00 giris

Transkript

00 giris

AYIRICI TANI CEP K‹TABI
Beflinci Bask›
Editörler
Stephen N. Adler, MD, BS
Chief
Department of Respiratory Therapy
Mercy Health Center
Oklahoma City, Oklahoma
Debra Adler-Klein, MD, FACP
Assistant Clinical Professor of Medicine
Department of Medicine
Columbia University, College of Physicians and Surgeons
New York, New York
Private Practice
Infectious Diseases and Internal Medicine
Medical Associate of Stamford
Stamford, Connecticut
Dianne B. Gasbarra, MD
Volunteer Faculty
Department of Internal Medicine
University of Oklahoma Health Sciences Center
Department of Pulmonary and Internal Medicine
Mercy Hospital
Çeviri Editörü
Doç. Dr. Ayhan Karakoç
Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi
‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›
Endokrinoloji Bilim Dal›
GÜNEfi TIP K‹TABEVLER‹
AYIRICI TANI CEP K‹TABI
Türkçe Telif Haklar› 2012
ISBN: 978-975-277-397-4
Orjinal Ad›: A Pocket Manual of Differential Diagnosis
Yay›nevi: Wolters Kluwer Business Lippincott Williams & Wilkins
Yazarlar: Stephen N. Adler, Debra Adler-Klein, Dianne B. Gasbarra
Çeviri Editörü: Doç. Dr. Ayhan Karakoç
Orjinal ISBN: 978-0-7817-7871-8
Kitab›n 5846 ve 2936 say›l› Fikir ve Sanat Eserleri Yasas› Hükümleri gere¤ince
(kitab›n bir bölümünden al›nt› yap›lamaz, fotokopi yöntemiyle ço¤alt›lamaz, resim,
flekil, flema, grafik v.b.’ler kopya edilemez) tüm haklar› Günefl T›p Kitabevleri Ltd
fiti.’ne aittir.
Yay›nc› ve Genel Yay›n Yönetmeni: Murat Y›lmaz
Genel Yay›n Yönetmeni Yard›mc›s›: Polat Y›lmaz
Yay›n Dan›flman›: Ali Aktafl
Yay›n Koordinatörü: Nuran Karacan
Dizgi-Düzenleme: Mehmet Akif Atasever
Kapak Uyarlama: ‹hsan A¤›n
Bask›: Ayr›nt› Bas›mevi - ‹vedik Organize Sanayi Bölgesi
28. Cad. 770 Sok. No: 105-A Ostim/ANKARA
Telefon: (0312) 394 55 90 - 91 - 92 • Faks: (0312) 394 55 94
UYARI
Medikal bilgiler sürekli de¤iflmekte ve yenilenmektedir. Standart güvenlik uygulamalar› dikkate al›nmal›, yeni araflt›rmalar ve klinik tecrübeler ›fl›¤›nda tedavilerde ve ilaç
uygulamalar›ndaki de¤iflikliklerin gerekli olabilece¤i bilinmelidir. Okuyuculara ilaçlar hakk›nda üretici firma taraf›ndan sa¤lanan ilaca ait en son ürün bilgilerini, dozaj
ve uygulama flekillerini ve kontrendikasyonlar› kontrol etmeleri tavsiye edilir. Her
hasta için en iyi tedavi fleklini ve en do¤ru ilaçlar› ve dozlar›n› belirlemek uygulamay› yapan hekimin sorumlulu¤undad›r. Yay›nc› ve editörler bu yay›ndan dolay› meydana gelebilecek hastaya ve ekipmanlara ait herhangi bir zarar veya hasardan sorumlu de¤ildir.
GÜNEfi TIP K‹TABEVLER‹
ANKARA
‹STANBUL
KOfiUYOLU fiUBE
M. Rauf ‹nan Sokak No:3
06410 S›hhiye/Ankara
Tel: (0312) 431 14 85 • 435 11 91-92
Faks: (0312) 435 84 23
Gazeteciler Sitesi Sa¤lam Fikir Sokak
No: 7/2 Esentepe/‹stanbul
Tel: (0212) 356 87 43
Faks: (0212) 356 87 44
Kofluyolu Caddesi No: 51/1
Kofluyolu-Kad›köy/‹stanbul
Tel&Faks: (0216) 546 03 47
www.guneskitabevi.com
Çeviriye Katk›da Bulunanlar
Doç. Dr. Zeynep Ak›
Hematoloji Bilim Dal›
Prof. Dr. Ülver Derici
Nefroloji Bilim Dal›
Uzm. Dr. Mehmet Derya Demira¤
Romatoloji Bilim Dal›
Dr. Esra Erkoç
Nöroloji Anabilim Dal›
Uzm. Dr. Salih ‹nal
Nefroloji Bilim Dal›
Doç. Dr. Tarkan Karakan
Gastroenteroloji Bilim Dal›
Endokrinoloji Bilim Dal›
Doç. Dr. E. Belgin Koçer
Nöroloji Anabilim Dal›
Uzm. Dr. Ceyla Konca
Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dal›
Prof. Dr. Murat Özdemir
Kardiyoloji Anabilim Dal›
vii
viii
Çeviriye Katk›da Bulunanlar
Prof. Dr. Murat Öztafl
Dermatoloji Anabilim Dal›
Dr. Sakine Nazik
Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal›
Doç. Dr. K›v›lc›m O¤uzülgen
Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal›
Dr. Derya Keten Tozlu
Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Dal›
Dr. Özlem Güzel Tunçcan
Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Dal›
Önsöz
Klinik t›p prati¤inde, hekimler çeflitli semptomlar, bulgular ve laboratuvar testleri ile karfl›laflmaktad›r. Her klinik bulgu ve test sonucu bir ay›r›c› tan›, yani elde olan bulgular ve sonuçlara neden
olan bir grup durumlar ve hastal›klar listesi ile iliflkilidir. Çeflitli
klinik bulgular›n ay›r›c› tan›lar› mevcuttur, fakat genelde birçok
farkl› referans aras›nda da¤›lm›fllard›r. Kitab›m›z, böyle kaynaklardan toplanm›fl bilgiyi bir araya getirilmifl ve kolay ulafl›labilen bir
formda sunmaktad›r. Kitab›m›z, klinik problemlerin çözümüne
yönelik uygun bir yol gösterici oldu¤u kadar de¤erli bir e¤itim
arac›d›r. T›p ö¤rencileri, asistan hekimler, uzmanlar ve klinisyenlere yönelik haz›rlanm›fl bu kitap, t›bbi tan› sürecini daha etkin ve
kapsaml› hale getirmeye yard›mc› olmaktad›r. Fakat yinede, her
hekim taraf›ndan al›nan dikkatli bir hikaye, yap›lan fizik muayene, akla yatk›n biçimde kullan›lan laboratuvar testlerinin itina ve
beceri ile bir araya getirilmesinin yerini tutamaz.
Ay›r›c› Tan› Cep Kitab›, 5. Bask› tamam›yla gözden geçirilmifl
ve güncellenmifltir. Her revizyonda t›p alan›ndaki bilgi patlamas›n› gözden geçirirken yeni fleyler ö¤renmekte ve kiflisel bilgimizi
zenginlefltirmekteyiz. Her yeni gün t›p biliminde yeni ve heyecan
verici bulufllar olmaktad›r: hastal›klar için yeni tan› yöntemleri,
yeni tedavi yöntemleri, yeni ajanlar ve yeni yan etkilerin tan›nmas› gibi. ‹nsan immün yetmezlik virüsü enfeksiyonuna, immün yeniden yap›lanma sendromu dahil olmak üzere, HIV’in yeni bulgular›n› içeren geniflletilmifl bir bölüm ayr›lm›flt›r. Enfeksiyon hastal›klar› bölümü, klinik t›ptaki önemini yans›tacak, çoklu antibiyotik dirençli bakterileri ve biyoterorizmin talihsiz tehtidini içerecek flekilde yeniden gözden geçirilmifltir. Bu bölüm bakteriyel, viral ve fungal patojenler ve bunlar›n hem birinci basamakta hem
de sa¤l›k hizmetlerindeki bulgular› konusunda kapsaml› bir derleme içermektedir. Esasen bulufllardaki ilerleme ço¤u zaman bu
metnin baz› alanlarda etkin olarak gündemi takip etme h›z›n›n
önüne geçmektedir. Farmasötiklerin h›zl› ilerlemesi nedeniyle
ilaçlar konusundaki bölüm y›ll›k olarak güncellenen yay›nlara sayg› anlam›nda metinden ç›kart›lm›flt›r.
ix
x
Önsöz
Metin, 10 tanesi organ sistemlerine göre düzenlenmifl 12 bölümden oluflmaktad›r. Geriye kalan 2 bölüm asid-baz ve elektrolit
bozukluklar›yla birlikte enfeksiyon hastal›klar›n› tart›flmaktad›r.
Her bölümde semptomlar, klinik bulgular, laboratuvar testleri,
radyolojik bulgular ve hastal›k süreçlerini temsil eden çok say›da
girdi bulunmaktad›r. Her bir girdinin ay›r›c› tan›s› daha s›k olan
hastal›klar listenin ilk s›ralar›nda olacak flekilde listelenmifltir.
Mümkün olan yerlerde hastal›klar patofizyolojik mekanizmalar›na göre organize edilmifltir. Her girdinin sonunda, referanslar verilmifltir. Bunlar hem genel hem de yandallarla ilgili metinleri kapsamaktad›r. Her bölümün sonunda genel ve yandal metinlerinin
kaynakçalar› verilmifltir.
Geçmiflte ve güncel olarak katk›da bulunan herkese teflekkürlerimizi ifade ederiz. Bu yaz›n›n oluflturulmas›nda katk›s› olan
herkese, özellikle Dr. Jill Adler, Paul Gasbarra, Matthew Klein ve
Patrick Lane’e profesyonel yard›mlar› için teflekkür ederiz. Oklahoma City Deaconess Hastanesi Tibbi Kütüphanesinden Denise
Menefee ve Ursula Ellis’e teflekkür ederiz, bu kitapla ilgili araflt›rmalar esnas›ndaki yard›mlar› paha biçilmezdi. Ayr›ca Lippincott
Williams & Wilkins’deki editörlerimiz Sonja Seigafuse, Nancy
Winter ve Kerry Barret’a bu metnin oluflma sürecindeki güvenilir
destekleri için teflekkür ederiz. Saatler süren araflt›rma ve yaz› haz›rlamalar esnas›nda ailelerimizin göstermifl oldu¤u sabr› ve hoflgörüyü takdirle karfl›l›yoruz. En önemlisi, en iyi ö¤retmenlerimiz
olan ve olmaya da devam edecek olan hastalar›m›za minnettar›z.
Çeviri Editörü Önsözü
Günümüzde hekimler gerek semptom, gerek bulgu ve gerekse
de laboratuvar bulgular ›fl›¤›nda hastalar›nda genifl bir ön tan› yelpazesiyle karfl› karfl›ya kalmaktad›rlar. Bu ön tan› yelpazesinde
tek bir sistemi ilgilendiren hastal›klar oldu¤u gibi, birden çok sistemi ilgilendiren hastal›klar da olabilmektedir. Do¤ru tan›, ayr›nt›l› bir hikaye, dikkatli bir fizik muayene, ay›r›c› tan› için ak›c› bir
laboratuvar incelemeyi gerektirmektedir. Ama do¤ru bir tan› için
öncelikle ön tan›lar aras›ndan sistematik bir ay›r›c› tan› çal›flmas›
yapmak zorunludur.
