Linux güvenli midir?

Linux güvenli midir?
1 Aç›k Kaynak Dünyas›na Büyük Hediye
2 Linux Güvenli mi?
6 Özgür Penguenler
ön elemeyi tamamlad›
7 3. Linux ve Özgür Yaz›l›m
fienli¤inin Ard›ndan
8 Linux Challenge 2004
9 Grid ve Aç›k Sistemler /
Sporda Linux ve Grid
10 Eclipse
Kurulum ve Kullan›m›
12 On Demand Dünyas› için
yüksek kapasiteli esnek sistemler
14 Üniversitede ThinkPad ve Linux
‹.E.Ü.
16 Sakarya Üniversitesi’nin
IBM Linux Merkezi Ziyareti
18 Türk Telekom’dan
‹nternet Veri Merkezi
19 Red Hat Türkiye’de
Prosoft ile birlikte
20 E¤itimde Turbolinux Gücü
21 Devlerden
LINUX’a tam destek
22 ITS IBM Linux
destek hizmetleri
24 Freshmeat’ten Seçmeler
26 Linux ile
bir ifl modeli gelifltirmek
28 Acil Servis
29 GNU Sözlük
Linuxseverlere...
Herkese merhaba,
Sekizinci say›m›zla karfl›n›zday›z, okuyucular›m›z›n gönderdi¤i mesajlardan geçti¤imiz
say›da yapt›¤›m›z de¤iflikliklerin be¤eni toplad›¤›n› gördük. Hepinize teflekkür ederim.
Linux’un inan›lmaz derecede kabul görmesi ve yayg›nlaflmas›na paralel,
yak›n gelecekte sektörümüz ve ifl dünyas›nda yaflanacak de¤ifliklikler
konusunda da bilgi ve öngörülerimizi paylaflmak istiyorum.
‹nternetin altyap› olarak çok daha fazla yayg›nlaflmas› ve “Aç›k Sistem”lerin h›zla
standart altyap›n›n temel tafl› olmas› ana iki geliflme olacakt›r.
Linux iflletim sistemi, sunucu pazar›nda çok h›zla büyürken, istemci
pazar›nda da yavafl yavafl ön plana ç›kmaya bafllayacakt›r.
Grid teknolojileri ve blade sunucular donan›m pazar›nda önem kazanacaklar.
IBM'in çözümleri, bilgi teknolojileri (BT) dünyas›nda ifl yap›fl modellerini yeniden
flekillendirecektir.
Yaz›l›m dünyas›nda Java ve aç›k kaynak kodlu yaz›l›mlar, uygulama sunucular›;
IBM ve Linux entegrasyonu ile daha aç›k uygulama mimarilerinin
gerçeklefltirilebilmesine olanak tan›yacakt›r.
Tüm bu teknolojik geliflmeleri ifl hedefleri ile entegre edebilmek için do¤al olarak
ifl dan›flmanl›¤› hizmetleri ve verimlilik amaçl› d›fl kaynak kullan›m› (Outsourcing)
çok önem kazanacakt›r.
Öncü flirketler BT maliyetlerini h›zla de¤iflken hale getirip, önemli maliyet avantajlar›
elde edeceklerdir.
H›zla artan yerel ve küresel rekabetçi ortamda kal›c› baflar› hedefleyen kurum ve
kurulufllar sermayelerini as›l ifllerine yönlendirmek ve önemli bir sermaye yat›r›m›
olan BT yat›r›mlar›n› sabit maliyet modelinden de¤iflken maliyet modeline dönüfltürmek
zorunda kalaca¤›ndan, Linux kurum ve kurulufllara güvenli ve toplam sahip olma
maliyeti çok düflük altyap› alternatifi olacakt›r.
Önemli say›da flirket h›zla ifl süreçlerini yenileyecek, ERP kullan›m› çok h›zl› flekilde
artacakt›r.
Sunucu/‹stemci mimarisi sonucu ortaya ç›kan da¤›n›k sistem yap›s›n›n tekrar
merkezileflece¤ini, bunun temel nedenlerinin ise “güvenlik, yönetilebilirlik-verimlilik”
önceliklerinden dolay› olaca¤›n› düflünmekteyim.
Bunlarla birlikte kendi kendini yönetebilen ve s›f›r hata ile çal›flan (Autonomic) sistemler
ile sanallaflt›rma (Virtualization) teknolojileri, iki önemli geliflme olacakt›r.
Yukar›da s›ralad›¤›m›z altyap› de¤iflikliklerinin temel tafl› olarak, “H›zla pazar
pay›n› artt›rarak flimdiden vazgeçilmez bir iflletim sistemi haline gelen”
Linux’u görmeye devam edece¤iz.
Gelecek say›m›zda görüflmek dile¤iyle.
Hüseyin K›z›ltay
IBM Türk Genel Müdürü
Kurumsal
Aç›k Kaynak Dünyas›na
Büyük Hediye
Aç›k Kaynak camias› geçti¤imiz haftalarda IBM'den gelen bir
haberle sars›ld›. Linux' a ve aç›k kayna¤a olan deste¤ini günden
güne artt›ran IBM, CloudScape Yaz›l›m›n›n kodlar› gelifltiricilerin
kullan›m›na açt›. Yar›m milyon sat›r koddan oluflan Derby, 2MB
haf›za ihtiyac›, kolay yönetimi ve baflka yaz›l›mlara kolayca entegre
edilebilmesiyle biliniyor.
85 milyon dolar de¤erinde oldu¤u söylenen Cloudscape yaz›l›m›n
kodlar›n›n bir kopyas› Apache Software Foundation'a "Derby" kod
ad›yla verildi.
IBM veri yönetimi sistemleri genel müdürü Janet Perna'n›n yapt›¤›
aç›klama flöyle; "Derby'i aç›k kaynakl› hale getirererk Java tabanl›
uygulamalar›n geliflimini h›zland›rmay›, Linux ve Java
taraftarlar›n›n motivasyonunu artt›raca¤›m›z› umuyoruz."
Derby projesi öncelikle Apache taraf›ndan yönetilecek. Amaç
camian›n projeye ilgi gösterdi¤inden emin olmak. Böylelikle
kodlar›n, organizasyonun yap›s›na ve lisanslar›na uygun olup
olmad›¤›ndan emin olunacak.
Derby projesinin ilk hedefi kurumsal veritaban› uygulamalar›na
ihtiyaç duymayan ve pazar›n %30 unu kapsayan web siteleri gibi
alanlar olacak.
1999 y›l›ndan beri piyasada olan Cloudscape yaz›l›m› halihaz›rda
70 kadar IBM uygulamas›yla birlikte kullan›l›yor. Bunlardan
baz›lar› Workplace, WebSphere Portal ve WebSphere Uygulama
Sunucusu.
IBM Derby tabanl› ticari bir yaz›l›m haz›r›lamay› da planl›yor.
Yaz›l›m ücretsiz olacak.
http://incubator.apache.org/derby/
http://www-306.ibm.com/software/data/cloudscape/
1
Kurumsal
Linux Güvenli mi?
‹nternet'in hayat›m›zdaki rolünün gün
geçtikçe artmas›yla birlikte, ‹nternet'e
girifl araçlar›m›z olan bilgisayarlar›m›z›n,
iflletim sistemlerimizin ve uygulama
yaz›l›mlar›m›z›n güvenli¤i de önem
kazanmakta. Bilgisayar›n, banka flubesi,
vergi dairesi, sinema merkezi ve daha
birçok benzer hizmetin da¤›t›m (ve
ödeme) noktas› olmas› güvenli¤in
önemini katlayarak artt›rmakta.
Böyle bir ortamda GNU/Linux ailesine
ilgi ile yaklaflan kullan›c›lar›n ve
flirketlerin s›k s›k sordu¤u temel bir soru
var "Linux Güvenli mi ?"
Sadece GNU/Linux de¤il, herhangi bir
iflletim sistemi hakk›nda bu soru
soruldu¤unda olumlu ya da olumsuz bir
yarg›ya varmadan önce baz› saptamalar
yapmakta, baz› sorulara cevap almakta
fayda var.
Herfleyden önce güvenli¤in, kullan›labilirlik
ve emniyetin bir fonksiyonu oldu¤unu
vurgulamak gerekir. Tamamen güvenli bir
bilgisayar sistemi hiçbir network
ba¤lant›s›na sahip olmayan, herhangi bir
flekilde yerinden kald›r›l›p nakledilemeyecek
bir yap›ya sahip ve dahas› hiçbir kiflinin
konsoluna geçip ç›kt› alamad›¤› bir
sistemdir ki bu tarif neredeyse s›f›r
kullan›labilirli¤e denk gelir. Bu yüzden,
güvenlik sözkonusu oldu¤unda
kullan›labilirli¤i gözönüne almam›z gerekir.
Networke, dahas› ‹nternet'e ba¤l› olmayan
bir web sunucusu pek bir ifle yaramaz,
dolay›s›yla güvenli olup olmamas›n›n da
çok bir anlam› yoktur.
Öte yandan bir sistemi nas›l önlemlerle
donat›rsak donatal›m bir a¤ ba¤lant›s›
sa¤larsak o bilgisayar› bir flekilde eriflilebilir
hale getirirsek, bu konuya yeteri kadar
para, güç ve emek harcayan herhangi bir
organizasyon o bilgisayara ulafl›r. Temel
kural fludur "K›r›lamayacak bilgisayar
sistemi yoktur". Bunu kabullendikten sonra
2
bilgi güvenli¤i uzmanlar›n›n bu alanda
üzerlerine düflen görev ise, bir baflkas›n›n
sistemdeki bilgilere ulaflmas›n› imkans›z
hale getirmek de¤il, harcad›klar› emek ve
paraya de¤meyecek hale getirmek,
zorlaflt›rmakt›r.
Bunun yan›nda bilgisayar›n güvenli¤i kadar
önemli bir baflka nokta da güvenilirli¤idir
(reliability). E¤er bir iflletim sistemi ve/veya
uygulama yaz›l›m› kararl› bir yap›
içermiyorsa, durup dururken
kilitlenebiliyorsa, k›saca güvenilir de¤ilse
do¤al olarak bu sistemin güvenli¤inden de
sözetmek pek mümkün olmaz. Bu
sa¤laml›¤›na güvenmedi¤iniz malzeme ile
bir kale infla etmeye benzer, siz ne kadar
çok askerle, silahla korusan›z da, alt›n›zdaki
zemine güvenemedi¤iniz takdirde kendinizi
hiçbir zaman güvende olamazs›n›z.
Son olarak, biliflim uzmanlar›n›n çok iyi
bildi¤i gibi, bilgi güvenli¤inin en zay›f
halkas› her zaman insan olmufltur, daha
uzun bir süre de bu flekilde devam edecek
gibi görünmektedir. ‹flletim sisteminizdeki
bir aç›k sayesinde birilerinizin yönetici
hesab›na girip dosyalar›n›za ulaflabilmesi
kadar, flirket içindeki bir telefondan kendine
teknisyen süsü veren bir kiflinin sekreterinize
ulafl›p ondan flifreyi almas› çok daha fazla
ihtimal dahilindedir, dahas› herhangi bir
teknik bilgi gerektirmemektedir.
Dahas›, özel olarak güvenlik hedef al›narak
yaz›lm›fl ve bu do¤rultuda birçok
kullan›labilirlik unusuru k›s›tlanm›fl bir
iflletim sistemi bile ancak kendisini
konfigüre eden sistem yöneticisinin bilgileri
do¤rultusunda güvenlidir. E¤er bu kifli
yönetti¤i sistemin özelliklerine hakim
de¤ilse, bunlar› gerekti¤i gibi yönetmeyi
bilmiyorsa, varsay›lan halinde b›rak›lm›fl
bir flifre ya da izin verilip sonra unutulmufl
bir güvenli ba¤lant› iflletim sisteminin hiçbir
suçu olmadan sald›rganlara imkan
tan›yabilir.
Bu temel saptamalar ›fl›¤›nda "Linux güvenli
midir ?" sorusuna baz› yan sorularla cevap
arayal›m.
Internet'e ba¤l› bilgisayar›m›za
Gnu/Linux kurdu¤umuz takdirde
hack edilmez miyiz?
Yukar›da da belirtti¤imiz gibi -e¤er sistem
yöneticiniz ne yapt›¤›n› bilen birisiyse,
sisteminizde hizmet veren programlara
hakimse, kiflilerin eriflim yetkilerini gerekti¤i
gibi ayarlad›ysa, bu programlar›n
güncellemelerini ve sebep olduklar› güvenlik
aç›klar›n› takip ediyor ve gerekli
güncellemeleri yap›yorsa oldukça güvenli
oldu¤unuzu söyleyebiliriz.
Kurumsal
Internet'ten devaml› virüs ve wormlar geliyor, Linux kursak bunlardan kurtulur muyuz ?
Worm ve virüsler, iflletim sistemlerinin ve uygulama programlar›n›n aç›klar›ndan yararlanarak sistemlere yay›l›rlar. Halihaz›rda Linux
üzerindeki virüs ve wormlar›n say›s› oldukça azd›r (herhangibir büyük antivirüs üreticisinin Linux anti-virüsü yazmay› karl› bulmayaca¤›
derecede). Bunun temel sebeplerinden biri yaklafl›k otuzbefl y›ll›k bir Unix tecrübesi ›fl›¤›nda Linux alt›nda kullan›c› izinlerinin ve
kullan›c›lar›n eriflim haklar›n›n çok net belli olmas› ve bunlar›n kolay kolay ihlal edilememesinden kaynaklanmaktad›r. Bir örnek olarak,
sistemdeki kullan›c›lardan birine virüs bulaflmas› sistemi kullan›lmaz hale getirmek bir yana, çok nadiren o kullan›c›n›n dosyalar›ndan
baflka dosyalara zarar verir. Benzer flekilde kurulu sunucu
sistemler de, y›llard›r Unix'de kabul gören bir yöntem ile hapis-sistem
denilen bir yap›da çal›fl›r. Bu, sözkonusu uygulamadan
dolay› sistemde yönetici haklar› ele geçiren bir sald›rgan›n, uygulaman›n
klasöründen d›flar› ç›kamamas›na ve dolay›s›yla sisteme
zarar verememesine yol açar.
Bu ve bunun gibi gelenekselleflmifl do¤ru uygulamalar Linux
daha güvenilir hale getirmektedir.
sistemleri di¤er iflletim sistemlerine göre virüs ve wormlara karfl›
3
Kurumsal
Heryerde Linux'un program kodunun
aç›k oldu¤unu, isteyen herkesin bu kodu
okuyabilece¤ini duyuyoruz. Bu bir
güvenlik problemi de¤il mi ? Yani kodu
okuyabilen birinin orada bir aç›k bulup
burdan sistemlere girmesi daha kolay
olmaz m› ?
Aç›kcas› hemen hemen bütün dünya bu
konuda 1980'lere kadar bu flekilde
düflünüyordu. 80'lerde ArpaNet'in geliflmesi
ve ard›ndan Internet'in bafllamas› ve son
olarak da GNU/Linux ailesindeki geliflmeler
bunun do¤ru olmad›¤›n›, güvenli¤in
gizlenme ile de¤il, sa¤laml›kla ve kontrolle
sa¤lanabilece¤ini gösterdi. Tabi ki bu
insanlardan flifrelerinizi, eriflim kodlar›n›
gizleyece¤iniz anlam›na gelmiyor. Bunun
anlam›, bu flifre ve kodlar›n girildi¤i
sistemlerin yap›s›n›n fleffaf olmas›, tercihen
bütün dünya taraf›ndan bilinmesidir.
Biraz daha açmak gerekirse, bir dolab›n
içindeki bir kasaya saklanm›fl bir mücehveri
çalman›n m›, yoksa on-onbefl kiflinin
devaml› gözünün önünde olan bir mücehveri
çalman›n m› daha zor oldu¤u fleklindedir.
‹flletim sistemleri ve uygulamalarda aç›k
standartlar kullan›lmas›, kullan›lan
mekanizmalardan kaynaklanabilecek
herhangibir zay›fl›¤›n -bütün dünyan›n
gözünün önünde oldu¤u için- araflt›rmac›lar
taraf›ndan kolayca tespit edilip giderilmesini
sa¤lar. Bir baflka güzel örnek bir kap›n›n
aç›lmas›n› kilit mekanizmas›n› gizleyerek
de¤il, mekanizmay› dünyan›n bütün kilit
uzmanlar›na gösterip onlar›n testinden
geçirip mükemmelleflmesini sa¤lad›ktan
sonra anahtar›n›z› gerekti¤i gibi koruyarak
ve flüpheli kimseyi kap›ya yaklaflt›rmayarak
sa¤layabilece¤inizdir.
4
fiu anda ‹nternet güvenli¤inin temelini
oluflturan bütün flifreleme algoritmalar› bu
fleffaf mekanizma ile üretilmekte ve binlerce
güvenlik uzman› taraf›ndan tekrar tekrar
zay›fl›klara karfl› test edilmekte, dolay›s›yla
da maksimum düzeyde güvenli¤i
sa¤lamaktad›rlar. Benzer flekilde zay›f
algoritmalar ise -örnek DVD'lerin kodland›s›
CSS- çok k›sa sürelerde k›r›lmakta ve
kullan›mdan kalkmaktad›rlar.
