AB eğitim sistemi

Transkript

AB eğitim sistemi

AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ
ÜZERĠNE ÖZET BELGELER
ALMANYA
I. Eğitim Sisteminin Tanımı
1. Eğitimdeki Nüfus ve Öğrenim dili
2002 yılında 29 yaşındaki ve 29 yaş altındaki insanların sayısı 26,761,235‟ti (nüfusun
%32,5‟i) ve tam gün zorunlu eğitimde 8,962,815 genç insan vardı.Öğrenim dili ise
genellikle Almanca‟dır.
2.
Ġdari Denetim ve Kamu Finansmanlı Eğitimin Oranı
2003 yılında, öğrencilerin % 94‟ü devlet okullarına giderken geri kalan %6‟lık kesim özel
okullara gitmekteydi.
Almanya Federal Cumhuriyeti‟nde eğitim sisteminin sorumluluğu Devletin federal yapısı
tarafından düzenlenmektedir. Anayasaya (Grundgesetz) göre eğitim mevzuatı ve yönetimi
esasen Länder‟in (Milli Eğitim, Kültür İşleri ve Bilim Bakanlıkları‟nın bölge
temsilciliklerini, bölgesel makamlar (Bezirksregierung / Oberschulamt) ve daha alt düzey
okul denetleme makamlarını (Schulamt) içeren bir sistem) sorumluluğundadır. Bu sistem
özellikle okul sistemine, yüksek öğrenim ve yetişkin eğitimi/ sürekli eğitim sektörüne
uygulanmaktadır.
Federal
hükümetin
eğitimdeki
sorumlulukları
Anayasa
(Grundgesetz)‟da tanımlanmıştır. Bu sorumluluklar arasında yüksek öğrenim genel
çerçevesi hakkında mevzuat, bireysel eğitim için mali destek, ve genç akademik
personelin terfisi konuları da yer almaktadır. Ayrıca Anayasa, eğitim planlama ve
araştırmanın teşviki sektöründe olduğu gibi Federasyon ve Länder arasında belirli
şekillerde işbirliği de sağlamaktadır.
Her Eyalette bulunan Okul denetleme makamları teftişten sorumludur ve okul sistemi
içinde akademik, yasal ve personel denetimi görevini icra ederler. Her okulda eğitimle
ilgili konulardan sorumlu olan bir öğretmenler kurulu ve okul yönetmeliklerine ve disiplin
kurallarına karar veren bir okul konseyi (bu konsey öğretmenleri, aileleri ve öğrencileri
kapsar) bulunmaktadır. Bu kurulların göreli yetkileri Länder içinde değişiklik
göstermektedir.
Tüm genç nüfusun üçte ikisinin katıldığı İkili Sistemde (duales system) (hem iş yerinde
hem okulda sunulan Mesleki eğitimde İkili Sistem) başlangıç eğitimi söz konusu
olduğunda iş yerlerindeki eğitim firmalar, okuldaki eğitim ise Länder tarafından finanse
edilir. İş yeri etkinlikleri, eğitime yönelik düzenlenmiş ulusal seviyedeki kuralları
izlerken, okul-bazlı çalışmalar için bu kurallara göre uyarlanmış ve Länder tarafından
kurulmuş bir öğretim programı bulunmaktadır.
İş yerinde mesleki eğitim kamu hukuku kurumları tarafından denetlenmektedir (örneğin;
sanayi ve ticaret odaları, zanaatkarlar odaları, v.b.)
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı)
Son Güncelleme: Mayıs 2005
3.
Okul öncesi Eğitim
Pek çok Länder‟de okul öncesi eğitim sorumluluğu sosyal bakanlıklarca üstlenilmiştir. 3
ila 6 yaş arasındaki çocuklar çoğunlukla özel kuruluşlar (esas olarak kiliseler ve sosyal
yardım dernekleri) tarafından idare edilen ana okullarına (Kindergärten) gidebilirler. Bu
okullar büyük kamu sübvansiyonlarından gelen ödeneklere ve diğer fonlara
dayanmalarına rağmen ailelerden okula yardımda bulunmaları talep edilmektedir.
2003
Okul Öncesi Eğitim
3 yaş
% 58,9
4 yaş
% 83,8
5 yaş
% 89,8
4.
Tam Gün Zorunlu Eğitim
(a) Evreler
Grundschule (ilk öğretim)
6 – 10 yaş
(6 – 12, Berlin & Brandenburg)
Orta Öğetim Birinci Devre
- Orientierungsstufe (farklı okul türleri içinde
veya ayrı örgütsel bir birim olarak 10 – 12 yaş
“oryantasyon” aşaması )
- Gymnasium/ Realschule/ Hauptschule/
Gesamtschule/ Mittelschule gibi çok çeşitli 10/ 12 – 15/ 16 yaş
eğitim dersleri sunan okul türleri
Orta öğretim İkinci Devre (bakınız Bölüm 5)
15/ 16 – 18/ 19 yaş
Tam gün eğitim 6 ve 15 veya 16 yaş (eyalete bağlı olarak) arasındaki herkes için
zorunludur ve yarı zamanlı eğitim ise 18 yaşını doldurmayanlar ve tam gün okula
gitmeyenler için zorunludur.
(b) Kabul Kriterleri
Genellikle, çocuklar 6 yaşından itibaren Grundschule‟a kabul edilirler. İlk aşamada
zorunlu eğitime tabi tutulan çocuklar bütün çocuklar için aynı olan yerel bir ilkokula
girerler. İlk okuldan orta öğretim düzeyindeki okul türlerinden birisine geçiş söz konusu
eyaletin mevzuatına bağlı olarak farklı yönetmeliklere tabi tutulur. Ortaöğretim birinci
devrede devam edilen okul türüne aileler, ilk okul tarafından yapılan bir değerlendirmeyi
esas alarak karar verirler. Çeşitli türlerdeki orta dereceli okullara kabul, öğrencilerin belli
performans kriterlerini yerine getirmelerine ve/ veya eğitim makamlarınca verilecek bir
karara tabi tutulabilir. Zorunlu eğitimin tamamı ücretsizdir.
(c) Okul Gününün/ Haftasının/ Yılının Süresi
Ders yılı, Ağustos‟tan Temmuza kadar uzanan sürede 188 (5 günlük okul haftası) ve 208
(6 günlük okul haftası) gün arasında bir süreyi kapsamaktadır. Okul günü ve haftasının
süresine her bir Länder kendisi karar verir. Okullar haftanın beş ya da altı günü açıktır
(çoğunlukla sabahları). Her bir haftada ilk okul düzeyinde 19 – 28 ders saati, orta okul
düzeyinde ise 28 – 30 ders saati bulunmaktadır. Bir ders 45 dakika sürer. 2002/ 2003
öğrenim yılında, yıllık minimum ortalama öğretim saati ilk öğretimde 698 saattir ve orta
öğretim birinci devrede okul türüne bağlı olarak bu süre 875 ila 987 saat arasında
değişmekteydi.
(d) Sınıf Büyüklüğü/ Öğrencilerin Gruplandırılması
2002 yılında ilk öğretimde sınıf başına ortalama 22 öğrenci ve orta öğretim birinci
devrede eyalete ve okul türüne bağlı olarak ortalama 24.5 öğrenci vardı. Öğrenciler
genellikle yaşlarına göre gruplandırılmaktadır ve orta öğretim düzeyinde bazı derslerde
ayarlama yapılmaktadır. Orta okul öğrencileri ayrı ayrı ders öğretmenlerine sahipken ,
birinci sınıflarda tüm dersler için başlangıçta tek bir öğretmen vardır.
(e) Öğretim programı denetimi ve içeriği
Länder bakanları öğretim programına karar verir, öğretme yöntemlerini tavsiye eder ve
ders kitaplarını onaylarlar. İlk öğretimdeki temel dersler genellikle okuma, yazma,
aritmetik, doğa ve sosyal bilimlerine giriş olarak Sachunterricht, sanat, müzik, spor ve
dini eğitimi içermektedir. Ortaöğretim öğretim programı kurumun türüne bağlıdır. Ancak
genellikle ilk öğretimdeki temel derslere devam edilir ve en azından bir yabancı dil ve
doğa ve sosyal bilimler dersleri içerir.
(f) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Yazılı sınavlara ve sözlü katılımlara dayalı sürekli değerlendirme tüm seviyelerde
uygulanan evrensel bir uygulamadır. Öğrencilerden bir ders yılını tekrar etmesi istenebilir.
Orta öğretim birinci devrenin sonunda uygun standartlara ulaşan öğrenciler mezuniyet
belgesi alırlar. Pek çok durumda değerlendirme öğretmen tarafından yürütülür.
5.
Ortaöğretim ikinci devre ve ortaokul sonrası öğretim
(a) Eğitim türleri
Aşağıdaki okul türlerinde Genel Orta öğretim 16 – 18/ 19 yaş
İkinci Devre (Gymnasiale Obrestufe):
Gymnasium/
Berufliches
Gymnasium/
Fachgymnasium/ Gesamtschule
Mesleki eğitim
Berufsfachschule (tam zamanlı mesleki okul)
15/ 16 – 18 yaş
Fachoberschule (tam zamanlı mesleki okul)
16 – 18 yaş
Barufsoberschule (tam zamanlı mesleki okul) 18 – 19 yaş
Duales system (İkili sistem: yarı zamanlı 15/ 16 – 18/ 19 yaş
mesleki okul ve yarı zamanlı iş başı öğretim)
Gymnasiale Oberstufe‟a (Gymnasium‟un üst seviyesi) kabul belli başarı standartlarını
karşılayan orta öğretim birinci devre mezuniyet belgesi gerektirmektedir. Tam zamanlı
mesleki eğitime kabul koşulları seçilen okulun türüne bağlıdır.
İkili sistem, sonuçlarına bakılmaksızın orta öğretim birinci devre okulundan mezun olan
herkese açıktır.
(c) Öğretim Programının denetimi ve içeriği
Öğretim programı orta öğretim ikinci devre ve eğitim türüne uygun olarak çeşitlilik
göstermektedir. Gymnsiale Oberstufe‟taki öğrenciler şu 3 gruptaki derslerden seçim
yapmak zorundadırlar: dil/ edebiyat/ sanat; sosyal bilimler; ve matematik/ doğa bilimleri/
teknoloji. Berufsfachschulen‟deki mesleki programlar, mesleki derslerin yanı sıra
Almanca, sosyal çalışmalar, matematik, doğa bilimleri, bir yabancı dil ve spor
içermektedir.
İkili sistemdeki mesleki öğretim, ulusal seviyede düzenlenmiş öğretim kuralları (iş yeri
unsuru) ve tüm ekonomik alanlarda Länder (okul – bazlı etkinlik) tarafından oluşturulan
öğretim programı gereğince 350 meslek dalına yönelik olarak düzenlenmiştir.
(d) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Abiturprüfung‟u geçen öğrenciler yüksek öğretime girmelerine imkan sağlayan Zeugnis
der Allgemeinen Hochschulreife‟i alırlar. Tam gün mesleki okullardaki mesleki dersler
öğrencileri belirli bir mesleğe hazırlar ya da bir yüksek öğretime (Zeugnis der
Fachgebundenen Hochschulreife ve Fachhochschulreife) girmelerine imkan tanır. İkili
sistemdeki adaylar ilgili yetkili organların (zanaatkarlar odaları, sanayi ve ticaret odaları,
serbest meslek odaları veya diğer kamu hukuku kurumları) imtihan heyeti önünde bir final
sınavını geçer ve yetkili organlardan bir mezuniyet belgesi alırlar. Buna paralel olarak
Berufsschule, eğer öğrenci tüm derslerde asgari performansı gösterdiyse bir mezuniyet
belgesi alır.
6.
Yüksek öğretim
(a) Kurum türleri
Üçüncü düzey eğitim, bir mesleğe giriş için gerekli çalışma derslerini sunan yüksek
öğretim kurumlarını ve diğer kuruluşları kapsamaktadır. Yüksek öğretim kurumları
Universitäten (üniversiteler), ve eş değerdeki yüksek öğretim kurumlarını (Technische
Hochschulen/ Universitäten, Pädagogische Hochschulen, Theologische Hochschulen),
Kunsthochschulen (sanat kolejleri), Musikhochschulen (müzik kolejleri) ve
Fachhochschulen (uygulumalu bilimler üniversiteleri) içermektedir. Bazı Länder‟ler
tarafından sunulan Berufsakademie yüksek okul kesiminin bir bölümünü oluşturur ve ikili
sistemin ilkelerini korumak için Studienakademie‟de yürütülen akademik eğitim ile
uygulamalı şirket içi mesleki eğitimi birleştirir.
(b) GiriĢ
Zeugnis der Allgemeinen Hochschulreife, bu belgeyi elinde bulunduranlara tüm yüksek
öğretim kurumlarındaki bütün derslere ve ders alanlarına kabul edilme hakkını kazandırır.
Zeugnis der Fachgebundenen Hochschulreife ise bu belgeyi elinde bulunduranlara bir
üniversitede ya da eş değerdeki bir yüksek öğretim kurumunda belirli konuları çalışma
hakkı verir. Sanat ve müzik kolejlerindeki çalışmalara kabul ise genellikle Zeugnis der
Allgemeinen Hochschulreife belgesi ve sanatsal yeteneğin kanıtlanmasını
gerektirmektedir. Fachhochschule ya da Berufsakademie‟ye kabul için ön koşul ise ya
Fachhochschulreife ya da Allgemeine/ Fachgebundene Hochschulreife‟tir. Giriş
koşullarını karşılayan tüm adaylar herhangi bir özel kabul prosedüründen geçmeksizin
çalışmak için seçtikleri derse kayıt olurlar.
Eğer başvuran adayların sayısı belirli derslerde mevcut yer sayısını aşarsa yerler ulusal/
bölgesel düzeyde ya da ilgili yüksek öğretim kurumlarında yapılacak olan seçme
prosedürlerine göre tahsis edilir. Temel seçim kriterleri adayın aldığı ve yüksek öğretime
giriş yeterlilik belgesine kaydedilen ortalama ders notu ile belgelerini alış zamanları ve
yüksek öğretim kurumuna başvurdukları zaman arasındaki süredir. İlave kriterler şunlar
olabilir: mülakatlar, yüksek öğretim kurumu tarafından yapılan seçim prosedürleri ve
konuyla ilgili testler. 2005 yılından itibaren kamu tarafından finanse edilen yüksek
öğretim kurumlarına giriş, bir mesleğe girişe yeterlilik sağlayan ilk akademik dereceye
kadar ücretsizdir. Bu ayrıca ikinci bir akademik dereceye götüren birbirini izleyen
derslerin alınması durumunda da uygulanır. Diğer taraftan, bu durum kayıt için idari
ücretlerin ya da ek bir dersin alınması veya uzun dönemli öğrenciler için okul ücretleri
olasılığının olmadığı anlamına gelmez.
(c) Yeterlilikler
Yüksek öğretimdeki yeterlilikler izlenen dersin türüne ve uzunluğuna göre çeşitlilik
göstermektedir. Bir üniversitedeki ya da eşdeğer bir kurumdaki çalışmalar bir akademik
sınav (Diplom sınavı, Magister sınavı), devlet sınavı, dini sınav (din biliminde) veya
sanatsal sınav ile son bulur. Yüksek öğretim sistemini 2 ana döneme dayalı derece
sistemine uydurmak için, tüm yüksek öğretim kurumlarında 1998 yılından bu yana Lisans
ve Yüksek lisans derecelerinde yeni bir mezuniyet sistemi uygulanmaktadır.
Fachhochschulen‟deki çalışmalar Diplom (FH), lisans ve yüksek lisans dereceleri ile
devam eder. Berufsakademien‟de sınavlarını başarıyla tamamlayan öğrenciler Diplom
derecesi (bu dereceye Berufsakademie için BA kısaltması eklenir) veya Lisans derecesi
alırlar.
Universitäten (üniversiteler) ve eş değerdeki yüksek öğretim kurumları doktora derecesi
verme hakkını kendilerinde bulundurmaktadır. Yüksek lisans derecesi veya yeterli Diplom
(FH) derecesi olan Fachhochschule mezunları doktora çalışmaları için bir üniversiteye
belirlenen ek koşulları da yerine getirdikleri takdirde kabul edilebilirler.
7.
Özel Ġhtiyaçlar
Özel ihtiyaçların temel olarak sağlandığı yerler özel ihtiyaçlı çocuklara eğitim veren
okullardır. Ancak, özel ihtiyaçlı çocuklar ve öğrencilerin yaygın eğitime dahil olmalarını
teşvik etmek için programlar başlatılmaktadır. 2002 yılında, ilk ve orta öğrenimdeki tüm
öğrencilerin % 4.8‟den biraz fazlası ayrı okullara gitmekteydi ve özel ihtiyaçları olan
öğrencilerin büyük kısmı belirli sınırlar içinde bulunan tesislerde bulunmaktaydı (özel
eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin % 13‟ü). İkili mesleki eğitim sisteminde, özel öğrenme
sorunları olan ya da sosyal olarak dezavantajlı olan gençler için yardım sağlanmakta ve bu
da kanunla (Sozialgesetzbuch III) düzenlenmektedir (örneğin, iş başında eğitimde destek
veya işyeri dışındaki kurumlarda mesleki eğitim). 2002 yılında, 1,62 milyon öğrencinin
%8.8‟i bu yardımı almıştır.
8.
Öğretmenler
Tüm okul öncesi eğitim personeli orta öğretim ikinci devre düzeyinde eğitilir. İlk ve orta
dereceli okul öğretmenleri üniversitelerde, sanat ve müzik kolejlerinde eğitim görürler ve
genellikle 2 dersten ve eğitim bilimlerinin birinci ve ikinci Staatsprüfung (devlet sınavı)
sınavını geçerler. İlkokul öğretmenleri genel derslere giren ve ortaokul öğretmenleri de
belirli konularda uzmanlaşmış öğretmenlerdir. Öğretmenler genellikle eyalet tarafından
istihdam edilir ve kanunlara göre devlet memuru statüsüne sahiptir.
II. Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma Konuları
Alman devleti federal yapısının verdiği yetkiye dayanılarak reform konusundaki tartışmalar
hem Länder düzeyinde hem de Federal düzeyde yürütülmektedir. Her Länder bireysel olarak
başlangıçta kendi eğitim sistemlerindeki reformların yürütülmesinden sorumlu olsa da
Kultusministerkonferenz (Eğitim ve Kültür İşleri Bakanları Konferansı) çerçevesinde tüm
Länder’ler için önem taşıyan konularda ortak tavsiyeler yoluyla eğitim reformları hazırlamak
için birbirleriyle işbirliği yaparlar. Federal hükümeti ve Länder’i ortak olarak etkileyen tüm
eğitim reformlarından sorumlu olan tartışma forumu Bund – Länder Kommission für
Bildungsplanung und Forschungsförderung’dur. (Eğitim Planlama ve Araştırmayı Teşvik
Bund – Länder Komisyonu).Bu komisyonda Federasyon ve Länder Alman anayasasının 91b
maddesinin hükümleri uyarınca işbirliği yapar. Federasyon ve Länder’in daimi danışma
kurulları, yükseköğretim kurumları, bilim ve araştırmanın yapısı ve içeriğinin gelişimi
konusunda tavsiyeler sunan Wissenschaftsrat‟ı (Bilim Konseyi) da içermektedir.
Eğitim sisteminin tüm alanlarındaki reformlar konusunda devam etmekte olan tartışmalarda
müzakere edilen noktalardan sadece bir kaçı burada takdim edilebilecektir. Bu yüzden aşağıda
yer alan genel açıklama, bölgeler üstü çıkarlar içeren, Federal düzeyde veya Bund – Länder
organlarında uğraşılmakta olan ve oldukça fazla önem taşıyan reform planlarını gözler önüne
sermektedir.
1. Hazırlık veya Planlama AĢamasındaki Reformların Durumları/ Önemli Alanları
Okullarda Kalite güvencesi, Tüm Länder’i bağlayan eğitim standartlarının
tanıtılması ve yaşam boyu eğitimin tüm aşamalarını kapsayan Alman eğitim
sistemi konusunda Federasyon ve Länder tarafından düzenli bir raporlama
sisteminin oluşturulması.
Öğrencilerin sosyo – ekonomik altyapıları ve performansları arasındaki yakın
ilişkinin azaltılması.
Çocukları erken yaşta geliştirme ve bireysel desteği artırma.
Tüm gün süren etkinlikler ve bakım sunan okulların sağlanması.
Göçmen ailelerden gelen çocukları özellikle Almanca bilgisi konusunda ilerletme.
Okuma, matematik ve fende okur yazarlığın ilerletilmesi.
Geleceğe yönelik öğretmen eğitim programları şekillendirme.
Yüksek öğretim kurumlarının özerkliğini değerlendirme, performansla ilgili
finansman mekanizmaları, devlet memurları kanunu ile birlikte güçlendirme.
Lisans ve Lisansüstü dereceleri olan 2 ana devreye dayalı yeni okuma
sistemlerinin getirilmesi yoluyla Bologna Sürecinin uygulanması
Almanya‟nın eğitim sahası olarak uluslararası çekiciliğinin artırılması
Yüksek öğretimde araştırma konusunda mükemmellik ağlarının yanı sıra
uluslararası bağlamda rekabetçi ve oldukça etkin olan üniversitelerin geliştirilmesi.
Yeni kuşak akademisyen ve bilim adamlarını teşvik etme
Yüksek öğretim kurumlarına kabul prosedürlerinin (çalışma yerlerinin tahsisi)
ıslah edilmesi.
Yüksek eğitim ve öğretimde uzaktan öğrenme ve yeni medya araçlarının
kullanılması
İleri eğitim ve yaşam boyu öğrenmenin devam eden stratejik gelişimi
Açık, esnek ve şirkete yönelik eğitim düzenlemelerinin ve yeni iş ve mesleklerin
geliştirilmesi
Deneysel eğitim araştırmalarının güçlendirilmesi
2. Reform Planlarından Etkilenen Eğitim düzeyleri Ģunlardır:
Okul öncesi eğitim ve ilk öğretim
Orta öğretim
Üçüncü düzey öğretim
3. Reformların Nitel ve Nicel Hedefleri
Gün boyu etkinlik ve bakım sunan okulların kurulması ve geliĢtirilmesi
Almanya‟da, yarım gün okul geleneksel öğretim şeklidir ve tam gün okullar halen
istisnadır. Tam gün eğitimin genişletilmesi faaliyetlerinin eğitim reformları sürecinde
kalıcı etkiler yaratması amaçlanmaktadır. Öğrencilerin bireysel desteği, sosyal alt yapı ve
eğitimsel başarı arasındaki güçlü bağı kırmak için eğitim sürecinin merkezine doğru
hareket edecektir.
Tam gün eğitimin kurulması ile şu amaçların başarılması hedeflenmektedir: tüm
öğrenciler için bireysel destek, derslerin birleştirilmesi yoluyla eğitim ve öğretimde
reform, ek teklifler ve boş zaman etkinlikleri, okulun sosyal, kültürel ve ekonomik
çevreye entegre edilmesi, pedagojik personele nitelik kazandırma.
Geleceğe yönelik Öğretmen Eğitim Programları ġekillendirme
Öğretmen eğitiminde etkililik ve profesyonelliğin sağlanmasına yönelik
standartların uygulanmasına,
Öğretmen eğitimi sırasında daha geniş kapsamlı uygulamalı oryantasyona,
Eğitimin teorik ve uygulamalı aşamaları arasındaki ilişkilerin artırılmasına,
Tanısal ve yöntemli rekabet hususunda öğretme uygulamasını geliştirecek
önlemlere,
Yeni diplomalı öğretmenler için memuriyete geçme sürecinin özel önemine,
Resmi öğretmenlik eğitimi (Seiteneinsteiger) olmaksızın yüksek öğretim
mezunlarının mesleğe kazandırılmasına,
Öğretmenlik mesleğinin imajının iyileştirilmesine,
ilişkin yeni yaklaşımların geliştirilmesi.
Mesleki Eğitim Reformu
Eğitim Sözleşmesi
Şirket içi eğitim yerlerinin sağlanmasında sürekli olarak karşılaşılan gergin durum
karşısında, Federal hükümet ve büyük ticaret birlikleri 2004 yazında Almanya‟da “Meslek
Eğitimi ve Vasıflı İşgücünün Geliştirilmesine yönelik Ulusal Sözleşme” yi (Almanya‟da
Nationaler Pakt für Ausibildung und Fachkräftenachwuchs) imzalamışlardır.
Bu sözleşmenin önemli noktaları şunlardır:
Sanayi ve Federal hükümet kendilerini gelecek 3 yıl içinde eğitim fırsatlarını
önemli derecede artırmaya adamaktadırlar.
Sanayi kendisine, gelecek 3 yılda şirket içi eğitim için toplam 90,000 kişilik yeni
yer sağlama bağlayıcı hedefini koymuştur.
Sanayi, gelecek 3 yıl içinde mesleki eğitime ilk adım olarak mesleki eğitim öncesi
yeterlilikler için toplam 75,000 kişilik staj imkanı sunmaya karar vermiştir.
Federal hükümet, Federal yönetimdeki eğitim imkanlarını %20‟ye kadar artırmaya
karar vermiştir.
2004 yılının sonunda, sözleşme ilk olumlu sonuçlarını zaten ortaya koymuş olacaktır.
Ticaret ve sanayi alanında şirket içi mesleki eğitim için 58,000‟den fazla yeni yer
yaratılmıştır. Bu geçmiş yılla karşılaştırıldığında ek 20,000 eğitim sözleşmesinin
sonuçlandığı anlamına gelmektedir.
Mesleki Eğitim Yasasında reform:
2004 yazında Federal hükümet, Mesleki Eğitim Yasası‟nın modernleştirilmesi ve
esnekleştirilmesi için basit bir reform başlatmıştır. Reform önlemleri daha fazla sayıda
genç insan mesleki eğitim sunmaya, uluslararası rekabeti sağlamaya, bölgesel istikrarı
sağlamaya, eğitim sistemleri arasında geçirimliliği artırmaya ve eğitime aktif bir şekilde
dahil edilen şirketler (Ausbildungsbetriebe) ve mesleki okullar arasında işbirliğini
güçlendirmeye hizmet edecektir. Dahası, mesleki eğitim konulu komiteleri küçülterek
bürokratik çaba azaltılacaktır.
Daha az Ayrıcalık sahibi olanlar için destek önlemleri:
Mesleki eğitim alanında daha az ayrıcalık sahibi olanlara yönelik destek önlemlerinin
daha kapsamlı bir şekilde modernleştirilmesi ve yapısal olarak geliştirilmesi için Eğitim
ve Araştırma Federal Bakanlığı “Özel öğrenme Sorunları olanlar ve Sosyal olarak
dezavantajlı olanlar için Beceri – Mesleki Yeterliliklerin Teşviki (Kompetenzen fördern –
Berufliche Qualifizierung für Zielgruppen mit besonderem Förderbedarf – BQF
programm)” programını başlatmıştır. Avrupa Sosyal Fonu (ASF) tarafından ortak finanse
edilen program 2006 yılı boyunca çalışacaktır. Bu program, henüz bir mesleki eğitimi
tamamlamamış gençlere yeni başlama noktaları ve yeterlilik yolları sunacaktır. Bu
program içinde finanse edilen model önlemler, göçmenlerin mesleki eğitim umutlarını
geliştirmenin yanı sıra, destek yapılarını mükemmelleştirme, eğitim olanaklarındaki
çalışmaların iyileştirilmesi, okullarda halen var olan mesleki eğitim (Ausbildungslosigkeit)
eksikliğini önlemeye yönelik yaklaşımların güçlendirilmesi üzerinde yoğunlaşmaktadır.
Yüksek Öğretim Sektöründe Yapısal Reformlar ve Almanya’nın Eğitim Yeri olarak
Uluslararası Çekiciliğinin Artırılması
Ders kredilerinin transferini kolaylaştırmak için performans – puanlama
sistemlerinin yanı sıra lisans ve lisansüstü derecelerinin başlatılması
Yeni lisans ve lisansüstü derslerinin geliştirilmesi için uygun faaliyet alanı
sağlayan, şeffaflık yaratan, uluslararası tanınmaya yardımcı olan çeşitlilik ve
rekabete dayalı bir kalite güvencesi sisteminin oluşturulmasına olanak sağlayan
akreditasyon prosedürleri.
Yaratıcılık kapsamını sağlayacak büyük bir özerklik ve bağımsızlık
Performansa yönelik bir maaş sisteminin başlatılması, akademisyenler ve bilim
adamlarına daha erken aşamalarda profesörlük niteliği kazandırma imkanı,
personel konuşlanmasında daha fazla esneklik.
Bu yapısal reformları başlatmak için Yüksek Öğretim Çerçeve Kanunu en son Aralık
2004‟te değiştirildi ve Yüksek Öğretim Kurumlarındaki Profesörlerin İstihkakı konulu
Kanun Şubat 2002‟de yürürlüğe girdi. Derece programlarının akreditasyonu için Länder,
2005 yılında kamu hukuku altındaki bir vakıf haline gelecek olan ve Almanya‟nın
merkezi Akreditasyon kurumu olarak faaliyet gösterecek olan bağımsız bir Akreditasyon
Konseyi kurmuştur. Konseyin sorumlulukları, kanuni bir hüküm ve derece programlarının
akreditasyonunun (Almanya‟da Eckpunkte für die Weiterentwicklung der Akkreditierung)
geliştirilmesi konulu Ekim 2004‟teki önerge ile belirtilmiştir.
Fırsat EĢitliği
Öğrenci ve talebeler için sosyal olarak adil ve şeffaf bir mali destek sistemi
(Federal Eğitim Destek Kanunu‟ndaki reformlar Nisan 2001‟de yürürlüğe
girmiştir.)
Kadın ve erkek için fırsat eşitliği
4. PlanlanmıĢ reformlar veya bir bütün olarak eğitim sektörüyle
müzakerelerde / kamu tartıĢmalarında ele alınan önemli konular
ilgili
Öğrenci baĢarılarının uluslararası ve ulusal karĢılaĢtırmalı çalıĢmalarına katılım
Eğitim politikası konusunda karar vermek için deneysel bir temel olarak hizmet etmesi
tasarlanan 15 yaş öğrencilerinin öğretim programları arası yeterliklerinin yanı sıra Länder‟
ler arasında okuma becerileri, matematiksel ve doğa bilimsel bilgi ile ilgili okul
performansı arasında bir karşılaştırma. Almanya OCDE‟nin Uluslararası Öğrenci
Değerlendirme Programı‟nda (PISA) yer almaktadır. Aralık 2001‟de sonuçlar basıldıktan
sonra Eğitim Bakanları Daimi Konferansı Länder’in faaliyette bulunacağı yedi alan tespit
etmiştir. Bu alanlar öğretmen eğitiminin daha profesyonel hale getirilmesinin yanı sıra
okul öncesi eğitim, ilk ve orta öğretimin iyileştirilmesini, ilk ve orta okullar için eğitim
standartlarının geliştirilmesini içermektedir.
Karşılaştırmalı testlerin sonuçları, Alman eğitim sisteminin kalitesinin artırılması ve
geliştirilmesi için çeşitli reformların gerekli olduğunu açık bir şekilde göstermiştir.
Gerekli önlemler, daha önce oluşturulan kriterlere dayalı reform önlemlerinin
değerlendirilmesinin yanı sıra stratejik eğitim hedefleri, eğitim sisteminin merkezi alanları
için çıktıya yönelik denetim, tüm mevcut kaynakların odaklanmasını içermektedir. Buna
ek olarak, pedagojik süreçlerde başarı ve başarısızlığın nedenleri konusunda deneysel bir
araştırma gerekmektedir. Öğrenci başarısı konusunda uluslararası anket sonuçlarına ait
çeşitli belgelere (örneğin; PISA – 2000, PISA – 2003, PIRLS) aşağıdaki ineternet
adresinden ulaşılabilir: http://www.kmk.org/schul/home.htm?leistung
Eğitim Standartları yoluyla Kalite Güvencesi
Federal hükümet ve Länder, tüm Länder’i bağlayan eğitim standartlarının
(Bildungsstandards) geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesinin Alman eğitim
sisteminde kaliteyi sağlamak için merkezi bir unsur olduğuna inanmaktadır. Eğitim
standartlarının tanıtılması için gerekli temeller ve gereksinimler çoktan bilimsel olarak
hazırlanmıştır ( Daimi Konferans tarafından hazırlanan standartlar kavramı konusunda.
Bakınız: http://www.kmk.org/schul/Bildungsstandards/Argumentationspapier308kmk.pdf
).
2003 ve 2004 yıllarında Eğitim Bakanları eğitim standartlarında 3 temel aşama üzerinde
anlaşmaya varmışlardır: Almanca ve matematik derslerinde 4. sınıftan sonra ilk seviyenin
sonunda ve almanca, matematik ve birinci yabancı dil (İngilizce, Fransızca) derslerinde
Hauptschule mezuniyet belgesi için orta öğretim birinci devre sonunda. Doğa bilimlerinin
(biyoloji, kimya, fizik) yanı sıra aynı dersler (Almanca, matematik, birinci yabancı dil)
için Realschulen eğitim standartlarında 10 sınıfın tamamlanması sonucu alınan mezuniyet
belgesinin sırasıyla 2004/ 05 ve 2005/ 06 öğretim yılında uygulanmasına Länder
tarafından karar verilmiştir. Standartlar bireysel dersin rekabet alanlarına dayanmaktadır
ve derslerin ayrı ayrı temel ilkelerini taşımaktadır. Sürekli olarak geliştirilmesi gereken ve
Länder’in ve buradaki okulların dahili ve harici değerlendirmesine hizmet eden soru ve
alıştırma havuzları oluşturulmalıdır. 2004 yılında Länder ve Humboldt Üniversitesi
tarafından Berlin‟de kurulan Eğitimde Kalite Geliştirme Enstitüsü (Institut für
Qualitätsentwicklung – IQB) eğitim standartlarının karşılanıp karşılanmadığını düzenli
olarak kontrol etmekle yükümlüdür.
Öğretmen Eğitimi Programları için Standartlar
Tanısal ve yöntemsel rekabetin geliştirilmesi hususunda öğretmen eğitimi için
standartların geliştirilmesi profesyonelliği hedefleyen bir öğretmen eğitimi için ek bir
temel sağlamaktadır. Eğitim Bakanları Daimi Konferansı, eğitim bilimleri ve konuyla
ilgili didaktikleri kapsayan mesleki teori (Bildungswissenschaften) ile ilgili standartları
geliştirmek için harici uzmanları içeren çalışma grubuna yetki vermiştir. Aralık 2004‟te
Eğitim Bakanları yüksek öğretim kurumlarındaki dersleri ve öğretmen eğitiminin 2. sınıfı
olarak bilinen hazırlık hizmetini (Vorbereitungsdienst) kapsayan öğretmen eğitimi
konusunda Länder tarafından uygulanacak olan standartları kabul etmiştir.
Kalite Güvencesi ve Yüksek Öğretimde öğretim ve araĢtırmanın değerlendirilmesi
Öğretimin kalitesinin zorunlu olarak değerlendirilmesi sadece Yüksek öğretim Çerçeve
Kanunu‟nun 1998 yılında değiştirilmesinden bu yana sağlanmaktadır. Çeşitli yüksek
öğretim kurumlarını kapsayan ilk değerlendirme yapıları 1994‟ten beri belirmektedir.
Değerlendirmenin sonuçları, yüksek öğretimin finansmanı üzerinde doğrudan etkiye sahip
olabilir. Nicel performans göstergeleri giderek artan bir şekilde kaynakların tahsisi için bir
temel olarak kullanılmaktadır. Yeni lisans ve yüksek lisans derslerinin tanıtımına yönelik
bir akreditasyon prosedürü oluşturulmuştur. Bu prosedür akademik içerik bakımından
minimum standartları sağlamak ve derecelerin mesleki uygunluğunu kontrol etmek için
kurulmuştur. 2005 yılında Eğitim Bakanları Daimi Konferansı, yüksek öğretimde
araştırma ve öğretimde kalite güvencesi konulu genel kavramı tartışacaktır.
Eğitim Sisteminin GeliĢtirilmesi konulu Düzenli Raporlama
1999 yılında Federal hükümet ve Länder, Alman eğitim sisteminin kalitesini ve
gelecekteki yaşama kabiliyetini temin etmek için Forum Bildung‟u kurdular. 2001 yılında
Forum Bildung tarafından yayımlanan tavsiyeler hem Federal hükümeti hem de Länder’i
etkilemektedir ancak bu tavsiyeler kurumlarda çalışanlara ve eğitim sürecine doğrudan
katılanlara da yöneltilmiştir.
Federal hükümet ve Länder, eğitim sisteminin kalitesini temin etmeye ve geliştirmeye
yarayan tüm program ve önlemler için temel olarak eğitim konulu genel ulusal bir
raporlamanın gereği üzerinde anlaşmaya vardılar. Alman eğitim sisteminin gelişiminden
sonuç çıkarmak için okul eğitimi konusunda ilk rapor (Bildungsbericht für Deutschland:
Erste Befunde) 2003 sonbaharında yayınlanmıştır.
(Özeti http://www.kmk.org/aktuell/bb_zusammenfassung.pdf adresinde mevcuttur.)
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ VE DEVAM
EDEN REFORMLAR ÜZERĠNE ÖZET ULUSAL
BELGELER
AVUSTURYA
III. Eğitim Sisteminin Tanımı
2003‟ün başında, nüfusun yaklaşık % 56‟sı 29 yaşın altında ve eğitim görmekteydi.
Zorunlu eğitim yaşında olan 838,000 genç vardı. Öğrenim dili ağırlıklı olarak Almancadır
ancak dil azınlığının olduğu bölgelerde ilkokullardaki öğrenim iki dilli kuruluşlarda
Almanca ve Slovence, Macarca ve Hırvatça arasında bölünmüştür.
2.
Ġdari Denetim ve Kamu Finansmanlı Eğitimin Kapsamı
2002/2003 öğretim yılında, öğrencilerin yaklaşık % 89‟u devlet tarafından finanse edilen
eğitim kurumlarına gitmekteydi. Özel kurumlar geri kalan % 11‟lik kesimi
oluşturmaktaydı.
Mevzuat sorumlulukları ve mevzuatın uygulanışı federasyon (Bund) ve Länder (Länder
parlamentoları ve Ämter der Landesregierungen tarafından yürütülen) arasında
bölünmüştür.
Anayasada belirtilen belirli konularda, Länder (Landtage) parlamentoları tarafından
detaylı bir mevzuat uygulanırken, federasyon çerçeveyi hazırlamaktadır.
Federasyonun eğitim sistemine yönelik ezici bir sorumluluğu vardır. Bu sorumluluk,
eğitim personelini yöneten istihkak ve emeklilik yasasının yanı sıra okul
organizasyonunun hemen hemen bütün alanlarını, okul öğretiminin organizasyonunu ve
özel okulları içermektedir.
Yönetim söz konusu olduğunda, Eğitim, Bilim ve Kültür Bakanlığı Fachhohcschulen ve
üniversitelerin yanı sıra ilk öğretim, orta öğretim ve üniversite dışı üçüncü düzey eğitim
sorumludur. Ekonomik işler ve Çalışma Bakanlığı şirket içi çıraklık eğitiminden
sorumludur. Länder (federal eyalet)‟ ler esas olarak kamu sektörü zorunlu eğitimini
tedarik etmekle sorumludurlar. Länder‟ler, her bir Länder tarafından idare edilen okul
yapım fonları yoluyla bu okulların yapılması ve korunmasında yerel toplumları destekler.
Länder kreşler ve ana okullarının tek sorumlusudur. Okullar, bütçe yönetiminde biraz
özerkliğe sahiptir ve bir dereceye kadar öğretim programını yerel ihtiyaçlara göre
uyarlamakta özgürdürler. Avusturya‟daki 9 Länder‟de bulunan İl okul Müfettişleri
(zorunlu eğitimin verildiği okullar için İlçe okul müfettişleri, orta dereceli ve orta öğretim
ikinci devre için alan müfettişleri tarafından yardım edilmektedir) denetimden
sorumludurlar.
2002 Üniversite Kanunu üniversiteleri federal kuruluşlardan artık federal idare altında
olmayan kamu hukuku kişiliklerine dönüştürmüştür. Federal finansman kamu hizmeti
anlaşmalarına dayanan 3 yıllık küresel bütçeden oluşmaktadır, üniversiteler yasal
kapasitelerinin verdiği yetkiye dayanarak diğer finansman kaynaklarını kullanmakta
özgürdürler. Bölgesel kişilikler ve özel tüzel kişiler Fachhochschulen işletebilirler.
Günümüzde, Fachochschule eğitim programları esasen izin verilen eğitim yerleri ile
paralel olarak federal hükümet tarafından finanse edilmektedir.
3. Okul Öncesi Eğitim
3 yaşına kadar çocuklar eğer mevcut ise bir kreşe (Krippe) gidebilirler. Çocuklar 3-6
yaşları arasında anaokuluna gidebilirler. Bu olanakların sağlanması ve ücretler
konusundaki kararlar Länder’in ya da özel kuruluşların (tedarikçiler) sorumluluğu
altındadır. 2003/ 2004 yılında, bütün 3 yaş çocuklarının % 65.6‟sı, bütün 4 yaş
çocuklarının % 90.4‟ü ve bütün 5 yaş çocuklarının % 94.9‟u zorunlu eğitim öncesi
eğitime katılmaktaydı.
4. Tam Gün Zorunlu Eğitim
(a) Evreler
(Volkschule veya Grundschule) – ilk öğretim
Orta öğretim birinci devre
Volkschule (ilk öğretim ikinci devre düzeyi)
Hauptschule (genel ortaokul)
Allgemein bildende höhere Schule
(akademik ortaokul – alt düzey)
6-10 yaş
10-14 yaş
9. Sınıf
14 yaştan itibaren
Polytechnische Schule (ön mesleki eğitim)
Veya herhangi bir orta öğretim ikinci devre
okulu
Sonderschule (özel ihtiyacı olan çocukların
6-15 yaş
eğitimine yönelik okul): 1 ve 2. seviyeler ve
bir üst devreden oluşan genel özel okul
Fiziksel yetersizlikleri olan çocuklar, dil
yetersizlikleri olan çocuklar, işitme
bozukluğu, sağırlık, görme bozukluğu,
körlük, ciddi sakatlık ve uyumsuzluğu olan
çozuklar için özel branşlar
Öğrenciler tüğm zorunlu eğitim boyunca özel
eğitim veren okullara gidebilirler.
Eğitim 9 yıl boyunca zorunludur ve 6 yaşında başlamaktadır.
İlk okul öğrencileri okula kabul edilecekleri yılın 1 Eylül tarihi itibariyle 6 yaşında
olmalıdırlar. 1 Eylül – 31 Eylül tarihleri arasında doğan çocuklar zihinsel ve fiziksel
olarak 1. sınıfların seviyesinde verilen eğitimi izleyebileceklerse erken başlayabilirler.
Orta öğretim birinci devreye geçmek, ilk öğretimin 4. sınıfını başarıyla tamamlamayı
gerektirmektedir. Allgemein bildende höhere Schule‟a giriş başarıya veya bir giriş testine
bağlıdır. Özelokullardaki eğitim hariç zorunlu eğitim ücretsizdir.
Özel eğitim veren okullara kabul edilmek için bir öğrencinin özel eğitim ihtiyaçları bir
çeşit resmi kararname ile belirlenmelidir.
Ders yılı 180 günden (haftada 5 gün olmak üzere) oluşur ve her bir eyalete bağlı olarak
başlatılan takvime göre Eylül ayının birinci ya da ikinci Pazartesi gününden 28 Haziran -4
Temmuz arasındaki Pazar gününe ya da 5 Temmuz-11 Temmuz arasındaki Pazar gününe
kadar devam eder.
Okullar haftada beş ya da altı gün açıktır.
Bir hafta içindeki ders saati 20 (ilk okulda) ile 35 (orta okul, yüksek teknik ve mesleki
kolejlerde) arasında değişiklik göstermektedir. Bir ders 50 dakika sürmektedir. 2002
yılında her bir yıl ders verilen minimum saat sayısı 7 yaşındaki çocuklar için 630 saat, 10
yaşındaki çocuklar için 750 saat, orta öğretim birinci devredeki çocuklar için 870 saat ve
orta öğretim ikinci devredeki çocuklar için 960 saatti.
İlk okulda minimum sınıf büyüklüğü 10, genel ortaokulda (Hauptschule) ve ön mesleki
eğitimde 20 kişi iken, maksimum sınıf büyüklüğü 30 kişidir. Öğrenciler yaşlarına göre
gruplandırılmaktadır ancak orta öğretim düzeyinde (genel ortaokul ve ön mesleki eğitim)
Almanca, matematik ve modern yabancı dillerdeki yetenek seviyesine göre bazı
gruplandırmalar da vardır. Ön mesleki eğitim okullarında öğrenciler bu derslerde ilgi
alanlarına (veya konu alanlarına) göre de gruplandırılalbilmektedir. Bir kural olarak, ilk
okul öğrencilerine din ve el işi dersleri hariç tüm derslerde tek bir öğretmen tarafından
ders verilmektedir, orta öğretimde ise eğitim alanında uzman öğretmenler tarafından
verilmektedir.
Özel ihtiyaca cevap veren bazı okullarda maksimum sınıf büyüklüğü şu şekildedir:
- Kör, sağır ve ciddi sakatlığı olan öğrencilere yönelik özel okullarda: 8,
- Görme bozukluğu, işitme bozukluğu olan çocuklara yönelik özel okullarda ve
yardımcı okullarda: 10,
- Diğerlerinde: 15
(e) Öğretim Programının kontrolü ve içeriği
Öğretim programı çalışma kolu tarafından tasarlanan tekliflere dayanarak Eğitim, Bilim
ve Kültür Bakanlığı, il ve ilçe eğitim organlarını ve öğretmen temsilcilerinin kuruluşlarını
içeren istişare sürecinde bir öğretim programı çerçevesi hazırlamıştır.
Ayrıca bakanlık ders kitaplarını da onaylamaktadır. Okullar, öğretim programı seçimlerini
yapma ve öğretim programını yerel kapsamlara uydurma konusunda belli bir özgürlüğe
sahiptirler. İlk okul zorunlu dersleri din, fen bilimine giriş, almanca, okuma, yazma,
matematik, müzik, sanat, tekstil /teknik işler, bende eğitimi, modern yabancı dil ve yol
güvenliği (notsuz)‟ ni içermektedir.
2003/ 2004 ders yılından bu yana bir “Modern Yabancı Dil” in 1. sınıftan başlayarak tüm
ilk okullarda zorunlu olarak öğretilmesine başlanmıştır. Orta öğretim birinci devrede
öğrenciler bu derslere devam etmekte ve bunlara ek olarak fen bilgisi ve teknik dersler de
almaktadırlar.
Öğretmen, aile ve ayrıca öğrencilerden oluşan özel bir komite (orta okul, orta ve yüksek
düzeyler), kanunda belirtilen konularda danışma ve karar verme işlevi yürütmektedir.
Özel öğrenim ihtiyaçları olan öğrenciler, fazla iş yüklenmeksizin genel olarak öğrenim
hedeflerini elde edebilirlerse ilkokul ve genel ortaokul ya da akademik orta okulun alt
seviyesine ait öğretim programına göre öğretim görürler. Diğer tüm durumlarda özel
ihtiyaca cevap veren bir okulun öğretim programını yetersizlik alanına göre yönlendirilir.
Genel özel okullara (performans yetersizliği olan öğrenciler ve öğrenme güçlüğü çeken
öğrenciler), kör öğrenciler için özel okullara, sağır öğrenciler için özel okullara ve ciddi
sakatlıkları olan öğrenciler için özel okullara yönelik özel öğretim programları vardır.
Zorunlu eğitim süresince resmi harici bir sınav yoktur. Öğretmenin yaptığı değerlendirme
sınıf katılımına ve sözlü, yazılı, uygulamalı ve çizgesel çalışmalara dayanmaktadır. İlk
okul öğrencileri, 4. sınıfta Almanca ve matematikten yazılı sınavlara (okul testleri) girmek
zorundadırlar.
Bir kural olarak, bir üst sınıfa yükselme tüm derslerdeki başarıya bağlıdır (ilk okul
düzeyinde kural dışı durumlar ile veya tek bir dersten başarısız olunması).
Öğrenciler her dönemin sonunda ve her öğretim yılının sonunda bir rapor alırlar.
Almanca ve Matematik derslerinde öğrenciler, eğer kişisel öğrenme düzeyleri için daha
uygunsa bir alt ya da bir üst öğrenim şekline katılabilirler.
Genel okullardaki özel eğitim ihtiyaçları olan öğrenciler, eğer öğrencinin genel gelişimi
için daha iyi imkanlar sağlayacaksa bir üst eğitim seviyesine geçiş yapma hakkına
sahiptir. Böyle geçişlere grup konferansı karar vermektedir.
5.
Orta Öğretim Ġkinci Devre ve orta okul sonrası öğretim
(a) Öğretim Türleri
Orta öğretim ikinci devre
YaĢ
Allgemein bildende höhere Schule (orta
akademik okul-üst seviye)
Polytechnische Schule (ön mesleki öğretim
okulu)
Berufsbildende mittlere Schule (teknik ve
mesleki okul)
Berufsbildende Höhere Schule (teknik ve
mesleki kolej)
Bildungsanstalten für
Kindergartenpädagogik/ Sozialpädagogik
(ana okul öğretmenleri ve eğitim dışı
personelin eğitimine yönelik okullar)
Berufsbildende Pflichtschule (yarı zamanlı
mesleki okul)
Orta okul sonrası öğretim Kolleg
* Öğrenciler bu okullardaki eğitime 14
yaşlarında iken sona ermektedir.
14*-18
14*-15
14+*
14*-19
14*-19
15+
18-20
yaşında iken başlasalar da zorunlu eğitim 15
Dokuzuncu sınıfta öğrenciler, orta öğretimin ikinci düzeyinde sunulan genel eğitim veya
teknik ve mesleki eğitim (TVE) sektöründeki bir çok farklı dersten birisini seçerler. Geçiş
8.sınıfın başarılı bir şekilde tamamlanmasına ve başarıya bağlıdır.
Başarı kriterlerinin tamamlayamayan adaylar giriş sınavına girmek zorundadırlar.
Lise düzeyindeki TVE‟lerde bazı eğitim yolları veya ana okulu öğretmenleri ve eğitim
dışı personele yönelik kolejler için adaylar, sosyal ve iletişim yeteneklerinin yanı sıra
fiziksel yeterliklerini ve sanatsal alandaki eğitim yükümlülüklerini kanıtlamak
zorundadırlar.
Ön mesleki eğitim okulları 8. sınıftan sonra bitirme belgesi olmaksızın öğrencileri kabul
ettiği için istisnadırlar. Amaç, mesleki eğitime ve sonrasında (ikili eğitim sistemi) daha
yüksek seviyeli bir okula geçiş için olası en iyi desteği ve yetenekleri öğrenciye vermektir.
9 yıllık zorunlu eğitimi tamamladıktan sonra öğrenciler bir işveren ile çıraklık
sözleşmesine girebilirler, daha küçük yaşta olanların ise aile rızası gerekmektedir. Aynı
zamanda çıraklar zorunlu TVE okulunun da öğrencileri olurlar.
(c) Öğretim Programının Kontrolü ve Ġçeriği
(Ayrıca bakınız yukarıda 4 (e)) Almanca, matematik ve bir Modern Yabancı Dil dersi
zorunlu genel öğretim programı programının parçası olsalar da eğitimin bu seviyesinde
öğretim programı seçilen eğitime bağlıdır.
Ön mesleki eğitim okullarında, hizmet sanayisi ve turizmin yanı sıra teknik-ticari
meslekler, ticari-büro meslekleri gibi geniş kapsamlı mesleki alanlara nazaran uzmanlık
alanlarındaki mesleki oryantasyon ve temel mesleki eğitime önem verilmektedir.
TVE okulları ve kolejleri geniş bir dizi ders seçeneği ve özel önem sunmaktadırlar.
Öğretim programı teknik teori ve uygulamalı öğrenimi de içerdiği için sosyal ortaklar ile
istişare önem taşımaktadır.
Öğretmenler yöntem seçmekte serbesttirler. Öğretim programı öğrenci – merkezli
öğrenme, proje çalışması, öğretim programları arası etkinlikler ve önemli yeterlilikleri
kazanmak için fırsatları vurgulamaktadır.
Ayrıca bu alanda, ders kitapları ve diğer materyaller okul tarafından seçilmektedir.
(d) Değerlendirme, Ġlerleme ve Yeterlilikler
(Ayrıca bakınız yukarıda 4 (e)) Allgemein bildende höhere Schule sonundaki sınavı geçen
öğrenciler bir olgunluk sertifikası (Reifdprüfungszeugnis) alırlar.
Çıraklar okuldaki yarı zamanlı eğitimlerini tamamladıktan sonra sertifika alırlar.
İşveren ve işçi temsilcilerinden oluşan bir heyetin önünde çıraklık-sonu sınavına
girebilirler. Lehrabschlussprüfungszeugnis belli ticaret, kalfalık, usta başılık eğitimlerine
giriş sağlamaktadır. Ayrıca Berufsreifeprüfung (ek mesleki yeterlilik olmaksızın yüksek
öğretime genel giriş) ve Studienberechtigungsprüfung’a (belirli eğitim türleri için yüksek
öğretim giriş sınavı, bakınız bölüm 6) giriş sağlamaktadır.
1-2 yıl süren öğrenimlere devam eden öğrenciler ön mesleki eğitim sertifikası alırlar.
TVE okullarının 3-4 yılındaki öğrenciler bir bitirme sınavına (yazılı/ uygulmalaı ve sözlü)
girerler. Sertifika, öğrencilere düzenlenmiş belli meslekleri ve işleri yapmalarına hak
tanımakta ve Berufsreifeprüfung gibi bir sonraki eğitim seviysine yükselmelerini
sağlamaktadır.
5-yıllık eğitimdeki öğrenciler, yazılı/ uygulamalı ve sözlü bölümler içeren ve orta yönetim
seviyelerinde acilen istihdama girişi sağlamaya yönelik mesleki yeterlilikleri ve genel
yüksek öğretime girişi kapsayan çifte yeterliliklere götüren Reife-und Diplomprüfung
alabilirler (AB diploma seviyesinin tanınması).
Reife(-und Diplom)prüfung için görevler ders öğretmenleri tarafından bölgesel okul
mercilerinin onayı ile düzenlenmektedir (İl Eğitim Kurulları).
Kağıtlar, sınıf öğretmenleri tarafından notlandırılmaktadır.
Sözlü sınav, dışardan bir toplantı başkanı ve okul müdürü tarafından gözlemlenen sınav
öğretmenlerinden oluşan bir komite önünde yapılmaktadır.
Orta öğretim sonrası eğitimde yer alan öğrenciler mesleki yeterliliklerini sağlayan bir
Diplomprüfung alırlar.
6. Yüksek Öğretim
(a) Kurum türleri
Yüksek öğretim aşağıdaki yerlerde verilmektedir:
- Sanat üniversiteleri de dahil olmak üzere üniversitelerde
- Fachhochschulen’de (Teknik/Mesleki yüksek öğretim enstitüleri)
- Daimi eğitim için Üniversite merkezleri (Danube Üniversitesi, Krems)
- Pädagogische Akademien and Berufspädagogische Akademien (genel ve mesleki
öğretmen eğitimi kolejleri)
-
Akademien für gehobene technisch-medizinische Dienste und Hebammeakademien
(yüksek seviyeli tıp-teknik mesleklerine yönelik kolejler ve ebelik kolejleri)
Ayrıca, üniversite türünde eğitim veren bir dizi eğitim kurumu da bulunmaktadır.
(b) GiriĢ
Üniversiteye (ve Akademien‟e ) başvuran adayların orta dereceli bir öğretim kurumundan
alınmış Reifeprüfungszeuıgnis‟i (veya belirli bir çalışma alanına yönelik bir Reife-und
Diplomprüfungszeugnis,
bir
Berufsreifeprüfungszeugnis
veya
bir
Studüenberechtigungsprüfungszeugnis) olmalıdır. Seçilen derse bağlı olarak ek sınavlara
girebilmelidirler.
Sanat ve müzik üniversitelerine başvuran tüm adaylar bir giriş sınavını geçmek
zorundadırlar. Normal koşullarda bir giriş sınavı isteyen Fachhochschule‟e başvuran bir
aday, durum böyle olunca ek sınavların yanı sıra Reifesrüfungszeugnis veya eş değerinde
bir sınav veya uygun mesleki yeterliliklera sahip olmalıdır.
Üniversite ve Fachhochschule programları için genel eğitim ücretleri vardır: bu ücretler
Avusturya ve diğer AB ve EEA ülkeleri için öğrenci başına 363.36 EURO‟dan yabancı
öğrenciler (gelişmekte olan ülkelerden gelen öğrencilere veya değişim programlarındaki
öğrencilere kapsamlı bir muafiyet ve geri ödeme düzenlemeleri uygulanmaktadır) için
727.27 EURO‟ya kadar çıkabilmektedir.
Genellikle Medinisch-technische Akademien (yüksek seviyeli tıp-teknik mesleklerine
yönelik kolejler) ve Hebammenakademien‟de (ebelik kolejleri) öğretim ücreti alınmaz.
(c) Yeterlilikler
Pädagogische und Berufspädagogische Akademien‟deki eğitim mezuniyet ve
“Diplompädagogin/ Diplompädagoge” akademik derecelerinin verilmesine neden olur.
Yüksek seviyeli tıp-teknik mesleklerine yönelik kolejlerdeki öğrenciler aşağıdaki gibi
mezun olmaktadırlar:
„Diplomierte Physiotherapeutin / Diplomierter Physiotherapeut‟
„Diplomierte medizinisch-technische Analytikerin / Diplomierter medizinisch-technische
Analytiker‟
„Diplomierte rediologisch-technische Assistentin / Diplomierter rediologisch-technische
Assistant‟
„Diplomierte Diätassistentin und ernährungsmedizinische Beraterin / Diplomierter
Diätassistent und ernährungsmedizinischer Berater‟
„Diplomierte Ergotherapeutin / Diplomierter Ergotherapeut‟
„Diplomierte Logopädin / Diplomierter Logopäde‟
„Diplomierte Othoptistin / Diplomierter Othoptist‟
Ebelik kolejlerindeki eğitim “ebe” olarak mezun olunmasını sağlar.
Üniversite eğitimi aşağıdaki dereceler ile sona ermektedir:
Normal programlar:
- diploma (8-12 dönem sonra)
- bakalorya (6-8 dönem)
- Mastır (bakaloryadan sonra 2-4 dönem)
- Doktora (Mastır veya diploma derecesinden sonra 4 dönem)
-
-
İleri Eğitim Mastırı (MAS), İşletme Yönetimi mastırı (MBA) (dönem başına en az 50
saat veya 35 saat artı Mastır tezi) veya uluslararası kullanılmakta olan başka bir ileri
mastır derecesi
„Akademischer ...‟ unvanı veren üniversite programları (dönem başına en az 30 saat)
Üniversite programları için krediler Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS)‟ne göre
akademik başarılar için tahsis edilebilmektedir.
Fachhochschule programları bir diploma derecesi ile sona ermektedir. 2002 yılından bu
yana üniversitelerin sınıflandırılmasına benzer şekilde bakalorya ve Mastır derecesi ile
bitmektedir. Fachhochschule mezunlarına üniversitelerdeki doktora programlarına girme
imkanı verilmektedir.
7. Özel Ġhtiyaçlar
Özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler, özel eğitime cevap veren okullarda veya ilk ve orta
öğretim birinci devre okullarında belirli sınırlar içinde bulunan tsislerde eğitim
görebilirler. Aileler, çocukları için okul tercih etme hakkına sahiptirler. Öğrencilerin
ihtiyaçlarına cevap verecek özel öğretim programı ve/veya yaygın bir öğretim programı
uygulanmaktadır. 2002/03 ders yılı süresince özel eğitim ihtiyacı olan çocukların %50‟den
fazlası entegrasyon sınıflarına katılmışlardır.
Bu konuda kanuni hükümlerin olmaması durumunda, zorunlu eğitimin son yılı
(dokuzuncu) süresince belirli sınırlar içindeki tesisler sadece pilot projelerde
sağlanmaktadır.
Okul ve iş piyasası arasındaki geçiş dönemi özel programları Sosyal Güvenlik Bakanlığı,
Kuşakları ve Tüketiciyi Koruma tarafından finanse edilmekte ve okullarla işbirliği içinde
uygulanmaktadır.
