Süt Çocuğu Beslenmesinde Yenilikler

SÜT ÇOCUĞU BESLENMESİNDE
YENİLİKLER
Nafiye URGANCI
Şişli Etfal Eğitim ve
Araştırma Hastanesi
Çocuk
Gastroenteroloji
bölümü
Beslenme süreci
Doğumda
Beşinci ayda
0-1 yaş döneminde Sağlıklı ya da Optimal
Beslenme Nedir?
 Beslenmenin düzenlenmesi (Fe, Zn gibi element ve vitamin
eksiklerininlerin karşılanması)
 Büyümenin- gelişmenin sağlanması
(artan kas kitle, enerji ihtiyacının karşılanması ,
(Isırma ve çiğneme becerisi / Konuşmanın
geliştirilebilmesi için )
 İleri dönemde sağlığın korunabilmesi için
Optimal Beslenmenin Temel Özellikleri
 İlk 6 ay boyunca sadece anne sütü
 6.aydan sonra uygun anne sütü ile
Zamanında
Yeteri
Uygun türden
Tamamlayıcı besinler önerilmektedir.
World Health Assembly, 2002
Anne Sütü
İlk 6 Ay
• Bebeğin
Tüm gereksinmelerini karşılayan hem besleyici
hemde tedavi edici mükemmel bir gıda.....
•
Ek Gıdaya Gerek Yoktur.
Anne Sütü Tarihçesi
MÖ 1500 – (Eski Mısır (Ebers Papirüsü)MÖ 1894 (Babiller – Mezopotamya)
•
Anne sütü önemlini vurgulamak için bebeğin annesi
tarafından emzirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
•
Bebeğin fiziksel, duygusal ve zeka yapısını içtiği
sütüden aldığına inanıldığından eğer annenin
sütü yoksa süt anneliğinin önemi vurgulanmıştır.
Anne Sütü Tarihçesi
• MÖ. 2250′den kalan Hammurabi Kanununda iyi süt anneliğin
özellikler anlatılmış.
• Yasalarına göre süt anneler süt verdiği çocuğa iyi bakmıyorsa
ceza olarak memelerinin kesilmelerinin gerektiğini belirtilirken, süt
annesi olacak kişinin seçimi çok önemli olduğu belirtilmiştir.
•13.yüzyılda Avrupa’da süt anneliği yaparak para kazanan
kadınların o dönemlerde çalışan kadınların hepsinden daha fazla
para kazandiği belirtilmiş
Anne Sütünün Kullanım Tarihçesi
• Eski Mısır – Babil
36 ay
• MS. 300 – 400
20- 24 ay
• 18. Yüzyılda
8 - 12 ay
Anne Sütü- Endüstri Devrimi / AVRUPA
• 20. yüzyılın başında (1900-1960 yılları), anne sütü ile
bazı hastalıkların geçtiği ileri sürülerek !!!
• AS benzer kullanımı kolay ,yoğunlaştırılmış toz
formulalar üretilerek yaygınlaştırıyor
• Biberonla beslenme
Yaygınlaşıyor.
• Formülalara vitamin ve mineraller ekleniyor.
• Hala AS benzetilme çabası devam ediyor ......
• AS ile beslenme azalıyor.
• Ek besinlere erken başlanıyor (8 hafta…..- ay)
Anne Sütü Kullanım Tarihçesi
•18-19 yüzyılda ishallerden artan ölümler nedeni
•1960 yılından sonra ABD ile eğitimli anneler
•1989 yılında WHO- UNİCEF önderliğinde Bebek dostu
Hastaneler projeleri
Tekrar anne sütü kullanımı artmaya başladı.
TNSA – 2008
• Sadece anne sütü : 0 – 6 ay
% 41.6
• Anne sütü + su
% 60.0
• Biberon kullanımı
% 57.0
AAP (American Pediatri
Akademisi)
1978 de “Anne Sütü En İyisidir.”
2020 hedefi: Sağlıklı her anneden %60.5’inin ilk 6 ay
bebeğini sadece anne sütü ile beslenmesini
hedeflenmektedir
Anne Sütünün Mucizeleri
Kardiovaskuler
hastalık;
Obesite;
Alerjik hastalıklar;
Çölyak hastalığı;
İnflamatuar barsak
hastalığı; Diabet;
Solunum sistemi
infeksiyonları ve
otitis media;
GIS
infeksiyonlar
ı
%64 ..
