1 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 13.07.2016, 14.07.2016 • • Etkinl

Transkript

1 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 13.07.2016, 14.07.2016 • • Etkinl
EK-A
ETKİNLİK KONULARI VE KAPSAMI
• Etkinlik No: 1
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 13.07.2016, 14.07.2016
•
• Etkinliğin Adı: Kamp Başlıyor!
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri ve velileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem
BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen)
• Etkinliğin Amacı: Kampın ailelere tanıtılması ve motivasyonun sağlanması
• Etkinliğin Konusu: Bilgilendirici ve tanıtıcı toplantı
• Etkinliğin Süresi: 2 saat
• Kullanılacak Malzemeler: Bilgisayar, projeksiyon cihazı, kamp çantası, gözlem defteri
• Katılımcı Sayısı: 120 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Kamp başlamadan önce
katılımcı ve aileleriyle, proje ekibi bir araya gelerek tanıtıcı ve bilgilendirici bir toplantı
yapılması planlanmıştır. Katılımcılar iki gruba bölünerek, toplantılar düzenlenecektir. Bu
toplantılarda 5 günlük kamp etkinliği anlatılacak ve uyulması gereken kurallar hakkında bilgi
verilecektir. Motivasyonun arttırılması amacıyla hazırlanan, her birinin isminin ve projenin
isminin yazılı olduğu; şapka, tişört ve gözlem defterinden oluşan kamp çantası dağıtılacaktır.
Ayrıca gözlem defterinin nasıl kullanılması gerektiği de anlatılacaktır.
• Etkinlik No: 2
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl):19/20/21/22.07.2016, 26/27/28/29.08.2016, 2/3/4/5.08.2016
• Etkinliğin Adı: Güne Başlama
•
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Şule
SARIÇAM (rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber)
• Etkinliğin Amacı: Öğrencileri etkinliğe hazırlamak, ilgilerini çekmek
•
Etkinliğin Konusu: Gün içerisindeki neler yapılacağını öğrencilere aktarmak ve kampın
amacına yönelik bir okuma parçasının okunarak tartışılması
• Etkinliğin Süresi: 30 dak.
• Kullanılacak Malzemeler: Okuma parçaları
1
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Her sabah öğrencilere gün
içinde uygulanacak etkinlik planı anlatılacaktır. Plan üzerinde anlaşıp anlaşılmadığı ve
önerileri sorulacaktır. Daha sonra ekmek israfı, çevre bilinci, genetik ve tarımla ilgili bilim
adamlarının hayatı gibi ilgilerini çekebilecek tarzda okuma parçası okunacak ve parça
üzerinden tartışma yapılacaktır.
• Etkinlik No: 3
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 18.07.2016, 25.07.2016, 01.08.2016
• Etkinliğin Adı: Tanışalım, Kaynaşalım.
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem
BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen), Şule SARIÇAM
(rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber)
•
• Etkinliğin Amacı: Hedef kitlenin proje ekibiyle ve birbirleri arasında tanışması ve
enstitüyü tanımaları amaçlanmıştır.
• Etkinliğin Konusu: Proje ekibinin ve katılımcıların tanışması, kamp süresince uyulacak
kuralların ve yapılacak faaliyetlerin anlatılması.
• Etkinliğin Süresi: 2 saat
• Kullanılacak Malzemeler: Bilgisayar, projeksiyon cihazı
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Kampın ilk günü toplantı
salonunda u şeklinde dizayn edilmiş herkesin birbirini görebildiği masalarda oturulacak, proje
ekibi kendisini tanıttıktan sonra enstitü ve çalışma konuları hakkında bilgi verilerek, beş
günlerini geçirecekleri kamp alanını tanımaları sağlanacaktır. Enstitü tanıtımı Enstitünün
kurulduğu 1925 den günümüze kadar gelen ve enstitü arşivinde muhafaza edilen
fotoğraflarla hazırlanan sunu eşliğinde yapılacak, Türk tarımının geldiği nokta geçmişten
günümüze gözler önüne serilecektir. Daha sonra katılımcıların kendilerini tanıtmaları
istenecek ve kaynaşma amaçlı tanışma oyunu oynanacaktır.
