Katalog - AL ART

. 200 .
. 201 .
İSL AM BİLİM TARİHİ
MÜZESİ’NİN SERÜVENİ
THE JOURNEY OF THE MUSEUM
OF HISTORY OF SCIENCE IN ISL AM
Mezopotamya’nın kadim toprağı olan
Harran Ovası üzerinde, İslam medeniyetinin
bilim ve teknik alanındaki uzun serüvenini
anlatan bir müze tasarlamak...
Bu müzeyi böylesine hassas bir konu
üzerinden kurgularken asırlar öncesine
dayanan icatları, mucitlerini, yüzyıllar boyu
büyük bir etkileşim sonucu aktarılan “bilgi”yi
spekülasyondan, propagandadan, tarihsel
önyargılardan uzak bir dille sunmak...
Müze için tahsis edilen yapıyı mimari
karakteri itibariyle geri plana itmeden,
modern mimarinin sunduğu imkânlardan
faydalanarak, henüz el yazmalarındaki birer
çizimden ibaret olan objelerin en iyi şekilde
teşhir edilebilmelerini sağlayacak bir mekân
yaratmak...
. 202 .
Designing a museum in the Harran Plains,
which is the land of Mesopotamia, the cradle
of civilization, presenting the long journey
of science and technology in the Islamic
civilization....
Representing the facts of the past involving
the scientific developments and inventions
as well as their inventors with no speculation,
propaganda, or historic bias...
Keeping the main characteristics of
the building visible and incorporating the
opportunities provided by the modern
architecture, creating a venue in which artifacts
are displayed at their best...
Böylesine zor bir vazifenin üstesinden
ancak ve ancak sorun olarak görünen
unsurların doğru bir ekiple ve iyi bir
planlamayla
çalışıldığında
kolaylıkla
çözüme dönüştürülebileceği düşüncesiyle
gelinebilirdi ve sonuç olarak ortaya böylesine
büyük bir medeniyetin, güçlü bir geleneğin
hak ettiği ihtişama yakışacak ve hayallerimize
yaraşacak bir çalışma çıktı.
Such a difficult task would only be possible
with the right team and good planning, and the
outcome is beyond our imagination reflecting
the magnificence and beauty of such a great
civilization and strong tradition....
. 203 .
Tarihî Bir Okul Binasından
İslam Bilim Tarihi Müzesi’ne
From a historic school building to
the Museum of History of Science in Islam
Müze için belediye tarafından tahsis
edilen bina 19. yüzyılın başlarında yapımı
tamamlanmış bir okul binasıydı. Binanın
pencerelerinin hem sayıca çok hem de yüksek
olması, izlenecek mimari çizgide belirleyici bir
rol oynadı. Yapının bu mimari üslubu yerleşim
düşüncelerimiz bakımından önemli bir sorun
teşkil etmekteydi, zira aydınlanma boşlukları
yapı içerisine yerleşimde duvar alanını büyük
oranda kısıtlıyor ve yerleşime müsaade
etmiyordu. Böylesine tarihî bir yapıyı
geri plana iterek, onu tezat bir strüktürle
kaplayarak bir sergileme alanı var etmek
yapıya haksızlık hatta saygısızlık olabilirdi.
Bir diğer önemli sorun ise restorasyon
esnasında yapılan havalandırma ve tavan
detaylarının malzeme öğeleri bakımından
örtüşme sorunu çıkarmasıydı. Bu sorunlara
bir çözüm üretmeden bir projeye başlamak
ise imkânsızdı.
. 204 .
The building allocated by the municipality
for the museum was a school building
constructed in early 19th century. The high
number of windows as well as their length,
which is longer than those of the modern
buildings, affected the general approach for
renovation. The architectural style of the
building was troublesome in terms of our
placement plan because the light wells of the
building restrict the wall zone and thus the
placement of the exhibits. Designing an interior
space contradicting the original structure of the
building would be unfair, or even disrespectful,
to the building. Another important problem was
regarding the mismatch of air vents and ceiling
details in terms of material elements. It was
impossible to start the project before solving
these problems.
Bu sorun mimari ekibin de yer aldığı
çalışmalarda müzenin konseptinin ve
anlatacağı hikâyenin belirlenmesi esnasında
da ele alındı. Kürasyon ekibi tarafından
gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde 19.
yüzyılın başlarında bir okul olarak inşa edilen
bu taş yapının, tüm mekânsal sorunlar göz
önüne alınarak, müzede anlatılan tarihsel
sürecin bir parçası kılınmasına karar verildi.
Müslüman kâşiflerin, mucitlerin oldukça
mütevazı bir yaşama sahip olmalarından,
çalışmalarını genellikle bir atölye ortamında,
kısıtlı imkânlarla yürütmelerinden hareketle
mekânın bir atölye hissi verecek şekilde
planlanması düşünüldü. Bu fikir öncelikle
üç boyutlu olarak ete kemiğe büründü
ve ortaya çıkan tablo, bu düşüncenin
gerçekleştirilmesine yönelik itimatı daha da
pekiştirdi. Bu fikir duvar açıklıklarındaki sorun
için de oldukça iyi bir çözüm sunuyordu zira
bu açıklıkları kullanmak artık herhangi bir
sorun oluşturmuyordu, nişler bir atölyenin
pekâlâ bir parçası olabilirdi. Ayrıca atölyenin
bir eğitim yuvası olması da bu binanın asli
fonksiyonuyla örtüşüyordu.
