glukoz - sivas cumhuriyet üniversitesi tıp fakültesi

Transkript

CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
BİYOKİMYA LABORATUVARI
TEST REHBERİ
SİVAS 2016
HAZIRLAYANLAR
Doç.Dr. Hüseyin AYDIN
Yrd.Doç.Dr. Enver SANCAKDAR
Yrd. Doç Dr. Halef Okan DOĞAN
Yrd. Doç Dr. Özlem DEMİRPENÇE
Arş.Gör.Dr.Serdar EZİN
Arş.Gör.Dr.Duygu OĞUZ ACIBUCU
Lab.Tekn.İlham ÇIĞIR
İÇİNDEKİLER
Sayfa
1. Laboratuvar testlerini etkileyen faktörler
2
Postürün Etkisi
2
Egzersizin Etkisi
2
Açlık durumu
2
Besinlerin etkisi
2
Sigara
2
Alkol
2
İlaç kullanımı
3
Ateş
3
Transfüzyon
3
Yaş ve Cinsiyet
3
Gebelik
3
Diurnal ritim
3
Mevsimsel değişiklikler
3
Rakım
3
2. Numune alımı ve transferi ile ilgili özellikler
4
3. Numune tüplerinin kapak renkleri
5
4. Örnek kaplarının uygun şekilde etiketlenmesi
5
5. İdrar tetkiklerinde dikkat edilmesi gereken hususlar-ön hazırlık işlemleri
5
5.1. Tam idrar tahlili
5
5.2. 24 saatlik idrar toplanması
6
6. Glukoz tolerans testlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar
6
6.1. OGTT
6
6.2. Gebelerde OGTT
6
7.Numune kabul-ret kriterleri
7
8. Biyokimya Laboratuvarında Çalışılan Test İsim Listesi
7
8.1. Rutin biyokimya testleri
8
8.2. İlaç düzeyi testleri
8
8.3. Kardiyak testler
9
8.4. Hormon testleri
9
8.5. Hizmet alımı ile çalışılan testler
9
8.6. Kan gazı
10
8.7. Tam idrar tahlili (TİT)
10
8.8. Gaitada gizli kan
10
8.9. Metabolizma Testler
10
8.10. Hematolojik testler
10
9. Test İşlemi Tamamlanmış Analiz Örnekleri,Test Verileri ve
10
Sonuçların arşivlenmesi
10. Sonuçların Onaylanması ve Yorumlanması ile İlgili Bilgiler
10
11. Transfer Sırasında Kullanılması Gereken Transfer Kabı ve Yöntemi
10
12. Panik değer listesi
11
13. Biyokimya laboratuvarında çalışılan testlerin genel özellikleri
12-74
14. Sonuç verme süreleri
75-78
düzeylerinde azalma görülür. Kemik kalsiyum
GENEL BİLGİLER
1.
TESTLERİNİ
LABORATUVAR
Klinik laboratuvarlar sağlık hizmetlerinin
önemli
sonucu
iyonize
kalsiyum
miktarı artar.
ETKİLEYEN FAKTÖRLER:
sunumunda
mobilizasyonu
bileşenlerden
1.2.
Egzersizin
Etkisi:
Egzersizin
vücut
biridir.
sıvıları üzerine etkisi aktivitenin süresi ve
Klinik laboratuvarların başlıca fonksiyonu
derecesine bağlıdır. Egzersiz sonunda alınan
klinisyenlere
kan
hastaların
teşhis,
tedavi
ve
örneklerinde
aspartat
takiplerinde önemli bilgiler sağlamaktır. Bu
aminotransferaz(AST),
bilgilerin doğru, güvenilir, en kısa sürede ve en
(LDH), kreatin kinaz (CK), üre, kreatinin,
az maliyetle elde edilmesi istenir. Doğru ve
transferin sonuçlarında yükselmelerin olduğu,
güvenilir test sonuçları elde etmek için örnek
kan glukozunun değişimler gösterebileceği,
alma
sonuçların
plazma renin aktivitesi, aldosteron, büyüme
raporlanıp klinisyene ulaşmasına kadar geçen
hormonunun patolojik düzeylere ulaştığı göz
süreçteki değişkenlerin ve etkilerin bilinmesi
önünde
sonuçların
doğru
açısından
proteinüri görülür. Egzersizin bir preanalitik
gereklidir.
Laboratuvar
sadece
değişken olarak etkisinin en aza indirilmesi
cihaza kan verip sonuç almak’ düşüncesi
için kan verilmesinden bir gün önce ağır spor,
olarak algılamanın son derece yanlış bir
uzun mesafe yürüşü veya koşusu yapılmaması
yaklaşım olduğunu bilmek gerekir.
önerilmektedir. Egzersiz bazı hormonlarda da
öncesinden
başlayarak
yorumlanması
hizmetini
Klinik laboratuvardaki hata kaynakları
hataların
bulundurulmalıdır.
dehidrogenaz
Hematüri
ve
değişimlere neden olur. En önemli değişiklik
ve
serbest T4 düzeylerinde olur. Serum TSH, T3
postanalitik (analiz sonrası) dönemden çok
ve tiroksin düzeyleri herhangi bir değişim
preanalitik (analiz öncesi) döneme ait olduğu
göstermez iken serbest T4 % 35 kadar artar ve
bildirilmiştir. Laboratuvar test değerlerine etki
6-7 gün içinde normale döner.
eden değiştirilebilir ve değiştirilemez birçok
1.3.
faktör bulunmaktadır. Bu faktörler hakkında
testleri için 10-12 saat açlık süresi istenir. Bu
aşağıda kısa bilgiler verilmiştir.
sürenin 16 saatten uzun olması tercih edilmez.
incelendiğinde
1.1.
analitik
laktat
Postürün Etkisi: Normal bir erişkinin
Açlık Durumu: Genellikle laboratuvar
1.4. Besinlerin
Etkisi:
bileşenlerinin
kişiye göre 600-700 ml (%10 luk azalma) daha
gıdalarla değişiklik gösterebilir. En büyük
azdır. Dik oturuşta proteinsiz mayi kapiller
artış, serum glukozu, demir, total lipd ve
aracılığıyla dokulara geçeceğinden plazma
alkalen fosfataz seviyelerinde görülür. Kahve,
hacminde önemli farka neden olur. Bunun
çay, kola gibi kafein bulunan içeceklerde kan
sonucu
bileşenlerinin konsantrasyonunu etkiler.
bütün
proteinlerin
öğün
içinde
plazma
ayakta durma halindeki kan hacmi yatan bir
olarak
etkisi
Bazı
alınan
konsantrasyonu artacaktır ( enzimler, protein
1.5.
yapısındaki hormonlar, proteine bağlı taşınan
laboratuvar testini etkiler. Bunlar arasında
ilaçlar, kalsiyum ve bilirubin). Birkaç günlük
lipidler, hormonlar, vitamin B12 ve CEA
yatak istirahatinde plazma ve ekstrasellüler
sayılabilir. Glukoz toleransı da sigara içenlerde
mayi hacmi düşer. Bu sebeple hematokrit %10
bozulmuştur.
artar. Uzamış yatak istirahatinde ise sıvı
1.6.
retansiyonu
süreli etkilere bağlı olarak birçok analit
olur.
Protein
ve
albumin
Sigara: İçerdiği nikotin nedeniyle birçok
Alkol Alımı: Alkol tüketimi kısa ve uzun
üzerinde değişikliğe neden olabilir. Kısa süreli
büyümesine
etki ile alımından 2-4 saat sonra etanol; plazma
yüksek değerlere ulaşır. Puberteden sonra
glukoz düzeylerini azaltır, ürik asit ve laktat
aktivite azalır. Kadın ve erkek cinse ait yapısal
düzeylerini artırır. Uzun süreli kullanımda ise
farklılıklar endokrin testler başta olmak üzere,
GGT, AST ve ALT düzeylerinde artışa neden
birçok biyokimyasal ve hematolojik testte
olur.
referans değerlerin çok değişik olmasına yol
Ayrıca
alkol
alışkanlığı
olanlarda
paralel
olarak
Örneğin
pubertede
CA-125
en
ortalama eritrosit hacmi (MCV) ‘nde artış
açmaktadır.
menstrüel
olduğu bilinmektedir. Alkol alımından sonra
peryotta normalin iki katına çıkabilir.
hiper trigliseridemi görülür.
1.11. Gebelik: Gebelik her ne kadar fizyolojik
İlaç Kullanımı: İlaçların laboratuvar
bir durum olsada, organizmada meydana gelen
testlerine hem in vivo hem in vitro etkileri
değişiklikler birçok laboratuvar parametresini
mevcuttur.
etkiler.
1.7.
İlaçlar
intramusküler
olarak
Gebelikte
verildiğinde kas irritasyonuna neden olurlar.
ortalama
Bu durum bir kısım enzimlerin artmasına
hemodilüsyondur.
neden olur (kreatinin kinaz, aldolaz ve laktat
sonuçlarının
dehihrogenaz
gibi).
alınmalıdır.
hiponatremiye
yol
Diüretik
açarlar.
ilaçlar
Thiazidler
plazma
en
önemli
hacmindeki
Tüm
değişiklik
artışa
bağlı
laboratuvar
test
yorumlanmasında
1.12. Diurnal
Ritm:
Gün
dikkate
içerisinde
hiperglisemiye neden olabilir. Laboratuvar
analitlerin salınımı,
testlerine en önemli etkiyi yapan ilaçalardan
dolaşıma çıkmasında değişiklikler görülebilir.
biri fenitoindir. Hastada kalsiyum ve fosfor
Mesela serum demiri 08.00-14.00 saatleri
seviyelerini
fosfatazı
itibariyle aynı hastanın iki ayrı zamandaki
yükseltir, indirekt bilirubin miktarını düşürür
numunesine göre %50 gibi fark gösterebilir.
ve GGT aktivitesini yükseltir. Ayrıca serumda
Sabah 06.00 civarında serum kortizol düzeyleri
T3
Testleri
pik yaparken, gece 00.00 de en düşük
yorumlarken kullanılan ilaçların etkisi mutlaka
düzeylere inmektedir. Ayrıca öğleden sonra
göz önüne alınmalıdır.
yapılan glukoz tolerans testlerinde glukoz
1.8.
ve
T4
azaltır
ve
değerlerini
alkalen
düşürür.
Ateş: Serum hormon düzeyleri yanı sıra
metabolizması
ya
bazı
da
değerleri sabah yapılanlara göre biraz daha
lipidler, kalsiyum düzeyi, ürik asit gibi birçok
yüksek çıkar.
parametreyi etkiler.
1.13. Mevsimsel Değişiklikler: Özellikle yaz
Transfüzyon: Total kan veya plazma
ve kış mevsimi arasında bazı laboratuvar
transfüzyonu verilen miktara bağlı olarak
parametreleri farklılık gösterir. Bunlar arasında
plazma protein konsantrasyonunu yükseltir.
D vitamini düzeylerinin yazın daha yüksek
Glukoz çözeltilerinin infüzyonu, plazma fosfat
olması,
ve potasyum konsantrasyonlarını azaltır.
düzeylerinin yazın kışa göre daha düşük
1.10. Yaş ve Cinsiyetin Etkisi: Laboratuvar
olması sayılabilir.
testleri için genel olarak çoçuk, adolesan,
1.14. Rakım: Deniz seviyesinden daha yüksek
erişkin ve yaşlılık dönemlerine ait referans
yerlerde
değerler vardır. Ancak özellikle yenidoğan
parametrelerini
dönemine ait çok farklı referans değerler
hematokrit ve CRP gibi testlerde yükseklik
vardır.
görülür.
1.9.
Örneğin
alkalen
fosfataz
kemik
trigliserid
ve
yaşamak
total
bazı
etkiler.
kolesterol
laboratuvar
Hemoglobin,
2.NUMUNE ALIMI VE TRANSFERİ İLE
olmalıdır;
 Kan kültürü
İLGİLİ ÖZELLİKLER:
 Serum
Laboratuvarda kullanılan numuneler çok
çeşitlidir. Serum, plazma, tam kan, idrar, gaita
 EDTA’lı kan
ve çeşitli sıvılar bunların başlıcalarıdır. Analiz
 Sitrat’lı kan
öncesi dönem klinisyenin hastadan hangi
Diğer önemli konulardan biri de numunenin
laboratuvar testlerini isteyeceğini düşünmeye
üzerinde hastaya ait bilgilerin eksiksiz ve doğru
başlaması ile başlar. Hastaya ait bilgilerin ve
olarak yazılı barkodun yapıştırılması, kan alma
ön tanısının sisteme eksiksiz ve doğru olarak
saatiyle barkod saatinin uyumlu olmasına
girilmesi
dikkat
daha
sonra
oluşabilecek
karışıklıkların önlenmesi açısından önemlidir.
Numune
alırken
dikkat
laboratuvara
gönderilmesi
gerekmektedir.
gereken
Genel kural; 10-12 saatlik açlıktan sonra
kurallara uyulmalıdır. Numune alırken kola
sabah kan alınmalıdır. Ancak hekim diğer
takılan
fazla
zamanlarda da kan tetkiki isteyebilir, testlerin
durmaması gerekir. Turnike ile yapılan birkaç
yorumunda bu durumu göz önüne almalıdır.
dakikalık staz venöz kanda birçok parametreyi
Biyokimya tetkikleri için venöz kan tercih
etkiler. Örneğin; ALT, CK, LDH, Albumin,
edilir. Kan alma bölgesi alkolle silindikten
Bilirubin, Kalsiyum %2-10 civarında artarken,
sonra alkolün kuruması beklenmelidir. Çünkü
Glukoz, Fosfat % 2-5 civarında azalır. Sıvı
alkol kalıntıları hemolize neden olarak test
veya kan vermede kullanılan bir damar ve
sonuçlarını etkiler. Damara girilmeden önce
setten örnek alınmamalıdır. Mecbur kalınırsa
yumruk açılıp kapatılmamalıdır. Çünkü bu
20 dakika ara verildikten sonra numune
hareket
alınabilir. Bu durumlarda diğer kol tercih
konsantrasyonlarının (potasyum, fosfat, laktat,
nedeni olmalıdır. İğne ucu mümkün olduğu
iyonize kalsiyum gibi) geçici artışına neden
kadar geniş olmalıdır. Turnike kolda 30
olur. Hasta kan alımı öncesi mümkünse 15 dk
saniyeden fazla sıkılı kalmamalıdır. Damar
rahat pozisyonda dinlenmelidir. Alınan kanlar
maksimum 60 mmHg basınçla sıkılmalıdır.
en
Turnike iğnenin başarılı bir şekilde damara
gönderilmelidir. Hangi analizler için hangi
yerleştirilmeinden sonra çözülmelidir. Enjektör
tüplerin kullanılacağı aşağıda belirtilmiştir.
ile kan alımı sırasında kanın tüpe kuvvetli
Ayrıca mor, mavi ve siyah kapaklı tüpler kan
aspirasyonundan kaçınılmalıdır. Alınan kanın
alındıktan sonra birkaç kez mutlaka alt üst
hemoliz
edilmelidir. Numune transferi pnömatik sistem
turnikenin
olmaması
1
için
edilmesi
edilerek
dakikadan
azami
gayret
plazmada
kısa
süre
bazı
parametrelerin
içerisinde
gösterilmelidir. Hemolizli serumda Potasyum,
aracılığıyla
Fosfor, enzimler gibi parametrelerin yüksek
servis
çıkmasının yanı sıra ölçüm yöntemlerinde de
Kesinlikle hasta ve hasta yakınları ile numune
hataya neden olabilir.
transferi yapılmamalıdır.
Kan alım sırası çok önemlidir ve şu sırayla
yapılmalıdır.
laboratuvara
personeli
ile
Zorunlu
numune
hallerde
yollanabilir.
3. NUMUNE TÜPLERİNİN KAPAK RENKLERİ
Tüp İçeriği
Boş kuru tüpler
Kapak Rengi
Hacim
5-6 mL
Kullanım Amacı
Serum eldesi
Kırmızı
Silikon kaplı tüpler
Sarı
Separatör jel içeren 5.0 mL
tüpler (SST)
Serum eldesi (serumda yapılan testlerde ve
otoanalizörlerde kullanılır)
Mor
5.40 mg K2EDTA → 3.0 mL
0.75 mg K2EDTA → 0.6 mL
Tam kan/plazma eldesi (CBC cihazlarında
kullanılır)
Mavi
0.2mL,0.109M (%3.2)
1.8mL
Na3-Sitrat →
Tam kan/plazma eldesi
0.3mL,0.109M
(%3.2)Na3-Sitrat →
SiyahGri
Yeşil
2.7 mL
0.4mL,0.109M (%3,2) 1.6 mL
Na3-sitrat
4.5 mL
Li Heparin
Tam kan eldesi (ESR tayininde kullanılır)
4. ÖRNEK KAPLARININ UYGUN ŞEKİLDE
altından yapıştırmak gerekmektedir. Kan alma
ETİKETLENMESİ
biriminde kan alma işlemi gerçekleşmeden önce
Laboratuarımıza
gönderilen
hızlı
hasta kimliğini doğrulandıktan sonra hastaya ait
sistemi
test barkodları alınarak,uygun tüplere dik olarak
uygulanmaktadır. Bu sayede kayıt ve testlerin
yapıştırılır.Kan alma işlemi erçekleştirilir.Acil
çalışma sistemi çok daha hızlı yapılabilmektedir.
servis ve yatan hasta servislerinde veya diğer
Ayrıca
sonuçlandırılabilmesi
numunelerin
olmakta
ve
için
testlerin
barkod
tanınması
karışıklıkların
daha
kolay
bölümlerde alınan kan numuneleri hasta kimliği
da
önüne
doğrulandıktan sonra uygun tüplere hastaya ait
geçilebilmektedir. Örneklerini uygun şekilde
barkodlar
barkodlu olarak gönderenlere sonuçları çok daha
numune alınır,uygun şekilde laboratuara transferi
hızlı bir şekilde verilebilmektedir. Yukarıda
gerçekleştirilir.
belirtilen yararların sağlanabilmesi için etiketlerin
barkod etiketi yapıştırılmış idrar kabı verilip
tüp üzerine yapıştırılması sırasında çok dikkatli
tuvalete
ve
örneklerini
titiz
davranmak
gerekmektedir.
Tüp
dik
olarak
yapıştırıldıktan
sonra
İdrar testleri için hastalara
yönlendirilir,
ilgili.
daha
sonra
laboratuvar
hastalar
birimine
üzerindeki barkodların, barkod okuyucu sistemler
getirirler.Serviste yatan hastaların idrar testleri
tarafından okunabilmesi için etiketlerin uygun
numunesi hastalara ait barkod etiketi yapıştırılmış
yere, uygun şekilde yapıştırılması zorunludur.
idrar kabına alınır.Numune transfer eğitimi almış
Etiketler tüpün eksenine paralel gelecek şekilde
personel tarafından uygun şelilde laboratuara
tüpün üst kısmından başlayarak kapakğın hemen
ulaştırılır
5. İDRAR TETKİKLERİNDE DİKKAT
hastalara uygulanmamalıdır.
EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR VE
3.Hastanın test esnasında gribal enfeksiyonu
ÖN HAZIRLIK İŞLEMLERİ
olmamalıdır.
5.1. Tam İdrar Tahlili İçin Örnek Alımı:
4.Test esnasında hasta kusarsa teste son
a) Bir miktar idrar tuvalete yapılır.
verilmelidir. 3 gün sonra test tekrar edilebilir.
b) Sonra, orta idrar, verilen idrar kabına
5.Test
yapılır.
dahilinde
c) Örnek bekletilmeden yalaşık 30 dakika
kullanılıyorsa 3 gün önceden bırakılmalıdır.
içinde laboratuvara ulaştırılmalıdır.
6.Test sabah saat 08°°-10°° arası çalışılır. 10-
5.2. 24 Saatlik İdrar Toplanması:
12 saat açlık sonrası uygulanır.
Sabah ilk idrar atılır. Sonra 24 saat
7.Hasta
yapılmadan
tiazid,
test
önce
doktorun
fenitoin
gibi
süresince
bir
ilaçlar
yiyip
süresince idrar toplama kabı içinde biriktirilip,
içmemelidir,
ertesi sabah yapılan ilk idrarda toplama kabına
uyumamalıdır.
eklenerek en kısa zamanda (Yaklaşık 30 dk)
8.Kadınlarda mensturasyon döneminde OGTT
laboratuvara ulaştırılmalı.
yapılmaması önerilir, 3 gün önce veya sonrası
Not: Toplama süresince idrar toplama
sigara
şeyler
izni
içmemelidir,
olmasına dikkat edilmelidir.
kabı yaklaşık +4 oC’de, karanlık bir ortamda ve
6.2. Gebelerde Oral Glukoz Tolerans Testi:
ağzı kapalı olarak saklanmalı. İdrar koruyucu
1. Tarama amaçlı 24-28. haftalarda yapılır.
kullanılacak durumlarda baştan kap içerisine
2. Açlık gerektirmez.
gerekli koruyucu (asit vs.) konulmalıdır
3. 50 gr glukoz 400 ml su ile verilir.
( laboratuvar ile görüşülmelidir).
4. 1 saat sonra kan örneği alınır.
6.GLUKOZ TOLERANS TESTLERİ
Not: Tarama amaçlı gebe OGGT’si sonrası 1.
6.1.Oral Glukoz Tolerans Testinde Dikkat
saat kan glukozu >140 mg/dL ise tanı amaçlı
Edilmesi Gereken Hususlar:
100gr glukoz OGTT yapılır.
1. Yakın zamanda cerrahi operasyon, miyokard
100 gr. Glukoz testinde gebe aç olmalıdır.100
infarktüsü geçiren ve doğum yapan hastalara
gr glukoz 400 ml su ile verilir. 0.dk, 60.dk,
OGTT testi uygulanmamalıdır.
120.dk ve 180. dakikalarda kan örnekleri
2. Açlık kan şekeri 126 mg/dL ve üstü olan
alınır.
7.NUMUNE RED KRİTERLERİ
7.1. Uygun
numune
Kreatinin
kabına
alınmamış
Ürik Asit (ÜA)
örnekler
Total Protein
7.2. Barkotlanmamış, yanlış barkodlanmış ve
Albumin
üzerinde herhangi bir şey yazmayan örnekler
Amilaz
7.3. Analiz için gerekli miktardan az olan
ALP
örnekler
AST
7.4. Hangi testlerin yapılacağı belli olmayan
ALT
örnekler
LDH
7.5. Uygun
transfer
koşullarında
Kreatin Kinaz (CK)
gönderilmeyen örnekler (soğuk zincir v.b.)
GGT
7.6. Son kullanma tarihi geçmiş numune
Total Bilirubin
kaplarına alınmış örnekler
Direk Bilirubin
7.7. Tüpteki antikoagülan miktarının az veya
Klor
fazla olması
Sodyum
7.8. Serum/plazmanın hemolizli ve
lipemik
Potasyum
olması
Fosfor
7.9. Numunenin uzun süre beklemiş olması
Kalsiyum
7.10. Serum/plazmanın
Magnezyum
santrifüjden
sonra
pıhtılı olması, antikoagulanlı tüplerde kanın
Amonyak
pıhtılı olması
Lipaz
7.11. Aynı servisten , aynı anda toplu halde
Pre-Albumin
gönderilen kan gazı numuneleri
Demir
7.12. Laboratuvara
uygun
koşullarında
örnekler
gelmeyen
transfer
(
soğuk
Demir Bağlama
Mayi Glukoz Düzeyi
zincire uyulmaması gibi)
Mayi Protein
7.13. Tek tüp üzerinde birden fazla barkod
Mayi Potasyum
bulunması durumunda, barkodlardan acil grup
Mayi LDH
testleri içeren biri çalışılır, diğer barkodlar
BOS Glukoz
reddedilir.
BOS Potasyum
8.KLİNİK BİYOKİMYA
BOS Protein
LABORATUVARINDA ÇALIŞILAN TEST
BOS Klor
LİSTESİ
8.2. İLAÇ DÜZEYLERİ
8.1.RUTİN BİYOKİMYA TESTLERİ
Digoksin
Glukoz
Fenitoin
Trigliserit (TG)
Karbamezapin
Kolesterol Total (Chol)
Fenobarbital
HDL Kolesterol
Valproik Asit
LDL Kolesterol
Üre
8.3. KARDİYAK TESTLER
Growth Hormon (Büyüme Hormonu)
CK-MB
Kalsitonin
Troponin I
IGF-1 (İnsulin-Like Growth Factor)
NT-proBNP
Pirüvat Kinaz
Porfobilinojen
8.4. HORMON TESTLERİ
Psöudokolinesteraz
Tiroid Stimulan Hormon (TSH)
TSH Reseptör Bloke Edici Antikor
Serbest T 3
1,25 OH-Vitamin D
Serbest T 4
Valinmandelik Asit (VMA)
Anti Mikrozomal Antikor
Kappa Hafif Zincir
Anti Tiroglobulin Antikor
Lambda Hafif Zincir
AMH(Anti Müllerian Hormon)
Adacık Hücre Antikoru (ICA)
Karsinoemriyonik Antijen (CEA)
Anti-Kardiyolipin Antikor IgM Ve IgG
CA-125
Seruloplazmin
CA-15-3
Bakır serum (Cuserum)
CA-19-9
Bakır idrar (Cu idrar)
PSA (Prostat Spesifik Antijen)
Çinko (Zn)
Paratiroid Hormon
Eritropoietin
İnsülin
Nöron Spesifik Enolaz
Kortizol
Metotreksat
FSH (Folikül Stimülan Hormon)
Nükleer Matriks Protein 22 (NMP 22)
LH (Luteinizan Hormon)
Siklosporin
Estradiol(E2)
17-OH Progesteron
Progesteron
5-Hidroksiindolasetik Asit (5-HİAA)
Testosteron ( Total )
Anjiotensin Converting Enzim (ACE)
DHEA-S04( Dehidroepiandesteron Sülfat)
Adenozin Deaminaz
Prolaktin
Aldosteron Alfa-1 -Antitripsin
Seks Hormon Bağlayıcı Globulin (SHBG)
Asetilkolin Reseptör Antikoru
Beta -HCG
Renin
Alfa Fetoprotein
Glukoz-6-Fosfat Dehidrogenaz (G6PD)
8.5. ELEKTROFOREZ TESTLERİ
Gastrin Haptoglobulin
Protein Elektroforezi
11-Deoksikortizol
IFE (Immunfiksasyon Elektroforezi)
İmunglobulin G Alt Sınıfları
Hemoglobin Elektroforezi
Katekolaminler
8.6. HİZMET ALIMI İLE ÇALIŞILAN
Dopamin)
TESTLER
Kolinesteraz
Adrenokortikotropik Hormon (ACTH)
Parasetamol
C - Peptit
Tirogulobilin
Osteokalsin
(Epinefrin,
Norepinefrin,
Protein S
Antitrombin Aktivitesi
8.7. KAN GAZI
Von Willebrand Factor (VWF)
8.8. TAM İDRAR TAHLİLİ
Koagülasyon Faktör İnhibitör Tayini
8.9. GAİTADA GİZLİ KAN
Hemoglobin Elektroforezi
8.10 METABOLİZMA TESTLERİ
Ristosetin Kofaktör Testi
1.İDRARDA YAPILAN METABOLİZMA
Osmotik Frajilite Testi
TESTLERİ
Trombosit Agregasyon Testi
