin Kurulu 'na verilen
Afalay, Qyelilinin asklya '
almmasl karanna ifiraz
efti. MDK ifirazl reddetti,
itiraZl.
reddedildi
Atalay'm
Cumhuriye(
gOvenlik gOrevlisi ~ehit oldu,
222 yUrtl~ da hayahOl kaybet.
Ii. GOvenlik ku"",t1erinin bol.
gede dOzenledikleri operas yon.
lar sonunda bugOne dek 268 te.
rOrist 010 olarak eie geçirildi,
532 terOrist de yakaland •.
Yao:;adl$lPKK (Part ive Karle.
ren KOrdistan) OrgOtO,"Kurdis.
tan lM'i J'lIrtisi"ne bagh terörist.
1er, Uç y,l Onceki ilk eylemierin.
. de askeri birliklerimize pusu
dana
Haber Merkezi - Aynhkç,
terOristler guneydogudaki. ilk
eylemlerini 14 Agustos 1984'Ie
Siirt'in Eruh ve Hakkâri'nin
Semdinli ilçelerine düzenledik.
leri baslunlarla yaphlar. Son Oç
yd içinde bölgede 449 olay mey.
bO~ede
SHP'den ihrac. isten~n Tur.'
sut Atalay, "Bölgeleraras, ~it. slzllgln varl'A,nl saptamak. böIge insanlannm deAiJIk küUür yspdannda oIduAunn söy!emek,
Türkçe dlf.ndaki dillerle konu$tuAunu tespit etmek, Irkçd.k ve
böJgeclJlk olmaz" gOrO~OnOsavunarak, karann kaldmlmaslO'
istemiSli.
ve Irak S1fllnnda bulunuyor,
TerOnsllenn pusu kurduCu Gûzelkaya
mezrasl, Semdmli Ilçesmin, Iran ve Irak
smu1annm keSJSbOi noktaya yakln blr
edllmeslnl" oy birligi Ile karar.
I.. l"d" MDK aynca Turgul
Alalay'm yapttA. konu,ma ile il.
gili toplanltyt Weyen parti yöne.
ticileriyle mi11etvekillerinin de la.
n.k olarak dinlenmelerine kar ..
verdi.
Yasadl$l PKK örxarane bagil aynilkçl teriJristlerin bO$lattlklan eylemler sonucu
bugane kadar 149 subay, er ve gavenlik g(J~/isi sehit olurken, Migede 222 yurttO$
da yO$amlnl yitinii, 14 Agustos 1984'te Eruh ve :}emdin/i'de PKK'nin diizenledigi
baskmlarla bO$layan eylemler bugane kadar 449 si/ah/I çallsmaya UIO$tl,Gavenlik
gaçlerinin operasyonlan sonucu 268 teriJrist (Jlaeie geçi~ilirken,532 teriJrist yakalandl.
3 yllda 149 ~ehit
. GÜNEYDOGU
..Cu",huriyef;/!
önceki
gun
askeri
birlig.e~
guneybatt
silahh çat!$~
VA
DIYARBAKIR (Cumhuriyel)
- Diyarbakir 7. Kolordu ve S,k.yOnelim Komutam,g. Askeri
. Mahkemesi'nde yasad". bölOcO
çeteyle ilgili 30 san,kll yeni bir
dava aç,ld •.
bölücü çete
davasmda'
4idam istemi
DiyarbakIr'da
San,klardan bir klSmmm Su.
riye, LObnan ve Irak'taki OrgOt
kamplannda belirli bir sOre askeri egilim gOrdOkten soora ya.
sad1$1 yoUarIa Tnrlciye'ye girdik.
lerini anlalan Askeri Savc., sa.
ruk1ann Mardin'in Derik ilçesinde OrgOllln amaçlarl dogrultu.
sunda faaliyetlerde buiundukla.
nm kaydetti.
Askeri Save" AIImd Dogan,
Hamdl Can, AbdnlJab Temel ve
Sabri Kömün:ü'nOn idarn, diger
samklann 3-JO y,l hapis cezaSlna çarphnlmalanOl istedi.
.30.4,1981
..
lordu ve SlkJyönetim Komutam
Korgeneral ASir Özözer ile birlikte Hakkàri'ye gittL
Bir binb .. " iki üstegmen ve 10
erin ,ehil edildigi olaydan son'.
ra bölgede b.. lat,lan operasyon.
lann bOyOk bir alana yay,ld,g,
bildirilirken, ~ehitlerin bugUn
Hakkàri'de dllzenlenecek tören.
le cenazeleri lopraga veritnlek
Ozere memlekeUerine gönderile.
cek,
Öte yandan Erzurum 'un Iltca
Bucag,'nda 9. Kolordu Komutanh~'na bagh askeri mOhirnmal deposunda önceki gOn mey.
dana gelen paUamada ~ehil olan
yedi erden üçünün cenazesi
memleketlerine gönderildi.
. $chit erler için, Erzurum'da
bugOn bir lOren dOzenlendi. ~ehil Oç erin hastaneden alman
baYraga sanh cenazeleri, daha
SODra TokaI ve Konya'dan gelen
ailelerine leslim edildi. Aileleri
'tarafmdan alman cenazelerden
, ikisi Tokat'ta biri de Konya'da
bugOn topraga verilecek.
Gene/kurmay Ba$kanllg,'ndan yapi/an
aÇ/k/amada, o/ay bö/gesinde teröristlerin
yak~/a.nm.,as.~içi,,- b,a$~atll~ns~cak takibin
sürduru/dugu bellrtlldl, lçl$len Bakam
Ylldmm Akbu/ut, TBMM'de yaptlgl
aÇ/k/amada, ince/emede bu/unmak üzere bugün
Hakkâri'nin Semdin/i i/çesine gidecegini söyledi.
lut da TBMM'de gazetec,lerin
konuya iIi$kin sorulàn Ozerine
aynhkç, teröristlerin bölgede gö.
PI\':10t" (l~t('ihn('n "3h1 ()lIrmal
revli Seyyar Jandanna Komando
ile 10 erin ~ehit oldu~u. bir erin
Taburu'na pusu kurarak ates aç.
yaralandlgl ve bir teröristin ölu
ug,", bildirdi. Akbulul, bugOn
olarak eie geçirildigi aç,kland,.
~emdinli'ye gidecegini söyledi .
Açlklamada, olay bölgesinde te.
. lçî~leri BaÙm, böigeden ge~'
röristlerin yakalanmasi için ba~len ilk bilgilere göre çau~marun
latllan sicak takibin silrdürüldLiTOtünlO kOyri yakudannda mey.
gti belirtildi.
10 erbas ve 'erden
dana
seldigini bildirdi. Genel9'unun kimlikleri ve do~um yerkunnay B~kanltg,'mn
daha
leri $öyle:
•
soora yaptl~ aÇlklamada Ise, ça.
çavuS Ydmaz Bilgin (Kars),
lI~ma
yeri
olarak
~mdinli
ilçe.
onl1.. , Erdeniz San (Babaeski),
sinin gOneyballSl, kOy adJ veriier Nefer Ergut (Denizli),
er 8ameden
belirtildi.
BöIgeden
gelen
hattin Gündüz (Çorum), er AklO
haberlerde de, ~mdinli'nin gOKurlo~llI
IAv(hn),
J.:nmë1ndn
C'r
neyballsmdalci Bag1ar Köyü'nOn
Se)han Y,lmaz (Çorlu), er CeGllzelkaya mezrasmda askeri
malettin ~kerei (Konya), Slhhi. ,
.birlige pusu .k.uruldugu ogrenilye çavu~ R,dvan Kopan (~ani.
di,
sa), slhhiye onba$1 Taner Ozde.
OIaydan soora Diyarbak,,'a
mir (GOmO,hane).
gelen 2, Ordu Komutam Orgeki,leri Bakam y.ld",m Akbu.
neral Burhaneltin Bigah 7, Ko-
ma ç.kug, bildlflldl. <,:all,mad.
Plyade Bmb... Omer ~klug, Pi.
yade USlegmen Izullm Polat ve
Cumhuriye(
mcvkiinde
Akbulul. bugun olay yerine gi:
decegini aç,kladl.
Genelkurmay Ba,k.nhg, Genel Sekreterligi Basm ve Halkla
lIi,kiler '~ubesi'nden
yap.l.n
aç,klamada, bölgede devriye ge'
zen guvenlik kuvvetleri île bölücü terönstler arasmda onecki
gun saat 17.00'de Semdinli'nin
TIi17f'Tinc klslen Rakanl Yllthnm
geçirildi.
Bblgede genis ça ph biT
operasyon
b~lallldl.
Aynhkçl
terbristlerin
bugùne
dek askeri
birliklerimize
kar$1
düzenlediklerÎ
bu en kanh saldl-
pu su kUTan aynhkÇJ teröriSller, I
binbaSl, 2 tislegmen ve 10 eri sehit ettiler. Olayda bir er yaralan,
d., bir terorisl de alu olarak eie
smda
Haber Merkezi _ Hakkàri'
nin ~emdinli ilçeSlne bagh Bag.
lar köyUnun GOzelkaya mezra.
Onceki gun Hakkâri'nin SemdinU ilçesinin
Bag/ar köyü Güze/kaya mezrasmda devriye
gezen Jandarma Komando Birligi'ne pusu
kuran bö/ücü cetenin actlRI at~ sonucu
~ binba$1 Omer Aktug, üstegmen Izzettin Po/at
ve HaU/ Durmaz i/e 10 er $ehit edi/di. çat/$mada
bir er de yara/andl. Bir terörisl ö/ü eIe gecirildi.
•
'CUmhUriye(
1.5.1991
$ehitlere tören
GÜney~:uda ka::an ve havadan operas~on
'., Buynk takip
AynltkÇl teroristler tarafmdan sehit edilen 3
subay ile 10 er için Hakkâri'de askeri tären
düzenlendi. lçi$leri Bakam Akbulut
slmr
ötesi harekât konusunda $Ïmdilik bÎr$ey
söyleyemeyecegini bildirdi. Cumhurba$kam
Evren, Irak-Iran sava$1 bi/medigi sürece
Türkiye'nin e$klyanm hakkmdan
gelemeyecegini säyledi. Basbakan Ozal ise,
son saldmYI 'e$k,yamn can çeki$mesi' olarak
ni/eledi.
rede- leTOmtltrm hakkmdan gclemeyeceAim soyledl Ba~bakan TurlUI Ozall~, Semdmh'dekl
son saJ.
dlflYI ""kl)lnln
nn çrkl$mrs'"
olarak nileledi lçl$leTi Bahm Akbul.I, dUn Semdinll'ye giderken,
$ehiller içan HakkâTl'de blr lören
dUzenJendl ve kimhjl behrlenen Il
eenlle.
lopra'a
verilmek
Uzere
memlekellerine
,Onderildl.
Cumhurbl.$karu E\'ren, Anamur'da halka "jlat»t'n \ 11.[" ~ l. ,. '''il.
da. Strndinli'd. mtYdana Id.n olaya da d<lindi_ Iran.lrak araslnda .0nn savat nedeniylc qluy&nan tOld).
nU kUlm_mn tolay oWnayaca'lRI
btliner.k lOyl. dtda:
"ZJ,. .... bkJan zama. fI Ina'i
Ink'. kaçlyartar. 0 _
_
ya
1.01. blzlm Ilbl mil<ad'"
yor.
I.r .... b6lilCU çot ...... Ofluyalar A ••
flIpI'y. rldlyortar. Orad. rablt rab•• I:stedi.kledal yap.Jortlr. He. de
-"-'Il
blzim dOlClanm.J.z, mandlkk1imlzln
IUk........
Boy\< oluaca Tlirldy. çok
k.u um.ada buaua östftladea lelelDel. Nr liman ki OJ alh arulnd.kJ uVIf bUn', blldl. ".dud.nna
"mdl toprakllnu _hip Dlurtar,.f
SEHITLER OMUZDA • Aynl,kçl t,röristl" tarajmdan pusuya dUfurlil",k f,hit odilon J suboy
zama. kJ Ana,.
bu Ithl TörlUJr'.
v, JO" irin Hakklirl'd, ask,;; bir törtn düttnl'ndl. TÖrtnd,n sonra 11 ctnau IOprala v"lIm,k
dfa klÇllD kqUfft toak açmu. 00uur, m,ml,k'tl"in,
gönd,rildl. (Foro~raf' a al
lana lC'fkilaUaamaJanu
musude rikaean terönstlenn
yakaJAnmasl 1Ç'1n
nusunda $Îrndiùk bir ~y sOyleyeme mel, 0 ram.an mundrle çok kolay
Habu Merktl' - HakkârÎ'nm
olur."
SInIT bOlgesmde
bUyUk biT operasyecelim bildlrdl Cumhurba,kan
$cmdinh ilçesi yaklnlannda aynllkyon ba~lallldl. lçi~len Bakam Yd.
Ba~bakan Turgut Ozal. An!...ara'
Kenan [vren, Iran-Irak 58\18$1 bu
Ç'I teroristlerin
pusu kurarak Uç su.
dlnm Akbulut, laletteilenn
soru.
medlll 5ürecc, TUrkiye'mn klsa sU. da konuyla Llgülolarak yaptlg,l açll.
bay VI: on tri }chit ~t~esi ulcrinc
su Uzerine, 51nlr Olesi harekât ko.
.!>~_
'"
...~~~
Cumhuriye(
lamada, "Bu IIIfDfur uldm Kbe.
bill< lilret1mlz IllUl<wt blr ko, daha kanadl. K.rillerin yakaianmasi
için bU)'lIk bir opftU)ODa &i~ildl.
Tablall).la, oJaydan bu)uk rlrm vt'
Ilhnp dUlduk. £.tU)'l.aID son saidlOSlP1 ('I;D çrldJme ol.nk drtrrlrodlriyorum. Bu alçak.ça saldln)1
landlrmll. börün ~bltlerimllf
Crnlb .. H .... l•• nmmf'l:. ailt'ltrine.
\'aa..lnlllnna
" \1JN' millf'timl1l' M$satht- dili)ofllm. \'.nlh rrltrimilin
i",aHah lusa IUf'f'M "ellta a"dfl.
knm Irmt'Dnl tdhorum" ded1
SmKJ.inli ilçf'Sin~ balh Ba~.Iar köyünOn GUzdkaya IllC'zraslOda me)dana .elen ola)'la ilglli olara ... b('llgnie havadan ~ karadan ba~latllan
opertiyonun gcce vt gtlnduz arahlIII SOrdt1rtJld1.llu öl;rroildi. Komando birhkleri ~ Oltl harckât timlen, pusu "urulan böige yak,"lOda~1
kÖ\' ~ ~Lra1arla
da~lJk arande ieri opcrasyonlar
d1.lzcnliyorlar.
Mf'bml'l A ..... nm habefll1e gort',
aYTlh"çl 1(TÖClstlenn lurdu~u pu~u
!Ionucu ç'1l.an çatl$mada ~ehil ol,ln
hlr blßbél.$I, III lIste~men v(' dokuI er
1Ç'1n dUn sabah Hakk.àn'de
blr toren
duzenkndi.
BIr ('rln lri:lmh!l I\e belir!ennnC"cl! Törende konu$an Haklân Vahsi Arif Akbulul, lerönqlefIll er ~e ..- \-akalanaral.
Id)'ll. olJu~
I.lrl ,"'eLaya ç'arrttrllaca~ldrlnl
so)Je
dl Hall.ân Vallsl, guvenl1k l.u\\etlenmn Turk '-alamna yönehk her tllrlu tehhkeye ur$! canlan paha.<.ma go.
rt"\- ba~lOda oldu#:unu da belInIl.
K.imhgl behrlenen 12 ~hldlO cc:nausi
daha sonra IOrra~a \e'nlmel. uzere
memleketlenne
~önderlldl
Genelkurma)
B<4~anligl Genel
SekreterllQ:i BaSin \e Halkla tl1sklier
Subcsi'nden ahnan bdgi~e göre kimh~i belirleoen ~ehll askerler S<hle'
Piyade Blnba~l Omer . \1i.1u2 (38)
RIle Çamilhem~1n dogumlu, Pl\ade
Kldemh Uste-g:men lzuUin Polar (28)
M\l~ ()vt.'\.kr dO~tlmlu. Plyadc Ust~men Ii.du Uurm.az (26) Afyon De;Twc1ag Da'oulgan köyu dogumlu.
komando Çav~ l'ilmu BII~in (22)
kars Selim KöprubaSI mahallcsl dogumlu. Slhhl)'e ça ....
u$ R.Jd\1ln Kopan
(22) Mamsa Klf~agaç Sara) mahal
lest dogumlu, Komando Onba~1 I:.rd~mir San (21) Klrk.lareh B.1bae-,kl SI
nanll köyu dogumlu, Slhhlye Onba
~I Tantr Özd~mir (22) Gumù$hane
Torul Kaled.bl mdhallesl dogum1u...
Komando fr ~tf.H Ergul (11) DemIIi (IHII
Su'1gudu
t...öyu dogumlu.
I\.omando Er BahaUin Cundul Çorum lsklhp KlzlkabaYlr köyu do~umJ\.. l\.omandl1 Er Akin kur1o~lu
(21) Aydin NaDUI Sumer mahaliesi
do!umlu, Komando Er Sryban Yd.
mal (21) Teklrda~ Çorlu Pa~aköyu
do~umlu, Komando Er Ct'maldlin
~"trci (21) Konya Al.$('hir do~uml:J.
11,1~lenBakaOl YlIdmm Akbulut.
dun sabah Ankard'dan uçakla Diyarba~lf'a, da ha soma da Diyarbaklr~
dan hellkoplerle
Halkàn'ye
glltl
lçr$kfl Ra~am Ile blflil.le Emmyet
Gene! Mudùn..l Saff~t An"an BeduL
\e Jandarma
Genel Komulan Yardrm':-lsl Korgeneral Uulusi S."'111 da
Ha\..L:Irl'\t" ~lllll"r
'ddJrlOl
Akbulu!,
Hakkân'nin
~emJlIlil lIçesmde ola;'10 meydand
~ddlg,l bölgede ~. Ordu Kornutaru
Orgclleral Burhanrllin Bigall ve 7
}o..(llordu)..omutdnl "'orgeneral Aqm
OLOler'!e blrhktc IIh'eJeme yapc!.
30.4.1987
"Kerbela IO"la ilgili çeliskili iddialar
imnvelmk
birbirini yalanhyor
iran 4{)()() Irak askeri (jldarfl/d~anü ya da
yaralandlg'nl bildirirken, Irak, ran'a 1500 can
kaybt verdirdigini (jne stirflyor.
Irak s(jzcasa, kuzef,de $iddetli çarpl$ma/ar
oldugu yolundaki ran iddialannl da yalanlad/.
TAHRAN/BACDAT (.... ) Iran, cephenin lruzeyinde ~laltill Kerbela-IO saIdmSl çerçevc.
sinde 4.000 Irak askennin OldurüldUlünU ya da yaralandlllDl
bildirirken
Irak, kuzcyde Tab.
ran'ID iddia ctliIi gibi pddctli çaœl¥ßlllar olmadJluu yc Irak bir.
hklennin I.SOOdUsman askenni
OldUrdUklerini Ja da yaraladlk.
lanDl duyurdu.
Bq gUn Once ~Iayan
saldm
sürcsince, 300 kilomctrc kate
Irak IOPrallru elc gcçirdilini
8ÇIk1ayan Iran, Irak asker1erinin,
Slruno Il km içindcki Maval kasabasmdald mevzilerini terk et.
lilini One sUrdU. IRNA ajansl,
Iran birliklcrinin. Irak Kürdista.
DI'Dln ~kenti
SOlcymaniye'nin
23 km. kuzcyballslßdaki
Svarta
kasabaslDa kadar ilerlcdiklerini
de kaydctti. Ajans, cuma sabalu
~1au\an
Kerbela-IO saIdmsl
Ç<rÇC\IeSinde14 Irak luga)'! "" 10mcninin yok cdildiIini de duyurdu.
. Irak iae, cepbenin kuzcyin.k.
Iki IOndOr sOaren Ç8llsma\arda,
1.SOIl Iran askenni Oldürdokleri-
.
ni ya da yaralacMJanru bildirdi.
ßatdat'da 8ÇIklama yapan as.
keri SOzctl, han'Iß SOz konusu
bolg,d,
siddelli
çarpl,malar
lIle)'dana geldili SCklindcki aÇlklama1anru da yaJanladl.
SOzctl, son <IS saal içindc kuzcydcki tek olaym. Iran birliklè.
rilIiD, IIDlrdaki tepcIeri eie gcçirme =im1en
oldulunu. bunun
iae rak kuwctleriocc cngcl1cndilini yc lran'a ajJr kayJplar ""r.
cIirilclilini SOy1cdi.
Öle yandan,lran'm
Basra kOrfcziDdcki en güçlU karadan de.
oize fulatllan filze sistcminc sa.
oldulu bildirilcli.
_ RNA'nm haberine göre, Iran .
DeYrim MuhaflZlaruun
komulllru HiIIe7Ia A1alJe, lran'ID gelecd< yI1 içindc tüm kOrfczi YC Umman Dcnizi'ni kapsayacak bir ra'
dar lÎSlcIni kuracaiJm da aÇlklaIII: AIai)'e, Il1III'm IlIzclerini SIra.
lejik Onemi olan nolctalara yerIcstinlilini de kaydctli.
tran daha Once, KOreez'e dOnOk olarak Çin yaplSl SII........
füzeleri konuslandmllllm
8ÇIk-
'1
1auU$l1.
2.S.1fJUt'
etumhurll
•
Clfka",
f J phlt
'f'" üzgÜ" •••
"Iran ve Irak
hu dutlarlnl
koruyamlYor"
eAnamUr'da
haika hltaben blr konu$ma yapan Cumhurba$kanl
Evren, "Ikl kom$u ulke araslndakl
sava$ ~urdu gu surece
GuneydoOu'da
e$klyantn
kOkunu ka zimak mumkun
olmayacakt.r"
dedi
eYurtgeZile
rinde konu$mak IstemedlOlnl sOyleyen
Evren, "Yu tkunuyorum,
s1neye çeklyorum"
dlye.
'"
rek, 12 Ey"ul'ün tenkldlne
tahammul
edemedlOI.
nI blldlrdl
,
• Hallee
ÖZER, ANAMUR
~KAN( leau Em., önceki JÛn S<mdinli'd.
~UMHURB
13 ask<'ruruzin
. I<bit edilmesinden büyük üzüntü duydugunu
behrtmk •• '11'1lI-1.... Ia'"ll bllJDecIti lime. <1k1Yllll. ki>ki •• orado kUl mok da lIimkii. oba.ya<akbr" dedi.
Anamur Alalü ri; Meydam'nda l>alh bilal>en bir konulma ya-
pan t.tftD, ban siyasi parti Icmsücüennln kenmSI hdkkmdaki tenkltterine mumkùn oldugu kadar œvap vennemeye çall~l1i1nI sö}ledi. Yakm bir tarihte [enuttenn ctvabml .....
ef'e'CegJllJbelirten [un,
"Hinz dab. hfldiJorum. AlKlk daba koautsuniil. Ondlo lOon
.lbtlt. bano lÖ,leyecek bOll !"ler dü!'«kur'
d:\e konultu.
E..... 12 EylüJ.ün t.n.it edJlmesU1<d. lahammul <dem<d'~01 bddirdi.
Konu~masmda ~mdinli'dek.i son ola}'a da deg,.nen [nen, ~unIan söyledi:
"Ira. '.1 .... , antan.dakl .. ,,, •• deliyi< wlu,," \.l.i<rie ,._
IfriDa mücadtlt tdemiror, lludullanAl koru'lIDJyer, Bu hinkr
.... Isl.dilderi pbl bu ïlk<le .. pnp ç,k,yoriar. "" um.n UVIf bi1er .... blzim &ibibonJori. mücadele <tm.y. billarianl, 0 UIII ..
bu ~Iklya Il< mücadel< kollylll"".
EVREN: "SINEYE CEKlvORUM, YINE DE KONU~UYORUM ... "
Cumhurbajkant K.... Ev ... , An.unur'da y,pap konulmadan
sonra Salifk<'y. &iderkmBOZYil1l
kasabasmda halka bitaben rua bir
konulma yapu E..... yun geziknnd< konujmak ist<m<d1g;1ibelirterek, "Çualdi, ..koau,tugum limb bill ~tvTt~r rabal!U oIuJor. HUlUr 'c pna.lllJ'1lCl 01.,111 obOl, tirbirlmlzi kösCliricü
oIaJlu oIsuD bttmiJonam. OauD ~iD yutkuouyorom uoeye çekJJorum. yilt de kODo,muYOrt'1l' cu~
Euta, lonu~rnaslCl ~)k sjrèiirjiJ
M
.'StbtbllM sizJcrlo kuzur 'e (tvrn.i111 H bir tit buturtniu dut
.. uiu
malU olmu. l\iD kOaUtmlOJI,rum
!'e çtktikse ,blrbirimlu
dü,m. JUri.de. ItkUk. Çok
"J1't.k, lok gOlYll~doklnk.
IC ôylt oImayahm
ODua tçin Dft!, [)lrçok IODulMl aotyr çekifo111m,JUlkuauyorum, )Ine kf)Q\I~mu'(lrutD '
'0.
YI-I
35
I
•
Tercüntan
2.5.1987
öiilehiïäsu'maÇräiiiiir~::
.--
.
1_
t
---..
-
~'-:!,-.., ;".
.
'~P.'l
rft
'l:.
'" ~ _
~ ..::.~.
~ ,:t' .,.....
'.
t-.
:
.
~ehit askerlerimiz için
Hakkâri'de tören yaplldl
11 erimizin cenazesi
m~mleketlerine
gönderiJdi
rw.m
It
ml
J
fi,.;'''
•
~emdinli'de !iehit edilen 13
askerden bid de Manisa'nlO
Klrkagsç ilçesinden. Rldys"
"Can çekl,lyorlar"
..
,BHITUlRIMIZ Iclll TOnII: 8&IOeO o,k,yo","
kahp. kur,unlar1nl hede' olin 13 ,ehldlmlzln cenne
ttirenlnde kadln. çoluk çocuk herk .. Ithyordu. Meh.
metçlk I•• "Kanin yerdl kllmaylclk" dlre •• lno .. 11m.
H
HAREKATI ORe:. BICALI
YÖNETIYOR
BölücU terOristierin yakal30masl için gUvenlix xuYVet.
lerinin dUzenledigiharekât, 2.
Ordu Komutam Orgeneral
Burhanetlin Biga" ile 7. Ko.
lordu. Komutam Korgeneral
maz (sivII).
,ehit subay ve erlerin ximlixleri sövle:
"Piyade binb3!j' Ömer Ak.
tug (1949Rize-Çamhh~n).
piyade kldemli üstegmen I.,
"Ilin Polar (I0<~.Musl. piya.
de Ostegmen H,dlr Durmu
(1961.Afyon-Emirdag), ke>-'
mando çavu, Vdmaz Bilgin
(l965.Kars.Selim), Slhhiyeçavu, RJd\'8nKopan (1965.Manisa Klrkagaç), kom3Odoon:la!jl Erdemir San (I966-Kulda.
reli.Babaesxi), Slhhiyeonba" Tooer Özdemir (l965-GUmU,hane.Torul), komando er
Akm Kurtoglu (l966-Aydm.
Nazilli), kom3Odo er Bahaltio GOndO. (1966- çorumIsxilip), kom3Oda er Seybaa.
ÇEHtruRIN
KIMLICI
(1966-TexirdagGenelkurmay
B3.$ku;;,!:~! V,lma.
Çorlu), komando er Nefar
Basm ve Halkla lIi,xiIer ~u.
Erg_ul
0966-Denizli.Çivril),
besi'nin verdigi bilgiye göre.
tiliyor.
Bu arada lOhit askerlerimiz
için Hakkâri'de bir cenazetöreni düzentendi.
Devlet hastanesi önUnde
dUnsaat JO.OO'da
dUzenlenen
cenaz: törenine Hakkâri Valisi Arif Akbulut, Tugay Ko.
mutam Tuggeneral Thrhan
Erdem, çox saYlda askerÎ er.
kin ve kalabaltk bir vatand3!j
toplulugu xatlld,. TOrenden
sonra Il askerimizin cenazeleri, topraAa verilmek Ozere
'memleketierine gönderildi.
Iki askerin cenazesinin ise daha sonra gönderilecegi bildi.
rildi.
Cumhuriye(
UGUR MUMCU
KU$kU
er UmaJettia ~ken:i (1966Konya-AklOhir)
Genelkurmay yetxilileri'
,$imdilix ne kara, ne de hava
birliklerinin smlr ölesi hate. kâlmm sözkonusuolmadJ/l1nI bildirdiler.
B3!jbakan Thrgut Ozal, l 'j
binb~l, 2'si üstegmen, 10'u
er olmak Uzere13 askerimilin lOhit edilmesiyleilgili olarak yapug, aÇJklamada,unIan söyledi:
"Bilindigi gibi düo bölücü
qkl)1l, Hakkiri'nia ~mdinJj
ilçesi yaklnlanada arama yapao komando hiriigimùe alq
açarak, 1 binb3!jl, 2 iisœgmen
ve 10 er olmak üzere 13 askerimizi ~hil ettiIer, 3 erlmizi
de ag,r yaralad~ar. Bu meofur said," sebebiyle yüretimiz maaJesefhir kez dahakanadi.
9Iay•. :haber
abr alma..
lçi~leri Bakan,'mlZl bölgefe göndfldlm. Bu arada katllleria yablanm ... için de
büyük blr operasyonagiri,i!di.
Tabiali)'le olaydan büyük
eiernve .slIrap dqyduk. qk,yanln SOD saldln'anOI
'can
çeki,me' oIarak <legerlendirlyomm.
Bu alçakça sald,ny. Illoellerken, bötön ~hitlerimize
Ceoâb .., Uak'tan rahmet, aiIeleriM, ya)uolanaa ve YÜte
millelimize ~I&J
diliyorum, VaraIJ erlerimizin, i~
lab x,sa süredesagIte. avdellerinÎ temenni edivornm."
Bu arada lçi,leri Bakam
Ylldlnm Akbulut, inceleme!erde bulunmak Uzere dUn
uçakla Diyarbaxlr'a harekel
2.5.1987
CÖZLEM
ve Görev•••
Güneyd~u yOramizdaki olaylar, gün geçlikça ciddila~i.
yor. Bugün bu bölgede ~nan
bas.~bir ''e$k1)lll terc5rii" dellil, d~rudan d~ruya bir sava~tlf. Ulka topraxlanOi parçalamay' amaçlayan lIll bu amaçla yap,lan taktik va stratajilara göra yürütülan bir sava~".
Bu sava~m caphasi iran, Irax lIll Suriye s'ntrlanmlZ aibi
görünüyor. Ancak bu "caphe" Avrupa b~kantlarine kadar
UzaOlyor.Kürt ayromc,loll',çokuluslu lIll karm~,k yapllardan
güç lIll dastek aloyor:
PKK k.sa adlyla bilinan "KürdistBn I~i Partisi"nin Suriyè
rejimindan destak aldlll' bilinlyor. PKK tarOristleri,.Suriye
Deviat ~kam
Hallz Esad'on kardlllii A.lat Esad'In denetimlndaki "Saika" lIll "Zabedani" kamplaronda e!jitim gOrü.
yoriar.
Destak, yalmzea Suriye ila s.mri. de!ji!... PKK, Irak Kürdistan Demokrat Partisi Ile da ili~kidedir. Libya lidari Keddali, Kürtlari dastaldeyl3n demeçler IIllrm~ir. Filistin kamp" :
laroda PKK militanlaromn allitim yeriarindan biri olmu~ur. .i
Bu kadar m,? Haylt.
'
Aynmc, Kürtlar, Isveç, Danimarka lIll Federal Almanya
~
oImak üzere Avrupa'mn birçok kentinda Orgütlanmi~.
36
Menlur saldlrlYI yOregi kanayarak
haber
aldlgml söyleyen Özal, "Tabiatlyla
olaydan bOyOk elem ve Istlrap duyduk. E(1klyanm son saldlrllarml
ean çeki(1me olarak degerlendiriyorum"
dedi
~:~~~~:~'~':e~~~
~~:~::~::
~:~~~~~'~l::~~~~~
A¥r OW_ tarafmd30 yOne-
akkâri'nin Semdinli iIçe.
sinde3'il subay W'u er 13
askerimÎzin ~ehit edilmesiyle
i1giIi olarak, bOlgedeba,lall.
Ian geni~ çaph operasyonlar,
geçeleri de çok gUç!Uprojektörlerin aydmMmda arabksu:
surdiuülüyor.
B3!jbakanThrgut ÖzaI Dia.
)'1 degerlendirirken, "qklyaDIDson saldlnlanDl, can çek~me olarak degerieodiriyorum" dedi.
Bölgede ba(1latllan geni(1 operasyon
geceleri de güçlü projektörlerin
aydmllgln •.
da devam ettiriliyor.
Harekâli
Ikinei Ordu Komutanl
Orgeneral
Burhaneltin
Bigall yönetiyor
~$m
Kopa" vatani gdrevlnl billr.
mek uzers bulunuyor, gün sa.
yryordu. 16 gün sonra tezke.
fa alarak anaslOa.babasIn8.
s8vdiklerine
kaVU!?3Caktl. Ancak. teröristlerin bir hayal ug.
runa kahpece pusu kurup
ùzerlerine bO$alttlklan mer.
miler onu da dl~er 12 vatan
evlädl glbi ~ehit eUi.
HABER MERKEZI
BÜyük opera.yon
lardir. Bu ülkalarda olu~an "saht9 iltiea çela/erl" düzmece
belgaler1e bu ülkalerdan siyasal s'll,nma haklaroalmay' ba~rmaktadlriar.
.
Bu yoilaria sojj,nma haklo alanlar arasondaTürkiye'de haklaronda an küçük bir saru~urma bila bulu.nmayanlar var.
dit. Siyasal nitalikli -DISK, Ba"~ Darne!ji, TIp, TSIP davalan ila basIn suçlaro gibi- suçlar için geçarii olmas, gereken
s'llmma haxkl, kanh katillara tanmmaktadlt.
Aynmcl Kürtlarin Avrupa'da birçok cinayet i~ladikleri da
bilinmaktedir. Amarikan Kongresi'ni atkileyecak kadar çe>kuluslu Orgütlara sahip bulunan aynmcl Kürtlar, ba~ta Ortadollu tarOr Orgütleri oImak Ozarebirçok suç Orgütü ila d~rudan ili~xi içindedir.
Uyu~urucu madde ticarati, sallllll sol tarör Orgütlerinde
oldullu gibi, aynmc, Kürtlarin de kazanç kaynaklanndan biridir. Uyu~urucu madda va silah kaçakç,hll', PKK Orgütü:
nün çokuluslu ili~kilarina da ~iI ~Ik yakmaktadlt,
Türkiye'de iç tarOr, 1974 K,bns Harakâtl'OI izlayen Yllda
b~lad'1Ill1980 Ey1ül'ünda rajim de!ji~iklilli Ile noktalandl.
Bu tahlikeyi 0 günlerden gOrenier, ça~itli nedanlarla ele~ti.
rilip karalandllar. Zaman -na aCIxi. tarOra. 0 günlarda kar~'
ç'kanlaro hakh ç,kard,.
Güneyd~udaki sava~ daha da büyürsa, bugün Hakkâ.
ri'da, €ruh'ta, Yüksakova'da ba~layan olaylar, zamanla, bir
rejim de!ji~iklillina yol açabilirL.
T'pkl, 1975 YllondaTürkiye'da kurulan "cephe/er'1n va bu
cephelardan slkllan ku~unla"n, zamanla rejim de!ji~iklillina
yol açmas' gibi. ..
Yurtseverlik bilinci i~ta böyle günler için garaklidir ...
elli. Akbulut. Esenboga Havaalam'nda A.A:ya yaptl&1
aÇJklamada,Diyarbaxtr'dan
helikopterle Hakkâri'ye geçe:
cegini söyledi.
Akblliut ,öyle devam elti:
"Hakkllri'de bir <legerieodirme yapllklaa soara olay
maballine gidecetlm. Tabii
mümkün oluna._ Gldlp ora.
da bir ötrenelim. Bu aada
deei~ik bir '"" yok. Oradaki
incelemelerimiulen SODni bir
8Çlklama yapanm.'t
Akbulot ile birlikle Emni.
Yet Gene! Mudilrù Saffet Ankau Dedük ve J30darma Genel Kamutan YarcllmClsl Kor.
general Hulusi Saym da Divarbaxtr'a gilli.
I
.'
•
,
Cumhuriyel
2.5.1987
Gercü~'te maYln tuzagl:
1 üstegmen ~ehit oldu
PKK
13 k~iyi
kaçzrdz
~,)!l.
''''t''
rot'"
Gercü~'te arama yapan bir askeri araç, yo/a
yer/qtirilen uzaktan kumandal1 maYlmn
pat/amasl sonucu havaya uçtu. Ostetmen Yavuz
Otuz ~ehit o/du, 2 er de a~lr yara/andl.
.
!jemdinli'deki baskmm ardmdan Tekeli Köyünü
basan PKK mi/itan/art, üç eve girerek ellerindeki
listeye göre "muhbirlik/e" suç/adlk/art 13 ki~iyi
a/arak Iran tara/ma kaÇlrdl/ar.
H.ber Merkezi Hakkari'nln
Semdinli ilçesi yakmlannda 13 askecimino $Chu cdildill saldlOrun ardm.
dan. yöred~ baslatllan optrasyonlaT
sUrerken don de Mardm'in GerCU$
ilçesi yaklnlannda
bölOCU bic grubun
yola yerl~lÎrdill uzaktan kumaodall
bic maymlO paciamaSi sonucu biT usleImen schil aldu, iki erimiz de alu
yaralandl
Bu arada. Strndinli saldinsmdan soora T ekeh kOyunO basan
teröristlenn,
13 köyh.lyU muhbirhk-
le suçlayarak kaçlrdlklan \le Iran la.
raflOa geçlrdikleri
öne surOldù.
GerCU$ yöresinde arama faahyetlerini slirdùren gUvenlik kuvvetlerine ait bir askeri arae. Yamanlar mevklinden geçerken yola yerle$tJriJen
parlaYlcllarm infilakl nedeniyle ha.
vaya uçtu. Araçra bulunan üstetmen
Y.VUI otUI
olay )'trinde ~hit oldu.
Patlama 51rUtnda Er Neari U)ul ile
S.dil Mum da qu yaralandilar
Ya.
Cumhuriyel
da askcn yelLJlllerlll, Il \e il~c nlllllo
allllrll'rllull de hLJtufld\l~u 1I11lllpl.ul
fdhldf, Dlyarbdklr A~~C:f1UnM.lIlC~'
Ilya kdlll.tll Albuhn. h.'\III111l:n ..up
\l'nde led.wl alllll", aJIL!u~c:n, .\o.tldlf.
I.UlIIlII
hu ~orll\UIlU ~.llllIIJrkcl.
g.lIll.tTlIl yakdlanmasi !l,ln bolgeJekl
"$imdihi.
..lOir ole ..i hir uIH:'r,h)CHIUn
opcfa~yonldr da Y(llunla~llfIhll
du~unllinledl*!ni"
.tçl~toJdl
bluliien balgiye gOre, öncekl gece
Olin \db.Jh IldHäfl1:.lIllll)'l'l
Ml!
~cmdl1lh'yc bdl!. Tekch Koyu'ne gltlllrliJlu blnd~11II II}dfell'd\.'11 H •• I....Ltl
rl:U P ....K mlluanl.JfI, önce ~oyù fa.
Akbulul. gdLelel..lic:rm opt'r.hyon 1..0
raY.trd~ kö~lulen korkullukldn
IItlsundaki bir sorusuna,
"Uuli:,rdc
ra c1kflll(Jcl..l lisleye gOre 3 e\ b.ISll0l)tr.l!t)onl.r •• ram.hn deHtm e(lIJ"r, Bu bd\~ln ~lrasJßdd mlllldnl.tr,
yUr.
Bullln
&uYMlik
IU\'h~ri
t~kl}'ayardl.lrInJa $cmdlllii ANA? Ilçe bd~
I", lemMS kunbUmek
için gll)fl'{ içtkammu yc~cm ile bu ?KK nliluam
rhindeln.
~."~mal.nn.
~unluru}nrnm C')I ulJugu One ..surulen IJ kl~IYI
yanlltnt verdi. "~lRlr olt ... upe
OnlcfllII: ~.llal dk '~llllrddn geçlrdller
liI\yon du)unuluyor
mu'!" Oll,lmln
ve kö~e 3 kllomdre
~lakhkta
Iran
dckl bIT ~oruyu da Akbului ~o}k
Slßlrldrl !l,mde bulun.tn Zhr kampI'
yamlladl:
na gOlUrdulcr Mlillanlann bd~'lkl.lCl
""ay.r. onu bulun hau'Lel drier.
uç e ..de ra.\ollanll sonucu konuk OldItndirtldlkltn
Mlnra, )l'Iklli "'urulllllt
bulull.tn 2 kl~1ß1ßde a}m kdmpa
onu d~unur. bir k~itùn bunu du~ungOlurlilduAu behrlendl, Oller gOIllme)t
IIIMkk.
yoklur,"
rùl~n
kl~llcTin de mlillarlldfcd
YIIJlfIm Akbuhll, "~hakan
Ozal
"muhbir"
~aYI".hklan gt'rek",~sl)'le
ile kmdi!tlnln. qkl)'Mmn ko"'unun kII.
n.:hm .lhmlLkl.H1 (loe SllTllldü
Llllac:alm •• (:umhuth ..~k.. P1 ",\'fen~
14öhlClllerin kaçlrdlAI köyh.llerden
in isc bunlln kolMY ulmadlAIPI" bl'
lO'unun adlafl $Oyle_
hrlen d",lkla01alanni dnllll~.Jldr..l~ bu
Mlnu. Uysal, Sabri ~nmez.lsma.
konlldakl dU$UIlLeiCIIIllSOfm.hl ll.lè
il Akb.), Adil Alisoy, Mehmel Sid.
TIlle Je, "Cumhurba~kMnt'nlß
\urle.
dill Torun. Ane'Errn,
Ali Ölkan,
rinl ben niye det.crlendire}lßl?
~Im.
Mlcil !)anh, Musld.
~.nh ve Muh.
di u ~rkilde suru !toruhmlL. lkßlm nt
f.Uln AIIII •.
bt'y~nlllhu 'Werd'Il.imt' 1)1 bllkmaUlI
CUlOhunyet muhablrleri Mehnh,"
I./lm" dedi
Aka vc \'e)~ Altun'un böigeden bllSINIR IIl"ARUlulIlmli
dirdl~lcrll1e göre, HaHân'nin
$emA..J,.cll opera!l)onl,lf, ~l:llIdlll!Jlilcl
dinJi ilçe~inin TUlll'h.bler koyO yaklllle Ir.lIllil.lrlll AI,IIl J,.ö)llllllc
Y.IPlll\.
1,lflnda IUcydana Belcn \oe 13 oJ\lCfl
Ian !lllllr IU':.lrclllllll 1.t1l1.lIlleuuurm,1
lIIi.lll1 ~dlll olma!.!yld sOlluçldll..:n
Sind nc:dcn oldu Bu ko)'(k Y..lpll.lIl~l
olaym ardIßdan, yöredc karadan ve
OlTlll..alcllyle $ClIHJlIllllllcr. Ir.U1'.t gihavndan ba~lalilan arama harekâu da
Ylm e~)'asl, ~eker, gli.id \'c hl'Il1CrI Ulrçcun hava kO$ullanna rajmen arahk.
çok
maddeYI ..sa!I~Olldr \cya 111..11
SIZ sùrdurulùyor.
dell~imi }apl)'orl.udl ~trndlllk ';lem
Operasyonlafl,
bOlgeyt. ielen 2
. dlllhhlefllllellick
nokl.1
<:llnkll
Ordu Komulam ûrgeneral BurhanetIm Bigail ve 7, KoloTdu KOffililam
II",ellln llçle IklSll1l1l,gt'Çlll1llll bu ~ol.
KOiBeneral A$ir Ozözer, blZlal yonedan sagladtjl bellruhyor
Anl:.!k IilIyorlar
çc ~akll1lefl, bu durlllllllll blr 1\,1 a)'
sllreccgmi, d.th.t\OIll,1 \"111 lll.Hdl
Öte yanddn olaylar ll/eflne önœ
mo lO:~I,lr h..l~ld),ll.tltllll ..ö~ ItL)OII.lr
Li ~tlll bolgc}c gdcn 1...I~kfl U.tLllll
YddlTllO Akbulut da illcdemclerllll
et.NAn.I.EM
.\oùrdl1riJyor Önceki ak$dm $erndlll
Hu aratl.t 28 llI~dll gUtll..u ~ardlrJ
Ii Janddrma Karakal Konllltdnil~I'1l
Ja ~ehll du~ell nlllb,l~J (Jllll'r Al..ltJ~
nu
2.5.1987
Körfez savO$mda Iran'm iddiasl.'
Ile hIT onb..L~1...t' bu t'rlll lt'lIa.lcJt'f1,
dun d~kcft lm U\.tl.,ld 1"I.lIIbul'.t gc
IlIddl H.I\..LItIl\.llllllll.l y,lpd.m ~df
~d.HTlo.l
WH'llI11de, J"ldnhnl \'.tlL 'r.lr
dHlH.I!.1...~.Ha' .•lillll..lni Mutlu Amlfl
l:rgun »ng.tnd), Mcrkel k.ollltlloJm
lllmgencr.ti
Turgui Torl.lk ve Ud\d
H..Itp Okulu }\OnlUI..Llll rumgener..ll
Mu\tdla IurLcr de hd/tr hulunduldT
~dlll Ulllb.l')1 ()Iller AklUg, l'allh
C.Jlnll'nOe klhnan IkJnlh nama.llndan
~OIHd EdlTnc:k..lpl ~chHh~J'ndc toprd~.l vCllldl ~dlll Ollh.I~1 fnJt'1lI1
~.IIl'1n
l..Cn.l/nllOpr.tgd ..erlhnek Ull,:n:: uogum yen Oldll Bahde~kl'ntn SInd-nil, ~chll h ~e)'h.ln Yllma.l'm ce
nd/C~1 de <. orlu P.t~ak()y'e gondt::flldl
")drJlflda ~etlll oldo ~omando Cri
H.t\.J1l Al..l')"NIgde'lll1l Ak~dray Ilçesln(k, $ctllllhlc~m(.'n Ildlll Durmdl
b.kl~tllf'dt'.
~t.'hllll"le~men Ineuln
POldl MlJ~ 'Id, kOIll..II1do \d\ II~ Yd.
111.11 Ihlglll
Tahran Radyosu, Sangrav kentinin, Devrim
Muhaflzlarl ile Ce/al Ta/abani'ye batlt güç/erin
ortak bir "slzma operasyonu" sonucunda e/e
geçirilditini lJne sürdü.
TAHRAN (•••• ) Iran.
lrak'lU kuzeyindeki SUleymani.
yo i1e KerkUk ara510da yor alan
Sangrav kentinde denetimi eIe
geçirdi~ini aÇ1klad•.
Tahran radyosundan yay.mla.
nan haberde, kentin devrim mu.
haC'llan i1e Celai TaI.baal'yo
balh iUçlerin ortak olarak ger.
çekle~tirdikleri
bir "S'lm.
operasyonu" sonucund. eie IC.
çirildili bildirildi.
Cephenin kuzeyindeki devrim'
muhaf'llanOln
komutan. All
MOIddi de, lrak'lU SUleymaniyo
bölgesinde 2 bin kilometre kare.
Uk alamn. Irak'tald rejim aleyh.
tar. iUçlerin kontrolUnde oldu.
lunu One sUrdU.
BlI gUçlerin, Celai 1lI1abani
yönetin.indeld Künllolaa V.t •• _.r Birlili ile Barzani kardq.
Ierin )'Onetimindeki Ink Demok.. Ilk Kürt Pu1lsI oldulu belirtil.
di.
Bu arada Irak uçaklarlUIO.
cepheye dUzenledikl.ri saldmda,
Iran'. bUyUk k.Ylplar verdirdik.
Cumhuriyel
leri bildirildi.
Baldat'tan yay.mlanan aske.
ri bildiride, saldlrlOln lran'IU as.
kor )'IldIll bölgede gerçeklqtiril.
diji duyurulurken, bu bölgenin
cephenin hangi kesimi oldu~u
belirtilmedi.
Bildiride, sava$ uçaklarmm
Iran'. ait iki tren istasyonunu da
bombaladlll kaydedildi.
Iran Resmi Haber AjanSl IR.
NA Ise lrak'lIl cephenin kUley.
ba1l5m. bombaladJjlOl duyurdu.
IRNA. "ujrad'II YOlun uçak.
savar ate~inden ~~klUa dönen"
Irak uçaklannlU. Ia$ld.klarl kim.
yasal silahlan yanh~hkla kendi
askerlerinin Ulerine blraktl~IOI
öne sürdO.
,III' A~ IKI AMA lit KI.I\'OR
~IIP llcr!!.::1R.t~L..LIII"_rd.1I Inonu
H,ll..l..ârJ'lllll ~elllJlIlli il..t'\lnde Ille)'
d..llld. gelen "~1Il Vla)].l d~lh ol.lJ,lk
1.. 1)lerl BJk.tnl \lldlflm Ai.bulu,'un
dl,lkldr1ld yapmd~1lI1 bl'LIeJll..JeJJIll
hllJllJI
I rd.tllllölHl, dun Jllll'tlledlgl ba
Sill lopldllll!lIIlJ.1 I hlllh..l~I, .2 lI.51l'gmen Ile 10 efln ~ehll edllme"lIlden bUyuk u711111u dU'r'dul..laClnl bcllitclek,
hul..umelln !.Oftlrl..Lgcrcken ..I~lfh~1
\'l"fTlIt'!lllU1~ledll..rCt1l11~öyledl
lJßA'nln
hJbcnne göre Ydsadl~1
aynhk"'l örgui u)'c~ll\tdll~l! Olle !lUnllell 5 1l,:IÖIl~I, luncelL'll111 (Iule.,:
köyu
rnlllll~Hl
Ihrllhlln
I lIlKCIl V.Jh~lll"ngll BuhlI, oldyla
11~th\nlll~llll manlO surdtlnlldllglllll1
\C holgede ger.l~ ç,tpil opcras)on
yaplldl~tnJ hehr!!l
dl
I
I
Körfez sava~mda kun)a~al Sl~
lah kullaOlld,~. iddialannl ara~lIran B"le~ml~ M,lIetler heyeti de
Iran'daki ar~lIrmalannl tamamlayarak Irak.a geldi
Diplomatik kaynaklardan edlOllen bllgiye göre, Isveçh doktor
Gustav Anderssen,
ls~anyol
doktor
Manuel
Rodrl'kuez.
Avustralyah doktor P.~rr unn
ve tsv.~reh Albaf Ulnch Imo;
b.rst.g den olu~an, heyet Iran10 k,myasal sIiahlar, kull.ndl~'
,ddla edllen "Korbela.S" »Id",Slnm yap.ldl~1 bölgede ara~t1r.
malar yapacaklar .
AyOl heyet geçen h.fta da
Irak.1U Körfez Sava~l.nd. kimy •.
sai Sliah kullandl~1 iddlal.nnl
ara$tlrmak l.lZcrehan'a gitml~[i.
,
II
I
12 ~inin kaçmldIgI
köyde 9 gözaltI
MEHMET AXA
VEYSEL ALTUN
lar.nda ANAP ~mdin1i Iiçe Baskaru Muzacrer Akba.$'ID da bulundulu Sallk Yi ...... Abdill .. hit Son.
.....
IslDaU Atb... R",i1 Alill••
MrII_t ~rif AWl•• ~D1 .. 1ti. Öz.
...... Mrh_ Dayan ~. Numan~n.
Il adh ki$ilerin terönstlenn
basktmna ve .lerab.lanmn
gOlürulmelenne
kar,! koymadlklan gerekçesiyle SUÇA
landlklan bildirildi,
Teröristlerce kaçtnlan kö)lulf'rln
Ismet At ..... AUÖzkan. M.ril Yuk.
MI. Lokm •• Alina. S,aba. Sonmez.
37
Mrh_ At ..... AdlI Abof, M. So.
dill. Toran, Muhyrltla
Atma, AYJe
En •• M.staf. San" ve Nedp Oyan
olduklan belirlmdi, TerOrisllerin ellerinden kaçma)1 bapran
ANAP
~din1.liçr
~kan. Munff ... A,t.
....... frtmi Ism.t Ak .... il. AH (h.
k•• , kaçl$lanm $Oyle anlatular:
.'Geer blzl töyd .. ald.t ••• IOn..
Irak•• dotra,;lriomo,.
H...
Apol<UflI Iki k6ylil
118 OII11IDiJlL
Ve 0 oalanl ... sorumluydu. SoUri
Ink 'alrçlllft
ormanbk ve su kroan
bir )'t'I'de 41 IUUlr .yum.dl .... nn!
w silrrkJJ y1iruduldmnllÔytedUer
~
mol. ~rdiler, Db aeliND bodilerilH' yold. IOrdu~ bb:i ni~ löluruyonunul. ne Jaman bll''IIk.caksIßIZ
dlye. BIJI.nnd.ki
kill. 'Valla sit
Ilk lillini!, Biz de bu )t'kilde bu yo+
la dû,luk, SUi Ink'i. ".mpllra gölur~nt:iL
Oracla yclqlirilKcksiniz
.
