Derginin PDF formatını okumak için tıklayın... - MAVİ-NOTA

Derginin PDF formatını okumak için tıklayın... - MAVİ-NOTA

MuzIK VE SANAT DERGISI
. YIL: 3
• OCAK 19 9 5
50.000TL.
SAYI
au
SAYIDA:
• ah met oze,
• mehmet cemll ugurlu
• necati gedikli
•
•
•
tar uk ye ner
denlz erta n
e. b ur~i n ozgune,
•
haluk gu neyli
•
•
hector villa lobe s
nuvit berker
•
h. bedi l y'onetken
•
ger ard hoffnung
•
ali ucan
•
8. ayd ln IIik
15
Mavi Nota'dan - - -- - - - - - - - - - - - ---,
1995 yrnmn bu ilk saytSI ila , siz d e~erli ckurlaruruz tn
ve dcstlanrmztn yeni ylhnl yc rekten kuUuyorum. Umari m, 1995 YIII. geride b lrakt l ~ lm lz 1994 yl ll gib i SANA·
T A SA LD IA ILAN hir yll olma z.
14. saytrmz ile birlikt e yeniden yaym ya ~a rruna donen derginiz Mavi Nota, muzik yevrelerinde ilgiyle kar~ , 'a ndl. Dostlanrmzden ve okurlanrmzda n aldl{jlmlz,
te lefon, lalgra!. mektu p ve fakslar bizi yok savindirdi. Geni~lemi~ yaz t hacmiyle bundan soma da siz de~e rli cku rlanmrza dOzenl i bir sekltde utesrnaya devam edece ~iz .
Ilgilerinize le~ ekkO rl e r ...
5. Nisan. 1994 tas arruf genelges iyle birlikte . butyesi
do ndurulan ve 881i gorev leri engellenen KOhur Sa-
kanh{J1 ve KOhG,. Bakam: bale sanatmt . t ript izle kansnran ve beyinleri belden afCIgl inen; _her ~eye eehvetle baknklan ic;in parklardaki va meydalardaki
heykelleri orgazrn hali nde cl d ukla nm one ecrerek katdutan ve bo yle eenetm i~in e tukuren belediye baskanten: Tiyatr o ya, baleye, operaya ve niteli kli saJon
konserler ine gitmemenin hie; e ks i kl i~in i duymayan,
ope ra ve be jen tn ne i~ e y arad , ~ ml bilmeyen va bu sanettenn birer Huisl iyan kulturu o ld u~u ic;in Turkiye'de
engelienmesi ic;in c;a ll ~a n milletvekiUeri; Kultur Bakanll~ '
Mcsteean. sanetc uenn dayememesma yardtrn sozu verirken " kee Ian hl yar- Ia kcnuemeerm kesenler; Devlet
Ope ra ve Balesi'nin yaplm bUtc;esini verdikleri onergeyle
bir dakika il;inde yok edenler; Istanburun uluslararasr 01c;U1erdeki Cemal Re,it Rey Ko nse r Salo nu'nun sanat<;a
odalaTlnl mesc ide lfe vi rerek, haremlik-selamlik aylnp
topJu namaz kllanlar, 1994 Ylllnin hatlrl anan olaylan dlr.
Tum bu olaylar hatlrlandlk<;a Devlet Tiyat ro lan'nm ba~­
lattl{ll SANATA EVET karJl)anyaslnm gereklili{li de kan illa nml~tl r.
TUrk popu 70'Ii yillarm b a~ m da yaptl~1 ata{lm bir
benzerini 1994 yllinda ya~ad l . 1980'Ii ylliarda arabeskin
kar~ lslnda silinen Turk pop mllz i{li son Ulf-dOrt ylldlr verdigi ug ra~ln sonueunu 1994'te toplamaya ba~lad l. Pop
muzi{lin in yaptl {ll atak medya taraflli dan da desteklenince yelenekli genlflerin kendisini goslermeside kolayla~t l . Bu arada genlflerle ktdemli ytldrzlar arasmda
yapay bir soz dueliosuda ya~andl .
Gen<; piyanist GUlden Gokten, Avu slurya Ba,kon so loslug u Kultur Ofi si 'nde 1995 Ylltnln ilk konserini 4 Dea k ak~am l saat 19.30'da vereeek. Chopin
agl rllkh bir konser vereeek olan Go k, en , yurt d l ~ lnda
egitim goren aiM <;ocuklardan. Koln Yuksek Ok ulu'nda, Turk Egit im Vakil'nm bursuyla e{litim goren 20
ya~mdaki piyanist, 1993 Yllinda Mirnar Sinan unive rsi te sl Ko nservatuva n Piyan o Bol um u'nden birincilikle mezun o l mu ~, yurt i<;i ve yurt d l~mda n pek <;ok
odUl k az a nml ~.
Fransa'da yayrmlanan - Diapaso n- dergisinin kape!;lInda, besrm kema nma dayam l~ , gozleri kapall bir kemencr. Ad l Frank Peter Zimme rman. 2 5-30ya~la n dolaymdaki bu kemencmm belleginde Beeh'ten. Prokofy ev'e, Beet hoven'dan, Sibelius'a kadar uzanan
yirmiyi aekm kcnc enc . Mozart'tan Rav el'e ulasan <;izgi
uzerinde 25 dolaymda sonat var.
~imdide
bize doneUm, dort saytatrk, c;ok iyi kartona
bir tamtma bro ~ (jru nu n kapa{lmda , gozle d kapall ba~ m l kemenme dayaml~ bir kemancr. AdLCihat
A, kln. Ya ~1 lee tam: 26. Istanbul'da do {lmu~, ITU p evlei Konservatuva n' nda e{Jitim g6 rmU~ oJan bu gen<; kemancnmz Hikmet ~i mfjk yonetimindeki Hu ngari an
Virtuosi crkeetreeiyta Mozart 'm be ~ inei kcreenosunu.
Suna Kan 'la birlikte Gurer Ayk al' m yonelimindeki An kara Od a Or kestr a. I'nm e~li{liyle Bach'm Ae minor iki
keman kcncertcsunu plak olarak muzik severlere kaza n d lrm l ~ . Gen<; kemencimum da{JarclOmda 22 koncertc, bir 0 kadar sonat, piyano keman eserleri ve solo
keman eserleri yer almakta.
b as l f m l ~
Sai m Aklf l l'm kurmue oldugu ve y6ne tti{li Borusan
Oda Orkeslrasl 'nm yr! sonu konserinde Bac h, Vivaldi,
SlankovilW' ve Gr ieg 'in yap ttlan yer aldr. Konser, gelecek ie;in bliyuk umutlar sundu bize. Nitelikli Oda orkestralan mezik dunyamlZln en bOyuk eksi{li olmaya da
devam ediyor. Borusan gibi 6zel ku rulu~la n n klasik"'9zige sahip <;rkmaJanda klvan<; veriei bir olay ku ~kusuz .
KOltur Bakanlt{ll'nm Trabzon Kultur Merkezi Mudurlu{lu bunyes;nde Oda Orkestrasl olu~lu rma <;ah~ma la rma gec;ti{l:imiz ay ic;inde ba~la ndl . Trabzo n KUIlur Mer kez MudurlU gu Oda Orkestrasl adlnl alan bu
orkestrayl ~u rma ve <;alt~ll rma gorevi mGdurlOk tarafmda n. KTU Fal ih Egitim Fakull esi Muzik Egit imi B6lum u Ogretim Gorevlile dnden a rkada~lmlz Sal a 0 1gun'a verildi. Trabzon B61gesi a<;lsmdan <;ok onemli bir
muzik harekeli olan bu <;alt~ maY I dergi ofarak destek·
liyor ve <;alt~mala r mda ba~ a rlla r diliyoruz.
Bu arada, Kult ur Bakanhg l Trab zon Kull ur Merkezi Mudur lugu 'nun Turk Sanat Muzi gl Koro8u'da <;aIt ~mal af l nl surdurmektedir. Temmuz 1994'1 en itibaren
yaniden yapdandlrllmaya tabUlulul an koro. ilk kOflser ini
7 Kaslm 1994 Pazartesi gunu va rmi ~ va ogunden buyana muzik <; alt~ maJa n nl sOrdOrmektedir. Yeni yllm ilk ayJan i<;inde de ikinci konserini verecektir,
Istanbul'un surlarln m ylkllmasml savunan duortaya <;lkmaslndan soma ~ i mdide Trabzon'da ki Bizans surlarlna lakllan lar var. Ya~adl{llml z
~e h ri n kimligini ol u~turan bu larihi yaplUara saldl rllmaSI
Trabzonlu olarak bizleri <;ok Ozmektedir.
~O nee lerin
Galecek sayllarda yine birlikte olmak dile{liyla, esenlikler, mUl luluklar, b a~ artlar...
Mullt Semih BAYL AN
Genal Yaym Ylmetme ni
2
.
yazar,
ecrebiyat~l,
rniizlk adams ahmet say'm
"Muzik Tarihi" Ozerine
• AhmetOZER
ANnet Say, bi, d6nemin siyasal yafammda Onemli yer
Man yaylnlardan sonra . edebiyalln onurunu yUcelten Tin'bye Yazllar'mn mutfaQlnda,
ylll qkln bir zaman gOrev yapm"h. Bu d6nem iliiode baJlatllan TUrkiye Yazllarl
$it Dizisi, edebiyatlrt'llZln ustalan yanmda . ge~ f ainerin
be,
de uslerinin duyurulmasmda 6nemli bir ~lev la,llTII,tl.
Onun _meQinin derginin . Turkiye vezuen- kapanrnastndan sonra ba¥ang l~a ki nok1aya vardlQlnl gOrQyoruz. Say , TOrk ve dUnya "mjzjQnin 6nemli bir biriIOrnin~ d6r1 eihlik bir ansildopttdiyle
okurtanna aunmJ, tu. Onemli bir kaynak yap.. alan bu deQerli b irikim,
anun e~i ni daha da belirgin kifml1tl . SugOn, binlerce k~jnin kitaphOmda yer alan bu yaprtm daha
ueun sure kolay kolay a,llamayaca-
Olna inamyorum.
Muzik alan mdaki bu birikimi ni deOi,ik alan lar. ta,J rken, ya,ad'Or kc-
mier
9- Gun 1' lyOr: OrtayaO'dan Ronesans'a
10- Rbnesans Co,kusu
11- Ronesansla I~ e Kapanl~: Josq uin ya da Rafael
12 - A6ne sansm
YaY lh~.
13- Abnesans MuziOinde doruk
1 4~ Op era Senatmm OOOu, u
15- Baro k Caglnln Ilk Adlmla rl
16- Barok MOziOinMslik Tameli
17 - Barok MOziOin Yay gmla,masl
18- Barok MOzikte Doruk
19- Klasisizm; Do9a, Yahnhk,
Tutku
:t.
20- Muzikte Demokrall~ma ve
Roman liz min DOOu,u
21- Romantizmin Iljlenlikli Renkleri
22- Yan,erl ve Sentezci Bir c;ag
G ~ - Roma nlizm
23- YOzyl lin Kapa m,1 Son Romanl ikler
24- Ulusal Aklmlar
25- Izlenim::ilik
26- 20. Yuzyll Yeni MOzik
27- Turkiye 'de Uluslararasl Sanal
muzik
tarihi
flJllar ona edebiyal alarnnda bir~eyle r
yapilmaSI gerektiQjni dO~CmdOrdO .
YUzlerce ki~iyIe kurd~u iletitim Edebiyatyllar DemeO~ni ya~ama kazandlrch. BugOn Ankara'dan dunyaya
ar;llan bir pencere olan E de biy al~l lar
MO z i~i
Dern eQi, bu alandak i bo~lu~ Onemli
Ahmet Say, son derec e zengin
~Ode dokiuran bir 6 rgOt otarak, biz
bir ~ e riO e sahip Muzik Ta rihi'nde,
edabiyal~ llarm sesi olmaktadlr.
moz ik teriminin ta rih boyunca gosAhmel Say' In ,imdil ik son emeQi,
lerdiOi deOi~ im ve geli~i ml eri irdeler.
565 sayfahk bir kitaba don O~IO ; Muzik
Insanhk larihi ityinde, ltp kl d i~er deTar ihi· . MOzik Tarihi 'nin 6ns6zCmde
, ,
....... . _w:.0P<
OerJ erin geti,ip serpilmesi gibi rnuyazar Ov terre! y alda~lmdan eez efz i~ in de gOsle rdi~ i evrimin izini sOrer.
mektedir . Bu yakla~ lmlardan birincisi,
i.teme Adre.l: Itkadlm Sokak 2J / 5
MOzik tarih inin mOzikbilim ityindeki yemozi k tar ihini top lumsal"e kOltOrel ev06109 Gaziosmanpafs • ANKARA
rini be lirlemeye yall~lr. 19. yOzYlldan
rimin ya ratlcl bir pareraSI olarak debu ya na Onem kazanan. mOZik taoerlendirme: ikincisi m Ozik larihi kavraYI~ml olu~turan bilgi
rihine konu ol~ n de ~rleri bir ootlinlOk ~inde kilab ma ta~l r.
dallarlllm bir bUtun halinde serSlHenmesi. lilfOncusO de moInsanhQln evriminin gerye k le~li Oi ~aQlardan gOnOmoze
zik i arihl bilgisinin somut bityimde aklarilmaSl1ll sa~ ayan
uzanan kGhOrel evrimi la rihsel bir pe rspektif il;inde de&neldendirme anlaY I~' olarak ele ahnmaktadlr. ~ yOzu
Oerlendire n y azar. insanoQlu'nun gOndemind en sesin. so&fklll nota ve ~zim Or'neOinin gOsteriidiOi kitap, 27 bOzun Ozellikl e de ~arkmln h ~ eksilmedi!>ine de ~ i n ir_ I l k~a Q
IUmden olu, maktad lr. Bu bOlOmleri. ele Alman konulann
uygarllklaflOln. Orta doOu ve Asya 'daki alanlarmdan keooemini vurgulamak aylslndan, burda bir kez daha besitler sunan yaza r, MeZOpolamya'da n Japonya'y a de~in
lirtmek islerim:
uza nan me kan ln insa nm ln mozikle olan birfikteliOini ta1- MCzik v e Muzik Tll1ihi
rihsel ornekleriyl e gOnOmoze deOin ta ' ir.
2- Tarih Onceki ~aOlarda Muzi k
Antik Yunan ve Roma'nm mutlak belirleyiciliOine de 003· IIk9aOUyga rhklan
Oinen yazar. bilim ve sanal lO 1~ I!)lOda muziOin aldlO' yolu ,
4· Antik Yunan ve Roma
dO~ uncenin femel ine ol urtmay a ~ah~lT. O rtaeraOm geti r5- Erken O rtar;aQ
dikleri, BizanslO bel irleyici liOi, Gotik c;aOm moz i~ kazan6· Serpilme; Roma nesk 0 6ne m
dlTdlOI ivme, Ilahi Komedyaya, ·ordan Oecameron'a var7- OrtayaQ MOziQinin YOkselifi : Gotik Ca O
d im insanhOI. Vine de tarihsel bir ger~ ek Rone sans1a bir8· S.kmllb a. fi,im: Son Golik D6nem
tikte gOnOn 1,lmasl sOz konusu o lmu ~fu r. Ronesans CO~ -
.. ....
3
kusu, butun guzel sanallarda o ld u ~ u gibi muzige de geni~
bir yatak hazutamaknr. Ahmet Say. bu g e li~iml eri r-derer-.
ken tarihsel birikimi de bir an olsun elinden kalj'lrmamaya
czen goster;r. Tarihi belirleyen clayler. yaprta kronolojik bir
bicimde aktanhr. Muzik alanmda 6nemli bir gel i ~me olan
Opera senetme eyn bir yer aylran yazar. bunun tiyatro ve
m(j z i ~i n uzerinde y u kse ld i ~ ine de!:)inir. Portekizce'de "carprk inci' anlamr tesryen eski eanatm s O sl e n dir i lmi ~ bilj'imi
olan Barck sanenmn kunurel temellerine de de!:)inir. Bir
verde edebiyatrn da balirlayicisi olan Klasisizm ve Rcmantizmin mazikle ge n i~ley an atam ela ahmr. G~ Bemantizmde v erdro en, Lezt'e . Brebms' tan, Wagner 'e. ondan Schumann'a uzanan y all ~1j' 1 ve sentezc! bir lj'ag'ln
jnsanhk tanhine rnuzik alanmda kazendndrktan kitaba ta~ lO l r. Butun bu eenetcrlann eme!:)i, rnUzik elanmdakl baeenten. gunumuzu hazrrlayan birikimleri en inca ay
nnnstna degin yansrtrlrr. Son Aomanl iklerde ise Fransa'dan ltalya'ya, Almanya'dan Avusturya'ya, ordan
Amerika'ya uzan an bu lj'a!:)ln degerlerinin, sesle ezginin
birlilctehginden neleri yogurabildikleri 6rneklerle gosterilir.
Insanhk tarihinin mOzik alamndaki birikimini Ij'ok yonlu
yansttan Ahmet Say. 1836-1 922 yrltan aresmda muzik
alanmdaki Ulusal AkHTllara da de!:)in!r. Bu doneme or·
neklik ol u~t u ran rrekamn da 90!:)u kez Rusya oldugu konusunda birlejilir. Rus, C;:ek. lspanyol, lskandinav. Polcnya Macar ckullan gundeme getirilir. ingitiz ulusalcllIglOdan emek veriiir. Balkan ulkelerinin mOzikteki
uretimi cok yonlO ele ahmr. Izlenimcili!:)in sozculeri olan
Debussy, Ravel, Eric Satie. Roussel'in 9abalan ba~ta oj·
mak uzere, resim alanmda ba~ laltlan bu aklmlO muzikteki
yansl maSI de!:)erlendirilir. Kitapta 20. yuzyll "Yeni M uz ik~
ba ~lI g ly l a la Olllllr. Tonal mOzikle baglafl kopararak tondl~1 donemin sayfalanm alj'an mOzik; bilim, teknik ve toplumsal ya~aml a it; ilj'e verilir. ABD, GOney Amerika, Almanya, C;:ekoslava kya, Belt;ika, Hollanda. Isveoy, GOney
Kore, italya, lngiltere, Japonya, Polanya, Rusya (Sovyetler
Birli!:)i donemiyle) bu yuzyllda muzik alanmda y et i ~li rd igi
degerler ve ge rt;ekle~t ir i len ba ~ a flla rla degerJendirilir.
1950'den sonra 'Yeni Muzik' alanlOda Almanya, Arjantin,
Avusturya, Fransa, Isveoy, halya, Japonya, Polanya ve
Rusya'dan oroek ver ilen kitapta. teknolojik ge li~menin mOzikle olan bagma da de!;!inilir.
Atunet Say, 1826·1994 yi liafl araslnda g ert;ek le ~tir i le n
TCirkiye'deki uluslararasl Sana! Muziginin boyutlaflm da
ele allr. II. Mahmut. III. Selim donemlerindeki Muzika-i Humayundan, gunumuze degin bu alanda one Ij'lkan etkinliklere deginilir. Ozellikle Atal urk'un KOIlur PolitikaslOdan oroekler verilen kitapta, Cumhur iyetle birlikte, mu·
zik alanlOda kurulan kurumlardan , bu kurumlarda geroyekle jtirilen emegin yogunl ugundan soz edilir. Cumhuriyetimizi oyok yonlO simgeleyen Cernal Ae~ it Rey, Ulvi
Cemal Erkin, Hasan Ferit Alnar, Ahmel Adnan Saygun ve
Ned l KaZlm Akses'in, genet adlyla ~T Otk Bejleri"nin muzigimize kazandl rdlklan, ayrlOlIll olarak degerlendi rilir. Bu
atada ~ o ksesli mUzigin l anlll mlnda, yayg mlajtlfllmaslnda
6nemli bir yer lutan radyonun 1926'dan bu yana gordu!:)O
i~leve deginilir. 1910 K U j a~ I , 1920 ve 1930 K u ~ak la rtn m
eme{Ji ete almlf kitapta. Son ku ~ ak besteciler de u·
nulu lmaz. AYrlca Turkiye'de geroyeklej tirilen muzik egitiminin Ut; ana dalda ele alinmasl gerektiQ'i uzerinde de
durularak, bunla"n Genel, Amator ve Mesleksel mCizik e·
gitimi oldugu belirtilir. Seslendirme kurumlarlmn , senfoni
orkesl ralarlnm varhglna da der;inilen kitapta, uluslararasl
mOzik feslivatleri, bu alanln bir 'ses'i olarak deg;erlendirilir.
TOrkiya Bolumunu yansltan bir bibliyografya, zengin bir
4
•
kaynakca ve her aramlaru hemen buldurabilecek bit 'diz in~i n yer aldlgl kitapla , bilgilendirici oyizimler, degijik 10logral lar yer ejmaktadtr. Nota va resim cmektert. yazuar
eresmee yerlestirllen nota ornekleri e e. kitabm tanfisel
k iml i~i n i belirlemeye kepr aralarnakradtr.
lkl yuz milyon ylllJk bir gelj'miji kabul edilen insancqlunun. ses evreni ic;:indeki yasarrum. algl ladlgr seeleri, ya~a ml a sesln olu ~tu rd u gu etkilesirnn cc k yonlu boyutunu butun evreleriyle enumuze seren Muzik Tarihi'ne
imza atan edebiyatcr, yazar. muzik e da rr a Ahmel Say'l bu
6nemli yepmncen dolayl kutluyoruz. Muzikle ilgilenen tum
kurum ve kuruluslarm, rnUzik alanmda yol almak isteyen
tOm muzikseverlerin, bir besucu kitabl olacak Muzik Tenhi'nm. bOtun kUluphanelerimizde yer etrreemm . en buyuk •
dile!:)imiz oldugunu belirtiriz. _
• Muzik Tarihi, Ahmer Say, ince/eme I Ara$tlrma, Muzik
Ansik/ope disi Yaym fafl , Anka ra 199 4, 655 s.
Mevlana Celalettin Rumi'ye
Ses lenls
Me hmet Ce mil UGURLU
Ulu Cinar ornegi sin
Buyudun Konya'da
Koklerin Orta Asya'da
Bir elinle ahrsm
Gokyuzunden rahmeti
Otekiyle yeryu zune verirsin
Calar neyler kudumler
Donersin donersin
Evrende Dunya gibisin
<;agrnrsin insanlan
Yuzy,lIardlr umuda
H o ~g oru lU TUrkmensin
Fethettin gonuller;
Yunus'u, Rembrandt." Goethe'yi. ikbal',
Kucakladl n tU m dinleri
Yolun aydlnllk
YO regin dostluk
Cagnn insanl lk.
Berlin'de Yapilan Etnomuzikoloji C ah ~mal an'nm
Yakmdogu Muzikleri'ne Yeni Yaklasrmr'
• Prof. Or. Necatl GEOIKLI·
• Bested , Muzikblllm ci: Dokuz EyfU/Orive rsitesJ Davlet Konservatuon MUd(Jru.
Gi ri, :
Ka r~ 11a ~l l r mall
muzikbilim (etnomu zikoloji) elanmda 01duk~a yo~u n ve ozgun ara strrmal ann yaplidlgl Berlin'de,
son yill ardaki cck kQtlGr!O nufus yeprsmm da elkisiyle ilginy yaymla nn ortaya 91ktl9lnl gormekteyiz. 6zellikle son
20 yllh k sc ree! kapsay an bu arastumater. pek cck Turk
yurtcaemm yesermm Berlin'de sOrdurmesi nedeniyle. bizi
de yakmdan ilgilendirmekted ir. yunku orada veseye n yabancrlar, kendi 61 kUlturlerinin t emsileisi cla rak arasurme
konusu edilmektedir. Bu necente . aralannda bizim de sa·
Ylldlg lmlz Yaklndogu ulkelerinin geleneksel muziklerinin,
Berlin'de halen etkinlik gostaren y e~itl i arastuma ensntulerince ele ahn l ~ b ~ imi ve konuya getirmeye ~a ll~tlk la f1
yeni boyutlar; bilimsel, kiltl ilr el, halla siyasal ecrcan biz jrn
~ in de onem tasrmek tedrr. D zellikle "Berlin UILJ sl a,aras l
Kar'l la,tlrmall Muzik ara,tl, m alan Ens titUsu -nun bu
ba?llamda yapml!i oldu?lu yeni ~a ll!i mala r bild irimin ana
konusunu clustu rrnaktadtr . "Dunyadan TI018al Go,untu·
Ie, I K langbilde, de, Weh-{l l ba~Ii ?l l n l ta~l ya n 2 citllik ve
4 kasetlik bu belgesel eeesnrrrerun blrtnci bolumu ile bir
kaset, Turkiye'nin de yer a ldl~1 Y aklOdo~u rniiziklerine ayf1 lmJ ~tlr .
Kitap ve kasette nel er va ,?
"Y aklOdo~u ve Avrupa'da Yak lO do~u Etkile ri" ba~ h?l lnl
ta~ ry an 1. Kaselt e (j: e~itli turlerde toplam 16 par(j:a bulunmaldadlr. Bundan dOrdu Yunanistan, ikisi Yugoslavya.
ikisi Azerbaycan. d6ldu Iran. ikisi Suriye. ikisi Turkiye'den
olarak verilirken; kasetin hemen ba ~tn da bulunan iki par(j:a
ise maalesef -Kurt muzi~ii" olarak sunulmaktadlr. Kurt kokenli y u rtd a~l a n ml zc a olu!iturula n bir gurup t aral lndan ve
K urt~e sozlerle seslendirilmeleri nedeniyle "Kurt muzi~ii"
olarak a dla n d l rl ldl~ 101 san dl~ l m lz ve "~agda, .halk i, i
,ark ll Zeitgenosaisc hes vo lkstuml ic he s Li ed" turu olarak sunulan bu par(j:alar uzerinde aync a duracaQlz. ASII
konuya g ~mede n once, kas elte yer alan tum par(j:alarlO
halen Berlin'de -prolesyonel yada amat6r- etkinlik gosteren gu, upla, taraflndan ses le n d i ril di~in i, geleneksel yada
otantik bir se slendirrnenin sozkonusu olmadlQlnl ozellikle
belirtmi !i olall m. Kitapta yer alan bilgilere gore bu guruplarr
otu~ u ra n rnCiz i k~ i lerin bir klsm l uzunea bir suredenberi birlikte rnClzik y aparken, bir klsml ise yalnlzca bu kay lt ~i n
bir araya gelrni!i amatOrlerden olu!imakta dlr. Sozgelimi
Turkiye adlna kayl t yapll an -Mavi Boncuk" gurubu yak1a~lk 3 ylldanberi birlikte muz ik y apan ve daha (j:ok populer
rnUzik merakllsl 5 gen(j:ten olu!imaktadlr. Bir solocu ile
dOrt (j:alglcldan olu!ian gumbu n oturtumu(2) 2 darbuka, 1
del ile 1 elek1rosaz'dan bir' e!imeldedir. -Bebek Gi b i- adli
ilk par(j:a, tipik arabesk turden bi, !iarkl. Zaten par(j:amn
turn olarak A, abesk bel irt il mi ~. Sozled ise Sabahattin
Al i'ye ait. - Bu ,da C;:~.kler A~mlYo,- ba!ili kli ikinci par~m n ise turn popUler Turk muzi ~i olarak belirtilmi!i. Ancak
her iki parca da; gerek ezgilsel karakt eri, gerek hece vezninde yazllml!i (7 ve S heceli) An Turk(j: e sozleriyle, hatta
gerekse ~a l gl oturtumu ve bi(j:emiyle (uslli buyla), qelenekset halk musikimizin son ylllarda daha (j:ok ke ntlerde oIu!imaya bestayan "kent halk musikisi" cla rak adland lrd lQlm lz
turune girmektedi r. Bu olgu. 19S6 ynmde Izmi r'de yaptlan
ukrstararest bir kongrede sunmuii olduQum ve Arabesk
muzik olayrm Turk halk musikisinde yeni bir crusum surecinin ba!iJanglcl olarak niteliyen goru!ilerimi d o~rulamak­
tadlr(3).
Mavi Boncuk gurubu , Arabesk olarak ycrumla drklan
" Bebe k Gibi-yi, Turk ~a r k ic i Mu,at y, ld lz' ln bir kasetinden ogrendiklerini belirtmektedir. Sc zlen Saba hahin Al i'nin cezeev i yesarmm anlatan muziQini Kerem Guney'in
yaptIQ!, " Burd a ~i(j: ek ler A~m IYo , - adh ikinci parca (j:agda!i Turk hal il muzi~i otarak da nitelenebilir. S6zlerinin pohtik ~er i~i bir yana bu akrhraa. gen i~ kitlelere hitabeden
halkisi bir parca ozelliQi a ~ lr basmaktadrr . Bu nedenle gerek usllip . gerekse oturtum bekumnden. heriki par(j:aYI da
gelenek sel halk musikimiz in tlpkl ulkemizdeki ge l i~ me l ere
paralel yeni ve (j:aQda!i bir tezahurn cla rak gormek gerekmekt edir. Ktsacasr kitabm yezertennm da saptadlQI gibi,
i.ilkemizin son yillardaki yeni biraii imiere (sentezlere) dayaIr populer mOzik -ya!iammlO Be rlin'e dogal bir yanslmasl
olarak alglla mak yanll!i olmaz sanlflm. Esasen gli numuzun mOzik ortamma egemen muzik teknolojisinin gucll gOzonunde tutulursa. bu sonucu olagan kar!illamak gerekir.
Kilap va kaselte yer a lml~ olan oteki yak lndoQu 01kelerinin par(j:alanna ve mli zik gurupla rma da klsa ba!iIIklarla da olsa de?linmekte yarar goruyorum:
Kasette bizden sonra y er alan Suriye'yi T arhan Saba h
adlnda prole syonel bir ud sanat(j:lsl tamsil adiyor. Arap sanat muzigi tOrundeki birinci par(j:a semai b~ iminde ve sanat(j: ln ln kendi beste si va -Sama-i Dubai " adml ta~l ma k­
taoDOQal olarak makamsal olan paryanln bizim aylm lzdan
aS11 i l gi n~ yanl, b~i min in ashnda 4 hane va 4 de teslim
bolmesiyle bizim pe!irev b~imini ni n aynlsl olmasl (4 haneli
pe!irev). Aynca, her hane ve teslim tekrarlanmaktadJ' .
Nitekim yazar semai turunun Turk kokenli (j:alglsal bir IUr
oldu ~unu da belirtmektedil . Iki k i ~ i n i n s esle ndirdi~ i par(j:ada udiye aynca zilli del l. ) (j:alan bir hanlm sa n at~ l da e ~­
lik etmektedir. 10l S'Iik usulde yazl lm l~ pa r~anm makaml
ise Bay ati olarak belirtilmi!i. Aynl muzik(j: ilerin seslendirdiQi
ikinci par(j:a, latha n Sabah taraf lOdan ba~ kama (variation) yontemiyle i!ilenmi~ bir Suriye haJk ~a r kls l .
Ara ~tlr mad a Iran 2 ayn gurubun s esle n d i rdi~i 4 par(j:a
ile temsil edilmektedir. - Nus h in Top lul ug u - (Ensemble)
4'u erkek ve 5'i kadm olmak uzere 9 muzik(j:iden bire!ime
olduk(j:a olurmu!i bir topluluk (kurulu!i: 1977). BatJ ve Do~ u
kokenli ~a lgl lafl n bire!iimiyle ortaya ilgirlCj bir oturtum (j:lkml!i: Bir koro yonetkeninin ( Fr. !ief) yonetiminde 1 solo ~a r-
5
krcr, t t ar. 1 ellctcn. , viyolonser, t kema n, t piyano, t ~
aQwr blok ve barri::lu de!)nekler, 1 yanfliit lle 12 kl,l~k karl, Ik koroda n o lu~mwi, profesyon el mQz i~ile rin aQ:lrllkta eMduOu, ba,l ang l~a polit ik a ma~l arla kurulmu, deQi, ik bit
topluluk .
Seslendirdikleri panralardan ilki TUrkrre soziO Iran nerbeycam'ne alt bir halk , ark,sl, ikinclsi ise bir kem halk
~ arkls t . Tar her lki parlj anln oturtumu nda da yer alml ' .
Acem hal k tnUziQlnde, geleneks el sanal mUzl)imizin bi r d6nem gozdelefmif ~algllannda n santuru da gormekte yiz.
-Derv l,- adh iklncllran gurubu lee. 2 santur, 1 eetar, 1
dombak. 1 del ile 1 fa rklCldan bi refmif yakla,t k 10 yl lhk
bir lop iuluk . Seslendirdikleri paIValar kem sanat mOzi!)i
IOrunde mistik kar akterli, sozleri OnlQ Hafiz DiviRl'ndan
a h nml~ HOmayOn makammda paIValar.
Azerbaycan '. temsil eden Bal aban gurubu da, adirn
geleneksel bir ezert Ofle me ~alg l s lndan almlf VI! 1983'de n
beri el kinlik gOsleren otunnu, bir toplu luk.
Duygusal karakte rli 2 Azerbayc an halk ~arkls j ..,.
Iendire n gur up, 1 mandola (mandolin), 1 tarri::luta. 1 nagara (s ilindir davul ). 2 gaval adl v erilen del, 1 gitar ile 2
f arklCldan bire~mekte d ir. M Oz i k~ ite rin hep si erkek.
Ara~tltTnada iki ayrl gurupla y er alan Yunan rnUzil)i
Rem betlk o v e L-lko tOrOnden 4 parlja lie temsil edilmekledir. Biris l f arkic i 5 ki~i ni n olufturduQu gurup latln oturumu ikisi Batl. ikisi de T Ork 4ljalgldan bire f mekle dir. Bura da bizim wrl mlzdan onemli nokt a Yuna nll dostlanm lzln
biIVok kaynakta oldu{ju gibi bizi m ba !)tama ailesinden olan
Bozu k'umuzu -buzukl -, dOmbelek adh vurma lj alglm izi da
"tOmbeleki"3 dive te latfuz ederek kendilerine maletme yabasl dl,r . Kitapta ljalg llarln resmi de yer aldIOmdan(S) hit;bir
kufkuya y er vermeyecek kadar a~ . k olan bu ge r~e ~n kilabin Alman yazarlatl t aral tndan sa nki Yunan lj algfsl imif
gibi sunul masl dOfOnd OrucOdOr. Hatl s y almz lj algl sal olan
ikinci gurupta bir ba f ka TOr!( halk ljalg isl baQlama yer ald l01halde, bu ljalgln ln kokeJli hakklOda h~ b ir bilgi verilmemiftir. Bu durumu ebetle ara~ltmactllQm nesne lliQi ile
baOdaftlttnak mumkUn deQildir.
Kitapta aync a, 20.yy . baflnda TOr!( yonel imine ka fl~
politik bir aksiyon olarak ortaya ljlkan Rembel iko tOrCInun
tari hljesi hakk lnda bizim alj lml zdan onemli bilg iler yer aimaktadl r.
Kaseti n son unda 2 geleneksel dans mOzi!)iyte y er alan
Yugoslav gurubu 3 akordion He 1 baleriden olu~ mak1a d l r.
