crna gora vlada crne gore mınıstarstvo rada ı socıjalnog staranja

Transkript

CRNA GORA
VLADA CRNE GORE
MINISTARSTVO RADA I SOCIJALNOG STARANJA
PREDLOG ZAKONA
O POTVRĐIVANJU SPORAZUMA IZMEĐU CRNE GORE I
REPUBLIKE TURSKE O SOCIJALNOM OSIGURANJU
Podgorica, _____________ 2015. godine
PREDLOG
ZAKON O POTVRĐIVANJU SPORAZUMA
IZMEĐU
CRNE GORE I REPUBLIKE TURSKE
O SOCIJALNOM OSIGURANJU
Član 1
Potvrđuje se Sporazum između Crne Gore i Republike Turske o socijalnom osiguranju,
potpisan u Ankari 15. marta 2012. godine, u originalu na crnogorskom, turskom i engleskom jeziku.
Član 2
Tekst Sporazuma iz člana 1 ovog zakona, u originalu na crnogorskom, turskom i engleskom
jeziku glasi:
SPORAZUM
IZMEĐU
CRNE GORE I REPUBLIKE TURSKE
O SOCIJALNOM OSIGURANJU
Crna Gora i Republika Turska (u daljem tekstu: države ugovornice) u želji da urede odnose u
oblasti socijalnog osiguranja, dogovorile su se o sljedećem:
Dio I
OPŠTE ODREDBE
Član 1
Definicije pojmova
(1) U ovom sporazumu sljedeći pojmovi znače:
1. teritorija:
u odnosu na Crnu Goru: Crna Gora;
u odnosu na Tursku: RepublikaTurska;
2. pravni propisi:
zakoni, podzakonski akti i drugi opšti akti koji se odnose na oblasti socijalnog osiguranja iz
člana 2 stav 1 ovog sporazuma;
3. nadleţni organ:
u Crnoj Gori: nadležna ministarstva;
u Republici Turskoj: Ministarstvo rada i socijalne sigurnosti;
4. nadleţni nosilac:
nosilac osiguranja kod koga lice ima ili bi imalo pravo na davanje u skladu sa pravnim
propisima iz člana 2 ovog sporazuma;
5. nosilac:
organizacija, odnosno organ nadležan za sprovoĎenje pravnih propisa iz člana 2 stav 1 ovog
sporazuma;
6. osiguranik:
lice na koje se primjenjuju ili su se primjenjivali pravni propisi iz člana 2 ovog sporazuma;
7. periodi osiguranja:
periodi za koje su plaćeni doprinosi i sa njima izjednačeni periodi prema pravnim propisima
iz člana 2 ovog sporazuma;
8. davanje:
sva davanja ili penzije, uključujući sva sredstva koja se obezbjeĎuju iz javnih fondova, kao i
povećanja, revalorizacije dodataka ili dopunskih naknada, osim ako nije drukčije odreĎeno
ovim sporazumom;
9. prebivalište;
mjesto stalnog boravka;
10. boravište:
mjesto privremenog boravka;
11. član porodice:
lice odreĎeno ili priznato kao takvo prema pravnim propisima koje primjenjuje nadležni
nosilac;
12. korisnik:
lice odreĎeno ili priznato kao takvo prema pravnim propisima država ugovornica.
13. nadţivjeli:
lice odreĎeno ili priznato kao takvo prema pravnim propisima država ugovornica.
(2) U ovom sporazumu ostali pojmovi imaju značenje koje im pripada prema pravnim
propisima država ugovornica.
Član 2
Stvarno područje vaţenja
(1) Ovaj sporazum se odnosi na pravne propise:
U Crnoj Gori o:
1. zdravstvenom osiguranju, zdravstvenoj zaštiti i materinstvu;
2. penzijskom i invalidskom osiguranju (starost, invalidnost i smrt);
3. povredi na radu i profesionalnoj bolesti;
4. novčanoj naknadi za slučaj nezaposlenosti;
5. dodatku za djecu.
U Republici Turskoj na:
1. invalidnost, starost, smrt, povrede na radu i profesionalne bolesti, osiguranje
nezaposlenih, bolest i materinstvo pod opštim zdravstvenim osiguranjem zaposlenih
ugovorom kod jednog ili više poslodavaca.
2. invalidnost, starost, smrt, povrede na radu i profesionalne bolesti, bolest i materinstvo
pod opštim zdravstvenim osiguranjem sampozaposlenih tj. privatnika bez ugovora o
radu.
3. Invalidnost, starost, smrt, bolest i materinstvo pod opštim zdravstvenim osiguranjem
osoba koje rade u javnim službama.
4. Invalidnost, starost, smrt, povrede na radu i profesionalne bolesti, osiguranje
nezaposlenih, bolest i materinstvo pod opštim zdravstvenim osiguranjem zaposlenih u
fondovima, iz člana 20 Zakonika o socijalnom osiguranju broj 506.
(2) Ovaj sporazum se odnosi na sve pravne propise kojima se objedinjuju, proširuju,
mijenjaju ili dopunjuju pravni propisi iz stava 1 ovog člana.
(3) Ovaj sporazum se odnosi na pravne propise o novoj grani ili novom sistemu socijalnog
osiguranja pod uslovom da države ugovornice u tom cilju zaključe novi sporazum.
Član 3
Lica na koja se ovaj sporazum primjenjuje
Ovaj sporazum se primjenjuje na lica za koja važe ili su važili pravni propisi jedne ili obije
države ugovornice i na članove porodice i nadživjele.
Član 4
Jednaki tretman
Ako ovim sporazumom nije drukčije predviĎeno, licu sa prebivalištem na teritoriji jedne od
država ugovornica i na koje se primjenjuju odredbe ovog sporazuma obezbjeĎuju se prava
predviĎena propisima te države ugovornice, pod istim uslovima kao i njenom državljaninu.
Član 5
Transfer davanja
(1) Osim ako ovim sporazumom nije drukčije odreĎeno, isplata davanja utvrĎenog prema
pravnim propisima jedne od država ugovornica nastavlja se u istom iznosu licu iz člana 3
ovog sporazuma koje ima prebivalište na teritoriji druge države ugovornice. U slučaju kada
ima prebivalište na teritoriji treće države, davanja će biti isplaćena u skladu sa pravnim
propisima države koja vrši isplatu.
(2) Stav 1 ovog člana ne primjenjuje se na:
- u odnosu na Crnu Goru, na najnižu penziju;
- u odnosu na Tursku na sve vrste davanja uz penzije i dodatke koji se pokrivaju iz državnog
budžeta.
DIO II
ODREDBE O PRAVNIM PROPISIMA KOJI SE PRIM JENJUJU
Član 6
Opšte odredbe
Ako ovim sporazumom nije drukčije odreĎeno:
1. Na zaposleno lice, odnosno lice koje obavlja samostalnu djelatnost na teritoriji jedne od
država ugovornica će se primjenjivati pravni propisi te države ugovornice i kada se
prebivalište lica, odnosno sjedište poslodavca nalazi na teritoriji druge države ugovornice.
2. Na državne službenike i sa njima izjednačena lica primjenjuju se pravni propisi one države
ugovornice u čijoj su administraciji zaposleni.
3. Na lice zaposleno u filijali ili stalnom predstavništvu registrovanom na teritoriji druge
države ugovornice u kojoj se ne nalazi njegovo sjedište primjenjuju se pravni propisi države
ugovornice na čijoj teritoriji je registrovana filijala ili stalno predstavništvo.
Član 7
Privremeno upućivanje
Ako lice zaposleno na teritoriji jedne od država ugovornica bude privremeno upućeno od
strane svog poslodavca da obavi odreĎeni posao na teritoriji druge države ugovornice, na
njega će se primjenjivati pravni propisi prve države ugovornice, za period ne duži od 24
mjeseca, pod uslovom da zadrži status zaposlenog kod istog poslodavca, ili ako lice koje
obavlja samostalnu djelatnost na teritoriji jedne države ugovornice, nastavi da privremeno
obavlja istu djelatnost na teritoriji druge države ugovornice, na njega će se primjenjivati
pravni propisi prve države ugovornice, za period ne duži od 24 mjeseca. U oba slučaja ovaj
period može biti produžen do 60 mjeseci, uz prethodnu saglasnost nadležnih organa država
ugovornica.
Član 8
Osoblje meĎunarodnih transportnih preduzeća
Na lice koje je član putujućeg ili letećeg osoblja preduzeća koje za svoj ili tuĎ račun, obavlja
usluge meĎunarodnog transporta putnika ili roba u drumskom, željezničkom, vazdušnom ili
vodenom saobraćaju i ima sjedište na teritoriji jedne od država ugovornica primjenjuju se
pravni propisi te države ugovornice.
Član 9
Članovi posade i ostali zaposleni na brodu
(1) Na lice koje je član posade broda koji plovi pod zastavom jedne od država ugovornica
primjenjuju se pravni propisi te države ugovornice.
(2) Ako lice koje redovno radi u teritorijalnim vodama, odnosno u luci jedne od država
ugovornica, a nije član posade broda, bude angažovano u utovaru, istovaru i popravci broda
koji plovi pod zastavom druge države ugovornice, ili nadzire ove aktivnosti, primjenjuju se
pravni propisi države ugovornice u kojoj se luka nalazi, odnosno u čijim teritorijalnim
vodama je to lice angažovano.
(3) Na lice koje je angažovano na brodu koji plovi pod zastavom jedne od država ugovornica
od strane preduzeća, odnosno poslodavca sa sjedištem, odnosno prebivalištem na teritoriji
druge države ugovornice, primjenjuju se pravni propisi druge države ugovornice, ako to lice
ima prebivalište na njenoj teritoriji; za primjenu navedenih propisa, poslodavcem se smatra
preduzeće ili lice koje isplaćuje zaradu.
Član 10
Diplomatske misije i konzularna predstavništva
(1) Diplomate i ostala lica zaposlena u diplomatskim misijama ili konzularnim
predstavništvima, jedne države ugovornice podliježu pravnim propisima države ugovornice
koja ih upućuje.
(2) Na lokalno zaposleno lice u diplomatskoj misiji, odnosno konzularnom predstavništvu,
koje nije poslato, primjenjuju se pravni propisi države ugovornice na čijoj je teritoriji
zaposleno. MeĎutim, oni mogu izabrati propise države koja ih zapošljava, u roku od tri
mjeseca od dana zaposlenja, pod uslovom da su državljani te države.
(3) Lica na koja se ne odnose st. 1 i 2 ovog člana podliježu pravnim propisima države
prijema.
Član 11
Izuzeci
Nadležni organi država ugovornica mogu sporazumno dogovoriti izuzetke od čl. 7 do 10 u
vezi sa pravnim propisima koji se primjenjuju na lice ili grupu lica.
DIO III
POSEBNE ODREDBE
POGLAVLJE 1
BOLEST I MATERINSTVO
Član 12
Sabiranje perioda osiguranja
(1) Ako pravni propisi jedne države ugovornice uslovljavaju pravo na davanje navršenjem
perioda osiguranja, nadležni nosilac te države uzeće u obzir periode osiguranja navršene
prema pravnim propisima druge države ugovornice, pod uslovom da se ne poklapaju, kao da
su u pitanju periodi osiguranja navršeni prema pravnim propisima prve države ugovornice.
(2) Sabiranje perioda osiguranja iz stava 1 ovog člana za ostvarivanje prava na novčane
naknade u slučaju bolesti i materinstva važi samo ako se osiguranik bavi djelatnošću po
osnovu koje je obavezno osiguran na teritoriji države ugovornice prema čijim propisima je
podnijet zahtjev.
Član 13
Pravo na korišćenje zdravstvenih usluga na teritoriji druge drţave ugovornice
(1) Lice iz čl. 7 i 10 ovog sporazuma, kao i članovi njegove porodice, imaju pravo na davanja
za slučaj bolesti i materinstva ukoliko njihovo stanje to zahtijeva u skladu sa propisima
nosioca na teritoriji druge države ugovornice na teret nadležnog nosioca.
(2) Odredbe stava 1 ovog člana ne primjenjuju se, u odnosu na Republiku Tursku, na njene
diplomate i državne službenike.
(3) Osiguranik koji ima pravo na davanja prema pravnim propisima jedne države ugovornice,
kao i članovi njegove porodice, imaju pravo na davanje za vrijeme privremenog boravka na
teritoriji druge države ugovornice kada njihovo stanje zahtijeva hitno pružanje medicinske
usluge, a na teret nadležnog nosioca.
(4) Ako lice koje je osigurano prema pravnim propisima jedne države ugovornice, kao i
članovi njegove porodice koji s njim prebivaju, promijeni boravak na teritoriju druge države
ugovornice za vrijeme korišćenja zdravstvene zaštite koju mu pruža nadležni nosilac, i dalje
zadržava to pravo pod uslovom da je dobijena prethodna saglasnost nadležnog nosioca.
Nadležni nosilac može saglasnost da uskrati samo zbog zdravstvenog stanja osiguranika koje
mu onemogućava putovanje.
(5) Saglasnost iz stava 4 ovog člana, koja nije data zbog opravdanih razloga, može se i
naknadno dati od strane nadležnog nosioca.
(6) Uslovi za sticanje prava, sadržina, obim i trajanje prava i krug članova porodice koji imaju
pravo na davanja odreĎuju se prema pravnim propisima koji važe za nadležnog nosioca, a
način korišćenja zdravstvene zaštite prema pravnim propisima koji važe za nosioca mjesta
boravka.
Član 14
Pravo na korišćenje zdravstvenih usluga članova porodice osiguranog lica sa
prebivalištem u drugoj drţavi ugovornici
(1) Članovi porodice lica koje je osigurano kod nosioca jedne države ugovornice, korisnici su
davanja ako imaju prebivalište na teritoriji druge države ugovornice kao da su osigurani kod
nosioca mjesta njihovog prebivališta. Troškovi pružene zdravstvene zaštite padaju na teret
nadležnog nosioca.
