Kitabın içeriğini görmek için tıklayınız..

BTSO
®
Tüccarın El Kitabı Serisi - IV
Firmanızın
İnternet Sitesinin
Hazırlanmasında Püf
Noktalar
Kasım 2007
Yayına Hazırlayan :
İletişim ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü
ISBN :
İÇİNDEKİLER
Giriş..........................................................................................22
Bazı Temel Kavramlar . .........................................................22
- İnternet.................................................................................22
- Intranet ve Extranet.............................................................22
- WWW (World Wide Web).....................................................22
- IP ve Alan Adı......................................................................22
- E-Posta (E-Mail)..................................................................22
- Arama Motorları..................................................................22
- E-Ticaret...............................................................................22
İnternet (Web) Sitesinin Yararları.........................................22
İşletmeler Açısından İnternet Sitesinin Üstünlükleri..........22
- Tanıtım Bütçesinden Tasarruf . ..........................................22
- Zaman Tasarrufu.................................................................22
- Fırsat Eşitliği.......................................................................22
- Bilgi Kaynaklarının Zenginliği ve Karşılıklı Etkileşim........22
- Uluslararası Erişim.............................................................22
Müşteriler Açısından İnternet Sitesinin Üstünlükleri.........22
İnternet Sitesinin Tasarımı.....................................................22
İnternet Sitesinin İçeriği.........................................................22
İnternet Sitesinin Maliyeti......................................................22
İnternet Sitesinin Tanıtımının Yapılması..............................22
Tanıtımın İnternet Üzerinde Reklam İle Yapılması.............22
Yararlanılan Kaynaklar.........................................................22
ÖNSÖZ
Kurumların saygınlıkları, tartışmasız verdikleri hizmetlerin kalitesi ile doğru orantılıdır. Ve saygın kurumlar hedef
kitlesinden aldığı geri bildirimlerle beslenir.
118 yıldır Bursa’da taş üstüne taş koymayı adeta kurumsal bir disiplin haline getiren Bursa Ticaret ve Sanayi Odası,
bugün yakaladığı saygınlığını üyelerine borçludur. Sadece
ticari ve sınai alanlarda değil, sosyal ve kültürel alanlarda
da kendini içinden doğduğu kentine karşı sorumlu hisseden Odamız, üyelerine en kaliteli ve sürekli iyileşen hizmet
verme anlayışıyla varlığını sürdürmektedir.
Bugün Odamız’ın ‘örnek, öncü ve saygın bir kurum’
olarak parmakla gösterilmesinin ardında verdiğimiz hizmetlerdeki kurumsal özgüvenimiz, hizmetlerimizi sürekli
iyileştirme kararlılığımız ve siz üyelerimizden aldığımız
cesaret vardır.
Sizden aldığımız geri bildirimler doğrultusunda, Odamız, bilgi birikimini ve deneyimlerini sizlerle paylaşmaya
devam ediyor. “Tüccarın El Kitabı” serisi de bu düşüncenin
bir ürünü olarak ortaya çıktı. Elinizde tuttuğunuz “Internet
Sitesinin Hazırlanması” başlıklı kitapçığı, siz değerli üyelerimize sunmaktan duyduğumuz gururu ifade ederken, söz
konusu çalışmamızın iş süreçlerinize katkıda bulunmasını
dileriz.
S.Tolga YÜCEL
Genel Sekreter
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası
3
Giriş
Günümüzde, internetin yaygın olarak kullanılmaya başlanılması, gerek işletmelere gerekse tüketicilere önemli imkanlar sunmaktadır. İnternet, çok çeşitli amaçlarla kullanılmakta ve internetin sunduğu hizmetlere her gün bir yenisi
eklenmektedir.
İşletmeler, interneti; tanıtım, bilgilendirme, reklam, satış
ve halkla ilişkiler gibi çeşitli amaçlarla kullanmaktadırlar.
Rekabetin ve küreselleşmenin artmasıyla, bu faaliyetlerin
işletmeler için önemi giderek artmaktadır. İşte, internet,
hem maliyetinin çok düşük olması hem de bütün internet
kullanıcılarına ulaşma imkanının olması nedeniyle, bu faaliyetlerin yerine getirilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Fakat, bu amaçlarla hazırlanan web sitelerinin, dikkat
ve ilgi çekmesi için, içeriklerinin çok iyi hazırlanmış olması, hızlı olması, devamlı güncelleştirilmesi, kullanıcı istek
ve sorularına hızla cevap verilmesi gibi birçok özelliği bünyesinde barındırması gerekmektedir.
Günümüzde büyüklüğü ve hizmet alanı ne olursa olsun,
bir ticari işletmenin mutlaka bir internet sitesine ihtiyacı
vardır. Artık internet kendine has kuralları, avantajları olan
ve kullanıcı kitlesine sahip bir tanıtım aracıdır ve internet
dünyasında yer almak her firma için gereklidir.
4
Bazı Temel Kavramlar
İnternet
İnternet, bilgisayar ağlarının birbirine bağlanmasıyla
oluşan ve böylece tüm dünyayı birbirine bağlayan devasa
büyüklükteki bir bilgisayar ağı demektir. Kısaca, ağların
ağına internet diyebiliriz. Bilgisayar ağı ise, iki ya da daha
fazla bilgisayarın birbirine bağlanmasıdır. İnternet, insanların her geçen gün gittikçe artan “üretilen bilgiyi saklama,
paylaşma ve ona kolayca ulaşma” istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla pek çok
alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir
şekilde erişebilmektedir. İnterneti bu haliyle bir bilgi denizine, ya da büyük bir kütüphaneye benzetebiliriz.
Günümüzde internete bağlanmak çok kolaydır. Bunun
için bir bilgisayara, modeme, telefon hattına sahip olmak
ve bir de internet servis sağlayıcıdan (ISS) numara almak
yeterlidir.
Intranet ve Extranet
Intranet, internet teknolojilerini kullanan, işletme içi
ağdır. İnternet, global bir ağ olup ve herkesin kullanımına
açık iken, intranet, sadece, işletmede çalışanların sisteme
girebildiği kapalı bir ağdır. İntranette bağlantı, telefon hatları üzerinden veya özel bilgisayar ağları üzerinden sağlanabilir.
Extranet, intranetin daha genişletilmiş şeklidir. İntranet,
işletme ile çalışanları arasındaki bir iç ağ iken, extranet, işletme dışındaki kişilerin de sisteme girebildiği firmalar arası bir ağdır. Sisteme girişine izin verilen kişi ve kuruluşlar;
işletmenin iş yaptığı ortakları, müşteriler ve tedarikçilerdir.
Extranet, işletmelerin, tedarikçi ve ortaklarıyla daha iyi çalışmasına, maliyetleri azaltmasına, işletmenin müşterilerle
5
daha iyi ilişkiler kurmasına ve yeni hizmetler sunmasına
olanak sağlar ve rekabet gücünü arttırır.
WWW (World Wide Web)
www veya kısaca web, istemci/sunucu mimarisini kullanarak, bilgileri görüntüleyen, formatlayan, bilgilerin akışını sağlayan, bilgileri depolayan bir standart sistemdir.
Günümüzde internetin kalbi konumunda olan web, dünyanın dört bir tarafındaki binlerce web sunucusu bilgisayarda
kayıtlı milyonlarca dosyadan oluşan bir bütündür ve yazı,
ses, film, animasyon gibi pek çok farklı yapıdaki verilere
ulaşmamamızı sağlayan çoklu hiper ortam sistemidir. Web
sistemi, HTML (Hiper Metin İşaretleme Dili) diye adlandırılan bir dile dayalıdır ve web’deki bilgiler, HTTP (Hiper
Metin Aktarım Protokolü) adı verilen bir sistem aracılığıyla nakledilmektedir.