These problems were revisited during the
workshops in which the concept and story of
the museum were discussed, and the architects
were part of the team when these discussions
took place. After long studies and debates,
the curator team decided to incorporate the
building as part of the concept and story of the
museum, despite the aforementioned problems.
Since the Muslim inventors and scientists lived
a modest life and conducted their studies in a
workshop environment with limited resources,
the space was planned to be restored as an
ancient workshop environment. This idea was
first realized in 3D and the end-result was quite
satisfactory. This approach also addressed the
problems related with the wall niches; they
became a natural part of the workshop. Besides,
one of the functions of such a workshop was
education, which overlaps the original function
of the space.
. 205 .
19. YÜZYILA AİT BİR OKUL BİNASINI
İSLAM BİLİM TARİHİ MÜZESİ’NE
Bir sonraki aşama atölye tezgâhlarını
ve diğer sergileme unsurlarını üretmek için
kullanılacak malzemeye karar vermek oldu.
Sergileme malzemesi tarihi mekan konsepti
uyarınca kaçınılmaz şekilde ahşap olacaktı.
Buradaki asıl sorun ahşapların birkaç asır
önceden kalmışçasına yapıya dâhil edilip
eskitilmesiydi. Bu işlem için belirli bir yöntem
bulunmaması nedeniyle doğal biçimde
eskimiş malzeme kullanmaya karar verildi; bu
doğrultuda Türkiye’de ve yurt dışında çeşitli
tren yollarında 1950’den günümüze ıskartaya
çıkmış traversler bulundu ve örnekleri atölyede
incelemeye alındı. Dış ortamda geçirdiği uzun
süre boyunca ahşabın içine işleyen kokuyu
etkisiz hale getirmek için ahşapların biçilip
uzun bir süre dinlendirilmesi gerekiyordu,
ancak müzenin teslimi için öngörülen süre
hayli kısa olduğundan bunun için yeterli vakit
yoktu. Bu sorunun üstesinden gelebilmek için
. 206 .
DÖNÜŞTÜRÜRKEN BU TARİHÎ
YAPIYI GERİ PLANA İTMEDEN,
ONA HAKSIZLIK ETMEDEN,
AKSİNE BİNAYI HİKÂYENİN
Next step was to make a decision about
the material to be used in the fabrication of
workshop benches and other exhibit elements.
Wood was naturally an inevitable option as the
main fabrication material. The problem at this
point was aging or weathering the wood to make
them look like they are a few centuries old.
Because there is no certain way to accomplish
this, we decided to use naturally aged wood.
To this end, railroad ties or sleepers discarded
from 1950s were located in Turkey and abroad
and samples were examined in our workshops.
In order to get rid of the smell ingrained into
the logs, they were needed to be sheared and
aired for a long time; however, because of the
time restraints imposed for the opening of the
museum, we did not have the time to complete
this process. In order to overcome this problem,
a solvent-, thinner-, and paint-free special
aging treatment, composed of all-natural oils
BİR PARÇASI ŞEKLİNDE
KURGULAYARAK HAREKET EDİLDİ.
YAPIYA YÜZLERCE YILLIK BİR
ATÖLYE HAVASI VERİLMESİ İSE
MEKÂNIN ASLİ FONKSİYONUYLA
ÖRTÜŞEN BİR DİĞER İLİŞKİ OLDU.
solvent, tiner veya boya içermeyen, tamamen
doğal yağlar ve özel karışımlar sonucunda
ideal bir eskitme sıvısı elde edilse de bu sıvının
her ahşapta farklı bir görüntü oluşturması
yüzünden, ideal eskimiş görüntü için en doğru
ağacın seçilmesi gerekiyordu. Araştırmalar
neticesinde buna en uygun ağacın meşe
olduğu belirlendi. Ağaçların nem oranlarının
oldukça önemli olduğu biliniyordu; nem
oranı yüksek bir ağacın ileride maruz kalacağı
kuru hava, onun çatlayıp yarılmasına neden
olacaktı ve meşe bu konuda en riskli ağaçlar
arasındaydı. Üretimin İstanbul’da yapılması ve
çalışma sahasının da Gaziantep’te olması riski
oldukça artırıyor ve gerçekten çok dikkatli
olunması gerekiyordu. Nihayetinde teorik
bilginin mahir ellerle buluşması sayesinde bu
meşakkatli sürecin üstesinden gelinebildi.
and mixtures, was obtained. However, this
mixture resulted in varying results in terms of
the appearance of the wood. Therefore, the right
species of tree was needed to be discovered.
After careful deliberation, oak was found to
be our best option. We were aware that the
humidity of the logs would be crucial because
when they are dried in time, cracks will occur,
and oak is one of the most susceptible wood
species in this regard. Because the fabrication
facility was not in Istanbul and Gaziantep is
the location of implementation, it was too risky
and we needed to be extra careful. Eventually,
due to the careful practice of the theoretical
knowledge by a group of skillful people, we were
able to complete the process successfully.
