25. KURULUŞ YILDÖNÜMÜMÜZÜ COŞKUYLA KUTLADIK

Transkript

25. KURULUŞ YILDÖNÜMÜMÜZÜ COŞKUYLA KUTLADIK
Şirketimizin kuruluşunun 25.
yılını, 20 Haziran 2009, Cumartesi
günü mevcut ve eski
çalışanlarımızın ve ailelerinin de
katılımıyla, Sosyal Tesisler piknik
alanında düzenlenen şenlikler ile
kutladık.
Fabrikamızın kapılarının
çalışanlarımızın aileleri ve
yakınlarına da açıldığı kutlamalar
sırasında tüm çalışanlarımız,
yıllardır emek vererek ortaya
çıkardıkları ürünleri aileleri ve
arkadaşları ile paylaşmanın ve 25.
yıla özel hatıralar bırakmanın
mutluluğunu yaşadı.
Gündüz saatlerinde piknik
alanında mangal eşliğinde doğanın
tadını çıkartan ailelerin çocukları da
unutulmadı. Gün boyunca çeşitli
sanat çalışmaları, eğlenceli oyunlar
ve oyuncaklar ile doyasıya eğlenen
çocuklar, sonrasında da annebabalarının yarışmalardaki
başarılarını izleme fırsatı buldu.
Savunma Sanayii Müsteşarı Sn.
Murad Bayar, Kazan Kaymakamı
Sn. Özlem Bozkurt Gevrek, TSKGV
Genel Müdür Yardımcısı Tuğa. (E)
Ahmet Şenol, TUSAŞ Yönetim ve
2
TAI’NİN SESİ • EYLÜL’ 2009
Denetim Kurulu üyeleri ve bir çok
üst düzey yetkili de etkinliğimize
katılarak bu mutlu günümüzde bizi
yalnız bırakmadı.
Türk Hava Kurumu’nun (THK)
paraşütle atlama, model uçak ve
motorlu yamaç paraşütü gösterileri
beğeni ile izlenirken, yine THK
tarafından yapılan Şirketimizin
özgün projesi Türk Başlangıç ve
Temel Eğitim Uçağı-HÜRKUŞ’un
model uçağının uçuş gösterisi de
büyük ilgi gördü. Ardından yapılan
dans yarışmaları ve çeşitli
etkinlikler, hem katılanlara, hem de
izleyenlere eğlenceli anlar yaşattı.
Çalışanlarımız ile yapılan
röportajlarla renklenen şenliklerde
Genel Müdürümüz Sn. Muharrem
Dörtkaşlı, röportajında 25. yılını
dolduran çalışanlarımızı kutlayarak
Şirketimizin havacılık sektörü için
genç olduğunu, buna rağmen çok
önemli başarılara imza attığını
söyledi. Gerek personel sayısı,
gerekse personelin aldığı
sorumluluklar anlamında
Şirketimizin her geçen yıl
büyüdüğünü vurgulayan Dörtkaşlı,
Türk milletine hep birlikte gurur
duyacağımız bir havacılık sanayi
oluşturacağımızı ifade etti.
Şirketimizde 15, 20 ve 25’inci
hizmet yılını dolduran değerli
personelimize verilen ödüllerin
ardından yapılan coşkulu
konuşmalarla bu özel gün daha da
anlam kazandı. Şirketimizde 25.
yılını tamamlayan çalışma
arkadaşımız Hilal Yüksel yaptığı
konuşmada; geçen 25 yılda şantiye
binasından modern üretim
tesislerine, tüm teknolojik
gelişmelere bizzat şahit olduğunu
ve 25 yılını doldurmaktan duyduğu
mutluluğu ifade etti.
Vokaliz grubunun keyif veren
şarkıları ve ünlü sanatçı Ferhat
Göçer’in konseriyle son bulan gece,
marşlar ve kutlamalarda artık
gelenekselleşen havai fişek
gösterisi ile eşsiz görüntülere sahne
oldu.
Çeyrek asırı geride bırakmanın
haklı gururuyla, bir çok ilk ve
başarıda emeği geçen tüm
personelimize ve bizlerden
desteklerini esirgemeyen
büyüklerimize teşekkür ediyor,
Şirketimize nice yıllar diliyoruz.
İçindekiler
TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.
ISSN 1301-6075
TAI’NİN SESİ 88
TUSAŞ ADINA SAHİBİ
Muharrem DÖRTKAŞLI
SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ
Orhan Veli KAYA
İçindekiler ...................................................................................... 3
Yayın Kurulu’ndan .......................................................................... 4
YAYIN KURULU
Bican ÇELİK ATEŞ (Başkan)
Bilge TOKMAKÇIOĞLU
Yönetim’den .................................................................................. 5
Hande ERDEM
Nevin ÜÇYILDIZ
Uğur BAYDUR
İş Geliştirme Faaliyetleri ...............................................................6-13
DANIŞMA KURULU
Atila HAŞLAMAN
Boğaçhan TELERİ
Tesislerimizden .........................................................................13-24
Canan AVŞAR
Selmin ERMİŞ
Yeşim NEFTÇİ
Organizasyon, Fuar ve Sergiler ...................................................24-29
FOTOĞRAFLAR
Ferda GÜNAYDIN
Tasarım ve Mühendislik Faaliyetleri ........................................... 30-41
İDARE YERİ
TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.
P.K. 18, Kavaklıdere 06692
Ankara / TÜRKİYE
Havacılık Tarihi Köşesi ...............................................................42-43
Tel: (312) 811 18 00
Faks: (312) 811 14 25
www.tai.com.tr
Ziyaretçilerimiz ..............................................................................44
TASARIM, GRAFİK UYGULAMA
Etkileşim Grafik Tasarım
Tel: (312) 441 71 93
Personelimizden ........................................................................45-51
BASKI
Ankara Ofset
TSK Vakıfları .............................................................................52-54
Aktüel ...........................................................................................55
3
Yayın Kurulu’ndan
Değerli Okurlarımız,
Ağustos ayında
gerçekleştirdiğimiz toplu tatilden
sonra, TUSAŞ ailesi olarak
çalışmalarımıza büyük bir heves ve
motivasyonla başladık.
10 Ağustos tarihinde Savunma
Sanayii Müsteşarlığı ile
imzaladığımız “F-16
Modernizasyonu Seri Montaj
Projesi” bu heves ve
motivasyonumuza bir de heyecan
kattı. TUSAŞ çatısı altında üretilen
F-16’ların, kuruluşumuzun 25’inci
yılında tekrar tesislerimize
alınmasından büyük bir mutluluk
ve heyecan duyuyoruz. Söz konusu
törenin detaylarını ilerleyen
sayfalarda bulacaksınız.
Türk F-16’larının yanı sıra,
diğer ülkelerin F-16 modernizasyon
çalışmalarında yer alan Şirketimiz,
Ürdün F-16 Uçaklarının
Modernizasyonu’nu başarı ile
tamamladıktan kısa bir süre sonra,
benzer, ama daha büyük hacimli
bir imzayı da kardeş ülke Pakistan
F-16’ları için attı. Böylece, hem
F-16 üretimi, hem de F-16
modernizasyonu konularında
4
dünyanın iddialı firmalarından
biri haline geldik. Diğer F-16
modernizasyon faaliyetlerimiz ile
ilgili detayları yine bu sayımızda
okuyabilirsiniz.
Kuruluşumuzdan bugüne
kadar yaptığımız tüm
çalışmalarımızda, Ülkemizin milli
gücünü ve bunun bir alt unsuru
olan askeri kapasiteyi destekleyecek
teknolojik kapasiteyi geliştirmek
amacımızı aklımızdan
çıkarmıyoruz. Faaliyetlerimizi bu
anlayış içinde öncelikle Türk Silahlı
Kuvvetlerimizin hava-uzay
ihtiyaçlarını özgün ve egemen
sistemlerle karşılayacak kabiliyet ve
ürünleri geliştirme ekseninde
yürütmekteyiz. Bu çerçevede
yürütmekte olduğumuz, başta Türk
İnsansız Hava Aracı (TİHA) ve
Türk Başlangıç ve Temel Eğitim
Uçağı (HÜRKUŞ) olmak üzere,
özgün geliştirme projelerimiz ile
ilgili son gelişmeleri de bu
sayımızda sizlerle paylaşmaktan
büyük mutluluk duyuyoruz.
Geride bıraktığımız dönemde
tanıtım ve pazarlama
faaliyetlerimiz kapsamında Nisan
ayında İstanbul’da düzenlenen
9. Uluslararası Savunma Sanayii
Fuarı (IDEF 2009) ile Haziran’da
Fransa/Paris’te düzenlenen Paris
Havacılık Fuarı’na birer standla
katılarak görev aldığımız projelerin
çeşitliliği ve niteliğiyle katılımcı
firmalar arasında fark yarattık.
Bu sayımızda, bir kuruluşu
olmaktan gurur duyduğumuz Türk
Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme
Vakfı ile diğer TSK Vakıfları’na
ilişkin bilgilerinizi de güncelleme
şansına sahip olacaksınız.
Ayrıca, keyifle okuyacağınıza
inandığımız yeni bir köşemiz var.
“Havacılık Tarihi Köşesi” adını
verdiğimiz köşede sizlere
TOMTAŞ’tan başlayıp Şirketimize
kadar uzanan Cumhuriyet
tarihimizin uçak sanayine ilişkin
bilgi aktarmayı hedefliyoruz.
Hepimiz için gurur ve
başarılarla geçen bir dönemi daha
tamamlarken; 25’inci yılımızı
kutladığımız bu sene tüm TUSAŞ
paydaşlarını gururlandıracak nice
başarılarımızı, yine bu sayfalarda
paylaşabilmenin inancıyla tüm
okurlarımıza esenlikler diliyoruz.
YAYIN KURULU
Yönetim’den
Değerli Paydaşlarımız,
TUSAŞ Ailesinin Kıymetli
Mensupları,
Şirketimizin kuruluşunun 25’inci
yıldönümünü kutlamaktayız. Buna
yönelik ayrı bir nüsha çıkarılması
planlandığı için bu yazımda Kutlama
Etkinliklerine yönelik konulara
girmeyeceğim. Sadece, Şirketimizin
kuruluşuna vesile olan ve kuruluş çalışmalarının karar ve
uygulama süreçlerinde görev alan tüm büyüklerimizin,
emeği geçen herkesin katkılarına şükran duygularımızı
iletmek istiyorum.
Tüm dünyayı saran ekonomik kriz nedeniyle
müşterilerimizden belirli oranlarda sipariş iptallerinin veya
ötelemelerinin ilan edilmesi 2009-2010 döneminin oldukça
zor geçileceğini göstermektedir. Bu sıkıntılı dönemden,
hiçbir paydaşımızda önemli ölçüde rahatsızlık yaratmadan,
çıkılması yönündeki çalışmalarımız devam etmektedir;
başaracağımızı ümit ediyorum. Üstelik bu dönemden;
teknolojisini yenilemiş, ürün yelpazesini genişletmiş, küresel
rekabet gücünü artıracak süreçleri geliştirmiş, 25 yılın
getirdiği kaçınılmaz onarma ve yenileme masraflarını
yapmış olarak ve imzalamış olduğumuz sözleşmelerin
altyapısını hazır hale getirmiş bir durumda, tüm
rakiplerimizden daha hazırlıklı olarak çıkacağımızı ifade
etmek istiyorum. Özetle; pasif bir bekleyiş yerine aktif bir
hazırlık sürecinde olduğumuzu belirtmek istiyorum.
Bu yılın içerisinde Özgün Geliştirme Projelerindeki
faaliyetlerimiz tüm hızıyla devam ediyor. İHA ve HÜRKUŞ
Eğitim Uçağı Projelerinde önemli kilometre taşlarını geçmiş
bulunuyoruz. Kritik Tasarım Gözden Geçirme Toplantıları
tamamlandı ve üretimler başlatıldı. Emeği geçen tüm
arkadaşlarımı tebrik ediyorum. Öte yandan heyecanımız
artmaktadır, çünkü önümüzdeki yıl uçuşlarımızın
başlayacağı bir dönem olacak. C-130, YARASA, T-38 gibi
kapsamlı modernizasyon projelerinin her birinde değişik
aşamaları geçmekteyiz. YARASA’nın ilk iki helikopterinin
teslimatında yaşadığımız gururu C-130 ve T-38
Projelerinde de yaşamak için arkadaşlarımız gerçekten
yoğun bir faaliyet içerisindeler. Bu projelerin tamamen milli
olanaklar ile tamamlanmasını müteakip her türlü hava
platformunun modernizasyonunda dünyanın en önemli
şirketlerinden biri olacağımızı iftiharla belirtmek isterim.
Ürdün F-16 Uçaklarının Modernizasyonu’nu başarı ile ve
takvimi içerisinde tamamlayan Şirketimiz hemen akabinde
benzer ama daha büyük hacimli bir imzayı da kardeş ülke
Pakistan F-16’ları için atmış bulunmaktadır. Ayrıca, Türk
Hv.K.K.lığının 165 adet F-16’sının Şirketimiz tarafından
Modernizasyonu konusundaki
sözleşme de imzalanmış
bulunmaktadır. Bu projedeki güzel
bir haber de 1’inci HİBM (Eskişehir)
ile yapılacak işbirliğidir.
Tam da bu noktada, yeni
sözleşmelerin imzalanmasından Şirketim adına duyduğum
mutluluktan bahsederken, milli savunma sanayini yakından
ilgilendiren, tanığı olmaktan son derece heyecanlandığım ve
sizlerle mutlaka paylaşmam gerektiğini düşündüğüm bir
gelişmeye de ayrıca yer vermek istiyorum: 25 ve 26
Ağustos tarihlerinde, Hv.K.K. ve Dz.K.K. Karargahlarında
saygıdeğer Komutanlarımızın devir teslim törenleri
gerçekleştirildi. Her iki törende de gerek veda eden
Komutanlarımız Org. A. BABAOĞLU ve Ora. M. ATAÇ,
gerekse görevi devralan Org. H. AKSAY ve Ora. U. YİĞİT,
konuşmalarının önemli bir bölümünü Milli Savunma
Sanayindeki gelişmelere, yürütülen projelere ve
beklentilerine ayırdılar. Komutanlarımız bu konuşmalarında,
sektörümüze verilen önemle birlikte, beklentilerinin
yükseldiğini, gelişmelerin de, en üst seviyede, çok yakından
takip edilmekte olduğunun mesajını net bir şekilde verdiler.
Sorumluluğumuzun ve omuzlarımızdaki yükün her geçen gün
artacağı sanırım hepimiz için çok aşikar.
2008 resmi verilerine göre, ihracatta Ankara
4’üncüsü, Türkiye 87’ncisiyiz. İlk 500 En Büyük Sanayii
Kuruluşu Listesi’nde Türkiye 179’uncusuyuz. Bu rakamlar
her sene ciddi boyutlarda gelişiyor olmasına ve girişte
bahsettiğim Global Krizin olumsuz etkilerine rağmen,
2009 verilerimizin bunlardan çok daha iyi olacağını ümit
ediyorum.
Tüm dünyayı şaşırtmakta olduğumuzu ve buna devam
edeceğimizi, katıla geldiğimiz önemli uluslararası savunma
ve havacılık fuarlarında dünyanın lider firmalarının üst
düzey yetkilileri ile yaptığımız görüşmelerde ve standımızı
ziyaret edenlerden aldığımız olumlu tepkilere dayanarak
açıkça söyleyebilirim; şaşırtmaya devam edeceğimizden de
hiç şüpheniz olmasın.
Katkıda bulunan tüm paydaşlarımıza ve hayallerimizi
gerçekleştirmek için gecesini gündüzüne katan tüm
personelimize içten şükranlarımı ve sevgilerimi sunarım.
Saygılarımla,
Muharrem DÖRTKAŞLI
Genel Müdür
5
İş Geliştirme Faaliyetleri
YAN SANAYİ İLE İLİŞKİLERİMİZİ GÜÇLENDİRMEYE DEVAM EDİYORUZ
Şirketimiz, Hava Kuvvetleri
Komutanlığı için üreteceği KT-1T
Eğitim Uçağı’nın kuyruk bölümünde
yer alan yatay ve dikey kumanda
yüzeylerini (yatay-dikey stabilize) 5
Aralık 2008 tarihinde imzalanan bir
sözleşme ile Alp Havacılık firmasına
vermiştir.
Tüm sanayi sektörlerinde olduğu
gibi havacılık sanayinin de yan
sanayi desteği olmadan gelişmesi ve
dünya çapında rekabete girmesi
zordur. Bu gerçeğin bilincinde olan
TUSAŞ, halen yürütmekte olduğu ve
gelecekte üstlenmesi muhtemel
havacılık ve uzay sanayi projelerinde,
Türk kamu ve özel sektöründeki
yetenek ve kapasiteyi azami ölçüde
değerlendirmeye çalışmaktadır.
Bu sözleşme ile Alp Havacılık,
Hava Kuvvetlerimizin envanterine
girerek, on yıllarca cesur
pilotlarımızın yetişmesinde hizmet
verecek ve TUSAŞ tarafından
üretilecek olan, KT-1T Eğitim Uçağı
projesinde alt sistem üreticisi olarak
Soldan Sağa: Alp Havacılık Finans Müdürü Sn. Suat Tekin, Alp Havacılık Genel Müdürü Sn. Şenay İdil, Alp
Havacılık Ynt. Krl. Bşk. Sn. Tuncer Alpata, TUSAŞ Ynt. Krl. Üyesi Tümg. (E) Bülent Özer, TUSAŞ Genel
Müdürü Sn. Muharrem Dörtkaşlı, TUSAŞ Teknik Hizmetler Başkanı Sn. Ahmet Tokmakçıoğlu
yer alacaktır.
Eskişehir Organize Sanayi
Bölgesi’ndeki tesislerinde Sikorsky
Blackhawk, Seahawk, S76, S92,
CH53K ile F22, F35, F135, Boeing
787, A380, B737 gibi platformlar için
teknoloji yoğun üretim gerçekleştiren
Alp Havacılık, başta Sikorsky olmak
üzere, Pratt & Whitney, Pratt &
Whitney Canada, Goodrich Landing
Gear ve TUSAŞ gibi dünya
devlerinden oluşan bir müşteri
portföyüne sahiptir.
Alp Havacılık, KAI ve TUSAŞ Ekibi
KT-1T TEMEL EĞİTİM UÇAĞI (TEU) ALT PARÇA MONTAJINA BAŞLANDI
Temel Eğitim Uçağı (TEU)
Projesi kapsamında, Savunma
Sanayii Müsteşarlığı (SSM) ve Hava
Kuvvetleri Komutanlığı (Hv.K.K.)
tarafından Kore Cumhuriyeti Korea
Aerospace Industries, Ltd. (KAI)
firmasından 40 adet KT-1T Eğitim
Uçağı tedarik edilmektedir. KAI
firması ile Şirketimiz arasında 18
Temmuz 2007 tarihinde imzalanan
sözleşme gereği 35 adet uçağın
üretimi, nihai montajı ve uçuş
testleri Şirketimiz tarafından
yapılacaktır.
Proje kapsamında, KAI
tarafından Kore’de üretilecek ilk
beş uçak ise ön kabul
işlemlerinden sonra ana
gövdelerine ayrılarak TUSAŞ’a sevk
edilecektir. Şirketimizde montajları
yapılacak olan uçaklar, gerekli
işlemlerden sonra SSM/Hv.K.K.’na
teslim edilecektir.
Projede TUSAŞ yapımı ilk
uçağın (6ncı TEU KT-1T) teslimi
2010 yılının üçüncü çeyreği, son
6
uçağın (40ncı TEU KT-1T) teslimi
ve projenin tamamlanması ise 2012
yılının ikinci çeyreğine
planlanmıştır.
Bu kapsamda, ilk ünite
montajına 26 Aralık 2008 tarihinde,
SSM, KAI ve TUSAŞ temsilcilerinin
katılımıyla yapılan mütevazi bir
törenle başlanmış olup, SWBS 133
bölümünde bulunan “fire wall”
parçası üzerinde ilk işlem
gerçekleştirilmiştir.
KT-1T TEU Programının
başarıyla sürdürülmesini diliyoruz.
Soldan Sağa: TUSAŞ KAI Ofisi Satınalma Müdürü Sn. Han Hong Park, TUSAŞ KAI Ofisi Kalite Müdürü Sn. Min Goo Park, TUSAŞ KAI Ofisi
Program Yöneticisi Sn. Ji Young Song, İmalat Mühendisliği Müdürü Sn. Arif Köksal, Teknik Hizmetler Başkanı Sn. Ahmet Tokmakçıoğlu,
Operasyonlar Müdürü Sn. Serdar Ölez, TUSAŞ KAI Program Kontrol Ofisi (PKO) Program Müdürü Sn. W.R. Cho, Program Müdürü Sn. Cüneyt
Sohta, Tesisler ve Destek Hizmetleri Başkanı Sn. İsmail Ulubayram, TEU KT-1T Program Lideri Sn. Ali Şimşek, Entegre Uçak Sistemleri Grup
Başkanı Sn. Özcan Ertem, SSM Proje Müdürü Sn. Dinçer Batırbek, Üretim Başkanı Sn. Cemal Nadir Sayın, KAI TEU KT-1T Program Direktörü
Sn. Won Hyo Koo
BARIŞ KARTALI PROGRAMINDA ÖNEMLİ BİR KİLOMETRE TAŞI DAHA AŞILDI
Dört adet B737-700 uçağının
tadilat, entegrasyon ve test işlemleri
ardından Havadan İhbar ve Kontrol
(HİK) uçağına dönüştürülmesini ve
SSM/Hava Kuvvetleri
Komutanlığı’na teslimini öngören
Barış Kartalı Programı kapsamında,
iki uçağın Temmuz 2008’de
başarıyla gerçekleştirilen ilk
uçuşlarının ardından uçak boya
işlemleri de tamamlanmıştır.
Boeing-Seattle tesislerinde tadilat ve
test işlemleri yapılan uçak dışında,
Şirketimiz sorumluluğundaki üç
uçaktan ikisi Kayseri 2nci Hava
İkmal Bakım Komutanlığı
tesislerinde boyanmış ve boya
işlemlerinin ardından tesislerimize
getirilmiştir. Ayrıca bu iki uçak
üzerindeki görev sistemi kontrolleri
de Aralık 2008 itibariyle
tamamlanmıştır.
Program kapsamında, uçak
teslimat tarihlerinin değişmesine
Soldan Sağa: TUSAŞ Entegre Uçak Sistemleri Grup Başkanı Sn. Özcan Ertem, Boeing Alt Sözleşme Müdürü Sn. Jeffrey Pintar,
TUSAŞ Programlar Grup Müdürü Sn. Yılmaz Güldoğan
bağlı olarak, Boeing firması ile
Şirketimiz arasında 13 Şubat 2009
tarihinde, TUSAŞ’ın yeni dönemde
sağlayacağı destek faaliyetlerini
kapsayan bir anlaşma imzalanmıştır.
Söz konusu anlaşma ile, mevcut
sözleşme içinde yer almayan
hususlarda destek sağlanacak olup,
bu dönemde ortaya çıkabilecek
mühendislik değişiklikleri, servis
bülten gibi uygulamalar uçaklar
üzerinde gerçekleştirilecektir.
7
PAKİSTAN F-16’LARI ŞİRKETİMİZDE MODERNİZE EDİLECEK
Soldan Sağa: TUSAŞ Yönetim Kurulu Üyesi Tümg.(E) Bülent Özer, TUSAŞ Genel Müdürü Sn. Muharrem
Dörtkaşlı, Pakistan Savunma Tedarikleri Genel Müdürü Tümg. Waqar Kingrivi
Türk F-16’larının yanı sıra, diğer
ülkelerin F-16 modernizasyon
çalışmalarında yer alan Şirketimiz,
uluslararası arenadaki başarılarına
dost ve kardeş ülke Pakistan’ın F-16
Modernizasyon Projesi’ni de ekledi.
Böylece TUSAŞ, F-16 uçaklarının
modernizasyonu konusunda
önemli, güvenilir ve tercih edilen
bir merkez konumuna geldi.
Pakistan Hava Kuvvetleri’ne ait
F-16 uçaklarının
modernizasyonuna
ilişkin sözleşme, 29
Haziran 2009 tarihinde
Pakistan’ın Rawalpindi
şehrinde düzenlenen bir
törenle Şirketimiz ile
Pakistan Savunma Üretimi
Bakanlığı arasında
8
Ayaktakiler, Soldan Sağa: TSK Islamabad Ataşesi Dz.Kur.Alb. Erhan Şensoy, Svn.Ürt.Bk.lığı Müst.Yrdc.
Tümg.(E) Tariq Salim Malik, Svn.Ürt.Bk.lığı Müst. Korg.(E) Israr Ahmad Ghumman, TUSAŞ Gn.Md. Sn.
Muharrem Dörtkaşlı, Bakım D.Bşk. AVM. Qasim Masud Khan, T.C. Islamabad B.elçiliği Ticaret Müşaviri
Sn. Refik Özgür, Sözleşmeler Şb.Md. Yb. Jaweed Ali Soomro
İmza Masası, Soldan Sağa: TUSAŞ Ynt.Krl. Üyesi Tümg.(E) Bülent Özer, Pakistan Svn.Ted.Gn.Md. Tümg.
Waqar Kingrivi
imzalanmıştır.
Eylül 2006’da Pakistan’ın Karaçi
kentinde düzenlenen IDEAS
Savunma Fuarı sırasında teklif
çalışmalarının başlatılmasına ilişkin
ön protokolün imzalanmasının
ardından Şirketimiz, Pakistan Hava
Kuvvetleri tarafından F-16’ların
modernizasyonu için açılan
uluslararası ihaleye davet edilmiştir.
Pakistan makamları tarafından
yapılan nihai
değerlendirme
sonucunda
Temmuz
2008’de,
Şirketimiz
Avrupa’dan katılan diğer yüklenici
adayları geride bırakarak, projede
ana yüklenici olarak seçilmiştir. Bu
gelişmelerin ardından 2009 yılında
TUSAŞ ile Pakistan makamları
arasında sözleşme görüşmelerine
başlanmış ve varılan mutabakatın
ardından 29 Haziran 2009 tarihinde
sözleşme imzalanmıştır.
Mali boyutu 75 Milyon Dolar
civarında olan proje kapsamında
modernizasyon çalışmalarının Ekim
2010’da başlaması ve 46 ay
süresince tesislerimizde
gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
Benzer modifikasyonu Ürdün
Hava Kuvvetleri’ne ait F-16
uçaklarına uygulayarak Nisan
2009’da son uçağın teslimi ile
birlikte projeyi başarıyla
tamamlayan Şirketimizin, dost ve
kardeş ülke Pakistan Hava
Kuvvetleri’nin F-16’larının
modernizasyonunda da aynı
başarılı çizgiyi sürdüreceği
değerlendirilmektedir.
YARASA PROGRAMI
Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait dört
adet Black Hawk helikopterinin
modern aviyonikler, ilave dahili
yakıt tankları ve görev destek
sistemi ile modernizasyonunu
kapsayan YARASA Programı
kapsamındaki birinci (prototip)
Black Hawk helikopterinin Türk
Silahlı Kuvvetleri’ne teslimatı 18
Mart 2009 tarihinde, ikinci
helikopterin teslimatı ise 2 Temmuz
2009 tarihinde başarıyla
Kalan helikopterlerin
teslimatlarının 2009 yılı sonuna
kadar tamamlanması planlanmıştır.
Bir tasarım-geliştirme projesi
olan YARASA Programı ile
Şirketimiz, Teknoloji Transferi
hedeflerine uygun olarak; aviyonik
sistem entegrasyonu, değişik
platformlar için Uçuş Harekat
Yazılımı (OFP) geliştirme, yapısal
sistem modifikasyonu, elektriksel
sistem ve kablolama tasarım ve
uygulama, Sistem Entegrasyon
Laboratuarı (SIL) geliştirme ve
işletme, entegrasyon ağırlıklı sistem
testleri, yer ve uçuş testleri icra
kabiliyetleri ile çok sayıda yerli ve
yabancı alt yüklenici yönetimi ve
karmaşık sorumluklar içeren ana
yüklenicilik tecrübesi kazanmıştır.
HAVA LOJİSTİK KOMUTANLIĞI’NA 23 ADET TURNA
