Rusya Pazar Giriş Stratejisi

Transkript

Rusya Pazar Giriş Stratejisi
Bursa, 20 Nisan 2011
11-04-20-UIB-Rusya Pazarına Giriş Stratejisi- Rapor v15.pptx
1
Sayfa
Đçerik
1. Çalışmamızın amacı Türk otomotiv yan sanayi için Rusya'da büyüme
fırsatlarını belirlemektir
3
2. Global ve BRIC otomotiv pazarları önümüzdeki yıllarda büyümeye
devam edecektir
5
3. Rusya otomotiv pazarı Türk yan sanayi için belli başlı fırsatlar sunmaktadır
3.1. Rusya'daki iş ortamı
3.2. Rus otomotiv sektörüne genel bakış
3.3. Türk otomotiv yan sanayisinin görüşleri ve tecrübeleri
3.4. Bölgesel analizler
4. Pazarda büyüme fırsatları ve tavsiyeler
11
12
45
63
72
104
This document was created for our client. The client is entitled to use it for its own internal purposes. It must not be passed on to third parties except with the explicit prior
consent of Roland Berger Strategy Consultants. This document is not complete unless supported by the underlying detailed analyses and oral presentation.
Bu döküman UIB için hazırlanmıştır. UIB dökümanı kendi stratejik amaçlarıyla kullanma hakkına sahiptir. Roland Berger Strategy Consultants şirketinin izni olmaksızın
üçüncü kişiler ile paylaşılamaz.
© 2011 Roland Berger Strategy Consultants
2
1.
Çalışmanın Amacı
3
Projenin amacı en cazip fırsatları tespit etmek ve en iyi pazara giriş
stratejilerini tavsiye etmektir
PROJENĐN AMAÇLARI
1
HEDEF
Rus otomotiv pazarının rekabet
değerlendirmesi
2
Türk otomotiv yan sanayi
pazarının rekabet
değerlendirmesi
3
Hedeflenen 6 bölgenin ekonomik
değerlendirmelerinin yapılması
(Moskova, Nijny Novgorod, St.
Petersburg, Samara, Rostov,
Naberezhnye Chelny)
Kaynak: Roland Berger Strategy Consultants
Altı bölgede bulunan
fırsatları en iyi
uygulamalarla
değerlendirmek için
tavsiyeler
YÖNTEM
Rus OEM'ler ve yan sanayicilerin
ihtiyaçlarına odaklanarak
1
Türk yan sanayicilerin yeterlilikleri
ve yetkinliklerine odaklanarak
2
Pazara giriş stratejilerinin
değerlendirilmesi (Đhracat,
Sıfırdan yatırım, Ortaklık, Lisans
anlaşması)
3
4
2.
Global ve BRIC Otomotiv Pazarları
5
Global otomotiv pazarı krizden sonra hızla toparlanmıştır ancak âtıl
kapasite hala sorun teşkil etmektedir
Global otomotiv üretim ve satış tahminleri1) [m adet]
Yorumlar
116.6
102.2
95.1
30.6
27.8
20.3
96.9
37.6
96.8
70.4
63.9
66.0
96.3
67.3
2008
Satış
71.6
59.4
2009
Kullanılmayan kapasite
2010
2015
• Çin ve Hindistan'daki artan binek
ve hafif ticari araç talebi
Asya'daki 2010 yılı üretimini
arttırmıştır
• Batı Avrupa hafif araç
kategorisindeki talep 2010
yılında %5-6 azalmasına rağmen
bu küçülmenin CEE'deki
(özellikle Rusya ve Türkiye)
%10.8'lik toparlanmadan ötürü
telafi edilmesi beklenmektedir
• Çin hükümeti araç talebinde
2010'un ilk yarısında
gerçekleşen büyük artışla
yakından ilgilenmekte; talebi
azaltmak ve enflasyonu kontrol
altında tutmak için ekonomik
program uygulamaktadır
• US hafif araç satışları 2009'da
13.2 m'dan 10.4 m düşmüştür
ancak 2010 yılında satışlarda 1.2
m artış beklenmektedir
Üretim
1) Binek ve hafif ticari araç kategorileri
Kaynak: Roland Berger analizi, JD Power
6
4 büyük eğilim otomotiv endüstrisini yeniden şekillendirmektedir
Otomotiv endüstrisindeki önemli trendler
A CO2 azaltımı
B Güvenlik
C Konfor/uygunluk
• Petrol kaynaklarının
azalması ve bağımlılığı,
küresel ısınma
tetikleyiciler
• Artan trafik yoğunluğu
ve trafik kazalarından
dolayı ölüm oranları
tetikleyiciler
• Artan gelir/yaş ve araçta
geçirilen zamanın
artması temel tetikleyiciler
• Hükümet tarafından da
desteklenen (teşvik veya cezalar
ile) yakıtların verimli kullanımı
konusundaki çabalar ve çevre
bilinci
• Güvenlik ile düzenlemeler
etkisini göstermeye başlamıştır
(yaya güvenliğiyle ilgili olarak da)
• Önemli bir satın alma kriteridir
• Yaşama yeri atmosferi ve daima
hazır olma beklentisi konfor
çözümlerine yeni yaklaşımlar
gerektiriyor
• Önemli satın alma kriterlerinden
bir tanesidir
• Satın alma kriteri olarak önemi
gittikçe artmaktadır
D Uygun fiyat
• Gelişen pazarlardaki mobiliteye yönelik artan talep
• Gelişen pazarlardaki daha ekonomik ve küçük araçlara yönelik talepler
• Otomobilin statü sembolü özelliğini kaybetmeye başlaması temel tetikleyici faktörlerdir ancak halan araç
standartlarında yüksek beklenti devam etmektedir
Kaynak: Roland Berger analizi
7
Orijinal parça pazarının 2020 yılına kadar EUR 670 milyar
büyüklüğe ulaşması beklenmektedir
Bölge ve temel kısımlara göre otomotiv parça pazar değeri [EUR milyar]1)
Temel kısımlara göre kırılım
667
158
Bölgesel kırılım
YBBO2)
%1.9
%26
502
125
155
%2.1
%29
120
68
83
%222)
%44
188
272
Đç aksam
1) "Future Drives Electric" senaryosu
138
%3.3
+48%
93
+134%
99
%7.3
42
-2%
90
%-0.2
+32%
145
%2.4
+18%
195
%1.4
92
%3.1
165
Şasi
YBBO2)
502
110
2020
2008
Dış aksam
%1.8
667
2008
Motor ve aktarma
2020
Diğer
Japonya
Çin
NAFTA
Avrupa
2) Yıllık bileşik büyüme oranı
8
BRIC, global otomotiv pazarında önemli bir paya sahiptir ve
kamyon pazarının yarısından fazlasını oluşturmaktadır
Binek/Hafif ticari
satışı [m]
Binek/Hafif tcari
montajı [m]
96.8
Kamyon satışı [m]
Kamyon montajı [m]
3.7
96.3
3.2
66.0
60%
76%
4%
12%
2008
Diğer
67.3
1%
3%
5%
4%
1%
4%
3%
26%
76%
5%
4%
12%
2015
Türkiye
Brezilya
2008
Rusya
35%
61%
2%
2%
3%
2.2
1%
5%
3%
43%
10%
1%
5%
6%
6%
11%
1%
5%
51%
34%
2015
2008
6%
2%
3%
10%
6%
9%
41%
25%
Hindistan
43%
2.6
1%
4%
35%
29%
2015
2008
2015
Çin
9
Büyümenin temel taşları motor ve aktarma organları ile BRIC
pazarının gelişmesidir
Otomotiv yan sanayi büyümesi 2008 vs. 2020, bölge ve temel kısımlara göre
[EUR milyar]
Triad
BRIC
Diğer
Motor ve
aktarma
22.2
20.1
0.5
25.0
9.8
5.3
Şasi
1.6
2.4
0.7
6.2
3.0
1.9
Dış
aksam
3.8
5.6
-1.3
12.4
7.1
4.6
Đç aksam
1.9
1.9
-1.6
11.0
6.3
3.7
Elektronik
0.5
0.9
-1.4
1.1
0.5
0.5
Daire büyüklükleri 2008-2020 arasındaki ciro büyümesiyle
orantılıdır
Kaynak: Roland Berger otomotiv parçaları ve pazar analizi modeli
∆ EUR 10 milyarı aşanlar
Küçülen pazarlar
10
3.
Rusya Otomotiv Pazarı
11
3.1. Rusya'daki Đş Ortamı
12
Rusya hızla büyüyen bir ekonomi olmasına rağmen bürokrasi,
şeffaf olmayan karar mekanizmaları ve iş kültürü potansiyel
yatırımı dizginlemektedir
Yönetim özeti
1
MAKRO BAKIŞ:
• 2009 yılında Rus ekonomisi ciddi küçülme yaşamasına rağmen istikrarlı büyüme grafiğine
2010 yılında geri dönmüştür
• Büyüme, tabii kaynakların ihracatından ve doğrudan yabancı yatırımlaından beslenmektedir
• Ekonomik kalkınma Rusya'da bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir
• Düşük enerji maliyetleri, göreceli olarak yüksek işçilik maliyetleri ve kötü lojistik alt yapıya
sahip
2
GÜMRÜK VE TĐCARET
KANUNLARI:
• Göreceli yüksek gümrük vergilerine uygulanmaktadır (%25-%30). Rusya'nın Dünya Ticaret
Örgütü'ne girişi sonrası azalma beklenmektedir ancak süreç belirsizliğini korumaktadır
• Yerel araç ve montaj için özel teşvikler (166/566)
• Yeni düzenlemeler lokalizasyonu %60'a kadar çıkartıyor
3
KURUMSAL
DÜZENLEMELER:
• Rus kurumsal mevzuat oldukça basit ve net
• Vergi oranları nispeten elverişli
• Asıl sorunlar kurallar ve kanunlarda değil, kuralların ve kanunların şeffaf olmaması ve
bürokratik uygulamasındadır
4
ĐŞ KÜLTÜRÜ:
• Rus iş kültürünün batı iş kültürü ile büyük farkları vardır ve yabancı yatırımcıların
davranışlarını adapte etmeleri gerekmektedir
Kaynak : Roland Berger Strategy Consultants
13
Brezilya ve Hindistan'dan daha yüksek sırada olsa da bürokrasi
Rusya'da iş yapmaya engel teşkil etmektedir
Dünya Bankası iş yapma kolaylığı değerlendirmesi1)
ĐŞ YAPMA
KOLAYLILIĞI
ŞEFFAFLIK
ENDEKSĐ (1-10)2)
BREZĐLYA
RUSYA
HĐNDĐSTAN ÇĐN
TÜRKĐYE
Đşletme açmak
Türkiye
Çin
65
4.4
Mülkiyet kaydı
yaptırmak
79
Rusya
Đnşaat izni almak
3.5
123
Kredi almak
Yatırımcıların
korunması
2.1
Vergi ödemek
Brezilya
127
3.7
Đhracat ve ithalat
Sözleşmelerin
uygulanması
Hindistan
134
3.3
Đşletme
kapatmak
141-183
1) 1'den 183'e puanlamadır; 1 en iyi, 183 en kötüdür
Kaynak: Dünya Bankası
101-140
81-100
41-80
1-40
2) 10 en iyi, 1 en kötüdür
14
1
MAKROEKONOMĐK GENEL BAKIŞ
Yabancı yatırımın artmasıyla 2000 yılından itibaren sanayi üretimi
yılda ortalama %4 büyüme yaşamıştır
Rusya'da sanayi gösterge dinamikleri
SANAYĐ ÜRETĐM ENDEKSĐ
[%, 2000 senesi baz alınarak ]
DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARI [USD milyar]
+4%
139.4148.9
135.8
55
124.8
131.1
39
41
30
102.9
115.5
15
106.1
3
2000
2002
2004
2006
2008
Kaynak: Rosstat, EIU, IMD, Roland Berger Strategy Consultants
2010
2000
3
3
2002
8
2004
13
2006
2008
2010
15
1
Rusya'da tüketici ve sanayi malları için talep büyük ölçüde ithalat ile
karşılanmaktadır
Rusya'nın dış ticaret yapısı
ĐTHALAT YAPISI, 2010 [USD milyar]
ĐHRACAT YAPISI, 2010 [USD milyar]
100% = 237,3
100% = 376,7
Sermaye ve
tüketim
malları
Diğer
20%
Ham madde
Diğer
17%
50% Ekipman
Madenler 13%
Gıda
16%
70%
14%
Kimyasal ürünler
TÜRKĐYE [1.9%] USD 4.6 milyar
Kaynak: Basın, Rosstat, Federal Customs Service, Roland Berger Strategy Consultants
Petrol, gaz ve diğer mineraller
TÜRKĐYE [7%] USD 26.6 milyar
16
1
Rusya düşük enerji maliyetlerine karşın çalışan ve lojistik
maliyetleri açısından Çin ve Hindistan'ın gerisinde kalmıştır
Üretim sektörü rekabetçiliği
ĐŞ GÜCÜ MALĐYETLERĐ, 2009
[USD/SAAT]
SANAYĐ ELEKTRĐK FĐYATLARI,
2008 [USD/kWh]1)
Çin
1.9
Rusya
Hindistan
2.1
ABD
Türkiye
3.0
Almanya 3)
Rusya
3.3
Çin4)
Brezilya
ABD
Almanya
5.2
Brezilya
26.2
Türkiye 5)
40.3 Hindistan3)
0.05
LPI SIRALAMASI2)
4.11
Almanya
0.07
3.86
ABD
0.11
3.49
Çin
0.12
0.12
0.14
Türkiye
3.22
Brezilya
3.20
Hindistan
3.12
0.18 Rusya
2.61
1) Karşılaştırma yapabilmek için 2008 verileri kullanılmıştır 2) Uluslararası Lojistik Performansı Endeksi 3) 2007 verileri 4) Basın araştırması
5) 2008 Türkiye ortalama sanayii elektrik fiyatı = 0.138 USD/kWh (TRT payı %2, Enerji fonu %1, Elektrik tüketim vergisi %1, Đletim ücreti ve KDV dahil)
Kaynak: Dünya Bankası, EIU, EIA, Roland Berger Strategy Consultants
17
GÜMRÜK VE TĐCARET KANUNLARI
2
Rusya, binek araçlarda minimum %30 gümrük vergisi
uygulamaktadır
Mevcut binek araç gümrük vergileri ve muhtemel DTÖ2 üyeliğinde değişiklikler
Yorumlar
DTÖ üyeliğinde planlanan gümrük vergileri
değişiklikleri
%301)
Resmi DTÖ Üyeliği
(2011)
%15
2010
0
1
2
3
4
5
6
Yeni binek araç
gümrük vergileri
7
Geçiş dönemi –
7 sene
• DTÖ üyeliğinin ilk 4 yılı boyunca,
Rusya binek otomobiller için olan
%30 vergi ve kamyonlar için olan
%25 vergi oranlarını değiştirmeme
hakkını saklı tutmaktadır
• 4. yıldan itibaren, 3 sene içinde binek
otomobil ve kamyon gümrük
vergilerinin %15 seviyesine düşmesi
beklenmektedir
Ancak, DTÖ'ye katılım sürekli
ertelenmektedir (2011'de giriş
beklenmesine rağmen ihtimaller yine
düşüktür)
Rusya için DTÖ'ye iki temel giriş
senaryosu bulunmaktadır:
• Kazakistan ve Beyaz Rusya ile
gümrük birliği olarak
• Tek başına giriş
1) Minimum %30'dur. Motor büyüklüğüne göre gerçek değer değişebilmektedir
2) DTÖ: Dünya Ticaret Örgütü
Kaynak: Rusya gümrük düzenlemeleri, Ekonomik Gelişme ve Ticaret Bakanlığı,
Roland Berger Strategy Consultants
18
2
166. Kararname, lokalizasyon hedefleri sağlanırsa parça ithalatında
%1-2 gümrük vergisi öngörmektedir
166 . Kararname– "Endüstriyel Montaj"
(Nisan 2005)
Geçerlilik süreci
• Sıfırdan yatırım – 8 sene
• Kısmi yatırım – 7 sene
Đthal edilen parçalar
için gümrük vergisi
• Ø %14.5 ile Ø %1-2 arası (ağırlıklı ortalama2))
Yatırım zorunluluğu
• Minimum yatırım yoktur
Üretim hacmi
zorunluluğu
• Minimum üretim kapasitesi 25,000 adet/yıl (2 vardiya) –
gerçekleşen üretimde bir zorunluluk yoktur
Üretim içeriği
zorunluluğu
• Kaynak/boya/montaj
– Sıfırdan yatırım: Anlaşma tarihinden itibaren 30 ay
– Kısmi yatırım: Anlaşma tarihinden itibaren 18 ay
Lokal içerik
zorunluluğu1)
Standart parça değerlerine göre lokal entegrasyon
hedefleri (parçalar için normal gümrük vergisi ödeyerek
sağlanabilir)
• %10 – 24 ay anlaşma başlangıç tarihinden sonra
Diğer Gereksinimler
Zorunlu gereksinimler:
• Başvuran şirket Rus tüzel
kişi olmak zorundadır
• Rus yetkililerine yıllık rapor
verme zorunluluğu
bulunmaktadır
• Đthal parça kullanımı (düşük
vergilerde) sadece
endüstriyel montaj için
geçerlidir
Değiştirilebilir olanlar:
• Proje (sıfırdan yatırım veya
kısmi yatırım)
• Đş planı
• Üretim planı ve çıkışı
• Yatırım değeri
Lokalizasyon
hedeflerinin
tutturulması
dahilinde 7-8
sene
sürecinde
gümrük
vergisi %1-2
oranlarında
uygulanmaktadır
Programa katılan
OEM'ler
1) Üstüne işlenmemiş/değer katılmamış ithal parçalar bazında
2) Standart C-sınıfı bir otomobil için
19
2
166. Kararname çoğu OEM için 2014 senesinde biteceğinden
hükümet uzatmak için daha zorlu şartlar belirlemiştir
Endüstriyel montaj'da en son değişiklikler
166. KARARNAME DEĞĐŞĐKLĐKLERĐ (ŞUBAT 2011)
YORUMLAR
Geçerlilik süreci
• Kararnamenin faydalarını 8 sene daha uzatma
• Eski 166. kararname anlaşmaları hala aynı
şartlarıyla geçerlidir
Đthal edilen parçalar
için gümrük vergisi
• Ø %14.5 ile Ø %1-2 arası (değişiklik yok)