Bunun ötesinde Gnu/Linux'un kodunun
herkese aç›k olmas›n›n güvenilirlik
aç›s›ndan kesinlikle su götürmez bir önemi
vard›r. Günümüzde kodu kapal› iflletim
sistemleri özellikle ülke güvenli¤i sözkonusu
oldu¤unda askeri organlar ve hükümet
birimleri taraf›ndan kabul edilebilir
bulunmamaktad›r. Bundaki temel sebep,
yabanc› bir ülkenin kurumsal vatandafl›
olan bir flirketin üretti¤i yaz›l›ma duyulan
güvensizlik bir yana, içindeki
mekanizmalar› bilmedi¤iniz, kontrol
edemedi¤iniz bir yaz›l›m›n sizin güvenlik
gerekliliklerinizi yerine getirip getirmedi¤ini
söyleyemeyecek olman›zdan, burada
gri bir alan bulunmas›ndan
kaynaklanmaktad›r.
GNU/Linux ailesi bu aç›dan olabilece¤i
kadar güvenlidir zira kodlar› istedi¤iniz
gibi okuyabilirsiniz, kontrol edebilir, dahas›
size uygun olmayan k›s›mlar›
de¤ifltirebilirsiniz.
Güncellemeler konusunda ne
diyorsunuz? Ticari iflletim sistem
üreticileri ürünlerini gözden geçirip,
ç›kan problemleri güncellemeler
ç›kartarak düzeltmekte. Linux iflletim
sisteminde bunun garantisini kim
verecek ?
Aç›kcas› yaz›l›m dünyas›nda -bahsetti¤iniz
flirketler de dahil olmak üzere- kimse
güvence vermemektedir (son kullan›c›
anlaflmalar›n› dikkatli okursan›z hiçbir
firman›n yaz›l›mdaki bir hatadan
kaynaklanabilecek bir maddi/manevi zarar
konusunda sorumluluk almad›¤›n›
görürsünüz). Dahas› yaz›l›mlar›n ticari
ömrü maksimum dört-befl y›l olarak kabul
görmektedir. Bu süre içinde (iflletim sistemi
de dahil olmak üzere) yaz›l›m›n›z›
güncellemez, yeni sürümünü almazsan›z
hiçbir destek alamazs›n›z.
Öte yandan GNU/Linux iflletim sistemleri
binlerce gönüllü yaz›l›mc› taraf›ndan
aral›ks›z güncellenmekte ve bu
güncellemeler, herhangi bir ticari kayg›
içermeden, sadece daha iyi bir iflletim
sistemi/yaz›l›m ortaya koymak için
yap›ld›klar›ndan dolay›, haz›r olur olmaz
bütün dünyan›n kullan›m›na sunulmaktad›r.
Daha önce de bahsetti¤imiz kodlar›n aç›k
olmas› ve bu özellik biraraya geldi¤inde
meydana gelen herhangibir güvenlik a盤›,
ço¤u zaman sistemleri kurcalayan
sald›rganlardan önce gelifltiriciler
taraf›ndan tespit edilmekte ve gerekli
yamalar yay›nlan›p sistemlerin bundan
zarar görmemesi sa¤lanmaktad›r. Bu
sebeplerle, flu an için dünya üzerindeki en
h›zl› güncellenen iflletim sisteminin
GNU/Linux oldu¤unu söylemek pek de
yanl›fl olmaz.
Bir iflletim sisteminin zamanla fliflmesi,
harddiskin dolmas› sebebiyle
yavafllamas› veya uzun süre kullan›m›n
sonunda reset istemesi gibi gerçekler
var, Linux bu aç›dan nas›l ?
Aç›kcas› bu tür problemler gün geçtikçe
iflletim sistemleri arenas›ndan kalkmakta,
bu tür zay›fl›klara sahip iflletim sistemleri
kendi üreticileri taraf›ndan da
terkedilmekte, yerlerini daha güvenilir,
daha güçlü (örnek periodik olarak
resetlenmesi ya da birkaç ayda bir yeniden
kurulmas› gerekmeyen) iflletim sistemlerine
b›rakmakta.
Gnu/Linux ise, stabilite diye bahsedilen
kararl›l›k konusunda on y›l› aflk›n bir süredir
oldukça baflar›l› bir geçmifle sahip. Kararl›
sürümde (Test ya da beta olmayan) bir
GNU/Linux da¤›t›m›nda kolay kolay
çal›flt›rd›¤›n›z bir program›n kilitlendi¤inde
flahit olmazs›n›z, zira bütün programlar
Kurumsal
ortaya ç›kt›klar› andan itibaren s›n›rl› bir
beta test grubu taraf›ndan de¤il, dünya
çap›na yay›lm›fl yüzbinlerce Linux
kullan›c›s› taraf›ndan, hemen her çeflit
donan›m üstünde denenir ve flikayetler
yaz›l›m› gelifltiren kiflilere ulaflt›r›l›r. Ancak
bu sürecin sonunda problemler
giderildi¤inde o yaz›l›m da¤›t›mda yer al›r.
Bu program ne kendisine ayr›lan haf›za
miktar›ndan daha ço¤unu tutup sizi yetersiz
haf›za ile b›rakabilir, ne de cpu zaman›n›n
tamam›n› al›p kullan›m› imkans›z k›lar.
Her zaman için root (yönetici) hesab› ile
bu program›n sahip oldu¤u kaynaklar›
boflaltmak ya da program› tamamen
devreden ç›kartma imkan›na sahip
olursunuz. K›sacas› bir tek program›n
kilitlenmesi ile iflletim sisteminin kilitlenmesi
aras›nda çok büyük bir fark vard›r
Gnu/Linux sistemlerde -ki ikincisini kararl›
bir da¤›t›mda hemen hemen hiçbir zaman
göremeyebilirsiniz.
Bu son madde de güvenli¤in sa¤lanmas›
için, güvenilirli¤in ne kadar önemli oldu¤unu
vurgulamaktad›r.
Bir sistemin güvenli¤inin sa¤lanmas› için
en önemli halkan›n insan oldu¤unu ve bir
iflletim sisteminin de ancak sistem
yöneticisinin bilgisi oran›nda güvenli
oldu¤unu bir kez daha belirttikten sonra,
bu flartlar sa¤land›¤›nda yukar›da
bahsedilen sebeplere dayanarak
Gnu/Linux'un oldukça güvenli ve güvenilir
bir iflletim sistemi oldu¤unu söyleyebiliriz.
5
Kurumsal
Linux Bafları Ödülleri ön eleme sonuçları açıklandı
Özgür penguenler
ön elemeyi tamamladı
IBM Türk tarafından bu yıl üçüncüsü
düzenlenen ve herkese aç'e7ık olan Linux
Bafları Ödülleri-3 yarıflmasının ilk aflaması
elemeyi geç'e7en projelerin belirlenmesiyle
tamamlandı. Projelerin asılları 20 Kasım
2004 tarihinde teslim edilecek ve yarıflma sonucu
7 Aralık 2004 tarihinde duyurulacak.
IBM Türk’ün Linux açık kaynak iflletim sistemi üzerinde proje gelifltirenleri
teflfvik etmek amacıyla düzenledi¤i ve tüm Türkiye'ye açık olan Linux Bafları
Ödülleri-3 yarıflmasında ilk aflama tamamlandı. 32 proje yarıflmaya katılmaya
de¤er bulunarak ilk elemeyi geçtiler. Projelerde, üretim sektörüne yönelik
çözümlerin ön plana çıktı¤ı görüldü. Yarıflmada ilk aflamanın tamamlanmasının
ardından flimdi gözler, projelerin son teslim tarihi olan 20 Kasım’a çevrildi.
Bu yıldan itibaren herkese açık olarak düzenlenen yarıflmanın katılımcılarının
yüzde 70’ini üniversite ö¤rencileri, yüzde 20’sini firmalardan katılımcılar,
yüzde 10’unu ise ba¤ımsız katılımcılar oluflturdu.
Dünyanın bir numaralı teknoloji flirketi IBM tarafından düzenlenen yarıflma,
Linux üzerinde uygulama gelifltirenleri desteklemeyi ve Linux kullanımını
yaygınlafltırmayı amaçlıyor. IBM Türk, yarıflma aracılı¤ıyla, teknolojik bilginin
paylaflımı konusunda yeni yolların yaratılmasını da hedefliyor. IBM Türk
Kurumsal iliflkiler uzmanı Kamer Gürbakır yarıflmayla ilgili olarak, “Bu yılki
yarıflmayla birlikte toplamda 200’den fazla projenin yaratılmasına önayak
olduk. Ü'dclkemizde açık kaynak hareketinin güçlendi¤ini görmek son derece
sevindirici. Katılan projelerin çeflitlili¤i, gelece¤in açık sistemlerde olaca¤ını
kanıtlıyor.” dedi.
Ön elemeyi geçen bütün katılımcılara ise Novell SuSe Linux 9.1 Professional
Edition hediye edilecek. Yarıflma tamamlandı¤ında ilk üç'e dereceye giren
ekiplerin liderlerine ise birer IBM PC verilecek. NTV’nin ‹letiflim Sponsoru
oldu¤u yarıflmada dereceye girenlere ayrıca, Penguen Yazılım’dan ve Cisco
Türkiye’den e¤itim olanakları sunulacak.
6
Senlik
,
3. Linux ve Özgür Yaz›l›m
fienli¤inin Ard›ndan
IBM Türkiye'nin sponsorlar› aras›nda bulundu¤u, Türkiye'nin en
önemli Linux ve Özgür yaz›l›m etkinliklerinden biri olan flenli¤in
3.sü 13-16 May›s tarihleri aras›nda Ankara Milli Kütüphane'de
gerçekleflti.
Aç›l›fl konuflamalar›n› Cumhuriyet Halk Partisi Uflak Milletvekili
Osman Coflkuno¤lu, Linux Kullan›c›lar› Derne¤i Baflkan› Doç. Dr.
Mustafa Akgül ve LKD Etkinlik Çal›flma Grubu Baflkan› Devrim
Gündüz'ün yapt›¤› flenlik oldukça yo¤un bir kat›l›mc› toplulu¤u
taraf›ndan izlendi. 3 salonda, 4 gün boyunca Türkiye ve dünyadaki
geliflmeler, birbirinden önemli konuflmac›lar taraf›ndan flenlik
kat›l›mc›lar›na aktar›ld›, tart›fl›ld›.
fienlik program›nda öne ç›kanlar aras›nda çad›r'da yap›lan, teknik
a¤›rl›kl› sunumlar, Uluda¤ Projesi çal›flanlar›n›n camia ile tan›flt›¤›
panel, Ergin Soysal'›n "PHP 5'in Getirdikleri", Chris Stephenson'un
"Gerçek Hacker'lar Neden Lisp Sever" sunumlar› vard›. Bunun
d›fl›nda toplant› aralar›nda yaflanan lobi sohbetleri de izlemeye
de¤erdi.
Bir kaç öncesinden flenlik sitesinden ziyaretçilerin önerileriyle
belirlenen "Y›l›n Penguenleri Ödülleri" adaylar› 4.gün sonunda
yap›lan bir törenle ödüllerini ald›lar. 2004 y›l›n›n Penguenleri
flöyle:
En Çal›flkan Penguen: Devrim Gündüz
En iyi Kurumsal Kullan›c›: T.C. Merkez Bankas›
En Baflar›l› Özgür Yaz›l›m Projesi: Uluda¤ Ulusal Da¤›t›m Projesi
En Baflar›l› Yerellefltirici: Nilgün Belma Bugüner
En iyi Özgür Yaz›l›m: Turquaz Muhasebe Yaz›l›m›
En iyi Bas›l›/Görsel içerik Çal›flmas›: Fazlamesai.net
Bunlar›n d›fl›nda Doç. Dr. Mustafa Akgül'de Yüzy›l›n Pengueni
ödülünü ald›.
Her geçen y›l içeri¤i zenginleflen ve izleyicisi say›s› ciddi bir oranda
artan flenli¤in 4.cüsü için 2005 ilkbahar›n› sab›rs›zl›kla bekliyoruz.
7
)
Egitim
Linux
Challenge
2004
IBM tarafından Lise ve Universite ö¤renicilerine yönelik olacak
yarıflma 2 A¤ustos tarihinde LinuxWorld'de duyuruldu. Linux'u
gelifltirmek amacıyla bafllatılan yarıflmanın amaçları öyle:
1. Ö¤rencilerin Linux kullanımını arttırmak
2. Gerçek-dünya problemlerini çözerek Linux'u daha iyi hale getirmek
3. Linux kullanarak bir uygulama tasarlama ve gelifltirmek
IBM personeli tarafından yaratıcılık, tamamlanmıfllık, sonuç, netlik
kriterlerine göre de¤erlendirilecek projeler arasında ilk 20 projenin
sahipleri Linux yüklü 2500$ de¤erindeki IBM ThinkPad bilgisayar
ve 2005'te Linux Teknoloji Merkezinde gerçekleflecek 3 yaz okulundan
birine katılma hakkı kazanacaklar.
Bunlar dıflında bir üniversite ödülü de mevcut. Ö¤rencilerinin
katılımlarından en yüksek ortalamayı sa¤layan üniversite 16-node
Linux bafllangıç cluster ile ödüllendirilecek.
Yarıflma için önemli tarihler flöyle:
2 A¤ustos 2004
- Kayıtlar bafllangıç tarihi
31 Ekim 2004
- Kayıtlar için son gün
13 Aralık 2004
- Kayıt olan ö¤renciler için projelerin
gönderilme tarihi
De¤erlendirmeler 3 - 14 Ocak 2005 tarihleri arasında yapılacak. Yarıflma sonuçlarını
ise 21 Ocak 2005 tarihinde ö¤renebilece¤iz.
Yarıflma ile ilgili daha detaylı bilgi ve katılım formu
http://www.linuxuniversitychallenge.com/ adresinde bulunabilir. Türkiye'den katılımın
yo¤un olması en büyük dile¤imiz.
8
Vizyon
IBM, Grid ve
Açık Sistemler
Grid, da¤ıtık hesaplamalar›n, data kaynaklarının,
a¤ kaynaklarının, veri alanlarının tek bir sistem altına
toplanmasını sa¤layarak kullanıcıların bütün bu kaynakları
kullanmasını sa¤layan bir sistemdir.
Özünde, açık standartlar ve protokoller içeren, heterojen ve
co¤rafi olarak da¤ınık alanlarda iletiflimi sa¤layan bir sistem
olan Open Grid Services Architecture (OGSA)'a dayanır.
Grid’i web, da¤ınık hesaplama, peer-to-peer ve virtualization
tekonolojileri arasında son zamanların en önemli geliflmesi
olarak nitelendirebiliriz.
• Çünkü grid web gibi karmaflık yapısını gizleyip kullanıcılara
basit bir kullanım sa¤larken, web’in aksine sadece iletiflimi
sa¤lamakla kalmaz ifl dünyasına yönelik iflbirli¤ini sa¤lar.
• Ya da grid gibi kullanıcıları dosya paylaflımını sa¤larken,
bundan farklı olarak her türlü kayna¤ın kullanımına olanak
verir.
• Cluster’lar gibi bilgisayar kaynaklarını bir araya getirirken,
bu sistemlerle yapılması zor olan co¤rafi olarak yayılma
özelli¤ini de taflır.
• Sanallafltırma (Virtualization) teknolojileri gibi BT
kaynaklarının sanallafltırılmasını sa¤lar ve buna ek olarak
bunu bütün kaynaklara yayar.
Linux’un esneklik ve ölçeklenebilir özelli¤iyle platform ve
uygulama ba¤›ms›z çal›fl›r.
IBM hem teknolojik hem de ifl dünyası açısından grid teknolojisi
ile yakından ilgilenmektedir. Grid teknolojisinin itici
güçlerinden biri olan Sanallafltırma (Virtualization) konusunda
IBM'in sanal bellek, sanal depolama ve sanal ifllemci gibi
önemli katkıları bulunmaktadır. Bu çalıflmalar bilgisayarların
binlerce kullanıcı için ifllem yapabilmesini sa¤lamıfltır.
Grid teknolojisinin temel yararları
‹fl Dünyası
- Sonuçlara daha h›zl› ulaflmak
- ‹flbirli¤ini sa¤lamak ve esneklik
- ‹fl taleplerini karflılayacak büyüme
- Üretkenli¤in artması
- Varolan yatırımların de¤erlendirilmesi
Teknoloji açısından
- Altyapı optimizasyonu
- Verilere ulaflmayı kolaylafltırmak
- Esnek ve yüksek verimlili¤e sahip altyapı
Sporda Linux
ve Grid
1990 y›l›ndan beri tenis dünyas›n›n att›¤›, flampiyonalar›n
evi Wimbledon'da, flampiyonalar›n biliflim altyap›s›ndan IBM
sorumlu. Her geçen y›l biliflim altyap›s›n›n daha da a¤›r yükler
ald›¤› organizasyonda IBM 1999 y›l›ndan beri Linux'u tercih
ediyor.
1877 y›l›nda sadece 22 oyuncunun ve 200 izleyicinin kat›ld›¤›
flampiyonalar günümüzde yüzbinlerce izleyiciye, milyonlarca
televizyon seyircisine yine milyonlarca internet kullan›c›s›na
hizmet ediyor.
1995 y›l›nda aç›lan www.wimbledon.org bu talebin en
yo¤unlaflt›¤› alan. Gerçek zamanl› skor takibi, maç sonuçlar›
ve istatistikleri, kuralar, haberler, oyuncu bilgileri, arflivler
(ses ve görüntü), al›flverifl, sanal gezi bu sitenin sundu¤u
hizmetlerden sadece baz›lar› ve bunlar› sa¤layan Linux
çal›flt›ran eServer'lar ve AIX çal›flt›ran pSeries sunucular.
Ciddi bir aktivite yaflanan sitede, gerekli esnekli¤i, güvenilirli¤i
ve ölçeklenebilirli¤i bu sistemler sa¤l›yor.
Linux'la Skor Tutmak
IBM'in Wimbledon fiampiyonalar›’na sa¤lad›¤› çözümlerde
en dikkate çarpan› IBM Gerçek -Zamanl› Skor tahtas›.