Sakat ve dezavantajlı gençler için mesleki eğitim seçenekleri
“bütünleştirici mesleki eğitim” modelini kabul eden Mesleki Eğitim Kanunu 2003 yazında
değiştirilmiştir. Bu değişiklik herhangi bir sakatlığı bulunan veya daha iyi iş imkanları için
dezavantajlı olan insanlara yönelik bir temel oluşturmuştur. Bu tarihten itibaren,
bütünleştirici mesleki eğitim içindeki gençlerin sayısı hızlı bir şekilde yükselmiştir.
Buna ek olarak, “Engelleri olmayan Çıraklık ” kampanyası, sakatlığı bulunan gençlerin ve
ailelerinin yanı sıra halkı, şirketleri bütünleştirici mesleki eğitimin fırsatları konusunda
haberdar etmek için başlatılmıştır. Dahası bu medya kampanyası, özel yetenekleri olan
insanlara yeni bir imaj yaratmak için halkın anlayışını ve bilincini uyandırmayı ve
bütünleştirici mesleki eğitim için daha fazla şirketin çırak kabul etmelerini teşvik etmeyi
amaçlamaktadır.
8. Öğretmenler
Ana okul öğretmenleri 14 yaşından sonra 5 yıllık bir öğrenim ya da 2 yıllık bir orta okul
sonrası eğitim tamamlarlar.
İlk ve orta öğretim birinci devre öğretmenlerinin bir öğretmen eğitimi kolejinde 3 yıllık
bir eğitimi tamamlamış olmaları gerekmektedir.
Allgemien bildende höhere schule‟deki öğretmenler bir derece kazandıran en az dört
buçuk yıl süren bir üniversite programını tamamlamalıdırlar.
Uzmanlık alanlarına bağlı olarak TVE sektöründeki öğretmenler üniversitelerde ya da
mesleki öğretmen eğitimi kolejlerinde eğitim görürler. TVE okullarında teknik teori ve
uygulama öğretmek için benzer mesleki deneyim gerekmektedir.
İlk öğretim öğretmenleri belirli bir konuda uzmanlaşmaz iken orta öğretim birinci devre
ve orta öğretim ikinci devre öğretmenleri iki derste uzmanlaşmaktadırlar. Öğretmenler
Federasyon ve valilik tarafından istihdam edilmektedirler (devlet memurları).
Yüksek seviyeli tıp-teknik mesleklerine yönelik kolejler ve ebelik kolejlerindeki
öğretmenler uzmanlık eğitimi almaktadırlar (genel eğitimden sonra).
IV. Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma Konuları
1. TartıĢma Konuları ve Eğitimle ilgili Reformlar
2003 baharında, Federal bakan Elisabeth Gehrer, okullarda eğitim kalitesini sağlamak ve
artırma ve hedeflenen reformlara yönelik bir dizi önlemin tasarlanması amacıyla Gelecek
Komisyonu‟nu kurmuştur. Bağımsız uzmanlardan oluşan bu grup, 100‟den fazla etkinlikte
ve klasse‟nin parçası olarak İnternet üzerinde geniş bir şekilde tartışılan yedi faaliyet
alanı ve 30 bireysel önlemden oluşan bir plan tasarlamıştır. klasse: zukunft
(www.klassezukunft.com ) girişimi
14 Şubat 2005 tarihinde eğitim konulu bir reform diyalogu, Hofburg merkezinde
düzenlenmiştir. Bu merkezde çeşitli lobilerin yanı sıra federal hükümet üyeleri, valiler,
Parlamentoda temsil edilen 4 partinin temsilcileri, sosyal ortaklar, bölgesel eğitim
kurullarının başkanları, eğitim, bilim ve iş alanında görev yapmakta olan uzmanlar ve
okul ortaklarının temsilcilerinin önerilen reformları tartışmıştır.
Esas konuşmacı olarak 3 uluslararası uzman davet edilmiştir:
Maria van der Hoeven, Hollanda Eğitim Bakanı, Hollanda okullarında okul
denetimi ve kalite güvencesi konusunda konuşmuştur.
Fin Merkez Eğitim Kurulu Başkan yardımcısı, Kari Pitkänen, Fin eğitim sistemi
ve özellikle okul özerkliği konusunda bilgi vermiştir.
Dr. Jürgen Baumet, Max Planck Enstitüsü Berlin Eğitim Araştırmaları Direktörü,
öğretim kalitesinin önemini vurgulamış ve okul organizasyonuna ilişkin konuları
tartışmıştır.
3 temel alana bölünebilen daha geniş kapsamlı konular, genel bir tartışmada dile
getirilmiştir:
Modern iş dünyasına uyum
Çocukların ihtiyaçlarına daha sıkı bir şekilde yönelme
Öğretmenlik mesleğini profesyonelleştirme
10 Reform Adımı
“Yeni bir Okul” – modern iş dünyasına uyum
1. Haftada 5 gün
Gelecekte, 6-14 yaş grubu çocukların ebeveynlerinden daha fazla çalışma saati
olmamalıdır.
2. Gündüz gözetimi
Okulu modern iş dünyasına uydurmak 6-14 yaş grubuna hitap eden tüm okulların gündüz
gözetim programları sunmaları anlamına gelmektedir. Aileler bu seçimi kullanmakta
özgürdürler.
“Yeni bir Okul” - Çocukların ihtiyaçlarına daha sıkı bir şekilde yönelme
3. Erken yaşta dil öğrenimi – okula başlamadan bir yıl önce kaydolma
4. Yüksek performanslılarla mücadele, düşük performanslıları destekleme/ öğrencilerin
ihtiyaçlarına yönelik yardımcı bir ücret uygulama
5. “Okumaya hazır” Kampanyasını artırma – hedef erkek çocukları teşvik etmektir
her okul okuma yeteneğini artırmak için daimi bir kalite süreci yürütmelidir.
6. Matematik ve Fen bilgisini teşvik etme
7. Öğretmenlerin zorunlu ileri eğitimi
Talebe yönelik öğretmen eğitimi
Öğretmenlerin okul tabanlı ileri eğitimine verilen önem
Öğretim dışı süreçlere taşınan öğretmenlerin ileri eğitim ve öğretimi
8. Üniversite Eğitimi
50 kuruluşu aynı çatı altında toplamak
Eğitim üniversitesinde tüm öğretmenlerin hizmet için eğitimi ve ileri eğitimi
9. Yönetim düzeyindeki personelin becerilerinin geliştirilmesi – Liderlik Akademisi
10. Okul Müfettişliği‟nin daha fazla geliştirilmesi
Eğitim standartlarının kesinleşmesi eşit derecede önem taşıyan bir konudur. Avusturya‟da
eğitim standartları, öğrencilerin belli bir öğretim yılına (4. yıl (Almanca, Matematik)) ve
esas derslerde 8.yıla (Almanca, Matematik ve İngilizce) kadar kazanması gereken
becerileri tanımlayan normatif standartlar olarak tasarlanmaktadır. Bu standartlar bir
dersin temel alanları üzerinde odaklanmakta ve beklenilen akademik başarıları
tanımlamaktadır. Temel konu becerileri, ileri okul eğitimi ve mesleki eğitim için önemli
olarak tanımlanmaktadır. Eğitim standartları, normatif beklentilerin somut bir ifadesidir ve
kişi bu beklenitler doğrultusunda çalışmalıdır.
2. Yüksek Öğretim reformları
Üniversite Reformu
Üniversite Eğitimi Kanunu‟nda (Universitäts-Studiengesetz) yapılan 1999 değişikliği
üniversite eğitimine, sadece diploma programları şeklinde sunulan öğretmen eğitimi, tıp
ve dişçilik eğitimini dışarıda bırakan 3 – katlı bir sistem getirmiştir. Orta vadede, diploma
çalışmaları genellikle bakalorya ve Mastır eğitim programları ile değiştirilecektir. 2004 kış
döneminde 172 bakalorya ve 217 Mastır eğitimi programı zaten mevcuttu.
Ekim 2002‟de yürürlüğe giren ve tam olarak 1 Ocak 2004‟te uygulanan 2002
Üniversiteler Kanunu, üniversiteler tam bir yasal statü kazandırmaktadır. Böylece yeni işe
alınan üniversite personeli özel kanun sözleşmeleri çerçevesinde istihdam edilmektedir.
Üniversiteler, Federal bakanlık ve müzakereler yoluyla üniversiteler tarafından icra edilen
hizmetleri tanımlayan kamu hizmeti sözleşmelerine dayanan 3 yıllık bir süre için kurulan
küresel bir bütçe yoluyla finanse edilmektedir. Kamu hizmeti sözleşmeleri için ilk döenm
2007‟den 2009 yılına kadardır. Bu süreden sonra, her üniversite bilgi bilançosunun yanı
sıra kamu hizmeti sözleşmesinin uygulanması konusunda yıllık bir performans raporu
sunmalıdır. Bütçe raporlama, muhasebe ve ticari sisteme dayalı mali beyannameler
yoluyla yapılmaktadır. Tüm üniversite bütçe ödeneklerinin % 20‟si faturalıdır. Bu fatura,
sosyal hedeflerin yanı sıra öğretim, araştırma, geliştirme ve sanatın geliştirilmesi
konularındaki göstergeleri içermelidir.
Akreditasyon
Özel üniversitelerin akreditasyonu konulu kanun 1999‟dan beri yürürlüktedir. Bu amaçla,
Avrupa üniversite uzmanlarından oluşan bağımsız Akreditasyon Konseyi 2000 yılında
kurulmuştur. Üniversitelere maksimum 5 yıllık bir süre boyunca akreditasyon sağlanır.
Yeniden akreditasyon sağlanması, sona erme tarihinden önce yeniden başvuru yapılmasını
gerektirmektedir. Ayrıca Akreditasyon Konseyi, akkredite edilen özel üniversitelerin
daimi kalite kontrolünü sağlamaktan sorumludur.
Fachhochschulen
2002 yılından beri Fachhochschule eğitim programları bakalorya ve Mastır eğitim
programları olarak idare edilebilmektedir. Eğitim için gerekli zaman girdisi ECTS
kredileri ile belirlenmektedir. Giderek artan kullanım uzaktan eğitim unsurlarından
kaynaklanmaktadır.
2004/05 öğretim yılında toplam 136 Fachhochschule dersi sunulmaktadır (bunlardan 36
tanesi bakalorya eğitim programıdır). Aşağıda yer alan uzmanlık alanları mevcuttur:
disiplinler-arası programların yanı sıra ekonomi, turizm, teknik bilimler, bilgi ve bilişim
teknolojileri, medya ve tasarım. Dahası, sağlık ve sosyal bakım konulu eğitim programları
da mevcuttur.
ÇEK CUMHURĠYETĠ
I. Eğitim sisteminin tanımı
1.
Eğitim nüfusu ve öğrenim dili
2001 yılında (son nüfus sayımının yapıldığı yıl), 29 yaş veya altında olan kişilerin sayısı 4 047
026 olarak ortaya çıkmıştır (nüfusun %39,6‟sı). Zorunlu eğitim çağında olan çocukların sayısı 1
045 313 olarak saptanmıştır (nüfusun %10,2‟si). Resmi öğretim dili Çekçe‟dir. 2003 / 2004‟te
Polonya‟ca eğitim veren 21 ilköğretim okulu (bunlara ek olarak 29 anaokulu ve 1 tane de
gymnázium) bulunmaktadır.
2.
Ġdari denetim ve kamu finansmanlı eğitimin kapsamı
2003 / 2004‟te, ilköğretim ve ortaöğretim alan öğrencilerin büyük bir kısmı devlet okullarına
gitmektedir.
1 Ocak 2003 tarihinden bu yana, Çek eğitim sistemi, kamu yönetimi reformunun getirdiği yeni
düzenlemelere dayanarak işlemektedir. Sektörel idare kaldırılmıştır; okullar genel idari sistem
çatısı altında yönetilmektedir. İdari sistem, merkezi hükümet, bölgeler (14 tane) ve iller
arasında paylaştırılmıştır. Bölgelere yüksek düzeyde özerklik verilmiştir. Reform, 2 yıl boyunca
pek çok aşamada uygulanmıştır.
Bu noktadan itibaren, Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı özellikle:
eğitim sisteminin tasarımı, içerisinde bulunduğu mevcut durum ve geliştirilmesi
konularında kararlar almakta;
eğitim standartlarını belirlemekte;
öğretim programına ilişkin belgelerini onaylamakta;
öğretmen maaşları ve öğretime yardımcı materyallerden sorumlu olmakta;
bölge eğitim şubelerine yapılan müdür atamalarını onaylamakta;
okul kayıtlarından sorumlu olmakta;
gençler için oluşturulacak pedagojik merkezlerin ve ıslahevlerini düzenleyen bir kurum
görevi icra etmektedir.
Bölgeler ortaöğretim ikinci devreden ve özel okullardan, temel sanat okullarından ve okul dışı
faaliyetlerden sorumludurlar (2001 yılından önce, bütün bunlar Bakanlığın sorumluluğu
altındaydı). Bölge valisi, eğitim şubesine bir müdür atar ve atadığı müdür o bölgede eğitimle
ilgili kararlarda en yetkili kişi konumundadır.
İller, zorunlu eğitimden sorumludur. Okul öncesi eğitim kurumlarını ve ilköğretim okullarını
kurar ve idare ederler. İl, genel olarak bu görevi Eğitim Komisyonu (Komise pro výchovu a
vzdělávání) aracılığı ile yerine getirir.
Okulların finansmanı iki kaynaktan sağlanır: sermaye ve işletme maliyetleri okulların
kuruluşundan sorumlu birim tarafından (örn. bölge veya il); maaşlar ve öğretim yardımları ise
bölge idareleri aracılığı ile Devlet tarafından finanse edilir. Kuruluştan sorumlu birim, okul
müdürlerini atar; il tarafından atanan müdürler bölgenin, bölge tarafından atanan müdürler ise
Bakanlığın onayına sunulur.
1 Ocak 2003 tarihinden itibaren tüm okullar tüzel kişi statüsüne kavuşmuştur. Eğitim sürecinin
kalitesi, okulun mali yönetimi, öğretmenlerin atanması ve görevden alınması ve il ve halkla
ilişkilerin yürütülmesi konularında tüm sorumluluk okul müdürlerine verilmiştir. Kanunen,
okulun kuruluşundan sorumlu birim bir Okul Kurulu (rada školy) oluşturabilir ve ailelerin,
öğrencilerin, personelin ve halkın okul yönetimine katılmasını sağlayabilir.
Özel okullar 1990 yılından itibaren kurulmaya başlanmıştır (üniversite düzeyinde 1999‟dan
beri). Okulların tamamına yakını belirli bir dinin öğretimini esas almayan okullardır; okulların
genel kanuni teşkilatlanması, kâr amacıyla kurulanlar veya kâr amacı gütmeyip devlet
yardımıyla kurulan okullar şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Özel yüksek öğretim kurumları, devlet
yardımı alabilmek için kâr amacı gütmeyen kurumlar olmak durumundadırlar. Özel okulların
finansmanı bölge tarafından sağlanmaktadır. Devlet okullarının işletme maliyetinin finansmanı
için kullanılan aynı formül, bu söz konusu özel okulların finansmanı için de geçerlidir. Eğer söz
konusu okul belirli kriterleri karşılıyorsa, temel sübvansiyonlar (türüne göre, benzer kamu
kurumlarının aldığı miktarın %50-80‟ine tekabül eder) (ilköğretim okulları ve özel okullar için)
%100‟e, (ortaöğretim ikinci devre ve ortaokul sonrası teknik okullar için) %90‟a veya (diğer
türde kurumlar için) %80‟e kadar çıkabilir. Dini eğitim veren okullar devlet okullarıyla aynı
finansmanı almaktadırlar. 2003-2004 eğitim-öğretim yılı verilerine bakıldığında, hem özel
okullar hem de dini eğitim veren okullar, toplam ilköğretim okulları sayısının %3.46‟sını ve bu
ilköğretim okullarında okuyan toplam öğrenci sayısının %0,97‟ini oluşturmaktadır; ortaöğretim
ikinci devre okulları toplam ilköğretim okulları sayısının %22‟sini ve bu okullarda okuyan
toplam öğrenci sayısının %14,9‟unu temsil etmektedir; üniversiteler ise toplam eğitim kurumu
sayısının %53,8‟ine ve toplam öğrenci sayısının %3,2‟sine tekabül etmektedir.
Çek Cumhuriyeti Okul Müfettişliği (Česká školní inspekce), Bakanlığın doğrudan denetimi
altında olan merkezi bir denetleme organıdır. Yüksek öğretim kurumları dışında kalan tüm
seviyelerdeki eğitim-öğretim kurumları içerisinde verilen eğitimin sonuçlarını, yönetim
kalitesini, fonların etkin bir şekilde kullanılıp kullanılmadığını ve bağlayıcı yönetmeliklere
uyulup uyulmadığını denetlemekle görevlidir.
3.
Okul öncesi eğitim
Anaokulu (mateřska škola), eğitim sisteminin bir parçasıdır. Temel yaş grubu, 3–6 yaş arası
çocukları kapsar. Okula devam mecburiyeti yoktur; yine de söz konusu yaş grubundaki
çocukların %88,7‟si anaokullarına gitmektedir; ilkokuldan hemen bir önceki sene ise söz
konusu yaş grubundaki çocukların neredeyse tamamı anaokullarına gitmektedir. Anaokulları,
iller tarafından idare edilmektedir. Okulların büyük çoğunluğu parasızdır; ancak ailelerden
okulun işletme maliyetinin en fazla %30‟u kadar bir para ödemeleri istenebilir.
4.
Tam gün zorunlu eğitim
Genel olarak 6 – 15 yaşlar arasında olmak üzere 9 yıl boyunca okula devam mecburiyeti vardır.
Bütün öğrenciler öğrenimlerine bir ilköğretim okulunda (základní škola) başlarlar; ikinci
aşamaya geçtiklerinde bir gymnázium‟a geçiş yapabilirler.
(a)
Evreler
Kurum
Tipik yaş grubu
Základní škola
ilk aşama: 6-10
(tek yapı; ilk ve ortaöğretim ikinci aşama: 11-15
birinci devre)
Gymnázium(genel
11/13-15
ortaöğretim birinci devre)
ISCED (Uluslararası Eğitim
Standardı
Sınıflandırması)
düzeyi
1+2
2
(b)
Kabul kriterleri
Okulların hizmet verdikleri bölgeler belirlenmiştir; ancak, okul seçimi serbest bırakılmıştır.
Öğrenciler bir základní škola‟dan 5. yılın sonunda ayrılıp 8 yıl eğitim veren gymnázium‟a
geçebilirler; aynı şekilde yine 7. yılın sonunda bir základní škola‟dan ayrılıp 6 yıllık bir eğitim
almak için gymnázium‟a geçiş yapabilirler. Ancak öncelikle bu söz konusu okulun yaptığı giriş
sınavında başarılı olmaları gerekmektedir. Uygun yaş grubunda olup gymnázium‟da eğitim
gören öğrencilerin oranı %9,3‟tür.
(c)
Okul gününün/haftasının/yılının süresi
Okul yılının başlangıç tarihi 1 Eylül olup takip eden yılın 31 Ağustos tarihinde sona erer. 20032004 eğitim-öğretim yılında, okul yılı 195 eğitim-öğretim günü olarak hesaplanmıştır. 45
dakikalık dersler haftada 5 güne yayılmış durumdadır. İlk aşamada 22-25, ikinci aşamada ise
27-30 ders okutulmaktadır (aşamalı olarak).
(d)
Sınıf büyüklüğü/öğrencilerin gruplandırılması
2003-2004 eğitim-öğretim yılında, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 14,6 olarak
gerçekleşmiştir; ortalama sınıf büyüklüğü ise 21,3 olmuştur. Yasada, bir sınıfta bulunabilecek
öğrenci sayısı en az 17 ve en çok 30 olarak belirtilmiştir. Karma eğitim uygulayan sınıflar, aynı
yaşa sahip öğrencilerden oluşmaktadır. İlk aşamada, aynı öğretmen bütün konularda eğitim
verirken; ikinci aşamada öğretmenler genel olarak iki konuda uzmanlık dallarına ayrılmaktadır.
(e)
Öğretim programının kontrolü ve içeriği
Ulusal öğretim standartları, hedefleri ve temel öğretim programı içeriğini belirler. Bu hedeflere
ulaşabilmek için onaylandığı takdirde çok çeşitli eğitim programları uygulanabilir. Üç tane
ulusal program bulunmaktadır. Her kurum, okul, vs., kendi tercih ettikleri öğretim metotlarını
ve ders kitaplarını kullanmakta serbesttir (Bakanlık tarafından onaylanan listeden seçmek
kaydıyla).
(f)
Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Öğrenciler, öğretmenleri tarafından yazılı ve sözlü çalışmaları ve ödevleri ile 5‟lik not sistemi
üzerinden değerlendirilirler. Sürekli olarak yapılan değerlendirmenin sonuçları, her dönemin
sonunda bir rapor içerisinde özet olarak sunulur. İlköğretim okullarının ilk aşamasında sözlü
değerlendirme yapılmasına izin verilmiştir ve öğretmenlerin %8‟i tarafından bu yöntem
uygulanmaktadır. Öğrencilerin gösterdikleri gelişimi görüşmek amacıyla öğrenci velileriyle
toplantılar düzenlenmektedir. Başarısız öğrencilere sınıf tekrarı yaptırılabilir.
Ortaöğretim ikinci devre ve ortaokul sonrası eğitim
5.
(a)
Eğitim türleri
Eğitim türü
Genel
ortaöğretim
ikinci devre
Středni odborná Teknik
škola (SOŠ)
ortaöğretim
ikinci devre
Süre
4
ISCED düzeyi
3A
Tipik yaş grubu
15-19
4
3A
15-19
3
2
3C
3C
15-18
15-17
3
4
Ortaokul sonrası 2
(nástavbové
studium)
3C
3A
4A
15-18
15-19
19-21
Kurum
Gymnázium
Středni odborné Mesleki
učiliště (SOU)
ortaöğretim
ikinci devre
SOŠ + SOU
(b)
Kabul kriterleri
Zorunlu eğitimi tamamlamış olmak ve giriş koşullarını başarılı bir şekilde yerine getirmek,
ortaöğretim ikinci devreye kabul edilmek için gerekli olan önkoşullardır. Öğrenciler, kendi
tercih ettikleri bir ya da daha fazla okula başvurabilirler. Giriş sınavının (yazılı ve sözlü) içeriği
okul tarafından belirlenir. Bir nástavbové studium‟a kabul edilmek için yerine getirilmesi
gereken önkoşul, bir středni odborné učiliště‟de 3 yıllık eğitimi tamamlamış olmak ve giriş
koşullarını başarılı bir şekilde sağlamaktır.
(c)
Bakanlık, amaçları ve içeriği belirleyen eğitim standartlarını ortaya koyar ve öğretim
programını oldukça esnek bir şekilde onaylar. Gymnázium‟da, toplam 31 ders içerisinden
okutulması öngörülmüş 21-29 ders vardır. Okul müdürü, geriye kalan dersleri okulun profiline
göre belirler. Teknik okullarda, toplam ders sayısı 33‟tür; ancak genel konu derslerinin mesleki
derslere oranı yaklaşık 40/60 şeklinde gerçekleşmektedir. Bazı dersler seçmeli ders
statüsündedir. Meslek okullarında da 33 ders bulunmaktadır; genel konu derslerinin, mesleki
derslerin ve uygulama derslerinin birbirlerine oranı çeşitlilik göstermektedir. 3 yıllık derslerdeki
(hakim bir ders türüdür) uygulama saatleri, söz konusu derslerin %30-45‟ini kapsayabilir. Bir
nástavbové studium, öğrencilere çalıştıkları alanla ilgili genel ve teorik konu derslerini verir.
Bireysel olarak seçilmiş derslerin içeriği, bütün sınıflar için %30‟a varan oranlarda
değiştirilebilir.
(d)
Ortaöğretim kinci devrede eğitim veren tüm okullar final sınavlarını kendileri düzenler: 4 yıllık
dersler için (ISCED 3A düzeyi) ve bir nástavbové studium‟da maturitní zkouška adında bir
final sınavı; 3 ve 2 yıllık dersler (ISCED 3C düzeyi) için ise závĕrečná zkouška adında bir final
sınavı düzenlenir. Teknik okullarda ve meslek okullarında, sınavın bir kısmı uygulamaya
yöneliktir. Meslek liselerinden mezun olanlara bir výuční belgesi verilir.
6.
(a)
Kurum türleri
Kurum
Vyšší odborná škola
(Teknik meslek
yüksekokulu)
Vysoká škola
(Yükseköğretim
kurumu)
ISCED düzeyi
5B
Süre
2-3,5
Tipik yaş grubu
19-21/22
5A
3/4/5/6
19-22/26
6
3
-
Üçüncü Düzey teknik okullar öğrencilere ileri düzey teknik bilgiler kazandırır. Öğretim
programları okul tarafından hazırlanır ve Bakanlığın onayına sunulur. Genel, temel mesleki ve
özel mesleki konu derslerinin birbirlerine oranı yaklaşık 20:40:30 şeklinde gerçekleşmektedir.
Yüksek öğretim kurumları ya üniversite şeklinde (2004 yılında 28 kurum – 24 kamu, 4 devlet)
ya da üniversitelerden farklı bir şekilde (28 özel kurum) teşkilatlanmıştır. Çalışma programları,
bireysel kurumlar/fakülteler tarafından hazırlanıp Akreditasyon Kurulu‟nun onayına sunulur.
(b)
Giriş
Maturitní zkouška sertifikası, tüm üçüncü düzey öğretim programlarına girmek için aranan
minimum yeterlilik belgesidir. Her kurum kabul kriterlerini kendisi belirler ve giriş sınavının
içeriğinin ne olacağına kendisi karar verir.
(c)
Yeterlilikler
Üçüncü düzey teknik okullar, verdikleri eğitimi absolutorium adı verilen bir final sınavı ile
tamamlar. Vyšší odborná škola‟dan mezun olmuş bir öğrenciye diplomovaný specialista – DĺS.
(diplomalı uzman) adı verilir.
Yüksek öğretim kurumlarındaki dersler ise devlet tarafından düzenlenen bir sınavla son bulur.
Lisans düzeyindeki dersleri başarıyla bitirenler bakalář – Bc. (üniversite mezunu) unvanı
alırlar; lisans düzeyinden bir sonraki seviyedeki dersleri başarıyla tamamlayanlar ise magistr –
Mgr. (Yüksek Lisans) unvanına kavuşurlar; bazı dallar için özel unvanlar bulunmaktadır:
magister uměni – MgA. (Yüksek Lisans Mezunu), inženýr – Ing. (teknik ve iktisatla ilgili dallar
için), tıp ve veterinerlik için (státní rigorózní zkouška sınavını geçtikten sonra) doktor – MUDr.,
MVDr. unvanı. Yüksek Lisans derecesine sahip olanlar için rigorózni zkouška sınavını başarıyla
geçmelerinin ardından JUDr., PhDr., RNDr., PharmDr., ThDr. unvanlarını alma olasılığı
bulunmaktadır. Doktora çalışmaları, bir doktora yeterlilik sınavı ve doktor - Ph.D. (İlahiyat
doktorası yapanlar için Th.D.) unvanı ile sona erer.
7.
Özel ihtiyaçlar
Özel ihtiyaca cevap veren okullar, okul öncesi eğitim düzeyinden ortaöğretim ikinci devre
düzeyine kadar mevcuttur. Bu okulların öğretim programları ve yeterlilikleri, normal okulların
öğretim programları ve yeterliliklerine mümkün olduğu kadar yakın bir şekilde hazırlanmıştır;
nüfusun %3,6‟sı normal eğitimin dışında kalmaktadır. Özel ihtiyaca cevap veren bir okula kayıt
yaptırmak için yetkili bir makamın tavsiyesi ve ebeveynlerin rızası gerekmektedir.
8. Öğretmenler
Zorunlu eğitim öncesi eğitim-öğretimde görev alacak öğretmenlerin 4 yıllık eğitimi, genel
olarak ortaöğretim ikinci devre seviyesinde gerçekleştirilir; ayrıca üniversitelerde lisans veya
lisansüstü düzeylerde (3 veya 4 yıl) bu konuyla ilgili dersler mevcuttur. Diğer eğitim
seviyelerinde görev alacak öğretmen adayları, bir üniversite derecesi almak zorundadır; bu
derece de genel olarak Lisansüstü derecesidir (eğitim 4-5 yıl sürer). Öğretmenler, devlet
memuru statüsüne sahip değildir.
II. Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma Konuları
Çek Cumhuriyeti‟nde eğitim sisteminin gelişmesi ile ilgili olarak devam eden reformlar ve
yapılan tartışmalar; Çek Cumhuriyeti‟nde Eğitimin Geliştirilmesine Yönelik Ulusal ProgramBeyaz Kitap isimli ana belge, Avrupa düzeyinde ve uluslararası düzeyde çıkarılmış ve
yayınlanmış diğer ulusal tasarılar, stratejiler ve belgelere dayanmaktadır.
2002 Haziran ayında gerçekleşen Parlamento seçimlerinden ve yeni Hükümetin
kurulmasından sonra, eğitim alanında yeni kanunlar çıkartmak için yapılan
çalışmalar yeniden başlamıştır; 24 Eylül 2004 tarihinde bu konuda 3 yasa
çıkartılmıştır. Bu kanunlar, birkaç madde dışında 1 Ocak 2005 tarihinde yürürlüğe
girecektir. Eğitim Kanunu; okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim ikinci
devre, üçüncü düzey teknik öğretim (teknik meslek yüksekokulları), öğretim
programı dışı eğitim ve eğitim sisteminden sorumlu idarelerle ilgili tüm mevcut
yasaların yerini alacaktır. Eğitim Personeli ve bu personelin Kariyer Gelişimi
Kanunu, eğitim personelini yüksek eğitim için teşvik etmeyi ve bu konuda gerekli
temeli oluşturmayı amaçlamaktadır. Teklif edilen usul ve yasaların uygulamaya
konulması, yeterliliklerine ve vermiş oldukları özel hizmetlere bağlı olarak
öğretmenlerin maaşlarında bir etki yaratacaktır. Çıkarılmış üçüncü kanun ise, ilgili
diğer 15 kanunda yapılan değişiklikleri devam ettirmektedir. Sonuç olarak,
uygulamayla ilgili yönetmelikler hazırlanmaktadır.
Yükseköğretim çerçevesinde tartışılan temel konular, Bologna ve Lizbon
süreçleri ve de Yükseköğretimin ekonomik durumu ile ilgilidir:
Çalışma programlarının yeniden yapılandırılması ve doktora çalışmaları için
destek sağlanması;
Eğitim sisteminden geçen yol:
-üçüncü düzey teknik okullar(Vyšší odborné školy) ve yüksek öğretim kurumları
arasında geçirgenlik sağlanması,
-Yükseköğretim çerçevesi dışında yüksek eğitim almak amacıyla daha önceden
alınmış olan eğitimin tanınması (Hayat boyu öğrenme ile ilgili hükümler);
Yükseköğretim kurumlarının eğitimle ve Ar&Ge ile ilgili faaliyetleri arasında daha
yakın ilişkiler kurulması;
Kalite güvencesi;
Yükseköğretim finansman sisteminin aşağıdaki amaçlar için değiştirilmesi:
-formüle dayalı bütçe finansmanında geçerli olan nitel kriterleri güçlendirmek,
-(formüle dayalı bütçe finansmanının yanı sıra) stratejik programlar ve Ar&Ge
programları için ayrılan ödenekleri desteklemek,
-özel kaynaklardan gelen finansmanı desteklemek,
-öğrencilerin yemek ve barınak ihtiyaçları için verilen mali desteğin kurumlardan
öğrencilere aktarılmasını sağlamak.
ISCED 1, 2 ve 3 düzeylerinde yapılan öğretim programı reformu devam
etmektedir: öğretim programı sistemi içinde merkezi bir düzeyi temsil eden ve
eğitimle ilgili hedeflerin ve en üst yeterlik seviyelerinin yanı sıra bu hedeflere ve
seviyelere ulaşabilmek için gerekli eğitim içeriğini belirleyen çerçeve eğitim
programı (FEP), farklı gelişim aşamalarından geçmiştir. FEP temelinde, okullar
kendi okul eğitim programlarını hazırlayacaktır.
-İlköğretim için FEP, Ağustos 2004 tarihinde kabul edilmiştir. Bu program, özel
eğitim ihtiyaçları için bir FEP içermektedir. Yeni Eğitim Kanunu, okulların 20072008 eğitim-öğretim yılında FEP‟e göre eğitim vermeye başlamalarını
öngörmektedir.
- genel orta öğretim ikinci devre eğitimi için FEP: ilk versiyon üzerinde yapılan
tartışmanın ardından, Eylül 2004 tarihinde 16 okulda pilot proje başlatılmıştır.
-Ortaöğretim ikinci devre teknik ve mesleki eğitimi için FEP: ana tartışma 2001 ve
2002 yıllarında gerçekleşmiştir. 8 dal için oluşturulan ilk FEPler, seçilmiş
okullarda hazırlanmış ve geçerlilikleri kanıtlanmıştır (Eylül 2002 – Haziran 2003).
Diğer dallar için oluşturulan FEPler, 2004 yılında hazırlanmıştır.
Kamu yönetimi reformu, 1 Ocak 2001 ve 31 Aralık 2002 tarihleri arasında
eğitimde önemli değişiklikler yaşanmıştır. 2003 yılında kamu kesimindeki
tartışma, bölgeler ve merkezi kurumlar arasında yetkiler ve sorumlulukların
paylaşılması ve de finansman konuları üzerinde yoğunlaşmaya devam etmektedir.
Bölgeler daha fazla özerklik talep etmektedir ve bu özerklik de mali olarak belirli
şartlara bağlıdır. Bu nedenden dolayı bölgeler, vergilerden ve okulların finansmanı
ile ilgili sorumluluklarla ilgili olarak Bakanlığın sahip olduğundan daha fazla pay
talep etmektedir.
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ ÜZERĠNE ÖZET
BELGELERĠ
DANĠMARKA
I.
Eğitim Sisteminin Tanımı
1. Eğitim nüfusu ve öğretim dili
2001 yılında zorunlu okul çağında 677,880 çocuk ve 15 ila 34 yaş arası grubun yaklaşık
olarak %35.5‟i eğitim alıyordu. Bu oran 15-19 yaş grubu çocuklarda %82.8‟dir. Eğitim dili
Dancadır.
2. Ġdari Kontrol ve kamu sektörü tarafından finanse edilen eğitimin kapsamı
2001 yılında öğrencilerin %85,1‟i kamu tarafından finanse edilen ilköğretim ve ortaokul
birinci devre okullarında öğrenim görmekteyken, %14.9 kadarı ise işletme
finansmanlarının yaklaşık %85‟ini Devletten alan özel kurumlarda okumaktaydı.
İlköğretim ve ortaöğretim birinci devre eğitiminin büyük kısmı Eğitim Bakanlığı‟nın
sorumluluğundadır bununla birlikte Sosyal İşler Bakanlığı da okul öncesine ait bazı
alanlardan sorumludur. Kültür Bakanlığı üçüncü düzey sanatsal eğitimden sorumludur.
Uzun süreli üçüncü düzey üniversite eğitimi, Bilim, Teknoloji ve Yenilik Bakanlığı
bünyesinde idare edilmekte iken, Eğitim Bakanlığı ise kısa ve orta uzunluktaki üçüncü
düzey eğitimlerden sorumludur.
Mevzuat, eğitim, finansman ve bazı durumlarda da öğretim programı, sınav ve personele
ilişkin amaçları ve çerçeveyi kapsamaktadır. Eğitim Bakanlığı, belediye konseyleri ile
birlikte okul öncesi sınıfının ve folkeskole‟nin bir yılını idare etmektedir. Eğitim
Bakanlığı gymnasium ve Hojere Forberedelseseksamen‟in kontrolünü ilçe konseyleri ve
okul ya da kurs kurullarıyla paylaşmaktadır. Eğitim Bakanlığı mesleki eğitim ve öğretimi
kontrol etmektedir. Yüksek öğretim Eğitim Bakanlığı, Kültürel İşler Bakanlığı ve
Araştırma Bakanlığı‟nın sorumluluğu altındadır. Bilim, Teknoloji ve Yenilik Bakanlığı
araştırma programlarının yanı sıra uzun süreli üçüncü düzey üniversite eğitiminden de
sorumludur. Kısa ve orta uzunluktaki üçüncü düzey eğitim ise Eğitim Bakanlığı‟nın
sorumluluğu altındadır. Kültür Bakanlığı üçüncü düzey sanatsal eğitimi kontrol
etmektedir.
Konu danışmanlarının ulusal bir teşkilatı bulunmasına rağmen, ulusal bir müfettişlik
yoktur. Denetim, aynı zamanda öğretim desteği merkezleri sağlamakla da görevli olan
belediye ya da ilçe makamlarının sorumluluğundadır.
3. Zorunlu eğitim öncesi eğitim
Okul öncesi eğitimi veren dört farklı tipte kurum vardır. Bunlar yuvalar (3 yaşına kadar),
ana okulları (3-7 yaş arası), ilkokul öncesi sınıflar (6-7 yaş grubu) ve 3 ay - 14 yaş arası
çocuklar için hizmet veren entegre edilmiş kurumlardır. Belediye okul öncesi sınıfları
ücretsizdir ancak özel (desteklenen) okullar para almaktadır.
2002
0-2 yaş grubu
Zorunlu eğitim
%57.6
öncesi eğitim
* okul öncesi sınıfı
3-5 yaş grubu
%93.6
6 yaş grubu*
%98
4. Zorunlu eğitim
(a) Safhaları
Folkeskole İlköğretim ve ortaöğretim birinci 7-16/17 yaş grubu
devre eğitimi
7 ila 16 yaşları arasında eğitim zorunludur. Folkeskole kurumlarının çoğu gönüllü bir
okul öncesi sınıfı sunarken, birçoğu da gönüllü bir 10. yıl sunmaktadırlar.
(b) Kabul kriterleri
Çocuklar 7 yaşını doldurdukları yılın Ağustos ayında zorunlu eğitime başlarlar. Aileler
kendi belediyeleri içinde yer alan herhangi bir okulu seçme konusunda özgürdürler.
Folkeskole‟de eğitim ücretsizdir.
(c) Okul gününün / haftasının/ yılının uzunluğu
Okul yılı Ağustos ayında başlar ve Haziran ayında sona erer. Okullar haftanın beş günü
açıktır. Belediyeler ders uzunluğunu değiştirebilirler ancak genelde her ders 45 dakika
sürer. Yıllık asgari ders saati (60 dakika) sayısı 600 (okul öncesi ve 1. ve 2. form), 660 (3
ila 9. form) ve folkeskole‟nin 10. formunda 840 saattir.
(d) Sınıf boyutu/ öğrencilerin gruplandırılması
Azami sınıf boyutu 28 öğrencidir. Öğrenciler yaşlarına göre gruplandırılmaktadır.
Folkeskole genelinde, farklı konular farklı öğretmenler tarafından öğretilmektedir.
(e) Öğretim programının kontrolü ve içeriği
Eğitim Bakanlığı genel öğretim programı amaçlarını ve seçmeli kılavuz ilkeleri ortaya
koymaktadır. Zorunlu bir ders kitabı yoktur. Müfredat 3 konu bloğundan oluşmaktadır:
insani bilimler, uygulamalı/ sanat konuları ve Bilim. İnsani bilimler Danca (tüm
sınıflarda), İngilizce (3 ila 9. sınıf arasında), Hıristiyanlık çalışmaları (onay hazırlığının
gerçekleştiği sınıf hariç tüm sınıflarda), tarih (3 ila 9. sınıf arasında), sosyal bilimler (8. ve
9. sınıflarda) konularından oluşmaktadır. Uygulama/ sanat konuları beden eğitimi ve spor
(tüm), müzik (1 ila 6. sınıflarda), sanat (1 ila 5. sınıflarda), tekstil tasarımı, ahşap/metal
çalışmaları ve ev ekonomisinden (4. ila 7 sınıflarda- bir ya da daha fazla form)
oluşmaktadır. Son olarak bilim; matematik (tüm sınıflar), bilim/ teknoloji (1 ila 6. sınıf),
coğrafya (7. ve 8. sınıf), biyoloji (7 ila 9. sınıf) ve fizik/ kimya (7 ila 9. sınıf) konularından
oluşmaktadır. 13 yaşından itibaren öğrenciler bir dizi seçmeli ders arasından seçim
yapabilmektedirler. Öğretmenler, karışık yetenek gruplarından olan tüm bireylerin
ihtiyaçlarını karşılamalıdırlar. Bu da farklılaştırılmış öğretim yoluyla gerçekleştirilir.
Zorunlu öğretim sonunda öğrenciler on kadar konudan resmi sınavlara girebilirler. Eğitim
Bakanlığı yazılı sınavları belirlerken, sözlü sınavları öğretmenler gerçekleştirir.
Folkeskole boyunca değerlendirme sürekli olarak yapılmaktadır ve bir sonraki yıla geçiş
otomatiktir. Her konuda genel ilerleme (notsuz) 7 sınıfa kadar yılda en az iki kere ailelere
bildirilmektedir. 8. sınıftan itibaren, bitirme sınavına girilebilen derslerde bir not
verilmektedir. Tüm öğrenciler okulda işlenen konuları ve eğer varsa yıl içinde
gerçekleştirilen çalışma ve sınav sonuçları için alınan notları listeleyen bir bitirme
sertifikası alırlar.
5. Zorunlu eğitim sonrası eğitim: ortaöğretim ikinci devre ve ortaöğretim sonrası
eğitim
Genel ortaöğretim ikinci devre
Almengymnasiale uddannelser (Gymnasium 16-19 yaş grubu
and HF)
Erhvervsgymnasiale uddannelser (HTX ve
17-19 yaş grubu
HHX)
Ortaöğretim ikinci devre mesleki eğitim
16-19 yaş grubu
Mesleki eğitim ve öğretim (EUD)
Temel sosyal ve sağlık eğitimi (Sosu)
Tarım, denizcilik vb. eğitimi
Gymnasium folkeskole‟nin 9. ya da 10. yılından sonra alınan, üç yıllık, akademik olarak
yönlendirilmiş bir kurstur. HF ise Folkeskole‟nin 10. sınıfından sonra yüksek öğrenime
hazırlanmak için alınan iki yıllık genel bir kurstur. HTX ve HHX adındaki daha meslek
yönelimli kurslar 3 yıllıktır ve folkeskole‟nin 9. ya da 10. yılından sonra alınırlar ve kişiyi
yüksek öğrenime ve iş hayatına hazırlarlar. Mesleki eğitim ve öğretim, iş başında eğitim
ile bir meslek okulunda verilen genel ve mesleki eğitimi birleştirir. Temel sosyal ve sağlık
eğitimi ve tarım ve denizcilik ve diğer karşılaştırılabilir eğitim türleri uzmanlaşmış
okullarda verilmektedir.
Genellikle 16 yaş ve üzerindeki öğrenciler ve 9 yıllık zorunlu öğretimi tamamlamış olan
kişiler 9 yıllık zorunlu öğretimin tamamlanmasının ardından öğrenci gymnasium‟a kabul
için uygun durumdadır. Bununla birlikte öğrencinin folkeskole‟si gymansium‟a
öğrencinin bir kabul sınavına girmesini tavsiye edebilir. Ücret söz konusu değildir.
(c) Öğretim programının kontrolü ve içeriği
Eğitim Bakanlığı‟na bağlı Genel Ortaöğretim İkinci Devre Dairesi gymnasium‟da ve
HF‟de öğretmenlik için öğretim programı yönetmelikleri yayınlamaktadır bununla birlikte
öğretmenler ders kitaplarına ve öğretim metotlarına kendileri karar vermektedirler.
Gymnasium‟daki iki öğrenim “yolu” diller ya da matematiktir. Üç yılın farklı
aşamalarında öğretilen temel konular Danca, ilk ve ikinci yabancı diller, coğrafya, tarih,
biyoloji, müzik, din bilimleri, sanat, klasik çalışmalar ve beden eğitimini içermektedir.
Temel mesleki eğitim ve öğretim için öğretim programı okullar ve ticaret komiteleri
tarafından belirlenmekte ve temel ana konuları, seçmeli konuları ve uzmanlık konularını
içermektedir.
(d) Değerlendirme, sınıf geçme ve yeterlilikler
Folkekole‟de 10. sınıf için gönüllü olarak kalan öğrenciler beş konuda sınav
alabilmektedirler. Son gymnasium sınavları 10 konuda yapılmaktadır. Bakanlığa bağlı
Genel Ortaöğretim İkinci Devre Eğitimi Dairesi yazılı sınavlar düzenlemektedir. Final
notları için değerlendirmeler büyük bir yazılı ödeve dayanmaktadır. Başarılı adaylar her
konuda alınan notların yanı sıra yıllık çalışmanın notlarını da içeren bir sertifika alırlar.
Dersin içeriğinin takip edildiği, derse tam olarak gelindiği ve sınavlara girildiği takdirde
sınıf geçme otomatik olarak gerçekleşmektedir . Öğrenciler bir sınıfı tekrarlayabilirler.
Meslek derslerinin bir final sınavı vardır ve final notları hem yazılı, hem de sözlü
değerlendirmeyi yansıtmaktadır. Yazılı ve sözlü sınavlara ek olarak HTX ve HHX
kurslarına devam eden öğrenciler büyük bir yazılı ödev yapmaktadırlar.
(a) Kurum türleri
Yüksek öğretim daha genel akademik konularda araştırma tabanlı eğitim sunan
üniversitelerde ve belli meslekler için eğitim sunan üniversite dışı yüksek öğretim
kurumlarında gerçekleştirilmektedir. 2003 tarihli yeni Üniversite Yasası‟nın ardından
12 üniversitenin tamamı, kendi kendilerini yöneten kurumlar haline gelmişlerdir.
(b) Erişim
Yüksek öğrenime kayıt ücretsizdir ve sadece tıp ve eğitim gibi özel konu
alanlarında sınırlı kabul söz konusudur. Bir üniversiteye ya da orta-dönemli
üniversite dışı eğitim veren bir eğitim kurumuna girmek için öğrencilerin
gymnasium sınavını (Stıdenteressamen), Hf sınavını, HHX sınavını ya da HTX
sınavını başarıyla tamamlamış olmaları gerekmektedir. Diğer akademik olmayan
kurumlar bu sınavları gerektirmemektedir ancak bunların da kendi giriş
gereklilikleri bulunmaktadır.
(c) Yeterlilikler
Üniversiteler üç yıllık lisans dereceleri sunmaktadır. Üniversite haricindeki yüksek
öğretimi tamamlayan öğrenciler bir ila dört yılın sonunda bir diploma almaktadır.
3 ila 4 yıl süren ve uzmanlık gerektiren mesleğe özgü yeterlilikler kazandıran bir
dizi orta üçüncü derece eğitim (üniversite dışı) bulunmaktadır. Üniversite Reformu
2 yıl lisansüstü programların izlediği 3 yıllık lisans derecelerinin 3 + 2 şeklindeki
yapısı tıp ve veterinerlik programları haricindeki tüm üniversite derecelerinde
uygulanmaya başlamıştır.
7. Özel ihtiyaçlar
Özel eğitimsel ihtiyaçları olan çocukları normal eğitim kurumlarında eğitme eğilimi
mevcuttur. Özel olarak eğitilmiş öğretmenler ek destek sağlamaktadırlar. 2000 yılında
ilköğretim ve ortaöğretim birinci devre öğrencilerinin %0.6‟sından daha azı özel bir okula
gitmekteydi.
8. Öğretmenler
Okul öncesi öğretmenleri sosyal eğitimci eğitimi veren bir kolejde (paedagogseminarium)
üç buçuk yıllık bir eğitim görmektedirler. Folkeskole öğretmenleri 4 yıllık bir üniversite
dışı kursu, bir eğitim kolejinde (laererseminarium) tamamlarlar. Gymnasium öğretmenleri
bir ya da daha fazla konuda uzmanlaşırlar ve Candidatus- derecesine (Mastır) sahiptirler.
Bunlar özel olarak düzenlenmiş lisansüstü öğretmen eğitimi kursuna gitmektedirler.
Meslek okullarındaki öğretmenler ise bir ya da daha fazla sayıda konuda öğretmenlik
yapma konusunda yeterlilik sahibi olmak durumundadırlar. Konuya ilişkin yeterlilikler ya
bir Candidatus derecesine (Mastır düzeyi) sahip olma ya da mesleki bir kolej, üniversite
ya da uygun profesyonel deneyimin söz konusu olduğu bir mühendislik derecesine sahip
olma şeklindedir. Mesleki konu öğretmenlerinin iki yıllık ilgili bir iş deneyimi olması
gerekmektedir. Meslek okullarındaki öğretmenler eğitimlerini, atanmalarından sonraki iki
yıl içerisinde uzmanlaşmış bir kurumda tamamlarlar. Okul öncesi, folkeskole, gymnasium
ve meslek okulu öğretmenleri bir grup kontratı temelinde, memurlarınkine benzeyen
koşullar altında istihdam edilmektedirler.
II.
Eğitim Alanında Sürmekte Olan Reformlar ve TartıĢma Konuları
Danimarka Eğitim Bakanı aşağıdaki konuların 2005-2006 döneminde Danimarka eğitim
politikasının odak noktaları olmasına karar vermiştir:
1. Genel ortaöğretim ikinci devre düzeyi (Gymnasium reformu)
Gymnasium reformunun amacı öğrencinin gerçek öğrenim yeterliğini geliştirmek ve
böylece de bir yüksek öğrenim programını bitirme olasılığını güçlendirmektir. 3 yıllık
gymnasium öğretimi boyunca öğrencilerin küçük öğrencilerden büyük öğrencilere
dönmeleri gerekmektedir. Yeterlilikleri ve yeterlikleri daha iyi özümseme olanakları ile
güçlendirilecektir. Daha seçmeli konular öğrenci için daha özgür bir seçimi ve final
sınavını gelecek eğitimi ve istihdama doğru yönlendirme konusunda daha iyi olasılıkları
temin etmek için vardır. Matematik, bilim ya da dil alanlarındaki mevcut ayrım ortadan
kaldırılacaktır. Bunun yerine, öğrenci kendi konu kombinasyonunu seçmeden önce 6 aylık
bir tanıtım süresi olacaktır.
2. Genel ortaöğretim ikinci devre düzeyi - HF Programının reformu (Yüksek
Hazırlık Sınavı)
HF programı uzmanlık ve yeterliğe dayalı olacaktır ve öğrencinin ileri düzey öğretim için
yeterlilik kazanmasına ve ileri eğitim ve bir meslek seçimi için iyi bir temel oluşturmasına
imkan verecektir. Yeterlilikler ve yeterlikler konular arasında daha büyük bir tutarlılık
oluşturulması ile güçlendirilecektir. HF seviyesi okulların eğitimi öğrencilerin farklı ön
gerekliliklerine göre düzenleyebilmeleri için daha esnek olmalıdır. Öğrencinin bireysel
konu ve seviye seçimine bağlı olarak, HF seviyesi tüm yüksek öğretim programlarına
erişim sağlayabilir.
3. Mesleki ortaöğretim ikinci devre - Mesleki eğitim ve öğretim programlarının
yenilenmesi (EUD)
Ticari mesleki eğitim ve öğretim programları iş sektörünün bir dizi yeterliğe ilişkin
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yenilenecektir.
Programlar hedef odaklı olacak ve böylelikle öğrencilerin bunları daha çabuk
tamamlaması ve bir iş bulması olanaklı olacaktır. Uygulamalı eğitim daha esnek bir
şekilde düzenlenecek ve okul tabanlı uygulamalı eğitim planının değiştirilmesi içim yeni
çözümler geliştirilecektir.
Teknik mesleki eğitim ve öğretim programlarında, hükümet uygulamalı eğitim yer
durumu (okul tabanlı uygulamalı eğitim de dahil olmak üzere), elde edilen yeterlilikler ve
yeterlikler ve bunlar neticesinde ortaya çıkan istihdam olasılıklarının değerlendirmesini
gerçekleştirecektir.
Kazanılan yeterliliklerin daha sonra güncellenmesi olanağı ile, tanınan bir mesleki yeterlik
sağlanması için daha esnek eğitim kursları oluşturulması amaçlanmaktadır.
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ VE SÜRDÜRÜLMEKTE
OLAN REFORMLAR ÜZERĠNE ULUSAL ÖZET BELGELERĠ
FĠNLANDĠYA
III.
2003 yılı itibariyle zorunlu eğitimde 580.000 çocuk bulunmaktadır. Finlandiya‟nın iki ana
dili vardır: Fince ve İsveççe. Temel öğretimde ve ortaöğretim ikinci devrede öğrenim
gören öğrencilerin yaklaşık olarak yüzde beşi öğrenim dilinin İsveççe olduğu okullarda
okumaktadırlar. Her iki dil grubunun da yüksek öğrenim düzeyinde de öğretim kurumları
bulunmaktadır. Buna ek olarak, tüm öğretimin ya da öğretimin bir kısmının yabancı bir
dilde verildiği bazı eğitim kurumları da mevcuttur (genel olarak İngilizce). Laponya‟nın
Saami dili konuşulan bölgelerinde yerel merciler aynı zamanda Saami dilinde eğitim de
düzenlemektedirler. Çingeneler ve diğer azınlıklara mensup olanların yanı sıra işaret dilini
kullanan kişiler için de eğitim olanakları sunulmasına özen gösterilmektedir.
10. İdari kontrol ve kamu sektörü tarafından finanse edilen eğitimin oranı
Finlandiya‟da eğitim, Eğitim Bakanlığı‟nın sorumluluğu altındadır. Ulusal Eğitim Kurulu
Bakanlıkla birlikte ilk, orta ve yetişkin eğitimi için eğitim hedeflerini, içeriklerini ve
metotlarını geliştirmek için çalışmaktadır. Buna ek olarak, altı Finlandiya Eyaleti‟nin her
biri bu konularla ilgilenen bir Eğitim ve Kültür Bakanlığı‟na sahiptir. Yerel yönetim,
eğitim verme hususunda çok önemli roller üstlenen yerel yetkililerin (belediyeler)
sorumluluğu altındadır.
İlköğretim ve ortaöğretim ikinci devrede öğretim sunan kurumların bir çoğu yerel
yetkililer ya da ortak belediye kurulları (belediye birlikleri) tarafından idare edilmektedir.
2003 yılında öğrencilerin %98‟i kamu tarafından finanse edilen ilköğretim okullarında
öğrenim görmekte iken kamu tarafından finanse edilen Ortaöğretim ikinci devre
okullarına devam edenlerin oranı %97 , kamu tarafından finanse edilen ortaöğretim ikinci
devre okullarına devam edenlerin oranı ise 87% oranında idi. Finlandiya‟da özel
kurumlar devlet gözetimi altında bulundurulmaktadır. Bu kurumlar da Ulusal Eğitim
Kurulu tarafından onaylanan ana ulusal öğretim programı ve yeterlilik tüzüklerini takip
etmektedirler. Bu kurumlar aynı zamanda kamu tarafından finanse edilen okulların aldığı
mali destekle aynı düzeyde kamusal mali destek almaktadırlar. Eğitimi finanse etme
sorumluluğu Devlet ile yerel yetkililer arasında bölünmüştür. İlk ve orta öğretim için
kullanılan fonlarda devlet masrafların %57‟sini karşılarken belediyelerin sağladığı katkı
ortalama olarak %43 civarında seyretmektedir.
Okullara ne kadar özerklik verileceğine yerel yetkililer karar vermektedirler. Okullar,
kanunun gerektirdiği temel işlevleri yere getirdikleri sürece kendi idari düzenlemelerine
göre eğitim hizmeti sunma hakkına sahiptirler.
Teknik okulların çoğu belediyeye bağlı ya da özel okullardır. Tüm üniversiteler Devlet
tarafından idare edilmektedirler ve büyük oranda özerkliğe sahiptirler.
Ayrı bir okul denetimi mevcut değildir ve okullara yapılan ve devlet yetkilileri tarafından
düzenlenen denetim ziyaretleri artık gerçekleştirilmemektedir. Eğitim verenlerin
etkinlikleri yönetmelikler ve ana ulusal öğretim programında belirtilen hedefler tarafından
idare edilmektedir. Sistem öğretim programında ortaya konulan hedeflerin karşılanması
hususunda eğitimcilerin gösterdiği uzmanlığa dayanmaktadır. İç değerlendirme ve dış
değerlendirme konularının her ikisine de önemli oranda odaklanılmıştır. Ayrı bir Eğitim
ve Öğretim Değerlendirme Konseyi 2003 yılının Nisan ayından beri Eğitim Bakanlığı ile
ortaklaşa bir şekilde çalışmalarını sürdürmektedir. Bu kurul temel ve ortaöğretim ikinci
devre eğitim ve öğretimin planlanması, idare edilmesi, yönetilmesi ve geliştirilmesinden
sorumludur. Teknik Ortaöğretim ikinci devreler ve üniversiteler kendi etkinliklerinin ve
çıktılarının değerlendirilmesinden kendileri sorumludurlar. Bu bağlamda, bunlar Yüksek
Öğretim Değerlendirme Konseyi‟nden destek almaktadırlar.
11. İlk öğretim öncesi
Doğumlarından 6 yaşına kadar olan süre boyunca çocuklar kreşlere (kindersartenler) ya da
her biri ailenin gelirine göre makul fiyatlar talep eden özel yuvalarda bulunan daha küçük
boyuttaki aile kreş gruplarına gidebilmektedirler. 2001 yılından bu yana 6 yaşındaki tüm
çocuklar ücretsiz okul öncesi eğitim alma hakkına sahiptirler. Her yerel idare okul öncesi
eğitimi okullarda, kreşlerde ya da Çocukların Gündüz Bakımına ilişkin (36/1973) sayılı
kanununda belirtilmiş olan aile kreşlerine ya da diğer uygun başka yerlerde vermeye karar
verebilir. 2002 yılında 6 yaşındaki çocukların %98‟i okul öncesi eğitime katılmıştır.
12. Zorunlu tam zamanlı öğretim
(a) Safhaları
Peruskoulu/Grundskola (kapsamlı okul)
Form 1-6
Form 7-9
7-12 Yaş
13-16 Yaş
1 Ocak 1999 tarihinden beri yürürlükte olan Temel Eğitim Kanunu (628/1998) artık kapsamlı
okulları birinci devre ve ikinci devre olmak üzere iki aşamaya ayırmamaktadır. Bu kanun,
yalnızca eğitimin 9 yıl sürdüğünü ve ilk 6 yılda eğitimin sınıf öğretmeni tarafından verilirken
son üç yılda ise konu öğretmenleri tarafından verilmesi gerektiğini belirtmektedir.
Çocuklar yedinci yaşlarını doldurdukları yıl içerisinde zorunlu öğretime başlamak
zorundadırlar. Yaklaşık %1 oranında çocuk öğretime bir yıl erken başlamaktadır ancak bunun
gerçekleştirilebilmesi için çocuğun okula başlamaya hazır olduğunu kanıtlayan bir belge
gerekmektedir. Tüm temel öğretim ücretsizdir.Yerel yönetim her çocuğa yaşadıklara yere
yakın bir okul yeri tayin etmektedir ancak belli kısıtlamalar uygulanmasına karşın aileler
kendi tercih ettikleri kapsamlı okulu seçme konusunda özgürdürler.
(c) Okul gününün/haftasının/yılının uzunluğu
Okul yılı Ağustos ortasından başlayan ve Haziran‟ın başına kadar devam eden dönemde 190
gün içermektedir. Okullar haftanın beş günü açıktır ve haftalık alınan ders sayısı düzeye ve
alınan seçmeli derslerin sayısına bağlı olarak asgari 19 saatten azami 30 saate kadar
değişmektedir. Buna ek olarak, fazladan tatillerle ilgili yerel özerklik söz konusudur.
(d) Sınıf büyüklüğü/ öğrencilerin gruplandırılması
Sınıf büyüklüğüne ilişkin bir yönetmelik bulunmamaktadır. Gruplar normalde aynı yaştaki
çocuklardan oluşmaktadır. Ancak uygun görüldüğü durumlarda farklı yaş grubundaki
çocuklara özellikle küçük okullarda birlikte öğretim verilebilir. İlk altı yılda öğrenciler
genelde konuların çoğu için aynı öğretmene bağlıdırlar ancak özellikle görsel sanatlar, müzik
ve beden eğitimi gibi konularda konu öğretmenleri de kullanılmaktadır. 7 ila 9 sınıflardaki
çocuklar neredeyse her konu için ayrı öğretmenden eğitim almaktadırlar.