Kognitive ve sosyal zekaPsikomogelişmi
Visuel fonksiyonlar
Üriner sistem
infeksiyonl
arı
NEK;
Anne Sütü İçeriğinin Üstünlükleri Nedir?
Tablo I. Anne ve İnek sütü bileşimi
BİLEŞİM ( 100 ml' de )
ANNE SÜTÜ
Su (ml )
87.6
Kalori (kcal )
71
Laktoz (gr )
7
Yağ (gr )
3,8
Protein (gr )
1,0
Majör mineraller
Sodyum (mEq )
0.7
Potasyum (mEq )
1,4
Fosfor
( mg )
15
Kalsiyum ( mg )
34
Magnezyum( mg )
40
Demir
( mg )
0.1
Sülfür
( mg )
140
Böbrek Solüt Yükü (mosm)
80
Oral
Solüt Yükü (mosm)
250
İNEK SÜTÜ
87.2
67
5
3,7
3,5
2,5
3,5
95
120
120
0.05
300
220
263
Laktoz miktarı yüksektir.
Laktoz,
•
Kalsiyumun emilimini
•
Bebeklerin merkezi sinir sistemi gelişimi için gerekli
olan serebrositlerin yapısına giren galaktoz- lipid
bileşimini
•
Barsakta laktobasillerin üremesini arttırır.
Anne sütünde
200 adet oligosakkarit tanımlanmıştır
• Anne sütünün protein içeriği düşüklüğü
• Anne sütü leptin, adiponektin and grelin gibi iştahı
kontrol eden hormonların varlığı
• Beslenmenin kontrolünün bebekte olması
Obesiteden koruyor !!!
J Hum Lact (2011) 27(4):406-408
Sütlerdeki Protein İçeriği Nasıl?
Protein içeriği 100 ml
Anne sütü : 1.0 g
Formüla
: 1.4 g
İnek sütü : 3.3 g
Keçi sütü : 3.5 g
Kısaca;
Yılda milyonlarca çocuğun;
Ölümünü önleyen,
Paketlenmeye ihtiyacı olmayan,
Yan etkisi olmayan,
D vitamini hariç tüm besin gereksinimlerini karşılayan
Soğuk zincire ihtiyaç göstermeyen bir aşı özelliği ile
ideal bir bağışıklama oluşturan,
Soğuk zincir yerine sadece anneyi desteklemede sıcak
zincir gerektiren taklit edilemeyen “ALTIN SIVI” dır
Lancet 1994, 344; 1239
Anne sütü en çevreci ve en ekonomik besindir.
Anne sütü ilk 2 yılda bebeğin sağkalımının
güvencesidir
Altıncı ayına gelen bebeklere;
Hangi yöntemle (doğal ya da doğal olmayan)
beslendiğine bakmaksızın, tamamlayıcı besinler
başlanmalıdır.
Anne sütü ile şişmanlasa bile !!!!!
6-12 Ay Döneminde Beslenme
TAMAMLAYICI BESLENME
Niçin Tamamlayıcı Besin?
Bebeğin artan enerji gereksiniminin sadece anne
sütüyle karşılanamaması,
6. aydan sonra demir, çinko gibi mikro besin
öğelerinde eksiklikler oluşması,
Çiğneme ve konuşma becerisini gelişmesi, ağız ve dil
koordinasyonunun artması ve farklı tatlara alışmaya
katkıda bulunması,
İleri dönemde iyi bir beslenme alışkanlığı kazanması.
Kaygılar ???
•
Tamamlayıcı beslenmenin başlama zamanı, anne sütü ile etkileşir
mi?
•
Gerçek/ Doğru enerji için en iyi tamamlayıcı besin ögeleri neler ?
•
Tamamlayıcı beslenmede öğün miktarı ve sıklığı, kıvamı nasıl ?
•
Hangi besin öğeleri alerjiktir ve önlemi ?
•
Zararlı besinler nelerdir?
•
Uygun olmayan tamamlayıcı beslenme erişkin dönem sağlığını
etkiliyor mu?
(Obesite, diyabet, hipertansiyon, kardiyo vasküler hastalıklar,
alerji, diş çürüğü, anemi, osteoporoz .....)
Tamamlayıcı Beslenmeye Başlama
Zamanın Belirteçler ;
Bebeğin
Gastrointestinal
Renal
Nörolojik- psikolojik
Metabolik gelişimi derecesidir.
İYİ BİR TAMAMLAYICI BESİN
ZAMANINDA
GÜVENİLİR
YETERLİ
UYGUN
YAPIDA
Uygun Tamamlayıcı Beslenmeye Ne
Zaman Başlanmalı?