(2) Članovi porodice iz stava 1 ovog člana koji borave ili promijene prebivalište na teritoriju
države nadležnog nosioca, koriste davanja u skladu sa pravnim propisima te države
ugovornice.
(3) Uslovi za sticanje prava, trajanje, sadržina i obim davanja, kao i krug članova porodice
koji imaju pravo na korišćenje zdravstvenih usluga odreĎuju se u skladu sa pravnim propisima
koje primjenjuje nadležni nosilac, a način pružanja davanja odreĎuje se prema pravnim
propisima koje primjenjuje nosilac mjesta prebivališta.
Član 15
Pravo na korišćenje zdravstvenih usluga korisnika penzije i
članova njihovih porodica
(1) Na korisnike penzije, ostvarene prema pravnim propisima obije države ugovornice i
njihove članove porodice, primjenjuju se pravni propisi one države ugovornice na čijoj
teritoriji imaju prebivalište.
(2) Na korisnike penzije ostvarene prema pravnim propisima jedne države ugovornice i
njihove članove porodice koji imaju prebivalište u drugoj državi ugovornici, primjenjuju se
pravni propisi te države ugovornice, kao da je pravo na penziju ostvareno prema njenim
pravnim propisima, a na teret nadležnog nosioca.
Uslovi za sticanje prava, trajanje, sadržina, kao i krug članova porodice koji imaju pravo na
korišćenje zdravstvene zaštite odreĎuju se u skladu sa pravnim propisima države ugovornice u
kojoj je lice osigurano, a način i obim pružanja davanja odreĎuje se prema pravnim propisima
koje primjenjuje nosilac mjesta prebivališta.
(3) Korisnik penzije iz stava 2 ovog člana, kao i članovi njegove porodice, sa prebivalištem u
jednoj državi ugovornici čije stanje za vrijeme boravka u drugoj državi ugovornici zahtijeva
hitno pružanje medicinskih usluga, ima pravo na ta davanja prema pravnim propisima i na
teret nosioca druge države ugovornice.
(4) Kada korisnik penzije prema pravnim propisima jedne države ugovornice i članovi
njegove porodice borave na teritoriji druge države ugovornice, koriste zdravstvene usluge,
ukoliko njihovo stanje zahtijeva hitno pružanje medicinskih usluga, a na teret nosioca kod
koga su osigurani.
Član 16
Ortopedska pomagala, proteze i druga zdravstvena davanja veće vrijednosti
Ortopedska pomagala, proteze i druga zdravstvena davanja veće vrijednosti pružaju se, osim
u slučajevima hitnosti, uz odobrenje nadležnog nosioca. Lista ovih davanja daje se kao prilog
uz Administrativni sporazum.
Član 17
Novčana davanja
(1) Novčana davanja primjenom Sporazuma odobrava nadležni nosilac prema pravnim
propisima koje on primjenjuje.
(2) Ako prema pravnim propisima jedne države ugovornice iznos novčanih davanja zavisi od
broja članova porodice, nadležni nosilac uzima u obzir i članove porodice koji imaju
prebivalište na teritoriji druge države ugovornice.
Član 18
Naknada troškova
Nadležni nosilac vrši naknadu troškova zdravstvenih usluga nosiocu osiguranja druge države
ugovornice za davanja pružena u skladu sa čl. 13, 14, 15, 16 i 24 ovog sporazuma, prema
postupku utvrĎenom Administrativnim sporazumom.
POGLAVLJE 2
STAROST, INVALIDNOST I SMRT
Član 19
(1) Ako je, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, sticanje, očuvanje ili ponovno
priznavanje prava na davanje uslovljeno navršenjem perioda osiguranja, nosilac te države
ugovornice uzima u obzir, ako je potrebno, i periode osiguranja navršene prema pravnim
propisima druge države ugovornice, kao da su navršeni prema njegovim pravnim propisima,
pod uslovom da se ne poklapaju.
(2) Licu koje i, pored primjene stava 1 ovog člana, ne ispunjava uslove za sticanje prava na
davanje, nadležni nosilac uzima u obzir i periode osiguranja navršene u trećoj državi sa kojom
obije države ugovornice imaju zaključene sporazume o socijalnom osiguranju, u kojima je
predviĎeno sabiranje perioda osiguranja, pod uslovom da se ne poklapaju.
(3) Ako je, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, pravo na odreĎeno davanje
uslovljeno navršenjem perioda osiguranja u odreĎenom zanimanju, odnosno poslu ili u
zanimanju za koje postoji poseban sistem, nosilac te države ugovornice uzima u obzir i
periode osiguranja koji su, prema pravnim propisima druge države ugovornice, navršeni u
istom zanimanju, odnosno poslu ili u odgovarajućem sistemu.
(4) Prema turskim pravnim propisima period osiguranja od jednog kalendarskog mjeseca se
računa kao 30 dana, a jedna kalendarska godina kao 360 dana.
Član 20
Period osiguranja kraći od jedne godine
(1) Ako je ukupаn period osigurаnjа nаvršen premа prаvnim propisimа jedne držаve ugovornice krаdi
od 12 mjeseci, ne odobrаvа se prаvo nа dаvаnje, izuzev u slučаju kаdа, premа tim prаvnim
propisimа, postoji prаvo nа dаvаnje sаmo po osnovu tog periodа osigurаnjа.
(2) Period osiguranja iz stava 1 ovog člana po osnovu koga nosilac jedne države ugovornice
ne odobrava davanje, uzima u obzir nosilac druge države ugovornice za sticanje, očuvanje i
ponovno priznavanje prava na davanje, kao i odreĎivanje njegove visine, kao da je taj period
navršen prema njegovim pravnim propisima.
Član 21
UtvrĎivanje novčanog davanja
(1) Ako prema pravnim propisima jedne države ugovornice postoji pravo na davanje i bez
primjene člana 19 ovog sporazuma, nadležni nosilac te države ugovornice utvrĎuje davanje
isključivo na osnovu perioda osiguranja koji se uzimaju u obzir prema tim pravnim
propisima.
(2) Ako prema pravnim propisima jedne države ugovornice postoji pravo na davanje samo uz
primjenu člana 19. ovog sporazuma, nadležni nosilac te države ugovornice utvrĎuje iznos
davanja tako što:
1. obračunava teorijski iznos davanja koji bi pripadao da su ukupni periodi osiguranja koji se
uzimaju u obzir za obračun davanja navršeni prema pravnim propisima koje on primjenjuje.
2. na osnovu tako obračunatog iznosa, utvrĎuje iznos davanja srazmjeran odnosu izmeĎu
perioda osiguranja navršenih isključivo prema pravnim propisima koje on primjenjuje i
ukupnih perioda osiguranja koji se uzimaju u obzir za obračun davanja;
(3) Ako se prema pravnim propisima jedne države ugovornice iznos davanja obračunava na
osnovu zarade, osnovice osiguranja, odnosno uplaćenog doprinosa u odreĎenom periodu,
nadležni nosilac uzima u obzir zaradu, osnovicu osiguranja, odnosno uplaćeni doprinos
isključivo iz perioda osiguranja navršenog prema pravnim propisima koje on primjenjuje.
Član 22
Umanjenje, suspenzija i ukidanje davanja
(1) Lica na koja se ovaj sporazum primjenjuje ne podliježu pravnim propisima dviju država
ugovornica o umanjenju, suspenziji ili ukidanju davanja u slučaju istovremenog korišćenja.
(2) U odnosu na Republiku Tursku, ukoliko se njen korisnik davanja zaposli u drugoj državi
ugovornici, obustavlja se isplata davanja u skladu sa pravnim propisima koje ona primjenjuje.
POGLAVLJE 3
DAVANJA ZA SLUČAJ SMRTI
Član 23
Sabiranje perioda osiguranja i sticanje prava na davanje
(1) Ako je premа prаvnim propisimа jedne držаve ugovornice prаvo nа dаvаnje zа slučаj smrti
uslovljeno nаvršenim periodimа osigurаnjа, nаdležni nosilаc te držаve ugovornice uzimа u obzir, аko
je to potrebno, i periode osigurаnjа nаvršene premа prаvnim propisimа druge držаve ugovornice,
kаo dа su nаvršeni premа prаvnim propisimа koje on primjenjuje, pod uslovom dа se ne poklаpаju.
(2) Ako lice osigurano prema pravnim propisima jedne države ugovornice umre na teritoriji
druge države ugovornice smatra se da je umrlo na teritoriji države ugovornice u kojoj je
osigurano i u kojoj ispunjava uslove za davanje za slučaj smrti.
(3) Ako pravo na davanje za slučaj smrti postoji prema pravnim propisima obije države
ugovornice primjenjuju se isključivo pravni propisi one države ugovornice na čijoj teritoriji je
umrlo lice imalo prebivalište.
POGLAVLJE 4
POVREDE NA RADU I PROFESIONALNE BOLESTI
Član 24
Zdravstvene usluge
(1) Lice koje po osnovu povrede nа rаdu ili profesionаlne bolesti imа prаvo nа dаvаnje premа
prаvnim propisimа jedne držаve ugovornice, а imа prebivаlište ili borаvište nа teritoriji druge
držаve ugovornice, imа prаvo nа zdrаvstvene usluge premа prаvnim propisimа držаve
ugovornice nа čijoj teritoriji imа prebivаlište ili borаvište, а nа teret nаdležnog nosiocа.
(2) Za korišćenje proteza, pomagala i drugih zdravstvenih usluga veće vrijednosti,
primjenjuje se odredba člana 16 ovog sporazuma.
(3) Na naknadu troškova nastalih prema stavu 1 ovog člana primjenjuju se odredbe člana 18
ovog sporazuma.
Član 25
Profesionalne bolesti
(1) Ako je odobrenje davanja za slučaj profesionalne bolesti, prema pravnim propisima jedne
države ugovornice, uslovljeno time da je bolest prvi put utvrĎena na teritoriji te države
ugovornice, smatra se da je taj uslov ispunjen ako je ta bolest prvi put utvrĎena na teritoriji
druge države ugovornice.
(2) Ako je odobrenje davanja za slučaj profesionalne bolesti, prema pravnim propisima jedne
države ugovornice, uslovljeno time da je obavljanje djelatnosti koja može da izazove tu
bolest, trajalo odreĎeno vrijeme, nadležni nosilac te države ugovornice, ako je to potrebno,
uzima u obzir i vrijeme obavljanja takve djelatnosti u skladu sa pravnim propisima druge
države ugovornice.
Član 26
Novčano davanje
(1) Ako pravo na novčano davanje za slučaj profesionalne bolesti postoji prema pravnim
propisima obije države ugovornice, davanje se odobrava samo prema pravnim propisima one
države ugovornice na čijoj teritoriji je posljednji put obavljana djelatnost koja može da
izazove tu profesionalnu bolest.
(2) Ako lice, koje je po osnovu profesionalne bolesti primalo ili prima novčano davanje na
teret nosioca jedne države ugovornice, zbog pogoršanja bolesti prouzrokovanog obavljanjem
djelatnosti koja, prema pravnim propisima druge države ugovornice, može da izazove
profesionalnu bolest, podnese zahtjev za davanje nosiocu druge države ugovornice, nosilac
prve države ugovornice i dalje snosi troškove davanja, bez obzira na pogoršanje, prema
svojim pravnim propisima. Nosilac druge države ugovornice odobrava davanje u visini
razlike izmeĎu davanja koje pripada nakon pogoršanja i davanja koje bi, po osnovu
nastupanja te bolesti, pripadalo prema njegovim pravnim propisima.
POGLAVLJE 5
NEZAPOSLENOST
Član 27
(1) Ako je pravo na davanje po osnovu nezaposlenosti uslovljeno navršenjem perioda
osiguranja, periodi osiguranja navršeni prema pravnim propisima država ugovornica se
sabiraju, pod uslovom da se ne poklapaju.
(2) Iznos, trajanje i način isplate davanja utvrĎuje se prema pravnim propisima nadležnog
nosioca.
POGLAVLJE 6
PORODIČNA DAVANJA - DODATAK ZA DJECU
Član 28
(1) Ako je pravo na davanje po osnovu porodičnih davanja - dodatka za djecu uslovljeno
navršenjem perioda osiguranja, periodi osiguranja navršeni prema pravnim propisima država
ugovornica se sabiraju, pod uslovom da se ne poklapaju.
(2) Pravo na porodično davanje - dodatak za djecu se odreĎuje prema pravnim propisima one
države ugovornice po kojima je lice osigurano i za djecu koja imaju prebivalište na teritoriji
(3) Ako pravo na porodično davanje – dodatak za djecu postoji prema pravnim propisima
obije države ugovornice, primjenjuju se isključivo pravni propisi one države ugovornice na
čijoj teritoriji dijete ima prebivalište.
DIO IV
RAZNE ODREDBE
Član 29
Administrativni sporazumi i saradnja
(1) Nadležni organi država ugovornica odlučuju o administrativnim sporazumima
neophodnim za primjenu ovog sporazuma.
(2) Nadležni organi država ugovornica se meĎusobno obavještavaju, u što kraćem roku, o
svim mjerama preduzetim u cilju sprovoĎenja Sporazuma, kao i o promjenama svojih propisa
ukoliko se one odnose na primjenu ovog sporazuma.
(3) Nadležni organi država ugovornica, u cilju olakšavanja primjene Sporazuma, odreĎuju
organe za vezu.
(4) Nadležni organi i nosioci država ugovornica se meĎusobno pomažu u vezi sa pitanjima
koja se odnose na primjenu ovog sporazuma, ukoliko je u pitanju primjena nacionalnih
propisa. Ta pomoć je besplatna.
