türkiye tohum sektörü

Transkript

TÜRKİYE TOHUM SEKTÖRÜ
TURKISH SEED SECTOR
SUNUŞ
Türkiye tohum sektörüne bakış...
Outlook on Turkish seed industry…
E
H
ach geographical region strengthens in its own spirit. Every
little part of the soil gain importance on the values created.
Turkey tells us the fellowship of the east and the west, and
mutual tolerance of the civilizations. Turkey explains us such magnificent lives that are as old as the history of the humanity. It is the
country of love, dialogue, peace, progression, curiosity, science,
mind, mysticism and the eyes looking enthusiastically.
Turkey, which is the 16th biggest economy of the world, is
improving towards being the rising star of the new world thanks
to its strategic position bridging continents, young and educated
population, plentiful lands and lively tourism for four seasons.
This progress also heralds the dawn of a better world.
This booklet aims to briefly give information on the Turkish Seed Industry. Even when we consider its very basic characteristics, we recognize that continuously growing and developing
Turkish Seed Industry is standing on a ground whose importance
will reach to new heights in the near future.Turkish Seed Industry, which constantly improves its consciousness, knowledge and
experiences both with academic studies and field implementations, at the same time improves an enormous potential through
its collusive approach, historical experiences and plentiful lands.
This booklet will be perceived as a note made by us on the
history. Now, it is time to rotate the pages to overview the growth,
development and efficiency of the Turkish Seed Industry.
er coğrafya kendi ruhunda hayat bulur. Toprağın her
parçası yaratılan değerler üzerinde anlam kazanır.
Doğunun ve batının kardeşliğini, medeniyetlerin
hoşgörüsünü anlatır Türkiye. İnsanlık tarihi kadar eski, o tarih
kadar görkemli hayatları anlatır Türkiye. Sevginin, diyaloğun,
barışın, ilerlemenin, merakın, bilimin, aklın, tassavufun, coşkulu
bakan gözlerin ülkesidir Türkiye.
Dünyanın 16. büyük ekonomisi olan Türkiye; kıtaları
birbirine bağlayan stratejik konumu, genç ve eğitimli nüfusu,
topraklarının bereketi, dört mevsim dolu turizmi ile yeni dünyanın
yükselen yıldızı olma yönünde hızla ilerliyor. Bu ilerleyiş aynı zamanda daha güzel bir dünyayı da müjdeliyor.
Bu elinizdeki kitap; Türkiye Tohum Sektörü’nü özet olarak
anlatmayı hedefliyor. Sektörün temel özelliklerine baktığımızda
dahi görüyoruz ki; sürekli büyüyen ve gelişen Türk Tohum Sektörü
gelecek dönemde önemi daha da artacak bir zemin üzerinde duruyor. Gerek akademik gerekse saha uygulamaları ile bilincini, bilgisini, birikimini sürekli artıran Türk Tohum Sektörü aynı zamanda
kurduğu işbirlikleri, tarihsel deneyimleri ve Türkiye topraklarının
bereketi ile büyük bir potansiyeli de içinde taşıyor.
Bu kitap tarihe düşeceğimiz not olacak. Türkiye Tohum
Sektörünün büyümesini, gelişmesini, verimliliğini anlatmak için
şimdi sayfaları karıştırma zamanı.
Türk - Ted Chairman
Dr. Mete Kömeağaç
Türk - Ted Yönetim Kurulu Başkanı
Dr. Mete Kömeağaç
İmtiyaz Sahibi
Türkiye Tohumculuk Endüstrisi Derneği
Web: www.turkted.org.tr
e-mail: [email protected]
Adres
Mithatpaşa Caddesi Fazilet Apt. No:50/4
Yenişehir/ANKARA
Yayına Hazırlayan
Tel: 0312-432 00 50
Fax: 0312 432 00 50
0216 302 53 82
İÇİNDEKİLER
Bölüm I
4.3. Kışlık Hububat Tohumluğu Pazarı
Tohumculuk Endüstrisinin Dünya ve Türkiye’deki Gelişimi
4.4. Yem ve Çim Bitkileri Tohumluğu Pazarı.
1.1. Dünya Tohumculuk Endüstrisinin Gelişimi,
Bölüm V
1.2. Türkiye Tohumculuk Endüstrisinin Gelişimi,
Türkiye Tohumculuk Mevzuatı
1.3. TÜRKTED Çatısı Altında Toplanma ve Tohumcular
Birliğine giden yol.
Bölüm VI
Bölüm II
Türkiye’nin Temel Tarım Özellikleri
Tohum Ticareti
* Tarım Ürünleri,
* İstatistikler ve bilgiler.
2.1. Dünya Tohum Ticareti,
Bölüm VII
2.2. Türkiye Tohumluk Ticareti,
TÜRKTED Üyesi Kuruluşlar
2.3. Dünya Tohumluk Dış Ticareti,
Bölüm VIII
2.4. Türkiye Tohumluk Dış Ticareti,
En çok sorulan sorular
2.5. Dünya ve Türkiye Tohumluk Dış Ticaretinin karşılaştırılması.
*
*
*
*
*
“f1 Hibrid” tohum nedir ?
f 1 Hibrid – Melez tohumlar kısır mıdır ?
Hibrid - melez tohumlar lezzetsiz midir ?
Hibrid - melez tohumlar olmasaydı daha mı iyi olurdu ?
Hibrid – Melez f1 tohumlar insan ve çevre sağlığına
açısından zararlı mıdır ?
* Transgenik - Aktarma genli tohum nedir ?
* Transgenik - Aktarma genli bitkilerin
kanitlanmiş zararlari var midir ?
* Transgenik - Aktarma genli bitkilerin
ülkemizde ki durumlari nedir ?
* Transgenik veya Aktarma genli bitkiler
olmasa ne olur ?
* Tohum stratejik bir silah mıdır ?
* Yabancılar gen kaynaklarımızı ele geçiriyor mu?
* Tohum sektörü ne bekliyor ?
Bölüm III
Türkiye Tohumculuk Endüstrisinin Güçlü ve Zayıf Yönleri
3.1. Sektörün güçlü yönleri,
3.2.Sektörün zayıf yönleri,
Bölüm IV
Ürün Gruplarına Göre Tohumculuk Pazarı
4.1. Sebze Tohumluğu Pazarı,
4.2. Endüstri Bitkileri ve Patates Tohumluğu Pazarı,
CONTENTS
Part I
The Progress of the Seed Industry in the World and in Turkey
1.1. The Progress of the World Seed Industry,
3.2. Weak Points Of Sector
Part IV
The Structure of the Seed Market Based-On the Product
Groups
1.2. The Progress of the Turkish Seed Industry ,
1.3. Integration under the TURK-TED Roof and
the Way to the Seed Producers’ Association
4.1. Vegetable Seed Market,
Part II
4.2. Industrial Seeds and Potato Seeds Market,
Seed Trade
4.3. Winter Cereals Seeds Market,
2.1. International Seed Market
4.4. Forage Crops Seeds and Grass Seeds Market,
2.2. Turkish Seed Market
Part V
2.3. International Seed Trade
Seed Industry Legislation in Turkey
2.4. Turkey Foreign Trade of Seeds
Part VI
2.5. The Comparison between the International Seed Trade and
Turkey Foreign Trade of Seeds
Main agricultural specialities of Turkey
* Agricultural Products
* Statistics and Informations
Part III
Strengths and Weaknesses of the Turkish
Seed Industry
Part VII
Türkted Members
3.1. Powerful Points Of Sector
BÖLÜM I
Tohumculuk Endüstrisinin
Dünya ve Türkiye’deki Gelişimi
The Progress of the Seed Industry in the
World and in Turkey
1.1 Dünya Tohumculuk Endüstrisinin Gelişimi
1.1 The Progress of the World Seed Industry
S
T
eed exchange is as old as the history of agriculture; on the
other hand, the history of seed merchandising for commercial purposes is fairly new and only covers the last few centuries. The use of seeds reserved from the harvest has gradually
decreased in many products beginning from the 19th century in
the USA and some EU countries, and seeds have started to gain
a commercial character. Seed production enterprises founded through the private sector entrepreneurship became widespread in
the developed countries after the first quarter of 20th century;
and especially in the last quarter of the same century, in many
countries and product groups, the public sector withdrew from
seed production and distribution networks and gave place to the
private sector, instead.
A similar trend was also observed in the field of developing new varieties and private seed enterprises began to make
significant R&D investments after 1970s. At the present, the development of new plant varieties or biological innovations are mostly provided by private seed production companies, especially in
developed countries.
Scientific and technological improvements have always
been important and determinative in the development process of
world seed industry. Science of genetics, whose foundation was
laid in the 19th century, paved the way to systematic plant breeding and variety improving activities. By the way, the hybrid technology put into practice at the beginning of the 20th century
created one of the most effective and powerful bridges between
private sector entrepreneurship and commercial seed production.
The fast and effective developments seen in the seed
processing and disinfection technologies also emerged as another
innovative branch of seed production.
On the other hand, seed breeding activities gained a new
and very influential acceleration thanks to the modern biotechnology and recombinant DNA technologies, at the end of the 20th
century.
In parallel with the progress of the seed trade, the need
for keeping the control of the seed industry and seed trade inevitably made itself apparent from the beginning, and the first national seed labs and accompanying quality guarantee systems were
began to be seen towards the end of the 19th century. In time,
several new institutions and organizations like breeders’ rights
associations and international seed production and certification
systems have appeared and accelerated the international trade of
seeds and varieties. Today, seed industry has become an inarguable and essential source of innovations and efficiency in terms of
providing food safety for the gradually increasing population and
implementing modern agricultural techniques.
ohumluk mübadelesi tarım tarihi kadar eskidir; bununla beraber, ticari amaçlı tohumluk alışverişinin geçmişi hayli yenidir ve ancak son birkaç yüzyılı kapsamaktadır. Mahsulden
ayrılan tohumluk kullanımı, ABD ve bazı AB ülkelerinde 19’uncu
yüzyıldan itibaren çoğu ürünlerde giderek azalmış ve tohumluk
ticari nitelikli bir özellik kazanmaya başlamıştır.
20’nci yy ilk çeyreğinden sonra gelişmiş ülkelerde özel
sektör girişimciliğine dayalı tohumculuk kuruluşları yaygınlaşmış
ve de özellikle son çeyreğinde pek çok ülke ve ürün grubunda
kamu, tohumluk üretim ve dağıtım sistemlerinden çekilerek yerini
özel kuruluşlara bırakmıştır.
Bunu izleyen benzer bir eğilim çeşit geliştirme alanında
gözlemlenmiş ve 1970’lerden sonra özel tohumculuk kuruluşları
Ar-Ge konusunda önemli yatırımlar yapmaya girişmiştir. Günümüzde özellikle gelişmiş ülkelerde yeni bitki çeşitlerinin geliştirilmesi veya biyolojik yenilikler çok geniş ölçüde özel tohumculuk
şirketleri tarafından sağlanmaktadır.
Dünya tohumculuğunun gelişmesinde bilimsel ve teknolojik gelişmeler daima önemli ve belirleyici olmuştur. 19’uncu
yy’da temelleri atılan genetik bilimi, sistematik bitki ıslahı ve çeşit geliştirme faaliyetlerine giden yolu açmıştır. 20’nci yy başında
uygulamaya konulan hibrid (melez) teknolojisi ise özel sektör girişimciliği ve ticari tohumculuk arasındaki en etkili ve güçlü köprülerden birini kurmuştur.
Tohumluk işleme ve ilaçlama teknolojilerindeki hızlı ve
etkileyici gelişmeler tohumculuk için başka bir yenilikçi alanı teşkil etmiştir.
20’nci yy sonunda ise modern biyoteknoloji ve rekombinant DNA teknolojileri ile tohumculuk yeni ve çok güçlü bir ivme
kazanmıştır.
Tohumluk ticaretinin gelişmesine paralel olarak, tohumculuk sektörünün ve tohumluk ticaretinin denetim altında tutulmasına olan ihtiyaç en başından itibaren kendisini hissettirmiş
ve 19’ncu yy sonuna doğru ilk ulusal tohumluk laboratuarları ve
beraberlerinde kalite güvence sistemleri görülmeye başlamıştır.
Zaman içerisinde başta ıslahçı hakları ve uluslararası tohumluk
üretim ve sertifikalandırma sistemleri gibi bir dizi yeni kurum ve
organizasyonlar ortaya çıkarak uluslararası çeşit ve tohumluk ticaretini hızlandırmıştır. Günümüzde tohumluk endüstrisi artan
nüfusun gıda güvenliğinin sağlanması ve modern tarım teknikleri
uygulanabilmesi açılarından tartışılmaz ve vazgeçilmez bir yenilik
ve verimlilik kaynağı haline gelmiştir.
1.2 Türkiye Tohumculuk Endüstrisinin Gelişimi
1.2. The Progress of the Turkish Seed Industry
T
T
he first plant breeding and high-grade seed production studies in Turkey started in 1926 with the establishment of the
seed breeding stations. However, variety development and
seed production studies were only focused on cold climate cereals
and remained very limited till 1950s. In the following years, not
only more varieties were included to public research programs,
but also the amount of the seeds produced was increased. Turkey
applied important changes on its basic politics related to seed industry at the beginning of the 1980s, and made transition from
a public-based seed supply system to a seed industry structure
based on primary enterprises.
Thanks to the of the economic liberalization thrust and
abolition of the limitations in seed foreign trade, private sector
investments took courage and several local and foreign seed production companies stepped to the market either directly or via
establishing partnerships, and the national seed industry became dominated by the private sector through the rapid increase of
the number and capacity of private companies.Within the Turkish
seed supply system, public seed production institutions actually
perform limited production and distribution activities focused on
open-pollinated plants such as wheat, barley and some forage
crops. In recent years, private seed production companies have
begun to increase their market shares significantly in these kinds
of varieties, too. While there are nearly 250 seed production companies operating in Turkey, significant differences are observed
among these companies in terms of capital structure, employment
structure, production and processing capacities, variety development and supply, product range and level of industrial integration.
Turkey has been in a very close contact and communication with
the global and regional seed production organizations for long
time. Our country became member of ISTA (International Seed
Testing Association) in 1963 and Organization for OECD (Economic Co-operation and Development) Certification System (in the
arable crops and forage crops categories) in 1968.
After equivalence with EU were approved for some varieties of seeds In 1989; Variety Registration and Seed Certification
Center established in Ankara in 2001 was included amongst the
accredited labs by ISTA. Except some clovers, Turkey is still taking
part in all of the OECD arable crops and forage crops seed programs. In 2007, Turkey also get involved in the OECD system for
some vegetable seeds and equivalence with EU has been extended to 2012. Turkey has been a member of UPOV (International
Union for the Protection of New Varieties of Plants) since 2007.
TURK-TED, which was established in 1986 as an autonomous organization and as the sole representative of private seed industry,
firstly became the member of the International Seed Federation
(ISF) in 1998, and then participated in the European Seed Association (ESA) in 2007. TURKTED is also in close relationship with
the Eastern European Seed Network (EESNET) and Asia & Pacific
Seed Association (APSA).
ürkiye’de ilk bitki ıslah çalışmaları ve kaliteli tohumluk üretimleri 1926 yılında tohum ıslah istasyonlarının kuruluşu ile
başlamış, ancak 1950’lere gelinceye kadar yalnızca serin
iklim tahıllarına odaklanan çeşit geliştirme ve tohumluk üretim
çalışmaları oldukça sınırlı kalmıştır. İzleyen yıllarda, kamu araştırma programlarına hem daha çok sayıda tür dahil edilmiş, hem
de üretilen tohumlukların miktarı artmıştır. Türkiye 1980’li yılların başlarında tohumculuk sektörü ile ilgili temel politikalarında
önemli değişiklikler yaparak, kamu esaslı bir tohumluk tedarik
sisteminden özel girişimi esas alan bir tohumluk endüstrisi modeline geçmiştir. Ekonominin serbestleştirilmesi ve tohumluk dış
ticaretindeki kısıtlamaların kaldırılması sonucunda özel sektör
yatırımlarının önü açılmış, yerli veya yabancı pek çok tohumluk
firması ya doğrudan ya da ortaklıklar yoluyla sektöre girmiş, sonuçta özel tohumculuk firmalarının sayısı,kapasitesi ve faaliyetleri
kısa sürede hızla artarak ulusal tohumculuk endüstrisi özel sektör
ağırlıklı bir konuma gelmiştir.
