DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE - AVRUPA BİRLİĞİ MALİ İŞBİRLİĞİ
Kurumsal Yapı
Türkiye’de katılım öncesi mali yardımlar “merkezi olmayan uygulama sistemi – decentralized
implementation system (DIS)” kapsamında uygulanmaktadır. Ayrıca bu sistem kapsamında
oluşturulan ve görev alan yapılar ve aktörler dönemler itibariyle (IPA öncesi 2002-2006 ve
IPA sonrası 2007-2013) bazı farklılıklar arz etmektedir. Her iki dönemde de AB fonlarının
uygulamasında doğrudan sorumlu olan kurumlar akreditasyon ve yetki devrine tabi
olmuşlardır.
1. 2002-2006 Dönemi Kurumsal Yapı
2002-2006 döneminde katılım öncesi mali yardımların uygulanmasında rol alan yapı, kurum
ve aktörler 2500/2001 sayılı “Türkiye için Katılım Öncesi Mali Yardıma Dair Çerçeve
Tüzük”, Avrupa Komisyonu ile Türkiye arasında “Merkezi Finans ve İhale Birimi’nin
Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı” ve “Ulusal Fon’un Kurulmasına İlişkin Mutabakat
Zaptı” ve bu Mutabakat Zaptında bazı değişiklikler öngören “Mutabakat Zaptına 1 No’lu Ek,
14 Mayıs 2004 tarihinde imzalanan Çerçeve Anlaşma, 2001/41 ve 2002/50 sayılı Başbakanlık
Genelgeleri ile belirlenmiştir.
Yukarıda zikredilen mevzuat çerçevesinde oluşturulan yapı, kurum ve aktörlere ilişkin özet
tablo aşağıda yer almaktadır.
Sıfat
Kim?
Sorumluluk Alanı
NIPAC
AB Bakanlığı
Koordinasyon, Programlama, İzleme
NAO
Hazine Müsteşarı
Mali yönetim, Ulusal Fon Başkanlığı
Ulusal Fon
Hazine Müsteşarlığı
Fon yönetimi
MFİB
Hazine Müsteşarlığı
Uygulama (İhale, Sözleşme, Ödeme,
Muhasebe, Mali Raporlama)
PAO
MFİB Başkanı
Program Yönetimi
MİK (Mali İşbirliği
Komitesi)
JMC
SPO
Denetim
NIPAC başkanlığında
Dışişleri Bakanlığı,
Maliye Bakanlığı,
Hazine Müsteşarlığı,
Kalkınma Bakanlığı,
AB Bakanlığı
NIPAC, NAO, MİK
Üyeleri, AB
Delegasyonu, Komisyon
Kurum / Kuruluş
temsilcisi
HKK,
Sayıştay,
Programlama
Programların izlenmesi ve değerlendirmesi
Projenin teknik uygulaması
İç Denetim, İnceleme, Soruşturma
Dış Denetim
_________________________________________________________________________________________ 1
NAO Ofis
2002-2006 dönemindeki yapı, kurum ve aktörler ile bunların görev ve sorumluluklarına
ilişkin detaylı bilgiler “Yapılar, Aktörler ve Sorumluluklar (2002-2006 Dönemi)” belgesinde
yer almaktadır.
2. 2007-2013 IPA Dönemi Kurumsal Yapı
IPA kapsamında yararlanıcı ülkede oluşturulması gereken yapılar ve aktörler temel
olarak IPA Uygulama Tüzüğünün 21. maddesinde yer almaktadır. Aynı şekilde, IPA
Uygulama Tüzüğünün çeşitli maddelerinde, imzalanan diğer anlaşmalar ve ulusal düzeyde
yapılan diğer düzenlemelerde sisteme ilişkin diğer yapı ve aktörlere ilişkin hükümler
bulunmaktadır.
IPA ile temin edilen yardımlarının uygulanması çerçevesinde sağlanan AB mali
yardımlarıyla ilgili işbirliği kurallarını düzenlemek amacıyla AB ile Türkiye arasında
11.07.2008 tarihinde IPA Çerçeve Anlaşması imzalanmıştır. Söz konusu anlaşma, 3.12.2008
tarih ve 5824 sayılı Kanunla TBMM tarafından uygun bulunmuş, 2008/14450 sayılı Bakanlar
Kurulu kararı ile onaylanarak 24.12.2008 tarih ve 27090 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir.