“Ay›r›c› Tan› Cep Kitab›” hem her düzeydeki klinisyenlere,
hem de t›p ö¤rencilerimize ve uzmanl›k e¤itimi alan hekimlerimize ay›r›c› tan›da bir yol gösterici olabilece¤i gibi, ayn› zamanda
her an kolay ulafl›labilir ve pratik bir e¤itim arac› olaca¤› ümidindeyim. Kitab›m›z semptom, fizik muayene ve laboratuvar bulgular›n› sistemler üzerinden h›zl› bir flekilde analiz etme imkan› vermektedir. Ayr›ca ülkemizde de önemli bir sorun olan enfeksiyon
hastal›klar›n›n etkenlerini h›zl›ca gözden geçirmek ve uygun antibiyotik seçimi konusunda da kitab›m›z›n hekimlerimize bir yol
gösterici olaca¤›na inan›yorum.
Ülkemizin özel flartlar›nda daha da zorlu hale gelen t›bba gönül vermifl tüm meslektafllar›ma baflar›lar diliyorum.
xiii
‹çindekiler
1.
AS‹D-BAZ VE ELEKTROL‹T BOZUKLUKLARI . . . . . . .1
Mildred Lam
Çeviri: Dr. Salih ‹nal
1-A.
1-B.
1-C.
1-D.
1-E.
1-F.
1-G.
1-H.
1-I.
1-J.
1-K.
1-L.
1-M.
1-N.
1-O.
1-P.
1-Q.
2.
Asid-Baz Nomogram› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Metabolik Asidoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Respiratuvar Asidoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Anyon Gap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Laktik Asidoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Metabolik Alkaloz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Respiratuar Alkaloz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Hipernatremi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Hiponatremi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Hiperkalemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Hipokalemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Hiperkalsemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Hipokalsemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Hiperfosfatemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Hipofosfatemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Hipermagnezemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Hipomagnezemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
KARD‹YOVASKÜLER S‹STEM . . . . . . . . . . . . . . . 21
Stephen N. Adler
Çeviri: Dr. Murat Özdemir
2-A.
2-B.
2-C.
2-D.
2-E.
2-F.
2-G.
2-H.
2-I.
2-J.
2-K.
Gö¤üs A¤r›s› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Ödem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Çarp›nt› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Hipertansiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Üfürümler (2-M’ye de bak›n›z) . . . . . . . . . . . 28
Konjestif Kalp Yetmezli¤i . . . . . . . . . . . . . . 30
Kardiyomiyopati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Perikardit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Perikard Effüzyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Hipotansiyon ve fiok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Kardiyak Arrest (Ani
Kardiyopulmoner Kollaps) . . . . . . . . . . . . . . 40
2-L. Kardiyopulmoner Resusitasyon
Komplikasyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
xv
xvi
‹çindekiler
2-M. Kapak Hastal›klar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
2-N. Aritmiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
2-O. Elektrokardiyografik Anormallikler . . . . . . . . 54
3.
ENDOKR‹N/METABOL‹K S‹STEM . . . . . . . . . . . . . 59
Thomas A. Murphy
Çeviri: Dr. Ayhan Karakoç, Dr. Ceyla Konca
3-A.
3-B.
3-C.
3-D.
3-E.
3-F.
3-G.
3-H.
3-I.
3-J.
3-K.
3-L.
3-M.
3-N.
3-O.
3-P.
3-Q.
3-R.
3-S.
3-T.
3-U.
3-V.
3-W.
3-X.
4.
Hipotermi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Kilo Al›m› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Kilo Kayb› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Tirotoksikoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Hipotiroidi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Serum Tiroksin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Serum Tiroid Uyar›c› Hormon . . . . . . . . . . . 71
Radioaktif Iyot Tutulumu . . . . . . . . . . . . . . . 72
Guatr/Boyunda Kitle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Soliter Tiroid Nodülü . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Hiperkortizolizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Adrenal Yetmezlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Adrenal Kitleler/Hiperplazi . . . . . . . . . . . . . 81
Erektil Disfonksiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Erkek Hipogonadizmi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Jinekomasti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Amenore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Galaktore/Meme Bafl› Ak›nt›s› . . . . . . . . . . . 93
Hiperprolaktinemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Pituiter/Hipotalamik Yetmezlik . . . . . . . . . . 96
Diabetes ‹nsipidus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Hiperlipidemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Hipoglisemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Hiperglisemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
GASTRO‹NTEST‹NAL VE HEPAT‹K S‹STEM . . . . . 115
Wendell K. Clarkston, Patricia Sanchez ve
Bruce R. Bacon
Çeviri: Dr. Tarkan Karakan
4-A.
4-B.
4-C.
4-D.
Bulant› ve Kusma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Disfaji, Odinofaji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Abdominal A¤r› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Çeflitli Hastal›klarda Abdominal
A¤r›lar›n›n Karakteristik Yerleflimi . . . . . . . 127
4-E. Konstipasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
4-F. Diyare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
‹çindekiler xvii
4-G. Maldijesyon ve Malabsorpsiyon
Sendromlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
4-H. Gastrointestinal Kanama . . . . . . . . . . . . . . . 140
4-I. Abdominal Distansiyon . . . . . . . . . . . . . . . . 145
4-J. Peritonit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
4-K. Pankreatit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
4-L. Pankreatitten Ba¤›ms›z
Hiperamilazemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
4-M. Hepatomegali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
4-N. Sar›l›k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
4-O. Hepatit, Anormal “Karaci¤er
Fonksiyon Testleri” . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
4-P. Siroz, Kronik Karaci¤er Hastal›¤› . . . . . . . . 166
4-Q. Asid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
5.
GEN‹TOÜR‹NER S‹STEM . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
Mildred Lam
Çeviri: Dr. Ülver Derici
5-A.
5-B.
5-C.
5-D.
5-E.
5- F.
5-G.
5-H.
5-I.
5-J.
5-K.
5-L.
5-M.
5-N.
5-O.
5-P.
6.
Hematüri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
Poliüri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
Proteinüri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
Glomerülopati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
‹nterstisiyel Nefropati . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
Renal Tübüler Asidoz . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Üriner Sistem T›kanmalar› . . . . . . . . . . . . . 182
Nefrolitiazis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
Akut Böbrek Yetmezli¤i . . . . . . . . . . . . . . . 185
Renal Yetmezlik, Geri Dönüflümlü
Faktörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
Üriner Tan› indeksleri . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
Kronik Böbrek Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . 189
Kronik Böbrek Hastal›¤› Evreleri . . . . . . . . 189
Diyaliz Endikasyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . 190
Erektil Disfonksiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
Menoraji ve Menstrüel Olmayan
Vajinal Kanama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
HEMATOLOJ‹K S‹STEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Kyung-Whan Min
Çeviri: Dr. Zeynep Ak›
6-A. Anemi: Hipoproliferatif (Düflük
Retikülosit Say›s›) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
6-B. Anemi: Hiperproliferatif (Artm›fl
Retikülosit Say›s›) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
xviii ‹çindekiler
6-C.
6-D.
6-E.
6-F.
6-G.
6-H.
6-I.
6-J.
6-K.
6-L.
6-M.
6-N.
6-O.
6-P.
6-Q.
7.
Polisitemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
Granülositopeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
Granülositoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
Lenfositoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
Lenfositopeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
Monositoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Eozinofili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Trombositopeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
Trombositoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
Pansitopeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
Lenfadenopati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
Splenomegali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
Hemostaz Bozukluklar› . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Hiperkoagülan Durumlar . . . . . . . . . . . . . . 221
‹mmünglobulin Sentez Bozukluklar› . . . . . . 222
ENFEKS‹YON HASTALIKLARI . . . . . . . . . . . . . . 225
Debra Adler-Klein
Çeviri: Dr. Özlem Güzel Tunçcan
7-A. Amerika Birleflik Devletleri’nde
Nedeni Bilinmeyen Atefl . . . . . . . . . . . . . . . 225
7-B. Spesifik Enfeksiyonlara Neden Olan
En s›k Mikroorganizmalar . . . . . . . . . . . . . . 230
7-C. ‹mmünyetmezlikli Konaktaki
Enfeksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
7-D. Antimikrobiyal ‹laçlar›n Seçimi . . . . . . . . . 247
7-E. Cerrahi Profilakside Antibiyotik Seçimi . . . 259
7-F. Enfeksiyon D›fl› Akci¤er ‹nfiltrasyonlar›n›n
Nedenleri (Psöudopnömoni) . . . . . . . . . . . . 262
7-G. Serebrospinal S›v› Pleositozunun Enfeksiyon
D›fl› Nedenlerinin Ay›r›c› Tan›s› . . . . . . . . . 263
7-H. Potensiyel Biyolojik Savafl Ajanlar›/Klinik
Görünüm/Ay›r›c› Tan› . . . . . . . . . . . . . . . . 263
8.
DER‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Dianne B. Gasbarra
Çeviri: Dr. Murat Öztafl
8-A.
8-B.
8-C.
8-D.
8-E.
8-F.
8-G.
8-H.
8-I.
Alopesiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Eritema Multiforme . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Eritema Nodozum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Hirsutismus ve Jeneralize Hipertrikoz . . . . . 275
Jeneralize Makulopapuler Erupsiyonlar . . . . 276
Petefli ve Purpura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Kafl›nt› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Jeneralize Püstül . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Telenjiektazi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
‹çindekiler
8-J.
8-K.
8-L.
8-M.
9.
xix
Ürtiker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
Jeneralize Vezikül ve Büller . . . . . . . . . . . . 282
Hipopigmentasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
T›rnak Pigmentasyonu . . . . . . . . . . . . . . . . 284
KAS-‹SKELET S‹STEM‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Dianne B. Gasbarra
Çeviri: Dr. Mehmet Derya Demira¤
9-A.
9-B.
9-C.
9-D.
9-E.
9-F.
9-G.
9-H.
9-I.
9-J.
9-K.
9-L.
Omuz A¤r›s› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
S›rt-Bel A¤r›s› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
Miyaljiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
Kas Zaafiyeti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
Poliartiküler Artrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
Monoartiküler (Oligoartiküler) Artritler . . . 294
Sinovyal S›v› Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . 296
Çomak Parmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
Raynaud Fenomeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
Osteomalazi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
Osteoporoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
Nükleer veya Sitoplazmik Antijenlere
Karfl› Antikorlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
9-M. Pozitif Romatoid Faktör . . . . . . . . . . . . . . . 303
9-N. Sistemik Lupus Eritematozus Kriterleri . . . . 304
10.
S‹N‹R S‹STEM‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Stephen N. Adler
Çeviri: Dr. Esra Erkoç, Dr. E. Belgin Koçer
10.A.
10.B.
10-C.
10-D.
10-E.
10-F.
10-G.
