doc2009 Mart - Mülkiyeliler Birliği
download 
Şikayet Transkript
2009 Mart - Mülkiyeliler Birliği
MART - 2009 SAYI 2009-3 kriz ve savaş: işsizlik, açlık, ölüm kapımızı çalıyor MÜLKİYE ARAŞTIRMA MERKEZİ (MAR) KURULDU 8 MART DÜNYA KADINLAR GÜNÜNÜ KUTLADI KRİZDEN İNSAN MANZARALARI İÇİNDEKİLER mülkiye’den Yeni Bir Sayıyla Merhaba,................................................................................................................................................. 3 Mülkiye Araştırma Merkezi (MAR) Yönetim Kurulu Başkanı Söyleştik.......................................................................... 4 Rahmi Aşkın Türeli............................................................................................................................................................ 4 Mülkiyeli Kadınlar 8 Mart Dünya Kadınlar Gününü Kutladı............................................................................................ 8 Genel Üye Toplantısı Yapıldı............................................................................................................................................. 10 Yeryüzü Nazım’a Şarkılar Söylüyor.................................................................................................................................. 11 Beş Kuşak Mülkiyeli.......................................................................................................................................................... 16 Mülkiye Hatıra Ormanı...................................................................................................................................................... 25 150. Yıl Etkinlikleri............................................................................................................................................................ 26 Türkiye’de Anayasacılık..................................................................................................................................................... 26 Dünya Ekonomisinin Geleceği . ........................................................................................................................................ 26 Yeni Siyasal Düzen............................................................................................................................................................. 26 Mülkiyeli Sanatçılar........................................................................................................................................................... 26 Jön Türk Sergisi.................................................................................................................................................................. 27 Sadun Aren Hocayı Unutmadık.......................................................................................................................................... 27 Çankaya Belediyesi Başkan Adayı Bülent Tanık ile Görüşme.......................................................................................... 28 mülkiyede öğrenci olmak Cevat Vural......................................................................................................................................................................... 32 Münir Raif Güney.............................................................................................................................................................. 36 Semra Erbay Şenol............................................................................................................................................................. 42 şubelerden İzmir................................................................................................................................................................................... 43 İstanbul............................................................................................................................................................................... 47 mülkiyeli şairler Alper Eliküçük, ................................................................................................................................................................. 48 konuk yazarlar Krizden İnsan Manzaraları / Sibel Özbudun...................................................................................................................... 50 Müziğe Dair Notlar / Temel Demirer................................................................................................................................. 54 şiir seçkisi Şükrü Erbaş......................................................................................................................................... 65 Hüseyin Atabaş.................................................................................................................................... 65 kentlerin tarihi Roma Döneminde Ankara/ Mehmet Özer........................................................................................... 66 kitap seçkisi “Sorumluluklar Ve Paylaşımlar Üzerine............................................................................................. 69 Emekli Validen Anılar......................................................................................................................... 69 E-Bülten Mülkiyeliler Birliği’nin Yayınıdır. Mehmet ÖZER tarafından hazırlanmaktadır. mülkiye’den YENİ BİR SAYIYLA MERHABA, durumdaki emekçilerin önemli bir kısmı da her an işsiz kalma stresi altında ve hak ettiğinin çok altında ücretlerle yaşamaya çalışıyor. Halk, tam anlamıyla borç batağına doğru sürükleniyor ve bunun sonucunda her gün farklı toplumsal / bireysel dramlar yaşanıyor. (Bu konuda gazete 3. Sayfa haberleri izlenebilir) Fakat sisteme güçlü bir alternatif ya da toplumsal örgütlülük olmadığı için, sistemin yarattığı “dilenci toplum”, durumunun nedenleri ve sistemi sorgulamak yerine, hükümetteki partinin uzantısı olarak çalıştıklarını her gün medyada izlediğimiz bazı mülki idarecilerin ya da yerel kurumların dağıttığı gıda, beyaz eşya ya da paranın peşinde yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Bunları alabildiğinde de, tam olarak istendiği gibi, “haline şükrediyor”. Devletin açıkladığı sözde kriz önlemleri ise, geniş emekçi kesimleri ekonomik olarak biraz olsun rahatlatmayı değil, çok açık olarak bazı büyük grupları ya da TOKİ gibi kurumları kurtarmayı amaçlıyor. Yine oldukça dolu bir içerikle sizlere ulaşmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Hem camiamız ile ilgili duyuru ve haberler, hem de artık okurlarımızın çok iyi bildiği düzenli başlıklarımız altındaki yazılarla sizlerleyiz. Birliğimiz adına 150. Yılımızda atılan çok önemli bir kurumsal adımdan özellikle söz etmek istiyorum: “Türkiye’nin iktisadi, toplumsal, siyasal, idari ve dış politika alanlarında önem arz eden sorunlarının ele alınması, incelenmesi, çözüm önerilerinin geliştirilmesi ve geleceğe yönelik perspektiflerin ortaya konulmasını temel amaç olarak belirlemiş” olan Mülkiye Araştırma Merkezi (MAR), 16 Mart 2009 itibariyle Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezi bünyesinde kurulmuştur. MAR, faaliyetlerini yürütürken, iki temel işlevi birlikte gerçekleştirmeyi hedefliyor: MAR, bir taraftan bir araştırma merkezinden beklenen çeşitli konularda araştırmalar yapma, çözüm önerileri geliştirme ve raporlar yayınlayarak kamuoyunu doğru bilgilendirme, diğer taraftan da bir düşünce üretim merkezi olarak geleceğe yönelik bir perspektifi de içerecek şekilde düşünce ve fikir üreten, strateji belirleyen bir işlevi üstlenecektir.. Mülkiye Araştırma Merkezinin çalışmalarına yönelik olarak da destek ve katkılarınızı bekliyoruz. Bültenimizin bu sayısında MAR Başkanı Rahmi Aşkın Türeli ile yaptığımız söyleşiye yer verdik. . Geçen sayımızdan bu tarafa 150. Yıl çerçevesinde yine oldukça önemli panel, söyleşi ya da farklı etkinlik gerçekleştirildi ve gerçekleştiriliyor. Pursaklar’daki Mülkiye Hatıra Ormanı’na da 150. Yıl anısına yeni fidanlar dikerek ormanımızı biraz daha büyüttük. Etkinliklere ilişkin duyuru, bilgi ve yazıları sayfalarımızda bulacaksınız. Yaşanan krizin etkisi önümüzdeki yerel seçimlerde kendisini ne kadar gösterir, kendisini iktidarda bu kadar güvende hisseden hükümetteki parti, bazı yorumlarda söylendiği gibi, yerel seçimlerde elindeki belediyelerin bir kısmını kaybederse, daha önce aynı süreci yaşamış diğer bazı partiler gibi, dağılma ya da küçülme sürecine girer mi vb. soruların cevabını bize önümüzdeki günler gösterecek. Fakat bildiğimiz bir şey varsa, diğer hiçbir partinin de geniş kesimlere güven verecek bir durumda olmadığıdır. Yolsuzluğun, vurgunun, talanın bu kadar büyük iddialarla medyada yer aldığı ve bazı dosyaların engelleme çabalarına rağmen bir şekilde adli kurumlara ulaştırıldığı bir dönemde Ankara, İstanbul gibi birçok büyük ilde aynı belediye başkanlarının yeniden kazanma ihtimallerinin güçlü olması, bu dönemdeki en büyük çelişkidir. Başbakanın bir vesileyle söylediği gibi, hiçbir yönetici sonsuza kadar ve her şeye rağmen yerinde kalmamalı, hiçbir kurum kimsenin çiftliği olmamalıdır. Dileğimiz, her türlü örgütlü suçun içerisinde olduğu geniş kesimlerce bilinen kişilerin yerine, dürüst, kent vizyonu ve sosyal projeleri olan, ekip çalışmasına yatkın kişilerin ve eğer böyle camiamızdan adaylar varsa onların seçilebilmesidir. Yeni bir sayıda buluşmak dileğiyle. Genel Kurul sürecinden beri önemli bir gündem maddemiz olan “Mülkiye Sitesi Projesi” konusunda da önemli mesafeler alındı. Yapılan haklı eleştirileri ve üyelerin hassasiyetlerini dikkate alarak hazırlanan ve yapılan Ortak Kurullar ve Genel Üye toplantılarında beğeni kazanan Avan Proje için ihale sürecine girildi. İhale süreciyle ilgili bilgileri internet ana sayfamızda bulabilirsiniz. A.Raif FALCIOĞLU Ülke olarak en önemli gündemimiz ise, artık sosyal bir krize dönüşmeye başlayan “ekonomik kriz” ve ay sonunda yapılacak yerel seçimlerdi. Bir kesim, kendi çevrelerine bakarak, halen fark etmiyor olsa da, işsizlik ve yoksulluk konusunda dünyanın en kötü durumdaki ülkelerinden birisi haline geldik. İşsiz sayısı resmi verilere göre Aralık 2008 döneminde 838 bin kişi artarak 3 milyon 274 bin kişiye çıktı. Fakat bu konuda 6 milyonun üzerini telaffuz eden uzmanlar da var. İşsizlik oranı ise genç ve çalışabilir nüfusta yüzde 25’e çıktı. Gelir uçurumunun geldiği noktayı hepimiz kendi gözlemlerimizle bile takip edebiliyoruz.“Hamdolsun” politikaları nedeniyle halen çalışabilecek bir işi olan “şanslı” 3 MÜLKİYE ARAŞTIRMA MERKEZİ (MAR) YÖNETİM KURULU BAŞKANI RAHMİ AŞKIN TÜRELİ Rahmi Aşkn TÜRELİ Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye Bölümünden 1987 yılında mezun oldu. ABD’de Güney California Üniversitesi Ekonomi Bölümünden 2000 yılında yüksek lisans derecesi aldı. 1993 yılından bu yana Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığında Planlama Uzmanı olarak görev yapıyor. Aynı zamanda Orta Doğu Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinde 2002 yılından bu yana Yarı Zamanlı Öğretim Görevlisi olarak Ekonomi dersleri veriyor. Türkiye ekonomisinin makroekonomik dengeleri, sanayileşme, istihdam ve yoksulluk konularında yapılmış çalışmaları bulunmaktadır. Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezinde Yönetim Kurulu üyeliği ve II. Başkanlık görevlerinde bulunan TÜRELİ halen Mülkiyeliler Birliği Onur Kurulu Üyesidir. MÜLKİYE ARAŞTIRMA MERKEZİ (MAR) BAŞKANI RAHMİ AŞKIN TÜRELİ İLE ARAŞTIRMA MERKEZİ ÜZERİNE SÖYLEŞTİK. Mehmet Özer: Sayın Türeli, kamuoyuna yeni bir araştırma merkezinin açıldığını duyurdunuz. Araştırma merkezi açılması hangi gereksinmeden doğdu? zaman. Adına ister araştırma merkezi deyin, ister düşünce üretim merkezi veya Batı’daki adıyla thinktank, bu tür kuruluşlar Türkiye’de çok yaygın değil. Son dönemlerde yaygınlaşmaya başladı ama onlara da baktığımızda daha çok profesyonel yapıda kurulmuş ve bu çerçevede kaynağını belli gruplarından alan bir yapının ağırlıkta olduğunu görüyoruz. Biz bir araştırma merkezini kurmaya karar verdiğimizde, bir taraftan Mülkiyenin potansiyelini harekete geçirmek, diğer taraftan da bizim dışımızdaki akademik dünya, meslek örgütleri, demokratik kitle örgütleri gibi kurumların katkılarını almayı planladık. Rahmi Aşkın Türeli: Mülkiyeliler Birliği Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunlarının üye olduğu bir dernek ve Siyasal Bilgiler Fakültesi kamuya, bürokrasiye üst düzey yönetici yetiştirmek üzere kurulmuş bir okul, alanında bir ekol. Halihazırda kamuda ve özel sektörde çalışan, ekonomiden siyasete, idareden dış politikaya tüm alanlarda yetişmiş bir insan gücü var Mülkiye camiasının. Bizde Mülkiyeliler Birliği olarak, MAR olarak temel yaklaşımımız, ülkemizin okulumuzun kuruluşunun 150. yılını kutladığımız bir dönemde bir araştırma merkezi kurmaya ve böylece kaynaklarını geliştirerek ve doğru ve akılcı bir yönelimle Mülkiye camiasının bilgi ve birikimlerini kullanmaya kullanarak ülkenin yeniden hızlı bir kalkınma sürecine sokulmasını ve potansiyelini harekete amaçlayan, kamu yararının geçirmeye karar verdik. Biz bir araştırma merkezini kurmaya gözetilmesini ve toplumun Özer: Bu alanda araştırma karar verdiğimizde, bir taraftan Mülkiyenin refahının artırılmasını yapan bir çok kurum var. potansiyelini harekete geçirmek, diğer ön planda tutan, ilerici Bu kurumların kamuoyu taraftan da bizim dışımızdaki akademik ve çalışan kesimlerden bilincinin oluşmasında ya da dünya, meslek örgütleri, demokratik yana bir perspektifin yönlendirilmesinde önemli kitle örgütleri gibi kurumların katkılarını geliştirilmesi olacaktır. etkileri var. Siz bu alanda almayı planladık. Özer: Mülkiyeliler bir boşluk mu gördünüz ki Birliği ve Siyasal Bilgiler araştırma yapacak bir merkez Fakültesi dendiğinde akla kamusal vicdanı gelişkin açmaya karar verdiniz? Türeli: Bence bir boşluk var yakından incelendiği bir topluluk akla geliyor. Tam da kamusal kaynakların özelleştirildiği, ulusal varlıkların satıldığı bir dönemde Özer: Çalışmalarınızda kimlerden yararlanmayı düşünüyorsunuz? Türeli: Bu yapacağımız araştırmalarda insan gücü olarak, bilgi ve birikim olarak yararlanacağımız pek çok kaynak var. Mülkiyeli üyelerimiz elbette en temel kaynağımız. Bürokraside halen çalışan veya emekli, bilgisi ve deneyiminden yararlanabileceğimiz geniş bir kitle var. Fakültemiz ve diğer üniversitelerimiz özellikle teorik çalışmalarda bize büyük katkı sağlayabilirler. Meslek odaları, sendikalar gibi kurumlar da konulara değişik perspektiflerden yaklaşmaları nedeniyle bizim birlikte çalışmayı istediğimiz kurumlar arasında. Merkezimizin çalışmalarında iki çalışma yöntemini, birbirini besleyecek şekilde, birlikte izlemeye karar böyle bir araştırma merkezi kurdunuz. Hangi alanlara verdik. Birincisi, belli konularda çalışma grupları, yöneleceksiniz araştırma yapacaksınız? komiteler oluşturarak sorunları incelemek, çözüm Türeli: Uluslararası finansal krizin niteliği, şiddeti, önerileri geliştirmek olarak özetlenebilir. Bu çerçevede ekonomimize olan yansımalarının ne şekilde olacağı öncelikle kriz çalışma grubunu oluşturduk. Bunun gündemimizin en önemli konusu. Bu konuların yanında, işgücü piyasası, istihdam ve işsizlik konularını objektif bir biçimde ayrıntılı geniş bir perspektifte ele olarak incelenmesi, anlaşılması alacak bir çalışma grubu Siyasal Bilgiler Fakültesine girdiği ve toplumun yararı ve refahı andan itibaren ülkenin çıkarlarını ve kurma çalışmalarımız devam doğrultusunda çözümler toplumun refahını yüksek kamu bilinciyle ediyor. Ülkemizdeki tarımsal üretilmesi gerekiyor. Türkiye, her şeyin üstünde tutan ve savunan bir yapı ve tarım kesiminin uzun zamandan beri IMF topluluk olarak, ülkemize karşı önemli sorunları muhtemel çalışma programlarıyla yönetiliyor. sorumluluklarımız olduğunu düşünüyoruz. konuları arasında. Kamu IMF programlarının temel yönetimi ve siyaset bilimi özelliklerini, ana çizgilerini alanında çalışılacak pek çok biliyoruz. IMF, uluslararası ödemeler sisteminin konu var. Dış politika çalışılabilir. Tabi, bu konuları bir sağlıklı işleyişini sağlamak üzere kurulmuş bir plan dahilinde ve bir çalışma takvimi doğrultusunda kuruluş ve IMF programlarında Türkiye’nin yabancı ele almayı planlıyoruz. Ayrıca, zaman içinde ortaya kreditörlere olan borçlarının düzenli şekilde ödenmesi çıkan ve ülkenin gündemine giren konuları da hızlı bir temel ilke. Yoksa, ülkenin kalkınmasının kesintiye biçimde ele alıp kamuoyunun doğru bilgilendirilmesini uğramış olması, sanayi ve tarımda üretim gücünün sağlamamız gerekiyor. zayıflaması, kamu sosyal altyapı yatırımların kısılması, Diğer taraftan, örgütsel bir temelde sendikalarla, işsizliğin yükselmesı, yoksulluğun artmış olması, meslek odalarıyla, sektör temsilcisi örgütlerle birlikte bütün bunlar IMF programlarında göz önüne alınan ortak çalışmalar yürütmek, projeler yapmak da hususlar değil. hedeflerimizden biri. Bu anlamda, bizlerin bu ülkenin sorunlarına, İkinci olarak da, bir düşünce ve strateji üretim kendi geliştirdiğimiz perspektiflerimizle çözümler merkezi gibi çalışmayı planladık. Yani, belli konuları üretmemiz gerekiyor. Bunun çok önemli olduğunu merkezimizde ve konularının uzmanlarıyla tartışarak, düşünüyorum. Tabii ki, Siyasal Bilgiler Fakültesine geleceğe yönelik perspektifleri de içerecek biçimde, girdiği andan itibaren ülkenin çıkarlarını ve toplumun fikir üretmek ve stratejiler belirlemek istiyoruz. refahını yüksek kamu bilinciyle her şeyin üstünde Araştırma merkezinin bünyesinde oluşacak bilgi tutan ve savunan bir topluluk olarak, ülkemize karşı birikiminin, ileride araştırma merkezinin daha geniş önemli sorumluluklarımız olduğunu düşünüyoruz. 5 bir alanda ve belki de daha profesyonel bir çerçevede çalışabilmesine imkan sağlayacağını düşünüyoruz. Biz kurucu bir yönetimiz. Bu bağlamda, doğru perspektifleri oluşturarak düşünce ve fikir üretmek ve böylece arkamızdan gelenlere yol açmak temel yaklaşımımız olacak. doğru gidiyor tartışmasının da önemli olduğunu düşünüyorum. Biz, bir anlamda somut projelerden, araştırma projelerinden yola çıkacağız. Ekonomideki göstergeleri, sektörlerin krizden etkilenme durumunu yakından izleyeceğiz Ama dediğim gibi büyük resmi de görmeye, anlamaya ve analiz etmeye çalışacağız. Özer: Bu duruma şöyle bir açıklama getirebilir miyiz. Kriz ve yarattığı sonuçlar ülkenin aydınlarıyla yoksullarını birleştirdi. Yani bir çok aydın, akademisyen, bilim adamı emekçilerin lehine çözüm önerileri, projeler sunmaya başladılar. Sizin merkezinizin de Özer: Anlattıklarınızdan böyle bir tavrı var. Emekten yana bir yönelim çizdiğine şunu kavrıyorum. Kamunun yeniden yapılandırılması göre. ve sorunların çözümüne yönelik öneriler üretecek Türeli: Evet, söylediklerinize katılıyorum ve böyle bir çalışma içindesiniz. Faaliyetlerinizde çalışanlar, bir perspektifin de oluşması gerektiğini düşünüyorum. emekçiler ve örgütleri sendikalar, demokratik kitle Özellikle 1980’lerin başından itibaren çok kuvvetli örgütleri ile yakın ilişki içinde olacak mısınız, araştırma bir neoliberal rüzgarın dünyada ve Türkiye’de estiğini sonuçlarını bu kurumlarla paylaşacak mısınız? görüyoruz ve bu anlamda da kamunun yeniden Türeli: Hayır, henüz başlamadık ama görüşeceğiz. tanımlandığı, sosyal devletin tırpanlandığı, gelir Onlardan gelen öneriler doğrultusunda biraz önce dağılımının bozulduğu, yoksulluğun arttığı bir dönemi yaşıyoruz, böyle bu dönemin içinden geçiyoruz. Biz, bahsettiğim ortak çalışma projeleri şekillenebilir. Özer: Sayın Türeli Mülkiyeli aydınlar, araştırmacılar, ülkelerin, egemen rüzgarlara kapılmak yerine, kendi akademisyenler gidişata dur diyebilmek için sürece ihtiyaçları doğrultusunda, kaynaklarını daha akılcı bir müdâhil olmaya çalışıyorlar. Yani artık buradan bir biçimde kullanarak kalkınabilmeleri, refah seviyelerini itiraz bilgisini ve çözüm önerilerini üretmek için yükseltebilmeleri için belli bir hareket alanının olduğunu düşünüyoruz. İşte görüyorsunuz, bütün Mülkiyeliler bir oluşum içindeler de diyebilir miyiz? kamu hizmetlerinin özelleştirildiği, vatandaşın müşteri Türeli: Evet. Aslında içinde yaşadığımız dönem gibi görüldüğü bir kamu yönetimi anlayışı ile karşı de gerçekten çok önemli bir dönem. Dünya 1929 karşıyayız. Diğer taraftan, cumhuriyetin başından bu krizinden beri de en yana kurulmuş fabrikaların, önemli krizini yaşıyor. kamu teşebbüslerin elden Dünya 1929 krizinden beri de en önemli Belki de paradigma çıkartıldığı, özelleştirme krizini yaşıyor. Belki de paradigma anlamında anlamında değişikliklerin değişikliklerin de gündeme geleceği bir dönem yapıldığı, satıldığı bir dönem de gündeme geleceği bir bu dönem. bu dönem. dönem bu dönem. Nasıl Bununla b i r l i k t e, bir değişiklik olacağını tabi henüz kestirmek çok kolay değil. Buna ilişkin uygulanan neoliberal politikalar Türkiye ekonomisinin olarak ciddi teorik çalışmalara ve de zamana ihtiyaç sorunlarını hafifletmedi, aksine ağırlaştırdı. Türkiye var. Yani kapitalizm bu haliyle mi kalacak, yeni bir ekonomisi büyük ölçüde dışa bağımlı bir ekonomi biçimde mi yaşayacak, yoksa yerini yeni bir sisteme mi haline geldi. Ekonomi büyürken bir taraftan da bırakacak, bunlar henüz cevaplanabilmiş sorular değil. gittikçe artan bir cari açık var. Bunun sonucunda da dış borçlar kartopu gibi büyüyor. Dışarıdan kaynak, Böyle önemli bir dönemde, belli sorunlar üzerinden para gelmediği zaman da Türkiye ekonomisi adeta hareket ederek hem o sorunların tanımlanması ve durma noktasına giliyor. Yerli sanayi üretim yapısı çözüm yollarının oluşturulması, hem de biraz önce de çökmüş durumda. Ekonomi büyüdüğü zamanlarda bahsetmiş olduğum geniş resmin tartışılması gerekiyor. bile istihdam artışı sınırlı ve işsizlik yükseliyor. Nereye gidiyor dünya. Bu bağlamda, Türkiye nereye Teknoloji üretim çok yetersiz. Diğer taraftan, bozulan 6 gelir dağılımı ve artan yoksulluk dış kaynakların ülkeye deyişle, aydın, ülkenin gelişmesi, toplumun refahı için gelmesiyle sağlanan büyümeden çalışan kesimlerin, uğraşan bir topluluktur Mülkiyeliler. O anlamda da ülkedeki geniş yığınların yararlanmadığını gösteriyor. söylediğimiz gibi Mülkiye topluluğunun böyle bir Bu anlamda da ulusal kaynakların geliştirilmesini misyonu var. Mülkiye Araştırma Merkezi de böyle bir hedefleyen yeni politikalara ihtiyaç olduğunu bağlamda kuruldu. Ve tabi şimdi çalışma zamanı. Öncelikle kriz Mülkiyenin tarihi Türkiyenin tarihi çalışma masasını kurup ile örtüşüyor. Siyasal Bilgiler Fakültesi çalışmalara başladık. Sonra ve Mülkiye camiası her zaman diğer çalışma grupları da Türkiyenin sorunlarıyla iç içe olmuş, toplumsal hareketlerin içinde yer almış, faaliyete geçecek. Bu çalışma gruplarında belli konuların belirleyicisi olmuştur. ele alınması, incelenmesi, araştır ılması, çözüm Özer: MAR’ın kurulması iradi bir çaba. Bu iradeyi göstermesi Mülkiyelilerin önerilerinin geliştirilmesi elbette aktif katılım ve ciddi geleneksel tavrına da uygun düşüyor aslında. 1918’de bir çalışma gerektiriyor. Bu anlamda da üyelerimizin yazılan marşın “...yetiştik çünkü biz.” tümcesinde desteklerini ve katkılarını bekliyoruz. düşünüyoruz. Bunların tam da yeniden tartışılma dönemidir. Bu tip kriz dönemleri aslında yeni şekillenmelerin olduğu, yeni bir takım yönelimlerin olabileceği, her şeyin yeniden tartışılabileceği, tartışma masasına konulabileceği dönemlere işaret eder. Özer: Sayın Türeli, bültenimiz aracılığıyla Mülkiye olduğu gibi, mevcut ekonomik-siyasal-toplumsal koşullarda, yoksulluğun bu derinlikte olduğu bir camiasına, kamuoyuna bir çağrı yapmak ister misiniz? dönemde Mülkiyelilerin, Mülkiyeli aydınların bunun Türeli: Araştırma merkezimize destek bekliyoruz. dışında kalması düşünülemezdi değil mi? Birlikte yapılacak çalışmalara, ortak çalışma Türeli: Çok güzel ifade ettiniz. Mülkiyenin tarihi projelerine, her türlü öneriye açığız. Türkiyenin tarihi ile örtüşüyor. Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Mülkiye camiası her zaman Türkiyenin Özer: Kutluyor, başarılar diliyoruz. sorunlarıyla iç içe olmuş, toplumsal hareketlerin içinde yer almış, belirleyicisi olmuştur. Diğer bir MÜLKİYE ARAŞTIRMA MERKEZİ (MAR) İLETİŞİM BİLGİLERİ Rahmi Aşkın Türeli MAR Başkanı Tel: 0312-294 61 44 0533-576 37 44 [email protected] MÜLKİYE ARAŞTIRMA MERKEZİ [email protected] www.mulkiye-mar.org Tel: 0312-418 55 72 Fax: 0312-419 13 73 7 Mülkiyeli Kadınlar 8 Mart Dünya Kadınlar Gününü Kutladı Mary Wollstonecraft’in 1792’de Mülkiyeli Kadınlar, Halkevci Kadınlar yazdıkları halen geçerliliğini koruyor: ve Feminist Biz’in Birlik bahçesinde “İktidar her zaman körü körüne itaate ortaklaşa düzenlediği etkinlikte hem ihtiyaç duyduğundandır ki zorbalar ve isyan vardı, hem dayanışma vardı, hem şehvet düşkünleri, haklı olarak karanlıkta de eğlence… t u t m a y a Kolej’den Yüksel çalışırlar Kolej’den Yüksel Caddesi’ne doğru, Caddesi’ne doğru, kadını; çünkü sloganlarımızla, düdüklerimizle, s l o g a n l a r ı m ı z l a , zorbaların tek enstrümanlarımızla yürüdük. Kızılay d ü d ü k l e r i m i z l e , istediği bir sokaklarını kendi renklerimize boyadık. enstrümanlarımızla köledir, şehvet Ardından sloganlarımız, türkülerimiz yürüdük. Kızılay düşkünlerinin ve danslarımız Mülkiyeliler Birliği’nde sokaklarını kendi istediği ise devam etti. renklerimize elinde tutacağı boyadık. Ardından bir oyuncak." sloganlarımız, Biz kadınlar türkülerimiz ve danslarımız Mülkiyeliler köle olmayı da oyuncak olmayı da Birliği’nde devam etti. reddettiğimizi bir kez daha göstermek, eşitlik ve özgürlük taleplerimizi herkese Güldünya Sanat Topluluğu hepimizin duyurmak için yine bir 8 Mart’ta sesi oldu. Anadolu coğrafyasının her daha sokaklardaydık. Ancak sokak yerindeki kadınların, her dilde şarkılarıyla, eylemimizin sona ermesiyle sona ermedi kah ağladık, kah oynadık. Siyasal bu yılki 8 Mart coşkumuz. Mülkiyeliler Bilgiler Fakültesi Tiyatro Topluluğu, Birliği, kurulduğu günden bu yana Tiyatro Öteyüz ve Yeraltı Tiyatrosu, koruduğu eşitlik, özgürlük ve hak farklı kadınların öykülerini anlattılar mücadeleleri için yola çıkanlara kucak bize oynadıkları oyunlarla. Gün boyu açma misyonunu bu yıl da sürdürdü: Bu bahçede sergilenen,AFSAD Toplumcu kez 8 Mart için bahçesini kadınlara açtı. Gerçekçi Belgesel Fotoğraf Atölyesi’nin 8 de Sokakları da” istemek üzere sokaklara döküldüler. 8 Mart böylece sona erdi, ancak Kadın Hakları Mücadelesi devam ediyor hala… fotoğrafları ve Karikatürcüler Derneğinin karikatürleri de farklı kadınlık hallerini yansıtıyorlardı. Bu oyunlarda, fotoğraflarda, karikatürlerde, bir parça kendimizi, bir parça annemizi, bir parça kız kardeşimizi bulduk. O gün, meydanlarda söz söyleme fırsatı bulamayan bütün kadınlar serbest kürsüde konuşma fırsatı da buldu. Dikmen’den, İlker’den, Mamak’tan kadınlar, kadın muhtar adayları bizlerle düşüncelerini, öneri ve beklentilerini paylaştılar. Gün sonunda halen yorgun düşmemiş kadınlar birlikte film izledikten sonra saat 23.00’te “Geceleri 9 GENEL ÜYE TOPLANTISI YAPILDI Ortak Toplantısında incelenmiş, gerekli öneriler ve düzenlemeler yapılarak ihale sürecinin başlatılabilmesi için Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yönetim Kuruluna sunulmuştur. “Mülkiye Sitesi Projesi” için yeni hazırlanan avan projesi ihale süreci hakkında üyelerimizin bilgilendirilmesi amacıyla 17 Şubat Salı günü Saat 18.30’da Genel Üye Toplantısı düzenlenmiştir. Mülkiyeliler Birliği Vakfı ve Derneği’nin 12 Şubat tarihli ortak toplantısında, ihale şartnamesi değerlendirilmiş, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yönetim Kurulu’nun kararı ile ihale süreci başlatılmıştır. Mülkiye Sitesi Projesinin, Mülkiye camiasında sağlanacak genel bir oydaşma ile hayata geçirilmesinin gerekli ve önemli olduğu anlayışını taşıyan Mülkiyeliler Birliği Vakıf ve Dernek Yönetim Kurulları, 2008 Mart tarihinde yapılan Genel Kuruldan itibaren, üyelerden gelen eleştiri ve önerileri dikkate alarak Mülkiye Sitesi ile ilgili yeni bir çaba içine girmiştir. Avan projesi ihale süreci hakkında üyelerimizin bilgilendirilmesi amacıyla düzenlenen Genel Üye Toplantısı’nda genel başkan Ali Çolak tarafından, Daha önce hazırlanan Mülkiye Sitesi Fikir Mülkiye Sitesi Projesi’nin bütün süreçleri ile ilgili Projesine yönelik eleştiriler belli başlı birkaç noktada detaylı bilgiler verilmiş ve yeni hazırlanan avan proje somutlaşmıştı; Bina dış cephe görüntüsü, Ağaçların sunum eşliğinde tanıtılmıştır. Avan proje genel üye kesileceğine ilişkin kaygılar, Binaların yüksekliği, toplantısına katılan üyelerce de oldukça beğenilmiş Otoparkın varlığına ilişkin olumsuz düşünceler, Yeni ve konuşmacılar tarafından yönetime, eleştirilere oluşacak bahçenin yapaylığı ve bahçenin küçüleceğine gösterilen hassasiyet için teşekkür edilmiştir. ilişkin endişeler. Projeye ilişkin herhangi bir eleştiri olmamasına Mülkiyeliler Birliği Vakfı ve Derneği yetkili kurullarınca, bu eleştirileri ve üyelerin hassasiyetlerini dikkate alarak, daha önce elde edilmiş olan fikir projesinin yerine, yeni bir avan proje hazırlatılmıştır. Yeni hazırlanan bu avan proje Danışma Kurulu’na sunulmuş ve Danışma Kurulu üyelerince beğenilmiştir. Yapılan Kurullar Ortak Toplantısında, bu projenin hayata geçirilmesinin Yap – İşlet – Devret Modeli ile olanaklı olacağı düşüncesi ağırlık kazanmış ve bir ihale açılması kararlaştırılmıştır. Danışma Kurulu’nda ihale sürecinin altyapısını oluşturan, ihale şartnamesinin hazırlanması için uzman bir komisyon kurulmuş ve bu komisyon ihale şartname taslağını ve gerekli diğer belgeleri hazırlamıştır. Bu taslak, yine bir Kurullar rağmen, bazı üyeler ihalenin yapılma şekli ve sürecine ilişkin bazı endişe ve eleştirilerini dile getirmiş, Ali Çolak ve ihale şartnamesini hazırlayan komisyon üyeleri yaptıkları konuşmalarla gerekli bilgilendirmelerde bulunmuşlardır. Yönetim Kurulları, süreçle ilgili bir tereddüt taşımamakla birlikte, sonradan herhangi bir sorunla karşılaşma ihtimalini de ortadan kaldırmak için Vakıflar Genel Müdürlüğü ve konunun uzmanı hocalardan görüş alınması fikrini benimsemiştir. (İhale ilanı Birliğimiz internet ana sayfasında mevcuttur http://www.mulkiye.org.tr/ ) 10 YERYÜZÜ NAZIM’A ŞARKILAR SÖYLÜYOR Çünkü gerçek, bizim dışımızda, herkesin aynı şekilde algılayacağı bir şey sayılır çoğu kez. Oysa gerçek, bizim, bastığımız zemine ve bakış açımıza bağlıdır. Rasyonel ile gerçek’i eşanlamda bilmekliğimizden ileri geliyor bu. Bu nedenle işçiler, askerler, imamlar aynı toplumda yaşadıkları halde, toplumun gerçeğini çok değişik bir biçimde algılayıp yorumlarlar. Böyle yaparken inanmadıkları için değildir bu. İnanarak söylerler söylediklerini. Demek ki gerçek, herkesin aynı biçimde algılayabileceği bir şey olsaydı, imamlarla aynı dili konuşuyor olurduk, ama konuşmuyoruz. Çünkü bastığımız zemin ve görme biçimimiz çok farklı. Bunun ideolojik çözümlemeleri yapılabilir ama, bu çözümlemelerle beraber şunu akılda tutmalıyız: Onlar düşleri aptalca bulurken, biz düşlerimize sahip çıkarak bir ütopyaya yöneliriz. Kaldı ki, onların düşleri bile “verili”dir, anlamlarını rüyalara bırakırlar. Belli ki rüya ile düş de farklı şeylerdir... Yeryüzü Nazıma Şarkılar Söylüyor etkinliği 18 Şubat 2009 Çarşamba tarihinde konferans salonumuzda gerçekleşti. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Komisyonunun üçüncü etkinliği olan Nazım etkinliğinde, şiir ve fotoğraf sergisi açıldı. Nazım Hikmetin yaşamını anlatan ve AFSAD Toplumcu Gerçekçi Belgesel Fotoğraf Atölyesinin hazırladığı Sinevizyon gösterisinden sonra söz alan şair Ahmet Telli “ Nazım Hikmet Bir Vicdandır” konuşmasını yaptı. Konuşmasında; “Hep bir ağızdan türkü söyleyip hep beraber sulardan çekmek ağı, demiri oya gibi işleyip hep beraber, hep beraber sürebilmek toprağı, ballı incirleri hep beraber yiyebilmek... Ütopyasız bir toplumun geleceği de gridir, buutsuzdur. Böyle bir toplumda “umut” bile umut olmaktan çıkmıştır. Neyi umut ettiğini bilmemek kadar düşsüz bir toplum yaratmayı amaçlayan egemenler, umut yerine “köşe dönme”yi ikame edegelmişlerdir. Düşlerin de satın alınıp metaya dönüştürüldüğü bir dünyada her şeyin tüketime entegre edilmesi karşısında şaşkınlığa düşenler, ancak bizim gibi ülkelerin insanlarıdır. Bilginin ve teknolojinin üstünlüğü, dünyanın insanileştirilmesine gitmiyorsa, Nâzım’ın ütopyasını kavramak için ideolojik, politik bir egemenlik zincirinin oluşturulduğunu gösterir bilgiler kadar önemli olan bir şey daha var, o da düş bu. Oysa ütopya, her türlü egemenlik ve eşitsizlik kurmayı bilebilmek. Düş kurmayı çocukça bir şey ilişkisinin meşrûiyetini reddeder. İşte Nâzım Hikmet sananlarımız çoktur. Kendilerini gerçekçi sayan bu bu bakımdan bir büyü bozucu, bir göz açıcıdır. kişiler, gerçeğin bile ne olduğunu ayırdedemezler oysa. NÂZIM HİKMET, yukarıya alıntıladığımız dizelerle bir ütopyayı dillendiriyor. Bu bakımdan, dizelerin anlatım güzelliğinin altında yatan dünyayı, daha yakından kavramaya çalışmak gerekiyor. Bir iktisatçının, politikacının, tarihçinin uzun uzun anlatacağı her şey, hayat kadar yalın ama hayat kadar çarpıcı bir şekilde seriliveriyor burada. Bunu sadece sanatın gücünde aramak yeter mi? Elbette hayır. İşte burada Nâzım’ın dehâsı ortaya çıkıyor. 11 Türkiye toplumunun kendi ütopyası bu yüzyıla kadar oluşmadı. Batı’daki yazılı ütopyalar felsefi ve ideolojik altyapıyı oluşturarak sonuçta Marksizmi yarattı. Eğer bu ütopyaları çekip alırsanız Marksizm ayakta duramaz. Bu oldukça önemli bir olgu. Homeros’tan Campanella’ya kadar oluşan bu kültür, Marksizmin dayandığı zeminin ne kadar güçlü olduğunu gösterir bize. Türkiyeli insanın yaşam serüveninde yazılı kültür eksikliği bir yana, bir gelecek düşü bile yokken, Nâzım Hikmet, bu yolda bir öncüdür. Altyapısını kaçınılmaz olarak ideolojiden almak durumunda olmuştur. Çünkü kendisinden önce bu altyapıyı besleyen bir miras oluşmamıştır. Ütopya, bir gelecek sezgisidir. Eksik olmasına karşın, en kestirme tanımı böyle yapabiliyorum. Gelecek bilgisine sahip olmak için, geçmiş, bir tarih bilgisine indirgenmeden tarih bilincine dönüştürülüp, gelecekten bugüne yapılan bir projeksiyon, bugünü kurma çabası, ütopyanın altyapısını kuruyor. toprağı sürebilmeli dizlerine kadar Pirinç tarlalarında bataklığa girebilmeli Bütün soruları sorabilmeli Bütün ışıkları derebilmeli Yol başlarında durabilmeli kilometre taşları gibi şiirlerimiz Yaklaşan düşmanı herkesten önce görebilmeli Cengelde tamtamlara vurabilmeli Ve yeryüzünde tek esir yurt, tek esir insan Gökyüzünde atomlu tek bulut kalmayıncaya kadar Malı mülkü aklı fikri neyi varsa verebilmeli büyük hürriyete şairlerimiz. Nâzım Hikmet bir öncü, bir göz açıcı olduğu için, egemenlerce bir türlü bağışlanmadı. Çünkü Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür onun ütopyası, “insanın insana kulluğu”nu reddeden bir ilişkiydi. Bu ütopya, egemenlerin, egemenlik ve bir orman gibi kardeşçesine ideolojisini sarsıyor, egemen bir paradigmanın ‘iflası’nı Nâzım Hikmet’in bu dizeleri, mağlup, mazlum ve hazırlıyordu. Nâzım “tek” kalsaydı egemen güçler bu mağdur bir insanın yakınışı değil elbette; gelecekten denli korkmayacaklardı belki. Ama o “bir orman gibi” bugüne yapılan projeksiyon karşısında bugünü kurma olmak istediği için yok edilmeye çalışıldı. Denilebilir anlayışıdır. “Bir ağaç gibi tek”, “bir ağaç gibi hür” ki, onun çileli yaşamı ütopyası nedeniyledir. Ama o, yaşayabilmek için, önce bu sezgiye ulaşmak gerekiyor. şöyle belirledi karşısındakileri: Nâzım Hikmet bu sezgiyi, bir bilince dönüştürerek Onlar ümidin düşmanıdır, sevgilim, kuruyor ütopyasını. Bu yüzden de Türkiyeli insanın övüncü, kıvancı olabilmeyi hak ediyor. akar suyun, Şu dizeler, şiirin gücünü duyumsattığı kadar, ütopyasına sahip çıkan Nâzım’ı da anlaşılır kılıyor: Kardeşlerim meyve çağında ağacın, serpilip gelişen hayatın düşmanı Çünkü ölüm vurdu damgasını alınlarına: Sıska öküzün yanında koşulup şiirlerimiz 12 -çürüyen diş, dökülen et- bir daha geri gelmemek üzere yıkılıp gidecekler Ve elbetteki, sevgilim, elbet dolaşacaktır elini kolunu sallaya sallaya dolaşacaktır en şanlı elbisesiyle: İşçi tulumuyla bu güzelim memlekette hürriyet... Gelecek sezgisini, gelecek bilgisiyle buluşturan Nâzım’ın çilesi üzerine söylenecek her şey söylendi belki, bundan sonra söylenecek ne varsa tekrardan öteye gitmeyecek. Ama aslolan, onun bu ülkeye kazandırdığı ütopyadır. Sosyalizmin aydınlar katında kaldığı ve kitleyle buluşamadığı bir zaman diliminde, sosyalist şairlerin birbirleriyle benzer duyarlılıkta buluşmalarını anlamak mümkünse de, bu boğucu ortamdan sezgiyi ve bilinci kırbaçlayarak bir yarın düşünü kurduran Nâzım Hikmet’in şiiridir. O, yalnızca 40’lı yılların değil bugünün Türkçe şiirine de dehasıyla ışık düşürmüştür. Her öncü gibi Nâzım Hikmet’in de toplumdışı sayılması ya da toplum dışına itilmeye çalışılması kaçınılmazdı. Çünkü öncü deha’dır ve deha ise uyumsuzdur. Burada Afşar Timuçin’in bir tespitine katılarak, Nâzım Hikmet’in öncü kişiliğini vurgulamak isterim. Şöyle diyor Afşar Timuçin: “Ahlâk bunalımı içinde kıvranan Atina için Sokrates neyse, ahlâk bunalımı içinde kıvranan Türkiye için de Nâzım Hikmet oydu. Sokrates’i gençlerin ahlâkını bozmakla suçlayarak ölüme mahkum etmişti yurttaşlar. Nâzım Hikmet’i de gençleri ayaklandırmaya kışkırtmakla suçlayarak toplum dışına itmeye çalıştılar.” Şiiriyle olduğu kadar yaşam karşısında duruşuyla da Türkiye’linin vicdanı olan Nâzım Hikmet, bir dünyalı olarak insanlığın kültür mirasıdır ve bu mirası onarmaya devam etmektedir. Türkiye, politik mücadeleyi, bütün boyutlarıyla yaşadı. Hele son otuz yıl, ideolojik farklılıklar Türkiye’nin insan coğrafyasını inanılmaz ayrılıklara yöneltti. Derneklerden sendikalara, partilerden illegal mücadele verenlere kadar hemen her türlü zeminde serpilen bu politik ayrılmalar,bir ayrışmadan değil,bence düşünme zenginliğinden de kaynaklanıyor. Anlatmaya ama durmadan anlatmaya çalışmak gerekiyor belki. İşte bu inanılmaz farklılıklar zemininde ortak sâhip 13 çıkılan belki de tek insan Nâzım Hikmet oldu. Hemen her solcu dernek lokalinin duvarlarında Nâzım’ın bir portresini bulmak mümkündür. Bu durumun dünyada bir benzeri var mıdır, bilmiyorum. Ama pek az bir olasılık bu. Böyle bir politik kutuplaşmada bile Nâzım Hikmet’in sahiplenilişi, onun şiirinin etkililiği kadar, ütopyasının bir zemin oluşturmasıdır. Şiirleri bestelendi, oyunlaştırıldı; oyunları oynandı, filme alındı; anma geceleri düzenlendi, düzenleniyor, tüm kitapları defalarca basıldı, basılıyor. Bunlar ilk bakışta güzel ve olumlu şeyler. Ama bir şeye karşı uyanık olmak gerekiyor; sisteme, kendisine en muhalif olanı bile entegre etme yollarını bulacak kadar reorganize edilmiş bir sisteme. Batı, bunun yollarını çoktan öğretti bütün dünyaya. Böyle bir durumda Nâzım’ın şu dizelerini yüksek sesle okumak, karşı duruşun ilk siperini kazabilir bize: Biz unuttuk bağışlamayı Varılacak yere Kan içinde varılacaktır Ve zafer hiçbir şeyi affetmeyecek kadar tırnakla sökülüp koparılacaktır... Türkiye, egemenlerin kavrayamayacağı kadar düşünce zenginliğine sahip bir ülkedir. Bu yüzden en uzlaşmaz politik tutumlar bile Nâzım Hikmet’in sahiplenilişine engel olamadı. Bunun bir nedeni olmalı. Var üstelik. Çünkü Nâzım Hikmet bir vicdandır artık bu ülkede. Nâzım Hikmet bir vicdandır...” dedi. Birliğimizin ikinci konuğu olan araştırmacı yazar Emin Karaca, Nazım Hikmet’in mücadelesi ve vatandaşlığı üzerinden s ü rd ü rd ü konuşmasını. Emin Karaca; “ Yıllar önce de bizim özellikle Nazım Hikmet vakfının başı çektiği rahmetli Kadriye Saniye hanımın da sağ olduğu dönemlerde, doksanlarda hatırlarsınız, vatandaşlığın iadesi konusunda başvurular yapılmıştı gerekli mercilere ve reddedilmişti. Ve ben hatırlıyorum istiklal caddesinde protesto yürüyüşleri filan düzenlenmişti. O zaman ben kendim karşı olduğumu yazdım, gerekli yazı yazdığım yerlerde, duyurdum. Nazım Hikmetin, üzerinde Nazım Hikmet Ran yazılı bir nüfus cüzdanına ihtiyacının olmadığına ve bizim bildiğimiz tanıdığımız Nazım Hikmet oluşunu da bu ülkenin yurttaşlığından çıkarılışıyla daha da pekiştirdiğini belirterek karşı durmuştum. Gene duyarlı Nazım Hikmet sevenler, Nazım Hikmet dostları da bu vatandaşlık hakkının geri verilmesi konusunda rasyonel şeyler söylediler, Nurettin’le birlikte Anadolu’ya geçerek Kurtuluş Savaşı’nı yerinde görmeseydi; İnebolu’da karşılaştığı eleştirdiler hükümeti. Spartakist Mehmet Sadık Bey’den Marx’ın adını duyup, Bolu’da öğretmenlik yaparken Ağır Ceza Reis Bir de mezarının Türkiye’ye getirilmesi gündeme Vekili Ziya Hilmi Bey’den komünizan fikirler kaparak geliyor. Onu konuşuyorlar, tartışıyorlar. Şimdi aslında Sovyetler Birliği’ne gitmeseydi, karşımızda şimdiki şöyle bir yanılgı içinde oluyoruz, işte Anadolu’da bir Nazım Hikmet olmazdı şüphesiz… köy mezarlığına gömün beni, tepemde bir çınar olsun 1921’de Sovyetler Birliği’nde girdiği komünizm taş maş istemem. Yalnız unutuluyor ki şiirde tarif ettiği bir Türkiye var. Öyle bir Türkiye’nin mezarına dünyasından, sanatına da taşıdığı sosyalist düşünceyle gelmek istiyor aslında. Tarlaların orta malı olduğu dönüp geldiği ülkesinde (1924), köhnemiş Osmanlı dünyasından kopamamış ve mezarının alt kenarından sanat çevresine bir güneş türkülerle traktörlerin geçtiği. gibi doğdu. Yani düpedüz tarif ettiği bir Bir partili (hem de en üst sosyalist Türkiye özlemi var düzeyde Merkez Komite orda. Onun ideali orda açıkça üyesi bir TKP yöneticisi) görülüyor. Öyle bir ülke haline olarak, bir yandan örgüt gelmedikçe Türkiye’miz, bu güzel içi görevleri, öte yandan ve yalnız ülkemiz, o sinemacının Marxist ıstılahlarla betimlediği gibi Nazım Hikmetin yazdığı komünist ajitmezarının getirilmesi de doğru prop. şiirleriyle toplumu ve sağlıklı bir şey değil. Sürekli sarsmaya başladı. Bu şiirlerinde zaten ikinci vatanım tür şiirleriyle 1920’lerin dediği bir ülke orası ve sosyalizmin sonları ve 1930’lar ilk anavatanıydı. Ve işte orada, boyunca Türkiye insanını; mezarlığında hiç de yalnız filan sınıf sınıf, tabaka tabaka, değil. O nedenle bırakalım orda zümre zümre, birey birey rahat uyusun derim ben. sosyalizmle tanıştırıyor; sosyalizm dünyasına giriş Şimdi buradan yola çıkarak kapısı görevi görüyordu. bir de her doğum, ölüm Bundan rahatsız olan yıldönümlerinde ve onun Tek Parti Yönetimi’nin dışındaki çeşitli dönemlerde faşist-militarist kliği, gündeme geldiğinde herkesin bir Nazım Hikmeti çıkıyor ortaya. Kimilerine göre başına bir çorap örmenin hazırlığını yaparken, aşk şairi Nazım Hikmet. Kimilerine göre komünist partisinin karizmatik lideriyle girdiği “liderlik” ideolojiyi şiirine yediren Marksist şair. Kimilerine göre çekişmesinden yenik çıkınca, Tek Parti Diktatörlüğü Kuvayi Milliye destanını yazan milliyetçi şair. Oysa ki de atağa kalkıyordu. Sanatı ve kişiliğiyle var oluş nedeni komünizm ortada bir tek Nazım Hikmet var. Her şeyiyle bütün bunları da içeren, tamam aşk şiirleri de yazan, Kuvayı olunca, bunun ölümü anlamına geleceğini kavrayan Milliye destanını da yazan, insan manzaralarını da Nazım Hikmet, bu tuzağa düşmedi. Pusuda bekleyen yazan ve Marksist ideolojiyi de şiirlerine ustalıkla sözkonusu klik, sosyalizme giriş kapısını kapamak için, yedirmiş sosyalist şiirler yazan bir şair, 1961’de Doğu “askeri isyana teşvik ve tahrik” iddiasıyla iki ayrı askeri Berlin’de yazdığı ünlü “Otobiyografi” şiirinde “On mahkeme kararıyla 35 yıllık bir mahkûmiyet halkasını dördümden beri şairlik ederim” diyordu. Delikanlılık O’nun boynuna geçirmekten çekinmedi. çağında Fecr-i Ati edebiyat akımına dahil, vasat bir Artık şiirinde 835 Satır, Bir (Artı) Bir şairken, nasıl oldu da Türk şiirine yepyeni bir içerik ve (Eşit) Bir (rakamlarla yazılıp, artı ve eşit işaretleri biçim getirerek, 1920’lerin dünyasında bir yıldız gibi konulacak), Gece Gelen Telgraf ve Sesini Kaybeden parladı? Şehir dönemi kapanmıştı. Şimdi, 1938’den 1950’ye 1920’ler, bilindiği gibi ülkemizde ve dünyada dek İstanbul Tevkifhanesi, Çankırı ve Bursa mahpushanelerinde iç içe olduğu Anadolu halklarıyla kurtuluş savaşları ve devrimler çağıydı... 1921’de çocukluk ve gençlik arkadaşı Vala sanatının ikinci evresine doğru yürüyordu. Artık tema 14 Memleketimden İnsan Manzaraları, Kuvayı Milliye kampanyaları açıldı. Destanı, Dört Hapishaneden, Saat 21.00-22.00 Hapishane kapısı açıldıktan sonra da Soğuk Şiirleri ve Rübailer’di… Savaş’ın em pimpirikli ülkelerinden birisi olan Komünist siyasetteki “didişmeden” de “unutkan Türkiye’nin yöneticileri onu, adeta kaçmaya kışkırttı. bir rahatlığa” geçmişti. Bunun üzerine 1951 yılının bir yaz günü; Bursa Cezaevi’nden Kemal Tahir’e yazdığı 10 “bir denizde, genç bir arkadaşla ölümün üstüne” Şubat 1941 tarihli mektubunda, onun kışkırtmasına yürüdüğünü sanırken ikinci vatanına kavuştu. karşılık şunları yazıyordu: Orada “reel sosyalizm”in gerçekleriyle yüz “Mektubunu aldım. Üzüldüm. Üzüldüğüne yüze geldikçe, ne çok azap çektiğini, ikinci vatanındaki üzüldüm. En münasebetsiz hatta muzır insanlarla yıllarının doğrudan ya da dolaylı tanıklıklarından dahi münasebetinde emniyetli bir rahatlığa kavuşmak oldukça ayrıntılı öğrendik. merhalesi vardır. Bunu benim söylediğime hayret etme, İnançlarını hiç yitirmeden, ölümle de barışık, bütün harici tezahürlerine rağmen ben zaman zaman artık adeta bir filozof haline gelmişti. muayyen insanlar için belki uzun bir didişmeden sonra İşte durgun bir su gibi sakin şiiri: böyle emniyetli, unutkan bir rahatlığa kavuşurum. Senin için de temennim budur.” “İyice yaklaştı bana büyük karanlık İnsanlara ve doğaya, öfkesiz, daha yumuşak bakmaya başlamıştı. 1922’de yazdığı “Yalınayak” şiirinde; Artık şu Dünyayı telaşsız, rahat Artık şaşırtmıyor beni dostun kahpeliği Nafile, artık kışkırtamıyor beni düşman Artık söz sarhoş edemiyor beni “Tatlı maval dinlemekten gayrı usandık hepinizin kafasına daaaank desin Köylünün toprağa hasreti var toprağın hasreti makinalar” diye haykırırken, “Memleketimden İnsan Manzaraları”nda Dümelli bir köylüyle ilgili şu dizelerinde ne kadar sakin ve durmuş oturmuştu: seyredebiliyorum artık. elimi sıkarken sapladığı bıçak (….) Ne başkasınınki, ne kendiminki İşte böyle gülüm İyice yaklaştı bana ölüm Dünya, her zamankinden güzel dünya Dünya iç çamaşırlarımdı, elbisemdi başladım soyunmaya “Dümelli yeni bir sevinçle kulak kabarttı. Bir tren penceresindeydim Şehrin batısından yola çıkan kağnı sesleri. Evin içerisiydim ve ayın altında ağır pırıltılarla genişleyen Bir kat daha seviyorum konukları Sesler geliyordu. Bir taş balta gibi işleyen alt edilmemiş bozkırın vahşi şarkısıydı bu.” bir istasyonum şimdi şimdi kapısıyım kilitsiz Ve sıcak her zamankinden sarı kar her zamankinden temiz.” Komünistliği, kelepçesi, zincirleri, mahpushaneleri, Uzun hapislik yılları sanki bir arınma ateşinden kavga ve aşk şiirleri, aldattığı ve aldatmadığı kadınları, geçiriyordu Nazım Hikmet’i. muhacirliği, partisinin yöneticileriyle “didişmeleri”, Uzun hapisliğinin sonlarına doğru, yıllar yılı bir hasretleri ve kavuşmalarıyla bu dünyada bir Nazım kısır döngü içinde bulunan Partisi, “mağdur komünist Hikmet yaşadı.” İlgiyle izleyen yoğun bir kalabalığın şair” imajını bir koçbaşı olarak kullanabilmek için, katıldığı etkinlik Mehmet Özer’in sunduğu şiir onunla “barışma” ihtiyacı duydu. dinletisi ve konuklara sunulan sıcak şarap ikramıyla Türkiye’de ve dünyada “Nazım Hikmet’e af !” sona erdi. 15 BEŞ KUŞAK MÜLKİYELİ Mülkiye’nin kuruluşunun 150.yılı nedeniyle düzenlenen etkinlikler kapsamında “Beş Kuşak Mülkiye Gençlik 2009 Hareketi” söyleşisi 24 Şubat tarihinde Siyasal Bilgiler Fakültesi Aziz Köklü Konferans Salonunda saat 12.30’da yapıldı. Söyleşiye 68 gençlik hareketinden Muharrem Kılıç, 78 gençlik hareketinden Hasan Hüseyin Özkan, 88 gençlik hareketinden Ali Çolak, 98 gençlik hareketinden Özgür Tüfekçi ve 2008 yılı gençlik hareketinden Dinçer Demirkent katıldı. Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrenci Dayanışma Deneği Başkanının açılış konuşmasından sonra Muharrem Kılıç söz aldı. Muharrem KILIÇ, “ ilerici hareketlerin talebi 1961 Anayasanın uygulanması idi. Anayasa raftan köye insin denirdi mesela bazı şiirlerde. Onun dışında özerklik konusu gündemdeydi. T RT ’ n i n ve üniversitelerinin özerkliği önemli bir gündem maddesiydi Türkiye ’de o günlerde. Bugün galiba böyle bir sorun yok. Cuntalar konuşulurdu. Çünkü 27 Mayıs bildiğiniz gibi ilk askeri müdahaledir. Ondan sonra gelen müdahalelerden esas itibariyle farklıdır. Farkı şuradadır. Diyebiliriz ki üç nokta. Bir tanesi: iktidara karşıdır 27 Mayıs askeri müdahalesi. Oysa gerek 12 Mart gerek 12 Eylül tam tersine düzenin devamı için yapılmış müdahalelerdir. Öbürü iktidarın uygulamalarına karşıdır, 27 Mayıs. İkinci özelliği son iki müdahale komuta konseyinin toptan, yani ordunun toptan müdahalesidir. Kendi hiyerarşik zinciri içerisinde, oysa 27 Mayıs müdahalesi bazı subayların katıldıkları bir eylemdir. Üçüncüsü tabi 27 Mayıs ile birlikte demin başta da söyledim Türkiye’nin önü açılmıştır. Hukuk devleti anlamında, sosyal devlet anlamında önü açılmıştır. Yeni kurumlar gelmiştir. Başka ne konuşulurdu. Vietnam gündemine girmişti Türkiye’nin. 1964te 65te yeni yeni Vietnam’dan haberdar idi Türkiye ve üniversiteler. Çok yeni idi. İşte 66 da o zamanki partilerden birinin genel başkanı Vietnam suçlularını yargılayan uluslar arası mahkemeye üye olarak gitmişti. Onu daha sonra anlatacağım. Okulumuzdaki gençlik hareketlerinin de önemli bir gündem maddesidir Vietnam. Bu yeni bir gündeme giren bir konuydu. Doğu sorunu adı aynen böyle. Doğu sorunu diye bir sorun vardı. Birkaç miting yapılmıştı. Özel okullar önemliydi. Üniversiteye girmek sorundu. Özel okullar açılmıştı. Bu okullara karşı gerek o okulların eğitim alanlarındaki devlet okullarının öğrencileri tepki gösteriyorlardı gerekse bu okullar çok pahalı idi. yoksul çocukları okuyordu böyle bir sorun vardı o günlerde. Onun dışında üniversitelerin sorunu nedir derseniz üniversite gençliğinin çok önemli sorunları vardı. Yurt meselesi çok önemliydi. Kredi burs meselesi önemliydi. Yemekhane meselesi önemliydi. Kitap, defter kalem her şey önemliydi. Yani sersefil bir üniversite vardı diyebilirim. Biz tabi çok şanslıydık. Mülkiyenin şansı yurdumuz vardı bizim, biliyorsunuz. Kendimize aitti o zaman. Hiçbir Mülkiyeli yurtsuz kalmazdı. Hem de sıcak suyu olan, üç kişilik veya altı kişilik odalarda kalabilirdik biz. Ama diğer üniversitelerde ve fakültelerde çok ciddi yurt sorunları vardı. Burada burs meselesi de daha iyiydi. İlk girenlere siyasalda burs verilirdi. Yani ilk sıradan yirmi kişiye her sene burs verilirdi. O bakımdan da iyiydi. Hocalarla ilişkilerimiz de çok ciddi bir sorunumuz yoktu. İstediğimiz an görüşebilir idik. Kitap sorunumuz vardı. Çoğu dersimizin kitabı yoktu. Yani en temel derslerimizin bile kitaplarını bizim kendi öğretim üyelerimiz yazmış değillerdi. Mesela anımsıyorum, biz üçüncü sınıfta mikro iktisadi Sencer Divitçioğlu’nun kitabında okuduk. Yoktu bizim şeyimiz. Diğer derslerde de buna benzeyen özellikler vardı. Yani siyasalın öğrencilerinin ciddi sorunları yoktu ama üniversitelerin sorunları demin saydığım 16 cinstendi. Türkiye böyle bir ülke idi. 69-68 e doğru giderken bir taraftan öğrenci hareketi kitlesel anlamda disiplinli bir biçimde gelişti. Gelişme ekseni üçlüdür. Bağımsızlık talebi vardır. Demokrasi talebi vardır. Ve eşitlik talebi. Yani sosyal adalet diyelim, talebi vardır. Bu üç saç ayağı üzerinde gelişen bir gençlik hareketi vardır. Türkiye’nin her yerinde. Demin de dediğim gibi esas itibariyle bunu kitleselleştiren örgüt önce işte FKF, daha sonra da Dev-Genç olmuştur. 69 dönüm noktasıdır. Vedat Demircioğlu, 6. Filonun protestosundan sonra yurdu basan polis tarafından öldürüldü. İkincisi, Ankara’da bir ölü vardır. Aynı sene, 68de Atalay Savaş diye bir arkadaş öldürüldü. Daha sonra bunların peşi geldi. Yaklaşık olarak 1971 12 Martına kadar 27 tane genç öldürüldü ki bunların sanıyorum 21 tanesi solcu gençlerdi. En önemli olay kanlı pazardır. Dönüm noktası çok önemlidir. Bundan yaklaşık 8 gün önce 40. Yıldönümü idi Kanlı Pazar’ın. Kanlı Pazar olayının başlangıcı yine 6. Filodur. 6. Filo her sene gelirdi zaten. İstanbul’a ve İzmir’e gelirdi. Ama ilk büyük olay 68 Temmuzunda ortaya çıktı. Bu Vedat Demircioğlu’nun öldürüldüğü olaydır. Sanki kışkırtmak istercesine, o olay olmasına rağmen, Türkiye’de ilk genç ölmesine rağmen 6. Filo 8 ay sonra tekrar geldi. İstanbul’a geldi. Ve bunu protesto etmek üzere 16 Şubat 1969da İstanbul’da bir miting tertiplendi. O miting çok kanlı bir biçimde bitti. Darmadağın edildi. Gerçi 70li yıllardaki 1 Mayıs gibi değil ama ölenler oldu. 2 kişi öldü. Orda polisle demin adını verdiğim derneklerin saldırısı oldu. Bu saldırının önemi sadece ölüm olayı değil üniversite gençliğinin silahlanmasıdır. Bu olaydan sonra insanlar kendilerini savunmak üzere parka giymeye, postal giymeye silah taşımaya başladılar. Ve onun devamını biliyorsunuz. Bambaşka olaylar yaşandı.” Muharrem Kılıç’tan söz alan Hasan Hüseyin Özkan 78 gençlik hareketini ve SBF-DER’li öğrencilerin bu mücadele içindeki yeri ve önemini anlattı. Hasan Hüseyin ÖZKAN;” dernek çalışmalarına katılmış tüm arkadaşlara teşekkür ederek ”… arkadaşlar bizim yüz yıllık öğrenci derneği geleneğimizden bir eksiğimizi, bir yanlışımızı, bir hatamızı düzeltmişler ve ilk defa öğrenci derneğinin başkanlığına bir kadın arkadaşı seçmişler. 7080 döneminde okulda bulunmuş arkadaşlarla oluşturduğumuz bir grubumuz var. Grubumuzun da bir web sayfası var. SBF DER orda bizim tarihimize ilişkin bir takım anıları fotoğrafları görebilirsiniz. O grubun bana verdiği, beni görevlendirdiler daha dorusu, bir görevi ifa etmek istiyorum. SBF DER başkanlığına ilk defa seçilen arkadaşımızı kutluyorum ve çiçeğimizi takdim etmek istiyorum” dedi ve konuşmasında 78 öğrenci gençlik hareketini ve mirasını anlattı. “ …Biz bu kuşağı anlatmak istersek öne devraldığımız mirası mirasın neler olduğunu söylememiz gerekiyor. Toplumsal hareketliliğin başladığı, öğrenci hareketleri olarak tanımlanan bir süreçte devrimci hareketlerin geliştiği ve buna karşı mevcut iktidarın ve devletin organlarını yanına alarak aydınlara, ilericilere, devrimcilere, sosyalistlere, komünistlere, yurtseverlere, sosyal demokratlara saldırdığı bir kuşakta biz öğrenim gördük. Zor bir dönemdi. En büyük talebimiz öğrenim özgürlüğü ve can güvenliği idi. Toplumsal gelişmeyi sindirmek isteyen, onu hayatın bütün alanlarında yok etmek isteyen bir anlayış başta üniversiteler olmak üzere toplumun her kesimine nüfus etmek istiyordu. Okullar faşistlere kitle tabanı yaratmak isteyen güçlerle donatılmıştı ve işgal ediliyordu. Devletin kolluk güçleri, polisi, jandarması, yargısı, hâkimi, savcısı her şeyi bu güçlerle birlikte hareket ediyordu. Amaç Türkiye’deki aydınlanmanın, gelişmenin, bağımsızlık ve demokrasi güçlerinin önünü kesmek, onları yok etmekti. Sindirmekti. Biz bu tarihe bu okulun değerli öğretim üyelerinin sindirilmesiyle tanık olmuştuk. Biz bilimi öğrenmeye geldik. Toplumu aydınlatmaya, onu özgürleştirmeye demokratikleşmeye yönlendirmek için geldik. Bizim görevimiz bu toplumun bir adım daha öne götürebilmek. Mevcut sistemin paramparça olduğu, lime lime, her tarafından irinlerinin aktığı bir sistemin bizleri ileri götüremeyeceğinin çok iyi bilincindeydik. Bunu değiştirmek için önce öğrenci hareketleri başladı ve mevcut yönetim, devlet bu masum talepleri, hep onu söylerler, bu masum talepleri bastırmak için tarihinde hiçbir zaman görülmedik biçimde saldırıya geçti. Gençleri öldürdü, öğretim üyelerini okuldan attı, sürdü. Onları mahkeme kapılarında süründürdü. 12 Mart’ta Mümtaz Soysal hocaya Mamak cezaevinde buz kırdırıldı. Ve ne yazık ki bizim hocalarımızdan bir tanesi de bu gelişmeye sessiz kaldı. 12 Eylülden sonra bir ay önce diyelim ki ağustos ayında grevde bulunan fakülte kurulu ö ğ re n c i l e r i n i n yanında o yer aldığını söyleyen, onların talep0lerini dile getiren fakülte yönetim kurulu 12 Eylülden 17 sonra bir dekan seçti ve o dekan kendi öğrencisini ihbar etti. O dekan odasına çağırdığı öğrenciyi kolluk kuvvetlerine teslim etti. Ve 12 Eylül faşizmi ne yaptı. Ödüllendirdi. Önce dekandı sonra rektör oldu. Şimdi de çok iyi hizmet ettiği için OYAK yönetiminde oturuyor…. Ama biz şunu bilirdik ki şuna inanırdık ki insanlık her zaman gelişimin yanında ilerlemenin yanındaydı. Saldırılara uğradık. O saldırılarda altı tane arkadaşımızı katlettiler. Sekiz Nisan 1976da Hakan Yurdakuler arkadaşımız okula gelen, aranmayan, üzerlerindeki silahları bir kenara itilmeyen polislerin işbirliğinde gelen grup tarafından yaylım ateşine tutuldu ve bahçede katledildi. Bir Mayıs 1976 ilk defa İstanbul’da işçi sınıfının bayramına katılmak için, işçi sınıfının bayramına birlikte gittiğimiz arkadaşlardan Ali Fuat Okan’ı 1 Mayıs kutlamasının akşamı İstanbul’da faşistlerin açtığı yaylım ateşinde kaybettik. Ali Fuat arkadaş 1 Mayıstan bir gün önce yapılan SBF DER genel kurulunda yönetim kurulu üyeliğine seçilmişti. 10 Aralık 1976 da işçi sınıfının mücadelesini örgütlemek için Adana’da çalışma yaparken yakalanan ve sıkıyönetim olduğu için ki her zaman sıkıyönetim olmuştur, Diyarbakır’a gönderilen İsmail Gökhan Edge arkadaşımız işkencede katledildi. SBF DER üyesiydi. 17 Ocak 79da Bahri Gülpınar arkadaşımız okulun karşısında katledildi. 10 Haziran 79. Bizim okulumuz için de bir dönüm noktasıdır, bizler için. SBF DER başkanı Hakan Şenyuva halka yapılan faşist saldırıları göğüslemek için bir çalışma içinde bulunurken okula çok yakın bir mevkide faşistler tarafından katledildi. 17 Ekim 79da Mehmet adil Olcay SBF DER üyesi arkadaşımız faşist saldırılara karşı direnirken bir gecekondu mahallesinde faşistler tarafından kurşunlanarak katledildi. 10 Haziran 1980 Şevki Kobal Hukuk Fakültesinin bahçesinde açılan ateş sonunda katledildi. Dördü çok yakın diğer ikisini de yakından tanıdığım altı tane arkadaşımı bu okulda kaybettim. Her birimiz aynı saldırılara uğrayabileceğimizi ve okula giderken bir daha geri gelemeyeceğimizi düşünüyorduk. Öyle bir güvencesiz bir ortamdaydık” dedi. Mülkiyeliler Birliği Başkanı Ali Çolak öğrencilik yıllarına ilişkin anılarını genç mülkiyelilerle paylaştı. Ali ÇOLAK; “Önce bir düzeltme yapayım isterseniz. Ben 88 kuşağının temsil etmiyorum. Ben sadece 88 kuşağında yaşananları anlatmaya çalışacağım, ifade etmeye çalışacağım. Çünkü bu çok büyük bir iddia. 88 kuşağını temsil etmek, 68 kuşağını temsil etmek ya da 78 kuşağını temsil etmek. Böyle bir iddia sahibi değilim. Adana’dan geldim. Darbenin sonuçlarını şöyle kısaca bir hatırlatmak isterim. Darbe sonrası Türkiye Büyük Millet Meclisi kapatılmıştı. Anayasa ortadan kaldırılmıştı. Siyasi partiler kapatılmış, mallarına el konulmuştu. 650.000 kişi gözaltına alınmıştı. 1. 683.000 kişi fişlenmişti. 7.000 kişi için idam cezası istenmiş, 517 kişiye idam cezası verilmiş. Haklarında idam cezası verilenlerden 50si asılmıştı. Her önemin kendine göre güçlükleri var. Bizim dönemimiz de oldukça güç bir dönemdi. Disk davası devam ediyordu. 1984 yılında. 1474 sanıktan 78i için idam isteniyordu. Darbe olduktan itibaren ya da darbecilerin kimler i suçladı3ını hepimiz biliyoruz. Başta öğrencileri suçladılar. Üniversiteleri, aydınları, sendikacıları, siyasetçileri ve en önemlisi, onların en önemli malzemesi kitapları suçladılar. Kitaplar yasaktı. 1402 sayılı yasa çıkmıştı. Siyasal Bilgiler Fakültesinden Türkiye’nin ine büyük iki üniversitesinden sonra üçüncü sırada en fazla öğretim üyesi uzaklaştırılmıştı. Birincisi İstanbul teknik üniversitesi, ikincisi ODTÜ üçüncüsü de Siyasal Bilgiler Fakültesidir. Ankara üniversitesinden fazladır 1402 sayılı yasayla Siyasal Bilgiler Fakültesinden uzaklaştırılan öğretim üyesi sayısı. YÖK 1983 yılında yasayla çıkmış ve yerleşmeye başlıyordu. 