(e) Öğretim programı kontrolü ve içerik
Ana ulusal öğretim programı Ulusal Eğitim Kurulu tarafından belirlenmiştir ve hedefleri ve
değerlendirme kriterlerini içermektedir. Bu çerçevede okullar ve yerel yönetim kendi yerel
kapsamlarına uygun kendi öğretim programını yönetmelikleri oluştururlar. Öğretmenler kendi
öğretim metotlarını seçerler ve yine kendi eğitim malzemelerini belirleme konusunda
özgürdürler. Temel eğitimde zorunlu ana konular ana dil (Fince ya da İsveççe) ve edebiyat,
ikinci ulusal dil, yabancı diller, çevre çalışmaları, sağlık eğitimi, din ya da ahlak bilimi, tarih,
sosyal bilgiler, matematik, fizik, kimya, biyoloji, coğrafya, beden eğitimi, müzik, görsel
sanatlar, el sanatları, ev ekonomisi ve rehberlik dersleridir.
Öğretmenler öğretim programında yazılı olan hedefler temelinde kendi ayrı konularında
değerlendirmeler gerçekleştirirler. Değerlendirme günlük okul hayatının sürekli bir parçasıdır
ve her öğrenci yılda en az bir kez bir rapor almaktadır. Buna ek olarak bir okul yılı içerisinde
en az bir kez bir ara rapor verilebilir. Başarı hem sürekli olarak hem de öğretmenlerin
uyguladığı sınavlarla değerlendirilmektedir. Kapsamlı okul hayatının 9 yılını başarıyla
tamamlayan öğrenciye bir belge verilmektedir. Seçmeli olan 10. yılı tamamlayan öğrencilere
ek bir belge sunulmaktadır.
13. Ortaöğretim ikinci devre eğitimi ve Ortaöğretim ikinci devre sonrası eğitim
Lukio/Gymnasium (Genel Ortaöğretim ikinci devre)
Ammatillnen oppolaitos /Yrkeslaroanstalt (mesleki
Ortaöğretim ikinci devre)
16-19 Yaş
Zorunlu öğretimi başarıyla tamamlayan öğrenciler genel ve mesleki eğitim ve öğretim için
uygundurlar. Başvuru süreci esasen ortak ulusal başvuru sistemi vasıtasıyla
gerçekleşmektedir. Öğrenciler Ortaöğretim ikinci devre öğrenimi sunan herhangi bir
öğrenim kurumuna ulusal kapsamda başvuru yapma hakkına sahiptirler. Ortaöğretim
ikinci devrelere öğrenci seçimi esasen daha önceki okul çalışması kayıtlarına göre
gerçekleşirken mesleki Ortaöğretim ikinci devreler tarafından kullanılan seçme kriterleri
iş deneyimi ve diğer karşılaştırılabilir faktörleri ve muhtemelen de giriş ve yetenek
sınavlarını da kapsayabilir. Okul ücreti olmamasına rağmen, öğrenim ekipmanı vasıtasıyla
katkı yapılması gerekebilir. Öğrencilerin %90‟ından fazlası temel eğitimin hemen
ardından eğitimlerine devam etmektedirler. Bu öğrencilerin yaklaşık %54‟ü genel
Ortaöğretim ikinci devreye devam etmeyi seçerken %36‟sı ise mesleki eğitim veren
Ortaöğretim ikinci devreleri tercih etmektedir. Hem genel Ortaöğretim ikinci devre
eğitiminin hem de mesleki Ortaöğretim ikinci devre eğitimin tamamlanması öğrencilere
yüksek öğrenime devam etmeleri açısından seçilebilirlik sağlamaktadır.
(c) Öğretim programı kontrolü ve içeriği
Ulusal Eğitim Kurulu hem genel Ortaöğretim ikinci devre eğitiminin hem de mesleki
Ortaöğretim ikinci devre eğitim ve öğretiminin konu ve çalışma modüllerinin hedeflerini
ve temel içeriklerine karar vermektedir. İlgili ulusal temel öğretim programına dayalı
olarak her eğitim veren kişi yerel öğretim programını oluşturur.
Genel Ortaöğretim ikinci devre eğitimindeki zorunlu konular ana dil ve edebiyat, ikinci
ulusal dil, yabancı diller, matematik ve doğal bilim çalışmaları, insani bilimler ve sosyal
bilimler, din ya da ahlak bilgisi, fiziksel ya da sağlık eğitiminin yanı sıra sanat ve
uygulamalı konuları içermektedir. Buna ek olarak, öğretim programı hükümleri okullar
tarafından belirlenen uzmanlaşma ve uygulamalı dersleri içermektedir. Öğrenciye aynı
zamanda danışmanlık hizmeti de sunulmalıdır.
Bir mesleki eğitim kurumuna devam eden bir öğrenci için temel öğretim programı ana dil,
ikinci ulusal dil, yabancı diller, matematik, fizik, kimya, sosyal bilimler ve çalışma hayatı,
fiziksel ya da sağlık eğitiminin yanı sıra sanat ve kültür derslerini içermektedir.
Mesleki Ortaöğretim ikinci devre eğitimi yeterlilikleri okul tabanlı eğitimde ya da
stajyerlik eğitiminde edinilebilir. Öğrencinin bireysel çalışma planları kendi seçimlerini ve
çalışmalarının ilerleyişini belirlemektedir.
(d) Değerlendirme, sınıf geçme ve yeterlilikler
Genel Ortaöğretim ikinci devre eğitiminin öğretim programı üç sene olarak belirlenmiştir
ancak öğrenciler bu eğitimi 2 ya da 4 yılda da tamamlayabilmektedirler. Eğitim yıllık
derslere göre organize edilmiş değildir. Her ders, dersin tamamlanmasına göre
değerlendirmeye tabi tutulur ve bir öğrenci gerekli sayıda dersi tamamladığı zaman okul
diplomasını alır.
Genel Ortaöğretim ikinci devre eğitimi iki ulusal ana dili, bir yabancı dili ve matematik ya
da genel dersleri (insani bilimler ve doğal bilimler) içeren dört zorunlu testten oluşan
ulusal bir üniversite giriş sınavı ile sona ermektedir. Öğrenciler sınavda seçmeli testler de
alabilmektedirler. Üniversite giriş sınavının ve tüm Ortaöğretim ikinci devre eğitimi
öğretim programının başarılı bir şekilde geçilmesinin ardından öğrenciler geçilen testlerin
ayrıntılarını, elde edilen derece ve notları gösteren ayrı bir sertifika almaktadırlar. Mesleki
Ortaöğretim ikinci devre eğitim ve öğretimi gören öğrenciler de üniversite giriş sınavına
girebilmektedirler.
Mesleki eğitim ve öğretim yedi farklı eğitim alanını, 112 farklı çalışma programını içeren
52 mesleki yeterliliği kapsamaktadır. Çalışmaların kapsamı üç yıldır (120 kredi). Her
mesleki yeterlilik en az 20 kredilik kısmı şirketlerde işi öğrenme olmak üzere, diller ve
bilimle gibi temel konular ve seçmeli konuları içermektedir. Çalışmalar öğrenci
danışmanlığını ve bir final projesini de içermektedir. Bazı çalışmalar zorunludur, bazıları
ise seçmelidir.
Öğrenci becerileri ve bilgisi her çalışma modülünü tamamlanmasının ardından
değerlendirilmektedir. Bir yeterlilik sertifikası bireysel çalışma planına dahil edilmiş olan
tüm çalışmaların tamamlanmasının ardından verilmektedir.
14. Yüksek öğrenim
(a) Kurum tipleri
Yüksek öğrenim, profesyonel hayata yönelik yüksek öğrenim kurumları olan üniversiteler
ve teknik okullarda sunulmaktadır. Her ikisinin de kendi profilleri bulunmaktadır;
üniversiteler bilimsel araştırma ve öğretimi vurgularken teknik okullar daha uygulamaya
yönelik bir yaklaşım benimsemişlerdir.
(b) Erişim
Finlandiya‟daki üniversite giriş sınavı yüksek öğrenim için genel seçilebilirlik olanağı
sunmaktadır. Buna ek olarak, Finlandiya teknik okul derecesine sahip olanlar, Ortaöğretim
ikinci devre sonrası mesleki yeterliliklere sahip olanlar ya da en azından üç yıllık bir
mesleki yeterliliğe sahip olanlar da üniversite eğitimi için seçilebilirliğe sahip olarak
addedilmektedirler. Üniversiteler aynı zamanda alakalı üniversite tarafından gerekli olarak
addedilen açık üniversite çalışmalarını tamamlamış olan ya da üniversitenin çalışmaları
tamamlamak için gerekli beceri ve bilgiye sahip olduğuna inandığı kişileri de kabul
edebilir.
Tüm çalışma alanlarına kısıtlanmış giriş, “numerus clausus” bulunmaktadır. Başvuru
yapan kişi sayısı mevcut kapasiteyi geçtiği için üniversiteler değişik öğrenci seçme
kriterlerine başvurmaktadırlar.
Kabul için genel şart genel ortaöğretim ikinci devre eğitiminin ya da mesleki ortaöğretim
ikinci devre eğitim ve öğretiminin tamamlanmış olmasıdır. Diğer bir deyişle, aşağıda
belirtilen adaylar teknik okul çalışmaları gerçekleştirme hususunda yeterlilik sahibi olarak
kabul edilmektedirler: üniversite giriş sınavına girmiş olanlar ya da ortaöğretim ikinci
devre eğitimini tamamlamış olanlar ya da mesleki yeterliliğe sahip olanlar (ya da
Ortaöğretim ikinci devre sonrası bir yeterliliğe sahip olanlar) veya eşdeğer bir uluslararası
ya da yabancı yeterliliğe sahip olanlar.
Teknik okullara öğrenci seçimi ana olarak okul başarısına ve iş deneyimine ve genelde de
giriş sınavlarına dayanmaktadır.
(c) Yeterlilikler
Üniversitelerdeki derece sistemine göre düşük ya da daha yüksek seviyede akademik
derece almak mümkündür. Daha düşük seviyedeki ya da lisans seviyesindeki derece (120
kredi) 3 yılda ve yüksek ya da mastır derecesi (160-180 kredi) 5-6 yılda tamamlanabilir.
Buna ek olarak, üniversiteler bilimsel lisans üstü derecesi olan licentiate ve doktora
dereceleri vermektedirler.
Bir teknik okul derecesi almak için gerekli çalışmalar 3,5-4 yıl ya da 140-160 kredi
gerektirmektedir bu da teknik okulların öğrenciye bir derece sertifikası verdiği çalışma
alanına göre değişmektedir. Bazı teknik okullar 1 Ağustos 2002 tarihinden itibaren bir
sınav sistemine göre lisans üstü derecesi çalışmaları önermektedir. (Cf 2. bölüm)
15. Yetişkin eğitim ve öğretimi
Gençler için ortaya konulan ve yaygın okullardan üniversite öğrenimine kadar değişen
tüm eğitim ve öğretim şekilleri yetişkinler için de sunulmaktadır. Bazı eğitim kurumları
yalnızca yetişkin eğitim ve öğretimine odaklanmışlardır. Yetişkin eğitim ve öğretimi
firmalar içerisinde hizmet içi eğitim şeklinde de verilmektedir.
Yetişkinler için ortaöğretim ikinci devre sonrası eğitimde, yetişkinler tıpkı gençler gibi
üniversite giriş sınavı için eğitim görebilir ve aynı sınava katılabilirler. Yetişkinler aynı
zamanda gençlerle aynı ortaöğretim ikinci devre sonrası mesleki yeterliliklere de sahip
olabilirler.
Yetişkinlerin özellikle yetişkinler için tasarlanmış olan yeterlik tabanlı yeterlilikler sistemi
vasıtasıyla mesleki yeterlilikler için eğitim görmeleri ve bunları kazanmaları esnek bir
yoldur. Sistem kişilere kendi mesleki becerilerini bu becerileri işte, okul çalışmalarında ya
da kendi boş zaman etkinlikleri esnasında kazanmış olmalarından bağımsız bir biçimde
yeterlik testlerinde gösterme şansı tanımaktadır. Çalışmalar her öğrenci için ayrı olarak
hazırlanan bireysel öğrenme programlarına dayanmaktadır. Yeterlik tabanlı üç yeterlilik
bulunmaktadır: ortaöğretim ikinci devre sonrası , ileri mesleki yeterlilikler ve özel mesleki
yeterlilikler. Yeterlik tabanlı yeterlilikler Ulusal Eğitim Kurulu tarafından saptanmaktadır.
Diğer yandan sistemin kurulumu ve denetlenmesi iş veren, çalışan ve öğretmen
temsilcilerinden oluşan üç taraflı yeterlilik komitesinin sorumluluğu altındadır.
Yeterlik tabanlı yeterlilik sistemi hayat boyu öğrenmenin ilkelerini yansıtmaktadır. Devlet
aynı zamanda hayat boyu öğrenme ilkesini liberal yetişkin eğitim kurumlarını finanse
ederek de desteklemektedir. Bu eğitim kurumlarının geniş bir özerkliğinin yanı sıra
verilen eğitimin hedeflerine, hedef kitlesine ve metotlarına karar verme özgürlüğü de
bulunmaktadır.
Temel eğitimde, özel ihtiyaç eğitimi ana olarak normal okul eğitimiyle bağlantılı bir
şekilde sağlanmaktadır. Eğer bir öğrenciye engelli ya da hasta olması, geç gelişme
gösterme, ruhsal bozukluklar ya da benzer diğer nedenlerden ötürü normal bir öğrenme
grubu içerisinde eğitim sağlanamıyorsa, bu öğrencinin özel ihtiyaç sahibi kişiler için
sağlanan eğitime kabul edilmesi ya da transfer edilmesi gerekmektedir. Bu tür
durumlarda, özel ihtiyaç eğitimi özel bir sınıfta ya da uygun başka bir yerde de verilebilir.
Eğitim özel sınıf öğretmeni vasıtasıyla verilir. Özel ihtiyaç eğitimine kabul edilen ya da
transfer edilen her öğrenci için bireysel bir öğretim programı hazırlanması zorunludur.
Buna ek olarak, özel desteğe ihtiyacı olan öğrencilere uygun olan durumlarda normal
kurumlar tarafından ilkokul öncesi ve mesleki eğitim ve öğretim sunulmaktadır.
17. Öğretmenler
Kreşlerdeki öğretmenler ve rehber elemanlar ya bir üniversiteden veya teknik okuldan
lisans derecesine sahiptirler ya da ortaöğretim ikinci devre sonrası mesleki yeterlilikler
olarak bilinmekte olan yeterliliklere sahiptirler. Buna ek olarak, ortaöğretim ikinci devre
düzeyinde ilgili mesleki yeterliliklere sahip olan diğer çocuk bakımı profesyonelleri
tarafından desteklenmektedirler.
Temel eğitimin ilk altı yılında görev yapan öğretmenler genelde tüm derslere
girmektedirler (sınıf öğretmenleri), buna karşılık son üç yıllık dönemde ve ortaöğretim
ikinci devre düzeyinde konu uzmanı öğretmenler (konu öğretmenleri) görev yapmaktadır.
Sınıf öğretmenleri Eğitim Mastırı yapmış kişiler iken konu öğretmenleri pedagojik
derslerin yanı sıra ders verdikleri konuda Mastır derecesine sahip kişilerdir.
Sınıf öğretmenliği eğitimine başvuran kişilerin üniversite giriş sınavını başarıyla
tamamlamış olmaları gerekmektedir. Sınıf öğretmenliği eğitimi için giriş sınavı yazılı bir
sınav, bir yetenek testi ve mülakat içermektedir. Bazı üniversiteler aynı zamanda bir grup
durum çalışması ve seçmeli olarak kendi sınavlarına girilmesini talep etmektedirler.
Konu öğretmenliği için başvuruda bulunan kişiler her zamanki prosedürü takip ederek ayrı
ayrı üniversite fakültelerine ve kendi ana konularından sorumlu olan bölümlere (örneğin
matematik) başvuru yapmaktadırlar. Konu öğretmeni olmayı arzu eden kişiler bundan
başka ayrıca konu öğretmenliği eğitimi için başvuruda bulunacaklardır. Bazı üniversite
fakültelerinde öğrenciler doğrudan konu öğretmenliği eğitimine başvuru
yapabilmektedirler.
Kuruma ve konuya bağlı olarak, mesleki ve teknik okul öğretmenlerinin ya 1) uygun bir
lisans (ya da lisansüstü) akademik derece 2) uygun bir teknik okul derecesi ya da 3) kendi
mesleki alanlarında mümkün olan en üst düzeyde yeterliliğe, alanda en az 3 yıllık
deneyime ve en az 35 kredilik (52.5 ECTS) pedagojik çalışmaya sahip olmaları
gerekmektedir. Üniversite öğretim görevlilerinin genel olarak bir doktora ya da diğer
lisansüstü derecelere sahip olmaları gereklidir.
IV.
Eğitim Alanında Sürdürülmekte Olan Reformlar ve TartıĢma Konuları
Temel Eğitim
Temel eğitim için temel ulusal öğretim programı yenilenmiştir ve kademeli olarak kabul
edilecektir. Aralık 2001 tarihinde Hükümet tarafından onaylanmış olan yeni bir zaman
dağılımı, yeni temel ulusal öğretim programı ile birlikte kabul edilecektir. Tüm eğitim
verenlerin yeni öğretim programını en geç Ağustos 2006 tarihinde uygulamaya koyması
gerekmektedir. 1994 yılından kalma temel ulusal öğretim programı ile karşılaştırıldığında
en büyük şans daha açık ve net yönergeler ve bağlamsal çerçeve olacaktır. Haftalık toplam
ders sayısı sağlık eğitimi adında yeni bir ders koyulmuş olmasına rağmen
değiştirilmemiştir.
Hükümet Temel Eğitim Yasasının okul çağındaki çocuklar için öğretim programı dışı
sabah ve öğleden sonra etkinliklerine ilişkin tüzüklerine bazı eklemelerde bulunmuştur.
Belediyeler Ağustos 2004 tarihi itibariyle Devletten temel eğitim 1. ve 2. sınıf öğrencileri
ve özel ihtiyaç sahibi öğrenciler için düzenlenen bu tür etkinlikleri düzenlemek için destek
alma yetkisine sahiptirler. Bununla birlikte, belediyeler sabah ve öğleden sonra etkinlikleri
sunmaya zorunlu değildirler, ancak eğer bunu yaparlarsa ailelerden para
toplayabilmektedirler. Bu etkinliklerin hedefleri ve ana içerikleri 2004 yılının başlarında
Ulusal Eğitim Kurulu tarafından ortaya konulmuştur. Hükümet aynı zamanda bu etkinliğe
dahil olan personelin sahip olması gereken yeterliliklere ilişkin bir kararname
yayınlamıştır. Hükümet sabah ve öğleden sonra etkinliklerinin gelişimini denetleyecek ve
2006 yılında raporunu sunacaktır.
Genel Ortaöğretim Ġkinci Devre Eğitimi
Genel Ortaöğretim ikinci devre eğitimi için öğretim programı reformu da yoldadır. Yeni
bir temel öğretim programı oluşturulmuş ve temel öğretim programı tabanlı yeni yerel
öğretim programları okullarda Ağustos 2005 tarihinde kullanılacaktır.
Üniversite giriş sınavında reform gerçekleştirme konusu oldukça tartışılan bir konudur.
Burada amaç öğrencilere adayların kendi ana dillerinin yanı sıra aralarında ikinci ulusal
dil, yabancı dil, matematik ve genel bilimlerin olduğu sınavlardan üçünü seçmek
durumunda oldukları daha fazla seçenek sunmaktır. Genel bilimlerde sınavın yapısında
reform gerçekleştirilmiştir. (2006 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.) Amaçlardan bir
tanesi bu testi yüksek öğrenim için öğrenci seçmede daha uygulanabilir hale getirmektir.
YetiĢkin Eğitim ve Öğretimi
İnsanların Finlandiya‟da ortalama olarak 59 yaşında emekli olmalarının en önemli
nedenlerinden bir tanesi yetersiz mesleki beceriler olarak gösterilmektedir. Araştırma
sonuçları göstermektedir ki düşük seviyede bilgisayar bilgisi ve okuma bilgisi
katılımsızlığa ya da yetişkin eğitimine katılmamaya bilinçli bir şekilde karar alınmasına
katkıda bulunmaktadır. İş gücündeki yaklaşık yarım milyon kişi yalnızca Ortaöğretim
birinci devre mezunudur. Bu kişilerin mesleki yeterliğini geliştirmek ve istihdamlarını
garanti altına almak için 2003-2007 dönemi için ayrı bir Hükümet programı
oluşturulmuştur. Programın amacı Ortaöğretim ikinci devre eğitimine sahip olmayan
mümkün olduğunca çok yetişkinin mesleki yeterlilik, ileri mesleki yeterlilik ya da uzman
mesleki yeterliliği sahibi olmasını sağlamaktır. Çalışan grup kaynakların büyük
çoğunluğunun mesleki ortaöğretim ikinci devre yeterliliklerine yönelten ya da bunları
destekleyen çalışmalara ayrılacağını düşünmektedir. Çalışmaların hedefi bir girişim
gerçekleştirmek ve tüm yetişkin nüfusun eğitime katılımını artırmak, uzun bir süreden beri
eğitim ya da öğretime katılmamış olan kişilerin çalışma becerilerini geliştirmek ve daha
ileri düzey eğitim almak için olanaklar tahsis edilmesini garanti altına almaktır. Bu
program için tahsis edilen kaynakların bir kısmı bilgi toplumunun ihtiyaç duyduğu
becerilerin eğitimine ayrılacaktır. Program 30-59 yaş grubunu hedeflemektedir.
Yüksek Öğretim
1997 yılında teknik okullarda lisansüstü derecelere duyulan ihtiyaç sorunu ortaya çıkmış
ve iki yıl sonra lisansüstü derecelere ilişkin karar 2000 yılının başında alınmıştır. Teknik
okullarda lisansüstü derecelere ilişkin yasa 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir ve
Eğitim Bakanlığı 20 teknik okula üçlü derece programları başlatmaları için izin vermiştir.
2003 yılında daha fazla teknik okul bu kapsama girmiştir. Bu denemeye 2005 yılında son
verilecektir.
Teknik okul lisansüstü derecesi, yeni bir üniversite derecesi ve bir teknik okul derecesini
ya da diğer alakalı yüksek öğrenim derecelerini tamamlamış olan ve derecenin
tamamlanmasının ardından bu derecenin tamamlandığı alanda en az 3 yıllık iş deneyimi
olan kişileri hedeflemektedir. Yeni yüksek öğretim derecesi çalışma hayatı ihtiyaçlarına
göre belirlenmiştir ve yetişkin eğitimi hedefleri doğrultusunda uygulanmaktadır.
Bologna süreciyle ilişkili olarak yüksek öğrenimde iki kademeli derece sisteminin kabulü
planı Finlandiya‟da uygulamaya konulmaktadır. Değişikliğe uğramış bir Üniversiteler
Yasası 1 Ağustos 2005 tarihinde yürürlüğe girecektir ve iki kademeli derece yapısını
başlatacaktır. İki kademeli derece yapısında, Mastır derecesi lisans derecesine ya da
karşılaştırılabilir eğitime bağlı olacaktır. Bu derece yapısı tıp ve dişçilik hariç tüm alanlar
için geçerli olacaktır. Finlandiya ders kredi sisteminin yerini Avrupa ECTS kredi sistemi
alacak ve bu da Fin üniversite derecelerini uluslararası çapta karşılaştırmak için kolaylık
sağlayacaktır.
Yüksek öğrenim derecesini tamamlamak için gereken sürenin kısaltılması için de çaba
gösterilmektedir: Üzerinde değişiklik yapılmış Üniversiteler Yasası üniversite ve teknik
okul derecesi öğrencilerinin eğitim haklarına ilişkin yönetmelikleri içerecektir.
Üniversiteler öğrencilere ortaya koyulan zaman sınırları içerisinde derecelerini
alabilmeleri için rehberlik ve eğitim sağlamakla görevli olacaklardır.
İyileştirilmiş rehberliğe ek olarak, öğrencilere, tabi oldukları vergiler üzerinden bir
öğrenci kredisi indirimi hakkı tanınarak, bu öğrencilerin okul çalışmalarını ortaya
konulmuş olan zaman sınırları içerisinde tamamlamaları teşvik edilecektir.
FRANSA
III. Eğitim sisteminin tanımı
9.
2002-2003 eğitim-öğretim yılında Fransa‟da ve kendisine bağlı denizaşırı bölgelerdeki (DOM)
öğrenci nüfusu 14 940 900 olarak kaydedilmiştir – toplam nüfus 60 milyonun biraz üzerindedir
– öğrenci nüfusu şu şekilde bölümlere ayrılmıştır: 6 529 000 ilköğretim öğrencisi (“okul
öncesi” eğitim ve “ilköğretim”), 5 596 000 ortaöğretim öğrencisi ve 2 209 000 yükseköğretim
öğrencisi. Öğretim dili Fransızca‟dır. Bölgesel dillerde eğitim ise modern diller çalışma dalının
bir parçası olarak verilmektedir.
10.
Fransa‟da okul eğitimi, bütün ülkedeki eğitimden sorumlu bakanın yetkisi altındadır (Gençlik,
Eğitim ve Araştırma Bakanı). İlköğretimde öğrenim gören öğrencilerin %86,5‟ini ve
ortaöğretimde öğrenim gören öğrencilerin %79,9‟unu kapsayan kamu sektörüne ait parasız
okulların yanı sıra yine aynı düzeylerde eğitim veren özel okullar da mevcuttur; bu özel
okulların büyük çoğunluğu Devletle bir sözleşme imzalamıştır ve bu sözleşme sayesinde
Devlet, öğretmen ücretlerinin ödenmesiyle ilgili sorumluluğu üstlenebilmekte ve contrats
d’association (“birlik/ortaklık sözleşmeleri”) adı verilen sözleşmeler sayesinde de söz konusu
okulun işleyişini kontrol altında tutabilmektedir.
Her ne kadar merkeziyetçilikten uzaklaşmaya yönelik alınan bazı önlemler dahilinde devlet
okullarının binalarının inşası ve bakımı ile ilgili sorumluluk yerel bölge yetkililerine
devredilmiş olsa da, merkezi hükümet, eğitim politikası konusunda sahip olduğu belirleyici rolü
korumayı başarmıştır. Eğitimden sorumlu bakanlık, tüm eğitim konuları ve düzeyleri ile ilgili
detaylı bir öğretim programı hazırlar ve öğretmenleri belli bir yöntemi kullanmaya kesinlikle
zorlamadan eğitim ve öğretim için yol gösterici ilkeleri belirler. Eğitim personelinin işe alımını,
eğitimini ve yönetimini idare eder; okullara uygun personel kotalarını tahsis etmek suretiyle
okulların statüsünü ve yönetmeliklerini belirler. Bakanlık aynı zamanda sınavları düzenler ve
ulusal yeterlilik derecelerini verir; bunlar içinde özellikle orta öğretimin yeterli bir başarıyla
tamamlandığını tasdik eden Bakalorya (olgunluk) sınavı bulunmaktadır.
Bu politikayı uygulayabilmek ve yürüttüğü pek çok idari görevi başarıyla tamamlayabilmek
için, bakanlık, académies (akademiler) olarak bilinen “dış” idari bölgelere sahiptir. Dolayısıyla
Fransa, 30 académies‟ye ayrılmıştır ve her bir akademi doğrudan bakan adına hareket eden bir
rektör tarafından yönetilmektedir. Tek bir académie pek çok départements‟ı kapsar département, Fransız İhtilali‟nden bu yana devletin geleneksel alt idari yapısını teşkil
etmektedir – her bir département kendisine bakanlık tarafından sağlanan ulusal eğitim
hizmetlerini yöneten bir inspecteur d’académie (akademi müfettişi) tarafından idare edilir.
Ulusal düzeyde kurulmuş olan sistemin bütününde, okullar, idari ve öğretimle ilgili faaliyetleri
açısından belli bir dereceye kadar bağımsızdır ve ortaöğretim düzeyinde (collèges (kolejler) ve
liselerde) mali işleri açısından da bağımsız bir statüdedir. Uygulamada, bu nispi bağımsızlık her
okul için ayrı ayrı hazırlanan bir planda ifade edilir; bu plan, ilköğretim ve ortaöğretim
düzeyleri için sırasıyla projet d’école (okul projesi) ve projet d’établissement ( kurum projesi)
isimleriyle bilinir.
Sistem, pek çok müfettişlik tarafından denetlenmektedir. İki genel müfettişlik, değerlendirme
için çok geniş sorumluluklarla donatılmıştır. Ayrıca, “ulusal eğitim müfettişleri” ilkokullara
giderek öğretmenlerin performansını izlerler; ortaöğretimde ise, diğer müfettişler, “bölgesel
öğretim müfettişleri”, okul öğretmenlerini kendi özel konularında izlemek ve değerlendirmekle
görevlidirler.
11.
Fransa, “okul öncesi” eğitimle ilgili uzun bir geleneğe sahiptir. Zorunlu olmamasına rağmen,
bütün çocuklar 3 yaşından itibaren école maternelle‟e (anaokulu) giderler. 2002 okul yılının
başında, 2 yaşındaki çocukların %32‟si de bu okullara kayıt yaptırmışlardır.
Kamu kesimine ait “okul öncesi” eğitim veren okullar ya da “kreşler”, eğitim bakanlığının
sorumluluğu altındadır ve bu okullar ücretsizdir. Çocukların %1,5‟unun kayıtlı olduğu özel
okullarda ise, ebeveynler okul ücretlerinin kendi paylarına düşen kısmını öderler. Aslında
anaokulları öğretme ve öğrenme faaliyetlerini içeren programlarıyla tam anlamıyla gerçek bir
okul statüsündedir. Söz konusu bu okullar, “ilk öğrenim” düzeyine tekabül eder. Kural olarak,
çocuklar yaşlarına göre 3 gruba ayrılır: “küçük” grup (3 yaş için), orta grup (4 yaş için) ve
“temel” grup (5 yaş için). Anaokullarındaki temel eğitim faaliyet alanları, çocukların genel
gelişimine katkıda bulunur ve çocukları “ilkokula” hazırlar.
Okul öncesi eğitimde görev alan öğretmenler, “ilkokullarda” çalışan diğer öğretmenler gibi
professeurs des écoles (okul öğretmenleri) adı verilen aynı mesleki kategori içerisinde yer
alırlar. Ortaöğretimde çalışan ve professeurs certifiées (lisanslı öğretmen) adı verilen
öğretmenlerin aldığı aynı eğitimi alırlar (5 yıllık üçüncü düzey eğitimin ardından alınan
bakalorya (olgunluk) derecesi) (bkz. blm. 8).
12.
Zorunlu eğitim
(a)
Evreler
6-16 yaşlar arasında eğitim zorunludur ve 3 safhaya ayrılmıştır:
- ilkokul eğitimi: 6-11 yaşlar arasındaki bütün öğrenciler école élementaire (ilkokul)‟e giderler;
- Orta Öğretim Birinci Devre: 11-15 yaşlar arasındaki bütün öğrenciler collège (kolej)‟e
giderler;
- Orta Öğretim İkinci Devre: öğrenciler, normalde 15 yaşında, classe de seconde‟a (ilkokuldan
sonraki beşinci yıl) başlamak için bir lycée d’enseignement général et technologique (genel ve
teknolojik lise) veya bir lycée professionnel (meslek lisesi)‟ne kayıt yaptırırlar; bu eğitimlerini
tamamladıklarında zorunlu eğitimin sonuna denk gelen yaşa ulaşmış olurlar.
(b)
Kabul kriterleri
Öğrencilerin devlet okullarına kayıt yaptırmaları, bir “bölgesel” ilke üzerine oturtulmuştur:
öğrenciler normalde ailelerinin ikamet ettiği coğrafi alan içerisinde bulunan ilkokul, collège
(kolej) ya da lycée (lise)‟ye kayıt yaptırırlar (bu coğrafi alan, collège (kolej) söz konusu
olduğunda secteur (bölge), lycée (lise) söz konusu olduğunda ise district (ilçe) olarak
adlandırılır). Devlet eğitimi parasızdır. İsteyen aileler çocuklarını okullarda yer olduğu takdirde
istedikleri okulu seçmek suretiyle özel okullara da gönderebilirler. Devletle sözleşme imzalamış
olan okulların ücretleri genel olarak çok yüksek değildir; bu durum da söz konusu bu
kurumların devletten aldıkları önemli miktarlarda finansmandan kaynaklanmaktadır.
(c)
Okul yılı, Eylül ve Haziran ayları arasında 180 günü kapsamaktadır. Okullar haftada 6 gün
açıktır; ancak, Çarşamba ve Cumartesi öğleden sonraları ders yapılmamaktadır. İlköğretim
düzeyinde her hafta 26 saat ders (1 saat süreli); ortaöğretim düzeyinde ise 25,5-30 saat ders (55
dakika süreli) yapılmaktadır (arkadaşlarından geride olan ya da seçmeli ders alan öğrenciler için
fazladan 3 saat dersle birlikte). İlköğretimde yıllık minimum ders saati 846; Ortaöğretim Birinci
Devrede ise 842 saattir.
(d)
Sınıflar için önceden tavsiye edilen bir büyüklük mevcut değildir; sınıf büyüklüğü, recteur veya
inspecteur d’académie‟nin izlediği politikalara göre çeşitlilik gösterebilir; bu sorumlu kişiler,
yerel şartları göz önünde bulundurmak durumundadır (dezavantajlı ya da kırsal alanlar gibi).
Ulusal ortalama, sınıf başına ilkokullarda 25 öğrenci, kolejlerde 24, genel ve teknolojik
liselerde 28 ve meslek liselerinde 20‟dir. Öğrenciler genel olarak yaşlarına göre gruplara
ayrılırlar. İlkokul sınıfları bütün konular ve dersler için tek bir öğretmene sahipken, ortaokul
sınıflarında her bir ders ve konu için farklı bir öğretmen görev yapmaktadır.
(e)
Öğretim programı denetimi ve içeriği
Eğitim bakanlığı, okul öğretim programını ve öğrenciler tarafından kazanılan bilgi ve
becerilerin temelini oluşturan amaçları belirler. Öğretmenler kendi öğretim yöntemlerini ve
okul ders kitaplarını seçerler. “İlkokul” öğretim programını, temel okuma, yazma, aritmetik
hesaplar, beden eğitimi (normal kas becerileri, vs.) becerilerini kazandırmanın yanı sıra bilinç
ve hassasiyet düzeyini artırmaya odaklanır. Orta Öğretim Birinci Devre öğretim programı ise,
kaçıncı sınıfta okunduğuna bağlı olarak sekiz ya da dokuz zorunlu dersi içerir ve seçmeli
derslerin de eklenmesiyle sürekli artış gösteren bir çeşitlilik kazanır.
(f)
Öğrenciler bütün ilköğretim ve ortaöğretim hayatları boyunca öğretmenleri tarafından sürekli
olarak değerlendirilirler. 1989 yılından bu yana, zorunlu eğitimin üçüncü ve altıncı yıllarının
başında öğrencilere uygulanan “tanı değerlendirmesi”, öğretmenlerin, öğrencilerinin Fransızca
ve matematik alanlarındaki ilerlemelerini ve zayıf yönlerini belirleyebilmelerini mümkün hale
getirmiştir. İlkokulların ve kolejlerin işleyişi, aşağıda görülen ve birbirini takip eden öğretim
aşamaları şeklinde düzenlenmiştir:
- ilkokul iki aşamadan oluşmaktadır: anaokulunun “temel” grubunda başlayan ve “ilkokulun”
ilk iki yılı boyunca devam eden temel öğrenim aşaması (hazırlık sınıfları, veya CP, ve
hazırlık sınıflarını takip eden ilk yıl “başlangıç” sınıfları, veya CE 1), ve sonrasında koleje
geçmeden önceki son üç yıllık süreyi kapsayan ileri öğrenim aşaması (CE 2, akabinde
sırasıyla CM 1 ve CM 2 olarak bilinen birinci ve ikinci yıl ara sınıfları). Bireysel öğrenme
hızını dikkate alabilmek amacıyla, öğrencinin söz konusu aşamaların her birinde geçirdiği
zaman bir yıl artırılabilir ya da azaltılabilir; bu konudaki karar conseil des professeurs
(öğretmenler kurulu) tarafından alınır;
- kolej eğitimi 4 yıl sürer (sırasıyla altıncı, beşinci, dördüncü ve üçüncü sınıflar olarak bilinen
sisteme tekabül eder). Üç aşamaya ayrılmıştır:
- “uyum” aşaması, altıncı sınıfa denk gelir;
- sağlamlaştırma aşaması beşinci ve dördüncü sınıflardan oluşur;
- “yönlendirme” aşaması üçüncü sınıfa tekabül eder, bir “teknoloji” bölümü seçeneğinin de
yapılabildiği sınıfları kapsar.
Sınıf tekrarı, ancak bütün bir aşamanın sonunda yaptırılabilir; ebeveynlerin bu karara itiraz
hakları saklıdır.
İlkokul eğitiminin sonunda okulda ve/veya sosyal hayatlarında büyük zorluk çektiği saptanan
öğrenciler, kolejlerde, özel olarak uyarlanmış genel ve mesleki öğretim bölümlerine alınırlar
(SECPA). Ayrıca “dördüncü” sınıftan itibaren dönüşümlü olarak öğrencilere sağlanan
okul/işyeri imkanı, zorluk çeken öğrencilerin iş dünyasını doğrudan tanıyabilmelerini ve farklı
mesleklerle ilgili daha fazla şey keşfetmelerini mümkün kılmaktadır. Son olarak, “üçüncü”
sınıfla ilgili hazırlanan ve 2006-2006 eğitim-öğretim yılının başında yürürlüğe girecek bir
reform paketi, iş dünyasını keşfetme ile ilgili seçmeli bir ders getirmeyi amaçlamaktadır.
Kolej eğitimlerini tamamlayan öğrenciler, son iki yıllarında (dördüncü ve üçüncü sınıf) aldıkları
notlara ve girecekleri ulusal bir sınavda gösterdikleri başarıya göre bir brevet (ulusal sertifika)
almaya hak kazanırlar. Brevet, sahip olunması gereken zorunlu bir yeterlilik derecesi değildir ve
ayrıca, öğrencilerin bir liseye kayıt yaptırıp eğitimlerine devam etmeleri yukarıda bahsi geçen
ulusal sınavı geçip geçememelerine de bağlı değildir.
13.
(a)
Eğitim türleri
Kolej eğitiminin tamamlanmasının ardından, öğrencilere 3 eğitim seçeneği sunulur:
- üç yıllık eğitimin ardından (“ikinci”, “birinci” ve “son” sınıflar) genel bakalorya (olgunluk
sınavı) ile sonuçlanan genel eğitim;
- yine üç yıl süren ve teknolojik bakalorya ile sonuçlanan teknolojik eğitim;
- certificat d’aptitude professionelle (mesleki yeterlik sertifikası) (CAP) veya brevet d’études
professionnelles (mesleki eğitim diploması) (BEP) ile sonuçlanan iki yıllık mesleki eğitim
ve ardından baccalauréat professionnel (mesleki bakalorya) derecesine ulaşılmasını
sağlayan iki yıllık ek eğitim.
İlk iki seçenekten herhangi birini seçmiş olan öğrencilere eğitim hizmeti veren genel ve
teknolojik eğitim lisesinde, eğitim-öğretim üç yıl sürer ve “ikinci”, “birinci” ve “son”
sınıflardan oluşur; eğitim, bakalorya sınavı ile sonuçlanır.
Bütün öğrencilerin ortak olarak aldıkları “ikinci” sınıf eğitiminin ardından öğrenciler, girmek
istedikleri bakalorya sınavının türünü seçer, buna göre gruplara ayrılır ve çalışmalarını o yönde
sürdürürler: bakalorya sınavının türü üç genel kategoriden (ekonomik ve sosyal, edebi, veya
bilimsel) veya yedi teknolojik kategoriden biri olabilir.
Mesleki lise, öğrencileri verdiği iki yıllık eğitim süresince mesleki yeterlik sertifikası (CAP)
veya mesleki eğitim diploması (BEP)‟e tekabül eden mesleki yeterlilik derecesine hazırlar. Bu
yeterlilik dereceleri, öğrencilerin mezun olur olmaz iş bulabilmelerini sağlamaya yönelik olarak
hazırlanmıştır. Ancak, isteyen öğrenciler bu iki yıla ilaveten iki yıl daha eğitim almak suretiyle
(“birinci” ve “son” mesleki sınıflar) sunulan 48 uzmanlık alanı içerisinden birini seçerek
mesleki bakalorya sınavına girebilirler.
(b)
Kabul kriterleri
Bkz. 4(b) (yukarıda)
(c)
Orta Öğretim İkinci Devre eğitimin başlangıcından itibaren, birbirinden olgukça belirgin
çizgilerle ayrılmış eğitim alanı ve kategorilerinin varlığı, öğretim programının içeriğinde belli
bir çeşitliliğe ve her şeyden önemlisi, öğrencilerin yaptıkları seçime bağlı olarak konu
alanlarında verilen göreceli eğitimin birbirinden büyük ölçüde farklı olmasına yol açmaktadır.
Ancak, öğretim programının içeriği tamamıyla Devletin yetkisi altında kalmaya devam
etmektedir. Genel ve teknolojik liselerin ilk yılında okutulan ana dersler Fransızca, matematik,
fizik/kimya, hayat ve yeryüzü bilimleri, yabancı dil 1, tarih/coğrafya, beden eğitimi ve spor
derslerinden oluşmaktadır; bunlara ek olarak öğrenciler tarafından seçilmesi zorunlu 2 seçmeli
ders ve bir de serbest seçmeli ders bulunmaktadır. Sondan bir önceki ve son sınıflarda, zorunlu
derslerin listesi ve bu derslere ayrılacak zaman, bu derslerin ne şekilde gruplandırıldığına
bağlıdır (üç genel veya yedi teknolojik konu kombinasyonunun herhangi biri seçilerek gruplar
oluşturulabilir). Meslek liseleri, hem genel eğitim hem de teorik ve pratik mesleki eğitim
vermektedir; bu mesleki eğitimin içerisine öğrencilerin şirketlere yerleştirilmesi de girmektedir.
Eğitim bakanlığı tarafından verilen mesleki yeterlilik dereceleri için uygulanan referans sistemi
(bkz. d) (aşağıda), her zaman istişari mesleki kurullar (commissions professionnelles
consultatives, veya CPC) içerisinde yer alan ilgili ekonomik sektörle ortaklık içerisinde
yürütülmektedir.
(d)
Genel ve teknolojik eğitim lisesine kabul edilen öğrenciler ilk yılları boyunca (“ikinci” sınıf
olarak bilinir) değerlendirilirler ve bu öğrenciler bu ilk yıllarında becerilerine ve ilgilerine en
uygun olduğunu düşündükleri bakalorya sınav türünü seçerler. Yıl sonunda ve yapılan
değerlendirmelere uygun olarak, öğretmenler kurulu öğrencilerin yaptıkları seçimi kabul ya da
reddeder. Reddetme durumunda, ebeveynlerin itiraz hakları saklıdır.
Bakalorya sınavı son sınıfın tamamlanmasının ardından yapılır; ancak, bazı konu alanlarında,
öğrenciler birinci sınıfın (ikinci yıl) sonunda bu sınava girerler.
Meslek liseleri öğrencileri iki düzeyde yeterlilik almaya hazırlar: bunlardan birincisi (düzey V),
iki tür ulusal yeterlilik belgesiyle sonuçlanır: mesleki yeterlik sertifikası ve mesleki eğitim
diploması; ikinci düzeyin (düzey VI) yeterli başarıyla tamamlanması halinde öğrenciler mesleki
bakalorya derecesini almaya hak kazanırlar. Bu yeterlilik belgeleri için yapılan çalışmalar
içerisinde her zaman bir şirket stajı bölümü bulunmaktadır. Belli durumlarda, öğrencilerin
mesleki yeterlilik ve deneyim düzeylerini onaylayan bir gelişmenin ortaya çıkması halinde
öğrenciler, normal olarak girmeleri gereken sınavların bazılarından muaf tutulabilirler. İster
genel ister teknolojik veya mesleki olsun, bakalorya sınavı öğrencilerin yükseköğretime geçiş
yapabilmelerini sağlar. Ancak, genel ve teknolojik bakalorya sınavları yüksek eğitime devam
yolunu açmak için tasarlanmışken, mesleki bakalorya temelde öğrencilerin mezun olur olmaz iş
bulabilmelerini sağlamaya yönelik olarak oluşturulmuştur.
14.
Yükseköğretim
(a)
Kurum türleri
Yükseköğretim, beş Katolik kurumu hariç tamamı devlete ait üniversitelerde ya da yüksek
kamu kesimi okullarında veya bazıları grandes écoles (büyük okullar) olarak bilinen özel
“okullarda”verilmektedir. Enstitüler ve okullar üniversitelere bağlı olabilir. Bunlar içerisinde
kısa teknolojik dersler veren instituts universitaires de technologie (teknoloji enstitüleri)
(IUTs), mühendislik alanında yeterlilik almak için çalışan öğrencilere yönelik instituts
universitaires professionnalisés (mesleki enstitüler) ve öğrencileri öğretmen alımı sınavlarına
hazırlayan ve öğretmenlik eğitimi, vs. sağlayan instituts universitaires de formation des maîtres
(öğretmen eğitim enstitüleri) (IUFMs) bulunmaktadır.
Bazı liseler yükseköğretime katkıda bulunur; çünkü, grandes écoles (büyük okullar)‟e kayıt
yaptırmak isteyen öğrencilere classes préparatoires aux grandes écoles (büyük okullara hazırlık
sınıfları) (CPGE) içerisinde hazırlık eğitimi verirler veya bünyelerinde kısa teknik eğitim
dersleri veren sections de techniciens supérieurs (STS, ya da yüksek teknisyen bölümleri)
barındırırlar.
(b)
Giriş
1) Üniversiteler; bakalorya, diplôme d’accès aux études universitaires (DAEU, veya
“üniversite çalışmalarına kabul diploması) ya da bunlara eşdeğer bir yeterlilik belgesi sahibi
öğrencileri kabul eder; tıp, dişçilik ve eczacılık alanları ve de IUT‟ler hariç başka herhangi
bir seçim prosedürü uygulanmaz.
Büyük okullar olarak bilinen en prestijli yükseköğretim “okulları”na kabul, yapılan bir sınav
sonucunda alınan başarıya göre gerçekleşir; öğrenciler bu sınava hazırlanmak için CGPE‟de iki
yıl süren bir hazırlık eğitimi alırlar. Genel olarak, üniversite sektörü dışında yer alan oldukça
büyük bir çeşitliliğe sahip kurumlara kabul süreci, katı seçim prosedürleri üzerine
oturtulmuştur.
(c)
Yeterlilikler
Uzun üniversite dersleri, geleneksel olarak, ulusal derecelerin alınmasının sağlayan ve birbiri
ardına gelen üç eğitim aşaması halinde yapılandırılmıştır: bakaloryadan sonraki iki yıllık
dönemi kapsayan diplôme d’études universitaires générales (DEUG, veya “genel üniversite
çalışmaları diploması”); licence (lisans) (üçüncü yılı kapsar ve kısmen bir Üniversite
diplomasına eşdeğerdir) ve mastır (bakaloryadan sonraki dördüncü yıla tekabül eder ve kısmen
bir Mastır derecesine eşdeğerdir), ve sonrasında da üçüncü aşama yeterlilik dereceleri olan
diplôme d‟études supérieures specialisées (DESS, veya “yükseköğretimde uzmanlık çalışmaları
diploması”), diplôme d‟études approfondies (DEA, veya “ileri yükseköğretim çalışmaları
diploması) ve doktora.
Ancak, 2002 Nisan ayından bu yana ve bir Avrupa Yüksek Öğretim Alanı geliştirmek için
hazırlanan Bologna Süreci‟nin uygulanma safhasına uygun olarak, Fransız yükseköğretiminin
yapısını Avrupa 3-5-8 sistemine (bakalorya (lise bitirme) sınavını takip eden üç yıl, beş yıl ve
sekiz yıl) veya lisans, mastır ve doktora anlamına gelen LMD sistemine aşamalı olarak
uydurmaya yönelik bir bakış açısıyla bir dizi yönetmelik çıkarılmış ve yayınlanmıştır.
Dolayısıyla, yükseköğretimden sorumlu bakanlık, derslerini dönemler ve modüller halinde
yeniden yapılandırmak ve bu sayede Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS)‟ne uygun olarak
öğrencilerin kredi toplamasını sağlamak amacıyla içerisinde bulundukları dört yıllık
sözleşmelerini yenileme sürecinde üniversiteleri teşvik etmekte ve desteklemektedir. Genel
olarak üç yıllık bir süre içinde 180 krediyi toplamayı başarabilen öğrenciler lisans diploması
almaya hak kazanırlar; mastır derecesi alabilmek içinse 300 kredi toplamak gerekmektedir
(lisans diplomasının ardından 120 krediye daha ihtiyaç vardır; bu da iki yıl daha eğitim görmek
anlamına gelmektedir). Ayrıca, iş piyasasına uygun olarak hazırlanmış bir master professionnel
(mesleki mastır yeterlilik derecesi) ve master recherche (araştırma amaçlı mastır yeterlilik
derecesi) mevcuttur; master recherche için yapılan hazırlık amaçlı çalışmalar, DEA için
yapılanlarla büyük ölçüde benzeşir ve doktora derecesi alana kadar yapılması gereken üç yıl
süreli doktora çalışmalarının birinci aşamasını oluşturur.
İki yıl süreli kısa teknolojik yükseköğretim dersleri, IUT‟lerin bünyesinde hazırlanan diplôme
universitaire de technologie (teknoloji diploması) (DUT) veya bazı liselerin yüksek
teknisyenlik bölümlerinde kayıtlı öğrencilerin alabilmek için çalıştıkları brevet de technicien
supérieur (BTS, veya yüksek teknisyen diploması) ile sona erer.
Ecoles supérieures (yüksekokullar) kendi diploma derecelerini verirler. Kamu kesimine ait ya
da özel mühendislik okulları, mühendislik alanında yeterlilik derecesinin onaylanabilmesi için
kurul tarafından tanınması gereken bir diploma verirler. İşletme okulları ise, belli şartlar altında
Devlet tarafından tanınabilecek bir diploma verirler.
15.
Özel ihtiyaçlar
Özel eğitim ihtiyaçlarına sahip öğrenciler, genel olarak normal okullara devam ederler.
İlkokulda classes d’intégration scolaire (CLIS, veya okulla bütünleşme sınıfları); zihinsel,
işitsel, görmeyle ilgili ve normal vücut hareketleriyle alakalı sorunlar yaşayan; yine de
geleneksel okul ortamı içerisinde kendi yaşlarına, becerilerine ve yaşamakta oldukları
kendilerine özel sorunların doğasına ve ciddiyetine göre uyarlanmış eğitim hizmetinden
yaralanabilecek kapasitede çocuklara eğitim sunmaktadır. Ortaöğretimde ise kolejlerin
bünyesinde bulunan sections d’enseignement général et professionnel adapté (SEGPA, veya
özel olarak uyarlanmış genel ve mesleki eğitim bölümleri), ilköğretimi bitirirken okulda ciddi
sorunlar yaşamış öğrencilere eğitim hizmeti vermektedir. Ayrıca, son yıllarda bazı kolejlerde
unités pédagogiques d’intégration (UPI, veya eğitimle bütünleşme birimleri) kurulmuştur. Bu
birimler özellikle zorluk çeken öğrencilere yardım için kurulmuştur ve CLIS programına katılan
öğrencilerin ilkokuldan ortaokula yumuşak bir şekilde geçiş yapmalarını sağlamayı
amaçlamaktadır. Dolayısıyla bu öğrenciler, normal bir okul ortamı içerisinde özel olarak
uyarlanmış eğitim hizmeti almaya devam edebilirler. Bakan, bu tür birimlerin sayısını büyük
ölçüde artırma konusunda bir karar almıştır.
Daha ciddi zorluklar içerisinde olan öğrenciler için kurulmuş uzman kurumlar, ya eğitim
bakanlığının (bakanlığın sorumluluğu altında bulunan diğer okullarda aldıkları eğitimden
oldukça az bir seviyede yararlanabilen 11-18 yaş arası öğrencilere hizmet veren établissements
régionaux d’enseignement adapté (bölgesel uyarlanmış eğitim kurumları) söz konusu
olduğunda) ya da Sağlık, Aile ve Engelliler Bakanlığı‟nın sorumluluğu altındadır.
16.
Öğretmenler
Kamu kesimine ait ilk ve ortaokullarda görev yapan öğretmenler, bir lisans diplomasına
(bakalorya sınavının ardından alınan üç yıllık üniversite eğitimi sonucunda hak kazanılır) ya da
agrégation (uzman öğretmenlik) söz konusu olduğunda bir mastır derecesine (bakaloryadan
sonra dört yıllık üniversite eğitimi sonucunda hak kazanılır) ya da eşdeğer olarak nitelendirilen
başka herhangi bir yeterlilik derecesine sahip adayların katılımına açık bir sınav sonucunda işe
alınan devlet memurlarıdır. Bu sınavlara hazırlık eğitimi, bu eğitimi almak isteyenlere
IUFM‟ler (öğretmen eğitim enstitüleri) tarafından sağlanır. Sınavda başarı gösterilmesinin
ardından öğretmenlik mesleği için bir yıllık zorunlu bir eğitim süreci içerisine girilir ve bu
süreç, bir IUFM‟de verilen teorik bilgileri uygulamaya dönük çalışmalarla birleştirir.
Özel okullarda görev yapan öğretmenler ise özel sınavlar yoluyla işe girerler ve ayrıca, ya kamu
hukuku sözleşmelerine – bir contrat d’association‟un (ortaklık sözleşmesi) parçası olarak – ya
da ücretleri Devlet tarafından ödeniyor olsa bile özel hukuka uygun bir şekilde bireysel olarak
işe alınırlar.
IV. Yapılan son reformlar ve mevcut öncelikler
François Fillon, 2004 yılının Haziran ayında Eğitim, Yükseköğretim ve Araştırma Bakanı
olarak atanmıştır.
2004-2005 eğitim öğretim yılı için yapılacak faaliyetlerle ilgili dört öncelik belirlenmiştir:
-
-
-
ilkokul ve kolejlerde Fransızca dilini yeterli seviyede bilme ve öğrenme konusunda atılım
yapmak ve okuma-yazma bilmemeyi önlemek için cours préparatoires (hazırlık dersleri)
seviyesinden itibaren mevcut düzenlemeleri geliştirmek;
özellikle ortaöğretime entegrasyonlarını sağlamak için öğretim birimleri geliştirmek
suretiyle engelli öğrencilerin eğitim gördüğü okullardaki kabul ve eğitim şartlarını
iyileştirmek;
bilgi ve iletişim teknolojisinin geliştirilmesi (ICT);
Avrupa okul perspektifini genişletmek; bu perspektif çerçevesinde atılması gereken temel
adımlardan birisi Avrupa ve doğu dilleri bölümlerini geliştirmek ve ortaöğretime kayıtlı
öğrencilere daha fazla yabancı dil eğitimi sağlayabilmektir.
Ayrıca, 2003-2004 eğitim-öğretim yılında okulların geleceği üzerine oldukça büyük bir ulusal
tartışma platformu düzenlenmiştir ve bu platform, bütün okullarda öğretmenleri, personeli ve
öğrenci velilerini bir araya getirmiştir. Sn. Claude Thélot‟nun başkanlığını yaptığı ulusal bir
kurul, eğitimle ilgili olarak hazırlanan ve 2005 ilkbaharında Parlamentoya sevk edilmesi
beklenen oldukça önemli bir yasa tasarısının hazırlanmasına bir katkıda bulunmak amacıyla
getirilen teklifleri düzenlemiş ve 2004 Ekim ayında Bakana bir rapor olarak sunmuştur. Bu yeni
Yasanın amacı, şu anda yürürlükte olan 10 Temmuz 1989 tarihli yasayı değiştirmek ve
genişletmek olacaktır.
2005 yılının Ocak ayında sunulan yasa taslağı, Cumhuriyet değerlerini aktarma konusunda
okulların sahip olduğu temel rolün altını yeniden çizmektedir. Aşağıdaki hususları
gerçekleştirmeyi planlamaktadır:
-
bir Eğitim Yüksek Konseyi‟nin kurulması;
-
-
2010 yılına kadar yerine getirilecek 10 somut hedefin belirlenmesi. Bunlar: dezavantajlı
sosyo-profesyonel kategorilerden gelen bakalorya sahiplerinin oranını yaklaşık %20
artırmak; yükseköğretimde bilimsel dersler alan öğrencilerin oranını yaklaşık %15 artırmak;
genel bilimsel ve teknolojik bölümlerdeki kızların oranını yaklaşık %20 artırmak; birinci
yabancı dilleri, diller için ortak Avrupa referans çerçevesinin belirlediği B1 düzeyinde olan
öğrencilerin sayısını yaklaşık %20 artırmak; Almanca öğrenen öğrencilerin oranını yaklaşık
%20 artırmak; kolej ve liselerdeki Avrupa bölümlerinin sayısını yaklaşık %20 artırmak; eski
bir dil öğrenen lise öğrencilerinin oranını %10 artırmak; her bir eğitim düzeyindeki (ilkokul,
kolej ve lise) öğrencilerin %80‟inin bilgi ve iletişim teknolojilerinde yeterli becerilerinin
bulunduğunu gösterir bir sertifikaya sahip olmalarını sağlamak; meslek okullarının öğretim
programında yer alan lise stajlarına katılan stajyerlerin sayısını yaklaşık %50 artırmak;
hizmet-içi eğitime katılan öğretmenlerin sayısını yaklaşık %20 artırmak.
Zorunlu eğitimlerini tamamladıklarında bütün öğrencilerin kazanmış olmaları gereken temel
bilgi ve becerileri belirlemek.
Fransa‟nın Bilgi ve Kültür Avrupası‟na ait olduğu gerçeği, “Lizbon Süreci”nin uygulama
safhasının net bir parçası olan söz konusu Yasa taslağı içerisinde kesin bir dille vurgulanmıştır.
YUNANĠSTAN
V. Eğitim sisteminin tanımı
17.
2003 yılında 29 yaş veya altındakilerin %75 i eğitim görüyordu. Zorunlu eğitim gören genç
nüfusun sayısı 1.135.151 olarak belirtilmiştir. Öğretim dili Yunancadır.
18.
2002 ve 2003 yıllarında öğrencilerin %93.55‟i devlet okullarında, %6.45‟i ise özel vakıf
okullarında eğitim görmüştür. Özel ilk ve orta okullar devlet okullarına muadil olarak kabul
görmüş ve Milli Eğitim ve Din İşleri bakanlığının idare ve denetiminde kalmıştır. Bu okullar
tamamen kendi kendini finanse etmektedir.Bununla beraber, Yunanistan‟da ikamet eden
yabancı milletlerin fertlerine de eğitim sunan özel okullarda mevcuttur.Özel eğitim veren
yüksek öğretim kurumları ise bulunmamaktadır.
Milli Eğitim ve Din İşleri Bakanlığı mevzuatı düzenler ve uygular, bölgesel hizmetleri koordine
eder ve değerlendirir, mali desteği yönetir. İlk ve orta okulların öğretim programını onaylar ve
eğitici kadroyu tayin eder. Valilikler (veya büyük valilikler ve eğitim büroları)okulları idare
eder , okullar arası eşgüdümü kolaylaştırır, okul binaları ve ekipmanlarından da sorumludurlar.
Baş öğretmen okul aktivitelerini düzenler ve okulun yasal gerekliliklere uymasını sağlar.
Öğretmenler konseyi öğretim programı denetimini ve yönetimini düzenler, öğrencinin
devamsızlığını ve disiplinini gözlemler. Okul kurulunun yönetim sorumlulukları vardır ve
ısınma,aydınlatma, okulun onarım işlerini ve ekipmanlarını sağlar.Yüksek öğrenim kurumları
Milli Eğitim ve Din İşleri Bakanlığı himayesinde kendi kendini yönetir.
Valilikler ve eğitim büroları denetlemeden sorumludur. Okul danışmanları öğretmenlere
rehberlik sağlar.2525/97 PEKESES-Bölgesel Merkezlerin Eğitim Planını Desteklemesi- ve
2986/02 sayılı kanuna göre yeni bir değerlendirme sistemi oluşturulmuştur. Bu yasaya göre
okulların eğitim çalışmalarının değerlendirilmesinden Eğitim Araştırma Merkezi (KEE) ve
Pedagoji Enstitüsü sorumludur (PI).
