Tatlı Su Midyelerinin Kabuk Yapısının Kristalize Düzeyde İncelenmesi

www.yunus.gov.tr
ISSN 1303 - 4456
Yunus Araþtýrma Bülteni 2014 (3): 13-21
Araþtýrma Makalesi
Research Article
Gölbaþý Gölü (Hatay) Tatlý Su Midyelerinin
Kabuk Yapýsýnýn Kristalize Düzeyde Ýncelenmesi
Yahya ÝÞCAN, Hülya ÞEREFLÝÞAN
Mustafa Kemal Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi, 31200 Ýskenderun, Hatay.
* Sorumlu yazar: Tel: +09 326 614 16 93
e-posta: [email protected]
Geliþ Tarihi:12.06.2014
Kabul Tarihi: 08.07.2014
Abstract
Investýgatýon of Shell Structure of Lake Gölbaþý Freshwater Mussels in The Crystallýzed Level
In this study, the shells tructure of Anodonta pseudodopsis (Locard, 1883) and Unio terminalis (Lea, 1863) found in
Gölbaþý are examined at macro and micro level and the fitness to productýon of pearl is searched. At macro level;
thetickness, brightness, colour of theshell, the form and colour of periostracum layer, the layer of the nacre are examined
and the measure of the shell is made by length, hightness and widht. In thesearch at micro level; the surface layers
morphology at periostacum, nacre and vertical of shell is examined in scanning electronmicroscope. At the end of these
examinations, it is measured that the tickness of periostracum A. pseudodopsis is 1.83±0.83 mm, it lenght is 125.74±9.7
mm, width is 43.44±5.03 mm and height is 82.18±4.57 mm. It is identified that the form of the shell is swollen from the
sides and the top wiev is like oval egg. It is found that the layer of periostracum is light and darkbrown, nacre is palecopper
and brigh tsilver, the platetickness of nacre is 1±0.5 µm. It is measured that the shell tickness of U. terminalis is 2.87±0.34
mm, the lenght is 82.96±3.93, width is 28.90±1,66 mm and height is 46.49±1.62 mm. The platetickness of nacre is 1.5±0.6
µm and is colour is cream-silver. It is identified that the shell colour is dark and red tones brown, flottened from sides,
longitudinal oval from top. It is determined that the form of nacre plate, in A. pseudodopsis, is mostly quadrilateral or
pentagonal, sometimes hexagon while U. terminalis is pentagonal or mostly hexagon.
Keywords: Anodonta pseudodopsis, Unio terminalis, nacre, shell structure and prysmatic structure.
Özet
Bu çalýþmada, Gölbaþý Gölü (Hatay)'nde bulunan Anodontapseudodopsis (Locard, 1883) ve Unioterminalis (Lea,
1863)'in kabuk yapýsý makro ve mikro düzeyde incelenerek, inci üretimine uygunluðu araþtýrýlmýþtýr. Makro düzeyde;
kabuðun kalýnlýðý, parlaklýðý, rengi, periostrakum tabakasýnýn þekli ve rengi, nakre tabakasýnýn rengi incelenerek, kabuk
ölçümleri uzunluk, geniþlik ve yükseklik olarak yapýlmýþtýr. Mikro düzeyde yapýlan araþtýrmada; midye kabuðunun
periostrakum, nakre ve vertikal yüzey tabakasýnýn morfolojisi taramalý elektron mikroskobunda incelenmiþtir. Bu
incelemeler sonucunda, A. pseudodopsis'in kabuk kalýnlýðý 1.83±0.83 mm, uzunluðu 125.74±9.7 mm, geniþliði
43.44±5.03 mm ve yüksekliði 82.18±4.57 mm olarak ölçülmüþtür. Kabuk þeklinin yanlardan þiþkin, üsten görünüþü
ovalimsi yumurta biçiminde olduðu tespit edilmiþtir. Periostrakum tabakasýnýn açýk ve koyu kahverengi, nakre renginin,
soluk bakýr veya parlak gümüþi renkte ve nakre plaka kalýnlýðýnýn 1±0.5 µm olduðu bulunmuþtur. U. terminalis 'in kabuk
kalýnlýðý 2.87±0,34 mm, uzunluðu 82.96±3.93mm, geniþliði 28.90±1.66 mm ve yüksekliði 46.49±1.62 mm olarak
ölçülmüþtür. Nakre plaka kalýnlýðý 1,5±0,6 µm olup nakre tabakasý, beyaz, krem-gümüþ rengindedir. Kabuk renginin,
kahverenginin açýk ve kýzýl tonlarýnda olduðu, yanlardan basýk, üstten görüþte uzunlamasýna oval olduðu tespit
edilmiþtir. Nakre plakalarýnýn þekli A. pseudodopsis'de çoðunlukla dörtgen veya beþgen, bazen altýgen yapýda olduðu, U.