• Etkinlik No: 4
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 18.07.2016, 25.07.2016, 01.08.2016
• Etkinliğin Adı: Buğdaysız Dünya
• Hedef Kitle: Ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Pelin
YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman
• Etkinliğin Amacı: Öğrencilerin buğday üretiminin önemini kavramalarını sağlamak
2
• Etkinliğin Konusu: Buğday üretimi
• Etkinliğin Süresi: 1 saat
• Kullanılacak Malzemeler: Yazı tahtası veya ayaklı tahta (flip chart), marker kalem veya
tebeşir
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Etkinlik Hilda Taba
Genellemelerin Uygulanması Eğitim Stratejesi kullanılarak yapılacaktır. Strateji 5 aşamadan
oluşmaktadır. Her aşamada eğitimcinin görevleri, odak sorular, öğrenciden beklenen
davranışlar aşağıdaki tartışma planında verilmiştir.
•
•
•
•
•
•
TARTIŞMA PLANI
STRATEJİ: Hilda Taba Genellemelerin Uygulanması Eğitim Stratejisi
KONU : Buğday Üretimi
SEVİYE : 12+
TARTIŞMANIN AMAÇLARI:
İÇERİK : İlişkiler üzerine sonuçlar çıkarmak ve genellemeler yapmak
SÜREÇ : Mantıksal çıkarımlar yaparak tahminlerini desteklemek ve genellemeye ulaşmak
• DAVRANIŞSAL
HEDEFLER
• Aşama 1: Öngörüler
& Nedenler
• Öğrenciler:
• Dünyadaki
tüm
buğday
üretiminin
durduğunda
neler
olabileceğini
öngöreceklerdir.
• Öngörülerini
nedenleriyle
destekleyeceklerdir.
• ODAK SORULARI
• Aşama 2: Koşullar &
Nedenler
• Öğrenciler:
• Öngörülerin
gerçekleşebilmesi
için
gerekli olan koşulları
çıkarsayacaklardır.
• Çıkarsamalarını
nedenleriyle
destekleyeceklerdir.
• Aşama
3:
Etkiler/Nedenler
&
Koşullar/Nedenler
• Öğrenciler:
• Bu
tahmininizin
gerçekleşebilmesi
için
başka ne tür koşulların da
varolması gereklidir?
• Bu
koşul
neden
gereklidir?
• Bir
salgın
hastalık
sonucunda dünyadaki tüm
buğday
üretimi
durduğunda
sizce neler
olabilir?
• Neden
…….(bunun)
olabileceğini
tahmin
ediyorsunuz?
•
• Eğer ….olursa, sizce
başka neler olabilir?
• Neden
…….(bunun)
olabileceğini
tahmin
• ÖĞRETMENİN
ROLLERİ
• Öngörüleri
kaydediniz.
• Öngörülerde
çeşitlilik arayınız.
• Nedenlerini
soracak
olduğunuz
öngörülerin
konunuzla
ilgili
olanlarını seçiniz.
• Seçilen öngörüler
için
destekleyici
nedenler isteyiniz.
•
• Tartışmanın
amacıyla ilgili 3-4
öngörü seçiniz.
• Her bir öngörü için
3-4 koşul sorunuz.
• Her bir koşul için
3-4 neden alınız.
• Koşulları
kaydediniz.
• DESTEK
• Konuyla ilgili 1-2
öngörü seçiniz.
• Öngörüler
gerçekleştiğinde
• Gerekli
olduğunda
öngörülerin
açıklamalarını
• Gerekli
olduğunda
öngörülerin
açıklamalarını
isteyiniz.
• Öğrencilerin
öngörülerin
koşullarını değil de
nedenlerini söyleyip
söylemediklerine
dikkat ediniz.
• Zamanı
sınırlayınız.
•
3
• Seçilen öngörülerin
ardıl
etkilerini
öngöreceklerdir.
• Seçilen
etkileri
nedenleriyle
destekleyeceklerdir.
• Ardıl
etkilerin
gerçekleşebilmesi
için
gerekli olan koşulları
çıkarsayacaklardır.
• Çıkarsamalarını
nedenleriyle
destekleyeceklerdir.
• Aşama 4: Sonuçlar &
Nedenler
• Öğrenciler:
• Sonuçları
ve
sonuçların nedenlerini
ifade edeceklerdir.
• Aşama 5: Genelleme
Revizyonu
• Öğrenciler:
• Verilen
bir
genellemeyi
revize
edeceklerdir.
• Değişiklikleri
nedenleriyle
destekleyeceklerdir.
ediyorsunuz?
• Bu
tahmininizin
gerçekleşebilmesi
için
başka ne tür koşulların da
varolması gereklidir?
• Bu
koşul
neden
gereklidir?
•
olabilecek
etkilerini
sorunuz.
• Etkileri kaydediniz.
• Konuyla en fazla
ilgili etkileri seçiniz.