Sersemlik ve Bafldönmesi . . . . . . . . . . . . . . . 307
Bafla¤r›s› ve Yüz A¤r›s› . . . . . . . . . . . . . . . . 309
Paresteziler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
Senkop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
Sa¤›rl›k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
Ataksi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
Akut Konfüzyonel Durum veya Koma
veya Her ‹kisi de . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
10-H. Demans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
10-I. Tremor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
10-J. Koreatetoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
10-K. Nöbetler (Senkop D›fl›) (bkz. 10-D) . . . . . . 324
10-L. Serebrovasküler Hastal›k . . . . . . . . . . . . . . . 328
10-M. Güçsüzlük, Parezi ve Paralizi . . . . . . . . . . . 330
10-N. Periferik Nöropati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
10-O. Karpal Tünel Sendromu . . . . . . . . . . . . . . . 336
10-P. Çesitli Hastal›klarda Tipik Serebrospinal
S›v› Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
10-Q. Dermatom Haritas› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
xx
11.
‹çindekiler
SOLUNUM S‹STEM‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Dianne B. Gasbarra
Çeviri: Dr. K›v›lc›m O¤uzülgen, Dr. Sakine Nazik
11-A.
11-B.
11-C.
11-D.
11-E.
11-F.
11-G.
11-H.
11-I.
Öksürük . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Nefes Darl›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
H›r›lt›l› Solunum (wheezing) . . . . . . . . . . . 349
Hemoptizi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
Siyanoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
Plöretik A¤r› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
Plevral Efüzyon: Eksuda . . . . . . . . . . . . . . . 354
Plevral Efüzyon: Transuda . . . . . . . . . . . . . 356
Plevral Efüzyon: Eksuda Transuda
Karfl›laflt›rmas› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
11-J. Ampiyem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
11-K. Pnömotoraks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
11-L. Akci¤er Ödemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359
11-M. Solunum Yetmezli¤i . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
11-N. ‹ntersitisyel Akci¤er Hastal›¤› . . . . . . . . . . . 363
11-O. Pulmoner Hipertansiyon . . . . . . . . . . . . . . . 365
11-P. Predominant Kompartman›na göre
Mediastinal Kitleler . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368
11-Q. Soliter Pulmoner Nodül . . . . . . . . . . . . . . . 369
11-R. Soliter Pulmoner Nodül:
Benign-Malign Lezyon Ayr›m› . . . . . . . . . . 370
11-S. Hemidiyafram Elevasyonu . . . . . . . . . . . . . . 371
11-T. Operasyon Sonras› Pulmoner Komplikasyon
Riskinde Art›fl ile ‹liflkili Faktörler . . . . . . 372
12.
‹NSAN ‹MMÜNYETMEZL‹K V‹RUSU
ENFEKS‹YONU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
Debra Adler-Klein
Çeviri: Dr. Derya Keten Tozlu
12-A. Enfeksiyon ve Atefl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
12-B. Primer HIV ‹nfeksiyonu: Belirti ve
Semptomlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .378
12-C. Primer HIV ‹nfeksiyonu Ay›r›c› Tan›s› . . . . 379
12-D. Göz Komplikasyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
12-E. Hematolojik Komplikasyonlar . . . . . . . . . . 380
12-F. Malignite Komplikasyonlar› . . . . . . . . . . . . 382
12-G. Gastrointestinal Komplikasyonlar . . . . . . . . 383
12-H. Santral Sinir Sistemi Bulgular› . . . . . . . . . . 387
12-I. Pulmoner Komplikasyonlar . . . . . . . . . . . . . 390
12-J. Dermatolojik Komplikasyonlar . . . . . . . . . . 392
12-K. ‹mmün Rekonstitüsyon Sendromu . . . . . . . 395
1
AS‹D-BAZ VE ELEKTROL‹T
BOZUKLUKLARI
1-A. Asid-Baz Nomogram›
60
Plazma
HCO3,
meq/L
7.7
Met alk.
7.4
Kronik
resp asid
40
Akut resp alk.
Kronik resp alk.
N
Akut resp asid
20
Met asid
20
7.0
40
60
80
Plazma HCO2, meq/L
fiEK‹L 1-1. Shapiro JI, Kaehny WD.’den uyarlanm›flt›r.
Pathogenesis and management of metabolic acidosis and
alkalosis. In: schrier RW, ed. Renal and electrolyte disorders.
6th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2003:122.
1
2
1-B. Metabolik Asidoz
1-B. Metabolik Asidoz
Artm›fl Anyon Gap
Böbrek yetmezli¤i, akut veya kronik
Ketoasidoz
Diyabetik
Alkolik
Açl›k
Laktik asidoz (1-E’e bak›n›z)
Toksinler
Aspirin
Metanol
Etilen glikol
Toluen
Masif rabdomiyoliz
Do¤umsal metabolik bozukluklar (örn., akçaa¤aç flurubu
hastal›¤›, metilmalonik asidüri)
Normal Anyon Gap
Gastrointestinal kay›p
Diyare
‹leal loop, üreterosigmoidostomi
‹nce barsak veya pankreatik fistül veya drenaj
‹yon de¤ifltirici reçineler (örn., kolestiramin)
Kalsiyum veya magnezyum klorür tüketimi
Renal kay›p
Renal tübüler asidoz (5-F’e bak›n›z)
Hipoaldosteronizm
Potasyum tutucu diüretikler
Karbonik anhidraz inhibitörleri
Ketoasidozun düzelme evresi
Bikarbonats›z s›v›lar ile ekstraselüler s›v› volümünün h›zl›
geniflletilmesi (örn., dilüsyonel asidoz)
Kaynaklar
1. Shapiro JI, Kaehny WD. Pathogenesis and management of
metabolic acidosis and alkalosis, s. 115. Kaynakça 1’e
bak›n›z.
2. Rose BD, s. 578. Kaynakça 2’ye bak›n›z.
1-C. Respiratuar Asidoz
Nöromüsküler Sebepler
‹laç al›m› veya doz afl›m› (örn., tranklizanlar, sedatifler,
anestezikler, antikolinesterazlar
Serebral, beyin sap›, veya üst düzey spinal kord hasar›
veya infarkt›
Primer nöromüsküler hastal›klar
Guillain-Barre Sendromu
Miyastenia gravis
Amyotrofik lateral skleroz
Poliomiyelit
Botulizm
Tetanoz
Solunum kaslar›n› etkileyen miyopati, özellikle
Müsküler distrofi
Hipokalemik miyopati
Ailesel periyodik paralizi
Primer hipoventilasyon
Uyku apne sendromu
Diyafram paralizisi
Havayolu Obstrüksiyonu
Üst havayolu
Larenjeal ödem veya spazm
Trakeal ödem, stenoz
Obstrüktif uyku apnesi
Alt havayolu
Mekanik
Yabanc› cisim
S›v› aspirasyonu (örn., kusma)
Neoplazi
Bronkospazm
Akut
Kronik (örn., kronik obstrüktif akci¤er hastal›¤›)
Kardiyopulmoner–Torasik Sebepler
Kardiyak arrest
A¤›r pnömoni
A¤›r akci¤er ödemi
Respiratuar distres sendrom (yenido¤an veya eriflkin)
Restriktif akci¤er hastal›klar› (örn., interstisyel fibrozis)
Masif pulmoner emboli
Pnömotoraks, hemotoraks
Gö¤üs travmas›
Kifoskolyoz
Duman inhalasyonu
Yetersiz mekanik ventilasyon
3
Elektrolit
4
Kaynaklar
1. Rose BD, p. 647. kaynakça 2’ye bak›n›z.
2. Kaehny WD. Pathogenesis and management of respiratory
and mixed acid-base disorders, s. 154. Kaynakça 1’e bak›n›z
1-D. Anyon Gap
Artm›fl
Asidoz olmaks›z›n
Sodyum tuzlar› içeren organik bilefliklerin
uygulanmas› (örn., sitrat, laktat, asetat)
Yüksek doz penisilin veya karbenisilin
Respiratuar veya metabolik alkaloz
Dehidratasyon
Asidozla birlikte
Böbrek yetmezli¤i, akut veya kronik
Ketoasidoz
Diyabetik
Açl›k
Alkolik
Laktik asidoz (1-E’ye bak›n›z)
Toksinler
Aspirin
Metanol
Etilen glikol
Toluen
Do¤umsal metabolik bozukluklar (örn., akçaa¤aç
flurubu hastal›¤›, metilmalonik asidüri)
Azalm›fl
Hipoalbüminemi
Hipernatremi, a¤›r
Ekstraselüler s›v›n›n dilüsyonu
Multipl miyelom
Hipervizkozite
Brömür tüketilmesi
Hiperkalsemi, hipermagnezemi (a¤›r)
Lityum toksisitesi
Kaynaklar
1. Rose BD, s. 578. Kaynakça 2’ye bak›n›z
2. Emmett M, Narins RG. Clinical use of the anion gap.
Medicine. 1977;56:38.
2
KARD‹YOVASKÜLER S‹STEM
2-A. Gö¤üs A¤r›s›
Cilt ve ciltalt› lezyonlar› [adipozis dolorosa ve
torakoepigastrik ven tromboflebiti (Mondor
Hastal›¤›) dahil]
Meme lezyonlar›
Fibroadenozis
Kronik kistik mastit
Akut meme apsesi veya mastit
Travma ve hematom
Kas-iskelet bozukluklar›
Kot k›r›¤› veya yaralanmas›
Periostit
Periosteal hematom
Kostokondrit (Tietze sendromu)
Kot k›k›rda¤› subluksasyonu
‹nterkostal adele kramp›
‹nterkostal miyozit
Pektoral veya baflka adele yüklenmesi
Omuz kufla¤› bozukluklar› (örn., subakromiyal bursit)
Servikal disk hernisi
Torakal omurga osteoartriti
Torasik ç›k›m sendromu
Fibromiyalji
21
22
2-A Gö¤üs A¤r›s›
Nevralji
Herpes Zoster
Tabes dorsalis
Nörofibrom
Neoplazi
Perikard hastal›¤›
Perikardit (2-H’ye bak›n›z)
Neoplazi
Sol perikard›n konjenital yoklu¤u
Mediasten hastal›¤›
Mediasten amfizemi
Neoplazi
Mediastinit
Kardiyovasküler hastal›k
Koroner kalp hastal›klar›
Akut koroner sendrom
Akut miyokard infarktüsü
Angina pektoris
Aort kapak hastal›¤›
Hipertrofik kardiyomiyopati
Kardiyomiyopati (2-G’ye bak›n›z)
Mitral kapak prolapsusu
Akut aort diseksiyonu
Torasik aort anevrizmas›
Miyokardit
Kardiyak rüptür
Sinüs Valsalva anevrizma rüptürü
Plevral veya pulmoner hastal›k
Herhangi bir nedene ba¤l› plörit (örn., pnömotoraks;
11-K’ya bak›n›z)
Trakeobronflit
Pnömoni
Pulmoner hipertansiyon (11-O’ya bak›n›z)
Pulmoner tromboemboli
Pulmoner arter rüptürü
Neoplazi
Bronkojenik karsinom
Metastatik tümör
Mezotelyoma
Di¤er parankim lezyonlar›
Gastrointestinal hastal›k
Özefagus lezyonlar›
Özefajit
Özefagus spazm›
Mallory-Weiss sendromu
Özefagus rüptürü
Yabanc› cisim
Karsinom
Zenker divertikülü
Plummer-Vinson sendromu
Hiperaljezi
Peptik ülser hastal›¤› (perforasyonlu veya de¤il)
Gastrik distansiyon
Gastrit
Biliyer hastal›k
Akut kolesistit
Biliyer kolik
Karaci¤er distansiyonu
Pankreatit
Subfrenik apse
Splenik infarkt
Splenik fleksura sendromu
Tiroidit
Psikojenik nedenler
Hiperventilasyon
Anksiyete-panik bozukluklar›
Depresyon
Somatizasyon bozukluklar›
Kaynaklar
1. Braunwald E. Examination of the patient. Kaynakça 5’e
bak›n›z.