terminalis 'de ise beþgen veya çoðunlukta altýgen þeklinde olduðu saptanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Anodonta pseudodopsis, Unio terminalis, nakre, kabuk yapýsý ve prizmatik yapý
© Su Ürünleri Merkez Arastýrma Enstitüsü Müdürlügü, Trabzon
14
Giriþ
Ýþçan ve Þereflisan / Yunus Arþ. Bül. 2014 (3): 13-21
Mollusca, hayvanlar âleminde Arthropoda'dan sonra türce en zengin þubedir.
Mollusca þubesi 8 sýnýftan oluþur (Bourguin,
2000). Yaklaþýk 80.000 civarýnda tür içeren bu
þubenin en kalabalýk 2.sýnýfý yaklaþýk 7.500 tür
sayýsý ile Bivalvialardýr (Espinosa vd., 2009).
Tatlý su midyelerinin kabuklarý, geçmiþten günümüze inci üretimi baþta olmak üzere,
kabuk endüstrisi ve diðer alanlarda deðerlendirilmektedir. M.Ö. 4000 yýllarýnda Sümerlerin
mezar taþlarýnda rastlanan Sedefkârlýk,
Osmanlý Ýmparatorluðu döneminde zirveye
ulaþmýþ ve 15. yüzyýldan itibaren inþa edilen
camiler, saraylar ve konaklarýn kapý, pencere
süslemelerinde ve bu mekânlarda kullanýlan
aksesuarlarýn yapýmýnda kullanýlmýþtýr (Karaman ve Söylemezoðlu, 2010). Tatlý su
midyesinin inci üretiminde deðerlendirilmesi,
1800'lü yýllarýn baþýnda Kuzey Amerika'da, tatlý
su midyelerinden inci elde ediliþi ile baþlamýþtýr. Özellikle avcýlýðýndaki kolaylýk nedeniyle sýnýr tanýmayan tonajlarda midye avlanýlarak hem kabuk hem de içinden çýkan inci altýn
deðerinde önemli pazar oluþturmuþtur (Huber,
2010). Baþta Çin, Japonya ve Hindistan olmak
üzere tatlý su midyelerinin kültür inci endüstrisinde deðerlendirilmesi, hýzlý bir geliþim
göstermiþtir(Misra vd., 2000).
Ýnci sektöründe renk, büyüklük, þekil ve
parlaklýk inci pazarýný etkileyen oldukça önemli
özellikler olup midyenin nakre aktivitesine
baðlý olarak deðiþmektedir. Midyenin gonad
içine ve manto ile kabuk arasýna uygulanan
nükleus implantasyonu sonrasýnda, midyeye
nakledilen nükleus, yabancý madde olarak
algýlanýp vücuttan atýlmak istendiði, bu esnada
nakre adý verilen (sedef) ve kalsiyum karbonat
(CaCO3) yapýsýndaki madde salgýlanarak,
yabancý nesneyi vücuttan atma çabasýnýn
devam ettiði belirtilerek inci oluþumunun bu
iþlemle gerçekleþtiði bildirilmiþtir (Misra,
2005).