• Her bir etki için 3-4
neden sorunuz.
• Seçilen
etkilerin
koşullarını
ve
koşulların nedenlerini
sorunuz.
isteyiniz.
• Öğrenciler uzak
etkileri
öngörene
kadar bu aşama
uzatılabilir.
• Tartışmamızı
temel
alırsak
buğday üretimi
durduğunda
sizce en
büyük
olasılıkla
neler
olabilir?
• Neden
büyük
bir
olasılıkla …….(bu) olabilir?
• Tartışmamızı
dikkate
alacak olursak bu ifadeyi
nasıl
değiştirmek
istersiniz?
• Neden
böyle
değiştirmek istiyorsunuz?
• Her bir sonucun
nedenlerini sorunuz.
• Farklı
öğrencilerden sonuç
isteyiniz.
• Odak
sorusu
tartışmayı
temel
alacak
ve
bir
sonuca götürecek
nitelikte
ifade
edilmeli.
• Genellemeyi
tahtaya yazınız.
• Genellemeyi nasıl
değiştirmek
istediklerini sorunuz.
• Her bir yanıt için
nedenleri sorunuz.
• Farklı
öğrencilerden
yanıt
isteyiniz.
• Genellemeyi
tahtaya
yazınız:
Değişimler
yıkıcı
sonuçlar doğurur.
• Etkinlik No: 5
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 18.07.2016, 25.07.2016, 01.08.2016
• Etkinliğin Adı: DNA' yı keşfediyoruz.
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Pelin
YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem BİLİR (eğitmen)
• Etkinliğin Amacı: DNA ekstrakte etme
• Etkinliğin Konusu: Kiwi meyvesinden DNA’nın ekstrakte edilmesi
• Etkinliğin Süresi :75 dakika
• Kullanılacak Malzemeler: Kiwi, bulaşık deterjanı, tuz, alkol, buzdolabı poşeti , ependorf
tüpleri , kahve filtre kağıdı, bıçak, su, su ısıtıcı, beher, dereceli silindir, şiş çubukları (tahta), ip
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
4
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Her canlı hücresi DNA içerir.
Katılımcılar bu etkinlik kapsamında kolay izole edilmesi sebebiyle kiwi meyvesinden DNA
izolasyonu gerçekleştireceklerdir.
5 kişilik çalışma gruplarının her biri için gerekli malzemeler:
Bir adet kivi, 5 gram bulaşık deterjanı, tuz, 100 ml su, 100 ml soğuk alkol (en az 30 dakika
buzdolabında bekletilmiş rom veya metil alkol olabilir), su ısıtıcı, 2 adet beher, 2 adet dereceli
tüp, kahve filtre kağıdı, bıçak, termometre, buzdolabı poşeti.
İşlem basamakları:
1. Kivi soyularak küçük parçalara ayrılır. Kabuk kısmı ölü kısım olduğu ve DNA içermediği
için ayıklanmalıdır.
2. Küçük kivi parçaları buzdolabı poşetine konulup iyice ezilir. Bu işlemin amacı hücreleri
parçalamak ve DNA ekstraksiyonu için yüzey alanını genişletmektir.
3. Beher içinde bulaşık deterjanı, tuz ve su yavaşça karıştırılır, tuzun iyice çözülmesi
sağlanır. Bulaşık deterjanının köpürmesini engellemek için hızlı karıştırmamaya dikkat
edilmelidir.
4. Hazırlanan karışım içine ezilmiş kiviler dökülerek biraz daha ezillir. Ne kadar çok ezilirse o
kadar fazla DNA elde edilir.
5. Karışım 60 santigrat derece 15 dakika bekletilir. Bunun için geniş bir su kabına kaynar su
konur, sıcaklığı ayarlamak için soğuk su eklenir. İstenilen sıcaklığa ulaşmak için termometre
kullanılır. Dikkatlice içinde kivi ve ekstraksiyon karışımı olan beher sıcak suya konulur ve 15
dakika beklenir. Bu işlem hücrelerin biraz daha parçalanmasını sağlar ve hücre proteinlerini
çözer.
6. Beher sıcak sudan alınır ve kahve filtre kağıdından süzülerek başka bir behere aktarılır.
Bu işlem kivinin istemeyen parçalarının ve posanın ayrılmasını sağlar. Süzülen yeşil sıvı
kivinin DNAsını içerir.