2. Simel DL. Approach to the patient: history and physical
examination. Kaynakça 2’ye bak›n›z.
2-B. Ödem
Lokalize
Akut venöz tromboz
Kronik venöz yetmezlik
Baker kisti
Venler ve/veya lenfatiklerin bas›s› veya tümör ile
invazyonu (örn., vena kava superiyor
sendromu)
Cerrahi veya radyasyon hasar›
‹nflamatuar hastal›k (örn., selülit)
Alerjik süreç (örn., anjionörotik ödem)
Fiziksel veya kimyasal travma
23
Kardiyo
2-B. Ödem
24
2-B. Ödem
Ar› sokmas› ve böcek ›s›rmas›
‹mmobilize veya paralize ekstremite
Konjenital lenfödem
Filariyazis
Jeneralize
Biventriküler konjestif kalp yetmezli¤i (2-F’ye bak›n›z)
Triküspit darl›¤› ve di¤er kapak lezyonlar›
Sa¤ atriyal miksoma
Kor pulmonale (örn., obstrüktif uyku apnesi) (11-M’ye
bak›n›z)
Perikard hastal›klar› (2-H ve 2-I’ya bak›n›z)
Kronik konstrüktif perikardit
Perikard effüzyonu
Hipoalbüminemik durumlar
Hepatik siroz
Nefrotik sendrom
Protein kaybettiren eneteropati
Malnutrisyon
Ciddi kronik hastal›k
Akut ve kronik böbrek yetmezli¤i ile birlikte hacim
yüklenmesi
Miksödem
Gebelik
‹yatrojenik tuz yüklenmesi
Enteral beslenme
‹ntravenöz s›v› verilmesi
‹laçlar
Sirolimus
Tamoksifen, letrozol (Femara) ve benzerleri
Tiyazolidiyonlar (örn., pioglitazon)
Östrojenler
Kortikosteroidler
Minoksidil
Kalsiyum kanal blokerleri(örn., nifedipin)
Nonsteroid antienflamatuar ilaçlar
Triflinozis
‹diyopatik ve/veya siklik ödem
Herediter anjionörotik ödem
Kaynaklar
1. Braunwald E. Examination of the patient. Kaynakça 5’e
bak›n›z.
2. Friedman HH. Edema, p.1. Kaynakça 1’e bak›n›z.
3
ENDOKR‹N/METABOL‹K
S‹STEM
3-A. Hipotermi
Konjestif kalp yetmezli¤i
‹laçlar ve toksik ajanlar
Alkol
Anestetikler, genel
Antidepresanlar
Antitiroid ajanlar
Barbitüratlar
Benzodiazepinler
Kanser kemoterapisi
Klonidin
Hipnotikler/sedatifler
Lityum
Marihuana
Nöromusküler blokörler
Opiatlar
Fenotiazinler
Trankilizanlar
Endokrin bozukluklar
Adrenal yetmezlik
Diyabetik ketoasidoz
Hipoglisemi
Hipopituitarizm
Hipotiroidi
59
60
3-A. Hipotermi
Çevresel Maruziyet (özellikle yenido¤anlar; prematüreler
veya düflük do¤um a¤›rl›kl› bebekler; yafll›lar;
veya mental bozuklu¤u olan, bilinci kapal›,
immobilize, madde ba¤›ml›s›, debil, anestezi
alm›fl, yeterince kal›n giyimli olmayan veya
afl›r› yorgun kiflilerde)
Kazara
So¤uk suya batma
Sporla iliflkili
Mesleksel
Islak k›yafetler
‹yatrojenik
So¤uk kan veya intravenöz s›v› verilmesi
Buzlu salin gastrik lavaj
Periton dializi
Hepatik yetmezlik
Artm›fl kütanöz kan ak›m›
Yan›klar
Eritroderma (toksik epidermal nekroliz ve psöriazis
dahil)
Malnütrisyon
Miyokardiyal infarktüs
Nörolojik bozukluklar
Santral [hipotalamik ve santral sinir sistemi (SSS)
disfonksiyonu; not: hipotermi paroksismal
olabilir]
Anoreksiya nervosa
Beyin tümörleri
Serebrovasküler olaylar, paralizi, parezi
Ensefalopati
Hiperhidrozla giden epizodik spontan hipotermi
(korpus kallozum agenezisi olanlar dahilShapiro sendromu)
Kafa travmas›
Di¤er hipotalamik lezyonlar (örn., ‹nfarktüs, orta
beyin lezyonlar›, sarkoidozis)
Parkinson hastal›¤›
Uzam›fl kardiyopulmoner resüsitasyon
Nöbet
Spontan periyodik hipotermi (paroksismal
hipotermi-neredeyse her zaman
3-B. Kilo Al›m›
61
hipotalamusun preoptik bölgesi hasar›
bulgusuyla birlikte)
Wernicke ensefalopatisi
Periferal
Diyabetik otonomik nöropati
T1’in üzerinde spinal kord kesisi
Pankreatit
Uzam›fl cerrahi
Solunum yetmezli¤i
Sepsis
fiok
Üremi
1. Danzl DF. Hypothermia and frostbite, s. 122. Bkz.
Bibliyografi, 1.
2. Yoder E. Disorders due to heat and cold, s. 628. Bkz.
Bibliyografi, 5.
3-B. Kilo Al›m›
Sigaray› b›rakmak
Konjenital bozukluklar (ör. Prader-Willi sendromu ve
psödohipoparatiroidi)
Depresyon
Hipotalamik doyma merkezlerinin bozukluklar›
Ensefalit
Travma
Tümörler
‹laçlar
Antidepresanlar
Monoamin oksidaz inhibitörleri
Selektif serotonin gerial›m inhibitörleri
Trisiklik antidepresanlar
Antiepileptikler
Karbamazepin
Gabapentin
Valproat
Antihistaminikler
Antihipertansifler
Alfa-adrenerjik blokörler
Beta-adrenerjik blokörler
Klonidin
Endokrin
Kaynaklar
62
3-B. Kilo Al›m›
Antipsikotikler
Birinci jenerasyon antipsikotikler
Haloperidol
Loksapin
Fenotiazinler
‹kinci jenerasyon (atipik) antipsikotikler
Aripiprazol
Klozaril
Olanzapin
Quetiapin
Risperidon
Glukokortikoidler (farmakolojik dozlarda)
Yüksek aktiviteli antiretroviral tedavi
Hipoglisemik ajanlar
‹nsülin
Meglitinidler
Sülfonilüreler
Tiazolidinedionlar
Megestrol asetat
Oral kontraseptifler
Progestasyonel ajanlar
Akromegali
Cushing sendromu
Hipotiroidi
‹nsulinoma
Diabetes mellitus tedavisiyle
Tirotoksikoz tedavisiyle
Ekzojen obezite
Artm›fl vücut s›v›s› (2-B’e bak›n›z)
Kaynaklar
1. Jensen MD. Obesity,s. 1342-1343. Bkz. Bibliyografi, 5.
3-C. Kilo Kayb›
Ankilozan spondilit
Lateral hipotalamusun bilateral lezyonlar› (hipotalamik
anoreksi)
Azalm›fl g›da al›m›/malnütrisyon
Abdominal anjin
Yafll›l›¤a ba¤l› anoreksi
Kronik/tekrarlayan bulant›/kusma
4
GASTRO‹NTEST‹NAL VE
HEPAT‹K S‹STEM
4-A. Bulant› ve Kusma1
Santral Sinir Sistemi Bozukluklar›
Artm›fl kafaiçi bas›nç
Kafa travmas›
Santral sinir sistem neoplazileri
Menenjit, ensefalit
Hidrosefali
Psödotümör serebri
Subaraknoid kanama
Epidural/subdural kanama
Reye sendromu
Vestibüler ve orta kulak bozukluklar›
Hareket hastal›¤›
Benign pozisyonel paroksismal vertigo
Meniere hastal›¤›
Akustik nörinom
Labirintit
Kulak enfeksiyonlar›
Göz hastal›klar›
Glokom
K›rma kusuru
Göz travmas›
Vasküler nedenler
Migren bafla¤r›s›
Migren benzerleri
115
116
4-A. Bulant› ve Kusma
Kokain nedenli bafla¤r›s›
Serebral arterit
Psikiyatrik nedenler
Siklik kusma sendromu
Psikojenik kusma
Kendisinin indükledi¤i (anoreksiya, bulimia)
Gizli kusma
Erotik kusma
fiartl› refleksler
‹laç mahrumiyeti
Gevifl getirme sendromu
Gastrointestinal Hastal›klar
Mekanik intestinal obstrüksiyonu
‹nflamatuar
Gastroözofagial reflü hastal›¤›
Peptik ülser hastal›¤›
Gastrit
Alkalen gastrit
Crohn hastal›¤›
Eozinofilik gastroenterit
Graft-versus-host hastal›¤›
Pnömatozis intestinalis
‹ntestinal iskemi
Gastrointestinal sarkoidoz
Kitle etkisi
Pankreatik psödokist
Gastrointestinal sistem veya pankreotikobiliyer
sistem karsinom/lenfomas›
Abdominal karsinomatozis
Duodenal hematom
Geçirilmifl gastrik cerrahi
Intussusepsiyon
Enterosel
Genitoüriner tümörlere ba¤l› d›fltan bas›
Viseral a¤r›
Yans›yan a¤r›
Pankreatit
Kolesistit
Biliyer striktür
Koledokolitiazis
Apendisit
Özofagus rüptürü/Boerhaave sendromu
117
Gebelik
Gebeli¤in bulant›- kusmas›
Hiperemezis gravidarum
Gebeli¤in akut ya¤l› karaci¤eri
Enfeksiyonlar
Akut enfeksiyonlar (özellikle çocuklarda)
Sistemik enfeksiyonlar ve sepsis
Besin zehirlenmesi
Bakteriyel/viral gastroenterit
Helikobakter pylori enfeksiyonu
Hepatit
Epidemik kusma (Norwalk, Hawaii ajanlar, vs.)