Nakre tabakasý, manto dokusunun
epitelyum kýsmýndan salgýlanýr ve küçük
CaCO3 kristallerinin kabuða paralel ve ardýþýk
olarak dizelenmesi ile oluþur. Nakre tabakasý
zaman içinde birikerek kalýnlaþýr ve sonunda
CaCO3 yapýlý parlak, sert ve dayanýklý bir
özellikte olan midye kabuðunu oluþturur
(McMahon, 1991).Ýnci üretiminde en önemli
madde olan nakrenin kalsiyum karbonattan
oluþmuþ bir biomalzeme olduðu (Currey, 1974;
Jackson vd., 1989; Checa vd., 2001; Li ve
Espinosa, 2006), nakre plakalarýnýn þekil ve
diziliþ biçiminin türlere göre deðiþen bir özellik
gösterdiði bildirilmiþtir (Currey ve Taylor,
1974).
Midye kabuðunun morfolojisi, nakre
plaka formu ve kabuðun sedef yapýsý bir çok
araþtýrmacý tarafýndan incelenmiþtir (Curry,
1974; Curreyand Taylor, 1974; Suzuki ve
Uozumi, 1981). Taramalý elektron mikroskobunda incelenen tek bir nakre (sedef) kristalinin
yapýsýnýn, altýgen, spiral, teraslama ve labirent
þekillerde olduðu tespit edilmiþtir (Checa ve
Rodriguez-Navarro, 2001; Cartwright ve
Checa, 2007; Xie vd., 2010). inci üretimine en
uygun midyelerin, kabuk yapýsýndaki nakre
plakalarýnýn beþgen veya altýgen yapýda olanlar
olduðu (Currey ve Taylor, 1974), bu form
durumuna göre midye kabuklarý, sedefli veya
az sedefli olarak deðerlendirilmektedir (Zuykov vd., 2011).
Altýgen yapýdaki nakre
plakalarý inci endüstrisi açýsýndan en makbul
plaka þeklidir (Currey ve Taylor, 1974;
Barthelat vd., 2007). Bazý araþtýrmalar sonucunda, inci üretiminde nakre plakalarýnýn þekli
kadar, nakre plaka diziliþinin (Suzuki ve
Uozumi, 1981) ve nakre plaka kalýnlýðýnýn da
önemli olduðu bildirilmiþtir (Moorkens, 2000;
Rousseau vd., 2005; Barthelat vd., 2007;
Gauthier ve Ajaques, 1989; Espinosa vd.,
2009).
Ýþçan ve Þereflisan / Yunus Arþ. Bül. 2014 (3): 13-21
Dünya yapay inci üretiminde nakre
(sedef) içerikli kabuk yapýsýna sahip olmalarýndan dolayý, en çok Unionidae familyasýna
mensup midyeler kullanýlmaktadýr (Skinner
vd., 2003). Kabuk endüstrisinde ve insan
tüketimindeki önemi son yýllarda yapýlan
araþtýrmalarda ortaya çýkan bu türlerin,
sedefçilik sektöründe de önemli olduðu,
özellikle kabuk oluþumunu tamamlamýþ ve
kullaným için yeterince kalýnlaþmýþ olgun
midye kabuklarýnýn kullanýldýðý tespit edilmiþtir (Gügemer, 2006; Þerefliþan, 2011).
Kabuk rengi, kabuk kalýnlýðý ve kabuk iç
parlaklýðý araþtýrýlan tatlý su midyelerinin
(Anodonta pseudodopsis ve Unio terminalis)
Gaziantep'te sedef kakmacýlýðýnda kullanýldýðý
belirlenmiþtir (Þerefliþan, 2005).
Bugün dýþ turizmde de geniþ pazar bulmuþ olan sedef iþçiliði için kullanýlan midye
kabuklarý, Adýyaman, Ankara, Malatya, Þanlýurfa ve Hatay gibi illerden ve yurtdýþýndan
temin edilmektedir (Þerefliþan vd., 2009;
15
Þerefliþan, 2011). Bu çalýþma, Hatay ilinin
Gölbaþý Gölü'nde ve bu bölgedeki sulama
kanallarýnda bulunan A. pseudodopsis ve U.
terminalis 'in kristalize kabuk yapýlarý ve sedef
tabakalarý mikro düzeyde incelenerek inci
üretimine uygun olup olmadýklarýný anlamamýza yarayacak bilimsel verilere ulaþmak
amacýyla yapýlmýþtýr.
