1 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 13.07.2016, 14.07.2016 • • Etkinl
Transkript
1 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 13.07.2016, 14.07.2016 • • Etkinl
EK-A ETKİNLİK KONULARI VE KAPSAMI • Etkinlik No: 1 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 13.07.2016, 14.07.2016 • • Etkinliğin Adı: Kamp Başlıyor! • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri ve velileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen) • Etkinliğin Amacı: Kampın ailelere tanıtılması ve motivasyonun sağlanması • Etkinliğin Konusu: Bilgilendirici ve tanıtıcı toplantı • Etkinliğin Süresi: 2 saat • Kullanılacak Malzemeler: Bilgisayar, projeksiyon cihazı, kamp çantası, gözlem defteri • Katılımcı Sayısı: 120 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Kamp başlamadan önce katılımcı ve aileleriyle, proje ekibi bir araya gelerek tanıtıcı ve bilgilendirici bir toplantı yapılması planlanmıştır. Katılımcılar iki gruba bölünerek, toplantılar düzenlenecektir. Bu toplantılarda 5 günlük kamp etkinliği anlatılacak ve uyulması gereken kurallar hakkında bilgi verilecektir. Motivasyonun arttırılması amacıyla hazırlanan, her birinin isminin ve projenin isminin yazılı olduğu; şapka, tişört ve gözlem defterinden oluşan kamp çantası dağıtılacaktır. Ayrıca gözlem defterinin nasıl kullanılması gerektiği de anlatılacaktır. • Etkinlik No: 2 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl):19/20/21/22.07.2016, 26/27/28/29.08.2016, 2/3/4/5.08.2016 • Etkinliğin Adı: Güne Başlama • • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Şule SARIÇAM (rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber) • Etkinliğin Amacı: Öğrencileri etkinliğe hazırlamak, ilgilerini çekmek • Etkinliğin Konusu: Gün içerisindeki neler yapılacağını öğrencilere aktarmak ve kampın amacına yönelik bir okuma parçasının okunarak tartışılması • Etkinliğin Süresi: 30 dak. • Kullanılacak Malzemeler: Okuma parçaları 1 • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Her sabah öğrencilere gün içinde uygulanacak etkinlik planı anlatılacaktır. Plan üzerinde anlaşıp anlaşılmadığı ve önerileri sorulacaktır. Daha sonra ekmek israfı, çevre bilinci, genetik ve tarımla ilgili bilim adamlarının hayatı gibi ilgilerini çekebilecek tarzda okuma parçası okunacak ve parça üzerinden tartışma yapılacaktır. • Etkinlik No: 3 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 18.07.2016, 25.07.2016, 01.08.2016 • Etkinliğin Adı: Tanışalım, Kaynaşalım. • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen), Şule SARIÇAM (rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber) • • Etkinliğin Amacı: Hedef kitlenin proje ekibiyle ve birbirleri arasında tanışması ve enstitüyü tanımaları amaçlanmıştır. • Etkinliğin Konusu: Proje ekibinin ve katılımcıların tanışması, kamp süresince uyulacak kuralların ve yapılacak faaliyetlerin anlatılması. • Etkinliğin Süresi: 2 saat • Kullanılacak Malzemeler: Bilgisayar, projeksiyon cihazı • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Kampın ilk günü toplantı salonunda u şeklinde dizayn edilmiş herkesin birbirini görebildiği masalarda oturulacak, proje ekibi kendisini tanıttıktan sonra enstitü ve çalışma konuları hakkında bilgi verilerek, beş günlerini geçirecekleri kamp alanını tanımaları sağlanacaktır. Enstitü tanıtımı Enstitünün kurulduğu 1925 den günümüze kadar gelen ve enstitü arşivinde muhafaza edilen fotoğraflarla hazırlanan sunu eşliğinde yapılacak, Türk tarımının geldiği nokta geçmişten günümüze gözler önüne serilecektir. Daha sonra