Nur Camii Broşürü için Buraya Tıklayınız..

KIRIKKALE MERKEZ NUR CAMİİ VE KÜLLİYESİ
Ülkemiz Bir Şahesere, Kırıkkale Ulu Bir Mabede
Kavuştu
1
I-TARİHÇESİ
Bu günkü Kırıkkale Merkez Nur Camii’nin yerindeki eski
caminin 4560 metrekarelik arsası Tevhit KUTAY
tarafından bağışlanmıştır. Bu arsa üzerine “Nur Camii”
nin binası aynı hayırseverin önderliğinde 1952 yılında
1500 kişi kapasiteli, sakıflı (kırma) çatılı olarak zamanın
imkânları ile inşa edilmiştir. Sonraki dönemlerde, 1990
yılında Belediye Başkanlığı tarafından caminin arsası
genişletilerek Türkiye Diyanet Vakfına kazandırılmıştır.
Daha sonra 1995 yılında yapılan bir çalışma ile
etrafındaki arsalarda katılmak suretiyle caminin arsa
alanı genişletilmiştir.
Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip ERDOĞAN’ın
Başbakanlığı döneminde, 06 Nisan 2007 Cuma günü
Kırıkkale’yi ziyaretlerinde burada kıldığı Cuma
namazından sonra şehrin merkezindeki bu caminin
yıkılarak yerine, Kırıkkale’nin sembolü olacak, Klasik
Osmanlı üslubunda büyük bir cami yapılması için
Diyanet İşleri Başkanlığına önerisi ile harekete
geçilmiştir.
Bunun üzerine, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından eski
Camii’nin yıkılarak yerine şehrin sembolü olacak, dini,
sosyal ve kültürel ihtiyaçları karşılayacak ve şehrin
siluetine damga vuracak, kentin simgesi hüviyetinde
2
abidevi bir şaheserin külliyesi ile birlikte inşa edilmesi
kararlaştırılmıştır. Bunun için 2008 yılında Kırıkkale
Belediye Başkanlığı tarafından Nur Camii ve Külliyesinin
arsasında gerekli uygulama çalışmaları yapılarak toplam
arsa alanı 9200 m2’ye çıkartılmıştır. Sonunda, bu
hedefler dikkate alınarak 2008 yılında Türkiye Diyanet
Vakfı
tarafından
Nur
Camii
ve
Külliyesi
projelendirilmiştir. Caminin tamamında ve Külliyesinin
dış cephe mimarisindeki klasik uyum, Mimarbaşı Koca
Sinan’ın ustalık dönemi eseri olan Edirne Selimiye
Cami’inden örnek alınarak çağdaş imkân ve yorumlardan
da istifade edilmek suretiyle özgün bir proje olarak
hazırlatılmıştır.
Bu şekilde gerekli plan ve projeler hazırlandıktan sonra,
Eski Caminin yıkımına 2008 yılı Kasım ayında
başlanmış ve Külliyenin temeli 20 Kasım 2009
tarihinde atılmıştır. İnşaat 2010 yılı ocak ayına kadar
Türkiye Diyanet Vakfı Genel Müdürlüğü tarafından
yürütülmüştür. Bu tarihten sonra Külliyenin inşaatı, İl
Müftüsü başkanlığındaki TDV Kırıkkale Şubesi Yönetim
Kurulu tarafından devam ettirilmiştir. Ayrıca 2011 yılı
Haziran ayından itibaren İl Müftüsünün başkanlığında
mimar ve mühendislerden oluşan bir heyet de inşaatın
mimari ve teknik takibinde görev yapmıştır.
Cami Külliyesinin 0.00 kotu altındaki bölümünün
betonarme iskeleti, 31 Aralık 2010 tarihinde
tamamlanmıştır. Camii katının yapımına, 01 Ocak 2011
3
tarihinde başlanılmıştır. Camii’nin kuzey tarafı yol
düzenlemesi ise Belediye Başkanlığı tarafından 2015
yılında gerçekleştirilmiştir. Nihayet Camii ve
Külliyesinin yapımı, 15.05.2015 tarihinde Müftülük
Hizmet Binası dâhil olmak üzere bütün müştemilatıyla
tamamen bitirilerek Devlet töreni ile Sayın
Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip ERDOĞAN tarafından
hizmete açılmıştır.