Yöntem
Araþtýrmada kullanýlan tatlý su midyeleri,
Gölbaþý gölü (Kýrýkhan/HATAY)'ndan toplanmýþtýr (Þekil1).Gölbaþý gölü (36°30'16”N;
36°29'42”E) Amik gölü kurutulduktan sonra
oluþturulmuþ, Hatay ilinin kuzeydoðusunda
yer alan, Antakya'ya 50 km uzaklýkta bulunan
bir göldür. Midye örnekleri, her bir tür için 5'er
adet, gölün 1- 1,5m derinliðinden kepçe
yardýmý ile alýnarak soðutuculu kutularda
laboratuvara getirilmiþtir. Burada midyeler
temizlenip, oda sýcaklýðýnda bir gün bekletilerek mikro analiz için hazýr duruma getirilmiþtir.
Þekil 1. Örneklerin toplandýðý Gölbaþý Gölü (Hatay)
Ýþçan ve Þereflisan / Yunus Arþ. Bül. 2014 (3): 13-21
16
Mikro düzey incelemede, midye kabuklarýnýn prizmatik ve nakre tabakalarýnýn kristalize yapýlarýna bakýlmýþtýr. Bu iþlem için,
Mustafa Kemal Üniversitesi Merkezi Araþtýrma Laboratuvarýnda bulunan JEOL JSM
5500 taramalý elektron mikroskop [Scanning
Electron Microscope (SEM)] kullanýlmýþ ve
incelemeler Maugel vd., (1980)'e göre yapýlmýþtýr. Öncelikle, kabuk örneklerini 50 mm
fosfat içinde glutaraldehit ile dezenfekte
edilerek %50 etanol içine transfer edilmiþtir.
Daha sonra örneklerin her biri dehidrate etmek
için %60, %70, %80 etanolde 30 dakika
bekletilmiþtir. Örnekler, 1 cm çapýnda silindir
yapýdaki bakýr-pirinç karýþýmý ve iletkenliði
olan örnekleme kabýnýn üst tarafýna karbon
bant yapýþtýrýlarak buraya midye kabuk örnekleri yerleþtirilmiþtir. Hazýrlanan örnekler, taramalý elektron mikroskop ile taranarak,
görüntüleri alýnmýþtýr.
Bulgular
Anodontapseudodopsis'in Kabuk Yapýsýnýn
Makro Düzeyde Ýncelenmesi
Kabuk þekli ovale yakýn olan bu türün
pseudokardinal velateral diþleri bulunmamaktadýr. Ligament dorsalde yer almaktadýr
(Þekil 2). Kabuk equivalv bir yapýda olup,
umboanterior kýsýma dönüktür. Genellikle
kahverenginin açýk ve koyu tonlarýnda olan bu
türün kabuðu daha ince ve kýrýlganlýðý daha
fazladýr.
Þekil 2. A. pseudodopsis'inmakrometrik görüntüsü (Orijinal fotoðraf, Þerefliþan, 2013).
Çizelge 1. Midyelerin kabuk uzunluðu (mm), yüksekliði (mm), geniþliði (mm), kabuk kalýnlýk
(mm) ve nakre kalýnlýk (µm) ölçüm deðerleri (ort±standart sapma)
Midye Uzunluk
sayýsý
(n)
Yükseklik
mm
Geniþlik
mm
Kabuk
kalýnlýðý
mm
Nakre
kalýnlýðý
µm
A.pseudodopsis5
125.74±9. 70
82. 18±4,57
43. 44±503
1.83±083
.
1±0.5
Maks-min
136. 58-110.28
87.56-75.16
48.55-35.56
2.83-1.01
1.3±0.7
82. 96±393
.
46. 49±162
.
28. 90±1.66
2.87±0.34
1.5±0.6
88.18-78.1
48.35-44.11
30.79-26.9
3.18-2.5
1.7±1.3
5
Maks-min
Ýþçan ve Þereflisan / Yunus Arþ. Bül. 2014 (3): 13-21
A. pseudodopsis'in kabuk iç yüzeyi
parlak sedefli bir görünümdedir. Dörtgen,
beþgen ve nadiren altýgen yapýdaki nakre
plakalarý oldukça belirgin olarak görülmektedir
(Þekil 3b). Bu kristalize plakalarýnýn varlýðý,
kabuðun içyapýsýnýn sedefli parlak bir yapýda
olmasýný saðlamaktadýr.