katılımcıların kendilerini tanıtmaları istenecek ve kaynaşma amaçlı tanışma oyunu oynanacaktır. • Etkinlik No: 4 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 18.07.2016, 25.07.2016, 01.08.2016 • Etkinliğin Adı: Buğdaysız Dünya • Hedef Kitle: Ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman • Etkinliğin Amacı: Öğrencilerin buğday üretiminin önemini kavramalarını sağlamak 2 • Etkinliğin Konusu: Buğday üretimi • Etkinliğin Süresi: 1 saat • Kullanılacak Malzemeler: Yazı tahtası veya ayaklı tahta (flip chart), marker kalem veya tebeşir • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Etkinlik Hilda Taba Genellemelerin Uygulanması Eğitim Stratejesi kullanılarak yapılacaktır. Strateji 5 aşamadan oluşmaktadır. Her aşamada eğitimcinin görevleri, odak sorular, öğrenciden beklenen davranışlar aşağıdaki tartışma planında verilmiştir. • • • • • • TARTIŞMA PLANI STRATEJİ: Hilda Taba Genellemelerin Uygulanması Eğitim Stratejisi KONU : Buğday Üretimi SEVİYE : 12+ TARTIŞMANIN AMAÇLARI: İÇERİK : İlişkiler üzerine sonuçlar çıkarmak ve genellemeler yapmak SÜREÇ : Mantıksal çıkarımlar yaparak tahminlerini desteklemek ve genellemeye ulaşmak • DAVRANIŞSAL HEDEFLER • Aşama 1: Öngörüler & Nedenler • Öğrenciler: • Dünyadaki tüm buğday üretiminin durduğunda neler olabileceğini öngöreceklerdir. • Öngörülerini nedenleriyle destekleyeceklerdir. • ODAK SORULARI • Aşama 2: Koşullar & Nedenler • Öğrenciler: • Öngörülerin gerçekleşebilmesi için gerekli olan koşulları çıkarsayacaklardır. • Çıkarsamalarını nedenleriyle destekleyeceklerdir. • Aşama 3: Etkiler/Nedenler & Koşullar/Nedenler • Öğrenciler: • Bu tahmininizin gerçekleşebilmesi için başka ne tür koşulların da varolması gereklidir? • Bu koşul neden gereklidir? • Bir salgın hastalık sonucunda dünyadaki tüm buğday üretimi durduğunda sizce neler olabilir? • Neden …….(bunun) olabileceğini tahmin ediyorsunuz? • • Eğer ….olursa, sizce başka neler olabilir? • Neden …….(bunun) olabileceğini tahmin • ÖĞRETMENİN ROLLERİ • Öngörüleri kaydediniz. • Öngörülerde çeşitlilik arayınız. • Nedenlerini soracak olduğunuz öngörülerin konunuzla ilgili olanlarını seçiniz. • Seçilen öngörüler için destekleyici nedenler isteyiniz. • • Tartışmanın amacıyla ilgili 3-4 öngörü seçiniz. • Her bir öngörü için 3-4 koşul sorunuz. • Her bir koşul için 3-4 neden alınız. • Koşulları kaydediniz. • DESTEK • Konuyla ilgili 1-2 öngörü seçiniz. • Öngörüler gerçekleştiğinde • Gerekli olduğunda öngörülerin açıklamalarını • Gerekli olduğunda öngörülerin açıklamalarını isteyiniz. • Öğrencilerin öngörülerin koşullarını değil de nedenlerini söyleyip söylemediklerine dikkat ediniz. • Zamanı sınırlayınız. • 3 • Seçilen öngörülerin ardıl etkilerini öngöreceklerdir. • Seçilen etkileri nedenleriyle destekleyeceklerdir. • Ardıl etkilerin gerçekleşebilmesi için gerekli olan koşulları çıkarsayacaklardır. • Çıkarsamalarını nedenleriyle destekleyeceklerdir. • Aşama 4: Sonuçlar & Nedenler • Öğrenciler: • Sonuçları ve sonuçların nedenlerini ifade edeceklerdir. • Aşama 5: Genelleme Revizyonu • Öğrenciler: • Verilen bir genellemeyi revize edeceklerdir. • Değişiklikleri nedenleriyle destekleyeceklerdir. ediyorsunuz? • Bu tahmininizin gerçekleşebilmesi için başka ne tür koşulların da varolması gereklidir? • Bu koşul neden gereklidir? • olabilecek etkilerini sorunuz. • Etkileri kaydediniz. • Konuyla en fazla ilgili etkileri seçiniz. • Her bir etki için 3-4 neden sorunuz. • Seçilen etkilerin koşullarını ve koşulların nedenlerini sorunuz. isteyiniz. • Öğrenciler uzak etkileri öngörene kadar bu aşama uzatılabilir. • Tartışmamızı temel alırsak buğday üretimi durduğunda sizce en büyük olasılıkla neler olabilir? • Neden büyük bir olasılıkla …….