• Ama çoğu OEM için anlaşmaları 2014
senesinde bitecektir ve bir karar vermek
zorunda kalacaklardır:
Üretim hacmi
zorunluluğu
• USD 500 m
– … normal gümrük vergilerine geri dönmek
• 300,000 – 350,000 araç
Üretim içeriği
zorunluluğu
• Kaynak/boya/montaj (değişiklik yok)
• Büyük dökme/presleme
• Motor ve/veya vites kutusu üretimi
Lokal içerik
zorunluluğu
• %60 – altı sene için
• Lokal içerik artık katma değer oranı olarak
hesaplanacaktır
Diğer
• OEM'ler Ar-Ge tesisi kurmak zorundalar
• SKD montajı kararnamenin uzatıldığı süreçte sadece
bazı modeller için yapılabilir
Kaynak: Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, basın, Roland Berger Strategy Consultants
– … üretimi durdurmak
– … yeni kararnameye geçerek 8 sene daha
uzatmak
• Yeni kararnameye geçilirse, OEM'ler çok daha
zor şartlara uyarak gümrük vergi
avantajlarından faydalanabilecekler
• Değişikliklerin geçerliliği 4 Şubat 2011'de
başlamıştır
• Kararnameyi uzatmak için başvurunun son
günü 28 Şubat 2011'dir
20
2
566. Kararname, 166'ya benzemekle birlikte otomobil ve kamyonların
endüstriyel montajında kullanılan parçalar için geçerlidir
566. Kararname – "Endüstriyel Parça Montajı" (Eylül/Ekim 2006 ve sonra yapılan düzenlemeler)
Geçerlilik süreci
• 7 seneye kadar: motorlar, vites kutusu ve akslar
• 5 seneye kadar: diğer parçalar için
Đthal edilen parçalar için
gümrük vergisi
• Endüstriyel montaj için gümrük vergisi: %0-5 (bazı parçalar %10)
• Minimum yatırım yoktur
Üretim hacmi
zorunluluğu1)
• Motor: <2,5 L – minimum 25,000 adet/yıl, >2,5 L – minimum 5,000 adet/yıl
• Vites Kutusu: tork <30 kg*m – minimum 25,000 adet/yıl, >30 kg*m – minimum 5,000 adet/yıl
• Akslar: minimum 5,000 adet/yıl
Üretim içeriği
zorunluluğu2)
• Motor: <2,5 L – en az 4 temel parçanın mekanik işlemesi (silindir bloğu, silindir kapağı, krank mili, kam
mili) >2,5 L – en az 2 temel parçanın mekanik işlemesi (silindir bloğu, silindir kapağı), tüm motorlar için –
montaj edilen motorların montajı, kontrolü ve testi
• Vites Kutusu: Montaj, kontrol ve kaplama parçaların mekanik işlemesi (araç üretiminin %30'u)
• Akslar: Montaj, kontrol ve kaplama aksların mekanik işlemesi
• Diğer parçalar: Montaj, kontrol ve mekanik işlemesi
Lokal içerik
zorunluluğu3)
Standart parça değerlerine göre lokal entegrasyon hedefleri:
1) 2 Vardiya için kapasite 2) Bazı operasyonlar, Rus şirketler ile birlikte yapılabilir
3) Üstüne işlenmemiş/değer katılmamış ithal parçalar bazında
21
2
Yeni yönetmelik maliyet artışı ve lokalizasyonun hızlandırılmasını
gerektirmektedir
Endüstriyel montaj (166) değişikliklerinin OEM'ler için etkileri
Düzenleyici değişiklikler
• Gümrüksüz ithalat edilebilen
parçaların 8 seneye uzatılması
• SKD şeklinde otomobil montajının
bu süre için uzatılması
• Gerekli taahhütler:
– Kapasite artışı, 300,000 adet/
yıl
– Yatırım USD 500 m
– Lokalizasyon %60
– Zorunlu motor/vites kutusu
üretimi – araç üretiminin
%30'u
– Büyük preslemeleri ve modül
başına en az 5 temel parçayı
lokalize etme zorunluluğu
– Rusya'da Ar-Ge merkezi
kurulması
OEM'lerin opsiyonları
Gerekli işlemler
A Yeni yatırım anlaşması
imzalamak ve kapasite artışı
için yatırım yapmak:
motor ve aktarma organları
fabrikası vs.
• Mevcut iş planının yatırım, satış
hacmi (ihracat potansiyeli dahil) ve
geleceğe dönük model sırasının
yeniden incelenmesi
• Gelecekteki karlılığın ve şartların
yerine getirilmesinin fizibilitesi
B 2014'de yatırım anlaşması
sona ermesinden sonra,
maliyet açısından yeni
anlaşmaya geçecek olan
OEM'ler ile rekabet edebilmek
için lokalizasyonun
hızlandırılması
C Yeni anlaşmaya geçmeden,
eski anlaşmanın koşullarını
yabancı OEM'ler için pozitif
şekilde değiştirmeye
çalışmak
• Model başına hacmin arttırılması için
lokal üretilen modellerin azaltılması
• Yabancı OES'ler ile anlaşmalara
gidilmesi
• Lokal yan sanayici bulmak ve rakiplerin
lokal yan sanayicileriyle müzakere
etmek
• Rus yetkililerle daha olumlu şartlar
vermeleri için müzakere etmek:
– Zorunlu üretim kapasitenin
düşürülmesi
– Motor ve aktarma organları fabrikası
zorunluluğunun değiştirilmesi
Kaynak: Rusya gümrük düzenlemeleri; Ekonomik Gelişme ve Ticaret Bakanlığı,
22
3
KURUMSAL DÜZENLEMELER
Küçük şirketler genel olarak limited şirket yapısına, büyük şirketler
anonim şirket yapısına sahiptir
Rusya'da en yaygın şirket yapıları
Kayıtlı şirketler, 2009
Diğer
21%
Muhtemel şirket yapıları
Yorum
• Sınırsız ortaklık
• Kurucuları şirket yükümlükleri için
varlıkları ile sorumlu olmadıklarından
ötürü LLC, CJSC yaygın şirket
yapılarıdır
• LLC yapısında olan şirketler
genellikle küçük işletmelerdir
• JSC yapısında olanlar genellikle
büyük şirketlerdir: kayıtlı şirketlerin
%7'si toplam cironun %40'ına sahiptir
• Şirket kaydı açısından otomotiv
sektörüne özgü bir engel
bulunmamaktadır
• Kayıt prosedürü, Rus ve yabancı
yatırımcılar için hemen hemen aynıdır
• Sınırlı ortaklık (genel ortaklık)
OJSC &
CJSC 7%
• Limited şirketi (LLC)
72%
• Katma limited şirketi
LLC
• Açık ortaklı anonim şirketi
(OJSC)
Toplam Ciro, 2009
Diğer
• Kapalı ortaklı anonim şirketi
(CJSC)
3%
OJSC &
40%
CJSC
• Üretim kooperatifi (iş derneği)
57% LLC
• Şahsa ait kurum
En yaygın
Kaynak: Beiten Burkhardt, Roland Berger Strategy Consultants
23
3
Vergi oranları avantajlı görünmekle birlikte bozuk vergi idaresi
zorluklar yaratmaktadır
Rusya'da önemli vergilere genel bakış
2009
2010
2011
YORUMLAR
Tüzel
Gelir vergisi
%20
%20
%20
Varlık vergisi
max %2.2
max %2.2
max %2.2
Birleşik sosyal
vergi1)
max %26
max %26
max %34
%18
%18
%18
Yerli
%13
%13
%13
Yabancı
%30
%30
%30
KDV
• Rusya, göreceli olarak
uygun vergi oranlarına
sahiptir
• Oranlar yatırımcılar için
çekici olmasına rağmen
vergi idaresinin getirdiği
zorluklar yatırım ortamının
cazibesine gölge
düşürmektedir
Özel
1) Yabancı işçi çalıştırmak için kullanılan vergi
Kaynak: Rusya vergi yetkilileri, PWC, Roland Berger Strategy Consultants
24
2
Türkiye ve Rusya arasındaki ticari ilişkiler 1992'de SSCB'nin
dağılmasının ardından hızla gelişmektedir
1900s
• 20. yy'ın ilk
yarısında Türk
sanayisinin
1933
gelişimine Sovyet
Kayseri tekstil
katkısı büyük
fabrikasının
olmuştur
kurulumunda Sovyet
tarafı fabrikanın teknik
projesini hazırlamıştır
2000s
1967-1975
Seydişehir
Alüminyum
Fabrikası(1967) ve
Đskenderun Demir
Çelik Fabrikası(1975)
gibi bir çok yatırım
SSCB tarafından
desteklenmiştir
Kaynak: UĐB, Basın, Roland Berger Strategy Consultants
1991-1992
1997
2009-2010-2011
• 1991 tarihli “Ticari ve • 1997 tarihinde
• Türkiye-Rusya
Ekonomik Đşbirliğine imzalanan ve 2000'de Federasyonu IX.
Dair Anlaşma”
onay süreci
Dönem KEK 2009'da
tamamlanan
tarihlerinde
• 1992 yılında
“Yatırımların Karşılıklı Ankara’da, X. Dönem
SSCB'nin dağılması, Teşviki ve
KEK Toplantısı
Türkiye-Rusya
Korunmasına ilişkin 2010'da Ankara’da
ilişkilerinde bir dönüm Anlaşma"; “Çifte
yapılmıştır. XI. Dönem
noktasıdır. Türk
Vergilendirmeyi
KEK Toplantısı ise 2-3
yatırımcıları 90'ların
Önleme Anlaşması”; Mart 2011 tarihinde
sonundan itibaren
“Ticari, Ekonomik,
Kazan'da yapılacaktır.
yatırımlarına hız
Sınai, Bilimsel-Teknik Toplantı esas
vermiştir
Đşbirliğinin
başlıkları; enerji,
Geliştirilmesi
turizm, otomotiv ve
Hakkında Uzun Vadeli tarım olacaktır
Program”
25
2
Kararname 166'nın dahilinde olan parçaların gümrük vergisi
karşılaştırması (1/6)
TNVED KOD
RUSYA
AÇIKLAMA
3209 10 000
Esası sentetik polimer veya kimyasal olarak tadil edilmiş tabii polimerler olup sulu
ortamda dağılan ve çözülen boyalar ve vernikler (emaye ve laklar dahil)
%15
%0
3910 00 000
Diğer boyalar ve vernikler (emayeler, laklar ve "distemperler" dahil); derilerin finisajında
kullanılan müstahzar sulu pigmentler
%10
%0
3917 31 000
Esnek borular ve hortumlar (en az 27,6 MPa'Iık bir basınca dayanabilenler)
%10
%0
3926 30 000
Mobilya, karoseri veya benzerleri için bağlantı elemanları
%0
%0
4009 12 000
Bağlantı elemanları ile birlikte olan vulkanize edilmiş kauçuktan boru ve hortumlar
(conta, dirsek, rondela gibi sertleştirilmiş kauçuktan olanlar hariç)
%5
%0
4016 93 000
Sertleştirilmemiş vulkanize kauçuktan contalar, rondelalar ve diğer sızdırmazlık contaları
%10
%0
7007 11 100
Emniyet camları [sertleştirilmiş (temperlenmiş) veya lamine edilmiş]
%15
%3
7007 21 200
Lamine edilmiş emniyet camları
%15
%3
7009 10 000
Taşıtlar için dikiz aynaları
%10
%3
7320 20 200
Sıcak işlenmiş helezoni yaylar
%15
%0
7320 20 810
Basma yaylar
%15
%0
Kaynak: TNVED, Kararname 135, Kararname 166, Roland Berger Strategy Consultants
NORMAL
KAR. 166
GÜMRÜK VERGĐSĐ GÜMRÜK VERGĐSĐ
26
2
TNVED KOD
RUSYA
AÇIKLAMA
7320 20 850
Çekme yaylar
%15
%0
7320 20 890
Diğer sıcak işlenmemiş helezoni yaylar
%15
%0
8301 20 000
Nakil vasıtalarında kullanılan türden kilitler
%20
%3
8301 60 000
Kilitlerin aksam ve parçaları
%20
%0
8302 30 000
Nakil vasıtaları için donanım, tertibat ve benzeri eşya
%20
%3
8302 60 900
Otomatik kapı kapayıcıları
%20
%3
8407 34 990
Kıvılcım ile ateşlemeli içten yanmalı doğrusal veya döner pistonlu motorlar (patlamalı
motor): Silindir hacmi 1500 cm3 'ü geçenler
%10
%0
8407 90 900
Kıvılcım ile ateşlemeli içten yanmalı doğrusal veya döner pistonlu motorlar (patlamalı
motor): Gücü 10 kW'ı geçenler
%10
%0
8408 20 100
Montaj sanayiine mahsus olan sıkıştırmayla ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlar
(dizel ve yarı dizel)
%10
%0
8409 91 000
Sadece veya esas itibariyle kıvılcım ile ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlar için
aksam ve parçalar
%5
%0
8409 99 000
Diğer motorların aksam ve parçaları
%5
%0
NORMAL
KAR. 166
27
2
TNVED KOD
RUSYA
AÇIKLAMA
8413 30 200
Đçten yanmalı pistonlu motorlar için yakıt, yağ veya soğutma pompaları
%0
%0
8413 30 800
Diğer taşıtlar için içten yanmalı pistonlu motorlar için yakıt, yağ veya soğutma pompaları
%0
%0
8413 91 000
Sıvılar için diğer pompalar (ölçü tertibatı olsun olmasın); sıvı elevatörleri
%0
%0
8415 20 000
Motorlu taşıtlarda şahıslar için kullanılan türden olan klima cihazları (motorlu bir
vantilatör ile nem ve ısıyı değiştirmeye mahsus tertibatı olanlar) (nemin ayrı olarak
ayarlanamadığı cihazlar dahil)
%0
%0
8415 90 000
Klima cihazların (motorlu bir vantilatör ile nem ve ısıyı değiştirmeye mahsus tertibatı
olanlar) (nemin ayrı olarak ayarlanamadığı cihazlar dahil) aksam ve parçaları
%0
%0
8419 39 900 2
Isıtıcı sistemleri
%0
%0
8483 10
Transmisyon milleri (kam milleri ve krank milleri dahil) ve kranklar
%5
%0
8483 30 800
Yatak kovanları (rulmansız olanlar); mil yatakları
%5
%0
8507 10 920
Sıvı elektrolitle çalışan Elektrik akümülatörleri (bunIarın separatörleri dahil) (kare veya
dikdörtgen şeklinde olsun olmasın)
%15 ama >3.3
EUR/adet
%5
8511 40 000
Starter (marş) motorları ve çift amaçlı starter-jeneratörler
%10
%3
8511 50 000
Diğer jeneratörler
%10
%0
NORMAL
KAR. 166
28
2
TNVED KOD
RUSYA
AÇIKLAMA
8512 20 000
Aydınlatma veya gözle görülebilen işaret cihazları
%10
%0
8512 30 100
Motorlu araçlarda kullanılan türdeki hırsız alarmları
%10
%0
8512 40 000
Cam siliciler, buzlanma veya buğulanmayı önleyici tertibat
%10
%0
8512 90 900
Aydınlatma veya gözle görülebilen işaret cihazlarının aksam ve parçaları
%10
%0
8526 92 000
Uzaktan kumanda etmeye mahsus telsiz cihazları
%7.5
%0
8527 21 200
Lazer okuma sistemli olan ses kayıt veya kayıt edilen sesi tekrar vermeye mahsus cihazlar
%5
%0
8527 21 520
Kaset tipi olup analog ve dijital okuma sistemli olan ses kayıt cihazlar
%5
%0
8527 21 590
Diğer lazer okuma sistemli olan ses kayıt cihazlar
%10
%0
8527 29 000
Diğer radyo yayınlarını alıcı cihazlar
%10
%0
8531 90 850
Diğer elektrikli ses veya görüntülü işaret cihazları
%10
%5
8536 20 100
63 A'i geçmeyen akım için olan elektrik teçhizatı
%15
%0
8536 20 900
63 A'i geçen akım için olan elektrik teçhizatı
%15
%0
8536 50 110
Anma gerilimi 60 voltu geçmeyen basma düğmeli anahtarlar
%15
%0
8536 50 150
Kontak akımı 10 A'i geçmeyen rotatif anahtarlar
%15
%0
8536 50 190
Diğer kontak akımı 10 A'i geçen rotatif anahtarlar
%15
%0
NORMAL
KAR. 166
29
2
TNVED KOD
RUSYA
AÇIKLAMA
8539 21 300
Tungsten flamanlı halojenli ampuller
%20 ama >0.06
EUR/adet
%0
8539 29 300
Motosikletlerde veya diğer motorlu araçlarda kullanılan kızma esaslı veya deşarj esaslı
elektrik ampuller
%15 ama >0.06
EUR/adet
%0
8543 70 200
Anten yükselteçleri
%5
%0
8544 30 000
Ateşleme bujilerine mahsus kablo bağlantı takımları
%20
%3
8706 00 910
Motorlu taşıtlar için motorla donatılmış şasiler
%15
%0
8707 10 100
Motorlu taşıtların karoserileri (şoför mahalleri dahil)
%15; ama >5000
EUR/adet
%0
8708 101 000
Tamponlar ve bunların aksam ve parçaları
%0
%0
8708 10 900
Diğer tamponlar ve bunların aksam ve parçaları
%5
%0
8708 21 100
Emniyet kemerleri
%5
%0
8708 29 100
Motorlu taşıtların diğer karoserileri
%5
%0
8708 30 990
Diğer frenler ve servo - frenler ve bunların aksam ve parçaları
%5
%0
8708 30 910
Diskli frenlere ait olan frenler ve servo - frenler ve bunların aksam ve parçaları
%5
%0