1982 Anayasası çıkmıştı. Zorunlu din dersler i getirilmişti. Tabi bunlar tesadüf değil dediğim gibi. Bizim o dönemde en fazla ihtiyacımız neydi. Özgürlük idi. Çünkü çok ağır baskı koşulları vardı. Özgürlük hava kadar su kadar ihtiyacımızdı. Ama Ankara’da hava da yoktu. 1984 yılında Cumhuriyet gazetesinin başlığı kirlilik, başkentte alarm havası, şu resimde gördüğünüz siyah şeyler orijinalinde de siyahtır arkadaşlar. 1984 yılında Ankara’da hava böyleydi. İhsan Doğramacı imzasıyla üniversite rektörlüklerine gönderilen genelgede öğrenciler topluca bulundukları yurt, kantin lokanta gibi yerlerde devamlı olarak kontrol altında bulundurulacaklardır. Genelgeye göre öğrencilerin öğrenim, spor ve sosyal faaliyetler dışına çıkarılmaması için gayret sarf edilecek. İzlenimler mahallin emniyet amirliklerine bildirilecek. Geçmiş Ben 1984 yılında geldim Siyasal Bilgiler Fakültesine dönemlerde ideolojik eylemlere karışmış öğretim 18 üyeleri ve öğrencilerin durumları yakından takip edilecek ve ideolojik faaliyetleri tespit edilen kişiler hemen mahallin emniyet müdürlerine ve yüksek öğretim kurulu başkanlarına bildirilecek. Yani bizim bir araya gelmemiz herhangi bir şekilde faaliyet göstermemiz olanaksızdı Olağanüstü hal koşulları devam ediyordu. Olağanüstü hal Ankara’da 1986 yılında kalktı. Mayıs ayında. Bu dönemde olağanüstü halin kalkması çok önemliydi. Çünkü sıkıyönetim döneminde 90 gündü gözaltı süresi. Olağanüstü halde 30 güne düştü. Bayağı bir özgürlük geliyordu olağanüstü hale geçildiğinde. Olağanüstü halden sonra da 15 güne düşüyordu gözaltı süresi. O dönemde Yarın dergisi vardı ve 1982 yılında edebiyat kültür dergisi olarak çıkmıştı. Gençlik dergilerinin çıkması yasaktı. O dergi etrafında bir örgütlü hareket devam ediyordu. Pek çok insanda farklı politik görüşlerde olmakla beraber Yarın dergisi etrafında bulunuyorlardı. Çeşitli öğrenci evlerinde toplantılar yaptık. Bunu farklı zamanlarda da anlattım. Biz o bodrum katındaki öğrenci evlerine girdiğimiz zaman ilk işimiz perdeleri kapatmak olurdu kendimizi korumak için. Ama polisler bizim aramızdaydı. Yani bunu somut olarak da biliyorum. Bir arkadaşımız daha sonra Kuzey Irak’a falan sıkça gitmeye başladı. Yıllar itibariyle o arkadaşımızın görevini anladık ama o dönemde bizim aramızdaydı. Daha sonra biraz daha açığa çıkabildik tabi. Papazın bağında işte farklı parklarda buluşmaya başladık. Oralarda öğrenci derneğinin tüzüklerini tartıştık. Eylem planlarımızı tartıştık. Neler yapacağımızı konuştuk. Ve ilk öğrenci derneği başvurusunu yapan okullardan bir tanesi Siyasal Bilgiler Fakültesiydi. Tabi dernek kurmak da yasaktı. SBF DER ismini almak da yasaktı. Geçmiş dönemde kapatılmış derneklerin adıyla yeniden dernek kurulamıyordu. Biz de SBF ÖD olarak kurmuştuk. SBF ÖD kısaltmasıyla kurmuştuk. Başvurumuzu yaptık. Ancak valilik kabul etmedi. Bir arkadaşımızın aklına geldi. Tabi hukuk okumanın da faydaları, idare hukuku okumanın da faydaları, valilik almıyorsa kaymakamlığa başvuralım dedik. Kaymakamlığa başvurduk ve nasıl olduysa bir şekilde bir memur evrakı aldı. Evrakı almasıyla birlikte dernek aslında yasal olarak değil fiilen kurulmuş oldu. Derneklerin yasal olarak kurulması ancak olağanüstü halin kalkmasıyla mümkün oldu. 86 yılına kadar öğrenci dernekleri illegal örgütlerdi. 85 yılında başvurumuzu yaptık. 86 yılına kadar illegal hem yasal hem illegal yapılar olarak devam etti. İlk öğrenci eylemi atılmalara karşı YÖK’ün 44. maddesi atılmaları düzenleyen 44. maddesine karşı tüm Türkiye’de dilekçe toplanmasıyla gerçekleşti. Burada milli kütüphanenin önünde tüm Türkiye’den gelen 100 kadar öğrenci karşılandı. Ama bu yüz öğrenciyi sadece biz karşılamadık. Polis de hepimizi karşılardı. Hep birlikte Ankara emniyetine götürüldük ve çok sayıda arkadaşımız o gün gözaltına alındı. Bir grup hem dilekçeleri teslim etmek için hem de gözaltına alınan öğrencilere işkence yapıldığını bu konudaki iddiaları görüşmek için meclis başkanıyla randevu aldılar. Meclis başkanı daha sonradan fıkralara konu oldu kendisi, işkencenin kanıtını getiren bana dedi. Bu Leman’da karikatür haline de dönüştü tabi. O dönemde bize en fazla söylenen şeylerden bir tanesi bizim dışımızdaki arkadaşlarımıza daha doğrusu derneğe üye olursanız kamuda iş bulamayacağımız tehdidiydi. Derneğe üye olursanız kamuda iş bulamazsınız deniyordu. Bugün de benzer şeyler söyleniyordur sanırım. Derneğin kurucu başkanı Anadolu ajansı Moskova muhabiri derneğin kurucu yönetim kurucu üyelerinden bir tanesi Halk Bankasında genel müdür yardımcısı. Bir tanesi altın borsası başkan yardımcılığı yaptı. Dolayısıyla o zaman da işe yaramadı. Sanıyorum bugün de hiçbir şekilde işe yaramayacaktır. Hocalarımız ya 1402 sayılı yasayla atılmışlardı ya da YÖK’ü protesto için istifa etmişlerdi. Biz hocalarımızla Mülkiyeliler Birliğinde buluştuk. Fakültede yapılan geleneksel Çarşamba kaldırılınca, Mülkiyeliler Birliği geleneksel Çarşamba söyleşilerini başlatmıştı ve biz de bu Çarşamba söyleşilerinde Tuncer Bulutay, Sadun Aren ile Yalçın Küçük ile pek çok aydınla bilim adamıyla 1402’lik hocalarımızla o çarşamba söyleşileri sayesinde buluştuk ve bilinçlenmemizde en önemli katkısı olan kurumlardan birisi Mülkiyeliler Birliği oldu. Bizim ihtiyacımız olan o özgürlük havasını hiç değilse Mülkiyeliler Birliğinde soluyabilir hale geldik. Tabi her şey yasaktı. Tiyatro yapmamız yasaktı. Dernek kurmamız zaten yasaktı. Halk oyunları oynamak yasaktı. Fakülteye sakallı girmek de yasaktı. Sakallı öğretim üyeleri de giremiyordu. Öğrenciler de fakülteye giremiyordu. Bu şimdi komik geliyor olabilir ama kapıda görevliler vardı. Sakal kontrolü yaparlardı. Biz derneği kurduğumuz dönemde daha önceki dönemlerde olduğu gibi gene provokasyonlar hem siyasal iktidar hem polis tarafından hem de kimi polis ajanları tarafından başladı. 1986 yılının Mayıs ayında Mehmet Şirin Tekin Van 100. Yıl Üniversitesinde öldürüldü. Oruç yediği için öldürüldü. Onun üzerine çok sayıda eylem gerçekleştirildi. En önemli öğrenci eylemleri 80 sonrasındaki en önemli öğrenci eylemleri 86 yılında beline kravat bağlamak suretiyle meclise girmeye çalışan İsmail dayı adında bir ANAP milletvekilinin öğrenci derneklerini kapatmaya varan bir kanun teklifi vermesiyle oldu. %50sinin üye olmadığı bütün öğrenci dernekleri kapatılıyordu ki bugün de bunun benzeri zihniyeti 19 her yerde görüyoruz. Öğrencilerin % 50si üye değilse o dernekler kapatılmalıydı. Bunun üzerine Türkiye’nin hemen hemen her tarafında öğrenci protestoları başladı. Önce İzmir’de arkasından İstanbul’da büyük öğrenci eylemleri oldu. Ankara’daki öğrenci eylemi, öğrenci yürüyüşünden önce bu yasa tasarısının geri çekileceği haberi geldi. Bunun üzerine Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrenci derneği eylem yerine gitmeyi ama eylemin yapılmamasını önermeyi karar altına aldı. Bizim öğrenci derneğimizde diğer fakültelerin öğrenci derneklerinden çok farklı bir hava vardı. Düzey son derece yüksekti. Ve öğrenci derneğinde tartışmalar yapıldıktan sonra alınan karara herkes uyuyordu. Bu karar doğrultusunda sıhhiyeye gidildi. Ancak polis öğrencilerin kendi arasındaki tartışmalarına fırsat vermeden saldırdı 300 öğrenci Ankara’da gözaltına alındı. Bunun üzerine 1. Eylemde olduğu gibi 2. Eylemde de 1. Eylemin özelliği şudur. Orda gözaltına alınan arkadaşlarımızla ilgili de aynı eylem gerçekleştirildi, dışarıda her iki eylem sonrasında da açlık grevleri yapıldı. Açlık grevi yöntemi aslında Türkiye’de cezaevlerinde başlayan bir yöntemdi. 1984 yılında özellikle bu tek tip elbisenin başlamasıyla gerçekleşen eylemlerdi. İlk dışarıda yapılan açlık grevleri de öğrencilerin açlık grevleridir. Bu açlık grevlerinin son döneminde tabi açlık grevlerinin yapılmasının en önemli nedeni öğrencilerin bir an önce gözaltından çıkartılmasıydı, talep buydu. Öğrenciler gözaltından bırakıldıktan sonra açlık grevleri sona erdirildi. Ancak, Ankara’da DGM tarafından 52 öğrenci tutuklandı. Daha sonra o dönemin Milli Eğitim Bakanı ve İçişleri Bakanı dernekler yasası konusunda esnek olduklarını açıkladı. Şimdi bu öğrenci eylemlerinin her dönemde olduğu gibi bizim dönemimizde de bir toplumsal etkisi vardı, bir toplumsal birikimi yansıtıyordu. Bu toplumsal birikimin sonucu olarak Türk-İş yürüdü başlığıyla bir haber var. 12 Eylül sonrasının ilk yaygın grevleri 1987. 10.000 işçi grevde. Toplumsal hayatta da tabi bu öğrenci eylemlerinin iz düşümleri gerçekleşti. 1988 yılına geldiğimizde ben bunu haber bank diye bir gazete derlemesi den aldım. İki sayfa boyunca şu satır aralığıyla 1988 yılında yapılan öğrenci eylemlerini anlatıyor. Öğrenci derneklerini ve öğrenci hareketlerini anlatıyor. Yaklaşık bir yıl içerisinde elli kadar eylem yapılmış. Gelmeden önce özgüre de anlattım. Bu provokasyonlar arka arkaya geldi tabi. Polis son derece bilinçli sistematik olarak öğrencilere saldırmaya başladı. Onlar saldırdıkça biz eylem yaptık. Biz eylem yaptıkça onlar saldırdı. Bu bir kısır döngü haline geldi. Biz bir süre sonra profesyonel eylemcilere dönüştük. Sürekli eylem yapıyorduk. Baskılara karşı eylem yapıyorduk. Kendi gündemimizden kopmuştuk. Biz eylem yapıyorduk bir tarafta bağırıyorduk. Bir eylem yapıp bir tarafta bağırırken bir grup öğrenci arkadaşımız da bizi izliyordu. Biz bağırıyorduk onlar niye bağırıyoruz diye bakıyordu. Biz de onlara bakıyorduk bunlar niye yanımıza gelmiyor diye. Birbirimizi anlamaz hale gelmiştik. Ve dilimiz de değişti tabi. Şöyle konuşmaya başladık. Öğrencilerin sorunlarına duyarlı olmamız lazım. Biz kendimiz öğrenciydik zaten. Ama öğrencilerin sorunlarına duyarlı olmaktan bahseder hale gelmiştik. En önemli tartışmalardan bir tanesi antifaşist antiemperyalistler mi derneğe üye olur, yoksa her öğrenci üye olabilir mi tartışmasıydı. O günkü koşulları göz önünde bulundurursanız meleklerin cinsiyeti tartışması gibi bir şeydi bizim açımızdan. Ben kuşaklar arası deneyim aktarılabileceğine inanmıyorum değerli arkadaşlar. Bugün buradayım ama deneyimlerimizi aktarabileceğim iddiasıyla değilim burada. Eğer deneyim aktarılabilseydi Türkiye’de öğrenci hareketi sürekli aynı hataları tekrar ediyor olmazdı. Daha basit söyleyeyim. İnsanlar arası deneyim aktarılabilse aşk acısı aynı şekilde yaşanmaz. Son bir şey söyleyeyim dün akşam şeytanın avukatı filmini izledim. Orda şeytan diyor ki bir insana verilebilecek en kötü hediye tavsiyedir. Ben size hiçbir tavsiyede bulunmuyorum. Hepinize saygılar sunuyorum. 98 dönemi öğrenci gençliğin mücadele süreçlerini anlatan Özgür Tüfekçi konuşmasını dönemin özgün koşullarını anlatarak sürdürdü: Özgür TÜFEKÇİ, “Ben 1994 yılında Siyasal Bilgiler Fakültesine girdim. Ben çok fazla öğrencilik yapamadım, iki sene kaldım ondan sonra cezaevine girdim. Benim öğrenciliğim daha çok 2000’li yıllarda ama mücadele içerisinde aktif bir biçimde yer almaya çalıştım. Dönemden biraz bahsetmeye çalışayım. Bizim d ö n e m d e zordu. Şimdi tabi Ali ağabeylerin yani dernekler üzerinden c u n t a y a karışı darbe koşullarına karşı bir özgürleşme mücadelesi verilmese idi dernekler üzerinden, önemli ölçüde bizim aramızda 20 çok ciddi bir kopukluk olacaktı. Bir kere bu başlı başına sancının önemli kaynaklarından bir tanesi. Bizimki de şöyle bir dönemdi. Reel sosyalizmin yıkılışı söz konusuydu. Sovyetler birliği ve Berlin duvarı yıkılmıştı. Yıkıldı da ne oldu derseniz. Biz altında kaldık o oldu. O dönemde hakikaten solcu olmak, yani sosyalizmin inandırıcılığını yitirdiği bir dönemde soldan yana tavır geliştirmek gerçekten sıkıntılıydı. Kürt meselesi savaş politikaları alabildiğine hüküm sürüyordu, gündemde bunlar vardı ve bununla tabi mutlaka bağlantılı olarak şovenizmin ve gericiliğin çok ciddi bir yükselişi vardı. Ve bu şovenizm ve gericilik devlet politikalarına aslında toplumsal meşruiyetini de kazandıran şeydi. 87 de öğrenci derneklerinin hareketinden sonra bu hareketin de bu öğrenci hareketinin tabi özellikleri var, bunlar hep inişli çıkışlı seyrediyor, bir iniyor, bir çıkıyor, o iniş dönemine vardığında ondan sonra 94’lere kadar herhalde üniversiteler bir topluluklar dönemiydi. İnsanlar kendilerini çeşitli topluluklarda ifade etmeye çalışıyorlardı. Üniversitelerde çokça topluluk vardı mesele edebiyat toplulukları, felsefe toplulukları vardı. Solcu öğrenciler kendilerini orda var edebiliyorlardı. Tabi yani sol siyasal yapılar da önemli ölçüde aslında üniversitelerden elini eteğini çekmişti. Yani üniversitede gençlik hareketinin yaratılmasına dair pek de bir umut yoktu ortada. Ama şöyle şeyler vardı. Bu bir takım yerel pratikler yayılmaya başlamış ve bunlar birbiri ile ilişkilenme eğilimi içerisine girmişlerdi. Örneğin ODTÜ’de Gorbaçov’un karşılanması ODTÜ öğrencileri tarafından büyük bir protestoyla olaylı bir şekilde karşılanması önemli bir şeyin ipucuydu aslında. İstanbul üniversitesi edebiyat fakültesinde faşistlerle girişilen hem de canı pahasına girişilen bir mücadele önemli bir ipucuydu. Böyle küçük küçük yerel bir takım pratikler vardı ve bunlar aşağı yukarı cephesel kurguyla örülmeye başlanmıştı ve bunların Türkiye çapında birbiriyle ilişkilenme eğilimi giderek daha da güçleniyordu. Ben koordinasyon üyesiydim biraz oradan doğru aktaracağım. Koordinasyonun ortaya çıkartan önemli kıvılcımlardan bir tanesi şu oldu. Bu aynı zamanda bizim için üniversite hareketinde önemli bir başlangıçtı. Çalışma tarzından diline, örgütlenme anlayışından muhalefet etme biçimine kadar yeni bir tarzı hayata geçiriyordu. Zamlar ilan edildiği zaman biz büyük bir imza kampanyasına başladık. “Üniversiteler bizimdir harçlara hayır” başlığıyla ve 317.000 imza toplamıştı. Daha henüz okul açılmamıştı. Ve biz kapı kapı kaç kişiyle kimle beraber çalışabiliyorsak. Bu çok enteresan bir deneyim oldu bizim için. Yani kampüsten ilk defa dışarı çıkıyorduk. Kendimizi dışarıda var e diyorduk. Ve tanımadığımız insanların ve tanımadığımız mahallelerin kapılarını aralıyorduk. Şüphesiz pek çok kapı kapanıyordu. Ama yine de insanlar bizi tanıyordu. Bizim derdimiz var. Bu bize çok önemli bir meşruiyet alanı sağlamıştı aslında. Çünkü ayaklarına kadar gelmiştik. Biz onlara bir şey anlatıyorduk. Kapılarını çalmıştık ve bir derdimiz vardı. Bu 317.000 imza böyle toplandı ve 20 Ekim aslında Türkiye’de yani Ankara’da merkezi bir eylem kararı alınmıştı ve bu imzalar Türkiye büyük millet meclisine teslim edilecekti. 0 Ekim eylemi aslında koordinasyonun da kuruluşunu yani filen kuruluşunun ilanı oldu. Çok sayıda gözaltı vardı. Olaylı geçti eylem. Şehir dışından gelenler asla şehre giremediler. Garda ya da otobüs terminallerinde binlerce gözaltı vardı öyle söyleyeyim. Şaka değil. Ama buna rağmen uzunca bir aradan sonra ilk defa 2.000 kişi Kızılay meydanında toplanabilmişti. Bu çok önemli bir adımdı. Ve göz altılara ve tüm şiddet uygulamalarına rağmen aslında bu ters tepmişti ve taşra üniversitelerinde dahi çok önemli bir etkisi olmuştu. Bizim tabi koordinasyon süreciyle beraber şöyle bir çalışma tarzını benimsedik. Dedim ya kapı kapı dolaşıyorduk diye. Açık olacaktık. Meşruiyetimizi buradan sağlıyorduk. Açık, meşru ve militan olacaktık. Militanlığı da tek başına en kaba anlamıyla polisle her k arşı karşıya gelişimizde onunla çatışmaktan doğru kurmuyorum, ısrarcı olacaktık. Militanlığımız biraz da buradaydı. Biz meselemizin takipçisi olacaktık ve vaz geçmeyecektik. Ve koordinasyonun önemli eylemlerinden bir tanesi Pazar yerlerinde bildiri dağıtmaktı mesela. Düzenli olarak hatanın belirli günleri çıkar, pazarlarda işte o pazara yakın fakülteler, üniversiteler neresiyse o birimlerden arkadaşlar çıkar bildiriler dağıtırlardı. Dışarı ile teması çok önemsiyorduk. Çok fazlasıyla önemsiyorduk. 29 Şubat’ta Türkiye büyük millet meclisinde pankart açtık. Harçlara hayır diye. Bu davadan bir tane tutuklama çıktı ama çok fazla sürmedi. Pankartı açanlar serbest bırakıldılar. Bununla ilgili dava açıldı. Asliye cezada. O tabi bir toplumsal meşruiyeti arttıran bir eylemdi. Herkesin gönlünü okşayan bir eylem olmuştu. Ve mahkeme daha fazla cezaevinde tutmak istemedi. Ve cezaevinden dışarı hızla bıraktı. Bir an önce meselenin kapanması açısından. Daha sonra bunun enteresan da bir hikâyesi var. Ama devlet bununla yetinmedi tabi. Devlet güvenlik mahkemesinde açılan davalarda, terör örgütü davalarında mecliste açılan pankartın da bir terör suçu olduğu ve terör örgütü tarafından işlendiği emniyet fezlekelerinde ve dosyaya girdi. O dönemde yine aynı gün İstanbul üniversitesi merkez kampusünde işgal oldu. 1 Martta bunu hani ben şey sayıyorum, eylem çoktu. Çok fazla eylem yapıyorduk. Ama en azından hani köşe başlarını sayıyorum. Yani onlar çok önemli tarihler. 1 Martta bir kredi eylemi. Burada kredi yurtlar 21 kurumunun önünde bir eylem gerçekleştirmiştik. Bundan sonra yapılan en etkili eylem de 27 Martta Ankara’da yapılan 4.000’in üzerinde öğrencinin katıldığı merkezi bir eylem oldu. Kızılay tümüyle trafiğe katılmıştı. Bu çok nemli dönüm noktalarından bir tanesiydi ve kendi çevresini etkilemeye başlamıştı. En yakın çevresini. Örneğin, öğrenci aileleri ve yakınları derneği kurulmuştu. Yani bunu da biz kurmamıştık. Ailelerimiz kurmuştu. Biz nereye gidersek onlar oraya geliyorlardı. O dönem öğretim elemanları sendikası vardı. O zaman eğitim sen 5’noluya henüz bağlanmamıştı. Araştırma görevlileri derneği vardı. Bunlar çok etkin kurumlardı ve bu eylemlerde çok ciddi destek sunuyorlardı öğrencilere. Polisle her defasında karşı karşıya geliyorduk ama burada farklı bir tarzı vardı tabi koordinasyonun. Zaman zaman da eleştiriye konu edilen çok farklı bir tarzı vardı. Bu biraz da örgütlenme yani benimsediği örgütlenme modelinden kaynaklı bir şeydi aslında koordinasyonun. Koordinasyon içerisinde yani kendi hayatına müdahale ettiğini düşündüğünüz insanlar aynı zamanda oranın o bileşenin çok önemli bir parçasıydı ve o mücadelenin öznesi olarak bütün karar süreçlerine katılıyorlardı. Dolayısıyla onlar devrimci öncülerin arkasında bir kitle desteği oluşturan insanlar değillerdi. Onlar bütün karar süreçlerinde vardılar ve kendi hayatlarıyla ilgili kararlar alıyorlardı. Herhangi bir aidiyetleri olsun olmasın. Böyle açık ve meşru bir örgütlenme tarzı vardı. Aynı zamanda yani bu renkli tarz tabi yani bu farklı kişileri kişiliklerin, farklı grupların içerisinde barındırdığı koordinasyon tarzı gibi bir tarz oluşmuştu ve bu çok renkli bir şey yani biz eğleniyorduk bir yandan eylem yaparken. Ama dediğim gibi zaman zaman çeşitli sol gruplar tarafından eleştirilmiyor değildi. Yani bugün de tartışmaya açıktır tabi. Öğrenciyi pasifize ettiği düşünüldüğü için kimi gruplar tarafından da reddedilmişti böyle bir tarz. Çünkü zıplayan hoplayan öğrenciler yığını vardı. Tuhaf değişik şarkılar, marşlar söyleyen. Ama onun da kendi içinde ısrarcılığı ve tuhaf bir militanlığı vardı. Mesela, polis boş durma bize çay getir sloganı ağızlara pelesenk olmuştu. Her polisi gören sloganı basıyordu. Polis boş durma bize çay getir diye böyle enteresan bir şeydi. Bu 24 Nisan eyleminin hazırlıkları sürerken şöyle şeyler yapıyorduk. Yani her işle ilgili yedek komiteler alan belirliyorduk. Çünkü her an polis üstümüze bindirebilirdi bir de böylesi kitlesel ve çok büyük, devasa en azından bizim kafamızdaki kurgu öyleydi, her gün buluşup komiteler yedek komitelere bilgi aktarıyorduk. Bugün şu aşamayı kaydettik. Şöyleyiz, şu şöyle bu böyle diye. Fakat sonra polis operasyonu biraz kapsamlı oldu. Yedek medek böyle kim varsa toparlayınca böyle çalışma biraz sekteye uğradı. Bu polis operasyonu koordinasyonun geleceği açısından çok belirleyici oldu tabi elliye yakın insan gözaltındaydı terörle mücadele şube ekipleri tarafından yürütülüyordu ve buradan örgüt çıkarma kararlılığı vardı. Onlar çok kararlıydılar. Biz de kararlıydık. Onlar bizden daha kararlılarmış. Biz kurmadan onlar şeyi yaptılar. Örgütün adını sanını falan koydular. Ve Dburadan tutuklamalar çıktı. Örgüte Türkiye devrimci gençlik örgütü dediler. Devrimci gençlik yapılanması önemli şeylerinden bir tanesiydi. Motor gücünü oluşturuyordu aslında. Çok da sıkıntı çekmediler. Çünkü biz şüphesiz 68’in antiemperyalizmini, 78’in antifaşistliğini arkamıza almıştık. Bir Dev-Genç ruhu taşıyorduk. O yüzden polisten bunun adına Türkiye devrimci örgütü demekten fazla da sıkıntı duymamıştır. Bundan sonra tabi bu polis operasyonuyla birlikte koordinasyon üzerindeki baskılar giderek yoğunlaştı. Bundan sonra 6 Kasım 96’da çok şiddetli bir polis saldırısı gerçekleşti. Hakikaten çok şiddetliydi. Sivil faşist saldırılar çok fazla artmıştı. Özellikle taşra üniversitelerinde soluk aldırmıyorlardı. Yurttan atılmalar, soruşturmalar, kredilerin kesilmesi, uzaklaştırmalar bu dönemde artık koordinasyon hareketi kendi içine doğru daralmaya başlamıştı. Bunun temel sebeplerinden bir tanesi, koordinasyon dediğim gibi dışarıyla çok önemsemişti. Ama toplumsal dinamiklerle buluşma yönünde belirli eksiklikler vardı. Yani bir kere Türkiye’de toplumsal muhalefet çok parçalıydı ve çok fazla kendi içine dönüktü. Mesela, keşke o dönemde keskin kamu emekçileri sendikaları konfederasyonunun kurulu dönemine denk gelseydi. O dönemdeki havaya denk gelseydi böyle bir hareketlilik bence bambaşka bir ruh çıkardı ortaya. Ama öyle olmadı. O dönemde hakikaten çok parçalanmış, çok dağılmış bir toplumsal muhalefet vardı ve dışarıda ek buluşabilecek de bir toplumsal dinamik yoktu. Bu önemli handikaplarından bir tanesiydi. Koordinasyon sürecinin bir başka sıkıntılarından bir tanesi, bir süredir ertelemiş olduğu bir hukuksal kimlikti. Yani bir hukuksallığı resmi anlamda söylemiyorum, kendi içinde bir hukuk yoktu. Bir irade vardı. Bir kararlılık vardı. Bir takım ortak programlar, ortak hedefler vardı. Ama bir tüzüğü yoktu mesela. Bu da olabildiğince gevşek ağlarla aslında birbirine bağlı kılmıştı koordinasyon içinde yer alan cephe faaliyetlerini. Tabi ondan sonraki süreç daha çok 96 yıl davasının yani bu dava hem benim de içinde olduğum, yargılandığım dava hem 96 yılında açılmıştı hem de toplam 96 yıl ceza vermişlerdi. Dolayısıyla 96 yıl davası diye anıldı. Bu dava sürecinin takibi ile koordinasyon çalışmaları devam etti. Daha çok bu saldırıyı geri püskürtmek ve hapiste olan, cezaevinde olan arkadaşlarına sahip çıkmak mantığı 22 üzerinden hareket edilmişti ve bütün eylemlilikler ona dönüktü daha çok. Şimdi böyle bir süreç yaşadık biz. Bu adına koordinasyon dediğimiz ya da adına ne dersek diyelim, o süreç, öğrenci hareketi açısından ileri bir hamleyi ifade ediyordu ve öyle umut ediyorum ki bu yaratılmış olan birikimlerden bunlar bir tortu olarak değil de önümüzdeki dönem devrimci üniversite muhalefetinin devrimci birikimleri olarak kalsın. Akademik ve demokratik mücadele sistem dışı bir mücadeleydi. Bugün de öyle. Yarın da öyle olacak. Ve aslında bakarsanız demokratik üniversite mücadelesinin bugün de iki tane önemli ayağını oluşturan şey bir tanesi piyasalaştırma ve bir tanesi de gericileştirme politikalarıdır. Ve bence bugünkü gençlerin sıkıntıları çok daha büyük. Yani şöyle söyleyeyim. Hani biraz popüler kültürden de söz açarsak, biz herhalde biraz Sezen Aksu kuşağıydık, Sezen Aksu’da nerden bakarsanız tutulacak bir yan vardı ama Serdar Ortaç da tutulacak bir yan yok. Yani eşkıya kuşağıydık biz. Eşkıya filmi vardı. Nerden bakarsanız hani sevdiği uğruna yıllarını vermiş bir insanın tutulacak bir tarafı vardır. Ama Recep İvedik’i neresinden tutarsanız elinizde kalır. Ama şöyle bir umut ta besliyorum kendi adıma. O gün bizim sezgisel olarak yaptığımız şeyler bugün çok daha görünür ve kalıcı kılınabilir ülke tablosu giderek aslında belirgileşmektedir. Bir piyasalaştırmaya karşı gericileştirmeye karşı bir mücadele devrimci öğrenci hareketinin önemli iki tane dinamiği olacaktır diye düşünüyorum. Aslında öğrencinin şöyle söyleyeyim uzun zaman paralı eğitime karşı mücadele yürütüyorduk. Parasız eğitim hakkı savunuyorduk. Bu o kadar da belirgin bir şey değildi. Biraz sezgisel bir davranıştı. Oysa bugün tablo çok daha netleşti. Bugün öğretim hakkını sadece harçlarla falan açıklamanız mümkün değil. Bugün öğrenim hakkı tartışıyorsanız, bugün ulaşım hakkını tartışacaksınız, bugün öğrencinin barınma hakkını tartışacaksınız. Kitaba kaynağa ulaşabilme hakkını tartışacaksınız. Bence cephe giderek genişlemiş ve aslında öğrenci gençliğin müdahale edebileceği sorun alanları artmıştır. Bunu da bir avantaj olara kullanacağına inanıyorum. 2008’li yılların öğrenci gençliğin ve sorunlarının diğer dönemlerden farklı olduğunu ifade eden öğrenci derneği kurucularından Dinçer Demirkent; süreçlere eleştirel yaklaşarak yeni bir dil kurmanın gerekliliğini anlattı. Dinçer DEMİRKENT; “ benim de kurucuları arasında bulunduğum SBF DER diye bir süreç var. En azından minimalist bir hedefle kurulmuş. Bu işte Özgür ağabeyin, Serdar Ortaç, Recep İvedik kuşağı dediği dilin dışına çıkabilecek bir örgütlenmeye girmeye çalıştık. Bunu ama konuşmamın sonunda aktaracağım. Çok yorulduk. Dolayısıyla da olabilecek en kısa bir şekilde birbiriyle bağlantılı birkaç temadan bahsedeceğim konuşmamda. Temel çabam da öğrenci hareketi olarak adlandırdığımız şeyin sürekliliklerinden ziyade bu süreklilikler içindeki kopuştan dem vurabilmek. Nerelerde koptuk. Neleri devralmamız gerekir. Nelerle tartışmamız gerekiri konuşmak. 70’ler kuşağına tanıklık eden bir hikaye ile başlayacağım. Bu Bülent Somay’ın tanıklığı. Bir hamlet uyarlaması. Beklan Algan’ın bir hamlet uyarlaması bu. Hamlet’in ölen babasını sanırım Rutkay Azizin oynadığını söylüyordu. Ve o Atatürk’ü Mustafa kemal Atatürk’ü temsil ediyor. Tecavüzcü amcayı temsil eden işte ülkedeki işbirlikçiler ve e m p e r y a l i s t l e r. Hamlet de dolayısıyla gençliği temsil ediyor olayda. Dolayısıyla işte vatanda ülkede devlet de anne oluyor. Ve Hamlet de babasının dilinden vatan elden gidiyor, devlet elden gidiyor, ülke elden gidiyor onu kurtar görevi biçiliyor. Bülent Somay bunu aktarırken Beklan Alganın kişisel bir şeyi uyarlaması olduğu değil de dönemin genel ruhunu anlatan bir şey olduğundan yola çıkıyordu. Bütün konuşmalarından da dinledik. Muharrem beyin konuşmasında örneğin 27 Mayıs sonrası süreçten bahsederek artık ulusal meseleler gençliğin gündemine girdi deniyordu. Bunlardan en önemlilerini bağımsızlık, kalkınma ve sosyal devlet olarak saydı. Dolayısıyla bunlar belli bir dönemin özellikle 60 sonrası dönemin dünyasında belli bir teorik düşünceyi temsil ediyordu bunun adı da aslında devletçilikti. Ve bizdeki antiemperyalist düşünce içinde bir devletçilikle malul olduğunu söyleyebiliriz, büyük oranda söyleyebiliriz. Muharrem beyin bu k onu da çok duyarlı olduğunu söyledi ama dediğim gibi bir kuşak çatışması yaratmayı bir görev bildim kendime. Biz şanslıydık dedi Siyasal öğrencilerinin ciddi bir sorunu yoktu. Yurtları vardı dedi. Bizim bugün niye o kadar şanslı olmadığımızı yine bu çerçevenin en sonunda SBF DER’le ilgili konuşmaya, de derle ilgili konuşmaya başlayınca anlatmaya 23 başlayacağım. Kalkınma sosyal devlet işte ve sosyal devlet ilkeleri sosyalist düşünceye geçişi sağladı dedi. İşte bu sosyalist düşüncenin de 60ların ve 70lere kimi yerlerinde aktarıldığı sosyalist düşüncenin de bir tür devletçilikle malul olduğunu aslında söyleyeceğim. Ve bizim gerçekleştirmemiz gereken teorik kopuşun da burada yattığını söylemek istiyorum. Evet 68 antiemperyalist bir hareketti. Bunu sahiplenmek gerekiyor ama bir takım handikaplarından sıyırarak sahiplenmek gerekiyor. 68’i ve 78’i aynı kılan neydi dersek sanırım bana buradan bakınca Deniz Gezmişin, Mahir Çayanın, İbrahim Kaypakkaya’nın İsimleriyle özdeşleşmiş bir olaya tanıklık etmekten başka bir şey göremiyorum. Deniz Gezmişin bir mahkeme görüntüsü vardır. Mesleğiniz nedir diye sorar hâkim. O da profesyonel d evrimciyim diye cevap verir. Hani ve bu cevaptan sonra sanırım devrimci kelimesi gazetelere girmeye başladı. Devrimciler eylem yaptı diye girmeye başlar. Bugünse çok farklı bir dünyada yaşıyoruz. Kelimelerin değiştiği bütün anlam dünyamızın değiştiği kelimelerin dilimize çok çok farklı anlamlara geldiği bir dünyada yaşıyoruz. İşte bu militan sadakati de kendilerine aslında 68e bu sadakat ODTÜ ÖTK deneyiminde gösteriyor. Tarişte, Fatsa’da gösteriyor. Dolayısıyla da 68’e tanık olan 78’e bir siyasal fail olarak bir özne diliyle artık girmiş oluyor. Ve bu dil de aslında o günün bütün dilini değiştiren, Türkiye’yi değiştiren bir dil olarak kendini devreye sokuyor. Dolayısıyla bu gençlik hareketlerini bir takım darbelere bağlamak, işte 60 darbesinden sonra yükseldik. 80 darbesinden sonra düştük meselesi değil. Bir siyasi fail olma kapasitesini yitirme meselesi olarak algılamak gerekiyor. Gerekir diyorum ben. Buradan da bizim kuşağa atlıyorum. Ali Çolak’ın ve Özgür Tüfekçinin aktardığı hikâyeyi kabul ederek. Yani geçişe dair düşündüklerimi belki daha sonra söylerim ama çok çok zaman harcadık çok yorulduk. Dolayısıyla onu aradan sonra da konuşabiliriz. Bir kuşak olarak başta söylediğim gibi asıl kayıp kuşağın bizim kuşak olduğunu düşünüyorum ben. Bunu kendi kişisel deneyimim üzerinden kurmak şimdilik daha cazip geliyor. 83 doğumluyum ve buradaki birçok yaşıtım gibi 80 öncesinden çok farklı bir dilin içerisine doğdum. Daha da vahimi bu dilin bizim üzerimizde nasıl inşa edildiğine de bilerek ya da bilmeyerek tanık oldum. Henüz iki haneli yaşlara girmeden bir katliama, Sivas katliamına birçok büyüğümle birlikte, eski kuşaklarımızla birlikte tanık oldum. Kelimeler artık başka başka kullanılıyordu. Kimse devrimci demiyordu mesela ben lise yıllarındayken, bunun adı terörist olmuştu. İnsanlara ölme ve öldürme bile yakışmıyordu. Çünkü etkisiz hale getiriliyordu insanlar. Açıklamalarla büyüdüm. Her şeyin bir açıklaması vardı. 