Camii ve Külliyesinin 2015 yılına göre keşif bedeli 45
milyon Türk Lirası iken, Yönetim Kurulu ve Teknik
Heyetin azami gayreti ve inşaatın emanet usulü ile
yaptırılması sayesinde 7 milyon Türk Lirası tasarrufla
38 milyon Türk Lirasına tamamlanmıştır. Sözü edilen
Nur Camii ve Külliyesi; Türkiye Diyanet Vakfı Kırıkkale
Şubesi Yönetim Kurulunun öncülüğünde Kırıkkale
halkının, Devlet ve Hükümet erkânının, Diyanet İşleri
Başkanlığının
Valiliğimizin,
Milletvekillerimizin,
Kırıkkale Belediye Başkanlığının, Türkiye Diyanet Vakfı
Genel Müdürlüğünün, Kırıkkale İl ve ilçe Müftülükleri
ile diğer İl ve ilçe Müftülüklerinin, Din Görevlilerimizin
ve Kur’an Kursu Öğreticilerimizin önemli maddi ve
manevi katkıları ile yapılmıştır. Camii ve Külliye başta
Kırıkkaleliler olmak üzere bütün Yurt çapında büyük
bir ilgi ve takdirle karşılanmıştır. Camii, Külliyesi ile
birlikte abidevi bir eser olarak ulu camii özelliğini
kazanmasından dolayı eski adı “Nur Camii” iken yeni
adı “Merkez Nur Camii” olarak belirlenmiştir.
4
II-CAMİ VE KÜLLİYESİNİN YERLEŞİMİ:
1-Yerleşim:
Merkez Nur Cami ve külliyesinin toplam arsa alanı
9200 metre karedir. Arsanın doğu-batı kenarları
arasında beş metrelik bir kot farkı bulunmaktadır. Cami
ve külliye, arsanın en yüksek kenar kotu seviyesindeki
teras bahçe üzerine kurulmuştur. Arsanın teras katı 0.0
kot olarak esas alındığında, külliyenin kurulduğu teras
bahçenin kodu altında ayrıca 3 katlı yapı inşa
edilmiştir. Her birinin kat yüksekliği 4.5 metredir. Cami
altından toplam yükseklik 13.50 metredir.
2-Külliyede Bulunan Birimler:
5
Cami ve külliyenin doğu, batı ve kuzey avluları
bulunmaktadır.
Doğu cephesinde 11 adet, batı
cephesinde 3 adet, kuzey doğu cephesinde müstakil bir
adet olmak üzere toplam 15 adet kapalı revaklı
mekanlar mevcuttur.
Ayrıca batı cephesinde İl
Müftülüğü hizmet binası, alt kotunda 430 kişilik
konferans salonu, 400 kişilik fuaye alanı, 2 adet Derslik
ve Yemek Salonu bulunmaktadır. Cami avlusundaki
Revaklar; Kur’an Kursu, Kütüphane ve Okuma Salonu,
Türk-İslam El Sanatları Eğitim Bölümü, Türkiye Diyanet
Vakfı Kırıkkale Şubesi Hizmet Büroları, Cenaze Bekleme
Salonu, Diyanet Yayınları Tanıtım ve Satış Alanı ve
Sohbet Salonu olarak düzenlenmiştir.
Caminin kuzey doğusunda 16 kurnalı, havuzlu özel
tasarımlı şadırvanı, Kuzey doğu köşesi giriş yol kotu
seviyesinde özel tasarımlı “Nur Çeşmesi Sebil Köşkü”
bulunmaktadır. Bu Sebil Köşkünün kuzey ve doğu yola
bakan kenarında sebil muslukları vardır. Bu
musluklardan, her zaman akan suyun yanında, asırlarca
ecdadımız tarafından uygulanmış bir geleneği canlı
tutmak maksadıyla özellikle kandil gecelerinde halka
şerbet ikram edilmesi de hedeflenmektedir. Caminin
kuzey batısındaki ana giriş büyük merdivenleri
yanında, erkek ve kadınlar için Tuvalet ve Abdestlikler
yer almaktadır. Kadın abdestlikleri bölümünde süt
emzirme ve çocuk bakım odaları da bulunmaktadır.
6
3-Çevre Düzenlenmesi:
Abdestlikler yanındaki dış mekanda özel bir peyzaj
mimarisi uygulanmıştır. Bu kapsamda, iç bahçe ve
çevre
düzeninde
peyzaj
mimarisine
uygun
ağaçlandırma yapılmış; çiçek tarhları oluşturulmuş;
buralara oturma grupları konularak çocuk oyun
alanlarına yer verilmiştir. Ayrıca, Engellilerin camiye
ve diğer sosyal alanlara rahat ulaşımı konusunda
gerekli düzenlemeler yapılmıştır.
Caminin mihrabı ve taç kapısı ile aynı aksta/yansımada
yer alan ve eserin ana girişini vurgulayan şah kapısının
doğu ve batı istikametinde devam eden ihata duvarları
ile külliye çevrelenmiştir. Sözü edilen giriş kapısına
ilaveten kuzey doğu ve güney doğu köşelerinden de
camiye ulaşım için merdivenler bulunmaktadır.