18 korttan eflzamanl› olarak toplanan 100 istatistiki bilgi
skor tahtalar›n› besleyen IBM DB2 veritabanlar›nda saklan›yor.
Bu uygulama Wimbledon web sitesinden 5.5 milyon defa
indirilmifl.
Linux'lu IBM sistemler ilk kez 2004 y›l›nda IBM eServer
XSeries sunucular›nda kullan›ld›. DB2 Evrensel
Veritaban›(UDB) DB2/Linux kullan›lar ThinkPad'ler taraf›ndan
maçlarla ilgili verileri saklamak için bir depo gibi kullan›ld›.
UDB/Linux, internet üzerinden milyonlarca taraftar hizmet
etti.
9
Tamer Sezgin
Eclipse
Advisory IT Specialist
[email protected]
Yaz›l›m Grubu / WebSphere
Son on y›lda bilgisayar dünyas›nda
gözlemlenen aç›kl›k ve özgürleflme
hareketlerine yak›ndan bak›ld›¤›nda üç
ak›m göze çarpar.
Birincisi, donan›mdan ve her çeflit
ba¤›ml›l›ktan uzak bir iflletim sistemi
yaratma hareketidir. Bu hareket
GNU/Linux sistemlerinin geliflmesine
neden oldu ve her geçen gün etkisini
art›rarak sürdürüyor.
‹kinci hareket, iflletim sistemlerinden
(dolayl› olarak da donan›mdan) ba¤›ms›z
bir programlama dili gelifltirme denemesi
olarak bafllad› ve bugün Java dili ve
J2EE (Java2 Enterprise Edition) ortam›
olarak BT (Bilgi Teknolojileri) dünyas›nda
yayg›n olarak kabul gördü¤ü bir noktaya
ulaflt›.
10
Üçüncü hareket ise, bafllang›çta özellikle
uygulama gelifltiricilerin sorunlar›n›
çözmeyi hedeflemiflti. Ancak sonradan
bu hedefini daha da büyütüp, iflletim
sistemi ve programlama dillerinden
ba¤›ms›z, aç›k, geniflletilebilir ve çok
çeflitli amaçlar için uyarlanabilir bir
uygulama gelifltirme ve çal›flt›rma ortam›
yaratma harekine dönüfltü. Bu alandaki
yar›fl hala devam etmekle birlikte, en
önde giden aday flüphesiz Eclipse
ortam›d›r.
Kurulumu ve Kullan›m›
Bu hareketler birbirlerinden ba¤›ms›z
geliflmifl gibi görünseler de, asl›nda
aralar›nda çok güçlü ba¤lar vard›r. fiöyle
ki, alternatif iflletim sistemlerinin
olmad›¤› bir ortamda, farkl› iflletim
sistemlerini destekleyen bir programlama
dilinin ya da ortam›n çok fazla bir anlam›
olmayacakt›r. Benzer flekilde, kendine
özel programlama dillerine, araçlara ve
yöntemlere ihtiyaç duyan yeni bir iflletim
sistemi de kullan›c›lar› ve uygulama
gelifltiricileri al›fl›k olduklar› ortam› bir
anda b›rakmaya zorlayaca¤› için, ya çok
yavafl geliflecek, ya da geliflemeyecektir.
Dolay›s›yla, bu hareketlerin geliflimlerini
h›zland›rabilmek için birbirlerini
desteklemeleri gerekir. Bu aç›dan
bak›ld›¤›nda, yeni gelifltirilen uygulama
programlar›n Eclipse ortam›nda Java
dilinde gelifltirilmesi ve Linux üzerinde
çal›flt›r›lmas› üçünün de geliflimini
h›zland›racakt›r. Eclipse'in aç›k
teknolojiler içindeki yeri bu flekilde
tan›mland›ktan sonra, bu yaz›da Eclipse
hakk›nda k›sa bir tan›t›m yap›p, Eclipse
ile grafik arabirimli bir örnek program
yap›lacakt›r.
Eclipse, 2001 y›l›nda IBM taraf›ndan
aç›k yaz›l›m dünyas›na aç›lan bir yaz›l›m
gelifltirme ortam›d›r. Eclipse'in
gelifltirilmesi için bafllang›çta 9 flirket
taraf›ndan kurulan Eclipse
organizasyonu, sonraki iki y›l içerisinde
üye say›s›nda çok büyük art›fl yaflam›fl,
2004 y›l› içerisinde de yap›s›n› daha
ba¤›ms›z kurumsal bir flekle dönüfltürmüfl
ve Eclipse Vakf› halini alm›flt›r. Yeni
ç›kan, Eclipse 3 sürümü ile birlikte,
sadece yaz›l›m gelifltirme ortam› de¤il,
ayn› zamanda bir çal›flma ortam› da
olabilece¤ini duyurmufltur.
Eclipse'in kendisi de Java ile gelifltirildi¤i
için, bünyesinde donan›m ve iflletim
sistemi ba¤›ms›zl›¤› kendili¤inden vard›r.
Bunun ötesinde, di¤er ortamlardan farkl›
olarak, istenildi¤inde, kullan›lmayan
özelliklerin ç›kart›labilmesi, yeni
özelliklerin eklenebilmesi, farkl› kullan›c›
gruplar›n›n isteklerine göre yeni bak›fl
aç›lar›n›n (perspektif) yarat›labilmesi ve
var olan özellikleri yeniden yazmak
zorunda kalmadan üzerlerine ekleme
yap›labilmesi gibi özellikler tafl›r.
Bu özelliklerin bir sonucu olarak,
www.eclipse.org adresinden ücretsiz
olarak indirilebilen Eclipse ürünü ile,
Java ve C/C++ dillerinde uygulama
ve Eclipse ortam› için eklentiler
gelifltirebilir ve bu çal›flmalar›n›z› bir
CVS (Code Versioning System) sunucusu
arac›l›¤› ile tak›m arkadafllar›n›zla
paylaflabilirsiniz.
Çeflitli firmalar›n sa¤lad›¤› (ücretli ya
da ücretsiz) haz›r Eclipse eklentileri
sayesinde bu yetenekler istenilen yönde
geniflletilebilir. Örne¤in, HTML ve JSP
sayfa tasar›m›, XML düzenleme/
dönüfltürme, J2EE uygulama gelifltirme,
Web Servisleri haz›rlama, Struts ve JSF
ile Web tabanl› uygulama gelifltirme ve
görsel form tasarlama gibi güncel
ifllemlerden AS/400 için RPG
programlar› yazma/derleme, mainframe
ortam› için COBOL programlar›
gelifltirmeye kadar, hatta çeflitli yard›mc›
programlar ve oyun programlar›na
var›ncaya kadar bir çok Eclipse eklentisi
bu gün kullan›ma haz›rd›r.
Eclipse'i
denemek
isteyenler
http://download.eclipse.org/downloads/
index.php adresinden, herhangi bir kay›t
yapt›rmadan ve ücretsiz olarak
indirebilirler. Linux üzerinde çal›flan
Eclipse'in son sürümü (eclipse-SDK-3.0linux-gtk.zip) yaklafl›k olarak 85MB
büyüklü¤ündedir.
Eclipse kodunu indirdikten sonra, unzip
ya da benzer bir komutla uygun bir
dizine (örn: /opt) açmak gerekir. Açma
ifllemi bittikten sonra bu dizinin alt›nda
eclipse alt dizini yarat›l›r.
Eclipse'i çal›flt›rmak için sistemde Java
gelifltirme ortam›n›n kurulu olmas› ve
do¤ru java/bin dizininin sistem yoluna
eklenmesi gerekmektedir.
örn: export PATH=/opt/java/bin:$PATH
Linux üzerinde kullanaca¤›n›z Java
kodunu afla¤›daki IBM web sitesinden
indirebilirsiniz.
h t t p : / / w w w 106.ibm.com/developerworks/java/jdk/
http://java.sun.com/j2se/1.4.2/downloa
d.html
Daha sonra Eclipse'i bafllatmak için,
Eclipse'i kurdu¤unuz dizindeki “eclipse”
program› çal›flt›r›l›r.
Örn: /opt/eclipse/eclipse
komutu kullan›l›r.. E¤er, sistem yolunda
java bulunamazsa afla¤›daki gibi bir
hata ekran› gelir.
Eclipse normal olarak aç›labilirse,
karfl›n›za çal›flma alan›n› belirtmenizi
isteyen afla¤›daki gibi bir ekran gelir.
Dilerseniz, her proje için ayr› çal›flma
alan› kullanabilir, ya da bir tek çal›flma
alan›nda birden fazla proje ile
çal›flabilirsiniz. Öntan›ml› olarak gelen
dizine yazma hakk›n›z varsa belirtilen
dizini kullanabilirsiniz, ya da kendi
belirledi¤iniz bir baflka dizini
seçebilirsiniz.Bu sorunun tekrar gelmesini
istemiyorsan›z, pencerenin alt›ndaki
kutucu¤u iflaretleyebilirsiniz. “OK”
dü¤mesine basarak devam etti¤inizde
k›sa bir süre sonra karfl›n›za afla¤›daki
gibi “Eclipse 3.0” ana ekran› gelir.
Ana ekranda Eclipse ile ilgili daha çok
bilgi ve yard›m›n oldu¤u çeflitli ba¤lant›lar
bulunmaktad›r. Bu ba¤lant›lar›n içeri¤ini
keflfetmeyi sonraya b›rak›p devam etmek
için sol üst köfledeki “Welcome” yaz›s›n›n
yan›ndaki “X” iflaretine t›klayarak
pencereyi kapatabilirsiniz.
Karfl›n›za gelen ekran, Eclipse'in
“Resource Perspective” ekran›d›r. Bu
bak›fl aç›s›nda ad›ndan da anlafl›labilece¤i
gibi, çal›flma ortam›n›zdaki her kaynak
s›radan bir dosya olarak görünür. Bu
ortamda dosyalar›n içeri¤inin ne
oldu¤unun önemi yoktur, ana menü, araç
kutular› ve Eclipse'in içindeki alt
pencerelerin yerleflimi bu perspektife
göre ayarlanm›flt›r.
Buradan Java perspektifine geçebilmek
için, sa¤ üst köfledeki “Resource”
kulak盤›n›n sol taraf›ndaki “Open a
perspective” dü¤mesine t›klayarak
“Java” y› seçebilir, ya da menüden
“Window-Open Perspective-Java” y›
seçebilirsiniz.
Java bak›fl aç›s› afla¤›daki gibidir. Burada
ana menu ve alt›ndaki araç kutusu,
pencerelerin içeri¤i, sa¤ tufla bas›ld›¤›nda
gelen menünün içeri¤i gibi bir çok özellik,
Java programlamaya uygun olacak
flekilde düzenlenmifltir. Bir program
yazabilmek için ilk olarak bir proje
yarat›lmas› gerekir. Bunun için, ana
menüden File-New-Project seçilir ve
gelen pencereden proje tipi olarak “Java
Project” seçilir.
Karfl›n›za gelen “Create Java Project”
iletiflim kutusunda uygun bir proje ad›
(örn: TestProject) belirtilir ve “Finish”
dü¤mesine bas›l›r. Art›k Eclipse
ortam›nda, sol taraftaki “Package
Explorer” görüntüsü (view) içersinde
yaratt›¤›n›z projeji görebilirsiniz... Proje
içerisinde yeni bir Java s›n›f› yaratmak
için, “Package Explorer” görüntüsünde
projenizin üzerinde sa¤ tufla t›klayarak,
gelen menüden “New-Class” bölümünü
seçin. Aç›lan “New Java Class”
penceresinde yarataca¤›n›z s›n›f›n ad›n›
ve içinde olaca¤› paket ad›n› belirtip
ifllemi tamamlay›n.
Yeni yarat›lan s›n›f Eclipse'in içinde
aç›lacak ve çeflitli düzenlemeleriniz için
haz›r olacakt›r. Yap›lan düzenlemeler
Ctrl+S tuflu (ya da ana menüden FileSave seçene¤i) ile kaydedilebilir. Java
program› kaydedildi¤inde otomatik
olarak derleme ifllemi de gerçeklefltirilir,
bu nedenle menüde ayr›ca “Compile”
gibi bir seçenek aramaya gerek yoktur.
Çok bilinen “Hello World” örne¤i ile
ilgili kodu ekledikten sonra Eclipse
ortam›m›z›n görüntüsü afla¤›daki gibidir.
Bu program› çal›flt›rmak için, ana
menüden “Run - Run As – Java
Application” seçene¤i t›kland›¤›nda
program çal›flt›r›lacak ve Eclipse
penceresinin alt taraf›nda aç›lacak olan
“Console” görüntüsünde “Hello World!”
yaz›s› görünecektir. Bu oldukça basit
giriflten sonra Eclipse üzerinde
programlama ile ilgili daha fazla bilgi
edinmek için en iyi kaynak yine Eclipse
içerisindeki yard›m ekran›d›r. Menüden
“Help – Help Contents” seçildi¤inde bir
Mozilla (ya da sisteminizde tan›ml› baflka
bir taray›c›) penceresi içerisinde “Eclipse
Help” sistemi gelir. “Eclipse Help”
uygulamas›, web tabanl› bir uygulamad›r
ve Eclipse içerisindeki dahili bir HTTP
Sunucusu üzerinde çal›flmaktad›r.
Kullan›m kolayl›klar›ndan dolay› bir çok
IBM ürünü (WebSphere, DB2, Content
Manager, ...) yeni sürümlerinde bu
teknolojiyi kullanmaktad›r.
“Eclipse Help” sisteminde “Workbench
User Guide” bafll›¤› alt›nda Eclipse
ortam›n›n kullan›m›yla ilgili, “Java
Development User Guide” bafll›¤› alt›nda
da Eclipse içerisinde Java uygulamalar›
gelifltirmekle ilgili ayr›nt›l› bilgilere
eriflilebilir.
11
On demand dünyası için
yüksek kapasiteli
esnek sistemler
Güçlü, düflük maliyetli, açık ve uyarlanabilir
UNIX® ve Linux® seçenekleriyle IBM
Power Architecture teknolojisi, iflletmelerde
yenili¤in desteklenmesini sa¤lar.
IBM Virtualization Engine ve Capacity on
Demand (CoD) olanakları, sistem ve
yönetim maliyetlerinin düflürülmesine
yardımcı olurken esnekli¤in ve kaynak
kullanımının artırılmasına olanak tanır.
Lider güvenilirlik, kullanılabilirlik ve hizmet
alınabilirlik özellikleri, yönetimin
basitlefltirilmesini ve kullanılabilirlik
özelliklerinin gelifltirilmesini sa¤lar.
Günümüzün ifl dünyasında flirketler,
belirsizli¤e karflı koymak yerine ona kucak
açarak sürekli de¤iflen koflullara hızlı bir
biçimde uyum sa¤layarak rekabette çok
daha iyi bir konuma sahip olabilirler. Her
an de¤iflen ifl koflullarına uyum
sa¤layabilecek ve bunlarla birlikte
çalıflabilecek esneklik ve hızlı yanıt
verebilirlik özelliklerini taflımak üzere
tasarlanmıfl bilgi teknolojisi platformları
sayesinde flirketler, karmaflık altyapıları
basitlefltirebilir, temel varlıklarını
koruyabilir, geçifl risklerini azaltabilir ve
sistemin uygun maliyetle alınabilmesini
tehlikeye atmadan on demand bilgi ifllem
olana¤ı elde edebilirler.
12
IBM Power Architecture teknolojisini
kullanan IBMserver pSeries ürünlerinin
yeni nesli IBMserver p5 sistemleri,
flirketlerin on demand dünyasında
kusursuzlu¤a eriflmelerine yardımcı olmak
için güçlü UNIX ve Linux iflletim sistemi
yenili¤i ve performansından oluflan IBM
gelene¤i üzerine yapılandırılmıfltır. server
p5 ürün ailesindeki yenilikler, kullanılabilir
en geliflmifl 64 bitlik çip olan IBM
POWER5 ifllemcisinden, sistemlerin
kullanım ve yönetimine iliflkin standardı
belirleyen IBM Virtualization Engine sistem
teknolojilerine kadar uzanır. Bu yeniliklerle
server p5 ürün ailesi, UNIX ve Linux
iflletim sistemleri için yeni bir örne¤i temsil
eder.
Geçmiflte, müflteriler için ifllev, güvenilirlik
ve sistem kullanımının bir bedeli vardı.
Ancak server p5 ürün ailesiyle, bu tür
özverilere artık gerek kalmadı. Bu
sunucular, çok yo¤un rekabet içeren pazar
ortamında yüksek uyumluluk ve kullanıfllı
iflletim sa¤layan pSeries sistemlerinin lider
olanaklarını geniflletir, böylece flirketlerin,
düflük maliyet, hızlı yanıt verebilme ya da
esneklik özelliklerinden ödün vermeksizin
bilgi teknolojisi altyapılarını
basitlefltirmelerine, kritik verilerini
korumalarına ve platform geçiflinin taflıdı¤ı
potansiyel riskleri azaltmalarına yardımcı
olur.
Mikrobölümleme gibi IBM Virtualization
Engine sistem teknolojisi seçenekleri,
sunucu birlefltirmesinde heyecan verici
yepyeni olasılıklara açılan kapıları aralar.
“Mikrobölümleme, her bir ifllemcinin
on adede kadar” sanal sunucuya ya da
dinamik mantıksal bölümlere (LPAR)
bölünmesine olanak tanır. Bu yöntemle
sistem, çok sayıda ba¤ımsız iflyükünü
birlefltirecek biçimde ayarlanabilir ve
böylece pek çok sunuculardan oluflan rafları
tek bir birlefltirilmifl pakete dönüfltürerek
sonuçta ‘tek bir kutuda bir sunucu çiftli¤i’
elde edilebilir. Bu flekilde flirketler,
maliyetlerin düflürülmesine yardımcı olmak
için daha yüksek düzeyde sistem
kullanımına ve birlefltirilmifl sistem
yönetimine sahip olabilirler.