Türk Silahlı Kuvvetleri hava
savunma birliklerinin eğitim
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla bir
Ar-Ge projesi olarak başlatılan
Şirketimizin özgün tasarım ürünü
Turna Hedef Uçak Sistemi, düşman
uçak ve füzelerini simule edebilme,
yüksek manevra kabiliyeti, yüksek
hızı, kolay kullanımı, düşük görev
riski, modülerliği ve maliyet
etkinliği ile operasyonel ortamlarda
gerçekleştirilen atışlı görevlerde
etkinliğini ispatlamıştır. Turna
Hedef Uçak Sistemi, ayrıca TSK
envanterine giren ilk Türk tasarımı
ve üretimi hava sistemi olma
özelliğine sahip olup, halen aktif
olarak kullanılmaktadır.
Bu çerçevede, Hava Lojistik
Komutanlığı ile Şirketimiz arasında
23 Temmuz 2009 tarihinde
imzalanan Turna Hedef Uçak
Sözleşmesi kapsamında 23 adet
Turna üretilerek, kademeli olarak
Hava Lojistik Komutanlığı’na teslim
edilecektir. Üç parti halinde
yapılacak olan teslimatlarla ilgili
işlemlerin ilk aşaması olan üç adet
Turna Hedef Uçağı ve bir adet Yer
Kontrol İstasyonu’nun kabul
muayene işlemleri 26 Ağustos 2009
tarihinde tamamlanmıştır. Turna
Hedef Uçağı’na ilişkin gerekli
eğitimler Hava Kuvvetleri
personeline Şirketimiz tarafından
Ekim 2009’da verilmeye
başlanacaktır.
10’ar adet olarak planlanan
kalan teslimatların Nisan 2010 ve
Temmuz 2010’da gerçekleştirilmesi
öngörülmektedir. Turna Hedef Uçak
Sistemi’nin, NATO atış test sahası
olarak da kullanılan Şile Hava Uçuş
Er Eğitim Merkez Komutanlığı’nda,
Hava Kuvvetleri Komutanlığı ve
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın
yanı sıra birçok ülke eğitimlerinde
de kullanılması amaçlanmaktadır.
9
Hv.K.K. F-16 MODERNİZASYONU SERİ MONTAJ PROGRAM SÖZLEŞMESİ İMZALANDI
165 adet F-16’nın
modernizasyonu için Şirketimiz ile
Savunma Sanayii Müsteşarlığı
(SSM), F-16 simülatörlerinin
tedariki için de Havelsan ile SSM
arasındaki sözleşmeler 10 Ağustos
2009 tarihinde SSM’de yapılan
tören ile imzalanmıştır.
Törene aralarında Milli
Savunma Bakanı Sn. Vecdi Gönül,
Hava Kuvvetleri Komutanı Org.
Aydoğan Babaoğlu, Savunma
Sanayii Müsteşarı Sn. Murad Bayar,
TSKGV Genel Müdürü Korg. (E)
Engin Alan’ın da bulunduğu çok
sayıda sivil ve askeri yetkili
katılmıştır.
F-16 Modernizasyonu Seri
Montaj Programı, Hava Kuvvetleri
Komutanlığı’nın ihtiyacı
doğrultusunda Şirketimiz
tarafından yürütülmekte olan 10
Soldan Sağa: Hava Kuvvetleri Komutanı Org. Aydoğan Babaoğlu, Milli Savunma Bakanı Sn. Vecdi Gönül,
TSKGV Genel Müdürü Korg. (E) Engin Alan, TUSAŞ Ynt.Krl.Bşk. E.Hv.Plt.Korg. Atalay Efeer, TUSAŞ Genel
Müdürü Sn. Muharrem Dörtkaşlı
10
uçaklık PO III F-16 Modernizasyon
Projesi’nin devamı niteliğindedir.
Mevcut proje kapsamında 10 uçak
üzerinde yapılmakta olan prototip
geliştirme sonucunda kesinleşecek
olan modernizasyon kitleri, takip
edecek olan seri montaj
programında Hv.K.K.lığı
envanterindeki tüm Blok 40/50
konfigürasyonlu F-16 uçaklarına
uygulanacaktır.
SSM ve Havelsan arasında
imzalanan F-16 simülatörlerine
ilişkin sözleşme ise pilotların sıfır
riskle uçuş eğitimi yapmalarını
sağlayan simülatör merkezlerinin
kurulmasını kapsamaktadır.
Söz konusu törende,
konuşmaların öncesinde birer
sunum yapan Proje Müdürü Sn.
Dinçer Batırbek ve Proje Müdürü
Sn. Abdullah Şen, F-16
Programı ve F-16 Simülatörleri
Tedarik Projesi ile ilgili olarak
katılımcıları bilgilendirmişlerdir.
Törende Şirketimiz adına
konuşan Yönetim Kurulu
Soldan Sağa: SSM Müsteşar Yardımcısı Sn. İsmail Tohumcu, Havelsan Ynt.Krl.Bşk. Korg. (E) Hayrettin
Uzun, TSKGV Genel Müdürü Korg. (E) Engin Alan, Hava Kuvvetleri Komutanı Org. Aydoğan Babaoğlu, Milli
Savunma Bakanı Sn. Vecdi Gönül, TBMM Milli Savunma Komisyonu Başkanvekili Sn. Memet Yılmaz
Helvacıoğlu, TUSAŞ Ynt.Krl.Bşk. E.Hv.Plt.Korg. Atalay Efeer, Savunma Sanayii Müsteşarı Sn. Murad Bayar,
Hv.K.K. Pl.P.Bşk. Tümg. Turgut Atman
Başkanı’mız E.Hv.Plt.Korg. Atalay
Efeer, geçmiş yıllarda Şirketimiz
çatısı altında üretilen F-16
Uçaklarını, kuruluşunun 25’inci
yılında, tekrar tesislerimize
almaktan, yeni ve gelişen
teknolojinin imkanlarından
yararlanarak uçaklarımızın harekat
etkinliğini artıracak ve yeni
kabiliyetler kazandıracak olan bu
modernizasyon uygulamasını
yapacak olmaktan heyecan
duyduğunu dile getirerek: “F-16
üretim disiplinine sahip olan
TUSAŞ, uçak üretimi ile
modernizasyon disiplini arasındaki
farkı hızla belirlemiş, değişim
mühendisliği uygulayarak yönetim,
mühendislik ve uygulama alanları
ile organizasyonunu yenilemiştir.
Bu sayede TUSAŞ, hem F-16
üretiminde hem de F-16
modernizasyonu konularında
dünyanın en iddialı ve müşteri
tercih sırasındaki ilk şirketlerinden
biri haline gelmiştir” demiştir.
Projede bir F-16 uçağının
modernizasyonunun yaklaşık
dokuz ay süreceğine ve toplam 165
uçağın 16 adedinin 1’inci Hava
İkmal ve Bakım Merkezi
Komutanlığı’nda işlem göreceğine
dikkat çeken Efeer, “Memnuniyetle
ifade etmek isterim ki, şimdiye
kadar değişik havacılık
projelerinde işbirliği yaptığımız
1’inci Hava İkmal ve Bakım
Merkezi Komutanlığı ile F-16
Programı’nda da kapsamlı bir
işbirliğimiz olacaktır. TUSAŞ ve
1’inci Hava İkmal ve Bakım
Merkezi Komutanlığı’nın şimdiye
kadarki deneyimleri, birikimleri,
altyapıları, her şeyden önemlisi her
seviyedeki işbirliğine yönelik istek
ve kararlılıkları projenin başarısının
teminatı olacaktır” demiştir.
Efeer, geldiğimiz noktada; tüm
personelimizin amaçları
yüreklerinde hissettiğini, heyecan
duyduğunu ve her şeyden önemlisi
kendilerine güvendiğini ifade etmiş
ve “Kendine güvenen
çalışanlarımız, TUSAŞ gibi güçlü
bir kuruluşun lokomotifi olacak
üretken ve nitelikli işgücünü
oluşturmaktadır. Sahip olduğumuz
bu değerlerimizin Hava Kuvvetleri
Komutanlığı’mızın bu önemli
projesini yürütürken idare ve
kullanıcının memnuniyetinin
sağlanmasında son derece müspet
sonuçlar doğuracağına
inanıyorum” sözleriyle
konuşmasını tamamlamıştır.
E.Hv.Plt.Korg. Efeer’in ardından
söz alan Savunma Sanayii
Müsteşarı Sn. Murad Bayar, TUSAŞ
tarafından gerçekleştirilecek 165
adet F-16 Modernizasyonunun %90
yerli sanayi katkısıyla, dolayısıyla
tamamen Türkiye’de icra
edileceğini, böylece TUSAŞ’ın bu
alanda bugün de dünya çapında
olan yetkinliğinin bir üst aşamaya
taşınmış olacağını belirtmiştir.
Milli Savunma Bakanı Sn. Vecdi Gönül
Hava Kuvvetleri Komutanı Org. Aydoğan Babaoğlu
TUSAŞ Ynt.Krl.Bşk. E.Hv.Plt.Korg. Atalay Efeer
11
Soldan Sağa: TUSAŞ Ynt.Krl.Bşk. E.Hv.Plt.Korg. Atalay Efeer, Savunma Sanayii Müsteşarı Sn. Murad Bayar, Hava Kuvvetleri Komutanı Org.
Aydoğan Babaoğlu, Milli Savunma Bakanı Sn. Vecdi Gönül, TSKGV Genel Müdürü Korg. (E) Engin Alan
Aydoğan Babaoğlu ise
konuşmasında, projenin planlanan
zamanda başarıyla
tamamlanmasının Hava
Kuvvetleri’nin hareket etkinliği
bakımından önem arz ettiğini
söylemiştir. Babaoğlu,
konuşmasının devamında “TUSAŞ
POIII Projesi sorumluluğu
kapsamında üretim öncesi
faaliyetleri başarı ile ve öngörülen
zamandan önce tamamlamıştır.
İnanıyorum ki bu projeyi de aynı
azim, kararlılık ve gayretle
çalışarak başarı ile
tamamlayacaktır” diyerek
Şirketimize duyduğu güveni bir
kez daha dile getirmiştir.
Törende son konuşmayı yapan
Milli Savunma Bakanı Sn. Vecdi
Gönül ise, F-16 gibi üstün
teknolojiye sahip bir uçağın
modernizasyonunun ve uçuş
simülatörlerinin önemli oranda
yerli katkı ve imkanlar ile
gerçekleştirilmesinin gurur verici
olduğunu vurgulamış ve şöyle
devam etmiştir: “F-16 üretimi ve
modernizasyonu alanında
12
geçtiğimiz 25 yıl içerisinde başarılı
çalışmalar yapmış olan TUSAŞ,
Ürdün ve Pakistan Hava Kuvvetleri
için gerçekleştirmekte olduğu
projelere ilave olarak Türk Hava
Kuvvetleri için bugün sözleşmesini
imzalayacağımız kapsamlı
modernizasyon projesini de
üstlenmesi ile birlikte dünyada bu
alanda öne çıkan bir merkez
konumuna yükselmiş olacaktır.”
Konuşmaların ardından
öncelikle Havelsan ile SSM
arasında, sonrasında da Şirketimiz
ile SSM arasında sözleşmelerin
anısına hazırlanan anı sertifikaları
imzalanmıştır. F-16
Sözleşmesi Anı Sertifikası, TUSAŞ
Genel Müdürü Sn. Muharrem
Dörtkaşlı, SSM Hava Araçları Daire
Başkanı Sn. Sedat Güldoğan,
TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı
E.Hv.Plt.Korg. Atalay Efeer,
Murad Bayar, TSKGV Genel
Müdürü Korg. (E) Engin Alan,
Aydoğan Babaoğlu ve Milli
Savunma Bakanı Sn. Vecdi Gönül
tarafından imzalanmıştır. Günün
anısına hazırlanan plaketlerin
takdimi ve hatıra fotoğrafının
çekiminin ardından verilen kokteyl
ile tören sona ermiştir.
Programın Ülkemiz ve
Şirketimiz için hayırlı olmasını
diliyoruz.
Savunma Sanayii Müsteşarı Sn. Murad Bayar
GÖKTÜRK KEŞİF GÖZETLEME UYDUSU SÖZLEŞMESİ İMZALANDI
GÖKTÜRK Keşif Gözetleme
Uydusu Sözleşmesi 16 Temmuz
2009 tarihinde Savunma Sanayii
Müsteşarlığı’nda (SSM) düzenlenen
bir tören ile SSM ve TELESPAZIO
firması arasında imzalanmıştır.
İmza törenine Milli Savunma
Bakanı Sn. M. Vecdi Gönül,
Ulaştırma Bakanı Sn. Binali Yıldırım,
Aydoğan Babaoğlu, Savunma
İtalyan Savunma Bakan Yardımcısı
Sn. Giuseppe Cossiga, İtalyan
Büyükelçisi Sn. Carlo Marsili ile çok
sayıda askeri ve sivil üst düzey
yetkili katılmıştır.
GÖKTÜRK Keşif Gözetleme
Uydusu Projesi kapsamında; bir
adet çok yüksek
çözünürlüklü uydu,
bir adet Sabit Yer
İstasyonu (Ankara)
ve bir adet Mobil Yer
İstasyonu tedarik
edilecek ve Ulusal
Uydu, Montaj,
Entegrasyon ve Test
Hv.K.K. Proje Subayı Bnb. Ergün Kocabıçak, Hv.K.K. Şube Müdürü Kur.Alb. Mehmet Günay, İtalya
Merkezi TÜRKSAT
Büyükelçisi Sn. Carlo Marsili, TUSAŞ Genel Müdürü Sn. Muharrem Dörtkaşlı, SSM Uzman Sn. Ayşegül
A.Ş.’nin katkısıyla
Tokatlı, SSM Müsteşar Yardımcısı Tümg.(E) Ömer İnak, SSM MEBS Daire Başkanı Sn. Mete Arslan,
Şirketimiz
Finmeccanica Başkanı Sn. Giorgio Zappa, İtalyan Savunma Bakan Yardımcısı Sn. Giuseppe Cossiga
tesislerinde
kurulacaktır.
uydu yer istasyonu komuta kontrol,
Projede “Yerli Ana Yüklenici”
Entegre Lojistik Destek faaliyetlerine
olarak görevlendirilen TUSAŞ; proje
personeli ile doğrudan katılım
yönetimi, sistem mühendisliği, uydu
sağlayacak, yapısal sistem üretim ve
sistemi geliştirme, analiz,
kablolama alanlarında belirlenen
entegrasyon ve test faaliyetleri ile
çerçevede sorumluluk alacaktır.
Tesislerimizden
MÜHENDİSLERİMİZ TARAFINDAN TASARIMI YAPILAN UYDUNUN İLK PARÇASININ ÜRETİMİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ
2007 yılında başlatılan ve yurt içi
imkan ve kabiliyetlerle
yürütülmekte olan milli keşif
gözetleme uydu sistemi geliştirme
faaliyetleri kapsamında; ilk model
olan Yapısal Yeterlilik Modeli’nde
Şirketimiz, üretim aşamasına
geçmiştir.
Mühendislerimiz tarafından
tasarım ve analizleri yapılan uydu
yapısal sisteminin ilk parçasının
kesimi ve deneme üretimi 10
Temmuz 2009 tarihinde
tesislerimizde başarıyla
Üretim aşamasının başlaması,
Türk Uzay Sanayi açısından önemli
bir adım olarak
13
Tesislerimizden
TİHA PROJESİ’NDE KRİTİK TASARIM GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTISI BAŞARIYLA TAMAMLANDI
Aralık 2004’te Savunma Sanayii
Müsteşarlığı (SSM) ile imzalanan
sözleşmeyle yürürlüğe giren ve
Ekim 2007’de yapılan sözleşme
değişikliği ile kapsamı genişletilen
Türk İnsansız Hava Aracı (TİHA)
Geliştirme Projesi; Türk Silahlı
Kuvvetleri’nin Orta İrtifa Uzun
Havada Kalışlı (MALE) İHA
gereksinimlerini milli kaynaklarla
karşılamaya yönelik olarak
yürütülmektedir.
Detay tasarım çalışmaları
tamamlanmış olan TİHA projesinin
Kritik Tasarım Gözden Geçirme
(KTG) Toplantısı 15-17 Haziran
2009 tarihleri arasında SSM ve Türk
Silahlı Kuvvetleri (TSK)
personelinin katılımıyla başarıyla
gerçekleştirilmiştir. Toplantının
SON ÜRDÜN F-16 UÇAĞININ UÇUŞ TESTLERİ BAŞARIYLA TAMAMLANDI
uçak olan 12’nci uçağın
Ürdün Hava Kuvvetleri
modernizasyon çalışmaları 13 Mart
Komutanlığı ile Şirketimiz arasında
2009 tarihinde tamamlanmış olup,
27 Temmuz 2005 tarihinde
imzalanan sözleşme ile yürürlüğe
söz konusu uçağın uçuş testleri ise
2 Nisan 2009 günü başarıyla
giren Ürdün F-16 Modernizasyon
Programı kapsamında, Ürdün Hava
Test uçuşu, aynı tarihte
Kuvvetleri’ne ait 17 Adet Blok 15
gerçekleştirilen Türk Başlangıç ve
F-16 uçaklarına, 12 adedi TUSAŞ
Temel Eğitim Uçağı “HÜRKUŞ”un
tesislerinde, beş adedi Ürdün’de
tasarım onayı ve 25. Yıl HÜRKUŞ
olmak üzere, Falcon-Up, Falcon
Star, Mid Life Update (MLU)
Ormanı Ağaç Dikme Töreni
Modernizasyonlarının
dolayısıyla Şirketimizde bulunan
uygulanmasına ilişkin çalışmalar
başarıyla yürütülmüştür.
Gönül, Savunma Sanayii Müsteşarı
Projenin TUSAŞ ayağındaki son
14
ardından TİHA Blok-A
konfigürasyonunun tasarımı
dondurularak üretim evresine
geçilmesi uygun bulunmuştur.
Projede emeği geçen tüm
arkadaşlarımızı tebrik ediyor, 2010
yılında yapılması planlanan
uçuşlarla daha büyük başarılara
hep birlikte ulaşacağımıza
inanıyoruz.
Sn. Murad Bayar ve bir çok üst
düzey sivil ve askeri yetkili
tarafından ilgi ile izlenmiştir.
Proje kapsamında işlemleri
tamamlanan son üç uçak 7 Mayıs
2009 tarihinde Ürdün Hava
Kuvvetleri Komutanlığı’na teslim
edilmiş ve projenin TUSAŞ ayağı
başarıyla tamamlanmıştır. Ürdün’de
modernizasyonu gerçekleştirilecek
olan beş uçağın ise modernizasyon
çalışmaları devam etmektedir.
Tesislerimizden
OHSAS 18001:2007 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ BELGESİ ALDIK
OHSAS 18001 İş Sağlığı ve
Güvenliği Yönetim Sistemi,
kuruluşların yasal prosedürlere
uyması ve daha iyi rekabet
koşullarına ulaşabilmesi için
çalışanların iş sağlığı ve güvenliği
konusunda planlı ve sistemli
çalışmalarının yürütülmesini
kolaylaştıran ve “Önce İnsan”
felsefesini rehber edinen bir
yönetim sistemidir. Şirketimiz, bu
konuda belgelendirilme için ilgili
kuruluşlardan olan STANDART BM
TRADA firması ile Nisan 2008’de
sözleşme imzalamıştır. Bu
doğrultuda ilki Ağustos 2008,
ikincisi Aralık 2008 olmak üzere
Şirketimizde iki denetim
gerçekleştirilmiştir. Her iki
denetimin de başarıyla
sonuçlanmasıyla Şirketimiz,
17 Aralık 2008 tarihinden geçerli
OHSAS 18001:2007 İş Sağlığı ve
Güvenliği Yönetim Sistemi
Standardı Belgesi almaya hak
kazanmıştır. Bu belge, iş kazaları ve
meslek hastalıklarının azaltılmasının
sağlanması dışında verimi/karlılığı
artırmaya, İş Sağlığı ve Güvenliği
(İSG) çalışmalarını diğer faaliyetlere
entegre ederek kaynakların
korunmasını sağlamaya, yönetimin
taahhüdünün sağlandığını
göstermeye, motivasyon ve katılımı
artırmaya, ulusal/uluslararası yasa
ve standartlara uyum sağlamaya,
paydaşların istek ve beklentilerini
karşılayarak rekabeti artırmaya ve
kuruluşlar tarafından sürdürülmekte
olan İSG faaliyetlerinin sistematik
olarak yürütülmesine katkıda
bulunacaktır.
AS EN 9100 VE ISO 9001:2000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ SERTİFİKALARIMIZ YENİLENDİ
Şirketimizde, 13-17 Temmuz
2009 tarihleri arasında SGS firması
tarafından AS EN 9100 ve ISO
9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi
belge yenileme denetimi
Kalite Yönetim Sistemi
öğelerinin yanı sıra, Yönetim
Sorumluluğu, Kaynakların
Yönetimi, Ürün Gerçekleştirme,
Ölçme ve İyileştirme perspektifleri
konularında yapılan denetim
bulgusuz sonuçlanmış ve
Şirketimizin yönetim sistemine tam
puan verilmiştir. Böylece
Şirketimizin, sektörümüzde
faaliyette bulunmanın ve iş
alımlarının ön şartı olan AS EN 9100
ve ISO 9001:2000 Kalite Yönetim
Sistemi sertifikaları üç yıl
uzatılmıştır.
Ön Sıra, Soldan Sağa: Kalite Muayene İşlemleri Müdürü Sn. Murat Taşpınar, SGS Belgelendirme Baş Tetkikçisi Sn. Alan Tyler, Teknik Hizmetler
Başkanı Sn. Ahmet Tokmakçıoğlu, SGS Belgelendirme Tetkikçisi Sn. Serdar Aksoylar, Kalite Sistemleri Müdürü Sn. Sarp Baş
Arka Sıra, Soldan Sağa: Yönetim Sistemleri Kalite İç Denetim Uzmanı Sn. Erdem Avşar, Yönetim Sistemleri Kalite İç Denetim Şefi Sn. Oya
Tansu, Yönetim Sistemleri Kalite İç Denetim Uzmanı Sn. Kumru Tunçer, Yönetim Sistemleri Kalite İç Denetim Uzmanı Sn. Dilek Pulak
15
Tesislerimizden
VECİHİ HÜRKUŞ’UN ÖLÜMÜNÜN 40.YILINDA “HÜRKUŞ” UÇAĞININ İLK YAPISAL PARÇASI ÜRETİLDİ
Türk havacılık tarihinin sessiz
kahramanı Vecihi Hürkuş’u,
ölümünün 40. yıldönümü olan 16
tesislerimizde düzenlenen törende
andık.
Vecihi Hürkuş anısına yapılan
saygı duruşu ile başlayan anma
töreni, Tayyareci Vecihi Hürkuş
Müzesi Derneği Yönetim Kurulu
Başkanı Sn. Bahadır Gürer ve TUSAŞ
Test Pilotu Sn. Ercan Çelik’in
konuşmaları ile devam etti.
HÜRKUŞ’u tanıtan bir film ve
belgesel gösteriminin ardından,
tören, Tayyareci Vecihi Hürkuş’un
hayatını konu alan, Sn. Mansur Erk
tarafından kaleme alınan ve oynanan
bir tiyatro gösterisi ile devam etti.
Entegre Uçak Sistemleri Grup
Başkanımız Sn. Özcan Ertem’in,
Vecihi Hürkuş’un kızı Gönül Hürkuş
Şarman’a günün anısına bir şilt
takdim etmesi ile sona eren törenin
ardından Vecihi Hürkuş’un Ankara
Cebeci Asri Mezarlığı’ndaki kabri ve
29 Ekim 1939’da Cumhuriyet
Bayramı kutlamaları sırasında
paraşütle atlarken şehit olan Vecihi
Hürkuş’un yeğeni Eribe Hürkuş’un
Cebeci Askeri Şehitliği’ndeki kabri
ziyaret edildi.
Tören sırasında, Vecihi
Hürkuş’un adının sonsuza kadar
yaşatılması amacıyla aynı adı taşıyan
ve mühendislerimiz tarafından
geliştirilmekte olan Türk Başlangıç
ve Temel Eğitim Uçağı’nın
(HÜRKUŞ) “İlk Parça Üretimi” işlemi
de gerçekleştirildi. Projenin Kritik
Tasarım aşamasından sonra diğer bir
önemli aşaması olan ve uçağın
yapısal üretim sürecinin resmen
başlatıldığı “İlk Parça Üretimi”nin
Vecihi Hürkuş’un 40. Ölüm
Yıldönümü olan 16 Temmuz 2009
tarihinde gerçekleştirilmesi güne ayrı
bir anlam kattı.
Türk Başlangıç ve Temel Eğitim
Uçağı (HÜRKUŞ) Geliştirme
Projesi’ne ilişkin sözleşme, Savunma
Sanayii Müsteşarlığı (SSM) ile
Şirketimiz arasında 15 Mart 2006
tarihinde imzalanmıştı.
HÜRKUŞ uçağının yapısal açıdan
önem taşıyan 5 numaralı gövde
çerçevesinin kesimi ile Türkiye’nin
“ilk” özgün Başlangıç ve Temel
Eğitim Uçağı’nın üretimine
başlanmış oldu. Türk mühendisleri
tarafından tasarlanan HÜRKUŞ’un
üretim süreci, uçağın yaklaşık 4500
yapısal parçasının üretimi,
sistemlerin tedariki ve montajı
sonrasında tamamlanacaktır.
Bu süreci takiben test ve
değerlendirme işlemleri
başlayacaktır. HÜRKUŞ uçağının ilk
uçuşunun ise Hava Kuvvetleri
Komutanlığımızın 100’üncü kuruluş
yıldönümü olan 2011 yılında
gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
Seyir hızı 270 kts (500 km/sa) ve
servis irtifası 30.000 ft (9114 m)
olarak belirlenen HÜRKUŞ’un ilk
uçuşu ile birlikte Türk Havacılık
Tarihi’nde önemli bir adım atılmış
olacaktır.
HÜRKUŞ adı verilen Türk
Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı,
gece ve gündüz görev yapabilme
kabiliyeti ile öğretmen ve öğrenci
pilotun arka arkaya oturduğu, tek
turboprop motorlu bir
konfigürasyona sahip
olacaktır. Uçak ayrıca,
genel kullanım, aletli
uçuş, seyrüsefer ve
formasyon eğitim
aşamalarını
gerçekleştirebilme
özelliklerini de
taşıyacaktır. HÜRKUŞ,
standart uçak
sistemlerinin yanı sıra,
kabin basınçlandırma,
Soldan Sağa: Sn. Mansur Erk, Sn. Onur Demir, Sn. Vecdi Yücalan, Sn. Adnan Aydoğan, Sn.
Bülent Yılmazer, Sn. Aylin Ararat, Sn. Gönül Hürkuş Şarman, Sn. Nurseli Gürer, Sn. Özcan
Ertem, Sn. Bahadır Gürer, Sn. İsmail Yavuz, Sn. İsmail Ulubayram
16
Soldan Sağa: Sn. Bahadır Gürer, Sn. Nurseli Gürer, Sn. Muharrem
Dörtkaşlı, Sn. Aylin Ararat, Sn. Gönül Hürkuş Şarman, Sn. Özcan Ertem
koltuk fırlatma sistemi, uçak üzeri
oksijen üretimi sistemine (OBOGS)
de sahip olacaktır.
HÜRKUŞ projesinde, Türk
havacılığı açısından çok sayıda
“ilk”ler yaşanmaktadır. Bunlardan
biri de üretilecek olan uçağa Avrupa
Havacılık Otoritesi - EASA
(European Aviation Safety Agency)
tarafından Tip Sertifikası’nın
verilecek olmasıdır. Tip
Sertifikası’nın alınmasına yönelik
çalışmalara EASA ile başlanmış olup,
HÜRKUŞ’un uçuş testlerinin
tamamlanmasını takiben, CS-23 Tip
Sertifikası’nın alınması
hedeflenmektedir.
Ülkemizde gelişmiş bir hava
aracının tüm unsurları ile birlikte
tasarlandığı ilk proje olan
HÜRKUŞ’un tasarımında yaklaşık
olarak 150 TUSAŞ mühendisi
çalışmakta olup, seri üretim
safhasında ise 50 mühendis ve 350
civarında teknisyenin görev alması
planlanmaktadır.
Geçmişte çabaları yarım kalmış
bu büyük insanın adını bir uçakta
yaşatmak, hem tüm proje paydaşları
için büyük heves oluşturmuş, hem
de gizli kalmış bir dönemin tozunu
kaldırarak yeniden halkımızın
gündemine gelmesine olanak
tanımıştır. Projede emeği geçen tüm
çalışanlarımızı kutluyor, başarılarının
devamını diliyoruz.
Tesislerimizden
TÜRK BAŞLANGIÇ VE TEMEL EĞİTİM UÇAĞI
“HÜRKUŞ”UN TASARIMI ONAYLANDI
Şirketimiz tarafından
geliştirilmekte olan Türk Başlangıç
ve Temel Eğitim Uçağı (HÜRKUŞ)
Programı’nın “Kritik Tasarım
Değerlendirme Toplantısı” 31 Mart
- 2 Nisan 2009 tarihleri arasında
Gönül, Savunma Sanayii Müsteşarı
Sn. Murad Bayar ve bir çok üst
düzey sivil ve askeri yetkilinin de
katılımıyla Şirketimiz tesislerinde
HÜRKUŞ-A ve HÜRKUŞ-B
adıyla iki farklı pilot kabini
konfigürasyonunda toplam dört
adet prototipin imalini kapsayan
sözleşmeye uygun olarak, Savunma
Sanayii Müsteşarlığı (SSM) ve Türk
Silahlı Kuvvetleri (TSK) temsilcileri