7
III- MİMARİ VE TEKNİK ÖZELLİKLERİ
1-Mimari Uslup, Projesinde Görev Alan Mimar ve
Mühendisler:
Caminin mimarı, klasik özgün ve modern mimaride bir
çok projeleri bulunan ve dini mimaride yetkinliği ile
tanınan Mimar Necip DİNÇ’ tir. Cami, Mimarbaşı Koca
Sinan’ın ustalık dönemi eseri olan ve dini mimarimizin
dünyaca zirvesi kabul edilen Edirne Selimiye
Cami’inden esinlenilerek ve çağdaş mimarinin imkân ve
yorumlarından istifade ile sentez yapılarak, Edirne
Selimiye Camii ve Taç Mahal sistemli 3 denge/kademe
üzere özgün olarak projelendirilmiştir. Cami dışındaki
8
diğer ünitelerin mimarı, Mimar K. Mükerrem BARUT’tur.
Caminin ve Külliyesinin betonarme ve statik projeleri
İnşaat Mühendisleri F. Gül YILDIZ ve Haluk ÖZÇELİK
tarafından yapılmıştır. Minarelerin betonarme ve statik
projesi ise, mimari dokuya uygun olarak İnşaat
Mühendisi Doç Dr. Orhan DOĞAN tarafından yapılmıştır.
2-Cami ve Külliyenin İnşaat Alanı ve Kapasitesi:
Cami ve Külliyesinin toplam inşaat oturum alanı 7200
metrekare, toplam kapalı alanı ise 26.000
metrekaredir. Cami, 42 X 50 metre ebadında olmak
üzere toplam 2100 metrekare alan üzerine inşa
edilmiştir. Camiinin ana bölümü 34x40 metre
ölçüsünde 1360 metrekare, mahfil katı 600 metrekare,
son cemaat mahalli 340 metrekare olmak üzere kapalı
ve yarı kapalı toplam alanı 2300 metrekaredir. Kapalı
alanda ortalama 4 bin, açık alanda 6 bin kişi olmak
üzere
toplam
10.000
kişi
birlikte
namaz
kılabilmektedir.
3-İhrami Yükseliş Abideyi Eser:
Caminin bir ana kubbe, 4 çeyrek kubbe, 12 tonozu ve 5
son cemaat kubbesi bulunmaktadır. Ana kubbenin
yüksekliği 32 metre, iç çapı ise 20 metredir. Caminin
ana kütlesi üç kademe ile ve ihramî bir yükselişle
biçimlenmiştir.
Böylece abidevî bir görünüş
kazanmıştır. Bu ihrâmî yükselişin 11,20 kotunda
câmiyi çepeçevre saran teras katı bulunmaktadır. 16.80
ikinci yükseliş kotunda ise, içeriden tonoz mekanlarla
9
dışarıdan aynalı kemer cephelerini ritimli basamaklı
örtülerin çevrelediği geçiş kademesi bulunmaktadır. Bu
kademenin dört köşesinde ise, iki cephesi açık revaklı
soğan başlı kubbelerle örtülmüş teras köşk odaları
bulunmaktadır. Köşelerdeki bu odalar, kubbeleri ile
kitleyi dengelemektedir. Üçüncü ve son kademede ise,
22,40 metre yükseliş kotunda dört cepheyi ortalayan
dört aynalı kemer ile köşelerde bulunan küçük yarım
kubbelerden, aslan göğsü denilen sekiz geçiş elemanı
ile sekizgen baldaken sistemle ana kubbe kasnağına
geçilmiştir. Pencerelerin çevrelediği kubbe kasnağının
üzerine ana kubbe oturtulmuştur.
10
11
Caminin sekiz fil ayağı istikameti, dış cephede ritimli
bir
şekilde
yükselen
payanda
kademelerle
vurgulanmıştır. Böylece ana kubbe kasnağına zengin
bir silüet kazandırılmıştır. Fil ayaklarının nihai
noktalarında bulunan dilimli soğan başı kubbelerle, ana
kubbe çepeçevre taçlandırılmıştır.
Camide ana gövdeye köşelerden giydirilen üçer şerefeli
61 metre yüksekliğinde dört adet minare
bulunmaktadır. Esas kapalı mekanın kuzey cephesine
birleşen son cemaat mahallindeki beş kubbe ve
görkemli
revaklarla
caminin
ahenkli
terkibi
sağlanmıştır.
Mihrap aksındaki, kuzey girişte yer alan ve esas giriş
kapısı olan taç kapıya ilaveten, doğu ve batıdaki yan 2
ana giriş ve çıkış kapısı ile caminin dört köşesinde
bulunan 4 tali kapı ile beraber toplam 7 adet kapısı
bulunmaktadır. Mahfil katına ise 3 çıkış merdiveni
vardır. Caminin kuzeyindeki tali doğu ve batı kapılar
sadece kadınlara ayrılmıştır.