Türkiye tohumluk tedarik sistemi içerisinde kamu tohumculuk kuruluşları halihazırda buğday, arpa ve bazı yem bitkileri
gibi açık tozlanan bitkilere odaklanan sınırlı bir üretim ve dağıtım
faaliyeti içerisindedir. Son yıllar itibariyle, özel tohumculuk şirketleri bu türlerde de pazar paylarını önemli ölçüde arttırmaya
başlamışlardır. Türkiye’de 250 kadar tohumculuk şirketi faaliyetini sürdürmekte olup bunlar arasında sermaye yapısı, istihdam
durumu, üretim ve işleme kapasitesi, çeşit geliştirme ve temini,
ürün yelpazesi ve endüstriyel entegrasyon derecesi bakımından
önemli farklılıklar bulunmaktadır.
Türkiye çok uzun zamandan beri global ve bölgesel tohumculuk organizasyonları ile yakın temas ve etkileşim içerisindedir. Ülkemiz 1963 yılında ISTA (Uluslararası Tohum Test Birliği), 1968 yılında ise (tarla bitkileri ve yem bitkileri kategorilerinde
olmak üzere) Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) sertifikasyon
sistemine dahil olmuştur.
1989 yılında bazı türlerde AB ile eşdeğerlik statüsü alındıktan sonra 2001 yılında Ankara’da konuşlanmış olan Çeşit Tescil ve
Tohumluk Sertifikasyon Merkezi, ISTA tarafından akredite laboratuar kabul edilmiştir. Bazı üçgüller hariç, Türkiye halen OECD
tarla ve yem bitkileri tohumluk programlarının tümüne iştirak
etmektedir. 2007 yılında ise Türkiye bazı sebze tohumluklarında
OECD sistemine dahil olmuş ve AB eşdeğerliği 2012 yılına kadar
uzatılmıştır.
Türkiye 2007 yılından beri UPOV (Uluslararası Yeni Bitki Çeşitleri Islahçı Hakları Kuruluşu) üyesidir. Diğer yandan özel
sektörün tek temsilcisi olarak 1986 yılında tamamen özerk bir
yapıda kurulmuş olan TÜRK-TED, önce 1998 yılında Uluslararası
Tohumculuk Federasyonu (ISF) ve sonrasında 2007 yılında Avrupa Tohumculuk Derneği (ESA) üyesi olmuştur. TÜRK-TED aynı zamanda Doğu Avrupa Tohumculuk Ağı (EESTNET) ile Asya Pasifik
Tohumculuk Derneği (APSA) ile yakın ilişki içerisindedir.
1.3. TÜRK-TED Çatısı Altında Toplanma ve
Tohumcular Birliği’ne Giden Yol
1.3. Integration under the TURK-TED Roof and
the Way to the Seed Producers’ Association
I
T
n the Turkish seed market, which was dominated by the
public based seed production, supply and marketing system
until mid-way through the 1980s, number of private seed
companies has increased in a relatively short period after the privatization process got started. Structural change in the seed industry required the establishment of a professional organization
representing the new seed industry, whose major player was the
private sector. Upon the attempts of some private seed company
owners and administrators, Turkey Seed Industry Association
(TURK-TED) was established in İstanbul in 1986. The association,
which was moved to Ankara in 1991, has been performing its activities in the capital city since then.
In time, the number of the companies taking place under
the roof of TURK-TED consistently increased and the number of
the members, among whom we see the most important players
of the industry, reached to 80 in 2008. Total annual turnover of
TURK-TED members constitutes approximately 90% of the whole private sector seed production and supply volume. Since its
establishment, the association has been dealing with developing
the Turkish seed industry, protecting the interests of its members,
and also carrying on and improving the relations with foreign
commercial organizations. From the beginning, a secretariat composed of professionals is also incorporated by TURK-TED, in order
to support the board of directors and other elected individuals
and bodies of the association in their activities.
New Seed law enacted under the leadership of TURKTED in 2006 required all seed production enterprises operating
in Turkey to gather under a professional public institution. Subassociation of Seed Industrialists and Producers (TSUAB) was
established in 2008 with this purpose and the companies performing in the seed industry legally required taking part in this
organization. TSUAB members conduct activities in the fields of
plant breeding and variety development; fertility and performance tests for new plant varieties; determination of the adaptation
areas for new plant varieties; registration and record of new and
superior varieties; reproduction, processing, packaging, domestic
and foreign marketing of source seeds and certificated seeds for
these varieties; and supply of new plant varieties and seeds from
abroad. Among 223 members of TSUAB’s actual members, there
are both integrated companies dealing with a range of activities from variety development and seed production to distribution,
and companies focused on certain branches of the industry such
as production, supply or distribution.
ürkiye’de 1980’li yılların ortalarına kadar kamu ağırlıklı bir
tohumluk üretim, tedarik ve pazarlama sistemi hakimken;
özelleştirme sürecinin başlaması ile özel tohumculuk şirketlerinin sayısı kısa süre içerisinde artmıştır.
Tohumculuk sektöründeki yapısal değişim, özel sektörün
de ağırlıklı olarak yer aldığı yeni tohumculuk endüstrisini temsil etmek üzere, mesleki bir örgüt kurulmasını gerektirmiştir. Bazı özel
tohumculuk şirketleri sahip veya yöneticilerinin girişimi üzerine,
1986 yılında İstanbul’da Türkiye Tohumculuk Endüstrisi Derneği
(TÜRK-TED) kurulmuştur. Dernek, Temmuz 1991’de Ankara’ya taşınmış ve bu tarihten beri faaliyetlerini başkentte sürdürmektedir.
Zaman içerisinde, TÜRK-TED çatısı altındaki şirketlerin sayısı sürekli artarak 2008 yılı itibari ile sektörün en önemli mensuplarını
bünyesinde toplayarak üye sayısını 80’e ulaştırmıştır. TÜRK-TED
üyelerinin toplam cirosu Türkiye’deki toplam özel sektör tohumluk üretim ve tedarik tutarının yaklaşık % 90’ını oluşturmaktadır.
Dernek kuruluşundan itibaren Türkiye tohumculuk işkolunun
geliştirilmesi, üyelerinin menfaatlerinin korunması çalışmaları
yanında yurt dışı mesleki organizasyonlar ile olan ilişkilerini de
yürütmektedir. Yönetim Kurulu ve derneğin diğer seçilmiş kişi ve
organlarına yardımcı olmak üzere, TÜRK-TED bünyesinde kuruluşundan itibaren profesyonel çalışanlardan oluşan bir Sekreterya
da yer almaktadır.
2006 yılında TÜRK-TED önderliğinde çıkarılan yeni Tohumculuk Yasası, Türkiye’deki tüm tohumculuk kuruluşlarının kamu
kuruluşu niteliğindeki bir meslek kuruluşu çatısı altında zorunlu
olarak bir araya gelmesini öngörmüştür. Tohum Sanayici ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB), 2008 yılında bu amaçla kurulmuş ve tohumluk üretimi ve sanayisi iş kolunda faaliyet gösteren şirketlerin
bu birliğe üye olması yasal bir zorunluluk haline gelmiştir. TSÜAB
üyeleri bitki ıslahı ve çeşit geliştirme, yeni bitki çeşitlerinin verim
ve performans denemelerinin yapılması ve adaptasyon alanlarının
belirlenmesi, yeni ve üstün çeşitlerin tescil ve kaydı, bu çeşitlere
ait kaynak ve sertifikalı tohumlukların çoğaltımı, işlenmesi, ambalajlanması, yurt içi ve yurt dışında pazarlanması ve yurt dışından
yeni bitki çeşitleri ve tohumlukların tedariki konularında faaliyet
göstermektedir. Halen 223 şirket TSÜAB üyesi olup bunlar arasında, çeşit geliştirmeden tohumluk dağıtım ve pazarlamasına kadar
uzanan tüm aşamaları kendi bünyesinde toplayan entegre şirketlerin yanı sıra, iş kolunun yalnızca üretim, tedarik veya dağıtım
gibi aşamalarında aktif olan şirketler de bulunmaktadır.
10
BÖLÜM II
Tohum Ticareti
Seed Trade
2.1 Dünya Tohumluk Ticareti
2.1 International Seed Market
B
W
ir girdi olarak ele alındığında, tohumluk ticareti 1970’lere
kadar dünya ticaretinde önemsiz seviyelerde kalmıştır. Bir
yandan ülkelerin çoğunun tohum konusunu stratejik ve
milli bir konu olarak değerlendirmesi, diğer yandan tohumculuk
endüstrisinin o zamanki uluslararası organizasyon yapısının zayıflığı, karantina konularına farklı yaklaşımları, Ar-Ge imkanları,
deniz aşırı üretim kapasitesi ile uluslararası dağıtım, pazarlama
vasıtaları ve ülkesel tohumculuk düzenlemelerinin farklılığı tohumluk dış ticaretini kısıtlayıcı unsurlar olarak öne çıkmışlardır.
1970’lerden sonra dünya tohumculuğu pek çok bakımdan değişim göstermiştir. Gelişmiş Batı ülkelerindeki tohumculuk firmaları
araştırma, üretim ve pazarlama faaliyetlerini diğer ülkelere doğru
genişletmişler ve de özellikle 1980’lerden sonra başlayan küreselleşme olgusu sonucu birçok ülke tohumculuk sektörünü geliştirme ve güçlendirme yönünde politikalar geliştirerek, uygulamaya
başlamış, sonuç olarak 21’inci yüzyılın ilk yıllarında tüm dünyada
kaliteli tohumluk üretimi, kullanımı, pazarlaması ve ticaretinde
önemli sıçramalar olmuştur.
Dünya toplam ticari tohumluk pazarının 2007 yılında
36.5 milyar USD civarında olduğu ve bu değerin 2010 yılında 40.0
milyara çıkacağı tahmin edilmektedir. Bu miktar gerek ülkesel,
gerekse ürün grubu temelinde asimetrik bir dağılım göstermekte
olup dünya toplam tohumluk ticaretinin yaklaşık 2/3’ü ABD, AB ve
Japonya gibi ekonomisi gelişmiş ülkeler ile sınırlı kalmakta, diğer
yandan dünya tohumluk ticaretinde ağırlıklı olarak tahıllar, yağlı
tohum bitkileri, sebzeler, çiçekler ve çim bitkileri yer almaktadır.
1970’li yılların sonunda ülkeler arasındaki tohum ticareti
yani dünya tohumluk ticareti yaklaşık 10 milyar USD iken 2007
yılında 36.5 milyara çıkarak yaklaşık 3 kat artmıştır.
hen considered as an input, seed trade stayed at an insignificant level in the international trade till 1970s. On one
hand, most of the countries were taking the seed trade as
a strategic and national issue and the weak structure of the seed
industry’s international organization, different approaches to the
quarantine measures, R&D possibilities, overseas production capacities, international distribution and marketing instruments and
national differences on seed regulations were the leading causes
restricting the international trade of seeds. However, after 1970s,
the global seed industry underwent a serious process of change
in many respects. Seed production companies of developed countries started to extend their research, production and marketing
activities to less-developed markets and particularly the globalization process, which started to make its effects felt in 1980s, forced
many countries to launch new policies with the aim of improving
and strengthening their seed industries. As a result, significant
leaps were observed in all over the world in terms of high-grade
seed production, use, marketing and trade at the dawn of the 21st
century.
The global commercial seed market is estimated to reach
a volume of 36.5 billon USD as of 2007, and this figure is expected to hit 40.0 billion USD until 2010. However, this volume represents an asymmetric distribution both on country and product
group basis and 2/3 of the total world seed trade is controlled by
economically developed countries such as the USA, EU and Japan.
Cereals, oilseeds, vegetables, flowers and grass seeds are seen to
be the mostly traded seeds on the international market.
International seed trade is calculated to triple its volume
between the end of 1970s and 2007, from 10 billion to 36.5 billion
USD.
12
2.2 Türkiye Tohumluk Ticareti
T
ürkiye’de özel sektör tohumculuğunun geçmişi oldukça yenidir. 1980 yılından önce ülkede yalnızca iki özel şirket faaliyet
göstermekte ve bunların toplam sertifikalı tohumluk ticareti
içerisindeki payları % 1 ila 2 civarında iken her türlü tohumluk
üretim ve dağıtımı kamu kuruluşları tarafından yapılmakta ve fiyatlar devlet denetiminde idi. Çoğu türlerde mahsulden tohumluk kullanımı yaygındı ve hibrid tohumluk kullanımı bilinmiyordu.
Kamu tarafından hemen hemen bedelsiz dağıtılan ticari tohumlukların genelde genetik kaliteleri çok düşüktü ve de ülkemizde
“tohum ticareti hacmi” diye bir rakamdan bahsetmek anlamsızdı.
1982 ile 1985 yılları arasında bir dizi yasal düzenleme
ile tohumculuk faaliyetleri serbest bırakıldıktan sonra ülkemiz tohumculuk endüstrisi hızla büyüyerek, 2008 yılı itibarıyla toplam
ticari tohumluk hacminin 375 milyon USD civarına ulaştığı tahmin
edilmektedir.
Geçen 25 yıllık süre içerisinde Türkiye yurt içi tohumluk
ticareti her yıl yaklaşık 10 milyon USD’lik bir artış göstermiştir.
Tahminler bu artış trendinin önümüzdeki yıllarda da devam edeceği yönündedir. Hükümet politikalarına bağlı olarak, tohumluk
pazarımızda önümüzdeki yıllarda özellikle yem bitkileri ve serin
iklim tahıllarında artışlar görülecektir. Türkiye tohumluk pazarını oluşturan en önemli ürün segmentleri tahıllar, endüstri ve yem
bitkileri ile sebzelerdir.
2.3 Dünya Tohumluk Dış Ticareti
U
luslararası ticaretteki genel artışa paralel olarak, uluslararası tohumluk ticareti de son çeyrek yüzyılda önemli artışlar göstermiştir. Bu artışta farklı ekolojilere uygun yeni
çeşitler, tohumluk üretiminde ihtisaslaşma ve güney yarım kürede
üretim gibi ögeler önemli olmuştur. 1979 - 2006 yılları arasında
uluslararası tohumluk ticaretinin 5 kat arttığı tahmin edilmektedir.
Aynı dönemde iç piyasaları da kapsayan toplam dünya tohumluk
pazarındaki artışa (yaklaşık 3 kat) nazaran uluslararası tohumluk
ticaretindeki artış hızı (yaklaşık 5 kat) daha yüksek olmuştur.
2006 yılı itibarıyla uluslararası toplam tohumluk ticaretinin yaklaşık 6.2 milyar USD olduğu tahmin edilmektedir. 1970’li
yılların sonunda yaklaşık 1.3 milyar USD civarında olan uluslararası tohumluk dış ticareti, 1980’li yılların ortasından itibaren hızla
artmaya başlamış ve 1985 - 2007 yılları arasında her yıl ortalama
200 - 250 milyon USD kadar artarak 2006 yılında 6.2 milyar USD
seviyelerine ulaşmıştır. Bu artış trendi halen aynı hızla devam etmekte olup, uluslararası tohumluk ticaretinin en önemli iki ayağı
ABD ve AB ülkeleridir.
2.2 Turkish Seed Market
T
he history of private seed industry is fairly new in Turkey.
There were only two private seed companies in the country before 1980 and their share in the total certificated seed
trade was only about 1 or 2%. Seed production and distribution
businesses were completely being carried out by the public sector and the prices were under the control of the government. In
many varieties, the common practice was reserving seeds among
the harvest, and hybrid seed utilization was not a known process.
Commercial seeds, which were distributed almost free of charge
by the public, were generally of very low quality and it was not
possible to talk about a “seed trade volume” figure in Turkey.
Between years 1982 and 1985, Turkish seed industry gained a high rate of growth after seed production business was liberated through a number of legal regulations. Total volume of the
commercial seed market is anticipated to reach about 375 million
USD as of 2008.
During the following 25 years, domestic seed trade volume has represented an annual growth of 10 million USD in average and this trend is predicted to continue in the next years.
Depending on the governmental policies, the near-future growth
of the seed market is expected to be observed particularly in the
sectors of forage crops and cold-climate cereals. The most important product segments constituting the Turkish seed market are
cereals, industrial and forage crops and vegetables.
2.3 International Seed Trade
I
n parallel with the general growth of international trade,
international seed market has also presented significant
growth figures in the last 25 years. New varieties appropriate for different ecologies, specialization in seed production and
the volume of production in the southern hemisphere have played
important roles in this growth process. International seed trade
volume is anticipated to have increased 5 times between 1979 and
2006. Within the same period, the growth rate of the international seed market (fivefold growth) is known to be higher than the
growth rate of the global seed market including domestic markets
(threefold growth).