Web (internet) sayfası, bir web sunucusuna yüklenmiş
bir HTML dokümanıdır. Web sitesi ise, belli bir organizasyon ya da kişiye ait web sayfalarından oluşur ve web
aracılığıyla ulaşılabilmesi için bir alan ismine sahiptir. Web
tarayıcısı, web sayfalarını indirip açan, internetteki web
sunucularıyla iletişim kurmak için bilgisayarımızda çalışan
bir programdır. En yaygın kullanılan tarayıcılar, İnterent
Explorer ve Netscape Navigator’dur.
IP ve Alan Adı
İnternet Protokolü ya da kısaca IP, internete bağlı bilgisayarların birbirlerini tanımaları için, her bilgisayara verilen bir numaradır. Bu numaralar, herbiri 256’dan küçük
ve birbirinden nokta ile ayrılmış dört sayıdan oluşmaktadır.
İnternete bağlanmak için, servis veren kuruluşla protokol
imzalayan her bilgisayar kullanıcısına böyle bir bilgisayar
numarası verildiğinden, bu numaralara kısaca IP adresi de6
nilmektedir. Örneğin; 131.114.1.128 veya 128.3.0.5 gibi.
IP adresi rakamlardan oluşmaktadır. Hatırlanması zor
olduğu için bir adla eşleştirilmektedir. İşte, IP adreslerini
ad ve adrese çeviren sisteme, Alan Adı Sistemi (DNS) denilmektedir. Örneğin, 225.221.14.5 IP adresinin, www.firma.com adresine karşılık gelmesi gibi.
Alan adı veya internet adresi, genellikle dört kısımdan
oluşmaktadır: 1) Ön ek (ftp, gopher, www gibi), 2) kurum
(veya kişi) adı, 3) kurumun türünü gösteren kısaltma, ve 4)
ülke kısaltması. Örneğin, www.btso.org.tr adresinde; www,
özel hizmet türünü belirten ön eki; btso, kurum adını; org
kısaltması, kurumun kar amacı olmayan bir kuruluş olduğunu; tr kısaltması ise internet adresinin Türkiye çıkışlı olduğunu göstermektedir (Amerika Birleşik Devletleri çıkışlı
adreslerde ve geniş bir kitleye servis sunan bazı birimlerin
internet adreslerinde, iki harften oluşan ülke kodu yer almamaktadır).
İnternet adreslerinde kullanılan bazı kısaltmaların anlamları şöyledir:
gov: Hükümet/devlet kuruluşları,
edu: Eğitim kuruluşları,
org: Ticari olmayan, kar amacı gütmeyen kuruluşlar,
com: Ticari kuruluşlar,
int: Uluslararası organizasyonlar,
mil: Askeri kurumlar,
net: İnternet servis sunucuları.
Alan adı, firmanızın sanal dünyadaki adresi olacağından,
alan adının doğru olarak seçilmesi büyük önem taşımaktadır. Alan adı; kısa ve akılda kalıcı olmalıdır. Alan adını
belirledikten sonra, bunun tescil ettirilmesi gerekmektedir.
7
Firmanıza ait tr uzantılı (www.firmanizinadi.com.tr) alan
adını tescil ettirebilmeniz için, Ticari Sicil Gazetesi veya
Patent Enstitüsü tarafından onaylanmış Marka Tescil belgesi yeterli iken, tr uzantılı olmayan www.firmanizinadi.
com formatındaki alan adları için ise, herhangi bir belge
gerekmemektedir ve yıllık 10 dolar civarında tescil ettirilebilir.
E-Posta (E-Mail)
Bilgisayar ağlarının oluşturulma nedenlerinden biri de,
kişilerin, bir yerden diğerine (hızlı ve güvenli bir şekilde)
elektronik ortamda mektup gönderme ve haberleşme isteğidir. Elektronik posta veya e-posta, bu amaçla kullanılan servislere verilen genel addır. Bir kişiye veya kuruma
elektronik posta gönderebilmek için, o kişinin veya kurumun e-posta adresini bilmeniz gerekir. E-posta adresi, @
işareti ile ayrılmış iki kısımdan oluşur. İlk kısım kişinin
kendi sistemindeki kullanıcı numarasını; ikinci kısım ise,
bulunduğu sistemin adresini belirtir. Örneğin, aliakgul@
firmanizinadi.com.tr veya [email protected] gibi.
E-posta adresini, bağlı olduğunuz İnternet Servis Sağlayıcınızdan veya İnternet üzerinde ücretsiz e-posta hizmeti
veren sitelerden alabilirsiniz. Fakat, ticari ilişkilerde, Yahoo veya Hotmail gibi ücretsiz posta adresi verilen yerlerden alınan adresler yerine, firmanıza ait bir alan adı üzerinden açılmış bir e-posta adresinin kullanılması, size prestij
sağlayacağı ve karşı tarafa güven vereceği için daha faydalı
olacaktır.
Arama Motorları
İnternet üzerindeki kaynakları sorgulamak ve aradığımız bilgilere ulaşmak için kullandığımız web üzerindeki
tarama mekanizmalarına, genel olarak “arama motoru”
8
(search engine) denilmektedir. Arama yapmak istediğiniz
konuya ilişkin anahtar kelimeleri kullanarak, milyonlarca
web sayfasını tarayabilir ve istediğiniz bilgilere ulaşabilirsiniz. Başlıca arama motorları şunlardır:
www.google.com
www.yahoo.com
www.lycos.com
www.excite.com
www.infoseek.com
www.altavista.com
www.mckinley.com
E-Ticaret
Elektronik Ticaret (e-ticaret) kavramı, iletişim ve bilgisayar teknolojilerinin gelişimine paralel olarak ortaya çıkan ve ticareti kolaylaştıran bir yeniliktir. E-ticaret, yeni bir
kavram olmasına karşın, geçerli olan esas ve ilkeler bakımından geleneksel ticari yöntemlerle benzerlikler içermekte ve geleneksel ticarete bir alternatif oluşturmaktan çok
onu bütünleyen ve kolaylaştıran bir yöntemdir.
E-ticaret; mal ve hizmetlerin üretim, reklam, satış ve
dağıtımının telekomünikasyon ağları üzerinden yapılmasıdır. Diğer bir ifadeyle, e-ticaret, hem kuruluşları hem de
bireyleri ilgilendiren, ticari etkinliklere ait her türlü işlemin
bilgisayar ağları üzerinden yapılmasıdır. Görüldüğü gibi,
iletişim ağlarını kullanan elektronik cihazlarla (bilgisayar,
telefon, faks, vs.) yürütülen tüm ticari amaçlı etkinlikler,
e-ticaret olarak ifade edilmektedir. Fakat e-ticaret, internetin yaygınlaşmasıyla, yoğun olarak internet üzerinden yapılır hale gelmiştir.