“Kritik Tasarım Değerlendirme
Toplantısı” boyunca projenin
geldiği aşamayı değerlendirerek,
TUSAŞ tarafından yapılan tasarımı
ve üretim sürecine devam edilmesi
kararını onaylamışlardır.
Bu onay, 2 Nisan 2009 tarihinde
tesislerimizde düzenlenen toplantı
sırasında Milli Savunma Bakanı
Sn. Vecdi Gönül tarafından
açıklanmıştır. Sn. Gönül:
“Cumhuriyetimizin ilk uçak
tasarımcısı ve pilotu Vecihi
Hürkuş’un anısına ‘HÜRKUŞ’ adını
verdiğimiz uçağımızın tasarım
çalışmaları bugün itibarı ile
olgunlaşmış bulunmaktadır.
Sevinerek ifade etmek istiyorum ki,
yapılan değerlendirmeler sonucu
tasarımın yeterince olgunlaştığı ve
üretim sürecine devam etmesi
kararı devletimizin temsilcileri
tarafından alınmıştır” demiştir.
1600 beygir gücündeki
turboprop motoru ile 540 km/saat
hız yapabilecek şekilde planlanan
uçak, önlü arkalı iki pilotu 30.000
ft.’de bile konforla barındıracak
sistemlere sahip olacaktır.
HÜRKUŞ, yerde dururken
çalışabilen fırlatma koltuğu,
uçarken oksijen üretebilme sistemi,
göreve göre değişebilen elektronik
sistemler gibi özellikleri ile
ülkemizde gelişmiş bir hava
aracının tüm unsurları ile birlikte
tasarlandığı ilk proje olacaktır. Şu
anda piyasadaki rakiplerine göre
en kuvvetli motora sahip
uçaklardan biri olan HÜRKUŞ’un
uluslararası sertifikası ile birlikte,
Soldan Sağa: TUSAŞ Genel Müdürü Sn. Muharrem Dörtkaşlı, Savunma Sanayii Müsteşarı Sn. Murad
Bayar, Milli Savunma Bakanı Sn. Vecdi Gönül, TUSAŞ Ynt.Krl.Bşk.E.Hv.Plt.Korg. Atalay Efeer
dünyada da kabul görecek ve
pazar bulacak bir ürün olacağı
MSB Sn. Vecdi Gönül’ün yaptığı
açıklama ile başlayan etkinlikler,
HÜRKUŞ Ormanı Ağaç Dikme
Töreni ve Müşterek Taarruz Uçağı
(JSF/F-35) Programı çerçevesinde
TUSAŞ tesislerinde inşa edilen İleri
Kompozit Teknolojileri İmalat
Tesisi’nin 2. Faz İnşaatı’na temel
atılmasıyla devam etmiştir.
Aynı tarihte, tesislerimizde
modernizasyonu gerçekleştirilen ve
projenin TUSAŞ ayağındaki son
uçak olan Ürdün Hava
Kuvvetleri’ne ait 12’nci uçağın test
uçuşu da başarıyla gerçekleştirilmiş
ve tüm katılımcılar tarafından ilgi
ile izlenmiştir.
Projede emeği geçen tüm
arkadaşlarımızı kutluyor,
başarılarının devamını diliyoruz.
Soldan Sağa: TUSAŞ Genel Müdürü Sn. Muharrem Dörtkaşlı, TUSAŞ Ynt. Krl. Bşk. E.Hv.Plt.Korg. Atalay
Efeer, Milli Savunma Bakanı Sn. Vecdi Gönül
17
Tesislerimizden
TUSAŞ ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
Çevre ve Çevre Kirliliği
Çevre; dünya üzerinde yaşamını
sürdüren canlıların hayatları
boyunca ilişkilerini sürdürdüğü dış
ortamdır. “Ekosistem” olarak da
tanımlanabilir. Hava, su ve toprak
bu çevrenin fiziksel unsurlarını,
insan, hayvan, bitki ve diğer
mikroorganizmalar ise biyolojik
unsurlarını teşkil etmektedir.
Doğanın temel fiziksel unsurları
olan hava, su ve toprak üzerinde
olumsuz etkilerin oluşması ile
ortaya çıkan ve canlı öğelerin hayati
faaliyetlerini olumsuz yönde
etkileyen cansız çevre öğeleri
üzerinde yapısal zararlar meydana
getiren ve niteliklerini bozan
yabancı maddelerin hava, su ve
toprağa yoğun bir şekilde karışması
olayına "Çevre Kirliliği" adı
verilmektedir.
Hızla artan dünya nüfusunun
ihtiyaçlarının karşılanması için
teknolojinin gelişmesine bağlı
olarak endüstrileşmenin de artması
gerekmektedir. Son yıllarda
teknoloji ve sanayinin hızla
gelişmesi, çevre sorunlarının da
artmasına sebep olmuştur. Artan
nüfusla birlikte devreye giren
altyapılar, faaliyete geçtikleri günde
bile yetersiz kalmaktadır. Bu plansız
endüstrileşme ve sağlıksız
kentleşme, nükleer denemeler,
bölgesel savaşlar, verimi artırmak
18
amacıyla tarımda kimyasal
maddelerin bilinçsizce
kullanılmasıyla birlikte, gerekli
çevresel önlemler alınmadan ve
arıtma tesisleri kurulmadan
yoğun üretime geçen sanayi
tesisleri, çevre kirliliğini tehlikeli
boyutlara çıkarmıştır. Yapılan
araştırmalar dünyadaki mevcut
çevre kirliliğinin %50’sinin, son
35 yılda meydana geldiğini ortaya
koymaktadır.
Ülkemizde, bütün canlıların
ortak varlığı olan çevrenin,
sürdürülebilir çevre ve
sürdürülebilir kalkınma ilkeleri
doğrultusunda korunmasını
sağlamak amacıyla 1983 yılında
2872 no’lu Çevre Kanunu
yayımlanmıştır. Bu kanunun
uygulanmasıyla ilgili olarak da
yönetmelikler çıkarılmıştır. Her türlü
atık ve artığı, çevreye zarar verecek
şekilde, ilgili yönetmeliklerde
belirlenen standartlara ve
yöntemlere aykırı olarak doğrudan
ve dolaylı biçimde alıcı ortama
vermek, depolamak, taşımak,
uzaklaştırmak ve benzeri
faaliyetlerde bulunmak yasaktır.
Kirlenme ihtimalinin bulunduğu
durumlarda ilgililer kirlenmeyi
önlemekle; kirlenmenin meydana
geldiği hallerde kirleten, kirlenmeyi
Tesislerimizden
durdurmak, kirlenmenin etkilerini
gidermek veya azaltmak için gerekli
tedbirleri almakla yükümlüdürler.
Bu kanun ve bu kanun uyarınca
yayımlanan yönetmeliklere aykırı
davrananlara söz konusu aykırı
faaliyeti düzeltmek üzere bir defaya
mahsus olmak üzere esasları
yönetmelikle belirlenen ve bir yılı
aşmamak üzere süre verilebilir.
Faaliyet; süre verilmemesi halinde
derhal, süre verilmesi durumunda,
bu süre sonunda aykırılık
düzeltilmez ise ilgili Bakanlık
tarafından ya da 12’nci maddenin
birinci fıkrası uyarınca denetim
yetkisinin devredildiği kurum ve
merciler tarafından kısmen veya
tamamen, süreli veya süresiz olarak
durdurulur. Çevre ve insan sağlığı
yönünden tehlike yaratan faaliyetler
ise süre verilmeksizin durdurulur.
TUSAŞ ve Çevre
Şirketimiz, 1988 yılında üretim
faaliyetlerine başlamadan önce
üreteceği ve çevre açısından önemli
kirlilik kaynağı olacak tehlikeli
atıkların arıtılması, imhası ve
depolanması için gerekli tüm alt
yapı yatırımlarını tamamlamıştır.
Türkiye’nin en modern üretim
tesislerine sahip olan Şirketimiz,
ürettiği tehlikeli ve zararlı atıkları
sadece bir ön arıtmaya tabi
tutmanın ötesinde, nihai arıtma ve
imha işlemlerini, atık
minimizasyonu ve yeniden
kullanımını gerçekleştirme
imkanları, eğitimli ve duyarlı
personeli ile örnek bir çevre dostu
kuruluştur.
Dünya pazarlarında başarılı
olmanın ön koşulunun sağlıklı insan
ve sağlıklı çevre olgusuna dayalı,
yüksek teknoloji kullanan,
mükemmel üretim olduğu inancıyla
oluşturulan çevre politikamız,
Şirketimizin ekolojik davranışının
devlet-sanayi-toplum ilişkisinden
etkileneceği ve mükemmel üretimin
bu ilişkinin sağlıklı bir şekilde
yürütülmesine bağlı olduğu gerçeği
üzerine kuruludur. TUSAŞ’ın bugün
ulaştığı mükemmel üretim
seviyesinin temelinde insana ve
çevreye yapılan yatırım yatmaktadır.
TUSAŞ, çevre politikasına uygun
olarak uluslararası standartlarda bir
çevre yönetim sistemi
oluşturmuştur. Sistemin özünde
ülkemizde halen yürürlükte olan
çevre mevzuatı ile uyumlu, çevre ve
insan sağlığına önem veren, sürekli
geliştirmeye ve iyileştirmeye yönelik
bir anlayış yatmaktadır. Bu anlayış,
ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemleri
Standartları ile de uyumludur.
Ülkemizde havacılık ve uzay
sanayiinin öncüleri olan tüm TUSAŞ
çalışanları, KALİTE kavramının,
KALİTE ve ÇEVRE standartlarının
her ikisinin de gereklerini sağlayan
çevre dostu ürünleri, servis ve
faaliyetleri ifade ettiğine
inanmaktadırlar. Bu anlayışın
temelini;
• Doğal Kaynakların ve
Çevrenin Korunması,
• Atıkların Minimizasyonu,
• Sürdürülebilir Kalkınma,
• Sürekli İyileştirme
19
Tesislerimizden
oluşturmaktadır.
TUSAŞ Çevre Yönetimi Bölümü
üretim faaliyetlerinin çevresel
etkilerini azaltmak ve çevre
kirliliğini önlemek için aşağıda
seminerler, birifingler ve eğitimler
düzenleyerek, çalışanlarımızı
Şirketimizin çevre politikası ve
çevre performansının sürekli
iyileştirilmesi konularında eğitmek,
• Bu amaçlara ulaşmak için,
OLUŞAN ATIK
Karışık Solvent
Trikloroetilen
Sıvı Conta, Yapıştırıcı
PC Laboratuar Atıkları
Boya Atıkları
Bor Yağı (Coolant)
Hidrolik ve Motor Yağları
Kombine Asit Atıklar
Kombine Kostik Atıklar
Boya Filtreleri
Kürlenmemiş Kompozit Atık
Kirlenmiş Atık Bezler
Atık Piller
Kromlu Arıtma Çamuru
belirtilen amaçlar doğrultusunda
hareket etmektedir:
• Türk Çevre Mevzuatı ile ilgili
tüm kanun, yönetmelik ve
standartların gereklerini yerine
getirmek,
• Şirket içinde belirli seviyelerde
20
ihtiyaç duyulduğunda ve ekonomik
bulunduğunda yeni teknolojilerin
uygulanmasını sağlamak,
• Hava, su ve toprak kirliliğini
önlemek için fabrika sınırları içinde
atık oluşumunu azaltmak, mümkün
olan her alan ve işlemde yeniden
kullanılabilir ve/veya geri
kazanılabilir malzeme
kullanımını azamiye
çıkarmak.
• Çevre için tehdit
oluşturabilecek,
beklenmedik şekilde ortaya
çıkan tehlikeli atıkları ve
kimyasal döküntüleri uygun
ve emniyetli yollarla bertaraf
etmek,
• Kaynak kullanımını mümkün
olduğunca az seviyeye düşürmek,
• Bu politikaya uygun
davranıldığını ve çevre
performansının sürekli
İMHA YÖNTEMİ
Lisanslı Firmalara Gönderilme
Geri Kazanma ve/veya Lisanslı Firmalara Gönderilme
EAÖT’de Asit Atık Arıtma (Ağır Metal Çökeltme)
Ultrafiltrasyon / Lisanslı Firmalara Gönderilme
EAÖT’de Asit Atık Arıtma (Ağır Metal Çökeltme)
EAÖT’de Kostik Atık Arıtma (Metal Çökeltme)
Landfill’e Gömme
geliştirildiğini izlemek için
değerlendirmeler yapmak,
• Tüm çalışanlarımıza
yaşanabilir bir çevre yaratmak için
çaba göstermek; diğer komşu
kuruluşları ve yerleşim birimlerini
bu yönde teşvik etmek ve
özendirmek.
Bir imalat sanayi kuruluşu olarak
TUSAŞ, 1. derecede bir gayri sıhhi
müessese olup, önemli derecede
tehlikeli ve zararlı atık üretmektedir.
Bu nedenle çevresel etkileri ve
hukuki sonuçları itibariyle fabrikada
tehlikeli atıkların yönetimi büyük
önem taşımaktadır.
Şirketimizde tehlikeli atıkların
Tesislerimizden
göre çeşitli renklerdeki atık toplama
kaplarında toplanmaktadır. Bu
kaplar, Şirket içinde yerleri ve
sorumluları belirlenmiş Atık
Toplama Noktaları ve Genel Atık
Toplama Noktalarına
yerleştirilmiştir. Atık toplama kapları
doldukları zaman EAÖT’e gönderilir
ve buradaki atık toplama alanında
uygun bir şekilde paketlendikten
sonra lisanslı ara depolama tesisi
aracılığı ile taşınarak atık
bertaraf/geri dönüşüm tesislerine
bedeli karşılığı gönderilir. Yıl
sonunda gönderilen atık miktarı İl
Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne
bildirilmektedir.
yönetimi, Tehlikeli Atık Yönetimi
yönergesinde belirtilen usuller ve
tanımlanan sorumluluklar
çerçevesinde yürütülmektedir.
Faaliyetler Kalite Teminatı Grup
Müdürlüğü tarafından yürütülen altı
aylık gözlem ve yıllık denetimlere
tabidir.
Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği (TAKY) gereğince
TUSAŞ’ta üretim faaliyetleri sonucu
oluşan tehlikeli atıklar hazırlanan
Atık Yönetimi Programı
çerçevesinde çevre kirliliğine yol
açmadan standart uygulamalarla
bertaraf edilmektedir. Şirketimizde
tehlikeli ve zararlı atıkların bertaraf
edilmesi için Endüstriyel Atık
Önarıtma Tesisi (EAÖT) ve buna
bağlı Landfill (tehlikeli atık depo
tesisi) inşaa edilmiştir. EAÖT, Şirket
içinde oluşan ve oluşabilecek
tehlikeli asit ve kostik atıkları
arıtma, imha etme, solvent ve bor
yağı geri kazanma ve atık depolama
imkanlarına sahiptir.
Atık Programı dahilinde, üretim
tesislerinden kaynaklanan diğer
atıklar ise (klorlu sıvı atıklar, boya
atıkları, boya filtreleri, yanıcı ve
parlayıcı sıvı atıklar, yakıt, jet yakıtı,
çeşitli yağlar, coolant, pil, çeşitli
yapıştırıcı ve sızdırmazlık
malzemeleri, katalizörler, fırınlanmış
kompozit atıkları gibi imalat ve
montaj işlemleri sırasında ortaya
çıkan atıklar) kaynağında
ayrılabilmesi amacıyla atık tipine
Gözde Tuğba KÖKSOY
1984 yılında Ankara’da
doğan Gözde Tuğba Köksoy,
2006 yılında ODTÜ Çevre
Mühendisliği’nden mezun
olmuştur. Aynı yıl, ODTÜ
Çevre Mühendisliği’nde
TÜBİTAK proje asistanı olarak yüksek lisans
eğitimine başlayan Köksoy, “Atık Su Arıtma
Çamurlarının Minimizasyonu” konusunda yazdığı
bildiriler, “IWA Facing Sludge Diversities,
Challenges, Risks and Opportunities 2007” ve
“IWA World Water 2008” adlı konferanslarda
yayınlanmıştır. Aralık 2007’de TUSAŞ Tesisler ve
Destek Hizmetleri Başkanlığı’na bağlı Çevre
Yönetimi Bölümü’nde Asistan Tesisler Mühendisi
olarak çalışmaya başlayan Köksoy, Haziran
2009’da yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır.
2009 TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Tehlikeli
Kimyasalların Yönetimi Sempozyumu ve
Sergisi’nde “TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay
Sanayii Tesislerinde Tehlikeli Atık Yönetimi” adlı
bildiri sunmuştur.
21
Tesislerimizden
GÜMRÜK İŞLEMLERİ
TUSAŞ’a gelen ve çıkan her
türlü eşya gümrüğün denetimine
tabidir. Buna ilişkin gümrük
işlemleri de TUSAŞ
misafirhanesinin ikinci katında
yerleşik Mürted Gümrük
Başmemurluğu denetiminde
yapılmaktadır.
TUSAŞ’a gümrüklü eşya getiren
araç, antrepo memuru tarafından
transit beyannamesi ya da TIR
karnesindeki bilgilere göre araç ve
araç üzerinde tatbik edilen mühür
kontrol edilerek açılıp, eşya kapları
tam olması halinde 110 numaralı
binada faaliyet gösteren C tipi özel
Antrepo’ya alınmaktadır.
TUSAŞ İthalat-İhracat Şefliği
tarafından antrepodaki eşyanın
durumuna göre 20 gün içinde rejim
beyanında (duruma göre antrepo,
ithalat, geçici ithalat beyannamesi
ile) bulunulması gerekmektedir. Bu
20 günlük süre içinde rejim
beyanında bulunulmaması halinde
Gümrük Kanunu’nun Tasfiye Rejimi
(eşya devlet malı olmaktadır)
hükümleri uygulanmaktadır.
Gümrük idaresince eşyanın
Serbest Dolaşıma Giriş rejime tabi
tutulma şartlarının yerine
getirilmesi ("Serbest Dolaşıma Giriş
Beyannamesi" düzenlenerek
eşyanın durumuna göre ilgili
kuruluşlardan ISGUM, TSE, CE
uygunluk belgeleri gibi gerekli izin
alınması) şartları tamamlandıktan
sonra eşyanın yine duruma göre
fiziki muayenesi ya da belge
kontrolü yapılarak, vergiye tabi
eşyada gümrük vergileri
ödendikten sonra antrepodaki eşya
antrepo memuru tarafından
TUSAŞ’a teslim edilmektedir.
Diğer taraftan, Gümrük antrepo
rejimine tabi olarak depolanan
eşyanın antrepodan kesin çıkışı,
gümrükçe onaylanmış başka bir
işlem veya kullanıma (ithalat,
ihracat) tabi tutulması ile
mümkündür. Ancak, TUSAŞ fabrika
sahasındaki 10, 210, 220, 240, 260,
310, 320, 410, 510 no.lu fabrika
22
binaları da “Montaj Müsaadeli Özel
Antrepo” statüsüne alınmış olup,
antrepo rejimine tabi eşyanın
buralarda montajının yapılmasına
gümrüğün izni ve gözetimi ile izin
verilmektedir.
TUSAŞ’ta imalatı
tamamlandıktan sonra ihracata
hazır eşya için gümrük idaresine
gümrük beyannamesi ile beyanda
bulunulmaktadır. Beyanname
muhteviyatı eşya gümrük gözetim
memuru nezaretinde araca
yüklenip araç gümrük mührü ile
mühürlenerek yurt dışı edilmek
üzere çıkış gümrüğüne (Esenboğa,
Ambarlı, Haydarpaşa, Halkalı, İzmir
gümrüğüne) sevki yapılarak bu
gümrüklerden eşyanın Türkiye
Gümrük Bölgesi’ni terk ettiğine
ilişkin teyidin alınmasıyla ihracat
beyannamesi kapatılmaktadır.
Ayrıca, 2009 yılı Ocak ayı sonu
itibariyle Mürted Gümrük
Başmemurluğu gümrük işlemlerinin
bilgisayar ortamında yapılmasına
ilişkin Bilgisayarlı Gümrük
Etkinlikleri (BİLGE) sistemine
geçmiştir.
Abdullah DÖNMEZ
1966 yılında Burdur’da
doğan Abdullah Dönmez,
Trakya Üniversitesi Gümrük
İşletme Bölümü’nden 1990
yılında mezun olduktan
sonra, 1991 yılında Gümrük
Müsteşarlığı’nda göreve başlamıştır. Halen Mürted
Gümrük Başmemurluğu’nda, Başmemur olarak
görev yapan Dönmez, evli ve bir çocuk babasıdır.
Tesislerimizden
KAZAN EFES ANADOLU MESLEK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ ÖĞRENCİLERİ STAJLARINI TAMAMLADI
Ankara Kazan Efes Anadolu
Meslek ve Endüstri Meslek Lisesi
Tesviye Bölümü 12’nci sınıf
öğrencilerinin Kompozit
Teknolojileri konusunda
Şirketimizde Mesleki Eğitim ve Staj
yapmalarına ilişkin 15 Haziran 2007
tarihinde Şirketimiz ile Kazan İlçesi
Kaymakamlığı arasında imzalanan
Mesleki Eğitim Protokolü gereğince
12 öğrenci 9 aylık zorunlu stajını
17 Eylül 2008 - 11 Haziran 2009
tarihlerinde yapmıştır.
Eğitim Bölümümüz tarafından
verilen Oryantasyon, İş Güvenliği ve
Sağlığı, FOD ve Kompozit
derslerinden sonra öğrenciler
Kompozit Teknolojileri
Müdürlüğü’nde çalışmaya
başlamıştır.
Haftanın üç gününü Şirketimizde
geçiren öğrencilere; bölüm staj
koordinatörü tarafından ilk 3 gün
boyunca temel kompozit eğitimi
verilmiştir. Temel eğitimde aldıkları
teorik bilgileri pekiştirmeleri ve
Kompozit - Metal Yapıştırma ve Kür
Uygulamaları’nı yerinde görmeleri
için hazırlanan staj programı
dahilinde öğrencilere:
• Temiz Oda serim işlemleri,
• Otoklav Cure işlemleri,
• Kenar Kesme işlemeleri,
• Core Kesme işlemleri,
• Tool imalatı
gibi kompozit uygulamalarının
gerçekleştiği iş merkezlerinde
prosesler ve genel prosedürler
detaylı olarak anlatılmıştır. Üçerli
gruplar halinde dönüşümlü olarak
sırayla bu iş merkezlerini gezen
öğrenciler birebir olarak iş yapma
imkanı bulmuşlardır. Gözlemlerini
ve edindikleri bilgileri staj
defterlerine işlemeye başlayan
öğrenciler merak ettikleri
uygulamalar hakkında temel bilgi
sahibi olmuşlardır.
Teknolojik uygulamaları
öğrenmelerinin yanı sıra iş disiplini
ve takım çalışmasını benimsemeleri
için tecrübeli çalışanlar tarafından
yönlendirilen öğrenciler uyum
dönemini hızlı bir şekilde
atlatmışlardır.
Aldıkları teorik eğitimi, pratik
çalışmalar ve atölye ortamı ile
gerçeğe dönüştüren öğrencileri, hem
kendi emekleri olan parçaları
üretebilme yetisine ve gururuna
ulaşmakta, hem de kendileri için çok
değerli tecrübeler edinmektedirler.
Öğrencilerin işlerimize tüm
çabaları ile yardımcı olmaları iş
yükümüzü hafiflettiği gibi, taze
beyinlerin fikirlerini ve gözlerine
çarpan aksaklıkları hep beraber
değerlendirmemiz açısından da bir
fırsat olarak görülmektedir.
TUSAŞ SEMT PAZARI AÇILDI
Şirketimiz ve Kazan Belediyesi
işbirliği ile alt yapısı tamamlanan
“Semt Pazarı” 12 Haziran 2009
tarihinde hizmete girmiştir.
Her hafta Cuma günü 08:00 21:00 saatleri arasında açık olan
Semt Pazarı’nda belediye tarafından
uygun bulunan pazar esnafı ve yöre
üreticileri sebze, meyve ve diğer
ürünlerin satışını yapmaktadır.
23
Tesislerimizden
TÜRKİYE’NİN ÖNDE GELEN FİRMALARI ARASINDAYIZ
İstanbul Sanayi Odası (İSO)
tarafından yayınlanan ”Türkiye’nin
500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2008
Yılı Raporu”nda Şirketimiz, 179.
sırada yer almıştır.
Stratejik planımız doğrultusunda
2012 yılında 500 büyük sanayi
kuruluşu sıralamasında ilk yüz firma
arasına girmeyi hedefliyor,
Şirketimizin karlılığının önümüzdeki
yıllarda daha da artması için
faaliyetlerimize büyük bir azimle
devam ediyoruz.
Türkiye İhracatçılar Meclisi
(TİM) tarafından hazırlanan ilk 1000
İhracatçı Çalışması’nın 2008 yılı
sonuçlarına göre, 2008 yılında
ihracat gerçekleştiren firmaların
yüzde 75’ini üretici ihracatçı firmalar
oluşturmuştur. Söz konusu
çalışmada 2008 yılında yaptığı
yaklaşık 146 milyon ABD Doları
ihracat ile Şirketimiz 87’inci sırada
yer almıştır. Türkiye’nin 132 Milyar
ABD Dolarlık ihracatının yüzde
67.5’ini ilk 1000 ihracatçı firma
gerçekleştirmiş olup firmaların
toplam ihracatı 89.1 Milyar ABD
Doları’dır. Toplam ihracatın yüzde
78.2’sini ise Şirketimizin de içinde
bulunduğu ilk 500 firma
karşılamıştır.
Organizasyon, Fuar ve Sergiler
ŞİRKETİMİZ IDEF 2009 FUARI’NDA ATAK’A KALKTI
Bu yıl kuruluşunun 25. yılını
kutlayan Şirketimiz, 27-30 Nisan
2009 tarihleri arasında İstanbul
TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nde
düzenlenen “9. Uluslararası
Savunma Sanayii Fuarı”na (IDEF
Genelkurmay Başkanı Org. İlker Başbuğ’un standımızı ziyareti
24
2009) ismine yakışır bir büyüklük
ve görkemle katılmıştır.
Şirketimiz, 25. yıl konsepti ile
Başbakan Sn. Recep Tayyip Erdoğan’ın standımızı ziyareti
katıldığı fuar boyunca özgün
ürünlerimiz; Uzaktan Kumandalı
Hedef Uçağı - TURNA, Türk
İnsansız Hava Aracı - TİHA, Türk
Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı HÜRKUŞ, Yüksek Hızlı Hedef Uçak
- ŞİMŞEK’i tanıtmanın yanı sıra, ana
yüklenici olduğumuz Hv.K.K. C-130
Aviyonik Modernizasyon (Erciyes)
Programı, Hv.K.K. T-38 Aviyonik
Modernizasyon (ARI) Programı’nı
da vurgulanmıştır.
Standımızın bir bölümü,
Şirketimizin ana yüklenici olduğu
ve AgustaWestland ile Aselsan
firmalarının alt yüklenici olarak
dahil olduğu ATAK TEAM’e
ayrılmıştır. Bu bölümde T-129 ATAK
helikopterinin birebir ölçekli modeli
yer almıştır. ATAK programı
çerçevesinde Şirketimiz, T-129
ATAK Helikopteri’nin kullanıcı
ihtiyaçları doğrultusunda
özgünleştirilmesi, üretilmesi ve
entegre lojistik desteğinin
sağlanması faaliyetlerini
gerçekleştirmektedir.
IDEF 2009 sırasında 28-29 Nisan
2009 tarihlerinde Şirketimizin
sponsorluğunda “Solo Akrobasi
Gösteri Uçuşları” yapılmıştır. Milli
Akrobasi Pilotu Ali İsmet Öztürk
tarafından yapılan akrobasi gösterisi
fuar alanının batı terasından
izlenmiş ve fuarın tek uçuş gösterisi
olduğu için büyük ilgi görmüştür.
Ayrıca Şirketimizin 25. kuruluş
yılı münasebetiyle düzenlenen
“Çocuk Gözüyle Havacılık” konulu
resim sergisi fuar boyunca
ziyaretçiler tarafından ilgiyle
izlenmiştir.
Fuar boyunca standımızı başta