WHEN CONVERTING THIS 19TH CENTURY
SCHOOL BUILDING TO THE MUSEUM OF
THE HISTORY OF SCIENCE IN ISLAM, WE
TRIED NOT TO HIDE ITS CHARACTERISTICS,
BUT RATHER TRIED TO MAKE IT PART
OF THE STORY. THE SPACE WAS REDESIGNED AS AN ARCHAIC WORKSHOP
WITH AN APPEARANCE DATING BACK TO
HUNDREDS YEARS AGO, WHICH ALSO
OVERLAPS THE ORIGINAL FUNCTION OF
THE BUILDING.
. 207 .
Bin Yıllık Tarihi Yeniden Üretmek
A Reproduction of a History of a Thousand Years
100 ITEMS, CAREFULLY SELECTED
BY A GROUP HISTORY OF ISLAMIC
SCIENCE EXPERTS, WERE EXPLORED
THROUGH DISCOVERERS'
MANUSCRIPTS AND EXPLORERS'
MEMOIRS AND THEY WERE
REPRODUCED BY DEXTEROUS
MASTERS WITH THE HELP OF THE
STATE-OF-THE-ART TECHNOLOGY.
İSLAM BİLİM TARİHİ UZMANLARI
TARAFINDAN BELİRLENEN
100 ADET ALET EL YAZMALARI,
MUCİTLERİNİN ESERLERİNDE
YER VERDİKLERİ TARİFLER HATTA
SEYYAHLARIN ANILARI IŞIĞINDA,
TEKNOLOJİNİN SUNDUĞU SON
İMKÂNLAR VE HASSAS EL İŞÇİLİĞİ
YAPABİLEN USTALAR SAYESİNDE
HAYAT BULDU.
. 208 .
Müzede yer alacak eserlerin araştırılması
ve üretimi ise en hassas konuların başında
geliyordu. Bu amaç doğrultusunda, bilim
tarihi uzmanları ve küratör ekip tarafından
gerçekleştirilen araştırmalar neticesinde
İslam Bilim Tarihi Müzesi’nde astronomiden
tıbba, coğrafyadan fiziğe 100 kadar aletin
replikasının yer alması planlandı. İslam bilim
tarihinin kilometre taşı sayılacak yüzlerce
alet arasından seçilenler, çok aşamalı bir
süreç sonunda sergilenecekleri müzeye
ulaştı. Her bilim dalının farklı türde aletler
kullanmış olması, benzerlerinin imalatı
aşamasında onlarca farklı meslek grubuyla
çalışmayı gerektirdi. Birçoğu modern
dünyada kullanılmadığından üretimlerin her
biri de model niteliğinde oldu.
Aletlerin imalat sürecini şu şekilde
özetlemek mümkün:
One of the primary tasks to be accomplished
in the project involved the research and
reproduction of the items that will be displayed
in the museum. To this end, a group of experts,
composed of history of science scholars and
curators, conducted research and agreed
upon about 100 historical items from several
scientific fields, such as astronomy, medicine,
geography, and physics. Reproduction of these
artifacts, which were selected among hundreds
of inventions produced by Muslim scientists,
reached their final destination after a multiphase process. Since a different kind of tool was
used in each field of science, during the design
and fabrication phases, we needed to cooperate
with experts from tens of different professions.
Because most of the tools are not currently
used in the modern world, each artifact could
be considered as a prototype.
1. Aletlerin belirlenmesi: İslam bilim tarihi
alanında çalışmakta olan uzmanlar tarafından
belirlenen alet listesi, astronomi, fizikmekanik, coğrafya, denizcilik, tıp ve kimya
bölümleri için müstakil çalışmalar gerektirdi.
Elyazması eserlerde resmedilmiş ve özellikleri
bizzat İslam bilim tarihinin önde gelen
bilginleri tarafından tarif edilmiş aletler,
sonraki nesiller üzerindeki etkisi dikkate
alınarak değerlendirildi ve listeye alındı.
Fabrication phases are described below:
1. Selection of the tools: Experts specializing
in the history of science in Islam created a list
of tools. Specialized group studies were needed
for astronomy, physics-mechanic, geography,
naval science, medicine, and chemistry. Tools
that were depicted in manuscripts and whose
descriptions were provided by the leading
scholars of history of science in Islam were
examined and selected based on their possible
effects on the next generation.
. 209 .
2. Aletlerin teknik çizimleri: İslam bilim
tarihinde önemli yer eden 100 aletin her
biri, üç boyutlu (3D) olarak çizildi. Bu
çizim sürecinde yine İslam bilim tarihi
uzmanlarından yararlanıldı, bilhassa usturlap,
rub’u’l-mukantara, pusula ya da terazi
gibi aletlerin asıllarına uygun olarak imal
edilebilmesi için, elyazması metinlerdeki
ayrıntılara dikkat edildi. Aletlerin çeşidine
göre AutoCAD, 3D Max, SolidWorks,
Adobe Illustrator ve Corel gibi çizim
programlarının bazen sadece biri, bazen ikisi
veya üçü birden kullanıldı. Beyazid Usturlabı
olarak sunduğumuz usturlapta, orijinalinin
bütün ayrıntıları kopyalandı. Öyle ki aletin
1505-1506 tarihli orijinalinde bulunan
yanlışlıklar dahi korundu. Bununla birlikte
orijinali sadece elyazması kitaplarda çizilmiş
“Merrâkuşî’nin Trigonometrik Yarımdairesi”
gibi aletler, bizzat astronomi aletleri
. 210 .