E-ticaretin her alanda sağladığı en büyük faydası, ma9
liyetlerde düşüşe yol açmasıdır. Sipariş alınması ve verilmesinde, stok tutma maliyetlerinde, satış sonrası müşteri
hizmetlerinde, personel giderlerinde, dağıtım ve aracı giderlerinde önemli maliyet düşüşleri görülmektedir. Elektronik ticaret, işletmenin büyüklüğüne bağlı olmaksızın,
ürün satışında, müşterilere bilgi ve hizmet vermede, ülke
sınırlarını aştığı ve yeni iş imkânları sağladığı için gelirde artışa neden olur. Bunların dışında e-ticaret; rekabette
rakiplere göre avantaj sağlar, müşteri hizmetlerinde hız ve
kaliteyi arttırır ve firmanın ve firmanın ürettiği mal ve/veya
hizmetlerin tanıtımına yardımcı olur.
E-ticarete geçmek için öncelikle tedarik zinciri yönetiminin sağlanması gerekir. Doğru ürünü, doğru yer ve
zamanda ulaştırabilmek için çok iyi bir dağıtım sistemi
kurulmalıdır. Bunun için genellikle kargo şirketleri kullanılmaktadır. İkinci önemli nokta, internet üzerinden güvenilir ve kaliteli bir alışveriş ortamı yaratabilmek özel şifre
yazılımları kullanarak, müşterinin kredi kartını emniyete
almak gerekir. Üçüncü önemli nokta, müşteri ilişkilerinin
yönetimini sağlamak, yani müşterilerle kalıcı ilişkiler kurabilmektir. İyi bir e-ticaret internet sitesinin kurulmasında,
profesyonel yardım alınmalıdır. Firmalar, kendi internet
siteleri üzerinden e-ticaret yapmak yerine, PlatinMarket,
TürkTicaret gibi online shoplarda bir sanal mağaza kiralama yoluna da gidebilirler.
Geçmişi 1960’lı yıllarda ABD Savunma Bakanlığı’nın
yaptığı çalışmalara dayanan ve ilk internet bağlantısının
gerçekleştirildiği 1969 yılından bu yana, internet önemli
mesafeler kat etmiştir. Örneğin, internet kullanıcı sayısı,
1996 yılında 40 milyon iken, bu sayı, günümüzde 1 miyarın üzerine çıkmıştır. İnternetin yaygınlaşması ve kullanıcı
sayısının artmasıyla, e-ticaret hacmi de artmaya başlamış10
tır. Örneğin, 1997 yılında 26 milyar $ olan global e-ticaret
hacminin 2006 yılı sonunda 13 trilyon $ civarında olduğu
tahmin edilmektedir.
11
İnternet Sitesinin Yararları
Bir internet (web) sitesine sahip olmanın işletmelere
birçok yararı vardır. İnternet sitesi, bilgi amaçlı, pazarlama
amaçlı, tanıtım amaçlı olabilir veya bu amaçlardan ikisineüçüne hitap edebilir. İnternet, haftanın 7 günü ve günün 24
saati sürekli çalışma ve hizmet verme üstünlüğüne sahiptir. İnternet sitesi sadece bir reklam ve tanıtım aracı olarak
görülmemelidir. İyi tasarlanmış bir internet sitesi, işletmenin, yeri geldiğinde tezgahtarı, yeri geldiğinde halkla ilişkiler sorumlusu, yeri geldiğinde teknik servisi veya elektronik şubesi olabilir.
İşletmenin sahip olacağı bir internet sitesi, mevcut müşterileri arasındaki prestijini ve işletmeye duyulan güveni
arttıracağı gibi, yeni müşteriler kazanılmasında da önemli
bir rol oynar. İşletmenin mal veya hizmetlerini kullanan ve
memnun olan bir müşteri, internette firmanın gönüllü tanıtım elçisi olabilir.
İşletmeler çeşitli nedenlerle internet sitesi oluşturmaktadırlar. Bu nedenler şunlar olabilir:
- Mal ve hizmetlerle ilgili bilgi sağlamak,
- Firma imajını arttırmak,
- Ürün ve hizmetlerin satışını sağlamak,
- Müşteri hizmetleri vermek,
- Maliyetleri düşürmek,
- Yeni pazarlar bulmak,
- Mal ve hizmetlerin reklamını yapmak,
- Yeni müşterileri cezbetmek ve tutmak,
- Yeni dağıtım kanalları bulmak,
- Müşteri kabulünde hız kazanmak,
- Geleneksel işletme yöntemlerinden parasal tasarruf,
12
- Müşteriler ve tedarikçi işletmeler arasında stratejik işbirliği kurmak,
- Müşteri ihtiyaçlarını araştırmak,
- Tedarikçi işletmelerle ilişkiler kurmak,
- Yeni hizmet fırsatlarına imkan sağlamak,
- Piyasayla ilgili bilgi ve düzenlemelerin işletmeye hızlı
akışını sağlamak.
İşletmeler, oluşturacakları e–posta listeleri sayesinde,
müşterilerini, hiçbir maliyete katlanmadan, yeniliklerden, fiyat değişikliklerinden, indirimlerden haberdar
edebilirler. İşletmenin bu işlemi faksla, mektupla veya
telefonla yaptığını düşünürsek, maliyet ve harcanacak
zaman çok yüksek olacaktır. Oysa, yüzlerce insana
aynı e-postanın gönderilmesi için bir-iki tuşa basmak
yeterli olacaktır.
Tanıtım veya bilgi verme amaçlı olarak, işletmelerin,
müşterilerine veya potansiyel müşterilerine gönderecekleri e-postaların hazırlanmasında şunlara dikkat
edilmelidir.
- Kısa olmalıdır. 250 kelimeyi geçmemelidir.
- Başlığın çekici ve etkileyici olması gerekir.
- E-posta adresini, internet sitesinin URL adresini, telefon numarasını v.b. içermelidir.
- Her e-posta programı, değişik şekillerde formatlanmış
metinlere uyumlu olmayabilir. Onun için metnin formatlanmasında uygun veya yaygın yazılımlar kullanılmalıdır.
- İlgili kişilere gönderilmelidir.
- Karşı tarafın gönderilen mesajı alıp almadığını sormak
için ikinci bir e-posta gönderilmemelidir.
13
Elektronik ortam, günümüzde işyerinin fiziksel yapısının ve konumunun önemini azaltmıştır. Artık, “benim mağazam büyük” ya da “benim mağazam ana caddede” şeklindeki düşünceler ortadan kalkmıştır. Internet devrimiyle
birlikte günümüzün ve geleceğin şirketleri ikiye ayrılmaktadır: İyi tasarlanmış internet siteleri olan şirketler ve kötü
tasarlanmış internet siteleri olan şirketler. Bunun anlamı,
21. yüzyıla damgasını vuran internet devrimiyle birlikte,
önümüzdeki 5 yıl içinde bütün şirketler ya internet (elektronik ortam) şirketleri olacaklar ya da artık şirket olarak
anılamayacak duruma düşeceklerdir. Bu gerçek, günü kurtarmaya çalışanlarla geleceğine yatırım yapanlar arasındaki farkı da belirleyecektir.
Globalleşen dünyada her işletme eninde sonunda bir gün
bir internet sitesine sahip olmak zorunda kalacaktır. İnternet treninin vagonları önümüzden birer birer geçmektedir.
Önemli olan bu trenin herhangi bir vagonunda yer almak
değil, en öndeki ve en kaliteli vagonda yer almaktır.
14
İşletmeler Açısından İnternet Sitesinin
Üstünlükleri
Tanıtım Bütçesinden Tasarruf : İnternet üzerinden yapılan tanıtımlarda hazırlanan online kataloglar, broşürler ve
diğer görsel araçların basılması, satılması ve taşınması gibi
önemli mali kayıplar yaratan sorunlar en aza inmektedir.