Midye kabuðunun vertikal yöndeki kesit
yüzeyi incelendiðinde, periostrakum tabakasý
ile nakre tabakasý arasýnda keskin bir ayrým söz
konusudur. Yani kalsit tabakasý ile nakre
plakalarý diziliþ, þekil ve plaka kalýnlýðý
bakýmýndan tamamen birbirinden farklý olduðu
gözlenmiþtir (Þekil 3c).
Anodonta pseudodopsis'in PeriostrakumOstrakum, Nakre ve Vertikal Yüzey Tabakasýnýn Morfolojisi
Midye kabuðunun periostrakum (en dýþ
tabaka)ile ostrakum (orta tabaka)tabakasý
genel olarak kalsiyum karbonat yapýda olup,
kristal bazda kalsit yoðunlukludur. Bu nedenle
aþýnýmý nakre tabakasýna göre daha kolay
olduðu gözlenmiþtir. Periostrakum tabakasý
incelendiðinde, prizmatik nakre kristallerine
rastlanýlmamýþ, düzenli plakalar halinde
dizelenmemiþtir. (Þekil 3a). Ayrýca kalsit
tabanýn düzensiz ve katmanlar arasýnda boþluk
olacak þeklindeki diziliþi, daha aþýnabilir bir
yapýda olduðunu ortaya koymaktadýr.
a
17
b
c
Þekil 3. A. pseudodopsis'in taramalý elektron mikroskopta
a)-periostrakum tabakasýnýn; b)- nakretabakasýnýn c)- vertikal yüzey tabakasýnýn görüntüsü.
18
Ýþçan ve Þereflisan / Yunus Arþ. Bül. 2014 (3): 13-21
Unio terminalis'in Kabuk Yapýsýnýn Makro
Düzeyde Ýncelenmesi
U. terminalis'in kabuk rengi, bulunduðu
ortama göre renk tonu bakýmýndan deðiþiklik
gösterdiði gözlenmiþtir. Genellikle kahverenginin açýk ve kýzýl tonlarýnda olan bu türün
kabuðu daha kalýn ve kýrýlganlýðý daha azdýr.
Kabuk þekli uzunlamasýna oval bir yapýdadýr
(Þekil4). Ligamentdorsalde bulunmaktadýr.
Psödokardinal ve lateral diþler belirgin olarak
görülmektedir. Kabuk equivalv bir yapýda olup,
umbo anterior kýsýma dönüktür. Büyüme
belirteci olan yaþ halkalarý belirgin olduðu
gözlenmiþtir.
U. terminalis'in Periostrakum-Ostrakum,
Nakre ve Vertikal Yüzey Tabakasýnýn
Morfolojisi
U. terminalis'inperiostrakum ve ostrakum
tabakasý incelendiðinde, prizmatik kalsit
tabakalarý düzenli bir diziliþ sergilememekle
birlikte, plakalar arasý boþluk olduðu görülmüþtür (Þekil 5a) .
Prizmatik nakre kristallerinin genelde
altýgen yapýda olduðu, nakre plakalarýnýn
düzgün ve katmanlý olarak diziliþi net olarak
gözlenmiþtir(Þekil 5b-c).
Midye kabuðundan vertikal yönde alýnan
kesit, mikro düzeyde incelendiðinde, nakre
plakalarý ile periostrakum tabakasýnýn kalsit
plakalarý çok düzgün bir yapý çerçevesinde
birbirinden ayrýldýðý görülmüþtür (Þekil 5d).
Özellikle kalsit plakalarýnýn nakre plakalarýna yakýn olduðu bölgede yataya dik bir
diziliþ sergilendiði, nakre plakalarýnýn ise
arasýnda boþluk olmadan yataya paralel bir
diziliþte olduðu görülmüþtür (Þekil 5 e).
Þekil 4. U. terminalis'in uzunluk ölçümü (mm) (Orijinal fotoðraf, Þerefliþan, 2013).