Çok sayıda iflletim sistemi deste¤i
karmaflıklı¤ın›n ve maliyetlerin
azaltılmasına yardımcı olur
Geleneksel olarak, çok sayıda ifl biriminde
farklı uygulamalar çalıfltıran kurulufllar,
her bir uygulama için ayrı sunucular
kulland›lar. Ancak, sunucu çiftlikleri
büyüdükçe, flirketler tek sunucu/tek
uygulama yaklaflımının karmaflık ve
yönetimi zor bilgi teknolojisi altyapılarına
yol açtı¤ını, bunun da verimlili¤in düflmesi
ve iflletim maliyetlerinin artmasına neden
oldu¤unu keflfettiler.
IBM server p5 sistemleri, AIX 5L, Linux
ve i5/OS iflletim sistemlerinde farklı
uygulamaları aynı anda çalıfltırarak bilgi
teknolojisi altyapılarını basitlefltirmek için
tasarlanmıfltır. Çok sayıda iflletim sisteminin
aynı sunucu üzerinde çalıfltırılması, sunucu
birlefltirilmesini kolaylafltırarak
k a r m a fl ı k l ı ¤ ı n a z a l t ı l m a s ı n a ,
yönetilebilirli¤in gelifltirilmesine ve daha
düflük toplam sahip olma maliyetinin teflvik
edilmesine yardımcı olur. Her bir ifllemci,
ifllemci baflına on adede kadar dinamik
mikro bölümü destekleyebildi¤i için, server
p5 sistemleri daha genifl iflletim esnekli¤i
sunar.
Esnek kapasite özellikleri, de¤iflen
gereksinimlere daha hızlı yanıt verilmesine
olanak tanır. IBM server p5 ürün ailesi,
flirketlerin sürekli de¤iflen öncelikler
do¤rultusunda iflyükünü ve performansı
otomatik olarak ayarlamalarını sa¤lamak
üzere tasarlanan esnek ve ölçeklenebilir
çeflitli özelliklerle donatılmıfltır. Örne¤in,
dinamik LPAR, kullanılmayan bölümlerdeki
kapasiteyi yüksek ifllem hacimli bölümlere
yeniden atayarak sistem yöneticilerinin
sanal sunucular üzerindeki ifllemci ve
depolama kaynaklarını ayarlamalarını
sa¤lar.
Çeflitli sektörlerdeki kurulufllar, ifllemci
kullanımında kısa süreli anlık artıfllar ile
karflılaflırlar. Belirliserver p5 sistemlerinde
iste¤e ba¤lı olarak bulunan CoD
özellikleriyle, müflteriler, ifllemcileri ya da
belle¤i en yo¤un ifllem gereksinimlerini
karflılayacak biçimde etkinlefltirerek de¤iflen
uygulama iflyükü taleplerine hızla yanıt
verebilirler.
IBM, Open Power
AIX 5L, “on demand” bilgi ifllem için
güçlü bir temel oluflturur.
Günümüzün “on demand” dünyasında,
müflterilerin iflletmelerini yönetmek için
güvenli, güvenilir, sa¤lam ve esnek bir
iflletim ortamına gereksinimleri vardır. Bu
nedenle, sektörde çok güçlü bir UNIX
iflletim sistemi olan ve IBM tarafından
sunulan AIX 5L, ifl açısından çok önemli
uygulamalar için UNIX istemcileri için
tercih edilen bir platform olarak hızla
yayılmaktadır. Güvenilirlik, kullanılabilirlik,
güvenlik özelliklerine ve açık standartlara
dayanan AIX 5L, esnek bir bilgi teknolojisi
altyapısı oluflturmak için mükemmel bir
seçimdir.
AIX 5L, dünya çapında ifl yapan
kurulufllarda çalıflan çözümleri oluflturmak
için IBM deneyiminden yararlanır. 64 bitlik
POWER5 platformları, IBM Virtualization
Engine sistemi teknolojileri ve Linux’a
yakın olma için geliflmifl deste¤in
sa¤lanması konusunda sektörde lider olan
yalnızca bir UNIX iflletim sistemi vardır:
AIX 5L Version 5.3. Bu sürüm, müflterilere
Java™ teknolojisi, Web performansı ve
ölçeklenebilirlik gelifltirmeleri sunar. Bu
özellikler müflterilerin tek bir sistemden
büyük ve karmaflık kurulumlara kadar her
boyuttaki sistemi yönetmelerine yardımcı
olmak üzere tasarlanmıfltır. Web tabanlı
uzaktan yönetim araçları, sistemi
denetlemek ve geliflmifl yönetilebilirlik için
temel kaynakları izlemek üzere kullanıma
hazırdır. Ayrıca AIX 5L, Workload
Manager özelli¤ini de içerir. Bu özellik,
sistem talebinin en yo¤un oldu¤u
dönemlerde uygulamaların hızla yanıt
verebilir durumda olmasını sa¤lamak üzere
tasarlanmıfltır.
kolaylıkla çalıfltırabildi¤i için, Linux hem
iflletme içerisinde, hem de temel sa¤layıcılar
ve çözüm ortakları arasında verimlili¤in
önemli ölçüde artırılmasına yardımcı olur.
IBM server p5 (POWER5) : De¤iflen bir
dünya için benzersiz uyarlanabilirlik ‹fllemci
teknolojisi, IBM Virtualization Engine
sistem teknolojileri, ölçeklenebilirlik,
kümeleme ve otonom bilgi ifllem
konularındaki IBM yenilikleri, IBM server
p5 sistemlerinin dünyanın en güçlü, sa¤lam,
güvenilir ve güvenli sistemleri arasında yer
almasını sa¤lar. Lider performans ve
esneklik özellikleri sayesinde server p5
ürün ailesi her boyuttaki flirketlere bilgi
teknolojisi altyapılarını basitlefltirmeleri,
önemli verilerini korumaları ve “on
demand” dünyasına geçifl risklerini en aza
indirmeleri konularında yardımcı olabilir.
IBM server p5 sistemleri UNIX ve Linux
bilg ifllemcili¤i için yeni standardı belirler.
Daha fazla bilgi için
IBM server p5 sunucularına iliflkin daha fazla
bilgi almak için, IBM temsilcinize ya da IBM
Çözüm Orta¤ınıza danıflabilir ya da afla¤ıdaki web
sitelerini ziyaret edebilirsiniz:
ibm.com/ser vers/uk/eser ver/pseries/
ibm.com/servers/uk/linux/linux_pseries.html
ibm.com/servers/uk/eserver/pseries/
Linux için özellefltirilmifl IBM POWER5
mikroifllemcili sunucusunun birçok
performans testinde girifl-seviyesinde
sistemlerde rekorlara imza attı¤› duyuruldu.
Yeni IBM eServer™ OpenPower™ 720,
eflde¤er UNIX®'e ve Linux sistemlerine
oranla çok daha yüksek performansı, çok
daha düflük maliyete sa¤layan sistem 64bit mimari serüvenini girifl seviyesindeki
sunuculara tafl›yor.
Linux on POWER yöneticisi Brian Connor
"OpenPower ifl dünyası'nda, özellikle
finansal ve perakende sektörde,
alternatiflerine göre düflük bütçeli ve yüksek
performansı'yla devrimsel bir seçenek."
diyor. ‹lk IBM eServer OpenPower
seçene¤i 1.5 GHz veya 1.65 GHz
POWER5 mikro-ifllemcili OpenPower 720
olacak. Sistemler 4-way rack ya da tower
ve en fazla 64GB bellek seçenekleri
içerecek. OpenPower 720, Novel SUSE
LINUX Enterprise Server 9 ve Red Hat
Enterprise Linux AS 3 (3.güncelleme)'ü
destekliyor. OpenPower 720, benzer
özelliklere sahip 4-way sistemlerde, 1.5
GHz HP rx4640-8'e göre 65%'e kadar,
1.5 GHz Dell 7250'ye göre 50%'ye kadar
ve 2.4 GHz Sun V40z server5'e göre
17%'ye kadar daha az maliyetli.
IBM, 2005 yıl›nın ilk yarıs›nda 2-way
OpenPower sistemleri tan›tmayı planlıyor.
OpenPower 720 sistemleri geçti¤imiz ay
itibariyle 3 yıl garantili ve $5000 liste
fiyatıyla (U.S.) piyasada.
Linux, açık standartlar aracılı¤ıyla
yatırımların korunmasını sa¤lar
Açık standartlar flirketlerin temel ifl
süreçlerini bütünlefltirmelerine, çözümlerini
hızlı bir biçimde yaymalarına ve yeni
ürünlerle hizmetlerin piyasaya çıkıfl
sürelerini hızlandırmalarına yardımcı
olabildi¤i için, IBM bu geliflimin bafllarında
Linux’a kucak açmıfltır. Bu açık olma
özelli¤iyle Linux, flirketlere ifl gereksinimleri
için uygun olan Açık Kaynak ve ISV
uygulamalarını içeren en iyi karıflımı
seçebilme esnekli¤ini sa¤lar böylece bilgi
teknolojisi yatırımlarının de¤erini gelece¤e
taflımalarına yardımcı olur. fiirketler çok
sayıda AIX 5L ve Linux uygulamasını aynı
IBM server p5 sistemi üzerinde aynı anda
13
Üniversitede Th›nkpad ve Linux
‹zmir Ekonomi Üniversitesi
Türkiye’nin en önemli PC ve Linux
birlikteli¤inin gerçekleflti¤i projeyi
temsilen Üniversite Bilgi ‹fllem Müdürü
Sn. Tijen Ayas ile görüfltük.
Haberlinux: ‹zmir Ekonomi Üniversitesi
ne tür teknolojik yenilik ve avantajlara
sahip? Ö¤rencilere ThinkPad dizüstü
bilgisayar verilmesinde tercihinizi
etkileyen unsurlar neler?
Tijen AYAS:
1-Tüm kampus kablosuz yapı ile donatılmıfl
vaziyette
2-Kablolu ve kablosuz a¤ üzerinde güvenlik
standartlarına uygun çalıflmalarımız her
yıl yenileniyor ve ihtiyacımıza göre
özellefltiriyoruz.
3-Tüm kullanıcıların kontrolu merkezi ve
tek noktada. Bunun için LDAP yapısı ve
politikası ve yetki a¤aç yapısı tümü ile
kuruldu.
4-Tüm sistemin monitörü ve gerekti¤inde
müdahalesi tek noktada.
5-Yardım masası (helpdesk) uygulamamız
tüm yapıya açık ve ortalama cevap süresi
10 dakika. Yardım masası kullanıcı
kullanım hataları dahil her fleye cevap
veriyor.
6-Sunucularımızın uptime oranı yüksek.
450 günü geçen müdahale görmemifl
sunucularımız var. Sadece kernel
güncelleyece¤imiz zaman sunucuları
kapatmak zorunda kalıyoruz.
7-Talep edildi¤inde Üniversite içine açık
sistem ve linux e¤itimi veren elemanlarımız
var.
Ve en önemlisi tüm bunlar açık sistemler
ve linux ile Üniversite bütçemizden
lisans parası ödenmeden yapıldı. Tüm bu
teknolojik yenilikleri kapalı iflletim
sistemleriyle yapmaya kalksaydık,
a- paramız yetmezdi
b- yapamazdık çünkü kapalı
kapal› iflletim sistemleri yetersiz kalırdı
Dizüstü bilgisayar vermemizin ana nedeni
ise flu ;
Üniversite olarak yetifltirdi¤imiz
ö¤rencilerimizin bilgisayar okur yazarı
yada operatörü olmasını de¤il, bilgisayarı
ve açık teknolojileri ö¤rencilerin
hayatlarının bir parçası haline getirmek.
14
Haberlinux: IBM ThinkPad ve Linux
birlikteli¤inin ‹zmir Ekonomi
Üniversitesi’ne sa¤ladı¤ı ek avantajlar
nelerdir?
Tijen AYAS: Bu bizim 4.ncü yılımız. ‹lk
iki yıl baflka marka dizüstü bilgisayar
aldık. Son iki yıldır dizüstü bilgisayar
olarak IBM'i seçtik. ‹lk iki yıl Linux
yakınlı¤ı göremedik, IBM'de bu yakınlı¤ı
çok güzel hissediyoruz. Bizim dizüstü
bilgisayarlarımızda da Linux, Mozilla
Browser ve open ofis kullanılıyor Türkçe
ve ingilizce olarak.
Haberlinux: Neden Linux?
Tijen AYAS: ‹zmir Ekonomi Üniversitesi
Bilgi ‹fllem altyapısı teknolojisini
gelifltirirken 6 konunun üzerinde önemle
durdu ve tüm bunları bir tek Linux
sa¤lıyordu;
1-Açıklık: Üniversiteler bilginin ö¤retildi¤i
ve herkese açık olması gereken yerlerdir.
Bilgi paylaflıldıkça bilginin üretimi artar.
‹zmir Ekonomi Üniversitesi hazır bilginin
hap fleklinde verildi¤i ve bilginin ticaretini
yapmaya çalıflan tekellerin operatörlerinin
yetifltirildi¤i bir Üniversite de¤ildir. Aksine
her türlü alternatif bilginin insanlık yararına
üretilece¤i bir Üniversitedir. Tüm Üniversite
teknoloji altyapısı bu düflünülerek
gerçeklefltirildi. Tabi ki açık kaynak ürünler
ve Linux kullanıldı.
2-Toplumculuk ve Eflitlik: ‹zmir Ekonomi
Üniversitesi bireyci de¤il toplumcu ve
eflitlikçidir. Her ö¤rencisi eflittir ve tüm
bilgiler internette açıktır. Sadece parası
olanların ,lisans parası verebilecek olanların
internetteki bilgilere ulaflabilmesi, parası
olmayanların bu bilgilerden, insanlı¤ın
üretti¤i bilgilerden uzak kalmasını
hangi zihniyet düflünebilir. Tüm Üniversite
teknoloji altyapısı bu düflünülerek
gerçeklefltirildi. Üniversitemizin her isteyeni
her türlü bilgiye en yeni teknolojilere en
güvenli flekilde ve en açık yapılarla ulaflabilir.
3-Güvenlik: Güvenlik üzerinde en çok
durdu¤umuz yapı, Güvenli¤inizi tekellere
emanet edemezsiniz. Devletler bile bu
konuda artık açık sistemlerle çalıflıyor.
Bizde güvenli¤imizi açık sistemlerle
sa¤lıyoruz.
4-Kısıtlı Kaynak Kullanımı: Ülkemizin ve
Üniversitemizin kaynakları kısıtlı. Onun
için Bilgi ifllem olarak bize verilen
kaynakları (Bilgi ‹fllem harcamaları
konusunda Mütevelli heyet ve
Rektörlü¤ümüz hiçbir zaman bizi
kısıtlamadılar bu konuda onlara
minnettarım) en optimum flekilde
kullanıyoruz. Bir firma grubunun bize
3 birime teklif etti¤i Bilgi ‹fllem yapısını
biz 1 birime gerçeklefltiremezsek kendimizi
baflarısız addediyoruz.
Haberlinux: ‹zmir Ekonomi Üniversitesi
bünyesinde Açık Sistemler ve açık
standartlara dayalı altyapının daha da
gelifltirilmesi için yürütülen çalıflmaları
anlatır mısınız?
-Yedekli yapıya geçece¤iz bunu bu yıla
kadar bekletmemizin nedeni sunucu
konsolidasyonunu bitirmek geçti¤imiz yıl
data konsolidasyonunu merkezi storagemiz
üzerinde bitirdik.
Tijen AYAS: Biz iflimize 10 yıllık bir
master plan ile baflladık flu ana kadar bu
master plandan ufak tefek konular dıflında
sapmadık.
-Bu yapılar ve animasyon ve rendering için
alınacak yapıları süper computer yapısında
birlefltirece¤iz. (Burada zaten Linux dan
baflka çare yok)
Bu planda en önemli olmazsa olmazlar
flunlar;
-Radyo istasyonumuz ve Televizyon
stüdyomuz alımlarını bilgi ifllem alt
yapımızla koordineli gerçeklefltirece¤iz
1-Mümkün olan her yerde projeler Linux
ve açık sistemlerle gerçeklefltirilecek.
2-‹flimiz gerektiriyor ise her türlü platform
ve iflletim sistemi kullanırız. Ama açık
sistemde çözüm olmaması flart. fiu anda da
di¤er platformlarda çalıflan, kullandı¤ımız
uygulamalar var.
5-Kendi Kendine Yeterlilik: Üniversite
kurulurken bilgi ifllemin kendi kendine
yeterlili¤i en önemli kriterimizdi. fiu anda
yazılım üretimi dahil her fleyimizi kendimiz
yapabiliyoruz. 4 üncü senede bu seviyeye
geldik. Planımız 6 sene idi. Tabiki bu hale
gelirken kapalı kaynak hiçbir yazılım
kullanmadık. Kendi help deskimiz dahil
herfleyimizi lisans parası vermeden açık
kaynak yazılımlar ile yaptık. Ve 5 teknisyen
ile 3000 noktaya maksimum 10 dakikada
müdahale eder hale geldik.