Ikinci paIVa vine halk i~ i karakteri nde hafil tnUzik tOrOne
girmektedir.
Asllnda Yunanislan lie Yugoslavya'n ln Y akmdoOu 01keleri aras lnda ye r almasl da tart l~tl l r . HaM bize gore ge rek co Qrali , gerek se kOlturel bak .mda n bu gurupta ele aim·
mast doQru bile deQildir. Nitekim kitabm gi ti~ bOfOmunOn
ba~l an glc tnda bu endife dile get irilerek. Yak mdo{1u mozi{Ji
kavramln lO alj lk 'Ie nel bi r ta nl mlOm yapil amlyaca Ot belirtilmektedir(6 1.
Kitap v e kase lin en bafmda ye r alan v e KOrt mClziQi
yapt tQtnl savu nan gurubun amaCln ln la mamen polit ik 01dul)u da ha adlndan anlafllma lctadlr. KOrtye -Koma AfltlBan, Gurub u anlam lna gelmekl e, aneak gurup eylemiyle
daha ljck savaf vermektedir. Gurup, TOrkiye ba, ta olmak
Ozere, Suriye, Iran, lrak 'Ie es ki Sovyetler Cumhuriyelleri'nde KOrt halk mOzi!)inl seslendirere k kendi ulusar da·
valartO! milzik arac lliOl He savundukla rml itiraf etmektedir.
OIurt um , , solo ~arklct (bay an) dl~mda , b izim gele nekse l
lj alglmlz tambura ve darb ukada n ba fka cOmbO, 'Ie Batl
kemanmdan b iref medir.
SOzlerin KOrtye olmas mdan Ote, biZim yerel mu-
6
. ikilerirrizin tlpik bir OrneOidir.
Gurup. TOrkiye'de n po litik baskt gOrdOOO irwin Barlin'de
ya,ad1eml ilerilOre n ayrlflklj llardan ol u,mu§tur. 6zellikle
iklncl pan;a KOrt genrrliOine devlete kafll bafkaldlrmaya
ljaQ1 ran tQmQyJe pol illk ~etikli bir tOr mesaj nite liQindedir.
laten purr_n tn bu 6zeUi{ji ve errecr, gerek y azatiar, gerebe bluat gurup taraflnclan cia teyid edilmektedir. Pa~a
bu y c)nO n. rruzlOln sins i siyasal errectere nastl aiel edildiCiinin gOZel bit lImeCld lr. Bu bakrmdan biz erestmneclarln konularl fyi izleylp , doQruls n ortaya kcymemu bOyOk
Onem t8fl tnaktadlr.
TOm bu ~rplk ve olu.msuz propagandalara raQmen Alman yazarlar, -Kurt MOzIOln ln - (I) kOken il ibariyle T urk
mOziCiinden pek de fatidl olmadlQln f bel irtmek gereQini
duy mu,lardlr,
6on~
Berlin'de ya,ay an hemen tGm etnlk guruplattn muzik
. raelhOI Me Ia1llUrel kimlikletini koruma lja ba lstlnl n va OZ
kO" arletini tenuma arNlljlan nm otes inde , ge nelde poritik
it;erildi rnAapar verme eQilimli olduklan da bilinmelidir.
Alj l~as l . kOIlOrel bir sa... a~ v eti lmekt edlr. Olayl do{l ru yo·
rumla yabilmek ve gelifmelarin gerisinde kalmamak irwin bi·
zim de oralarda ara, tlrma lar ya pmam lz, yada en azl n·
dan , oradald ara, t tnna kurumlarl ile i,birliQin e girmemiz
bOyOk Onem ta'lmaktadlr. 6zellilde y eni olufumlarl yakl ndan iZlememiz gere kmektedir.
Yak lndo{l u mOZiklerin in ortak ozell ikleri kaps ammda
ise, gelen8kae ' TClrk, Iran ve Arap mOzik lerinin Ozellikie_
makamsa l y apll arl ba k.m mdan be nzerl ik gost erdiQi uzennde d urulmakladl r. Ayn ca, yalglla r ve bir do!)arr1ama sanai l olan -r.blm-in de bu Otke mOziklerinin benzerliQini
olu ~turdu Ou vur gulanarak, bu konudakl de rin etkileti n
Arap velslAm'dan geldif)i iteri sOrulme ktedir.
Ara,tlnnada bunlarln ya n lS'lra , Yakl ndoQu mozikletin in Avrupa rnOziQine elk ileri Ozetinde de durulmakta
'Ie Fas dl,mda yOzylilarca bu bolge Olkelerinin yon elml§
olan Os manh '"l'aralo rluQu'nun b lraktlOI der in izlere ve
dolayl sly la Avrupa mOZiOine olan etkile rine de de·
Qinmekted ir. Bunla ra ek olar ak Iran 'Ie TOrk halk muzik lerinin kokeni neden iyle ay nc a, Bat l v e Crta ~ya B61gesi olarak da ale ahnabileceQi belirt ilme ktedir. 8
Kayn ak9ll:
Bl'8ndols. Hans·Brandel . Edda·Dunkel, Maria-lM, SchuChi; KlangbilcllH der We" I. Franklurt, N.twork-M4Kien<:oop.rative Yayllwvi, 1990
GKtikli , Dr. Neceti : 'TOrk Uusiki linde Y.,.i Bir OIuFJm SOAKli
mi?", Ill. MilletlenmlSl TOrk FolkJor K~si Bilci rileri, Cit: 3, An·
kara, KOltlJr ve Turizm BakanhOI Mi/Ii Folklof Arattl rma Dairesi
YaVlnlan: 85, s.mi,..[:/(on~ Bildrileri Dizisi: 22,1 987
Dipnot:
1- Nelwork.Medien-eoop.rative Vaylnevi, Frankfert, 1990.
2- Sir a.M seslendiril.".si ~n .s ve ~QI lann g6rfWk)ndril l,
dOzetli (AIm. BeM tzung).
dana fazIe, bilgi bkz.: Or. Neca ti Gedikli. 'TOrk Halt
Musikisinde Vani Bir OIuJUm SOreci mi?' Ill. Millallerarasl TOnt
Folklor Koogresi Bild risi, CHt lH, Ankara, KOIlllr WI Turizm Ba·
kanhOI Miai Folklor Ara, l uma Oairesi VaVlnlan: 85, $aminerKongre Bikiri Dizisi: 22. 1987 , s. 103-110.
4- A~ ' F!ik' olarak adlandlnlm'I llr (Alm. Schellentrommel).
5- A.g.k.: s. 56.
3· Bu konucta
" II. Uluslarara$l EtnamOzikoloji-MiJZlkolerapi Sempozyumu 2730 EylOl 1993'de sunulan bu b~d ri ~k !lez dergimizde yaV·
Imlanml,llr.
Muzikte Rekorlar
• Faru k YENER
Villar once bir gunl Clk gazelem izdeki sutuntann balki
en ilginci "[eter in an ister Inan ma" ba§llgl altmda yet
alan resimli garip ofaylar dizisiydi. Aslinda Rob ert Ripley
adll bit reseamm bulu§uydu "late r ina n, isler inanma -.
Bu fikr ini 1918 yl hnda Amerika'da uygulamaya b a §laml ~ ,
resimledigi tuhafhklar cyle sine be~n ifmi ~l i ki basin grupIan taratmdan kaollml§ , her gun yazletce gazetede yaymlanrms dc rmcetu. Rip ley'in unu ve verimi krsa sure sonr a
Avrupa'ya. bu eraoa yurdumuza da sl ~ram llill. "Isl er inan,
isl et inanma" kUlikusuz ciddi bit ugralilnlO, uzun incelemenin OrOnuydO . Fakat yOzdeyOz ge r~e k oldugu savunulan otaylara ara -sua elsene .ve soylentilenn de kerIlitlgl dikkatli gozlarden kacrmyordu. Daha sonra kitap
biyiminde defalarca yeymlenen garipliklerin yurdumuz tadhiyle ilinlili clanlannda bu gOzlemin belirtilerini bulmak
Orana{jl gUy de{jildir.
Ripley'in resimli dizileri yanmda bir de Ingitlere'de yaymtanan -Gulness Rekorlsr Kltab,- gene merakh ve mCltecessis ki~i le rin buyuk gosl erdi{Ji bir kaynaktlf ve -Guiness Reko rlar Kitab,-nda y a n h~ bulmak da kolay
de{jildir. Verilen bilgilerin hemen IOmu resmi kayttlardan
oertenmletlr. Ilgilendi{jiniz konu ne olursa olsun Guiness'de
hayal kmkl l{jlna u{jratacak bir yon bulamazslnlZ.
-Guine.. Rekorlar Kit sb,- insanln akhna galebilecek
her konuda bu arada sanat alanlnda rakor saylla n geryakleri da slralar, muzi{je de yer verir.
Muzik konusunda ne gibi rekorlar km lml ~ . rekor saYIIan ne gibi geryekler kayde di l mi~l ir? . Bu derleme bunlann
~a~ l rt ac ak kadar yok olduQunu gOstereeek sizlere.
OrneQin bestecileri a l m l~ once kitap... En verirnli besteci kimdir diye merak adip aramaya kalksanlz kolay u l a~ a­
mazSlnlZ kesin sonuca. Ama -Gu ines. Rekorlar Kll ab, bu a ra ~t lrmay . yaparak, '8'inel yuzYllda y a~ a m l~ Alman
bestecisi Geo rg Philipp Telemann 'l b ulmu~ , Telemann
on iki YII boyunca her hafta bir kanlat besleleyerek 78 dizi
tamamiaml IJ, 40 kadar opera vermiIJ, yadi yuze yaklaIJan
orkestra suiti. bunlara ek olarak saylS' bir hayli kabarlk
ko ~erto 'Ie oda muzi{ji eseri blrakmlIJ. En yok senfoni yazan muzikyi geny Telemann'ln yaOd'IJI 'I e yurtl aIJI Johan n
Melc hio r Molter. Bu adl san l pek bilinmeyen sanatyl 169
sentoniyle rekor klrm lIJ. Onu Avusl uryah Joseph Haydn
104 senfoniyle izliyor. Moi ter'in yazlp yazlp iSliflediklerine
karIJlhk Haydn'ln lu rdeki varimindan bir k'sml gunumuzde
srk slk yorumlanmaktadlr ve bilirsiniz Haydn muzik tari-
hinde -Senfonin ln Babu,- adtyla arulrr.
Peki ecaba en cabuk besteleyen kimdi? Gulne • • bu
alanda rekorun Mozart'da olduQunu belirtiyor. Gel'9i vabuk beste konusunda Rossin . va qene helven opera besteels! Denuettree pek yabana anlmaz ama Mozart'm 35
yllhk yaIJam. boyunca sanet muziOinin her turOnde ait lYuzu eekm eser verdi{ji du~ unul urs e kitaba hak vermek
gereki-yor. Avusturyah dahi son epereten -S ih irli FlUtve "TI-I u s-u olecaQini biliyormu ~ gibi inamlmaz bir hrzla
besteie-mts. hele -Tilus- 18 gunluk bir sCrreda tamemtenrmsnr. Mozart 'ltl ayr u anda birvok eser azerinde
yahIJtlOI bilin-mektedir. Orne{jin son uy amtsel eentcnet
"Mi bemal ma jor " -Sol min or- ve -Jupiter- adryla unlO
"Doma jor" 42 gun iyinde. bir yandan "Co. 1 Fan tutte"
adh cperasmr yazarken dogmuIJtur. Mozart'm bu kenudaki rekorunu dastekleyecek diQer unlil olay da "Den
Giovanni- adll e ~ siz operasmm uve rturunu Prag'da bir gecede yazlp sebaherkenden kopistlere vermesidir. Anlmsayacaksmlz, gece boyunca e~ i Consla nse uyumamasr
iyin ona durmadan kahve p i~i rmi 1' bir yandan oykUter anlatmlIJhr. -Don Giovanni" ilk dela 1787 yumm 29 Ekim
gunu oynanmlIJ. zavalu uykusuz besteci olumsuz eserlnt
gene kendi y6netmi§li.
Acaba mil zik evraninde yer aim,;; en uzun santoni
hangisi? -Guinea. Rek orlar Klt ab." Gu atav Mahler'in
1895 yllin da b asl e le mi ~ ore min or" Qy saYlh senfonisini
gosteriyor. Bir kontralto solo, bir kad ln, bir 'j ocuk korosu,
org 'I e yok gan i~ bir otkastra iyin yazllan esarin tumOnormal metronom 6lyCr Ieriyle 1 saat 34 dakika surOyor. Bu
arada Havergal Brian adli t an1nml~ bir lng iliz bestecisinin sadeee 1961 va 1966 yillannda yotumranan "Gotl k" adli sentonisi de partisyonunun zenginliQi ile rekor klnyor. Eserin yorumu iyin 55 maden, 31 tahla uflame ~algl ,
22 "timpani- denilen melcanik davul, d6rt sorist ~arklc l ,
di:irt ayn karma koro, ayrlca bir vocuklar korosu va bir org
garekiyor.
•
Paki iyinde hiybir tekrara yer varmeyen en uzun piyano eserini biliyor musunuz? Bu 1892 doQumiu Hint aslill
besteei ~apurgl Sorabjl'nin "KIaY ~ .mba liztikum" adl.
e seriymi~ . Ilk defa basteei tatatlndan 1930 yl hnda Glasgow'da vahnan 12 b61umden kurulu esar iki saat 45 dakika suruyor.
Tekrarlanarak yorumlanan en uzun piyano esari FranSIZ beslaci eric Satle 'nin "Vexatlon ."~-K1ZdIrIP .J.
7
nlr Jendlrlc1 ,evler- adll verimi. 180 noladan kurulu bir
bOhj mun 840 kez tekranm tsuycr besteci. 1925 yllinda 59
yeemdayken 61en Satie a ll~lImaml~ , ~ok degi~ ik, kendine
6Z9U eserler blta km l ~ . -Les Six - Atlliar- adlyla bilinan
devrim::i FranSIZ beste okulunu etk ~emi ~li. -Vexa tions -'un 1963'de New York'da Cep Tiyatrosu sahnesinde
nOb etle ~e on piyanisl teretmdan yorumu 18 saat 40 dakika
sU rm9~tu. .Bu garip eseri 1967 yllinda Richard Toop adh
bir Ingiliz piyanisl tek bas.ne 25 seerte yorumlayabi lmi~li r.
Bir rnUzik eserinde en uzun susku "4 dakika 33 sanive- dir. Amerikall John Cage'in ~er deyim yerindeyse
eseri olan "4 dakika.J3 saniye-de dinleyenlerin belirlilen bu
sere boyunca kesinlikle susrrete nm isl er. John Cage'e
gOre susku da bir verde muziktir, herkes kalassn-da n ge~n i dinler.
Operaya gelince... BOlunuyle oynanan en uzun lirik
sahne eserini merak etmez misiniz? Hemen soyleyelim;
Richa rd Wagner in -Nu rnberg 'l i uste ,arklcllar" adh tek
gllldurQeperasr, Normal metronom ol~ uy ler ine gore tems;li
be ~ saat 15 dakika surUyor. Bir de Rossini' nin -Guil·
laume TeU-si var. OnlU beslecinin Pans'de yazdlg. bu son
operas I hk bir zaman tam cy nenmerme daima kesmtilere
ugraml~tlr. Uzmanlar bOlOnOyle sahnelendiginde yedi saati a~ac aglm tahmin ediycr tar.
Operalarda en uzun arya rekoru gene Richard Wagner'in bir operas mca k lrl lm l ~t lr. -Nibelu ngen Yuzug u"
adh dorl operadan kurulu dizinin sonuncusu "ren ntenn
Grubu-, bu bOyGk muzikli 'dram, kuzey efsanelerinin bolumudur. Kahraman Siegfried o l du rUlmu ~ , sevgili, Ba ~t a ntl
Wotan'm klzl BrOnnhilde iyin ya~am olana~1I kalma m l~t lr.
Uzun bir manolog'dan sonra kendini Siegfried'in yakrldlgl
ate~e atar. Ren nehri yQkselirken tanrllarm evi Walhalla
yanmaya ba ~ l ar. Tannlarm sonu gel mi~, g u~ ~a gl bit·
mi~ti r .•. Bninnhilde'nin yakla~ lk 20 dakika suren monologu
opera edebiyatlnda en uzun arya olarak kabul edilmekte.
Gene opera tanhinde en uzun kadans Italyan tenor
CreviJII'ye ait. 1815 yllinda Milano'daki bir opera temsilinde -h er zaman mut lu- anlamma gelen "felic e ognor.s6zclik leriyle 25 dakika suren bir kadans sQrdu rmu~lOr...
Dinleyic:ilerinin fenahk ge~ irip ge~irmedik le r ini yazm.yor
kitap.
Opera ,arl(lclla n arasmda en ge n~ ya ~t a sahneye ~ l·
Jean ve sanallnl en yaf h olarak blra kanlar kimler biliyor
musunuz? Opera sahnesinde bir ba~ rolO ba~lan sona
ba~atlyla yorumlayan en k~Ok ~arklcl Jeanen e Gloria
Bianca adh 15 ya~ mda bir klz. 8 i rl e ~ i k Amerika'nm
Buffalo kenlinde dogan Jeanette 1950 yilmda Roma Opetasmda sahneye ~ I ka rak Rossinrnin "Sevil Berberi- adlJ
eserindeki Rosina rolOnO ba ~atlyla oynamll;. MesleQini en
ge~ bl rakan sa nat~ . ise yOzytllmlzm' ba, latin da bOyuk
un yapan halyan lenoru Glacoma Laurl- Volpi'dir. ~ark!cr
saksen ya~ lnda oldugu halde 1972 vdmm 26 Ocak gunu
bir konaer vererek bu alandaki rekorlarl k l rml ~ l lr.
u
Her lilk enin ulusal ezgisi var... Bunlarln en eskisi 'Ie
8)'m zamanda en klsalarmdan biri Japon adl "Kl migayo-.
DiCer klsa azgiler Ordlin ve halya slOitlan ~i n deki ku~ak
San Marino devleline ait. Bahreyn va Kaliu ~ ey hl ik le ri ulueal ezgilerinin de sozlen yok. Bir ulusal mar~ an ~ok na zaman nerede tekrarlanml!l acaba? 1909 Ylhnda Almanya'ya
resmi gazi yapan Ingillere Krall Yedtoci Edward'm trani
Brandenburg'da Ralhenau tren istasyonuna girince Alman
lmparatorluk bandosu Ingillere'nin unlO ulusal ezgisi -God
Save the King" - "r enn Krall Korusun"u ~alml ~ , kral goninmeyince bir daha ~alrTll ~ , gene goni nmayince bir daha
lekt"tlam l~, 17;00 tekrarda nihayet Yedioci Edward trenden inebil mi~. Me!}er kraJ bOlOn bu sOre boyunca kcmpertmenmde doslluk gOsferisi emecwle Alman 1mparaloriugu Mare ~ali Oniformasl m giymekle uQra~ lyormu~.
GorOyorsunuz, rekorlarm bazen ger~ekt en eg;lenceli nedenleri var.
MOzik.Jarihinin en ~ok para kazanar. yorumculatlOl merak eniniz mi h i~? Ger~ekte n meraka deger ~O nkU . "Guiness Rekorlar Kitabl- en ~ok para kazanan giyanist olarak
Polonyah sanat~l Igna8 Pederevski'yi gostariyor. Bu OnlO
s a nal~ l 1 86~- 1 9 4 1 yillarl arasmda ya~a ml~. Bhioci Dli nya
s evesrncen scnra iki yol boyunca Polonya ba~kan llQI
y ap ml~ . Peoereviskrnin yesarm sa reslrce be ~ milyon dolarhk blr eervet derledigi tahmin clun makt adrr. San at~ 1
basbakanhktan aYflldlklan sc nra 1922-1923 mevsiminde
verdiQi resil al ve konserlerden yanm milyon dolar kazanrmsnr. Ayn! mevsimde New York'un Madison Squat
Garden adlt spor salonundaki ek resjtalinden 33 bin dolar
almak suretiyle bir diger rekor daha knmrs nr Pederevski.
MOzik tarihinin en ec k para kazanan kemencer ise
Fritz Kreisle r'dir. 1875 y.lInda dogan Avusturyall senetcrrun ya~amt boyunca bir milyon dolarhk servel derledigi biliniyor.
Opara tarihinin en ~o k kazanan sa n at~ ls l ise Italyan
lenor Enrico Carus o'dur. 48 ya~l n d a Napoli'de olen Caruso'nun serveli dokuz milyon dolar a ~ml ~ll. 1963 ylhnda 74
ya~mda olen hatyan koloralur soprano Amel ita GalliCurci ise O~ milyon dolarhk bir servet edi nmi~1i . Bir ~a r­
klcmm resil alinde tek yer il;in odenen en yuksek licrel rekoru 1887 yilmda 67 ya~ md a olen Jenny Lincl'e ait. "Iusve~ Bijlbijlij- adlyla un yapan sanal~ ml n 1850'de New
York'da vardigi bir konserde merakhlar 1ek ko/luga orlala·
rna 653 dolar 6de mi~lerdi r.
Ornegin insanhgm elinde bulunan en eski mQzik yazlsrn! biliyor musunuz? Hemen belir1eyim; bu, milanan once
18'inci yOzy.la ait bir toprak l ablet lizerindeki ' SOmer notasldl r. 1967 vllmda Franslz Arkeologu Dr. Duc he8neGuiUemin taraftndan Irak'da bul unmu ~tu r bu lablel.
Piyano dedigimiz ~a lg l bir geli, im sOresi ge~ir mi~lir,
gunumli zda kuliamlan "~e ki~ li piyano" tOrli l 8'jnci
ylizyllda yap .l m l~tl r. Piyanonun ilk yaplO'lC lsl Ila tya'nm
Padua kenlinden Bart olomeo Cristofori'dir. Ve 1720'de
talll'lamladlgi piyanolardan biri de bugun New York Metropolitan Sanal MOzesindedir.
~algl nm
DOnyanln en buyOk, en yOksek sesli ~algls l sayilan bir
org B irle ~ i k Amerika'da Atlanlic City Konser salonundadlr.
365 beygir gOcOnde molorlarla ~ah ~an ~algmm ses gOcli
25 bandoya e~itlir va 1930 ylhnda lamamlan ml~ l l r. En
bOyOk maden (Wame ~algl iki metre 26 sanlim yOksekliginde bir tubadrr. Tanrl ~ala na nelas, dinleyene sablr
varsin... En bOyuk gitar ise Chicago'da "The Har monv "
larafmdan yap! l m. ~t l r. Iki metre 70 santim boyunda, 40
kilo aglrhglndadlr, 1970'de l a m aml an m l~tl r .
En pahah keman 1721 yllmda unlO Stradivarius ai-
8
"ainin yaplml bir ~algldlr. 197, 'de l ondra'da Lady Anne
Blunt tarafmdan Betheby MOzayede Salonunda eenee
9Ikartlm,. Hill ve {){jIll Firmast teretmcan iki bu~uk milyon
Inginz titu,"a kadar arttlrll mlitlr. Bir kemamn tOm 02ellikI.rine ,anip en kOyuk yalgl Ingiltere 'de Pollard adlt bir
ueta tarafmdan yapl lmlillr... 17 sanlim boyundadtr bu kerNn. En bOyOk davul is. 196" de Hollywood'da Ramo Firmasl tarafrndan Disneyland e~lence park. ~in yaprlan yalgl. Kutru " metre, e!Jlrll!J1220 kilo.
Profeayonel senfonik crkestre saytsmda Federal. AJmanya 94 toplulukla baita galiyar. Muzik tanhinde en yok
98191CI ve ,arklelnm bi, araya geldi!Ji lopluluQu yonelen
sanalyl (miLl vele besteclal Johann Stra u••. Johann
Strauss . 1872 yllmm 17 Haziran gOnO Birlei lk Amer ika'nm
Beeton kentinde OOnya Bani GunD nedeniyle ikibin calQlCI ve 20" bin ,.rklcldan kurul4 bir toplu lu ~ yonetmi,tir.
Bu loplulukta yalmz kementann saYlsl d6rtyOze yakmdl.
Bir sanat mOziQi konserinde en tyok dinleyici 1966 Ylhrun 1 AQUst06 gunu New York'da Central Park'da kaydedilmi§•.. 0 gOn New York Filarmoni Orkestresmm Leonard
S..,."ln taraflnd an y6netilen konserine 90 bini asan bir
dnleyici kitlesi katllml' ...
-Pop" muzi~i konserlerinde durum ba, ka... Gene New
York'da Woodstock Muzik ve Sanat $e nJi(';inde 1969 yumm
1S AQustos gij nO bastayen ve Uy gOn scren . pop" konserleri dizisine katrlan dinleyici saYlsl dMyilzbin civannda.
Su 1ur mUziCin Avrupa'da en yuksek dinleyici rekoru gene
dl>rtyuzbinle lngilter e'de Wight Adasmda 1970 yllin m 30
AOUstos gunu kaycledilmi,.
Ounyamlz lO en bOyOk opera ev; rekorlar Olkesi Birle, ik
Amerika'da; yaprml 1966'da tamamlanan New York Yeni
Metropolitan Opera binasl. Kentin lincoln KultOr Merkezincle yer alan yaplnln rnaliyeti 45 milyon 700 bin dolar.
3800 seyirci alan salonu, 80 metre eninde, 50 metre de·
rinliQinde sahnesi var.
lnsanll k 1arihinin glin Omoze kalan en eski i arklsl binJerce yll ilk g~ mi,'e sahip Su iarkl eski MISlr'da Nil nehri
loylslndakl deOirmenlerde yalli an iiyiler tarafmdan soyIenirmif, bugti n de gene 0 botgedeki if tyi ve koylOlur tarafmdan soyleniyor . Adl "i?aduf TurkO.O-.
Valnlz Ingilizce konufulan ulkelerde deOil hemen bOtun
dUnyada en yok sOylenen, en yaygm ,arkl ise "Happ y
.bht bday to you- - -dogum gOnOo mutlu ol sun". Hatlriayac:akslOlz bu azgi aym zamanda uzayda soylanan ilk
f8t"kldll. 1969 ytlmm 8 Mart gGnu Apollo 11'nin uzay
adamla"n Aya giderken bir aQlzdan soylemi, lerdi bu ezgiyi.
silindire kayd e tti ~i ilk ses - Mary' ni n k u~u k bi r kuzo su
v. r" adh ,arkls ldl', kendi s6y l e mi ~ti r bu ,arklyl .
BugOn en cc k plak atrmp sanle n ulke Birlei ik Amerika'dtr. Yatmz 1971 yrhnda 120 mityon 524 bin plik sanIan bu Ulkede ahctlar 110 milyon deter odemii lerdir.
Disk biyiminde plak Alman Emi l Berl iner tarafmdan
Berliner bulus unu 1888 ynmda gertyekle,tirmi" ilk deneme p l a~a uzerine kendi sesiyle bir dua okumcetur. Bu plak BBC·Siritanya Aadyo Kuromu ar,ivindedir. Kurumun 750 binden fazla plak saklayan ari ivi dunyarmzda tektir.
yapl l ml~1I r.
Plili< endOstrisi tarihinde en baf artll sanatcmm Amarikah Bing Cro sby old u ~ u anla!illmlil l' . 1977 Ylhnda olen
bu unlu , arklci ve sinema oyuncusonun 2600'0 tek, 125' j
albOm Ozerinde 30 milyon pla~l satllmli, 15 EylOr 1970
gOnO yapll an bir torenle kendisine lkinci platin "Iak vernmiftir. Bing Crosby'nin p la!:)a kaydedil en ilk farklsl "rve
gol the girl· adh parcad tr, 1926 yumda piyasaya tylk-
rmstrr.
Plaktan en cck settla n toptuluk - Beatle s-dir. George
Harrison, John Lenn on, Lames Paul McCart ney ve Ringo Starr'dan kurulu - Bea1Ies" grubunun yelruz 19631970 yilian boyunca 133 milyon pla!:)1 seulrmsnr, Bu sayrdan 56 milyonu albOmdur.
Biliyorsunuz satl, 1bir milyonu ai an pla!:) m sa n at~ ls m a
alttn bir plak a rma~a n etmek gelenek otmui tur. MOZik tarihinde ilk all m pl ak alan sanattyl tenor Enrico Caru .o'dur.
Caruso bu plakta Leoncavallo'nun " Paly~o la r · adlt operaslndan ·Vesti la giubba· adh aryaYI soylemi!itL Amerika'da ilk altln plagl 1942 ylli nda dans orkestrasl yonelidsi Glen n Miller "Chatt anooga Choo Choo" adlJ par~ayla alml!i tlr.
Altm plak alan en kO~ Ok sanattyl rekorunu 6 ya,mdaki
Japon ,arklclsi Os uma Mi nagava klrml,lI r. Minagava bu
armagam 1969'da "Kuro Neko No Tango · - "Kar. Kedi
T8n gosu" adh par~ay la almlfllr.
Degi!iik seslede, degiiik zamanlarda en yok pliQa allnan partya cazm ilk bOyOk ustalatlOdan zengi trorfl'ettyi
Wi lli am Christo phei' Hardy'nin · Sl Louis Blues - adlt
melodisidir. St. Louis Blues 'un bine yaklaian ayn nushaSl sunulmuitur piyasaya.
En yok sala n plak rekoru hangisinde acaba? Hemen
cevaplayallm; Irwing Berli n'in ·White Chri stmu · Seyaz
Noel" adh ,arklsl. Yuz milyonun uzerinde satan bu plagl
16milyonla "Rock around the clock" va be, mityonla Seatles Grubunun "I wanl to hold yo ur hand" adh paryaSI izliyor.
En ba, arll l, ~n ilgi derleyen , arkllarm bested ve gutte
ozanlan olarak ' "Beat les - grubuooan John LeOlnon va
Paul McCartney kabul ediliyor. Bu iki muz i~ ini n verimi
otan otuz ,arkldan herbirinin plaQt 1962'den 1 Ocak 1972
gOnGne dek milyonun uzerinde sat l~ yapml'.
Film mOzii)inde rekor yurdu muzda "Ne ,eli Gunleradlyla oynanan "The Sound of Mu. lc"de. 1972 Ylhnm 1
Ocak gOnOnedek 14 milyon luk bir sah~ yapmlf.
Kenu buraya gelmiiken gramafon ...e plak konusu Ozelind. de durarak bazl rekorfan belil1mek istiyorum sizlere.
AyO! konunun m£jzikle olan ilintisi de biliyorsunuz yok
o"emli. Chari•• adlJ Fran81z bilim adammm yaptlOI denameler batatlh sonuy I,'e rmemi,. bu yok 6nemli bulu,
geryekle, tirmek Amerikah Thom.l. Atv. Ediaon'a kIsmet
oImu, . bulufun patentini 1878 yl hnda almtfl lr. Edison'un
Ve ac:aba batl sanat mozOinde sall~ rekoru hangi
plakta? 1934 YIllnda Texas'da doQan, 1958'de Mos·
kova'da Caykovski Muzik Ya r l ~ ma s lnda birincilik MO lli nO
alan piyanist Van Clib urn'u biliyoruz. Bu sa nat ~mm solo
partis ini yaldlOr Caykovskl~n in - Blr lncl Plyano Kon·
~.rto.u" 1972 yll lnlO 1 Oeak gunOne kadar ikibu'i uk milyonluk bir satli la rekoru elinde tutuyor. •
9
Byrd'den Purcell'a ingiliz Oda Muzigi
• Ceviren : Deniz ERTAN
Kaynak: Fiske , Roger. Chamber Music.
BBC radio publications.
t;ok arnach Muzik
ic;:in pe rdele r yerfestlrilmlstl. GOnO mOz mod em giOda mCiziginin ilk omeklerinin bOyuk bir krsrm tarla n nda ve banco larda perdeler cok inee sabit
cok amacu ydr. 16. yOzYllda. co k az sayrca ca lgl metal <;izgiler halindedir, oys a vlol larda , bag lrmuzigi notaya basurrustr. C;algllarla muz tk yap- saktan ya prlrnrs kisa ipler arkada bagranarak
mak isteyen klsllerln. lnsan sesi lcin yazunus par- sabit olrnayan bu perd eleri o tustu rurdu. Viol yayl,
calan ahp, hangi CarYl ic;in olursa olsun, onlara avuc ic;i yu kan ya geleeek sekilde tu tulurdu. Ses
gore ooz enremetert bekleni rdi. Bu yOzden de, ton u, metan kon ya da d erin dO$Onceleri dog umadrigaller " in s an s es i ve vlollara uygun " bas- rabilen ince ve keskin bir olgu nluga sahipti. Hem
hgl ile ba srhrd r,
yay tutma teknigi yOzOnden, hem de yaym tellere
Erken Barak conemlnde, su ya da bu oda
kuvvetle bastrnlrnas iyta lyi ses allnamadlg l iein
ziginin digerinden daha Iyi olduguna dair elimizde c;alg lclla r, gOnOm Oz kernancuan gibi notala ra rahicblr bilgi yoktu r. Ne basudiysa, hangi el vez- hatca saldi ramaz, as rlamazlardr, Bravura teknimast nota varsa, ve eldeki calg1oe o tursa olsu n, ginin qellsme sa nsi eok dO$OktO ve viol m Ozigi
callnl rdl. Dogru veya yanns diye bir l?ey yoktu. iCin pek geeeri i olarnazd r,
Viollar Ic;i n yaz l l m l ~ bu parcala r kemanla da cahKernan ailesl viol altes lnde n dogmaml $, bunabilirdi ve bas partlsi eger istenirse, tus tu Cal- nun la bera oe r farklr bir sosyal cev rede ge glla rdan birisiyle desteklene bilird i. 1600 ve 1800 llsrmsttr. v iouar varhkh, zeng in kimseler lein ve
yrllan arasmdaki oc a m Ozigi tarihinde, bu cok bazen de on lar ta rafmdan ca lm rrken, ke ma nla r
ya nlO mOzigin yavas yavas danO ~OnO ve onu n oana co k ba srbos c oiasa n kimselere ya krsyerini bestecinin b eli ~ edi!i i calgl la~ a (yay ll Cal- tmhrdr, G remona'daki Amati ailes i gibi ltalyanl ar
glla r gibi) ca hnan mOzigin aldlgm l g6 rOrOz. Cal· kemanlan n yapim mc a bOyOk ge li$me ler kay glla r be lirtilene kad ar, be stecller hie ealgl mO zigi detmeye bas lay mca ve insanl ar kemanla cok
yazmarmsnr. Kernan mOzigi atlaya rak, kos - da ha gOzel sey ter ortaya koyabileceklerini anlaturarak calabilir, ancak insan sesi hie de iyi bir ymca, vio llar gozden dO$meye bastadr, Viollann
"atl ayr cr " degildir. Bu yOzden iyi blrcalgl mOzigi. ye rini ya vas yavas kem anlara tnrakmas: hemen
"insan se si veya violar i-;:in uygun " otarnazdr.
hem en 1600 ile 1675 yi lla n arasmda ge rcekle$Viol ve Kernan ailesi
mi$tir, aneak bi r istis na ola rak bas viola bir sonViol, bOy Ok bir olas lilkia ispanyol gita ny la raki y OZYlla kadar terci h edilmeye devam at:
aym k6k lere sahiptir. 1500 Ylhna dogru bOtO n viol mi$l ir. Bu onemli de!ii~ me . 1620 'li Yillarda 13.
ailesi mOzik dOnya slna iyiee ye rl e ~ meye ba~ la r. Louis'nin sa ray mda bi r ce$it kralllk orkestraSI
Ge r<;ek teno r violu, yerini "treble" ya ni inee vio l ve olan " 24 Yayll " loplulu gunun etkile riyle daha da
bas viola blrakl r. Daha sonralan bu <;algm lObir de hlZlanmi $tl (MYayh"la r, tabU ki kernan, viyola, vi·
kontrbas tipi dogar. Bas olanl, ge nellikle "viola da yo lonsel ve ko ntrbas la n i~eriyordu . )
gamba" veya "leg" violu ad lanyla tam m r. "Leg"
Keman ailesinin ba$hea oze llikl eri. dart telli 01·
yani bac ak ad mm konmas ln m nedeni, ca lgm m malan , perde le rinin olm aY I~ 1 ve d e yay ln yuka niera sl raslnda baeakla nn OstO nde ya da araslnda dan kavranmaslydl. 17. yuzylhn bOyuk bir balu ·
tutulmas ld lr, aneak "bas viol " ad l cok daha uy- munde keman 96g0se yaslanarak ~a ll nl rken , 18.
gundur. KuCOk olan ince viol bile, callm rken diz- yOzYll da ce ne alt lOa ahnarak ~ah n dlglnda bile
lerin Ozerinde dikine tutul urdu. BUtOn vio rrar alt l klv nm ll ba$ klsm ln lO bel hiz asma gelm esine
lelliydi ve nola y e ~ e ri n i n kolayca bulun abilmesi izin ve riyo rdu. Viyolonsel, ya bas viollarg ibi iki di·
mu-
10
"BAS ViOL' ChnstcpherSimpson'm(1659) resmi
zln arasinda tu tuluyor, ya da ve rde n veya kCl(;:O k
blr tab u rede n destek ahna rak tut uluyordu. 19.
yuzyua ge lindiginde, viyolon set ince uzun sivri
metal c;:ubugu na kavusrnustu,
DOnya savastanndan sonra, bircok ke reler violu n ye nide n canlandrnlrn asm a <;:a h~ l ld l , v e bu
yOzY1 11n bastann da Haslemere'de eski <;:alg llarl
hem yapan, hem de caran Arnold Dolmetch'in
(1858-1940) bu cabatann arnsrnca cok buyuk
payi olrnustu, Calg lcllar kendi keman ve viyolonsel tekniklerinden vazge<;:emedikleri i<;:in, bu
de ne me ler /Yog u kez pek basanh olamarmstrr.
