édito de M urat V as ı f ERPUYAN - Association des Revues Plurielles

Transkript

édito de M urat V as ı f ERPUYAN - Association des Revues Plurielles
édito
N
os lecteurs avaient fait la connaissance
de Jean-Louis Mattei dans notre précédent numéro. Dans ce long entretien, j’avais
évoqué son important travail de traduction des
poètes contemporains turcs. Nous ne pouvons
pas affirmer qu’en France la poésie turque, hormis
quelques poètes, soit connue. De ce point de
vue le travail autrefois accompli par Mattei, pour
la revue Yeni Biçem, est très important. Dans ce
numéro nous vous présentons un aperçu de cette
production composée d’une douzaine de poètes,
dont certains sont connus de nos lecteurs assidus,
tels Enis Batur, Gültekin Emre, Aytekin Karaçoban, alors que Ahmet Ada, Hüseyin Alemdar,
Abdülkadir Budak, Metin Celâl, Veysel Çolak,
Küçük Ýskender, Yunus Koray, Ayten Mutlu,
Çiðdem Sezer sont publiés pour la première
fois.
Nos lecteurs habituels connaissent aussi
Antoni Yalap, qui revient cette fois, avec une
nouvelle.
De même notre amie, la Vice-Présidente
de l’association A TA TURQUIE, la turcophile,
Claudine Demailly (Türkkan Meliha) présente sa
Turquie sous forme de Récits de voyage. Lors
de cette première partie vous redécouvrirez des
endroits, qui vous sont probablement familiers,
par la perception de Claudine.
Un autre turcophile, Stéphane Jagic, également membre du Conseil d’administration d’A TA
TURQUIE, -quelle coïncidence- nous livre le résultat de ses innombrables recherches sur la Turquie : la lettre datée du 6 avril 1536 écrit par Soliman le Magnifique à François 1er, date du début
d’une amitié franco-turque que l’on évoque parfois lors des visites officielles mais que de nos
jours les positions françaises remettent en cause
alors qu’elles sont en train de « faire d’une amie
un ennemi » ! Il est fort intéressant de lire ce texte
issu de la curiosité personnelle écrit par un non
historien qui offre des clés pour comprendre la
place de la France et de la francophonie en Turquie, certes en constante détérioration ces dernières décennies.
Quand on évoque l’immigration en Allemagne
on pense aux Turcs et en France aux Maghrébins.
de Murat Vasýf ERPUYAN
G
eçen sayýmýzda okuyucularýmýzý Jean-Louis
Mattei ile tanýþtýrmýþtýk. Uzun söyleþimizde
çaðdaþ Türk þairlerinden yaptýðý çevirilerin önemine
deðinmiþtik. Bir iki þair dýþýnda Fransa’da Türk þiirinin tanýndýðýný söylemek olasý deðil. Ýþte bu nedenle
Mattei’nin çeviri çalýþmalarý bu boþluðu dolduruyor.
Bu sayýda, zamanýnda Yeni Biçem dergisinde yayýnlanan þiirlerden bir kýsmýný yayýnlýyoruz. Gelecek
sayýlarda da devam edeceðiz. Bu ilk bölümde bir
düzine þair yer alýyor. Bunlarýn bazýlarýný devamlý
okurlarýmýz tanýyor. Enis Batur, Gültekin Emre,
Aytekin Karaçoban gibi. Ahmet Ada, Hüseyin
Alemdar, Abdülkadir Budak, Metin Celâl, Veysel
Çolak, Küçük Ýskender, Yunus Koray, Ayten
Mutlu, Çiðdem Sezer ilk kez yayýnýmýzda yer alan
çaðdaþ Türk þairleri.
Yine düzenli okurumuzun tanýdýðý bir isim olan
Antoni Yalap ise bir öykü ile yeniden sayfalarýmýzda yer buluyor.