International seed trade is calculated to reach a total volume of 6.2 billion USD as of 2006. This figure, which was approximately 1.3 billion USD at the end of 1970s, started to display
rapid growth beginning from the middle of 1980s and a steady
annual increase of 200-250 million USD was observed between
1985 and 2007. This trend is set to continue with full speed in the
near future. Two major players of the international seed trade are
the USA and the EU.
13
2.4 Türkiye Tohumluk Dış Ticareti
2.4 Turkey Foreign Trade of Seeds
T
B
ürkiye’de 1980 öncesinde hem ithalat hem de ihracat olarak
son derece sınırlı bir tohumluk dış ticareti söz konusuydu.
Toplam birkaç milyon dolarlık bir hacme sahip olan tohumluk ithalatı ise geniş ölçüde kamu kuruluşları tarafından yapılmaktaydı
Ticari tohumluk ithalatı son 25 yılda hem miktar hem de
parasal değer olarak önemli oranda artmıştır. İthalatta en önemli
kalemi sebze tohumları oluştururken, bunu çim ve yem bitkileri
izlemektedir. Ancak bazı yıllarda mısır gibi diğer türlerin ithalatı
da söz konusu olabilmektedir. Sebze tohumluklarında doğrudan
doğruya ticari tohumluk ithalatı yapılırken, tarla bitkilerinde yerli
üretim ve çoğaltım için gerekli anaç tohumluk ithalatı ağır basmaktadır.
2007 yılı toplam ithalat bedeli 130 milyon USD’yi geçmiştir. Ancak bu tutarın tamamı ticari tohumluk olmayıp yaklaşık
1/5’lik bir kısmı anaç (kaynak) tohumluk ithalatıdır. 2002 - 2007
yılları arasında yapılan toplam ithalatın, parasal değer olarak en
önemli kısmını (yaklaşık % 60) sebze tohumlukları teşkil etmektedir. Son yıllarda patates ve çim bitkileri ithalatı da artma eğilimindedir. Buna karşılık sebze tohumluğu ithalatı parasal değer olarak
son 5 yılda neredeyse hiç değişmeksizin aynı kalmıştır.
1980 öncesinde Türkiye tohumluk ihracatı neredeyse yok
denilecek kadar azdı. Zaman içerisinde tohumluk ihracat kapasitesi yavaş da olsa bir gelişme göstermiş ve 2007 itibarıyla 50
milyon USD’ye çıkmıştır. Türkiye tohumluk ihracatı daha ziyade
mısır, ayçiçeği, pamuk ve sebze türlerinde yoğunlaşmıştır. Hibrid
mısır, ayçiçeği ve pamukta sözleşmeli olarak üretilen sertifikalı
tohumluklar yüksek kalite özelliklerine sahiptir ve yabancı alıcılar
tarafından tercih edilmektedir. Son yıllarda domates, biber, hıyar,
kavun, karpuz olarak sebze tohumluğu ihracatı da hızla artmaya
başlamıştır.
oth import and export of seeds were extremely limited in
terms of volume in Turkey until 1980. On the other hand,
total seed export of a few million USD was used to be done
largely by the public sector.
Commercial seed import of Turkey has significantly increased in the last 25 years both in volume and financial value. The
most important import item is seen to be vegetable seeds, while
grass and forage plants seeds follow it. However, in some years,
importing other seed types like corns may become necessary. While commercial vegetable seeds are directly imported, in arable
crops, seed importation is based on mainly foundation stocks used
for reproduction and domestic cultivation.
Total import expense in year 2007 was calculated to
exceed 130 million USD. However, the said expenditure was not
completely made for commercial seeds, since 1/5 of the total import was constituted by foundation stocks. The most important
import item recorded between years 2002 and 2007 was vegetable seeds (approximately 60%), in terms of market value. In recent
years, the amount of potato and grass plant import has proven
to be in a trend of growth. However, the volume of the vegetable
seeds import has stayed almost at the same level during the last 5
years.
As mentioned above, seed importation was almost nonexistent in Turkey before 1980. In time, total financial volume
of seed export has developed slowly and hit 50 million USD as of
2007. Seed export activities of Turkey are largely concentrated
on corn, sunflower, cotton and vegetable seeds. Certificated hybrid seeds of corns, sunflowers and cottons produced through contract-production carry high-grade characteristics and are heavily
preferred by foreign buyers. In recent years, export volumes for
vegetable seeds such as tomatoes, peppers, cucumbers, melons
and water melons have also displayed a rapid growth.
2.5 Dünya ve Türkiye Tohumluk Dış Ticareti’nin Karşılaştırılması
2.5 The Comparison between the International Seed Trade
and Turkey Foreign Trade of Seeds
T
T
ürkiye net tohumluk ithalatçısı bir ülkedir. 2002 - 2007 yılları arasındaki ithalat ve ihracat değerleri esas alındığında
ihracatın ithalatı karşılama oranı yılına göre % 30 ila % 45
nispetindedir.
Ülkemiz dünya toplam tohumluk ithalatının yaklaşık %
2’sini, ihracatının ise yaklaşık % 1’ini gerçekleştirmektedir. Toplam tohumluk dış ticareti, tohumluk ithalat ve ihracat artış trendleri devam etmekle birlikte tohumluk ithalatındaki artış hızı tohumluk ihracat artış hızından daha yüksektir. Dünyadaki genel
trendin aksine Türkiye daha ziyade sebze tohumlukları ithalatı
yapmakta buna karşılık ihracatının yaklaşık % 80’ini ise tarla bitkileri tohumlukları oluşturmaktadır.
urkey is a net importer of seeds. When the export and import
figures in the 2002-2007 period are considered, export-import ratio is seen to change between 30% and 45%, depending on the years.
Turkey has shares of approximately 2% and 1% respectively in the global seed import and export markets. While growth
trends continue to dominate the total foreign trade, seed import
and seed export figures, the rate of growth in the field of seed
import is observed to be higher than the rate of growth in export.
Contrary to the general trend in the world, Turkey largely imports
vegetable seeds, while 80% of its export is constituted by arable
plant seeds.
14
BÖLÜM III
Türkiye Tohumculuk Endüstrisinin
Güçlü ve Zayıf Yönleri
Strengths and Weaknesses of the Turkish
Seed Industry
3.1. Sektörün güçlü yönleri,
3.1 Powerful Points Of Sector
G
S
üçlü yönleri:
* Türkiye zengin tarım topraklarına ve tohumluk üretimi için elverişli çok değişik ekolojilere sahiptir,
* Kamuya ait izolasyon sorunu olmayan geniş tarım işletmeleri
özel şirketlere tohumluk üretimi için kiralanabilmektedir,
* Orta Doğu’nun en zengin su kaynaklarına ve gelişmiş bir sulama
alt yapısına sahiptir,
* Şeker şirketi ile yaklaşık 80 yıl önce başlayan “firma – üretici”
arası bir sözleşmeli üretim geleneği bulunmaktadır,
* Coğrafi konumu itibarıyla uluslararası ticari geçiş yolları üzerinde, Avrupa, Avrasya ve Ortadoğu’daki pazarlara yakındır,
* Gelişmiş bir ulaşım ağı ile Avrupa’nın en büyük lojistik altyapısına sahiptir,
* Ekonomik ve ticari ilişkiler bakımından tüm dünya ülkeleri ile
irtibat halinde bulunmakta, uluslararası işbirliği için elverişli yetişmiş insan gücü ile iletişim ve finans altyapısı bulunmaktadır,
* Genç ve dinamik nüfusu, artan refah seviyesi yanında, büyük
tüketici komşu ülkelerin varlığı nedeni ile sürekli artan tarımsal
ürün dış satımı sonucunda tarım sektörü büyüme ve gelişme yolunda olup yurt içi tohumluk pazarı sürekli genişlemektedir,
* Ekonominin diğer alanlarında olduğu gibi tohumculuk sektöründe de örgütlü, deneyimli, gelişmiş dünya ile yakın ilişkili dinamik
bir özel sektör ve nitelikli işgücü bulunmaktadır,
* Sahip olduğu küçük ölçekli firmalar değişen şartlara hızla uyum
sağlayabilmekte, gelişmiş ülke firmalarına göre çok daha dinamik
davranabilmektedir.
trengths:
* Turkey is rich of agricultural lands and different ecologies suitable for seed production.
* Public-owned wide agricultural facilities with no isolation problem can be rented by the private sector in order to be used for
seed production.
* The country has the richest water sources of the Middle East
and an advanced irrigation infrastructure.
* There has been a “company-producer” contract manufacturing
tradition for nearly 80 years.
* Turkey is on the international trade routes and at a close position to European, Asian and Middle Eastern markets.
* It has the most comprehensive logistic infrastructure of Europe
with its advanced transportation network.
* Turkey has close contact with every country of the world in
terms of economical and commercial relations and provides a developed communication and finance infrastructure and qualified
workforce suitable for international cooperation.
* In addition to the young and dynamic population and increasing level of welfare, Turkish agriculture industry is on the way of
growth with the gradually increasing agricultural export volume
thanks to presence of the big neighboring countries.
* As in other fields of the national economy, it is easy in seed
production to find qualified workforce and a well-organized, experienced private sector environment in close relationship with the
developed world.
* Small-scaled companies of the country are capable of rapidly
accommodating themselves to the changing conditions and following a more dynamic approach than countries based in developed countries.
16
Sektörün zayıf yönleri,
Weak Points Of Sector
T
apital accumulation in the industry is insufficient and most
of the companies are small-scaled, since the total length of
the history of a private-investment based, dynamic seed industry is only 25 years.
ürkiye’de özel sektöre dayalı dinamik bir tohumculuk endüstrisi sadece 25 senedir var olduğundan dolayı sektördeki sermaye birikimi yetersiz, firmaların ölçeği ise küçüktür,
* Ar-Ge yatırımlarına ayrılan sermaye görece az olup, özel sektörün gerek kamu araştırma kuruluşları, gerekse üniversiteler ile
ortak Ar-Ge projeleri yapma ve sonuçlandırma geleneği yok denebilir,
* Hazine, özel sektör araştırma çalışmalarına yeterli finansal ve
teknik desteği verememektedir,
* Bazı kendine döllenen bitkilerde görülen talep yetersizliği ve
istikrarsızlığı özel sektörü sınırlı konularda çalışmaya zorlamaktadır,
* Arazi kiraları ve işgücü fiyatlarının görece yüksekliği, nüve (tohum çoğaltıcı) üreticilerin örgütsüzlüğü, tohum üretimi konusunda çıkan uzlaşmazlıklara hızlı ve adil çözüm bulabilecek uzman
kişi ve kuruluşların bulunmaması,
* Kaliteli tohum üreten ve kullananlara yeterli “destek” verilmemesi,
* Ağır çalışan bürokrasinin sektörün gelişme hızına ayak uyduramaması ve gereksinimlerini karşılayamaması,
* Sektörü ilgilendiren değişik bakanlıklar arasındaki eşgüdüm eksiklikleri,
* Üniversitelerimizin sayıca bol olmasına karşın yetiştirdikleri elemanların niteliklerinin düşük olmasıdır.
C
* The budgets allocated for R&D studies are relatively small and
the private sector does not have a tradition of carrying out joint
projects with the public research institutions or universities.
* The public treasury is not able to give sufficient financial and
technical support to private sector research studies.
* The lack of sufficient demand for some cleistogamic plants and
the unsteady demand structure forces the private sector to study
on certain areas.
* Relatively high expenses of land rent and workforce, the disorganized structure of seed producers and the lack of expert individuals and institutions capable of providing fast and fair solutions
for the disagreements about seed production gear down the industry.
* The lumbering structure of the bureaucracy cannot keep in step
with the development of the industry and it is incapable of meeting the industry’s needs.
* Lack of coordination between different ministries related with
the sector complicates the business.
* Although there are a good number of Universities, the quality
level of the graduated employees is rather low.
17
BÖLÜM IV
Ürün Gruplarına Göre Tohumculuk
Pazarı
The Structure of the Seed Market
Based-On the Product Groups
T
T
ürkiye toplam ticari tohumluk pazarı, özelleştirme ile birlikte hızlı bir gelişme göstermiş ve 2008 yılı itibari ile yaklaşık
375 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşmıştır.
otal volume of the Turkish commercial seed market has
showed a rapid development after the privatization thrust
and reached to approximately 375 million USD as of 2008.
4.1 Sebze Tohumluğu Pazarı
4.1 Vegetable Seed Market
Türkiye’de gerek açık sahada gerekse örtü altında çok
çeşitli sebze türleri yetiştirilmektedir. 1985 yılındaki politika değişikliğinden sonra hibrid tohum kullanımı hızla yaygınlaşmış ve
günümüzde örtü altında % 100, açık tarla yetiştiriciliğinde ise %
70’leri bulmuştur.
Türkiye sebze tohumluğu pazar büyüklüğü yaklaşık 125
milyon USD olup toplam tohumluk cirosu içerisinde sebzenin payı
yaklaşık % 30’dur.
Bu miktarın yaklaşık % 40’ı olan 50 milyon USD açık alan
sebzeleri, geri kalan 75 milyon doları ise örtü altı yetiştiriciliğinde
kullanılmaktadır.
Tohumluk ticareti bakımından en önemli sebze türleri
sırayla ve büyüklük olarak şöyledir: domates (45 milyon USD),
hıyar (18), biber (14), karpuz (13), havuç (7), lahanagiller (4.8).
Soğan, baş salata, pırasa, bezelye ve fasulye hariç sebzelerin çoğunda hibrid tohum kullanımı % 90 ila % 100 arasında
değişmektedir.
2007 yılında değeri 75 milyon USD olan 1.620 ton sebze
tohumu ithalatına karşın değeri 8 milyon USD olan 1.485 ton ihraç edilmiştir. Ancak burada dikkate alınması gereken bir husus;
bu tohumların ekilmesi sonucunda ülkemiz önemli kazanımlar
sağlamaktadır. Şöyle ki ülkemizde tüketilen sebzenin tamamı bu
tohumlarla üretildiği gibi her yıl ortalama yurt dışına 500 milyon
USD civarında taze sebze, konserve ve sebze türevleri satılmaktadır. Bu üretim yapılırken yaratılan istihdam ve ulaştırma dahil
ilgili sektörlere sağladığı yararlar da düşünülerek ithalatın gerçek
bir değerlendirmesi yapılmalıdır.
Various vegetable types are grown in Turkey either on
the open-area or under-cover. After the policy change applied in
1985, the use of hybrid seeds has rapidly become widespread and
today, the proportion of hybrid seeds has reached to 100% for
under-cover cultivation and to 70% for open-area cultivation.
The volume of the Turkish vegetable seeds market is calculated to be approximately 125 million USD, and its share in the
total volume of the general seed market is 30%.
40% of this amount, corresponding to 50 million USD,
used for open-area vegetable cultivation and the remaining 75
million USD is used for under-cover cultivation.
The most important vegetable types in terms of seed trade volumes are tomato (45 million USD), cucumber (18), pepper
(14), watermelon (13), carrot (7) and cabbage (4.8).
In most vegetables types except onion, lettuce, peas and
beans; the share of hybrid seed change between 90% and 100%.
In 2007, 1,620 tons of vegetable seeds corresponding to
75 million USD were imported, while the total export income for
the same item was 8 million USD for 1,485 tons. However, an
important thing that should be taken into consideration for this
evaluation is that our country gets significant benefits as a result
of the cultivation of vegetable seeds. All vegetables consumed in
Turkey are produced with these seeds, and an additional export
income of approximately 500 million USD is obtained from the
sale of fresh vegetables, canned foods and vegetable derivatives.
A clear evaluation for the import should be done considering other
benefits of the industry including employment and transportation
income.
20
4.2 Endüstri Bitkileri ve Patates Tohumluğu Pazarı
T
ürkiye ticari tohumluk pazarının yarıya yakın bir kısmını ise
başta mısır olmak üzere ayçiçeği, şeker pancarı, pamuk gibi
tarla bitkileri ve patates oluşturur.
Bu grup 200 ila 210 milyon USD’lık bir ticaret hacmi ile
toplam ülke tohumluk pazarının yarısından biraz fazlasını oluşturmaktadır.
2008 yılı verilerine göre, mısır tohumluğunda 780.000 doz
(11.000 ton) iç tüketim yanında yaklaşık 11.000 ton dış satış gerçekleştirilmiştir.
2007 yılı verilerine göre, iç pazarda 2.200 ton ayçiçeği tohumu tüketilmiş ve 4.700 ton dış satım yapılmıştır. Gene aynı yıl iç
pazarda 45.000 ton tohumluk patates ile 1.250 ton şeker pancarı
satılmış; pamuk tohumluğunda ise 12 ton ithalat, 4.300 ton ihracat, 9.300 ton iç pazara satış gerçekleştirilmiştir.
