OKUL BAHÇELERİMİZDEN DAHA FAZLA FAYDALANMAK Pratik

Transkript

OKUL BAHÇELERİMİZDEN DAHA
FAZLA FAYDALANMAK
Pratik bir Kılavuz
( pilot
için)
uygulama
ARALIK
2006
Bir Yetişkin Okur-Yazarlığı Oyunları Koleksiyonu
İÇİNDEKİLER:
1. REFERANSLAR ..................................................................................................................33
2. GİRİŞ ...................................................................................................................................... 1
3. OKUL BAHÇELERİNİN POTANSİYELİ ...................................................................... 3
4. OKUL BAHÇESİNİN İNCELENMESİ .......................................................................... 3
5. ANKET YAPMAK.................................................................................................................. 6
6. İHTİYAÇLAR VE İSTEKLER ........................................................................................... 7
7. OKUL BAHÇESİ ÖZELLİKLERİ VE ETKİNLİKLER ................................................. 8
8. BİR EYLEM PLANI YAPIN..............................................................................................13
9. FİNANSMAN KAYNAKLARI .........................................................................................14
10. OKUL BAHÇESİ PROJELERİNİN NEDEN BAŞARILI YA DA BAŞARISIZ
OLDUĞUNU ANLAMAK ...................................................................................................14
11. AÇIK HAVA SINIFI NEDİR?........................................................................................16
12. OKULUN TÜM BAHÇESİNİ BİR ÖĞRENME ORTAMI OLARAK
KULLANILMASININ EĞİTİMSEL DEĞERİ.............................................................16
13. AÇIK HAVA ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ İÇİN ÖRNEKLER (KONULARA
GÖRE) ....................................................................................................................................18
13.1.
Ana okulu ve 1.-3. Sınıflar .................................................................................18
13.2.
4.-6. Sınıflar..........................................................................................................19
13.3.
7.-8. Sınıflar.........................................................................................................20
13.4.
9.-12. Sınıflar.......................................................................................................22
14. OKUL BAHÇESİ OYUNLARI (HİÇBİR ÖZEL İŞARETLEME GEREKTİRMEZ)
................................................................................................................................................24
14.1.
Popüler Uluslararası Oyunlar...........................................................................24
14.2.
Popüler Türk Oyunları........................................................................................26
14.3.
Oyunlar nasıl öğretilir: ......................................................................................26
15. OYUN ALANI İŞARETLERİ KULLANILARAK OYNANAN OYUNLAR VE
YAPILAN ETKİNLİKLER ................................................................................................27
15.1.
Bir Aktivite Zinciri.............................................................................................27
15.2.
Seksek (birden fazla kişi ile oynanır)...........................................................30
15.3.
Labirent .................................................................................................................32
EU-T SBEP
European Union-Turkey
Support to Basic Education Project
i
AB-T TEDP
Avrupa Birliği-Türkiye
Temel Eğitime Destek Projesi
Okulların Tüm Alanlarının Öğrenim Ortamı olarak Kullanılması
1. GİRİŞ
Başlığı, “Okul Bahçelerimizden Daha Fazla Faydalanmak” olan bu kitapta iki
önemli kavram bulunmaktadır:
•
İlk kavram, okul bahçelerimize hiçbir fiziki değişiklik YAPMADAN bile, bu
alanları eğitimsel amaçlar ve aynı zamanda spor ve oyun aktiviteleri için daha
iyi bir şekilde kullanabileceğimizdir.
•
İkinci kavram ise, okul bahçelerinde fiziki iyileştirme çalışmaları yaparak bu
alanların daha çok amaç için kullanılabilmesine olanak sağlayacağımız görüşünü
dikkate almaktadır.
Neden okulunuzun bahçesini kullanmalısınız?
Okul bahçelerimiz önemli bir değer taşır fakat bunlardan maksimum düzeyde
faydalandığınızı düşünüyor musunuz? Bazı okullar bahçelerinin teşkil ettiği
potansiyeli göz ardı etmekte ya da temiz ve düzenli oldukları sürece bu alanlara
dokunulmaması gerektiğine inanmaktadır. Ancak, az miktarda zaman, para ve
hayal gücü ayırmanız, okulunuzun havasını değiştirmeye ve öğrencileriniz
üzerinde gerçekten de olumlu bir etki yaratmasını sağlayabilir.
Ne yazık ki birçok okul çekicilikten
uzak, ilginç bir özelliğe sahip olmayan ve
dış unsurlara maruz kalmaya açık alanlar
üzerine inşa edilmiştir. Bu husus,
öğrenci davranışlarını etkileyebilir ve
öğrencilerin asi davranışlar
sergilemesine, vandalizme, oyun alanında
çarpışma sonucu kaza sonucu
yaralanmalara ve hatta can sıkıntısına
sebep olabilir. Öğretmenler, öğrencileri
oyun bahçesinde oluşan sorunlarını
teneffüs sonunda sınıfa taşıdıklarında
bunu göreceklerdir.
Bazı araştırmaların sonuçları, okul
bahçelerinin özen gösterilmeyen ve ilgi
çekici olmayan ve okulun da
önemsemediği kısımlarına, öğrencilerin
de değer veremeyeceği ve çekiciliği
olmayan bir ortamın da öğrencilerin toplumumuzun değerli bireyleri olmadığı
mesajını iletebileceğini öne sürmüştür.
Okul bahçeleri, öğrenmeyi kolaylaştıracak ve farklı özellik ve deneyimler sunan
birçok çeşitli alan sağlayacak şekilde tasarlanabilir. Öğrenciler birçok aktif ve
pasif oyuna katılabilme, ya da yağmur, güneş ya da esen rüzgardan korunaklı bir
yerde oturarak sohbet etme olanağına sahip olmalıdır.
EU-T SBEP
1
AB-T TEDP
Bahçenizden en üst düzeyde faydalanabilmek için tüm okul topluluğunu yeniden
planlama sürecine dahil etmelisiniz. İyileştirme çalışmalarını karşılamak için
kaynak bulmanız gerekebilir ve gerekli finansman sağlandığında, ya da
sağlandıkça, çalışmaları gerçekleştirebilmek için bazı gönüllü kişilerin planın
çeşitli aşamalarında çalışmalarına ihtiyaç duyacaksınız.
Bu kılavuz, okul bahçelerinizi yeniden planlama sürecinize bir giriş sağlamaktadır.
İyi eğitim ortamları yaratmanız için bazı öneriler sunacaktır ve amaçlarınıza
ulaşmanız için size adım-adım takip edebileceğiniz bir rehber sağlayacaktır.
Bu Kılavuz üç bölüme ayrılmıştır:
Bölüm A:
Okul Bahçesinin İyileştirilmesi için Genel Esaslar ve Öneriler
Bölüm B:
Açık Hava Sınıfı (Okul bahçelerinin örgün öğrenim için kullanılması)
Bölüm C:
Okul Bahçesi Oyunları ve Oyun Alanı İşaretleri
EU-T SBEP
2
AB-T TEDP
BÖLÜM A: OKUL BAHÇELERİNİN
iYiLEŞTiRiLMESi iÇiN GENEL
ESASLAR VE ÖNERİLER
2. OKUL BAHÇELERİNİN POTANSİYELİ
Öğrenim fırsatlarına yönelik, ihtiyaçlar ve oyun imkanları ile sosyal imkanları
dengeleyen bir ortam yaratmanız gerektiğini unutmayın. Bunu yapmakla, aynı
zamanda yerel çevrenize de bir katkı sağlamış olacaksınız.
Okul bahçelerini örgün (öğretim), özgün (sosyal etkinlik ve oyun) ve de gizli
eğitim programı (başka konular) desteklemek için kullanılabileceğini de
unutmamalısınız.
Örgün müfredat:
Birçok okulda, okul bahçelerinin çoğu zaman spor ve oyunlar için kullanılmaktadır.
Kimse bunun değiştirilmesini önermemektedir ancak müfredatın diğer
bileşenlerinin de örgün şekilde öğretilmesi için olanaklar sağlayabilecek alanlar
da vardır.
Özgün müfredat:
Bir dizi farklı oyun olanağı ve sosyal etkileşim alanı sağlayan okullar, öğrencilerin
enerji ve saldırganlıklarını daha olumlu yollarla kanal edildiğini, anti-sosyal
davranışların azaldığını ve daha az sayıda kaza yaşandığını gözlemlemişlerdir.
Gizli müfredat:
Öğrencilerini iyileştirme sürecine dahil eden okullar, öğrencilerin okullarına
duydukları gurur ve benimseme duygusu
nedeniyle vandalizmin azaldığını
gözlemlemişlerdir.
Size yardım eli uzatan var!
Eğer bunların tümü okulunuz için oldukça
uzak birer olasılık gibi gözüküyorsa,
umutsuzluğa kapılmayın! Bu kılavuz size
birçok fikir sunacaktır.