Ama calgllar en az rndan 1600 ytlmdakilerle bOyOk benzerHkler gosteriyordu . Dige r yan da n gOnumez kem an lan , Ba ch ve Handel 'in tanldlgt kemanlardan oldukca fark hdl r. BugOnO n kema nlarl , telleri kolayca kopabi len ba glr sak ve rine CeUk veya naylondan yap lldtg l ve da ha ge rgin 01duklarl i((in, esk i kemanlardan dah a fark h ses e
sah iptir. TelJerde daha fazla gerginJik saglayabilmek i<;:in sa pm boyu u zatl lml~ ve govdeye
daha beli rgin bir a((lyla y e r l e~ t i r il m i ~ t i r . BugOn bu
~e k i l d e ya p llm l~ bir Ama ti vey a St radiva rius kemana rastlamak pek mO mkOn degildir. Bu de-
g i ~ikljk l er, yaydaki d egi ~ i klik l erl e birlikte daha
dolgun ve parl ak bl r sesm ortay a crkm asuu sa glarmstrr. BugOn co k az kisi nln es kide n blr viohm
ya da kernanm nasil bir sese , tona sa hip oldugu
kanusu nda kesin bir bilgisi va rdir.
ingilte re'de viol un omrn haberi. II. Oharfes'm
Paris'te g e((irdigi bir kac yrldan so nra, 1660 yrhnda tahta gec;:tiginde duyulur. Roger North , II.
Charles icin ~ oy le yazar: "Pransra s ti li nden
so nra, aksam ye mekleri lcl n 24 y aylld an olusan, bi r anda eski ingili z m uzi gini si li p atan
bir orkestra kur mustur ." Bu topluluk aynca ku/yuk kiliselerin ay inlerinde de ca nyordu ve ki sa bir
sure sonra revacta alan kernan, tiya tro ve ev lere
de girmeye basladi. Ro ger North'a gore II.
Cha rles, tem po tutabi leceqi rnuzikleri seviyordu,
bu yOzden de krahn zevki ve istekled burada cannan rnuzik le ri yonlenci rmisti,'. Fan tas ia 'iar kes kin zaman ve ntme sablp olmadlg l i<;:in unutulu rken, ingiltere'de Pran srz dan slan, ital yan sonattanna rakip olrnustu . 0 gunlerde bircok inqlllz, Avrupa'da iki yOzyll kadar bi r daha hi<;: duyu lama ya cak olan violun ya k olusuna OZOlm O ~tO .
17 . Yuzyllda i n giliz Muzigi Rep ertuan
insa nla r ~arkl sbylemeyi, bir /yalgl calrnaktan
da ha kolay yapn kla n icln , erken ingiliz mOziginin
/Yogu, insan sesi iCin yaz rlnus mOzikl erden otusurdu. Ancak 1588 ythnda m adri gaflerin yayrImaya baslarnasmdan once, in giltere'd e co k az
muztk notaya ge((irilip basrlrrusti : bundan so nraki
kirk yr! icmde ise nered eyse ell! se ri ortaya crkmr su. ingi ltere'deki ilk /yalgl mOzigi yaym lan
1599 tarihlidir:
1- "Ko nsort Dersleri" , Thom as Morley tarannoan hazulanrms ve bu rada solo lut , flOt, ince
(treble) ve bas vloua r, pandu ra ve citter icl n ya zrIan eserle r tc planrmstrr,
2- "Violla r, kem an ailesi v eya u fl em eli di ger
¥alg, lar ic in be s b6 1umIU Pavanl ar , G alli ar d lar, A lmai nla r..... , Anthony Holborne tara nn da n de rtenmtsftr.
Yukanda ga«;en "Konsort " kelimesi, ayru tip
/yalglla nn bir grup halinde b ulu nmast aruamma
geli rdi ; ve en iyi bilinen orneg i vio llann bir araya
ge lmes iyle o l u ~ a n ko nsortla rdl. Morl ey'in "Konso rt de rsle ri"nde old ugu gibi, farkh ailele rde n gelen calg lla r k a n ~ l k olarak bir arada ye r aid,glOda, bu konso rt "klrlk k o n so rt " olarak
adlandln hrdl. (Calgllan n aryl k bir ~ ekild e g6sterildigi ve herbi r partinin , calg lla nn bzelliklerine
go re duzenle ndegi Avrupa'da ki ilk baslm Morley'inkiydi. Ama as hnda bu bi r sahne m Ozigiydi. )
Holborne'nunki ise ((ok yo nlU mOzige ve kem an
11
ailesinin viollara tercih edildigi cahsmalara daha
iyi bir 6mektir.
Bu yaymlann basansr , Calgl muzigi icin sanlldl glndan daha buyuk bir ilginin oldugunu g6steriyordu ve bundan bir YII sonra Thom as
Weel kes'in uCset halin deki madrig alleri ~6y l e tamrntanrmstr: "Vi ollar ve insa n sesleri lcln bes,
alu pa rtili " Bundan sonra btrcok madrigal seti bu
sekilde tarurnlanrrusur. East'in 1610 ynmda.
Byrd 'in de bir yrl sonra yaptlg l gibi, kimi bestecller madrigaUerinin yanmda yayh calgllar iCin bazi
faruastatara da ye r vermeye bastarmstardi. Orlando Gibbons, buyuk bir olas ihkla 1620 Yllln da,
sadece fantasialardan olusan bir seti basa n ilk ki~iyd i. Bu set, dokuz tane uC partili parcadan olusuyordu,
Yazilan tUm rnuzik eser1erinin sadece cok ku~u k bir kisrru bastlrmstr. L'd ames zama mndaki
hesaplara g6re vronar iCin sadece 20 kadar fantasia basilrrusken, 1400 tanesi el yazirm notatar
hallnde bulunuyordu . Bu muzikleri calantann ,
kendi partile rlni kend ileri iCin kopya etmeleri beklenirdi.'
Fantasia, d U~ (jn c ele ri n ya da "kon ulan n "
akl ~ 1 lcersind e (j ~ ile ain arasmda deg i~e n calgllann tart l ~tlg l ge rcek bir oda mUzigiydi. Bu
"konular " genellikle kisa bir bicimde ve bir fug
gibi islenirdi. Bach'm fuglerinde oldugu gibi hicbir
du ~un ce eseri n basrndan sonuna kadar devam
etmez. Bilinen son viol tantasiala r Purcell 'in
1680 Yillannda yazdrkland ir. Bunl ar fantasiarun
en basanli omekleridir, ancak 0 gunlerde bu tcr
rnuztkter moda oima dlglOdan onu n neden bu
eserleri beste ledigi bilinmemektedir.
Elizabeth d6neminin muzisyenleri, kuCOk bir
ezgiden varyasyonlar yazarak cok uzun ese rler
yaratmay l seve rlerdi, ancak bu tip varyasyonlar
viollarda n ~o k virginalJe r iCi n yaz llirdi . Viol Calglcllan, uzun ve cok ilginC olmayan Greg oryen
ezgilerine uayanan, John Taverner 'in ilk
Mes 'lerden birinde " Missa Gloria tibi Trinitas "
s6zlerine oturttugu "In Nomine" ba~llkll populer
bdiO mleri calmaYI tercih ediyorlardl. Diger ~al­
gilar a~agldan ve yuka ndan konturpuanl ore rken, ezgi genellikle yaplOm icerisinde afW ve
saglam bir ~ekHde yer ahrdl. Purcell 'm zamanma ge lindiginde bir kenara atllan fantasia ve "In
Nom ine " neredeyse u nutulmu~tu . En 6nemli mOzik bicimi, hem co k ge n i ~ hem de tek temall olan,
klsa ezginin b a ~t a n sona kadar bas ses taraflnda n tekra rtandlgl Chaco nne veya diger adlyla
"Ground " idi.
Tum bunlann yanmda, da ns mOzikleri de call12
rurdr, Holborne'm bastlgl Pava n ve Galli ardl ar
yuzy llm ikinci yansmda cikan menuet, sa rabande ve Fransa'nm " co urant "lanna yol verrnislerdi r. " Almain " ise yOzyll boyunca yasamaya devam ederek daha sonralan "Allemagne"
olarak tanmdt.
Fan tasi a'mn dans bolu mteriyle ili~kisi ilk kez
Co peraio 'nun oldu kca ilkel sOitlerinde bulunmustur ki bunlar ingi ltere'nin ilk trio sonallandir.
John Cooper'm , ilk ltalyan trio sonatlanru duymus olablleceqi ltatyan'd a c;al .~tlgr du ~ unu lmek­
tedir; daha sonra kendlsine Giovanni Coper ario
isrnlni ve rerek ingili zlerin yabanci rnuztsyentere
yapuklan ovgulerden yararlanma yoluna gitmistir. I. Charles'a viol calm asrm ogretmi~ , 1627
YlllOda da 6 I m O ~ t u r. Cope rari o ardinda Fantasia, Alma in ve Galli ard lar dan olusan sekiz
suit brrakrr usnr. Bir kla vyeJi CalgJO IO (ki bu erg
ola rak belirtilmistir) bas viola e~ lik etmesi nden
oolayi bu sutuer yenlllkciydl. Daha yenilikci trio
sonatlan once Coperario'nun og rencisi Will iam
l awes , dana soma da John Jenkins taratmdan
yazrlrr ustr r. 1660'11 yrllardakl Resto rasyon Donem inden sonra, hem Franstz, hem de italyan
yaba nci etkileri da ha da artarak Henry Purcell 'a
(1658-95) iyi malzerne olust urmust ur. Purcell 01dukca gOClu Italya n etkile rin ve Ostun klslse l yetenegin goruldugu ilk trio sonattanru, 1683 yrhnda yay inlanrrustrr. Bunlan bOyuk blr ola srhkla, iki
yl1 6nce halya'da basrtan Corelli'nin Op. 1 trio sonatlanru cahst rktan son ra bestelernisti,
Yabanci kemancllann ge lip gitmesi , diger 01·
kelerin rnuziklerinin daha la zla tanmmasnu ve
yeni tekniklerin gelmesi ni saglJyordu. 1675 Yillnda gunluk tutan John Evelyn, italyan Nicola
Matt eis'in "m uazza m ke ma nlOl" dinlemi!?, ve
onun iCin ~6y le demi~ti r : "0 c;algl YI a~an o lumlu b ir in s an du ym a m l ~tlm. KemaOl o k ~ a Y I ~ 1
~o k tatll yd l, on u sanki bi r i ns a n ml ~ gibi konu ~ t u r u y o r du ve i stediginde bi r k a ~ ~a l g lO lO
verd ig i ko nsere donu~ t u ru yo rd u muzi gi".
Gnun bu son dU ~O n ces i , Matteis'in Onlu C;ift ve
OClu basmalan ile ilgilidir. Matteis , trio sonalJan
iCin bazt popO ler dans mOzikleri baSmt$tlr. 0
gOnlerde, kalilesi nas II olursa olsun, italyan muzigi cok ba~a n ll bulunurdu .
Coperario Fantasi asl (Musica Britannica'da
"Jacobea n Conso rt MOzigi", No. 8) gOnumOze
kadar birkac; d e gi~ ik elyazlml notalarla gelmeyi
ba ~ arml ~t lf ve buntardan birinde bas part isi " org ana " olarak be lir1 i lm j ~ ti r. Slk slk g6 rO idOgOgibi,
ya bestecinin ama ci belli degild i, ya da amaCI belirsiz olmaktl. Bu parca hem uC; viol iCin bir fan-
-
.
--.,...---,-
:1
Violi .. 1
JTD
2
Gi ut>a 'Hd COJ>tr 4 r io
T re bl e Viel
•
a
,
T. .. o r Vio l
B ...
Viol
-
.-
13
tasia olarak, hem de
4
ikl keman bi r bas vio l
ya da bir or9 lein 50nat oiarak kayrt edilmi ~ t i r. Yukanda bunun bir krsrn r veril-
mlstir,
0• ••
"
-
Dort
numaral!
ahntida
William
Lawes'm
dansr,
Musica
Britannica'run "Willi am
Lawes Consort Muzik Secmelerl " eildinden ahnrnrstrr, Bir
Fantasia, bir Alman
ve de Galliard'dan
olusan sOitin orta 00lamOndan annan bu
omekte, neredeyse
sonraki tOm trio sonatlann aks me, yazllrnl$
bir
org partisl
bulunrnaktadrr,
Bu
or9 partlsl tekrar1an n
bir krsmmi bile paytasrr, Omegin eift Oleu
=~
.. , - -
-
Cizgisinden hemen
sonra oldugu gibi.
Trio sonatlannda org
partlst, bas viol par-
tisiyle hemen hemen
ayrudrr, takat ritmik
aCldan daha az i1-
glnctir. $unu da not
etmeliyiz ki, bu donemde yazuan rnuziklerde tempo ya da
nuans Ozenne hicbir
gOsterge yak tur.
O~ nurnaran ahnn
ise, Purcell'm 1683
ytlmda crkan trio 50nattarm m ilkinin Final
bOlumOnden
annml~ t1r ve bu annn fOg
ternasuu
gOs-
termek tedir.
Daha
Once yaz l!m l~ viol
tantaslalardakt lemalardan eak daha Ozlu
ve ritmik bir Ozellige
sahiptir.
14
Bes nurnarah rnuzik ahnt rsr, Purcell'm
1680'lilerde yazdlgl ancak 1697 yrhnda 61umunden hemen so nra dul e~ i taraflndan bastmtan ikinci trio sonatl an setinde ndir. Bu sette on
sonat yer alrnaktadrr ve "g ro und " (chaconne)
yaprsinda sade ce bir yu rDYU$ oldugundan, aln
numarah sonat digerlerinden Iarkhdrr, Bu bes 61yuluk bas partisi tam krrkdort kez tekrartanmakta,
ve bu yuruyu$ yaklasrk dokuz dakika surmektedir. Bunun sadece son Uy daklkasi burada
g6sterilmi$tir. Purcell'm bircok trio sonatmda,
bas viol ve klavsen partileri farkhhk gasterirken,
bu sanatta aynlmamaktaduta r; bir bas partisi ikisi
iyin de uygundur. Kernan partislntn yazu nmdakl
ye$itlilige dikkat ediniz, nerdeyse hep kemantar
"konular "r tartrsiyortar. Basin tekrarlan srrasmda kemaru aym sekilde koruyarak ve $iir sanatmdakl "enj ambment " (iki kafiyes iz di zi arasm d a anlam m su rd urulmesi) ile Purcel f'm ,
muzigini bes 61~ur u k b6lumlere dU$urmekten ne
kadar aktlhhkla kurtardijirm da garebilirsiniz.
Son oniki ve diger 61~0 I e rde , Purcell keman partisinin, basin bir sazuyle diger bir sozu arasi nda
baglaYl cl bir ozelllk tasrrnasuu saglaml$tlr. Bunun yarattlgl etki baz: zamanlarda oldukca duygusaldlr. "Ground " baslannda Purcell her zaman duygusalllgln i yansitrmstrr: " Dido' nu n
Ag .t l" buna en iyi omeklerdendir. •
5
Vio li a I
2
"
15
~ ~
16
=
[»
no
-+
~---
"BiR KANTAT DiNLETis i" Polonya k6kenli Alman ressam Daniel Chodow:ecki'nln
(1726· 1801) bir resmi. ($arkl sovtev en ki$iye iki kemsn, bit viyola, bir bas viol ve
klavsen e$lik ediyor.)
17
"U9 Bayan Muzisyen " (1530)
"tnce (Treble) Viol", Caspar
Nelseher'in resminden (1639 - 1684)
"CELLis T" (16 70), Pieter de Hooch 'un
resminden delay. (Bayan yayll (:alglc/lar
o gilnlerde nadirdi; bu bayan viyolonseli
bacaklanmn arasma almak yerine,
daha farkIJ bir leknik tercih etmis.)
18
•
Batl Teknigi ile Beste Yazan
Turk Bestecilerinin Beste Dizini
• Oerk>yen : Ernel Burv1n OZGONE$
Bat. te kni()iyle yaza n besteciterimizin yapldan uzerinde ilkkez bilgi de rleyip yaymlayanlar Mahmut Ra-
glp Gazlmlha l He Halil Bedii y on.tbn
olm u~;
YO-
netken, Satvet Atablnen va btl Area Us yapllO_konusmalan Hayat c argisinin 13 Ocak ve 17 ~ubat 1927
tarihli sayllannda aktarmts. daha soma bir cok dergilere , 6zeJlikie -T urk Be,leri- dive bilinen Cemal R.
,It
Rey, Hasan Ferld Alna r, Ulvl Cemal Erkin, Ah·
met Adnan Saygun, Necil Kazim Aksu'le i1gili
yaztla r yazm l~; Gazimi hal 1928'de basuan An ado lu
TOr klerl ve Musiki Isti kbalimiz kitabmda Reys 18
sayfa aylrdl !)' gibi 1931'de Musikl VB 1934'de Var hk
dergilerind e 0 gOnkO bestecilenmlzln eynnnh yaZI dizlle rinl yaY ln lan m l~t1.
Bu l orlO bilgil erl topluca elimizin alt mda bu lundurabilmemizi saalayan ilk ~all~a YI 1948'de HOsamett ln
Ege yepu. Bu turden bilgilerin bir elkitabl ~eklinde
olusma sr ise 1954 'l e yayimlanan Grov e's Dictionary
o' M USK: and Musicians'a GOltekin Oransa y ta rennden yaz uan aUI rnakaleyle saa lanml§tl.
Ban l ekniaiyla baste yapan Tark Bestecile rinin
ula ~bjld iai m ve elde edebildiaim bestelerini bir dizin
haUnde, gen~ kusaldara birgi ve rahbe r olmas r amac lyla sunuyorum .
Cemal Re, lt REV
Ba, lIc s besteleri :
1: J e Me Demand e (1919; ezg i) ~ iirO Ekrern Re·
;oid, Ir ve piyano.
2: O~ melodi (1920) ~iirler: Yer telne. Lah ore. Par ls'teld Edition s From ont yaymevince bastmldr .
3: Faire sans dire (1920) 1 perdelik opera. Ekrem
Ae;oit 1arafl ndan Alfred de Musset'de n uyg ulam a.
4: Le pellt Chaperon-Ro uge (1920) operet 2 ta b-
io.
5: InitlaJas su r un banc (192 1) Ezgi. ~iir: Ekrem
Ir ve piyano .
6: Ch anson du prin1.msp (1922) Ezgi. ~iir: Ekrem Re;;id. Ir ve piyan o.
7 : Au Jard in (1922) Ezgi. ~ii r: Philoxene. Ses ve
piyano i ~in. Ilk sbyleni§i: bariton Roger Bo urdin (Paris.
Ae~id .
Salle des Ag ricu lteurs dlnletilerinde).
8 : VaM Uarek (1922) 3 perde 4 ta bloluk opera.
SOzleri: Xavi er Fromenlin.
9: Suttan Cem (1922·23) 5 perde, 12 tablo/uk OP9ra. Ubretto : Ekrem Re,id.
10: L'offrande Lyrlque (1923) (Gitanjali) ,Urter
Rabindranath lagore'dan Fransrzca ya Andr~ Gide ~e­
virmlstir. (8 ezgi).
11: L 'enchantement (1924) 2 perdelik opera. Ubrettoyu Madame Roussel Desplerre'm scenario'su
uze rine Ekrem Re~d yazm l§1Ir.
12: Sonate (1924) ikl piyano l~in . Ilk ~a hOl ' I: 1st.
Onyon Fransez dinl eli sind e.
13: Nocturne (1925) Ezgi. ~ii r: Ekrem Re;;jd .
14: 12 Ch ant. d'An.toUe (1925-26) Tark halk
temleri Ozerine piyano i~in. D6rt tanesinin ilk soyleni,i:
16 Ocak 1927 gOnO Paris'de Associ ation des Cooce rts Pasd eloup dinleticisi ~el\ieve si i~nde Albert
Wo lff yOnetim ind e Trio Kedrot Irta ylcllan tarafmdan
Pari s'deki Editions Heugel taratmdan 1927' de bas tldr.
15: Anadolu halk turkQlerl (1926) . Ka n ~ lk koro
~n dOr1 sesli a rmoni leme.
16: Zeybek (1926) 3 perdelik ope ra. U brettosu Ekrern Re ~id 'i n .
17: Scenes Turques (1927· 28) Anadolu oyun havalan mofitleti Ozerine alt l pa rca : 1- V OrQk zeybek hevest . 2- Aa lr ze ybek hevesr , 3- Bettrn ha vasr. 4- Ay.din havasr, 5- YQrClk zeybek: ba va sr 6 · Mandra he vasr , Irk trahm;ol: Paris'd e Ecole Normale dinlefisjnde
Madame Jannine Weill ile Monsieur Pierre Maire .
Ba sklsl: Paris'te Editions He ugel, 1928.
18 : IntroduetJon . t Dans. (1928) Viyolonsel ile
orke stra iein.
19: La legende du S'Wk (1928) Po~me symphonique . Ilktra lrnl~ l : Concerts Pasdeloup ~er~evesi
i ~inde 15 arahk 1929 gu nO Pa ris'te lngelbrecht yonelimind e Orchestre Pasdeloup .
20 : Sc:enes Turques (2 1928) . Version orches trale .
Oy un havalarr Ozerine dart partra . Ilk~a l lnl~ l : Pari s'te
6 Mart 1932 g OnO Eug ~ne Bigot y6nel iminde Orc·
19
hestre Symphonique de Paris
21: Koyde bi r facia (1929) Sir perdeuk opera.
SOzleri: Ekrem Hesld .
22: 12 Melodi (1929) Anadolu hav alan motifleri
OZerine. Piyano ~n .
23: Vatan (1930) Piyano ~n aZgi. Hulusi C>ktem'in
Mak1eplerde Musiki (sonraki baskilarda: Okullarda
Muzik) k ltebmda yaylOladl.
24: Paysages de solen ( 1~31) Anadolu oyun
ba vetan Ozerine piyano I~n atll parca .
25: Kar8gOz (Kara-Geuz; 1930-31) Posene symphoniqu. en forme de SlAte. Oniki b61umlu su vii bi~
9 miOOe bir orkestra fUri. Jl k-;:ahnl ~ l: Paris'te Concerts
Pasdeloup ~en;: evesi ~nde 14 ~ubat 1932 gOnu bastecisl y6nelimindeki Orchestra Pasdaloup taraflndan .
28: 5/8 Uk (1932) Clflema ~Igl la n be~ili ~n par~.
29: O~ saat (1932) 3 perde, 21 tabloluk operet.
Oynan l~l: Istanbul ~ehi r Tiyatros u.
30: Concerto chromaUquc (1932-33) piyano ve
1933 gOnO
Orchestre Symphonique de Paris. y6nelen: Dimitri
Milr opoulos, soIocu: Bested . Avusturya'da ilk ~I m lf l :
Viyana RAVAG radyosu, 3 Nisan 1935. solocu; Bested. Viyana'daki Universal-Edition 1. b61OmO -Rank Prisme ~ Fartenspiel" adlyla basm tsur.
31: oz Yurt (1933) Prolog ilyin kOQ . F. Nenz Camhbel'in Oz Yurt piyesi i~in . Ilk seslenditili ~i 1946 Istanbul Konservatuvan dinlelil erinden birinde.
32: Cumh ur lyetin onuncu yll mar" (1933). SOz·
ler: Bebcet Kemal CaQlar ve Faruk Nauz Camhbel.
33: Lu k us Hayat (1933) 3 perdelik operel. Metni:
Ekrem Re ~it (Rey). Ilk oyna m ~ l : Istanbul ~ehir T iyetrosu.
34: Adala r rovusu (1934) revu. Melni: Ekrem Re·
f it (Rey). Ilk oynanl ~l : Istanbul $ehir Ti yatrosu.
35: DeIi·Dolu (1934) 3 perdelik operet. Metn!: Ek·
rem Refi1 (Rey). Ilk Oyammfl: Istanbul $e hir Ti yat~
rosu.
36: Ay sel f llmi 1~ln kQg (1934). Rejis6r: ErtUOrul
Muhsin. Su eserden: melodi (orkestra iCin). Aysel soviii (orkestra iCin). Ilk c;:ahmfc 1945 Istanbul Kooser·
vatuvan Orkestrasl, besteci yOneliminde.
37: Hamlet ilj in sshoe kugu (1934) Shakespeare'in dram I ~ n . Ilk seslendi rili~ : Istanbul $ehir
l1yatrosu.
38 : Saz-Caz (1935) 3 perdelik operel.11k oynanl~ l :
Istanbul ~ehir Tiyatrosu.
39: Den lzclJer Mar,1 (1935) S6zleriO HOseyin
Suat Yal~ln . Piyano. bando ~evri yazllan var, 00·
slimIf • .
40: Yayll d6rdUiu ( 1935) d6rt b610mlCi. Ilk ~h nl" l :
Viyana'da Musikverein satonmda 4 Nisan 1935 gOno
Galimir DOrdUlO'nce .
41: Initiation (TOrkcesi: Slrdsf; 1935) Poeme
symphonique. Ankara'da 21.4.1951 ak~ml ~'lOa oekestra ~in . Ilk ~Ilnl~ l : Paris'te 12 Mart
20
caQ I bildtnlmisse de cahnemamrstrr.
42: Maskara (1936) Oc perdelik c peret. Islanbul
$ehi r Tiyalrosu'nca ilkveritdi.
43: Kr al Lear sahne kOgu (1936). Shakespeare'in
dramI icin. 11kkez Istanbul ~ehi r Tiyatrosu'nda verildi.
44: Macbeth aahne ku gO ( 1936).Shakespeare1n
drarm icin. llkkez Istanbul $ehi r Tiyatrosu'nda varildi.
45: Sonate (1936) Piyano i~n dart bOluml0. llkkez
1942 Yllinda bestecisioce Istanbu l'da (:Bll ndl.
46 : Klu parlj8 (1936) Kernan ve piyaoo ~in. Ilk·
kez ~hnl~l be stecisi e~ljOinde Ali Sezgin'c e Istanbul
$ara y Sinemasl'ndaki bir dinlatide .
47: 2 Ch oeur . a c ape lla (1936) Y...,us Emre'nin
~rkl 'an Ozerine kadln koros u icin.
48 : Hava·C ,n (1937). S6z1eri Ekrem Re~t Rey'in
oIan ~ perdelik operet. Yeni Ses Tiyatrosu 193Tde
oynad l.
49: Mystique (1938) Orkestra icin poeme.
MevlanA'mn Mesnevi'si OnsezfJnOn Ekrem Re~
Rey'ce Pra nsrzca'ya yap l l m l ~ cevirisi uzenne.
50: Plyanol u dordQl ( 1 938~39 ) Piyano , keman,
viyola ve viyolonsel.
51: Kernan konljertosu (1939) Viyana'da Universal-Edition'ca satin ahOOl. Henuz catmmarmstrr.
52: A ltI! (1939 yada 40) Asaf HAlet ~Iebi'nin
MevlaM 'dan ~evi rdiOi iki gazel Ozerine ptyenc, san
(tenor) ve yayll d6rd OIQ icin dOr't b6IOrnIQ.
53: Yedek subay Mar" (1940) Piyano, ~ ve
bando ceviriyazllan var.
54 : Pelerlnagn dana la ville gu l n'est plus gue
souven ir (194Q.4 1; emden baske bi ~ ey clrmyan
kenll e geziler) Piyano i9n yedi parca. llkkez bestedsine 1943'telstanbul'da ~ hnd l .
55: Alabanda (1941) Scz leri Ekrem Re~ Rey'in
clan revO. 1941'de Tepebafl yazl lk ban~esind e oynandl.
56: Symphonie (1941) Orkestra i~ in, kOCOk ra
den, dart bOlOmlU. lrkkez ~ ll n 'f l 2 Nisan 1948 ak·
~m l Ankara Devlel Operas l'mn a ~IlI~ 1 dinleli sinde
bestecisi yonetimindeki CumhurbafkanllQl FilArmonik
Ol1l:astrasl'nca.
57: Aldlrma (1942) Sozleri Ekram R e~it Rey'in
cla n revO 1942'de Istanbul Opereti Tiyatrosu'nda varildi.
58 : C;:elebi (1943; FranSlzeasl: Tch9lebi) S6z1eri
Ekrem Re ~t Rey'in clan dOrt perdelik opera. 1942 ila
1945 yilian araslnda bestelenmif, orkes tralanmas l
COk sonra bitmiftir.
59: Piyano Kon~ertosu (1946-48) Piyano ile orkestra ~n, bOyOk do'dan. KogOn yaz l ll ~ , 5 Ekim 1947
gOnO bitmi~, ilkkez bestecisince Clarence RaybotJd
y6nelimindeki Cu mh urba ~ nhQ I Filarmonik Orkestrasl e ~iOi yle 26 Nisan 1949 akpm l-;:ahnml"tlf.
60: Fantais le (1948) piyano i9n. llkkez besteci·
since Istanbul'da ~I l n(h.
61: C;:agrlh, (L'Appel ; 1950) Orkestra ~ri . Ilk ~h-
nl~ l 3 Nisan 1952 gono Paris'ta besteclsi y6netiminde
Radio~itf uslon Sintoni Orkestrasrnca.
62: Pika. ecncertentee (1952-55) Viyolonsel ve
orkestrs ~n. Pierre Foumie r ve ithaf adil mi~, Forumiar
tarafmdan And rli Cluytens yOnetimindeki Fransa Ulusal Orkestraer e~ligi yla ~a hnml ~tlr.
63 : Fatih (La ccoquerant ; 1953) otkestra ivin. Ilk
vall nl~ 1 besteclsi yonetimind aki Paris Radiodiffusion
Senfoni Orkestrasrnca . 1958 Bahan .
64 : Co ll oque Instrumental (Sazlann sohbeti;
1957) Ode kOOO. Ilk ~ l ln l~1 bestecisi yonetimindeki
Paris Radiodiffu sion Santoni OrkestraSI ve soloculan.
1958 Baha n .
65 : 4 Melodl (1956) san ve piyeno icin. $iirler: Bakl
SOha Ediboglu'nun.
66; Ikl ply.no pa r~", (1959).
67: Pl yano ve Orbstr. ~In - KAti b im- ,arkisl
motltlerl lizerine varyasyonlar (1961) ~O skuda ra
gider iken - uzerine.
68: Ikinel Senton l (1963)
yayll orkastrasr ie;in .
69 : 10 halk t urk us u (1963) DOrtsesli ko ro v e piyano ie;in . Yapt ve Kredi Benkesrnca 1963 Haziran'mda
lsmarl anml~ , blr ay i ~i nda yazlhp bankay a teslim edil-
cm
mistir.
Hasan Ferld ALNAR
Bafhc. be stelerh
1: Trio tant ezl (1929) Piyano, kernan ve viyolonsal
ie;in. Vi yana ve Islanbul'da c;ahnd l.
2: SOit (1930) Kernan ile pivano icln. Viyana'da ca hndr.
3: TUrk sUiti (1930) Orkestra icln.
4: Istanbul so kaklarl (1931) Film kOOO.
5: Roman tik Uve rt ur (1932) Orkeslra kln . Prag'da
c;ahnd l.
6: Oy un hava lan (1932) Piyano ie;in . Viyana'daki
Universal-Edition'un yay ml olarak 1937 de baSlld l.
Be;; pa rc;ad lr: 1- K6c;ek havasl, 2- Zeybek havasl. 3laz havasl, 4- CUle telli, 5- Sirto.
7: Valova T Or kOs O (1932) Singsp iel tGrGnden kGO10 sahne oyun u. Istanbul ve Ankara 'da oynand l.
8 : Sari Zey bet (1932-33) Sin gspiellOrOnden kG~1G
sahn e oyunu. tstanb ul'da oynandl.
9: Yay h d ordUlO (1933) Istanbul ve Vlyana'da c;al lnd l.
10 : PrelOd ve ikl dans (1935) Orkeslra ic;in en slk
c;alman besl esi. (hk c;ah ",~i1 1935 Viyana, daha soma
Berlin, Var;;ova. Edinburgh. Ankara'da; Anka ra'da son
~ll nl ~a n: 8 $ubat 1965 Hikmat ~l m ;;ek, 19 $ ubat
besteci, 9 Mart 1965 Hikmal $ im;;ak yoneliminde) Universal-Edition basi l.
11: Sekiz piyano par~asl (1935) 1- ~ u yama~ a,
2- Uyu~uk dans, 3- Deniz klYlslnda gOn do~rusu , 4Sisli sabah, 5- Biraz da yurukc;e! 6; Emprovlzasyon , 7Perd eden Slzan ay 1 ~1 ~1 , 8 - Oy un havasl, ("SaYIn
6i:) retmenim Huseyin Sad ell i n ~e ilha ftlr .)