Başbakan Sn. Recep Tayyip
Savunma Sanayii Müsteşarı Sn. Murad Bayar’ın standımızı ziyareti
Erdoğan, Genelkurmay Başkanı
Org. İlker Başbuğ, Milli Savunma
Bakanı Sn. Vecdi Gönül, Savunma
TSKGV Genel Müdürü Korg.(E)
Engin Alan olmak üzere bir çok üst
düzey sivil ve askeri, yerli ve
yabancı yetkili ziyaret etmiştir.
25
ODTÜ ARGE GÜNLERİ’NDE TUSAŞ
2004
yılından bu
yana, başta
üniversite
öğrencileri
olmak üzere topluma Ar-Ge
farkındalığı kazandırma yolunda
çalışmalarına devam eden ODTÜ
Ar-Ge Topluluğu, Türkiye’nin en
saygın sanayi kuruluşları ile
akademik çevreleri bu yıl da bir
araya getirdi.
Bu yıl 3’üncüsü düzenlenen Ar-
Ge Günleri’ne sponsor olarak destek
veren Şirketimiz, etkinliğe ayrıca bir
stand ile de iştirak etmiştir.
11-12 Mart 2009 tarihlerinde
ODTÜ Kültür ve Kongre
Merkezi’nde gerçekleştirilen
etkinlikte TUSAŞ standını ziyaret
eden katılımcılar, özellikle Türk
İnsansız Hava Aracı (TİHA) ve Türk
Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı
(HÜRKUŞ) Projelerine ilişkin
gelişmeleri yakından takip etmekte
olduklarını ve Türk mühendisleri
tarafından gerçekleştirilmekte olan
bu projelerden duydukları gururu
dile getirmişlerdir.
3. AVİYONİK SİSTEMLERİ SEMİNERİ ŞİRKETİMİZİN ANA SPONSORLUĞUNDA GERÇEKLEŞTİRİLDİ
3. Aviyonik Sistemleri Semineri,
Şirketimizin ana sponsorluğunda,
30-31 Mart 2009 tarihlerinde TOBB
Ekonomi ve Teknoloji
Üniversitesi’nin ev sahipliğinde
Ülkemizde havacılık elektroniği
konusundaki bilgi birikiminin
artırılması ve bu alanda çalışmakta
olan kişilerin bir araya gelerek
deneyimlerini paylaşmaları
hedefiyle düzenlenen 3. Aviyonik
Sistemleri Semineri’nde Şirketimiz
Aviyonik Elektronik ve Yazılım
Mühendisliği Müdürü Sn. İbrahim
Keskiner firmamız, projelerimiz ile
Aviyonik, Elektrik ve Yazılım
Mühendisliği Müdürlüğü’nün imkan
ve faaliyetleri hakkında bir sunum
gerçekleştirmiştir.
Söz konusu seminerde ayrıca
Başkanımız Sn. Özcan Ertem
“Aviyoniğin ve Kokpit
Uygulamaları’nın Gelişimi”,
Savunma Sanayii Müsteşarlığı Hava
Araçları Daire Başkanı Sn. Sedat
Güldoğan ise “Türkiye’nin Aviyonik
Entegrasyon Yol Haritası”
konularında katılımcıları
bilgilendirmişlerdir.
Başkanlığı’ndan Sn. Serkan Selçuk
Ersoy ve Ertan Zaferoğlu “Pilot
Uçak Arayüzü ve Aviyonik
Sistemler Yönüyle HÜRKUŞ Projesi”
konusunda, Sn. Verda Çora “T-38
Modernizasyon Projesi’nde
gerçekleştirilen çalışmalar”
konusunda birer sunum yapmış,
yine aynı grup başkanlığından Sn.
Tarkan Karşıdağ, Sn. Fatih
TUSAŞ Entegre Uçak Sistemleri Grup Başkanı Sn. Özcan Ertem
26
Hacıömeroğlu, Sn. Erol Oğuz, Sn.
Hadi Çolakoğlu ve Sn. Barış
Kayayurt “İnsansız Hava Araçlarının
ve Yer Sistemlerinin Aviyonik
Bütünlüğü” konularında
katılımcıları bilgilendirmişlerdir. Söz
konusu seminerde Şirketimiz ayrıca
bir stand ile yer almıştır.
Akademik çevreler ve sanayi
kuruluşları temsilcilerinin yoğun ilgi
gösterdiği 3. Aviyonik Sistemleri
Semineri, Şirketimizin Entegre Uçak
Sistemleri Grup Başkanlığı’ndan Sn.
Cemal Dönmez, Sn. Tahsin Bayar,
Sn. Ahmet Şeref ve Sn. İpek Barış
tarafından aktarılan “C-130
Aviyonik Modernizasyonu” konulu
sunum ile tamamlanmıştır.
Sunum özetleri, konuşmacı
biyografileri, fotoğraflar için bkz.:
http://www.elektronikvadisi.com.tr
SSM Hava Araçları Daire Başkanı ve TUSAŞ Ynt. Krl. Üyesi Sn. Sedat Güldoğan
PARİS HAVACILIK FUARINDA ÜLKEMİZİ TEMSİL ETTİK
Dünyanın en büyük havacılık
fuarlarından biri olarak kabul
edilen Paris Havacılık Fuarı’nın
48’incisi (PAS 2009) 15-21 Haziran
2009 tarihleri arasında Paris-Le
Bourget’de düzenlenmiştir. Bu yıl
48 ülkeden 2000 şirketin katıldığı
fuarda TUSAŞ olarak ülkemizi ve
Şirketimizi bir kez daha başarıyla
temsil ettik. Türkiye’de insanlı ve
insansız hava platformlarının
tasarımı, geliştirilmesi,
modernizasyonu, imalatı,
entegrasyonu ve satış sonrası
hizmetleri alanlarında teknoloji
merkezi konumunda olan
Şirketimizin fuar boyunca
sergilediği ürün ve kabiliyetleri
büyük bir ilgi ile izlendi. Fuarda,
Şirketimizin tamamen yerli imkanlar
ile geliştirmekte olduğu Türk
İnsansız Hava Aracı (TİHA), Türk
Başlangıç ve Temel Eğitim
Uçağı’nın (HÜRKUŞ) yanı sıra F-16,
C-130, T-38, S-70 gibi değişik
platformlar üzerinde uyguladığı
modernizasyon projeleri, başta JSF
ve A400M olmak üzere iştirak
ettiğimiz uluslararası projeler
tanıtıldı. Şirketimiz ayrıca,
uluslararası pazarlama ve satış
haklarına sahip olduğu ATAK
Taarruz/Taktik/Keşif Helikopter
projesine yönelik bir tanıtım
yaparak, bu konuda proje
başlatmayı hedefleyen çeşitli
ülkelerin dikkatini çekti.
Fuar boyunca ziyaretçilerin ve
çeşitli delegasyonların ilgisi
üzerinden eksik olmayan standımızı
27’inci Hava Kuvvetleri Komutanı
Org. Aydoğan Babaoğlu, ve
Murad Bayar da ziyaret etti.
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SAVUNMA SANAYİİ GÜNLERİ
Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ)
Makina Fakültesi ile Makina
Teknolojileri Topluluğu’nun
ortaklaşa düzenlediği ve 2-3 Mart
2009 tarihinde Yıldız Yerleşkesi
Oditoryumu’nda gerçekleştirilen
YTÜ Savunma Sanayii Günleri 2009
etkinliğine Şirketimizi temsilen
katılan Pazar Araştırma ve Stratejik
Planlama Şefi Sn. Aykud Alp Berk,
savunma sanayii sektörüne yeni
soluklar getirecek Makina
Mühendisi adaylarına savunmahavacılık alanında bir konuşma ve
sunum yapmıştır.
Öğrencilerin havacılık sektörüne
derin ilgi gösterdiği etkinlikte,
sanayi-üniversite birlikteliğine
yönelik modeller ile bireysel
yönelimler tartışılmıştır.
ŞİRKETİMİZ İSTANBUL CORPORATE GAMES 2009’A KATILDI
Şirketimiz 5-8 Haziran 2009
tarihleri arasında İstanbul’da
düzenlenen ve Türkiye’de bugüne
kadar düzenlenen en kapsamlı
amatör spor aktivitesi olan
“Corporate Games”e voleybol, masa
tenisi ve yelken kategorilerinde
katıldı.
88 şirketten 2900 kişi 5 Haziran
Cuma akşamı saat 19.00’dan itibaren
flama, maskot ve bayrakları ile
İstiklal Caddesi’nde düzenlenen
Açılış Korteji’ne katıldılar. Taksim
Gezi Parkı’nda düzenlenen Açılış
konuşmaları ve “Tennis Ball Hit
Out” (Tenis topu atışı) aktivitesi ile
başlayan büyük maraton, 6 Haziran
Cumartesi günü yüzlerce kişinin
katıldığı Oyunlar Partisi ile devam
etti. Corporate Games 2009, 7
Haziran Pazar günü yapılan finaller
ve 8 Haziran Pazartesi gecesi
NuTeras’da gerçekleştirilen
Kurumsal Ödül Töreni ile sona erdi.
Corporate Games’de Şirketimize
“Voleybol Karma Takımı” ile
şampiyonluk,” Voleybol Erkek
Takımı” ile turnuva ikinciliği,
Voleybol Branş birinciliği, Masa
Tenisinde üç birincilik ve Yelken’de
ise dördüncülük ödüllerini
kazandıran arkadaşlarımızı candan
kutluyor, Şirketimize sağladıkları
katkı için teşekkür ediyoruz.
27
ARI PROJESİ KRİTİK TASARIM GÖZDEN GEÇİRME AŞAMASI BAŞARIYLA TAMAMLANDI
T-38 Uçakları Aviyonik
Modernizasyon (ARI) Projesi Sistem
Kritik Tasarım (KTG) Toplantısı 2022 Nisan 2009 tarihlerinde
Şirketimizde, Merkezi Kontrol
Bilgisayarı/Harekat Uçuş Yazılımı
(MKB/HUY) KTG Toplantısı ise 25
Ağustos 2009 tarihinde Aselsan
tesislerinde başarı ile
gerçekleştirilmiştir. Böylece,
MKB/HUY Tasarımı onaylanmış ve
programın yazılım bacağı
tamamlanmış olup, projenin Kritik
Tasarım Gözden Geçirme Aşaması
sonuçlanmıştır.
Savunma Sanayii Müsteşarlığı
(SSM) ile Şirketimiz arasında
imzalanarak 20 Eylül 2007 tarihinde
yürürlüğe giren ARI Projesi
sözleşmesi kapsamında, modernize
edilecek 55 uçaktan iki adet
prototip, üç adet seri üretim uçağı
olmak üzere toplam beş uçağın
modernizasyon işlemleri
tesislerimizde gerçekleştirilecek, 50
uçağın modernizasyonu ise TUSAŞ
tarafından sağlanacak Teknik Veri
Paketi, Eğitim ve Teknik Destek
doğrultusunda Eskişehir 1’inci Hava
İkmal ve Baskım Komutanlığı
tarafından gerçekleştirilecektir.
Modernizasyon için gereken Grup-A
ve Grup-B Kitleri ve ayrıca
modernizasyon sonrasında
uçakların Entegre Lojistik Desteği
yine Şirketimiz tarafından
sağlanacaktır.
ARI Projesi ile uçakta mevcut
bulunan gösterge, kontrol,
navigasyon ve haberleşme
sistemlerinin iyileştirilmesi ve
sayısal kokpite geçiş, eğitim
kapsamının genişletilmesi amacıyla
Havadan Yere ve Havadan Havaya
Sanal Atış kabiliyetinin
kazandırılması, yüksek teknoloji
sensörler kullanarak uçakta daha
hassas seyrüsefer ve yaklaşma
TEHLİKELİ KİMYASALLARIN YÖNETİMİ SEMPOZYUMU
TMMOB Kimya Mühendisleri
Odası tarafından düzenlenen
“Tehlikeli Kimyasalların Yönetimi”
konulu sempozyum 8-9 Ocak 2009
tarihleri arasında Milli Kütüphane
Konferans Salonu’nda
düzenlenmiştir. Yaklaşık 750 kişinin
katıldığı sempozyumda Şirketimiz
Endüstriyel Güvenlik Şefi Sn.
Mustafa Turhan "TUSAŞ Tesislerinde
28
Tehlikeli Kimyasalların Yönetimi ve
MSDS Uygulamaları", Yangından
Koruma Ekip Lideri Sn. Ömer
Akgün "Kimyasal Madde
Yangınlarına Müdahale Yöntemleri",
Asistan Tesisler Mühendisi Sn.
Gözde Köksoy ise "TUSAŞ
Tesislerinde Tehlikeli Atık
Yönetimi" konularında bildiri
sunmuşlardır.
paternlerinin sağlanması ve görev
planlama kabiliyetinin eklenmesi ile
daha etkin eğitim sürecinin
sağlanması amaçlanmaktadır. Bu
sayede Hava Kuvvetleri
Komutanlığı’mızın pilotaj
eğitimlerindeki kalite ve etkinlik
artırılacak, pilot adaylarının F-16 ve
tedarik edilecek yeni nesil savaş
uçaklarında daha başarılı ve etkin
olarak uçmaları sağlanmış olacaktır.
Proje kapsamında ilk uçuşun
Nisan 2010’da, ilk uçak teslimatının
ise Ağustos 2010’da yapılması
hedeflenmektedir. Projenin önemli
bir aşaması olan KTG Toplantısının
başarıyla sonuçlanması için gereken
tüm çabayı gösteren proje ekibini
kutluyor ve başarılarının devamını
diliyoruz.
ATAK PROGRAMI SİSTEM İSTERLERİ GÖZDEN GEÇİRME TOPLANTILARI
BAŞARIYLA TAMAMLANDI
ATAK Programı’nın önemli
kilometre taşlarından, “TUSAŞAgustaWestland Hava Aracı Ön
Sistem İsterleri Gözden Geçirme
Toplantısı-1” (SRR-1); Genelkurmay
Başkanlığı, Kara Kuvvetleri
Komutanlığı (K.K.K.lığı), Savunma
Sanayii Müsteşarlığı (SSM), TUSAŞ,
AgustaWestland ve ASELSAN
temsilcilerinin katılımıyla 6 Kasım
2008 tarihinde AgustaWestland
firmasının Cascina Costa (İtalya)
tesislerinde başarı ile
2009 yılı Ocak ve Şubat
aylarında ise TUSAŞ,
AgustaWestland ve ASELSAN’a ait
Sistem İsterleri Gözden Geçirme
(SRR) Toplantıları başarıyla icra
edilmiş, her üç gözden geçirme
toplantısına ilişkin tamamlanma
belgeleri SSM ve K.K.K.lığı
tarafından imzalanmıştır. Böylece,
ATAK Programı’nda Ön Tasarım
Safhasına başlanmıştır. Emeği geçen
tüm çalışanlarımızı kutluyor,
A350 XWB PROGRAMI’NDA AIRBUS’TAN TUSAŞ’A ÖVGÜ
A350 XWB Programı Ön Tasarım
Gözden Geçirme Toplantısı (PDR) 9
Temmuz 2009 tarihinde Fransa’nın
Toulouse kentinde başarıyla
4 Aralık 2008 tarihinde Airbus ile
imzalanan A350 XWB Sözleşmesi ile
Şirketimiz, Airbus (Fransa)
tarafından A350 XWB yeni nesil
yolcu uçağının “Aileron” (kanatçık)
tasarım ve üretim aşamasından
itibaren risk paylaşımcı ortak olarak
seçilmiştir.
Program kapsamında, A350
kanat grubu içinde ilk Ön Tasarım
Gözden Geçirme Toplantısı’nı
gerçekleştiren ortak olarak
Şirketimiz, Airbus tarafından övgü
almıştır.
Bu başarıda emeği geçen
arkadaşlarımızı kutluyor ve
ANKARA SANAYİ ODASI’NDAN ŞİRKETİMİZE ÖDÜL
Ankara Sanayi Odası (ASO),
kuruluşunun 46. yılını 9 Haziran
2009 tarihinde ASO 1. Organize
Sanayi Bölgesi’nde Başbakan Sn.
Recep Tayyip Erdoğan’ın da
onurlandırdığı ödül töreni ile
kutladı.
46 firmanın “Onur”, “İhracat”,
“İstihdam Artışı” ve “İnovasyon”
olmak üzere dört farklı alanda ödüle
layık görüldüğü törende, Şirketimiz
de ihracat alanında Ankara firmaları
arasında en çok ihracat yapan
dördüncü firma olarak ödül almaya
hak kazandı. Şirketimiz adına ödülü
Başbakan Sn. Recep Tayyip
Erdoğan’ın elinden Mali İşler
Başkanı Sn. Adnan Aydoğan aldı.
29
Tasarım ve Mühendislik Faaliyetleri
TURNA’YA FAYDALI YÜK OPSİYONU KAZANDIRILDI
Mühendislerimiz tarafından
geliştirilen ve TSK envanterine
giren ilk Türk tasarımı ve üretimi
hava sistemi olma özelliğini taşıyan
Atış Hedef Uçağı “Turna”, otonom
olarak görüş ötesi menzilde görev
yapabilen, önceden programlı
rotaları takip edebilen ve yer
kontrol istasyonundan izlenip
idare edilebilen, yeni nesil bir hava
hedef sistemidir.
Hava tehdidine karşı savunma
kabiliyetlerini koruyup geliştirme
amacıyla eğitim platformu olarak
kullanılabilen Turna Hedef Uçak
Sistemi, düşman uçak ve füzelerini
simule edebilme, yüksek manevra
kabiliyeti, yüksek hızı, kolay
kullanımı, düşük görev riski,
modülerliği ve maliyet etkinliği ile
operasyonel ortamlarda
gerçekleştirilen atışlı görevlerde
etkinliğini ispatlamıştır.
Türk Silahlı Kuvveleri’nin
değişen ihtiyaçlarını
karşılayabilmek amacıyla
geliştirme çalışmaları devam
etmekte olan Turna Hedef Uçak
Sistemi, Pasif Radar İz Artırıcı
“Luneberg Lens” ve Termal İz
Artırıcı “Flare” faydalı yükleri ile
Mart 2009’da iki başarılı uçuş
gerçekleştirmiştir. Böylece Turna
Hedef Uçak Sistemi’ne iki adet
yeni faydalı yük opsiyonu
kazandırılmıştır. Her iki uçuşta da
başarılı bir performans sergileyen
Turna Hedef Uçak Sistemi
programında emeği geçen
arkadaşlarımızı kutluyor,
ÖZGÜN TİHA PROJESİ’NDE İLK MOTOR ÇALIŞTIRILMASI BAŞARIYLA GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Orta irtifa uzun havada kalışlı bir
insansız hava aracının tasarlanması,
üretilmesi ve test edilmesini
hedefleyen Türk İnsansız Hava
Aracı (TİHA) Projesi kapsamında
geliştirilmekte olan hava aracı,
30.000 ft (yaklaşık 9000 metre)
yüksekliğe çıkabilecek şekilde
tasarlanmaktadır. Bu gereksinim,
diğer bir çok tasarım özellikleri gibi,
itki sisteminin performansını da
kritik hale getirmektedir.
Kullanılacak motor; dört
zamanlı, dört silindirli, sıvı
soğutmalı, turboşarj sistemine sahip
olup, dizel ya da jet yakıtı ile
çalışabilmektedir. Bu yakıtların
30
kullanılabilmesi, tasarlanan
platforma dünyadaki benzerlerinin
ötesinde lojistik bir avantaj
sağlamaktadır.
Motorun hava aracına
entegrasyonu Şirketimiz
mühendisleri tarafından
gerçekleştirilmektedir. Motor
entegrasyonunda temel hedef,
görev profilinin her noktasında
motordan optimum gücün elde
edilebilmesini sağlamaktır. İtki
sisteminin performansı kullanılan
motorun performansı yanında,
motorun hava aracına başarılı
entegrasyonuna bağlıdır. Motor
entegrasyonunda ulaşılan
performansın belirlenmesi için,
tasarım çalışmalarının kademeli bir
şekilde, laboratuar, yer ve uçuş
testleri ile doğrulanması
gerekmektedir.
Bu sürecin ilk adımı olarak,
yerde kurulan bir test düzeneğinde,
motorun soğutma performansı,
elektronik kontrol sistemi
işlevselliği, itki üretme kabiliyeti ve
çeşitli kritik parametrelerinin
kaydedilmesi ve değerlendirilmesi
planlanmıştır. Bu kapsamda, tedarik
edilen ilk motor, Şirketimizde
tasarlanıp üretilen test düzeneğine
monte edilmiş ve motorun ilk
çalıştırılması 10 Mart 2009 tarihinde
başarıyla gerçekleştirilmiştir.
Laboratuar testleri aşamasında,
motorun performansını ölçmek
amacıyla gerçekleştirilecek
testlerde; Motor Devri, Manifold
Sıcaklığı, Manifold Basıncı, Yağ
Basıncı, Yağ Sıcaklığı, Soğutma
Sıvısı Sıcaklığı, Yakıt Sıcaklığı, Yakıt
Debisi, Alternatör Çıkış Gerilimi,
Alternatör Gücü, Yakıt Basıncı, Dişli
Kutusu Yağı Sıcaklığı, Statik İtki
değerleri ölçülecektir.
Laboratuar testlerinin
tamamlanmasını takiben motorun
hava aracına entegrasyonunun
gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.
GEOMETRİK BOYUTLANDIRMA VE TOLERANSLANDIRMA (GD&T)
Bir çok imalat sektörü için
Geometrik Boyutlandırma ve
Toleranslandırma (GD&T) hala yeni
bir konu olarak gözükmektedir. II.
Dünya Savaşı’nda Amerika’dan,
Avrupa’ya yollanan
spesifikasyonlarına göre uygun imal
edilmiş fakat yerine monte
edilemeyen bir çok yedek parçayla
karşılaşıldı. Bu askeri ve hayati
donanımlar için ciddi bir
toleranslandırma ve
boyutlandırmada ölçüsel bir kontrol
olarak çok başarılı bir şekilde
kullanılmasına rağmen parça
üzerindeki unsurların özellikle yer
ve yön toleranslarında ve kontrolün
de yetersiz kalmasının yanı sıra;
bilgisayar destekli üç boyutta (3D)
tasarım, imalat ve ölçüm
medyasındaki gelişmeler GD&T
kullanımını zorunlu kılmaktadır.
problemdi. Savaş sonrası devlet,
sanayi ve eğitim kurumlarının
temsilcilerinden oluşan bir komite
tarafından bu sorunu aşabilmek, fonksiyonuna uygun, her zaman
yerine takılabilecek doğru parça üretebilme yolunu bulabilmek için
uzun ve yorucu araştırmalar yapıldı.
Sonuç GD&T’nin geliştirilmesi oldu
ve gelinen noktada bilgiler ASMEY14.5-1994 standardı ile kullanıma
sunuldu.
GD&T, parça üzerindeki
unsurların gerçek fonksiyon ve
ilişkilerine dayandırılarak yapılan
tasarım ve çizim gerekliliklerini
belirleyen sembolik bir dildir ve
buna uygun şekilde kullanıldığında,
parçanın en ekonomik ve efektif
üretimini sağlayan bir teknik olarak
karşımıza çıkmaktadır.
Böylece GD&T hem fonksiyonel
parça üretimi ve kontrol tekniği,
hem de mühendislik tasarım ve
çizim dili olarak yorumlanabilir. Bu
grafik dil sisteminin en büyük
amacı; tasarım, imalat, kalite
grupları arasında iletişim ve doğru
yorumlamalarla ortak bir anlayış
sağlamaktır. Bir kerede doğru,
fonksiyonel parça yapabilmenin
yanı sıra tasarımın niyetini daha
doğru bir şekilde imalat ve kaliteye
iletebilmek ve daha kısa sürede
üretim ile daha sıkı tolerans
gerektiren imalat gerekliliklerini
sağlayabilmektir.
18. yüzyıldan günümüze bilinen
iki boyut (2D) artı ve eksi (±)
tolerans sisteminin;
GD&T’nin unsur-uzuv kontrolü
ile klasik metot üzerindeki bu
üstünlüğü uygulamada üç önemli
konuda betimlenebilir:
• 3D’de silindirik tolerans zonu
ile üretime %57 daha fazla tolerans
sunmak,
• En fazla malzeme durumu
(MMC) prensibi ile BONUS tolerans
vermek,
• Datum sıralamasıyla parça
fonksiyonuna uygun
toleranslandırma yapabilmek.
Teknik olarak ifade edilen bu
avantajlar maliyetlerinin azaltılması
yönünde;
• Maliyet etkin iletişimle doğru
parça yapmak,
• Doğru montaj tasarım, imalat
ve teminatını sağlamak,
• İmalat kalitesini yükseltmek
şeklinde Şirketimizin ve
ürünlerimizin süreçlerine
yansımaktadır.
Sektörlerin yoğun bir şekilde
ilgilendiği bu konulara uygun
eğitimlerin akademik platformlarda
alınamamasından doğan eksiklik
tüm sektörlerde endüstri eğitimleri
ile tamamlanmaya çalışılmaktadır.
Şirketimizde tasarım
boyutundaki atılımların hızlandığı iş
ortamımızda maliyetlerin
düşürülmesi, doğru tasarım ve
takibinde doğru imalat ve kontrol
gerektirdiği için; ağırlıklı olarak
mühendis niteliğinin aranıldığı bu
fonksiyonel bölümlerin
elemanlarının teknik formasyonunu
geliştirebilecek eğitimler önem
taşımaktadır. Bunlara havacılık
sektörümüze ve Şirketimize özgü
süreçleri yakından tanımak ve
dinamiklerinin farkına varmak
açısından bölümler arası
oryantasyon şeklinde verilebilecek
eğitimler de ilave edilebilir.
Son olarak kağıtsız üretime
dönük, dijital ürün tanımlaması
(DPD-Digital Product Definition)
ve/veya model esaslı ürün
tanımlama (MBD-Model Base
Definition) gibi bazı projelerde
uygulamakta olduğumuz yeni
teknolojilerle (ASME Y14.41-2003
ve D6-51991 vb.) ilgili alınabilecek
eğitimlere de ihtiyaç
duyulabilmektedir.
Teknik öğretmen olarak,
gelişmeler paralelinde eğitimleri
daha içerikli aşamalara taşıma
gayretlerimizin gördüğü destek ve
bu yönde örtüşen isteklerle birlikte,
Şirketimizin özgün ürünlerini
uluslararası ortama sunabilme
vizyonuna katkılarımızın artarak
devam etmesini hedeflemekteyiz.
Kaynak; GD&T for mechanical
design-McGrawHill-2006
Olcay ŞENEL
doğan Olcay Şenel,1980
yılında Gazi Üniversitesi
Makine Mühendisliği
Bölümü’nden mezun oldu.
1974 yılında 5nci Ana Bakım
Merkezi Komutanlığı’nda
Uçak ve Helikopterlerin
Fabrika Seviyesi Bakım ve Revizyonu konularında
çalışma hayatına başladı. Uçak ve helikopterlerin
kimyasal, NDI, gövde/yapısal proseslerinde
özellikle helikopter kaza kırım-onarımı konusunda
çalıştı.1984’te ülkemizde ilk defa “joint-venture”
yaklaşımı ile gerçekleştirilen Helikopter üretimi
projesinde Yapısal Sistem Sorumlusu olarak görev
aldı.
1987 yılında “ITL üretim lideri”olarak çalışmaya
başladığı TUSAŞ’ın Öncel Projeleri’ndeki sırasıyla
1988 yılında “F-16 Arka Gövde Üretim
Lideri”,1991 yılında “F-16 Komponent Üretim
Şefi”, 1999 yılında da “Cougar Helikopter Üretim
Şefi” görevleri ile 2003 yılındaki Cougar helikopteri
kırım onarımını başarıyla tamamlayıp emekli
olduktan sonra TUSAŞ İnsan Kaynakları Başkanlığı
Eğitim Bölümü’nde “Teknik Öğretmen” olarak
hizmet vermeye başladı.
Olcay Şenel, evli ve üç çocuk babası olup, İngilizce
bilmektedir.
31
HAVACILIKTA YABANCI MADDE VE HASARI
Yüksek
teknolojinin kullanıldığı günümüz
dünyasında havacılık, geleceği en
parlak mesleklerden biridir.
Tasarımı, montajı, bakımını
yaptığınız bir hava aracının
sorunsuz bir şekilde gökyüzünde
süzülmesi ve yere emniyetli bir
şekilde inmesi havacılık
tutkunlarına büyük keyif verir.
Her meslekte olduğu gibi
havacılık mesleğinde de disiplin
büyük önem taşımaktadır.
İnsanoğlu binlerce yıl süren
teknolojik gelişiminde pek çok
hatalar yapmış, zaman zaman bu
hatalardan ders almış, onları
tekrarlamamış, zaman zaman da
umursamamış aynı hataları
yapmaya devam etmiştir.