3-Kendimiz üretici olaca¤ız, baflkalarının
reçeteleri ile hareket etmeyece¤iz. Kaldı ki
üniversite bilgi ifllem planlaması geleneksel
bilgi ifllem planlamasından daha zor. Hiç bir
kapalı platform bize bu uzun solu¤u
sa¤layacak güvenceyi verebilecek durumda
de¤il. Kapanmaz, de¤iflmez dedi¤imiz
flirketleri hatırlayın. Ayrıca kapalı
platformların sürekli versiyon de¤ifltirmesi
ve lisanslama yöntemi olarak dayatmacı
olması hiç bir üniversite bilgi ifllem
profesyonelinin kabul edemeyece¤i bir fley.
6-Kolay Operasyon: Bu kriteride açık
sistemlerle sa¤ladık. Çok yüksek bedellerle
satılan sistem yönetim ve monitor
uygulamalarını açık kaynaklarla yine bir
tek kurufl ödemeden Aktif network
elemanlarından, dizüstü bilgisayarlara,
sunuculardan, merkezi storage birimlerine,
yedeklemeden, yeni yapı eklenmesine,
uygulama yazılımlarından, akademik
ihtiyaçlara kadar her fleyi kullanıcılar dahil
tek noktadan monitor ve gerekti¤inde
müdahale edebiliyoruz.
4-Donanım ve yazılım ba¤ımsız olaca¤ız.
(Bu yıl ‹letiflim fakültemize Dizüstü bilgisayar
olarak onların ifli gerektirdi¤i için onlara
yönelik baflka marka dizüstü bilgisayar aldık,
sunucularımızda 3 de¤iflik marka var,
PC'lerimiz, Dizüstü bilgisayarlarımız da öyle)
-‹nternet kapasitemizi artıracak ve
yedekleyece¤iz.
-Üniversite içi döküman akıflı ve ka¤ıt
kullanımını minimuma indirece¤iz tabi ki
açık yazılımlarla.
-Akıllı kart uygulamamıza bafllayaca¤ız.
Haberlinux: Verdi¤iniz bilgiler için
teflekkür ederiz.
Önümüzdeki döneme gelince;
-‹lk yapaca¤ımız ifl sunucu konsolidasyonu,
32 adet sunucumuzu tek bir yapıya indirece¤iz
ve kullanım dıflı kalacak sunucularımızı
ö¤retim ve e¤itimde ve laboratuarlarda
kullanaca¤ız.
15
Linux Merkez Haberleri
Sakarya Üniversitesi’nin
IBM Linux Merkezi ziyareti
“IT Teknolojileri ve Linux” konular›nda
e¤itim almak için IBM TÜRK‹YE’ye
gidildi.
Sakarya Üniversitesi
ö¤rencilerinden oluflan bir grup
IBM’in Linux ve Serbest Yaz›l›m
Merkezini ziyaret etti.
Kendilerinden gezileriyle ilgili
izlenimlerini sordu¤umuzda
afla¤›daki yan›tlar› ald›k.
SAÜ ROK IBM ‘de!
**************************
‹lk önce flu konuda hayranl›¤›m›
belirtmeliyim:
Henüz pazar›n pek tan›mad›¤› bir konuda
bu kadar büyük at›l›m ve yat›r›m
gerçeklefltirmek gerçekten inan›lmaz. Ayrca
Türkiye çap›ndaki tüm Linux derneklerini
de birbirleriyle iletiflime sokmak için
harcanan emek ve para da bu insanlar›n
gerçekten sadece kar amaçl›
çal›flmad›klar›n›n bir göstergesi bence.
‹liflkilerin ve s›cak ortam›n rahat oldu¤unu
da gözlemledim. Bundan sonra tek gereken
fley ise daha çok insan. Bunu da
yar›flmalardan sa¤l›yorlar galiba.
Deniz Yurdaflen
Elektrik-Elektronik Müh. 3
**************************
Düflünen ve düflünceyi harekete
dönüfltürmeyi amaçlayan Sakarya
Üniversitesi Robotik ve Otomasyon Kulübü
kuruluflundan bu yana gerek teknik aktivite
ve e¤itimlerle gerekse organizasyon
dereceleri ile fark›n› ortaya koyuyor. Bu
ba¤lamda kulübümüzle, Türkiye’de IT
Teknolojileri alan›nda lider IBM’in yollar
geçti¤imiz ö¤renim dönemi içinde kesiti!
Görüflmelerimiz sonucu üyelerimizden
oluflan 30 kiflilik bir grupla h›zla geliflen
16
S›cak bir karfl›lama ve ö¤le yeme¤inin
ard›ndan “Linux ve IBM Network
Çözümlerinin” anlat›ld›¤› seminerlere
baflland›. Kurum e¤itmen ve çal›flanlar›nca
soru cevap ve konferans sunusu biçiminde
devam eden aktivite üyelerimizin kiflisel
sorular›n›n cevaplanmas› ve sözlü bir anketle
sona erdi. ‹htiyac›m›z olan çal›flma
alanlar›m›z ile ilgili teknik CD ve dokümanlar
al›nd›.
Üniversitemizin birçok mühendislik
biriminden oluflan üyelerimizden al›nan geri
beslemelerde; IBM’den ald›klar› profesyonel
e¤itim ve teknik deste¤in veri oluflturma ve
sorun çözmede kendilerine yol gösterdi¤ini
ve yap›c› bilgilere ulaflt›klar›n› belirttiler.
Kontenjan›n s›n›rl› olmas› sonucu gelemeyen
üyelerimizin istekleri üzerine bu faaliyetin
gelecek ö¤renim süreci içerisinde
tekrarlanmas›na karar verildi. Tabi ki
IBM’in deste¤i ve s›cak ilgisi sayesinde…
Eme¤i geçen herkese teflekkürlerimizi
sunar›z.
Onur TARAKÇIO⁄LU
Elektrik ve Elektronik Müh. 4
SAÜ ROBOT‹K VE OTOMASYON KULÜBÜ
**************************
Okulumuzun Robotik Kulübü’nün stand›nda
IBM Linux Merkezine e¤itim gezisi yaz›s›n›
gördü¤ümde hiç vakit kaybetmeden kayd›m›
yapt›rd›m. Kontenjan s›n›rl›yd› ve acele
etmem gerekiyordu. Bilim dünyas›nda s›kça
duydu¤um iki isim bir aradayd›: burada bir
ifl olmal›yd›. ‹lk önce büyük bir bilgisayar
firmas› olan IBM ile Linux iflletim sistemi
aras›ndaki ba¤lant›y› anlayamad›m. Ama
gezimiz sonunda kafamdaki sorulara
cevaplar buldum ve bu gezi ile birlikte Linux
dünyas›na ad›m atm›fl oldum. Ayrca IBM’in
açk yaz›l›m standartlar›na verdi¤i büyük
deste¤i ö¤renmifl oldum. Bunun aç›k
yaz›l›m›n dünyada yayg›nlamas› aç›s›ndan
çok önemli bir ad›n›n oldu¤unu
düflünüyorum. Büyük firmalar›n bu konudaki
ilgileri aç›k yaz›l›m›n› dünyada geliflimi için
büyük bir itici güç sa¤layacakt›r.
Gezimizde sadece Linux ‘u yak›ndan
tan›makla kalmay›p biliflim sektöründe
yaflanan ve gelecekte yaflanacak de¤iflimleri
de ö¤rendik. (Bilim hayat›n her alanna
girdi¤i düflünülürse bu alandaki geliflmeleri
takip etmenin), özellikle de biz mühendislik
ö¤rencileri için, ne kadar önemli oldu¤u
aç›kt›r. Bizlere sa¤lad›klar› bu imkan ve
göstermifl olduklar› s›cak ilgiden dolay› IBM
Türkiye yetkililerine çok teflekkür ediyorum.
Bu tür çal›flmalar›n artarak sürmesini
diliyorum.
Coflkun TAfiDEM‹R
SAÜ Elektrik Elektronik Müh. 3. Snf
******************************
Linux Merkez Haberleri
IBM’e teknik gezi yapma durumumuz
oldu¤unu ö¤rendi¤imiz zaman tüm
arkadafllar›m›z çok mutlu oldu. IBM gezisi
için açt›¤›m›z standda kay›tlar k›sa sürede
doldu. Maalesef geziye gelmek isteyip
gelemeyen bir çok arkadafllar›m›z oldu.
‹çerideki o atmosfer cidden çok s›cakt›. Tüm
arkadalar›m›z bu atmosferden çok etkilendi.
Sonradan ö¤rendik ki IBM'in temel ilkeleri
aras›nda insana de¤er ilk s›ralarda yer
al›yormufl.
Ö¤len yeme¤i ve çaydan sonra Linux e¤itim
merkezine gittik. Benim LINUX’la ilgili
pek bir bilgim yoktu. Hatta IBM ve
LINUX'un ba¤›n›n nas›l oldu¤unu bile
bilmiyordum. Linux'un en hofluma giden
taraflar› çok cüzi fiyata elde edebilmemiz
sistemin aç›k kodlu olmas› sebebiyle
istedi¤imiz de¤ifliklikleri yapabilmemiz,
V‹RÜS ile ilgili bir problemimizin ortadan
kalkmas› (bence en önemli olan fley
maksimum güvenlik!) Herhangi bir
problemimiz oldu¤unda LINUX kullan›c›lar
grubuna mail att›¤›m›zda çok k›sa bir sürede
sorunumuzun çözüme ulaflaca¤›n›
duydu¤umda cidden flok oldum! Ve bir flok
daha bilgisayar›m›z asla çökmüyor! Bu da
müthi bir fley. Sanki LINUX ileri bir
teknoloji! Bence LINUX'u bilmeyen benim
gibi çok fazla insan var.
Yalnz LINUX'un ev kullan›clar›n›n ihtiyaçlar›
için biraz daha fazla yat›r›m yapmas›
gerekti¤ine inan›yorum. Örne¤in LINUX'ta
oyunlar›n ço¤u ve programlar çal›flm›yor
maalesef. ‹leride bunlar› da alaca¤›na
inan›yorum.
En son olarak IT Teknolojileri hakk›nda
bilgilendirildik. Ben geziye gitmeden önce
45 dk.- 1 saat k›sa bir bilgilendirme olaca¤›n›
tahmin etmifltim fakat yine yan›lm›flt›m.
Seminerlere gelen kifliler cidden çok iyi
haz›rlanm›fl ve yaklak 5 saat gibi çok iyi bir
zaman sürdü.
IBM Türkiye'ye ve eme¤i geçen herkese çok
teflekkür ederim. ‹nflallah IBM ile bu gibi
gezilerin nicelerini yapmak dile¤i ile.
Volkan ÖZGÜL
SAÜ-Makine Müh. 4
TÜRK TELEKOM’DAN
INTERNET VER‹ MERKEZ‹
H›zl› ve Güvenli A⁄ Altyap›s›
Yüksek H›zl› ‹nternet Eriflimi
Veri Depolama Hizmetleri
Bar›nd›rma (Hosting, Co-Location)
e-posta ve Web Alan› Hizmetleri
7/24 Destek ve Hizmet
IBM Türk’ün ülkemizdeki en büyük Linux referans› olarak Türk
Telekom ‹nternet Veri Merkezi göze çarpmaktad›r.
Günümüzde flirketlerin ifl yapma flekilleri ve ihtiyaçlar›, internet
teknolojisinin h›zl› bir flekilde geliflmesiyle sürekli de¤iflmektedir.
Serbest pazarda rekabet gücünü ve ifl verimlili¤ini art›rmak,
maliyetleri azaltmak amac›yla, flirketlerin internete dayal› ifl
yapmas› neredeyse zorunlu bir hal alm›flt›r. Telekomünikasyon
alan›ndaki geliflmelerle birlikte, bilgi teknolojilerindeki h›zl› büyüme
flirketlerin veri merkezi oluflturmalar›na ve bu merkez için sürekli
yat›r›m yapmalar›n› zorunlu k›lmaktad›r. Veri Merkezi altyap›
yat›r›m› ve iflletme maliyeti ise çok yüksektir.
Türk Telekomünikasyon A.fi. kurum ve kurulufllar›n internete
dayal› hizmet ve veri merkezi altyap›s› ihtiyaçlar›n› karfl›layabilecek
boyuttaki ‹nternet Veri Merkezini en son teknolojileri kullanarak
oluflturmufltur. Türk Telekom ‹nternet Veri Merkezi hem teknik
altyap›s›, hem de iflletim ve yönetim sistemleri aç›s›ndan flirketlerin
ve uç kullan›c›lar›n veri merkezi ihtiyaçlar›n› karfl›layacak flekilde
tasarlanm›flt›r. H›zl› ve yedekli internet ba¤lant›s›, a¤ ve sunucu
altyap›s› ile üst seviyede güvenlik ve hizmet kalitesi, özel ve
paylaflt›r›lm›fl hizmetler sunabilme imkan› sa¤layacak mimari,
internete ba¤l› veya özel bar›nd›rma hizmetleri gibi birçok hizmete
ve iste¤e cevap verebilecek bir merkezdir. Türk Telekom ‹'DCnternet
Veri Merkezi'nde, kesintisiz güç kayna¤› ve jeneratör, klima sistemleri,
yang›n alarm sistemi, fiziksel güvenlik gibi altyap› imkanlar› ile
web servisleri, bar›nd›rma hizmetleri, bilgi depolama hizmetleri,
sunucu sa¤lama ve bar›nd›rma, güvenlik duvarlar›, network yönetim
ve izleme, kimlik do¤rulama, dosya transferi, yedekleme, yüksek
kullan›labilirlik v.b. birçok hizmeti 7x24 kesintisiz sunmaktad›r.
18
Red Hat Türkiye'de
PROSOFT ile Birlikte
Ayd›n Paykoç
PROSOFT
[email protected]
Prosoft, 1995 y›l›nda kurulmufl, yaz›l›m
ürünlerine, özellikle de donan›m ile
uygulama yaz›l›m› aras›nda kullan›lan
iflletim sistemleri/altyap› çözümlerine
odaklanm›fl bir yaz›l›m firmas›d›r. Prosoft,
UNIX ve Linux iflletim sistemleri,
entegrasyon yaz›l›mlar›, yönetim çözümleri,
“directory”, e-posta, “portal”, “web”
sunucular›, birlikte çal›flma (groupware),
antivirüs ve ofis programlar› ile “wireless”
uygulamalar›n da¤›t›c›l›¤›n› yapar. Prosoft,
temsil etti¤i ürün gruplar›n› çözüm orta¤›
/ bayi kanal›yla pazarlamakta, satmakta
ve bu ürünlerin teknik deste¤ini ve
dan›flmanl›¤›n› vermektedir.
Linux'un yayg›nlaflmas›, Prosoft'u çözüm
ortaklar›na bu alanda da hizmet verme
aray›fl›na itti. Red Hat'in kurumsal Linux
pazar›nda dünya lideri olmas›, Linux
üzerinde çözüm üreten yaz›l›m üreticilerinin
de Red Hat'› desteklemeleri nedeniyle
Prosoft, ürün portföyüne Red Hat'i de
ekledi. Prosoft 2004 Nisan ay›ndan beri
Red Hat firmas›n›n Türkiye'deki tek yetkili
distribütörüdür.
Red Hat firmas›n›n›n resmî kurulufl y›l›
1995'tir. 1995'te ACC firmas› Red Hat
adl› Linux sürümünü sat›n alm›fl ve Red
Hat firmas›n› kurmufltur. Bu y›ldan sonra
Red Hat, Linux dünyas›n›n en büyük ve en
önemli firmas› haline gelmifltir, halen de
bu önderli¤i sürmektedir. 1999 y›l›nda Red
Hat firmas› halka aç›lm›flt›r - Wall Street
tarihindeki bir günde elde edilen hisse
senedi fiyat› yükseliflinde 8. olarak. 1999
Temmuz ay›nda Netcraft taraf›ndan yap›lan
bir araflt›rmaya göre dünyadaki Linux
kullan›m›n›n % 70'i Red Hat olarak
belirlenmifltir. Netcraft'›n 2004 Temmuz
ay›nda yay›nlad›¤› Internet Servis
Sa¤lay›c›lar› araflt›rma sonuçlar›na göre
de Red Hat, Internette %49.8 kullan›m
oran› ile dünyan›n en çok kullan›lan Linux
da¤›t›m›d›r.
Red Hat ve IBM'in, 2001 Kas›m ay›ndan
bu yana, müflterilerine Enterprise Linux
çözümleri sunmak için gelifltirdikleri
stratejik iflbirli¤i bulunmaktad›r. 2003
Kas›m ay›nda da, IBM ve Red Hat, Red
Hat Enterprise Linux v.3 ürününün tüm
IBM eServer ürün grubu için sunuldu¤unu
duyuran ortak bir aç›klama yapt›lar. Bu
aç›klama ile IBM'in iSeries, pSeries,
xSeries, zSeries, Opteron temelli sistemler,
BladeCenter, Clusters, IntelliStation ve
TotalStorage ürün gruplar› üzerinde, Red
Hat Enterprise Linux v.3 deste¤i verilecek.
2004 A¤ustos bafllar›nda, IBM ve Red
Hat'in San Francisco LinuxWorld'de
ortaklafla yapt›klar› bir bas›n duyurusu
da, dünyada Linux uygulamalar›n›n devlet
ve iflletmelerde kullan›m›n›n desteklenmesi
için, IBM sunucular üzerinde Red Hat
ürünlerinin yeni bir sertifika düzeyine
eriflti¤ini duyurdular. Red Hat Enterprise
Linux 3 (Güncelleme 2), IBM eServer
sunucular üzerinde Common Criteria for
Information Security Evaluation (CC)
güvenlik de¤erlendirmesi kapsam›nda
Controlled Access Protection Profile
uyumlulu¤u (CAPP/EAL3+) düzeyine
ulaflm›flt›r. Common Criteria (CC), Federal
hükümet ve kur umlar›n, kritik
uygulamalarda kullan›lacak ürünlerin
güvenlik ve ürün teknolojisini belirlemek
için gelifltirdikleri uluslararas› tan›mlanm›fl
ISO standard›d›r (ISO/IEC 15408). Bu
standarda göre ürünler, kat› standartlara
ve gelifltirme ortam›, güvenlik ifllevselli¤i,
güvenlik aç›klar›n›n çözümlenmesi,
güvenlik dökümantasyonu ve ürün testleri
gibi çeflitli özelliklere göre de¤erlendirilir.