IPA Uygulama Tüzüğü ve Çerçeve Anlaşma, 2007-2013 döneminde, AB mali
yardımlarının yönetimi için 2007 öncesi dönemde (2002-2006 döneminde) oluşturulan
sistemde yer almayan yeni yapı ve aktörler ile yeni sorumluluklar öngörmektedir. Bu yeni
yapı ve aktörleri tayin etmek üzere ilk önce 2007/70 sayılı Başbakanlık Genelgesi, daha sonra
da daha kapsamlı olan 2009/18 sayılı Başbakanlık Genelgesi ve daha önceki genelgeleri
güncelleyen 2011/15 sayılı Başbakanlık Genelgesi (IPA Genelgesi) yayımlanmıştır.
2011/15 sayılı IPA Genelgesi’nin kabul edilmesiyle, IPA öncesi (2007 öncesi)
dönemde kurulan yapı tadil edilmiş ve 2001/41, 2002/50, 2007/70 ve 2009/18 sayılı
Başbakanlık Genelgeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
2007-2013 IPA döneminde yukarıda zikredilen mevzuat çerçevesinde oluşturulan yapı, kurum
ve aktörlere ilişkin özet tablo aşağıda yer almaktadır.
Yapı/Aktör
Yetkili Akreditasyon Görevlisi
(CAO)
Kim?
Hazine'den sorumlu
Başbakan Yardımcısı
Sorumluluk Alanı
Ulusal IPA Coordinatörü (NIPAC)
AB Bakanlığı Genel
Sekreteri
AB fonlarının genel
koordinasyonu, Programlama,
İzleme, Değerlendirme
Ulusal Yetkilendirme Görevlisi
(NAO)
Hazine Müsteşarı
Fonların mali yönetimi,
Program Otoritelerinin
akreditasyonu, gözetimi,
güvence verme, UF Başkanlığı
Stratejik Koordinatör
Kalkınma Bakanlığı
Müsteşar Yardımcısı
Ulusal Fon (UF)
Hazine Müsteşarlığı
Merkezi Finans ve İhale Birimi
MFİB
Program Yetkilendirme Görevlisi
(PAO)
MFİB Başkanı
NAO ve UF'nin akreditasyonu
IPA 3. ve 4. bileşenlerin
koordinasyonu
AB fonlarının mali yönetimi,
mali kontrol, muhasebe, mali
raporlama
İhale, Sözleşme, Ödeme,
Muhasebe, Mali Raporlama
Program Yönetimi
_________________________________________________________________________________________ 2
NAO Ofis
IPARD Ajansı
Yönetim Otoritesi
Denetim Otoritesi
Tarım ve Kırsal
Kalkınmayı Destekleme
Kurumu (TKDK) ve bağlı
İl Koordinatörlükleri
Tarım Bakanlığı – Tarım
Reformu Genel Müdürlüğü
Hazine Kontrolörleri
Kurulu (HKK)
Ulusal Otorite
AB Bakanlığı
İç Denetim Birimi
İlgili Kurumlar
Proje Başvuru Çağrısına Çıkma,
İdari ve Yerinde Kontrol,
Sözleşme, Ödeme, Muhasebe,
Mali Raporlama
Programlama, Tanıtım, İzleme,
Değerlendirme
Sistem Denetimi
Programlama, İzleme,
Değerlendirme
İç denetim
Program Otoriteleri:
Yapı/Aktör
IPA I. Bileşen
IPA II. Bileşen
IPA III. Bileşen
Program
Otoriteleri
IPA IV. Bileşen
IPA V. Bileşen
Kim?
AB Bakanlığı+MFİB
AB Bakanlığı+MFİB
Çevre ve Şehircilik,
Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme ile Bilim
Sanayi ve Teknoloji
Bakanlıkları
Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı
TKDK (IPARD Ajansı),
Tarım Reformu Genel
Müdürlüğü (Yönetim
Otoritesi)
Sorumluluk Alanı
Operasyonel Programların
hazırlanması ve uygulanması
IPA Kapsamındaki İzleme Komiteleri:
Yapı/Aktör
İzleme
Komiteleri
Kim?