Geleneksel olarak yapılan bu çalışmalar için önemli parasal harcamaların yapılması gerekirken, internet ortamında,
özellikle tanıtım açısından önemli parasal tasarruflar söz
konusudur. Benzer şekilde, işletmelerin hedef kitlelerine
gönderdikleri mesajlarda olabilecek değişiklikler için de
yeniden baskı, taşıma ve postalama gibi giderler söz konusu olmamaktadır.
Ortalama büyüklükteki bir internet sitesinin, bir hizmet
sağlayıcı üzerindeki bir yıllık bir süre için konumlandırılmasının (hosting) maliyeti, sadece bir ürün yada hizmetin
tanıtımı amacıyla bastırılacak bir broşür ya da katalog maliyetinin çok daha altındadır. Broşür bir kez bastırılıp dağıtıldıktan sonra işlevini yitirmektedir. Buna karşın web sitesi sürekli güncellenerek, zenginleştirilmekte ve uzun süreli
etki yaratma imkanıyla işletmeye daha büyük kazançlar
sağlayabilmektedir.
İçerik açısından bakıldığında da yine ortalama büyüklükteki bir internet sitesine binlerce çeşit ürünle ilgili her
tür bilgiyi yerleştirmek mümkün iken, geleneksel tanıtım
araçları çok kısıtlı bir alanda yarar sağlamaktadır.
Zaman Tasarrufu : İnternet üzerinden işletmenin web
sitesine, yılın 365 günü günün 24 saati ulaşabilmek mümkündür. Gerek işletme ile ilgili bilgiler, gerekse ürünle ilgili bilgi ve haberler, elektronik ortama aktarıldıktan sonra,
anında müşterilere ve internet kullanıcılarına iletilmek15
tedir. Web ortamında, müşteri-işletme iletişimi için gereken zaman da önemli ölçüde azalmakta ve telefon etmek,
muhatap bulamamak, yeterli bilgi alamamak gibi sorunlar
yaşanmamaktadır. Müşteriler, istek ve şikayetlerini anında işletmenin e-posta adresine gönderebilmektedir. Gelen
e-postalara hızlı ve doğru cevap vermek, işletmenin imajı
ve tanıtımı açısından çok önemlidir.
Fırsat Eşitliği : İnternet ortamında, büyük işletmeler ile
küçük işletmeler arasındaki farklılıklar azalarak, fırsat eşitliği sağlanmaktadır. İşletme ne kadar büyük olursa olsun,
internet ortamında sadece internet siteleri değerlendirildiğinden, küçük ama etkin siteler, fiyat ve hizmet kalitesi konusunda sorunları yoksa, büyük işletmelerle rekabet edebilir hale gelmektedirler. Çünkü, bu ortamda verilen hizmetin
etkinliği ve kalitesi değerlendirilmekte, kuruluş yeri, konumluk yeri, sermaye yapısı, çalışan sayısı, fiziksel koşullar gibi farklılık yaratan unsurlar ortadan kalkmaktadır.
Örneğin, internet üzerinden kitap satışı gerçekleştiren
Amazon.com’un 1997 yılında, 614 çalışanı vardır ve satışları 148 milyon $’dır. Amerika’nın en büyük fiziksel
kitap dağıtım şirketlerinden biri olan Barnes&Noble’nin
ise, 27.200 çalışanı vardır ve satış tutarı 2,8 milyar $’dır.
Amazon’da çalışan kişi başına düşen satış geliri 267,000
dolar iken, Barnes&Nobel’da çalışan kişi başına düşen satış geliri sadece 103,000 dolardır.
Bilgi Kaynaklarının Zenginliği ve Karşılıklı Etkileşim:
Tüketicilerin aşırı bilgi taleplerine karşılık verebilmek için
en uygun ortam internettir. Aynı zamanda internet, interaktif bir araç olarak da karşılıklı iletişime açıktır. Hiçbir ortamda, işletme-müşteri iletişimi bu kadar kolay ve zengin
içerikli gerçekleştirilemez.
16
Herhangi bir ürün ya da hizmetle ile ilgili olarak en geniş içerikle bilgi sunmak ve hedef kitlenin tepkisini anında
elde edebilmek, işletme faaliyetlerinin etkinliği açısından
büyük önem taşımaktadır.
Uluslararası Erişim:
İnternet, dünyadaki bütün
kullanıcılara açıktır. Dolayısıyla internet üzerinde bir web
sitesine sahip olan işletme, dünyanın her köşesindeki tüketicilere ulaşmış, ürün ve hizmet tanıtımını tüm dünyaya
yapmış olmaktadır. Özellikle yerel alanda faaliyet gösteren, uluslararası fuarlara, sergilere ve diğer tanıtım etkinliklerine katılmak ya da uluslararası iş gezileri düzenlemek
imkanına sahip olamayan küçük ve orta boylu işletmeler,
bu şekilde dünya pazarlarına açılmak ve kendilerini tanıtmak imkanı bulabilmektedirler.
17
Müşteriler Açısından İnternet Sitesinin
Üstünlükleri
İnternetin işletmelere sağladığı üstünlüklerin hemen
hepsi müşterilere de aynen yansımaktadır. Tüketiciler, işletmenin varlığından daha çabuk haberdar olmakta, işletme
hakkında anında ve işletmenin sunduğu ürün veya hizmetlerle ilgili bilgilere anında ulaşabilmektedirler. İstek ve şikayetlerini e-posta aracılığıyla iletip, kısa zamanda cevap
alabilmektedirler.
Müşteriler, aynı amaca yönelik faaliyet gösteren işletmeleri, ürün veya hizmetlerini karşılaştırıp, fiyat ve kalite
açısından uygun olanı seçebilmektedirler. Bütün bunları
çok kısa sürelerde ve daha az maliyete yapabilmektedir.
Dolayısıyla internetin müşterilere sağladığı en önemli kolaylık, zaman tasarrufudur.
18
İnternet Sitesinin Tasarımı
Firmanızın internet sitesi, sizin dünyaya açılan vitrininizdir ve bir milyardan fazla internet kullanıcısı, her zaman
için ve rahatlıkla vitrininize bakabilir. İnternet kullanıcıları,
ilk önce sitenizin görünüşüne daha sonra içeriğine bakarak
firmanızı değerlendirecektir. Hem sitenizin tasarımı veya
dizaynı, hem de içeriği bu yüzden önemlidir. Web tasarımı;
internetin gerçek bir fırsat ve kazanç kapısı olduğuna inanan, bu konuda gerekli çabayı göstermekte kararlı firmalar
için dikkat etmeleri gereken ilk ve en önemli noktadır. Web
sitesi tasarımı yeterli düzeyde olmayan şirketler internette
yaptıkları ölü yatırımlarla başarısız olmaktadırlar. Sitelerine
ziyaretçi kazandıramayan, gelen ziyaretçiye gerekli bilgileri
veremeyen içerisindeki bilgileri taze bulundurmayan milyonlarca web sitesi internet çöplüğünü oluşturmaktadır.
İnternet üzerinde başarılı olabilmenin yolu;
1.Web sitesi için nasıl bir pazarlama planının geliştirileceğine,
2.Web sitesinin nasıl dizayn edileceğine,
3.İnternet kullanıcılarına web sitesinin varlığının nasıl
duyurulacağına bağlıdır.