12: Istan bul SUiti (1937-38) Orkestra ic;in An-
ker a'da c;allndl .
13: Violan sel kongertosu (1943) I lk~ llnl~ 1 15
$ ubat 1943 gCmu Ankara'da Riyaselicumhur Orkestrasr ile David Zirkin . Daha soma : 22 Arahk 1962
(Nusfet Kayar lie besteci).
14: Goetthe'n in Fau st 'u ~In sah ne kOgO (1944)
KoTO va o rkestra lcin, Oyunun Ankara Halkevi'nde
1946 $ ubatl' ndaki ternsillerinde kullanlld l.
15: 09 tOrkO (1948) Soprano lle orkestra ie;in Arlkara ve Viyana'da sesle ndirildi.
16: Namlk Ke mal (1949) Film kO~u .
17: Kanun Kongertosu (1944 ·5 1) Kanun ile yayh
orkestrasr ic;in . Viyana 'da ~all ndl . Ozerinda yenlden
c;a h ~ l l l p 1958 'da son bic;imini aldrktan son ra Ankara'da Avusturya BOyOkelviliOi'ndeki 6zel bir dinlende
yayll dOrdOIG e~IlQ inde kanun ile seslendirildi.
18: Haher k lz (1953) Film kO!)O. Kanon ita kendisi
e;atdt.
19: Pr.IUd ve FOg (1961) Piyano ~ n .
Ulvi Cem al ER KIN
Beshee bestelerk
1: Ik i dans (belki 1930) lklser fl. ob.ld. t9 lla kontratagol, 3 kcmo, 2 trompet, 2 trombon, tuba , arp, celesta , timpani , vurmalar ve yayll besllnden kurulu buyOk ork estra ic;in Pans'te yazudr. lkl ayn b6lumdOr.
2: Ninni, Emprovizasyon ve Zeybek tOrkOsO
(1929-1932) Kernan ve piyano ic;in . Ninni ile Zeybek
TOrkOsO belki 1929'da Paris'te , Emprovizasyon 193132 yulannda Ankara'da yeztldr. Nin ni ire Zeybek cevriyazrdrr. Her Oc; parcayr Necdet Remzi (Atak) bastecisinin e~liOiyle Ankara'da c;a lml ~t lf.
3 : Be, Damla (193 1) Piyano icin. Anka ra'da Evkaf
apartman md a oturduqu srrada yazrms. 1950 y tllnda
balet kuQu olarek c rkestrala rmstn. Piyano icin ash
Berlin. Viyana , Budepeste, Bukre ~ ve Var;;ova'da c;ahocll. HAkimiyel- i Milliye Matba asl' nda basrldl: 1- Cok
canh, 2- AOr r, 3· Sakin , 4- COk ~nl., S. Sakin.
4: B ulbOI ve A yln ondordU (balki 1932) Soprano
lie 2 fl, 2 kl. koma , arp ve yayh beHinden ol u~ma ku·
c;Ok orkestra ie;in iki turkO. 1932 y lhnda Ankara'daki
Selanik Cadd esi'nde saO kaldaki ilk apa rtma nln birinci
katlnda otururken yazd I. Seslendirmede iki parc;amn
SlraSI bestecisince serbe st b lrak ll m l~lI r (Demek once
Ayln ond6 rdu, 'som a BulhUl seslendirilebilir). Henuz
hie; s esl endiril mern i~ oIup Istanb ul'daki Num une MatbaaSl'nda baslla n Muzik ve Sanal HarekeUeri der·
gisinin ski olarak yay lnland l. (Kas lm 1934 tarihli 3 .
saylda Ayln OndordO va arallk 1934 I Ocak 1935 tarihli 4-5 c;itl say ls mda BulbUl.)
5 : Kon~.rtino (1932) Piyano va 2 fI, 2 ob (2.si altobva), 2 kl, 2 t, 3 kom o , 2 tromp et, 2 trombon , tuba,
timp ani, zil , buyOkdavll l, a rp ve yayll be;;i1inden ol u~ ­
ma buyOk orkestra icin UC; b6tOm : a: allegrettoa llegro,
b : andante , c: allegro vivo. Ankara'da bitti. Once Ferhunda Hamm ile besleci iki piyanoyla Anka ra Halkav1'nde c;ald llar, soma Ferhunde Hamm gene AnkClra'da Riyaselicumhur Orkestrasl'y1a c;ald l.
21
6: Bayram (1934) K O~Ok ve 2 f1, alt va 2 00, 2 kl, 2
tg, 4 kam a, 2 trompet, 3 trombon. tuba, timpani, vurmalar, celesta , arp ve yayh be ~ linde n olusen bOyOk
orkestra t9n lek bolum. Ankara'da yaz drp, 26 Deak
1934 gunO bitti. Ilkkez besteci y6netimindeki B iyaseticurr:hur Orkestrasmca 11 Mayls 1934 gOr,O , Rusya'da ilkkez Zeki OogOr y6nelimindeki Moskova
Rlarmonik Orkestrasrnca Baku'de 23 ve 24 Temmuz
1934 gOnieri ~hndl.
7; Yay ll dOrdOlii (1935-36) Iki kernan, viyota ve
viyolonsel icin . D6rt b6lomIO: a. allegro rna non troppo,
b. allegro scher2ando, c. andente sostenuto, d. elIegro. Birinci b610munde 14 AQustos 1936, son bOIfmde Ylr ojmakstzm sadece 6 Haziran tarihi var
(1951'de ya z ll l ~ ydlOlO 1934 olduQunu roylemi} ti). Ilk·
kez belld 1936'da Ankara Radyosu'nda Gerhard Winkler, Enver Kapelman, lzzet Albayrak, David Zirxin ~I­
rmstar. Almanya'da ilk ~al r n l ~l : Schlasiscnes ceuattett,
c ekcslovekya'da ilk ~ahnl}r 1947'de Czechc sfowensko Ouartet (Prag Radyosu'nda). Bu calrn r} redvoca p1aQa da ahnrms. sonradan Supraphon icin yeniden plAOa allnip piyasaya c r ka fl l m l ~t r r,
8: V.cfl t Ork G (belkl 1936) ses (ya z lI r~ bassariton)
ile piyano t9 n yeci tOrkO uygulamasl: 1- Hanile, 2·
Maya, 3- Camdan sakiz akrycr . 4- TOrkmeni, 5- Var·
dim k:l yurdumdan ayak ~OrmO ~ , 6- c;e~me . 7· AylO
ondOrdO (Bu sonuncusu 1932'de i~l ediOI turkOnGn aym
iss de i~sni~ deQI~ik). Valmz 5 Incl tOrkOyO Nurullah
~vket Ts }lman kendi . dinletilerinden birinde ro yleml ~tir.
9: Ikl .,,11 tOrkiiler (1936 y{)resi) lid sesll koro
tcin. Paul Hindeminth yeni kurulmak1a oIan Devlet
Konservatuan Ip o da m~ant lk yaparken bested ·
lerimlzden Akses, A1nar ve Erkin'e bir yol olarak tOrkOlerimlzl armonllemelerinl sahk verml} , Oteki be sted ·
ler gibi Erkin de bunun uzerine bir1<:ac tane yazml} va
okul korosuna sOyletm i~. Bested iclerindan an cok
·ZOhre" adllSlnl. beOendi~ in i 1951'de sOyl ami ~ Ii , TOri(
KOO Belgeli~i ' nde lkiti oIanlar: A\}lama yar a\}lama
(Uria) , Istanbul'un her tara" mercandan (Kaysari),
ZOhre TOl1<OsO (Aydin), Giderim ben de benda (Uria) ,
Efe TOrkOsQ (Aydrn), Sille TOr1<:OsO (Konya), KatrrcloQlu Z8ybek (6dami} ), San Zeybek (Aydin),
~madlm Bergama'mn elinden (Karam an), Clkabilsem ~u da\}lann ba ~lna .
10: Cocuklar 1~1n yedi kolay par~a (1937) Piyano
jpn. Duyu fl ar ve bu yedi pa ~a aSlnda kan }rk onsekiz
pa ~h k bir dizi tdL ~e ri nde n kolay oIan yOOi tanesi
sonradan aynhp 'COCuldar ~n yedi kolay pa ~a · ba~­
hOln! aldl , geriye kalan onbiri de ·Duyu~a r" ba}hQlm.
11: DUYUf lar (1937) K~Older ve'b OyOkler ~n on·
bir piyano pa ~ S I : 1- Oyoo, 2· K ~uk ~n, 3- Dere,
4· Kagru . 5- Oyun, 6- Mar}, 7- $aka , 8·...• 9- u"u~lar,
10- AQlama yar aQiama, 11- Zeybek havasl . 4'OncO 1
MaylS, 3'OncOsO 8 MaYls. 5'incisi 15 Hazlran, ilia 30
Temm uz 193Tde ba\}danml ~ ; Oteki/er de 0 slralarda
Ankara'da.
12: KarlgOz (belki 1940), Ismayl' Hakkl Bal·
taclaglu'nun bir Karagoz oyunu i~in sahne kG~O ,
22
13: Ply.no kon~ ertO$u (1942) Piyano Ue 2 fl, 2
00, 2 kl (2.s1ayruzamanda beski), 2 fg (2.51 aym zamanda konl rfg}, 4 komo , 2 trom pet, 3 trombon, tuba,
timpani. ve yayh be$ilinden kurulu bOyOk orkestra iein.
E ~ Femunde Er1<:in'e Ithal etmi}tir. 27 dakika sOren
dOrt bOIfJm : a. aliegro, b. andante , c. SCHERZO. d.
andante-allegro. 1942'de yazillp 0 srrada C wnhuriyet
Halk Partisi'nin sanat MOIOnO kaza ndl ve Ferhunde
Elk in ile Rlyaseticumhur Or.keslraSl'nca Ankara'da ~­
hndl . 1943 Ekimlncfe gene Ferhuncfe Erkin Fritz
y6ne!imindekl Stadnsches Orchesler eiliOiyle Berlin'de dinfetide ve aynca radyoda " aidr, Ankara'da Mit·
hat Fenmen lie Cumhurba}k:anltOl Fi/Armonlik Orkestresr Devlet Konservatuvan salon unda, 14 Nisan
1949'daNoel Mewton-Wood ile George Weldon y6netimindeki City of Birmingham Orchestra, 1950'de Ferhunde Er1<:in lie Cemal Re}it Rey yOnetimindeki lstanb ul Filarmcnik Orkestrasr Istanb ul'dakl Modem MOzik Festivali cercevesl lclnda ve aynca radyoda calduar. 1951'd e Ingiltere 'de seslendirildi. D6rt el iki
piyano i" in B. Blache'nin dilzenledl\}i piyano lndirgemesi Viyana'daki Universal-edition yaynu olarak
(UE 11555) 1951'de baslldl (68 yOz).
14: K~akc el e r (1943) KOCOk ve 2 II, all ve 2 0b ,
bas ve 2 10, kontra ve 2 Ig, 4 koma , 3 ncncet. 3 trombon , tuba, timpani, vurmalar, arp ve yayh besilinden
olusan bOyOk orkestra i" in dans radsodisi. IlkcahOl}1
piyano koncertosu lie birlikle 1943'18 Dr. Ernst Praetenus yOnetimindekl Rlyaseticumhur Filarmonik Orkestrasrrca Ankara Radyosu'nda, Cekoslovakya'da
i l kca hnl ~a 2 Haziran 1947'de Prag Radyosu'nda (9 Ey101 1947'd e tekrarlandl), Isvicra'de ilk calrn r}l 1949'da
Radio Beromunsler'de. Cu mh urba~kanh9 r senloni Orkestrasl'OIn son "ah»lara: 29 Ekim 1960 Bruno Bogo
y6netiminde, 20 Arahk 1960 H. Taube r y6neliminde, 4
Arallk 1962 Otto Matzerath y6neliminde gene Mat·
zarath y6netiminde ori<eslranlO Avrupa dinlel i gezlsinde (1963). 1943'te Viyana'dakl Universal-Edition'a
sat rldl.
15: Piyanolu be }i1 (1943) Piyano ile Iki kernan,
vlyola ve vlyolansel icin d6rt bolUm: a, moderato, b,
adagio meslo, c. ritmico e energico, d. allegro vivo.
Il k"ah Ol~1 23 Ocak 1946 gOnU Ankara Aadyosu'nda
Ferhunde Erkin, Gilbert Back ve d6rdOltince.
16: Vad l tOrkO (1945) karl } rk koro (SATB) lein: 1evlerinin bnO mersin, 2- Farayi. 3· Sen kimin canlSln
(FincaOl ta ~lan oyarlar), 4· Su gelir ark uyaOlr, ~ - Keklik 10rkOsO, 6- Venge klzlm , 7- c;e}ffie. Ikincisi 14 $ubat, ilki 12 Mark. ~unco ve dOrdOncOsu 12 Nisan, be}incisi 23 Nisan 1945 gOnG bilmi ~ . Il k sOyleni ~leri : Ankara Radyosu'nda Mesud Cemil y6netimindeki karI} lk koroca.
zalll
17; 1, Santoni 51944-46 ) Kue:Ok ve 2 fl. all ve 2
ab , bas ve 2 Id, kontra ve 2 fg, 4 koma , 3 Irompet , 3
trambon. tuba, limpani, vurmalar, arp ve yayfl be}ilinda oI u~n bOyOk orkestra ~in d6rt bOlOm : a. allegro
aperto, b. adagio, c. allegro scherzando, d. moderatoallegro. Vazllmasl 26 Haziran 1944 gOnO ba}lay rp 10
$ubat 1946 gOnG biten yapltl Dr. Praetorius'un 27
Mart gOnO olmesi Ozerine besteci . 24 Nisan 1946
gunO Ankara Devlel Konservatuvan salonunda yonetu. 1947 Prag Bahar $enl i{li dinlelilerinden birinde bes·
leci yonetimindeki yak FilAnnonisi'nce ~ ll ndl (11
Mayls va 29 Temmuz 1947 gunleri Prag Radyosu'ndan yaylnlandl) Cumhurbaskanhq r Senfoni Orkestrasf'nca son ~a l l n l~la n: G. E. Lessing yoneliminde 18 erelrk 1964 va 3 Mart 1965 Atkada'da, 6
Mart 1965Islanbul'da.
18: Piya no sonatl (1946) O~ oolumdur: a. allegro,
b. adagio mollo soslenuto, c. allegro. llkkaz 15 Ocak
1948 gunG Ankara Aadyosu'nda Ferhunde Erkin catdl. Devtet Konservatuvan yaymtennm 11. si olarak
1958'de ~a lt lld l .
19: Keman Kon~ertosu (1947) Keman ile 2 II. 2
00 (2.si elobve), 2 kI (2.si beski) , 2 Ig (2.si konlrfag), 4
koro, 2 trompet , 3 t rombon, tuba. timpani, platn. gran·
eassa ve yayh be~i linden clu sma bGyOk otke stra kin.
O~ ooIOmlt1 : a. allegro giusto, b. adagio, c. allegro con
fuoco . 22 Temmuz 1946 gOnO ba~anlp 7 Nisan 1947
gonO bitirilen yaratmm ilk v a lrn l ~ l yonelimindeki Aiyaseficumhur Fih1.rmonik Orkestrasrnm e~li{liyl e Ucco
Amarca 2 Nisan 1948'de Ankara'da, Avusturya'da ilk
~l ln l ~ 1 Wolfgang Schneidarhan'ca 22 Subat 1950
gOno. Son cahr uslan: Hans Hoerner yonetimindekl
Cumhurbaskanhqr Senloni Orxestras rnm e~li{liyle
Suna Kan: 9 va 13 Oeak 1962. Ertesi yrhn bahannda
Moskova'da caluup pla{la ahndt.
20: 2. Senfon i (1948-51) Dcrd er ft. 00, ki, fg, 4 korno, 3 trompel , 3 trombon, tuba . timpani. vurmala r. arp
ve yayll besilinden olusma bOyOk orke stra icin Gt;: 0010m: a. allegro, b. adagio, c. allegro (alia K6t;:ekt;:e).
KO{lOnon yazllmasl 12 Temmuz 1948 gunO ba ~ la m tj ,
30 Nisan 1951 gOnO Ot;: dizekli yaZI olarak bitmij ; 0 1'keslralanmasl daha sonra Karl Oehring yonetimindeki
MOnih Filarmonisi Bavyera Radyosu'nda yaylnlandl.
TOrkiye'de son ea l m l~ : Henr Swoboda yonelimindeki
Cumhurbajkanh{ll Senfoni Orkestrasl'nea 13 ;; ubat
1962. Ertesi ylll n bahannda Moskova'daki ozel dinlelide Niyazi Ta{llzade YOnelimindeki Sinema Senfoni
Otkesl raSI ~a ld l ve pla{la aldl.
21: Keloglan (1950) Balet kO{lO. Miss Joy Newton'un rsmarlamasr Ozerine piyano it;:in Bej Damla'mn
~ par~ s r 1950 ilkbahannda orka st ral anml~t l r. Balet
Ye~i1 koy Balet Akademisi'nin (soma Devlet Konservatuvan Balet BoIOm Cr) mOdurG olan Miss Newlon'un koreogralisi ile piyano ej hginde Islanbul ve Ankara'da verildi.
22: Sinfon ietla (1951) Yaylr bejilinden ol u~ n
yayll orkestrasl iein. Yazllma sma 1951 Haziran'lnda
bajlandl.
23: TurkO armonilemeleri (1963) Yapl ve Kredi
Bankasl' nln Ismarlamasl uzerine.
24: Iki prelOI (piyano it;:in).
Ahmed Adnan SAYGUN
B a ~ h ca besteleri:
1: Divertimento (ilk adl: Divertissement) Opus 1.
Darbuka ve saksofonlu buyOk otk estra iyin. 11 Arallk
1930 gOnO Peris'te bitti. 1931'de Paris'te S6mCrrgeler
Sergisi dolayrs tyla acuan y ans mada kazanarak seslendirildi. 1933 yihnde va rsova Firarmonlsl'nc e ~ I lnd l
ve bir ikiti satin ehnor .
2: Orkestra 1~ln Q~ perea . liki 1931 Mart'mda Parts'te. ikincisi 1931 EylUl'Onde Izmir"de, Crt;:OncusO
1933 yumda Ankara'da yanlrms . ilk iki percasr Istanbul'un Opera Cemiyeti dinletileri cercevesl it;:inde 1
Nisan 1932 gonO beqdarca piyanoda ~ l l n m l~t l r.
3: OUiler. BoyOk orkestra i£in
bOlGmlO sQvil. Ismayil Hakkr Baltacloglu'nun Oiuler adh tiyatro oyunundan esinlenerek 1932 EylUl'Onde Kadlkoy'Onde
ba{ldandl. O~oncO b6l0mde orkest raya kanst k koro
kahhr .
4: BOrlesk (Burtesque) Piyano ve otkes tra Iyin
olup 1933 Yllinda Ankara'da bat)landl.
5: DordOI. Opus 8. 1933 ynmda Ankara'da libem ol
klarinet, li bemol tenor saksafon , dort limpani i1 e piyano it;:in yaz udr.
6: Sezi ~l er ~ Ik ad I: iki melodi) 1932 ve 1933 ylllannda Ankara ve lstanbul'da iki tane lib emol klannet
it;:in ya zudr, bir~ok kez t;:ahnch. (Son t;:a h n l~ann dan
biri: Ses ve Tel Birli{li 1965 baha n dinletilerinden bj.
rinde).
7: Iki motet (dort sesf kansrk koro lcin) XVI. yuzyll
uslubunda.
8: Be ~ ya k a n ~ , Herkesin SOyliyebileceQi bir yolda,
1933 yrhnda Ankara'da yaz tldt.
9: AglUar (Tenor solo lle dc rt erkek sesi ifin) Opus
3. Ilkkez Istanbul'daki Opera Cemiyeli'nin korosunca
bested yonetimind e 1 Nisan 1932 gCrnG seslendirildi.
Ilk parcasr Cumhuriyel Halk Partisi yaynu olarak basl ld l.
10: Manasllr TOrk OsO (Dort e~ sesli koro ile orkastra lein) Opus 5. (1933).
11: Klzl hrmak TO rk OsO (Soprano solo ile orkestra
lein) Opus 6 , yazlll jr 1933.
12: Caban Armaga Oi (Ka n~ l k koro it;:in bej halk
tCr tkCrsO) Opus 7. 1- SilIe, 2- Akkoyun maIer gelir, 3·
Sebek ("Elmah'dan t;:lktlm yayan-), 4· Karadeniz (sOz·
sOz horon), 5- Kevenk yolu. ilkl Zile TorkOsCr oIarak
1933 MaYls 'mda Ankara'da yaz ll m l~tl. Beji de Cumhuriyel Halk Partisi yaYlnl olarak partitur Jle altl
(SAn BS) parti halinde baslldl .
13: 8 e ~ prel Od (piyano iein) Opus 2, yaz l l l~1
1931.
14: Feridun (Ilk adl: Ozsoy) Opus 9. Bir perdelik Iirik dram. Iran ;; ahl'Oln Ankara'ya gelmesi dolaYlslyta
tariht eki TOrk - Iran kard e~lit)i ni canlandlrmak it;:in tamn m l~ bir elsa neye dayamlarak M. H. Egelj'nin yazdl{ll sozler Ozeine 1934'le bestelendi ve i1kkez 19
Haziran 1934 ak~ m l Ankara Halkevi'nde verildi.
15: Inci'nin kitabl (piyano iein) Opus 10. Madame
Eugene Borrel'e ilhal edilmij yedi pareall sOit: 1· lnci,
2· Afaean "Kedi", 3- Masal, 4· Kocaman Bebek, 5·
Oyun, 6- Ninni, 7- Roya. 1934'te yazlldl. Once Ses ve
Tel Birlit)i yaYlnl olarak, sonra Southern Music yaYlnl
ue
23
olarak (1952) iki kez basudt. Orkestra i~n cevr tyazrsr
12 Nisan 1948 gum] Ankara'da George Weldon ybnetimindeki Rlyacelicumhur FilArmonik Orkestresrnca
ilkkez ~a h ndl. Cu m hurba ~a nllQ I Senloni orkestrasrnm 1964/65 mevsiminde ba ~l a d l QI okul dinletileri
~e r~ evesi iyinde de Hikmel ~im~ek y6neliminda her ay
iki kez ~ hnd l.
16: Du yu f lar (Kadm korosu il;in) Opus 11.
17: Sona l (Kernan ve piyano iyin) Opus 12. 1935
ymnda yazlleh .
18: Ta~ebek (Bir perd elik opera) Opus 13. M. H.
Egeli'nin Onlu etsanemize dayanarak yazdlgl sczter
uze nne 19341a bastelendi ve AtatDrk'un Ankara'ya va n~mln YlldOnumu 16reninde 27 arahk 1934 akserm
Ankara Halkevi'nde ve rildi. Bu eserden ~J ka n lm l ~ Sihir RakSI (Opus 13 B) ilkkez 1939 Subat'mda Halkevleri ylidOnClm u doia Ylslyia Turk bestecilerin yapit lanndan otusrne bir program ic;inde Rlyaseticumhur
FJIArmonik Orkestrasrnce bested yanetiminde, daha
som a 14 Nisan 1951 gOnO George Weldon y60etirnindeki Cum h urba~kanhg l Rlfmnonik Orkestrasrrca
~hnch .
19: Son at (Viyokmsel ve piyano i~ in ) Opus 12.
1935 yllrnda yaz tldr.
20 : Orkestra sUiti (yada: Zeybek, EnlerlOd ve Ho ron, ya Zeybek, Halay ve Horon) Opus 14. 1936 Ylhnda yazudr. 19SO'de Horon eklendi, ilkkez 14 Nisan
1951'da G. Weldon ybnelimind e ~hndl .
21: Son atin (Piyano i~in) Opus 15. 1938'de ya zdr,
6mer Refik Yallkaya'ya ilhal etti. lIk~ahm ~: 1938 00stnda Istanbul 'da Galalasaray U sesi'nde Ysltkaya'run
verdiQi dinlelide. Southern Music PublUioi'1Q 1957'de
ya ymta dr .
22: Masal (Bariton ile Orkestra l~ n peom) Opus
16. 1940'da yazlldl.
23: B ir Orman Masall (Orkestra i'rin koreografik
suvit) Opus 17 . Aill b610mIU olup 1939-43 Yillannda
yazlldl. Once Emin6nu Halkevi'nin balel toplulugunca
(1944), soma Ankara Devlet Konservaluva n balet
~ re nci le rin ce oynandl.
24: Oagla rdan , o vlard an (Koro i~in d6rt sesJi halk
IQrkU1eri) Opus 18. On tOrku.
M
25: Kanlat Mesk i uslOpta (Soprano, tenor, bas
sololarl , koro va orkestra i~in) Opu s 19. Bested yonetimindeki C u m h urba~kan llQ I Senfoni Orkestrasl 8 Kasrm 1960 gOnu sesJendirdi.
26 : Son at (Piyano ire keman iCin) Opus 20;
1941'd e yazlldl.
27: Ge~en dakikalanm (Barilon solo ile orkestra
~n poem) Opus 2 1. Yaz ll l~ l 1941.
28: Sir Tutam Keki k (Ka rl~ r k koro iyin halk l urkUleri) Opus 22 , yazd l~ l 1943 y6fesi.
29 : TurkUler (Bariton ite piyano iCin ha lk tOrkUleri)
Opus 23. Dart turkO, 1945'le yazlldl.
30: Slvas halayl (orkestra ~ n) Opus 24. Ya zlll~l
1943.
31: Anadolu'dan (Piyano il;:in) Opus 25. 1945 yl-
24
linda bestetenmis ~ perca . 1- M e ~eJj , 2- Zeybek, 3Halay. Southern Music 1957'de yaylnlac1l.
32: Yun us Emre (Solocular, kc rc ve orkastra ic;in
oratoryo) Opus 26 . UC bOlUmlu . llkkez 25 MaYIS 1946
aksarm Ankara'da seslendirildi (Cu m h u rba~ka nl IQ I
Filflrmonik Orkastrasr ). Eugene Borrenn Fransrzce'ya
~evi ri si ile ilkkez 29 Mart 1947'de Paris Radyosu'nda
ve 1 Nisan 194T de Pansjn Salle P1eyel'inde, SaintEus tache Korosu ve Lamouraux Orkestrasrrca . Daha
soma Ingilizce soz terte Leopold Stokowiski y6netimindeki Symphony 01 Air (eski NBC Symphony Orkesue } laralmdan , Miss Helen Hoswer'in cah~lrdlgl
New York University Mu sic Teacher's College Crane
Department 01 Music korosunun katumasiyta New
v crk'ta 25 Kasun 1958 gunO UNO larer'W ~er ­
cevesjnde seslenclirildi . Amerika'da ikind seslendiri li~
adlgecen okulun Potsdam , N. Y:dan 14 Arallk 1958
ak~rnl verdiQ! ylli lk Chrislma s dinletisinde koro u~­
yOzelli ki ~ ye ~I k a n lm l ~ oIarak .
33: 1. Yayll d ardUlO (1947) Opus 27. I lk~llm ~1
1954'te Pans'te Salle de r Ecole Normale de Musique'de Centre de Documenlation lruemencoate ~en­
ligi cercevesece verilen din/elide Quatuor Parrenin'ce.
34 : Kerem (UC perdelik opera) Opus 28. Librenosu
SelMllin Batu'nun 1947 ite 1952 ylliarl arasmde baQdandr. jlk sahnesi Ankara Devlet Operesrnm ("BliyOk
Tiyal ro" yap,sl) acll l ~ 16reninde (2 Nisan 1948), Ilimu
ilkkez 22 Mark 1953'te Ankara devtet Operasrnce oy·
nendr.
35: 1, Sentoni (Orkoslra ic;in) Opu s 29 . 1953'te va·
zud.. C u m h u rba~ka nhQ I Senloni Orkestras rnc a 27
Ka sun 1954 gunO ~ hnd l . Daha once 2 MaYls 1954
gOnu Viyana Radyosu'nda ~ I Jnm l ~l l.
36: Pi yano Kc neertcs u (Piyano ve orkestra i~in) .
1952'de ba~lamp 1958'de bini. Opus saYlsl 34 oIan
yaratJ ilkkez 1958 dunya Sergisi dolay lsryla BrUk·
sel'de v~ ril en azel dinletide Orcheslre des Concerts
Colonne e ~l iQ i yle jdil 8irel'~ e ~ a hn d l. 1963 bahannda
Moskova'daki 6zel dinletida Niyazi TaQlzade )'onetimindeki se sl end i ri l i~i Sovyel Rus Devleti C;izitevi'nce
piyasaya Clkarlldl.
37: 2. Scmfon! (Orkestra i ~in) Opus 30; 1958'de
yazlldl.
38: Partita (Viyolonsel i ~in ) Opus 31. Schiller'in
an1 SJn8 .
39: 2. Yayll d ord ulu (Elizabeth Sprague Coolidge
Foundati on'ce lsmarlandl ) Opus 35. llkkez J uilliard
D6rdCiIU'nce 22 Kas lm 1958 gOnu Washington D.C.'de
Library of Cong ress salonunda yallndl.
40: O~ Ball ade (Ame rikan halk ballade1anndan
esinli) Piyano e~iOinde Ir H;:in. 1· ~e yla nJn riiyasl , 2Allin s6{lOI, 3- Sllaya. SOlleri 1950 ylhnda Amerikan
halk ballade'lanndan diljmize ~ ev ri tm i~, salt sCizler
gOz6nCinde tulu larak 1955'le besteloomi~ti r. 1958
Ocak'ulda Cemil SOkmen Ankara'da Dieler Brux 9~i­
wOOe s6y1edi.
41: Demel (Kernan ile piyano i~n) Opus 33. dost·
Ian Henri ve Henriette Guilloux'ya ithal enigi dart parca: 1- Prelud (Iento), 2- Horon (vivo), 3- Aglr Zeybek
(fok rlglr), 4- Sepel fi09lu . Suna Kan falm ~ll r.
42: Terna con varia zioni ("Piyano l~in be~ pa ~a ·
a.dh yaratldan) Devlel Konservatuvan yaYlnI olarak
1960'da fOQaltlldl. Melin OOUt Ankara Radyosu'nda
~Idl .
43: Partita (Yalmz keman ic;jn) Opus 36, 0011 parca. Boutbem Music yaymevince bastrrdr.
44: 3. Sen'on i (Orkestra ~n ) Opus 39. Koussevilzk y Foundalion'ce lsm arlandl. 1960 ylhnda bitti.
Irk iki fa ll m ~ l : 1963 baha nnda Bekc'de SaYQln y6neIiminde. Birkaf gun sonra Moskova'da Niyazi Tagllade y6nelimindeki Devtet Senlonik Sinema Orkestrasmca verilen 6zel dinlelide aneak birinci bOIumu -;allna bilmi ~ , Sovyel Devtel viZitevi'oce -;:iZitlenerek piyasaya f lka nl m l ~t l r.
45: Abak ta rtda r uzerine on etiid (Piyano ~n)
Opus 38. 3. Senfoni'den Once yazllmaya ba~a nm l~ ,
son iki par~sl 1964'te biU rilmi~tir.
46: Dm'n un kitabl (Ses ile d~i ~k falgllar ifin)
Opus 37. Eski Mlsaryazdarlndan esinli bes pares .
47: TOresel o kuma kitabt (Opus 40) Devlet Konservatuven'nm doreleme ders/eri ic;jn d(j~ un Ql mu~
nola okuma enstumere n.
Necll Kizlrn AKSES
Sa,lIc. be stelerl:
1: PreUld v. f Ogl er (1929) Piyano lcin, besumedr.
2: Se, plyan o par~as l (1929-3O) Ilk ikisi Kitty KorOsi'ye, 0fOncOsO Jale'ye, dOrdOncusu Hasan Ferit'e
(Alnar), sonuncusu anne'me: 1- ~ii r, 2- $akac lk, 3Mersiye, 4- Bir yaz hatrrasr (Bogazifi'nde sabah - Karadeniz'e dooru - 8oOaz'ln Karadeniz'deki akis/eri), 5Kay. Be~j nci si 21 ~u ba t , d6rduncOsu 7 Ekim, UfOncOsu 2a Ekim, ikincisi 10 Kaslm 1929, ilki 8 Ocak
1930 gOnO bitmi ~ . Ilkkez Viyana'da ~rlO an paryalar
Viyana'daki Universal-Edition'un 9625 slrasayllr yaylm olarak 193O'da baslldl.
3: All egro ' eroce (1930) Tiemo! kl ~rinetl e kesikl e~e ~ hnan Mibemol altsaksofon ve piyano ifin. Viyana'da 1931 ilkbahannd a bini. Friedrich Statzer (piyano) ite Friedrich Wildgans'a (kl ~rin e l) ithaf edildi ve ilk
kez 1931 ilkbahannda onlarca ~a tlndl. Suresi iki dakikaYI biraz gSfer. Viyana'daki Universal-Edition'un
10.024 slrasaYlh yaYlOl olarak 1932'de bas lldl .
4: Plyano aon all (1930) Viyana'da 1930 MaYls'lnda bitti ve orada ~alrnd l, Istanbul 'daki Pap aio ~ iu
yaylOlannlO 73.50 olarak 1936'da baSIIdJ . lki bOlClmlG:
a. allegretto, b. allegro moho.
5: FIOt son.1I (1933) Flfrt ile piyano i~ n . Ilkkez
Prag'da 20 ~ uba t 1934 gOnO ~hnd l. Istanbul'daki
Papajo~ i u yay,"' (slrasaYlsl 64) oIarak bas lIdl .
6: O~ Poem (1933) Mezzesoprano ile yayh dOrdOlu ifill. Prag'da 1933 ylllOda yazlldl. Basl[marnJ~tlr.
7: Mete (1933) bir perdelik opera. Prag'da yazdI.
8: a.yOnder (1934) Bir perdelik opera. Ankara'da
yazdi. KOODn O soprano, bariton ve orkestra i~in ' BayOnder SOiti" olarak saklamektadu.
9: MinyatOrler (1936) Piyano i~in yedi parca. Ulvi
Cemal Erkin'e ithaf ed i lm i ~lir. Ankara'da 1936
Ekim'inde bini . Aym yll lstenbul'd eki Papajorjiu yayml
(sl rasaYlsl 80 ) otarak 1936'da basildr . Islanbul'da ve
27 Mayl s gOnO Prag'da ~ hnch . 1- Lento , 2- Allegro
giusto, 3- Andante cantabile, 4· N legro moderato, 5- '
Andante e mo t o tranguillo, 6- Allegretto, 7- Allegro
moderato.
10: Keman lie piyano ~in poem (yazma). NOtaSI
yitiktir, belki Necdet Aemzi Atak'ta.
11: ~ift .telli (1934) Orkestra ~n dans. Prag'da
~ hnch ve Viyana'daki Universal-edition'ca yaYlntanch.
1965'te yeniden g6zden g~irmek1eydi .