(bu) olabilir? • Tartışmamızı dikkate alacak olursak bu ifadeyi nasıl değiştirmek istersiniz? • Neden böyle değiştirmek istiyorsunuz? • Her bir sonucun nedenlerini sorunuz. • Farklı öğrencilerden sonuç isteyiniz. • Odak sorusu tartışmayı temel alacak ve bir sonuca götürecek nitelikte ifade edilmeli. • Genellemeyi tahtaya yazınız. • Genellemeyi nasıl değiştirmek istediklerini sorunuz. • Her bir yanıt için nedenleri sorunuz. • Farklı öğrencilerden yanıt isteyiniz. • Genellemeyi tahtaya yazınız: Değişimler yıkıcı sonuçlar doğurur. • Etkinlik No: 5 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 18.07.2016, 25.07.2016, 01.08.2016 • Etkinliğin Adı: DNA' yı keşfediyoruz. • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem BİLİR (eğitmen) • Etkinliğin Amacı: DNA ekstrakte etme • Etkinliğin Konusu: Kiwi meyvesinden DNA’nın ekstrakte edilmesi • Etkinliğin Süresi :75 dakika • Kullanılacak Malzemeler: Kiwi, bulaşık deterjanı, tuz, alkol, buzdolabı poşeti , ependorf tüpleri , kahve filtre kağıdı, bıçak, su, su ısıtıcı, beher, dereceli silindir, şiş çubukları (tahta), ip • Katılımcı Sayısı: 90 kişi 4 • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Her canlı hücresi DNA içerir. Katılımcılar bu etkinlik kapsamında kolay izole edilmesi sebebiyle kiwi meyvesinden DNA izolasyonu gerçekleştireceklerdir. 5 kişilik çalışma gruplarının her biri için gerekli malzemeler: Bir adet kivi, 5 gram bulaşık deterjanı, tuz, 100 ml su, 100 ml soğuk alkol (en az 30 dakika buzdolabında bekletilmiş rom veya metil alkol olabilir), su ısıtıcı, 2 adet beher, 2 adet dereceli tüp, kahve filtre kağıdı, bıçak, termometre, buzdolabı poşeti. İşlem basamakları: 1. Kivi soyularak küçük parçalara ayrılır. Kabuk kısmı ölü kısım olduğu ve DNA içermediği için ayıklanmalıdır. 2. Küçük kivi parçaları buzdolabı poşetine konulup iyice ezilir. Bu işlemin amacı hücreleri parçalamak ve DNA ekstraksiyonu için yüzey alanını genişletmektir. 3. Beher içinde bulaşık deterjanı, tuz ve su yavaşça karıştırılır, tuzun iyice çözülmesi sağlanır. Bulaşık deterjanının köpürmesini engellemek için hızlı karıştırmamaya dikkat edilmelidir. 4. Hazırlanan karışım içine ezilmiş kiviler dökülerek biraz daha ezillir. Ne kadar çok ezilirse o kadar fazla DNA elde edilir. 5. Karışım 60 santigrat derece 15 dakika bekletilir. Bunun için geniş bir su kabına kaynar su konur, sıcaklığı ayarlamak için soğuk su eklenir. İstenilen sıcaklığa ulaşmak için termometre kullanılır. Dikkatlice içinde kivi ve ekstraksiyon karışımı olan beher sıcak suya konulur ve 15 dakika beklenir. Bu işlem hücrelerin biraz daha parçalanmasını sağlar ve hücre proteinlerini çözer. 6. Beher sıcak sudan alınır ve kahve filtre kağıdından süzülerek başka bir behere aktarılır. Bu işlem kivinin istemeyen parçalarının ve posanın ayrılmasını sağlar. Süzülen yeşil sıvı kivinin DNAsını içerir. 7. Buzdolabında bekletilmiş soğuk alkol, tüplere aktarılan yeşil sıvı üzerine yavaşça dökülür. Alkol yeşil sıvı üzerinde şeffaf bir tabaka olarak kalacaktır. Bir kaç dakika bekledikten sonra DNA şeffaf kısımda beyaz iplikçikler şeklinde görülecek ve tahta çubuklarla alınabilecektir. • Etkinlik No: 6 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 18.07.2016, 25.07.2016, 01.08.2016 • Etkinliğin Adı: Reebop Genetik. • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem BİLİR (eğitmen) • Etkinliğin Amacı: DNA ekstrakte etme • Etkinliğin Konusu: Kalıtım mekanizması, mayoz bölünme, gen aktarımı, baskın ve çekinik genler, melezleme 5 • Etkinliğin Süresi :75 dakika • Kullanılacak Malzemeler: A. Gerekli Malzemeler 1. Anne ve Baba reeboplar (önceden hazırlanmış) 2. 