(5) Ljekarske preglede koji se obavljaju isključivo zbog primjene pravnih propisa jedne
države ugovornice, a odnose se na lica koja imaju prebivalište ili boravište na teritoriji druge
države ugovornice obaviće na zahtjev nadležnog nosioca i na njegov teret, nosilac prema
mjestu prebivališta ili boravišta. Ljekarske preglede koji se obavljaju zbog primjene pravnih
propisa obje države ugovornice obavlja na svoj teret, nosilac prema prebivalištu ili boravištu
lica čiji se pregled zahtijeva.
Član 30
Zaštita ličnih podataka
Svаkа povjerljivа informаcijа o licu kojа je dostаvljenа jednoj držаvi ugovornici od strаne
druge držаve ugovornice u sklаdu sа ovim sporаzumom, biće jedino korišćenа u primjeni
ovog sporаzumа i prаvnih propisа nа koje se ovаj sporаzum odnosi. Drugа držаvа ugovornicа
je obаveznа dа čuvа dostаvljenu informаciju.
Član 31
Upotreba sluţbenih jezika
(1) Nadležni organi i nosioci država ugovornica mogu meĎusobno da komuniciraju na svojim
službenim jezicima u cilju primjene ovog sporazuma.
(2) Zahtjevi i dokumenta ne mogu se odbaciti zbog toga što su napisani na službenom jeziku
Član 32
OslobaĎanje od poreza i ovjera
(1) OslobaĎanje ili smanjenje poreza i taksi predviĎeno pravnim propisima jedne države
ugovornice za pisane podneske ili dokumenta koja se prilažu zbog primjene njenih pravnih
propisa, odnosi se i na odgovarajuće pisane podneske i dokumenta koji se prilažu zbog
primjene ovog sporazuma ili pravnih propisa druge države ugovornice.
(2) Isprave, dokumenta i pisani podnesci bilo koje vrste, koji se prilažu prilikom primjene
ovog sporazuma, ne podliježu ovjeri.
Član 33
Podnošenje pisanih dokumenata
(1) Zahtjevi, izjave ili pravna sredstva koja su u primjeni ovog sporazuma ili pravnih propisa
jedne države ugovornice podnijeta organu, nosiocu ili nekoj drugoj nadležnoj ustanovi jedne
države ugovornice, smatraju se zahtjevima, izjavama ili pravnim sredstvima podnijetim
organu, nosiocu ili nekoj drugoj nadležnoj ustanovi druge države ugovornice.
(2) Zаhtjev zа dаvаnje, podnijet premа prаvnim propisimа jedne držаve ugovornice, u cilju primjene
ovog sporаzumа smаtrа se zаhtjevom zа dаvаnje podnijetim premа prаvnim propisimа druge držаve
ugovornice.
(3) Zahtjevi, izjave ili pravna sredstva koja primjenom pravnih propisa jedne države
ugovornice treba podnijeti organu, nosiocu ili nekoj drugoj nadležnoj ustanovi te države
ugovornice, mogu se, u istom roku, podnijeti odgovarajućem organu, nosiocu ili nekoj drugoj
nadležnoj ustanovi druge države ugovornice.
(4) U slučajevima iz st. 1 do 3 ovog člana navedene institucije, bez odlaganja, dostavljaju
zahtjeve, izjave ili pravna sredstva odgovarajućim institucijama druge države ugovornice
neposredno ili posredstvom organa za vezu.
Član 34
Naknada štete
(1) Ako lice koje prema pravnim propisima jedne države ugovornice prima davanje za štetu
koja je nastala u drugoj državi ugovornici i ima, prema njenim pravnim propisima, pravo na
naknadu štete od trećeg lica, tada pravo na tu naknadu prelazi na nosioca prve države
ugovornice prema njegovim pravnim propisima.
(2) Ako je pravo na naknadu štete u vezi sa istovrsnim davanjima, po osnovu istog slučaja
štete, prenijeto, u skladu sa stavom 1 ovog člana, nosiocima obije države ugovornice, treće
lice može isplatiti naknadu štete sa oslobaĎajućim dejstvom, jednom ili drugom nosiocu.
Nosioci će namiriti svoja potraživanja po ovom osnovu srazmjerno davanjima koja isplaćuju.
Član 35
Povraćaj nepripadajućih iznosa
(1) Ako je na osnovu odredaba Sporazuma, nosilac jedne države ugovornice isplatio
korisniku nepripadajući iznos davanja, nosilac te države može da zatraži od nosioca druge
države ugovornice, koji je nadležan za plaćanje naknade korisniku, da od zaostalih davanja
koja treba da isplati korisniku, zadrži preplaćeni iznos. Nadležni nosilac druge države
ugovornice je dužan da tako umanjeni iznos doznači drugoj državi ugovornici.
(2) Ukoliko nije moguće obezbijediti povraćaj na navedeni način primjenjuje se sljedeće:
1. Ako je nosilac jedne države ugovornice isplatio iznos veći od pripadajućeg on može,
prema uslovima i u mjeri predviĎenim pravnim propisima koje primjenjuje, da od nosioca
druge države ugovornice nadležnom za plaćanje odnosnom licu zatraži odbijanje preplaćenog
iznosa od isplata koje taj nosilac vrši istom licu. Nosilac druge države ugovornice vrši
umanjenje u mjeri kako to predviĎaju pravni propisi koje on primjenjuje i na način kao da je
on izvršio preplatu. Tako odbijen iznos doznačava drugoj državi ugovornici.
2. Ako je nosilac jedne države ugovornice isplatio akontaciju naknade za period u kome je
korisnik imao pravo na naknadu u skladu sa pravnim propisima koje on primjenjuje, on može
da zatraži od nosioca druge države ugovornice da se odbije iznos akontacije u skladu sa
pravnim propisima koje primjenjuje taj nosilac, a od naknade koju on korisniku duguje za isti
period. Nosilac druge države ugovornice odbija iznos i doznačava državi ugovornici koja je
to zatražila.
Član 36
Isplata novčanih davanja
(1) Plаdаnje bilo koje nаdoknаde u sklаdu sа ovim sporаzumom vrši se u vаluti one držаve
ugovornice čiji nosilаc vrši plаdаnje i svаko plаdаnje nа tаj nаčin predstаvljа potpuno ispunjаvаnje
obаveze zbog koje je i izvršeno.
(2) Ako je, u sklаdu sа ovim sporаzumom, nаdležni nosilаc obаvezаn dа izvrši plаdаnje troškovа
nosiocu druge držаve ugovornice, dug de biti iskаzаn u vаluti druge držаve ugovornice. Nosilаc prve
držаve ugovornice se oslobаđа obаveze plаdаnjem u svojoj vаluti.
Člаn 37
Rješаvаnje sporovа
(1) Nаdležni orgаni držаvа ugovornicа zаjednički de rješаvаti putem pregovorа svаki spor u vezi sа
tumаčenjem ili primjenom ovog sporаzumа.
(2) Ukoliko spor ne može dа se riješi u sklаdu sа stаvom 1 ovog člаnа u roku od šest mjeseci,
proslijeđuje se zajedničkoj komisiji država ugovornica kojа gа riješava u sklаdu sа osnovnim
principimа i duhom ovog sporаzumа. Držаve ugovornice de zаjednički utvrditi prаvilа kojа se odnose
nа obrаzovаnje i metode rada, kao i članove ove komisije.
DIO V
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 38
Prelazne odredbe
(1) Ovim sporazumom se ne utvrĎuje pravo na davanja za period prije njegovog stupanja na
snagu.
(2) Za utvrĎivanje prava na davanja prema ovom sporazumu uzimaju se u obzir svi periodi
osiguranja koji su navršeni prema pravnim propisima jedne države ugovornice prije njegovog
stupanja na snagu.
(3) Nezavisno od stava 1 ovog člana, ovaj sporazum važi i za osigurane slučajeve koji su nastali prije
njegovog stupanja na snagu.
(4) Davanja koja pripadaju na osnovu ovog sporazuma isplatide se, na zahtjev zainteresovanog lica,
od dana stupanja na snagu ovog sporazuma, osim ako licu nije, na osnovu ranije utvrđenih prava,
ispladen iznos u cjelini.
(5) Kada je zahtjev iz stava 4 ovog člana podnešen u roku od dvije godine od dana stupanja na snagu
ovog sporazuma, davanje pripada od dana njegovog stupanja na snagu, bez obzira na rokove
zastarevanja. Kada je zahtjev podnešen nakon isteka roka od dvije godine, davanje pripada od dana
podnošenja zahtjeva.
Član 39
PotvrĎivanje i stupanje na snagu
Ovaj sporazum podliježe potvrĎivanju i stupa na snagu prvog dana trećeg mjeseca po isteku
mjeseca u kojem je primljena zadnja od diplomatskih nota kojom države ugovornice
obavještavaju jedna drugu da su okončale postupak potvrĎivanja.
Član 40
Vaţenje i otkaz Sporazuma
Ovaj sporazum se zaključuje na neodreĎeno vrijeme. Svaka država ugovornica ga može u
tekućoj kalendarskoj godini, u pisanoj formi, diplomatskim putem, otkazati s posljednjim
danom te godine, pri čemu otkazni rok ne može biti kraći od šest mjeseci.
Član 41
Očuvanje stečenih prava
(1) U slučaju otkazivanja Sporazuma njegove odredbe se i dalje primjenjuju na stečena prava.
(2) U slučаju otkаzivаnjа ovog sporаzumа svi zаpočeti postupci zа ostvаrivаnje prаvа, koji još nijesu
riješeni, rješаvаde se u sklаdu sа odredbаmа ovog sporаzumа.
U potvrdu ovogа opunomodenici su potpisаli ovаj sporаzum i ovjerili pečаtom.
Potpisano u Ankari, dana 15.03.2012. godine, u dva originala na crnogorskom, turskom i
engleskom jeziku, pri čemu su sva tri teksta podjednako vjerodostojna. U slučaju različitog
tumačenja, mjerodavan će biti tekst na engleskom jeziku.
Za Crnu Goru
dr Suad NUMANOVID
Ministar rada i socijalnog staranja
Za Republiku Tursku
Faruk ÇELIK
Ministar rada i socijalne sigurnosti
KARADAĞ
İLE
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ARASINDA
SOSYAL GÜVENLİK ANLAŞMASI
Karadağ ile Türkiye Cumhuriyeti iki devlet arasındaki (bundan sonra “Akit Devletler” olarak anılacaktır)
sosyal güvenlik alanında ilişkileri düzenlemek amacıyla aşağıdaki konularda mutabık kalmışlardır.
I. BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Madde 1
Terimlerin Tanımı
(1) Bu Anlaşmada kullanılan terimler aşağıdaki gibi tanımlanmıştır:
1. Ülke:
Karadağ bakımından Karadağ,
Türkiye bakımından Türkiye Cumhuriyeti,
2. Mevzuat: Bu Anlaşmanın 2 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sosyal güvenlik alanıyla ilgili
kanun, tüzük ve yönetmelikler,
3. Yetkili Makam:
Karadağ bakımından yetkili Bakanlıklar,
Türkiye Cumhuriyeti bakımından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,
4. Yetkili Kurum: Bu Anlaşmanın 2 nci maddesinde belirtilen mevzuatların uygulamasından ve
yardımları sağlamaktan sorumlu olan sigorta kurumu,
5. Kurum: Bu Anlaşmanın 2 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen mevzuatları uygulamakla görevli
kurum ve/veya kuruluş,
6. Sigortalı: Bu Anlaşmanın 2 nci maddesinde belirtilen mevzuatların uygulandığı veya uygulanmış
olduğu şahıs,
7. Sigortalılık Süresi: Bu Anlaşmanın 2 nci maddesinde belirtilen mevzuatlara göre sigorta primi
ödenmiş ya da ödenmiş sayılan süre,
8. Yardım: Bu Anlaşmada aksine bir hüküm bulunmadıkça, kamu fonlarından sağlanan bütün ek
ödemeler ile her türlü zamlar, yeniden değerlendirme ve ek ödenekleri de içine alan bütün yardımlar
ve aylıklar,
9. İkamet: Sürekli ikamet,
10. Bulunma: Geçici ikamet,
11. Aile Bireyi: Yetkili kurumca uygulanan mevzuata göre aile bireyi olarak tanımlanan veya öyle kabul
edilen kimseler,
12. Yararlanıcı: Akit Devletlerin mevzuatlarına göre tanımlanan veya öyle kabul edilen kimseler,
13. Hak Sahibi: Akit Devletlerin mevzuatlarına göre hak sahibi olarak tanımlanan veya öyle kabul edilen
kimseler.
(2) Bu Anlaşmada tanımlanmayan her bir terim, Akit Devletlerin mevzuatlarında hangi anlamda
kullanılmış ise, o anlamı ifade eder.
Madde 2
Maddi Uygulama Alanı
(1) Bu Anlaşma aşağıdaki mevzuatlara uygulanır:
Karadağ bakımından;
1. Sağlık Sigortası, Sağlık Koruması ve Analık
2. Emeklilik Sigortası, Maluliyet Sigortası (yaşlılık, malullük, ölüm)
3. İş Kazası, Meslek Hastalıkları,
4. İşsizlik durumunda verilen ücretler (yardım)
5. Çocuk Yardımı
Türkiye Cumhuriyeti bakımından;
1. Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar açısından malullük, yaşlılık,
ölüm, iş kazası ve meslek hastalıkları, işsizlik sigortası ile genel sağlık sigortası kapsamında hastalık ve
analık sigortası,
2. Hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar açısından malullük,
yaşlılık, ölüm, iş kazası ve meslek hastalıkları ile genel sağlık sigortası kapsamında hastalık ve analık
sigortası,
3. Kamu idarelerinde çalışanlar açısından malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası
kapsamında hastalık ve analık sigortası,
4. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun geçici 20 inci maddesinde belirtilen sandıklarda çalışanlar
açısından malullük, yaşlılık, ölüm, iş kazası ve meslek hastalıkları, işsizlik sigortası ile genel sağlık
sigortası kapsamında hastalık ve analık sigortası,
(2) Bu Anlaşma bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen mevzuatı değiştiren, yeniden düzenleyen veya
bu mevzuat yerine geçen ya da bu mevzuata ek hükümler getiren her türlü mevzuata da uygulanır.