8708 40 500
Vites kutuları
%5
%0
8708 50 300
Diferansiyelli hareket ettirici akslar ve taşıyıcı akslar; bunların aksam ve parçaları
%5
%0
NORMAL
KAR. 166
30
2
TNVED KOD
RUSYA
AÇIKLAMA
8708 60 100
Taşıyıcı akslar ve aksam ve parçaları
%5
%0
8708 70 100
Tekerlekler ve bunların aksam, parça ve aksesuarı
%5
%0
8708 80 150
Suspansiyon sistemleri ve bunların aksam ve parçaları (amortisörler dahil)
%0
%0
8708 91 300
Radyatörler
%5
%0
8708 92 300
Egzoz susturucuları ve eksoz boruları; bunların aksam ve parçaları
%5
%0
8708 93 100
Debriyajlar ve bunların aksam ve parçaları
%5
%0
8708 94 300
Direksiyon simitleri, direksiyon kolonları ve direksiyon kutuları
%5
%0
8708 80 400
Stabilizatörler
%5
%0
8708 99 990
Diğer mekanik parçalar
%5
%0
9026 20 200
Basınç ölçmeye veya kontrol etmeye mahsus cihazlar
%10
%0
9029 20 310
Hız ölçme cihazları ve takometreler
%15
%3
9104 00 000
Motorlu kara nakil vasıtalarının alet tablolarına mahsus saatler ve benzerleri
%15
%0
9401 20 000
Koltuklar
%15; ama >0.7
EUR/kg
%5
9401 90 800
Koltuk parçaları ve aksamları
%15; ama >0.7
EUR/kg
%0
9603 50 000
Makinaların, cihaz ve taşıtların aksamını oluşturan diğer fırçalar
NORMAL
KAR. 166
%15
%0
31
2
20'DC'lik lastik aksam içeren konteyneri Yalova'dan Moskova'ya
yollamanın maliyeti EUR 3,516'dır
Lojistik simülasyonu 1
Simülasyon Detayları
Güzergah: Yalova – Moskova
Ulaşım: Tır (CF yöntemiyle)
Ürün: Lastik parçaları
Tutar: EUR 38,662
Ağırlık: 10,978 ton
Lastik ve lastik parçaları
için %5 gümrük vergisi:
EUR1,933
Kararname 166 imzalanmış
ise gümrük vergisi:
%0
20'DC konteyner ile navlun
(33 m3):
EUR 1,583
Sertifikasyon belgeleri1)
tedarikçi ve alıcı arasında
anlaşılır. Đhracat için
alınması gereken bazı
belgeler:
Kalite belgesi (GOST-R)
ve Seri üretim izin
belgesi (Parti, 1 yıllık
ve 3 yıllık)
Lojistik firması
Rus alıcı
1) Sertifikasyon maliyetleri tek seferlik olduğu için lojistik maliyetlerine dahil edilmemiştir
32
2
Alüminyum jantlar ile dolu 20'DC'lik bir konteyneri FOB yoluyla
Đstanbul'dan Novorossiysk limanına yollamanın lojistik maliyeti
EUR 3,502'dir
Lojistik simülasyonu 2
Simülasyon Detayları
Rota: Đstanbul – Novorossiysk
Ulaşım: Gemi (Limandan
limana)
Ürün: Alüminyum jant
Tutar: EUR 61,0341)
Jantlar için %5 gümrük
vergisi:
EUR3,052
Kararname 166 imzalanmış
ise gümrük vergisi:
%0
Sertifikasyon belgeleri
tedarikçi ve alıcı arasında
anlaşılır. Đhracat için
alınması gereken bazı
belgeler:
Kalite belgesi (GOST-R)
ve Seri üretim izin
belgesi (Parti, 1 yıllık
ve 3 yıllık)
20'DC konteyner ile navlun
(33 m3):
EUR 450
Deniz yolu
1) Sertifikasyon, lokal limana kadar ulaşım maliyetleri dahil değildir
33
3
Limited veya anonim şirket kayıtları için toplanması gereken pek
çok döküman bulunmaktadır
Dökümanların tam olarak kırılımı şehir, banka vb. kritelerlere göre değişiklik göstermektedir
Anonim şirketi olarak kayıt prosedürü
Limited şirketi olarak kayıt prosedürü
Yetkili merci
Gerekli
dökümanların
sayısı
Vergi Denetim
Đstatistiki
Kayıt
Banka
7
3
10
• Federal kayıt
başvurusu
• Şirket sözleşmesi
• Aslî anlaşma
• Kuruluş amacı
dökümanı
• Federal kayıt ücretinin
yatırıldığına dair belge
• Sözleşme ve aslî
anlaşma belgelerinin
işleme alınması için
ücret ödendiğine dair
belge
• Kurumsal adresi
sertifikalandırmaya
yönelik belgeler
• Emeklilik Fonu
• Sağlık Fonu
6
• Federal kayıt sertifikası • Örnek imzalı kartlar
• Adlî yetkililerden
• Banka ile ilgili doldurulan
alınacak nüfus kütüğü
dökümanlar (anlaşmalar,
çıktıları
hesap açma başvurusu)
• Đzin teminatı
• Şirket sözleşmesi ve aslî
anlaşma
• Federal kayıt belgesi
• Vergi kayıt belgesi
• Đstatistiki kayıt ile ilgili onaylı
belgeler
• Kuruluş amacı dökümanı
• CEO atamasına yönelik
döküman
• Baş muhasebeseci atama
dökümanı
• Kurumsal adres ile ilgili
kiralama belgesi
Kaynak: Beiten Burkhardt, Stolichny Standart, Roland Berger Strategy Consultants
• Federal kayıt sertifikası
• Đstatistiki kayıt ile ilgili
onaylı belgeler
• Vergi kayıt belgesi
• Adlî yetkililerden
alınacak nüfus kütüğü
çıktıları
• Đzin teminatı
• Zorunlu sağlık sigortası
• anlaşması
Federal
Finansal
Piyasa Kurumu
25
• Gerekli dökümanların
listesi oldukça
fazladır ve ortaklık
yapısındaki yabancı
payına, anonim
şirketinin alt çeşidine
göre değişkenlik
göstermektedir
34
3
Birleşme ve devralma resmi olarak masraflı süreç değildir
Birleşme ve devralmayı kayıt ettirmenin ana noktaları
Gerekenler
Yorumlar
FAS1)
onayı
Hisselerin
devralımı
1 milyar RUB'un
üstünde işlemler
için zorunludur
Hisselerin transferi
Değişikliklerin
devlete kayıtı
• Gerekiyorsa2) – FAS
bilgilendirilme zorunluluğu
vardır
• Anonim Şirket: FFMS'i3)
bilgilendirme zorunluluğu
vardır
• Limited Şirket: Kurucu
listesi değişikliği
• Hepsi: Sahipleri ve hisse
sahiplerini bilgilendirme
zorunluluğu vardır
Anonim Şirketi için – hisse
kayıtlarına tüzel kişi sahip
ise (Örnek: hisse
sahiplerinin sayısı 500'ün
üstünde ise) komisyon alınır
Ücret ve
komisyon:
Limited Şirket
ile anlaşma
Anonim şirket
ile anlaşma
20,000 RUB
40,000 RUB'i
geçmemek suretiyle
işlemin %'si
ücret yoktur
ücret yoktur
işlemin ~%0.1'i
Đşlem sonrası
bilgilendirmeler
800 RUB –
resmi ücret,
1 200 RUB –
noter
1) Federal Rekabet Kurumu 2) FAS onayına gerek yok ise, ama işlem yeterince büyük ise – bilgilendirme gerekmektedir; 3) Federal Finans Piyasası
Kurumu
Kaynak: Beiten Burkhardt, Roland Berger Strategy Consultants
35
3
Büyük birleşme ve devralma işlemlerinde Rus Rekabet Kurumu
(FAS)'nun onayı gerekmektedir
FAS onayı üç koşuldan biri var ise gerekmektedir
Đşlem tipi
Birleşme
Varlıkları 250 m RUB'in altında ise, şirketi satın alma
• Anonim şirketin %25'den fazla hissesini satın alma
• Limited şirketin %33'den fazla hissesini satın alma
• Üretim tesisinin %20'den fazlasını satın alma
A. Đki şirketin toplam varlıkları
> 3,000 m RUB
> 7,000 m RUB
B. Đki şirketin toplam cirosu
> 6,000 m RUB
> 10,000 m RUB
C. Bir şirketin pazar payı
> %35
> %35
Zorunlu koşullar
Kaynak: Beiten Burkhardt, Federal Kanun №135 "Rekabetin Korunması", Roland Berger Strategy Consultants
36
3
Đnşaat izinlerinin alınması aşamasında hazırlanan belgelerin
uygunluğu tüm sürecin süresini belirlemektedir
Devlet kurumları tarafından zorunlu koşulan ana dökümanlar1)
ARAZĐ HAKKI
ĐÇĐN KAYIT
3-6 ay
• Arazi planı
Gerekli
Dökümanlar • Kurumsal
dökümanların
kopyaları
• Vergi kayıt
sertifikasının
kopyası
• Tüzel kurum kayıt
kopyası
• Đnşaat fizibilite
çalışması
ĐNŞAAT
ĐZĐNLERĐNĐN
ALINMASI
>1 yıl
• Arazi planı onay
belgesi
• Arazi şehir planı
• Đnşaat
dökümantasyonu:
– Açıklayıcı not
– Arazi planlaması
belgeleri
– Mimari planlama
belgeleri
– Mühendislik
ekipmanları üzerine
bilgilendirme
– Kalıcı bina inşaat
projesi
ĐNŞAAT
SÜRECĐ
~
• Rusya
Tehlikeli Đşler
Yürütme norm
ve standartları
ile uyum
sertifikaları
• Proje
gidişatıyla ilgili
bilgilendirme
belgeleri
HĐZMETE
ALMA
OPERASYON
DÖNEMĐ
>3 ay
• Arazi hakkı onayına yönelik
dökümanlar
• Arazi ve imar planları
• Đnşaat izni
• Đnşaatın bitirildiğine dair onaylı
belgeler
• Projelendirilen ve yapılan binanın
aynı olduğunu onaylayan belge
• Projenin teknik özellikler
açısından başlangıçta onaylanan
şekilde yapıldığına dair onaylı
belge
• Mühendislik altyapısının
plan çizimleri
• Federal teknik kontrolünün
yapılması
~
• Raporlar
1) Arsa özelliklerine göre istenen belgelerin kapsamı değişebilmektedir
Kaynak: Görüşmeler, Roland Berger Strategy Consultants
37
3
Her bölgedeki çevre güvenliği federal ve yerel kanunlarla
düzenlenmektedir
Önemli bölgelerde çevre konusuyla ilgili kanunlar, yetkililer ve yasal zorunluluklar
Çevre güvenliği
kanunları
Yetkili hükümet
mercileri
Çevre zararı
hukukî
sorumluluğu
•
•
•
•
Çevre güvenliği federal kanunu
Havanın korunmasına yönelik federal kanun
Çevre güvenliği hakkında yerel kanunlar
Doğrudan Rusya Hükümeti veya bölgesel yönetimler:
– Lipetsk bölgesindeki Çevre Güvenliği Komitesi
– Novgorod bölgesindeki Doğal Kaynakların ve Çevrenin Korunması Komitesi (2010 yılında
oluşturulmuştur)
– Novgorod Bölgeler Arası Çevre Savunucuları Ofisi
– Rostov bölgesi Çevre Güvenliği Komitesi
Sorumluluk çeşidi
• Yönetimsel:
– çalışanlar
– şirketler
• Adlî (sadece çalışanlar için)
• Disiplinle ilgili (sadece çalışanlar
için)
Cezalar
• 3-20 azami ücret
• 0.05-0.5 m RUB/tam tazminat/kısmî tazminat
•
•
•
•
•
•
50-700 azami ücret
Đşten uzaklaştırma
Hak mahrumiyeti(maks. 8 yıl)
Uyarı
Kınama
Đşten uzaklaştırma
38
3
Rusya'da fikri mülkiyetin korunması konusu Batı standartlarının
altındadır ancak bazı örnek davalar mevcuttur
Fikri mülkiyetin korunması
Fikri mülkiyet
haklarının ihlal
edilmesi
sorumlulukları
(marka adı için)
• Marka sahibi ihlal eden taraftan zararlarının karşılanmasını talep edebilir:
– 0.01-5 m RUB arasında
– Ürünlerin değerinin iki katı veya ürünlerin fiyatının iki katı
– Yasal olmayan marka adı kullanımı yapan diğer kullanıcılara ürünleri piyasadan
çektirtme
• Ek olarak hükümet mülkiyet hakkını ihlal eden taraflara şu yükümlülükleri getirebilir:
– ceza: 0.1-0.3 m RUB ya da 1-2 yıllık gelirlerin toplamı
– hapis: 5 seneye kadar
Koruma
dönemi
• Marka adı üzerinde yazılı kayıt yapıldıktan sonraki 10 sene boyunca geçerlidir. Đlk 10
senenin son yılında bir 10 sene daha marka koruması talep edilebilir. Talep edilebilecek
koruma dönemi sayısı sınırsızdır
Mevcut
düzenlemenin
eksik yanları
• Mevcut düzenlemede sadece ürün adı (örneğin: Play Station) korunmakta firma adı
(örneğin: Sony) korunmamaktadır. Eğer dünyaca bilinen bir firma adı Rusya'da tescil
edilmediyse her şirket bu adı kullanma hakkına sahiptir. Rospatent; Akai, Funai, Focus
Wickes, IKEA, Forbes gibi bilinen markaları gerçek firmanın haberi olmadan kayıt ettirmiştir
39
3
Rusya’daki en büyük Türk yatırımlarının yaklaşık %30'u
müteahhitlik firmalarındandır
Rusya'daki önemli Türk yatırımları
Firma
Yatırım1)
[USD m]
Zorlu Enerji
1,200
ENKA
1,000
Anadolu Grubu
753
Koc-ENKA
750
Hürriyet
337
Şişecam Grubu
500
Eroğlu Giyim (Collins)
272
Denizbank
225
Arçelik (Beko)
122
Vestel
90
TOBB-TĐM
60
Yorum
• Avrupa ülkeleri hariç, Rusya Türk yatırımcıların yatırım
yaptıkları ülkedir
• Rusya'da Türk yatırımlarının toplam tutarı USD 6
milyara yaklaşmaktadır
• ENKA, Rus emlak piyasasındaki ilk yabancı yatırımcıdır
• Efes Đçecek Grubu Rusya'ya giren ilk Türk
firmalarındandır. 1996 senesinden beri yaptığı
yatırımlarla şu anda üç üretim tesisi vardır
• Vestel, 2002 yılında yaptığı USD 15 milyonluk yatırımla
Rusya'da TV üretimi yapan ilk yabancı firma olmuştur
• Arçelik 2005 senesinde Moskova yakınlarında yaklaşık
USD 80 milyonluk yatırım yapmıştır
• Eczacıbaşı, 2005 yılında Vitra markası için USD 24
milyon yatırım yapmıştır
• ENKA ve Koç Holding ortaklığı ile kurulmuş Ramenka,
Ramstore alışveriş merkezi ve süper ve hiper market
zincirlerinin inşası ve işletmesini yapmaktadır
• Eroğlu Grubu'nun Collins mağazaları 12 yıldır Rusya
pazarında faaliyet göstermektedir
1) 2009 senesine kadar toplam yatırım
Kaynak: Roland Berger Strategy Consultants, basın
40
4
ĐŞ KÜLTÜRÜ
Yaygın görüşün aksine, Rusya'da iş kültürü kendine özgüdür
Rusya iş kültürünün genel değerlendirmesi
Arka Plan: Gelişmiş bağlamda bir kültür
olarak Rus iş kültürü
Yüksek özgünlük – 100
Fakat…
Japonlar
Çinliler
Rusya – 78
Araplar
Yunanlar
Đspanyollar
Đtalyanlar
Orta ve Güneydoğu
Avrupa – Ø 56
Đngilizler
Fransızlar
Amerikalılar (ABD)
Đskandinavlar
Almanlar
Almanya – 12
Alman-Đsveçliler
Đlk bakışta öyle görünmemekle
birlikte; Rusya'da pazar
penetrasyonu yüksek kültürel
boşluğu aşmak anlamına
gelmektedir
• "Herhangi bir yerde başarılı
olduğunuz gibi Rusya'da
başarı elde edemezsiniz;
ancak eğer ülkeyi iyi
anlıyorsanız, hedefinize
daha uzun bir yoldan lakin
emin adımlarla
ulaşabilirsiniz"
- Alexandre Dumas,
Rusya
seyahat
izlenimleri,
1858
Düşük özgünlük – 0
1) Craig Storti puanlamasına göre
Kaynak: Craig Storti. Yabancıları anlamak, Intercultural Press (1999),
41
4
ĐŞ KÜLTÜRÜ
Rus iş kültürü, gelenekleri (1/3)
ÇALIŞMA TARZI ÖRNEKLERĐ
Bir yabancı olarak, bütün iş randevularınıza tam vaktinde katılmanız beklenmektedir. Ancak, Rus ortağınız geç
kalabilir. Bu sebepten dolayı özür beklemeyin ve toplantınız birkaç saat geç başlasa dahi bir tepki göstermemeye
çalışın. Bu sizin sabrınızı sınamaya yönelik bir test olabilir. Sosyal aktiviteler daha rahat geçmektedir. Yabancıların
15-30 dakika geç kalması normal karşılanmaktadır
Faks ve elektronik posta en iyi iletişim araçlarıdır. Posta genellikle güvenilmez bulunur
SSCB komünizm zamanında ateist bir ülkeydi; dolayısıyla Ruslar pek çok batıl inançlara sahiptir (örneğin: belli bir
şiddetin üstünde el sıkışmak kötü şans olarak addedilmektedir)
RUS ŞĐRKETLERĐNDEKĐ YAPI VE HĐYERARŞĐ
Rus iş kültüründe hiyerarşik yapı, üst seviyedeki karar verenlerin altlarına karşı otorite sahibi olması anlamına
gelmektedir. Ancak, şirketin iyiliği adına kolektif yapı daha esnek ve demokratik iş kültürünü desteklemektedir.