‹ntestinal veya biliyer parazitik enfeksiyonlar
Gastrik herpes, sitomegalovirüs (CMV)
(immünkompromize kiflilerde)
Edinilmifl immün yetmezlik sendromu (AIDS)
Endokrin ve Metabolik Hastal›klar
Diyabetik ketoasidoz
Metabolik asidoz
G‹/Hepatik
Abdominal travma
Peritonit
Perforasyon
Fonksiyonel barsak obstrüksiyonu
Gastroparezi
Diyabet
Skleroderma
Amiloidoz
Metabolik
Postoperatif (vagotomi sonras›)
Postviral
‹diyopatik
‹laca ba¤l› (örn., narkotikler)
Psödo-obstruksiyon
Kronik idiyopatik intestinal psödo-obstrüksiyon
Kolonik psödo-obstruksiyon (Ogilvie sendromu)
Adinamik ileus
Gastrik motilite bozukluklar›
‹ritabl barsak sendromu
Nonülser dispepsi
118
Üremi
Hiperkalsemi
Hiponatremi
Hipotiroidi
Hipertiroidi
Hiperparatiroidizm
Adrenal yetmezlik
Hipofiz adenomlar›
Genitoüriner Hastal›klar
Piyelonefrit
Obstrüktif üropati
Renal tafl
Salpenjit
Endometrit
Endometriozis
‹laçlar
Kemoteropötik ajanlar
Antiaritmikler
Antibiyotikler
Antikolinerjik ilaçlar
Kardiyak glikozidler (dijital)
Ergot alkaloidleri
Östrojen, oral kontraseptifler
Teofilin
Kolflisin
Narkotikler
‹peka
Potasyum klorür
Toksinler
Alkol
Karbon monoksit
Karbon tetraklorür
A¤›r metaller
Kanunen yasak ilaçlar
Di¤er Nedenler
Akut miyokard infarktüsü
Konjestif kalp yetmezli¤i
Radyasyon hastal›¤›
Radyoterapi
5
GEN‹TOÜR‹NER S‹STEM
5-A. Hematüri
Yalanc› Hematüri (Boyalar ve pigmentler)
fieker pancar›
G›da boyalar›
Fenitoin
Rifampin
Piridium
Üratlar
Porfirinler
Miyoglobin
Serbest hemoglobin (intravasküler hemoliz)
Renal Parankimal Nedenler
Primer glomerülopati
Postenfeksiyöz glomerülonefrit
‹nce bazal membran hastal›¤›
‹mmünglobulin A (IgA) nefropatisi (Berger Hastal›¤›)
Membranoproliferatif glomerülonefrit
Fokal glomerüloskleroz
Kresentik glomerülonefrit
Multisistemik ve kal›tsal hastal›klar
Diabetes mellitus
Lupus eritematozus
Goodpasture sendromu
171
172
5-A. Hematüri
Poliarteritis nodoza, di¤er vaskülitler
Endokarditler, flant nefritleri
Hemolitik üremik sendrom, trombotik trombositopenik purpura
Henoch-schönlein purpuras›
Malign hipertansiyon
Polikistik böbrek hastal›¤›
Kal›tsal nefritler (Alport sendromu)
Fabry hastal›¤›
T›rnak-diz kapa¤› (Nail-patella) sendromu
Di¤erleri
Egzersiz
Akut pyelonefritler
Nefrolitiazis
Renal kist
Renal travma
Renal neoplazi
Koagülopati, trombositopeni
Akut interstisiyel nefritler
Analjezik nefropatisi
Orak hücre hastal›¤› veya tafl›y›c›l›¤›
Medüller sünger böbrek
Lenfomatöz veya lösemik infiltrasyon
Hidronefroz
Okzalüri
Vasküler anomaliler, intrarenal arteriovenöz fistül
Akut ateflli hastal›klar (örn., malarya)
Papiller nekroz
Renal infarkt (akut renal arter t›kanmas›, renal ven
trombozu)
Hematürik bel-a¤r› sendromu
Renal transplant rejeksiyonu
Alt Üriner Sisteme Ait Nedenler
Konjenital anomaliler (örn., üreterosel)
Benign veya malign neoplaziler (mesane, üreter, prostat,
üretra)
Sistit, prostatit, üretrit
Tafllar
Travma
Yabanc› cisimler
Koagülopati
Varisler (renal pelvis, üreter, mesane)
5-B. Poliüri
173
Radyasyon sistiti
‹laçlar (Özellikle siklofosfamid, antikoagülanlar)
fiistozomiasis
Genitoüriner tuberküloz
Üriner Sistem D›fl› Nedenler
Yak›n organlar›n neoplazilieri
Divertikülitler
Pelvik inflamatuar hastal›k
Apandisit
Kaynaklar
1. Cohen RA, Brown RS. Microscopic hematuria. N Engl J Med.
2003;348:2330-38
2. Koenig KG, Bolton WK. Clinical evaluation and management
of hematuria and proteinuria, s. 815. Kaynakça 6’ya bak›n›z.
Santral Diabetes insipidus (3-U’ya bak›n›z)
Renal Hastal›klar
Konjenital nefrojenik diyabetes insipidus
Kronik renal yetmezlik (özellikle tübülointerstisiyel
hastal›k)
Akut böbrek yetmezli¤inin diüretik faz›
Postobstrüktif diürez, k›smi veya intermittan obstrüksiyon
Hiperkalsemi
Hipokalemi
Orak hücre hastal›¤› veya tafl›y›c›l›¤›
Multipl miyeloma
Amiloidoz
Sarkoidoz
Sjögren sendromu
Azalm›fl protein al›m›
Osmotik diürez
Kontrolü iyi olmayan diabetes mellitus
Mannitol veya üre verilmesi
‹yotlu kontrast maddeler
Hiperalimentasyon
Tüp ile beslenmeler
‹laçlar
Alkol
Diüretikler
GÜ
5-B. Poliüri
174
5-B. Poliüri
Lityum
Demeklosiklin
Metisilin
Gentamisin
Amfoterisin B
Fenotiazinler
Sulfonilüreler
Fenitoin
Propoksifen
Metoksifluran
Kolflisin
Vinblastin
Foskarnet
Klonidin
Norepinefrin
Narkotik antagonistler
Afl›r› su yükü
Psikojenik polidipsi
‹ntravenöz s›v› tedavisi
Maksatl› su tüketimi (örn., maratona haz›rlanma)
‹laçlara ba¤l› polidipsi (örn., fenotiazinler, antikolinerjikler)
Kaynak
1. Berl T, Schrier RW. Disorders of water metabolism, s. 1.
Kaynakça 1’e bak›n›z.
5-C. Proteinüri
Benign/Fizyolojik
Atefl
Egzersiz
Ortostatik
Kontrast boya
Genellikle Nefrotik Düzeyde Olmayan (<3 g/gün)
Kronik piyelonefrit
Arterioler nefroskleroz
Malign hipertansiyon
Akut veya kronik interstisiyel nefrit
Akut tübüler nekroz
‹drar yolu t›kanmalar›
Nefrolitiazis
Renal neoplazi
6
HEMATOLOJ‹K S‹STEM
6-A. Anemi: Hipoproliferatif (Düflük
Retikülosit Say›s›)
Nutrisyonel Eksiklik
Demir eksikli¤i
Kronik kan kayb›
Gebelik
Diyette eksiklik
Malabzorpsiyon
Subtotal gastrektomi
Malabzorpsiyon sendromlar›
Hemoglobinüri veya hemosiderinüri
‹ntravasküler hemoliz
Hemodiyaliz
Vitamin B12 eksikli¤i
Diyette eksiklik (nadir)
Bozulmufl emilim
Yetersiz intrensik faktör
Pernisiyöz anemi
Gastrektomi (total veya k›smi)
Gastrik mukozal hasar (örn., lye al›m›)
Konjenital
Sprue, tropikal veya tropikal olmayan
‹leal rezeksiyon
195
196
6-A. Anemi: Hipoproliferatif
Rejyonel ileit
‹nfiltratif barsak hastal›klar› (örn., lenfoma)
Kronik pankreatit
Ailesel selektif malabzorpsiyon
‹laç iliflkili malabzorpsiyon
Kompetitif abzorpsiyon
Diphyllobothrium latum (bal›k barsak kurdu)
Kör lup sendromu
Artm›fl ihtiyaç
Gebelik
Neoplazi
Folat eksikli¤i
Diyette eksiklik (özellikle alkoliklerde ve çocuklarda)
Bozulmufl abzorpsiyon
Sprue, tropikal veya tropikal olmayan
Whipple hastal›¤›
‹nce barsak rezeksiyonu
‹nfiltratif barsak hastal›¤› (örn., lenfoma)
Skleroderma
Amiloidoz
‹laç iliflkili malabzorpsiyon
(antikonvülzanlar)
Artm›fl ihtiyaç
Gebelik
Çocukluk ça¤›
Hemolitik anemi
Kronik eksfolyatif dermatit
Neoplazi
Üremi
Bozulmufl metabolizma
Trimetoprim
Metotreksat
Primetamin
Alkol
Di¤er nutrisyonl eksiklikler
Vitamin A
Pridoksin (nadir)
Vitamin C
Açl›k
Protein eksikli¤i (Kwashiorkor)
197
Kemik ‹li¤i Bozukluklar›
Konjenital
Eritrosit aplazisi (Diamond- Blackfan anemisi)
Konjenital diseritropoetik anemi
Herediter sideroblastik anemi
Aplastik
Pansitopeni (6- L’e bak›n›z)
Saf eritroid aplazi
Konjenital (Diamond- Blackfan anemisi)
Edinsel
Timoma, kronik lenfositik lösemi vb iliflkili
‹laçla uyar›lm›fl
Hematolojik
Kronik Hastal›k Anemisi
Kronik enfeksiyon
Subakut bakteriyel endokardit
Osteomiyelit
Kronik piyelonefrit
Kronik pulmoner enfeksiyon (örn., bronflektazi)
Tüberküloz
Kronik fungal enfeksiyon
Pelvik inflamatuar hastal›k
Kronik inflamatuar hastal›k
Romatoid artrit
Romatizmal atefl
Sistemik lupus eritematozus
Vaskülit
‹nflamatuar barsak hastal›¤›
Edinsel immün yetmezlik sendromu (AIDS) veya
insan immün yetmezlik virüs (HIV)
enfeksiyonu
Malignite
Kronik böbrek hastal›¤›
Kronik karaci¤er hastal›¤›
Kronik akci¤er hastal›¤›
Hipotiroidi
Hipertiroidi
Hipogonadizm
Adrenal yetmezlik
Panhipopituitarizm
Hiperparatiroidizm
Gebelik
198
Toksik
Megaloblastik
Antimetabolitler (örn., 5-fluorourasil, 6-tioguanin,
6-merkaptopürin, azatioprin)
Sideroblastik (örn., alkol, kurflun, isoniazid,
kloramfenikol)
Aplastik (6-L’e bak›n›z)
‹nfiltratif, fibrozis olan veya fibrozis olmayan
Enfeksiyon
Tüberküloz
Fungal enfeksiyon
Gaucher ve di¤er lipid depo hastal›klar›
Malignite
Hematolojik (lösemi, lenfoma, miyeloma)
Kemik ili¤i metastaz›
Neoplastik
Lösemi, akut ve kronik
Lenfoproliferatif bozukluklar
Lenfoma, kemik ili¤i tutulumu olan
Hodgkin hastal›¤›
Hodgkin d›fl› lenfoma (NHL)
Plazma hücreli miyelom
Saçl› hücreli lösemi
Miyeloproliferatif bozukluklar
Fibrozisli agnojenik miyeloid metaplazi
Esansiyel trombositemi
Kronik miyeloid lösemi
Miyelodisplastik sendromlar
Refrakter anemi (RA)
Halkal› sideroblastlar ile RA
Blast art›fl› ile RA (RAEB)
Transformasyonda RAEB
Kronik miyelomonositik lösemi
Di¤er
Maraton koflucular›n›n anemisi (fizyolojik)
Kaynaklar
1. Aboulafia DM, Mitsuyasu RT. Hematologic abnormalities in
AIDS. Hematol Oncol Clin N Am. 1991;5:195-214.
2. Caro J. Anemia of chronic renal failure, s. 449. Kaynakça
2’ye bak›n›z.