Patates, pamuk ve az miktardaki soya tohumluğu dikkate
alınmazsa bu grupta kullanılan tohumlukların tamamı hibrid tohumluklardır.
4.3 Kışlık Hububat Tohumluğu Pazarı
B
4.2 Industrial Seeds and Potato Seeds Market
N
otably corn and other arable crops such as sunflower,
sugar beet and cotton and potatoes constitute half of the
Turkish commercial seed market.
This group is also known to constitute more than one half
of the country’s total seed market with its trade volume of 200210 million USD.
In 2008, 780,000 doze (11,000 tons) of crop seed was
consumed domestically, and nearly 11,000 tons of the same materials was exported.
According to the data gathered in 2007, 2,200 tons sunflower was consumed in the domestic market and 4,700 ton foreign
sale was done. In the same year, 45,000 tons potatoes seed and
1,250 ton sugar beet was sold in the domestic market. In cotton
seeds, import, export and domestic sale volumes were recorded to
be respectively 12 tons, 4,300 tons and 9,300 tons.
When potatoes, cotton and the small amount of soy beans
seeds are not taken into consideration, it can be said that only
hybrid seeds are used in this group.
4.3 Winter Cereals Seeds Market
W
uğday ve arpa tohumluğu toplam ülkemiz tohumluk ticaretinin yaklaşık beşte birini oluşturmaktadır. 2007 yılı
verilerine göre ülkemizde toplam ihtiyacın yaklaşık % 30
kadarı, yani 180.000 ton buğday ile % 10 kadarı, yani 22.000 ton
arpa tohumluğu üretilmiştir.
heat and barley seeds consist of one fifth of the seed
trade volume in Turkey. According to 2007 data, 180,000
tons of wheat seed, corresponding to the 30% of the total
need, and 22,000 tons of barley seed, corresponding to the 10% of
the total need, were produced in our country in 2007.
4.4 Yem ve Çim Bitkileri Tohumluğu Pazarı
4.4 Forage Crops Seeds and Grass Seeds Market
B
itki grupları içerisinde tohumluk pazarı olarak en küçük
hacme sahip olanıdır. 2007 yılı verileri ile ülkemizde yaklaşık toplam miktarı 4.500 ton ve değeri 7 ila 8 milyon
USD tutarında yem bitkileri tohumluğu ile 5 milyon USD tutarında çim tohumluğu ticareti yapılmaktadır.
F
orage crops seeds and grass seeds constitute the smallest
group in the Turkish seed market. According to the data
obtained in 2007, it is seen that forage plant seeds trade
volume was 4.500 tons, corresponding to a market value of 7-8
million USD, and grass seeds market volume was 5 million USD.
21
BÖLÜM V
Türkiye Tohumculuk Mevzuatı
Seed Industry Legislation in Turkey
S
T
ürkiye tohumculuk konusunda yasal ve idari bakımdan batı
ülkeleri ile geniş ölçüde uyumlu mevzuat ve düzenlemelere
sahiptir. 1963 yılından beri yürürlükte olan 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu 2006 yılında parlamento tarafından kabul edilmiştir. Bu yeni Kanun aynı zamanda tohumculuk sektörünün organizasyonu ve yönetimi konusunda mesleki kuruluşların kurulmasını öngören ve bunlara görevler veren hükümler de içermektedir.
Ayrıca bu Kanun’da yer alan hükümler çok sayıda yönetmelikle
uygulamaya girmiş bulunmaktadır.
Türkiye 2004 yılında 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerinin
Islahçı Haklarını Koruma Kanunu çıkarmış ve uygulamaya koymuştur. Ayrıca, Türkiye’nin UPOV üyeliği parlamento tarafından
onaylanmış ve Türkiye UPOV’a 2007 yılında üye olmuştur. Çeşit
tescil ve salımı, tohumluk sertifikasyonu ve tohumluk ticareti konularında Türkiye özellikle AB ülkeleri ile olmak üzere gelişmiş
tohumculuk endüstrilerine sahip ülkelerinki ile uyumlu idari düzenlemelere sahiptir.
eed legislation and regulations present in Turkey are largely in compliance with the legislation applied by the western countries in terms of legal and administrative issues.
Main Seed Law number 5553, which has been in force since 1963,
was amended with a new law by the national assembly in 2006.
The new law also includes clauses assigning duties to professional associations on the organization and management of the seed
industry. In addition, the provisions of the law have been put into
effect with several bylaws.
Turkey enacted and put into practice the Plant Variety
Protection Law in 2004; and Turkey’s UPOV membership was
approved by the national assembly and Turkey became an UPOV
member in 2007. Turkey has compatible administrative regulations with EU countries and other countries having developed seed
industries, on the areas of registration and distribution, seed certification and seed trade.
24
BÖLÜM VI
Türkiye’nin Temel Tarımsal
Özellikleri
Main agricultural specialities of
Turkey
T
Tarım Ürünleri
D
ürkiye, coğrafi konumu gereği iklim bölgeleri içinde subtropikal (ılıman) kuşak üzerinde yer alır. Yazların sıcak ve kurak, kışların nispeten ılıman-serin ve yağışlı geçtiği Akdeniz
ikliminde birçok tarımsal ürün yetiştirilebilir. Kıyı bölgelerinde iklime bağlı olarak birbirinden farklı üç tarım bölgesi görülür. Kış
ılıklığına ve bol neme gereksinim duyan çay, fındık, mısır ile tütün,
sebze, meyve, keten, kenevir ve turunçgiller Doğu Karadeniz kıyılarında yetişir. Akdeniz iklimine uyumlu olan, turunçgiller, zeytin,
incir, susam, pamuk, pirinç, turfanda sebzeler, muz, çekirdeksiz
üzüm, tütün gibi ürünler Akdeniz ve Kıyı Ege’de yetiştirilir. Marmara, geçiş iklimi koşullarına bağlı olarak ürün çeşitliliği en fazla
olan bölgedir. Başlıca ürünleri ayçiçeği, zeytin, tütün, çeşitli sebze
ve meyveler, tahıllar, dut ve fındıktır. İç tarım bölgeleri, yükselti ve denize göre konuma bağlı olarak çeşitlilik gösteren tarım
bölgeleridir. Karadeniz Ardı, İç Anadolu ile kıyı arasında geçiş
özelliği gösterir. Yüksek yerlerinde çavdar, buğday, sulak yerlerde
pirinç ve sebze yetiştirilir. Hayvancılığın geliştiği, özellikle tiftik
keçisinin yoğun olarak yetiştirildiği alandır. İç Anadolu ve çevresinde bozkırların geniş yer kaplaması nedeniyle koyun ve keçi
gibi küçükbaş hayvancılık yaygındır. Yarı kurak iklim nedeniyle
buğday, arpa gibi tahıllar ile fasulye, nohut gibi baklagiller yetiştirilir. Erzurum – Kars bölümünde yazların kısa ve serin geçmesi
tarımsal faaliyetleri sınırlamıştır. Buğday, arpa gibi tahıllar yetiştirilir. Yaz yağışlarına bağlı olarak gür otlakların olması nedeniyle
büyükbaş hayvancılığı yaygındır. Doğu Anadolu ve dağlık yerlerde
tarım alanları sınırlı olduğundan hayvancılık ön plana çıkar. Tahıl
tarımı yapılır. Sebze ve meyve üretimi önem taşımaz.
Agricultural Products
ue to its geographical condition, Turkey is situated on the
subtropical (mild) climatic zones. In the Mediterranean climate where summers are hot and arid while winters are
relatively mild-cool and rainy; many agricultural products can be
grown. In the coastal regions of Turkey, three different agricultural zones are seen depending on the climate structure. Tea, hazelnut, corn, tobacco, vegetables, fruits, flax, hemp and citrus fruits,
which need warm winters and affluent moisture, are grown along
the coasts of Eastern Black Sea region. On the other hand, some
products such as citrus fruits, olives, figs, sesame, cotton, rice,
early vegetables, banana, seedless grapes and tobacco, which are
matched well with Mediterranean climate conditions, are cultivated along Mediterranean and Aegean coasts. Based on the transition climate conditions, Marmara region offers the biggest number
of varieties. Basic products grown in the region are sunflowers,
olive, tobacco, various vegetables and fruits, cereals, berries and
hazelnuts. Inner agricultural regions differ in product types depending on terrain elevation and distance to sea. Inner parts of
the Black Sea region display transitional characteristics between
Central Anatolia and the sea coast. Ryes and wheat are grown on
high lands of this sub-region; while rice and vegetable cultivation
is common on wetlands. Animal breeding is also developed and
especially angora goats are largely grown on these lands. Due to
the large steppes in and around Central Anatolia, ovine breeding
like sheep and goat farming is widely performed. Besides, some
crop types such as wheat and barley, and some legumes like bean
and chickpea are common in the area. In Erzurum-Kars sub-region, agricultural activities are limited because of the short and
cool summers. Some cereals like wheat and barley are grown by
the residents. On the other hand, bovine breeding is widely done
thanks to the bushy grasslands fed by the summer rains. Animal
breeding is a common practice in the Eastern Anatolia region and
on highlands, since agricultural lands are limited. Cereal agriculture is done, but the production of vegetables and fruits cannot
take an important place.
26
Genel Rakamlar (2007)
2
TOPLAM ALAN (1000 KM )
NÜFUS (milyon)
NÜFUS ARTIŞ ORANI (%)
İŞ GÜCÜ (milyon)
GSYİH (milyar $)
GSYİH ARTIŞI (%)
TİCARET HACMİ (milyar $)
ENFLASYON (%)
General Figures (2007)
783.5
2
TOTAL AREA (1000 KM )
71.7
POPULATION (milo)
1.1
POP. GROWTH RATE (%)
24.6
LABOR FORCE (million)
658,8
GDP ($ billion)
4,5
GDP GROWTH (%)
276
TRADE VOLUME ($ billion)
9,5
INFLATION (%)
Bazı Tarımsal Rakamlar
783.5
71.7
1.1
24.6
658,8
4,5
276,0
9,5
Some Agricultural Figures
TARIM ALANI (milyon hektar)
27
AGRICULTURAL LAND (mio ha)
27
SULU ALAN (milyon hektar)
5,1
LAND IRRIGATED (mio ha)
5,1
NUMBER OF AGRI. HOLD. (000)
3,076
NUMBER OF AGRI. HOLD. (000)
3 076
ORTALAMA ÇİFTLİK BÜYÜKLÜĞÜ (hektar)
6,5
AVERAGE FARM SIZE (ha)
ORTALAMA TARIM TİCARET HACMİ (milyar $)
20
TOTAL AGRI. TRADE VOL. ($ bio)
20,0
TOPLAM TARIM İHRACATI (milyar $)
9.8
TOTAL AGRICUL. EXPORT (($ bio)
9.8
60.0
AGRI. PRODUCTION VALUE ($ bio)
60.0
TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ (milyar $)
27
6,5
Türkiye;
Turkey ıs;
• Kuru kayısı, fındık ve kuru incir üretiminde liderdir.
• Salatalık, kavun ve karpuz üretiminde ikincidir.
• Domates, biber, mercimek ve nohut üretiminde üçüncüdür. Baklagil gıda, pamuk, tütün, zeytin, kuru üzüm, çeşitli sebze ve meyve
üretiminde beşincidir.
• Buğday, arpa, badem, narenciye meyve ve çay üretiminde 7 ila
10. sırada değişen bir yere sahiptir.
• Top producer for dried apricots, hazelnuts and dried figs…
• 2nd largest producer for cucumber,melon,watermelon,
• 3rd producer for tomatoes,pepper,lentils and chickpeas…
• 5th largest producer for food legumes, cotton, tobacco, olive,
raisin, several vegetables and fruits…
• 7 to 10th largest producer for wheat, barley, almonds, citrus
fruits and tea…
In the world,
The most important sectors in Turkey in a trend of making their
products world-wide trademarks in global competition are AGRICULTURE and agriculture based FOOD sectors.
Over 700 different crops are grown in Turkey and thousands of
different agricultural products are exported annually. Both Agricultural Export and Tota l Agricultural Trade Volume INCREASED
about 250% in the last 5 years
Dünyada,
Küresel rekabette, Türkiye’deki ürünlerini dünya çapında markalar haline getirme eğiliminde olan en önemli sektörler tarım
ve tarıma dayalı gıda sektörüdür. Türkiye’de 700’den fazla ürün
yetiştirilmektedir ve her sene binlerce farklı tarımsal ürün ihraç
edilmektedir. Hem tarım ihracatı hem de tarımsal ticaret hacmi
toplamı son 5 yılda % 250 artmıştır.
Ticari
• Türk
• Türk
• Türk
• Türk
• Türk
TURKISH Agricultural Products as Trademarks
• Turkish Hazelnut
• Turkish Delight
• Turkish Apricot
• Turkish Fig
• Turkish Grape
Marka Olan Türk Tarım Ürünleri
Fındığı
Lokumu
Kayısısı
İnciri
Üzümü
TURKEY’S Advantageous Sectors
Türkiye’nin Avantajlı Sektörleri
• Taze Meyve ve Sebze
• Baklagil Gıda
• Kuru Meyve
• Endüstri Bitkileri
• Organik Ürün ve Gıda
• Et (koyun)
• Tohum
•
•
•
•
•
•
•
•
28
Fresh Fruit and Vegetables
Food Legumes
Dried Fruits
Industrial Plants
Organic Products and Food
Natural Products and Food
Meat (sheep)
Seed
Bazi Önemli Tarimsal
Ürünlerin Üretimi
(2008) - ton
Buğday
Arpa
Mısır
Ayçiçeği
Şeker Pancarı
Patates
Domates
Patlıcan
Salatalık
Biber
Pirinç
Karpuz
Kavun
Pamuk
Nohut
Mercimek
Fasülye
Productions Of Some
Important Agricultural
Crops (2008) - Tons
17.800.000
Wheat
5.900.000
Barley
4.300.000
Maize
992.000
Sunflower
15.210.000
Sugarbeet
4.250.000
Potatoes
11.000.000
Tomatoes
819.000
Eggplant
1.690.000
Cucumber
1.100.000
Pepper
761.800
Rice
3.971.000
Water Melon
1.760.000
Melon
1.938.000
Cotton
536.000
Chickpea
268.000
Lentil
700.000
Beans
29
17.800.000
5.900.000
4.300.000
992.000
15.210.000
4.250.000
11.000.000
819.000
1.690.000
1.100.000
761.800
3.971.000
1.760.000
1.938.000
536.000
268.000
700.000
İstatistikler ve Bilgiler
Statistics and Informations
Tohumluk Üretimi Dış Ticareti
Seed Productıon And Foreıgn Trade
Tohum Üretim Miktarları (Ton)
Tür/yıl
Buğday
Arpa
Mısır
(hibrid)
Ayçiçeği
(hibrid)
2003
Seed Production Figures (TON)
2004
2005
2006
11 194
19 074
22 307
28 351
39 949
21 399
27 108
30 167
16 107
11 309
5 267
5 358
6 522
7 670
100 101
223 094 176 202 211 848
2007
Wheat
Barley
Corn
(hybrid)
Sunflower
6 254
373
292
201
969
1 122
Patates
27 885
45 870
63 901
75 138
121 902
Pamuk
10 410
18 386
19 576
18 784
14 610
Sebze
992
1 412
1 942
2 283
3 401
Yonca
279
446
476
508
1 368
Korunga
682
942
1 232
929
1 469
Fiğ
1 558
1 891
2 050
2 172
5 350
Çeltik
1298
1 221
3505
3241
5 316
Nohut
181
162
157
161
254
Soya
Species/year
297 038
(hybrid)
Soy Bean
Potatoes
Cotton
Vegetables
Clover
Trefoil
Vetch
Rice
Chickpea
Kaynak :Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
2003
2004
2005
2006
19 074
22 307
28 351
39 949
21 399
27 108
30 167
16 107
11 309
5 267
5 358
6 522
7 670
100 101
223 094
11 194
176 202 211 848
2007
297 038
6 254
373
292
201
969
1 122
27 885
45 870
63 901
75 138
121 902
10 410
18 386
19 576
18 784
14 610
992
1 412
1 942
2 283
3 401
279
446
476
508
1 368
682
942
1 232
929
1 469
1 558
1 891
2 050
2 172
5 350
1298
1 221
3505
3241
5 316
181
162
157
161
254
Source :Ministry of Agriculture and Rural Affairs
30
Tohum İthalatı (TON)
Tür/Yıl
Buğday
Mısır
(hibrid)
Çeltik
Ayçiçeği
(hibrid)
Patates
Sebze
Yem
bitkileri
Çim
bitkileri
Pamuk
(delinte)
2002
129
2003
1 453
2004
802
2005
563
Seed Import Figures (TON)
2006
2007
638
150
784
2 607
4 616
4 568
1 133
1 695
---
30
30
---
32
---
160
147
177
203
103
125
14 147
7 570
8 580
9 712
764
2 034
1 691
1 148
17 893 17 606
1 475
1 021
503
295
1 088
3 320
4 917
3 723
2 131
2 809
2 084
2 859
5 809
3 169
166
79
418
290
109
271
Species/year
Wheat
Corn
(hybrid)
Rice
Sunflower
(hybrid)
Potatoes
Vegetables
Forage
Crops
Grass S
eeds
Cotton
(delinted)
2002
2002
2003
2004
2005
2006
2007
---
---
Mısır
4 694
12 555
9 135
6 120
8 533
1 565
Corn
1 416
1 844
3 723
3 271
4 666
3 543
Sunflower
1 854
1 263
2 420
102
125
3 884
4 298
100
(hibrid)
Ayçiçeği
(hibrid)
Pamuk
Sebze
---
515
4 568
1 133
1 695
30
---
32
---
203
103
125
160
147
7 570
8 580
9 712
17 606
2 034
1 691
17 893
2 607
---
30
177
14 147
1 148
764
503
295
1 088
2 131
2 809
166
79
Species/year 2002
Arpa
---
150
802
2005
563
1 475
1 021
3 320
4 917
3 723
2 084
2 859
5 809
3 169
418
290
109
271
Seed Export Figures (Ton)
300
---
2007
638
784
2004
20
Buğday
---
2006
1 453
Tohum İhracatı (Ton)
Tür/Yıl
2003
129
5 070
49
1 193
310
---
---
---
4 694
12 555
9 135
6 120
8 533
1 565
1 416
1 844
3 723
3 271
4 666
3 543
1 854
1 263
2 420
102
125
3 884
4 298
100
-----
515
5 070
49
1 193
31
2007
---
Vegetables
2006
Barley
Cotton
---
2005
300
(hybrid)
1 964
2004
20
(hybrid)
5 916
2003
Wheat
310
---
5 916
1 964
BÖLÜM VII
TÜRK-TED Üyesi Kuruluşlar
TÜRK-TED
Türkted Members
FİRMALAR
SORUMLU KİŞİLER
AG TOHUM Sanayi Tic.