80 öncesini görmüş kuşaklar mesela darbeyi açıklıyorlardı. Linçlerin etkisiz hale getirmelerin, yakmaların, hepsin bir açıklaması vardı. Hatta bizim niye böyle ağzı var dili yok bir kuşak olduğumuz bile bize açıklanıyordu. Bizim de hoşumuza gidiyordu açıklamalar. Daha sonra ama insanın tarihsel toplumsal olarak belirlenmiş bir varlık olduğunu öğrendim. Bu açıklamaları o zaman anlamaya başladım. Bununla beraber üniversite yıllarımda onlarca basın açıklaması yazdım, yüzlercesine katıldım. YÖK eylemlerinde tutuklananlara, dövülenler için, parasız demokratik, bilimsel üniversite için, katledilen aydınlar için yapılan bir sürü basın açıklamasına katıldım. Bugün orayı değiştirebilecek değiliz. Geçmiş değişmiyor. Kendimizi değiştirmek. Dolayısıyla kendimizi anlamak. Burada bir deneyim aktarımı eğer olacaksa tamamen kendimizi bugün üzerinden bir deneyim aktarımı sanırım tasarlamamız lazım. Biz yenilgilerin içine doğduk. Dediğim gibi hep inşa edildik aslında. Yenilgiler içinden inşa edildik. Bu bizim yenilgilerimiz değildi. Başkalarının da yenilgileri değildi bu toplumun yenilgisiydi. 68’de ve 78’de açığa çıkan potansiyele yönelik onun örgütsel mirasını bir takım biçimlere dönüştürdük biz. İşte bir takım jargonlar siyasetin özne diliyle değil de artık bir takım jargonlarla konuşur olduk. Kendi örgütlerimizle kendi yapılarımızla derneklerimizle şurada burada. Ali Çolak’ın işte o çok vurucu cümlesi. Öğrencilerin sorunlarına da eğilmeliyiz cümlesini muhtemelen biz de kurmuşuzdur. Ama bunu anladık ve bunu değiştiriyoruz. MÜLKİYE HATIRA ORMANI Sosyal Etkinlikler Komitesi tarafından düzenlenen “ 150. Yıl Hatıra Ormanı Fidan Dikimi” 7 Mart 2009 Cumartesi günü gerçekleştirildi. Esenboğa yolu Pursaklar mevkiindeki Mülkiye Hatıra Ormanına ek 300 çam fidanı dikildi. Mülkiyenin 150. Yılı etkinlikleri içinde gerçekleştirilen fidan dikme çağrımıza her kuşaktan mülkiyelilerin, Mülkiyeliler Birliği ve vakıf yöneticileri ile okulumuz dekanı da katıldı. Fidan dikimi baharı karşılamanın coşkusu ve bir fidan dikmenin sevincine dönüştü. 150. YIL ETKİNLİKLERİ TÜRKİYE’DE ANAYASACILIK Mülkiye’nin Yüz ellinci yılı etkinlikler kapsamında 17 Mart 2009 Salı günü saat 15.30’da Prof. Azizi Köklü salonunda düzenlenen “Türkiye’de Anayasacılık” sempozyum yaşamını yitiren hocalarımızın anısına saygı duruşu ile başladı. Prof. Dr. Mümtaz Soysal’ın sekseninci yaş gününe armağan edildilen sempozyumda oturum başkanlığını Prof. Dr: Cem Eroğlu yaptı. Sempozyuma, Prof. Dr. Mümtaz Soysal, Prof. Dr. Fazıl Sağlam, Doç. Dr. Selin Esen Arnwine konuşmacı olarak katılıldı. DÜNYA EKONOMISININ GELECEĞI VE YARATACAĞI YENI SIYASAL DÜZEN Mülkiye’nin 150. Kuruluş etkinlikleri söyleşi , panel, sempozyum etkinlikleri ile devam ediyor. 18 Mart 2009 Çarşamba günü saat: 14.00’te gerçekleştirilen “Dünya Ekonomisinin Geleceği ve Dayatacağı Yeni Siyasal Düzen” paneli yoğun bir katılımla gerçekleşti. Prof. DR. Korkut Boratav, Prof. Dr. Bilsay Kuruç ve Dr. Erhan Göksel’in konuşmacı olarak katıldığı panelde oturum başkanlığını Prof. Dr. Ergün Türkcan yaptı. İlgiyle izlenen konuşmalar izleyicilerin sorularının yanıtlanmasıyla sona erdi. MÜLKİYELİ SANATÇILAR Mülkiyeli Sanatçılar Okulumuz öğrencileriyle Buluştu. Öğrenci Derneği ve Mülkiyeliler Birliğinin birlikte örgütlediği 5 Sanatçı ile Mülkiye etkinliği 19 Mart 2009 Perşembe günü saat: 13.30’da Prof. Aziz Köklü Salonunda gerçekleştirildi. Söyleşiye Mülkiyeli Sanatçılardan Ali Osman Coşkun, Sırrı Süreyya Önder, Nurhayat Bezgin, Seyhmus Diken, Ülker Köksal katıldı.Etkinliğin moderatörlüğünü Mehmet Özer’in yaptığı söyleşi, Şair Arkadaş Zekai Özger’e ithaf edildi ve şiirleri okundu. Mehmet Özer “Yaşam Bir Anlar Toplamıdır” adlı bir gösteri sundu. JÖN TÜRK SERGİSİ Jön Türk Devriminin 100. Yılı nedeniyle Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, T.C. Başbakanlık Tanıtma Fonu ve Türkiye İş Bankasını birlikte hazırladığı fotoğraf sergisi okulumuz Siyasal Bilgiler Fakültesinde sergileniyor. Jön Türk Devrimi ve 1900’lı yıllara ait fotoğrafların yer aldığı sergide tarihsel tanıklığı olan fotoğraflar yer alıyor. SADUN AREN HOCAYI UNUTMADIK Ülkemizdeki siyasal ve toplumsal yaşamdaki özgüvenli, cefakar, ilkeli ve onurlu tavrı, sevecen ve cömert yaklaşımıyla kuşaklar boyunca pek çok Mülkiyelinin “Abi”si olanProf. Dr. Sadun Aren hocamızı ölümünün 1. yılında saygı ve sevgiyle anıyoruz. Mülkiye Hatıra Ormanında Sadun Aren hocamızın anısına çam fidanları diktik 27 ÇANKAYA BELEDİYE BAŞKAN ADAYI BÜLENT TANIK BİRLİĞİMİZİ ZİYARET ETTİ CHP Çankaya Belediye Başkan Adayı Sayın Bülent Tanık’ın 18 Mart 2009 tarihinde Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezini ve Mülkiye Araştırma Merkezini (MAR) ziyareti sırasında kendisi ile yapılan söyleşiyi güncelliği nedeniyle yayınlıyoruz. Mülkiye Araştırma Merkezi: Sayın Tanık, hoşgeldiniz. Size yerel seçimler ilişkin olarak bazı sorular yöneltmek istiyoruz. Bu söyleşimiz daha sonra bültenimizde yayınlanarak üyelerimiz ile paylaşılacak. Söyleşimize şöyle başlayayım isterseniz. Ankara, Türkiye Cumhuriyetinin başkenti. Çankaya da onun merkezi. Yasama organı orada. Yürütme ve yargının temel organları, diplomatik misyonlar orada. Çankaya gibi Cumhuriyetimizi temsil eden bir ilçenin belediye başkan adayı olmak da zor olsa gerek. Seçilirseniz Çankaya’ya ilişkin olarak ne tür projeleriniz olacak? Nasıl bir Çankaya düşünüyorsunuz? Ankara Büyükşehir Belediyesinin görev ve yetkileri de göz önünde bulundurulduğunda, neleri ve nasıl yapmayı planlıyorsunuz? Bülent Tanık: Çankaya belediye başkan adaylığı, bu seçimde özellikle hedef gösterilen bir ilçenin belediye başkanı adayı olarak özel bir önem taşıyor. Burada biraz önce sizin söylediğiniz gibi, belediye sınırları içerisinde bulunan yapılar, kurumlar, kişilerin varlığı nedeniyle taşıdığı öneme ek olarak bir siyasi misyonu da var, Çankaya adının. Ve bu cumhuriyetle özdeşleşmiş bir ad. Çankaya belediyesinin 20 yıldır düşürülemeyen bir kale konumunda olmasıyla ilgili de bir yaygın benimsenme veya hedef gösterilme ortamı bulunuyor. Yani Çankaya belediye başkanı adayı gösterilmek bu açıdan bakıldığında özel bir siyasi misyonu da taşımayı gerektiren bir şey. Ankara büyükşehir belediyesi ölçeğinde bakıldığında başkent özellikle son 15 yıl içerisinde değer kaybeden, bir anlamda tüketilmekte olan bir kent. Başkentin gelişme sürecine bakıldığında, gerek ekonomik, gerek toplumsal gelişkinliğiyle ilgili genel gözlenen özelliklerin hemen tümünde önce bir durağanlaşma sonra da gerileme süreci yaşandı. Bu gerileme, bugün çöken bir ekonomik yapı, aynı zamanda da çöken moraller ve gelecekle ilgili umutları kırılmış bir toplumsal yapı ortaya çıkardı. Çankaya bu açıdan olumsuz etkilenen bir bölge. Çankaya insanları görmüş geçirmiş, büyük bir çoğunluğunun bilgi düzeyi, ayrıca beklenti düzeyi yüksek ve estetik anlayışı çok gelişkin bir topluluğa sahip. Türkiye içerisinde bakıldığında, Çankaya nüfusunun tüm bu özellikleri özellikle yanıtlanmayan bir 15 yıl yaşanmış vaziyette ve gerilemeye dur demek, artı, Çankaya’yı başkentin kalbini yeniden inşa etmek, orada ölüme terk edilmiş olan işlevleri yeniden diriltmek büyük önem taşıyor. Bunların başında merkezin yaşanır hale getirilmesi en çok beklenen, arzulanan şey. Merkez bugünkü haliyle hızla geçilen ama asla orda vakit geçirme eğilimini teşvik etmeyen, çağırmayan bir yer konumunda. Kızılay ve etrafındaki yayalaştırılmış kısmi bölge dâhil olmak üzere, ama Ankara’nın esas geleneksel merkezi, Cumhuriyetle birlikte eski kale etrafındaki yerleşim dokusunun Yenişehir’e ve Çankaya köşküne doğru gelişen bölgelerinde, özellikle Kızılay merkezinin Bakanlıklardan Dışkapıya kadar uzanan kısmında, Dikimevinden Bahçelievlere kadar uzanan diğer aksta, doğu batı aksındaki merkez hemen hemen bütünüyle trafiğe teslim edilmiş, yollar nedeniyle ve hızlı otoban nitelikli hızlı trafikli geniş bulvarları ortadan kaldırılmış otobanlar nedeniyle, yaşanması keyifli olmayan ve terk edilecek bir alana dönüştürüldü. Bu merkezde bir çöküntü durumu ortaya çıkardı. Genel olarak kentin ekonomik gerilemesine ilaveten kent merkezindeki bu çöküntü özellikle esnafın, çeşitli işletmelerin ve hizmetler sektörünün, perakende ticaretin çok büyük ölçüde iflasına yol açan bir gerilemeyi de ülkedeki genel ekonomik krize ek olarak Ankara merkezinde özel olarak yarattı. Bunun önüne geçmek büyük önem taşıyor ve bu süreç bazı spekülatif baskıları da içeriyor. Çünkü bu çöküş nedeniyle bölgedeki işyerleri kapanırken mülkiyet el değiştiriyor. Ve muhtemelen bir süre sonra ciddi toplumsal kaygıları ve merkezi hakikaten yaşanır kılma hedefi olmayan yapılar tarafından gerçekleştirilecek kentsel dönüşüm uygulamaları, buralardan sadece yeni ilave rant soygunlarına neden olabilecek. Buna karşın merkezin 28 yaşanır olmasına yol açmayacak. Çünkü büyük alışveriş merkezleri, apartmanlar, gökdelenler yapma hayalleri çok yaygın ve toplumda zemin de bulabiliyor. Bugün değişmesini istediğimiz yönetim anlayışının ürünleri bunlar. Bunlar görkemli görünebilen yapılar ama hepsi korku veren ve içinde yaşamı serpilip gelişmeye dönük kışkırtamayacak, o yönde destekleyici, besleyici olmayacak türde yapılaşmalar. Bunun yerine gerçekten bu alandaki insan kaçırıcı öğeleri temizleyip, ayıklayıp, kalitesiz yapılı çevreyi restore edip iyileştirecek ve hakikaten başkentin kalbine yakışır bir estetik düzeyde yeniden tasarlayacak bir belediyeciliğe şiddetle ihtiyaç var önümüzdeki dönemde. üzere bir anlamda sahiplendikleri ve birlikte yaptıkları bir mekan haline dönüşmesiyle kalitelendirilebileceğini düşünüyorum. Bu bölgenin çöp problemi var ve çöpünün yönetimi tek başına kamusal bir sorumluluk olmaktan çıkmak durumunda. Bu, alandaki çöp üreten unsurların belediye ile birlikte çözüm üretmek ve sahiplenmek, buranın kalitesini kendilerinin kazancına destek olacak bir unsur olarak görmeleriyle sağlanabilecek bir şey. Sık verdiğim bir örneği tekrarlayacağım. Bakıyorsunuz en lüks mağaza önündeki kaldırımdaki bir parke oynamış yerinden, onun yerine yapıştırılması üç dakikalık bir iş ve işte kaldırılıp bir silikon sürülse ya da bir beton atılsa yapışabilecek ve bir daha üstüne kimsenin çamur sıçratmayacak. Ama yapmıyor insanlar. Bekliyorlar, belediye gelsin diye. Burada bu tür bir birlikteliği MAR: Şehrin merkezini oluşturan Kızılay bölgesi üretmemiz lazım. Çankaya belediyesinin iki temel için ne düşünüyorsunuz. Karanfil Sokak, Konur Sokak, insan gücü olduğunu düşünüyorum. Birisi belediyenin Yüksel Caddesi, aşağıda Sakarya Caddesi bütünlüğü personeli ise öteki Çankaya’nın kendisi. Özellikle içinde. Burası çok hareketli, kentin en dinamik büyükşehir-ilçe ikileminin yaşandığı veya ekonomik unsurlarının bulunduğu bir bölge. Bu bölgenin, krizin ağır baskılar ürettiği veya işte AKP yönetiminin yeniden düzenlenmesine sürdüğü bir ortamda bir ilişkin bir projeniz var mı? Yaya Çankaya belediyesinin iki temel insan gücü ilçede sosyal demokrat bir öncelikli bir sistemle trafiğin olduğunu düşünüyorum. Birisi belediyenin belediyecilik yapmanın en de yeniden düzenlenerek özel personeli ise öteki Çankaya’nın kendisi. temel güvence kaynağı o bir düzenleme yapılması bizim beldenin sakinleridir. O de aklımıza gelen bir proje. Siz beldenin insan gücüdür. neler düşünüyorsunuz? Bu insan gücünün de iki örgütte toplandığını biliyorum. Birincisi belediye örgütü, ikincisi ilçenin tamamı. Tanık: Aslında bölgenin yayalaşmasıyla ilgili, yayalaştırılmasıyla ilgili ilk proje yanılmıyorsam bundan 20-25 yıl öncesinde vardı zaten. Konur sokak, Karanfil Bunların desteğiyle bu alanların eskisinden daha sokak ve ve Yüksel caddesinin yayalaştırılmasıyla ilgili kaliteli ve bizim teknik birikimimiz ve estetik ilk inisiyatif de 1989’da benim de müdahil olduğum bir normlarımız düzeyinde geliştirilmiş tasarım öğeleriyle süreçle uygulandı, ama şu anki haliyle bu bölgenin yaya zenginleştirilmesi ve ben Çankayalıyım ve bu Kızılay bölgesi sadece kısmi taşıt kontrollü sayılabilir halde. çok güzel bir yer denmesi en büyük hayalimiz. Meydanı Ama araç girmemenin ötesinde yaya bölgesinin yayalara da dâhil olmak üzere. uygun bir nezahetinin olması lazım. Şu anki yapısıyla bu nezahat ve kalitede çağırıcı bir yer değil. Ama yokluk nedeniyle ve kalender yurttaşlarımız, öğrenciler, MAR: Tam da burada önemli bir noktaya temas halkımız nedeniyle halen en dolu dolu kullanılan bir etmek istiyoruz. İki boyut var. Bir tanesi tabi ki bölge konumunda. Çankayalıların belediye yönetimine katılımı ve onu sahiplenmesi. Bir diğer boyut da Çankaya belediyesi özelinde belediyenin yönetsel süreçleri, hizmetin MAR: İdare ediliyor. kaliteli üretimi ve tüm bu süreçlerin yönetimi. Belediye personelinin Çankayalılarla daha yakın temas içerisinde, birebir olarak hizmetleri yerine getirmesi. Bu konuda, Tanık: Tabi. İdare ediliyor, ama şu anki haliyle, yani Çankaya belediyesinin etkin ve verimli hizmet mesela gece vakti burada kadınların hayatlarını sunumuna yönelik örgütsel yapısı ve hizmet süreçlerinin sürdürebilmeleri, bu alanı kullanmaları inanılmaz oluşturulması konusunda bir öneriniz var mı? ölçüde tehdit unsurları içeren, cesaret gerektiren bir konumda. Bunun aşılmasının, engellilerin rahat hareket etmesi, yaşlıların dolaşabilmesi dahil, aydınlık. Tanık: Çankaya belediyesinin açıkçası şu anki İyi düzenlenmiş ve bu düzenlemenin de önemli ölçüde işleyişi bakımından huzursuz bir yapı olduğunu bu alanın kullanıcılarının İşletmeler de dâhil olmak biliyorum. Personel içerisinde gerginlikler ve belki de 29 verimsizlikten kaynaklanan mutsuzluklar yaşandığını gözlüyorum, izliyorum. Birçok bakımdan eldeki üç MAR: Özellikle sosyal demokrat belediyecilik bine yakın insanın belki yeniden örgütlenmesi, moral açısından bakıldığında gerek 1970’li yılarda gerekse son olarak amaçlar açısından ve ilişkiler açısından, hem zamanlarda sosyal belediyecilik, toplumcu belediyecilik kurumların hedefiyle onların amaçlarının, duygularının kavramı öne çıkıyor. Tabii bunun nasıl tanımlanacağı, bütünleşikliğini sağlamak, hem de kurum hedefleriyle de içinin nasıl doldurulacağı önemli bir konu. Siz bu o kurumun hizmet etmek, temsilcisi olmak durumunda konuyu nasıl tanımlıyor, nasıl görüyorsunuz. Sizin olduğu halkın hedefleri arasında bütünleşiklik sağlamak. seçim programınızda da yeni toplumcu belediyecilik Yani bir çalışma ortamının ya da bir işin insanlara iki diye bir kavram var. Biraz açar mısınız? tür kazancı olduğunu düşünüyorum. Bir tanesi ücret ve benzeri şeyler. Diğeri yapılan işten doyum sağlamak. Ondan ötürü mutlu olmak. Ben değerli bir şey Tanık: Şimdi sosyal hizmetler ve yeni toplumcu yapıyorum duygusuna sahip olmak. Aslında Türkiye’de belediyecilik açısından esas itibariyle şunu gözlüyorum. kamu yönetiminin önemli açmazlarından birisinin Birincisi, en önemli sorun gelecekte hem sosyal bu ikinci konu olduğunu düşünüyorum. Yani yapılan güvenlikten mahrumiyet, hem de herhangi bir işin niteliği, değeri, yararı, anlamı konusunda genel güvenlikten mahrumiyet. İş güvenliği yok, gelir güvenliği olarak küçük görmek ve bir işe yaramayan bir şeyleri yok. Hiçbir koruması olmayan bir topluma doğru hızla yapıyorum duygusu nedeniyle de mutsuz olmak. Bir işe gidiyoruz. Ve çoğalıyor bunlar. Bunun çözümü, stratejik yarayan bir şeyler yapanların genellikle cezalandırıldığı olarak bugünkü mantıkla besleyerek veya arada bir bir yaygın kanısı var. Dolayısıyla, piyasada hâkim olan kolay miktar yardım yaparak olacak bir şey değil. Güçlü bir kazanma mantığı gibi, işyerindeki, kamudaki mesainin ekonomik yapı kurabilmek ve üretkenliği artırmak olabildiğince az üretim yapılarak geçirilmesi gibi yaygın yönünde bir çözüm olmalı. Bunun için de ekonominin bir frenleyici atmosfer olduğunu düşünüyorum. Bu büyümesini hedeflemek gerekiyor. Büyümenin aşılabilir mi? Bu zaten ciddi bir yönetim sorunu. Bunun doğrudan belediye örgütü tarafından yapılması söz aşılması bazen bir dokunuşla olabilir. Bazen oturup konusu olamaz elbette. Toplumda yapmak gerekiyor. konuşmalar saatlerce sürebilir. Bazen örnek göstererek Ama büyümeye hizmet edecek altlıklara destek olmayı olabilir. Rüzgâr üretilerek olabilir. Ben seçim sürecinin çok önemsiyorum. İkincisi de büyümeye hizmet edecek bu işle ilgili bana önemli bir hazırlık ve destek gücü altlıkların birinci hamlesinin kentte yaşayan nüfusun ürettiğini düşünüyorum. Şu anda Çankaya’da hissettiğim ekonomik düzeyinin, gücünün artırılması olduğunu bir sevgi ve inanmak ve güvenmek var. Çankayalı bunu savunuyorum. Bu bağlamda bunu artırmaya dönük duyuyorsa Çankaya belediyesinin personeli de kısmen neler yapılabilir. Murat Karayalçın’ın programında olan duyacaktır diye düşünüyorum. Ve sendikalarından da türde bir ücretsizlik durumunda yoksulluk ve açlık sınırı aldığım reaksiyonlar, altında bulunan geri beslemeler, nüfusa sübvansiyon biz katılımı karara katılım olarak görmüyoruz. bilgiler bu yönde bir nitelikli bir şeyler Sürecin bütününe katılım olarak görüyoruz. Neyin beklenti ve güvenin yapılabilir ama belediye personelinde, kararlaştırılacağından başlayarak, neyin uygulanacağına genel olarak belediyede olduğu ve kim tarafından uygulanacağına, uygulama alanında da Ankara’da nüfusun yönünde. Bunu iyi ortaklığı, birlikteliği öngören bir katılım öngörüyoruz. yüzde 20’si yeşil değerlendirebilirsek, kart sahibi bile mali açmazlar ve olmayan, sosyal ücret ödenmemesi güvenlik şemsiyesi gibi nedenlerle, şu anki yaşanan sıkıntıların boğması altında olmayan bir nüfus. Bu hızla artacak gibi nedeniyle baştan bazı sıkıntılar yaşamazsak çok yakın görünüyor. Çünkü prim ödeyememe gibi durumlarda bir süreçte iyi motive edilmiş bir belediye kadrosu bu konularda aniden katlanan nüfus açıkları ortaya personeli, örgütü üretme şansına sahip olabileceğimize çıkacak. O zaman ne yapılabilir? Yani çalışanlara destek inanıyorum. Bu tabi anında geri dönüşümü olabilen olacak türde bir şey. Bir de yaşamı kolaylaştıracak bir enerji ve hareketlilik yaratabilir. Bazı simgesel türde belli toplumsal kesimlerin ve bölgelerin, kent projeler ve müdahalelerde de bunu desteklemeye içinde coğrafi bakımdan geri kalmış bölgelerin özel çalışacağım. O zaman ya iyi bir şey yapılıyor yaşasın olarak desteklenmesine dönük kamusal hizmetler bizim kurumumuz diye hani işte burjuva piyasasının belediye tarafından kamu yararı gözetilerek sunulmak ve şirketlerinin geliştirdiği yöntemlerin ötesinde bir durumunda ve bu bizim programımızın öncül sahiplenme atmosferi duygusu üretmek mümkün maddelerinden biri. Bunu biz kentsel ekonomik yapının olabilir umuyorum. gelişmesini destekleyici kuşatma faaliyetleri olarak tarif edebiliriz. Sosyal güvenlikle ilgili en ana strateji 30 bu. Ama belli kesimlerde örneğin beslenme sorunu olan 5 yaşından küçük çocukların bulunduğu ve gereksinmesi olan tüm ailelere süt yardımı yapılması dahil olmak üzere gıda güvenliği ve beslenme ile ilgili gerekli takviyeleri yapmak gerekiyor. olmayacağını da çok iyi bildiğimiz için bu süreci mevcut mekanizmadaki eritme ve ortadan kaldırma zamanlamasıyla birlikte en kısa zamanda sonlandırmak, ama bu arada yeniden piyasaya işsiz atma konusunda duyarlı olmak belirleyici tercihimiz ve yaklaşımımız olacak. MAR: Katılım bütün adayların söylediği bir şey. Herkes katılımdan bahsediyor. Ama katılımı somut olarak tarif eden, buna ilişkin mekanizmalar ne yazık ki mevzuatımızda yok. Bu katılım meselesini nasıl çözmeyi düşünüyorsunuz? MAR: To p l u m d a belediyelerin rant üreten yapılarıyla ve bir çok alanda denetim dışı kalmalarının etkisiyle yolsuzluklara açık yapılar olduğu intibası yaygın. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz. Tanık: Şimdi katılım açısından bakıldığında, Tanık: Biraz önce, personelle ilgili felsefi bakış biz katılımı karara katılım olarak görmüyoruz. açımı ve yaklaşımımı dile getirdim. Ben belediye Sürecin bütününe katılım olarak görüyoruz. Neyin başkanlığının hele özellikle bu tür kriz döneminde ve kararlaştırılacağından başlayarak, neyin uygulanacağına yozlaşmış bir genel ortamda, yani bütün kurumların ve kim tarafından uygulanacağına, uygulama alanında da çalışanları dâhil olmak üzere toplumun tümünde ortaklığı, birlikteliği öngören bir katılım öngörüyoruz. bir gelecekle ilgili umutsuzluktan, kötü örneklerden Çünkü baştan yaklaşımımız açık. Biz bu işi sadece kaynaklanan yolsuzlukların her yerden fışkırdığı bir Çankaya belediyesinin 3.000 kişilik personeliyle ve ortamda bir göreve talip oluyorum. Bunun altından bütçesiyle yapamayız. Çankayalı ile birlikte yapmak kalkabilmek için hangi güçlere güvenirsin. Birincisi durumundayız. Burada eğer icraat yapılacaksa, o beni aday gösteren kuruma güven önemli. CHP’nin bu projenin kendisinin bileşenlerinin aktif rol aldıkları bir konudaki yaklaşımının net olduğunu biliyorum. Yani baştan sona sürecin örgütlenmesini katılım açısından üst yapı olarak bir parti görevlisi usulsüzlük yapıyorsa çok anlamlı ve önemli bu yargılanıp cezasını bulsun görüyorum. çok yakın bir süreçte iyi motive edilmiş bir görüşünü en fazla savunan dokunulmazlıklarla belediye kadrosu personeli, örgütü üretme hatta ilgili mücadelesi ortada olan şansına sahip olabileceğimize inanıyorum. MAR: Belediye kamusal parti CHP. Bu bağlamda hizmetler üretir ve kamu yolsuzlukları savunan bir yararı esastır belediye siyasi yapının temsilcisi olarak hizmetlerinde. Ama Çankaya belediyesi örneğin orada bulunmayacağımı net olarak söyleyebilirim. sendika ile yürüttüğü kavgalar dolayısıyla hizmetlerini Artı, seçilmenin ötesinde 5 yıl boyunca CHP’nin özelleştirdi, taşeron kullandı. Bunlardan geriye dönüş ilçe örgütünden genel başkanına kadar tüm denetim, söz konusu olacak mı? Özelleştirme ve taşeronlaşma destek ve gücünü arkamda hissedersem bu işin altından meselesine nasıl bakıyorsunuz? kalkabileceğimi her yerde deklare ediyorum. O tür bir dayanışmanın ötesinde de sivil toplum örgütleriyle kurduğum ilişkilerin, sosyal çevrenin ve beni bu hale Tanık: Özelleştirme ve taşeronlaştırmayla ilgili getiren bu işe layık görülmemi sağlayan birikimi üreten yaklaşımımız çok net. Öncelikli kamusal hizmetlerin kendi sosyal coğrafyamı korumak azmindeyim. Yani bu özelleştirilmesiyle ilgili bu neoliberal bakış açılarını ikisinin desteğiyle ve önemli ölçüde yaptığı işten doyum hiçbir şekilde savunmuyoruz. İkincisi, taşeronlaştırmanın sağlayan bir personelle çalışırsam istismarın daha zaten da işçi aleyhine bir uygulama olduğunu, çalışan aleyhine baştan önünün de alınabileceğine inanıyorum. bir uygulama olduğunu en baştan tespit ediyoruz. Dolayısıyla sigortasız ve çoğu çok düşük ücretle, yaptığı işin karşılığını alamayan çalışanlar tarafından sunulan hizmetin beklenen kalite ve verimlilikte MAR: Çok teşekkür ederiz. 31 mülkiye’de öğrenci olmak Cevat Vural Okulda İsyan ve İlk Kazgan 1950 yılına kadar Mülkiye, resmi adıyla Siyasal Bilgiler okulu parasız yatılı bir okuldu. Devlet bizi yedirir, içirir, giydirir, kuşatır, yatakhanelerinde yatırır, çamaşırımızı yıkatır, banyomuzu yaptırırdı. 1948 yılında Ankara S.B.O. öğrenci Derneğinin yeni Yönetim Kurulu olarak seçildiğimizde, okul yönetiminde öğrenciler aleyhinde bazı uygulamalar gördük; yemeklerimiz kalori miktarı ve lezzet olarak eksik ve tatsızdı. Her öğrenciye ayda üç lira olarak verilen harçlıklarımızı muhasebedeki mutemet memur, bize dağıtmak üzere bankadan alıp kaçmıştı. Devletin bize mecburi hizmet borcumuza mahsuben verdiği gömlekler 12.5 liradan zimmetimize yazılıyor, aynı gömlekler çarşıdaki tuhafiye dükkanlarında 5 liradan satılıyordu. Bu ve benzeri hatalı uygulamaları Müdürümüz Prof. Dr. Burhan Köni’ye şikayet ettiğimizde bize hak veriyor, fakat düzeltmek için hiçbir şey yapmıyordu. Öğrencilerimiz, derneğimiz yeni Yönetim Kurulu ve Başkanı’ndan, yani benden, okul idaresinin bu bozuk uygulamalarını, hatta idarenin kendisini düzeltmemizi istiyorlardı. Dikkatli bir planlama ve sessiz, ağırbaşlı bir uygulama ile üç günlük bir direniş yaptık. Bu süre içinde bir tek öğrencimiz bile ne derslere, ne yemekhanelere girdi. Her öğünde yemeklerimiz pişirilip soframıza konuyor, fakat en fakir arkadaşımız bile dönüp bakmıyor, çay ve simitle idare ediyorlardı. Hiç nümayiş, gürültü patırtı yapmadık. Bu kararlı ve ağırbaşlı tutumumuz, Milli Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer’i okulumuza getirdi. Bakan, beni ve diğer iki arkadaşımızı bakanlıktaki makamında bizzat dinleyip, olayları müfettişlerine de tahkik ettirdikten sonra, Müdürümüz Burhan Köni Bey’i görevden aldı. Müdür Vekilliğine Doçent Fethi Çelikbaş’ı atadı. Böylece bu büyük operasyonu, MÜLKİYE’ye zarar vermeden tamamlamıştık. Bu arada dernek faaliyetlerimiz çok etkin bir biçimde devam ediyor , Mülkiye’nin geleneksel “KAZGAN“ dergisini, renkli bir kapak içinde, o günlerdeki okul hayatımızı çok güzel yazılar, şiirler ve karikatürlerle anlatan bir içerikle, ilk defa olarak, matbaada bastırıp yayınlıyorduk. Bu ilk KAZGAN’ın küçültülmüş kapak resmi ile içindeki rahmetli arkadaşımız Dündar Karaşar tarfından çizilen yönetim kurulumuzun bir karikatürü, meşhur İnek Bayramı’mızda İdari ve Mali şubelerimizin atışmalarını belirten iki manzume ve MÜLKİYE KASİDESİ arkadaki sayfalara alınmıştır. Ve yıl sonu, imtihan günleri gelip çattı. Ceza Hukuku Muhakemeleri dersinden sözlü imtihana giriyorduk. Hocamız, bir ay önce görevden alınan Prof. Dr. Burhan Köni idi. Ve kendisi için çok üzücü olan bu operasyonun baş yöneticisinin ben olduğumu, tabii biliyordu. Sıram geldiğinde imtihan odasına giderken elbette titriyordum. Hocam, imtihan sorularını yazdırdıktan sonra, henüz ben cevaplamaya başlamadan, “ Yahu Cevat, çok güzel bir KAZGAN dergisi çıkarmışsın, bana niçin göndermedin?” demez mi. Ürkek bir sesle, Genel Sekreterimiz Ayhan Açıkalın’nın Kazgan’ı bütün hocalarımıza dağıttığını söyledim. Fakat O, kimsenin kendisine getirmediğini , imtihandan çıkınca yine unutacağımı söyleyerek, hemen gidip getirmemi söyledi. Elimde imtihan soruları ile 32 çıkıp, dernek odasından iki KAZGAN getirdim. Gidip gelirken heyecandan, elimdeki imtihan sorularının cevaplarına bakmak aklıma bile gelmemişti. Eski Müdürümüz Hocam Burhan Bey, Kazgan’ı dikkatle ve tebessümle tetkik ettikten sonra, “Çok güzel hazırlamışsınız, tebrik ederim. Hadi şimdi sen de çık da diğer arkadaşlarınızın imtihanına devam edelim, dedi. Bunu o kadar kararlı ve kesin bir ifadeyle söylemişti ki, henüz beni imtihan etmediğini filan söylemeden odadan çıkmak zorunda kaldım. Çıktım amma, kapının önünden ayrılamıyordum. Acaba imtihan etmek için beni tekrar mı çağıracaktı. Yoksa “sıfır” verip sınıfta mı çaktırmıştı. Odanın önündeki koridorda b ir saat kadar volta attıktan sonra imtihan bitti ve Hocamız, koltuğunun altındaki evraklarla dışarı çıktı. Beni kapının önünde bekler görünce “Hayırola Cevat, diğer arkadaşların gibi neden sende okuldan çıkıp kafanı dinlendirmiyorsun, burada ne bekliyorsun? diye sordu. Tabii ürkek ve titrek bir sesle, benim imtihanımın akıbetini sordum. Beni mütebessim ve sevgi dolu bakışlarla süzüp, başımı okşayarak, “Merak etme, notunu kırmadım, şimdi aklından geçen şeyleri konuşup, tartışmak için senin saçlarının da benimki gibi kırlaşmasını bekleyelim. O zaman gel sohbet edelim” dedi. İmtihandan bana “9” vermişti. Prof. Burhan Köni, 45 yaşlarında, şakaları kırlaşmış, yakışıklı ve sevimli bir insandı. Türlü çeşit hayat gaileleri ve biraz ihmalkarlıkla, benim şakaklarımın kırlaştığı zaman ve kendisi vefat etmeden önce, gidip elin öperek sohbet etmek, öğütlerini dinlemek imkanını bulamadığım için, şimdi çok hayıflanıyorum. Cevat VURAL Bir Mülkiyeli’nin Aklında Kalanlar Mülkiye Kasidesi Yekvücuduz, denilir Mülkiye unvanımıza; Tam gezip eğlenecek mevsime girdik, lâkin; Yok lüzum sormağa, öğrenmek için kadrimizi Gül açar, bülbül öterken ne yazık mecburuz Getirir nehr-i haset hayli çamurlar amma; Cemmü zarb olmada herkes; bu hazin taksime Görünüz, çölde kazalar yaratan kaymakamı Bu yıl üç cins'i lâtif holde hıraman oldu, Sormayın sâde sınav bekleyen aç diplomatı; Kızlar artarsa kolay 'Fark-ı Hukuk' imtihanı, Hep beraber koşarız bir telefon çalsa eğer Ayrılık geldi Bahari, bu son kasiden olsun Bir ömür çöldeki Leylâ'yı saran aşk-ü vefa Bahari (Mehmet Çınarlı) İmtihan adlı belâ kastediyor canımıza Sorunuz sânımızı bir sürü hayranımıza Bir kucak notla vedâ etmeğe seyranımıza Çünkü bakmak yetişir bir kere düşmanımıza, Cümle "yanlış" diyecek, bakmasa 'Mizan'ımıza. Korkma, bir şey yapamaz koskoca ummanımıza Esti bir başka hava şimdi gülistanımıza. Bakınız, usta müfettişlere, uzmanımıza . Kavuşur çünkü okul en kötü noksanımıza. Bakmayın maliyenin yuttuğu aslanımıza. Bir uzun boylu vedâ sevgili Kazgan'ımıza Buse göndermek için sevgili cananımıza Bir Pazar olsa konuk bari o sultanımıza. 33 Mali Şube Türküsü Şubemiz mektebin şanı şerefi Madem karış karış bizim bu diyar, Biz, Nazmi Keşmir'in şanlı halefi, Çok yaşasın sıska atlar, katırlar Yayılmış adımız Hanya, Konya'ya, Her yıl bir ucuna atılsak ne var? Dolaştırır yaylasını, düzünü. Haydi sizler gidin dağa ovaya. Bursası, İzmir'i Mersin'i bizim Çıplak dağlar arattırmaz sinema, Döküldük yollara hep dizim dizim; Adımız çıksa da bizim tellâğa, Bir mevsim şuradaysa, orda bir mevsim Bataklıkta konser verir kurbağa... Bilmem görür müyüz hamam yüzünü? Bakarsın gideriz ta Avrupa'ya. Geçen yıl çıkardık Suat Darman'ı Karşımıza geçip gülme tahsildar, Ganyan aldık bu yıl Cumhur Fermanı Bakraç bakraç süt getirir çobanlar Bizde müfetişi, bizde uzmanı Mangırımız yoksa Tıngırımız var Bebek Güngör dinletirse sazını. Mıhçıoğlu Cemali kattık araya. Keseyî sıkı tut ey tellak başı... Büyük Reis Bay Truman bizdedir, Gene de kollarız eski yoldaşı Hoca, İmam, hep Müslüman bizdedir, Binersem tepene olursun şaşı... Polatkıran, Zincir kıran bizdedir, Kaymakam evinde bir baklavaya. Biz aldık sınıfın Ser Hafızını. Hayali Bu şanlı kadromuz tamam hulâsa. Memleket yakında, erer halâsa Ne mutbuat, ne de muhalif fırka İdarî Şube Türküsü Böyle aslanların keser hızını. Girdik bu şubeye duyarak sevinç, Tahsildar yatarken burda aç susuz, Tecessüsle bakma yüzümüze hiç: Belki de genç yaşta vali oluruz. Tahsildarım açma sakın ağzım.? Köylerde yumurta, tavuk buluruz. Bulamazsın pişmanlığın izini. Alıp bir vekilin çirkin kızını. 