İnternet sitesini dizayn etmeden önce, kimin, hangi
amaçla internet sitesini kullanacağının kararlaştırılması
gerekir. İnternet sitesi, sadece internet üzerinden e-ticaret
yapmak için değil, maliyet ve zaman tasarrufu sağlamak
için, reklam ve tanıtım yapmak için veya kullanıcıları bilgilendirmek için de kullanılabilir. Bir internet sitesi, müşterilere 24 saat hizmet ve teknik yardım sağlayabilir. İnternet
sitesi, işletmeye, yeni ürünleri, farklı fiyatları ve hatta farklı
firma isimlerini test etmesine ve pazarlamasına imkan verir. Uluslararası pazarlamanın kapısını açar. Bilginin hızlı
19
toplanmasını ve dağıtılmasını sağlar.
İnternet sayfaları arasında gezinen biri nasıl tek bir tıklamayla bir siteye gelebiliyorsa, yine tek bir tıklamayla
buradan kolayca gidebilir. Kullanıcıların, firmanın internet
sayfalarında dolaşırken zevk alması ve sıkılmaması gerekmektedir. Diğer bir deyişle, internet sitesi, kullanıcıların
“akıntıya kapılmasını” sağlamalıdır. Kullanıcılar veya potansiyel müşteriler, “akıntıya kapıldığında”, zaman kavramını unuturlar internet sitesinde daha uzun kalırlar, daha
fazla internet sayfasını ziyaret ederler, daha çok iletişim
kurarlar ve ilgilendikleri şirketlerle daha çok ilişki kurarlar. Kısaca, akıntıya kapılan kullanıcıların, markanızı ve
şirketinizi hatırlama ve ikisine de iyi duygular geliştirme
potansiyeli daha fazladır. Bu kişiler sizin sayfanızı tekrar
ziyaret edecek ve muhtemelen istediğiniz tepkiyi göstereceklerdir. Bu nedenle, internet sitesinin tasarımı ve içeriği
büyük önem taşımaktadır.
Bir internet sitesinin tasarımında dikkat edilecek hususlar şunlardır:
1.İsim: İnternet sitesi için kişi veya işletmelerin birer
alan adına (domain name) ihtiyaçları vardır. İşletmelerin seçtikleri ismin, basit, kolay ve mümkünse ürün
veya firmanın isminin olması daha iyidir. İnsanlar, genellikle ürün veya firma ismiyle arama yaptıklarından,
bulmaları kolay olur.
2.Teknoloji tarafından kandırılmayın: İnternet sitesinin
olması, herşeyin internet üzerinden yapılacağı anlamına gelmez. İnternet sitesini aşırı renkli veya büyük hacimli resim ve grafiklerle doldurmak iyi değildir. İçerik,
internet sitesinin en önemli ziyaret edilme nedenidir.
3.İnternet siteleri birbirinden farklıdır: Her internet
20
sitesi farklıdır. İnterneti anlamanın en iyi yolu, oraya
girmektir. İnternette sörf yaparak rakiplerin internet sitelerini ziyaret edin, konu, ürün bazında en iyi internet
sitelerini arama motorlarından tarayın, bunları kendi
internet sitenizle karşılaştırın. Size çekici gelen internet sitelerinin yapısına ve tasarımına dikkat edin. Bu
sitelerin dizaynını yapan web masterların e-posta adresini veya telefonunu alarak arayabilirsiniz.
4. Yazılı bir plan yapın: Neyi başarmak istediğinize karar verin. Spesifik hedeflerin listesini çıkarın. Marka
ve firmanızın güçlü yanlarını ön plana çıkartın. İnternet
sitenizi kullanacak iş ortaklarını, çalışanları ve müşterileri tanımlayarak, bunlar için sitenizde hangi unsurlara
ihtiyacınız olduğuna karar verin. Her firmanın, hedef
pazarı tanımlamaya, müşterilerinin ve kullanıcıların
kimler olduğunu bilmeye ihtiyacı vardır.
5.Ne satacağınızı bilin: Daha iyi fiyatlama, daha iyi hizmet, daha iyi ürün, daha iyi bilgi, daha fazla rahatlık?
Bunlardan hangisini ön plana çıkaracağınıza karar verin. Bir şeyi, mağazalardan daha ucuza satmak yeterli
değildir.
6.Metin ve Grafikler: Metin ve grafikler birbirlerini tamamlamalıdır. Ürününüzü satmak için, renge, sese
veya video görüntülerine ihtiyacınız var mı? Her sayfanın bir amacı olduğundan emin olun. İnternet sitesinin
yavaş olması, kullanıcıların siteye olan ilgisini azaltır.
Onun için aşırı resim, animasyon vb. kullanmayın.
Ürünle ilgili ve ödeme sistemiyle ilgili geniş bilgilere
yer verin. Müşterilerin size kolay ulaşabilmesi için, adres, telefon numarası, e-posta adresi ve fiyat listesine,
internet sitenizde yer verin.
21
7.Küçükten başlayın: Büyük ve kapsamlı bir site yerine, küçük bir site yapılması ve zamanla genişletilmesi
ve geliştirilmesi daha doğrudur. İnternet sitesinin nasıl
göründüğü o kadar önemli değildir, çünkü müşterilerin
ihtiyaçlarına ve duruma göre internet sitesi değiştirilebilir. Yalnız, bu genişletme ve düzeltmeler, müşterilerin beklentilerine ve tepkilerine göre yapılmalıdır.
8.Yardım alın: Bir internet sitesinin oluşturulması;
HTML programlaması, site isminin tescili, tasarım,
arama motorlarına kayıt, halkla ilişkiler, promosyon/
reklam ve bakım-güncelleme gibi faaliyetleri içermektedir. Bunların hepsini yapabilecek misiniz? Doğru
olan, en azından bu hizmetlerin bazıları için profesyonel firmalardan yardım almanızdır.
9.Ücretsiz materyaller, hediyeler, yarışmalar: Bir internet sitesinin başarısında, ziyaretçilere verilen ücretsiz
ödüllerin önemli bir payı vardır. Örneğin, Amazon.
com, her hafta ziyaretçilere ücretsiz kitap kazanabilecekleri yarışmalar düzenlemektedir. Hediyelik eşya ve
ürünler vermek, yarışmalar düzenlemek, ücretsiz yazılımlar sunmak v.s. aktiviteler, internet sitesine olan
talebi artırmaktadır.
10. Sitenizi devamlı güncelleştirin: Hiçbir şey, güncellenmemiş bilgiyi içeren statik bir internet sitesi kadar
kötü değildir. Onun için internet sitenizin güncelleştirilmesine önem verin. Bu işlemi, siz veya webmasterlar yapabilir.
11. En kötüsü için hazırlayın: İnternet sitesinin tasarımını, en iyisi için değil, en kötü bilgisayar ve browserlara uygun şekilde yapın.
12. Zaman: Bir internet sitesinin tasarımı, bir-iki hafta
22
sürmektedir. Firmanızın büyüklüğüne ve internet sitesinin içeriğine bağlı olarak, internet sitesinin hazırlanması daha uzun zaman alabilir.
13. Maliyet: Çoğu firmanın internete hücum etmesiyle,
web sitesi tasarım ve bakım/güncelleme maliyetleri de
hızla düşmüştür. Maliyetler 50 dolardan başlayıp, bin
dolara kadar çıkmaktadır.
14. Para tahsili: Rakip işletmelerden veya diğer web
satıcılarından bir şey alarak, nasıl yapıldığını görün.
Siparişin verilmesinde, paranın internet üzerinden tahsil edilmesinde çeşitli yöntemler vardır. Önemli olan,
bunların güvenli olması ve sağlıklı işlemesidir.