7. Buzdolabında bekletilmiş soğuk alkol, tüplere aktarılan yeşil sıvı üzerine yavaşça dökülür.
Alkol yeşil sıvı üzerinde şeffaf bir tabaka olarak kalacaktır. Bir kaç dakika bekledikten sonra
DNA şeffaf kısımda beyaz iplikçikler şeklinde görülecek ve tahta çubuklarla alınabilecektir.
• Etkinlik No: 6
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 18.07.2016, 25.07.2016, 01.08.2016
• Etkinliğin Adı: Reebop Genetik.
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Pelin
YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem BİLİR (eğitmen)
• Etkinliğin Amacı: DNA ekstrakte etme
• Etkinliğin Konusu: Kalıtım mekanizması, mayoz bölünme, gen aktarımı, baskın ve
çekinik genler, melezleme
5
• Etkinliğin Süresi :75 dakika
• Kullanılacak Malzemeler: A. Gerekli Malzemeler
1. Anne ve Baba reeboplar (önceden hazırlanmış)
2. 15 adet zarf içinde dişi kromozon seti
3. 15 adet zarf içinde erkek kromozon seti
4. Raptiye
5. Küçük boy çivi
6. Beyaz renkli büyük boyda şekerleme
7. Yeşil renkli küçük boy şekerleme
8. Turuncu renkli küçük boy şekerleme
9. Kürdan
10. Pipet
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Etkinlikten önce bütün genetik
özellikler bakımından heterozigot olan bir anne ve bir baba olmak üzere Reebop
hayvancıkları hazırlanır. Bu model anne ve babalar, öğrencilerin çalışmaya başlayacağı
genotipe uygun olacaktır. Her bir gruba zarf içerinde
15 adet yeşil anne kromozom seti, ve 15 adet sarı baba kromozom seti verilir.
D. Etkinlik Planı
1. Her gruba içinde Reebop kromozomları bulunan zarflar dağıtılır
2. Öğrencilerin kromozomları incelemesine fırsat verilir
3. Tahtada bir liste oluşturulur ve öğrencilere genetik kodların ne anlama geldiği bilgisi verilir.
Örneğin, A: anten, B: Segment sayısı gibi
4. Genleri temsil eden harflerin ne anlama geldiği öğrencilerle tartışılır (Bütün gen
kombinasyonları bir büyük ve bir küçük harften oluşur) Buna heterozigot dendiği açıklanır.
5. Diploid hücre örnekleri tahtaya çizilerek Anne ve Babadan gelen genler örneklendirilir.
6. Öğrencilere anne ve babadan gelen genlerin yavrulara nasıl dağılacağı sorulur.
7. Anne ve babadan gelen genlerin (kromozomların) yavrulara dağılması sırasında
gerçekleşen sürecin ne olduğu öğrencilere sorulur (mayoz bölünme: yavrularda kromozom
sayısının sabit kalması için anne ve baba hücrelerde kromozom sayısının yarısına düşmesini
sağlayan bölünme)
8. Öğrencilere yeni oluşacak yavrularda hangi gen kombinasyonları olabileceği sorulur ve
tartıştırılır (AA, Aa, aa; NN, Nn, nn)
9. Homozigot ve heterozigot gen kombinasyonlarını nasıl oluşabileceği örneklerle açıklanır.
10. Öğrencilere, her bir karakter için bir baskın bir de çekinik gen bulunduğu, ve bunlara allel
dendiği açıklanır. Dominant allellerin çekinik allellerde yer alan genlerin özelliklerini
baskılayacağı açıklanır. Çekinik allellerin ancak homozigot olduklarında yavrularda ortaya
çıkabilecekleri açıklanır.
11. Öğrencilerin Reebop yapım yönergesini izleyerek kendi Reebop hayvanlarını üretmeleri
sağlanır.
• Etkinlik No: 7
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 19.07.2016, 26.07.2016, 02.08.2016
• Etkinliğin Adı: Minik ellerden yeni genotipler.
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
6
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem
BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen), Şule SARIÇAM
(rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber)
• Etkinliğin Amacı: Katılımcıların genetik bilimini somut olarak görmeleri ve hayata olumlu
etkilerinin anlaşılması amaçlanmıştır.
• Etkinliğin Konusu: Uygulamalı olarak buğday melezlemesi
• Etkinliğin Süresi: 120 dakika
• Kullanılacak Malzemeler: Melezleme seti, melez kağıdı, melez etiketi, kalem, ataç, anababa bitkiler.