3. OKUL BAHÇESİNİN
iNCELENMESİ
EU-T SBEP
3
AB-T TEDP
Unutmayın: Okul bahçesinin incelenmesi öğrencilerin de katılabileceği harika bir
etkinlik olabilir. Birçok öğrenme fırsatı oluşturabilir.
Okul bahçesini değiştirmeye
başlamadan önce şu an orada tam
olarak neler bulunduğunu
kaydetmeniz gerekmektedir.
Ya okul açık alanlarının bir
krokisini edinin, ya da okul açık
alanlarının bir krokisini
hazırlayın.
Yeraltındaki kablo ya da
boruların yerlerini saptamaya
çalışın. Kanalizasyon çukurlarını,
yeraltına iniş deliklerini ya da bu tür diğer özellikleri işaretleyin.
Krokilerinizde Kuzey, Güney, Doğu ve Batı’yı işaretleyin. Okul bahçesinin en fazla
güneş alan ve en fazla gölgede kalan alanları belirleyin. Saati ve mevsimi de not
etmeyi unutmayın.
Rüzgarların yönünü işaretleyin. Okul bahçesinin hangi bölümlerinin şiddetli
rüzgarlara maruz kaldığını ve hangi alanların en korunaklı alanlar olduğunu
gösterin.
Okulunuzun “su bölümü çizgisini” işaretleyin. Yağmurun nerelerde binalardan ve
kaldırımlardan aktığını bulun. Hangi alanlar su baskınına yatkın? Hangi alanlar
çabuk kuruyor ya da uzun süre ıslak kalıyor?
Bahçeleri oluşturmak istediğiniz alanlardaki toprak kalitesini değerlendirin ve
not edin.
Önceden var olan yürüyüş yollarını ve patikaları, “resmi” olmasalar bile
işaretleyin. Öğrencilerin yürüyüş güzergahına bir bahçe yapılması büyük ihtimalle
ezilmiş bitkiler ile sonuçlanacaktır.
Eğer okul bahçesi geliştirme planı bir “Açık Hava Sınıfını” (Bakınız bu Kılavuzun B
Bölümü) içerecekse, açık hava sınıfınızın ne derece erişilebilir olacağını dikkate
alın. Birçok öğretmen okul binasına yakın bir alanı tercih edecektir çünkü bu
şekilde gidiş- gelişe ayrılan süre kısalacaktır.
Sulama için kullanılabilecek su kaynaklarını işaretleyin.
Yakın çevrede bulunan, öğrencileri açık hava sınıfını kullandıkları sırada rahatsız
edebilecek gürültü ya da sık sık tekrar eden faaliyetler gibi dikkat dağıtıcı
unsurları not ediniz.
Yakın çevrede bulunan ve engellenmesi gereken tehlikeleri ve güvenlik ile ilgili
sorunları not ediniz.
Okulun bahçe özelliklerinin görüş alanına dikkate alın. Örneğin, bunlar okul
bahçesinin öğretmenler odası penceresinden kolaylıkla izlenebilir bir yere
EU-T SBEP
4
AB-T TEDP
yerleştirilmesi öğrencileri görebilme şansı verir ve bu da vandalizmin
engellenmesine yardımcı olabilir.
Aşağıda, aranacak ve analiz edilecek unsurların bir kontrol listesi bulunmaktadır.
Bu liste, incelemenizi yaparken faydalı olabilir.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
çim alanlar ve kullanımları
asfalt alanlar ve kullanımları
kaldırım döşenmiş alanlar ve
kullanımları
ağaçlar, çalılar ve yeşillendirilmiş
alanlar
Otopark
duvarlar ve parmaklıklar
erozyon
görüntüsü güzel olmayan bölgeler
güzel manzaralar
korunaklı yerler
korunmasız alanlar
aşırı kalabalık oyun alanları
az kullanılan alanlar
EU-T SBEP
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
5
hendekler
düzenlenmiş yollar
düzenlenmemiş yollar (istek sonucu
ortaya çıkmış)
hizmetlerin yeri
yokuşlar
merdivenler
ıslak bölgeler
güneşli, sıcak bölgeler
gölgeli bölgeler
çevredeki gürültülü yollar
kırık bahçe duvarları
vahşi yaşamın bulunduğu yerler
bitki örtüsü çeşitleri
AB-T TEDP
4. ANKET YAPMAK
Planlama sürecinin önemli bir bölümü anket
olmalıdır. Yine burada da öğrencilerin de sürece
dahil edilmesi ve bu sürecin bir öğrenim
deneyimine dönüştürülmesi mümkündür.
Bahçe ile ilgili görüşleri öğrenerek başlayın:
aynı şekilde öğrencilere doldurmaları için
anketler verilerek de öğrenciler sürece dahil
edilebilir. Ankette sorulabilir soru türlerine
ilişkin bir örnek liste aşağıda verilmiştir:
1.
Okul bahçesinde en sevdiğiniz yer neresi?
2.
En sevmediğiniz yer neresi?
3.
Okul bahçesinde en iyi görüntüye sahip yer neresi?
4.
Okul bahçesinde en kötü görüntüye sahip yer neresi?
5.
Hava çok sıcak ve güneşli olduğunda, bahçenin neresine gidiyorsunuz?
6.
Hava soğuk ve rüzgarlı olduğunda bahçenin neresine gidiyorsunuz?
7.
Okul bahçesine çıkınca nerede oturuyorsunuz?
8.
Oyun oynamak ve koşmak için tercih ettiğiniz yer neresi?
9.
Okul bahçesinde özel yerler var mı?
EU-T SBEP
6
AB-T TEDP
5. İHTİYAÇLAR VE İSTEKLER
Artık anketi ve analizi sonuçlandırmış
olduğunuza göre, şimdi sıra okul
topluluğundan okul bahçesini tam olarak
ne amaçla kullanmak istediklerini, neleri
olduğu gibi bırakmak, neleri ise
değiştirmeyi arzuladıklarını öğrenmeye
geldi.
Okul bahçenizin düzenini planlarken, tüm
okul topluluğunun katkılarını dahil etmeye
unutmayın. Bu şu an da önemli olduğu gibi, gelecek için de önem taşır.
Öğrencilerin Gücü – Öğrencilerinizin çevrelerini değiştirme olanağına sahip
olduklarını fark etmelerini sağlayın.
Küçük öğrenci grupları ile kısa bir “beyin fırtınası” yaparak başlayın. Görüşler
üzerine yorumda bulunmaktan kaçının, bırakın fikirler aksın. Aşağıdakiler gibi
sorular sorarak görüşlerini teşvik edin:
•
Teneffüslerde dışarıya çıkmayı seviyor musunuz?
•
Okul bahçenizde neler yapmaktan hoşlanıyorsunuz?
•
Okul bahçeniz ile ilgili sevmediğiniz şeyler neler?
•
Dışarıda neler yapabilmeyi isterdiniz?
•
Okul saatleri dışında ve hafta sonlarında
dışarıda neler yapmaktan hoşlanıyorsunuz?
Tüm ortak unsurları bir araya gelecekleri şekilde
gruplandırın. Daha sonra, bunları gruplar ile
tartışabilir ve düşünce ve görüşlerini temsil
ettiklerine inandıkları maddeleri bir liste halinde
yazabilirsiniz.
Kullanıcı gruplarına, bahçede neler görmek
istedikleri konusunda danışın; örneğin
öğrencilere, öğretmenlere, diğer personele,
velilere, komşulara, yöneticilere. Bir “istek
listesi” hazırlamalarını isteyin.
Diğer ihtiyaçları da dikkate alın, örn. Ders
programına ilişkin unsurlar, estetik görüntü, program dışı unsurlar, öğrencilerin
davranış şekillerine ilişkin ihtiyaçlar.
Bırakın hayal güçleriniz de sizinle birlikte koşsun, nasıl olsa her koşulda
öğrencilerin fikirlerini takip etmekte zorlanacaksınız! Size yardımcı olabilmek
amacıyla, bir sonraki bölümde bir olasılıklar listesi sunulmuştur.
EU-T SBEP
7
AB-T TEDP
6. OKUL BAHÇESİ ÖZELLİKLERİ VE ETKİNLİKLER
Aşağıdaki tablo okul bahçelerinin olası özellikleri ve bu özellikler sayesinde
yapılabilecek etkinliklere ilişkin bazı fikirler sağlamaktadır.
Bu listeyi sadece bir başlangıç noktası olarak kabul edin. Umarız öğretmenler ve
öğrencilerin bunlara ekleyecek fikirleri olur!
Özellik:
Etkinlik alanları
Hayvanlar
Sanat
Kuş yemliği
Kuş bahçeleri
Kuş yem masaları
Kuş gözlem
noktaları
Masa oyunları
Çamurlu alanlar
Kelebekler ve
arılar
Organik Atık
Kutu bahçeleri
Mahsuller
Giriş
Dostluk durağı
Çalılar
Hayal Ürünleri
Bahçedeki
Eğilimler
Ahşap kale
Aktivite:
Macera oyun bahçeleri, oyun alanı işaretlemeleri
Okul çiftliği; evcil hayvan köşesi.