Caminin; kubbe altında 32 adet, 4 çeyrek kubbede 28
adet, aynalı 4 adet büyük kemerlerde 32 adet, 8 küçük
kemerlerde 48 adet, teras köşklerinde 8 adet olmak
üzere toplam 148 adet 1.sınıf “Elvan Penceresi”
bulunmaktadır. Bunlara ilaveten kıble cephesinde 7
adet “fevkalade müzeyyen” ve 6 adet “müzeyyen
penceresi” yer vardır. Ayrıca namaz kılınan ana
12
mekanda ve mahfil katında 50 adet açılıp kapanabilen
pencere bulunmaktadır.
IV- TEZYİNAT, MALZEME VE UYGULAMA:
Merkez Nur Camii ve Külliyesi, inşaatında birinci kalite
malzeme kullanılarak birinci sınıf işçilikle yapılmıştır.
Ana gövdenin taşıyıcı sisteminin iskeleti betonarme
inşaat tekniği ile kurulmuştur. Son cemaat mahalli ise
klasik uygulamadaki inşaat tekniği ile yapılmıştır.
1-Uygulamada Sadelik:
Camiinin içinde ve dışında sadelik esas alınmış olup
mimari estetiği öne çıkaran prizmatik ve hacimsel ışık
13
gölge oyunlarından istifade edilmiştir. İnsana
dinginlik/rahatlık veren bu sadelik içerisinde mihrap
cephesinde en üst seviyeye ulaşmak üzere mekandaki
dokuyu meydana getiren bölümlerin sanat incelikleri
hiyerarşik bir mertebe ile artırılmıştır. Böylece cami içi
mekanda mükemmel bir uyum, sanat ve estetik; dış
mekanda abidevi ve heybetli bir yapı elde edilmiştir.
2-Taş ve Kurşun Kaplama Uygulaması:
Dış cephe kubbe kasnağı, 10 cm kalınlığında tabii taş ile
betona, çelik dübellerle angrajlanarak kaplanmıştır. İç
mekanda ise, 11.20 kotuna kadar aynı metotla 6 cm’lik
taşla kaplanmıştır. Duvar kalınlığı ortalama 1 metredir.
Minareler ise, 30 cm betonarme ve içten bu
betonarmeye bitişik ankrajlı 15 cm’lik taşla kaplanarak
yapılmıştır. Böylece cami gövdesi ve minareler
arasında renk uyumu sağlanmış, şerefeler taştan
mukarnaslı yapılarak estetik güzellik elde
edilmiştir. Taş olarak, Beyaz Küfeki Yozgat Şefaatli
Taşı ile kornişlerde ve vurgulanmak istenen diğer bazı
kısımlarda Ankara Sincan Andezit Taşı kullanılmıştır.
Cami ve Külliyesinde bulunan bütün kubbeler, çatılar
ve saçaklar ise, 2 milimetre kalınlığında özel olarak
imal ettirilen saf kurşun ile kaplanmıştır.
3-Kubbe Bakır Alem İşleri:
Kubbe görünüşlerini tamamlayan alemler, özel olarak
tasarlanmış ve bakır levhalardan dövülerek titiz bir
14
işçilikle biçimlendirilmiştir. Ana kubbe aleminin kazanı,
dilimli olarak yapılmış ve armudilerle geçilerek uyum
içerisinde lale ile tamamlanmıştır. Böylece ana alem
bu alanda literatüre girecek şekilde yapılmıştır.
4-Mermer İşleri;
Pencere söveleri ve alınlıklarında Siyah Kütahya
Mermeri, sütunlarda Beyaz Marmara Mermeri
kullanılmıştır. Kemerlerde kullanılan mermerler ise,
almaşık/atlamalı düzende Beyaz Marmara Mermeri ile
Siyah Kütahya Mermeridir. Caminin kıble cephesi çift
kat revaklı olup, Sinan Halkası korkulukları ile zengin
bir cephe oluşturulmuştur. İçeride ise sekiz köşeli
aynalı fil ayakları, tonozlar, mukarnaslı geçiş
elemanları, güzel bir işçilikle mütenasip bir şekilde
uygulanmıştır. Mihrap, minber, kürsü, müezzin mahfili,
revak sütunları, revak kemerleri, Sinan halkası
korkulukları, önü açık alt köşe odacıklardaki isbit
korkuluklar ve iç pencere söveleri ve alınlıkları, mihrap
aksındaki/yansımasındaki taç kapısı, taç kapının iki
yanındaki ihsan kapıları, itinalı bir işçilikle, beyaz ve
damarsız
Marmara
Mermerinden
yapılmıştır.
Sahalarında örnek yapıtlardandır.