FeCl3 Testi
İn Vitro Kanama Zamanı
Ketoasit Testi
Retikülosit Sayımı
Metilmalonik Asit Testi
9.TEST
Nitroprusik Asit Testi
ANALİZ ÖRNEKLERİ, TEST VERİLERİ
İdrarda Redüktan Madde
VE SONUÇLARIN ARŞİVLENMESİ:
İdrar Aminoasitleri
İşlemleri tamamlanmış analiz sonuçlarımız ve
İdrar Şeker Kromotografisi
test verilerimiz Hastane Bilgi Yönetim Sistemi
İdrar Sistin Homosistin Kromotografisi
içinde
2.KANDA
Laboratuarımız bünyesinde arşivlenmektedir.
YAPILAN
METABOLİZMA
İŞLEMİ
kayıtlıdır.
TAMAMLANMIŞ
Manuel
Testlerimiz
TESTLERİ
10.SONUÇLARIN
Kan Aminoasitleri
YORUMLANMASI
Biotin Aktivitesi Kalitatif
BİLGİLER:
Kantitatif Biotin
Sonuçlar çıktıktan sonra öncelikle teknisyen
Amonyak
tarafından değerlendirilir ve panikdeğer varsa
Laktat
ilgili bölüme panik değer bildirilerek teknik
Pirüvat
onayı yapılır, sonra uzman onayı biyokimya
8.11.HEMATOLOJİK TESTLER
uzman hekimi veya asistan hekimi tarafından
Hemogram
değerlendirilerek yapılır.
Sedimentasyon
11.TRANSFER
Protrombin Zamanı ( PT ve INR )
KULLANILMASI GEREKEN TRANSFER
Aktive
Parsiyel
Tromboplastin
Zamanı
ONAYLANMASI
İLE
VE
İLGİLİ
SIRASINDA
KABI VE TRANSFER YÖNTEMİ:
(APTT)
Her numune için kullanılması gereken transfer
Periferik Yayma
kapları
Demir Boyası
laboratuvarında
Sideroblast Boyası
özellikleri kısmında ayrı ayrı belirtilmiştir.
Fibrinojen
Numunelerin transferlerinde pnömatik yöntemle
D-Dimer
ve
Faktörler ( F2, F5, F7, F8, F9, F10, F11 )
yapılmaktadır.
Protein C
13.bölümdeki
çalışılan
dökülmelerini
Biyokimya
testlerin
önleyecek
genel
şekilde
12.BİYOKİMYA LABORATUVARI PANİK DEĞER LİSTESİ
TETKİK
TEST DEĞERİ
BİYOKİMYA
AMİLAZ
DÜŞÜK
-
YÜKSEK
200 U/L
Ca
6 mg/dl
13 mg/dl
Ca (çocuk)
6,5 mg/dl
KLOR
LABORATUVAR
TEST DEĞERİ
HEMATOLOJİ
Hbyetişkin
DÜŞÜK
6.5 g/dl
YÜKSEK
20 g/dl
Hbyenidoğan
<9,5 g/dl
>22 g/dl
12,7 mg/dl
BEYAZ KÜRE
1500 mm³
35000 mm³
80 mEq/l
120 mEq/l
HEMATOKRİT
21%
65%
KREATİNİN
-
5 mg/dl
30000 mm³
1000000 mm³
ÜRE
-
171 mg/dl
D-DİMER
-
2000 ng/ml
BUN
-
100 mg/dl
INR
-
5,5
GLUKOZ(0-2 gün)
GLUKOZ (2 gün -1 yaş)
GLUKOZ(1 yaş üstü)
<35 mg/dl
<40 mg/dl
<55 mg/dl
>325 mg/dl
>445 mg/dl
>450 mg/dl
A-PTT
FİBRİNOJEN
100 mg/dl
150 sn
700 mg/dl
GLUKOZ (BOS)
40 mg/dl
200 mg/dl
MAGNEZYUM
1 mg/dl
5 mg/dl
FOSFOR
1 mg/dl
9 mg/dl
TOTAL BİLİRUBİN
POTASYUM
2,5 mEq/l
>20 mg/dl
6,5 mEq/l
İLAÇ DÜZEYİ
KARBAMAZEPİN
-
15 µg/ml
SODYUM
120 mEq/l
160 mEq/l
FENİTOİN
-
22 µg/ml
LİTYUM
-
2 mEq/l
VALPROİK ASİT
-
150 µg/ml
ÜRİK ASİT
-
13 mg/dl
DİGOKSİN
-
3 ng/ml
ALBUMİN
1,7 mg/dl
6,8 mg/dl
T.PROTEİN
<3,4 mg/dl
>9,5 mg/dl
CK-MB
-
>120 pg/ml
NTPRO BNP
-
>250 pg/ml
TROMBOSİT
KARDİYAK
TROPONIN I
pH
PCO₂
PO₂
-
KAN GAZI
7.2
19mm/hg
<43mm/hg
12.1.İDRAR İÇİN PANİK DEĞERLER:
Kimyasal Analizde: Glukoz ve keton için kuvvetli pozitiflik
Mikroskobik Analizde; Patolojik kristallerin (Ürat, Sistein, Lösin, Tirozin) bulunması
1.6 ng/ml
7.6
67mm/hg
-
13. BİYOKİMYA LABORATUVARINDA
Uyarı: Hastadan en az 10-12 saatlik açlık kanı
ÇALIŞILAN
alınmalıdır.
TESTLERİN
GENEL
ÖZELLİKLERİ
Testi etkileyen ilaçlar:
GLUKOZ (AÇLIK KAN ŞEKERİ-AKŞ)
Arttıranlar: Trisiklik antidepressanlar, beta
Metod: UV testi, Hekzokinaz ile Enzimatik
adrenerjik
referans yöntemi
diüretikler,salisilat,
Numune Türü: Serum
infüzyonu
Numune Miktarı: 0,5 ml
Azaltanlar:
Numune Kabı: Kırmızı veya sarı kapaklı jelli
anabolik
tüp
klofibrat.
Transfer süresi: <15 dk
TRİGLİSERİT (TG)
Çalışma Zamanı: Her gün
Metod: Spektrofotometrik, Enzimatik
Rapor Zamanı: Aynı gün
Numune Saklanması: 20-25°C’de 8 saat, 4 °C
’de 72 saat
Numune Red Kriteri: Hemoliz
tüp
Referans Aralığı: 74-106 mg/dl
Panik değerler: <45 mg/dL >500 mg/dL
Yükseldiği Durumlar: Diabetes Mellitus
Endokrin
Numune Saklanması: 4°C’de 4-7gün
hastalıklar:
Feokromositoma,
blokerler,
kortikosteroidler,
izoniazid,
İnsülin,
İV
MAO
steroidler,
dekstroz
inhibitörleri,
alkol,
asetaminofen,
tirotoksikoz, akromegali, gigantizm, Cushing
Numune Red Kriteri:
Sendromu, glukagonoma, somatistatinoma
Referans Aralığı: Yetişkin: 0-150 mg/dl
Pankreatik
Panik değerler: >500 mg/dl
hastalıklar:
pankreatit,kistik
Akut
ve
fibroz,
kronik
neoplazm,
yenilmesi,
hemokromatozis
Diğerleri:
Yükseldiği
Miyokard
infarktüsü,
kronik
Durumlar:
alkol
alımı,
Yağlı
yemek
gebelik,
ilaçlar
(kolestramin, östrojenler,oks), glikojen depo
karaciğer hastalığı, kronik böbrek yetmezliği,
hastalıkları,
serebrovasküler olay.
diyabet,
Azaldığı durumlar:
MI,pankreatit
Pankreatik hastalıklar: İnsülinoma, glukagon
Azaldığı
eksikliği Tümörler: Surrenal kanserleri, mide
malnütrisyon, hipertiroidizm, aşırı egzersiz,
kanseri, fibrosarkoma ,ciddi karaciğer hasarı
konj.
Endokrin
asit, gemfibrozil, metformin)
hastalıklar:
Hipopituitarizm,
Addison hastalığı, hipotiroidizm
Anomaliler:
Prematürite,
eksikliği:
galaktozemi,
maple
früktoz İntoleransı
von
diabetik
send,
Durumlar:
Abetalipoproteinemi,
kontrollü
hipertansiyon,
Malabsorbsiyon,
ilaçlar(askorbik
anne
KOLESTEROL TOTAL (CHOL)
Metod: Kolorimetrik, Enzimatik
Gierke
syrup
nefrotik
kötü
Uyarı: En az 12 saatlik açlık gereklidir.
çocuğu, ketotik hipoglisemi,
Enzim
hipotiroidizm,
sendromu,
urine
disease,
tüp
Yorum: <40 mg/dL koroner kalp hastalığı için
büyük risk faktörüdür. >60mg/dL koroner kalp
hastalığı için negatif risk faktörüdür.
Yükseldiği
Numune
Saklanması:
4°C’de
4-7
gün
Durumlar:
lipoproteinemi,
Familyal
düzenli
aerobik
egzersiz,
nikotinik
asit
Numune
fenofibrat,
Numune Red Kriteri:
östrojenlerin kullanımı, hipotiroidi.
Referans Aralığı: Yetişkin: <200 mg/dl
Azaldığı Durumlar: Ailesel apolipoprotein
Yükseldiği
Durumlar:_Ailesel
eksikliği, karaciğer hastalığı (hepatit, siroz.),
ailesel
nefrotik sendrom, malnutrisyon, akut MI,
hiperkolesterolemi,
disbetalipoproteinemi,
hiperlipidemi,
ailesel
ailesel
apo-B-100
kombine
defekti,
gemfibrozil,
HDL
ve
kardiyovasküler hastalıklar, hipertiroidi.
Uyarı: 12 saat açlık (açlık lipid profinin içinde
koroner kalp hastalığı, obstrüktif karaciğer
değilse
hastalığı,
edilebilir.) gerekir. Hasta kan alımından önce 5
primer
biliyer
siroz,
nefrotik
açlık
olmadan
sendromu,
kullanımından kaçınılmalıdır. En az 24 saat
diyabet,
hipotiroidizm,
uzamış
kabul
dak
2
ve
örnek
sendrom, kronik renal yetmezlik, Cushing
tip
oturtulmalı
da
obesite, hamilelik, glikojen depo hastalıkları
alkol alınmamış olmalıdır.
Azaldığı Durumlar:_Hipo-alfa lipoproteinemi
LDL KOLESTEROL
(Tangier
Metod: Spektrofotometrik
hastalığı),
abetalipoproteinemi,
hipobetalipoproteinemi, hepatoselüler nekroz,
malignite,
hipertiroidizm,
malabsorbsiyon,
turnike
malnutrisyon, enfeksiyon ve enflamasyon
Uyarı: Son üç haftada diyette değişiklik
tüp
yapılmaması,stabil vücut ağırlığı ve 12 saat
açlık (açlık lipid profinin içinde değilse açlık
olmadan da örnek kabul edilebilir.) gerekir.
Hasta kan alımından önce 5 dak oturtulmalı ve
Numune Saklanması: 4°C’de 1-7 gün
uzamış turnike kullanımından kaçınılmalıdır.
Numune Red Kriteri:
HDL KOLESTEROL
Yükseldiği
hiperkolesterolemi tip II a, kronik karaciğer
hastalığı,
sendrom,
tüp
Apoprotein CII eksikliği, hepatoma, alkol
kullanımı,
mellitus, hipotiroidizm, obezite, hamilelik,
glikojen depo hastalıkları, safra tıkanıklığı,
Numune Saklanması: 4°C’de 1-7 gün
multipl myeloma.
Numune Red Kriteri:
Azaldığı
karaciğer yetmezliği, hepatoselüler nekroz,
Durumlar:
primer
biliyer
primer
Cushing
Durumlar:
siroz,
Ailesel
nefrotik
hiperkolesterolemi,
sendromu,
diabetes
Abetalipoproteinemi,
malignite,
hipertiroidizm,
malabsorbsiyon,
malnutrisyon, enfeksiyon ve enflamasyon.
tüp
Uyarı: 12 saat açlık (açlık lipid profinin içinde
değilse
açlık
olmadan
da
örnek
kabul
edilebilir.) gerekir. Hasta kan alımından önce 5
dak
Numune Saklanması: Buzdolabında 24 saat
oturtulmalı
ve
uzamış
turnike
kullanımından kaçınılmalıdır.
Numune Red Kriteri:
BUN ( ÜRE NİTROJEN )
Referans Aralığı: Erkek: 0.84-1.25 mg/dl
Kadın: 0.66-1.09 mg/dl
Yenidoğan: 0,5 – 1,2 mg/dL
Bebek: 0,4 – 0,7 mg/dL
Çocuk: 0.5 – 1.2 mg/dL
tüp
Panik değerler: 3mg/dl (diyaliz hastaları
hariç)
Yükseldiği_Durumlar: Diyetle et alınması,
iskelet kası nekrozu ve atrofisi, endokrin
Numune Saklanması: Oda ısısında 24 saat, 4-
bozukluklar (hipertiroidizm, akromegali), SLE,
6 °Cde birkaç gün, dondurulduğunda en az 2-
yanık, MI, lösemi.
3ay.
Azaldığı Durumlar: Zayıflama
Numune Red Kriteri:
Uyarı: Kreatin ve kreatin fosfat, spontan
olarak
Panik değerler: 80 mg/dl
Kreatinin miktarı kas kitlesi ile bağlantılıdır.
Yükseldiği Durumlar: Konj.kalp yetmezliği,
Her gün oluşan endojen kreatinin miktarı
kusma,
diyare,
akut/kronik
diürez,
böbrek
su
kaybederek
kreatinine
çevrilir.
şok,
hemoraji,
sabittir ve beslenmeden, hidrasyondan ve
hastalığı,
postrenal
protein
metabolizmasından
etkilenmez.
obstriksiyon,yüksek proteinli beslenme.
Glomerullerden süzülen kreatinin, tubuluslarda
Azaldığı Durumlar: Düşük protein ve yüksek
reabsorbsiyona
karbonhidratlı
miktarda kreatinin içerir. Serum kreatinin
beslenmede,
gebeliğin
geç
uğramaz
idrar
büyük
dönemi, bebeklik, akromegali, sadece IV
ölçümleri,
yararlı
beslenme, şiddetli kc hasarı, ilaç zehirlenmesi
indeksidir
ve
ve emilim bozukluğu.
filtrasyonu ölçmede kullanılır. Akut ve kronik
Uyarı:
Birimleri
aynı
olmak
koşulu
bir
ve
primer
renal
fonksiyon
olarak
glomeruler
ile
böbrek hastalarının ve dialize alınan hastaların
(mg/dL); ''BUN (Blood Urea Nitrogen) x 2.14
izlenmesinde kreatinin tayinlerine başvurulur.
= Üre'' eşitliği ile dönüşüm gerçekleştirilebilir.
Çünkü böbrek dışı nedenlerden etkilenmez.
BUN/Kreatinin oranı için referans aralığı
Plazma kreatinin gıda alımıyla üreden daha az
erişkinlerde 12:1 - 20:1 arasındadır.
etkilenmektedir.
KREATİNİN (CRE)
asetoasetat, askorbat, sefamandol, L-dopa,
Metod: Kolorimetrik
pirüvat arttırır; sefalotin azaltır.
ÜRİK ASİT (ÜA)
Nefrotoksik
ilaçlar,
Yetişkinler: 6,6 – 8,3 g/dL
Çocuklar (1–18 yaş arası): 5,7 – 8,0 g/dL
Yenidoğanlar(1-30günarası): 4,1 – 6,3 g
tüp
Panik değerler: <2 g/L ve >12 g/L
Yükseldiği
monoklonal
hiperimmunoglobunemi,
Numune Saklanması: 20-25°C’de 8 saat,
psödohiperproteinemi, dehidratasyonun sebep
4°Cde 3-5 gün
olduğu
Numune Red Kriteri:
steroidler, klofibrat, kortikosteroidler, insülin,
Referans Aralığı: Erkek: 3,5-7,2 mg/dl
tiroid preparatları, progesteron, kortikotropin,
Kadın: 2,6-6,0 mg/dl Panik
Durumlar:
_Poliklonal
ve
gamopatili
akut
faz
hemokonsantrasyonlar,
yanıtı,
anabolik
androjen ve epinefrin yükseltir.
değerler: >12 mg/dl
Azaldığı
Yükseldiği Durumlar: _Renal yetmezlik, Gut
eksiklikleri,
hastalığı, lösemi, psoriasis, açlık ve diğer doku
malabsorbsiyon sendromu, malnutrisyon ve
yıkımına neden olan durumlar ve sitotoksik
agammaglobulinemi. Dekstran, sülfasalazin,
ilaçların
allopürinol ve östrojenler düşürür.
kullanımı
gibi
çeşitli
renal
ve
Durumlar:
kronik
Ciddi
protein
karaciğer
metabolik hastalıklar, glikogenosis tipi, Down
Uyarı:
sendromu,
hastalığı,
Turnikenin uzun sure tutulmasına bağlı olarak
obezite,
oluşan venöz staz ve ayakta durmak total
polikistik
hiperlipidemiye
böbrek
bağlantılı
olarak
Hastadan
açlık
hipertansiyon, ateroskleroz, diyabet, etanol
protein düzeyini yükseltir.
tüketimi,
ALBUMİN
pürin
yönünden
zengin
diyet
(karaciğer,böbrek,sakatat), aşırı egzersiz .
Metod: Kolorimetrik
Azaldığı Durumlar: Wilson hastalığı, Fanconi
sendromu,
Hodgkin,
multiple
miyeloma,
kanı
hastalığı,
alınmalıdır.
ksanstinüri; adenozin deaminaz, pürin ve
nükleozid fosforilaz eksikliği.
tüp
Uyarı: Hastadan açlık kanı alınmalıdır.
TOTAL PROTEİN (TP)
Metod: Kolorimetrik
Numune Saklanması: 4°Cde 72 saat
Numune Red Kriteri: Hemoliz, lipemi, ikter
Referans Aralığı: Yetişkin: 3,5-5,2 g/dL
tüp
Yükseldiği
ampisilin kullanımı
Azaldığı Durumlar: IV sıvı tedavisi, siroz ve
diğer karaciğer hastalıkları, alkolizm, gebelik,
Numune Saklanması: 4°Cde 72 saat
nefrotik
malnutrisyon, neoplazi, protein kaybettirici
Referans Aralığı:
enteropatiler (Crohn hastalığı, ülseratif kolit),
Durumlar:
sendrom,
Dehidratasyon
ve
malabsorbsiyon,
hipertiroidizm,
uzamış
ve erkeklerde eşittir. Öğünlerden ve günün
immobilizasyon, kalp yetmezliği ve diğer
saatinden etkilenmez. Sitrat, okzalat ve EDTA
kronik hastalıklar. Albumin, prealbumin ve
gibi
transferrin ile birlikte negatif akut faz reaktanı
edildiğinden antikoagülanlar üzerine alınmış
olarak
plazmalar
kabul
yanıklar,
edilir.
Akut
enflamatuvar
şelatlayıcı
ajanlar
tarafından
kullanılmamalıdır.
inhibe
Heparinize
olaylarda serum albumin düzeyi düşer.
plazma kullanılabilir.
Uyarı: Hastadan açlık kanı alınmalıdır. Sarılık
LİPAZ
ve üremi albumin konsantrasyonunun düşük
Metod: Enzimatik Kolorimetrik
değerlendirilmesine neden olabilir.
AMİLAZ
Metod: Kolorimetrik
tüp
tüp
Numune Saklanması: 2-8°C’de 3hft, 15-25
°Cde 7 gün
Numune Red Kriteri: Aşırı Hemoliz, lipemi
Numune Saklanması: Oda ısısında 7 gün,
Referans Aralığı: Yetişkin: <67 U/L
4°Cde 1 ay.
0-1 Yaş Çocuk: 0-8 U/L
Referans Aralığı: 28-100 U/L
Panik değerler: 500 U/L
Yükseldiği Durumlar:Başta Pankreatit olmak
Yükseldiği Durumlar: Parotit, pankreatit,
üzere pankreas kisti,pankreas kanalı taşı gibi
intestinal obstrüksiyon ve infarkt, strangüle
pankreas hastalıkları
barsak, intraabdominal enflamatuar olaylar,
AMONYAK
ektopik gebelik, barsak perforasyonu, her çeşit
Metod: Enzimatik
bilier sistem hastalıkları, diabetik ketoasidoz,
Numune Türü: Plazma
pankreatik
kist
ve
psödokist,
peritonit,
makroamilazemi, bazı akciğer ve over tmleri,
Numune Kabı: Mor kapaklı (EDTA’lı) tüp
böbrek yetmezliği, ERCP, abdominal travma,
kafa travması, viral enflar,postop hastalar,
alkol, bazı opiatlar ve analjezik ilaçlar.
Azaldığı Durumlar: Pankreatik yetmezlik,
Numune Saklanması: 2-4°Cde 3 saat,-20°Cde
ileri
1 gün
evre
kistik
fibrozis,
ağır
karaciğer
hastalıkları,
pankreatektomi.
Referans Aralığı: 16-53 µmol/L (27-90 µg/dl)
Uyarı: Yenidoğan serumunda amilaz yoktur,
Yükseldiği Durumlar: Hepatik ensefalopati,
ancak 2-3 aylarda görülmeye başlar, 1 yaşında
Reye sendromu,Ağır KC hastalıkları,Portal
normal sınırlara ulaşır. Amilaz aktivitesi kadın
Hipertansiyon,Siroz,Üre siklusu enzim
defektleri, Organik asidemiler, Yenidoğanın
geçici amonyak yüksekliği, Böbrek
hiperparatiroidizm,
jüvenil
Yetmezliği,GİS Kanamaları
osteomalazi), kemik hastalıkları (Metastatik
ALKALEN FOSFATAZ(ALP)
karsinoma,
Metod: Kolorimetrik
Paget
karaciğer hastalıkları (Safra tıkanıklığı, siroz
(özellikle
hepatosellüler
karsinoma,
tüp
pankreatit,
intraabdominal
infeksiyon, hipertiroidizm, akromegali
Azaldığı
malnütrisyon,
Numune Saklanması: 0-4°Cde 2-3 gün, -25
hipofosfatemi,
°Cde 1 ay.
D hipervitaminozu.
Uyarı: Hastadan açlık kanı alınmalı.
Referans Aralığı: 17 yaş üstü yetişkinler: 30 -
ALANİN AMİNOTRANSFERAZ ( ALT )
120 U/L
( SGPT )
Çocuklar
1-30 gün
30 gün-1 yaş
1-3 yaş
4-6 yaş
7-9 yaş
10-12 yaş
13-15 yaş
16-18 yaş
Erkek(U/L)
75-316
82-383
104-345
93-309
86-315
42-362
74-390
52-171
Fosfatazların
Yorum:
Kadın(U/L)
48-406
124-341
108-317
96-297
69-325
51-332
50-162
47-119
başlıca
kaynağı
karaciğer, kemik, barsak, endometrium( veya
plesanta)
ve
akciğerdir.
Yemek
sonrası
özellikle kan grubu B olanlar veya Lewispozitif
olan
bireylerde,
ALP
izoenzimi
serumda yükselir. Çocuklarda hızlı büyüme
dönemlerinde,
gebeliğin
son
ve menopoz sonrası ALP artar.Safra yolu
tıkanmalarında ALP direk bilirubinle birlikte
çok
fazla
yükselirken,
transaminazlar
ya
normal kalır yada hafif yükselir, bu durum
ayrıcı teşhisi kolaylaştırır.
Yükseldiği Durumlar: Kemik kırıklarının
iyileşmesi geçici yükselmeler görülür. Artmış
kemik
formasyonu
hastalığı,
primer
sarkoma,
üremik
biliyer
Durumlar:
pernisiyöz
myeloma,
osteodistrofi),
siroz),
primer
ülseratif
kolit,
bakteriyel
Hipotiroidizm,
anemi,
herediter
Metod: Spektrofotometrik, enzimatik
tüp
Numune Saklanması: Örnek alındıktan sonra
mümkün olduğunca çabuk analiz edilmelidir.
2-8°C’de 3 gün stabildir.
Numune Red Kriteri: Hemoliz, lipemi
Referans Aralığı: Erkek (Yetişkin) < 50 U/L
Kadın (Yetişkin) < 35 U/L
trimesterinde
(postpartum 3-6 hafta sonrası normale döner)
osteojenik
rickets,
Yenidoğan/Bebek 13 – 45
U/L
Yorum: Yüksek ALT düzeyleri karaciğer ve
böbrekte bulunur, daha düşük oranda iskelet
kasında ve kalpte vardır. Çoğunlukla hücre
içinde
sitozolik
bir
yerleşim
gösterir.
Mitokondriyal bir izoenzimi de vardır, ancak
serumdaki ömrü çok kısadır. Eritrositlerde
aktivitesi, serumdakinden yaklaşık 6 kat daha
fazladır. Akut hepatit sonrası halen yüksek
(Primer
ve
sekonder
seyreden ALT seviyeleri hepatitin tam geçmiş
olmadığını
veya
hastalığın
kronikleştiğini
Bebek 15 – 60 U/L
Yorum:
Enzim
tüm
vücut
dokularına
gösterir. Yükselmiş ALT seviyeleri, viral
dağılmıştır fakat en fazla aktivite karaciğer,
hepatitten daha çok obezitenin veya alkol
kalp, iskelet kası ve eritrositlerde görülür.
bağımlılığının göstergesidir. Çocuklarda künt
Çocuklarda künt abdominal travmalarda, AST
abdominal
>450 U/L kc hasarının iyi bir göstergesidir.
travmalarında,
ALT>250
U/L
olması karaciğer hasarını gösterir.
Yükseldiği
Yükseldiği Durumlar: Hepatotoksik ilaçlar ve
kolestaza
kolestasize sebep olan İlaçlar (bromokriptin,
captopril,
captopril,
sefalosporin,
sefalosporin,siklosporin,
klindamisin,
nifedipin,
linkomisin,
trimetoprim,
salisilatlar,
tetrasiklinler)
Karaciğer
hastalıkları
Durumlar:
Hepatotoksik
ve
neden olan ilaçlar(bromokriptin,
siklosporin,
klindamisin,
ethamsutol, nifedipin, linkomisin, trimetoprim,
salisilatlar,
tetrasiklinler),
akut
fulminan
,
hepatit, viral hepatit, KC hücre nekrozu,
karaciğer tümörü ve metastazı, reye sendromu,
kolestatik ve obstruktif sarılık, alkolik hepatit(
karaciğer yağlanması), alkolizm, enfeksiyoz
AST>ALT), kronik viral hepatit ( çoğu vakada
mononükleoz,
pankreatit,
ALT>AST dir, tersi kötü prognozu gösterir),
distrofisi,
kc metastazı ve hepatoma, kalp ve iskelet
Preeklampsi, hemolitik hastalıklar. Renal ve
kasında travma, nekroz ve inflamatuar hastalık,
pulmoner
akut MI sonrası (AST>ALT), ağır egzersiz,
miyokard
(
Hepatit
miyokardit,
enfarktüsü,
,siroz
kas
enfarktus,
dehidratasyon,
dermatomiyozit ve polimiyozid.
kalp
Azaldığı Durumlar: Pridoksal fosfat eksikliği,
obstrüksiyon, laktik asidoz, malign hipertermi,
azotemi, malnutrisyon, ilerlemiş kronik böbrek
polimiyaljia romatika, talasami major.
hastalığı, diyaliz, kronik alkolik karaciğer
Azaldığı Durumlar: Pridoksal fosfat eksikliği,
hastalığı.
azotemi, malnutrisyon, ilerlemiş kronik böbrek
yetmezliği, diyaliz, kronik alkolik karaciğer
ASPARTAT AMİNOTRANSFERAZ (AST,
hastalığı.
SGOT)
LAKTAT DEHİDROGENAZ (LDH)
tüp
tüp
Numune Saklanması: Oda ısısında 24 saat,
4°Cde 28 gün
Numune Saklanması: Oda ısısında saklanır,
buzdolabında saklanmaz ve dondurulmaz.
Referans Aralığı: Erkek (Yetişkin) 0- 50 U/L
Kadın (Yetişkin) 0- 35 U/L
yetmezliği,
ağır
yanık,
Referans Aralığı: Kadın < 247 U/L
intestinal
birlikte tanısal bir araç olarak kullanılmasına
Erkek < 248 U/L
Çocuk 0 – 4 gün arası 290 – 775 U/L
rağmen,
myokard
dokusu
özgüllüğü
4 – 10 gün arası 545 – 2000 U/L
olmadığından genelde yerine kardiyak I ve T
10 gün – 24 ay arası 180 – 430 U/L
geçmiştir.
24 ay – 12 yaş arası 110 – 295 U/L
Yükseldiği Durumlar: Miyokard infarktüsü,
Yükseldiği Durumlar: Miyokard enfarktüsten
iskelet ve kalp kasıyla ilgili tüm hastalıklarda,
sonra, megaloblastik ve permisyöz anemi,
miyokardit,
karaciğer hastalıkları, şok, hipoksi, siroz,
dermatomiyozid,
obstrüktif sarılık, böbrek hastalıkları, kas
travma,
hastalıkları, neoplastik hastalıklar, konjestif
hipotiroidizm,
kalp yetmezliği, lösemi, hemolitik anemi, orak
yetmezliği, taşikardi,
hücreli anemi, lenfoma, renal enfarktüs ve akut
pulmoner emboli, prostat kanseri, Gİ sistemde