19.
Okul öncesi eğitim 3 yaşından 4 yaşına ya da 5 yaşından 6 yaşına kadar olmak üzere 2 sene
sürer ve anaokullarında sağlanır, bunlar ya bağımsız okullardır ya da bir ilkokula bağlıdırlar.
Eyalet anaokulları ücretsizdir; özel anaokulları ise ücretlidir.
2003
Zorunlu okul öncesi
eyalet okulları
eğitimi
20.
(a)
3 Yaş
%13
4 Yaş
%54
5 Yaş
%78
Evreler
Dimotiko scholeio (İlkokul)
Gymnasio (Orta Öğretim Birinci Devre)
6-12 yaş
12-15 yaş
6 ila 15 yaş arası eğitim zorunludur
(b)
Kabul Kriterleri
İlk ve orta okul eyalet okullarına girebilmek için öğrencilerin okulun bulunduğu bölgede
ikamet etmeleri gereklidir.İlk okula girecek öğrencilerin kayıt yılının sonunda en az 6 yaşında
olmaları zorunludur.Lise-Ortaöğretim Birinci Devreye giriş ise otomatikman ilkokulu
bitirdikten sonra gerçekleşir. Tüm eyalet İlk ve Ortaokulları ücretsizdir.
(c)
Okul yılı Eylül ve Haziran arası 195 gündür. Okullar normalde haftada 5 gün açıktır, ve
öğrencinin yaşına göre artarak haftada 23 ila 35 saat arası ders vardır. Her ders 40 ila 50
dakika arası sürer.1996 yılında (7 yaş için) senelik öğrenim saati minimum 629 saat, 10 yaş
için 761 saat, Orta Öğretim Birinci Devre seviyesi içinse 923 saattir.
(d)
Sınıf büyüklüğü,öğrencilerin gruplandırılması
İlk okul sınıflarının 15 ila 30 öğrenci arası alması zorunludur. Öğrenciler yaşları itibariyle
gruplandırılmıştır. Ortaokul seviyesinde ise sınıflar 30 öğrenci almak zorundadır. İlkokul
derslerinde tüm konular için tek bir öğretmen vardır, fakat, beden eğitimi, yabancı dil ve sanat
dersleri dersin uygun olduğu uzman öğretmenler tarafından uygulanır. Ortaokul öğrencilerinin
her ders için ayrı öğretmenleri bulunmaktadır.
(e)
Öğretim programı Pedagoji Enstitüsü tarafından hazırlanır ve Bakanlık tarafından onaylanır.
2003 yılından itibaren bilgi teknolojisi bütünsel model yoluyla İlkokul seviyesinde
tanıtılmıştır.İlkokul seviyesindeki zorunlu dersler din, Yunanca, Matematik, Tarih, Çevresel
Çalışmalar, coğrafya, Fen, Sosyal Bilgiler,Sanat dersleri,bir adet yabancı dil ve beden
eğitiminden oluşur.Tüm bu dersler (Çevre ve Sanat dersleri hariç) Orta Öğretim Birinci Devre
boyunca zorunludur.Lise seviyesindeki ek zorunlu dersler, bilgi teknolojisi/teknoloji, Grek
edebiyatı, politik ve sosyal dersler, mesleki rehberlik ve ev ekonomisini içerir.
Pedagoji Enstitüsü öğretmen rehberliğini sağlar fakat öğretmenler kendi metotlarını da
seçebilirler. Öğretim materyalleri ve kitaplar. Milli Eğitim ve Din İşleri Bakanlığı‟nın
onayladığı öğretim programına uymalıdır.
(f)
Değerlendirme,ilerleme ve yeterlilikler
İlkokullarda değerlendirmeler kesintisizdir ve daha büyük öğrenciler için kısmen ödev
merkezlidir. Yetersiz devamsızlık gibi durumlar haricinde bir üst sınıfa geçmek otomatik
olarak gerçekleşir; öğrenciler her senenin sonunda bir sertifika alırlar, ve ilkokul bitirme
sertifikası da (Apolytrio Dimotikou) Ortaöğretim Birinci Devreye geçmeyi sağlar.
Ortaöğretim Birinci Devrede değerlendirme kesintisizdir ve yazılı testler, ödevler ve sene
sonu sınavlarıyla yapılır.Sınıf geçme başarıya bağlıdır. Ortaöğretim Birinci Devrenin sonunda
sınavı geçen öğrenciler okul bitirme sertifikası alırlar. (Apolytrio Gymnasiou) bu belge Liseye
geçişi sağlar. Bu sertifika için yapılan sınav öğretmenler tarafından hazırlanır ve dersleri
tekrar etme zorunluluğu bulunmadan bu sınava tekrar ve tekrar girilebilir.
21.
(a)
Eğitim türleri
Eniaio LYKEIO yada E.L. Kapsamlı Lise
Technica Epaggelmatica Ekpaideftria yada
T.E.E. (Teknik Meslek Okulları)
İnstituto Epaggelmatikis Katartissis yada
I.E.K. (Ortaokul sonrası Mesleki Eğitim
Enstitüleri)
15-18 yaş
15-18 yaş
19-20 yaş
Dersler gündüz yada akşam olabilir.1998 yılından beri eğitimde olan birleştirilmiş, yeni bir
Lise (Eniaio Lykeio) ve Teknik Okulları (T.E.E.) şu şekilde değişmiştir; EPL (Eniaio
Polyklaido Lykeio) ve TEL ( Techniko Epaggelmatiko lykeio)
(b)
Kabul Kriterleri
Başvuranların Ortaöğretim Birinci Devre bitirme sertifikasına sahip olması gerekir. Herhangi
bir ücret alınmaz. Okul seçimi oturulan yerin hangi okulun kapsama alanı içinde olduğuna
bağlı olarak yapılır.IEK ye giriş Ortaöğretim Birinci Devreden, teknik veya mesleki bir
okuldan, liseden, ya da bir çıraklık okulundan bitirme sertifikası almış olmayı gerektirir. Özel
ders gerekliliği bulunabilir. Tüm eyalet ortaöğretim öncesi okullar ücretsizdir.
(c)
Pedagoji Enstitüsü tüm Liselerin öğretim programını hazırlar. Genel öğretim programı şunları
içerir; Modern ve Eski Grek Dili ve Edebiyatı, Tarih, Matematik, Fen, bir adet Yabancı Dil,
Beden eğitimi,Vatandaşlık Bilgisi, Sanat,Müzik ve Mesleki Rehberlik.Uzmanlık ve Mesleki
konular dersine göre çeşitlilik gösterir.
(d)
Değerlendirme,ilerleme ve yeterlilikler
Öğrenciler notları sene sonu sınavlarına eklenecek olan, öğretmenler tarafından hazırlanan
düzenli sözlü ve yazılı testlere tabi tutulurlar. Sınıf geçme performansa bağlıdır.Bu safhayı
başarıyla tamamlayan öğrenci Lise bitirme sertifikası alır (Apolitriou Lykeiou). Teknik veya
Mesleki Liselerdeki başarılı öğrenciler okul bitirme sertifikası veya uzman diploması alırlar.
IEK derslerini bitiren öğrenciler sertifika alırlar, sınavı geçenler ise diploma alırlar.
22.
Yükseköğretim
(a)
Enstitü türleri
Yüksek Öğretim genelde üniversitelerde verilir, bunlar genelde genel akademik eğitim veya
Teknolojik Eğitim Enstitülerinde verilir(TEI).
(b)
Giriş
Eğitim reformunun yeni yasa çerçevesine göre Üniversitelere ve Teknoloji Eğitim Enstitülerine
giriş, şu anda, Lise 3. sınıfın sonunda yapılan ulusal sınavda alınan sonuçla lise tarafından
verilmiş bitirme sertifikasındaki (Okul seviyesindeki yazılı sözlü performans) ı gösteren
sertifikanın bir birleşiminden meydana gelen not ile uygulanır.
(c)
Yeterlilikler
Üniversitedeki ve TEI enstitülerindeki dersler Pytchio derecesini getirir. Ulusal Eğitim
Konseyinin (ESYP) kuruluşuyla ve Değerlendirme ve Setifika Biriminin çalışmalarıyla, ölçütler
ve prosedürler değerlendirme ve sertifika çalışmaları için her üniversite departmanında
değerlendirileceklerdir.
23.
YetiĢkin Eğitimi
Şu alanlarda kapsayıcı yeniden yapılandırmalar ve iyileştirmeler yapılmıştır; Yapısal(Yetişkin
Eğitim Merkezleri).Öğretim programı metodolojisi, yöntemleri(Özel grupların yeni anahtar
becerileri, metotları hakkında tavsiyeleri) Hedef kitlelerin genişletilmesi, (genel nüfus özel
gruplar, aileler).Değerlendirme (alternatif şekiller) Yetişkin eğitimi eğiticileri bölümü.
Uzaktan eğitim. Çok kültürlü eğitim(ülkede ikamet eden göçmenlere Yunan dilini öğretme)
Üniversitelerdeki ve T.E.I.‟ daki yetişkin eğitimi eğiticilerinin hem içte hem de dışta nitelik ve
nicelik metotlarına dayanarak gözlemlerini ve değerlendirmelerini yapmaları.
24.
Özel ihtiyaçlar
Öğrenim güçlüğü çeken öğrenciler ortak okullardaki özel sınıflarda veya tamamen özel
okullarda eğitim görebilirler.
25.
Öğretmenler
Okul öncesi ve ilkokul öğretmenleri dört senelik üniversite seviyesinde bir eğitim sonunda
üniversiteden mezun olurlar (ptychio). Ortaokul ve lise öğretmenleri uzmanlık alanları üstüne
bir üniversite derecesine sahip olurlar ve üç aylık eğitim ve tanıtım kursu alırlar. Tüm okul
öncesi, ilkokul ve orta okul öğretmenleri devlet memurudur.
VI. Yunanistan’da Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma
Konuları
Yunanistan da yürürlükteki veya planlanan eğitim reformları tarafından kapsanan ana
konular Ģunlardır:
1)
▪
▪
▪
▪
▪
▪
▪
▪
▪
2)
▪
▪
▪
▪
▪
▪
3)
4)
5)
6)
Zorunlu Öğretim ve Orta Öğretim İkinci Devre:
İki çeşit Lykeion un tanımı:
a)
Genel Lykeion (Lise) (Müzik,atletizm, teolojik klasik okulları ve sanat
okullarını kapsar): İlk iki sınıf ta genel öğretim programı verilir.Üçüncü sınıfta
öğrenciler şu önerilen bölümlerden birini seçerler:
-Teorik dersler.
-Fizik(fen) ve Teknoloji dersleri.
-Ekonomik ve sosyal dersler.
b)
Meslek Liseleri (Lykeion)
Eğitim sisteminin okulların, öğretmenlerin ve öğrencilerin denetlenmesi.
Öğretmenlerin eğitimi: Zorunlu(İlk ve belirli aralıklarla) Gönüllü(yıllık, kendi kendini
eğitme,geçmiş eğitimler)
BİT‟in eğitimle bütünleşmesi:Okul birimlerindeki bilgisayar laboratuarlarının ıslahı ve
genişletilmesi.Öğrenimde bilgisayar desteği.Tüm ilk okulların Panellenic Okul Ağı
yoluyla bağlanıp,genişletilmesi.
Öğretim programı:Birleştirilmiş çapraz öğretim programı yaklaşımı. (DEPPS) Tüm
gündüz okullarında esnek ders saatleri. Öğretim metotları (ekstra öğretim programı
öğretim desteği). Ek dersler: sağlık eğitimi,trafik ve tüketim eğitimi, küçük öğrenciler
için girişimcilik dersleri, çevre eğitimi, BİT‟in sanat, müzik, drama ve dans dersleri.
Okul birimlerinin denetlenmesi, öğretim pratikleri, öğretim ve yönetim kadrosu.
Kariyer danışmanlığı, KESYP‟nin (Kariyer Danışma Merkezleri), GRASEP‟in
(Kariyer oryantasyon Büroları) yeniden yapılandırılması.
Eğitim toplumu ile ilgili iş gücü piyasasına yönelik meslek yüksek okulları (Meslek
Eğitim Okulları TEE,Meslek Eğitim Enstitüleri IEK).
Ebeveyn Okulları.
Yüksek Öğretim:
Araştırma gruplarını finanse etmek.
Nitelikli güvenilir ve değerlendirme için kurulan ulusal sistem.
Üniversitelerde ve TEIlarda hayat boyu öğrenimin uygulanması.
Mezuniyet sonrası çalışmalar.Yunan ve yabancı üniversiteler arasında mezuniyet
sonrası birleştirilmiş dersler,(mastır imkanı sağlar).Doktora için ise birleştirilmiş
denetim imkanı da mevcuttur,(PhD)
Yabancı üniversiteler tarafından verilen vasıfların,unvanların tanınması için ilgili
yasalarda değişiklikler yapmak.
Yunan açık öğretim üniversitesini ve uzak öğretimi güçlendirmek.
Kültürler arası eğitim-Yurt dışında yaşayan yunan vatandaşlarının eğitimi.
Yabancı dil öğretiminin geliştirilmesi;yabancı dilde başarı sağlayanlara ulusal bir
sertifika verilmesi.
Yetişkin eğitimi
Özel ihtiyaç gerektirenlerin eğitimi:KDAY‟IN (Teşhis Destek ve Değerlendirme
merkezleri) ve EEEEK‟nin (Özel Eğitim ve Mesleki Öğretim Laboratuarları) personel
7)
alımı ve operasyonları. Özellikle bir den fazla sakatlığı olan çocuklar için okul içinde
özel bir bölüm oluşturulması. Bu alanda BİT‟in BİT uzmanları ile işbirliği içinde
entegre edilmesi.
Lizbon stratejisi, Bologna ve Kopenhag sürecinin amaçlarına erişmesini hedefleyen
eğitimin Avrupa‟da ve uluslararası boyutta her seviyede gerçekleştirilmesi.
Bu Reformların Nitel Hedefleri ġunlardır:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
Öğrencinin kritik yeteneğini kuvvetle güçlendirmek, kendine güvenini sağlamak, ve
kendi yapacağı bağımsız araştırmalara imkan vermek için yeni öğretim metotları
bulmak.
Göçmenlerin eğitim sistemine yumuşak geçişlerini sağlamak ve çok kültürlü resmi
adaptasyon yoluyla Yunan toplumuna geçişlerini sağlamak.
Yeni değerlendirme metotları.
Zayıf öğrencilerin performansını ek ders vererek sağlamak.(ek ders desteği)
Yurt dışındaki Yunan üniversitelerinde ve yurt içindeki okullarda verilen eğitimin
kalitesini arttırmak için öğretmenlerin eğitimleri ve öğretim pratikleri.
Ortaokulu bitiren öğrencilere ek olarak toplumdaki diğer grup öğrencilere yüksek
öğretime geçme imkanı vermek.
Yüksek öğretim kurumlarının kalitelerini arttırmak
Öğrencilerin ve öğretmenlerin erişimini kolaylaştırmak.
Yurtdışındaki üniversiteler tarafından verilen unvanların basit ve objektif kriterlere
göre tanınması.
Sosyal ayrımcılığa karşı savaşma.
Bu Reformların Nicel Hedefleri ġunlardır:
1)
2)
3)
4)
5)
Öğretim programının genişletilmesi
Öğrencilerin gelişimi-okullardaki bilgisayar sayısının arttırılması:bilgisayar başına
düşen öğrenci sayısının azaltılması.
IEK ve TEE sayılarının mesleki eğitimin gelişimi ve buna bağlı olarak üretim sürecine
olan bağıntısını arttırmak.
TEIlara (Teknik Yüksek Eğitim Enstitüsü) ve üniversitelere verilen yerlerin sayılarının
arttırılması.Lise(Lykeio) sertifikası ile yüksek öğrenime geçiş.
İçlerindeki bölümlerle beraber yeni üniversitelerin ve TEIların (Teknik Yüksek
Öğretim Enstitüsü) kurulması.
BELGELER
MACARĠSTAN
I.
Eğitim sisteminin tanımı
Macaristan Cumhuriyeti‟nin nüfusu 2001 yılında 10,198,000 idi. Nüfusun büyük
çoğunluğu (%97‟den fazlası) Macardır. (Magyar, resmi dil Macar‟cadır. 2001/2002 okul
yılında, 0 ila 29 yaş arası kişilerin sayısı 4,036,000 (nüfusun %39.9‟u) idi.) Zorunlu eğitim
çağındaki çocukların sayısı 1.360.000 idi. Resmi eğitim dili Macar‟cadır ancak bir dizi
etnik ve ulusal azınlık (örneğin Alman, Romanyalı, Slovenyalı, Sırp ve Hırvat) kendi
dillerinin birinci ya da ikinci eğitim dili olarak ilk ve orta düzey eğitimde kullanıldığı
azınlık eğitim kurumlarına sahiptirler. Azınlık eğitiminin verilmesi- normal eğitime
benzer olarak- idarenin sorumluluğundadır bu da genelde yerel hükümettir.
2. İdari kontrol ve kamu finansmanlı eğitimin oranı
Yatay olarak, idari sorumluluklar Eğitim Bakanlığı ve diğer bakanlıklar (öncelikle
İstihdam ve Sosyal İlişkiler, Maliye Bakanlığı ve İç İşleri Bakanlığı) arasında
paylaştırılmıştır. Dikey olarak ise, idari kontrol yerelleştirilmiş ve idare sorumluluğu
merkezi (ulusal), yerel (bölgesel) ve kurumsal düzeylerde paylaşılmıştır.
Yerel hükümetler ilkokul öncesi, ilkokul ve ortaöğretim birinci devre öğretimlerini
yönetmektedir. Farklı yapılanmalar yalnızca organizasyon ve işleyiş bazında değil
bütçeleri konusunda da adil seviyede bir karar alma özerkliğine sahiptirler.
Bir çok öğrenci devlet makamları ve öncelikle yerel hükümetler tarafından idare ve
organize edilen ve kamu tarafından finanse edilen okullara gitmektedirler. Eğitim
kurumlarının finansmanı sektör açısından tarafsızdır. Kamu ve özel kurumlar aynı
kriterlere göre finansman almaktadırlar.
3. İlkokul öncesi eğitim
Bu eğitim seviyesi okul sisteminin hayati derecede önem arz eden bir parçası
addedilmektedir. Bu seviye 3 ila 7 yaş arası çocuklar için hizmet vermektedir. İlkokul
öncesi eğitime bu düzeyde (ovoda) katılım sadece son sınıf hariç olmak üzere (5 yaş üstü)
zorunlu değildir, katılım bu sınıfta zorunludur. Kamu sektörü kurumları örneğin öğretim
programı dışı etkinlikler, yemekler, geziler vb. Dahil olmak üzere kendi temel görevleri
dışındaki hizmetler için ücret alabilirler. Şu anda, 3-5 yaş grubu için katılım oranı
%86‟nın hemen üstündedir. 3-7 yaş arası çocukların ilkokul öncesi eğitime katılım
sürelerinin ortalaması 3 yılın biraz üstündedir (3.3) bu da Avrupa‟daki en yüksek
ortalamadır ve Macaristan halkının bu alandaki eğitim hizmetlerinden ne kadar tatmin
olduğunu göstermektedir.
4. Zorunlu tam zamanlı eğitim
(a) Safhalar
Ovoda (ilkokul öncesi)- bir yıl hazırlık, zorunlu (ISCED)
Altalanos iskola (ilkokul- tek yapı) (ISCED 1+2)
Gimnazium ( genel ortaöğretim birinci ve ikinci devre)
(ISCED 2+3)
Szakközepiskola- mesleki ortaöğretim ikinci devre (ISCED
3)
Szakiskola 1) (C dersi) – mesleki eğitim okulu (ISCED 3)
Szakiskola (2) (A dersi/ B Dersi(3))- yardımcı (ISCED 2)+
mesleki eğitim okulu (ISCED3)
Szakiskola (4) (D dersi)- orta öğretim sonrası mesleki ders
(ISCED 4)
5-6/7 yaş
6/7-14 Yaş( 1. devre:yaş 610;2. devre. Yaş 10-14
10/12/14-18/19 yaş
14-18/19/20 yaş (genel olarak:
4 yıl)
14-18 yaş (2+2 yıl)
15/16-18/19 (1-2+2 yıl)
18-19/20 yaş (1-2 yıl)
18 yaşına kadar eğitim zorunludur. Mesleki eğitime çocukların temel eğitim almak
zorunda oldukları 16 yaştan önce başlanamaz.
Yasa ücretsiz zorunlu eğitim verilmesini gerektirmektedir. Buna rağmen, özel sektör
okulları ücret alabilirler. İlkokula kabul edilmek için bir okula hazırlık belgesi
gerekmektedir. Okullar kendi bölgelerinde yaşayan tüm uygun çocukları kabul etmek
zorundadırlar ancak aileler çocuklarının herhangi bir kuruma kabul edilmesini talep
edebilirler. Orta öğretim sonrası okullara kabul okullar tarafından düzenlenen giriş
koşullarına ve Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan yönergeye dayanmaktadır.
(c) Okul gününün/ haftasının/ yılının uzunluğu
Geleneksel olarak okul yılı 185 günü kapsamaktadır ve yıl Ağustos sonu / Eylül başından
başlayarak gelecek yılın 31 Ağustos tarihine kadar devam etmektedir. 2004 yılı itibariyle
sonbahar, kış ve bahar döneminde 3 okul arası (yaklaşık olarak bir haftalık dönem) ve 1011 haftalık ek bir yaz tatili bulunmaktadır. Her haftanın beş çalışma günü vardır. Her ders
genelde 45 dakika sürmektedir. Yasa çeşitli sınıf düzeyleri için azami ders saatini
belirlemiştir.
1
Bu yeni tip Szakiskola önceki Szakmunkaskepzo Iskola adlı okulun yerine geçmektedir. 2 yıl genel öğretim ve
iki yıllık bir mesleki eğitimi içermektedir. (Ders “C”)
2
Bu yeni tip yardımcı Szakiskola 1-2 yıllık genel (temel) yardımcı dersleri ve 2 yıllık bir mesleki dersi
içermektedir. Bu okullar çoğunlukla Altalanos Iskola okullarını bitirememiş ya da temel becerilerle (okuma/
yazma/hesap) ilgili zorluklar yaşayan öğrencileri kabul etmektedir.
3
Ders “A” ve “B” sadece yardımcı eğitime başladıkları seviye konusunda farklılık arz etmektedir. (ekstra temel
eğitim ihtiyaçları olan farklı seviye öğrencileri için)
4
Szakiskola‟da düzenlenen 1 ya da 2 yıllık Ek, orta öğretim sonrası mesleki ders (ders D)
2001-2002 okul yılında, öğrenci/öğretmen oranı okul eğitiminin çeşitli düzeylerinde şu
şekilde gerçekleşmiştir: 10.6 anaokulu (Ovoda), ilkokul ve ortaöğretim birinci
devrelerinde 10.5 (genel okullarda (altanos iskola), 13.3 (genel orta okullarda- gynasium)
ve 15.0 mesleki orta okullarda (szakköpiskola) ortalama sınıf boyutu ana okullarda
(ovoda) 22.1 iken genel okullarda (altanos iskola) 19.8 idi. Mevzuata göre bir sınıftaki
azami öğrenci sayısı sınıf başına 26 (sınıf 1-4), 30(5-8) ve 35 (sınıf 9-13) olabilir. Sınıflar
karmadır ve aynı yaştaki öğrencilerden oluşmaktadır. 2003 yılının Eylül ayı itibariyle
toplu eğitim tüm kamu eğitim kurumlarında zorunludur ve karma yetenek grupları tüm
okullarda kurulmuştur.
Temel Ulusal Öğretim Programı (1995), Çerçeve Öğretim Programı‟nı (2000) ve yerel
öğretim programını (kurumsal düzeyde) içeren 3 seviyeli bir yapı ders programlarını
geliştirmeleri için öğretmenlere yasal bir çerçeve sunmaktadır. Her disiplinin merkezi bir
tanımına dayalı olarak, okullar ve yerel eğitim personeli yerel bir öğretim programı ve her
sınıf ve konu için bir ders programı tanımlayabilir ve kabul edebilir. Temel Ulusal
Öğretim Programı şu anda gözden geçirilmektedir. Yeniden gözden geçirilmiş Temel
Ulusal Öğretim Programı becerilerin ve yeteneklerin geliştirilmesine öncelik verme
konusunda özel bir öneme sahip olacaktır. Öğretme metotları seçimi öğretmenler, aileler
ve her eğitim kurumundaki paydaşlar tarafından tartışılacaktır. Ders kitaplarının seçimi
eğitim personelinin sorumluluğundadır ancak Eğitim Bakanlığı uygun ders kitapları
listesini onaylamaktadır.
Öğretim Programı sisteminde geçtiğimiz dönemde meydana gelen değişikliklerin henüz
tam olarak uygulanmadığının altını çizmek önemlidir. Şu anda Macaristan‟da 3 Öğretim
Programı sistemi (farklı eğitim seviyeleri ve türler için paralel bir şekilde) bulunmaktadır:
1978 tarihli eski merkezi Öğretim Programı sistemi (1995 yılına kadar birçok kez
değiştirilmiştir), sadece Temel Ulusal Öğretim Programına dayanan sistem ve Çerçeve
Öğretim Programı sistemi.
Öğrenciler öğretmenleri tarafından okul yılı boyunca (yazılı ve sözlü sınavlarla)
değerlendirilmektedir. 1. sınıfta, başarısız olan çocuklar aynı yılı tekrar okumaya
zorlanamazlar. 2004 yılının Eylül ayı itibariyle, kamu eğitimine ilişkin yeniden gözden
geçirilmiş olan kanun tüm çocukların bireysel bazda ve geleneksel numaralandırmaya dayalı (
1-5 baremi) notlandırma çerçevesini genişleten yazılı sınavlarla değerlendirilmesini zorunlu
kılmaktadır. Bir çocuğun aynı yılı tekrar okumasını zorunlu kılmak her sınıfta mümkündür
ancak ilk üç yıl içerisinde bu ancak ailenin rızasıyla gerçekleşir ve sayısal bir notlandırma
yapılmaz. Tüm okulların öğretmenlerin, eğitim verenlerin ve ailelerin ortak görüşüne dayanan
kapsamlı bir ölçme ve değerlendirme mevzuatı belirlemeleri gerekmektedir.
5. Zorunlu eğitim sonrası eğitim; ortaöğretim ikinci devre ve ortaöğretim ikinci devre
sonrası eğitim
Gimnazium (genel ortaöğretim birinci devre ve
ortaöğretim ikinci devre) (ISCED 2+3)
Szakközepiskola- mesleki ortaöğretim ikinci devre
(ISCED 3)
Szakiskola (5) (C dersi)- mesleki eğitim okulu
(ISCED 3)
Szakiskola (6) (A dersi/ B dersi) (7)) – yardımcı
(ISCED 2)+ mesleki eğitim okulu (ISCED 3)
Szakiskola (8) (D dersi)- ortaöğretim ikinci devre
sonrası mesleki eğitim
10/12/14-18/19/20 yaş
14-18/19/20 yaş (genellikle: 4 yıl)
14-18 yaş (2+2 yıl)
15/16- 18/19 (1-2+ 2 yıl)
18-19/20 (1-2 yıl)
Ortaöğretim ikinci devre sonrası eğitim veren okulların çoğu giriş sınavları
düzenlemektedir. Yasa ortaöğretim ikinci devre düzeyinde ücretsiz eğitim verilmesini
gerektirmektedir. Eğer bir okul kabul kriterlerinde sınava yer vermek isterse
Gimnazium‟un 6. ve 8. sınıflarında okuyan öğrenciler merkezi olarak düzenlenmiş bir
sınava girmek zorundadırlar diğer okullarda ise sınav tarihleri mevzuatla düzenlenmiştir.
(c) Öğretim Programının kontrolü ve içeriği
Gimnazium, Szakközepiskola ve Szakiskola için üç farol öğretim programı seti
bulunmaktadır. Erettsegi Vizsga (olgunluk sınavı) için gereklilikler Gimnazium‟dan
mezun olmak için gerekli olan kriterleri ve söz konusu meslek(ler) için kriterler ise
mesleki okulların mezuniyet kriterlerini tanımlamaktadır. Mesleki okul derslerinde ise,
sadece Szakközepiskola (fazladan yıl olmadan) Erettsegi‟ye (ve sonunda da üçüncü düzey
eğitim okullarına) varılmasını sağlayacaktır.
(d)
Öğrencilerin değerlendirilmesi için gerekli düzenlemeler ilkokuldaki düzenlemelere
benzemektedirler. Lise sonrası eğitim derslerinin sonunda Gimnazium ve
Szakközepiskola‟da öğrenciler ulusal lise bitirme sınavını (erettsegi) geçebilirler. Bu
sertifika yüksek öğrenime kabul edilmek için bir ön koşuldur. Mesleki okullar
(szakközepiskola) mesleki yeterlilik sertifikası da verebilmektedirler.
6. Yüksek Öğrenim
(a) Kurum türleri
5
Bu yeni tip Szakiskola önceki Szakmunkaskepzo Iskola adlı okulun yerine geçmektedir. 2 yıl genel çalışma ve
iki yıllık bir mesleki eğitimi içermektedir.
6
Bu yeni tip yardımcı Szakiskola 1-2 yıllık genel (temel) yardımcı dersleri ve 2 yıllık kısa bir mesleki dersi
içermektedir. Bu okullar çoğunlukla Altalanos Iskola okullarını bitirememiş ya da temel becerilerle (okuma/
yazma/hesap) ilgili zorluklar yaşayan öğrencileri kabul etmektedir.
7
Ders “A” ve “B” sadece yardımcı eğitime başladıkları seviye konusunda farklılık arz etmektedir. ( ekstra temel
eğitim ihtiyaçları olan farklı seviye öğrenileri için)
8
Szakiskola‟da düzenlenen 1 ya da 2 yıllık Ek, orta öğretim sonrası mesleki ders (ders D)
Macaristan‟da yüksek öğretim kurumları devlet tarafından akredite edilmiş ve resmen
tanınmış olan kamu üniversiteleri ve özel/dini üniversiteler (egyetemek) ve kolejlerden
(foiskolak) oluşmaktadır. Bu kurumlar uzmanlaşmış kurumlardır ve kendi özel uzmanlık
alanlarında dersler düzenlemektedirler. Yüksek öğrenim kurumlarının kapsamı üniversite
dışı kurumları (foiskola) ve üniversite düzeyinde enstitüleri kapsamaktadır ve bazı
kurumlar yüksek mesleki eğitim kursları vermektedirler.
(b) Erişim
Lise bitirme diploması (erettsegi bizonyitvany) yüksek öğrenime kabul için tüm kurumlar
tarafından istenmektedir. Bazı yüksek öğrenim kursları kabul için daha sıkı seçme
kriterlerine sahiptir. Ek kriterler (örneğin bir yabancı dil sertifikası, bir uzmanlaşma, bir
yeterlilik vb.) gerekebilmektedir.
(c) Yeterlilikler
Diplomaların iki türlü işlevi bulunmaktadır ve akademik ve mesleki yeterlilikleri bir araya
getirmektedirler. Üniversite dışı eğitimini fioskola‟da (3 ya da 4 yılda) başarıyla
tamamlayan öğrencilere fioskola diploması verilmektedir. Üniversiteler ve diğer üniversite
düzeyindeki enstitüler 4 ila 6 yıllık kursları başarıyla tamamlayan öğrencilere egyetemi
diploması vermektedirler. Yüksek mesleki bir yeterlilik (felsofoku szakkepesites) 2 yıllık
üniversite dışı mesleki yüksek öğrenimin sonunda yüksek profesyonellik sınavını geçen
öğrencilere verilmektedir.
Macaristan özel eğitim hizmetleri uzun zaman önce kurumlaşmış bir geleneğe sahip
olduğundan (19. yüzyılın ortasından bu yana) görme özürlüler ve duyma zorluğu olan,
fiziksel ve zihinsel yetersizlikleri olan çocukların ilkokul ve ortaöğretim birinci devre
esnasında eğitim aldıkları ayrı kurumlar bulunmaktadır. Bu kurumlar en son özel eğitim
metodolojileri için çok yönlü eğitim merkezleri gibi işlemektedir ve uzmanları entegre
edilmiş eğitim ve öğretim modüllerini uygulama konusunda hazırlamaktadırlar. Son
zamanlarda gerçekleşen değişimlerin ışığında, entegre edilmiş eğitim, tamamen SA, kör
ya da yarı ciddi ve ciddi zihinsel geriliği olan öğrenciler hariç, tüm okul düzeylerinde
zorunludur. Bir dizi özel eğitim öğretmeni eğitim programı düzenlenmiştir. Genel okulları
bitirdikten sonra, özel ihtiyaç sahibi öğrenciler öğrenimlerine özel mesleki eğitim
okullarında da devam edebilirler.
8. Öğretmenler
2001/2002 okul yılında, tam zamanlı öğretmenlerin sayısı kamu sektöründe 162.149 idi.
İlkokullarda çalışan öğretmenler yeterliliklerini 4-5 yıl süren üniversite dışı yüksek
öğrenim kursları vasıtasıyla elde ederler. Ortaöğretim birinci devrede öğretmenlik yapan
öğretmenler dört (beş) yıllık bir eğitim kursuna devam ederler. Ortaöğretim ikinci devre
düzeyindeki öğretmenler yeterliliklerini 4-5 yıl süren genel bir üniversite kursuna ek
olarak bir yıllık ek genel ve profesyonel eğitim alarak elde ederler. Öğretmenlerin
çoğunun devlet memuru statüsü bulunmaktadır.
II.
I.
Macaristan’da eğitim politikasının genel amaçları
Eğitim politikası Hükümetin programında öncelikli bir alan olmayı sürdürmektedir.
Hükümet eğitim politikasına ekonomik gelişme, sosyal kaynaşma ve refah için gerekli bir
araç gözüyle bakmaktadır. Macaristan gelecekte, çağdaş bilgi sahibi ve ileriye gitme
yeteneğine sahip, rekabetçi ve yüksek oranda kalifiye iş gücü ekonomide olursa ancak
başarılı olabilir.
Hükümetin eğitim politikasının öncelikleri
Gelecekteki gelişmenin başarısı büyük oranda Hükümetin farklı alt sektörlerdeki çeşitli
gelişme çizgilerini birbirleri ile uyumlulaştırmayı ve sistemde eğitim politikasının temel
taşlarını oluşturan ilkelerin üzerinde durabilmeyi nasıl başaracağına dayanmaktadır.
Temel öncelikler şunlardır:
Kalitenin geliştirilmesi Macaristan eğitimi için bir temel taş haline gelmelidir.
Eğitim esnasında herkese eşit fırsat sağlanmalıdır.
Bilgi tabanlı bir ekonomide eğitim ana varlıktır ve bu nedenle de ekonomik
gelişimin en önemli ön gerekliliklerinden biridir.
II./1. Kamu eğitimi
Taban istihkakını 2002 yılında %50 oranında artırmak (devlet okulu olmayan
okullarda çalışan öğretmenler ve din öğretmenleri de dahil olmak üzere) 2004 yılı
itibariyle kar paylarıyla ilgilenmek
Ödenek sisteminde daha fazla iyileşme (örnek olarak hizmet içi eğitim ve kitap
maliyetlerine yapılan destek, memurlar için %50 oranında bir seyahat indirimi, 13. ay
maaşı, özel terfi sistemi, ödüller, indirimli fiyata bilgisayar alımı hibeleri).
Zorunlu saatlerin sayısını azaltmak (2002 tarihi itibariyle önceki artışın geri çekilmesi
vasıtasıyla)
Öğretmenler için yeni hizmet içi eğitim sisteminin daha da geliştirilmesi
Eğitim İşletmesinin daha da geliştirilmesi
- Yerel kararların rolünü artırmak ve yönetimin farklı seviyesindeki planlama
eğitim hizmetlerinin uyumunu sağlamak
- Eğitim politikası kararlarının hazırlığında sosyal ve profesyonel kontrolün
rolünü güçlendirmek (Ulusal Kamu Eğitimi Konseyi)
- Mesleki eğitimi çağdaşlaştırmak ve Ulusal Eğitim Kaydını yükseltmek
- Okul sisteminde şeffaflığı ve istikrarı sağlamak
Temel Ulusal Öğretim Programını yeniden gözden geçirme ve temel becerileri ve
öğretim programı arası eğitim alanlarını güçlendirme
Yeni, iki aşamalı bir ortaöğretim ikinci devre bitirme sınavı için kurallar geliştirmek
Kamu Eğitiminde Kaliteyi Geliştirmek için Programı ilerletmek
- Küçük bölgelerde eğitim kaynakları merkezleri ve çalıştayları kurmak
- Okulların kendi değerlendirmeleri için destek hizmetleri sağlamak
Temel becerileri ilkokul eğitimi safhasını uzatarak ve ilkokul öğretmenlerini ilkokul 5
ya da 6. sınıfa kadar kullanma olanağını genişleterek güçlendirmek (2003 yılı
itibariyle)
Öğretim Programı odaklı bir yaklaşım yerine öğrenci odaklı bir yaklaşımı
güçlendirmek (ders yükünü ve dilbilimsel bilgiyi azaltıp kişisel gelişimi ve beceri
gelişimini artırarak)
Eğitim sisteminin ve özel ihtiyaç sahibi çocukların entegrasyonunu kolaylaştıran özel
eğitim hizmetlerinin kurumsal sistemlerini güçlendirmek
Özürlü çocukları kamu kurumlarından harekette söz konusu olan engelleri kaldırarak
desteklemek (kamu vakıfları, hizmet içi eğitim)
Genç Roman insanlarının sosyal entegrasyona ve okula gitmesine yardım etmek için
hedeflenmiş programlar (burslar, hizmet içi eğitimler, hibe yardım programları)
Mesleki okullardaki dezavantaja sahip çocukların okul bırakma oranını düşürmek,
onlara ticaret öğrenmeleri konusunda yardımcı olmak (2000 ila 2006 yılları arası
mesleki okul geliştirme programı, mesleki ortaöğretim ikinci devre geliştirme, iş
piyasası odaklı eğitim programları)
Toplumda bulunan bilgi teknolojilerine erişim konusundaki eşitsizliği gidermek ve
tüm seviyelerde ICT tabanlı eğitim için bir çerçeve oluşturmak (SULINET programı)
Yabancı dil öğretimi programına ve ilgili öğretmen eğitimine verilecek güçlü destekle
birlikte daha fazla zaman ve ek fon ayırmak (VILAG-Nylev (Dünya- Dil)
Bilgi teknolojilerine erişim konusundaki eşitsizliği gidermek ve tüm öğretmenlik
mesleğini desteklemek için açık kaynak girişimi
II/2. Mesleki eğitim
2003 yılının Haziran ayında Mesleki eğitime ilişkin bir Kanun Parlamento tarafından
kabul edildi. Önce olduğu gibi okullar tarafından verilecek olan mesleki eğitim kamu
eğitiminin bir parçasıdır. Mevcut politika önlemleri ve hedefleri şunları içermektedir:
Mesleki Eğitim ve Öğretimin geliştirilmesi pek çok hedefi içermektedir: mesleki
öğretim programının çağdaşlaştırılması, kurumsal yapılanma programları,
öğretmen kadrosunun eğitimi, birden fazla dezavantaja sahip çocuklar için destek,
mevcut mesleki ve kariyer hedefinin, rehberlik ve danışma sisteminin etkinliğini
artırma.
İş piyasasının mevcut ihtiyaçlarına göre yeterlilik ve içerik gerekliliklerini
çağdaşlaştırma. Mesleki eğitim altyapısının geliştirilmesi
o Mesleki eğitimin araç gereç şartlarını, çağdaş eğitim teknolojilerinin
edinimini geliştirmek, uygulamalı eğitimi kolaylaştırmak için öğrenci
çalıştaylarını ve bürolarını kurmak
Kariyer hedefinin, rehberlik ve danışma sisteminin gelişimi
o Hedef kariyer hedefine, rehberlik ve danışmaya dahil olan personelin
profesyonel eğitimini devam ettirerek ulusal bir kurum sistemi ve IT tabanı
yaratmak
Dezavantaja sahip çocuklar için hizmet veren mesleki eğitim kurumları ağının
gelişimi
o Okulu bırakanlar için ikinci bir şans için kurumsal çerçeve yaratarak
dezavantaja sahip çocuklar ve diğer genç insanlar arasındaki farkı
kapatmak önem taşımaktadır.
II/3. Yüksek Öğrenim
2004 yılında AB‟ye girişin yarattığı zorluklarla başa çıkma
Avrupa‟ya giriş bağlamında bir bilgi toplumu yaratmanın oluşturduğu zorluk Macaristan
yüksek öğrenim alanına sürekli olarak bir dizi yeni işlev ve ilgili gereklilikler paketi
oluşturma hususunda ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, Macaristan yüksek öğrenimi idaresinin
gerçekleştirdiği reform girişimleri Bologna sürecinin ilkeleriyle ayrılmaz bir bütündür:
mevcut reformların esas hedefi AB uyumu ve bütün yüksek öğrenim kurumlarındaki öğrenci
ve öğretmenlere AB ile uyumlu yüksek öğrenim hizmetleri vasıtasıyla Avrupa Yüksek
Öğrenim Alanı‟na erişimdir.
Ana politika amaçları şunları içermektedir:
Yüksek eğitim kurumsal çerçevesinde ve finansmanında şeffaflık
AB diploma tanıma ilkelerinin sağlanması
ECTS tabanlı akademik programlama ve her yüksek eğitim kursundaki bu iş için
uygun olan kredi sisteminin sağlanması
Öğrenci mobilitesi için girişimlerin güçlendirilmesi (hem uluslararası hem de ulusal
olarak, coğrafi ve akademik boyutlarda)
Avrupa yüksek öğrenim işbirliği çerçevesinde kalite yönetimi politikalarını
desteklemek
Sosyal ortaklar ve iş piyasası temsilcileri (işverenler) ile geliştirilmiş işbirliği
Eğitim, araştırma ve ekonomi ilişkilerine daha fazla odaklanarak eğitim içeriğinin
çağdaşlaştırılması
Yüksek öğrenim kurumlarının bütünleşmesinin bir sonucu olarak üniversiteler ve çok
sayıda fakülte sahibi olan kolejler önceki dağıtılmış kurumsal sistemin yarini
almışlardır. Kurumsal bütünleşmenin bu niyetlenilen amaçlarından bir tanesi ile,
örneğin öğrenciler için geniş kapsamda bir dizi akademik branş sunma başarılmıştır.
İleriki bir hedef de eğitime katılma hususunda sahip olunan şansta bölgesel
farklılıkları azaltmaktır.
Eğitim sisteminin yapısına şeffaflığı ve yüksek öğrenime standart bir sistem getirmek.
Daha iyi planlanabilen öğrenme yollarının yanı sıra bir kurumdan diğerine geçişte hem
yatay hem de dikey geçiş olasılığı sağlayan ECTS- uyumlu kredi sisteminin
gelişiminin tamamlanması vasıtasıyla esnek bir uzmanlaşma seçimini garanti altına
almak.
Yüksek öğrenimde gerçek bir kuralcı finansman sistemi yaratmak. Bir IT geçmişi
yaratarak kurumlar içerisinde yönetim ve idarenin standartlaştırılması.
Çok sayıda vade tarihine ve geri ödeme metoduna sahip düşük faizli ulusal öğrenci
kredi sistemi için çerçeveyi genişletmek.
II/4. Yetişkin eğitim ve öğretimi
Yeni hükümet yapısı içerisinde İstihdam ve İş İlişkileri Bakanlığı Eğitim Bakanlığı‟ndan
okul sektörü dışında yetişkin eğitimi ve öğretimi için sorumluluğu üzerine almıştır. İki
bakanlık hayat boyu öğrenme alanında birlikte hareket etmektedirler. Amaçları herkes için
hayat boyu öğrenmeyi bir gerçek haline getirmek için farklı eğitim önlemlerine ilişkin
kapsamlı bir politika çerçevesi yaratmaktır.
ĠTALYA
VII. Eğitim sisteminin tanımı
26.
1 Ocak 2001 tarihinde, 29 yaş ve altı nüfus 15.987.236 (toplam nüfusun %27,6‟sı) olarak
saptanmıştır. Bazı alanlarda eğitim için yerel dilin kullanımına resmi olarak izin verilmiş olsa
da, öğretim dili İtalyan‟cadır.
27.
Tüm sorumluluk Eğitim, Üniversite ve Araştırma Bakanlığı‟na (Ministero dell’Istruzione,
dell’Università e della Ricerca – MIUR) aittir. Eğitim, Üniversite ve Araştırma Bakanlığı yerel
düzeyde bölge ve il eğitim daireleri tarafından temsil edilir. Bölgeler, illere ve belediyelere belli
sorumluluklar verebilir. 2000-2001 eğitim-öğretim yılından itibaren tüm okullar idare,
teşkilatlanma, eğitim, araştırma, deneyler ve gelişme konularında özerkliğe kavuşmuştur.
Eğitim, Üniversite ve Araştırma Bakanlığı‟nın yeniden yapılandırılması ve idare ve yönetimle
ilgili yetki ve sorumlulukların merkeziyetçilikten uzaklaştırmak suretiyle Devletten bölgesel ve
yerel (bölgeler, iller ve belediyeler) yetkililere devredilmesinin amacı, daha etkin ve yetkin bir
okul idaresi sağlamak için hem merkezi idarenin (Eğitim Bakanlığı) hem de merkezi idarenin
etrafında toplanan çevresel bileşenlerin – bölgesel okul idareleri ve il eğitim müdürlükleri
(Uffici scolastici regionali) – etkinliğini artırmaktır.
Devlet ve Devlet tarafından tanınmış okulların (scuole paritarie) eşit statüde olmaları
hakkındaki yasa tasarısının kabul edilmesi (Mart 2000), eğitim hakkını güvence altına almak ve
kamu eğitim sistemi içerisinde verilen eğitimin genişletilmesi, çeşitlendirilmesi ve
bütünleştirilmesini teşvik etmek için, bir Devlet okuluna mı yoksa Devlet tarafından tanınmış
bir okula mı kayıtlı olduklarına bakılmaksızın çocukların ve okul yaşına gelmiş gençlerin
ailelerine destek olmak amacıyla belli tedbirler sağlamayı hedeflemektedir.
Bakanlığa karşı sorumlu teknik bir müfettişlik, ulusal ve bölgesel düzeyde faaliyet göstermekte
ve eğitim sistemini bir bütün halinde denetlemektedir.
Yükseköğretim düzeyinde özel sektör, özel kurum ve kişiler tarafından teşvik edilen ve
yönetilen ve de Eğitim, Üniversite ve Araştırma Bakanlığı tarafından kendilerine devletin
verdiği yeterlilik derecelerine eşdeğer akademik yeterlilik dereceleri verme yetkisi tanınmış
üniversite kurumlarını kapsar.
Devletin özel kurumlara verdiği mali destek, bu kurumların toplam gelirlerinin yaklaşık
%20‟sine tekabül eder. MIUR tarafından devlet üniversitelerine sağlanan finansman ise, bu
üniversitelerin toplam gelirlerinin yaklaşık %77‟sini oluşturur.
Üniversiteler farklı alanlarda özerklik kazanmıştır. Bunlardan ilki idari, mali konularda ve
muhasebe alanındadır. 1994‟ten bu yana, devlete ait ve özel üniversite kurumları kendi
bütçelerine sahiptir. Bakanlığın buradaki görevleri fonların tahsisi, denetim ve
değerlendirmedir.
Bugün gelinen aşama, eğitim teşkilatını dikkate almak suretiyle özerkliğe doğru gidişi
sonuçlandırmayı amaçlamaktadır. Üniversiteler, ulusal düzeyde genel ve özel kriterleri
belirleyen bir çerçeve içerisinde, verdikleri derslerin içeriğinden ve esnekliğinden sorumludur.
Bu konuyu düzenleyecek yasa paketi şu anda hazırlanma aşamasındadır.
28.
3 yaşını aşmamış çocuklar için gündüz bakımevleri mevcuttur. 3 yaşından itibaren çocuklar
okul sisteminin ilk aşaması olan anaokullarına gidebilirler. İçinde bulunulan eğitim-öğretim
yılının 30 Nisan tarihine kadar 3 yaşını dolduran çocuklar Scuole dell’Infanzia‟ya kayıt
yaptırabilirler. 53/2003 sayı ve tarihli Reform Yasası‟na göre, 28 Şubat 2005 tarihine kadar 3
yaşını dolduran çocukları da bu okullara kayıt ettirmek mümkündür. Scuole dell’Infanzia‟nın
verdiği haftalık hizmet süresi en az 25 saat ile en çok 48-49 saat arasında değişmektedir. 20042005 eğitim-öğretim yılından başlamak suretiyle reform, Indicazioni Nazionali per i Piani
personalizzati delle attività educative (Eğitim faaliyetleriyle ilgili bireyselleştirilmiş planlar için
yol gösterici ulusal ilkeler) isimli bir dizi ilke getirmektedir; bu ilkeler her okulun sağlamak
durumunda olduğu performansın tanımını da yapmaktadır. Ancak, söz konusu ilkelerin getirdiği
özel öğrenim hedefleri, zorlayıcı bir nitelik taşımamaktadır.
29.
(a)
Evreler
Primo ciclo dell’istruzione (eğitimin ilk
aşaması)
Scuola primaria (ilkokul)
6-11 yaşlar
Scuola secondaria di I grado (Orta Öğretim 11-14 yaşlar
Birinci Devre okulu)
(b)
Kabul kriterleri
Eğitim-öğretim yılının başlangıcından önce 31 Ağustos tarihine kadar 6 yaşını doldurmuş
çocuklar, ilkokula başlayabilirler. 2004-2005 eğitim-öğretim yılı için, Reform Yasası‟na göre,
28 Şubat 2005 tarihine kadar 6 yaşını doldurmuş çocuklar da zorunlu eğitime kayıt
yaptırabilirler. İlkokulu başarıyla bitiren öğrenciler scuola secondaria di I grado (Orta Öğretim
Birinci Devre okulu)‟ya kabul edilirler. Çocuklar, genelde içerisinde bulundukları okul hizmet
bölgesine bağlı en yakın okullara giderler. Zorunlu eğitim parasızdır.
(c)
Eğitim-öğretim yılı, Eylül ayının başı ve Haziran ayının sonu arasında en az 200 günlük bir
süreyi kapsar. Okullar kendi özelliklerine göre haftada beş ya da altı gün ve tam gün veya yarım
gün hizmet verirler. Yıllık zorunlu öğretim süresi ilkokul ve Orta Öğretim Birinci Devre
okullarında 891 saattir; bu ders saat sayısı, haftada 27 saat olmak üzere 33 haftaya bölünmüştür.
Okulların özerk olması dolayısıyla, her bir eğitim kurumu kendi yıllık öğretim süresini
belirlemekle sorumludur. İlkokul ve Orta Öğretim Birinci Devre okulları, öğrenci velilerinin
taleplerine ve Piano dell’Offerta Formativa (eğitim-öğretim planı)‟larına göre, yıllık ek 99
saatlik seçmeli öğretim faaliyetleri ve 198 saatlik diğer seçmeli faaliyetler düzenler; bu
faaliyetler haftalık 3-6 saatlik süreleri kapsar. Bu faaliyetlere katılım parasızdır.
(d)
Sınıf büyüklüğü/öğrenci gruplama
İlkokul düzeyinde, her bir sınıf genel olarak en fazla 25, en az 10 öğrenciden oluşur. Genel
olarak her bir sınıfın birden fazla öğretmeni vardır (normal olarak iki veya üç öğretmen).
Eğitimin ilk aşamasıyla ilgili hazırlanan reform paketinin uygulanması için çıkarılan 19 Şubat
2004 tarih ve 59 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, özel öğretmen kavramını getirmektedir.
Özel öğretmen, diğer sınıf öğretmenleri gibi, öğretimle ilgili kendi olağan görevlerini yürütür ve
eğitim ve öğretim faaliyetlerinin koordinasyonunu sağlama, öğrencilere danışmanlık ve
rehberlik hizmeti verme ve de öğrencilerin eğitim hayatlarıyla ilgili belgelerin tutulmasıyla
ilgilenme işlevlerini yerine getirir.
(e)
Reform uygulamasına göre, 2004-2005 eğitim-öğretim yılından başlamak üzere, eğitim ilk
aşaması içerisinde yer alan okullar (ilkokullar ve scuola secondaria di I grado (alr-ortaokullar),
Indicazioni Nazionali per i Piani di Studio Personalizzati (Bireyselleştirilmiş çalışma planları
için yol gösterici ulusal ilkeler)‟yi benimsemek ve kabul etmek durumundadır. Bu tür ilkeler,
her okulun göstermesi gereken performans düzeyinin tanımı yapar. İlkokul düzeyi için
belirlenen özel öğrenim hedefleri şu dersler ve konular için tanımlanmıştır: katolik dini,
İtalyanca, İngiliz dili, tarih, coğrafya, matematik, fen, teknik eğitim ve ICT, muzik, resim ve
çizim, spor ve beden eğitimi. İngiliz dilinin öğretiminde ve bilgi ve iletişim teknolojileri
konusunda öğrencilere ileri düzey eğitim verme konusunda yeni yöntemler geliştirmek, bu
alanlara özgü özel öğrenim hedefleridir. Orta Öğretim Birinci Devre için belirlenen özel
öğrenim hedefleri şu ders ve konular için tanımlanmıştır: Katolik dini, İtalyanca, İngiliz dili,
ikinci bir Topluluk dili, tarih, coğrafya, matematik, fen, teknik eğitim, bilgi ve iletişim
teknolojisi, müzik, resim ve çizim, spor ve beden eğitimi. Ayrıca, “vatandaşlık, trafik, çevre,
sağlık, beslenme ve etkili yaşam eğitimi” gibi konuları içerisinde barındıran “sivil yaşam
eğitimi” ile ilgili belirlenmiş olan özel öğrenim hedefleri, her iki eğitim düzeyi için de
geçerlidir. “Sivil yaşam eğitimi”, kendi başına bir ders değildir; aynı sınıfta eğitim veren bütün
öğretmenler tarafından ortak olarak yürütülen eğitim ve öğretim faaliyetleri içerisinde sunulan
ortak bir derstir. Indicazioni (yol gösterici ilkeler) ulusal seviyede belirlenir ve okulun
özerkliğine göre her okul tarafından yerel ihtiyaçlara uyarlanır. Her ders ve konu için gerekli
bilgi ve beceriler önceden belirtilmiştir; okul, öğrencilere bu bilgi ve becerileri kişisel
yeterliklere dönüştürmelerinde yardımcı olacaktır.
(f)
Her iki eğitim düzeyinde de öğrencilerin öğrenme ve davranışlarıyla ilgili dönemsel ve yıllık
değerlendirme, öğretmenleri tarafından gerçekleştirilir; yine aynı öğretmenler, öğrencilerin
takip eden eğitim düzeyine kabul edilip edilmemeleriyle ilgili son değerlendirmeyi yapmakla
sorumlu kişilerdir. İlkokul düzeyinde, ara sınıfa kabul edilmeme sadece “istisnai ve de iyi bir
şekilde gerekçelendirilmiş durumlarda” görülen bir olaydır. Değerlendirme, öğrenciler
tarafından alınması zorunlu dersler ve de öğrencilerin seçtiği dersler üzerinden yapılır.
İlkokuldan Orta Öğretim Birinci Devreye geçiş, ilkokul eğitimi sonunda yapılan bir
değerlendirme sonucunda gerçekleşir; bunun nedeni ilkokul ve Orta Öğretim Birinci Devre
okullarının artık aynı eğitim aşamasının bir parçası haline gelmiş olmalarıdır. Bu yüzden, 20042005 eğitim-öğretim yılından itibaren, öğrenciler ilkokul diploması (diploma di licenza
elementare) alabilmek için artık sözlü yazılı sınavlara girmeyeceklerdir. Zorunlu ilköğretim
aşamasının tamamlanmasının ardından, öğrenciler Orta Öğretim İkinci Devre seviyesine kabul
edilebilmek için devlet tarafından yapılan bir sınava girmektedirler.
30.
(a)
Eğitim türleri
Klasik eğitim
Liceo classico (klasik Orta Öğretim İkinci
Devre okulu)
Liceo scientifico (bilimsel Orta Öğretim
İkinci Devre okulu)
Sanat eğitimi
Liceo artistico (Orta Öğretim İkinci Devre
sanat okulu)
Istituti d’arte (sanat okulları)
Teknik eğitim
Istituto Tecnico (teknik okul)
Mesleki eğitim
Istituto professionale (meslek okulu)
14-19 yaş
14-18/19 yaş
14-17/19 yaş
14-19 yaş
14-17/19 yaş
Bazı Orta Öğretim İkinci Devre kurumları iki aşama halinde düzenlenmiştir ve bu iki aşama
arasında otomatik geçiş söz konusudur.
(b)
Kabul kriterleri
Ellerinde ilk eğitim aşamasını başarıyla bitirdiklerine dair bir sertifika/diploma bulunan
öğrenciler, Orta Öğretim İkinci Devreye geçiş yapabilirler. Okul ücretleri makul miktardadır;
ancak, devlet okullarında okuyan öğrenciler ailelerinin gelir düzeyine bağlı olarak eğitim
ücretinden muaf tutulabilir ya da devletten mali destek alabilir.
(c)
Merkezi hükümet, Orta Öğretim İkinci Devrenin her dalı için temel bir öğretim programı
belirler ve öğretim metotları ile ilgili olarak yol gösterici bir görev üstlenir. Tüm kurumlar için
ortak olan temel dersler ve konular şunlardır: İtalya, tarih, modern bir yabancı dil, matematik ve
beden eğitimi.
(d)
Orta Öğretim İkinci Devrede, öğrencilerin sözlü ve yazılı becerileri her üç ya da dört ayda bir
değerlendirilir. Orta Öğretim İkinci Devre eğitiminin sonunda yapılan final sınavı, esame di
stato conclusivo dei corsi di studio di istruzione secondaria superiore (Orta Öğretim İkinci
Devre bitirme sınavı)‟dir.
31.
Yükseköğretim
(a)
Kurum türleri
İki temel yükseköğretim türü mevcuttur: üniversitede sunulan yükseköğretim ve üniversite dışı
yükseköğretim. 1999 yılında Bologna Bildirgesi‟nin imzalanmasının ardından, İtalya‟da
yükseköğretim önemli bir reform sürecine girmiştir. 509/99 sayılı Bakanlık Kararnamesi‟ne
uygun olarak, yükseköğretim derecesi artık iki temel aşama üzerine oturtulmuştur (3 yıllık bir
eğitim süresini kapsayan Laurea ve ardından iki yıl süreli Laurea specialistica – “3+2” yıldan
oluşan bir sistem oluşturulmuştur).
Üniversite dışı yükseköğretim hizmeti veren sektör; sanat ve müzik (Alta formazione artistica e
musicale), dil eğitimi (Scuole superiori per la mediazione linguistica), yüksek teknik eğitim
(Istruzione e formazione tecnica superiore) ve her biri kendi özel yapısına, yönetmeliğine ve
teşkilatına sahip bir kaç tane daha yükseköğretim alanını kapsar.
(b)
Giriş
Adaylar, Orta Öğretim İkinci Devre diplomasına sahip olmak durumundadırlar. Tıp ve
cerrahlık, dişçilik, veterinerlik, mimarlık alanlarında öğrenim görebilecek maksimum bir
öğrenci sayısı belirlenmiştir. Yine de, giriş aşamasında kurumlar kendi aday seçim
prosedürlerini uygular. Sanat akademileri ve enstitülerine giriş yaşı ve koşulları çeşitlilik
gösterir; bu akademi ve enstitülerin bazıları ortaöğretimde ve yükseköğretimde paralel dersler
sunarlar.
(c)
Yeterlilikler
Üniversite öğretim programının, içeriğinin ve hedeflerinin yeniden düzenlenmesi, üniversite
kurumlarının daha geniş bir özerkliğe kavuşacağına ve öğrenciler üzerindeki ders yükünün artık
krediler üzerine kurulu farklı bir özellik kazanacağına işaret etmektedir. Ortak genel kriterler ve
hedefler, farklı dersler için ulusal düzeyde tanımlanmıştır. Üç farklı akademik derece tespit
edilmiştir: üç yıllık bir eğitimin ardından tamamlanan birinci derece (180 kredi); akabinde iki
yıllık bir eğitimden sonra tamamlanan ikinci derece (120 kredi) ve süresi dalına göre değişen bir
eğitimden sonra ulaşılan uzmanlık derecesi.