Bir d.ha koye dÖDe-mezsinlz' dtdl
Biz bu nu dUJYaca ço" korkluk. l\a~
\'aItte gidl)'onu: diye iklmlz birll
uzakJqbk. vuruimaYl d. JOu 1lI~
lik, Soon iklmil .yn .yn yon. "0$.
maya bqladlk. Arlcanuzdab 100 kI~
dar mumi .Ud.r. Ami 'Vuram.ddar.
BlJk. bir yoldan Irkrar köye don.
.t~
du.:.
Kllpa~III1'1
1..1It~\lII.1JI/UI
4.5.1981
Tekeli klJyünde, kaçm/anlarm yakm/arl
glJza/tma a/mdl. ANAP $emdinli ilçe ba~kant
da gözaltma a/man/ar arasmda.
JI"c\llldc,
de G(lmll~.
lopragd ...e-
rdull!'::1
Süleymaniye-Kerkük araSIe limiz e
e
~Clllll
KdlS'JIl
~t::llll l"r 1 ailier (),dcIßJr
Il.lllC'IHll T\Jnilll"c\llLl.k
I
)
•
• cmmm
e 13 ~eh;d;m;z ;ç;n haz;n cenaze fören;
2.5.1981
e
Komutanlar llakkâri'de
..
özel vetl$tlrllml$ Jan<larma tlmlerl13
askerlmlzl kahpece vuran bÖlücülerl
eie geçlrmek lçln bOlgevl daO ta$ demeden anvor, operasyonlar düzenllvor
elçl$ler'
Bakanl Ylldlnm
~Akbulut olav yer1nde Inceleme yaptl. Kara Kuvvetler1 Kornutdm Qrgeneral Oztorun Jandarma Cenel Komutanl Orgeneral DOOU da bugün Hakkârl'ye gldlyor
eKomutanlann
bOrgêye gelmesl slmr Otesl
operasyon
IMlmallnl
guçlendlrdl. Ancak yet.
kliller bu konuda hlç.
blr açlklama yapmlyor
e Ozal, c;enelkUrmay B3$'
kam UruO Ile gOrO$4lrek CünevdOOu olavla,
ri hakkmda bilai aldl
I
YURT HABERlE RI SERVlsl
EMDINLI yakJnlannda böliicii PKK mi1itanlannca pu.
suya d~orü1cr.k jthil edi.
l~n 3'0 subay 13 ask.r. don Hal<.
kâri'de dilunl ... n törend.n sonra
lopraia .. rUmek our! doium. y.r.
I l.rine aond.rilirk,n. oze! .iJttllDll
I jandarma timl.ri de bölaedeki ope'
rasyonlanno arabksu sÜldoroyor.
Ilill.ri BaI<am\'1IdIl1. Akbu.
lut, oIaym meydana aektiii yerde in.
celemclerde bulundu Kan KUVYe!'
leri KomuWu 0rpraI Necdet Öz.
t..... i1e Jaodarma Gend Komutaru
Oraen.ral A.... Doiu da buaon
Hakkâri'y. aidecek, Komulanlann
I bölaeye admai. Haya KuVYetleri'
ne balb uçakIann da iki aondor SIDlrda tqif uçlllu yapm ... , Irai< y.
Iran 1000ral<lanndaolonco bir .... ,
III ö"l
OperuJOI"
hamhpru
aond .... aetirdi. Aneal< yetkililer,
bunu .. dojru1adI ... de yalanladl.
'TOREN
PKK militanlannea pusuya do.
I
-...."
.111111'
i
I
l
~.,
~
;,,'
>
"'"~~
...
......
e1cl$lerl Bakam Ylldlrtm Akbulut, olavla IIgllllncelemelerde
bulunmak üzere Hak.
karl'de ... Akbulut, blr soru üzerlne, "Slmr Otesl harekat lçln $U a$amada blr $ev
sOvlevemem" dedi
,..
" :'.'~w. "'"
''''X'
SO" "
r.fI Kahpe kU'$un/e,fa $ehft edl/en 13-à.ke-
rimillçm
Hakkà,,'rle
halln
b" c~nR1P tOren; dOzen/end/
lürülerek l"h;t edilen 13 a.sker için
dlin HaI<kâri'de askeri bir tören dü.
zenIendi, Tork bayral<lanna sanb
tabudar karjwnda konullD Hillâ.
ri Valis; Arif Atbol.'. "B. ciol'
y.ller, qbf .... JIII1UIIHnIul....
y_" dedi, Törende Silahlt Kuyyetler aWUipJlan tonusma1ardan
sonra jtbiderden Il'inin cenazesi
doium yerl.rin. &ÖnderUdi,
OZAL: "E$,~IYA CAN
CEKI$IYOR
_
B"lbakan TlIfIUl Oui, dun saat
...1.4.0<I:Ic. OuIdkurmay ~~
~
''derek' 0
al Nt de "
-hl. '..
,raener
c I
Ol1li'la bir aolÜjmc lapu. Görol'
mede Ilqbal<an'm. Orui'dan son
Goneydoiu olaylan hal<bndo bilai
aldlit oir.nildi,
MlII)'d Ankara Bürosu'nun baberi.. &öre, Oui, don olayla ilaili
yapl!jJ lÇIkIanwIa da, .. Eflaf....
be 10. oJçakll saIdmIarw bit cu
l"1d1mt aIara.k dqertaldiriyonl"'"
dedi. SchitJerin yal<.nlanna bajsai.
bit, yarablara aci! liralar dil.y,n
0 .. 1, böla.dc .. nil lapb bir ope.
rasyonun b"llattld.itru da bildirdi.
AKBUlUT OlAV YERINDE
Bu arada, 11~I~n Buan. Yddl.
nm Akb ...... beraberinde Emniyet
Gcncl Mûdûrü Satfet Anku Bedû y. Jandanna Genel Komutan
Yarduncw Kor.. neral H.lull SI'
f. olduiu balde dün HaI<târi'ye
addi.
Akb.I.I, "s,." 6••11 blr bm.
kll olacak .. ?" sorusunu da, "S.
lpIUda bit l'f lÖyloy........ di.
Y' l'W11ad1.
OPERASVON SOROVOR
;._~
Y~ln, ~djnli yr yQrt-.
sinde kaU.jÇ,'eylernlerd. bulunan
bölücù mililaJÙann.1, gtç1IÙ,bLlm,si ilin yogun bir operasyon sürdu.
rü!oyor. TaI<viy. birbkl.n '. özel
timlerin aonderUdig, bölaed.kl ope.
Cumhuriyel
cmmm
~
~amdlnl/ olaYI ;ahlli~rll~/n dà~ Hakk.;/,da a-'ka,' canaza/O,anl da.
zan/endl. SI/aha"'adif/an,
phltlarln b.ly'a~ sarlillabu/la,u/l Hakk',/'nln ana ç,ddas/nda om....
la"nda 'a"ya,ak
IO,en ye,'na gell,dna,.
'.
." ",'J., . ,J- ,: /V". I
[SJ
~
I
••
duru.u
r.. yonu, bizut 2, Ordu Komutaß!
Ora.neral Burb ... llio Blaab y. 7.
KoJordu Komutaru Koraeneral Ape
0.6ur yonetiyor.
SINIR OTESI HAREKATA
HAZIRLIK MI?
MlJIiyelHaber Aj.... mubabu.
I.rinin bildirdi;;n. aore, "kll'on,tim bOIa.. i olan Sün. HaI<kân, Diyarbal<lI ve Mardin'deki askeri birliiI,rin on,rnIi bölümüode izinIer.,.
bya abndI. Aynca, Diyàrbaku'dakJ
2. Taktik Kunel Komutanhg, Askeri Havaalam'nda da yogun bir
hareketbbk gozl,myor. Buradan
kalkan askeri uçaklann onecki gc.
ce vc dün sureklt dajlIk keslmJcrde
y. SlnIf ... rinde kq.f Iluilan yap.
2.5.1981~
2.5.1981
Mehdi zana için
imza kampanyasi
L !:dip Emil QVMEN
l
a LONORA
LUSLARARASl Af Oraüto, balen cczaevinde bulunan Diyarba.
I{Jl
~br
eski Beledly. Ilqkam M
serbeot bIJakdmasuu
ZuI'OlD
saiJamal< amIC.yla bir I
t
y.. bqlatu.
Oraotün alhk ya~'Uloraam AIII_f (AI) adh deraide. bu amaçIa .
B"lbakan TlIfIId OuI'a ... uiIl .... bIeme aIauIIq bit .....
&ÖDd.rilmesi on.rUdi. Derainin 10m okuyuculan, bu m.ktubu imza1amaya
laïnldl,
Deraidt, lul'DIO k.ndisini nyaret ed.n bir Ayrupa Konsey; beyeti.
n. ~tence aordoiüno söylediji yanldJ ve "14 $.bIt "81 le lm T_
mu.'o arlllDda btr l'i. döviildipude. ; .... sol kul", duy•• yor,
brlll.mlit.de de kal'" var" deodi.
BARI$ OERNEGi iCIN TEPKI
Öle yandan, Banj Deme;; daylSlDda y.rUee karar, U1uslarara51Af
Orgolo y. UJndra UnivmittsÎ Afib ve Doïu DiUeriOkulu'nUD onak.
Ilja dounledig, toplanuda d'ïerl.ndirUdi.
Onadoiu ülk.lennde insan hal<lannda son durumu ozel!eyen Dna.
doiu uzmanlanndan Geo'lC loff .... liant Dmaeil'uil •• kadar ce..
a1dJjl deiil, cell dabi a11111lolm•• Anupa T ....... "'u
if. 01....
bl.y •• Turl.iy.'de i....blkllnDJI fOadiId di .. )i.i 1ÖI'.naektedlr"
d.dl.
ukJan belirl,ndi.
Kara KuvvetJeri KomutanJ Or.
acneral Necdel Öztoru. il. Jandar.
ma Gend Komutam Oraeeeral Ad'ID Doiu'nun da buaün böla'y,
gclecek olmasl, "IllUI' Ölty bir
operuyoa" olaslilbrn kuvvctJendi.
nyor ..AnçekJetltililer. bu knnuda
herhanai bi, altldama yapDllyorlar.
Tercüman
lIlIkIuada ..
pen ce.... geliren
... ddeyl .a.,.. .. ipt.1 .11i. YeriN.zlb Demlrtlnt, TUrkiye'de ba. De _Ial
de ç.kunlm.dl.
SlnIa ilgili slna!aylCl ball kanuns-.. n .....
1 .... tinliti kular bulundu ... nu SOyIedi.
a blrI d. büküm.uir.
Öul bir geri için Istanbul'da
ÖadIIde
ID uIIaI Ile Ubulun.n F. Almanyu'",n
FrankalII elettlrllerl luel.l.nI.
ber
furt.r
Allgem.ine
pzeteSinin
Ill. lIoIca bal.biIlrs1nlz:'
Gend MOdùrtl Reillllani Ma..
GÜNEYooGU
OLAYLARI
lIetIU ba$kanbllndaki
20 Almun
Her olkcde oldu", gibi. TOr.
guzcttei. dOn ISlanbul Gazeteci.
kiyc'd. d. detilik gOrOII.ri yan.
1er C.miyeti Balkan, N.zih De.
IItun basin orpnlan
bulundulu,
mirkenl 'i ziyuret clti.
nu bcIirtcn Nczih Demirkent. an- Nezih Demirkenl,
konuk p.
cak Tork b.sllumn Goneydolu
zetecil ..... Türkiyc'de baslnla il.
olaylan konusunda tam bir gOgili uygulamular
"" ça\'$mular
fÜ$ birlili içind. oIdu ... nu SOy.
hakklnda bi18i """,,ken lOYle kGIedi. Demirkent,
"Bu ~ed
..
nU$lu:
d""ndaa
J6aleadlrllea
C)'leatl.r
"Türklye'de basi •• 1111\1 baD 'Wanla. Bu lIoauda büllla ba.. n
alllrlamalar
_. JIll
"Üfterek mir Iç\acledlr" dedj.
ö...nikle,.11
Q1ül döa.mlnde
Konuk Gen.1 Modor Mund.rt... SlklJ6aetba1u
kalkm ... nhenk. de, F. Almanyu bas,",
dan 10l1l'I, lII1dt özcüre yaktn çahakkmda aÇlklamalar yuPlI. Re.
I""bilmeklQlz.
Aa<ak, Cum-~
inh.rd Mundhenke, daha soora.
lIurbqkual'u
bil .... n J'IZI\aaak
ISlunbullbsln
Milz .. i'ne konul.
yanl .... çok dikkul .tm.k g.....
mak Ozcrc Nczih Demirk.nt' ••
kir. Bir de, dinllnaaçl.r
"" ül~
Frankfurter
Allgemein.
gaz.te.
Ç1kurl.n .leybiad. J'IZI .... k yusinin 1949 Ylbnd. 2, DOnyu SaZlI.r. büyük t.pkl doAurur."
v.$I'ndan soma yu)'lmlanan ilk
nüshasmm
1. say(asmm OrnC'AiGazettler ve Oteki yaym orni verdi. AYrlca. gazetenin
gunlannda
yer alan bazI rotai.
1949-1980 )'Illan .mlnda
yuy.m.
raflann sorun yuratllim.
dikkat
lanan 5a)'llanmn
ciltlenmi$
J.
çck.n Demirkent.
bu n.denl.
sayrulanm
sundu.
uIDUZ1f"
bulunan eserlerin top~
lstanbul Gazetcciler Cemiyeti
lallld,lm.
soyiedi.
Ba$kam Nezih Demirk.nt
de,
Dcmirkent, daha soora $unlan
konuk gen.l mOdurc, Turk moSOyled;:
tifleri i$l.nmi$ po""len bir tabak
"Onlar loplum.l"'. biz beslOlile Gazetteiler Cemiyeu'nin albul'" drnlm cd.riz. Bu Iilr JOIy.Diar
mOnu armapn
eni.
_,rIam.....
2.5.1981
OPT. OECO'ye açlkladl:
l'
"AltyaplSlz Dogu'ya
özel sektör gitmiyor"
S.hrt,lyle ozel .. ktOrOn bu
bOlge1er; ozellikle sanayi ya.
tmmlan için hâlâ "cazip 01.
mayan yerler" olarak gordu
lu irade edild;.
Ni.an ay' ba$lnda TOrki.
ye'ye g.len v. kalklnm.da
Oncelikli yOreierde inceleme.
lerde bulunan
10 ki$i1ik
OECO heyeti için hallrlanan
.. Az GeH$mi$ BoIS.ler lçin
Kullamlan
Planl.ma
OPT raporunda,
gene.
yOreler ;çin YUllnmlarda On- Araçlan" .db rapordâ. yetCr
celik verilmesi ve çok saYlda ~ll a1t}apmlß 5özkonusu bOl
ek tesvlk sa Alan mas ma raA- gelerd. ekonomik "" SOsyu
yolaçl'lln.
dik
men. bu Mlgderdek.
altya- problernier.
pl imkânlannlO
yeterslzliAî
kai çekildi.
NKARA.
(A.A)- Devlet
Te$kilâll
(OPllEkonomik
\$birlili ye
KalkInma
Örgutu
(OECO)'ne
sundulu
rapor.
da. geri kalm'l yOrelere yel'rince yatmm yapl1amamaslmn. bu bOlg.lerdeki
allyap.
imkànlannm az olmasmdan
kaynaklandtglnl
belirlli.
A Planlama
37
•
YeniGYndem
t
3-9.5.1987
H
.fta ortumda
10'u er olmak
lIzcre 13 ukerin hayatlanm kay: bttmesine Reden alan oIaym yanktlan
sOrerken, pzeteler
"Bir IChil daha
verdik" ~bllyla
ikinci bir GzUeU
oJaYI daha haber veriyorlardl. Saldinlar bununla da kabmyordu ve Mi/liyet gazetesinin haberine gore Iran 51mnna üç kilometre uzakbktaki Tekeli
kOyUnU basan PKK mililanlan IS ki$Ïyi kaçlllyoriardi. BUIOn bunlar olurken TUrkiye Cumhuriyeli'nin
Cumhurba,kam
ve Basbak.m
farkh iki
açlklama gelirerek, zaten hakkmda
yalmzea yüzeysel bilgisi alan, kamuoyunu iyiee $I$kIRh~a dUsUrUyorlard,.
Bql
Son
",;""tkr -
GiJn,ydotu 'dille; du",,,, IIrllle /If/le aflle lar/l~/Jma",
Güneydogu olaylan
'Adlnl koyallm'
neRta,
ml, sonu mu?
Cumhurba$kam Kenan EV/en, haflalarea Once açlklama yapan Genelkurmay Baskam Necdet Ulur'a paralel bir ICkilde ve gerekçelerini aç,klayarak, "Oradaki
mUeadele kolay
bilecqe benzemiyor" derken, Basbakan Özal bunlann "qkiyanm son saidmlan, can çekismesi" oldugunu SOyleyiveriyordu, hin içinden Ç1kmak bal'aIl zordu. Bunun nedenlerini Milliyel gazele5indeki sUlunlannda
TeDman Erel dile getiriyordu:
"DiUal
ediniz, Ulkemizin en Onemli mesele-
sini en az konu~uyoruz. Ana muhaIdel partisinde y~an
son olay tipik bir Omek meydana getiriyor. Dalu kOkenli bir MKVK Uyesi bu konuIan istiSlRar. yelteniyor ve Genel Baskan 'm giri~imiyle ihraç kanabna sokuluyor."
T.rtJtIB.ya açm.k
Erel, SHP'nin bu konudaki politikaslzbllm da elqtirdiklen
soora ~unIan ekliyordu: "Mehmet Ali Birand
arkad~lmlz,
'Bu ilC artlk KUrt sOrunu denilmesini' Onerdiginde hepimiz
$I~lIdlk. Ve anladlk ki, blrakm,z derinlemesine ara$urmayt, degerlendir.
meyi, politika Uretmeyi, isimlendirmede bile korku ve tereddUtler içindeyiz." Teoman Erel'in "Devlel, hukUmet, partiler, Universiteler ya$lnan
sorunu gerçrkten ya~maya ba$lamaIIdlllar"
ça~nsma
"KUrt Sorunu
GUndemde"
kapa~' yUzUnden yedi
hafla Once sessiz sedaslz toplallverilen YeniGandem'in de kUçUk bir i1avesi olaeaku: Demokrasi, insan hak.
Ian ve dUrUsllüklen yana alan baSIRlm.z da, olaym iSlismar edilebilirligini unutmadan,
gerçekleri kamuoyunda tartl$maya açma gOre\'ini yerine gelirmeliydi.
Bundan yalRllca
TUrkiye kazançll çlkardl. C
3.5.' 981
SÖYlE~i
I TURGUT ATAlAY
'Bir Kürt sorunuvar'
SHP MKI'K ü}~si Turrui AlaIlly 'ln Siirt bö/,e 10planllSlnda }YIP"" konupna ,ünün konusu 1uI/lne
,eliyonlu.
Bu konu/mantn IIrdlndlUl Tur,ul Allllay 'kesin ihrIIr ' /sInnlyle ledb/rll olarllk Merket Disiplin Kurulu 'nil u,'k edillyordu.
Bu tuadll /u Tur,ul AIIlIIlY'In bu
kOflupnilSlnll tepkiler }'GlmII}YI baillyordu_ A 11I1a}'
~ telefonla IIrt1}'/Ullk
olumsu: lepkilerini IIklllrlln ve konllp1UJY' ,.,rinde
bulmad,klarlnl
söyte,.,nlerin }'Gnt SIrII, yine Idefonla hllkl, bu/duklannt ilelenter de
o/dukrll YOlundu. Allllay Si/rl'Uki konu/mlls/nt
ve bunu i:/eyen
olllylan Nokla'ya an/alii.
NokIa: Tartl~ma)'.
konu ol.n
Kirtçe mnelerini n.sll dUe gellrdi-
Riz?
AI.I.y:
Bugim Türkiye'de
her
kesimden daha çok demokrasiyi OZleyen, iSleyen, ana ihliyaç duyan
kesim bizim Dogu' da yasayan valand~lanmlzdlr.
Dogu'da yöl$<lyan
insanlanmlz
T,C. vatandasldlrlar.
Vatandashktan
gelen gOrevlerini,
askerlik, vergi gibi gOrevlerini yerine getirirken vatand~hktan
dagan haklanm kullanmada slkmuyla karsdasmaktadlliar.
Bugünkü
hükümet bu vatandaslanmlZln
vatand~llk haklanna tam olarak say.
gl gOstermemektedir.
BugUn T.e.
vatandaslanmn
belli bir bOlümü
kendi aralannda
anlasma dili olarak KUrtçe konusmaktadlllar,
Bu
vatandaslarlmlzm
Kürtçe konusmalanndan
dolaYI hor gOrUlmelerinin demokrathkla,
demokrasiyle
ve insan haklanyla bagd~maz,
de'dim. Ve $Oyle devam ettim. Bakm,
dedim, TUrk hukuk mevzuaunda
yasaklanmlS diller diye bir kavram
vard.r. Nereden gelmektedir
bu?
Hanp kanunun hangi maddesinde
yasaklanmlSur?
Ve bu diller hangileridir? Nerede tadat edümi$lir, ogrenmek istiyorum diye bir soru sor'dum. Ama bakm dedim, benim bildiAim bir yasa ve onun da bir mad-
38
d~ var. 0 da Sivasi Partiler Kanunu. Bu kanun~n bir maddesin.
de diyor ki, "siyasi panilerin tOzUk
ve proaramlan
)'asaklanmls
diller
dl$mda
ba~ka
yabanel
dillere
çevrilebilir" der, Vani Franslzeaya,
Almaneaya, Ingilizceye çevrilebilir.
Aocak yasaklanml$ diller hariç, Pe.
ki, hangi diUer bunlar? Vasaklamalarla bir )'erlere varabilir miyiz? Bir
baska kanu TUrkiye'de bulunan aileier ve TUrkiye'de bulunan ana ba-,
balar dagan çocuklanna
istedikle.'
ri ismi OzgUree verememektedirler.
Ve snnra sunu ~yledim, Bu yasak.
~llaVII ,c uygulamalarla
hir l'crie.
re vanlamaz,
Bu konulan konusmaktan arllk çekinmeyelim,
korkmayahm,
Nokl.: Baslnd. )'er .Ian h.berIrre göre Kürtçe konu$m.k serbesl
IHrakllSln, program Ingilizceye, AImane.y.,
.'ranslzc,),
çe,'riliyor d.
neden Kürlçe)'e çevrilmi)or demi~llnlz?
AI.I.)': Ben demin neleri sOyledigimi anlaltlm size, Eger 0 söylediklerimden bunlan çlkaramlyorsamz bu demektir ki ben bunlan sOl"
lememi$im.
NokIa: 0 z.m.n
nIß k.yn.il
nedir?
kopan
farlln.-
"lai.,:
Ben Turll\c'd(
T,C. "ala~daslànmn
belli hi, bOlumUnùn
Kùrt~e kOnU$IUllanm
soyledim,
aralannda anlasma dili olarak, Bu
gerç(~in
görmezliklen
geliomemesi gerekti~ini anlalmaya
çahi11m, Ve dolaYlSlyla sonuçta dedim
Id bu insanlanmlz
Kurt~e lonusmalarmdan dolaYI hor gOrùlmekledirler, Bu hor gOrme olaYI yanhsur,Bu demokrathkla,demokrasiyle ve insan haklanyla
ba~da$maz
dedim, Ha, bunun mefbumu mu.
halifinden ne çlkar? Onu konusmaml dioleyenler yorumlarlar,
Nokl.: Fak.l bu konu,m.nlzln
• rdlnda. olay, p.nlden
Ihraç Istemlyle ledbldl ol.rak Merkez DI.plin Kurulu' •• levkedilmenlze
k.d.r
geldi. Bu rah.lslzblm
ka) n'II ne?
At.I.),: Simdi labii Genel Baskania, konusmamdal'
sonra bir k,s,m yörelerde karsllasllk ama basIR
toplanllslRdaki olaya kadar-ki orada bile ben ahnmadlm dogrusu-bana herhangi bir sey ima etmis de.
gildir.
:-.1okl.: Konu,m.nlzl
)"Pllkl.n
sonra S.Yln Inönü'nün
)'.pllli b.SIn topl.nllsln.
k.d.r
geçen süre
lçindekl gelItmeier nelerdir?
Al.lay: Ben konu~maml yapllktan soora kUrsUden inerken Saym
Genel Baskan hemen benim sol arkamda oturuyordu,
Ba~kanhk Divam'na dOnerek Genel Ba$kam kafamla selamlarken
Saym Genel
Ba~kan'm da gUlerek b~ isareli i1e
selamlml aldlgml gOrdUm, Bu davramsl ben yorumlamam.
Vani, bu
aeaba bir kutlama mldar, ba~ka bir
sey midir, nezakelen yapllmls bir
ICI' midir, bu konuda bir sel' sOl'leyemem. Ama Saym Genel B~kan
yine de nezakelli bir insandir , Oyle
tamnm, Oyle bilirim. Verime Olurduktan sonra da bir klSlm arkadaslanmm kutlamalanyla
karsdasIIm.
Toplantl kapatlldlktan soora da Saym Genel Baskammla
birlikte ba.
ZI yOneticiler il binasma gillik, BOyle bir ima almadlm ben, Daha sonra ben kalacaglmlz otele gittim. Burada CUneyt Canver arkada~lm benimle gOrU$mek iSledigini sOyledi.
"Buyur"
dedim,CUneyt
dedi ki,
"Ben sizin konusmamzdan
dolaYI
çok tedirgin oldum, Halla 0 mada yerimden kalkum, Gazeteeiler
orada ml aeaba, sOyleyelim de yazmasmlar diye. Fakat bakllm Ankara'dan gelen gazeteei arkadaslar
orada yak, Sizin bu konusmamz labil ki buradali
delegeleri memnun
rdivn, nlahilir, ama "muha\,'da
bd~la deleg(l(r de var. Bundan tedirgin olabilirler, Bunu da bilm(k
laZlm, Yapllgmlz konusma zaman
ve yer ilibariyle .eaba uygun muy.
du diye dU~UnUyorum, pek dogru
bulmadlm" gibi SOzler sarfetti. Bunun uzerine CUneyt'e ben sunu SOl'ledim: "CUneylcigim,
ben ledirgin
degilim, çok rahallm. ÇUnku ben
inançlanm
için polilika yapan bir
insamm, Yani bil klslm delegeler
bundan memnun olur, bir klslm de •
legeier bundan tedirgin olur diye
gOrUslerimi saklamam,
SOylerim.
Kurultav ve seçim zamam geldigin-:
de e~er ben aday olmaya karar ,'erirsem seçilirim veya seçilmem, Ben
seçim
hesabma
gOre burada
konusmadlm"
dedim, Ondan sonra Saym Timisi'den duydugum kadanyla sOyluyorum,
Sa)'m Genel
Baskan, Saym Timisi i1e konusurken Siyasi Partiler Kanunu,Anayasa \'e TCK'YI
bulmalanm
iSle.
mis, OlaYI mUlakere etmek iSledigini sOylemi$, "bu suç mudur de.
gil midii" diye, soru sormus, \'e
Mehmet Mogoltay-Ahmel
GUlyuz
Kelenci, !\luslafa Timisi bu arkadaslanmlZln
da katlldlgl bir oturumda konujuldulunu
duydum,
Uyesine kadar. .. Ancak hayalln diger kesimlerinde
oldugu gibi siyaselle de bazen bi, klSlm olaylar delisik yorumlanabilir,
Bunun sonueunda da bir klslm tereihler içersinde bulunabilir.
TUrkiye'de SU anda
geçerli alan yasalann
tamamlyla
demokralik
hUkUmlcr içermedigini
hep birlikte biliyorul
ve SHP'nin
cn yelkili al,zlan
da dahil olmak
ùzere devamh jekilde söylU)'oruz,
Yani TUrkiye'de
bugun hâlâ Türk
hukuk mevzuallna
gôre, yasalara
gOre bir k.slm dùsUneeleri açlklamak, yaymlamak,
bunun propagandaslRl yapmak suç olusturmakladlr. Hatta Oyle ki bu anlama gelebilecek aÇ1klama ve davraRl~lar siyasi partilerin kapall1ma sebebi bile olabilmektedir,
Elbette ki ben bir
MKVK Uyesi olarak partinin kapaIIlmasma
sebebiyet
vereeek
bir
açlklamaYI yapmam,
yapmadlm,
Nokl.:
Dü~üneelerinlzi
sö)'lediliniz için Merkez Disiplin Kuru'Iu'na vrrildiniz, Bunun bir h.ksll11k oldueu görü~ünde
mlsiniz?
Il
At ••• y: Bu aç,dan da asllnda çok
UzUIUyorum. Vani partinin
genel
yararlan açlsmdan,
NOkl.:
Dogu'daki
01.)'1'/1
n,sll
NokIa: P.rtiden kesin ol.r.k ihdegerlendiriyorsunuz?
Bir Kürt soraç edilirseniz,
politik.y.
de,'.m
runu v.r IRldar?
edreek misiniz? Bir b.~ka p.rti)'e
Al.lay:
Sorunlan
gOrmezlikten
grçmeyi dÜ$ünür müsünüz?
gelerek,gerçekleri
kabul elmeyerek
AI.I.)': Sosyal demokrasiyi
be- bir yere varamaZSlmz,
Tlpta oldunimsememis
herhangi bir partide
gu gibi nasll doklor hastasma tespolitikal" surdUrmem mUmkUn 01. his koyamadan
teda, i edemez, Si.'
maz. PohlikaYI devam ellirmeme
yasette de bu bOyledir, Olkenin ve
gelinee elbelle ki inançlanm
ugru- halkm içinde bulundu~u
sorunlan
na nas.1 polilikaya at,lmlssam,
na- bilmek, laRlmak lazlm, Buradan
sll ~imdiye kadar politika yapmlshareketle
elbelle
TUrkiye'de
bir
sam, bundan sonra da inançlanm
KUrt sorunu vardll, Elbette Tùrkiulruna politika yapmak istiyorum.
ye'de KUrtçe konusan ama devlete
vatandasllk bagl ile bagh alan T.e.
Nokt.: Bu geli~meler sonucunda
vatandaslan
vardlr. Ve bu insanlar,
p.rtinizin lepkisini n.sll k'~IIl~ or- kendi aralannda
rahalça konusa$Onuz'!
mamakladarlar,
bu dilden mUzik
Al.lay-: SH P Genel Ba~kaRl Sa. dinleyememektedirler.
Bunlan yapym Erdal Inônu ve MKYK'nun
be- t,klan zaman yargllamaya,
sorgunim lnoll<mama \'lInelik nlarak nr- lamaya, kovuslUrmaya
tabi lutulta)'a loydu~u tcpli a~.lllr. Ilunull maktadlllar,
Halia
çogu zaman
yorumunu
sorarsamz kendimi çok mahkûm
olmaklad,rlar.
zorlayarak
SUI1U
sOyleyebilirim,
H..... cön"~
SHP demokrat
hir parlidir, progranunda Oyle yazlhdll, lÜzugùnde
Oyle yaz,hdll,
simdiye kadar hep
demolirasiyi sa,unmu$tur.
Bundan
soora da demokrasiyi
sa\'unaeaglna inanmaktaYlm,
SHP bunu lÜm
kadrolan ile yapmaktadll
ve yapaeakltr. Genel ba$kanmdan
en rade
"
Kürtçe
konu!1anlann hor
görülmeleri
demokrasiyle,
insan haklanyla
bagda!1maz...
~
~
1
J
3-9.1j.19H1
~
mJ
3-9
LUli1iI1__
MIYI$
IBRAHIM ÖZER
Sonunda hal<.lm
SI"
G
~
lQe~
vuranl
_
kurtardl
unterden 2 Oea, 1985. Ha,a soguk ve haf,f SlSh. Kars'tan Subatan'a g,den yol bombas. Her
taraf karla kaph Asken araç yolda ,Ierliyor.Ùnde bIr astsubay, arkada silahh
muhaftzlar var. Astsubay Usame Bayramoglu, parkaslOlO cebindekl sllahl 51I.,
kaHam,s
Arabada ik, buçuk
milvonu a~kln para var. Tabur perso~
nehnlO maaslart.
Tabura sa~sahm ula$unlmasl gerekl)or
o Slrada yola bIri ç,k.yor. ehyle .saret edlyer. TopaUayarak araea dogru
.lerh,or. Astsubay. muhaf1zlara dikkath olun dl,or, arac yavashyor. Topallayarak ilerleyen klsi araem arkasma dodogru
"Komutamm
dlye ~oruyor.
Duzah 'mn agzln-
BABASI iBRAHiM
- Iles a1n ayhk askerdi. Çocuk laten burdan giderken tabur komutam çlkml~t1 kar$lsma, ala sen ne
filIz atml~sm, sen nerehsin falan
deml~ti. Demi~, komutamm ben
Tuncehliyim. "Soranm bir ~eyini
görilrsem, yandm" demis. Çocu"
ben askerhlli iki sene tehir enim,
bir seyim YOk, sorabilirsiniz,
demis. Rapara göre çoeuklar sekizde a\(, kusurlu bulunuyor.
Biz,
A\ ulo..atAh Demu, da\'aYI Ankara
'e Istanbul'a blhrk.s.ye göndermek
.. ; Raporu gönderdiler Anka-
ÖZER
--=-.J
~
ra Kara KU\.'vetlen Komutanhgl!.
na. Kara Ku ....vetleri Komutanhgl,
çocuklarda sekizde iki ku,ur buldu. Sonunda häkim vuranl kurtardl.
Liseyi okumu~tu. Boksor kursu~
na gllmistl. Izmlr'de elektnk kursunda pekiyi dereee aldl. Boynuna
bindiler baska blr sey dellil. Tatbikat diyorlar, fakat böyle tatbikat
olmaz. Bir tarafm haberi var, dlllermm yok. Adam. tutup da atesin Onilne gOndermek. bu bor tllzaktlr.
"Tuzak kurdular"
DÜZALI'NiN
dan kanlar geliyor. Birkaç manevra
mermisi sesi duyuluyor. Duzali'yi arabaya taslyorlar.
OIzda?"
bunlar b.zim arkadaslar"
d.ye seslemyor. Fa,at 0 Slrada Astsubay Usame
arabadan merken çektlgi silahm. atesilyor. Astsuba,la bogusan "eski}'a" klItgmdak, er Duzalt Ozer "Ne yaptm
komutaOlm" dlye baglrarak dusuyor.
Usame Astsubay buyuk blr saskmh,
içinde "Ne oluyor, kim var sizin ba~l-
yor ve on tarafa
,
I
Sankllm.s 7. Hudut Tabur Komutam Piyade Yarbay Sadlk Asian, son zamanlarda artan soygun ve saldlrl olay~
Ian uzerine, birliklere ula$l1nlan asayiS kltalan olu~turulmasl emrine uygun
olarak, laburda kurulan asayiS birhgine biT talbikal yapurmaya karar vermisti. Bu tatbikaun olabildiginee gerçege uygun yap.lmasmda .srarhydl. p,.
yade Ustegmen Ah Uzer'in ifadesine
göre, Tabur Komulam kendisine AS1SUbay (Jsame Bayramoglu'na
kars, blr
pusu tatbikau yapllaeagm, söylemistl.
"Araç durdurulaeak, içindek.ler indinlecek, tesirsiz hale gettrildikten sanra
asayi~ kItasI. daha dogrusu kunarma
ellbi larafmdan kurtanlacak"ll.
Tabur
komutam, "Tatblkatm
sonunda ISle
anar$istler böyle asker k.hgma ginp
Tehlikede Israr
Ieee sonuçlaOlyor.
Tuneeh, Erdo~du koyunden, Ibrah,m
ve Dilker'den olma, 1963 dogumlu, 7.
Ud. Tb. I. BI. erlerinden Duzah Özer
arabada bluyor. Bir "tatbikat" da böy-
DUZALI ÖZER
Tuneeh, Erdo{Jdu köyunden, 1963 d~umtu
Tabur komulanl, Soranm b.r ~ey.nl gorursem; yandln!" deml$1t
lasl}or Arkadak. muhaf.zlardan
bin
Sllah, dogrultup kap.y. aç.yor. 0 Slrada yola ç,kan bir baskas. ön kap.ya yb.
nehvor. Astsubay Osame'ye asall. inmeslO' soyluyor. Usame Bayramoglu ile
bu sahlS aras IOda oollusma ~hyor.
Bu
sirada araeIn arkasma doJasan kiSÎ. 51lahm. ùzerine dogrultan muhaf.za telasla seslemyor: "IndIr ulan silahm.,
tatbtkat yaplyoruz~' Muhaflz asker, arkadaSI Huseyin Gulen'i 0 zaman tam-
Tabur Komutam Sadlk Asian, ast/ann/n çe$itli
uyanlanna ragmen tek tarafil "tat/J,"I..atta"Ismr ediyor.
Paralan götüren askeri araçtakilerin "soygul/
tatbikatmdan" haberleri yok ve silahlan sahici
mermilerle dolu, Erler, soyguncu klltifmda tehli/"<,y<,
sürülüyor. Bogu$ma slrasmda si/ahlar palltyor. Dü:.ali
yere dÜ$erken "Ne yaptm komulan/ll/" diye baglflYor.
Silahl ate$leyen astsubay $a$klll/lk içinde "Ne oluyor?"
diye soruyor. Ama olan olrnu$ bile,
Tatbikat ml,
ö)üme davetiye mi?
TATBIKATTA ÖLÜM
tlrnTJ
lJIlQO
soygun yapabilirler dive izah edersiniz"
demi~ti.
lehhke aç.ktl. Mutemet Basçavus
Usame'mn ve ekibmin hiçbir ~eyden
haben yoklu ve kendilennde
hakiki
mernllier bulunuyordu. Bu tehlikeli durum Ustcgmen Ail Uzer'JO dlkkallni
çekm,s". BIObas' Ismat! Cim.lli 'ye giderek tabur komutamm uyarmaslnI istem'stl. Cimilh mahkemede söyle dem.,11. "P Utgm. Ali Uzer mutemet ve
muhaflzlarda haklki mermi oldugunu.
boyle blr talbikatm tehhkeh olabileceglnl bana soyledl. Ben de kendisine ayni konu~ u tabur komutanma arzettigiml \oe kendlsinln tatbikatln yapllmasl
IÇlO emir verdlgmi behrtum.
Daha sonra taburun Ikmal subay, P. Bnb. Hulk! [rguner Ile tatbikatlIl tehhkeh olablle\.'egHlI aramlzda konu~lUk. Oaha
soma Hulkl Erguner, erlerde haklki
merml oldugunu, rnulemedin durumdan haberSiz bulundugunu
tabur komutamna soyledi. Bunun ulerine tabur
komutanmllz, mUlemede haber verildigl taldirde lalbikalln amacmdan uzakla~acagmt H yararh olamayacalml. laten Usame'nm valda resmi elbiseli askerlen gorunce pa~a pa~a duracagml ...
,oyled,:'
Oysa taOlklardan
Hilseyin
- I.'vel Huseym. Sen o/aym tam
,çmdeniln O/an/a" ya/..mdun ya>adm.
Nasll bldu Duzolt?
- Bll yitrni kl~iydlk. Hallf "'Ita blr
ça\ u~, j"'l astsubay, blr llsteg,men.
YMbay Sad,k Asian blZlm bölugun
komutamnl çalmyor. latbikat yapaeagll, Sil pusuda yatacaksmll diyor. Bunun Ulerane böluk komutam bin çagu: dl. Oglum pusu var dedi. MUlemet ikl
I
buçuk milyon lira ile Kars'tan gelecek,
biz onlan soyaeaglz. Daha soma arkadan destek unsuru geleeek sizi tesllm
ala\.'ak. paralan verecekslOlz dedi. bnden dört kl~1gidecektl. Bil ehmizi kaldlrd.k. Ustegmen Ah Uzer, Duz.li'ye
sen gll ded •. Ben de dah.1 dort k.s' seçildlk.
Ben ùstegmene onlarda haklkl merml var, bizi vurmasmlar dedlm. HaYlr
bir ~ey olmaz dedi
Araclß habersll oldugunu blliyorduk. Biz Duzali ile yolda buyùk bir ta~m arkasma saklandlk. Çavu~ ve onb~1
daha uzalla. Arael görunce b('n yola
çlktlm. Hasta numarasi yaptlm. Uç
melre arkarndan Duzah gehyordu. Ba~Irnda Kars'lan aldlg,lffi slvil kar ba~ha.l vard!. Muhaflzlardan bm beni laOlml~ ve kendl kendine bu H useyin ner.
den çlkml~ aeaba flrar ml eui dlye dusunmu~.
Arabada alu ki~l vardl. Ben yanlan.
~
'.;J
-.,
_
......~
.... ~-
- '---
:_:~:
•.
" .,'
.~
;,.;.;
>
~~.
;,
r~
-
'"
Askeri
save.hk,
Gilli gider
ASIsubay
Usame
GOlen, tabur komutam",n çqitli içtimalar sIraslOda s.k s.k "asker klhllma
girip sizlere saldtrabilirler,
isi ciddi
tut un" diyerek uyardlll'"'
mahkeme
ifadesinde belirtiyordu.
Yap.laeak bu lehlikeli tatbikat kimsenin içine sinmemisti. Binbai' Ismail
Cimilli son bir girisimde daha bulundu. "Tabur komutanma saat II.OO'de
Kars'ta Askeri Gazino'da mutemet île
bulusarak maas.ml alaeag,m, uygun
gorurse sadeee mutemede tatbikatln
) ap.laealllm f,slldayabilecellimi söyled.m. Aneak tabur komuta",m.z teklif. vine kabul elmedi,"
Ïlovlece tabur komutanmm diretmeSlyle,-"eskiya" rolUndeki erler, ellerinde gerçek silahlar ve mermiler bulunan
'e gerçek bir soygunla kars' kars.ya 01duklan", sanaeak silahh birlillin karslSma ç,k'yordu. Pusu kuran ekibin
hiçbtr can gUvenlilli yoktu ve her an
mermilere hedef olmalan islen bile degildi.
\~
~~-r,.~
_"....,.._\h~_
t>1ftIiI::::=; ........
'~~'~~ç
•
:~.
~_ if
<.
~:~::
...;..;
#*~
,~."
•
'~':,_"
~;1Irl ,+
ti, "t~".
•
.
"',"'~''1 '},
';:.Ï:.;:.:',_~:....:.:,,-:- _ ~_
r','
,o'
"'\'4"'--""
,~
~
~:;>~~
",mlZ.
HUSEYtN GULEN
Bu tatblkatta parola yoktu Bölük komutae$klyanln asker klyafetlyle saldlrabllec~lnl, parola sOylemeyen klmse ben
bile cMsam çekln vurun derd ..
na gehnce \-.avu~kaptYl açll, sllaha sa.
rlid!. Hen de tehhkeh durumu görup
"Ulrak ulan tatbikal yaplYoruz" de.
dim DUJ.lh de arabanm öbur kaplSlnl
açtl "SllahlOl ver, teslim al" dedi~iOl
duydum. Bu arada bir muhaflz "Ka.
mutamffi bunlar bizim arkad~lar" dlye seslendi. Ben de muhaflzlardan bInne, "Ver sllahlnl Muhsin" dedig.lml
kesm hal1rhyorum. Arabadakiler bizim
aym bOlùkten oldugumuzu anlaYlOea
rahallad.lar. Bu arada Üsame Çavusla
DUlali oogusuyorlard •. Pusuda bekleven dlAer çavu~ yaOlmlza gelerek "Ver
"Askerligin yanar dediler"
HÜSEYIN GÜLEN
Bayramollu hakklRda "silalu hakklRda dikkatsizJik sonucu ba$kasuun Olme-sine sebep oImak" suçundan Tabur Komutam Yarbay Sadlk AsIan hakkmda da
"ledbirsizlik sonucu bir kimsenin ölumUne sebebiyet vennek" suçundan dava aç.yordu. làmklar dinleniyor, ifade1er ahOlyor. bilirkisi raporlan dUzenleniyor, kesifler yaplhyordu. Ancak olaYIOyakm laOlklanndan er HUseyin Gulen, UzUntUsUnden .. nhk olup haslaneye kaldmld.g.ndan
ke$fe kalliumyordu, HUseyin GUlen, 2000'/t Dolru'ya,
Hulki ErlUner isimli binbasmm. "DUzali 'nin saldud.glR'"
söylemesi için
kendisine baskl yapt'll'OI, askerliginin
yakllmas.yla tehdit eltigini, tatbikatm
parolaslZ dUzenlendillini, oysa kendikrine her zaman parola söylemeyat kim
olursa olsun derhaI ales elme emri verildillini, bu tatbikalln kaYlllara da geçirilmedilli seklinde söylentiler bulundugunu, bunu ifadesinde söylediji halde, zapla geçirilmedillini anlallyordu.
Sonuçta, Tabur Komulan. Yarbay
Sad,k Asian, Uç y.la mahkûm oluyor.
Dillerleri beraat ediyorlar. YarbaYIR cezas. da paraya çevriliyor ve böylcce göreve devam edebiliyor. Dava ,imdi Askeri Yargllay'da.
0
Benim ifademl tam yazm.ml$lar.
BöIUk komutammlZln ISO metre uzakta
oldullunu söylemistim. Orada 20 melre diyorlar. Aynca bOlUk komutaRlmlZ
bize ber sabah tekmil ahnlrken, qkiyaRln .. ker k1yafetiylc .. khrabilcceAini, pa,to/a söylemeyen kimse ben bile
ol .. m çekin vurun derdi. Bu Iatbilatta parola yoktu. Kay\tlara leçeR bir IatbilaI olmadtjJm söylUyorlar. Bunu ifademde söyledim, yazmadllar.
0
rum.
ulan silahlOl" dlye manevra mermisini patlatml$11 Muhaflz arkadas sahici
salah samp, "Oy anam, yapma abi" diye baglrdl 0 arada önden bir sHah seSI daha duydum
Duzah "Ne yaplln
komutamm" dedi, dù~tu. Herkes $&$klOdL Duzah 'YI arabaya taSldlk. Ara.
bada akhmm erdl~i kadar suni teoef.
fus yaptlrdlm, kan plhtllaslp nefesini hkamasin dlye. Duzali dlye 5eslendim.
Gözlenm aç'p bana baku. VUeudu sogumaya baslad •. Araçta OldU.
Tarn gögsùnden vuruimui. Bu olaydan çok etkilendim. ÜzUnlUden sanhk
oldum. Bir sUre hastanede kaldlm. Daha soora, 3. Ordu'dan kurmaylar leldi. Bu arada komulan Hulki EraUner
Binbasl bem çagtrdl. "Oglum olan 01du, ölen Oldu. Geri kaJanlann ba$I yanmaSIn. Dùzali saldardl diye if.de ver"
dedi. Ben de haYlr komularum ne 01mussa onu söylerim dedim. Komutan
"Iyi guzel, senin on sene askerlilini
uzaurlar, iyi dusUn" dedi. Ömrumun
sonuna kadar askerlik yapsam ne gÖl'mÙ$sen onu anlatmm. Ben OlmU, 01sayd.m ailemin perisanbll'ru dtl$UnUy<>-
-,
.\ ..
4.5.1987
.Kaf'rl/an 13 yurtta¥,m,z,n
PKK kampIndan kaetllar
4.5.1987
• ~EMOINll (Mll.HA)
d.~ PKK militanlan
tarahndan üç, gUn önœ silah
MASA
IXJ
Osman ANGIN
Em. General
1932'de dogdu. 1953'/e Kara Hiirp Okulu'ndan,
sonra s/fastyla Topçu Okulu, Kata Harp AkademIsi ve SI/ahll Kuvveller
Akademlsl'nden
mezun a/du. Si/ahll Kuvvetle,'de komut8nllk ve
karargAh glJrevlerl yanl SlfS, IJgrelmenl/k glJrev.
lerinde de buJundu. Napo/l'dekl
NA TO Karar.
9AMnda,
Klb"s'Ia
TOrk Mukeyeme,t. ra~kl/aI,'nda ve K,b"s TOrk Ba"~ Kuvvellerl
Kurmay
Ba~kanl olarak glJrev yep/I. 1~84'/e kadroSUI
luk nedenlyle
emekl/ ofdu.
ERÖR; geneUikle baihbaima
bir amaç olmay'p belirli bir ha.
rekeun, e)'lemin, polilikamn vcya ideolojinin gerçekleltirilmesi için balvurulan yasa d'l' bir
sHah, araç veya yönterndir.
Tcrör: zamana, zemine VI: duruma göre aynhk"hk. bölüeülük, gerieilik, komünilm, fa~izm \'( benzerlerinin amaçlanna hizmet eder.
Andl&1mlz hu zararh, YIk.ICIve bölûcü e(kin~
Iiklerde amacm gerçekle~tirilmesinde (crôr: bugunkü kOlullarda etkin bir silah olarak yaygm bir biçimde Slk Slk kullamlmakladlf.
KÜRDlsTAN
HAYALI
Guneydogu'da ginlilen terör eyleoùen; aynbkç' harekelin amaema ulajmak için bajvurdugu çe~itli mücadele yöntemlerinden sadece
bindir . Bu yapay harekelin güllÜgü amaç; 001gede çlkarlan alan ball ülkelerin teivik. telkinvekoluUandlfmalansonueukendilenniTürk
ulusundan ayn bic etnik toplum sananlanr.,/
valamm'lm bir parçasm' eIe geçirip Kürdistan denileeek bu loprak ülerinde ayn bir ulus
halinde yeni bir devle! kurmaktan ibarellir. Bu
harekelte, onlann inamlma göre kaynajnul bi,
bütünün bölünmesi degîl, esasen ayn bi, et.
lük bütün olduklaruu iddia edenlerin, üzerinde yaiadlklan böige ile birlikte valan,mlldan
kopup aynlmalan SÖI konusudur.
Bunu ger,eklellirmek için de gerekli alan
beyin niteligîndeki ekip ile onlann ieraCi militanlan, öteden ben ball ülkeier tarafmdan ye.
tiltirilip ,elilli yardlm ve destekleriyle bölgede Kürt ola,ak nitelendinlen aynbkçl örgüt1er kuruJarak eyleme geçilmil ve böige halk,
bu örgüderee, ayn bir elnik gruplan geldiklerioe !elkin, ikna, dùzmee< belgelere dayah propaganda ve zorlama yönteoùeriyle inandml.
maya çalll,lnulur. Böyleee, ,smarlama bi, SÖIde kürt ulusu oluiturulup üzerinde yalayaea.
gi loprak P'l'çaSl da ele ge,inlerek çelilli aiamalardan soma baglmslz bic Kürt devleti kurularak empole edil~ al,laom'l alan KürdisIan hayali gerçekiellirileeeklir.
!smarlama bir ulus yaralmak iSleyenler,
aeaba neden kendi lopraklan üzerinde ÖlbeUI Turk olup Türkçe konuian ve dinine bagh
yuzbinJerce ve mHyonlarca Tûrkün bic arada
yalad,klan topraklar ülerinde, onlan bir ulus
oJarak tamYlp ba8Jmslz bic devlet kurmalanna ili" vermlyorlar da Turk soyundan gelenleri, yapay bir dil ve kûltur farklth&i ya'allp
Kurt diye kOlullandlfarak kendi ,lkarCi emellen "ogruhusunda kullanmak istiyorlar? "Sen
Kürtsün" diye beyoi y,kanm~ olanlann bu suali kendi kendilerine sormalan ve bu uydur.
ma ve Ismarlama ulus hayali ugruna kendilerini anlamsllca Ceda etmemeleri gerekir .
ALiNACAK ÖNLEMLER
AÇlklanan nedenlerle bu hareketin lemelinde aynhkç,hk ideali yalll&ina gare, esas mücadele de bu ideJle, onun sahip, yarallci ve
de>lCkleyieilenne yunelik olarak özelle lU yolda
yapllmahdlf:
• Turk-Kurt aynmlOlO gerçek olmad,gina,
yapay ve yanl'l olduguna ve biç bi. zaman gerçekiellirilemeyeeegine j(;lkin bir kampanya
ballallhp yaygm bir biçimde sürdürülürken bu
yapay hareketi eaydlf.CI "liUi elkin önlemler
de ahnmahdir.
• A)nhkç, terorle müeadcleyi de çqilli yol '
ve YOnlcmlcrle etkin bir biçimde surdûrürken
,'politik, ekonomik, psikolojik, siyasal, sosyal,
,I
40 fi
küllürel vb. önlcoùer de hep birlikte alm,p uygulanmahdif.
• Bu hareketi lSlarla sürdürenlenn belli bir
arazi kesimi üzerinde yogun bir biçimde toplanmalan da önlenmelidir.
• Bu hareketin miman, yarallclsJ ve deslekleyieisi alan devleller için de çelitli lürde,
önlemler dÜlünülüp almmahdif.
AYRILlKÇILlCA
2'51 'l'ürkiye'ye 5,g,nd,
'
,I
I
I!