WHO/ UNİCEF:
AAP
:
6 ay
Yaklaşık 6 ay
ESPGHAN: 17 haftadan önce,
26 haftadan sonra başlanmamalı
Tamamlayıcı Beslenme
<17 hafta
•
Böbrek solüt yükünün
artması
• Obesite riski oluşması
•
Malnurtisyon gelişmesi
•
Enfeksiyonlara yatkınlık
•
Allerji gelişme sıklığının
artması
>26hafta
•
Bebeğin kilo alması ve
büyümesi yavaşlar/durur.
•
Malnutrisyon ve vitaminmineral eksikliği ortaya
çıkar.
•
Farklı tatlara alışmakta sorun
ortaya çıkar
•
Bebeğin çiğneme becerisi
geçikir
4.aydan önce başlanan tamamlayıcı besinler
ve obesite riskini 6
kat artırıyor
(erken hızlı büyümeden bağımsız olarak)
Pediatrics 2011;127:e544–e551
Ann Nutr Metab 2012;60(suppl 2):40–50
Aşırı Protein Alımı
• İnsülin ve IGF-I sekresyonunu uyararak, protein
sentezini ve hücre proliferasyonunu artırıyor.
•
Büyümeyi, Kas kitlesini ve Yağ dokuyu artırıyor.
Uygun Tamamlayıcı Beslenmenin
Özellikleri Ne Olmalıdır?
•
Enerji ve mikronütrientlerden zengin
• Kontamine olmayan (patojenler,toksinler ve zararlı
kimyasallar içermeyen)
• Yemesi kolay ve bebek tarafından kolayca kabul
edilen
• Uygun miktarda, kolay hazırlanabilen
• Tüm aileler için kabul edilen, ekonomik
Tamamlayıcı besinlerin düzeni:
Sabah : Kahvaltı
Kuşluk : Meyve püresi
Öğle
:
İkindi :
Sebze püresi
Yoğurt
Akşam : Muhallebi
Tamamlayıcı besinler bebeğe hangi yapıda
ya da kıvamda verilmeli?
4-6 ay
6-7 ay
7-9 ay
9-12 ay
9-10.aylar çiğneme becerisi geliştiğinden
9-12 aylarda
Parmakla yenen yiyeceklerden
(finger foods) hoşlanırlar.
Tamamlayıcı Beslenmede Öğün Sayısı
Bebeğin yaşı
Anne sütü
miktarına göre;
6-8 ayda
9-11 ayda
2-3 kez
3-4 kez
12-24 ayda
4-5 kez olmalıdır.
Bebeğin Besin Tercihi ?
6 ay Tek Başına Anne Sütü Alan
Bebeklerin Tat Tercihi
1. Tatlı, 2. Tuzlu, 3.Umami
Tek başına anne sütü verme süresi uzadıkça, UMAMİ
(Proteinli hoş tat) tat tercihi artmış
Çünki anne sütünün glutamat içeriği yüksek
British Journal Nutrition. 2013, 109:1154-1161
Bebekler tatlı tadını seviyor.Dikkat!!!
Development of healthy eating habits early in life. Review of recent evidence
and selected guidelines. Appetite 57 (2011) 796–807
Tuz
0-1 yaş döneminde tuz,
• Bebeği susatır.
• Dehidratasyona neden olur.
• Böbreklere zarar verir.
• Erişkin dönemde kardiyovasküler hastalıklara neden
olur.
Besinlerin doğasındaki Na, günlük gereksinimi karşılar
Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Disease. 2012, 22:787-792
Her bebek kendine özgüdür
Verilecek besinin
•
Miktarı
•
Çeşidi
•
Kıvamı/yapısı
•
Başlama zamanı
ayrıcalık gösterir
Tamamlayıcı Besinlerin Kalori Miktarları?
6-8 ayda
150- 200 kalori/gün
9-11 ayda
300- 350 kalori/gün
12-18 ayda
500-580 kalori/gün olmalıdır.
Örneğin 1 çay bardağı yoğurt+bir yumurta+bir kase
sebze çorba yaklaşık 200 kalori vermektedir.
Tamamlayıcı Besinlerin Protein İçeriği ?
