ÇOCUK, OYUN VE OYUNCAKLAR

ÇOCUK, OYUN VE
OYUNCAKLAR
ÇOCUKLARDA
OYUN
‘’Çocuğun Dünyasına Girebilmenin En Önemli
Yoludur Oyun…’’
Oyuna Dair Birkaç Söz…
 Küçük çocuğu olan, onun hatırı için onunla
çocuklaşsın. (Hadis)
 Çocuk oyunla büyümelidir. ( Eflatun )
 Oyun oynamayan bir çocuk, yalnızca çocukluğun
eğlencesini kaçırmakla kalmaz, aynı zamanda tam
anlamıyla gelişmiş bir yetişkin de olamaz. (Whitley)
 Oyun, hayatın özüdür ve çocuğun her şeyi
öğrenebileceği tek yoldur.(Tudor-Hart)
Oyun Nedir?
Belli bir amaca yönelik
olan veya olmayan, kurallı ya
da kuralsız gerçekleştirilen
fakat her durumda çocuğun
isteyerek ve hoşlanarak yer
aldığı fiziksel, bilişsel, dilsel,
duygusal ve sosyal gelişimin
temeli olan, gerçek hayatın bir
parçası ve çocuk için en etkin
öğrenme sürecidir.
Oyuna İlişkin Özellikler
Oyun çok hareketli, yaratıcı ve esnek bir ortam teşkil
eder.
Oyunun kuralları değişebilir; ancak bunu oyun
oynayanların kabul etmesi gereklidir.
Oyun günlük işlerin dışında yapılan ve maddi bir
sonuç beklenmeden yapılan etkinliklerdir.
Oyun, ‘iş’ in karşıtı olarak ifade edilmektedir.
Sınırlandırılmış bir zaman ve belli bir mekan
içerisinde yapılmaktadır.
Oyunda aktif katılım şarttır.
Oyunun, oynayanlar üzerinde olumlu etkisi vardır.
Oyun bazı hallerde çok yoğun dikkat gerektirir.
Oyun özgür ve rahat bir ortam içerir.
Oyun deney ve araştırma içerir.
Oyun zihni ve bedeni çalıştırır.
Oyun farklı kişilerle (çocuklarla) sosyal kaynaşmayı
sağlar.
Oyun her zaman kişinin (çocuğun) ilgisini çeken ve
beyni uyaran bir araçtır.
Oyunda birey mutluluk ve heyecan duyar.
Oyun üretimi, yaratıcılığı, özgüveni ve empati
duygusunu geliştirir.
Oyunda birey kurallara uymayı, paylaşmayı,
hoşgörüyü, problemlere çözüm getirmeyi, belli bir
disiplin içinde düşünmeyi, toplumsal rolleri,
araştırmayı, uzlaşmayı, sorumluluk almayı, kendini
ifade etmeyi, karar vermeyi ve sonuçlarına
katlanmayı öğrenir.
Oyun ve Çocuk
Oyun çocuğu tanımada en önemli
yollardan biridir.Çünkü çocuk oyun
içerisinde özgürdür, her türlü yapmacıktan
uzaktır, içindeki duygu, düşüncelerini
rahatça oyununa yansıtır.
Oyun ve Yaratıcılık
Oyun, çocuğun
yaratıcılığını en özgür
şekilde ortaya koyduğu
ortamdır.Çocuk oyun
sayesinde kendini
tanımaya başlar, kendi
güçlerini sınayarak bazı
alanlarda girişimlerde
bulunmaya doğru yol
alır.
Oyunun Gelişim Alanlarına Etkisi
1.Sosyal Gelişim Üzerine Etkileri
2.Kişilik Gelişimi Üzerine Etkileri
3.Zihinsel Gelişim Üzerine Etkileri
4.Duygusal Gelişim Üzerine Etkileri
5.Dil Gelişimi Üzerine Etkileri
6.Fiziksel ve Psikomotor(Bedensel) Gelişim Üzerine
Etkileri
1.Sosyal Gelişim Üzerine Etkileri
 Çocuk oyun ile kazandığı olumlu davranışları
pekiştirip, olumsuz davranışları değiştirme olanağı
bulmaktadır.
 Çocuk oyun oynayarak kuralları öğrenir ve ilerde
topluma uyumlu bir yetişkin haline gelir.
 Çocuk oyun oynayarak akranları ile iyi ilişkiler
geliştirir ve dünya ile ilgili düşünceler geliştirirler.
 Çocuk oyun oynayarak kendine uygun olan toplumsal
rolleri geliştirir.
 Çocuk oyun ile karşısındakine saygı gösterme, yenilgiyi
kabul etme, sorumluluk alma gibi sosyal açıdan çok
önemli davranışlar geliştirir.
 Çocuk doğru-yanlış, güzel-çirkin, iyi-kötü, haklı-haksız
gibi kavramlar ve ahlaki anlayışları oyun sırasında
öğrenir, dener ve kendine uygun olanı pekiştirir.
2.Kişilik Gelişimi Üzerine Etkileri
 Oyun oynayan çocuğun duyguları keskinleşir ve
yeteneklerinin farkına varır.
 Oyun pasif çocuğu aktifleştirip cesaretlendirir.
 Oyun karar verme, analitik düşünme, problem çözme
becerilerini geliştirir.
 Oyun oynayan çocuk
kendine güvenme ve
başkalarının haklarına
saygılı olma konusunda
gelişme gösterir.
 Oyun oynayan çocuğun
işbirliği yapma yeteneği
oluşur.
3.Zihinsel Gelişim Üzerine Etkileri