Hataların yenilenmemesi adına
günümüz dünyasında kurallar ve
işlemler doküman haline
getirilmektedir. Havacılıkta ise bu
kural ve işlemlere hassasiyetle
uymak bir zorunluluktur. Aksi
takdirde en küçük ihmal, insan
hayatına mal olabilir.
Havacılıkta yabancı madde;
ortama uymayan, bulunmaması
32
gereken yerde bir şekilde varlık
gösteren ve etrafa kolayca yayılan
uçak hırdavatı, kullanılan takım ve
doğadan yayılan bir nesne
olarak tanımlansa da aslında
bir yaşam felsefesidir.
Havacılığın ilk aşamada
herkes tarafından
kavranması gereken bir
olgusudur. Amaç yabancı
madde hasarını bulmaktan
daha çok onu
engellemenin yollarını
bulmak olmalıdır. Değişik
şirketler yabancı madde
olayını sınıflandırılıp onu ofiste,
üretimde ve uçuş hattında farklı
elbiselerin içine soksa da yabancı
madde her aşamada çok tehlikeli
ve sinsidir. Eğer yeterli önlemler
alınmazsa bir bölümden diğer
bölüme hava hareketleri, insanlar
veya araçlar vasıtasıyla hızlıca
yayılıp dağılabilir ve sistemlerin ve
de uçağın içine bir şekilde yerleşip
yer ve uçuş emniyetini ihlal
ettirebilir.
Yapısal tasarım yapan bir
mühendis, yapısal alanda
kullanacağı bağlayıcıların ve
metallerin gereksinimlerini ve
yapının yabancı maddeye sebep
olmamasını düşünerek, yazılı
dokümanlara ve standartlara bağlı
kalarak tasarım yapmalıdır. Çünkü
havacılıkta yabancı madde olarak
tanımlanan ve en çok sorun yaratan
madde perçin başlarıdır. Bu
malzeme, önce kendisi ve zamanla
bağladığı malzeme koparak başka
bir uçak veya uçaklara hasar verir.
Örneğin, kendisinden önce kalkan
uçaktan düşen 14 inçlik bir metal
parçacığı Fransızların gururu
Concord uçağının düşmesine ve
içindeki insanların ölmesine sebep
olmuş, ardından da tüm Concord
uçakları uçuştan alınmıştır.
Uçak sistem tasarımı yapan bir
mühendis, sistemlerin birbirine
uyumunu ve varsa onların boşaltma
hatlarını yabancı madde oluşumuna
sebep vermeyecek şekilde
tasarlamalıdır. Uçak sistemlerinde
her sistemin diğer sistemlerle
bağlantısı vardır. Uçak
sistemlerinde kullanılan
akışkanların ki vücudumuzdaki sıvı
ve kana benzetebiliriz (yakıt,
hidrolik, yağ, kanatılan hava-bleed
air, çarpan hava, durağan hava,
nitrojen, oksijen v.s.) borular
içindeki konumu ve akıcı olmaları
havacılık için olmazsa
olmazlardandır. Bu akışkanların
bazılarının (yakıt-yağ-hidrolik)
taşıdığı içsel yabancı maddeler,
boruların belirli yerlerine 5/10
mikronluk elekler yerleştirilerek
önlenmelidir. Elekler de ilgili
uçağın Teknik Kitaplarının planlı
bakımlar (-6) bölümüne eklenip
belirli aralıklarla kontrol edilip
değiştirilmelidir. Bu borular
içindeki içsel ve dışsal yabancı
maddeler sistemlerin çalışmamasına
ve uçakların düşmesine sebep
olabilir.
Uçak elektroniği ve elektriksel
sistemlerin tasarımını yapan bir
mühendis, birimlerle görüşerek
uçağın burnundan kuyruğuna
kadar uzanan kabloların, ki
vücudumuzdaki sinir sistemine
benzetebiliriz, yapısal tasarımcıların
oluşturduğu iskelet yapının
içerisinde kendine ve yapıya hasar
vermeden dolaşabilmesini
sağlamalıdır. Hava aracının hızını
ve yüksekliğini belirlemede etkin
rol oynayan çarpan ve durağan
havanın dolaşım yerlerindeki
borular ise uçuş anında buzlanmayı
önlemek için ısıtılmalıdır, herhangi
bir tıkanma uçağın düşmesine
sebep olabilir.
Şirketimizde, hava aracında
kullanılan malzemeler satın alınır,
depolanır ve zamanı gelince proje
gereği kullanılır. Aslında bu güzel
bir yolcuğun hikayesidir,
cevherden, hava aracına uzanır.
Tasarımı yapılan yapısal ve
uçağın bir bölümünü oluşturacak
malzeme satın alındıktan sonra ilk
kesim hangarında işlenme
öncesindeki ölçülerinde kesildikten
sonra üretim alanına taşınır ve
orada imalat mühendislerinin ve
planlamanın direktifleri ile son
ürün olan hava aracına doğru yola
koyulur. Malzeme şekillendirilir,
kimyasal işlemlere maruz kalır,
yeşil boyası atılır, diğer
malzemelerle perçin, cıvata gibi
uygun bağlayıcılarla birleştirilir ve
gerekli bölümleri macunlanır. Tüm
bu işlemler mühendislik çizimleri,
planlama, parça listeleri ve
uygulama dokümanlarını içeren
paketlere tamamen anlayarak ve
uygulayarak yapılır.
Bu işlemlere başlamadan önce,
işlem sırasında ve sonrasında genel
temizliğe dikkat etmek, gözle
görülebilen veya görülemeyen
yabancı maddelere dur diyebilmek
son ürün olan hava aracını
doğrudan etkiler. Örneğin; boya
işlemi için hazırlanmış bir
malzemeye boya atılmadan önce
elimizle dokunmamız boya için
hazırlanmış yüzeyin elimizi
değdirdiğimiz bölgesini diğer
bölümlere göre boyayı kabul
etmesi zor olacak veya boyanın
kısa sürede yüzeyi terk etmesine
sebep olacak şekilde etkilemesine
yol açar. Bildiğiniz gibi boya hem
dış yüzeylerde aerodinamik bir
satıh sağlar, hem de hava aracında
büyük bir sorun olan korozyonu
önler. Boyanın karışımında da
oranlara çok dikkat etmek, karışım
yapılan alanı her türlü atmosferik
kirlilikten uzak tutmak, yüzeye
uygularken de aynı hassasiyeti
göstermek gerekir. Önemli bir
nokta ise hava araçlarında
yapıştırma, dolgu, sızdırmazlık
amacıyla kullanılan macun
(sealent) depolanması, karışımı,
uygulaması, kuruması aşamalarında
çok dikkatli olunması, özellikle
karışım ve uygulama aşamasında
içsel ve dışsal yabancı maddelere
maruz bırakılmamasıdır. Havacılıkta
hemen hemen her malzemenin iki
ömrü vardır. Bunlar “raf” ve “servis”
ömrüdür. Raf ömrünün geçerliliği
malzemeyi üreten firmanın
şartlarına uyulduğu sürece
geçerlidir ve raf ömrü geçmiş
malzemelerin kullanılmaması
gerekir.
Servis ömrü ise kesinlikle o
malzemeyi uygularken kullanılan
yazılı dokümanlara bağlı kalınması
oranında geçerlidir. Örneğin iki
malzemeyi birbirine yapıştırmada
kullanılan reçineler; uygun
depolama şartlarında korunmalı,
karıştırılıp karıştırılmayacağı
malzeme uygulama dokümanına
bakılarak öğrenilmeli, malzemenin
cinsine göre uygulanacak zemin
temizlenmeli, uygulanmalı, kuruma
müddetince beklenmeli ve testleri
yapılmalıdır. Bu aşamalarda
malzeme karıştırılacak ise karışım
yapılan andaki temizliği, uygulama
ve kuruma anındaki temizliği
uygulanan malzemenin servis
ömrünü doğrudan etkileyecektir.
Örneğin hava aracı motor
kompartımanına geçen kabloları
tutmak için yapıştırılacak bir
tutturucunun (stud) yanlış
uygulama yüzünden yerinden
çıktığını düşünelim. Gevşeyen
kablo motora daha çok yanaşacak,
sürtünme oluşacak, kısa devre
sonucu yangın çıkması
kolaylaşacak ve hava aracının
kaybına sebep olacaktır. Bu
nedenle, hava araçlarında yapılan
her uygulama diğerinden daha
önemli değildir. Her adımda işimizi
en iyi şekilde yapmalıyız.
Malzemelerin birleştirilmesinde
kullanılan perçinin kullanılabilmesi
için delinen deliklerin düzgünlüğü
ve genel temizliği, kullanılan
perçinin temizliği, seçimi ve
uygulanması aşamasında genel
temizlik kurallarına uyulması
önemlidir. Hava aracına çakılan
yanlış bir perçin ona sıkılmış
kurşun gibidir. Uçak hırdavatı diye
bilinen bu malzemelerin kontrol
edilebilirliği de çok önemlidir. Bu
işlemleri yaparken kullandığımız
takımların kontrolü, uygun işe
uygun takım kullanılması,
takımların her an kontrol altında
tutulması, düzenli olarak sayılması
ve ayarlanabilir takımların kalibreli
oluşu ve kontrol tarihlerinin
geçirilmemesi yabancı maddeye
karşı savaşta önemli adımlardır.
Hava araçlarının yapısal alt
bölümlerinin veya genelinin yapısal
işlemi bittikten sonra o malzemenin
üzerine takılacak boru ve
kabloların yerleştirilmesi, onların
birbirlerine olan mesafeyi
dokümanların söylediği aralıkları
korumak, sürtünmeleri engellemek
gerekir. Fişlere ve boruların açık
uçlarına koruyucu kapak veya tıpa
takmak onları son ana kadar
çıkarmamak gerekir. Hava
aracından sökülen parçaların giriş
ve çıkışları derhal kapatılıp uygun
torbalar içinde etiketlenerek
depolanmalıdır. Hava araçlarının
uzun süre açık kalacak ve
atmosferik kirlilikten
etkilenebilecek alanları uygun bir
şekilde kapatılmalıdır.
Hava araçlarında havalanmadan
33
önceki son durakları olan
sistemlerin test edildiği ve uçuşa
verildiği uçuş hatları ve uçuş
pistleri de yabancı madde
konusunda çok dikkat edilmesi
gereken alanlardandır. Bu
bölümlere giriş çıkışlar
sınırlandırılmalı, bu alanlara girmesi
gerekli personel de ilgili hava
aracının tanıtım derslerine katılmalı,
tehlikeli bölgeler ve hangi durumda
nerede durması gerektiği
konusunda eğitim almalıdır. Motor
çalıştırma öncesi hava aracının
hareket edeceği alanlar önceden
hem süpürge araçlarıyla
süpürülmeli, hem de personel o
alanda yürüyerek gözlem yapmalı
ve yabancı maddeler toplanmalıdır.
Toplanan yabancı maddeler de, bu
konudaki bilinci artırma adına
sergilenmelidir. Bu konuda
hazırlanmış poster ve basılı
dokümanların en çok risk
konusunda hiç ödün vermemelidir.
Yabancı madde unsuru tasarımüretim-kalite üçgeninde hiçbir
zaman akıldan çıkarılmamalıdır.
Unutulmamalıdır ki; hava
aracını test uçuşuna çıkaran pilot
bu aşamalardaki ve onları
destekleyen tüm personele tek tek
güvenip bu riski almaktadır. İyi bir
havacı hatasını asla örtmeye
kalkmaz, iyi bilir ki; ufacık bir hata
hava aracının düşmesine ve onunla
birlikte onu uçuran ve uçan
insanların yitirilmesine sebep
olabilir.
Havacılıkta hasarların önlenmesi
adına çalışmalar sürmekte olup,
kalite programları ve SHEL
programıyla bunlar önlenmeye
çalışılmaktadır.
Bu döngüde her şeyin
temelinde insan faktörünün önemi
oldukça vurgulanmaktadır.
Hava aracı ve kullanılan
uygulayarak tecrübelenmelidir.
Tasarım, üretim ve kalite için
yazılmış dokümana uyarak
insanoğlu tarafından üretilmiş hava
aracı da insana hizmet etmelidir.
Soğuk, sıcak, gürültü, toz gibi
çevresel faktörler de emniyetli
çalışma ortamını etkiler ve yabancı
madde hasarına etkili olabilir.
Uçakların inip kalktıkları hava
alanları da olabildiğince kuşların
göç yollarının dışına yapılmalı ve
önlenemeyen yabancı madde
hasarı indirgenmelidir.
Bu konuda işini sevmeyen,
negatif yaklaşımı olan ve insan
ilişkileri zayıf kişiler bu emniyet
zincirinin en zayıf halkası olup,
strese sebep verir ki bu da tüm
sorunların önemli nedenlerinden
biridir.
YABANCI MADDEYİ ÖNLEMEK,
ÖDEMEKTEN DAHA İNSANCIL
VE UCUZDUR.
Hüseyin EDİZ
1960 yılında Konya /
Akşehir’de doğan Hüseyin
Ediz, 1979 yılında Gaziemir
Hava Teknik Okullar
Komutanlığı’ndan mezun
olduktan sonra 2002 yılına
kadar Hava Kuvvetleri’nin farklı birliklerinde görev
yaptıktan sonra emekli olmuştur.
Hava Kuvvetlerinde uçak makinisti olarak
çalışırken F-104 uçağında altı yıl değişik
görevlerde bulunup, yedi ay Amerika’da F-16
kursuna katılmış, 1993 yılına kadar da F-16’da
olabilecek yerlerde sergilenmesiyle
personel bilinçlendirilmeli ve bu
konu sürekli gündemde
tutulmalıdır.
Tasarım-Üretim-Kalite üçgeninin
üçüncü ayağı olan kalite de
yukarıda kısaca bahsedilen tüm
aşamalarda yabancı madde
34
malzemeler ile işlemlerinin
maliyetinin yüksekliği sebebiyle
ürünü ve işlemlerini tanımlayan
dokümanı yazan insanoğlu yazılı
dokümanlara uymak zorundadır.
O yazılı dokümanın dilini bilmek
zorundadır. Görerek değil,
okuyarak ve okuduklarını
çalışmıştır. 1993-1996 yıllarında Almanya
Geilenkirchen’de AWACS uçakların bakım
işlemlerinin yürütüldüğü Üs’te bakım şefliği
görevinde bulunan Ediz, emekli olmadan önce son
altı yılında ise İngilizce öğretmenliği yapmıştır. 20
Şubat 2006 tarihinden itibaren Şirketimizin İnsan
Kaynakları Başkanlığı’na bağlı Eğitim Bölümü’nde
“Teknik Öğretmen” olarak çalışmakta olan Ediz,
evli ve iki çocuk babasıdır.
YAZILIM ÜRÜN GÖZDEN GEÇİRMELERİNİN ÖNEMİ, HAZIRLIK SÜRECİ VE BİR UYGULAMA ÖRNEĞİ
Özet
Rekabetin ürün kalitesi ile
yapıldığı günümüzde,
organizasyonların rekabet gücünü
koruyabilmesi, ürünün yalnızca
pazardaki fiyatına değil, kalitesine
de bağlıdır. Projelerin yaşam
döngüsü boyunca belli noktalarda
yapılan ürün gözden geçirmelerinin
amacı, kaliteli ürün geliştirmektir.
Bu çalışmada, yazılım
projelerindeki ürün gözden
geçirmeleri, bu gözden geçirmelerin
amaçları, gözden geçirme
yöntemleri, hazırlık süreci ve
gözden geçirme değerlendirme
yöntemi ile ilgili bir uygulama
örneği verilmiştir. Burada
bahsedilen yöntem yalnızca yazılım
projelerinde değil tüm ürün gözden
geçirmelerinde kullanılabilir.
1. Giriş
Zaman, yönetilmesi en zor
kaynaklardan biridir. Yeryüzündeki
her şey zamana endeksli tükendiği
için, projeler de zamana endeksli
değerlendirilmektedir. Projenin
yaşam döngüsü boyunca, doğru
zamanlarda yapılan ürün gözden
geçirmeleri, hataların erken teşhisini
ve kaliteli ürünün planlanan
zamanda geliştirilmesini
sağlamaktadır. Ürün gözden
geçirmeleri ile firma çalışanlarının
hatayı müşteriden önce
yakalayarak, müşteriye kaliteli ürün
çıkarılması hedeflenmektedir.
Unutulmamalıdır ki, kalitesiz bir
ürünün maliyeti, ürün gözden
geçirme faaliyetlerinin planlanması
ve gerçekleştirilmesi için
harcanacak maliyetten çok daha
fazladır.
2. Gözden Geçirmeler
Gözden geçirme, belirlenen
hedeflere ulaşmak amacıyla, belli
bir ürününün ya da ürün grubunun
olgunluğunun ve bir sonraki faza
geçiş için yeterliliğinin
değerlendirilmesidir.
Yazılım projesinde gözden
geçirme, yazılım yaşam
döngüsünün ilgili safhalarında,
belirli bir ürünün, tanımlı bir
gözden geçirme ekibi tarafından
incelenerek ürünün olgunluğunun
ve bir sonraki faza geçiş için
yeterliliğinin tanımlanmış kriterlere
göre değerlendirilmesi, varsa
hatalarının tespit edilmesi ve
gereken önlemlerin alınması
faaliyetlerini içermektedir. Bir ürün
için çok sayıda gözden geçirme
yapılabilmektedir. Bu çalışmada
bahsedilen gözden geçirme, ilgili
ürünün taban çizgisi alınan
(baseline) sürümünün gözden
geçirilmesidir.
Yazılım projelerindeki gözden
geçirmeler yazılım safhalarına göre
dört aşamada ele alınabilmektedir.
Bunlar;
• Yazılım Gereksinimleri
Gözden Geçirmesi,
• Yazılım Tasarımı Gözden
Geçirmesi,
• Kodlama Gözden Geçirmesi,
• Yazılım Test Durumu,
Prosedürleri ve Sonuçları Gözden
Geçirilmesi
2.1. Yazılım Gereksinimleri
Gözden Geçirmesi
Yazılım gereksinim gözden
geçirmenin amacı, yazılım
tarafından gerçekleştirilecek sistem
fonksiyonlarının tanımlandığını,
tanımlanan gereksinimlerin projede
kullanılacak yazılım gereksinim
standardına uyumunu, sistem
gereksinimleri ile yazılım
gereksinimleri arasındaki
izlenebilirliği, gereksinimlerin açık,
anlaşılır, tutarlı ve doğrulanabilir
olduğunu değerlendirmektir.
2.2. Yazılım Tasarımı Gözden
Geçirmesi
Yazılım Tasarımı Gözden
Geçirilmesi, Yazılım Ön Tasarımı
Gözden Geçirilmesi ve Yazılım
Detay Tasarımı Gözden Geçirilmesi
olmak üzere iki bölümde
değerlendirilebilmektedir.
2.2.1. Yazılım Ön Tasarımı
Gözden Geçirmesi
Bu gözden geçirmenin amacı,
geliştirilen ön tasarımın
gereksinimler ve fonksiyonlarla
uyumunu, projenin belirlenmiş
tasarım standardına uygunluğunu,
mimari ve fonksiyonel
yapılandırmasını değerlendirmektir.
2.2.2. Yazılım Detay Tasarımı
Gözden Geçirmesi
geliştirilen detay tasarımın,
tasarlanan yazılım mimari birimleri
arasındaki ara yüzlerini, yazılımın
entegre olacağı dış ara yüzleri,
tasarım standardına uyumunu, tüm
yazılım gereksinimlerini doğru ve
tam karşıladığını, mimarinin
doğrulanabilirliğini
değerlendirmektir.
2.3. Kodlama Gözden Geçirmesi
Kodlama gözden geçirmenin
amacı, geliştirilen yazılımın,
belirlenmiş detay tasarıma, projenin
kodlama standardına uyumunu,
kaynak kodunun veri ve kontrol
akışının doğruluğunu, yazılımın
doğrulanabilirliğini ve gereksinimler
ile kaynak kod arasındaki
izlenebilirliğini değerlendirmektir.
2.4. Yazılım Test Durumu,
Prosedürleri ve Sonuçları Gözden
Geçirilmesi
tüm yazılım gereksinimlerinin,
yazılan test senaryoları ile test
edileceğini, test prosedürlerinin
tam, açık ve anlaşılır olduğunu ve
test sonuçlarının doğruluğunu
değerlendirmektir.
2.5. Verimli Bir Gözden
Geçirmenin Kritik Noktaları
Verimli bir ürün gözden
geçirmesi, aşağıdaki kriterler
dikkate alınarak gerçekleştirilebilir;
• Planlama safhasında, projede
yer alacak tüm gözden geçirmeler
için yeterli zaman ve kaynağın
35
36
(işgücü, araç, tesis vs.) planlanması,
• Gözden geçirilecek ürünlerin
belirlenmesi,
• Gözden geçirmeden önce
Bölüm 3.1’de detayları verilen
bilgilerin gözden geçirme ekibine
iletilmesi,
• Her gözden geçirmeden önce,
gözden geçirme ekibine ilgili
ürünleri inceleyebilmesi için yeterli
zaman verilmesi,
• Gözden geçirme ekibinin,
gözden geçirilen ürün hakkında
teknik yeterliliği olan kişilerden
• Gözden geçirmenin bitiminde,
karşılaşılan mevcut ve potansiyel
problemlerin, bu problemlerin
sorumlularının, miat bilgilerinin,
kapanma ölçütlerinin ve gözden
geçirme notlarının rapor haline
getirilmesi ve dağıtılması,
• Tüm gözden geçirmelere,
ürünü inceleyecek kişilerin yanı
sıra, ürün kalite teminatı ve
konfigürasyon yönetimi
aktivitelerini de gerçekleştirecek
kişilerin katılması.
Yukarıda sıralanan maddeler,
• Gözden geçirme sırasında
karşılaşılan hataların
sınıflandırılması ve bu hataları
düzeltme yöntemlerinin kayıt altına
alınması süreç iyileştirme
çalışmalarında kullanılabilir.
• Bahse konu faaliyetlerin
sistematik hale getirilmesi
sağlanarak sonraki projeler için alt
yapı oluşturulabilir.
• Karşılaşılan hataların ve
kazanılan tecrübelerin ilgili
çalışanlara sunulması ile
hataların tekrarlanma oranı
seçilmesi,
• Gözden geçirmeye projede
çalışan ve gözden geçirilecek ürünü
kullanacak çalışanların ve benzer
bir projenin ilgili ürününü geliştiren
kişilerin davet edilmesi,
• Her gözden geçirme için bir
soru listesinin hazırlanmış olması,
(İlgili planlarda yer alan aktivitelere,
sözleşmeye, uyulması gereken
standartlara, müşteri beklentilerine,
kazanılmış tecrübelere vs. göre)
belirli bir gözden geçirmenin
verimini artırmak için göz önünde
bulundurulması gereken
maddelerdir. Verimli geçen gözden
geçirmelerin sonuçlarının analiz
edilmesi, sonraki projeler için daha
iyi alt yapı oluşturularak hem
geliştirilecek ürünlerin kalitesini
artırır hem de ayrılacak zaman ve
kaynağı azaltarak şirkete uzun
vadede daha fazla katma değer
sağlayabilir. Bunun için;
düşürülebilir.
• Karşılaşılan hataların ve
kazanılan tecrübelerin tutulduğu bir
veri tabanının yapılması ve tüm
firma çalışanları için erişilebilir hale
getirilmesi.
3. Gözden Geçirme Hazırlık
Süreci ve Değerlendirme
Yöntemi
3.1. Gözden Geçirmeye Hazırlık
Süreci
Her gözden geçirmeden önce,
“Organizasyon Notu” hazırlanmakta
ve ilgili proje ekibine
gönderilmektedir. Bu dokümanı
hazırlamak, ürün sahibinin desteği
ile ilgili mühendislik süreç teminatı
sorumlusunun görevidir.
Organizasyon Notu, gözden
geçirmeden belli bir süre önce
yayımlanır.
Hazırlık notu en az aşağıdaki
bilgileri içermelidir;
• Amaç
• Kapsam
• Gündem
• Gözden Geçirilecek
Ürün Listesi
• Soru Listesi
• Gözden Geçirme Ekibi
• Gözden Geçirme Yer / Saat
Bilgileri
• Gözden Geçirme
Değerlendirme Yöntemi
• Gözden Geçirme Raporu
Şablonu
Amaç: “Organizasyon Notu”
dokümanının hazırlanma amacı
anlatılır.
Kapsam: “Organizasyon Notu”
dokümanının kapsamı anlatılır.
Gündem: Gözden Geçirme
esnasında gözden geçirilecek
konuları, tahmini başlangıç ve bitiş
saatlerini verir.
Gözden Geçirilecek Ürün Listesi:
Gözden geçirilecek ürünlerin
listesidir.
Soru Listesi: Sözleşmeden gelen
gereksinimlerden, müşteri
beklentilerinden, sözleşmede
uyulması istenen standartlardan,
projede uyulması kararlaştırılan
standartlardan,
benzer projelerdeki
tecrübelerden faydalanarak
hazırlanmaktadır. Gözden
geçirilecek yazılım ürünleri, bu
kriterlere göre
Gözden Geçirme Ekibi: İlgili
ürünü gözden geçirecek ekiptir. Bu
ekip yazılım projesinin kritiklik
seviyesine göre değişmekle beraber,
benzer projedeki benzer ürünü
geliştiren kişilerden, alan
uzmanlarından, ürüne yorum
verebilecek yeterlilikte olan
kişilerden seçilir.
Gözden Geçirme Yer / Saat
Bilgileri: Gözden geçirmenin
gerçekleştirileceği yer ve saat
bilgilerini içerir.
Gözden Geçirme Değerlendirme
Yöntemi: Gözden geçirilen ürünün
hazırlanmış soru listesine göre
gözden geçirme ekibi tarafından
puanlanarak ürünün başarı
durumunun belirlenmesi
yöntemidir.
Yazının devamı bir sonraki
sayımızda yayımlanacaktır.
Tuğba Saraç,
Erciyes ve TİHA Projeleri
Yazılım Kalite Teminatı Sorumlusu
37
IEEE 1394 STANDARDI VE HAVACILIK
IEEE 1394
Nedir?
IEEE 1394 bilinen adıyla
Firewire - 1995
yılında Apple
firması
önderliğindeki
firmalar
topluluğunun (Sony, SGS Thomson,
TI, DEC, IBM) geliştirdiği bir ara
birim standardıdır.
Apple firması başlangıç olarak
bu ara birimi bilgisayarların bilgi
depolama sistemleri ile ana kartları
arasında iletişim kuracak bir omurga
sistemi olarak geliştirdiyse de IEEE
1394, herhangi bir harici veriyolu
yöneticisine ve güç kaynağına
ihtiyaç duymadan bir çok cihazı
destekleyebilmesi, sisteme bağlı
cihazların kapatıp açmaya gerek
duymadan takılıp çıkartılabilmesi
(Hotswap) ve çok yüksek veri iletim
hızı gibi üstün özellikleri sayesinde
başta çevresel ekipmanlar (yazıcı,
tarayıcı vb.) olmak üzere çok geniş
bir kullanım alanı bulmuştur.
Yüksek iletim hızı ve iletim
kalitesi, ses ve görüntü iletim
uygulamalarında da bu ara birimin