 6-9 ayda

9-12 ayda
1.09 gr/ kg
1.02 gr/ kg yüksek nitelikli ve kolay sindirilebilen
Yan etki;
•
>4 kat protein alımı böbrek sölüt yükünü artırır
•
Na ve su birikimi, kusma,
•
Bazal metabolizma artmasına bağlı enerji kaybı
•
Plazma aa.ler artış; Dallı zincirli aa artma, insülin stimülasyonu,
•
IGF sekresyon artar, protein sentezi ve hücre proliferasyonu artar; yağ
ve kas doku artışı oluşur
Obesite riski
Yağ Miktarı ?
İlk 4-6 ayda diyetteki yağ oranı total enerjinin %40-50 sini oluşturmalı
ESPGHAN önerisi %25 den az olmamalı
2 yaştan sonra doymuş yağ oranı azaltılmalı (%7 den az olmamalı)
Enerjinin en az %3-4.5 linoleik asitten, %0.5 i linolenik asitten
oluşmalı
Bebeklikte yağlı beslenme
Yağsız beslenme
ateroskleroz riski?
büyüme geriliği?
Tamamlayıcı Beslenmedeki Fe İçeriği ?
6-12 ay arası
Demir gereksinimi 11 mg’dır
Normal bir beslenmeyle karşılanması kolay değil!!
Tamamlayıcı Beslenmede önerilen Besin Grupları
Anne sütü
Tamamlayıcı Beslenmede önerilen Besin Grupları
Devam formülü
Tamamlayıcı Beslenmede Tahıllar
İlk başlanacak gıda Fe ile zenginleştirilmiş tahıllardır.
Esas enerji kaynağıdır (Nişasta içerirler ,enerji -lif
kaynağı)
İlk tercih pirinç, patates, buğday, mısır
Taze patates C vit içerir
Pirinçte %7, buğdayda %11 protein var
Aminoasit profilleri farklı
Buğday az miktarda 3 esansiyel aa ( Lizin, metiyonin,
treonin-hayvansal gıda ilavesi artar)
Pirinçte metiyonin çok, lizin az-- fasulye ilavesi besin
değerini artırır
Pirinç / Pirinç unu
Genellikle ilk tercih edilen/önerilen besindir
Antijenitesi düşük
Proteini düşük
Gluten içermez
Gaz yapmaz
Ne Zaman Buğday (Gluten)?
İlk 3 ayda veya 7. aydan sonra tanışma:
Çölyak hastalığında belirgin artış
Anne sütü ile beslenirken glutenle tanışma
Çölyak riskinde %50 azalma
Anne sütü alırken 5-6. aylarda küçük miktarlarda
glutenli gıda ile beslenmeye başlama uygundur
Baklagiller
Protein içeriği yüksek, kompleks karbonhidrat ve lif
Vitamin-mineral (A yetersiz-kurutulunca C yetersiz)
Fitat içerirler (Fe , Ca emilimini azaltır)
Bezelye-kuru fasulyede tripsin inhibitörü lektin var
Islatma suyunun dökülmesi, kabuğun soyulması bazı anti-besinleri
uzaklaştırır, fitatları azaltır!!
Mercimek çorbası kıymetli bir tamamlayıcı gıda
Hayvansal Gıdalar
Tamamlayıcı beslenme oldukça önemli besinlerdir.
Fe, Zn, Ca, B vitaminleri ve bazen A vitamini içerirler.
50-70gr/gün (KC, Et, Balık, Tavuk, yumurta ) hayvansal gıda
eksikliği önler
Et yağlı ise enerjisi yüksek besin değeri daha düşük, doymuş YA
zengindir.
Karaciğer: Yağı düşük, kolay pişer-ezilir-ucuz-değerlidir
Yumurta: Protein yapısı ideal-ucuzdur.
Tamamlayıcı Beslenmede Et
Et: Biyolojik değeri yüksek protein ve biyoyaralılığı yüksek
(Fe,Zn gibi minarelleri,B6, B12 vit içerir).
Tavuk, hindinin etleri koyun ve sığır etine göre daha az doymuş
yağ, kolesterol, Fe içerir .
Et tüketimi ile psikomotor gelişim arasında korelasyon
(2,3 g/gün et artışı Bayley Psikomotor Gelişim İndeksinde 1
puan artış (22. ayda),
8-10 ayda et tüketiminin artışı geç bebeklikte Hb düşüşünü
önler,
Etin lifli yapısı, bebekler tarafından tüketilmesini
güçleştirdiğinden diğer tamamlayıcı besinlerin içine kıyılmış
yada küçük parçalara ayrılmış şekilde ilave edilmelidir.
Balık – Deniz Ürünleri/ Yumurta
Biyolojik değeri yüksek esansiyel AA kaynağıdır
A vitamini ve B grubu vitaminleri, fosfor ve çinkodan zengindir.