Kıdeme gösterilen saygı ve hiyerarşik yapıyı tanıma güçlü iş ilişkileri kurmak ve sürdürmek açısında önemlidir
Genel olarak, bir toplantı başladığında organizasyonun başı tartışmayı açar, onun ardından önem sırasına göre
konulara geçiş yapılmaktadır
42
4
ĐŞ KÜLTÜRÜ
ĐŞ ĐLĐŞKĐLERĐ
Kişisel ve resmi olmayan ilişki Rusya'da iş yapabilmenin önemli bir parçasıdır
Uyuşmazlık durumlarında, resmi duruştan kaçınmak önemlidir, Ruslar insan odaklıdır ve kişisel yaklaşımlara
daha yapıcı cevap vermektedirler
Kartvizitler büyük önem arzetmektedir. Mümkünse, kartvizitlerin bir yüzünde Đngilizce diğer yüzünde Rusça
detaylar yazılmalıdır
Bazı Ruslar hemen uzlaşma göstermeyi iş ilişkilerinde bir zayıflık göstergesi olarak sayabilmektedir
RUS ĐŞ ETĐKETĐ (YAPILMASI UYGUN OLAN VE OLMAYAN)
Rus ortaklarınızla buluşurken ve ayrılırken içten bir şekilde el sıkışın ve göz kontağı kurmaya çalışın. Taraflardan
birisi kadın ise tokalaşmayı daha kısa tutun. Birisinin elini sıkarken eldiveninizi çıkarın çünkü aksi saygısızlık olarak
kabul edilmektedir
Đş konuşmaya geçmeden önce aile ve kişisel konulardan oluşabilecek normal bir kısa konuşmada bulunmaya
çalışın
Topluluk içerisinde birisini övecek, ödüllendirecek konuşmalarda bulunmaktan kaçının çünkü bu şüphe ile
değerledirilip yanlış anlaşılmalara sebep olabilir. Kolektif düşünce yapısının bireysel performanslardan daha
önemli görüldüğünü unutmayın
Çift sayıda çiçek vermekten kaçının çünkü bu durum sadece cenazelerde uygundur ve kötü şans olarak
algılanmaktadır
43
4
ĐŞ KÜLTÜRÜ
ĐŞ DIŞI KONULAR
Eğer bir aile yemeğine katılıyorsanız; bir şişe şarap, tatlı ya da bir buket çiçek götürmek uygun olacaktır
Đş grubuyla katıldığınız bir aktivitede, tiyatroya gitmek gibi, bina girişinde ceket ve diğer size ait eşyaları kontrol etmek
yerinde olacaktır
Ayakkabılarınızı altını göstermekten kaçının, bu kabalık olarak kabul edilecektir. Kirli olarak düşünüldüklerinden,
herhangi bir koltuk ile temas ettirmemeye çalışın (metro veya otobüslerdeki)
Rus Ortodoks Kilise'sini ziyaret ederken kadınlar şapka veya eşarp takmalıdır
Topluluk içerisindeyken bir eli cebe sokarak durmak kabalık olarak gösterilmektedir
Eğer bir kadını dışarıya davet edecekseniz her şeyi ödemeye hazırlıklı olun, eğer davet ettiğiniz kişi erkekse
kendisininkileri ödeyecek veya şanlıysanız sizinkileri de ödeyecektir
Kadeh kaldırmayı içki içmiyor olsanız bile yapmaya çalışın, aksi sizi kaba olarak gösterecektir
Đş ortağınız sizi saunaya davet ederse endişelenmeyin ve uygunsanız katılmaya çalışın
44
3.2. Rusya Otomotiv Sektörüne Genel Bakış
45
Büyüyen otomotiv üretimi Rusya'da yabancı yan sanayiciler için
önemli fırsatlar sunmaktadır
Yönetim özeti
1
BĐNEK ARAÇ PAZARI:
• 2009 yılında büyük düşüş yaşayan pazarın 2017 yılına kadar 3.5 milyona ulaşması ve yerel
üretim yapan yabancı OEM'lerin pazar lideri konumuna gelmesi beklenmektedir
• 2017'e kadar çoğunlukla St. Petersburg, Orta ve Volga bölgelerinde yoğunlaşmış 2.7 m adet
üretim yapılması beklenmektedir
• Renault-Nissan'ın platform başına en yüksek miktarda üretim yapması beklenmektedir
2
TĐCARĐ ARAÇ PAZARI:
• Rus markaları ile ticari araç pazarının 2017'e kadar 0.6 m adete ulaşması ve Rus markaların
Avrupalı markalara göre güç kaybetmesi beklenmektedir
• Üretim çoğunlukla tam ölçekli olup 2017'e kadar yaklaşık 0.5 m adete ulaşacaktır
• Üretim binek araçlar ile aynı kümede yoğunlaşmakla birlikte Volga bölgesinin önemi daha
fazla olacaktır
3
YAN SANAYĐ PAZARI:
• Rusya orijinal parça pazarının 2020 yılına kadar hemen hemen iki katına çıkarak EUR 23
milyar büyüklüğe ulaşması, motor ve aktarma organlarının en büyük ana kısım olarak kalırken
esas büyümenin iç aksama ait ürün pazarında olması beklenmektedir
• Rus yan sanayiciler pazardaki artan öngereksinimleri karşılayamayarak yerelleşmiş yabancı
yan sanayiciler için fırsat yaratmaktadırlar
4
BDT ARAÇ PAZARI:
• Rusya dışındaki diğer BDT ülkelerinde de bir çok otomotiv fabrikası bulunmaktadır ancak
çoğu montaj tesisi olarak işlemektedir
• Özbekistan'daki GM fabrikası ve Beyaz Rusya'daki MAZ fabrikası üretim hacmi dikkate
alındığında sırasıyla hafif ve orta/ağır araçların en büyük üreticileridir
46
BĐNEK ARAÇ PAZARI
1
2009'da küçülen Rus otomobil pazarının 2014'e kadar kriz öncesi
seviyesine gelmesi beklenmektedir
Rusya binek araç pazarı
BĐNEK ARAÇ SATIŞLARI [M ADET]
BĐNEK ARAÇ SATIŞ KIRILIMI [%]
1.2
4.0
+3%
3.5
3.5
25%
36%
47%
2.8
2.7
2.5
2.4
2.1
1.8
2.0
1.5
Yabancı montaj
3.2
3.0
2.5
3.4
3.5
1.8
1.9
Đthal
48%
32%
34%
1.4
1.0
Rus markası
0.5
0.0
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Kaynak: JD Power, Roland Berger Strategy Consultants
27%
32%
2008
2010
19%
2017
47
BĐNEK ARAÇ PAZARI
1
C segmentindeki büyük düşüş Lada Classic üretiminin
durdurulmasından kaynaklanmaktadır
Pazar segmentasyonu
SEGMENT KIRILIMI [%]
2.4
3%
1.8
3%
21%
21%
3.5
4%
39%
57%
SINIF
7%
2%
9%
11%
10%
0% 1%
0% 1%
0% 1%
2007
2010
2017
8%
1%
YORUM
A
• Daewoo Matiz– 72%
• Kia Picanto – 12%
• Daewoo Matiz – 33%
• Kia Picanto – 15%
B
• Lada Kalina– 29%
• Renault Logan – 16%
• Kia Rio – 8%
• Lada Granta – 13%
• Lada new B – 10%
• Renault Logan – 9%
C
•
•
•
•
Lada Classic– 15%
Lada Samara – 12%
Lada Priora – 11%
Ford Focus – 6%
•
•
•
•
Lada C-Car – 11%
Ford Focus – 9%
Fiat C-D– 6%
Opel Astra – 5%
D
•
•
•
•
Toyota Camry – 17%
Ford Mondeo – 12%
VW Passat – 10%
Nissan Teana – 9%
•
•
•
•
Toyota Camry – 18%
VW Passat – 11%
Hyundai Sonata – 8%
Ford Mondeo – 7%
SUV +
PICKUP
•
•
•
•
Toyota LC – 10%
Nissan X-Trail – 8%
Mits. Outlander – 6%
UAZ Patriot– 5%
•
•
•
•
Nissan X-Trail – 7%
Mits. Outlander – 7%
Chevy Captiva – 6%
Ssangyong Kyron – 4%
• Rusyada C segmenti
kısmen yapay
sebeplerden dolayı en
büyük segmenttir:
– Yüksek hacmi olan
Lada Classic
modelleri
büyüklükleri ve
fiyatları ile B
segmentine
uymasına rağmen
resmi olarak C
segmentinin altında
değerlendirilmektedir
– JD Power, C
platformunda üretilen
bütün küçük SUV
modellerini (Chevy
Niva vb.) C
segmentinde
değerlendirmektedir
B
C
D
5%
1%
2017
A
58%
36%
2010
E+F
SUV + Pickup
MPV + Van
Other
ххх – Rusya'da montaj
yyy – Đthalat
48
BĐNEK ARAÇ PAZARI
1
Yabancı üreticilerin yerel yatırımları ile pazarın %12 büyümesi
beklenmektedir
Rusya binek araç üretimi
BĐNEK ARAÇ ÜRETĐM HACMĐ [M ADET]
ÜRETĐM TÜRÜ KIRILIMI [%]
Binek araç üretimi %7
büyüme,
3,0
2,7
2,5
7%
2,5
16%
14%
CKD
16%
21%
1,6
1,4
1,5
0,5
SKD
2.7
2%
13%
1,8
1,5
1,0
1.2
2,3
2,0
2,0
1.5
1,2
1,3
85%
Tam üretim1)
68%
65%
2008
2010
0,6
0,0
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
2017
1) Presleme (kısmen kendine ait veya lokal kaynaklardan), kaynak, boya, ve montaj
49
BĐNEK ARAÇ PAZARI
1
2017 senesinde Rusya'da üretilen araçların %15'i ihraç edilecektir
Rusya binek araç üretim, ithalat ve ihracat
2014 [m adet]
2010 [m adet]
2017 [m adet]
Toplam Rusya'da satış: 1.8 m
0.6
0.9
1.2
0.0
0.1
0.4
2.0
1.2
Üretim
Đthalat
Đhracat
Üretim
2.7
Đthalat
Đhracat
Üretim
Đthalat
Đhracat
50
BĐNEK ARAÇ PAZARI
1
Renault-Nissan Türkiye Rusya ortak platformları ile yüksek
hacimlere ulaşacaktır
Platform bazında üretim hacimleri
RUSYA'DA EN ÇOK ÜRETĐLEN 20 PLATFORM1), 2017 ['000 ADET]
YORUMLAR
• P1 1 platformu Türkiye'de
(Renault Clio) ve Rusya'da
(Renault Logan) ile
üretimdedir fakat 2013'de
Türkiye'de aşamalı olarak
sonlandırılacaktır
820
217
603
P1 1
302
0
334
51
302
283
1118
P3 2
399
214
41
173
131
TC 2
Delta 3
131
0
116
116
PQ26
305
0
94
93
0
93
90
90 0
71
71 0
SmallRange 2
MidRange 3
C1 MCA 1
PF2 3
• Temel ortak platform Ford
C1 1 (Türkiye'de Ford
Transit, Rusya'da Ford
Focus) 2011'de Rusya'da
aşamalı olarak
sonlandırılacaktır
• Renault-Nissan P3 2
platformu Rusya'da bazı
Lada modellerinde ve
Türkiye'de Renault
Fluence için temel teşkil
edecektir
69
0
69
55
0
55
50
0
50
48
0
48
47
0
47
47
47 0
41
41 0
36
36 0
35
35 0
35
35 0
GS/GSG 2
C-Evo 1
Van
(Sevel) 1
MQB 1
PQ25
MC 2
Master 2
XD 2
T1 3
PQ48
1) Binek araç ve hafif ticari araç
Türkiye'deki hacmi
• Hyundai Verna/Solaris TC
2 platformunda
hemTürkiye hem de
Rusya'da yapılacaktır
• Fiat Doblo ve bazı B
segment arabalar Türkiye
ve Rusya'da Small Range
2 platformunu
paylaşacaktır
Rusya'daki hacmi
51
1
BĐNEK ARAÇ PAZARI
En yüksek hacimli üretim tesisleri St. Petersburg, Merkez ve Volga
bölgelerinde bulunmaktadır
OEM ve montajcıların Rusya'daki üretimleri [adet]
Üretim (2010)
Üretim (2017)
Üretim (2010)
75,524
6,770
10,496
19,299
ST. PETERSBURG
St. Petersburg
19,673
Avtotor ve GM arasındaki
300,000 15,930
araç
676
üretimine yönelik potansiyel ortaklık –
Model üretim47,016
sıralaması henüz belli değildir
Kaliningrad
MERKEZ
Kaluga
Moskova
VOLGA
95,189
Nizhny
Novgorod
Ulyanovsk
295,998
24,500
156,373
84,738
67,223
Taganrog
Izhevsk
Nab. Chelny
Togliatti
Üretim (2017)
78,394
142,634
15,359
46,556
23,820
52,480
30,427
146,279
0
261,569
Potansiyel montaj: 30,000 Chevy Aveo
0
ve 100,0005,248
VW modelleri
12,667
0
Yeni gelişmeler sebebiyle hacimler
henüz belli
değildir:
23,474
• Sollers Fiat ile olan ortaklık
283,627
anlaşmasını iptal etti
• Ford ile yeni
bir ortaklık kurdu
8,709
• Fiat tek başına üretim planlarına
devam edebilir
Cherkessk
Vladivostok
26,545
33,926
60,556
0
13,593
35,839
547,443
745,371
0
350,859
11,267
42,461
Ortaklık
52
1
BĐNEK ARAÇ PAZARI
Toplam üretimin büyük bir kısmını temsil eden önemli oyuncular
lokal kaynaklar aramaktadırlar
Rusya'daki iki tip oyuncu
Önemli oyuncular
Montajcılar
Diğer yeni
oyuncular
• Genellikle düşük maliyet veya kitle pazar modeli
üretim portföyünde mevcuttur (Örneğin: Renault
Logan, Lada Granta, VW Polo, Ford Focus)
• Genellikle düşük maliyetli ya da kitle pazarı olmayan
modellerin Rusya'da montajı yapılmaktadır (Örneğin:
Toyota Camry)
• Potansiyel hacim her model/platformda 50,000
adedin üzerindedir
• Potansiyel hacim her model/platform için 50,000
adedin altındadır
• Net lokalizasyon planları, lokal yan sanayicilerle
imzalı kontratları veya mevcut lokalizasyon
seviyesinin yüksek olması
• Belli lokalizasyon planları yoktu
• Lokalizasyon, yüksek üretim hacminden dolayı
ekonomik sebeplerle de tercih edilmektedir
• Kararname 166'nın imzalanması halinde
yerelleştirme %30 ile sınırlı olacaktır. Bunun dışında
örneğin, Çinli üreticiler 166'sız çalışmaktadırlar)
• Aynı zamanda yerel markalarla direk rekabet ve
daha fazla yerelleşme baskısı sebebiyle yabancı
OEM'lerin üzerinde politik riskler de bulunmaktadır
Lokal tedarik ihtiyacı ve dolayısıyla lokalize olmuş
yan sanayiciler için fırsatlar
• Lokal presleme olmadan, CKD ve SKD montajına
odaklanmışlardır
Lokal kaynaklara gittikçe daha az ilgi
53
2
TĐCARĐ ARAÇ PAZARI
Ticari araç pazarının Avrupalı üreticilerin liderliğinde 2014'te kriz
öncesi seviyeye ulaşması beklenmektedir
Rusya ticari araç pazarı
MARKA BAZINDA TĐCARĐ ARAÇ
SATIŞLARI [%]
TĐCARĐ ARAÇ SATIŞLARI [M ADET]
0.2
0.6
0.6
0.5
0.5
0.4
0.4
0.3
Rusya
68%
4%
0.3
0.3
0.3
0.3
0.2
0.2
38%
0.5
+6%
0.4
0.6
0.1
0.1
BDT
Avrupa
Asya (Gelişmiş üçlü1))
Asya (Gelişmekte)
Diğer
0.0
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
52%
3%
26%
2%
2010
1%
0%
3%
3%
1%
2017
1) Çin, Japonya, Kore
54
2
En çok satan ticari araçlar çoğunlukla lokal olarak montajı yapılmış
modellerden oluşmaktadır
Pazar segmentasyonu
SEGMENT KIRILIMI [%]
0.4
Hafif
Orta
Ağır
59%
12%
2010
0.2
66%
8%
2017
YORUMLAR
0.6
• GAZ – %43
• UAZ – %20
• Fiat – %12
• GAZ – %24
• Ren.-Nissan – %21
• Fiat – %18
• GAZ – %71
• ZIL– %14
• Hyundai – %9
• GAZ – %53
• ZIL– %18
• Hyundai – %16
61%
11%
29%
26%
28%
2007
2010
2017
• KAMAZ – %56
• URALAZ – %19
• MAZ – %11
• KAMAZ – %30
• Volvo – %11
• Scania – %10
• Rusya'da en büyük segment
hafif ticari araçlardır. Lokal
üreticiler (GAZ ve UAZ)
%50'den fazla bir paya
sahiplerdir. Bu durum
yabancı OEM'lerin hafif ticari
araç üretimi arttıkça
değişecektir
• Orta yük kamyonları özel bir
segmenttir ve pazar Rus
üreticiler GAZ ve ZIL domine
etmektedir
• Ağır yük kamyonlarda Rus ve
BDT markalarının (MAZ)
monopolisi söz konusudur
ancak Volvo ve Scania'nın
üretim arttırımı ile bu
durumun değişmesi
beklenmektedir
ххх – Rusya'da montaj
yyy – Đthal
55
2
Ticari araç üretiminin 2017'e kadar senelik %14 büyüme göstermesi
beklenmektedir
Rusya'da ticari araç üretimi