kullanılmasının önünü açmıştır; en
çok bilinen uygulamaları Apple
firmasının mp3 çalar ile Sony
firmasının kamera uygulamalarıdır.
IEEE 1394 Nasıl Çalışır?
IEEE 1394 yüksek hızda seri
iletim yapan bir veriyolu
standardıdır, kablo yapısı temel
olarak veri iletimi yapan birbirine
dolanmış birer kablo çifti ile
besleme gerilimi taşıyan iki ayrı
kablo olmak üzere altı kablodan
oluşmaktadır.
Güç kabloları 8-40V arasında bir
voltaja sahiptir, akım 1.5 A ile
sınırlandırılmış olup, veri iletim
kablo çiftlerinin empedansı 110
ohm’dur.
Veriyolu üzerinde bilgi iletimi 0-
38
Üstteki şekilde görülen iki kablo çifti yüksek hızlı veri iletimi için
kullanılmaktadır, iki yandaki kablolar ise güç kablolarıdır.
1 mantığı ile (TTL) yapılmakta olup,
IEEE 1394 bu açıdan RS422 ara
birimini andırsa da kısa mesafelerde
bu ara birimden 10 kat hızlı
çalışacak şekilde tasarlanmıştır,
standart bir kabloyla iki cihaz
arasında iletim için azami mesafe
4.5m olarak belirlenmiştir, yüksek
EMC/EMI korumalı kablolar ile çok
daha uzun mesafelerde iletim
adresleyebilmektedir.
Zincir yapılanma ise benzer ara
birimlerde rastlanmayan ilginç bir
yapıya sahiptir; veriyolu üzerindeki
cihazlar (LRU) birbirlerine ard arda
bağlandıklarında her cihaz
veriyolundan kendisine adreslenmiş
bilgiyi alabildiği gibi veriyolunda
kendisinden sonraki cihaz için bir
tekrarlayıcı olarak da çalışmaktadır,
bu sayede uzun mesafeli iletimlerde
ortaya çıkabilecek empedans
uyuşmazlığı ve hız sınırı gibi
sorunlar ortadan kalkmaktadır.
IEEE 1394 veriyolu 1995’te
yayınlanan ilk standart kapsamında
tek yönde 400Mbit/sn hızına kadar
veri iletimi yapabilmektedir, 2002
yılında yayınlanan IEEE 1394b-2002
Tipik bir ağaç veriyolu yapılanması.
yapılabilmektedir.
IEEE 1394 veriyolu, topolojinin
geri dönüşe izin vermemesi
nedeniyle, ağaç ya da zincir
yapılanması ile oluşturulmaktadır.
Her cihaz bir ana, iki yardımcı
olmak üzere üç bağlantı ucuna
sahiptir.
Ağaç yapısındaki bir IEEE 1394
veriyoluna teorik olarak 63 cihaz
bağlanabilir; adresleme 64 bitlik bir
kodla yapılmaktadır, hafıza
adreslemesi için bu kodun 48 bitlik
kısmı kullanılmakta, IEEE 1394 bu
sayede 281 Terabaytlık hafızayı
standardı (Firewire 800) çift yönde
786.432Mbit/sn hızına ulaşmıştır.
Geçtiğimiz yıl yayınlanan IEEE
1384c-2008 standardı hız çıtasını
3.2Gbit/sn düzeyine çekmiştir,
gelecekte tek modlu fiber optik
kablolarla 6.4Gbit/sn ve üstü iletim
hızları hedeflenmektedir.
Havacılık Sanayii ve
IEEE 1394
Havacılıkta veriyolu
uygulamaları 1970’li yıllardan
itibaren kullanılmaya başlanmıştır;
yüksek hızda veri iletimi gerektiren
sahiptir, savaş ortamındayken bu
sensörlerin ürettiği veriler işlenmek
üzere uçağın içerisindeki bir çok
farklı noktaya çok yüksek hızda ve
kalitede iletilmelidir, uçağın savaş
ortamındaki başarısı ve bekası için
söz konusu hız ve kalite hayati
öneme sahiptir.
F-22 A Raptor da uçağın görev
kritik ekipmanlarının (Radar, Radar
Warning Receiver vb.) IEEE1394b
ara birimi kullanılarak birbirine
bağlandığı bilinmekte olup, ancak
mimari ve detayları gizlidir.
Zincir yapısındaki bir IEEE 1394 veriyolu.
savaş uçağı uygulamalarından
başlayarak bir çok askeri ve sivil
platforma bu tip veriyolları entegre
edilmiş ve halen edilmektedir.
Şu an sektörde yaygın olarak
kullanılmakta olan MIL-STD-1553
veriyolunun 1Mbit/sn düzeyinde
olan hızının yeni uygulamalarda
yetersiz kalmaya başlaması sektörde
arayışlar başlatmış olup, bu
arayışların sonucu IEEE 1394b ara
biriminin havacılık uygulamalarına
uyarlanması olmuştur.
Çeşitli alternatifler arasından
IEEE 1394b ara biriminin seçilme
sebepleri aşağıda verilmektedir;
• Yüksek veri iletim hızı,
• Bağlı LRU’lar dışında ek cihaz
(örneğin veriyolu bağdaştırıcısı)
gerektirmemesi,
• Kablajın basit olması, güç
beslemesi ve veri hatlarının yan
yana çalışabilmeleri,
• LRU’daki alıcı-verici ünitenin
güç ihtiyacının veriyolundan
karşılanabilmesi, dolayısıyla harici
güç girişlerinin bir çok LRU tipi için
(örneğin keypad, küçük boyutlu
sensörler) iptal edilebilmesi ya da azalan güç ihtiyacı sayesinde besleme kablolarının kesitlerinin
azaltılabilmesi,
• Elektromanyetik emisyonun
çok düşük olması, elektromanyetik
etkilere karşı dayanıklı olması,
• Bakım kolaylığı (örneğin
sistemi kapatmaya gerek kalmadan
LRU’ların kolayca sökülüp
takılabilmesi).
Sektörümüzdeki IEEE 1394
Uygulamaları
F-22 A Raptor
Bu konuda bilinen ilk
operasyonel uygulama Lockheed
Martin firması tarafından üretilen 5.
nesil savaş uçağı olan F-22 A Raptor
olmuştur.
F-22 uçağının aviyonikleri ve
görev tanımı göz önünde
bulundurulduğunda IEEE 1394 ara
birimin ilk olarak bu uçakta
operasyonel hale gelmiş olmasının
tesadüf olmadığı görülmektedir;
uçak birbirinden bağımsız olarak
veri toplayan bir çok sensöre
F-22 A Raptor, 2005 yılından itibaren Amerikan Hava Kuvvetlerinde
görev almaya başlamıştır.
Uzay Mekikleri
Amerikan Ulusal Havacılık ve
Uzay Ajansı (NASA) tarafından
dünya yörüngesinde bilimsel
çalışmalar yapmak ve Uluslararası
Uzay İstasyonu’na personel taşımak
için kullanılan uzay mekikleri de
IEEE 1394 ara biriminin kullanıldığı
platformlar olmuşlardır.
2003 yılında meydana gelen
Columbia Uzay Mekiği Faciası’ndan
sonra NASA bütün uzay mekiklerine
fırlatma sırasında mekiğin kanat ya
da gövdesine çarpan yabancı
cisimleri ve çarpışmadan
kaynaklanan hasarları tespit eden
bir sistem eklemiştir.
Bu sistem, mekiğin ana
bilgisayarı ile IEEE 1394b ara birimi
Uzay Mekiği Atlantisin fırlatma alanındaki görüntüsü.
39
aracılığıyla iletişim kurmaktadır.
JSF/F-35
JSF/F-35 uçağı 2003 yılında ABD
önderliğinde başlayan çok uluslu
Müşterek Taarruz Uçağı
programının ürünüdür.
Ülkemizin de içerisinde
bulunduğu bu program; radara
yakalanmayan (stealth), çok amaçlı
bir savaş uçağı üretmeyi
amaçlamaktadır. Geliştirme
aşamasındaki programda
Şirketimizin de önemli bir iş payı
bulunmaktadır.
Lockheed Martin firması
tarafından geliştirilen JSF/F-35, yine
aynı firmanın ürünü olan F-22 A
Raptor için geliştirilmiş bir çok
teknolojiyi kullanmaktadır; bunlar
arasında gelişmiş radar sensör
teknolojileri, radar yanıltma ve
radardan kaçınma teknolojileri,
gelişmiş silah sistemleri ve IEEE
1394b veriyolu teknolojisi
bulunmaktadır.
F-35’te de F-22’ye benzer şekilde
taktik durum hakkında bilgi veren
sensörler ile bunlardan gelen
bilgileri işleyen bilgisayarlar
arasında IEEE 1394 veriyolu
olacaktır.
IEEE 1394 ve Havacılık
Sektöründeki Geleceği
IEEE 1394 ara birimi sahip
olduğu yüksek potansiyeli tüketici
elektroniği sektöründe olduğu gibi
havacılık sektöründe de yavaş
yavaş ortaya koymaktadır, şu
aşamada genellikle yüksek gizliliğe
sahip projelerde kullanılan pahalı
bir ara birim görüntüsü verse de
piyasadaki IEEE 1394 uyumlu
aviyonik sistemlerin
yaygınlaşmasıyla kendine daha
geniş bir kullanım alanı bulması
kaçınılmazdır.
Referanslar:
IEEE Std 1394-2008
http://www.ausairpower.net/OSR
-0201.html (Firewire, Carlo KOPP)
http://en.wikipedia.org/wiki/F-22
http://en.wikipedia.org/wiki/F35_Lightning_II
JSF/F-35 test uçuşları devam etmekte olup, uçağın 2011 yılında
hizmete girmesi planlanmaktadır.
Oğuz DEMİRUS
1981 yılında İzmir’de doğan
Oğuz Demirus, 2005 yılında
Dokuz Eylül Üniversitesi
Elektrik-Elektronik
Mühendisliği Bölümü’nden
mezun olmuştur. Aynı yıl
özel bir şirkette “Tasarım Mühendisi” olarak işe
başlayan Demirus 2005-2007 yılları arasında
“Elektrikli Yakıt Pompası Tasarım Mühendisi”
olarak görev yapmıştır. Ocak 2008’de askerlik
görevini tamamlayan Demirus, Şubat 2009’da
Ortadoğu Teknik Üniversitesi Havacılık
Mühendisliği Bölümü’nde yüksek lisans eğitimine
başlamıştır. Mart 2008’den itibaren Şirketimiz
Aviyonik, Elektrik ve Yazılım Mühendisliği
Müdürlüğü bünyesinde çalışmakta olan Oğuz
Demirus, halihazırda ARI Projesi’nde Elektrik
Sistemler - Tasarım Mühendisi olarak görev
yapmaktadır.
ÖZGÜN TİHA MENTEŞE MOMENTİ TESTLERİ BAŞARIYLA TAMAMLANDI
Tünele test parçasının takılması. (24 Temmuz 2009)
Türk Silahlı Kuvvetlerimizin keşif
ve gözetleme ihtiyaçları
doğrultusunda yurt içi imkanlarla
Orta İrtifa Uzun Havada kalış
kategorisinde bir İnsansız Hava
40
Aracı prototipi geliştirilmesini
kapsayan Özgün Türk İnsansız
Hava Aracı (TİHA) Geliştirme
Projesi kapsamında kontrol yüzeyi
tasarımının, menteşe momenti
tahminlerinin ve servo seçiminin
doğrulanmasına yönelik rüzgâr
tüneli testleri 30 Temmuz 2009
Perşembe günü TÜBİTAK SAGE’ye
bağlı Ankara Rüzgâr Tüneli’nde
başarıyla tamamlanmıştır.
27 Temmuz 2009 Pazartesi günü
başlayan 30 koşuluk test
kampanyası, dört gün içinde
tamamlanmıştır. Kuyruk hareketli
yüzeyine benzetim sağlayan test
parçasının tasarımı TİHA proje
grubu tarafından, tünel ile bağlantı
parçalarının tasarımı Uçak Sistemleri
Test grubu tarafından yapılmıştır.
Test parçasının imalatı ve
bütünlemesi ise Prototip
Atölyesi’nde gerçekleştirilmiştir.
Testlerin icrasında Entegre Uçak
Sistemleri Bölüm Başkanlığı’na bağlı
beş mühendis de tam zamanlı görev
almıştır.
Özgün TİHA sistemi tamamen
Türk mühendisleri tarafından
tasarlanmakta olup, programda bir
çok yerli alt yüklenici firma da
görev almaktadır. Keşif, gözetleme,
sabit/hareketli hedef tespit, teşhis,
tanımlama ve takip amaçlı, gerçek
zamanlı görüntü istihbaratı gibi
kabiliyetlere sahip olacak Özgün
TİHA Sistemi’nin tasarım
çalışmalarına hızla devam
edilmektedir.
Projenin her aşamasında emeği
geçen arkadaşlarımızı tebrik ediyor,
TUSAŞ ALINAN DERSLER VERİ TABANI: BİLGİ KÜPÜM
Bir işletmenin gerçek değerinin
tespit edilmesinde sahip olduğu
maddi varlıkların yanı sıra maddi
olmayan varlıklar da büyük önem
taşımaktadır. Entelektüel sermaye
son yıllarda işletmenin sahip olduğu
maddi olmayan duran varlıkların
tamamını kapsayan bir kavram
olarak karşımıza çıkmaktadır.
Projelerin hedefi, yalnızca başarılı
bir ürün oluşturmak değil, aynı
zamanda proje yaşam döngüsü
boyunca alınan dersleri kayıt altına
alarak şirketin entelektüel
sermayesini artırmak olmalıdır.
Şirketin çalışanları ve şirketten
ayrılanların bilgilerinden oluşan
entelektüel sermaye, bir şirketin
sahip olabileceği en güçlü rekabet
kaynaklarından biridir.
Uluslararası şirketlerin
entelektüel sermayelerini artırmak
için, alınan dersleri yönettiği bir
süreci tanımladıkları, işlettikleri ve
idame ettikleri bilinmektedir.
Şirketimizde ise, bu kapsamda,
Alınan Dersler Yönetim Süreci
hazırlanmış ve bilişim bölümü
tarafından bu sürece uygun bir veri
tabanı geliştirilmiştir. Bu veritabanı
çalışanlarımızın değerli
tecrübelerinin saklanması ve
erişilebilir kılınması amacıyla
geliştirilmiş bir Öğrenme ve
Paylaşım Ağı’dır. Geliştirilen sürecin
asıl amacı, alınan dersleri kayıt altına
alıp erişilebilir kılarak, yapılan
hataların tekrarını önlemektir.
Savunma sanayii sektöründeki
projeler genellikle uzun soluklu
projeler olduğu için, proje yaşam
döngüsü boyunca birbirine benzer
çok sayıda sorun ile
karşılaşılmaktadır. Bu sorunları
çözmek için her seferinde yeniden
harcanan zaman ve iş gücü,
kaynakların verimsiz olarak
kullanılması anlamına gelmektedir.
Gereksiz kaynak harcamalarının
önüne geçebilmek için, sorunlar,
çözümleri ve alınabilecek
önlemlerin vaktinde sistematik
olarak kaydedilmesi ve erişilebilir
hale getirilmesi gerekmektedir.
Böylelikle, hem sorunların tekrarı
önlenebilmekte, hem daha hızlı
çözüme ulaşılabilmekte, hem de
firmadan ayrılan çalışanların
tecrübelerinin kaybının da önüne
geçilmektedir.
Projelerde karşılaşılan sorunlar,
üretilen çözümler ve bu sorunlarla
tekrar karşılaşmamak için
alınabilecek önlemler çok değerli
bilgilerdir. Bu bilgiler oluştuğu anda
kaydedilmez ise kaybolma riski
olduğundan, kayıt altına alınmaları
çok önemlidir. Alınan dersler
sisteme girilip, bu konuda
gerçekleştirilecek sistematik
toplantılar ile ilgili herkesle
paylaşıldığında, organizasyonun
öğrenme hızını artırma yolunda da
önemli bir adım atılmış olunur.
Sebepleri ve önlemleri ile birlikte
sisteme girilen dersler, aşağıda
sıralanan içeriklerde olabilir;
• Onaylanmış planlardan
sapmaya sebep olan olaylar,
• Mevcut teknik alt yapının,
kullanılan yöntem ve araçların
sunduğu faydalar, zorluklar,
• Süreçlerde ve iş akışlarında
yaşanan sıkıntılar,
• Gerçekleştirilmiş aktivitelerin,
daha az kaynak ile
gerçekleştirilebilineceği tespit
edilmiş ise, bunun yöntemi,
• Proje çalışanlarının tutum ve
davranışlarının projenin sonraki
aşamalarına etkisi.
Kurulan bu sisteme, alınan
dersleri aktarmak, karşılaşılan
sorunların çözümüne giderken bu
veri tabanını kullanmak ve yeni bir
projeye başlamadan önce alınan
dersleri gözden geçirerek gerekli
önlemleri almak, tüm
çalışanlarımızın sorumluluğudur.
Tuğba SARAÇ
doğan Tuğba Saraç, 2002
yılında Gazi Üniversitesi
Endüstri Mühendisliği’nden
mezun olmuştur. Aynı yıl özel
bir yazılım şirketinde “Kalite
Mühendisi” olarak işe başlayan Saraç, 2003-2005
yılları arasında “Kalite Yönetim Sorumlusu” olarak
görev yapmıştır. 2005 yılında Gazi Üniversitesi
Endüstri Mühendisliği bölümünde yüksek lisans
eğitimini tamamlamış ve aynı yıl göreve başladığı
Şirketimizde halen Yazılım Kalite Teminatı ve
Mühendislik Süreç Teminatı Sorumlusu olarak
görev yapmaktadır. Geçen yıl kaleme aldığı makale,
“Yazılım Kalitesi ve Yazılım Geliştirme Araçları
Sempozyumu”nda yayınlanmıştır.
Canset ALTUN
2004 yılında Başkent
Üniversitesi İstatistik ve
Bilgisayar Bilimleri
Bölümü’nden mezun
olduktan sonra Şirketimizde
Bilişim Hizmetleri
Müdürlüğü’nde çalışmaya başlayan Altun, 20052007 yılları arasında Başkent Üniversitesi Bilgi
Teknolojileri ve Sistem Yönetimi yüksek lisans
programını tamamlamıştır. Altun, 2004 yılından bu
yana Şirketimiz Bilişim Hizmetleri Müdürlüğü’nde
Bilişim Yazılım Uzmanı olarak görev yapmaktadır.
41
Havacılık Tarihi Köşesi
HAVACILIK TARİHİMİZDEN YAPRAKLAR
Havacılık Tarihi Köşesi adı ile
başladığımız bu sayfalarda havacılık
tarihimizde bugüne kadar
duymadıklarımızı, bilmediklerimizi,
kenarda, köşede kalmış bilgileri
sunmayı planlıyoruz. Çok zengin
olan havacılık tarihimiz,
parlatılmayı bekleyen mücevher
gibi beklemektedir. Cumhuriyetin
ilanından hemen sonra Türkiye’de
uçak yapıldığını ve bu uçağın, 28
Ocak 1925 tarihinde test uçuşunu
başarıyla gerçekleştirdiğini
maalesef çok sınırlı kişi
bilmektedir. Oysa Büyük
Önderimiz Mustafa Kemal
Atatürk’ün işaret ettiği “İstikbal
Göklerdedir!” hedefi ile bir çok
tamamen yerli proje ve %80-90 yerli
imalat ile uçaklar yapılmış, fakat bu
çabalar maalesef yeterince
duyurulamamıştır.
İşte ihtiyacını duyduğumuz bu
sayfalarda sizlere TOMTAŞ’tan
başlayıp TUSAŞ’a kadar uzanan
Cumhuriyet tarihimizin uçak
sanayini sunacağız. Türkiye’de ilk
Uçak Fabrikası Kayseri, aynı
yıllarda Eskişehir, THK Etimesgut
Uçak, THK Uçak Motor Fabrikaları,
Kadıköy Vecihi HÜRKUŞ Tayyare
İnşaa Fabrikası, Beşiktaş Nuri
DEMİRAĞ Uçak Fabrikaları’nın
yanında, Selaaddin Reşit ALAN, E.
Ali YIDIZ, Mehmet KUM, Şükrü ER
gibi uçak yapmış veya yapımında
çalışmış kahramanların yaptıklarını
ve yaşantılarını anlatacağız.
Geçmişimizi bilmeliyiz yoksa,
geleceğimizi kuramayız. Geçmişte
neler başardığımızı bilirsek, bugün
kendimize daha çok güvenir ve
daha çok başarılara imza atarız.
Aslında Türkiye’de ilk uçak 14 ayda
1924-1925 yılları arasında Gaziemir
Tayyare Alayı’nda Vecihi Hürkuş ve
arkadaşları tarafından yapılmıştır.
Fakat TOMTAŞ’ın bizim için daha
öncelikli olduğunu düşünerek
havacılık tarihimize TOMTAŞ’tan
başlıyoruz.
TOMTAŞ - TAYYARE VE MOTOR TÜRK ANONİM ŞİRKETİ VE KAYSERİ TAYYARE FABRİKASI
taşınarak
Kuvvetleri’nin Junkers A-20, F-13 ve
konstrüksiyon
G-23 uçaklarının bakım, onarım ve
hangarlar inşa
revizyon işlemlerini yapmış, montaj
edilmiş, makine
hattında beş adet Ju A-20 montajına
ve tezgahlar ile
başlanmıştır. Kayseri uçak
elektrik santralı
fabrikasında tarihi net belli
kurulmuştur.
olmamakla beraber 45 adet Ju A-20
Personelin bir
montajı tamamlanmış ve Eskişehir
kısmı Almanya’ya
Hava Üssü’ne teslim edilmiştir.
eğitim için
Tecrübe uçuşları Baş Tecrübe Pilotu
gönderilmiş, eş
olan Vecihi Hürkuş tarafından
zamanlı olarak
yapılmıştır.
Kayseri Makinist
Maalesef kötü yönetim
Mektebi kurularak
neticesinde TOMTAŞ krize girmiş ve
eğitimlere
sonrasında 3 Mayıs 1928 tarihinde
1926 yılında açılan TOMTAŞ Uçak Fabrikası. (Yeşilköy Hava Müzesi Komutanlığı Arşivi)
başlanmıştır. Aynı
şirketin faaliyetine son verilmiştir.
tarihte şirketin
Konu mahkemeye intikal etmiş,
İlk uçak fabrikalarımızdan
kuruluş sözleşmesi gereği Eskişehir
Junkers Firması ile Milli Savunma
TOMTAŞ, 7 Eylül 1925’te Türk
Tayyare Fabrikası da inşa edilmiş ve
Bakanlığı arasında bir protokol
Tayyare Cemiyeti (T.H.K.)
daha çok bakım-onarım amacına
yapılarak, tüm hisseler Türk Hava
kurulduktan altı ay sonra %51
yönelik olarak
hissesi Milli Müdafaa Vekaleti ve
faaliyete geçmiştir.
%49 hissesi Alman uçak yapımcısı
Kayseri Tayyare
Junkers firmasının olmak üzere
Fabrikası o tarihlerde
merkezi Ankara’da bir anonim şirket
dünyanın en büyük
olarak kurularak başına Refik
tesislerinden biri
Koraltan getirilmiştir. Bu teşebbüs
olarak 6 Ekim 1926
çerçevesinde, Kayseri ve
tarihinde Milli
Eskişehir’de iki uçak fabrikası
Savunma Bakanı Sn.
kurulması planlanmıştır.
Recep Peker
Almanya’nın Hamburg limanından
tarafından törenle
İskenderun’a getirilen malzemeler
açılmıştır. 1927 yılında
zor şartlar altında Kayseri’ye
Kayseri’de Türk Hava TOMTAŞ kapanınca, Kayseri Tayyare Fabrikasına dönüşerek faaliyetine devam etti. İki Junkers A-20 tipi
uçağın revizyonu. (Mehmet Kum Arşivi)
42
Havacılık Tarihi Köşesi
uçaklarından
toplam 46 adet
üretilmiştir.
Yine 1936
yılında Polonya
Panstwowe
Zaklady Lotnicze
Firması ile lisans
anlaşması
yapılmış ve 1937
yılından itibaren
PZL-24A ve 24C
uçaklarından 24
adet üretilmiştir.
1940 yılında
Kayseri Tayyare Fabrikası’nda P.Z.L. P-24’ün motor montajı. (Yeşilköy Hava Müzesi Komutanlığı Arşivi)
İngiliz Philips
and Powis
Kurumu’na devredilmiştir.
Aircraft
Ltd.
firmasıyla
yapılan lisans
1930 yılında fabrikada yeniden
anlaşması
ile
Miles-Magister
uçak revizyonuna başlanmıştır.1932
üretimine geçilmiş ve bu uçaktan da
yılında Milli Savunma Bakanlığı ile
24 adet üretilmiştir.
Amerikan The Curtiss Aeroplane
Kayseri Uçak Fabrikası’nda, 10
and Motor Company Inc. firması ile
yılda
beş ayrı tipte yaklaşık olarak
sözleşme yapılmış ve “Curtiss Hawk
134
uçak
üretilmiştir. Türk Uçak
ve Fledgling” uçaklarının üretimine
Sanayinin
o dönemde kaydettiği
başlanmış, toplam 32 adet Curtiss
müthiş gelişiminin somut bir kanıtı
Hawk ve altı adet Fledgling 2C
olan bu başarı, Atatürk
üretilmiştir.
Cumhuriyeti’nin başarılarından
1933 yılında fabrika tamamen
sadece biridir ve gelen on yılda
Milli Savunma Bakanlığı’na
THK
Uçak ve THK Uçak Motor
devredilmiştir. 1935 yılında üç ayrı
fabrikalarında
daha nice başarılara
tipte 50 adet planör Türkkuşu için
imza
atılmıştır.
üretilmiştir.
Kitaplarında TOMTAŞ’ın
1936 yılında Alman Gothaer
kapatılmasını
işleyen Vecihi Hürkuş,
Waggon Fabrik AG. ile lisans
ayrıca
geçmişte
yapılan hataların
anlaşması yapılarak ilk üç adeti kit
tekrarlanmaması
amacıyla ve
halinde gelip monte ve kalan 43
havacılığımızın
nasıl
önünün
adeti yerli imal edilmek üzere, 1936kesildiğini
anlatarak
şöyle
demiş;
1939 yıllarında Gotha 145A
“TOMTAŞ sabote
edilmeyip
normal
mesaisine devam
imkanı verilmiş
olsaydı, Hava
Kuvvetlerimiz
hiçbir yabancı
endüstriye
ihtiyaç
duymadan
birliklerini hava
araçlarıyla teçhiz
edeceklerdi.”
Kaynakça:
Bir Tayyarecinin Anıları, Vecihi
Hürkus, Istanbul 2000.
Teşebbüs Hürriyeti, Şükrü Er,
Ankara 1978.
Gökteki Venüs, M. Bahattin
Adıgüzel, Ankara 2004.
Türk Havacılığında İz
Bırakanlar, M. Bahattin Adıgüzel,
Ankara 2006.
Türkiye’nin Havacılık Efsanesi,
Nuri Demirağ, M.Fatih Dervişoğlu,
Ankara 2007.
Türk Savunma Sanayi Tarihi,
Milsoft 2007.
İsmail YAVUZ
1964 yılında Tekirdağ’da
doğan İsmail Yavuz, 1982
yılında Gaziemir Hava Teknik
Okullar Komutanlığı, Uçak
Bakım Okulu’ndan Jet Uçak
Makinisti olarak mezun
olmuştur. 1982-1995 yıllarında Malatya, Bandırma
Hava Üs’lerinde Uçuş Hatları, Periyodik Atölye ve
Meydan Harekât Komutanlığı’nda F-4 Phantom, F104 Starfighter, F-16 Fighting Falcon uçaklarında
Uçak Makinisti, Uçak Gövde Teknisyeni olarak görev
yapan Yavuz, 1989-1990 yıllarında lisan eğitimini
tamamlamış ve 1995 yılında Anadolu Üniversitesi
AÖF Halkla İlişkiler bölümünü bitirmiştir. 1996 yılında
Ankara Akıncı 4ncü Ana Jet Üs Komutanlığı’nda
141inci Uçuş Hattında Teknik Kontrol olarak görev
yapan Yavuz, 1999 yılında F-16 Teknik Eğitim
Merkezine, Genel Uçak Öğretmeni olarak atanmıştır.
Teknik Öğretmen eğitimini tamamlayan İsmail Yavuz,
bir çok yerli ve yabancı pilot, uçak bakım subay,
astsubay ve sivil personele akademik ve uygulamalı
eğitimler vermiş, “F-16C/D Airplane General
Maintenance Book”, “Aircraft Safety Book”,
“Documentation Student Book”, “F-16 CrossServicing Guide” gibi kitapları derlemiş ve yazmıştır.