Tuzlu su balıkları iyi bir iyot kaynağıdır.
Özellikle yağlı balıklar (Somon , Sardalya, Ringa, Uskumru ) omega-3
den zengindir
Yumurta ucuz ve kaliteli bir proteindir.
A ve B12 vitamin kaynağıdır.
Salmonella entoksikasyon riski nedeni ile iyi pişirilmelidir.
Allerjik olması nedeniyle 6. aydan önce önerilmez.
6. aydan itibaren yumurta sarısı az miktarlarda başlanmalı(1/4
yumurta sarısı) ve hergün verilmelidir.
Yumurta beyazı allerjen etki gösterebileceği için 8 -9. aylarda
başlanmalıdır.
Süt- Yoğurt- Peynir
İnek Sütü: Büyüyen-gelişen bebek için önemli bir
besindir
Kalsiyumun en önemli kaynağıdır.
Yüksek kaliteli protein içerir.
IGF artışı ile boy büyümesini destekler.
Retinol, ß-karoten, riboflavin gibi bazı besin
öğelerini yüksek miktarda içerir.
LCPUFA düşük ama w6/w3 oranı iyidir.
Ne Zaman İnek Sütü Başlanmalı?
ABD ve İngilterede 12 aydan önce verilmiyor
Kanada , Kuzey Avrupa ülkeleri 9 ayda
WHO 6 aydan itibaren besinlerin hazırlanmasında 9-12 aydan
itibaren içecek olarak öneriyor.
İnek Sütü 1 yaşına Kadar Neden
Önerilmiyor?
Proteini yüksek , alerjenik - otoimmun hastalıklara zemin
hazırlaması,
Böbrek solüt yükünün yüksek olması,
Doymuş yağ içeriğinin yüksek olması, Linoleik asit ve
nükleotidlerden fakir olması,
•
Ca/P dengesinin uygun olmaması,
Vitamin, Ca, Fe emiliminin iyi olmaması,
İntestinal mikro kanama neden olması,
Konstipasyon oluşturması ,
Probiyotik içermemesi
Yaşamın ikinci yarısı için gerekli olan süt-yoğurt
miktarı 500-600 ml’dir.
Yarım yağlı sütler 12 aydan
Yağsız sütler 5 yaşından önce
kullanılmamalı
Yoğurt-Peynir
Yoğurt, peynir fermente süt ürünüdür.
Sıvı sütler ile besin içeriği aynıdır.
Protein, kalsiyum, fosfor ve riboflavin yönünden zengindir.
Raf ömrü uzun
Fermentasyon:
Mineral emilimini artırır
Laktoz, glükoz ve galaktoza yıkılır (düşük laktoz)
Yoğurt:
PH düşük olduğundan kontaminasyon riski düşük,
Hem demirinin emilimini artırır
Probiyotik içerir
Kaşıkla yenebilen ideal gıda
Peynir:
6-9 aylar arasında küçük miktarlarda (sert peynir) başlanır
Devam Mamaları ve Formulalar
Bebeklerin zaman içerisinde değişen enerji ve besin
öğeleri gereksinmelerine uygun hazırlanmış, önemli
besleyici özelliğe sahip süt bileşenleridir.
Demir, çinko, C vitamini, kalsiyum, fosfor, β-karoten
ve amino asitlerden zengin besinlerdir.
LCPUFA
Nükleotidler
Prebiyotik, probiyotikler
Yeni arayışlar ve ilaveler devam etmekte....
Tamamlayıcı Beslenmede Sebze
Vitamin-mineral-antioksidan-lif
Sebzeler B grubu vitaminler açısından da zengin
Soya fasülyesi(=et proteini), lahana, havuç, kabak, yeşil yapraklı
sebzeler, bal kabağı Ca içeren gıdalar
Pırasa, bamya, lahana ve taze fasulye uzun lifli besin kaynakları püre
haline zor getirildiklerinden 8-9 aydan sonra verilmeli
Patlıcan vitamin ve mineral içermez ***
Ispanak gibi yeşil yapraklı sebzeler pişirildikten hemen sonra
tüketilmelidir ( nitrat içeriği artar)
Sebzeler kısık ateşte haşlanarak, fazla su ilave edilmeden püre
haline getirilmeli
Hemen tüketilmelidirler.
Tamamlayıcı Beslenmede Meyve
A ve C vitamininden zengin, antioksidandırlar.