2. Technical Drawings of the Tools: All the
tools were first drawn in 3D. The same experts
of history of science in Islam were also involved
in this phase. Especially for the accurate
drawings of astrolabe, rub’u’l-mukantara,
compass, or scale, details in the manuscripts
were carefully outlined. Based on the type of
the tool, several drawing software programs,
namely AutoCAD, 3D Max, SolidWorks, Adobe
Illustrator and Corel, were used, sometimes
individually, sometimes 2-3 programs together.
For the reproduction of Bayezid Astrolabe, all
the details of the original tool were replicated.
Even the design flaws depicted in the original
drawings dated back to 1505-1506 were
preserved. Similarly, Trigonometric Semicircle
of Merrâkuşî was originally depicted only in
manuscripts was re-drawn and controlled by a
science historian who himself designs astronomy
tools using formulas provided in the Middle
tasarlayan ve aletler üzerindeki çizgileri
Ortaçağ’da kullanılan formüllere dayalı
olarak çizen bir bilim tarihçisi tarafından
resmedildi ve denetlendi. Maket formundaki
bazı modeller ise, çok kapsamlı tarihsel
araştırmalar sonunda tasarlandı. Mesela,
Semerkand Rasathanesi, gerçeğinin 1/100
ölçeğinde modellenirken, günümüze ulaşan
hemen hemen bütün Türkçe ve yabancı
kaynaklardan yararlanıldı ve rasathanenin
arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan temeline
sadık kalınarak tasarlandı. Aletlerin üç
boyutlu çizimleri tamamlandıktan sonra, yine
bilim tarihi uzmanlarının dikkatine sunuldu ve
uygun bulunan modellerde üretim aşamasına
geçildi.
Age resources. All prototypes were fabricated
after comprehensive research in history. For
instance, for the design of the 1/100 scaled
model of the Samarkand Observatory, almost
all Turkish and foreign resources were scanned
through and also the archeological remains of
the observatory, especially the foundation part,
were identically replicated. In all phases of the
3D design of the tools, feedbacks and approval
of the experts were obtained, and only then we
moved on to the fabrication phase.
. 211 .
3. Aletlerin imal edilmesi: Müze aleti
imalatının yaygın olmaması, aletleri imal
edecek tecrübeli zanaatkârların tespitini
olağanüstü güç kıldı. Özellikle zaman
kısıtlamasının ve maddi sınırlamaların
bulunması, imalat sürecinde çok hassas bir
çalışmayı gerektirdi. Çok basit görünen
birçok aletin, aslına uygun materyallerden
imal edilmesi, teknik çizimleri kullanacak
bilgisayarlı imalatçıların bulunması veya
hassas el işçiliği yapabilen kişilerin tespiti,
imalatın en zorlu noktaları olmuştur. Bu
nedenle bazı aletlerin imalatı, yurt dışındaki
tecrübelerden yararlanmayı dahi gerektirdi.
İmal edilecek ürünün Ortaçağ’daki materyali
tespit edildiğinde, bugünkü teknolojilerin bu
aleti aynı materyal ile imal etmeyi mümkün
kılıp kılmadığı araştırıldı. Bazı aletleri bin yıl
öncesinde olduğu gibi üretmek mümkün
olmuşsa da orijinali mevcut olmayan ve
sadece elyazmasında tanımı bulunan aletler,
. 212 .
3. Fabrication of the tools: In Turkey, there
is no industrial sector focusing on replica or
model fabrication for museums, so it was quite
difficult to locate the few experienced artists
or artisans specialized in this field. Because of
the time restraints and financial considerations,
we had to be excessively meticulous in the
fabrication phase. The most important phases
of fabrication were finding the same material
that was used by the inventor, locating digital
fabricators utilizing computerized drawings and
providing the tangible output using the digital
input, and identifying skillful artists and artisans
to touch up and finalize the tools. At this point,
we sometimes needed to use providers from
abroad. Following the identification of the
material used in the original making of the
tool, we had to find out whether the current
technologies would let us fabricate the tool using
the same material. For some tools dating back
sağlamlık ve estetik kaygılar dikkate alınarak
imal edildi. Bu bakımdan mesela Serrâciyye
denilen usturlap orijinaline uygun olarak
pirinçten üretilmişken, tıp aletlerinin sapları
pirinç, başları gümüşten imal edildi. Pirinç
ürünlerin üzerindeki çizgilerin büyük bir
kısmı lazer ya da asit indirme ile hâk etme
yoluyla çizildi. Her bir aletin üretimi, birden
meslek grubunun elinden geçti. Mesela tıp
aletlerinin teknik çizimi, bu çizimlerin kalıba
uyarlanması, kalıbın çıkarılması, gümüş
parçanın meydana getirilmesi, gümüşün
tesviyesi, parlatılması ve kaplanması için
bir alet 5 meslek elinde bir hafta boyunca
dolaştı. Diğer yandan ‘Zatu’l-Halak’ (Halkalı
Küre) isimli aletin 6 halkasının mükemmel bir
hassasiyetle imal edilmesi ve hareket edecek
şekilde birbiri içine yerleştirilmesi, haftalar
süren bir dikkat ve mühendislik becerisi
gerektirdi. Bu nedenle imalat ile meşgul olan
temsilcimiz, marangozların başında
bizzat bulunarak aletin istenilene
uygun şekilde imal edilmesi
için büyük çaba sarf etti.