Çocuklar ile heykel, mozaik, söğüt örme ya da bir gösteri
sergileme gibi bir çevresel sanat gerçekleştirecek yerel bir
sanatçı getirin. Okula maliyeti çok yüksek olmayacaktır ve
bundan herkes keyif alacaktır.
Tüm kuşlar masaya gelmez, içi çerez ve tohum dolu bir kuş
yemliği asarak masalara gelmeyenleri besleyin.
Kuşları beslemenin en iyi yolu onlara doğal ortamda yedikleri
bitkileri sağlamaktadır.
Çocuklar ve gençler kuşları incelemeye bayılır. Bu masalar
kuşları görebilecekleri mesafeye gelmeye cesaretlendirir ve
verimsiz kış aylarında kuşlara yardımcı olmuş olursunuz.
Eğer onların gelmesini sağlayamıyorsanız, siz onları görmeye
gidin ancak onların sizi görmesine izin vermeyin!
Dev satranç vb.
Her zaman ıslak gibi gözüken bu alanları, üzerlerinde bir
miktar çukur açarak ve yerel marjinal bitkiler dikerek bir
bataklık bahçesine dönüştürün.
Onları beslenmeyi ve üzerlerine yumurta bırakmayı
sevdikleri bitkileri verin ve onlar da sizi onlar hakkında bir
şeyler öğretmenizi sağlayacak birçok olanak ile
ödüllendirsinler.
Organik atıklar geri dönüşüme maruz kalsın.
Sıkıcı bir köşeyi içlerine çiçekler doldurulmuş kutular
koyarak canlandırın.
Neleri yapmak için uygun alanınız var ve nelerden
faydalanabilirsiniz?
Ekmek için buğday? Kartlar yapmak için kurutulmuş
çiçekler? vb.
Giriş, çok şatafatlı olmak zorunda değildir, ancak bir
ziyaretçinin ilk gördüğü şeydir. Okul girişinizin nasıl bir
izlenim yaratmasını istersiniz?
Bu tablonun sonunda bulunan ve bir “Arkadaşlık Durağını”
tarif eden bölümüne bakın.
Nerelere çalılar ekilebileceğini düşünün
Bir oyun aracı olarak, eski araba tekerleklerinden koltuklar
tasarlayın ya da dev bir kertenkele yapın.
Düz ve ilginç olmayan alanlarda tümsekler oluşturulabilir. Bir
amfi tiyatro oluşturmak için eğimli alanlar kullanılabilir.
Ağaç kütüklerinden inşa edilecek binlerce yapı ve bu
EU-T SBEP
8
AB-T TEDP
Labirentler
Küçük ormanlık
alan
Duvar resimleri
Kuş yuvaları
Meyve ve sebze
bahçesi
Patikalar
Çardak
Piknik Alanı
Oyun evi
Oyun yapıları
Süs Havuzu
Yüksek Saksılar
Kum havuzu
Perde bitkiler
Oturulacak yerler
Siperler
Yol Gösteren
Tabelalar
Spor
Öğretim alanları
Temalı bahçeler
kütükleri kullanmak için binlerce yol vardır (bazı fikirler
edinmek için bu tablodan sonra yer alan çizimlere bakınız)
Sadece birkaç inç yüksekliğindeki uzun tahtalardan veya
labirentin duvarlarını oluşturacak çalılıklar dikerek bir
labirent oluşturun, çitlerden labirent yapın ya da oyun
alanına bir labirent çizin.
Okul bahçesine bitişik bir ormanlık alanı bahçenizle
birleştirebilir misiniz yoksa yeni bir küçük orman
yetiştirmeye yetecek yeriniz var mı?
Bazıları sadece dekoratiftir, bazılarının bir hikayesi vardır,
bazıları ise oyun amaçlı olarak kullanılır.
Hangi kuşlar yuvalara gelecek?
Süper marketten alınan meyve ve sebzenin kaynağı neresi?
Doğa yürüyüşleri, yeni alanlara erişim vb.
Bir gölgelik, oturulacak bir yer ve rüzgar çanlarını ve kuş
yemliklerini asacak bir yapı oluşturun.
Yaz aylarında gündüz kullanım için ve fon oluşturma amaçlı
barbeküler gibi özel etkinlikler için kullanın.
Yaratıcı oyunlar için bir olanak sağlar.
Eski/kullanılmış ya da yeni alınmış materyaller kullanarak
çocukların tırmanabileceği, sallanabileceği ya da dengelerini
bulabilecekleri yapılar oluşturun ancak unutmayın, güvenlik
her şeyden önce gelir.
Havuzdan su, yabani otlar veya kurbağa çıkarmak, hesaplama
alanı / hacmi, gözlem vb.
Yükseklik sağlar ve bir bariyer oluştururlar. Bitkilere tekerli
sandalye kullanıcılarının da erişimi olmasını sağlar.
Çeşitli aktiviteler için sahili okulunuza getirin! Ancak
kullanılmadığında, kum havuzunun üzeri örtülmesi gerektiğini
unutmayın.
Ağaçlar, çalılar ve fundalıklar yetiştirerek göze hoş
gözükmeyen manzaraları gizleyin.
Bunları doğru yere ve doğru ölçüde yerleştirin ve
göreceksiniz; öğrencileriniz bunu yaptığınız için sizi çok
sevecek.
Rüzgarın okul bahçesinde şiddetli şekilde önlemek için,
çalılıktan bir çit oluşturarak ya da ağaçlardan bir siper
oluşturun.
Ziyaretçileriniz resepsiyonu nasıl buluyor ve Kuzey tam
olarak ne taraf oluyordu?!
Okulunuzda hangi sporların yapılmasını istiyorsunuz?
Örneğin;
Futbol, Voleybol, Hokey, Beysbol, Atletizm, Hentbol, Tenis.
Alanların çok-amaçlı kullanıma sahip olmasına, hava
koşullarına göre uygun hale getirilebileceğiniz ve sahadaki
tek spor hakimiyetinin önüne geçmeyecek şekilde olmasına
dikkat edin.
Sandalyeler ve uygun oturma alanı ile okul bahçelerinizi
örgün ve özgün öğretim için bir açık hava sınıfı olarak
faydalanın.
Kokulu bahçeler, renkli bahçeler, dokunmaya duyusuna ilişkin
EU-T SBEP
9
AB-T TEDP
Oto Lastikleri
Su ile ilgili alanlar
Meteoroloji
İstasyonu
Karşılama alanı
Kır çiçekleri
Bahçesi
ve hatta işitme duyusuna ilişkin bahçeler ile duyuları
canlandırın.
Eski oto lastikleri harika bir kaynak olabilir, hem de bunlar
bedava!
(Bazı fikirler edinmek için bu tablodan sonra yer alan
çizimlere bakınız)
Şunlar olabilir:
Vahşi Yaşam Havuzu
Süs Balığı Havuzu
Köpüklü Fıskiyeler/Şelaleler
Minyatür duvar şelalesi
Dereler
Isıların, yağmurun, rüzgar yönünün, güneşli saatlerin vb.
kaydedilmesi.
Velilerin, öğrencilerin okuldan çıkmasını beklemeleri için hoş
bir yer var mı?
Okul bahçesinde düzenlenmemiş bir çimlik alana ya da futbol
sahasının köşelerine kır çiçekleri ekin. Yılda sadece bir ya da
iki kez biçilmeleri gerekecektir yani, bu şekilde biraz
tasarruf yapabilirsiniz. Bu çiçekler için en iyi toprak genelde
düşük kaliteli topraktır.
EU-T SBEP
10
AB-T TEDP
“Eski oto lastikleri harika bir kaynak olabilir, hem de bunlar bedava!”
Yukarıdaki resimler, WERNER, David (1996 basımı) Disabled Village Children: a guide for
community health workers, rehabilitation workers, and families (Engelli Köy Çocukları: Topluluk
sağlık çalışanları, rehabilitasyon çalışanları ve aileler için bir Rehber) (Palo Alto, Hesperian
Vakfı) isimli kitaptan alınmıştır.
EU-T SBEP
11
AB-T TEDP
Bir “Arkadaşlık Durağı”
“Arkadaşlık Durağı”, bir İngiltere’de bulunan faaliyet alanı okul bahçeleri olan
hayır kurumu olan “Çevre ile Öğrenmek” tarafından geliştirilmiş bir fikirdir.
“Arkadaşlık Durağı” bir otobüs gibi, okul oyun bahçesinin bir noktasında kurulur.
Bu durakta oturulacak bir bank ve üzerinde de “Arkadaşlık Durağı” (“Otobüs
Durağı” yerine) yazan bir tabela bulunacaktır.