Okuyucularýn tanýdýðý bir baþka sima da
Claudine Demailly, A TA TURQUIE’nin Baþkan
Yardýmcýsý, inançlý bir türksever, ve nam-ý deðer
Türkkan Meliha, Türkiye’sini yolculuk notlarý biçiminde sunuyor. Çoðunuzun bildiði yerleri bir de
Claudine bakýþý ile yeniden keþfedebilirsiniz bu
dizinin ilk bölümünü okurken.
Bir baþka Türksever, yine A TA TURQUIE yönetim kurulu üyesi – ne tesadüf ! - Stéphane Jagic,
Türkiye merakýnýn ürünü sayýsýz araþtýrmalarýndan
bir tanesi olan bu yazýsýnda, 6 Nisan 1536 tarihinde
Kanuni Sultan Süleyman’ýn 1. François’ya gönderdiði, günümüzde Fransýz Ulusal Kütüphanesinde
saklanan, mektubundan yola çýkarak iki devlet
arasýnda kurulan dostluk ve dayanýþma iliþkilerini
anlatýyor. Uzmanlýðý tarihçi olmayan bir kiþiden
zaman zaman duyduðumuz « Fransa ile Türkiye
arasýndaki 5 yüzyýllýk dostluk » söyleminin kökenlerini okumak son derece ilginç. Stéphane’nýn bu
katkýsý bende Fransýzca’nýn, Fransa’nýn, Türkiye’de
git gide kaybettiði prestiji ve bu ülkenin son zamanlarda « neden bir dosttan düþman yaratmaða »
çalýþmak gibi bir konumda olduðu üzerine bir kez
daha düþünmeðe yol açtý.
Göç deyince, Almanya’da öncellikle Türkler,
Fransa’da da Magrebliler akla gelir. Araþtýrmacý
ve üniversitede öðretim görevlisi Cyrine Hamida
Cyrine Hamida, chercheuse et enseignante, analyse l’image des travailleurs étrangers par les syndicats et le patronat des deux pays. En lisant son
texte vous vous rendrez compte de la fluctuation
des positions dans le temps mais aussi des évolutions divergentes entre les deux pays sur cette
image.
Mai 68 ! Comme la Révolution française, Mai
68 fait partie des événements marquants de l’histoire mondiale, puisque les répercussions de ces
jours et nuits de mai, au départ purement français, sont mondiales. Georges Daniel à partir de
ses témoignages et Hülya Nergis par sa sensibilité turque nous conduisent à cette époque. Mille
mercis à mon ami Ferit Düzyol qui nous a permis
d’illustrer ces textes par les photos remarquables
de Gökþin Sipahioðlu parues récemment dans un
livre intitulé « L’Histoire en photos – Mai 68 ».
Une des ambitions de cette revue est de contribuer à la constitution de l’histoire de l’immigration
turque et de la présence turque en France. Je ne
sais pas s’il est juste de qualifier d’immigré Attila
Bayraktar. Oui, puisqu’en 1958, prenant le bateau
Akdeniz qui assurait à l’époque la liaison ÝstanbulMarseille, il est arrivé en France. Il voulait atteindre
Paris pour voir le Louvre, le « temple de l’art », afin
d’avancer dans son art. Oui, il était un immigré puisqu’un beau jour de la période de la guerre d’Algérie
il a été victime du délit de faciès : un policier l’a
embarqué au commissariat considérant qu’il était
Arabe. Mais Attila, peintre humble et exigeant, a fait
de la France sa patrie où il a fondé une famille.
Il s’est installé, après son séjour parisien dans la
France profonde à Saint-Sauveur (Les Deux-Sèvres).
Je pense qu’il était plus connu en France qu’en
Turquie, mais ses racines lui fournissaient l’énergie,
l’imagination et la richesse culturelle… Il était un
enfant de Düzce (il a été meurtri quand cette ville
a été frappée par les terribles séismes de 1999) il
s’est éteint à Bressuire en France, lieu de son repos
éternel. Ce dossier d’hommage à Attila Bayraktar
était un devoir pour nous ; je suis heureux de vous
le présenter dans ce numéro.