15 adet zarf içinde dişi kromozon seti 3. 15 adet zarf içinde erkek kromozon seti 4. Raptiye 5. Küçük boy çivi 6. Beyaz renkli büyük boyda şekerleme 7. Yeşil renkli küçük boy şekerleme 8. Turuncu renkli küçük boy şekerleme 9. Kürdan 10. Pipet • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Etkinlikten önce bütün genetik özellikler bakımından heterozigot olan bir anne ve bir baba olmak üzere Reebop hayvancıkları hazırlanır. Bu model anne ve babalar, öğrencilerin çalışmaya başlayacağı genotipe uygun olacaktır. Her bir gruba zarf içerinde 15 adet yeşil anne kromozom seti, ve 15 adet sarı baba kromozom seti verilir. D. Etkinlik Planı 1. Her gruba içinde Reebop kromozomları bulunan zarflar dağıtılır 2. Öğrencilerin kromozomları incelemesine fırsat verilir 3. Tahtada bir liste oluşturulur ve öğrencilere genetik kodların ne anlama geldiği bilgisi verilir. Örneğin, A: anten, B: Segment sayısı gibi 4. Genleri temsil eden harflerin ne anlama geldiği öğrencilerle tartışılır (Bütün gen kombinasyonları bir büyük ve bir küçük harften oluşur) Buna heterozigot dendiği açıklanır. 5. Diploid hücre örnekleri tahtaya çizilerek Anne ve Babadan gelen genler örneklendirilir. 6. Öğrencilere anne ve babadan gelen genlerin yavrulara nasıl dağılacağı sorulur. 7. Anne ve babadan gelen genlerin (kromozomların) yavrulara dağılması sırasında gerçekleşen sürecin ne olduğu öğrencilere sorulur (mayoz bölünme: yavrularda kromozom sayısının sabit kalması için anne ve baba hücrelerde kromozom sayısının yarısına düşmesini sağlayan bölünme) 8. Öğrencilere yeni oluşacak yavrularda hangi gen kombinasyonları olabileceği sorulur ve tartıştırılır (AA, Aa, aa; NN, Nn, nn) 9. Homozigot ve heterozigot gen kombinasyonlarını nasıl oluşabileceği örneklerle açıklanır. 10. Öğrencilere, her bir karakter için bir baskın bir de çekinik gen bulunduğu, ve bunlara allel dendiği açıklanır. Dominant allellerin çekinik allellerde yer alan genlerin özelliklerini baskılayacağı açıklanır. Çekinik allellerin ancak homozigot olduklarında yavrularda ortaya çıkabilecekleri açıklanır. 11. Öğrencilerin Reebop yapım yönergesini izleyerek kendi Reebop hayvanlarını üretmeleri sağlanır. • Etkinlik No: 7 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 19.07.2016, 26.07.2016, 02.08.2016 • Etkinliğin Adı: Minik ellerden yeni genotipler. • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar 6 KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen), Şule SARIÇAM (rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber) • Etkinliğin Amacı: Katılımcıların genetik bilimini somut olarak görmeleri ve hayata olumlu etkilerinin anlaşılması amaçlanmıştır. • Etkinliğin Konusu: Uygulamalı olarak buğday melezlemesi • Etkinliğin Süresi: 120 dakika • Kullanılacak Malzemeler: Melezleme seti, melez kağıdı, melez etiketi, kalem, ataç, anababa bitkiler. • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Katılımcılara Melezlemenin nasıl yapıldığı gösterilerek, uygulama yaptırılacaktır. Daha sonra, önceden toz verme dönemi hesaplanarak büyük yatay saksılarda yetiştirilen 5 çeşit baba bitki, kuraklık, verim, kalite, soğuğa dayanım gibi özellikleri 1-5 skalasına göre puanlanarak tanıtım kartları saksılarının üzerine asılacaktır. Melezi kolay, kılçıksız tek bir çeşitten çiçek dönemi bu etkinlik dönemine gelecek şekilde hesaplanarak