 Oyun çocuğun dünyayı ve çevresini keşfetmesine,
gerekli bilgileri edinmesine, merak duygusunu tatmin
etmesine olanak sağlar.
 Oyun yoluyla çocuk mantık yürütmeyi, seçim
yapmayı, sebep sonuç ilişkileri kurmayı, dikkatini
toplamayı, kendini bir amaca yöneltmeyi öğrenebilir.
 Oyun büyüklük, şekil, renk, boyut, ağırlık, hacim,
ölçme, sayma, tartma, zaman, mekan, uzaklık, uzay
ile ilgili kavramların kazanılmasında etkilidir.
 Oyun, eşleştirme, sıralama, sınıflama, analiz, sentez,
değerlendirme, problem çözme gibi zihinsel
süreçlerin işleyişlerini kazandırma ve hızlandırmada
etkilidir.
 Oyun anında çocuk düşünme, algılama, kavrama,
mukayese etme, akıl yürütme ve öngörüde bulunma
gibi sürekli bir zihinsel faaliyet içerisindedir.
 Oyun oynayan çocuk plan yapma, taktik geliştirme ve
işbirliğine gidip fikir alışverişinde bulunma
yeteneklerinde gelişme gösterir.
4.Duygusal Gelişim Üzerine Etkileri
 Mutluluk, dostluk, sevinç, korku, acı, acıma, kaygı,
düşmanlık, kin, nefret, sevme, sevilme, güven duyma,
bağımlılık, bağımsızlık, ayrılık, ölüm gibi pek çok
duygusal tepkiyi çocuk oyun yolu ile öğrenmektedir.
 Oyun çocuğun saldırganlık dürtüsünü ve birikmiş
enerjisini boşaltmasını sağlamaktadır
 Çocuk yaşadığı duygusal sorunu oyunda ortaya
koyabilmekte ve bu sorunu çözümleme yoluna
gidebilmektedir.
 Çocuk ailesinde ve çevresinde gördüğü bütün
toplumsal rollere yönelik olarak duygusal tepkilerini
oyunlarına yansıtmaktadır.
 Çocuk oyun esnasında son derece özgür ve bağımsız
hareket ederek duygularını ortaya koyar ve rahatlar.
Oyun yoluyla çocuk kendini ifade etme ve çevresiyle
uyumlu ilişkiler kurma gereksinimini giderir.
5.Dil Gelişimi Üzerine Etkileri
 Çocuk oyun esnasında dili; sözlü olarak ifade
edilenleri anlama, yeni sözcükler kazanma, duygu ve
düşüncelerini anlatma, bir problem durumu
çözümleyebilme, tahminde bulunma, bilgi aktarma
amacıyla kullanır.
 Konuşma becerisi artar, söz dağarcığı gelişir, rahat
konuşma ve düşüncelerini açıklama alışkanlığı
kazanır, soru sormayı, yeni bilgiler edinmeyi,
bilgilerini başkalarına açıklama alışkanlığını edinir.
 Oyun ortamında çocuk, yeni
sözcükler öğrenir, daha
düzgün ve kurallı cümleler
kurmayı öğrenir. Öğrendiği
sözcüklerle arkadaşlarına bir
şeyler anlatmayı, onları
dinleyip anlamayı, bu yolla
da dili kullanmayı öğrenir.
6.Fiziksel ve Psikomotor(Bedensel) Gelişim
Üzerine Etkileri
 Koşma, atlama, sıçrama,
tırmanma, sürünme gibi fiziki
güç gerektiren oyunlar da
çocuğun solunum, dolaşım,
sindirim ve boşaltım gibi
sistemlerinin düzenli çalışmasını
sağlamaktadır.
 Oyun çocuğun büyük kas ve
küçük kas gelişimini
hızlandırmaktadır.
ÇOCUKLARIMIZ OYUN OYNARKEN
NASIL DESTEKLEMELİYİZ?
 Çocuğun
oynayabileceği güvenli bir
ortam hazırlamalıyız.
 Çocuğa oynarken rahat edebileceği kıyafetler
giydirmeliyiz.
 Her gün düzenli olarak en az 15-20 dakika oyun
oynamalıyız. Oyunun kurallarını onun koymasına izin
vermeliyiz.
 Çocuğun oyunlarına katılmalıyız fakat fazla
müdahale etmemeliyiz.
 Yumuşak bir ses tonuyla konuşmalıyız.
 Olumlu
mesaj veren oyunlar oynamalıyız.
 Çocuğumuzu hayal gücünü ve yaratıcılığını
zenginleştiren oyunlar oynaması için teşvik etmeliyiz.
 Çocuğumuzun oyunlarını olumlu pekiştirmeliyiz.
 Çocuğumuzun yaptıklarını gördüğümüzü ve bunlarla
ilgilendiğimizi ona belirtmeliyiz.
 Gülümseyerek ve göz teması kurarak oyun
oynamalıyız.
 Çocuğumuza sevgi dolu ve sıcak yaklaşıp,
oyun oynayarak ilgilendiğimizde çocuğumuz daha iyi
gelişir ve beceriler kazanır.
ÇOCUKLARIN
YAŞLARINA GÖRE
OYUN TÜRLERİ VE
OYUNCAKLAR
0-24 ay arası çocuklar
 Tek
başına oyun oynadığı dönemdir
 0-2 yaş arasında ses, şekil ve renklere duyarlıdırlar
 Oturmaya başladığında nesneleri ağzına götürür,
yürümeye başladığında nesneleri atar.
24- 36 ay arası çocuklar