..
z?~yla _'ran .a kaçonlan Il
killden .,klSl, oncek, gete sabaha
kaIj' Turk SI~ru geçerek HIlDe
Konkolu'na Slglnd,.
_ ~u "",da $cmdinli'ye bagb Deb
koyune blf baskin duzen.lemek lSleyen PKK milltan~:
k?y ~orucu.
~ç~d~
Ipuskurtülduler.
R
,
GONOERll~llER
MI?
•
PKK militanianmn kaÇlrdlgl Il
..
. ...
k'llden, ANAP ~mdinl. ilçe baj'
karumn yegeni Isme. Akbq ile Ali
Ölke adb yurtlajlar, öneeki geee
sababa karyi lran'dan TUrk. toprak.
lanna g~er
ve PKK n1ÏIi~an.
mn ~ennden kllÇl1kl~m ~yleye.
rd '~'~~I
'ndenJJeb'"~ndJlard"
~eH a&nO&O• a if sure 10,
len~riIen _A~b~_" ÖZklD, gaze.
tecilerle gorulluni1medi. Bu arada
Akbq ve ÖzklD'm. PKK lampmdan k.. çmaSlnm pet akla yalk1.~ 01!"~'gJru haurlatan ~ >:"kliiler,
,k. yurttajlmllln, behrh bif mesa].
.SlIah
zoruy1a Iran'a kaÇ,nlanlardan
OZkan" öncekl gece Turk slnrnnr
rakolu na slg'ndllar
• Alilla Korkmal • (ihalNJir
iletmek amaClyla PKK taraf.ndan
Türkiye'ye gönderilmil olabileceklerini söylediler. Oùn bu konu açtk.
bp kavulturulamazken, örgülùo,
eJinde tUllugu Il yUlttaj'OUlJn serbest blfakolmasi için herbangi bir
kOIUl öne sünip sürmedigi de ogrenilemedi.
ARAÇLARA GEçl. VASACt
ismt!t Akba~ Ile All
geçerek
Hazne Ka-
Seyleffin Ö1Qeler
ÇIOtl •
lann direnÎli sonucu köye girmeyi
ba13ramayan militanlann, çauima
sonraslOda lrak'a kaçuklan samhyor.
NIVE ~EMOINll?
Son günlerde eylemlerini yogun,.~ __ aynbkÇl militanlann, gene!,",ww,
8u arada, ~mdinli'd.n Iran'a
giden karayolundaki araç geçil yasa8J sùrdüni!üyor. Çevre köyleri iI~e ba8Jayan yollarda da hiçbir si.
vil araCIn geçiline izin veri1meùen,
likle $cmdinli'de göninmelen dik.
'
kali çekerken, yelkililer, bu durumu, ilçenin hem lIOn, hem de Irak
lopraklartyla Slrun olmasma bagb.
yonar.
HaHin'nin il",; nlan Semdi.,
Ii'de dogaJ klllullann da çok sert ve
~~.ede operasyonlar yogunlajnn.
~,zly:yn:~a~y~~~~;:n:no~an;gJ:
Öte yandan, Irak smmna iki ki.
lometre uzakhktaki Deh köyüne,
öneeki gee< bir bask,n dÙlenlemek
iSleyen PKK mililanlan, köy koruculannm açtl&i atOlle ka'lllajmca
amaçlanna ulajamad,lar. Korueu.
sagJadl&i belirtiliyor. Bir asken ye!'
kili, OOlg.de eylem y.pan militan,
lann lümünün "mn geçernedigîni.
bir OOlümünün Türkiye'deki SI&i.
naklarda sakland,ginl söyledi.
y
OPERASVONlARI
SIGAlI VONETIvOR
AynhkÇl militanlann yakalana.
bilmesi için operasyonlar gee<gùndùz siimten, Diyarbabr'daki 7.
Kolo,du ve S,klyöoetim Karargâh.
ile Ikind Hava Taktik Kuvvet Ka.
mutanlt&i'nda dikkat çekid bir hareketlilik göz/eniyor. Bölgedeki operasyonlar bizzat lkinci Ordu Komutan. Orgeneral Burllu.ttin
Bigah
taraflOdan yönetiliynr ve tÙffi geUImeier Güney Harekât Merkezi'nde
'degerlendinlirken,
Gene!kurmay
Bajkanli&i'na da sürekli bilgi veriliyor.
PKK'VA LANET.
Mil-Ha Çivnl muhabin HUln.
TUlID'm ""berine gUre, $cmdinli'de
l'hit dÜjenlerd.n Nd., Ergul adb
enn ana-babas., PKK'ya lânet yag.
dmyo,.
"bit enn gözü y"h annesi Fatml ~l
ogJunun a~dan
agitlar
yakar.en, babaSJ t.met Ezzul, "EvladlDll öldûrenl.r, blr ~;n addel
önûnde besap ..
Bunl
Inln'forum"
dedi.
ÖDÜN VnlLMEZ
Yoksa bu bölgede sadeee sosyoekonomik
önlemler almarak rerah düzeyi istenildigi ka.
dar yükseltilsin, ayn bir ulus halinde devler
ku.up yalamak Ùlere beyinlen yikamp kOIUIlandmlm'i alan mililanlar; bunun yanhl bir
ham hayal olduguna ve hiçbir zaman gerçekleilirilemeyeeegine inandmlmadlkça ve karlllannda çok gùçlü caydlnCl engeller görmedikçe
bu inan'l ve ideallerini ger,ekleitireeek alan
mücadelelennden vazgeçmezler. Zira onlar için
almacak iyil'ltirme önlcoùeri ve sagJanacak reo
fah; onlarca kendilenne, "alun tas içinde su.
nulmul bir zehir" gibi görülür.
Bu nedenle önemli alan, bu saplanunm gerç.kleitirilmesi mümkün olmayan bal bir ha.
yal oldugunu ana kamtlayarak bu yapay ve
yakllurma ideali Ylkmak ve müeadele azmini
klrmakur. Onun ç.kar, yarar, refa~ v. güvenliginin aynhkÇJhkta degil, Türk vatandajl ala.
rak bu bin yllbk Türk vatamnda birlik ve berab.rlik içinde yajamakta oldugunu kamtla.
makur. Türk devletinin aYifbkç,li&a hi,bi, zaman ilin ve ödün vermeyeeek güçte oldugunu
inandmCl ve caydmCl bir biçimd. göSlermek.
lir. Tilfkiye'nin her yönden gUçlü olmaSl, en
elkin v. caydlnCl bir faklör olur. Refah dÜle'
yini yüksellmek için a1maeak sosyoekonomik
önleoùer ise diger önleoùeri destekleyen özendirid ve lertih edid bir elken olabilir.
SONUÇ
Güneydogu'daki lerör, aynhkÇlhk bir buz.
da&ina benlelildigînde bunun sadee. su yUze.
yindeki klSmldlf. Bu ned.nle Güneydogu'da.
ki olaylan, bir lerör olaYI gibi görmek ve ay.
nhkçlltk harekelini de lerör ile elanlamh v.
yalDiI lerörden ibarel saYIP ayru k.feye ka.
yarak ana göre alman önlemlerl. terörle mû'
cadele elmek isabedi ve yeterli degîldir. Vanhl sonu,lar vereeegînden bili balanya ulal'
tifmaz. KaldI ki kendi smlflanm.l i,indeki lerorü önlesek bile slßulanml1Jo dl~lßdaki ya.
kin ve uzak terörü tamamen önleme olanag-m'l ne Yallk ki yoktur.
8u mücadele çok yönlü ve uzun vadeli
olup \''lilli alanlarda arallksll bir biçimde sürdürülmek gerekir. Bu da sadeee iç güvenlik
güçlerimil ile Silahh Kuvvellerimizin iii de.
gildir. Devlelin polilik, ekonomik, psikolojik,
siyasal, sosyal, kûl!ürel vb. fonksiyonlan yürülen kuruluilannm da bu müeadeleye kauhp çok yönlü bir biçimde yürülmeleri gerekir.
8unun içiR de yapllacak kar~l mücadclenin
Ulun vadeli lemel ilke ve pnlitikaSl ile buna
d,yall faaliYel plan ve program csaslanmn sap(aRmaSI ve uygulaRmasl gerekmektedir. Tüm
bOyle bir komplike ve koordlOeh iaallyelin or.
~anile edilip halla bunun için gerekeeek ayn
bi, lelkilat olulturulup yurt içinde ve d'imda
yûrûtülmesi için ye(erli. saifam ve güvenilir
bir iSlihbarala ihtiyaç vardlf.
Bugûnkû Güneydogu'da Kûrt degil, kendi ni yap,lan lelkinlerl. Kürt sananlar ve yapay olarak yaraulm'l alan aynhkç. bir Kürl
sarunu vardar.
Telhis d~gru konursa, tedavi bajanh olur.
4.5.19fn
Yurt dJ~mdakiler
Oktay AkbClI-CUMIIURivET
Ak,am, Teku> AgaogJu, l'usuC
fîj URSUN
Bahadloh, Nihallleh, .. " Erdem Bun, SÜ-
~
meyra Çaklf, MeJike r .1IlÎ,ag, Vücel Fey.
liogJu, Ataol BeyrarnogJuJ I jseyin Erdem, Tülay German, Demir Oz/ü, Un " Polal, Sanar Vur.
dalapan vb ...
.
Aydm kamuoyunca ço~ iyi bilinen, tarunan,
,lillian, kitaplan, F.'k1Ian, sanatlan, ,a1~ni3lan
,fe ulkemizd ..... ilmij ù1Îlük'iifer bunlar ... Simili
hepsi yurt d'lmda, kimi Almanya, kimi isveç, kimi FG,ansa'da )'aj.yor. Ydla,dlr la' bir yalanu
sürdüniyorlar. Oeneeek ki "Kendi isteklenyle de.
. gil mi?" Pek öyle degîl... Birtak,m zorunlulukIarla üJkeJerioden a)'lÙnUlIar, gittik1en yerlerde
nullar söylemÎller, 0 günlerdeki tutuoùara, gönillere lers dülmüller ... Gide gide yurttalhk hakkmdan yoksun kalnuilar. Sonra demokrasiye geçil
dönemi ballanul. Haklar, ölgü,lükl.r, yasala,a
pek uymayan durumlar SÖI konusu edilir olmul.
Simdi yurt dllmdaki bu kililer kendilerine yapddlg,na inand.klan haks1Zhgin onanhnasml Îsliyor.
lar. Vani yeniden yuntajbp ahnmak, yurtlanoa
dönmek, kendi öl ülkelennde dernokratik bir yalamm hak ve ölgü,lüklennden yararlan,p çal'imalanm bu lopraklarda sürdürmek ...
3-l Nisan gUnlerinde Federal Almanya'nm
Marl kenlinde biraraya ge!mijJer. Vurtlajhktan anima, pasaportlann gen a1mmaSl uygulamalanm
kendi aralannda tartJlmalar, sonunda bir de bil.
diri yaymiamillar.
Bildiride kanu olanea IlÇIkl'gi ile anlauld,ktan
soora "lüm bu baks1Zhklartn v. kanunsuz/uklann giderilmesi yönünde ülkeoùlde son zamanlarda aydlnlar, hukukçuJar ve ~yllSet adanùannca au.
Ian ad,oùan oluoùu buJuyoruz. Aneak bu ginlim.
lerin sÖlden .ylerne dönüimesi, ü1kemizde Meelis
ve yargJ yollan, ülk. dllmda da uJuslararas, mah.
kemeler yoluyla hak arama girilimleri uygulama
alamna gelmelidir" deniliyo,.
Dünyanuzm pek ,ok ülkesinde zaman zaman
yurt d'ima gitmek, o,alarda yajamak lorunda ka.
Ian ayd,h1ar, polilikaCJ!ar, sanalÇ1lar göni!mÜjlür.
Hitler A1manya'Slndan kendi ÎSteklenyle kaçan kaçanayd, 1930'larda Mann'lar, Einstein'Iar, Freud'Iar! .. Kendi tarihimizin ünlüjön Türklenni de
unutmayal,m. Abdülaziz ve Abdülhamil rejimlennin bask1C1havasma dayanamaYlP ölgürlük sa.
Vaj' vermeyi seçen Narn,k Kemall." Ziya Palalar, daha nieeleri ammsanmal,dlf. lçinde yajadl.
iJ onama lers dÜlenler, dülün savaj.mlO' ûlkele.
rinde yaparnajlOen, daha dogrusu yapmaya kal •
. k'l'P da yapamaymea, ister istemel yabanCi ülke.
lere gitmek zonmda kallflar.
12 Eylü! öncesind. ve sonraSJnda, ya eanlan.
raz.
m "hlikede gôrerek ya da kimi uygulamalardan
kurtulmaya çah.,rak pek çok insan yasal ya da
yasa d'i' yollardan ülke d'llOa gitmeyi balard,lar. Pek çogunun yasalar önünde verilecek hesap.
Ian vardJ. Ama bu hesaplar 0 deiili de aß!r ve
onemli miydi? K.imiJeri de bö,le bir hesap \'Crme
tehlikesinden uzak olduklan halde saI! dÛlenin
aiJrla$maSm3 bir tepki olarak ûlkelerinden kap.
lul3r
Bütün bu konùlart kendi aramllda lartllm.,
gerekir. Hakh ya da haksll suçlama!art, 0 kililerin d'lmda, 0 kililen hesaba katmadan, vereeeklen yanulan dinl.meden, dinlemek istemeden sür.
dürmek ve her leyden önce bir üyesi olmaya kalkug,nuz Avrupa uygarbiJna lers dÜlmekledi,. Madem ki, Batd, anlamda bir demok,asi, bir ôzgür.
lük. dÙlen~ yönlemi öz!üyoruz,.\w .UY.83fI1!yQll;
lulugunda kendimiu yer anyoruz, öyleyse ça~ilal
demokrasinin gereklerine uyacaklz.
Akçan1, ApogJu, BehramogJu, Bahadloh, Behram, Ollü, Polal gibi YallnnnJlm önde gelen adIan bUgUnyurt dlllOda ... Hepsi lùrlü s1lanlllar içinde, ama hepsi de ûriin veriyor. yazlyor, yarauyor. Tûrk sanat ve kûltürùnûn birer önciisü gibi
ülkemizi tan,uyorlar. Istediklen nedir? Bildiri'nin
sonundaki isteklen löyle Slralanullar:
"BizIer , çeiilli nedenden ve lorluklarla Türkiye d'lmda yajamak ve çal'imak durumunda bulunan yazarlar ve sana t,da, olarak:
Konu}an, dÜ$ünen, ureteR, yaratan bir Türkiye istiyoruz.
.
Demokrat, onurlu, aydmhk bi, Türkiye isti.
yoruz.
ileri ve uygar insanhk ailesinde hakk, alan ye.
n aimli, baniç. bagimsll, ölgür bir Türkiy. istiYOI1!Z.
lnsanlann hava gibi; su gibi en dogaJ haklan
alan yurttajhk haklanmn gaspedilemeyeeegî, dü.
lünme, konulma, örgütlenme ve benlen demokratik hak ve ölgü,lüklenn ellennden almamaya.
<agi, insanca, elÎl,e, ölgü,ee yajanan bir Türki.
ye istiyoruz.
Yurdumuzun ger,ek ,Ikarlan olduguOù, ger.
çek bir yurtseverligîn gerekien olduguna inand,ginul bu inançlar ve ilkeler dogruJtusunda, her kolulda yurt içinde ya da d1llOda, her yerde ve her
zaman y~amaYl, çall$mayt, üretmei sürdürecegi.
mw ve uyarma gß'revini yenne getirècegimizi beliniyoruz.' •
Hepimilin istekleri, ölleoùen de bunlar degîl
mi?
reeekk;...
•
6.5.1981
Cumhuriyel
Bir rehine daha
PKK'dan kaçtl
•
Gerc~'te yine
tuzak: 3 yàrah
den olmul'u.
Olaydan son,a OOlgeye gond,.
nlen özel harekât t1mi opcrasyonlara ba~adl. Bu arada. 1rak smanna yalm yerk~lm btnmlerindeu
opcrasyonJar da arahkst1 sùrdüril.
luyor.
özel vurueu t,m ve aSkerl Oirllklenn ope.
raSyonlan surerken, Mardln'In Cercu.
lIçem,dek'
PKK mll,tanlaronea
döse.
nen maYJna çarpan traktördeki
3 kOY
korucusu yaralandl. Tekell ICöyu'nde
kaçlrllan 12 k'S'den Oirlnln dana dönme.
s'yle PICKdan kaçanlann say,s, 3'e ('kt.
Ma,din'in
Gercfl$ ilçesine Ntll Zekile, kDyfJ yakrnlantuM
yolo patlay'c, lrUldde ~,lqtinn b(JIQc/l qklJ 3 bi,
/,ak/Dra havaya IIÇ11rdll. 0Iayda J kisi yaraland,.
Semdinli'nin
Tekeli kDyQnden taçrnlan 12 tisiden birt
daha taçarak yurda dDndQ.
Haber Menai
\'Ulllc<sinc baIb
Bir sün: onet PKK lIliliW1lan
wa1indaD Halliri'nin ~
il• Mardin'll cereüs lIçeslne baOIi sekl leöyune glden
çcsiDc bajb Tolldi toyündcn ka.
traktör, yola dOsenen maVlmn patlama51sonucu tan.
ÇItIlan IlkifidaI biri daha taçaral:
rip oldu, traktOrde OUlunan üç lelSIyaraland,
tUlluldu. Medl DIJ .. adb blirun
de tac;... )'1 baprmas.yla &cri dé>• Atilla KORKMAZ • Eyüp KACAR
nenlerin sa)'lll 3'e yUtsddi. PKK
mibtanlan Tekdi töyûndcn taçu.
• SEMDINLr (MIL.HA)
Mt~1Ild AI TUlfun yânctimindcl:i
d1tIan 12 kiliyi, b~ siin: ôn« Ira\:'
plataslZ Iratlör. PKK mililanla,,ÜNEYDOOU
AnadoIu BöIHiturt kamp .. a go'iirmiil'
~gesi'nde
özd vurucu tim vc mn yola dÖj<diii may,rua rahrip 01lerd..
du. T,aI:,orde bulunan koy koruasken birtitlcr tarafindan
Bu arada, Kuzcy lra\:'la bu ktyurutiilen opcrasyonlar
leecH.
cusu Hua \'~ ..... " ... AI Söo.
simÎ dcnetlmi alunda bulund'uran
giindiizlii arabkslZ sürcrken. PKK . .. , ve Meb .. t AI Tllç yaraland,. Yaral, H... AI salmu'in du.
IKDP tiden Mesu, Banui vc KYB
nutitanlan Mardln'in Cercül iIç<sinrumunun aiJr oldugu VI: Mldyal
de yola maYID'dÖj<di, May .... iis.
lid,n Celli TllobllÙ'Y' k'-'l', Irai:
ll<vld Hastancs,'nde arnehyala abnHiikum<lÎ genii bITICmiz!ikoperas.
lunden geçcn bir lraktör, meydaDa
mg, ogr<IUldi. ll1gcr ,Ki yarab da ayyonu balla,u. Havadan bombard!.
gclen pa~ama sonucu tahrip oldu.
ni hastanede lcdavi edlhyor Geçcn
man uçatlan il< dùzcruenen sald!Olayda 3 koy koruc .. u yaralanm.
n1arda, biri bucal<. 31 P<jmerge to.
Olay diin sabah saat 09.00 Il' hafta da Gcrcu~' un Yamanlar mevklindc yola do~nen maym, [email protected] y\inün daha bombalanIll3Sl sonucu.
ralanada meyda" gcldi. Gerciifc
mcn Yavuz Oiuz'un ~chlt almaslson ,ki hallada tahrip cd!len yerlc.
bagh <ski ad, Haraba Benne olan
na, Ikl mn de yaralanmasm3 ne~lm blnmi saYISI 100'( ÇllU.
Seki koyiindcn Midyara giden
,
f(;l
•
5.5.1981
lannda yola
-
Mardio'iD Ger-
tarait Iran toprakIanDdÜi
bit ".Oltlr1llen 12 tIPden dtsn biri dabe
aeri dOndo. DOn aeri ...... MedI DIo
,.., Jondarma K_
Tibur
JCo.
mutalÛllJ 'Da .OtQrQ10rlten. u....
ZckiI<r KOyO yaIwl.
yerlq.
-.~--
posJa)'IC1 madde
uren bOlüco qkiya hir trutOr1) havaya uçurdu. OIayda Ilç Itqi yaraIan.
dl. ~nli'nin
Td<di tOyQnden ta.
çtrllan 12 ki$iden biri daha kaçarak.
yurda dOndU.
.... karJI ko,-... ..~
.oza1tma &hOlD 9 Ü$inln de .. t,yO,
netim tomutanhl1na
aevIt cdilec:et-
p-
Gcrç~'e bath Zel:iler tOytlDe
mekre olan. sOrUcilsO. ve plakaSl behrlenemeycn bir ualno,.
bOlDetlla
war .. dan yola yer~
bir pIIlaytClrnn inf11ak etmesi o.zerine bavaya uçtu. Traklörde m,.lunaD ve kimtikl<ri bcbrlenemeyen Qç kiP oI1r ya.
<aland,. Yarahlar lcdavi"una
aJuur.
ken. kaçan bölùcOlerin yakalanmaSI I('ln hl'tlF'~c1t' 'l''ni\ "aNa
n~r'li-
,at,
yonlar bl$l.tddl.
Icri bildirildi.
llOIOc1t saId1nIaruIn meydana ....
dia; bOIIdcrde arama ve operuyalIo
lu da .0rdtlrOlOyor. Oal1ikle toct
baVll tO$ullanndan
ctkU ...... yer ....
te .. km birbkler, belikoplcrler yu•
d,m'l'la u!qmaya çaI.I'Yorlu.
Bll ar.da Gcn:1I, yaIunIannda
M_
se-
çen baC .. meycIana ...... YO 13 ut...
rimizin !<hit olmas.y\a IOI1uçlarsu
Öle yandan mubabirimlz
Ata'mn bildirditine 10ft _
haI.
.. S<mdir.1i ilçesine bath Teteli kOo
yO.ndcn bO:t1c~ taraflDdan Itaçtn-
sald",n'n
turbenlanndan
Ptyada
Komando Ollctmen v.... ota da
dUn Ank.r.'
da y.pd ..
,orenIe lop-
r~la verildi.
6.5.1981
n:ltrlitl.t [.lIiJet G I MIldi,.
liiü lie blrllkt. dll
dIi\a1z be
tO\llUb. bit toDl
dttlI, lIlr blIp.dlrmc topl
du. BllopIulid .. dl büylit yamlar sailay"a.
ilmw
"ikkat:'.'.'."".r
latanbul Unlv.ralteal
Fen FekOlteal Kon/erena Selonu'nde dOn Ilk kez dOz.n.
len.n, blllOeO v. Ylklel/eelly.".rln
enle/lldl~l/oplen/lye,
latenbul Unlversltes/'nln
tIp /ekOlte/.rl d/~ln'
d.kl/om
Il~r."m
Qllr.vlll.rl
ke/lldl.
(Folo~'./:All BOSTANCt)
umuJol'\lZ,'1
1Jaha sonra tunuye gelen yûk.
set rutheli bu subay. Türkiyt'nin
jen-polit.t durumunu ddcrleodiri,.
kcn, "Tür~ye'Ji çt.,c1.yu
ülktlerll ~e' blrinll lilkemlz ii.. riDdc
ayn ayn tlllellerl .anbr" dedi .. KooUlDllc" komlulanmwn
kcndi
emellmni gtrçctJqtirebîlmet
için
bôlücü vc y.t,ct ölJü~crdcn yarar.
I.. chklanm IÔyledi,
KDMSULARIMIZIN
EMELLERI
Ilusya'mn k.ndi emellerine ta~
için çok clat bi, a1anda çok
büyüt bir askeri biritim Y"PI'pn.,
Bulpristan',n, ywmncla güçlü bir
Türtiye'yi 'stemtdiiiai. bunun için
ber lii,lü propapndadan yararlanchjJnt hau,latan kon",mact, Yuna.
nUlan',o "Mt'Ilo ldel"dan Vaz.
aeçmtdijini, ZorwuJdaJt' .. doiusundan Antalya .... baWlO" uzanan
dnirul,unun babllnda talan alan.
ve Trabzon dolavlann. kendi 100ral:lanna kalmamn idealini yajam.
p., IÔyledi.
Suriye'nin bölücü ve YlklCI 6r.
IÜ~<Te maddi ve mancvi destct saiIadoiJDI da iddia eden too", ... c,.
bu ültenin Hllay ve dolaylan ..
tendi topral:lanna kauna arzusunu
sürdürdüiünü, bôlücü v. j'lt,ct bir
örgütün de Suriyt'nin doiusundan
ilibarcn Irat'ID büyük bir bölümü
il. Doiu ve Giineydoiu Anldolu',
yu da kapsayan alan içindc bir dev.
ICI turmal: îs!ediiini öoe sürdu.
-KomsularlmlZ
düsman~
•
•
•
Istanbul Onlverslte Rele.
tOru Prof. Dr. Cem') De.
mlroOlu, açl$ konusma.
slnda, toplant,nln olr te.
rOr dersl olmad.Olni blr
bllgllendlrme
toplan.
t'51 olduOunu sOvledl
• ASIr! saO ve saldakl blllüeü Orgütlerlkullanan
ülkeierln, TOrlelve'Ylpay.
lasmak lçln yansa glr.
lllklerlni bellrttn yOk.
sek rOtbeIl blr subal',
"lusya dar blr bOIge.
. ye çok büyOk aSker Yll:!"
yor: Yunanlstan, "Trab"
zon u bile Istlvor
lP fùultderi m~nda, ISWl'
bu! Ùnivo-sit<si'1l<baih lÙID
fal:iillclerde görevii öirttim
elmanlanna diin verilen bir tonfcransta. "Gillimiizdc IKlk smpl, yul.lI.tut
suap, ulfll.t
_
IMnIo:bp, III" ut .t soleilkl W1ïei .t JWa 6r&illtri tdalU ilkeleril,
ToRIyc'Ji ,.JIat
.... içlo ....
IiIdIdtH.. anIaIddI.
KARADENiZ
Yuksck ni!heli subay,n tonul'
masmdan sonrl WZ alan ikinci sivii kooulmac, ist, "Tïrklyt'dtkl
q,n Sit. "''' sol. bölücll YO )'I1u ..
örglillerit I,~ca llaUytOtri" hat.
k,nda aynnllh
aç.klamalarda
bulundu.
lillIIIIIIJ'=::''''' ::-.".UIf ~
delll._..
~ Melin ÖZYILDIRIf!!j
m
_
ul IrtS
/fall/lU
Olk,le(jn
I:";~::"filII~::'=:~ll':.llAk:;::1II'1
frl/I!IYÔ!parçlla.~pi.nl'''lll.
Ûml'Crsitt gençliiiili aychnlat.
~,
y,t,c, V( OOliicüakUlÙall!' et.
kisindcn tUllallJlÙ ~
~
lmeD tonltlllll. Fœ Fakiillesi lœltrans Salonu'nda tllallbul ÛDiwr.
sitesi lleklÖrü ProC. Or, Ce.'l DealIotIu'nun
yapuiJ tonllflll&y\I
lÇ~cb.
IlotlÖ' Prolo Dr. DnoirofI, lIAInUIlllll,nda, bu IQplanWun toröt
dcrsi olmad'Ï1nJ bcIir1mk, tOOIlf'
gbateren
kroki ...
mas:m !Ôyle-sürdii,dü:
"Bu '.plaub, Cu.hriytllari.
WIde lit tcz dUoIc-.lIlr
lGpIaù
dttlJdlr, BI tirli bU loplub lm
)1lus ...... y.........
~_IdazI ...
... 1ordekI ilptU. iyoled kalIIaItbI, 0 10\llU .......
çeI<,....
utJadIpau Içla" Uz ~
tllI71li ..........
.&11
UIaIaaIusa 1olaA,
MIllI Gi.nlilllanh GeMI SeIt.
"PiI.,I.W.
\'UlSI .Iarak Id.
Ia.cbnll. yUllll. sö, toIU.U ör •
pllt, ÜJtrlade lOt ttslri yapbpu"
da helirten konulmac., ".\SALA,
orkçdIk, böIiicüIiik, lrticI .. Etat.
Ieriir ii<&iillal"ni anlawten, iIII ka
1961'lerdc masum öirenci harettl.
leri olarak bqlayan olaylann. iiniveniIt gençliiinin kulIamImaSI île Jiden:k JOnillttildiiin, 1'-16 Haziraa
olaylln île de ilÇi örlü~eri V( scnditalaru1 ... bu olaylara çckilchiJni
.. vundu.
ÖIn:od oIayllnn'n sidcrek bü.
yûmesi üz<rinc, büyiit silah ..
u)'llflUCllctl madde taçatç
... _
univcrsite gcnçliiini kendi eDlelleri.
ne alC! ed<r<t orua" sürckli olarak
kullanmklann, hehrtc. konulmac"
îrticai harcketlerc dciJnirken. haien
"NuKuluk, SiileymlDCdtk, Nlt;bcldWk, HI,b-ül Ta~r1rcWk ..
Hu .. ylkiKk lluml.tIIIll lully .. Itrinl .. rd.rdutltrill"
soyledi.
,
6.5.1981
.aÎrblrlerini vurmayaba~ladllar
BÖlücüler araslnda
kanll hesapla,ma
HANNOVER, AA
EOERAL A1many,'n,n Hannover kcnlindt ön«ti Iii. IOtat
o"almda kurlunlanarak oldüriilcn 1la~1ZUI A~~'ia
.<J'l),
)un dl$lßda Tùrkiyc altyhmc faabyrt losleren bölucu bir orlU"'
F
[[1
lün akur ùynl oldugu öne sùrûldù.
RIIIII.I
Acb&ünl, bolùcù örg\uûn Hannonr'de
•
..
dùzm.ltcbji top-
lanudan ç,karken oldurulmiil,ii. Adlcizcl'in, Türkiyc a1eyh!ne.Çabllll
btr ba$ka yasa wil orain mdJtanlannca
öldurulmcsl olasIhiJ uzmndt
Almanya'nln Hamburg kenunde M•• Eker adb Tûrt. de
dun sabaha hIli sokak onaslnda kUl'lunlanarat ö1dürûldi.
Cinayelle 11&lh sorutturma)'l
surdii.ren polis. olay ymnckD OIomobille kaçup bchrlenen kat11m illRe rastianamadlÏlm
llÇlklach.
dur;:~~
Cumhuriyel
4.5.1987
Doguda hayvanlar
açhktan ölüyor
ERZURUM (MEHMET GÛLTEJdN)Hayvane.blr.
merkezi olan Dolu Anadolu
bölgesinde
bayvan yemi .. kmt,s. bad .. fbaya ulaill. Y.m s.kmlls. nedeniyl.
b&Z1 tOylerde çok ")'Ida blyvamn
açbttan
OldOIO
bildirildi.
K'$m uzun .Ormesi .. kOyIerde bi.
Ii tar tabnblmm
bir metrenin O'IOnde 01maSl nedeniyle çiClçinin .amanblJnda
bulunan saman île "laYS" denilen 01 )'IlJnian endi. 01 ve saman Slkmll.mm
bll$ gOsterclili
kOylerde otun .. samamn kilosu 100 Iiraya
ahC! beluyor.
Dolu Anadolu bölgesindeki
tOylerden
il
merkezlerine
gelen haOOl... gore. yom s.km1111 y\lzUnden ahulanlaki
bOyOkbll$ haywn.
Jar kOyIOlerin deyimiyle "kuyrup
dottœ' Za)'If tabnalan
nedeniyle yatt,klan yezden katkamayan bOyOkbll$ bayvanlar,
sabiplerinin
Ir.uyruktan tutarale kakhrmalanyla auya
IOrOltlyorlar. Vati R<œp Sirsin öz.en, kOyler- .
den .elen yeso S1kml1S1 $iUyeden
ozerine ilçe kaymalwn.lanm
uyararak bu tonuda gerdell çaJsJlII&JUn yap,lmasm,
isledi. _
,6-
41
•
CImmD
".5.1981
eruneel;"de ~eriire kar¥,6nlem proies; onavland,
DAGINIK KÖYLER
BIRLESI-JOR
slyle hem vatanda~,..
."TOPIUköyler"pro!eelaha Iyl hlzmet götu.
rÜleceOI. hem ele e$'
klyanln daO bél$lnClakl
savunmaslz
alleler.
I
~~~~~~fl y~~~~I~I~;~
..
'
J Ihsan DORTKARDESI
I
• DIYARBAKIR
(Mll.HAI
0N ydIarda ltfÖr har.ketlerinin urmand1jJTunceli'de.
ki dajJD1I: yedeji.. biriml..
[SJ
..... k
• 1del
:~li?:;i::l.~~,=~
~~~arap::~~Ylaha.
lIajbùaD T.... Oardan lOll,
Il Cu.. hurbajkamK.. n En .. '
dta de onay alan .. ResmiGu •.
!t'de yaYllll1anarak
yüriirlüj. girm
Tuncdi.d<ki....... ki,ler" pro;..i
il. ilgililOll inctlemelmbillanm.
Tun<.I;r<k' \',h,; K.lln Gi.
, .. 'in bizzalhaZJrladljlvtgorç.k.
Itpntsi 1ID1CIyllozun .üre çaba
hllwbjl proj<y!
•• k.nt' bajIJ04
koyile bu koyle.. bajJl 1064y,rl..
lim ünilesi saYISI",nen u düzey.
indirilmesi hedtflmiyor.Nülusunun
Terciilna.n
__
1. ..... hit
01\ III u.,apl
kolaybkJaIÖlüriiiec.ji
O<:qI,
:::~~~
Projeninuygulanmayabaj!atamauyla 1.2 .. dm olu/lll meu ann
bojaIulacail bildirildi.Bir yetkili,
lunian söyl.di: "Ba b...
.. .. de .. ludI! 1çI. J.ram 01..
<111m,Dnltl, '.ludIJlII IlIJ.'
po ...... t1trlol gölimtlt, .......
b ç.buk YO'""lIlIaI
edtctklir.
V.la.d., da ç.... ahDtlltrl.tIta
aosibl.J a1Kakur. B. projtal. ••
,lIIrb , •• Ianadn bid lit dabllk
de""',
"Ananl
babanl öldür"
çagn çlkardl
_
MerII...
œ::
•
Idn InIsuwor
: YOnetimle
blrlikle Demirel
ve Ecevil'e de hOcum eden
Apo, kille eylemlerl
ve 51lähh dlreni~ler
dOzenleyemedikleri
için ,komOnisl OrgOlierden
de hesap
sorulmaSln1 isledl
llaWllllaPdan d ...
: PKK ~efi Apo, uOradlklan
kaYlplardan
ders ahnmasl'
ni iSleyerek
"ki~isel ihmalkârhklar"l
ele~lirdi ve "Ka.
Ylplann neve malolduQu
aynnllh olarak
belgelendiril.
melidir"
dedi
T.hlr HACIKADIROCW
RANK}'URT.
(Tueum.al- DoAu'da masum
insanlan aClmaslZC3Oldllren
ve askerlerimize pusu kuran
'PKK'run l'fi AbduU" Öa,.
I.a. (APO) yaymlanan iki
eihlik kitablnda itiraflarda
bulnndu. Kay.plar verdikle.
F
iI
ABDULLAH
. . ..,
ÖCALAN
SEÇME YAZILAR
eiLT-II
PKK .... n.ulll.n oç,nO. an ... n.,
ve bz yak,ntar,n,
'I4J",nlann oJclUOu O~(uOUl. ama
Ilunla( 1'Ia"91 ana. babalar
..
ttab;aSIr':I
hangl yakln~rdH'"
Kal$~c:t.l/nm.
ç.ah..-n, On.J aiel Olmaya fsrarla
~"I",.den.o<:IUc.'aflnl
'le klZ",ml
-I . k
d"
k /"1 d
, .~u enn
açlr I~I oyu.er
en
birmln elaha gen donmeSlnln
dlkkali ,çekici, old~Ounu, beli~len gü~hk
yelkllilefl,.teronstienn
bu kl\lIIen yanh\l bllgl vermek IÇln serbest btrakabijeceklerini
5Öylediler.
42
EIbJ.
..IIIZ atltltnlt
....
JIJ... k al..
".J.Clk,"
Yaklillk 3 }'Il ÖD'" hUlIlanan
projeninbu kadarltÇ yüriidüjeg;,.
.. esine oedm olar'" Devie! Plan.
.T.TU ••••
ÖcaI.a. kil.bm "PKK.
TllrIbl V II.m. H.kk.a,
KuU.a.cak
" .dh bölll.
mUnde, AlalUrk'e, ISliklAI
SavlIi' kabramanlanna
dii
uzatarak lunlar, )'Ulyor:
"TUrk <ae ... aJeriadea 10rulacak llaap .. doe. Erm ••
al kalIltau., doeU •• 0 ""'I.
KUrtJo. ol ... k Urere dlau
balkl.n ,a.. Uk kallli .... an
d. IçormeUdl.. Bu •• '.md •
sadtc. Hldo.'" detII. Muslai. lCoIIIaI Alalil
' •• ouç.
Ian da -)D
ko abdJ.,
0... M.....,. SU 1orI ...
III kall.Ult'.
Çe.kn El.
..... 1liliiii .......
IOr\adaIJ.
KID. bnbekir .... 'd••
Raar OrbaJ".n
kad .. blr.
çor. all ......
ad8flanDl .....
lutaklaltardljl,
Denim'de,
liuJ'de. DfJUbaJur'da
~
Aln'da Gablalerce Kürt la-
6.5.1987
"p,lrtma taktigi"
I
CÙ1Ir,
DIL UIATIYO.
:=:,:~~e~rr::a~~:~;n':'~.~:saDUlI
PKK'dan
• Bö/-
IHakkÂri).
(Hürriyet~)Biri bin.
~,
7's Ùltotmen, 13 ukeri.
mizi ""'I
tdtn- h.lRlerin ele
gt!Çirilmni
äçin. 6 (Un onee
bq!aulan
oporaoyonlar dtvam
•
iama Tejkilau'DIlI(01'1). konuyu
iyi", incelemtSi.ost.rildi.
Söz konusu projeningorç.k1ej'
tirilmesiiçin .n Il 500 milyonlira
gmktiji aÇ1klanm.3 yil iç.risind.
lunamlanmau öngoriil.n proje Ile
2 bin SOOdolaymdaaiie yer d.jil'
tinn.k zorunda kalacak.
.. .•
dot bapDdakI......
ni Orgllllenme çaliimalan di.
le seliriliyor.
ESklya aVI sürüyor •••
I
, ..... ..., bu". _
",-,
ve
DUd •• taral...
dtrelore doldurlup. klmlal
I .......ull.h Oc.I.n (Apo)"n Seçm. Y.
)Dkank, kI.. I.1 bojdunnk
......... lndeld lid elllUkkllalNncJ.aPKK
öldiirllUlii
0.1.)D koaul.
m.lupl.nn
..........
b.b.l.nn,
da
... hd...
_
vu"uklan YUlh,
DU... lllp olduklan mil.
rini ve bunlardan da,d.rs al. lik kitap yaYlDiatan PKK el- YOaluk ö'liillere
nl .. ea.
doklanm yazan A~ullah
k.yaslDlD lideri AbduU.b ""'la I(ünllo ... 01
Iiu0caIan. ana ~ ~abalanru 01- ÖaJaa. Tllzkiye'yo karJ' bll- re lit. fO)'I r8flml
oaua
~g~e~r:~.l(d~~li~~~a
~ü tUn kinini kustu. Kitabm bi- &elllJÜcisiltaeraJler
IÜru"u~
lur einayotlerin illenmesi ge. rinei cildinde PKK'mn yurt
ktt ç..... Ectvll'''r.
rekl'tini bclirtt.,
' dOllDaç.k'l' ve direnili anla. 0
1.01'1.. d. Y.'I.ln.
BOllleülerin "cIrli" alar uhyor. Aynea. böl.e halk. mal.d ••.
'hale geidiArFederal Alman. TUrk.ye'ye karl' savlIia ç,al'
Açok kl, ya..... nm ... K"
ya'da 300'er sayfahk iki "II. nhyor,
I kme. elhle ISe, ",kea blrçok IÙÇ .. rdor. Ifer
PKK'Ol~~~#I dersler ~~ y~irl"'ndl.I.YI.
çokç._~u_nen
H~,~~,~~~t
SEMDINLI.
...... _
, ,~,
kIJ. b..kttl.rIaia IZIIUI..... oIa-
6.5.1987
Apo, yaymladlgl
kitapta
fanatiklere
•
,
ede.ken, Tekeli Ko\'u'nden I
gun onœ kaçlrllanlàroan ~Ie.
Dayan da ~T1 dondu
dl~I:~U
guÖ:~k
""tlllTY18Sl ~dlnh'de
y.pdan
Dayan, sorgo 'ein H.kkaro'y~
gonderild.
ci.
~7:."~
Dah. once 2 koylunun ~rJ
.dondutune dlkkati çeken bu
yetl"li,
"Kaç." kurtulduk"
chyen bu k",lerin,
.. rtm.
taktfii"
oohnda
.....
uygulayan
terorÎltler tarafmdan
guven1ill
ruçlermt )oanru, balg) ..enl'lelen
lçm serbest blrakllm~ olahllt'
('(>j'lrU,
serJnJlannda
bu lhtr
mahn
€If' dlkka~
ahndlè;lnl
so~lrol -\nC'ak Irak'takl
tam
pon balg!' uzerind!' dun sahah
1 It>t UÇ8~1 k~f UÇU$U ra'tl.
illcak )('tklliler konuva J!ü~klß
hprhangl
blr élÇlklamada
bu
lunmadllar
Gozu donm~ ~klYaya hak
t:'ttl~i dersi wrebilmek amaclYla sUJdurulen
operas}onlar
Hakkan'nin
Çukurca vp Uufiert' J1çelerme kaydl1'1ldl
Ön
œkl gun gozaJtma
ahnan ..e
sral.flnda
A~AP
~mdll\h
/11" \lqkam Muza/l'er AJr.be,'
d. bulunduiu Ja kito .Ie
In
llglh sonlftunna surerken 4 Ill~mn daha gozaltm.
ahndltz
otrenlldl
BovlEœ goultln.
alinanlann
saVl81 42 Yt" Ç1kl1.
o.v.Yol. Dtv.SoI. Parllzaa.
TKP. TKIP. HK .db klml
Çla'. kl .. 1 So,y.II •• '.. klml
ArDal'ulluk'a, )dm ... n Al'''
rupabJar'.
bu liiçltr de .
"'adJ btllplanD' .... bU....
lIdi•• 0 ark ... ada bu kad ••
--.
üIkt oldulDau lddJa
be'"
..s.a.
laJJuuJuf
blrçok
komU.
aisl partlaly" dOlI ol,,""'a
.. JI.kor'l. binaI IÖriiJ ...
)'IIpmakl. ö.i1Il.a H.yd ••
Kullu
TKP'" de .,.1... 1..
rlallÇ,kI.m.hd
••. Isl.abult
d. Il. kad •• !Hlyl l'''''' kal.
d,.d,klar,",. 5 ylld.a borldlr
rtqImJt .. kadar t)'Iom dayal.
.Ik •• nll. .Dtmoknlik
AI.
manya'd"'" ndyo ruliyellerl
d'fl.d. 00. kUJI a. kada.
.,.....
koyduklan...
..y'p
dök ... lldl.I •• , Biz. bUill•••
daa alçla bl... IIbll dl",alJl
l.u,tIrmtdlIdoriain
soruJ ....
.... d. bl. )Da. blnkal,m.
DlDa... adIIerI bIç olmazsa blr
Pakisla ...
~1II mubald'II
kad •• bl. kill • .,.I.mllal )'II'
.... p )'IInlDl.d.kl.na •• kaç
Iaae sok"l, lëi.ttrill )'IIp.. k.
Iaruu orta)'ll ko)'lDllJcbrlar_"
801llell eiklyanm
ball
ÖcaI.a, k.lablßlß bu bllika
bOIlImlInde ise, PKIt men.
suplan içinde .naslnl. baba.
SIDI vc ÖZ yakmlanm vuran
lann oldulunun doAruluAu,
nu iliraf ederek. $unlan
YllZJfor:
"Am. bu al•• baa&! .a.
babal... b•• &! yaluala ...b.?
Ka.." dtvrlm. çalspa, oaa
Il.1 olm.)D .sn.l.
d... m
eden. 0eull.ru .. ve luz.annl
v.
f..,izme
)'em etuaeye
çal ... n,
Cumhuriye(
ailla" Ibba. ...... j••d •••
m.yla ard ••• dÜfOIl••• ba •
balan PKK'h dtvrl .. cl DO
)Dpmal,dJf? Kald. kl. böylo
.DI •• babal ....
doe. KIi••
dlsl.a'd.
•• yla. ud«.
PKK'hlan. )Dk.al.n ol.nk
au
1tOIl...... larIbJDdo
çe,ltIJ ü I.rd .. yla. çqllii
.... rIm b
lIeriade )'IIf8a.
m" boare. I.rç.kliklo. yok
..udu.1 Cuira lit karde,l ..
rllllll .. vqI •• t. )'IIa,"da YO'
alaalan .. kllflwada .....
.. alan lit DO .al .... ldmtk.
ledlr? EV.l PKK .ç.kça Uia
"'Iyur: 0. böyl.lerlal cou.
Ind ••m"... .. e..... ad'n.
nktu'aa."
"••
,L"YIP
v•• DI••
Öcalan. ders ald,kla" ka.
y.plar. ve bundan sonTl ne
l'kilde harekel elmeleri se.
rekliklerini
de $Oyic an.
latlyor:
"X..YlplanmlzlD
aedenleri. yönetimden,
blrim sorum-
lulanad.n,
ko,ullardaa
ve
kl,I •• 1 Ib
lki.hkl •• d.a
Qya ...... a
10.... ka.
y'pl.n.
a.,.. m.loldulu.
bualard.a ç,kanl •• d.nltr.
aynaW, olanlt .... I
dlrll.
IDOUcIIr.PartI )Dy,a o al ••
n, kaYlplanmtz l't bunlant
.nl....
b.kk,ad.
1.0.1 d••
a.rI.adl.m.leriai
.. rmltll •."
6.5.1981
PKK köy bastI
2~iöldürdü
Tunceli'nin Pülümür ilçesine bagh Kabayel
köyüne geçen cumartesi ~ mü bask/!, düz.en~eye,!
bölücü teröristler, iki kö.\ uyü el1lerrnde öldürdu.
TUNCELI
Tunceli'nm
(Cumhuri)'eO
Pulumur
-
lIçesine
bagh Kabayt! köyi1n. basklO dù.
zenleyen
yasadl~1
argut
u)'elen,
2 köyluyù öldtlrdll.
Geçen
cumartesi
gunu
saat
19,00 stralarlOda, Kabaye1 kOytl.
ne gelen ,erOristler. 28 yallOda.
ki Dursull Btklal ile S8 yallOdaki Solvl D.mirta~'I. kaldlkla"
kOy evinde olomauk silahlarla
tarayarak Oldürdüler. lkisi k.. 3
ki,.den olulan bolueu grup.
olaydan sanra ic..açm.tYl b~ardl.
Öldl.rulen koylulerden Sel\ i
OemirtaflO kocaSl Binall Gönu1ta~'l0 jhban bzenne, bir su.
re önce 5 teror1sl alu olarak eie
~$li,
KlIr}t eylom olarak yapdd.At samlan saldlfleJa Binali
GOnlllllli evde bulunm.d.As ÎçiD
kurtulurken,
damaw Dursun
, Btkl", ve qi Selvi Demirt8$ saI'dIrlDIO kurbanlar. oldular,
•
'Cumhurive(
6 MAYIS
1987
Dogu'da köy çocuklanna egitim kampanyasl
ÖnceTürkçe
Dogu ve GUneydogu Anado/u'da ilkoku/u
bu/unmayan k(Jy ve mezra/ard~~i çocuk/ar, yaz
ay/arlnda M/re okullarma getm/érek,
kendi/erine iJnce TUrkçe okuma yazma,
konusma iJgretiliyor.'
_
Bö/ge okullarmda iJgrenci/erin bir arada yaWg/
kogus/arm yam s/ra, o/dukça yetersiz atiJ/ye/erde
mes/eki beceri kazandm/maya çalls/llyor.
I
AS YE UYSAL
Dogu ve gOneydoludaki yallh IikOgrelim bOlge okullannda,
Iikokulu bulunmayan kOy ve melralardan loplanan çocuklara,
Once TUrkçe okuma, yazma vc'
konulma Olreliliyor.
Çogunluau dolu bOIgeierinde
olmak Uzere TOrkiye'de top10m
29 bill 362 ilk ve ortaokul Ogreneismin Olrenim gOrd0IO 92 yatlh ilk0lretim bOlge okulu bulunUYOLBu okullann yoneticlleri,
val aylannda Milli Elitim mUfeltilleri e,HAinde bOlgelerindekl IlkokulsUI kOy ve mezralan
dol'Iarak, okul çal.na gelmi$
""euklan sapt,yorlar, Van'daki
,le Vauh IIkolretim BOlge
'lu'nda bu ,ekilde oku)'an
t
')grenci butunu)'or. Yakm
,c,' eIerden gelen gUndUzlUlerie
blrlIkte okuldaki öArencl S3)'1SI
800'e ula$lyor, TUrkçe bllmeyen
"~rencllere önce TUrkçe konu$P
\e okuma.)'alma öAretiliyor.
()~renêiler. her OgUn yemele
ha~l..1madan önce uTannmlza
.1
hamdolsun, m1DeI1mlzftr olsun,
anyol olsun" diye ayakta dua
ediyorlar. Olrenciler 0lretmenlerln ka"",na geldiklerinde halIrola geçiyorlar. MOdOr Orh.n
Zekl BektaJ, okul hakkmda lU
bilgileri verdi: "Olretmenlerimiz,
kldemli ve b8lanlt Olrelmenlerden olul8n komisyon tarofmdan
seçilir. Bize gelen çocuklann çoau musluau ilk kez buroda gOrOr.
Okula ald'I,m.z çocuklar TUrkçcyi bilmeyen çocuklardlf. Bu nedenle Ozellikle çocuk oyunlarma
allfhk veriyoruz. TOrkçeyi oyun
içinde 0lretlyoruZ:' '"
. ,
Yine Bekt8l',n verd.l' bllg.lere gOre, yault ilkOAretim bOlge
okullarma OnceHkle ilkokulu 01mayan kOy vc melralardan 01renci ahndlktan sonra, yer kallr.
sa ortaokutu bulunmayan yerle$im birimlerinden de smavla ortaokul ögrencisi ahmyor. Vine
kontenjan uygun aluna, mahkeme karan)'la korunma altma
ahnml$ çocuklar kabul editiyor.
OAreneiler;n giyimi, ders kilaptan, defterleri okul taraflOdan
Cumhuriye{
~lIarnyor.
K.rtasÎye masranan
içln her bir otrenti~ ayda (SOO
liraltk harçltk veriltyor.
Van'daki bOIse okulu ya18khane, elilim binalan, lojmanlany- .
la birlikte 17 ayn Onlteden olu- .
Juyor. Okulun 16 yetaklt =irinde 2 henlJi .... bir has18baklC1bulunuyor. ÇoAunlukla ekonomik
ve sosyal baktmejan yetersiz kolullardaki ailelorden gelen çacul<lan .. çqitli sorunlon i1e bir
"rehber Olrelmen" ilgilenlyor.
Okulun yatakhanes; "kolu,"
ad, verllen bOlomlerdcn olUlUyor. 90 Olrendnin bir arada yet-.
t.1t bir koAuJ bulunuyor. Bu kaIUI8 glrildilinde allr blr idrar
kokUsuyla k8ll118Jlf.yor. . .
GECE NÖBETLERI ~ ~... :
lbplam 3l.Ölrelmen; 4 kun.
Olrelmeni, , I hizmetli, 12 yO:
kOmlO fazlas, erin gOrev yaptJlt
okulda aym zamanda Otrencilere ~niz
alOlyelerde meslekl beceri de kazandmlmaye çallJlhyor, Ole yandan okulun Olretmenleri nerdeyse 24 saal çaltJ'yor. Olretmen Selahaltin Inci,
bu konuda ,unIon anlallyor:
"Sabah saal 08,OO'de dors ba,ltyor, aklam saat 16.30'da bitiyor.
Etut vc yemekten sonra yine etOt
yap.ltyor. Olrencileri ok ,am saat 20.00'de yatmyoruz. Haftada
blr geee yatakhanelerde geee nObeti yap.yoruz. Banyo gOnleri çacuklann banyolanm da biz yeptmyoruz:'
ço,..