“Arkadaşlık Durağı” fikri şöyledir:
Eğer bir çocuk kendini üzgün ya da yalnız hissediyorsa ya da bir arkadaşa ihtiyaç
duyuyorsa, çocuğun arkadaşlık durağına gitmesi ve oradaki banka oturması teşvik
edilir. Tüm öğrenciler arkadaşlık durağını ciddiye almaya cesaretlendirilir. Eğer
orada bir arkadaşa ihtiyaç duyan birini görürlerse, yanına gitmeye ve onunla
arkadaşlık etmeye teşvik edilirler.
“Arkadaşlık Durağını” yakından takip etmek için, öğrencilerden oluşan, özellikle
atanmış Okul Bahçesi Ekipleri de oluşturulabilir. Bu öğrenciler teneffüslerde
görevli olan yetişkinler ile önemli bir bağ oluşturabilir. Paha biçilmez kulaklar ve
gözler kazandırırlar ve öğretim ve destek kadrosu ile öğrenciler arasında
yakınlaşma sağlayan bir bağ görevi görürler.
ARKADAŞLIK
DURAĞI
Resim
alınmıştır
EU-T SBEP
www.ltl.org.uk’den
12
AB-T TEDP
Okul bahçenizi planlarken ve özelliklerini
tasarlarken unutmamanız gereken
noktalar şunlardır:
•
Hangi etkinlikler en fazla ve en az
alanı gerektirir?
•
Hangi etkinlikler bir araya
getirilebilir?
•
Hangi etkinlikler birbirlerinden
ayrı tutulmalıdır?
•
Bölmeler, alan separatörleri ve oturma alanları nereye konmalıdır?
Okulun ve bahçenin bir maketini
hazırlayarak öğrencilerin de katılım
göstermesini isteyebilirsiniz. Daha
sonra eklemek isteyeceğinize karar
verdiğiniz şeylerin küçük
maketlerini hazırlayın, bunları okul
maketinin içinde gezdirerek ve her
biri için en iyi yerin neresi olacağını
tartışın.
Öğrenciler bu aşamaya aynı
zamanda kendi planları ve
incelemelerini hazırlayarak
katılabilirler.
Danışma / geri bildirim sürecine
velileri ve diğer ilgili tarafları da
dahil edin.
Projenin tüm okul topluluğu tarafından “sahiplenilmesini” teşvik edin.
Fon oluşturma yöntemleri düşünün ve okul topluluğunun önerilerini dikkate alın.
Almış olduğunuz eleştirel geri bildirimi de hesaba katın ve görüşleri planlarınıza
yansıtmaya çalışın.
7. BİR EYLEM PLANI YAPIN
Planı basit tutun! Basit bir proje ile başlayın.
Açık hava faaliyetlerinizi gerçekçi zaman çizelgelerine sahip aşamalar halinde
planlayın.
EU-T SBEP
13
AB-T TEDP
Planınızın bileşenlerini öncelik sırasına koyun. En önemli ve en popüler olarak
kabul edilenlerle başlayın.
“Aşama 1” gelişmeleri hakkında geri bildirim aldıktan sonra yeni alanlar geliştirin.
Okul bahçesi projenizin gerçekleşmesi için ihtiyaç duyacağınız farklı türde
beceri ve kaynakların bir listesini oluşturmak için beyin fırtınası yapın. Bu
kaynakların sağlanıp sağlanamayacağını değerlendirin. Eğer sağlanamayacaksa,
planlarınızı buna uygun olarak gözden geçirin.
Bir okul bahçesi ekibi oluşturun. İdeal olanı; bu ekibin toplumdan, okul
yönetiminden, öğretmenler ve öğrencilerden temsilciler içermesidir.
Planladığınız gelişmeleri sağlayabilmek için gelecekte gerekli zaman, para ve
kaynaklara sahip olacağınızdan emin olun.
Öğretmenlere ihtiyaçları ve okul bahçesinin bir açık hava sınıfı olarak
kullanmalarına engel olan hususlar hakkında bir anket yapın. Unutmayın, bir açık
hava sınıfı eğer kullanılmıyorsa hiç faydalı sağlayacak.
Okulunuzun bahçesinin kurulması ve korunmasına yardımcı olmaya gönüllü olan
veliler ya da yakın çevreden gönüllüler görevlendirin.
Okul bahçesi projenizi asgari bakım masrafı gerektirecek şekilde tasarlayın.
8. FİNANSMAN KAYNAKLARI
Okullar fon oluşturma konusunda oldukça başarılıdır ve okullar, muhtemelen
bahçelerinin iyileştirilmesi için kaynak bulmanın en iyi yollarını zaten
biliyorlardır. Yine de, bazı olasılıklar arasında aşağıdakiler de sayılabilir:
•
•
•
•
Okul bütçesi
Hibeler ve ödüller
Sponsorluk (örn. mali bağışlar ya da boya, bitki, toprak vb. gibi materyal
bağışları için yerel esnaflardan yardım talep etmek).
Fon oluşturan etkinlikler (okul panayırları, çekilişler, sponsorlu yürüyüşler vb.
de dahil).
9. OKUL BAHÇESİ PROJELERİNİN NEDEN BAŞARILI
YA DA BAŞARISIZ OLDUĞUNU ANLAMAK
Bir araştırma, okul açık alanlarının geliştirilmesi ve bu alanlardan daha iyi bir
biçimde faydalanılmasına yönelik girişimlerin başarılı ya da başarısız olmasına
neden olacak sebepler olarak aşağıdakileri tanımlamıştır:
Başarısızlık sebepleri:
•
Sürekli bakım
EU-T SBEP
14
AB-T TEDP
•
•
•
Öğretmenlerin okul bahçesini derse dahil etme yollarından emin olmadıkları
ya da bunu nasıl yapacaklarını bilmemeleri
Yetersiz mali destek
Vandalizm
Başarı sebepleri:
•
•
•
•
•
Toplum desteği
Öğrenci katılımı
Mali destek
Öğretmen eğitimi
İdari destek
Başarısızlık sebeplerini engellemeye çalışın ve başarı sebeplerinden yararlanın!
EU-T SBEP
15
AB-T TEDP
BÖLÜM B: AÇIK HAVA SINIFI
10. AÇIK HAVA SINIFI NEDİR?
“Açık Hava Sınıfı” terimini kullanırken, okulun özellikle örgün öğretime yönelik
olarak hazırlanmış ve tasarlanmış olan açık alanlarını kastediyor olabiliriz.
Bu tür özelliklere bazı örnekler şunlar olabilir:
•
•
•
Bir Meteoroloji İstasyonu
Bir Okul Çiftliği
Bir Okul Bahçesi
Ancak, örgün öğrenme özel olarak belirlenmiş alanlar ve tesisler olmaksızın, okul
bahçesi de oldukça kolay bir şekilde organize edilebilir.
Örneğin, Matematik dersinde öğrenciler gerçek hayatın içinde ölçme ve inceleme
aktiviteleri gerçekleştirmek için dışarıya çıkabilir.
Okul açık alanları bir çok farklı türde inceleme için kullanılabilir ve bu
incelemeler farklı konu alanlarına ilişkin olabilir. “Okul bahçesinde kaç farklı
çeşit inşaat malzemesi bulabiliriz?” “Kaç farklı şekilde yaprak toplayabiliriz?
”Kaç farklı çeşit böcek bulabiliriz?” ve bunlara benzer diğer incelemeler
yapılabilir.
Okul açık alanları aynı zamanda deneyler yapılması için de oldukça uygun
mekanlar olabilir. Örneğin; iki benzer bitkinin farklı koşullar altında büyümesinin
izlenmesi; objeleri güneşe maruz bırakarak hangilerinin solduğu, hangilerinin
daha koyu bir renk aldığının gözlemlenmesi; farklı toprak yüzeylerin
porozitesinin test edilmesi ve bunun gibi başka deneyler.
Bölüm 13’ te açık hava öğrenme etkinlikleri için daha fazla sayıda fikir, Sınıf ve
Konuya dayalı bir biçimde sunulmuştur.
Unutmayın: öğrencilere açık havada öğretmek HİÇBİR MALİYETİ
OLMAKSIZIN, ŞU AN MÜMKÜNDÜR!
11. OKULUN TÜM BAHÇESİNİ BİR ÖĞRENME ORTAMI
OLARAK KULLANILMASININ EĞİTİMSEL DEĞERİ
Açık hava sınıfının kullanılması, Aktif Öğrenmeyi teşvik eder.