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Katılımcılara Melezlemenin nasıl
yapıldığı gösterilerek, uygulama yaptırılacaktır. Daha sonra, önceden toz verme dönemi
hesaplanarak büyük yatay saksılarda yetiştirilen 5 çeşit baba bitki, kuraklık, verim, kalite,
soğuğa dayanım gibi özellikleri 1-5 skalasına göre puanlanarak tanıtım kartları saksılarının
üzerine asılacaktır. Melezi kolay, kılçıksız tek bir çeşitten çiçek dönemi bu etkinlik dönemine
gelecek şekilde hesaplanarak küçük saksılarda ana buğdaylar yetiştirilecektir. Katılımcıların
etkinlik sonrası yaptıkları melezlerdeki buğday oluşumunu gözlemeleri amacıyla bu saksıları
evlerine götüreceklerdir. Kurak, soğuk, yoğun veya az nüfuslu, yüksek yağışlı, gibi
özelliklerin kombine edildiği beş yetiştirme bölgesi çocuklara rasgele dağıtılacaktır. Her çocuk
kendi çektiği yetiştirme bölgesi koşullarına uygun, yeni melezlerin taşımasını istediği
özellikleri göz önünde bulundurarak baba seçerek melezleme yapacaktır.
AYRINTILI UYGULAMA PLANI
• Öğrenciler 4’er kişilik küçük guruplara ayrılacaklar.
• Guruplara önceden oluşturulmuş tarım alanı senaryoları rast gele dağıtılacaktır.
• Melezleme yapılacak bir ana buğdaylar ve 5 baba buğday tanıtılacaktır.
• Her guruba baba buğdayların özelliklerinin yazılı olduğu bir katalog verilecektir.
• Öğrencilerden verilen katalog ve tarım arazisi senaryosu üzerinde 30 dakika çalışmaları
istenecektir.
• “Size verilen tarım arazisine en uygun buğday türünü geliştirmek için melezleme
yapmanız gerekmektedir. Tarım arazinizin özelliklerine göre ne tür bir buğdaya ihtiyacınız
olduğunu belirleyiniz. Buğday kataloğunda yer alan buğday türlerinin özelliklerini
inceleyiniz. Hangi buğday türlerinden yapacağınız melezleme araziniz için en uygun
buğday olacaktır bunun bulmanızı istiyoruz. “ yönergesi öğrencilere dağıtılır.
• Öğrenciler eğitmenler rehberliğinde planladıkları melezlemeyi yapmaları sağlanır (45
dakika)
• Her gurup melezleme sürecinde kullandığı kriterleri, elde etmeyi planladıkları yeni
buğdayın olası özelliklerini diğer guruplarla paylaşırlar. Diğer guruplara “eğer sizin araziniz
böyle bir arazi olsaydı nasıl bir seçim yapardınız? Neden?” yönergesi verilerek yapılan
işlemler değerlendirilir. (30 dakika)
Etkinlikte kullanılacak senaryolar ve baba buğdayların özellikleri aşağıdaki tabloda
verilmiştir.
ARAZİ SENARYOLARI
1. Yaz kış yağış alan ılıman bir bölgede orman sınırında küçük bir tarlanız var. Arazi
engebeli olduğu için tarımda traktör veya biçerdöver kullanma imkanlarınız sınırlı. Başka
tarlanız olmadığı için tarladan elde ettiğiniz ürünü sadece kendiniz için kullanıp buğday
hasadından sonra tarlanızda kışlık sebzelerinizi yetiştirmeniz gerekmekte, taralınızda
7
tarım faaliyetlerini 4 kişilik aile gerçekleştirmekte. Tarlanızın sınırındaki orman da ise
yaban domuzları ve diğer orman hayvanları yaşadığından sıklıkla tarladaki mahsulünüze
zarar vermekteler.
2. Kurak bir bölgede içerisinden yaz kış suyu eksilmeyen büyük, geniş bir tarlanız var.
Tarlanızın olduğu köyde sadece bir un fabrikası olduğundan insanların iş imkanları ise
kısıtlı. Ayrıca köyün merası da olmadığından hayvancılık sınırlı miktarda yapılmakta. 3 yıl
önce tarlanızdan aldığınız buğdayın verimi aniden çok düştüğü için bir ziraat mühendisi
çağırarak sorunu bulmasını istediniz. Ziraat mühendisinin açıklaması şu şekilde idi:
“yaptığım toprak analizlerinde toprağınızın demir ve çinko bakımından
zayıf olduğunu fark ettim. Ancak verimdeki düşüş ile ilgili asıl sorunumuz
KAHVERENGİ PAS dediğimiz hastalık”
3. Sert kış koşullarının yaşandığı bir bölgede yaşamaktasınız. Dolayısı ile tarım ve buğday
ekim ve hasadı için çok kısa bir zamanınız var. Kentleşmenin yoğun olduğu bir bölgede
yaşadığınızdan tarım arazilerinin miktarı yaşayan insan sayısına göre çok. Nüfus yoğun
olmasına rağmen tarımda çalışacak işçi bulmakta güçlük çekmektesiniz ve. Çünkü
bölgede yılın 12 ayı üretim yapan bir makarna fabrikası, 2 bisküvi fabrikası ve bir de
bebek maması fabrikası olduğundan insanlar genelde bu fabrikalarda çalışmakta. Bu
durum ise işçi ücretlerinin yüksek olmasını neden olmakta.