ILK YEM£KHANE, ILK mlrlM
- Hm'tltllel biSlI. olculufUll.tirl/m
leiSyçOCtllelimndlm bIr
)'dIllm14""dllllle
bu ymt.lehlln.d. top/UC1Iymt.k ylyor, mwlule v, tuvllln rlbl 'ymI1/Ic~
k4rp/III/yorlllr. Hrt lIy/4nndll I#, bu olrulhlr, le" çOCtlle14nmnYIIl0mlonndole/11Ic v. /H/lel IN son 'Wlitlm
ocol/' o/uyor. (Fololrrif/ar: CUMHURIYET)
ut
6.5.1981
Mardin"de. toplu dayak
GUze/6z kiJylü/eri köy
iJgretmen/eri de dahil
12 kisinin 6nce
jandarma karako/unda
elleri bag/anarak
anadan dogma
soyu/up d6vU/dügünU,
daha sonra Ise
janäarma taraflndan
san/an kiJyde
kadm/arln akut
bahçesine top/and/gm/
ve ev/erin tek tek
arand/gln/ söy/edi/er.
"Aramada bir sey
bu/unmaymca erkek/er
tek tek tekrar
.
dävü/dü" dediler.
I
Dayak/an has/a/ond/
CELAL BA~LANGIÇ
GERCÜ~ - KendUmn. ",oplu
i$hDCC" yapLldl1J iddiaslyla SHP
(jenel Ila$karu Erdal Inono 'ye ba,vuran Mardin'in GerCU,ilçcsine baal! GOzelöz kOyo hallI, içlerinden 12
kl$iru" jandarma kuakolunda
ellen vc lOziert baIJanarak çlCllçlplak
dövUldOIUnO, daha sonra kOy oku.
lunun bahçesinde toplanan tOm erkek.lenn sua dayatJ.odan geçirildlli.
ru, bu köyH.lnUn çlOlçlplak 5Oyula.
rak kadmJara tqhir edildilini One
sOrdt1ler.
GerçO$ Cumhuriyet
Savçlhll isc
ha.ZJrilk soru,twmulNn
&WI yorU~
tUlduAUnu behrterek, Mldyal s.aVCI~
bg..'nca kend1.lenne iJetilen doktor raporlanyla i1aih bir açlklama yapma~
dl.
SHP Genel ~kam
InönU'nUn ta~
lunau Uunne Gere",'"" GOZdOzkoyUne gJ.den SHP l5lanbul Mllletvtklh Huxy'. A,,,aj GlUer ve Mardin
Ml11etvekili Keaan Nebrozotlu
it-
keDCC
.. vlanm kOylOlerdendinledi.
I.r v. MidYlt Saahk Ocal' .. bipl.,i
A}baa 0"''''0
v. M .... '. Aydla
yapuklan
muayene sonucu 1Ck.~
kOylOy.de olaydan Il ,On ,eçmcs,ne k&rJIn dOn iIc on IÜII arumda ,.por verdi.
OLAY NASIL ORTAYA ÇIJ(T1T
Geçen ay SHP'nin Siirt'tt yapllii
bO"'lOplanlWlldan
utrayan tnonO'ye.bir
sanra Ba,man'.
yurtta$ln
ver-
dlli kAI.ua MardiJ!'in G.rc~l ilçcSl
GllzelOzkOyllnd. kOylUle,ei$kencc
yapddllJ
ve ÎJkence olaYINn çevre
kOylereYlYlPnl&$urùd'lJ
bildiriliyor.
du. MiUetvekilleri Nehrozollu
ve
Guier Ile SHP Mldy.t Uçe Ba$kam
Munner
Ankan'dan
olu$ln SHP
heyetiInOnU'nOnverdili I8limalllzerine olay yerine siderek incelemele-re b&.$ladllar.
Guzeloz kOylOlen SHP mil1etvekillenne olaYl JOyie anlaudar:
.. , ailaa pefJembe lund ....
15.06-16.00 dolaytada koyumliu le-
ka,-
le. Ja.darmalar
tüm erbldert
deka okalua babçnlnde
.opladll.r.
Daba lO.n Içllalzd •• 11 kltlyl aI.rak Vlq'lakJ jandarm. menezlne
I6Cürdiller. Bun). pdcalc<
OJ.OO'. kad.r ÇlnlÇlpl.k lO}ulank
d6riJdWcr. Dabo lOan pœ .. ,bat
IoonJuJddlr. Götiirill .... rI. ,Ozlerl
.. bq1a ..... J(Oyliileria ya .. l!n Ud de kö)' 6I;rehDCaJae a'llI mualDCle ,.,lIdl. Daba lO.ra köylùler
oc_
bankdd,. 11 kltlnl. Y•• ' lIn blr IlItJ,ar be.yeli UUI Ue 8Iublar
da kankolda clay.k ylyealer araliaday ......
KOylUlerin SHP milletvekillerine
,eee_
anlalldtlanna gO,•• karakolda dayak
YÎyenlerin serbest bnakllmasmdan
soora 500 kadar landarma kövu basarak aile reisl erkekler dl$mda tOm
kOy halkml okul bahçcslDde topla~
yarak kOydeki Wm evJeri aradl. Aramada bir JCY bulunmadtlJ bildlfildl.
GUZdÖI kOylOleri olarm leli$imini
daha soora ~öyle aktardilar
"Evlerde "emaDII blr fey bulun.
.. a)'lKa k.dlalan nleriDe lönderdUer. Bbl de teiler teker okuluR içlDC IIonk dOYDIC} ........
da,. 0 ,II.
okalda den )'apdm" \'t bb de cu.
ma ........ na pdcmedlk. S.b.h bOfIIY" bu d.yak 1111 15.00'. k.dl'
IÜrdU. B. and. lçlm\Jd •• blrl.1 ço.
nIçlplak 'IOY.,.." okuluD pt'Dcern.l •
De çakartbtar n .ilm udlal.n
lÖSterdUer. I.oythnuzdek.l dort çocuta
da .. Iu,a .. a at zaman leidlaiai,
uDal ,ÖIIC &lUl&ialaorarak fD.ny~
tolu blr cibula elektrik nrdUer
Aladanadl.
v«rd1kJeri bu eleklrl~
IODueu çocuk)anouzda kauma aonakhi. Batman'. aoturerekledavl
et.
Urdlk."
SA VCILlJ( NE DIYORT
9 "e 10 rusan tanhlen arasmda
me)'danaaeldill
bildinlen olayla ilgili olarak SHP'li milletvekillenßln
liri$imi IOnucu, aneak II IOn son~
ri Midyat SavclhlJ araclIIAwla dok~
tora sevkedllen kOylUlerden altl5Ißa
vOcuuannd ...kl yara ve bcrelere ih$-
kin olar.k .. allk ocall doktorlan.
Ayhan OZ$&hin ve Mustafa Aydm'In verdikleri
raporlar $Oyle
Su.)ey .... Kaplaa: Dört IOn iJ ve
aUcUne mani, yedi aOnde i~i1C$lr.
Muhltll. ÇetIn: Don IUn IJ ve aOcOne mani, "Kiz aUnde i)'ileJir.
Hua. Tae.r. Be, aUn 1$ ve IOÇU~
ne rnani, 10 sOnde iyÜeJir.
Eut çetJn: Oç aUn iJ ve sUçUne
m'F'~b~e~.~:~~:r~~.~ri$
ve 10'U~
ne manL
Sallh Biçer: Bq &On i, ve IOcUne
rnani, on ,Onde iyile$ir.
Midyat Saveisi Ahmet Dlneo ko~
nuyla Uam olarak yaplili açlklama.
da bqvuru UUrine köylUleri doktora sevkeuiklerini
bdinerek,
"OIlY
lùn dey let terOna.ùa bat IOralillusu
ol.rU aorilne. A)'leldll tçmez adlndl bir bl.b ... Çlkb y.aId •• ka"'lDlD."
Birkaç ay Once Derik. ve Idil'de
meydana gelen alaylarda
da a)'m
binba$IIUn gOrevb oldulunu sOyleyen
NehrolOllu,
lU &OrD.Jleri dlle ge(ir~
di:
"Yöre balluna 'ab: b.lzdea deal)sI.
Riz. Ayn bir mUleUCII.lniz' dlye fe.
ci tekBde lüa.erce bu blnbql tan.
'Indan dayak aUldllim t"pH eulk.
Dualan doktor raporuyla da btlirledIk. 0la)'lD tizednde duru)'oruz. Par.
Uollnk ,etckeDltlcatJe' }.pd.aktir. Pqin hükümlü olerak yöre hai.
klnl bndl mUletladea .. ymayan bu
klt.nl. b.np .. UleIl.. oldulu.u
_"racalJz. v.vomh obnk
cc yok' dl}.n 1\'lIIerl Baka .. 'adl. bu
~,~,::::::~u~~~nd~::':;
Saved.ta'o.
16DC1erdlk" dedi.
"qlnla
NEHROzoGLU'NUS
dir."
AÇIXLAMASI
1$kenee $Ivianm inçelernek Ulere
GUzdöz kOyQ.ne IIden SHP Mardm
Milletvekili Nehrozollu
konuyla iI~
aiU olarak .. C .... hurlyel .. in sorularlRl yaNtlarllen, Genel BaJkan.lnönU'nOn talimall Ozenne köye llHlIk.
lerini belinerek lunlarl sOyledl:
"Halk çok tedlrjla YC be .... bo.... blç ko."' ..... iIt.miyonlu. ~
klDlllCIIICIeriprekUlln\lalal11k
k...
_.
Oturma,,- bile Itkeace Wlydl. Dab. dotrutu oluralIII)'ortar, ,an )'.lIyorlard •• Ntdeol~
ni blImcdlIdcrI blr oIa}da. dolo)'! bul.a kO} d.Ylk ... l<ÇlrU,,"'1. Dokuz yat.odakl Wr U"'okul oareod.1
Oe leçea)'ll Ukokuldan meZUQ olao
dört çocula da ltkence yapdQII~:1.
Su DU klmla ).pOiim .fattmnca bu.
'"k.n-
ce•• ret aldlta ap.çlk
ortada.
43
Cumhuriyet
..
1.5.1987
6.5.1987
Köylüler, Mardùl'deki toplu dayagl anlatlyor
'Komen' Îsteme · v..
• •
Içm •gIc:tkoluyorlar~
Askeri görev/iler, '''Köye ge/en PKK'ci/eri ihbar
, etmek için bizden para a/an bir ki~i, Uzerine
yaUI, haber vermedi. GUze/öz köyUne aglrllk
verilmesinin nedeni e~klyay/a iI~kisi o/dugunu
. saptadlglmlZ 3 kisi içindi" dediler.
CELAL BA~LANGIÇ
GERCO~
Mardin'deki
"toplu dayak" olaymm nedenine ili$kin olarnk GOzelOz kOyIOleri, "BIz köy ol.rak korucu .1madlk. Bu nedenle blzden g,clk
alan ~
köyler, h.kk.mlzd.
astisa ihbarlar yap.yorlar" derken, yörede bulunan askeri görevliler. kOyOn aranmaSI ve bazI
ki$ilerin sorgulanmasmm nedenini, "Köye gelen PKX'ctlan ibbar elmek için bizden para .Ian
bir kij;l üzerine yalIJ, b.ber vermodi. Güze!öz kOyüne bu nedenle öncelik verdik" diye aç.klad.lar.
KOyde inceleme yapan SHP
heyetinde bulunan Midyat lIçe
B",karn Muzarrer Ankan, GOzelOz kOyOnde meydana gelen
olaya benzer geli$ßlelerin GercO$'OObirkaç kOyOOdedaha gerçeklO$l$ni sOyledi. SHP OrgOtUnOn yaptl~. çal'$malara gOre,
GercO$'e ba~h 'Yasslca (Ermun),
Çukuryurt (Binkelp), Sargm (Pepar), Yakutlu (Hennis) kOyleriode YB$Byanlardanda "}üphe üzerine d.yak attlmasa ft göz.luna
.Im." gibi olaylann belirlendigi
O~reniJdi.
KÖVLÜLER ANLATIVOR
Yedilli dayaktan Il gOn sonra
Midyat ~k
Ocajl!'ndan "OOrt
gün Is ft gücüne manl, yodl günde iyflqir" raporu alan GUzelOz
1.5.1981
Tercüman
~kl,a
...............
œ 2 ayn
-.
olaYln faillerlnln
yakalanmasl içln böigede operasYonlara ba~
landl
44
~ndeio
kadar
. PK!<'h kendilerine mani qlmak isteyen lokal
sahibinl agir ~kilde yaraladl've tehdit elti
•
Silah va soÎ>aIàr1a içeriye giœn
T~r1<~, aIeyh!~, k~~
~ak
.W ETZLAR
•
I
..
PKK'hlar,
..istoo
Hamzn KOCAGÖZ
->.
(TercDman)-Federal Almanya'nlD Wetzlar
"ehrinde.TOrk Iokalinl basan 20 kadar PKK'II, lerOr
havas. estirdi. Türkiye aleyhine konu~ma yapmak isteyen PKK'lIlar'a mani aimai< isteyen lokal sahibi Cuma KômOrcO all" ~ekilde ya(alandl.
, TOrkiye'de masum insanlara kur~un slkan ve àskerlerimize pusu kuran bOlücOler, ~imdi de Federal Alman.
. ya'y, kan gOIOn~ i;evirmek içln eylem Ozenne eylem
Illanllxor: Onceki !;leee s.lah V9 sopalarla Wetzlar ~ehnndeko Turk lokali"' basan PKK'lIlar, burada TOrkiyealey.
hIDe konu~ma yapmak isledi .. Lokal sahibi Cuma
KOmOrcO,"Böyle bl'Jeye Illn veremem. Biz devlellmlze.
mlIIellmlze bagIlYlz.: dedi.
.
.
Bunun Ozerine: lokalden aynlan bölücOlei, daha sonra 20 ki~ilik meskeli bir grupla gen geldi. GOrgO~ahillerinin .iladesi.e gOre, bOIOeOlenn ba~' oldugu lahmin
edilen kl~i de sllah bulunuyordu. Dillerien Ise, sopalarla
Iokali lahrip etmeye ba~lad •. Bu arada TOrkiye'yl savu.
nan ve sOz sOyletmeyen lokal sahibi Cuma KOmOreO'ye
_sald"a~ PKK'lllar, "Bunun hesnb'DI nO'16deyeceksln." d~
ye konu~rak, sopalarla rasgele vurmaya ba~ladl. KômOreO all" ~ekilde yaralanarak. ledavi aillna allnd .. Bu
arada. bölOcOlerkasada bulunan 1000 mark', da gaspelti.
~ID.
PKK, 1 ~iyi.
daha öldürdü
t1lradln
KabayelköyOîle Borean,
mezraslOa baskin dOzenleyen bOIOeOler,
Emine GOnOlla~. Dursun Bekta~ ve Ahmet
Karata~', öldOrdO
• w~ài-
SHP Midyat I/çe B~kam, "B~ka köy/erde de
. top/u dayak saptadlk. TUrk Silahll Kuvvet/erine
giri~ilen sa/dm/ara sonuna kadar kar~IYIZ,
ancak ~kenceye de kar~IYlZ ve o/ay/an takip
edécegiz" dedi. .
.
inde OldOrUldO.
Tunceli Valisi Cengiz Bului,
olaYID 2 may.s gUnO meydana .
geldillini aç.kladl. Aym gOß Kabayel kOyOnebaskm dOzenleye'n
biri klz uç ki$Îden olu$an bOlOTUNCELI (CumhuriyeO - . cO grup, Emine Gönülm~ ile
Tunceli'ye ba~h Geyiksu buca. damad, Dursun Bekl",'. OldOr-.
lb Borcan mezrasmda oturan
mO$lerdi. Vati Bulut, her iki olaAhmel Kara"" (19), yasadl$' OrYIn faillerinin yakalanmasl için'
gOt Oyeleri tarafmdan evinden
operasyonlann sUrdügOnO sOyalmarak Ziyaret Kayas. mevkiledi.
_
_
M~_këli bölQcüler
Türk lokalini.
'
b
aSII
iokati ~ 2à
ti
Cumhuriyet
3öldürdü
k.,.,.'
Z
ama Ç1plak etmeyin' dlye rica etaranmasmdan soora ilkokulun
kOyO ihtiyar heyeti Oyesi HaSan
tim.
T.car,9 nisanda ba$layan ve 10 .bahçesinde ikinci kez dayak yeKendilerine manyetolu bir ay~
digini ve gOrevli binb~.mn, "Illnisana
kadar ,Oren "toplu
gllia elektrik verildi~ini One surakln gitsinJer" dedikten sonra
dayak" alayml ~öyle anlattl:
ren Oç çocuktan biri alan Bilai
evine d.gin yOrOyemedigini, yol"Gündüz s•• 1 lS.00-16.00'da
Kaya iso, "Ioplu dayak" olaYlna
da baylldljl!m YOaskerlerin, kenaskerler geldl. Dediler kl, 'Heri1i$kin izIenimlerini, "Ben daadisini Gerc~'te hastaneye kaldll'kes ok~lun bahçesinde toplanl.rd. çobanhk yaptyorum. Gedlätm sOyledL
sm: Biz de lopl.nd.k. Askerlerin
çen yd i1kokulu bilirdim. Ban.
"Toplu dayagtn" nedenine ill$~mda
hir aslteAmen ",rdl,
kin sorulan GUzelOz kOylOleri, da~l.rd. O$kJyllYlgörüp görmo'Sizden
birkaç
tane ceviz
"Döverkea bi ... 'qk.yaya
ye- diilimi soruyorlard'. Ben de görseçece~iz' dedi. Biz de, 'Kornu.
medl~iml söylüyordum. Verile.
mek vermi$sin' diyorlar. Biz dltan. bu seçtiklerini ne yapacak.
yoruz kit 'Yok vermedik~ Diyor .. eereyan nedeDiyle aaz,mda. kan
5101' diye sorduk. Dedi ki, (Bungeldi, Ben de Batm.n'a, amealarn bir ev verece~:
Köyjimüz- . lar kit 'Veriyorsunur ve sonn
mID yan ••• giderek orada teda~k.
bir If)' demeden dövüyorden 12 k~iyl VI", köyilndekl
"i oldum" diye dile getirdi.
lar. Bizim korucumuz yoktur.
sa~hk oca~lD. kurulan karakoBunun için blzden g,c.k .hp ibI. gölÜrdüler. Biz de bu olay üzeASKERI GÖREVLILER
bar elmil ol.biIlr1er. lIaD köyler,
rine mublanm.z Musa Kaya iIe
Binb~1 Ay\ekln lçmez komu'Biz silah ald.k devlenen, bunlar
birlik\e VI",'a gittik. Komutan
tasmda bOlgede bulunan askeri
neden almanu$lar?' diyo bizden
ban. da lokal altI. Sonra d. gogOrevlilerin, GüzelOz kOyOnOn
ee OJ.OO'e k.dar dövdüler. Bir 'glClk allyorlar" IOmceleriyle yaaranmasma ve ban k.i$ilerin sormtlad.Jar.
minibUs ge~er.
Dayak bilingulanmas,"a iIi$kin gerekçeleri
Hüseyln
Çelln'in
"Ioplu
ce bize, 'Haydi gidin' dediler."
$Ubiçimde aktardJklan O~renildayak" 01ay1ßail~kin iddiast da,
UIa$'a gOtürUlen 12 k~iden bidi;
kendisinin kOy kadmlanna Ç1rtlri alan Iskender Vslu ise olaYl,
"Köyde, qklya iIe ~kisI oIduç.plak gOsterildilli yolunda. Ço"E]1erimI ve gözlerimi ba2ladtiar.
Aund.n ,üpbeieDilen üç ~i "'rtin. olaYl $Oyle anlaltJ:
Odada adam
en az betd •• S.plam.lanm,za
göre O$k,"Gönlerden cuma olmufta. , yayl. i1i1klyl kurso kursa bu üç
on asker d~üyordu. Ortaya aI,p
Bid cuma Dam.DBa da barak- . ~
sürek1I dövdüler. Nedon oldu .nkurabll1nll. Bunlart. konl.k
m.dd.r. Okulda da den J8pd- ; knrabilmek Içln H.T.'nm k.rdelamadun. Zerre kadar sabdumuz
m.dL Sabablan Sht 15.00'e ....
yoklar. Ol.ylara ka",UIJ içla
tl 5.T.'yo p.ra verdik. E4k,ya ködar blze dllYllll .Mar. HIlYllb- re geld1~inde bize b.ber verecekaranan blr ~I bUe yoklur köyüIDIZd. böyle ~kence görmedill.
müzde. Bu dayaklan soara çok
d. Ancak S.T. paray. yodl ve 01.Bir daldka bile d.ya ...... bl""k~ kOyden kaçU. Biz de Bal)'I" üzerlne yalb. Dah. sonra pamaddar. Kanltolda benl çmlçlpo
man'a Il.çml,Uk, yonl geldlk. 7
n .l.n lhban:.n.n ovine PKK 'c.lak elUIer. Göz1erlmlz ba~"yd •• lann geldi~lnI, .neak bunun biz..
gün Balm.n'd. kaldlk. Biz buÇ'pl.k, k.dmlar baksan, dlye.
gOne k.dar h.yaum,zd.
böyle
blldlrllmedlAlnl öAre.dlk. Güzo'Rica ederim.
beni çlplak
rezilllk görmedlk" diyo anlallrlöz köyüne öneelik ftrilmesinln
ken. H.san Tacar da, kOyUn etmeyin' dedim. 'Dana vurun
nedenl, blzde. p.ra .I.n bu ki~1
ft ,üphelendlAlmlz dlAer Oç ki$i
lindi."
Tuncell'de
PKK'Almanya'da
terör
estiriyor
:"L~
.... ~ ,
•
.'.
••
~-
8.5.1987
!
(A.A"
• TUNCELI,
Thneeli'yo ba~h Kabayel kOyU ile
Borean mezrasma baskm dOzenleyen bOlOcO çele men-
!!!1'!~r!.!:!irik!~'~.~i
OldOrdU.
.
Thneeli \-alisi ee..glz Bulut, konuyla Ilgili olarak dUn
yapl.ät yazlh aç.klamada, 2
M.)'IS 1987 gUnO saal 20:00
s'ntlarlnda Emine Göniill",
ile dam.d. Dunua Beklllfl
m, biri kadI. Oç elk.ya laraf,ndan ... yabel kOyOndeki
evlerinde
OldOrUldOAUnO
bildirdi.
Aç.k\amaya 80re, dah. On-
ce OrgUte yatakhk yapan BIa.h Göaüllllf '. arayan Oç....
k.yaDln Bla'a11 Gödll",',
evinde bulamaYlnca kanJI YO
damad'DI OldOrdUkleri 80- ,
lal,ld.,.
.
.
AYDI 80n, m.;.knz bait,
Geyiksu bucalJ Boran mezrasmda oturan Abllld X_
t", d. ya .. d,,, bir 011l01e
mensup S qklJ8 \araf.adan
evinden abnarak ziyare\ k.
yas, mevkiinde OIdOrOlde•
. •Valinin 8ÇIkJamU1adA; 11er
Ik. o~
faillerinin J8bJan.
mas. için opensyonlara batland.1t da belirlildi.
J
Cun,tauriyet
8.5.1987
Bir PKK'ji ihbarma 2 mi/yon
emdinli (an ka) - PKK mili/anlar/mn yakalanmos/
.
amac/yla 7. Kolordu ve S,ktyIJne/im Komu/anltgt'nca
~ onulan para Mala. son eylemlerden sonra iki misline
Ç/kar/ldt.. BOyieee, .ayrtltkÇ/ mili/anlart ihbar eden bir ki~i.
thbar ettigt her mlillan ba~tna iki milyon lira alacak.
$em.di,!Ii:~e belediye hoparlIJründen yap/Ian anons/a ~öyle'
demldL' Garmzon Komutanltgt'ndan duyurulmU$/ur.
Ilçemtzde boliica e~ktyayt ihbar eden ki~iye. ihbar/ dogru
ç/kllgr /akdtrde, yakalanan her e~ktya için iki mi/yon lira
Mal verileeektir."
•
•
Tercfunan
8.5.1981
Türk ordusuna kar~1saldlndan ve yeni bir "slnlrötesi" harekâttan
çekinen KDP gOçbirli~i anla~maslm tek taraf" iptal etti
Çumhuriyet:
Barzani PKK ile
anla,maJI ~~~
Mesut Barzani'nin lideri oldu~
KDP'nin Sesi Radyosu'nda yapllan
yaYlnda 13 Türk askerinin $ehit
edilmesi olaYlnda da bir sorumluluklan
bulunmad~1belirtildi
..
CüçblrI,t'
_
Bir süre önce PKK e~klyasl
ile Iran yamnda Irak'a kar~1
mücadele eden Barzani'nin
KDP'si bir anla~ma imzalayarak güçbirliOi yapmaYI kararla~lirml~lardl
..
•
anla .... a..
Tercii.Ina.n
lIMa' MI""
Fakal PKK ef!<ryalannln ken- ,
di dAvAlanna da zarar vereceoini farkeden Barzani, bu
anla~maYI iplal eltiOini açlkladl
M.AlaACAT
USAYBIN, (1èrclI ... ).
Kurdistan Demokrat Parlisi (KDPl, bOlUcU PKK ile
yapuAi "Iilçblrllll .DI......
.... mlerOr olaylan yUzUnden
iptal e!liklerini ajanslar vaSltlS.yla bUIUn dUnyaya duyurduklanm aç.klad •.
N
9.5.1981
......
cÏayudak. ..
..........,
......-..z
.....
koauda
yazdi .....
_lIv.
da
So......
bIr UftUtla bIzI ..
lIIIJ8rhI. I6ltmllllJIÙZ bu.
_
TlIrk illUmed ••••
~'
KDP, Iran-Irait saY8$mda
lran'ID yumnda yer a1arak
irait'. karJ. saldmlarda bulunuyor.
oldulu KDP'nin Sai Rad)'Osu konuyla ilaili haberindc,
PKK'mn son olualt HakU.
ri'de Il TUrk aslœrini fChItcc.
lilini belinerek, bu olayda
KDP'nin bir sorumluluJu
bulunmad.A.nl
savundu.
Radyonun haberinde, TUrk
hUkOme!inin son oIay mOna •
sebetiyle Irak topraltlannd.
sm.rOtesi bir harekAl hazar"Ai sUrdUrdUjUnUn hailer ......
d'II ltaydedilerek, fOYle deVIm edildi:
"TlIrk JelIdlllerlM .. Il''.
...........
dil
said ..
nIarla
1IIr ~
oIauld
, d
ha KDP
,.. ..
VII ALIlUUI B'R
YARAU
Bu arada, CelAI TaI.banI
,onetimindeki "ln. KürtJe..
rial. SnI a.dyosu"
dUn
yapttAi yaymda, biri TUrk dilen Alman iki esirin yanIl
oldulunu duyurdu.
Kadyonun haberinde, esirlerin, lrak'm
son yapl'II
Itimyevi bombard.manlar SIrasmda yaraland'II One sUrjlJdU. Radyo, TUrk esirin, aid ... yaralar yUzUnden sakal
kalabilecelini belirtti.
Korueu,
kanuyla
2 yakmnn
öldürdü
UU!DERE (•• Ll - HOUri'Din tnudqe iIçesiDe baIb Or.
1t0yll kOl'llCUDU Tnftk
U ..
la, evde U)'\IIIIÙ1a oIan eIi ve iki
yaIwwu Olomatik siIabIa tarayarait Oldardo.
tabaA
KOy Itorucusunun, yUmIan_
m nedeu OIdOrdOAU benOz Itesinlilt kllZllDDladt. BaZI k.ynaltlar,
Itorucunun
clnne! leçirdiAini
sOylerken ba.Zllan da Tevfik Uslu'nun ununtuz vaziyelle yaltalachAl Tijen Uslu ile amClSlmn
oAlu Mehmet Ali Uslu'yu OldardUkten SOnn kendisine enlel 01malt isleyen aAabeyinin qi Emi.
ne Uslu'yu vurduAunu One sOrUyorlar. 1èvfilt Uslu, daha SOnn
HakkAri'ye siderelt teslim oldu.
9.5.1981
FRANKFURT BASKONSOLOSU VOLKAN ÇOTUR,
"K,/ZIL RABITA'YA KARSI BIRLESEN" DERNEKLERLE GÖRÜSTÜ
ocuklarlmlz ,vatan, millet
bayrak sevgisi ile büyüsün"
Il''..'
"
iii lan,ziyaret
Dern~kba~kan.. ~
sira. ~
.l
slnda "Bö/ücü
faaliyetlere dur
denilsin" dedi.
1er
6 dernegin bio
rarayagelmesi. ...
ni sevindirici
'
buldugunu
söyleyençotur,
"Birlik ve bera.
berlik içinde 01mamn mutlu.
lugunu ya~a.
dim" dedi
:f'
"
.
,.'
_, "••
->
ya (ba~ka;'), Diyanet 1~lefi
Fatih Camiinden ~eref On.
cocuk (ba~kan), Islam Merkezinden Fikret Corha (ba~kan), Islam Kultur Merkezmden Özer Cil (ba~kan) ve
Türk Kültur DerneQmden
Eyup Alp (ba~kan>,dan olu~an heyet, Ba~konsolos Volkan Cotur tarahndan kabul
edlldl
Nezaket ziyareti esnaSlnda seizalan Turk Kültür
DerneQI Stadtallendorf ba~kan<Eyup Alp, "Bölucü laa"yellere dur denilsin CocuklaflmlZ vatan. millet,
bayrak sevgisi ile buyusun " dlyerek,
~unlafl
sbv1edi:
"Cocukla f1mlZa Türkce
ve Turk kültur dersiefInde,
Milli EQitlm Bakan"QJ'mlz
taraf,ndan haZlrlanml~ veya
onaymdan geçmi~ kitaplafln
okutulmasml istiyoruz lçef1sinde belucu yaymlar bu-'
lunan çocuklaflmlzl zehirleyen b.lgileri lçeren kitaplar
çocuKlaflmlZa OKutulmasm,
Hessen eyaletinde beilücu faallyellerde bulunan.
çocuklaflmlza zarall bil\!i1er
di11dYdll,
l\..lll\'yC
\It:!
,""fl\
kultur, din dersi vermeyen
veya sap'irarak veren TOrk
öQretmenle.rinin gö~~vden
a!lnmaSlnl lstlyoruz
BA$KONSOLOSA
TE$EKKOR
FRANKFURT, {Tercümanr
Gazeteniz Tercuman'm blr
sure önce ba~lattlQ' "kllii
rablta" "e i1gl"yay'nlaflndan
soma biraraya gelen 6 Turk
derneQI yonetlclsl, Frankfurt
Ba~konsolosu Vofkan Contur'a blr nezaket z.yaret,
yaptl Bilmd'QI gibl, blr"k ve
be{aberhQln en guze"nl sergileyen Turk derneklefl, blr
deklarasyon yaYlnlayarak
bölücu OOretmenlerin I~'ne
son verilmesinl Isteml~tl
Okuf Alle BIr"Qlnden
Mustafa Demirel (ba~kan)
ve Raif Dönmez (muhas;p),
Islam BirhO'nden Rahml Ka-
Frankfurt Ba~konsolosu'
Volkan Cotur'a bcilücü faaliyellere kar~1son yapllOl topiant, ve konu$malardan dolaYI da te~ekkür eden dernek temsilcileri, "birlik va
berjber"k için gereken her~eyf yapmaya hazlnz ." dive
konu~lu
6 derneQIn biraraya gelerek, çali~malarda bulunmaSInIn sevindinci olduQunu
be"rten Ba~konsolos Cotur,
dernek lemsilcilerinin dile
getirdiQ' diQer konulan da
dlkkalle dlnledi "Birlik ve
beraberllk içlnde olmanln
mutluluOunu ya~dlm" dedi.
""
.-
a:.
..
".:l.;:\:
10.5.1987
O
A~O iI~:":Bar~ani'nin
yollarl~:"'ayrlldl
Iran'da kurulan bu partiye para(el
olarak ise Irak'ta Molla Mustafa
Barzani liderliginde Irak Kurdistan
Demokrat Partisi kuruluyordu.
Oaha sonra Barzani y.llarca süren
sava~m sonucunda 1975Yllllldaye.
niliyor ve Amerika'l'a gidil'ordu.
Bu yenilgi Uzerineyeniden ba$lal'an
orgUtlenme çalt$malan diger KUrt
argülleri ile i$birligi yapllmas. 50nucunu da onaya ç,kanyordu.
Bu nedenle I-KOP'nin önde ge.
lenleri KUK, ÖzgürlUk Yolu gibi
örgUtlere "birlik çagnsl"nda bulu.
nuyordu. Fakat bu örgütler birle$'
meye l'an~mlyorlardl. 1$lerbu a$amaya gelip dayanlllca bu kez
PKK'ya birle~me çagnsl l'aplhyor
ve PKK Genel Sekreteri Abdullah
Öcalan görü~meyi kabul edil'ordu.
Birle~me konusunda yapllan çah$malar semeresini veriyor ve Il
maddeden olu$an "1-KOp.PKK
Oayam~ma ilkeleri" Mesut Barzani ve Abdullah Öcalan tarafllldan
Temmuz 1983'te imzalaml'ordu.
Oayam$ma Hkelerinin en ba$lIl'
.KÛRTlER I PKK YALNIZ KALOI
da "ba~ta ABO emperyalizmi 01mak Uzere. emperyalizme kal"$l01mak, emperyalizmin bölgedeki
plan ve komplolanna kar$1 n'tUcadele etmek" maddesi l'el' ahyordu.
Oaha soma, "bölgedeki diger Herici ve devrimci güçlerle i$birligi içe,
risinde olmak, bu konularda illi-.
faklar geli$tirmek" konularÎ jlk:5
maddeyi olu~tururken, 6. Mad'dc";
de "esas olarak KUrdistan halkllllll
Irak Kürdistan Demokrat Partisi'.Politbürosu PKK ile
gücüne güvenmek" gerektigi vUraralannda imzalanan "dayanl~ma protokolü':nü
gulaml'ordu. Oigér' maddelerden
lagvettiklerini
açlkladl.
bazllan ~öylel'di:
Madde JO. Kar~.hklt olarak 'ör.
rtadogu KUrt örgUtleri arasmda kurulan KUrdistan OirHi$Örgü ... " gütlerin içi~lerine mildahale etme.
da uzun bir geçmi$e sahip
tU, 1945 Ylhmn sonbahannda yaplmek. parti birligini zedelel'ici day.
olan Irak KOP'sinin belki de en klIan bir topIanti ile KUrdistan Deram$lardan l'ana olmamak, parti.
sa sUren illifakl Apo'nun Iiderligimokrat Partisi adml altyordu.
lerin ideolojik. politik ve örgütsel .
. ni yaptlgl PKK He oldu.
baglmslzhgma saygllt 011983 Temmuzu'nda dayam~ma
mak.
protokolU imzaladlklan PKK'y.
Madde 11. Yukandaki
uzun sUredir ele~tiren Irak KOP'si.
anlal'I$ ve ilkelerin pratik
nin PolitbUrosu geçtigimiz gUnleI"
uygulamaslllda ortal'a Çl'.
de, yaymladlklan aynhk metninde
kacak hata ve yanlt~lar
$unlan söylUyordu: "Gerek ülkede
kar~lSInda her iki taraflll
ve gerekse yurtdl~lOda yapllan tesorumlulan birbirine uya.
rörist çalt~malar ve insanlan tasfinda bululimah. egel' uyaye ederek onadan kald.rma eylemn göz önüne allllmazsa 0
leri ve bu eylemlere neden olan an.
zaman her iki taraf çall~laY'$ian ip.sanhga ve demokrasiye
masmda serbesl ve özgür
kar$ldlr \~eKUrdistan ulusal kurtu.
olacakt.r.
lu~ mücadelesine denk dü~memek.
hte bu II. madde artlk
tedir. "
i~leme konulmu~lu. PKK
Yakla$lk ilç buçuk l'II sUren
için ilk kopU$degildi bu ve
PKK,I. KOP birlikteligi bu cümlelerie son buluyordu.
"Apo" AMuI/ah Oca/an
"tUifak'm tarihçesi." 1934Ylltn.
giderek ya/nlz kallYor
;,(
.BeRta
.
•
G~çïili""t ha/ta Irak .iWP'si
PoUtbütosu'nun yayrnlad'l' \l~
PKK Uedaycuupna protokolünün
III1vedildi/ini bi/diren aflklamanln tom metni:
.
.
1- Protokolde belirtîlen prensiplere göre, bölgedeki geli~melerle
stratejik. j,olitik,ve di~er mes~
leierle îlgili olarak partimiz bll
gïlendirilmemi~tir.
2- Prati~e ili$kin taktikler ve ortak çah~mahi.rla îlgili partimizin komiteleri bilgHendirilmemi~lir.
."
3- Partimizin politik çizgisine destek olunmaml~, ülke dl~mda
çah~malarda l'ardlm edilnie.
mi~tir.
4- Bir dizi sorun oitaya çlkanlml~,
kitrl!lrdml~ bölgelerde yarau.
Ian hadiselerle, özellikle slmr.
boylanndaki gllçlere, onlann
sempatizanlanna, sHahh birlik.
lere, özel olarak CU[}(Ulusal
Oemokratik Cephe) gllçlerine
ve Irakh güçlere kar~1problem
lIu:~ GÖKY "'~
. ço~ fazlâ destekçilÛn k~madliI
.. -.anl&$lhyordu.
' ..
-,
: -.." PKK çevresinde illifa~ ~urdu~u
-tiütlln gUçler tarafmdan 'yaIlUzbAa
.,<!oAru itîlirken, Irak KOP'si yeni
"birliktelikler için yèni ara~lara yOyarät!I~~it.r:- . •
'..
.
neliyordu. Bu yöneli~in sonuçlann50CUD un.en Ust orgammn alift...
dàit birisinin Talabani Iiderli~inde~ karatiara k~
astlm~$ ve
ki KUrdistan' Yurtseverler BirliAi
bu karl!r1ar yenne getmlme(Yckitiya Ni~l1m~a KUrdistan
mi~ir.
.
6- Geçmijlén, $imdiye kadar, par.
YNK) île illifak oldu~u söyleniyortimizin önderli~ne, partimizin
du.
\
siyasetine ve partimizin dost1a. Bunun yam sira sürdürülen ÇlÙI$nna kar~1 saIdlrgan bir tutum
malardan birisi de lran'da mücadeizledilderi açlkl1r.
le eden Iran KürdisûlD Demokrat
7- Gerek Ulkede ve gerekse yurt
Partisi lideri KaslDllo'nun da bu
dl~mda l'apllan terörist çaI~.
birliktelik içerisinde yer a1maslydl.
Ipalar ve ins,mlan tasfiye edeFakat KasllnIo iIe Banani arasmrek ortadan kaldlrma eylemledalti anl&$mazll~m 014ukça bUyük
ri ve bu eyIemlere neden olan
olmasl nedeni île bu tiirliktelik bir
anlaYI$lan. insanlrga ve detUrlUsa~lanamll'ordu. 'sonuÇla bumokrasiye kar$ldlr ve Kllrdis.
nun da bir yolu bulundu. Oç lider
tan ulusal kurtuli1$ mllcadele.
biraraya~lip
bir anl3$ma imzalamadllar arna, Talabani. iIe Kaslmsine denk d~memektedir. Bll.
((ln,alanlarda ve bUtUn sevil'e10 birlikte hareket etme Karan nI..Ierde, tUrn parti örglltlerini ve
dtlar. Böylece ortada Ta\abani, ltedevrimin kurumlanm aIman
narlarda ise Barzani ve Kaslmlo'kararlarl tatbik etmel'e ça~mnun bulundu~u
bir'\ 'dolayh
l'oruz.
birllktelik' saglamyordu: Bundan
sonraki 3el~meler ise 'biIinmezIik'
Irak Kürdistan Demokrat Partisl
olarak ortada durul'ordlrr
politbüro
Irak kr,JWetler1 Ile.Olr çar::ma Sl,,!smt1a
~Y~él:~kbild.~~isi:~l.d.çl~~,I~~t~u~~
rak ~~p'nln pesmergel~
•
9.5.1981
UJ[.~{~
(~~
1111i.f11iil [:H I i[,.~.:1'1'1'
TÛRKtVF
Il.5.1981
12.5.1981
m l'ffiII
Bölücüler kO bastl
Van'da skandal
Bllllil'ile lcaJIIUI IlIiItÏIII
C8S8d1 lnIe lIal.du
VAN,Om
HP Gen<! $tkc"ai FIkri SoIIor il< Adana Mill<tvekib Ciocyl
.... bir kJh,dw1<dc ~
10pIaabda iJir<ociIcrl< soIIbol
fSl
~Cao
<derk,", k.. dU,"ni lU"'"
loruntilled, Bu orada ~<rin
ïuou w.yan MUyet"
fOlOirafbnDl
Ghay'"
aINGÖL.
(Teret
)BiqOI'de bir IOle 0Ilœ 111venJik kunetleriyle JiriJtikIeri çalJJmada oIdlll1llcn. aneak nehre d~k
kaybo1all
bqinci terOrisliD cesedi de
bulundu.
ValiGII_ arMy'dan ahnan biJal}Ie lOre. OIdQJilJdQ)cten $Onra nehre d~k
kaybolan \Oe bennz kimliji tabit
edilemeyen bqinci terOristin
Jibi.öster", iiç-dÖlt Iaji öireacil<ri
100oïraßwOl \fkmJ,"D polis oIdupma. muhabirl<ride poIisIeria
Çtrj
Daha lOora SHP Genel $tkc"ai' .. öjr<llCikria yapllÏl.yan üuriSallar, lotoiea! \fk,o iahJsIan polis 01..... bnlClt", ~,riock lOI,
yakaladl.
B. mada ~I .. WlIlIOlYl da ber iki pzctcnin
m\.ih.ablfkri JörünnilecL.
FotoirafTan pzct,lcn .. ulljUlllllk
isky", mulubirlcr, bir otobâs
luk,un, filml,n testim ederd aynltblar. Fillllkrm DiyubakJt'l oIat
mImISt üz,ri .. OIobüs fimwlllJll bûrosuy\l inibllll'Çttl
her i1:i pacl< muhabiri, biirodlo aIdIkIan )'IIIIlII. ... yIlISI kendiIim pZ<Uri oIIl1k
talnW bir !llwD biirOYI F1ad< "t1IooInt ah __
1n .aqeçtiII"
De
klOelcrlc
dly",k
lIrllan
{;t
-l
_
Adryaman'a bagll Uzunköy'ün muhtan
olan Mehmet ~ahin'jn, daha önce de
-n!Ilu ve !3runu öldOrülmüpü_
• ADiV AMAN -
1ld1jJ0I öjmIdikr.
Ian. köy muhtan Mehmet
$ahin'i otomatik Bilahlarla
tarayarak öldUrdUler.
A A muhabirinm
Tercüman
Eœvit:Gü~u'daki
13.5.1981
.......... ,.,."........
aIImItlIIdai. IÖIIlllrillmlifliikleriala
uk 1IyUUDJJ\.
d.
bIr
HaUl
0I11lJH1Jtuu" ifade eui.
BiInIt UnIt, UBA muhabirine Guneydotu'daki olay!aria ùgili SOrü$lerini IÇ1k1arken runun 1Oy!ed.i'
,,~_
6le1i11~ aeltftk
ku d6kea çetedIerl. tata..
." dnnJufIarutcIu uJIIfIJa.
cati pb/, b6llldlltr ..aIkoI
d_
deIU. dllt8wudu. Ba.
•• bile bile Iç ...... pb!l6IletmeI<. lIùmbk oIar. Çh.
ki b6l1d1 aIwIlIar ............
da .. aa&Iam &1- Dop
te Gbt,d .... Aaacloi. ~II.
1ocIIr. IIIIlHlI&nbt ....... AbIiirk ..uu,..1çWIIyIe
a1ua1 bIrIIk lanftlndu. YD.
~.1IIIbOnZ
Id, Ala.
Iiirk DIIIII,.'y"II". ll'I<çWIa
Cumhuri.Yel
yitinni$ koken farkl1hldan sebebiy\e, Datu \Oe Guneydotu
Anadolu'do
ban k4i1erin
hiçbir siyasi niyet veya kas.t
tqunadan kendilerini "kart
uaIb" saymaJanndan da IDcunmamaJc ve kaygl duyma
mal< lerektilini IOyledi_Ecevit "Ba koa.... _U
......
loert<eIIa Iœlldùlal TlIrI< al••
saDa. <tit ... aynJmu bIr
paI\UI..,.......,
dnIetIa de
~..
_ulta"..
.,11
daTrumuodu'. dedi. Bllltai
u..;t, GOneydotu ve Datu
Aoadolu .insaß1run TOrkiye'
ß1D bulilirun le11IeldayanakIanndon biri oldutunu belirt-
u.
K.apatrlan CHP'nin senel
b'4wlI
u..;t, .....r-klç"
takut! ü~~ alan ~<c11erm
eyIemJerini \'eIiIe aayarù Dotu ve Gllneydotu Anadolu'
do yapyanJara buk. yap.lmamu'lerektilini
de belirtti. u..;t, "TlIrId,..'de ....
.oluul
k6klet~
11K b6loIcI.... pb! Dop te
GiIat7d .... Aaadola b61pöde de -..lit aJdtrek ç6-
pe.... .....
yer
)'Okla,."
Biltllt
lco1m1$
\Oe
Eemt, leçmi$te
artlk leçer1ilijini
lid
Id,
Ve-
kafttlanI8eÙbr.
lIaIkuIa lIdJad
WIse
"o.lonla.
cIed.i..
..
,.......
10.. 1
ra gelen silah 8t'1ilen üzerine
oisy yerine glden köyl01er,
muhlar
Mehmet
$ahin'in
(65, eesedlyle
kar-(llla,ular,
Ulsydsn
soors
kaçen
bölUeU çete menauplanmn
yakalanmasl
lÇln aramaJann yotun bu ,ekilde devam
ett lA' i öarenildi.
BölUcU çete mensuplannln
1978.1980 yIilan
ars8mda yine Uzunkby'edUzenledikleri
ba8kmda
da, muh.
tann torunu île ollu öldUrUl-
Il.5.1981
• Agir sllahlann kullanlldl{l, çarpl~malarda, Kurt genllalarla hükümet kuvvetiennin çok say,da kaYlp
verdi{li blldirildi Kuzeydeki 450 köy bo!?alilld,
Ekrem SUNAR
Amidiye mmtlkasmdaki 3 ge-
mU,tU.
Cemal SEZGiN
"Bölücü hareket
d•• kaynakll"
GI...,........
blldlrdl'
l'me göre, Adlyaman's
30
kllometreuzakhkta
bulunsn
Uzunköy
köyUne
dUn geee
gelen vesaYl1an henUz beln.
lenemeyen
blr l'Tup bdlOcu
e"klya, muhten evinden ala.
rsk uzaklaeblar. oaha Bon-
olaylar"iç sorunde~il"
Eaki bqbakanlardan
BII..
"n' ".~l, ..
da.
Id b ri lwekdIeria cbpndaa b1Ilald ...........
belirterek, koouya "Iç IOnIa" diye )'akIaJ1II&IUlI "HIbuIlk,
bbIzIdt oIcI..... bd8r da _
Iuacab oIcI•••• a" IOyledi.
EcnIt, "Dolo te Gliaey-
Ad,
yaman'a
bath
Uzunkoy'U
basan
bblUcU cete- mensup
Flimlcrin Ay .. i polis tIlIImd .. ahocbjJnlD belirtmmcsi iizcri .. tepIr .öste ... SHP Gentl $tlm,n l1bI Satlar ,oIlYl ".udal" olar..
nitelcodirdi. SaIIar, "I izlioliti aw ......... I. oIay ANAP
IIltldan ... _
1Il10 t""'toto ••• _ pt ...... " ckdl.
.
"
H
AKKÄRI.
(hha)Irak
HukulTlE'tl'nœ.
ulkt-ntn ku-
12.5.1981
TO$demir,pasaport engelini TBMM
gündemine getirdi
A
dU'K~~U=~::i~:~IZaho
bolgesmdt> yaptlklan
baslnnlarda 35 hukumet
@:ol'e\'lisini
oldurouklt>rlnl.
50 kilpYI de ys.
raladlklanOl
bildiren
radyo.
)aptlgl )orumrla. MHUt Bar.
uni'nm
mf""aJma da )-er \erdl Barzani
mesajmda
~) le
dedi
"Irak Baas rejimine kar.
halklmlZ lO~kün .,yak-
yol açtl
g. TÜFkiye'nin $emdinli
YO
Çukurca
kesiminde smm IZleyen VI? kendi topraklanndakl
10 kllomt>trehk bolge dl~nda
kalan koylennl bof;altmas1ßJn.
Iran ordusundaki Kurt kokenIl suba}lar arsSinda da t('<hr
gmhk "arat titi one suruldu
Bukumf.'tln KUz.eydotu, Irak'
ta glrl~lii;1 mecbun Iskan uvgulama~l lip son bir a.. lçmrle
450 ko) un tam,amen bOlj.aluldlgl haben dhodl
Kuzey
Irak'ta
ozerkhk ISt.e)ftl V(> Irak Kunhstan
Demgkrallk
ParllSl "aollS! oldukIan one surulen koylt>f1n b~1
lilma'il,
ydlardlt
~r2e1er
de hukuCTlet ku\'vellen
arlColn.
da çarpl~alann
de\am t>tll~1
Kuzevdogu
Irak'i
"kan
gölüne'" Ç('\lrdl
\\nhkçl
Kurtœrt" ka~ acazi \8plSma u\litun
zahh ara.. \(' a~lr Mlahlarla
çarpl~n
hukunwl
ku .. '(>tlt-flni. mih~lerlO rit> d~tl'klefhgl
ogreOlldl
Bu arada
KUZRV Irak'la
korsan \3)10 \apan irak h.ur
distan Demokratlk
Partl.'W'nm
Sesi Radvosu. Irak ordusunria
gorev yaj,an "Nen'e"
mmtlkasmdan sorumtu Kurt a"lIh
bmba$l Mrle Ahmet'ln
beraberindeki 2 yuzb~
VI? 100 d~.
..
,.
geç irildi
.
;yw-baleu (Cumhuriyet)
- HoIkuulII Merlis 2.
D
Ba3leant Dile Dolman
ULUDERE (•• L) - Hakhri'Din Uludere ilçesine balb SeDoba kOyO Besta mev!r.üode iki
terOrist 010 ele seçirildi.
AQam saatlerinde arama faalitetlerini sOrdllrell gilvenJik
àvvetleri,
iki bOlOcllyOaizlenWleri
yerde klStlrcl1.
"T eslim 01" çalnslOa, atCfle
karl1hk veren terOristlerle &Ovenlik kuvvetleri araslOda Çat'$ma
~lacl1. SiIahb çal1$mado iki bOIUcll de 010 de seçirikli.
Cezaevi'nde
Ba3kanlll,'ndaki porlamenlo
htyeli. IJnœlei ran
Diyw-balar'a geJuele
cnaevini gntii ve
yellei/ilerden bilgi aid,. 6
millttvekilintkn
ollqQn
Hollanda M)'eti, Di£le
Oniversilesi ReleUJril Prof.
Dr. Ibrahim Ayleaf', ziyortl
etliklen sonra askeri
cnaevint lilliler. Burada
ilgilikrden bilgi alan
milltlvelcilleri, daha sonra
cnaevindelei /!Sleibel.diye
~leam M.Mi Zana il. dt
glJril$taler.
RANKFURT.
d
clnayetler: Hamburg emniyet yelkilileri,
-
PKK'n1n raklp kurulu$lara sava!? açll~ml
cinayetier i$ledlQInI açlkladllar
l\t
.n~:
Polls $eflert operasyonlar
Turkler'den
beklediklertnl blldlrdiler
t
ki~G~tl~:
~;ha~.~r!':~
~~e~f~m;~irf~~
~~:~ik
le otan baglantalarml
bulunuyoruz.
"
kesmit
IRAN. PKK'CILARI
GÛZALTINA ALlYOR
Rolu('u teron ..lIt>nn ..akala.
nahtlmel(>f1 1(1n ~mdinli
)0-
0h:~~\Hn~kli::~~~
~I~~~.
Turk SlnLrm3 \akm kl"~imlprdE'
u..;l£'o£'n PKK'(,llorl,
"Olkenin
~~rin('
zararh
faaliyetJe.r-
It'r;~~ïl~~~~~~:'
~ildi~I~~$emdinli
hnhtt'Nndt> l3 a~k(>nmiûn
pu ..,ma dU:!pJrulerE'k
*hll ('(hlm("~nd("n ",nora ha~a'
lIlan opt:'ra ..\onlara.
hnh!:('\{'
ka,dlrllan
\{'nI
konulOcin tlln
Il'rI
Ii{'
flR:lrilk
\('nllil. (~ln~H'
\lkl~I<Ulnkonlnll allllutn lululdu~u hollo!l'fif' nnC\'kl ,,:un ::"p-
~:::r~lI~III~lIf\~1
~~;~~11l1'~~~1Il1(~~_
kl1llll'li'lllll
\Ilrkac,'
Turki)''''~t' ...I,.Hnk
1,Ikl121
u\~lIl:l\,U\
\01
....Hh~1 Jmlul Il PKK'( liMa knr~l
h:Hl'k,\ta
Ii:lrl~tll:i:1 \OIUllllakl
llldlt'rll'r
li/I rillt'
~mdinlïllll\
trnn
,.
lllllll1dl'f
ol.m
...llllr
hollZl''''lIld('
.Jrllf.ldl
va
SlraSlnanlaYI!?