15. Gerçekçi beklentilere sahip olun: Başarısız olmaktan korkmayın. İnternet üzerinde iş yapmanın bir çok
yararı vardır. Genellikle internet sitesi 6 ayda, maliyetini karşılamaktadır.
16. Esnek olun: Gelişmelere ve değişimlere karşı açık
olun.
Ernst&Young firmasının Türkiye’de yaptığı bir araştırmada internet üzerinden yapılan alışverişlerde internet kullanıcılarının nelere dikkat ettiği incelenmiştir. Bu anketin
ilk sorusunda internet üzerinden yapılan alışverişlerde kullanıcılara en beğendikleri özellikler sorulmuştur. Kullanıcıların %50’si rahatlık ve uygunluğu, %22’si kolay aramayı,
%11,7’si iyi fiyat ve fırsatları, %11,3’ü de seçme olanağı
ve 24 saat alışveriş imkanı olduğunu belirtmiştir. Kullanıcılara ikinci soru olarak internette perakende satış yapanlar
için elektronik ticarette başarı faktörleri sorulmuştur. Kullanıcıların önemli gördüğü faktörler önem sırasına göre şu
şekilde sıralanmıştır:
- İyi tasarlanmış, kolay kullanılan bir siteye sahip olmak,
23
- Güçlü bir firma imajı,
- Bilinen markalı ürünleri satmak,
- Doğru arama motorları, ana siteler ya da web grupları
ile işbirliği,
- Sitenin tanıtımını/promosyonunu ciddi biçimde yapmak,
- Hızlı takipçi olmak,
- Güçlü yönetim kadrosuna sahip olmak,
- Rekabet eden fiyatları online önerebilmek,
- İlk uygulayıcılardan olmak.
24
İnternet Sitesinin İçeriği
İnternet sitesi bir işletme ile hedef kitle arsında iletişim
sağlayan bir araçtır. Bu nedenle, etkili bir iletişim sağlayabilmek için, bir yandan görsel olarak renk, ses, grafik kullanımı gibi özelliklere, teknik açıdan ise, erişebilirlik hızı,
sayfalar içinde aradığını kolay bulabilme ve ilgili diğer
sayfalara kolaylıkla bağlanabilme gibi teknik özelliklere
dikkat edilmelidir. Ayrıca internet sitesinin sürekli güncel
bilgilerle donatılması, eskiyen bilgilerin değiştirilmesi,
aynı konulardaki internet sitelerine bağlantı sağlamak için
gerekli linkler gibi çalışmaların da yapılması gerekmektedir.
İnternet sitesinin içeriği hazırlanırken gözünüze alınması gereken en önemli konu, internet sitesinin yararlı olmasıdır. Hem mal ve hizmetlerin tanıtılması hem de olabildiğince çok ve yararlı bilginin sunulması, ayrıca aynı konuda
farklı internet sitelerine bağlantı yapabilme imkanının sunulması önemlidir.
İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili olarak, içinde yer
aldığı sektörde uzman bir işletme imajı verebilmesi, üretim konusu mal ve hizmetle ilgilenen herkesin, müşteri olsun ya da olmasın siteyi ziyaret etmesi pazarlama başarısı
açısından önemlidir. Bu nedenle internet sitesinin, içeriği
doyurucu bilgilerle dolu olmalı ve ilgili konuya ilişkin, her
alanda bilgi vermelidir. Uygun yapıda içeriğin, uygun sunuş teknikleriyle birleştirilmesi, internet sitesinin çok sayıda ziyaretçi tarafından görülmesini sağlayacağından pazarlama faaliyetlerinin etkinliğine olumlu katkı yapacaktır.
İnternet sitesinin hazırlanmasında, ilk olarak internet
sitesi amaçlarının basit, açık ve doğru olarak tanımlanması, neyin başarılmak istendiğinin, ikinci olarak da hedef
25
kitlenin neden işletmenin internet sitesini ziyaret etmek
istediklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Kullanıcılar ve
kullanıcı profillerinin belirlenmesi, sitenin neleri içermesi
gerektiğini ve kullanıcıların siteden beklentilerini de ortaya
çıkaracaktır.
İnternet sayfası işletmenin kendisi ile birlikte mal ve
hizmetlerini de tanıttığından, kullanımı ve erişimi kolay bir
düzenleme yapılmalı ve gerekiyorsa ses ve görüntü efektleriyle de zenginleştirilmelidir.
Bir internet sitesinde, bulunması gereken unsurlar şunlardır:
- Şirketin geçmişi veya kronolojisi,
- Şirketin amblemi/logosu,
- Yıllık raporlar,
- Güncel haberler,
- Şirketin ürettiği mal veya hizmetlerle ilgili bilgiler,
- Şirketin amacı, vizyonu ve misyonu,
- İlgili internet sitelerine linkler,
- Şirketle iletişim kurabilmek için, adres, telefon, e-mail
adresi.
İnternet sitesinin dizaynında faaliyet gösterilen ülkenin
insanlarının örf ve adetleri ve kültür özellikleri de dikkate alınmalıdır. Örneğin, Malezya’daki internet siteleri ile
Avustralya’daki internet siteleri arasında yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre, kültürün internet sitesinin tasarımında önemli bir yeri vardır. Araştırmaya göre, Avustralyalılar az içerik ve yüksek iletişime önem verirken; Malezyalılar, yüksek içeriğe önem verip, iletişime fazla önem
vermemektedirler.
İnternet siteleri, güçlü ve önemli bir etkiye sahip, görsel
26
ve interaktif materyalleri göstermeye imkan tanır. Bunların
internet sitesinde yer alması veya gönderilen mesajlara eklenmesinin kullanıcılar üzerinde olumlu etkisi olabilir. Bu
amaçla, internet sitesine aşağıdaki özellikler eklenebilir:
- İnsanların, ürünlerin ve logoların fotoğraflarının web
sitesinde yer alması,
- Grafiklerin, şekillerin veya tabloların kullanılması,
- Diğer medya araçlarında çıkan haber ve reklamların
belirtilmesi, bunların referans olarak gösterilmesi,
- Geçmiş haberlere ilişkin arşivin ve arama özelliğinin
bulunması,
- Şirket yönetimi tarafından yapılan önemli konuşmaların kayıtları,
- Önemli olay ve gelişmelerin video görüntülerinin koyulması,
- E-posta uyarı sisteminin olması.
Görsel veya interaktif ses, film/video görüntüsü, hareketli şekil, fotoğraf v.s. özelliklerin, bir internet sitesinde
çok kullanılması, internet sitesinin yavaşlamasına neden
olmaktadır. Yavaş internet siteleri ise, kullanıcıları o internet sitesinden vazgeçiren en önemli etkendir. Bu nedenle,
büyük hacme sahip bu materyallerin ya özel programlarla
sıkıştırılması ya da optimum şekilde kullanılması gerekmektedir.
27
İnternet Sitesinin Maliyeti
İnternet sitesinin maliyeti; internet sitesinin tasarımına,
içeriğine ve internet sitesinin sunduğu özelliklere değişmektedir. Genel olarak, internet sitesinin maliyeti üç ana
unsurdan oluşmaktadır.