to 1000 years ago, we were able to identically
replicate it; however, for some other tools,
because their originals are not available, we had
to follow the depictions and descriptions and
use our judgment for aesthetics and robustness
of the end product. For instance, the astrolabe
named Serrâciyye was fabricated using brass
based on the originals. On the other hand,
brass and silver were used for the handles and
heads of the medical devices, respectively. Most
of the engravings on brass tools were made by
acid or laser etching. Professionals from more
than one field of expertise worked on each
tool. Technical drawings of the medical devices,
for instance, involved professionals from 5
different expertise fields, namely, technical
drawings, implementation of the drawings to
moulds, making the mould, making the silver
pieces using the mould, and finely fine grinding,
polishing, and coating of the final product.
The tool named Zatu’l-Halak includes 6 circles
moving in each other needed a meticulous
engineering that took for weeks because of
the precision required for both design and
implementation. Therefore, fabrication of all
the tools was closely monitored by our company
representative throughout the fabrication
process.
. 213 .
4. İmal edilen aletlerin kontrolü: Her alet
imal edildikten sonra, aletlerin çizimlerini
yapan veya diğer çizimleri denetleyen
İslam bilim tarihi uzmanına gönderildi.
Aletin düşünüldüğü gibi Ortaçağ’daki aslına
uygun olarak imal edilip edilmediğinin
incelenmesinden sonra, onay verilen aletler
süslü kaideler içine konması için diğer birimlere
teslim edildi. Bu şekilde zanaatkârların imalat
sırasında karşılaştıkları güçlükleri çözmek
için inisiyatif kullanılmasının ve aletin
orijinalliğinin bozulmasının da önüne geçildi.
Ziyaretçiyle Temas: Görsel İletişim Dili
Contact with the Visitor: Visual Communication Language
4. Control and acceptance of the tools: Each
tool was submitted to the corresponding history
of science experts, who were involved in the
research and design phase of the product,
for its conformity to the original artifact.
After their conformity with the resources
was approved by the experts, the tools were
forwarded to the related department to get
them ready for display. By this way, we were
able to keep the original design and prevent
possible modifications imposed by fabricators.
MÜZENİN ZİYARETÇİYLE
KURACAĞI İLETİŞİM KONSEPTİNİN
BELİRLENMESİNDE SERGİLENEN
ESERLERİN DÖNEMİYLE TEZAT
OLUŞTURMASI AMACIYLA
MODERN GÖRSEL DİL TERCİH
EDİLMİŞ VE GEREK MÜZENİN
KURUMSAL KİMLİK TASARIMINDA
GEREK SERGİ ALANINDAKİ BİLGİ
PANOLARININ TASARIMINDA BU
ANLAYIŞ KORUNMUŞTUR.
. 214 .
Mimari çalışmaların gerçekleştirilmesi,
kullanılacak malzemenin belirlenip üretilmesi,
teşhir edilecek ürünlerin yine aynı şekilde
araştırılıp hayata geçirilmesi gibi aşamaların
yanında müzenin ziyaretçiyle iletişim kuracak
bir görsel tasarım konseptine de ihtiyacı
vardı.
Bu nedenle müzeyi ve sergi alanını görsel
iletişim açısından kurgulama aşamasında,
sergilenen eserlerin dönemiyle tezat
oluşturması amacıyla modern görsel dil
tercih edildi ve gerek müzenin kurumsal
kimlik tasarımında gerek sergi alanındaki bilgi
panolarının tasarımında bu anlayış korundu.
In addition to the architectural design,
research and implementation of the material
to be used throughout the museum, and the
fabrication of the artifacts, we needed to
make a decision on the general approach
to visual design concept for the museum's
communication with the visitor.
For the design of the museum and galleries
in terms of visual communication, a modern
approach was adopted to create a contrasting
atmosphere with the era in which the artifacts
were originally made. This contrasting approach
in design was also maintained in the branding
graphics as well as in the design of the
information panels.
. 215 .
Geçmişe Yolculuğu “Aydınlatırken”
"Lighting" the Path to the Past
WHEN DECIDING THE MUSEUM'S
CONCEPT OF COMMUNICATION WITH THE
VISITOR, A CONTRADICTORY APPROACH
WAS ADOPTED: A MODERN VISUAL
LANGUAGE CONTRADICTING WITH THE
ERA OF THE ARTICLES IN WHICH THEY
WERE ORIGINALLY MADE; AND, THIS
APPROACH WAS EXTENDED TO THE
BRANDING AND CORPORATE IDENTITY
OF THE MUSEUM AS WELL AS THE
INFORMATION PANELS IN GALLERIES.