Tahi, HACIKADIRoCW
([e"'lImaa)-
Alman polisi. PICK \Oe
opet1lSyonlar bqlatl1.
Polis, KUrt OrlUllen arasmdaki eylemin cinayetlere kadar uzandt~"' açlkladt.
Konuyla ilSili olarat bilsi veren Hamburg polis yetkillleri, b'4lal1lan geniI çapll "arama-wama"
operasyonlarmdan Tùrkler'm de e'kilenebilecek1erini 10Zonüne alarak uyanda bulundu.
Bir sOreden ben federal ve eyalet polis merkezleriDin TUrkiye'den Almanya'ya selen örSÜIÇOKOrtIer arasmda liddete day~h eylern ve emayeller i$lenmeye bqlad.t!sörùlùnde
blrlell1~ml bell"en b" yetltili $öyle
konu$tu:
"Niteklm buouo SODUCU
ol.rak 3 M.ylS lüall H.a.
Dover'de KDmklr Orauluoun boille ~k.DllOkik
JIl"
tas.Dd. illdunildu. 7 M.rt ,.nhind. i5e. Müalb'd. blr
~kI
Ttirk oldurulmtillu. Bu .rada H.mbur'l te Çt\'•
mlade de çqitll el lemie, coryao elli.
Kurt brguderi araslDdaki eylemlerin durduruimasi
içla poli., leoil; opera.yoola ... )oDeld!. Her türlü Ifl"
.k,m,. d'l.od. 01.0 Turkl.'.lD de elkileoeblleceklerl
bu operasyonlann .nl.~la l..al)L1anmaSlnl bekliyoruz.
Bu ledbirler Turlder'in gu"~nha:i açmndln gereklidir,
F bOlOclllC$kila,lara karl'Ienil
Alman polisi
PKK'va kal1l
.harekete geçti
Lo.:: da rahatslz olabIlecek
mureuebahyla
16.5.1981
SerÎ Operasyonlar
ba~ladl
Diyarbakir
helikoptt>rle-clll1n
10 Irak askerini 01ve bir helikop-
t.erin7 ki~hk
KUZEY IRAK KAN GÖLO
Irak
Tercüman
bol-
'=~.:hi~
$lddeth çarpl¥Nllara
rildi
Hollandalliar
Konimas
aldlklan01.
durduklerim
lraJc Hükümeti' nm \9'l6
Ylhnda tampon bolge ilan eHi-
Cumhuriyet
Îki bölücü
ölü eIe
rad~o,
bol)8luJarak halkm iç kes1mlerde iskana zorlanmPl.
bol,ede
::kl~:'lK~\~rr~'nd~
1Wuv (Cum/lluiyel BaroSll) - SHP AIn MillemleiJi
ibrahim 7Iqdemir. ravenlile gerele~i ile pasaporr
veril_meslni
ve yurrdlSma fllelSlara smu leap,lannd4 engel
oIunmtlSl leonusunu TBMM randemine gelWi 7Iqdemil;
ffiskri Bakam Yildlnm
Alebulul.un. bugane IetHiar
pasaport vtrllmeyenlerin
saYlSlnl ve hukuki
gerekçtlerini QÇlk/amaslnl
<Sled. Ibrahim T<qdemir,
klS/eri Baleam Alebulul
lara/mdon yamt/anmasl
<Slemlyle TBMM
Btqkanhl,'na SIl1Idu", soru
"nerresmde. leamu gavenUli
gerek~iyle pasaporr
verilmeyen/er halelemda
"angi I!SilSlarag"re alT1lllrma
yap,/d'I,m sord/L T<qdemir,
Do", vt Ganeydolulu
valandQ$lara pasapon
veri/mes; sirasmda çot kali
Vt yanll davram/dll,m da
bildirerrlc. "nerg/!Sindt lU soru/ara yer verd •.
Ha«11 gilmtk Uzerr ",Urucaol ttmnÎne ralmen.
insonlQITI pastlport ven/memesl hang; lihniyelt hiuntl
tlmeleletlir? Aln'da Mustafa Ona~ Bahri Asian. R,VJ
Ery,lmaz. Ibrahim Öl gibi pele foie leisiye pasaporl
verr/memes;n;n yasal VI!' vicdani dayanaklan var mid,,? Doha
"nee d.falarea yurrdlSma pkan ilha/al ve ihracal yapmlS bu
leis,/ere pasaporl verilmem/!Smm I;carel IJzgar/ulana de
klSllJamasln1 hlJktJmeûnizin
ekonomik
Qn/aY~1 ilt
baldtqllnyor musunuz?"
15.5.1981
du)-uran
~~~f~~iu~:~lek'~1e~~~~~a\rb~~a~~
~eD~l:aflo;r~~~aknallid;;~
la~ id~
Cumhuriyet
9.5.1981
b:~ï.'~n~';'d~~'"~'tu~i~~u
~~~ ;r~~I~a~IJti:u~~I~:
Turider'dtn
anla)l.,
bekil~(lf-Ul."
47
~
CI
:
:
,
:
I
1
.,
,'-
,
1
"
rI
10-16.5.1987
Van'daki
b~ladJ
100. YII Oniversitesi
Her $ey yenl rektörle
de di-
.'''sal-SOI
bvgasl",
"oruçlular-oruç,
suzlara kar~l" ya da "kentleraraSI rekabet"
gibi yUzeysel aÇtklamalar
hiç inandmcl olmuyordu.
Van'da blçaklanarak OldUrülen ~irin Tekin adh
, llenç dolrudan dolruya,
12 EylUI son, rasmda, Ozellikle ta$ra Universitelerinde YOlunla$lln "TUrk-islAm Sentezi"
kadrollqmasmm
kurbaRlyd •.
Tehlikeye ilk ka 25-31 Ocak tarihli
YeniGandem'in kapak konusunda delinilmi$ti. "Tlqra'daki
Olrenciye dini
ve siyasi baskli Yarlaçlk Oniversite1er" kapak konulu 47. saYlSlnda YeniGandem Universitelerdeki sale. hdrollqma ve OIrenci üzerindeki baslulan i$lemi$ti: "Tlqra Universitelerine okumaya gelen Olreneiler Uzerindeki basklRln
en YOlunla$lIlt konu oindi. ÖrgUtlenme OzgürlUll\nden sOz bile edilemiyor,
k1z~rkek ili$lileri ve barmma ise llençlen bunahma iten diler sorunlar oluyordu. GOrü1en, Olrencinin dinle ili~kisinin okuldaki blqan durumunu dolrudan etkilediliydi.
Buna, Ozellikle
1980'den sonra hlzlanan kadrola$ma
ile, çolunlukla yardJme. doçent kadrosundaki TUrkçU, lslimc, Olretim Uyelerinin yOnetimdeki egemenlili neden
gOsteriliyordu. "
1er tlqra Universitelerinden
farkh durumda dellildi. Eski rektOr Haklu Atun,
"Van 'da inica hareketlerinin yolunl~t'II" yolundaki açlklamalarmdan
sonra gOrevinden a1mml$tl. Yerine Nihat
Bay~u getiril~ti.
Yeni rektorle birlikte
"kadrola$ma"
da ba$lam'~lI. Bir dizi
Olretim Uyesi, asistan, okutman sindirilmi~, gOrevden a1mml$ ya da istifa ettirilmi~ti. Yeni Olretim Uyelennin OzelIikle Erzurum Atatilrk Oniversitesi me-
lUe ku,ban - Mehmet $i,in Tekin.
Van Oniversitesi RektOrU Nihat Bay~u ise kendisinin Universitedeki kadro.
la~manm b~lm çeklili yolundaki iddialan reddediyor ve YeniGündem muhabirine, Mehmel Çevik, HUseyin çe.
lik (Veleriner FakUltesi Sekreleri) ve
Ahmet ÖztUrk hakkmda yapllg, ihbarlann bulundulu
dosyay, gOslererek
~unlan sOylUyordu: "Benim geçmi$imi
lelkik minier. Ba,ka yerlerde de idarecilik yapllm ben. Öyle, sözU cdilen sekilde bir kadrol~ma olmadlgl gibi, hiç.
bir zaman da olamaz. GOreve geldigimden bu yana, hiç kimseyi gUvenlik so.
ru,turmasr olmadan i,e almad,m. Ben
fa,isl degilim. Fasist olsam bu isimleri
soru,turur muydum? Ne fa,isti, ne komUnisti lutanm."
Baysu, TUrk-Islam
sentezini savunmadillm,
bunun oruç ,
tUtlugu için kendisine yak,Sllnldlglm
"Ben fa,isl deailim"
zunu olmalan dikkat çekiyordu. Elaztl
ve Erzurum'dan
gelen baZi Olrenciler
koridorlarda terOr havasl estirebiliyorlardl.
lnkilap Tarihi dersine giren Mehmet
Çevik, Ogrencilere, "Size sene b~mdan
beri neyi kavratmak istedim" diye anket yap.yor ve çolunluktan "Bize Islim
dininin temellerini kavralllRlz, gerçek
milliyetçilili,
TUrk-IslAm dU$Uneesini
Ogrettiniz" cevablRl a1abiliyordu. Mehmet Çevik aYRl pervas.z1111 kanll saldlndan iki gUn sonra girdili deme, "Tarihte ve gUnUmUze kadar, din için yapllan bUtUn mUcadelelerde, pi~manhk
duyuldulu gOrü1memi$tir" diyerek tekrarlayabiliyordu.
TUrk Dili dersine giren HUseyin Çelik adh 0lretim Uyesi
ise, aym gUn dersinin son IS dakikaslRI "Ozel konu$ma "sma
aymyor ve
"Ermenilerin bile geçmi$te oruç tUlanlara sayglh olduklarm., aÇtkta bir ~ey
yemcdiklenni, gUnUmüzde ise A1lahs,zlarm ve komUnistlerin Ermenileri bile
aral111mi" sOylUyordu. Bir "ir$lld ekibi" dUzenli arahklarla gelerek konferans veriyor, Olreneiler zorla dinlemeye gOtUrülUyordu.
Oniversitcdeki kadrola$manm di 1er
belli ba~h isimleri olarak, Ahmet ÖztUrk, Salih Merean (Elilim YUksek
Okulu MUdUrU), Ziya Av~ar, Vahip
Ocak, Mehmet Yilit ve Hasan HUseyin
Timurhan gOsteriliyordu.
.Bir "sentez" cinayeti
Üniversitelerdeki saO kadrola~maaCI meyvesini verdi
iT
,'1/:
telkin elti/er.
ber verilmesine ragmen, saldm sonuçlandmldlktan
sonra olay yerine sadeee
iki polis memuru geliyordu. Polisler sadece yaral/larla ilgileniyor, saldIrganlann ~,inden gitmiyordu. Mar~ Cadde.
si'ndeki olay yerine gelen polis minibUsU ise iddialara gOre 20 km. sUratie seyrediyordu.
Daha ilk anda le,his edilen, arkada,Ian arasmda "boksOr" lakablyla amIan katil zanhs/ Adnan Saym mra ka.
dem baSlyordu. SaldIrganlar arasmda
yerald,g. belirtilen ve saldm masmda
da yaralanan Muhillin Çuak, olay sonrasmda serbeslçe okulda dolasabilmi,.
Ii. Sonradan olaym sorumlularmdan biri oldugu yetkilileree açlklanan LUlfi
Bilbay, R.Ç. adh Ogrenciyle karakolluk
oldugunda, R.Ç. sivil polislerin "Si kayetinden vazgeç yoksa basma bir is ge-
Von 'da ogrenci/ere kLSklrtmaya kapi/mama/arim
belirtiyordu.
Rektör Ba nu daha sonra, Mehmel Çevik, HUseyin Çelik, Ahmet Öztùrk ve Mehmet Yigil'in disip.
lin kuruluna verildigini açlklayaeakll.
Her ,ey, Universite içindeki kadrola$mayla bitmiyordu. Olayda Van Valisi
Özdemir Hanollu'nun
ve Van Emniyeti'nin tavIrlan da ilgi çekfciydi.
Van 'da klSa sùre Once bir blçaklanma olaymm da ha oldugu. fakal bunun
gizli kald/gl belirtiliyordu. Kanh sald,ndan yanm saat önee, pallO ve pardesùler giymil, 30 kiSiyi askm bir kalabaIlk, 100. Yli Oniversitesi'nin
Onünde
minibuslerden inmi, ve okula yOnelmi,.
Ii. Oç günlük Slajyer bir polisin bile dikkatini çekebileeek bu kalaballk, Erek
Karakolu'na
50 metreden daha az bir
mesafede, okulun kar,lSmda bulunan
Mini Cafe'ye yöneliyor. karakola ha-
Satlar Vt Ctulver -
kar"la,lyordu.
gelen grup
Sagel OlrencilerJe birlikle hareket
eden LA. "Oruçluk ba,ladlktan sonra
soleular bizi tahrik etmeye ba,ladllar,
kavgadan iki gUn Once yine gerginlik
vardl" diyordu. Isimlerin; açlklamak
istemeyen diler arkad~lan da aym sOzleri tekrarhyorlard,.
lçlerinden yalmz.
ca biri, sonradan YeniGündem muhabirine, olaYI "dl,ardan
gelen bir grubun" yarallllm,
belirteeekti,
Ta$radaki pek çok üniversitede demokrat Ogrenciler her gUn benzeri bir
"tehdit"le burun buruna yaSlyorlardl.
Oniversitelerde TUrk-lslâm sentezi dolrultusunda, YÖK destelinde gerçekle,.
lirilen kadrolasma sUrdUkçe benzeri saldmlar ve kar$lhk verilmesini saglamaya yOnelik k.,kIrtmalar birbirini izleyebilirdi.O
ALP RUeDA YCI
Dl,andan
Va Ii Özdemir Hanollu'na
gOre, sai.
dIrganlar solcu ogrenciler tarafmdan
l.hrik edilmi,li. "YUzlerine sigara dumam UOenmis, kars/lannd.
aglZ ~apIr'
data $apIrdata bir ,eyler yenmi,Ii." Vali
Hano~lu, "Kullamlan aletlerin çok bu.
yUk, blçak gibi bir ,ey oldugunu zannetmiyorum"
diyordu. Olsa ols. "çakl gibi" ufak tefek ,eylerdi. ..
SOzkonusu ufak lefek ,eyleri saldmya ulrayanlardan
H.K. adll ogrenei
,Oyle tarif ediyordu: "Adnan Saym'm
elinde sa pl belli olmayan. klvnm klvnm, garip, bUyUkçe, lornovidaya benzer, kesinlikle Ozel yap,lm" bir blçak
vardl. Sirin Tekin'in Once kann bO$luluna, soora kalbine iki darbe vurdu. Ilk
darbcden sonra bana yOneldi ama ben
kaçl.m. Sonra Sirin'e dOnUp oldOrüeU
darbeyi indirdi."
Mehmet Sirin Tekin, Ozel olarak seçilmi$ bir "kurban"
delildi. Amaç,
"korku ve tedirginlili"
yerlC$tirmekli.
Nitekim'bUtün Ogrencilerin, aradan geçen gUnlere ralmen "gerginlili"
Uzerlerinden atamadlklarl
gOrUlüyordu.
Elitim YUksek Okulu 2. smlf Olrencisi R.T.'nin Elaztl'dan gelen annesi Halise T. de aym tedirginlili y~lyordu:
"Olaylar bir daha ml ba$ladJ diye UzUlerek, huzuruinuz bozularak buralara
geldik" diyordu. ÖnUndeki yiyeceklerden "orueunu
bozarak:'
ekliyordu:
"MüslUmanhk eIer bOyle adam OldUrmekse MUslUman delilim, MUsIUmanhgl kabul etmiyorum."
K. T. de Ofke-sini gizlemiyor ve "MüslUman oldular
da ne oldu? Arkad~larlmlZln
kanlarlYla iftarlanm açlllar" diyordu.
Çak. ml, b'çak m.?
lir" uyanSlyla
..
'*
~
(g
•
BATt BERUN'OE NEVRUZ
KOMKAR yelkiHlerinin 8Ç'klamalanna lION bu yo!
Newuz toplanI ... na lOplam 12.000 kiti k81,Id •.
s.a,
ROI. H,i/'r.
,,~Fn:JuCJI
AI,".:myo''''f1
Bu-
bl-
dl-
FI'/cu.
YSljad/,
frdtfosyon
"~ngt
oyhk biT
g(Jrti$fU
mlSlnll?
amacml ye çail$ma-
h"~1 bolumlerlne
umuuylu
\".fulu-
&lurmt
- KO\1KAR, en ba~ta yurtd.~onda.
ki l~çlleflmllin çe~lth sorunlannm çö-
tarIm on/al"
'In
lt'fl.lf)flJ.
U( IklumlJlUrimn
nli:lIlfndlfmfk.
\Qld/f'lioT
muhobl"tnmll.dtn
Alt Ars/on,
il,. çolt$ffla/o,.,
y,. (Jrgu-
son
)'trk,IlJtn
f1/(anyor
- KOMKAR
I.umu(j<unu
ftlll,:d"
I/(f
"o"'/...'u ',f'
yon,.ilk
AOMAAR
Almorryo
YO~'" orgam
A.OHi •.AR" {KOMA.ÂR'm
çallS' )'orlar
L5f'1/ !as/yoh \It K()MK.4R
,ofofm'tardt'"$ Jantk" a/orak ad/ondtn/of!
kuJr*'... Danlmorka. FrOn5Q WO ISlIIÇ"',
Dyn'
ni/us/ur
dt
dl!
ft'
lN,"~kJ~"f
yllllldo
1979
j
ad, AOMKAR %n. F«irra/ AI.
mon¥o AurdlJtuff
h,
dr.>(U)1'0.,U /3 (kci:.
ISO
1er,,: ,.', ...VF l(uruliJn
I$ç. d,rnrkJr"f1l11
grlme:}!)'I(' !n1r,asyon
OIUJ/UfllJdu.
('''ti
'!.ln
don
~"
'a
"I.lId",
,
E
r
Alm_'cIa
dUzen_
dOf1
ilgilenlyor.
zumù için çaba gOsteriyor. Bu konuda
ulusal baskmlf" te~hJr\, halklmliln
dlge' yabancl i~çi OrgUtleri ve bizzat
demokratlk
haklanmn tamnmas' ve
i A..Iman loplumundakl
ilerici, demokOl.l!e'\derauk guçlerle dayant~ma lçondeyiz. Ya- hakh davamlZ3 uluslararasi
lçm de yogun ça.
banC! dù~manh~na, .rkç!hga kar~!, bd- dayamlma )aratma'
ba
göslenyor.
Biz
genel
olarak,
Turrl~, i~çi haklan ve genel olardk demokklye'de i~çi slnlfma, bafl~ ve demokra'atlk
hakla,
lçln
Orla<
çaba
SI guçlenne yap.lan baskllara
kar~1 ç.gösteriyoruz.
KOMKAR, halklmlz," agir bask! al- klyor, onlara dayam~ma gOsleriyoruz
- Son duzen/ed.gmiz
Neyruz bayunda olan dilinin, kùltùrùnùn ya~atll.
maSl, geli~tirilmesi içon de Kendi ola. ram/orinda baZI o/ay/ar a/du. Samyorum
Mumh
'te
bIT
ki$i
(j/du.
Bu o/ay/anaklannca çaba gösteriyor. Bir dizi kulrm içyulunu
ve geJi$mesmi an/allf
tùrel etkinloklerde bulunuyor.
Nevruz bayramon, her YIIçe~itli bù- mlslml?
- 7 Mart'Ia Munih'te duzenledlglyùk kentlerde Y'lonsal biçimde kutlumiz Nevruz toplantlS,"a .. Id III oldu.
yoruz. Nevruz ~enhklerine on binleri
Geeenin
ba~lamasmdan iki saat kadar
a~ktn emekçi ve aydm insammlz
Once, daha .. Ionda haztrhk i;alo~malan
katlloyor.
yapllorken 20-25 ki~ilik bir grup, kap.
KOMKAR, ulkemizin \e halk,m,zon
ye pencereleri klllp içeriye gOz ya~artl,çinde bulundugu sorunlarla yakondan
"PKK eylemleri
baskIlam flrsat verdi"
KOMKAR'IN AÇIKLAMASI
Federa/ A/manya'da
kuru/u KOMKAR adll
iJrgUtanNevruz
do/aYlsly/a dUzen/edigi
top/anti/ara PKK
mWtan/an sa/dlrdl.
KOMKAR bu sa/dm/ara
o/dugu gibi, PKK'mn
TUrkiye'deki ey/em/erine
de kaT$1çlklYor. Masum
sivil ha/ka yönelik $iddet
hareket/erinin kil/e/eri
ittigini söy/ayor.
'uU~
10-16.5.1987
CI bomba allt ve sopa, zineir ve silahlarla oradaki az sa)'ldaki arka~.m.za sald.rd •. Bunlann PKK 'cdar oldulu daha soma ya)'lnlacbklan bildiriden
de anll1$ll'yor.
Olay.
lam anlam.yla bir baskmd •.
Saldlrlmn ard.ndan, leldikleri arabalara binip uzakll1$\llar. SOlde PKK karar alm.$, bize ve bI1$kalanna Nevruz
toplan\lst yapllnnayacakm.~,
KOMKAR'. daltlacakm'$ YS ••• Ama lecemizi yapt,k. 2500 ki$ilik bir kit le loplanuya ka\lld ..
Daha somaki gUnlerde de Nevruz
toplanlllanmlZa
yOnelik tehdiller ve
önleme giri~imleri devam elli. Merkez
bùromuza, çe~itli derneklerimiH yaruCl
madde anldl, yangrn Ç1kanldl ve Ilgrnç.
tir ki polis bundan dolay! hlç kimseyi
~'akalamad:. Ba~ka gruplann N<vruz
.oplanulanna da benzer .. Idmlar oldu.
BIl olaylar kar~lSonda sogukkanh
davrandIi( Dig~r Nevrul toplanulan.
mil! da ba~anyla tamamladlk.Kuleler
de bu lehdu ve saldonla,a aldlrmadl.
Köln Nevruz gecemize 5000'i a~kon,
Hamburg gecemlZe 2000 ve Bau BerIon gecemize ise 2000'j a~kon kitle kau.
lomloldu. Bu y.1 dùzenledllimiz 4 Nevruz geeesine toplam 12.000', a~k," kille kaulomloldu.
PKK, bu saldonlan "yurtsever"
k,hOar ahonda gerçekle$lirmeye çabahyor. Geçmi~le de b..,1Zer gerekçelerle
pek çok sol ve yurtsever OrgUte kar~.
~iddete ~vurdulunu
kamuoyu biliyor.
Ne var ki bu yOmemler yanh~ttr. Ya.
\~
Hu}:ul1
'lUll).:'
.~(JII"$
eA,/un/ere
('eJ..meA lsters",,;:?
- RIZ, e,l..iuen demokralik,
i1erici
gu,lc. arasonda dayano\maya kar~. ,I.
kan \e bu nu on('m~emeyen dar \le sekIcr bakl~ açllarma kar~1 Çlkllk. Biz ina.
nI)OrUl ki, lemel ~orunlann çözumu.
olgurlule, demo~raSiye ve ban~ ula~ma~, Slk, bir da)am~maya ballo. Tllrk
loplumu
içinde ~ovenizmi k"klllan
,e"relerin oyunlanno bo~ çlkarmak ve
Kurt sorununun demokratik çOzumu
için çaba harcamak da TUrk halkmon
lum ilerici,
demokrat
guçlerinin
görevidir.
-Iran't
fIllS// d~I~rknd;ri)'OTSUnUl?
- Sahlok rejimini Ylkan Iran devrimi, ABD emperyalistlerini
de kovarak
olumlu bir i~ yaptt. Ama devrim ileri
dolru yUrUmedi. Humeyni rejimi Ulkede demokraSlyi sallayamad..
Ulu .. l
sorunun
demokratik
çOzUmUne de
yanl1$mad,.
lran'm da ba$lnda bir KUrt sorunu
var. 0 da Iran Kùrdistam halk,"a 010nomi tan. maya yanl1$mtyor, orada bor
sava~ yürüyor.
Iran eskiden beri Kürtlerin varhltm
reddetmiyor, hatta KUrtçe radyo yay •.
m da yaplItyor. lran'm Saddam rejimine Ur$' mücadele eden Irak KOrtlerine saatadtl' deslek de olumludur. Ancak Iran, uti kendi SlJlll'Ian içinde Kart
halk1mn olonomi istemine oIumlu ccyap verine KOrt harelœtine bir kalk. yapabilir.
0
-
("Aka(
KOMMR'.
gOre. PKK türu salderdar, rabanel du,manlennln 1,lne yartyOf' Ye mühecdere
ka'll bask. ledblrlerini gOndeme getlrmek Isteye""nn
ekm80lne
Y80 sûru)Of'
GURBETTE MITING
'U
banCI dù~manlanmn ekmeline yal sUrer ve yabanc,lara demokratik Orgùtle.
le, siyasi mUlteeilere karl'
daha sert
bask. ledbirlerini aUndeme aelirebilir,
bunu iSleyen çevrelere ftrsal verir.
- PKK konusundaki
,(Jrf4/~rinili
a/abilir miyi~? PKK'mn Dolu Anado'da daun/edili
~y/~m/~ri nas./ kar11/lyorsunu~?
- PKK'mn polilikasmdaki kimi yanh$lan biz de zaman zaman elqtirdik,
Özellikle diler sol ve ,urtsever OrIUIlere yOnelik, çokça lörOlen $iddet politikasm •. Bize lOre sol ve yurtsever OrgOller al'llSlnda tarI'$malar, polemikler
dolaldor. Ama zar kullan.ml yanlo$lIr
ve bu gUçlere de, ana ba$vuranlara da
ciddi zarar verie.
Sizin leriminizle
"Dolu
Anadolu"daki eylemlerine gelince. Bu bölgede halk,mlz Ilzerinde eskiden beri yolun bir lerOr var. 12 EylUI dOneminde
ise bu doruluna UII1$I•. Bu politikanon
kendi kar$lIIm yaratmasJ kaçmllmazdor.
Ama PKK'mn eylemlerini biz zamanslZ buluyoruz.
Turkiye'de bask,y. arurmak isteyen
gùçlere, ABD emperyalislleri ve i$birIikçileri f,rsal verdi; onlar bölgeye l'Onelik geriei planlanm ya$ama geçirmeye çalo~'yorlar.
PKK'nin kadon ,'e çocuklara yOnelik veya 0 sonucu veren eylemlerini ise
bir ba~ka yanlo, say'yoruz. Masum, si,il hal~ zarar gOrmemeli. Bu kitleleri
~otur ur, Îrer.
•
c.
•
10-16.5.1981
dllll One sUrUlUyor. Özgur Yal!mur
oz.erlerinde lek bir merminin bile bulunmadl!tnda
JSrar ediyor.
Hozal Savels. daba $Onra Özgür Va!mur'un ve Hatiee Ya!mur'un ifadelerini ahnea MUslum YaArnur'un eesedi
Uzerinde olopsi yapmaya Ic:arar veriyor.
Arnaç kuriunlann
kime ail oldu!unu
lespil elmele. Ne var ki, Maslum Ya~mur 'un delile deiik olan eesedinde lek
bir leuriun bile bulunamlyor. ÇUnkO
bUIUn mermiler cesedi delip geçmii.
Savelltk soruilurma
açlyor. Soruilurma konusu MUslUm Ya~mur'un kimin açt.j!t aleile vuruldu~u. Oysa köy-
TÜRKiYE
'KÖYLÜ
KILA VUZLUGA
'ZORLANIYOR
"Yegenimi
astsubay vurdu"
Müslüm Yagmur ve amcasl Özgür Yagmur Hozat
Jandarma Karakolu 'nda görevIi astsubay Orhan
Keskin tarafmdan zorla operasyona götürülüyor.
Silahslz vatandas, silahll çatlsmaya sürülüyor ve
siper olarak kullamilyor. Özgür Yagmur'un
anlattlgma göre, çatlsmanm sonunda Müslüm
Yagmur, Astsubay Orhan Keskin'in silahmdan çlkan
mermilerle vurulup ölüyor. Savclilk olaya el
koyuyor. ilk otopsi sonuçsuz. Çünkü Müslüm'ün
delik desik vücudunda tek bir mermi kalmamlS.
RT Tunceli'nin
Hozal ilçesi
AkOren kOyù GlzOrU mezraslnda meydana gelen silahll
çatlimada,
biri kOylù olmak
uzere loplam uç "'1~1I\1n vuruldugunu
duyurmustu.
TRT ve Tunceli Valisi
T
Cengil Bulut. vurulan
vat~ndaSl~.
"olay mahallinde
bulunal) blr kOylU
oldu!u'!u"
bildiriyordu.
Ama kO¥lll'i
valandaim bu da! bailnda ne aradlii' ;
na iliikin herhangi bir açlktama yapllnuyordu. KOylu valandai Muslum Ya!mur'un kOyU epeyee uzaklaydl.
ne isi olabilirdi?
Al~in
önüne
Orada
sürgün
MUslUm Ya!mur,
1967 do!umlu
bir delikanhydl.
Geçen YII babaslmn 01ümO Uzerine ailenin bOlùn yu.
kunU omuzlamak
zorunda kalmlill.
Davar
nöbetinden
yem dönl11u~lU.
(l
gun. Ailece O!le yeme!;ne olurmujlardl. Birden ka pl vurulmaya
bailadl.
15-20 jandarma
ile Hozal Jàndarina
nöluk Komulanh!l'nda
gOrevii ASlsu,
.\
tuYCw
lllTl.l>l.Hol.BlIr,
rAG L ,Olol ......
bay. Orluz1l"lW/cÙl içeri Prdiler- Jandar.
malar evde arama yapldctan lOIIlll Astsubay Orhan Kesldn. MOslom ¥oe da)'lSI Ozaür'e dOnOp "Onomoz.e dl1JOn
operasyona aidiYOruz" dedi. Maslom!
On annesi Malice ~ur
"hiç olmazsa yemeklerini ,ainJer"
cliyecele oldu,
namlularla 1wJùa$U. "
Boodan SODrUID1MOSlom \\Amur
ile birUIcle olay yainde bulunan da)'lSI
ÖzgQr \\Amur tGYIe anlabyor:
~'K/lIyden ÇlIcl1Ictan lOIllll bir saal boyunea yllrQdOIe. Dalhle bir alanda ara,nan IciJilerle 1carJ1Iql11c. Asuubay leS\im ol uyansmda bulunmadan Ç&l1$m8)'! bqlall1. çal1$Dl& yaIclaJlle 10-15 dalcilea devam etli. Bir ara Ç&l1$1lta dur.
du, MlSubay Orhan bizi OnUne siper
eclip 'OoomOZde yllrQyec:elesiniz' decIi. Biz itiraz etliIc: 'Elimizde silah yole
IUÇWIlUZ da yole. Vuru1uruz'
dedile.
Ama clinlemecliler. Zaria on1erine leatl1lar. Dallcarla leaphydt. Karda leaçan kiJUcrin izlerini laldp etlile. Daha _.
ra izler leayboldu. Kuruleaymalc kOyf1 islilcametine do~
yOrUyordule. Aniden
, bir derenin içinde yeniden IcarJllqllle.
VAULMt
IlJ.1d...
.,.I-.1.r
IU.rd:
balk1a1&1D
_lual.n4u'.
.
ç.t ... ntIuplanu
ll:ar,I..IÜ1'.Al1k
IN'n.U.r1l11s, Ceo' sUJUlU&
!leEl.d,n d....rt.r •• P'lW •• r .... ,.~ ... f .. U.rethr1a1
oUrdUr_t:t.d1r.
al •• Dllll:w..,..U.r1mdn
bir "1Ù1tbJl;: 7.~k."'Cbb.r
ol_dU;'"
va a1h.b. INlllU:&Mllllll:t.k1d11U..U 4018,JUl. ll.
uDu.r~,1d1lld.1r o?,all
.....
~..!!~~
Sib! th~.o._h~.!t
, .. biU .. O~l~I!!!..l!!!..~ _..
lUl,.~fl
~
h.rM.k1:a,111l: .t•• hr_h.m.
0111'" ""l'Mkt:., oAl.r 4. bw14aa 7ar•r1-..-:
.
"l&: atlv.Dllk kun'tl.r1aiU
... rl.t ...
,rdir1D k.c.bl1iëkt.~---.
~S;
4w'waU.D
çok c,nQ .rlenJdcd. t.d1rc1lÙll1: ,.aratacal1,'c'an
~
•• a.11tl .n41, .. l 11. e1bh nllaDaP
.ev)r;.4.c.11 .n410-.1 ~
1IlalplOUftGlll1:lNn.U.rt.s.S1A Ut.-. \l7_nlaa.1.DA Çal1'1laakla bere.ber.
da ou CÜ?ullll aou1AClaA
.,-t1c1û1 hUfttllara
d1ldr:at .• t • .to
prekMlI:i:e41r.
.
a)Mecbu.r olM4JJloa
IUpbal~ .resi
.
1r.a1m1.:r1n4.
paÜb
rollar
,.l"1ne Mn •. UUD al ..
de
II:ÖJ' TQll.4r1JU.D. lI:\IlbolUl ... 1,
o)~Upul1 hank.Uv4ea. nc1JUJMa1,tU1."
benur
1.r1l1 t_l1 __
a1,
.:
,)la.1S .... tuba ,.rle .......
all berell:et
..
,..l''ba ...
W..!!.O.!!O~2L~~~~~~... :uu.,
.)~torlu.
)-
e1rtl .J'açlU'1A
Sibl I"a-
.c1.!!.~~~1I:
lG qGAl.,.1.rUl14
pp1t.an
lhter .... 111:_&...
"~
td .•hq.'.
.,..,lan.,
b11d1rU11a
U
lID.
~I!~~_~
.
7 hço 1CQMkaa11t1M
lI.a,1r:ul*-
."pa
~.J'1.
t' ........,•••
:-.
"1.41,.
.
lO.. h~A,ua.
-,,-
t)ou..Dl1k-~t:'.ri
kalM.d&a
U~.A
Ù: ......
dol.'1~81,
~~
-
Kimse ortahkta dolaimamah,
palik"
yollardan gilmemeli, yUrUrken sessiz
olmamalI, gUvenlik guçleriyle karilla.
I jlldl~",da
ihtar ve ikaza gerek kalmadan durmah, sala-sola bakmamah vb.
Bunlara uyulmadl!1 takdirde $Orumlu,
vatandai olaea.leur. hIe GUven "gUvenlik"i böyle sa!hyor.
0
KUllunlar kirne all?
Maslum ~ur
vurulduktan soma
olay yerine belilcopler1e giden doklor ve
savel anl$llrma yaplyor, Ancak bir iddiaya sOre bu lespilten Onee MUslUm!
On ceseclinin yeri jandarma tarafmdan
deiliilirilmi"
Bu arada savemm lespili
Slrasmda, ÖzaUr VaArnur'un olay yennden zorla uzaklail1nlmasl da dikkat çelcen bir noleta, Aynca MuslUm Ya~'
mur'un eesedinin uSlunde bulunan si.
labm çal'ima4an
soma oraya blralell-
Tüfek sesleriyle b6lündü çqme ba$/ sohbeti. çqme
ba$l~daki be$ k,wan .ikisi kanla~ içind~ y~rde y~t!yordu.
Hedlye Duran üç yermden ameltyat edlldl. Yetklltler
"ka1.l1" diyor. Halk ise ''jandarmamn hedef glJzelerek
are$ ettigi" glJf'Ü$ünde. Vali, 2(}()()'eDogru'ya bir
jandarmanm turuklandlgml slJyledi.
lera "'1.e4:1,. ho~r
.
~
,
;:~
~~
aU Ya1
.,
1",ua.
'
'""
,0'
-
_0.04
.
Ku"unlar , bObreOini,k.raeiller1n; m;dninl parçalam'"
bileni ~Yle anlam
lanh!1 Yardlmel Jandarma ASlsubaYI
ediye, Kadriye, Fadime, Emine
2000'e Dogru'ya. ~<il21
yaimda:
Rafel Bani "kaza oldu" demiili.
ve Naclire Ç<ime bail $Ohbelinin
ki Hediy~puran,
Dlyarbaleu ~~:
Tuneeli Valisi ise 2000'e Dogru'ya
hnh bitec~ini nereden bilsinlerdi?
Hasta .nesledn~lgd?IKurUldu,larOÇ
m~esiDi
yaputl açlklamada, olayla i1gili olal
Tuneeli'nin Sulluee (TUIUIe) buca!.ame I~l
.. ' ,. ull~n.
.' rak bir jandarma erinin lUluklandlmn be$ lelzmm durdulelan yer ka~Ic:arael~er.mlve böb,qinlb. ~e
~Im söyledL Vali de olaym bir sila, leoldan 200 mel~e \cadAr uzalùaydl.
II. Doklor ar en!1Z tr ay as
_.
hm nöbel slrasmda atei almasmdan
Kadriye ve Hediye Duran hrdeiler
' kalaea!,m soylùyordu. Anne Emme
do!du!unu
belirliyordu.
saman almaya 8Ïlmi$ler, dOnUite arDuran'Ia baba Huseym Duran kl,~la.
Ne var ki, hallei "kaza" oldutuna
kadailanm orada bulrnUilardl. "Birnmn baimda bekleilyorlar;~
Ya
inandlrmak olanakslzdl. 2fXX!'e Dogden bire silahsesi duydule. Kaç kurOIUrse, hesabm, .k,m vereeek:
d,ye
ru balklan kimle konUiSa, kirne soriun auldl bilemiyorum. Ben zannelsor,uyorlar. Nadire ~aysan Ise ~nsa jandarmanm lelzlara alei elli~i yalim lei havaya al<i eUiler. Bir de bak,eh Devlel Haslanesl nde tedavi gO- mum ahyordu. Halla bir leoylU jan.
um lcarde$im yere dU$mUi. KorlelurUyordu. Na~i.'e de "Karak~ld~? b,darmamn I MaYIS'ta "ienlik olsun"
~undan sand,m. ThUum lei eli leolu ze alei aç,ldl "d,yordu. Pohs,,, Dadiye alei açu~lm soylOyordu ~tayh
lean içinde. Kuca~lma aldlm, yere vael mIS'?,IZ? dlye sormu~
Evel
alayh. ~u son senelerde Tuneeh öyle
: dUilU. Denim Çllblelar.m uzerine ~tdavaelYlz dlye cev~plamli' !,adlme
olaylar
yaiRffiliU ki, bal km jandar:: subay ve aslc:erler yamm.za seIdiier.
korkmaz Onee2000 eDogru nun so- maya en kuçOk gUveni kalmamlil\.
: ~Yarahlann bRimda loplandllar. Bir rularml
y~m~,la~akla?
leaçl,myor, YUrllai3, yurtlai gozUyle balellmayan
~iUre leu" durdurlltaY& çalt$ular, rei. daha soma Ise BIr!!en sllah Sesl duy- bir orlamda kaza bile Icaza olarale
Iizk belilcopler islediler. Yanm .al
d~k. '~anki bize alei ~iyo.'lar'
d~gOrü1e,' -, '"
0
iÇInde hdiltcpter ve araba aeldL Na- d.m, Bir de bakl'm Hed,ye ,le Nadl......
)lIIIIlIl ~nlcinden'ba.
re Ylkllmli. :saka yaplyorlar sand1m. '.
(d'ti. ()OII8IIdcII yaraiannulil.
De!ildi, kanlar içindoydiler" diye andc$Imi netteD vunlwauz?' cliye 'sor- lauyordu.
'4um. 'l'ua o\du' declild.' ~ye
SOlluee Jandamw 1àktm Komu-
D
'Kar- •
50
L:.~" , .;
NADIRE MAYSAN
Duran,
rlll&lcta41r.
-
Eski Thneeli Valisi Kenan GUven,
Tuneeli'yi bir savai bOlgesi i1an etmii,
halkl da dollal dUiman kabul eden bir
manulela yollun basblara
giriimiilL
PaiR valinin kurdu!u duzen haien geçerli. Bu dUzene gOre vatandajtar her'
an cantanna yOnelik bir sa1dmya ul!rama lehlikesiyle kari" karilyadlrlar.
Silahlt çallim a bailad •. 0 arada kendimizi Ieorumale için bir kayanm arkaslna saklanmlitlk.
Yammlzda bir er
vardt. Osl tarafumzdan at<i ediliyordu.
Kaql taraftan bir klZ 'Ieslim oluyorum'
diye balllrdi. Silahl yoklU. 0 slrada
Mlsubay Orhan 'vur' emri verdi. Er,1er de at<i elli. KlZl oldUrduler. Bu ara, da bize alei elmeye bailadlklanm
gOr- '
dum. Koriunlar kaya)'! parçahyor ve lai
parçaJan bize d~
savruluyordu. Ben
yaklmmdaki
erin yamna
ftrladlm.
Mus10m de leenarlmdaki dereye allaw. ,
o allar allamaz, lcenclisine bu kez 15-20 :
m. mesafeden Orhan AslSubay tarafmdan al<i açtld.j!tm gOrdum. Ben bacalllmdan yaralanrnlium.
'At<i etmeyÎn'
diye baj!trdlm. Orhan Astsubay iki el
daba al<i etlÏ. Yarah durumda,yellenimin yamna leadar 8Ïltim. Kucaj!tma aldim. ÖlmuilU."
~.~.
B\l
.o~
Kenan
Gönn'In
ugüvenlik"
I
Kaza.ml ku~unlaina ml?
u Hal BlIro ...
old\llrhn
halbm.aUl
Hozat Savclsl,MÜSlumYagmur'un
annesi ve
daYls!nln ifadelen üzenne OtOPSIyapmaya
karar verlyor
.TUNCELt
..-
IOJlU:A.l1McU'h4bJ.rl,r.
1- Ylkl.n-bölUcU V.t. _AMi,l.n
,IUlerin onemli bir $Orunu zorla kllavuzluk. Jandarmamn,
vatandail zorla. silahslz operasyona gOlUrmesi uzerinde
duran yok!
Bu arada MaslumYa~mur'unailesi
de
'dava aÇlyor. Yakmda cesedin uzerinde
bir olopsi daba'yap,lmasl
beleleniyor.
olup
•
r
ÇU~tluriye(
Hürri'jet
Cumhuriyel
lf),1)
I :':'T.tklye'dekl Kürt sorunu'l
i
,
Slklyönetim 19
19.5.1981
temmuzda bitiyor
.vinden a1arok IGtoïdOler.
Bölücüler
Ölretmen
Isa Karaa ..lan 'I kOye
400 metre uzalthlttaki ormanhk bir
a1anda kurlu .. diz.cr ... OldOlenb6lùcoJer, daha sonra olay yerindcn
kaçh.lar. 8OIOcoJerin yakalanmasl
;~~,~~~!~l~~t~~~~~:,
:1:ü~n
I
tVAIœAKIR.
D~'m
'rBMM ~~.m
Noemoù.... '
jj.~iai ''<llarak. Thrkryo'do bu\unan,
HoIJanda' P~tœu
ndan;7 ~k
he)'!!1. Olyarbaku'<lait. iuœlemol,eini !8JI1amladùitan
Ankara'yo <londu.
l-jeyet ~.
Dr. Dick 1>oImaI>, Kurt IOlUlllInun terorizrple.
.
ini beIirunIt. "'Iüm. Avrup8 ülke-,
.terOrIZme ~dtr,
Türki~.
Urt
,_,..
~rnamaIIlhr.
Bir ülkede ne ka.
<lor' ~,~~.
_,
0 ûIIœ, ô kadar. çok re..kIenir~
~~~œzaevlerindeipmœ~lluuuoiD&.
(Iiba)-
.onr.
;-"~_'I._~' ,
~~~~Jl~~ilji~~~~enlik
TUNCELI (•••• ) - Tunceli'nin
Mvgirt ilçcsinebath GomlllgOnk6yU
ilkokulu ötretmmi, bOlllcilç<10
mensuplan
tarafmdan
vuruluak
01-
dOrOldO.
Tunceli
Vali Vokili MesUI
Den.
kol'un yaptt" aÇ1klamayagOre,On.
celr.i.,oceGomOlgOnkOyOilkokulu
OIretmeni Is. Kuaaslan'lß otwdulu eve basIwl dtlUnleym boIlkO Çete
meosubu 4 kill, ôlretmeni zorIu
-19.5.1981
Bakan/ar Kuru/u, Milli Gùvenlik Kuru/u'nun
giJrUiü doßru/tusunda, son 4 il, DiyarbakIr, Siirl,
Mardin ve Hakk4ri'den /9 temmuzdan itibaren
slklyiJnetimin ka/dm/maslnl kabu/ etti,
Onlemleri
TERÖRlsT
SANILAN
.
KÖYUi ÖLDURULDÜ
.
Öle yandan Siirt muhabirimizin
habenne iört Eruh ilçesinde bir kOyhi, leröri~l samlarak yanh~bkla Old:Jruldu. Kaybolan hayvanlanm
aramall. UIere önC'('ki g:t'Ce saal 01 2051ralannda
g:llvcnllk guçlcrinin pusu
kU~Ulu ~aradaA nevkiinden l('Çen
~m San, (('röml .....mld, v(' açllan
31C1 '»Onu..:u Ordu.
ANK"'RA
(('umhur;j.l
Burosu) --Bakanlar
dun Cumhurbaska,lI
Kurulu,
Kenan
T Karel Bakam CaIlIt Aral "" Çahl",a "" Sosyal Govenlik Babm Mi.
ken<lll ~'nun
bulunmad1k.
•,Ev....n'in b~kanlj~mda jap.
ltAI toplantlda. Milli Guyen.
lik kurulu'nun kararlan dog.
rulrusunda 4 LIde slkl'1ùnetlmin
19 temmuldan
j;'hlr
Ian toplanllda Cumhur~karu
....
rj
k.aldml.uak.
olcl~anustu hal
itan edllm~lIu kararlJ.$urdl.
Dun ,aat JO'da Salbakan.
gelen Cumhurba:;.kanl
Kenan Evren, Bakanl.1r Ku-
Saat Il.30'da Bakanlar Kurulu!.
ndan aynlan Cumhurba$kam"RJ ka.
plya kadar aeçim1 Ba$bakan Thl'JUI
Ozal. sllIyOnrtimin kaldmlmUl için
Bakanlar Kurulu'nun Milli Guvenhk
Kurulu'nun Onerisini bcnimsedilini,
19 temmuzdan ilibaren Diyarbakir.
Slirt, Mardin \le Hakkâri iIIerinde SI.
llyönetÎmln kaldlnJarak olapnustO
hai durumund geçikcelini b,ldlrdl
liga
ruh: l(1rlantl~lna alrml"d~n
Once Ba.sbakan Öza.I'm makam
odasmda kendmyk i5 daluka sureyk
gOrG$lQ. Qaba sonra Bakanlar Kurulu, C'umhurba$k.lm
Evn:n'HJ hask.an
hp;lnr1.a toplandl
De\ ..let B.1.karu Ah-.N Karwvtl. Malivr: \'C GümrO.k BaUn, JWncd>t A/pIrmoç\1l, Sana)' ""
içiSLERi BAKANI ZiMMERMANN, A~iRI TÜRK SOL,
OiNCi VE BÖUJCÜ ÖRGÜTLERIN SIKI GÖZETiM
ALT11~DATUTULDUGUN~ AÇIKLADI
SOLCULAR:
"Almanya'daki TKPI
Ml.. TDKP, THKP;
': orglilleri Türki~e
aleyhinde~.
eyl~m!eri~1i
sUld~rüy()r.
FloEF
ile DKP araslnda
bir yakrnllk var"
,
Zlmmlrmlnn.rçl,llrf Blk.n' .,'"
v.
hl .. kliië,.lzln
Almanya'daki "bo'lücü
örgütler" uyarlldl
ONN, (1trc~man)' A$tr1 Jef az detil. Ama suç It!eyeD
Tllrk sol, dinei v, MilleU
_
A1muya'DID ÇJkarlaruu
OrgUllerin ""deral Aimanya~
lebdll tdetI bit Idnue _
örda "Slk, gOZ<limalltnda" lu.
CUIœzuz k.........
_Itulduklan .ç.k'andl.
mesiD, Bu 6r&UIIerIDIttpsbda
DUn ba$$.hir Bonn'd.
faaliyelleri)8lwtta laldp edl"Gü •• nlik Raporu" olarak
'Uyor, GtftkllcördUeUmUz w
bilinen "Alman Ana~~"
fay4ulDa
IDaDdle'''lz
aD
Koruma T<1kUII."nlQ 1986 ,~"
dedi.
YIIIraporunu baslna takdim
Al1cak, Alman lç~leri Baed.n ""d.ral lçi,l.ri Bakani
kalu sOtIerinc lOYI< devam etFriedrich Zimmer<llann, "A1- Ii: "M\lbl<m<l. bit 1tJa&'D
manj1l'n'n glivenli&lve ÇJltai'fayda w zanrlan 1)'\ mubalann. I.hdil ed.n örgUn.rln
.. be <'dllmtlldlr, ÇUDkü j1Ig... kli vt faydalt côrülj!iij'ü
sil~amDca 6i-aU( w mWIaDan yasaklanaca&,"nl sOyledi. lana ~l11ia kaymalan I<b.
Raporu takdim konu$ma.
lIkaI
Böy\ece .D 1lZII1dan
slOda "PKK"y, aderal AI.
faallyellerl Alu blr .. IdIMIa.
manya'da faaliyet gOst... n
kip tdIIiyor, j1Ipllklanm bWKurt örgutlcrin "ea aktif yt
yoruz."
mililaD"1 oiarak isimltndin:n
1986 raporunda KUrt Or.
lçi$ltri Bakam, TERCO.
gOderin faaJiyederin. olduk.
MAN gazetesinin KOrt Orgill. ça genii yer veriliyor. Saylla.
Itrin $iddet eylemltriyle ilgi.
n 12 oiara'( veril.n KOrt Or.
Ii bir sorusu Uzerin.. "Kiirt
gUII.rinin flye saj1S1 2 bin 700
örgüll.rin faaliyell.ri maal..
olarak lahmin ediliyor. lçi$'
B
..r.
leri Bakalu'D1n "Slyasi raklpItrID. Iw Il "dMI eyl.ml.rIDIbu rap .. yd,Dda da devam
• 11InII" "ediAi "PKX" hak.
klnda raporda lU bilgil.r ye.
raidi:
"KJb komüD1s1'KUnIbbut
IKI PartIsI' (PKK) KUrt 6r.t1n~1I .. akllf w mWlaDland .. , 'IÇlIrdlstan MUn Kur\uJ1IJ Ceplwl' (ERNK) bu
61lUIÜ\1 propa.aàda blrlial,
'Kiirdlstaq Kurtu/u, Birtltl'
(HRk) vurDeu iUeüdür.
Marblsl.LtnlnUt
loir örgül
olan' PXK', 'ld~1<' daya,1tbir
dnrtmd'D
yanadlr, Aynca
'F.yla
KUrdlslaa' PICK'y,
propagand.,
'"unnko'
is<
killlü .. 1 faaliyell.ri bak.m.
dan desl.ldlyor. PKK, ERNK
ve HRK'nID ça.u, •• .llIad.
toplanan
oye SIY.SI I.kri~n
I. bu OrgUtUn sil'as! rakipltri
ve OrgUtl. ili,kisini kesen es.
ki militanlan OldUrdliAU v.
lorla para ve Uye 10piadlAI
belirtildi.
N.D •• TORIlIY.
Raporda
Ozetl., PKK,
Kornkar ve benzeri Mllleli
Orgün.rin hedef o.nin"Tittkl.
ye Cumburly.U vt Tlir~ij'~
nln bÜlilnlüeU" old\liu kayo
dedilerèk, dah~ sonra Kom.
kar'ln' OncUIÜAOnde, kat,.
\tomUnis. ve "yenl sol" alarak kabut edilen TUrk Orgill.
lerin i$tilaki il. TÙTkiye'y.
kar$1 OIU$IUrulan bir ceph.den ve bu cephenin "kana
susa,,", f",lsl dlklalörlue'"
kaq. faalil'Ollerinden (toplan.
Il, bildiri, imza kampanyas.
vs.) sOz ediliyor.
bindir:'
Raporda daha sonra, OrRaporun "PKk."
Ile lIg111 n.kler veril.rek "TKP/ML,
dlier bölumlcnndc,
örnekkr.
TOKP, THKP/C" gibt ko.
örgOtlenn
Turk.lye
a1eyhindeki eyl.m ve faal,)tt.
Itrind.n bahsedilerek, Mos.
kova yanlts. komuni" b .. Or.
gut olan "Flou'''k
,Iglil
bOllime gtÇillyor. Oye say,,,
7 bin olarak tahrnin rollen
"nOU"l. ilgilJ bOIum. g.çiliyor. Oye saytSi 7 bIO oiarak tahmin ed.len "f1oEf"
In TKP wAlman Komunist
Partisi'ne olan yaklDII~ belu.
!iliyor. Raporun Alman Or.
gUUerlt ilgi" bOlùmUnd., AI
mUnist
man
KOmünist
Panl'il
(DKP)'nin Do~u Alma")':.'
dan ytllla 60-65 m"y~n m",.
"yardJm" aldlAI kayJedl:dl
(Bu rakaml blC soru tizenne
lçisleri Bakam Zimmermann
verdi).