4. Denize yakın bir bölgede kışlar yağışlı, yaz aylarının ise sıcak geçtiği bir bölgede
çiftçilik yapmaktasınız. Yaz aylarının sıcak olmasından ve denize yakınlığından dolayı
nem oranı oldukça yüksek bir bölgeniz var. Bölgede geniş tarım arazisi olduğundan işçi
mevsimlik tarım işçileri ile çalışmaktasınız. Her yıl tarladan en az iki ürün aldığınız için
tarlanız dinlenecek zaman bulamadığından verimi her geçen yıl giderek düştü. Konu ile
ilgili danıştığınız ziraat mühendisi şu açılamayı yaptı:
“Denizden gelen lodos, yanlış buğday türü seçimi ve yanlış sulama
veriminizi düşürmekte”
5. Yüksek rakımlı bir bölgede dağ yamacında bir araziniz var. Toprak özellikleri bakımında
kıraç bir bölgede olduğunuzdan gübre kullanmak zorunda kalmaktasınız. Bu durum ise
üretim maliyetinizi yükseltmekte. Rakımın yüksek olmasından ve tarlanız yamaçta
olmasından dolayı tarlanızdaki buğdayınız genel de yatmakta ve verim kaybına neden
olmakta. Yaz aylarında ise ormandan gelen hayvanlarla mücadele etmek zorundasınız.
Hasat ettiğiniz buğdayınızın büyük kısmını kışlık olarak saklamakta ve az bir kısmını ise
bir sonraki yıl için tohumluk olarak saklamaktasınız. Arazi yamaç olduğundan biçerdöver
ile hasat yapmakta sıkıntı yaşamaktasınız.
MELEZLENECEK BUĞDAY ÖRNEKLERİ
Ana Buğday
Baba 3
Hasada gelme süresi orta
Hasada gelme süresi orta
Kışlık Tabiatta
Ilıman İklime uygun
Yatmaya dayanıklı
Sulama ile yetişebilir
Sap verimi yüksek
Sap kısa
Kılçıksız
Besin değeri orta
Kılçıksız
Pas hastalıklarına dayanıklı
Baba 1
Baba 4
Hasada gelme süresi kısa
Hasada gelme süresi orta
Kışlık tabiatta
Yazlık tabiatta
Kurak iklim şartlarına dayanıklı
Sap orta
Sap orta uzunlukta
Takviye sulamaya iyi tepki verir
Besin değeri yüksek
Zayıf topraklara orta düzeyde
Kılçıklı
dayanıklı
Verimi orta
Kılçıklı
Zayıf topraklara uygun
Besin değeri orta düzeyde
8
Baba 2
Hasada gelme süresi uzun
Kışlık tabiatta
Kurak iklim şartlarına dayanıklı
Sapı uzun
Besin değeri yüksek
Gübrelemeye iyi tepki veren
Kılçıklı
Baba 5
Hasada gelme süresi uzun
Ilıman iklim şartlarına uygun
Hastalıklara dayanımı zayıf
Sap verimi düşük
Besin değeri orta
Kılçıksız
Hastalıklara karşı dayanıksız
• Etkinlik No: 8
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 19.07.2016, 26.07.2016, 02.08.2016
• Etkinliğin Adı: Buğday yetiştirmek emek ister.
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem
BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen), Şule SARIÇAM
(rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber)
• Etkinliğin Amacı: Bir önceki etkinliği pekiştirmek, buğday yetiştirmenin ve ıslahının zor
yanları ve zevkli taraflarını gözler önüne sermek.
•
• Etkinliğin Konusu: Islahın her aşamasındaki bitkileri çocuklara arazide göstermek,
arazideki bu materyalin ekimi, bakımı ve hasadıyla ilgilene işçi abi ve ablalarıyla bir araya
gelmelerini sağlamak.