pankreatitte LDH düzeyi artar. Anestezik
infarktüs, safra yolu ve GIS kanserlerinde
ajanlar,
artar.
dikumarol,
ethanol,
heparin
ve
miyozid,
polymiyozid,
hipotermi,
cerrahi
girişim,
Reye
infeksiyon,
sendromu,
konjestif
kalp
narkotik analjezikler serum düzeyini arttırır.
Azaldığı
Azaldığı Durumlar: H ve M subünitelerin
kontaminasyonlarda çok yüksek veya düşük
genetik yetersizliği. Klofibrat, fluorit, oksalat
Mg düzeylerinde azalır.
azaltır.
Uyarı:
Uyarı:
Durumlar:
hipertermi,
Numune
Oksitleyen
güneş
ışığından
ajanlarla
maruz
fazla
kalmamalıdır. Hastadan açlık kanı alınmalıdır.
miktarda LDH içerir, bu yüzden hemolizli
Kas egzersizleri, aminokaproikasit, kolşisin,
örnekler kabul edilmez.
süksinilkolin,
KREATİN FOSFOKİNAZ (Kreatin Kinaz,
lidokain serum düzeylerini arttırır.
CK, CPK)
KREATİN FOSFOKİNAZ MB (Kreatin
Kinaz MB, CK-MB, CPK-MB)
tüp
tüp
buzdolabında 5 gün
Numune Red Kriteri: Hemoliz, ikter
buzdolabında 5 gün.
Referans Aralığı: Yetişkin Erkek: 0-171 U/L
Eritrositler
serumdan
daha
Kadın: 0-145 U/L
penisilamin,
haloperidol,
Yorum: MI sonrasında, CK aktivitesi ortaya
Yorum:
MI’da
çıktıktan 4-8 saat sonra artar, aktiviteler 12-16
çıkmasından
saatte pik yapar, genelde 3-4 günde aktivitelere
referans sınırının üstüne çıkması 4-6 saatte
dönülür. Total CK, MI tespitinde CK-MB ile
olur. Pik seviyeler 24 saatte görülür. Normale
sonra
göğüs
ağrısının
CK-MB
ortaya
seviyesi
üst
dönüş 48-72 saat sürer.
Azaldığı Durumlar: Hipotiroidizm
Yükseldiği Durumlar: Akut MI, kardiyak
TOTAL BİLİRUBİN (T.BİL)
defibrilasyon,
aritmiler,
miyokardit,
kardiyak
ventriküler
iskemi,
miyozid,
Metod: Diazo yöntemi, Spektrofotometrik
miksödem, İM enjeksiyonlar, kas distrofisi,
pulmoner
emboli,
çarpma
ve
yaralanma,
malign hipertermi sendromu.
tüp
Azaldığı Durumlar: Steroid kullanımı, bağ
doku hastalıkları, kas kitlesinin azalması,
metastatik
neoplasma,
alkolik
karaciğer
hastalığı.
Numune
Saklanması:
Işıktan
GAMA-GLUTAMİLTRANSFERAZ
olarak 15 - 25 °C’de 1 gün 2-8°C’de 7 gün
(GAMA GLUTAMİL TRANSPEPTİDAZ)
(GGT)
0-1 gün bebek: 1.4-8.7 mg/dL
1-2 gün bebek: 3.4-11.5 mg/dL
3-5 gün bebek: 1.5-12 mg/dL
5 gün-60 yaş: 0,3-1,2 mg/dL
tüp
Panik
döneminde)
Yükseldiği Durumlar: Hepatosellüler hasarlar
(enflamasyon, toksik, neoplastik), intrahepatik
Numune Saklanması: 4°Cde 1 ay
ve ekstrahepatik safra tıkanıklığı, ilaç nedenli
kolestazis, Dubin-Johnson sendromu, Rotor
Referans Aralığı: Yetişkin Erkek: 0-55 U/L
sendromu, safra kesesi hastalıkları.
Yetişkin Kadın: 0 -38 U/L
değerler:
Azaldığı
>15
Durumlar:
mg/dL
korunmuş
(yenidoğan
Aminofenazon,
Yorum: Karaciğer hastalığı olan çocuklarda,
kontraseptif kullanımı ve sigara içimi
alkalen fosfatazdan daha duyarlı bir belirteçtir.
Uyarı:
GGT, vücut ağırlığı ve vücut kitle indeksiyle
Hemolizli
ilgilidir,
Hastadan açlık
fakat
en
çok
abdominal
yağla
Örnekler
ışıktan
numunelerden
oral
korunmalıdır.
kaçınılmalıdır.
korelasyon gösterir. Yemekten sonra aktivitesi
kanı alınmalıdır.
azalırken açlıktan sonra aktivitesi artar.
DİREKT BİLİRUBİN (D.BİL) (KONJUGE
Yükseldiği Durumlar: Obstruktifkaraciğer
BİLİRUBİN)
hastalığı, postop obtruksiyon, kc hastalığı
Metod: Diazo yöntemi, Spektrofotometrik
(inflamasyon,
siroz),
obezite,
infeksiyoz
mononükleozis, böbrek nakli, hipertiroidizm,
diyabetes
mellitus, pankreatit, alkolik kc
hastalığı,
ilaçlar
(asetaminofen,
tüp
sefalosporinler, östrojenler, metotreksat, oral
kontraseptifler)
Numune
Saklanması:
olan uzun süreli diyareye eşlik eden metabolik
Işıktan
korunmuş
asidoz, hipotalamik stimülasyon yadahasarı
olarak 15 - 25 °C’de 1 gün 2-8°C’de 7 gün
görülen
adrenokortikal hiperfonksiyon.
Referans Aralığı: 0-0,2 mg/dL
Azaldığı Durumlar: Aşırı terleme, herhangi
Panik
değerler:
>15
mg/dL
(yenidoğan
bir
kafa
btravmasını
nedenden
yada
takiben,
gastrik
emilimden
döneminde)
kaynaklanan uzun süreli kusma, tuz kaybına
Yükseldiği Durumlar: Hepatosellüler hasarlar
neden olan nefrit, aldosteronizm, alkoloza
(enflamasyon, toksik, neoplastik),
eşlik eden potasyum tüketimi, solunumsal
intrahepatik ve ekstrahepatik safra tıkanıklığı,
asidoz, su entoksikasyonu, akut intermitant
ilaç
porfiri, SIADH.
nedenli
sendromu,
kolestazis,
Rotor
Dubin-Johnson
sendromu,
safra
kesesi
hastalıkları.
Azaldığı
Uyarı: Acil durumlar dışında kan aç karna
alınmalıdır.
Durumlar:
Aminofenazon,
oral
SODYUM (NA)
kontraseptif kullanımı ve sigara içimi
Metod: ISE
Uyarı:
Örnekler
Hemolizli
ışıktan
korunmalıdır.
numunelerden
kaçınılmalıdır.
Hastadan açlık
kanı alınmalıdır.
tüp
KLOR (CL)
Metod: ISE
Numune Saklanması: 20-25°Cde 8 saat
tüp
Referans Aralığı: 136-146 mmol/L
Panik değerler: <120 mmol/L, >160 mmol/L
Yorum: Kan glukoz düzeyindeki her 100
mg/dL artış için sodyum —1,5-3 mmol/L
Numune Saklanması: 20-25°Cde 8 saat
azalır.
osmolaritesinin
Referans Aralığı: 101-109 mmol/L
sürekli yüksek olması, ADH sekresyonunun
Panik değerler: <80 mmol/L, >120 mmol/L
uygun olmadığı olasılığını işaret eder. Na<120
Yorum: Yemeklerden sonra klorür iyonlarında
mmol/L zayıflığa, <110 mmol/L bulbar yada
hafif
Hipernatremiyi
psödobulbar palsiye, 90-105 mmol/L şiddetli
aynı
nörolojik
artırıcı
bir
azalma
yöndeki
görülür.
faktörler
zamanda
Hiponatremi
ile
plazma
semptomlara
birlikte
idrar
osmolaritesinden
neden
olur.
>155
hiperkloremiye neden olur.
mmol/L özellikle plazma hacminde kayıplar ile
Yükseldiği Durumlar: Dehidratasyon, akut
beraber
böbrek
semptomlara
yetmezliği,
metabolik asidoz,
diyabetes
salisilat
insipidus,
intoksikasyonu,
solunum alkalozu, NaHCO3 kaybına neden
ise
kardiyovasküler
yol
açabilir.
ve
>160
renal
mmol/L
değerler çok tehlikelidir.
Yükseldiği Durumlar: Diabetes İnsipidus,
gastrointestinal sistem, solunum sistemi, deri
Azaldığı Durumlar: Akut böbrek yetmezliği,
ve böbrek yoluyla kayıplar, hipernatremik
Addison
hastalığı,
çözeltilerin uygulanması, tuz alımı, Cushing
diyare,
dehidratasyon,
sendromu, Conn sendromu.
barsakta villoz adenom, glukoz ve insülin
Azaldığı Durumlar: Uygunsuz ADH salınımı,
tedeavisi.
su
böbrek
intoksikasyonu,
glukokortikoid
eksikliği
hipotiroidizm,
tiazid
malnütrisyon,
kusma,
malabsorbsiyon,
yetmezliği,
Uyarı: Serum K düzeyinde diurnal varyasyon
(hipopituitarizm),
vardır( akşam ~22:00 da minumum, sabah 8:00
grubu
diüretikler,
da maksimum).Kanda <2.0 mmol/L olduğunda
ekstrarenal kayıplar (kusma, diyare), adrenal
klinik
yetersizlik, kalp yetmezliği, siroz, gebelik,
halsizlik,hiporefleksi,ventriküler
izotonik ve hipertonik infüzyonlar (glukoz,
görülür.Hiperkalemi
mannitol)
irritabilite, EKG’de pik yapmış T dalgaları
POTASYUM (K)
görülür; >7.0 mmol/L gibi değerler yaşamı
Metod: ISE
tehdit eder.
FOSFOR (P)
Metod: Molibdat UV
tüp
tüp
Numune Saklanması: 20-25°C’de 24 saat, 2-8
°C’de 7 Gün
Numune Saklanması: 4°C’de birkaç saat
Referans Aralığı: 3.5 - 5.1 mmol/L
Panik değerler: <2.8 mmol/L, >6.2 mmol/L
Referans Aralığı: Yetişkin: 2.5 – 4.5 mg/dL
Yorum:
Yanıltıcı
yükseklikte
serum
K
hipokalemi
belirtileri(yorgunluk,
fibrilasyon)
durumunda
musküler
Çocuk: 4-7 mg/dl
düzeyleri; kolun manşon ile sıkılması (plazma
Panik değerler: <1 mg/dL, >9 mg/dL
K düzeyinde %10-20 artışa neden olabilir), kan
Yorum: Serum fosfor düzeylerinin sirkadyan
örneğinin
plazmanın
bir ritmi vardır( sabahın geç saatlerinde en
eritrositlerden ayrılmasında gecikme olması
yüksek düzeydedir, akşam en düşük düzeyde)
(eritrositlerde %0,5 hemoliz, serum K düzeyini
ve beslenme(karbonhidrat), fosfatı bağlayan
0,5 mmol/L artırabilir), serum kullanılacaksa
antasidler gibi çevresel faktörler ve büyüme
pıhtılaşma
hormonunuda dalgalanmalar, insülin ve böbrek
hemolizi
sırasında
yada
trombositlerden
K
salınması halinde meydana gelir.
Yükseldiği
Durumlar:
Kronik
fonksiyonlarına sekonder süratli değişikliklere
böbrek
tabidir. Mayıs haziran aylarında en yüksek
yetmezliği, Cushing sendromu, primer ve
düzeylerde ölçülerek mevsimsel değişiklikler
sekonder hiperaldosteronizm, renal tubüler
gösterir. Yatak istirahati 0,5 mg/dL kadar
asidozis, diüretik tedavi, kortizon tedavisi,
artışa neden olur.
hemoliz, ağır akut açlık(anoreksia nevrosa).
Yükseldiği Durumlar: Osteolitik metastatik
kemik tümörleri, lösemi, sarkoidoz, süt-alkali
Panik değerler: <7mg/dL >13mg/dL
sendromu, vitamin D intoksikasyonu, renal
Yorum: En düşük düzeyler sabah saat 2:00-
yetmezlik,
hipoparatiroidizm,
4:00 da ve en yüksek düzeyler akşam saat
psödoparatiroidizm, ketozisli diabetes mellitus,
20:00 da gözlenir. 15 dakika ayakta durma
akromegali, portal siroz, pulmoner emboli,
pozisyonu Ca düzeyinde %4-7 bir artışa neden
laktik asidoz ve solunum asidozu.
olur(iyonize Ca). Total serum Ca düzeyi,
Azaldığı Durumlar: Osteomalazi, steatore,
protein
renal
hormonu
bağlı olarak değişir. 1 g/dL protein (albumin)
negatif
düzeyindeki değişiklik <0,8 mg/dL total Ca
tubuler
yetersizliği,
asidoz,
akut
büyüme
alkolizm,
gram
konsantrasyonundaki
bakteriyal septisemi, hipokalemi, vitamin D
konsantrasyonunda
yetersizliği,
paralellik gösterir.
ki
değişikliklere
bir
değişiklikle
ciddi
malnutrisyon,
primer
hiperparatiroidizm,
Yükseldiği Durumlar: Primer ve tersiyer
parathormon üreten tümörler, renal tubuler
hiperparatiroidizm, kemik metastazlı tümörler,
defektler, osteoblastik metastazlar.
parathormon üreten tümörler, Paget hastalığı,
Uyarı: Serum yada plazma, örnek toplandıktan
süt alkali sendromu, vitamin D intoksikasyonu,
hemen
sarkoidoz ve tüberküloz, Addison hastalığı,
malabsorbsiyon,
sonra
ayrılmalıdır,
aksi
eritrositlerden
takdirde,
hemen
eritrositlerde
akromegali,
hipertiroidizm,
tirotoksikoz,
bulunan fosfataz ve inorganik fosfatazlar
lityum tatbiki, feokromasitoma, vitamin A
interferans yapar ve yanlış yüksek değerlere
intoksikasyonu,
yol
hiperkalsemi.
açabilir.
Fosfatlar,
sodyum
eritronat,
ailesel
hipokalsiürik
tetrasiklin, vitamin D, hemolizli ve lipemik
Azaldığı
Durumlar:
serumlar, deterjanlar artırır. Alüminyum içeren
hipoparatiroidizm,
antiasitler, oral kontraseptifler, sitrat, oksalat
yetersizliği, rikets,
azaltır.
D
TOTAL KALSİYUM (Ca)
malabsorbsiyon, pankreatitis, alkaloz, sepsis,
Metod: Kolorimetrik
hipoalbüminemi, hipomagnezemi, yüklü kan
transfüzyonu, pseudoparatiroidizm.
Uyarı: Kan alınması sırasında venöz staz ve
kanın
tüp
düzeylerinde yanlış artışlara neden olur.
MAGNEZYUM (MG)
Metod: Kolorimetrik
Numune Saklanması: 20-25 °C’de 8 saat, 2-
8°C’de 7 Gün
tüp
Referans Aralığı: Yetişkinler: 8.8 – 10.6 mg/dL
Çocuklar 0 – 10 gün: 7,6 – 10.4 mg/dL
Çocuklar 10 gün –24 ay: 9,0 - 11,0 mg/dL
Çocuklar 2 – 12 yaş: 8.8 – 10.8 mg/dL
uzun
hiperfosfatemi,
eksikliği,
vitamini
İdiopatik
süre
saklanması
böbrek
osteomalazi,
serum
Ca
8°C’de 3 Gün
Çalışma zamanı: Cuma günleri
Rapor Zamanı: Cuma günleri
Referans Aralığı: Erkekler:1,8 – 2,6 mg/dL
Kadınlar:1,9 – 2,5 mg/dL
Panik değerler: <1 mg/dL, >5 mg/dL
Yorum:
Yorum: Serum Mg düzeyleri toplam vücut
değerlendirilmesinde
depoları %20 oranında azalsa bile normal
prematüre infantlar ve parenteral nutrisyon
düzeyde kalabilir. Hipomagnezemi PTH’nın
tedavisi alan hastaların takibinde değerlidir.
salınımını ve hedef organ etkisini bozabilir.
Ayrıca negatif akut faz reaktanlarından biridir.
Genellikle serum düzeyleri <1 mEq/L’nin
Oral
altına düşmeden eksiklik belirtileri oluşmaz.
Güçsüzlük,
sinirlilik,
tetani,
EKG’de
değişiklikler, ruhsal değişim ve kasılmalar
şiddetli eksikliğin belirtileridir. Ayakta durma
Mg konsantrasyonlarında ~%4 artışa neden
olur. Tedavi edici maddelerin (magnezyum
sülfat) uygun olmayan dozları veya anti-asitler
hipermagnezemiye
Hipermagnezemi
neden
hiperkaleminin
olur.
kardiyak
etkilerini güçlendirir.
Yükseldiği Durumlar: Dehidratasyon, akut ve
kronik böbrek yetmezliği, kontrol edilmemiş
diabetes mellitus, adrenokortikal yetmezlik,
Addisson
hipotiroidizm,
hastalığı,
doku
lupus
eritematosus,
travması,
multipl
myelom.
Azaldığı Durumlar: Malabsorbsiyon, kalori
ve proteinden düşük diyet, kwashiorkor, akut
pankreatit,
Nutrisyonel
kontraseptif,
prealbumin
düzeyi
Numune Miktarı: 1 ml
tüp
Numune Kabul Zamanı: Her gün
kortikosteroid,
anabolik
artarken,
malnutrisyon,
ve protein kaybı olan durumlarda prealbumin
düzeyi düşer.
DEMİR (FE)
Metod: Kolorimetrik
tüp
Numune Saklanması: 20-25°C’de 8 saat, 28°C’de 7 Gün
Referans Aralığı: Erkek: 70 – 180 μg/dL
Kadın: 60 – 180 μg/dL
Yenidoğan: 100 – 250 μg/dL
Bebek: 40 – 100 μg/dL
sekresyonunda yetersizlik, hamilelik, idiopatik
Özellikle
inflamasyon, malignitte, kronik hastalıklar, siroz
hiperaldosteronizm, diabetik asidosis, ADH
PREALBUMİN
kullanılır.
steroid kullanımı ve Hodgkin hastalığında serum
hipoparatiroidizm,
hipomagnezemia.
durumun
Çocuk: 50 – 120 μg/dL
Yorum: Çocuklarda kazara zehirlenme nedeni
sıklıkla ferröz sülfatır. Fe zehirlenmesinin
semptomları arasında karın ağrısı, kusma,
ishal,
kanlı
konvülzyonlar
ishal,
yer
siyanoz,
alır.
Serum
letarji
ve
demirinin
diurnal varyasyonu sabit değildir, genellikle en
yüksek değerler sabahları oluşur. Aynı kişide
gün içi veya günler arası düzeyler oldukça
farklılık gösterebilir. Kan transfüzyonu alan
kişilerde serum demir ölçümü birkaç gün
varyasyon gözlenmiştir. TDBK mobil demire
ertelenmelidir. Uyku bozukluğu veya stres,
bağlanabilen tüm proteinlerin bir ölçümüdür.
neden
Transferin bu proteinlerin içinde en fazla
Yenidoğanlar,
miktarda olanıdır. Ferritin bu proteinlere dahil
doğumu takip eden ilk saatlerde Fe düzeyinde
edilmez. Çünkü ferritin sadece depo demirini
azalma gösterir.
bağlar.
Yükseldiği Durumlar: Pernisiyöz, aplastik, ve
Yükseldiği Durumlar: Hipokromik anemi,
hemolitik anemi, hemakromatoz, akut lösemi,
akut hepatitler, polisitemia vera, Fe eksikliği
kurşun zehirlenmesi, akut hepatit, vitamin B6
anemisi,gebeliğin
eksikliği,
kontraseptifler.
diurnal
varyasyonun
olur(düşük
Fe
kaybolmasına
düzeyleri).
talasemi,
yoğun
Fe
tedavisi,
son
dönemi,
oral
tekrarlayan
Azaldığı Durumlar: Hipoproteinemi, demir
transfüzyonlar, akut Fe zehirlenmesi ve nefrit.
eksikliğine bağlı olmayan anemiler, kronik
Azaldığı Durumlar: Fe eksikliği anemisi, akut
enfeksiyonlar, pernisiyöz anemi, maligniteler,
ve kronik enfeksiyon, karsinoma, nefroz,
siroz, hemolitik anemi, hemokromatozis, orak
hipotiroidizm,
hücreli anemi, viral hastalıklar ve talasemiler.
Kwashiorkor
ve
ameliyat
sonrası durumlar.
Uyarı:
Diurnal
Hastadan
Uyarı: Hastadan açlık kanı alınmalıdır. Sabah
açlık
varyasyonu
maksimum
düzeyde
kanı
alınmalıdır.
nedeniyle
sabahları
olduğundan
örnekler
örneği tercih edilmelidir.
BİKARBONAT
Metod: Enzimatik, Fotometrik
sabah saatlerde alınmalıdır (Düşük demir
düzeyleri lökositozun eşlik ettiği akut demir
Numune Miktarı: 0.5 ml
eksikliğini göstermektedir).
DEMİR BAĞLAMA KAPASİTESİ (TIBC)
tüp
Metod: Kolorimetrik
Numune Saklanması: 20-25ºC’de 8 saat, 2-
tüp
8ºC’de 48 saat, -20˚C’de uzun süre stabildir.
Çalışma Zamanı: Aynı gün
Referans Aralığı: 0-17 yaş: 17-24 mmol/L
18-200 yaş: 21-31 mmol/L
Numune Saklanması: Oda ısısında 4 gün
Yükseldiği Durumlar: Kompanse respratuvar
asidoz, metabolik alkaloz, morfin, barbiturat,
Referans Aralığı: 0-1 yaş: 190-450 μg/dL
kortikosteroidler, bazı diüretikler ve laksatif
2-17 yaş: 200-470 μg/dL
kullanımı.
18-200 yaş: 200-535 μg/dL
Azaldığı Durumlar: Metabolik asidoz, kompanse
Yorum: TIBC, serum transferini ile ilişkilidir,
respratuvar alkaloz, etilen glikol zehirlenmesi,
fakat geniş aralıktaki transferin değerlerinde
metanol toksisitesi, salisilat toksisitesinin geç
ilişki doğrusal değildir. TIBC düzeylerinde
evreleri, asetozolamid ve siklosporin kullanımı
oldukça büyük analitik ve kişisel biyolojik
HEMOGLOBİN A1C (HbA1C) (GLİKE
HEMOGLOBİN)
Referans Aralığı: 0 - 0,04 ng/mL
Metod: Spektrofotometre
Panik değerler: >0.1 ng/L
Numune Türü: EDTA’lı tam kan
Yorum:
zamanlaması kritiktir çünkü ilk gelişteki bulgu
Numune Kabı: Mor kapaklı tüp
ile 24 saat sonraki bulgular çelişkileye sebep
olabilir. AMI ekarte edilemeyen akut koroner
sendromlu hastalara cTn için 2 örnek alınır;
hastaneye geldiği an ve 6-9 saat sonra.
Numune Saklanması: 4°Cde 4-7 gün (Daha
AMI’dan sonra cTn (Ck-MB ile beraber) 2-6
uzun
saat içinde referans aralığı üst sınırını aşar, 15-
süre
saklamalar
için
-20°C‘de
Kardiyak
belirteçler
için
örnek
dondurulmalıdır.)
24 saatte maksimum düzeye ulaşır ve 4-14
Numune Red Kriteri: Hemoliz, pıhtı, yanlış
güne kadar yüksek seyredebilir.
tüpte örnek gelmesi
Uyarı:
Referans Aralığı: 4,0 – %6,2
yetmezliği, kalp ameliyatı ve kalp travmasında
Yorum: Diabetes mellitusun teşhisinde yararlı
da
olmamasına rağmen uzun süreli kontrolünün
antikor varlığı ve romatoid faktör yanlış
takibinde yararlı olduğu gösterilmiştir. Glike
pozitifliğe yol açabilir.
hemoglobin konsantrasyonu son 4-8 hafta boyu
BNP (NT- proBNP)
ortalama
Metod: CMIA
kan
glikozu
konsantrasyonunu
yansıtır.
Uyarı:
Anstabil
cTnI
angina,
düzeyleri
Konjestif
yükselebilir.
Kalp
Heterofil
Numune Türü: Tam kan
Eritrositlerin
yaşam
süresinin
Numune Miktarı: 1.0 mL
kısalması, kararsız (unstable) Hb’lerin varlığı
Numune Kabı: Heparinli Tüp (yeşil kapaklı)
(Hb SS, Hb CC, HbSC vb.) ve diğer hemolitik
anemiler
neden
olabilirken, demir eksikliği eritrositlerin yaşam
süresini uzatarak yanlış yüksek sonuç elde
Numune Saklanması:
edilmesine neden olabilir.
Numune Red Kriteri: Pıhtı
KARDİAK TROPONİN I (cTn)
Referans Aralığı: NT-ProBNP , 0-100 pg/mL
Metod: Kemiluminesans
Yükseldiği durumlar: Kalp Yetmezliği
Uyarı: BNP natriüretik peptid ailesinin bir
üyesidir. Ventriküler duvar basıncına cevap olarak
sıvı ve elektrolit dengesini sağlamak amacıyla
tüp
çoğunluğu ventriküllerden olmak üzere hem
atrium
Kardiyak
Rapor Zamanı: 1 saat ( acil test)
düzeyinin yükseldiği gösterilmiştir. Sol ventrikül
Numune Saklanması: Analiz 4-6 saat içinde
disfonsiyonu ve kalp yetmezliğinin tanı ve
yapılmayacaksa,
takibinde
yanlış
düşük
örnekler
sonuçlara
24
saate
kadar
hem
de
ventriküllerden
disfonksiyonlu
kullanılır.
ve
kalp
salgılanır.
hastalarda
Ayrıca
akut
yetmezlikli
BNP
koroner
buzdolabında bekleyebilir.
sendromlu
hastaların
prognozunu değerlendirmede de kullanılmaktadır.
Kalp yetmezliği için ACE inhibitörleri, beta
sürer. B12 vitamini eksikliği sıklıkla folat
blokerler ve diüretikler gibi ilaçlarla tedavi edilen
eksikliği ile beraberdir ve folat tedavisi B12
hastaların çoğunda BNP ve NT-proBNP düzeyleri
eksikliğini maskeleyebilir.
düşmektedir. Hem BNP hem de NT-proBNP
Uyarı: Antikonvülzanlar, simetidin, ranitidin
düzeyleri
eğilimi
ve alkol; vitamin B12 kan seviyesini azaltır.
göstermektedir. NT-proBNP ve BNP düzeyleri
Gebelikte; oral kontraseptifler ve multivitamin
böbrek hastalığı olanlarda yükselmektedir.
kullanımı ise vitamin B12’nin kan seviyesini
VİTAMİN B12
arttırır. Hiperbilirubinemi (10 mg/dL’ye kadar
bilirubin) ve lipemiden (1800 mg/dL’ye kadar
trigliserid) etkilenmez.
FOLİK ASİT
tüp
tüp
Numune Saklanması: 8°C’de 12 saat, -
20°C’de 8 hafta
Referans Aralığı: 126,5-505 pg/mL
Numune Saklanması: Analiz 8 saatten fazla
yaşla
B12
Yorum:
birlikte
vitamini
artma
eksikliği
sıklıkla
sürecekse 2-8 °C’de 8 saat dayanabilir; aksi
makrositer anemi, glossit, periferik nöropati,
takdirde
güçsüzlük,
-20°C’de saklanmalıdır.
hiperrefleksi, ataksi, koordinasyonda zayıflık
ve afektif davranış bozukluklarına yol açar.
Referans Aralığı: 3.1-19.9 ng/mL
düzeyleri
Serum
olmadığı
anemi
durumlarda
ve
makrositozun
düşük
Aksine,
transkobalamin
artması,
karaciğer
bulunabilir.
düzeylerinin
II
depolarının
yetersiz
Yorum: Folik asit DNA sentezi; normal hücre
büyümesi
ve
eritrosit
rejenerasyonu
için
gereklidir. Çiğ sebze, meyve, süt, yumurta gibi