Sanat ve müzik alanlarında alınan yüksek eğitim (güzel sanatlar akademileri, müzik
konservatuarları, vs.), Bologna Bildirgesi‟nin ortay koyduğu sistemin (3+2) ardından çıkarılan
ve bu alanlarda uygulanmak üzere iki temel aşamayı beraberinde getiren 508/1999 sayı ve
tarihli yasa çerçevesinde düzenlenmektedir: birinci ve ikinci aşama programları artık krediler
halinde yapılandırılmıştır; bu programlar sonucunda sırasıyla Diploma accademico di primo
livello ve Diploma accademico di secondo livello verilmektedir.
32.
Özel ihtiyaçlar
Özel ihtiyaca sahip öğrenciler normal eğitim içerisine entegre edilirler ve bu öğrencilere uzman
desteği sağlanır.
33.
Öğretmenler
Anaokullarında ve ilkokullarda görev yapan öğretmenler diploma di laurea‟ya sahip olmak
durumundalardır. Abilitazione all’insegnamento derecesine sahip olabilmek için sınava girmek
isteyen ortaokul öğretmenlerinin bir scuola di specializzazione‟de iki yıl süreli bir lisansüstü
öğrenim görmeleri gerekmektedir. İlkokul öğretmenleri genel konulara hakim öğretmenlerdir;
ancak bir özel bir konu alanından da sorumludurlar. Ortaokul öğretmenleri uzman
öğretmenlerdir. Öğretmenler, devlet memuru statüsündedir.
VIII. Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma Konuları
Önceden kabul edilmiş ve uygulama aşamasında olan reformlar:
İtalya Eğitim Sistemi reform süreci, aşamalı olarak uygulanacak 53/2003 sayı ve tarihli Yasa
ile onaylanmıştır. İlk uygulama kararnamesi, eğitimin ilk aşamasıyla (ilkokul ve Orta Öğretim
Birinci Devre) ilgili olarak çıkartılmış 19 Şubat 2004 tarih ve 59 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnamedir.
Sırasıyla eğitim hakkı-görevine, dönüşümlü okul-iş sistemine ve eğitim-öğretim sisteminin
değerlendirilmesi için oluşturulan ulusal birime yönelik okul reformunun uygulanması için
hazırlanan üç kararname tasarısı, önceden belirlenmiş zamanlarda bir kararname haline
getirilecektir.
Birinci kararname, en az on iki yıllık bir süre için veya öğrencilerin bir yeterlilik derecesi
alabilmeleri amacıyla 18 yaşını doldurana kadar geçen sürede eğitim ve öğretim hakkını
güvence altına alır. Bu hak, eğitim sisteminin ilkokul ve Orta Öğretim Birinci Devre eğitimini
de içeren ilk aşamasıyla ve eğitimin licei sistemini (Orta Öğretim İkinci Devre genel eğitim
sistemi) kapsayan ikinci aşamasıyla ve de stajyerlik sistemiyle olduğu kadar öğretim ve
mesleki eğitim sistemiyle de ilgilidir.
İkinci kararname, ikinci aşamada (sistema dei licei veya öğretim ve mesleki eğitim
sisteminde) verilen eğitimi tamamlayıcı bir niteliğe sahip olan dönüşümlü okul-iş sistemini
düzenlemektedir; bu dönüşümlü sistem, öğrencileri yalnızca temel bilgilerle donatmakla
kalmaz, aynı zamanda öğrencilere iş dünyasının gereksinimlerini karşılayacak becerileri de
kazandırır. On iki yıl süren “eğitim ve öğretim hakkı-görevi” ilkesine göre, 15 yaşındaki
öğrenciler dönüşümlü okul-iş sistemi vasıtasıyla bütün eğitimlerini 15 yaşından 18 yaşına
kadar gerçekleştirebilirler.
Reform yasasının uygulanması için hazırlanan üçüncü kararname ise eğitim ve öğretim
sisteminin değerlendirilmesi için ulusal bir birim oluşturmaktadır; bu birimin görevi, eğitim
sisteminin kalitesini aşamalı olarak artırmak ve uyumlu hale getirmek ve bunu da eğitim
sisteminin uluslararası açıdan etkinliğini ve yetkinliğini değerlendirmek yoluyla yapmaktır.
Istituto Nazionale di Valutazione des Sistema Educativo di İstruzione e Formazione –
INVALSI (Ulusal Eğitim-Öğretim Sistemi Değerlendirme Enstitüsü) ulusal birim olarak
görevlendirilmiştir. INVALSI, öğretmenler tarafından öğrencilerin öğrenmedeki başarıları ve
davranışlarının gelişimine yönelik yapılan dönemsel ve yıllık değerlendirmelere ek olarak,
eğitim sistemi üzerinde genel bir değerlendirme çalışması yürütecektir. IVALSI‟nin temel
görevleri arasında, öğrencilerin bilgi ve becerilerinin düzenli aralıklarla değerlendirilmesinin
yanısıra, özellikle yaşam boyu öğrenim söz konusu olduğunda, okulların eğitim-öğretim
kalitelerinin sık sık ve muntazam bir şekilde denetlenmesi gibi önemli görevler
bulunmaktadır.
Reformun Orta Öğretim İkinci Devre‟de uygulanabilmesi için gerekli kararname henüz
çıkarılmamıştır. Bu söz konusu kararnamenin, eğitimin doppio canale (çift taraflı yol)
üzerinde bulunan ikinci aşamasını düzenlemesi beklenmektedir; bu ikinci aşama içerisinde
licei sisteminin ve de öğretim ve mesleki eğitim sisteminin bulunması gerekmektedir. Licei
sisteminin içerisinde 8 tür liceo (sanatsal, klasik, insan bilimleri, ekonomik, dilbilim, müzik
ve dans sanatı, bilimsel, teknolojik) bulunmaktadır; bu liceolar iki tane iki yıl süreli eğitim ve
üniversite çalışmaları için kapsamlı çalışmaların yürütüldüğü ve de rehberlik hizmetlerinin
verildiği beşinci bir yıl daha eğitim olacak şekilde düzenlenmiştir.
Reform Yasası ayrıca yeni bir değerlendirme sistemi de öngörmektedir. Okulda, öğrenciler
her iki yılda bir değerlendirmeye alınacaklar ve saptanan minimum düzeye ulaşamayan
öğrenciler sınıf tekrarı yapmak zorunda kalacaklardır. Ayrıca, öğretim kalitesini ve
öğrencilerin kültürel seviyesini kontrol edip değerlendirmekle görevli bir değerlendirme ekibi
kurulacaktır.
İlerideki aşamalarda, Reform Yasası aynı zamanda başlangıç ve hizmet-içi öğretmen eğitimini
de kapsayacaktır. Bütün öğretmenler, tüm eğitim-öğretim seviyelerinde öğretmenlik
yapabilmek için bir laurea specialistica (uzmanlık derecesi) almak zorunda kalacaklardır.
Ayrıca üniversiteler, reformdan geçmiş okullar tarafından talep edilen yeni mesleki
bilgi/becerilere ulaşabilmeleri için öğretmenlere hizmet-içi eğitim kursları açacaktır.
AVRUPADAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ ÜZERĠNE ÖZET
BELGELER
I. HOLLANDA
I.
1. Eğitim Nüfusu ve öğretim dili
Hollanda‟nın toplam nüfusu 16,2 milyondur. 2003 yılında hükümet tarafından finanse
edilen eğitime katılan öğrenci sayısı 3,578 milyondu.
Genel eğitim dili standart Felemenk’çedir. Friesland‟da Frisian dilinin özel bir statüsü
bulunmaktadır. Friesland‟deki okullar hem Felemenkçe hem de Frisian dilinde eğitim
vermektedirler. Diğer yaĢayan yerel lehçeler, örneğin Lower Sakson, standart
Felemenkçe‟nin yanı sıra kullanıldıkları bölgelerdeki eğitim kurumlarında öğretim dili
olarak kullanılabilirler.
2. Ġdari kontrol ve kamu tarafından finanse edilen eğitimin oranı
Anayasaya göre insanların okul kurma ve dini, ideolojik ya da eğitime ilişkin inançlarına
göre eğitim verme hakkı vardır. Bunun bir sonucu olarak, Hollanda‟da hem devlet okulları
hem de özel okullar bulunmaktadır. Öğrencilerin %70 kadarı özel okullara devam
etmektedir. Kamu okulları ve özel okullar yasal açıdan eşit konumdadırlar. Bu da kamu
tarafından kamu okullarına yapılan harcamanın özel eğitime yapılan harcamayla eşit
olması gerekliliği manasına gelmektedir. Eğitim düzenleme özgürlüğü özel okullara neyi
ne yolla öğreteceklerine karar verme özgürlüğü vermektedir. Ancak bu özgürlük Eğitim,
Kültür ve Bilim Bakanlığı tarafından eğitim mevzuatında belirlenmiş olan nitel standartlar
ile sınırlandırılmıştır.
Hollanda eğitim sisteminin farklı bir özelliği de merkezi eğitim politikası ile okulların
yerelleştirilmiş idaresinin ve yönetiminin kombinasyonudur.
Merkezi hükümet eğitimi kanun ve yönetmelikler ile Anayasanın hükümlerini göz
önünde bulundurarak kontrol etmektedir. Eğitime ilişkin birincil sorumluluğu sistemin
yapılandırması ve finansmanı, kamu kurumlarının, denetlemenin, sınavların ve öğrenci
desteğinin yönetimidir. Merkezi hükümet aynı zamanda eğitimde yeniliği teşvik
etmektedir. Bunun yanı sıra Bakan bilim politikasının koordinasyonundan ve kültürel ve
basın politikasından sorumludur.
Ġlk ve ortaöğretim bölgesel ve yerel düzeyde idare ile ilgilenmektedir. Her iki okul da
okul düzeyindeki idare konusunda farklılık göstermektedir.
Ġl düzeyindeki yetkililerin katılımı esasen yasal denetleyici ve adli görevler şeklinde
gerçekleşmektedir. İl Konseyi yeterli sayıda, kamu tarafından idare edilen ilk ve
ortaöğretim kurumunun bulunduğunu garanti altına alır ve belediyeler tarafından alınan
kararlara ilişkin özel okullar için müracaat organı olarak görev yapar. Okulların ve
müfredatın yönetimine ilişkin illerin rolü sınırlıdır. Bu kısmen bir eğitim kurumunun
yetkili mercisi olamamalarından kaynaklanmaktadır.
Belediye yetkilileri bölgedeki kamu okulu olsun olmasın tüm okullar için yerel yetkilidir.
Okul Düzeyinde genel yönetim
Hem özel okullar hem de kamu okulları (ilk ve ortaöğretim) okul kurulu olarak da
bilinen yasal olarak tanınmış yetkili mercilere sahiptir. Yetkili merci sorumlu olduğu
okulu ya da okulları (bir okulun tüm maddesel yönleri, öğretim programı üzerindeki
politikaya karar verme, çalışanlara ilişkin konular ve öğrencilerin kabulü) idare eder ve
yönetir. Yetkili merci yasal yönetmelikler tarafından kapsandığı sürece okul içerisinde
meydana gelen her Ģeyden sorumludur.
Bu merciinin yetkilerinin bazıları okul müdürüne devredilebilir ancak sorumluluk yetkili
mercide olmaya devam edecektir.
- Kamuya bağlı ilk ve orta okullar hususunda, belediye idaresi yetkili merci
olarak görev yapabilir. Buna alternatif olarak, belediye konseyi 1997 yılından
bu yana belediye yetkililerinin kamu okullarının yetkili mercisi olarak yerine
getirdiği görevleri kamu hukuku tarafından yönetilen diğer türde bazı organlara
verme kararı alabilmektedir.
- Özel okulların yetkili mercisi özel kanunla yönetilen idari bir organdır. İki tür
okul kurulu ya da yetkili merci bulunmaktadır. Bunlar birlikler ve vakıflardır.
Bunlar arasında vakıflar daha yaygındır.
Hükümet ile yetiĢkin eğitimi ve mesleki eğitim kurumları arasında herhangi bir orta düzey
yönetim bulunmamaktadır.
Profesyonel yüksek eğitim kurumları ve üniversiteler tamamen özerktirler.
3. Ġlköğretim
Hollanda‟da çocuklar 5 yaşına gelene kadar eğitim zorunlu olmamasına rağmen neredeyse
her 4 yaşındaki çocuk (%99.3) ilkokula gitmektedir.
Hollanda 4 yaşına kadar olan yaş gruplarındaki çocuklar için eğitim sunmamaktadır.
(a) Safhalar
İlköğretim (Primair onderwijs)
İlköğretim Basisschool‟u (ilkokul) ve Speciale scholle vorr
basisonderwijs‟i (ilköğretim için özel okul) kapsamaktadır.
Orta öğretim (Voortgezet onderjiws)
Üniversite öncesi öğretim (onderwijs, gymnasium ve atheneum’u içeren
Voorbereidend wetenschappelijk- VWO)
Genel orta öğretim (Hoger algemeen voortgezet onderwijs- HAVO)
Mesleki öncesi orta öğretim (Voorbereidend middelbaar
beroepsonderwijs)
5-12 yaş grubu
12-18 yaş grubu
12-17 yaş grubu
12-16 yaş grubu
Özel orta öğretim (Speciaal voortgezet onderwijs)
12-18/20 yaş grubu
Her çocuk beşinci yaş gününü takip eden aydaki ilk okul günü tam zamanlı olarak okula
başlamak durumundadır. Çocuklar 12 tam okul yılı boyunca ve 16 yaşına geldikleri okul
yılının sonuna kadar okula devam etmek zorundadırlar. Gençlerin daha sonra bir yıl boyunca
haftada en az iki gün bu amaçla ders veren bir kuruma devam etmeleri gerekmektedir. Belli
bir iş sektöründe bir uygulama eğitimi anlaşması olan kişiler haftalık izinli olarak bir gün
okula devam eder diğer günlerde ise çalışırlar.
16 yaşına kadar olan zorunlu eğitim ücretsizdir ancak ortaöğretim kurumlarında aileler okul
kitaplarının masrafını karşılamak durumundadırlar.
-
-
İlköğretim:
i. İlkokula başlayacak çocuğun yaşının en az 4 olması gerekmektedir.
ii. İlköğretim ücretsizdir.
Orta öğretim:
i. Çocuklar ilköğretimi bitirdikten ya da ilköğretim için özel okulları
bitirdikten sonra ortalama 12 yaşında orta okula kabul edilirler.
ii. VMBO, HAVO ya da VWO kurumlarına kabul konusundaki kararlar
kendi adına bu tür kararları alması için bir kabul kurlu atayabilen
yetkili merci tarafından (Okul kurulu) verilmektedir. Kabul kurulu
başkan ve okulda görev yapan bir ya da daha fazla sayıda öğretmenden
oluşmaktadır. Bu kurul aynı zamanda ilkokullardan müdür ve
öğretmenleri de içerebilir. Çocukların devam ettiği ilkokulun
müdürünün çocuğun eğitim potansiyeline ve devam düzeyine ilişkin bir
rapor (eğitim raporu) ortaya koyması gerekmektedir.
iii. VMBO, HAVO ve VWO kurumlarına kabul için çocuklar kendi
uygunluklarını ortaya koymaları için değerlendirmeye tabi tutulurlar.
Bunların en yaygını ilkokulun son yılında merkezi olarak hazırlanmış
testler vasıtasıyla çocuğun bilgi ve anlama seviyesinin ölçülmesidir.
Okul yılı Ağustos ve Haziran ayları arasında en az 200 günü kapsamaktadır. Okul haftanın
beş günü açıktır ancak ilkokulda Çarşamba öğleden sonraları genelde ders yoktur.
İlköğretim
İlk dört yıl için toplam asgari sayı 3,520 ders ve son dört yıl için ise 4,000 derstir. Okul
günü azami 5.5 saat (teneffüsler hariç olmak üzere) sürmektedir ve etkinlikler gün
içerisinde eşit olarak dağıtılmıştır. Bununla birlikte bu eğitim, dezavantajları önlemek ve
/veya ortadan kaldırmak için tasarlanmış ek etkinlikler ile bağlantılı olarak genişletilebilir.
Öğrenciler ilk iki yıl boyunca haftada ortalama olarak 22 saat son altı yıl için ise haftada
ortalama 25 saat ders almaktadırlar. Okul gününün ne zaman başlayıp sona ereceğine ve
derslerin ne kadar süreceğine karar verme yetkisi okulun yetkili mercisine (okul kurulu)
aittir.
Ortaöğretim
Ortaöğretimin ilk üç yıllık dönemi – temel ortaöğretim dönemi- boyunca tavsiye edilen
dönem sayısının, başarı hedeflerine ulaşmayı mümkün kılan bir kılavuz olarak
kullanılması amaçlanmaktadır. Tablolar öğretim zamanlarının 50 dakika sürdüğünü ve her
konu için önerilen zamanın %75 kadarında başarı hedeflerinin gerçekleştirilebileceğini
düşünmektedirler. Okulların tabloyu bire bir takip etmeleri gerekmemektedir zira başarı
hedefleri zamanın %75‟lik kısmında elde edilebilir. Ancak asgari 3,000 sayıda 50
dakikalık zamanların temel öğretim programında sağlanması gerekmektedir.
VMBO, HAVO ve VWO eğitimlerinde sosyal bilimler, sanat konuları ve beden eğitimi
için zorunlu bir asgari ders sayısı bulunmaktadır.
Hem HAVO hem de VWO‟daki 4. okul yılı lise öğretiminin bir parçası olmakla birlikte
eğitim içeriği ve zaman sayısı ile zorunlu eğitimin bir parçasıdır. (bakınız 5)
Sınıf boyutuna ilişkin herhangi bir tavsiye bulunmamaktadır. Öğrenciler karışık yetenek
sınıflarında yaşlarına göre gruplandırılmaktadır. İlkokullardaki sınıflar her konu için bir
öğretmene sahipken orta okuldaki öğrencilerin ayrı konu öğretmenleri bulunmaktadır.
(e) Öğretim programı kontrolü ve içeriği
Eğitim Bakanlığı genel öğretim programına ve zorunlu konuların ayrıntılarına karar verir.
Okullar kendi öğretim programı planlarına ve öğretim metotlarına karar verir ve araç gereçleri
seçerler.
İlköğretim
İlkokul seviyesindeki zorunlu öğrenme alanları duyusal koordinasyonu ve fiziksel çalışma,
Felemenkçe, aritmetik ve matematiği, İngilizce‟yi, coğrafya, tarih, (biyoloji dahil olmak
üzere) bilim, (siyasi çalışmalar dahil olmak üzere) sosyal yapılar, ve dini ve ideolojik akımlar,
ifadeye ilişkin etkinlikler, sosyal beceriler ve hayat becerileri ve sağlıklı yaşam da dahil
olmak üzere bir dizi somut konuyu içermektedir. Okullar öğretim programının farklı
alanlarına ilişkin sürenin ne ölçüde ve ne zaman ayrılacağına karar verme konusunda
özgürdürler. Bu konudaki tek kısıtlama yıl boyunca verilecek asgari öğretim süreleridir.
Ortaöğretim
- 1. ve 3. yıl
Ortaöğretimin ilk üç yılı boyunca (temel ortaöğretim dönemi) çocuklar 15 konudan oluşan
zorunlu bir temel müfredata tabi tutulmaktadırlar (yılda 1000 tane 50 dakikalık ders). Kalan
%20‟lik öğretme zamanı (840 saat) okullar tarafından kendi takdirlerine bağlı olarak dersler
ve diğer eğitsel etkinlikler için kullanılabilirler.
Ortaöğretimin ilk üç yılında öğrenciler, en az yılda 1280 tane 50 dakikalık ders almak
zorundadırlar.
Her dersin 50 dakika sürdüğü kabul edilerek her konuda kullanılması gereken tavsiye edilen
ders sayısına ilişkin tablolar yayınlanmıştır.
HAVO ve VWO‟nun ilk üç yılında 3. bir çağdaş dil zorunludur ancak Gymnasium öğretim
programının Latince ya da Yunancayı da içermesi gerekmektedir.
4. yıl
o VMBO‟da 4. yıl ortaöğretim birinci devre eğitiminin de parçasıdır.
Tavsiye edilen zaman çizelgeleri temel orta öğretimin önceki üç yılı da
dahil olmak üzere 4 yılı kapsamaktadır.
o Hem HAVO hem de VWO eğitiminde 4. yıl zorunlu eğitimin bir
parçası olmakla birlikte aynı zamanda öğretim programının içeriği de
dahil olmak üzere ortaöğretim ikinci devre eğitiminin de parçasıdır.
(Bakınız 5)
(f) Değerlendirme, sınıf geçme ve yeterlilikler
İlk ve orta öğretim boyunca sürekli öğretmen değerlendirmeleri yer almaktadır.
İlköğretim:
İlkokulun sonunda bir öğrenci raporu başarılarını belgeler ve orta okul tercihi konusunda
tavsiye verir. Okulların çoğu- örneğin %90- öğrencinin nihai sonuçlarını ölçmek için
ulusal testleri kullanmaktadır. İlerlemeye ilişkin yasal kurallar bulunmamaktadır. Bir yıl
tekrar etmek mümkündür ancak okullar ara verilmemiş bir gelişim sürecini tercih
etmektedirler.
Ortaöğretim
Temel ortaöğretim boyunca öğrenciler bir yılı tekrar etme durumunda kalabilirler.
Sadece VMBO tamamen zorunlu eğitimin kapsamındadır. VMBO bitirme sınavları iki
bölümden oluşmaktadır. Bunların ilki okul sınavı, ikincisi ise ulusal sınavdır.
5. Ortaöğretim ikinci devre ve Ortaöğretim ikinci devre sonrası eğitim
Üniversite öncesi öğretim (Voorbereidend wetenshappelijk
onderwijs- VWO)
Genel lise öğretimi (Hoger algemeen voorgezet onderwijs- HAVO)
12-18 yaş grubu
Mesleki lise öğretimi (Middelbaar beroepsonderwijs- MBO)
16-17/18/19/20 yaş
grubu
12-17 yaş grubu
a. HAVO ve VWO‟nun ilk aşamalarındaki öğrenciler eğitimlerine ortaöğretim
ikinci devre eğitimi içerisindeki aynı eğitim türleri ile devam edebilirler;
b. Teori programını başarı ile tamamlayan VMBO öğrencileri sınav konularının
matematik ve ya Fransızca ya da Almanca‟yı içermesi şartıyla ( VMBO
konuları arasında İngilizce zorunlu konudur) HAVO‟nun 4. yılına transfer
olabilirler. Bazı uzmanlaşma bileşenleri için ek gereklilikler mevcuttur:
c. HAVO sertifikasına sahip olan öğrenciler VWO‟nun 5. yılına kabul
edilebilirler;
d. MBO: yeterlilik yapısı içerisinde kabul kriterleri şunlardır:
i. Asistanlık ya da temel mesleki eğitim seviyesindeki bir kurs için öncesi
eğitimine ilişkin gereklilikler olmaksızın herhangi biri kayıt
yaptırabilir;
ii. Profesyonel ya da orta seviye yönetim düzeyi için:
1. Mesleki lise öncesi eğitim sertifikası (VMBO) ya da;
2. Genel ortaokul eğitimi sertifikası (MAVO) ya da
3. Genel lise eğitiminin ilk üç yılının ya da üniversite öncesi
eğitiminin başarıyla tamamlandığına dair kanıt
iii. Uzman düzeyindeki bir kurs için: aynı meslek ya da iş grubu için
profesyonel bir eğitim yeterliliği ile kabul mümkündür.
Blok ya da günlük tatili olan kurslar (BBL) sadece okul bitirme yaşının
üstündeki kişilere açıktır.
Genel Lise öğretimi (HAVO ve VWO)
HAVO‟nun 4. yılına ve VWO‟nun 5. yılına başlayan öğrenciler aşağıdaki konu
kombinasyonlarından bir tanesini seçmek zorundadırlar:
Kültür ve toplum
Ekonomi ve toplum
Bilim ve sağlık
Bilim ve teknoloji
Her konu grubu şunları içermektedir:
Seçilen konu kombinasyonları dışında tüm öğrenciler için aynı olan ortak bir
bileşen. Bu bileşen öğretim programındaki zamanın yarısından biraz azını
almaktadır.
Öğretim programının üçte birinden biraz fazlasını kapsayan ve seçilen konu
kombinasyonlarına ilişkin konular içeren bir uzmanlaşma bileşeni.
Öğretim programının geri kalan zamanını kapsayan seçmeli bir bileşen.
Öğrenciler okul tarafından sunulan ve diğer okullar ile yapılan bir anlaşma
sonu sunulan konular arasında seçim yapmakta serbesttirler. Seçmeli derslerin
sayısı uzmanlaşma bileşenindeki ders yüküne bağlıdır.
Öğretim programının kontrolü okulun sorumluluğundadır.
Mesleki lise öğretimi (MBO)
Mesleki öğretim için ulusal yeterlilikler yapısını oluşturan dersler 4 düzeye
bölünmüştür. Öğrenciler bu dersleri art arda alabilirler, bu durumda birinin diploması bir
sonraki için giriş koşulu yerine geçmektedir.
Her ders için prensip itibariyle iki öğrenme yolu vardır:
e. Uygulamalı eğitimin dersin %20 ve %60‟ı arasındaki bir kısmını kapsayacağı
mesleki eğitim (BOL)
f. Uygulamalı eğitimin dersin %60‟tan fazlasına denk düşen bir kısmını
kapsayacağı blok ya da günlük tatil eğitimi (BBL)
Yeterlilikler yapısındaki Öğretim programı dersin içeriğine göre değişiklik göstermektedir ve
şu anda 700 yeterlilik kaydedilmiştir.
Genel lise eğitiminde HAVO ve VWO için okul bitirme sınavları iki bölümden oluşmaktadır:
son sene yapılan ulusal bir sınav ve bir okul sınavı. Bazı konular için yalnızca okul sınavı
bulunmaktadır.
Mesleki lise öğretiminde öğrenciler geçtikleri kısmi sınavlar için bitirme sertifikaları
almaktadırlar. Ders için bütün sınavları geçtikten ve bunun yanındaki tüm sertifikaları
aldıktan sonra sertifikalar diploma ile değiştirilmektedir.
Öğrencilerin diploma alabilecekleri şekilde öğretim ve ders düzenlemek kurumların
kendilerine kalmıştır.
6. Yüksek öğretim
(a) Kurum türleri
Hollanda‟da ikili bir yüksek öğrenim sistemi vardır
a. Üniversiteler tarafından verilen üniversite öğrenimi (wetenschapellijk
onderwijs= WO)
b. HBO kurumları tarafından verilen profesyonel yüksek öğrenim (hoger
beroepsonderwijs=HBO)
(hogescholen: üniversiteler ya da profesyonel öğretim)
(b) Erişim
Profesyonel Yüksek öğretim için kabul gereklilikleri şunlardır:
c. Bir genel lise öğretim (HAVO) sertifikası ya da
d. Bir MBO orta yönetim ya da uzman eğitim sertifikası ya da
e. Bir üniversite öncesi öğretim (VWO) sertifikası.
Gerekli yeterliliklere sahip olmayan 21 yaş ya da daha üzeri yaş grubundaki insanlar özel bir
giriş sınavını geçtikten sonra kabul edilebilirler. Bu yaş sınırı güzel sanatlar ve sahne sanatları
ile ilgili bölümlerde değiştirilebilir.
Üniversiteye kabul edilme bir üniversite öncesi (VWO) okul bitirme sertifikası ya da HBO
yeterlilik veya HBO propaedeutic sertifikası ile mümkündür. Gerekli yeterliliklere sahip
olmayan 21 yaş ve üzeri yaş grubundaki kişiler özel bir giriş sınavını geçtikten sonra kabul
edilebilirler.
(c) Yeterlilikler
Profesyonel yüksek öğrenimde, bir lisans ya da yüksek lisans derecesi HBO lisans ya da
lisans üstü nihai sınavını geçen öğrencilere verilmektedir. Mezunlara uygun akademik
unvanlar verilmektedir.
Yeni sistemde HBO kurumları lisansüstü derecesi verilmesine yarayan dersler
sunabilmektedirler.
Her üniversite dersi bir lisans sınavı ve bir lisansüstü öğretim sınavı içermektedir. Her
ders programı için ayrı bir sınav kurulu sınavları organize etmek ve iç sınavları koordine
etmek için kurulmuştur. Fakülte konseyi ilgili sınav kuruluna ve ders programı komitesine
danıştıktan sonra öğretme ve sınav mevzuatını belirlemektedir. Nihai sınavları geçen
öğrencilere sınavın farklı bölümlerini uygun olması durumunda da elde edilen profesyonel
yeterlilikleri listeleyen bir sertifika verilmektedir.
Belli mesleklere uydurulan dersler özellikle profesyonel uygulamalar için uygulama
hazırlığı içermek zorundadır. Bu doktorlar, diş doktorları, veteriner cerrahlar, mimarlar ve
eczacılar için olan dersler için geçerlidir.
Bir lisans ya da lisansüstü derecesi bir lisans ya da lisansüstü dersinin final sınavını geçen
öğrencilere kurum tarafından verilmektedir. Mezunlar isimlerinden sonra gelen ve “B” ve
“M” olarak kısaltılmış olan “Lisans mezunu” ya da “Mastır” unvanları kullanmaya hak
kazanmaktadırlar. Bu kişiler uygun uluslararası unvan yerine bir Felemenk unvanını
kullanmayı seçebilirler.
7. Özel ihtiyaç sahibi çocuklar
Özel ihtiyaç sahibi çocuklara sunulan eğitim iki grup okulda verilmektedir:
a. İlköğretim için özel okullar: (speciale scholen voor basisonderwijs) öğrenme
ve davranış zorluğu çeken ve öğrenme gelişim zorluğu olan çocuklar için.
1991 yılından beri politika özel ihtiyaç sahibi çocukları normal ilkokullara entegre
etme yönünde olmuştur. Bu politikanın iki amacı vardır. Birincisi, özel ihtiyaç
sahibi çocukların normal ilkokullara gitmesini sağlamaktır. İkincisi ise
ilköğretimdeki normal okullar ile özel okulların konsorsiyumlarına belli bir bütçe
vererek maliyetleri kontrol etmektir. Bu konsorsiyumlardan özel okullar ve normal
okullardaki özel hizmetler finanse edilecektir.
- Özel okullar (Speciaal onderwijs) engelli çocuklar için ve eğitimine farklı bir
yaklaşım gereken çocuklar için verilen ve ya ilkokul ya da ortaöğretim yaş grubu
ya da her ikisi için özel eğitim veren okullardır.
8. Öğretmenler
İlkokul öğretmenleri bir HBO kurumunda dört yıllık bir bölüm bitirmiştir. Bu öğretmenler
şunları öğretme konusunda yeterlilik sahibidirler: ilkokul seviyesinde tüm yaş gruplarına
tüm konular, özel eğitimde hem ilkokul hem de orta öğretim düzeyinde, yetişkin
eğitiminde ve mesleki eğitimde.
Ortaokul öğretmenleri HBO kurumlarında ve üniversitelerde eğitim görmektedirler.
- HBO öğretmen eğitimi kursları
Orta okul öğretmenleri için HBO öğretmen eğitimi kursları ya düzey 1
ya da düzey 2 yeterliliklerini sağlamaktadır. Kurslar genel konularda,
sanat konularında, teknik konularda ve tarımsal konularda
bulunmaktadır. Öğrenciler bir konuda uzmanlaşırlar. HBO öğretmen
eğitimi kursları hem konu eğitimini hem de genel öğretme şekillerini
kapsamaktadır.
o Düzey iki öğretmenleri HAVO ve VWO‟nun ilk üç yılında,
VMBO‟nun ve mesleki liselerin de tüm yıllarında ders verecek
yeterliliklere sahiptir.
o Düzey bir öğretmenleri ise tüm orta öğretim düzeylerinde,HAVO son
ili yılında VWO‟nun ise son üç yılında tüm düzeylerde ders verecek
yeterliliklere sahiptirler.
- Üniversite tabanlı öğretmen eğitimi kursları
Doktora ya da mastır derecesine sahip olan üniversite mezunları lisans
düzeyinde olan ve düzey bir yeterlilikleri kazanılmasıyla sonuçlanan bir
öğretmen eğitimi kursu (ULO) alabilirler. Öğrenciler, eğer isterlerse,
henüz lisan öğrencisi oldukları sırada da kendi öğretmen eğitimlerine
başlayabilirler.
Kurslar ortaöğretim öğretim programının tüm konularında mevcuttur.
Öğrenciler bir konuda, bazen de genel fen bilimleri ya da kültür ve
sanat gibi konulardan bir tanesinde fazladan bir yeterlilik sahibi olup
uzmanlaşırlar. Üniversite tabanlı öğretmen eğitimi kurslarından mezun
olanlar düzey bir yeterliliklerine sahiptir. Bu kişiler orta öğretimin tüm
düzeylerinde ders verebilirler.
II.
Ġlköğretim
- Okullara zaman çizelgeleri hususunda daha fazla esneklik sağlamak için bir
kanun tasarısı hazırlanmaktadır.
- Hükümet okullara harcama konularında daha fazla özgürlük saplamak için
blok hibe fonları getirmeyi amaçlamaktadır. Okul kurullarına belli bir bütçe ve
harcama kararları konusunda özgürlük verilecektir. Beklentiler bu önlemlerin
2006 yılının Ağustos ayında hizmete girmesi doğrultusundadır.
Ortaöğretim
Teftiş heyetinin değerlendirmesine ve Eğitim Konseyi‟nin tavsiyelerine bağlı olarak
temel ortaöğretim adapte edilecektir. Orta okul öğretiminin geleceği için bir görev
gücü tavsiyeler hazırlamıştır. Bakan önerilerin tamamını kabul etmiştir ve bu önerilere
dayanan kanunun 2006 yılının Ağustos ayında yürürlüğe girmesi beklenmektedir.
Yüksek Öğrenim
2005-2006 ve 2006-2007 akademik yıllarında ön eğitim koşullarını sağlamayan
öğrencilerin esnek kabulü ile birlikte denemeler başlayacaktır. Bununla birlikte bu
öğrencilerin mukayese edilebilir ölçüde bilgi ve deneyim kazanmış olmaları gerekmektedir.
POLONYA
V. Eğitim Sisteminin Tanımı
2003 yılında 29 yaş altındaki gençlerin sayısı (15,843,414) nüfusun % 41.5‟ini
oluşturmaktaydı ve 5,425,456 kişi zorunlu eğitim yaşındaydı. Öğretim dili Polonyaca‟dır.
2.
2003/04‟te neredeyse bütün öğrenciler devlet okullarına gitmekteydi (% 98). Fonların
çoğu devlet bütçesinden gelmektedir. Mali kaynakların okullar tarafından kullanılmasına
ilişkin kararlar ve düzenleme, okul ve okulu yöneten organ, örneğin yerel makamlar
(gminy) ve bölge makamları (powiaty), arasındaki istişarenin konusudur. Okullardaki
öğretim standartlarının denetimi doğrudan Milli Eğitim ve Spor Bakanlığı‟ndan
gelmektedir ve bir bölgesel idari organ (kuratorium) tarafından temsil edilmektedir.
3.
Okul öncesi Eğitim
Bu eğitim seviyesi okul sisteminin ilk seviyesi olarak kabul edilmektedir. Okul öncesi
eğitim 3 ila 6 yaş arası çocukları ilgilendirmektedir. 2004/ 2005 öğretim yılından itibaren
6 –Yaş çocukları, “0. sınıf” olarak adlandırılan ilk öğretime yönelik bir yıl hazırlık
eğitimini (belediyenin sorumluluğu altında olan) tamamlamakla yükümlü kılınmışlardır.
Bu sınıflar ya ana okullarına ya da ilk okullara bağlanacaktır.
Mevzuatta değişiklik yapılmadan önce 2003/ 04 ders yılında 6-yaşındaki çocukların
%97.7‟si bu hükümden yararlanmıştır.
Devlet ve özel ilk öğretim öncesi okullara giriş ücret ödenmesini gerektirebilmektedir.
2003/ 04‟te 832,346 çocuğun gittiği 16,999 ilk okul öncesi kurum (hem ana okulları hem
de ilk okul öncesi sınıflar ilk okullara bağlıdır) vardı.
4.
Tam Gün Zorunlu Eğitim
(g) Evreler
Klasa Zerowa (ilk okul öncesi 0. sınıf)
6 yaş
Szkola podstawowa (6 yıllık ilk okul)
7-13 yaş
1. Aşama – bütünleştirilmiş öğretim – 7-10
yaş
2. Aşama – farklı derslere dayalı öğretim, 1013 yaş
Gimnazjum (3 yıllık orta öğretim birinci 13-16 yaş
devre)
Aşama 3 – farklı derslere dayalı öğretim
(h) Kabul Kriterleri
Tüm öğrenciler ücretsiz okula giderler. Tek kabul kriteri yaş sınırıdır (zorunlu eğitimin
başladığı takvim yılında 6 yaşına ulaşmış olmak). Aileler çocuklarını evlerine en yakın
okula veya anaokuluna (0. sınıf) kayıt yaptırmak zorundadırlar.
(i) Okul Gününün/ Haftasının/ Yılının Süresi
Ders yılı 2 döneme ayrılmıştır. Eylül ve Haziran ayları arasında 185 gün civarında bir
süreyi kapsamaktadır. Zorunlu dersler (1. sınıf için 45 dakikalık maksimum 23 ders, ve 2.
ve 3. sınıflar için maksimum 28 ila 31 ders saati) genellikle haftanın 5 gününe yayılmış
durumdadır.
(j) Sınıf Büyüklüğü/ Öğrencilerin Gruplandırılması
2003/ 04‟te ilköğretimde öğrencilerin öğretmenlerine oranı 13:1 idi. Bir sınıfta ortalama
21 öğrenci bulunmaktaydı. Mevzuat bir sınıftaki öğrenci sayısı için standartları
belirlememektedir. Sınıf düzeni için temel kriter yaştır.
Öğrenimin ilk sınıfında, finansmanın yabancı dil öğretimine izin verdiği okullarda yabancı
dil öğretimi (uzman öğretmenler) hariç olmak üzere tüm derslerden sadece 1 öğretmen
sorumludur. Dördüncü yıldan itibaren her ders uzman öğretmenler tarafından
öğretilmektedir.
(k) Öğretim Programının denetimi ve içeriği
Zorunlu eğitime yönelik ana öğretim programı tüm öğrenciler için aynıdır. Okullar
(öğretmenler) ders kitaplarını Milli Eğitim ve Spor Bakanlığı tarafından onaylanan bir
listeden seçebilirler. Öğretim ve değerlendirme yöntemlerini seçmekte, yenilikçi öğretim
yöntemlerini hayata geçirmede ve öğretim programını seçmede (Milli Eğitim ve spor
Bakanlığı tarafından onaylanan bir listeden) serbesttirler. Ayrıca ana öğretim programına
dayalı olarak kendi öğretim programlarını geliştirip onay için bakanlığa sunabilirler.
(l) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Ders yılı boyunca öğrencilerin bilgi ve becerilerinin değerlendirilmesi Polonya‟da standart
hale getirilmemiştir ve tamamen öğretmenlerin takdirine bırakılmıştır. Değerlendirmeler
düzenli olarak yapılan yazılı ve sözlü sınavlara dayalı olarak yapılır. Her dönemin
sonunda elde edilen sonuçlar her okulun öğretmenler konseyi tarafından onaylanmalıdır.
Başarılı sonuç elde edemeyen öğrencilerin bir yılı tekrar etmeleri gerekmektedir.
2001/2002 ders yılından bu yana harici olarak standart hale getirilen sınavlar ve testlerden
oluşan yeni sistem ilk öğretim ve gymnasium‟un sonunda uygulanmaktadır.
Harici değerlendirmenin temel hedefleri şunlardır:
- eğitimde daha iyi kalite kontrol temin etmek
- öğrencilerin başarılarının teşhis edilmesini desteklemek
- ulusal ölçeğe göre test ve sınav sonuçlarının olası karşılaştırmasını yapmak
Bütün testler ve sınavlar şubeler – Merkezi Sınav Komisyonu tarafından desteklenen ve
denetlenen 8 Bölgesel Sınav Komisyonu – tarafından düzenlenmektedir.
Zorunlu eğitimdeki bu yeni harici değerlendirme sistemi aşağıda yer alan harici olarak
standart hale getirilen test ve sınavlardan oluşmaktadır.
6 yıllık Ġlk okulun sonunda (13 yaĢ) – seçme işlevi olmayan genel, zorunlu test; sınava
girebilmek öğrencilerin gymnasium‟da eğitime başlamalarına imkan sağlar; okulların ;
örneğin ilk okul ve gymnasium, yanı sıra öğrencilere ve ailelere, öğrencilerin başarı
seviyeleri hakkında bilgi sağlar. Ana öğretim programında kazanılan beceriler
incelenmektedir. Bu, ilk kez 2002 yılında uygulanmıştır.
3 yıllık orta öğretim birinci devrenin sonunda, gymnasium (16 yaĢ) – genel, zorunlu
sınav. Bu sınavın sonuçları gymnasium bitirme sertifikasında yer almaktadır. Bu sınav
insani bilimler ve fen bilimleri alanlarında kazanılan yetenek, beceri ve bilgiyi kontrol
etmektedir. İlk kez 2002 yılında uygulanmıştır. Test sonuçları ve öğrencilerin
performanslarının son değerlendirmesine ait sonuçlar orta öğretim ikinci devre okullarına
girişi belirler.
2003/ 02‟te 15,344 ilk okul, 6927 gymnasia vardı ve ilk okullara 2,855,692 öğrenci,
gymnasium‟lara 1,681,180 öğrenci gitmekteydi.
5.
Ortaöğretim Ġkinci devre ve ortaokul sonrası öğretim
(e) Öğretim türleri
Liceum ogólnoksztalcące (genel orta öğretim 16-19 yaş
ikinci devre okulları)
Liceum profilowane (uzmanlık orta öğretim
16-19 yaş
ikinci devre okulları)
Technikum (teknik orta öğretim okulları)
16-20 yaş
Zasadnicza szkơla zawodowa (temel mesleki 16-18/19 yaş
okullar)
Uzupelniające liceum ogólnoksztalcące (ek
18/19-20/21 yaş
genel orta öğretim okulları)
Technikum Uzupelniające (ek teknik orta
18/19-21/22 yaş
öğretim okulları)
Szkơla policealna (orta öğretim sonrası
19-21 yaş (nadiren 20)
okullar)
Eylül 2004 itibariyle 2 çeşit okul açılmıştır: ek genel ortaöğretim okulları ve teknik orta
öğretim okulları
(f) Kabul Kriterleri
Gymansium sınavında alınan puanlarda dahil olmak üzere gymnasium bitirme
sertifikasında yer alan puanlar (belirli derslerde alınan sonuçlar ve diğer başarılara dayalı)
öğrencilerin bir orta öğretim ikinci devre okuluna girişine karar verir.
Detaylı kabul kuralları yeni öğrencilere giriş hakkı veren gymnasium sonrası okullar
tarafından belirlenir.
(g) Okul Programının denetimi ve içeriği
Milli Eğitim ve Spor Bakanlığı her türdeki okullar için genel eğitime yönelik ana öğretim
programını belirler. Öğretmenler ders kitaplarını Bakanlık tarafından onaylanan bir
listeden seçebilirler. Öğretmenler öğretim ve değerlendirme yöntemlerine karar vermekte,
yenilikçi öğretim yöntemlerini getirmekte ve öğretim programını (Milli Eğitim ve Spor
Bakanlığı tarafından onaylanan bir listeden) seçmekte serbestlerdir. Ayrıca kendi öğretim
programlarını geliştirip – ana öğretim programına dayalı olarak – onay için Bakanlığa
sunabilirler.
(h) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Bu eğitim seviyesindeki değerlendirme zorunlu eğitimdeki düzenlemelere benzemektedir.
Eğitimin sonunda bütün okullar (szkoly zasadnicze hariç) final sınavı (matura)
düzenlemektedirler. Liceum ogólnoksztalcące, liceum profilowane, liceum Uzupelniające
ve technikum, świadectwo dojrzalości (yüksek öğretime giriş için gerekli final sınavına
girenler ve başarılı olanlara yönelik bir sertifika) verebilirler. Szkoly zasadnicze,
świadectwo ukończenia szkoly zasadniczej (öğrencilerin iş piyasasına girmelerine izin
veren bir sertifika) verir. Ortaöğretim sonrası okullar öğrencilerini mesleki yaşama
hazırlamaktadır.
2004/ 2005‟te, orta öğretim ikinci devre okullarının sonunda yeni bir harici olarak standart
hale getirilen genel sınavlar sistemi uygulanacaktır. Öğrencilerin yüksek öğretime kabul
edilmelerine hak kazandıran yeni Matura sınavı 2 bölümden oluşacaktır: harici dinleme
(Bölgesel Sınav Komisyonları tarafından hazırlanıp değerlendirilecektir) ve dahili sözlü
(okul öğretmenleri tarafından hazırlanıp değerlendirilecektir).
2004‟te “egzamin zawodowy” diye adlandırılan yeni bir harici olarak standart hale
getirilen mesleki sınavlar sistemi ilk kez ana meslek okullarında uygulanmıştır. 2006
yılında bu sistem teknik orta öğretim ikinci devre okullarına ve orta öğretim sonrası
okullara tanıştırılacaktır. Sınav 2 bölümden oluşmaktadır: belirli bir meslek ve iş
etkinliklerinin idare edilmesi ile ilişkili bilgi ve yetenekleri kontrol eden yazılı sınav ve bir
mesleği icra etmek için gerekli becerileri kontrol eden uygulamalı sınav.
Bütün testler ve sınavlar şubeler – Merkezi Sınav Komisyonu tarafından desteklenen ve
denetlenen 8 Bölgesel Sınav Komisyonu – tarafından düzenlenmektedir.
2003/ 04‟te 751,834 öğrencisi olan 2603 genel orta öğretim ikinci devre okulu, 852,077
öğrencisi olan 6376 teknik ve mesleki orta öğretim ikinci devre okulu ve 203,995
öğrencisi olan 1919 temel meslek okulu vardı. Yine aynı ders yılında 265,744 öğrencinin
gittiği 3171 tane orta öğretim sonrası okul mevcuttu.
(a) Kurum türleri
Çok çeşitli türlerde üniversite dışı ve üniversite yüksek öğretim kurumu vardır: wyzsze
szkoly zawodowe (üniversite dışı yüksek mesleki okullar), kolegia nauczycielskie
(öğretmen eğitimi kolejleri), uniwersytety (geleneksel üniversiteler), politechniki (teknik
üniversiteler), ve akademie (akademiler).
(b) GiriĢ
Yüksek öğretime giriş için tüm kurumlar final sınavı sertifikası (swiadectwo dojrzalosci)
istemektedirler. Kabul, pek çok fakülte tarafından düzenlenen giriş sınavlarına
dayanmakta veya serbest alımla yapılmaktadır. Pek çok durumda, bu kurumlar alım
prosedürlerini nasıl organize edeceklerine karar verme konusunda serbesttirler.
(c) Yeterlilikler
3 veya 4 yıllık yüksek meslek eğitimi sonunda öğrencilere mesleki yeterlilik diploması ve
iş piyasasına ya da genişletilmiş yüksek eğitime girme imkanı veren licencjat veya
inzynier unvanını alırlar. 4.5 ila 6 yıllık süresi olan üniversiteler ve diğer üniversite türü
kurumlar dyplom ukonczenia studiow wyzszych (üniversite yüksek öğretim diploması)
verirler. Öğrencilere izledikleri çalışma sahasına bağlı olarak magister, magister sztuki,
magister inzynier, magister inzynier architekt veya lekarz, lekarz dentysta, lekarz
weterynarii, magister pielegniarstwa, magister poloznictwa unvanları verilir. Öğrenciler
bir doktora programına başvurabilirler.
2003/04 öğretim yılında Polonya‟da 400 HEI (Yüksek öğretim kurumu) ve 1,858,700
yüksek öğretim öğrencisi bulunmaktaydı.
Özel eğitim Polonya eğitim sisteminin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu durum hem yaygın hem
özel eğitimde ortak olan mevzuata da yansıtılmıştır. Özel eğitim ihtiyaçları olan pek çok
çocuk ayrı okullarda veya yaygın eğitim okullarındaki özel sınıflarda eğitim
görmektedirler (zorunlu eğitimdeki tüm öğrencilerin % 1.78‟i). Entegrasyon yetkili merci
ve/veya aileler tarafından verilen uygun tavsiyeye tabiidir.
8. Öğretmenler
Öğretmenler yüksek öğretim yeterliliklerine sahip olmalıdır. Gerekli eğitim türü öğretim
seviyesine bağlıdır.
I.
İlk öğretim düzeyi: öğretmenin üniversite türü yüksek öğretimi (öğretmenlere
licencjat veya magister ünvanları verilen 3 veya 5 yıl süreli öğretim) veya
üniversite dışı yüksek öğretim türünü (öğretmenlerin diploma aldığı 3 yıl süreli
öğretim) tamamlamış olması gerekmektedir.
II.
Orta öğretim birinci devre düzeyi: licencjat veya magister derecesi
III.
Orta öğretim ikinci devre seviyesi: magister derecesi
Ayrıca, pedagojik eğitimin tamamlanması eğitimin her düzeyinde gerekmektedir.
18 Şubat 200 tarihinde kabul edilen değişikliğe uğramış Öğretmenler Tüzüğü öğretmenlik
mesleğine 4 kategori getirmektedir:
Stajyer öğretmen
Sözleşmeli öğretmen
Atanmış öğretmen
Kiralanmış öğretmen
Göze çarpan bir sicili olan kiralanmış öğretmenlere ayrıca fahri eğitim profesörü unvanı
verilir.
2002/ 2003 ders yılında Polonya‟da 556,760 tam zamanlı öğretmen vardı (yüksek öğretim
altındaki tüm seviyelerde) . Bunların 31,930 tanesi stajyer öğretmen (% 5.7), 78,030‟u
sözleşmeli öğretmen (% 14.0), 403,200‟ü atanmış öğretmen (% 72.4), 40,950‟si kiralanmış
öğretmen (% 7.4) ve 2650‟si ise diğer öğretmenlerden (% 0.5) oluşmaktaydı.
2004‟ten itibaren öğretmen eğitimi standartları değişikliğe uğramıştır. Bakanlık yönetmeliği
Eylül 2004‟te öğretmenlik eğitimine başlayan öğrencilere bu yenilikleri tanıtmıştır. Bu
değişiklikler mesleki eğitim ders saatlerindeki artışı, her 2 konuda da ehil olma gereksinimini,
Bilişim teknolojileri yetenekleri ve bir yabancı dil hakimiyetini kazanmayla ilgilidir (B2, B2+
Ortak Avrupa Çerçevesi).
VI. Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma Konuları
Eğitim stratejisinde ileri değişiklikler yapılması öngörülmektedir. Bunlar “2010 yılına kadar
Daimi Eğitimin Geliştirilmesi Stratejisi” (bu strateji daimi eğitime girişin artırılması ve daimi
eğitimin kalitesinin yükseltilmesini hedeflemektedir), “Polonya‟da BT‟nin Geliştirilmesi –
ePolonya – Stratejisi” (bu strateji tüm okullara bilgisayar ve İnternet erişiminin sağlanmasını
hedeflemektedir) ve “2003-2012 yıllarında Gençliğe yönelik Devlet Stratejisi” (bu strateji
fırsat eşitliği ve uluslararası gençlik işbirliği oluşturmaktadır) gibi özel belgelerde
belirtilmiştir.
Ayrıca yüksek öğretim sektörü önemli yasal değişikliklerle de karşılaşmaktadır. Mart 2004‟te
Cumhurbaşkanı tarafından hazırlanan yeni yüksek Öğretim Kanunu‟nun taslak hali Polonya
Parlamentosu‟na sunulmuştur. Taslak, Polonya‟daki yüksek öğretim sistemi üzerine ayrıntılı
bir yönetmeliktir. Bu yönetmelik HEI‟lerin işleyişinin geliştirilmesi, yüksek öğretime erişimin
geliştirilmesi, yüksek kaliteli eğitim sunulması ve Polonya yüksek eğitim sistemini diğer
Avrupa Yüksek Öğretim sistemleri ile uyumlu hale getirmeyi hedeflemektedir.
BELGELER
PORTEKĠZ
VII. Eğitim Sisteminin Tanımı
2001 yılında 30 yaşın altındaki insanların sayısı nüfusun (3,950,850) % 38.1‟ni
oluşturmaktaydı ve 1,087,474 öğrenci zorunlu eğitim yaşındaydı. Öğrenim dili ise
Portekizce‟dir.
2.
2003 yılında, öğrencilerin yaklaşık % 82‟si devlet tarafından finanse edilen eğitime, %
19‟u ise özel kurumlara iştirak etmekteydi. Bu özel kurumlar, Eğitim Bakanlığı‟nın özel
kurumları finanse etmek için ayırdığı bütçenin %4.7‟sini almaktaydı.
Eğitim bakanlığı geniş eğitim politikaları hazırlamaktadır. Bakanlık içindeki bir bölüm
eğitimin her seviyesinde yönetim ve idarenin planlanması ve koordinasyonundan
sorumludur. 5 bölgesel organ (anakara üzerinde) bakanlık politikalarını uygular ve yüksek
öğretim dışı tüm kuruluşlara yönerge, koordinasyon ve destek sağlar. 2002 yılından beri
görevde olan 15. Anayasal Hükümeti kuran organik kanun, eğitim ve araştırma arasındaki
sinerjiyi güçlendirmek amacıyla Bilim ve Yüksek öğretim Bakanlığı‟nın kurulmasına
neden olmuştur. Yüksek Öğretim Genel Müdürlüğü ile işbirliği içinde Bilim ve Yüksek
Öğretim Bakanlığı, Eğitim Bakanlığı‟nın bölgesel organları işbirliği yaparlar ve yüksek
öğretime giriş konusunda önlemler uygularlar. Belediye düzeyindeki eğitim merkezlerinin
yüksek öğretim dışı eğitimi koordine etme ve yardım etme görevi de vardır. Son
zamanlarda, her bir okulda ya da okul gruplarında yönetim organlarına daha fazla özerklik
verilmektedir. Yüksek öğretim kurumları özerktir.
Madeira ve Azores özerk bölgelerinde eğitimin idaresi, eğitim sekreterlikleri yoluyla
bölgesel hükümetlerin sorumluluğudur.
Denetim, yüksek öğretim dışı eğitimin tüm yönlerini denetleyen bölgesel heyetlere sahip
olan Eğitim Genel Teftiş Heyeti‟nin sorumluluğudur. Yeni Bilim ve Yüksek Öğretim
Bakanlığı yüksek öğretimin tüm yönlerini denetleyen Bilim ve Yüksek Öğretim Genel
Teftiş Heyeti‟ni kurmuştur.
Okul öncesi eğitim, 3 yaşından 5 yaşına kadardır, zorunlu değildir ve hem devlet
tarafından idare edilen hem de özel ana okullarda sağlanmaktadır. Devlet tarafından idare
edilen ana okulları ücretsizdir, özel ana okullarında ise ücret ödenmektedir.
2002/ 03
3 yaş
4 yaş
5 yaş
% 60.6
% 80.7
% 91.3
(a) Evreler
Ensino Básico (temel eğitim)
Escolas Básicas
İlk devre: 6-10 yaş
İkinci devre: 10-12 yaş
Üçüncü devre: 12-15 yaş
6-15 yaşları arasında eğitim zorunludur. Zorunlu eğitim için tavan yaşına (15 yaş) ulaşan
ve 9 okul yılını başarıyla tamamlayamayan öğrenciler temel eğitimlerine “Educação
recorrente” (yetişkin eğitimi) ‟de devam edebilirler.
(b) Kabul düzenlemeleri
15 Eylül itibariyle 6 yaşını dolduran çocuklar o takvim yılı içinde ilk ders yılına kayıt
edilmelidirler. Ayrıca, 16 Eylül ve 31 Aralık tarihleri arasında 6 yaşına ulaşan çocukların
aileleri veya velileri tarafından ikamet ettikleri yere (veya iş yerlerine) en yakın okula bir
başvuru yapılması üzerine eğitimin ilk devresine katılmalarına müsaade edilir. Devlet
tarafından idare edilen okullar ücretsizdir.
Ders yılı, genllikle Eylül‟ün ortrasından Haziran‟ın sonunda kadar olmak üzere 180 gün
sürer. Okullar haftada 5 gün açıktır ve ilk devre do ensino básico’da 26 saat vardır. 2001
yılındaki öğretim programı değişikliği uyarınca, ikinci devre do ensino básico’da haftalık
ders saati sayısı 17 ve temel eğitimin üçüncü devresi içinde 18 olacak ve her bir ders
yaklaşık 90 dakika sürecektir. 6 yaşındaki çocuklar için yıllık öğretim saati sayısı 788 ve
10 yaş ve üstü çocuklar için de bu süre 875 ile 904 saat arasındadır.
İlk derce için belirlenen sınıf büyüklüğü 24‟tür. Sadece bir öğretmeni olan sınıflar için bu
sayı 18 öğrencidir. İkinci ve üçüncü devreler için minimum sınıf büyüklüğü 25 maksimum
ise 28 kişidir. Öğrenciler genellikle yaşlarına göre gruplandırılmaktadır. Birinci devredeki
öğrencilere genel derslere giren bir öğretmen tarafından ders anlatılır. Ensino básico‟nun
ikinci ve üçüncü devreleri çok – öğretmenli bir plana göre çalışmaktadır ve çok –
disiplinli çalışma sahaları şeklinde organize edilmiştir. Bu yüzden, bu devrelerdeki
öğrencilere her bir öğretim programı alanı için konu uzmanı öğretmenler tarafından ders
verilir.
(e) Öğretim Programının denetimi ve içeriği
Eğitim Bakanlığı öğretim programını belirler, okullar ise yöresel şartlara göre öğretim
programının organizasyonunu uyarlayabilirler. Öğretim metodolojisine gelince ise Eğitim
Bakanlığı konuları geneldir, bu konular her bir müfredat alanı için bir heyetin olduğu ders
heyetleri tarafından okul düzeyinde belirlenmiştir. Eğitim Bakanlığı zorunlu ders
materyallerinin üretimine katılmaktadır, diğer ders kitapları ise ticari bir şekilde
üretilmektedir.
Birinci devredeki temel dersler Portekiz dili, matematik, çevresel konular, sanatsal ve
bedensel-motor ifadeler ve din eğitimini (isteğe bağlı) içermektedir. İkinci devrede dil ve
sosyal çalışmalar, fen bilgisi, matematik, sanatsal ve teknolojik eğitim, beden eğitimi ve
din eğitimini (isteğe bağlı) içeren çoklu-disiplinli alanlar vardır. Üçüncü devredeki temel
dersler Portekizce, 2 yabancı dil, din eğitimi (isteğe bağlı), doğa bilimleri, kimya ve fizik
görsel eğitim, teknolojik eğitim, tarih, coğrafya, matematik, beden eğitimi ve sanat eğitimi
alanında bir seçmeli ders içermektedir. Temel eğitimin 3 devresinde 3 yeni, disiplinle
ilgili olmayan, müfredatla ilgili sahaları vurgulanmaktadır – Kişisel ve Sosyal eğitim
sahalarını oluşturan öğretim programı etkinliklerinin (Spor, okul ziyaretleri, ahlaki ve dini
eğitim (isteğe bağlı)) artırılmasının yanı sıra proje sahası, gözlemlenen çalışma ve
vatandaşlık eğitimi.
Değerlendirme ulusal olarak düzenlenmektedir ve biçimlendirici ve özetleyici yöntemler
kullanmaktadır. Biçimlendirici değerlendirme, öğretmen tarafından toplanan verilere
dayanmaktadır ve öğrenci ihtiyaçlarını değerlendirmek ve ailelere haber vermek için
kullanılmaktadır. Birinci devrede özetleyici değerlendirme okulun ikinci yılından önce
yapılmamalıdır. Bundan sonra ise her dönem ve devrenin sonunda 1 – 5 ölçeğinde bir test
yapılır. Üçüncü devrenin sonunda (zorunlu eğitimin son yılı) öğrenciler Portekizce ve
Matematik derslerinden ulusal bir sınavı almak zorundadırlar. Birinci devre süresince ve
birinci devreden ikinci devreye olan ilerleme öğretmenler tarafından belirlenir. 2001
öğretim programı değişikliği uyarınca ensino básico‟nun ikinci ve üçüncü devrelerindeki
değerlendirme öğretmenler tarafından sınıf konseylerinde yapılmakta ve minimum ve
belirli sayıdaki disiplinlerle değil sınıf konseyinin ayrıntılı pedagojik rekabeti tarafından
belirlenmektdir. Sınıf konseyi öğrencinin zorunlu yetkinlikleri kazanıp kazanmadığına
karar verir. İkinci ve üçüncü devreler arasında ve süresince kaydedilen ilerleme öğrenci
performansı ile belirlenir ve sınıf konseyi tarafından karar verilir. Üçüncü devrenin
sonunda sınavlara katılan ve bu sınavlarda başarılı olan herkese temel eğitim sertifikası
(Diploma de Ensino Básico) verilir, sınavlara katılan ancak final sınavında başarılı
olamayanlar eğer yukarıda bahsi geçen zorunlu eğitim yaşı sınırında iseler bu sınava
tekrar girebilirler.