34 Dergi Kapağındaki Hocalarımızın İsim Listesi 1. İdare Hukuku Hocamız İsmail Hakkı Göreli 2. Şehircilik Hocamız Fehmi Yavuz 3. Amme Hukuku Hocamız Prof. Dr. Yavuz Abadan 4. Fransızca ve Sosyoloji Hocamız Mehmet Karasan 5. Maliye Hocamız Prof. Dr. Fadıl Hakkı Sur 6. Maliye Doçenti Bedri Gürsoy Hocamız 7. İdare Hukuku Hocamız Kemal Galip Balkar 8. İktisat Doçenti Fethi Çelikbaş Hocamız 9. Anayasa Hocamız Doç Dr. Bülent Nuri Esen 10. Devletler Hukuku Hocamız Prof. Dr. Zeki Mesut Alsan 11. İktisadi Coğrafi Hocamız Hamit Sadi Selen 12. Okul Müdürümüz ve Ceza Hukuku Hocamız Prof. Dr. Burhan Köni 13. İdare Hukuku Doçenti Turan Feyzioğlu Hocamız 14. Anayasa Asistanı Bahri Savcı Hocamız 15. Devletler Hukuku Doçenti Seha Meray Hocamız ve bazı renkli öğrencilerimiz. 35 Münir Raif Güney 1946 Yılından önce,Üniversiteler Kanununda değişlik yapılmış ve üniversitelerde öğretim üyeliği yapanlara özendirici haklar tanınmıştı.Yüksek okullarda çalışanlar, dolayısiyle SBO'da da hocalarımız bu haklardan yaralanamıyorlardı. Bu nedenle bazı pro-fesörler fakültelere geçmişlerdi. Ancak Mülkiye mezunları ve Mülkiyeyi seven hocalar ayrılmamıştı. SBO'nun "Fakülte olması" konusundaki çalışmalar o tarihlerden itibaren başlamış. İleride bu konuya tekrar değineceğim. PROF. BURHAN KÖ N İ : Okula girdiğimizde müdürümüz oydu. Uzun boylu, gösterişli bir zattı. Ceza hukuku derslerine gelirdi. İtalya'da eğitim gördüğü bilinirdi “Lombrozo" tipini sık kullanır, suç işlenmesine müsait sokaklara lamba dikilmesinin bir emniyet bekçisi kadar caydırıcı olacağını söylerdi. Biz öğrencilere yakın davranır, örneğin sütünlu salonda düzenlediğimiz yılbaşı balosuna fraklı olarak sayın eşi ile birlikte katılır, ilk dansı yaparak geceyi başlatır,sonra protokolün katıldığı Ankara Palas balosuna giderdi. Yeri geldiğinde de sevgi göstererek "evlatlarım sizi bağrıma basarım" derdi. ve dolayısıyla mülki idareye de güç katan İl İdaresi Kanunun çıkarılmasında büyük katkıları olduğu ifade edilirdi. PROF.YAVUZ ABADAN: Ünlü bir hocamızdı. Üniversiteler kanunu yeni haklar tanırken Mülkiyeyi bırakmamışıma Hukuk Fakültesinde de ders almıştı. Çok bilgili olduğu bilinirdi. Oldukça iri bir gövdesi ve iri bir başı vardı. Aynı zamanda oldukça espirili hocamızdı. Ön sıralarda oturan bazı arkadaşlarımızın b a k a r k e n tebessümleri halinde,"fena değil, bu suretle temaşa zevkine de varıyorsunuz". H ü k ü m d a r K a r a k u ş ' u n “Karakuşi hüküm" deyimine sebep olan kararı ile ilgili fıkrayı da, ilk defa Ondan dinlemiştik. PROF. ZEKi MESUT ALSAN: Devletler umumi hukuk dersi veriridi.Gözlüklerinin altında sevgi ile ışıldayan renkli gözleri vardı. Güleryüzlü zarif bir hocamızdı. PROF. HİKMET BELBEZ : Devletler hususi hukuku derslerine gelirdi. Zannederim ayrı bir kurumda da görevi vardı. Daima papyon kıravat takma alışkanlığı vardı. PROF.FETHİ ÇELİKBAŞ; Sonraki müdürümüz ve daha sonra da dekanımız, İktisat ve bütçe derslerine gelir, vurgulu konuşur, uzun cümleler kurardı. Bir ara saydım bir cümlesi tam 28 kelime idi. Okulun fakülte oluşunda ve yönetimde değerli katkılarının bulunduğunu biliyoruz. PROF.KEMAL BALKAR İdare hukuku okuturdu. Ağırbaşlı bir hocamızdı. Kürsüsünde daima bir bardak su bulundurulurdu. Ders anlatırken arada bardaktan biraz içer, sonra devam ederdi Bardaktaki su azlınca arkadaşlar teneffüs zili çalacak derlerdi. PROF. İSMAİL HAKKI GÖRELE: Danıştay Başkanı idi, idare hukuku dersleri verirdi. Saygın kişiliği vardı Karşılaştıklarında, hükümet erkanının da saygı gösterdiklerini görmüştük. 1949 Yılında, çok eski " İdarei Ümıyeyi Vilayat Kanunu Muvakati"nin -genel idare ile ilgili- bölümünü kaldıran, İl yönetimine PROF. KEMAL ARAR: Ticaret hukuku hocamız, değişik davranışta, çelebi bir zattı Sınavlara sabahın erken saatinde, mesela altıda yedi de gelir, arzu eden arkadaşlarınız sınava gelsinler, derdi. Zamanımızda sınavlar sözlü olarak yapılırdı. Sabahın erken saatlerinde imtihana girenler kolay sorular sorulduğunu anlatırlardı. 36 Arada bir hocaya sade kahve de gönderilirdi Bazen büyük ceket giymek; çalışkan öğrenci görüntü¬sü bir konuya başlarken bize "efendiler" diye hitap eder, vermek için tavsiye edilirdi. Onun İstanbul'a öğrenci özellikle icra iflas dersinde çok çekici benzetmelerle gezisi esnasında restoranlı vagonda yemek sonrası dikkatimizi derse bahşiş konusunda ki bir çekerdi. olayını anlar. Uzun hikaye... PROF.FEHMİ YAVUZ: İdare hukuku hocamız. Davranışlarındaki samimiyetiyle ve tavazuu ile sempati toplayan bir öğretmenimizdi. Daha sonraki yıllarda fakülte dekanı olduğunu ve hukuk mücadelesi verdiğini duymuştuk. DOC. BEDRİ GÜRSOY: Maliye hocamızdı.Renkli bir kişiliği vardı.Her zaman çok şık giyinirdi.Gözlerini devire devire konuşur, mimikleriyle de görüntüyü tamamlardı. Eş manadaki sözcükleri peş peşe sıralamaktan hoşlanırdı. Bir örnek:" denir, söylenir, adlandırlır,tesmiye olunur, ıtlak edilir.''vs. Sınfta ilgisiz gördüğü öğrenciye "yevmiye ahirde bu karınızın hesabı sorulacaktır, PROF.MEHMET KARASAN: Fransızca evet sorulacaktır" der uyarırdı.Daha sonraki yıllarda hocamız..Okulumuzda ,o zaman her gün sınıflarda karşılaşma ve görüşmelerimizde, ne kadar farklı bir dördüncü derste yabana dil okutulurdu. Galatasaray kişiliğe sahip, espirili ve cana yakın olduğunu gördüm. Lisesi mezunları sınavlarda aldıkları puanlar nedeniyle DOC. TURHAN FEYZİOĞLU: Derslerimizde Fransızca derslerine üçüncü sınıflarla girerlerdi. Ben değil, seminerlerde hocalığımızı yaptı. İdare hukuku ikinci sınıftan başlamıştım. Karasan Hoca, yüksek ve anayasa hocasıydı. Olağanüstü ekonomi bilgisi tonda ders anlatır, jest ve mimikleri konuşmalarına vardı. Ayrıca sosyal yönü de çok kuvvetliydi. İstanbul renk katardı . Gramerden çok , pratiğe Fransızca Hukuk Fakültesini büyük bir başarıyla bitirdiği ve o konuşmaya ağırlık veriri ,zaman zaman Fransa tarihe kadar O' nun derecesinde fakültenin hiç mezun anılarını anlatırdı. Ankara'daki vermediği söylerindi. Sonradan şehircilik uygulamalarını da profesör oldu, ünü büyüdü. Da ha eleştirmeyi ihmal etmezdi. Ve sonra da siyasete atıldı. Bakanlıklar derdi ki "burada düz arazilere yaptı. Milli Eğitim Bakanı olduğu park, bahçe yapılacağına devirde kaymakam olarak bir heyetle binalar yapılıyor.. Oysa binalar ziyaretimde, heyetin yanında iltifat yamaçlarda yapılmalı, düz dolu sözlerle beni onurlandırdı ve alanlara halkın nefes alacağı, ortaokul inşaatı için gerekli ödeneği dinleneceği parklar yapılmalı… de kısa zamanda ilçeme gönderdi. "der batıdan örnekler verirdi. PROF.HAMİT SADİ SELEN: Coğrafya hocamızdı. Adını taşıyan coğrafya atlası ile de tanınıyordu . Yaşlı hocalarımızdan biriydi. Bazen derslerde yoklama yapar, devamsız öğrencileri not ederdi. Zaman zaman fıkra da anlatır, kendisi bizden daha çok gülerdi Uzak doğuda boyunlarına halka takılıp balık avlayan ve kayıktaki sahibine getiren martıları sıkça anlatırdı.Onun sınavına girerken,saçları parlatmamak o gün sakal traşı olmamak, iki numara PROF. KEMAL FİKRET ARIK: Medeni hukuk hocamız. Kibar bir insandı. İsviçre de okumuş veya yüksek lisans yapmıştı. İsviçre hukukunu zevk alarak anlatırdı. DİĞER HOCALARIMIZ: Fadıl Hakkı Sur, İ. Hakkı Ülkümen, muhasebe hocası Abdullah Bey, hijyen hocası Dr. Paşa, jimnastik hocası Muammer Pamuk ve diğerleri. Hepsinin bizde büyük emekleri var. Saygıyla, minnetle ve şükranla anıyor ve vefat edenlere rahmetler diliyoruz. 37 Biz öğrenciler; 1946 yılı sonbaharında açılan giriş sınavında 100'ümüz yatılı. 50'si gündüzlü olmak üzere 150 aday SBO’ya girmeye hak kazandık.Gündüzlülerin bir bölümü okula devam edemedi.Yatılı kazananların 2-3 tanesi de okul değiştirdi.O tarihte tüm okulun öğrenci mevcudu 450 kişi kadardı. Girdiğimizde okulda hiç kız öğrenci yoktu.Eski yıllarda birkaç bayanın mezun olduğunu işitmiştik Bunlardan biri, Em. Gn .Md.’de müdür olan Feriha abla idi. Biz ikinci sınıfa geçerker yatılı öğrenciler okulda kılık kıyafetlerine daha çok dikkat etsinler,i çalışma rekabeti artsın,üst düzey yönetimlerde bayanlara da ihtivaç olduğu… düşünceleriyle birinci sınıfa üç kız öğrenci alındı. Perihan, Bedia, Kadriye. Sonraki yıllarda daha çok kız öğrenci sınav kazanıp okulumuzu tercih ediyorlardı. Son sınıfa geldiğimizde okulda artık çok sayıda kız öğrenci vardı. Arkadaşlarımızın hepsi de okul dışında güzel giyinir, rozet takar, davranışları ile sempati toplarlardı. "Lacileri (!) çekip, rozeti parlatarak Yenişehir'e gitmek "tabiri sık kullanılırdı kıravatsız sokağa çıkılmazdı. Üst sınıflara geldiğimizde arkadaşlarımızın bir kısmı fötr şapka giyme alışkanlığı kazanmışlardı. Borsalino, Cervo gibi markalar !!! Diğer okulların öğrencileriyle birlikte toplantılara katıldığımızda. "Bakın efendiler geldi. "sözleriyle sanırım biraz da gıpta ile, bizlere laf atarlardı. oldu) Salondaki seçim öncesi toplantıda, bir aday kürsüye çıkar ve veciz konuşmalar yapar, eleştirilerini sıralarken salon alkışlarla çınlar, diğer hatip kürsüye çıkınca güzel konuşma ve edasıyla öğrencileri etkiler, salon yine alkışlarla dolardı. Kimin kazanacağı her an yön değiştirirdi. İkisi de çok güçlü hatip ve sevilen savılan kişilerdi Seçimde az farkla başkanlığı İhsan Vardal ve ekibi kazandı.(Bu değerli iki insanın akıbeti de maalesef çok elim ve üzücü oldu. Rahmetler diliyorum.) Bundan sonraki dönemde siyasi şubeden Adnan Bulak başkanlığa seçildi. Kibarlığı ve efendiliği ile sevilirdi. O dönemde ben de yönetim kuruluna seçilmiştim. Daha sonra Cevat Vural başkanlığa seçildi Ciddi ve dirayetli bir arkadaşımızdı. O dönemde yönetim kurulu üyeliğine ve kültür kolu başkanlığına seçildim. Yönetim kurumlu olarak başarılı çalışmalar yaptığımızı söylersem, iddia kabul edilmesin. Cemiyetlerin Çalışmaları: Her yönetim kurulu döneminde çok başarılı çalışmalar yapılmış, tüm yüksek öğrenim kurumları arasında Mülkiye'nin seçkin yeri devam etmiş,hatta geliştirilmişti. Konferanslar, münazaralar, geziler,çeşitli toplantılar, çavlar devam ettirilmiştir. Şimdi de, 1948-1949 yıllarında , Cevat Vural başkanlığındaki yönetim kurulumuzun bazı çalışmalarından söz etmek istiyorum. Öncelikle ifade edeyim, büyük bir ahenk içinde çalıştık. Zaten o dönemlerde öğrenciler arasında her hangi bir guruplaşma , ideolojik tartışma olmazdı. Çok iyi yetişen ve güzel yabancı dil bilen Galatasaray lisesi mezunu arkadaşlarımızın aralarında farklı bir dayanışma görünür, herhalde okullarına duyulan Şükranın etkisiyle olacak» bazıları Mülkiye rozeti yerine liselerinin rozetini takarlardı Öğrenci Kuruluşlarımız; Talebe Cemiyeti seçimler gerçek ve örnek demokratik uygulama ile yapılır, heyecanlı günler yaşanırdı.Başkan adayları ve ekibi, günler önceden propagandaya başlar; yazılar, afişler asılır, gerçekten güzel davranışlar sergilenir, keyifli anlar yaşanırdı. Son günlerde adaylar, tüm öğrencilerin katıldığı okul salonunda programlarını «çalışma Talebe Cemiyetimizin Çalışmaları "Dernek"diye esaslarını anlatır, konuşma ve espiri hünerlerini sergilerlerdi. Haliyle, diğer adaylara eleştiri ve sataşma yazmıyorum, zira o zaman kuruluşumuzun adı Talebe Cemiyeti idi. Yönetim kurulu üye sayısı eksik olmazdı. 10 kişiydi. (Bulunduğum iki yönetim kuruluna ait Okula girdiğimiz yıl İhsan Vardal başkandı. fotoğraflar ek: 6 ve 7'dedir.) Değerli arkadaşımız Notlarımın 2.sayfasında O’nu biraz tanıtmıştım. Cevat Vural'ın başkan ol¬duğu kurulda hem üye, İkinci seçim döneminde,Vardal'ın karşısında Rahmi hem de Kültür Kolu başkanıydım. Ulusal günlerde, Gümrükçüoğlu adaydı. (Çok başarılı bir büyükelçi 38 okullar arası etkinlilerde Mülkiyemizi en iyi şekilde temsil edebilmek “Ocağımızın" güzel geleneklerini geliştirerek yaşatmak, dayanışma ve yardımlaşmayı pekiştirmek, kültürel programlan ön planda tutmak... çalışmalarımızda gözettiğimiz başta gelen ilkelerdi Bu amaçla zaman zaman bilim adamlarının katkılarıyla değerlendirdikleri konferanslar, münazaralar düzenledik. Bu münazaralardan en önemli olan biri, İ.Ü.İktisat Fakültesi ile o k u l u m u z öğrencileri arasında yapılandı. Y ö n e t i m kurulumuzda önerdiğim konu uygun bulundu 'Bir Dünya Devleti Kurulabilir mi?" BM teşkilatının kuruluşu çok yeni sayılırdı. (M.Ek. l945) İkinci dünya savaşı yeni bitmişti. İnsanlık barışı için tek bir Devlet kurulabilir miydi? Konu günceldi. Bizim münazara ekibimiz, çok güzel konuşan ve düşünce yapıları üstün, oldukça bilgili saygın arkadaşlardan seçilmişti. Ayrıca oldukça iyi hazırlanmışlardı. İktisat Fakültesi ekibi de oldukça iddialı görünüyordu. Çekilen kura da "Bir Tek Dünya Devleti Kurulamaz.” tezini savunma, ekibimizin olmuştu. Münazara radyoda canlı olarak yayınlandı. Sanırım, ilk defa radyoda bir münazara yayınlanıyordu. Herkes heyecan içinde izledi, dinledi .Ekibimiz,tek kelimeyle harika idi. Ama jüride, Birleşmiş Milletler tezini savu nan üyeler çoğunlukta idi Çok az farkla kaybeden ekibimiz değil,savunduğu tezdi! Anma gecesinde yakın dostları onu anlatırken, bu değişikliğin ruh çağırma seanslarına katılan ve medyum olduğu anlaşılan şairin, son seansların birinde, masa üzerindeki harflerle”kelam et ya fanus) ibaresine ulaşmasından sonra, eski dille yazamaya başladığını belirttiler. Ondan sonra öğrenci arkadaşlarımızın çoğunda, ruh var mı, yok mu ? merakı başladı ve Bedri Ruhselman'ın (Ruh ve Kainat) adlı kitabı uzun sür elden ele dolaştı.. Okul çayları bir başka renkli olurdu . Orda da mülkiyeliliğimizi göstermek (!) için yeni çıkan dansları mutlaka öğrenmeliydik! Mambo, çaça..gibi. En uygun mekan sinema salonumuzun önündeki holdü. Orada, çoğu kez birbirimizin ayağına da basarak, erkek erkeğe provalar yaparak yeni dansları öğrenir, toplantılardan da alnımızın akı ile çıkardık. Mülkiyelinin zekasının eseri ve mizah dergilerinin şahı KAZGAN dergimizin ilk kez matbaada basılması sanırım yönetim kurulumuz zamanında gerçekleşti. Yönetim kurulumuzun daha pek çok alanda çalışmaları oldu. Örneğin Kızılay’ın, Çocuk Esirgeme Kurumunun bağış toplama kampanyalarına katılmak, yurtdışında tedavisi zorunlu arkadaşlarımıza, maddi imkan sağlamak, resmi makamlar nezdinde de,yurt dışına çıkış iznini temin etmek...gibi. Okulumuzun Bazı Güzel Gelenekleri: Mülkiye camiamızda karşılıklı sevgi ve saygı, birbirimize bağlılık geleneği her zaman devam ede Yönetim kurulu olarak ünlü şairlerimizin katıldığı gelmiştir. Okulda alt ve üst sınırlar arasında, bu "şiir geceleri"de düzenledik: Namık Kemal, Orhan duyguları eksiltmeyen özenli bir hiyerarşi olurdu. Ve Seyfi Orhun, Yahya Kemal vs. Mülkiyeli şairlerimizi üst sınıftakilere "ağabey" diye hitap edilirdi. Bu hala de anmayı ihmal etmedik. "Hececi şair" olarak da böyle.. anılan rahmetli Enis Behiç Koryürek mülkiyeli Son sınıfların, okula yeni giren birinci sınıflar şairlerimizdendi. Daima şiirlerinde arı Türkçe kullanan, çok açık bir dille yazan, mısaralarının için düzenledikleri "tanışma çayı" konusuna daha uzunluğu, kısalığı ile çok defa şiirine E harfi görüntüsü önceki bölümlerde değinmiştim. Bu sıcak yakınlık, veren bir zattı. Ama son dönemlerinde "Süleyman mülkiyelilik ruhunun ve gönül bağlarının gelişmesinde Çelebinin Ruhuyla."deyiminde ifadesini bulan, S. güzel bir başlangıç olurdu. Ç.’nin yaşadığı 13.asır diliyle yazmaya başlamıştı. Bir başka güzel gelenek, şubat sömestr tatilinde 39 son sınıfların topluca gezileri idi. Bu gezilerin çoğu da İstanbul'a olurdu. Bizim dönemimizdeki İstanbul gezimizde Vali ve Belediye Başkanı ünlü, Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay'dı. Yakın ilgi lütfetmişti. Yatılı bir yüksekokul olan Denizcilik Yüksek Okulunda misafir edildik. Şehir tiyatrolarında gurubu¬muza yerler ayrıldı. Tahsis edilen otobüs sayesinde İstanbul'u tanımak mümkün oldu. İstanbul'a gidiş ve dönüşümüzde DDY bizlere, sanırım,% 95 indirim yapmıştı.(Mezuniyetimden sonra stajımda vali yine Gökay idi. Rahmetle anıyorum.) Sömestr tatilinde İstanbul'dan da yatılı olan okulumuza guruplar halinde kız ve erkek öğrenciler misafir gelirlerdi Tabiatıyla okulda hemen bir hareket başlar, talebe cemiyetimiz programlar hazırlardı. Mermer sütunlu salonda, çoğu kez orkestraya piyanist Yaşar Güvenirgü'in de katıldığı danslı çaylar bir hayli neşeli geçerdi. Ankara içinde gezi prog¬ramlan da düzenlerdik. O zamanlar Ankara'da görülebilecek gezilebilecek yerler mahduttu. Gazi Çiftliği, Çubuk Barajı vs. Programın en onurlu bölümü Çankaya köşkünü ziyaret olurdu. Dernekte üye ve kültür kolu başkanı olduğum dönemde programların bir bölümünü ben hazırlamıştım. Buna Köşk ziyareti de dahildi. O tarihlerde Cumhurbaşkanımız olan rahmetli İsmet İnönü, haftanın belirli bir gününde heyetleri ve vatandaşları kabul eder, ertesi günü de bu ziyaretlerin resimleri Ulus gazetesinde yayınlanırdı. Sayın Cumhurbaşkanı böyle bir günde, okulumuza gelen misafir üniversite öğrencileri ile birlikte bizleri kabul buyurdu. Hatıra resimler çekildi, başarı dilekleri ve çikolata ikramından sonra, Sayın Cummhurbaşkanı köşkün kitaplığını görmemizi tavsiye etti. Misafir arkadaşlarla çok memnun olmuş ve mutlanmıştık. Güzel bir anıydı.. arkadaşlarından sataşmalar ve takılmalar da eksik olmaz. Diğer sınıf öğrencileri de merasimi ilgi ve neşe ile izlerler. Veda Yemeği: Son sınıf öğrencilerinin düzenlediği veda yemeği, genelde okulun spor salonunda verilir. Devlet erkanı ve kıdemli Mülkiyeliler yemeğe davet edilir. Çoğu kez birkaç Bakanın da katıldığı olur. Özellikle, Mülkiyeli büyüğümüz rahmetli Şükrü Saraçoğlu her zaman onur verenlerin başında gelir. (Rahmetli önemli basket maçlarına da gelirdi). Veda Balosu : Mezuniyet döneminin ağırlıklı etkinliklerinden biriydi. O zamanlar Ankara'nın en görkemli mekanlarından Ankara Palasta düzenlenen baloya Devlet görevlileri ve mülkiyeli büyüklerimiz de davet edilir, imkan bulunursa geceye önemli sanatçılar da değer katarlardı. Veda balosu uzun süre belleklerde yaşardı. Öğrenci Lakaplarından Hatırladıklarım: Bu lakapların çoğu rahmetli olduktan için, hangi arkadaşlarımıza ait olduğunu yazamıyorum.) -İnek ( En çok yaygın olan)-Kıl -Hercai -İzdıra p -Kız -Kotu -Teferruat -Foto -Corci -Kont -Baba -Saf -Süs -Arazöz -Kuş -Kırmızı -Fin -Şahsiyet -Resmiyet -Eşkıya -P… -Geveze -Papaz -Uykucu -Ukala -Zampir -H. Sene Sonu etkinlerinin bir bölümü: Dört yılık güzel bir beraberlikten sonra, seçkin okulumuza, -Zıptınk -Kaşar-Pehlivan değerli öğretmenlerimize ve öğrenciliğe veda etmeye -Kinkong -San -Deve hazırlanırken, İleride özlemle hatırlanacak programlar -Saksı -Hevecan düzenlemek, Mülkiyemizin geleneklerindendi İnek Merasimi: Renkli, neşeli bir bakıma anlamlı ve çevrede Lakap takılması konusunda kız öğrenciler de ilgi ile izlenirdi. (Bu konu başka arkadaşlarımız nasiplerini alırlardı: ( Ferai, Nine, Kezban. Bambi, tarafından epey detaylı yazılmıştır sanırım.) Venüs, Leyla, Kırıtık. Sırık vs..) İmza Merasimi: Son sınıf öğrencileri mermerli Kısa Kısa Birkaç Anı Daha : büyük salonda oturmuşlardır. Karşılarında uzunca Öğrencilik yıllarımızda pek çok hocamızın basılı bir masa hazırlanmıştır. Bu masanın arkasında ortada ders kitabı yoktu. O zamanki koşullarda okulda basit sınıf mümessili, sağında en yaşlı (!) öğrenci, solunda en genç öğrenci yer almışlardır. Son sınıf öğrencileri, bir teksir makinesi vardı. Bir veya iki arkadaşımız numara sırasına göre kürsüye davet edilirler. Bu not basma işini üstlenir, hocalarımızın verdiği arada okuldaki lakapları, marifetleri tempo tutularak daktilo sayfalarını çoğaltarak sayfa başına bir ücretle seslendirilir. Kürsüye gelen öğrenci yaşlı öğrencinin dağıtırlardı Görevi kimlerim üstlendiği ellerindeki ve elini öper, mümessil ile kucaklaşır ve genç öğrencinin yüzlerindeki mürekkep lekelerinden kolaylıkla fark de yanaklarından öper, anı defterini imzalar. Bazıları edilirdi! fıkra ve anılarını anlatarak kürsüden iner. Bu arada 40 yüksek öğrenim kurumlan arasındaki seçkin yerini daha da ileriye götürmektedir.Fakültemizin şimdiki değerli dekanı Prof. Dr. Celal Göle'nin bunda büyük onur payı vardır. Bir iki defa karşılaşmamızda ki kısa sohbetlerde, "mülkiyeliden daha çok mülkiyeli" olduğunu ve çevresinde büyük sevgi ve saygıyla karşılandığım kıvanç duyarak izledim. Şimdi Mülkiyemiz; seçkin öğretim kadrosu, uyguladığı çağdaş bilimsel eğitim yöntemleri ve yüksek puanlarla fakülteye kabul edilen öğrencileriyle, Vatanımızın Son kısa anı rahmetti Prof. Dr. Cumhur Ferman'la parlak geleceğinde daima büyük şeref payı olacağına ilgili. C. Ferman bizden iki sınıf önde çok çalışkan, inanıyorum. MÜLKİYELİLER BİRLİĞİ. Mülkiyemizin okulu birincilikle bitiren değerli bir ağabeyimizdi (Haliyle, mezuniyette "inek merasiminde" de başrolü şanlarla ve şereflerle dolu 150 yıllık mazisinden aldığı oynamıştı.) İstanbul'da ki Siyasal Bilim ler Fakültesi,- ilhamla ve güçle Birliğimiz, "mülkiyelilik bayrağını" doruklarda dalgalandırmanın, ki bu fakülte bir yasa takdire değer başarıları içindedir. değişikliği ile SBF oldu Mülkiyeliler Birliği; cumhuriyet ve suretle okulumuza kakazanımlarını demokrasiyi, nunlarla tanınmış bazı hakkın ve hukukun üstünlüğünü haklardan otomatikman ve bu çerçevede ulusal çıkarları yararlanma imkanlarına mızı her platformda savunmakta, kavuştu Dekan iken bir aykırılıkları cesaretle ve ödünsüz öğrenci sorar: "Hocam eleştirmektedir.Yayınları, ülke hep Mülkiye , Mülkiye sorunlarına çözümler arayışı deniyor,fa kültemizle ne amacıyla düzenlediği yararlı farla var ki” C. F. Durur, toplantıları ve çok yönlü diğer iğrencinin yüzüne çalışmaları da, başarılarının başka dikkatle baktıktan sonra bir alanıdır. Bu meyanda Mülkiye ( Evladım der, 140 yıl ve mülkiyelilik geleneklerini fark var !!) Bu güzel ve ruhunu yaşatmak, birlik ve cevap . şerefli ve tarihî beraberliğimizi canlı tutmak bir mazının ve birikimin yolundaki büyük gayretlerini de ifadesiydi. şükranla karşılamamız gerekir. Haziran1950 talihinde Okulumuz1950'de Siyasal Bilgiler Fakültesi oldu. Böylece yatılılık dönemi bitti. Bize ayni yatakhanelerde kalma imkanı tanındı ve o zaman tüm yatılı öğrencilere bursta verildi Erteli yıl, burslu öğrenci sayısının 40’ a ineceği ifade edilmişti. Yemekhanenin işletilmesi bir firmaya verildi. Bazı arkadaşlarımız okuldan ayrılıp Ankara’daki ailelerinin veya akrabalarını yanına gitti. İsteyen okuldaki yemekhanede veya dışarıda yemeğini yiyordu. Okulda ki yakın beraberlik havası bir ölçüde dağılmıştı. idari şubeden mezun oldum. Mülkiyeden ilk "fakülte mezunları" bizler olduk. İstanbul Vilayetinde kaymakamlık stajına temmuz ayında başladım. Stajım bittikten sonra, mülki idarenin her kademesinde görev yaptım. Yedi ilçede yaklaşık 12 yıl kaymakamlık, bir yıl dört ay vali muavinliği, yedi ilde kesintisiz olarak 15 yılı aşan bir süre ile valilik yaptım. İstanbul'da merkez valisi iken, politika dışından, 44. hükümette üç yılı aşan bir zamanla bakanlık görevi de üstlendim. Bütün bu mesleki gelişmelerde Mülkiyeden aldığımız feyiz ve kazandığımız Devlete ve Millete hizmet anlayışının her zaman büyük rolü oldu. İllerdeki birlik şubelerimiz de ayni yönde örnek basanlara imza atmaktadırlar. İstanbul'da oturduğum için, İstanbul Şubemizin başarılı çalışmalarını, yararlı konferans, seminer ve kültür gezilerini izlemek fırsatı buluyorum. Özellikle büyük özveri ve cesaretle Üsküdar Nakkaş tepede başlattığı (Mülkiye Kültür ve Sosyal Tesisler Sitesi) projesini de takdirle dile getirmeyi vecibe sayarım. Evet; Mülkiyemizle ilgili satırlarımı burada noktalıyorum. Mülkiyemiz büyük bir derya ! Ben bu büyük deryadan birkaç damla aktarabilmişsem ne mutlu.. FAKÜLTEMİZ: Bugün değerli fakültemiz, çağdaş ve ileri bilim ve eğitim teknik¬leri uygulaması ile çok başarılı bir süreç içindedir.Ve bu başarılan ile benzeri 41 Son cümlem: "Mülkiye Hey". Semra Erbay Şenol fark edemedim, fark edememişim. Yıllar sonra bir arkadaşım evleri Ankara’da olanlardan ne umduklarını söyleyene kadar. Onlar bizlerden ev yapımı pasta börek umarlarmış..Ah Semra ah. Adaşım bunu bana espri yaparak söyledi ama benim yüreğimde bir sızı Çoğu arkadaşım yurtlarda ve öğrenci evlerinde oluşturdu. Kendime kızdım hiç düşünemedim diye. kaldılar Mülkiye yaşamı süresince. “Ev”den uzak Ona da kızdım neden o zaman söylemediki! Canım olmanın verdiği birçok yoksunluğa rağmen şimdi bu arkadaşlarım bilseydim, düşünebilseydim Ankara’da fotoğrafa bakınca görüyorum ki başarılı olmalarına yaşayan bütün aile efradını seferber ederdim, size neler engel olamamış bu durum. Daha çok çalıştılar ve şimdi neler yaptırırdım inanın. Ailesinin yanında okuyan sevgili öğrenci kardeşlerim önemli görevler başındalar. Valileri, kaymakamları, genel müdürleri, müdürleri, daire başkanlarını, akıl edip yapsalar bari. Şehir dışından okumaya gelen profesörleri, milletvekillerini görüyorum bu karede. arkadaşları için zaman zaman anne elinden çıkmış ev Baba ocağından uzakta başardıkları için iki kat yapımı pasta börek günü yapsalar. Gelecekteki en iyi dostlarına sevgilerini katıp sunsalar... kutlanmayı hak ediyorlar. Ne çok özlenirmiş o günler.. Öğrenci olmak ne tatlı bir duyguymuş. İyi okumak dışında hiç bir ciddi sorumluluğunuzun olmadığı hele bir de okurken ailenizin yanındaysanız el üstünde tutulduğunuz bir dönem.. Ben öyle okudum, ailemin yanında. Okurken onların ne sıkıntılar yaşadıklarını hiç 42 şubelerden İzmir Şubemiz Nikel Madeni Çal Dağında Doğayı Yok Ediyor Mülkiyeliler Birliği ve Tema Vakfı üyeleri, Sardis Madencilik'in Çal Dağı'ndaki faaliyetlerinin ekolojik bir yıkıma yol açacağını söyledi. Eylemciler, yerel mahkemenin red kararının ardından madenin faaliyetini durdurması için Danıştay'a başvurduklarını açıkladı. BİA Haber Merkezi - İzmir 16 Mart 2009, Pazartesi Gönül İLHAN Mülkiyeliler Birliği İzmir Şubesi üyeleri, İngiliz Sardis (Bosphorus) Madencilik Şirketi’nin nikel madeni çıkarmak için insan sağlığına ve çevreye verdiği zararlara dikkat çekmek amacıyla, Tema Vakfı üyeleri ile birlikte Çal Dağı zirvesine tırmandı. 15 Mart Pazar günü gerçekleştirilen yürüyüşe, Turgutlu Toplumsal Dayanışma Ve Kültür Merkezi üyeleri de katıldı. Kültür Merkezi sözcüsü Hasan Namak yaptığı açıklamada; Çal Dağı katliamı sonucu bölgenin akciğeri olan çam ormanlarının yok edileceğini, 287 bin ağacın kesileceğini, dağın eteklerinde kurulacak olan sülfürük asit fabrikasında yakılacak tonlarca kükürtle birlikte çevreye dağılan kükürt dioksit gazlarının 60 kilometrelik alana yayılarak çevre ovaları zehirleyeceğini belirtti. Madenin yanından geçen Gediz Nehrine karışacak olan atık nikel bileşimlerinin sulama yoluyla tarım arazilerine vereceği zarara da dikkat çeken Hasan Namak, söz konusu firmanın ülke milli gelirine katkısının yaklaşık 1,5 milyar dolar, götürdüğü değerin ise 25 milyar dolar olduğunu açıkladı. 1.034 metre rakımlı Çal Dağına tırmanışı gerçekleştirenlerden, Mülkiye İzmir yönetim kurulu üyesi Sunay Çatori ise yaptığı açıklamada; "Mülkiyeliler her zaman doğal zenginliklerimizi yok edenlere karşı olan net tavrını sürdürecektir," dedi. Turgutlu Toplumsal Dayanışma Ve Kültür Merkezi üyeleri ayrıca; Çevre Bakanlığının olumlu ÇED raporu verdiği Sardis Nikel Madencilik Şirketi’ne karşı açılan davada mahkemenin firma lehine karar vermesi üzerine Danıştay’da dava açtıklarını ve oradan olumlu sonuç beklediklerini belirttiler. Kubilay Öztürk rehberliğinde gerçekleştirilen yürüyüş, saat 18’de dağın eteklerinde son buldu.(Gİ/EÜ) 43 Sempozyum Duyurusu: 'İzmirli Olmak' Sempozyumu Ege Üniversitesi İzmir Uygulama ve Araştırma Merkezi ile ‘Mülkiyenin 150. Kuruluş Yıldönümü’nü kutlayan İzmir Mülkiyeliler Birliği’nin işbirliğinde düzenlenen sempozyum, disiplinler arası bir anlayışla ‘İzmirlileri ve İzmirliliği tarihi, coğrafi, iktisadi, kültürel ve psiko-sosyal bir çerçevede ortaya koymayı’ amaçlamaktadır. 