Ltd. Şti
AGROMAR Marmara
Tarım Ürünleri Sanayi ve
Tic. A.Ş
AGROTAN Tohumculuk
ve Tarım Ürünleri Tic.
Ltd. Şti.
AGROVA Tarımsal Üretim
Burak Gönen
Dr.Sabahattin Bodur
Dr.Salim ERBAŞ
SERMAYE YAPISI
%100 Yerli
TKB YETKİSİ İLE ÖZEL
ARAŞTIRICI KURULUŞ YETKİSİ
Var
%100 Yerli
Var
AKDENİZ Tohum San.Tic.
Dr.Mete Kömeağaç
ALANYA Tohumculuk
Ltd. Şti.
ALTIN Tohumculuk Tic.ve
San.AŞ.
AMC-TR Tarım San.Tic.
Ömer İnce
Ersin Çiğdem
Rahmi Alemdar
Mert Macit
A.Ş.
Hüseyin Günerergin
ANADOLU EFES Biracılık
Sami ÖKMENGİL
ve Malt San.A.Ş.
ANADOLU Tohum Üretim
ve Pazarlama A.Ş.
ANKA Tohumculuk Tarım
San. ve Tic. Ltd. Şti
Dr. Ahmet ENGİN
%100 Yerli
Var
%100 Yerli
Var
%100 Yerli
Var
%100 Yerli
Var
%100 Yabancı
%100 Yerli
Yavuz Batur
%100 Yabancı
Nejmi İnan
%100 Yerli
Hakkı Nalçacıoğlu
Fax:0224 676 25 32
Fax:0266 718 02 40
Şti.
Ltd.Sti.
Tel: 0224 676 24 27
Tel: 0266 718 02 30
Göksel Tan
Mehmet Şevik
Tel: 0242 321 20 18-321 52 18
Fax:0242 321 88 60
Şevki Tan
Pazarlama ve Sanayi Ltd.
TEL&FAX
34
Tel: 0322 458 15 49
Fax: 0322 458 11 16
Tel: 0224 688 51 34
Fax: 0224 688 51 64
Tel: 0242 517 17 64
Fax: 0242 517 31 00
Tel:0232 421 69 01-422 21 74-
Var
Var
Var
464 59 60
Fax:0232 422 71 27
Tel: 0242 324 13 15
Fax: 0242 324 19 69
Tel:0 332 458 26 50
Fax:0 332 458 26 62
Tel: 0216 392 36 04
Fax:0216 493 51 81
Tel: 0384 212 77 20-214 05 55
Fax: 0384 213 60 18
E-POSTA
WEB ADRESİ
[email protected]
www.agtohum.com.tr
[email protected]
www.agromar.com.tr
[email protected]
www.agrotan.com.tr
[email protected]
www.agrovatohum.com
[email protected]
www.akdeniztohum.com
[email protected]
www.alanyatohum.com
[email protected]
www.altintohumculuk.com.tr
[email protected]
www.amc-tr.com
ADRES
Mehmetçik Mah. Aspendos Bulvarı
No : 113 Nar Plaza A Blok No: 2 KAT: 4
Bandırma Yolu 1.Km PK: 339 16700
Karacabey / Bursa
Orndu Caddesi No:17/A
Bandırma / Balıkesir
[email protected]
[email protected]
Groundnut&Soybean
Karacabey Bursa Yolu 15.km Seyran köyü
Vegetables, Corn,
Vasıf Çınar Blv.Akad Apt.5/4
Alsancak/İzmir
Çağlayan Mah. Barınaklar Blv.Sıdıka Polat
Apt. No:41/3-4 ANTALYA
Karaman Yolu Üzeri 30. Km. P.K. 199
42970/Konya
Güzelyalı Batı Sahili, Çiftlik Sokak No.8
Pendik 34903 İstanbul
Gülşehir Yolu Üzeri 7.Km Nevşehir
35
Vegetables
Peanut,
Avsallar Kasabası Alanya / Antalya
www.ankatohumculuk.com
Vegetables, Corn
Zemin Kat No: 4 01120 Seyhan / ADANA
Yeni Mah. Fevzi Çakmak Cad. No:45
www.anadolutohum.com
Vegetables
Reşatbey Mah. Eroğlu Sok. İzan Apt.
yol ayrımı Karacabey/Bursa
[email protected]
TOHUM ÇEŞİDİ
Amenity Grass
Vegatables
Vegetables
Vegetables
Barley,Hop
Vegetables, Corn,
Amenity Grass
Potatoes
FİRMALAR
ASD Plastik Ambalaj ve
Tohum Sanayi Tic. Ltd.
Şti.
ASGEN Tarım Ticaret A.Ş
ATA Tohumculuk İşletmeleri Ssn. ve Tic. A.Ş
AYBER Tohumculuk Tarım
Ürünleri Sanayi ve Tic.
Ltd. Şti.
AYER Tarım Sanayi ve
Tic. A.Ş.
Bayer Türk Kimya Sanati
Ltd. Şti.
SORUMLU KİŞİLER
SERMAYE YAPISI
TEL&FAX
Tel: 0332 238 23 23
Arif Dovan
Fax:0332 238 26 51
Ramazan Karaşahin
Ömer Faruk Berksan
%100 Yerli
Ayhan Atalay
%100 Yerli
T.Tamer Gürdereoğlu
Var
Tel: 0212 467 77 50
Fax: 0212 467 77 59
Tel: 0312 625 58 70-625 58 71-
Yasin Bakırhan
625 58 72-625 58 73
Nesim Levi
Tel: 0232 463 99 01
Fax: 0312 625 58 74
Kamil D. Atıcı
İkbal Erünal
Fax:0232 463 50 70
%100 Yerli
Tel: 0242 464 13 03
Var
Fax:0242 464 13 06
Tel:0216 528 36 00
Ersin Arısoy
%100 Yerli-Yabancı
Var
(608)-0532 251 30 990533 479 21 97
Fax:0216 528 38 68
BETA Ziraat ve Tic. A.Ş
BİAR Tohumculuk Bitkisel
Araştırma Üretim ve Pazarlama Ltd. Şti.
BİRCAN Tarım Turz. Tic.
İth.İhr.ve San. Ltd. Şti.
BİRLİK Tohumculuk San.
Ve Tic. LTD. Şti.
BOLPAT Bolu Patates
Sanayi ve Ticaret A.ş
Dr. Noyan Kuşman
Fahri Teleri
Türker Cirit
Eda Cirit
%100 Yerli
Var
Tel: 0312 435 47 48
Fax. 0312 435 32 11
Tel: 0212 574 01 29-749 71 91-
%100 Yerli
Var
0266 374 32 66
Fax: 0212 574 01 26-0266
375 32 66
İsmet Şen
Ercan Şen
Duran Şimşek
%100 Yerli
Tel: 0242 340 36 50-340 26 26
Var
Dr. Hasan H.
Coşkun Barış Kocagöz
%100 Yerli
Selçuk Taşkın
Fax:0242 340 36 51- 340 39 77
Tel: 0256 518 10 96
Var
Fax:0256 518 64 38
Tel: 0374 253 45 43
İlker Çabukol
Fax: 0374 253 43 72
36
E-POSTA
WEB ADRESİ
[email protected]
[email protected]
[email protected]
www.asgen.com.tr
[email protected]
ADRES
TOHUM ÇEŞİDİ
3. OSB Kayacı Mahallesi 20 No.lu Sokak
Forage Crops, Cereals,
No:18/A Selçuklu /Konya
Maize Sunflower
Otakçılar Cad. No: 80 Eyüp 34050
Vegetables, Corn,
İstanbul
Yeni Ticaret Borsası Bitişiği
4. Cadde İrem Sokak
Potatoes
Cereals
Polatlı / Ankara
[email protected]
www.ayber.com.tr
[email protected]
www.ayer.com.tr
[email protected]
www.bayer.com.tr
[email protected]
www.betaziraat.com
Namıkbey Apt. Alsancak / İzmir
Pınarlı Beldesi / Çamköy / Antalya
Çakmak Mah.Balkan Cad. No:53 34770
Ümraniye/İstanbul
Mithatpaşa Caddesi 19/7 16900
Yenişehir /Ankara
Tersane Cad. No: 131
[email protected]
Karaköy /İstanbul
[email protected]
www.bircantohum.com.tr
[email protected]
http://www.birliktohumculuk.com/
[email protected]
1399 Sokak, No: 9 Kat:1 Daire: 3
Altınova Menderes Mah. Okul Sokak.
No:1 Kepez / Antalya
Cumhuriyet Mahallesi, Can Sokak,
No: 2 / B Söke / Aydın
Vegetables
Vegetables
Cotton,Paddy
Vegetables, Ind Crops,
Amenity Grass
Vegetables
Vegetables
Cotton, Wheat
Potatoes
www.bolpat.com.tr
Mudurnu Yolu 5. Km. Bolu
FİRMALAR
BURSA Tohumculuk A.Ş.
CANSA Ekin Tarım İnş. Pey.
Tur. San. Ve Tic. A.Ş
ÇAĞDAŞ Tohumculuk Tarım
Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.
ÇİMSAN Tarımsal Ürünler
İnş. Tah. ve San. Tic. Ltd.
Şti.
ÇİMTEKNİK Tohumculuk
Ziraat San. Tic. Ltd. Şti.
DAKO Tohumculuk Ticaret ve
SORUMLU KİŞİLER
Mehmet Özkale
Ali Özer Erkmen
Bekir Sami Doğan
Hasan Umut Doğan
R. Fikret Moray
Nevzat Alan
Abdurrahman Başkan
Şafak Çalışkan
Ali Ulusoy
Tahsin Karaküçük
Damar Arıkoğlu
SERMAYE YAPISI
%100 Yerli
Var
458 49 35
Fax: 0322 454 41 32
%100 Yerli
%100 Yerli
cılık Paz. İth. İhr. San. Ve
Mehmet Çanta
%100 Yerli
EKO Tarım Gıda Paz. ve Tic
Mehmet Sinan Berksan
%100 Yerli
Hüseyin Avni Çeviköz
FİTO Tohumculuk Tic. Ltd.
Var
Var
H.Oğuz Aydoğan
%100 Yabancı
RİTO Lay Gıda San ve Tic.
Cem Ozyurt
%100 Yabancı
GOLDENWEST Tohumculuk
ve Tic. Ltd. Şti.
GÜLİSTAN Gültaş Tur. İnş.
Ve Tic. A.Ş
GÜN-TAR Zirai Tohumculuk
ve hayvancılık Ltd. Şti.
Arslan Arar
Tel: 0212 659 13 72
Fax: 0212 659 13 46
Tel: 0312 482 83 53
Tel: 0322 457 28 61-454 36 38
Var
Fax:0322 454 30 30
Tel: 0384 214 05 56-213 90 75
Şti.
A.Ş.
Fax: 0224 254 45 47
Tel: 0322 454 40 17-458 49 36-
DOĞA Tohumculuk Hayvan-
A.Ş.
Tel: 0224 253 06 54
Fax:0312 612 22 21
%100 Yerli
%100 Yerli
Tic.Ltd. Şti.
TEL&FAX
Tel: 0312 612 22 20
%100 Yerli
Mehmet Korkut Arıkoğlu
Sanayi Anonim Şirketi
Var
Fax: 0384 213 91 98
Tel: 0212 467 77 50
Fax: 0212 467 77 59
Var
Yok
Tel: 0242 340 50 55
Fax: 0242 340 63 64
Tel: 0216 635 40 00
Fax: 0216 634 50 09
Yusuf Demir
Tel: 0242 312 20 86
Reşat Kanmaz
Fax:0242 312 20 87
Bahai Toplugül
Tel: 0322 458 34 83
Mustafa Doğar
Fax:0322 453 15 43
Ahmet Gündoğdu
Tel: 0282 262 71 71
Fax:0282 261 09 63
Serkan Gündoğdu
38
E-POSTA
WEB ADRESİ
ADRES
TOHUM ÇEŞİDİ
Gülbahçe Mah. Dr Sadık Ahmet Cad.
[email protected]
www.bursaseed.com
[email protected]
www.cansaekin.com
[email protected]
www.moraytarim.com
[email protected]
[email protected]
Haymana Yolu 19.Km No:148 Gökçehö-
Amenity Grass, Forage
yük / Gölbaşı / Ankara
Crops
Cemal Paşa Mah. 63005 Sk. Sabancı Apt.
www.cimsan.com.tr
D Blok Asma Kat 3/1 Seyhan / Adana
Vegetables
İstoç Ticaret Merkezi 20.Ada 1-3
Amenity Grass, Kanola,
Bağcılar / İstanbul
Potatoes, Corn
Ahmet Haşim Cad. NO:94/E
www.cimteknik.com.tr
Amenity Grass, Forage
Sokullu / Ankara
Crops
Reşatbey Mah. 4. Sokak. Papatya Apt.
Kat:3 No:8 Seyhan / Adana
Kapucubaşı Mah. Atatürk Bulvarı
www.dogaseed.com
Saçan Plaza N0:98 KAT 4 Nevşehir
Işık
Otakçılar Cad. No: 80 Eyüp 34050
[email protected]
İstanbul
[email protected]
www.fito.com.tr
[email protected]
www.fritolay.com.tr
[email protected]
www.goldenwest.com
Altınova Sinan Mah. Antalya Cad. Airport
İş Merkezi 1/11 Antalya
Alemdağ Caddesi İnkilap Mahallesi Site
Yolu Sokak No:2 Ümraniye / İstanbul
Cereals, Ind. Crops
Potatoes
Corn, Sun Flower,
Vegetables
Ind. Crops, Amenity
Grass, Vegetables
Forage Crops, Potatoes
Meydan Kavşağı Mahallesi 1595 Sokak
İbrahim Faraçlar Sitesi A Blok Kat 2 No:6
Antalya
Çınarlı Mahallesi 26 Sokak Özlem Apt No:
[email protected]
[email protected]
Vegatables
Osmangazi / Bursa
[email protected]
[email protected]
No: 101 Kat: 6 Alp İş Merkezi DR:23
5/2 Adana
Kolordu Caddesi Akün Şahin Pasajı No:30
www.guntar59.com
Tekirdağ
39
Cotton, Vegetables
Vegetables, Cereals
Vegetables, Cereals,
Grass
FİRMALAR
HASEL Tarım Ltd.