5.
Ortaöğretim Ġkinci devre ve ortaokul sonrası öğretim
Normal Ortaöğretim
15 – 18 yaş
- Genel dersler/ Bilimsel ve insani
(10., 11. ve 12. sınıflar)
dersler (2004/ 05 sonrası)
- Teknolojik dersler
Özel Sanat Eğitimi
- Özel Sanat Dersleri
Mesleki Eğitim
- Mesleki dersler
Yetişkin Ortaöğretimi
18 yaş üstü
- Yetişkin Eğitimi dersleri
(10., 11. ve 12. sınıflar)
Orta öğretim ikinci devreye girmek için öğrenciler 9 yıllık zorunlu eğitimi başarılı bir
şekilde tamamlamış olmak zorundadırlar. Mesleki okullara girmek isteyen öğrenciler
zorunlu eğitimim tamamlamış olmalı ya da bir eş değer yeterlilik almış olmalıdırlar. Sınıf
başına düşen öğrenci sayısı 15 ile 26 arasında değişmektedir. Tüm öğrenciler 18 yaşın
altında ve en az 14-15 yaşlarında olmalıdırlar. 18 yaşın üzerindeki öğrenciler yetişkin
eğitimine kayıt olmalıdırlar. Devlet tarafından idare edilen orta dereceli okullar
ücretsizdir.
(c) Öğretim Programının Denetimi ve içeriği
Ulusal öğretim programı 3 eğitim bileşeni şeklinde düzenlenmiştir. Genel, özel, ve teknik
(teknolojik ve sanatsal) unsur. Genel bileşende yer alan temel dersler Portekizce,
Felsefeye giriş, Yabacı dil 1 veya 2, beden eğitimi, kişisel ve sosyal gelişim, veya Ahlaki
ve Dini eğitimdir. Normal yaygın eğitim 4 çalışma sahası şeklinde düzenlenmiştir: Fen
Bilgisi, Sanat, Ekonomik ve Sosyal Bilimler, İnsanlık. Her çalışma sahası 2 branşa
ayrılmıştır: genel dersler ve teknolojik dersler. Yetişkin eğitimi de 2 branştan
oluşmaktadır: çeşitli alanları kapsayan genel ve teknik dersler. Özel sanat eğitimi 3 ana
alanda ders sunmaktadır: Görsel sanatlar, Dans ve Müzik. Mesleki dersler 17 değişik
eğitim alanının kapsamaktadır. Mesleki eğitim dersleri için modüler öğretim programı
minimum 2900‟den maksimum 3600‟e öğretim saate tekabül etmektedir.
2004 yılında orta öğretim ikinci devrede öğretim programı reformu onaylanmıştır (26
Mart tarih 74/2004 sayılı Kanun hükmünde kararname) ve bugünkü ders yılında (2004/05)
uygulanmaktadır. Bu reform ülkenin ihtiyaçlarına göre daha esnek ve uygun hale getirilen
çalışma planlarında bazı uyarlamaları içermektedir.
- 5 farklı bilimsel ve insani ders: Bilim ve Teknoloji, ekonomik ve sosyal bilimler, insani
ve sosyal bilimler, dil ve edebiyat, görsel sanatlar. Bu dersler yüksek öğretime devam
etmek isteyen öğrencileri hedeflemektedir.
- 10 farklı teknolojik ders: İnşaat Mühendisliği, Elektrik Mühendisliği ve Elektronik,
Bilişim teknolojisi, Ekipman tasarımı, Multimedya, Yönetim, Pazarlama, Arazi planlama
ve çevre, sosyal işler, spor. Bu dersler, iş piyasasına girmek isteyen veya ortaöğretim
sonrası özel teknolojik kurslara veya yüksek öğretime devam etmek isteyen öğrencileri
hedeflemektedir.
- 3 ana alanda düzenlenen özel sanatsal dersler: Görsel sanatlar, dans ve müzik. Görsel
sanatlardaki dersler (Görsel-işitsel iletişim, iletişim tasarım, ürün tasarımı ve sanatsal
üretim) özel sanat eğitimi almak isteyen ve orta öğretim sonrası özel teknolojik kurslara
veya yüksek öğretime devam etmek isteyen ya da iş piyasasına girmek isteyen öğrencileri
hedeflemektedir. Danstaki dersler orta öğretimlerine Dans alanında devam etmek isteyen,
özellikle dans okullarına giden ve ilköğretimini dans alanında tamamlayan öğrencileri
hedeflemektedir. Bu öğrenciler ayrıca yüksek öğretime devam edebilir ya da iş piyasasına
girebilirler.son olarak, müzikte yer alan dersler ilk öğretimlerini müzik alanında
tamamlayan ve yüksek öğretime devam etmek isteyen öğrencileri hedeflemektedir. Dans
ve müzik alanındaki dersler 2007/08 öğretim yılı ve sonrasında uygulanılacaktır.
- YetiĢkin eğitimi dersleri: Bu dersler 3 branşta (bilimsel ve insani, teknolojik ve özel
sanat dersleri) düzenlenmiştir ve okulu bırakan ya da gençken bu şansı kaçıran bireylere
ikinci bir fırsat sunmayı tasarlamaktadır.
Tüm derslerde ortak olan genel bileşen aşağıdaki dersleri içermektedir: Portekizce,
Yabancı Dil 1 ve 2, felsefe, beden eğitimi (yetişkin dersleri hariç) ve bilgi ve iletişim
teknolojileri (BİT). Genel bileşene BİT‟in getirilmesi bu dersi tüm öğrenciler için zorunlu
bir ders haline getirmiştir.
Biçimleyici değerlendirme öğretmenler tarafından yürütülmektedir ve genellikle
tanımlayıcı ve niteleyicidir. Özetleyici değerlendirme, okul değerlendirme prosedürlerinin
sonunda ulusal homojenliği sağlamak için hem öğretmenlerin hem de Eğitim
Bakanlığı‟nın sorumluluğu altındadır. 0-20 ölçeği ile ifade edilen, özetleyici
değerlendirme okul düzeyinde ve her dönemin sonunda ulusal düzeyde yürütülmektedir.
Çeşitli vasıtalar yoluyla toplanan bilgiye dayanmakta ve ilerlemeyi belirlemektedir. Ulusal
final sınavları normal eğitimin 12. sınıfının sonunda alınır. Bu eğitim devresini başarıyla
tamamlayan öğrenciler orta öğretim diploması (diploma de estudos secundários) alırlar.
Teknolojik dersleri başarıyla tamamlayan öğrenciler hem 3. seviye mesleki yeterlilik
sertifikası hem de orta öğretim diploması alırlar. Mesleki okullarda öğrencilere 3 seviye
mesleki yeterlilik kazandıklarını belgeleyen bir diploma verilir. Bu diploma orta öğretim
diplomasına eş değer olarak tanınmaktadır.
6.
Yüksek Öğretim
(a) Kurum türleri
Portekiz‟de yüksek öğretim üniversite ve teknik okul eğitimini içermektedir ve devlet,
özel veya işbirliği içindeki yüksek öğretim kurumlarınca sağlanmaktadır. Yüksek öğretim
devlet üniversitelerinde ve teknik enstitülerde sunulmaktadır. Özel ve işbirliği içindeki
yüksek öğretim üniversitelerde, birleştirilmemiş üniversite kolejlerinde, teknik
enstitülerde ve yüksek öğretim okullarında sunulmaktadır. Kamu ve özel ve işbirliği
içindeki yüksek öğretim kurumları arasındaki geçişin yanı sıra üniversite ve teknik okul
alt sistemleri arasındaki geçiş yasal olarak temin edilmektedir.
(b) GiriĢ
Devlet, yükseköğretime giriş ve katılım gereksinimlerini yıllık olarak belirlemektedir.
2004/05 yılı için yükseköğretime giriş (ulusal rekabet) gereksinimleri aşağıdaki gibiydi:
12. okul yılı ya da eşdeğerini başarılı bir şekilde tamamlamış olmak (ulusal sınav),
öğrencinin katılmak istediği yüksek öğretim alanına uygun özel ulusal sınavlara girmiş
olmak, eğer gerekiyorsa öğrencinin katılmak istediği yüksek öğretim alanı için gerekli ön
koşulları başarıyla tamamlamış olmak. Ulusal rekabetin yanı sıra özel durumlarda adaylar
için kanun tarafından belirlenmiş özel koşullar da bulunmaktadır.
(c) Yeterlilikler
2 yüksek öğretim alt sistemi, üniversiteler ve teknik okullar, bacharelato ve licenciatura
dereceleri vermektedirler. Teknik okullar tarafından verilen licenciaturas‟ların pek çoğu 2
devre şeklinde düzenlenmiştir. Bunlardan ilki bacharelato derecesine, ikincisi ise
licenciatura derecesine karşılık gelmektedir. Bu 2 devreli licenciatura teknik eğitimde
oldukça çekici bir özelliktir. Çünkü bu daha mesleki türdeki eğitim çalışmaların
sürdürülmesini ve yüksek derecelerin alınmasını engellemez. Üniversitelerde 4 ila 6 yıllık
bir eğitimden sonra diploma verilirken, licenciaturas‟lar 4 ila 5 yıllık bir eğitimden sonra
verilmektedir. Her iki durumda da Bacharelato derecesi 3 yıllık bir eğitimin sonrasında
verilir. Lisansüstü dereceleri (mestrado ve doutoramento) üniversiteler tarafından ayrı bir
şekilde verilmektedir.
7.
Özel Ġhtiyaçlar
Özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilere yönelik eğitim genellikle normal okullarda yerel
destek yapılarıyla sunulmaktadır. 2002/03 yılında toplam 61,552 öğrencinin (Portekiz
anakarasında) özel eğitime katıldığı hesaplanmıştır. Temel ve orta düzeylerde eğitim
desteğinden yararlanan öğrencilerin toplam sayısı (% 62.4‟ü uzun dönemli) okul
nüfusunun % 5‟ini temsil etmektedir. Özel eğitim desteğine ihtiyaç duyan öğrencilerin
çoğu 1. devreye (% 50.1), 2. devreye ve 3. devreye (% 34.6) katılmaktadır. Uzun vadeli
özel eğitim desteğine ihtiyaç duyan toplam öğrencilerin büyük çoğunluğu bilişsel doğası
olan sorunlara (% 23.8), duygusal seviyedeki sorunlara (% 12.1) ve dil sorunlarına,
iletişim ve konuşma seviyesindeki sorunlara (% 9.1) sahiptir. 2002/03 ders yılında özel
eğitime dahil olan öğretmenlerin sayısı 7,211 di ve bu 9/ 1 Öğretmen/ Öğrenci
oranındaydı.
8.
Öğretmenler
Eğitim sistemindeki Kapsamlı Kanuna (14 Ekim tarihli 46/86 sayılı Kanun) 19 Eylül
tarihli 115/ 97 sayılı kanunla getirilen değişiklikler uyarınca anaokulu, ilk devre, ikinci
devre ve üçüncü devre öğretmenleri teknik bir enstitü veya uygun türde eğitim veren bir
üniversitede 4 yıllık eğitimini tamamladıktan sonra verilen licenciatura derecesine sahip
olacaktır. Orta öğretim öğretmenlerinin üniversite derecesi olmalıdır. Bütün öğretmenler
son birleşik aşamada 2 yıllık mesleki yeterliliğe sahip olmalıdırlar. Temel eğitimin ilk
devresinde öğretmenler, genel derslere giren öğretmenlerdir. Diğer bir deyişle öğretme işi
belirli alanlarda yardım edilebilecek tek bir öğretmenin sorumluluğundadır. Orta öğretim
ikinci devrenin yanı sıra temel eğitimin ikinci ve üçüncü devrelerindeki öğretmenler
genellikle alan uzmanı öğretmenlerdir. Devlet okullarındaki tüm öğretmenler devlet
memurudur.
VIII. Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma Konuları
1. Portekiz’deki Eğitim Sektörüne getirilen değiĢikliklerin temelini oluĢturan 2
büyük temel kavram
Bilgi tabanlı Ekonomi ve Bilgi toplumu
Değişim dinamiklerinin bilgi, teknik bilgi, rekabet, yeni tutum ve ilgi alanları
oluşturmak için merkezi bir nokta olarak okul rollerine yeni bir perspektif
getirilmesi yoluyla teşvik edilmesi ve sağlamlaştırılması
Eğitim sistemi tarafından sunulan hizmetlerin perspektiflerini değiĢtirmek için emek
harcanmaktadır:
Öğretim /Mezun olma sisteminden yaşam boyu öğrenmeye dayalı bir sisteme
Eğitim yollarının çeşitliliğini, istihdamı ve yeterliliklerin adaptasyonunu
sağlamak için kapalı bir sistemden açık bir sisteme
Toplumla yeteri kadar bütünleştirilmemiş bir okul sisteminden giderek özerkliği
artan ve topluma ve çevresine daha yakından dahil olan merkezi bir sisteme
İzole edilmiş okullar sisteminde okul gruplandırma sistemine
Portekiz’deki temel değiĢim ve eğitim geliĢimi vektörleri aĢağıdaki gibidir:
Gençlerin, başlangıç mesleki yeterliliklerine karşılık gelen zorunlu eğitim sonrası
eğitim ile aktif yaşama girmelerinin bir garantisi
Uyma yeteneği, eleştirel düşünme, yenilikler için kapasite, yaratıcılık, takım
çalışması için kapasite, girişimcilik ve problem çözme yetenekleri gibi
devredilebilir temel yeteneklerin gençlere sağlanması amacıyla eğitim ve
öğretime öncelikli yatırım yapma
Eğitimde teknolojik ve bilimsel bileşenlerin güçlendirilmesi ve okullarda bilişim
teknolojilerinin yaygınlaştırılması
Mükemmelliğe götüren çalışma, disiplin, yüksek performans seviyeleri, doğruluk
ve rekabet gibi değerlere saygı gösterilen yerler olarak okul kavramının teşvik
edilmesi
Aşağıdakileri garantileyen eğitim ve öğretim yollarının ve iş piyasasına giriş
seçeneklerinin çeşitlendirilmesi: herkes için temel eğitim, fırsat eşitliği, sosyal
dışlamaya karşı önlemler, koordinasyon ve iş piyasası ihtiyaçlarına ve taleplerine
uygun eğitim sağlanması, sınıf içi eğitim ile işyerinde eğitimi birleştiren eğitim
stratejilerinin güçlendirilmesi, bilgi hizmetlerinde daha geniş bir kapsam ve
eğitim rehberliğinin geliştirilmesi
Modern teknoloji tabanlı topluma katılmak için gerekli çok yönlülük ve uyabilme
yeteneğini kazanmalarına izin verecek beceri ve yeterliliklerin kazandırılması
yoluyla fakat gayri resmi bir çevrede kazanılmış bilgi ve yeteneklerin tanınması
ve akreditasyonu yoluyla toplumun aktif üyelerinin yeterliliklerini teşvik eden
yaşam boyu öğrenmenin genelleştirilmesi.
Sosyalleşme ve kültürler arası işbirliği, çevrenin korunması ve ona değer
verilmesi ve dışlama ve bilginin dışlanmasına karşı savaş gibi boyutları içeren
vatandaşlara yönelik eğitim
Sağlık ve sanat gibi tedariklerden yoksun olarak tanımlanan sahalara yüksek
öğretimin yayılması ve teknik yüksek eğitim ağının genişletilmesi ve
sağlamlaştırılması yoluyla istihdam bakımından kalitenin artırılması ve yüksek
öğretim koşullarına uygunluk
Temel eğitimde, ulusal öğretim programı öğrenme ilkelerini, becerileri ve uygun
cevapların aranışında esnek bir süreç olan ve her bir öğrenci, okul veya bölgenin
ihtiyaçlarına ve özelliklerine uyarlanan eğitim deneyimlerini açıklamaktadır.
KuruluĢların, öğretmenlerin, öğelerin ve öğrencilerin performans
seviyelerini ve örgütsel, mesleki ve kiĢisel geliĢimlerini artırmanın bir yolu
olarak onların değerlendirilmesi sisteminin geliĢtirilmesi
Gençleri KüreselleĢmenin zorlukları ile karĢılaĢmaya hazırlayan, günümüz
dünyasına uygun ve açık bir eğitim sistemi
2. Aktif nüfusun düĢük yeterlilik seviyesini artırmak amacıyla orta vadede bazı
belirli hedefler baĢarılmalıdır.
Bu belirli hedefler arasından aĢağıdakileri vurgulamaktayız:
Okul öncesi eğitimi, 3-5 yaş grubundaki çocukların % 90‟ını kapsayacak şekilde
genişletmek
Gerekli temel eğitim okul ağını yeniden düzenlemek ve sağlamak, bunu okul
öncesi eğitimin geliştirilmesi ile elde etmek
Temel ve orta öğretim ikinci devrede uygulama ve deneysel öğretimi geliştirmek
Orta öğretim ikinci devreye devamı yaygınlaştırmak
Orta dereceli teknik, sanat ve mesleki eğitimin sunulmasını temin etmek ve
gençlerin % 50‟sini bu çevreye çekmek.
Özel teknolojik eğitime (ortaöğretim sonrası eğitim) 18 ila 22 yaş arasındaki
gençlerin %15‟inin dahil edilmesi için bu eğitimin sunumunu oluşturmak ve
geliştirmek
Yüksek öğretim kurumları ve firmalar arasındaki etkileşimi artırarak yüksek
öğretim düzeyinde nitelik kazananların istihdamını teşvik etmek
Eğitim sistemini işsizlere yöneltilen mesleki eğitim /öğretim teklifi ile eklemlemek
Eğitim sisteminin biçimleyici kapasitesini artırmak
Zorunlu eğitim yoluyla 2 yabancı dilin öğretilmesini temin etmek
Temel eğitimin 3 devresinde tutarlık ve süreklilik ve bunların orta öğretimle
koordine edilmesi
Tüm öğretim programı alanlarındaki vatandaşlık eğitiminin dahil edilmesi.
Yukarıda bahsedilen hedeflerin yerine getirilmesinin nüfusun akademik seviyesinde
önemli bir artışa yol açacağı beklenmektedir. Aşağıdaki tablo bunu göstermektedir:
15 yaĢ ve 15 yaĢ üstü Toplam Nüfusun Eğitim Seviyesi (% olarak)
6. sınıf
9. sınıf
Orta öğretim
Yüksek
öğretim
14.3
13.6
8.7
7.4
1992
13.3
14.7
10.9
7.8
1997
12
17
14
10
2000
9
20
20
18
2005
Kaynak: INE/IE
Oranlama: 2000 ve 2005 yılı
3. BaĢlıca TartıĢma Konuları Portekiz eğitim sisteminde uygulanan yeni
değiĢiklikler etrafında dönmektedir, bunlar;
- Okulların özerkliği, Yönetimi ve İdaresi konusunda yeni bir rejimin oluşturulması
- Okul öncesi eğitim ağının geliştirilmesi
- Eğitim ve öğretim yollarının çeşitlendirilmesi ve aktif yaşama geçiş
- Kültürler arası işbirliği ve çevrenin korunması gibi boyutları içeren vatandaşlık eğitimi
- Yetişkin eğitimi ve öğretimi
- Öğretim programı yönergelerinin esnek yönetimine dayalı temel eğitim öğretim
programının yeniden düzenlenmesi
- Orta öğretim ikinci devrede öğretim programı reformu
- Ulusal öğretim programının ilerleyişinin değerlendirilmesi
- Yuva öğretmenleri, İlk ve orta öğretim öğretmenlerine yönelik yeni Meslek
kanununun yayınlanması
- Eğitim sistemindeki kapsamlı kanunun düzeltilmesi (14 Ekim tarih 46 sayılı kanun)
- Okul bırakmalar
- Zorunlu eğitim seviyesindeki okul bırakmalarla savaşmak için bütünleştirilmiş ve
sistemli girişimlerin geliştirilmesi ve okul sosyal yardım merkezlerinin geliştirilmesi
(“Okulu bırakmıyorum” projesi)
- 2004 yılından itibaren yüksek öğretime katılım ve giriş için gerekli ön şartlarda
değişiklikler, bu değişiklikler sistemin kalitesini artırma amacıyla giriş sınavında
minimum ders notu gerektirmektedir.
- Okul performansının değerlendirilmesi, sonuçların halka duyurulması ve fazla
ihtiyaçları olan okullara destek ve liyakat tanınması sisteminin kurulması
- Özel Eğitim ve Eğitim Refahı konulu yeni rejimin gözden geçirilmesi
- Diğer ülkelerden gelen veya farklı kültürel altyapılara sahip olan öğrencilere
Portekizce‟nin öğretilmesine yönelik bir müdahale planının geliştirilmesi
Yüksek öğretim söz konusu olduğu sürece devam etmekte olan an gelişmeler şunlardır:
- Bologna Bildirgesinin hedeflerine göre değişiklikler, yani akademik derecelerin
mevcut yapısı konusunda değişiklikler getirecek olan yeni Yüksek Öğretim Temel
Kanunu‟nun hazırlanması,
- ECTS ve Diploma ekinin uygulanması (Şubat 2005‟te yayımlanan mevzuat)
- Üniversite Özerklik Kanunu‟nun gözden geçirilmesi
- Öğretmenler ve yüksek öğretim kanununun gözden geçirilmesi
- Öğrenci destek planları konusunda yeni mevzuatın hazırlanması
ROMANYA
IX. Eğitim sisteminin tanımı
34.
2003-2004 eğitim-öğretim yılında 24 yaş ya da altı Romanya nüfusunun yaklaşık %46,88‟i
eğitim görmekteydi. 2002-2003 eğitim-öğretim yılının başında, 2 171 147 genç (zorunlu eğitim
yaşında olan nüfusun %93,6‟sına tekabül etmektedir) zorunlu eğitime kayıt yaptırmıştır. Resmi
öğretim dili Rumen‟cedir; ancak tüm eğitim-öğretim düzeylerinde, öğretim aynı zamanda
azınlık gruplarının dillerinde de yapılmaktadır (Macarca, Almanca, Sırpça, Ukraynaca, Çekçe,
Hırvatça, Türkçe, Rromani).
35.
Ülkedeki tüm öğrenci nüfusunun %95,6‟sı, finansmanı Devlet tarafından sağlanan kamu
okullarında eğitim görmektedir. Sivil toplum kuruluşları tarafından idare edilen ve düzenlenen
özel eğitim kurumları, yükseköğretim düzeyinde daha yaygındır. Eğitim ve Araştırma
Bakanlığı, farklı görevlerden ve eğitim düzeylerinden sorumlu pek çok birimden oluşmaktadır.
Bölgesel düzeyde, her bir eyaletin genel bir müfettiş tarafından yönetilen bir Okul Müfettişliği
bulunmaktadır. Her kurum, bir okul kuruluna ve idari görevlerini yerine getirmeleri konusunda
okul müdürlerine yardımcı olan bir yönetim kuruluna sahiptir. Okul denetimleri konusunda,
müdürler ve genel müfettişler, kendi gözetim ve denetimleri altında olan eğitimin-öğretimin
durumuna ilişkin yıllık ayrıntılı raporlar hazırlamak durumundadırlar. Daha sonra her bir rapor
yerel yetkililere ve Eğitim ve Araştırma Bakanlığına sunulur.
36.
2003-2004 eğitim-öğretim yılında okul öncesi eğitim, 3-6 yaş grubu çocukları kapsamına
almıştır. Bu tür eğitim çoğu devlete ait özel kurumlarda – Kindergartens (grǎdinite)verilmektedir. Katılım isteğe bağlı olup parasızdır. 2002-2003 eğitim-öğretim yılında, okul
öncesi eğitime toplam katılım oranı %69,2 olarak gerçekleşmiştir.
Hem devlete bağlı hem de özel kindergartens (anaokulları)lar eğitim faaliyetlerini: normal
programlar (günde 5 saat), uzun programlar (günde 10 saat) ve haftalık programlar (haftada 5
gün) şeklinde sunarlar. Okul öncesi eğitim, yaş gruplarına göre düzenlenir: 3-4, 4-5, 5-6 yaş
grupları.
37.
(a)
Evreler
Şcoalǎ primarǎ (ilkokul)
Gimnaziu (genel Orta Öğretim Birinci
Devre‟nin ilk aşaması)
Liceu – ciclul inferior (genel veya
uzmanlaşmış Orta Öğretim Birinci Devre‟nin
ikinci aşaması)
veya
Şcoalǎ de Arte şi Meserii (meslekli Orta
Öğretim Birinci Devre)
Yaş Grubu
6-10 yaş
10-14 yaş
14-16 yaş
14-16 yaş
Zorunlu eğitim 10 yıllık bir süreyi kapsar ve üç aşamaya ayrılmıştır: ilkokul eğitimi (4 yıl), Orta
Öğretim Birinci Devre eğitiminin ilk aşaması – genel (4 yıl) ve Orta Öğretim Birinci Devre
eğitiminin genel, uzmanlık ve mesleki derslerin verildiği ikinci aşaması (2 yıl).
2003 yılının Haziran ayında Eğitim Kanunu‟nda (268/2003 sayı ve tarihli Kanun) yapılan
değişiklik sonucu ortaya çıkan bu zorunlu eğitim yapısı, 2003-2004 eğitim-öğretim yılından
itibaren uygulamaya konulmuştur. Zorunlu eğitim, genel Orta Öğretim Birinci Devre
eğitiminden sonra iki yıl daha sürmektedir ve öğrenciler eğitimlerine Liceu‟nun alt aşamasında
devam etmeyi tercih edebilirler; bu aşama, kapsamlı bir eğitim imkanı sunar ve öğrencileri
eğitimlerine Orta Öğretim İkinci Devre düzeyinde devam etmeye yönlendirmek için gerekli önuzmanlık unsurlarını içerir. Öğrencilerin eğitimlerine devam etmek için yapabileceği bir başka
tercih de mesleki eğitim veren Şcoalǎ de Arte şi Meserii‟dir (Sanat ve Ticaret Okulu); bu okul
çeşitli mesleki alanlara yönelik eğitim verir ve öğrencilerin mezun olur olmaz iş bulabilmelerini
amaçlar; böyle bir tercih yapmaları durumunda genel Orta Öğretim Birinci Devre eğitiminden
mezun olan öğrencilerin Orta Öğretim İkinci Devreye geçiş yapmadan önce bir yıllık bir
bitirme dönemi geçirmeleri gerekmektedir.
2004-2005 eğitim-öğretim yılından başlamak üzere, öğrenciler Liceu‟nun (lise) alt aşamasına
veya Sanat ve Ticaret Okulu‟na giriş yapacaklardır.
(b)
2003-2004 eğitim-öğretim yılı iki dönem halinde 179 eğitim-öğretim gününü (36 hafta)
kapsamaktadır. Dersler, haftanın beş gününe yayılmıştır. İlkokul eğitiminin ilk yıllarında
haftalık ders saati sayısı (bir ders saati 50 dakikadır) 18-20 arasında değişmektedir; bu rakam
genel Orta Öğretim Birinci Devre eğitiminin son yıllarında 29-30; Sanat ve Ticaret Okullarında
30 ve lise eğitiminin alt aşamasında 32‟ye kadar çıkmaktadır. Yıllık minimum öğretim saati
sayısı (haftalık ders saati sayısına, hafta sayısına ve bir dersin süresine göre hesaplanmıştır)
ilkokullar için 540, Gimnaziular (genel Orta Öğretim Birinci Devrenin ilk aşaması) için 870,
Sanat ve Ticaret Okulları için 900 ve lise eğitiminin alt aşaması için 960‟tır.
(c)
2002-2003 eğitim-öğretim yılında, bir öğretmene düşen öğrenci sayısı ilkokul düzeyinde 18 ve
Orta Öğretim Birinci Devre düzeyinde 13 olarak gerçekleşmiştir. Ortalama sınıf büyüklüğü 20
öğrenci olarak hesaplanmıştır. Kanunen bir sınıfta bulunması gereken öğrenci sayısı 10 ile 30
arasındadır. Sınıflarda karma eğitim verilmektedir ve sınıflar aynı yaşa sahip çocuklardan
oluşmaktadır. Orta Öğretim Birinci Devre düzeyinde, sınıftaki öğrencilerin normal yaş
gruplarından iki yaş (veya daha fazla) büyük olan öğrenciler akşam sınıflarına katılabilirler.
İlkokullarda, dersler sadece bir öğretmen tarafından verilir (din kültürü, yabancı dil, beden
eğitimi ve müzik hariç). Orta Öğretim Birinci Devre düzeyinde, her dersi o konuda uzman farklı
bir öğretmen verir.
(d)
Eğitim ve Araştırma Bakanlığı tarafından oluşturulan ilkokul ve Orta Öğretim Birinci Devreye
ilişkin öğretim programı çerçevesi, okulların kendi zaman çizelgelerini hazırlamalarına olanak
sağlar ve şunları içerir: temel öğretim programı ve okulun kullandığı öğretim programı. Dersler
öğretim programında belirtilen 7 alana göre gruplara ayrılmıştır: dil ve iletişim, matematik ve
doğa bilimleri, insan ve toplum, sanat, beden eğitimi, teknoloji, danışmanlık ve rehberlik. Ana
dersler Rumence, yabancı diller, Romanya tarihi ve beden eğitimidir (haftalık ders saat
sayısının yarısını bu dersler teşkil eder). Öğretim yöntemleri resmi yönetmeliklerle zorlayıcı
hükümlere bağlanmamıştır; ancak, alternatif ders kitaplarını, ev ödevlerini ve BİTlerin öğretim
amaçlı kullanımını ilgilendiren bazı tavsiyeler getirilmiştir.
(e)
Öğrenciler, öğretmenler tarafından eğitim-öğretim yılı boyunca değerlendirmeye alınırlar.
Zorluk çeken öğrencilere sınıf tekrarı yaptırılabilir. İlkokulun sonunda, öğrenciler doğrudan
diğer eğitim düzeyine geçerler (final sınavı yoktur). Gminaziu‟nun sonunda, öğrenciler Eğitim
ve Araştırma Bakanlığı tarafından düzenlenen ulusal final sınavlarına gireceklerdir. Bu
sınavlarda alınan sonuçlar genel Orta Öğretim Birinci Devrenin ilk aşamasında elde edilen dört
yıllık sonuçlarla birlikte, Orta Öğretim Birinci Devreye devam etmeleri için öğrencilerin iki
kurumdan birini seçmelerine imkan sağlayacaktır: sırasıyla Liceu veya Şcoalǎ de Arte şi
Meserii. Orta Öğretim Birinci Devrenin sonunda (zorunlu eğitim aşaması da bu eğitimle birlikte
biter) herhangi bir final sınavı yapılmamaktadır.
Liceu‟nun alt aşamasından mezun olanlar öğrenciler; bir mezuniyet sertifikası, ileri eğitim için
bir portföy ve talep edilmesi halinde, zorunlu eğitim boyunca alınan notları içeren belgenin bir
kopyasını almaya hak kazanırlar. Liceu‟nun alt aşamasından mezun olan öğrencilerin üstaşamaya girişleri, Eğitim ve Araştırma Bakanlığı‟nın belirlediği şartlar dahilinde gerçekleşir ve
her eğitim-öğretim yılının başında, girişten önce duyurulur.
Şcoalǎ de Arte şi Meserii‟nin alt aşamasından mezun olan öğrenciler; bir mezuniyet sertifikası,
iler eğitim için bir portföy ve talep edilmesi halinde, zorunlu eğitim boyunca alınan notları
içeren belgenin bir kopyasını almaya hak kazanırlar. Ayrıca, mesleki becerilerinin yeterli
seviyede olduğunun belgelenmesi için girdikleri sınavı başarıyla geçmeleri halinde, bu
öğrenciler, birinci düzey bir mesleki yeterlilik sertifikası alabilirler. Ortaöğretim İkinci Devreye
geçebilmek için, bitirme yılına katılmak durumundadırlar.
38.
(a)
Eğitim türleri
Bitirme yılı (mesleki Orta Öğretim İkinci 16-17 yaş
Devre okulu)
Liceu – ciclul superior (genel ve
16-18/19 yaş
uzmanlaşmış Orta Öğretim İkinci Devre
okulu)
Şcoalǎ postlicealǎ (ortaokul sonrası eğitim)
18-20/21 yaş
Bitirme yılı, Ortaöğretim İkinci Devreye katılabilmek için gerekli eğitim seviyesine ulaşma ve
daha yüksek bir mesleki yeterliliğe kavuşma olanağı sunar. Orta Öğretim İkinci Devre
(Liceu‟nun üst aşaması), ortaokul sonrası eğitime ya da yükseköğretime devam edebilme
yolunu açan genel dersleri ve uzmanlık derslerini verir. Ortaöğretim sonrası eğitim, öğrencileri
daha yüksek bir mesleki yeterlilik düzeyine hazırlar ve sonuç olarak öğrencilerin iş bulmasına
olanak sağlar.
(b)
Kabul kriterleri
Bitirme yılına ve Liceu‟nun üst aşamasına kabul, Eğitim ve Araştırma Bakanlığı tarafından
belirlenen şartlar dahilinde gerçekleşir ve yeni eğitim-öğretim yılının başlamasından bir yıl
önce duyurulur.
Ortaöğretim sonrası eğitimde, yalnızca tıp alanında eğitim veren ortaoğretim sonrası okullar bir
Liceu‟dan alınmış bakalorya diploması talep ederler. Genel olarak, tüm ortaöğretim sonrası
okullar giriş sınavları düzenler.
(c)
Bitirme yılı içinde kullanılan öğretim programı, eğitim sisteminin yeni yapısına göre
hazırlanmaktadır. Genel ve uzmanlaşmış üst eğitimde, Eğitim ve Araştırma Bakanlığı
tarafından oluşturulan öğretim programı çerçevesi, öğretim programı içerisinde bulunan 7 alanı
kapsar: dil ve iletişim, matematik ve doğa bilimleri, insan ve toplum, sanat, beden eğitimi,
teknoloji, danışmanlık ve rehberlik. Her ders grubunun önemi, okuldan okula farklılık gösterir.
Eğitim ve Araştırma Bakanlığı ve Çalışma, Sosyal Dayanışma ve Aile Bakanlığı ortaöğretim
sonrası okulların öğretim programını belirler.
(d)
Bütün eğitim-öğretim yılı boyunca öğrenciler, öğretmenler tarafından tüm konularda sürekli
olarak değerlendirilirler. Bir öğrencinin sınıf tekrarı yapıp yapmamasına öğretmenler karar
verir.
Bitirme yılından mezun olan öğrenciler; bir mezuniyet sertifikası, ileri eğitim için bir portfolyo
ve talep edilmesi halinde, eğitim süresince alınmış notları içeren belgenin bir kopyasını almaya
hak kazanırlar. Mesleki bir sınava girdikten sonra, ikinci düzey bir mesleki yeterlilik sertifikası
alabilirler. Bir mezuniyet sertifikasına ve ikinci düzey bir mesleki yeterlilik sertifikasına sahip
bitirme yılı mezunları, her yeni eğitim-öğretim yılının başlangıcından bir yıl önce belirlenen
şartlar dahilinde Orta Öğretim İkinci Devre‟ye geçiş yapabilir.
Liceu‟nun üst aşamasının sonunda, bir final sınavı (examen de bacalaureat) yapılmaktadır. Bu
sınavın başarıyla geçilmesi sonucunda alınan diploma (diplomǎ de bacalaureat), öğrencilerin
yükseköğretime devam edebilmek için girmeleri gereken giriş sınavlarına başvurmalarını
mümkün kılar. Bir diplomayla veya diplomasız Orta Öğretim İkinci Devre‟yi tamamlayan
herhangi bir öğrenci, ortaöğretim sonrası eğitime devam edebilmek için girilmesi gereken giriş
sınavına başvurabilir (ancak, tıp alanında eğitim veren ortaöğretim sonrası okullar, diplomǎ de
bacalaureat talep etmektedirler). Ortaöğretim sonrası eğitim diploması (certificat de absolvire),
öğrencilerin iş dünyasına adım atmalarını sağlar.
39.
(a)
Yükseköğretim
Kurumların türleri
Yükseköğretim, üniversite kolejlerinde (colegii universitare) verilen kısa süreli eğitimi (2
yıldan 3 yıla kadar) ve üniversiteler, enstitüler veya akademilerde verilen uzun süreli eğitimi (4
yıldan 6 yıla kadar) kapsar.
(b)
Giriş
Orta Öğretim İkinci Devre diploması (diplomǎ de bacalaureat) tüm kurumlar tarafından talep
edilmektedir. Kabul, Eğitim ve Araştırma Bakanlığı tarafından belirlenen genel kriterler
temelinde tüm kurumlar tarafından düzenlenen giriş sınavlarının sonuçlarına göre
gerçekleşmektedir.
(c)
Yeterlilikler
Kolej diplomasına (diplomǎ de absolvire) sahip öğrenciler, fakülte konseyleri tarafından
düzenlenen bir giriş sınavında başarı göstermeleri halinde, kendi aynı alanlarında ya da benzer
başka bir alanda, eğitimlerine uzun süreli yükseköğretim kurumları bünyesinde devam
edebilirler. Uzun süreli yükseköğretim, licentiat derecesi almaya hak kazanılmasını sağlayan bir
final sınavı ile sona erer. Başarı gösteren öğrenciler, lisansüstü eğitime devam edebilirler.
40.
Özel ihtiyaçlar
Romanya‟da entegrasyon politikası geliştirilme aşamasındadır. Özel eğitim ihtiyaçlarına sahip
çocukların büyük bir kısmı (2002-2003 eğitim-öğretim yılında 27 165 öğrenci), ilgili özel
okullara gitmektedir. Bu okullarda verilen özel eğitimin yapısı, normal eğitimin yapısıyla son
derece benzer özellikler taşımaktadır.
41.
Öğretmenler
Okul öncesi eğitimde görev yapan öğretmenler (educatori) ve ilkokul öğretmenleri (învǎtǎtori)
öğretmen liselerinde yetiştirilirler (Orta Öğretim İkinci Devre). Institutori adı verilen ve yabancı
diller, müzik ve spor gibi alanlarda uzmanlaşmış ilköğretim öğretmenleri üniversite kolejlerinde
(kısa süreli eğitim) eğitim alırlar ve (öğretmen liselerinden mezunlar için) iki yıl ya da (diğer
liselerden mezun olanlar için) üç yıl ders görürler. Orta Öğretim Birinci Devre ve Orta Öğretim
İkinci Devre öğretmenleri (profesori), yükseköğretim kurumlarında öğretecekleri konuya bağlı
olarak dört yıldan beş yıla kadar uzun süreli eğitim görürler. Yükseköğretimde görev yapan
öğretmenler, uzun süreli yükseköğretimden mezun olduklarına dair bir diplomanın yanı sıra bir
doktora diplomasına da sahip olmak durumundadır.
X. Romanya’da Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma Konuları
Romanya eğitim sistemi, toplum içerisinde yaşanan ekonomik, sosyal, siyasi ve kültürel
değişimlere bağlı olarak pek çok alan ve düzeyde sürekli bir değişim ve gelişim süreci
içerisine girmiştir.
A. Üniversite öncesi eğitim
Zorunlu eğitimin uzatılması
2003-2004 eğitim-öğretim yılından itibaren, Eğitim Kanunu‟nda yapılan değişikliklerin bir
sonucu olarak zorunlu eğitim 8 yıldan 10 yıla çıkarılmıştır.
Zorunlu eğitime baĢlamak için gereken yaĢ sınırının düĢürülmesi
2003-2004 eğitim öğretim yılından itibaren, öğrenciler zorunlu eğitime 7 yerine 6 yaşında
başlamaktadırlar. Ancak, velilerinin ya da yasal temsilcilerinin yazılı bir talepte bulunmaları
halinde, öğrenciler bu eğitime 7 yaşında başlayabilirler. Öğrenciler, eğer 6 yaşını yıl sonundan
önce dolduracaklarsa ve zihinsel ve bedensel gelişimleri yeterli derecedeyse, 6 yaşından önce
de okula başlayabilirler.
Orta Öğretim Birinci Devre için yeni bir yapı
Eğitim Kanunu‟nda yapılan değişikliklerin bir sonucu olarak, 2003-2004 eğitim-öğretim
yılından başlamak üzere Orta Öğretim Birinci Devre; Gimnaziu tarafından sağlanan 4 yıl
süreli genel Orta Öğretim Birinci Devreden, akabinde lisenin (Liceu) alt aşaması tarafından
verilen 2 yıl süreli genel ya da uzmanlaşmış Orta Öğretim Birinci Devre veya Sanat ve Ticaret
Okulları (Şcoalǎ de Arte şi Meserii) tarafından sağlanan mesleki Orta Öğretim Birinci Devre
eğitiminden oluşmaktadır.
Zorunlu eğitim sonrası Orta Öğretim Ġkinci Devre için yeni bir yapı
Yeni mevzuatın bir sonucu olarak, zorunlu eğitim sonrası Orta Öğretim İkinci Devre şunları
içerir:
bir bitirme yılı – Sanat ve Ticaret Okulundan mezun olduktan sonra; lisenin üst
aşamasında eğitime devam etmek için gerekli dersler ve daha yüksek bir mesleki
yeterlilik;
lisenin üst aşaması – genel dersler ve uzmanlık dersleri ve uzmanlık alanına bağlı
olarak 2-3 yıl eğitim.
Öğretim programı reformunun amaçları Ģunlardır:
-
öğretim programının ve dönemlik programın esnekliğini artırmak;
ilkokul eğitiminin öğretim programını yeni yaş grubuna (6-10) uyarlamak;
lisenin iki aşamasına göre yeni öğretim programı hazırlamak;
Sanat ve Ticaret Okulları ve bitirme yılı için yeni öğretim programı hazırlamak;
bireysel eğitim ve öğretim ihtiyaçlarına ve toplum içerisinde meydana gelen
değişimlere uygun olarak öğretim programının ayarlanması;
yaratıcı ve eleştirel düşünce, modern teknolojilerin kullanımı, problem çözme, vs. için
becerilerin geliştirilmesi;
-
kazanılan bilgi ve becerilerin gerçek hayatta var olan somut durumlarla ilgili yeni
bağlamlar içerisinde kullanımını sağlamak;
gerekli becerilerin gelişimi ve yaşam boyu öğrenimde rehber olarak zorunlu eğitimin
kullanımı.
Öğretmenler ve Okul Müdürleri için Temel ve Hizmet-içi Eğitim
Öğretmenlere yönelik temel ve hizmet-içi eğitim reformu, öğretmenlerin aşağıdakileri
gerçekleştirmelerini mümkün kılar:
yeni öğretim programı çerçeve planında belirlenmiş yeni hedefler ve içeriğe ilişkin
uygun öğretme-öğrenme stratejileri benimsemek;
eğitim süreci ve sonuçları için yeni değerlendirme yöntemleri kullanmak.
İki ulusal birim oluşturulmuş ve bu birimlere öğretmenler ve okul müdürlerine yönelik temel
ve hizmet-içi eğitimde gerçekleşen değişimleri izleme yetkisi verilmiştir: Üniversite öncesi
eğitim düzeylerinde görev yapan Öğretmenleri Ulusal Eğitim Merkezi ve Üniversite öncesi
eğitim düzeylerinde görev yapan Okul Müdürlerini Ulusal Eğitim Merkezi. Bu birimlerin
temel görevleri şunlardır:
temel ve hizmet-içi eğitim standartlarını geliştirmek;
eğitim programlarının akreditasyonu için kriterleri ve yöntemleri oluşturmak;
ulusal standartlar üzerine kurulu çeşitli hizmet-içi eğitim programlarını uygulamaya
koymak;
çeşitli kaynaklardan hizmet-içi eğitimin finansmanını sağlamak için proje hazırlamak;
hizmet-içi eğitim faaliyetlerinin gelişimini denetlemek;
sonunda mesleki yeterlilik ve/veya öğretmenlikte yeterlilik derecelerinin verildiği
eğitim programları tasarlamak;
hizmet-içi eğitim için yeni bir metodoloji hazırlamak;
genç öğretmenler için destek programları hazırlamak;
öğretmenlik mesleği için gelişme yolları oluşturmak;
üniversite öncesi temel ve hizmet-içi eğitim için stratejiler belirlemek;
eğitim pazarında arz-talep dengesini kurmak;
eğitim faaliyetlerinin sonuçlarını analiz etmek;
Öğretmen Kaynakları Merkezlerinde yürütülen hizmet-içi eğitim faaliyetlerini
desteklemek.
Mesleki gelişimi sağlamak için verilen dersleri güncellemenin yanı sıra, öğretmenlere yönelik
temel ve hizmet-içi eğitim, bilgisayarların bir öğretim aracı olarak kullanılabilmesi ve modern
teknolojilerin kullanımına ilişkin yeni becerilerin geliştirilmesi için özel eğitim saatleri
içermektedir.
-
Okul Yönetiminin ve Finansmanın GeliĢtirilmesi
Okul yönetiminin ve finansmanın geliştirilmesine yönelik reform hareketleri şunlardır:
okul müdürlerini eğitmek – bu sayede müdürler öğretim programıyla ilgili konuların,
mali kaynakların ve insan kaynaklarının idaresi ile ilgili sorumlulukları
üstlenebileceklerdir;
tüm düzeylerde eğitimle ilgili yönetimi yürütebilmek için gerekli bilgi sistemini
modernize etmek;
eğitim sürecine ilişkin değerlendirme sistemlerinin geliştirilmesi;
okul müdürlerinin idari ve mali becerilerinin geliştirilmesi.
Üniversite Öncesi Eğitimin Finansmanından sorumlu Ulusal Konsey, devlete ait üniversite
öncesi eğitim kurumları için finansman stratejileri ve yöntemleri getirmektedir. Yeni
finansman sistemi, her tip harcama için özel kriterleri dikkate almaktadır.
Mesleki Eğitim ve Öğretim (VET)
VET reformu, aşağıdaki temel hususları ilgilendirmektedir:
-
Sanat ve Ticaret Okulunun Kurulması
Yeni Sanat ve Ticaret Okulu, Orta Öğretim İkinci Devre seviyesinde bulunan eski
eğitim kurumlarının yerini alacaktır. Mesleki alanda eğitim almak isteyen öğrencilere
zorunlu mesleki eğitim hizmeti sunacaktır. Mezuniyetin ardından öğrenciler, mesleki
yeterliliklerini belgeleyen bir diploma alacaklardır ve bu diploma, birinci düzey
mesleki yeterliliğe ulaşmış olma anlamına gelecektir.
-
Bitirme yılının oluĢturulması
Bitirme yılı, lisenin üst aşamasında (zorunlu eğitim sonrası Orta Öğretim İkinci Devre)
eğitime devam etmeyi kolaylaştırmak ve daha yüksek bir mesleki yeterlilik sağlamak
amacıyla oluşturulmuştur.
-
Öğretim programı değiĢiklikleri
İş piyasasından gelen zayıf işaretler nedeniyle, normal eğitimde kullanılan öğretim
programlarının içeriği, öğrencilerde birden çok yeterlilik alanı ve düzeyi yaratacak
şekilde oluşturulmuştur. Bu stratejik seçim, geniş bir mesleki hareketlilik alanı sağlar
(dar yeterlilik alanlarının ortaya çıkarabileceği riskleri önler) ve sosyal bütünleşme
için fırsatları güçlendirir. Daha dar uzmanlık alanlarına, ileri düzey mesleki eğitim
çerçevesinde yönelinebilir.
Öğretim programına yeni dersler ve konular eklenmiştir; bunun nedeni, fırsat eşitliğini
teşvik etmek ve VET mezunlarına eğitimlerine devam edebilme olanağı sağlamaktır;
bu derslerin bazıları: ICT, Girişimcilik Eğitimi, Şehir Kültürü, Yabancı Diller, Mesleki
Rehberlik ve Danışmanlık. Yeni öğretim programı, öğrencilerin ilgi alanlarına ve yerel
iş çevrelerinin gereksinimlerine göre oluşturulan çok yönlü ve öğretim programı dışına
taşan bir yaklaşım getirmektedir.
-
Sosyal ortaklıkların geliĢtirilmesi
Yerel iş piyasasıyla ilgili olarak güvenilir bilgiler sağlayan yerel toplum, bazı belli
başlı nitelikler konusunda gelen talepleri karşılayabilmek için uygun yollar önerebilir.
İleri düzey mesleki eğitim, eğitim sistemi içerisinde verilir ve bu eğitim verilirken,
sosyal ortaklık ruhu içerisinde birlikte çalışan kamu kurumları veya özel kurumlar
tarafından başlatılan ve düzenlenen özel programlardan yararlanılır.
B. Yükseköğretim
Yükseköğretim reformu, yükseköğretim çalışmalarına girişi kolaylaştırmayı, eğitimin ve
bilimsel araştırmaların kalitesini artırmayı, akademik ve mali idareyi merkeziyetçilikten
uzaklaştırmayı ve akademik ve sosyal ortaklıkları teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
Üniversite çalıĢmalarının düzenlenmesine iliĢkin yeni Yasa‟ya göre (no. 288/2004), üç
temel düzey üzerine oturtulmuş derece yapısı 2005-2006 yılından itibaren tamamıyla
uygulamaya konulacaktır. Her bir düzey için birbirlerinden farklı kabul ve mezuniyet
prosedürleri söz konusu olacaktır. Pek çok konu ve uzmanlık alanını içerisinde barındıran
eğitim düzeylerinin süresi, Ulusal Rektörler Konseyi‟nden gelen öneriler ışığında Eğitim ve
Araştırma Bakanlığı tarafından belirlenecek ve bir Hükümet Kararı vasıtasıyla onaylanacaktır.
Düzenlenmiş mesleklere yönelik ve Avrupa düzeyinde benimsenmiş eğitim koşullarına ilişkin
özel kaideler, Romanya yükseköğretim sistemi içerisinde uygulanacaktır.
Birinci düzey (Lisans derecesi), ECTS‟ye denk en az 180 en fazla 240 transfer edilebilir
kredi içerecek ve alanına ve uzmanlık konusuna bağlı olarak 3-4 yıl sürecektir. Ġkinci düzey
(Lisansüstü-Mastır), en az 90 en fazla 120 transfer edilebilir kredi içerecek (istisnai bir durum
olarak, birinci düzeyin süresine göre, alt limit 60 transfer edilebilir krediye çekilebilir) ve 1-2
yıl arasında bir zaman sürecektir. Her iki düzey de en az 300 transfer edilebilir kredi
toplanmasına olanak sağlamalıdır. Avrupa kaidelerine göre düzenlenmiş meslekler için, uzun
bir eğitim programı çerçevesinde her iki düzeye de katılmak suretiyle 5-6 yıl sürecek ve
sonucunda bir Mastır diplomasına eşdeğer bir dereceye ulaşabilmeyi sağlayacak bir eğitim
sunulabilir. Üçüncü düzey de (Doktora), Bologna Sürecinin bir parçası olarak yeniden
yapılandırılmıştır ve 3 yıl sürecektir.
Yine aynı yasaya göre, 2005-2006 akademik yılından itibaren, ECTS tam olarak uygulamaya
konulacaktır ve bütün üniversitelerde zorunlu hale gelecektir ve bütün mezunlara herhangi bir
ücret talep etmeden ve uluslararası düzeyde oldukça yoğun bir şekilde kullanılan bir dilde bir
Ek Diploma verilecektir.
2002-2010 yılları arasındaki dönem için belirlenmiş olan Romanya yükseköğretim stratejisi,
Romanya yükseköğretim sistemi ve diğer Avrupa sistemleri arasında kesin bir uyum
sağlamaya odaklanmıştır.
Özellikle Bologna Bildirgesine ilişkin bazı temel reform hareketleri şu konuları
ilgilendirmektedir:
-
Kalite güvencesi
Rektörlerin yönetimle ilgili sorumluluklarıyla ilgili daha büyük beklentiler;
Üniversite personelinin atanmasında daha sıkı şartlar ortaya koymak ve yüksek düzey
personelin seçiminde yapılan sınav, vs. gibi seçici unsurları geliştirmek;
Öğrencilerin daha iyi bir şekilde seçilmesi ve motive edilmesi;
Kalite güvencesi için faydalı unsurlar olan iç ve dış değerlendirmeyi teşvik etmek.
-
Yeterlilikler
Yükseköğretim yeterlilik dereceleri ve iş piyasası arasında daha iyi ilişkiler
Mezunların iş piyasasına girişlerini ve çalışma hayatlarını izleme
-
Öğretim sürecinin yeniden düzenlenmesi
Üniversite ders paketlerinin üzerine kurulmuş modüler sistemlerin geliştirilmesi;
℮-öğrenme ile ilgili eğitim politikalarının geliştirilmesi
-
-
-
-
Romanya Yükseköğretim sisteminin Avrupa sistemleri içerisinde güçlü bir hale
getirilmesi ve uluslararası iĢbirliği
Avrupa Yükseköğretimi‟nin değişip gelişmesine bağlı olarak reform sürecinin
sağlamlaştırılması
Socrates II ve Leonardo II gibi Avrupa Programları temelinde Avrupa işbirliğinin
geliştirilmesi
Üniversiteler arasındaki öğrenci ve öğretmen değişimlerinin kolaylaştırılması.
BELGELER
ĠSPANYA
IX. Eğitim Sisteminin Tanımı
Devlet Planlama Teşkilatı‟nın verilerine göre 31 Aralık 2004 itibariyle İspanya‟da toplam
kayıtlı nüfus 42,935,001 idi. Nüfusun % 50.84‟ünü kadınlar oluşturmaktaydı. 24 yaşın
altındaki insanların sayısı 11,509,228 idi ve bunun % 48.70‟ini kadınlar oluşturmaktaydı.
Eğitim ve Bilim Bakanlığı‟nın verilerine göre 2004/05 öğretim yılında tüm eğitim
düzeylerinde toplam 8,430,939 öğrenci mevcuttu. Bu nüfusun farklı eğitim düzeyleri
arasındaki dağılımı aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Özel
ihtiyacı
olanlara
yönelik
eğitim
1,419,307 2,494,598 1,876,322 29,283
Okul
öncesi
İlk
öğretim
Zorunlu
orta
öğretim
Mesleki
eğitim
Bakalorya Üniversite Tüm
(Lise
düzeyler
eğitimi)
516,504
632,154
1,462,771
8,430,939
İspanyol Anayasası uyarınca, Castellano İspanya‟nın resmi dilidir. Bu yüzden, tüm
İspanyol vatandaşlar bu dili bilmelidir ve tüm İspanyol vatandaşların bu dili kullanma
hakkı vardır. Castellano‟nun yanı sıra, Özerk Bölgelerin kendi resmi dilleri de vardır. Bu
yarı resmi diller Catalán (Katalanca), Gallego, Valenciano ve Euskera‟dır. Yarı resmi
dillerin olduğu bu bölgelerde hem bölgenin kendi dili hem de Castellano tüm üniversite
dışı eğitim düzeylerinde zorunlu öğretim dili olarak düşünülmektedir. Özerk bölge
dillerinin öğretim dili olarak kullanımı dilin ne kadar yaygın olduğuna ve her bölgenin
uyguladığı dil politikalarına bağlı olarak farklı bölgelerde değişiklik göstermektedir.
2.
2004/2005 öğretim yılında tüm eğitim düzeylerinde kayıtlı olan toplam öğrenci sayısının
% 71,6‟sı devlet okullarında yer almaktaydı. Bu oran aşağıdaki tablodan da görüleceği
üzere farklı düzeylerde küçük de olsa değişiklik göstermektedir.
1,419,307
2,494,598
1,876,322
DEVLET
okullarına
kayıtlı
öğrenci
sayısı
926,689
1,660,520
1,242,604
DEVLET
okullarına
kayıtlı
öğrencilerin
%‟si
65,3
66.6
66.2
ÖZEL
okullara
kayıtlı
öğrenci
sayısı
492,618
834,078
633,718
ÖZEL
okullara
kayıtlı
öğrencilerin
%‟si
34.7
33.4
33.8
29,283
15,353
52.4
13,930
47.6
TOPLAM
öğrenci
sayısı
Okul öncesi
İlköğretim
Zorunlu orta
öğretim
Özel ihtiyacı
olanlara
yönelik
eğitim
Mesleki
Eğitim
Bakalorya
(Lise
Eğitimi)
Üniversite
Tüm
düzeyler
516,504
387,310
75
129,194
24.6
632,154
476,466
75.4
155,668
24.6
1,462,771
1,330,574
91
2,259,226
32.4
8,430,939
6,039,516
71.6
2,391,423
29.4
Merkezi hükümet, sistemin genel düzeni için sorumluluğu elinde bulundurmaktadır.
Ancak 1978‟den bu yana sorumlulukların pek çoğu 17 bölgesel hükümet (özerk bölgeler)
arasında dağıtılmıştır. Toplumun eğitime katılımı İspanyol eğitim sisteminde oldukça
önemlidir. Üniversite dışı eğitime dahil edilen sosyal grupların katılımını ve ve bu
gruplarla istişareyi teşvik etmek için hem devlet ve bölge hem de yöresel ve bireysel okul
düzeylerinde okul konseyleri oluşturulmuştur.
Devlet Okul Konseyi, eğitimin genel planlamasına sosyal katılım ve hükümet tarafından
ilan edilen ya da önerilen düzenleme ve kanunlar hakkındaki tavsiyelere yönelik olarak
kurulmuş olan ulusal bir organdır. Kamu tarafından finanse edilen her kurumun bir okul
konseyi bulunmaktadır. Okul konseyleri, eğitim camiasını oluşturan farklı sektörlerin
kurulmasını yöneten ve denetleyen katılımcı organlardır. Bu konsey yönetim ekibi,
öğretmen, öğrenci ve ailelerin temsilcilerini ve hizmet personelini, kamu tarafından
finanse edilen özel kurumlar olması durumunda kurum sahiplerinin temsilcilerini
içermektedir. Diğer işlevlerinin yanı sıra okul konseyinin şu işlevleri de bulunmaktadır:
öğrenci kabulüne karar vermek, kurumun bütçesini onaylamak, işleyişini incelemek ve
yönetim ekibi üyelerinin atanması veya görevden alınması konusundaki önerilerden
eğitim mercilerini haberdar kılmak.
Üniversite Koordinasyon Konseyi, yüksek öğretimde ülke çapında danışma organıdır ve
devlet düzeyinde ise katılımcı organdır. Dahası, her üniversite katılım için diğer
tamamlayıcı kanallarının yanı sıra kendi Sosyal Konseyi‟ne sahiptir.
Eğitim Yüksek Denetim Servisi eğitimin yapısı ve organizasyonunu denetlemektedir ve
her bir özerk bölgede bir teknik denetim servisi faaliyet göstermektedir. Bu servis, genel
olarak mevzuatın yanı sıra devlet tarafından konulan kurallara riayet edilmesini temin
etmektedir. Bunu yaparken de tüm İspanyol vatandaşların kendi eğitim haklarını ve
görevlerini kullanırken eşit olmalarını temin etmek için temel şartların yerine getirilmesini
sağlamaktadır. Her özerk bölge, bütün kurumlar, hizmetler, programlar ve hem kamu hem
özel kurumların etkinlikleri için kendi teknik ve denetim servisini teşkilatlandırmak ve
işletmekten sorumludur.
Okul öncesi eğitim, eğitim sisteminin ilk düzeyini oluşturmaktadır. 0 – 6 yaş arası
çocukları kapsamaktadır ve her biri 3 yıllık 2 devre şeklinde yapılandırılmıştır. Zorunlu
olmayan bir seviye olmasına rağmen, eğitimsel bir tabiata sahiptir ve ikinci devre, yani 36 yaşlarındaki devre, hem devlet hem kamu tarafından finanse edilen özel kurumlarda
ücretsizdir.