Ülkemizde de IBM Türkiye ile Prosoft
aras›nda güçlü bir iflbirli¤i bulunmaktad›r.
IBM 'in Linux'a olan inanc› ve sa¤lad›¤›
destek bilinmektedir. IBM bu amaca
yönelik olarak toplant›lar, seminerler
düzenlemekte, Prosoft bu toplant›lara
kat›larak Linux çözümlerinin
yayg›nlaflmas›na katk›da bulunmaya
çal›flmaktad›r.
Devlet kurumlar› ve büyük firmalar da
yukar›da anlat›lan geliflmeleri yak›ndan
takip ediyorlar. Red Hat Linux'a duyulan
ilgi, bu konuda yap›lan araflt›rmalardan
ve yeni yat›r›mlardan anlafl›l›yor. ‹lginin
nedeni tabii ki sadece fiyat ve ekonomik
avantaj de¤il. Art›k, güvenlik ve yüksek
performans, rekabet için ön koflulu
oluflturuyor. Bu nedenle de arkas›nda
kurumsal deste¤i olan ve denenmifl Red
Hat ürünleri tercih ediliyor.
Örnek vermek gerekirse, Türkiye Odalar
ve Borsalar Birli¤i Üniversitesi, Bilkent
Üniversitesi, MAN, Avea, fiifle Cam,
Ziraat Bankas›, Vak›fbank, ‹SK‹ Genel
Müdürlü¤ü, Türk Telekom, Alcatel, Emekli
Sand›¤›, Emniyet Genel Müdürlü¤ü, Genel
Kurmay Baflkanl›¤›, Baflbakanl›k, D›fl
Ticaret Müsteflarl›¤›, Milli E¤itim
Bakanl›¤›, Aselsan, Trafik Bilgi Merkezi,
Toyota SA bunlardan sadece birkaç›.
Linux'un ülkemiz için çok önemli.
Prosoft'un amac› bu iflletim sisteminin
kullan›m›na, yayg›nlaflt›r›lmas›na,
uyarlanmas›na ve gelifltirilmesine katk›da
bulunmak, Ülkemizdeki yaz›l›mlar›n Linux
üzerine tafl›nmas›na destek olmak ve bu
yöndeki çabalar› teflvik etmek. Amaç,
kamu ve özel sektörde Linux ile çözümler
üretmek ve bu çözümleri üretenlerle
birlikte çal›flmakt›r. Kamu ve özel sektör
verdikleri hizmetleri elektronik ortama
tafl›rken baz› stratejik kararlar almak
zorundalar. Aç›k kaynak kodlu sistemlerin
bu yat›r›mlarda nas›l kullan›labilece¤ini
göstermek, sa¤layacaklar› yararlar›
anlatmak Prosoft'un öncelikli amaçlar›
aras›nda.
Kurumsal projelerde Red Hat Linux ve
aç›k kaynak kodlu sistemleri kullanman›n
avantajlar›n› göstermek, çözüm sunmak
ve deste¤ini vermek, öncelikli hedefler
aras›nda. Özellikle kurumsal destek
konusunda endifle duyan kamu ve özel
sektör kurumlar›na iyi haberlerimiz var,
Prosoft ayn› zamanda Red Hat
destek merkezi de olmufl
durumda. Bundan sonra
r e s m i Re d H a t
kullan›c›lar›
desteklerini Türkiye'de,
Red Hat taraf›ndan
onaylanm›fl destek
elemanlar›m›zdan
alacaklar.
19
E¤itimde turbolinux gücü
Penguen Yazılım, IBM çözüm orta¤ı
Byte bünyesinde, ‹TÜ Yazılım
Gelifltirme Merkezinde bir AR-GE
firması olan ANKA Bilgi Teknolojileri
ve Byte ortaklı¤ında kurulmufltur.
fiirket; Turbolinux Türk sıfatıyla ,
Dünyanın en yaygın Linux
da¤ılımlarından Turbolinux'un Türkiye
ve Türkçe konuflan Co¤rafyada
temsilcili¤ini üstlenmifl , Linux'un
gelifltirmesinde ciddi AR-GE deste¤i
verecek flekilde örgütlenerek çeflitli
Linux yazılımlarının Türkiye
temsilciliklerinin yanısıra ihtiyaç duyan
firmalara Linux alanında uçtan uca
destek verecek yapıyı kurmufltur.
Türkiye'de ve dünyamızda her geçen gün
daha çok ilgi görmekte olan Linux'un
ülkemizde daha da geliflerek pazar payı
edinmesini hedef olarak belirleyen
Penguen Yazılım, güçlü teknik alt yapısı
ile yıllardır Linux'la know-how gelifltiren
kadrosu ve özellikle Linux e¤itiminde
uzmanlaflmıfl ö¤retim görevlileriyle
ülkemizin en yetkin Linux
kur ulufllar›ndan biri olmufltur.
Penguen Yazılım ; bugüne kadar
Linux'un Türkiye'deki gelifliminde en
büyük eksiklik olarak görülen, arkasında
güçlü bir firma olmaması elefltirilerini
gidermek amacıyla çok ciddi e¤itim ve
destek kadrolarını bünyesinde
barındırmaktadır. Yapılan destek
anlaflmaları ile 7/24 hizmet verebilecek
teknik bilgi ve altyapıya sahip Penguen
Yazılım, Linux marka bilincini öne
çıkartacak tüm oluflumların yanında
olacak flekilde örgütlenmifl ve “Penguan
Adaları-Penguenland” kavramıyla kendi
özgün kurumsal bayi yapısını kurmaya
bafllamıfltır. Bu ba¤lamda ‹stanbulda
“Deytek” Ankarada “Gölge Teknoloji”
Penguen adaları olarak faaliyete
bafllamıfllardır. Kurum, insan kaynakları
yapısında Linux'un Türkiye'deki
20
gelifliminde yıllardır rol oynayan
uzmanları bulundurmayı benimsemifltir.
Penguen Yazılım'ın hedeflerinden
bahsedecek olursak, KOB‹'lerin ihtiyaç
duydukları sunucu çözümlerini
performans/maliyet artımına gidecek
flekilde alternatif kanallardan vermek,
özellikle e-ifl ve ofis ürünleri konularında
iflletmelerin lisanslama sorunlarını,
özgün kurumsal ifl modelleri ile
gidermek, son kullanıcı bazında önemli
bir misyon yüklenerek Linux kullanımını
artırmak ve kurumların bilgisayar
kullanım performansını artırarak
sertifikasyonlu Linux E¤itimleriyle
flirketlerin asıl ifllerine odaklanmasını
sa¤lamaktır.
Penguen Yazılım'ın vizyonu ve gelecekten
beklentileri, açık kaynak kodlu
yazılımlarının Türkiye'de gerekli ilgiyi
görmesinin yanında bu modelin aslında
ne kadar güçlü ve gerekli oldu¤unu
kurumlara ve bireylere do¤ru flekilde
anlatmaktır. Penguen Yazılım bu
do¤rultuda her zaman bir hizmet firması
yapısında kalarak, sundu¤u ürünleri
aslında birer hizmet olarak görmeyi, bu
hizmetin en iyisini müflterilerine ve
bayilerine sınırsız müflteri memnuniyeti
do¤rultusunda sunmayı kendine hedef
olarak benimsemifltir.
Penguen Yazılım, Linux ekosistemini
geniflletmek amacıyla Türkiye'deki pek
çok organizasyonla iflbirli¤ine giderek,
tabanda Linux'un flimdiye kadar
giremedi¤i noktalarda da bilinç
yaratmayı hedeflemektedir.
Penguen Yazılım halen Çin'deki Linux
pazarının %65'ini ve Japonya'daki Linux
pazarının %51'ini tek baflına elinde
tutan, Çin devletinin ortak oldu¤u
TurboLinux'un Türkiye ve Türkçe
konuflulan co¤rafyadaki tek da¤ıtıcısı
ve temsilcisi ünvanını sürdürmekte,
arkasına aldı¤ı bu uluslararası güçle
yerel boyutta, Linux'un pazar payını
do¤rudan katma de¤erli özgün çözümler
i l e a r t ı r m a y ı p l a n l a m a k t a d ı r.
‹flletim sistemleri know-how alanında
Türk-Japon iflbirli¤iyle alternatif çözüm
üretme çabasında olan Penguen Yazılım,
gereksinimler do¤rultusunda en do¤ru
ve en ekonomik çözümleri kendi özgün
ifl ortakları olan “Penguen Adaları” ve
Turbolinux ile yazılım gelifltirecek
“Penguen Evleri” ile birlikte Linux
tabanlı sistemlerde sunmak üzere
çalıflmalarını her geçen gün daha da
hızlandırarak devam ettirmektedir.
E¤itimin önemine ve insana yatırımın
erdemine inanan Penguen Yazılım , bu
ba¤lamda bilgisayar e¤itimi almakta
olan gençlere teflvik burslarını yakında
duyuracaktır.
P›nar Uylum
Novell Türkiye
Halkla ‹liflkiler Uzman›
Devlerden LINUX'a tam destek
Linux flirketi olma yolunda güçlü ad›mlar
atan Novell, IBM iflbirli¤i ile Linux'u
zirveye tafl›maya haz›rlan›yor.
Novell, One Net vizyonu do¤rultusunda
2003 y›l› ortalar›nda Linux
platformlar›na yönetim servisleri
sa¤layan Nterprise Linux Servisleri ürün
duyurusu ile bafllad›¤› Linux teknoloji
yat›r›mlar›na h›z kesmeden devam ederek
masaüstü Linux iflletim sistemlerinin
tan›nm›fl firmalar›ndan Ximian’› hemen
ard›ndan kurumsal Linux pazar›n›n önde
gelen firmalar›ndan SUSE LINUX'u
sat›n ald›. Böylece Novell uçtan uca
çözüm sa¤layan yaz›l›m üreticisi ve Linux
camias›n›n güvenilir adresi konumuna
geldi.
2003 y›l› Kas›m ay›nda Novell, SUSE
LINUX’u sat›n alma duyurusunun
ard›ndan Ocak 2004 tarihinde yasal
ifllemlerin de tamamland›¤› aç›klad›. Bir
Linux flirketi olma yolunda güçlü ad›mlar
atan Novell, SUSE LINUX'u 210 milyon
dolara sat›n ald›. Bu sat›n alma s›ras›nda
ise IBM’in de SUSE’ye 50 milyon dolar
yat›r›m yapt›¤› da duyuruldu. Böylece
20 y›l› aflk›n iflletim sistemi tecrübesine
sahip Novell, dünya çap›nda
masaüstünden sunucuya kadar
müflterilerine hem kurumsal en genifl
Linux çözümleri sunan hem de teknik
destek sa¤layan teknoloji flirketi
konumuna gelmifl oldu. Tüm çözümlerini
Linux platformuna tafl›mak üzere
teknolojisini aç›k kaynak kullan›m
modeline göre gelifltiren Novell, Linux
teknolojisine yat›r›m yapma ve
destekleme stratejisini güçlendirdi.
Linux için biraraya gelen ve ortak
yat›r›mlara giren dünya biliflim
devlerinden Novell ve IBM, gelece¤in
iflletim sisteminin gelifltirilmesi için
önemli yat›r›mlarda bulunuyor.
Geçti¤imiz birkaç y›ldan beri Linux'a
deste¤ini her ortamda duyuran IBM,
Novell'in SUSE LINUX'u sat›n almas›nda
da önemli rol oynayarak Novell'e 50
milyon dolar yat›r›m yapt›. IBM'in SUSE
LINUX ile geçmiflten gelen iliflkisi ve bu
sat›n alma için yapt›¤› yat›r›m gözönüne
al›nd›¤›nda, önümüzdeki y›llarda Linux
pazar›n›n h›zla büyüyece¤i ve Linux'un
gelece¤in iflletim sistemi olma yolunda
att›¤› ad›mlar›n bofl olmad›¤› gözler
önüne serildi.
50 milyon dolarl›k yat›r›m IBM'in,
Novell'in SUSE LINUX'u sat›n almas›na
yönelik duydu¤u güvenin ve deste¤in
göstergesi oldu. Aç›kça IBM, Novell'in
çok do¤ru ve yerinde bir yat›r›m oldu¤u
inanc›yla yapt›¤› yat›r›m›n çok h›zl› ve
yüksek geri dönüflü olaca¤› inanc›nda.
Öte yandan her iki flirketin yapt›¤›
anlaflma gere¤ince Novell/SUSE LINUX,
IBM’in eServer ailesini de destekler
konuma geldi.
Kritik uygulamalar için ISO
standartl› SUSE LINUX
IBM ve Novell iflbirli¤i sadece
yat›r›mlarla da s›n›rl› kalmad›. IBM ile
Novell SUSE LINUX, destekledikleri
Linux sürümünün, teknolojik ürünlerin
güvenli¤ini de¤erlendiren bir ISO
standard› olan Common Criteria Security
sertifikas›n› ald›lar. Bir ISO standard›
olan güvenlik sertifikas›, IBM’in eServer
xSeries sunucusu üzerinde çal›flan SUSE
LINUX’un devlet kurulufllar›n›n ve
flirketlerin, kritik uygulamalar›nda
güvenle kullan›labilece¤i anlam›na
geliyor. Linux’un kritik ifl ortamlar›nda
bile güvenle kullan›labilecek kadar
olgunlaflt›¤› anlam›na gelen Common
Criteria Security sertifikas›, tüm dünyaca
tan›nan bir ISO standard›. Böylece IBM
ile SUSE LINUX, tüm IBM eServer
sistemleri için teknolojik ürünlerin
güvenli¤ini de¤erlendiren bir ISO
standard› olan Common Criteria Security
sertifikas›n› bir üst seviyeye tafl›m›fl
oldular.
Bu duyuru özellikle ülkelerin Milli
Savunma Departmanlar›ndaki komut ve
kontrol operasyonlar› için büyük önem
tafl›yor. Devlet kurulufllar› ve uluslararas›
flirketler gibi kritik ifl uygulamalar›
çal›flt›ran kurulufllar, teknolojik ürünlerin
güvenlik aç›s›ndan garantili ve sorunsuz
olup olmad›¤›n› de¤erlendirmek için
ürünlerde söz konusu sertifikan›n bulunup
bulunmad›¤›n› göz önünde tutuyorlar.
Ürünler sertifikay› alabilmek için son
derece kat› çeflitli kriteri yerine getirmek
zorunda.
Müflterilerinin aç›k ve standart tabanl›
bilgiifllem taleplerine karfl›l›k olarak
Linux Novell’in çok önemli bir stratejisi
haline geldi. Novell müflterileri uzun
süredir Novell’in üstün a¤ bilgiifllem
yaz›l›m› ve teknik destek sistemlerinin
Linux’un arkas›nda olmas›n› istiyorlard›.
fiimdi ise Novell, daha ileri giderek
pazardaki lider Linux da¤›t›c›lar›ndan
bir konumuna geldi. Novell, Linux
f›rsat›n› de¤erlendirmek isteyen
müflterilere veri merkezinden masaüstüne
kadar gereksinim duyduklar› her yerde
Linux çözümünü sunuyor. Bu do¤rultuda
bir Linux flirketi olma yolunda Novell,
2004 y›l›n› “Linux Y›l›” ilan etti.
Linux'a yönelik pek çok projede iflbirli¤i
yapan Novell ve IBM'in, Linux'a yönelik
yat›r›mlar› ve destekleri tüm dünyada
oldu¤u gibi Türkiye'de de h›zla artarak
devam edecek.
21
Destek Hizmetleri
IBM Linux
destek hizmetleri
IBM olarak Linux’u gelece¤in anahtar
platfor mlarından birisi olarak
görmekteyiz ve Linux’un geliflimi,
standartların oluflturulması ve enterprise
seviyesinde de yaygınlafltırılması için tam
deste¤imizi vermekteyiz. Dünya çapında
binlerce Linux projesinde çalıflan tecrübeli
ve sertifikalı danıflmanlara, çözüm
mimarlarına ve uzmanlara sahibiz. Linux
pazarda hızla kabul görmekte ve
yaygınlaflmakta ve biz de IBM olarak
müflterilerimizin Linux’un sa¤ladı¤ı
maliyet, esneklik ve rekabet
avantajlarından yararlanmaları ve
ifllerine katkı sa¤lamaları için çok genifl
yelpazede sundu¤umuz hizmetlerimizle
kendileri ile iflbirli¤i içerisindeyiz.
IBM Hizmetler bölümü olarak 164
ülkede 140 binden fazla eleman ile
IBM’in en büyük grubu ve dünyanın en
fazla kabul gören hizmet flirketiyiz.
Türkiye’de hizmetler bölümü olarak
planlamasından tasarımına,
danıflmalı¤ından, uygulamasına,
kur uluflundan teknik deste¤ine,
e¤itimlerine kadar çok çeflitli Linux
hizmetleri ve çözümleri sunmaktayız.
IBM olarak Linux pazarda destek
gördü¤ü ve kur umsal anlamda
yaygınlafltı¤ı sürece kendi özgün iflletim
sistemlerimize verdi¤imiz deste¤in
aynısını verece¤imizin güvencesini
veriyoruz. Mevcut destek altyapımız,
kanıtlanmıfl süreçlerimiz ve tecrübeli
organizasyonumuz ile Linux içinde dünya
standartlarında destek sa¤lıyoruz.