(3) Bu Anlaşmanın yeni bir sosyal güvenlik rejimine veya yeni bir sosyal sigorta koluna dair mevzuata
uygulanması, Akit Devletler arasında bu amaçla yeni bir anlaşma imzalanması yolu ile gerçekleştirilir.
Madde 3
Kişisel Uygulama Alanı
Bu Anlaşma hükümleri, her iki Akit Devletin mevzuatından birine veya her ikisine evvelce tabi olmuş
bulunan veya Akit Devletlerden birinin mevzuatına halen tabi olan kişiler ve bunların aile bireyleri ile
hak sahiplerine uygulanır.
Madde 4
İşlem Eşitliği
Bu Anlaşmada aksine bir hüküm yoksa, Akit Devletlerden birinin ülkesinde oturan ve kendilerine bu
Anlaşma hükümleri uygulanan kimseler, oturdukları Akit Devletin mevzuatının sağladığı haklardan, o
ülkenin vatandaşları ile aynı koşullar dahilinde yararlanırlar.
Madde 5
Yardımların İhracı
(1) Bu Anlaşmada aksine bir hüküm yoksa, ödemeden sorumlu Akit Devletin mevzuatına göre hak
kazanılan yardımlar, bu Anlaşmanın 3 üncü maddesi kapsamında bulunan kimselere, diğer Akit
Devlette oturmaları halinde de aynı oranda ödenir. Bunların üçüncü bir ülkede oturmaları halinde
yardımlar, ödemeden sorumlu Akit Devletin mevzuatına uygun olarak ödenir.
(2) Bu maddenin birinci fıkra hükümleri;
Karadağ bakımından; en düşük emekli aylığına ek olarak ödenen yardımlara,
Türkiye bakımından; aylıklara ek olarak ödenen her türlü zamma ve genel bütçeden karşılanan
ödeneklere
uygulanmaz.
II. BÖLÜM
UYGULANACAK MEVZUATLA İLGİLİ HÜKÜMLER
Madde 6
Genel Hükümler
Bu Anlaşmada aksine bir hüküm yoksa;
(1) Bir Akit Devlette ücretli çalışanlar veya faaliyetini bir Akit Devlette icra eden bağımsız çalışanlar, bu
çalışmaları ile ilgili olarak, kendilerinin diğer Akit Devlette oturmaları ya da işverenin veya işverenin
işyeri merkezinin diğer Akit Devlette bulunması halinde dahi çalıştıkları Akit Devletin mevzuatına tabi
olur.
(2) Akit Devletlerden birinin memurları veya benzeri personeli kendilerini çalıştıran idarenin bağlı
olduğu Akit Devletin mevzuatına tabi olurlar.
(3) Bir işyerinin merkezinin bulunduğu devlet dışındaki Akit Devlette bir şube veya daimi temsilciliği
tarafından çalıştırılan kimse, bu şube veya daimi temsilciliğin bulunduğu Akit Devletin mevzuatına tabi
olur.
Madde 7
Geçici Görevlendirme
Akit Devletlerden birinin ülkesinde istihdam edilen kişi, işvereni tarafından belirli bir işin ifası için diğer
Akit Devlete geçici görevli olarak gönderilirse, bu kimse aynı işverenin ücretli çalışanı sıfatını koruduğu
takdirde, 24 ayı geçmemek koşulu ile birinci Akit Devlet mevzuatına tabi olur; Akit Devletlerden birinin
ülkesinde bir mesleki faaliyet icra eden bağımsız çalışan, faaliyetini geçici olarak diğer Akit Devlette
gerçekleştirmek amacı ile bu devlete gittiği takdirde, 24 aya kadar birinci Akit Devletin mevzuatına tabi
olur. Her iki durumda, her iki Akit Devletin yetkili makamlarının önceden onayıyla bu süre toplam 60
ayı geçmemek kaydıyla uzatılabilir.
Madde 8
Uluslararası Taşımacılık İşletmeleri Personeli
Bir işyerinin, başkası hesabına veya kendi adına karayolu, demiryolu, havayolu ya da denizyolu ile
uluslararası yolcu veya mal taşımacılığı yapan ve işyeri merkezi diğer Akit Devlette bulunan, dolaşan
veya sefer yapan personelinden olan bir kimse, bu Devletin mevzuatına tabi olur.
Madde 9
Gemi Mürettebatı ve Gemide Çalışanlar
(1) Akit Devletlerden birinin bayrağını taşıyan gemide çalışan bir kimse, bu Akit Devletin mevzuatına
tabi olur.
(2) Akit Devletlerden birinin limanında veya karasularında istihdam edilen ve gemi mürettebatından
olmayan bir kimse, diğer Akit Devletin bayrağını taşıyan bir geminin yükleme, boşaltma veya tamir
işlerinde çalışır ya da bu işlere nezaret ederse, hakkında limanın veya karasularının bulunduğu Akit
Devletin mevzuatı uygulanır.
(3) Akit Devletlerden birinin bayrağını taşıyan bir gemide bir faaliyet icra eden ve bu faaliyet için
kendisine işyeri merkezi veya ikametgahı diğer Akit Devlette bulunan bir müessese veya kimse
tarafından ücret ödenen kimse, ikinci devletin mevzuatına, o devletin ülkesinde oturuyorsa tabi olur;
ücreti ödeyen müessese veya kimse anılan mevzuatın uygulanmasında işveren sayılır.
Madde 10
Diplomatik Misyonlar ve Konsolosluklar
(1) Akit Devletlerden birinin diplomatik misyonlarında veya konsolosluklarında çalışan diplomatlar ve
diğer kişiler, gönderen devletin mevzuatına tabi olurlar.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen hizmet personeli mahallinden istihdam edilmiş ise,
bulunulan devletin mevzuatına tabi olurlar. Ancak, bu kişiler istihdam eden devletin vatandaşı iseler,
işe alındıkları tarihi takip eden üç ay içerisinde, istihdam eden devletin mevzuatının uygulanmasını
tercih edebilirler.
(3) Bu maddenin birinci ve 2 nci fıkraları kapsamında olmayanlar hakkında kabul eden ülkenin mevzuatı
uygulanır.
Madde 11
İstisnalar
Akit Devletlerin yetkili makamları, bir kişi veya kişi grupları hakkında uygulanacak mevzuat bakımından
bu Anlaşmanın 7 ila 10 uncu maddelerine istisna teşkil eden hükümler üzerinde anlaşabilirler.
III. BÖLÜM
ÖZEL HÜKÜMLER
1. KISIM
HASTALIK VE ANALIK
Madde 12
Sigortalılık Sürelerinin Birleştirilmesi
(1) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre yardımlardan yararlanmak için belirli sigortalılık
sürelerinin tamamlanmış olması gerekiyorsa, bu devletin yetkili kurumu, diğer Akit Devletin
mevzuatına tabi olarak geçmiş olan sigortalılık sürelerini, aynı zamana rastlamamak koşulu ile kendi
mevzuatına göre geçmiş gibi değerlendirir.
(2) Hastalık ve analık günlük ödenekleri ile ilgili olarak, bu maddenin birinci fıkrasında sözü edilen süre
birleşimi, ancak ilgilinin yardım talebinde bulunduğu Akit Devlette sigortalı ise yapılır.
Madde 13
Diğer Akit Devlette Çalışma veya Bulunma Halinde
Sağlık Yardımlarından Yararlanma
(1) Bu Anlaşma’nın 7 nci ve 10 uncu maddelerinde bahsedilen kişi ve aile bireyleri, durumları tıbbi
tedaviyi gerektirdiği hallerde, diğer Akit Devletteki kurum mevzuatına uygun olarak yetkili kurumun
hesabına hastalık ve analık sigortası yardımlarına hak kazanırlar.
(2) Türkiye bakımından bu maddenin birinci fıkrasının hükümleri diplomatlarına ve memurlarına
uygulanmayacaktır.
(3) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre yardımlara hak kazanan sigortalı kişiler ve aile bireyleri,
diğer Akit Devlette bulundukları sırada durumları acil tıbbi tedaviyi gerektirdiği hallerde yetkili kurum
hesabına yardımlara hak kazanırlar.
(4) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre sigortalı olarak çalışan kimseler ile yanlarında ikamet
eden aile bireyleri, Akit Devlet kurumunca sağlanan hastalık veya analık sigortası yardımlarından
yararlanmakta iken ikametlerini diğer Akit Devlete nakletmeleri halinde bu yardımlardan yararlanmaya
devam ederler. Ancak ilgili, ülkesine dönmeden önce yetkili kurumun iznini almak zorundadır. İzin
talebi, ilgilinin sağlık durumunun ülkesine dönmesine uygun olmadığı hakkında rapor verilmesi halinde
ret olunur.
(5) 4 üncü fıkrada belirtilen izin elde olmayan sebeplerden dolayı önceden alınmamış ise, yetkili
kurumca bu izin sonradan da verilebilir.
(6) Yardımlara hak kazanılıp kazanılmadığı, yardımların süresi ve yardımlardan yararlanacak aile
bireyleri sigortalının tabi olduğu Akit Devlet mevzuatına göre; yardımların kapsamı ve ifa şekli ise,
yardımlardan yararlanacak kimsenin bulunduğu Akit Devlet mevzuatına göre belirlenir.
Madde 14
Sigortalının Diğer Akit Devlette İkamet Eden Aile Bireylerinin
Sağlık Yardımlarına Hak Kazanmaları
(1) Sigortalı bulunduğu ülke mevzuatına göre sağlık yardımına hak kazanmış olan şahsın diğer Akit
Devlette ikamet eden aile bireyleri, ikamet ettikleri Akit Devletin mevzuatına göre sağlık yardımlarına
hak kazanmamış olmaları koşulu ile ikamet ettikleri Akit Devletin mevzuatına göre belirlenmiş olan
yardımlardan yararlanırlar. Sağlık yardımı giderleri sigortalının aile bireylerinin sigortalı üzerinden
sigortalandıkları yetkili kurum tarafından karşılanır.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasında sözü edilen aile bireyleri, yetkili kurumun bulunduğu Akit Devlete
geçici olarak gittiklerinde veya ikametlerini naklettiklerinde bu Akit Devlet mevzuatına göre sağlık
yardımlarından yararlanırlar.
(3) Yardımlara hak kazanılıp kazanılmadığı, yardımların süresi ve yardımlardan yararlanacak aile
bireyleri sigortalının tabi olduğu Akit Devlet mevzuatına göre; yardımların kapsamı ve ifa şekli ise,
yardımlardan yararlanacak kimsenin bulunduğu Akit Devlet mevzuatına göre belirlenir.
Madde 15
Aylık Sahiplerinin ve Aile Bireylerinin Sağlık Yardımları
(1) Her iki Akit Devletin mevzuatına göre ödenmesi gereken aylıklardan yararlanan aylık sahibi ve aile
bireyleri, sağlık yardımlarından ikamet ettikleri Akit Devletin mevzuatına göre yararlanır.
(2) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre aylık alan ve diğer Akit Devlette ikamet eden aylık sahibi
ve aile bireyleri, aylığa o Akit Devlette uygulanan mevzuata göre hak kazanmış gibi sağlık yardımları
yetkili kurumun hesabına olacak şekilde o Akit Devletin mevzuatına tabidirler.
Yardımlara hak kazanılıp kazanılmadığı, yardımların süresi ve yardımlardan yararlanacak aile bireyleri
sigortalının tabi olduğu Akit Devlet mevzuatına göre; yardımların kapsamı ve ifa şekli ise, yardımlardan
yararlanacak kimsenin bulunduğu Akit Devlet mevzuatına göre belirlenir.
(3) Bir Akit Devlette ikamet eden, diğer Akit Devlette bulunduğu sırada durumu acil tıbbi yardım
yapılmasını gerektiren bir aylık sahibi ve aile bireyleri, bu maddenin 2 nci fıkrasına istinaden, o Akit
Devlette uygulanan mevzuata göre ve o Akit Devletin hesabına yardım alma hakkına sahiptir.
(4) Bir Akit Devlet mevzuatına göre aylık alan aylık sahipleri ve aile bireyleri diğer Akit Devlette
bulundukları sırada durumları acil tıbbi yardım yapılmasını gerektirdiği hallerde ilgili oldukları kurumun
hesabına sağlık yardımı alırlar.
Madde 16
Ortopedik Cihazlar, Protezler ve Büyük Masraf Gerektiren
Diğer Sağlık Yardımları
Ortopedik cihazlar, protezler ve büyük masraf gerektiren diğer sağlık yardımları, acil haller dışında,
yetkili kurumun iznine bağlıdır. Bu tür yardımların listesine, İdari Anlaşmanın ekinde yer verilecektir.
Madde 17
Nakdi Yardımlar
(1) Nakdi yardımlar yetkili kurumun kendi uyguladığı mevzuata göre ödenir.
(2) Bir Akit Devletin mevzuatına göre nakdi yardımların tutarı, aile bireylerinin sayısına bağlı ise, yetkili
kurum, diğer Akit Devlette oturan aile bireylerini de dikkate alır.
Madde 18
Gider İadesi
Yetkili kurum, diğer Akit Devletin yetkili kurumuna 13 üncü, 14 üncü, 15 inci, 16 ncı ve 24 üncü
maddelere istinaden sağlanan yardımlar için, İdari Anlaşma ile belirlenecek usul ve esaslara göre sağlık
yardımları masraflarını geri öder.