2-3 yaşla birlikte başka çocuklarla oynamaya başlarlar
Hayali oyunlar başlar
İnsanların ve olayların taklit edildiği oyunlar başlar
Nesneleri oyuncak gibi kullanır (sopa=at)
Anne ve babasını taklit etmeye başlayan çocuğun, mutfak
eşyalarını oyun aracı olarak kullandığı bunun yanı sıra tamir
aletlerinden, bahçe materyallerinden (kova, kürek vb) zevk
aldığı görülür.
36-48 ay arası çocuklar



Çocuğun hareketlerinde kararlılık vardır. Tırmanmak, inip
çıkmak, üç tekerlekli bisiklete binmek, bu yaşlarda en çok
sevilen faaliyetlerdir.
Yapı-inşa malzemeleri ilgi alanlarına girer. Küçükten büyüğe
doğru giden küpler, tahta parçaları, büyük bloklar gibi.
Su, kum, kil, çamur, hamur gibi oyun materyalleri
yaratıcılıklarının gelişiminde oldukça yaralıdır.
48- 72 ay arası çocuklar





Bu dönemde çocuk, masa başı faaliyetlerine ilgi duymaya başlar. Resim
yapma, boyama, kesme vb.
Bu arada evcilik, bakkalcılık, doktorculuk, hırsız-polis oyunları, bu
dönemin en yaygın oyunlar arasındadır.
Çocuklar grup oyunlarına ilgi duymaya başlarlar. Zihinsel çaba gerektiren
materyaller bu dönemde (resim ve sayı eşleme oyunları, domino, sayı
kartları gibi) gözdedir.
Taklit içerikli oyunlar daha karmaşık hale gelerek devam eder.
Oyunlar cinsiyete göre farklılaşmaya başlar.
OYUNCAK
SEÇİMİNDE DİKKAT
EDİLMESİ
GEREKENLER

Çocuğa, evde kendisinin oynayabileceği, oyuncaklarını
koyabileceği bir köşe hazırlanmalıdır.

Oyuncaklar, çocuğun rahatça alabileceği, oynamak istediğinde
seçebileceği ve geri koyabileceği şekilde düzenlenmelidir.

Oyun alanı çocuğun rahat hareket edebileceği, tehlike
yaratmayan bir ortam olmasına dikkat edilmelidir.

Anne-baba, çocuğa "Oyuncaklarını toplasana" demek yerine,
çocuğun dikkatini çekerek oyuncakları birlikte toplayabilirler.
Anne-baba, çocuğa pahalı oyuncaklar almak yerine, çocuğun
kaslarını çalıştıracak, girişimciliğini ve hayal gücünü artıracak
oyuncakları tercih etmelidir.
Örneğin; sünger bebek, kağıt uçurtma gibi.


Anne-baba çocuğun oyun oynamasını cesaretlendirmeli, yeni
oyunlar öğretmeli ve çocuğa oyun oynarken eşlik etmelidir.

Anne ve babanın sevgi dolu, sıcak yaklaşımıyla, sık sık birlikte
oynanılan, ilgilenilen çocuklar daha iyi gelişir ve beceriler
kazanır.
İŞİ OYUN OLAN ÇOCUKLARINIZLA
GEÇİRECEĞİNİZ HER SANİYENİN
DEĞERİNİ BİLEN
SİZ ANNE- BABALAR
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER
REHBER ÖĞRETMEN
ELİF IŞIK