Ýþçan ve Þereflisan / Yunus Arþ. Bül. 2014 (3): 13-21
19
Þekil 5. U. terminalis'in taramalý elektron mikroskopta
a)periostrakum tabakasýnýn; b-c) nakre tabakasýnýn; d-e) vertikal yüzey tabakasýnýn
görüntüsü (Orjinal fotoðraf, Þerefliþan, 2013).
Tartýþma
Çalýþmamýzda A. pseudodopsis'innakre
kristal yapýsý dörtgen, beþgen ve nadiren
altýgen yapýda tespit edilmiþtir. Bu baðlamda
Unioelongatulus, Lampsiliscardium ve Arca
imbricata gibi kabuðu sedefli ancak inci
üretiminde fazla yer edinememiþ tatlý su
midyeleri ile benzerlik göstermiþtir. Bu karþýlaþtýrmalar sonucunda, A. Pseudodopsis'in
kabuk içyapýsý sedefli ve inci üretimi için
denenebilir bir tür olduðu belirlenmiþtir. Araþtýrmamýzýn ikinci türü olan U. terminalis'innakre kristal yapýsý beþgen ve çoðunlukta
altýgen yapýda olduðu tespit edilmiþtir. Yapýlan
çalýþmalarla karþýlaþtýrdýðýmýzda, dünya inci
üretiminde söz sahibi olan Pinctadamaximave
Pinctadamargaritifera'nýnnakre plakalarýna
benzer bir form göstermiþtir. Kabuk içyapýsý
oldukça sedefli olan Unioterminalis'in inci
üretiminde denenmesi gereken bir tür olduðu
sonucu elde edilmiþtir.
Araþtýrmamýzda, A. pseudodopsis ve U.
terminalis'innakre plaka diziliþi yataya paralel
olup, kabuklarýnýn sedefli olmasýyla literatür
çalýþmalarýyla benzerlik göstermektedir. Ancak, Unio douglasiae'nýnnakre plaka diziliþi ile
farklýlýk gösterdiði tespit edilmiþtir (Suzuki ve
Uozumi, 1981).
Midye kabuðunun dýþ ve orta tabakasýnýn
(periostrakum ve ostrakum) protein ve kalsit
içerikli bir yapýdan oluþtuðu bildirilmiþtir
(Stenzel, 1963; Taylor vd., 1968; Gervis ve
Sims, 1992). Kalsit plakalarý yataya paralel
olmayan düzensiz bir diziliþ sergilediði ve
plaka aralarýnda ki mevcut boþluklardan dolayý
aþýnmaya müsait bir yapý içermektedir. Nakre
plakalarý yataya paralel ve plaka aralarýnda
boþluk olmadan düzenli bir diziliþ sergilediði
için daha sert, darbelere dayanýklý ve kolay
aþýnmayan bir yapý içermektedir. Bu da
nakrenin, kalsit tabakadan daha dayanýklý
olduðu ve kabuk bütünlüðünü koruyucu bir
role sahip olduðunu göstermektedir (Barthelat
vd., 2007). Çalýþmamýzda, A. pseudodopsisve
U. terminalis'in kalsit plakalarý düzensiz bir
diziliþ sergilediði ve kalsit dokusunun
aþýnabilir bir yapýda olduðu tespit edilmiþtir.
Bu duruma karþý, nakre tabakasýnýn plakalarý
arasýnda boþluk olmadan diziliþi, onun daha
dayanýklý ve kabuðu kýrýlmaktan koruyan bir
yapýya sahip olduðu sonucu literatür çalýþmasý
ile benzer bulunmuþtur.