HAZERA Tohumculuk ve
Tic. A.Ş.
HISHTIL-TOROS Fidecilik
San. Ve Tic. A.Ş.
İLCİ İnş. San. ve Tic. A.Ş
SORUMLU KİŞİLER
Mansur Tastiki
Fikret Gökkuş
İsmail Özel
Metin İlci
Nesih İlci
Geo Uygan
İSTANBUL Tohumculuk
Elena Uygan
ve Üretim San. Tic. A.Ş.
LOTUS Tarım Tohumculuk
ve Gübre San. A.Ş.
Yok
Var
Geo Uygan
Dr. Veli Girgin
Alaattin Yoğurtçuoğlu
Cenk Saraçoğlu
Aykut Şinik
Tayfur Ardıç
Mehmet Emin Ardıç
MARO Tarım İnş.Tic.ve
A.Kerim Zeydan
San.A.Ş.
Olgun Zeydan
MAY-AGRO Tohumculuk
Hamdi Çiftçiler
San. Ve Tic. A.Ş
Yusuf Yormazoğlu
MONSANTO Gıda ve Tarım
İbrahim Hamit Esin
Tic.Ltd.Şti
Gökhan Arıkoğlu
MULTİ Tarım Tic. Ltd. Şti.
Mehmet Ülger
NEOBİ Tohumculuk A.Ş.
Ahmet Lütfi Hasan
Dr. A.Suat Cinsoy
TEL&FAX
Tel: 0242 316 50 25
Fax:0242 316 50 27
Tel. 0242 247 61 51-247 64 97
Fax: 0242 247 36 43
Tel: 0242 717 40 45
Fax:0242 717 41 99
Semih Başay
Ali Rıza Akıncı
LİMAGRAİN Tohum Islah
%100 Yabancı
Alper Tevs
Tic. A.Ş
KWS TÜRK Tarım Tic. A.Ş.
%100 Yerli
Robert Sevil
İSTANBUL Tarım San. VE
Tarım San. Ve Tic. Ltd. Şti.
SERMAYE YAPISI
%100 Yerli
Var
Tel: 0312 495 06 060354 516 17 55
Fax: 0312 495 06 34-0354 516 62 19
%100 Yerli
Var
Tel: 0242 322 40 55
%100 Yerli
Var
Tel: 0212 543 89 76- 583 51 27
%100 Yabancı
Var
Tel: 0222 236 17 60
Karma
Var
%100 Yerli
%100 Yerli
Yok
Yok
Fax: 0242 311 02 29
Fax:0 212 542 76 57
Fax: 0222 236 17 69
Tel: 0216 361 49 41-362 94 25
Fax:0216 384 96 30
Tel: 0242 316 98 60- 316 98 61
Fax:0242 316 98 62
Tel:0312 278 6253
Fax:0312 278 6258
Tel: 0224 351 45 00
Karma
Var
%100 Yabancı
Var
Tel:0216 651 01 32
%100 Yerli
Var
Tel: 0242 464 12 75
Fax:0224 351 45 18
Fax:0216 651 01 51
Fax:0242 464 12 72
Tel: 0232 255 20 40
Karma
Var
40
Fax:0232 250 46 77
E-POSTA
WEB ADRESİ
ADRES
TOHUM ÇEŞİDİ
Şirinyalı Mah. Sinanoğlu Cad.1492 [email protected]
www.haseltarim.com
[email protected]
www.hazera.com.tr
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
kak Çağ Koop. Sitesi, A.Blok No. 46/6
Antalya
Necatibey Cad. Başcerrah Sok. No:6/27
Karaköy / Beyoğlu /İstanbul
Vegetables, Field Crops
www.toros.com.tr
Tekke Köyü Pürenli mevkii 10. Km.
Vegetable Seedling
Serik / Antalya
(young plant)
www.ilci.com.tr
Birlik Mahallesi 415.Cadde 406.Sokak
Cereals
www.istanbultarim.com.tr
Aspendos Bulvarı No:121 Antalya
No: 11 Gaziosmanpaşa / Ankara
Yeni Mahalle General Kani Elitez Sok.
www.istanbultohumculuk.com.tr
[email protected]
www.kwsturk.com.tr
[email protected]
www.limagrain.com.tr
NO.36 Bakırköy / İstanbul
Vegetables Flowers
Forage bets, Sunflower
Bayar Cad. Gülbahar Sokak, No:17 Per-
Maize, Sun Flower, Vege
Kozyatağı / İstanbul
Grass
demsac Plaza, Kat: 13 D:136
A.Tolunay Caddesi No: 74 / 4
www.maro.com.tr
İnönü Cad.1.Cad.No:27 Batıkent/Ankara
www.may.com.tr
Samanlı Mah. Yiğitler Cad. No:28 Bursa
[email protected]
Amenity Grass
Sugar Beets, Maize,
[email protected]
[email protected]
Crops, Flowers
22 26110 Eskişehir
www.lotustarim.com
[email protected]
Vegetables,Forage
Organize Sanayi Bölgesi 14. Cadde No:
[email protected]
[email protected]
Vegetables
Yeşilbahçe / Antalya
tables,Amenity&Forage
Vegetables
Forage Crops,Amenity
Grass,Maize,Weat
Vegetables, Ind Crops,
Forage Crops, Agronomics
Fahrettin Kerim Gökay CAD. No :14
www.monsanto.com
Denizciler İş Merkezi A Blok kat:2
Altunizade /İstanbul
Fettahlı Yolu, Mezarlık Yanı Çamköy
www.multitarim.com
Pınarlı Aksu-ANTALYA
370 Sokak No : 11 / A
www.neobi.com.tr
Bahçelievler / İzmir
41
Maize,Sunflower,Cotton,
Canola,Vegetables
Vegetables
Forage Crops, Vegetables, Amenity Grass
FİRMALAR
NUNHEMS Tohumculuk
Ltd. Şti.
OSM ŞAHİN Tohumculuk
San. Tic. Ltd. Şti.
ÖZBUĞDAY Tarım İşletmeleri ve Tohumculuk A.Ş.
PIONEER Tohumculuk A.Ş
POLEN Tohumculuk ve Tarım Ürn. Ve Tic. Ltd. Şti.
POLTAR Tarım Ürünleri San.
Ve Tic. Ltd. Şti.
PROGEN Tohum A.Ş.
RİTO Tohumculuk A.Ş
SAFA Tarım A.Ş.
SMYRNA Toh.Fide Fidan.
Zirai Danış.İth.İhr.San.ve
Tic.Ltd.Şti
S.S. TARİŞ Pamuk ve Yağlı
Tohumlar Tarım Satış Koop.
Birliği
SETO Sebze Tohumları Üretim ve Tic. A.Ş.
SU Tarım Tur. İnş. Taah.
San. Ve Tic. Ltd. Şti
SYNGENTA Tarım San. Tic.
A.Ş.
SORUMLU KİŞİLER
Süleyman Kenar
SERMAYE YAPISI
%100 Yabancı
Var
Süleyman Şahin
%100 Yerli
Var
Ali Özbuğday
%100 Yerli
Var
Karma
Var
%100 Yerli
Var
Özcan Kırgıl
Barış Uçkesen
Nahit Onuk
Öner Yeşilkaya
Dr.Polat Şölen
Mete Murat Şölen
Ali Özbuğday
Aykut Özbuğday
Dr Hasan Ünal
Nazmi Gündüz
Dr.Ali Aydın
H.İbrahim Büyükeğen
Yusuf Hüsemoğlu
Mehmet Hüsemoğlu
İnan Dalkuç
Sebahattin Serbes
%100 Yerli
Var
%100 Yerli
Var
%45 Karma, %55 Yerli
Var
%100 Yerli
Var
%100 Yerli
Var
%100 Yerli
Var
Tel: 0332 342 14 30
Fax:0 332 342 14 29
Tel: 0326 221 21 55
Fax: 0326 221 21 60
Tel: 0322 334 10 00-334 02 02
Fax:0322 334 10 55-334 10 75
Tel: 0236 266 40 60-266 40 640236 266 40 70
Tel: 0232 469 18 40-459 69 15
Fax:0232 459 85 41
Tel: 0326 285 67 00
Fax. 0326 285 67 05
Tel: 0242 311 61 36
Fax:0242 321 77 32
Tel: 0332 239 14 60
Fax:0332 23914 66
Tel: 0232 782 10 77-782 67 97248 20 20
Tel: 0232-463 55 00
Fax: 0232 421 00 66-465 29 29
Tel: 0242 321 76 41
Fax:0242 321 58 39
Tel: 0242 322 88 73
Ali Geygel
Argun Şahin
Fax:0242 732 30 57
Fax:0232 782 67 27
Hasan Ali Gönen
Ali Fehmi Soygeniş
Tel: 0242 710 22 44
Fax: 0236 266 40 88
Ali Kaplan
Salih Derya Güneş
TEL&FAX
%100 Yerli
Var
%100 Yabancı
Var
42
Fax:0242 322 88 76
Tel: 0212 257 77 25
Fax:0212 263 24 16
E-POSTA
WEB ADRESİ
[email protected]
www.nunhems.com
[email protected]
www.osm-agro.com
[email protected]
www.ozbugday.com.tr
[email protected]
www.pioneer.com
[email protected]
www.polenseed.com
[email protected]
www.poltar.com.tr
[email protected]
[email protected]
www.progenseed.com
www.rito.com.tr
ADRES
Abdurrahmanlar Yolu Üzeri, Çimsa Beton
Fabrikası Arkası 600.m, 07510 Antalya
Büyük Buğday Pazarı Zeybekler Sok. 10.
Blok No :63 Karatay / Konya
Reyhanlı Yolu 3.km. Soğuksu Mevkii 31001
Antakya / Hatay
Karataş Yolu 12. km No.404 01904
Yüreğir / Adana
Manisa - İstanbul Karayolu 14.KM.
www.safatarim.com
[email protected]
www.smyrnatohumculuk.com
[email protected]
[email protected]
Cereals, Forage
Crops, Grass, Oil
Seeds
Cotton, Vegetables,
Forage Crops,Cereals
Ind. Crops, Forage
Crops
Alfalfa, Maize
Gaziler Cad. No: 478/ 313 Yenişehir / İzmir
Vegetables, Maize
ProGen Plaza, İskenderun Yolu 11.km.
Cotton, Forage
31000 P.K. 10 Antakya / Hatay
Crops, Cereals
Tarım Mah. Aspendos Bulvarı Kurt İşhanı
Vegetables
No: 136 /1 Antalya
İhsan Dede Cad. 20. Sok. No:35
Selçuklu / KONYA
M.Ali Akman Mah.18/1 Sok.No:2/14
Vegetables,
Field Crops
Güzelyalı-Konak / İZMİR
Vegetables
www.taris.com.tr
1492 Sokak No:14 35230 Alsancak / İzmir
Cotton
www.seto.com.tr
Cebesoy Caddesi Akasya Apt. No:45/1 An-
Vegetables
Ali Çetinkaya Cad. H.Uysal Apt. 125/4 07300
Vegetables
Tekfen Sitesi, Birlik Apt. B Blok D:11-15
Flowers, Ind Crops,
[email protected].
[email protected]
Vegetables
Selimşahlar Kasabası Merkez / Manisa
Kayacik Mah. 3.Organize Sanayi Bölgesi
[email protected]
TOHUM ÇEŞİDİ
talya
Antalya
www.syngenta.com
34340 Ulus / İstanbul
Vegetables
FİRMALAR
TAREKS Tarım Ürünleri
Araç Gereç İthalat İhracat
ve Ticaret A.Ş.
Tarım İşletmeleri Genel
Müdürlüğü (TİGEM)
TASACO Tarım Sanayi ve
SORUMLU KİŞİLER
Burhanettin Topsakal,
Safiyet Kan
M.Halis Bilden
Tic. A.Ş.
Fahri Harmanşah
TAT Tohumculuk A.Ş.
Dr. Nusret Arsel
TEKCAN Tohumculuk
Dr. Refik Temel Emre
Çoşkun Zeydan
Ömer Keleş
TOROS Tarım San. Ve Tic.
M.Hakan Orkut
lik Tic.Ltd.Şti
TURYIL Tarım Ürünleri Tic.
San. Ltd. Şti.
ULUSOY Tohumculuk Ziraat
San. Ve Tic. Ltd. Şti.
VERİM Ziraat
YALTIR Tarım Ürünleri San.
Ve Tic. A.ş
YONCA Tarım Ürünleri
Mühendislik ve İhtiyaç
Maddeleri Tic. Ltd. Şti.
YÜKSEL Tohumculuk Tarım
San. Ve Tic. Ltd. Şti.
%100 Yerli
Var
%100 yerli
Var
%100 Yerli
Var
Karma
Var
Dr. Abdullah Nogay
TEL&FAX
Tel: 0312 215 80 05
Fax: 0312 223 13 77
Tel: 0312 417 84 70
Fax:0312 425 59 55
Tel: 0242 249 46 46
Fax: 242 249 46 00
Tel: 0216 430 80 40Fax: 0216 430 80 43
Tel: 0284 712 33 88
Fax:0284 712 33 88
Kadirhan Tekcan
ve Tic.A.Ş.
TRAKYA Tarım ve Veteriner-
Sebahattin Tekcan
TİVAK Tarım Ürünleri San.
A.Ş.
SERMAYE YAPISI
%100 Yerli
Yok
Tel: 0312 278 06 77
%100 Yerli
Var
Tel: 0212 357 02 02
Fax.0312 278 06 73
Fax: 212 357 02 64
Tel: 0282 260 30 35İlhami Özcan Aygun
%100 Yerli
Var
Sümer İdil
Fax: 0322 457 46 61
Tel: 0312 615 51 73-0212 659 17 68
%100 Yerli
Var
Tel: 0322 459 42 67
Fax:0322 459 47 06
Tuncay Turan
Mehmet Ali Ünlü
Ali Aydın
Halil İbrahim Büyükeğen
Mehmet Yüksel
Ali Yüksel
0232 339 15 87-0242 324 86 20
Fax:0312 615 51 74
Ahmet Oktay Turan
Mehmet Yılmaz Yaltır
Fax:0282 260 62 21
Tel: 0322 457 76 12
Turgay Yılmaztürk
Mustafa Ulusoy
260 62 22-260 01 87
Tel: 0322 485 50 61- 485 50 62
%100 Yerli
Var
%100 Yerli
Var
%100 Yerli
Var
44
Fax:0322 485 50 63
Tel: 0332 239 14 60
Fax:0332 239 14 66
Tel: 0242 461 23 93
Fax: 0242 461 23 46
E-POSTA
WEB ADRESİ
ADRES
[email protected]
www.tareks.com.tr
Kazakistan Cad. 136/4-5-6Emek / Ankara
[email protected]
www.tigem.gov.tr
Karanfil Sok. No:62 Bakanlıklar / Ankara
[email protected]
Organize Sanayi Bölgesi 2.Kısım
www.tasaco.com
22.Cadde Antalya
Çamlık Mah. Çobandere Mevkii Şile
Otobanı 11. Km.Sırrı Çelik Bulvarı No:3
[email protected]
Taşdelen / Ümraniye / İstanbul
Uzunköprü Yolu 2. Km. Tekcan Çiftliği
[email protected]
www.tekcantohum.com
[email protected]
www.tivak.com.tr
İnönü Cad.1.Cad.No:27 Batıkent/Ankara
www.toros.com.tr
Tekfen Tower , 4.Levent 34394, İstanbul
www.trakyatarim.com
100 YIL SANAYİ SİTESİ KARŞISI İPEK
[email protected]
[email protected]
Keşan / Edirne
YOLU SOKAK NO:4/Tekirdağ
Kurtuluş Mahallesi 298. Sokak No:24 50.
[email protected]
[email protected]
Yıl Apt. Kat 1 Daire. 6 Adana
Konya Yolu. 30.Km Oğulbey Köyü Mevkii
www.ulusoyseed.com.tr
PK:06830 Gölbaşı / Ankara
Döşeme Mah. 36 Sokak, No: 10/1
Seyhan / Adana
ı[email protected]
www.yaltir.com.tr
Sarıhuğlar Mah. 88001 Sok. No: 59/A
[email protected]
www.yoncatarim.com
Bayak Buğday Pazarı, Katip Çelebi Sokak,
[email protected]
www.yukseltohum.com
Seyhan / Adana
No: 38 Konya
Kurşunlu Köyü Madenler Mah.