Tüm tasarımlarda kullanılan grid (ızgara)
yapısı, tercih edilen yazı tipinin yapısal,
karakteristik özellikleri bu tercih doğrultusunda
şekillendi. Bu doğrultuda müzenin kurumsal
kimliği tasarlanırken sadece yazı tipinden
oluşan ve İslam kültüründe sıkça görülen
doku kişiselleştirildi. Ziyaretçiyle en yoğun
bir şekilde iletişime geçecek, “İslam Bilim
Tarihi Müzesi” kelimelerinden oluşan logoda
“İslam” kelimesi kendi içinde, “Bilim Tarihi
Müzesi” kendi içinde gruplanırken logonun
formu bir çerçeve gibi içeriği ortaya çıkaracak
şekilde tasarlandı ve konumlandırıldı. Müze
ziyaretçisinin bilgi panolarındaki bilgiyi en
net şekilde alabilmesi amacıyla da okunurluk
en yüksek seviyede tutuldu. Bu nedenle en
yüksek kontrastı elde etmek için beyaz zemin
– siyah metin ilişkisi tercih edildi. Ziyaretçinin
minyatür dünyası ile tanışıklığını artırmak
amacıyla, sergilenen eserlerin minyatürlerdeki
kullanımını bilgi panolarında içerikle bağlantılı
olacak şekilde tasarlandı.
. 216 .
The grid structure that was used in all design
works as well as structural and characteristic
features of the font used in graphics reflected
this concept. Accordingly, when designing the
corporate identity of the museum, a customized
pattern that is only composed of a font that is
commonly used in Islamic culture was selected.
The museum's logo, which is the primary element
communicating with the visitor, included all
words of the name of the museum, the Museum
of History of Science in Islam; the word Islam
was placed alone and the rest of the logo was
grouped together, and the logo was contained
in a frame to reflect the content. Readability
was naturally of the utmost importance when
designing the information panels for the visitors
to get the message clearly. Therefore, black
scripts on a white background was preferred to
maximize the contrast. To increase the visitors'
familiarity with world of miniatures, the objects'
depiction in miniatures were contextually
incorporated in information panels.
İslam
Bilim
Tarihi
Müzesi’nin
konseptindeki en önemli uygulamalardan
birisi de mekânın ve eserlerin aydınlatılmasıydı.
Bu hedef doğrultusunda aydınlatmanın dili,
ziyaretçiyi tarihe yolculukta özellikle eserlere
odaklayarak kesintisiz bir seyir keyfi yaşatma
düşüncesi üzerinden kuruldu. Müzenin
genel ve eser aydınlatması projelendirilirken
mekânın tarihî dokusu, müzenin ziyaret
kurgusu ve ziyaretçiye eski dönemin hissini
verebilme gibi etkenler dikkate alındı.
One of the important design aspects of the
museum was the lighting of the space and the
objects. In this regard, we based our lighting
concept on the visitors' uninterrupted journey
to the past by focusing their attention to the
objects. To reach this goal, historic texture of
the building, story of the museum, and the
proposed visitor experience that is framed
around the idea of creating an historic workshop
were among the factors considered for lighting
design.
. 217 .
Bilim Tarihinin Hikâyesi Çekilirken...
Animating the Story of the History of Science...
BİR ANLAMDA GEÇMİŞE BİR
YOLCULUĞUN ANLATILDIĞI
MÜZENİN GENEL VE
ESER AYDINLATMASI
PROJELENDİRİLİRKEN
MEKÂNIN TARİHÎ DOKUSU,
MÜZENİN ZİYARET KURGUSU
. 218 .
WHEN DESIGNING THE LIGHTING OF
THE MUSEUM IN WHICH A JOURNEY
TO THE PAST WAS OFFERED TO
VISITORS, HISTORIC TEXTURE OF THE
BUILDING, THE DESIGN CONCEPT
OF VISITOR EXPERIENCE, AND THE
VE ZİYARETÇİYE ESKİ DÖNEMİN
IDEA FOR THE VISITOR TO HAVE THE
HİSSİNİ VEREBİLME GİBİ
FEELING OF VISITING A HISTORIC
ETKENLER DİKKATE ALINMIŞTIR.
WORKSHOP WERE CONSIDERED.
Müzenin sergileme alanlarında genel
aydınlatmadan ziyade esere odaklı armatürler
planlandı, mekân eser ve fonlardan yansıyan
ışık ile daha loş ve dramatik bir etkiye sahip
oldu. Eserlerin ebat ve özelliklerine göre
yer yer esere odaklı spot armatürler ve bir
grup eseri vurgulayan ışık kaynakları seçildi.