2. KISIM
YAŞLILIK, MALULLÜK VE ÖLÜM
Madde 19
(1) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre yardımlardan yararlanma hakkı bir sigortalılık süresinin
tamamlanmış olması koşuluna bağlı ise, bu mevzuatı uygulayan kurum, gerekiyorsa, diğer Akit Devletin
mevzuatına tabi olarak geçen sigortalılık sürelerini aynı zamana rastlamamak kaydı ile kendi
mevzuatına göre geçmiş süreler gibi değerlendirir.
(2) İlgilinin, bu maddenin birinci fıkrasının uygulanması sonucu yardıma hak kazanamadığı durumlarda,
yetkili kurumlar sigortalılık sürelerinin birleştirilmesini öngören sosyal güvenlik anlaşması imzalamış
bulundukları üçüncü bir ülkedeki sigortalılık sürelerini de, aynı zamana rastlamamak koşulu ile
birleştirirler.
(3) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre yardımlardan yararlanma hakkı, bir özel rejim
kapsamında, bir meslekte veya belirli bir meslekte ya da belirli bir sürenin tamamlanmasına bağlı ise,
sadece ilgili rejim kapsamında geçen süreler veya böyle bir rejimin olmaması durumunda aynı meslekte
veya aynı işte tamamlanmış süreler, eğer uygunsa diğer Akit Devlet mevzuatı kapsamında bir yardım
hakkının belirlenmesinde dikkate alınır.
(4) Türk mevzuatına göre prim veya kesenek ödenmiş sürelerden bir ay 30 gün, bir yıl ise 360 gün
olarak kabul edilir.
Madde 20
Bir Yıldan Az Sigortalılık Süresi
(1) Bir Akit Devletin mevzuatına göre tamamlanan sigortalılık sürelerinin toplamı 12 aydan az ise, bu
mevzuata göre sadece bu sigortalılık süresine bağlı yardım hakkı olması durumu hariç, yardım
sağlanmaz.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasına istinaden bir Akit Devletin yetkili kurumu, yardım hakkının
kazanılması, korunması, yeniden kazanılması ve gerçek tutarının belirlenmesi için sözü edilen süreleri
kendi mevzuatına tabi geçmiş süreler olarak kabul eder.
Madde 21
Nakdi Yardımların Hesaplanması
(1) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre yardımlardan yararlanma hakkı bu Anlaşmanın 19 uncu
madde hükmü uygulanmaksızın kazanılıyorsa, bu Akit Devletin yetkili kurumu, ödenmesi gereken
yardım miktarını yalnız kendi mevzuatına göre geçen sigortalılık sürelerini dikkate alarak belirler.
(2) İlgili kimse Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre yardımlara ancak bu Anlaşmanın
19 uncu
madde hükümlerinin uygulanması suretiyle hak kazanıyor ise, bu devletin yetkili kurumu yardımları
aşağıda belirtildiği şekilde hesaplar;
1. Yetkili kurum, her iki Akit Devletin mevzuatlarına göre geçen bütün sigortalılık sürelerini
yalnız kendisinin uyguladığı mevzuata göre geçmiş gibi değerlendirerek nazari miktarı hesaplar.
2. Yukarıda bahsedildiği şekilde hesaplanan miktar üzerinden, yardımın gerçek miktarını,
yardımın hesabında dikkate alınan sürelerden sadece kendi mevzuatına göre tamamlanan
aylığa esas sürelerin toplam aylığa esas sürelere oranı olarak belirler.
(3) Bir Akit Devletin mevzuatına istinaden yapılan yardımlar, o devletin mevzuatına göre kazançlar,
ödenen primler veya sigorta matrahı esas alınarak hesaplanıyor ise, yetkili kurum sadece kendi
mevzuatına göre kazançları, ödenen primleri veya sigorta matrahını dikkate alır.
Madde 22
Yardımların Azaltılması, Durdurulması ve Kesilmesi
(1) Bu Anlaşmanın uygulandığı kişilerin her iki Akit Devlet yetkili kurumlarından eşzamanlı yardımlar
almaları halinde, bunlara her iki Akit Devletin yardımın azaltılması, durdurulması veya iptaline ilişkin
mevzuat hükümleri uygulanmaz.
(2) Türkiye bakımından bağlanan aylıklar, diğer Akit Devlette çalışma halinde mevzuata uygun olarak
kesilir.
3. KISIM
ÖLÜM YARDIMI
Madde 23
Sigortalılık Sürelerinin Birleştirilmesi ve Ölüm Yardımlarının Ödenmesi
(1) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre ölüm yardımlarından yararlanmak için bir sigortalılık
süresinin tamamlanmış olması gerekiyorsa, yetkili kurum, bu yardımların hesaplanmasında, diğer Akit
Devlette geçen süreleri, aynı zamana rastlamamak kaydı ile kendi ülkesinde geçmiş gibi dikkate alır.
(2) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre sigortalı bulunan bir kimse, diğer Akit Devlette öldüğü
takdirde, sigortalı olduğu Akit Devlette ölmüş gibi kabul edilir ve hak sahipleri ölüm yardımına hak
kazanır.
(3) Her iki Akit Devletin mevzuatına göre ölüm yardımından yararlanma hakkı bulunuyorsa, sadece ölen
kişinin daimi ikamet ettiği Akit Devletin mevzuatı uygulanır.
4. KISIM
İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI
Madde 24
Tıbbi Yardımlar
(1) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre iş kazası veya meslek hastalığı yardımlarından yararlanma
hakkı bulunan ve diğer Akit Devlette ikamet eden veya bulunan kimse, ikamet ettiği veya bulunduğu
devletin mevzuatına göre yetkili kurum hesabına sağlık yardımlarından yararlanır.
(2) Protez, ortopedik cihazlar ve büyük masraf gerektiren diğer sağlık yardımları için, bu Anlaşmanın 16
ncı maddesinin hükümleri uygulanır.
(3) Bu maddenin birinci fıkrasına istinaden meydana gelen masrafların iadesi için bu Anlaşmanın 18 inci
maddesinin hükümleri gerekli uyarlamalar yapılarak uygulanır.
Madde 25
Meslek Hastalıkları
(1) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre meslek hastalığı yardımlarından yararlanma hakkı,
hastalığın ilk kez bu ülkenin kendi topraklarında meydana gelmiş olması koşuluna bağlı bulunuyorsa, bu
koşul, bu hastalığın ilk kez diğer Akit Devlette meydana gelmiş olması halinde de yerine getirilmiş
sayılır.
(2) Bir Akit Devletin mevzuatına göre meslek hastalığı halinde yardıma hak kazanılması, mesleğin bu
tür bir hastalığa yol açabileceği kadar süre yapılması koşuluna bağlı ise, Akit Devletin yetkili kurumu,
gerekli hallerde diğer Akit Devletin mevzuatına göre bu meslekte geçen süreyi de dikkate alır.
Madde 26
Nakdi Yardımlar
(1) Her iki Akit Devletin mevzuatına göre iş kazası veya meslek hastalığı halinde nakdi yardım hakkı
doğuyorsa, yardım, sadece iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesine sebep olan faaliyetin
en son gerçekleştiği Akit Devletin mevzuatına tabi olarak yapılır.
(2) Akit Devletlerden birinin mevzuatına uygun olarak meslek hastalığı yardımı yapılmış sigortalı şahıs,
diğer Akit Devlette ikamet ettiği sürede bu hastalığı ağırlaşırsa ve ikinci Akit Devletin mevzuatına göre
anılan hastalığa neden olacak veya hastalığı ağırlaştıracak bir faaliyet icra etmemişse, birinci Akit
Devletin yetkili kurumu, uyguladığı mevzuat hükümlerine göre ağırlaşmayı nazara alarak yardım
giderlerini üstlenmek zorundadır. Sigortalı şahıs böyle bir faaliyeti ikinci Akit Devletin mevzuatına göre
icra etmişse, birinci Akit Devletin yetkili kurumu, yardım giderlerini, ağırlaşmayı nazara almaksızın
uyguladığı mevzuata göre üstlenmek zorundadır; ikinci Akit Devletin yetkili kurumu ise kendi
mevzuatına göre ilgilinin ağırlaşmadan sonraki durumuna göre hesaplanacak yardım miktarı ile
ağırlaşmadan önce ödenmesi gereken yardım miktarı arasındaki farkı öder.
5. KISIM
İŞSİZLİK YARDIMLARI
Madde 27
(1) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre yardımlardan yararlanma hakkı sigortalılık sürelerinin
tamamlanması koşuluna bağlı bulunuyorsa, bu devletin yetkili kurumu, diğer Akit Devletin mevzuatına
tabi olarak geçen sigortalılık sürelerini aynı zamana rastlamamak koşulu ile değerlendirir.
(2) Yardımların miktarı, süresi ve ödeme şekli yetkili kurumun uyguladığı mevzuata göre belirlenir.
6. KISIM
AİLE YARDIMI - ÇOCUK YARDIMI
Madde 28
(1) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre aile yardımı - çocuk yardımına hak kazanmak için
sigortalılık süresinin tamamlanması gerekiyorsa, yetkili kurum, diğer Akit Devletin mevzuatına göre
geçen sigortalılık sürelerini aynı zamana rastlamamak koşulu ile sanki bu süreler kendi mevzuatına göre
geçmiş gibi değerlendirir.
(2) Diğer Akit Devlette ikamet eden çocuklar için aile yardımı - çocuk yardımı hakkı, kişinin sigortalı
olduğu Akit Devletin mevzuatına göre çocuklar bu Akit Devlette oturuyorlarmış gibi belirlenir.
(3) Her iki Akit Devletin mevzuatına göre aile yardımlarından - çocuk yardımlarından yararlanma hakkı
bulunuyorsa, yardım çocuğun oturduğu Akit Devletin mevzuatına göre ödenir.
IV. BÖLÜM
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Madde 29
İdari Önlemler ve İşbirliği Usulleri
(1) Akit Devletlerin yetkili makamları bu Anlaşmanın uygulanması için gerekli idari düzenlemeleri
yaparlar.
(2) Akit Devletlerin yetkili makamları bu Anlaşmanın uygulanmasında alınan önlemler konusunda
birbirlerine mümkün olan en kısa zamanda gerekli bilgileri verirler ve bu Anlaşmanın uygulanmasını
etkilediği ölçüde ulusal mevzuatlarında yapılan değişiklikleri bildirirler.
(3) Akit Devletlerin yetkili makamları bu Anlaşmanın uygulanmasını kolaylaştırmak üzere irtibat
kurumları belirlerler.
(4) Bu Anlaşmanın uygulanmasına ilişkin her sorun için Akit Devletlerin yetkili makamları ve kurumları
sanki bu sorunlar kendi ulusal yasalarını etkiliyormuş gibi birbirlerine yardımcı olurlar. Bu idari
yardımlaşma ücretsiz yapılır.
(5) Sadece bir Akit Devletin mevzuatının uygulanması çerçevesinde diğer Akit Devlette ikamet eden
veya bulunan kişiler için yapılan tıbbi muayene, ikamet edilen veya bulunulan devletin kurumu
tarafından, yetkili kurumun talebi üzerine ve bu kurumun hesabına yapılır. Her iki Akit Devletin
mevzuatının uygulanmasıyla ilgili tıbbi muayeneler ikamet edilen veya bulunulan yerdeki kurumca ve
bu kurumun hesabına yapılır.
Madde 30
Kişisel Bilgilerin Korunması
Bu Anlaşma uyarınca bir Akit Devlete, diğer Akit Devlet tarafından hakkında bildirimde bulunulan
kişilere ilişkin her nevi bilgi, bu Anlaşmanın uygulanmasında gizlilik değeri taşır ve ancak bu Anlaşmanın
ve onun tatbik edildiği mevzuatın uygulanmasında kullanılabilir. Diğer Akit Devlet kendisine iletilen
bilgileri açıklamaz.
Madde 31
Resmi Dillerin Kullanılması
(1) Bu Anlaşmanın uygulanmasında Akit Devletlerin yetkili makamları ve kurumları, kendi resmi dilleri
ile haberleşirler.
(2) Bir talep veya belge diğer Akit Devletin resmi dili ile yazılmış olduğu gerekçesiyle reddedilemez.
Madde 32
Giderlerden ve Tasdikten Bağışıklık
(1) Akit Devletlerden birinin mevzuatının uygulanması amacıyla ekli yazılı dosya ve belgeler için
uygulanan resim ve harç muafiyeti ya da indirimi, diğer Akit Devletin mevzuatının ya da bu Anlaşmanın
uygulanması için sunulan bildirim veya diğer belgelere de uygulanır.
(2) Bu Anlaşmanın uygulanması amacıyla ibraz edilen herhangi bir kimlik beyanının, belgenin ve
bildirimin onaylanmasına gerek yoktur.
Madde 33
Yazılı Taleplerin Verilmesi
(1) Bu Anlaşmanın uygulanması çerçevesinde veya Akit Devletlerden birinin mevzuatı uyarınca Akit
Devletlerden birinin yetkili makamına, kurumuna veya diğer yetkili bir kuruluşuna yapılan başvurular,
verilen beyannameler veya itirazlar diğer Akit Devletin yetkili makamına, kurumuna veya diğer yetkili
bir kuruluşuna verilmiş sayılır.
(2) Bu Anlaşmanın uygulanması çerçevesinde Akit Devletlerden birinin mevzuatı uyarınca verilen bir
yardım talebi, diğer Akit Devletin mevzuatına göre verilmiş yardım talebi sayılır.
(3) Akit Devletlerden birinin mevzuatına göre bu Akit Devletin yetkili makamına, kurumuna veya diğer
yetkili bir kuruluşuna yapılması gereken başvurular, verilmesi gereken beyannameler veya itirazlar,
aynı süre içerisinde diğer Akit Devletin yetkili makam, kurum veya diğer yetkili bir kuruluşuna
verilebilir.
(4) Bu maddenin 1 ilâ 3 üncü fıkralarında belirtilen durumlarda yukarıda belirtilen kurumlar,
başvuruları, beyannameleri veya itirazları diğer Akit Devletin yetkili kurumuna doğrudan veya irtibat
mercileri aracılığıyla gecikmeksizin iletirler.