5-Çini İşleri:
Mihrap cephesinde fil ayakları hizasındaki 127X705 cm
ebadında 2 büyük çini pano ile aynı cephedeki pencere
çini alınlıkları, tarihi İznik Çini tekniğinde, Cami çini
panolarının şah eseri kabul edilen ve Mimarbaşı Koca
15
Sinan tarafından yapılan İstanbul Rüstem Paşa Camii
mihrap çini panoları model alınarak el yapımında
Kütahya’da Altın Çini firmasına yaptırılmıştır. Çini
panolar,
bahar dalı, rûmî, hatâyî kompozisyonlu
desenlerle kaplanmıştır.
6-Elvan, Müzeyyen ve Fevkalade Müzeyyen
Pencereler:
Mihrabın üzerindeki fevkalade müzeyyen ve müzeyyen
pencerelerde, ana kubbede, tonoz aynalı kemerlerde,
köşe küçük yarım kubbelerde ve bu kottaki aynalı
kemerlerde bulunan pencerelerde, renkli camlar da
kullanılmış, ancak renkli cam kompozisyonları
yerlerine göre, derece derece azaltılmıştır. Bu şekilde
caminin, yukarıdan aşağıya doğru süzülen ışıklarla
aydınlık seviyesi mümkün olduğu kadar azami
dereceye ulaşmıştır.
7-Hat Yazıları:
Camideki hat sanatı, mihrap cephesinde mermer kuşak
ile kuzey dış cephe mermer azısı; ana kubbede, aslan
göğüslerinde, kapı ve pencere aynalarındaki mermer
üzerine
işlenmiş
yazılar
hat
sanatımızın
tekamül/gelişim
seviyesini
açık
bir
şekilde
yansıtmaktadır.
16
Ana Kubbe göbeğine 5.70 metre çapında Al-i İmran
suresi 3/189. ile 190. ayetleri yazılmıştır. Ayetlerin
meali şöyledir; “Yerin ve göğün hükümranlığı
Allah’ındır. Allah, her şeye hakkıyla gücü yetendir.
Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün
birbiri ardınca gelip gidişinde selim akıl sahipleri
için elbette ibretler vardır.”
4 çeyrek kubbeye Haşr suresi 59/22-24. ayetleri
yazılmıştır. Ayetlerin mealleri şöyledir; “ O,
kendisinden başka hiçbir ilah olmayan Allah’tır.
Gaybı da, görünen alemi de bilendir. O, kendisinden
başka hiçbir ilah bulunmayan Allah’tır. O, mülkün
gerçek sahibi, kutsal (her türlü eksikliklerden
uzak), barış ve esenliğin kaynağı, güvenlik veren,
gözetip koruyan, mutlak güç sahibi, düzeltip ıslah
17
eden ve dilediğini yaptıran ve büyüklükte essiz
olan Allah’tır. Allah, onların ortak koştuklarından
uzaktır. O, yaratan, yoktan var eden, şekil veren
Allah’tır. Güzel isimler O’nundur. Göklerdeki ve
yerlerdeki her şey O’nu tesbih eder. O, mutlak güç
sahibidir. Hüküm ve hikmet sahibidir”
Mihrabın sağında ve solunda kalan mermer kuşak
üzerine Bakara süresi 2/255. Ayeti (Ayet El-Kürsi)
yazılmıştır. Meali şöyledir; “Allah, kendisinden başka
hiçbir ilah olmayandır. Diridir, kayyumdur (varlığı
kendinden, kendi kendine yeterli, yarattıklarına
hakim ve onları görüp gözetendir.) O’ nu ne bir
uyuklama tutabilir, ne de bir uyku. Göklerdeki her
şey, yerdeki her şey O’nundur. İzni olmaksızın
O’nun katında şefaatte bulunacak kimdir? O,
kulların önlerindekileri ve arkalarındakileri
(yaptıklarını ve yapacaklarını) bilir. Onlar O’nun
ilminden, kendisini dilediği kadarından başka bir
şey kavrayamazlar. O’nun kürsüsü, bütün gökleri
ve yeri kaplayıp kuşatmıştır. (O, göklere, yere,
bütün evrene hükmetmektedir.) Gökleri ve yeri
koruyup gözetmek O’na güç gelmez. O, yücedir,
büyüktür.”
Caminin kuzey dış cephe alınlığına ise Nur Suresi
24/35. Ayeti yazılmıştır. Meali şöyledir; “Allah,
göklerin ve yerin nurudur. O’nun nurunun temsili
şudur; duvarda bir hücre, içinde bir kandil, kandil
18
de, bir cam fanus içinde. Fanus sanki inci gibi
parlayan bir yıldız. Mübarek bir ağaçtan, ne
doğuya, ne de batıya ait olan zeytin ağacından
tutuşturulur. Bu ağacın yağı, ateş dokunmasa bile
nerede ise aydınlatacak kadar berraktır. Nur
üstüne Nurdur” .