Müzenin sıcak ambiyansı, renk geriverimi
yüksek ve sıcak tonlarda renk sıcaklığına
sahip LED armatürlerle elde edildi. (LED
armatür kullanımı müzedeki eserlere UV ve
IR yayınımı sorununu çözerken mekândaki
aydınlatmanın uzun süre aynı kalitede ve
spektrumda kalmasını temin eder. LED
armatürler aynı zamanda mekâna daha az
ısı salınımını sağlar.) Mekânlarda armatür
yerleşimi eserlere odaklanırken, interaktif
uygulamaların algılanmasını sağlamak için
yer yer karanlık alanlar yaratıldı. Ayrıca
eserlerin geometrik dilini tekrarlayan ve ışığı
ile eseri takip eden özel tasarım armatürler
eser-mekân ilişkisini destekledi.
In exhibit galleries, fixtures focused on
objects were opted for rather than general
lighting; the space was softly lit with the light
bouncing off of both backgrounds/walls and
the objects, which creates a dramatic effect.
Based on the size and specs of the objects,
single-focused fixtures or fixtures lighting
a group of objects were selected. The warm
ambiance of the museum was created using
high color rendering LED fixtures with high
values of correlated color temperature. Use of
LED fixtures solved the problem of exposing the
objects to UV or IR radiation and also enabled
the space to be well-lit at a constant spectrum
in the long run. LED fixtures also produce less
heat in the space. Although light sources are
mainly focused on objects, to highlight the
interactive applications, some dark spots were
also created. Moreover, custom-made fixtures
imitating the objects' geometrical shape and
trailing the objects with light also supported the
space-lighting coordination.
Müzenin astronomi, coğrafya, haritacılık,
kimya, tıp gibi bölümleri için hazırlanan
animasyon filmlerde ünlü mucitlerin hayatları,
keşif hikâyeleri gibi konulara yer verildi.
Bu filmler için dönemin özelliklerine
uygun kostümler hazırlandı ve dekor için yine
aynı bakış açısı doğrultusuna malzemeler
üretildi. Çekimler greenbox ortamda 4K
kameralar aracılığıyla olabilecek en yüksek
çözünürlükte gerçekleştirildi. Bu hem
görüntü kalitesi hem de işin animasyon
aşaması için ihtiyaç duyulan toleransı sağladı.
Bu aşamadan sonra offline kurgular yapıldı ve
işin ‘artwork’lerinin üretim süreci başladı. Bu
aşamada kullanılan dilin minyatür eksenli özel
bir dil olmasına dikkat edildi. Üçüncü aşama
olan post-prodüksiyonda ise yine işin ehli
bir ekiple çözüm ortaklığına gidilerek tüm
animasyonlar titizlikle hazırlandı.
Animations were created to depict the
inventors' lives and scientific adventures in the
fields of astronomy, geography, cartography,
chemistry, and medicine.
Costumes were created in parallel with the
historical facts, and settings were designed to
resemble the original sceneries. The movies
were shot in a green box setting with 4K digital
cameras using the highest possible resolution.
This way, we obtained high quality picture,
enabling the margin needed for animation.
Next, offline editing processes were carried out
and artworks were produced. At this point, the
general style of the animations carried patterns
used in historical miniatures. All animations
were created by a third-party experienced
team.
MÜZEDE YER ALAN ANİMASYON
FİLMLER İÇİN DÖNEMİN
TARİHSEL OLGULARIYLA
ÖRTÜŞECEK ŞEKİLDE
KOSTÜMLER VE DEKOR
HAZIRLANARAK GERÇEKÇİLİK
HİSSİ PEKİŞTİRİLMİŞTİR.
FOR THE ANIMATIONS SHOWN IN THE
MUSEUM, COSTUMES AND STAGESETTINGS WERE DESIGNED TO REFLECT
THE HISTORIC FACTS OF THE TIME, WHICH
ENFORCED THE VISITORS' FEELING OF
VISITING A HISTORIC WORKSHOP.
. 219 .
İslam Bilim Tarihini Deneyimlemek
Experiencing the History of Science in Islam
İslam Bilim Tarihi Müzesi kapsamında
geleneksel müze anlatımının ötesine geçmek,
ziyaretçilerin İslam bilim tarihindeki gelişmeleri
fiziksel olarak deneyimleme ve dolayısıyla
daha yakından tanımalarına olanak sağlamak
amacıyla alanında ilk defa kullanılan 4 ayrı
etkileşimli ünite geliştirildi.
Bu ünitelerden biri olan kimya ünitesinde
bir dokunmatik ara yüz sayesinde ziyaretçiler
âlimlerin hangi tekniklerden ve işlemlerden
faydalanarak nasıl koku ürettiklerini adım
adım takip edebilmenin yanı sıra, geliştirilen
mekanizma sayesinde dönemin kokuları
olan gül, od ve amberi fiziksel olarak
duyumsayabilmeleri sağlandı.
ÜLKEMİZDE MÜZECİLİK
AÇISINDAN BİR İLK OLACAK
KOKU KİOSKU GİBİ İNTERAKTİF
UYGULAMALAR KAPSAMLI BİR
ALTYAPI ÇALIŞMASI SONRASI
MEYDANA GETİRİLEREK
İSLAM BİLİM TARİHİ MÜZESİ’Nİ
BENZERLERİ ARASINDA AYRI BİR
KONUMA OTURTMUŞTUR.
. 220 .