Madde 34
Zararın Tazmini
(1) Bir kimse, Akit Devletlerden birinin mevzuatı uyarınca, diğer Akit Devlette meydana gelen bir zarar
ziyandan dolayı yardım görmekte ise ve o Akit Devletin mevzuatı uyarınca üçüncü kişilere karşı tazmin
hakkı var ise, o zaman bu tazmin hakkı, birinci Akit Devletin mevzuatına göre onun kurumuna geçer.
(2) Aynı zarar ziyan durumundan doğan tazmin hakkı, aynı tür yardımlarla ilgili ise ve bu hak bu
maddenin birinci fıkra hükmüne uygun olarak her iki Akit Devletin kurumları için de doğuyor ise,
üçüncü kişi, tazminatı birinci veya ikinci Akit Devletin kurumuna ödeyebilir. Kurumlar, alınan tazminatı,
ödedikleri yardımların oranına göre aralarında paylaşırlar.
Madde 35
Haksız Ödenen Meblağların Geri Alınması
(1) Akit Devletlerden birinin yetkili kurumu, yararlanıcıya bu Anlaşma hükümleri çerçevesinde hak ettiği
bir meblağı aşan miktarda ödeme yapmışsa, yararlanıcıya mütekabil yardımları ödemekle yükümlü olan
diğer Akit Devletin yetkili kurumundan haksız olarak ödenen miktarı, bu kimseye ödeyeceği
meblağlardan mahsup etmesini talep edebilir. Söz konusu yetkili kurum, bu şekilde mahsup ettiği
meblağı diğer Akit Devletin kurumuna transfer eder.
(2) Haksız ödenmiş meblağın bu şekilde geri ödenmesinin mümkün olmadığı durumda, aşağıdaki usul
uygulanır:
1. Akit Devletlerden birinin kurumu bir kimseye hak ettiğinden fazla bir meblağ ödemişse, bu
kurum, uyguladığı mevzuatta öngörülen şartlar ve sınırlar dahilinde, yararlanıcıya yardım
sağlamakla yükümlü diğer Akit Devlet kurumundan fazla ödenen meblağı, bu kimseye
ödeyeceği meblağlardan mahsup etmesini talep edebilir. Diğer Akit Devlet yetkili kurumu, bu
haksız ödeme sanki kendisi tarafından yapılmış gibi kesintiyi mevzuatında öngörülen şartlar ve
sınırlar dahilinde yapar ve mahsup ettiği meblağı diğer Akit Devlet kurumuna transfer eder.
2. Akit Devletlerden birinin yetkili kurumu, yararlanıcıya kendi mevzuatı uyarınca avans
ödemişse, diğer Akit Devletin yetkili kurumundan, yararlanıcıya aynı süre için mevzuatına göre
ödeyeceği meblağlardan, avans tutarını mahsup etmesini talep edebilir. Diğer Akit Devletin
yetkili kurumu kesintiyi yapar ve söz konusu meblağı talepte bulunan Akit Devlet yetkili
kurumuna transfer eder.
Madde 36
Ödemelerde Kullanılacak Para Birimi
(1) Bu Anlaşma uyarınca sağlanacak yardımlara ilişkin ödemeler, yetkili kurumun ödemeyi yaptığı Akit
Devletin para birimi ile yapılır. Bu şekilde yapılan ödeme, yetkili kurumu ödeme yükümlülüğünden
tümüyle kurtarır.
(2) Bu Anlaşma uyarınca Akit Devletlerden birinin yetkili kurumu diğer Akit Devletin kurumunca
sağlanan yardımlara ilişkin gider iadesine yönelik meblağları ödemekle yükümlü ise, borç ikinci devletin
para birimi ile ifade olunur. Birinci Akit Devletin kurumu kendi para birimiyle ödeme yaparak
yükümlülüğünden kurtulur.
Madde 37
Anlaşmazlıkların Çözümlenmesi
(1) Akit Devletlerin yetkili makamları bu Anlaşmanın yorumlanmasında ve uygulanmasında ortaya
çıkan her türlü anlaşmazlıkları görüşmeler yoluyla ortaklaşa çözümleyeceklerdir.
(2) Eğer bir anlaşmazlık, bu maddenin birinci fıkrasında belirtildiği biçimde ve 6 ay içerisinde
çözümlenemezse, Anlaşmanın temel prensipleri ve ruhuna uygun olarak çözümleyebilecek Akit
Taraflarca oluşturulacak bir Ortak Komisyona götürülür. Akit Devletler bu Ortak Komisyonun oluşumu
ve çalışma usulüne ilişkin kurallar ile üyelerini birlikte kararlaştıracaklardır.
V. BÖLÜM
GEÇİCİ VE SON HÜKÜMLER
Madde 38
Geçici Hükümler
(1) Bu Anlaşma, yürürlüğe girmesinden önceki dönem için hiçbir yardım hakkı doğurmaz.
(2) Bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden önce bir Akit Devletin mevzuatına göre geçen bir sigortalılık
süresi, bu Anlaşma hükümlerine göre doğan hakların belirlenmesinde değerlendirilir.
(3) Bu maddenin birinci fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla, bir sigorta olayı bu Anlaşma yürürlüğe girdiği
tarihten önce meydana gelmiş olsa dahi, bu Anlaşmaya göre, bu olay nedeniyle bir hak doğar.
(4) Yalnız bu Anlaşma uyarınca ödenmesi gereken herhangi bir yardım, ilgilinin bu Anlaşma
hükümlerine uygun olarak talepte bulunması halinde, önceden tasfiye edilen haklar, bir toptan
ödemeye yer verilmemiş olması kaydıyla, bu Anlaşmanın yürürlük tarihinden geçerli olarak
ödenecektir.
(5) Bu maddenin 4 üncü fıkrasında sözü edilen talep bu Anlaşmanın yürürlük tarihinden itibaren iki yıl
içinde yapılırsa, bu Anlaşmaya göre doğan haklar, Akit Devletlerin mevzuatlarındaki hakkın düşmesine
veya zaman aşımına uğramasına ilişkin hükümleri ilgili hakkında uygulanmaksızın, o tarihten itibaren
kazanılır. İki yıl geçtikten sonra yapılan taleplerde ise talep tarihi esas alınır.
Madde 39
Onay ve Yürürlük
Bu Anlaşma onaylanacak ve onay işlemini son olarak tamamlayan Akit Tarafın diplomatik kanaldan
ileteceği bildiriminin alındığı ayı izleyen üçüncü ayın birinci gününde yürürlüğe girecektir.
Madde 40
Anlaşmanın Süresi ve Feshi
Bu Anlaşma süresiz olarak yürürlükte kalacaktır. Akit Devletlerden biri, diğer Akit Devlete en az altı ay
önceden diplomatik yoldan yazılı bildirimde bulunmak suretiyle Anlaşmayı o yılın son günü itibarıyla
feshedebilir.
Madde 41
Kazanılmış Hakların Korunması
(1) Bu Anlaşmanın feshi halinde, Anlaşma uyarınca kazanılmış olan haklar saklıdır.
(2) Bu Anlaşmanın feshi halinde henüz karara bağlanmamış yardım hakları ile ilgili tüm işlemler, bu
Anlaşma hükümlerine göre sonuçlandırılır.
Yukarıda yer alan hükümleri tasdiken yetkili temsilciler işbu Anlaşmayı imzalamış ve mühürlemişlerdir.
Bu Anlaşma, …………….. tarihinde ……………..‘da, her üç metin de aynı derecede geçerli olmak üzere
Karadağca, Türkçe, ve İngilizce dillerinde ikişer orijinal nüsha olarak düzenlenmiş ve imzalanmıştır.
Yorum farklılıklarında İngilizce metin esas alınacaktır.
KARADAĞ
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ADINA
ADINA
dr Suad NUMANOVID
Faruk ÇELIK
Çalışma ve Sosyal Refah
Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanı
Bakanı
AGREEMENT
BETWEEN
MONTENEGRO AND THE REPUBLIC OF TURKEY
ON SOCIAL SECURITY
Montenegro and the Republic of Turkey (hereinafter referred to as Contracting States),
wishing to regulate their relations in the area of social security, have agreed as follows:
PART I
GENERAL PROVISIONS
Article 1
Definitions of terms
(1)
The terms used in the present Agreement shall have the following meaning:
1. “Territory”:
in relation to Montenegro, Montenegro
in relation to Turkey, the Republic of Turkey;
2.
“Legislation”: the laws, by-laws and regulations which relate to the social security field
specified in paragraph 1 of Article 2 of this Agreement;
3.
“Competent Authority”:
in relation to the Montenegro: Competent ministries
in relation to the Republic of Turkey, Ministry of Labour and Social Security,
4.
“Competent Institution”: the insurance institution responsible for implementing the
legislation mentioned in Article 2 of this Agreement and providing the benefits;
5.
“Institution”: the institution and/or body in charge of applying the legislation mentioned in
paragraph 1 of Article 2 of this Agreement;
6.
“Insured Person”: the person who is or has been subjected to the legislation mentioned in
Article 2 of this Agreement;
7.
“Period of Insurance”: the period over which insurance contributions have been paid or are
deemed to have been paid under the legislation specified in Article 2 of this Agreement;
8.
“Benefit”: all benefits or pensions including all components thereof provided out of public
funds as well as increases, revaluation allowances or supplementary allowances, unless
otherwise specified in this Agreement.
9.
“Residence”: permanent residence;
10.
“Stay”: temporary residence;
11.
“Member of family”: the persons defined or recognised as member of family by the
legislation applied by the competent institution;
12.
“Beneficiary”: the persons defined or recognised as such by the legislations of the
Contracting States.
13.
“Survivor”: the persons defined or recognised as survivor by the legislations of the
Contracting States.
(2)
Any term not defined in this Agreement has the meaning assigned to it in the legislations of
the Contracting States.
Article 2
Material scope
(1) This Agreement shall apply to the following legislation:
In relation to Montenegro:
1. Health insurance, health protection and maternity
2. Pension and invalidity insurance (old age, invalidity, death)
3. Accidents at work and diseases
4. Unemployment benefits
5. Children allowances
In relation to the Republic of Turkey:
1. Insurance for invalidity, old age, death, accidents at work and diseases,
unemployment, diseases covered by the general health insurance system and
maternity in terms of workers employed on the basis of service contracts by one or
more employer,
2. Insurance for invalidity, old age, death, accidents at work and diseases, diseases
covered by the general health insurance system and maternity in terms of independent
workers who are self-employed without service contracts,
3. Insurance for invalidity, old age, death, diseases covered by the general health
insurance system and maternity, in terms of public servants,
4. Insurance for invalidity, old age, death, accidents at work and diseases,
unemployment, diseases covered by the general health insurance system and
maternity in terms of workers who work dependently for the funds mentioned in the
20th provisional clause of 506th enactment of the Social Insurances Code.
(2)
This Agreement shall also apply to any legislation which amends, revises or replaces or
supplements the legislation specified in paragraph 1 of this Article.
(3)
Application of this Agreement to the legislation concerning a new social security scheme or a
new social insurance branch shall be realized through conclusion of a new Agreement
between the States for this purpose.
Article 3
Personal scope
Provisions of this Agreement shall apply to persons who had been subject to the legislation of either
or both Contracting States or are subject to the legislation of either Contracting States as well as to
family members of such persons and to survivors.
Article 4
Equality of treatment
Unless otherwise is provided in this Agreement, the persons who are resident in the territory of
either Contracting State and to whom the provisions of this Agreement are applied, shall enjoy the
rights provided by the legislation of the Contracting States under the same conditions as the
nationals of that country.
Article 5
Export of benefits
(1) Unless otherwise is provided in this Agreement, benefits entitled under the legislation of the
Contracting State which is responsible for payment shall be paid at the same rate to persons within
the scope of Article 3 of this Agreement even when they are resident in the territory of the other
Party. In cases they are resident in the territory of a third country, benefits shall be paid in
accordance with the legislation of that Contracting State which is responsible for payment.
(2) Provisions of paragraph 1 of this Article shall not be applied;
in respect to Montenegro, benefits paid in addition to the lowest pension;
in respect to Turkey, any increases made in addition to pensions and allowances covered from the
general budget.
PART II
PROVISIONS ON APPLICABLE LEGISLATION
Article 6
General provisions
Unless otherwise is provided in this Agreement:
(1)
Persons who are in paid employment in the territory of either Contracting State or
self-employed persons who perform their occupation in the territory of either Contracting
State shall, with respect to that employment, be subject to the legislation of the Contracting
State where they work even if they reside in the territory of the other Contracting State or if
their employer or the registered office of their employer is located in the territory of the other
Contracting State.
(2)
Civil servants and similar personnel of either Contracting State shall be subject to the
legislation of the Contracting State the administration of which employs them.
(3)
A person who is employed by a branch or permanent representation of an undertaking in
the territory of a Contracting State other than that in which it has its registered office shall be
subject to the legislation of the Contracting State in whose territory such branch or permanent
representation is situated.
Article 7
Temporary posting
Where a person who is employed in the territory of either Contracting State is posted temporarily by
the employer to perform certain work in the territory of the other Contracting State, such person
shall be subject to the legislation of the first Contracting State for a period not exceeding 24 months
provided that such person maintains the paid employee status of the same employer, or where a
self-employed person who performs an occupation in the territory of either Contracting State moves
to the territory of the other Contracting State to carry out such occupation temporarily there, the
person shall be subject to the legislation of the first Contracting State for a period not exceeding 24
months. In both cases, this period may be extended for up to 60 months upon prior approval of the
competent authorities of both Contracting States.
Article 8
Personnel of international transport enterprises
A person who is a member of the travelling or flying personnel of an undertaking which, for hire or
on its own account, operates international transport services for passengers or goods by road, rail,
air or sea way and has its registered office in the territory of the other Contracting State shall be
subject to the legislation of that Contracting State.
