Dünya Örnekleri Işığında

Dünya Örnekleri Işığında
Tıp Eğitiminde
Önemli Noktalar
9. Üniversite Hastaneleri Birliği Toplantısı, 24-25 Haziran 2011, Erzurum
1 / 33
Zekeriya Aktürk, Prof. Dr., Atatürk Üniversitesi, http://aile.atauni.edu.tr
Bu sunumda;
• Dünyadan tıp eğitimi örnekleri
• Müfredat çeşitleri
• Ülkemizdeki durum
• Gelecek projeksiyonları
2 / 33
Gevher Nesibe’den
Flexner’e ve Günümüze
• Gevher Nesibe (1206) ilk tıp medresesi olarak
kabul edilmektedir. Usta-çırak ilişkisine dayalı
bir eğitim veriliyordu.
• Flexner (1910): uzmanlaşmayı esas alan
standart bir eğitim.
• Günümüzde: arayışlar devam ediyor.
3 / 33
Millis ve Willard Raporlarından
(1966)
• “İntörnlükte, stajyerlikle elde edilen
deneyimlerin gereksiz yere tekrar mı edildiği
konusunda ciddi sorular sorulmuştur. Benzer
sorular, intörnlük dönemi sadece kendi içinde
ele alındığında asistanlık eğitiminin bir yılının
gereksiz yere mi geçtiği konusunda da
sorulmuştur.”
4 / 33
Aile Hekimliğinin Kilometre Taşları, Millis Ve Willard Raporları, Aktürk Z., Dağdeviren N. (Çeviri
Editörleri). Türkiye Aile Hekimliği Uzmanlık Derneği Yayınları, 2004, İstanbul
AVICENNA Tıp Veritabanı
• DSÖ 1953’ten beri tıp fakülteleri
listesi yayınlıyor
• 2007’den beri DSÖ-WFME işbirliği
var
1. Temel tıp eğitimi programı olmalı
2. Yüz yüze eğitim için düzenli öğrenci
almalı
3. Bulunduğu ülkenin bireyleri
kaydolabilmeli
4. En az bir kampüsü olmalı
5. Ülkenin resmi otoritesi tarafından
tanınmalı
5 / 33
http://avicenna.ku.dk
DSÖ/WFME işbirliği
• 2004’te yayınlanan rapora
göre;
• Bölgesel ve ulusal
standartlar teşvik ediliyor
• İç ve dış değerlendirme
teşvik ediliyor
6 / 33
http://www.who.int/hrh/documents/WFME_report.pdf
Bologna Süreci: Ana Öncelikler
1. Yaşam boyu öğrenme
2. İş bulabilirlik
3. Eğitim, araştırma, buluş
4. Öğrenci merkezli (%25 elektif)
5. Karşılaştırılabilir dereceler
6. Hareketlilik
7. Uluslararasılaşma
8. Sosyal boyut – eşit erişim
9. Üç aşamalı model
10. Kalite güvencesi
The Bologna Process 2020 - The European Higher Education Area in the new decade (Leuven/Louvain-la-Neuve
Communiqué, April 2009)
7 / 33
http://www.ehea.info/article-details.aspx?ArticleId=3
Yatay ve Dikey Entegrasyon
• Yatay: Yıl içerisinde değişik bölümlerin ve
başlıkların birbiriyle entegrasyonu
• Dikey: Eğitim boyunca yıllar arasındaki
müfredatın entegrasyonu
8 / 33
Teorik / Pratik Eğitim Dengesi
PRATİK
TEORİK
1
2
3
4
5
Y I L L A R
6
9 / 33
Spiral Müfredatlar
Cooper (2007). The Foundation Programme curriculum – where
to now? In: Monograph on the Foundation Programme. ASME,
Edinburgh, 2007.
Dundee
10 / 33
SPICES Modeli
KLASİK
SPICES
.
Öğrenen Merkezli
…………………………………
Eğitici Merkezli
Probleme dayalı
…………………………………
Bilgi edinme (Ezber)
Entegre/Multidisipliner
…………………………………
Disiplin Temelli
Topluma dayalı
…………………………………
Hastaneye dayalı
Seçmeli
…………………………………
Standart/Tekdüze
Sistematik
…………………………………
Usta-çırak ilişkisi
__________________________________________________________________________
İstenen yeterlilik eğitimi belirler
Eğitim süreci yeterlilikleri belirler
Harden 1984
11 / 33
Dünyadan Örnekler
• 1. Sınıf
– Hedef, dersleri eğitimin %40’ından az tutmak. Geri
kalan zaman laboratuvarda, küçük grup
tartışmalarında, vaka ve ekip temelli öğrenme, akran
öğrenmesi ve simülasyonlarda geçer.