12: ~ iir ve MUzik: Orner Bedreltin U;;.akh ile Allmel Kutsi Tecer'in sOlie ri uzerine. Konu~ n ve mayan
basbariton ile cekestra ~n . Ankara'da ses/endiriki,
besumadt .
13: Tur kO armonilemelerl (bellO 1937) Paul
Hindemith1n sallk vermes! lizerine Erkin ite A1nar'dan
ba~ Akses de ikisesli koro ifin tOrkOler armoniledi .
TOrk KG!) Belgeli!}i'nd e burunanlan: Karadeniz TOrkOsO (Ha buradan a ~ !} r ) , Boskaya (Aydin), Urtahyen
(Urfa), Erzincan tOrkOsO (EZinganda bir ku ~ var), Krr
at (Kooya) Harmandah ZeybeQi, Cay" ince b icemedim (Konya), Kelpusum (KOtahya), Ak Koyun (Eski ~e hi r) .
14: Ankara Kal esi (1938-42) Orkestra ~ii ri . YedeksUbayll!}1 suesmda Cevat D u rsun~lu'nun te ~viki yt e
1938-39 ylllannda yazdl !}1 ve 1942'de son bifimini
verdi: Dr. Em st Praetoriu s yonetimindeki Riyaseticumhur FiI~ rmonik Orkestrasl'nca 22 Ekim 1942 gOnO
Ankara Radyosu'nda ~ I l nd l. Frikz Zaun yOnetimindeki Ber1iner Stadtisches Orchester 18 Ekim 1942
gOnO f aldl ve Polydor pl ~kla n na da aldl. Viyana'daki
gOzden gefi rip dOzeltti, Bu yeni bifimi ilkkez 23 Ekim
1964 gOnO Gotthold E. Lessing yooelimindeki Cumh urba ~k a nl l!} l Senfoni Orkeslrast'nca fallnd l.
15: Kon serv&t uvar Mar" (balki 1940) Ulvi Cemal
Erkin lie bir1ikte yazdi,
16: Yayh dord OIU (1931-46) 28 Nisan 1946'da
Ankara Radyosu'nda, sonra 27 Temmuz va 26 EylOI
194Tde Prag'da f allnd l. Ankara Devlel Konservatuvan YaylOl olarak ~ a l ll id i .
17: Antigone ~in sahne kOgO (Sofokles'in tragedisine) Olleme falg1lan ifin. Ankara'da verirdi, basllmadl.
18: Kral Old ip us ~ ln sahne kOgO (Sofokles'in tragedisine) Oflame ~Igl lan if in. Ankara'da verildi, basllmadl .
19: Julius Caesar I~in sahne kOgO (Sofokles1n
oyununa) OfIeme orkestrasl i~in . Ankara'da verildi, basllmadl.
20: Yayh u~Olu : YalOlz adagio'su 1946'da Ankara
Aadyosu'nda f ahnd l. Ba sl lmam l ~l lr .
21: Poem (1942-46) Viyolonsel ile roestra ~n.
25
Ilkkez 29 Haziran 1946 gOnO Ankara'da ryahndl. Antonio Saldarelli daha soma 10 EylOl 1949'da Roma
Radyosu'nda ve 1950'de Istanbul'da ryald l. Besumeml f!lr .
22: DOrt ... 11 koro (e~liksiz koro ~i n) .
23: SaliMi. (1947) BOyOk Ofkestra i~ir. 14 Nisan
1948 g OnO Anka ra'da Ferit Alnar yOnetiminde, 1950
Ylhnda BBC yaYIOl oIarak loodra'da 1951'de Binninghem'da ~hn(h .
24: Itrf Senfon ls l BOyuk orkestra ~n 1948'de ba ~·
Iandl.
25: Partltl Orkestra ~in, 195 1'de ba ~aD l.
26: Orkaatra ~In ~.rto 1950 yada 1952'de
ba~adl .
27: Timur Be~t Kemal calar'Nl librettosu opera.
1956'da ba~ ve era-era iler1ey9I1 kO{lOO bi rka ~
pa ~S I Devtet Konserv atwan'nda kullarmak Clzere
~a lt llm lit, r.
28 : Eaki"rden ltd da ns (ol'1<estra ~ n) Minuetto ve
siciliano.
29: On p lyano par~sl (1963) Yedinci parca ~ift·
lUg, dokuzuncu par;a cenaze marJtdlr. lk;OncUsO 2
Temmuz, dOrdOncOsO 5 Tem muz, birincisi 7 Temmuz,
ikincisl 4 Temmuz 1963 gOnleri Ankara 'da , onuncusu
30 Temmuz, sekizincisi 6 AQustos 1963 g OOo Istanbul 'da , yedincisi 28 Ekim 1963 gOOO (be lld Ankara'da), bei, aUI, ve dokuzuncusu Anka ra'da bini.
'30: On IOrldi (1964) E ~l ksiz kan ~lk koio ~in on
tOI'1<O uygu lamasl . Yapl ve Kredi Banka si'nm rsmer tamast Ozerine 1964'1e yazlld llar. 1- Kolba ;>1 (lOcak),
2- Kars'a giderim (11 Oca k), 3· Ekini bi~er oIdum (12
Ocak), 4- T evenk'te OzUm kara (15 Ocak), 5· Su gelir
(15 Ocak) , 6- Eli e1ekli gelin (18 Ocak), 7- Koyunu hor
eyledim (19 Oca k), 8 · Tutam yar elinden (20 Ocak), 9Ilahi (27 Ocak), 10- Gelin havasl (3 ~ ubat 1964),
~OncO ve be ~inci tOrkO Banka'Oln dinl€ltisind€l sOy·
lendi.
31: Portr."r (1964-65) Kimi orta, kimi yuksek ses
ile riyano i~in ~ mdil ik y€ldi parva. Oevlet Kons €lrvatu·
van'nda OOrencilerine verdiOi d erslerde kuUanllmak
Ozere yazlld llar: 1· Mumlan n kar anhOJ (21 Mart 1964 ;
sOz: Baha Vela Karatay), 2- Dost (4 ekim 1964 ; sOzO
Cahil KOIebi) , 3- Tokat'a doQru (18 Kas tm 1964 ; sOz:
CaM KUlebi) , 4· A1aturka (31 Arahk 1964 soz: Melih
Cevdel Anda y), 5- Anlatamlyoru m (23 Ocak 1965;
sOz: Oman Veli), 6- SOt (8 Nisan 1965; soZO Cah it KO~
lob i), 7· Agil (Olday Rila l).
Komai lLERlcl
Hli b lr l b aallmam lf a lan b. .t.l.rln b afhca lan:
1: Yilyh d6rdQID (1943) HOseyni=mi perdesind9l1
ilk yah""1 3 $ ubat 1952 paza r gOnO Ankara'daki Milll
KOtOp/lane'de ErdoQen Caph dOrdOIOnce.
2: K6yOmd. (1945) BOyOk orkes tra ~in sOil. Ilk
1945 ylhnda Ankara Radyosu'nda Ferit Alnar
y6net iminde .
3: Maya (1949) Obva ite piyano i ~ n . Obvaci Ali
Kernal Kaya ~n yazl hp 30 Ocak 194 9 gOno bitti ve
~ll nl'l
26
onea 1951 ylllnda Ankara Radyos u'nda calmdr.
4: 8., koro par~asl (1949) Esliksiz d6rtsesli koro
i9n: 1- Gel -Ufukta gOn batarken" (20 EylOI 1948), 2Efem 'vur efem dizlelinj- (24 Nisan 1949), 3· Sahnde
sonbahar -SukQtu i~ liyor sular" (16 Mayls 1949), 4Sabah rilzg an -YOzOm O oksryan" (18 Haziran 1949),
5- AMam "i~tt i m bir gece ~ (13 Te mmuz 1949), BUtUn
sOzler Ibrahim Ta nk cakmak'in .
5: Yurt ...nld.rl (1950 ) BliyUk o rkestra i~i n pastoral fant ezi. Ilk~hnl ~1 1951 y lhnda Ankara'daki BO·
yOk Tiyatro'da .
6: Uzunhava (195 1) Kernan ile piyano ~n . 4 Ni ~
san 1952 gOnObitti . Fethi Kopuz lle Milhat Ferman 14
Ekim 1952 gOno Ankara Radyosu'nda ilk~akllla r.
7: DiI.k klzlma (1960-64) Piyano ~i n celmas r git·
gide zcresen parealar. BQyOk k lzl Oilek ~in d ~OnOl ·
mO~. Biteoler: 1. adag io (13 Mart 1960),2. allegro
espressivo (18 Mart 1960), 3 . moderato (3 Nisan
1960), 4. andante espressivc (18 AQustos 1960), 5.
allegro cantabile (22 EylOi 1960), 6 . adagio mysterieuse (11 arahk 1960), 7. adagio spi rituoso (10 ~lr
bat 1961), 8. YOrUk~e (20 Hazira n 1964).
8: U.h,....t'l. soy..,i1er (1962) Orkestra ~ n sw it.
Cumhurba ~ nhO I Sanfoni Orkestrasrmn yu~ dinleti geZileriode ~Iabi lmesi dO;o,OnOlerek biter flQt,
obva, altobva , kla rinet, basklarinet Ue yayhla rdan olusan ada orkestrast ~n yazl lm l~ 7-8 dakikahk bu sUi·
tin ba ~hQ lnda ki -M eh m et ~ koylO yada asker y urt1a;> lml zl tem sil ediyo r. Sekiz b610m OnOn piyano yaZISI
olarak biti ~leri : 1. alleg ra canta bile (25 A\}ustos 1962),
2. allegro vivace (2 EylOI), 3 . andante (11 EyIOl), 4. atlegreno g iocoso (14 EyIOl), 5 moderato cantabile (19
EylOI), 6 . UZUN HAVA: allegro moderato (20 EylOI), 7 .
adagio maestosu (23 EylOI), 8 . FINALE: allegro qre cioso (28 EylOI 1962).
Ekrem Z. kl ON
B a ~hc a besteler i:
1: La flQte • Jade (Paris 1928) ~ i nce'd en aynl
adla ~ev ri l m i ~ s6zler Ozerine ses ile piyano i~i n .
2: Les c hansons d. Silitis (-Bililis'in ;o,arktlan ")
(Paris) Franslzca s6z10 ses-piyano pa~alan .
3 : Kel Emin 10rkusU (Ankara 1932) Anadol u'dan
de rlen mi ~ bir ezgi Ozerine ses ve pi yano i~in .
4: Yo sma'mn tu rkO.Q (Ankara 1932) Anadolu a\}·
zlyla kendi buldUOu bir ezgiyi kullanmakta. Ses ile piyano i~n .
5: Yunu.'un muarlnd. (Ankara 1932) FIQt ve
piyano i9n. Ilk baStian yanatl sld lr . D I~ Olkelerde de
~~a ~ah n(h _
6: ZII. turkO.O (1933 ) Anadolu'etan derfenmi~ bir
ezgi OZerine ses ile piyano 19n.
7: Andan•• (1933) Solo kernan lie telli d6rdOi ~n .
8: Olk. m (1933) Anadolu aOzlnda, viyolonset ile
piyano ~ n.
9: Fuga (Tartin i'd9l1 d Ozeniem e) 22.4.1937 per~mbe gCno Istanbul Sa rey Sinernasl'nda Ve~
Kazlm ($Om ak! On) 8~liOi nd8 ~hn(h.
10: Plyeno i(:in 1. Pesrev ( Papajo~i u basntn
1935)
11: Ik l pJyano par~asl (1- ~uklara masal, 2Pesrev no. 2) Verda On 1.5.1944 Pazartesl gOnO istanbul $ehirTiyatrosu'nda ~Id l .
12: Ikl melod i (1-Ninni, 2- HQzun) Ses ve piyano
i~n . Verda. On'On e~IiQinde Lamia Anday'ca 1.5.1944
Pazartesl gOnO. Istanbul $ehir Tiyatrosu'nda seslendirildl.
13: Duyu, (piyano i~n , 1940) Papajorjiu besum.
14: Vayll dOrdOIQ (Mevlana'ya ithaf) 1 slrasaylll
dOrdOldan once ya z l l m l ~ ve Kapelman Kuvartati'nce
Ankara'da 20 Kasun 1950 gOnO vah nm l~ oIan bu yaZlyl art lk saymamaktedrr.
15: 1. VeVIl dOrd OIO (TOrk dOrdOIO) 1947 yumda
Ekrem Zeki u n. Emine Eral. Harutyan Hanesyan va
l Otfiye DOIensoy'dan kurulu d6rdOIce Istanbul Komedi
Tiyatrosu'nda ~ I lnd l. Pepaioriiu yaYlnl olarak basumrstrr. O ~ b6l0mOnOn ba~hld a rl : a) TOrkO s6y1er
gibi, b) AQ lr, c) VOrOk usul.
16: 2. Vayll dordiilO (53 bOlOml0) 1948 yl hnda Ekrem Zeki On, Emina Ere/, Harutyan Hanesyan ve l at·
five DOIensoy'dan kurulu dOrdOlce Istanbuf daki hervan KOltOr Merkezi'nde ~a h nd l . 1953'te basurmstrr,
BolUm : a) ak'~ I, b) AQlr, c) YOruk usul.
17: lid keman I~in pareeler (1951'de yazlldl) Yalmz ikisi Papajorjiu yaYlm olarak basudt.
18: Vayll O~U1 Q (Kernan, viyola, viyolansel i~in)
1952'de bittl. a~ bolQrnunOn ba ~ lQI : a) orta ak l~ , b)
deruni, c) canh.
19: Obvah dordOI (Obva, kernan, viyola ve viyolonsel iyin) 1955'te CelAI Akallar, Ekrem Zeki On, Harutyan Hanesyan, lOtfi ye D6lensoy'ca Istanbul Komedi Tiyatrosu'nca ~ h nd l .
20: Korangle k~ertosu (Tek bOlQmlU) Solo koraogie ile yayh vurma valgllanyla arp iyin. CelAI Akat·
lar'a ithal 9dilmi~, sanatyl taraflndan Istanbul $ehlr Or·
kestrasl e~iQiyl e 1955 ylhnda $an Sinemasl'nda
ya h n m . ~t l r.
21: Ply ano, vurma yalgllar ve yayillar !5ln konyerto (Birbirine baah Oy b610m) E;;i Verda Un'e ithaf
&dilm i ~ alan yaplt 1956 ylhnda Istanbul Yani Komedi
Tiyatrosu'nda VerdA On (piyano), Calal Yedican (vur.
malar) ve baQdar yOnetimindeki $ehir Or1<;aslrasl yay·
IrIan taral tndan yaltndl. Ankara'da ilk ~ a ll m§ 1 11 Ocak
1958 Robert Lawrence yonetiminde Verda Un ile.
22: Senfon ik par~a (tek bOlOm) 3 II, 2 ob, 2 k1 , at·
tob, 4 koma, 4 trompet , 4 trombon, tuba, vurmalar,
yayll iar ve alp i~in orkestralaM1 '~ yaratl 1957 ylllnda
baadar yOnetimindekf $ehir or1<estrasr'nca $an Sine·
masl'nda ~altnd l .
23: Vlyolonsel kon~.rt os u (tek bOIOmlO) Ali AvcloOlu'na ithaf &dUmi;;, 1959 ylhnda $an Sinemasl'nda
$ehir Orkestrast'mn e~l iO i yle Ali AvcloQlu'nca yahnm l~t lr . Orkastra: 2 II, 2 ob, 2 kl, 2 fg, 4 komo, 2
trompel, 2 trombon, tuba, vurmalar ve yayhlar.
24: Manastlr tOrkOsii (e~l iksiz koro iyin)
SelAhanin Evcil lle e ~ Fikret Eva /'e ithaf edilml~ , basilmrstrr. Ilk s6yleni ~i 1961 ynmda Istanbul Robert
Koleji'nde Amerikall saretcuer taraf lndan.
25: Plyano Iyln i1kel d uyu,. Verda On'e ithaf edil·
mi;; oIarak basllan par~YI VerdA On 1962 ylll nda Istanbul'daki Alman KOltur Merkezi'nde ~Idl .
26: Plyano Jy:ln PrelOd . VerdA On'e ithal edilmi;;,
basllml;;tlr. Ilkkez ~hOl;;1 1962'de Istanbul Alman
KOItar Merkezi'nde VerdA On taraftndan.
27: Keman Konyertolu (kadanslan da baOdann)
Birbirine baOl1 iki bOlam'den kurutu olop ErgOn T.
kinsoy'a ithaf edilmi;;, bu seretcr taraflndan Verda.
On'On piyano e~iaiyle 1963 yihnda Ingiliz Konsolosjuqu salonunda yal tnml;;tlr.
28: lid keman ~In duo Qki b6lCrmlO) 1963 ylhnda
Ekram Zeld On ile Okan Dem iri ~ tarafmdan Ingiliz KOItOr Markezi'nde cahndr .
29: DOrt keman i~in dOrdUl (ild b6l0mIQ) Onder
AObaba, Berge aran, Musa A1bukrek ve Sinan Yayalarden kurulu d6rdOIce 1963 ylllnda Alman KuttOr
Markezi'nde yahndl.
30: S.. ve plyano i~ in O~ par~a (1963) 1- ccoen.
2· Tatas'a bir yol gider inceden, 3- KOprOnOn altr Ifmak, HenOz seslendirilmedi.
31: Oymak (yayll ~a lglla r dOrdUlO) Prof. Dr. Needet Sezer's ithaf edi lmi~ tek b6lii ml0 yarat: 1964't6 yazurms. henOz yel lOmam l~tlr .
32: Piyano i ~ i n sonat (1964) birbirine baOh iki bo.
IOmW olup henOz caunmarmsnr.
33: Plyano i ~in kO~Crk par~arar (1964) 1- Eski konakta, 2· Mar cepken, 3- ~alva r1 1 klz. 4- Masaldaki
ath, 5- Ovada ak ~m . Re{lat Tardu'ya i1haf edil mi~ .
Remzi Kitabevi yaYIn! olarak basllml;;tlr .
BOle ntTARCAN
Ba, llca best eleri:
1: Ikl etu d (1935) Opus 2. Piyano i~n . Istanbul'da
1935 yrllnda yazllan iki paIVamn i1 ki Karol Szymanowski tarzlndadlr ve ona armaQan ed il m i~ti r. ikinci paryenm notas·1yitiktir.
2: 1. Keman so nall (1937) Opus 1. Kernan Ue piyano i~i n . lzmir'de 1937 ylhnda baQdanm l~ . Ilkkez
baQdarca Cemal Ra ~it Ray'in e~til)i yle Galatasaray Usesi salonunda 1938 yllinda ~ lInm l;;trr. ikinci b610mu
olan Yankl'YI ertesi 1939 yll inda Ali Sezin Ue Ferdi
s tatzer Franslz Tiyatrosu salonunda valdllar. 1943 yllinda baQdar sonatl yen iba~tan i~lemi~ va yarab bu
ikinci bicimiyle aym YII baQdarca Cemal R~ it Ray'in
e~ i{jind e Ankara Radyosu'nda ~a1 tnm l ~t l r. BaSlh de·
gildir.
3: Divertimen to (1939-40) Opus 3. Vlyolonsel il;jn.
Mesud Cemil'in yelmasl ipn 1939-40 yillannda BQyOkdera'de ya z l lm l ~ , fakat 0 ~ l m aYlnca geri ahnarak
malzemesi 2. Kernan sona"'m aktanlml;;llf.
4: Dem lrkap. Mar,. (1941) Opus 4. 1941'de ay.Ian bando iyin m a r~ ya n ~m a sma girmek amaclyla 0
YII Bolaylr'da bando iyin yazlldl . Yan;;mada ikinci ka·
tegoriye s ~ i lm i~ ise de Ihsan KQnyer be!}endiQinden
27
Riyaseticumhur Armoni Mlzlkas l'nca Ankara Aadyo-
su'nda 1942 -44 ynlannde birka~ kez ~ah nm l~lIr. Partit ur ve parti leri bando nun ki1aphOmdadl r.
5: Maull.r (belki 1942) Opus 5. Orkesira ic;in.
BOyOkdere ve BoIayuoa yez jlan eberi Dr. Emst Pratorius beaMsr. Riyaseticumhur Filann onik Orkestrasrn e celd um ek istedi iS9 de y6netic inin 1946'da 61urnu ile c;ahnmadan kaldl.
6: Ply. no ' kon~rtosu (1942-43) Opus 6 . Piyano
is orkestra ~n . 1942-43 yll lannda BOyUkdere'de yazllm'f . Cernal R8 ~t Rey'ce Orner Refik Yaltkaya'OIn
ikinci piyanoda e~jOiyl8 1944 ylllnda Istanbul ~ 9hi r
TIyatrosu'nda yah nml~t lr.
7: 2. KMnan sona l l (1044-45) Piyano il9 keman
1944-45 yilla nnda NiJBnta,"nda yazl ldl. Ilk efi
NeviA Tarcan lie kemaoci Ali Selin 1945 yllinda IstanblJ $ehir TlYatrosu'nda ~ldtlar. Bas l lmam '~ lr.
8: Mozart'an KQ~Qkl Q dodan Phanlaltie's inin crbalraiamasl (1946) Opus 8. KOChel kUtOOande 475
$lrasaYlslOi ta~ lyan piyano Phanlasie'sinin 1946 ylInda Ni~anla~I'nda orkestralanml~l. 1953 yslmda Cemal R~ Rey yoo etiminde ISlanbul Radyosu'nda yanm bir okumadan. soma b lrakllml ~ . besteci yez rseu
1964 ynl sonunds dazeltmeQe baslarmstu,
~ Bahanr ( 1950) Opus 9. BaOdar, ~ ak(jf e Nihare
r-rrlalIlQI librettoyu 1950 yumda Erenkoy'de opera
carak baOdamaya baJladl , bir koro, bir arya ve bir
SllhnQ yazeMdan sonra tnrakn.
10; B. ~I a Ollitl (1954) Opus 10. 3 fl, 3 ob, 4 k1 , 3
fg , 4 komo, 3 trompet 3 trombon, tuba , vurmaler, arp
V8 yaylJlardan cl usen bOyak orkestra i~in . Yapl ve
Kredi Bankasl'mn 10. ku rulu~ ylldonumu dolaylslyla
~ IO I yan~m a i~n ba~ tand l ve Erenk6y'de 27 Nisan
1954 gOnO bini. Honegger'in karan Ue birinciliOi kaZ8:narak 1956'da yalnlz Sirto ile Horon Francesco
Mander yooetimindeki Palazzo Pitti orkestraslnca ilkkez cahndl . TOmO 1957 yllOda Pertev Apaydm y6netimindeki Riys seticumhur FilAlTI'lonik Orkest rasl'nca i1 kkez ~ahndl . Aynl yll Cemal Rejit Rey Istanbul ~ehi r
orkestrasi'na tOm Ona yaldlrdl. Gene Rey Bruxelles'de
DOnys Sergisl dolaylslyla dQzenlenen dinletide Concerts Colonne orkestra slna Sirto, Zeybek ve Horan
bOlOmlanni caldl rdl. Partitur va partiter baSllmak
(jzere Wiesbaden'deki Imparo Verlag'a ve ri l m i~ti r. Du!l0k nitelilde bir ses jeridinin ikitleri Ankara ve Istanbul
Radyolan Ue Paris'teki Radiodiffusion National'da bulunmaktadlr.
11: SOylt (1957) Opus 11. Piyano i~l n . 1957 Yillnda Erenk6y'de yazlldl, 1959-62 yillannda GUlseren
Sadak. ErglC8n Sa ydam ~ GOlAy UOurata seyme paryalannJ dinletilennde va radyolarda caldlla r. Saydam'm ~ah!l l Ankara Radyosu'nda banda ahndl.
Wiesbaden'deki Impero Verlag basmak Ozere notaSlmn bir ikitlni 8Im l~hr.
12: K. man K~.rto.u (1958) Opus 12. Kernan
i e 3 ft. 3 ab , 2 k1. 2 fg, 4 kamo , 2 trompet , 3 trombon ,
tuba, vUlTl'lalar, arp ve yaylilardan olu~ma bOyuk orkastra i9n 1958 ylhnda Erank6y'de yazildl va Adnan
~_
28
Saygm'a armat)anlandL
13: Orkestra SOvill (19607 Opus 11 B. Piyanolcin
op. 11 SOvit'in ~e r II, ob, kl, fg, 4 komo, 3 trompet . 3
trambon, tube. vurmalar. arp , celesta ve yayhlardan
olusma bOyQk orkestra i~n ~ev ri yaz ll m ,~ l. 1960 yamda Levenl'te orkestrata ndr. A1tl b61umlQdQr: 1- Ozl eyi ~ , 2- Oyun, 3- Efe, 4- y angi, s- Ozan, 6- Karadeniz. IIk~ llm~1 Cemal Re;oit Rey yonenmindeki Istanbul Konservatuvan Orkestrasrnce 1964 Ekim'de
~ n Sinemasrnda: Ankara'da ilk ~ll m~ 1 G . E. Lessing y6netimlndeki Cumhurba;okanhOI Sentc ni orkestresrnca 22 Nisao 1965 aksarm .
14: IntroductkMl, Passaca glia ve Fu gue (1961)
Opus 13. Keman lie viyolensel i9o. Ayla Erduran ile
Guy Fallot ~i n 1961 Yllinda Leventte yazlki l, onIarca
bir kez okundu. Devlel Konserva luvan yaylnl olarak
~OO at1 11d l .
15: On t Orkli (1964) Be ~er1i k iki defter oterek opus
14 ve opus 15. Yapl ve Kredi Bankasrnm rsmarlamast uzerine 1964 ynmda Levent'le yazdd llar: 1- $ah
boylum , 2· Ey Manti var. 3- Oyana hindi , 4- Yarnk Ali,
5- Izmir'in kavaklan , 6- Besnm iQde detme. 7- Demireiler, 8- Cift beyaz g flvercin, 9- K6roglu, 10- Muhyi. ~­
lerind en 1-6 ncuar esllkslz kan~ l k koro, 7 ile B'lnciler
koro ile piyano, 9'uncusu benton ile erkek korosu,
10'uncu su Citt kan~l k koro iyindir.
16: Schumann'," viyolonsel kon~ertosu lcln kadans (Opus saYISI yok). Viyolonsel ci Beset Erzin ~n
yazudr.
Mit hat FENMEN
H j~b ir i basll maml'
alan f U eser leri bestelenmi~tir:
Opu s 1: Soprano lie Klarnet ve nut ~in Ot;ul
(paris 1938) Parisl a Fontainebleau konservatuva·
rlnda seslendirildi. D6rt par~d lr.
Opus 1 bi s: Otle me d ordOIO (Fiat, abva, klarinet
va fagot j~i n tek bOJlWnlO alan bu eserda Fontainebleau Konservatuvan'nlO 6dOlOnOkazanml j, ne ya·
zlk ki notasl Paris'te yitm i~ti r .)
Opus 2: Piy ano i~in iki partra (1940)
Opus 3: Orkest ra i~in bir bolOm (Tevfik Fikret'in
Ballk~ll ar'l Ozerin e a;oaO ,-yukan 1943'te yazlidl.)
Opu s 4: Piyan o ve ork es tra i ~i n Kon~ert ino (Dr.
Ernst Praetoriu s YOnelimindeki C um hu rba~ nl lO I Senfoni Orkestrasl e~liOiyle 1944'le Ankara'da ~a l l nd l ) .
Op us 5: Tembe l Ahmet (1951'de ba Jladl !')1 balel
kOgO).
Les Syiphide s orkesiraiamasl (a ~a g l - yu k a n
1953).
BOlent AR EL
Ba, hc a besl. l.rl:
1: C;:izm.1l kedl (1937) c;ocuk piyesi i~in kOO. Use
OOreocisiyh n 1937 de yazllmlj. Metvnel Abut takma
adlyla imzalanrp g6sle rilmi;o. UvertunJ kOyUk orkestra
lein.
2: Sonatm (1945) Viyola ve piyano ~in . Ankara
Devlet Konservatuvan 6{lrencisiyken yazdr.
, 3: Yayll dordGlii (1946) 2 kernan, viyola ve v iyolonsel i~ n . 1951'de 1. sentoni ol arak dUzenledi.
4: Habil II. Kab ll (Radyofonik ptyes iyin kfi{l )
Oneme takrrm lyin Ankara Radyosu'na bestelenm i ~ , .
ama kultamlmamr stu.
5": Piyano ~ i n halk tGrkuleri (valmz piyano) SIvas halayr ve iki zeybek. Konse rvaluvar balet bOlumunun halk danian ya h~m a lan nda kullamlm rs. Ankara Radyosu'nda da ya h nm l ~ .
6: Varyasy on lar (Yalnrz piyano iyin) Original tema
uzenne. Ankara'da 1946'da sestendirilmis.
7; Divertimento (1946) Oflemeler kin.
8: Kon ser allegroau I mcrce au de concert yada
allegro de concert. Piyano ve orkestra icin. 1946 yoresinde uyUld en bir yd onc e bestelenmis.
9: Pasakolya ve fug ( 1947) Yayh orkestrasr ve
timpani iyin.
10: O ~jjl (1947) Keman, viyolonsel ve piyano iyin
ilk ~ah nl~l: Darmstadt'ta: Siudiokonzert der Internationalen Ferienkurse fUr Neue Musik 1949 (programda Deutsche Erstauffuhrung yazlhydl).
11: 3 Madr igal 51948) Kansrk koro icin. Devlet
Konservatuvanm bilirdi{li yll yazdI.
12: Music for ba lle t ve Piec es divedses pour
(1948-49) Yalmz piyano iyin. Ye;;ilk6y Balet okulunda
e~ li kci l i k ederken besteledh.
13: La danse (1929) AsIJ yalmz piyano iyin . Sonradan piyano ve orkestra iyin de dfi zenl enmi ~ . Original notasr USA'da (1951-52)
14: Suit e Intime (1949) Buyfik orkestra icin.
15: COCuklar leln eski tarzda ba let sOviti (1949).
Krsaca: eski danslar suviti I Suile de ballet antique
pour enfants . 1- PRElUD IO: lento (kuyfik lfi fa), 2- GAVOTTA : allegretto .qrezioso (bQyuklOti bemol ), 3- SICILIENNE ( kO~ O kI O la). 4· MENUETTO 1 ( kO~ukI O fa).
MENUETTO II (poco meno mosso , kuyuldO ti bemol),
s- FINALE: GIGUE (kOyukiO sol). Ash yelruz piyano
~n , sonradan 1951'de orkestraladl; 1 II, 1 ob, 1 tib \d,
1 Ig, 2 vi. via. vel. KB .
16: 1. Sin tonl (1951) BOyuk orkesl ra i~jn. O~ bOiUmQ. Yayh dOrdOlOnOn orkestralanml;;ldlr. Seslendirili;;j: Robert Lawrence yOnetiminde Aiyaseticumhur Sentoni Orkest rasl. 13 Mayls 1959 Devlet
T iyatrosu prova salonunda, banda da al lndl.
17: Hava Harp Okulu ma nr'l (1951) Kar~ li l{l l r]da
~lda g ezdirrni ~ er.
18: 2. Sintonl (1951-52) BuyOk orkesl ra iyin dOrt
M lumlfidOr.
19: Lea Ro.e• • 6 chansons de Rlike, Oniki ton
tekni{lini ilk kez kulland l. Slk l oniki tondur. $iire ko ~ ut
giden kOQu akici ve romantik piyano yazlsldlr. Yapi
olarak ilk chanson mustesna tamamen onikilondur.
20: HAnsel lie Gretel (1952 Balet KQ{lO. Ankara
Devlet Konservatuvan 8alet 86 iUmO 60rencileri ilkkez
oynad llar.
21: 3. Sentonl (19527 Onikiton tekni{liyle yazd-
mrstrr.
22: Klee'nin dert resml lizerlne emprovizasyon
(1958'den once) Yayi llar iyin .
23: Bremen MuzikaCllan (1958'den once) Balet
kO{lO.
24: Nasreddln Hoca (1958'den Once) Balet kfi{lQ.
25: 6 B agat el (Yayll crkestras r i~i n) .
26: Kuartet v. Elektronlk t rekansmetre sl leln
m uzik (1957). IJ kyahnl ~1 19 Ocak 1958 Pazar gOnO
Helikon DordUiOnce MiIITKOtUphane'de.
27: 5 Sonnet (1957) hhen Berk'in sozlem uzerine
yayll dordOIQ, gitar ve teno r ses lyin . 1958 Ankara Muzik Fesnvaf iyin yaz ll m l~, a ~en li k yeryevesi icinde 26
Ocak 1958 Pazar gOnG Milli xntnphare'ce seslend i ril m i ~ti r .
28: 4. Anadolu oyunu (Orkeslra iyin) BrOksel
Duoya sergisinde oynanacak koym danslan icin ya nl mJ;;, Ferit Alnar yonetlminde calmm tstrr .
29: Yayll dordUiO ve ses serldl ~ in kOg
(1959'dan soma ba{ldandl ve New Y ork'ta sesle ndiriJdi).
30: Stereo-electronic mu sic nc.t (1961) New
York'tayken be~ bopa r tor grubu iyin yazdr. 22 Nisan
1961'd e bitirdi. 1963'te Sono-Nova 1988 pla{ll uzennde yayml anrr usnr.
31: Stereo -elec tron ic music nc.z (196 1) Colombia-Princeton Music Center'de geryek le~l iril d i .
1964'te Colombia ML 5966 (stereo: MS 6566) plAgl
uze rind e yaymla rdr.
32: Kutsa l tor en (Elektronik bagda ) Prelud ve
Po sllude bOrumleri 1963 Mayrs'mda New York'te dinletildi ve Sono- Nova 1988 p1a{lJ Ozerinde yaymlardr .
33:Kat ka oyunu 1~ l n kOg (elektronik baQda) Bir
paryacl{l1Sana-Nova 1988 pla{ll Ozerinde yaymlandr.
34: Wall Street Izleniml (Elektronik ba{lda)
35; Oscilator ve ya yh dordOIO i~i n kOg (1962)
1958 Ankara Muzik Festivali icin yazdlgl esenn Colombia-Princeton electroni c Music Center'de geli~ li ri lm j~i. Ilk y a h nt ~ 1 1963 MaYls'lnda New York Camerata dordOlOnce.
36: Bulvar (1963-64) Turgut Ozakman' ln iki perdelik gOl Onylu oyunu iyin kGg . Islanbul'daki Dormen
Tiyatrosu'nca ve ri lm l ~l i r.
Sabah attin KAL ENDER
Ba,hc a be ste ler i:
1: Intermezzo (Orkestra iyin) Dr. Praetorius yenetimindeki Riyaseticumhur Filarmonik Orkeslrasl'nca 29
Ocak 1944 Cumartesi gunu yallnd l.
2: Kons er Uvert Or O (Orkestra iyin) Dr. Praetorius
FiUirmonik
Ory6nelimindeki
Riyaseticumhur
kestrasl'nca 29 Ocak 1944 gOnG ilkyallnd l ve nolalan
orkestra kitaph{ll iyin sat in ahnd!.
3: SOvit (piyano iyin) Paris'e gitmeden yazdl{ll
eserlerdendir.