Article 9
Crew members and workers on vessels
(1) A person who is employed on board a vessel flying the flag of either Contracting State shall be
subject to the legislation of that Contracting State.
(2) Where a person, who is employed in a port or the territorial waters of a Contracting State but
who is not a member of the crew on a vessel, is engaged in loading, unloading and repairing a vessel
flying the flag of other Contracting State or supervises such activities, he shall be subject to the
legislation of the Contracting State of the port or territorial waters.
(3) A person who is engaged on board a vessel flying the flag of a Contracting State and who is paid
for this engagement by an undertaking or by a person that has its registered office or place of
residence in the territory of other Contracting State shall be subject to the legislation of the latter
State if he resides in that State’s territory; the undertaking or person paying the remuneration shall
be considered as employer for the purpose of the application of the said legislation.
Article 10
Diplomatic missions and consular posts
(1) Diplomats and other persons employed in diplomatic missions or consular posts of either
Contracting State shall be subject to the legislation of the sending State.
(2) The service personnel referred to in paragraph 1 of this Article shall be subject to the legislation
of the receiving Contracting State if they are employed locally. However, they may opt for the
application of the legislation of the employing State within three months following the date of their
engagement provided that they are nationals of the employing State.
(3) Legislation of the Receiving State shall apply in the case of persons who are outside the scope of
paragraphs 1 and 2 of this Article.
Article 11
Exemptions
The competent authorities of the Contracting States may agree on exemptions to Articles 7 to 10 of
this Agreement, regarding the legislation applicable to a person or category of persons.
PART III
SPECIAL PROVISIONS
SECTION 1
SICKNESS AND MATERNITY
Article 12
Aggregation of periods of insurance
(1) Where the legislation of either Contracting State makes entitlement to benefits conditional upon
the completion of periods of insurance, the Competent Institution of that State shall take into
account periods of insurance completed under the legislation of the other Contracting State, in so
far as they do not coincide, as if they were periods of insurance completed under the legislation of
the first Contracting State.
(2) With respect to sickness and maternity daily cash allowances, the aggregation of periods
mentioned in paragraph 1 of this Article shall be effected only if the person concerned is insured in
the territory of the Contracting State under whose legislation the application has been filed.
Article 13
Receiving health benefits while working or staying in the territory of the other Contracting State
(1) The person referred to in Articles 7 and 10 of this Agreement, and members of family, shall be
entitled to sickness and maternity benefit when their conditions require medical treatment, in
accordance with the legislation of the Institution in the territory of other Contracting State at the
expense of the Competent Institution.
(2) In respect of the Republic of Turkey, the provisions of paragraph 1 of this Article will not be
applicable to its diplomats and civil servants.
(3) The insured persons and members of their family who are entitled to benefits pursuant to the
legislation of one Contracting State, shall be entitled to benefits during their stay in the territory of
other Contracting State when their conditions require urgent medical treatment, at the expense of
the Competent Institution.
(4) If the person who is insured under the legislation of one Contracting State and members of his
family who reside with them transfer their residence to the other Contracting State while receiving
sickness or maternity insurance benefits provided by the Competent Institution of the first
Contracting State, they shall continue to receive these benefits, provided that, the beneficiary
should obtain the authorisation of the Competent Institution before moving to the other Contracting
State. The demand for the authorisation shall be refused on account of a medical report to the effect
that the health condition of the person concerned does not permit travelling to the other
Contracting State.
(5) The authorisation referred to in paragraph 4 of this Article might be granted subsequently by the
Competent Institution if it has not previously been obtained for reasons beyond control.
(6) The acquisition of the right to benefits, the duration of the benefits and members of family
eligible for benefits shall be determined in pursuance of the legislation of the Contracting State in
whose territory the person is insured, whereas the mode and scope of provision shall be determined
in accordance with the legislation of the Contracting State in whose territory the recipient stays.
Article 14
Entitlement to health benefits for family members of the insured person, with residency in other
Contracting State
(1) The members of the family of a person who is entitled to health benefits under the legislation of
a Contracting State under which he is insured, who reside in the territory of the other Contracting
State, shall receive benefits as specified by the legislation of the Contracting State in whose territory
they reside, under condition that they are not insured on the basis of their own insurance. The
expenses of the provided health benefits shall be covered by the Competent Institution in which the
family members of the insured person are insured on the basis of his affiliation to that Competent
Institution.
(2) When the members of the family referred to in paragraph 1 of this Article go temporarily or
transfer their residence to the territory of the State of Competent Institution, they shall receive
health benefits in accordance with the legislation of that Contracting State.
(3) The acquisition of the right to benefits, the duration of the benefits and members of family
eligible for benefits shall be determined in pursuance of the legislation of the Contracting State in
whose territory the person is insured, whereas the mode and scope of provision shall be determined
in accordance with the legislation of the Contracting State in whose territory the recipient stays.
Article 15
Health benefits for the pensioners and members of their families
(1) Pensioners receiving pensions under the legislation of both Contracting States and the members
of their families shall receive health benefits under the legislation of the Contracting States in whose
territory they are resident.
(2) Pensioners receiving a pension under the legislation of one Contracting State who has residence
in the territory of the other Contracting State and members of their families shall be subject to the
legislation of that Contracting State, as if the entitlement to pension benefit were acquired pursuant
to its applicable legislation, at the expense of the Competent Institution.
The acquisition of the right to benefits, the duration of the benefits and members of family eligible
for benefits shall be determined in pursuance of the legislation of the Contracting State in whose
territory the person is insured, whereas the mode and scope of provision shall be determined in
accordance with the legislation of the place of residence.
(3) In pursuance of paragraph 2 of this Article, when the conditions of the pensioner and members
of his family who are resident in the territory of one Contracting State require urgent medical
treatment during their stay in the territory of the other Contracting State, they shall be entitled to
receive benefits in accordance with the legislation of the second Contracting State and at the
expense of that Contracting State.
(4) When pensioners receiving pension under the legislation of a Contracting State and members of
their families stay temporarily in the territory of the other Contracting State, they shall receive
health benefits if their condition require urgent medical treatment at the expense of the Institution
in which they are insured.
Article 16
Orthopaedic appliances, prostheses and other health benefits requiring high costs
Orthopaedic appliances, prostheses and other health benefits requiring high costs shall be provided,
except for the cases of emergency, upon the authorisation of the Competent Institution. The list of
such benefits shall be attached to the Administrative Agreement.
Article 17
Cash benefits
(1) Cash benefits shall be paid by the Competent Institution in accordance with the legislation it
applies.
(2) If the amount of cash benefits under the legislation of either Contracting State is dependent on
the number of members of the family, the Competent Institution shall also take into account the
members of the family resident in the territory of the other Contracting State.
Article 18
Reimbursement of cost
The Competent Institution shall reimburse the costs of health benefits to Competent Institution of
other Contracting State for benefits provided pursuant to Articles 13, 14, 15, 16, and 24 of this
Agreement, according to the procedure established by the Administrative Agreement.
SECTION 2
OLD-AGE, INVALIDITY AND DEATH
Article 19
(1) Where the legislation of either Contracting State makes entitlement to benefits conditional upon
the completion of periods of insurance, the Institution which applies that legislation shall, where
necessary, take into account periods of insurance completed under the legislation of the other
Contracting State, in so far as they do not overlap, as if they were periods of insurance completed
under the legislation of the first Contracting State.
(2) Where a person does not qualify for a benefit in pursuance of the provisions of paragraph 1 of
this Article, the Competent Institutions shall also aggregate the insurance periods completed under
the legislation of a Third State with which they concluded an Agreement on Social Security, in so far
as these periods do not overlap.
(3) Where the right to receive benefits under the legislation of either Contracting State is
conditional upon the completion of a certain period in an occupation covered by a special scheme or
in a specified occupation or employment, only periods completed under the scheme concerned or,
in the absence of such a scheme, in the same occupation or employment, as appropriate, shall be
taken into account for determining entitlement to such benefits under the legislation of the other
Contracting State.
(4) One month of the periods in which premium or contribution is paid under Turkish legislation shall
be considered as equivalent to 30 days, and one year equivalent to 360 days.
Article 20
Period of insurance less than one year
(1) If the total period of insurance completed under the legislation of one Contracting State is
shorter than 12 months, the benefit shall not be granted, except when, according to those
legislation, there exists a right to benefit based exclusively on that period of insurance.
(2) In pursuance of paragraph 1 of this Article the Competent Institution of the either Contracting
Party shall take into account these periods for the entitlement to, maintenance of and reentitlement to benefits as well as the determination of the actual amount as if those periods had
been completed under the legislation it applies.
Article 21
Calculation of cash benefits
(1) If entitlement to benefits under the legislation of either Contracting State is to be acquired
without regard to the provisions of Article 19 of this Agreement, the Competent Institution of that
Contracting State shall calculate the benefits to be awarded solely on the basis of the periods
completed under the legislation it applies.
(2) If the person concerned acquires the right to benefits under the legislation of either Contracting
State only through application of Article 19 of this Agreement, the Competent Institution of this
Contracting State shall calculate the benefits as follows:
1. the Competent Institution shall calculate the theoretical amount taking into account all the
insurance periods completed under the legislation of both Contracting States as if they had
been completed solely under the legislation which that Institution applies;
2. on the basis of the amount calculated as referred to above, the actual amount of benefit
shall be computed as a proportion between insurance periods completed exclusively according
to its legislation and total insurance periods taken into account for calculating the benefit.
(3) Where benefits under the legislation of a Contracting State are calculated on the basis of
earnings, insurance basis or contributions paid under the legislation of that State, the Competent
Institution shall take into account the earnings, insurance basis or contributions paid exclusively
under the legislation it applies.
Article 22
Reduction, Suspension and Cancellation of Benefits
(1) Persons to whom this Agreement is applicable shall not be subject to legislation of the two
Contracting States concerning reduction, suspension or cancellation of benefit in case of the
simultaneous receipt of the benefits from the Competent Institutions of both Contracting States.
(2) Pensions assigned in Turkey shall be terminated in accordance with the regulations in case of
working in the other Contracting State.
SECTION 3
DEATH GRANT
Article 23
Aggregation of periods of insurance and award of death grants
(1) Where entitlement to death grants under the legislation of either Contracting State is conditional
upon the completion of a period of insurance, the Competent Institution of that Contracting State
shall take into account, if necessary, periods of insurance completed under the legislation of the
other Contracting State, in so far as they do not overlap, as if they were periods of insurance
completed under the legislation of the first State.
(2) Where a person who is insured under the legislation of one Contracting State dies in the territory
of the other Contracting State, it shall be assumed that he has died in the territory of the Contracting
State where he is insured and qualifies for a death grant.
(3) If entitlement to benefit in case of death exists pursuant to legislation of both Contracting State,
only the legislation of that Contracting State in the territory of which the deceased had place of
residence shall apply.
SECTION 4
ACCIDENTS AT WORK AND OCCUPATIONAL DISEASES
Article 24
Medical benefits
(1) Any person who has the right to receive the accident at work or occupational disease benefits
under the legislation of a Contracting State and who resides or stays in the territory of the other
Contracting State shall receive health benefits under the legislation of the State in whose territory he
resides or stays, and at the expense of Competent Institution.
(2) Provisions of Article 16 of this Agreement shall apply with respect to the prostheses, orthopaedic
appliances and other health benefits requiring high costs.
(3) For the reimbursement of the cost of benefits provided under paragraph 1 of this Article, the
provisions of Article 18 shall apply mutatis mutandis.
Article 25
Occupational diseases
(1) Where under the legislation of one Contracting State the eligibility to receive benefits for
occupational diseases is conditional upon the disease in question being first contracted in its
territory, that condition shall be deemed to have been satisfied even when the disease was first
contracted in the territory of the other Contracting State.
(2) If granting of the benefit in the case of the occupational disease, according to legislation of one
Contracting State, is conditional upon the fact that the occupation which may have induced such
disease lasted for specific time, the Competent Institution of that Contracting State shall also take
into account, if necessary, the periods spent in such occupation in accordance with the legislation of
other Contracting State.
Article 26
Cash benefits
(1) If the cash benefit in the case of occupational disease exists pursuant to legislation of both
Contracting States, the benefit shall be granted only pursuant to legislation of the Contracting State
in the territory of last performance of the activity conducive to occurrence of the occupational
disease concerned.
(2) Where an insured person has been receiving benefits for occupational disease under the
legislation of either Contracting State, and in the event of an aggravation of his condition during his
residence in the territory of the other Contracting State, the Competent Institution of the first
Contracting State shall bear the cost of benefit, taking the aggravation into account, in accordance
with the provisions of the legislation which that Institution applies, in so far as the person has not
engaged, under the legislation of the second Contracting State, in an occupation liable to cause or
aggravate the disease in question. If the insured person has engaged in such an activity under the
legislation of the second Contracting State, the Competent Institution of the first Contracting State
shall bear the cost of benefit, leaving the aggravation out of account, in accordance with the
provisions of the legislation it applies; the Competent Institution of the second Contracting State
shall pay the difference between the amount of benefit calculated after the aggravation in
accordance with the legislation which that Institution applies and the amount of benefit that would
have been due before the aggravation.
SECTION 5
UNEMPLOYMENT BENEFITS
Article 27
(1) Where the entitlement to benefits according to one of the Contracting States’ legislation is
conditional upon the completion of periods of insurance, the Competent Institution of that State
shall take into account periods of insurance completed under the legislation of the other Contracting
State, in so far as they do not overlap.
(2) The amount, duration and mode of payment of the benefits shall be determined according to the
legislation that the Competent Institution applies.
SECTION 6
FAMILY BENEFIT - CHILD ALLOWANCE
Article 28
(1) Where the legislation of either Contracting State makes entitlement to family benefit - child
allowance conditional upon the completion of periods of insurance, the Competent Institution shall
take into account periods of insurance completed under the legislation of the other Contracting
State, in so far as they do not overlap, as if they were periods of insurance completed under the
legislation of the first Contracting State.