Kızıltoprak PK: 47 07300 Antalya
45
TOHUM ÇEŞİDİ
Potatoes, Cereals
Forage Crops,Amenity
Grass,Maize,Weat
Forage Crops, Flower
Seed, Vegetables,
Amenity Grass
Vegetables and Seedings
Canola, Corn, Sunflower
Cereals
Vegetables, Wheat,
Maize, Cotton, Potatoes
Barley,Paddy
Vegetables, Cereals
Amenity Grass
Forage Crops
Vegetables,
Ornementales
Vegetables, Fruit
Vegetables
Vegetables
BÖLÜM VIII
En Çok Sorulan Sorular
47
Y
“f1 Hibrid” tohum nedir?
er küremizde ki biyolojik çeşitlilik kabaca 2 temel kaynaktan beslenmektedir ; bunlar :
Ancak f1 melezler genetik yapıları gereği tohum verdikleri
zaman yani f2 elde edildiğinde, f1 de ki istenen özelliklerin çok az
bir kısmının f2 de korunduğu görülmektedir. Örneğin f1 de bulunan her hangi bir hastalığa dayanıklılık özelliği f2 de kaybolmakta,
dolayısı ile bu özelliklere sahip bir çeşit talep eden kullanıcılar her
sene yeniden f1 tohum satın alma zorunda kalmaktadırlar. Zaten
f1 melezlerin bu özellikleri sayesindedir ki bir çok kişi ve kuruluş
bitki ıslahı konusuna yatırım yapmış ve yapmaktadır ; tohum sektörü her sene cirosunun yaklaşık % 13 ila % 15 ini ARGE bütçesine
aktararak dünyada tüm sektörler içerisinde araştırmaya en çok
kaynak ayıran sektör konumunda bulunmaktadır.
Burada göz ardı edilmemesi gereken iki önemli hususa dikkat edilmelidir ; bunlar :
a. tohum maliyetinin toplam girdiler içinde ki payı oldukça
düşüktür (örneğin sera domatesinde % 1,5 civarı),
b. diğer girdi maliyetlerinin sabit kalmasına karşın sadece
tercih edilen tohum sayesinde toplam hasılat çok fazla değişiklik
gösterebilir (örneğin serada 1 dekar domates üretiminde hiçbir
şey kazanamamak, 25.000.- TL kazanmak veya bu iki uç arasında
bir hasılat elde etmek mümkündür).
a. ya genetik mutasyonlar sonucunda oluşmuş olan ve de
normalde olmaması gereken genetik dizilişler ile oluşanlar,
b. ya da doğal yolla birbiriyle gen transferi yapabilen türlerin birbirlerine gen aktarmaları sonucunda ortaya çıkanlar yani
melezler (veya hibridler) dir.
Doğada Gen aktarımı çoğunlukla böcekler aracılığı (özellikle arılar), rüzgarın etkisiyle, vb… dış etkenler sayesinde gerçekleşmektedir. Arı, çiçekten çiçeğe uçarak, erkek organdan aldığı polenleri (üreme materyalini) dişi çiçeğin döl yatağına taşıyıp,
döllenmeyi sağlayarak, ziyaret ettiği bu iki birey arasında doğal
şartlarda gen aktarımı mümkünse, gen aktarımını gerçekleştirmektedir.
İnsanlar doğayı gözlemleyerek bu sırrı çözmeye başladıklarında melezliğin çok önemli bir özellik olduğu fark etmişler ve
19 ncu yy. da ağırlıklı olarak Mendel’ in çalışmaları sonrasında bu
olguyu kuramsallaştırmışlardır.
Hibrid veya melez tohum, aynı bitki türüne ait ve uzak akraba konumunda olan iki doğal bitki kümesi veya popülasyonundan (örneğin A ve B) seçilen saf hatların veya bireylerin birbirleri
ile çaprazlanması (A x B) sonucunda elde edilen ilk nesil (f1) melez
tohumlara verilen isimdir ; bu teknik ile değişik yöntemler kullanılarak ana veya babada bulunan özelliklerin f1 çocuklarında ortaya
çıkıp çıkmadığı belirlenmekte ve böylece yetiştiricilerin yani çiftçilerin en çok istedikleri özellikleri bünyesinde toplayacak olan f1
melezin hangi ana – baba birleşiminden elde edildiği saptanarak,
çoğaltıma geçilmektedir.
Bu uğraşlar sayesinde elde edilen özellikli (örneğin verimli,
belirli hastalıklara mukavim, soğuğa veya sıcağa dirençli, erkenci
veya geççi, yağ oranı yüksek, vs…) f1 hibridler sayesinde tohum
sektörü özellikle dünyada nüfusun çok hızlı arttığı 20 nci yy. ın
ikinci yarısı boyunca insanların bol ve ucuz gıdaya kavuşmalarını
sağlayabilmiştir.
Tohumculuk uğraşında uygun ana – babaları belirleme ile
istenen f1 melezleri elde etme işlemine “ıslah çalışması”, yapan
kişiye de “ıslahçı” ismi verilmektedir.
48
f 1 Hibrid – Melez tohumlar kısır mıdır?
M
aalesef ülkemizde ulu orta dillerde dolaşan “f1 tohumlar kısırdır” söylemi tamamen yanlış ve de büyük bir yalandır ! bu iftiranın altında işin özünü bilmeyen geniş kitlelere korku salarak bilimsel gelişmelerin önüne bilinçli veya bilinçsiz set çekmek
isteyen ufak ama yaygaracı bir grup insanın yarattığı bilgi kirliliği vardır ! Melezleme yolu ile geliştirilen f1 hibridler mutlaka
kısır olur diye bir şey söz konusu değildir ; ancak istenirse bu özelliği sağlamak genetik olarak mümkündür. Örneğin eşek ile atın melezi
olan katır, kısırdır ; ancak katırı alan da, satan da, üretimine aracı olan da bunun böyle olduğunu bilerek belirli özellikleri nedeni ile
katırı tercih eder ve ahırına koyar ! f1 tohumlar içerisinde de örneğin çekirdeksiz karpuz doğal olarak kısırdır ve de tohumu olmadığı
için de çocuk yani yeni meyve veremez ; bu karpuzları üreten de, yiyen de bunun böyle olduğunu bilir ! ancak çekirdek ayıklaması zor
geliyorsa ve de canı kolaylık isterse bu kısır çeşidi bilinçli olarak satın alabilir.
Bu yöntemle belli bir amaca yönelik kısır bir çeşit geliştirildi diye ticari olarak satılan tüm f1 hibrid tohumlar kısırdır demek
büyük bir yalandır. Örneğin domatesler de kısırlığın bir cazibesi bulunmamaktadır ; ancak ülkemizde piyasada satılan ve tüketilen domateslerin yüzde 99’a yakınının f1 hibrid olmasına karşın bu çeşitler kesinlikle kısır değildir ; bunu doğrulamak için yediğiniz domatesin
içerisinden ayıracağınız çekirdekleri, kış sonrası, bahar aylarında toprağa ekerseniz yaza tekrar domates elde edeceğinizi göreceksiniz!
Canavar tohum var midir ?
C
anavar Tohum, yakıştırması da aynen “Kısır Tohum” benzeri tamamen medyatik bir abartmadır. Yeryüzünde böyle bir tohum ne
doğal olarak var olabilir ne de insanoğlu tarafından meydana getirilmiştir. Ülkemizde “Canavar Tohum” diye adlandırılan şey
belki de “Terminatör Tohumlar” (= terminator seeds) diye tercüme edebileceğimiz bir olgudur. Genetik mühendisliği ürünü olan
Terminatör Tohumların bu teknolojide dünya lideri bir firma tarafından yapılabilirliği kanıtlanmış ise de aynı firmanın açık taahhüdü ile
hiçbir durumda kullanılmayacağı dünya kamuoyuna duyurulmuştur. Bu ürünler ne Türkiye’ de ne de başka herhangi bir ülkede hiçbir
zaman kullanılmamıştır. Ayrıca ileride değineceğimiz gibi ülkemizde GDO’ lu ya da aktarma genli bitkilerin (AGB) tarımı yapılmaz.
49
Hibrid – Melez f1 tohumlar insan ve çevre sağlığına
açısından zararlı mıdır?
K
esinlikle HAYIR ! Belirli bir bitki türünde örneğin mısır, şekerpancarı veya domateste hibrid – melez tohumlar ile olmayanlar
arasında genetik olarak hiçbir fark yoktur ; her ikisi de aynı genetik temele (yani aynı genlere ve gen sayısına) sahiptir. Dolayısı ile hibrid – melez tohumu ile organikçilerin yere göre sığdıramadıkları babaannelerinin domatesi (ki yukarıda açıklandığı
gibi o da melez idi) arasında sahip oldukları genlerin niteliği ve sayıları itibari ile hiçbir fark bulunmamaktadır.
Hibrid – melez tohumlar ıslah edilirken genetik mühendisliği teknikleri kullanılmaz ve de bu tohumlar başka canlı türlerine ait gen
taşımazlar.
Bu aşamada hibrid – melez tohum kullanımı ile “bilinçsiz veya kontrolsuz tarım” uygulamalarını ayırmamız gerekiyor; kontrolsüz
tarımda ölçüsüz, yoğun ilaç ve gübre uygulamaları, kültürel tedbirlere riayet etmeden üretim anlatılmaktadır; denilebilir ki yüksek
oranda üretim artışı getiren hibrid – melez tohum kullanımı yoğun tarımı teşvik etmiyor mu ?
Hayır etmiyor ! “bilinçsiz tarım” karşıtı olarak AB ülkelerinde yaygınlaşmaya ve ülkemizde de sebze üretiminde kullanılmaya
başlanan “iyi tarım uygulamaları”, yükselen çevre koruma bilinci ile her geçen gün daha fazla benimsenmekte ve burada hibrid – melez
tohumlar kaçınılmaz olarak en önemli girdi olarak kullanılmaktadır ; şöyle ki f1 hibrid – melez çeşitler ile kuramsal olarak her istenen
özellikte çeşit geliştirmek mümkün olduğundan belirli hastalıklara dayanıklı yani ilaç gerektirmeyen, daha az su tüketen, daha az gübre
gerektiren, vs… özellikte tam çevre dostu, veya daha fazla vitamin, daha fazla kanser düşmanı moleküller içeren insan sağlığına dost
ürünler elde etmek mümkündür ve bu konular üzerinde tüm ıslahçılar şu anda yoğun olarak çalışmaktadırlar.
50
Transgenik - Aktarma genli tohum nedir?
B
ilim adamları 20 nci yy. başlarından itibaren artan oranda buluşlar ile yaşamın sırlarını anlamaya giriştiler ; 1950 li yıllarda
yönetici molekül DNA’nın sarmal yapısı ve içeriği belirlendi ve bilim tarihinde “moleküler biyoloji” olarak adlandırılan evre başladı ; bu çalışmalar 1980 den itibaren mühendislik uygulamaları ile harmanlanmaya başlanarak “genetik mühendisliği” bilim
disiplini ortaya çıktı.
İlk aktarma genli ürün olan “uzun raf ömürlü domates” 1992 – 1996 yılları arasında gerekli izinleri alarak İngiltere’de piyasaya
verildi.
Günümüzde genetik mühendisliği değişik canlı türleri arasında laboratuar ortamında gen aktaracak, hatta canlı klonlayabilecek
seviyelere ulaştı.
“Transgenik – Aktarma genli ” bitki (AGB), kendi bünyesine bir başka canlı türünden, gen mühendisliği yolu ile gen aktarılmış
bitki demektir ; bir başka ifade ile “Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmalar = GDO’ lu bitkiler” de denilmektedir.
Bu tanımda “bir başka canlı türünden” ifadesi var çünkü gen seviyesine inildiği zaman tavşanın ya da domatesin geni diye bir
ayrım kalmamaktadır; tüm canlılardaki genetik yapı taşları aynı olmakla beraber, sadece içerik ve diziliş faklılıkları bulunmakta, dolayısı
ile hayvanlardan bitkilere veya tam tersine aktarmalar yapılması da gayet doğal değerlendirilmektedir.
Ülkemizde yürürlükte ki mevzuata göre hiçbir şekilde “aktarma genli – transgenik” tohumlukların ithaline ve ticaretine dolayısı
ile bu tür bitkilerin yetiştirilmesine izin verilmemektedir.
51
Transgenik - Aktarma genli bitkilerin
kanitlanmiş zararlari var midir?
I
lk yetiştirilmeye başlandıkları 1996 yılından bu yana, “Aktarma Genli Bitkilerin” (AGB) geleneksel yöntemler ile ıslah edilen bitkilerden farklı bir şekilde insan ve çevre sağlığı üzerinde beklenmeyen olumsuz bir etki yaptığı saptanmamıştır.
Geçen 14 yılda ise AGB lerin dünya üzerinde ki ekilişleri sıfır seviyesinden inanılmaz bir artış ile 2008 yılı sonunda 125 milyon
hektara ulaşmıştır.
Tarımda en çok kullanılan AGB’ li bitki türleri soya, mısır, pamuk ve kolzadır. Diğer yandan bu teknolojiye karşı olanlar tarafından çok
daha az dillendirilmesine karşın “Genetik Mühendisliği” tarımın yanında her gün artan bir oranda sağlık alanında da ensülin, yeni nesil
antibiyotikler, aşılar, vb. “biyoilaç” üretiminde kullanılmaktadır.
Madem AGB lerin zararları yok o zaman niçin bu kadar gürültü koparılıyor ?
Burada bilimsel kuşkuculuk yanında duygusal, kişisel, politik ve de ekonomik çıkarlar etkili olmakta ve bu tür haberler çarpıcı
haber peşinde koşan basın tarafından da maalesef kolayca kullanılmaktadır.
Bizleri ilgilendirmesi gereken bilimsel kuşkuculuk açısından bakarsak:
1. ilk çekince, AGB geliştirme çalışmalarında kullanılan ve antibiyotiklere direnç sağlayan “işaret genleri” konusundadır. Ancak
AB konseyinin hazırlattığı çok kapsamlı bir raporda bu endişenin bilimsel bir temelinin olamayacağı duyurulmuş ve gene de klinik
tedavilerde kullanılan antibiyotik direnç genlerinin AGB geliştirme çalışmalarında kullanılmamasının istenmesinden sonra bunların
kullanılması tamamen durdurulmuştur,
2. ikinci endişe AGB’ lere aktarılan genlerin ya da bu genlerin kodladığı proteinlerin insanlarda alerji yapabileceği veya toksik
etkilerinin olabileceğidir. Gene AB’ nin bu konuda yaptırmış olduğu bir dizi araştırma sonucunda da AGB’ lerin insan sağlığı açısından
klasik yöntemlerle elde edilen bitkilerden daha tehlikeli olmadığı ortaya konmuştur,
3. üçüncü ve değerlendirilmesi en zor olanı ise AGB’ lerin çevresel etkileridir. Çevre üzerinde ki olası olumsuz etkilerin başında
AGB’ lerin ekosistemde ki diğer canlılarla etkileşimidir. Örneğin bir zararlı böceğe karşı geliştirilen bitkiden beslenen diğer canlılar
arasında bu bitkiden olumsuz etkilenebilecekler olamaz mı ? Olabilir ancak günümüzde zararlılar ile mücadelede kullanılan zirai ilaçlar
için de var olan bu durum bir olasılık değil ama % 100 gerçektir !
Diğer bir endişe ise AGB’ lerden gen kaçışı yoluyla biyoçeşitliliğin bozulmasıdır. Bunu engellemek için yapılması gereken AGB ile
akraba türlerin bulunduğu ekosistemlerde AG olanların kesinlikle yetiştirilmemesidir. Ülkemiz gibi bazı türlerde zengin gen kaynaklarına sahip olan ülkelerde bu konuya dikkat edilmesi çok önemlidir!
52
Transgenik - Aktarma
genli bitkilerin
ülkemizdeki durumları
nedir?
Ü
lkemiz, 2000 yılında üzerinde uzlaşılarak 2003 yılında yürürlüğe giren “Aktarma Genli Bitkilerin” (AGB) sınır ötesi taşınmalarını ve kullanımlarını düzenleyen “Cartagena
Biyogüvenlik Protokolü” nü ilk imzalayan ülkelerden biri olmasına karşın sorumluların bilgi, beceri ve cesaret noksanlıklarından
dolayı henüz kendi Biyogüvenlik Mevzuatını çıkaramamıştır. Yüce
Meclise sunulan taslak ise esasta sadece yeni ve hantal bir bürokratik yapı kurulmasını hedefleyen, özünde ise çok hızla değişen
bu teknolojiyi düzenlemekten çok uzak kalmış bir metin olup daha
yasalaşmadan dünya gerçeklerinden kopuk ve uygulanamaz durumdadır.