Açık havada öğrenmeyi teşvik etme konusunda uzmanlaşmış bir kuruluşa göre:
“En unutulmaz öğretim ve öğrenme deneyimlerinin bazıları açık hava ortamında
gerçekleşir. Okul bahçeleri, bina içinde aynının sağlanması oldukça zor olan
zengin kaynaklar ve öğrenme olanakları sağlayabilir. Eğer dersler sınıfın
duvarları içinde kalırsa, her zaman kaçırılmış fırsatlar olacaktır. Sınıf sınırlarının
dışına çıkılması, çocukların oldukça farklı bir bağlamda, çeşitli türde
EU-T SBEP
16
AB-T TEDP
kaynaklardan faydalanarak ve çok daha geniş bir ölçekte gerçek problemleri
çözümleme olanağından faydalanmalarına fırsat sağlar. Açık alanlarını düzenli
olarak öğretim kaynağı olarak kullanan okullar farklı öğretim ve öğrenme
tarzlarından faydalanmak ve öğrencilerin öz-güveni ve öz-saygısı üzerinde olumlu
bir etki yaratmak için çok daha fazla olanağa sahip olduklarını bildirmektedir.
Çocuklar, açık havada olduklarında ve aktif olarak katıldıklarında, konuları daha
kolay anladıklarını ve öğrenmenin de daha zevkli hale geldiğini söylemektedir.”
www.ltl.org.uk
EU-T SBEP
17
AB-T TEDP
12. AÇIK HAVA ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ İÇİN
ÖRNEKLER (KONULARA GÖRE)
Bu bölümde sunulan materyal
http://www.greenteacher.com/articles/50planet.html’ den alınmış ve
uyarlanmıştır
Bunlar sadece taslak önerilerdir. Mart 2005 Aktif Öğrenme Çalıştayının
katılımcıları, konu üzerine sahip oldukları bilgilere, yeni eğitim programına ve
Türk bağlamına ilişkin bilgilerine dayanarak açık havada öğrenmeye yönelik daha
detaylı öneriler geliştireceklerdir..
12.1. Ana okulu ve 1.-3. Sınıflar
MATEMATİK
Çevresel Çetele
Bir yürüyüşe çıkın ve farklı renkler, şekiller ya da objeler arayın. Öğrencilerin
bir çetele tutmasını ve sınıf objeleri buldukça bunları işaretlemesini sağlayın.
Çeşitli kategorilerdeki sayıları temsil edecek basit grafikler oluşturun.
Mahallenizi başka bir şehir ya da ülkeden gelen birine nasıl tarif edersiniz?
Sınıflandırmalar
Öğrencilere yerden yaklaşık 20 yaprak toplamalarını söyleyin ve bu yaprakları
farklı gruplar halinde ayırın (renklerine göre, şekillerine göre vb.). Farklı
sınıflandırma kriterlerinin nasıl farklı grup dağılımlarına sebep olduğunu tartışın.
Memeliler, kuşlar, bitkiler ve böcekler gibi varlıkları sınıflandırmak için
kullandığımız bazı kriterler nelerdir? Yaptığımız sınıflandırmayı, farklı kriterler
kullanarak ayırım yaparsak nasıl farklı olacaktır?
FEN
Doğa Bakkalları
Bir bakkaldaki ürünlerin konumlarını tartışın: bazıları üst raftadır, bazıları
yerdedir, bazıları ise bodrumda depolanmaktadır. Öğrencilerin açık hava
ortamını bir bakkal gibi görmelerini sağlayın. Ne tür yiyecekler üst rafta (gök
yüzü), daha alt rafta (gök yüzü ve yer arası), en alt rafta (yer) ve bodrumda (yer
altı) yer almaktadır? Farklı hayvanlar hangi raflardan ‘alışveriş’ yapmaktadır?
Hayvanların çoğu belirli bir raftan mı ‘alışveriş’ yapmaktadır, yoksa dağılım eşit
midir?
Hayvanların Ayak İzleri
Çamurda, toprakta ya da karda hayvanların ayak izlerini arayın. Öğrencilerin
gördüklerine benzer ayak izleri bırakacak şekilde vücutlarını hareket
ettirmelerini isteyin. Diğer hayvanlar gibi hareket etmeye çalışmak ne kadar
EU-T SBEP
18
AB-T TEDP
zor? Sizce tavşanlar, geyikler ya da fareler de bizim gibi yürümeye çalışsalar
sorunlarla karşılaşırlar mı? Bu durumun adaptasyon kavramı ile ilişkisi nedir?
SANAT/RESİM
Doğal kalemler
Öğrencilere yapraklar, ince dallar, çamur, meyveler vb.’ den küçük örnekler
toplatın ve bu topladıklarını bir kağıda sürtmelerini ve eğer bir renkleri varsa
“doğal kalemlerin” renklerini saptamalarını isteyin. Kendi bölgelerinde
bulabildikleri renklerle bir resim yapmalarını isteyin. Dokunmamaları gerekenler
hakkında öğrencilerini uyarın (zehirli sarmaşık, ısırgan otu, canlı hayvanlar vb.).
Gözler
Öğrencilerinizden başka hayvanların gözlerini “denemelerini” isteyin. Başınızın
üstünde bir gözünüz olduğunu canlandırmak için, yüzü yukarıya dönük küçük bir
ayna alın, aynayı elinizde düzgün bir biçimde tutun ve doğrudan aynanın içine
(yukarıyı görecek biçimde) bakın. Bu şekilde birkaç metre yürümeyi deneyin.
Başınızın arkasında bir gözünüz varmış gibi yapmak için, aynayı yere dik ve yüzü
kendinize dönük duracak şekilde tutun. Bu farklı görüş özellikleri bizimkinden ne
şekilde farklıdır? Sizce neden bazı hayvanlar gözlerinin farklı yerlerde olmasını
isterdi? Dünyayı farklı şekillerde görmenin sanattaki rolü nedir?
SOSYAL BİLGİLER
Manzara Değişiklikleri
Dışarıda bir yürüyüşe çıkın ve gördüklerinizi not edin. İleri yaştaki yetişkinler ile
manzaranın onların çocukluğu zamanında nasıl olduğu hakkında konuşun. Manzara
nasıl değişmiş? Hangi yönlerden aynı? Eğer siz, sınıf olarak, manzaranızın bir
tarifini yazsaydınız, bu nasıl bir tarif olurdu?
DİL BİLİMLERİ
ABC Yürüyüşü
Dışarıda dolaşarak alfabenin harfleri ile başlayan cisimler arayın. Bir karınca
gördüğünüzde, öğrencilerinizden ya K harfinin altına bir karınca ile ilgili bir yazı
yazmalarını, ya da resim çizmelerini isteyin. Alfabenin kaç harfini
bulabileceğinize bakın.
12.2. 4.-6. Sınıflar
MATEMATİK VE SANAT/RESİM
İşaret Ağaçları
Kendi yerel bölgenizde ağaçları temsil eden bir işaret ağacı belirleyin. Her yıl,
öğrencilerinize ağaç gövdesinin çevresini ölçtürün ve gövdenin çapını, üst
kısmının çapını ve ağacın yüksekliğini belirletin. Rasgele seçilmiş yaprakların
EU-T SBEP
19
AB-T TEDP
uzunluğu ve genişliğini ölçtürün ve ortalama yaprak boyutunu saptayın. Bu verileri
yıldan yıla karşılaştırın. Gözlemlediğiniz büyüme özellikleri nelerdir?
Her yıl, öğrencilere farklı açılardan ağacın resimlerini çizdirin. Bunları etiketler
kullanarak dikkatle sınıflandırın ve ağaçlık alan dosyasında saklayın. Öğrenciler
tamamladıkları resimleri gösterdiklerinde, onlara geçen yıllarda çizilmiş olan
resimleri gösterin. Ne gibi farklılıklar görüyorsunuz? Öğrencilerin ağacın önünde
dururken fotoğraflarını çekin.
FEN
Hayvan Toplulukları
İşaret ağacının içine ve etrafına yuva yapabilecek hayvan topluluklarını araştırın.
Bu hayvanlardan ne gibi kanıtlar bulabiliyorsunuz? Bu ağaç, ağaçlık alandaki
yaşamda ne gibi bir rol oynamaktadır?
Sonbaharın Renkleri
Yapraklar renk değiştirmeye başladığında, her gün bir yaprak kopartın. Bu
yaprakları kurutun. Yaprakların kopartıldıkları tarihleri kaydedin. Tümü
kuruduğunda, yaprakları tarihleri ile birlikte bir postere yapıştırın. Doğal
renklenmeyi (pigmentasyonu) inceleyin ve yaprakların renk değiştirmesinin
sebebini anlayın.
DİL BiLiMLERİ
Ağaç Öyküleri
Küçük gruplar halinde öğrencilerin bir ağacın etrafında kısa bir süre sessiz bir
biçimde oturmalarını isteyin. Ne gibi sesler duyuyorsunuz? Bu sesler nereden
geliyor? Eğer ağaç konuşabilseydi, hangi öyküleri anlatabilirdi? Ağaç ile ilgili bir
haiku (Japon şiir türü) veya bir şiir yazın.
SOSYAL BiLGiLER
Öneriler?