TĐCARĐ ARAÇ ÜRETĐM HACMĐ [M ADET]
ÜRETĐM TÜRÜNE GÖRE KIRILIM [%]
0.5
0.4
+6%
0.4
0.3
0.2
1%
7%
0.5
5%
9%
0.4
0.4
0.3
0.3 0.3
0.2
0.2
0.2
0.2
0.1
0.5
SKD
CKD
Tam
üretim1)
92%
86%
2010
2017
0.1
0.0
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
1) Presleme (kısmen kendine ait veya lokal kaynaklardan), kaynak, boya, ve montaj
56
2
Ticari araç üretimi binek araç üretimi ile aynı bölgelerde
yoğunlaşmıştır; Volga bölgesi kısmen daha önemlidir
OEM ve montajcıların Rusya'daki üretimleri [adet]
Üretim (2010)
Üretim (2017)
204
Üretim (2010)
2,4171)
22,382
11,3031)
0
MERKEZ
Kaluga
993
Ortaklık
48,9961)
31,491
18,748
19,666
68,237
345
7,696
70,3681)
117,1821)
41,204
0
34,742
10,0791)
15,2031)
0
24,076
Moskova
VOLGA
Nizhny
Novgorod
Ulyanovsk
Taganrog
1,010
29,0451)
9,100
ST. PETERSBURG
St. Petersburg
0
Üretim (2017)
Togliatti
Nab. Chelny
15,321
0
1) Rusya'daki satışlar
57
2
Pek çok OEM tam üretime yoğunlaştığı için lokal malzeme temini
ihtiyacı da artmaktadır
Rusya'daki iki tip oyuncu
Önemli oyuncular
• Ana üyeler ya GAZ, KAMAZ gibi Rus üreticiler ya da
yüksek lokalizasyon planlayan Fiat, MB gibi yabancı
üreticilerdir
• Potansiyel üretim hacimleri her model/platform için
15,000-20,000'in üzerindedir
Montajcılar
• Bu kısımda yerel komponent tedarik planları
bulunmayan yabancı üreticiler yer almaktadır
• Potansiyel üretim hacimleri her model/platform için
15,000'in altındadır
• Đmzalanmış Kararname 166 yoktur
• Kararname 166'ı imzalayan yabancı OEM'ler için
%30 lokal ürün kullanmak zorunludur
• Yerel üreticiler, yüksek kalitede parça kullanımı eski
teknoloji ve düşük kalitede parçalardan kurtulmak
için yüksek ilgi göstermektedirler
Parçaların yerel temini için yoğun ihtiyaç ve
yerelleşen yan sanayiciler için önemli fırsatlar
Yerel tedarik için daha düşük ilgi
58
3
YAN SANAYĐ PAZARI
2020'ye kadar orijinal parça pazarının ikiye katlanması ve en çok
motor ve aktarma organları ile iç aksamın büyümesi öngörülmektedir
Otomotiv orijinal parça pazarının kırılımı1) [EUR milyar]
YBBO2)
[%]
22.9
5%
8.5
(37%)
1
Motor ve
aktarma
organları
4.5
2
Dış aksam
4.7
13.3
5.0
(38%)
1.8
(14%)
3.5
(26%)
3.0
(22%)
2008
6.0
(26%)
5.6
(24%)
2.8
(12%)
3
Đç aksam
5.4
4
Şasi
3.7
2020
1) Hafif araç (ticari, binek) pazarı için geçerlidir 2) Yıllık bileşik büyüme oranı
Kaynak: Roland Berger OE parça pazar modeli, JD Power
Yorumlar
• Bu pazar değeri lokal tedarik ve
üretim yapan OEM ve montajcıların
ithal ettiği parçaları temsil etmektedir
• Yedek parça pazarı dikkate
alınmamıştır – Rusya'daki yedek
parça pazarı orijinal parça
pazarından daha büyüktür (Toplam
pazarın yaklaşık 2/3'ünün yedek
parça pazarı olduğu tahmin
edilmektedir)
• Binek araç üretimi %7 büyürken,
orijinal parça pazarı %5 büyümesi
beklenmektedir
• %2 fark, düşük maliyetli araç
üretiminin artmasından ve
tedarikçilere yapılan fiyat
baskısındandır
59
3
YAN SANAYĐ PAZARI
Rus ve yabancı üreticilerden gelen istekler yabancı yan sanayiciler
için yeni fırsatlar yaratmaktadır
Yabancı yan sanayiciler ile
ortaklık yoluyla
0.72
Kendi başına
Mümkün olmayan
0.25
0.03
> Rus yan sanayicilerin üretimi her zaman yabancı üreticilerin
standartlarını karşılamamaktadır
> Yabancı yan sanayiciler Rus pazarında rollerini:
– Kendi üretim tesislerini kurarak ve
– Rus yan sanayici veya araç üreticileriyle iş birliğine girerek
arttırabilirler
Yabancı üreticilerden gelen lokal
parça üretimine yönelik istekler
Rus üreticilerin artan istekleri
Rus üreticilerin modern standartlara göre parça üretebilme
yeterliliği [%]
60
MOWOverview
_Russian
3
YAN SANAYĐ PAZARI
Artan üretim miktarlarıyla, neredeyse tüm parçalar uygun
maliyetlerle yerel olarak üretilebilmektedir
Artan araç üretim miktarlarından ötürü lokalize edilmesi gereken parçalar ('000 adet)1)
1,000
500
500
500
400
250
125
100
80
40
25
Koltuk başlıkları
150
Manuel vites
Direksiyon ve
diğer
yönlendirme
parçaları
Havalandırma
Emniyet
kemerleri
Döküm parçalar
Enjeksiyon
sistemler
Silindir contalar
Radyatörler
Kompleks
plastik parçalar
Debriyaj
Şasi
Pistonlar
150
Koltuklar
200
Egzoz
sistemleri
200
Tavan iç
döşeme
200
Tampon
200
1) Seçilen bazı örnekler
61
MOWOverview
_Russian
BDT ARAÇ PAZARI
4
BDT'de birçok araç üretim fabrikası bulunmaktadır
BDT'deki önemli OEM ve montajcılar (Rusya hariç)
Toplam araç üretimi 1) [m adet]
Obchak
Minsk
Uzhgorod
0.4
Cherkassi
Ilyichevsk
Beyaz Rusya
Kremenchug
Kazakistan
Zaporozhye
Ukrayna
0.3
4% 1%
11%
2%
26%
46%
Shemaha
Özbekistan
70%
Asaka
Önemli fabrikalar
Az önemli fabrikalar
Kaynak: Autoreview, Roland Berger Strategy Consultants
– Binek araçlar Ukrayna,
Özbekistan, Kazakistan,
Azerbeycan ve Beyaz Rusya'da
montajlanmaktadır
– Ticari araçlar Beyaz Rusya ve
Ukrayna'da montajlanmaktadır
• Başlıca otomobil fabrikaları
Ukrayna'da GM ve Özbekistan'da
ZAZ'dır
41%
1) Hafif (binek ve ticari), orta ve ağır
• Rusya hariç , BDT ülkelerinde
birden fazla sanayi otomotiv
fabrikası bulunmaktadır
• Önceden paketli kitleri gelen
araçların montaj fabrikaları SKD
tesisleridir
Kostonay
Ust-Kamenogorsk
Yorumlar
2010
• Beyaz Rusya'da bulunan MAZ ve
Ukrayna'daki KRAZ fabrikaları
önemli ticari araç tesisleridir
2017
62
3.3. Türk Yan Sanayisinin Görüşleri
63
Belli başlı 40 yan sanayiciye soru anketi gönderilmiştir
Yan sanayiciler ve OEM'lerden lojistik firmaları ve otomotiv sanayi kuruluşlarına kadar sektördeki
birçok uzmanla görüşülmüştür
Đç aksam
Hangi parça kategorisinde üretim
yapıyorsunuz?
Rusya'ya kaç senedir ihracat
yapıyorsunuz?
%14
Rusya'daki müşterileriniz kimlerdir?
Kaynak: Roland Berger Strategy Consultants, anket görüşmeleri
%14
Şasi
%86
%14
1-3
4-6
7-9
>=10
%29
%14
%14
%29
Đhracat
Rusya'ya nasıl giriş yaptınız?
Dış aksam
Motor ve
aktarma
Ortaklık
%73
%9
OEM
Tier 1
%44
%22
Sıfırdan yatırım
%18
Yedek parça
%33
64
Müşterilerin düşük fiyat beklentisi Rusya pazarına girişte
karşılaşılan en büyük engel olarak öne çıkmaktadır
Karşılaşılan on kritik giriş engeli
Az sık
1
Çok sık
10
• Müşteri yeni yan sanayici istemiyor
• Çok düşük fiyat beklentisi var
• Satın alma hacimleri düşük
• Đstenen teknik standartları tutturmak çok güç
• Yüksek maliyetli teknik destek talepleri var
• Ödeme konusunda süreler çok uzun
• Kur farkı risklerinin taşınması bekleniyor
• Taşıma ve lojistikle ilgili zorluklar ve maliyetler
• Talep edilen kalıplar çok kısa sürede isteniyor
• Tam zamanlı çalışan tahsis edilmesi bekleniyor
65
Rusya'da fiyat Avrupa'da teknoloji tercih ediliyor
Karşılaştırmalı rekabet seviyeleri:
Fiyat
Zamanında
Teslim
Kalite
10 En rekabetçi pazar
Ar-Ge
1 En az rekabetçi
10
Moskova
St. Petersburg
Samara
N. Novgorod
En az rekabetçi pazar
En rekabetçi pazar
Rostov
Evet
N. Chelny
Rusya'ya ihracata
başladığınızdan beri
hacimleriniz ve fiyatlarınız
arttı mı?
Fiyat
Hacim
67%
42%
1
66
Bürokratik nedenlerden kültürel nedenlere kadar birçok sebepten
ötürü Türk yan sanayiciler için Rus müşterilerle iş yapmak daha
zordur
Genel iş yapma kolaylığı:
Müşteri
Diğer etkenler:
Kolaylık Seviyesi
Değişen şartlar 05-10
Kolaylaştı
Rus OEM'ler
Hukuki
14%
Türk OEM'ler
Vergisel
14%
Gümrük
14%
Müşteri
Kolaylık Seviyesi
Rus Tier 1'lar
Türk Tier 1'lar
Satın alma adımları
Şeffaf
Satın alma süreci
En zor
22%
En kolay
Karar mekanizması
11%
67
Đhracatta başarı için günümüzde fiyat ve kalite en önemli etkenler
olup ileride lojistik gelişmesi gereken en önemli faktördür
Bireysel başarı için önemli faktörler:
0 En az önemi olan
En çok önemi olan 10
• Fiyat
• Kalite
• Lojistik
• Mühendislik
• Đş gücü
• Araştırma ve geliştirme
• Markalaşma
• Coğrafi etkenler
Mevcut başarı faktörleri
Đleride başarı için gelişmesi gereken faktörler
68
Artan fiyat rekabeti, ileride başarı için Ar-Ge ve mühendisliğin
gelişmesi gerektiği anlamına geliyor
Sektör başarısı için önemli faktörler:
0 En az önemi olan
En çok önemi olan 10
• Fiyat
• Kalite
• Lojistik
• Mühendislik
• Đş gücü
• Araştırma ve geliştirme
• Markalaşma
• Coğrafi etkenler
Mevcut başarı faktörleri
Đleride başarı için gelişmesi gereken faktörler
69
Türk yan sanayicilerinin Rusya'ya ihracatta güçlü yönleri vardır ve
fırsatları daha iyi değerlendirmeleri gerekmektedir
Rusya'ya ihracatın güçlü yönleri ve ilerideki fırsatlar
GÜÇLÜ YÖNLER
•
•
•
•
•
Türkiye'ye yakınlık
Hızla gelişen otomotiv sektörü ve sağlam
altyapısı
Otomotiv sektörünün gelişmesine kendini
adamış bir hükümet
Pazardaki fırsatlar. Lokal yan sanayicilerinin
kalitelerinin düşük olması Türk mallarının,
yabancı OEM'ler gözünde çok daha cazip
olmasını sağlıyor
Enerji, metaller vb. ham maddelerin
Rusya'da olması, yatırım yapmak için çok
büyük bir avantaj
• "Ana ham maddemizin bulunduğu
bölgelere yakın yatırım yapmak
istiyoruz. Genellikle batıda; Kaluga,
St. Petersburg, Samara, Novgorod"
FIRSATLAR
•
•
Lokal kalite düşüklüğü yüzünden, OEM'ler
kendi yan sanayicilerini Rusya'ya getiriyorlar
veya lokal yan sanayicilere yabancılarla
ortaklık kurmalarını söylüyorlar
• "Rusya'ya ilk olarak ihracatımız
Türkiye'deki OEM müşterimizle olan
ilişkimizi oradaki fabrikasına taşıyarak
başladı. Kendi kalitemizi ve
standartlarımızı kanıtladığımız için,
Rusya'daki müşterilerimiz büyüdükçe
biz de büyüyoruz"
Bürokratik ve idari sorunlarla başa çıkabilme
açısından, Avrupalı yan sanayicilere göre
Türk yan sanayicileri avantajlı durumda
• "Rusya pazarına giriş engelleriyle
Türk yan sanayiciler daha avantajlı
çünkü benzer pazarlarda daha önce
çalıştılar"
70
Rusya çok büyük bir pazar olmasına rağmen, çoğunluk Rusya'nın
belirsiz ve karışık idari ve bürokratik sisteminden çekinmektedir
Rusya'ya ihracatın zayıf yönleri ve ilerideki tehditler
ZAYIF YÖNLER
•
•
•
•
•
Hükümet yardımı lokal oyunculara odaklı
Lokal varlık için zayıf hukuki güvence ortamı
• "Rusya'da fabrika kurmakta hükümetten
korkuyoruz, ortaklık yapmakta ise Rus
ortağımızdan korkuyoruz"
Çok bürokratik bir sistem ve satın alma ve karar
verme mekanizmaları çok kapalı
Yüksek ticari engeller ve şeffaf olmayan gümrük
ülkeler arası ticareti çok zorlaştırıyor
• "Birkaç kere yolladığımız mal hiç
müşterimize ulaşmadı ve hiç bir zaman
yolun neresinde sorun çıktığını çözemedik"
Đş gücünün demir perde alışkanlıkları Türk yan
sanayiciler arasında sıkça raslanan bir sorun
• "Rus'lara göre Türk beyaz ve mavi yaka
işçileri 2-3 kat daha verimli çalışıyor"
• "Bazen işçiler işe sarhoş geliyorlar, bazen 23 gün hiç gelmiyorlar"
TEHDĐTLER
•
•
•
•
•
Çin'e yakın olması, düşük maliyetli parçalar için
ileride tehlike yaratacaktır
Artan gümrük tarifeleri
Rusya pazarına giren OEM'ler kaliteli yan sanayici
arıyorlar ve bu çok büyük bir fırsat olmasına rağmen
pazara ilk girilmezse tehlike yaratabilir
• "Şu anda lokal yan sanayinin kalitesi düşük
olduğu için Rusya'daki OEM'lere ihracat
yapabiliyoruz ama ileride lokalize etme
zorunluluklarıyla bizim Rusya'da üretmemizi
isteyeceklerdir ve başaramazsak, Rusya'da
üreten diğer kaliteli yan sanayiciyi
kullanacaklardır"
Rusya'daki fırsatlar hızla azalıyor
• "Rusya pazarı sektördekilerin dediği kadar
gelişmemiş değil ve fırsatlar bence
düşünülenden çok daha hızlı tükeniyor"
"Rusya pazarı gelişince, Türk pazarına çok benzer
olacak, işçi ağırlıklı üretim anlamında Türk
pazarından daha büyük olacak ve Türk yan sanayi
pazarına çok güçlü bir rakip olacaktır"
71
3.4. Bölgesel Analiz
72
Samara bölgesi değerlendirmemizde lider bölge olarak çıkmıştır
ancak bölgesel tercihler her yan sanayici için farklılık gösterecektir
Yönetim Özeti
1. MOSKOVA
2. ST. PETERSBURG
3. SAMARA
4. ROSTOV
5. NABEREZHNYE CHELNY
• Değerlendirme %10 genel faktörler, %20 düzenleyici yapı, %30
yatırım ortamı ve %40 sanayi ortamı olarak ağırlıklandırılarak
yapılmıştır
• Samara bölgesi yatırım potansiyeli ve otomotiv ana sanayi ve ana
yan sanayinin yüksek potansiyel gösteren üretim miktarlarından
dolayı öne çıkmaktadır
6. NIZHNY NOVGOROD
• Spesifik bir Türk yan
sanayici için bölge kararı
şu faktörler göz önünde
bulundurularak
verilmelidir:
– Moskova Rusya'nın finansal ve kültürel merkezi konumuyla
genel çekicilik anlamında yatırımcıların dikkatini çekmektedir
– Hedef müşteri
lokasyonu
– Tataristan Elabuga'daki Özel Ticaret Bölgesi'yle en uygun
düzenleyici ortamı sunmaktadır
– Kaynak yeterliliği
(finansal, iş gücü vb.)