Yaş < 1
1 yaş
2 yaş
3 yaş
4 yaş
Okul
Öncesi
% 2.2
% 9.2
% 20.7
% 92.9
%100
eğitim
Okul öncesi eğitimde yaşa göre net okullaşma oranı. Ders yılı 2000/ 01
5 yaş
% 100
(g) Evreler
İlköğretim
6 – 12 yaş
Ortaöğretim birinci devre
12 – 16 yaş
6 – 16 yaşları arasında eğitim zorunludur ve 2 eğitim düzeyine ayrılmaktadır: her biri 2 yıl
olmak üzere 3 aşamadan oluşan ilk öğretim ve 4 ders yılından oluşan ortaöğretim birinci
devre.
(h) Kabul Kriterleri
İlköğretime girmek için çocuklar 6 yaşında olmalıdır. Bir okula yönelik talebin
gerekenden fazla olması durumunda belirli kabul kriterleri (aile geliri, okulun hizmet
bölgesi, ve aynı okuldaki kardeşler) uygulanır. Öğrenciler otomatik olarak ilköğretimden
ortaöğretim birinci devreye geçerler. Zorunlu eğitim hem devlet kurumlarında hem de
kamu tarafından finanse edilen özel kurumlarda ücretsizdir.
(i) Okul Gününün/ Haftasının/ Yılının Süresi
Merkezlerin homojenliğini temin eden belirli asgari standartlara riayet edilmesine rağmen
okul takvimini her özerk bölge kendisi belirler. Ders yılı, Eylül ortası ve Haziran sonu
arasında olmak üzere ilk öğretimde 180 gün orta öğretimde ise 175 günü içermektedir.
Okullar haftanın 5 günü açıktır ve ilk öğretimde haftada ortalama 25 ders saati, orta
öğretimde ise 30 ders saati bulunmaktadır. Bir ders saati ilk öğretimde 55 dakika, orta
öğretimde ise 60 dakika sürmektedir. Yıllık minimum öğretim saati ilk öğretimde 810,
orta öğretim birinci devrede ise 906 saattir.
(j) Sınıf Büyüklüğü/ Öğrencilerin Gruplandırılması
Maksimum sınıf büyüklüğü ilköğretim düzeyinde 25, ortaöğretim düzeyinde ise 30
kişidir. Öğrenciler yaşlarına göre gruplandırılmaktadır. Sınıfların küçük olduğu bazı kırsal
kesim bölgelerinde karma yaş grupları mevcuttur. İlk öğretim sınıflarında Müzik, Beden
Eğitimi ve Yabancı Diller hariç tüm dersler için bir öğretmen vardır. Ortaöğretim
öğrencileri ise her ders için ayrı öğretmene sahiptir.
(k) Öğretim Programının kontrolü ve içeriği
Özerk öğretim programı bölgesi söz konusu olduğunda, öğretim programı düzenlemede 3
seviye oluşturulmuştur. Merkezi hükümetin tüm devlet için başlangıç noktası olarak
belirlediği çekirdek öğretim programını kullanarak her özerk bölge kendi resmi öğretim
programını (öğretim programı düzenlemenin ilk seviyesi) çizer. Daha sonra eğitim
kurumu bu temel öğretim programına dayanarak bir uyarlama yapar ve bu öğretim
programını genişletir, bu da öğretim programı düzenlemenin ikinci aşaması olarak
bilinmektedir. Üçüncü düzenleme seviyesi, öğretmen tarafından somut her bir öğrenci
grubu için tasarlanan bir dizi öğretim biriminin oluşturduğu derslik programlamaya
tekabül etmektedir.
İlk öğretimdeki zorunlu çalışmalar Doğal, Sosyal ve Kültürel Çevre, Sanatsal Eğitim,
Beden Eğitimi, İspanyolca Dili ve Edebiyatı, Özerk bölgeye ait Yarı resmi dil ve
Edebiyatı (eğer varsa), Yabancı Diller ve Matematik derslerini içermektedir. Eğitim
kurumlarında Katolik dini dersi zorunlu olarak sunulmaktadır ancak öğrenciler için isteğe
bağlıdır. Orta öğretim birinci devre çekirdek öğretim programını İspanyolca dili ve
Edebiyatı, Özerk bölgeye ait Yarı resmi dil ve Edebiyatı, Yabancı Diller, Matematik,
Beden Eğitimi, Doğa Bilimleri, Plastik ve Görsel Eğitim, Sosyal Çalışmalar, Coğrafya ve
Tarih, Teknoloji ve Müzik derslerini kapsamaktadır. Katolik Dini dersi kurumlar
tarafından zorunlu olarak sunulmaktadır ancak öğrenciler için isteğe bağlıdır.
İlköğretimde metodoloji evrensel ve disiplinler-arası niteliktedir, farklı deneyimlerin ve
öğrencilerin bilgisinin bütünleştirilmesine yönlendirilmiş ve onların kişisel özelliklerine
uydurulmuştur. Orta öğretim birinci devrede metodoloji her bir öğrencinin
gereksinimlerine göre uyarlanmalıdır ve öğrencilerin ekip içinde çalışma yeteneklerinin
yanı sıra kendi kendilerine öğrenme yeteneklerini de geliştirmelidir.
Aralık 2000‟de hükümet, orta öğretim birinci devrenin içeriklerinin (ESO) yıla göre
birbirini izlemesini ve kavramlar, prosedürler ve tutumlar arasında hiç bir ayırım
yapılmamasını, bununla birlikte değerlendirme kriterlerinin ilk devre ve ikinci devrenin
her bir yılı için ayrı ayrı düzenlenmesini onaylayan 3473/ 2000 sayılı Kraliyet
Kararnamesini onaylamıştır.
Yıllık ders yükü söz konusu olduğunda, Plastik ve Görsel Eğitim ve Müzik derslerinde
yıllık ders yükü 35 saat azaltılırken Matematik ve İspanyol Dili ve Edebiyatı alanlarında
ise 35 saat artırılmıştır. Yıllık ders yükü ile ilgili değişiklikler 2001/ 02 ders yılında
uygulanmıştır. Diğer değişiklikler ise 2002/ 03‟te orta öğretim birinci devrenin 1. ve 2.
yılları için uygulanmıştır ve 2. ve 4. yılları için de 2003/ 04‟te yürürlüğe girmiştir.
(l) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Ulusal ya da bölgesel bir test sistemi bulunmamaktadır. Minimum çekirdek öğretim
programı, öğretim programına ayrılmaz bir parçası olan değerlendirme için temel
yönergeleri içermektedir.
İlköğretimde değerlendirme sürekli olmalıdır ve öğrencinin ilerleyişi farklı alanlarda göz
önünde tutulmalıdır. Model öğretmen geçme kararlarından sorumludur. Öğrenciler
gerektiğinde bir yılı tekrar edebilmelerine rağmen ilköğretim dönemleri arasındaki
ilerleme öğrencinin öğretim programı hedeflerini karşılamasına bağlıdır. Bir ya da daha
fazla dersten negatif bir değerlendirme alarak bir ileriki döneme ulaşan öğrenciler,
diğerlerine yetişmek için uygun destek etkinlikleri alacaklardır. Erken yaştaki okul
başarısızlıklarından kaçınmak için ilk öğretimde erken teşhisin yürütülmesi ve takviye
prosedürlerinin oluşturulmasına özel önem gösterilmelidir.
Orta öğretim birinci devrede değerlendirme süreklidir ancak derse göre farklılık
göstermektedir. Öğrenciler, yıl sonunda özerk bölgeler tarafından belirlenen tarihlerde
geçemedikleri derslerden bütünleme sınavına girebilirler. Aşamadaki derslerin her biri
tamamlandığında değerlendirme ekibi öğrencilerin olgunluklarını ve gelecek yıllardaki
iyileşme ve ilerleme olasılıklarını göz önünde bulundurarak geçmelerine karar verir.
Bütünleme sınavından sonra hala ikiden fazla dersi olan öğrenciler aynı derste bir yıl daha
kalacaklardır. Her ders sadece bir kez tekrar edilebilir. Bir yıllık ders tekrarından sonra
eğer öğrenciler gelecek yıla geçmek için gerekli şartları karşılayamazlarsa değerlendirme
ekibi, danışma ekibi ve ailelerin rızası ile öğrencinin eğitim ihtiyaçlarına göre eğitim
mercileri tarafından düzenlenen şartlara dayanarak bir sonraki yıla geçişine karar
verecektir.
Zorunlu eğitimin tamamlanması üzerine öğrenciler “Graduado en Educación Secundaria
Obligatoria” sertifikası (Zorunlu Orta öğretim Sertifikası) alırlar. Bu sertifikayı almak için
öğrenciler o aşamaya ait tüm dersleri geçmek veya istisnai koşullar altında eğitim
mercileri tarafından düzenlenen şartlar uyarınca bu koşulu karşılamaksızın dersleri
geçmek zorundadırlar. Zorunlu Orta Öğretim sertifikası, Bakalorya (Lise eğitimi) veya
Orta Düzey Özel Mesleki Eğitime girişi sağlar.
5.
Ortaöğretim Ġkinci Devre ve ortaokul sonrası öğretim
Bakalorya (Lise eğitimi)
16 – 18 yaş
Orta düzey özel mesleki eğitim
16 – 18 yaş
Bu iki tür zorunlu eğitim sonrası eğitim ayrı ayrı sağlanabildiği gibi aynı kuruluş içinde
yani zorunlu eğitim sağlayan aynı binalarda sırayla da sağlanabilmektedir.Bakalorya 2
yıllık bir süreye sahiptir ve orta düzey özel mesleki eğitim mesleki profilin özelliklerine
göre değişiklik gösteren bir süreye (normalde bir buçuk yıl) sahiptir.
Yukarıda bahsi geçen 2 eğitim türünden birine girebilmek için öğrenciler Zorunlu Orta
öğretim sertifikasına sahip olmalıdırlar. Kamu tarafından finanse edilen okullarda öğrenim
ücreti yoktur ancak gelir düzeylerine bağlı olarak ailelerden araç gereçleri, ulaşım vaya
yemek ücretlerini ödemeleri talep edilebilir.
(c) Öğretim Programının Denetimi ve içeriği
Bakalorya‟nın minimum çekirdek öğretim programını ulusal düzeyde belirlenmektedir.
Ancak özerk bölgeler, eğitim mercileri ve okullar öğretim programı geliştirir ve kendi
bağlamlarına uydururlar. Bakalorya‟da 4 şekil bulunmaktadır: Sanat, Doğa Bilimleri ve
Sağlık, İnsani ve Sosyal Bilimler, ve Teknoloji.
Aralık 2000‟de hükümet, orta öğretim ikinci devrenin yapısı, minimum çekirdek öğretim
programı ve ders yükü ile ilgili değişiklikleri getiren 3474/2000 sayılı Kraliyet
Kararnamesini onaylamıştır. Bu kararname her yıl için ortak dersleri belirler. Bu Kraliyet
Kararnamesi, orta öğretim ikinci devrenin 1. yılı halinde 2002/ 03 yılında ve orta öğretim
ikinci devrenin 2. yılı halinde ise 2003/ 04 yılında uygulanmıştır.
Hükümet, Mesleki Eğitim ve Profesyonel Yeterlilikler üzerine Organik yasayı 2002
yılında onaylamıştır. Bu yasa, Yeterlilikler ve Mesleki Eğitim Ulusal Sistemini kurmuş ve
mesleki eğitimin mevcut alt sistemlerini tek bir sistem halinde düzenleme amacı ile bu
eğitim türlerinde reform sağlamıştır. “Catálogo Nacional de Cualicaciones profesionales”
(Profeyonsel yeterlilikler konulu Ulusal Katalog) sistemin kurumsal lideri olmuştur.
Amacı, yaşam boyu öğrenme, işçilerin hareketliliği ve iş piyasası birliğinin yanı sıra
Mesleki eğitim ve iş piyasası arasınsa bütünleşmeyi ve yeterliliği kolaylaştırmaktır.
Bakalorya öğrencileri ders süresince, konulara göre farklılık gösteren sürekli bir
değerlendirmeye tabidirler. Yıl sonunda bazı derslerden başarısız olan öğrenciler
bütünleme sınavına girebilirler. Geçme ve kalma düzenlemeleri bu aşamadaki maksimum
kalma süresini 4 yıl olarak belirlemiştir. İlk yılda ikiden fazla, ikinci yılda üçten fazla
dersten başarısız olan öğrenciler yılı tekrarlarken üçten az dersten başarısız olan öğrenciler
sadece bu üç dersi alacaklardır. Başarılı öğrenciler Bachiller sertifikası alırlar. Daimi
değerlendirme mesleki derslere de uygulanmaktadır ve başarılı öğrenciler ilgili uzmanlık
alanında Técnico sertifikası alırlar.
6. Üçüncü Düzey öğretim
(a) Kurum türleri
Eğitim ve Bilim Bakanlığına bağlı olan Üçüncü Düzey Öğretim üniversite ve üniversite
dışı eğitimi kapsamaktadır. Üniversite dışı eğitim, Enseñanzas Artísticasde grado
superior (ileri düzey Sanat Eğitimi), ileri düzey Özel Mesleki Eğitim ve İleri Spor Ustası
sertifikasını içermektedir.
Üniversite düzeyindeki eğitim Facultades Universitarias (üniversite fakülteleri), Escuelas
Técnicas Superiores (yüksek teknik eğitim merkezleri) ve Escuelas Universitarias (birinci
dönem çalışmaları için üniversite merkezleri) ’da sunulmaktadır. Conservatorios
Superiores (yüksek müzik akademileri) ve Escuelas Superiores (yüksek okullar) ileri
düzey sanat eğitimi sunan kamu kuruluşlarıdır. Genel olarak, ileri düzey Özel Mesleki
Eğitim veren kuruluşlar orta düzey eğitim verenlerle aynıdır.
Üniversiteler Organik Kanunu (LOU) Aralık 2001‟de yürürlüğe girmiştir. Bu kanun
üniversite sistemini düzenlemekte ve bir önceki 1983 Üniversite Reformu Organik
Kanunu‟nu (Ley de Reforma Universitaria – LRU –) yürürlükten kaldırmaktadır. Diğer
özelliklerine ek olarak LOU, Üniversite öğretim programı ve hizmetleri, öğretmen alımları
için yeni bir sistemin oluşturulması, öğrenci ve öğretmenlerin teşviki, İspanya sistemi ve
uluslararası sistem içinde araştırmacıların hareket edebilirliğini düzenlemenin yanı sıra
Eğitim ve araştırmayı, öğretim ve yönetim etkinliklerini değerlendiren Ulusal
Değerlendirme Bürosu‟nun (ANECA) kuruluşunu düzenlemektedir. LOU prosedürü 2003/
04 ders yılında bitecek şekilde derece derece uygulanmıştır.
(b) GiriĢ
İleri Düzey Özel Mesleki Eğitime kayıt olmanın 2 yolu vardır: Bachiller sertifikasına
doğrudan giriş ve test yoluyla giriş. Bu ikincisi daha az yaygındır. Bir üniversiteye
kaydolmak için üniversite giriş sınavı (PAU) zorunlu bir ön koşuldur. Eğitim ve Bilim
Bakanlığı ve özerk bölgeler tarafından düzenlenen PAU üniversite ve Bakalorya
öğretmenleri tarafından ortaklaşa planlanmakta ve organize edilmektedir. LOU, giriş için
başvuran öğrencilerin kendi merkezlerindeki kabul politikalarını düzenlemekle yükümlü
kurumun üniversiteler olduğunu kabul etmektedir. İleri düzey Sanat ve Spor öğrencileri de
özel bir sınavı geçmek zorundadırlar. Diğer taraftan, belirli bir dizi çalışma içerisinde
öğrenciler adayın seçilen uzmanlıkta çalışması için gereken bilgi ve becerilerin varlığını
kanıtlayan ek özel bir sınavı da geçmek zorundadırlar.
(c) Yeterlilikler
Diplomado, Arquitecto Técnico ve Ingeniero Técnico dereceleri üniversite çalışmalarının
ilk devresi (3 yıl) tamamlandıktan sonra, Licenciado, Arquitecto ve Ingeniero dereceleri
de üniversite çalışmalarının ilk ve ikinci devresi (4 – 6 yıl) tamamlandıktan sonra
kazanılır. Doctor derecesi üniversite derslerinin ilk devresini geçen ve tezlerini başarılı bir
şekilde savunan öğrencilere verilir. Sanat eğitiminin farklı uzmanlıklarını tamamladıktan
sonra öğrencilere farklı sertifikalar da verilmektedir. İleri düzey Müzik ve Dans
çalışmaları ve Dramatik Sanatları tamamlayan öğrenciler üniversite Licenciado derecesine
eş değer bir yüksek öğretim sertifikası (Título Superior) alırlar.İleri düzey Özel Mesleki
eğitimini başarıyla tamamlayan öğrencilere Técnico Superior sertifikası verilir. İleri düzey
Plastik Sanatlar ve Tasarım‟ı bitiren öğrenciler Técnico Superior de Artas Plásticas y
Diseño sertifikası, ve Sanatın Korunması ve Restorasyonu derslerini bitiren yani Seramik,
Tasarım ve cam öğrencileri üniversite Diplomado‟suna eş değerde bir sertifika (sırasıyla
Título Superior en Conservación y Restauración de Bienes Culturales, Cerámica, Diseño
y Vidrio) alırlar. İleri Spor Ustalığı‟nı başarıyle tamamlayan öğrenciler Özel Mesleki
Eğitim Técnico Superior sertifikasının tüm amaç ve niyetlerine eş değerde bir sertifika
(Técnico Deportivo Superior) alırlar. Üniversite dışı eğitim kurumlarındaki dersler
öğrencileri Licenciado veya Diplomado yeterliliklerine eş değer yeterliliklere hazırlar.
Yüksek öğretimin yapısını Avrupa Yüksek Öğretim Alanı‟na uydurmaya çalışan
LOU‟dan sonra bazıları hala gelişim aşamasında olan birçok kararname yayınlanmıştır:
Diploma Eki‟nin üniversiteler tarafından çıkarılma prosedürünü düzenleyen 1 Ağustos
tarihli 1044/ 2003 sayılı Kraliyet Kararnamesi, üniversite eğitiminin yapısını kuran ve
resmi üniversite eğitimini düzenleyen 21 Ocak tarihli 55/ 2005 sayılı Kraliyet
Kararnamesi, resmi lisansüstü eğitimi düzenleyen 21 Ocak tarihli 56/ 2005 sayılı Kraliyet
Kararnamesi. Yukarıda bahsi geçen Kraliyet kararnameleri halen yasal gelişim altındadır.
Mevzuat, belirli eğitim ihtiyaçları olan öğrencilerin bakımı için yeni bir çerçeve
düzenlemektedir: sosyo – ekonomik ve sosyo – kültürel sebeplerden dolayı eğitim tazmini
isteyenler, yabancı öğrenciler, çok yetenekli öğrenciler ve özel eğitim ihtiyaçları olan
öğrenciler.
Özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler, fiziksel, ruhsal veya duyusal yetersizlikleri ya da
ciddi davranış sorunları nedeniyle özel destek ve özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerdir.
Genel eğilim bu örencilerin yaygın eğitime dahil edilmesi şeklindedir. Yaygın eğitim
içinde gereksinimleri karşılanamayan öğrenciler için özel ihtiyaçlı çocuklara eğitim veren
okullar veya birimler bulunmaktadır.
8. Öğretmenler
Okul öncesi ve ilk öğretim öğretmenleri Maestro öğretmenlik diplomasına sahip
olmalıdırlar. Orta öğretim öğretmenleri pedagojik uzmanlaşma kurslarının yanı sıra
Licenciado, veya mimarlık ya da mühendislik derecesine sahip olmalıdırlar. İlk öğretim
öğretmenleri, alan öğretmenlerinin istihdam edildiği müzik, beden eğitimi ve yabancı
diller dışındaki tüm dersleri verecek şekilde eğitilmektedir. İlkokul öğretmenleri genel
derslere giren orta okul öğretmenleri ise tek bir derste uzmanlaşan öğretmenlerdir.
Üniversite profesörleri doktora derecesine sahip olmalıdırlar. Üniversite eğitiminin birinci
devresinin verildiği kolejlerde öğretmenlik yapan profesörlerden doktora derecesi
istenmemektedir. Ancak Licenciado, Mimarlık ya da mühendislik derecelerinin olması
gerekmektedir. LOU, aralarında aşağıdakilerin de bahsedilmesi yerinde olan çeşitli
üniversite öğretim şekillerini düzenlemiştir: eşitlik, erdem ve kapasite ilkelerini garanti
eden öğretim personeline yönelik yeni bir istihdam sisteminin oluşturulması, öğretim
personeli için yasal bir çerçevenin hazırlanması ve İspanyol sistemi ya da Uluslararası
sistem içinde profesörlerin ve araştırmacıların mobilitesinin teşvik edilmesi. Kamu
kuruluşlarındaki
profesör
ve
öğretmenler
genellikle
devlet
memurudur.
X. Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma Konuları
Eğitim Kalitesi Organik Yasası (LOCE) 23 Aralık 2002 tarihinde geçmiştir. 27 Haziran tarihli
827/ 2003 sayılı Kraliyet Kararnamesi, eğitim sisteminin yeni düzenine yönelik uygulama
takvimini hazırlamış ve 2003/ 04 öğretim yılı süresince uygulanan ve 2007/ 08 öğretim yılına
kadar uygulanacak olan önlemleri kapsayan geçici bir takvim belirlemiştir. İspanya‟daki
hükümet Mart 2004‟teki genel seçimlerden sonra değişmiştir. Yeni hükümet 28 Mayıs tarihli
1318/ 2004 sayılı Kraliyet Kararnamesi ile LOCE tarafından önerilen eğitim sistemin
düzenlenmesine yönelik uygulama takvimini kısmen de olsa yeniden düzenlemiştir. Bu
kararname, LOCE tarafından düzenlenen eğitim reformlarının uygulanışını 2 alan hariç olmak
üzere 2 yıl süresince ertelemektedir: 3 – 6 yaşları arasındaki ilk öğretimin parasız olması ve
yabancı dil eğitimi. Dahası, Zorunlu Orta öğretimi değerlendirme ve geçme kriterlerine atıfta
bulunan ve 2003/ 04 öğretim yılında yürürlüğe giren önlemleri sağlamaktadır.
Bu yüzden, üniversite dışı eğitimdeki mevcut durum şu şekildedir: üniversite dışı eğitimi
düzenleyen aşağıdaki eğitim kanunları şu kanunlarla birlikte var olmaktadır: LODE-1985,
LOGSE-1990, LOCFP-2002 ve LOCE-2002. Ancak bu son kanunun bazı bölümlerinin
yürürlüğe girmesinin ertelenmesi nedeniyle 2004/05 öğretim yılında eğitim sisteminin
durumu geçmiş öğretim yılında olduğu gibiydi. Yeni hükümet tarafından teşvik edilen yeni
eğitim reformları konusundaki tartışmaya yardımcı olmayı hedefleyen Eğitim ve Bilim
Bakanlığı Eylül 2004‟te yedi bölüm halinde düzenlenmiş bir teklif belgesi geliştirmiştir:
eğitim kalitesi ve fırsat eşitliği konusunda genel düşünceler, okul öncesi ve ilk öğretim
aşamalarını kuvvetlendirecek teklifler, önlemler ile zorunlu orta öğretim konusundaki fikirler
ve çeşitlilik konusuna verilen önemi artırma yolları, yabancı dil öğrenimine erken başlama ve
bilgi ve iletişim teknolojileri konusunda teklif, eğitim tarafından değerler ve vatandaşlık
eğitimi konusunda yaratılan taleplerin, öğretmenlerin yeni istekleri konusundaki çalışmanın
incelenmesi, ve son olarak da eğitim toplumun eğitim görevine katılımı ve ortak
sorumluluklarını ilgilendiren konular.
Yukarıda bahsi geçen belgenin sunumundan Aralık 2004‟e kadar bir tartışma süreci ve sosyal
düşünce alışverişi yürütülmüştür. Tartışma konusunda farklı eğitim mercilerinden ve sosyal
mercilerden gelen katkıların toplanmasından sonra Eğitim Bakanlığı 30 Mart 2005 tarihinde
Eğitim konulu Organik kanun tasarısı sunmuştur.
Kanun tasarısı, son iki yılda çıkarılan eğitim mevzuatlarının çoğalması sonucu ortaya çıkan
“yasal sadeleştirme ve açıklama” gereksinimi ile başlamıştır. Bu yüzden, yeni kanun önceki
kanunları; LOGSE-1990, LOPEG-1995 ve LOCE-2002‟yi; yürürlükten kaldıracak ve LODE1985 üzerinde belirli değişiklikler gerçekleştirmenin yanı sıra kanun metinlerini ve sonraki
değişikliklerini tek bir Kanun ile yeniden düzenleyecektir.
Kanunun giriş bölümü, eğitim sistemini düzenleyen temel unsurlar olarak eğitimin hedeflerine
ve ilkelerine ayrılmış bir kısım ile başlamaktadır. Tüm öğrenciler için temel ilke eşitlik
şartları ve fırsat eşitliğini temin eden kalite eğitimidir. Bu niteliği başarmak için tüm eğitim
toplumunun katılımının oldukça önemli olduğu düşünülmektedir. Bir diğer ilgili ilke ise
değerlerin iletilmesidir. Eğitimin hedefleri arasında aşağıdakiler yer almaktadır: öğrencilerin
kişilik ve duygusal kapasitelerinin tam gelişimi, insan hakları ve özgürlüklerine ve kadınerkek eşitliğine saygı konusunda eğitim, birlikte var olmanın demokratik ilkeleri içinde
hoşgörü ve bağımsızlığın uygulanması konusunda eğitim ve anlaşmazlıkların engellenmesi ve
barışçıl yollarla çözümü konusunda eğitim. Eğitim, Kanun tasarısında daimi öğrenme olarak
tasarlanmakta ve giriş bölümünde özel bir kısım buna ayrılmaktadır. Ayrıca, Öğretim
Programının tanımı ve organizasyonuna da özel bir bölüm ayrılmakta ve bu bölümde
Son Güncelleme: Şubat 2005
öğretim programı unsurlarının arasına temel yetkinliklerin dahil edilmesine de özel önem
verilmektedir.
Kanun tasarısındaki yenililerden birisi de ilköğretim, zorunlu ortaöğretim ve bakaloryanın
bazı derslerinde öğretilecek olan Vatandaşlık ve Vatandaşlık eğitimi adlı yeni bir dersin
getirilmesidir. Son olarak, Giriş Bölümü bölgesel iĢbirliği ve yönetimler arası iĢbirliğine
değinmektedir. Bir taraftan eğitim için tahsis edilen kaynakların etkinliğini yükseltmeyi
hedeflerken diğer taraftan yerleşik genel amaçlara ulaşmayı hedeflemektedir.
Eğitimin, seviyelerinin ve sınıflarının organizasyonu Bölüm 1‟de düzenlenmektedir.
Kanun tasarısına göre bazı değişiklikler yapılacak olmasına rağmen eğitim sisteminin temel
yapısı değişmeyecektir. Tek bir aşama olarak kabul edilen okul öncesi eğitim iki devrede
düzenlenecektir. Bu devrelerin her ikisinin de eğitim teklifleri vardır ve bu teklifler
kuruluşları, ilk dönemden özel bir pedagojik teklif elde etmeye zorlar. İkinci devrede, okumayazma ile yakınlaşma ve okur yazarlığın getirilmesi teşvik edilmektedir. Bunun yanı sıra,
yabancı diller ve bilgi ve iletişim teknolojileri ile erken temas teşvik edilmektedir.ilk ve
zorunlu orta öğretimin zorunlu bir doğası vardır. Ġlköğretim öğrencilerde çeşitliliğin
sağlanması ve teşhis edilir edilmez öğrenme zorluklarının önlenmesi konusuna verilmesi
gereken önem ısrarla vurgulanmaktadır. Kanun tasarısındaki yeniliklerden birisi, bu aşamanın
ikinci devresinin sonunda (10 yaş) öğrenciler tarafından ulaşılan temel yetkinliklerin teşhisi
ile ilgili değerlendirmeyi yürütmektir. Bu değerlendirmenin yalnızca biçimlendirici ve
yönlendirici özelliği olacaktır. Zorunlu ortaöğretim, ortak bir eğitimin başlatılması ile
öğrencilerin çeşitliliğine verilen önemi birleştirmek zorundadır. Bu da eğitim kuruluşlarının
öğrencilerin pedagojik özerkliğinde kullanılan özelliklerine en uygun örgütsel ve öğretim
programıyla ilgili önlemleri esnek bir şekilde benimsemelerine izin verecektir. Böylece,
ihtiyacı olan öğrencilerin temel becerilerini geliştirecek programlarla birlikte ilk 3 sınıfta daha
genel bir öğretim programı önerilmekte ve ortak dersler ve üç seçmeli dersin esnek bir şekilde
düzenlenmesi ile yönlendirici doğaya sahip bir dördüncü yıl önerilmektedir. Bu durumda
ayrıca zorunlu orta öğretimin ikinci yılının sonunda (14 yaş) tanısal bir değerlendirme
olacaktır. Bu aşamanın üçüncü yılından itibaren özel öğrenme sorunları olan öğrencilerle
ilgilenilmesi için öğretim programı çeşitliliği programları da dahil edilmektedir. Dahası,
Zorunlu Orta öğretim Sertifikasını alamayan 16 yaşın üstü ve 21 yaşın altındaki genç insanlar
için Ġlk Mesleki Yeterlilik Programları kurulmuştur. Bu programlar erken yaşta okul
bırakmanın önlenmesi, sonraki kuruluş ve yeterlilik beklentilerinin açılması ve iş yaşamına
girişi kolaylaştırmayı hedeflemektedir. Bu programlar sınıfı başarılı bir şekilde bitirme
durumu olmayan 15 yaş üstü öğrenciler için ulaşılabilir olabilmektedir.
Bakalorya hala 2 yıldan oluşmaktadır. Ancak üç farklı şekilde geliştirilecektir (Bilim
Teknolojisi ve İnsani – Sosyal Bilimler). Tüm derslerden olumlu bir değerlendirme alan
öğrenciler Bakalorya Sertifikası (Lise Bitirme sertifikası) alacaklardır. Bu sertifikayı aldıktan
sonra öğrenciler çalışmaya başlayabilir İleri Mesleki Eğitime veya diğer Yüksek öğretimlere
kaydolabilirler. Üniversiteye girmek için Bakalorya sertifikasına sahip tüm öğrenciler
tarafından alınan tek yetkili testin geçilmesi bir zorunluluktur.
Kanun tasarısı ayrıca dil eğitimini düzenlemekte, bunun resmi dil okulları tarafından
düzenlenmesi ve Avrupa Birliği tarafından kurulan dil öğretimi seviyelerine uydurulması
gerektiği şartını koymaktadır.
Son olarak, Bölüm 1 Daimi Eğitim ilkesi uyarınca, kişisel ve mesleki gelişimleri için tüm
vatandaşlara bilgi ve yetenek kazandırılması, bunların güncellenmesi, tamamlanması ve
genişletilmesi imkanını vermeyi hedefleyen yetiĢkin eğitimi konusuna özel önem
vermektedir.
Eşitliği sağlamak için Bölüm 2 yaygın eğitimden farklı eğitim koĢullarına ihtiyacı olan
öğrenci gruplarına değinmekte ve bu öğrencilerin tam olarak katılımının ve bütünleşmesinin
sağlanması hedefini koymaktadır. Özel muameleye sadece özürlü öğrencilerin değil aynı
zamanda yüksek zeka seviyesine sahip öğrencilerin ve İspanyol eğitim sistemine yakınlarda
katılanların da ihtiyacı vardır.
Kanun ayrıca eğitim kuruluşlarında veya zorunlu eğitim müdahalesinin gerekli olduğu coğrafi
alanlarda geliştirilen özel programlar yoluyla adaletsizlik tazminine de değinmektedir.
Devlet kuruluşlarındaki ve özel kuruluşlardaki okul programlamasının, eğitim desteğine
ihtiyacı olan öğrencilerin olduğu okullar arasında yeterli ve dengeli bir dağılımın sağlanması
gerektiği önerilmektedir.
Kanun tasarısının 3. Bölümü öğretmenlerin sahip olması gereken öneme değinmektedir.
Eğitim sisteminin ihtiyaçlarına ve yeni taleplerine cevap vermeyi hedefleyen Avrupa Yüksek
Öğretim Alanı‟nın yeni bağlamı içinde reformları gerçekleştirilecek olan başlangıç eğitimi ve
hizmet içi eğitime öncelikli olarak önem verilecektir. Uygun bilimsel eğitimin yanı sıra
başlangıç eğitimi pedagojik eğitimi de içermelidir. Pedagojik eğitim, eğitmenler tarafından ve
daha deneyimli meslektaşları tarafından yeni öğretmenlere tavsiyeler verilmesi yoluyla
tamamlanacaktır. Ayrıca, bu bölüm öğretmenlik mesleğinin onaylanması, desteği ve sosyal
olarak değer biçilmesinin yanı sıra öğretmenlerin çalıştığı şartların geliştirilmesini göz
önünde tutmaktadır.
Bölüm 4 eğitim, kamu ve sosyal hizmetlere göre kurumların oluşturduğu ağın
programlanması ile ilgili olduğu gibi eğitim kurumları, bu kurumların tipolojisi ve yasal
sistemleri ile de ilgilidir. Bu anlamda, eğitim toplumun geliştirmeyi taahhüt ettiği diğer
kanunları değiştirerek 1985 Eğitim hakkı Organik Kanunu‟ndan bu yana etkili olduğu
kanıtlanmış olan ana hatlar korunmaktadır.
Tasarı, katılımı özerk, bağımsız, sorumlu ve bağlı vatandaşların eğitimi için temel bir değer
olarak görmektedir. Bu yüzden Bölüm 5‟te belirtildiği gibi eğitim mercileri, eğitim
kurumlarının oluşturulması, yönetilmesi ve işletilmesine eğitim toplumlarının katılımını
garanti etmektedir. Hem eğitim projelerinin hazırlanması yoluyla pedagojik konulara hem de
kaynakların ekonomik yönetimi ve bu kaynakların örgütsel ve işleyiş düzenlemelerinin
tasarlanmasına ilişkin konularda eğitim kurumlarının özerkliğine özel önem verilmektedir.
Tasarı, kamu eğitim kurumlarının yönetim yetkinlikleri, baş öğretmenlerin seçim prosedürü
ve yönetim görevinin onaylanması ile uğraşan okul konseyi, öğretmenler meclisi ve
öğretmenlik koordinasyon organlarından oluşan üniversite ile ilgili organlara kurumların
denetimi ve yönetimi konusunda daha fazla öncelik vermektedir.
Bölüm 6 eğitim sisteminin değerlendirilmesine ayrılmıştır. Değerlendirme eğitimin gelişimi
ve eğitim sisteminde şeffaflığın artışı için temel unsurlardan biri olarak düşünülmektedir.
Eğitim sisteminin genel değerlendirmesi, özerk bölgeler tarafından kurulan ilgili organlarla
işbirliği içinde çalışacak olan Değerlendirme Enstitüsü tarafından üstlenilmektedir. Eğitim
sisteminin işleyişinin hesabını vermek için parlamentoya yıllık rapor verilmelidir.
Bölüm 7‟de eğitim denetimi, eğitim projelerinin hazırlanmasını desteklemek ve eğitim
sistemini geliştirmek için önemli olan eğitim kurumlarının kendi kendini değerlendirmesini
desteklemekle görevlendirilmektedir. Devlet, Yüksek Denetim Hizmeti‟ni yürütmekle
görevlendirilmektedir.bu bölüm eğitim denetiminin işlevleri, organizasyonu ve denteçilerin
yetkilerini toplamaktadır.
Ek düzenlemeler, Yasanın uygulama takvimi, bu takvimi uygulamak için gerekli ekonomik
kaynaklar, din sahası, ders kitapları ve öğretim programı materyallerine değinmektedir. Ek
düzenlemelerin pek çoğu öğretim personeli ile ilgilidir. Bu düzenlemeler, kamu öğretiminin
işlevlerine ait düzenleyici planın, üniversite profesörleri ve geri kalan öğretim teşkilatının
görevlerinin, farklı kuruluşlara kabul gereksinimlerinin, öğretmenlik mesleğinin, denetim
faaliyetlerinin yürütülmesinin ve öğretmenlerin başlangıç ve pedagojik eğitiminin temelini
oluşturmaktadır. Öğrenci kabulü söz konusu olduğunda, öğrenci kabulü ailelerin ekonomik
durumlarını kanıtlamak için gerekli yardımcı bilgileri hazırlamakta ve bakalorya eğitimi veren
özel kuruluşlar, ve doğa ve sağlık bilimleri ve teknolojinin karşılamak zorunda olduğu şartları
belirlemektedir.
Diğer ek düzenlemeler belediyeler ve eğitim mercileri arasındaki iĢbirliğine ve belediyeler
ve yerel şirketler arasındaki olası işbirliği anlaşmalarına değinmektedir. Son olarak, okul
öncesi eğitimin ikinci devresindeki anlaĢmalar ve Avrupa Birliği’nin diğer üye
devletleriyle olan anlaĢmalar yapılmaktadır. Böylece belli kamu eğitim kurumları ikinci bir
dereceye olanak sağlayan bütünleştirilmiş bir öğretim programı sağlayabilirler.
Geçici hükümler öğretmenlerin beklenen gönüllü emekliliği, memur öğretmenlerin
mobilitesi, idari organların görev süreleri ve kamu eğitim kurumlarında yönetim,
pedagojik eğitim, okul öncesi eğitim vermek üzere kurumların düzenlenmesi,
anlaĢmaların değiĢtirilmesi ve 16 yaĢından küçük öğrencilere yabancı dil öğretimine
giriĢ konularına değinmektedir.
BELGELER
ĠSVEÇ
III.
7. Eğitim Nüfusu ve öğretim dili
İsveç halkının neredeyse yarısı düzenli bir çeşit eğitime katılmaktadır. 2003 yılında İsveç‟te
zorunlu eğitim çağında 1.046,441 kişi bulunmaktaydı. 20-29 yaş üzeri kişilerden %30‟un
biraz üzerinde oranda kişi eğitime dahildir. Ana öğretim dili İsveççedir. İsveç‟in kuzeyinde
bulunan Sami nüfusu için temel öğretim programının Sami dilinde ve İsveççe öğretildiği
devlet okulları bulunmaktadır.
8. Ġdari kontrol ve kamu sektörü finansmanlı eğitimin kapsamı
İsveç‟te tüm öğrenciler kamu tarafından finanse edilen okullara gitmektedir. Bununla
birlikte, öğrenciler %7.2‟si bağımsız okullar adı verilen özel kurumlara (zorunlu okullarda
%6.2 ve ortaöğretim ikinci düzeyde %10,3) gitmektedir. Bağımsız zorunlu okullar ve
ortaöğretim ikinci düzey herkese açıktır. Bu okullar aynı öğretim programını takip eder ve
belediyenin kendi okullarının aldığı hibelerle aynı kriterlerde belediyeden hibe alırlar.
İşlemsel masrafları karşılamak için biraz devlet desteği alan üçüncü düzey eğitimde bir
kaç özel kurum bulunmaktadır.
İsveç‟te eğitim, hedefler doğrultusunda bir yönetim sistemi ile idare edilmektedir.
Hükümet eğitim için tam sorumluluk sahibidir ve her düzeyde eğitim için çerçeveyi
oluşturur. Bununla birlikte temel, orta ve yetişkin eğitimi düzeylerinde eğitimi sağlamak
ve okulları işletmek belediyelerin görevidir. Üniversiteler ve üniversite kolejleri üçüncü
düzey öğretim verme ve işletme hususunda sorumludurlar. Ulusal çerçeve yasalardan ve
okullar, öğretim programlar, hedefler ve ders öğretim programı konusundaki kurallardan
oluşmaktadır. Üçüncü düzey öğretimde ulusal bir öğretim programı yoktur ancak kurallara
yapılan bir ek lisans düzeydeki üçüncü düzey öğretimi ve bunların gerekliliklerini taahhüd
etmektedir. Özellikle sistemin gözlemleme ve değerlendirmesine ilişkin bazı
sorumluluklar hükümete bağlı kuruluşlara devredilmiştir.
Eğitim Ulusal Dairesi ana okullarının, okulların ve yetişkin eğitimlerinin gözleminden,
değerlendirilmesinden, takibinden ve danışmanlığından sorumludur. İsveç Ulusal Okul
Dairesi üçüncü düzey eğitim uluslararası irtibatların yanı sıra öğrencilere bilgi sağlanması,
gözlemleme, değerlendirme, takip ve danışmanlıktan sorumludur.
9. İlkokul öncesi eğitim
Belediyelerin aileleri çalışan ya da okuyan 1 ila 5 yaş grubu çocuklar için ilkokul öncesi
etkinlikleri sağlaması gerekmektedir. 1-5 yaşları arasında olan ve aileleri işsiz olan ya da
başka bir çocuğa bakmak için izinli olan çocukların günde en az 3 saat ya da haftada 15
saat ana okuluna gitme hakları vardır. Bu da genelde ana okullarında sağlanır bununla
birlikte çocuk bakıcıları tarafından çocuk bakıcısının kendi evinde ya da açık ana
okullarında da sağlanmaktadır. İlkokul öncesi etkinlikler belediye bütçeleri ve ailelerin
ödediği ücretlerle finanse edilmektedir.
1 Ocak 2002 tarihi itibariyle ücret almaya karar veren belediyelerde (hepsi almaya karar
vermiştir) azami çocuk bakım ücreti ortaya konulmuştur. 1 Ocak 2003 tarihi itibariyle her
çocuğa 4 yaşına girdiği yılın ilk sonbahar döneminde anaokulunda bir yer ayrılacaktır.
Anaokulları 4-5 yaş grubu çocuklar için okul dönemi boyunca günün 3 saati ücretsiz
olacaktır.
Belediyelerin 6 yaşındaki çocuklar için normalde günde üç saat süren anaokulu dersleri
vermeleri gerekmektedir. Bunlar genelde okul içerisinde düzenlenirler. Anaokulu sınıfı
kamu okul sisteminin bir parçasıdır bununla birlikte katılım gönüllüdür. Eğitim
ücretsizdir. Ana okulu sınıfları için olan mevzuatlar zorunlu eğitim için olanların
aynısıdır; aynı öğretim programı uygulanmaktadır ancak bu sınıflar için ders öğretim
programı ya da zaman çizelgesi bulunmamaktadır.
Aşağıdaki zaman çizelgesi zorunlu eğitim öncesi eğitime katılan çocukların yüzdesini
göstermektedir:
2003
3 yaş grubu
4 yaş grubu
5 yaş grubu
Zorunlu eğitim
öncesi eğitim
%90,9
%95,7
%96,9
6 yaş grubu (ana
okulu sınıfı)
%94
(a) safhaları
Grundskola (ilokul ve ortaöğretim birinci
devre)
6/7-15/16 yaş grubu
Çocuklar öğrenimlerine 6 ya da 7 yaşlarında başlayabilirler ve 9 yıl boyunca zorunlu
olarak eğitim görmektedirler. 2003 yılında, 6 yaş grubundaki çocukların %3,1 kadarı
okula gitmiştir.
Kabul aileler tarafından belirlenmektedir bununla birlikte fazla başvuru alan okullar daha
yakında ikamet eden çocuklara öncelik vermektedir. Tüm okullar ücretsizdir.
Okul yılı Ağustos ayının sonları ile Haziran ayının başı arasında en az 178 günü
kapsamaktadır. Okullar hafatanın beş günü açıktır. Okul gününün uzunluğuna okul karar
verir. (Bu uzunluk 8 saati ya da ilk iki yıl 6 saati- genellikle bu dönemde daha kısadırgeçmemelidir. Haftalık ders saati sayısına da yine okul karar verir. Ulusal mevzuat 9
yıllık zorunlu öğretim boyunca öğretilecek asgari ders saati okullar tarafından 9 yıla
dağıtılmak üzere 6,665 olarak belirlemiştir.
Sınıf boyutuna ilişkin ulusal mevzuat bulunmamaktadır, sınıf boyutu belediyeler ve okul
tarafından belirlenmektedir. İlk altı yıl içerisinde öğrencilere beden eğitimi ve sağlık,
sanat, müzik ve el sanatları hariç genelde aynı öğretmen ders vermektedir. Daha sonra
öğretmenler ekipler halinde çalışmalarına rağmen her konu için ayrı öğretmen
bulunmaktadır. Zorunlu eğitimin ilk üç yılında (grundskola), sabahları ve öğleden sonra
açık olan boş zaman merkezlerinde çalışan personelin okul etkinliklerine katılması da
yaygındır.
Hedefleri ve genel ilkeleri belirleyen bir öğretim programı çerçevesine ulusal düzeyde
karar verilir. Öğretim programı bazında, her belediyenin bir okul planı içerisinde okulu
için genel hedefleri belirlemesi gerekmektedir. Buna ek olarak, her okulun öğretim
programına ve yerel önceliklere dayalı bir çalışma planı hazırlaması gerekmektedir. Bu
çerçevede, öğretmenler ve kurumlar öğretme metodlarına karar verme ve kullandıkları
araç gereçleri seçme konusunda özgürdürler. 1995 yılında hazırlanan ve 1998 yılında ana
okullarını ve boş zaman merkezlerini de içermesi için güncellenen mevcut öğretim
programı zorunlu konuları, konu öğretim programlarını ve öğretim programı hedeflerini
öngörmektedir. İsveççe, İngilizce ve Matematik zorunlu eğitimde öncelikli yere sahiptir.
Öğrenciler bunun yanı sıra diğer konular arasında uygulamalı sanat konuları, sosyal
bilimler, doğa bilimleri ve başka bir yabancı dil dersleri de almaktadırlar. Grundskola‟nın
9 yılında konu başına kaç saat ayrılacağını belirleyen ulusal olarak geçerli bir zaman
çizelgesi bulunmaktdır bununla birlikte öğrenciler öğretim programında 5 ila 9. yıllar arası
için ortaya koyulan hedeflere ulaştıkları sürece her belediye/ okul kendisi saat dağılımına
ve konunun hangi sınıfta öğretilmeye başlanacağına kendisi karar vermektedir.
Zorunlu eğitim boyunca sürekli değerlendirme gerçekleştirilmektedir. Ulusal
değerlendirme beşinci ve dokuzuncu sınıfın sonunda (dokuzuncu sınıftakiler zorunludur)
İsveççe, İngilizce ve Matematik konularında gerçekleştirlmektedir. Sekizinci sınıftan
itibaren not verilmeye başlanır ve notlar 3 puan ölçeğinde verilir: geçer (G), iyi not ile
geçme (VG) ve pekiyi ile geçme (MVG. Bir grunskola bitirme sertifikası son senesini
başarıyla tamamlayan öğrencilere verilmektedir. Belli bir konuyla ilgili hedefleri elde
edemeyen öğrenci o konuyla ilgili not almaz ancak bunun yerine yazılı bir değerlendirme
alır. Okulu bitirdikten sonra, bu öğrenciler zorunlu eğitim sertifikalarını testler ya da orta
lisedeki bir bireysel programda ileri çalışmalarla tamamlayabilirler.
11. Lise eğitimi ve lise sonrası eğitim
Gynasieskola (lise eğitimi)
16-19 yaş
Tüm lise eğitim programları gynnaskola‟da verilmektedir.
Bir zorunlu eğitim bitirme sertifikası öğrencilere Gymnasieskola’ya başvurma hususunda
yeterlilik sağlamaktadır. Bununla birlikte, 17 ulusal programdan birini ya da özel olarak
tasarlanmış programlardan (özel ilgi alanları olan öğrenciler için) birine devam etmek için
öğrencilerin (ana dil olarak ua da ikinci dil olarak) İsveççe, İngilizce ve Matematik
derslerinden en azından geçer not almaları gerekmektedir. Bunu başaramayan öğrenciler
bireysel bir program izleyebilirler. Bazı durumlarda öğrenciler kendi belediyeleri
dışındaki bir kursa devam etmek için başvuruda bulunabilirler. Gymnasieskola ücretsizdir.
Öğretmenler ve okullar ulusal olarak belirlenmiş olan öğretim programı çerçevesi
içerisinde çalışırlar. 14 tanesi mesleğe yönelik olmak üzere toplam 17 çalışma programı
bulunmaktadır. « özel olarak tasarlanmış program » ın yanı sıra tüm ulusal çalışma
programları geniş kapsamlı genel eğitim ve üçüncü düzey öğretime giriş için genel
yeterlik sağlamaktadır. Tüm ulusal programlar için ve özel olarak tasarlanmış programlar
için aynı olan ortak temel konular İsveççe/ ikinci dil olarak İsveççe, İngilizce, Matematik,
din, yurttaşlık bilgisi, fen çalışmaları, beden eğitimi ve sağlık ve sanatsal etkinliklerdir.
Ana konular eğitim süresinin üçte birini kapsamaktadır. Kalan zamanda öğrenciler
programa has konuları ve bireysel seçmelilerini almaktadırlar. Bunun yanı sıra ulusal ve
özel olarak tasarlanmış programlar için seçilebilirlik kriterlerini karşılamayan öğrenciler
için bireysel programlar bulunmaktadır. Bireysel programın temel amacı öğrencilere
ulusal programlar için yeterlilik kazandırmaktır.
(c) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Öğrencilerin çalışmaları sürekli olarak her dersin tamamlanmasıyla verilen notlarla
değerlendirilmektedir. Belli konular için ulusal testler geliştirilmiştir. Final sınavı yoktur
ancak gymnasieskolanın bitirilmesinin ardından bir bitirme sertifikası verilmektedir. Bu
sertifikada öğrencinin çalışma planındaki dersleri ve her ders için aldığı notları içeren bir
özet bulunmaktadır. Lise öğrenimlerini bitirdikten sonra öğrencilerin notlarını düzeltmek
için sınavlara yeniden girmeleri gerekmektedir.
12. Üçüncü düzey öğretim
(a) Kurum türleri
Üçüncü düzey öğretim üniversitelerde (universitet) ve üniversite kolejlerinde (högskola)
verilmektedir.
(b) Erişim
Lisans eğitimine kabul edilebilmek için başvuru sahiplerinin temel kabul gerekliliklerini
karşılamaları gerekmektedir. Bunlar tüm dersler ve programlar için aynıdır. Bu öğrenciler
ya bir ulusal lise programından bir okul bitirme sertifikası (her konu için verilen kredilerin
%90 kadarından en az geçer not) ya da iş tecrübesine sahip olabilirler. İş tecrübesi için
kriterler başvuru sahibinin en az 25 yaşında, en az dört sene çalışmış ve İsveççe ve
İngilizceyi lise programına denk oranda iyi bilen kişiler olmasıdır. Derslerin ve
programların çoğunun konuya ya da dersin türüne göre değişen özel gereklilikleri de
bulunmaktadır.
Eğer uygun aday sayısı mevcut yerlerin sayısını geçerse, şu kriterlerden bir tanesi ya da
daha fazlası baz alınarak bir seçim yapılır: lise notları, üniversite standart giriş testi ve iş
deneyimi. Bu genel olarak belirlenmiş çerçeve içerisinde, öğrencilerin kabulüne ilişkin
sorumluluk kurumlardadır.
Hemen hemen tüm kamu eğitimi ya da devlet destekli eğitim ücretsizdir. Öğrenci yardım
sistemi öğrencinin çalışma esnasında yaşam masraflarının yanı sıra ders yayınları da dahil
olmak üzere öğrenim masraflarını da karşılayacak şekilde tasarlanmıştır. Temel ilke şudur
ki eğitim masrafları için mali yardım almayı isteyen her öğrenci merkezi hükümetten
destek alabilmalidir. Destek geri ödemesiz ve büyük çoğunluğu geri ödemeli kredilerin bir
kombinasyonundan oluşmaktadır ve tam zamanlı ya da yarı zamanlı eğitim için verilebilir.
(c) Yeterlilikler
İki çeşit lisans derecesi vardır. Bunlardan biri geneldir ve üç türe ayrılmaktadır. Diğeri ise
profesyonel derecelerdir ve 50 civarında profesyonel derece vardır. Genel dereceler
diploma (iki yıl çalışma), lisans derecesi (3 yıllık çalışma) ve master derecesi (dört yıllık
çalışma ya da alternatif olarak en az 120 kredilik bir derecesi olanlar için bir yıllık
çalışma). Profesyonel dereceler belli mesleklere göre süre uzunluğu (iki yıldan beş buçuk
yıla kadar) değişen programların tamamlanmasıyla verilmektedir. Genel ve profesyonel
dereceler için gereklilikler ve amaçlar Derece Mevzuatında belirtilmiştir ve böylece
Hükümet tarafından şartlara bağlanmıştır.
13. YetiĢkin eğitimi
Yetişkinler için kamu okul sistemi belediye yetişkin eğitimini, lise sonrası eğitimi, ileri
düzey mesleki eğitimi, öğrenme zorluğu çeken yetişkinler için belediye eğitimini ve
göçmenler için İsveççe eğitimini içermektedir. Diğer yetişkin eğitimi türleri düz liseler ve
yetişkin eğitim kurumları tarafından verilmektedir.
Belediye yetişkin eğitimi, öğrenme zorluğu çeken yetişkinler için belediye eğitimini ve
göçmenler için İsveççe eğitimi Eğitim Yasası altında ve hem organizasyonuna ilişkin hem
de kamu finansmanına ilişkin bir dizi kural ile düzenlenmiştir. İleri Mesleki Eğitim planı
bir kanun ve bir kural ile düzenlenmiştir.
Belediye yetişkin eğitimi temel eğitimi ve lise eğitimini içermektedir. Yetişkinler için
temel eğitim 9 yıllık zorunlu okula denktir. Yetişkinler için zorunlu okul eşdeğerliği final
notudur (bitirme sertifikası) ve 4 konuda geçer not gerekmektedir : İveççe (ya da ikinci dil
olarak İsveççe), İngilizce, Matematik ve Sosyal bilimler.
Yetişkinler için lise eğitimi ve gençler için normal lise eğitimi aynı ders programını, aunı
öğretim programı ve aynı notlandırmayı kullanmaktadır. Yetişkinler için belediye eğitimi
ders tabanlıdır. Çalışmanın ve konuların oranı öğrencilerin kendisi tarafından
belirlenmektedir.
Zorunlu okul bitirme sertifikasını almamış olan yetişkinler için temel eğitim hakkı
kanunla belirlenmiştir. Yetişkinler için lise eğitimi öncelikle kısa dönem eğitim almış olan
ya da iki seneden fazla ortaöğretim birinci devreye devam etmemiş olan kişileri
hedeflemektedir.
Duyma zorluğu çeken çocuklar haricindeki fiziksel engelli öğrenciler aslında normal
okullara devam etmektedirler. Duyma sorunu olanlar özel devlet okullarına gtimektedirler.
Öğrenme zorluğu yaşayan öğrenciler hem ilkokul hem de ortaöğretim birinci devreyi
kapsayan Sarskola‟da özel eğitim alırlar. Eğitim özel okullarda ya da zorunlu okul
sistemine entegre edilmiş sınıflarda verilmektedir. Öğrenciler aynı zamanda özel destekle
normal okullarda sınıf eğitimine de devam edebilirler. 2002 yılında, tüm ilk ve
ortaöğretim birinci devre okullarındaki çocukların yaklaşık olarak %0.01 kadarı ya
sarskola‟ya ya da duyma engelli çocuklar için özel okullara devam etmiştir.
Üçüncü düzey öğretim için 2002 yılının Mart ayından beri yürürlükte olan bir yasa
bulunmaktadır. Bu Üçüncü düzey öğretimde Öğrencilere Eşit Muamele Yasası (Yasa
2001: 1286) ve Üçüncü düzey öğretim Yasasının (Yasa 1992: 1434) bir paragrafı Üçüncü
düzey öğretim kurumlarının cinsiyete, etnik kökene, cinsel tercihe ve işlevsel bozukluğa
bakılmaksızın öğrenciler ve başvuru sahipleri için eşit hakları aktif bir şekilde
desteklemesi için hedef odaklı bir şekilde çalışmak zorunda olduklarını belirtmektedir.
15. Öğretmenler
Sürekli olarak istihdam edilmesi için bir öğretmenin bir üniversitede ya da bir üniversite
kolejinde bir öğretmen eğitimi programını bitirmiş olması gerekmektedir. Bu gerekliliği
yerine getirmeyen bir başvuru sahibi bir kerelik 12 ay için atanabilmektedir. Belediye
okullarındaki öğretmenler belediye tarafından istihdam edilirken bağımsız okullardaki
öğretmenler okul tarafından istihdam edilmektedirler. Öğretmenlerin işe alımına ilişkin
kararlar okul düzeyinde alınmaktadır. Çalışma zamanı, maaş ve diğer çalışma koşullarına
ilişkin mevzuat işveren ve öğretmen sendikaları arasında yapılan toplu sözleşmelerde
ortaya koyulmuştur. Öğretmenlerin okul düzeyinde işveren ve (genellikle öğretmen
sendikası tarafından temsil edilen) öğretmen tarafından müzakere edilen bireysel maaşları
bulunmaktadır.
2001 yılında entegre edilmiş bir öğretmenlik derecesi ortaya koyulmuştur. Yeni yapıyla
birlikte, (ilkokuldan lise düzeyine kadar olan) tüm öğretmenler belli konular/ konu alanları
ve / veya yaş gruplarında seçilmiş bir uzmanlık ile birleştirilerek temel ortak yeterliklere
sahip olacaklardır. Öğretme derecesi seçilen alana ve eğitim seviyesine bağlı olarak asgari
140 kredi ve azami 220 krediyi içeren bir programı kapsamaktadır. Okula ilişkin
konularda deneyim ve eğitim sahibi olarak ve konuların özel bir tanesiyle ve yarım yıllık
öğretmen eğitimi kursu ile birleştirerek bir öğretme derecesi sahibi olmak da yine
mümkündür. Ana okullarındaki öğretmenler, zorunlu okullardaki ve liselerdeki
öğretmenler esasen belediye çalışanlarıdır.
Üniversitelerdeki ve üniversite kolejlerindeki öğrenim elemanları ana kategorilere
ayrılmıştır. Bu kategoriler profesörler, doçentler, yardımcı doçentler ve araştırma
asistanlarıdır. Kamu üniversitelerindeki ve üniversite kolejlerindeki çalışanlar ulusal
memurdur.
IV.
Geçtiğimiz on yılda eğitim alanında aktif bir reform ortaya koyulmuştur. Zorunlu okullar
ve liseler için yeni bir öğretim programı ve ders programı geliştirilmiş ve zorunlu okullar
için öğretim programı ilkokul öncesi eğitimi ve boş zaman merkezini de kapsayacak
şekilde değiştirilmiştir. İlkokul öncesi eğitim ilk öğretim programını elde etmiştir. Liseler
modernleştirilmeleri ve kalitenin artırılması için değişikliklerle karşı karşıyadır. Yeni bir
öğretmen eğitim programı kurulmuştur. Üçüncü düzey öğretim alanında bir genişleme
olmuş ve erişimi özellikle alışılmadık öğrenciler için genişletmek amacıyla girişimlerde
bulunulmuş ve yetişkin eğitimi için ek kaynaklar hibe edilmiştir.
Eğitimde kalite
Eğitimde kalite konusu İsveç Hükümeti için yüksek önceliğe sahip bir konudur. Eğitim
sisteminin ilkokul öncesi eğitimden, zorunlu eğitime, lise eğitiminden Üçüncü düzey
öğretime kadar olan tüm seviyelerinde kalite geliştirilmektedir. 2003 yılının baharında
Ulusal Eğitim Dairesi ikiye ayrılmıştır. Bunlardan bir tanesi eğitim sisteminin gelişiminde
çalışırken diğeri gözlem ve değerlendirmeye odaklanmıştır. Söz konusu ikinci daire hem
belediyeye bağlı hem de bağımsız olmak üzere tüm okulları 6 yıllık dönemlerde (Üçüncü
düzey öğretim alanında olduğu gibi) gözlemleyecektir. Bunun yanı sıra, belediyelerin yanı
sıra okullar da her yıl kalite raporu sunmak zorundadırlar.
Eğitim yasasının yeniden gözden geçirmesi
İsveç eğitimi hedef ve sonuç odaklı bir sistemdir. Yani, en önemli yönetme
yöntemlerinden bir tanesi Eğitim Yasasıdır. 1999 yılından bu yana bir parlamento
komisyonu Eğitim Yasasını yeniden gözden geçirme ve i.a Yasayı, yasa 1985 yılında
kabul edildiğinden beri eğitim sisteminde meydana gelmiş olan değişikliklere adapte etme
ihtiyacına ilişkin öneriler sunma görevini üstlenmiştir. Komisyon 16 Aralık 2002 tarihinde
raporunu sunmuştur ve komisyonun önerileri şu anda Eğitim ve Bilim Bakanlığı‟nda
hazırlanmaktadır. Resmi yorumlar için rapor dağıtılmıştır ve yeni bir Eğitim Yasasının
2005 yılında Riksdag‟da sunulması beklenmektedir.