"ASIr!
lslânlC!
TL:rk
gruplan" ara<;li~da (err,aj,. tin Kaplan'JO "hl::'m ('err Ital vt ûmlj.t1,r
Blri.~J" k
"Avrupa MWi Go~ T~kl'Ii.
l.1"n1O
adlan geçlyor.
Bu
gfllplann
Oye saY1Stnl ]9 bin
oh.rélJ-. ve!"f'"} gU\lenilk rapo-
runda,
lslâmî
gruplarln
TUrklye'de "laikll&1 ortadaD
kald,no.no.k yerin. blr .. ria.
duunl kurmak hudlkl.rt"
bellrtiler.k, Cemaltttin Kap.
lan'rn "Tebll&,' adIJ d.rgisin.
d,,, TUrl, d.mo.ra",;
aley~.. ndek.l baZI \özlep;ne yer
...crlljl
"AWl mllliy<'rçl" (lrgOt
nlarak. JSlm1e11
Federalo.}lllll."
~\J
görujlt>11.'"
'L~l1ell w~'urk
1.~1U: nda ise
.l'cr venllY"lI.
Bu
ûrgUI iç '5ltrt~I.;..lt'!er\' raj!'men
(,n bin U)t'~1 ile B~~11A\rupil~
da"-i en buyuk
TurL. I...urulu~u ozelh~inl mlloala1.lll.'tti."
Rapurd.t
'1L~1fI" lud..('IrglJl:,..r',
\ I;,c,:"
",,'
"
L, ,
4J l'I,
"';
....1
.'\JrlIIJa
tur'am
trl.h.
!It. :un 1) bUI
", • .é-Îtvr:lc..lJafidd
.jjn, 'u.l ul L) U)(,;,l.
....ld, \)
,~,
"log
Ev,
ren, slk.JyOnetimin 4 ilden <k kaldJ.
nlarak bu iUerde 19 temmuzdan itibaren olaAanOSlObal u}'lUlamastna
g~;lmesini MGK'nin olumJu buldu.
Aunuarumsawak bu gOrD$OnO
hO.
kOrnde bi1dinnc)o: karar \'tIdi&iDi belirtlÎ.
'l,.
51
21.5.19fH
iCunihurfyet-
5Ü'eymanlye'den stlnra
DuhtllCIle Erbll'de de
21.5.1987
ayàlC,anma ba¥,ad,
Ïhbarclya
ödül
Kuzey Irak'ta
ANKARA (CumhuriYeI Bürosu)
- Ihbarctlara OdUI verilmesine i1i$kin yasa Onerisi TBMM Adalel Ko-.
misyonu'nda
benimsendi ..
ANAP'h Osman Dopn'm komis~
yonda aynen benimsenen yasa One.
risine göre. devletin Olkesi ve milleliyle bOIOnmez bOtOnIOIO. devlctin
ve curnhuriyelin varhAmt lehlikeye
di..l~ûrmek, anayasa di..lzeni ile genel
gi..lvcnliAe ayklfl suçlarla ilgili olaylann faillerini yak31atan ya da yerlenni ve kimliklerini bildireniere para
ödOlü verilebilecek.
: Öle yandan DoAu ve Guneydoju
'Anadolu bOIgesinde bOlOcO qkiya.
mri ~rini gOvenlik kuvvetlerine bildiren valanda~lara J'cr mdyon lira
OdOI verilecek.
isyan geni,liyor
Herald Tribune
gazetesl,
Uludere
mahreçll
blr yazl.smda
Kürt aynllkçl hareketlerlnln
bölgede
Irak.lran
savasindan
sonra tlrmandlQl,
aynllkçl gruplann
hem
üç ülkenln ybnetlmlerlyle,
hem de kendl aralannda
çatlstlklan
bellrtlldl
~
• EVOP KACAR •
ÇUKURCA
YRILlKÇI Kün lider Meso. Barum ve C<laJ TaJabllli'n~ bir
bölümünü deneti~eri a1u~da bul~nd,urduklan K~
Irak tal"
~
isyan giderek gelllillyor, SüleymBlllye de bBllayan l.y!"'" Erbli
ve Duhok'a da gçramaslyla Irak Devlet BBlk~. Sadd~m H~ltyl. ba.
kanlarla olaganÜ!tü loplandl. Kuzey I~ak'ta, hukumet guçlen lie aynbk.
Çl POlmergeIer ar_daki
çaUlmalar llddetli bu l<kiIde de~am ederke~,
lrak'lD isyBllIn ba<Unlm.as> için kimyasaJ siIahIar da kulIandJg, ~ddia cdildi,
Irak Devlet BBlkBlll Hiilty\D, çaUlmal~
yo~n _o!dugu Erbil ve
Süleymaniye kolordu komutaolan ve.valilen ile de go~urk .. , B.arzuI
yanb!l imanliar camilerde v<rdiklen vaaz1arda baIh .. yana çaglrdl.
A
'Cumhuriyet
21.5. J 981
Bu arada Irak, kUZtydeki ÏSyBlll durdurmak amaClyla, kimya.sa1 ~lahlar da kuJJanarak bavadao ve karadao köy ve hsabalan bombalar.
ken, Iran uçaklan da Duhok'un ikti .. di ve asken merkezlenru bomba.
ladl.
. anI
Irak'lO kUZty kesiminde bulunan Süleymaniye'deki.'Y
a ~l'tsa.
dJk ve Halerç< kentlerinin POlmergelerin denetimine geçtigini belinen T,ah:
ran radyo.u, Irak'lO bu keotleri geri almak için kBlj' sald1nya geçU!pm
.öyledi. Radyo, Irak taraflOdao tanklarla ve toplarl.a yap:!an karl'
dmmn "lImP"
(Irak Kürdi'tan Demokrat Paru!l) ve YN~.K.Y~
(Kürdi.tan YUll!<Verler Birlig;) Pelmergeleri taralmdan gen pu,kunül.
dügünü ileri ,ürdü.
iran'm iddiasl:
Kürt ayaklanmasl
<_.
T
ahran (a. a.) - Tahran
Radyosu, frak'm kuuy
batrsmdaki blJlgede 12
maylSla "KUrtlerin bUyUk
bir halk hareketi"
btqlalllgrm, blJlgedeki
Ravandi. kenti halkrmn da
bu ayaklunmaya katrlarak
KUrtierin safma geçtigini
iddia eIIi. •
"'!;
HERALD TRïBUNE'UN
YDRUMU
Öle yandan Herald Tribune gaulesi, Kün !Orununu \<litli yönleriy.
le in«leyen ve Dogu'daki aynbkÇl hareketin 19ß4 yilindao bBllayarak ur.
manlllOl eie alan bir yan yaymladl.
.. I
AI•• Co .. eU imlah Uludm mahreçli yand~. Kün barekeumn , ra~
. Irak "vBlIOIO bir üriinü oldugu belinilmk, Turklye, Iran v.e Ir~ takl
aynhkçl gruplann bir yandan bu ülkeIerin balhndenndeki yoneumlede
çarplluklan, aym zamanda kendi aralannda da !llahb çaulmalara !pnltikleri irade edildi ..
CJII:mm
----
---
21.5,1981
-~-
iiticaci Kürtlere
lCumhur.iyel
umut
lLC).lQHl
i'l hakb
NGILTERE'de bir yiiksek mahhme,
rL.!J
i.teyen 20 lrakb Kün'ün
,
01$ HABERLER SERVlsl
bu ülkeden Sl8tnma
.101l dill edilme ~Iemini
durdurdu. Milleme karanna göre, aralannda iki.i tngiJlm dogumlu dön de çocuk bulunan Kün mülteciler, Ingiliz Iii!'
leri Bakanb8t'Oln !l8tnma bakklOl reddetme karan hukuki aÇlkla.
maya kavulana dek Slmr dll' edilmeyeceklel.
Siyasi mûiteci 'talü,ü.e kaVUlmak i.teyen 20 Kün, geçtigimiz
2 ve.7 MaylS tarihlerinde ayn gruplar hallnde Ingillm'ye geImi!'
lerdi. lrak'tan kaçarak, geçtig;miz Ylb Iran'daki karnplarda geçi.
ren Kûrtler, on giin öne< Londra H.. throw Havaa1Bll1'nda uçag.
bindirilmek i.tenirk .. , olay Ç1kIllll,pilolun mültecilerle birliku ha.
valanma)'l reddet:mesi üzerine !lOll dJj1 cdilmderi gorçokk!<m<milti.
Slklyönetimin kaldm/masl
TBMM'de kabul edildi
A
nkara (Cumhuriyet BUrosu) - S,k,ylJnetimin,
uygulandrg, son dlJTI ilden kaldmlmas, ve j ilde
olaganilstU hai uygulamas,mn 4 ay daha uZJ1tr/masma ili;kin
Btqbakanlrk Tezkeresi dUn TBMM Genel Kurulu'nda kabul
edildi. Karara glJre Diyarbakrr, Hakkâri, Mardin ve Siirt
iIIerinde uygulanan srkrylJnetim 19 temmuldan iribaren
kaldlT/lacok ve bu iIIerde olaganilstU haI ilan edilecek.
BinglJ/, Elaz/g, Istanbul, Tunceli ve Van iIIerinde uygulanan
olaganilstU hai Ise 4 ay daha ulalliryor. I.illeri Bakam
YrldlT/m Akbulut, glJrfJsmeler srrasmda yapllg, koml/mada
1984'ten bu yana doguda 183 slvil vatandtqm lJldugunu, /JO
gUvenlik glJrevllsinin 1l!hir oldugunu, 181 PKK miliranmm da
'lJla olarak eIe geçirildigini slJyledi. Allah 'a, dine,
peygamberlere kfifUr edenlere cela verilmesine i1i;kin yasa,
Mecllste degiltirilerek benimsendi. Yasada Anayasa
Mahkemesi'nin iptal gerek.esi dogrultusunda dUunleme
yap,lrrken "semavi dinler" deyi;i, "dinler" olarak
degiltirildi. Yasa, dine kfifUr.edenlere alII aydan bir y/la
kadar hapls ceZJ1SrlJnglJrUyor. Mecllsren geçen diger yasa
tasarrs, Ise yargllayda tapulama mahkemeleri tarafmdan
verilen hUkUm ve kararlarr incelemek Uure bir daire daha
kurulmasrm lJnglJrUyor.
CU.mhuriye(
5 böIücü öIü
eIe geçirildi
Palu'da
çatlJjma:
1 ~ehit
PAW (.... ) -
Elaz1g;Ïn Palu il.
çcsinin claAlJk kcsiminde gOvcnlik
. kuvvetleriyle siIahh çatl$maya giren
bir grup bOll1cII<$kJyadan S'j 010 nia.
rak eie geçirildi. Olayda bir polis memuru da tehit oldu.
Bir ihban dqerlendiren
gjlvenlik
kuvvelleri, Palu ilçesine baAh Yalmz
Damlar k~
IlalJn mezr.w civann.
52
21.5.1981
è1a bir grup bOlQcC qk.kayla karw
~U. GUvenlik kuVV<tlerinin '"IesIiDl
01" ça1n.lOa alqle karithk ...... qklyayla vurucu tim anwnda Ç1tan ça.
U$ma sonucu 5 Saki OldOrOldO.
DOn saal 12.00 ,"aJannda meydana gelen olayda henOz kimlili açl~lanmayan bir polis memuN da $ehit
oldu.
.
lçlileri Bakaru Yddinm Akbulul,
TBMM kulisindc gazctecilere yapllAI açlklamada $Oyle dc(h:
"Gu"eolik kun~derimlz. Süllücc
mnkJinde
bölüCÜ f:$luya Ile semas
kurmUJIar. Güwallir. kunetlertnln
uyanlanol
böfärii "luyala, alefle
k."dlk vennqknlir.
5 qloya.'. èII.
dOrüldOtU .. phjmanr. bale. d ..
wm ctliAI .bUdirtldi. Heaüz openlS*
yon sonuçllnmlm~r.H
1~lgl
~
22,~1.l981
.Operasyon sürüyor
4BÖLÜCÜ
••
••••
••
OLDURULDU
ANKARA,
OElazlg'1n Palu lIçeslndekl çatlsma bölücü esklyanln özel
Harekät Tlml'nln
uyanlanna ateSle
cevap vermeslnden sonra .basladl
Om
ÇI$LERI
Bakanl VlidJnm
Akbol.t, E1anj'da Palu il.
[]]
çesinde güvenlik güçleriyle
çaUlmaya liren teröri.tlerden dördünün öJdürüldügünü aç.kladl. Ba.
kan, bölgede operasyonlann sürdü.
giinü kaydetti.
I
Bakan Akbulul'un verdig; bil.
<iv. göre EI~~
Palu ilç.. i SÜ\'
lü« mevkünde bölücû elk,ya ile
Özel Harekât Timi eleman/an temas
kurdu. Özel Harekât Timi'nin uya.
nJanna bölücû OlbyanlO alelle ce.
yap \'crmcsi sonucu çau~ma çlku.
Çaulma SIlaslOda dön 'lklya öldü.
riildü.
Bakan, bölücü 'lklya ile Çatil'
malarm devam ettigini, 6irililen ope.
rasyonun henü, sonuçlanmadl8JOI
iÖllerine ekledi.
•
umhurivet
Tercümàn
22.5.1987
PK.K, Lice'de köy ~tI:
Diyarbaklr'm Lice
i/çesine bagll Yolçatl
kiJyünü bosan PKK
mi/itan/an, klJy
(jgretmeni ASlm
Ozmen ile kiJy imaml
Mehmet Bayram'I
ka/dlk/an yer/erden
allp klJyfJn dl$mda
kur$ùna dizdi/er.
DlvARBAKIR tC.inh.r1y<l) Di)'1lrbaklr',nUœ ilÇ<.in.bollo Yol •.
çau k"yOnO basan PKK mililanlen,
kOy Olr~tmmi ite kOy imamlnl kurfuna dizdi. DUn sabaha kar,. 01.00
.ulannda kalahaht bir .rup halinde
kOy••• Im ••rOri.... r. kOyOlrelmeni A...
i tald'II Iojmanclan.
o......
imam MdllIIff .,...
••
1
da evindm
alarak tOydm 4-S kilometre tader
uzaklaftlrd,k ••n sons. )'1Iylom.Iq!.
ne Illlarak OIdardOlcr.Olaydan JOlI.
r. k~n lerGristlerin yak.lanmasi
id" ,u\t'nliL Il.d,...."',. v"r~tt'
llC""'C
tapsamh operasyonla.. b.ll.nd,.
Ote yandan. Onœki SOn Palu ilçai
Bal,n ..... klinde JO_lik .Oçleri i..
tnGnslla araslnda çakan vc , lero-
ITercüman
l Bölücüler
IlPilD kongre
I
l
i
_è,lnd,~.,"
'ù"
BOlOCOOrgotlerden KOrdistan Onco I.çi Partisl {pP\<K) taraflndan hazlrlanan
taslak tOZllkle Arap, TOrk wlranll deYrimcilerle ~birUOi yapllmaSl Istendl
•~=
~r:tàn'~'dÖrt
~k8 ari.
Sinda pay edllerek yeraltl
yerOsto zenginllklerlnin talan edlldi011leri sOrOlen taslak IOZOkle konunun
milletlerarasl
platformlara
ta~lnmasl da Istenlyor
"!'
liIikIlÇItlarnuanda,orOri.. 1erin tim.
likleriton_Rda bU'; milmcdl .....
cak oldarolmlcr ._nda
azcrtndm
I.. Erothllolmll thnllk Ç1tan loro-
,nicon lt'rt"l'l\'ltrlr
olan polis memuru l'.lmaz May.lt.
dUn I.... p... Camii'nde kol,nan01,
"'P.
~uzItAPLAN
0I0c0 0rJQtIcnIen Kßrdis.
Blan
Önell IIÇ! Partisi
(PPKX). dOrt Ollte anssncIa
paylaJtlchJuu tIDe 'OrdOJG
KOrdiItan'm IturtulUJu için
"KlIrdIat..
VI ••• I
Kmopesl" Iturulmast AIDA-.
C1yla, bit wlak propam ha.
ml.cIt.
PPKX'DID yaysn orpm
''l'ftna''de yaysnIanan w.
lalcta, KtIrt ballwun TOrki)'t,
Suri)'t, lrale .... Iran uumda
dOrt parçaya bOIl1Dcrelt ...
mcnJilt haklaruun eliilclen
aI1ncbJI. cIanotratilt hakJan.
DIDpspcdiIcIili, .omora lie
b.s'"
.lllnd.
tutuldulu.
ymaI\s.~a
her IOriOzenJinlilt kaynaklan .... mancvf
clcterlc:rinin "caJu edIIdI&l"
savunuldu.
lUlak IIIzIlklC )'Cr alan baZI maddelcr ,(lyle:
"Urt llaIIwua lte.dI
.
derlallall. IlIlkJu
.
eaIt. Her pu1I te 6rJlItia .. ., ... ~
......
1aoI bild••
Iiiii • ..,... C6IterIIccclt. Iç
1,I.rl.. "" ..,..... Joc.It.
Proble ..
ç6z11.. lIade,
Ofitllk te llarpbkIs uIayIf leascii te C6rl1t .. cIcr JOI....
ai,
Kllrt hlIt ••,. al ••
.. I d
oltralllt ".kl.n ••
C.'p .d... ...Ik'....
• 1I~
•• tl••I.d. dll,•••
.... de .. __1etIerte Itblr.
• Bonn'da bir bas,n topIanllS' düzenleyen "Komkar" • "KKOK" gibi kürt Or.
gülleri ve onlann Alman destekçlleri.
"PKK'non terOründen blktlklan"01 i1en
sürürek. Alman poIisinin PKK'ya ka~
harekete geçmesinl islediler
• Alman polisi'nin "PKK'y, kullandIO"'no ile,i süren sosyal demOkrat politikae, Klaus Thussing.
"Tüm
PKK
mllilanlannon adreslerlnin bilinmesine
'a{lman gereken yapoimiYOr. PKK yann daha ba$ka $eyler yaparsa buna
$a$mamak lazlmd,r" dedi
• '{,IIII.I-.c.I
•••
I'''
t-,r!iklt
cole '.VI-
da lilah. JlrJlIr. mermi•• 1 bomba ...
dinamillokumu.
(BRye vc .. hic nO.
rus eOzdanlan delOÇirildili bellnil.
di. Bu a.. da. de IOÇirilmlilahlar
arumc:lll • kasam 1984'te Erzincan
Vieln Jandanna Kaf.ltolu'nelan
IISP ee1ilmIti .del O.] pi)'1lde,o.
r<!i~"-~.!"'Iundu,,,_ bildirildi. V••
"rI.
"PD, lim Kürt
örgillerlnln
kapanmaslnl
saülaya~ak' ,
1_.1' ..
riSlin OIdUrolmai ve bir polis memu.
runun da $dtil edilmt'liyle sonuçl ••
nan olaydan sonr. bir aÇ1klaml yap.n Ela"l Valilili. OldOrOlmlororisdn-in birçok. oldOrme, yaralama.
bomboh panka,! •• mak. bll.
diri d.lllmak .. soy.un olayla"n,
..,çetlet'irdiklerinin
.. pt.nd'I,n,
bildirdi. V.lilik IlÇIklamas,nda.OIda.
23.5.1987
Terciiman
2 ölü
11&1 .....ctloldle'.... '_'Ik,I.
ort.It
le namazlndan sonr. doJ:um yeti
alan Mull.'mn Milas ilçesine IOndcrildi. Bir Ylnlk polis memuru olan
te
....
aIuIacak."
TlIzOkte, KOr1IDesdcsinin
ekonomik. 1OSyaJ, kOltDr ....
laribI probIcmIcrinin arattJnImus ... uIusIararaSl kamuoyuDun biIciIcndiriIma için
çaba urfedilmai, konunun
miIIctIeraraIl platformlarda
cie ahnmass için, madelt ....
lIIUIC"f clcstck ............
da
tlqOrOlOyor.
.
"KonIiawl VI.... JCona.'
l'CIi'ain
amaa. Nt'" bit
..~
maddcde lllYIe anIabIcIt:
Urt..........
delaokratlk
1edennII
_1çIa,
k"""""
cW PfItU
..
1laItII .....
...
1IaItl1 •
.......
-..1-
Cumhuri_yet
~m
~f;r
KU.,l;la.
,
.. Ui.......
dlye ihtw edildiaini One
sùrdù. Cerni1 SavaJ. Balveren kOyQ
Jandarma
Karakolu'ßda
.örcvli J
astsubaym da kardqinin "PKI(
-
$IRNAI( tANI(A) - $ISnak Cumhuriy•• Savcllol"na ba$vucan Cetd SliY8J adh bir )'urnl$. kardc$i Ibn....511 .... 10 Balverm Jandarma Karakolu'nda Î$kcnce Ile OIdllrUldillU,archndan da kaçalkm Oldùruldusu,u
amacl)°la
kUf$Una
dlzildlll Iddia~lnda bulun-
Cenul Sayq ba$\lurusunda. 24 yl$lndalti ".rde$i Ibrahim Sa\'I$'ln 27
Man 198110nu Ieee ual 22.30 SIrmonda bölaedc muhbIT olar.k lanman
.rmtl rar,rlndan,
"8~v
.. ('811")'0'" dlycrck c\lden
ahn<bJ,ml, plakaSI 5Öl.Ulmu$ Renault
mark. bir otom.obtlc lölurUldulûnu
One surdU. Savclhla yapllii ba$\luroda, kan.k$i tç'in cncsllUn karakol¥
dan kcnddcrinc, "Karanhktl
'dur'
dedi", durll1adl. Vurduk. öldu" di)'e haber vcrilcllim Iddia eden Cemil
Sava$. olaym sOfumlulan hakkmda
dav •• çllmasini Isiedi
8qvurusunda.
ola) 51faslOda evde bulunan aMcsi Kelim, yenlesÎ
H....
pt..... balnu. MIIIetIeIulI.
ru
~JJ.
• ........ 1IIanIa ..........
Kllrt .. aliu acItaa tanf 'le l6z
... lbl oI
1ç1a p" ......
feder. Or1ad
daltllerid,
•• doftlpcrJllllt parti 'le 6rIlitIerIe, 6IeIIIIde Urt .......
...
bIrlIklC ,.,.mas AmpTlir\c w !ru
oeIana lIcrId, deort.d ......
not 6rJII\IertJIe ltbIrtIII ,..
par. Ba ...w- ......
.........
~
lçIa
p" oufeder."
"""""JIa,
""'11'1 ...
Iini görgü tanoklarll'lll'lifade.
lenne dayanarak ~I.
Aç1kIamaya gOre ka1135-40
y8$lannda. 1.70 boyunda.
allelik yaptll. Onden klIman
dOkülmllf siyah saçll. bO.
yük bIr !hlimaNe yabMct bir
fBhll. GOrgü f8hhlen olay
günü kalilln ÜSIünde siyah
bir dari cekelin olduOunu
sOylüyortar. bilgi verebile.
cekl8"n de 0511/1095222
nolu lelelona veya en yakon
poilS karakoluna bBfIIUrma.
la,,", isledi.
25.5.1987
Ceini/ Savat adl, bi, yurtla~. $trnak
Save,I,'r 'na batvu,a,ak kardeti /b,ahim
Savat'm itkenee i/e oldU,UldUIUnü. daha
son,a kara,ken iJldUsUsU ve,i/mek irin
ku'tuna di:i/dilini iJne sU,du. Cemil
Savat'a giJ,e ka,detinin iJldu,Ulmesinm
nedeni. PKK mili/amm ihba, edenle,e
~,ilen J milyon li,a MiJ/.
.
nrilmek
du
olarak aranan
r:nku~~~~i
~~~~;
bOlge ba$kan, Ramazan
Adogüzel 3 MaylS 1987 pa.
zar günü Hannover Linden
semlindeki Willekind Sir.
üzerinde kimliOihala lesbit
edileme~en biri tarallndan
VIImaz Mayult, c...li ve iki çocult babaslydl.
.......
.lIe.d.le
H
kaydeelildl.
Bu .fad •• çatl$ma slr.smda ~hit
-
kldlll
Ho.an TEKIN kUrfUnianarak 6klOrûlmotlü.
einayeUe ilgiii tahklkab
sürdüren potls kalil zanhs,
ANNOVER(T.rcOman)
BClIücü Komka, Orgülü.
nün Hannover bOlge bqkan, Ramuan
Acfogüzel'in
kalilinin yakalanmasm' saQlayans veya kallIIn yakatan.
nIIIS1 içln ipucu verene 5 bin
mark Odül venlecek.
BOlücü Orgüllerin kendi
arasll'ldaki bir hesap~.
rislin Or.ollcki kod adlnlß Vrii V.la
aldu.u. diter ikisinin kocl .dlannm ise tIIY"" \le VMI' oldulu
Ieda lIaIIdanJIa ltb\rIItI
allili
,akaillana 5 l1li •• Pk.iklfll
fill
............. ....
23:5.1981
M..,..... klZkardO$!AYI<Sa.",. konukIan Abdul_di
y,ldll ve komsu.
lan Abdurnh .. an Mv .. 'a tamk 10s(eren Cemal Savas, lardC$i Ibrahim
SaV&$'1Omuhbir Hasan Irmez tarafandan ihbar echlen her Apocu ba$lna konan bir mll)'on lirallk para OdùlunO a)mak amacl)')a
"PKK
....... _IIIU
bildiklerini. bu.
na kar$<ln "Bir PKK. lIliti ....
yaka ..
lad.kl.n •• koDdIa ... k içt. kontep.1 öldurdük ..... l.. iddia el.1. C.....
te behrleoen
,i,lenn
ve kolundaki
10
klrl,m, kardqinin i,kenœ île Oldu.
rOlduklen sonra kursun. dilildi.ini.
ancak olaya u~I .. lfta tili" verilmck islendijinin onaya Ç1k.tlllm iIeri
sllrm Cernil SavOf.leIdiala",u JOy"
.llrdOrdU:"lûIn1qi ... __
~.
'II' lddla ... 1IaI Kalatalkof _rka
li.rtli.1<ri •__
rIA
..yor!
k•
.....ka_......
_es ...._
......
oll"'"
....
zcrt
Slk Slk kula
nsz. Aynao I
yu Re••• IS
..,
..
_ ...
_1Ç1k.
Yor! G«o yolo ÇlIwo _ oraço.
k.yd ... lldlll
pla
r......
*"-
01.,. .... 1Id. kanIetI
Il.ld mk pa
.. bi.d.kl IO' .rlerll .. ostr
d.DI tWMcl Ti. b.. bult ..l.r
lIiyor.
illtri.d~ bulu••
loIIl.
..
.
.
..
Y•• kI.. 11I1mrçIoulhlr kltl.l. 'dur'
Iblan.a .Y""
IODUCII6I4I0riil .. c-.
Ii ba ........
crlI ... k lsse"'iIl_ ....
lumlyor au!"
Ccmil Sava,. olaydan soor. Bai •
\eren kOyundc IOrcvli J ulSub.Yln
mukafal imine IOodcrildilini, muhbir Hasan Ir~z'e
b .. milyon liI'I para Odulu verildilini bildirdi. Savl$,
muhbir ve klf.kolgörevlileri
i$bir ..
hll ile devlele "111(" i,lclildilini id •
dia cdcrtk sarukJann cezaJandanlmaSlnl istedi.
Öle yandan, ba, ...uruyu ineeleyen
~arnak Curnhwlyel
Savedlll isc,
olayla ilgili ollrak "IÖft¥1iItik"
ka.
ran venp dos)'aYI 7. Kolordu ye 51kl}önctim Komutanhll
Savclhll'na
havale eni.
1,i.'J.1987
Alman polisi PKK'Y. kullan.yor
K.......
oz
ONN.
(Tercll.. an)PKK'nm ~.ral
Alman.
ya'da •• tirdili terOr h.vaSl.
Alman '1' KUrt des •• kçil.ri.
ni 1.la$8 dll,UrdU. PKK'nm
"terOrUnden b,kl,klan"m
iltri suren bir IruP Alman ve
KUrt. dUn bOfkenl Bonn'da
dU",nledikleri basIn lopl.nusmda, PKK'mn IÎriltili $id•
dei eyl~mleri yllZUnd.n bu
Illkede faaliyct Itlsteren ve
.. Kiln mcselesinc siyasi bir
hizme, veren" kurulu,lar da
dahil olmak Uzcrc 10m KUn
OrlUtl.rin yasaklanmas, yo.
luna IÎdilebilccelinden .ndi.
$' 'lIiklerini söylccliler.
Komkar. KKOK YOonlann
"Alman doslla,,"mn dUzen.
ledili basm loplanllsmda,
Alman IUvenlik makamlan.
nln PKX')'1 kullandll' i1eri
sunUdu. Bu konuda en aÇlk
ifadcyi kullanan Sosyal Dc •
B
mokra, polilikaClIardan KIa.
us Thussinl. "PKX uzun sU.
reden beri Almanya'da ,idd<l
eylemlerini sUrdUrOyor. Bu.
lOne kadar iki ki$iyi OldOrdOler. bir çok ki,iyi yaralad,.
Iar ve bir çok ycri kundakl ••
dllar. Buna ratmen polisin
PKK'ya kari' bir I.k b&$arl.
Il operasyonundan sOzcdilemez. Mesclâ. 2S Man'ta
HambWll'daki Komkar Ioka.
lin. leien polisler. bin.nlD
bo$8lulmasml isleeliler. Bina
aym ak$8ID PKK tarafmdan
benzin dOkOlerek yaktldl.
Munih Polisi Komkar',n
ikind b&$kamna. PKK'mn
Ohlm lislesinin basmda yeraI_
dlgml söyloyebiliyor. ~imdi
soruyorum: Polis bu billil ••
ri nereden allyor? Anl&$llan
polisin PKK içinde .damla.
n ''Or v~ PKK kullan,hyor"
dedi.
PKK'mn. "Kendi dljmda. ki Kurt Orlutleri yok••me"
karanndan sonnl Kün OrgutI.r arasmdaki hcsapl&$ma
dov'am ediyor. "Bu bOyl'li,mez. bu ije son verilmelidir"
diyen Kürtler'in ak" hocala.
nndan biri olarak kabul .di.
Icn SPO'li Thussinl" lOr.,
PKK l.rOrunlln devam <lm.si, birmcl\.Î. Ff'deral Almanya'dak' yabanc,lara zarar .. rcc.k .. yabanc, d~manhAI"' le,vilt ee1ccck. Iltincisi. si.
yas; bak,mdan KUrt m... I~sine za.. r .. rceek. Çunkù •
Thussinl sOzierin. d.vamla
"PKK'nln IcrllrU vesil. ee1ilerek ncticed.. Kunl.r. v.
KUn mesclcsinc siyasi hizm.t
.. ren Komkar. KKOK ve
ben",ri kurulu$lar da dahil
olmak U"' ... bUIUn KUn Or.
10,1.r yasaklanabilir:'
Toplanllda konu$8n Komkar adh KUrt OrlUlOn ,kind
baika", Ebu Bekir Saydam
isc, 0rcUIUnOnPKK iIc "Hiçblr iIi,kisinin olmad'l1"m '1'
PKK lerOrùnc kari' ç,klll1"'
ile,i .ur.r.k. PKK'nln Komkar ve KKOK uyclerin~ kar$' liri$ligi $iddel eyl.mlerini
anlau,.
Öyl.
anlai,hyor
ki.
PKK'nln cSli"t.gi lerOr ve
lçi,l.ri
Baka", Zimm.r.
mann'In HGerekirse vc faydab 10rQ)Qnc" KOn OriOlle.
ri yasaklama yoluna lid~bi.
Iccekl.ri ,eklindeki sOzi";
KOrl Orlütleri .. Alman
"dosllan ""' dddi bir i.kilde endi$Clendirmoye b&$ladl.
BugUne kadar KlIrtlt-r'i ank
bir i.kilde dc"ekley.n Alman C~ reler de $imdl, ,. BIZ
KUrtler'. dcs(ckhyorul ama.
lerOre bulaian ""K'y, deg,l.
(erönln dl$mda kalan siyasi
ve kUlturel [aaliy.! 10"eren
kuruluilan
d~sl.kliyoruz"
deme ihtiyacm, hisscd.yorlar.
Bu arada dikkali ç.k~n dig.r bir husus da. bug un. kadar KOrt OrIO.I.r arasmda
bir aynm yapmayan v. bir
nok.ada TOrkiyc'yc karl' liriiilen h.r eylemi susarak ka.
bul yoluna liden Alman ç...
rel~r (V'$iII.r ve SPO'nin bir
klsml. kilise ve benzeri kuruIU$lar) $imdi Turkiyc'd.ki
"Kurt m~.. le.ini siya.; yollarla halletm.k iSloyen Kom.
karo KKOK ve benzeri Orl"l.
ler"den sOzediyorlar.
Bonn'da dOzenlenen basin
loplanllslnda bir n.. i sOZcU.
10k yapan SPO'li Thussinl.
basin 'oplanlls, komi.es, .eb •
na iU taleplerd. bulundu: I)
Bll,un Kun OrcOIve mensuplannln 10veniigi laranli ee1il.
m.lidir. 2) Polisin PKK'ya
ka". hareketeleçmesinin zao
ma", lelmi,!ir. 3) Kurtl.r.
PKK')'1 terked.r.k.
$iddeti
bir yol olarak kabul .d.n bu
Orlutu yal",z blrakslnlar ...
53
,
Hürriqet
~
Hürr1.9.et
26.5.1987
26.5.1987
ralabanl'y~.
Iran deste91
LOXORA, (H"rri,.et)
tran'm,
Celai Talabani
Il
derhtindeki
Kürdistan
YurtIe\-er Birliti
'KYR\ or£utun('
\"E'mden salah gondnme~e ba:;
lad!fl oi:remkh
",iÏfere'de
ya~ Ir.lan~n
The Times
glll('l(><tl
\azarld
rmdan Hacir Timuryan.
hu
konuda Hürri)-et'm
'IOrulanm
C'l'\'aplarken. 10 Irak ka:'8ba.
sim e-If" ~eçlrdl~lm 01\(' surC'n
KYB mn son haftalarda
Ku.
le\
Irak'ta duzl '\('(htî bu\ uL
saldlfllarm
arkalitnda Iran ..I.
lahlannm
\alllgln!
so~lerlJ
Iran'ln KY8'ye
~m a~ l.mia
aralannda
120 mllimt'trf.'h"
toplann da bulunrlu2u 1I£1r "I
lahlar \olladl~ml bildiren Timunlln
tran'm Tahrall \().
neumme
kal"}l hurt hdNleflll
d"n Dr Abdurrahman
Kasimlu IIc- ara ..1 1\ I oldn Tal.abani\E'
sildh gonder:nt''>lnlll
~lruCI
oldu2unu da lx lin II
~CumhUr~-ye~'
21.5.1987
Doiiudakl öiiretmene
çlfternaq
.
A
1haq"
n
Yerllmea
haznûk8Ç1.klad.
JÇ1ll
tamom1andJiuu
lUItefar. temmuz aYI. IÇI~
kooonun ~klettl1'lmesi
~
~~Ii
gir~mlerln
edeœtllU blkhrdi.
: Mûsl.elar Prof. Dr Cemil
J,1vanç,
Hürriyet'e
y.pLltl
¥MClyla
te"aJn
.li
plamada, k.lkuunad.
once.
Illerde otretmen 8Çlgmm
tir turlu kapatllamadl~ml beI~llj, "Fonlardan
ve mahalli
iIlare kaynaklanndan ogret~
!J'eruere bUJ(ün ald~ maQijln hir ml!Ji. batta daha
I "'ZI85,"1 vermeyi
planh~
l '9Oruz.
Böylece buyu.k bir
,Ïiroblf'm
çOzulmU$ olaC'ak.
I
Mr tiim kolayLoj_
sorununun
çözûmü
. için de özel bir proje U\-guIar myor"
dedi
Ölretmene çift maq venl.
' mesi planlanan
kalkmmada
onœlikh IUer ~;Ie:
Amyaman. Agn, Bingöl,
Bitlis. Diyarbalur
Güm~.
hane. Hakkâri.
Kan. ~lardin. }1~.
Sürt.
:runceli.
Van. Amasya. Arh'1l\.
öi;retmene
hIllar da saglanacak.
Hürri.g.et 21.5.1981
I kin, Corum,
Ela";.
SHP'den Uce'de
soru,turma ...
ç~ ....
Erzm-
can, ~rzurum.
Kastamonu.
Malatya.
Kahramanmarat.
Sinop, Sivas, Tokat, Sanhurfa, Yozg.t,
D
IYARBAKIR.
Genel ~It'('h!-I un"si olmak
uzerE" Il kl!iÎnln auzilhmM ahn.
ma...1 oIa) ml ara'$lIrmak ama.
O}1a ~nh~r(a
~Iilwl\'l'klli Ve-
kadar
yaYlldl,
Saat 17.00'ye kadar devam eden silâhh ça(l~ma 50nucu Oh} saYISI SIC) Ukseldi.
Vali Onur olaVID mcydana gcldiAi Sercl!. ,ie Karaaiaç .Oylerinin
bulunduAu
daAH kesiminde, op<rasyolIun çok YOIlIU bi,imde sUr.
dUruldUaUnU bildlllldi.
Tercfunan
PKK'dan alti
eylem grubu
1IaSIc ..... dÜttü
PKK'nm, DoQuva GOneydo\'ju'dadeOi~ikkeslmlerde kanll eylemler yapan alti grubu lie
Iideflerinin asll ve ked adj tesbit edildi
is..nen....
Toplam500 militana sahli' PKK'mnbaZIgruplannln da oslendikleri Kuzey Irak'tan TlJrkiye'ye SIZIP eylem yaptlQl.soora da döndOQu
blldirildi
HialalDeltin KARANFtL
DoIu
GOneydolU'da kanh <:yJemIade bulunan PU mili\alllanll1ll alu gruptan olUltutu labil edildi.
'
. Oruplann 4-lS kiP araslnda detillilli, PKK'ntn za, maD ZUDaDIlIIlrdan
&ÏriK'1at yaparak faali)'et gÖ5teml mIIitan s&yISUIlII Ise ~
cIolaylannda oldulu bi!diriIdi.
~en
aIman biIalJe I~
PU'nm
lcanh f:'iYe
cihi Atakh ~kanhlÏ:lIldtl l klo
lIhk SUP he\"E'lÎ. dun 1It;1.ll.1:1
DI~arbaklr'a
~"Idl.
SHP ~hurfa
~hllt'l\l'~lli
Vecihi
Ataklt.
Di\srhaklr
~lill(>t\'(lkil1(>ri Kadir Narin \('
$ehmuz
Bahçeci'rll'I\
Ilhl ....ll1
h('\E"l. Il binMomd,. hir ";Ih'
paruhlnlê'
iZlJru"tU.
'r:mmm
Sonumut bombada
27.5.1987
eKUl'fIId,1c GÜneJfdlJjju'lIa elclnlerllcllruffU
•
.
OPT MOste$an Yu.
suf OZal'ln kurakllk
bOloeslnae
kullamlmastnl Onerdl(J1
ya(Jmur bombas,","
yararll oluP olmayaca(Jt tartl$IIIYOr
~ • Alllla KORKMAZ
I
• DIYARBAKIR (MIL-HA)
PT Mii~.Y_'
Ow'
fï)l
~m
bit IlIIt ona yaimur
bomballlbluwt kOllusunda
oIduju yolundaki babtrlcre.
kll\lD. bu koouda biçbit idilme 01madi. Bu durum. kurakblm m faz.
la ethli olduju Giintydoju Anadolu Böl."i'odc l'litli WI1lmalarl
yol IÇI)or. Y$nUl bombaslDlD
I5rar~
lbIuwt smktijini lIYtIIWlIann yoDlIIIl, YliJnUlUTann'dan btklemck sertktitiDi SIVtlDIIlIar da var.
TANRI VERMEDI
YajmUl bombaSllla karl' olanlardan biri de Diyarbùl/ ZIlUl
Odtu Ila$kam $nbIlar •• lara,
htniiz bombanm ne oIdujunu dahi bi!mtdiJclcrini, bu ncdcnlc, bi!mcdiklcri bir !<Yi kuUanmay. öncrcmcytetklcrini btlinmk. lunl&n
söyltdi:
"EklaItrimlz Dl'Ida. , .. du
10'11 aOl'llll roldu da, bo.blria da r.p." raidlnlsa lOalÇ tieill-. ÖIto bIr
uuJ 1td.. !
'rlUl... II .. II. èldalt .. dt arllk
kdaYi .rpa1aaanaa. t5-1O p. Met bIr ratm" r.parda ç111ç1
kUIlul.rd •.
Zir.. t miibendisi yc halcn lit-
""1
!7.'l.1<iUl
4-15 ki~iden olu~uyorlar
stbn'. (IèrdI.u).
(hha)- Lit-.
bir otreunffi
"eo blr
teroristlt"f('t' olduru:.
le Illl:lli olarak blfl SUP 11
e'de
)0 urttqlO
n~h
vanna
ERZURUM
(•••• ) DoIu AudoIu BoIaai',
ndcki 7;Ide
_6
....
S8yaand8llnaD1i
(lIçtiiIe uIII oldulu bildirlJdj. AI8lOrk
Onivenileli
TIp
Fakllltai'nœ &zunun, Erzincu. JC8n. Alti; 'MU$,
Bil\lOl, TanœIi ft ,ofesinde _cmüi 81111 neclenlerini ve veremIi WI. S8Y\IUU
belirlemek için YlIpdan çab$ma1ar lam8tn18ndt. Ara$arma SOIIIlCU lutztr1uan r8porda, $Öz kllllusu yedi iIde veremin SOlI iki yd içinde yOzde. 7 cIoIa>.'lnd8 81111
llÖ51erdili belin.ldi, BoIsede 2.700 vaemli hastan.n
ledavi IOrdüjQ belirti1en raporda "Öullikle k.na! ke.
simlerde )'elersiz besJenme
Yeremin anm.smda
etken
olmullur"
denildi.
t
vctleriyle silàhh çau~maya giren 5 bOlueU çele mensubu
Oldu.
A.A muhabirinin
AdIYIman Valisi Selahaltln Onur'dan ald'I' bilgiye gOre, dUn
saat 15.30 Slfalannda bir is.
lihbarat. delerlcndiren
guvenlik kuyvetleri, merkelC
bajb $ereru koyti yakIDlann.
da bir arup bolUeu çetc men.
subuyla karltl'4l1.
GUvenlik
kuvvetlcrinin
"TesliRl 01" ça~rtSlna olte$le
ka'llhkh veren ~k.ya ilc ç.lan silàhh çaliima sonucu
Once Uç $Iki OldUrUldu.
Ad'yaman
II Jandarma
Komulanhtl
ile VUrucu timden olulan lakviyc gUvenhk
BOrcvlilerinin de olay mahalline &elmesi Uzerine çall$ma
$eren; ile Karaa~aç kOyU ci-
1[..." Jrak'ta
verem.
I
(A.Al- Ad.ADIYAMAN,
yaman'da auvcnlik kuv-
•
.nogu~da
GAZIANTEP'1f dün klSl arillk.
)aria meydanl leim yer IIrSllllW
korku vt beyccan yllllu. Ilk IIr"DU lUI IG.lO'de meydanl Icldi. Sul
12.Il'de ist ikinci birlllllnu oldu. Sor.. nular korku vt ht)'tc .. Ylliurkm bu.
ro .. ilyeriDde çahlln yunllliar sokak.
Ilrl Ç1kb.yt\l<Uiltr Gazianttp It\'rtlindc
lU Inl kadar htrhanli bir hlll1 mtydani Iclmtdijini bclintiltr.
, man
L--
•
Gazianfep'te deprem
e
'I Ya~'JPIJU'
he~pla':8
göre
bu ogrelmeruenn
eline 25G300 bin lira geçeœk.
Bu, rD"IKARA,
(Hürr.yet), tasyonla tayini kaIIunmada
~lllh Eiitim, Gençlik ve : önœlikli illere ÇtkaD ötretSpor Bakanht. ~hisle,"f1 Prof. I menler içiD özendirici 018ilr. Cemil. K1vanç.
kalk,"- , cak, BOyIeœ para biriktir_da oncelikli .Iler<le ,orev . mek isteyen ögretmen,
bu
'apan
ötretme~J~.re
'çirt : illerimÎ..Jle gidecek.
A)T1C'8
Sa YllI ÖZTORK
21.5.1981
\em gruplan Ye lsalirel bolgelen jOylt:
. "I. Uludere Ye ~.rnak'm gOney klSlmlannda "Bedlrltan" Irod adlt M.hmet ~kal
grubu.
2. Barkan-Bitlis dOlaylartnda "ZeJd" kOO adlt~_
din SaJak grubu.
3_ Van-1àtvan ve Bitlis'in lurlJk kesiminde "Slnnn"
kOO adh Mthmet Göler grubu.
4. Mardin-Cizre-ldi1, Nusaybin ile Siirt'in Eruh ilçeaine ~
FmdJk ve BaIllOu bolgesinde "GözJ1ildü
Caf..." Irod ndb Ali Çeliner grubu.
S. SÜlt'in P\::rvari-Oolanca bolsesmde. "MûIr" Irod
adlJ Müc:üll lUbç grubu.
6. PI:rwri iIe ~lfnak araslDdaki dalhk bOlgede
"AldI" Irod adll Zeld 1I1ran grubu:'
Il'OIISAII GRUPUlR
IlOlsede bu &lU gruplan h'4ka, Ozellikle Uludere Ye
BcytQ~
Slntr k.esiminden yurda glren ve vur-ltaç
taktili il. eylem yap.p Kuz<:y lrak'a dOnen Bruplar bulunuyor.
Kuzey lrak'ta baien Sinal, Haftamn. Suli. Lak ve
Yekmal'da PKK ltarnplan bulunduAunu kaydeden )'elkilikr, jOyle IronU$lu:
"Çotualnldn
krndl batlanu
IflIP oIl1Jlurup cezJJor "" ey\tm yaplJorIar. Ancak Icrekdtlnd.
öç IflIP
topl.nlp "l'lem dii.œnleyebillyor. Bazen de guçhi oe kn.
b~ ,bk .>Iduklan Imaj ... verm.k 1çIn, sarp. yolall ... yen korlere 10DIu halde Ildlyorl.r."
kd1yc !lajbm N .....
'DIIIt, böI,t
üretieUinin kiihür leViyainiD SOD
birkaç )'llda 1ltlIjuu, bu nedatk bu
l<nt yükl<k iirün béklcndijini lia.
dc cdmk. YIPllonn dÜlmcmcsini
biiyük bir kaYlpoIlrlk nitclcndirdi. Dlltk. yaimu, bomball aulmau
ilc kurak~k IOlUnununköktcn halItdiIcbileceimi de Illde tdmk.lÖYIc dcdi:
"Çlllçllla otradlp blrlk u.
!II, Ukï ... d. oIumlu rakllfllDl
lit bir ölçtde pttrlltblllt. A.cak
bo.dl' IODnkl JJIIardI rip"
bombl" Itdll'lk konklik aldtrt1tblIIr.
OLÛ";SUZ SONUÇ VERESlllR
D1yarbuu Valisi Hlrri Knok'1<. Adana'da lort\' yapllp
Ylllarda )aimur bombaslmo burada denendli;lnl. aneak Istenen 50nucun almamadlilm Ixhnl
(lOti_
21.~,J98 /
5 PKK'cl
öldUrUldU
.Sir ihban de(jerlendiren ozel harekat timi
bu(jday tarlalan için~
de özel slglOaklarda
saklanan bolucu e~kiyaya 4 saat süren
bir operasyon duzenledi
eTeröristierin
"tes11m
01" çaQnslna ate~le
kar~lilk vermesl üzerine çatl~ma çrktl, 5
bölücü älo olarak eIe
geçirildi
ADn' AMAN (MII..HA)
GU\lcn(ik ku\ vtdcrJ)'1e süahh
çall$ma~a glrl:n S PKK mllitanl,
Adl)'aman'da
biO olarak cie
acçmldl,
Adlyaman Vallst Selah.nlM
Onuk'un
)'aptljl açtldama}l
göre. ahnan Ihbarlann deler.
\cndlrllmeSI
ùzennc
gilvcnllk
kuv ..ctlcn merkel llçc)'c bath
KaraaAaç
köyOne
opc:rasyon
duzcnledl. Kayun yakmlanndakl bujda)
tarl .. lannm lçJnde
hallrladlldan
ozel :uAtnaldarda
bannan PKK mllulnlanna
aU.
\cnhk ku\\"ttlerlncC' "'eslim 01"
ça~flsl )aptldl.
Bolucl1 PKK
mllltaniafl, :-apllan bu çalnlara
atc$lc kafllhk vcnnce, silahh
ç.tl~m. çlku.
l:.mm)'et Gcnel MUdurlUIû'.
nc baah Öld Harckat Tlm,'mn
de katddlAI operas yon 4 ~ut
sOrdU, Çatl$ml sonunda,
S
bölUcU PKK mlhtllnt ölu olar.k
ele )i.cçlrdd,
•
•
~
.. 21.5.1981
Pii'ya ültimatom
elrak'in Kürttere ka~1 en $iddetli mücadeleyi sürdürdügü bölgeye girdik
••
Ile
aes..... a IDa
• Seytettln ÖZGEZER
•
TOP ate$1 ve çe$lt.
Ii engeller ël$êlrakula$tl~lmlZ
ilk Kürt köyunde"
Barzanl'nln
komutan.
AbdUllah
BI~r'tn silahll adam.
lanyla
kar$lla$tlm.
"Demal bölgeyl terk
etmeml
Istedller"
• Komutan Bisar ve
lClImIInYIa yaptlOlm
_16YI",CIe vasa dlSI PKK 6rgOtOyie IIglolarak $unlarl sOy.
Iedller; "PKK çfcUk ve
kaCllnlan Oldlirmekle
clevIet kuramaz. Biz
onllrla
keslnllkle
blr arlda OlamaYlz"
SUlundUklarl
toprak.
• larln KOrdlstan Oldl,lgunu One süren Pe$'
mergeler. TOrk savaS
uçaklarlnln da kamp.
Ianni bombaladlOlni.
aneak kal'$lllk vermedlklerlnl
SÖylediler
3
,.Itlt
Ti/r~He.e Ku•. • Sombalamadan
gün sonra bOlgeye
vetlen 'mn SIm' 01.5;
''''Slnda bombal.n.n y.rlerhellkopter.e
oelen
den bITt de PKK'nm Ellms kamp' id" Y,kd,n '"
bln.I'fln
enk.az/ " •• md. bom~ par,.I'(I gOrulùyordu.
Türk
yetkllllerine.
Apoeular.
banndlrIOIIInIarult
JIII.\I,
madtklarlnl
ve eylemAMADIY! MIL.HA
madan 60ce ilk sözi "PlUt, ~ •
lerln\
tasvlp
etmedlk"
1t.1IYU. Irat Kinl.rinin
.......
llan
lid
h.
lerlnl 5Öyleyen Kürt
kamp,"a ,irdi. Son aylarda
fIIIIJ. lia
...,
Wo
Ilderl, "MOlla Mustlbir alOI (",,"'ri halino .. 1m
.....
...,....
dmlct 01...
faurnnl'n1n vlllYeSlcat bol,<)'Î adom adlm doIa1an ..
Tiittlye Iln'lIllIJO tiloalllft 1IZIl.
tl var. Biz Türk askeSI"Ir olesi harrtillnln yapddJIs yor.
h1l1ebullllWl kampca lÖfÜIIIr7i ka.
rlyle çatl$maYlz" dedi
1er; tanl tanl inc.lrr .. MIIIlJd
bul rd.. A .....
..,.
Ioloirl(
muhabiri. Kutry lrat'la b"'mSlZ'
çekilmrsini tabal etm. Amea..
ilk mucad.le.i ." .. Mn.t lam.
k.1I ,irrdr bi\I.,.. I.rt IIl1lrn1izi
Il'yo bajlt UIIlJl koautaaa " ....
istrdi.
la•• 1,", Ur toriilli. Il( pl lirn
Irak Kinlillla ~III
Pu,
bir yilÜYÜII" .. çqilli .na<tleri
"""'MJ
'" 't'kHlI ....
li,i
(IKDPllidrri Mm. Ianiii'
,eçIik"n sonra TÜlk la'lf uçakla.
k
ltrl
lin
trnditilt
........
y....
" lara~nclan bam ......
kamIllu.
4IrIII
a
P.,mrraelt.
n ......... JlI .. IIlÏllll\lIll venII.
dan biri olan EIaJis'. IÎrmryi ba.
" I
:.
iini léyl., .. kamp _luI.
I!~ran Miliyn muhabiri Styl.tdl
Iru'ln 'etkinliiinin bulunmad'i'
... lÖl konulu IllpIÛlann KilrdisOqem'il izlmimleri toYl.:
knimr Uludrrr'clnI Ylya oll, .. sr.
Iln'alil olduiunu. ancak. henil
dcYlll oInIadJtlen için JlIIIIlOn i,• CÎIl urun yuriyül .. n sonra y"n.na
. "PKK ILE .111AIlADA
uIalibildijizniz kamp," komulanl
Irtnrdiklrrill
lÖlIeri1It .klediklC1\
DLAMAY~"
IOIln lÖJIt konUllu:
" ........
bi\Iardr bulunma.