• Etkinliğin Süresi: 150 dakika
• Kullanılacak Malzemeler: Gözlem defteri
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Araştırma tarlalarında ekili olan
2016 melezleri, F1 kademesinden-çeşit adaylarına kadar olan ıslah materyali, üretme
tarlaları, ambarlar ziyaret edilecek katılımcılara soru cevap imkanı tanınarak, interaktif olarak
anlatılacaktır. Bu sırada arazide bulunan işçilerle tanıştırılacak, yaptıkları iş hakkında kısa
bilgi vermeleri istenecek ve katılımcılara merak ettikleri soruları sormalarına fırsat verilecektir.
• Etkinlik No: 9
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 20.07.2016, 27.07.2016, 03.08.2016
• Etkinliğin Adı: Kaliteli buğday için laboratuardayız.
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman)
• Etkinliğin Amacı: Laboratuarda yapılan bilimsel araştırmaları, analizleri ve bunların
9
sonuçlarının değerlendirilerek özellikle kaliteli ekmeklik buğday elde etmek amacıyla
uygulamaya aktarımlarının gösterilmesi amaçlanmaktadır.
• Etkinliğin Konusu: Arazideki gördükleri buğday ıslah materyaline fiziksel ve kimyasal
testler uygulayarak ekmeklik kalitesini belirlemek.
• Etkinliğin Süresi: 150 dakika
• Kullanılacak Malzemeler: Terazi, hektolitre cihazı, laboratuar tipi kırma ve un değirmeni,
NIR cihazı, hızlı protein-azot tayin cihazı, un, buğday
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Katılımcılara daha önceden
özellikleri bilinen, analiz sonuçlarını birbirleriyle kolayca karşılaştırabilecekleri zayıf, orta ve
yüksek kaliteye sahip, grup sayısı kadar ekmeklik buğday materyali hazırlanacaktır.
Katılımcılar ikişerli gruplara ayrılarak, rasgele buğday seçmeleri istenecektir. Sonra gruplara
1000 tane, hektolitre ağırlığı analizleri gösterilerek uygulama yaptırılıcaktır.. Daha sonra
deney yaptığımız buğday materyali katılımcılarla beraber una ve kırmaya öğütülecektir. NIR
cihazında ve hızlı protein-azot tayin cihazında protein ölçümü yaptırılacaktır. İki yöntemin
birbiriyle karşılaştırılması yapılacaktır. (Doğruluk, süre, analiz maliyeti gibi). Her bir analiz
gösterilirken o analizi neden yaptığımız anlatılacak, kendi analiz sonuçlarını analiz föyüne
kaydetmeleri istenecektir.
• Etkinlik No: 10
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 20.07.2016, 27.07.2016, 03.08.2016
• Etkinliğin Adı: Hamur yapıyoruz.
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman)
• Etkinliğin Amacı: Laboratuardaki cihazları kullanarak yaptığımız hamur testleriyle
kalitesiz ve kaliteli ekmeklik buğdayı gözlemlemek.
• Etkinliğin Konusu: Analizlerini yaptığımız buğdaylardan hamur yaparak düşük, orta ve
yüksek kalitelide olduklarını gözlemlemek.
•
• Etkinliğin Süresi: 150 dakika
• Kullanılacak Malzemeler: GlutoPeak cihazı, alveograf, un, CaCl2, su, tuz
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Glutopeak analizi anlatılarak,
uygulaması yaptırılacak katılımcılarla beraber çizilen grafik yorumlanacaktır. Alveograf
cihazında ise hamurun balon gibi şişirilmesi gösterilip, enerjisi ölçtürülecektir. Sonuçlar analiz
föyüne kaydedilecektir.
10
• Etkinlik No: 11
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 21.07.2016, 28.07.2016, 04.08.2016
• Etkinliğin Adı: Ekmek yapımı
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman)
• Etkinliğin Amacı: Analiz sonuçlarının son ürüne ve pratiğe yansımasının, ekonominin işin
içine nasıl girdiğinin görülmesi.
• Etkinliğin Konusu: Katılımcıların analiz ettikleri buğdaylarla en kaliteli aynı zamanda en
ekonomik ekmeği yapmaları istenmesi.