– Kaluga güncel yatırımların, düşük maliyet ve güçlü altyapının
dengeli kombinasyonuyla en uygun yatırım ortamı olarak öne
çıkmaktadır
– Stratejik uygunluk
– Samara araç üretimi, ana yan sanayiye yakınlığı ve ham madde
uygunluğu ile en yüksek potansiyele sahiptir
– Pazar giriş stratejisi
(bağımsız, ortaklık veya
iş birliği ile)
73
Samara bölgesi yan sanayiciler için yatırım ve sanayi ortamının
çekiciliğiyle ön plana çıkmaktadır
Bölgesel değerlendirme – otomotiv yan sanayicileri için yatırım potansiyeli açısından
1
Genel
faktörler (%10)
2
Düzenleyici
yapı (%20)
7.3
YORUMLAR
0.4
• AvtoVAZ ve diğer yan
sanayinin varlığından dolayı,
Samara bölgesi yüksek parça
üretim hacmi potansiyeli
açısından en çekici bölgedir
1.4
5.8
0.6
3
Yatırım
ortamı (%30)
1.8
1.4
5.6
0.6
1.1
5.4
0.5
1.5
4.1
0.6
2.1
1.6
1.1
3.9
3.9
0.9
0.4
0.4
0.5
1.7
4
Sanayi
ortamı (%40)
1.5
1.1
3.8
1.8
2.2
2.1
1.7
1.4
1.6
0.3
Samara
Kaluga St.
Tataristan
Petersburg (Nab. Ch.)
Kaynak: Roland Berger Değerlendirme Modeli
Rostov
Moskova Nizhny
Novgorod
• Kaluga, St. Petersburg ve
Tataristan hem yüksek tedarik
hacimleri hem de uygun
yatırım ortamı açısından
avantajlıdır
• Rostov'da OEM varlığı
göreceli olarak zayıftır
• Moskova diğer bölgelere göre
biraz daha pahalı olmakla
birlikte otomotiv sektörü
hükümet ve yetkililerden çok
ilgi görmemektedir
• Nizhny Novgorod genel
faktörler ve düzenleyici ortam
açısından daha zayıf
kalmaktadır
74
Seçilen tüm bölgeler Rusya'nın Avrupa tarafında ve ana ulaşım
koridorları üstündedirler
Seçilen bölgelere ana ulaşım rotaları
М18
St-Petersburg
М11
М20
М8
М10
М9
М1
Moskova
Kaluga
N. Novgorod
М3
М2
М7
Rostov-on-Don
М4
М56
A119
Karzan
М5
М6
Naberezhnye Chelny
Togliatti Samara
М51
М58
М29
М53
М60
М55
М54
М52
Demiryolu
Yol
Liman
Havalimanı
М1
Federal otoyol kodları
75
GENEL FAKTÖRLER
1
Rusya'nın finansal ve kültürel başkenti olan Moskova, genel
faktörler açısından en cazip bölgedir
Genel faktörler açısından bölgesel değerlendirme
YORUMLAR
8.5
6.2
• Analiz üç ana faktöre
dayalıdır – hayat
standartlarını ölçmek adına
tüketici harcamaları, suç
oranları, genel yaşam
konforu (hastalık seviyesi,
kirlilik, iklim vb.)
6.1
5.7
5.4
3.9
3.8
• Moskova Rusya'nın
finansal, entellektüel ve
kültürel başkenti olarak
bilinmektedir
• Ağırlıkla suç işleme oranı
ve genel yaşam konforu
açısından Samara ve
Nizhny Novgorod diğer
bölgelerin gerisinde
kalmaktadır
Moskova
St.
Petersburg
Rostov
Kaluga
Tataristan
Samara
N.
Novgorod
76
1
GENEL FAKTÖRLER
Moskova yüksek hayat standardı açısından diğer bölgelere genel
faktörler değerlendirmesinde öndedir
Genel faktörler için değerlendirilen konular
HAYAT STANDARDI1)
Moskova
8.1
9.7
5.8
Samara
1.7
4.8
Tataristan
3.6
Rostov
3.6
4.8
4.2
7.9
4.3
N. Novgorod
Genel faktörler
puanındaki
ağırlık
YAŞAM KONFORU3)
6.5
10.0
St. Petersburg
Kaluga
SUÇ ĐŞLEME2)
6.2
0.0
6.0
6.7
7.0
3.3
40%
20%
7.4
40%
1) Tüketici harcamalarına dayalı, 2009 2) Suç isleme verilerine dayalı 3) Đklim, kirlilik, hastalıklar vb. verilere dayalı
Kaynak: Rosstat, Expert RA, Roland Berger Değerlendirme Modeli
77
DÜZENLEYĐCĐ YAPI
2
Elabuga bölgesinde bulunan serbest ticaret bölgesi sebebiyle
Tataristan en uygun düzenleyici yapıya sahiptir
Düzenleyici yapı açısından bölgesel değerlendirme
7.2
YORUMLAR
7.1
6.8
5.6
• Serbest bölgenin sunduğu
federal, bölgesel ve lokal
teşvikler yüzünden
Tataristan düzenleyici yapı
açısından en cazip bölgedir
5.5
• Samara'nın Togliatti
bölgesine Tataristan'daki
gibi federal teşvikler
verilmiş ve cazibesi
arttırılmıştır
2.7
2.0
Tataristan
Samara
Kaluga
St.
Petersburg
Rostov
Moskova
• Bölgesel yönetimin yoğun
desteğiyle Kaluga,
otomotiv yatırımlarını
çekmeye çalışmaktadır
N.
Novgorod
78
2
DÜZENLEYĐCĐ YAPI
Serbest ticari bölgelerin bulunduğu Tataristan (Elabuga) ve Samara
(Togliatti) vergi koşulları açısından en cazip bölgelerdir
Vergi puanlaması1)
GELĐR VERGĐSĐ
[%]
PUAN
Tataristan (STB)
10.0
VARLIK VERGĐSĐ
[%]
TAŞIT VERGĐSĐ
[%]2)
ARAZĐ VERGĐSĐ
[%]
%15.5
%0
HAYIR
%0
Samara (STB)
9.3
%16.0
%0
HAYIR
%0
St. Petersburg
8.9
%15.5
%0
HAYIR
%1.5
%15.5
%0
EVET
%1.5
%16.0
%1.1
EVET
%1.5
Kaluga
8.2
Rostov
6.6
N. Novgorod
0.0
%20.0
%2.2
EVET
%1.5
Moskova
0.0
%20.0
%2.2
EVET
%1.5
1) Serbest ticari bölgeler ve diğer özel durumlar değerlendirilmiştir; 2) Beygir gücüne göre değişmektedir
Kaynak: Lokal vergi daireleri, RosEZ, Roland Berger Değerlendirme Modeli
79
2
DÜZENLEYĐCĐ YAPI
Serbest ticari bölgeler Samara ve Tataristan'da bulunmaktadır
Serbest ticari bölgeler ve sanayi bölgeleri
FEDERAL
STB
ORGANĐZE
SANAYĐ
BÖLGELERĐ
YORUMLAR
TATARĐSTAN
SAMARA
KALUGA
ST.
PETERSBURG
ROSTOV
N.
NOVGOROD
MOSKOVA
Elabuga
Togliatti
-
-
-
-
-
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
• Otomotiv ve
diğer imalatlara
odaklanmıştır
• Sollers (Ford)
bulunmaktadır
• Gümrük ve vergi
teşvikleri
bulunmaktadır
• Kamu hizmet
kuruluşları (su,
elektrik vb.) ve
lojistik açıdan
gelişmiş bir
altyapıya sahiptir
• Yatırımcılara
büyük destek
• Yeni açılmıştır
(Ekim 2010)
• Otomotive
odaklı
• Pirelli'nin ilk
yerleşmesi
bekleniyor
Gümrük ve
vergi teşvikleri
bulunmaktadır
Altyapı hala
yapım
aşamasındadır
• Federal değil
• Bölgesel
teşvikler ve
vergiler
uygulanmakta
dır
• Birden fazla
organize
sanayi bölgesi
ve altyapısı
mevcuttur
• Otomotiv
şirketleri
büyük
destekçidir
• Federal değil
• Bölgesel
teşvikler ve
vergiler
uygulanmakta
dır
• Birden fazla
organize
sanayi bölgesi
ve altyapısı
mevcuttur
• Otomotiv
şirketleri
destek ama
en çok destek
daha büyük
projeleredir
• Federal değil
• Bölgesel
teşvikler ve
vergiler
uygulanmakta
dır
• Birden fazla
organize
sanayi bölgesi
ve altyapısı
mevcuttur
• Otomotiv
şirketleri
büyük
destekçidir
• Federal değil
• Büyük projeler
için bir takım
teşvikler var
ama seçim
kriterleri şeffaf
değildir
• Limitli destek
Kaynak: Basın, RosEZ, Roland Berger Değerlendirme Modeli
EVET/HAYIR
• Federal değil
• Bazı teşvikler
mevcuttur
• Otomotiv
sektörüne
Moskova
şehrinin veya
bölgesinin
özel bir
desteği yoktur
80
2
DÜZENLEYĐCĐ YAPI
Önceki proje deneyimlerimize göre otomotiv yatırımlarına en çok
destek Kaluga bölgesinde verilmektedir
Genel devlet desteği ve risk değerlendirmesi
DEVLET DESTEK
PUANI1)
Kaluga
10.0
ENTEGRE YATIRIM
RĐSKĐ2)
YORUMLAR
0.863
• Otomotiv sektörüne çok destek vardır, teşvik verme kriterleri açık ve
şeffaftır
• Birçok yan sanayici ve OEM bulunmaktadır
St. Petersburg
6.0
0.808
• Otomotiv yatırımlarına destek vardır ama genellikle destekler daha
büyük projelere odaklanmıştır
Samara
6.0
1.008
• Ekonomik kriz ve AvtoVAZ'ın yüksek hacmi yüzünden ekstra destek
vermeye başladı
Rostov
6.0
0.753
• Otomotiv yatırımlarına destek vardır ancak karar verme mekanizması
şeffaf değildir
N. Novgorod
4.0
0.984
• Teşvik kriterleri belli değildir lakin daha çok büyük projelere ve var
olan üreticilere (GAZ) odaklı destek verilmektedir
Moskova
4.0
0.899
• Moskova bölgesi veya şehri otomotiv yatırımları çekmek
istememektedir
0.902
• Otomotiv yatırımlarına en çok destek verilen bölge Elabuga'dır ancak
genel olarak Tataristan destek vermeye yatkın değildir
Tataristan
2.0
1) Önceki proje deneyimlerine dayalıdır 2) Düşük puan = düşük risk
Kaynak: Expert RA, Roland Berger proje deneyimi, Roland Berger Değerlendirme Modeli
81
YATIRIM ORTAMI
3
Kaluga bölgesi, iyi altyapısı ve düşük maliyetli mevcut yabancı
yatırımıyla en cazip bölgedir
Yatırım ortamı açısından bölgesel değerlendirme
YORUMLAR
7.0
6.9
• Kaluga'da düşük yatırım ve
faaliyet giderleri, mevcut ve
sağlam altyapısı ve ulaşım
merkezi olan Moskova'ya
yakınlığı ile yatırım ortamı
açısından en iyi puanı
almıştır
5.9
5.7
5.3
5.1
3.8
• En düşük üretim
maliyetlerine sahip ve
Türkiye-Rusya lojistiği
açısından en uygun bölge
Rostov bölgesidir
• Yüksek yatırım ve faaliyet
giderleri yüzünden
Moskova yatırım ortamı
açısından diğer bölgelerin
arkasında kalmaktadır
Kaluga
Rostov
Samara
Tataristan
St.
Petersburg
N.
Novgorod
Moskova
82
YATIRIM ORTAMI
3
Doğrudan yabancı yatırımında Moskova diğer bölgelerin çok
önündedir ancak Kaluga son yıllarda en çok büyümeyi göstermiştir
DYY bölgesel kırılım [USD m]
5.2
5.2
1.0
0.6
0.4
0.3
0.2
+455%
+105%
+118%
+26%
+147%
7,796
+225%
3,159
+5,180%
528
1,534
472
10
Moskova
Kaluga
St. Petersburg
40
222
N. Novgorod
55
113
Tataristan
60
131
Rostov
38
48
Samara
2005
2009
DYY Puanı (2005-2009 senelerindeki kümülatif büyüme oranlarıyla)
Kaynak: Rosstat, Roland Berger Değerlendirme Modeli
83
YATIRIM ORTAMI
3
Moskova'nın HDI1) değeri ve işçilik maliyeti en yüksektir
Beşeri sermaye ve işçilik maliyeti
GELĐŞMĐŞLĐK SEVĐYESĐ1)
9.3
8.8
8.5
ORTALAMA AYLIK MAAŞ, 2009 [USD]
8.2
8.0
8.0
7.9
10.0
9.6
9.5
9.3
9.2
4.9
0
1,049
0.929
0.877
0.848
0.817
0.801
0.801
0.791
751
436
Moskova St.
Tataristan Samara N.
Rostov
Petersburg
Novgorod
Kaluga
464
469
484
Rostov N.
Samara Tataristan Kaluga St.
Moskova
Novgorod
Petersburg
1) HDI: Đnsani Gelişmişlik Endeksi üç faktöre dayalıdır: Tahmini ömür, eğitime erişim, hayat standardı (GSMG)
Kaynak: Birleşmiş Milletler, Rosstat, Roland Berger Değerlendirme Modeli
478
Puan
84
3
YATIRIM ORTAMI
En düşük işletme giderleri ve yatırım maliyetleri Tataristan ve
Rostov'da bulunmaktadır
Đşletme giderleri ve yatırım maliyetleri
ENERJĐ
MALĐYETLERĐ
PUANLAMASI
Tataristan
10.0
Samara
9.4
St. Petersburg
8.2
Kaluga
7.5
Rostov
6.9
Moskova
N. Novgorod
3.6
0.0
ĐNŞAAT
ELEKTRĐK
FĐYATLARI 2011 MALĐYETLERĐ
(USD/kWh)
PUANLAMASI
ARAZĐ FĐYATLARI
PUANLAMASI
10.0
0.08
8.6
0.09
8.0
3.4
0.09
5.9
0.10
8.8
0.10
8.8
0.13
6.2
0.0
0.15
Kaynak: Lokal elektrik tedarik firmaları, Rosstat, Roland Berger proje deneyimi,
Roland Berger Değerlendirme Modeli
8.0
10.0
0.0
8.8
8.0
YORUMLAR
• Enerji maliyetleri 2011 senesi
maksimum tarifelere göre
alınmıştır. Enerji maliyetleri
en düşük Tataristan'dadır
(USD 0.08/kWh) ve en
yüksek N. Novgorod'dadır
(USD 0.15/kWh)
• Puanlama konut inşaat
maliyetlerine dayalıdır (sanayi
inşaat maliyetleri
karşılaştırma için uygun
değildir ve ortak federal
istatistikler bulunmamaktadır).