Koyu renkli-turuncu meyve (A vit,folat,Mg,K)
Etle tüketim önerilir (C vit ile Fe emilimi 2 kat)
Armut ve kayısı fazla sorbitol içerdiğinden ishal yapabilir (>8 ayda)
Dut, incir, böğürtlen, fazla früktoz içerdiğinden ishal yapabilir.
ilk başlanacak meyve kış mevsimi için elma, yaz mevsimi için ise
şeftalidir.
Turunçgillerin suyu bebekte gaza neden olabileceği için 6 -9. aydan
sonra verilmelidir.
Meyve Suyunun yeri?
Meyve suyu %100 olmalıdır (FDA)
6 aydan önce önerilmemeli
Bardaktan içebilen bebeğe önerilmeli.
Ara öğünün bir parçası olmalıdır (150-200 cc)
Gün boyu veya uyku öncesi verilmemeli
AS-formüla alımını azaltabilir, ***
Meyve önerilir- lif içerir
İlk tamamlayıcı besin ?
• Pirinç unu muhallebisi
•
Elma-şeftali püre
• Yoğurt
• Sebze püre (havuç, pirinç, patates,
kabak,brokoli,kereviz, maydanoz vs)
• Yumurta
• Pekmez
Besinleri Zenginleştirme Yolları
• Koyu kıvamlı yapılmak için ;
• Çorbalara nohut, fasulye , mercimek,
pirinç, patates , kıyma, balık veya tavuk
• Bir kaşık zeytinyağı / tereyağı ilave edilmeli
4-6 ay
Anne sütü
Demirle zenginleştirilmiş formüla
Yoğurt
Muhallebi (pirinç unu)?
Sütlaç?
Meyve suyu-püresi
Sebze çorbası
Glutenli tahıl (17. hafta)
İyice ezilmiş, pürtüksüz /
günde 1-2 kez
7-8 ay
Anne sütü
Demirle zenginleştirilmiş formüla
Yoğurt
Muhallebi, sütlaç,
Sebze-meyve püresi
Zenginleştirilmiş sebze çorbası (et suyu değil-etli)
Yumurta sarısı
Beyaz peynir
Tarhana , Mercimek çorbası
Püre kıvamı / 2 kez gün ( yeni besin daha önce tat alışkankığı
olan bir besinle denenmeli )
9-12 ay
Anne sütü
Demirle zenginleştirilmiş formula,pürtüklü gıdaya geçiş
Süt, yoğurt
Ezilmiş makarna, pilav
Tam yumurta
Baklagiller
Ekmek
Beyaz peynir, pekmez, reçel
Et, tavuk, balık, köfte, sebze yemekleri
Parmak gıdalar
Pürtüklü / 2-3 kez- gün
1 yaş
•Uygun
•
hazırlanmış yemek
İnek sütü
•Balık
(sardalya,somon,uskumru)
•Yumurtanın
beyazı
•Turunçgiller
•Kendi
kendine beslenmeyi
öğretme
•Aile
•3
sofrasına geçiş
ana 2 ara öğün
Yasak Besinler
Çay-bitki çayları (teinden dolayı Fe emilimini önler)
Şekerli içecekler ( Diş çürüğü, gereksiz kalori, iştahsızlık)
Bal (Clostridium botulinum sporları??)
Konserve
Hazır çorba-meyve suyu-şekerli yoğurt / peynir
Tuzlu-biberli gıda
Yüksek nitratlı gıdalar ( ıspanak, turp, vs )
Boğulmaya neden olabilecek gıdalar (Kurabiye, kuruyemiş,
mısır,şeker)
Sindirimi zor gıdalar (Salam, sosis,sucuk, yağlı gıdalar)
Uygun Beslenme Uygulamaları
 Çocuğun yemeğini yemesine yardım etmek,
tepkilerine duyarlı olmak
 Çocuğu sabırla (yeni tat gerekirse 10-15 kez
deneyerek), yavaş beslemek, kendi yemeğini yemesi
için desteklemek ama zorlamamak
 Güzel olumlu sözler ile teşvik etmek
 Çocuğu beslerken göz göze teması kurmak
Sonuç olarak ;
• Aktif ve duyarlı bir beslenme;
Bir ayakkabı mağazasından ayak numarası, zevkiniz ve
bütçenize göre bir ayakkabı alınmasından farksızdır.
Bebekler doğdukları andan itibaren bir BİREYDİR.
BESLENME SAATİ SAVAŞ DEĞİL MUTLULUĞU HATIRLATMALI