Caminin ana merkezine kuzey ana girişinden, sağda
kalan pencere alınlıklarına Fatiha suresi, solda kalan
pencere alınlıklarına ise, İnşirah suresi yazılmıştır.
Fatiha suresinin anlamı şöyledir; “Esirgeyen ve
Bağışlayan Allah’ın adıyla. Hamd, Alemlerin Rabbi,
Rahman, Rahim, hesap ve ceza gününün (ahiret
günün) maliki Allah’a mahsustur. Allah’ım yalnız
sana ibadet ederiz ve ancak senden yardım dileriz.
Bizi doğru yola, kendilerine nimet verdiklerinin
yoluna
ilet,
gazaba
uğrayanlarınkine
ve
sapıklarınkine değil”
İnşirah suresinin anlamı ise şöyledir; “(Ey
Muhammed), senin göğsünü açıp genişletmedik mi?
Belini büken yükünü, üzerinden kaldırmadık mı?
Senin şanını yüceltmedik mi? Şüphesiz güçlükle
beraber bir kolaylık vardır. Gerçekten, güçlükle
beraber bir kolaylık vardır. Öyleyse, bir işi bitirince
diğerine koyul. Ancak Rabbine yönel (yalvar)!”
19
Caminin doğu dış cephe ana kapısı üzerinde; Hicr suresi
15/46. Ayeti yazılmıştır. Anlamı şöyledir “Onlara
(Allah’a karşı gelmekten sakınanlara) “Girin oraya
(cennete) esenlikle, güven içinde” denilir. İç cephe
ana kapı üzerinde Al-i İmran suresi 37. Ayeti yazılıdır.
Anlamı şöyledir; “Rabbi O’nu güzel bir şekilde kabul
buyurdu”
Caminin batı dış cephe ana kapı üzerinde; Ta Ha suresi
20. Ayeti yazılmıştır. Anlamı şöyledir “Ailene namazı
emret ve kendin de ona devam et” Dış cephe ana
kapı üzerinde İbrahim suresi 40. Ayeti yazılıdır. Anlamı
şöyledir; “Rabbim, beni namaza devam edenlerden
eyle, soyumdan da böyle kimseler yarat!”
Minberin sağ tarafında Müddessir suresi 2-3. Ayetleri
yazılıdır. Meali şöyledir; “Kalk da uyar, Rabbini
yücelt” Sol tarafında “Nahl suresi 16/125. Ayeti
yazılıdır. Meali şöyledir; “Rabbinin yoluna, hikmetle,
güzel öğütle çağır”
20
8-Tezyinat İşleri:
Ana kubbe başta olmak üzere aslan göğüslerinde,
tonozlar, tavanlar ve diğer yerlerdeki tezyinat ve nakış
işlerinde, bu sanatın zirvesi kabul edilen 16. asrın zevki
selimi ve renk uyumu esas alınarak Kara Memi ekolü
takip edilmiş ve özel olarak projelendirilerek bu
sanatın nadide örnekleri sergilenmiştir. Ayrıca Taç
kapının girişindeki mahfil altı tavanında, ahşap üstü
kalemkari işler yapılmış ve altın varaklı olarak tavan
kompozisyonu en yüksek bir seviyede uygulanmıştır.
Tavanın kuzey duvarına ise 4 adet vav göz alıcı hat
sanatıyla yazılmıştır.
Mahfilin dört köşesindeki
şehnişin tavanları naht tekniği ile kırmızı ve beyaz altın
varaklar kullanılarak bezenmiştir. Tezyinat işlerinde
21
mimari dokunun açığa çıkarılmasına ve yazının da
okunmasına dikkat edilmiştir.
9-Kündekari Ahşap İşleri;
Taç kapının ahşap kanatları çift sinan halkası kündekârî
( çivisiz, fırınlanmış ağaçtan geçmeli) olarak; yan ana
kapıların ahşapları ise, tek Sinan halkası kündekârî;
diğer bütün tali kapılar ise, basit kündekârî tekniği ile
klasik mimarimize uygun bir şekilde yaptırılmıştır.
10-Mukarnas İşçiliği;
Ana kubbenin alt kotundaki köşe yarım kubbelerdeki;
alt kottan geçiş elemanı olan mukarnaslı aslan
göğüsleri, muhtelif kotlarda çepeçevre dolaşan profilli
kuşaklar, kurdağzı geçişler, iç pençelerin etrafını
dolaşan profiller caminin mimari dokusunu sergileyen
ve zenginleştiren unsurlar olmuştur.
22
11-Avize, İç ve Dış Aydınlatmalar;
Avizeler, klasik Osmanlı avize sistemi geliştirilerek özel
olarak tasarlanmış ve pirinçten yaptırılmıştır.