20
Ýþçan ve Þereflisan / Yunus Arþ. Bül. 2014 (3): 13-21
Aragonit plakalarýnýn kalýnlýðý Margaritiferamargaritiferada 2.5 µm (Moorkens,
2000), Haliotisrufescens (Abalon)'te 0.3-0.5
µm (Rousseau vd., 2005; Barthelat vd., 2007),
Araguaianehir midyesi kabuðunda 1.5 µm
(Gauthier ve Ajaques, 1989) ve Pinctadamargaritifera'danakre kalýnlýðý 1.5 µm olduðu
bildirilmiþtir (Espinosa vd., 2009). Araþtýrmamýzda incelenen A. pseudodopsis'in nakre
plaka kalýnlýðý 1µm, U. terminalis'in 1.5 µm
olarak bulunmuþtur. Dünya inci üretiminde adý
geçen Pinctadamargaritiferave Margaritifera
margaritifera türlerinin nakre plaka kalýnlýklarý
göz önüne alýndýðýnda, araþtýrmamýza konu
olan türlerin nakre kalýnlýklarý, inci üretimi için
olumlu ve uygun ölçülerde olduðu tespit
edilmiþtir.
Sonuç
Araþtýrdýðýmýz türlerin nakre plakalarýnýn diziliþi ve plaka formu, literatürde yer alan
ve inci üretiminde söz sahibi midye türleriyle
karþýlaþtýrýldýðýnda, benzer bulgular elde edilmiþtir. Bu sonuçtan yola çýkarak, A. pseudodopsis ve U. terminalis'in kabuk yapýsýnýn
yeterince sedefli ve parlak olduðu, özellikle U.
terminalis'in kültür inci üretiminde kullanýlabilecek bir tür olduðu belirlenmiþtir. Hatay ili
Gölbaþý Gölü'nde yaygýn olarak bulunan A.
pseudodopsis ve U. terminalis'in, ülkemize ait
tarihsel bir geçmiþi olan sedef kakmacýlýðý
sanatý için deðerlendirilmesinin yaný sýra, inci
üretimi konusunda, U. terminalis'in sedef rengi
ve kabuk kalýnlýðý bakýmýndan oldukça uygun
olduðu sonucu ortaya çýkmýþ bulunmaktadýr.
Ayrýca, A. pseudodopsis'in manto dokusu ve
kabuðunun, inci çekirdeði (nükleus) olarak U.
terminalis'eimplant edilebilirliði, araþtýrmamýzýn diðer önemli bir sonucu olarak ortaya
çýkmýþtýr.
Kaynaklar
Barthelat, F., Tang, H., Zavattieri, P.D., Li, C.M. ve Espinosa, H.D. 2007. On the mechanics of mother-ofpearl: A keyfeature in the material hierarchical
structure. Journal of the Mechanics and Physics
of Solids55 : 306–337
Bourguin, B.P. 2000. Shell as a bioindicator of
leadpollution: Considerations on bioavailability
and variability. Mar.Ecol. Prog. Ser.61, 253–262.
Cartwright, J.H.E. ve Checa A.G. 2007. The Dynamics
of nacre self-assembly. J R Soc Interface 4:491504.
Currey, J.D. ve Taylor, J.D. 1974. The mechanical
behavior of some mollus can hard tissues. J. Zool.
(London) 173 (3), 395–406.
Curry, J.D., 1974. Mechanical properties of mother of
pearl in tension. Proc. R. Soc. London B 196,
443–463.
Checa, AG. ve Rodriguez-Navarro, A. 2001.
Geometrical and crysstallo-graphic constraints
determine the self-organization of shell
microstructures in Unionida (Bivalvia :
Mollusca). Proc R Soc B 268:771-778.
Espinosa, H. D., Rim J. E., Barthelat, F. ve Buehler, M. J.
2009. Merger of structure and material in
nacreand bone –Perspectives on de novo
biomimetic materials. Progress in MaterialsScience 54, 1059-1100.
Gauthier, J.P. ve Ajaques, J.M. 1989. Laperleau
microscope electronique. Revue de gemmologiea.f.g., 99, pp. 12-17.
Gervis, M.H. ve Sims, N.A. 1992. TheBiology and
Culture of Pearl Oyster (Bivalvia; Pteriidae): The
World Fish Center.
GÜGEMER, 2006. Gaziantep El Sanatlarýný Koruma ve
Geliþtirme Merkezi. Yayýn No:1. Gaziantep
Üniversitesi. 102:62-73
Huber, M. 2010. Compendium of Bivalves. A Full-color
Guide to 3'300 of the World's Marine Bivalves. A
Status on Bivalvia after 250 Years of Research.