2004 yılında Mekanik Dersler Şefi ve Başöğretmenlik
görevlerinde bulunan Yavuz, 2006 yılı Ocak ayında
Hava Kuvvetleri’nden Astsubay Kd.Bçvş. rütbesinde
kendi isteğiyle emekli olmuştur. 2006-2007 yıllarında
Hollanda’da Daedalus Aviation Şirketi’nde F-16
Mekanik Sistem Uzmanı olarak çalışan Yavuz, 2007
yılı Nisan ayında Şirketimiz Uçuş İşlemleri’nde Uçak
Mekanik Motor Uzmanı olarak çalışmaya başlamış
olup, halen Eğitim Merkezi’nde Teknik Öğretmen
olarak görevini sürdürmektedir.
1926 yılında açılan TOMTAŞ Uçak Fabrikası. (Yeşilköy Hava Müzesi Komutanlığı Arşivi)
43
Ziyaretçilerimiz
ZİYARETÇİLERİMİZ (OCAK, ŞUBAT, MART, NİSAN, MAYIS, HAZİRAN 2009)
Çin Hv.K.K. Org. Quiliang Xu’nun ziyareti
Deniz Kuvvetleri Komutanı Ora. Metin Ataç’ın ziyareti
Sırbistan Savunma Bakanı Dragan Sutanovac ve beraberindeki heyet
Gnkur.Gn.P.P.Bşk. Korg. H. Nusret Taşdeler ve beraberindeki heyet
7 Ocak 2009
13 Ocak 2009
22 Ocak 2009
29 Ocak 2009
10 Şubat 2009
18 Şubat 2009
4 Mart 2009
16 Mart 2009
7 Nisan 2009
15 Nisan 2009
Kastamonu Valisi Sn. Mustafa Kara ve İl Özel İdaresi’nden Hüseyin Aldı.
Savunma Sanayii Müsteşarlığı Oryantasyon Grubu.
Sahil Güvenlik Komutanı Tüma. Atilla Kezek ve beraberindeki heyet.
Mısır Dış İlişkiler ve İş Birliği Daire Başkanı Tuğg. Nasral Din Abdul Hamit Kutub ve beraberindeki heyet.
Deniz Kuvvetleri Komutanı Ora. M. Metin Ataç ve beraberindeki heyet.
Cezayir Milli Savunma Bakanlığı Danışmanı Tümg. Mohammed Zenakhri Başkanlığı’nda Cezayir Heyeti.
MSB Müs.Ted. ve İnş.Yrdc. Tümg. Selahattin Kısacık ve beraberindeki heyet.
Pakistan Savunma Üretim Bakan Müsteşarı Korg.(E) Shadid Siddiq Tirmizey ve beraberindeki heyet.
Gnkur.Gn.P.P.Bşk. Korg. H. Nusret Taşdeler ve beraberindeki heyet.
Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri Harekat Bşk.Yrd. Tümg. Mohammed Bin Caarullah Al-Harithi
ve beraberindeki heyet.
16 Nisan 2009 Çin Hava Kuvvetleri Komutanı Org. Quiliang Xu ve beraberindeki heyet.
21 Nisan 2009 Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti Savunma Bakan Yardımcısı Korg. Nguyen Huy Hieu ve beraberindeki heyet.
4 Mayıs 2009
Harp Okulları 1959 Mezunları.
6 Mayıs 2009
Mısır Arap Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri Komutanı Korg. Reda Mahmoud Hafez ve beraberindeki heyet.
13 Mayıs 2009 Sırbistan Cumhuriyeti Savunma Bakanı Dragan Sutanovac ve beraberindeki heyet.
15 Mayıs 2009 Almanya Hava Kuvvetleri Kur.Bşk.Yrd. Konsept Hrk.Bşk. Tuğg. Martin Schellis ve beraberindeki heyet.
20 Mayıs 2009 TSKGV Bağlı Ortaklık ve İştiraklerine atanan Yönetim Kurulu Üyeleri ve Denetçileri.
21 Mayıs 2009 Kosova Güvenlik Kuvveti Komutanı Korg. Sylejman Selimi ve beraberindeki heyet.
21 Mayıs 2009 İtalya Milli Silahlanma Direktörü Korg. Aldo Cinelli ve beraberindeki heyet.
27 Mayıs 2009 Tunus Silahlı Kuvvetleri Genel Müfettişi Tuğg. Mansur Haddad ve beraberindeki heyet.
10 Haziran 2009 Irak Genelkurmay Başkan Yardımcısı Org. Nasier Abadi ve beraberindeki heyet.
44
Personelimizden
TYGD FAALİYETLERİ
TUSAŞ Yönetim Geliştirme
Derneği (TYGD), dernek üyeleri
ve yönetim kademeleri arasındaki
ilişkileri ve işbirliğini geliştirme
amacı doğrultusunda 2009 yılının
ilk yarısında çeşitli sosyal
faaliyetler gerçekleştirmiştir. Bu
çerçevede, 7-8 Mart 2009 tarihinde
gerçekleştirilen Geleneksel
Kartalkaya turu sonrasında; 11
Nisan 2009 tarihinde GeredeCankurtaran’da, 14 Haziran 2009
tarihinde Çamkoru Gölü’nde ve 12
Gürleyik’te doğa yürüyüşleri
gerçekleştirmiştir.
15 Nisan 2009’da Sn. Saffet
Dağdeviren’in katıldığı “Yaşama
Sanatı” konferansı, 21 Mayıs 2009
tarihinde Sn. Haluk Tarcan
tarafından verilen “Evrensel
Uygarlıkların Kökenindeki Ön Tük
Kültürü” konulu konferans, 8-11
Temmuz 2009 tarihleri arasında
gerçekleştirilen “Amatör Denizcilik
ve GMDSS Kısa Mesafe Telsiz”
konulu eğitim ile 22 Temmuz
2009’da Sn. Durul Gence ile
yapılan “Müziğin Dilini Anlamak”
konulu söyleşi, personelimiz
tarafından ilgiyle izlenmiştir.
Ayrıca, 2008 yılında TYGD
tarafından personelimize yapılan
hayır amaçlı t-shirt satışı ile
Kütahya’da bulunan Görme
Engelliler sınıfına destek verilerek,
ihtiyaçları olan PRO4x4 Braille
Yazıcı’nın alınması sağlanmıştır.
Bu yardım sonrasında Kütahya
Görme Engelliler sınıfı
öğrencilerinden birinin velisinden
alınan teşekkür mektubu ise
yapılan yardımın yerine ulaştığını
göstermektedir. Destek veren tüm
arkadaşlarımıza teşekkür ediyoruz.
KIZILAY KAN BAĞIŞI KAMPANYASI
Şirketimizde geleneksel hale
gelen “Kan Bağışı Kampanyası” bu
yıl 1-3 Temmuz 2009 tarihleri
arasında düzenlenmiştir.
Türkiye Kızılay Derneği ile
TUSAŞ çalışanlarının
dayanışmasının güzel bir göstergesi
olan kampanyada toplam 107
çalışanımız kan bağışında
bulunmuştur.
45
Personelimizden
ACI KAYBIMIZ
2006 yılından bu yana Üretim Başkanlığı’nda “Elektriksel Montaj
Teknisyeni” olarak görev yapmakta olan çok değerli arkadaşımız Selim
Şahinbaş’ı, geçirdiği beyin ameliyatı sonucu, 6 Haziran 2009 tarihinde
kaybettik. Şahinbaş’ın cenazesi aynı gün, çalışma arkadaşlarının ve
yakınlarının katılımıyla, Çorum İskilip’te toprağa verildi. Genç çalışma
arkadaşımızın ani vefatı hepimizi derinden üzdü. TUSAŞ ailesi olarak değerli
arkadaşımıza Allah’tan rahmet, ailesine başsağlığı ve sabır diliyoruz.
ATAMALAR
Onur DEMİR
1961 yılında Ordu’da doğan
Onur Demir, 1983 yılında Hava
Harp Okulu Uçak
Bölümü’nden Teğmen
rütbesiyle mezun olmuş ve
1984 yılında Hava Teknik
Okullar Komutanlığı’nda
Uçak Bakım Subay Eğitimi
almıştır. Uçak Bakım Subayı
olarak F-5, F100 ve F-104
uçaklarının bulunduğu Diyarbakır’da
1984-1988 yılları arasında ve C-47, VC-7, CIT-II, CIT-VII,
Golf-IV, CN-235 uçakları ile UH-1H helikopterinin
bulunduğu Etimesgut’ta 1988-2001 yılları arasında, son
dört yılı Uçak Bakım Komutanı olmak üzere, Uçak
Bakım Komutanlığı’nın her kademesinde görev
yapmıştır. Ayrıca 1991-1998 yıllar arasında CN-235
CASA, CIT-VII ve Golf-IV uçakları Tedarik Projeleri’nde
Birlik Proje Subayı olarak da görev yapmıştır.
2001 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığı Plan
Prensipler Başkanlığı’na atanan Onur Demir, Kıdemli
Albay Rütbesiyle emekliye ayrıldığı 26 Mart 2009
tarihine kadar, Destek Uçak Proje Yönetim Şube
Müdürlüğü’nde Proje Yönetim Subayı ve Şube Müdürü
olarak görev yapmıştır. Görev yaptığı süre içinde;
Cougar Helikopter, Harpy, Popeye (Füze), Üniversal
Bremze, KT-1T Eğitim Uçağı, A400M Nakliye Uçağı,
Komuta Kontrol Uçağı Tedarik Projelerinde; KC-135,
C-130 ve T-38 Aviyonik Modernizasyon Projeleri ile
Hazır Alım ve Özgün İHA Geliştirme Projelerinde görev
yapmıştır.
1 Nisan 2009 tarihinde Eğitim Uçakları Program
Müdürü olarak TUSAŞ’ta göreve başlayan Onur Demir,
evli ve iki çocuk babası olup, İngilizce bilmektedir.
Ocak 2009’da:
Bican Çelik Ateş, Planlama ve Strateji Başkanlığı’na bağlı “Basın, Tanıtım ve Halkla İlişkiler Koordinatörü”
kadrosuna,
Şubat 2009’da:
Fatih Cıbır, Yapısal ve Uydu Tasarım ve Üretim Grup Başkanlığı’na bağlı “A400M Kanat Şefi” kadrosuna,
Gülşen Öncül, Yapısal ve Uydu Tasarım ve Üretim Grup Başkanlığı’na bağlı “A350 Aileronları Şefi”
kadrosuna,
Nisan 2009’da:
Turgay Basır, Mali işler Başkanlığı’na bağlı “Bütçe ve Finansman Şefi” kadrosuna,
Barış Kocabaşoğlu, Üretim Başkanlığı’na bağlı “Konfigürasyon Yönetimi Şefi” kadrosuna,
Haziran 2009’da:
Handan Özdemir, Entegre Uçak Sistemleri Grup Başkanlığı’na bağlı “KT-1, HÜRKUŞ ve İHA Şefi” kadrosuna,
Tolga Coşkunfırat, Entegre Uçak Sistemleri Grup Başkanlığı’na bağlı “Elektrik Sistemleri Şefi” kadrosuna,
Temmuz 2009’da:
Nezih Çağlar Serta Kıral, Entegre Uçak Sistemleri Grup Başkanlığı’na bağlı “İtki ve Çevresel Kontrol Sistemleri
Şefi” kadrosuna atanmıştır.
Kendilerine yeni görevlerinde başarılar dileriz.
46
Personelimizden
EFSANE PİLOT ŞENER KOLTUK’U ANDIK
11 Haziran 2008 tarihinde
geçirdiği kalp krizi sonucu
aramızdan ayrılan, 1987-2005 yılları
arasında Şirketimizde F-16 Test
Pilotu olarak görev yapan, “Düşü
Gerçeğe Dönüştürme”de önemli
katkıları bulunan, eksilmeyen
cesareti ve tutkusuyla, F-16
projelerindeki başarılarımızın
kahramanı, Türkiye’nin efsane
pilotu Şener Koltuk’u, vefatının
birinci yılında saygıyla andık. Şener
Koltuk’un Gölbaşı Mezarlığı’ndaki
kabri başında düzenlenen ve ailesi,
çalışma arkadaşları ile yakınlarının
katıldığı anma töreninde, Şener
Koltuk’un kısa özgeçmişinin
okunmasının ardından bir konuşma
yapan Entegre Uçak Sistemleri
Grup Başkanı Sn. Özcan Ertem:
“Şener Koltuk’un eşsiz başarılara
imza attığını ve TUSAŞ için adeta
bir marka olduğunu” vurguladı. Sn.
Özcan Ertem’in ardından söz alan
Uçuş İşlemleri Müdürü Sn. Atilla
Özdemir ise merhumun iyi bir iş
arkadaşı, iyi bir pilot ve iyi bir
yöneticiden öte iyi bir dost
olduğunu dile getirdi. Konuşmaları
takiben merhumun mezarına
TUSAŞ çalışanları adına çelenk
konuldu.
PERSONEL İSTATİSTİKLERİ
CİNSİYET
MEDENİ HALİ
YAŞ ORTALAMASI
EĞİTİM DÜZEYİ
YABANCI DİL SEVİYESİ*
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
kadın
erkek
498
2499
%16.62 %83.38
Ağustos 2009
sonu itibarı ile
evli
2075
%69.24
bekar
922
%30.76
-29
30-39 40+
1020
825
1152
%34.03 %27.53 %38.44
ilk
68
%2.27
TUSAŞ’ta çalışan toplam personel sayısı: 2997
TUSAŞ’ta çalışan toplam mühendis sayısı:1248
orta
59
%1.97
lise
üniv.
1006
1864
%33.57 %62.20
az
27
%2.16
orta
iyi
125
1097
%10.01 %87.83
TOPLAM
2997
teknik personel sayısı: 2214
idari personel sayısı: 783
* Yabancı Dil Seviyesi istatistikleri, mesleki açıdan dil bilmesi zorunlu olan personel sayısı üzerinden hesaplanmıştır.
47
Personelimizden
BAŞARILI PERSONELİMİZ
Milli Savunma Bakanlığı
tarafından, TSKGV Bağlı
Ortaklıkları’nda önemli başarılara
imza atmış genç çalışanlara verilen
ödüller 30 Temmuz 2009 tarihinde
sahiplerini buldu. Şirketimizin,
Bilişim Destek Müdürlüğü Süreç ve
Risk Yönetimi bölümünde görev
yapan Sn. Bilge Yiğit “Bilgi
Güvenliğinin oluşturulması,
uygulanması, işletilmesi, izlenmesi,
gözden geçirilmesi ve sürekli
iyileştirmesine yönelik iş riski
yaklaşımına dayalı yönetim
sisteminin Şirketimize
kazandırılması” konulu çalışmasıyla,
Yapısal Mühendislik Müdürlüğü
Yapısal Analiz bölümünde görev
Derya GÜRAK
1979 yılında Mardin’de
doğan Derya Gürak, 2001
yılında ODTÜ Havacılık
mezun olmuştur. 2004
yılında aynı bölümden
Yüksek Lisans derecesini almıştır. 2001-2002
yılları arasında ODTÜ Havacılık Mühendisliği
Bölümü’nde Araştırma Görevlisi olarak çalıştıktan
sonra 2002 Eylül ayında Şirketimizde yük
mühendisi olarak çalışmaya başlamış ve A400M,
Meltem 2, HÜRKUŞ, ARI, Erciyes projelerinde yük
sorumlusu ve yük sertifikasyon uzmanı olarak
görev almıştır. Derya Gürak, halen yük konusunda
çalışmalarına devam etmektedir.
Bilge YİĞİT
1974 yılında doğan Bilge
Yiğit, 1996 yılında Ege
Üniversitesi Bilgisayar
olmuştur. 2000 yılına kadar
çeşitli şirketlerde ERP
projelerinde görev yapan
Yiğit, Mayıs 2000’de Şirketimiz Bilişim Destek
48
yapan
Sn. Derya
Gürak “Farklı
irtifa, hız, manevra ve ağırlık
durumlarında uçak üzerine etki
eden aerodinamik, ataletsel ve
diğer yüklerin uçak yapısı,
belirlenen tüm yük koşullarına
dayanabilir olabilmesi, yük
analizlerinin hızlı ve doğru bir
şekilde yapılmasını sağlamak üzere
geliştirilen TLP (TUSAŞ Load
Program) yazılımı” konulu
çalışmasıyla, İmalat Mühendisliği
Müdürlüğü İmalat Mühendisliği
Takım Tasarım bölümünde görev
yapan Sn. Hasan Ali Hatipoğlu
Müdürlüğü’nde çalışmaya başlamıştır. TSK CALS,
CMMI Seviye-3 sertifikasyonu gibi projelerde
görev alan Yiğit, 2006 yılında BGYS (Bilgi
Güvenliği Yönetim Sistemi) projesinde görev
almış ve Şirketimize ISO 27001 sertifikasının
kazandırılması için çalışmıştır. ODTÜ Endüstri
Mühendisliği Bölümü’nde Mühendislik Yönetimi
yüksek lisans programına devam etmekte olan
Yiğit, kaleme aldığı bildiriyi “International
Conference on Security of Information and
Networks” SINCONF 2007’de sunmuştur.
Hasan Ali HATİPOĞLU
1982 yılında Antalya’da
doğan H. Ali Hatipoğlu,
2004 yılında ODTÜ Makine
mezun olmuştur. 2007
yılında aynı bölümde yüksek
lisans eğitimini tamamlayan
Hatipoğlu, tezini TUSAŞ İmalat Mühendisliği
bünyesinde "Hidroform Prosesinin
Optimizasyonu" konusunda yapmıştır. Yaptığı
çalışmaları "International Conference on Sheet
Metal 2007" (SheMet) ve "International Deep
Drawing Research Group 2007" (IDDRG)
“Metal Şekillendirme Sürecinde
Simülasyon Yöntemlerinin
Kullanımı Altyapısının Kurulması ve
Uygulamanın Başlatılması” konulu
çalışmasıyla ve yine aynı bölümde
Takım Tasarım Mühendisliği Lideri
olarak görev yapan Sn. Nazmi
Umut Aktan “JSF/F-35 Programı
Harici Yük Adaptörünün Talaşlı
İmalatı için NC programla, Kesici ve
Tutucu Takımların tasarım
faaliyetlerini yürüterek başarılı bir
şekilde üretilmesini
gerçekleştirmek” konulu
çalışmasıyla ödüle layık
görülmüştür.
Arkadaşlarımızı tebrik ediyor,
konferanslarında sunan Hatipoğlu’nun Key
Engineering Materials dergisinde yayınlanan
"Modeling Flexforming Process with Finite
Element Method" başlıklı bir de makalesi
bulunmaktadır. Doktora eğitimine ODTÜ’de devam
etmekte olan Hatipoğlu, İmalat Mühendisliği
Takım Tasarım bölümünde çalışmalarını
sürdürmektedir.
Umut AKTAN
1977 yılında Çankırı’da
doğan Umut AKTAN, 2000
yılında ODTÜ Makine
olmuştur. 2001 yılında
askerlik hizmetini
Diyarbakır’da tamamladıktan
sonra, aynı yıl özel bir şirkette “İmalat Mühendisi”
olarak işe başlayan Aktan, 2002-2003 yılları
arasında yabancı sermayeli bir kuruluşta “Satış
ve Proje Mühendisi” olarak görev yapmıştır.
Aralık 2003 tarihinde Şirketimiz “NC
Programlama Mühendisliği Bölümü”nde
çalışmaya başlayan Aktan, Ekim 2008 tarihinden
bu yana “Takım Tasarım Mühendisliği Lideri”
olarak çalışmaktadır.
Personelimizden
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ (İSG) KURULU TOPLANDI
İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası
“İş kazaları ve meslek
hastalıklarından arındırılmış bir
çalışma ortamı yaratmak” olarak
belirlenen Şirketimizde, her ay
düzenli olarak toplanan İş Sağlığı ve
Güvenliği Kurulu üyeleri 28 Mayıs
2009 tarihinde yapılan aylık olağan
İSG Kurulu toplantısı sonrasında,
yapımı sürdürülen B320 İleri
Kompozit İmalat Tesisi 2. Faz
İnşaatında İş Sağlığı ve Güvenliği
yönünden incelemelerde bulunarak
çalışmalar ve alınan iş güvenliği
önlemleri hakkında bilgi almıştır.
TUSAŞ TÜRK HALK MÜZİĞİ TOPLULUĞU ÇALIŞMALARI
halk müziği ile ilgilenen tüm
çalışanlarımıza açıktır.
TUSAŞ Türk Halk Müziği
Topluluğu, çalışmalarının ilk
ürünlerini 27 Aralık 2008 Cumartesi
gecesi TYGD yılbaşı balosunda
verdiği mini bir konser ile
sergilemiştir.
TUSAŞ Türk Halk Müziği
Topluluğu, çalışmalarına 14 Ekim
2008 tarihinde TUSAŞ Spor Kulübü
bünyesinde 50 kişilik bir katılım ile
başlamıştır. Koromuz, halk müziği
alanında çok değerli çalışmaları
olan TRT sanatçısı Sn. Mehmet
Üçer ile her hafta periyodik olarak
çalışmalarını sürdürmektedir.
Şirketimiz tesisleri içinde
topluluğumuzun çalışmaları için
tahsis edilen Türkü Evi, 28 Kasım
2008 tarihinde açılmış ve
çalışanlarımızın öğle tatilini
geçirmeyi tercih ettikleri bir yer
haline gelmiştir. Son derece keyifli
bir ortamda yürütülen çalışmalar,
Mehmet ÜÇER
TUSAŞ-Türk Halk
Müziği Topluluğu
Koro Şefi
1958 Elazığ doğumlu olan
Üçer, çocukluk yıllarından
başlayarak geleneksel Anadolu Müziği ile
ilgilenmeye başlamıştır. Çeşitli derneklerde amatör
olarak çalıştığı sırada tanıştığı Halk Müziği Uzmanı
Coşkun Güla’dan nazariyat ve bağlama dersleri
alarak, Coşkun Güla ile birlikte ‘'Bağlamada Tezene
Tavırları'' adlı albümü oluşturmuştur. TRT Kurumu
adına yurt içi ve yurt dışında çeşitli etkinliklerde yer
alan Üçer, Almanya, ABD, Hollanda, İsviçre,
Polonya, Macaristan, Kazakistan, Romanya, KKTC
ve Suriye gibi ülkelerde konserler vermiştir.
Profesyonel sanatçılığın yanı sıra amatör
çalışmalara da ilgi duyan Üçer, 1994-1997 yılları
arasında Hacettepe Üniversitesi, TRT Gençlik
Korosu gibi eğitim kurumlarında şeflik ve bağlama
eğitmenliği yapmıştır. Halen İller Bankası,
Karayolları Genel Müdürlüğü ve Türkiye Kömür
İşletmeleri Genel Müdürlüğü Türk Halk Müziği Koro
çalışmalarını yürütmektedir.
Repertuar Kurulu üyeliği, Kültür Bakanlığı Danışma
Kurulu üyeliği, TRT’de haftalık olarak yayınlanmış
olan ‘'BERGÜZAR'' ve haftalık yayınlanmakta olan
‘'DEM BU DEM'' adlı halk müziği programlarının
müzik yönetmenliğini yapan Üçer, müzisyen
kariyerinin yanında iktisat alanında lisans eğitimi
sahibidir.
Halen TRT ses sanatçısı Zeynep Cihan Üçer ile evli
olup iki çocuk babası olan Mehmet Üçer, TRT
Ankara Radyosu Türk Halk Müziği saz ve ses
sanatçılığı görevini sürdürmektedir.
49
Personelimizden
MUTLU OLMAK
Mutluluk Nedir? İnsan nasıl mutlu
olur? Hiç şüphe yok ki, bir çok kişi
bu sorulara benzer cevaplar
verecektir. Cevaplar da büyük
olasılıkla, yaşamlarından elde
ettikleri deneyimlerden, kazandıkları
tecrübelerden ve kendi
düşüncelerinden oluşacaktır.
Birçoğumuz mutlu olmak için
öncelikle sağlıklı olmayı dileriz.
Daha sonra da çok paramızın,
evimizin, arabamızın, hatta yatımızın
olmasını isteriz.
Kendini mutlu hissetmenin
olmazsa olmaz koşullarından biri
olan beden sağlığı her zaman
listemizin en başındadır. Onu elde
etmek, hastalıklardan korumak ve
sağlığına kavuşturmak için modern
tıbbın olanaklarından faydalanırız.
Ancak dışarıdan alınan bu takviye
tedavinin yanında uygulanması
gereken asıl gücün içimizde
olduğunu unuturuz. Bu gücü
harekete geçirmek ve kullanmak
sadece sizin elinizdedir. Bedenin
rahatsızlıklarını yok etmek için neşeli
düşüncelerden daha iyi bir tedavi,
keder ve sıkıntı bulutlarını dağıtmak
için de sevgi ve iyi niyet gibi bir
rahatlatıcı yoktur. Güçlü, sağlıklı bir
beden ve mutlu, huzurlu bir ruh hali
de ancak neşeli, iyi niyetli, güzel
düşüncelerin zihne rahat bir şekilde
kabul edilmesi sonucunda elde
edilir. Temiz, duru bir zihin,
ekilmeye hazır bir bahçe gibidir.
Kendinizi rahat bırakın ki evrenden
size doğru gönderilmiş ve sürekli
gelmekte olan iyi, doğru düşünceler
serbestçe zihin bahçenize ekilsin;
sevginizle, hoşgörünüzle, iyi
niyetlerinizle büyüsün... Yabani otlar
çıksa da, onlar hakkında
düşünmeyerek onları çürümeye ve
yok olmaya terk edin. Onları
zihninizin en uzak, en karanlık
köşesinde, hatırlanmayacak kadar
50
ufak, değersiz şeyler olarak kendi
başlarına kurumaya bırakın. Yok
ettiğiniz yabani otların yerine de
büyük, rengarenk, parlak, mutluluk
ve huzur veren çiçeklerin
tohumlarını ekin. Bahçenizi sık
aralıklarla temizlemeyi, onun için
çok önemli bir hayat kaynağı olan
sevgi güneşinizle onu sürekli
aydınlatmayı da unutmayın.
Çok paranın ve zenginliğin bizi
kesinlikle mutlu edeceğine inanırız.
Hatta bu zenginliği çalışmadan, hiç
bir çaba harcamadan, ter akıtmadan
kazanmak isteriz. Piyango, miras,
terfi, ödül, her nereden gelirse
gelsin, her ne şekilde olursa olsun
kabulümüzdür. Başarıya ve
mutluluğa giden yolda, hazıra
konmanın en temiz ve en kolay yol
olduğu fikri çoğumuz için kabul
görmüş bir düşüncedir. Ancak böyle
bir servet kolay kolay elinize
geçmeyecektir. Eğer bir talih sonucu
elde etmişseniz de, onu sadece
kuvvet kullanalarak elinizde
tutulabilirsiniz. Ona yumuşak ve
zarif davrandığınızda daha güçlü,
azimli birisi için sizi terk edecektir.
Ayrıca şunu iyi bilmelisiniz ki,
zenginlik doğru bir akıl ile
kullanılırsa mutluluğa dönüşür. İyi,
doğru ve meşru amaçlar için
kullanılan para, altın gibi maddi
değerler ile sevgi, iyi niyet, ahlak,
hoşgörü gibi manevi değerler
paylaşıldıkça anlam kazanır ve sahibi
olduğu insana sonsuz mutluluğun
kapılarını açar.
Eğer para gibi maddi değerler ile
mutlu olmak istiyorsanız, onu
mutlaka iyi, güzel, doğru ve meşru
şeyler yapmak için isteyin, ama
herkesten fazla isteyin. “Ben
dostlarıma, ihtiyacı olan herkese
yardım etmek için istiyorum.” deyin
ve samimi olarak buna inanın.
İnancınızı, isteğinizi öyle geniş ve
büyük tutun ki, çok sayıda insana en
büyük yardımı yapma kuralı yerine
getirilmiş olsun.
Bazı insanlar ise yaşamadıkları,
sadece hayal ettikleri şeylerin onları
mutlu edeceğine inanır. Aslında
hayal etmek, umutla beklemek
insana tatlı bir duygu yaşatacağı gibi,
sürekli onu düşünüp onun için
bilinçli bir çaba, emek sarf edip
sabırla onun olmasını beklemek de
mutluluğu getirecektir.
Etki-tepki yasasına göre evrene
ne gönderirseniz bu size geri
yansıyacaktır. Yaşamda en derin
biçimde inandığımız, sürekli
düşündüğümüz ve çok istediğimiz
şeyleri kendimize çekeriz. Eğer
temel olarak yaklaşımlarımız
olumluysa, beklentilerimiz ve
düşüncelerimiz iyilik doluysa,
hayallerimiz pozitifse,
karşılaşacağımız olaylar ve kişiler
bize mutluluk verecektir.
Aklınızda her zaman, başarmak
ve mutlu olmakla ilgili güzel
düşünceler olsun. İşiniz, amaçlarınız,
hayatınızla ilgili her şeyi doğru
düşünür ve doğru yaşarsanız
kesinlikle mutluluğu yakalarsınız.
Bunu gerçekleştirecek olan yegane
güç sizin içinizdedir. Yeter ki bu
güce inanın ve mutlu olmak isteyin.
Erhan ÖZDEMİR
1972 yılında Eskişehir’de