Bu konuda yapılması gerekenler :
1.acilen AGB’ ler konusunda gelişmiş dünya ölçeğinde yasal bir mevzuat ile gerekli kontrolleri yapabilecek uzman kadroların ve laboratuar alt yapılarının oluşturulması,
2. ülkenin bu konuda ki orta ve uzun vadeli olası ihtiyaçlarını, hedeflerini belirleyecek bir ana (master) planlamasının yapılması,
3. bu hedeflere uygun çalışmaların koordinasyon içerisinde yapılabilmesi için kamu araştırma kuruluşları, üniversiteler ve
özel sektörün bir araya getirilmesidir.
Bu bağlamda Anadolu yarım adasının şimdilik dünya ölçeğinde geniş kabul gören AGB’ lerden soya, mısır, pamuk gibi türlerin ana vatanı olmaması büyük bir şanstır.
Göz ardı edilmemesi gereken diğer bir olgu ise Brezilya,
Çin ve Hindistan gibi yoğun nüfusa sahip hızla gelişmekte olan ülkelerin bu teknolojiye büyük yatırımlar yaptıkları ve bu durumun
ülkemiz tarımını şimdiden rekabetçi ithalat fiyatları aracılığı ile
ağır bir şekilde olumsuz etkilediği ve de artan bir şekilde etkileyeceğidir. Örneğin AG’ li pamuk üretimine 2002 yılında başlayan
Hindistan’da 2007 yılında ekili pamuk alanlarının % 70’ i AG’ li
pamuklara ayrılmış ve bu ülkeyi aynı yıl dış satımda dünya lideri
konumuna yükseltmiştir. Ülkemizin ise aynı dönem içerisinde pamuk üretiminde sürekli geri giderek dünyanın en büyük pamuk
ithalatçısı konumuna gelmiş olması acaba kötü bir tesadüf mü ?
Bizce bu konu en azından ciddi bir şekilde araştırılmaya değer.
“Aktarma Genli Bitkilerin” (AGB) dünyada her geçen gün
daha fazla kullanım alanı bulacağı kesin bir olgu iken, ülke olarak
bu konu üzerinde yoğunlaşmaz ve de gerekli bilimsel alt yapıyı
kuramaz isek yeni bir fırsat trenini daha kaçırmış olacağımız kesindir.
53
Transgenik veya Aktarma genli bitkiler
olmasa ne olur ?
E
vren ölçeğinde çok küçük ve sınırları belirli bir mekan olan dünyamızın gene belirli ve sınırlı bir canlı sayısını yaşatma kapasitesi
var. 20 nci yy. başına kadar gezegenimizde insanlar, hayvanlar ve bitkiler arasında var olan olağanüstü denge sayesinde dünyamız
varlığını yüzbinlerce yıldır ufak tefek doğal düzenlemeler ile olduğu gibi sürdürüyordu.
Ancak 20 nci yüzyılda insanoğlu artan bir hızla geliştirdiği teknoloji sayesinde dünyanın temel dengelerini yerinden oynatmaya
başladı ; öyle ki günümüzde eğer isterse elinde ki atom bombalarını patlatarak gezegenimizde ki hayatı yok edebilecek güce bile sahip
oldu ! Bu gücün faydalı tarafı olarak, belki de bu nedenle büyük bir savaş şansının artık kalmadığını ileri sürebiliriz ! Diğer yandan gene
Tıp alanında ki ilerlemeler sayesinde bir yandan çocuk ölümlerini azaltırken diğer yandan ortalama insan ömrünü çok uzattı.
Bu ve benzer gelişmeler sonucu dünyanın nüfusu, hayvan, bitki ve tarıma elverişli toprak alanlarının azalması pahasına hızla arttı
ve artmaya devam ediyor; üstelik insanların yaşam kalitesi de gittikçe artarak daha fazla tüketimi teşvik etmekte. Sonuçta her geçen
gün, insan nüfusu hem daha hızlı çoğalıyor, hem de bireylerin istekleri artıyor !
Bu durumda, gelecek 20 yılda % 50 artacak olan bu nüfus nasıl beslenecek ?
Hem elimizde ki teknolojinin kontrolsüz kullanımı ile üreme dahil diğer tüm olumsuz parametreleri kontrol edemiyor, hem de iş
gıda üretimine gelince teknoloji kullanmayalım diyoruz ; böyle bir çelişki olabilir mi ?
Bazı bilim çevreleri ülkemizde ortalama ısının 2 derece artması ile bugün kullandığımız buğday çeşitlerinin büyük bir bölümünün
kullanılamayacağını ileri sürüyorlar ; yani gerekli önlemler alınmaz ise, böyle gidersek yakında açlık sorunu ile karşılaşacağız diyorlar !
Bu nedenle ülkemiz hiç vakit kaybetmeden bu teknolojileri anlayabilecek, kullanabilecek ve geliştirebilecek bilimsel alt yapıyı kurmak,
bazı felaket çığırtkanlarının insanları korkutmalarını engellemek zorundadır.
Biyoteknoloji, Gen Mühendisliği ve Aktarma Genli bitkiler biz istesek de, istemesek de 21 nci yy. tarımına damgasını vuracaktır;
Türkiye için soru, bu geminin içinde mi yer alacağı, yoksa parasının yettiği kadar tarım ürünü satın alarak diğerlerinin müşterisi mi
olacağıdır ?
Bu yeni teknolojilere karşı olanlar içerisinde AB’ nin yaklaşık 22 üyesi de bulunuyor; ancak bu ülkelerin koşulları ile ülkemizin
koşulları çok farklı ! niçin karşı olduklarını çok iyi anlamak gerekiyor; örneğin Yunanistan karşı olsa ne olur, olmasa ne olur ? Fransa
ise tamamen iç politika nedeniyle karşı, vs… sonuçta AB’ nin satacak başka teknolojik ürünleri dolayısı ile ürün alacak parası var ! AB
bu konuda ki çalışmalara diğerlerinden önce başlamasına karşın politik yaygaralar sonucu bu treni kaçırmış durumda ancak Asya’ nın
büyüyen devleri Çin ve Hindistan için durum tamamen farklı ve yoğun bir şekilde bu alanda çalışmaktalar; biz ise böyle gidersek, tam
arada ve gelişmelere seyirci olarak kalacağız.
54
Tohum stratejik bir silah mıdır?
T
ohum stratejik bir silah değildir. Günümüzde ülkeler arasında dolaylı veya doğrudan ticaret o kadar gelişti ki, bu yaklaşım her
konuda artık çok demode ve gerçek dışı ; artık milli sermayeden, milli sanayiden bahsetmek çok gerçekçi değil ! Büyük Sermayenin veya sanayi gruplarının çıkarları yani pazarları neredeyse, her türlü teknolojik bilgiyi de beraberlerinde götürerek oraya
gidiyorlar. Dolayısı ile herhangi bir ülke politik olarak akıllı davranıp bir yandan yabancı sermaye ve bilgiyi ülkesine çekebilir, diğer
yandan bu bilgileri harmanlayabilecek bilimsel altyapı ile güçlü bir üretim altyapısını kurabilir ise, stratejik olarak adlandırılan bir çok
konuda hiçbir tedarik sıkıntısı çekmez. Ülkemiz coğrafi konumu, ölçek büyüklüğü, beklentileri yüksek genç ve dinamik nüfusu ile hala
önemli bir cazibe merkezidir.
Ülkemiz 30 sene öncesine göre tohumculuk konusunda dünyayı ve işini çok daha iyi bilen kadrolara ve de üretim altyapısına
sahiptir ; artık en kötü ihtimal ile A ülkesinden olmaz ise B ülkesinden, rahatça gerekli girdileri tedarik edip üretimi sürdürecek alt
yapıya sahibiz. Amerika, İran’a 20 sene ambargo uyguladı fakat bu sürede İran’da satılan tohumların yüzde 90’ı Amerikan malıydı ! Bu
tohumlar İran’a Birleşik Arap Emirliklerinden kaçak yolla girdi ama bu durumu ne ülkeyi yöneten ve ABD’yi şeytan ilan eden Mollalar
engelleyebildi, ne de fırsat bulabilse İran halkının kafasına atom bombası atmaktan çekinmeyecek olan ABD yönetimi !
Türkiye olarak birçok sektörde dışarıya bağımlıyız. Örneğin Türkiye ilaç sanayinin yüzde 80’i dışarıya bağımlı ve yabancı sermayenin elinde ; bu durumda Türkiye’ye beşeri ilaç ambargosu uygulansa ne olur ? bu mümkün mü ? Savunma sanayimiz daha mı az
stratejik ? ancak 20 senelik kararlı bir çalışma ile ülkemiz savaş gemisi yapabilen az sayıda ki ülke arasına girebildi !
Tohum konusunda da aynı şansa sahibiz yeter ki yasal altyapıyı hazırlayan ve kamu kaynaklarını yöneten idarecilerde bu irade
oluşsun ve sektör planlı, programlı desteklensin.
55
Yabancılar gen kaynaklarımızı ele geçiriyor mu?
Ü
lkemiz bilim yapmayı üniversite açıp, mezun vermek sanıyor ! ne yazık ki vatandaşlarına ülkenin kaynaklarına, zenginliklerine
sahip çıkma bilinci aşılanamamış bir ülke vatandaşıyız. Çoğunlukla akademik kariyer sahibi bir grup vatandaşımız “eyvah gen
kaynaklarımız elden gidiyor” diye bağırarak felaket tellallığı yapıyor ancak sorunun kaynağına inemiyor ; kendilerine “elimizde
ne var ?” diye soracak olsanız cevap almak mümkün değil ! Kitaplarımızın kimi 6.000, kimi 12.000 endemik (yurdumuza has) bitkiden
bahsediyor ! bu kadar sapma mümkün mü ? hangisine, nasıl inanacağız ?
“Yabancılar Gen kaynaklarımı ele geçiriyor” diye bağırmakla adını koyamadığımız “gen kaynağını” korumak mümkün mü ? Ülke
olarak zenginliğimizin farkında değilsek, adını koyamıyorsak, ona sahip çıkmak için bir şey yapmıyorsak, bu bizim zenginliğimiz diyebilir miyiz ?
Bir şey korunmak isteniyorsa önce onu tanımak, sevmek, benimsemek, kullanmak, geliştirmek gereklidir ! Ülkemizde, dünya
üzerinde ki BM desteği ile kurulmuş ilk gen bankaları bulunuyor, ama bu zenginliği değerlendiren araştırmacılarımız, bunları kullanan,
bunlardan değer yaratan sanayicilerimiz yoksa, içerisinde işe yarar bir şey var veya yok demek şansımız dahi olabilir mi ?
21 nci yy. da dünya ne aradığını bilerek gezen insana çok küçük ! dolayısı ile gen kaynağı denen şeyi topla, tüfekle, dikenli telle,
özellikle de lafla korumak imkanı maalesef yok ! korumak istiyorsan herkesten önce kullanacaksın ; sen kullanamıyorsan, hiç değilse
kullanmak isteyen başkalarını engellemeyeceksin ki belki bu sayede ürünün nimetlerinden faydalanma şansın olabilsin.
Sahip çıkma bilincini geliştirip, bilimsel olarak gen kaynaklarımızı değerlendirmeğe başlamamız için diğer yapılması gereken şeyler ise;
.
a.Hindistanlıların gayet güzel başardıkları gibi, bilimsel alt yapıları ve sermayeleri güçlü çok uluslu şirketlere karşı ülkesinin ve
halkının çıkarlarını savunabilecek nitelikte çevre ve uluslararası hukuk bilgisi olan uzman kadrolar yetiştirmek,
b.Ülkemizin bu konularda haklarını koruyacak yasal altyapısını uluslar arası standartlara getirmesi ve de bu çok hızlı gelişen
teknolojilere ayak uyduracak şekilde güncel olarak yenilenmesidir.
Ö. Not: Maalesef ülkemiz bu son önerimizin tam aksine daha taslak aşamasında zaman aşımına uğramış, demode olmuş bir biyo
güvenlik yasasını tam 10 senedir üzerinde çalışmasına (?) karşın henüz çıkartamamıştır.
56
Tohum sektörü ne bekliyor ?
* Ziraat Eğitimin niteliğinin yükseltilmesini, işe odaklı teknik eleman yetiştirilmesini bekliyor,
* Orta ve uzun vadeli hedefleri değişmeyecek açık ve ciddi bir tarım politikası bekliyor. Girdi sağladığımız ülke tarımının ne olacağı,
tohum faaliyetinin nereye gideceği, kaç kişi istihdam edileceği, neyin üretileceği, nasıl satılacağı bilinmeden 15 – 20 sene sürecek ARGE
yatırımları yapmak mümkün değil,
* Güvenir tarımsal veri tabanları yayınlanmasını bekliyor,
* Mutfakta devletin özel sektöre, yerli sermayeli şirketlere yardım etmesini, ARGE çalışmalarına doyurucu teşvikler vermesini bekliyor.
Özellikle sebze konusunda kamu ARGE istasyonlarının kapatılıp, arazi ve imkanlarının özel sektöre devrini istiyor,
* Dünya ölçeğinde kabul görecek, hastalık testlerini yapabilecek laboratuarlar kurulmasını bekliyor,
* Bürokratik işlemlerin kolaylaştırılmasını, bu işlemlerin makul ölçülerde azaltılmasını, özel sektörün isteklerine hızla cevap verilmesini,
yasada öngörülen yetki devirlerinin bir an önce planlanmasını istiyor.
57
TÜRKİYE TOHUMCULUK ENDÜSTRİSİ DERNEĞİ
YÖNETİM KURULU
Adı ve Soyadı /
Name and Surname
ADMİNİSTRATİVE COUNCİL OF
TURKİSH SEED INDUSTRY ASSOCİATİON
Görevi /
Responsibility
Firması / Firm
Telefon No /
Phone Number
e-mail
Dr.Mete KÖMEAĞAÇ
Yönetim Kurulu
Başkanı
AKDENİZ Tohum Sanayi ve
Ticaret Ltd.Şti.
0 533) 437 12 45
[email protected]
Hamdi ÇİFTÇİLER
Yönetim Kurulu
II.Başkanı
MAY AGRO Tohumculuk A.Ş.
0 (532) 254 25 73
[email protected]
Muhasip Üye
ÇİMTEKNİK Tohumculuk Ziraat
Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti.
0 (532) 372 52 57
[email protected]
Ali ÖZBUĞDAY
Üye
ÖZBUĞDAY Tarım İşletmeleri ve
Tohumculuk A.Ş.
0 (532) 432 66 90
[email protected]
Fahri HARMANŞAH
Üye
TASACO Tarım Sanayi ve Ticaret
A.Ş.
0 (532) 286 68 76
[email protected]
Alaattin
YOĞURTÇUOĞLU
Üye
KWS TÜRK Tarım Ticaret A.Ş.
0 (532) 744 24 40
[email protected]
İbrahim Hamit ESİN
Üye
MONSANTO Gıda ve Tarım
Ticaret Ltd.Şti.
0(532) 365 72 73
ibrahim.hamit.esin@
monsanto.com.tr
Ali ULUSOY
Ayhan ELÇİ
Genel Sekreter
----------
0(532) 511 51 56
[email protected]
Bu kitabın hazırlanmasında katkılarını esirgemeyen Türk Ted Yönetim Kurulu eski Başkanı Yavuz Batur, Türk Ted Genel
Sekreteri Ayhan Elçi ve Dr. Mehmet Uyanık’a teşekkürlerimizi sunarız.
We tender our thanks to Old Cahirman of Turkish Seed Industry Association Yavuz Batur , General Secretary
of Turkish Seed Industry Association Ayhan Elçi and Dr. Mehmet Uyanık for unsparing their contribution while
preparing this book.
Mayıs 2009

türkiye tohum sektörü

Transkript

Benzer belgeler

parlatmaaa helezonu

indir - Shaya

Slayt 1 - Sosyal Bilgiler

Şirketimiz, Gigabyte Technology Co. Ltd. şirketi ile ekran kartı ürün

İndirmek İçin Tıklayınız

2011 Yılı Çalışma Raporu - İstanbul İl Gıda Tarım ve Hayvancılık

Kinto® Duo Broşür - BASF Türk Bitki Koruma

flower - GÜNSU

İçindekiler 58 94 102 110 122 62