Hackenheim: Conch Books. pp. 901 pp.
Jackson, A.P., Vincent, J.F.V. ve Turner, R.M. 1989. A
Physical model of nacre. Composites Science
and Technology, 36, 255-266.
Karaman, Þ., ve Söylemezoðlu, F. 2010. Gaziantep
Ýlinde Sedef Kakmacýlýk Sanatý. Türk Sanatlarý
Araþtýrma Dergisi.Sayý 1/cilt 1.
Li, S. ve Espinosa, H.D. 2006. Mechanical properties of
nacre constituents and their impact on mechanical
performance. J. Mater. Res., 21, 1977-1986.
Maugel, T.K., Bonar, D.B., Creegan, W.J. ve Small E.B.
1980. Specimen preparation techniques for
aquatic organism. Scanning Electron Microscopy
II: 57-77.
McMahon, R.F. 1991. Mollusca: Bivalvia. Ecologyandclassification of North American Fresh
water Invertebrates (eds J.H. Thorpand A.P.
Covich). Academic Press, San Diego. pp. 315399.
Ýþçan ve Þereflisan / Yunus Arþ. Bül. 2014 (3): 13-21
Misra, G., Maharathy, C., Mohanty, P., Pattnaik, S.,
Ghadai, K., Bhanot, K.K. ve Janakiram, K. 2000.
Central Institute of Freshwater Aquaculture,
Bhubaneswar. 37pp.
Misra, G. 2005. Pearl farming–avenue for women
entrepreneurship. In Ninawe, A.S. And Diwan,
A.D. (eds.) Women Empowerment in Fisheries.
Narendra Publishing House, Delhi, India, pp
201-212.
Moorkens, E.A. 2000. Conservation Management of the
Fresh water Pearl Mussel Margaritifera
margaritifera. Water Quality Requirements. Irish
Wildlife Manuals, No. 9.
Rousseau, M., Lopez, E., Stempflé, P., Brendlé, M.,
Franke, L. ve Guette, A. 2005. Multi scale
structure of sheetnacre. Biomaterials 26: 62546262.
Skinner, A., Young, M. ve Hastie, L. 2003. Ecology of the
Fresh water Pearl Mussel. Conserving Natura
2000 Rivers. Ecology Series No. 2. English
Nature, Peterborough.
Stenzel, H.B. 1963. Aragonite andcalcite as constituents
of adult oyster shells. Science 142:232-233.
Suzuki, S. ve Uozumi, S. 1981. Organic Components Of
Prismatic Layers in Molluscan Shells. Jour.
Fac.ScL, Hokkaido Univ., Ser. IV, vol. 20, no. 1,
March, pp. 7-20.
21
Þerefliþan, H. 2005. Hatay ilinde mevcut olan tatlý su
midyeleri ve bunlarýn sedef kakmacýlýðýnda
kullanýlmasý. Ekonomik rapor dergisi, Ýskenderun. Yýl. 340- 365.
Þerefliþan, H., Þerefliþan, M. ve Soylu, S. 2009.
Description of Glochidia of Three Species of
Freshwater Mussels (Unionidae) From Southeastern Turkey. Malacologia, 51(1): 165-172.
Þerefliþan, H. 2011. Gölbaþý Gölü (Hatay) Tatlý Su
Midyelerinin Ekonomik Deðer Taþýyan
Özelliklerinin Araþtýrýlmasý. TAGEM 09/ARGE
07.
Taylor, J.D., Kennedy, W.J. ve Hall, A. 1968. The
influence of the Periostracum on the
shell Structure of th Bivalve Molluscs. Calc. Tiss.
Res. 3:274-283.
Xie, L.,Wang, X.X. ve Li, J. 2010. The SEM and TEM
study on the laminated structure of individual
aragonitic nacre tablet in freshwater bivalve (H.
cumingii). Journal of Structural Biology 169:
89–94
Zuykov, M., E. Pelletier, C. Belzile, ve S. Demers. 2011.
Alteration of shell nacre icromorphology in blue
mussel Mytilus edulis after exposure to free-ionic
silver and silver nanoparticles. Chemosphere
84(5) : 701-706.