Moskova'daki inşaat
maliyetleri bütün bölgelerin
en az iki katıdır
• Arazi fiyatları en düşük
Rostov'dadır (USD 15/m2) ve
en yüksek Moskova'dadır
(USD 160/m2)
85
3
YATIRIM ORTAMI
En gelişmiş ulaşım altyapısı Moskova'dadır, uluslararası limanlar
Rostov ve St. Petersburg'da bulunmaktadır
Ulaşım altyapısı
TREN YOLU
YOĞUNLUĞU 2009
[km/10,000 km2)]
PUAN
St. Petersburg
7.6
SERT YÜZEY ARABA
YOLU, 2009
[km/1,000 km2)]
ULUSLARARASI
LĐMAN UZAKLIĞI [km]
341
134
01)
Rostov
7.1
182
140
02)
Moskova
7.1
577
636
7001)
293
301
9001)
Kaluga
4.4
Samara
2.8
255
234
1,2002)
N. Novgorod
2.7
158
202
1,1001)
127
285
1,5002)
Tataristan
1.3
1) St. Petersburg'a; 2) Rostov'a
Kaynak: Rosstat, Roland Berger Değerlendirme Modeli
86
YATIRIM ORTAMI
3
Başta M8 ve M10 otoyolları olmak üzere, en çok trafik batı
Rusya'dadır
Ana ulaşım yolları ve trafik yoğunluğu
BATI RUSYA'NIN ANA FEDERAL YOL HARĐTASI
Rusya'nın ana yollarının ortalama trafik yoğunluğu:
• Günde 130,000 araçtan fazla:
– M8 - Moskova - Yaroslavl - Kostroma - Vologda - Archangelsk
- Severodvinsk
– M10 - Moskova - Tver - Novgorod - St. Petersburg
М18
St. Petersburg
М11
М8
М20
М10
М9
Novgorod
М1
Moskova
Kaluga
N. Novgorod
М3
М2
A119
Kazan
М7
Rostov-on-Don
М5
М4
М6
Togliatti
Naberezhnye Chelny
М51
Samara
– M1 -Moskova - Smolensk - Orsha – Minsk (Beyaz Rusya)
– M2 - Moskova - Tula - Orel - Kursk - Belgorod – Kharkov
(Ukrayna)
– M5 - Moskova - Ryazan - Penza - Saransk - Ulyanovsk Orenburg - Ufa - Togliatti - Samara - Chelyabinsk Yekaterinburg
– M7 - Moskova - Vladimir - Ivanovo - Nizhny Novgorod Cheboksary - Kazan - Naberezhnye Chelny - Perm –
Ufa - Izhevsk
– M3 - Moskova - Kaluga - Bryansk – Kiev (Ukrayna)
– M4 - Moskova - Elets - Lipetsk - Voronezh - Rostov-on-Don Krasnodar - Novorossiysk
– M9 - Moskova - Volokolamsk - Velikie Lucky - Pskov – Riga
(Letonya)
М29
Yol
YORUMLAR
Liman
Hava Limanı
МX
Otoyol numarası
87
3
YATIRIM ORTAMI
Ford ve AvtoVAZ'daki işçi sendikaları sektörün en güçlüleridir
Bölgesel grev ve işçi sendikaları
YORUMLAR
3.7%
• En büyük ve güçlü
sendikalar Ford'un St.
Petersburg ve AvtoVAZ'ın
Togliatti fabrikalarında
bulunmaktadır
1.9%
• Sendikalar genellikle
şirkete veya fabrikaya
bağlıdır
1.9%
• Şirketler arası sendikalar
daha az etkilidir
1.1%
0.3%
Moskova St.
Petersburg
Rostov
Kaluga
Tataristan
0.5%
0.2% 0.3%
Samara
N.
Novgorod
• Ford ve AvtoVAZ'daki gibi
güçlü sendikalar bölgedeki
ve Rusya'daki işçi
hareketliliğini etkiler
• Genelde yan sanayicilerde
daha az sendikasyon vardır
Grev potansiyeli, 1995
Grev potansiyeli = senede grev yapan işçiler/ toplam işçi popülasyonu
Kaynak: Rosstat, basın, Roland Berger Strategy Consultants
88
3
YATIRIM ORTAMI
Ürün tipine, kapasiteye ve üretim prosesine göre yatırım maliyetleri
değişmektedir
Bazı yabancı yan sanayicilerin yakın zamandaki Rusya'da yatırımları
Şirket
Bölge
Benteler
Kaluga
Yapp
Kaluga
Gestamp(%75)Severstal(%25)
Kaluga
Magna
Kaluga
Magna (Cosym)
St.
Petersburg
Visteon
Ürün
Yatırım:
Sıfırdan/
Tesis
Kısmi yatırım [m2]
18.00
Süspansiyon parçaları
Sıfırdan
16.20
Plastik yakıt sistemleri
Sıfırdan
89.00
140 farklı preslenmiş
parça
Yatırım
[EUR m]
Sıfırdan
Arazi
[m2]
8,640
Çalışan
30,000
146,000
15,000
112.00
Preslenmiş parçalar
Sıfırdan
54,000
650
5,000
40
1.52
Susturucular
Tenneco
Faurecia (ADP
Luga)
St.
Petersburg
11.00
Plastik iç aksamlar
Grupo Antolin
St.
Petersburg
14.00
Tavan döşemeleri, kapı
giydirmeleri
Kısmi yatırım
Sıfırdan
Sıfırdan
5,000
70,000
200
Sıfırdan
Kapı panelleri ve diğer iç
aksamlar
Sıfırdan
13 m
preslenmiş
parça
Metal presleme
(Fagor presler)
Yorumlar
Elektrik, su, gaz ve yol
bağlantısı var; Sanayi
merkezi "A Merkezi"
merkezi "Grabcevo"
merkezi "Grabcevo"
200,000
Basınçla
kalıplama, boya,
manuel ve
otomatik montaj
merkezi "Grabcevo"
Metal presleme,
kaynak
Basınçla
kalıplama ve
ultrasonik kaynak
Đki tesis- presleme için ve
montaj öncesi karoser için
merkezi "A Merkezi"
20,000
Tamponlar, aynalar
7.50
Üretim Süreci
270
25.00
Kaluga
St.
Petersburg
Kapasite
340
Sıfırdan yatırım AD Plastik
ve bir Rus yatırımcı
ortaklığıyla yapıldı
10,000
10,000
75,000
120
Depo kiralayıp sonradan
üretim tesisine çevirdiler
Ortaklık var
Kaynak: Basın, Roland Berger Strategy Consultants
89
3
YATIRIM ORTAMI
Moskova ve St. Petersburg en yüksek sanayi inşaat giderlerine ve
arsa fiyatlarına sahiptir
Seçili bölgelerde üretim tesisi inşaat giderleri1)ve arazi satın alma giderleri
Kaluga
St. Petersburg
Tesis
Tesis alanı
Gider1)
Tesis
20,000 m2
USD 572/m2
Arazi
Gerekli alan
Fiyat
Moskova
Tesis alanı
Gider1)
Tesis
20,000 m2
USD 730/m2
Arazi
50,000 m2
USD 45/m2
Gerekli alan
Fiyat
Tesis alanı
Gider1)
20,000 m2
USD 653/m2
Arazi
50,000 m2
USD 75/m2
Gerekli alan
Fiyat
50,000 m2
USD 160/m2
1) Sanayi üretim tesisi (ekipman ve elektrik, doğal gaz, su şebekelerine bağlantı giderleri dahil edilmemiştir)
90
SANAYĐ ORTAMI
4
OEM üretim hacmi, büyük yan sanayicilere ve ham maddelere
yakınlığı ile Samara bölgesi sanayi ortamı açısından en uygun
bölgedir
Sanayi ortamı açısından bölgesel değerlendirme
YORUMLAR
9.4
• AvtoVAZ'ın bulunması ve
diğer demir perde
döneminden kalan büyük
yan sanayicilerin olması
Samara'yı yüksek parça
üretim hacmi ile en cazip
bölge yapmaktadır
5.6
4.4
4.2
• Diğer bölgeler üç ana
faktörün (OEM hacimleri,
yan sanayicilere yakınlık ve
ham madde bulunurluğu)
karışımını sunmaktadır
4.0
3.6
• Rostov'un düşük puan
almasının sebebi, otomotiv
sanayisinin yeterince
gelişmemiş olmasıdır
0.7
Samara
St.
Petersburg
Kaluga
Tataristan
N.
Novgorod
Moskova
Rostov
91
4
SANAYĐ ORTAMI
Tarihsel olarak Samara bölgesi Rus otomotiv sektörünün
merkezidir ve en çok potansiyel müşteriye sahiptir
Ana OEM'ler ve hacimleri – Samara
HAFĐF ARAÇ ÜRETĐMĐ
['000 ADET]
GENEL OEM FIRSATI
PUANI
+93%
Kazan
Ulyanovsk
Nabrezhnye
Chelny
Togliatti
MAX
= 10
1,120
581
SAMARA
Saratov
2010
100 km
2017
ORTA VE AĞIR ARAÇ ÜRETĐMĐ
['000 ADET]
10.0
Orenburg
200 km
0
0
2010
2017
= OEM fabrikası
Kaynak: JD Power, Roland Berger Değerlendirme Modeli
92
4
SANAYĐ ORTAMI
Fabrikaların şehir merkezine yakınlığıyla, St. Petersburg yabancı
OEM'lerin yeni merkezi olmuştur
Ana OEM'ler ve hacimleri – St. Petersburg
['000 ADET]
GENEL OEM FIRSATI
PUANI
+354%
MAX
= 10
672
200 km
148
100 km
ST. PETERSBURG
Petrozavodsk
Pskov
Velikiy Novgorod
2010
2017
['000 ADET]
+1,500%
Cherepovets
5.1
16
1
2010
2017
= OEM fabrikası
93
4
SANAYĐ ORTAMI
Kaluga Moskova'ya yakın olan bir otomotiv merkezi olmuştur
Ana OEM'ler ve hacimleri – Kaluga
['000 ADET]
GENEL OEM FIRSATI
PUANI
+277%
200 km
MAX
= 10
452
Smolensk
100 km
120
KALUGA
Moskova
Bryansk
Orel
Tula
2010
2017
['000 ADET]
+1,150%
3.8
25
2
2010
2017
= OEM fabrikası
94
4
SANAYĐ ORTAMI
Samara bölgesine yakınlığı ile Naberezhnye Chelny'de satış
potansiyeli çok yüksektir
Ana OEM'ler ve hacimleri – Tataristan (Naberezhnye Chelny)
['000 ADET]
200 km
Yoshkar-Ola
GENEL OEM FIRSATI
PUANI
Cheboksary
Kazan
100 km
Izhevsk
Ulyanovsk
NABREZHNYE
CHELNY
Togliatti
+1,286%
305
22
2010
Samara
Ufa
MAX
= 10
2017
['000 ADET]
+69%
29
2010
49
3.3
2017
= OEM fabrikası
95
SANAYĐ ORTAMI
4
Nizhniy Novgorod bölgesindeki tek önemli OEM GAZ'dır
Ana OEM'ler ve hacimleri – Nizhniy Novgorod
['000 ADET]
GENEL OEM FIRSATI
PUANI
+83%
MAX
= 10
146
80
Kostroma
Ivanova
Vladmir
Kirov
NIZHNY NOVGOROD
100 km Yoshkar-Ola
2010
['000 ADET]
Cheboksary
Ryazan
2017
+175%
200 km
Saransk
33
2.1
12
2010
2017
= OEM fabrikası
96
4
SANAYĐ ORTAMI
Tek başına Moskova'da yeterince büyük üretim hacmi yoktur ama
hızla gelişen Kaluga bölgesine çok yakındır
Ana OEM'ler ve hacimleri – Moskova
['000 ADET]
GENEL OEM FIRSATI
PUANI
200 km
+27%
MAX
= 10
Tver
Yaroslavl
108
85
100 km
Smolensk
MOSKOVA
Kaluga
2010
Vladimir
Tula
2017
['000 ADET]
+450%
Ryazan
11
1.4
2
2010
2017
= OEM fabrikası
97
4
SANAYĐ ORTAMI
En az müşteri fırsatı ve üretim hacmi olan bölge Rostov'dur
Ana OEM'ler ve hacimleri – Rostov
['000 ADET]
Voronezh
GENEL OEM FIRSATI
PUANI
MAX
= 10
+150%
400 km
200 km
70
28
Taganrog
ROSTOV-ON-DON
Krasnodar
Volgograd
2010
2017
['000 ADET]
Elista
Stavropol
0
0
2010
2017
0.6
= OEM fabrikası
98
SANAYĐ ORTAMI
4
AvtoVAZ dolayısıyla en çok yan sanayi kuruluşunun bulunduğu
bölge Samara'dır
Ana yan sanayicilerin varlığı1)
10.0
7.1
5.6
5.0
4.4
3.8
0.3
YORUMLAR
• AvtoVAZ'ın 1 milyon üretim
kapasitesine hitap
edebilmek için Samara'da
sovyet zamanında gelişmiş
yan sanayi merkezi
bulunmaktadır
34
24
• St. Petersburg'da çok
sayıda Rus yan sanayici ve
yabancı yan sanayiciler
bulunmaktadır
19
17
15
13
• Rostov bölgesinde az
sayıda yan sanayici
bulunmaktadır
1
Samara
St.
Petersburg
1) Autostat raporuna göre
Moskova
N.
Novgorod
Kaluga
Tataristan
Rostov
Puan
Kaynak: Autostat, basın, Roland Berger Değerlendirme Modeli
99
4
SANAYĐ ORTAMI
St. Petersburg ve Kaluga, yabancı ana yan sanayiyi çekmekte
liderlerdir
Başlıca yabancı yan sanayi firmaları (inşaat aşamasında olanlar dahil)
MOSKOVA
(BÖLGE/ŞEHĐR)
KALUGA
ST.
PETERSBURG
(BÖLGE/ŞEHĐR)
NIZHNY
NOVGOROD
SAMARA
ROSTOV
TATARĐSTAN
(NABEREZHNYE
CHELNY)
Motor ve
aktarma
Dış aksam
Đç aksam
Şasi
Kaynak: Autostat, basın, Roland Berger Strategy Consultants
100
4
SANAYĐ ORTAMI
En çok yan sanayi kuruluşunun bulunduğu bölge Samara'dır (1/2)
Şirket
TZSK
Asomi
Rulevye Sistemy
Kardan
Bazalt
VazĐçerservis
Motor-Super
Polad
SPZ
SEMZ
SAAZ
ARB
Krista
Lada-Farm
Etalon-F
Avgust
Kinelagroplast
PHR
Samorim
Detalstroykonstrukciya
AvtoVAZagregat
Akom
Rostov
Şirket
Elektrosvet
Samara
Faaliyet Alanı
Şasi
Şasi
Şasi
Şasi
Şasi
Şasi, Đç
Şasi, Motor ve Aktarma
Dış
Dış, Đç
Đç
Đç
Đç
Đç
Đç
Đç, Dış
Đç, Dış
Đç, Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Şirket
STK
Advers
SKK
ZiT
Samara Avto Pribor
Rosskatavto
Klapan-SZK
RV Group
Salyut-Filtr
Şirket
LETZ
AMZ
Autokomponent
AutoteŞasinika
Branoros
Krasnaya Etna
Soteks
Avtocontinent
ZMZ
Kaskad-NN
APZ
Rikor-Elektroniks
Samara
Faaliyet Alanı
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma, Đç
Nizhny Novgorod
Faaliyet Alanı
Şasi
Dış
Dış
Dış
Dış, Đç, Motor ve Aktarma, Şasi
Đç
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma, Dış, Đç
Faaliyet Alanı
Motor ve Aktarma
Kaynak: Autostat, Roland Berger Strategy Consultants
101
4
SANAYĐ ORTAMI
En çok yan sanayi kuruluşunun bulunduğu bölge Samara'dır (2/2)
Şirket
Plaza
Sirius
Avtoarmatura
PoliteŞasi
Elast TeŞasinologies
Continental Plast LLC
Avtoarmatura
Avtomarket
Avtostart
CBD
Toplivnye Systemy
PTG BIG
Konis
Edelweiss
Limeks
Hors
Şirket
Isoplast
Avtoelektronika
Avtel
KZTA
KZAE
St. Petersburg
Faaliyet Alanı
Şasi
Şasi
Dış
Dış
Đç
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma, Şasi
Motor ve Aktarma, Đç, Dış
Kaluga
Faaliyet Alanı
Đç
Đç, Dış
Đç, Dış
Motor ve Aktarma, Şasi, Đç
Kaynak: Autostat, Roland Berger Strategy Consultants
Şirket
Proma
Ezati
Amtel
PKF Trial
Zitron
Itelma
1AK
Russkie Akkomulyatori
PZMI
ATE-1
MZATE-2
Kate
Pramo
Difa
Şirket
Kamzaac
Nizhnekamskshina
Avto LTD
Alnas
NaŞasialo
PRZ
Kvart
Kamaz-Diesel
Kazanskiy Elektropribor
Moskova
Faaliyet Alanı
Şasi
Şasi
Şasi
Şasi, Motor ve Aktarma, Đç
Đç, Dış, Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma, Dış
Tataristan
Faaliyet Alanı
Şasi
Şasi
Şasi
Şasi
Şasi
Dış, Motor ve Aktarma
Motor ve Aktarma
102
SANAYĐ ORTAMI
4
Ham madde üretimi en çok Volga bölgesinde bulunmaktadır;
alüminyum vb. metaller genellikle Ural ve Sibirya'da üretilmektedir
Ham madde ulaşılabilirliği puanlaması1)
7.2
7.2
YORUMLAR
7.2
6.0
6.0
• Üç ana ham maddeden
ikisi değerlendirilmiştir
(reçine/plastik ve çelik)
4.5
1.7
N. Novgorod
Novgorod
Samara
Tataristan
(Nab. Chel.)