küçük saksılarda ana buğdaylar yetiştirilecektir. Katılımcıların etkinlik sonrası yaptıkları melezlerdeki buğday oluşumunu gözlemeleri amacıyla bu saksıları evlerine götüreceklerdir. Kurak, soğuk, yoğun veya az nüfuslu, yüksek yağışlı, gibi özelliklerin kombine edildiği beş yetiştirme bölgesi çocuklara rasgele dağıtılacaktır. Her çocuk kendi çektiği yetiştirme bölgesi koşullarına uygun, yeni melezlerin taşımasını istediği özellikleri göz önünde bulundurarak baba seçerek melezleme yapacaktır. AYRINTILI UYGULAMA PLANI • Öğrenciler 4’er kişilik küçük guruplara ayrılacaklar. • Guruplara önceden oluşturulmuş tarım alanı senaryoları rast gele dağıtılacaktır. • Melezleme yapılacak bir ana buğdaylar ve 5 baba buğday tanıtılacaktır. • Her guruba baba buğdayların özelliklerinin yazılı olduğu bir katalog verilecektir. • Öğrencilerden verilen katalog ve tarım arazisi senaryosu üzerinde 30 dakika çalışmaları istenecektir. • “Size verilen tarım arazisine en uygun buğday türünü geliştirmek için melezleme yapmanız gerekmektedir. Tarım arazinizin özelliklerine göre ne tür bir buğdaya ihtiyacınız olduğunu belirleyiniz. Buğday kataloğunda yer alan buğday türlerinin özelliklerini inceleyiniz. Hangi buğday türlerinden yapacağınız melezleme araziniz için en uygun buğday olacaktır bunun bulmanızı istiyoruz. “ yönergesi öğrencilere dağıtılır. • Öğrenciler eğitmenler rehberliğinde planladıkları melezlemeyi yapmaları sağlanır (45 dakika) • Her gurup melezleme sürecinde kullandığı kriterleri, elde etmeyi planladıkları yeni buğdayın olası özelliklerini diğer guruplarla paylaşırlar. Diğer guruplara “eğer sizin araziniz böyle bir arazi olsaydı nasıl bir seçim yapardınız? Neden?” yönergesi verilerek yapılan işlemler değerlendirilir. (30 dakika) Etkinlikte kullanılacak senaryolar ve baba buğdayların özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. ARAZİ SENARYOLARI 1. Yaz kış yağış alan ılıman bir bölgede orman sınırında küçük bir tarlanız var. Arazi engebeli olduğu için tarımda traktör veya biçerdöver kullanma imkanlarınız sınırlı. Başka tarlanız olmadığı için tarladan elde ettiğiniz ürünü sadece kendiniz için kullanıp buğday hasadından sonra tarlanızda kışlık sebzelerinizi yetiştirmeniz gerekmekte, taralınızda 7 tarım faaliyetlerini 4 kişilik aile gerçekleştirmekte. Tarlanızın sınırındaki orman da ise yaban domuzları ve diğer orman hayvanları yaşadığından sıklıkla tarladaki mahsulünüze zarar vermekteler. 2. Kurak bir bölgede içerisinden yaz kış suyu eksilmeyen büyük, geniş bir tarlanız var. Tarlanızın olduğu köyde sadece bir un fabrikası olduğundan insanların iş imkanları ise kısıtlı. Ayrıca köyün merası da olmadığından hayvancılık sınırlı miktarda yapılmakta. 3 yıl önce tarlanızdan aldığınız buğdayın verimi aniden çok düştüğü için bir ziraat mühendisi çağırarak sorunu bulmasını istediniz. Ziraat mühendisinin açıklaması şu şekilde idi: “yaptığım toprak analizlerinde toprağınızın demir ve çinko bakımından zayıf olduğunu fark ettim. Ancak verimdeki düşüş ile ilgili asıl sorunumuz KAHVERENGİ PAS dediğimiz hastalık” 3. Sert kış koşullarının yaşandığı bir bölgede yaşamaktasınız. Dolayısı ile tarım ve buğday ekim ve hasadı için çok kısa bir zamanınız var. Kentleşmenin yoğun olduğu bir bölgede yaşadığınızdan tarım arazilerinin miktarı yaşayan insan sayısına göre çok. Nüfus yoğun olmasına rağmen tarımda çalışacak işçi bulmakta güçlük çekmektesiniz ve. Çünkü bölgede yılın 12 ayı üretim yapan bir makarna fabrikası, 2 bisküvi fabrikası ve bir de bebek maması fabrikası olduğundan insanlar genelde bu fabrikalarda çalışmakta. Bu durum ise işçi ücretlerinin yüksek olmasını neden olmakta. 