4: Turk rapsodisi (E ~l i k si z keman lyin) Louis Per-
29
lemuter'ce ~a r Jnd l .
5: Nasrettin Hoca (Opera) Dort labloluk gilhJn-rlil
opera.. llk kez 12 Mayl s 1962 Cumartesi eksa rm Ankara devlet Operasmca verildi.
6: Karagoz (Opera) Oynanmadl.
1: Deli dumrul (Opera) Oynenma dr.
Nedim OTYAM
Bafhea besteterl :
1; C;ocuk kiigleri (Ankara Radyosu'unda -r a ll ~t l!) 1
yillardan).
2: Film geriduzey kugleri (1961'da sayrlan ctuz altlYI bulmustu).
3: Marflar (~ i mdiyedek yazdl!)1 otuzsekiz marsm
19 nde Ataturk'e ithal etli!)i TOrk Cenaze Ma r~l tadyolanrmzda cenrmektedu. (K r~ .. a ~a!)lda : 8).
4; TurkO duzenlemelerl (Sayuan yuzonyediyi bulan uuzeraemeterin V09u orkestra e~li(Jiyle koro i-;indir).
5: Maral (8alel suvill) Koro ile bOyOk orkesl ra i-;in.
6: Fatih Deslanl (Orkestra ~in ) .
7: Koyum sen I unutmaenm (Solocular, koro ve or. kestra i-;in).
8: O'nun 1~ ln (AlatOrk'e ithal) Son bOlOmO TOrk
Cenaze M ar~l 'dlr.
9: 27 Mayls senfonlsl (Orkestra i-;in) 1960 devrimi
er us ma.
Milhat AKALTAN
Ba,hca bestelerl :
1: Yerel kOglerimlzden uygulamalar: Ankara
Radyosu'nda yonetti!)i ' Batt EnslnJmanlan ile TOrk
MOziOi" prccra mmoa. 1950 yoresinde bir yll da 19
Mayls Ge~i k ve Spor BayramI dotayrsrvta Ankara
Slad yumu'nda dOzenlenen gosterilerde cahnmrsnr.
2: 14 Mayls (Orkestra iVin) Demokral Parti'nin seclml kazandl(J1 14 Mayls 1950 gOnO emsma Riyaseticumhur Filannonik Orkestrasrnce ba(Jdar yenetiminde ~ I lnm l~t l r.
3; F_t1h Sentanlsl (Orkestra i-;in) IstanbuI'un 29
Mayls 1943'te a-; l l l~ l m n bef yOzOncO YlldonOmOi-;in.
Ilhan USMANBA~
Ba,hea bestelerl:
t : Plyano iI;ln Altl Pr_IOd (1945) Konservatuvar
~rencili(Ji sHaslnda pasti ~ amaclyla yazlp "Piyano
iVIn PrelOdler· ba~hO lm verdi(Ji altl 'par-;a: 1- Toccata,
2- Siciliano, 3- Praeludia Cancinica, 4- Due Uriche
(Madrigale, Blues), 5- (Saf hkslz), 6- Alia Francese.
Boston'daki Teodore Presser Co . yaylnl oIarak 00·
sllmlf. Ilk~hn l ~l : 1952 yazJnda Bennington'da. SOre·
si 12'.
2: Bir
KO~Cik
Gec_ Kugu (1946) Yaylr orkestra
~n . 06rt b610mOn yazma notada ba ~ lklan : a. allegro,
b. adagio, c. MENUETTO, d. FINALE. Devlet Konservatuvan yaylnlanmn 16'OCISI olarak 1959'da -;0oaltllml~lnda ise b61 0m ba~llklan yoktur, melronom
sayllan yazllml~tl r. llk~hm~l : 1953, sOresi: 18'.
30
3: Keman sonal{ (1 946) Kernan ile piyano it;::in. 0-;
b610mJO : a. allegro, b. adagio, c. allegro. Devlet Konservatuvan Yaynu olarak voOa lt l lml ~ , sur est; 20' . Ilk·
va h.m ~ l : 1952'de Tanglewood'da, sOresi: 20' ,
4: Yayh dordUlO (194,?-47) Konservatuvar OO ren.
cisivkan ya zd t. 4 Temmuz 1947 gOnO bilird i. Dort bo10mJ.lJ; a. allegro, b. adagio, c. SCHERZO, d. FINALE
(VARIAZIONI). 25 AOuslos 1952 Benniglon'da 2.-3.
OOIlJmler -;ahnch. TOrnO Los Angeles'de 29 Nisan
1955'te New Music String Ouartet'ce -;altndl ve Epie
LC 3333 uzenne pIM a almdr. 1955'te Fromm Music
Foundalion odeni kazandt. Boosey ile Hawkes'ce
1957'de yaymlandr. Sures t; 25'.
5: Kernan kon~ertosu (1947) Kernan ile oda orbOlOmllJ iken 1951'de orta bOlOkestrasr j~in. Ash
mOnO kaldtnp iki bOlOmllJ birakn: a. allegro, b. presto.
Ulvi YOCelen -;alm l~lL r. s urest 18'.
6; Sentoni (1948) BlJylJk orkeslra i-;in 0-; bOIOmlO:
a. PRELUDIO, b. allegro alta sonale, c. POSTLUDIO.
Il k-;ahm~ 1 3. TlJrk-lngiliz MlJzik Festlvall cercevest
i-;inde Ankara'da 20 Nisan 1950 eksarm Norman Del
Mar yonenmindeki C u m h u rba~ka nhgl Fitarmonik Orkest rasrnca. SOres;: 20'.
7; Klarinetli befil (1949) Opus 9. KJa rinel ile yayll
dordOiO i-;in. 0-; bOIOmlO: a. adagio (krsa) - allegro
(486 ol-;u), b. adagio, c. allegro. Devlet Konservatuvan yaymlannm 20 ncisi olarak 1960'da -;0·
!)altildL SOresi: 20'.
8: Trompet scnen (1949) trompet ile piyano ic;:in.
Haendel Oslubunda, bOyOk fadan. O~ bOlOmlO : a. allegro, b. adagio, c. GIGA. Yazma notesc Devlet Konservatuven KilaphOI TR. 63 .
9: Kelo glan (1949) cccuk piyesi i~ in kOO. Piyano,
yayh dordOIO ve klArinel icin. h kca h m~ 1 piyano indirgemesi oIarak Ankara cocuk Ti yatrosu'nda.
10; Obva sonatl (1949) Obva ile piyano i-;in. 0-;
b61 0mI0: a. andante, b. adagio, c. allegro. Besrlmadr.
SOresi 18'.
11: Sozcu, yayh or kesl rasl, yayh dordOlU, piY8 ~
no ve timpani i~in kOg (1950) Sozleri Suat Ta~ e r'in ,
Ayvallk'ta 12 AOuslos 1950 gOnO bir bOl Omu bi t m i~ ,
soma bir daha ele allnmam l ~ .
12: Yayhlar i~in Senloni (1950) 0-; bOhJmlO : a. allegro, b. adagio, c. allegro. SOresi 18'.
13: Otlemeler l~in uli dOzenleme (1950) Devlel
KonselValuvan ogrenciteri i-;in: 1·SlJvit (Sir trompet ile
iki komo i-;in), 2- Bach'm KO-;Ok preloo'leri (R, ab, kl,
komo, Ig). 3- Hassler'in iki par-;asl. Vazma ikiller Kon·
servatuvar KilapllOmda.
14: DOrt tUrkii (1950) 0-; tUrkunun 0-; Oflame -;aIglSI i-;in dOzenlenmifi . Vazma notasl Devlet Konservalw an kitaph!)lnda 0.651.
15: Olleme befili (1950) Original OOOda.
16: Viyolonsel lie piyano iliin kOg no, 1 (1951)
1951 Mart'mm 12sinde ba~la mp 20sinde bi ti riJ mi~ tek
bOIOm . SOresi: 7' .
17: Viyolonsel lie piyano ~in kug no. 2 (1951·
uv
52) Ilkkez Benningt on'da eahndl. Suresi: 7'.
18 : Morg iiiri ( 1952) E rtu~ rul Ftrat'm bir Yin uzerinde resil an (sozcu). koro ve bOyOk orkeslra icin.
19 : 3 kOglU ylr (19527 Ertu~rul Frrat'm yrrten uzenne soprano ile piyano iein. Milano'daki Suvini Zerbo ni
yaym evtnde basnrdr. SOresi: 7'.
20: Sal vodor D.ali 'n in O ~ l oblosu (1953) Yayll orkestras t iein Oy parca . Ilki 1953 Subat'mm 240nda ya-
ztldr.
21: Be, ~a h , ma ( 1953) Keman ile piyano iCin. llki
19 May ls, ikincisi 24 Mayls 1953 gOO O bini. Son OyO
19S6'da eklendi. Suna Kan ile Ferhunde Erkin ' caldrtar. SO rasi: 14'_
22: Vayll orkestrasl i~ i n' bir deneme (1953) 28
Ekim 1953 g 0nO bitti.
23 : Debus sy 'n in Piyano i ~in 24 PrelOd'Onden
yayll orkestrasl i~in iki uygulama (1953·54) 1· Karda ayak izleri (12 aralfk 1953), 2· Yen kalan seranad
(6 Mart 1954).
24: G OI~n kuta agllyan ~ oc u k (1955)l;ocuk piyesi iCin k(JO . FI, ob , cl, lrp, tmb , 4 vii, via, vel, KB, ve
bir vurmacr Iein. Ankara c;ocuk TIyat rosu'nda kul-
ler uld t.
25: Ogu zat a sah ne kOgO (1955) Yayhlar ve vur-
malarlcin,
26: Japon kOgO (1956) BOyOk o rkest ra ile SSAA
kedm kcrosu iein Japon Radyosu'nun rsmar tamasr
t1z e ri~e
28 Temmuz 1955'te ba ~la Ylp 16 ~uba!
1956'da bilirdi. YEldi bOIOmlO: 1- Prelude , 2- Danse el
pandom ime, 3- Int erlud e, 4- Ouatras masques, 5- Interlude. 6- Estampe, 7- Postlude. Japon ya'ya elyilik
araClh~ lyla gonderilen nola yitmi" yal lnmam l,tl r.
Suresk 19'_
27; Siyahkalem (1956) Film k(JOO. Iki fagot ile bir
yallClnln ' kullandlQI v urmalar iyin . 27 Mart 1956'da
.ba, laylp 9 Nisan 1956'da bitirdi. Mazhar Ip ~i roQl u ite
Sabahanin Eyu boQlu'nun dilekleri Gzerins yaz lldl. BGlent Arel yonetiminde cal1mp yiz ille ndiyse de filmde
kullan ill p kullamlm ad t~ 1 belli d e~i1 . 10'.
28 : K1Arinet li e viyolonsel i~in O ~ par~a (1956)
Onikiton yaZls l, sOresi: 12'.
29 : O~ Kl8rinet sonatini (1956) Klarine! ite piyano
iyin _ Hindem ith'in traditional Hann ony kilablOda IIOt
partisi oIarak, yer-yer iki ses olarak ve rilmi, odevin
IdArinet ve piyano iy'in ¢ zOlmO, O. Devlel KonselVatuvan yay/ m oIarak 1961'de yoQaltlld l (yazlh, YIII 1960
gOsterilmi,se de yanh,tlr). Ilkkez Aykut Do{lansoy ite
ligan Bilgin 1963'te ·Devle! KonselVatuvan salonunda
~hndl . SOresi: 16'.
30 : Ahl kJarln et 1~ln ko ral (1956).
31: Coeuldar ~In kOg (1956) lki kemaf.l, klArinet,
fagot va davul iyin. Ziya Demirel'in ankara l;ocuk Ti·
yalroSu'nda sahneya koydugu Mav! Ku, i~in yaz ildl,
sonra oyundan aynhp "c;;ocukJar iyin MOzik- oIarak ba·
Olms lz la~bnldl . Davlat Kon selVatuva n yaYlO1 olarak
yo{jaltlldl. SOresi: 12'_
32: Pollyanna (1956) <;ocuk ptyeslne kog . Piyano ,
vi, vic, ' g , KB lcin.
33 : Ikl p iyano i~in O~ bOlOm (1957) 5 Mart
1957 de baslayip 4 AQuslos 1957'de bitirdi. BOiOm
bas hktan yok, eahnmadl. 15'_
34: ~i irli m Ozik (Ing : Music with a poem: 1958)
Mezzosopram ile be, yalgl (fl, kl, fg, g vii) icin William
Carlos Williams' ln "Metric Figure- Yin uzerfne. Tanglewood'da Koussevitzky edma dOzenlenen OQ renc lleraras t yansmada odakOQO ala mnda OdOi kazand r..
Devtet Kcn servatuvan yaymla nmn 22nci si olarak
1961'de y~a lt l ld l .
.
35: Hilit GOne,i (1958) Filim kogu FI, ob, altobva
ve piyano iyin . 10'.
36 : Leylek Sultan (1959) Coc uk piyesi iyin kOO .
Haldun Marlah sahney a koyd u.
37.: Be , madrigal (1959--60) Ka nsik koro i~in , sozsOz sail sesf ve sessiz harfter te. Irk 0vG 19 $ ubat ile 8
Ekim 1959 arasmda yazudr. 1960'da baslanan son ikisl henOz bilmedi.
38: Un Coup de Des (Bir zar attun } dive ba shyen
koro ile bOyGk orkestra iyin 3 Mart He 30 Ekim 1959
eresmd a yazrldr. Santa Cec ilia yansmasr iyin dO,OnOlmO,tO. SOresi: 14'
39: Repos d 'ete (1960) Paul eluard'm Repos d'ete
(Vaz dinlenmesi) Ozerine sopran ile yayh do rdOIO iyin
8 ~uba l ile 6 EylOI 1960 arass-da yaztldt. La Reine
Marie-Joseph yansmasr iyin du,OnOlmO,IO. SoziO b6IOmler ile arafannda yaylt dordOlOnOn eald l~ l iki intermezzo'dan olus ur. SOresi: 20' .
40: Sek izil (1960-61) Piyano , celesta. a rp. 2 korno , 2 ktannet ve basktarinet iCin bes bOlOm olarak tasartanmrs 1 Kas un 1960 He 16 ~ ubat 1961 a raSlnda
iki b610mO yaz llml, llr. {SOresi: 10'). Serbest onikises
lekniQinde, kesin deQerlerle birlikte kesin degerlerle
birlikte kesin olmlyanlann da t lO l adl~1 bir yaz ld lr.
41: Kernan ile Viyo lon sel i~ i n iki parva (1960) 19
Mayls ile 11 Haziran 1960 aras lnda yaz lld llar. SOresi:
6'.
42: Viyo la ite Pi yano i~ i n (96 1) Devle! KonselVal uvan viy ola bili rme SlOaVI parvasl olarak R u ~ en
G One, iyin 1 ve 2 Mart 1961 gOnlerinde yaz lldl ve
onea yahnd l. T ek bOIOmlO, serbesl degerli kOQdOr.
Devlet Koserva tuvan'nca okulda kullamlmak Ozere
yoQaltl ldl. SOresi : 7'.
43: Goigeler (1964) BOyGk orkeslra iyin iki bOlOm.
7 T emmuz ile 14 Ekim 1964 araslnda yaz lld llar. 29
Ekim 1964 ile 20 $ ubat 1965 aras lnda yaz llan OCOneO
bir b610m 60 nradan Clkanldl. lki b6l0m On sOresl: 25'.
44: OIOmsOz deniz ta ,larlydl (19657 Piyano iCin
20 Mart ile 13 Mayls 1965 ara smda yazlld l. SOresiO
12',
45: Mavl ij~gen (1965) Obva iyin. 15 ile 22 Mayls
1965 g Onleri a raslnda yazlfd l. SOresi: 6'.
31
46: Scru sturme (1965) Piyano icin 24 Mayrs He 7
Haziran 1965 arasmda yaz ttan binnct kesi n la slagl 14'
suruy or .
Ertu gr ul Oguz FIRAT
B a ~h c a besteleri :
Op. l a dOrdOl (1945) Fa tonunda , ktasik yaz t.
Op. lb uyUl (1950-5 1) Kernan, viyolo nselve piyano icin.
Op. 2 Oy d an s (1947-65) Yayl l orxestras t icin.
Op . 3 Oylu Sonat (1953 -54) Kernan , klerinet ve
piyano irrin.
Op. 4 Ezgiler (1954) Kernan lle oiyano irrin.
Op . 5 ~a ng lrt l (1955) Teno r sozcu. soprano solo,
kcro . 2 fl, 2 kJ, 3 trompet, 2 Ig, vurmala r ve ye ylrtarda n
olusma orkestra icm senfoni.
Op .6 Eglenceler (1954-55) Klarine l ue piyano irrin
Ur;: kurruk pa res .
Op . 7 Kepenek da nslan (1948-57) Yaylr dord ulU
icin.
Op. 8 Cam bot sUiti (1956) Flut. obva. klarinet.
komo, piyano , viyolonsel, konlrabas ve vunnaJar icm
bas botu m .
Op. 9 Dirili ~ (1957-58) Viyolonsel ile piyano icin
ba skam alar.
op. 10 Dord OI i~in be ~ p arc a (1954·57) .
Op, 11a So natc lk '(1957-58) Viyola ile piyano icin.
Op . 11b Viyola ile p iya no lcln kOyuk perclar
(1956-58) .
Op . 12 1ki ~ i i r Ozerin e ~a rk l ve mOzik (1957-6 1)
Sozcu. sopran v e yayll dordUiO ir;:in .
Op. 13 In san se si, flUt , kter fnet , b eskla rln et, piyano, kernan , viy olonsel ile vurmalar iy in ku g
(1960-6 1).
Op . 14 Devr imci Ort amda Sezla nn Cumhuriyeti
(1961) Flat , keman ve piyano lcin .
Op.15 dan sl ar (1962) Plyanc lcln.
Op . 16 Ork es tra Konyertosu (1962-63).
Op. 17 Anad olu (1963) Keman ile piyano iein koncertomsu be~ parca.
Op. 18 Baglms lz sa r krler (1963) Sopran ile piyano icin be ~ parca.
Op . 19 BOyOk konr;:ert o (1964) Altl Ollema ile piyano, vurmalar ve yayillar ir;:in .
Op. 20 Ataturk Sava~ ta ve Ban t>ta (1964) Piyano ir;:in benzelmeler .
Nevit KODAlli
Ba ~hca bes tel eri :
1: Passac aglia ve Fug (1945) Yayll or1<esl rasl
ir;:i n.
2: Piyano parr;: alan (1945).
3: Altll (1945-46) Yayh altlh irrin. Ilkkez 9 Temmuz
1947 gOn OAnkara Radyosu'nda r;:ahndl.
4: SOvit (1946-47) BOyOk or1<eslra irrin. Ilkkez Prag
Radyosu'nda 1948 Eylul'unde Karel Anr;:eri yoneli-
32
mfnde cahndt.
5: 7 Poe m (1947) Ses ve piyano icin . llkkez Ankara Radyos u'nda seslendirildi.
6: Yayh dOrdOIU (1947) Il kr;: a lm l ~ 1 1949'da Darm stadl' ta.
7: Sinfon i (1947-49) Buyuk orkestra icin. [lkkez 20
Mavrs 1950 aksarr u Hans Aosbaud yc netimind eki
Aiya selicumhur Fllarmonik Orkestrasrnca ca hnd t.
8: Oy pestis (1949) Ses ile piyano Ir;:in .
9: Sinto nietta (1949) Yayn orkest ras r i ~i n . Ilkr;:al t n l ~ 1 1950 yrlmda Hermann Sche rchen yonetiminde Darmstadt'l a.
10: Pi yan o scnatr 51950) Ferhunde Erkin'e ithat
edilmi stir. llkkez baqdarca Darm stadt't a celmdt. Turkiy e'de ilk ya l m l~ l: 1951'de Fethunde Erkin'ce Ankara
Aadyosu'nda .
11: Pi yan o pareatan (1950).
12: AtatGr k (1950) Epik oratoryo . Sololar, koro va
bi.iyuk orkestra icin. KOgG 1952 Nisan'mda, orkestrat amasr 1952 eylul'unde bitti. Kesik siz seslendirilen onurr parcadan otusur. llkseslendirilisi AteIOrk'Gn Amt -Ka btr'e akla rdlg l 10 Kasun 1953 ccnu .
So zteri Cahit Ktilebi'nin . Son seslendiritisleri: 10 ve 12
Kastm 1960, 19 Kastm 1963.
13: iki Lie d (1954) lr ile pi yano lcln . v apr ve Kred i
Bankasr'run 10. kurulus ylldonumO yans mas t icin yazrlduar: 1- Menevse (soz : Karacaoqlan ). 2- Olrneden
bir dem surelim. llkscylenisl 26 Ocak 1958 Pazar
gOnOAnkara'daki Milli Kutuphane'de.
14: Poema (1954) Yalmz keman ir;:in .
15: Gilgame t> (1953) Oman Asena'mn sahne oy unu lcin kug.
16: GOzel Helen a (1954) Salahattin Batu'nun sahne ovunu ir;:in kOg.
17 : Van Gog h (1954-55) 5 Tabloluk dramal ik opera. Sczteri: BOlen! Sokollu, Dr. Orhan Asena ve Ay dm
Gun'un . ltkkez 19 Suba t 1957 aksarru Devlet Operesi'n ca verildi.
18: Sir yas n kta sahne o yunu i~ i n kllg.
19: Tahta cen akla r i ~in sahn e kGgO.
20: Gari p ~a rk l lar albii mu (1958) piyano tr;:in yedi
ezgi: 1, Dalyan kahvesi (Oktay Rifat), 2- TOr1<O(Karacaoglan), 3- Kilise (Asa! Halel yelebi), 4- Mengen lOrkOsO , 5- Mevlana'daolmak (Fazll HOsnO dag larca), 6Soz (orhan Veli Kan lk), 7- Hikaye (CaM KOlebi). Karl
Oeh ring'in e ~ li~inde Mufide OzgOr;: Ankara Radyosu'nda soyledj .
21: Antigo ne (1958) Balet pandomim. Balet grubu, pantomimd tiyalro grubu iJe o r1<estra ir;:in.
22: Gilgam es (1963) dart perdalik opera dramatik.
librenosu Oman asena'nln . Devlet OperaSl'nca ~o­
gaUllan piyano indirgemesinin sonunda 19 Temmuz
1963 tarihi vardlr. Ubrettosu 1960'da lsmananml;> ,
kOgO 1961-63 yillarinda yaz l l m l ~. Ilkverilit>i 27 Ocak
1965 Ca r~a m ba akt>am l anka ra da vlel operasl'nda
bested yonetiminde.
hhan Kemat MIMAROU LlJ
Ba sh ca be st el eri :
1: Klar in et ve viyol onsel i~ i n gerek si z p arc e ter .
2: Mono lo g tYalruz klarinet i~in ) ,
3: Uy Ul (1961).
4: Bagatell er (piyano iCin).
5: Cah~ ma (Keman ve o rxestra icin).
.6 : Parodie Seri eu se <yaytl dOrdlilli iein).
7: P i~ce s senl inc nlales (1957) piyan o pa rcetan.
Israil1i sanat c r Amiram Rigal Vo x p1aklaflna ca1dl.
8: Jasper Johns uzenne cahsma (elektronik bag·
da) 20 Nisan 1964 gun u Cc;jombia universitesi MacMillin TIyalrosu'nda eahndl. Flut , Klarine l ve viyolonsel
icin.
9: Conjecl us I ( Rasg eri~ kugli bagdas.) Colombia
universil esi'n in Ha x Pol likotf Odakugli Okuma DinleWeri'nden birinde 1964 Nisan'mda okund u.
Fer it T UZUN
Bes hee be sleJeri :
1: Pi yan o pe rea te n (1948) Ogrenciliginde yazdl9 lm sOytedigi oc rt-bes parcacen 1953'Ie g6 rebil·
dikle rim kuy:Ok mibemolde n lenlo cantabile bir perca
ile bOyuk reden vivace bir vats idi.
2: Theme et v ariation s (1950) Piyano iein original
tem vzenne altl ba skama . 3 Nisan 1950 gunu bitm i~ .
Ulvi Cemal Erkin'e ilh al edi l mi~ . Dorouncu baska ma
Erkin uslubunda .
3: Uy: OI ( 1950) Kernan. viy olonsel va piyano iein
1ek bolu m . 1950 yumm Nisam y6resinde bitti ve
194 9/50 dersylll sma v parca sr clarak Fenm en, Al ak
ve Salda relli'ce cahndl, hal ka ilkke z 15 Haziran 1952
gun O diplom a dagilim tor eninde Devlel Kon·
servatuv an salonunda Fenmen , Erdogan <;:aph ve
Mar1ln Bochm ann'ca dinlelildi.
4 : Canzo netla ve Gav o lt a (1950) Piyano iein .
194 9/50 do rsy illsonu smav lndan az Once 1950 ba·
hannda yazlld l ve ilkkez bagdannca Devlel Kon serval uvan salonu nda 20 Arallk 1951 P e r ~amba ak·
$8m l 20 .30 'da callnd l.
5: Nl n nl (S erceuseo 1950) orke stra iein. 18 Mayls
1950 gunO bilti. Bagdann ilk orkeslralama deneme·
sidir. ilkealml ~ l 28 ~ u ba l 1952 Pe r~embe ak~m l
18 .3D'da Saray Sine masl'nda verilen dinletide Cemal
Re~t Rey yOnelimind eki Istanb ul Belediyesi Konservatuvan ~ hi r otk eslrasl'nc a ,
6 : AI ~ u mumu eline uz erine ba ~ kama la r (belki
1950) Kernan ile piyano i~in ErdoQan <;aph He or1akla~ ya p ll m l ~ ve bioikl e ea hn m l~ , nota SI <;:aph'da kal·
ml~ l l r .
7: Sintonl (1951/52 ) BOyOk orkestra iein, re 10nunda. Oe bOlUmOn ilk ikisi ~a ll eg ro mod erato" ve "andan le~ ba$hkl l, sonuncuda salt 72 metrooom saylsl.
11k bOlUmOn Ofkestralam asl 24 Mayls 195 1'de billi ,
ikinci bOlUmu Kaslm 1951'd e ba ~and l , 0eOnc O bOlO·
miin kO!)u 22 Nisan 1952'de. orkestralamasl 20 Mayls
1~62 de bun. Devlet Kcn servat uva n'm bilirme smavr
cens mastdr r.
8 . Cah it Kule bl'nln Atat urk ym i~ i n ger id uzen
kli gu (1952 ) KOlebi'nin 194 9'da ya zd lg l yl r icin Voice
of Amence'nm 10 Kasun 1952 6zel prog rammd a kul tamlmak uzere rsmartandr Yanlmasr 16 Ek im
1952'de bestadr. c rkes tratame sr 26 Eklm'de bitti, 31
Ekim 'de • de Ankara Radyosu'nd a Kon servaluvar
ogrenci orkestrasr ite pl~ ga almdr . (O rkestray r ba!)dar, kcnusma ko rosun u N urellin Sevin ~ah~t l rd l la r. )
10 Kas un TOrkCe ye ymeun son on dakikasmda ba!)dann ad t verilmeden eahndl. (Aym yltl Kod alh orato ryo sund a kulla nml ~ll r) .
9: S ir pi yas yazallm sahn e kugu (1952) Ada let
Sumer ile Sevim UZgOren'in ~ pe rdel ik same oyunu
iy:in be s ki ~li k kug . llkka z 4 Oca k 1953 Paza r aksa mr
2 1'de BUyUk Ti yetr o'da venlm eq e ba ~ lad lg lnda kugu
bested (piyano ) ile d6r1 ark ad a~ l carduar.
10: Anadolu (1953· 54) BOyOk o rkeslra i~n be s b6lUmlO sOvit 1· Hala y bcpletmasr. 2- Ho ron , 3 Zeybek,
4· Ezgiler ve oyun haves t. 5· Bar ve son oyun . Yepr
ve Kred i Benkastrun 10 . kunnus Ylld6num O dolayl sl yla aetl!)l yans ma i~in ya zllml ~ ikinci 6d eni kazanrmstu. Bestec inin son rada n birinci ve Oeunc O b6lumten Clkarlp 1· Horon , 2· ezg iler ve oyunha vasl, 3Ba r ve son oy un'dan orusan OlY bOlumlO suvit bicimine
scktuqv
yeran
ilkkez
1958
ba smda
MOnih
Fi l~ rm o n i s i ' nc e ado ll Mennerich yOnetiminde calmdr.
( K r~ : <;:e~eba ~ l) , M unih'l eki F . E. C . Leuckert yay·
mevtnce basuntdr.
11: T ur k kap r iy:yos u (1956) orkes l ra icin. 1956
ylll sonlannda MOnih'te yazlldl ve Adof Mennerich yOnelimindeki Munih Fila rmonisi'nce 1957 Ocak aylnda
t;:a hnch. MOnih'leki F. E. C . Leuckar1 yaylnevinc e ba s·
lln ld l. TOrkiye'de ilk eall n l$125 arallk 1963 a k~a m l G .
E. Le ssing yone limindeki C u m h u rba ~k a nhg l Sentoni
Orkeslras .'nca .
12: Humo resq ue " Nasrell in Hoca" (1957) Orkest ra i~i n . 1957 yl ll nda MOnih'le yazlld l ve adoll
Menn erich y6nel imindeki MOnih Filann onisi 'nce 1958
ba~ l nd a eahndl. Ba vy era Radyosu'nca banda da all·
nip yayln landL M Onih'l eki F , E. C . Leuckart yaYlnevinc e b a st lr1 lml ~l lr.
13: <;: e ~ m e ba ~ 1 (1963 -4) Balet sOviti. 1954'te bilirdi!)i Anadolu sOvilinin O~ parca eklenerek gen i ~l el i l m i $i . B61umleri: 1· Gi ri~ , 2- Horon , 3· Pas de
deu x, 4· oy un ha vasl, 5- Bar ve son oyun, 6- T OrkO
("Ezgiler va oyun ha vasl " bOlum Onde soptan ln sOy·
ledigi balme). Bir perdelik ba lelin dame Ninette De Valois'mn koreog rafi si jle il kveril i ~i : 19 ~ u bat 1965 Cuma
ak ~ml baQdann yOne limi nde Ankara Devlet Balel'ince, •
Kaynakca: Tii rk kug bellegi ve Gii lt ekin Oransay 'ln
esas Ulmarak bu fall~ma ger·
Kiiy yaym/arl
fek/e ~tiri'mi~tir.
33
Sahnelerimizdeki Musiki
• HalOk GUNEvLl
Sonat Dti1ya s . Eldm 1970. SoY': 2 75
1950 y lhnda Tak sim Kristal Gazinosu'nda sahn eye kanun sazr olarak IJlktlOlm vakil. ISlanb urda iyi kalitedeki
piyasa musrktsi son gUnlerini Y~iYordu . Bir l ans eseri
ola rak Turk muslkisinin usladlatl ile a z da olsa bir middel
ljah!imak zev kini tetnm
Bu Y1Darda sahne musikisi gOzden ziyade kulaga hil abediyor. dinleyiciletin "ogu lTlJsikirriz in makamlanm biliyor hatta ,arkrlar s6ylenirk en usul tutanla r bile gOrilluyordu.
Dorduncu Vakllhan'.n altlndaki Borsa Knathanes7nde
Pazar gunler. c;ifte la s il yaplludl . Bu tesutenn mlJz ik seve r
bilgili dinleyicisi vardl . FaSllIar tam manasiyle icra ediliycrduo Iki la sil eresmda bir kaC; yeni tanlnml, okuyucu solo
yaptyo r, musikimiz in buyGk sanatkarlarmdan Sativa Ayl a.
Per ihan Altm dag bir program l akdim ederek sona eriycrdu o H al lrl ad l ~:wna gore Kanuni Ah mel Yatm an'm idare et·
ti{li tasrl heyetinde: All Duyarlar (Kernan) Yo rgo Becanos
(Ud), Hay ko Efendi (Klarnel ), Sin em ~ oca (Kanun), Harike Hanlm (Piyano), Hamil Dikses. Ibrah im Tugberk,
Can Ak fit de sesleri He vez'te gorOyorlardl.
IljkiSiz olen bu matine yaz gunlerinde Ca{:jalo{:JJu y ilte
Saraylar bahlje sinde gundOz saal 14.00'den gece 24.00'e
kadar devam eOOrdi: Memlekel in en gOzide senetkarten
bu sahnede adela yanf ederlerdi.
Kemani Nubar Tekyay, Hayda r Tathyay, Necati Tek·
yay, Klarinet ~e r el Ozsoy, o{:Jlu Saim Ozsoy , Ahmet Vat·
man. Ismail Tezelll (kanun), Yorg o Sacan os , Nasibi n
Mehmet bey , Kavala Mehmed (ud), Hasan Tahsin (darbuka), Agyazar Efendi , Tah si n Karaku f , Celal Tok ses.
Mahmud Celalett in. ibt8him Tugb erk. Hamid Dik ses.
Sali ye Tok ay gibi sanatkarlarl burada lanldlm.
Cuz'i bir Ocretle, musiki mize hizmat eden bugOn biro
lj~u velat elmif oran bu sanatkarlar ne vefakar ve mu·
sikimize ne kadar candan safl lmlflardl.
Sanne musiki mizde bugun 0 kadar buyuk bir de{:jif iklik
ohTlUftur ki, bUlOn bu klymat lerin veri OOf kalmlfllr. Gil·
tiklje sahnelerimi zde c ra edilen faslllar basit bir kalj maka·
rna mUnhaslf kallyor. Musikimi zin en hOfa giden zengin
turi! olan fasll musikisi bugun dUfm e harindedir.
BugOn birljok tasllla rl ezbere bilen kabiliyetli ha·
nendelerimiz yok denecek kadar azdlf.
Musikifinashk en kolay meslek haline gelmiftir. ZamaOlmlzda fiziki guzelli{:je sahip bulunan klZ veya erkek,
birer alif bashrarak hemen sahnede bir yer almak
imkanml buluyorlar. Bu if iljinde pek laz la bilgiye ihtiyac;
yok. yOnkO mikroton ve eko hataYI ortmekledir. Fakal al"
cenap oIan halk. bu acem iJeri nezaketen alklf ramaktadlr.
SahneJerimiz guzel ses dinleten mUesseseler olmaktan
34
; Ikmlf defile salonu haline gelmiflerdir. ~a {:j l yukan biro
ljok mUesseselerde girif imtihanla oIduQu halde tamame n
kulak hassasiyel ine dayanan "rn.Jsik r de bu husus hie;'
aranrnarnaktadrr, BUyQk solist olan kimse ~rkl programmm yarl SIOl l3fla g~ irmekledit.
Soruldu{:junda:
"· Elendim, devir bunu icabittiriyor, halk sanan bu fS·
kilde anllyor. deOi~ ikl ik li!.zlm· , gibi musiki anlayl.ftyle kab..
Ii l elit oImayan 9OrOfieri jleri sOrerek duru mu kurtanna {:ja
ljahflyorlar. Onla ra scrabrn.
-, Niljin bir gazinoda uzun muddet ljahfB ml)'orsunuz?