Almanya’da ve Fransa’da iþçi ve iþveren sendikalarýnýn yabancýlar üzerindeki « imaj »ýnýn bir analizini yapýyor katkýsýnda. Bu algýlamanýn zaman
içinde nasýl deðiþtiðini, sendikalar ile patronlarýn
yaklaþýmlarýnýn iki ülke arasýnda karþýlaþtýrýlmasý
zaman zaman ilginç tablolar çýkarýyor ortaya.
68 Mayýsý! Fransýz devriminde olduðu gibi öncellikle Fransa’nýn yaþadýðý bir olay ama bütün dünyaya
yayýlýyor, 1968 Mayýs’ýnýn etkileri her yerde hissediliyor ve dünya tarihinin kaçýnýlmaz sayfalarýndan
birini oluþturuyor. Georges Daniel 1968 Mayýs’ýnda
yaþadýklarýndan yola çýkarak, Hülya Nergis de bir
Türk aydýný gözüyle yazdýklarý yazýlarla bizi o günlere götürüyorlar. Deðerli dostum Ferit Düzyol’a
bir teþekkür borcum var bize bu yazýlarý Gökþin
Sipahioðlu’nun, geçtiðimiz günlerde « L’Histoire en
photos – Mai 68 » adlý kitapta da yayýnlanan eþsiz
fotoðraflarý ile resimleme olanaðý verdiði için.
OLUÞUM/GENESE’in en önemli amaçlarýndan
biri de Fransa’daki Türkiye kökenli göçün ve Türkiye
kökenlilerin yaþamýnýn tarihinin oluþmasýna katkýda
bulunmak. Belgeler, araþtýrmalar ve bu tarihin aktörleri kiþiler hakkýnda yazýlar bu anlamda bizim için son
derece önemli. Attila Bayraktar’a göçmen demek
doðru olur mu? Niye olmasýn? Olur, o deðil mi 1958
yýlýnda Ýstanbul’da Akdeniz vapuruna atlayýp Marsilya’ya
gelen? Oradan, sanatýnda ilerlemek üzere Paris’e
« sanatýn mabedi » Louvre Müzesi’ni görmeye giden!
Hatta Cezayir savaþý günlerinde iþgüzar Fransýz polisi
tarafýndan Arap diye karakola götürülen! Attila Bayraktar Fransa’da yuva kurdu, bir süre Paris’te yaþadýktan
sonra taþraya, küçük Saint-Sauveur þehrine yerleþti.
Ve Fransa onun ülkesi oldu, dilini, kültürünü özümsedi,
ama Türk kökeni ona enerji verdi, yaratýcýlýðýnýn, sanatýnýn gerektirdiði çok kültürlülüðün kaynaðý oldu. Ve
Fransa’da Türkiye’den daha fazla tanýndý… Düzce’nin
çocuðu Attila yaþama gözlerini Fransa’da Bressuire
kentinde yumdu ve Fransa onun artýk sonsuza dek ikametgâhý olacak. Bayraktar’la görüþmek þansým olmadý,
ancak bu dosyayý hazýrlarken okuduklarýmdan cana
yakýn, alçak gönüllü, ama sanatýnda taviz vermeyen bir
kiþi olarak tanýdým onu. Kendisi için bir saygý dosyasý
hazýrlamak bizim için bir görevdi, bunu da gerçekleþtirdiðimiz için mutluyum.
Je remercie vivement Neveser Aksoy de nous
avoir proposé cet hommage et Emre Bayraktar
(fils d’Attila) pour sa contribution permanente et
précieuse dans l’élaboration de ce dossier.
Neveser Aksoy’a bu dosyayý önerdiði için, Atilla’nýn
oðlu Emre Bayraktar’a da dosyanýn oluþmasýnda
verdiði sürekli katkýlarýndan dolayý teþekkür ederim.
Bonne lecture, en espérant que vous n’oublierez pas de renouveler abonnement !
q
Bol okumalý günler, aboneliðinizi yenilemeyi de
unutmamanýz dileðiyle...
q

Benzer belgeler