12.3. 7.-8. Sınıflar
SANAT/RESİM
Sanatta Doğa
Manzara ve yapraklar, deniz kabukları, dallar ve taşlar gibi doğal objelerin
resimlerine bakın. Sanatçının vermek istediği mesaj nedir? Bir duygu, bir izlenim,
bir detay ya da teknik bir bilgi mi? Sanatçıların aynı objeyi yansıtmada
kullanabilecekleri farklı yollar nelerdir? Öğrencilere bir obje ya da özellik (bir
ağaç, dal ya da kuru bir yaprak) seçmelerini ve bunu farklı yollar kullanarak, bir
EU-T SBEP
20
AB-T TEDP
gün hatlara, çizgiye veya “izlenime”, diğer gün ise doğru orantılamaya ve özel
detaylara odaklanarak yansıtmalarını isteyin. Her birinin avantajları nelerdir?
SOSYAL BiLGiLER
Şifalı Bitkiler
Şifalı bitki olarak kullanılan bitkileri belirleyin ve araştırın. Bu bitkilerden yerel
bölgede yetişip yetişmediği öğrenmek için yerel bir doğa bilimci ile işbirliği yapın.
Bunlar yerli bitkiler midir yoksa dışarıdan mı getirilmişlerdir? Halen
kullanılmakta mıdırlar? (Örneğin: Ekinezya, Hidrastin, Ginseng, Papatya, Nane).
Yerel şifalı bitkileri bulmak amacıyla bir saha gezisi düzenleyin ve bu bitkilerden
yapılmış bazı bitki çaylarını deneyin. Okul bahçeniz için yerli şifalı bitkilerin
yetiştirileceği bir bahçe oluşturmayı planlayın.
FEN
Tohum Stratejileri
Sonbaharda, yabani ot/çimen ve kır çiçeklerinden kurumuş tohumlar toplayın.
Öğrencilerinize şu soruları akıllarında tutarak tohumların resimlerini çizmelerini,
incelemelerini ve analiz etmelerini söyleyin: Tohumlar nerede? Nasıl
anlayabiliyorsunuz? Birbirlerinden farklılar mı? Bazıları diğerlerinden daha fazla
‘olgunlaşmış’ gözüküyor mu? Bunu düşünmenize ne sebep oldu? Bu bitki
tohumlarını dağıtmak için hangi yolu izliyor? Tüm tohumlar bir defada mı, yoksa
bir kaç seferde mi bırakılıyor? Tohumların dağıtılması hayvanlara mı, rüzgara mı
ya da bir başka unsura mı dayanıyor? Tohumun sahip olduğu özellikler büyümek
için iyi bir yer bulma şansı üzerinde ne yönde etkili oluyor? Bu kuru tohumlar
taze meyvelerdeki tohumlardan ne şekilde farklı? Taze meyvenin fonksiyonu
nedir?
Yabani Tohumlar Ekmek
Nemli bir kağıt havluya sararak ve havluyu da plastik bir torbaya koyarak
‘yabani’ tohumlar yetiştirmeye çalışın. Bir ya da iki hafta sıcak bir yerde tutun.
Yabani tohumlar satın aldıklarımızdan nasıl farklı? Filizlenme hızları türler
arasında farklılık gösteriyor mu? Öğrencilerin bitki bilimi ders kitapları ya da
referans kitaplarından tohum yetiştirme konusunu araştırmalarını isteyin.
DiL BiLiMLERİİ
Terminoloji Geliştirme
Özel terminolojiye yönelik ihtiyacı araştırın. Sonbaharda,okulunuzun doğal yeşil
alanından ya da yerel yeşil alanınızdan tohumlar da dahil olmak üzere birkaç
EU-T SBEP
21
AB-T TEDP
farklı türde çimen toplayın. Öğrencilerden çimenleri detaylı olarak tarif
etmelerini ancak bunu yaparken özel terimler kullanmamalarını isteyin. Her bir
çimen türünün tanımlarını bir araya toplayın. Birbirlerine ne kadar benziyorlar?
Tanımların ne kadar uzun? Hangi çimen türünün tarif edildiğinden emin olabiliyor
musunuz?
Bir botanik referans kitabından faydalanarak, çimen terminolojisi ile ilgili kısa
bir ders verin. Geniş ve yassı yapraklar, kın, yumru ve çiçek yapısı gibi terimleri
de ele alın. Öğrencilere, öğrendikleri yeni terimleri de kullanarak çimen
çeşitlerini tekrar tarif ettirin. Tanımları karşılaştırın. Ne yönde değiştiler?
Şimdi tanımlar birbirlerine ne kadar benziyor? Tanımlar ne kadar uzun? Özel
terimler ile ilgili olarak hangi sonuca varabiliriz? Bu terimleri kullanmak ne zaman
faydalıdır ve ne zaman bu terimlerin kullanılması iletişimde sorunlara yol açar?
(Bu aktivite aynı zamanda kuru tohumlarla da yapılabilir).
12.4. 9.-12. Sınıflar
DİL BİLİMLERİ
Hayat bir Nehirdir
Havza kavramını ve nehir ve göllere akan suyun geçirdiği ‘yolculukları’ yansıtan
özellikler geliştirdiği görüşünü tartışın. Bu kavramı ‘kültürel su havzalarını’
dikkate alacak şekilde genişletin. İnsanlar buraya nasıl ‘akıyor’? Buraya varmak
için ne tür tecrübeler yaşadılar? Toplum orada yaşayan insanların özelliklerini
nasıl yansıtıyor? Bir nehri ya da dereyi ziyaret edin ve nehrin büyümesini ve onun
rolünü kendinizinki ile kıyaslayan bir yazı yazın. Nehir kaç yaşında? Yaşını
gösteren işaretler neler? Ona nasıl bir gözle bakılıyor? Bu nehre kimler ihtiyaç
duyuyor? gibi sorular sorarak başlayın. Nehir hakkında gözlemlediklerinizi kendi
büyümeniz ve sorumluluklarınız ile karşılaştırın. Hayatınızın bu noktasında size
nasıl bir gözle bakılıyor? Sorumluluklarınız nelerdir? Size kimlerin ihtiyacı var?
FEN
Adım Ağırlığı
Karda gezebilme ve yiyecek ve barınak bulabilme becerisi birçok hayvan için
hayati önem taşır. Aldıkları yol hem karın özellikleri, hem de kendi fiziksel
özelliklerinden etkilenir. Daha ağır hayvanların ayakları, daha hafif hayvanlara
kıyasla genellikle daha büyüktür ve bacakları da daha uzundur. Farklı hayvanların
karda nasıl hareket ettiklerini öğrenmenin bir yolu da onların bıraktıkları ayak
ağırlıklarını incelemektir.
Adım ağrılığı, bir hayvanın birim ayak alanı başına düşen kütledir. Adım
ağırlıklarını kıyaslamak için, şu adım yükü endeksi kullanılır: 100 - (g/cm2)/10.
Dışarı çıkmadan önce öğrencilere kendi vücut kütlelerini (libre ağırlığı x
454/1000) ve ayak alanlarını (ayak uzunluğu x ayak genişliği) hesaplatın. Dışarı
çıkın ve bozulmamış ve birikmiş kardaki ayak izi derinliğini ölçün. Sınıftaki tüm
öğrencilerin adım ağırlığı endeksleri ve ayak izi derinlikleri arasındaki ilişkiyi
gösteren bir grafik hazırlayın. Bir evcil kedi ya da köpeğin adım ağırlığı endeksini
EU-T SBEP
22
AB-T TEDP
hesaplayın ve karşılaştırın. Hayvanların büyük ya da küçük ayaklara sahip
olmalarının karlı ortamlarda yaşamaları üzerindeki etkileri tartışın.
MATEMATiK
Ağır Su
Yağmur yağdığında akan suyun gerçek miktarını ölçün. Öncelikle, okul bahçesinin
alanının hesaplayın. Bir sonraki yağan yağmuru ölçün ve okul bahçesine düşen
yağmur hacmini hesaplayın (derinlik x alan). Bu hacmi öğrencilerin
kıyaslayabileceği eşit miktarlar ile karşılaştırın. Daha fazla etki yaratabilmek
için, öğrencilere bu suyun ağırlığını hesaplatın (1 kübik adımın ağırlığı 28.4
kg/62.5 lbs’dir). Tüm bu suyun nereye gittiğini tartışın.
EU-T SBEP
23
AB-T TEDP
BöLüM C: OKUL BAHÇESi OYUNLARI VE
OYUN ALANI iŞARETLERi
13. OKUL BAHÇESİ OYUNLARI (HİÇBİR ÖZEL
İŞARETLEME GEREKTİRMEZ)
Kılavuzun bu bölümü bazı popüler uluslararası oyunları ve Türk oyunlarını
içermektedir. Bu oyunlardan hiçbiri özel ekipman/araç ya da işaretleme
gerektirmemektedir.