Neden eski fohretler gibi bit Ylldlz cterredmu. seslerinizi
Turkiye budutlan haricine ljlkaramadln'z?"
Bu sorutann cevatn verilemeyecektir.
-, Car um ~imdi palavra para ediyor biz akarken dolduralim da· gibi mUdalaalar bayatlarmsur. Halkm zevki
korletiliyor. Bir lstail ~ehri oIan Tel-Aviv'de konsere giden
Med i ha Demi r klra n programma son bir-iki senenin cecc ler farkll"HJ ile besteyrrca dinleyiciler arasmda derhal ilirazlar baf goslermi, . -, Mediha Hamm biz Dede Elendi,
HaCI Aril Bey, SelllOildi Ahmad Bey, Bimen ~ n'de n fB' kiler dinlemek istiyoruz· diyerek yabancr bir ulkede bu hali
ne guzel prcte stc etmif lerdir.
Yanuz bir-iki gazinoda yap.Ian rrwsbet icra bu ifi kurl arrna{:ja kati de{:jildir. Gazelelere arasua itan verilir, l alanca gazinoda bliy uk la sll idare eden filanca bey v.S.
Ayol! 0 bey kim tasil kim.
Faslt tulan , lasll bilen kalj sazende veya hanende kal·
dl. BugOn gazinolarda, l asillarda DQyek farkldan soma
Aksak a ran a~ me , Aksak ~a r k l dan soma Duyek a ran a~me
ljahndl{:jl lj ok gorOlen ~eyle rde ndi r .
Tahsin Karakuf bey a nla(ml~ll :
". Bir gun Salacak'ta Huzzam tash c ra ediyorduk, ben
daima saza guvenmey erek arana{:jmeleri iljirnden yapa·
tim. Siman ~en'in "Ruhunda bu , eb hieri visal in yantyo rke n " farklsmm meyaOlnda dalmlf lm bir tlirlli na·
karata ge'temiyorum, bu hale uzulQrken Tanbun Fuat
"Hoca se n , a, u madln &azlar yanh, meyan gost erd ..
Ier " diyerek durumu dUzell ti.
~evki Bey - in (Bir kalre iljen lje~me -i pur hun-i l ena·
dan) f8.rklSlnlO meyanlOda (Rengi ruhsatlOa gCrlg"'Un de·
diler) farklslnm meya OlnL okuyan hanande lere bile tesadO' edilmifl ir.
Musiki send ikalannlO Turk musi kisi elemanlaflnln sah·
nedeki durumlariyle yaklOdan itgilenerek bu kefme ke~ e
son vermeleri musikinin gelece{:Ji iljin elzen aynL zamanla
milli bir vaziledir. •
Muzik Egitiminde Evrim
• Hector Villa Lobes'
• Qeviren: NOvit BERiKER
Muzik G6r~/efi SoY7 : 14.
savta 4 , Koslm 1980
Bugun du nyada muzigin geli!iimini g6z enanoe bulundurursak gelii imin henOz vasal cczevce durakladlgln l germe k zc runoa kalmz . 8unun ned eni, bas -
teciligin
seqtem
bir
yaran
temeli
Ozerinde
ku-
rutemem esr. akademi k ve deneysel ozelfikt e katrms 01-
masnnr.
Artist, mest eqnu ( i ~l e vi ni ) bir " Id eal " olar ak degil,
olarak temrms v e muzik l op lum tarelmdan
geregince enlasue mermstrr.
Bu olgunun bir le k kaynagl vercrr : Egilim meto d·
tan mtz .
M a m a ~"
Metodlafl mll tn kusurlu ofcukianm soylerken . herhangi bir 6gretmeni . bir me toou. yada bir okulu kastetm iyorum. Katarnoa butun bir egitim s.sterni m evcut:
byle bir sisl em ki, muzik te rimleriyl e muzlka! dL;~unce le r
eresmoak i Iark r aylkya belirt emedig t gibi, muzigi g e n i ~
halk kitielerine de got u r eme m i~ t i r .
Muzik egitimini dcrt acroan inceleyelim ve her birinin
deqenm beraberce kesteoetlm :
Once, muzikte kullamlan acrkhkla ogretilmelidir. Mu·
zikseverlerin yogu bu gibi terimleri pek ark kullamr:
Klasik, romantik. popcfer. halk mOzigi gibi... Bunlann tar urmru soracak olursamz. duraktar. yanrt veremez. Oyleys e atila cak ilk edrm. srk kultarulan mOzik. Ierimlerinin kan ~ lk ll ga meydan vermeyecek bicrmoe peryek anlamlan ni bgrenmektir.
Bir amanlar, Manuel de Fall a'YI Paris'le folklorcu
o!arak al k l~ la m l~!ar d l. AlyakgonuliO ve incelikli bir in·
san olan de Fall a, buna kar~ 1 yl kmam l~ , ama omuz
silkerek pek h o~n ul kalamadlglnl d uy u m sa l m l ~ 11.
Elbetl e ho~n ut olamazdl l
De Fall a'ya "folklorcu· diVe seslenmekle, e le ~t ir­
menler, Fall a'nln yap illann i hiy a n l a m a m J ~ olduklatlni
aylga vu rm u ~ lard l . E le~ ti rmen le r popOler mOzigi ima
ediyorlardl, Oysa "popUler mOzik" tOrO, halkln, kay·
nagrna ya da degetine bak madan h o~!and l g l ve be·
nimsedigi bir mOziktir.
Mesele Sch umann' In Tr aumeral '!, ya da Pucc ini 'nin To sca'si popOler eserleridir. C;::unkO halk bun·
Ian lanlr , sever ve ~ar k l olarak da sayler. Oysa "ha lk
muzigi " dedigimiz ~e y busbOtun ba ~kad lr , Halk muzigi,
bizafihi halkm ya~a m dolu ge l i~ jm in in sesle ifadesinden
ba~ k a bir ~ey degildir.
Bu muzik populer olmayabilir, ama vine halkm mO-
zigidir,
Oyleyse, "pop Uler mOzik" halk psikclojisinin itaoesi. "halk muz lgl" ise halk biyolojisinin itadesidir .
Sanal muzigi, halk mOzigi ya da pop uler mOzik olebildigi gibi, ikisinin de orsmda katabtlir . Gercek sanat
mOzigi kaynaqmda halkm en yu ksek yaratrsrm lemsil
eder.
En voce rnuzik ise. bu uy kaynaglO birinden dogarak genel fnsancrl ifadeye ulasan drr.
Muzik eg itimin in arnac t
Yukarda yazd lglmlz lerimlerin arasmdaki Iarkr belirtmek qorevi , muzik ogrelmenine ccser. Bunlan mumkun oldugunca erken 6gretmelidir ki, gelecegin begeni
ve bas anlan saglam lemeller uzertne kur ulsun. GO·
numuz egitim sisteminin en bOyOk tehlikesi, bu bilincin
eksik clu sundadrr. Ge nclenmlze sadece begendikleri
seyler t dinletiyor, istedigimiz gibi alqrla rnalanru oneriyoruz. Ama Mly iM sini seveceklerinden emin olmak i'Yin
ne yapryoruz?
Yektasrk on iki yll once, SrezHya'da mOzik egiti·
minde bir evrim ya puk. Sahle degerleri dli lamak amactyta ptanlar hazutadrk. Once kAglt Ozerindeki mOzikle
navada gibi gorunen sesf mOzik arastndaki farkt anlatmaya ya h ~t l k . Sunu aylkya belirtlik ki, muzik ses seklinde yasemecnkce ve kAglt Dzennde kaldlkya, ne kadar bilgiyle ya ll~lIml ~ olursa olsun, h i ~ bit degeri yoklur!
Bu sonuy bizi sorunun ikinci ai amasma getiriyor:
Muzik egitiminin amacl.
insan niyin mOzige yall ~ l r?
Herhalde yalnl z nota okuyup yazmak. iyin deg il!
MOz ikte anlam, ruh ve ya~a m mevcul olmadlgl za·
man, bu sanat canltllgtnl yitirir. Demek ki muzik, ba~ ·
tan sona ya~ am dolu bit g O ~ biyiminde, IlpkJ bir dil gibi
bgretilmelidir,
Sir yocuk, anadilinin basil gramer kurallannl og renmeden yok once, sozcOkleri, ses d e gi~ m e le ri n i ve cOrnIe yapJlannl 6g re n m i ~ bulu nut, degil mi?
Oil ve mOzik
l ~ f e bu da gosleriy or ki, dB, yocugun gozQnde ses
ve duygu ile ya~ar , Kagll Ozerinde cansl z bir taklm ku·
rallar biyiminde degil! Muzik de buna benzer.
KOyuk bgrenci kurallarla s lk J~tlrllaca g l verde, ses·
leri lanlmay a b a ~ rama lld lr. S esleri seymeli, i~ itmel i ,
35
rekleri ve ki ~ il ikle ri ni degerlendirmelidir. Kulagl bir sealen baska bir sese allayabilmeli, bazr seslerin ctekileri
izleyecegini beklemeli, sesleri bazl fil mier sekhnde birle~li re bil m eli di r. MelOOi nedir, bunu 6~renm e li; armoniyi
hissetmelidir. Yineliyorum: KAgit uzerindeki kurallar biyiminde degil, i~i ttigi sesler halinde!
Ilerde gerekirse kural1 ar ogretilir. Profesyonel olacaksa tabii ki bu kurallan bilmesi gerekir. Ama bir muzlksever irrin, ses degerlerini veren temel bir egitim yeterlidir.
MOzik derslerindeki rrogu gereksiz aynnh larla genrr
ogrenciler muzikten sogululmaktadlr. Sc humann 'm delirdigi, mOziginin gayet romantik oldugu yasarmmn ~ u
bclemunde kederli, cteki bOlUmCrnde nesen oldugu anlatrhr. Buntann muzikle ilgisi nedir? On-on iki ya ~ m da ki
kurruk muzik ogrencisi, bir artistin yasem mCrcadelesinin
entemmr kavrayabilir mi? Oysa butun bunter yerine muzik dinleterek seslerin zevkine vermesrm saglamak
daha iyi olmaz rm? 0 zaman Schumann'l agdall bir romantizmle calmaktan korunmus olaeak ve mOzigin ta~I dlg l gerrregin irrine zorla gereksiz duygusal karakteri
asuam ayecekur.
MOzigi Kendi kendine konusmasr irrin azgur brkahm,
Guzellik Nedir ?
Egitiminin eteki gereklerinden biri de, 6greneilere
toplu birrimde esletik dersi verlimesidir. Guzellik. nedir?
Herhalde kesin ve elle tululur bir ~ey degildir! Masa
Ozerinde bir vazc duruyor: bunu be ~ yll boyunea her
gOn g6 rm O~ , stilini, c rpantamu k avra m l~ ve gOzel 01dugunu kabul etm i ~s i n i zd ir. Oysa ben onu ilk kez gorCIyorum va hem birrimsiz, hem rrirkin buluyorum. Hangimiz hakltylz? Estetik duygumuz a h~ ka nh k ve bilgiyle
degi~eb i len bir ~eydir.
Genrr ograncilerin kulaklarrnl, gal( mi~ te n bize kalan
mirasrn gCrzel olanlarma alt~l l n nl z . Boylece begenilerini ge li~ t irm i~ olursunuz. Ve halk tabakalann rn kulagl gUl el seslere al l~t lrl hnea , gCrnumOzOn ultramodern
besteeilerinin yazdlklarr akademik ve tamamen deneysel, ruhsuz, duygusuz, irrinde dogal sese rastlanmayan ozeUikle, kAglt Ozerindeki mOzik kendiliginden
blur.
Muzik y a ~ amrnrn urruneu elemam ieracldlr. lcrac llar, kendilerini ve sanatlanm insanltgm genel rrizgileri
d l ~ rn da gormekte ve bu ke m ik le ~m i ~ tavrl korumaktadlr. Ne Kadar yanh~! Sanal insanltgl ilade etmek, ya
da insanllk. ivin ya~am lyor mu? Artistin gerrre k OlkusCr,
halka hizmet etmek, onlara yalnlz k i ~ i l i gin i n verebHeeegi bir ~eyi sunmakll r.
Konser programtaflnrn duzenlenmesi i ~i buna gOzel
bir ornektir. leraeltarrn bir rrogu, programlarrnl -ha lk tn
sevdigi- eserlerden o lu~t u rurla r , mOzlgin niteligine pek
onem vermezler. Boyle davrananlar kutsal gorevlerinden rrok, kendilerini ve sOkselerini dO~ O n e n ­
lerdir.
I ~t e burada yine muzik egitiminin bir eksigiyle kar~ . la ~ ly o ru z .
Besteclnln M s an ah ~
DordCrneCr eleman olarak bested konusuna geliyoruz.
36
lcracr gibi besteci de l(ogunlukla ~u yan lt~ duhareket eder:
"Ben Kendi sanatrm irrin )'a ~ lyorum, ondan otesi
beni i1 gilendirmez!"
Sanat in s a n h ~1n bit iladesi ve insanll{jl i1gilendiren
her ~ey degil midir? Doga kuvvetleri arasrnda yasamak
olgusu hepimizi maske takmaya zorluyor. Kendimizi 01dugumuz gibi pek ender gosteririz. Aneak bested , kendisi ve ruhunun gerrrek yansrmasr erasmda hil( bir
maskeye izin vermemelidir. "Ekoller' ve "ejamlar'm muzi{li moda halinde gelip gerrer. Ama tam antarmyla ivtenhkli olan mOzik ya ~a r. .
GOnOm Ozde Ol( rre~i t besteei vardrr:
Modaya, ya da kural1 ara gore kAglt-mOzigi yazanlar.
Orijinal olmak il(in baskalanmn yapmad lglnl yapmaya rra ll~ n lar.
Ve onsuz yesayemeyeceklen irrin muzik yazanlar.
Bunlardan sadece urruneulerin degeri verdrr. Bu
besteciler bir ideal irrin l(all~ l rl a r. Pratik bir emeclan
yoklur.
Artistin ozgOrl09unO saglayan artistik bilinl(, ki~ ise l
ve insanhk iladelerini en il(tenlikli olanrna yonellir.
Boyle bir ifadeye ulasabilmek isteyen ciddi besteci, Glkesinin mOzik mtresmt. cografya ve etncorctyasuu.
folklorunun ~iir, edebiyat ve muzik eephelarini ineelemelidir. Halkm ruhunu tam olarak aneak bcylece
•
kavrayabilecektir.
MOzik egitiminin yukarda saydlg lm dcrt ana kategorisinin evrime gereksinimi vard lr. Once mOzik terimlerinin ve tanlmlan mn arrlk sel(ik ortaya konmasl,
a nla~i1mas l gerekir.
Muzik ogretmeni kendini halalardan kurtarmall ,
6graneinin kulaglnl ve ruhunu egitmelidir. Kaglt Ozerinde kalan mCrzigin akademik kurallanm ve zak.A oyunIanni egilim rrerrrevesine sokmamalldlr.
Artistlerimizi, beslaeilerimizi, insanhga hizmat elme
goravlerini degeriendireeek bil(imda ya ti ~ti rme l iyiz. Boy·
Ieee mOZik, tum toplum yap lslnl irri nde ya~ams al gCree
sahip bir 6ge olarak geli~e cekti r.
MUligin geleeegi nedir? Keramet sahibi degilim, bunun hakklnda sizlere vereeek. haberim yok.! Il(inda bulundugumuz zamana gore y a~a maya inanly orum. Aneak, gevm i~ s ava~ yillarrnln aCllan ruhumuzu daha
lazla uyandlra eaktlr. Bu aellar bizleri k.aglt Ozerinde
kalmaya mahkOm ruhsul mGziklerin veremiyeeegi duygulan ozmelemeye yonelleeektir. Insanhgrn irrtanlikli
iladesi olan -yOregln muzl{Wni arayaeaglz. l ~te 0 zaman, kulaklanm lZI tlr malayan zlfva l,klara ka r~ 1 belki
bir tepki uyanlr da, bu!Un dO nya kulaglmlza gOzel geldigi irrin gOzel olan muzige kavu~u r . •
~ O nce de n
(*) Heelor Villa-Lobos (1887-1959) Brezilyah besteci. Ta ~ra tiyatrolarrnda viyolonsel rralarak mOzige ba~ ­
ladl. Turneleri slr aslnda Brezilya 'halk mOligini ineeledi
ve bu muzikten yararlanarak besteler yapmaya b a~ lad l.
Arthur Rubinstein'in Brezilya turnesi slr aslnda ke~­
fedilince tum dunyada On kazandl.
Ogretmen Kendini ve Dersini Sevdirmelidir
•
Halil Bedii VONETKEN
Soktale. bir ogrencisinden bahsederken, "Ben ona ne
~r et ebiliri m? 0 be ni sevmiyor: demi~ljr.
Ge~ekten o{jrencimiz biz! sevmvcrsa. biz kendimizi
~ rencimiz e sevdirememi~s e k. one pe k az ~ ey o!;lrete-
biliriz.
Darsler oQretmenleriyle savilir. Kendini sevdiremeyen
ogrelme n. dersini de sevdnerrez. En 3Qlf ve soyut konu-
Ian kapsayan dersleri bile OQretmenlere duydu!;lumuz
sempatiyle sevmls ya da anlipatileriyle 0 derslerden.scgumu~uzdur.
Muzik ogrel meninirl. muzik dersinde kendisini ~ren·
cisine sevdirmesi j(;in. her ~eyden once kendisinin mUzik
ve muzik ~re l menrig i n i sevmi~ olrresr gerekir. Muzik eQitimciligini seven, nevi nasd yapacagtnl bilen, scnuc alan,
verim alan, lelevl clan . degerli bir kutlur ve uygarhk ogesi
halinde va r ctan bir muzik o{Jretmeni, lerncen zevk ahr, yasernmoen hoenunur. sevlmli gonJnOr, o{Jrencisini sever,
6{:lrencisi de onu sever, ona ve dolayls.yla muzi{Je ba~·
la mr.
Muzik dersi kendiliQinden sevimli bir derslir. Ama mesolmayan, i~in i zoraki yapan, ne ve nasrl yap,lacagml bilmeyen, i ~ levi olmayan, bahtsrz, as.k yuzlu bir
muzik 6{Jrel meni elin de bu ders ~o k sevimsiz, dayarulmaz
bir hal ahr.
Ogretmenin me s le~ i ne baghllgl , meslek heyecem. sele~ i n e ba~h
vimliligi, ~oc u{J u tammasr, onu sevmesi, dersini sevdirmesi
ve dersinde ercakhk, sevirnlilik yaratma yelenegi, onun bitgisi dl~ lrlda keten. ki~ ilig ine ili~ki n taratlardn ki bunlar, ba~ansl uzerinde b;lgisi ve metodu kadar onemJi roy oynar.
Bu ki~il ige ili~ ki n nileliklere sahip ctrreyen bir ogretmen, sadece bilgi ve metodla istenilen verimi saglryamaz.
Ki~il i k ve metod, ikisi birden gereklidir. G. CO"l'ayre
bu konuda bakm ne diyor:
-Og reti mdeki bSJann.z yal rll z bil gin ize degil, ~o­
c uga kar , . o lan sevgi nize de bsghchr. Eger Ijocuktan
ilgi beknycreenu, I, e ke nd i egitimciliginize i1gilenm ek·
Je b a, lay. n. Kendim izi n duymad .gl bir heyecam ba,keeme iletme mize o lanak yoktur. Ahn ma k isten iyor sa,
ve rmek gerek ir.$u sealer de R. Cou sinet' in:
"Ogretmenl er . ecc ukle nn dikkatli clmadrklennr yineley ip dururlsr. C;:iin kij kendi leri yo cuklara karfl dikkatli degild irler .YaZlm lZI baska bir egitimcinin ,u sozieriyle nck l allyacaglz:
"yocuklarl tantmak ilfin cnlen sevmek gerekir.
c cc ukten sevmek iein de cnlen temmak gere ldr: •
Muzik G6rui'eri, Say/ 2B, sayfa 2, Ocak 1952.
Klari net ve baskla ri net
Gerard Holfnung'dan
37
Muzik Ogretimi Nasrl Geli~tiril ebilir?
• All U\:AN
Bu soruya yemt ararken ku~kusu z
lIdan 'lOla 1t1k1yoruz : -MOZik
~u
OOretimi
lemel
saYI~
geli~irilebilir.
Geli~li rmeyi gerektinne ktedir. Bunun da belli yolu ya
da yollan vard lr: Bu saylltl blzi, -OyleysQ nastl v e
hang i yo l(lar)1a ge l~tirilebi li r?· sorus una y6ne ltiyor.
Bu SONya kuskusuz. birbiriyle baQlanllh cok ~e~ it li
cevepe r verilebilir. 8 90im en basta ~yle bir cevebnn
otacek : "Muzik OOretimiyle geli~irilebilir" Ba ~a bir
deyi~ 1 9 ~ mOzik OQretimi. mOzik OOrel iminde kapsan an
OOeler ve ~9lera rasl i li~iler on u dOOrudan ya da doIayll etkileyen b OlOn kosunann iyile!itirilmesiyle geli~l irilebi ti r.
Bu da aneak ~ok yOnlQ, g9lli~ cercevej.
geni~ ka psa mh bit rnuzik
eaitimi ve bundan yOnJenen
bir mozik OOretimi ile mOmk!i"ldOr. $indi bu cevabr biraz daha a~ ya ~h~ h m . Bunu yaparken 6nce, mOzik OOretimini ge~lirmek ne demek. onu bir 8lf lkllQa
kavusturahm.
Mazik 6Qretinili g eli~ irmek demel<, esas ola rak,
ya oe~ek~. 5aOIam, nrtarn. etkili v e verimli bit muzik
OOretim programl o~turmak. ya b6yte bir muzi< 60relim proo rarnlm daha oe~ek~ , daha saOlam, daha
tutarh. daha etkili ve daha veriml i bir dun.ma 99lirmek: ya da b ll"lun her ikisini saQlamak; ve buna
daya h olarak mazik 6Qretimini tum y6nleriyle mumkan
olan en Iyi duzeyde ge~ekle ~t innek demektir. Muzik
60retiminin ge li~lirilmesi , temelde, onu olu ~tu ran , belirleyen ve elkileyen temel O!}elerin ve ~ e l era ra s l iii;;·
kilerin geli;;tirilmesi yle olanaklldl r. Bu baklmdan, -Muzik 6Qretimi nasll geli;;tirilebilir" sorusunu, sOz konusu
6Qelere ve ili;;kilere inerek yamllamaya ~al l~k
gerekir. Bu yolda yapilmas l gareki n ilk i;;, ku~us uz,
mOzik O(Jretimi'lI, onu oIu;;turan, be lirteyen ve etkile·
yen temel O(Jelerarasl il~ile ri doOru belir1e yip tammlamaktlr.
Daha Once (birinci oturumda) mOzik OOretimin i,
-mt1zik OOretme ve OOrermeyi belli b ir a ma~ doQrultusWlda planlama , ba ;;latma, yOnlendinne, kolayIa~ lrma, ge ~le ~inne ve deneUeme sar&ci-, ola rak
taOimlaml ~lk. ~ind i de mOZik OOretiminl olu;;turan,
belirleyen ve elki leyen temel 608 ler nelerdir, bu (){Ieler
arasl nda nasil v e ne ta r ili;;kiler varthr, bun Ian yanj..
den bir hallr\aya llm .
r orO, dOZeyi, sOresi, b~imi ve kapsaml ya da ~e·
riOi ne olursa olsun mazi!< 6!)retiminl olu;;turan, be·
lilteyen ve etkileyen temel 60eler ;;unlarth: (1) Mazik
OOretimcisinin (O(Jrelmeninin) nitelikleri, (2) mazik 00-
38
retim programla rr ve 60 retim planlan , (3) mOzicsel
OOretme c rterm. (4) bu ortama giren OOrencilerin mOziksel giri;; davramslan ve mOl iksel OOrenme gOdOleri, (S) 60 renciya saQlanan mOzik OOrelim hizmeti ,
(6) mOz ik O(Jreli minin yapIIdIQ, 'izikl - miman ~evrenin
Ozellikleri, (7) mazik 6g retiminin yap lldlQI oku lu yOnetenlerin ve ObOr 6Q retm enlerin mOzik OOretroenine iIi;;kin tutumla n, (8) mOzik denetimcisinin (mOlettj;;in) nil elikleri. (9) Milli EQitim BakanhQI me rkez ve ta;;ra Orgutlerinde gOreVli Ost dazey uzman v e yOneticileri"l
mOZik 6Qretirnine il ~kin tutumla n , ( 10) ana • babamn
ve 6bu r velilerin mOl ik OO retirnine i1i~ in tutumlan,
(11) ~inde yasa mla n cev re ve bu ~ev rede ki mOZ i~ va·
sarm. (12) bu ya;;ama egemsn olan mOzik anla yl;;I,
(13) muziQe v erilen Onem ve b~t1en deQer.
MOZik OOretimini c justuran ve belirklyen en teme!
6Qie5er araslndaki il¥iler ~ yahn ve kiss oIarak ~y­
Ieee belirienebilir: OOrenc i, belU niteliklerle donanmlJ
oIarak beni bir muziksel OQrerune - 6Qretme silreene
girer, ilgili mOl ik 6Qretim prog raml ve onda n kaynaklanan OOretim pam uyannca olu~ulU lan belli bir
60retm e - 60 renme ortamlnda belli nitelikle donaOlk
mOl ik 6Qretimc lsine verilen 60ratim hlzmeti klla vuzluQunda belli blr OOretme durumuyla Qlki ~lr, onun
OrOnO ola rak yeni bir davra Ol~ kaza nlr ve bOylece SOre~ . OOranel davranl;;lnda beklenen deQi;;iklilde sona
erer. Bu s O re~ , Obur 60eler ve ili~ilerden etkllen ir.
Muzik 6Qrelimini olu;;turan, betirleyen va atkileyen
temel 60e ler araslnda mOZik 6Qretiminl gervekle~irici ,
yOnlendirici, kolayta ~tl rlCl , denelleylcl. pekj;;tiricl, ~­
;;itlendirici, zenginle;;tirici, tamamlaylci ve bOtCrlleyic:i
nitelikte -nedensel- ve -j;;levs&r il~le r varth r ya da
oImasl bek lenir [l5tenir}. Ne val' ki , uygulamada, bu
il~i&erin tOmiiyle istenen yOnde. ~ inde ve oIunlullAda g~kle~~i , zaman zaman, yer yer, kl5men veya Onemli O\IvOde Okmsuzla~ tOl gOrQlOr.
MOl ik ogretminin ger~rimesl , oeli~iriIen ya da
geli;;tirilrneye ~ h ~n og elerin V8 OOSlerarasl i1ifkilerin. zorunlu durunlarda yeniden oIu~rularak (ha.
Z1r1anarak), surekJi denenmesinl (uyg Ulamas llll) dej)el1endirilmesinl v e dozelliinesi'll gerektirir. Dernek. 10,
mOl ik OOretimlnin g8li~IriinesI, mOzi< OOretiml ortadan ka lkmad lk~, ya de v.roktuk~ , sOrekii gar~ekJe~tirilmesl gereken, bltlmslz blr sQ~1r.
MOZIk OOretlmini geliflirir1<en bliimsel, sanalsal ve
l eknolojik yekle~lmlenn her ~QnO do I>orenblr yak-
rasim izlenmalidir. COnkO mOziksal 6!)retim, 6za llikle
gOnOmOzde , soz konusu yaklasimlarm her 0cOnO de
tr;eriyor. adet a her 0cOnOn bir bileskesi. Bu bak jmdan,
mOzik 60retimini geli~irirken, sa natsal yak la~ rm a~ l r­
Ilkll olmak nzere sOz onusu Oc boyuttan surekll olarak
ya rartarnsnahd rr.
Muzik OOretimini geli~tinna Ij:8h~ la n , torO, cuzeyl. surasl ve iveri~i ne olursa olsun tOm 6~ retim etkinl ik~ ri kapsaya cak, turn ilgililerin kat .hm ve katk uan
sa~lanacak , ~ h~larda elde edllecek sonuclar yerinde ve zarremnda ilgililere utestmle cak ve gecikilmeden uygulama lara yansrtrlacak bivimde dOzenley ip
gen;:ekle~irilmelid ir . ~MOzik ~ retimi geli~t inne
screcr.
esas olarek "tasarlama (hazu1ama) denerne (uygulama), deoe rlendinne ve duzeltme" evrelerinden clusur; kara rhh~ I, sOrekli ve ozetlikla belli olvude cevreye
ba~lmh hOI ge rek1irir. Bu bakendan belli yerlerde MG·
zik Ogr8ti m ln i Geliftirme Mer kezleri kurulmalrdir.
Muzik ~ret im ini ge li~t i rrne sureclnin her bir evresinde
yarutlanmasr gerekan pek cok soru, eozfJ1mesi gereken pek Cok sorun ve yapi lmasl gereken pek Cok i~
vannr. Bu sorunlann doOrulukla yanrtlanabilmasi, sorunlann gaverlik ve gOvenirlikle cozOlabilmesi, i~ ler in
zamamnda ve yerinde likle yapllabilmesi ~in Muzik
OOretimini Ge li~tirme Merkezlerinde gorevli yelerli
nicelik v e nilelikte elemanlardan o lu~n kurullara gerek vard lr. Su merkezlsr ve kurallar her bOlgede en az
bir olmak Ozere yurt dOzeyine deng ali daOll lhp konumlandmlmah, Ankara'da MEB merkez 6rgutDnde
kurulacak merkez ve kurul He 6bOrleri araslOda g erekli
i lel i ~im ve a~g Od Om sai) lanmahdlr.
Muzik OOreliminin g e li~t i rile b ilme s i ~in (1) Muzik
~ relmeni (eQitimcisi) yeli~ti rrne d Ozeni tUm a~ama·
lanyla etkUi ve verimli olarak i~letilme li , TOrkiye'nin
gen;:ekleri Ue c:a\) ln gerek lerine uygun nicelik ve nite·
likte mOzik ~ relmen i yeti~ lirilme li , yet i~t i ri len mOzik
~ retmen leri olabildi{jince elkin ve verimli olacak bivimde g6revlendirilip ca h~l l n l ma h d l r; (2) mOzik oQrelim programla n ve ogrelim planlan daha gercekyi,
daha ca\)da~ ve lut arl l b ~im , kapsam ve ~erikle d Ozenlenmelid ir; (3) muzik ogretim ortamlan, bu ortamlann gerektirdi\)i ogr elim malzemeleri ve ozellikle
~ retim mOzi{li dal}arclQI iyi haZlrlanma lldlr. (4)
OOrenciler, mDziksel gi ri~ davra nl~la n ve mOziksel
O\)renme gOdOleri bak lm lndan yeterli klllnmalldlr; (5)
6\)rencilere gereksindikleri mOziksel o~ relim hizmeli
eksiksiz sa~ la nma hd l r; (6) mOzik ~relimi g erekli her
tOr donanlml olan uygun yerlerde yap llmahdlr; (7)
muzik 6Qreliminin yap lldlQI okullan yonetenlerin ve
abOr OO relmenlerin muz ik ogretim ine i li ~kin tutum·
Ianndaki olumsuzluklar giderilmelid ir; (8) mOzik - dal l
mOreni ~leri y et i~ti r i lmeli ve mOzik ogrenimi bu tar mOfetti ~ler yoluyla denetlenmelid ir; (9) Milli EQitim Bakanll\)r merkez ve ta ~ra OrgUtlerinde gorevli ilgili Ost
dOzey uzman va y6neticilerin mOzik 6Qretimine iIi~kin
tutumlanndaki ofumsuz luklar giderilmelidir; (10) ana ·
babalann ve 6bOr velilerin mOzik ~ ret im i n e ili ~k in tutumlanndaki eksiklik ve lula rslzhkla r giderilmelidir;
(11) ~ ind e ya ~ n l lan cevreden ve bu cevredeki mOzik
yaserrunoan harekelle ~~da~ TOrk ve dOnya MOzik
yasenu tam boyulla nyla iyi bHinip izlenerek mOzik
6{l relimini, o kul ve aile cevresoden Dike geneline uzanan TOrk mOzik yasammm yerel (yoresel), ulusel ve
evrensel boy utlany la sa\)llkh iliskilendirilmesl ve Ozel·
likle geli~in dOnya rnuzik yesemma yeterJi bir avlhm
il(inde ojmasr saQlanmahdlr; (12) k(inde yasanua n
cevredeki mOzik yasa mmdan ha reketle TOrk mOzik
yasamm a egemen mOzik anlaY I~1 g el ~tiri lmelidir; (13)
mOzik 6\)retimine (dersine) ve.Ote llikle bu yolla aide
edilen mOziksel besenve gereken 6nem ve d e{ler verilmelidir; (14) genel mOzik OQretimi orta~relim
6\)r€lnd lerinin tOmOne zorun lu, ozOngen (amalor) mnzik 6{Jretiminin ilgili ve yatkln 6\)rencilerine secmell.
mes~kl mOzik 6Qretiminin lse uygun dOzeyde yetenekli ve doQru YOn len di riJmi~ OQ rencilere gerekli tOm
oJanaklan saQlaYICI olmalldlr; (15) mOzik ~retimi
obO r ilgili O{Iretim da llarryla daha tUtarll ili~ ­
kilend irilmelidir; (16) mOzik ~ rel manl eri arasmda
sal}hkll ve sOrekli bir mesleki il eli~im ve etkilei im duzeni kurulup i~le r hale geti rilmelidjr.
MOzik OOretimini clusturan v e belirleyen en temel
ogelerle Slmrll kalarak, ofabildi{jince dar va teknjk
kapsamlr bir anlal lmla belirtirsek , muzik ogretimi; ilgili
OO rend, ogrelimci ve denetimci nitelikleri yOksellilerek;
mOzik O{lrelim progra mlan ve oQretim planlan ile mOzik ogretim hizmeli daha geryekei, daha nilelikli, daha
iyi i;;ler va daha ~k i~e yarar hale getiri lerek; mOziksel oQrelme • OQrenme ortamlnda yer alan OOretim
malzemesinin k u lla m h~ amaClna daha elveri;;li, 6Qretme durumunun hedefi ve ogrenciye daha uygun, daha
ekonom ik ve ku lla m~ h, OQrenci , OOratme"durumu el·
k il a~ imi n in ise gave r1i OQrenme ya~ nt l la n ol u~t u rucu
olmasl saQlanarak geli ~tirileb ilir.
Buraya Kadar belirtilenler, mOzik 6Qrel iminin ge·
li~lirilebjlme si iyin gerekli olan ilke, olvDl , boyul, a ~ ­
ma ve deQ i~ke nle ri kapsayacak bk(imde bir gene l cerveve niteligi la~ lyor.
~ imdi bu gene l yerVeve il(erisinde. muzik 6Qretiminin g e li~li rilmesi d~ rull u sund a yap llmas l gereken i;;leri, en ba~ lnda n , en one mlis inden ba~l aY l p
adlm adl m yOrOyerek somut Oneriler halinde Slralayallm .