4. Denize yakın bir bölgede kışlar yağışlı, yaz aylarının ise sıcak geçtiği bir bölgede çiftçilik yapmaktasınız. Yaz aylarının sıcak olmasından ve denize yakınlığından dolayı nem oranı oldukça yüksek bir bölgeniz var. Bölgede geniş tarım arazisi olduğundan işçi mevsimlik tarım işçileri ile çalışmaktasınız. Her yıl tarladan en az iki ürün aldığınız için tarlanız dinlenecek zaman bulamadığından verimi her geçen yıl giderek düştü. Konu ile ilgili danıştığınız ziraat mühendisi şu açılamayı yaptı: “Denizden gelen lodos, yanlış buğday türü seçimi ve yanlış sulama veriminizi düşürmekte” 5. Yüksek rakımlı bir bölgede dağ yamacında bir araziniz var. Toprak özellikleri bakımında kıraç bir bölgede olduğunuzdan gübre kullanmak zorunda kalmaktasınız. Bu durum ise üretim maliyetinizi yükseltmekte. Rakımın yüksek olmasından ve tarlanız yamaçta olmasından dolayı tarlanızdaki buğdayınız genel de yatmakta ve verim kaybına neden olmakta. Yaz aylarında ise ormandan gelen hayvanlarla mücadele etmek zorundasınız. Hasat ettiğiniz buğdayınızın büyük kısmını kışlık olarak saklamakta ve az bir kısmını ise bir sonraki yıl için tohumluk olarak saklamaktasınız. Arazi yamaç olduğundan biçerdöver ile hasat yapmakta sıkıntı yaşamaktasınız. MELEZLENECEK BUĞDAY ÖRNEKLERİ Ana Buğday Baba 3 Hasada gelme süresi orta Hasada gelme süresi orta Kışlık Tabiatta Ilıman İklime uygun Yatmaya dayanıklı Sulama ile yetişebilir Sap verimi yüksek Sap kısa Kılçıksız Besin değeri orta Kılçıksız Pas hastalıklarına dayanıklı Baba 1 Baba 4 Hasada gelme süresi kısa Hasada gelme süresi orta Kışlık tabiatta Yazlık tabiatta Kurak iklim şartlarına dayanıklı Sap orta Sap orta uzunlukta Takviye sulamaya iyi tepki verir Besin değeri yüksek Zayıf topraklara orta düzeyde Kılçıklı dayanıklı Verimi orta Kılçıklı Zayıf topraklara uygun Besin değeri orta düzeyde 8 Baba 2 Hasada gelme süresi uzun Kışlık tabiatta Kurak iklim şartlarına dayanıklı Sapı uzun Besin değeri yüksek Gübrelemeye iyi tepki veren Kılçıklı Baba 5 Hasada gelme süresi uzun Ilıman iklim şartlarına uygun Hastalıklara dayanımı zayıf Sap verimi düşük Besin değeri orta Kılçıksız Hastalıklara karşı dayanıksız • Etkinlik No: 8 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 19.07.2016, 26.07.2016, 02.08.2016 • Etkinliğin Adı: Buğday yetiştirmek emek ister. • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen), Şule SARIÇAM (rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber) • Etkinliğin Amacı: Bir önceki etkinliği pekiştirmek, buğday yetiştirmenin ve ıslahının zor yanları ve zevkli taraflarını gözler önüne sermek. • • Etkinliğin Konusu: Islahın her aşamasındaki bitkileri çocuklara arazide göstermek, arazideki bu materyalin ekimi, bakımı ve hasadıyla ilgilene işçi abi ve ablalarıyla bir araya gelmelerini sağlamak. • Etkinliğin Süresi: 150 dakika • Kullanılacak Malzemeler: Gözlem defteri • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Araştırma tarlalarında ekili olan 2016 melezleri, F1 kademesinden-çeşit adaylarına kadar olan ıslah materyali, üretme tarlaları, ambarlar ziyaret edilecek katılımcılara soru cevap imkanı tanınarak, interaktif olarak anlatılacaktır. Bu sırada arazide bulunan işçilerle tanıştırılacak, yaptıkları iş hakkında kısa bilgi vermeleri istenecek ve katılımcılara merak ettikleri soruları sormalarına fırsat verilecektir. • Etkinlik No: 9 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 20.07.2016, 27.07.2016, 03.08.2016 • Etkinliğin Adı: Kaliteli