NIPAC ve Komisyon
eşbaşkanlığında, NAO,
Dışişleri Bakanlığı, Maliye
IPA İzleme Komitesi
Bakanlığı, UF, Ulusal
Otorite, MFİB, Stratejik
Koordinatör, Program
Otoriteleri
NIPAC ve Komisyon
eşbaşkanlığında, NAO,
Geçiş Dönemi ve
PAO, Dışişleri Bakanlığı,
Kurumsal Yapılanma
Maliye Bakanlığı, UF, AB
Bileşeni İzleme Komitesi
Bakanlığı, MFİB, Kalkınma
Bakanlığı
Çevre, Ulaştırma,
İlgili Program Otoritesi ve
Bölgesel Rekabet
Komisyon eşbaşkanlığında,
Edebilirlik, İnsan
NIPAC, NAO, Stratejik
Kaynaklarının
Koordinatör, MFİB, Maliye
Geliştirilmesi Operasyonel Bakanlığı, ilgili kurum ve
Programları İzleme
kuruluşlar, gerektiğinde sivil
Komiteleri
toplum kuruluşları (STK)
Sorumluluk Alanı
IPA Programlarının etkin
ve uyumlu bir şekilde
uygulanması, izlenmesi ve
değerlendirilmesi
İzleme, Değerlendirme
İzleme, Değerlendirme
_________________________________________________________________________________________ 3
NAO Ofis
Kırsal Kalkınma İzleme
Komitesi
Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı ve Komisyon
eşbaşkanlığında, İçişleri,
Maliye, Bilim Sanayi ve
Teknoloji, Kültür ve Turizm,
İzleme, Değerlendirme
Kalkınma, Çevre ve
Şehircilik Bakanlıkları,
Hazine Müsteşarlığı, AB
Delegasyonu, ilgili
kuruluşlar ve STK'lar
Diğer Komiteler:
Yapı/Aktör
Koordinasyon
Kurulu ve
Komiteleri
Kim?
Başmüzakereci
başkanlığında, NIPAC,
NAO, Kalkınma Bakanlığı
Müsteşarı, Dışişleri
Mali İşbirliği
Bakanlığı Müsteşarı, Maliye
Koordinasyon Kurulu
Bakanlığı Müsteşarı,
Program Otoritesi
Bakanlıkların Müsteşarları,
MFİB Başkanı (PAO)
AB Bakanlığı başkanlığında,
Geçiş Dönemi Desteği Dışişleri ve Maliye
ve Kurumsal Yapılanma Bakanlıkları, Kalkınma
Komitesi
Bakanlığı, Hazine
Müsteşarlığı, MFİB
Ulusal Otorite
başkanlığında, Dışişleri
Sınır Ötesi İşbirliği
bakanlığı, Kalkınma
Komitesi
Bakanlığı, AB Bakanlığı,
MFİB
Kalkınma Bakanlığı
başkanlığında, Stratejik
Bölgesel Kalkınma ve
Koordinatör, 3. ve 4. Bileşen
İnsan Kaynaklarının
Program Otoritesi
Geliştirilmesi Komitesi Bakanlıklar, Dışişleri ve
Maliye Bakanlıkları, Hazine
Müsteşarlığı ve MFİB
Sorumluluk Alanı
Mali işbirliği sürecinin
genel işleyişinin
koordinasyonu, izlenmesi
ve değerlendirilmesi
Önceliklerin, programlama
ve proje hazırlama
sürecinin değerlendirilmesi
ve yönlendirilmesi
Programlama ve teknik
uygulama sürecinin
koordinasyonu
Operasyonel Programlar
(OP) ile Stratejik Çerçeve
Belgesinin uyumu,
Projelerin yatırım programı
ile ilişkisini
değerlendirmek, OP'lerin
izleme ve değerlendirmesi
2007-2013 IPA dönemindeki yapı, kurum ve aktörler ile bunların görev ve sorumluluklarına
ilişkin detaylı bilgiler “Yapılar, Aktörler ve Sorumluluklar” adlı belgede yer almaktadır.
_________________________________________________________________________________________ 4
NAO Ofis