Eğitim yasasına ilişkin komisyon ilkokul öncesi eğitimden lise eğitimine kadar olan
eğitimin tamamı için esas düzenleyicinin özel ya da kamu olmasından bağımsız bir
şekilde bazı ortak hükümlerle yeni bir Eğitim yasası önermektedir. Bu belediye
okullarının kapsamlı bir şekilde kontrolünün kaldırılmasını içermektedir. Okul müdürünün
pedagojik çalışma için sorumluluğuna önem verilirken idari hükümler ortadan
kaldırılacaktır. Komisyon sadece yeterlilik sahibi öğretmenlerin not vermesini ve notların
başka bir öğretmen tarafından yeniden değerlendirilebilmesini önermektedir. Öğrencinin
destek ihtiyacı incelenmeli ve bu konularda belli kararlar temyiz edilmelidir. Ulusal
Eğitim Dairesinin belediye okulları üzerinde yaptırım uygulayabilmesi için daha fazla
yetkiye sahip olması gerekliliği ortaya koyulmuştur.
Ġlkokul öncesi eğitim
2004 yılında Hükümet ilkokul öncesi eğitiminin kalitesine ve gelişimine ilişkin bir yasa
tasarısı sundu. Metinde, ana okullarının kapsamlı ve diğer okul türlerine ortak hedefleri
olan ayrı bir tür okul olduğu belirtilmektedir. Bu okullar da yine kendi sorumluluk
alanında pedagojik çalışmayı koordine etme sorumluluğuna sahip olan bir müdür
tarafından yönetilmektedir.
Hükümet 2005-2007 yılları arasındaki dönem için fazladan beş milyon SEK fon
ayırmıştır. Bu tutar 3 yıla bölünecek ve ilkokul öncesi eğitimde çalışan personelin 6.000
ana okulu öğretmeni, çocuk bakıcısı ve ilkokul öncesi eğitime ilişkin istihdam edilen diğer
çalışanlar ile güçlendirilmesini karşılayacaktır.
Zorunlu eğitim
2000 yılının güz döneminde yerel zaman çizelgesi ile bir pilot proje başlatılmıştır. 900
okulu da içermek üzere bir belediyeler kuruluna daha esnek bir organizasyon yaratmak ve
her öğrencinin ihtiyacını karşılamak için kendi zaman çizelgelerini tasarlama konusunda
izin almışlardır. Nihai bir değerlendirme 2005 yılında gerçekleştirilecektir. Hükümet
belediyelerin zorunlu okulda konu öğretiminin İngilizce gerçekleştirmesine olanak veren
pilot bir proje başlatmıştır. Proje 2003 yılının Ağustos ayından 2007 yılının Haziran ayına
kadar devam edecektir.
Ortaöğretim ikinci devre eğitimi
Ortaöğretim ikinci devrelerde meydana gelen değişiklikler Bilgi ve kalite- ortaöğretim
ikinci devreleri iyileştirmek için yedi adım başlıklı kanun tasarısından kaynaklanmaktadır.
Amaç ortaöğretim ikinci devreyi daha fazla öğrencinin ortak hedefe ulaşabileceği ve
böylelikle işte ve boş zamanlarda iyi bir yaşam sahibi olmak için ihtiyaç duydukları
bilgiyi edinmelerini sağlamaktır. Reform mevcut program tabanlı ortaöğretim ikinci devre
sistemini çağdaşlaştırmayı ve değiştirmeyi amaçlamaktadır. Ana değişiklikler şunlardır:
Modüller yerine konular için notlar, hazırlanacak bir ortaöğretim ikinci devre diploması,
mesleki eğitimi yeniden canlandırmak için çağdaş staj eğitimi, geliştirilecek bireysel
ortaöğretim ikinci devre programları, öğrencilere daha fazla özgürlük sağlamak ve
bölgesel işbirliğini sağlamak için sınırsız uygulama, tarihin yeni temel konu olması, ana
konuların programın odak noktasıyla vasıflandırılması, Ulusal Eğitim Dairesi‟nin yerel
programları kalite açısından denetlemesi, geliştirilecek mesleki ortaöğretim ikinci devre
programları, temel mesleki eğitim programlarının kalitesinin örneğin iş hayatına daha iyi
bir bağlantı sağlayarak reform edilmiş ortaöğretim ikinci devrelerde artırılması,
öğrencinin ortaöğretim ikinci devre eğitiminin daha iyi bir genel görüntüsünü sağlaması
için ortaöğretim ikinci devreprojeleri ve daha kapsamlı bağlamsal ve ileri programlar.
Lisans düzeyinde Üçüncü düzey öğretim İsveç‟te önemli oranda büyüme göstermiştir.
1990‟lı yılların başından bu yana yerlerin sayısı ikiye katlanmıştır. Bu artış için iki sebep
vardır. Bunlardan ilki üçüncü düzey öğretim için artan talebi karşılamak isteği ikincisi ise
endüstrinin ve toplumun ihtiyaçlarını karşılama isteğidir. Endüstri özellikle teknoloji ve
bilim alanlarında daha fazla sayıda mezun öğrenci için duyulan ihtiyacın altını
çizmektedir. Bu nedenle, genişleme konusundaki en önemli vurgu bu alanlara yapılmıştır.
Lisans öğrencisi yerlerinin sayısının artmasının yanı sıra, işe alımı artırmayı ve yeni
grupları Üçüncü düzey öğretimi hedefleyen gayretler sarfedilmektedir. 2001 yılının Eylül
ayında Üçüncü düzey öğretimde Reformlar- daha açık bir sistem başlıklı yasa tasarısı
sunulmuştur. Bu yasa tasarısının amacı üniversiteleri kendi istihdamlarını daha etkin bir
şekilde genişletmek için çalışmaya iten yeni finansman ve yeni yollar ortaya koymaktır.
Uzaktan eğitim sistemi vasıtasıyla akademik dersler ve dereceler sunan bir Ağ
Üniversitesi kurulmuştur. Bir çalışma alanında daha da uzmanlaşmak yerine muhtemelen
yeni bir alanda yeterliklerini artırmaya çalışan öğrencileri hedefleyen yeni bir master
derecesi ortaya koyulmuştur. Yeni master derecesi 40 kredi puanı içermektedir ve en az
120 kredi puanı olan bir derece sahibi olan kişilere açıktır. Derece istihdama katılmış olan
kişilerin üçüncü düzey öğretim eğitsel çalışmalarına dönmelerini çekici kılarak hayat boyu
öğrenmenin önemli bir unsuru olacaktır.
Hem ulusal hem de uluslararası düzeyde, özellikle de Bologna sürecinde, gerçekleşen
gelişmelerin ışığında, Hükümet üniversite derecelerine ilişkin bazı konuları yeniden
gözden geçirmek için bir proje grubu atamıştır. Değinilecek konular şunlardır: master
derecesi lisans düzeyinin mi yoksa lisansüstü düzeyinin mi bir parçasıdır; derecelerin
verilmesinin ve geri alınmasının ilkelerini ortaya koyulma ve İsveç kredi sisteminin ve
notlandırma sisteminin Avrupa Kredi Transferi Sistemi‟ne (ACTS) uyumlandırılması
ihtiyacı. Üçüncü düzey öğretimde Ek Gelişmeler- İsveç Perspektifinden Bologna Süreci
başlıklı nihai rapor 2004 yılının Mart ayında sunulmuştur.
Öğretmen eğitimi
Üçüncü düzey öğretim alanında, pedagojik yenilemeyi desteklemek amacıyla yeni bir
girişim gerçekleştirildi. Üniversitelerde ve üniversite kolejlerinde artık kalıcı doçentlik ve
yardımcı doçentlik mevkisi için başvuran kişiler üçüncü düzey öğretim için öğretmen
eğitimine sahip olmak ya da eşdeğer becerileri başka bir yolla elde etmiş olmak
zorundadır. Üçüncü düzey öğretim metodlarında eğitim öğretmenlik mevkisindeki
lisansüstü öğrencisi için gereklidir.
ĠNGĠLTERE, GALLER VE KUZEY ĠRLANDA
1 Eğitim nüfusu ve öğretim dili
2000 yılında Birleşik Krallık nüfusunun 0-29 yaş arası kesiminin yaklaşık %59‟luk kısmı
eğitim görmekteydi.
Ġngiltere‟de öğretim dili İngilizce‟dir.
Galler‟de öğretim dili İngilizce ya da Galcedir. Eğitim diline ilişkin aile tercihleri her
zaman olmasa da normalde ya belli bir okulu tercih etme ya da çift dilli özel okulları
tercih etme şeklinde gerçekleşmektedir. Galler‟de okul öncesi eğitim de mevcuttur ve tüm
dersler olmasa da bazı ileri ve yüksek öğretim dersleri de yine Galce okutulmaktadır.
Galler‟deki tüm öğrencilerin zorunlu eğitim hayatları boyunca ya ilk dil ya da ikinci dil
olarak Galce bir ders programını takip etmeleri gereklidir.
Kuzey Ġrlanda‟da İrlanda‟ca ders veren bir kaç okul haricinde, eğitim dili İngilizce‟dir.
2004/2005 yılında, 32 adet İrlanda‟ca ders veren İlkokul/birim bulunurken İrlanda‟ca
ortaöğretim birinci devre eğitimi veren 3 ortaöğretim birinci devre bulunmaktaydı. Bu
okulların çoğu yalnızca İrlanda‟ca eğitim verirken bunların yalnızca küçük bir kısmı
İrlanda‟ca ders veren bir birime sahip İngilizce eğitim veren okullardır. İrlanda‟ca okul
öncesi eğitim de yine mevcuttur.
2 Ġdari kontrol ve kamu tarafından finanse edilen eğitimin kapsamı
2000 yılında Birleşik Krallık‟ta (İskoçya‟da dahil olmak üzere) ilk, orta ve ileri düzey
eğitim gören öğrencilerin yaklaşık %96‟sı kamu tarafından finanse edilen okullarda
eğitim görmekteydi. Geri kalan %4‟lük kısım ise bağımsız okullar gibi hibe yardımı
almayan özel kurumlarda eğitim görmekteydi.
(a) Ulusal Düzey
Eğitim hizmeti sorumluluğu İngiltere‟de Eğitim ve Beceri Bakanlığı‟nın (DfES) ,
Galler‟de Gal Meclisi Hükümeti Eğitim ve Öğretim Bakanlığı‟nın (DfTE) ve Kuzey
İrlanda‟da ise Eğitim Bakanlığı‟nın (DE) ve İstihdam ve Öğrenim Bakanlığı‟nındır
(DEL).
İngiltere‟deki okulların teftiĢi aynı zamanda okul öncesi eğitim ve bakımının teftişinden
ve 16-19 yaş arası kişilere eğitim sağlanmasından da sorumlu olan münferit ve bakanlığa
bağlı olmayan bir Hükümet departmanı olan Eğitimde Standartlar Bürosu‟nun (Ofsted)
görevidir. İleri Öğretim kurumlarının teftişi ise bakanlığa bağlı olmayan bir kamu kurumu
olan Yetişkin Öğretimi Teftiş Dairesi‟nin (ALI) sorumluluğundadır. Galler‟de bağımsız
bir kurum olan Estyn okul öncesi eğitimi, okulları ve ileri öğretim kurumlarını
denetlemektedir. Kuzey İrlanda‟da Eğitim ve Öğretim Teftiş Kurulu (ETI) Eğitim
Bakanlığı‟nın (DE) bir parçasıdır. Bu teftiş kurulu hem okulları hem de ileri öğrenim
kurumlarını denetlemektedir. Yüksek öğrenim düzeyinde bağımsız bir bölüm olan Yüksek
Öğrenim İçin Kalite Güvencesi Dairesi tüm Birleşik Krallık‟ ta kalite güvencesi
sağlamaktadır.
Ġleri eğitimin planlanması ve finanse edilmesi İngiltere‟de Öğrenme ve Beceri
Konseyi‟nin (LSC), Galler‟de Ulusal Konsey- ELWa- olarak bilinen Eğitim ve Öğretim
Ulusal Konseyi‟nin sorumluluğu altındadır. Bunlar bakanlıklara bağlı olmayan kamu
kuruluşlarıdır. İngiltere‟de LSC FE‟nin mevcut fon sisteminde meydana gelecek olan
değişiklikler için danışmaktadır. Buna ek olarak, 2005 yılı içerisinde Galler‟de yüksek
öğrenim için yeni bir ulusal planlama ve fon sistemi ortaya koyulacaktır. Kuzey İrlanda‟da
Yüksek Öğrenimin planlanması ve finanse edilmesi İstihdam ve Öğrenme Bakanlığı‟nın
sorumluluğu altında bulunmaktadır.
İngiltere‟de ve Galler‟de yüksek öğrenimin finanse edilmesi için ulusal seviyede kurumlar
İngiltere için İngiltere Yüksek Öğrenim Finansman Konseyi (HEFCE) Galler içinse Galler
Yüksek Öğrenim Finansman Konseyidir (HEFCW). Kuzey İrlanda‟da bu sorumluluk
İstihdam ve Öğrenme Bakanlığı‟na aittir.
(b) Yerel Düzey
İngiltere‟de ve Galler‟de 171 yerel eğitim makamı (LEAs) ve Kuzey İrlanda‟da 5 Eğitim
ve Kütüphane Kurulu kendi alanlarında yer alan kamu finansmanlı okul eğitiminin
organizasyonundan sorumludur. lEAlar aynı zamanda idare ettikleri okullarda kalite
güvencesini sağlamaktan ve kendi alanlarında bulunan okul çağındaki öğrenciler için
yüksek eğitim standartlarını teşvik etmekten sorumludurlar. Çocuklar için Değişim
(bakınız bölüm II, Eğitim Alanında Sürdürülmekte olan Reformlar ve Tartışma Konuları)
programlarının ortaya koyulmasından bu yana, yerel makamlar küresel hizmetlerin- ilk yıl
ayarlamaları, okullar, sağlık hizmetleri ve sosyal hizmetler- geliştirilmesinden ve
entegrasyonundan da sorumludurlar.
(c) Kurumsal Düzey
Tüm kurumların, kurumun genel yönetiminden sorumlu olan ve farklı paydaşların
temsilcilerinden oluşan bir yönetim organı bulunmaktadır.
Tüm okulların yüksek oranda özerkliği bulunmaktadır.
İngiltere‟de ve Galler‟de ilköğretim okulları ve orta okullar için yasal çerçeve bu okulları
devlet okulu, gönüllü okullar ve vakıf okulları olarak ayırmaktadır. Okulların çoğunluğu
tamamen yerel eğitim makamları (LEAs) tarafından kurulan ve finanse edilen devlet
okullarından oluşmaktadır. Vakıf okulları da LEAlar tarafından finanse edilmektedir
ancak bu okullar okul yönetim organına ya da bir yardım vakfına aittir. Gönüllü okullar
aslında çoğunluğunu kiliselerin oluşturduğu, okulların üzerinde kontrol sahibi olan
gönüllü kurumlar tarafından kurulmuştur. Bunlar da şimdi büyük ölçüde LEAlar
tarafından finanse edilmektedirler. Bir dizi entegre edilmiş okulun açılmış olmasına
rağmen Kuzey İrlanda‟da bağımsız bir yasal çerçeve bulunmaktadır ve buna göre okul
sistemi halen büyük oranda dindar kesimlerin elinde bulunmaktadır.
İleri ve Yüksek Eğitim Kurumları tamamen özerktir.
3 Ġlkokul öncesi eğitim
İngiltere‟de 4 aylıktan 3 yaşına kadar olan çocuklara verilen eğitim büyük oranda özel ve
gönüllü sektör tarafından sağlanmaktadır ve aileler bunun için para ödemektedir. 3 ile 5
yaş arasındaki çocuklar için Hükümet geçtiğimiz yıllarda kamu tarafından finanse edilen
okul öncesi eğitim ve çocuk bakımını, özel ve gönüllü sektörlerle iş birliği içerisinde
genişletmek ve geliştirmek için hedefler ortaya koymuştur. İngiltere ve Galler‟de ailesi
tarafından talepte bulunulduğu takdirde tüm 3 ve 4 yaşındaki çocuklar için ücretsiz yarı
zamanlı yuva bakımı sağlanmaktadır. Ücretsiz eğitimden yararlanabilecek çocuklar
genellikle haftada 5 kez iki buçuk saatlik devrelerden yararlanma hakkına sahiptirler.
Burada söz konusu olan yerler devlet tarafından yönetilen yuvalar ve sınıflarla birlikte
gönüllü ve özel yerlerdir. 4 yaş grubunda yer alan çok sayıda çocuk ilkokulların okul
öncesi sınıflarında haftanın 5 günü boyunca eğitim almaktadırlar. Toplam olarak
bakıldığında, 3 ve 4 yaş grubuna ait çocukların çoğunluğunun zorunlu eğitim öncesi
eğitime bir şekilde katılmakta oldukları görülmektedir. Kuzey İrlanda‟da, aynı zamanda,
ailesi isteyen her çocuğun tam bir yıllık okul öncesi eğitim alabilmesi için Hükümet
girişimleri bulunmaktadır.
2002 tarihli Eğitim Yasası, İngiltere‟de 3 yaş ila okul öncesi döneminin sonuna kadar
(genelde 5 yaş grubu) olan yaş grubundaki çocukların eğitim ihtiyaçlarını karşılayan
İngiltere‟de İlkokul Öncesi Aşaması‟nı resmen kurmuştur. Böylelikle bu eğitim
aşamasındaki çocukların 6 anahtar öğretim programı alanını kapsayan “erken öğrenme
hedefleri”ne yönelik çalışmaları artık yasal bir zorunluluk haline gelmiştir. Kuzey
İrlanda‟da 3 yaş ila 6 yaş arası çocuklar için İlkokul Öncesi Aşaması ve Galler‟deki 3 ila 7
yaş grubu çocuklar için bir başlangıç eğitimi aşaması oluşturmak için planlar da yine
mevcuttur.
A. Zorunlu Eğitim
a) Safhaları
İlköğretim
Ortaöğretim
yaş ve 11 yaş arası (İngiltere/Galler)
4 yaş ve 11 yaş arası (Kuzey İrlanda)
11 yaş ila 16 ya da 18 yaş
Eğitim 5 yaş (Kuzey İrlanda‟da 4 yaş) ile 16 yaş arasındaki kişiler için zorunludur.
İngiltere‟deki ve Galler‟deki pek çok çocuk 4 yaşında ilkokul öncesi dönemi sınıflarında
eğitimlerine başlarlar.
Çocukların çoğu 11 yaşında ilkokuldan bir ortaokula geçiş yaparlar ancak İngiltere‟nin bazı
bölgelerinde çocuklar 8 ya da 9 yaşından 12 ya da 13 yaşlarına kadar ortaokula devam eder.
Bir çok ortaöğretim okulu 16 yaşından 18 yaşına kadar olan yaş grubundaki öğrenciler için
zorunlu eğitim sonrası eğitim sağlamaktadır.
b)
Kabul kriterleri
Çocukların kamu tarafından finanse edilen ilköğretim ya da ortaöğretim okullarına
kabullerinde ailelerden hiçbir ödeme talep edilemez.
Aileler çocuklarını herhangi bir okula kayıt ettirmek için başvuruda bulunabilirler.
Yerel makam ya da okul yönetimi (okulun yasal kategorisine bağlı olarak) okuldaki mevcut
yerlerden fazla başvuru alınması halinde okuldaki mevcut yerlerin nasıl dağıtılacağını
belirleyen bir kabul politikası belirlemek durumundadır.
Kabul politikaları genelde okula en yakın ikamet eden çocuklara ya da özel ihtiyaç sahibi olan
ve bu ihtiyaçların en iyi söz konusu okullarda karşılanabildiği çocuklara öncelik vermektedir.
Dini vakıflar tarafından desteklenen okullar genellikle belli bir inanç ya da mezhebe sahip
kişiler doğrultusunda tercihlerini kullanmaktadır. Tüm ilkokullar yeteneklerine bakılmaksızın
tüm çocukları kabul ederler. İngiltere‟deki ve Galler‟deki tüm ortaöğretim okulları çocukları
akademik yeteneklerine bakmaksızın kabul eden kapsamlı okullardır. Bununla birlikte, Kuzey
İrlanda‟da ve İngiltere‟nin bazı bölgelerinde “ortaokullar (grammar school)” olarak da bilinen
seçici okullar bulunmaktadır. Bunlar Kuzey İrlanda‟da tüm orta okulların yaklaşık olarak
%30‟unu, İngiltere‟de ise yaklaşık olarak %5‟ini oluşturmaktadır. Kuzey İrlanda‟da Eğitim
Bakanlığı (DE) yoğun görüşmelerin ardından orta öğretimdeki seçme sistemini sona erdirme
kararı almıştır. Bu sistem 2008 yılının sonbaharına kadar kademeli olarak kaldırılacaktır.
İngiltere‟de aynı zamanda belli bir konuda uzmanlaşan ve sayıları gittikçe artış gösteren orta
öğretim okulları da bulunmaktadır. Bu okullar söz konusu konuya ilişkin yeteneklerine bağlı
olarak çocukların %10‟una kadar olan bir kısmını seçme hakkına sahiptirler. Kamu tarafından
finanse edilen ilkokullar ve orta okulların çoğu karma eğitim vermektedir ancak bazı
ortaokullar tek bir cinsiyete yönelik eğitim sunmaktadırlar.
c) Okul gününün/haftasının/ yılının uzunluğu
Okullar yılın 190 günü açık olmak zorundadır. Kesin tarihler okulun yasal kategorisine bağlı
olarak yerel eğitim makamı (LEA) tarafından ya da okul yönetimi tarafından saptanmaktadır.
Okul yılı genellikle Eylülden Temmuza kadar olan bir süreyi kapsamaktadır. Okullar
normalde haftanın beş günü (pazartesiden cumaya kadar) faaliyet göstermektedirler. Şu
sıralarda standart hale getirilmiş 6 dönemli okul yılının kabulü hususunda bazı girşimler
vardır. Bir dizi LEA, bu uygulamayı 2004/2005 okul yılında başlatacaktır. Bu yeni modeli
kabul edip etmeme kararı LEA düzeyinde ya da okul yönetimi düzeyinde verilecektir.
İngiltere‟de ve Galler‟de tavsiye edilen asgari ders saati (5 ila 7 yaş grubu çocuklar için) 21
saat, ( 7 ila 11 yaş arası çocuklar için) 23.5 saat ve (11 ila 16 yaş arası çocuklar için) 24
saattir.
Kuzey İrlanda‟da asgari günlük okul saatleri 8 yaşın altındaki çocuklar için 3 saat ve 8 yaş
üzeri çocuklar için ise 4.5 saattir. Okulların çoğu tavsiye edilen asgari saatten daha fazla saat
ders vermektedirler. Okul günü genel olarak 09.00 ile 15.00 ve 16.00 saatleri arasındadır.
Okul günü içerisindeki zaman çizelgesi okul tarafından belirlenmektedir.
(d) Sınıf büyüklüğü/ öğrencilerin gruplandırılması
ila 7 yaş arası çocukların (Kuzey İrlanda‟da 4 ila 8 yaş arası çocuklar) sınıflarının sınıf
büyüklükleri 30 öğrenci ile sınırlıdır. Diğer yaş grupları için belli zorunluluklar
bulunmamaktadır. Öğrenci gruplarının organizasyonu okulun kontrolü altında olan bir
konudur. Öğrencilere ilkokul düzeyinde genellikle karma-yetenek sınıflarında eğitim
verilirken çok sayıda öğretmen karma yetenek sınıfında bir çeşit yetenek gruplandırması
uygulamaktadır. Orta okullar genelde bazı konularda, öğrencileri söz konusu konulardaki
yeteneklerine göre gruplandırırken (ayarlama adıyla bilinen bir uygulama) diğer konularda
karma yetenek eğitimi verilmektedir. Tüm öğretmenlerden, her yetenek seviyesindeki öğrenci
için yeterli sayıda farklı çalışma olanakları bulunduğunu garanti altına almaları
beklenmektedir.
İngiltere‟de, bakanlık dışı bir kamu kuruluşu olan Yeterlilikler ve Öğretim Programı Makamı
(QCA), Eğitim ve Becerilerden Sorumlu Devlet Bakanı‟na okul öğretim programına ilişkin
tüm konularda danışmanlık yapar. QCA, Galler‟de benzer görevler yürüten Galler
Yeterlilikler, Öğretim Programı ve Değerlendirme Makamı (Galce kısaltılmış adıyla ACCAC)
ile ve Kuzey İrlanda için aynı görevleri yerine getiren Kuzey İrlanda Öğretim Programı,
Sınavlar ve Değerlendirme Konseyi (CCEA) ile yakın bir biçimde çalışır.
Tüm okulların dengeli ve geniş tabanlı öğretim programı sunma zorunluluğu bulunmaktadır
ve hepsi kendi özel ihtiyaçlarını ve durumlarını yansıtması için tüm öğretim programını
geliştirme hususunda takdir hakkına sahiptir. Bazı konularla ilgili özel bazı yasal
zorunluluklar da bulunmaktadır. Bu zorunluluklar seçme okullarda dahil olmak üzere tüm
kamu tarafından finanse edilen okullar için aynıdır.
İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda‟da zorunlu eğitim öğretim programı dört ana aşamaya (KS)
bölünmüştür : KS1 (beş ila yedi yaş grubu, ya da Kuzey İrlanda‟da dört ila sekiz yaş grubu),
KS2 ( yedi ila on bir yaş grubu, Kuzey İrlanda‟da sekiz yaşından itibaren), KS3 (11 ila 14
yaşları arası) ve KS4 (14 ila 16 yaşları arası).
İngiltere‟de ve Galler‟de, KS 1-3 için zorunlu Ulusal Öğretim programı konuları İngilizce
(Galler‟de ve/veya Galce), matematik, fen, tasarım ve teknoloji, bilgi ve iletişim teknolojisi
(ICT) (Galler‟de Bilgi Teknolojisi (IT)), beden eğitimi, tarih, coğrafya, sanat ve tasarım
(Galler‟de sanat) ve müziktir. KS3‟te yabancı bir dil zorunludur. 2002 yılı Eylül ayında, KS3
için vatandaşlık yasal bir zorunluluk haline gelmiştir.
Ulusal Öğretim programı çerçevesi dışında olmasına rağmen, dini eğitim KS1 itibariyle
cinsellik eğitimi ve kariyer eğitimi de KS3‟ten itibaren zorunludur.
Kişisel, sosyal ve sağlık eğitimi (PSHE) İngiltere‟de yasal değildir ancak okulların bunu
sağlaması beklenmektedir. 2003 yılının Eylül ayında, Galler‟de kişisel ve sosyal eğitim (PSE)
tüm zorunlu eğitim kapsamındaki çocuklar için yasal hale gelmiştir.
KS4‟te daha az zorunlu konu bulunmaktadır ve işe ilişkin eğitim/ öğrenme zorunludur.
Kuzey İrlanda Öğretim Programı KS1-4‟te beş zorunlu “çalışma alanı” içermektedir:
İngilizce, matematik, fen ve teknoloji, çevre ve toplum, ve yaratıcı ve ifade edici çalışmalar
ve sadece ortaokul düzeyinde ise modern diller. Çalışma alanları içerisinde asgari
zorunluluklar şunlardır: İngilizce, matematik, fen ve teknoloji (fen ortaokulda ayrı bir konu
olarak verilmektedir), tarih, coğrafya, sanat ve tasarım, müzik, beden eğitimi, ve din eğitimi.
Orta okul seviyesinde çağdaş bir dil ek bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna ek
olarak, öğretim programının ana konuları vasıtasıyla işlenmesi gereken eğitimsel temalar
vardır. Karşılıklı anlayış için eğitim, kültürel miras, sağlık eğitimi ve bilgi teknolojisi (IT)
bunlardandır. Orta okul düzeyinde eğitim konuları ekonomik farkındalık ve kariyer eğitimini
de içermektedir.
Öğretim programında yer alan her bir konuya ayrılabilecek zaman miktarı İngiltere, Galler ve
Kuzey İrlanda‟da belirlenmemiştir ve öğretme metotları ya da öğretim araç gereçlerine ilişkin
merkezi olarak belirlenmiş genel tavsiyeler bulunmamaktadır. Ancak 1998 Eylül‟ünden bu
yana, İngiltere‟deki ilkokullar okuma yazma öğretimi ve 1999 yılının Eylül ayından beri de
sayı öğretimi konusunda yasal bir çerçeve takip etme konusunda cesaretlendirilmektedir. Orta
okullar için, Matematik ve İngilizce‟nin öğretimi için benzer düzenlemeler 2001 yılının Eylül
ayından beri , fen, BİT ve diğer konular için de 2002 yılının Eylül ayından beri ortaya
koyulmaktadır. Bu ulusal çerçeveler detaylı rehberlik sağladıkları gibi aynı zamanda da
asgari öğretim zamanı için de bazı tavsiyeler içermektedirler. Kuzey İrlanda‟da her çalışma
alanı için ve KS4‟teki din eğitimi için asgari zamana ilişkin tavsiyeler bulunmaktadır.
(e) Değerlendirme, İlerleme ve Yeterlilikler
Bir üst yıla ya da bir üst ana aşamaya geçme otomatik olarak gerçekleşir ve değerlendirmenin
sonuçlarına bağlı değildir.
İlkokulun ilk yılında ve 1,2 ve 3 numaralı ana aşamaların sonlarına doğru yasal değerlendirme
düzenlemeleri bulunmaktadır. Bu düzenlemeler öğretmen değerlendirmelerini ve bazı
durumlarda da dışarıdan düzenlenen ve notlandırılan ya da yürütülen testleri içermektedir.
Yeterlilikler ve Öğretim Programı Makamı (QCA), Gal Yeterlilikler, Öğretim Programı ve
Değerlendirme Makamı (ACCAC), Kuzey İrlanda Öğretim Programı, Sınavlar ve
Değerlendirme Konseyi (CCEA) bu değerlendirme düzenlemeleri gözetim altında tutmaktan
sorumlu yasal danışma birimleridir. Değerlendirme düzenlemeleri üzerinde geçmişte yapılan
değişiklikler ve gelecekteki değişiklikler hakkında daha detaylı bilgiye Sürdürülmekte olan
Reformlar ve Eğitimde Tartışma Konuları adlı bölüm II‟de yer verilmiştir.
Yukarıda adı geçen makamlar zorunlu eğitim sonrası elde edilen yeterlilikler için denetim
makamı olarak da hizmet vermektedir. Öğrencilerin çoğu bir dizi genel ya da mesleki konuda
Ortaöğretim Genel Sertifikası sınavlarına giriyor olmalarına rağmen diplomayı veren
kurumlar (denetim makamları tarafından tanınan bağımsız kurumlar) bir dizi ulusal yeterlilik
sunmaktadırlar. Değerlendirme planı değişiklik göstermektedir ancak bu planlar her zaman
dışarıdan oluşturulmuş ve notlandırılmış değerlendirmeyi içermektedir aynı zamanda içten
notlandırılmış ve dışardan yönetilmiş değerlendirme de söz konusu olabilir. Değerlendirme
sözel ve uygulamalı değerlendirmenin yanı sıra yazılı sınavları da içerebilir.
4
Zorunlu öğrenim sonrası eğitim/ ortaöğretim ikinci devre ve ortaokul sonrası düzey
Orta okul
İleri eğitim
6. düzey kolej*
İleri eğitim koleji
Üçüncü düzey eğitim*
16 ila 18 yaş arası
16+ yaş
*Yalnızca İngiltere ve Galler‟de geçerlidir.
Ortaokullar ve 6. düzey kolejler genel eğitim vermektedirler; İleri eğitim kolejlerinin bir
çoğu genel eğitim verse de bunlar büyük oranda mesleki eğitim vermektedirler.
Yüksekokullar ise hem genel hem de mesleki eğitim sunmaktadırlar.
Zorunlu eğitim sonrası eğitime kabul için genel bir gereklilik mevcut değildir ancak okullar
ve kolejler normalde bireysel derslere kabul için GCSE sonuçları ile ilgili özel gereklilikler
ortaya koymaktadırlar. Öğrenciler istedikleri dersi veren her hangi bir kuruma başvuruda
bulunabilirler. Zorunlu eğitim sonrası eğitim 19 yaşına kadar ücretsizdir.
Bu düzeyde hiçbir zorunlu konu bulunmamaktadır. Öğrenciler okul tarafından ya da ileri
eğitim kurumu tarafından sunulan her hangi bir dersi aradıkları yeterliliklere bağlı olarak
seçebilirler. Öğretim programı ve bunun içeriğini belirleyen birim seçilen derslere göre
değişiklik göstermektedir. Öğretmenler uygun öğretme metotlarını ve öğretim araç gereçlerini
seçme konusunda serbesttirler.
Okullarda ve kolejlerde kullanılan dış yeterlilikleri düzenleyen yasal danışma birimleri vardır:
Yeterlilikler ve Öğretim Programı Makamı (QCA), Gal Yeterlilikler, Öğretim programı ve
Değerlendirme Makamı (ACCAC) ve Kuzey İrlanda Öğretim Programı, Sınavlar ve
Değerlendirme Konseyi (CCEA). Diplomayı veren kurumlar (denetim makamları tarafından
tanınan bağımsız kurumlar) bir dizi ulusal yeterlilik sunmaktadırlar. Ortak yeterlilikler İleri
düzey Eğitim Genel Sertifikası/ İleri Yan düzey (GCE A_düzeyi/ AS –Düzeyleri), mesleki A
düzeyleri (VCELER) ve Ulusal Mesleki Yeterlilikler (NVQLER). GCE A düzeyi /A düzeyleri
ve VCEler için değerlendirme planları değişiklik göstermektedir ancak bunlar her zaman
dışarıdan oluşturulmuş ve notlandırılmış değerlendirmeyi içermektedir aynı zamanda içten
notlandırılmış ve dışardan yönetilmiş değerlendirme de söz konusu olabilir. Değerlendirme
sözel ve uygulamalı değerlendirmenin yanı sıra yazılı sınavları da içerebilir. NVQler sınavlar
vasıtasıyla değerlendirilmezler ancak bunlar adayların özel görevlerde yeterliklerini
göstermelerini gerektirmektedirler.
5 Yüksek Öğrenim
(a) Kurum türleri
Yükseköğretim kurumları arasında üniversiteler, yüksek öğrenim kolejleri ve çok az
sayıda üniversite koleji bulunmaktadır. Yükseköğretim kurumları ayrı; boyut, misyon ve
tarih açısından büyük değişiklikler gösteren kurumlardır.
(b) EriĢim
Tüm ana yüksek öğrenim kurumları özerk kurumlardır ve her biri kendi kabul politikasına
ve gerekliliklerine kendi karar vermektedir. Giriş için rekabet söz konusudur ve her bölüm
için özel gereklilikler ortaya konulmuştur. Bir çok durumda, giriş koşulları GCE aEURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı)
düzeyleri ya da eşdeğer yeterlilikler olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, bir çok kurum
uygun deneyimi olan ancak eğitim yeterliliklerine sahip olmayan olgun adayların
başvurularını da kabul etmektedir.
(c) Yeterlilikler
Birleşik Krallık‟ta akademik yeterlilikler bu düzeyde ulusal yargılar değildir, bunlar
bireysel kurumlar tarafından verilmektedirler. Üniversiteler, üniversite kolejleri ve az
sayıda üçüncü düzey eğitim kolejinin kendi derece ve yeterlilikleri sunma yetkisi
bulunmaktadır. Bir çok üçüncü düzey eğitim koleji tarafından verilen dereceler ve diğer
yeterlilikler bir üniversite ya da ulusal bir akreditasyon birimi tarafından geçerli
kılınmaktadır.
Yeterlilikler ve unvanlar kurumlar arasında değişiklik gösterebilir. Yeterlilikler yüksek
öğrenim sertifikalarını ve diplomaları, kurum derecelerini, lisans derecelerini, üniversite
mezuniyeti lisans derecelerini ve mastır dereceleri ve doktora gibi daha yüksek
(Lisansüstü) dereceleri içerebilir. Üniversite mezuniyeti lisans programları (genelde
üniversite mezuniyeti olarak bilinen) yüksek öğrenim programlarının en büyük kısmını
oluşturmaktadır. Üniversite mezuniyeti derecesi kazanılan tipik bölümler üç yıl sürer (eğer
tam zamanlı devam edilirse) ancak bazı bölümler daha uzun sürelidir.
İngiltere‟de, Galler‟de ve Kuzey İrlanda‟da beş dereceli bir çerçeve geçtiğimiz günlerde
yüksek öğrenim yeterliliklerine daha net bir yapı oluşturma ve yeterlilik unvanlarının daha
tutarlı kullanımını teşvik etme amacıyla geliştirilmiştir.
7 Özel ihtiyaçlar
Özel eğitim alması gereken çocuklar (SEN) mümkün olan her yerde normal okullarda
eğitim görmektedirler. Eğer bir çocuğun okulda normalde mevcut olan kaynaklarla
sağlanabilenden daha fazla yardıma ihtiyacı olursa, yerel makam özel eğitim ihtiyacını
belirten, ihtiyaçları ve gerekli ekstra tedariki içeren bir rapor hazırlamalıdır. 2003 yılında
İngiltere‟deki tüm öğrencilerin yaklaşık yüzde üçünün özel eğitim ihtiyacı raporu vardı.
8 Öğretmenler
Öğretmenler devlet memuru statüsünde değildir. Okul öğretmenleri okulun türüne bağlı
olarak ya yerel makamlar tarafından, ya da bireysel kurumlar tarafından istihdam
edilmektedirler. Diğer eğitim türlerindeki öğretmenler bireysel kurumların çalışanlarıdır.
Okul öğretmenlerinin başlangıç eğitimi genellikle dört yıllık bir Eğitim Lisans
derecesini ya da Eğitim alanında bir yıllık bir Lisansüstü Sertifikasını (PGCE)
içermektedir. Her iki yol da ilkokul öğretmenleri için olağandır. İkincisi orta okul
öğretmenleri için daha yaygındır. İngiltere‟de ve Galler‟de diğer eğitim yolları da
mevcuttur. Bunların arasında yarı zamanlı, esnek ve istihdam tabanlı eğitim
bulunmaktadır. Başlangıç öğretmen eğitimi dersleri “ Kalifiye Öğretmen Statüsü”ne
(İngiltere ve Galler) ve öğretme uygunluğuna (Kuzey İrlanda) yönlendirmektedir.
Son zamanlara kadar, İngiltere ve Galler‟deki ileri eğitim öğretmenleri için uzman eğitimi
yasal bir gereklilik değildi. Bununla birlikte, 2001 yılından bu yana (Galler‟de 2002 yılı)
ileri eğitim sektöründe öğretmenliğe ilk başlayanların profesyonel bir öğretme yeterliliğini
tamamlamaları gerekmektedir.
Kuzey İrlanda‟da göreve ilişkin başlangıç öğretmen eğitimi yeterliliklerine sahip olmayan,
ileri eğitimdeki öğretmenlerin, öğretmenlik yapmayı istedikleri konuda üniversite derecesi
ya da mesleki bir yeterlilik gibi onaylı bir yeterlilik sahibi olması gerekmektedir. Bu
öğretmenlerin sözleşme gereği atandıktan sonraki üç yıl içerisinde Lisansüstü Sertifikası
(İleri ve Yüksek Öğrenim) almaları gerekmektedir.
Yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim görevlilerinin herhangi bir başlangıç eğitimi
almaları konusunda yasal bir zorunluluk bulunmamaktadır ancak kurumlar çalışanları için
eğitim sağlamaktadırlar. Ancak, Yüksek Öğrenimin Geleceği (GB. Parlamento, HoC,
2003) isimli Beyaz Kitap yüksek öğrenimde öğretmenlik yapmak için ulusal profesyonel
standartlarının ortaya konulmasını önermiştir. Yüksek Öğrenim Akademisi (HEA)
uygulama başlangıcının Eylül 2006 olarak tahmin edildiği bu standartlar çerçevesinin
geliştirilmesi konusunda ilerleme göstermektedir.
II. Eğitim Alanında Sürdürülmekte Olan Reformlar ve TartıĢma Konuları
Son bir kaç yıl içerisinde Eğitim ve Beceriler Müdürlüğü (DfES) farklı öncelik safhalarını
ya da eğitim alanlarını ya da bir bütün olarak eğitim sistemindeki hedefleri yansıtan geniş
bir dizi strateji belgesi yayınlamıştır. Ana stratejilerin bir kısmı ve sonuç mevzuatları
aşağıda açıklanmıştır.
2003-2006 yılları için harcama planında, Hükümet Birleşik Krallık eğitim harcamalarını
2005-2006 yılına kadar GSMH‟nın %5.6‟sına çıkaracaktır. Ancak, Hükümet aynı
zamanda bu yatırımın reformla da örtüşmesi koşulunu koymuştur. Bu açıklamaların
ardından, DfES bir strateji belgesi yayınlamıştır: Eğitim ve Beceriler: Reform İçin Yatırım
(DfES,2002). Bu belge (Yalnızca İngiltere için geçerlidir) orta okul eğitiminde duyulan
reform ihtiyacının ve standartlarda bir artış ihtiyacının altını çizmiştir.
2004 tarihli Eğitim Kanunu Önergesi Okullarla Yeni Bir İlişki’de (DfES/OFSTED, 2004)
ve Çocuklar ve Öğrenciler İçin Beş Yıllık Strateji’de (TSO, 2004) ortaya koyulmuş olan
politika gelişmelerini desteklemek için yasal çerçeveyi oluşturmaktadır. Bu önerge her
okuldaki her bir çocuk için okullarla yeni bir ilişki kurarak ve eğitim sisteminde daha
gelişmiş bir özerklik ve çeşitliliği teşvik ederek standartları yükseltmeyi amaçlamaktadır.
Bu yasanın sağlayacağı kilit reformlar şunlardır:
Daha etkili ve etkin bir okul denetim sistemi
Her okul için 2006 yılı itibariyle garanti altına alınmış ve okul yılı ile
sınırlandırılmış olan garantili üç-yıllık bütçeler
Bir okulun özelliklerini, performansını ve gelişme önceliklerinin dengeli bir
değerlendirmesini sağlayan okul profilleri
Buna ek olarak, Önergenin diğer bölümleri okullarda ve çocuk merkezlerinde verilen kreş
hizmetlerinin ve eğitimin denetlenmesi için ortak bir zemin oluşturacak, okul seviyesi
verilerinin toplanması, depolanması ve yeniden kullanılmasını kolaylaştıracak, yeni
ortaokullar için ya da bir başkasının yerine kurulan ortaokullar için yerel makamların öneride
bulunmasını gerektiren mevcut mevzuatı genişletecek ve “yeniden modellendirilmiş” okul
işgücünü başlatma ve geliştirme konusunda yeni rolünü yansıtmak için Öğretmen Eğitim
Ajansı‟nın (TTA) transferini genişletecektir. 2004 tarihli Eğitim Kanunu Önergesi şu anda
Parlamentoda tartışılmaktadır.
2001 Genel Seçimlerinden bu yana geçen eğitim mevzuatının en önemli parçalarından birisi
2002 tarihli Eğitim Yasası‟dır. Bu yasa Başarı Elde Eden Okullar (GB. Parlamento. HoC,
2001) başlıklı Beyaz Kitap‟ta belirtilmiş olan önerileri kanun hükmüne koymaktadır.
Kanunun hükümleri oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır ve daha esnek bir öğretim
programını, okul personel alımı için daha yumuşak bir çerçeveye destek vermek için
önlemler, zayıf performansın üstesinden gelmek için geliştirilmiş hükümler, okul yönetimi
için daha büyük esneklik ve okul finansmanı için daha fazla şeffaflık içermektedir. Buna ek
olarak, Kanun, 3 ila 5 yaş arası çocuklar için İlkokul Öncesi Dönemini resmen kurdu ve
İlkokul Öncesi Dönemin son senesindeki ( ilk okul başlama sınıfının sonu) çocuklar için yeni
bir yasal değerlendirme olarak İlkokul Öncesi Dönem profilini belirledi. Yasa hem Ġngiltere
hem de Galler’i kapsıyor olmasına rağmen hükümlerin çoğu karakterine uygun ve bu
nedenle de Galler Ulusal Meclisi (NSfW) bunların Galler‟de uygulanmasına ilişkin takdir
yetkisine sahiptir.
Mükemmellik ve Yararlanma- İlkokullar için bir Strateji (DfES, 2003) Hükümetin ilk
öğretim için strateji belgesidir. Bu belge kilit aşama 1 (5 ila 7 yaş arası öğrenciler) boyunca
değerlendirme için yeni bir yaklaşım ortaya koymuştur. Buna göre bu aşamada öğretmen
değerlendirilmesine daha fazla ağırlık verilirken standart testlere daha az ağırlık verilecektir.
okulda yapılan bir dizi denemenin ardından yeni değerlendirme düzenlemeleri ulusal olarak
2004-2005 okul yılında tüm ilkokul çocuklarını kapsayacak şekilde genişletilmiştir.
Buna ek olarak, 2004 yılının sonunda yürürlüğe girmiş olan Çocuk Kanunu (Gb. Parlamento.
HoC, 2004) tüm çocuklar ve gençler için hizmetleri çocukların, genç insanların ve ailelerin
ihtiyaçları etrafında daha etkili bir biçimde odaklandırarak olanakları azami düzeye çıkarıp
riskleri de asgari düzeye indirmeyi amaçlamaktadır. Kanunun bölümleri tüm Birleşik
Krallık‟ta geçerli olacaktır. Söz konusu kanun Her Çocuk Önemlidir ( DfES,2003) başlıklı
Yeşil Kitap temel alınarak hazırlanmıştır. Her Çocuk Önemlidir: İleri Adımlar (DfES,2004)
danışma karşılığının ve tüm çocukların refahını teşvik etmek için ortaya koyulmuş daha geniş,
kanuni olmayan olan değişim unsurlarının ayrıntılarını sağlamaktadır.
14-19: Olanakları Genişletme, Standartları Yükseltme (DfES, 2002) başlıklı bir Yeşil Belge
ve onu takiben gelen belge 14-19: Olanak ve Mükemmellik (DfES,2003) İngiltere‟de 14 ila 19
yaş arası kişilere sağlanan eğitimi geliştirmek için Hükümetin stratejisinin anahtar unsurlarını
ortaya koymaktadır. Bunlar aşağıdaki şekildedir:
Tüm 14 yaş sonrası programlarda işle ilgili öğrenme ve kurum eğitimi sağlama (ilki
2004-2005 akademik yılında ikincisi ise 2005-2006 akademik öğretim yılında
başlamak üzere)
Akademik ve mesleki yeterlilikler arasında örneğin akademik ve mesleki bölünmeyi
kesen mesleki konularda Genel Orta Öğretim Sertifikası (GCSE) yeterliliklerin ortaya
koyulması vasıtasıyla saygınlık eşitliği kurmak,
2004 yılı Eylül ayı itibariyle öğrencilerin kendi ihtiyaçlarına uygun olan öğrenme
programlarını izleyebilmeleri için öğrencilere daha fazla fırsat sunmak amacıyla kilit
aşama 4 (KS4) kapsamında bulunan zorunlu konuların sayısını azaltma
Bu yaş grubundaki öğrencilerin okul, kolej ve işyerinde öğrendiklerini birleştirmeleri
için daha fazla olanak
Öğrencilere verilen eğitimin kalitesini ve kapsamını genişletmek amacıyla okul, ileri
eğitim ve yüksek öğrenim kuruluşları arasındaki ortaklığın yeni şekillerini
geliştirilmesi için cesaret verilmesi
Uzun vadede, 14 ila 19 yaş arası öğrenciler için daha esnek bir öğretim programı ve
yeterlilikler çerçevesi geliştirmek. Hükümet 2003 Baharında bu özel konuya
odaklanmak amacıyla 14-19 Reformu Çalışma Grubu‟nu kurdu. Bu grup, 14-19
Öğretim programı ve Yeterlilikler Reformu: 14-19 Reformu Çalışma Grubu Nihai
Raporu‟nda (14-19 Reformu Çalışma Grubu, 2004) geniş bir dizi farklı yollar
vasıtasıyla gelişim ortaya koyan birleşmiş bir diploma çerçevesi geliştirme önerileri
sunmuştur.
2003 yılında İngiltere‟de ve Galler‟de Standartları Yükseltme ve İş Yükünü Azaltma
(DfES,2003) başlıklı, okul işgücünde ana reform üzerine ulusal bir anlaşma imzalanmıştır. Bu
yeniden modellemenin amaçları öğretmen işgücünü azaltmak, standartları yükseltmek, iş
memnuniyetini artırmak ve mesleğin statüsünü yükseltmektir. Reformlar, idari görevleri ve
personel görevlerini öğretmenlerden alıp uygun destek çalışanlarına aktarımını sağlamayı,
yeni bir düzey Yüksek Düzey Öğretmen Asistanları oluşturulmasını ve öğretmenler için
mantıklı bir iş/hayat dengesinin ortaya konulmasını içermektedir.
Yüksek Öğrenimin Geleceği (GB. Parlamento. HoC, 2003) başlıklı Beyaz Kitap İngiltere‟de
Yüksek Öğrenim (HE) reformu için Hükümetin stratejisini ortaya koymuştur. Bu kitap önlem
paketlerini altı ana alanda özetlemiştir:
Araştırmayı güçlendirmek, örneğin yeni ortaya çıkan ve gelişen araştırmayı
desteklemek
Yüksek öğrenim ve iş hayatı arasındaki bağları geliştirmek
Yüksek Öğrenimde eğitim vermeyi yeni profesyonel standartlar ve yeni ulusal bir
birim- Öğretme Kalitesi Akademisi- ortaya konulması vasıtasıyla mükemmeliyeti
teşvik etme
Yüksek öğrenim ve işi %50‟lik katılım hedefine doğru ilerletmeye devam etme
Düşük gelirli ailelerden gelen genç insanların bir dizi önlem vasıtasıyla yüksek
öğrenime adil bir şekilde ulaşmalarını sağlama
Yeni bir Mezun Katkı Planı‟nın ortaya koyulması vasıtasıyla fon sağlamada reform
gerçekleştirme
Bu reformlar şu anda Parlamento tarafından 2004 yılının Temmuz ayında kabul edilmiş
olan 2004 tarihli Yüksek Öğrenim Yasası vasıtasıyla uygulanmaktadır.
2003 yılında Hükümet aynı zamanda İngiltere‟deki Yüksek Öğretim kurumlarına kabul
konusunda bağımsız bir yeniden gözden geçirme talimatı vermiştir. Yüksek Öğrenime Adil
Kabul: İyi Uygulama için Tavsiyeler (Yüksek Öğretime Kabul Yönetim Kurulu, 2004),
yeniden gözden geçirmeye dayalı olarak hazırlanan nihai rapor 2004 yılının Eylül ayında
yayınlanmıştır. Rapor adil bir kabul sisteminin şeffaf, güvenilir ve geçerli değerlendirme
metotlarına dayanan ve başvuru sahipleri için engelleri asgari düzeye indirme yoluna
giden bir sistem olması gerektiğinin altını çizmektedir. Rapor aynı zamanda öğrencilerin
sınav sonuçlarını aldıktan sonra bir üniversiteye başvuru yapabilecekleri bir yeterlilik
sonrası başvuru sistemi uygulamasını da kuvvetle tavsiye etmektedir. Bu yeni sistem
üniversitede önerilen yerin öğrencinin tahmin edilen sonucuna göre belirlendiği bir sistem
olan mevcut sistemin belirsizliğini azaltacaktır.
Galler‟de Ulusal Meclis Galler‟de eğitim ve hayat boyu öğrenmeye ilişkin kapsamlı bir
stratejik belge olan “Bilgi Ülkesi”ni (NAfW,2001) yayınlamıştır. Bu belge Meclisin
mevcut politika direktiflerini şu şekilde sıralamıştır:
İlk yıllarda verilen eğitimde öğrenmeye ilişkin büyük gelişmeler gerçekleştirmek
için daha güçlü temeller yaratılması
Özel eğitim ihtiyacının karşılanması için kontrol
Öğrenciler için ilkokuldan ortaokula geçtikleri dönemde daha iyi geçiş
düzenlemelerini garanti etmek için yeni önlemler
14 ila 19 yaş arası öğrencilerin daha esnek eğitim almalarını sağlamak için
okullara yeni kapsam
Gençler için daha iyi hizmetler
Hayat boyu öğrenmeye daha fazla kişinin ulaşımını desteklemek için önlemler
Pratisyenler için daha güçlü destek
Galler‟deki yüksek öğrenim kurumlarının işbirliği çabalarının çağdaşlaştırılması
Bilgi Ülkesi belgesinde özetlenen ilk yıl eğitimine ilişkin en önemli önerilerden bir
tanesi 3 ila 7 yaş grubu için yeni ve yasal bir İlkokul Öncesi Dönemin ortaya
koyulmasıdır. Bu öneriler Bilgi Ülkesi: İlkokul öncesi dönem 3-7 Yaş (NafW,2003)
başlıklı istişari belgede oldukça ayrıntılı bir biçimde geliştirilmiştir. İstişarenin
ardından, pilot bir İlkokul Öncesi Dönem uygulaması 2004 yılının Eylül ayı ile 2008
yılı arasında uygulanmaktadır. Öneriler ışığında, 5 ila 7 yaş arası çocukların (ilkokulun
1. kilit aşamasında) şu anda aldıkları resmi öğrenme daha iyi yapılandırılmış oyun,
uygulama etkinliği ve araştırmaya dayalı daha gayrı resmi bir öğrenme sistemiyle
değiştirilecektir. Çocuklar gözleme dayalı değerlendirme tabanlı, sürekli bir
değerlendirme sistemi vasıtasıyla değerlendirilecektir.
Bilgi Ülkesi‟nde özetlenen önerileri hayata geçirmek için Ulusal Meclis aynı zamanda
Bilgi Ülkesi: Öğrenme Yolları 14-19 (NAfW,2001) başlıklı, Galler‟de 14 ila 19 yaş
arası kişilerin öğreniminin geleceği ile ilgili istişari belgeyi de yayınlamıştır. Bu belge
gençlerin %95 kadarının 2015 yılına kadar yüksek beceri gerektiren işler ya da yüksek
öğrenim için hazır olması gerektiğine ilişkin çok önemli bir hedef ortaya koymuştur.
İstişarenin sonuçları baz alınarak, 2003 yılının Nisan ayında Ulusal Meclis önerileri
hayata geçirmek için bir harekat planı yayınladı. O günden bugüne Öğrenme Yolları
14-19 Rehberlik (NAfW,2004) de basılmıştır. Bu rehber her biri bir dizi olasılık ve 1419 yaş grubunun ihtiyacı olan beceri, bilgi ve deneyimlerin oluşturduğu bir “öğrenme
faaliyet konusu” içeren esnek öğrenme yollarının takdimini de içeren stratejinin
uygulanmasına ilişkin detaylı rehberlik sağlamaktadır.
Buna ek olarak, Ulusal Meclis bir Galler Bitirme Sınavı (Bakalorya) yeterliliği pilot
uygulaması gerçekleştirmektedir. Pilot proje 16 ila 19 yaş grubu için ortak bir ana
öğretim programıyla mevcut yeterlilikleri bir araya getiren orta ve ileri düzeylerde
önemli bir diploma test etmeyi ve geliştirmeyi amaçlamaktadır. İlk öğrenciler az
sayıda okul ve kolejde 2003 yılının Eylül ayında Bitirme Sınavına Hazırlık dersine
başladılar. Daha fazla bilgiyi Galler Bitirme Sınavı sitesinden edinebilirsiniz:
http://www.wbq.org.uk
Diğer bir önemli gelişme Galler‟de yasal sınav düzenlemelerinin yeniden gözden
geçirilmesi oldu. Bu ilk olarak 2002 yılında 7 yaşındaki öğrenciler için (kilit aşama
1‟in sonundaki çocuklar) dışarıdan hazırlanmış ve denetlenmiş zorunlu testlerin
alınma zorunluluğunu kaldırma konusundaki kararla sonuçlandı. Bu yaştaki çocuklar
için zorunlu değerlendirme sadece öğretmenin değerlendirmesine bağlıdır.
Buna ek olarak, 2003 yılında, Daugherty Değerlendirme Yeniden Gözden Geçirme
Grubu 11 ila 14 yaş arası öğrenciler için değerlendirme düzenlemelerini yeniden
gözden geçirdi. Grubun çalışmasından sonra ortaya çıkan öneriler kilit aşama 2‟nin
sonundaki zorunlu testleri (11 yaş grubu öğrenciler için), 10 yaş grubundakiler için
yeni beceri testlerinin takdimini ve 14 yaş grubu için yapılan dışardan hazırlanmış
testlerin kademeli olarak kaldırılmasını görüşecektir.
Bunun yanı sıra 2004 tarihli Yüksek Öğrenim Yasası (yukarıda özetlendiği üzere)
öğrenci finansmanına ilişkin sorumluluğu Galler‟e devretmek için hazırlanmaktadır.
Galler Meclisi Hükümeti değişken okul ücretlerinin alınmaya başlanmasının göz
önünde bulundurulması için bağımsız bir çalışma gerçekleştirme ve yüksek öğrenimin
finansmanı hususunda ileriye ilişkin kararları genel olarak bildirme kararı almıştır.
Kuzey İrlanda‟da 2004 yılının Haziran ayında Eğitim Bakanlığı (DE, NI) öğretim
programında radikal bir yeniden yapılandırma hususundaki önerileri kabul etti.
Yapılan değişiklikler 10 ila 16 yaş grubuna dahil olan öğrencileri kapsamakta ve
işyerinde ihtiyaç duyulan becerilere büyük önem vermektedir. Yeni öğretim programı
mevcut öğretim programından daha az kuralcıdır ve işlenen tüm konular yerine her
öğretim programı alanı için asgari düzeyi belirlemektedir. Kilit aşama 4‟te ( 14 ila 16
yaş grubu öğrenciler) ve 16 yaş sonrası seviyede, yeni bir “Yetki Çerçevesi” her genç
bireyin en az üçte biri mesleki özelliğe sahip olan garantili, asgari sayıda ve kapsamda
derslere girişini sağlayacaktır. Okul öncesi dönemi ve ilkokulun ilk iki yılını
kapsayacak yeni bir İlkokul Öncesi Dönem ortaya konulması için planlar da
mevcuttur. Bu aşama ve ilk aşamanın tamamı için gözden geçirilmiş öğretim programı
belgeleri de yine ortaya koyulacaktır.
Kuzey İrlanda‟da ilkokul sonrası eğitimin geniş bir biçimde yeniden gözden
geçirilmesinin ardından, ortaokula başlamadan önce girilen transfer testleri
kaldırılacak ve böylelikle ortaokula öğrenci seçme sistemini akademik geçmişe
dayanarak yapma sistemi sona erecektir. Son transfer (ya da 11 yaş üstü) testleri2008
yılının sonbaharında tamamlanacaktır. 11 yaş üstü çocukların akademik seçiminin
yerine daha önceki eğitim deneyimlerinin yanı sıra öğrenci ve ailenin kararlarına
dayalı yeni bir sistem uygulanması amaçlanmaktadır.
Zorunlu eğitim sonrası eğitim için taslak bir strateji, İleri Eğitim İş hayatı
Manasındadır (DEL, NI, 2004) da başlatılmıştır. Bu strateji sektörün ilk hedefinin
ekonomik gelişmeyi desteklemek olması gerektiğinin altını çizer ve diğerlerinin içinde
şu faaliyetleri önerir:
Ekonomi için temel okur yazarlıktan yüksek seviye teknik becerilere kadar
değişen becerilerin tedarik edilmesi hususunun daha fazla vurgulanması
Ekonomik gereksinimlerle daha yakından ilişkili yeterlilik tabanlı bir öğretim
programının sağlanması
Öğrencilerin yüksek seviye beceriler elde etmeleri için net ilerleme yolları
Buna ek olarak, strateji zorunlu eğitim sonrası sektör ile okullar, üniversiteler, işverenler ve
toplum ve gönüllü kurumlar arasında daha güçlü bağlar yaratmayı amaçlamaktadır.

AB eğitim sistemi

Transkript

Benzer belgeler

indirmek için tıklayınız.

Scolarisation des moins de 3 ans - turc

Başlangıç - itslearning

öğrenci - veli - okul sözleşmesi - Albert-Schweitzer

İstanbul, 27 Ekim 2014 “Okul Aile Birliği `Penguins of Madagascar

IB uluslararası eğitim baremi