Muzik OO rel imcisi (6Q'relmeni) yet i~l irme dOzeni
10m a ~ma la n yla daha iyi i~le r hale geli rilerek ge li ~ li·
rilm elidir. Daha once de deQ in mi~ oldui)um gibi. mOzjk og retmen i yet i~ ti rm e sOreci , "haZirlama, bicimlendirme, uzman la ~llrma ve ge li~tirme· ·olmak
Ozere dart a~amadan o lu ~ u r. Hazlrl ama a ~ma s l ,
OQretmenligin gereklirdigi ~ ren m e l e re dayall olarak,
mesleki alanln bOlQnOnde veya belirli bir dahnda derin fe ~m en in ya da yel k in le ~m e n i n gerekli rdigi oQren-.
m e l~ri gervek le~li rir. Ge li~t i rme a~a mas l ise bi·
~iml e ndirrne
veya uzmanla§tlrm a a ~ama s lnda n
sonra, hizmel iyinde ya da i~ ba~ l nda ka r~lla ~ l la n be·
lirli d e g i ~me va ge li~m e le ri n gereklird iQi oQrenmeleri
g e ryek l e ~ linn e yi amaelar. Olkemizde yurGrlOkteki mO·
zik agretmeni ye t i~t i rrne sOrecine bu aeldan baklkhQ lnda , sOZ konusu dort a~amanl n , hem Milli Egi-
39
tim sislemimizin yeprsmda . hem de uygulamada var
oIduOu gOn110r. Haz rdeme esemasr. ortaOOretimde
kismen genel liselerde de olmakla birlikte daha cok
OOretmen . Iiselerinde (ozellikle bu liselerin mOzik
kolu'nda), bi~imlend irme asama st yOksekOOretimd e
Oniversilelere baOIi eOilim fakOlleleri mOzik eQilimi bOIOrnlerinden, uzrrentasnrme asama st Oniver sitelere
baOh len bilim Jeri enstitOleri mOzik eOitimi anabi lim I
anasanat dalla nnda, gelijtirrne asa masr lse Milli EOitim SakanhOI Hizmetkl EOitim Daire si'nce ve unlversitelerin ilgUi birimlerinde duzenleren hizmet~i eQitim etkinli kleriode ger~ekle jir.
Olkemizde yOrO rluldeki mCLzik OOretmeni yelijtirme
sCIrecine ilijkin duzenlemelere gore hazlrlama a,a·
mUI'nUl, esas olarak, Ogretm en Iiselerinin m uzlk
kollan'nda ge~ekle¥'le si ongorOlmuj olmakla birHide, uygulamada bu tam ya da yeterjrce I;;·
lenmediOinden , ~M uz ik 80itimi bOlOmlerine temel6nkojul nileliOinde mOziksel gir ij davramsla n ya da
nileliklari tOmOyle ' ya da yeterli dOzeyde kazanrms
aday gelmiyor". -gelse bile boola nn saYISI cok ender".
-gelenlem ~ bOyOk bOlumO niteliksiz ya da dOjuk
nilelikli- b~imiodeki yakmmala r ger~ekliOini ve ge~erti!}ini 6nemli o~Ode ko rumaktadtr. OOretmen Iiselerinde ikincJ yilda (slOrfla) be lirmeye ba ~la yan ~e­
fitli kolla r araslOda yer alan ve genel ~er~evesi
itibariyle eski·ta rihi ilkOQrelen okullan "mOzik semi·
neneri"ni anchran "mCLzik kollan ", daha ~ok gecikilmeden, yeterince etkili ve verimli olabilecak bir yap lya ve
. . ijbirli!}e kavu~urularak yurt dOzeyine dengeli olarak
kon umlandlrl hp yayglOla;;tln lma h ve bOylece SOitim
fakOltelsri rnOzik OOretimi bOlOrnlerin in nitelikli aday
OOrenci kayoa!} l olma ijlevini g6n1r duruma getirilmelidir.
S~iml e andirme ajamaSI, esas olarak , eOitim fakallelsri mazik 80ili mi bOh.1mrerinde dart y llilk lisans
OQ retimiyle g er~ek le~mekted ir. Olkemizde mOzik
60retmeni 1937-1.938 ylhndan beri yOksekOOretim dOzeyind e - b ~jm lend i rilme kt ed ir. 1924'de kurulan Musiki
Mullim Mektebi o rtaOOretim dOzeyinde bir kurumdu ve
ilkokuldan sonra bir yllhk ~haz l rla ma - ya da llaZlr hk ~
(ihza ri) SIOilina dayah olarak onun OstUne dart yllllk
. OOrenim veren bir kurum olarak kurulmu ~tu . Daha
sonra 60retim sOresi bir yll artl nla n V8 asll ij levine ek
olarak ba;;ka if levler yOklenen bu kurumun muzik
6Q:retmeni yetij tiren kolu Gali T erbiye EnstitOsO'ne
bagland l v e b6yleca mOzik OOretmen ini yOksekCOretim duze yinde b ~imlendirerek ye l i~ti rme , uy·
gulama slna ge~i ld i . Su g ~i~ , Turkiye'de m Ozik COret·
meni yeti~tirme sOrecinde bi~ok baklmdan son
derece 6nemJi bir dOn em~tir. 1978-79'da d6rt yllhk Iisansa e~deOer dOzeye ~lka rlla n b~imlend irme ajamasl 1982·1983'1en bu yana "Unive rsite le~e" sOreci
~inde olumlu yOnde -rok 6nemli geli~eler gOstenni~
olmakla birlik1e baZI bakl mlardan henOz istenilenin
gerisindedir. EOitim fakOlle'eri m Oz ik eQitim bOlClmleri
T Orkiye'nin ger~ek leri ne ve ~O .n gereklerine daha uygun nicelik ve nitelikte mOzik 60 retmeni yeli~tirebi lmek
duruma getirilmeli ve yurt yClzeyine denge li olarak da·
40
Oltllip konumlandmlmahdtr. Anca k, unutulmamahdrr
ki b ~im l endirme asema s uun iyi i~lemes i , temekt e, hazrrlama esa mas uun iyi islemeslne baOhdlr. Bu nedenl e, OQretmen liseleri Muzik Kollan yeterlnce ijler
hale ge linceye kadar g~erli clmak uzere eOitim fakulleleri mOzik egitimi bolumlerinde birer ' hazrrtrk S Imu" a ~l lmalldlr.
Uzmanla stnma asamasr , esas ola rak, uruve rsltelerln fen bHimleri enslitGlerine baOh muzik eOi·
timi anab ilimlanasa nat dallannd a g ercek le ~tirilmek­
tedir. Olkem izde mOzik ~ retmenin i uzmanla strtma
sOreci Musiki Muallim Mektebi dOneminde Ball 01kelerine gonderme b~ imjnde ifliyo rdu. .Gazi EOitim
Enstih1s0 MOzik B610mO dcnemlnde bunun yamstra
blr de asistanhk sistemi vardr. Su sistem ashnda kendine ozgO bir "ihtisas" (uzmantasma) sureci idi. Asistanhk sistemi 1982-1983 ynmda n itibare n gorev torO
bakmurdan "a rastrrma g6rev li liOi~n e, uzmanlasma
tOrO bakurundan iss "lisansOstO og retim- e donO~tO .
Bu dOnO~ Turklye'de mOzik OOretmeni yetistirm a surecoce bircok bakrrmndan son derece Onemli bir dOnemectir . Ancak, uzman lasnrma asamasr , 1982,1983'ten bu yana "On iv e rsit e l e~me· sOreci ~inde olumlu
yonde cok onemli geli fmeler gostermi~ olma kla birlikte baZI baklmlardan henOz istenilen in gerisindedir.
UsansOstiJ OOretim dOzeyindeki mOzik sOitimi anabi·
lirrVanasanat da llan fen bilimleri enstitOlerinden ahmp
ya sos yal bilimJer enstiHile rine ya cia kur ulmas l one·
rilan SOitim bilimleri enslitOrerina veya guzel sanat lar
(bilimler) enstitOrerine baOlanma h ve bu yolla yaklO
anabilimlanasa nat dalla nyla daha saOhkl1 ilifkilen·
dirilip aralannda gerekli ileli jim ve etk il e~im saO·
!anarak, her y6nden daha etkili ve v arimli duruma getirilmelidir. Ayn ca sOZ konusu mOzik eOilimi anabilimf
anasanat dallan yurt dOzeyinde adlm adlm daha
dengeli konumlandlnllp yele rinc e yayg ln la ~l l rl lma ll ;
ooylece, den eyim li bafanh ve yelenekli daha ~ k sayJda m Ozik ~ retmen j n i n uzmanJaiffialanna olanak
saglanmahdlr.
Geli~l i rme afama s., esas olarak , Milli EOilim Sakan ll1)1 Hizm et ~i EOitim Dairesj'nce ve Oniversitelerin
ilgili birikimlerince dOZenlenen h izmel ~j eoitim etkinHklerinde g e ~ekle~mektedir. Ancak, bu elkinlikler
zaman zaman ya da Slkl ~tlk~ d sOil, her y ll dQzenli
olarak i~letilmeli, etkinliklere ilgin muzik aOretmenrerini
V9 onla n yeti;otiren m Ozik 60 relim elema nla mlO etkin
kal illmi saOlanrnalid lr . Su arada Milli EOitim Bakanhi)l
(MEB) H izm efi~ i EOitim Dairesi ile ilgili Oniver sitelerin
SOitirn fakulleleri muzi!< eQilirni bOlOmlerinin eksiksiz
ifbirlii) iyle haz iran·e ylOt ayla nOi ~ine alan dOrt yl llik
sOre ~ ind e YOOunlaftmlarak geryekleftirilmek Ozere,
hizmel ~indelisans tamamlama programlan ha zlrlaOlp uygulama ya kon ulma h ve O~ yllhk yOksekOOrenmli 1250 dolaYlOdaki mOzik 60 retmeni en
ge~ iki yll ~inde bu prog ramlardan geci rilmeli, bOylece
MES'da, veya ba;oka yerlerde gorevti mOzik COretmen leri araSlOda yaks ekOOrelim sOres! farkh hOlndan
kaynaklanan sorunla r ortadan kald ln lma lldl r.
Yeti~lirilen m azik OQretmen lerin in gOrevlerinde ola-
Hlzmet ~I egltlm yap almamaalndan kay·
naklanan aoruolar. Her~e y in ba ~ dOndOrOcO bir luzla
ticilerinin Ocretl Oars Saatlerine Oair esastar'm 26. deO i~tiOi gOnOmOzde, mOzik ~i1 imi alar-linda da olt..mmaddesinde yapllacsk bir deOj~jklik ya de eklemeyle,
lu olumsuz birtaknn deoi~ iklikle r clmektadrr. Bu deokullarda dars dl ~ koro. orkestra, t;:algl ve ses top- Qi;>iklikleri ogretmenlere aktarabilmek ise aneak mezululuklan vb. MOzik ~a h~mala nm yOrOte" mOzik 6Orst- niyet sonrasr. hem de 6zellikle muzik &Oitimi b6menlerine bu gOrevlerine ka r~lllk , ayhk ve OCretle tOrnlerinde duzenlenecek hizmet ~i SOitimiyle mrmokunuklan ders saal i sayrsma baknmaksrzm. okul kOndOr. Muzik E{litimi B610mlerinin C1niversitelere bamOdQrlO\)Qnce dOzenlenen ve II Milli EQitim MO- Olanmaslndan soma , bu b6lDmlerin giderek mUzik
durlOOO'nee onaylanan program gere!)i tiilen bu ca- e{litimi adma mClzik e{liliminden koptuklannr gOriiyohsmalar ve elkinlikler ka r~l hQ I olarak haftada 6 saet ruz. B6ylelikle dOzenli olarak rnUzik ~ ratmen leriyle
ek ders gOrevi OCretl 6de nmelidir.
birlikte olacak bu b6lDmler, ulkenin somut mQzik
TOrkiye'de mOzik og retmenl, esas itibariyle, liseler
timi ger~eklerini bllen, gOnu gClnOne izleyen. bir yan:
ve ortaokullar ~in yetlstirilmekte, ilkckuller ve enao- dan yenilikleri 6Oretip, diQer yandan 6Oretmesi'garekullan ~in m uzik ~rel men i yetistirme sorunu, g9l(- kenleri 6grenen kurumlar haline gelebilecelderdir.
mj ~te bazt smtrh dOzenlemeler V B uygulamalar drsmDoOrusu ben hlzmet ~i sOitimi blr revir gibi\ resda, ganallikle ya askrda tutulmakta ya da gozardl adil- tane gibi g6rmekteyim. EQitimle cenalet erasmda yuzmaktedir. Oysaki ilkokullar ve anaokultarmda muzik yillard" sOregalmakte olan bu zorlu sevasta. ~e ~it'i blttimlerde yara alm l ~ 6()ralmenlerfn yaralannrn
~itim i ve OOral iminin bu i~ ~ in yat i~l iri lmi~ yetarli
sanlarak ellerine daha gUylu sitahlar verip onlan ya ~
~ ral m en lerce ge ry akl e ~ti rilmesi garakir. OsleJik iIkol<ul ve anaokul donemleri cocuklann mOziksel ga- niden cepheye gondermek gibi alglllYorum. DoIi ~ ele ri yonOnden bOyOk onem ta~ lr. Konunun onemi
laylslyla bnekm yeni d eQ i~ma lerd en ve geli~ele rd an
onlan haberdar etmeyi. eski bilgilerini onlere yeniden
ve boyutlan gOn gattliktte daha iyi enlasumaktadrr. Bit
sOredir yanidan gOndemde olmaya ba ~la ya n bu sor- hallrlalmak, onIan yeniden bilemek bile son derace
nun ttozOmO ~ in , ku~ku suz ya~ itl i olanaklar va saye- 6nemli bir gorav olacakt lr.
nekler vardlL Ilk akla gelen setreneklerden biri, lisalar
Ara~ - ger~ ve 6zellikle ders kltabmln yoklugundan kaynaklanan ,orunlar. Ham soz cepheve ortaokullar itrin yeli~t i ri la n mOzik ~ret me n lerin i i1.
kokullarda mOzik oQretimi de yapllsbilecek yelerlikta den a ~l lm l~ken , ana uygun bir omek vermek isterm.
yet i~t i nn e kt i r. Ikincisi ise ilkokullar va anaokullan iein
Oorelmeni eline hiebir silah veonaden cepheye gOnayn mOzik o?)retmeni yeli~ lirm e yoluna gitmaktir. An- deriyorsunuz, soma da bu c epheden iy; haberler bek·
cak, har iki s et;:an~in gery ek le~l irilme si orta va uzun liyorsunuz. Su mumkun mO? Devlel 60retmene ~~
vadeli birtaklm ge li ~me l are ba{lll bulunmaktadlr. Bu -glslnr vermeli, vermayecekse onu borylandmnah,
destek olmalldlr. MOzik 6gretmeni olacakslmz ve elinbaklmdan, gOnOmOzde va yakm gelecekle ilkokullar
iein "mOzik a?) lrltkll simI ~ retman l i~W anaokullar iein izin allinda kullanacaQlnrz hie bir ~a lg m lz olmayaca k. .
de "mOzik a{llrllkll anaokul OOratmen!iQi" modelleri Bu bir aylpl lr ve bu aYlp mOzik 6Qrelmeninin aylbl degeyerli va uygulanabilir blr l(ozOm yolu olarak go·
{Iildir... Istiklal Ma r~I 'nm , halk t;:alg llannrn, ol1<estra
rOlmektedir. Bu modeller halen gorev ba ~lnda kj uygun t;:alglla rlnrn, geleneksel Turk MuziQi t;:algllannln sas
nil elikli ilkokul ve anaokulu ~ ratman le rin e de hiz·
kayill arlnln bulunduQu kaseller de OQ relmenin elinin
metlyi e{litim yoluyla hlzla uyarlanabilir ozeJlikler ta ~l · atll nda olmahdlL C;unktl halk t;:algllanndan 1:ulum·u
maktadlL Bu nadenlerle ilgili ~ itjm lakOllelari ila e{li· OQretiyorsanrz. onun resmini gostermekle OOretetim yOksekokullan va klZ sanal e{litimi yOksek- mezsiniz. Mutlaka tulumla t;:allnan bir halk ezgisi dinokullannda, bu modeller do{lruttusunda programlar lelilmelidir ki 0 oQrenma kahcI olsun.
hazlrlanlp uygulanmalld lr.
C;a{lda{> Turk mOziQinin 6{jrelilmesi bestecilerin ya- ·
halde, -MOzik E{lil imi B610mleri-nde SANATC;I ~m oykOlerini anlalmakla olmaz. Bu, aneak bestaOORETMEN yeti~lirme modelinden arflk vazgettetim. cilerin yaplllannin OO rencitere dinletilmesiyle saQlanaC;OnkO bu durumda mezunlar ne sanatttlilkta, ns de bilir. Form bilgilerinden sOZ edilecekse , yorumculan~ relme n l i kl e ba ~ar1 h olmaktadlL Ben Sanall(IIl?) 1
mlz , orke stra y6nelmenleimiz tanrtllacaksa yina bu
konselVatuvarlara blrakarak "sebare- yerine "d6rt aneak muzik dinlemekle sa{llanabilir. Bu ses kayrttadOrtlOk- mOzik 6{1relm enleri yeli~li re lim dEn im.
'I nIn bulundu{lu ka sat takl ml en klsa zamanda heIlk6gretimdan kaynaklan an sorunlar. IIk6Qrstim Zlrlanarak bu bolOmlerden mezun olacakla ra mezumOzik e{lilimi baklmlndan son derece a lve ri~ li bir or· niyellerinde devredilmelidir.
tamken 8akanh~ln sanal eQitimine bak l ~ 1 nedeniyle
Yillardan bu yana ~k s as li muziQi 6{lrencilere a~iI­
bu be ~ yll bizim il(in karanllk bir donem olmaktadlr. layabilmek ~ in yll'Plnrp dururuz. Biz bizeyiz. SONYODolaylslyla hittbir zaman mOzik 6?) retmeni yapl l{ll i~ in
rum, nereye varabildik, kay ki~iye a~ llayab ild ik? Bizevkine varamamaktadlr. C; OnkO, her yll alt yapls l 01- zimki havanda su dovmekten ba ~ka nadir? Simlla,,mayan yeni bir ya~ grubuyla kar~ l la ~ma ktad l r. Bunun mlzda l(oksesli muzik s6ylelebilmek, ttakhrabilmek
da ortaO!,) retimde mOzik eQ itimini otumsuz olarak et·
itrin didiniriz. Uzun bir t;:a ll~man ln ardlndan der sin sokilediQini gormekteyiz. Bu, ogretmen iyin olduQu ka- nuna dogru eh i~t e , klrlk d6kOk ttoksesli bir ~ ey ~I­
dar, o~ re n ci il(in de ooyledir. Bo ~ gayen be{> yll
dIm ya da soyletiriz. C;ocuk ya da gent; bunu nasI! yabildiOinde 81kln ve verlrnll olmalan saQlanmalidlr. Bu
ama~la , -MIIII EOltlm BakanllOI OQretmen ve YOne-
eo..
o
41
sarna gelFirebilir? Bunun -I ek yclu degil arne- en iyi
yollanndan biri , og renci lere muzik dinleme ah~­
kanh{Jlnl kazendrrabilmektir. Evel , biz ler bu yonlemi
uygulamaya hazmz. ancak el imize su a raclann ne zaman venleceqlnl bilmiyoruz, bekliyoruz.
Ders ki1ab l olmadan ortak bir sarkr dagar clQI ctusturemayrz, ortak bir mOzik kQltQrO clusturemayrz. Diger yandan, ayn dOnem lerde yetj~mi~ arkadasla nmr z
var , ayn kayn aklardan mezun o lan askadasla nrmz
var. onlan bir lFizgide birlestirecek alan aneak ders kitabrdrr.
Og retim programlanndan kaynaklanan soru n lar . Okulun amacr. yeni kuseklan yanna hazmemaknr. Aneak, zaman zaman 60r atim programlannda m illi kOItOrOmuzO ogretm e adme . yanre hazlrladlQ lmlz gen lFlere gel;m i ~j 6gretmekten ote bir ~e y
veremez duruma d O~Olm e kt ed ir .
19B6'da yOrOriOge konulan Ortaokul ve Use MOzik
Proqranu'rda da yer yer bu yan h~IIOa dQ~O IdOgOnO,
batta bunu n hedellend igini gorOyoruz. Geleneksel
"TOrk Sanal MOzi{ji"nin 0 gOne d eQin vemmemis 01mas t. belki de bir eks iklikli. Aneak bu , ad ela eskiden
okutulrnarms o jmasmm acrsnu lFlk anr mahi yelte
programa konu lursa ·ka ~ yapahm oerken goz crkartmak" olur ki oyle de olmu stur.
Ama lF, eQer geleneksel "Turk Sanat MOziQi" OQretmek se bu makarm, usu lO, ezg isel yap lSI, formu, bestecileri ve yeprtlan ila tOm lisenin bir suutma 7-8 hattahk bir snreyte konulab ilirdi. Ancak bOyle o lmay lp ortaokuldan ba ~ la Y l p J isenin son una degin bun u i ~­
lemeyi hedeflerseniz bunun altlndan ba~ka bir anlam
lF 1kar.
Bu, bile bile esk iyi diriltmek, esk iyi ya~ l ma k olur.
Kaldl ki TOrk~ e ve edebiyal derslerinde de bu bOyledir. AmalF, "Divan edebiyatl"m ya ~ al mak degil lamlma k olmahdlr.
OrgOtienemem ekten kayna klan an sorunlar.
TOm meslektere bugOn "Oda lar" dive bildiQimiz yas al
mes lek birlikleriyla o rgUllenme olanaQI lanJnJrken,
60 relmenlere o rgOtlenme hakk lmn ve r ilmemi~ olmas l
anla ~ l hr bi r durum deQildir. Ben mOzik oOrelmenlerinin
bir de m ekte bir araya ge lmeleriyle, bir yay Jn orgam
ylkarab ilme leriyle maddi manevi bir -;ok ~ey elde edebileceklerine inamyorum. Eger bOyle bir orgOtOmoz 01·
sayd l, Milli Egi1im BakanllOI bizim dl~lm lzda bOyle bir
program I yUrOriOge koyabilir m iydi? Mullaka bizim gorO$OmOz almak durumunda olurdu.
Ok ul yc3nelimlerlnden kayna kla nan sorun lar.
Okullarda bir dershanenin mOzik der shanesi olarak
mOzik o{lretmeninin hizm etine verilmemi$ olmas l,
ogretme nin 0 noklada i~ini g OlFle~liri r, lF lkma za saka r.
Oizekli lahtasl yla , aralF - gereci ite 0 dershanenin 00retm en ~ in ne denl i Onemli bir mekan oldUO u hepimizce kabul edHmektedir. Bunu sa{llayaeak olan okul
yonetim idir.
Qg relmene gerek li olan aray - ge relF ve kilap lann
ahnmasl, ya da ahnmamasr vine okul yOnelimine
bag hd lr . OOrelim program lanndan yonelmeliklere deOin, bi rlFok kon uda muzik e{lil imi lehine karar verilip
42
verilmemesi vine okul yonetimini ilgilend iren bir kon uduro
Haftahk de rs prcqrammdan kol etkinliklerine, gezilarden. secmell dersl erin belirtenmesine kada r bircok
konuda vine okul yonetim in in olumlu ya da olumsuz
rol oynad lglOl kabu l etm ek zorundayiz. Halta bircok
mtizik og rel m en inin okul YOnetimi izin vermedi Oi ~in
bu toplentnen izleyem edi{lini bilmekteyiz .
Denetim den kaynaklanan sorun la r. Olkem izde
m OZik m (jf e«i~lerin in sa YISI yeterf degild ir. Cogu zaman hemangi bir ders in mufeni~i muzik OQretmenlerini deneneyebilmektedir. MOzik ~ rel me n in i,
m Ozik rnUfetti$i denetlemelldir. Oenetimlerde rehberlik
Or'lemsenmelklir. Oysa d enetimlerde mu kez rehberl ik gorevi unu tulm aktadir. M(jle tti~ler gordOkleri
genel yanhsla n her yll 'Tebliqler Dergi si"nin bir say tsmda 60retmenlere duyurma hdtr. Aksi halde , aym
hatamn dOzeltilmes i ilFin tek tek o~retmen le ri izlemelen g erekecekt ir. Oy sa lFoQU kez bes - ani yudan
onc e denelim gorm ek mumkOno jrnamakted tr.
Muzik
ogretmenlerin in
tutum
ve
davraOif larlndan ka ynaklanan scrv nlar. Bunlan ~oyle
ozetle yebilirim:
(a) Okuuarde aray-geret;: edinmek iyin yele rinc e
ceba barcadrqrrmz. bOI On olanak lan sefe rbe r etmedi{limiz kamsmda yrm.
(b) Bircoklanrmz m uzik eOitiminin amaclan ile
a rac janr n kanst urnaktayrz. ASII a mac ozetle. oOrencin in sesini , kula Olnl , zevk ini egitmel<, ge li~lirmek
iken, bunlan saglamada aray olan nota oOretim i abartllmakta, lFO{lu kez amalFdurumuna get irilmektedir.
(c) Dlge r yanda n bilyok m Ozik eOitirnc isi taraflnda n
kabu l ed itmi~ olan "Calg l Deslekli Muz ik E?)ilimi ~ne
b iryok mestekta$lml Z kU$kuyla bakmaktad lr. OOrenciye lFalgl yaldlnnaktan kalFlnmaktad lrlar.
(IF) o iger bir konu da kullandlg lmlz y6nlemlerle
araYI$ ~ ine ginnediQim izdir. Buna ek ola rak kendi m izi
yeti~tinnek iyin bir ca bada bulunmamaktaylz .
(d) Bize ters dO ~en o lumsuz d urum lara ka yltslz
kalmaktaylz. b meQin , hangimiz uygulanan programln
tutarslzli klannl , tek ya da zOmre OQ retmenleri olarak ,
bir rapor la Bakanhga Ula $tHthk?
(e) Televizyon program larlOdan yeterinc e yararlanab itdiOimizi soy leye miyorum. En aZlnda n baZI mOzik programlannlO OQrenc ilerim iz taraflndan illenmesi , Odev verme yoole miyle saOlanabilir.
(I) Muzik 6g retmenleri olarak birbirimizin deneyim lerinden habersiz kallyoruz, yelerlnce yararlanamlyoruz. Amerika'Yl hepimiz yenkl en ke ~fed i­
yoruz .
SOzlerim i, ko~u llara bakmakslzln, y llg lnhQa dO ~­
meksizin Olkemizjn tOm mOzik eOilim i sorunlannl yigitlFe g6{l Osleyen mOzik 60retmenlerini selamllyarak bitiriyorum. •
Allnt!:
· OrtaOOretim Kurum lannda Muzik Og retimi ve Sorunlan". T ED Vaylnlan . yaYlna haz lr layan Dr. A. Ferhan ~ uzka n, Ankara 1990, Sayfa 74-82.
•
Nostalji Oda Muzigi Topluluqu 3 Yasmda
• A. Aydin ILiK
I
II
••
II
---
"Nostalji Oda MOzigi Toplulugu· (NOM!), 1 Arehk
1992'de Ankara'da sekiz sanatcr-muzik egitimcisi
tarafmdan kurulmu stur. Toplulugu olusturan Turk,
Macar ve Amerik ah sanatcrler Olkelerinde ve ulkemizde tanmrms ve deney imli mOzik egitimcileridir.
Uzun yular TOrkiye'de ve
yansmalar
c;:e~itli
Olkelerde katrk hklan
ve festivaUerin yar n sirs
gergekle~tir­
dikleri konser ve resitaller ile tenman sanatcrlar ortak
dilleri olan "M Uzik om" araelhgl ite bir larattan
6grenci yetistirmeye. diger tarattan konser yolu ile
mUzikseveriere sanat ve kaltOr hizrneti sunmaktadrr.
Bu emac dogrultusunda bu gOne kadar Ankara (6),
Antalya (2). Isparta (1), cenakke!e (4), Denizli (1),
Kaslamonu (1), Karadeniz Ereglisl (1), Konya'da (1)
basanh konser vermis. ~e~it li Oduller elrrustrr. Aynca
konserferi 6vgQ doJu kritiklerle, bastnda ge ni~ bir bicimde yeralmaktadtr .
Konser repe rtuanm olustururken; birinci b610mde
Barok, Klasik, Aomantik ve ~agda ~ d6nemlere ait ildIi, CKj:lQ ve dcrtlulere. ikinci bolumde ise toplulugun
tOm elemanlannca sestendirilecek mOzik eserlerine
(Macar Danslan , cok seslendirmis TOrk Halk Tur·
kuleri, Amerikan pop-caz 1QrO mOzikleri, vb...) yer
vererek: hem mOZik tarihinin deg i~ik dOnemlerine a ~
omekleri. hemde gOnOmOZ insanlannm slk~ dinledik:leri, gOncelligini toruyan nitelikli popnler muzikleri seslendirmeyi ilk ve ama~ edi n mi~erdjr.
"Nostaljl Oda MOzigl Toplulugu·nu olusfuran
sanatcrtar srrasryla: Soprano : Demet ILIK (Muzik
Egitimcisi, Ambasador Korosu va TAT Ankara Radyow Cocuk Korosu $efledirdenl A ot : Yrd. Doc. A.
Aydin ILiK (G. O. Gazi Egnim FakOltesi, Muzik Egitimi B6lumQ Ogretim Oyesi), FICrt: Nidal rOZEL (Ankara Devlet Opera ve Balesi Orkestrasr tlCrt sa:
nal~l sl , Ankara Ingiliz Okulu Flut Egilimcisi), Flut
Loise CELESL (Amerikah, Bilkent Oniversilesi FICrt
Egnimcisi), Fagot: Erl"" FARKAS (Mecar, Eski ~ hir
Anado lu Oniversitesi, Devlet Konservetuvan, Ogrelim Oyesi), Viyolonsel : Katalln NEMETH NYARI
(Macar, Eskif ehir A~dolu universites Devlet Konservatuven OQretim UyeSl), Piyano: Robert FARKAS (Macar, Eski~ehir Anadolu Oniversitesi Devlet
Konservst uvsn O{j;retim Oyesi) va toplulugu ~­
h ~hran , repertuvan hazrrlayen Istvan NEMETH
(Macar, Esk~hir Anadolu Oniversitesi Devlet Kenservatuvan Ogretim Oyes~ dir. •
43
MuziK ANS iKLOPEOisi YAYINLARI
ahmet seliin teymur
" ko~ e yazlsl" odUifi
KJYI KOlla r ve Sanat de lg!sinin Iwrucus u. yazar, muzik adami, deQerti unat~ l Ahmel Salim T eymur'un amsme. 610mCrlOn 10. y tld6numu n edeniyle, bir
-Ko, • .
Vazl • •- yantmaSIdlzenrenmltti r.
KQNU: 2000'11 Vlliann E,lglnde,. ~.gdaf l uridye 'nln Kultar _ Sanat A1anlndald Blrl kl ml ve Su B j.
rtkknln GelecegL..
Y811 pna Kotulla n :
1· Ya n,",a. amal6r - prolesyonel tUm yazarlara ~Iktlr.
Yat sln lriamasl yolctur.
2· Yan,maya ha r ya ntmacl bir OrunOyle kaillabilec ell.tir.
3- Yan, mada yanpcaklar gtI~.k adIann. kullana ca klar , takma ad kullanJlmayacaktlf. Yant macllar
gOoderee. kJ eri On)Rer. 6 Zgec;mi, le rini. yazlfma
adreslarini.lalefon numerala nn. ekIeyeceklerdi r.
4- Orunl ar en QOk lid dak tilo sayta s. v a makine y azrs t i1 e
yazl lml,oIacaktll.
50 Ya ntmacll ar ONnlerin! 10 (on) su ra l oIa ra k gOOdereceklerdi r.
6- Yan,macllann u runleri, geri \leri lmeyec:ektir.
Yazlfm a Adresl : Hkadrm S k. 21 / 5
06109 Gaziosmanpasa - ANKARA
Tel.: (03 12) 437 99 05
MAviNOTA
Mu zik ve Sanat Dergis i
Ab o ne
Kceunen : YIII.k : 500.000 TL
: 6 A yhk : 250 .000 TL
YUrtd11l1 Abon e : 50 OM.
Y az lil ma A dre si : P. K . 20S · 6 1004 • TRABZ O N
Ed e n
: 50.000 TL (K OV d ahil)
Telelax
: (4 6 2) 224 26 30
lstanbul Te ms ilc isi : Osman A a zi A K SU
T e l. : (2 12)28816 80
Izmir Te ms ilc isi
: Mel ih GOLEA
DIZG I: EFOR Masa Oata YaYlnelilk & OlganJ zasyon
r eI.: ( 462) 32644 26 F..: (462) 322 29 96 : TRABlON
7- OrUnler, A h Rlet Ozer, P. K. 214 61002 - T RABlON
adr es.ine - Ah met Sellm Taymu r Ko,. YaD.1Yan,..
m UI - adlyla postalanacaktlr.
8- Yansmanm s~ici ku rulu, SOY~1 dizinine g6r e; Bald
Ak gOl, Ib r ahi m Otzman ,' GOInaz Teymur Gezg ln,
Subutay Hlk me t, Om« GOner, A hm et Ozer , l ek..
rl y a Sak a, Gu ndogdu Sanlmer ve Ra aim $Im, ek'ten oIu ~ma kladtr.
9- Ya ntmada Birincilik, lkincili k ve ~ncOIOk 6dCII1eri
verilecaktir. Blrinci gelen orOn sahibine 5 (be ~) milyon, ikinciye 3 (~l mil yon Oo;OncOye 2 ~ ki) m~yon
lira ve ay nca birer plak et v ernec eknr. vensmeoe ilk
10'8 giren Orun sahipleri KIY I'nln 1 (bi r) yllhk abonesi
yaptlacak, Orunle r KIYl 'da ya Yllnl anacak tlr.
10· Yanfmaya OrOn gOnd erme ta rihi, en son 1 Mart
1995'Iir, SonUC;lar, 1 Ni san 1995 tarihinda at;llanacakur.
Bu 6I;lj1; Ahm et Salim T aymur'un aile siy le , KIYI KOIlOr
ve Sana t d ergislnc e orta klafa dOzenlenmiflir.
KIVI
Sahib i
: Sevilay BA YLAN
Gene t Yaym Yonel m e ni : M, Semin BAYLAN
Ya ZI lill eri Y o net men i
: H o ly a OZMEN
K apak .l~ O Ozen leme
:
Dizgi
: Is m ail FANDAKU
Sa na t Dan l ~ ma n larl
: Ahmet O lER
M. Ae,a' S U ME R K A N
Gundo9du SANIME R
Abone edelin in , MGf it Semitl B A YLAN adlna 731 986
n o lu post.t;eki hesablna ya tlrlkhkta n ecnre, d elgi
adre sine b ilgi velilmes i ri ca olu nul.
GOnden.n (Inr.lerin daktilo it. yazllmaSl rica oIlSlur.
Oronler yaylmlansrn, yaYlmlanmasln 98ri \lerilmez.
Basun Yel i: Kllrrul~n i: G aze tes t Ofset T esisleri
TEL: 0(462) 3253900 (3 hal) Fa ll: : 32S3904 TR ABZ ON