•
• Etkinliğin Süresi: 150 dakika
• Kullanılacak Malzemeler: Cetvel, hesap makinesi, ekmek yapma makinesi, tuz, maya,
su, un
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Katılımcılar iki gün boyunca
analiz ettikleri buğdayları analiz sonuçlarına göre zayıf orta ve yüksek kaliteli diye
ayıracaklardır. Daha sonra bu buğdaylar kalitesine göre fiyatlandırılacaktır. Katılımcılar
gruplara ayrılarak, gruplardan en kaliteli, aynı zamanda en ucuz maliyetli ekmeği yapmaları
istenecektir. Aynı bir fırıncı gibi hangi undan yüzde kaç oranında kullanarak paçal
yapacakları kendilerine bırakılacaktır. Grupların yaptıkları ekmeklerin hacimleri ölçülerek
puan verilecektir.
• Etkinlik No: 12
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 21.07.2016, 28.07.2016, 04.08.2016
• Etkinliğin Adı: Duyusal test
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman)
• Etkinliğin Amacı: Analiz sonuçlarının uygulamaya ve pratiğe yansımasının görülmesi.
• Etkinliğin Konusu: Elde ettikleri ekmekleri duyusal testlere tabi tutmak
• Etkinliğin Süresi: 150 dakika
• Kullanılacak Malzemeler: Yaptıkları ekmekler, duyusal test analiz föyü
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
11
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Duyusal testin nasıl yapılacağı
(tat, koku, kabuk kalınlığı, rengi, gözenek büyüklüğü ve sayısı, tekstürü vb.) ve test föyünün
nasıl doldurulacağı anlatılacaktır. Daha sonra ekmeğin hangi gruba ait olduğu söylenmede
her katılımcı puanlama yapacak, sabah ki etkinlikte ekmeğin aldığı puan da dahil edilerek
ortalama puanı hesaplanacak ve birinci olan grup üyelerine enstitüde yetiştirilen ürünlerin
olduğu hediyeler verilecektir.
• Etkinlik No: 13
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 22.07.2016, 29.07.2016, 05.08.2016
• Etkinliğin Adı: Buğdaydan, ekmeğe yolculuk
• Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem
BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen), Şule SARIÇAM
(rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber)
• Etkinliğin Amacı: Buğdayın gerçek hayatta satış aşaması, değirmende öğütülmesi,
fırında ekmeğe dönüşmesi gösterilecektir. Bu aşamaların aktörleriyle sosyal etkileşim
sağlanacak bu sayede sofralarına zahmetsizle gelen ekmeğin ne zorluklarla ekmek haline
geldiğinin farkına varmaları sağlanacaktır.
• Etkinliğin Konusu: Eskişehir Ticaret Borsası, un fabrikası ve ekmek fırınına gezi.
• Etkinliğin Süresi: 240 dakika
• Kullanılacak Malzemeler: Gözlem defteri
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): İlk olarak Ticaret Borsasına
götürülecek olan katılımcılar burada buğdayın fiyatlandırılması ve satışına şahit olacaklar,
çiftçilerle bir araya gelerek soru sorma fırsatı bulacaklardır. Daha sonra satışı yapılan
buğdayın sonraki aşaması un fabrikasına gidilerek değirmenlerde öğütülmesi ve
paketlenmesi gözlemlenecekdir. En son uğrak yeri olarak ekmek fırınına gidilerek, ekmek
yapım aşamaları incelenecektir.
• Etkinlik No: 14
• Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 22.07.2016, 29.07.2016, 05.08.2016
• Etkinliğin Adı: Kapanış ve veda
• Hedef Kitle: Katılımcı 90 kişi
• Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar
KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem
BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen), Şule SARIÇAM
(rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber)
• Etkinliğin Amacı: Kamp kapanışı
12
• Etkinliğin Konusu: Katılımcıların kendi aralarında ve proje ekibiyle bağın kopmaması
amacıyla iletişim bilgilerinin paylaşılması, kamp hatırası fotoğrafların ve katılım belgelerinin
dağıtılması, kamp süresince yaşanan deneyimlerin anlatılması.
•
• Etkinliğin Süresi: 4 saat
• Kullanılacak Malzemeler: Enstitü tanıtım broşürü, adres telefon listesi, katılım belgesi
• Katılımcı Sayısı: 90 kişi
• Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Katılımcılara kampa katılım
sertifikası dağıtılacak, kapanış töreninde çekilen toplu fotoğraf ve kampın ilk gününden son
gününe kadar çekilen fotoğrafların olduğu CD hediye edilecektir. Katılımcıların, proje ekibinin
telefon numaraları ve e-posta adresleri gibi iletişim bilgilerinin olduğu liste hazırlanarak
dağıtılacak ve proje ekibinin ve gönüllü öğrencilerin yapacağı konuşmaları ile kamp sona
erecektir.
13

Benzer belgeler