(2) Right to family benefit - child allowance for the children who have residence in the territory of
other Contracting State shall be established pursuant to legislation of that Contracting State under
legislation of which the person is insured, as if those children were resident in the territory of that
Contracting State.
(3) Where the entitlement to family benefits - child allowances exists under the legislation of both
Contracting States, benefit shall be paid in accordance with the legislation of the Contracting State in
whose territory the child resides.
PART IV
MISCELLANEOUS PROVISIONS
Article 29
Administrative measures and co-operation methods
(1) The competent authorities of the Contracting States shall make the administrative arrangements
necessary for the application of this Agreement.
(2) The competent authorities of the Contracting States shall communicate to each other as soon as
possible the necessary information on the measures taken for the application of this Agreement and
inform of any changes in their national legislation in so far as these changes affect the application of
this Agreement.
(3) The competent authorities of the Contracting States shall determine liaison bodies for the
purpose of facilitating the implementation of this Agreement.
(4) The Competent Authorities and Institutions of the Contracting States shall assist each other on
any matters relating to the application of this Agreement as if these matters affected the application
of their own legislation. Such administrative assistance shall be free of charge.
(5) Medical examination performed exclusively for the application of the legislation of one
Contracting State and referring to persons having place of residence or stay in the territory of other
Contracting State, shall be performed at the request and at the expense of the Competent
Institution, by the Institution of its residence or temporary stay. Medical examinations related to the
enforcement of legislation of both Contracting States shall be performed at the expense of and by
the Institution of residence or temporary stay.
Article 30
Protection of the Personal Information
Any information about an individual which is communicated to a Contracting State by the other
Contracting State in accordance with this Agreement shall be deemed confidential for the purpose of
this Agreement and be used only in the application of this Agreement and the legislation to which
this Agreement applies. The other Contracting State shall not disclose the information so
communicated.
Article 31
Use of official languages
(1) For the application of this Agreement, the competent authorities and the Institutions of the
Contracting States may communicate with each other in their official languages.
(2) No claim or document shall be rejected on the ground that it is written in the official language of
the other Contracting State.
Article 32
Exemption from charges and authentication
(1) Exemption from, or reduction in the dues and charges of the written files and documents
enclosed for the purpose of application of the legislation of a Contracting State shall also apply to
any declaration or other document which is submitted under the legislation of the other Contracting
State or for the implementation of this Agreement.
(2) Any identity statement, document and declaration submitted for the purposes of this Agreement
need not be authenticated.
Article 33
Submission of written claims
(1) Any application, declaration or appeal which is submitted, in pursuance of the application of this
Agreement or under the legislation of either Contracting State to a Competent Authority, Institution
or other Competent Body of a Contracting State shall be deemed to be submitted to the Competent
Authority, Institution or other Competent Body of other Contracting State.
(2) A claim for benefit submitted under the legislation of either Contracting State in pursuance of the
application of this Agreement shall be considered as a claim for benefit submitted under the
legislation of other Contracting State.
(3) Any application, declaration or appeal which should, under the legislation of either Contracting
State, be submitted to a competent authority, Institution or other Competent Body of that
Contracting State may be submitted within the same period to the competent authority, Institution
or other Competent Body of the other Contracting State.
(4) In the cases mentioned paragraphs 1 to 3 of this Article, the abovementioned Institutions shall,
either directly or through the liaison bodies, forward without delay these applications, declarations
or appeals to the Competent Institution of the other Contracting State.
Article 34
Compensation for damages
(1) In the event that a person is receiving benefits under the legislation of either Contracting State
on account of a damage occurred in the territory of the other Contracting State, and if the right to
compensation exists against the third parties under the legislation of that Contracting State, the
right to compensation is then transferred under the legislation of first Contracting State to its
Institution.
(2) If the right to compensation for the same damage is related to the same kind of benefits and this
right arises for both Institutions of Contracting States in accordance with the provision of paragraph
1 of this Article, the third party may pay the compensation to the Institution of either one or the
other Contracting States. The Institutions shall share the compensation received according to the
ratio of the benefits they have paid.
Article 35
Recovery of undue payments
(1) If the competent Institution of either Contracting State pays to a beneficiary, under the
provisions of this Agreement, a sum in excess of his entitlement, it may request the Institution of the
other Contracting State responsible for the payment of corresponding benefits to that person to
deduct the amount overpaid from any amounts payable to him. The said Competent Institution shall
transfer the amount so deducted to the Institution of the other Contracting State.
(2) If recovery of undue payment cannot be made in this way, the following procedure shall apply:
1. where the Institution of either Contracting State has paid to a beneficiary a sum in excess of
his entitlement, that Institution may, on the conditions and to the extent permissible under
the legislation it applies, request the Institution of the other Contracting State responsible for
payment of benefits to the beneficiary to deduct the amount overpaid from the payments it
will make to him. The Competent Institution of the other Contracting State shall deduct that
amount, on the conditions and to the extent permissible under the legislation it applies, as if
the overpayment had been made by it, and shall transfer the amount so deducted to the
Institution of the other Contracting State.
2. where the competent Institution of either Contracting State has made an advance payment
to the beneficiary under its legislation, it may request the Competent Institution of the other
Contracting State to deduct the amount of the advance from payments due to the beneficiary
for the same period. The Competent Institution of the other Contracting State shall deduct the
amount and transfer it to the Competent Institution of the Contracting State that made the
request.
Article 36
Currency of Payment
(1) Payment of any benefit in accordance with this Agreement shall be made in the currency of the
Contracting State whose Competent Institution makes the payment, and any such payment made
shall constitute a full discharge of the obligation of the Competent Institution for the payment.
(2) If, under this Agreement, the Competent Institution of either Contracting State is liable to pay
sums by way of a reimbursement for benefit provided by the Institution of the other Contracting
State, its liability shall be expressed in the currency of the second State. The Institution of the first
Contracting State shall discharge its liability by paying with its own currency.
Article 37
Resolution of disputes
(1) The Competent Authorities of the Contracting States shall jointly resolve any dispute about the
interpretation and application of this Agreement through negotiations.
(2) If any dispute cannot be resolved as specified in paragraph 1 of this Article and within six months,
it shall be submitted to a Joint Commission that will be composed by the Contracting States, which
can resolve it in accordance with the basic principles and spirit of this Agreement. The Contracting
States shall determine together the rules concerning constitution and working methods and
members of the Joint Commission.
PART V
TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS
Article 38
Transitional provisions
(1) This Agreement shall confer no rights to benefits for any period before its entry into force.
(2) Any period of insurance completed under the legislation of a Contracting State before the entry
into force of this Agreement shall be taken into account for the purpose of determining rights arising
from this Agreement.
(3) On the condition that the provision of the paragraph 1 of this article being reserved, even if an
insurance event occurs before this Agreement enters into force, any right can be entitled because of
this event according to this Agreement.
(4) Any benefit due only by virtue of this Agreement shall be paid, at the request of the person
concerned and in accordance with the provisions of this Agreement, with effect from the entry into
force of this Agreement, unless the rights previously determined have given rise to a lump-sum
payment.
(5) Where the request referred to in paragraph 4 of this Article is submitted within two years of the
entry into force of this Agreement, the rights arising in accordance with the provisions of this
Agreement shall be acquired as from that date, and those provisions of the legislation of either
Contracting Party which concern the loss or extinction of rights by lapse of time shall not be raised
against the person concerned. The date of submission of the request shall be taken into account for
the request submitted after two years.
Article 39
Ratification and Entry into Force
This Agreement shall be ratified and enter into force on the first day of the third month following the
month in which the last Diplomatic Note is received by which Contracting States inform each other
that they have finished the ratification.
Article 40
Duration and Denunciation of the Agreement
This Agreement shall remain in force indefinitely. Either Contracting State may denounce it by
giving at least six months notice in writing through diplomatic means to the other Contracting State
as of the last day of that year.
Article 41
Maintenance of acquired rights
(1) In the event of denunciation of this Agreement, all rights acquired under the Agreement shall be
maintained.
(2) In the event of denunciation of this Agreement, all processings related to the rights to benefits on
which no decision is given yet shall be concluded in accordance with the provisions of this
Agreement.
In witness whereof the authorised representatives have signed this Agreement and sealed it.
Done at Ankara on 15.03.2012. in two originals in the Montenegrin, Turkish and English languages,
all texts being equally authoritative. In case of discrepancy in the interpretation, the text in English
shall prevail.
FOR
MONTENEGRO
dr Suad NUMANOVID
Minister of Labour and
Social Welfare
FOR
THE REPUBLIC OF TURKEY
Faruk ÇELIK
Minister of Labour and
Social Security
Član 3
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom listu Crne GoreMeđunarodni ugovori“.
O B R A Z L O Ţ E NJ E
I. USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENJE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u članu 82 tačka 17 Ustava Crne
Gore (“Službeni list CG”, broj 1/07), kojim je utvrđeno da Skupšina Crne Gore
potvrđuje međunarodne ugovore.
II. OCJENA STANJA MEĐUNARODNIH ODNOSA I CILJ DONOŠENJA ZAKONA
Bilateralnim međunarodnim ugovorima o socijalnom osiguranju, odnosno socijalnoj
sigurnosti, omogudava se usklađena primjena nacionalnih zakonodavstava država
ugovornica u oblasti socijalnog osiguranja, a time se:
 garantuje jednak tretman državljana, odnosno osiguranika obije države
ugovornice u okviru nacionalnog zakonodavstva,
 utvrđuje primjenljivo zakonodavstvo (pravila na osnovu kojih se, u svakom
konkretnom slučaju, može tačno utvrditi da li se primjenjuje zakonodavstvo
jedne ili druge države ugovornice),
 obezbjeđuje očuvanje stečenih prava i
 garantuje isplata (transfer) davanja u slučaju promjene prebivališta u drugu
državu ugovornicu.
Nakon proglašenja nezavisnosti, Crna Gora je zaključivanje Sporazuma između Crne
Gore i Republike Turske o socijalnom osiguranju, ocijenila kao prioritet, zbog
činjenice da je, na nivou državne zajednice Srbija i Crna Gora, ved bio potpisan
Sporazum o socijalnom osiguranju koji je objavljen u „Službenom listu SCG –
Međunarodni ugovori“ , broj 4/06, a nikad nije stupio na snagu iz razloga što nijesu
razmijenjeni instrumenti o potvrđivanju između dvije države.
Imajudi u vidu izloženo, kao i činjenicu da se zaključivanjem međunarodnih ugovora o
socijalnom osiguranju uspostavlja međunarodno-pravni sistem u socijalnom
osiguranju između država ugovornica, odnosno uspostavlja koordinacija između
sistema socijalnog osiguranja tih država, ovo ministarstvo je, na inicijativu turske
strane, krajem 2010. godine, pripremilo i diplomatskim putem proslijedilo turskoj
strani Nacrt Sporazuma između Crne Gore i Republike Turske o socijalnom
osiguranju, na crnogorskom i engleskom jeziku, i tom prilikom iskazalo otvorenost u
pogledu datuma i mjesta održavanja pregovora.
Pregovori su počeli u martu 2011. godine, u Podgorici.
Tokom pregovora, dvije delegacije su dogovorile i usaglasile tekst Sporazuma na
crnogorskom, turskom i engleskom jeziku.
Sporazum između Crne Gore i Republike Turske o socijalnom osiguranju potpisan je
15. marta 2012. godine u Ankari, dok je Administrativni sporazum za sprovođenje
Sporazuma između Crne Gore i Republike Turske o socijalnom osiguranju potpisan
15. maja 2012. godine.
Sporazum između Crne Gore i Republike Turske o socijalnom osiguranju temelji se na
opšte prihvadenim principima i standardima za zaključivanju ovakvih sporazuma,
odnosno usaglašen je sa Regulativom Evropske unije 883/2004 o koordinaciji
sistema socijalne sigurnosti.
Osnovna svrha donošenja ovog zakona je potreba za daljim unapređenjem
bilateralnih odnosa između država ugovornica i regulisanje, odnosno ostvarivanja
prava iz socijalnog osiguranja osiguranicima i korisnicima ovih prava po osnovu
boravka ili rada na teritoriji jedne od država ugovornica.
III. OSNOVNA PITANJA KOJA SE UREĐUJU MEĐUNARODNIM UGOVOROM
Sporazumom između Crne Gore i Republike Turske o socijalnom osiguranju,
građanima, odnosno osiguranicima država ugovornica, na bazi reciprociteta,
obezbjeđuju se prava iz socijalnog osiguranja koja obuhvataju:
-
penzijskog i invalidskog osiguranja,
zdravstvenog osiguranja, zdravstvene zaštite i materinstva,
osiguranje za slučaj povrede na radu i profesionalne bolesti,
novčana naknada za slučaj nezaposlenosti,
-
dodatak za djecu,
administrativno pravne pomodi.
IV. PROCJENA FINANSIJSKIH SREDSTAVA
Za spovoĎenje ovog meĎunarodnog ugovora nije potrebno obezbijediti dodatna
sredstva u Budžetu Crne Gore.
V. POTREBA USAGLAŠAVANJA PROPISA
Nije potrebno usaglašavanje unutrašnjih pravnih propisa sa ovim meĎunarodnim
ugovorom.

crna gora vlada crne gore mınıstarstvo rada ı socıjalnog staranja

Transkript

Benzer belgeler

VisaApplicationTurkish - Ministarstvo vanjskih i europskih poslova

Stran 1 od 3 REPUBLIKA SLOVENIJA / REPUBLIC OF SLOVENIA

X Mark I Presenter (CRO-SLA

Technical Data Specification_P200C

Türkiye ve Bosna-Hersek arasında var olan kültürel ve eğitimsel

Návod k použití - Moje spotřebiče