IIIIrden hO\llul IÔfünmüyordu.
Son palrrdt Irak'lIl aynllkÇ1
Tirtiyo'nin son olarak l Man
IlUplan lrnd.l.-t
Içia lit ut ha.
Im .. rillildr kamplann, bombavidin .. taradaa opmQlIIl diJIn.
Irdili 1llCÛ. IIkl olIIIIadrt le..,
.......
bu CI\ICIISJIlIIllfllUlda hir
Irak'lakl du .. "", yaklan hIccIc.
'"""fttftin nldillünû, 2 Pt,mt'r.
m.t olan"'nl buldut .........
... do haOf ymndliln. ön. Ii.
.. nl'y. bailt tamp kOllulam " ..
m IKDP'nin BrnÎl tamplsolUm-
n
Bomb",,,,,,,,,ha".'" Ir"mp,
."n"I11'",,, "1I"ml",, lr"rf""II,
......""Ift
l!!!!
l'. "".'yor.
""al
Cumhuriyel
A
,..,
"rk~
biJ/unI • ."
EyI~nrtdkr.
Bu anrdtl.
lepd,lelMl
ii".) -
•
•
KuZey Irak.ta baOlmSlZlIll mOcaclele$l veren Mesut ,ananl'ye baOl' kamp komutanl
Abdullah BI$3r, "PKK, çocuk ve kadlnlan Oldürerek devlet kurarmz. Biz onlarla ke.
slnllkle blr arada olamaVlz" dedi
PKK'ntn Irak'takl güvenllk gOrevlllerlyle zaman zaman IJblrllOI yapt.O. Iddlas ••
noortaya atan BI$ar, Zaho'da Idris adlr blr mllltan.n.ça.i'$t10tn. saptadtklaron., ken.
dl dll$manlarlyla l$blrllOI yapanlarla blr arada dU$Unülemeyeceklerlnl sOyledl
lUlu I.,u lunlan söylrdi:
"III. Il. Ilk kraoll radyolI."
dllÇl.lldlk.
Aponllrla ~Iç.v l~
almla •• blllaMlI1Z yo•• TUrkl.
y.'111 11111kö,llndrtl ola,dan 10
&il lOIn
1ÇI.lan
"'If
bu.balld!. ".....
.a.Pl
HrtllJl hlr
ka",lrk .. m1.dlt. IIlIII Ylcdall'
IIIZ n.llb
baIalladu 3 aGI
sonn Tirk
opt"'
,n a<t.
dl.
nk. a6rl1,
lot••
dlkIerialllJltdllrr. In bIrtIç Pot
-..rIt yuIamIl ...... ..., ..
....... oIon. PKK'Jl MnHIr.
• ..........
111ft, ... rdlll.ld
I.I.U•••"
Kamp komulanl Il,.,. daha
".bor
IOnr. Molla MUltal. lanal"n;n
P........ I." Illratl1i' ... iyet"
Turklye de dalml l.1ou lihnmi~.nJ
islrdilini hatlliatlllk. "I.aino ...
du Tift
lit ÇII"'lilmlZ 16-
ask'"
~.
' ......
111 ••
st,"1
WalI1 1(IlI rtIlrd1r. Sol oIl,da i1a
.. ",kt _,."
•• bu.. "",.'
ildik" diy. kon",lu .
28.5.1981
BiJ/Uca/ér Amsterdam'da
-"'m
~""'dllkl
...
"..,
Mlillyet
mulllbl" $.yllllln Ö'I/.r.r. Ire. Hi/If.Umetl'mn eWnllginin 01.
medlg' bOIl/eye Ulud.re'den I/eç/l. Uç I/i/n yUri/di/./en sonra
Tûr. smlf/ne 25 ."ome/re uza.'lkle.i Berunl (kiiçi/k lo/'ogral)
.empme ule,meYI be,eran Ö'I/ •• er'l .emp sorumlusu Abdul .
lelt BI.. , .eplde .er,,/ed,. BI,er kemp lçlnde lo/opral çe.,'me.
sine Jzin v.fm.di,
gästeriyaptz
F«I~",' Almon)'ll'nm
- ...
btrIkOMMoshllIl. dUn bl, "liP b(jli/ci/
_1Id1. F.Almon)/fl "(JkUm~llnln
leiH(Jmlla_/~ yapillm, (Jn~ si/ren 50 leadar
_t sfJnyW bina ,lrilllIM ,Osr~,1 yapll.
lellrflln ,rri'm~z CIImla kaplt b(Jlg~yi asomad1lar.
mll/'anlann Tu,lel~ a/~y"ln~ panleanlar
w sJo,anla, alllkla" ,(Jriildü.
55
t
,Tercüman
28.5.1987
f
.~~~. /-.
,
Oldürülen 5 bÖlkü
aPlSlnda bit Pli
yöneticlsl de var
ADiYAMAN,
(A.A.)Adlyaman'da onceki gOn gOventik kUV>elJeriykgÎri$ljkkri silAhb ça!llmada Olen bq
bOIOcO IcrO!ÎtIlCll 'iirillin .....
PKK'mn merK'
si YO .llrJOtOn kllit àiI.... '
Mustala ÖIIIürcan oIdulu
belirkndi.
1lO10c0Icrinbölaede birçok
OldOrme ve yaralama eylcrnlerine katlld.klan da anlallldl.
Ad1yaman VaIisi SoIahattin
Onur'dan ahnan bilgiye göre, merkez ilçeye balh ~refIi, BaIyan ve Karaapç köylori
çevresinde OlD eie geçirilen
bq bölOcOnOn kimlik tesbitine çahllhyor. Vali Onur, bir
teroristin USan Ömer" ve
"K'mU" kad adlanm kulIanan 1959 Gazianlep dolumlu Musla'a Ömürcan oldulunu söyledi.
GOventik kuvvetlcri tara'tndan 010 eie geçirilen bölocOlerin 1981-19g6 ytllan arasmda bölgede gcrçekl~tirdikleri eylemlcr I\lnlar:
.-HakUri'nin Semdinli ilçes; baskmmda bit- Mtsubaytn $Ohilodilmesi, bir asetelmen ile bir orin yaraJanma5l_
2-Semdinli'nin Dcrik köyü
muhtan île bir vatanda$tn 01dOrOlmes;
3-YOZbafi M.AJJ Akln'm
yaralanmasl.
4-Çermik Kuyu köyOnde
pusu sonucu 4 askerin yara.
lanmasl.
5-A<hyaman'lß KOmar köyU lèlikhan mezrasmda 4
jandarma erinin OldOrOlmesi.
~'.~~J.
Köy.iiye
"'" '.~-,...!
",lt ../.
,
zaria
'. ,.b~"~:Q,~bre~,.,'~M~,
"'-~'-"I/JI..
.Y,'baSlnda lran'a Ihraç'edllen 1dtttc?'''--jlÜbre ",
,-','
"bozuk" clive gerl gönclerllcll, AVn! gü~(e Kars ','
\~..
- vallll(ll'nin 'vararlicllr" genelgesty1e,kO:~lüve
zor.
'l;' "•." .
la satillvor
'
.
rn
s: .•
~:. ,_f
,
,~,~;
. !r-..
~f
Œ-~."~i~'_~~
,::-.....
RAN':'~:~kG~~,Bm~~'
k~Aü:I:~~Mll'HA)
kabul etmeyip &<ri yol1adlp
sUbrel.r, Dojo köylùsûn.
.orla satWyor, Kan ValiIiii'nin Sa.
nkallUj tlçt Zirul Mûdürlüiii'.1
aönd.rmg; yanda bu ;übre içiD
.. M..... k.1 .kolO ... ie ysrsrll.
dtr" deniliyor,
Havalann mnd1it Ye Doiu ADa.
dolu'da ekim ~leml.rinin ymi ymi
blllad,p lU &ÜDlerde, )'1IbIlIDda'
Ir.. '~ ihraç ediItn, fakallna Hû.
kûD1<li'nJn '_'~zù'" 1aJIIIatq"
a,rekçesiyl. a.ri aÖDderdiji yaklaIlk 100 taD &üb... iD bûkûmet ka.
ranyla Doju AnadoIu çiJ\>isine .or.
la sat1Imast, köyfiilet: wafmdan.....
"AIaIaaak1o""",*1an
'dlll'ala k_ le lIcBI YWaI
lÖ*rlJoolir, Macn Nzak, ....
., Dota 'YI nrllyor. lain , IY
kif H11l1lzlllikiyor. Bonk &ib.... rte tyke açbil IIlbkill ed1II.
, .. '
- ..,',
"
' l:t
l''
~>~,.
Kars VIlilijJ'DID iIçt zirUI mÏ>r
dürlükl.rin.
aönd.rdiji
yazlda
"M.mIeket e\--"Ia< yuarbobr" a.r.kçesiylesaulmasmt iSledig; lajlllllllj sUbre koollSunda aöri1j
belirten Sankam1jlt küy muhlarlan lÖyl. kODIl$U:
.. ......
bozU
F"
r11ade lCdil kiIIyIIIII &ibn J<I\'e\'.
lea lafIaprak ~-81, ~y""
&icial ka~.
T.,taJÎ."Ùl~'
lçIa kosor ftJ'a lllIItayfa bt1ar H,
... ooara kaluûlllyona. ZIni
008111. I .....
bI &ibrelerl..
• IOrta .. riyor, b1a1udaa ta u
1St kIo (51or1>1l ~
18k.
iIIlde ssjI.. ai.... ,mUyor.
~
.. -
-".1,;:'
tI1t....,..
~ .
"
,.
/er. N. yepal/m, AI/e" de~/etlm/z.
I~nde kt;,"ufuyorlar,
-',
Evren'e karj Il
''Cephe birligi'"
Cumhurba$kanl Kenan Evren';n t anhi belirsll F A/manya l/Varetmi 5<1bote etmek maksadll/e
A/manya'.
da a$/rl 50/ ve bo/ucu 6rgut/er
/Jlr
"ey/em blr/I(}!" o/u$turdu/ar
Ramnan
Öl.
Federal AI-
maoya'da faaliycc gOsteren
bir grup alm sol \e bölllcO
OrgOlOnCumhurb"lkanl )(e.
nan Evrtn'in bu Olk.eyiresmi
"yareti mOnasebetiyle bir
"eylem birliti" olullUrdulu
kaydedildi.
F.Alman gOvenlik çevrelerinden odinilen bilgiye gOre.
"Evren'in FAlmanya'yt ziyaretine karll eylem birlili"ni
olulturan on bir kadar Illm
sol YO bölOcO OrgOt, Cumhurblllkaru'run tarihi belirsiz
ziyareti esnasmda dOzenlemeyi planladlklar. "eylem1ernie Evren'in Almanya'ya
gelilini ve TOrkiye'deki "si.
yer ahyar.
Alman Cumhurbalkam
Richard Von Weizsaecker'in
ùlkesine davet cHili Cumhurb'4kanl Kenan EVren'in
bu ziyarete ne zaman icabel
edeceli henOz belli deli\. Aneak muhtemelen bu YIIiçin.
de ve Evren'In ABD lJyarctinden sonra gerçeklejebilecegi noktasmdan
hareket
ediliyor,
ILK"nWM IItRLltl"
..elL
Alm sol ve bölOcO OrgOIlerin biraraya gelmesiyle
olu$turulan "Evren'~ karSl
eylem birliAi" sOzkonusu
çevrelerin TUrkiye'ye karl'
olulturduklaro
ilk "ey,em
borlili" deli\. Alman anayasaSIOI koruma teskllâtlOtn
1986 raporunda verilen bilg.ye göre, 1986'nm
mart aym-
da Moskova yanhS! bOIOeiJ
Orgllt "KOMKAR"m OnellIlllllnd. olulturulan on "lm
sol ve bölüeO Orgutten ibaret
"eylem birlili" "Tilrkiye'deKI tUrn siyasi tutuklulann
ri. 'halklanmllln mOcadelesine ilgi duyan Avrupahlar',
cezae-.;Jerindel:i anlifÔjlstIerle
dayamlmaYI gOçlendirmeye
.. aktif olarak bu çaliimalara, kaliimaya çaAnhyoruz~'
BIR RADYO ISTASYOtIU
Öle yandan IlllO sol ve holuco çevrelerin Federal AImanya'da yalayan ve çahjan
Tllrk vatand"llanna
dOnOk
çahjmalanmn
"yolunlallilt:' dikkat'i çekiyor, A1manya i,indeki faaliyeller bir ya-.
na, Alman gùvenhk.
flniO tesbitmC' göre,
çevreleblr 'iUre
One. Dolu Almanya'da"
F Almanya'daki Tllrk 'atand81larma yOnelik bir radyo
yayml denendi, Fakal bu
"belli olmayan sebeplerden
dolay," i.mdilik devam e'"nlm.di, Fakat Federal AI~Yi'
S!m\ma elli kilomelre' uzalrllklaki bolu Alman
sehri Magdebutg'daki
Cl
1<;{3o;yonll
basan
.... cri-
lit
çalsl.)'Or", Edsrulen bllg>;~ göre.,tMagdcbirg'dekl
vene] istas yon vasltaslyla
F.Almanya'dak.1 ~n
sol ve bölucu ör
gut mensuplanna (daha .,ok
):Gneticileflne)
Slfrell mesaJlar gondenllyor
.
I
~ ,
'l4-rIiIJ1IIjliirJ.
rn'rln'm,
Vt/4.ftafmlf'bularlt g/l1''I.0I!,d'9' gDbreyl IIlm'YB."Z/:f?/l1i'kn çlftçller,
"N. Y',~/rmlit}'. /t/ru .d/ne. Iros/éoe. lIn/.tiR ~all
b.y/n/n .,.~d'~1 fI.n'/fI.yl
fllSs'er/yor/.r, ..Su fI/Jb,re/erl
/cul/."m.1r eIronomi " m.m/.Ir., /çln '.yd./.d" dlyor.
zev./ ~ermes/n" fell.
- ,:,,",
'~"
~,
am" için Almanya çapmda
IOplanttlar dOzenlenerek, imza toplandl.
Bir sOre Once Almanya'nm
ball $Ohirlerinde dalu!lan
"TOrldye
ve TOrkiyeKordistam Siyasl Mahkumlarla Dayaßljma" bildirilerinde. F.Almayll,'daki "demokratik çn't'ele;h, Türldye~
deki uceza evlcrinde tutuklu
bulunan
anlifalistler,e
dayanl~maya" çaArold" Kanuyla i1gili yaytnlarm birinde <leylern birlili"nin utop_
lam on bir cezaevi ile ihlki
kurdulu" ve Malalya, Bartln, Antakya, Antalya, Gaziantep, Aydm, Buca, Çanakkale. Bursa, Melris, SaAmalCllar, Erzincan ve Mamak gibi "cezaevleri ile ililki kurmaya çahillkla,,"
ileri
sürllldO,
"Anli'lllist
Thluklularla
Dayam$ma"
'komitèsin)p ..
"aml!CI" konusunda lU gOrOlkre yer veriIdi: "Amaanuz,
flllizmin devrimcileri zindanarda yavlll yav"l yoketmesine karlt Ç1kmak, ...", ...antifalisllere ve ailelerine maddî
yardlhl yapmak YO f"lizmin
insanllk dt~. yUzOnO bu yolla ,e$hir elmektir", TOrkiyeIi ve KOrdistanh antifasistle-
~,,:
,
~~-
29.5.1981
yasi ~rtlan" protesta etmek
istiyor.
"Evren'. karll eylem birhli"nde.
"devrimci ilçi",
TKP'nin
Almanya'daki
uzantlS! "F1DEF", bolOcü
bir OrgOIolan "KOMKAR",
"ATlF" ve "Avrupa'da dev
g.nç" gibi IlllO sol OrgOtler
:
' , ,
.'
.,
Almanya'daki a~ln
sol ve bölücüler
vine evleme geçtiler
,
'-.~~__
,'""
'
..
• .<, ••
JonJ."
Tel'C\UIl8.I1
..
TERCÜMAN-
ta,.,,",.,
'
•
•
..
Cumhuriye(
~ürri~et
26.5.1981
21.5.1981
Doç. Dr. ismail B~ikçi Gaziantep Cezaevi'nden tahliye o/du
10 yd sonra özgürlük
Bl!$ikçi, 23 Mart
1982 'de ba$ka bir
suçtan do/a y,
tutuk/uybn,
yapdtt"
bir aramada bulu"tI"
ve Jsviçre'deki Yazar/ar
Bir/ili'ne yavlmq bir
mektubun
miJsvette1eri "ede,,/yle
JO y,1 hapis CWISIna
çarptrnlmqtl.
Il
I
.öna.,.,...
~~:~
I~
. .",...
.
.
"DI"""" c-t'adt
pelt
çok ....
ptIÇ
10
~t"l ~
n.
mlz 'TOrkOm' ~
~
Kürt kt.IIIIdalooI .......... ltIan
1çI. iiIdiiriIIoaiII. DmelIa fIddttJl .........................
H.IMItl-.l dtoItlIa .. pç.
Iii old"*,, JeNb'. B6JIe
.
.....
iIiiJa ..
:0 .
IsmailllqiJcç\, bIr SOfU 0ZCri.
nt œraevinde baD kaldamalanll
old ... unu w: kmdisiae .onderi.
Ien mektuplardan bOJÜk bolO.
monOn ~
s(IJlcdi. Be,ikçi. JUIUY8 cIewam edeœIini
de SOzIerine ekledt Araftmna w:
inœkmderini bIr kitapta lOpIa.
may' dlllOadOlOQII belinti.
Ismail ~kçi'JÎ
karJdayaalar '
araslllda bululWl Insan Hulan DemeIi AcIaaa ,orevlisi Melo.
_
*1IeIitçI'aIa laIIIIye ..
.1
1 ,.....
lçIa ......
....
_"
dtdi. Iletikçi'nin
avukall Serlull Buc:ak, mOw:ltkilinin topIam JO yol JO ., _
vinde
bdir1eftk, "a.
Iii
a -..
iiIk.eIerdt ...
lim
~
celdL
KItU Iau_
~1IlI.
Rk. MIiwltItIiao
.......
.lardall ...... 1tlt Iavla __
.. .. lir" di~ kon"fu .
Ismail
Be,ikç..
23 Marl
1982'd. cezatvinde IUlukluyk.n.
J8p.1an hir aramada bulunan w:
Isvil;rt'deki Yazar1ar Bir!ili'ne hilaben yudm" blr mtklubun lngilizce vt FranslZ(:a mOsvtlt.I ••
rind.n dolay, 10 ),1 hapis c<za.
10 yd. 10 gün hapis yatl,ktan sonra t&hUye olan Yazar
Ooç, Dr. Ismail ee,ikçl, "Bugunün Turkiye'slnde tahllye
oImak, IlzgürluOe kavutmak deOildir" dedi eel'kçl,
1967 y,lI Nobel
Odulü'ne aday gosterilm'Itl
Ba",
G
AZIANTEP,
(hba)- Y.uhtl kitarla. v. yurt dl",n.
a:onderdlll mekluplar nedcniy)e 14 YI hspM' mahkûm olan
w 10 YI); 10 cun œ&M'vlnde y.lan ArqtlrmSCI Yataf Uoç
Dr lamail ae,ikçi, CftUlnJ tamamlayarak
GazIantep Özel
TIp Cezac\'I'nden
dun tllhliye oldu
l.maU Be,ikçi. "Bugünün Türkiye'sinde tahliye 01mako Ö7«ürlUA'e kavu,mak
anlamlnds
dejildär"
OMI
Özeurluk mucadeleslOl
bundan
boyle dp çt1lth zaman \Ie
)'!'l'k-ntt' l'urrJurm<,y('
1'1('\'Jlm Nf('('cilnl
bf,hrlcn
Iimail ß<.,ikçI. Turk hll'.IOIOI \(' n\dilllnfllll o/.KurJuk mUt tHh'le"l \Hpanlu
rln P:;IK(~Îur;a:~r.~Z~k~~~"'~~I;~:~lne
getlrlkn t 'luslarflrfl"l
AC Örgulll larartndan
da 3 hz "aym mahkûmu"
'-f'(,ll('n
ße,ikçi,
Mn olarak da \\lnlpah hillm nrlamJar: W' \vll"trnl
Ylh Ikl parIRmenl('r lar.rmdan
ara~lIrma W' hlhrn(l kAtkd,lrm
tillH'
'q .. :' '\."t-wl
H"" 1),1 d" --. Il, 'l "".'
'l,,,
)WI
EMEL SEJUNKAYA
GAZiANTEP
Sos~1os
Doç. Dr. 1_" .. ~ Infu
YasaSl'ndan yararlanarak dOn
Gazianlep Öze! Tip Cczacvi'n.
d.n llIhli~ tdildi. lIqikçl. "Ol)1Irbak"
111rllii.
dtmtdikIeri 1çiII'"cM-ö1däriildlitiei" iIcri JtlrdlI.
Doç. Dr. lanalllle$ltçl. lall.
li)'tSindtn once cezatVÏnde. ya.
nmda avukau SettIal lIooall ile
blTlikl. putcciltrlt .(I~O.
h.
mail lIqikçi. pzeleCilcrin IDfU.
lanm yamllark.n avukall ScrIIIIt
Bucak Slk Slk mOdahalcdt bu.
lunmak lOrunda kaI4o. Bir PlOC'
leOnin ""hli~ d..,. ....
" sor.
maSi uzrnn.llqikçi
iunlan iOy.
led"
wilen , ... u söyIe .... Islerlm.
Bugünün Tänd~lindt
"'lire
olmak. d'IRn (lk_k. iaailrlii.
i' kav~mak ola .. ~
maz. Çü.kü Tärl<i)W'. Il
lill'd.n sonl'll blnIaft ptIÇ IlAIA
içtrde. Gaçltr pek biiJill
..
kll.l1. ka",l~m.".
19IO'1i , .
lard. lopl .. m dm. ~
Içe•hinde.1IöJlt bit
liy. olmak anlamlnda
bI.
lakisöqill1ük~~
lilli m.U.lard .. ~'ll
......
I.rd. silrdlinll-.nlli. __
ol.hili' .....
"Turk ba .. no
öllifliiklnl
için miladel
,-a1mad'i,nl, ••rsI"" liqârtük.
(
... '
Ismail Be~
özgürlük (~
kakb.....
E,.
""I."....
"I.
•• ~'~'~"1f":lr7
r
ea.m ....
)W,
di. Ancak. avuka'.n,n soz!eri
ü=ine lIqikçi
bit
..kl_1
M..
d.m lIIlIedt
..,. ..
dotnllan. __
lItr
lItr
)...... liiJleaaoesi c-t<bor" bI.
çimind. konllflu.
"B.lprisIa'ultl
T1irklnl.
.akl.n ... _
lçIa
Tiirki)'e'.
w,lt
.,...
010
........ aenIdr" diyom lIqikçi.
SOzl.rini ~
IOrdOrdO:
Beflkçl, ÖZgÜr
•
•
tJzGORLOCE ILl( TEBESSOM - Arast.moacl'J'llVU IfIfIIIll 1M.
f/Jl# -"at ,.",,/ItbIo GtWmoIq ÛfMVÎ'nin luzputn"" ,"",luztJ Ser.
lMt l/IIe#k ,. bIrlIIoN. .
It,i boA.olano
J111l.nda f."
akh*,no- on. sOrm lIqikçi. "Or.
IOOtinson birkaç ylldlr. Bulprls.
.. n'dakl Tlirltltrl. T1irk lopI.... u
"malan lit II&lllllllltak iIlIcmla.
• ~tll kampa""",
,.pll,) or.
DoMleri ................
ko •• da
abs.rrilu düzrnlrelt
I.n. Bulaanslao'dak; Täo.ltrin
haklannln k,,",nmas, IçIn ~h.
,an a)'n' Turl< dtvltti Kär1l<re
çok )otun olarak u)llulad'i' bask,)" siirdü ...biliyo," dtdi.
Bt,ikç,'nin bu sözlerine avulall mudahale till ve basm men-
~.~:.~~r~
__"'1J~1:~~~~!az~:alann~.:.a
çarPtlfllml$U"
._J
Cumhuriye(
25.5.1981
?1.5.1QfP
Be~ikçi tah/iye
o/uyor
• Hobel adaYI Ismail Be$ikci. cezaevinden çlkll
Buruk tahliye
•
Avrupah Ikl parlamenterln 1987 NObel Ba.
nS Ödülü'ne adav oösteral{jl Isamll Be$lkçl,
cezaevlnden ç,lQrken, "Mutluluk verlei blr
olav ama nlçln benlm Ulkemin Insanlan de.
Oll de, Avrupahlar aaav gostermisler?" oeal
W
VUSTURY ALI partam.n.
Mklrd No"r ilt D.,
n-'U11 lm Nobel
Ba", Ochilö'llt ada, lÖl!t.dikltri
Yaw Dr ......
1ttIkçI, IUluki.
~
GuiaIMp Caani'.
tahIi,e cdildi,
''TirIt TIIW "liIlIri",
.....
YHttJ.I" vt "llrlltril
............
adb kitaplan lit.
deaiJtt GiIIrik SWyÖor\iaIKOIII.'
IIIlhil Altai M*tIIItSi'.de ya..
plauo ..... ~.
aynel I..
veç'tekj Yawla •• irlijj'lIt aöader.
dijj IIIdtupla. oedtniylc de loplam
~1nIer
14 y~ 8 IY hlpis mlsml çlrplJnl.
milU.
Avrupab JOO btlim adanunm bir
IÜ" önc. CumhurbajkaDJ K .
[, ... i1e B"lbaltan T....... Ö a
mekc.pla bqvu.a.aIt Itrbtsl b.. l'
kdmallnJ iSlemesinive Nobel ödö.
löne aday SÖII.rilmesin; ballOdaa
okuduiun. söylty .. "a)'lll WIllIda Dünya yazartar Birliji onu. Üy<Ii olan l'IDalIllqIkçi, "Mllluhrk
,trkl blr 01.,
Iztieillanfl ..
'Il, Nlçtl btillD ilkeoùI lualII.
n delll de, AJ"'pahlll
'entlltr!" dedi.
lID"
ad., ....
G
a:ianrep (Cumhurneo
- Sosyolog Dor Dr
IsmaIl B~iikçl. blf suredfr
mahkûm
a/araA yatl/KI
GaZiantep CezaevI'nden
bugun tahllye edl/aeA.
Besikçi, dUiunee suçu
nedentyle 19.6.1981
tanhmde Gölcuk A sI. en
Donanma \le SIA ll'Qnell/tl
!t'Qhkem~si'nce rutuk/andl
Mahkemede bakllan da,'"
sonunda /4 YE/ S ay agir
hapls C~ZQsmtJ çarplIrrJan
Ismail BellAçi, DI)'orbaJ...lr It'
Çanakkale
ce;.ael'/ermde
yall,krcm
sonra, /O.2.198.J:re
Ga:ianrep Ozel Tip
Ce::.ae'lll'ne gonden/df
/nfa:.
YosQsl'ndon )'arar/anarak
bugün tahltye o/aca~1
bellrtilen ismail Be~lkÇl'~ I,
bIT sure lJnce A'I'usrur\(]/i
parlamenrerlerden Afl~'hel
Naher ve Dr. Thaoosofl 'u"
Norveç 'in Oslo A en {I nde
.
bu/unon Nobel A.ornJte~1 'fit'
bir mekrup gbnderereA. Insan
hak/anna glJsrerdl~J du~arllA
nedemyle.
bu 4.onud.JAI
tJdu/e ado~' gO,H(rdiAlen
blldln/d/
I
I
I
J
57
••
~",.
,,'
.,'j
Y,
Tek
ktifbä'J1.Be,ikçl
"."
.>
"
-~
TeK Madde 140
(~i~'k:
4956'20i9.1~46)
~Iehn
dt~tak. sayg.nhk ya
aa
er--
kIn!!Ilracak blç,mde.De\lI'l!in 'iç.du.
rul1\o.hakkmda bOfdl~ ûrkelle köll.
SI1I:.jlbartlrm..;ya da özet amac:a da.
yllltlilavadlsya da hàtM!ryayimlayan
yi/ça uJu~ ÇI~t,lara zaCllCvert><:ek
hl!lllangl blr dà.raru~t, bulunan.
y~
b<1~ yllban a~I'OOnamak"
û",8Q~~apse Ç~f~I.,,\~.!A4)irCe.
..
l..,a"J.:.:
-
",
..,:;,."
'
t"';a
,.
..
.'
.~h, .
" r);~'
~1IV
7/
~.._-'-
Dr.ismail Be~ikçi bilim anlaYI~I.
ugruna Ylliarca hapis yattl
"Tamd,g'm,
'bihm namusu' kavramini en iyi slmgeleyen insandir .
Namustan yaralllm'I 0, herkesm yapa
bilecegi ley degll. Çunku. kola) bulunan bir kumal degll namus" dl' ordu
Ahmet Arif, Gazianlep Özel Tip CeIJevi'nden 25 Ma;IS'[a [ahh;e olmJ"
beklenen sosyolog yazar Dr Ismat! Belikçi için,
10 YII ceza almasma neden olJn 1,viçre Yazarlar Birligi Balkam Ba) an
Boulanger've valdlgl 14 A~\l"m I ,~I)
larihli mekluba 10;le ballaml\l1 Bel"çi: "Turkiye'de resmi ideoloji Kurt dlye bilinen bir ulusun, KUrtçe diye blllnen bir dilin olmadlglm Israrla ve inal
la sUrdurmektedir.
Klsaca Kemalizm
olarak ifade edebilecegimiz bu ideolo
jinin en temel Ozelliklerinden birisi, kesinlikle anti.KUrt olmasldlr. Irkçldlr ve
sömUrgecidir. Ve bu resmi ideoloji
TUrk Dniversitesine, Turk yargl organ.
lanna, TUrk siyasal partilerine. basm
radyo, TV gibi kille haberlesme araç.
lanna kabul elliri1miltir. Ve bu sllre,
le devlelin her IUriU ideolojik ba,k,
araçlan ve zorlay,cl baskl araçlan kullantlml\ilr ve kullamlmakladlr."
Bellk.
çi'nin yazd'll bu Ozel mektup, "Tlirkiyc'nin yurtd1lmdaki nUfuz ve itibanm
kOçOk dUsUrUcU" bulunmullu.
Oysa
58
mektup, "ozel" 01H10) ',lnl! larlrlJ!l dl)'nJ. hl'.; ta~I..,iml~, h1\,b,
>..:,d ... Ct: )a\l.l.
lanmam.~ll
Ismail
Hq;~(,.i\
'\~"~)l
')J'.,
1} \
uç
dellI, 01;:lfdi-. <;U'i~l.~J
"~Ill.'
1)
tl~1 :Ja'lUfl.l\actJ, A"rll~~a u!ke~C!.:loeki
)'alarlarla
mÖle~l dJ')::HIJ"n1d 1,lllde
O;dn Tudl}e Yc\?,rIJ:
SI~;:Jl~a~!'na
(T\~) uyr oldugUl1l1 be\llt\Vordu
Bi/fm
},'.'IfeI.'U lurknt!',!e' i Ij\~ulama-2-!
L
'J
le:'.J.
Turf.., Ta'"dl
Cune~ Dti
-
\.
TeoriSl
~
ve
adh ~'rabtndan dolaYl. 6
E;,"! 1979'dJ 3 yJi harlS cela5rna mah.
kûm, oldugunu, bu nedenle dOnemin
Cumhurbalkam
Fah" Korulurk
ve
Balbakan Bulenl Ece'l['e gonde"len
mtbuplar
nedemyle, kend"imn de Is.
'l"e Yazarlar Birhg1 Ba,kam'lIa duru.
mUllu anlatmak
\e ilg!letine
[e~e!.-kur
e{mek uze,e bu mektut~u \,.Zdlglfll
anla[l\'ordu. Mek[ubun iain::.'" :l'",,e,i.
Jt'Jt'l j bU:,.llrtll.~,
<111,1 r3e~I~,! r\..)\ le bi;
mt:k.tup gnnderrnediglBl
<;0. [tOle \l)lu~
nu o;;e~merni5t\.
Kurr
'djl
t,l
)\)ldl
lllÇlll
SarU/lU
atl'lldma
~,~
,i
k. -;1) '. ç
' ....
I,L,nappc
(j
',1"111,1
'.'d'tt,1
l
,:,ne
' \~
I
(1,h
117
~111"'.1,
h'l ~e\le:rk \I~la~ho.-'"nuz:
Hu-
~~l
'".
',1'
.
'
na ne gerek 'ar'"
Polts ,orgu;u ;lrJBOyieee Bel,k", kafasmda bmblC ;0,lndJ 'e ;alc,hkra da benler sorularla
ru.yla.l962'd~SBF'dcn
llIezunoldll. t~.
karsild\t11I\l1 EIer, Dr. Bell."
Kun
.illeri Bak"'\MI'ndan
burslu oldugu için
kokenlt deglldl. 1939) .ltnd. \-orum ilj;o;1,lbir surI! l~el
m~mUl'l\ljUil""#''''
Iskthr kazaslflda dogmullU. Kurt so.u~
;lh":~!H>.as~'~i"
l ,ap- ,,'
nuna bu Ilgi" nereden geimi.li?
,,':. ,JIIak 'l,ll~!\.s'e:
Si
... .'
Balard, blr 01 rao,renlrnden
soma .- Anad"'u'nun
yal>1~1uz
e'd rI em~'" .,
Ankara l'nl\el,1I0', ~I\a'al Btlgller Fa.
sine ilk göllernle"ni
burada yapaeak.
kulte,,'nde ulme""0 ;alaml bajlamll'
U. A~kellt!.l~n soma Erzurum Alalurk
tl. Bu konuddo.l
<\fa~;nmalarl uçuncu
lhlivcrsitesi'nde
açllan Sln3\-1 kazamp
S1ll1fogrenc", t,cn 1960 lilt yaz ayla.
amlan olarak so'YOIO)1 bölumune gi.
nnda flallg'd..1 \apllgl litaj siraiarma'
riyordu: 1967 yilmda Ise aym üniversiraSllar
rede "Göçebe Alikan AIICeli" adh lezi
'\vnl d00e'11'1" 01,.1 ,llr' ~7 'favlS"
kabul edilerek Bellkçl'ye doklor unva.
lan \onra (-Ir.;o]... ~dL.1r ;ller12t.' bc.lslOda.
T~l\c~ih\'('\r"du
tqe R('\l~çl'\'e
karo») fep.
uni\crsltede
"ù.!:;,-I:)ml~
Ulkeler'\
. ~Ilcr bu telin Labulunden sonra basla~
"BolgeieraraSi De 19",,!Ii~1er", "Dogu '. yllcakll.
1l0lgesinin 50runla,,'
glbl .onular çok
,
lartl,llIyordu
Be;,.çl, "Ilk kel Elallg'.
tdari'soru~lurma
H Ankara'ya
&idiS
~1d
da Kurt IOp!U'Tl'l'la, Kllrl,e ddiyk kar:
Illalllgml, do~al nlarak dgr<lnt .eklllm.Ve'c1ra~ljrllla ge~egl dllnil;~u'ln"
söylti.
yOrdll ;d\'llIH'lala"nJa.
0 y>llarda
SBF'de,,':Tu,rki\e'n'n
50;\al 'e Elnik
Bun)e"
aJ" d ,,',ulI,lu)ordu.
ama
J.;urtlerrlcn hl,' Inl eJ,I.ll1lyordu. ÜSI~'
hl.. "t32 l/lèlolITlI(,.! !.li ....
rllallrken.'
hOl:a!-Hl d,l bll ~lHlU\ \<1 J1?llenmeme'il
~erek.
tigl dogrul! U)u.lldJ U;'arnll~ll Be~ikçi'.
;1 "m. bu ,el!I., \e u)anlar 11glS1I11
kam,i1ama.[dn
ote blr e[kl yapmam'I'
il.
~Ii;
TIP'in Dolu Anadolu'da dUzenledi.
'gi mitingleri inceleycn ve 1968'de yayuttlatl111 Do'u Mi/mg/eri Analit.i ve
özellilde 196~'da E Yaymlan'mn çlkar.
dljl 0gell A"odolll'nlin Duzen; adh kitaplanndan soma Fen-Edebiyal FakUI.
teSl Dekam tarafmdan Belikçi hakkm.
da idari soru$turma aç,ldl. Reklörlùk,
dahâ sô'nra DànJ~tay tarafÎndan iptal
edilecek keyfi bir ldari islemle Be$ikçi'.
nin gOrevme son veriyordu. Bu arada
Ankara Siya,al Bilgiler'de sosyoloji
•
•
• asistanbll
için aÇllan smavi kazanan
Be$ikçi, 1971 bll$lannda bufada gOreve batbyordu. 24 Haziran 1971'de Diyarbalur-Siin ilIeri askerî mahkemesince iII1 kez IUluklanmeaya kadar bu gt
revde kaldl. DOnem, 12 Marl rUzglr!annln en yolun eslili dOnemdi ve Be.
likçi hakkmda Erzurum AlalUrk Oniversitesi'nin malum çevrelerinden yaplJan ihbarlar yalmur gibi aklyordu.
Ihbarlann bal,m çekenler Fen-Edebiyal FakUllesi Dekam Prof. Dr. Turhan Turan YUee, asistan Dr. HUseyin
Ayan, adlan daha sonra MHP ve 01-
gerçete dOnUklUr, olgusald.r. Nesnel
gerçelin çOzumlemesini yapar. Bilimadaml yalan sOyleyemez, resmi ideolojiyi bilim diye sunamaz. Resmi ideolojinin propagandaslm
yapmak,
onu
mC$ru ve hakh gOstermeye çahlmak biIimin ve bilimadamlmn
gorevi delil-
dir."
8C$ikçi'nin çok yak.m alan bir askerlik arkad&$l ona dayanarak anlallyordu: "S'Irekli olarak bilimadaml hUviyelinden soyullayarak onu bir militan
gibi sunmaya çah$.yorlardl. Sosyolog
Hamide Topçuollu tamk olarak.dinle-
l~'~~~
.'t-~
..'
"'~f
_'r~l
~~~
B~s;J.Ç1 b,r
4mafor
J010~ra-'~1I111l
f~kllll
bu reSlfll
PDr",aJ...ItAlarm
bllt"' adamtnl
y,kama.~acaJtnm
b" kafUN
IM OJ' !tinTa - IJnJ!1t! Bes/kç/ /98/ Sisan'lndo (',klltl do't duvann arasma,
mun'('{Me/{,fI bu/ullon fJ~('IIl/r m('~/U"ran do/a,." /98/ Ha:tron'mdo .vemden gird,.
ku Oeaklan davalannda geçe~ek alan
Sosyoloji K",,"sll !lalkam Prof. Dr.
Orhan Turkdolan
ve Yllma Durak '11.
SBF'dek, kllrsllsllnden ahnarak Slk,yOnelÎm mahkemesine gOturlllen Belikçi, askeri savc'larafmdan
"hem KllrlçlllUk, hem de komllnizm propagandaSI" yapmakla
suçlanacakll.
Be$ikçi
mahkeme tutanaklanna
gOre kendini
$Oyle savunuyordll: "B,hm, b,lim adamma eier $U $U kOlullar var ise $Oyle
$Oyle olur $Oklindeki Onermeler yapmak
olanalm, veren bir dlllUnce ve çOzUmleme yOlllemidir. Bilimin inand.rmak,
nihai gerçeli bulmak gibi bir amael
yoklur, olamaz. Bilim her leyden Once
niyordu. Savel sUrekli olarak Belikçi'den 'bu adam' diye sOz ettikçe Topçuollu lSrarla 'saym meslekta$,m'
diye yallllbyordu. Ölleden sonra da dinlenmesi gereken Topçuollu'nun
lamkhl' bu yüzden çok k,sa silrmultù:' Halbuki bUtUn yakmlan Belikçi'yi Odlln
vermez bir bilimadam, olarak lammhyordu.
"Kole olma)an, uydu Olma)dn bir
adam. Yapllklan orlada ve bunlan her
yerde, mahkemelerde, Universite kursulerinde savunmaktan bir an vazgeçmedi" diyor ve soruyordu
lair Ahmel
Arif: "1974 amyla eezaevlerinden ç'kan dOnem arkadallan
gOreve ahmr-
ken, niçin onu almadllar? Oniversileden uzakla$IUddar,
elinden her $eyini
aldJlar." Gerçeklen de Be$ikçi 1972 tarihinde 13 YIIyedi gUn al.r hapse mahkûm edilmi$ ve 1974 Temmuz'unda genel ana hapisaneden
Ç.kllktan sonra
SBF'deki kUrsUsUne dOnememi$li. Fakat bu Be$ikçi 'yi bilimden koparamayaeakll. Oniversite d'$mda arll$l.rmalanm sllrdUrdU. Ama kendi deyi$iyle'
"yargdamalar
ve eezaevi sUreci" olaya bak'$m. deli$liriyor ve ikinci dOnemi ba$hyordu. Bilim Y6nterni adlyla
1976'da ya)'lmlad'II kitabmm OnsöZUnde $unlan sOylUyordu: ..... Bu çab$ma
Slrasmda TUrkiye'de SO y.1 boyunea biIimsel ad. alllnda yap.lm'$ çab$manm
eleltirisi yap.lmadan
Dotu Anadolu
Di/uni'nin
yaz,lamayaealml
da anladim."
1979 mahkûmiyeli
E~iLeman Be~ilSçi .:': :-:
uOndaiiiJyrllm~YI hiç dÜ$ünmedim"
lSIfUI;/ /Jqikçi"ylt 20 yrldlr tvli olan
iSlrttmtll Ltmtur /Jqikçl'ylt .Ankam'rltzk;tvl_ ,6rQpiJ1c:
"1966y1hnda Erzurum OniyerliteIi'nde pevliyken.
IamJtp evlendik.
yakm irbda$IydJ. Ben 0
lIlaIar I1koltulda öAreUneadim. 20 y1h
8$8Il evlih"lt hayaulIII%da JOplam 8 )'IJ
birliltte ta1abildilt. Biz cvlenmeden
Once ulterliJini yaPIIIIIU, ama uzun
)'IUar alan beltleyijlerle askerlilin katmerlisini J8$8dJm.
.
Null mr insan oldulunu kelimeler
anlatmaya ycunez. T8$1II t1zerinde yaUrsanlZ pkayet etmc:z. Öyle bir insan
Id hiçbir Itonuda yakmdlllDl ,Ormedim. Gözlerine çolt dU$ltondu, yalDlZ
ye onlara gOyenirdi. Gözleri ve eDeri
her jeyiydi. ~imdi gOzleri bozuldu, çift
,Ormeye bll$ladl, gOzlUk taklyor.
Peygamber sabn olan bir insan,
gUnlerce aç kalsa $ikayet etmez, kannca)'l incilernez. Evin içinde de bana karl' son dereee bO$gOrU]U,saY81hdlr. Kitaplanna dokunmadlllmz
sU-
rece sesini Ç1karmaz. Kitaplan konusunda ron derace hassas, çok deter vcrir. KOtUphanesini kendisi lernizler,
itinay!a ddzenler.
AlabeyimiD
"51bJ"dçl
/kI1JJm" -
..... Ama
ko/ay delil
y,lIarca
)'tl/nil
ka/mak."
Çahlma odasma günleree kapamr,
açhk dahi duymadan okur yazar çahl'r. Her çe$it gueteyi,
dergiy; abr,
okur. Bir konuyu her yOnUyle ineeler.
\h'L.lup
\ I.:
mU"t'ddt'\in
"\lIlunJ.l
ra'J.t"'1 t'\lIh.'
Bllim Yon/emi / Turklye'deki Uygulama-2- I Turk Tanh Teû, Gune$ DII
Teorin l'e Kurf Snrllnu adh toplat,lan
"'itabmdan dola~1 açl!an da\a ')onu~u,
6 Eyllli 1979'da Toptall Cezaen'ne
gonderilm'jll. Bellkçi')e 'erilen ceza uç
ylldl. Bellkç,'mn asker arkadajl loyle
anlall)ordu: "Hiçblr jey ISlemezd .. KIIÇll~ kuçuk dorde kallanm., kà!!lIldra
)aldlgl me~luplarda sankl bUIll; dllnyaYI anlallrdl \ e blilm anld\ 1}1ßdan hiç
odun \ ermedlglOl u\[unc ha...a ba\a be.
hrmd .. " 1981 )Ih glrlllCC alleSi 'e yakill dosllan Be,'~çl'nlll lahlt)e"
IÇIll
glln sa)ar~en. blrdenblre Sakana Ce-
"bi.
zaevi'ne nakli ç.klvermilli.
1981 N,san'mda serbesl kalan Belikçi burada
kendini çok elkileyen bir do, me hadiselini arkada$lanna $Oyle anlatacakll:
"Neden oraya nakledildilimi
anlamam'$t,m. Ama soyun deyip çtrllç'plak b,rak.ldillm zaman anlar gibi oldum. Blri
Dolu lehçesiyle konulan iki gardlyan.
'Sen hocayml~slll ha' deyip parmak uçlanma ,'uruyorlard .. E$yalanml altp
gilmem iSlendigi zaman 0 parmaklaramla na\,1 bu ili yapllm bilemem. Ama
yapllm. 0 "rada duruma lanlk alan blr
ba~ka mahkûm 0) le de' gibl bir adam
poruesi çizmil ki. ben de çelimm \ ueudumu 'e L6~'lik boyumu dlljunup
portre~t ,a~t1m kaldun ...
... du, ..
\,'l.'/ao;.ull
J,,)/lehlldl
t10ldllrllr \1l~a.
\1111' ,t
Cezae,i'ndeo
nakli yap,hrken elyalanIlIn blr klSml '<fIlmernilti, daha sonra
göndereeeklerini so)lemi$ti eezaevi yOnctimi.
iki a) ilk bIT aradan sonra lekrar
e\ inden all ndl. Cezac' i serUveni bit;nemilli. Sakar)a Cezael i'nde kalan elyalafl ara;mda
Is, içre Yazarlar Birli~i
Balkalll Bayan !lollianger'ye
yazdll'
mektubun
bir muS\eddesi
kendisine
gOSleTlld'ginde "bel,
ben vazd,m" dem"i IIlerine duru,malar
):eniden balIl)ordu. Tu.uklanml,ll.
Se) IIlen Cezac' inden Çanak~ale Ceza"i"ne nakli )aplidl. Arllk kendlSine
d" ulkeierden gelen mekluplar hlçblT
Gerçi, ben çah$malanna kallimazd.m.
Kendisi )allllz çab$lrdJ_ 0 çah$lTken
çolu kez lek ba$.ma yemek yerdim.
Bana hiçbir konuda mudahale elmez.
Son dereee demokralça
davramr.
Oruç lUImarna da hiçbir zaman kan~mazd •.
Erzurum Oniversilesi'nde
iken hamladlll doklora tezi Once çok belenilmilli. GOçebe Alikan Alireti'ni ineelemilli. Daha sonra balma belli 01du. HocaSilbrahim
Vasa onu çok se.
verdi. Rahmetli, 'Onun gibi bir Olrenci daha görmedim' derdi.
20 y.lbk evlilik hayallmlzda birlikle kaldlllm,z ydlar saYlb olmasma. ce.
zae;-i ardmdan dola$mama rai men
durumumdan likayetçi delilim. Kolay
olmuyor labii. ydlarea yallllz kalmak.
Ama ah$llm galiba, y.llardIr bOyle.
durumu kan.ksadlm.
Hiçbir zaman aynlmay, dlllilnmedIm. KOIIl gUnlerinde blrakmak olur
mu~ Belikçi de hiçbir zaman aynlmaYIlekllf e,medi. Ailem zalen onu çok
,e'er. Ozelhkle babam, çok ;ayg. du}ar. AYrilmaml hiçbir Ii.Unan istcmedlkr. Beklemek benim gore\lm,
"lj,lI~i. lIl;an;e"erlili,
mez'yelleri
\aymalla
bumez, onu tanlyan bllir
MeklUplarda Bel,kç, beni l.. elll eder.
'Merak Cime, iyi)"IIl' der hep. Hlç yakmmaz durumunJ3n,
çok melln bir
insan.
Kitap jqer en çak. bale'n i!1~ '-l, hl"
le para hiç istemez, ben gondenrsem
ahr. Masrafslz bu m,anùlf. Stg~Ha \C
içki kullanmaz.
YallllilIgm dl~lIldd ondan doldY' bIT
gllçlulum olmadl. Mesick çevremde
de bir zorluk ç,kmadl. YaIIllI, gorII,
gunlerinde Ii,arel elmeye gumek ',ln
izin almak ISled'~lmde Milli Huim S1k
Slk zorluk ç'kardl. En 'on ~J'l""dn'da aç,k gorUj içm gumek ISlcdlglmJe
izin 'ermcdiler
Ben de sorumlulugu
ustlenip gilmeye karar, crJIIl1- ldlen
açlk gOru\lerde g,Jebll.yorum
Be~lkçi
de klSa suren lei orgulenn ardmda goru,mck iSleml)or. Ifamillum )apllm.
Bileliml aldlm Ama ,on anda açlk
gorulun kaldlllldigm. O~rendlm \e g'demedull Carulll "kan lek ~onll Jil
ulkeierden gelen mektupla,,", ~elae\ I
yoneuclknnln \crrncme,ldir
P[~'ln,
LiluslararaSl Ar Orglllll'nun dalld blr~ak ulur,larara"l kurulu~un men\uplan
e\dt:11onun durumunu ,orarldf. BIfkat; kel de lnarct cttdcr Ik}lkl,l cvdC\~L'n 1ll1'h\1Irk'll
.
bplllltl~Ju
59
• ...•
".\afl
/I","a"
Ih'm
-
Er:'lI<Tum
ht'n1
\/It/Ä.l,t;"dt'
der:,
lerdl
~ckilde verilmiyordu. YaY\lllar dUlenli
olarak cline geçmedigi gibi, iSled'gi birçok kilab, da alarnlyordu. (a",ma
olanaklan ,on dcrecc zaYlllarken celael'
ark:lda~lan "Her leye ragmt'n 0 yi ne
çaIY,malanna ara verm'yordu"
d,yorlardl. Bir bilimadarnl için bu durum kolay ka,lalllhr gibi dcg,ldi. Yak,n do,,Ian için de aCI ,ericiydi, nilekull Ahmet
Arif, "Ki,iliginc
son'Ul ....yg ..ll "Ir.
(ekligi aCllara, ~ilekre ~ok 1I/l1luya.
runl. C;ok ~cklirdiJcr, dll""1 aldllgll
i~in, gclmh-gc~llll\ iklidarlara lag ,ekmcdigi. c1-clck n)'mct"gi i~in" dllordu.
"N\.~yapll", tll\e ,oruyordll <\hml:t
Arif. "k\.'luh alallll1;1 girl'Il !..olllllan
anl~lm.h. ilh.'ch.'dl.hllldll~lI 'OIHII;I.tll
~ikçi'nin
.' savundu. Tanm uzman, birini dOlU'
nOn, çe\'fesiyle ilgilenmemesi mumkun
mu? Be$ikçi de sosyologdu ve dogal
olarak 'insan lopluluklanyla
ilgilendi.
Bilim için kendini yakan adam, Gali~ .
leo gibi."
Üni,ersile kursulerinde verdigi ders-'
lerde, mahkemelerin
her a~ama"p,ja
yapugl savunmalarda
dUluncesini .
nuna dek saI undugu gibi, birçok ki,iye demokralik kurum,"
kurulula SUrekli yazdI, çizdi. Dönemin Balbakalll
Bulent [cel'it'e de 1979'da birkaç kez
meklllp yazdI. Bunlara, Bill/II YOlllemi
, Tur/aye'dekl Uygulama-J- / ClImhrirI}el Holk F"kas,'mn Tu~ugu (/927) l'e .
Kurt Sorunu adh kilablllda geniI l'cr.
verdI. Kimisi mekluplanlll yanlliarken buyuk çogunluk sessiz kalm'Itl.
"Deyim
yerindeyse
bir çelebidir"
Bel,k~., tum ça"~malannda
bir bio
"madam. olarak kendilll "velkili 'e'
gorClIi" görurken 28 Temmu-z 1972tanhli 226 sayfa"k ilk savunmaslllda bunu jOlie açlk"'ordll: ..... Ben aralunna
AvukatlSerhat Bucak
"Aydlnlar çifte standartii"
---- ----..
~.~.
lIiQ
--
-~
.. -::::\'\~,
.~.-....
-
~-
\
1/
-"~,
.. ,- J.~I
"Je"".".,..,.... .. - "Bqitçi son 16 y,lln Il'ini iç"d. gtÇirdi."
A vukat
SUMI BUCQk, lslanbu/'da.
ki biirosIuuÜI y mlGündmr 'in SOTUianni œwlpladl:
• lsmaiIlle$ikçi'nin hukulci durumu
bakkmda Jasa bir I\ÇIklama yapar nu.
SlßIZ?
Bucak- ÖDcelilde lunu beürteyim,
Türkiye'de Dr. tsmaiI Ile$ikçi gibi
uzun dllnem muhleüf cezaevlerinde
IUlultlu ye bOkümlü olaru y~
slirdOren dO$OnOrlerimiz, yazarlanIßIZ pek azdIr. Dr. Be$ikçi, ilk luluk.
lanchjll971
ydlDdan bu yana leçen
16 ydlD IOyd 10aYlN tuluklu olarak
çqiili c:czaevlerinde aeçirdi.