Müflterilerimizin Linux problemlerine üç
seviyeli olarak destek sa¤lamaktayız.
IBM olarak dünya çapında bize bildirilen
tüm problemleri, nedenlerini ve detaylı
açıklamalarını tek bir sistem üzerinde
topluyoruz ve çok de¤erli bir bilgi
birikimine sahibiz. Her seviyedeki destek
elemanlarımız bu bilgi bankasına
22
eriflmekte. Daha önceden karflılaflılmıfl
problemler 1. seviye destek uzmanları
tarafından çözümlenmekte. Karmaflık
problemlerde 2. seviye destek
mühendisleri ve gerekti¤inde yurt dıflı
kaynaklar devreye sokulmakta. ‹lk defa
karflılaflılan, daha önce yaflanmamıfl kod
hatalarında ise sorun 3. seviye IBM
Destek ekibine aktarılmakta. Burada
problem tipine göre IBM labarotuvarları,
Linux da¤ıtıcıları ki Suse, Redhat ve
Turbonlinux gibi kurumsal alanda en
büyük olan da¤ıtıcılarla dünya çapında
anlaflmalarımız var. Problem, düzeltici
kod (fix) yazılıp, test edilip, müflterimiz
bu kodu yükleyip, sorunu çözene kadar
tarafımızda açık kalıp, takip edilir. Ne
zaman ki müflterimizin problemi çözülür,
problem kayıtlarını kapatırız.
Gelifltirilmifl destek hizmetimiz
kapsamında, müflterilerimizin ortamlarını
bilen destek elemanlarımız ile Linux
problemlerinin koordinasyonunu ve
yönetimini yapmakta ve kritik
problemlere gerekti¤inde müflteri yerinde
müdahale etmekteyiz.
Ayrıca, müflterilerimizin talepleri
do¤rultusunda Linux bazlı çözümler
oluflturup, uygulamaktayız. Burada da
portföyümüz oldukça zengin, tamamen
müflterilerimizin ortamlarına uygun,
ihtiyaçlarına cevap verecek platform
ba¤ımsız hizmetler sa¤lamaktayız.
Çözümlerimiz kapsamında
müflterilerimizin tercihlerine göre farklı
Linux da¤ıtımlarını ve bütçelerine uygun
olan IBM veya IBM dıflı lisanslı
yazılımları veya açık kaynak kodlarını
kullanmaktayız. Bu projelerde amacımız
tecrübelerimizi kullanarak
müflterilerimizin bir an önce Linux iflletim
sistemi ve Linux bazlı uygulama
ortamında çalıflmaya bafllamalarını
sa¤lamak.
Sedef Nazl›
Bütünleflik Teknoloji Hizmetleri
Destek Hizmetleri
Modüler yapıdaki
Linux çözümlerimize örnekler;
a- Linux Tabanlı Güvenlik: Platform
ba¤ımsız (xseries, pSeries, iSeries yada
zSeries uzerinde) Linux iflletim sistemi
üzerinde OpenSource ya da lisanslı güvenlik
çözümlerinin kurulufl ve uyarlama hizmetini
kapsar.
Bu çözüm, afla¤ıdaki bileflenlerin bir yada
birkaçından oluflabilir:
Firewall çözümleri,Anti-virüs çözümleri,
Anti-spam çözümleri,
Network/Host based Introsion
Detection/Prevention çözümleri
Yazılımın kurulaca¤ı donanım platformuna
ba¤lı olarak istenilen sayıda DMZ bölgesi
içeren Firewall sistemi kurulur. DMZ
bölgesinde yada Intranet’de bulunan e-mail
sunucularına gelen mail trafi¤i içerisindeki
virüslerin temizlenmesi ve SPAM maillerin
ayıklanması/bloklanması gerçeklefltirilir.
Ayrıca kullanıcıların Web ve FTP trafi¤i de
virüs kontrolünden geçirilebilir.
müflteri sunucuları ve domain için olan
sorgulara da cevap verebilir. DNS servisinin
en az iki farklı sunucu üzerinde çalıflması
tavsiye edilmektedir.
noktadan yapılmaktadır. Destekleyen
uygulamaların, bu kullanıcı bilgileri ve
flifreleri kullanarak yetkilendirme yapmaları
da sa¤lanmaktadır.
c- Kimlik Do¤rulama ve Yetkilendirme
Hizmeti (Authentication, PDC/BDC, File
Server, Print Server): Platform ba¤ımsız
(xseries, pSeries, iSeries yada zSeries
uzerinde) Linux iflletim sistemi üzerinde
tüm kullanıcıların Mincrosoft Network’e
yada UNIX Network’e girifllerinde ve ayrıca
FTP, WEB sayfalarına giriflte, yazıcı
kullanımında kimlik do¤rulama ve
yetkilendirme hizmetlerini kapsar. Çözüm
kapsamındaki tüm kimlik do¤rulama
ifllemleri sırasında arka planda LDAP servisi
kullanılmaktadır.
Firmanızın bütçesine uygun olarak
yukarıdaki çözümlerin tümünde ücretsiz
OpenSource yazılımları yada lisans ücretli
yazılımlar kullanılabilinir.
Microsoft Windows iflletim sistemi kullanan
kullanıcıların kimlik dogrulama ifllemleri
sırasında Linux sistemi, “Primary / Backup
Domain Controller” olarak hizmet verir.
d- Yedekleme Hizmeti: Hizmet, platform
ba¤ımsız (xseries, pSeries, iSeries yada
zSeries uzerinde) Linux iflletim sistemi
üzerinde her türlü sistemin yedeklenmesini
sa¤lar.
Çözüm kapsamında IBM Tivoli Storage
ürün ailesi kullanılmaktadır ve iletiflim a¤ı
üzerinden her türlü sistemin yedeklemesinin
yapılabilece¤i bir ortam kurulmaktadır.
Ayrıca SAN ortamlarında da yedekleme
yapılabilmektedir.
Bu çözüm kapsamında kullanılan Linux
sunucusu, aynı zamanda kullanıcılara “File
Server” ve/veya “Print Server” olarak da
hizmet verebilmektedir. Böylece, Microsoft
kullanan kullanıcıların, Linux sunucusuna
do¤rudan ba¤lı veya network üzerinde
bulunan yazıcıları sorunsuz ve “transparent”
olarak kullanabilmesine ve File Server
hizmeti almalarına olanak sa¤lanmaktadır.
Sizin tercihleriniz do¤rultusunda OpenSource
ürünleri kullanarak da yedekleme çözümleri
oluflturabiliriz.
‹htiyaçlarınız do¤rultusunda, sizin
ortamınıza uygun lisanslı veya ücretsiz
de¤iflik ürünleri kullanarak çözümler
oluflturmak mümkün.
DHCP servisi, kullanıcıların network
ayarlarını, network yöneticisinin belirledi¤i
kriterlere göre otomatik olarak atarken,
DNS sunucusunda da her atadı¤ı TCP/IP
adresi için gerekli tanımlamaları da yapar.
Günümüz iletiflim a¤larında yaygın olarak
kullanılmaya bafllanan, IEEE 802.1x kimlik
do¤rulama protokolü, e¤er ortamınızdaki
network cihazları tarafından da
destekleniyorsa, bu çözüm dahilinde
uyarlanabilmektedir. Bu protokol,
bilgisayarların, iletiflim a¤ına ba¤lanmadan
ve uygun iletiflim a¤ı protokolü ile iletiflime
geçmeden önce kimlik do¤rulamasının
yapılmasına olanak sa¤lamaktadır. Bu
protokolün uyarlanması ile dıflarıdan
getirilmifl tanımsız bir bilgisayarın iletiflim
a¤ına basit bir ethernet kablo ile ba¤lanıp,
izinsiz califlması da engellenmektedir.
DNS servisi ise iç kullanıcıların sorgularına
cevap verebildi¤i gibi Internet’ten gelen
Tüm hizmetler için kullanıcı tanımları ve
flifreleri LDAP servisi aracılı¤ı ile tek
Firmanızın bütçesine uygun olarak
yukarıdaki çözümlerin tümünde ücretsiz
OpenSource yazılımları (ya da lisans ücretli)
yazılımlar kullanılabilinir. Ancak her koflulda
da Anti-Virüs ve Anti-Spam yazılımlarının
virüs ve spam veritabanı güncellemeleri için
yıllık lisans ücreti ödenmektedir.
b- DNS/DHCP: Hizmet, platform ba¤ımsız
(xseries, pSeries, iSeries yada zSeries
uzerinde) Linux iflletim sistemi üzerinde
tüm kullanıcıların IP adresi ve TCP/IP ile
Network ayarlarının otomatik olarak ve
merkezi kontrolle atanmasına olanak sa¤lar.
Çözüm kapsamında Linux ile beraber
OpenSource olarak da¤ıtılan ücretsiz BIND
v 9 (DNS servisi) ve ISC DHCP Server
(DHCP servisi) yazılımları kullanılmaktadır.
e- Mail/Groupware Hizmeti: Hizmet,
platform ba¤ımsız (xseries, pSeries, iSeries
yada zSeries uzerinde) Linux iflletim sistemi
üzerinde mail, groupware ortamının
oluflturulmasını sa¤lar.
f- Linux Yüksek Kullanılabilirlik (High
Availability) Hizmeti: Çözüm kapsamında,
sunucular üzerindeki servisler yedeklenerek,
sunuculardan birinin devre dıflı kalması
durumunda, di¤erinin bir kaç saniye
içerisinde devreye girmesine olanak
sa¤lanmaktadır.
Oluflturulmak istenilen ortamdaki sunucu
sayısına, disk yapısına ve Linux da¤ıtımına
ba¤lı olarak çözüm bileflenleri
oluflturulmaktadır.
23
Freshmeat’ten Seçmeler:
The Gallery 2.0-alpha-2 (2.0)
Guido van Robot 1.0
Gallery, web sitemde foto¤raf albümler istiyorum, resim galerim
olsun istiyorum, ürünlerimi resimlerle göstermek istiyorum diyenler
için birebir. Kurulumu, ayarlar› çok kolay olan yaz›l›m PHP ile
gelifltirilmifl. Sergileyece¤iniz resimlerde boyutland›rma, döndürme,
s›ramala ifllemlerini Gallery ile hiç zorluk çekmeden yapacaks›n›z.
Guido van Robot, di¤er ad›yla GvR ö¤rencilere kolayl›k amac›yla
sadece gerekti¤i kadar yaz›m kurallar› sa¤layan minimal bir
programlama dilidir. Özellikle programlama ö¤renen ve ö¤retenlerin
ilgisini çekece¤ini san›yoruz.
http://freshmeat.net/projects/the_gallery/?branch_id=51903&r
elease_id=171433
http://freshmeat.net/projects/gvr/?branch_id=47481&release_i
d=171297
---
---------------------------------------------------------------------------------
Gaim 0.82.1
Gaim'i art›k hepimiz tan›yoruz. Birçok mesajlaflma protokolü için
deste¤i bulunan (AIM, ICQ, Yahoo!, MSN, Jabber, IRC, Napster,
Gadu-Gadu, Zephyr), hemen her iflletim sisteminde çal›flabilen bir
yaz›l›m. Gaim bu sürümünde birçok hatadan ar›nd›r›lm›fl ve
protokolleri güncellendirilmifl halde, yeni özellikleriyle geliyor.
http://freshmeat.net/projects/gaim/?branch_id=3020&release_i
d=171226
---------------------------------------------------------------------------------
Clam SMTP
ClamSMTP, virüsleri ClamAv kullanarak kontrol eden bir SMTP
filtresidir. Hafif, basit ve güvenlir olmas› önemli özelliklerinden.
http://freshmeat.net/projects/clamsmtp
---------------------------------------------------------------------------------
PopSearch
POPsearch, Bilgisayar›n›zda arad›¤›n›z bilgilere kolayca ulaflman›z›
sa¤layan kiflisel bir arama motorudur. Bunu e-posta mesajlar›n›z›
ve kiflisel dosyalar›n›z›n katalo¤unu oluflturarak herhangi bir web
taray›c›s›ndan yapman›z› sa¤lar.
http://freshmeat.net/releases/170630/
24
Open-Xchange 0.7.0
Mozilla New Mail Icon 1.0.4
Open-Xchange Ortak Çal›flma ve Entegrasyon sunucusu, randevu,
irtibat, görev, e-posta mesajlar› ve di¤er belge fomatlar›nda gibi
birçok bilgiyi saklaman›z› ve paylaflman›z› sa¤lar. Bu bilgilere
hemen her web taray›c›s›ndan ve KDE Kontact, Ximian Evolution,
Konqueror, Mozilla Calendar gibi istemcilerden eriflilebilirsiniz.
Eriflim WebDAV (XML), LDAP, iCal, and HTTP(S) gibi yöntemlerle
yap›labilir.
Mozilla Mail ya da Mozilla Thunderbird kullan›yorsan›z bu küçük
programc›¤a bay›lacaks›n›z. Yeni mesaj geldi¤inde sizi system
tray'de beliren bir ikonla uyaran bu programc›k, GNOME, KDE
ve IceWM pencere yöneticilerinde çal›flabiliyor.
http://freshmeat.net/projects/moztraybiff/?branch_id=46560&r
elease_id=171170
http://freshmeat.net/projects/openxchange/?branch_id=52793&release_id=171355
---------------------------------------------------------------------------------
FontForge
Favori fontunuzda de¤ifliklik mi yapmak istiyorsunuz yada bu
söz konusu font setinde bir karakter mi eksik? ›flte sorunlar›n›z›n
çözümü: FontForge. Postscript, TrueType, OpenType, CID-keyed,
multi-master, CFF, SVG, ve bitmap (BDF) fontlar›n›z› istedi¤iniz
gibi de¤ifltirebilir ya da yenilerini oluflturabilirsiniz.
http://freshmeat.net/projects/fontforge/?branch_id=32984&rel
ease_id=171182
--------------------------------------------------------------------
Open Ticket Request System
OTRS (Open Ticket Request System) problem ça¤r›lar› talep ve
e-posta yönetim sistemidir. Sistem destek, sat›fl, muhasebe, ça¤r›
merkezi gibi bölümlerin verimli çal›flmas› için tasarlanm›fl. Linux,
Solaris, AIX, FreeBSD, OpenBSD, Mac OS 10.x ve Windows
sistemler için sürümleri mevcut.
http://freshmeat.net/projects/otrs/
--------------------------------------------------------------------
RealPlayer 10.0.1 Alpha
Internet kullan›c›lar›n›n yak›ndan tan›d›¤› efl zamanl› ses ve
görüntü aktarma görevlerini üstlenen yaz›l›m›n son sürümünün
Linux versionu geçti¤imiz günlerde alfa olarak Linux sevenlerin
kullan›m›na sunuldu. RealAudio, RealVideo, MP3, 3GPP Video,
Flash, SMIL 2.0, JPEG, GIF, PNG, RealPix, RealText, Ogg
Vorbis ve Ogg Theora gösterebildi¤i ses ve görüntü formatlar›
aras›nda. RealPlayer, Windows, Macintosh, Pocket PC, Nokia
9200 Series, Nokia 7650, Palm OS 5-tabanl› ele bilgisayarlar›,
Linux, Solaris ve birçok Unix sistemleri için mevcut.
http://freshmeat.net/projects/realplayer/?branch_id=
8882&release_id=171331
---------------------------------------------------------------------------------
ascii'o'matic 2.0
ascii'o'matic resimleri ASCII art'a dönüfltüren bir uygulama.
ascii'o'matic sayesinde e¤lenceli e-posta imzalar› oluflturabilir,
dotmatrix yaz›c›n›zdan poster ç›kt›lar› alabilirsiniz.
http://freshmeat.net/projects/asciiomatic/?branch_id=51926&r
elease_id=171181
25
Acil Servis
Linux ile bir ifl modeli gelifltirmek
Müflterilerin taleplerine paralel
olarak Linux'un verdi¤i servislerin
de nitelik ve nicelik aç›s›ndan
ço¤almas›, Linux'a duyulan güveni
her geçen gün daha da art›r›yor. Bu
güvene arka ç›kacak bir ifl modeli
gelifltirmek san›ld›¤›ndan da kolay.
Aç›k yaz›l›m, uzun zaman boyunca (ve
hala) bir k›s›m firmalar taraf›ndan
ekonomik düzene karfl› bir unsur olarak
tan›mland›. Linux'tan para
kazan›lamayaca¤›, aç›k yaz›l›m kullanan
kurumlar›n desteksiz kalaca¤›, bu tür
yaz›l›mlar›n geliflmemifl ve ham oldu¤u
söylendi. Ancak aç›k yaz›l›m ifl modeli,
di¤er ifl yap›fl flekillerinden hiç farkl› de¤il.
Genel olarak aç›k yaz›l›m, özel olarak
Linux, uygulanabilir ve yönetilebilir bir ifl
modelinin yöntemlerini bir kaç y›ld›r
Türkiye'deki biliflim sektörünün her kesimine
sundu¤u için genel kabul görmeye bafllad›.
Bu iflletim sistemi, yaz›l›m›n kendisinden
daha çok, üzerine koyaca¤›m›z katma
de¤erin önemli oldu¤unu bize hissettirmeye
bafllad›. Art›k hiç bir kurum daha güvenli,
güvenilir, sa¤lam olan; ayr›ca kritik
uygulamalarda bunu kan›tlayan aç›k
yaz›l›ma karfl› de¤il. Özellikle müflterinin
yatay segmentinde farkl› sorunlara cevap
verebilecek uzmanl›k, son zamanlarda çok
prim yap›yor. Önümüzdeki üç y›l›n Linux
aç›s›ndan neler getirebilece¤ini görüp,
ad›m›n› buna göre atan kurumlar
rakiplerinin bir ad›m ilerisinde olacak.