21-24 Ekim 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilmesi öngörülen sempozyumda aşağıdaki konuları ele alan bildiri ve konuşmalara yer verilecektir. Bildiri ve konuşma önerilerinin 15 Mayıs 2009 tarihine kadar belirtilen iletişim adresine iletilmesi önemle rica olunur. Saygılarımızla. Prof. Dr. Hüsnü Erkan Mülkiyeliler Birliği İzmir Şubesi Başkanı Dr. Eren Akçiçek İzmir Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü DÜZENLEME KURULU • Başkan: Eren Akçiçek (İzmir Araştırmaları Merkezi Müdürü) • Mustafa Mutluer (Ege Ün. Edebiyat Fak.) • Fergül Yücel (İzmir Büyük Şehir Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürü) • Nuran Akçay ((İzmir Büyük Şehir Belediyesi) • Gülgün Tosun (Ege Ün. İletişim Fak. ) • Deniz Ucuzal (Mülkiyeliler Birliği - İzmir Şubesi) • Tanju Tosun (Ege Ün. İkt. ve İd. Bil. Fak.) • Arife Karadağ (Ege Ün. Edebiyat Fak.) • Engin Önen (Ege Ün. Edebiyat Fak.) • Oktay Gökdemir (İzmir Müzesi ve Kent Arşivi) • Mete Hüsünbeyi (Mülkiyeliler Birliği -İzmir Ş.) • Yurdagül Bezirgan Arar (Ege Ün. İletişim Fak.) • Emel Kayın (Dokuz Eylül Ün. Mimarlık Fak.) • Canan Erkan (Dokuz Eylül Ün. Hukuk Fak.) BİLİM KURULU DANIŞMA KURULU • Prof. Dr. Zeki Arıkan • Prof. Dr. Hüsnü Erkan • Prof. Dr. Ahmet Aslan • Prof. Dr. Nuri Bilgin • Prof. Dr. Aylin Göztaş • Prof. Dr. Salih Özbaran • Prof. Dr. Engin Berber • Prof. Dr. Ersin Doğer KOORDİNATÖRLER • Prof. Dr. Füsun Topsümer Gülgün Tosun • Prof. Dr. Hasan Malay Mete Hüsünbeyi • Prof. Dr. Mustafa Öner • Prof. Dr. Oğuz Adanır • Prof. Dr. Ömer Faruk Huyugüzel • Prof. Dr. Tayfun Taner İLETİŞİM Arife Karadağ Tel: Yurdagül Bezirgan Arar Tel: : 0232 388 11 01 E-mail: [email protected] 0232 388 48 37/164 E-mail: [email protected] 44 Sempozyumda Ele Alınması Düşünülen Konular • Tarihsel süreçte İzmirli • Günlük yaşamında İzmirli • İzmir ve çevresinde felsefe • Edebiyat ve sanatta İzmirli • İzmirli ve göç hareketleri • Medya ve sinemada İzmirli • İzmir halkının demografik yapısı • Yerel-evrensel diyalektiğinde İzmirli • İzmir halkının kentsel yerleşimi • İzmir’de hemşerilik örüntüleri • İzmirlilerin mekansal dağılımı • İzmirli ve bedensel pratikleri • İzmir’de gruplar arası ilişkiler • İzmir söylemleri • İzmirli ve dünya görüşleri • İzmirli jargonları • İzmirli imajı ve stereotipiler • İzmir’de yaşam öyküleri • İzmirlilerin kendilerini tanımlayışları • İzmirli ve sosyal sorumluluk • İzmirli ikonaları ve kimlik göstergeleri • İzmirli ve medenilik • Farklı İzmirli profilleri • İzmir'de sınıflararası iletişim • İzmirli ve sivil toplum kuruluşları • İzmirli ve nostaljileri • İzmir’de siyasal temsil • İzmirli ve travmaları • Ekonomik alanda İzmirliler • Popüler kültürde İzmirli ve • İzmirli müteşebbisler ve işadamları, vb. • İzmir/li efsaneleri, vb Spil Dağı Gezisi Edip Cansever Şiir Gecesi Pazartesi akşamı 1453 Sokakta Cumbalı Evimizde Edip Cansever’i konuk ettik. Her yaştan her meslekten her işten ve işsizden elliyi aşkın şiir dostu da oradaydı. Dört yıl oldu Şiir gecelerine başlayalı. Ben kaçıncısını yaptığımızı unuttum. Artık gün belirlemek gibi bir derdimiz yok: Son bir yıldır, her ayın ilk pazartesi Mülkiye İzmir’in şiir gecesi… Herkes biliyor ki ayın ilk pazartesi bir şair -ister mezarında ister hasta yatağında ister dünyanın öbür ucunda- her nerede olursa olsun kalkıp Cumbalı Eve misafir olacak. Edip Cansever’i coşkuyla konuk ettik. Şairin hayatını öğrendik önce, sonra şiir anlayışını. Sahiden “kaçıncı yeni” olduğunu, İkinci Yeni’nin Garip akımının neyi ifade ettiğini ve Üstadın nasıl ve ne şahane şiir yazdığını öğrendik. Ama bu kadar değil. Mesela Divan edebiyatı üzerine konuştuk. Herkes konuştu. Bir akademisyen, Bir edebiyat öğretmeni bir edebiyat fakültesi talebesi bir muhasebeci bir iktisat doktoru, bir esnaf, bir memur… Ama illa da gençler… Ne çok genç vardı. Gençleştik onlarla… Devrimci 78’liler Federasyonu üyeleri de gecemize katıldılar. Farklı düşünceler farklı tezler dillendirildi. Bir kürsüden konuşmak güzel olabilir ama anlaşılan kürsüler arası konuşabilmeyi becerebilmek marifet… Sanki böyle bir şeydi yaşadığımız. Bu geceleri seviyorum. Seviyorum çünkü özellikle şair eksenli düzenlediğimiz son dönem “Şiirini Kap Gel Gecelerinde” ben çok şey öğreniyorum. Füruğ Ferruhzad ve enfes şiiri ile bu gecelerin birinde tanıştım. Otuz üç yıllık kuş ömrüne ne acılar ne aşklar ve ne şiirler sığdırmayı başardığını o gece öğrendim. Sonra Ümit Yaşar Oğuzcan’ı sevdim o gecelerden birinde. Meğer kalbine batırırmış divitini Usta… Ön yargılarımı kırmasını öğrendim. En azından bir bölümünü… Sonra Sylvia Plath’i sonra Ömer Hayyam’ı sonra Neyzen Tevfik’i daha bir derinden tanıdım. Kadınların şiirle ilişkisi üzerine neler neler öğrendim sonra… Sanatı da erkekleştiren bir toplumsal algıya karşı kadınların nasıl dizelerle kendilerini savunmaya çalıştıklarını neler yarattıklarını ama kılık kıyafete; odalara; sokaklara ve en tehlikelisi dile gizlenmis ayrımcılığın kadın sanatını nasıl baltaladığını öğrendim. Ben bu gecelerde çok şey öğrendim. Şiir geceleri benim Rönesans’ımdır. Ama bu kadar değil. Mülkiyeli Akademisyen Özgür Budak birkaç hafta önce Cumbalı Evde La Boetie ile tanıştırdı bizi. Etienne de La Boetie; dört yüz yıl kadar önce yazdığı kitapla bugünün dünyasını kameraya alabilecek kadar öngörüsü güçlü bir düşünür… Yazdığı tek kitabı var ve adı “Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev.” İnsanların iktidara biat etmelerinin araç ve sebeplerini dört yüz yıl önce keşfetmiş Boetie’yi anlattı Özgür bize… Marks ve Anarşizm; devlet ve iktidar, siyaset ve toplum üzerine konuştuk. Monarkın, zorbanın tiranın zalim iktidarın gücünü nasıl koruyabildiği üzerine düşündük konuştuk. Aklım doydu o gece. Ve ne tuhaf ki doydukça acıktı… Aydınlanmanın ışığı, o akşam Cumbalı evin ikinci katındaki yüksek tavanlı odada yüzlerimize vuruyordu. Elbette Anarşizmin renginin kara olduğunu unutmadan. Ve zarfların ve metaforların aldatıcılığını… Nabi Yağcı; Özgürden bir ay kadar önce bize Anadolu düşüncesinin neden ebruli olduğundan söz etti aynı odada… Tarihi TKP’nin son genel sekreterinden Anadolu felsefesi hakkında yorumlar dinlemek… Herhalde Felsefi ebruli tam da bu olsa gerek. Mete Tunçay geldi aynı günlerde. Tıka basa dolu bir salona konuştu. Beklemiyordum bu kadarını… Şaşırdım. Demek Mete Tunçay’ın tarihini merak edenler o Cuma akşamı rutin hayatın bir çok alışkanlığına Mete Hocayı tercih edebildiler. Ne güzel. Bir ay kadar önce de Orhan Kemal Roman Ödüllü Ayşegül Devecioğlu’nun söyleşisi vardı, ve o söyleşide romanına konu ettiği Çingeneler... Sadece yazar değil Çingene dostlarımız da söz aldı. Dertlerini sıkıntılarını anlattılar. Maruz kaldıkları ayrımcılıktan dem vurdular. Ve onca aşağılanmışlıklarına rağmen Çingene olmayı bırakmayacakları ndan… Toplantıda en güzel sözü Mustafa Yuluğ söyledi belki de: “Çingenelerin hayat görüşünü içeren bir Çingene Partisi kurun. Bu tüketim çılgını mülk delisi dünyadan bizi kurtarın. Oyum sizindir! İki ay kadar önceydi. Şair Neşe Yaşın üşenmedi ta Kıbrıstan kalktı geldi…Kıbrıs’ı anlattı bize. Şiirle çizdiği Kıbrıs’ı. Şiir diliyle konuşmayı tercih ediyor o da her iyi şair gibi… Kıbrıs meselesini çözümsüz söylemlerin ötesinde bir başka perspektiften dinledik… Farklı sesler duymak akla iyi geliyor… Bu kadar mı? Değil tabii ki! Bu akşam Halk Müziği Koro çalışması var Cumbalı evde… Bir ay kadar sonra da konsere çıkacaklar. Bu ilk konserleri… Sanat Müziği korosu ise artık sayısını unuttuğum konserlerinden birisine daha hazırlanıyor. Peki Mülkiye İzmir Tiyatro Topluluğuna ne demeli? Geçen yıl Brecht’in zor oyununu çıkarmayı başardılar. Ve bir değil üç kez “Perde” dediler… Üstelik ilk oyunlarını kapalı gişe oynadılar… Bugün Mülkiye İzmir Tiyatro, çalışmalarına devam ediyor, neşeli ve kalabalık bir ekiple hareketli enfes bir oyun için çalışmaya devam ediyorlar. Hocamız Doğan Yağcı yılların Tiyatrocusu ve Yönetmen… Bu oyunu kaçırmayın derim. Sadece sanat mı? Elbette hayır… Dağcı Kubilay Öztürk Üstadın rehberliğinde İzmir’i dağ tepe arşınlıyor amatör dağcılarımız. Bu arada150. Yıl Etkinlikleri çerçevesinde Kubilay Üstadın öncülüğünde Ağrı Dağı Tırmanışı gerçekleştirilecek. Ağrı’nın zirvesinde Mülkiye Flaması dalgalanacak…. Bu arada hatırlatalım… Cumbalı Evin yarı açık terasında tenis masamız güzel raketlerimiz ağımız var. Raketleri elimize almak için havaların biraz daha ısınması gerekiyor. Sabrediyoruz. Gidilen tiyatro sinema bale ve operaları yazmaya gerek yok herhalde… Pikniklerimize gezilerimize yeri geldiğinde değinmiştik. 46 İstanbul Şubemiz Bu bir Rönesans… Mülkiye İzmir Rönesansı… Sadece yapılsın diye yapılmayan yapılırken yapana izleyene kıyısından iştirak edene göz ucuyla bakana da bir şeyler katan katandan bir şeyler alan bir köy sofrasında koca bir tencere bulgur aşına kaşık sallamak gibi bir şey… Hep beraber kurulan hep beraber doyulan bir sofranın Rönesansı… Mülkiye İzmir Rönesansı yılların emeğiyle gerçekleşti. Bu emek için aklını bedenini imkanını, mesaisini, fikrini, kalemini sözünü, duygusunu koyanlara selam olsun. Rönesans emekçilerine aşk olsun… Mülkiye İzmir Rönesansı devam ediyor. Işığımız katılım ve paylaşımla daha bir parlaklık kazanıyor. O halde çoğu çoğaltma vaktidir. Son olarak bir şiirle noktayı koyalım… Bu şiiri yıllar önce İzmir Postasında Mülkiyeliler birbirlerinin kucaklarına bıraktılar. Kucaklarımıza bırakılan bu şiir aslında Mülkiye İzmir’i temsil ediyordu. Hakikat o ki, Bu şiir, Mülkiye İzmir’in simgesidir. Sevgili Mülkiyeliler, Nihayet yeni yerimize taşındık. Ha taşındık, ha taşınacağız derken; en son Aralık sonu olarak planlanan taşınma, Ocak sonunda ancak gerçekleşti. Bu süre zarfında, mekân belirsizliği etkinlik performansımızı da olumsuz etkiledi. Artık yeni bir dönem başlıyor hepimiz için. Yeni yer, yenilenme duygusunu da, yeninin heyecanını da beraberinde getiriyor. Bilindiği gibi, bu yıl aynı zamanda Mülkiye’nin 150. kuruluş yılı. Tüm Türkiye sathında 150. yılımız coşkuyla kutlanacak. Kutlama programları yapılıyor, yakında bunları da sizlerle paylaşacağız. Bu arada, yeni binamızda 26 Şubat Perşembe akşamı hep birlikte olacağımız bir yemekli buluşma organize ediyoruz. Canlı müzik eşliğinde yeni yerimizin ön açılışını camiamız olarak yapalım istedik. Hepinizi yeni lokalimizin açılışına bekliyoruz. Sevgi ve saygılarımızla, Keyifli okumalar diliyorum. Utkucu Mülkiyeliler Birliği İstanbul Şubesi Kitap Odası İlahiyat İzmir 07:58 Edip Cansever’e saygıyla Biliyor musun az az yaşıyorsun içimde Oysaki seninle güzel olmak var Örneğin rakı içiyoruz, içimize bir karanfil düşüyor gibi Bir ağaç işliyor tıkır tıkır yanımızda Midemdi aklımdı şu kadarcık kalıyor. Sen karanfile eğilimlisin, alıp sana veriyorum işte Sen de bir başkasına veriyorsun daha güzel O başkası yok mu bir yanındakine veriyor Derken karanfil elden ele. Görüyorsun ya bir sevdayı büyütüyoruz seninle Sana değiniyorum, sana ısınıyorum, bu o değil Bak nasıl, beyaza keser gibisine yedi renk Birleşiyoruz sessizce. 47 mülkiyeli şairler Alper ELİKÜÇÜK, Kamu Yönetimi-2003 İSİMSİZ ŞİİR Üstümüzdeki bulutun gözyaşı. Ergene Havzası'ndaki ayçiçek tanesi, Lambamdaki ışık tanesi, Sabah vakti, Gece vakti, Yönelmiş doğuya; Yönelmiş sokağıma, odam karanlık; Ergene Havzası'ndaki ayçiçek tanesi. Lambamdaki ışık tanesi. Memleketimdeki pamuk tanesi, Ergene Havzası'ndaki ayçiçek tanesi, Seher vakti, Akşam vakti, Yönelmiş toprağa; Yönelmiş Garba; Memleketimdeki pamuk tanesi. Ergene Havzası'ndaki ayçiçek tanesi. Ergene Havzası'ndaki ayçiçek tanesi, Rüzgardaki saçının rengi, Öğle vakti, Bugün, Yönelmiş Fezaya; Yönelmiş beyaza; Ergene Havzası'ndaki ayçiçek tanesi. Rüzgardaki saçının rengi. Lambandaki ışık tanesi Gece vakti, Yönelmiş odana, sokağım karanlık; VE SEDENKA... Lambandaki ışık tanesi. Sedenka; Gökkubbeye yükselen ezan sesi, Yeşil gözler, Beş vakit, Beyazlayan saçlar, Yönelmiş Arş-ı Alaya; Pembe kıyafetler, Gökkubeye yükselen ezan sesi. Ve o kokulu ten.... Üstümüzdeki bulutun gözyaşı, Ben görürüm gözlerini; bir ceviz ağacının yaprağında, Her dem, Yönelmiş denize; Ben seyrederim saçlarını; bir kızın gelinliğinde, Ben tanışırım seninle; bir kızanın elindeki pamuk 48 şekerinde, Üzerine on adet yeşil pul yapıştırılmış, Ve ben bulurum seni; bir gelinin eline yakılan kınada, Bir zarf geçer elime, Bir damadın emeli olursun, Bir gelinin muradı olurum... Sedenka; Yeşil gözler, Beyazlayan saçlar, Pembe kıyafetler, Ve o kokulu ten... Sedenka, Ve ben bulurum seni; bir gelinin eline yakılan kınada. Kiraz festivaline iki hafta vardır, Ve sevgilim; İçindeki ticaret hukuku notlarıdır ... YAŞAMAK Yaşamak bir kadını, Bir kadında yaşamak. Yaşamak sarı saçlarını; Beyazlayan saçlarında yaşamak. Yaşamak bir kadını, Ve Sedenka... Bir kadında yaşamak. Yaşamak isminin anlamını; Memleketinin anlamında yaşamak. TAKSİDEKİ KADIN Yaşamak bir kadını, Taksiye binerken bir kadın, Bir kadında yaşamak, Bakıyor ardına, Yaşamak gözlerinin rengini; İstanbul'a, Gözlerinde yaşamak. Barbaros'a. Yaşamak bir kadını, Taksiye binerken bir kadın, Bir kadında yaşamak, Bakıyor bana, Yaşamak İstanbul'u, Yüzündeki bir ben; İstanbul'da yaşamak. Yetiyor beni anlatmaya. Yaşamak bir kadını; Bir kadında yaşamak, ADRESSİZ ŞİİR Yaşlanmak bir kadınla, Bir kadında yaşlanmak.. Tarih 2007 yılının mayıs ayının yirmidokuzudur, Nereden geldiği belli olmayan, 49 konuk yazarlar KRİZDEN İNSAN MANZARALARI Sibel ÖZBUDUN yaşıyorlar. Babaları vefat etmiş. Ev kirasının yanı sıra bir de kâğıtları koydukları depoya 250 YTL kira veriyorlar. Üç kardeşin her gün kilometrelerce dolaşarak topladıkları tonlarca atığın bir ay sonunda ederi ise 700800 YTL arasında değişiyor. Hayaller sorulduğunda ise ağızlarını bıçak açmıyor. Hayal kurmak bile çok uzak onlara, ortak cevap ‘bilmiyorum’. Ağabey Bektaş, ‘Hayal olmadan bir şey olmaz ama boşuna hayale de kim inanır’ diye konuşuyor. Ersoy ise ‘Hiçbir şey istemiyorum, babam sağ olsaydı yeter’ diyor.” Evet, Katı Atık Toplayıcıları Derneği’nin tahminine göre Türkiye’de yaklaşık 200 bin kişi geçimini, atık toplayıcılığından sağlıyor ve Türkiye’deki geri dönüşümün yüzde 31’ini gerçekleştiriyorlar. Üstelik başları belediye ile dertte. En son yürürlüğe giren çevre kanunu bu işi yasaklıyor ve bu onbinlerce insanın işsiz kalması anlamına geliyor. Özellikle Ankara’da bu işin şirketlere ihale edilmesi sonrasında kâğıt toplayıcıları zabıtalar tarafından dövüldüklerini öne sürüyor.” Bu da bir “kriz manzarası”… *** “Tüm dünyayı etkisi altına alan finansal kriz, ABD’de iş bulamayan kadınlar arasında hayat kadınlığına başvurma oranını artırdı. Bunlardan biri de daha önceden yüksek maaşlı bir işte çalışan, 70 yaşındaki Kimberly adıyla basına tanıtılan kadın. 30 yere iş başvurusunda bulunup cevap alamayan Kimberly, Nevada’nın en ünlü genelevlerinden biri olan ‘Mustang Ranch’te çalışmaya başladı… Mustang Ranch’de milyonlarca dolarlık iş dönüyor. Kendisi de eskiden hayat kadını olarak görev yapan Austin, ‘Gelenler çok ama harcayacak çok paraları yok’ diyor. Austin, kriz dönemlerinde insanların ‘ilaç, likör ve seks’ten kesmediğini kaydediyor.” Bu da öyle… *** “Kadıköy’de zabıtaların kovaladığı kâğıt mendil satan ilköğretim öğrencisi 13 yaşındaki Bülent Çalıkıran, otomobilin çarpması sonucu öldü. Küçük çocuğun annesi oğlunun, pantolon alabilmek için mendil satmaya gittiğini söyledi… “Unutulanlar hariç yeni bir şey yok.”[1] Geçenlerde NTV ekranında bir haber çarptı gözüme. Mealen şöyle bir şeydi: Geçen yıl benzin fiyatlarında yaşanan hızlı yükseliş, ABD’de bisiklete olan talepte bir patlama yaratmış. Bunun üzerine ekonomik krizi de hesaba katan kolları sıvamış: bisikletle ilgili üretilebilecek her şey, farlar, terlemeyi önleyen eşofmanlar, bisiklet kaskları, boyalar, bisiklet ayakkabıları, havalı seleler… tam istim hazırlanmışlar ki… kriz petrol fiyatlarının yere çakılmasına, benzinin ucuzlamasıyla birlikte ABD kentlerinin sokaklarını bir kez daha –bir süredir ortalarda gözükmeyen Hummer’lar dahil- yeniden otomobillerin kaplamasına, bisikletlerin ise arka bahçelerde çürümeye terk edilmesine yol açmış. Yorumcu bisiklet ve aksesuar üreticilerinin otomobilin ABD’liler için bir prestij nesnesi olduğuna, dolayısıyla bisikletin de prestij yitimini simgelediğini, böylelikle, ABD’lilerin fırsat bulur bulmaz otomobile döneceklerini göz ardı ettiklerini eklemeyi ihmal etmedi… Bu bir “kriz manzarası”… *** “Esenyurt’un işlek caddelerinden birinde bedeni çöp arabasının ardında kaybolan bir çocuk simsiyah ellerinin kavradığı arabanın uzun saplarını tüm gücüyle çekiyor. Biraz ötedeki çöp koyteynırının içine sarkan kardeşi ise kağıt ve plastik arıyor. Arkadaki yokuştan ağabeyleri çıkıyor yavaş yavaş, arabası ağzına kadar kartonla dolu. 30 yaşındaki Ergün, 14 yaşındaki Ersoy ve 12 yaşındaki Birol, bu üç kardeş her gün kilometrelerce yol yürüyerek çıkarıyor ekmeğini... 300 milyon kira verdikleri evde beş kişi 50 Fikirtepe Mandıra Caddesi’ndeki bir gecekonduda yaşayan Çalıkıran’ın babası Mehmet Çalıkıran, günübirlik işlerde çalıştığını ve maddi durumlarının iyi olmadığını söyledi: “Beş çocuğum var. Oğlum bana yük olmamak ve bayram harçlığını çıkarmak için mendil satmaya gitmişti. Oğlum alınteriyle mendil satıyor. Hırsızlık mı yapmış ki belediye onu yakalıyor? Buna sebep olan zabıta ortada yok. Zabıta çocuğu kolundan tutup arabanın altına atıyor. Bunların sorumluları bulunsun…” Bu da dördüncüsü… Dikkat ederseniz dört manzarada da bir “değer yitimi” öyküsü var. İlkinde malların, ikincisinde emeğin, üçüncüsünde cinselliğin, dördüncüsünde ise insan yaşamın… *** “İnsanlık durumu”ndan, ya da Erich Fromm’un yıllar önce işaret ettiği üzere, “(var) olma”nın “sahip olma”ya eşitlendiği tüketim kapitalizmi evreninde metaların değeriyle insan(lar)ın değeri arasındaki denkleşmeden söz edelim bugün, dilerseniz… “İnsanlık durumu” denildiğinde akla gelen, insanın “öz”üne değgin, tarihötesi, ebedî, değişmez, tözsel bir “şey”dir ve “insanlık durumu”ndan söz etmek, genellikle felsefenin ve onun “atasını tanımayan” evladı edebiyatın işi addedilir. Oysa Marksistler, en azından Marx’ın Feuerbach’la girdiği tartışmadan bu yana, İnsanın somut, iktisadî-siyasal, tarihsel-toplumsal bir varlık olduğunu, evrensel ve ebedî bir “insanlık durumu”ndansa, somut insanın eylediği ve deneyimlediği somut koşullar içerisindeki durumu”ndan söz edilebileceğini bilirler. Bir başka deyişle, “insan(lık) durumu”nu biçimlendiren verili bir mekânda, somut, tarihsel koşullardır; bu tarihsel koşullar ise, insanların maddî yaşamlarını üretmek için birbirleriyle giriştikleri ilişkilerin, yani üretim ilişkilerinin tezahürleridir. Eğer bu böyleyse, “insanlık durumu” dediğimiz durum ve koşullar karmaşası, üretim ilişkileriyle bağlantılı, tarihsel, yani değişken/dinamik bir görüngüdür; bir üretim tarzından diğerine, ya da mevcut üretim ilişkilerinin salınımları çerçevesinde farklılaşır. Kapitalizmin biçimlendirdiği “insanlık durumu”nu sanırız en iyi, tarih sahnesinde ilk kez insanmeta ilişkisinin insan-insan ilişkisinin önüne geçmesi, yani meta fetişizmi tanımlar. “Tüm toplumsal etkileşim sürecinin meta biçimindeki nesnelerin, yani değişim değerlerinin mübadelesi biçiminde göründüğü”[2] bir ortamda, insanî/insana özgü olan her şey, piyasaya dâhil olacak, onun dolayımıyla ifade edilir hâle gelecektir.[3] Kaldı ki “küreselleşme” olarak bilinen süreç(ler) de, piyasanın kapsamının derinleşip yaygınlaşmasından ibarettir: dünyada kapitalist piyasa ilişkilerine dâhil olmadık tek bir ücra mezra, piyasa tarafından temellük edilmedik tek bir insanî hassa bırakmama, yani her yeri ve her şeyi kapitalist ilişkilere dahil etme yolunda sınır tanımayan köklü bir süreç… Uzayı dahi meta ilişkilerine dahil etmeyi tahayyül eden bir süreç… Nitekim, eğer dünyanın en derin çukuru olan Guam çukurundan Walmart poşetleri çıkıyorsa, ya da Meksika’nın güneyinde, Chiapas bölgesinde yaşayan Tzotzil yerlileri senkretik kiliselerinde düzenledikleri Pazar ayinlerinde “cin çıkarmak” için Coca Cola tüketiyorlar ise, veya Kalahari çölü sakinleri, ‘Kung San’lar birbirleriyle cep telefonuyla iletişim kuruyorlarsa eğer… Ya da tüm insan duygulanım ve hâlleri: sevgi, nefret, aile bağları, dostluk, özveri, annelik, babalık, sadakat, şehvet, aylaklık, disiplin, özen, temizlik, pasaklılık, haset, sevecenlik, mahcubiyet, cesaret, ürkeklik… bir “değişim değeri”ne dönüştürülebilir ya da bir metayla denkleştirilebilir hâle gelmiş ise… Anlamları kapitalist piyasa ilişkileri tarafından dönüştürülüyor ve/veya tayin ediliyorsa[4] … Günümüzde dünyanın manzarasını, ya da “insanlık hâlini” tayin eden temel dinamiğin kapitalist piyasa ilişkileri olduğunu öne sürebiliriz rahatlıkla. İnsan ilişkileri bir kez meta (ya da piyasa) ilişkilerine tabi olduktan sonra, onun salınımları doğrultusunda salınacağı, tabiidir. Krize endeksli bir üretim ilişkileri biçimlenişi olan kapitalist piyasa ekonomisinin devrî kriz evreleri çerçevesinde salındığı biliniyor. Pek üzerinde durulmayan ise, kapitalizmin (küreselleşen) kriz evrelerinde yaşanan “değersizleşme” süreçlerinin yalnız metaları, üretim araçlarını ve onları üretme (ücretler) ve temellük edilme araçlarını (menkûl ve gayrımenkûl değerler) değil, aynı zamanda, kendilerine endekslenmiş tüm insanî değerleri de dibe doğru sürüklediğidir. Açımlayayım: Krizler, hiç kuşku yok ki, kapitalist piyasada dolaşımda olan her şeyin: metaların ve işgücünün değersizleştiği, “ucuzladığı” momentlerdir. Yanı sıra, üretim araçları yani fabrikalar, işletmeler ve onlara finansman sağlayan tüm kurum ve değerler (hisse senetleri, para, emlak/rant, kredi sistemleri…) de değer yitimine uğrar. Ama kriz süreçlerinde ucuzlayan yalnızca metalar, işgücü, para, hisse senetleri, gayrımenkuller, vb. değildir. İnsan duyguları ve insanî değerler de bu süreçlerde dibe vurur… *** “İnsan duyguları”, “insanî değerler” dedik. En çok “kutsanan”larından birini ele alalım. “Analık” mı dediniz? Buyurun: “(Hollanda’nın) Ghent kentinde, temmuzda doğan bebek, anne-babası tarafından internete konulan reklamla satışa çıkarıldı. Çocuğu olmayan Hollandalı çift doğumdan birkaç saat sonra basının 5 ila 10 bin Avro (10 bin ila 20 bin YTL) arasında olduğu yönünde tahmin yürüttüğü bir fiyata bebeği aldı. Çocuk Bakım ve Koruma Kurulu ise mahkemeye başvurdu.” Peki ya insan emeği? “ABD’de başlayarak tüm dünyaya yayılan kriz 300 bin kişiyi işinden etti. ABD’li Citigroup 52 bin kişi ile en çok işçi çıkaran grup. Teknoloji ve otomotiv devleri de zorda. ABD’deki sorunlu kredilerle patlak veren kriz yüzbinlerce çalışanı işinden etti…” 51 “Ya insan sağlığı” mı dediniz? Mesela “bebek ölümleri”? Okuyalım: “Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF) Doğu Asya ve Pasifik Direktörü Anapama Rao Singh, etkisi ağırlaşan mali krizin çocuk ölümleri ve yetersiz beslenen çocuk sayısını arttıracağına yönelik kaygısını dile getirdi…” Evet, kriz süreçleri, özellikle de yoksul ülkelerde insan sağlığında net bir değersizleşmeye yol açmakta: “Ekonomik krizlerin en gözle görünür sonuçları gelirlerin düşmesi, işsizliğin artması ve fakirliğin belirginleşmesidir. Kriz dönemlerinde hükümetler de sağlık ve eğitim alanlarına yapmış oldukları sosyal harcamaları kısmaktadırlar. 1980’li yılların başında yaşanan Latin Amerika ekonomik krizi ile 1997-1998 yıllarında başlayan Doğu Asya ekonomik krizinin sağlığı olumsuz olarak etkilediği ve sağlık verilerini yaklaşık 15-20 yıl geriye götürdüğü görülmüştür.” Bu saptamalar doğru olmasına doğru, ve doğru olduğu ölçüde vahim de… Daha vahimi, piyasa’nın sağlık –ya da insan yaşamı- karşısındaki, insanın kanını donduran şu buz gibi “rasyonelliği” değil mi: “Yoksulluktan kaynaklanan ölümlerin önlenmesi pek iyi bir şey değildir. Çünkü bu gelecekte nüfus artışına ve dolayısıyla da daha fazla yoksulluğa bağlı ölümlere yol açacaktır.”[5] Söz sağlıktan açılmışken, “akıl sağlığı”yla devam edelim mi? İşte iki güncel haber: “Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü’nde gelişmekte olan ülkelerdeki ruh hastalarının tedaviye ulaşamadığına dikkat çekti. WHO yetkilileri, yoksul ülkelerde dört ruh hastasından en az üçünün tedavi göremediğini, hükümetlerin ruh sağlığına daha fazla para ayırması gerektiğini belirtti. Tablo Türkiye’de de pek iç açıcı değil. Psikiyatri Derneği Başkanı Dr. Şeref Özer’e göre, Türkiye’de 15-55 yaş nüfusta en yaygın beş hastalıktan biri depresyon ve anksiyete bozuklukları…” “Bunlar doğrudan ekonomik göstergelerle ilgili konular. Bu nedenle krizden etkilenmeleri doğaldır. Ama bir de doğrudan paraya endekslenemeyecek olanlar var” mı diyorsunuz? Örneğin büyüklere saygı gibi geleneksel değerlerimiz? Bakalım: “Aksaray’da 3 çocuk, Kurban Bayramı’nda el öpme bahanesiyle kapısını çaldıkları 46 yaşındaki A.K.’yi önce dövdü, sonra tecavüz edip 1000 YTL’sini gasp etti. Zanlılar 15 yaşındaki A.U., kardeşi 14 yaşındaki E.U ve arkadaşı 14 yaşındaki İ.B., kaçtıkları Ankara’da polis tarafından yakalanarak cezaevine konuldu.” Veya “küçüklere sevgi”? “Hatay’ın İskenderun İlçesi’nde, erkek torunu olmasını isteyen 46 yaşındaki Sevi Gök’ün, gelini Müzeyyen Gök’ün 4 ay önce dünyaya getirdiği bebeği Hatice’yi döverek öldürüldükten sonra kundağa sarıp kanala attığı iddia edildi.” Ya da “aile bağları?” “Küçükçekmece’de B.K.’nın öz kızı 16 yaşındaki E.’ye 9 yıldır tecavüz ettiği ortaya çıktı. Üç kez kürtaj yaptırdığı öğrenildi… Babanın kızına defalarca tecavüz ettiğini E.’nin annesi ve babaannesinin bildiği ancak korkularından sustukları öne sürüldü. E., annesinin kendisine ‘Babanı söyleme. Daha önce çıktığın erkek arkadaşının ismini ver’ dediğini söylediği de öğrenildi.” Peki ya aşk? Evlilik? Akrabalık ilişkileri? “Kadın Dayanışma Vakfı’nın Ankara’daki gecekondularda yaşayan kadınlar arasında yaptığı araştırma ise kadınların yüzde 97’sinin kocalarının saldırısına uğradığını tespit ediyor. Ankara Tabip Odası’nın yaptığı araştırmaya göre ise, kadınların yüzde 58’i yalnızca kocalarından, nişanlılarından, erkek arkadaşlarından ve erkek kardeşlerinden değil, kadın akrabalar da dahil olmak üzere kocalarının ailesi tarafından da şiddete maruz kalıyor.” “Doğruluk, dürüstlük” mü dediniz? “Ankara Genç İşadamları Derneği’nin yaptırdığı, ‘Gençlik, İtibar, İş Hayatı ve Gelecek Araştırması’ anketi, Türkiye’de yaşayan gençlerin çoğunluğunun ülkenin geleceğinden ümitsiz olduğunu ortaya koydu. Gençlerin önemli bir bölümü rüşvetle vergi kaçırmayı da doğal buluyor.” Ya da daha “harbî” değerlerimiz? Mesela “delikanlılık raconu”? “Bursa’da jandarma tarafından düzenlenen operasyonda, pitbull köpekleriyle korkutup tecavüz ettikleri genç kızların görüntülerini kaydedip, tehdit ve şantajla fuhuş yaptırdıkları öne sürülen çete ele geçirildi… Çete elemanlarının bir bölümünün lise öğrencilerinin de aralarında bulunduğu kızları arkadaşlık kurarak kandırdığı belirlendi. Çete üyelerinin evlerine götürdükleri genç kızları 4 pitbull köpeğiyle tehdit ederek tecavüz ettikleri, kaydettikleri görüntüleri ailelerine yollama tehdidiyle kızları fuhuşa zorladıkları anlaşıldı. Bu kişilerin çok sayıda yaralama, yağma ve tehdit olayının da faili olduğu belirlendi.” “Gösterişten kaçınma, sadelik, alçakgönüllülük, tokgözlülük” mü diyorsunuz? “Türkiye’de televizyon izleyicisinin yıllardır vazgeçemediği programların başını yarışmalar çekiyor. Hele bir de bol ödüllü yarışma ünlü bir tip tarafından sunulunca reytingleri sallıyor. İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası’nın (İSMMMO) ‘Hayaller Yarışıyor’ başlıklı araştırmasına göre, televizyonlarındaki yarışma programlarına ilgi artıyor, her 100 yetişkinden 15’i yarışmacı olmak istiyor. İSMMMO’dan yapılan yazılı açıklamada yer verilen araştırmaya göre, Türkiye’de yaklaşık 2.5 milyon insan yarışma programlarına yarışmacı olmak için başvurdu ve sırada bekliyor.” Ve nihayet: “En kutsal değer, İnsan yaşamı”, diyorsanız, bunun tezatlı iki boyutu var. Açlıktan kırılan yoksullar ve birbiri peşisıra canlarına kıyan ünlü iş adamları. “BM Tarım ve Gıda Örgütü’nün (FAO) yayımladığı rapora göre dünyada 963 milyon kişinin 2008’de açlık çektiği ortaya çıktı. Bu da 2007 ile 52 deyişle, 1929 krizinde insanlığın büyük bölümü, piyasa ağının dışında bulunduğundan, ya da dışına çıkma olanağına sahip olduğundan, değersizleşme bu denli toptan olmadı. Bu nedenle, mevcut krizi bir “uygarlık krizi” olarak tanımlayan BM İnsan Hakları Danışma Kurulu üyesi Jean Ziegler,[7] haklıdır. Yeryüzünde yaşamı tehdit eden “küresel ısınma” karşısında düşünebildiği tek alternatif “etanol” olan, yani otomobilden vazgeçmemek için mısır üreticisi ülkelerin halklarını açlığa mahkûm etmekten çekinmeyen kapitalist “uygarlık” çöküşün eşiğine gelmiştir. Bu son “kriz”den çıkma/restorasyon olanağı ne olursa olsun, kapitalist-olmayan bir uygarlığı tasarlama ve hayata geçirmenin zamanı çoktan geldi de geçiyor bile... Öyle gözüküyor ki, bu başarılamazsa, önümüzde “kırk katır/kırk satır” açmazından başka bir çare kalmayacak… 26 Ocak 2009 09:06:19, Ankara N O T LAR [*] 31 Ocak 2009 tarihinde Özgür Üniversite’de (Ankara) “Kriz ve İnsanlık Durumu” başlığıyla verilen Konferans da yapılan konuşma… Sosyalist Demokrasi, Yıl:4, No:75, 7 Şubat 2009… [1] Fransız Atasözü. [2] J. Israel, Alienation, From Marx to Modern Sociology, Boston, Allyn and Bacon, 1971, ss.272-73. [3] Ayrıntılı bir okuma için bkz. S.Özbudun, G. Márcus, T. Demirer, Yabancılaşma Ve… Ütopya Yayınları, Ankara, 2008. [4] Çarpıcı bir örneği, Quand la misère chasse la pauvreté (Sefalet Yoksulluğu Kovduğunda) başlıklı kitabında (Paris/Arles, Fayard/Actes Sud, 2003) Majid Rahnema veriyor: “Yoksulluk binlerce yıl boyunca‘sıradan ölümlüler’ için, hem göreli bir saygınlık içerisinde yaşamaya olanak sağlayan hem de sefalete karşı mücadeleye olanak tanıyan, basit ve sürdürülebilir (convivial) bir yaşam tarzı olageldi. Modern iktisat, bu yaşam tarzını karalayıp toplumsal olarak yaratılmış gereksinimlere dayalı bir başkasıyla değiştirmek adına, insanların devasa çoğunluğunu misli görülmemiş bir sefalete mahkûm kıldı. (…) Sefalet, ütopik bir zenginleşme adına, yoksulluğu ve onunla birlikte, modernitenin şafağına dek yoksullara saygın bir yaşam sürdürme olanağını sağlayan geçim tarzlarını ‘kovmayı’ başardığına göre, bu sonuncular sefalete geçit vermeme gücünü kendilerinde bulabilecekler midir?” (M. Rahnema, J. Robert, La puissance des pauvres, Actes Sud, Paris, 2008: 15-16.) [5] T. Pogge’dan aktaran: Nadim Macit, “Siyasetin Dili Değişecek”, Cumhuriyet Strateji, Yıl:5, No:233, 15 Aralık 2008, s.12-13. [6] Gündüz Vassaf, “Dünya Nereye Gidiyor?”, Radikal, 30 Kasım 2008, s.22. [7] L’Humanité, International, 14 Kasım 2008 kıyaslandığında 40 milyon artışa denk geliyor. Raporda bu bilançonun özellikle gıda fiyatlarının artışı ve ekonomik krizden dolayı ağırlaştığı kaydedildi. Kötü beslenmeden en fazla etkilenen bölgeler Asya ve Sahra Altı Afrika’sı olarak dikkat çekiyor.” En yoksul ülkelerde yaşayan milyonlarca insan açlıktan, susuzluktan, önlenebilir salgın hastalıklardan, etnik/dinsel boğazlaşmalardan kırılıyor. Peki ya “en zenginler”? Onların keyfi yerinde mi? Küresel kapitalizmin krizinin patlak vermesiyle birlikte, önce finans sektöründe başladı intihar salvosu… “- İsviçre’de, dünyanın en zenginlerinin 300 milyar dolarını yöneten Julius Baer bankasının 52 yaşındaki CEO’su Alex Widmer, Lehman Brothers’ın iflasından kısa bir süre sonra evinde ölü bulundu. - Yeni Zelandalı ünlü finans uzmanı ve İngiltere’de yatırım şirketi Olivant Advisers’in CEO’su Kirk Stephenson, Londra’da hızlı tren raylarına atlayarak intihar etti. - Yüzyılın dolandırıcısı Nasdaq eski Başkanı Bernard Madoff’a 1.4 milyar dolar kaptıran Access İnternational CEO’su Fransa’nın ünlü finans uzmanlarından Thierry de la Villehuchet, Newyork’ta bir gökdelenin 22. katındaki ofisinde bileklerini keserek canına kıydı. - HSBC bankasının Türkiye’den de sorumlu sigorta departmanının müdürü 49 yaşındaki Christen Schnor, Londra’da 5 yıldızlı bir otel odasında, kendisini gardırop demirine kemeriyle asarak hayatına son verdi.” Salgın, ardından “reel sektör”e sıçradı: “Ekonomik kriz sebebiyle intihar eden işadamlarına yenileri eklendi. Dünyanın en zengin 94’üncü insanı Adolf Merckle, tren altına atlayarak, ABD’li gayrimenkul müzayede şirketi Sheldon Good’un başkanı Steven Good da tabancayla intihar etti.” İntihar dalgasından Türkiye de bağışık değil: “- AKP Yalova Çiftlikköy ilçesi eski Başkan Yardımcısı 58 yaşındaki Erkan Başaran, piyasaya 100 bin liralık borcunu ödeyemeyince, evde başına tabancasını dayayıp intihar etti. - Çorum’da 28 yaşındaki market işletmecisi Ali Çoban, borçlarını ödeme umudunu kaybedince, işyerinde tabancasından çıkan tek kurşunla hayatına son verdi...” *** Evet. Yalnızca menkul/gayrımenkul kıymetlerde bir değersizleşme değil, yaşadığımız. Aynı zamanda “insanî değerler” de dibe vurmakta. İşin ürküntü veren yanı, kapitalizm küreselleştiği, yani küresel piyasaya dahil olmadık bir dünya bucağı kalmadığı ve küresel tüketim toplumunda metaya dönüştürülmedik en küçük bir insanî hassa kırıntısı kalmadığı ölçüde, değersizleşme de “topyekûn” bir nitelik kazanıyor. Unutulmasın, “1929 buhranında dünya nüfusunun üçte ikisi kırsal kesimde yaşıyordu. Hayatlarını kendi mahsulleriyle idame ettirebildiler. Bugün insanların yarısından fazlası şehirlerde. Aileler küçüldü, bağlar gevşedi. İşsiz kalmak, aç kalmak demek.”