buğday için laboratuardayız. • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman) • Etkinliğin Amacı: Laboratuarda yapılan bilimsel araştırmaları, analizleri ve bunların 9 sonuçlarının değerlendirilerek özellikle kaliteli ekmeklik buğday elde etmek amacıyla uygulamaya aktarımlarının gösterilmesi amaçlanmaktadır. • Etkinliğin Konusu: Arazideki gördükleri buğday ıslah materyaline fiziksel ve kimyasal testler uygulayarak ekmeklik kalitesini belirlemek. • Etkinliğin Süresi: 150 dakika • Kullanılacak Malzemeler: Terazi, hektolitre cihazı, laboratuar tipi kırma ve un değirmeni, NIR cihazı, hızlı protein-azot tayin cihazı, un, buğday • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Katılımcılara daha önceden özellikleri bilinen, analiz sonuçlarını birbirleriyle kolayca karşılaştırabilecekleri zayıf, orta ve yüksek kaliteye sahip, grup sayısı kadar ekmeklik buğday materyali hazırlanacaktır. Katılımcılar ikişerli gruplara ayrılarak, rasgele buğday seçmeleri istenecektir. Sonra gruplara 1000 tane, hektolitre ağırlığı analizleri gösterilerek uygulama yaptırılıcaktır.. Daha sonra deney yaptığımız buğday materyali katılımcılarla beraber una ve kırmaya öğütülecektir. NIR cihazında ve hızlı protein-azot tayin cihazında protein ölçümü yaptırılacaktır. İki yöntemin birbiriyle karşılaştırılması yapılacaktır. (Doğruluk, süre, analiz maliyeti gibi). Her bir analiz gösterilirken o analizi neden yaptığımız anlatılacak, kendi analiz sonuçlarını analiz föyüne kaydetmeleri istenecektir. • Etkinlik No: 10 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 20.07.2016, 27.07.2016, 03.08.2016 • Etkinliğin Adı: Hamur yapıyoruz. • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman) • Etkinliğin Amacı: Laboratuardaki cihazları kullanarak yaptığımız hamur testleriyle kalitesiz ve kaliteli ekmeklik buğdayı gözlemlemek. • Etkinliğin Konusu: Analizlerini yaptığımız buğdaylardan hamur yaparak düşük, orta ve yüksek kalitelide olduklarını gözlemlemek. • • Etkinliğin Süresi: 150 dakika • Kullanılacak Malzemeler: GlutoPeak cihazı, alveograf, un, CaCl2, su, tuz • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Glutopeak analizi anlatılarak, uygulaması yaptırılacak katılımcılarla beraber çizilen grafik yorumlanacaktır. Alveograf cihazında ise hamurun balon gibi şişirilmesi gösterilip, enerjisi ölçtürülecektir. Sonuçlar analiz föyüne kaydedilecektir. 10 • Etkinlik No: 11 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 21.07.2016, 28.07.2016, 04.08.2016 • Etkinliğin Adı: Ekmek yapımı • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman) • Etkinliğin Amacı: Analiz sonuçlarının son ürüne ve pratiğe yansımasının, ekonominin işin içine nasıl girdiğinin görülmesi. • Etkinliğin Konusu: Katılımcıların analiz ettikleri buğdaylarla en kaliteli aynı zamanda en ekonomik ekmeği yapmaları istenmesi. • • Etkinliğin Süresi: 150 dakika • Kullanılacak Malzemeler: Cetvel, hesap makinesi, ekmek yapma makinesi, tuz, maya, su, un • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Katılımcılar iki gün boyunca analiz ettikleri buğdayları analiz sonuçlarına göre zayıf orta ve yüksek kaliteli diye ayıracaklardır. Daha sonra bu buğdaylar kalitesine göre fiyatlandırılacaktır. Katılımcılar gruplara ayrılarak, gruplardan en kaliteli, aynı zamanda en ucuz maliyetli ekmeği yapmaları istenecektir. Aynı bir fırıncı gibi hangi undan yüzde kaç oranında kullanarak paçal yapacakları kendilerine bırakılacaktır. Grupların yaptıkları ekmeklerin hacimleri ölçülerek puan verilecektir. • Etkinlik No: 12 