• 2. Sınıf
– 2. sınıfta eğitim boyunca haftada yarım gün bir
eğiticinin yanında poliklinikte veya aile hekimliğinde
Staj (Longitudinal Clerkship) da yapılır.
http://www.hopkinsmedicine.org/bin/o/a/year1.pdf
12 / 33
• Probleme dayalı bir müfredat izlenir. Ardışık bloklar halinde,
hastalarla erken karşılaşmayı sağlayan ve vaka yönetimini içeren
bir yapı var.
• Yeterliliğe dayalı, longitudinal müfredat yedi başlığa
odaklanmıştır:
–
–
–
–
–
–
–
Etkili iletişim
Yaşam boyu öğrenme
Moral anlayış ve etik karar verme
Toplum sağlığı
Profesyonellik ve rol benimseme
Öz farkındalık ve öz bakım
Sağlığın sosyal ve kültürel boyutu
13 / 33
http://www.fhs.mcmaster.ca/mdprog/
McMaster MD/PhD Derecesi
http://fhs.mcmaster.ca/mdphd/
14 / 33
• Entegre, sistem temelli bir müfredat
• Programın daha ilk haftalarında klinik eğitim
• Başka sağlık profesyonelleriyle birlikte
çalışma fırsatı
• Dördüncü yılda derinlemesine eğitim
• Beşinci stajda klinik staj
http://www.som.soton.ac.uk/undergrad/course/bm5/
15 / 33
Southampton
•
•
•
•
•
Dönem 1
Dönem 2
Dönem 3
Dönem 4
Dönem 5
60 AKTS
60 AKTS
90 AKTS
90 AKTS
90 AKTS
16 / 33
17 / 33
Rochester – (Çift sarmal müfredat)
18 / 33
http://www.urmc.rochester.edu/education/md/prospective-students/curriculum/documents/DHC02-2011.pdf
Maastricht
http://www.maastrichtuniversity.nl/web/Faculties/FHML/TargetGroup/ProspectiveStudents/BachelorsProgramm
es/Programmes/Medicine/ProgrammeInformation.htm
19 / 33
Rize Üniversitesi Dönem 1
20 / 33
Marmara Dönem 1
• 182+155+173+157=667 saat
http://tip.marmara.edu.tr/
21 / 33
Trakya Dönem 1
• Tıbbi Bilimlere Giriş
364
• Normal Yapı ve İşlev-Sol., Dol., Kan-Lenf., Boşaltım
280
• Normal Yapı ve İşlev- Sind., Met.- Endokrin
224
• Toplam
868
http://tipfak.trakya.edu.tr/ogrenci/2010-2011/doc/T%c4%b1p%20Fak.%20201011%20Ders%20Program%c4%b1.doc
22 / 33
Atatürk Üniversitesi Dönem 1
127
+130
+123
+119
+108
+ 82
=689 saat
Bunun 180 saati pratik (LAB+Beceri eğitimi)
23 / 33
http://aile.atauni.edu.tr/ogrenciler/dersnotu/2010_2011/AtaUniTip10_11Program.xls
24 / 33
http://www.meb.gov.tr/Stats/apk2002ing/Picture/image47.jpg
Gelecek
-Sanal üniversiteler ?• International Virtual Medical School
• Health Services Management
• Healthcare Reimbursement
• Master of Business Administration Healthcare
• Medical Office Administration
http://www.vconline.edu/online-degree-programs/online-medical-degrees.cfm
25 / 33
Walden University (ABD)
• Richard W. Riley College of Education and
Leadership
• College of Management and Technology
• College of Health Sciences
• College of Social and Behavioral Sciences
• Center for Undergraduate Studies
http://www.waldenu.edu/Colleges-and-Schools.htm
26 / 33
Entegre Sağlık Kuruluşları Tıp
Fakültesi
• Tıp fakültesi hastanesi
• Devlet hastanesi
• Diğer hastaneler
• Aile Sağlığı Merkezleri
• Toplum Sağlığı Merkezleri
ile entegre eğitim veren bir tıp fakültesi modeli
düşünülebilir
27 / 33
Eichbaum Q, An Alternative Model for Medical Education. The Permanente Journal 2010;14(3):44-49
Türkiye için projeksiyon
Doç. Dr. Turan Buzgan, Aile Hekimliği Değerlendirme Toplantısı 08.07.2010 Ankara
http://www.ailehekimligi.gov.tr/images/stories/Resimler/Duyurular/projeksiyon.jpg
28 / 33
Sağlıkta Dönüşüm Uygulaması
Geçiş Dönemi Sonu
• 2017 yılından sonra Sağlık Bakanlığı birinci
basamakta pratisyen hekim istihdam
etmeyecek. Birinci basamakta çalışacak
hekimlerde aile hekimliği ihtisası yapma
şartı aranacak.
Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık bülteni Mart 2009 Yıl 3 Sayı 27: Sayfa 2
http://www.saglik.gov.tr/TSHGM/dosyagoster.aspx?DIL=1&BELGEANAH=36404&DOSYAISIM=28.pdf
29 / 33
100 bin hekimin 20 bini birinci basamakta
Yıllara Göre AHU/Toplam Asistan Kadroları Yüzdesi (2000-2009)
9
Türkiye'de Aile Hekimliği
8
7000
7
6000
6
Sayı
5000
%
5
4000
4
3000
3
2000
2
1000
0
1
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Yeni kadrolar AHU
40
45
46
329
158
331
286
111
380
128
Yeni kadrolar Diğer
3748
4040
4121
4810
4376
5262
5846
1778
6195
2201
0
2000_2001
2002_2003
2003_2004
2004_2005
2005_2006
2006_2007
2007_2008
Yeni kadrolar
1,1
1,1
1,1
6,8
3,6
6,3
3,7
2008_2009
3
Mevcut asistan
1,9
1,4
1,1
3
3,4
4,1
4,2
3,2
Mezunlar
4,8
2,8
2,5
1,9
1,4
2,7
4,8
8,6
Set T. Aktürk Z. Turkiye’de 2001-2010 Yılları Arası Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi Kadroları: Nispi Artışla Birlikte
Yeterli Olmaktan Uzak. Sağlıkta Nabız Dergisi 2010;26:42-45
• 2013 yılında aile hekimliği uzmanlık
öğrencisi sayısının 2300, eğitim merkezi
sayısının 115 ve saha eğiticisi sayısının 575
olması gerektiği öngörülebilir.
30 / 33
Gürel FS. Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi 2025 Projeksiyonu. Sağlıkta Nabız Dergisi 2010;7(26):56-57.
Ustaların Görüşleri
• Tıp eğitimi dinamik bir süreçtir
• Küçük grup eğitimlerine ağırlık verme
Prof. Darrell Kirsch, AAME
• Ayaktan hastalarla daha çok zaman geçirme
• Standardize hastalar ve mankenlerde eğitim
• Sanal hastalar ve bilgisayarlı mankenler
• Toplumun ihtiyaçlarını takip etme
Prof. Stefan Lindgren, WFME
• Kanıta dayalı tıp uygulaması yapan
31 / 33
Steven Louis, AMA
Flexner’in 100. Yılında Carnegie Raporu
1. Öğrenci kayıtlarında çeşitlilik sağlanmalı
2. Standartların koordinasyonu sağlanmalı
3. Hizmet ve eğitim dengesi sağlanmalı, programlar ihtiyaca uygun
hale getirilmeli
4. Eğitim hastanesi ve dekanlıklar daha fazla işbirliği yapmalı
5. Eğitim hastanesi ve dekanlıklar kaynakların şeffaf ve adil
dağılımını sağlamalı
6. Tıp Eğitimi toplumun malıdır ve devlet tarafından
desteklenmelidir
7. Sağlık işgücü belirleme politikaları tarafların işbirliği ile
hazırlanmalı
Cooke M, Irby DM, O’Brien BC. Educating physicians: a call for reform of medical school and residency. San Francisco:
Jossey-Bass; 2010
32 / 33
http://www.carnegiefoundation.org/newsroom/press-releases/educating-physicians-call-reform-medical-school-and-residency
Sonuç ve Düşünme Noktaları
• Tıp eğitiminde arayışlar devam etmektedir
Tıp eğitiminin bir kısmının uzmanlıktan sayılması
Uzmanlık eğitiminde tezin kaldırılması, MD/PhD programları
Seçmeli eğitime daha fazla önem verilmesi
Tıp eğitiminde tarihi köklerimiz de incelenerek Türkiye’ye
özgü yöntemlerin uygulanması
5. Eğitimin hastane ortamı yerine daha fazla topluma dayalı
olması
6. Sağlık bilimleri temel eğitimlerin birleştirilmesi, geçişlerin
kolaylaştırılması
7. Aile hekimliği uzmanlık eğitimi için ekip ve ortam sağlanması
1.
2.
3.
4.
33 / 33