13.1. Popüler Uluslararası Oyunlar
Bu alt-bölümde sözü edilen oyunlar
http://homepage.tinet.ie/~seaghan/play/games.htm. adresinden seçilmiş ve
uyarlanmıştır.
Buldog (Tüm yaşlar)
Bir kişi ‘buldog’ olur. Diğer herkes bahçenin bir ucuna sıraya dizilir. Buldog olan
kişi “Buldog!” diye bağırdığında, herkes bahçenin diğer yanına koşar. Buldog
tarafından yakalananlar da birer buldog’un yardımcısı olurlar. Tekrar “Buldog”
diye bağırılır ve daha önceden yakalanmamış olan herkes bahçenin diğer ucuna,
oyuna başladıkları yere koşar. Buldog, herkes yakalanana kadar tekrarlanır. Sona
kalan kişi, bir sonraki oyun için Buldog olur.
Katil Kim? (Tüm yaşlar)
Çocuklar daire şeklinde oturur. Aralarından bir kişi dedektif seçilir ve katil
seçilinceye dek odadan çıkartılır. Katil, çocukların gözleri kapalı iken gizlice
seçilir. Seçimin ardından çocuklar gözlerini açabilir ve dedektif de dairenin
ortasına geri döner. Katil olarak seçilen kişi dairenin etrafında oturan kişilere
“komik surat” yaparak onları ‘öldürür’. Kendilerine “komik surat” yapılan kişiler
ölmeden önce en az 3 saniye beklemelidir. Çocuklar ölürken gülebilirler.
Dedektifin işi katili bulmaktır. Oyuncular sürekli birbirlerinin yüzlerine
bakmalıdır. Dedektife sınırlı sayıda tahmin hakkı verebilir, ya da katil ve
dedektif dışındaki herkes ölünceye kadar oyunu sürdürebilirsiniz.
Muz Kimde? (4-10)
Çocuklar daire şeklinde oturur, bacaklarını dizlerini yukarı kaldırarak çapraz
yaparlar. Bükük bacaklarının altından bir muz geçirerek, muzu birbirlerine
aktarırlar. Bir çocuk dairenin ortasında ayakta durur ve çocuklar 'La la la, muz
kimde?' şarkısını söylerken muzun kimde olduğunu belirlemeye çalışır.
Ali diyor ki: (4-10)
Bir çocuk (lider) diğerlerine ne yapacaklarını söyleyecektir. Örneğin ‘Ali diyor ki
– burnuna dokun”. Tüm çocuklar burnuna dokunur. Oyunun zorlu kısmı lider ‘Ali
EU-T SBEP
24
AB-T TEDP
diyor ki’ DEMEDEN ‘Dizini kaşı’ dediği zaman ortaya çıkar. “Ali diyor ki”
demeden, söyleneni yapan çocuk yanar. Çocukların 3 hakkı vardır ve sona kalan
oyuncu lider olabilir.
Çamura saplanmış (tüm yaşlar)
Çocuklar iki takıma ayrılır. Grup kimliği kavramını kazandırılması için takımlara
isimler verin. Takımlardan biri ‘aktiftir’ (yakalanan). Örneğin, Dilek
yakalandığında, Dilek bacaklarını ayırarak ayakta hareket etmeden durmalıdır ve
ancak kendi takımından biri bacaklarının arasından geçtiğinde ‘özgürlüğüne
kavuşabilir’. Oyun, herkes yakalandığında sona erer. Daha sonra, takım rolleri
değiştirilir ve oyun tekrar oynanır.
Bir arkadaşı kurtarmak (tüm yaşlar)
Tüm çocuklar bir nesneyi kafalarında dengede tutarak yürürler. Eğer
kafanızdaki nesneyi düşürürse, donmanız gerekir ve ancak bir arkadaşınız onu
yerden alıp sizin için kafanıza tekrar koyarsa (bir yandan kendi kafasındakini de
dengede tutarak) kurtulabilirsiniz. Oyunun başında lider seçilen kişi aynı
zamanda yavaş, hızlı, koş veya sıçra diyerek oyunun hızını da değiştirebilir.
Yakala/Yakalama (tüm yaşlar)
Çocuklar daire şeklinde ayakta durur. Çocuklardan biri dairenin ortasına geçer ve
elinde bir nesne veya bir to şeklinde katlanmış bir çorap tutar. Bu çocuk ‘Yakala’
ya da ‘Yakalama’ der ve elindeki nesneyi daireden birine atar. Topun atıldığı
çocuk kendisine talimat verildiği şekilde ya nesneyi yakalayacak ya da tutmayı
reddedecektir. Eğer söyleneni yapamazlarsa, yanarlar ve bulundukları yere
otururlar.
EU-T SBEP
25
AB-T TEDP
13.2. Popüler Türk Oyunları
Bu bölüm, Mart 2005 Aktif Öğrenme Çalıştayı katılımcıları tarafından
geliştirilerek, daha sonra eklenecektir.
13.3. Oyunlar nasıl öğretilir:
Okulların bu oyunları nasıl başarılı bir biçimde organize edebileceği ve
öğretebileceğine ilişkin basit bir öneri:
Öncelikle, daha üst bir sınıftan iki öğrenci, 6 – 8 alt sınıf öğrencisinin
oluşturduğu gruplarla çalışır. Örneğin, grupların her biri (iki üst sınıf öğrencisi ve
örneğin 6 alt sınıf öğrencisinden oluşan) örneğin öğle yemeğinden önce 10 dakika
sınıf öğretmeninin gözetiminde okul bahçesinin oyun alanına gider. Üst sınıf
öğrencileri yeni bir oyununu anlatır, öğretir ve oyun oynanırken izler.
EU-T SBEP
26
AB-T TEDP
14. OYUN ALANI İŞARETLERİ KULLANILARAK
OYNANAN OYUNLAR VE YAPILAN ETKİNLİKLER
14.1. Bir Aktivite Zinciri
EU-T SBEP
27
AB-T TEDP
Bu işaretlerin konulması:
•
•
•
Zincir istenilen boyutta olabilir. Zincirin boyutu, uygun alanın büyüklüğüne
göre uyarlanabilir.
Çeşitli şekiller ve çizgiler kullanın
Örnekte gösterilen çeşitlemeler ile sınırlı değilsiniz
Adım at:
Çocuklar bir adımdan diğerine ilerlemelidir. Parmak uçlarına basarak ya da her
iki ayağıyla zıplayarak yürümeyi deneyebilirler.
Atla/Atlama çizgileri:
Çocuklar atlama çizgilerine geldiklerinde, başlangıç çizgisinden olabildiğince
uzağa atlamaya çalışacaklardır. Çocukları aktivite zincirinde bu noktaya
geldikleri her sefer, atladıkları mesafeyi arttırmaya çalışmalarını teşvik edin.
Dengeni Bul:
Çocuklar bir ayakları önde, diğeri arkada denge çizgisinde yürümeye çalışırlar.
Onları hiç sorunsuz yürüyebildiklerinde zıplamaya ve hatta geri geri yürümeye
çalışmaya teşvik edin!
Koş:
Çocukları olabildiğince hızlı bir şekilde çizgi boyunca koşmaya teşvik edin.
Çocuklar kollarını iki yana açarak, bir uçak gibi koşabilirler. Çizgi gergin bir ipmiş
gibi davranın ve çocukların dengede durma becerileri üzerine alıştırma
yapmalarını sağlayın.
Tek ayakla zıpla:
Çocuklar işaretler üzerinde zıplar. Kurbağa işaretleri üzerine önce bir, daha
sonra diğer ayakları ile zıplamalarını deneyin. Eğer zincirde başka hayvan
işaretleri varsa, çocukları ayaklarını işaretlerin üzerinde tutmaları ve hayvanlar
gibi ilerlemeleri için teşvik edin. Bu şekilde ilerlerken, çocuklar aynı zamanda o
hayvanın seslerini çıkarmaya çalışılabilir.
Slalom yap:
Çocuklar slalom çizgisine ulaştıklarında, orta çizginin bir yanından diğer yanına
zıplayacaklardır. Çocukları ayaklarını bir arada tutarak ve dizlerini eğerek kayak
yapıyor gibi davranmaya ikna edin.
İp atla:
Çocuklar ayak izlerinin üzerinde, kollarını sanki bir ip atlıyormuş gibi döndürerek
sıçrar.
Çeşitlemeler:
Bu aktiviteyi biraz daha zorlaştırmak için:
“Adım at” bölümünde, çocuklara işaretler üzerinde istedikleri şekilde
ilerlemelerini söyleyin: örn. tek bacak üstünde sekerek, zıplayarak ve dönerek.
Ancak çocuklar aynı hareketi iki kez yapamazlar.