doğan Erhan Özdemir, 1996
yılında Hacettepe Üniversitesi
Bilgisayar Mühendisliği’nden
mezun olmuştur. Aynı yıl
Antalya’da özel bir yazılım
şirketinde “İnternet
Teknolojileri” üzerine uzmanlaşan Erhan Özdemir,
1999 yılında askerlik hizmetini tamamladıktan sonra
TUSAŞ Bilişim Hizmetleri Müdürlüğü’nde çalışmaya
başlamıştır. Halen aynı bölümde TUSAŞ İnsan
Kaynakları ve Finans bölümlerine ait iç projelerde
çalışmaktadır.
Personelimizden
YILLAR GEÇTİKÇE...
Eylül, Ekim, Kasım, Aralık 2008 ve Ocak, Şubat, Mart 2009 itibariyle Şirketimizde yirminci, onbeşinci,
onuncu ve beşinci yılını dolduran arkadaşlarımızı içtenlikle kutlar, başarılarının devamını dileriz.
20. YILINI DOLDURAN PERSONEL
20. YILINI DOLDURAN PERSONEL:
EYLÜL: Mehmet Selim Gencel, Necati Çıtır, Nergiz Bilgin,
Fadime Özdoğan, Atilla Yelkovan, Nuri Kocagil, Kudret Köksoy,
Bahtiyar Özdemir, Bilal Çetin, Hasan Şahin, Sedat Yılmaz. EKİM:
Hüseyin Gökçe, Hamdi Yurdakul, Ali Çökelek, Kenan Kenter,
Sefa Zeytun, Ayhan Menteşoğlu, Arif Aslan, Şeref Belen, Recai
Özalp, Önder Ayan, Ümit Şenol, Nurfiz Ali Sorgun, Hale
Çetinkale, Aslan Demircan, Vedat Topaloğlu, Erdoğan Çatinkaya,
Ahmet Hayat, Mustafa Gürkan Başara, Muammer Levent,
Mustafa Emre, Nadir Hatıper, İsmail Ayrak, Kemal Karas,
Meryem Melta Ceylan, Hasan Şahin, Ahmet Hamis, Ahmet
Camcı. KASIM: Ahmet Nebil Açıkgöz, Mehmet Metin Bozdemir,
Ümüt Özkan, Mustafa Yılmaz, Hülya Erginoğlu, Gürcan Kara.
ARALIK: Ali Mutlu, Şükrü Yüksel, Seyfettin Uçar, Mustafa Uğurlu,
Ramazan Soy, Bülent Kıymaz, Mustafa Nail Sertoğlu, Salim
Kökver, Gelengül Fulya Başara, Erdal Tekin, Yavuz Atlı, Rıdvan
Kılıç, Süleyman Hasipek. OCAK: Muzaffer Yıldız, Hilmi Atay, Ziya
Çevrim, Hakan Yiğit, Orhan Veli Kaya, Erol Bayram. ŞUBAT:
Şevket Nedim Beşikcioğlu, Şerafettin Bahtiyar, Alaeddin Çiftci,
Ali Ersoy, Ethem Ersoy, Bayram Köşker, Mehmet Muhittin
Ergün, Sevgi Bıçak, Ali Kemal Alpar, C.Veysel Bezci, Mustafa
Bağcaz, Coşkun Gedik. MART: İlhan Beydilli, Mehmet Söyler,
Abdullah Sezer, Demirel Sıcakdemir, Tuna Eden, Levent
Temizkan, Ömer Gürşün, Turgay Tunalı, Mehmet Emin
Çetinkaya, Mustafa Engin Seçkin, Münevver Arslan, Fulya
Çağlıergin, Mehmet Özçelik, Mahir Bozkır, Murtaza Şahin.
EYLÜL: Uğur Aydın. KASIM: Nevzat Ayfer, Adnan Bumin.
ŞUBAT: Ayhan Kalfa, Savaş Şanal.
EYLÜL: Dilek Pulak, Hamide Gülnur Üstel, Berkan Kapan,
Muvaffak Hasan. EKİM: Aynur Kıyanç, Mükerrem İrem Sevilmiş.
KASIM: Sabri Talı, Neval Tuncer, Ayhan Özfidan, Ümit Halil
Vural, Ahmet Karakoç, Adem Kumcu, Rafet Kelhasan, Ayhan
Çetinkaya, Yücel Kaçmaz, İsmail Yılmaz, Bayram Akay, İlker
Şimşek, Çetin Altıok, İlhan Gezgin, Mükerrem İmrenk, Derya
Üstün. ARALIK: Mehmet Serol Doğaner, Emel Aslan Gür. OCAK:
Zafer Bozar, Nedim Kumral, Serdar Sevengör, Cemal Şenyılmaz.
ŞUBAT: Ömer Öztan. MART: Ebru Akın, Yasemin Kargaoğlu,
Metin Küsmez, A.Aydan Yüceer, Erdal Özçelik, Murat Önal,
Benek Tuna Kafadar, Nurettin Canlı, Hasan Tanrıverdi, Canan
Bayram, İlhan Polat, Özge Özmelek.
EYLÜL: Muzaffer Kürşat Pasinlioğlu, İlter Duran, Derya
Durmuş. EKİM: Serdar Çora, Küçük Ayşe İlhan. KASIM:
Süleyman Çavuş, Emre Yeğin, Mete Koyuncu, Candaş Urunga,
Muhammed Afşin Fat Parlaktürk. ARALIK: Yavuz Duran, Bengi
Koç, Tolga Tufanoğlu, Murat Ceylan, Nadi Akköprü, Doruk
Soyal, Ceren Denk, Saime Duygu Şentürk, Suat Öztürk, Onur
Bahtiyar, Nazmi Umut Aktan, Bekir Ata Yılmaz. OCAK: Hakan
Güler, Gizem Karslı, Yunus Akman. ŞUBAT: Turgay Kurt, Halime
Canan Avşar Karaca, Yusuf İlker Öztürk, Sema Şimşek. MART:
Özlem Özdemir, Ahmet Atasoy, Muzaffer Öztürk, Zeynep Çağla
Göçer, Barış Koçer, Çağdaş Doğantekin.
51
TSK Vakıfları
TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİNİ GÜÇLENDİRME VAKFI (TSKGV)
Vakfın Amacı:
3388 sayılı Kanun ile 1987
yılında kurulan Türk Silahlı
Kuvvetlerini Güçlendirme
Vakfı’nın amacı; milli harp
sanayimizin geliştirilmesi, yeni
harp sanayi dallarının kurulması,
harp silah araç ve gereçlerinin
satın alınması suretiyle TSK’nın
savaş gücünün artırılmasına katkıda
bulunmak üzere milletimizin maddi ve
manevi desteğini sağlamaktır.
Vakfın Yönetim ve Organizasyonu:
Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı, Mütevelli Heyet
kararlarına göre, Vakıf Genel Müdürü tarafından yönetilmektedir.
Mütevelli Heyet’in başkanı Milli Savunma Bakanı, üyeleri ise
Genelkurmay IInci Başkanı, Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarı ve
Savunma Sanayii Müsteşarı’dır.
TSK Güçlendirme Vakfı Genel Müdürlüğü Ankara’dadır. Vakfın
İstanbul, İzmir ve Mersin’de Bölge Temsilcilikleri bulunmaktadır.
Ayrıca, Vakfın tanıtımını sağlayan İl ve İlçe Fahri Tanıtım Kurulları
bulunmaktadır. Bu kurullar; İllerde Valilerin, İlçelerde Kaymakamların
onursal başkanlığında faaliyet göstermektedir.
Vakfın dünyaya açılan penceresi niteliğindeki Uluslararası Savunma
Sanayi Fuarları (IDEF) iki yılda bir tekli yıllarda düzenlenmektedir. 2009
yılında düzenlenen 9’uncu IDEF-2009 Uluslararası Savunma Sanayii
Fuarı’na, 45 ülkeden 283’ü yabancı olmak üzere toplam 463 firma ile
67 ülkeden 372 üst düzey heyet üyesi katılmıştır. 10’uncu IDEF-2011
Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı, 10-13 Mayıs 2011 tarihlerinde
İstanbul’da icra edilecektir.
TSKGV’nin Bağlı Ortaklıkları:
• ASELSAN Elektronik San. ve Tic. A.Ş.
Tel: (312) 592 10 00 • Web: www.aselsan.com.tr
• TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.
Tel: (312) 811 18 00 • Web: www.tai.com.tr
• HAVELSAN Hava Elektronik San. ve Tic. A.Ş.
Tel: (312) 219 57 87 • Web: www.havelsan.com.tr
• ROKETSAN Roket Sanayii ve Ticaret A.Ş.
Tel: (312) 863 42 00 • Web: www.roketsan.com.tr
• İŞBİR Elektrik Sanayi A.Ş.
Vakfın Bağış Hesapları:
Banka
TSKGV’nin İştirakleri:
• TEI TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş.
• TAPASAN Hassas Mekanik ve Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
• HTR-HAVELSAN Teknoloji Radar San. ve Tic. A.Ş.
• DİTAŞ Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş.
• NETAŞ Nortel Networks Telekomünikasyon A.Ş.
• TURKTIPSAN A.Ş.
• MERCEDES-BENZ Türk A.Ş.
• HEAŞ Havaalanı İşletme ve Havacılık Endüstrileri A.Ş.
TSKGV’nin Dolaylı Bağlı Ortaklıkları:
• STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş.
• EHSİM Elektronik Harp Sistemleri Mühendislik ve Ticaret A.Ş.
• ESDAŞ Elektronik Sistemler Destek Sanayi ve Ticaret A.Ş.
• MİKES Mikrodalga Elektronik Sistemler San. ve Tic. A.Ş.
Vakfın İletişim Bilgileri:
• TSKGV Genel Müdürlüğü:
Paris Cad. Yazanlar Sok. No: 4, 06540 Kavaklıdere / ANKARA
Tel: (312) 468 87 88
Faks: (312) 468 99 06
www.tskgv.org.tr • [email protected]
• TSKGV İstanbul Bölge Temsilciliği:
Abide-i Hürriyet Cad. No: 57, 80250 Şişli / İSTANBUL
Tel: (212) 219 01 02
Faks: (212) 233 26 92
• TSKGV İzmir Bölge Temsilciliği:
Levent Marina Tesisleri, Bakü Bulvarı No: 4, 35340
Çakalburnu İnciraltı / İZMİR
Tel: (232) 277 38 39
Faks: (232) 278 83 84
• TSKGV Mersin Bölge Temsilciliği:
İsmet İnönü Bulvarı Stadyum Karşısı No: 5, 33100 MERSİN
Tel: (324) 325 17 00
Faks: (324) 325 17 04
TL
USD
EURO
T.C. Ziraat Bankası
Ankara/Güvenevler Şube Kodu: 830
6030565-5001
6030565-5002
6030565-5003
T. İş Bankası
Ankara/Çankaya Şube Kodu: 4238
810000
3910000
4080000
ING Bank
Akbank
52
Şube
Tel: (266) 283 00 50 • Web: isbirelektrik.com.tr
• ASPİLSAN Askeri Pil Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Tel: (352) 321 12 15 • Web: www.aspilsan.com.tr
Ankara/Ankara Şube Kodu: 258
Başkent Kurumsal Şube Kodu: 832
7770777
2313
7770777
2863
7770777
4508
TSK Vakıfları
TSK SAĞLIK VAKFI
Vakfın Tarihçesi, Amacı ve
Faaliyetleri:
Vakıf; 1992 yılında dönemin
Milli Savunma Bakanı,
Genelkurmay IInci Başkanı ve
Gülhane Askeri Tıp Akademisi
(GATA) Komutanı öncülüğünde
Gülhane Sağlık Vakfı ismi ile
kurulmuştur.
Vakıf 2003 yılına kadar; malzeme
bağışlarını ihtiyaç duyan hastanelere
yönlendirmek, Gülhane Askeri Tıp Akademisi
Komutanlığı’ndaki çeşitli kliniklerde ihtiyaç duyulan branşlarda teknik
personel istihdam etmek ve sağlık alanındaki başarılı bilimsel
çalışmaları desteklemek faaliyetlerinde bulunmuştur. 2003 yılında
Vakfın amacı; “Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nin ve diğer Askeri Sağlık
Kuruluşları’nın sağlık hizmetlerini daha iyiye götürmek, engelli çocuk ve
yetişkinlerle ilgili faaliyette bulunmak.” şeklinde genişletilmiş ve Vakfın
ismi “TSK Sağlık Vakfı” olarak değiştirilmiştir. Amacının
genişletilmesini müteakip daha önce özel bir eğitim kurumu tarafından
işletilen GATA Özel Eğitim İlköğretim Okulu; 1 Ağustos 2003’ten
itibaren Vakıf tarafından devir alınarak “TSK SAĞVAK Özel Eğitim Okulu
ve Rehabilitasyon Kursu” adı ile eğitimin hizmetine sunulmuştur.
Özel eğitime ihtiyaç gösteren engelli çocuklarımızın eğitiminde; güç
birliği ve standartlığı sağlamak amacıyla Güvercinlik Kışlasındaki
Rehabilitasyon Merkezi, Şubat 2005’ten itibaren TSK Sağlık Vakfı’nın
işletimine tahsis edilmiştir. Bu genişleme ile, 2008-2009 eğitimöğretim yılında eğitimden yararlanan öğrenci sayı 300’ e, öğretim
kadrosu ise 55’e ulaşmıştır. Halen okulda; sekiz yıllık temel eğitime
paralel olarak eğitim veren Özel Eğitim Okulu ile temel yaşam
becerilerini kazandıran Rehabilitasyon Kursu olmak üzere iki bölüm
halinde eğitim verilmektedir.
Engelli çocuklarımıza yönelik olarak; Gülhane Askeri Tıp Akademisi
Komutanlığı içindeki Özel Eğitim Okulunda 6-16 yaş grubu içerisinde
bulunan eğitilebilir çocuklara 8 yıllık temel eğitim, aynı yaş grubunda
bulunan öğretilebilir çocuklara da, Güvercinlik Kışlasındaki
Rehabilitasyon Kursu ile birlikte, özel eğitim desteği verilmektedir. “Atla
Terapi ve Yüzme Eğitimi” ile “Konuşma Terapisi” Okulun eğitim
programları içerisinde yerini almıştır. Ayrıca 2008-2009 eğitim yılında
6 yaşından küçük çocuklarımızın eğitimi ile aile eğitimine de
başlanmıştır.
Yukarıda belirtilen Okullarımızdaki çok yönlü ve özenli eğitimin
sürdürülmesinde gerekli maddi ve manevi destek Vakfımız tarafından
sağlanmaktadır.
TSK Sağlık Vakfının faaliyetleri gelecek nesillerin daha güçlü ve
sağlıklı olmasına katkı sağlayacaktır.
Mithatpaşa Caddesi 61/11 Kızılay / ANKARA
Tel: (312) 430 69 05 - 430 14 08
Faks: (312) 430 21 34
www.tsksagvak.org.tr • [email protected]
TSK ELELE VAKFI
İç Güvenlik Harekatı’nın yoğun
olarak sürdüğü 1995 yılının Nisan
ayında Ankara Gazeteciler
Cemiyeti ve TRT’nin işbirliği ile
Türk Silahlı Kuvvetlerini
desteklemek üzere düzenlenen
kampanyada, halkımızın gönülden
yaptığı bağışlarla, ülke savunması
ve terörle mücadele esnasında
yaralanan ve engelli duruma düşen
Kahraman Malul Gazilerimiz için hizmet
verecek, çağdaş bir rehabilitasyon ve bakım
merkezi kurulması kararlaştırıldı. Bu amaçla, 21 Nisan 1996 tarihinde
TSK Elele Vakfı kuruldu. Vakıf, kuruluşunun ana gayesi olan TSK
Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Projesi’ni süratle uygulamaya koydu.
Tüm finansmanı Vakıf tarafından karşılanan tesis, 21 Nisan 2000
tarihinde hizmete açıldı ve TSK’ya teslim edildi.
Vatanımızın bölünmez bütünlüğü, milletimizin güvenliği ve huzuru
için görevi başında yaralanan ve bu uğurda engelli duruma düşen Malul
Gazilerimiz başta olmak üzere; TSK personeli, emeklisi, malulen emeklisi
ve bunların bakmakla yükümlü olduklarının rehabilitasyonunu ve devamlı
bakımlarını sağlamak, uygar ve çağdaş seviyede sağlıklı bir yaşam
sürdürebilmelerine katkıda bulunmak amacıyla yaptırılan, tıbbın ve
teknolojinin çağdaş her türlü imkanlarıyla donatılmış TSK Rehabilitasyon
ve Bakım Merkezi, Ankara’da Bilkent yolu üzerinde hizmet vermektedir.
Merkezden %30 oranında sivil vatandaşlarımız da yararlanabilmektedir.
Merkezde tedavi gören malul gazilerimizi hastane ortamından
uzaklaştırarak ruhsal rehabilitasyonlarına, moral ve motivasyonlarına
katkıda bulunmak amacıyla yaptırılan ve tüm finansmanı TSK Elele
Vakfınca karşılanan Gazi Uyum Evi 19 Eylül 2004 tarihinde hizmete
açılmıştır. Vakıf halen, Yönetim Kurulu kararları doğrultusunda merkezin
geliştirilmesi ve daha iyi hizmet verebilmesine yönelik olarak gereken
her türlü desteği vermeye devam etmektedir.
Vakıf ayrıca, Ayvalık / Balıkesir’de Malul Gazilerimiz ve aileleri ile
şehit aileleri için hizmetler veren TSK Ali ÇETİNKAYA İlk Kurşun
Rehabilitasyon Merkezi’nin milli bütçeden karşılanamayan araç, gereç
ve malzeme ihtiyaçlarına yönelik olarak da her türlü desteği
sağlamaktadır.
Devlet destekli veya yasa ile belirlenmiş herhangi bir geliri
bulunmayan ve değerbilir Halkımızın yaptığı gönüllü bağışlarla varlığını
sürdüren TSK Elele Vakfı, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne kazandırdığı bu
çağdaş tesislerin yaşatılması, geliştirilmesi ve en üst düzeyde
işletilmesi için gereken her türlü desteği vermeye devam etmekte, bu
tesislere yenilerinin eklenmesi için de çalışmalarını azim ve kararlılıkla
sürdürmektedir.
TSK Elele Vakfı Genel Müdürlüğü, Ziya Gökalp Cad. Ataç-2 Sok.
No: 43/8, 06420 Kızılay / ANKARA
Tel: (312) 431 99 36, 430 55 72, 402 43 38
Faks: (312) 431 07 36
www.elele.org.tr • [email protected]
53
TSK Vakıfları
TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ EĞİTİM VAKFI
Vakfın Amacı:
“Türk Silahlı Kuvvetleri’nde
görevli subay, astsubay, sivil
memur, uzman jandarma ve
uzman erbaşlar ile bunlardan
disiplinsizlik ve ahlaki nedenler
dışında emekli olan ve şehit
düşenlerin çocukları ve kardeşleri
ile şehit erbaş ve er çocuklarının
eğitim ve öğretimlerini desteklemek
maksadıyla, öğrenci yurtları açıp işletmek
ve hak sahibi öğrencilere, her türlü maddi ve
manevi yardımı yapmak, ayrıca üniversite dahil eğitim kurumları kurup
işletmektir.”
Genel Müdürlük - Ankara (312) 231 21 10
Genel Müdürlük - Ankara (Faks) (312) 232 34 86
Genel Müdürlük - Ankara Tafiks 9-537 54 47
Ankara Öğrenci Yurtları Müdürlüğü (312) 231 67 26
Sarayburnu Öğrenci Yurtları Müdürlüğü (212) 517 60 42
Haydarpaşa Öğrenci Yurtları Müdürlüğü (216) 550 59 91
Konya Öğrenci Yurtları Müdürlüğü (332) 350 24 04
Kıbrıs Öğrenci Yurtları Müdürlüğü (392) 364 85 21
İzmir Öğrenci Yurtları Müdürlüğü (232) 274 23 13
Trabzon Öğrenci Yurtları Müdürlüğü (462) 248 12 68
Erzurum Öğrenci Yurtları Müdürlüğü (442) 213 85 03
Eskişehir Öğrenci Yurtları Müdürlüğü (222) 224 12 46
www.tskev.org.tr • [email protected]
TSK MEHMETÇİK VAKFI
Türkiye Mehmetçik’e
Mehmetçik Türk Milletine
Emanettir.
Vakfın Amacı:
Türk Silahlı Kuvvetleri’nde
yaptığı Vatan Hizmeti esnasında;
şehit olan veya herhangi bir
nedenle hayatını kaybeden
Mehmetçiklerin bakmakla yükümlü
oldukları yakınları ile gazi ve engelli
Mehmetçiklere belirlenen esaslara göre;
• Ölüm ve maluliyet yardımı yapan,
• Gazi ve engelli Mehmetçiklerin kendilerine sürekli bakım
yardımında bulunan,
• Söz konusu Mehmetçiklerin çocuklarına bakım ve öğrenim
desteği sağlayan,
• Yardım Planına dahil Mehmetçik ve aileleri ile bağışçılara yönelik
sosyal destek programları uygulayan,
• Yardım Planını destekleyen bağış, yatırım ve tanıtım programları
ile kendini sürekli geliştiren ve kamuoyunu düzenli olarak bilgilendiren,
• Bu faaliyetleri ile sosyal adaletin, toplumsal barışın ve Ulusal
birliğin güçlenmesine katkıda bulunan bir Vakıf’tır.
Ayrıca Vakıf, Mehmetçik aileleri için tesis edilen; Ayvalık’taki Ali
Çetinkaya İlk Kurşun Rehabilitasyon Merkezi’nden yararlanan şehit
yakınları ile gazi Mehmetçiklerin kendilerinin ve yakınlarının ulaşım ve
yemek ücreti ile Ankara’daki TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi’nden
yararlanan ve öz bakımlarını gerçekleştiremeyen gazi ve engelli
Mehmetçiklerin birer refakatçisinin yemek ücretini de ödemektedir.
TSK Mehmetçik Vakfı Genel Müdürlüğü, Nasuh Akar Mah. 22’nci
Sok. No: 28 Balgat / ANKARA
Tel: (312) 284 19 70-71
Faks: (312) 284 19 73
www.mehmetcik.org.tr • [email protected]
TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ DAYANIŞMA VAKFI
Vakfın Amacı:
Türk Silahlı Kuvvetleri’nde
görevli; Subay, Astsubay, Sivil
Memur, Uzman Jandarma ve
Uzman Erbaşlardan hizmette
bulundukları süre içinde vefat
edenlerin evli ise eş ve
çocuklarına, bekar ise anne ve
babası ile malul olanların
54
kendilerine, maddi destek sağlamaktır.
TSK Dayanışma Vakfı Genel Müdürlüğü, Nenehatun Cad. No: 55
06700 Gaziosmanpaşa / ANKARA
Tel: (312) 448 13 11 (pbx)
KILIÇ: 5449 - 5489
Faks: (312) 448 17 70
www.tskdv.org.tr • [email protected]
Aktüel
RAJA AMPAT ADALARI (ENDONEZYA-PAPUA)
Bu gezinin hikayesi, gençlik
yıllarımda televizyonda izlediğim bir
reklam filmine dayanır. O zamanlar
haritada dahi yerini zor
bulduğumuz bir adaydı dünyanın
öbür ucundaki Yeni Gine (Papua).
İlerleyen yıllarda da dalış
konusunda, dünyadaki sualtı
canlıları açısından en
zengin üç
yerden biri
olarak
tanıdım,
Raja
Ampat
(Dört Kral)
adalarını.
2008 yılında
dalış açısından dünya
üzerindeki üç güzel
noktaya program
yaptık. Nisan ayında Malezya’nın
Borneo adasının kuzeyinde yer alan
Sıpadan Adası, Ağustos ayında
Maldivler, Area Atolü ve Aralık
ayında gençlik hayalim Yeni Gine
(Papua).
Aralık ayında çoğunluğu
Ankara’dan olmak üzere 17 dalgıç,
beş aktarma yaparak ve bir gece de
Jakarta’da konaklayarak toplamda
39 saatte Sorong limanına vardık ve
oradan sonra yedi gün sürecek
tekne yolculuğumuza başladık.
Teknemizin ismi Cheng Ho, bir
korsan teknesini andırıyordu. 48
metre boyu ile şu ana kadar dalış
yaptığımız en büyük tekne olma
özelliğini taşıyan ve bir korsan
teknesini andıran yıldızlı otel
konforundaki teknemizde 26
personel görev yapıyordu. Burada
işçilik ucuz olsa gerek!...
Bizim haricimizde İsveç’li bir çift
ve bir Avustralyalı dalgıcın
bulunduğu teknede toplam 20
dalgıçtık. Amacımız dünyanın bu
uzak noktasındaki değişik sualtı
canlılarının renklerini görmek ve
fotoğraflarını çekebilmekti. Bu
bölgeye özgü ve daha önce hiç
görmediğimiz iki çeşit köpekbalığı
vardı. Bunlardan birincisi Avustralya
yerlileri olan Aborjinlerin,
Wobbegong adını verdikleri ve
“Shaggy Beard - Danseden Sakal”
anlamına gelen bir köpekbalığı cinsi
idi. Gerçekten de ilk gördüğümüzde
Aborjinlerin neden bu adı verdikleri
anlaşılıyordu. Bu cins köpekbalığına
zamanımızda Halı Köpekbalığı da
deniyor ve bu köpekbalığı ile gece
dalışlarında da olmak üzere bir çok
kere karşılaştık. Diğer köpek balığı
cinsi ise ancak bir kez
görebildiğimiz Apolet
köpekbalıklarıydı.
Bu bölgenin bir başka özelliği
ise dünyada bir dalışta en fazla canlı
çeşidinin görüldüğü bölge
olmasıydı. Gerçekten de sualtına
gönül verip burada büyülenmemek
elde değildi.
Yüzlerce değişik boyuttaki
adalardan oluşan Raja Ampat
adalarında yaptığımız yedi günlük
tekne yolcuğu, ormanlarıyla, sualtı
güzellikleriyle ve yaşam tarzıyla
bizleri gerçekten büyüledi.
Boğaçhan Teleri,
Üretim ve Malzeme Kontrol
Elemanı
Ankara Sualtı ve Cankurtarma
İhtisas Kulübü Başkanı
EN ÇOK SATAN KİTAPLAR LİSTESİ
1. Aşk
2. Macbeth - Çizgi Roman
3. Çivisi Çıkmış Dünya
4. Devlet-i Aliyye
5. Yeni Ay
Elif ŞAFAK
William SHAKESPEARE
Amin MAALOUF
Halil İNALCIK
Stephenie MEYER
6. Olasılıksız
7. Katre-i Matem
8. Alacakaranlık
9. Herkesten Bir Şey Öğrendim
10. Kadınlar için Bir Fincan Huzur
Adam FAWER
İskender PALA
Stephenie MEYER
Feridun ANDAÇ
Collehen SELL
KİTAP KURDU
HERKESTEN BİR ŞEY
ÖĞRENDİM
“EMRE KONGAR KİTABI”
Feridun ANDAÇ
TÜRKİYE İŞ BANKASI
KÜLTÜR YAYINLARI
Türkiye İş Bankası Kültür
Yayınları “Nehir Söyleşileri”
dizisi kapsamında bu kez,
akademisyen, sosyolog, yazar
olan bir ismi Emre Kongar’ı
“Herkesten Bir Şey Öğrendim”
adlı kitapta ağırlıyor. Feridun
Andaç’ın kaleme aldığı söyleşi
kitabı, 30 yılı aşkın süredir kitap
ve yazılarıyla toplumu
aydınlatan Emre Kongar’ın
yaşamından kesitleri sunuyor.
KADINLAR İÇİN BİR
FİNCAN HUZUR
Collehen SELL
ARKADAŞ YAYINLARI
Kadınların renkli dünyasına
yeni bir pencere açan “Kadınlar
için Bir Fincan Huzur”
kadınlığın gücünü ve bilgeliğini
hatırlatan hikayelerden
derlenmiş etkileyici bir kitap.
Kadınlar kadar kadınları
anlamak isteyen erkeklerin de
keyifle okuyacağı kitapta, her
şeye rağmen kadın olmaktan
sonsuz bir mutluluk duyan
kadınlar tarafından kaleme
alınmış 50’nin üzerinde hikaye
yer alıyor.
55

25. KURULUŞ YILDÖNÜMÜMÜZÜ COŞKUYLA KUTLADIK

Transkript

Benzer belgeler

ATAK PROGRAMI`NDA fi‹RKET‹M‹Z ANA YÜKLEN‹C‹L‹

Untitled

Untitled

SHOW DAILY / 3 2011 PDF için tıklayınız

Untitled

Havacılık ve Uzay Müzesi Kaşiflerin ve Gezginlerin Kenti

Untitled

Güney Kutbu - UTED Dergi

Lockheed Martin NATO`nun En Gelişmiş Savaş Uçağı olan Polonya

UTED ETkinliklEri DEvam EDiyor

OLGUn ÇiÇek - UTED Dergi

falcon görevleri ve yardımcı bilgiler

Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı

here - Erkan Okur Resmi Web Sitesi

Ses Terapisi Olarak Biyolojik Geribildirim Yöntemi

Projesi Süresinde ve Bütçesi İçinde Başarı ile Tamamlandı

Eylül/Ekim 2010

önsöz - UTED

KSB Mart Bülteni - İstanbul Teknik Üniversitesi

aım personeli lisans sistemi (rev)

Simtaş Mermer ve Granit San. Tic. A.Ş.

PDF ( 2 ) - DergiPark