1.İnternet sitesinin tasarımı ve içeriği : İnternet sitesinin
tasarımını kendiniz de yapabilirsiniz, bir başkasına da
yaptırabilirsiniz. Fakat firmanızın internet sitesi, sizin
dünyaya açılan pencereniz ve vitrininiz olacağından,
internet sitesinin tasarımında ve içeriğinin oluşturulmasında, mutlaka profesyonel kişi veya firmalardan
yardım alınız. Web tasarım hizmeti veren bir çok firma
bulunmaktadır. Maliyeti etkileyen en önemli etken, hazırlanma amacına bağlı olarak, internet sitesinin içeriği
ve sunduğu özelliklerdir. Örneğin; sadece firmanıza ve
ürettiğiniz mal/hizmetlere ilişkin tanıtıcı bilgilerin yer
aldığı statik bir web sitesi hazırlayabilirsiniz. Tanıtıcı
ve bilgilendirme amaçlı böyle bir web sitesinin tasarım
maliyeti, doğal olarak düşük olacaktır. Web sitesinin
fonksiyonları arttıkça maliyetler de artacaktır. Örneğin,
web sitesi üzerinden sipariş alıp vermeye veya mal/
hizmet satışına imkan verecek şekilde bir web sitesinin
maliyeti daha yüksek olacaktır.
2.Alan adı tescili: Alan adı tescil maliyeti, alan adınızın tr uzantılı olup olmayacağına bağlıdır. tr uzantısız
alan adlarının yıllık tescil maliyetleri daha düşüktür.
Türkiye’de tr uzantılı alan adlarının dağıtımı işlemi
Ortadoğu Teknik Üniversitesi tarafından yürütülmektedir (www.nic.tr).
3.İnternet sitesinin yayınlanması (hosting): İnternet
sitenizi oluşturduktan ve alan adı aldıktan sonra sıra,
28
web sitesinin internet üzerinde yayımlanmasına, diğer
bir deyişle herkesin kullanımına açılmasına gelmektedir. Web sitenizi, kendi sunucularınızda yayımlayabileceğiniz gibi, site barındırma hizmeti (hosting) veren
özel kuruluşlardan da hizmet alabilirsiniz.
Web sitesi tasarımı, alan adı tescili ve web sitesi yayımlama hizmetlerini bir arada veren bir çok profesyonel firma
bulunmaktadır. Sizin amaçlarınıza ve ihtiyaçlarınıza uygun
bir web sitesi oluşturmak için, birkaç tasarım ve hosting
firmasından fiyat teklifi alarak işe başlayabilirsiniz. Bir internet sitesinin toplam maliyeti, yukarıda da ifade edildiği
gibi, internet sitesinin içeriğine ve fonksiyonlarına bağlı
olarak, 100 YTL ile 1.500 YTL arasında değişmektedir.
29
İnternet Sitesinin Tanıtımının Yapılması
İnternetin henüz tam anlamıyla yaygınlaşmamış olması ve internet üzerinde milyonlarca web sitesi bulunması
nedeniyle, internet üzerinde web sitesine sahip olan işletmeler, öncelikle web sitelerini hedef pazarına duyurmak
ve tanıtımı yapmak zorundadır. Bunların dışında, web sitesinin varlığını duyurmak ve kullanıcılara ulaşmak için, şu
yöntemlere de başvurulabilir:
1.Basın bildirisi hazırlayın: İnternet sitesinin duyurulmasında en etkili araçlardan biri, gazeteleri, sergileri,
müşteri web sitelerini, radyo ve televizyonları içeren
medya araçlarına, bir-iki sayfalık basın bildirisi dağıtmaktır.
2.Bir medya listesi hazırlayın: Yerel, bölgesel ve ulusal
gazeteleri, magazinleri v.s. takip ederek, internet sitenizle ilgili çıkan yazıları toplayın ve bunları değerlendirin.
3.Elektronik dergiler: Artık çoğu gazete ve derginin online baskısı olduğu gibi, sadece elektronik dergilerde
mevcuttur. Bunlar da internet sitesinin varlığından haberdar edilmelidir ve takip edilmelidir.
4.Televizyon: Televizyonların haber veya teknoloji/internet programlarına, internet sitesinin çeşitli vesilelerle
konu olması sağlanabilir.
5.Arama motorlarına kayıt yaptırın.
6.Ücretsiz listeleme: Arama motorlarının dışında, haber
gruplarına ve sarı sayfalara da ücretsiz kayıt imkanı
vardır. Ürün ve hizmetlerle ilgili bilgiler, haber gruplarına gönderilebilir.
7.Hazırlıklı olun: Web sitesinin tanıtımı yapılmaya başlandıktan sonra, web trafiğinin hızlanmasına, sipariş30
lerin yoğunlaşmasına hazırlıklı olun. İnternet sitesinin
bu trafiği kaldırabileceğinden emin olun. Doğru ve zamanında hizmet, tekrar kullanımı artırmanın yanı sıra,
ağızdan ağıza reklamı da sağlar.
8.Duyuru servisleri: Önemli arama motorlarına ve medya kaynaklarına, internet sitesiyle ilgili bilgileri otomatik olarak gönderen çeşitli yazılımlar vardır. Bu programlar, işletmelere, büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
9.Çeşitli internet sitelerine reklam verin: Web trafiğinin
artmasıyla internet reklamcılığının da önemi artmıştır.
Reklam verilecek internet sitesinin, reklam türünün ve
reklam içeriğinin doğru seçilmesi çok önemlidir.
10. Doğrulama: Arama motorlarına kayıt işlemini ister
kendiniz yapın, ister duyuru yazılımları yapsın, arama motorlarını tarayarak, listelere geçip geçmediğini
kontrol edin. Başkasına güvenmeyin ve işinizi kendiniz halledin.
11. Uzmanlar/Danışmanlar: İnternet sitesinin tanıtılmasında, danışmanlardan ve uzman kuruluşlardan yararlanabilirsiniz. Bu amaçla hizmet sunan çeşitli web
siteleri vardır. Fakat bunların kullanılması, sizin hiç bir
şey yapmayacağınız anlamına gelmez.
12. E-posta listeleri: E-posta listelerini kullanmak dikkat isteyen bir iştir. İstenmeyen bir e-posta aldığınızda
ne yaptığınızı düşünün. E-posta listeleri oluşturan çeşitli kuruluşlar vardır. Bunlardan yararlanarak, sizinle
ilgili kişilere e-posta gönderebilirsiniz. İlgisiz kişilere
e-posta bombardımanı yapmanın bir faydası yoktur.
13. Chat/Sohbet odaları: Gerçek zamanlı sohbet odalarını kullanarak, reklamınızı yapabilirsiniz.
14. Yarışmalara katılın: Çeşitli özelliklerine göre web
31
sitelerini karşılaştıran ve sıralayan, web siteleri veya
dergiler vardır. Bunlara, web sitesinin kayıt ettirilmesi
ve değerlendirmeye alınması sağlanabilir. Web siteniz
dereceye girdiğinde, bunu reklam amaçlı kullanabilirsiniz. Ayrıca, dereceye giren diğer web sitelerinin özelliklerini inceleyerek, kendi sitenizle karşılaştırabilirsiniz.
15. Bir gruba, topluluğa katılın: Firmanızın faaliyet
konusuyla ilgili veya ürünle ilgili sanal gruplara veya
birliklere katılın.
16. Web adresinizi, kartvizit, mektup vb. yazılı araçlar ve geleneksel pazarlama araçları üzerine yazın.
Örneğin işletmenin kullandığı broşür, faks kağıtlarına,
reklam ve ilanlara, işletme çalışanlarının kartvizitlerine, internet adresinin ve elektronik posta adreslerinin
yazılması, internet sitesinin varlığını duyuracaktır.