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 21.07.2016, 28.07.2016, 04.08.2016 • Etkinliğin Adı: Duyusal test • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman) • Etkinliğin Amacı: Analiz sonuçlarının uygulamaya ve pratiğe yansımasının görülmesi. • Etkinliğin Konusu: Elde ettikleri ekmekleri duyusal testlere tabi tutmak • Etkinliğin Süresi: 150 dakika • Kullanılacak Malzemeler: Yaptıkları ekmekler, duyusal test analiz föyü • Katılımcı Sayısı: 90 kişi 11 • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Duyusal testin nasıl yapılacağı (tat, koku, kabuk kalınlığı, rengi, gözenek büyüklüğü ve sayısı, tekstürü vb.) ve test föyünün nasıl doldurulacağı anlatılacaktır. Daha sonra ekmeğin hangi gruba ait olduğu söylenmede her katılımcı puanlama yapacak, sabah ki etkinlikte ekmeğin aldığı puan da dahil edilerek ortalama puanı hesaplanacak ve birinci olan grup üyelerine enstitüde yetiştirilen ürünlerin olduğu hediyeler verilecektir. • Etkinlik No: 13 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 22.07.2016, 29.07.2016, 05.08.2016 • Etkinliğin Adı: Buğdaydan, ekmeğe yolculuk • Hedef Kitle: 6, 7, 8. sınıf ortaokul öğrencileri • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen), Şule SARIÇAM (rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber) • Etkinliğin Amacı: Buğdayın gerçek hayatta satış aşaması, değirmende öğütülmesi, fırında ekmeğe dönüşmesi gösterilecektir. Bu aşamaların aktörleriyle sosyal etkileşim sağlanacak bu sayede sofralarına zahmetsizle gelen ekmeğin ne zorluklarla ekmek haline geldiğinin farkına varmaları sağlanacaktır. • Etkinliğin Konusu: Eskişehir Ticaret Borsası, un fabrikası ve ekmek fırınına gezi. • Etkinliğin Süresi: 240 dakika • Kullanılacak Malzemeler: Gözlem defteri • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): İlk olarak Ticaret Borsasına götürülecek olan katılımcılar burada buğdayın fiyatlandırılması ve satışına şahit olacaklar, çiftçilerle bir araya gelerek soru sorma fırsatı bulacaklardır. Daha sonra satışı yapılan buğdayın sonraki aşaması un fabrikasına gidilerek değirmenlerde öğütülmesi ve paketlenmesi gözlemlenecekdir. En son uğrak yeri olarak ekmek fırınına gidilerek, ekmek yapım aşamaları incelenecektir. • Etkinlik No: 14 • Etkinlik Tarihi (Gün/Ay/Yıl): 22.07.2016, 29.07.2016, 05.08.2016 • Etkinliğin Adı: Kapanış ve veda • Hedef Kitle: Katılımcı 90 kişi • Etkinliği yaptıracak kişiler ve projedeki görevleri: Arzu AKIN (yürütücü), Dr. Yaşar KARADUMAN (uzman), Pelin YALÇINOĞLU (uzman), M.Bahadır AYAS (uzman), Dr. Özlem BİLİR (eğitmen), Ferda KOŞAR (eğitmen), Yılmaz YILDIRIM (eğitmen), Şule SARIÇAM (rehber), Nejla ÇALIŞKAN (rehber) • Etkinliğin Amacı: Kamp kapanışı 12 • Etkinliğin Konusu: Katılımcıların kendi aralarında ve proje ekibiyle bağın kopmaması amacıyla iletişim bilgilerinin paylaşılması, kamp hatırası fotoğrafların ve katılım belgelerinin dağıtılması, kamp süresince yaşanan deneyimlerin anlatılması. • • Etkinliğin Süresi: 4 saat • Kullanılacak Malzemeler: Enstitü tanıtım broşürü, adres telefon listesi, katılım belgesi • Katılımcı Sayısı: 90 kişi • Etkinliğin Nasıl Yapıldığı (ayrıntılı uygulama planı vb.): Katılımcılara kampa katılım sertifikası dağıtılacak, kapanış töreninde çekilen toplu fotoğraf ve kampın ilk gününden son gününe kadar çekilen fotoğrafların olduğu CD hediye edilecektir. Katılımcıların, proje ekibinin telefon numaraları ve e-posta adresleri gibi iletişim bilgilerinin olduğu liste hazırlanarak dağıtılacak ve proje ekibinin ve gönüllü öğrencilerin yapacağı konuşmaları ile kamp sona erecektir. 13