3. Gregg, XT, Prchal, JT. Anemia of endocrine disorders, s.
454. Kaynakça 2’ye bak›n›z.
7
ENFEKS‹YON HASTALIKLARI
7-A. Amerika Birleflik Devletleri’nde Nedeni
Bilinmeyen Atefl1
Enfeksiyon
Bakteriyel
Bakteriyel endokardit
Sinüzit
Osteomiyelit
‹ntravasküler kateter enfeksiyonlar›
Bronflektazi
Relapsing mastoidit
Difl apsesi
Bartonella (kedi t›rm›¤› hastal›¤›)
Üst abdominal kaynaklar
Kolanjit
Kolesistit
Safra kesesi ampiyemi
Subfrenik, pankreatik, hepatik ve splenik apseler
Alt abdominal kaynaklar
Apandisit
Apandiks apsesi
Divertikülit
Pelvik inflamatuar hastal›k veya apse
Peritonit
225
226
7-A. Amerika Birleflik Devletleri’nde Nedeni Bilinmeyen Atefl
Mezenterik lenfadenit
Septik pelvik trombofilebit
Genitoüriner kaynaklar
Perinefrik, intrarenal apse
Prostat apsesi
Piyelonefrit
Tubo-ovarian apse
Süpüratif trombofilebit
Üreteral obstrüksiyon
Renal tüberküloz
Akut romatizmal atefl
Primer odak olmaks›z›n bakteremi
Meningokoksemi
Gonokoksemi
Salmonelloz
Listeryoz
Bruselloz
Erlihyoz
Borelyoz
Yersinyoz
Tularemi
Leptospiroz
Nokardiyoz
Aktinomikoz
Tüberküloz (TB), özellikle Mycobacterium
tuberculosis (ekstrapulmoner, milier, renal,
TB menenjit), Mycobacterium avium
complex, Mycobacterium kansasii
Viral, özellikle Epstein-Barr virüs (EBV) (enfeksiyöz
mononükleoz), hepatit, Coxackie B,
sitomegalovirüs (CMV), insan immünyetmezlik
virüs (HIV), parvovirüs B19, dang, human
herpes virüs 6 (HHV 6)
Klamidyal, Rickettsia (özellikle Q atefli, psittakoz),
Anaplasma, Ehrlichia, Kayal›k Da¤lar benekli
atefli
Paraziter, protozoal
Amebiyazis
Malarya
Triflinoz
Toksoplazmozis
Pneumocystis carini (jiroveci)
227
Babezyoz
Chagas hastal›¤›
Strongyloides
Fungal
Kandidiyazis
Aspergillus
Histoplazmozis
Blastomikozis
Kriptokokkozis
Koksidiomikozis
Sporotrikozis
Mukormikozis
Maligniteler
Lösemi, lenfoma, özellikle Hodgkin hastal›¤›
Solid tümörler, özellikle karsinomlar;
Böbrek (özellikle hipernefroma)
Akci¤er
Pankreas
Karaci¤er (özellikle hepatoma)
Kolon
Metastatik karsinom (özellikle karaci¤er ve santral sinir
sistemi metastazlar›)
Karsinomatozis
Miyelodisplastik sendrom
Atriyal miksoma
Kollajen Vasküler Hastal›klar
Sistemik lupus eritematozus (SLE)
Romatoid artrit
Romatizmal atefl
Eriflkin Still hastal›¤›
Poliarteritis nodoza, hipersensitivite vasküliti
Wegener granülomatozisi
Temporal arterit
Kriyoglobulinemi
Churg-Strauss vasküliti
Takayasu arteriti
Ailesel Akdeniz atefli
Psödogut
Behçet hastal›¤›
Enfeksiyon
228
‹laçlar
Antibiyotikler, özellikle;
Penisilinler
Sefalosporinler
Sülfonamidler
Amfoterisin B
Kinolonlar
TB tedavisi, özellikle isoniazid (INH)
Allopurinol
Fenitoin
Barbitüratlar
Prokainamid
Kinidin
Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar
Antineoplastikler
‹nterferon
H2 reseptör blokörleri
Metildopa
Di¤er
Pulmoner emboli
Trombofilebit
Sarkoidoz
Hepatit (alkolik veya granülomatöz)
Whipple hastal›¤›
Tiroidit
Feokromisitoma
Tirotoksikoz
Myelofibrozis
Serum hastal›¤›
Hemolitik durumlar
Kapal› boflluklardaki hematomla birlikte travma (özellikle
perisplenik, perihepatik ve periveziküler)
Disekan anevrizma
Periyodik atefl (özellikle Ailesel Akdeniz atefli)
Gut
Addison hastal›¤›
Adrenal yetmezlik
Weber-Christian hastal›¤›
Siklik nötropeni
Kedi t›rm›¤› hastal›¤›
8
DER‹
8-A. Alopesiler
Skars›z
Yafllanma (patern alopesi)
Androjenik alopesi (örn., ovaryan ya da adrenal
disfonksiyona sekonder)
Traksiyon ya da di¤er travmalar (trikotillomani, ›s›
maruziyeti)
‹laçlar
Sitotoksik ajanlar, interferon
Oral kontraseptifler (kesilmesi)
Amfetaminler
Antikoagülanlar (heparin, kumadin)
Beta blokörler, kaptopril
Lityum, antikonvülzanlar
Vitamin A, retinoidler
‹mmünglobulin
Kolesteral düflürücü ajanlar
Simetidin
‹zoniazid
Propiltiourasil
Ciddi sistemik hastal›klar, do¤um, kilo kayb›, di¤er
stresler (telogen effluvium)
Dermatolojik hastal›klar
Seboreik dermatit
Egzama
271
272
8-A. Alopesiler
Tinea kapitis
Psöriazis
Kozmetikler ve di¤er lokal iritanlar
Lupus eritematosus
Hipotiroidi, hipertiroidi
Hipopituitarizm
Sifiliz II.devir
Beslenme bozukluklar› (Kwashiorkor, marasmus veya
demir, çinko veya biotin eksikli¤i)
‹nsan immün yetmezlik virüsü (HIV) enfeksiyonu
Alopesi areata
Herediter veya konjenital
Skarl›
Fiziksel ve kimyasal ajanlar
Yan›klar (s›cak taraklar ve saç k›v›rma cihazlar›)
Donma
Mekanik travma
Asit ve alkaliler
Radyasyon
Dövme ve skarlar
Enfeksiyonlar
Bakteriyel (piyojenik enfeksiyonlar, sifiliz III.devir,
lepra, lupus vulgaris)
Fungal (örn., dermatofit enfeksiyonlar›)
Viral (özellikle varicella-zoster, variola)
Paraziter (Leishmaniazis)
Sistemik hastal›klar
Sistemik ve diskoid lupus eritematozus
Skleroderma ya da morfea
Sarkoidoz
Dermatomiyozit
Amiloidoz
Tümörler
Metastatik karsinom
Lenfoma
Dermatolojik hastal›klar
Bazal hücreli karsinom
Liken planus
Skatrisyel pemfigoid
Nekrobiosis lipoidika diabetikorum
Konjenital ya da idiyopatik (Brocq’un psödopelad›)
8-B. Eritema Multiforme
273
Kaynaklar
1. Habif T. Hair diseases. Kaynakça 1’e bak›n›z.
2. Tosti A, Pazzaglia M. Kaynakça 2’ye bak›n›z.
3. Braverman P. Body art: piercing, tattooing, and
scarification. Adolesc Med. 2006;17;505-519.
Enfeksiyonlar
Viral (özellikle herpes simpleks virüs (HSV), EpsteinBarr, Coxsackie virüs, Echovirüs, ‹nfluenza)
Bakteriyel (örn., Yersinia, Francisella tularensis)
Mycoplasma pneumonia
Fungal (özellikle histoplazmozis, coccidiomycosis)
Parazitik (Trikomonas, malarya)
Afl›lar (örn., su çiçe¤i, çocuk felci, BCG)
‹laç ve toksinler
Antibiyotikler (özellikle penisilin, sulfonamid,
tetrasiklin)
Metaller (civa, arsenik, alt›n)
Antihistaminikler
Barbitürat, kodein
Fenitoin, karbamazepin
Kinin
Salisilatlar, non-steroid antiinflamatuar ilaçlar (NSA‹‹)
Hidralazin
Tiazid
Neoplastik ve hematolojik hastal›klar
Lenfoma
Lösemi
Multipl miyelom
Polistemia vera
Fiziksel faktörler ve kontakt reaksiyonlar
Radyasyon ve günefl ›fl›¤›
So¤uk
Zehirli sarmafl›k, atefl süngeri (Tedania ignis)
Kollajen vasküler hastal›klar
Lupus eritematozus (sistemik veya diskoid)
Romatoid artrit
Poliarteritis nodoza
Deri
274
Wegener granülomatozisi
Dermatomiyozit
Reiter sendromu
Sarkoidoz
Menstrüasyon, gebelik
Löffler sendromu
Bira içilmesi
Kaynaklar
1. Chung V. Kaynakça 3’ bak›n›z.
2. Habif T. s. 626. Kaynakça 1’e bak›n›z
3. Lamoreux M, Sternbach MR, Hsu WT. Erythema
multiforme. Am Fam Physician. 2006;74:1883-1888.
8-C. Eritema Nodozum
Enfeksiyon
Bakteriyel
Streptekok
Yersinia
Kedi t›rm›¤› hastal›¤› (Batonella henselae)
Salmonella
Campylobakter
Mycoplasma pnevmoniae
Tularemi
Tüberküloz
Lepra
Klamidyal (lenfogranüloma venereum,
psittakozis)
Fungal
Histoplazmozis
Koksidiomikozis
Blastomikozis
Viral
Hepatit B ve C, HSV, HIV
‹laçlar
Antibiyotikler (penisilin, sülfonamid)
Salisilat
‹yodür, bromür
Do¤um kontrol hap›
Sarkoidoz
Behçet sendromu
Radyasyon tedavisi
9
KAS-‹SKELET S‹STEM‹
9-A. Omuz A¤r›s›
K›r›k
Ezilme
Akromial-klavikular ayr›lma veya zedelenme
Rotator kaf tendoniti, y›rt›¤› veya s›k›flma sendromu
Bursit
Bisipital tendonit (uzun bafl)
Sevk edilen a¤r›
Diyaframatik iritasyon
Biliyer hastal›k
Miyokard infarktüsü, anjina, perikardit
Peritoneal veya plevral bofllukta kan veya gaz
Diafram alt› apse
Dalak rüptürü
Neoplazi
Alt lob plöro-pulmoner inflamatuar hastal›k
Apikal akci¤er kanseri (Pancoast sendromu)