Kenarları ve altları Selçuklu motifleri ile süslenmiştir.
Camide aydınlatma için kullanılması yanında, tezyinat
unsuru olarak da işlev görmesi esas alınmıştır. Ana
kubbede avize, kademeli olarak ölçüleri farklılaşan üç
çemberden müteşekkil bir kompozisyona sahiptir.
Caminin
aydınlatma
sistemi,
teknolojinin
imkânlarından azami derecede istifade edilerek özel
olarak projelendirilmiştir. Avizelerin aydınlatmasına
ilaveten, iç mekânda gizli iç aydınlatma ürünleri
kullanılmış, böylece kademeli olarak, caminin bütün
mekân dokusunun okunabilmesi/görülebilmesi imkânı
sağlanmıştır. Dış aydınlatması ise bütün dış mimariyi
23
detayları ile okutarak yansıtabilecek derecede
projelendirilmiş ve uygulanmıştır. Caminin ve
külliyenin kütle ve siluetini açığa çıkaran bu
aydınlatma sistemi sayesinde, şehir merkezinde
parlayan yıldız gibi adeta bir ışık şöleni
yaşanmaktadır.
12-Ses Sistemi:
Camimizin ses düzeni için ciddi bir planlama yapılmış,
içerdeki ve dışardaki homojen ses düzeninin
sağlanabilmesi için, teknolojinin gelişmiş örnekleri
kullanılmıştır. Cami içinde görüntü kirliliğini önlenmek
bakımından kıble cephesinde uzun çubuklu ses
armatörleri kullanılmış ve duvar içerisine gizlenmiştir.
13-Isıtma ve Havalandırma Sistemi;
Camide tabandan ısıtma sistemi uygulanmıştır.
Cemaatin kapasitesine göre kademeli olarak ısıtma
yapılması imkânı vardır. Tabii havalandırma için
açılabilir pencerelere ilaveten, arka köşelerdeki fil
ayaklarının üst devamında ve ana kubbe altında yer
alan ve cami içinden kumanda ile açılıp kapanma
imkânı olan pencereler bulunmaktadır. Böylece camide
tabii
hava
sirkülasyonunun
teminine
imkan
sağlanmıştır.
14-Halı:
Caminin halısı alev almaz yünden dokutulmuştur. Halı
turkuaz renkte olup, üzerinde saf düzeninin sağlanması
24
için belirgin lale motiflerinden oluşan şeritler
bulunmakta, dizlerin geleceği kısımlarda ise sönük şerit
motifler yer almaktadır.
V-YAPIMINDA ÇALIŞAN SANAT ERBABI KİŞİLER VE
USTALAR:
Merkez Nur Cami ve külliyesinin yapımında sahasında
uzman ve en gözde sanat erbabı ile çalışılmıştır.
Caminin hatları, Kahramanmaraşlı Hattat Arif YÜCEL
tarafından yazılmıştır. Tezyinat projesi Mimar Nakkaş
Muammer Semih İRTEŞ tarafından çizilmiş ve ekibi
tarafından uygulanmıştır. Taş işçiliği, Bayburtlu Faris
ARSLAN Usta ve ekibi tarafından yapılmıştır. Mermer
işleri, Osmanlı dönemi işçiliği alanında son devrin
nadide ustalarından Merhum Nihat KARTAL’ın
yetiştirdiği ustalar tarafından yapılmıştır. Müzeyyen ve
elvan pencereler, bu alanda üstat Abdulkadir AYDIN
usta tarafından yapılmıştır. Mukarnaslar, Osmanlı
mukarnas tekniğini ve işçiliğini en iyi uygulayan,
merhum Ali TURAN ustanın talebelerinden, Bahattin
HARVANLIOĞLU ile Mehmet BURSA usta tarafından
gerçekleştirilmiştir. Çini panolar ve alınlıkların
uygulama çizimleri Desinatör Mehmet KOÇER
tarafından yapılmıştır. Kündekari kapılar, alanında
sayıları azalan ender ustalardan Ahmet YILÇAY
tarafından yapılmıştır. Bakır Alemler, bu mesleğin son
temsilcilerinden Erzurumlu İlham ZEYREK usta ve
kalfası Hakan BOLAT tarafından yapılmıştır.
25
Aydınlatma projesi, bu alanda uluslararası ödüle sahip
elektrik- elektronik mühendisi Ayrım Yaser TALU
tarafından çizilmiş ve kontrolünde uygulanmıştır.