yiyeceklerde bol bulunur. İnce bağırsakta
olmasına karşın serum B12 vitamini düzeyleri
emilir
nin normal veya artmış olmasına neden
eksikliği, en yaygın vitamin eksikliğidir ve
olabilir. Kanda kemik iliğinde megaloblastların
sıklıkla
bulunması,
B12
yaşlılarda görülür. Folat eksikliği, barsak
Eksikliğin
emiliminde azalma, besinsel eksiklik, ihtiyacın
vitamini
aklorhidri
eksikliğini
gibi
bulgular
destekler.
ve
karaciğerde
alkolik
(metotreksat, antikonvülzan tedavi) meydana
hasar
gelebilir.
enterohepatik
dolaşımında
bir
vitamininin
Gebelik
yanıt
ve
en sık olarak mide, ileum veya pankreasta
B12
ilaçlara
gebelik
artması
veya
bazı
hastalığı,
Folat
nedeni nadiren beslenme ile yetersiz alımdır,
olduğunda
ve
kc
depolanır.
dışında,
olarak
nötrofil
bozukluk
segmentasyonunun varlığı folat eksikliğinin iyi
olduğunda görülür. B12 vit eksikliğine ait
bir göstergesidir. Folat tedavisine yanıt veren
bulguların ortaya çıkması genellikle birkaç yıl
hastalıklar;
Tip
II
homosistinüri
ve
ormiminotransferaz eksikliğidir. Folat ve B12
durumlarında ve bazı kronik hastalıklarda
vitamin
oluşan
demir depolarını doğru olarak göstermeyebilir.
damar
Yükseldiği
eksikliğine
bağlı
hiperhomosisteinemi,
olarak
tıkayıcı
Durumlar:
Akut
lösemiler,
hastalıkları için bir risk faktörüdür. Gebelik
Hodgkin hastalığı, akciğer, kolon, karaciğer ve
sırasında folat eksikliği, nöral tüp defekti
prostat kanserleri ve karaciğer metastazlarında
olasılığını artırır. B12 vitamini eksikliği ile
ferritin seviyeleri yükselir.
folat eksikliği arasındaki farkı ayrımlamada,
Uyarı: Ferritin bir akut faz reaktanıdır.
homosistein ve metilmalonik asit düzeylerinin
Hepatik bozukluk, malignensi ve enflamatuar
tayini
eksikliğinde,
durumlarda normal serum ferritin değerleri,
homosistein düzeyleri artar ve metilmalonik
demir eksikliği ekarte etmek için kullanılamaz.
asit düzeyleri normaldir. B12 eksikliğinde,
Yüksek doz (günde 5 mg'dan fazla) biotin
hem homosistein hem de metilmalonik asit
tedavisi alan hastalarda, son dozdan sonra en
düzeyleri artar.
az 8 saat örnek alınmamalıdır. Hemoliz (300
Uyarı: Hiperbilirubinemi (10 mg/dL’ye kadar
mg/dL’e kadar hemoglobin) hiperbilirubinemi
bilirubin) ve lipemiden (1800 mg/dL’ye kadar
(5 mg/dL’e kadar bilirubin) lipemiden (900
trigliserid) etkilenmez. Hastadan açlık kanı
mg/dLye kadar trigliserid) etkilenmez.
alınmalıdır.
DİGOKSİN
FERRİTİN
Metod: Spektrofotometrik etkileşimi (KIMS)
Metod: Kemülimünesans
tüp
tüp
Çalışma Zamanı: Cuma
Numune Saklanması: 20-25°C’de 8 saat, 2-
Numune Saklanması: Oda sıcaklığında 8 saat;
8°de 7 Gün
2-8 °C’de 7 gün.
Referans Aralığı: Terapötik konsantrasyon:
Referans Aralığı:Yetişkin
0.8-2.0 ng/mL
yardımcıdır.
Folat
Erkek: 23.9-336.2 ng/mL
Panik değerler: Toksik konsantrasyon: >2,4
Kadın: 11-306.8 ng/mL
ng/mL
Yorum: Ferritinin kaynağı retikuloendotelyal
Yorum:
(RES) sistemdir. Ferrritin, çekirdek yapısında
yetmezliğinde,
değişen
fibrilasyonda
miktarlarda
demir
içeren
apoferritinden oluşan bir proteindir. Serum
ferritini
%20-25
demir
içerir.
Ferritin
Digoksin,
ayrıca
ventrikül
konjestif
atriyal
cevabını
kalp
flatter
ve
azaltmak
amacıyla sıklıkla kullanılmaktadır. Yan etkileri
arasında anoreksi, bulantı, kusma, karın ağrısı,
konsantrasyonu sağlıklı kişilerde ve demir
bulanık
görme
ve
kardiyak
eksikliği olanlarda demir depolarının iyi bir
anomaliler(aritmiler, bozulmuş A-V iletim)
göstergesidir. Serum ferritini, demir yüklemesi
görülür.Digoksinin biyolojik aktivitesi, serum
K konsantrasyonuyla ilişkilidir. Digoksinin
aşırı dozu hiperkalemiye yol açar. Şüpheli doz
aşımı durumunda, tam kanda veya serumda
Hastanın son ilaç kullanma zamanı ve dozu
potasyum düzeyini ölçmek önemlidir
belirtilmelidir.
Uyarı: Örnek, ilaç uygulandıktan 8 - 12 saat
sonra alınmalıdır. Hastanın son ilaç kullanma
Referans Aralığı: Terapötik konsantrasyon 15-
zamanı ve dozu belirtilmelidir. Prokainamid,
40 µg/mL
ibuprofen
ve
düzeyini
FENİTOİN (Hizmet Alımı)
artırabilir,
rifampin
digoksin
kinin
digoksin
ve
fenitoin
düzeyini azaltabilir. Stabil kan seviyesinin
belirlenmesi isteniyorsa örnek, sonraki dozdan
hemen önce alınmalıdır. Stabil kan seviyesine
yaklaşık 5 gün içinde ulaşılır.
tüp
VALPORİK ASİT
Rapor Zamanı: Aynı gün Öğleden sonra
tüp
belirtilmelidir.
Referans Aralığı: Terapötik konsantrasyon 10-
20 µg/mL
KARBAMAZEPİN
belirtilmelidir.
Terapötik konsantrasyon 50-100 µg/mL
tüp
Toksik konsantrasyon >100 µg/mL
FENOBARBİTAL
tüp
belirtilmelidir.
Referans Aralığı: 8-12 µg/ml
LİTYUM
Metod: Kolorimetrik, Kütle Spektrometre
Numune Saklanması: Taze analiz yapılır yada
72 saat 4 °C’de saklanır.
Numune Red Kriteri:
tüp
Referans Aralığı: 15-45 mg/dL
Yükseldiği
ensefalomyelit.
Rapor Zamanı: Ertesi gün
BOS GLUKOZ
Numune Saklanması: 2-8°C’de 7 Gün
Terapötik konsantrasyon: 0.5 -1.0 mEq/L
Panik değerler: Toksik konsantrasyon: >1.5
tüp
pmol/L
Yorum: Lityum sıklıkla bipolar hastalıkların
tedavisinde
kullanılmaktadır.
Doz
Durumlar:
Menenjit,
uygulamadan sonraki sürede 12 saatten önce
Numune Saklanması: Hemen çalışılmalıdır.
alınan örnek, serum konsantrasyonu ile zayıf
Numune Red Kriteri:
korelasyon gösterir. 24.saatte ölçülen düzey,
idame dozların iyi bir göstergesidir.
Panik değerler:
bitkinlik,
Yorum: Piyojenik menenjitlerde antibiyotik
tremor, anoreksi, ataksi, konfüzyon, koma, kilo
tedavisi sonrası BOS glukozu hızlıca normale
kaybı,
döner. BOS örnekleri uzun süre oda ısısında
Yan
etkiler
arasında,
bulantı
halsizlik,
ve
düzensiz
yürüyüşler
sayılabilir. Lityum tedavisi başlamadan önce
kalırsa
ve tedavi süresince 6 aylık aralıklarla tiroid
kaynaklanan
fonksiyonları değerlendirilmelidir.
sonuçları düşebilir.
Uyarı: Natriüretik diüretikler ve nonsteroid
Yükseldiği Durumlar: Diabetik hiperglisemi,
antiinflamatuar ilaçlar, böbreklerden lityum
epidemik ensefalit, MSS sifiliz, artmış serum
atılımını
glukozu.
belirgin
derecede
azaltırken
mikrobial
kontaminasyondan
glikoliz
nedeniyle
glukoz
asetazolamid ise idrar atılımını artırır.
Azaldığı Durumlar: Subaracknoid kanamalar,
Tedavinin izlenmesinde, doz uygulandıktan 24
bakteriyal olmayan meningoensefalit, akut
saat sonra kan örneğinin alınması uygundur.
piyojenik
BOS PROTEİN
kriptokoksik
meningoensefalit,
menisklerin primer yada metastatik tümörleri,
sarkoidoz.
BOS LDH
tüp
menenjitler,
menenjit,
TTB
primer
kabakulak
menenjit,
amemik
ensefalit,
tüp
soğuğa maruz kalma, konjestif kalp yetmezliği,
uzun süren ateş, postural proteinüri, hamilelik,
nefrotik sendrom, nefroskleroz, amiloidoz,
multiple
Numune Saklanması: Hemen çalışılmalıdır.
glomerulonefrit, lupus nefriti, preeklampsi,
Numune Red Kriteri:
diyabetik nefropati, malign hipertansiyon, ağır
Yükseldiği
Durumlar:
Karsinomların
myelom,
metale
akut
maruziyet,
toksik
kronik
nefropatiler,
intraserebral menengial tutulumları, lösemi ve
polikistik
lenfosarkom, menenjit, subaraknoid kanama ve
anemiye bağlı nefropatiler.
serebrovasküler kazalar.
İDRAR BUN
İDRAR MİKROALBUMİN (MA)
Metod: İmmunotürbidimetrik
Numune Türü: İdrar
Numune Kabı: Spot veya 24 saatlik idrar kabı
Numune Saklanması: 4-8 °C’de 4 güne kadar
Numune Saklanması: 2-4 °C’de saklanır.
stabil.
Koruyucu kullanılmamalıdır.
koruyucu olarak timol kullanılarak saklanır.
Numune Red Kriteri: 24 saatlik idrar toplama
prosedürüne uygun toplanmamış olması, uygun
şartlarda bekletilmemesi nedeniyle idrarda
çökelti, tortu oluşması.
Referans Aralığı: 24 saatlik idrar için
Referans Aralığı: 24saatlikidrar: 7-16 g/gün
Normal: < 30 mg/gün
Yükseldiği Durumlar: Beslenmede protein
Mikroalbuminüri: 30-299 mg/gün
alımında artış, hipertiroidi ve postoperatif
Klinik Albuminüri: > 300 mg/gün
dönemde.
Spot idrar için
Azaldığı Durumlar: Normal gelişen bebek ve
Normal: < 30 ɥg/mg kreatinin
çocuklarda, gebelikte, düşük-protein ve yüksek
Mikroalbuminüri: 30-299 ɥg/mg kreatinin
karbonhidratlı
Klinik Albuminüri: >300 ɥg/mg kreatinin
döneminde, karaciğer hastalığı, toksemi ve
Yorum: İdrarda protein çıkışı 24 saat boyunca
böbrek hasarında ve herhangi bir neden bağlı
değişiklik gösterir. Ayrıca ilaç verimi gibi
yetmezlikte.
birçok
İDRAR KREATİNİN
sebepten
(postural)
etkilenebilir.
proteinüriden
Ortostatik
şüphelenilen
böbrek
ve
hastalığı,
Bakterilerin
etkisini
orak
hücreli
önlemek
beslenmede,
için
nekahat
durumlarda, sabahki ilk idrarda proteinüri
görülmezken > 2 saat sonra alınan idrarda
pozitif sonuç elde edilebilir.
Yükseldiği
Durumlar:
Yorucu
sporlar,
stabil.
stabil.
çökelti (tortu) oluşması.
Referans Aralığı: 24 saatlik idrarda: 110-250
mmol/gün
Panik değerler: - (Negatif)
Referans Aralığı: 24 saatlik idrarda
Yorum: Normal olarak diyetle alındığı kadar
miktarda klorür idrarla atılır.
Erkek: 14-26 mg/kg/gün
Kadın: 11- 20 mg/kg/gün
Yükseldiği Durumlar: Tuz alımında artış,
mennstrasyon
Yorum: İdrarda kreatinin konsantrasyonlarının
herhangi bir nedenden dolayı şiddetli diürez,
saptanması kreatinin klirens testinin bir parçası
tuz kaybına neden olan nefrit, potasyum
olarak
tüketimi,
yapılmadığı
fonksiyonlarının
sürece
böbrek
çok
sonrası
diürez
adrenokortikal
(fizyolojik),
yetersizlik,
tübülointertisyel hastalık, bartter sendromu.
fazla fayda sağlamaz.
Azaldığı Durumlar: Tuz alımında azalma,
Yükseldiği Durumlar: Egzersiz, akromegali,
mensturasyon öncesi su ve tuz tutulumu
jigantizm, diabetes mellitus, infeksiyonlar,
(fizyolojik), aşırı ekstrarenal klorür kaybı(ör:
hipotiroidizm, et yemeklerinden zengin diyet.
kusma,
Azaldığı Durumlar: Hipertiroidizm, anemi,
adrenokortikal hiperfonksiyon.
paralizi, musküler distrofi, kas kitlesinde
Uyarı:
azalma bulunan hastalıklar (nörojenik atrofi,
etakrinik
polimyozit),
spirinolakton, tiyazidler), dijitals, bromürler,
kası
etkileyen
inflamatuar
inestinal
fistül,
Diüretikler
şiddetli
(amilorid,
asid,furosemid,
idrar
klor
miktarını
diyare),
bumetanid,
metazolon,
hastalıklar, ilerlemiş böbrek hastalığı, lösemi,
iyodürler
vejeteryan diyet.
asetazolamid,
Uyarı: Kaptopril, kortikosteroidler, askorbik
epinefrin, mafenid azaltır.
asit, sefazolin, sefalotin, fruktoz, levodopa,
İDRARDA SODYUM
metildopa idrar kreatinin düzeyini artırırken,
Metod: Kolorimetrik, ISE
androjenler, anobolik steroidler ve tiazidler
azaltır.
İDRAR KLOR
stabil.
klopamid,
artırırken,
kortikosteroidler,
çökelti,tortu oluşması.
mmol/gün
çökelti, tortu oluşması
Yorum: Sodyum için renal eşik 110-130
mmol/L2dir. Gece sodyumun atılma hızı,
mmol/gün
büyük bir diürnal varyasyona işaret eden gün
Panik değerler: -
içindeki pik hızının beşte biridir. İdrarla
Yorum: İdrarda K+değerleri <20 nmol/L
sodyum atılımı, diyetle alımına ve hidrasyon
böbrek dışındaki durumlar, >20 nmol/L ise
durumuna çok bağlıdır. <15 mmol/L sodyum
renal nedenlerle ilişkilidir.
değerleri
prerenal
asidozda
Yükseldiği Durumlar: Açlık başlangıcı,
tübüler
nekrozda
çok
görülür,
daha
akut
yüksek
cushing sendromu, primer
ve
seconder
değerlerdedir.
aldosteronizm, primer renal hastalıklar, ACTH,
Yükseldiği Durumlar: Sodyum alımında artış,
hidrokortizon ve kortizon ile tedavi sırasında.
mensturasyon
diürez(fizyolojik),
Azaldığı Durumlar: Kronik K eksikliğinde,
adrenal yetmezlik, tübülointertisyel hastalık,
addisson hastalığı, idrar miktarında azalma
renal tübüler asidoz, diüretik tedavisi, diabetes
görülen böbrek hastalıklarında.
mellitus, bartter sendromu, alkali idrara neden
Uyarı:
olan nedenler.
gentamisin,
Azaldığı
sonrası
Durumlar:
Sodyum
alımında
Kortikosteroidler,
levadopa,
penisilin,
kalsitonin,
sülfatlar,
diüretikler idrar potasyum miktarı artırırken,
azalma, ameliyattan sonraki ilk 24-48 saat,
alanin,
adrenokortikal hiperfonksiyonlar, glomerüler
epinefrin, genel anestezikler, levatrenol azaltır.
filtrasyon hızında azalma görülen durumlar,
İDRAR KALSİYUM
diyare, aşırı terleme.
Metod: Kolorimetrik
Uyarı: Kafein, kalsitonin, kaptopril, karbonik
anhidraz inhibitörleri, diüretikler, dopamin,
heparin,
lityum,
niasin,
progesteron,
amilorid,
klopamid,
tetrasiklin, vinkristin idrar sodyum düzeyini
artırırken,
kortikosteroidler,
diazoksid,
diazoksid,
epinefrin, propranol azaltır.
İDRAR POTASYUM
stabil.
Referans Aralığı: 24 saatlik idrarda
Kadınlar < 6,2 mmol/gün (250 mg/gün)
Erkekler < 7,5 mmol/gün (300mg/gün)
stabil.
Panik değerler: -
Yorum: Kalsiyum ve protein alınması ve
fosfat atılımı idrardaki Ca atılımını değiştirir.
Geç normal gebelikte idrarda Ca düzeyi azalır.
Hiperparatiroid
hastalarının
yaklaşık
üçte
birinde idrarda normal atılım vardır.
Yükseldiği Durumlar: Güneş ışığına fazla
maruz kalma, hiperparatiroidizm, posteolitik
kemik
metastazları(karsinom,
sarkom),
myeloma, vit D intoksikasyonu, distal renal
stabil.
tübüler
asidoz,
tirotoksikoz,
idiyopatik
Fankoni
sendromu, sarkoidoz, meme/mesane malign
neoplazi, immobilizasyon.
Azaldığı
Paget
hiperkalsiüri,
hastalığı,
Durumlar:
Hipoparatiroidizm,
psödohipoparatiroidizm, osteomalazi, serum
Ca düzeylerinin düşük olduğu tüm olgular,
Yükseldiği Durumlar: Lösemi, gut, Lesch-
birçok
malign
Nyhan sendromu, Wilson hastalığı, sistinoz,
neoplazi, osteoblastik meaplazi, hipotiroidizm,
viral hepatit, polisitemi vera, orak hücreli
çölyak sprue hastalığı, steatore.
anemi.
İDRAR MAGNEZYUM
Azaldığı Durumlar: Ksantinüri, folik asit
Metod: Kolorimetrik
eksikliği, kurşun zehirlenmesi.
İDRAR MİKRO TOTAL PROTEİN (MTP)
stabil.
stabil.
mg/gün
Yorum: Mg’un idrar atılımı diyete bağlıdır.
Referans Aralığı: 24 satlik idrar: 50-80
Yükseldiği
mg/gün
nefroz
olguları,
Durumlar:
kemikte
Alkol,
diüretikler,
Batter sendromu, kortikosteroidler, sisplatin
tedavisi.
İDRAR ÜRİK ASİT
TAM İDRAR TAHLİLİ
değerlendirilmesinde kullanılır. Hipopitüitarizmin
Metod: Strip + mikroskobik inceleme
saptanmasında
taramalarında kullanılır.
Uyarı: Diurnal ritmi vardır. Saat 02:00-04:00
Numune Kabı: Spot veya 24 saatlik idrar
arasında maksimum, 17:00-18:00 arasında ise
kabı, bebekler için cinsiyetine göre idrar
minimum düzeydedir
torbası
SERBEST T3
stabil.
tüp
Numune Red Kriteri: Yetersiz numune, uzun
süre
beklemiş
gönderilmeyen
numune,
numune,
uygun
kapta
bayanlar
için
ve
düşük
T4’lü
yenidoğan
Rapor Zamanı: 05:00-14:00 arası alınan
menstruasyon zamanında verilen numune
kanlar aynı gün raporlanıyor.
Panik değerler: Kimyasal analiz; Glukoz ve
keton için kuvvetli pozitif test
8°C’de 48 saat,-20°C’de uzun süre stabildir.
Mikroskobik analiz; Patolojik kristaller ( Ürat,
Sistein, Lösin, Tirozin) bulunması
Referans Aralığı: 2.5-3.9 pg/mL
Uyarı: Sabah ilk idrar ve orta akım idrarı
Total
tercih edilir.
FT3’dür.Tiroid fonksiyonlarının ve bağlayıcı
TİROİD STİMULAN HORMON (TSH)
protein
kullanılır. Hipertiroidizmde eğer TSH seviyesi
düşük
ölçümüyapılmalıdır.
konsantrasyonu,
tüp
sıklıkla
konsantrasyonundan
konsantrasyona çıkar. Hipertiroidizm ve T3
tirotoksikozunda serum FT3 düzeyi artarken
hipotiroidizmde azalır.
Uyarı: Kronik hastalığı olan veya uzun süre
8°C’de 48 saat, -20°C’de uzun süre stabildir.
hastanede yatmış kişiler, ötiroid olsalar bile
serbest T3 düzeyi düşük bulunabilir.
Referans Aralığı: 0.34-5.60 µIU/ml’dır.
SERBEST T4
TSH;
primer
hipotiroidizmde
yüksek,
T3’ün
yaklaşık
durumunun
fakat
daha
FT4
seviyesi
erken
preparatlarıyla
hipotiroid
hastaların
gören
takibi
ve
Serum
yükselir
daha
T3
T3
esnasında
ve
T4
yüksek
tedavisi
normalse
hipertiroidizm
hipertiroidizmde düşüktür, çeşitli tiroid hormon
replasman
%0,2-0,5’i
tüp
Yükseldiği
durumlar:
Kronik
(Hashimato
tiroiditi),
Kollajen
hastalıkları, Romatoid artrit, Pernisiyöz anemi,
Tirotoksikozis,
karsinomu, Miksödem.
ANTİ TİROGLOBULİN ANTİKOR
Referans Aralığı: 0.61-1.12 ng/dL
Total T4’ün yaklaşık %0,02-0,04’ü FT4’tür.
Hiper
ve
hipotiroidizmi
değerlendirmek
tiroidit
Hipotiroidizm,
doku
Tiroid
tüp
amacıyla 2. Sırada istenen testtir.FT4,protein
bağlanma durumundan bağımsız olarak tiroid
fonksiyonlarının
kullanılır.
Uyarı: Anti-tiroksin otoantikorları ve RF
varlığında düşük moleküler ağırlıklı heparin
8°C 48 saat
tedavisinde sonuçlar aldatıcı olabilir.
Numune Red Kriteri: Aşırı hemoliz, lipemi,
ANTİ MİKROZOMAL ANTİKOR (Anti-
ikter
Tiroid Peroksidaz Antikoru)
Referans Aralığı: 0-4 U/mL
Yükseldiği durumlar: Hashimoto tiroiditi,
Tiroid karsinomları, Pernisiyöz anemi, Graves
hastalığı,
Quervain subakut tiroiditi, Romatoid Artritis,
tüp
Romatoid Kollojen Hastalığı, Tirotoksikozis,
Hipotiroidizm
Uyarı:
kronik tiroiditin tanısında TgAb dan daha
spesifik
düşük olan hastalarda da antitiroglobulin
düzeyine
antikorlarının varlığı, tiroglobulin ölçümünde
Referans Aralığı: 0-9 U/mL
interferansa neden olabilmektedir
Uyarı: Açlık gerektirmez .
AMH(Anti Müllerian Hormon)
Yükselmiş
TSH
antikorları
ve
tiroid
kronik
mikrozomal
otoimmün
İdiopatik
miksödem,
Tiroid peroksidaz testi
ve
SLE,
De
(TPOAb),
sensitiftir.Tiroglobulin
düzeyi
bakılmalıdır.Tiroglobulin
Metod: İmmünoenzimatik yöntem
iroiditis(hashimato)tanısında altın standarttır.
Otoimmün tiroid hastalığı olan kişilerde, TPO
konsantrasyonu,
ilişkilidir.
hastalığın
şiddeti
ile
tüp
Çalışma Zamanı: Hasta sayısı yeterli sayıya
hastalıkları, ülseratif kolit ve polipozis gibi
ulaştığı zaman
bazı
Rapor Zamanı: Çalışıldığı gün raporlanıyor.
durumlar,Benign meme hastalıkları, pulmoner
Numune
Saklanması:
1
15-30°C’de
gün,8°C’de 6 gün, -20°C’de >6 gün
benign
gastrik
enfeksiyonlar,
ve
intestinal
böbrek
amfizem,
yetmezliği,Siroz ve peptik ülser.
Uyarı: Sigara içenlerde CEA düzeyi hafif
yüksektir. Bu nedenlerle tarama testi olarak
Erkek >18 yaş: 0.73-16.05 ng/mL
kullanılmamalıdır,
Erkek 18-60 yaş:15.11-266.59 ng/mL
CA-125
Bayan 18-25 yaş: 0.96-13.34 ng/ mL
Bayan 26-30 yaş: 0.17-7.37 ng/ mL
Bayan 31-35 yaş: 0.07-7.35 ng/mL
Bayan 36-40 yaş: 0.03-7.15 ng/mL
Bayan 41-45 yaş: 0.00-3.27 ng/mL
tüp
Bayan >46 yaş: 0.00-1.15 ng/mL
AMH
Testi;
Gonadal
işlevlerin,cinsiyetin,
doğurganlığın değerlendirilmesinde ve gonadal
tümör belirteci olarak kullanılmaktadır. Over
rezervinin belirlenmesinde, AMH adetdöngüsü
sırasında küçük folliküllerdeki granüloza
8°C’ de 48 saat
hücrelerinde
sürekli
üretilmesi
nedeni
ile,
periyodik üretilen gonadotropinlerle (FSH,LH)
ve overian steroidlere (E2,Prog) göre yumurtalık
rezervinin belirlenmesinde daha iyi bir belirteçtir
KARSİNOEMRİYONİK ANTİJEN (CEA)
Over
kanserinin
takibinde
ve
seyrini
izlemede,
hastalığın
tedavi
rekürrensini
belirlemede kullanılır. Over kanserli olguların
benign over hastalığı olan kadınlarda %26,
tüp
non-neoplastik durumlarda %66’dır.
Yükseldiği durumlar: Seröz, endometrial,
şeffaf
hücreli
ve
undiferansiye
over
karsinomları, pankreas kanseri, meme kanseri,
Numune Saklanması: 20-25 °C’de 8 saat, 28°C 48 saat
kolon kanseri, akciğer kanseri, endometrium
veya fallop tüplerinin adenokarsinomları, bazı
non-jinekolojik
durumlarda
maligniteler,
(Hamilelik,
bazı
benign
menstrüasyon,
peritoneal veya plevral inflamasyon, over
kistleri, endometriozis).
Referans Aralığı: 0-3 ng/mL
Yükseldiği durumlar:Kolon, rektum, akciğer,
meme, karaciğer, pankreas, prostat, mide ve
kanserlerinde,Benign
Referans Aralığı: 0-35 U/Ml
%80’nde serum seviyeleri yüksektir. Bu oran
over
karaciğer
Uyarı: Ovulasyon ve menstrüasyon dönemleri
dikkate alınmalıdır. CA-125 tek başına kanser
tanısı koymak için veya tarama maksatlı
kullanılmaz.
kolorektal malignitelerin takibinde kullanılır.
CA-15-3
Pankreatik
80’dir.
Uyarı: Normal popülasyonda kanser taraması
amacıyla kullanılmamalıdır.
PSA (PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN)
tüp
tüp
8°C’ de 48 saat
Referans Aralığı: 0-31.3 U/mL
Yükseldiği durumlar: Özellikle metastatik
Numune Saklanması: 2-8°C’de 24 saat, -
meme kanserlerinin % 80’inde CA 15-3 düzeyi
20°C’de 5 ay