32
Tanıtımın İnternet Üzerinde Reklam
İle Yapılması
İşletmenin internet sitesinin, ürün ve hizmetlerinin adını
duyurmasının bir yolu da internet üzerinden reklam yapmaktır. Reklamın internet ortamında kullanılmasıyla, işletmeler, oldukça düşük reklam bütçeleriyle, çok büyük müşteri kitlesine ulaşabilme imkanına kavuşmuşlardır. İnternet
üzerinde reklamın başlıca iki türü vardır. Bunlar; banner
reklamları ve elektronik posta reklamlarıdır. Banner reklamları, sık ziyaret edilen sitelere konulan, şerit ya da bant
şeklindeki hareketli mesajlardır. Bu siteyi ziyaret eden kullanıcı, banner üzerinde yer alan ve dikkat çeken mesaj ya
da görüntülerden oluşan sembolü tıklatarak bağlantılı siteye ulaşmaktadır. Banner reklamları özellikle, internet üzerinden mal satan işletmeler tarafından sık kullanılmaktadır.
Bannerların hedef kitle bakımından en çok ziyaret edilen
sitelere konulması ve bu siteler içinde en uygun sayfaların
seçilmesi çok önemlidir.
Sık kullanılan diğer bir reklam türü de elektronik posta reklamlarıdır. İnternet kullanımının yaygınlaşmasıyla,
yakın bir gelecekte e-posta adresine sahip insanların sayısının çok büyük rakamlara ulaşması beklenmektedir. Web
trafiği her yüz günde ikiye katlanmaktadır. 2010 yılında
dünya nüfusunun 1/3’ünün web sitesi olacaktır. E-posta
reklamcılığı, e-posta adreslerinin çeşitli kaynaklardan toplanıp, mal ve hizmetlerle ilgili çeşitli bilgilerin bu adreslere
gönderilmesi temeline dayanmaktadır. Kısa, öz ve açıklayıcı mesajları, hedef kitlenin posta adreslerine gönderen işletme, mesajın içinde kendi sitesine bir bağlantı koyabilir.
İnternete erişimin bir maliyetinin olması ve kullanıcıların
zamana önem vermeleri nedeniyle, posta kutularına gönderilen yerli yersiz mesajlar tepki çekebilmektedir. Aynı anda
33
birden çok kaynaktan mesaj alan kullanıcı, kişisel mesajlara önem verdiğinden çoğu zaman kaynağı belli olmayan
mesajları okumadan silebilmektedir. Bu nedenle, hedef kitle iyi seçilmeli, işletmenin reklam yapmadaki amaçları belirlenmeli ve buna göre reklam türü ve reklamın yapılacağı
web siteleri seçilmelidir.
Eletronik posta reklamlarında içerik ve kapsamın düzenlenmesi, banner türü reklamlarda ise kullanıcıların dikkatini çekecek uygulamalara yer verilmesi önemlidir.
İşletmeler kendilerine bir veri tabanı oluşturup, geliştirebilirler. Bu işletmeye zaman ve maliyet tasarrufu sağlayacaktır. Veri tabanı oluşturmak için web sitesini ziyaret
eden kişiler hakkında bilgi toplayan çeşitli yazılımlar mevcuttur. Kişiler hakkında izinsiz bilgi toplanmasının doğru
olup olmadığının tartılmasına rağmen, bu yöntem işletmeler tarafından yoğun olarak kullanılmaktadır.
İnternete verilen reklamların etkinliğini ölçmek kolaydır. Çünkü web sitesini kaç kişinin ziyaret ettiği, bunların
hangi web sitesinden bağlandığı, en çok hangi sayfalara
ilgi gösterdikleri vb. bilgileri sağlayan yazılımlar mevcuttur. İnternet reklamlarında etkinliği belirleyen en belirgin
ölçüt tıklama oranlarıdır. Yani herhangi bir web sitesine bırakılan banner üzerinden siteye gelenlerin sayısı etkinliği
ifade etmektedir. İlgili bannerın tıklama oranının yüksek
olması reklam verilecek sitenin seçilmesinde yol gösterici
olmaktadır. İşletmeler bu yazılımları kullanarak elde ettikleri bilgileri, web sitesinin içeriğinin belirlenmesinde, web
sitesinin dizaynında, reklamların verilmesinde v.b. alanlarda kullanmaktadırlar.
İnternet reklamlarının önemi ve hacmi giderek artmaktadır. Örneğin, 1997 yılında ABD’de 1 milyar $’ın altında
34
olan internet reklamcılığı hacmi, 2006 yılında 12,5 milyar
$’a ulaşmıştır. 2008 yılında, dünya genelinde toplam internet reklamcılığı hacminin 30 milyar $’ı geçeceği tahmin
edilmektedir. Türkiye’de de internet kullanıcı sayısındaki
artışa bağlı olarak, internet reklamları artmaktadır. Yapılan
bir araştırmaya göre, 2006 yılında Türkiye’de internet reklam pazarının büyüklüğü yaklaşık 40 milyon $’dır.
İnternet; tanıtım, reklam ve satış amaçlı güçlü bir araç
olabilir, fakat bu internetin nasıl etkin kullanıldığına bağlıdır. Maalesef çoğu işletme, internetten tam anlamıyla yararlanamamaktadır. Bir internet sitesinin başarılı olabilmesi;
- İnternet adresinin tanıtımının yapılmasına, arama motorlarına, haber gruplarına v.s. kayıt ettirilmesine,
- E-postalara hızlı ve doğru cevap verilmesine,
- İnternet sitesinin devamlı güncelleştirilmesine,
- İnternet sitesinin zengin bir içeriğe sahip olmasına ve
- İnternet sitesinin hızlı olmasına bağlıdır.
35
Yararlanılan Kaynaklar
- A’dan Z’ye E-ticaret Rehberi, Power Ekonomi Dergisinin Eki, 2000.
- Adem ANBAR, “Firma Tanıtımında Web Sitesi Dizaynı ve İçeriğinin Önemi ve Başarı Koşulları”, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, 2003.
- Craig SETTLES, Siber Pazarlama ve Başarının Esasları, Çev: Hidayet Şahin, Sistem Yayıncılık, İstanbul, Kasım 1996.
- Dieter FINK and Ricky LAUPASE, “Perceptions of
Web Site Design Characteristic: A Malaysian/Australian
Comparison”, İnternet Research: Electronic Networking
Applications and Policy Volume, Volume 10-Number 1,
2000.
- İbrahim KIRÇOVA, İnternette Pazarlama, Beta Yayınları, İstanbul, 1999.
-Azmi YALÇIN ve Mert DEMİRCİOĞLU, “Bir İletişim
Aracı Olarak İnternet Siteleri: En Büyük 100 Sanayi Firmasının İnternet Sitelerinin İçerik Analizi”, U.Ü. İ.İ.B.F.
Dergisi, Cilt XXI, Sayı 1, 2002.
- Stefano PELLE, “Media Innovation: Advertising on
the Internet”, Spandan, 2005.
- Michael CAHLIN, “Marketing and Public Relations
Strategies for the Web”, Internet, Vol. 5, Issue 6, June 1997,
http://www.smartcomputing.com
- http://www.sprinproject.org/resources/web/html/netiquette.html
- http://www.turkticaret.net
- http://www.aktifmedya.net
- http://www.reklamnet.com
- http://www.kobifinans.com.tr
(Bu çalışma Feray Odman Çelikçapa, Adem Anbar,
Gökhan Şenol tarafından yayına hazırlanmıştır.)
36
37
38