Servikal radikülopati, brakial nörit
Osteoartrit
Enfeksiyöz, romatoid veya kristal artriti
Kollojen vasküler hastal›k ile iliflkili artrit
Anterior veya posterior omuz instabilitesi
Omuz-el sendromu
Neoplazi, primer veya metastatik
287
288
9-A. Omuz A¤r›s›
Lokal arteriyel, venöz veya lenfatik t›kanma
Adeziv kapsülit
Karpal tünel sendromu
Torasik ç›k›fl sendromu
Servikal ve birinci kosta sendromu, skalenus anterior
sendromu
Hiperabdüksiyon sendromu
Kostoklavikular sendrom
Psikojenik a¤r›
Uyku dizestezileri
Postüral
Konjenital veya geliflimsel anormallikler
Kaynaklar
1. Harris R. s. 475-504. Kaynakça 1’e bak›n›z.
2. Mercier L. s. 48-74. Kaynakça 2’ye bak›n›z
9-B. S›rt-Bel A¤r›s›
Fonksiyonel, mekanik sebepler: postural dengesizlik
Anteroposterior (örn., gebelik)
Lateral (örn., skolyoz, eflit olmayan bacak
uzunlu¤u)
Travma
Lomber gerilme veya incinme
Lombosakral disk hernisi
Vertebral k›r›k (kompresyon veya di¤er)
Faset eklemlerin subluksasyonu
Osteoartrit, spondiloz
Romatoid artrit
Fibromiyalji
Polimiyalji romatika
Spondilit, sakroileit veya her ikisi
Ankilozan spondilit
Kolitik (enteropatik) spondilit
Psöriatik artrit
Behçet sendromu, Reiter sendromu
Ailesel Akdeniz atefli
Sifiliz, okronoz
Spinal stenoz
Konjenital, dejeneratif
‹yatrojenik (laminektomi, füzyon veya kemonükleolizis sonras›)
Travma sonras›
Paget hastal›¤›
Renal osteodistrofi
289
Spinal veya vertebral tümör
Benign (örn., hemanjiom, menenjiom, osteoid
osteom)
Malign
Primer (örn., multipl miyelom, ependimom,
osteojenik sarkom)
Metastatik
Meme, prostate, akci¤er
Böbrek, tiroid, gastrointestinal kanal
Hodgkin d›fl› veya Hodgkin lenfoma
Lösemi
Enfeksiyon (örn., disk aral›¤›, vertebral osteomiyelit,
epidural apse)
Bakteri, Brusella, spiroket
Herpes zoster, parazitler
Mikobakteri, mantar
Konjenital sebepler
Faset hipertrofisi, spondiloz, spondilolistezis
Spina bifida, transizyonel vertebra
Hiperparatiroidizm
Osteomalazi (örn., vitamin D dirençli rikets)
Osteoporoz (primer, endokrin, besinsel veya ilaçlar)
Osteogenezis imperfekta
Scheuermann hastal›¤› (epifizit)
Radium zehirlenmesi
Sevk edilen a¤r›
Vasküler hastal›k (abdominal aort anevrizmas›,
Leriche sendromu)
Kalça a¤r›s›
Pelvik veya prostatik inflamasyon veya tümör,
endometriozis
Retroperitoneal hematom/tümor, renal ven trombozu
Renal tafl, enfeksiyon, tümör
Polikistik böbrek hastal›¤›
Abdominal hastal›k (örn., intestinal, pankreatik, safra
kesesi)
Kardiyopulmoner (pulmoner emboli, pnömoni,
plörit, anjina)
Hemoglobinopatiler (örn., orak hücresi, myelofibrozis)
Psikonevrotik (histeri veya temaruz)
Kaynaklar
1. Harris R. s. 118-151. Kaynakça 2’ye bak›n›z.
2. Broder J, Snarski J. Back pain in the elderly. Clin Geriatric
Med. 2007;23:271-289.
Kas-‹skelet
290
3. Baker R, Patel D. Lower back pain in the athlete: common
conditions and treatment. Prim Care Clin Office Pract.
2005;32:201-229.
9-C. Miyaljiler
Fibrozit
Ba¤ doku hastal›klar›
Polimiyalji romatika
Romatoid artrit
Polimiyozit, dermatomiyozit
Lupus eritematozus
Poliarteritis nodoza
Skleroderma
Sistemik enfeksiyon
Viral hastal›klar [örn., influenza, Koksaki virüs,
kuduz, insan immün yetmezlik virüsü (HIV)]
Dengue atefli, poliomiyelit, tularemi
Triflinoz, at nezlesi, leptospiroz
Tifoid atefl, malarya, bruselloz
Rabdomiyoliz (9-D’ye bak›n›z)
‹laçlar (örn., amfoterisin B, klorokin, oral
kontraseptifler, fibratlar)
Hipotiroidi, hiperparatiroidizm
Konjenital enzim eksikli¤i [örn., fosforilaz (McArdle
hastal›¤›), fosfofruktokinaz]
Polinöropati (örn., Guillain-Barre hastal›¤›)
‹skemik aterosklerotik hastal›k (örn., intermittan
kladikasyo)
Kaynaklar
1. Goldman L. Bölüm 461. kaynakça 3’e bak›n›z.
2. Wortmann RL. Bölüm 80. Kaynakça 1’e bak›n›z.
9-D. Kas Zaafiyeti
Akut veya Subakut1
Elektrolit anormallikleri
Hiperkalemi, hipokalemi
Hiperkalsemi, hipermagnezemi
Hipofosfatemi
Rabdomiyoliz
Afl›r› kas eforu, uzam›fl nöbet
Hipertermi
10
S‹N‹R S‹STEM‹
10.A. Sersemlik ve Bafldönmesi
Sersemlik
Hiperventilasyon
Anksiyete, psikosomatik nedenler
Hipoksi
Metabolik veya endokrin hastal›k
Kans›zl›k
Enfeksiyon (örn., septisemi)
Görmeyle ilgili bozukluklar
Uygun olmayan gözlük
Çift görmenin efllik etti¤i ani ekstraoküler kas
güçsüzlü¤ü
Hipotansiyon (özellikle ortostatik) (2-J’ye bak›n›z)
Hipertansiyon (2-D’ye bak›n›z)
Kardiyak aritmi veya kollaps (2-N’ye bak›n›z)
Periferik nöropati (10-N’ye bak›n›z)
Miyelopati (örn., servikal spondiloz)
Beyin sars›nt›s› veya di¤er ciddi serebral yaralanmalar
Yafllanma (yafla ba¤l› iflitme veya denge bozuklu¤u)
Herhangi bir nedene ba¤l› senkop (örn., aort stenozu)
(10-D’ye bak›n›z)
‹laçlar
Gerçek Vertigo
Enfeksiyon
Labirintit (bakteriyel, viral, sifilitik)
Orta kulak fistüllü kronik otitis media
307
308
10-A. Sersemlik ve Bafldönmesi
Vestibüler nörit veya nöropati
Herpes zoster otiti
Vasküler hastal›klar
Vertebrobaziler yetmezlik veya oklüzyon
Vasküler malformasyonlar
Labirintin veya internal odituar arter oklüzyon veya
spazm›
Migren
Labirintin sistem, beyin sap›, veya serebellum hemorajisi (örn., kanama diyatezi, lösemi veya
hipertansiyona sekonder)
Meniere Hastal›¤›
Barany’nin benign pozisyonel vertigosu
Alkol
Kinin
Aminoglikozid grubu antibiyotikler (özellikle
streptomisin, gentamisin)
Salisilatlar
Benzen
Arsenik
Arsin
Travma
Temporal kemik fraktürü
Labirintin sars›nt›s›
Cerrahi sonras› (iç kulak bölgesi)
Perilenfatik fistül
Tümör, özellikle:
Akustik nörinom
Kolesteatom
Epidermoid karsinom
Metastatik karsinom (özellikle meme, böbrek,
akci¤er, mide)
Glomus tümörü
Di¤er
Kraniyovertebral bileflke hastal›klar›n› içeren
al›fl›lmad›k bafl veya boyun pozisyonlar›
Kulak kiri s›k›flmas›
Tafl›t tutmas›
Boflluk hastal›¤›
Multipl skleroz
Ekstraoküler kas felci
Siringobulbi
Tabes dorsalis
10-B. Bafla¤r›s› ve Yüz A¤r›s›
309
Friedrich ataksisi
Ensefalit
Nöbet auras› veya temporal lob nöbeti
Psikojenik
Kaynaklar
1. Deafness, dizziness, and disorders of equilibrium kaynakça
2’ye bak›n›z.
2. Daroff RB, Carlson MD. Syncope, faintness, dizziness and
vertigo. Kaynakça 1’e bak›n›z
Kas kas›lmas› (gerilme)
Migren
Küme (histamin) bafla¤r›s›
‹diyopatik
Migren d›fl› nedenler
Efor (fiziksel aktivite)
Vazomotor rinit
Koital
Öksürük (örn., Arnold-Chiari sendromu)
So¤uk uyar›
Atefl, enfeksiyöz (özellikle influenza, Q-atefli)
Hipertansiyon, özellikle ‘malign’
Hipotansiyon
Hipoksi ve/veya hiperkapni (örn., kronik obstruktif
akci¤er hastal›¤›, infiltratif
akci¤er hastal›¤›, uyku apne sendromu, yüksek
irtifa) (11-M’ye bak›n›z)
Anemi
Atipik anjina
Postiktal
Lomber ponksiyon sonras›
Endokrin nedenler
Hipoglisemi
Hipotiroidi
Hipertiroidi
Adrenal yetmezlik
Premenstruel sendrom
Polikistik over sendromu
Erektil disfonksiyon ajanlar›
Teofilin
Sinir
10.B. Bafla¤r›s› ve Yüz A¤r›s›
310
10-B. Bafla¤r›s› ve Yüz A¤r›s›
Kafein ve kafein çekilmesi
Nitratlar
Nitritler (örn., sosis)
Dekstroamfetaminler
Efedrin
Oral kontraseptifler
Monoamin oksidaz inhibitörleri ve katekolamin
birlikteli¤i
Monosodyum glutamat (MSG)
Histamin
Steroid, alkol ve di¤er madde çekilmeleri
Disülfiram (antabus) ve alkol birlikteli¤i
Kurflun
Benzen
Karbon monoksit
Karbon tetraklorid
‹nsektisitler
Diyaliz
‹ntrakraniyal nedenler
Akut iskemik serebrovasküler hastal›k
‹ntrakraniyal kanama
Tümör
Rüptüre olmam›fl arteriovenöz malformasyon
Serebral venöz tromboz
Anevrizma (kanamal› veya kanamas›z)
Epidural veya subdural hematom
Ensefalit, beyin apsesi
Psödotümör serebri
Posttravmatik
Yüksek veya düflük beyin omurilik s›v›s› (BOS) bas›nc›
‹ntratekal enjeksiyonla iliflkili
Pituiter apopleksi veya adenom
Di¤er lezyonlar (örn., sarkoidoz)
Arnold-Chiari malformasyonu
Menenjeal iritasyon veya inflamasyon
Enfeksiyon (örn., bakteriyel, viral, tüberküloz, fungal)
Karsinomatöz infiltrasyon
‹ntratekal enjeksiyon
Subaraknoid hemoraji sonras›
Vaskülitler (örn., poliarteritis nodoza)
Kraniyal ve boyun ile ilgili nedenler
Kraniyal kemik lezyonlar›
Burun (örn., kraniofarenjioma)
11
SOLUNUM S‹STEM‹
11-A. Öksürük
Akut
Viral üst solunum yolu enfeksiyonlar›
Farenjit
Rinit
Trakeobronflit
Bronfliolit
Gastroözofajial reflü
Bakteriyel ve di¤er enfeksiyonlar
Pnömoni
Sinüzit, özellikle maksiller
Akci¤er apsesi
Bordetella pertusis
Ast›m
‹ritan inhalasyonu (çevresel, mesleksel)
Sigara/duman
Zararl› gazlar
Afl›r› s›cak ya da so¤uk hava
Akci¤er ödemi
Pulmoner emboli
Aspirasyon pnömonisi
Yabanc› cisim inhalasyonu
Larenjeal inflamasyon
345
346
11-A. Öksürük
D›fl ya da orta kulak hastal›klar›
Akut plevral, perikardiyal, mediastinal ya da
diyafragmatik inflamasyon
Kronik
(Birden fazla etyolojisi olabilir)
Postnazal ak›nt› sendromu
Perenial ya da mevsimsel allerjik rinit
Vazomotor rinit
Kronik bakteriyel sinüzit
Allerjik fungal sinüzit (örn., Aspergillus spp.)