artar. Ayrıca diğer bazı maligniteler (pankreas,
akciğer, over, kolon, karaciğer vb) Hepatit,
Referans Aralığı: Serbest PSA:0.0-1 ng/mL
Siroz, Sarkoidoz, Tüberküloz ve SLE
Total PSA: 0-4 ng/mL
Uyarı: Normal popülasyonda kanser taraması
Yükseldiği durumlar: Prostat Ca, Bazı benign
amacıyla kullanılmamalıdır.
prostat hipertrofileri, Prostatitler, Yaş, Prostat
CA-19-9
manuplasyonu, Prostat enfarktları.
Uyarı:
uygulamasından sonra numune alınması için
72 saat beklenmelidir. PSA değerleri günden
güne değişebilir ve yaşla birlikte artar.
tüp
TİROGULOBİLİN (Hizmet Alımı)
Metod: CLIA, IRMA
tüp
8°C’ de 48 saat
Çalışma Zamanı: Gelişim Lab. tarafından
Referans Aralığı :0-35 U/L
Pazartesi, Çarşamba, Cuma günleri çalışılır
Pankreatik
veya
hepatobiliyer
hastaların
tanısı,
cevabın
Gastrointestinal,
yaşam
süresi,
pankreatik,
kanserlerde
Rektal
sensitivitesi
muayene
ve
%70-
sonda
kanserli
Rapor Zamanı: Çalışma gününden sonraki
tedaviye
gün raporlanır.
kullanılır.
karaciğer
ve
Numune Saklanması: 2-8°C’de 3 Gün, -20
°C’de 2 Ay
Yükseldiği
Referans Aralığı: 0-70 ng/Ml
adenomasına veya karsinomasına sekonder
Tiroid kanserlerinde ve tiroiditte kandaki
hiperparatiroidizm, Non PTH üreten tümörler
seviyesi artar. Bu yüzden tiroid kanserli
(paraneoplastik sendrom), Akciğer karsinomu.
hastaların
takibinde
Böbrek
Folliküler,
Hurthle
hastaların
kullanılır.
hücreli
postoperatif
Papiller,
Durumlar:
karsinomu,
Paratiroid
Hipokalsemi,
bezinin
Kronik
karsinomalı
böbrek yetersizliği, Malabsorbsiyon sendromu,
takibinde,
D vitamini eksikliği, Rikets, Konjenital renal
Hipertiroidizmin endojen nedenlerini eksojen
defisit, Osteomalasi.
tiroid hormonu alımından (iatrojenik veya
Azaldığı
factitious)
Hiperkalsemi, Metastatik kemik tümörleri,
ayırt
etmede,
Hipotiroidili
Durumlar:
Hipoparatiroidizm,
çocuklarda herhangi bir fonksiyonel tiroid
Paratiroid
dokusu
Sarkoidozis, Vitamin D intoksikasyonu, Süt-
bulunup bulunmadığını saptamada kullanılır.
Alkali
Tedavi
ile
tiroglobulin
düzeyi
düşerken,
bezinin
otoimmün
yıkımı,
Graves
sendromu,
hastalığı,
Hipomagnezemi, Di George’s sendromu.
metastaz oluşumu ile yine artış gösterir. Hem
İNSÜLİN
iyi huylu tiroid nodülleri hem de malign tiroid
kanserleri serum Tiroglobulin artışına neden
olurlar.
Uyarı: Tiroid muayenesinden sonra numune
alınmamalıdır.
tüp
PARATİROİD HORMON
Numune Saklanması: Oda ısısında 8 saat, 2-
tüp
8°C’de 48 saat
Referans Aralığı: 1.9-23.0 uIU/mL
Yükseldiği durumlar: İnsulinoma, Reaktif
hipoglisemi, Fazla insulin alınması, Tip 1
diabetes
8°C’de 48 saat
Şişmanlık, Feokromasitoma ve akromegali,
Fruktoz intoleransı, Galaktoz intoleransı.
ve numunenin 1 saatten fazla oda sıcaklığında
Azaldığı
beklemesi
harabiyeti, Diabetes Mellitus, Hipopituitarizm.
Referans Aralığı: 12-88 pg/mL
Uyarı: Klinisyenin isteğine göre açlık veya
Hiperkalsemi
yapan
non-paratroid
tokluk
mellitus,
Cushing
durumlar:
ile
çalışılabilir.
sendromu,
Pankreas
Açlık
hücre
numunesi
formlarından ayrılmasında da kullanılır. PTH
alınması için 8-12 saatlik açlık gereklidir.
ölçümleri ile eş zamanlı olarak serum kalsiyum
Ayrıca hasta oral hipoglisemik ilaç veya
ölçümleri de yapılmalıdır.
insulin kullanmamış olmalıdır.
KORTIZOL
8°C’de 48 saat
Referans Aralığı: Erkek: 1.27-19.26 mIU/mL
tüp
Kadın: Mid Foliküler faz:3.85-8.78 mIU/mL
Mid Siklus peak:4.54-22.51 mIU/L
Mid Luteal faz:1.79-5.12 mIU/L
Postmenapozal: 16.74-113.6 mIU/L
Hipofiz
yetersizliği; menstrual bozukluk ve amenore
8°C’de 48 saat
gibi
nedenlerden ayırır.
Referans Aralığı: 6.7-22.6 ug/dL ( Sabah
Yükseldiği durumlar: Primer hipogonadizm,
saat: 07.00-09.00 )
Polikistik
Hipotalamus-Hipofiz-Adrenal korteks aksının
Testiküler feminizasyon, Testikuler disgenesis,
değerlendirilmesinde kullanılır. Primer adrenal
Alkolizm, Klinefelter sendromu, Kastrasyon,
yetersizliği (Artmış ACTH azalmış kortizol)
Anorşi, Pituiter Adenom.
ile sekonder adrenal yetersizliği (Azalmış
Azaldığı durumlar: Adrenal tümör ile ilişkili
ACTH,
puberte prekoks, Konjenital adrenal hiperplazi.
azalmış
kortizol)
ayırt
etmede,
fonksiyon
testi;
sekonder
gonadal
(hipotalamik/hipofiz)
overler,
Gonadal
Uyarı:
adrenal hiperplazi ve melankolinin (Endojen
normal FSH, hipotalamik/pitüiter disfonksiyon
depresyon) tanısında kullanılır.
için indikatiftir.
Yükseldiği
LH (LUTEİNİZAN HORMON)
Cushing Hastalığı,
anovulasyonlu
yetersizlik,
Cushing’s sendromunun tanısında, konjenital
durumlar:
Yetişkin
primer
Adrenal adenom ve karsinomlar, Ektopik
ACTH sendromu, Hipertiroidizm, Şişmanlık,
Stres, Gebelik ve östrojen kullanımı.
Azaldığı
durumlar:
Konjenital
Adrenal
kadındaki
Hiperplazi,
Addison
Hastalığı,
tüp
Hipopitüitarizm,
Hipotiroidizm,
Karaciğer
hastalığı.
FSH (FOLİKÜL STİMÜLAN HORMON)
°C’de 48 saat
tüp
Kadın: Mid Foliküler faz 2.12-10.89 IU/L
Mid Siklus: 19.18-103.03
Mid Luteal faz 1.20-12.86 IU/L
Postmenopozal 10.87-58.64 IU/L
Mid Luteal faz; 80-273.0 pg/mL
Erkek: 1.24-8.62 mIU/mL
Postmenapozal; 20 – 88 pg/ml
Serum gonadotropin seviyelerinin ölçülmesi;
Hipotalamik
primer
tayininde kullanılır. Erkeklerde, E2 ölçümleri
gonadal
yetersizlik
ile
gonadal
ve
hipofizer
fonksiyonun
stimülasyon eksikliğinin ayrımında kullanılır.
açıklanamayan
serum
sıklıkla kullanılır. Kadınlarda, E2 ölçümleri
analizi
kadındaki
infertilitenin
jinekomastilerin
saptanmasında ve tedavisinde çok faydalıdır.
sıklıkla,
Yükseldiği durumlar: Menapoz, Kastrasyon,
hipoöstrojenizmin,
Anorşi, Hipogonadizm,
amenore
Gecikmiş Puberte,
gecikmiş
primer
pubertedeki
ve
menapozun
ve
tanısında
sekonder
saptanmasında
Hipofizer Adenoma, Testiküler Disgenezis
kullanılır. İnfertilite tedavisi gören hastalarda,
(Klinefelter sendromu), Ovarian Disgenezis
follikül
(Turner sendromu), Polikistik Overler, Tüm
ovulasyonun takibi için kullanılır. Serum E2
Testiküler Feminizasyon Sendromu.
seviyeleri; uyarılmış folliküllerin sayısı ve
Azaldığı
durumlar:
Stress,
Anoreksiya
gelişimini
olgunlaşması
uyaran
ile
indüksiyonlarda
ilişkilidir
ve
aşırı
nevrosa, Primer hipofizer veya hipotalamik
stimülasyondan korur.
yetersizlik, Malnutrisyon
PROGESTERON
Uyarı: HCG üreten tümörlü ve hipotiroidili
hastalar, yanlış olarak yüksek LH seviyesi
gösterirler.
Bazı
seviyesini
arttırırlar:
Antikonvülzanlar,
klomifen,
ilaçlar
LH
naloksan ve spironolakton Bazı ilaçlar LH
tüp
seviyesini
azaltırlar:
progesteronlar,
testesteron,
Östrojenler,
digoxin,
oral
kontraseptifler ve fenotiyazinler
ESTRADİOL(E2)
8°C’ 48 saat, -20’de 6 Ay
Referans Aralığı
tüp
Erkek: 0.15-0.14-2.06 ng/mL
Kadın: Mid Folikül faz 0.31-1.52 ng/mL
Mid Luteal faz 5.16-18.56 ng/mL
Postmenopozal 0.08-0.78 ng/mL
Gebelik 1.trimester: 4.73-50.74 ng/ml
Gebelik 2.trimester: 19.41-45.30 ng/ml
8°C’ 48 saat, -20’de 6 Ay
Corpus luteum veya luteal hücre işlevinin
saptanmasında
oluşumu için bazal vücut ısısı ölçümlerini
Erkek: 20-75 pg/mL
destekler. Ovulasyon gününün gösterilmesini
Kadın: Mid Foliküler faz; 24-114 pg/mL
sağlar, infertil hastalarda corpus luteumun
kullanılır.
Ovulasyonun
fonksiyonel durumunu ve gebelik esnasında
Adrenokortikal
plasental
feminizasyon, Testosteron direnç sendromu,
fonksiyonunu
değerlendirir,
ovaryum
tümörler,
Testiküler
İdiopatik hirşutizm ve virilizan over tümörleri.
fonksiyon testidir.
Azaldığı
Yükseldiği durumlar: Ovulasyon, Gebelik,
sendromu, Kriptorşitizm ve puberte gecikmesi,
Teka
Down
lutein
Konjenital
kisti,
Hiperadrenokortikolizm,
adrenal
korioepitelyomalar,
hiperplazi,
Molar
Over
gebelik,
Lipoid
durumlar
sendromu,
hipogonadizm,
Yükseldiği
Azaldığı durumlar: Preeklampsi, Gebelik
tümör,
toksemisi,
yetersizlik,Fetal
ölüm,
Klinefelter’s
Primer,
sekonder
Orşiektomi,
Karaciğer
yetmezliği, Myotonik distrofi, Üremi.
ovarian tümör.
Abortus
(erkek):
durumlar
Adrenal
(kadın):
tümör,
Ovaryan
Konjenital
riski,
Plasental
adrenokortikal hiperplazi, Trofoblastik tümör,
Ovarian
neoplazi,
Polikistik over, İdiopatik hirsutism.
Amenore, ovaryum hipofonksiyonu, Primer
Uyarı : Seks hormon bağlayıcı globulinin çok
veya sekonder hipogonadizm, Kısa luteal faz
yüksek düzeyleri ölçümü olumsuz etkiler.
sendromları, Ovaryan hipofonksiyon.
Sabah saat 07:00’de maksimum düzeydedir.
TESTOSTERON ( TOTAL)
20:00’de ise minimum düzeydedir.
SERBEST TESTOSTERON
Metod: RIA
tüp
tüp
Çalışma Zamanı: Perşembe günleri çalışılır
Rapor Zamanı: İki gün
Numune Saklanması: Numuneler alındıktan
°C’de 48 saat,-20°C’de uzun süre stabildir.
sonra hemen santrifüj edilmeli plazma yada
serum ayrılarak çalışılmalıdır.
Referans Aralığı: Kadın: 0.1-0.75 ng/mL
Erkek: 1.75-7.81 ng/mL
Total testosteron, serbest testosteron, zayıf
Erkek
bağlı testosteron (albumine bağlı) ve güçlü
0-5 yaş
bağlı
pg/mL
testosteron (SHBG’e bağlı) kısımları içerir.
5-8 yaş
Gonadal ve adrenal fonksiyonu değerlendirir.
pg/mL
Erkeklerde
hipogonadizmin
8-10yaş 0.6-5.7pg/mL
virilizasyon
ve
yardımcıdır.
hirşutizmin
kadınlarda
tanısında
Yükseldiği durumlar (erkek):
İdiopatik
seksuel
Ensefalit,
Konjenital
prekoks,
adrenal
Kadın
0.1-14 pg/mL
0.1-2.5
0.1-3.2 pg/mL
0.1-0.9
1.0-5.2
pg/mL
10-14yaş1.4-15.6pg/mL
Pinealoma,
pg/mL
hiperplazi,
14-17 yaş 8-15.9 pg/mL
1.5-5.2
14-19yaş
31-40yaş 106-464 µg/dL
1.0-5.2
pg/mL
41-50 yaş: 70-495 µg/dL
17-99 yaş 8.69-54.69 pg/mL
51-60 yaş: 38-313 µg/dL
19-99yaş
61-70yaş: 24-244 µg/dL
0.29-3.18
>71 yaş: 5-253
pg/mL
Yükseldiği durumlar:
virilizan tümörler,
Hirşutizm,
Adrenal
Polikistik over sendromu,
Androjen rezistansı.
Hipogonadizm, P-450
enzim eksikliği.
taşıyıcı
(AD),
(androstenedion,
DHEA ve onun sülfirik esteri DHEA-S),
gonadlar ve adrenalde yapılan testesteron ve
Azaldığı durumlar:
Testesteron
Androstenedionlar
µg/dL
estronun prekürsörüdür. ACTH onların adrenal
sekresyonunu uyarır. Androjen eksikliği veya
protein
konsantrasyonlarında
ki
olan
SHBG
değişmelerden
aşırı
durumların
(hirşutizm
ve/veya
virilizasyon) değerlendirilmesinde yardımcıdır.
etkilenmez. Bu nedenle SHBG düzeyinin yüksek
Düşük
doz
olduğu hipertiroidizm, gebelik, OKS kullanımı
tedavisinin
gibi durumlarda; SHBG düzeyinin düşük olduğu
Androstenedion
ve
hipotiroidizm, androjen eksikliği, obesite gibi
epizodiktir
kortizole
durumlarda serbest testesteron ölçümü total
varyasyonlar
gösterirler.
testesterondan daha yararlıdır.
varyasyon
göstermez
DHEA-S04
androstenedion ve DHEA dan daha fazla
konsantrasyonda bulunur. Ayrıca DHEA-S;
adrenal karsinomalar tarafından aşırı salındığı
halde
amenore, polikistik over sendromu, konjenital
adrenal hiperplazi ve adrenal karsinomların
androjenlerle (testesteron ve androstenedion)
beraber
Numune Saklanması: 2-8°C’de 2 Gün, -
durumlar: Adrenal tümör, Konjenital adrenal
20°C’de 2 Ay.
hiperplazi, Ektopik ACTH üreten tümörler,
Cushing
Leventhal
Kadın:18-21 yaş: 51-32µg/dL
tümörleri.
deksametazon
supresyon
izlenmesinde
ve
kullanılır.
DHEA
adenomalarda
benzer
diurnal
DHEA-S
diurnal
ve
serumda
salınmaz.
Hirşutizm,
önemlidir.
yorumlanmalıdır.
sendromu
sekresyonu
(bazı
Diğer
Yükseldiği
olgular),
sendromu,
Ovarian
sex
durumlar:
Gonadal
yetersizlik,
21-30 yaş: 18-391µg/dL
Azaldığı
31-40 yaş: 23-266µg/dL
Primer veya sekonder adrenal yetersizlik.
41-50 yaş: 19-231µg/dL
PROLAKTİN
51-60 yaş: 8-188µg/dL
61-70 yaş: 12-133µg/dL
>71 yaş: 7-177µg/dL
Erkek: 18-21 yaş: 24-537 µg/dL
21-30yaş: 85-690 µg/dL
Steinkord
tüp
tüp
°C’de 8 saat, -20°C’de 48 saat.
Erkek: 2.64-13.13 ng/mL
°C’de 8 saat,-20°C’de 48 saat.
Kadın premenopozal 3.34-26.72 ng/mL
Kadın Postmenopozal 2.74-19.64 ng/mL
Galaktore
(uygunsuz
laktasyon)
nin
Kadın
Erkek
değerlendirilmesinde başlıca testtir. Hipofiz
1gün-1ay
13-85nmol/L
14-60nmol/L
fonksiyon testi; galaktoreli veya galaktoresiz
1ay-1yaş
70-250nmol/L
60-215nmol/L
(mikroadenom,
sellar
1yaş-3yaş
50-180nmol/L
60-190nmol/L
büyüklük olsun olmasın prolaktin salgılayan
3yaş-6yaş
45-175nmol/L
55-170nmol/L
tümörlerin saptanmasında faydalı bir testtir
6yaş-9yaş
28-190nmol/L
35-180nmol/L
Yükseldiği durumlar: Prolaktin salgılayan
9yaş-12yaş 23-160nmol/L
17-155nmol/L
hipofiz
11-120nmol/L
19-145nmol/L
makroadenom),
tümörleri,
Hipotalamo-pitüiter
hastalıklar (Granüloma, Sarkoidoz), Primer
Böbrek
hipotiroidizm,
Perineoplastik
Hipofiz
ektopik
bezine
prolaktin
metastaz,
salınımı,
Polikistik
SHBG,
karaciğerde
glikoproteindir.
sentezlenen
Dolanımda
bir
androjen
ve
östrojenleri taşır. SHBG aynı zamanda tiroid
Adrenal yetmezlik, Stres (Anoreksia nervosa,
hormonlarına doku cevabının bir indeksi gibi
cerrahi işlem, aşırı egzersiz, travma veya ciddi
görev yapar. SHBG seviyesi östrojenler ve
hastalık hali), Boş sella sendromu.
tiroid hormonlarının pozitif kontrolü altındadır
Azaldığı
kaynaklı
over
18yaş-99yaş13.5-71.4nmol/L 19.8-155.2mol/L
hipoglisemi,
sendromu,
İnsülin
yetmezliği,
durumlar:
Hipofizer
apopleksi,
ve
androjenler
tarafından
Kraniofaringioma, Sheehan sendromu.
Testesteron
ve
Uyarı: Hastalık, travma, cerrahi, hatta kan
hormonlar
SHBG
vermekten
korkma
sonucu
oluşan
stres
Yükseldiği
yükseltir (fenotiazinler, oral kontraseptifler,
Testiküler
rezerpin,opiatlar,
hipogonadizmi,
histamin
gibi
tarafından
gonadal
bağlanarak
dolaşımda taşınır.
prolaktin seviyesini yükseltebilir. Bazı ilaçlar
verapamil,
androjenler
baskılanır.
durumlar:
feminizasyon,
Gebelik,
Hipertiroidizm,
Siroz,
Oral
Erkek
kontraseptif
antagonistleri, monoamin oksidaz inhibitörleri,
kullanan kadın, Prepubertal çocuk.
östrojenler ve antihistaminikler).
Azaldığı durumlar: Hirşutizm, Virilizasyon,
SEKS HORMON BAĞLAYICI GLOBULİN
Obez postmenapozal kadın, Diffüz saç kayıbı
(SHBG)
olan kadında.
BETA -HCG
IU/L dir. Ektopik gebeliklerin %1’inde hCG 5
IU/L nin altında kalarak detekte edilemez. B-
hCG;
tüp
hastanın tedaviye cevabında ve hastalığın
mümkünse saptanmasında kullanılır. Ayrıca,
mol hidatiform, koryokarsinom, testis tümörü
ve
değerlendirilmesinde ve takibinde kullanılır.
Yükseldiği
Ektopik
Erkek:<0.5-2.67 mIU/ml
Trofoblastik
Gebe olmayan Bayan: <0.5-2.67 mIU/ml
Kaynaklı Gonadal Tümörler, Bazı gastrik
Gebelikte:
karsinomlar,
0.-1 Hafta 5-50 mIU/ml
pankreatik karsinomalar, Uterusun hidatiform
1-2 Hafta 50-500 mIU/ml
molleri, Koryokarsinomlar.
2-3 Hafta 100-5,000 mIU/ml
Azaldığı
3-4 Hafta 500-10,000 mIU/ml
olmayan düşük, Ölü fetüs.
4-5 Hafta 1,000-50,000 mIU/ml
ALFA FETOPROTEİN
5-6 Hafta 10,000-100,000 mIU/ml
6-8 Hafta 15.000-200.000 mIU/ml
8-12 Hafta 10000-100000 mIU/ml
Başlıca gebeliğin teşhisi için kullanılır. İdrarda
hCG testi, ilk periyodu geçirdikten sonraki ilk
tüp
haftada normal gebeliğin tanısı için yeterlidir.
Bununla beraber, kantitatif serum gebelik testi
gebeliği daha erken saptar. HCG saptanabilir
konsantrasyonu (5 IU/L) konsepsiyondan sonra
8-11 gün içinde belirir ki bu da son menstrual
periyottan ölçülen güne kadar gebeliğin 3.
°C ‘de 48 saat
haftası demektir. Kaçan periyodun ilk gününde
gebe kadınların yarısında hCG seviyeleri 25
Referans Aralığı 0-9 ng/mL
IU/L ye
Normalde,
ulaşır. 8-10. haftalarda immunolojik hCG
tarafından oluşturulan onkofetal bir proteindir.
100.000 IU/L ye ulaşır. Daha sonraları hCG
Yaşamın ilk üç ayında bulunan başlıca serum
konsantrasyonları serum ve idrarda yavaş
proteinidir.
yavaş
hCG
seviyelere
seviyeleri, ektopik gebeliklerin veya anormal
hastaların
intrauterin
yüksektir.Hepatoselüler
düşmeye
başlar.
gebeliklerin
Kantitatif
saptanmasında
trofoblastik
overin
kanserlerin
germ
hücreli
durumlar
:
Tümörler,
Bazı
1
Normal
Gestasyonel
Germinal
Hücre
Bazı
Düşük tehditi,
karaciğer
yaşına
geriler.
gebelik,
hepatomalar,
durumlar:
fetal
tümörlerinin
Düşük,
gebelik,
takibinde,
ve
kadar
yolk
çok
Hepatoselüler
%90’ında
Tam
sac
düşük
kanserli
AFP
karsinomlarda
kullanılır. hCG seviyeleri 0 dan 200.000 IU/ml
prognozun ve tedavinin etkinliğinin takibinde
arası değişir ve geometrik ortalaması 1.000
değerlidir.
Germ
hücreli
(nonseminomlar)
karsinomlarda kullanılan tümör belirteçidir.
Hipotalamik-hipofizer bozuklukları ve ACTH
AFP,
hastaların
sekrete edici tümörlerin tanısında yardımcıdır.
testiküler
Yükseldiği
hepatoselüler
%70’nde,
karsinomalı
nonseminomatöz
karsinomaların
durumlar:
Addison
hastalığı
%70’nde
yükselmiştir.
(primer adrenal yetmezlik), Cushing hastalığı
Nonseminomatöz testiküler
karsinomalarda,
(hipofiz bağımlı adrenal hiperplazi), Ektopik
tümör
yüksekliği
ACTH
rekürrensi
beraberdir.
Germ
AFP
hücreli
ile
karsinomların
sınıflandırılması ve derecelendirilmesinde hCG
ile
birlikte
kullanılır.
Gebelik
sırasında
sendromu,
Stres,
Adrenogenital
sendrom (konjenital adrenal hiperplazi).
Azaldığı
durumlar:
Sekonder
adrenal
yetersizlik (hipofizer yetersizlik),
Cushing
maternal AFP düzeyinin ölçümü de önemlidir.
sendromu, Hipopitüitarizm, Adrenal adenoma
Yükseldiği durumlar: Primer hepatosellüler
veya karsinoma, Steroid uygulaması.
karsinom (Hepatoma), Germ hücreli kanser,
Uyarı: Numune alındıktan sonra tüp hemoliz
Yolk sac tümörü, Testisin embriyonel hücreli
edilmeden Buz aküsü üzerine sabitlenerek
veya germ hücreli tümörü, Pankreas kanseri,
gönderilmelidir.
Mide kanseri, Kolon kanseri, Akciğer kanseri,
C – PEPTİT (Hizmet Alımı)
Lenfoma, Siroz, Hepatit ve alkolik karaciğer
Metod: Kemülimünesans, RIA
hastalığı.
Maternal AFP seviyesinin arttığı durumlar:
Nöral tüp defekti, Abdominal duvar defektleri,
Multipl gebelik, Riskli düşük.
Maternal
AFP
seviyesinin
tüp
azaldığı
durumlar: Trisomi 21 (Down sendromu),
Fetal distress veya konjenital anomaliler, Fetal
Pazartesi Perşembe Günleri çalışılır
ölüm.
Rapor Zamanı:
ADRENOKORTİKOTROPİK
HORMON
Çalışma gününden sonraki
gün raporlanır.
(ACTH) (Hizmet Alımı)
Metod: Kemülimünesans, IRMA
20°C’de 7 gün
Numune Türü: EDTA’lı Plazma
Referans Aralığı: 0,9-7,1 ng/mL
Numune Kabı: Mor Tüp, Soğuk zincir
İnsulin ile tedavi edilen diyabetli hastalarda
rezidüel
Pazartesi günleri çalışılır.
insulin enjeksiyonu yapılacağını gösterir. β-
Rapor Zamanı: Çarşamba günü raporlanır
hücre rezervlerinin ilerleyen tüketimi c-peptid
Numune Saklanması: -20°C ‘de 30 Gün
seviyesi ile takip edilebilir. C-peptid seviyeleri
Numune Red Kriteri: Hemoliz, pıhtı, yetersiz
aynı
numune,
ölçümünde
soğuk
zincirle
gelmemesi
diabetes
<50 Yaş yetişkin: 0-50 pg/mL
değere
Yenidoğan(1 gün): 10-185 pg/ml
gösterir.
β-hücre
zamanda
kullanılır.
metabolik
kullanılabilir.
mellituslarda,
dönmesi
fonksiyonunun
Ne
stabilitenin
Uzun
sürmeyen
c-peptidin
remisyonun
kadar
normal
sağlandığını
Yükseldiği
durumlar:
İnsulinoma,
Oral
hipoglisemik ilaçlar, Böbrek yetmezliği, Tip 2
diabetes
mellitus,
stimülasyon,
Cushing
Glukoz
Hipokalemi,
sendromu,
alımı,
Vagal
Tirotoksikozis,
Gebelik,
Pankreas
Azaldığı
durumlar:
Hipoparatiroidizm,
Primer
Gebelik,
bilier
siroz,
Hipotiroidizm,
lukokortikoid tedavisi, GH eksikliğinde düşer.
Uyarı:
Osteoporozda,
osteokalsin
düzeyi
yüksek yada düşük olabilir.
transplantasyonu, Akromegali.
PROKALSİTONİN (Hizmet Alımı)
Azaldığı durumlar: Tip 1 diabetes mellitus,
Metod: İmmünokromotografik
İnsulin tedavisi, Tiazid grubu diüretikler,
Alkol kullanımı, Pankreatektomi sonrasında,
Reaktif hipoglisemi.
tüp
OSTEOKALSİN (Hizmet Alımı)
Çalışma zamanı: Gelişim Lab. tarafından
hergün çalışılır
Rapor Zamanı: Aynı gün rapor edilir.
tüp
Numune Saklanması: 2-8°C’de 5 gün, -20
°C’de 6 ay
Pazartesi günleri çalışılır
Referans Aralığı: <0.5 ng/mL
Rapor Zamanı: Çarşamba günü raporlanır
GROWTH
Numune Saklanması: 2-8°C’de 2 saat, -20
HORMONU) (Hizmet Alımı)
°C’de 30 Gün
Referans Aralığı: 2-22 ng/ml
Kemiğin
non
kollajen
proteinidir.
HORMON
(BÜYÜME
Osteoblastlar tarafından yapılır. K vitamini
tüp
bağımlı proteindir. Osteokalsin başlıca kemik
hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır.
Osteokalsin düzeyinin yükselmesi osteoblastik