Nas›l bir strateji izlemeli?
Linux, aç›k yaz›l›m piyasas›n›n önemli bir
kesiflim noktas›nda bulunuyor. Dolay›s›yla
bu yap›n›n etraf›nda bir strateji gelifltirmek,
öncelikli olarak Linux'un devingen ortam›n›
ö¤renmekten geçiyor. Linux'un, bir k›sm›
gönüllü seyreden bir yaz›l›mc› grubu ile
gelifltirildi¤ini ve bu gruba çok yüksek ve
sürekli olarak “kar amac› güden
kurumlar›n” yard›m etti¤ini biliyoruz.
Dolay›s›yla gelifltiricileri tan›mak, onlar›n
bulundu¤u ortamlardan bilgi almak her
zaman art› puan olarak dönecek.
“E¤er aç›k kaynak kodlu yaz›l›mlar ücretsiz
da¤›t›l›yorsa, bundan nas›l para
kazan›yorlar?” Kapal› kaynak kodlu bir
yaz›l›m› satarken karfl› taraf›n bir destek
beklentisi oldu¤una hemfikiriz. Kaynak
kodu aç›k olsa da durum de¤iflmeyecektir.
Dolay›s›yla güvene, itibara, sayg›ya dayal›
bir ticari iliflki gelifltirildi¤inde, aç›k
yaz›l›mlar kolayca üyelik ve destek
karfl›l›¤›nda sat›labilir.
Bu, sürdürülebilir ve sa¤l›kl› bir modeldir.
‹steyen müflterinizin yaz›l›m› temin edip,
kendi içinde kullanmas›n›, destek talebi
oldu¤unda da karfl›l›¤›nda sözleflme
yapmas›na olanak verir.
O zaman ister bir ERP paketi olsun, ister
veritaban› çal›flt›racak bir kümeleme
teknolojisi, önemli olan yaz›l›m›n h›zl›,
hatas›z, verimli çal›flmas› ve yönetilebilir
olmas›d›r. fians bu ya, Linux do¤as› gere¤i
tüm özellikleri uzun zamand›r sa¤lamakta.
26
Dünya çap›ndaki Linux ticarileflme yönelgesi
Acil Servis
Linux gelifltiricileri, sistem yöneticileri
(mühendisleri demiyorum, 4 y›l boyunca
dirsek çürüten üniversite mezunu
mühendislere büyük haks›zl›k olur),
dan›flmanlar›, proje yöneticileri Türkiye'de
mumla aran›yor. Deneyimli bir Linux
yöneticisinin yetiflmesi 8-10 ay aras› zaman
al›rken son zamanlarda Linux e¤itim
kurumlar›n›n say› ve nitelikçe artmas› bu
a盤› kapatmada yetersiz kalmaya bafllad›.
Daha çok Linux uzman›na ihtiyaç var
Bu durum, Linux'un geldi¤i noktay› da
gözler önüne seriyor. Ünlü biliflim kariyer
sitesi Dice.com, Linux uzmanlar›n›n
di¤erlerinden ortalama %6 daha fazla
kazand›¤›n› belirtiyor.
Dolay›s›yla artan Linux uzman› ihtiyac›na
bakarak destek ve servis ile bir ifl modeli
oluflturmak bir baflka seçenek. Ancak
müflterilerin say›ca art›fl› durumunda daha
çok artan oranda çal›flan gerekiyor.
Türkiye'de sadece Linux servisi vererek ifl
modeli oluflturmay› deneyen firmalarda
ortalama çal›flan say›s› 5-15 aras›nda
de¤ifliyor. Dolay›s›yla bu bir 'yan model'
olarak görülebilir. Öyleyse bu yöntem
merkeze çekildi¤inde destekleyici modeller
bulunmal›d›r.
bir aç›k görüyorum. Altyap›s› sa¤lam
kurulmufl bir kurumun, içerdi¤i "knowhow"u hem kamu, hem de özel sektörde
sonuna dek sunmas›n›n önünde hiç bir
engel bulunmuyor. Hatta büyük flehirlerde
konumlanmam›fl pek çok kurum ve kurulufl,
Linux deste¤inin yayg›n olmamas›ndan,
mevcut altyap›lar›n› Linux ile donatt›ktan
sonra profesyonel bir destek görememekten
flikayet edebiliyor. Dünyan›n neresine
giderseniz gidin manzara bu flekilde.
Linux, ekonomiyi canland›r›yor
Tarihsel perspektiften bakarsak, Linux'un
gelifliminin arkas›nda yatan temel olgu her
zaman bilginin paylafl›m› olmufltur. Linux
ve aç›k yaz›l›mlar›n geliflmesinin ekonomi
üzerinde negatif etki oluflturaca¤› da do¤ru
de¤ildir. Gerçek olan, Türkiye'nin sa¤l›ks›z
gelir modeline benzeyen dengesiz biliflim
pazar› paylafl›m›ndaki çan e¤risi etkisinin,
Linux sayesinde varl›¤›n› giderek yitirmekte
oldu¤u ve güçlünün de¤il, bilgiye sahip
olan›n, bunu paylaflan›n daha çok
kazanaca¤›d›r.
Red Hat ve SuSE (flimdi Novell'in
kanatlar›nda) kendi ifl modellerini
gerçekleyebilmek isteyenlere farkl›
seçenekler sunuyor. Örne¤in Red Hat,
geçti¤imiz y›llarda ticari olarak destekledi¤i
ürünü ile (Red Hat Enterprise Linux),
internet üzerinden serbestçe indirilebilen
ürününü (Fedora) birbirinden ay›rd›. SuSE
ise farkl› sektörlere hitap edecek kanallar›
için farkl› ürün yelpazeleri ç›kart›yor.
Dolay›s›yla bir Linux da¤›t›m firmas› ile
iletiflime geçmek, yolu açman›n ilk ad›m›
olarak görülebilir.
Bu alanda özellikle e¤itim, dan›flmanl›k,
servis ve kurulum sonras› destekte ciddi
Farkl› Linux ifl modellerinden kesit
27
Acil Servis
-Kablonet ba¤lant›m› Linux üstünden
nas›l kullanabilirim ?
Türkiye'de verilmekte olan kablonet ba¤lant›s›
bir DHCP ba¤lant›d›r. DHCP ise, istemci
makinalara merkezi olarak IP, a¤ geçidi, dns
gibi temel TCP/IP ayarlar›n›n atanmas›n›
sa¤layan bir protokoldür.
Linux üzerinde her hangi bir a¤ biriminizin
DHCP'den IP almas› için kullanabilece¤iniz
en s›k kullan›lan iki yaz›l›m; pump ve dhclient't›r.
Kullan›mlar›:
pump -i eth0
Sadece pump derseniz hangi a¤ birimi varsa
ona IP al›nmaya çal›fl›l›r, -i ile ise hangi birime
istiyorsan›z IP verebilirsiniz.
dhclient -q eth0 komutu da ayn› ifli
görür.
Arada ne fark var diye sorabilecekler için,
dhclient'›n bütün DHCP özelliklerini
destekledi¤ini, pump'›n ise sadece belli bir
k›sm› (yine de büyük ihtimalle ihtiyaç
duyaca¤›n›zdan fazlas›n›) destekledi¤i olacakt›r.
Türkiye'deki kablonet servis ba¤lant›lar›nda
ise ilginçtir, pump'›n dhclienttan genellikle
daha iyi çal›flt›¤›na flahit olduk.
Bu arada ayn› komutlar› DHCP ile ya da
BOOTP ile IP veren Windows a¤lar›nda da
kullabilirsiniz.
Bir wav dosyas›n› mp3 haline getirmek
için ne yapmam gerekir ? Linux alt›nda
müzik cdlerinden mp3 yapmak için bir
program önerebilir misiniz ?
Öncelikle bir ses dosyas›n› s›k›flt›r›lm›fl formata
geçirmek istiyorsan›z bizim önerimiz, .ogg
format›n› kullanman›z. Tabi, bu ifli tafl›nabilir
mp3 çal›c›n›z için yap›yorsan›z bu bir iflinize
yaramaz ama aksi takdirde .ogg format›n›
kullanman›z, hem daha az alanda daha kaliteli
bir sese sahip olman›z, hem de halihaz›rda
patent problemleri olan mp3 format›n›
kullanmaman›z aç›s›ndan iyi olacakt›r.
28
Öte yandan wav dosyalar›n› mutlaka
da
mp3 format›nda s›k›flt›rmak istiyorsan›z bizim
önerimiz LAME program›n› kullanman›zd›r.
Bu program flu andaki mp3 codecleri aras›nda
en kaliteli ç›kt› verenlerden bir tanesidir. Gerek
h›z›, gerekse son zamanlarda çok daha popüler
olan VBR (de¤iflken veri oran›) sayesinde,
parçan›n içinde bitrate de¤ifltirilmekte böylelikle
sesin çok kaliteli olmas› gereken yerlerde o
kaliteye ç›k›lmas›, daha belirsiz yerlerde ise
kalitenin düflürülüp yerden tasarruf edilmesi
sa¤lanmaktad›r. VBR sistemi sayesinde
normalde 192kbps olarak varsay›lan cd
kalitesine 112kbps'da ulafl›labilmektedir.
Dahas› piyasadaki bir çok tafl›nabilir mp3
çal›c›s› da bu format› desteklemekte ve
dolay›s›yla daha az yere, kaliteden hemen
hemen hiç feragatta bulunmadan çok daha
fazla müzi¤i depoloyabilmektesiniz.
ok detayl› özelliklere sahip olan LAME'i komut
sat›r›ndan kullanabilece¤iniz gibi GRIP ya da
Ripper-X gibi cd-ripper programlarla da
kullanabilirsiniz. Burada yine önerimiz OGG
format›n›n kullan›lmas›.
Elinizdeki bir mp3 dosyas›n› wav haline
getirmeden 96kbps VBR olarak kodlamak
için verece¤iniz komut:
lame --alt-preset 96 eski.mp3
yeni.mp3
Burada 96'› istedi¤iniz bir baflka bitrate ile
de¤ifltirebilir, denemeler yapabilirsiniz.
MPlayer'› gerek GUI'sinden (gmplayer diye
çal›flt›r›p) gerekse komut sat›r›ndan
kullanabilirsiniz.
E¤er sisteminizde dvd ayg›t›n›z daha önceden
belirlendiyse (ln -s /dev/hdc /dev/dvd) gibi
kullanman›z gereken komut:
mplayer dvd://1
E¤er böyle bir atama yapmad›ysan›z dahi
sorun yok bu sefer DVD ayg›t›n›z›n ba¤l› oldu¤u
IDE kanal›n› ayg›t olarak gösterebilirsiniz:
mplayer dvd:/1-dvd-device/dev/hdc
Bütün bu ayarlar VCD'ler için de geçerlidir.
Buradaki önemli bir nokta da sözkonusu
ayg›tlar›n (/dev/dvd ya da /dev/vcd gibi) mount
edilmesine ihtiyaç olmadan
kullan›labilmeleridir.
San›r›m biraz da MPlayer ekran›nda
kullanabilece¤iniz tufllardan bahsetmekte fayda
var.
9 ve 0 tufllar› sesi aç›p kapatmaya
Sa¤a ve sola oklar 1 saniye ileri
ya da geriye gitmeye
pageup ve pagedown 10 saniye ileri ya
da geriye gitmeye
SPACE pause etmeye
Linux'da DVD ya da VCD nas›l DVD
gösterilir ?
+ ve - ses ve görüntü aras›ndaki
gecikmeyle oynamaya
Linux'un en önde gelen iki medya oynat›c›
program› MPlayer ve Xine'd›r. Bunlar aras›nda
bizim tercihimiz gerek performans, gerekse
konfigüre edilebilmesi aç›s›ndan MPlayer
(MPlayer ayn› zamanda Freshmeat'deki en
popüler projeler aras›nda Linux Kernel'in bile
önünde bir numarada bulunmaktad›r).
MPlayer VCD, DVD gibi klasik video
formatlar›n›n yan›s›ra, Xvid, Divx5, Real ve
Matruska gibi formatlar› da desteklemekte
ve gerektirdi¤i düflük donan›m ihtiyaçlar› ile
halihaz›rda piyasadaki hemen hemen bütün
donan›msal DivX oynat›c›larda
kullan›lmaktad›r.
1 ve 2 kontrast› aç›p kapatmaya
3 ve 4 ›fl›¤› aç›p kapatmaya
o EkranÜstüGörüntüsü'nü (OSD) aç›p
kapatmaya yarar
f Görüntüyü tüm ekrana yaymaya
q Programdan ç›kmaya yarar
Daha detayl› bilgiler için man mplayer
komutunu çal›flt›rabilirsiniz. MPlayer'›n resmi
sitesi http://mplayerhq.hu 'dur ve bütün ana
GNU/Linux da¤›t›mlar› için kuruluma haz›r
paketleri bulunmaktad›r.
Sözlük
GNU SÖZLÜK
Firewall:
Güvenlik duvarı. A¤ trafi¤inin öncelikli
olarak kontrol edildi¤i ve yetkilere göre
bir taraftaki a¤dan gelen isteklerin di¤er
tarafa gidiflini düzenleyen yazılım/
donanım bütünü.
IpTables:
GNU/Linux da¤ıtımlarının güvenlik
duvarı altyapısı.
Apache:
Halihazırda web sitelerinin %70'ini
sunan web sunucusu yazılımı. Linux,
BSD, MacOs 10, Windows ve daha
birçok iflletim sistemi üzerinde
çalıflabilmektedir.
PHP:
Sunucu tarafında çalıflan, HTML ile
uyumlu bir betik dilidir. Dinamik içerikli
web sayfaları ve web tabanlı hizmet
yazılımları yapılması için kullanılır.
Hemen hemen bütün önde gelen web
sunucuları ile birlikte çalıflabilir.
MySQL:
GNU dünyasının en popüler veritabanı
sunucusu. Az kaynak gereksinimi, birçok
platform üzerinde çalıflabilmesi, yüksek
hıza sahip olması gibi özellikleri
sayesinde birçok yerde kullanılmaktadır.
Apache ve PHP ile birlikte web tabanlı
hizmetler konusunda neredeyse bir
standart haline gelmifltir.
PostgreSQL:
Özgür yazılım alanında MySQL'in en
yakın takipçisidir. Yapabilirlikleri ve
destekledi¤i standartlar MySQL'den çok
daha ileridir. Özellikle büyük projelerde
tercih edilmektedir.
Kaynak kodu:
Herhangi bir yazılımın, yazıldı¤ı,
üzerinde de¤ifliklik yapılıp tekrar
derlenebilen hali. Yazılımlar öncelikle
kod olarak yazılmakta daha sonra
derlenip tek baflına çalıfltırılabilir
uygulamalar haline
dönüfltürülmektedirler.
Bir kez çalıfltırılabilir uygulama haline
dönüfltürülmüfl bir yazılımın üstünde
kaynak koduna sahip olmadan de¤ifliklik
yapmak çok zordur. Bu sebeple,
GNU/Linux dünyasında kaynak
kodlarına eriflim, yazılım üstünde
istedi¤imiz gibi de¤ifliklik yapabilmeyi
ve bunun sonuçlarından biri olarak özgür
yazılımları simgeler.
Gimp:
GNU'nun bitmap tabanlı grafik
düzenleme aracıdır. Piyasadaki
Photoshop, PaintShop Pro gibi
benzerlerinin yaptı¤ı birçok ifli (ve
fazlasını) gerçekletirebilmektedir. Büyük
bir ekip tarafından aktif olarak
gelifltiriliyor olması ve devamlı
güncellenmesi en büyük artısıdır.
OpenOffice.org:
Bütün bileflenleriyle tam bir ofis paketi.
Özgür yazılım dünyasının son yıllardaki
en sevilgen yazılımlarından biri.
Kullanıcıların, belge yazma, sunum
hazırlama, hesap tablosu düzenleme
gibi ihtiyaçlarına cevap verebilen,
oldukça baflarılı bir program.
GNU Cash:
Kiflisel finans takip yazılımı.
Mozilla:
Mozilla grubunun gelifltirdi¤i, kökleri
Netscape'e dayanan, Internet tarayıcı/eposta istemcisi ve web sayfası
tasarlayıcıdan oluflan yazılım grubunun
genel ismi.
Mozilla Firefox:
Mozilla suitinin Internet tarayıcısı kısmı.
Oldukça az ram ve harddisk alanına
ihtiyaç duyması, halihazırda
standartlara en çok uyan tarayıcı olması
ve hızlı olması sayesinde gerek Windows
gerek Linux üzerinde oldukça popüler.
Mozilla Thunderbird:
Mozilla ekibinin dört dörtlük e-posta
istemcisi. Klasör yapısı, zengin filtreleme
imkanlarının yanısıra e¤itilebilen
istenmeyen e-posta (SPAM) filtresi ve
di¤er kolaylıkları ile gün geçtikçe
popülerlik kazanmakta.
Freshmeat:
Özgür yazılım projelerinin takibi
konusunda tartıflmasız bir numaralı site.
Her gün onlarca yazılımın yeni
sürümlerinin çıktı¤ı, yepyeni yazılımları
bulabilece¤iniz devasa bir ortam.
Sourceforge:
Internet üzerindeki en büyük yazılım
gelifltirme ortamlarından biri.
Kullanıcılarına ücretsiz olarak sundu¤u
web alanı, sürüm kontrolü, forum ve eposta listeleri hizmetleri ile Özgür
Yazılım camiasının geliflmesinde en
önemli rollerden birini üstlenen site.
29