EU-T SBEP
28
AB-T TEDP
“Atla” bölümünde, çocukları, onları kollarını da kullanmaya itecek çift bacaklı
atlayışlar yapmaları için teşvik etmeye çalışın. Bir alternatif olarak; çocukların
yan dönmesini ve bacaklarını yukarı doğru çekerek çizgiler arasında zıplamasını
isteyebilirsiniz.
Denge çizgisinde, çocukları geri geri yürümeye ve hatta çizgi üstünde tek ayak
üzerinde zıplayarak ilerlemeye teşvik edin.
Tek ayakla zıpla bölümünde, çocukları kurbağa gibi sıçramaya ya da aynı zamanda
hem ellerinin, hem ayaklarının üzerinde yürümeye teşvik edin.
Ek çeşitlemeler: zincirde ilerlerken bir top sektirmeyi deneyin ya da zincir
üzerindeki bazı noktalara engeller koyun – örneğin trafik hunileri, veya küçük
top. Çocuklar üzerlerinden atlayarak ya da etraflarından koşarak bu engelleri
aşmaya çalışacaklardır. Bu etkinlik, “lideri takip et” tarzında yapılabilir.
EU-T SBEP
29
AB-T TEDP
3
1
4
6
2
8
9
6
3
8
7
10
10
7
4
1
10
5
8
5
2
9
14.2. Seksek (birden fazla kişi ile oynanır)
9
7
5
6
4
2
3
1
Gösterilen çizim, üç seksek oyunun üç öğrenci grubu tarafından aynı anda
oynanabileceği şekilde tasarlanmıştır.
İşaretlerin hazırlanışı:
Kareler; 30cm X 30cm
Merkezdeki kare; dört üçgene bölünmüş şekilde 60cm X 60cm
Oyunun kuralları:
İlk oyuncu, yerini belirleyecek işaretini (küçük bir parça tahta ya da benzeri),
bir numaralı karenin içine atar. Daha sonra oyuncu zincir boyunca, tek karelere
bir, “çift karelere” ise iki ayağını koyarak bu şekilde ilerler (örn. sol ayak iki
numarada ve sağ ayak da üç numarada). On numaralı kutuya ulaşıncaya kadar bu
şekilde ilerler.
Daha sonra yer belirleyici iki numaralı kareye atılır ve oyuncu on numaralı kareye
ulaşıncaya dek oyun aynı şekilde sürdürülür.
Kurallar:
Yer belirleyici karenin içine düşmelidir. Doğru karenin dışına düşerse, ya da
karenin çizgilerine değerse, bu “hatalı bir atıştır” ve oyuncu tekrar sırası
gelinceye dek beklemelidir.
EU-T SBEP
30
AB-T TEDP
Oyuncu zincir boyunca sekerek ilerlerken, çizgilere değmemeli ya da zincirin
dışına çıkmamalıdır. Bu iki “faulden” birini yaparsa, tekrar sırası gelinceye kadar
beklemeli, sırası gelince yine son kaldığı rakama yer belirleyici atarak
başlamalıdır.
Bir oyuncu yer belirleyicinin içinde bulunduğu kareye basamaz. Bu karenin
üzerinden atlanmalıdır.
Yer belirleyicisini “10” numaraya ulaştıran ve daha sonra da on numaralı kareye
sıçrayan ve daha sonra da başarı ile geriye dönen ilk oyuncu oyunu kazanır.
“İddialı Seksek”
Oyunun bir varyasyonu olarak ve oyunu daha uzun ve hatta daha eğlenceli hale
getirmek için, 10 numaraya ulaşan oyuncu bir karenin sahibi olduğunu iddia
edebilir (tebeşir ile isminin baş harfini karenin içine yazabilir veya renkli bir
kalem ile işaretleyebilir). Bir kare üzerinde sahiplik iddia edildiğinde, o karenin
sahibinden başka kimse zincir boyunca ilerlerken ya da geri dönerken o kareye
ayak basamaz. Eğer basarsa, bu faul olarak kabul edilir ve oyuncu yanar.
Sahibi olan karelerin sayısı arttıkça, zincir boyunca ilerlemek daha da zor hale
gelir. En fazla kareye sahip kişinin ilerlemesi ve geri dönmesi diğerlerine kıyasla
daha kolay olacaktır. Oyuncuların kısa bir süre dinlenmek için “sahip oldukları”
kareye her iki ayaklarını da koyma hakları vardır.
Tüm karelerin sahipleri olduğunda oyun sona erer. En fazla karesi olan oyuncu
oyunu kazanır ya da oyunu kimin kazandığı, sadece tek bir kişi halen zincir
boyunca ilerleyebildiğinde kendiliğinden ortaya çıkar.
EU-T SBEP
31
AB-T TEDP
14.3. Labirent
İşaretlerin hazırlanması:
Boyutları alana uygun olarak belirlenecek çeşitli çizgiler çizin. Çizgiler
birbirinden en az 30 cm uzaklıkta olmalıdır (45 cm boşluk bırakılması da uygun
olabilir).
Dört farklı renkteki şekiller, labirentin giriş noktalarını işaret eder.
Oyunun kuralları
Labirente rasgele birkaç obje yerleştirin. Oyuncular, bir labirent girişi seçerler
ve bu giriş onların “üssü” olacaktır. Amaç, oyuncuların labirentten olabildiğince
çok obje toplamaları ve bu objeleri “üslerine” geri götürmeleridir. En fazla
objeye sahip oyuncu oyunu kazanır.
Her oyunun başında oyuncuların başlangıç noktalarını değiştirdiklerinden emin
olun. Oyun, daha fazla obje eklenerek veya aynı zamanda oyuncuların objeleri
labirentten alırken sırayla oynayabilecek takımlar oluşturularak adapte edilebilir.
Kurallar:
Her seferde labirentten sadece tek bir obje alınabilir.
EU-T SBEP
32
AB-T TEDP
Oyuncular objeleri toplamak için, çizgilerin üzerlerinden geçemez veya
uzanamaz.
15. REFERANSLAR
Bu Kılavuzdaki materyaller, aşağıdaki temel kaynaklardan seçilmiş ve Türkiye için
uyarlanmıştır (tamamı internet’ten İngilizce olarak indirilebilir):
•
Your School Grounds Handbook (Okul Bahçeniz için Kılavuz)
Kaynak: http://freespace.virgin.net/school.scapes/viewour.htm
•
Planning First to Make Your Outdoor Classroom Last: A Best Management Practices
Guide for Creating And Sustaining Outdoor Classrooms in Georgia, Georgia Wildlife
Federation, 2004 (Öncelikle Açık Hava Sınıfınızın uzun süre Dayanmasını Planlamak:
Georgia’da Açık Hava Sınıflarının Oluşturulması ve Korunması için En İyi İdari
Uygulamalar, Georgia Vahşi Yaşam Federasyonu, 2004)
http://www.gwf.org/bmpindex.htm
•
Active Playgrounds: A Guide for Primary Schools, British Heart Foundation (Aktif
Oyun Alanları: İlkokullar için bir Rehber , İngiltere Kalp Vakfı, 2001)
http://www.bhf.org.uk/youngpeople/uploaded/bhf_active_playgrounds.pdf
•
Playground Markings and Other Traditional Games, Southern Health Board (Oyun
alanı işaretlemeleri ve diğer Geleneksel Oyunlar, Güney Doğu Sağlık Kurulu)
http://www.sehb.ie/publications/playground_markings_trad_games/playground_ma
rkings_trad_games.pdf
•
The Health Promoting Playground: Ideas for Marking Your Playground, Welsh
Assembly, Third Edition 2002 (Sağlık Arttırıcı Oyun Alanı: Okul Bahçenizi
İşaretlemek için Fikirler , Welsh Assembly, Üçüncü Basım 2002)
http://www.healtheschool.org.uk/pdf/healthpromoting_playground.pdf
•
Sınıf ve konuya göre açık havada ders fikirleri:
http://www.greenteacher.com/articles/50planet.html
•
Açıkhava oyunları için fikirler:
http://homepage.tinet.ie/~seaghan/play/games.htm.
Aksi belirtilmedikçe, bu el kitabı “Bölüm A”da yer alan tüm resimler aşağıdaki adresten
alınmıştır:
http://freespace.virgin.net/school.scapes/viewour.htm
---o—O—o---
EU-T SBEP
33
AB-T TEDP

OKUL BAHÇELERİMİZDEN DAHA FAZLA FAYDALANMAK Pratik

Transkript

Benzer belgeler

Başlangıç - itslearning

öğrenci - veli - okul sözleşmesi - Albert-Schweitzer

Günlük geziler ve turlar Okul ihtiyacı Yol masrafları

İstanbul, 27 Ekim 2014 “Okul Aile Birliği `Penguins of Madagascar

EBAP İlçe Okul Müdürleri Bilgilendirme/İstişare Toplantıları

i-01r-07_Layout 2

Mesleki Özerklik, Sorumluluk ve Verimli Liderlik Seminer Raporu 17