Ozelliltlc Dr. Ile$ikçi, yabanCl tli.
kede YazlSl, denemesi, mektubu vs.
yaymlaMladJll balde, Slrf kilisel iIi,.
kilerinden dolaYI yaznul oldugu bir
mektup nedeniyle TCK'llIn
140,
maddesine Illre bakk.nda ceza yapllOml unulanan
ilk kilidir. Bu çok
upnÇlit. Kanaatimce, bu eeu kendi-
,
\
80
,
~
sine resrnf ideolojiye ters dÜ$lügü için
kasten Yerildi. IIWIlYorum Id, bir gUn
geleceJc. Be$ikçi'nin yazdlklan TOrkiye Universitelerinde tartllllacakhr.
• DOnya kamuoyu Belikçi'nin durumu ile i1gilendi mi? Kimler, nas1l1
BucakDr. Be$ikçi tUluklandl1l
gOnden bu yana dünya kamuoyu larafmdan ya/mz tnratdmadt. Ozelükle
Uluslararas. Af OraOIO, Amerikan
PEN KulOp, Isveç Yazarlar Birligi',
Isveç PEN Kulüp, Franslz PEN Ku.
lap manevi olarak sahip Ç\ktllar. Devamb olarak mektup yazdllar, sorunIanyla i1giltndiler. Maalesef kendisi.
ne mekluplarm
hiçbirisi i1etilmedi.
Bir nUshasl1ll bana da .onderdikleri
için durumu kendisine-bildiriyordum.
Ilci kez PEN KulO'p lârafmdän aym
mahkûmu seçildi. En son olarak da
Avusluralyalr iki parlamemer larafmdan Nobel BanI Ödü[iI'ne aday gllslerildi. Aynca. Hollanda, Isveç, Is-
'e yaYllllarilJlla Dogu Anadolu'nun,
dolay "'yla orada yajamakla olan KUTI
Illplulllunun ,o,yo-ekonomlk
analizini
yapmaya çalr\lIl1l. Bunu yapmaya yelklli 'e gorelillim.
Yelki. bilimsel ka.
pa,ilemle, yalll herhang; bir lop/umsal
olay' anlama., olaya nufuz etme, behr •.
Ii bIT melod dahllinde analir ClllIe ye
açlklama kapasitemle ilgilidir. GÖr .. '
ise, loplumun ozellikle aeri blTakunl- '
mil ulkelerde Universilelere yitkledili
gOrevlerden ve ilni,'ersite Ozerkligi kay.
ramllldan dogmaktadlT."
Dostlanmn" enu 'yakmdàn tamyan.
tarlll "$ll$llaclk bir yalrllhk içinde" geçligini anlalUklan ozel yalammda, ~i.
nin de "Kilabm d'~mda hifbir masr.rl
yoktu" dedig' gibi afalllnnalarlÎ1a tli>y.
mak bilmez bir ill3hla sarilan bir bilim
adam.ydl Ismail Bel.kçi.
•
Yakmdan umryanlar
Be~kçi i~,
"DeYlm ~erindel'se,
bir çelebidir';,
"Sonsuz bir 110lg0rUsU yar'" "Kann.
eay' dahi incrtem"z", "Sc:;s~, sâl<'in bir
msan, ama dogru b,ldigiÀi dé söylemfk.
ten sakmmaya ...~', "0, 'turunun tek' lIene~i" gibi nitelemelcrdè bulunuvorlar:
:;iu dnJ. 4M Yd)lnda olan Ismàil Be'
Ilkçh 25 !l4a~ IS 1987 gOnu Galialllep'~
t~ki cezavindcn ozgilrlu~e aUlm,nl alacak. Ell LC\llal\ llelikd'l1In ylilardll.ÔZ.
ledig; demli çaY'lIiI içerken, lepdisini '
aray'p so;mul l'a da bil' larlllOnder.
meyi esirkemil bllim çt\'releriyl~. dOS!•.
lallyla 0 her zamanld "çelebi 1I.Î$iIili)'.~
le" sohbel wecek .. er'
.
Fil T.\I.~ "~l./I .......
.'"
Yiçre, Fransa, B.Almanyl\. Dammarka ve Norveç'le ya~ayan ve gOre\- ya~
pan 300'e yakm yazar, bilim adam.
Dr, Belikçi'nin lahliye edilmesi için
Cumhurba,kalll,
Ba~bakan ve Adalet Bakam'na
mO~lereken mektup
yazdllar. Meslekdallan
da, OzelUkle
Londra'daki
"Sosyoloji Cemiyeti"
kendisini yalmz blrakmadllar .
• Oyesi oldugu TYS'nin lulumu
neydi, i1gilendiler mi?
Buea"Sislerin l'aval yav", da~lldIp bu dllnemde baz1 sorunJann gundeme gelmesi ve kamuoyunun bilgiIendirilmesi gerekligi kanaatindey;m.
TYS, Be$ikçi ile ne 12 Eylill Oneesi ne
de sonraSl ilgilenmiltir.
Özellikle
TYS Balkam Aziz Nesin ve yönetim
kurulunun lulumu ilginçlir.
Belikçi, resmi ideoloji ile fikir çatllmasl içinde oldugu için, ITS resmi ideolojinin limleklerini
ilzerine
çekmek istememi~tir. Ama TYS de
maalesef ] 2 Eylül'den nasibini almll
ve slklyllnetimde yarg,lanmll{IT. Dr.
Ilqiltçi'nin,
a1tml her flrsatla kahn
çizailerle çizerek belirttigi 8ibi, Turk
aydlUl, Turkiye Oniversiteleri, bilim
adamlan her zaman çifte standaTlIt
dillUnUrier. Be~ikçi olaYl11da da durum bOyle. Birçok konuda tirnsuh misali aözY"'1 dokenler, Be~ikçi konusunda susma~1 [ereih .tmi~lerdlr.
] 987 )'lIma dek bir ikisi haric h"bir
yaym orgam, hiçhir demokrati~ kurulU$ ilgllenlllemijlir.
• Be$ikç,'nin kendisiyle Hgili "af
kampanya"lau
kOl\lIsund, göru~leri ve tutumu r.eydi?
BucakBe,;;çi, ba\lIldan ben su~ Ijlem~dlgj, kendince suç olma, an görtijlcrinden dolal'I yargllalllp celay'a
çarplJllldl~1 için OTladd kendilince bir
suç olu\lIlad'~lIlJdn,
\lin af kampanl'alarma ~arjlydl. Hiçbir makamdan,
hiçbir kimseden allaJebin;n bulunmad.ltm ve bu konuda herhangi bIT giri$Îmin yap,lmama" ierektigini'blual
kendisi sO)I~mijtir. Herltangi bIT ai
lalebi YO~lur. ~.
•
w
••
•
neKta
3' MAYIS 1987
IE$lkÇi
FiKiR SUÇLUlARl/iSMAIL
ismail Befikçi için
özgürtük çanla"
Yazdlgl kitaPlar nedenlyle 8 yddlr hapiste alan ismail
Besikçi nihavet özgürlOgOne IcaVU$UVor..25 MaVls'ta
tahlive olmasl beklenen 8e$IkÇt Iigi gÖ5termedikleri
için Türk avdlnlanna klram,
"Ismail
Be$ikçi'yi IOrlDet
iSliyorum"
"Ismail Br$ikçi benim, hot acIdiniz,"
"Ama ben Ismail Be$ikçi'yi JOr.
meye geldim. "
smer, uzun boylu 4S-S0 ya,la.
nndaki Sasonlu kOylOvallll,
E
da$ $a$lrml$u. Soruyu birkaç t,z
yeniden sordu. KonUlma bOJIe
uzaYIPgidebilirdi, ancak araya bir
bl1$kasl giriyor ve $Oylediyordu:
"Ula Be$ikçibudur Ï$le." Be$ikçl
iIIede senin gibi kocaman ml olmi.
hdlr? Ille de senin gibi \:apkarl ml
olmahdlr? Aha Be$ikçi budur."
Evel kar$lslßda duran Bqlkçl',
ydi ama Sasonlu koylü vala ...
türlü inanmaml$u. "KOnler var.
d,," diyen adaml merak elml, kai.
kip Sason'dan DiyarbakIr Stkl)'Önelim Tutukevi'nde yalan Bqlkçi'.
yi gOrmeye gelmi$li. Ama ka"lslft.
da san$1ß mavi gOzlü ufak lefek bir
Türk'ü gOrünee $a$lrßU$U. 1970'&
Ylllarda ya$8nan bu olaYlft Ozcrift.
den Ylllar geçli. Ama Bqikçi'ftlft
yakasl bir tiirhi mahpusluktan kUf'
tulamadt.
Ara$lIrßlllcl bir ötrend. Ismail
Be$ikçi, 1939 yllmda Çorum'un 15kilip ilçesinde dotmu$, 19S8 )'Ihft.
da Siyasal Bilgiler FakOlt~i'ne lir.
misti. Daha ögrenciyken 1961)'11m,
da "Tahsillçi Slaj Programi" uya.
nnea ElaZlg ve îlçelerine gidiyor Vf
ilk kez "Kunlerle" kar$lll$lyordu.
Slaj sonunda fakülleye dOncn Be,
Sikçi, konuyla ilgili ara,urmaya
bashyordu. Bir süre devlet meRlur.
Iugu yapan Besikçi, ]964 ylllllda
ErJUfum Atalürk Universitesi'n,'
_an
oIarak girecek ve ara$lIrma"
Ianna orada devam edecekti. Asis.
lanltrn ha7Irlad.~, """.,.c"e "-likan
'\Sil.'li" atlh \'ahSII"'" ik 1%7 \'1
1111.1;1
""Y'~"Ji d"kwru "hill llesik
\1, d;.ha "",, a k:Il11l1ovuuda
olll'mir
y":lIlkll:uuy':uulllall "i)"~l1Aoad".
IU'IlIlIl l>ul\:lli, S("\",,.E~"""mik
,~I'miL T~n~lkr" adh ~il:lbllll va
y.mhy"onlu.F:lk:n kilap uni\'er~it,.
y'ön•.'limi 1:lmfllldan tepkiyk k:II$I'
Ian'~'(lr ,~ "ulke hutunlllilune ay
kin hululld,*u" ge,.d~t ...iyle ße~ik.
,'l'nin .öre,ine '0ll veriliyordu. Ne
"ar ki lle~ik~i, l>all1$lay'a basvura'a~ ,e ,ürulmevi durdurma karan
.1...,aL.... Anea~ universite vönelimi Laran uygulamayaeakt;. 1971
Ylhnda Siya~al ßilgiler Fakultesi'n'
de \ah~lßaya haslayan Besikçi, ayni y".hnhaziran aYlOda Diyarbak"
SI~lyonelim Komulaohgl larafmdan yaymlanan kitaplan "e yaz.lan no:denivlctUluklanaeakl ..
I_mllil: ~IIlk olmu)ot mu? Di~'arba~" A\keri Mahkemcsi'ne yar••I:tnmak illere eot üru:en ße~ikçi
ve arLada)lan mahkelllcye girmeikn önee indiriliyor vc lek ma halinik diziliyorlardl. Dönemin s,klyönetim komutam Korgeneral SuaI Aklolla Be$ikçi'yi merak etmi$
vc tUluklulann yanma gelerek "IslIIIil Bqikçi hanginiz?" diye sorIDlI$lu. Bqikçi "Benim" deyinee,
t_ulan:
"Ismail $U ünlü kilabl
sen mi yazdm? Sen KÜrl vard ... diyonun. Var ml Oylebir $CY"diyordu, Bqikçi ise "Bu kanu ayaküslü
k_$Ulmaz, istiyorsamz larll$abiHriz" diyecek, a.neak.Sual Aklolga
~y
5er!l.1t BuQk "Be$ilrÇllÇeraeyken
ayd"'/iI{
IIgllenmedf"
ya$amlm sürdürmeve ba$layan lIe$ikçi,197S ylllllda"HilimYÖl1lcmi".
daha sonra da, "Kürllcr'in Me.-bu.
ri I,kâm" adh kilapl'lrIm \'a\'lIlla.
yaeakll. 1977Ylhnda lekrar haHmda .lava aç.lan Be$ikçi, 1979 yllmda Istanbul Toplu &sm Asliye Cc.
za Mahkem~i'nce 2 YII 12 ay ha
pis eezasma çarplmlarak TOpla$'
Cezaevi'ne gönderilecekli. Buradan
GOlcük ve Seymen cczaevlerine
gOnderilen Be$ikçi için yeni bir
mahpusluk serOveni ba$layaeakll.
Bir mektublllO yll. 1981 Ylhnda
lahliye olan Bqikçi, aradan iki ay
gibi k.sa bir sOre sonra œzaevinde
yap.lan bir aramada de geçen bi.
meklup nedeniyle yenidcn lutukla
myordu. 1980 yllmda Topta$1 Ce
zaevi'nden Isviçre YazarJar Sendi
kasl Ba$kam Madam Boulanger'f
gOnderiien mektup nedeniyle GOI
eOk SlklyOnetim Mahkem~i'nde
yargllanan Bqikçi 10 yJIa&u hapi\
ve S y.1da ~irne'de sOrlin ccza\,
île eezalandlrlhyordu. "Yabanel bi!
memlekette asllSIZ,mObalalah ve.
ya maksadl mahsusa mtlstenil" ha
ber nr$relmeklen 10 yll alu hapi.
eezasma çarp\lrllan Be$ikçi'nil'
avukall Serhal Bucak, konuyla il.
g.iIiolarak $öyle diyordu: "D'$i$len Bakanhg.'ndan gelen yaz.da da
soz konusu meklup hiçbir yerde
ne5redllmedi~i "e1irrilivordll "ma
mahkeme bunu dikkale almadl.
Savel esa\ hakkllldak; mülalaaslll.
da "Herne kadar yaymJanmaml$sa da m.11tmenfaaiierimi7C zarar
'ereeek faaliyelte bulllnmadall
hapse mahkûm edilebilir" uedi.
P.~N iiH.i Iksikci. Y,m"", li
laplardan dolay' loplam 16 yd hapis ee/asma ~arpttrllan Ismail Be$ik~i,SeYl1lcnCe7.aeyi'lklcn (allait.
kak'ye oradan da Gallanlep Cezaevïne gonderiliyordu. l\lckluplanmn gonuenlmeme\indcn, bilimsel
çah,l1Ia orrammll\ engellenme\ind~n sikâyel~i oldugu bilillen Be$ikçi.
lçm "Hupa'da degiSlk kampanyalar açlhye>rdu. PEN KulOp tarafmdan onur uye\!, Uluslararasl Ar ÖrgUlu larafmdan uç kez "aym
m:lhkûmu" se~den Be$ikçi ile ilgili"
Dunya Sosyologlar Birligi de bir
kampanya a~lyordu, 1987 \lltnda
da Avrupah bil;m adamlan linarmdan Nobel BaliS OJuiu'ne aday
gO\lenlen Besikçi, onumuldcki
gunlerde ~ell;uen 078l1f1ügOneka.
vusacak. Avuka!l Serhat Bucak.
yurr d.smdan gelen bu i1giyidile gemerd soyle diyordu: "Biz çahsan
\'e urelen ,mammlza sahip ç,knlly?ru/. Bir bilim adami, dogru bilJlg'm soylemeli. Beslkçi de bunu
yapugl lçin yakaslm hapislerden'
kurraranllYor. Fakal ael alan $Uki,
demokrat aydmlarlOlIZ bile sahip
çlkm,yor. Besik~i, Tiirkive Yazarlar Scodikasl üyesi ohnas.~a kar$m .
onlar bile sahip ç.kmadllar."
'
C"nla" (;Ol.l.linl,
Turtive'nm en 'aderni,
fi/haver ozgurluge
"bhmlll
en l'H:
',klf suÇlusu
kayu$uvor
-
/(azakt, 11
v""',
_aft."",
ta~~
Ve icerde
#
kalanlar •••
Isma;1 Be,;kç;""" ..".....
)'O)'mla)'lI"
du aruk ...
KommYlIJ'IIIIIi,w,
b; r... Sorumlll Miiditil ....
Mllra$1/Ile Oe"rlmd K"""""
Yln...,,;'n;n $o/"llmlll M(lditil ".,.
rllm Kllt.llkl/ hlll...n bu",,,.Il,.,.
u:.a ...r;nd...,ü"leri"l" ~
bdIiJ'OI'lar.
956 yllmda Erzurulll ~.
man 'da ha$ladl Recep ......
h'Rln 01hayal hikiycsi. On.ohl
Olrencisiyken Erzurum'da ya,..
lanan "[)e\'rim Gazeiesi"ncIe .....
yazar olarak çall$maya bI$IadI,
32 VII fIaps/ /stefl/vor
11k olarak 1970'Ie Erzurum'da
otrcnciyken lek ba$.na bildiri da,"maklan IUluklandl. 14 ya$mda
,irditi cezarvinden 17ya$mda Çlkarken çocuklugunu da demir
parmakhklar gerisinde blraklyor-
r.
1
-
1976 yllmda Ankara'da kurulmut bulunan Komal YaYlnevi'nin
ISlanbul sorumlululunu üstlendi.
Marl1$h'Rlnbundan sonraki ya$8mmda isr gözaillna ahnmalar, IUluklaRlp sabverilmeler ve yeniden
tuluklanmalar, hapishanelerden
ba$ka bir $Cr yer almad., alamadl ... Ne "gül yüzlü bir yâr"i olabildi, ne kazandllll.Ü. Edebiyal
FatOIt~i'ni bitirebilcli, ne de aya'Inl uzallp çocukluktan beri tUILuria IJatklndtll kjlaplanRl oku-
yabîldi. 1980'de Izmir'de der1eme
olarak yaymlad'AI "KOrdislan'da
Örgütlü Devlet TerOrü ve Ismail
Be$ikçi" adh kilabl nedeniyle
hakkmda verilmi$ 6 ayhk hapis
eezasmdan dolaYI 1981 Ylhnda
Hendek yolunda yapdan aramalarda yakalandl ve 23 gOn IOzelim altmda bldl. 1982)'111sonunda, bir sOre "konakladill" Metris Askeri Cezaevi'nden haien bulunduAu Diyarbakir Askeri Cezaevi'ne nakledildi.
Recep Marl1$h'dan loplam 3 kilap ve bir mahkemc savunmasi
için ya$8ßUmn 32 )111islendi, kendisi isr henüz 28 ya$mdaydl ..
Uluslararasl
Yazarlar BirliAi
"Pen" larafmdan 1986'da "Ylhn
mahkûmu" seçilen Mara$h için
aralannda Isviçre yazarlar BirliIi Ba$kaRl, F. Almanya Temel
Haklar ve Demokrasi Komit~i
Sekreleri, ve hir F. Alman Ye$îI1er Partisi mUlelvekilinin bulundulu ISO ki$i Evren, Özal ve 01Ian Sungurlu'ya açlk bir mektup
yazarak af ve ledavi talebinde bulundular. "Pen", aynca Mar"I1'YI"onur üyelili"ne seçli ve uluslararasl plalformdaki tOm bu faaliyetlcrdcn kendisini mcktup yoluyla haberdar etmcye çall$II, ama
tOm mckluplar birer birer gOnderildikleri adœslere seri dOndüler ..
~-4
Su anda R. Marash 1984'Ie kaIddlgl 49 gOnlük bir açhk grevi sonueu olu$an görme rahal\lzhgl, '
felç ve beyincillin zedelenmesi gibi rahatslzllklannm ustesinden
gelmeye çahSlyor ve a'ukalma
yazdlg. son mektubunda "her geçen güo bir digerine gore
iyile$iyorum" diyor ..
Uluslararasl Yazarlar Birligi,
Hapisteki Turk Yazarlar Komile- .
si'nin verdigi bilgîlere gore SUan. ,
da Türkiye'de 32 kisi yazdlklan
veya yaymladlklan yazl ve kitap- ~
lardan dolaY'loplam 750 rll hit. !
kümle hapislc bulunuyor; 26 ki$i I
hakkmdaki sorUSlurma haien ~u..
rOyor ve 4 kiSi de tahliye edilmis.
Hapislcki 32 kisi ara.mda Dc\"- i
rimci Kurrulus YaYlOeviSorumlu I
Müduru ßanam Kazakh da tar. I
Kazakh ha~kmda yaYlOladlg. 4 (
kilap nedeniyle TeK'nun 141 \'c ,
142. maddelerinc muhalefclten !
SOrU$lUrmaa~lld. ve 1978'de ya. ymevi kapatlldl. 1983'tc DK örgü- ,
tüyle iliskide bulundugu sat Iyla .
gözallma ahnan Kazakll, vaklas,k
2 ay gözetim allmda kalll,: jonu~la IS YIIagil hapse mahkùm 01.
du. Bayram Kazakh jll anda \letri\ Asker; Cezacvi'ode genye ka.
Ian II Ylhnl tamamlamay a ~al'Slyor ve kilap okllmaya de\ am ed;.
yor hâlâ ...
!
I
61
• ..
It
Il
~
31.5-6.6.1981
ismail Be~ikçi Ylllar soma ilk defa YeniGündem'le konu~tu
••
'0
--/-'" navu~ma
f,'
d''m:~~~.
zgur
uge
-~~"i
.
.,-~~~,~.
.'
L<lcler ve ball dergilerle ve tesadufen'~
hana ula,abllen kilaplarla r.ctirml~k.JO~'
runda kald.m eezae,'inde .. :~' ,"" ':~ .
hmail Be~ikçi, kendisine"u"~'
gazete ,'e dergilerden kesliAi kuporl."..
den, yazd 'A' nOllardan 6 y" içinde tam
16 kolilik ,bir "zali e~ya"ya sahiîf'olmu~1UeezaC\';nde. Ya bir de iSlediai ki.
laplar kendisine ula~abilscydi? Bu 106
kolinin eezae\inden ç,kanlma .. , 'Ollla
ak>am Ankara otobustinun
bagajma
y<rle>lirilmesi epcy sorun olmu~lU.
Be,ikçi'nin eezaevinde gideremediAI
bll dlAer gereksinimi de yurtd'$1 haber'
Ie;mc>lyd\. Çitnku yabane, dil kesinhklt<
kullallliamazdl mekluplarda.
Kendi,i.'
ne yurtd,>mdan gelen meklu!,lar idare.
de ahkonuluyordu
ineelenmek uzere.
Bu ineclemenin na .. 1 ya!'.ld'A' ise, bl'
raz n1lzah konu,uydu. Nilekim, Be>ik,i'mn naklen anlatllAma gore, bir ke.
re,mde .(elae, i muduru 0 s"alarda (;ati.ntel' ( clacvl'ndc bulunan lm dlAer
>lya" hllkulllluyu, .:rtuArul Kllrk,u'yu
,at"llIlI, le ondan, Ilc,ik,i'yc gclen bir
lIIeklUhu lereUIllC elmc,im ",cmhll
.~i'\.e,.deAerli yazarlanna neler 'a!,lld,.:,.,,;fj:::~I~ndl.
,,:n~ak, bu ym dizilwm
.;.....&~yanlar
Brr konlrgerilla
neden
: •. " I
\'ley'de tùrkiye'nin
degerlt generalien, yalarlanyla
uAra$IYor. GUSIll
:
. ~O~lI
Anadolu'da
e$kivavla lI~rasslll'
."
.~ediler. Bunda ,ok derin bir çeli$kl
... gOrOyorum ben. I$kenccye kaf$lsm,
; 'ama sadeee Ziverbey'deki i$kencei, y,c;.Kontrgerillaya.
Bu IUlum, demok,asinin geli~iminde, killeleri demokratik ya$3m bi,imine kalmada
çok önemli bir yanh$, bir eksiklik
olarak ortaya ç,kIY0r."
KOçilk baHrl ..
Ismail Be~ikçi hapisteyken, geçen
ay içinde iki Avuslralyah milletve.
kili tarafllldan Nobel Ban> OdolO'ne aday göslenlmi$ti .. Bunu nas"
öArendi, neler russelli? lsmatlllqik" çi bu konuda da, biral buruk ~un.
Ian söyledi:
"Ben bunu gazetelerdeki 0 ktiçtik
haberlerden ötrendim. 0 sabah, sa_mnnl. 31 Mart 1987 tarihiyd\. ÇaAeaba Be$ikçi hangi kO$ullarda girnakkale Celaevi'nde
bulundutum
mi$li eezaevine ve $imdi içeriden izleSlfadaki bir olaydan dola)" GazianyebildiAi kadanyla, ozellikle demokratep 'te mahkemeye gÖIOrulmu$lüm.
likle~me aç,sllldan Türki)'e nerel'e gelI\:lahkemede ilk defa baslll mensupmi~ti? Be~ikçi'nin bu konuda l'apuAI
lanyla kar>lla~um. Ne Gölcitk S,kldeAerlendirme $öyleydi:
yönetim Mahkemesi'nde, ne de ba$"Ben ilk 1979 Eylùl'tinde girdim. 0
ka bir yerde. Ilk defa.31
Mart
zaman Bùlent Ecevil hùkümeti vard\.
19S7'de baslll mensuplan)'la
kar$'Fakat
malarda l'apllan ara seçimde,
la$um. Baslll mensuplan baZI soruDemirel lekrar ba$bakan oldu. 0 lalar sormaya çah$,yorlard\. Ben koman epcy karga$a 'ard, Turkl)e'de.
nU$madtm, 0 gùn duru$madan sonSOllla 12 Eylül'Ie kar$lla$uk, Hurrivel. ra tekrar eezaevine getirildik. Ogleleri epcy baskt aluna alan bir asker;'yÖden sonra gazeteler geldi. 0 zaman
nelim geld;. Uzun sure Turkiye boyle
'~~rendim ve baslll mensuplanmn
bir yOnelim ya$ad\. 19S0'den 'S7'ye negOn neden i1gi gÖSlerdiklerini
la1er oldu dediAimiz zaman, kU$kuSUl
man anladlm. Bu konudaki degerönemli $eyler oldu denilebilir. .1987,
lendirmem klSaea $U: Demek ki, bi'SO'e nazaran çok i1ende. Dcmokratik
limsel analizlerim, degerlendirmelebir gOruntim var. Fakat bir konu var
rim ve bunlardan dolayt gördüAùm
ki, ona bak'$la, yak.la$l$ta hlÇbll dcA',
bask,lar uluslara,a .. dozeyde sav$iklik yok gibi. Bu konu da, Kurt sog.tnltkla kar$"anrm$, elki yaratml$:"
runu ... En son ola~ lardan billS' SH P
Be$ikçi, Ankara'da evinde oturaile ilgili. Bu partinin Surt bolge loplan.
eaku. Yurldl$lIla gitmeyi hiç ama
1ISIIlda MKYK uyesl Turgut ALalay,
hiç dO$Onmüyordu. Kendi deyimiyKurtçe'den sözediyor. Bu, ço~ bu~'uk
le "0 konuda ikircikli de~il"di. Pebirtepkiyle kar$llam)or.
Halbuki aYßI
k,i, ilk yapmak istedigi $ey neydi?
SHP, orneAin hukumeti 'Bulganstan'.
'Be$ikçi bu sorumuza $Uyamu veridaki Turkler'in hakkm. koruyam,yoryordu:
sunuz' diye cle$tiriyor. Bu durum ,o~.
"TOrkiye'de gerek ùmversuenin,
bùyitk bir çeli,kidir, demokratltkla bag; ,,: . gerek basmm, gerek yazarlann son
da$mal. Kaldl ki, bu konuda kendlSi.. Ylllarda Bulgaristan
Turklerinin
ne demokrat diyen ki$ilerin, aklmtann '
h~kl3l1m savunmak yolunda gösterda SHP'ye bi, ele$tirisi olmad!. Blllga,
dlklen çabalarla, hitkùmelin Dogu
hukumetinin Bulganslan'daki
Tutloler
Anadow'da
uyguladlAI politikalar
IIlenndeki ba<kl<ma ell'fllP kar<' (;~Ii
arasmda bir ili$ki kurmaya çah~tyomalt. Oradaki TOrkler'in, TOrl< IOplurum. Bu,ada derin bir çeli$ki gOrOmu olma haklarl savunulmalt. Ama, buyorum. Torkiye'de aydm bir yazar,
nu savunabilmek için sizirl' de-.b1-r.av,.'
gazeleci böylesine derin bir çeli$kibm.z olmamasl gerekir ,"
"
yi y3$3mamalt. Bunu enine boyuna,
'. <;;_,.
derinli~ine yazmaya çah$aca~lm.
Çifte standart m_lesI
'o,~' •
Bllimin kavramlanyla,
<iyaselin
hmail
Be$ikçi'yle
12 S!lat, J:",;n
kavramlanyla.
Ilk yapmay. dÙ$itnGaziantep-Ankara
otobOs yoleGlfl«~lsi,.::.du~um $ey bu ..... lJ
rasmda kendisine refakat eden lek gaAYDIN KOnff.'\'
zeleei olarak yapllgtmlZ sohbelle, anItyorduk ki en bùyük $ikayeti, Turk aydmlanmn,
Türk dU$ùn ve polillka
adamlanmn
demokrasi
konusundaki
çifle stand3l113l1ydt. Ismail Be$ikçl $0) -.',
le anlallyordu:
"Baklyorsunuz,
bu çifte standaruan
en çok $ikayet eden gazeteeiler de, kendi yaztlarmda çifte standart uyguluyorlar. Bunlar, örneAin UAur Mumeu, örneAin MOmtaz Soysal, örneAin antiemperyalist, antifa$ist berhangi bir de'rimei gibi, çe$itli konularda çok $Iddetlt
muhalefet yapabiliyorlar.
Ama onay a
bir etnik sorun ç,kllg.nda, aynen huku'.
met gibi konu$abiliyorlar.
Vine orne-'
"'. 4 '.
Ain, ben içerdeyken, 12 Mart'taki
ZI; "
verbey KÖ$ko sorgulamalan
ba'lIlda .
yanld,. Kontrgerilla lC$hir edildi Z" cr-'
bey'de, Turkiye'nin deAerh generalle,
°
°
Gtu;lizllltp
"
vida - Bir .Id, krrm't' kararifill"
"B
urada yatllAmlZl biliyordum. Sill
llyarer elmek isterdim. Ama Iki
nedenden öturu yapmad,m. BirinelSl,
siz, lamm,yordum. garip kaçar diye du$ùndum. Ikmc ... de, aç.kça söyleyeyim,
ba$,ma '$ açlltr diye korktum. Anlayaca~lOlzlsamyorum. özùr dilerim ...
It
Ismail Be$ikçi'yle, tahliye olduktan
SOllla, birkaç saal dinlendiAi bir dostun
yal.hanesinde tam$an Gaziantepli bi,
avuka!, epey Slk,larak bunlan söyluyor,
du. 12 Eylul'den sOllla kendisi de tam
28 ay tu!uklu kalm'$, sOllla da sahverilmi$ti. BII kez daha "hapise dÙ$mek"
onun için çekllebilir bir $ey deAildi ve
Be$ikçi'yle gOru$mesi bu tehlikeyi de
berabennde gemebilirdi.
Gaziantepli avukaun kaybetmekten
korktuAu özgur1ùk, Ismail Be~ikçi'nin
lam ~ y,l sOllla yeniden kavu$tuAu bir
~eyd,. Aeaba naSiI bir duygu yaratm'$116 r>1soora kavu$ulan özgOrlük Ismail
Be$lkç,'de? .. Be$ikçi'nin bu sorumuza
yamu $öyle oluyordu:
~.,
\
"Türkiye'de tahliye olmak, özgurluge ~avu~mak
anlamma
gelmiyor.
1980 h Ylllarda pek çok devrimci genç
cezaevme konuldu ve çe$itli baskllarla
kar~t kar$.ya b"aklld!. Bu arkada$lar
on ya$ sonlannda eelaevlerine konuldular, $imdi yirmi ya$ çaAlannm sonlarm, ya$lyoriar. Bunlann belleklerim
62
VI
bavu/, dl'" .Id. afJiv kolil"I ...
silmek Onemh blr çabayd. hokùmet
için. Arkamda bu insanlan b"akarak
çlkllm. Böyle bll IOplumda tahliye 01mak, Olgllr1u~e kavu$mak anlamma
gelmiyor. Ote yan dan d'$ardaki insanlann da bir suru sorunlan var. Ornegin itniversite1erde yo~un bir baskl var.
Benim çl~t1~lm onam, böyle bir orlam.
BOyle b" ortamda sözkonusu olan özgùr1ù~e kavu$mak degil ama olgOrluk
mucadeles!. Celaevinin d'$mda da bu
mOeadele çe$ltlt boyullarda sürtiyor.'
16 kolilik a£$i'
Tahliyesinden aneak birkaç saat sonra, Be$lkçi'mn çok insam $3$"taeak bu
yamt!, do~fUsu bizi de $a$"tml$t!. Bu
nedenle ùsteliyoruz: "Peki, eezaevinde
bulundu~unul sOreee $iddetle yoksunluAunu duyduAunuz ve aneak d'$3rda
ula$ablleceAiniz $eyler yok muydu?"
"Ben, en çok $una gereksiniyordum.
Galete1erde dergi, kltap i1anlan gOrOyordum htÎvordum ki onlar ct73evinde de ohun. ben onlan okuyaYlm, incelcy ey 1m Bu olanaga çoAu zaman sahlI' olamadlm
Son 2.5 y,hml geçirdigml GdZldlllep Oze! TIl' Cezaevi'nde kitap zalcn ~a'd ..t1 Dalta Once Çanakkale'de ger,1 kap,dan içen kitap girebili~ordu ama, bunlann sile ull$maSI çogu laman mumkun olmuyordu. Idare
el ko\u\ordu
bunlara. Bu yozden ga-
°
11
••
31.5-6.6.1987
Be~ikçive
aydlnlar
ERTUaRUL KÜRKÇÜ
ceg. pe~IOde ko~an Tûrkiye, geçmi~iyle beQu~up hesapla~'yordu.
Ama 1969 güzün.
de ismail Be~ikçi' nIO Do(Ju Anatlolu 'nun
Düzeni yaYlmland'Qtnda, ula~tlklan ~o~uç'
lar birbirlerine ne kadar ayk,n g6zukurse
gOzûksûn ashnda bûlûn bu "nesnel",
"bi.
limse'" ve dolay,slyla "i1erici" tanh yaptt.
lanOIn son tahlilde onak bir tek teorik temele
sahip olduklan, tartl~malanOln aiaOlOl res.
mi tarih görû~ûnûn olanak verdiQi miktarda.
ki veriyle slnrrlad,klan ortaya ç,kt"
• Ik kez bir "bilim adam,", iki cepheden
resmi ara~trrma alaOlOln d'~IOa çlklYor•
du. Öncelikle protesoral telselenin tarih
teorisinin Otesine geçerek üniversite dl41O.
daki sosyalistlerle birlikte Marksist tanh gOrû~ûnû Tûrkiye'nin tarihsel-toplumsal
inceleni~IOe uyguluyor, Ote yandan, ne dereceye kadar yayg.n oldugu yolunda en inca tQplumsal ve siyasal slrateji hesaplanOln üzennde geçllgi feodalizm tart'~malanOln gen.
sinde -Oo(ju Anado/u 'nun Düzeni'ndeki
kendi itadesiyle- bir "etnik" topluluOun var.
hQIOIyalOlzca ke~tetmekle kal~,yor, bu~u
açlkça da ifade edlyordu. Ötek,lenn anah~.
lennde brr Quantité neg/igeable lthmal ed,.
leb,hr OIcelikl olan Kürt/er, ismail ~ikçj'.
nln arastlrmaslnda devasa 6neme sahip bir
toplumsal bulunluk olarak gOzler Ônune se.
nllyordu Geçen zaman, Be~lkçl'Oin "ke~.
fi"nt dogrulayan blnlerce kaOll sunou. Isma.
Il Be~,kç, nln eide elllOi verilenn hepsi resmi tanh gOru~unûn Oncûlleriyle çah~ma ha.
Ilndeydl ama, 0 hlçbir Onyarglya teslim 01.
maks,zln ve vard.g, sonuçlarOan brr an 01sun ûrkme,slz,n gerçek btr b,IIm adam, gi.
bi resmi göru~un kar~ls.na kendlsininkini
koymaklan kaçlnmadl Ancak, bulûn olgu.
lann destekled,g" dogrudan dogruya ger.
çekhglO kend,slOden çlkan'Im'~ olan bu var.
gllar, "lleriCI aydlnlar"l0 bûyûk çoguniuou
laraflOdan ya susularak geçi~lirildi ya da
saldlrlya ugradl Anik "sat bilim" dolays.z
siyasele ya da lerslOden bakllorsa. s'yaset
sat bill me dOnû~mû~tû ve Gramsci'nin de.
dlgl glbl
eger siyaset billmi, devletin biIiml demekse ve devlet de egemen s,mlln
onlar vas'taslyla, yalnlzca Mk,miyetini~.
rula~ltrlp korumakla kalmadlOl, ûstelik yOnelliklenn,n aklll onay'm eide elmeyi de ba~ard,gl btr pral,k ve leorlk elkinlikler karma.
~aslysa, 0 zaman loplumbilimin bûtûn asli
sorunlann,n s'yaset biliminin sorunlanndan
ba~ka btr ~ey olmadlgl apaç,k g6rülûr."
(GramscI, Hap/sane Defter/en)
I
.. bl/,,",, ne kadar hatah da 0158 r1fNJe bIII,",n kendlS/11den
dl$8rdan. bthme yabano. bthm dl"
çlkarlardan türe"/ml~ blr gdrU$ 8ÇIs,na uydurmaya
uQra~an '• .-Olhk' trr
(Karl Marx, Artl.OeQerTeo"~n)
deQ,',
960'h y,lIar Tûrkiye'de siyasal ve en.
telektûel hayahn geçmi~te daha ön.
ce hiç görûlmedik ölçûde canland'Q'.
na lanlk oldu, Dinin ve devletin d'~'nda bir
enteleklûel hayah henûz yeni yeni taOlyan
Tûrkiye' de bu canlanmay' en çok etkileyen
ve buna kar~lhk bundan en çok etkilenen
alan Ise Universile'nin
kendisiydi, 27 Ma.
y,s'IO ûOlversiteye taOldlQI gOreli özerkliQin
de verdlgl gûçle "bllim adamlan" toplumun
ve devlet,n ideal tormu bahsinde birbiri pe.
~Isrra yap'llar sunmaya ba~ladilar. Özellikle toplumbilim ûzennde yogunla~an yaylO'
lar, aydlnlann tan'~malannl besleyen kaynaklar halIOe geldl
Öte yandan, ûniversilenin dl~lndan, ço.
gu tek parh ve OP diklatOrlûQû döneminde
ûOlverslleden kovulmu~ sosyalistler, bu po.
zitivist toplum ve devlet teorilerinin kar~lslna, bölûk pörçûk de olsa Marksist tanh gOrû~ûnû dlkliler ve protesoral felsefeyle materyalist larih gOrû~û araslnda bû'ûn aydln.
Ian hlzla baQnna çeken kaç'OIlmaz tanl~ma
ba~gOsterdl
1
eQl~mekte olan Tûrkiye nasll brr loplumdur? DeQ'~lmin itici gû~leri neierdir? Bu toplumsal gûçlen brrblrlne
baOlayan harç olarak ideolojilerin rolleri nedir? Bunlar gibi yûzlerce soru araslOdan
sosyalizm.kapitalizm,
milliyetçilik-en.ernas.
yonalizm tartl~malan ûniversitenin kaptlann.
dan, protesOrlerin kûrsülerinden
d'~anya,
aydlnlann aras,na yayilmaya, toplumbilim ile
siyaset araslOdaki baQlar dolaYS'1Zolarak or.
taya çlkmaya ba~ladl.
.
Toplumsal ve siyasal de(li~imin kaç,nil.
mazllOl art,k bütün ayd,nlar için apriori bir
hakikat halini ahr almaz dikkatler bu deQ••
~imin tanhsel dinamikleri üzerindeki tarll~'
malara çevrildi. Bütûn aydtnlan kendine çe.
ken "tutarh" bir tarih tezine sahip olunmak.
s,z,n entelektüel hegemonya saQlamaOln
olanaks,zllO'OIn idrak edilmesi her e(lilimin
teorisyenlerini harekete geçirdi, 1960'h yillann ikinci yans, hepsi birer tugla kahnhQ'n.
da, gerekli gereksiz, ama yine de son derece zengin malzemeyle IIka basa dolu tarihsel'politik yap.tlann birbiri ardlOa tart'~.
ma masalannlO üzerine dizildiOini g6rdû.
DoQan AVClOQlu'nun Türl<iye'nin Düzeni'ni,
ismail Cem'in Türl<iye'de Gari Kalm'$IIQm
Tanhi, onlan Dr, Hikmet KlVrlc,mh'IO Tarih
Tezi ve ba~ka risalel.ri, Mihri Belli'nin ma.
kaleleri, idris KûçükOmer va tilmizlerinin As.
yatik Üretim Tarz, üzerine exposé'leri, Ke.
mal Tahir'in tarihsel romanian izledi. Gele.
D
-
sma,l Be~lkçl lie Oteki tanhçllerin tutum.
larlnl brrblnnden ayoran lemel. Be~ikçj'nin brr orgaOlk aydm olmas,na kar~'hk,
Otekilerln gelenekse/ aydm/ar olmalannda
yatlyordu Ismail Be~.kçi kendisini, ç,karlan
uluslann lanhsel ve dOlay's'yla geçi$ken bir
kategorl oldugu yolundaki bilimsel tarih görû~ûne slkt stklya dayah biricik toplumsel
gûç olan '~Çl slOltIOa baglarken. Cumhuri.
yet Ideologlan olan bu geleneksel aydlOlar,
ilerlemenin ve yeni tikirlerin ta~IYIC'S1olarak
bir temel iklisadi gûcû deQiI, doQruca dev.
letin kend'SlOi gOrdûklerinden onu mutlak.
la~llnyorlar ve kendl rasyonellerini devlette buluyorlardl. 0 zaman, devlelle ça"~an
kendllenyle de çall~'yordu. Böylelikle yollar
aynld,. Ismail Be~ikçi "i1ericl" bilim çevrelerinin dayan.~masIOdan uzakta, "i1erici"
aydlnlann sempalisinden yoksun olsa da
bûlûnûyle tlihmsel olan mûcadelesin. yürüt.
meklen gen kalmadl.
Olaganustû rel,mler Ismail Be~ikç,'ye üniverslten,n kapllannl kapar, cezaevi kapila.
nnl açarken, onu bllimsel olarak kûçûmseyen ama paradoksal bir blçimde siyasal ola.
rak "lehllkell ' bulan ,Iencllerden de ~idde-
I
tini esirgemedi. Vine de ayOl bûyûk g ûç taral,ndan birlikte ezihyor olmalan bu aydlOIan ismail Be~ikçj'ye yakla~lormaYI ba~aramadl. Ama onu, toplumun bûlûnûyle degi~mesinden yana mûcadele eden ve ash nitelikleri aydlO olmalannda degil, devrimCI
oImalannda yatan insanlara yakla~lordl.
•
I
smail Be~ikçi ile öteki
tarihçilerin tuturnlannl
birbirinden aYlran ternel,
Be~ikçi'nin "organik" aydm
olrnaslna kar~lhk, ötekilerin
"geleneksel aydmlar"
olrnalannda yatlyordu.
Ancak bu yaklOla~mada da as.1 pay gene
ismail Be~ikçi'nin kendisine aillir. GerçeQi
ara~lInrken Prometheus'un yolunu tutmu~.
tu, bulduklanm aç,klad,O, için yargllamrken
îse Galilei'nin yolunu tutmamaYI ba~ardl.
Her zaman, aç.k ya da Ortûk, belirli ödûn1er kar~,hglOda "ayd.nlar",na
islisnai mua.
mele uygulama gelene(lini koruyan cezaevleri rejiminin bütün Onerilerini Ise elinin ter.
aiyle bir yana itti. Teoride g6sterdiOi tutarhhQ', geriCilikle her kar~' kar~'ya geli~inde
pratikte de gOstererek, bütûn yol aynmla.
nnda direnenlerin sal,nda yer alarak, bask, y,lIanm ",slahl gayri mûmkün"lerin
aras'nda geçirmeyi seçti.
imdi, egemen olan hiçbir ~eye borç.
lu olmakslz,n art.k daha lazla yatlnlamayacaO' cezaevinden çlkarken ta.
~
rili,n istihzas. olarak, "var" dedigi için yok
edilmek iSlendiQi, bûtûn bilimsel çabas.m
varhklartOln kamtlanmas,na hasrelligi Kûrtlerin gerçeklen varolduklart, bugûn blzzat
kendis;ni hapsedenlerin,
hapselhrenlerin
aO.zlanndan tekrarlaOlyor.
=
• ..•
~
il.5-6.6.1981
iSl\lAil
BE~iK<.'i'YE
1\1l':RIIABA
I)ogu Perinçek
D~~':
~~~
kJ:f~~''':'
.:'
I" I~~~l. I~~)'~;' \"::'
I....... "'on m. "'.. wnun,,"
, I ,...IoJ'
.1"" "
,..n,I .., ..... Il''''.m.e
.,' t-4"l\r ,.."., ...lo..., (j"d
lut!
"fI"
'f' d'/oinl'
l'J'''
IOPIA)'
),HI'U\l.l'
'c
"yd,"l.!. U
"'Uf"
1l1UP.
tl.un 'M)runu
n'n.",,"
1.>1('<r'W'
.l'''''' ",rrit'.,
,I ~..Jt.'T1
J•• "
!lu..."'r ~"'"
l.'lh 't'
l.u"lr)
h.. I,.,n, ll,t'.o,
~J
t .1."
.. I..n
1',1 1", ""
of'
A, ..d"n 1It'(," dml .... ''l''''''
l'l,l,""'" Il'
"'tm" b",,''''nct. hu prul""" h•• 11111."d,
Nt '.'11. 10..
h" h,blT' Id.."" .."
h
lo.ùm.,tl h..I'>""1lI hlk n"u'o'u,t,I.U.ILI ~'Ik Il""
mtkll'dultr
i.,t'.t1f'f
i""••1
Hf')I~ç'
, .. 1>,,1 .. ,.
hol\<un
t(imt\<tn
Il.,,, ' ......
,,1., ..... ,
1001f'f')\ll h" "'.)lIIm,,,,,,,"
.051"1'''1'
kun.lull.\.n, twm ck
f.rf ....Id.n unI..
4kI,,, .. k\In,O
UtTWn 8.ltuJl,'dtn
h" 'r. brillr
nwmtk 'C'f"t"IYor t..kb .. t.drJ. h" ' .. ,1,,,, ..um.n.n. ç .. hJk ..n lo., "'.I,IIf~un'l1 :T'l.lhl., 1'I,.".t.
nln bOyle sntlll .•• lomulmnl,Il; Imdt hlf .l'toln
""nu", uy..ndlfd,
Turk.ye ... t"}llfrn.ll y .... n. dutunen.
bthmko
.. ' ..... n .l'Unl.l"
Npl\lf'I'e
11. tu.n., "".eKle"ni çoz~tuw.t'"
1" ... fi.",",,'
ln.U)'l'Iln ", lOf
boIl'i1n nu on..ow J"".:('~t"'. JOloIl d.1r~o*.ulml
",IIac:".
rn.uc.
.' _ .1 "'tHo. .•• *u . .1 ml ÇUt bu
lu~"'!
l.llen n.;.'r.- ~ w)lonny~ ...,If'PÇe "".
'.ln bu lurumckjl.
yn.,.I,'.nd .. ul"'t"l1
1:1bI.. .. Iunl.h ","Ierf' .el.ren'
"1
""d.,...
Bilimltl ... ,llfrN yolpH~"". , .11 u,dei.n
10""( ...." serMlçe
yolum .., "'U~ n. 0 ,,,,,",,"
Nsll oI,1uk 41 JCfçeUere ......' ..u .. r/' BIf toplu
mun biltmid
.. , ..,Ilfm ..y. d.ken •• tl'Ikr 'Çlfle
hapwderek
_lemntne ,"'un "",r m.' Çok 1U
.. " k" .erçtle ..,.11. ol.lnl...
• ~I .Ir .. ~..
brrrçok Yllil ins.an, bu d.ke"
~mlf pif.
m ..kl ... ' ..... ,Ikhrm.yor
nLl,.
Du$Ul'lCtye k.l.t, b.hml'.'
l' .u'u'm .... ul
utnI'lç.nbuyvkblr"VIIM.'
I-I .. 2 .. blm~
, cklCf loplumumul
IÇ," ..ilr bir Il. )\11'1... bu
prlftJ ..dlt
OnlM.
lInd.1nl.lt..
",,,,.....
1"".-1
"kçi've
bi, ur", "erl'ml'ller Ne \.lpltorlM
y. ~utillye'ye V •• yor ..., Ru lulumun br-d~'nI
I
I
..
",.emll
odemf'kte,
;
lvn ..d Ik"kç.'","
I lt'nu td,,,,Of'W
•
ce",y.
hl'"
çe"mri.lf'ldtr
"' ..... um edllm~",
pro
[
I
:
Aydml1*
,'B
II@' nUll
T
1I11:~'
,illùt:.
lahli. C ulmal. ullwrlllgt.'
"a'. U~II.J.1. olar.sl. )Olllll
1.II1('ma .~•
I.mal! nesl:"~o'nin ":c'~'e\i ).apl\m<':al.
...I~arl. on II ...~o/,\.~ri'ldC'n bio flu ohtju~
'u.
'\Tlll.
\01
l.
\I111\U
(\13n o/glJrlu~
I ~~ 'I on ~ Ii
Il'oonh.
11\tH
"OIHJ
bu sC:"'l/li~
~J.)I.II.H "mall
t..t:/J":\
IIII.h:n
\..111-
ßc~ikl,.l':t. <1";1l1lulhlu~
ÇI~I~1
\.If...!'t ,(lrdll
(rl'I-.d.tcn
!!u/ddl
I akal t~lIl1l1
.. d.llnl.HI
\l' a:JII1I~ITlmlll h...!PI ...tl'n Ir'....uh.n
ho~gcldJ1llcrk'
"'ar~d.JnI..t"tan
oll': t~,
\ ''1''1.HlIr~l'n
\e ai''' ,'t'-
l1lu~.adelc\ini. de~i~ik mcl.änlard~1 "1,'~lIrtllmc:,i \lh'\,,;'él~t1_
Bc)il.,," JlIlIl!all
l.ti.H
\l" Illd.t'1l
,.11111' \,ïkll<lTlI.11
Illl\llt')
,,,ora da yazmaya de,;,arrl edC'cq!II11.
n.I'11l \l' .I\dlnl...trUllJ.l.
0 dtl~un(t."lIf1
ara')lIrma ve 1l1celclT"clerini dcrlcll1t.'\ I
\,1I!!11.111111.1'1111 l'Il ba~1I1dan
~n~ur"k.\t:cJlI",ufHJugunu
açlkhyordu.
.
rd. lIl.dl~ l'IllI\ctkTlIl
\1.' CÇ/~ll'\leTll1lIl
1.1111on )'11 or. 3~ suren mahpu ...lul.. ntlUlll' dl\.. Il ...Illl'lkr l111ydl'? A"t1 1,I.Hl '!ld~"h:mindcn ''1' ra Bel)ll.çi. dUIl)a::t
....tIll.1T1 lt.'/oll'\1
Llpdarl
nnUI1Jl'
~.lf"l'
mc:rhaoa dcrl..cn ba'.mlll vc Turk aydllll.tTlIlIlt u/gurluk
,TlLU.adclc\i \crenlcrm
• JIl\lHJa yeT .tlm J~ J~l", cle~liri)'ordu.
1.1I1l.1~
\er till', ll'/.ll'\
lll\'~
lll~ !!Idl~i ~Il~l'Ik
Illm.th\i.11
I k''''''"1dc
ha~'" da de~ildi. On yll
hapis döneminde basin ve 3\dm'a, (hilim "'playablldi~imil
Doiu
Pcnn,'d vc bir-iki iSlisna d'imda) hmall Hc\.~çi'yc yap.lan buyuk rahl/Itt.. l.ar~I,"1(la tam bir 'i.u'i.kunlul. içintk)di I)U)Ullllut..lcril1l
ve yapllgl ara)
A\u~at S~rhJI UUl.'a~ 'In .....C:;....l. Ill.
...ammll3 \Jhlp ,,1Ltbll ...l...... ",o/len l'l'I"l
}-\undal1 \onra g~rçd.k:;.~billrJI
Du ...ullcdcTlnucn.
Inan.,:I<Hllld.m
)aq!llan.1I1larla dayaTlJsma 1,,'111artl~ 00 ~" be\..-
IIrrnaldTlIl \olluçlarll1l yaYImiamak1an
ha)"'a IH~lHT "\tl~U" olma)an
hir bllim
Jdaml Ih: yalJ~ ~I \3\ unulmadl.
.1I11lJ{kll)0I')
Oil ,-) :I~
iL'llme~cbillrdl.
l.Hllall
ß~:;.I"'\I'nlll
\lI'''-lI11lu'''.
~O~"d
lahh\l ....I_lk.
bUlill
IllU
•