aktivitenin arttığını gösterir. Serum osteokalsin
Pazartesi , Çarşamba günleri çalışılır
düzeyi, alkalen fosfataz düzeyi ile beraber
Rapor Zamanı: Çalışma gününden sonraki
hareket eder. Osteokalsin konsantrasyonları
gün raporlanır.
çocuk
ve
infantlarda
yetişkinlerden
daha
yüksektir.
20°C’de 2 Ay
Yükseldiği durumlar: Osteoporozis, Paget
hastalığı,
Renal
Hiperparatiroidizm,
Primer
osteodistrofi,
ve
sekonder
Bu
test
yetişkinlerdeki,
seksüel
kısa
maturasyon
boyluluk,
hipertroidizm, Kemik metastazları, Kronik
gecikmiş
veya
diğer
böbrek yetmezliği, Akromegali.
büyüme eksikliklerinin tanısında kullanılır.
Hipofiz
fonksiyon
bozuklukların,
testidir.
hipopituitarizm,
Hipotalamik
Yükseldiği
durumlar:
akromegali,
karsinoması, Tiroiditis, Bazı akciğer, meme,
Tiroidin
meduller
neoplastik dokularca üretilen ektopik GH
pankreas
üretiminin tanısında kullanılır. Ancak GH
sendromu, Pernisiyöz anemi, Kronik böbrek
salınımdaki değişimler, insülin like growth
yetmezliği
factor
Psödohipoparatiroidizm,
(ILGF-I)
taramalarının
veya
plazma
konsantasyonunu
daha
somatomedin
growth
doğru
C
hormon
yansıttığını
kanserleri,
(Sekonder
Zollinger
Ellison
hiperparatiroidizm),
APUD
hücreli
tümörler, karsinoid sendrom, alkolik siroz,
gebelik, benign akciğer hastalıkları.
göstermektedir. Çünkü bu proteinler zamana
Uyarı: Hastadan açlık kanı alınmalıdır
bağlı
IGF-1 (İnsulin-like growth factor) (Hizmet
değişim
göstermezler
ve
toklukta
değişmezler.
Alımı)
Yükseldiği durumlar: Gigantizm, akromegali,
Metod: Kemülimünesans, ELİSA
diabetes mellitus, anoreksiya nervosa, stres,
büyük cerrahi, hipoglisemi, açlık, derin uyku
durumu, egzersiz.
Azaldığı durumlar: Hipofizer yetersizlik,
tüp
dwarfizm,
hiperglisemi,
büyüme
hormonu
eksikliği.
Uyarı: Sabah açlığı ile kan alınması tercih
Perşembe günleri çalışılır
edilir. 30 dakika dinlenme sonrasında kan
Rapor Zamanı: 4 gün sonra raporlanır
alınmalıdır.
KALSİTONİN (Hizmet Alımı)
20°C’de 12 Gün
Numune Red Kriteri: Hemoliz, lipemi, ikter,
(özellikle hemoliz yanlış yüksek sonuçlara
neden olur.)
Referans Aralığı: 0-1 yaş:4-100
ng/ml
tüp
1-2 yaş:6-131
ng/ml
2-3 yaş:24-152
ng/ml
3-4 yaş:44-117
ng/ml
4-5 yaş: 30-150
ng/ml
5-6 yaş: 33-276
ng/ml
Rapor Zamanı: Üç gün sonra raporlanır
6-7 yaş: 43-373
ng/ml
Numune Saklanması: -20°C’de 15 Gün
7-8 yaş: 20-484
ng/ml
8-9 yaş: 22-383
ng/ml
(özellikle hemoliz yanlış yüksek sonuçlara
9-10 yaş: 30-428
ng/ml
neden olur.)
10-11 yaş: 108-640
ng/ml
Referans Aralığı: Kadın: 0-10 pg/mL
11-12 yaş: 97-699
ng/ml
12-13 yaş: 163-991
ng/ml
Erkek: 0-15 pg/mL
Tiroid
bezinin
parafolliküler
C
hücreleri
tarafından salınan bir polipeptid hormondur.
13-14 Yaş: 203-831 ng/ml
14-15 yaş: 288-756
ng/ml
15- 16 yaş: 261-752 ng/ml
(özellikle hemoliz yanlış yüksek sonuça yol
16-18 yaş: 236-624
ng/ml
açar)
18-20 yaş: 193-575
ng/ml
Referans Aralığı: Kadın Yetişkin
20-23yaş: 20-521
ng/mL
Hamile:
23-25yaş: 129-480
ng/mL
Post Menopoz: 0,08-1,30
ng/mL
25-30 yaş: 96-502
ng/ml
Foliküler faz:
0,15-1.10
ng/mL
30-40yaş: 130-354
ng/mL
Luteal faz:
0,7-3,1
40-50yaş: 101-303
ng/mL
OKS Kullanan: 0,09-1,70
50-70yaş: 78-258
ng/mL
Erkek Yetişkin: 0,5-2.4 ng/mL
Somatomedinler, GH’ a bağlı olarak sentez
0,2-1
Kız Çocuk:
ng/mL
ng/mL
ng/mL
0-11 Ay: 0,04-50,5 ng/mL
edilen peptidlerdir. IGFI(somatomedin C);
1-10 Yaş: 0-1,8 ng/mL
büyüme
11-14 Yaş: 0,06-1,34 ng/ml
ile
ilgili
hastalıkların
değerlendirilmesinde kullanılır. Gün boyunca
Erkek Çocuk: 0-11 Ay: 0,11-10,2 ng/mL
GH büyük değişimler gösterir. Bu değişimi en
1-10 Yaş: 0-1,80 ng/mL
aza indirmek amacıyla somatomedin C tarama
11-14 Yaş: 0,1-3,38 ng/mL
testi
growth
hormonun
ortalama
plazma
Konjenital adrenal hiperplazi (KAH), hirşutizm
konsantrasyonları hakkında daha doğru sonuç
ve infertilitenin tanı ve takibinde kullanılır.
verir. Somatomedinler gün içi değişimlerden
İKİLİ TARAMA TESTİ (Hizmet Alımı)
etkilenmezler.
Metod: CLIA,IRMA
Kısaca
growth
hormon
sekresyon ve etkisini takip etmede kullanılır
Test içeriği: hCG, PAPP-A
Yükseldiği durumlar: Akromegali, Diabetes
mellitus,
Şişmanlık,
Gigantizm,
Hiperpituitarizm, Gebelik.
Azaldığı
durumlar:
GH
eksikliği,
tüp
Malnutrisyon, İnaktif GH, Besinsel eksiklik,
Hipofiz tümörü, Karaciğer sirozu, Anoreksia
Çalışma Zamanı: Gelişim Lab tarafından her
nervosa, Laron’s Dwarfizm, Somatomedinlere
gün çalışılır
resistans, Gecikmiş puberte, Hipopituitarizm.
17-OH PROGESTERON (Hizmet Alımı)
Metod: RİA
Numune Red Kriteri: İlgili gebelik haftası
dışında veya uygun olmayan tüple alınan
numuneler, Hemoliz
tüp
Numune
Numune Kabul Zamanı: Hergün
alınmalıdır.
hesaplamalarında kullanılacak olan bilgilerin
doğruluğu
hesaplamasının yapılabilmesi için gerekli olan
Rapor Zamanı: Ertesi gün raporlanır.
bilgiler şunlardır:
-
alımı:
İkili
son
Doğum tarihi
Numune
tarama
derece
10-13
hafta
testindeki
önemlidir.
da
risk
Risk
-
Hamile kalınan dönemdeki vücut ağırlığı
-
Son adet tarihi
Referans Aralığı: NTD için 1/1000, trizomi 21
-
Son yapılan USG’nin tarihi
için 1/270 ve trizomi 18 için 1/100’ün üzerindeki
-
Son yapılan USG’ye göre gestasyonel yaşı
değerler riskli olarak kabul edilir.
(BPD’ye göre)
- Ailede NTD hikayesi
Olası potansiyel doğum kusurlarını saptamak için
-
Fetüs sayısı
kullanılır.
-
İnsülin kullanılan bir diabetin varlığı
standart olarak yapılmaktadır. Bu test AFP, hCG
-
Ailede NTD hikayesi
ve östriol testlerini içerir. Bu testler, Down
Gebe
kadınların
2.trimestrlarında
Referans Aralığı: Raporda belirtilmektedir.
sendromu, nöral tüp defekti veya anensefalili
ÜÇLÜ TARAMA TESTİ (Hizmet Alımı)
çocuklardaki değişikliği gösterir. Bu testler
Metod: CLIA,IRMA,ELISA
tarama testleridir. Tanısal değildir! Eğer test
Test içeriği: AFP, hCG, uE3 ölçümü ve kantitatif
sonuçları anormal ise test tekrarlanmalıdır ve
risk tayini
amniyosentez yapılmalıdır.
BETA-2 MİKROGLOBULİN
Metod: İmmünotürbidimetrik
tüp
tüp
Çalışma Zamanı: Cuma günleri
Rapor Zamanı: Aynı gün raporlanır
Numune Red Kriteri: İlgili gebelik haftası
dışında veya uygun olmayan tüple alınan
numuneler, Hemoliz
Referans Aralığı: <60 yaş 0.08-0.24 mg/dl
Numune alımı: Numune 14-22 hafta 6 gün
>60 yaş <0.3 mg/dl
arasında alınmalıdır. İkili tarama testindeki risk
Nükleuslu
hesaplamalarında kullanılacak olan bilgilerin
düşük molekül ağırlıklı bir proteindir. Özellikle
doğruluğu
tümör hücreleri ve lenfositler tarafından kana
son
derece
önemlidir.
Risk
hücrelerin
hesaplamasının yapılabilmesi için gerekli olan
salınmaktadır.
bilgiler şunlardır:
glomerüler
membranında
Küçük
boyutu
membrandan
bulunan
nedeniyle
geçebilir.
Fakat
- Doğum tarihi
normalde %1’den daha az atılır. Bunun nedeni de
- Hamile kalınan dönemdeki vücut ağırlığı
proksimal
- Son adet tarihi
Özellikle renal transplantlı hastaların takibinde
- Son yapılan USG’nin tarihi
kullanışlıdır.
- Son yapılan USG’ye göre gestasyonel yaşı
Serumda
(BPD’ye göre)
lösemi, myeloma, Glomerüler böbrek hastalıkları,
- Fetüs sayısı
Renal
- İnsülin kullanılan bir diabetin varlığı
enfleksiyonlar, Kronik enflamatuar hastalıklar.
tübüllerdeki
Yükseldiği
transplant
reabsorbsiyonudur.
durumlar:
rejeksiyonu,
Lenfoma,
Viral
İdrarda yükseldiği durumlar: Renal tübüler
hastalıklar, Nefrotoksisite, Ağır metale maruziyet
sonucu
renal
Lenfoma,
toksisite,
lösemi,
myeloma, AIDS.
Azaldığı
durumlar:
bozukluğu
olan
mikroglobulin
Rapor Zamanı: Ertesi gün raporlanır
Tübüler
hastalarda
seviyesi
fonksiyon
serum
düşükken
idrar
Sarkoidoz
tanısında
kullanılır.
Hastalığın
β2
evresi ile hassasiyeti artar.
β2
Yükseldiği durumlar: Sarkoidoz, Gaucher
mikroglobulin seviyesi yüksektir.
hastalığı, Alkolik siroz, Myeloma, Akut ve
ASİT
5-HİDROKSİİNDOLASETİK
(5-
kronik
bronşit,
Tüberküloz,
Aktif
HİAA) (Hizmet Alımı)
histoplazmozis,
Metod: HPLC
fibrozis,
DM,
Amiloidozis, RA, Primer biliyer siroz.
Numune Kabı: 24 saatlik idrar kabı
Azaldığı
Akciğer kanseri, Kistik fibrozis.
ADENOZİN DEAMİNAZ (Hizmet Alımı)
Rapor Zamanı: Gelişim Lab ‘a ulaştıktıktan 2
Numune Türü: Serum, Mayi
gün sonra raporlanır
Referans
Aralığı:
Skleroderma,
Hodgkin
Lepramatozis,
Hipertroidizim,
Pulmoner
durumlar:
Pulmoner
hastalığı,
embolizm,
KOAH,
Amfizem,
Olası
Numune Kabı: Serum için kırmızı veya sarı
Karsinoid tümör ve sendrom tanısında ve
kapaklı jelli tüp, Mayi ve BOS için jelsiz düz
tedaviye cevabın takibinde kullanılır.
tüp
Yükseldiği
2-10
durumlar:
mg/gün
Karsinoid
tümör,
Çölyak hastalığı, Whipple hastalığı, Kistik
Çalışma Zamanı: Gelişim Lab. tarafından her
fibrozis, Bronşial karsinomlar.
gün çalışılır
Azaldığı durumlar: Depresyon, İnce barsak
Fenilketonüri
Referans Aralığı: Serum 6.8-18 U/L
rezeksiyonu,
ve
Hartnup
hastalığı, Migren.
Mayi 6.8-18 U/L
Uyarı : Seratonin içeren patlıcan, domates,
Malignitelerin
ceviz,
değişik
muz,
fındık,
fıstık,
avakado
vb.
tipinde
ve
enfeksiyonların
(viral
hepatit,
birçok
infeksiyoz
yiyecekler son 72 saat içinde tüketilmemiş
mononükleoz, tifoid fever ve tüberküloz),
olmalıdır. Ayrıca, son 72 saat içinde kullanılan
portal hipertansiyonla (asit) ilişkili karaciğer
ilaçlar hakkında bilgi verilmelidir.
sirozunda en faydalı test ADA’dır.
ANJİOTENSİN
CONVERTİNG
ENZİM
yaygın olarak Tüberküloz (TB) ile ilişkilidir.
(ACE) (Hizmet Alımı)
Metod:
Numune
Numune
Numune
Spektrofotometrik
Türü:
Heparinli
Miktarı:
Kabı:
Plevral sıvıda yükselmiş ADA seviyeleri çok
Yeşil
plazma
Efüzyonlarda bulunan artmış ADA aktivitesi;
TB;
bakteriyel
enfeksiyonlar,
lenfoproliferatif
romatolojik
1
ml
hastalıklar,
kapaklı
tüp
görülür. BOS’da ADA; tüberküloz menenjit
olgularında yüksektir.
bozukluklarda
Yükseldiği
durumlar:
Hepatit,
siroz,
Azaldığı
durumlar:
Aldosteron
eksikliği,
hemokromatoz, Hemolitik anemi, Tüberküloz,
Renin eksikliği, Steroid tedavisi, Addison
Prostat ve mesane karsinomları, Talasemi
hastalığı,
majör, Otoimmün hastalıklar, Gut, Enfeksiyoz
Konjenital
mononükleoz, Kalp yetmezliği, Sarkoidoz.
Hiporeninemik
ALDOSTERON (Hizmet Alımı)
Hipernatremi, Hipokalemi, Gebelik toksemisi,
Metod: IRMA
Antihipertansif kullanımı.
Uyarı : Hasta normal tuzludiyet uyguluyor
olmalı
durmalıdır (ayakta ve istirahatte). Ayrıca son 2
tüp
haftada
progestasyonel ajanlar kullanmamalıdır.
ALFA-1 - ANTİTRİPSİN (Hizmet Alımı)
Salı, Perşembe günleri çalışılır
Metod: Turbidimetrik
Yetişkin Ayakta: 38-313 pg/ml
Yetişkin İstirahatte: 30-162 pg/ml
tüp
1-12 ay: 50-900 pg/mL
1-2 Yaş: 70-540 pg/ml
2-10 Yaş İstirahatte: 30-350 pg/mL
gün çalışılır
2-10 Yaş Ayakta: 50-800 pg/mL
10-15 yaş İstirahatte: 20-220 pg/mL
Çok
yüksek
adrenal
ve
sodyum
hiperplazi
son
2
diüretik,
saat
aynı
östrojen
<5 gün: 0.92-2.8 g/L
Adrenal bezler tarafından üretilen Na tutan
5 gün-3 yaş: 0.94-1.59 g/L
başlıca
4-13 yaş: 1.02-1.59 g/L
seviyeleri
ortostatik
Serum
aldosteron
hipotansiyonu
olan,
(CAH),
hipoaldosteronizm,
10-15 yaş Ayakta: 40-480 pg/ml
hormondur.
diyeti,
pozisyonda
ve
siklik
Yetişkin: 0.9-2 g/L
elektrolit bozukluğu ve kan basıncı güçlükle
Akut faz reaktanıdır. Serumda en yüksek
kontrol edilen hastaların değerlendirilmesinde
bulunan proteaz inhibitörüdür. Familyal kronik
kullanılır.
akciğer hastalığı olasılığının araştırılmasında
Yükseldiği durumlar: Primer aldosteronizm,
kullanılır.
Aldosteron- üreten adrenal adenoma (Conn’s
Yükseldiği durumlar: Her türlü enfeksiyon,
hastalığı), Adrenal kortikal nodüler hiperplazi,
Doku nekrozu, travmalar, Oral kontraseptif
Bartter sendromu, Sekonder aldosteronizm,
kullanımı,
Hiponatremi, Hiperkalemi, Diüretik alımı ile
enfeksiyonları.
sonuçlanan hipovolemi ve hiponatremi, Aşırı
Azaldığı durumlar: Yenidoğan respiratuar
laksatif kullanımı, Stres, Malign hipertansiyon,
distress sendromu,
Jeneralize ödem, Renal arter stenozu, Gebelik,
Düşük serum proteinleri; Nefrotik sendrom,
Oral
Malnutrisyon, Son evre kanserler, Protein
kontraseptif
kullanımı,
sendromu, Kanama veya hipovolemi.
Cushing
Gebelik,
kaybettirici enteropatiler
Stres,
Tiroid
ASETİLKOLİN RESEPTÖR ANTİKORU
hastalıklar (kusma, ishal), Addison hastalığı,
(Hizmet Alımı)
Renin salgılayan tümörler, Bartter sendromu,
Metod: ELİSA
Siroz, Hiperkalemi, Kanama, Renal parankimal
hastalıklar, Elektrolit kaybı, Gebelik, OKS
kullanımı,
Feokromasitoma, Hepatit, Diüretikler, Ayakta
tüp
durmak, Az tuzlu diyet.
Azaldığı durumlar: Primer aldosteronizm,
Steroid tedavisi, Konjenital adrenal hiperplazi,
Çalışma zamanı: Gelişim Lab. tarafından
Psödohiperaldosteronizm,
Çarşamba günleri çalışılır
Yüksek tuzlu diyet.
Uyarı: Numuneler mutlaka soğuk ortamda
Referans Aralığı: Negatif: <0,45 nmol/L
gönderilmelidir.
durumlar:
Myastenia
Az
kalp
yetmezliği,
Hiperkalemi,
tuzlu
diyet,
ayakta
durmak, diüretikler ve gebelik plazma renin
Pozitif: >0.45 nmol/L
Yükseldiği
Konjestif
graves,
düzeyini artırırken, yüksek tuzlu diyet renin
Oküler myastenia graves, Timoma.
düzeyini azaltır.
RENİN (Hizmet Alımı)
ADH (Hizmet Alımı)
Metod: IRMA
Metod: RIA
Numune Türü: EDTAlı plazma
Numune Türü: EDTAlı plazma, 24 saatlik
idrar
Numune Miktarı: 1 ml plazma, 10 ml idrar
Çalışma zamanı: Gelişim Lab. Tarafından
Çarşamba günleri çalışılır
Rapor Zamanı: Perşembe günleri rapor edilir.
Rapor Zamanı: 5 gün sonra rapor edilir.
Yetişkin Ayakta: 0.4-3.3 ng/mL/saat
Plazma Referans Aralığı: 0-13 pmol/L
Yetişkin Yatarak: 0.2-1.9 ng/mL/saat
İdrar Referans Aralığı: 35-79 pmol/gün
1-7gün: 4-32 ng/mL/saat
İdrar konsantrasyon bozukluklarının özellikle
1-12 Ay: 2.4-37 ng/mL/saat
diabetes insipidus, SIADH (uygunsuz ADH
1-3 yaş:1,7-11,2 ng/mL/saat
salınımı
3-5 yaş: 1 -6,5 ng/mL/saat
intoksikasyonu
5-10 yaş: 0,5-5,9 ng/mL/saat
sendromların tanısında kullanılır.
10-15 yaş: 0,5-3.3 ng/mL/saat
Yükseldiği
Hipertansiyonun farklı tanılarında kullanılır.
ADH salınımı sendromu),Nefrojenik diabetes
Yükseldiği
insipitus, Postoperatif 1. ve 3. günler,Ayakta
hipertansiyon,
durumlar:
Malign
Esansiyel
hipertansiyon,
durmak,
sendromu),
ve
ektopik
durumlar:
ağrı,
psikojenik
stres,
ADH
SIADH
egzersiz,
su
üreten
(uygunsuz
plazma
Renovasküler hipertansiyon, Kronik böbrek
ozmolalitesinin artması ve kan volümü veya
yetmezliği, Tuz kaybettirici gastrointestinal
arteriyel basıncın azalması, uzamış mekanik
ventilasyon ve geceleri ADH salınımını arttırır.
Ektopik ADH salgılayan tümörler,Guillain
gönderilmelidir.
Barre sendromu, Akut intermittant porfiria,
ANTİ
Pnömoni, pulmoner tüberküloz, tüberküloz
DEKARBOKSİLAZ ANTİKORU (ANTİ-
menenjit,
Beyin
tümörleri,
vasküler
ve
enfeksiyöz beyin hastalıkları.
Azaldığı
durumlar:
GLUTAMİK
ASİT
GAD-Ab)(Hizmet Alımı)
Metod: IRMA,ELISA
Nörojenik
(santral)
diabetes insipidus, Nefrotik sendrom, Hipofiz
bezinin cerrahi ablasyonu, Hipoozmolalite,
volüm yükselmesi, Hipertansiyon, İstirahat.
tüp
gönderilmelidir
Çalışma zamanı: Gelişim Lab. tarafından Salı
ANDROSTENEDİON (Hizmet Alımı)
günü çalışılır
Metod: CLIA,RIA
Rapor Zamanı: İki gün sonra rapor edilir.
Referans Aralığı: 0-1 U/ml
Glutamik asit dekarboksilaz (GAD65), 65 kDa
izoformuna spesifik otoantikorun saptanmasına
tüp
dayanır. Tip I diabetes mellitus, otoimmun
endokrin hastalıklar (tiroidit, pernisiyöz anemi
vb.)
tanısında kullanılır.
Salı, Perşembe günleri çalışılır
ANTİ
Rapor Zamanı: Ertesi gün rapor edilir.
(AMA) (Hizmet Alımı)
Plazma Referans Aralığı:
Metod: İFA
Erkek:0,3-2,63 ng/ml
Kadın:0.1-2.99 ng/ml
Çocuk:0.08-0.5 ng/ml
Hirşutizm
ve
virilizasyonun
kullanılır.
Konjenital
ve
otoimmun
ensefalomyopatilerin
MİTOKONDRİAL
ANTİKOR
tüp
adrenal hiperplazi adrenal androjen salınımının
Çalışma Zamanı:Her gün
en
Rapor Zamanı: Gelişim Lab. tarafından üç
sık
nedenidir
ve
androstenedion
konsantrasyonu artmıştır.
gün sonra rapor edilir.
Yükseldiği
durumlar:
sendromu
(Stein-Leventhal
Hirşutizm,
Konjenital
Polikistik
adrenal
over
Başlıca
primer
biliyer
siroz
tanısında
sendromu),
kullanılır.
hiperplazi,
Yükseldiği durumlar: Primer biliyer siroz,
Cushing sendromu, Ektopik ACTH üreten
Kronik
maligniteler ve over tümörleri.
eritematosus
Azaldığı durumlar: Primer veya sekonder
kolestaz, Otoimmün hepatit, Ekstrahepatik
adrenal yetmezlik, Orak hücreli anemi, Over
obstrüksiyon, Akut enfeksiyöz hepatit.
yetmezliği.
HOMOSİSTEİN
aktif
hepatit,
(SLE),
Sistemik
Sifilis,
İlaca
lupus
bağlı
Metod: CLIA
Megaloblastik Anemi, Kronik Kan Kaybı,
Numune Türü: EDTA’lı Plazma
Myokardiyal
Hipertiroidizm.
Azaldığı
durumlar:
Hemolitik
Anemi,
Çalışma Zamanı:Her gün
Anemiler
Rapor Zamanı: Gelişim Lab. tarafından ertesi
GASTRİN (Hizmet Alımı)
gün rapor edilir.
Metod: CLİA
Referans Aralığı: 0-15 µmol/L
Metionin metabolizması esnasında oluşan ara
ürün aminoasitlerindendir. Artmış homosistein
seviyesi
kardiyovasküler
tüp
bağımsız
risk
hastalıklar
faktörüdür.
için
Doğumsal
bir
Enfarktüs,
Hepatik
Eksikliği,
G-6-PD
Nadir
Koma,
Nonsferositik
metabolizma bozukluğu olan homosistinürinin
Çalışma Zamanı: Hergün çalışılır
tanısında kullanılır.
Rapor Zamanı: Gelişim lab. tarafından 2 gün
Yükseldiği
hastalıklar,
durumlar:
Periferal
Kardiyovasküler
vasküler
hastalıklar,
sonra çalışılır
Referans Aralığı: 13-115 pg/mL
Vitamin B12 veya vitamin B6 eksikliği,-Sigara
Midenin distal kısmında lokalize olan G
kullanımı,
hücreleri
Yaş,
Serebrovaskuler
mutasyonlar,
Folat
hastalıklar,
Esansiyel
eksikliği,
tarafından
üretilen
hormondur.
genetik
Gastrin,gastrik asidin güçlü stimulatörüdür.
vitamin
Yükseldiği
durumlar:
Zollinger
Elison
kofaktörlerindeki eksiklik, Homosistinüri.
Sendromu, G hücre hiperplazisi, Pernisiyöz
Azaldığı durumlar: Folik asit kullanımı.
Anemi, Atrofik Gastritis, Gastrik Karsinoma,
GLUKOZ-6-FOSFAT
DEHİDROGENAZ
Hiperplazisi,
G-Hücre
Kronik
Böbrek
(G6PD) (Hizmet Alımı)
Yetersizliği,
Metod: Spektrofotometrik, kinetik
Pilorik Tıkanma, Gastrik Çıkış Obstruksiyonu,
Numune Türü: EDTAlı tam kan
Gastrik cerrahi sonrası antrumda tutulum
Uyarı:
Sirkadyen ritmi vardır ve 03.00-07.00 sattleri
arasında
Çalışma Zamanı: Her gün çalışılır
Gastroskopi sonrası numune alınmamalıdır.
HAPTOGLOBULİN (Hizmet Alımı)
gün rapor edilir.
Metod: Nefelometrik, Turbidimetrik
Referans Aralığı: 245-299 mU/ml
Eksikliği hemolitik anemiye neden olur. Bu
cinsiyet bağımlı genetik defekt dünya çapında
%2-3 oranında görülür. Bu durum G6PDH’ın
tüp
eritrositlerde eksik olması fakat lökosit ve
trombositlerde normal olması ile karakterizedir
Çalışma Zamanı: Hergün
Yükseldiği
Rapor Zamanı: Gelişim Lab. tarafından aynı
durumlar:
Pernisiyöz
anemi,
10
en
saatlik
sabah
düşük
açlığı
seviyede
gerekir.
bulunur.
gün raporlanır
Metapyrone ile stimülasyon sonrası: 72-225
Referans Aralığı: 30-200 g/L
pg/ml
Karaciğer tarafından üretilen glikoproteinlerdir
Hipotalamik-hipofiz-adrenal aksın ve hipofiz
ve güçlü şekilde serbest hemoglobini bağlarlar.
ACTH
Düşük
kullanılır.
seviyeleri
intravasküler
veya
rezervinin
ekstravasküler hemoliz ile oluşur. Artmış
Yükseldiği durumlar: 11-Alfa Hidroksilaz
seviyeler ise akut veya kronik inflamatuar
eksikliğine bağlı olarak gelişen Adrenokortikal
cevap, doku yıkımı ve malignitelerde oluşur.
hiperplazi,
Tek izole sonuç çok yararlı olmayabilir. Çünkü
düzeylerinin arttığı durumlar
geniş referans aralığı vardır. Hastanın önceki
KATEKOLAMİNLER
değerine oranla daha
NOREPİNEFRİN,
düşük bir değer hemolitik süreci doğrulamak
Alımı)
için kullanılabilir.
Metod: ELISA, RIA, HPLC
Yükseldiği
durumlar:
hastalıkları,
Doku
Kollajen
yıkımı
ile
doku
seyreden
hastalıklar, Nefrit, Pyelonefrit, Ülseratif kolit,
Peptik
ülser,
romatizmal
Myokard
hastalıklar,
enfarktüsü,
Akut
ve
Neoplastik
inflamasyonlar,
Akut
kronik
hastalıklar,
Adrenal
karsinomlar,
ACTH
(EPİNEFRİN,
DOPAMİN)
(Hizmet
Numune Türü: EDTA’lı plazma, 24 saatlik
idrar
Çalışma Zamanı: İdrar norepinefrin seviyesi