Nonallerjik rinit
‹laç ba¤›ml›l›¤› (yasal veya yasad›fl›)
Hamilelik
Çevresel iritanlar
Ast›m
Gastroözofajial reflü
Bronflektazi
Neoplaziler (özelllikle endobronfliyal ya da larenjeal),
malign ya da benign
Akci¤er apsesi
‹nterstisyel akci¤er hastal›¤›
Tekrarlayan aspirasyon (hiatal herni ya da akalazya)
‹laçla indüklenen
Anjiotensin-dönüfltürücü enzim (ACE) inhibitörleri
Beta-blokörler, selektif ya da nonselektif
Amiodaron
Kronik akci¤er ödemi
Mitral darl›k
Psikojenik/habituel öksürük
Kronik larenjeal inflamasyon ya da tümör
Kronik pnömoni, özellikle tüberküloz ve mantar
Kistik fibrozis
D›fl ya da orta kulak hastal›¤›, kronik
Bronkojenik/mediastinal kist
Zenker divertikülü
Aort anevrizmas›
Vagal afferent sinirin iritasyonu
Osteofitler
Kalp pili kablolar›
Kronik plevral, perikardiyal, mediastinal, yada
diyafragmatik inflamasyon
11-B. Nefes Darl›¤›
347
Kaynaklar
1. Tilles S. Kaynakça 1’e bak›n›z.
2. Irwin RS. Diagnosis and management of cough. Chest.
2006;129:25S -27S.
3. Prakash U. Uncommon causes of cough. Chest.
2006;129:206S -219S.
Akut
Plöropulmoner nedenler
Obstrüktif akci¤er hastal›¤› [kronik obstrüktif akci¤er
hastal›¤› (KOAH) ve ast›m]
Akut trakeobronflit
Pnömonitis
Akci¤er ödemi ve konjesyon
Pulmoner tromboemboli/vaskülit
Pnömotoraks
Plörezi ve/veya plevral efüzyon
Gastrik ya da baflka s›v›lar›n aspirasyonu
Zararl› gaz inhalasyonu (karbon monoksit dahil)
Üst havayolu obstrüksiyonu/yabanc› cisim
aspirasyonu
Akci¤er segment (lerinin) kollaps›
Anjioödem
Gö¤üs travmas›-akci¤er kontüzyonu, kot k›r›¤›
Akci¤er d›fl› nedenler
Psikojenik nedenler (örn., anksiyete)
Akut nöromüsküler disfonksiyon
‹nspire edilen oksijen bas›nc›nda azalma (örn.,
yüksek irtifa)
fiok
Atefl
Akut anemi
Kafa içi bas›nç art›fl›
Metabolik asidoz
Kardiyak tamponad
Skar formasyonu ile iyileflen toraks duvar› yan›¤›
Kronik
Plöropulmoner nedenler
Kronik obstrüktif hastal›klar–amfizem, ast›m
Kronik bronflit
Kistik fibrozis
Solunum
348
Akci¤er ödemi (11-L’ye bak›n›z)
‹nterstisyel fibrozis (herhangi bir sebeple)
Kronik pnömoni
Vasküler akci¤er hastal›klar›
Tekrarlayan pulmoner emboli
Pulmoner hipertansiyon
Arteriyovenöz malformasyon
Malignite-primer akci¤er tümörleri ya da akci¤ere
metastaz
Solunum kas hastal›klar›
Frenik sinir disfonksiyonu
Nöromüsküler hastal›k
Guillain-Barrre sendromu
Miyastenia gravis
Kas distrofisi
Poliomiyelit
Gö¤üs duvar› anomalileri
Pectus ekskavatum
Kifoskolyoz
Plevral hastal›klar
Efüzyon
Fibrotoraks
Pulmoner ya da metastatik neoplazi
Bronflektazi
Alveolar dolum bozukluklar›
Lipoid pnömoni
Pulmoner alveoler proteinozis
Akci¤er rezeksiyonu
Üst havayolu obstrüksiyonu
Akci¤er d›fl› nedenler
Anemi, hemoglobin anomalileri
Obezite
Psikojenik bozukluklar
Kar›n içi kitle (örn., tümör, hamilelik)
Asit
Metabolik asidoz
Tiroid hastal›klar›
Arteriyovenöz flant
Konjenital kalp hastal›klar›
Kaynaklar
1. Shiber J, Santana J Dyspnea. Med Clin North
Am.2006;90:453-479.
12
‹NSAN ‹MMÜNYETMEZL‹K
V‹RÜSÜ ENFEKS‹YONU
12-A. Enfeksiyon ve Atefl
Enfeksiyonlar
Bakteriyel
Streptococcus pneumoniae (Penisilin dirençli S.
pneumoniae (PRSP) dahil)
Salmonella spp. (özelikle Salmonella enteritidis ve
Salmonella typhimurium)
Haemophilus influenzae
Staphylococcus aureus (Metisilin dirençli S.aureus
(MRSA) dahil)
Psödomonas aeruginosa
Moraxella catarrhalis
Rhodococcus equi
Nocardia spp.
Legionella spp.
Sifiliz
Listeria
Bartonella henselae veya Bartonella quintana
Campylobacter spp.
Shigella spp.
Clostridium difficile
Chlamiydia spp.
Borrelia burgdorferi
375
376
Viral
‹nsan Ba¤›fl›kl›k Yetmezlik Virüsü (HIV) (özelikle
akut enfeksiyon)
Sitomegalovirüs (CMV)
Epstein-Barr virüs (EBV)
Herpes simpleks virüs (HSV) Tip 1 ve 2
Varicella-zoster virüs (VZV)
Hepatit A, B, C
‹nsan papilloma virüs (HPV)
K›zam›k virüsu
Papovavirüs, özellikle JC virüs
‹nsan herpesvirüs 6 (HHV-6)
Protozoa
Pneumocystis jiroveci (carinii)
Toxoplasma gondii
Cryptosporiium parvum
Microsporidia spp., özellikle Enterocytozoon
bieneusi, Encephalitozoon spp.
Isospora belli
Giardia lamblia
Entamoeba histolytica
Babesia microti
Cyclospora cayetanensis
Nematod
Strongyloides stercoralis
Fungal
Cryptococcus neoformans
Candida spp.
Histoplasma capsulatum
Coccidioides immitis
Aspergillus spp.
Mukormikoz
Fusarium spp.
Blastomyces spp.
Mikobakteri
Mikobakterium tuberculosis
Mycobacterium avium kompleks
Mycobacterium chelonae
Mycobacterium fortuitum
Mycobacterium kansasii
Mycobacterium marinum, Mycobacterium
scrofulaceum
377
Mycobacterium genavense, Mycobacterium
gordonae, Mycobacterium simiae
Mycobacterium xenopi, Mycobacterium celatum
Maligniteler
Lenfoma, özellikle non-Hodgkin lenfoma (NHL), santral
sinir sistemi (SSS) lenfomas›, Hodgkin
hastal›¤›
Kaposi sarkomu
Skuamoz hücreli kanser (özellikle deri ve anüs)
Servikal ve anal intraepitelyal neoplaziler (CIN, AIN)
Solid organ tümörleri (8-A’ya bak›n›z)
Metastatik kanser
Karsinomatozis
‹laçlar
Trimetoprim ve sulfametoksazol (TMP/SMX)
Sülfonamidler
Dapson
Fenitoin
Penisilinler
Amfoterisin B
Barbitüratlar
Klindamisin
‹nterferon
Pentamidin
Sefalosporinler
Karbamazepin
Tüberküloz (TB) ilaçlar› (özellikle izoniazid (INH),
rifampisin ve streptomisin)
Salisilatlar
Bleomisin
Metotreksat
Di¤erleri
Afl›lamalar
Adrenal Yetersizlik
1. Betts RF, Chapman SW, Penn RL. Reese and Betts’ A
Practical Approach to Infectious Diseases. 5th ed.
Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2003.
2. Mandell GL, Bennett JE, Dolin R. Principles and Practise of
Infectious Diseases. 6th ed. Philadelphia: Elsevier Churchill
Livingstone; 2005.
HIV
Kaynaklar
378
3. Sande MA, Eliopoulos GM, et al. The Sanford Guide to
HIV/AIDS Therapy 2006-2007. 15th ed. Sperryville, VA:
Antimicrobial Therapy, Inc.; 2006.
4. Starlin R, Lin TL. The Washington Manual Subspecialty
Series: Infectious Diseases Subspecialty Consult. 1th ed.
Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2005.
5. Kasper DL, Braunwald E, et al. Harrison’s Principles of
Internal Medicine. 16th ed. New York: McGraw Hill; 2005.
6. Mayer KH, ed. HIV/AIDS. Infect Dis Clin North Am.
2007;21:Issue 1.
7. Powderly WG, ed. Manual of HIV Therapeutics.
Philadelphia: Lippincott-Raven; 1997.
8. Wormser GP, ed. AIDS and Other Manifestations of HIV
Infection. 3rd ed. Philadelphia: Lippincott-Raven; 1998.
9. Gold JWM, Telzak EE, White DA, eds. The Medical Clinics
of North America: Management of the HIV-Infected
Patient: Part II. Infections and Malignancies Associated
with HIV Infection. Philadelphia: WB Saunders; 1997.
10. Gorbach SL, Bartlett JG, Blackow NR. Infectious Diseases.
3rd ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2004.
12-B. Primer HIV Enfeksiyonu: Belirti ve
Semptomlar›
Atefl/döküntü (yüz, gövde, avuç içleri, ayak tabanlar›nda
ekzantem)/yorgunluk
Bafla¤r›s›/lenfadenopati (yayg›n)/farenjit
Miyalji ve artralji/bulant›, kusma, anoreksi, diyare
Gece terlemesi/oral, özofajeal ve genital ülserler/kilo
kayb›
Oral, özofajeal ve vajinal kandidiyazis
Lökopeni/trombositopeni
Menenjit/ensefalopati/ensefalit/radikülopati/kraniyal
sinir felci (VII)-nadir
Kaynaklar
1. Gorbach SL, Bartlett JG, Blackow NR. Infectious Diseases.
3rd ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2004.
2. Mandell GL, Bennett JE, Dolin R. Principles and Practise of
Infectious Diseases. 6th ed. Philadelphia: Elsevier Churchill
Livingstone; 2005.
3. Sande MA, Eliopoulos GM, et al. The Sanford Guide to
HIV/AIDS Therapy 2006-2007. 15th ed. Sperryville, VA:
Antimicrobial Therapy, Inc.; 2006.
4. Zetola NM, Plicher CD. Diagnosis and management of acute
HIV infections. Infect Dis Clin North Am. 2007;21:19-48.

00 giris

Transkript

Benzer belgeler

iSiM YAI)A VhL LLI NAME