[6] Bir başka 53 MÜZİĞE DAİR NOTLAR Temel DEMİRER “Müziksiz hayat bir hatadır.”[1] John Lennon, Paul McCarthney, George Harrison, Ringo Starr’dan oluşan, müzik tarihine adını altın harflerle yazdırmış Beatles’ın ilk plağı 5 Ekim 1962’de çıkmıştı… O günlerden hemen sonra ya da önce miydi Zeki Müren ile Müzeyyen Senar’ın 45’likleri… Cem Karaca Apaşlar… ‘68… Behiye Aksoy, Perihan Altındağ Sözeri, Nesrin Sipahi’li ‘Odeon Yılları’… Emel Sayın, Muazzez Abacı, Mediha Şen, Yüksel Uzel ve Seçil Heper… Kaybolan gazino ve assolistler zamanı… Bessie Smith, Edith Piaf… Richard Strauss, Kazancı Bedih ve taş plaklardan compact disklere yönelen güzergâhta, öncesi ve sonrasıyla müzik… Gerçekten de onu var eden ne? Ya da “Müziğinizi ne besliyor?” sorusu… Bakın Cesaria Evora ne diyor: “İnanç ve duygular... Şarkı söylerken yaşadıklarımla ilişki kuruyorum, bu yüzden daha çok anlam kazanıyorlar. Özlem, kavuşulamayan aşıklar, şarkıları tüm dünyanın ortak diline dönüştürüyor…” MÜZİĞİN “NE”LİĞİNE İLİŞKİN? Halil Cibran’ın, “Müzik, ruhun dilidir. Sevgi ve acının çiçekliği, kişinin yüreğinin düşü, acısının yemişi, sevgililerin dili, gizemlerin açıklayıcısı, yaratıcılık kaynağı, kulaklarımızla görmeyi, yüreklerimizle işitmeyi öğretendir müzik”; Avner Ziss’in, “Müzik, bir halkın ruhunu ve geleneklerini belli bir toplumsal düzenin doğurduğu duyuları ve özlemleri dile getirir,” diye tanımladığı “müziğin kültürel büyüsü”nün altı öncelikle ve özenle çizilerek eklenmeli: “İnsanın ortaya koyduğu, içinde insanın varolduğu tüm gerçeklik kültürü oluşturuyorsa, müzik en önemli parçasıdır bu kültürün…”[2] Kültürün başat bir alanı oluşturan “Müziğin herkesin anlayabileceği bir dil olduğunu söylemek lazım,” diyen İdil Biret ekler: “Önce müzik dinlemeyi öğrenmeliyiz…” Gerçekten de Melih Cevdet Anday’ın “Bir müzik yapıtı nasıl dinlenir? Özellikle çoksesli müzik için bunu öğrenmek gerekir, ilk yapılacak olan, işi sadece kulağa bırakmama; başka bir deyişle, ezgi ve melodi ile yetinmemektir. Çoksesli müzik akılla dinlenen bir müziktir; akıl, müziksel yapıtın yapısını anlamaya yönelik olmalıdır. Melodi, müziğin yüzeysel görünüşüdür; asıl önem verilmesi gereken armoni için ise ‘melodinin giysisi’ deyimi kullanılır,” diye betimlediği zenginlik içinde; “Nerede müziğe benzer bir şeyle karşılaştık mı, orada durmalıyız; müzik duygusu, başkalarıyla özdeşleşme ve ritmik yaşam duygusu, var olmayı haklı gösterecek bir ahenk duygusu dışında hayatta elde edilmeye değer bir başka şey yoktur,” diyen Hermann Hesse sonuna dek haklıdır… Bu kapsamda Felsefeci ve müzikolog Aaron Ridley şunların altını çizer: “...Müzikal kavrayışın birincil nesneleri, tahmin edilebileceği gibi, saf bir biçimde müzikal ve müzik ölçüleri, ritimler, armoniler, vb. anlamaya yarayan nesneler bu türdendir. Böylece bir müzik parçasını dinlediğinde duyduğunu anlayan kişinin deneyiminde öne çıkan şeyin yokluğu, Çaykovski’yi dinlerken onun müziğini burgulu matkap sesi dinlermişcesine duyan kişinin deneyimini eksik bırakan şeydir.’ ‘Müziğin değerinin özellikle tonlarından ve onların sanatsal kombinasyonlarından kaynaklandığını ifade eden biçimselci görüş, müzik ve duygu arasındaki ilişkinin, gerçek olmasına rağmen, yalnızca nedensel olduğu iddiasını yüreklendirir. Bu iddia iki ana formda ortaya çıkar. Bir tanesi doğuştan gelen veya doğal psikolojik mekanizmayı bu işin içine katan, belirli müzikal uyaranların dinleyicide otomatik duygusal tepkiler meydana getirdiğini ifade eden bir koyuttur...’ 54 ‘Derinlik metafizik bilginin bir özelliğidir; müziği anlarken, dünyanın en derinindeki doğasını kavrarız. Yani, müzik bir metafizik bilgi kaynağıdır ve bu yüzden, evet, bir müzik yapıtını anladığımızda, anladığımız şey derin olabilir...”[3] Sostakoviç’in, “İçimden gelen müziği yazmamı kim durdurabilir ki? Bir kalemim, bir kağıdım olduğu sürece imkânsız, imkânsız!” diye haykırışı eşliğinde konuya ilintili olarak ekleyelim: “İyi ya da kötü müzik yoktur. İyi ya da kötü müzisyenler vardır.”[4] Çünkü “Müzikçilerin toplumsal iklimin meteorologlarıdır.”[5] TÜRKİYE’DE MÜZİK Görülmesi gerek: Türk modernizasyon projesinin en önemli ayaklarından biri müzikti. Tiyatro, sinema, plastik sanatlar, edebiyat gibi pek çok sanat dalının içinde Cumhuriyet’in kültürel modernizasyon projesine en yürekten bağlı kalmış, en çok devlet koruması görmüş, kendisini Türk modernleştirmesiyle en çok özdeşleştirmiş, ‘yeni aydın’ kimliğini en iyi yansıtan alan da müzikti. Türkiye’nin klasik müziği bu değişim projesinin en sadık çocuğuydu ama klasik müzik maceramız Cumhuriyet’le başlamış da değil. XIX. yüzyıl boyunca giderek yaygınlaşan ve elitlerin yeni ilgi odağı olan Batı müziği, Cumhuriyet’in henüz ilan edilmemiş olduğu yıllarda kültürel alanın en renkli kulvarlarından biriydi. 15 YILLIK “MUSİKA TARİHİ” 1924’te okullara müzik dersi kondu. Aynı yıl Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti halk konserlerine başladı. 1925’te müzik öğrencileri Avrupa’ya gönderildi. 1926’da Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, Avrupa turuna yollandı. Konservatuar, Anadolu’da halk müziği derlemesine girişti. 1927’de İstanbul Şehir Bandosu kuruldu. 1928’de müzik teorisi kitaplarının yayımına başlandı. 1930’da çok sesli ilk Türk eserleri radyo konserlerinde çalındı. 1931’de Balkan Oyunları ve Müzik Festivali düzenlendi. 1932’de sayıları 5 bine varan Halkevleri’nde müzik, folklor kolları kuruldu; bandolar, korolar, halk dansları toplulukları oluşturuldu. 1933’te Joseph Marx İstanbul Belediye Konservatuarı’nın yeniden yapılanması için davet edildi. 1934’te İran Şahı Pehlevi için ilk Türk operası bestelendi. Aynı yıl Milli Musiki ve Temsil Akademisi Kanunu çıkarıldı. 1935’te Ankara’ya davet edilen Alman besteci Hindemith müziğin kalkınması için rapor yazdı. O raporla 1936’da Ankara Devlet Konservatuarı kuruldu. Aynı tarihte Bela Bartok, Anadolu’da türkü derlemesi yapıyordu. 1938’de konservatuarın Şan bölümü yöneticiliğine dünyaca ünlü Alman Rejisör Carl Ebert getirildi. Askeri Mızıka okulu kuruldu. Ancak süreç içerisinde “bir adım ileri iki adım geri” ilerleyen, duraklayan, kimi dönemlerde sumenaltı edilen bu proje; AKP döneminde öldürücü darbeler aldı… Konuya ilişkin olarak Ahmet Say, “Müzik sanatının bütün kaleleri zaptedilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün kadroları dağıtılmıştır,”[6] derken, bu yargısının nedenlerini de şöyle sıralıyordu: “2005’te ilköğretimden müzik dersleri kaldırılmak istendi. “10 bin müzik öğretmeni açığı olmasına karşın, her yıl eğitim fakültelerinin müzik bölümünü bitiren 500 öğretmen adayından 40-50 gibi çok küçük bölümünün göstermelik ataması yapıldı. “Profesyonel müzikçi ve sahne sanatçısı yetiştiren konservatuarlara öğrenim için başvuranların sayısı, 20 yıl öncesinin yüzde 15’ine düştü. “Konservatuvarlardan mezun olan binlerce müzikçi ve sahne sanatçısı sokağa bırakıldı. “Devlet senfoni orkestraları ve opera bale kurumları ödenek gerekçesiyle yıkılmaya yüz tuttu…” 55 TÜRKÜ(LERİMİZ) ‘İnsanların Türküleri’nde Nâzım Hikmet’in, “İnsanların türküleri kendilerinden güzel,/ kendilerinden umutlu,/ kendilerinden kederli,/ daha uzun ömürlü kendilerinden./ Sevdim insanlardan çok türkülerini,/ insansız yaşayabildim/ türküsüz hiçbir zaman./ Hiçbir zaman beni aldatmadı türküler de./ Türküleri anladım hangi dilde söylenirse söylensin./ Bu dünyada yiyip içtiklerimin,/ gezip tozduklarımın,/ görüp işittiklerimin,/ dokunduklarımın, anladıklarımın/ hiç biri, hiçbiri,/ beni bahtiyar etmedi türküler kadar,” diye betimlediği türküler(imiz) ise, Kemalist modernizasyonun müzik sıkıntılarını yaşamadı… Özlem Taner’in, “Türküleri gariban insanların dinlediği bir müzik hâline getirdiler. Türkülerde aslında acındırma kaygısı yok, isyan duygusu var,” dediği konuda; Sümer Ezgü de şunların altını çizer: “Türküler, yaşamın ta kendisidir aslında. Herhangi bir ülke hakkında araştırma yapmak istiyorsanız, o ülkenin folkloruna bakacaksınız. Yemek, müzik, dans kültürleri, geleneksel yapıları, yaşam tarzlarını araştıracaksınız. Anadolu hakkında bilgi edinmek için de türküler çok etkili... “Geçmişte yaşanan halk hikâyelerinde yaşam mücadeleleri duru bir dille anlatılıyor. Türküler dilin sağlıklı yaşaması ve gençlere ulaşması için de çok önemli. Yaşanan acılar, mutluluklar, savaşlar... Seyirlik oyunlara bakılırsa, geleneksel tiyatro görülür. Dilden dile bugüne dek gelen senaryoları, köylülerin son derece modern bir anlayışla bu oyunu nasıl yaşadıklarını görürsünüz. Yani şehirlerde yaşayan mutsuz ve umutsuz insanlara alternatif pencerelerdir türküler. Folklor, türküler, kültürün ta kendisidir. Türküler bizim kimliğimiz nüfus cüzdanımızdır.” ARABESK MESELESİ Orhan Gencebay’ın, “Çoğuna sorsanız ne demek olduğunu bilmezler,” dediği arabesk, köyden kente yönelen büyük çözülüşün ürünlerinden birisidir… “Bir dönem neredeyse ülkenin en büyük sorunlarından birisiydi arabesk. Herkes bu ‘acayip’, ne olduğunu tam olarak kimsenin tanımlayamadığı müziğin peşine düşmüş gibiydi sanki. Üzerine tezler yazıldı, belgeseller yapıldı, nereden çıktığına dair fikirler yürütüldü. Ne var ki zaman içinde ‘arabesk’ kavramı yerini yavaş yavaş kerameti kendinden menkul ‘fantezi müzik’e bırakmaya başladı. Günün birinde Müslüm Gürses’in ‘karşı saflarla’ işbirliği yapmasıyla da son kale de düşmüş oldu. Artık arabeskin üzerinde uzun uzun düşünülen, toplumsal kökleri sorgulanan bir olgu olmaktan çıktığını söyleyebiliriz herhâlde. “Türkiye için arabesk, bir müzik türü olmasının ötesinde anlam taşır. Bu aşamada ‘her müzik türü, toplumun bütününde var olan çelişkilerin ve gerginliklerin izini taşır’ diyen düşünür Adorno’ya hak veriyoruz. Konuya bu açıdan bakıp, müziğin bir coğrafyanın, bir ülkenin sesli ve sansür edilemeyen tarihsel mirası olduğunu varsaymalıyız”[7] … Arabeski, “Türk modernleşmesinin çarpık bir ‘yan ürünü’ olan bir alt kültür” olarak değerlendiren Çobanoğlu, “Sonuçta evrimine bakılacak olursa, bir meydan okuma, bir protest müzik olarak ortaya çıkan arabesk bugüne değin, önceleri kendisinden beklenmeyen ölçüde, yaygınlaşıp, değişip kurumlaştı,” diyor. Toparlarsak: Minibüste, otobüste, caddede, sokakta; bu ülkede yaşayan hemen herkes Orhan Gencebay’ın, Müslüm Gürses’in, İbrahim Tatlıses’in şarkılarını bir yerlerde ucundan kıyısından dinlemiştir elbet… Bu müziği duyar duymaz kimilerini koca bir hüzün kaplasa da, kimileri de bu müzik eşliğinde hoş bir seyre çıkar kendilerince. Amasyalı Sefer’in “Hakkı Baba, yalvarıyorum ‘Ben Köylüyüm’ parçasını söyle” yazılı kağıdı, Eminönü’nde zabıtalardan kaçmayı başarabilmiş seyyar kasetçiler, Müslüm konserlerinin vazgeçilmez görüntüsü kendini jiletleyen gençler, tarihi Pera Palas Oteli’nde piyano başında poz veren Kahtalı Mıçı ve daha niceleri... Arebeskin hâli pür melâlini betimleyen ve büyük şehirlerin görkemli ve karmaşık dokusunda kendine yer edin(e)meyen arabesk tutkunlarının yanı sıra, Müslüm Gürses, Ferdi Tayfur, Emrah, Latif Doğan, Kahtalı Mıçı ve Kibariye gibi tanınmış isimler... Ve nihayet Haluk Çobanoğlu, “Kabul etmek gerekirse arabesk parçaların önemli bir bölümü, kişiliğini tamamlayamamış acı çekerken bile kendi egosunu yücelten, düşündüğü ile eylemi arasındaki boşluğu kendine söylediği acıklı yalanlarla dolduran, kendisi ile yüzleşemeyen ‘göçmen’ bir ruh hâlini yansıtır,” derken; 1970’lerde bu göçmenlerin çoğu umutlarını ve umutsuzluklarını, ya bir Yeşilçam filminde ya da Unkapanı Plakçılar Çarşısı’nda buluyordu. 2000’lere gelince ise durum epey değişti. Arabeskçilerin çoğu kendilerini “fantezi müzik yapan sanatçılar” olarak görmeye başladı. Hatta kimileri bu sözcükten nefret ettiğini dile getirdi. Sabancı Üniversitesi’nin arabesk kulübünün 56 her yıl yaptığı konserlerde “İtiraf ediyoruz, biz bu müziği seviyoruz,” sloganının, konuyu tümüyle açıklamaya yeteceğine değinen Çobanoğlu şöyle devam ediyor: “Sadece arabeskte değil, bu topraklarda yapılan tüm müzik türlerinde arabesk öğeler var. Bu konuda yapılan kapsamlı bir çalışma olmasa da ne arabesk bizi bırakıyor ne de biz onu bırakabiliyoruz. GÜNDELİK/ “POPÜLER OLAN” “Fantezi müzik” olarak ambalajlanıp/ sunulan gündelik/ “popüler olan” hakkında söz yazarı Fikret Şeneş şunları der: “Hayatım halkımızın zevki o kadar yerlerde sürünüyor ki. Zevkler ucuzladı; basitleşti, adileşti. Halk dinlemiyor, beğenmiyor. Ama bakın eski şarkıları nasıl dinliyorlar. Demek ki insanların içinde biraz da olsa var. O kadar uzun süre sulanmamış ki içindeki çiçekler, ölmüş tıpkı sevgi gibi...” Sormadan geçmemek gerek: “Dinleyici kabahatli de, yapımcılar sütten çıkmış ak kaşık mı? Bu sorunun cevabı için geçen yıllarda çıkan albüm bolluğuna bakın. Bir, iki başarılı örneğin dışında aklımızda hangisi kaldı. Aklımız sıra Batı taklit edilerek ucube bir ‘müzik sanayi’ oluşturuldu. Görkemli prodüktörler, yapımcılar, burnundan kıl aldırmayan menejerler, neredeyse kırmızı halılarda arzı endamlar ve sonuç ortada. Herkes akıl küpü, bu işin uzmanı ama bir gerçeği fena hâlde unuttular. Bu özünde müziktir ve dinlenmek içindir. Batı’dan adapte (derinliksiz gözlemlerle) yöntemlerle gruplara yön vermek istediler. Sonra bir bakıldı ki, harika bir görüntü ve ‘patlıyor’ çığlıkları. 90’lardaki ‘pop patlaması’nın yansıması 2000’lerde ‘rock patlaması’ oldu. Şu ‘patlama’lardan kurtulup, ‘yükseltme’ dönemine geçsek ya. Ama olmaz bir şeyin yükseltilmesi, çıtanın da yükseltilmesi demektir.”[8] Görüldüğü ya da herkesin bilgisi dahilinde olduğu üzere memleketin saat ayarı popa göre yapılıyor. Petek Dinçöz, Demet Akalın, Ayşe Hatun Önal, Ebru Şimşek gibi “hem göze hem kulağa hitap edenler”le… Bu isimler ve benzerleriyle, koparılan anlık gürültüler, sonrasında kaçınılmaz olarak, “fos” çıkıyor... Yani Murat Meriç’in ifadesiyle, “Türk pop müziği, Türk ‘fos’ müziği olma yolunda hızla ilerliyor”! Orta yerde müthiş bir sıradanlaşma/ apolitizasyon söz konusudur… Geçenlerde ölen “Beethoven’ın büstünü de kırmadım. Ama Beethoven, Mozart dinlemem” diyen AKP İstanbul Milletvekili, yapımcı ve sanatçı Osman Yağmurdereli, Gazi Eğitim Enstitüsü’nde okurken, Beethoven’ın büstünü kırıp okulun kurucusu Zuckmayer’in piyanosuna pisleyen grubun içinde yer aldığı iddia edilenlerden… “Beethoven dinliyor musunuz” sorusuna, “Türk Halk Müziği, Türk Sanat Müziği’ni daha çok dinliyorum. Günlük yaşantımda Beethoven’ı, Mozart’ı dinlemem. Arabamda Zara, Kamil Sönmez, İbrahim Tatlıses, Muazzez Abacı ve Seda Sayan gibi sanatçıların CD’leri bulunur,” diye yanıt vermişti… Tam da bu noktada Vedat Sakman şunları vurguluyor: “Eskiden bir insan, sokaktaki meselelerle alâkâsı yoksa ‘budala kendi için yaşıyor’ diye kınanırdı. Şimdi işler tersine döndü. İnsanların çok bireysel egolara döndüğü görünüyor. Sanatçının ise dışarıdaki dinamikleri bilmesi ve elinden ne gelirse yapması lazım. Bu tür dönemlerin sanatçının üretme sürecine olumlu bir şey yaptığı söylenemez. Yani her şeyde olduğu gibi rölantiye alınmış gibi bir hâl görüyorum etrafımda…” Ancak her şey o kadar da “umutsuz” değil! “Ürün değil şarkı yapıyoruz,” vurgusuyla Gökhan ve Burhan Şeşen ekliyorlar: “Günümüzün pop şarkıları bu nasıl satar, bu sözü koyarsak satar… gibi mantıkla düşünülüyor. Bizim gibi insanların böyle planlarla işi yok. Biz önce şarkı yapıyoruz, sonra onlar bizim dışımızda da gelişen bir şekilde pazarlanıyor ürün hâline geliyor. Ama bizimkiler hakikâten şarkı. Hiçbir şarkımızı bir albüme girsin diye yapmadık. İçimizden geliyor, yapıyoruz yani. Farkımız bu…” DEVRİMCİ(LERİN) MÜZİK(İ) Devrimci(lerin) müzik(i) hakkında, “Müzik dediğin tepki uyandırmalı, insanları ayağa kaldırmalı,” diyen Grup Yorum gibi düşünüyorum… John Lennon’la yürüttüğü barış eylemleriyle hatırlanan şair, çağdaş sanatçı, müzisyen Yoko Ono, “John Lennon’la Vietnam savaşına karşı kampanyalar düzenlediniz. 40 yıl sonra ABD bugün yine savaşta. Bugünkü savaşların yaşandığı ortamla ilgili ne söylemek istersiniz?” sorusuna; “Bugün, dünle yine aynı dünyada yaşıyoruz, birçok insanın barışı istediği ve bazılarının sorunları şiddetle çözmeye çalıştığı bir dünyada. Bence mesaj hâlâ aynı: “İnsanların barış ve mutluluk içinde yaşayacağı günü umut et”. Yine “… ‘Imagine’ parçasını Lennon’la birlikte yapmıştınız. Nasıl bir dünya hayal ediyorsunuz?” sorusuna da “Ben ve John yeryüzünde barışın, sağlığın ve mutluluğun olduğu bir dünya hayal ettik: “Tüm insanların barış içinde yaşadığını hayal et,” yanıtını verirken; neden “böyle düşündüğümü” de gerekçelendirmektedir. 57 Evet, burada bir an Efkan Şeşen’in ıslığını, 1980-1987 yıllarında Metris Cezaevi’ndeyken yankılanan ıslığını anımsayın… Henüz 17-18 yaşlarında bir siyasi dava nedeniyle cezaevine giren Şeşen’in müziğe yönelmesinin nedeni de ıslığının gördüğü ilgi olmuştu. Başka koğuşlarda yatanların duyabilmesi için havalandırmalara açılan pencerelerden var gücüyle ıslık çalarmış: “Cezaevlerinde, radyo ve televizyonun olmadığı zamanlarda ciddi ciddi yayın yapardım. Mektup günlerinde, şu an belki hayatta olmayan birçok insanın, en güzel anlarının belki aracıydı ıslık. Hüzünlenirlerdi, coşarlardı. Hiç duyma şansı bulamadıkları ezgileri saatlerce çalardım. Her koğuştan duyulması için öyle bir diyafram kullanırdım ki dudaklarım, burnum, gözlerim, bütün yüzüm uyuşurdu. Hiçbir şeye sahip olmadığınız bir zamanda ıslık sımsıcacık bir şeydi…” Bu ıslığın sıcaklığına bir de Rahmi Saltuk’un, “tavır” meselesinde işaret ettiklerini ekleyin: “Benim düşünceme göre sanatçı iktidarlarla barışık olmamalıdır, olmayandır. Her zaman iktidarla arasına mesafe koyan konumda olmalı. Ben buna hep dikkat ettim. Çünkü iktidarla bir yakınlık, hele hele bir samimiyet, bana göre sanatçılığın yara alması, gerçek işlevini yerine getirmemesi demektir. Bu tabii ki şöyle anlaşılmasın, sanatçı her iktidara düşman olmak zorunda değil, ama muhakkak mesafeli olmalı…” ONLAR GİBİ… Tıpkı Onlar; Ruhi Su, Ludwig Van Beethoven, Sezen Aksu, Kazım Koyuncu, Ahmet Kaya, Aşık Mahzuni, Mozart, Jacques Brel, Victor Jara gibi… “Düşünmek, insanları hayvanlardan ayıran en büyük ve belirgin farktır. Hele de iyiyi düşünmek bir toplumda suç sayılmaya başladığı zaman, bu o toplumun suçu değil, o toplumu idare eden sistemin suçudur. Otuz beş yıllık sanat ve ozanlık yaşamımda bu suçun suçlusu olmayı çok tattım. Üzüldüm, inledim. İdamlık bir insan olarak yargılandım. Gözleri kapalı işkenceler çektim. Amma çektiklerimin hiçbirisi, beni insanı sevmekten ne doğruyu söylemekten de alıkoymadı,” diyen Mahzuni Şerif’den; tanınmış orkestra şeflerinden Nicolaus Harnoncourt’un, “Bizim onu onurlandırmamıza gereksinimi yok, ama bizim ona gereksinimiz var” diye söze başladığı Mozart’a uzanan yelpazenin bir ucunda Jaques Brel durur… JACQUES BREL Brel… Bir 9 Ekim’de bizi bırakıp giden Jacques O, şarkıcı, daha çok da ozandı. Besteci ve yorumcuydu. Sözlerini kendi yazdığı, kendi bestelediği şarkıları, sahnede olağanüstü bir biçimde yorumlarken, yüreğinden kopan her sözcüğün, her notanın bedelini fazlasıyla ödediğini anlardınız. Her gözyaşının, her kahkahanın, alnında biriken her ter damlasının bedelini ödediğini bilirdiniz... Sevmediklerine karşı eleştirisi acımasızdı: “Savaş bezirgânları”na; yaşlandıkça daha çirkinleşen burjuvalara; “asla” ve “sonsuza dek” sözcüklerini ağızlarından düşürmeyen yalancı âşıklara; “kahraman” olabilmek için savaşı özleyenlere ve gözleyenlere, “uygarlık adına gaz odalarını, idam sehpalarını, elektrikli sandalyeleri, atom bombasını keşfeden arsız maymunlara” hep öfkesini kustu. “Kolayı seçenlere”, yani “bağışlamak için gözlerini kapayan din adamlarına”... Yani “savaş bittikten sonra, ‘bu sonuncuydu’ deyip geçmiş ve gelecekteki ölümleri görmezlikten gelip ahkâm kesen askerlere”... Yani ellerindeki nimeti bilmeyip, “aşklarını habire hırpalayanlara”... Sanki gibi yapanlara “kendinize gelin” diye haykırıyordu. Yeryüzünü tümden değiştirmek isteyenlere ve yeryüzünde hiç ama hiçbir şeyin değişmemesini isteyenlere, “hiçbir düş, savaşı, bombaları, cinayetleri haklı kılmaz” diyor; önümüzde uzanan pisliğin ötesine bakmayı, kulaklarımızı tırmalayan öfkeli seslerinin ötesine kulak vermemizi öneriyordu... “Serüvene koşmak için trenler bekliyorsan, güneşi yakalayıp gözlerine yerleştirmek için, beyaz yelkenlilerin seni gelip almasını bekliyorsan... Yarına inanmak için günbatımını görmen gerekiyorsa, umudu yaşatmak için yarınları bilmen gerekiyorsa... Derin görünmek için can sıkıntısına, iyi kalpli görünmek için zayıflığa ve güçlü görünmek için öfkeye ihtiyacın varsa... Demek ki hiçbir şey anlamadın!” diyordu. Kimi zaman öfkesini yatıştırıp af diliyordu Brel. Sevmeyi beceremediğimiz erkek ya da kadınlar için... Bozuk para gibi harcadığımız sözcükler için... Yerine getirmediğimiz vaatler için... Attığımız nutuklar, verdiğimiz vaazlar için ve “yeryüzünde yüzbaşılardan oluşan ülkeler” için, tüm insanlardan özür diliyordu. Neyse ki aşk vardı. Neyse ki, tüm kötülüklere, çirkinliklere, yozluklara, öfke ve kinlere karşı aşk vardı. “Birbirimize sunabileceğimiz, paylaşabileceğimiz, yalnız aşksa... Sabahları giydirmek, yürekleri zenginleştirmek, her yol ayırımında yolumuzu bulabilmek için yalnız aşk varsa... Silahlara karşı durmak için tek sığınağımız, tek güvencemiz, yanlış 58 aşksa” korkmamalıyız. “Çünkü hiçbir şeyimiz olmasa bile, sevmenin gücüyle, dünya avuçlarımızdadır, dostlarım.” Sevmenin gücü sonsuzdur Jacques Brel’de. O, sevdiğine “yağmur yağmayan ülkelerden topladığı, inci damlaları sunacaktır”; “ölümden sonra bile toprağı kazıp sevgilisinin vücudunu ışıkla ve altınla kaplayacaktır” yeter ki onu terk etmesin... Sevdiğine, yepyeni sözcükler icat edecek, ve sevdiği o yepyeni dili anlayacaktır... [9] Jacques Brel’den söz ederken birden Kazım Koyuncu çıkar karşınıza… KAZIM KOYUNCU O; orkestra arkadaşlarının da kendisi gibi kafalarını kazıtmalarıyla, Yeni Melek’te hasta hasta konser verip, ardından da, bizi koyverip gittiğinde Haziran’ın 25’iydi… Kazım’ın hastalığı, onun deyişiyle “fiyakalı hastalık”, kanserdi; Çernobil’dendi… “Yenilikler yaratmalıyım... Cesaretimi toplayıp başka bir şeyler yapmak ve bulmak zorundayım. İnsanlar illa ki ‘beni sevsinler’ diye hareket etmek durumunda değilim. Ben böyle davrandıkça insanlarla sevgi ilişkim daha da güçleniyor.” “Herkesin beni sevmesi gibi bir düşüncem asla olamaz. Ki hayatta muhakkak bizi sevmeyen insanlar olmalı. Aksi takdirde çok ciddi sorundur diye düşünüyorum,” diyen Kazım; köklerine ihanet etmeyen, popülizmin peşinden sürüklenmeyen bir müzisyendi. Karadeniz ve Laz ezgilerini, geleneksel enstrümanlarını öne çıkardığı müziğinde değerlerinden taviz vermeyen muhalif kişiliği ön plandaydı... Sonra, sonra da bizi koyverip gitti; Victor Jara’nın sarsıcılığıyla… VICTOR JARA Şili, 11 Eylül 1973… Şili’nin “Yoldaş Başkanı” Salvador Allende, Moneda Sarayı’nı kuşatan General Augusto Pinochet’in faşist darbesine karşı koyarken öldürülür. Şili sol partilerinin büyük bir kısmının oluşturduğu ‘Unidad Popular/ Halk Birliği’ koalisyonunun adayı Allende, 4 Eylül 1970’de yapılan seçimlerde başkan seçilmişti. O, Şili halkının yoksulluktan kurtulması yolunda çalışmalarını sürdürürken uluslararası sermayenin, ABD’nin hedef tahtasındaki isim oldu. 11 Eylül 1973’de arkasına CIA’yı, Amerikan iletişim şirketi ITT’yi ve Şili’nin Allende’den nefret eden bakır sanayi patronlarını alan General Pinochet, Allende’yi devirerek ülkeyi 17 yıl boyunca karanlıkta bırakacak bir dönemi başlattı. Faşist darbenin ardından 11 Eylül 1973’de devreye sokulan “insan avı”nda, Allende yanlıları, komünistler, sosyalistler ve sendika yöneticileri tutuklanarak okullara, stadyumlara dolduruldular... 12 Eylül 1973 günü Latin Amerikalıların şarkılarını hâlâ dillerinden düşürmedikleri Victor Jara’yı ölüme götüren günlerin başlangıcı olacaktır. Şilili eğitmen, tiyatro yönetmeni, şair, şarkıcı ve müzisyen Victor Jara faşist darbenin ardından ders verdiği Teknik Üniversite’de tutuklanarak ‘Estadio Nacional de Chile/ Şili Ulusal Stadı’na götürülür. Şili Üniversitesi’nde tanıştığı “Yeni Şarkı” akımının kurucusu Violetta Parra ile müzik çalışmalarını sürdüren, şimdilerde “protest müzik” denilen türün en iyi örneklerini besteleyen, fabrikalarda, tarlalarda, okullarda dilden dile dolaşan şarkıların hüzünlü sesi Victor Jara’dır tutuklanan. Müziğini şu satırlarla dile getirir Victor Jara: “Violeta Parra’dan teslim aldım bu duyguyu. Yapmakta olduğumuz şeylerin kıtasal değeri olduğuna, kitleleri sürüklediğine inanıyorum. Devrimci şarkı, devrimci güçtür. Bütün üçüncü dünya ülkelerinde sözü geçen güçlü bir silah…”[10] Victor Jara’nın katledildiği o gün yani 15 Eylül 1973… Victor Jara’nın ölümüne saatler vardır. Son şarkısı ‘Şili Stadyumu’nu bestelemektedir Jara. Tutsaklar öldürülmekte, işkenceden geçirilmektedir. Birden Şili Ulusal Stadyum’unu dolduran binlerce devrimci tutsak arasında bulunan Victor Jara, gitarıyla ‘Unidad Popular’ın ünlü şarkısını, Venceremos’u söylemeye başlar: “Venceremos!/ Kıralım zincirlerimizi!/ Venceremos!/ Zulme ve yoksulluğa paydos!/Biz kazanacağız!”… Stadyumda binlerce devrimcinin hep bir ağızdan söyledikleri bu şarkı, stadın en yüksek rütbeli gestapo subayı, Pinochet’in sağ kolu, işkenceci Albay Mario Manriquez Bravo’yu öfkelendirir. Havaya ateş emrini verir. Stadyum mermi sesleri ile inlerken şarkı hâlâ devam etmektedir. Ateş kesildikten sonra, şarkıyı söyleyeni aramaya başlayan askerler Jara’yı bulurlar ve gitarını çalamaması için önce ellerini kırarlar. Ancak Jara, şarkıyı söylemeyi sürdürmektedir. Jara’nın katili olarak tarihe geçen “Prens” lakaplı Edwin Dimter Bianchi, Jara’nın kafasını dipçikle parçalar. Bedenini delik deşik eder. Yetmez… kollarını keserek tribünlerin önüne asarlar. Jara artık direnişin simgesi olmuştur; söylediği “Venceremos” da… Victor Jara’nın işkence edilmiş, 44 mermiyle delik deşik edilmiş bedeni dört gün sonra Santiago Mezarlığı yakınında bulunur ve eşi Joan tarafından toprağa verilir. 59 Ancak o yok olmaz; artık ‘Venceremos’la her bir ilgi görmeye başlar. Çoğu konserde gözaltına yerde; direnenlerle, başk aldıranlarladır… alınır, tutuklanır. Aslı sorulursa Ahmet Kaya’yı, sessizlikte Tıpkı Ahmet Kaya gibi… bir ses olarak değerlendirmek gerekir herhâlde. 12 Eylül’ün izleri henüz belirginken, 1985’te ilk albümü ‘Ağlama Bebeğim’i yayınladığında, sanat ve fikir AHMET KAYA hayatı öylesine durgun, hapishanelerde işkence gören, idam bekleyen, sürgünde çile dolduran yüz binlerce Ahmet Kaya’nın 1957 sonbaharında insan öylesine sahipsizdi. Bir sene sonraki üçüncü doğduğu şartlar düşünüldüğünde, ömrünün çoğunu albüm, ‘Şafak Türküsü’, bu büyük kitleye adeta sonbaharlarla geçireceğini tahmin etmek pek de güç tercüman oldu. değildi. Ne kumaş fabrikasında işçi olarak çalışan Daha ortada doğru dürüst ‘Türk popu’ da babasının dünyayı değiştirmek gibi bir iddiası vardı, yokken, Hey dergisinin listelerinin tepelerinde, ne de doğduğu şehir Malatya’nın ve ailenin kırk bir ‘protest’ şarkıcı dolanıyordu. 1987’de metrekarelik evinin dünyanın güzelliklerini rahatça ‘yorgun demokrat’lara omuz verirken, 1988’de görebilecekleri bir penceresi. ‘Başkaldırıyorum’la ayaklarının üzerine dikilecekti. Aile, babanın emekli olması ve alınan emekli ‘İyimser Bir Gül’ün, ‘Sevgi Duvarı’nın ardından, maaşının geçinmeye yetemeyecek kadar az olması artık Türkiye’nin en çok dinlenen isimlerinden biri nedeniyle Malatya’yı terk edip yeni bir iş ve çocuklar olmuştu. Solun zayıflığından bahsederken, belki için daha iyi bir gelecek umutlarıyla İstanbul’a göç de bir potansiyel olarak yüz binlerce Ahmet Kaya etme kararı alır. dinleyicisine bakmak gerekiyordu. Daha sonraları, Dönem, tüm Türkiye’de göç dönemidir. ‘düşük yoğunluklu çatışma’nın en sert, en karanlık Yüzlerce otobüs ve kamyon doğudan, batıdaki şehirlere döneminde ‘Şarkılarım Dağlara’ diyebildi. Faili ve özellikle de İstanbul’a her gün umut taşımaktadır. meçhuller alıp başını giderken ‘Beni Bul’ diye Ahmet, ilk kez gördüğü denizi kocaman bir dere bağırıyordu. Mücadele nereye evriliyorsa, nerede sanmış, eşyalarının bulunduğu kolilerin üzerinde bir haksızlık çıkıyorsa, oraya bakmaya çalışıyordu. yazan ‘Malatya’ yazısından dolayı küçümsendikleri Şimdilerde müzikte hasret kaldığımız bir hak arama, bir şehre geldiklerini, ‘öteki’ olduğunu fark etmiştir. hesap sorma tavrını korumaya gayret ediyordu... Ne bildiği kültürü tamamen bırakabilir ne de Bir cebinde Das Kapital, bir cebinde rakı İstanbul’u Malatya yapabilir. Müzikle yatıp müzikle şişesi, yarını belirsiz, dokunsan yanacağın bir adamdı kalkmaktadır. Halk Bilimleri Derneği’ne gidip şarkılardaki Ahmet Kaya. Müzik dünyası onu 12 gelmeye ve oradaki kültürel çalışmalara katılmaya Eylül’ün izleri henüz çok sıcakken tanıdı. başlar. Ve ardından da 90’lar, Anadolu topraklarındaki 12 Eylül sabahı Türkiye, askeri marşlarla bitmeyen kavgaların bir yenisinin iyiden iyiye uyanır. Neredeyse tanıdığı herkes hapishanelerde ya alevlenmesiyle başlar Türkiye’de: Kürt sorunu… da bilinmeyen bir yerlerdedir. 