Kortikosteroid tedavi, Bilier obstrüksiyon.
Gelişim Lab. tarafından Cumartesi çalışılır
Azaldığı
İdrar epinefrin seviyesi Gelişim Lab.tarafından
durumlar:
(hemoglobinopatiler,
defektleri,toimmün
In
vivo
eritrosit
hemolitik
hemoliz
membran
hastalıklar,
mekanik hemoliz, hipersplenizm), Transfüzyon
Pazartesi çalışılır
İdrar dopamin seviyesi Gelişim Lab. tarafından
Pazartesi çalışılır
reaksiyonları, Prostetik kalp hastalığı, SLE,
Plazma Norepinefrin, Epinefrin ve Dopamin
Eritroblastozis
seviyeleri Gelişim Lab. tarafından Pazartesi
fetalis,
Hematomlar,
Doku
hemorajileri, Karaciğer hastalıkları,
çalışılır
Östrojen tedavisi, Gebelik, Oral kontraseptif
Rapor
kullanımı.
Epinefrin ve Dopamin seviyeleri 7 gün sonra
11-DEOKSİKORTİZOL (Hizmet Alımı)
raporlanır.
Metod: RIA
İdrar
raporlanır.
İdrar epinefrin seviyesi 5 gün sonra raporlanır.
İdrar dopamin seviyesi 7 gün sonra raporlanır.
tüp
Epinefrin Plazma: 0-100 pg/mL
Epinefrin idrar: 0-20
Norepinefrin Plazma: 0-600 pg/mL
Norepinefrin idrar: 0-90 µg/gün
Referans Aralığı: 0-7.2 pg/ml
Dopamin Plazma: 0-100 pg/ml
Zamanı:
norepinefrin
Plazma
seviyesi
Norepinefrin,
7
µg/gün
gün
sonra
Dopamin İdrar: 0-600 µg/gün
tarafından Pazartesi çalışılıp
Plazmada Epinefrin, Norepinefrin ve Dopamin,
Rapor
Feokromositoma veya nöroblastoma tanısında
normetanefrin seviyesi Cuma günü raporlanır
genellikle ilk seçilen analiz olmaz çünkü bu
Referans Aralığı: Plazma 0-180 pg/ml
Zamanı:
tümörlerin katekolamin sekresyonları episodik
Plazma
ve
İdrar 0-600 mcg/gün
durumlar gösterirler ayrıca hasta ve örnek
KOLİNESTERAZ (Hizmet Alımı)
hazırlanması yukarıda belirtildiği gibi zor ve
sıkıcıdır. Bu yüzden idrar tarama testi (idrar
serbest
metanefrinler
ve
ilkistenen testlerdir.
24
katekolaminleri,
VMA)
genellikle
Saatlik
İdrarda
paroksismal
idrar
Katekolaminler,
hipertansiyonun,
Özellikle
tüp
ortostatik
hipotansiyonun
feokromasitoma tanısında; şüpheli çocukluk
adrenal
gün raporlanır
neoplazmları
(örn:
nöroblastoma)
ameliyat öncesi değerlendirmelerinde, olası
multiple
adenomatozislerin
Erkek: 5400-13200 U/L
idrar
Kadın: <15 yaş: 5400-13200 U/L
endokrin
değerlendirilmesinde,
serbest
katekolaminlerin (100 – 200 μg/gün) hafif
16-50 yaş:4300-11500 U/L
yükseklikleri, esansiyel hipertansiyonda, (>
>50 yaş: 5400-13200 U/L
200μg/gün)
yükselmiş
konsantrasyonlar
feokromasitomayı
gösterir.İdrar
Hamile: 3700-9300 U/L
Serum
kolinesteraz,
sıklıkla
katekolaminlerinin ileri konfirmasyonu idrar
pseudokolinesteraz
metanefrinlerinin saptanması ile elde edilir.
kolinesterazdan
Uyarı: Referans aralıkları bir süre oturur
hem bulunduğu yer hem de substratı ile ayrılır.
pozisyonda
Asetilkolinesteraz eritrositlerde, akciğer ve
dinlenen
kişi
için
geçerlidir.
veya
sinir
(PCHE),
gerçek
asetilkolinesterazdan
Ayakta duranlarda NE düzeyinin 700 pg/mL, E
dalakta,
uçlarında
düzeyinin ise 900 pg/mL’ye kadar çıkabileceği
maddesinde
göz
enzimidir, karaciğerde, pankreas, kalp ve
önünde bulundurulmalıdır.
beynin beyaz maddesinde bulunur. Bu yüzden
NORMETANEFRİN (Hizmet Alımı)
karaciğer
Metod: HPLC(Plazma),ELİSA(idrar)
anestezi, sinir gazı ve organofosforlu insektisit
Numune Türü: EDTA’lı plazma, 24 saatlik
zehirlenmelerinin
idrar
kullanılır.
Numune Miktarı: Plazma 3 ml, İdrar 10 ml
varyantları (anestezinin uzamasına neden olur),
hepatitler, siroz, malnutrisyon, anemiler, akut
enfeksiyonlar,
Çalışma Zamanı: İdrar normetanefrin Gelişim
postoperatif dönem, kronik böbrek yetmezliği,
Lab. tarafından Salı günleri çalışılır
gebeliğin son dönemleri ve serum albumin
Plazma normetanefrin seviyesi Gelişim Lab.
konsantrasyonunu düşüren durumlarda serum
bulunur.
testi
olarak
Genetik
AMI,
ve
PCHE
beyin
bir
kullanılır.
gri
serum
Uzamış
pseudokolinesteraz
pulmoner
embolizm,
pseudokolinesteraz düzeyi düşer.
hergün çalışılıp ertesi gün raporlanır
KURŞUN (Hizmet Alımı)
Numune red nedeni: Hemoliz
Metod: AAS
Referans Aralığı: 111-406 mU/milyar eritrosit
Numune Türü: EDTA’lı veya Heparinli tam
(ml erit.)
kan, İdrar
Akut lösemilerde, sitopenilerde, anemilerde ve
Numune Miktarı: 2 ml kan, 10 ml idrar
aplazilerde de eritrosit içi piruvat kinaz
Numune Kabı:Mor veya yeşil kapaklı tüp
aktivitesi
olanlarda yeni doğanın hemolitik hastalığı sık
görülür
Rapor Zamanı:
PORFOBİLİNOJEN (Hizmet Alımı)
Gelişim Lab. tarafından 7
düşer.
Prüvat
kinaz
eksikliği
gün sonra raporlanır.
Metod:
Referans Aralığı Kanda: 0-40 mcg/L
Kromotografisi)
Referans Aralığı İdrarda: 0-80 mcg/L
Numune Türü: Spot İdrar ve 24 saatlik idrar
Kurşun zehirlenmesinin tanısında kullanılır
Uyarı: İğne ucunun plastik tüp kapağı ile
teması önlenmelidir.
PARASETAMOL (Hizmet Alımı)
Metod: HPLC
Rapor Zamanı: Gelişim Lab. tarafından 2 gün
sonra raporlanır
Referans Aralığı: < 2 mg/gün(24 saatlik idrar)
Spot idrar referans aralığı: 0- 0.15 mg/dl
tüp
Porfirialarının
belirlenmesinde kullanılır.
Yükseldiği durumlar: Porfirialar, Kazanılmış
gün çalışılır
porfirialar; Kurşun zehirlenmesi, Karaciğer
Rapor Zamanı: 2 saat
hastalığı,
Alkolik siroz, Lösemi, Hemolitik ve pernisiyöz
Terapötik konsantrasyon: 10-30 mcg/ mL
anemi,
Toksik konsantrasyon: >200 mcg/ mL
Tirotoksikoz, Hodgkin hastalığı, Pellegra.
İlaç düzey takibinde kullanılır.
Uyarı: 24 saatlik idrar miktarı belirtilmelidir.
Uyarı: Hastanın son ilaç kullanma zamanı ve
PSÖDOKOLİNESTERAZ (Hizmet Alımı)
dozu belirtilmelidir.
Metod: spektrofotometrik
PİRÜVAT KİNAZ (Hizmet Alımı)
tüp
Rapor Zamanı:
Rapor Zamanı:
hergün çalışılıp aynı gün raporlanır
Gelişim Lab. tarafından
Kromatografik
tanısında
Egzersiz,
(Kolon
ve
Vitamin
tipinin
eksikliği,
Referans Aralığı: Erkek: 5600-11200 U/L
Kadın: 4200-10800 U/L
Eksik: < 20 ng/mL
Yetersiz: 20 - <30 ng/mL
Gerçek kolinesteraz eritrositlerde ve sinir
Yeterli: 30 - 100 ng/mL
dokusunda
Üst Güvenlik Limiti: >100 ng/mL
bulunur,
serumda
bulunmaz,
pseudokolinesteraz serumda bulunur.
Yükseldiği
durumlar:
Hiperlipidemi,
testinin yüksek düzeyleri genellikle vitamin
Nefrozis, Diabetes.
Azaldığı
durumlar:
insektisitlerle
hastalıklar,
varyantları,
Yükseldiği durumlar: 25 hidroksi Vitamin D
Organik
zehirlenme,
Genetik
fosforlu
Hepatosellüler
psödokolinesteraz
hapları veya destekleyici besinlerin fazla
alınmasına bağlıdır.
Azaldığı durumlar: 25 hidroksi Vitamin D
Akut
testinin düşük düzeyleri, yeterli güneş ışığına
enfeksiyonlar, Akut MI, Pulmoner embolizm,
maruz kalmama veya vücut için gerekli olan
Postoperatif dönem, Kronik böbrek yetmezliği,
vitamin
Gebeliğin son dönemi,
bağırsaklardan emilimi ile ilgili bir problem
Serum albumin konsantrasyonunu düşüren
olduğunda gözlenebilir. Bazen nöbet(epilepsi)
durumlar.
tedavisinde
TSH
Malnutrisyon,
RESEPTÖR
Anemi,
BLOKE
EDİCİ
D’nin
diyetle
kullanılan
alınmaması
özellikle
veya
fenitoin
(Dilantin) Karaciğerde 25 OH Vitamin D
ANTİKOR (Hizmet Alımı)
üretimine engel olabilir.
Metod: IRMA
1,25-OH-VİTAMİN D (Hizmet Alımı)
Metod: RIA
tüp
tüp
Perşembe günleri çalışılır
Çalışma Zamanı: Gelişim Lab. tarafından 15
Rapor Zamanı: 4 gün sonra raporlanır.
günde bir Salı günü çalışılır
Referans Aralığı: Negatif 0-1 U/L
Rapor Zamanı: Cuma günü raporlanır.
Sınırda Pozitif 1-1.5 U/L
Referans Aralığı: 19,6-65 pg/mL
Pozitif >1.5 U/L
Hiperkalseminin ayrımsal tanısında kullanılır.
25-OH-VİTAMİN D
Vitamin D eksikliği klinik olarak belli olan (1-
Metod: Kemilüminesans
alfa-hidroksilaz veya 1,25 dihidroksi vitamin
D’ye
araştırılmasında faydalıdır. 1,25 dihidroksi
Vitamin
tüp
hiperparatiroidizm, renal osteodistrofi, vitamin
D rezistan rikets tanısına yardımcı olur.
Çalışma Zamanı:Hergün
Uyarı: Serum örneği dondurularak saklanmalı
Rapor Zamanı: 2 Saat sonra raporlanır.
ve gönderilmelidir.
VALİNMANDELİK ASİT (VMA) (Hizmet
end
D3
organ
primer
direnci)
olgularının
hiperparatiroidizm,
İdrar 0-1.5
Alımı)
mg/dl
Metod: HPLC
Monoklonal hafif zincirler iki birimden oluşur,
kappa veya lambda tip hafif zinciri (Bence-
Jones
makroglobulinemi,
bozuklukların
sırasında
konsantrasyonları
Kapa/Lambda oranının referans aralık sınırları
Referans Aralığı: 1-11 mg/gün
dışında
Feokromastoma,
nöroblastoma,
proteinüri)
multiple
amiloidoz
veya
olasılığının
genellikle
olması
myelom,
ilşikili
araştırılması
immunoglobulin
ile
birlikte
paraproteinemi
kullanılır.
olasılığını
destekler. Monoklonal hafif zincirler, böbrek
ganglionöroblastoma gibi adrenal tümörlerin
yetersizliğine neden olurlar.
ve diğer nöral krest tümörlerin tanısında ve
LAMBDA HAFİF ZİNCİR (Hizmet Alımı)
tedavi edilen hastaların monitörizasyonunda
Metod: RID
kullanışlıdır.
Numune Türü: Serum, 24 saatlik idrar
Yükseldiği
durumlar:
Feokromastomalar,
Numune Miktarı: 0,3 ml serum, 10 ml idrar
Ganglionöromalar, Ciddi stres, Akut anksiyete,
Nöroblastomalar,
tüp
Ganglioblastomalar,
Aşırı
egzersiz.
Uyarı: 24 saatlik idrar miktarı belirtilmelidir.
Mümkünse hasta örnek toplamaya başlamadan
1 hafta öncesine kadar kullandığı ilaçları
kesmelidir.
Referans Aralığı: Serum 133-899 mg/dL
Toplamaya
1
hafta
ilaç
kullanmadan başlaması tercih edilir (L-dopa,
İdrar 0-1,5 mg/dl
fenotiazinler, katekolamin içeren preparatlar,
Paraproteinemiler araştırılırken, özellikle hafif
vazodilatörler ve diüretikler ölçümü etkileyen
zincir hastalığı olasılığının değerlendirilmesi
ilaçlardır).
Örnek
amacıyla
muhafaza
edilmeli
mutlaka
ve
buzdolabında
soğuk
ortamda
kullanılır.
İmmünglobulin
katabolizmasında artışa neden olan durumlarda
laboratuvara iletilmelidir.
da idrarla atılan hafif zincir miktarı artmış
KAPPA HAFİF ZİNCİR (Hizmet Alımı)
bulunabilir.
Metod: RID
Yükseldiği
Numune Türü: Serum, 24 saatlik idrar
(Primer
Waldenström’ s Makroglobulinemi
ADACIK
tüp
(Hizmet Alımı)
Metod: İFA
Referans Aralığı: Serum 620-1670 mg/dL
tüp
durumlar:
amiloidoz),
HÜCRE
Nefrotik
Multiple
sendrom
myeloma,
ANTİKORU
(ICA)
Yükseldiği durumlar: Gebelik, Östrojen, Oral
kontraseptif kullanımı, İnflamasyon, Doku
Pazartesi,Çarşamba günleri çalışılır
nekrozu,
Travmalar.
Referans Aralığı: Negatif
Azaldığı durumlar: Wilson hastalığı, Menkes
ANTİ-KARDİYOLİPİN ANTİKOR IgM ve
Kinky Hair sendromu, Gastroenteropatiler.
IgG (Hizmet Alımı)
BAKIR (CU) (Hizmet Alımı)
Metod: Elisa
Metod: Kolorimetrik
tüp
tüp
Çalışma Zamanı: Gelişim Lab. Tarafından
Osteosarkomlar,
Bilier
siroz,
Pazartesi, Çarşamba, Cuma
Rapor Zamanı: ertesi gün raporlanır
Referans Aralığı: 0-15 U/ml
Referans Aralığı: 65-165 mcg/dl
SLE’li hastaların %40’ında yüksek bulunur.
Bakır, akut ve kronik hastalıkların (Wilson
antikorları
Antikardiyolipin
antikoagülanı
pozitif
ve
SLE’li
lupus
hastalarda
hastalığı, primer biliyer siroz, (PBC), primer
sklerozan kolanjit (PSC)) tanısında kullanılır.
“Antifosfolipid antikor sendromu” gelişimi
Yükseldiği
durumlar:
yüksektir.
Enflamasyon,
SLE,
Yükseldiği durumlar: Antifosfolipid antikor
Hipotiroidizm,
sendromu,
Eritematosus,
Lösemi, Kollajen doku hastalıkları, Bilier
Yaşlı
siroz, Hodgkin hastalığı, Pellegra, Pulmoner
Tromboz,
Sistemik
Sifilis,
Lupus
Akut enfeksiyon,
bazı
Enfeksiyon,
maligniteler,
hipertiroidizm,
Gebelik,
şahıslar.
tüberküloz, Anemi, Talasemi minör ve majör,
SERULOPLAZMİN
AMI, Beyin enfarktüsü,
Metod: İmmünotürbidimetrik
Romatoid artrit, Hemokromatoziste, Diabetle
ilişkili ciddi enfeksiyonlarda.
Azaldığı durumlar: Wilson hastalığı, Protein
malnutrisyonu,
tüp
sendrom, Kronik iskemik kalp hastalıkları,
Yanıklar, Gastrointestinal sistem hastalıkları,
Menke’ s sendromu (“Kinky” veya “Steely”
Rapor Zamanı: 2 saat
Hair Sendromu).
BAKIR (CU) (İDRAR) (Hizmet Alımı)
Seruloplazmin, Cu+2 iyonlarını %95 oranında
Metod: Kolorimetrik
dolaşımda
taşır.
Seruloplazmin
ayrıca
Kistik
fibrozis,
Nefrotik
ferrooksidaz olarak görev yapar ve Fe +2 yi Fe+3
e çevirmede rol alır.
Numune Kabı: 24 saatlik idrar kabı/spot idrar
kabı
çinko düzeyi düşer.
ERİTROPOİETİN (Hizmet Alımı)
Metod: CLİA,IRMA
Referans Aralığı: 24 saatlik idrar: 15-70
mcg/dL
tüp
Wilson hastalığının tanı ve tedavi takibinde
kullanılır. Penisilamin yükleme ile idrar bakır
Çalışma Zamanı: Gelişim Lab. tarafından Salı
atılımının artması dikkat edilmesi gereken bir
günleri çalışılır
konudur.
Rapor Zamanı: Perşembe günü raporlanır
Yükseldiği durumlar: Wilson hastalığı
Referans Aralığı: 3.7-29,5 mIU/mL
(Hepatolentiküler dejenerasyon), Kronik aktif
Böbrek tarafından üretilen bir hormondur.
hepatit, Bilier siroz, Romatoit artrit, Proteinüri
Azalmış oksijene cevap olarak EPO seviyesi
varlığı, Nefrotik sendrom.
artar. EPO, kemik iliğini RBC yapımı için
Uyarı: Soğuk ortamda saklanmalı ve
uyarır ve artışına neden olur. Birçok anemi
gönderilmelidir.
tipinde normalden yüksektir.Halbuki kronik
ÇİNKO (Hizmet Alımı)
renal yetmezlikte normal seviyelerde olabilir.
Anormal yüksek seviyeler renal neoplazilerde,
benign renal tümörlerde, polikistik böbrek
hastalığında,
görülebilir. EPO AZT alan AIDS’li hastalarda
tüp
kullanılabilir.
Yükseldiği
anemisi,
anemi, Sekonder polisitemi, Myelodisplazi,
Eritropoetin
Referans Aralığı: 68-107 mcg/dl
Gebelik, AIDS, Feokramostoma, Renal cell
Çinko eksikliğini saptamak için kullanılır
karsinom, Adrenal karsinom.
Yükseldiği
Azaldığı durumlar: Polistemia vera, Böbrek
enteropatika,
durumlar:
Akrodermatitis
Gastrointestinal
sistem
renal
kist
ve
durumlar:
Megaloblastik
üreten
hidronefrozda
Demir
anemi,
tümörler,
eksikliği
Hemolitik
Kemoterapi,
yetmezliği.
hastalıkları, AMI, Hepatoselüler hastalıklar,
Uyarı: Diurnal ritmi vardır. Sabah en yüksek
Akut
düzeyde bulunur.
enfeksiyonlar,
Lenfoma,
Pulmoner
tüberküloz, Talasemi majör, Lösemi, Gebelik.
NÖRON
Azaldığı durumlar: Osteosarkom, Koroner
Alımı)
kalp hastalığı, Arterioskleroz, Anemilerde.
Metod: CLIA,ECLIA
Uyarı: Numune alınması için 10 saatlik sabah
açlığı gereklidir. Kan çinko düzeyinin sirkadien
ritmi vardır. Sabah saat 09.00 ve akşam saat
18.00’da pik yapar. Yemeklerden sonra ise
tüp
SPESİFİK
ENOLAZ
(Hizmet
72.saatte: >0,2 pmol/L
İlaç düzeyinin takibinde kullanılır.
Uyarı: Hastanın son ilaç kullanma zamanı ve
dozu belirtilmelidir. Numune alındıktan sonra
Numune red kriterleri: Hemoliz, Lipemi,
en kısa zamanda plazması ayrılarak soğuk ve
İkter
karanlık ortamda gönderilmelidir. Düşük doz
Referans Aralığı: 0-15.2 ng/mL
ilaç kullanımından (IV veya PO) 0,5 ve 2 saat,
Glikolitik enziminin bir
yüksek doz infüzyondan sonra ise 24, 48 ve 72
izoenzimidir. Bu
enzim merkezi ve periferal sinir sisteminin
saat sonra örnek alınmalıdır.
nöronal ve nöroendokrin hücrelerinde bulunur.
NÜKLEER MATRİKS PROTEİN 22 (NMP
Akciğer orjinli küçük hücreli kanserlerde
22) (Hizmet Alımı)
artmış seviyelerde ölçülür. Nöroblastomalı
Metod: ELİSA
olgularda da artmış seviyelerde bulunur. Yine
bu tür kanserlere sahip hastaların rekürrens
takiplerinde
Numune Kabı: Özel idrar kabı
de
kullanışlıdır.
Komadaki
hastalarda günlük seri NSE ölçümleri nöronal
hasarın belirlenmesinde kullanışlıdır. Kardiyo-
pulmoner resüsitasyon sonrası
günde bir çalışılır
24. saat ve 48. saat NSE seviyeleri yüksek olan
Rapor Zamanı: Çalışma günü saat 18:00
hastaların seyirleri ciddidir.
Referans Aralığı: >16 yaş: <10 U/mL
METOTREKSAT (Hizmet Alımı)
Mesane tümör hücreleri tarafından oluşturulan
Metod: FPIA
H-faktörü
mesane tümör hücrelerinin çekirdeklerinin
parçalanması
çekirdek matriks proteinidir. Normalde bu
tüp
proteinler idrarda bulunmamalıdır. NMP22,
non-invasif olduğundan tarama testi olarak
tedavinin
günde bir çalışılır
ilişkili
bir
proteindir.
esnasında
takibi,
idrarda
rekürrensin
NMP22,
biriken
saptanması
amacıyla kullanılabilir. Ancak BTA testi
Rapor Zamanı: 15 gün 1ay sonra raporlanır
tarama testi olarak kullanılmamalıdır. Çünkü,
idrar yolu enfeksiyonlarından, son dönemde
4-6 satte 50 mg/m2-15 g/m2 doz
yapılmış olan ürolojik cerrahiden ve üriner
İnfüzyon şeklinde uygulandığında;
traktusa ait taşlardan etkilenir. Egzersiz ve
Terapötik konsantrasyon
sistematik kemoterapi yanlış yüksek sonuçlara
24.saatte: 5-10 pmol/L
neden
48.saatte: 0,5-1 pmol/L
kateterizasyon sonrasında doku hasarına bağlı
72.saatte: <0,5 pmol/L
olarak 5 gün süre ile NMP-22 yüksekliği
Toksik konsantrasyon
görülebilir.
24.saatte: >10 pmol/L
Uyarı: Laboratuvarımızdan temin edilecek
48.saatte: >1
özel stabilizatör üzerine numune alınmalıdır.
pmol/L
olabilir.
Sistoskopi
ve
üriner
Saat 24.00-08.00 arasında, sabah ilk idrar
İkter
örneğinin
tamamı
alınıp,
10
ml’si
gönderilmelidir.
Referans Aralığı: Plazma 0-90 pg/ml
İdrar 0-350 mcg/gün
LİPOPROTEİN A (Hizmet Alımı)
Metod: Turbidimetrik
SİROLİMUS (Hizmet Alımı)
Metod: MEIA
Numune Türü: EDTA’lı Kan
tüp
tüp
İkter
Rapor Zamanı:
İkter
hergün çalışılır, aynı gün raporlanır
Referans Aralığı: 4.5-28 µg/L
Hiperlipidemilerin
Otolog organ graftlarının tabii rejeksiyonunu
kullanılır.
sınıflandırılmasında
(a)
baskılayan makrolid bir antibiyotiktir. Diğer
konsantrasyonu, artmış MI ve serebral infarkt
immünosüpresanlardan farklı olarak antijenik
riski
(a)
ve sitokin (IL-2, IL-4, IL-15) stimülasyonuna
konsantrasyonları genetik olarak belirlenmiştir,
cevap olarak görülen T lenfosit aktivasyonunu
diyetten etkilenmez.
inhibe
Yükseldiği durumlar: Prematür koroner arter
uygulandığında hiperlipidemiye neden olur.
hastalıkları, Serebral arter stenozu, Kontrolsüz
Uyarı: Örneğin oral olarak son ilaç alımından
Diabetes
hipotiroidizm,
10-18 saat sonra veya ilaç kullanımından
Familyal hiperkolesterolemi, Kronik böbrek
hemen önce alınması gerekir. Hastanın son ilaç
yetersizliği,
kullanma zamanı ve dozu belirtilmelidir.
Östrojen azalması.
SİKLOSPORİN (Hizmet Alımı)
Azaldığı durumlar: Alkolizm, Malnutrisyon,
Metod: IRMA
Kronik hepatosellüler hastalıklar.
METANEFRİN (Hizmet Alımı)
Metod: HPLC(Plazma), ELİSA(İdrar)
Numune Türü: EDTA’lı Plazma, 24 saatlik
idrar
Numune Miktarı: 3 ml plazma, 10ml idrar
Rapor Zamanı: İki gün sonra raporlanır
Çalışma Zamanı: Gelişim Lab. tarafından Salı
Başta böbrek, karaciğer ve kalp olmak üzere
Günleri çalışılır
organ transplantasyonlarından sonra bağışıklık
sisteminin baskılanması amacıyla kullanılan
ile
Yüksek
plazma
uyumluluk
Mellitus,
Lp
gösterir.
Ciddi
Lp
eder.
Rapamycin,
yüksek
dozda
bir ilaçtır. Siklosporin idrarla magnezyum
takibinde
atılımını artırdığından nörolojik yan etkiler
antikonvülzanlar,
magnezyum düşüklüğü ile ilişkili olabilir.
isoniazid
Uyarı: Hastanın son ilacı kullanma zamanı ve
immünglobulin
dozu belirtilmelidir.
yükselmelere
TACROLİMUS (Hizmet Alımı)
metilprednizolon kullanımı ise IgG ve IgA
Metod: MEIA
düzeylerinde düşmeye neden olabilir.
Numune Türü: EDTA’lı Kan
Rapor
istenmişse protein elektroforeziyle birlikte 1 ay
Numune Kabı: Mor Kapaklı tüp
sonra
istenmemişse 1 hafta sonra raporlanır.
Referans
tarafından
yorumlanır
İkter
PROTEİN ELEKTROFOREZİ
Metod: Elektroforez
Tacrolimus immunosüpresif özelliğe sahip
makrolid grubundan bir antibiyotiktir. Otolog
organ transplantasyonlarının rejeksiyonunun
tüp
baskılanması
amacıyla
kullanılır.
Yüksek
kullanılır.
ve
Antikoagülanlar,
oral
prokainamid
kontraseptifler,
kullanımı
düzeylerinde
neden
Zamanı:
olurken,
Protein
raporlanır.
ile
fenitoin
ve
elektroforezi
Biyokimya
standart
yanlış
elektroforezi
Protein
Aralığı:
tüm
doktorları
karşılaştırılarak
dozlarda nörotoksite ve nefrotoksiteye neden
olur.
Uyarı: Örneğin oral olarak son ilaç alımından
İkter
10-18 saat sonra veya ilaç kullanımından
Rapor Zamanı: 1 ay sonra raporlanır.
hemen önce alınması gerekir. Hastanın son ilaç
Referans
kullanma zamanı ve dozu belirtilmelidir.
tarafından
İMMÜN FİKSASYON ELEKTROFOREZİ
yorumlanır.
Metod: Elektroforez
Serum
gelişmiş karaciğer hastalıklarını (kronik aktif
hepatit
Waldenström makroglobulinemisini, kollajen
tüp