VII- İDARİ VE TEKNİK HEYET
Caminin ve Külliyesinin yapımında, 15.01.201015.05.2011 tarihleri arası İl Müftüsü Osman ŞARKLI
Başkanlığında, 16.05.2011- 15.05.2015 tarihleri arası İl
Müftüsü Bekir GEREK Başkanlığında; Zeynel ÖCAL,
Bahattin ATALAY, Kemal GÖZÜYUKARI ve Yusuf
ÖZTEMEL’ den oluşan Türkiye Diyanet Vakfı Kırıkkale
Şubesi Yönetim Kurulu görev yapmıştır.
İnşaatın yapımında ise Haziran 2011 tarihinden
itibaren İl Müftüsü ve Şube Başkanı Bekir GEREK
başkanlığında, mesleki branşlarında kontrolörlük ve
müşavirlik yapmak üzere Mimar Necip Dinç, Yüksek
Mühendis Rahmi Sencer ÇELİK, İnşaat Mühendisi
Hidayet KARACA, Mühendis Doç Dr. Orhan DOĞAN,
Elektrik –Elektronik Mühendisi ve Aydınlatma Uzmanı
Ayrım Yaser TALU, Elektrik Mühendisi Cevat E. DOĞAN,
İç Mimar Melike ÖZRENK (Külliyde), Peyzaj Mimarı
Azra ÖZGÜR’den (çevre düzenlemesinde)
oluşan
teknik bir heyet görev yapmıştır. Ayrıca İnşaat
Mühendisi Hidayet KARACA Şubat 2010 tarihinden
itibaren Şantiye Şefi olarak görev yapmıştır.
26
VIII-TEŞEKKÜR:
Cami ve Külliyesinin yapılması konusunda ilgili bütün
kurumları harekete geçiren ve bu konuda öncülük
yapan Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip
ERDOĞAN’a, inşaatın başından itibaren her türlü
desteğini ve ilgisini esirgemeyen Sayın Başbakan
Yardımcımız Prof. Dr. Beşir ATALAY’a, inşaatın
temelinden hizmete açılışına kadar sürekli seyrini
takip eden ve her türlü desteği veren Diyanet İşleri
Başkanımız Sayın Prof. Dr. Mehmet GÖRMEZ’e, Cami ve
Külliyesinin
projelendirilmesinde
ve
temelinin
atılmasında çok büyük emek ve gayretleri bulunan
dönemin Diyanet İşleri Başkanı Sayın Prof. Dr. Ali
BARDAKOĞLU’na,
Camii ve Külliyesinin projesini
hazırlatan ve temelini atarak inşaatı başlatan Türkiye
Diyanet Vakfı Mütevelli Heyetine, şükranlarımızı arz
ederiz.
Hayırsever halkımız başta olmak üzere görev süreleri
boyunca desteklerini ve katkılarını esirgemeyen Sayın
Valimiz Ali KOLAT’a, inşaat suresince bize desteğini
esirgemeyen Sayın Milletvekillerimize, Sayın Belediye
Başkanlarımız Veli KORKMAZ ve Mehmet SAYGILI’ya,
Caminin ilk arsasını bağışlayan hayırsever Merhum
Tevhit KUTAY’a, Caminin ve Külliyesinin arsasının
genişletilmesinde ve Türkiye Diyanet Vakfına
27
kazandırılmasında emeği geçen, dönemin Belediye
Başkanlarına ve İl Müftülerimize, Camii ve Külliyesinin
projelendirilmesi ile temelinin atılarak inşaatın
başlatılmasında büyük emekleri olan Türkiye Diyanet
Vakfı Genel Müdürlerine, KOMAŞ firmasına, dönemin
Mimar ve Mühendisleri ile İl Müftüsü Osman
ŞARKLI’ya, maddi ve manevi katkılarını esirgemeyen
Kırıkkale İl Müftülüğü İdari Personeline, Din
görevlilerine, Kur’an Kursu Öğreticilerine ve ilçe
Müftülerimiz ile maddi desteklerini esirgemeyen diğer
İl ve İlçe Müftülüklerine, inşaatta çalışan ve emeğini
esirgemeyen bütün mimar, mühendis, sanat erbabı,
usta, firma yetkililerine ve işçilere, isimlerini
zikredemediğimiz veya zikredilmesini istemeyen ve
katkılarını esirgemeyen herkese teşekkür ederiz.
Sonuç olarak; Türkiye Diyanet Vakfı Kırıkkale Şubesi
Yönetim Kurulunun öncülüğünde kollektif ve özverili
bir çalışmanın neticesinde ülkemiz bir “ŞAHESER’e”,
Kırıkkale ilimiz bir “ULU MABEDE” kavuştu. Emeği
geçen, maddi ve manevi katkı veren herkesten Allah
razı olsun. Amin 15.05.2015
Türkiye Diyanet Vakfı Kırıkkale Şubesi
Yönetim Kurulu Adına
Bekir GEREK
İl Müftüsü ve Şube Başkanı
28