1984’e gelindiğinde ‘Kürt diye bir şey yok, Kürtçe diye bir dil Ahmet müzik şirketlerinin kapısını aşındırmaktadır. yok’ denilmekte ve Kürt dilinin ve kültürünün kabul Şarkılarının bilinen hiçbir türe benzememesi edilmesi ve buna saygı gösterilmesi gerektiğini ve toplumsal mesajından korkulması nedeniyle söyleyen birçok insan da vatan haini ilan edilmektedir; hiçbiri albümü yapmaya yanaşmaz. Ancak Ahmet’in bunlardan biri de Ahmet Kaya’dır. adı ve şarkıları dillerde dolanmaya başlamıştır. Medyanın uzattığı hemen her mikrofonda, her Konserlerinin umulanın üzerinde ilgi görmesi üzerine, konserinde, her televizyon programında bu sorunu elde kalan küçük bir parayla albümünü kendisi dile getirir Ahmet Kaya. yapmaya karar verir. ‘Ağlama Bebeğim’ albümü Neredeyse her albüm sonrası olduğu gibi ‘98 yayımlanır yayımlanmaz toplatılır ve Ahmet Kaya yılında da bu kez Magazin Gazetecileri Derneği’nin gözaltına alınır. halk oylarıyla belirlediği ‘Yılın Sanatçısı’, Ahmet İlk mahkemede hâkim, Ahmet’in ‘Ağlama Kaya olmuştu. 10 Şubat 1999 gecesi Türkiye’nin en Bebeğim’ şarkısındaki ‘Çok uzakta öyle bir yer var, ünlü sanatçılarının bulunduğu bir salonda ödül töreni o yerlerde mutluluklar’ sözlerine takılmıştır. O güzel yapılıyor, televizyonlardan canlı yayımlanıyordu. yerlerin nereler olduğunu sorar. Herkes sırasıyla çıkıp ödülünü alıyordu. Sıra Ahmet Yargılama kısa sürer ve Danıştay kararıyla Kaya’ya geldi, ‘Giderim’ isimli şarkısını söylemek albüm serbest bırakılır. Hiç beklenmedik bir şekilde için mikrofonu eline alıp şu konuşmayı yaptı: “Ben albüm önce hapishanelerde, sonra sokakta inanılmaz bu ödül için İnsan Hakları Derneği’ne, Cumartesi 60 Anneleri’ne, tüm basın emekçileri ve tüm Türkiye halkına teşekkür ediyorum. Bir de bir açıklamam var: Şu anda hazırladığım ve önümüzdeki günlerde yayımlayacağım albümde bir Kürtçe şarkı söyleyeceğim ve bu şarkıya bir klip çekeceğim. Aramızda bu klipi yayımlayacak yürekli televizyoncular olduğunu biliyorum, yayımlamazlarsa Türkiye halkıyla nasıl hesaplaşacaklarını bilmiyorum.” Yaptığı konuşmaya karşı çeşitli protesto sesleri yükselirken, Ahmet Kaya, elinde ödülü, her zamanki tavrıyla, gülümseyerek şarkısını söyledi. Şarkısını bitirince mikrofonu bırakıp yerine doğru yönlenmesiyle bazı sanatçıların(!), gazetecilerin, magazin dünyasının bilinen isimlerinin masalarından önce yuhalamalar yükseldi ve hemen ardından sağdan soldan Ahmet’e çatal bıçak fırlatmaya başladılar. Tüm Türkiye’nin gözleri önünde, canlı yayında kameraların ve ayaklanmış insanların arasından Ahmet’in acı gülümsemesi görünüyordu. Evet, evet vakayı adiyeden olan seri linç girişimlerinin ilk halkası belki de 1999’da Show TV’deki Magazin Gazetecileri Derneği’nin ödül gecesinde yaşanmıştı. Yılın en çok satılan albümü onundu, ödül ona verildi, o da hâliyle konuşma yaptı. Çıkacak albümü için Kürtçe bir şarkı okuduğunu, bir de klip çekeceğini, büyük TV kanallarının da herhâlde klibi yayımlayacağını söyledi. Sonra gelsin çatallar, kaşıklar, yuhalamalar, efelenip sahneye yürümeler, Reha Muhtar’lar, Serdar Ortaç’lar, Ebru Gündeş’ler, Şenay Düdek’ler, onuncu yıl marşları, güvenlik kordonları... Ardından da yargılama başladı; hem de ‘Vatana İhanet’ suçlamasıyla… 16 Kasım 2000 sabahı Paris’te kaybettik ve Peré Lachaise’e Yılmaz’ın yanına gitti… Evet Ahmet Kaya, Pere Lachaise’de, Jim Morrison’un, Laura Marx’ın, Oscar Wilde’ın, Chopin’in, Honore de Balzac’ın, Edith Piaf’ın, Yılmaz Güney’in yanında; Onlarladır, Onlardandir… Egemen katliamın “kurbanı”dır Ahmet Kaya; tıpkı ustası Ruhi Su gibi… türkülerimize kendine özgü yorumuyla çağcıl bir içerik kazandırmış. Anadolu halkının saz tellerine yansımış yüzyıllar süren yalnızlığına savaşkan ve dövüşken bir açılım getirmişti. Özellikle 60’lı yılların devrimci gençlik etkinliklerinde ve sosyalizm savaşımında kitleleri o gür sesiyle coşturan, alanlarda, salonlarda, fabrika önlerindeki grev çadırlarında, toprak işgallerinde sazı silahımız; sesi, gölgesinde sığındığımız bir örtü olurdu adeta. Bugün bile boşluğu doldurulamayan Ruhi Su, sadece usta bir saz ve söz sanatçısı mıydı? Ruhi Su, bir sanatçı olmasının çok ötesinde asıl siyasal düşünceleriyle anımsanmalıdır. Çileli bir yaşamöyküsünün yanı sıra sosyalist kimliğidir öne çıkartılması gereken. Ruhi Su’nun sanat yaşamına uzanan uzun ve dikenli yolun taşları daha doğduğu günlerden döşenmeye başlamıştı. 1912 yılında Van’da doğduğu zaman anne ve babasını hiç göremeyecek, I. Emperyalist Paylaşım Savaşı’nın tozu dumanı içinde acılı bir geleceğe doğru kulaç atacaktı. Daha çocuk yaşta öksüz ve yetim kalan ve kendisine Mehmet adı verilen Ruhi Su, bir ailenin yanında Van’dan Adana’ya geldiğinde Çukurova Fransız işgali altındadır ve burada da kendini kan ve ateş ortamında bulacaktır. Doğuştan müziğe olan yatkınlığı nedeniyle bu alandaki uzun ve çileli yürüyüşü, onu Ankara Müzik Öğretmen Okulu’na, oradan da Riyaseti Cumhur Orkestrası’na değin taşır. 1936 yılında opera sanatçısı olarak Devlet Konservatuvarı’nda ürünler vermeye başlar. Vedat Nedim Tör’ün desteği ile radyoda da türküler söyleyen Ruhi Su’nun devlet kuruluşlarındaki sanat etkinlikleri, komünist olduğu gerekçesiyle gözaltına alınmasıyla son bulur. Bunun yanı sıra üstüne üstlük repertuvarındaki yapıtlar genellikle Alevi türküleridir! 1952 yılının sonbaharında Türkiye Komünist Partisi ile ilişkilendirilen Ruhi Su, tiyatrodan bir arkadaşının da ihbarıyla, opera binasından çıkarken polisler tarafından alınarak Birinci Şube’ye oradan da Sansaryan Han’a götürülerek alt katlardaki hücrelerden RUHİ SU birine kapatıldı. Burada çok ağır işkenceler gördü, tabutluğa kondu. “Müzik, sözdeki duygusallığı abartır, ortaya Büyük aşklar acılarla başlarmış... Ruhi çıkarır. Bu nedenle de yanlış bir yorum abartılmış Su ile Sıdıka Su’nun aşkı da böylesi acı günlerin olacağından, kolayca anlaşılır,” diyen Ruhi Su eklerdi: ortamında filizlendi. 1950 yılının baharında başlayan “En güzel aşklarımı türkü söylerken yaşadım. Ne arkadaşlıkları, 1952 yılının sonbaharında Sansaryan onlar beni aldattı, ne de ben onları. Türkü söyledikçe Han günlerinde daha da koyulaşıp güçlendi. Çünkü aynı yeşeriyor, çiçekleniyorum…” gerekçeyle Sıdıka Hanım da tutuklanıp aynı günlerde Unutmak ne mümkün? Sansaryan Han’a konmuş ve birbirlerine tutuklu Gençlik yıllarımızın devrimci coşkusunun olduğunu, ancak beş ay sonra öğrenebilmişlerdi. basbariton perdesiydi Ruhi Su. Ezgilerimize, Her ikisi de Harbiye Cezaevi’nde üç buçuk 61 yıl kaldılar ve her ikisi de sonuçta beşer yıl hapse mahkûm oldular. Türkiye Komünist Partisi ile ilişkilendirilmesi nedeniyle tutuklanan Ruhi Su, gözaltında kaldığı süre boyunca ağır baskı ve işkencelere maruz kalır ve sonunda beş yıl hapse mahkûm olur. Bu durum, onu yıldırmak şöyle dursun, sosyalist dünya görüşü yönünde daha da bilenmesine neden olur. İçinden geldiği emek ordusunun siyasal savaşımında bir sıra neferi olarak dimdik ayaktadır; sazı ve sesi artık işçi sınıfının emrindedir ve ölene değin bu ses hiç susmayacaktır. 60’lı yıllar Ruhi Su sanatının halkla buluştuğu, kitlelerle kucaklaştığı yıllardı. Özellikle Türkiye İşçi Patisi’nin gecelerinde hep bir ağızdan söylenen türküler, salonlarda, alanlarda kitlelere verilen bir komut olurdu. İşçiler direnirken, gençler yürürken, köylüler hak isterken insanları bayrak bayrak taşıyan inancın içinde Ruhi Su Türküleri’nden de bir demet olurdu hep. 70’li yıllarda sanata dönük daha yoğun bir yaşantı gözleriz Ruhi Su’da. 1975 yılında Dostlar Tiyatrosu bünyesinde ilk üyelerini sınavla seçerek aldığı Dostlar Korosu’nu kurarak çoksesli türkü çalışmalarını başlatıyordu. Aynı yıl Sümeyra Çakır da bu topluluğa korist olarak katılacaktı. 1976 yılının sonunda “El Kapıları”, 1977’de “Sabahın Sahibi Var”, 1978’de ise “Semahlar” uzunçalarlarında Dostlar Korosu Ruhi Su’ya eşlik etti. Ruhi Su koro ile birlikte başta İstanbul, Ankara olmak üzere Anadolu’nun birçok yerinde dinletiler verdi. İsmi yurtdışına taştı. Avustralya’da, Avrupa’da dinleyicileriyle buluştuğu etkinliklere katıldı. 12 Eylül askersel devirmesiyle koro çalışmaları da büyük ölçüde etkilendi ve kendi içinde bir sessizliğe büründü. Aslında Ruhi Su da sonsuz sessizliğine doğru hızla yol alıyordu. Rahatsızlığı giderek artıyordu. Prostat kanseri tanısı konmakla birlikte yaşama olasılığı vardı. Yurtdışına gidip bu rahatsızlığına köklü çözümler bulmak olasıydı, ama o günün yetkilileri bu uluslararası üne sahip kültür elçimize pasaport vermediler. Verdiklerinde ise zaman çok geçti. Yaşamı acılarla, fırtınalarla geçmiş, ünü sınırlarımızı aşarak evrensel boyutlara ulaşmış bu büyük sanatçı, bu aydın ve kendisini içinden çıktığı halkına adamış politik insan, 20 Eylül 1985’te aramızdan ayrıldı. [11] Fiziksel varlığı toprağa düştüğünde 73 yaşındaydı ve arkasında sayısız yapıtlar bırakmıştı. Daha çok cezaevinde ürettiği bu yapıtları sonradan plaklara, bantlara, CD’lere döküldü. Ölümüne değin 16 adet plak ve 11 adet uzunçalar çıkardı. Nâzım Hikmet’in şiirlerini de ilk kez türküleştiren Ruhi Su’nun “Seferberlik Türküleri ve Kuvayı Milliye Destanı”, “El Kapıları” ile “ŞiirlerTürküler” uzunçalarları Almanya’da da basıldı. “El Kapıları” Köln’de yılın “Eleştirmen Ödülü” nü aldı. 1991’de, o yılın ‘Yunus Emre Yılı’ olması nedeniyle, ABD’de bir plak şirketi “Yunus Emre” ve “Pir Sultan Abdal” plaklarını tek CD’de toplayarak yayımladı. Ruhi Su’nun yaşadığı dönemin siyasal erklerinin tümünden baskı ve yasaklar görmüş bir ömrü trajik bir biçimde noktalamış olmasına da şaşmamak gerekir. Yaşamının son günlerinde kanser hastalığının tedavisi için yurtdışına gitmek istemine, 12 Eylül askeri darbesinin siyasal kadrolarının izin vermemiş olması, belki onu incitmiştir ama ölürken bile onuruyla topluma bir ileti vermesine fırsat yaratmıştır. Toparlarsak: 12 Eylül darbecilerinin öldürdüğü Ruhi Su, Aziz Nesin’in deyişiyle: “Sesi güzel, işi güzel, kendi güzel, içi güzel bir insan”, Ruhi Su pasaport alamadığı, yurtdışında tedavi olamadığı için yaşamıyor artık. Darbecilerin bir “hiç” uğruna ölümüne neden oldukları, öldürdükleri Ruhi Su, yaşamı boyunca inandığı doğruları savunan, inatçı ve inançlı bir komünist olan Ruhi Su şimdi türkülerde, marşlarda yaşıyor… Evet, güçtü bizim Bethoven’imiz olan Ruhi Su usta… BEETHOVEN “Müzik, her türlü bilgelik ve felsefeden daha üstün bir olgudur. Benim müziğimin anlamına kim ererse, o öteki kişilerin sürüklendiği zavallılık ve yoksulluktan arınacaktır,” diyen Ludwig Van Beethoven kimilerine göre müziğin gelmiş geçmiş en büyük dâhisi, kimilerince en büyük 3B’nin ikincisi (Bach, Beethoven, Brahms), birçok müziksever ve filozofa göre insanlık devrimini kendine ülkü edinerek bunu sanatında, müziğinde içselleştirmiş büyük bir yaratıcı, senfonileriyle klasik batı müziğinin ilk anayasasını yazmış düşünürdür... Beethoven imgesi gerek müzikte gerek sosyal tarihte bir tür toplumsal devrim ülküsünün simgesi olmuştur. Bu devrimcilik anarşik bir yıkıp yok etmeciliği ya da nihilist bir değillemeciliği değil idealizmi çağrıştırır. Köklerini materyalist bir dünya görüşünden ya da Marksist bir işlevselcilikten alan bir duruş değildir bu. Romantik söylemle içli dışlıdır. Zorbalığın karşısında duran, ezen-ezilen ilişkisinde ezilenin özgürleşmesinden yana olan, eşitlik ilkesine tutunan, kardeşliği savunan halkçı bir devrimciliktir. Bu aslında müzikte romantik dönemin içine işlemiş bir sanatsal başkaldırı ruhunun, Fransız devriminin getirdiği eleştiri ruhu ve yeni değerler anlayışıyla 62 birleşmesinden başka bir şey değildir. Edouard Herriot’ın Beethoven hakkında 1929’da yazdığı kitap, bu politikacı ve bestecinin ortak ülküsünü şu satırlarda ne de güzel hissettiriyor: “Bizler, Avrupa’nın sorunlarının köhne metotlarla çözülemeyeceğine inananlar, her ulusun içinde üstün kişilerin barışçı bir ortamda serbestçe yetişebileceği yeni bir yolu arayan bizler, büyük Ustanın [Beethoven] ruhuna sadık kalıyoruz. Ve öyle düşünüyoruz ki, insanlığın her üyesi eğer yüce ruhlu ise, bize sanata bağlılığı, ahlâk olgunluğunu, barış için yılmadan çalışmayı topluca öğreten bu eşsiz yaratıcıyı örnek edinmeli, öğütlerini dinlemelidir.” [12] Yine ironik betimlemesiyle; “Tanrı bazı insanların kulaklarına fısıldıyor, benimkisine ise bağırıyor. Bu yüzden sağırım,” diyen Ludwig Van Beethoven’in yaşamöyküsünü ilk yazan müzik yazarı olarak bilinen dostu Schindler de, Onun hakkında şöyle bir saptama yapmıştır: “Beethoven, mevcut her siyasi kuruma karşı muhalefetini sonuna kadar dile getirmekten kaçınmamıştır.” Beethoven’in (1770-1827) bestelediği yapıtlarla insanlık tarihine kazınan yıllar, Alman Aydınlanması’nın yükseliş gösterdiği dönem içinde değerlendirmemiz gerekir. Beethoven doğal olarak Fransız Aydınlanması’ndan da etkilenmiş, Voltaire, Rousseau gibi düşünür ve yazarların düşüncelerinden yararlanmış, ama daha çok Alman Aydınlanması ile beslenmiştir. Beethoven’i Aydınlanma düşüncesinden ve bu düşüncenin toplumsal, siyasal alana uygulanmasından doğan Fransız Devrimi ilkelerinden ayrı düşünmek olanaksızdır. Mozart’ın (1756-1791) müziğinde her şey yalın, melodik, incelikli ve hoş, ondan bir kuşak sonrasındaki Beethoven’in müziğinde ise daha etkin, daha kesin, daha kararlı, kavgacıdır. Çünkü Beethoven’in soluduğu hava daha özgürdür. Zaten 1800 yılında yazdığı bir mektupta, “Sanatımı yalnızca yoksullar yararına kullanacağım,” diyen Beethoven’nin eserlerinde “özgürlük, eşitlik, insan sevgisi” egemendi ve O hiç kimsenin dümen suyuna girmedi… Gerçekten de Adnan Binyazar’ın ifadesiyle, “Gerçek sanatçı yalnızca çağının portresini çizmez, kendi portresinin de yaratıcısıdır o. Bilir ki, kendinden başka kimse çizemez kendi desenini; ona uyacak rengi bulup tuvale süremez. Görülüyor ki, yaşadıklarıyla Beethoven kendi çizimiyle de yetinmiyor, çağının, insanının, toplumsal duyarlığın, yurt ve insanını sevmenin bilincini da aşılıyor yüreklere...”[13] Ve nihayet Mozart’ın, öğrencisi Beethoven için “Bu çocuğa dikkat edin. Yakında bütün dünya onun önünde ayağa kalkacak,” derken; Goethe de şunları ekler: “Şimdiye kadar Beethoven gibi içtenliğini enerjisiyle birleştirebilmiş başka bir sanatçı görmedim. Dünyanın karşısında nasıl dikilip durduğunu şimdi daha iyi anlıyorum...” Beethoven’i Beethoven yapan dünyaya aşağıdan bakabilmesiydi; Sezen de öyleydi… SEZEN AKSU “Acılarım oldu herkes gibi elbet/ Herkese kısmet olmayan sevinçlerim/ Unutulmayı da göze aldım, evet/ Hayat sana teşekkür ederim!” diyen Sezen Aksu’nun “- Sizi ne heyecanlandırır?” sorusuna verdiği yanıtın “- Aşk” olmasında şaşırtıcı bir şey yoktur; tıpkı, “- Heyecanınızı ne öldürür?” sorusuna verdiği “- Mülkiyet duygusu” [14] yanıtı gibi… Kolay mı? Aşk şarkılarının iflah olmaz şairidir Sezen Aksu… ‘Belalım’, ‘Beni Yak Kendini Yak’, ‘Bir Kış Masalı’ Onundur… Ve Konfüçyüs’ün dediği “insanın en güzel süsü tevazu” da ondadır... Sonra da hep politik, yani belli bir duruşu olan bir sanatçı kimliğiyle yolunu sürdürdü Sezen Aksu. O duruş, kimi zaman sanki uzaktan seyredilen, ama aslında hepimizin içinde olan bir çocuk simgesinden yansıdı “Bir çocuk gördüm uzaklarda/ Biraz çocuk, biraz adam, biraz hiçti/ Ellerinde yaşlı zaman demetleri/ Daha önce denenmemiş yeni bir yol seçti/ Bir çocuk sevdim uzaklarda/ Bir elinde yarın, öbür elinde dün/ Erken ihtiyarlamaktan sanki biraz üzgün/ Dünyanın hâline gülüp geçti.” - kimi zaman da bir duanın söylemiyle sonraki bütün kuşaklara yönelik bir uyarı olabildi: “Ne para, ne pul, ne iktidar, ne de güç/ Bu değil gerçek, bu değil gerçek/ Bu kavga bir hayırsız düş/ Uyanır neslim, uyanır elbet/ Bugün dua ettim hepimiz için/ Yüce tanrı insanı affetsin.” Özellikle seksenli yıllardan bu yana, politikliği, yaşamdan ve insandan yana belirgin tavır alma eğilimi hızla erozyona uğrayan bir sanat ortamında Sezen Aksu, hep kendine özgü, sapasağlam ve insandan yana çıkan bir ahlâkın temsilcisi olarak kaldı. Bu nedenle onun şarkı sözleri, insanı daha insanca bir dünyaya götürmeyi temel amaç edinmiş bir müziğin olmazsa olmaz notaları sayılır.[15] Örneğin O, Amsterdam Concertgebouw’undaki konserinde seyircilere, “Aramızda çok saf bir şey var. İnsanlık hâli, ben de insanım, uzaylı değilim, siz beni anlarsınız diye umuyorum,” derken; yıllardır şarkılarında insanlık hâllerini anlattığı için sevilmiş olduğunun bilincindeydi… O bizden biriydi… “Kentsel yenilenme” vurgunu yiyen ve harabeye çevrilen Sulukuleliler ile “Sulukulemizi yıkmasınlar…” 1 Eylül Dünya Barış Günü’nde Van’da sahneye çıkıp, “Yoldaşlarım, biz barışı şarkılarla kurduk… Sevgili arkadaşlarım, sevgili yol arkadaşlarım, bunu laf olsun diye söylemiyorum. Bizimkisi çok sahici bir yol arkadaşlığı. Üç kuşaktır şarkılarla dünyanın beceremediği barışı yaşamayı beceriyoruz. Kalpten kalbe köprü kuruluyor şarkı söylerken, şarkı dinlerken, bir şarkıyı, bir resmi, bir şiiri paylaşırken... Dünyanın bütün kuralları yerle yeksan oluyor...” Ankara’daki konserinde Türkiye’nin son dönemdeki durumundan kaygı duyduğunu dile getirerek, “İnsanlar mutsuzken ben mutlu olamam… Ben tek başıma ne yapabilirim diye düşünüyorum. Bir insanın bireysel öz gücünün farkına vardığı andan itibaren yapabileceklerini düşünüyorum. Kapımızın önünü süpürürsek, hepimiz şöyle ucundan kıyısından tutarsak, inanıyorum ki çok daha güzel şarkılar paylaşacağız. Geceleri çok daha rahat uyuyacağız. İçimiz kanamayacak hiç durmadan. Olacak, sessiz kalmamanızı bilhassa rica ediyorum…” diye haykırandı… Ötekilerindi; hep, ötelenenlerin, “öte”de kalanların yanında oldu Sezen Aksu... Anımsayın: “1991 tarihli ‘Gülümse’ albümüne adını veren şiirin 1970’lerdeki yasadışı bir partinin kurucusu Kemal Burkay’a ait oluşunda cesaret bulanlar, ya da Aysel Gürel’in 1980’de idam edilen Erdal Eren için yazdığı ‘Son Bakış’ı yorumlayışını önemseyenler haksız değil. Ama bunları ancak bir duyarlılığın tekil dışavurumları olarak görebiliriz. Kaldı ki, kişisel olarak, Aksu’nun, örneğin Diyarbakır’a gidip Türkiye’nin bütün halklarını ve dillerini sahnede bir araya getirmek için OHAL’in kaldırıldığı 2002 yılını beklemesine ya da Cumartesi Anneleri’nin eylemlerine bizzat yer alması çok etkili olabilecekken bir kaset yapmakla yetinip bir de kendisini Cumartesi Annesi ilan edişine mesafeli yaklaşanlar arasındayım. Ne var ki, bu mesafeyi yeniden değerlendirmemizi sağlayabilecek içtenlikli şarkılar var ‘Deniz Yıldızı’nda. Aksu’nun Hrant Dink’e ithaf ettiği ‘Güvercin’de yer alan ‘Kaldırımlar zabıt tuttu şahidiz hepimiz/ her yer tetikti’ dizelerindeki açıklık; ‘Memet’ adlı parçasında ‘Öteki de sen beriki de sen’ diyerek ‘öteki’nin adını da Memet koyuşunda ve ikisine de ‘sen yine de hep hayattan bahset’ diye seslenişindeki vicdan; ‘Tanrı’nın Gözyaşları’ adlı parçasının ‘Bir büyük gözaltı hayatımız/ ölü çocuklar coğrafyasında/ Kayıplar destanı hikâyemiz/ melekler anaların dilsiz yasında’ dizelerindeki yakıcılık asla azımsanacak şeyler değil. Sanatçının ‘öte’ tarafa gösterdiği duyarlık kayda değer. Üstelik bu şarkı sözlerinin toplamının ifade ettiği duruş, Aksu gibi sosyal, kültürel ve siyasi açıdan çok geniş bir yelpazede kitleleri etkileme gücüne sahip popüler bir sanatçı tarafından sergilendiği için de ayrıca önemli ve değerli”ydi…[16] 10 Şubat 2009 15:00:33, Ankara. N O T LAR [*] Çoban Ateşi, Yıl:3, No:82, 5 Mart 2009… [1] Nietzsche. [2] Özlem Tokuş, “Zamanın Sesi Müzik”, Başka, No:4, Ekim 2008, s.73. [3] Aaron Ridley, Müzik Felsefesi Tema ve Varyasyonlar, çev: Bilge Aydın, Dost Kitabevi, 2008. [4] Fahir Atakoğlu, “Müzik Benim Yaşam Biçimim”, Cumhuriyet, 7 Mart 2008, s.14. [5] Doğan Hızlan, “Müzikçiler Toplumsal İklimin Meteorologlarıdır”, Hürriyet, 17 Aralık 2007, s.24. [6] Ahmet Say, “Müzik Yazıları”, Müzik Ansiklopedisi Yay., 2007. [7] Haluk Çobanoğlu, Arabesk, Fotoğrafevi Yay., 2007. [8] Aptülkadir Elçioğlu, “Müzikte Sessizliğin Senfonisi”, Cumhuriyet Hafta Sonu, 6 Aralık 2008, s.4. [9] Zeynep Oral, “Brel, Otuz Yıl Sonra...”, Cumhuriyet, 12 Ekim 2008, s.17. [10] Adnan Özer, Ölümsüz Şarkı Victor Jara, Yarın Yay., 1985. [11] Sönmez Targan, “Bir ‘Ezgili Yürek’in Öyküsü”, Cumhuriyet, 20 Eylül 2005, s.6. [12] Edouard Herriot, Beethoven, Çev: Cevza Aktüze, Pan Yay., 2007, s.15. [13] Adnan Binyazar, “Sanatçının Sorumluluğu”, Cumhuriyet Dergi, No:1149, 30 Mart 2008, s.8. [14] “Sezen Aksu 20 Soru”, Taraf, 15 Kasım 2007, s.20. [15] Ahmet Cemal, “Bir Sezen Aksu Kitabı...”, Cumhuriyet, 21 Aralık 2006, s.17. [16] Ahsen Erdoğan, “Başka Bir Dünyanın Mümkünleri”, Radikal, 23 Temmuz 2008, s.20. 64 şiir seçkisi Şükrü Erbaş Hüseyin Atabaş ANKARA KOCAMAN BİR ÇOCUĞU ÖPÜYORSUN Sevda sarışındır diyelim Ankara'da; belki esmer, belki de kumral. Rengi ne olursa olsun bir tutam saç düşer ya alnına ya da ne bileyim akşam, oyundan dönen çocukları korka korka götürür koyardı evlerine. Öyle öğretilmese de ayrı dünyaların dilinden örülmüş öyle bir sur ki Ankara ya da suskun bir hüdayda. Ceyhun Atuf un Kuvay-i Milliye günleri onun sevgi pınarı yüreğindeymiş meğer, meğer o canım kır çiçeği gözlerinde. Sen bende neleri öpüyorsun bir bilsen Herkesin perde perde çekildiği bir akşam Siyah bir su gibi yollara akan yalnızlığı öpüyorsun. Ağzında eriklerin aceleci tadı Elleri bulut, gözleri ot bürümüş ekin tarlası Bir çocuğun düşlerine inen tokadı öpüyorsun. Yağmur her zaman gökkuşağını getirmiyor Aralık kapılarda bekleyişin çarpıntısı Bir kadının eksildikçe ömrüme eklenen Uzun gecelerini, solgun gövdesini öpüyorsun. Uzak dağ köylerine vuran ay ışığı Kerpiçlerden saraylar kuruyor yoksulluğa Ne suların ibrişimi ne gökyüzü ne rüzgâr Sürülmüş bir deniz dibi tarla, iç içe kale ve bozkır; sevda mı gurbete sürülmüş yoksa ben mi sevdaya sürgünüm? Özlemler, yorgunlukları ağır ağır götürür koyardı evlerine. Kim ne derse desin Anadolu'nun düş kırıklığıdır Ankara ya da dalkavuk bir bürokrat. Bulvarda bekliyor olmalı şimdi sekreter sevgilim Nurhayat Sen bende gittikçe kararan bir halkı öpüyorsun. Sakarya Caddesi'nde sarhoşlar Rakıyla buğulanmış kaldırımlarına gecenin Yüksek sesle bir şeyler çiziyorlar. Yalnızlık her koşulda bir sığınak bulur, diyorum Uzanıp dudağımdaki titremeyi öpüyorsun. Örseler acıyla düştüğü yeri Susarak büyüyen adamların sevgisi. Ağzında pas tadıyla bir inceliği söylemek Siyasal görünümlerin rengi nasıl düşünülürse öyledir dedim ya, öyledir sevdalar da. Evrensel gerçeği yadsımak sayrılıktır; kurt nasıl oyarsa tahtayı öyle bir şey yürüyor içerimde. Karım evde, sevgilim bulvarda beklemeler, birlikte götürür geçim derdiyle yaşama isteğini gömerdi evlerine. Ama bir şeyler daha gerek; ezan gibi ney gibi kudüm gibi!.. Ne isen öyle gel dostum yürürlükte olanı olmaza çevirerek. Bir gülünç içtenliktir, gecikmiş ve ezik Sen bende yanlış bir ömrün tortusunu öpüyorsun. İnsanın zamana karşı biricik şansıdır aşk Onca kapı onca duvar içinde bulur aynasını. Sen bende neleri öpüyorsun biliyor musun Herkesin simsiyah kesildiği bir akşam Yıldızlarla yedi renk gökyüzünü öpüyorsun. Sen bende, gözlerinin anne ışığıyla Bir solgunluktan doğan kocaman bir çocuğu öpüyorsun. 1995 65 kentlerin tarihi ROMA DÖNEMİNDE ANKARA Mehmet ÖZER Ankara’da Galatların egemenliğinin yaşandığı dönemde İtalyan Birliğini sağlamış olan Romalılar (İ.Ö.272) doğuya yöneldiler. Anadolu’nun batı bölgelerini egemenliği altına alan Roma’nın baskısı Anadolu’da giderek artmış (İ.Ö.189) ve Roma Konsülü Manlius Vulso Galatlarla giriştiği savaştan zaferle çıkmıştır. Romalıların Bergama’yı ele geçirmesiyle birlikte (İ.Ö.130) Asya Eyaleti (Provincia Asia) İ.Ö.129 yılında kuruldu ve Ankara’da Asya Eyaletine bağlandı. Romalıların Anadolu’daki egemenliği İ.Ö.30-İ.Ö.35 yıllarında başlar. Uzun ve yıpratıcı savaşlardan sonra Roma’da Cumhuriyet zayıflamış İ.Ö.27 yıllarında Augustus’la birlikte imparatorluk dönemi başlamıştır. İmparator Augustus Galatları kendine bağlayarak Galatia Eyaletini kurmuştur. İ.Ö.21 yıllarından itibaren Ankara, Galetia Eyaletinin başkenti olmuştur. Roma batının doğuya ilerlemesinin yolu Ankara’yı elde tutmak olduğunu çok iyi biliyordu. Bu nedenle Roma İmparatorluğunun sonuna kadar Ankara metrapol olmayı sürdürmüştür. İmparator Augustus, ölümünden önce hazırladığı vasiyeti, ölümünden sonra tüm Roma eyaletlerine gönderilmiştir. Ölümünden sonra tanrılaştırılan Augustus bir kült haline getirilmiş, Galatlar imparatora olan minnettarlıklarını adına bir tapınak inşa ederek vasiyetini tapınağın duvarına kazımışlardır. Bu tapınak Ulus’taki Hacı Bayram Camiinin yanındaki Augustus tapınağıdır. Roma döneminde yapılan yollar köprüler sayesinde ‘Kral Yolu’ yeniden canlanmış ve Ankara bugünkü Çankırı Caddesi, Bendderesi, Hacettepe, Gençlik Parkı yönlerine doğru gelişmiştir. Roma dönemine ait yapılar; Roma Tiyatrosu, Roma Hamamı, Julianus Sutünü, Roma Yolu, spor alanlarıdır. Arkeolojik kazılarda gün ışığına çıkartılan heykel, süs eşyaları, mezar taşları, Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmektedir. Ankara Kalesi surlarının onarımında kullanılan Roma dönemine ait yazıtlı süslemeli mermer heykeller görmek mümkündür. 66 ROMA HAMAMI Ulus Çankırı Caddesi üzerinde bulunan Roma Hamamı, Frig yerleşimi üzerine kurulmuştur. Hamam 80 x 130 metre boyutlarında ve dikdörtgen biçimindedir. Hamamın Roma İmparatoru Coracalla (1.S.211-217) döneminde yapıldığı bilinmektedir. İ.S. 844 yıllarında çıkan yangın sonu yıkılmıştır. Arkeolojik kazılar sonucunda bulunan yılan kabartmaları hamamın Sağlık Tanrısı AKSLEPİOS’a adandığını göstermektedir. Kazılarda, Frig, Roma, Bizans ve Selçuklu dönemlerine ait kalıntılar bulunmuştur. Roma Hamamı iki bölümden oluşmaktadır. Spor alanı ve hamam. Hamam Frigidarium (soğukluk) tepidarium (ılıklık), coldarium (sıcaklık) bölümlerinden oluşmaktadır. Frigidarium bölümü, piscina (yüzme) apoditonum (soyunma), caldarium bölümünde terleme ve yıkanma odaları bulunmaktadır. Sıcak havanın dolaşımı sağlayan yer altı ısıtma sistemine sahiptir. Roma Hamamı, yazıtların mezartaşlarının, sütunların sergilendiği açık hava müzesidir. 67 JULIANUS SUTÜNÜ Roma imparatoru Julıanus’ un Ankara’yı ziyareti anısına İ.S.362 yılında dikilmiştir. Sutün 14,5 metre yüksekliğindedir. Halk arasında ‘Belkıs minaresi’ adıyla da anılır. Ulus semtinde, Ankara valiliğin önünde yer almaktadır. ROMA TİYATROSU Ankara kalesinin Bent Deresi bölgesinde bulunan tiyatro, İ.S. 1. yüzyılın yarısı ile 2. yüzyılın başlarında yapıldığı sanılmaktadır. Ankara bir Roma kenti olarak önemli bir merkezdir. Tiyatro bu önemin kanıtlarındandır, Tiyatro Roma döneminden sonra, Bizans döneminde de kullanılmıştır. Tiyatro yarım daire biçiminde oturma sıralarından ve merdivenlerinden oluşan antik dönemin geleneksel tiyatro yapısına sahiptir. Sahne oyunculara ve müzisyenlere beş kapıyla açılır. Tiyatroda yapılan kazı çalışmaları sonucunda , Roma, Bizans, Osmanlı dönemlerine ait Sikke, Seramik, Kandil, erkek ve kadın heykelleri bulunmuştur. 68 kitap seçkisi YÖNETİCİLER, YÖNETİCİ ADAYI GENÇLER VE ÖĞRENCİLER İÇİN BİR REHBER “SORUMLULUKLAR VE PAYLAŞIMLAR ÜZERİNE…” Hasan Barutçu Hasan Barutçu, Tepe Grubu’na uzun yıllar hizmet verdikten sonra 2001 yılında Yönetim Kurulu Murahhas Üyeliği görevlerinden ayrıldı. ‘Şirketlerin Sosyal Sorumlulukları’ konusunu, Tepe’deki deneyimlerinden hareketle bu kitapta anlatıyor. “Bu kitabı yaşadığım deneyimlerimin çeşitli şirketlerdeki bugünün her yaştaki yöneticilerine, özellikle de yönetici adayı profesyonel gençlere ve öğrencilere bir örnek oluşturması için kaleme aldım. “Daha doğrusu bunu bir görev olarak görüyorum. “Ve onlara diyorum ki, esas işiniz şirketinizin verimli ve kârlı çalışmasını sağlamaktır. Öncelikle bu gelir. Ancak bu yetmez. Sosyal çalışmaları göz ardı ederseniz büyüyemezsiniz, saygın ve güvenilir olamazsınız. Bu türden çalışmalar hem topluma karşı bir görevinizdir, hem de hiç merak etmeyin, bir şekilde size geri döner.” Hasan Barutçu “Bu kitap, küresel kapitalist sistemin büyük bir depremle sarsıldığı bir dönemde yayımlanıyor. Finans sistemlerinde başlayan krizin, aşama aşama reel kesime yayılmasının sonuçlarını yaşamakta olduğumuz bu günlerde, olgular bizi sorumlu olmanın değişik anlamları üzerinde düşünmeye davet ediyor. Bu kriz sürecinde ve sonrasında burada yazılanların daha da önemle ele alınması bir gereklilik olarak gözükmektedir.” İlhan Tekeli EMEKLİ VALİDEN ANILAR Doğan Pazarcıklı Doğan Pazarcıklı 1939 yılında Bursa’nın Yenişehir İlçesinde doğdu. 1961 yılında Mülkiyeden mezun olduktan sonra kaymakamlık, mülkiye müfettişliği ve valilik görevlerinde bulundu. 1982 yılında otuz üç vali ile birlikte re’sen emekli edildi. 1990 yılında merkez valiliği görevine iade edildi. 2004 yılında yaş haddinden emekli oluncaya kadar bu görevde kaldı. Türk İdareciler Derneği, Mülkiyeliler Birliği ve İstanbul Mülkiyeliler Vakfında değişik görevler üstlendi. “EDEBALİ’DEN AKDAMAR”A adlı anı kitabı kaymakamlık, mülkiye müfettişliği ve valilik anıları ile çocukluk, gençlik, öğrencilik anılarından oluşuyor. 69