Döneminin önemli gelişmelerinden biri
olan usturlabın çalışma prensibini anlatması
ve anlaması çok kolay değildi. Anlatımı
kolaylaştırmak amacıyla astronomi ünitesinde
gerçekçi bir usturlap maketi üzerine yerleştirilen
elektronik sensörler ve geliştirilen yazılım
sayesinde ziyaretçilere usturlabı kullanma
ve nasıl çalıştığını büyük ekrandaki temsili
gözyüzünde birebir deneyimleme imkânı
sunuldu.
Coğrafya ünitesinde ise okunması zor
olan eski haritaların dokunmatik bir ekran
üzerinde, günümüzün güncel dünya haritasıyla
karşılaştırarak okunabilmesi ve eski haritaların
ne denli gelişmiş olduğunun görülmesi sağlandı.
Four different interactive units were
developed and implemented in the museum
to go beyond the traditional approach to
visitor-museum interaction and let the visitors
have a kinesthetic experience regarding the
developments in the history of science in Islam.
CAREFULLY DESIGNED
INTERACTIVE APPLICATIONS,
SUCH AS A SMELLING BOOTH,
WHICH IS A FIRST IN TURKEY,
SETS THIS MUSEUM APART
FROM OTHERS...
For instance, in the chemistry unit, using
a multi-touch screen, the visitor can navigate
through the story of scent making by Islamic
scientists; and, through a special mechanism,
the visitor can actually smell each of three
popular scents of the time, namely, rose, oudh,
and ambergris.
It is not an easy task to understand the
working principle of astrolabe, which is one of
the leading innovations of the time. In another
booth, to illustrate its use, a real astrolabe was
equipped with special sensors, and now visitors
are able to use it while watching the sky on a
large screen. This way, visitors are actively
involved in the use of artifact and comprehend
the working mechanism behind it.
In the geography unit, hard-to-read historical
maps are matched with their modern counterparts
and visitors have the chance to compare the two.
This way, visitors have the chance to see how
detailed the historic maps are. Without having the
opportunity to compare the two versions of the
map, it would not make much sense for the visitor
to examine the historic maps.
. 221 .
Sonuç olarak, günümüzde tüm dünyayı
etkisi ve tahakkümü altına almış olan bilim
anlayışı doğayı teknoloji ve sanayi için enerji
kaynağına dönüştürerek hem doğayı hem
de doğadaki tüm canlı ve cansız varlıkların
yaşam alanlarını tahrip etmiş ve geriye
dönülemeyecek şekilde doğal olana zarar
vermektedir. Müslüman âlimlerin bilgiyi ve
hayatı anlamlandırmaları ise çok daha farklı
bir tasavvurun sonucuydu. Onların bilim ve
teknik anlayışı İslam inancı perspektifine
göre insan dışındaki varlıkları tamamen
kendi tasarrufunda olarak keyfi bir şekilde
kullanmayı haklarını kendilerini görmekten
ziyade doğayı ve diğer yaratılmış olan
canlı ve cansız her türlü varlığı korumak ve
yaşatmak üzerine kurulmuştur. Bu neticede
de Müslümanlar, “Faydasız ilimden Allah’a
sığınırım” (Tirmizî [dua]) hadisinde bahsedilen
anlayıştan hareketle dinin bilgi üzerindeki
hâkimiyetinin ve kendi sınırlarının farkında
olarak, pratik-faydacı amaçlar doğrultusunda
doğaya yaklaşmış ve yeryüzündeki varlıklarını
uyum içerisinde sürdürmüşlerdir.
Yapının
restorasyonu,
kullanılacak
malzemenin seçimi, kürasyon, aydınlatma,
yer alacak objelerin belirlenmesi ve üretimi
vb. süreçler neticesinde hayat bulan İslam
Bilim Tarihi Müzesi, Müslümanların bu bakış
açısına sıkı sıkıya bağlı kalmış, müzenin her
bir aşamasında Müslümanların yeryüzündeki
varlıklarını doğa ve varlık ile uyum içerisinde
sürdürdükleri ve bunu bilim-teknik alanındaki
çalışmalarına da yansıttıkları düşüncesi hâkim
kılınmıştır.
. 222 .
The current understanding of science
prevailing all around the globe has been
considering the whole nature as the energy
resource for technology and industry and thus
irreversibly destroy the nature and the habitats
of all kinds. Islamic scholars' understanding
of knowledge and life was a result of a very
different contemplation. Their understanding
of science and technology is heavily influenced
by the philosophy of Islam, which would not
let them exploit the nature and everything
that is contained on the earth, but rather
advise them to strive to protect and improve
the environment. Based on the hadith of
the Prophet Muhammad (PBUH), "Take
refuge in Allah from useless knowledge (AtTirmidhi [praying]); considering the authority
of religion on knowledge; and, being aware of
their boundaries in pursuing scientific ideals,
Islamic scholars approached the nature from a
pragmatic/utilitarian position and lived on the
Earth in harmony.
Museum of History of Science in Islam,
which came into existence following the
restoration of the building, selection of material,
curation, lighting design, selection of the objects
to be displayed, and their production, closely
follows this perspective and presents the idea
that Muslims have lived in harmony with nature
and creature and reflected this perspective on
their scholarly works in science and technology.
. 223 .