doku hastalıkları ve monoklonal gammopatileri
değerlendirmede
durumları, artritleri, amiloidozisi, lenfomayı,
lösemiyi, anemiyi değerlendirmede kullanılır.
İkter
KAN GAZI
Multiple
myeloma
makroglobulinemisi
ve
gibi
Aralığı:
Biyokimya
standart
proteinlerini,
dahil)
ile
karşılaştırılarak
beslenme
değerlendirir.
kullanılır.
doktorları
durumunu,
Myeloma,
İnflamatuar
Waldenström
Metod: Hb ve Türevleri Fotometrik, pO2
immünproliferatif
Ampermetrik Elektrot, PCO2, pH, Na, K, Cl,
hastalıklar ve immün yetmezliklerin tanı ve
Ca, Na, K Voltmetrik Elektrot Yöntemi
Numune Türü: Lityum Heparinli Tam Kan
Metod: Manuel Kolorimetrik
Numune Türü: Spot İdrar
Numune Kabı: Heparinli kan gazı enjektörü
Numune Kabı: idrar kabı
Transfer süresi: < 5 dk
Numune red kriterleri: Pıhtı, Bekletilmiş
Numune, Toplu Gönderim
Rapor Zamanı: 10 dk
Referans Aralığı: Raporda belirtilmektedir
Sistinüri tanısında kullanılır
METABOLİZMA TESTLERİ
İDRARDA ŞEKER DÜZEYİ
1.İDRARDA YAPILAN METABOLİZMA
TESTLERİ
FeCl3 TESTİ
Numune Kabı: İdrar kabı
Glukozüri, gebeliğin son dönemleri, laktasyon,
galaktozemi, esansiyel pentozüri, musküler
distrofi ve infantlarda idrarda redüktan madde
KETOASİT TESTİ
görülebilir.
ŞEKER(GLUKOZ,GALAKTOZ,LAKTOZ,
SUKROZ,FRUKTOZ)
KROMOTOGRAFİSİ
Numune Kabı: İdrar kabı
Metod: Kromotografi
METİL MALONİK ASİT TESTi
Rapor Zamanı: Perşembe günü çalışılır,
Cuma günü sonuç verilir
Referans Aralığı: Standartlar ile kıyaslanarak
sonuç değerlendirilir.
Glukozürinin değerlendirilmesinde kullanılır.
SİSTİN-HOMOSİSTİN ÖZEL
Rapor Zamanı: Cuma günleri
KROMOTOGRAFİSİ
Metod: Kromotografi
NİTROPRUSSİK ASİT TESTİ
Referans
Rapor Zamanı: 3 gün sonra
belirtiliyor
Referans Aralığı: Standartlar ile kıyaslanarak
SEDİMENTASYON
sonuç değerlendirilir
Metod: Westergen
2.KANDA
YAPILAN
METABOLİZMA
Aralığı:
Sonuç
raporunda
Numune Türü: Tam Kan (Sodyum Sitrat)
TESTLERİ
BİOTİN AKTİVİTESİ KALİTATİF
Numune Kabı: Siyah Kapaklı Tüp
Numune Türü: Tam Kan
Kadın: 0-20 mm/h
Erkek: 0-15 mm/h
Enflamatuar
enfeksiyonlar, doku nekrozu, temporal arterit,
PİRÜVAT
maligniteler, romatoid hastalıklar ve otoimmün
hastalıkların tanı ve tedavi takibinde kullanılır.
Ayrıca ESR hastalığın takibinde ve tedaviye
cevapta güvenilir bir indikatördür.
Numune Kabı: Mor Kapaklı Tüp
Yükseldiği
yetersizliği,
enfeksiyon, İnflamatuar hastalıklar, Nekrotik
Rapor Zamanı:Perşembe günü çalışılır, Cuma
doku hastalıkları, Makroglobulinemi, İleri yaş,
günü sonuç verilir
Ciddi anemiler (Demir eksikliği), Gebelik,
Referans Aralığı: 0.5-1 mg/dl
B12 eksikliği(Makrositozis), Kadın cinsiyet,
Yükseldiği Durumlar: Beriberi, İleri KC
Teknik nedenler (dilüsyon hataları, yüksek oda
Hastalıkları,Ağır
ısısı, titremiş ESR tüpü), Fibrinojen yüksekliği
Arsenik,Altın
Kalp
Civa
Yetmezliği,Üremi,
gibi
ağır
metal
hastalıklar,
durumlar:
akut
ve
Kronik
Malign hastalıklar,
kronik
böbrek
Bakteriyel
(enfeksiyon, iltihap, malignansi).
zehirlenmeleri,Diyabetik Ketoasidoz, Tip I
Azaldığı durumlar: Orak hücreli anemi,
DM,
Sferositoz, Hipofibrinojenemi, Aşırı lökositoz,
Von
Gierke
Hastalığı,Doğumsal
Metabolik Hastalıkları
Polistemi vera, Safra asitleri, Yüksek doz
HEMATOLOJİK TESTLER
steroidler,
HEMOGRAM
(dilüsyon hataları, yetersiz karıştırma, pıhtılı
Metod: Otomatize
örnek, Kısa ESR tüpü, Test sırasında titreme,
Numune Türü: Tam Kan(EDTA)
Düşük
(Hipogammaglobulinemi,
disproteinemi).
Anizositoz,
oda
ısısı),
Teknik
Protein
nedenler
anormallikleri
Hiperviskositeli
PROTROMBİN ZAMANI (PT) ve INR
Metod: COAG
Referans Aralığı: 22-36.9 sn
Numune Türü: Plazma (EDTA)
Pıhtı oluşumunda, intrinsik sistemin ve genel
yolun
Numune Kabı: Mavi Kapaklı Tüp
Antikoagülan tedavi alan hastalarda kontrolün
1,5-2,5 katı olmalıdır. Faktör 1 (fibrinojen), 2,
5,
değerlendirilmesinde,
Referans Aralığı: PT İçin 10.7-13.0 sn
eksikliklerinin
INR İçin PT Değeri kullanılarak hesaplanır
argatroban ve hirudin tedavilerinin monitorize
0.8-1.2 İNR
edilmesinde
Protrombin zamanı, pıhtılaşma
8,
9,
yoldaki
dolaşan
kullanılır.
PT,
fibrinojenin,
için
protrombinin,
faktörlerinin
prekallikrein
kullanılır.
Disfibrinojenemi,
değerlendirmek
12,
Heparin,
taranmasında,
mekanizmasındaki ekstrensek sistem ve genel
yeterliliği
11,
10,
kullanılır.
Ayrıca
karaciğer
antikoagülanlar
yetersizliğinin
ve
DİK,
yetmezliği,
K
vitamini
faktör V, VII ve X’un pıhtılaşma kabiliyetini
kullanılabilir
ölçer. Anormal protrombin zamanı konjenital
Yükseldiği
veya kazanılmış koagülasyon bozukluklarına
kazanılmış
bağlıdır. Yükselmiş PT değerleri faktör VIII,
eksiklikleri,Karaciğer
X, V, II, fibrinojen bozukluklarında görülür.
eksikliği, Lösemi, DİK, Heparin uygulanması,
Kazanılmış anormallikler, lupus antikoagulanı
Hipofibrinojenemi, Von Willebrand hastalığı,
ve diğer spesifik faktör inhibitörlerin varlığına
Hemofili.
bağlı olabilir. Anormal değerler K vitamini
Azaldığı Durumlar: DİK’in erken dönemi,
eksikliğinde,
intravasküler
Yaygın kanser.
karaciğer
FİBRİNOJEN
hastalıklarında görülebilir. Protrombin zamanı
Metod: COAG
Warfarin
dissemine
koagülasyonda
sodyum
(DIC)
ve
(Kumadin)
tedavisinin
Durumlar:Konjenital
pıhtılaşma
sirozu,
ve
faktör
Vitamin
K
takibinde kullanılır
Yükseldiği durumlar: Siroz, Hepatit, Vitamin
K eksikliği, Salisilat intoksikasyonu, Safra
kanalı tıkanıklıkları, Kumarin alımı, DİK,
Masif kan transfüzyonu, Herediter faktör
eksikliği.
AKTİVE PARSİYEL TROMBOPLASTİN
Pıhtılaşma mekanizması için temel faktördür.
ZAMANI (aPTT)
Karaciger tarafından yapılır, akut faz reaktan
Metod: COAG
proteinidir. Düşük seviyedeki fibrinojen DIC,
primer fibrinoliz ve karaciğer hastalıkları ile
ilişkilidir. Yüksek fibrinojen tromboz için bir
risk faktörüdür. Özellikle genç erişkinlerde
yüksek fibrinojen seviyeleri kardiyovasküler
risk ve stroke için prediktör faktördür. Düşük
doz heparin ve ACE inhibitörleri fibrinojen
tromboembolizm,
seviyelerini düşürür.
anemisindeki
Yükseldiği
durumlar:
reaksiyonlar
inflamatuar
(örn.
artrit,glomerulonefrit),
(örn.
Akut
pnömoni),
Romatoid
Akut
enfeksiyonlar
DİK,
vazooklüziv
Metod: COAG
hastalığı, Travma, Sigara içimi, Yaygın doku
nekrozu,
Myokardiyal
Stroke,
enfarktüs,
Gebelik,
FAKTÖR II-V-VII-VIII-IX-X-XI
Koroner
kriz,
cell
Malignansi, Cerrahi.
kalp
Gebelik,
Sickle
Periferal arter hastalığı.
Çalışma Zamanı: Laboratuvardan randevu
Azaldığı durumlar: Karaciger hastalığı (örn.
alınır
hepatit,
siroz),
Konjenital
afibrinojenemi,
Hipofibrinojenemi, disfibrinojenemi, Yaygın
Rapor Zamanı: Hasta sayısına göre ayda bir
damar içi pıhtılaşması, Akut pulmoner emboli,
çalışılır ve raporlanır
Sistemik fibrinoliz, Pankreatit, Ağır karaciğer
yetmezliği, İlerlemiş karsinoma, Malnutrisyon,
Faktör II : 79-131 %
Büyük volum kan transfüzyonu
Faktör V : 62-139
D-DİMER
Faktör VII : 50-129 %
Metod: COAG
Faktör VIII : 50-150 %
Faktör IX : 65-150
%
Faktör X : 77-131
%
Faktör XI : 65-150 %
Herediter protrombin yetersizliği oldukça nadir
görülen
Otozomal resesif geçiş gösterir. Bu kişilerde
PT ve aPTT testlerinde uzama gözlenir. Ayrıca
Trombin ve plasmin aktivitesini değerlendirir.
K vitamini yetersizliği ve oral antikoagülan
Fibrinolizis sırasında oluşan fibrin yıkım
tedavisi protrombin düzeylerini azaltır.
ürünüdür.
Dissemine
Faktör V’in Aktivasyonu trombin tarafından
koagulasyon
(DIC)
intravasküler
varlığında
yüksek
bir
koagülasyon
gerçekleştirilir.
protein
derin ven trombozu gibi durumlarda da
eksikliği
otozomal
artabilir.
Kanama
şikayetleri
D-dimer
seviyeleri
bozukluğudur.
İnaktivasyonu
seviyelerde tespit edilir. Pulmoner embolizm,
Yüksek
C
%
ise
tarafından sağlanır.
resesif
Faktör V
geçiş
yalnızca
gösterir.
homozigot
postoperatif dönemdeki hastalarda da dikkati
bireylerde
çeker. D-dimer derin ven trombozunun (DVT)
asemptomatiktir. Kalıtsal faktör V yetersizliği
tedavisinin takibinde ve rekürrens riskini
olan
göstermede kullanılabilir.
kanamalar
Yükseldiği
durumlar:
Fibrinolizis,
görülür.
aktive
hastalarda
kanamaları,
Heterozigotlar
(parahemofili),
gözlenir.
Ekimozlar,
burun
travma,
cerrahi
menorajii,
Trombolitik veya doku plazminojen aktivatör
müdahale
ile fibrinolitik tedavisi esnasında, Derin ven
anormal kanamalar görülür.
trombozu,
Yükseldiği durumlar: Gebelik
Pulmoner
embolizm,
Arteriyel
veya
diş
anormal
çekimini
takip
eden
Azaldığı
durumlar:
Akut
karaciğer
Yükseldiği durumlar: Tanısal değil.
yetmezliğinde azalmış sentez, DIC’ te ise
Azaldığı
artmış tüketime bağlı olarak faktör V düşük
Hemofili B, Karaciğer hastalıkları, Nefrotik
bulunur.
sendrom, Warfarin alımı, DIC, Vitamin K
Faktör VII eksikliği, nadir görülen, otozomal
eksikliği.
resesif geçişli kalıtsal bir hastalıktır. Etkilenen
Faktör X eksikliği olan hastalarda PT ve aPTT
bireylerde PT uzamış, aPTT normaldir. Klinik
uzamış, TT ise normaldir. Otozomal resesif
kanamanın şiddeti faktör VII aktivite düzeyi
geçiş gösterir. Akkiz faktör X eksikliği ise
ile ilişkilidir. Karaciğer yetersizliği ve K
primer amiloidozis ile ilişkilidir.
vitamin
Azaldığı
durumlar:
Konjenital
eksikliği,
Karaciğer
hastalığı,
Warfarin
ingestion,
yetersizliğinin
ayırıcı
tanısında
kullanılır.
Yükseldiği
durumlar:
kadınların
kullanan
Oral
kontraseptif
plazmaları
40C’de
durumlar:
Konjenital
eksiklik,
Vitamin K eksikliği
Faktör
XI,
Karaciğerde
sentez
edilir.
tutulduğunda
Biyolojik yarı ömrü 60-80 saattir. Eksikliğinde
faktör VII aktivitesinde 10 kat kadar artış
aPTT uzar. PT, TT, trombosit sayımı ve
gösterilebilir.
trombosit fonksiyon testleri ise normaldir.
Faktör
VII
aktivitesindeki
artışlar myokard enfarktüsü riskini de artırır.
Azaldığı
Azaldığı
durumlarda, Karaciğer hastalıkları ve İnhibitör
durumlar:
Oral
antikoagulan
durumlar:
Sonradan
kullanılması, Şiddetli karaciğer hastalığı, K
varlığı.
vitamini yetersizliği.
PROTEİN C
Faktör VIII’in pıhtılaşma kabiliyetini ölçen
Metod: COAG
testtir. Hemofili A’nın tanısında kullanılır.
Akut faz reaktanıdır. Von Willebrand hastalığı
faktör
VIII’in
eksikliğidir.
sonradan
Hemofili
A
kazanılmış
1/5000
bir
sıklıkla
kazanılmış
görülür. Hemofili B ise (faktör IX eksikliği)
alınır
1/50000 sıklıkla görülür.
Yükseldiği durumlar: İnflamatuar durumlar,
Rapor Zamanı: Haftada bir gün çalışılır ve
Travma/stres, Gebelik.
aynı gün raporlanır
Azaldığı durumlar: Kalıtımsal, Hemofili A,
Referans Aralığı: 70-140 %
Von Willebrand Hastalığı, Kazanılmış DIC,
Konjenital ve akkiz Protein C yetersizliklerinin
Faktör
saptanmasında
VIII
otoantikorları
(Otoimmün
kullanılır.
Protein
durumlar, ilaçlar, geç gebelik, malignite,
yetersizliklerinde tromboza eğilim artar
viral enfeksiyon)
PROTEİN S
Faktör IX eksikliği (Hemofili B), X’e bağlı
Metod: COAG
geçiş gösterir. Kanama diyatezi ve düşük
plazma faktör IX aktivitesi ile karakterizedir.
Başlıca kadınlar taşıyıcıdır erkekler etkilenir.
1/25000 sıklıkla görülür. Etkilenmiş bireylerde
aPTT uzamışken PT normaldir.
C
Rapor Zamanı: Laboratuvardan randevu alınır
Metod: COAG
Referans Aralığı: 54.7-123.7 %
Konjenital ve akkiz Protein S eksikliklerinin
saptanmasında
kullanılır.
Protein
S
yetersizliklerinde tromboza eğilim artar.
ANTİTROMBİN AKTİVİTESİ
Çalışma Zamanı: Haftada bir gün çalışılır
Metod: COAG
Referans Aralığı: Negatif-Pozitif
HEMOGLOBİN ELEKTROFOREZİ
Metod: HPLC
Çalışma
Zamanı:Laboratuvardan
randevu
alınır
Referans Aralığı: 83-128 %
Hiperkoagule durumların, heparin tedavisi alan
Çalışma
hastalarda heparine karşı gelişen direncin
alınır
nedeninin saptanmasında kullanılır.
Yükseldiği
durumlar:
Böbrek
Referans Aralığı: Raporda belirtilmektedir
transplantı,Akut hepatitis,Tıkanma sarılığı ve
OSMOTİK FRAJİLİTE TESTİ
K vitamini eksikliği.
Metod: Kanditatif tüp yöntemi
Azaldığı durumlar: Dissemine intravasküler
Numune Türü: Heparinli Kan
koagülasyon (DIC), Hiperkoagüle durumlar
(Derin
Numune Kabı: Heparinli Enjektör
ven
trombozu),
Konjenital
AT3
randevu
eksikliği (otozomal dominant), Ağır cerrahi,
Siroz, karaciğer hastalıkları, Nefrotik sendrom,
Çalışma
Protein kaybettirici hastalıklar (Malignite),
alınır
Pulmoner emboli, Estrojen içeren kontraseptif
Rapor Zamanı: Ertesi gün onaylanır
kullanımı gibi akkiz durumlarda
Referans Aralığı: 2.3.4. Tüpde hemoliz varsa
VON WİLLEBRANT FAKTÖR(VWF)
osmotik frajilite artmış, 5.6.7. Tüpde hemoliz
Metod: COAG
varsa osmotik frajilite normal, 8. Tüp ve
üzerinde
azalmış. Eritrosit frajilitesi değerlendirilir. Bu
frajilitenin bozulduğu hastalıklarda değerlidir.
Yükseldiği durumlar: Herediter sferositoz,
Herediter stomatositoz, Hemolitik anemiler,
alınır
Prostatik
kalp
travmalar,
Glukoz
Referans Aralığı: 42-140.8 %
eksikliği.
KOAGÜLASYON FAKTÖR İNHİBİTÖR
Azaldığı durumlar: Hipokromik-mikrositer
TAYİNİ
anemiler, Karaciğer hastalıkları, Leptositoz,
Zamanı:Laboratuvardan randevu
hemoliz
varsa
osmotik
kapakçığı
6
fosfat
gibi
frajilite
mekanik
dehidrogenaz
Polistemia
bulunabilir.
rubra vera, Splenektomi sonrası.
İNVİTRO KANAMA ZAMANI
TROMBOSİT AGREGASYON TESTİ
Metod: Agregasyon
Metod: Agregasyon
Numune Kabı: 2 Adet Mavi Kapaklı Tüp
Çalışma
randevu
alınır
Referans Aralığı: Kol-ADP : 62-100
sn
Kol-Epinefrin: 82-150 sn
Referans Aralığı: ADP : %63-85
Hemostazla ilişkili vasküler ve trombosit
Kollojen: %50-75
faktörleri
değerlendirmede
Epinefrin: %54-74
Trombosit
Ristosetin: %70-90
gösterir. Ekimoz ve spontan kanamaların
sayı
ve
kullanılır.
işlevlerinin
bütününü
değerlendirilmesinde yararlıdır.
Yükseldiği
yetersizliği,
metastatik
durumlar:
Kemik
tümör
Kemik
iliğinin
infiltrasyonu,
intravasküler koagulasyon,
Hipersplenizm,
Kollogen
Von
vasküler
primer
iliği
veya
Dissemine
Trombositopeni,
willebrand
hastalıklar,
hastalığı,
Cushing’s
sendromu, Henoch- Schönlein sendromu, Ciddi
RİSTOSETİN KOFAKTÖR
karaciğer
Metod: Agregasyon
eksiklikleri, kapiller frajilite, Lösemi, Üremi,
Bernard-Soluer sendromu, Konnektif doku
hastalıkları, Herediter telenjektazi, Glanzman
trombastenisi, Aspirin sensitivitesi.
PERİFERİK YAYMA
Çalışma
randevu
hastalıkları,
Pıhtılaşma
Metod: Wright Boyama
alınır
Numune Türü: Tam Kan , Kemik iliği
Referans Aralığı: > %40
Ristosetin kofaktör aktivitesi von Willebrand
hastalığının
teşhisinde
kullanılabilecek
en
spesifik testtir. Hastalığın bütün tiplerinde
düşük bulunur. Hemofililerde normaldir. Bu
RETİKÜLOSİT SAYIMI
nedenle hemofililerle VWF hastalığı arasında
Metod: Otomatize
ayırıcı tanıda kullanılabilir
Uyarı: VWF hastalığı bulunmamasına rağmen
0 kan grubundan olan kişilerde aktivite düşük
faktör
Malignansi, Renal hastalıklar, Demir eksikliği
anemisi,
Megaloblastik anemi, Kronik hastalık anemisi,
Sideroblastik anemi.
Referans Aralığı: 0.5-2.5 %
DEMİR BOYASI
Konjenital veya akkiz hemolitik anemide artar.
Metod: Manuel(demir kiti)
Normal yenidoğanlarda ve kronik kan kaybı
Numune Türü: Kemik İliği
olan hastalarda da yüksek olabilir.
Numune Kabı: Lam
Yükseldiği
durumlar:
Hemolitik
anemi,
Sickle cell anemi, Kanama (3-4 gün sonra),
Rapor Zamanı: Boyama yapıldıktan sonra
Post
istemi yapan hekim tarafından değerlendirilir
splenektomi,
Eritroblastozis
fetalis,
Gebelik, Lösemi, Nutrisyonel anemilerin
SİDEROBLAST BOYASI
iyileşme dönemi,
Metod: Manuel(sideroblast kiti)
Anemi tedavisi sırasında.
Numune Türü: Kemik İliği
Azaldığı durumlar: Pernisiyöz anemi, Folik
Numune Kabı: Lam
asit eksikliği, Adrenokortikal hipofonksiyon,
Aplastik anemi, Radyasyon tedavisi, Kemik
Rapor Zamanı: Boyama yapıldıktan sonra
iliği
istemi yapan hekim tarafından değerlendirilir
yetmezliği,
hipofonsiyonu,
Kronik
Anterior
enfeksiyon,
hipofiz
Siroz,
BİYOKİMYA LABORATUVARI HİZMET ALIMI YAPILAN TESTLERİN SONUÇ VERME
SÜRELERİ
Test Adı
1.25 Dihidroksi Vitamin D
Sonuç Süresi
3 Hafta
Test Adı
Tiroglobulin
Organik Asit Taraması
Glukoz-6 Fosfat Dehid.
Açil Karnitin Profili
Adenozin Deaminaz(Ada)
Antidiüretik Hormon (Adh)
C-Peptid
Bos'da Oligoklonal B. Arş.
Serum Ace Düzeyi
Civa
Pirüvat Kinaz
Çok Uzun Zincirli Yağ Asitleri
2 Hafta
Homosistein(Serum)
Dopamin(Kan)
Bakır(İdrar)
Epinefrin(Kanda)
Bakır (Kan)
Metanefrin
İgf-1
Norepinefrin(Kanda)
İkili Test
Normetanefrin
Kalsitonin
11-Deoksikortizol
Everolimus
Renin
Gastrin
Eritropoetin
Büyüme Hormonu
Kurşun
Anti-Mitokondrial Antikor
10 Gün
5-Hidroksi İndol Asetik Asit
Adacık Hücre Antikoru (Ica)
17 Oh Progesteron
Anti Kardiyolipin Igg
1.4 Delta Androstenedion
Anti Kardiyolipin Igm
Porfirin(Kantitatif)
Asetilkolin Reseptör Antikoru
Porfobilinojen(Kantitatif)
15 Gün
Kappa Hafif Zincir(Kan)
İlaç Düzeyi(Oxcarbazepin)
Lambda Hafif Zincir(Kan)
Haptoglobulin
Siklosporin
Alfa-1 Antitripsin
Sirolimus
Amonyak
Takrolimus
Çinko
4 Gün
Osteokalsin
Kolinesteraz
Lipoprotein
Tiroksin Bağlayan Globulin
Tsh Reseptör Blk. Ed.Ant.
Psöudokolinesteraz
Prokalsitonin
Üçlü Test
VMA (24 Saatlik İdrar)
3 Gün
12 gün
Aldosteron
Acth
İlaç Düzeyi(Levetiracetam)
5 gün
Nse(Nöron Spesifik Enolaz)
Dopamin(İdrar)
Anti-Gad (Glutamik Asit Dek. Ant.)
Sonuç Süresi
1 hafta
METABOLİZMA TESTLERİ SONUÇ VERME SÜRELERİ
Test Adı
Sonuç Süresi
Test Adı
Sonuç Süresi
İdrar Fecl3 Testi
10 Dk
İdrar Metil Malonik Asit
30 Dk
İdrar Ketoasitler
10 Dk
İdrar Nitroprusik Asit
10 Dk
İdrarda Redüktan Madde
10 Dk
İdrar A.A. Kromotografisi
İdrar Şeker Kromotografisi
17 Saat
İdrar Sistin Kromotografisi
Kan A.A. Kromotografisi
17 Saat
Plazma Biotin Aktivitesi Kalitatif
Plazma Kantitatif Biotin Aktivitesi
4 Saat
Plazma Amonyak
17 Saat
1 Saat
HEMATOLOJİK TESTLER SONUÇ VERME SÜRELERİ
Test Adı
Sonuç Süresi
Test Adı2
Sonuç Süresi
Hemogram(Acil)
1 Saat
Pt(Acil)
1 Saat
Hemogram(Diğer Bölümler)
2 Saat
Pt(Diğer Bölümler)
2 Saat
Aptt(Acil)
1 Saat
Fibrinojen(Acil)
1 Saat
Aptt (Diğer Bölümler)
2 Saat
Fibrinojen(Diğer Bölümler)
2 Saat
D-Dimer(Acil)
1 Saat
Faktör Iı,V,Vıı,Vııı,Ix,X,Xı
1 Ay
D-Dimer(Diğer Bölümler)
2 Saat
Protein C ve Protein S
Antitrombin aktivitesi
Koagülasyon Faktör İnhibitör
Tayini
1 Hafta
VWF
1 Hafta
Osmotik Frajilite Testi
Hgb Elektroforezi
Ristosetin Kofaktör Testi
Periferik Yayma
Demir Boyası
1 Ay
Randevulu
2 Saat
3 Saat
1 Hafta
Randevulu
Trombosit Aggregasyon Testi
İnvitro Kanama Zamanı
2 Saat
Retikülosit Sayımı
Sideroblast Boyası
3 Saat
RUTİN VE ACİL TEST SONUÇ VERME SÜRELERİ
Test Adı
ACİL TESTLER
Kan Gazları
Glukoz
Bun
Sonuç Süresi
10 Dk.
Test Adı
MTP
Asit Fosfataz
Sodyum
Potasyum
Kreatinin
Kalsiyum
Amilaz
ALP
ALT
Fosfor
Magnezyum
Demir
TIBC
Bikarbonat
MAU
AST
LDH
CK
CK-MB
GGT
T. Bilirubin
D.Bilirubin
Klor
Sodyum
Potasyum
Kalsiyum
Fosfor
Magnezyum
Troponin
2 Saat
HORMON TESTLERİ
CEA
CA-15-3
CA-19-9
45 Dk.
Pro-BNP
Digoksin
Tam İdrar Tetkiki
Gaitada Gizli Kan
CA-125
Free PSA
Total PSA
FSH
LH
Estradiol
Progesteron
Prolaktin
Total Testosteron
Kortizol
Parathormon
Glukoz
İnsülin
Dhea-SO4
Trigliserit
Total T3
Kolesterol
Hdl Kolesterol
Total T4
Anti-TG
Ldl Kolesterol
Bun
Kreatinin
Anti-TPO
Vitamin B12
Vitamin D
RUTİN TESTLER
Ürik Asit
2 Saat
2 Saat
Folat
Total Protein
Ferritin
Albumin
ß-HCG
Amilaz
ALP
ALT
SHBG
Free Testosteron
ß2 Mikroglobulin
İLAÇ DÜZEYLERİ
AST
LDH
CK
CK-MB
GGT
T. Bilirubin
D. Bilirubin
Klor
Sonuç Süresi
2 Saat
Fenitoin
Fenobarbital
Karbamezapin
Valproik Asit
1 Hafta
ELEKTROFOREZ
İFE
Protein Elektroforezi
15 Gün
1 Ay

glukoz - sivas cumhuriyet üniversitesi tıp fakültesi

Transkript

Benzer belgeler

talep formu - Radix Analiz Laboratuvarı

Zengin/Sulu doğal gaz akarlarından spot numune

boren ar-ge merkezi 2016 yılı analiz/test fiyat kataloğu

SGS MRL-LIMS Auto Report Sending Application

tc ondokuz mayıs üniversitesi

SGS MRL-LIMS Auto Report Sending Application

Uçucu Organik Bileşikler Parametresinde Dikkat Edilecek Hususlar

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU

teknik şartname

GoldXpert-Türkçe - Epsilon-NDT