Kaluga
Federal
Bölgeler
Volga
N. Novgorod, Samara,
Tataristan
Merkez
Kaluga, Moskova
Güney
Rostov
Kuzey-Batı
St. Petersburg
Moskova
St.
Petersburg
Sentetik reçine ve
plastik üretimi, 2009
['000 ton]
2,571
Rostov
Çelik üretimi, 2009
['000 ton]
5,185
517
455
233
12,048
• Alüminyum üretimi bu
bölgelerde yeterli
seviyede
bulunmamaktadır ve Ural
ve Sibirya'dan ithal
edilmesi gerekmektedir
• Volga bölgesi (N.
Novgorod, Samara ve
Tataristan) Rusya'nın
kimya sanayi merkezidir
• En yoğun çelik üretimi
Merkez bölgesindedir
(Kaluga ve Moskova)
1,852
9,826
1) Federal bölgelerdeki sentetik reçine, plastik ve çelik üretimine göre
103
4.
Tavsiyeler ve Giriş Stratejisi
104
Otomotiv üreticileri tarafından talep edilen lokal üretime kıyasla
limitli ihracat fırsatları bulunmaktadır
Önemli noktalar
• Hafif, orta ve ağır araçların üretimi Rusya'da kısa ve orta vadede önemli
ölçüde artacaktır
• Rus otomotiv üreticileri pek çok parçaları ya kendi içlerinde üretmekte
ya da lokal yan sanayicilerden temin etmektedir
• Pek çok yabancı otomotiv üreticisi ve Rus üreticiler(daha ileri
platformlara geçmelerinin ardından1)) üç temel sebepten dolayı
olabildiğince lokal tedariğe yönelmeye çalışmakta ve lokalize olmuş
kaliteli ürün yapan yabancı yan sanayici aramaktadırlar
– Hükümetten gelen lokal tedarik ve yan sanayi gelişimine yönelik güçlü
baskılar ve lokal parça zorunluluğun sanayi montaj anlaşmaları
çerçevesinde %30'dan %60'a çıkarılması durumu
– Pek çok parçanın maliyet avantajlı olarak üretimine imkan sağlayan
yeterli platform hacimleri
• Ekstra ihracat fırsatları
göreceli olarak sınırlıdır
• Mevcut bazı ihracatlar artan
lokal tedarik dolayısıyla
tehlikeye girebilir
• Rusya'da Türk otomotiv yan
sanayi üreticileri için önemli
fırsatlar ve uzun dönemli
başarı lokal varlık
göstermekle mümkün
görünmektedir
– Batı standartlarına göre yetersiz kalan Rus yan sanayisinin kalitesi
1) Genellikle yabancı ortaklardan ödünç alınan/ortak kullanılan platformlar (Örneğin: Renault platformlarındaki yeni Lada modeller)
105
ĐHRACAT FIRSATLARI
1
Çoğunlukla yabancı OEM'lere ihracat imkanı bulunmaktadır ancak
yakın gelecekte lokal parçalara yönelim artacaktır
Önemli parçalar için tedarik trendleri ve ihracat imkanları
RUS OEM
KATEGORĐ
2010
2020
YABANCI OEM
2010
2020
YORUMLAR
Transmisyon
sistemleri
Transmisyon sistemleri yabancı OEM'ler
tarafından ithal edilmektedir. Bazı
OEM'ler lokalizasyona gideceklerdir
Fren sistemleri
Fren sistemlerinin pek çok yabancı
OEM tarafından lokalize edilmesi
beklenmektedir
Đçten yanmalı
motorlar
Transmisyona benzer şekilde şu anda
ithal edilmektedir ve ileride de bazı
OEM'ler lokalizasyona gidecektir
Motor parçaları
UYGULANABĐLĐR
DEĞĐL
Rus OEM'ler yeni motorlar için bazı
motor parçalarını ithal edebilirler.
Yabancı OEM'ler motor ithal ediyorlar
ve ileride motorlar lokalize olursa motor
parçalarını ithal edebilirler
Akslar
Platform başına hacim arttıkça aksları
ve diğer şasi parçalarını yabancı
OEM'lerin lokal üreticilerden almaları
bekleniyor
Direksiyon sistemleri
Platform başına hacim arttıkça aksları
ve diğer şasi parçalarını yabancı
OEM'lerin lokal olarak temin etmeleri
beklenmektedir
Đthal
Lokal yan sanayicilerden veya iç üretim
106
1
ĐHRACAT FIRSATLARI
Rusya'daki yabancı OEM'lere ihracat imkanları, Türk yan
sanayicilerin küresel satın alma havuzunun parçası olmalarına
dayalıdır
Rusya'da yabancı OEM'lerin satın alma yöntemleri
YORUMLAR
Yabancı yan
sanayiciler
• Rusya'daki yabancı
OEM'lerin ithalatları
genelde kendi
küresel/Avrupa çapında
satın alma
organizasyonları ile
koordine edilerek yapılır
Küresel satın alma
organizasyonu
Rus sınırı
Yerel satın alma
organizasyonu
Rus yan sanayiciler/
lokal yabancı yan
sanayiciler
• Rusya'ya ihracat
yapabilmek için yabancı
yan sanayicilerin
merkezi satın alma
yöntemini izlemeleri
gerekmektedir
• Lokal satın alım lokal
organizasyon tarafından
koordine edilmektedir
Rusya'daki
montaj fabrikası
Ürünün akışı
• Lokal yan sanayiciler
küresel yan sanayicilerin
dikkatini çekerek aynı
OEM'in yurt dışı
operasyonlarına da satış
imkanı bulurlar
Đletişim/karar mekanizması
107
1
ĐHRACAT FIRSATLARI
Türk yan sanayiciler için motor parçaları fazladan ihracat imkanları
sunmaktadır
Türkiye'den ihracatlar: AB vs. Rusya
AB'YE EN ÇOK ĐHRAÇ EDĐLEN 15 PARÇA,
2010 [%]
RUSYA'YA
ĐHRACATLAR, 2010 [%]
21
Motor parçaları
1
18
Lastik
9
12
Diğer şasi parçaları
10
9
Diğer karoser parçaları
20
8
Đçten yanmalı motor
2
5
Tekerlek & jant
3
Fren sistemi
3
4
Transmisyon sistemi
3
Koltuk
3
Emniyet kemeri
3
Süspansiyon sistemi
3
Aydınlatma sistemi
2
Kablolama
2
0
Hava yastığı
1
1
Pencere
1
1
12
6
0
5
2
YORUMLAR
• MOTOR PARÇALARI
– Rus OEM'ler ve motor üreticilerine ihraç fırsatı – Rus
tedarikçilere göre kalite avantajı var
– Yabancı OEM'ler motor üretimini lokalize edince,
parça ihraç fırsatı olacaktır
• LASTĐK
– Fazladan ihraç fırsatları çok limitlidir. Lokal pazarda
çok üretici var ve lokal varlık gerekmektedir
• ĐÇTEN YANMALI MOTOR
– Fırsatlar yabancı OEM'lerin Rusya'daki üretim
planlarına dayalıdır
– Rus OEM'lere ihraç potansiyeli bulunmamaktadır
• EMNĐYET KEMERĐ
• KABLOLAMA
Rusya'ya ihracatı arttırma potansiyeli olan parçalar
Kaynak: UIB, Roland Berger Strategy Consultants
108
Firmalar ürettikleri parçalara göre ihracat veya yerelleşme
stratejilerini seçmek zorundadırlar
Rusya pazarındaki fırsatlar
Rusya'ya
ihracat, 2010
Diğer karoser
MEVCUT
ĐHRACATÇILAR
ĐÇĐN RĐSK
YÜKSEK
Vites
Lastikler
2 YERELLEŞME GEREKĐYOR
ORTA
1 ĐHRACAT FIRSATI VAR
Koltuklar
Diğer dış parçalar
Süspansiyon parçaları
Akü
Kauçuk parçalar
Fren sis
DÜŞÜK
Đçten yanmalı motorlar
Aks
AFS
Filtreler
HVAC Kontak
AC/DC motor Elektronik göstergeler
DÜŞÜK
Aydınlatma
Soğutucu
Motor parçaları
Direksiyon
Zincir
Tekerlek&jantlar
Egzoz
Silecekler
Alarm
Rulman
Marş
Hava yastıkları
Aletler
Pencereler
Tamponlar
Kilit/sürgüler
Aynalar
Bağlantı elemanları
Kablolama
Karoser
Fren Balatası
Plastikler
Bagaj
Emniyet kemerleri
Sigorta kutusu
ORTA
YÜKSEK
Lokal yan
sanayicilerle rekabet
109
2
LOKAL VARLIK
Pazara giriş için dört ana strateji bulunmaktadır
Pazara giriş stratejilerinin avantajları ve dezavantajları
ORTAK GĐRĐŞĐM
SIFIRDAN YATIRIM
• Lokal ortağın mevcut müşterilerine ulaşım
• Temel ekipmanlarda ve tesislerde yatırım
tasarrufu
• Bağımsız pazar pozisyonu
• Müşterinin gözünde daha güçlü marka algısı
• Eski teknolojileri ve birleşme maliyetlerini
düşürmek için diğer üretim tesislerindeki üretimi
durdurma ihtimali
• Ortakla kar paylaşımı
• Büyük yatırım
• Büyük yönetim kaynakları gerekmektedir
Pazara giriş seçenekleri
• Düşük yatırım maliyeti
• OEM'lerle teknolojik bağ kurulması
• Mevcut müşterilere ve satış sonrası pazara hızlı
ve kolay erişim
• Rakiple teknoloji paylaşımı
• Fikri mülkiyet problemleri, özellikle lokal
OEM'lere tedarik edilen yeni ürünler için
• Satın alma ve yenileme için yüksek yatırım
maliyeti
• Eskimiş teknoloji, çalışan sayısı fazlalığı ve
sosyal yük
TEKNOLOJĐ PAYLAŞIMI
LOKAL FĐRMA SATIN ALMA
110
2
LOKAL VARLIK – BAŞARI ÖYKÜSÜ
Tataristan'da bulunan KAMAZ-ZF ortak girişiminde büyük ortak
%51 pay ile ZF'tir
ZF-KAMAZ: Genel bakış
KAMAZ'A SATILAN ŞANZIMAN ECOSPLIT'ĐN
ÜRETĐM VE SATIŞ HACĐMLERĐ [ADET]
KISA ÖZET
Adres:
Genel
Direktör:
Ortaklar:
OOO (LLC) ZF Kama
423808, Tataristan, Naberezhny
Chelny, M Dzhalil Caddesi, 29
Tel.: +7 (8552) 37-20-85
17,000
ZF KAMAZ üretim
Đthalat
Vladislav Pastushenko
6,000
%51
%49
ZF
KAMAZ
30
200
500
1,150
2000
2001
2002
2003
2,060
7,000
3,850 3,200
2,800
2004
2005
2006
2007
2008
PROFĐL
• Ortaklığa ilk yatırım – EUR 1.5 m, toplam planlanan yatırım – EUR 15 m
• Naberezhny Chelny'de, KAMAZ'ın arazisinde ayrı üretim tesisi. Kapasite 10,000-15,000 adet – kapasiteyi 50,000
adete arttırma anlaşması
• 4,000 m2'lik tesis: Montaj hattı (Friedrichschafen'dekiyle aynı), test ekipmanı, arızaları elimine etmek, boya odası,
servis ve depo alanı
• Personel sayısı: 41 (700 olması bekleniyor)
• Gümrüksüz parça ithalatı: 17 parçanın lokalize olması planlanmıştır
Kaynak: Interfax, ZF, KAMAZ, basın, Roland Berger analizi
111
2
LOKAL VARLIK – BAŞARI ÖYKÜSÜ
ZF'in Rusya'daki başarısının ve ileriye dönük büyüme planlarının
en önemli faktörü KAMAZ ile olan stratejik ortaklığıdır
Çıkarılabilecek dersler
Ortak seçimi
• ZF'in uzun vadede üretim talebini sağlayabilecek bir üretim kapasitesine sahip
olan güvenilir bir ortağı vardır
• KAMAZ'ın lokal ve federal otoritelerle yakınlığı ZF'nin problemleri önlemesine
yardımcı olmuştur
Bürokrasi
• Zaman alan işlemler: ZF-KAMAZ Kararname 166'ya 2005 senesinde
başvurmuş lakin bürokratik nedenlerden dolayı 2006 sonunda onaylanmıştır
Lokalizasyon
• Maliyetlerini düşürmek, kur farkı risklerini taşımamak ve Kararname 566
kurallarına uymak için, ZF-KAMAZ temel parçaları lokalize ediyor
Hizmet
• Rus OEM'lere yabancı parça tedarik edebilmek için satış sonrası hizmetleri
sunmaları gerekmektedir
112
2
LOKAL VARLIK – BAŞARISIZLIK ÖRNEĞĐ
Continental ve Moskova hükümeti arasındaki ortaklığın
yürümemesinin temel sebebi iletişim sorunları olmuştur
Continental: Genel bakış
KISA ÖZET
ŞĐRKET GELĐŞĐMĐ
Adres:
Continental JSC
Ul. Bolshaya Ordynka 40, Bld. 2
109017 Moskova
Tel.: +7-903-238-2003
Fax: +7-095-787-6736
Ürün:
Otomobil lastiği
Müşteriler:
Ford, Renault, AvtoVAZ ithalatla,
Pazar sonrası, ithalat yok
Ciro:
-, üretim başlamadı
Hissedarlar:
%76 Continental, %24 Moskova
hükümeti
Kaynak: Basın, Roland Berger Strategy Consultants
• Başta sadece Rusya'ya ihracat yapmaktaydı. Özellikle otomobil
lastiklerini
• Moscow Tire Works (Moskova Hükümeti'ne ait) ile ortaklık kuruldu;
Moskova pazarına yakınlık adına Moskova'da eskiden Đsveç'te
kullanılan bir üretim hattı kuruldu
• Đç sebeplerden dolayı üretim başlangıç tarihi ertelendi
• Şu anda sadece ithalat yapmaktadır, genellikle Çek Cumhuriyeti
ve Romanya'dan
• Rusya'da başarılı pazar penetrasyonu gerçekleşmesi durumunda
hazır olabilmek için Litvanya'da (ihracat için) artı kullanılmayan
kapasite
YORUMLAR
• Ortaklık başarısız oldu
• Nedenler: Continental, %76 hissedar olmasına rağmen şirketi
kontrol etme zorlukları yaşadı, üretimi Moskova'da /dan
durdurma/transfer etme planları, Moskova hükümeti ortaklığa
yetersiz tesisler getirdi, idari destek ve başlanılan üretim kapasitesi
çok fazla planlanmıştı, şirketin satış yapısı yetersiz ve verimsizdi
– Moskova hükümeti, Continental'in yetersiz tesisler ve eskimiş
ekipman getirme stratejisiyle hayal kırıklığına uğradı
– Ortaklar arasında sürekli iletişim bozuklukları yaşandı
113
2
LOKAL VARLIK – BAŞARISIZLIK ÖRNEĞĐ
Ortakların sorumluklarının, yetkilerinin ve ortaklığa getireceklerinin
yoğun bir ön planlama çalışmasıyla belirlenmesi başarılı bir
ortaklık için çok önemlidir
Çıkarılabilecek sonuçlar
BAŞARI FAKTÖRLERĐ
PROBLEMLER
• Sorumlulukların ve görevlerin net, kesin ve bağlayıcı bir
şekilde belirtilmesi gerekmektedir
• Toplam ortaklık maliyetine bakılması gerekmektedir
(idari ve hukuki maliyetler dahil)
• Üretim tesislerinin ve kapasitelerin durumuna tarafsız bir
değerlendirmeyle bakılması gerekmektedir
• Otoritelere ve müşterilere lokal erişim
• Karlılık ve geri ödemeyi garantilemek için, konservatif
satış ve üretim planlamaları
• Yeterli yönetim takımı ve personel planlama
• Lokasyon seçimi (maliyet ve yatırım güvencesi vb.)
• Rus ortakların kapalı hesap tutmaları (batı
şirketlerin alışık olduğu "hesap tutma kuralları"na
aykırı davranabilirler)
• Đki tarafın da anlaşmadaki sorumluklarını yerine
getirmesi
• Kapalı bürokrasi ve idari otoriteler
• Tam oturmamış vergi sistemi
• Şeffaf olmayan karar mekanizmaları
• Yüksek çalışan işten ayrılma oranları
ALINAN DERSLER
• Rusya girmeye değer, cazip bir pazardır
• Rusya'da hukuki, politik ve iş yapısı detayları çok dikkatli ön planlama ve değerlendirmeden geçmelidir
(özellikle ortaklık durumunda) – ortaklığın toplam maliyetine bakılması gerekmektedir
• Ortaklar arasındaki ilişki, iletişim ve güven çok önemlidir
Kaynak: Rusya ve Almanya'daki Continental yöneticileriyle yapılan görüşmeler
114
Rusya, doğru strateji uygulandığında önemli büyüme fırsatları
sunmaktadır ancak her yan sanayiciye uyan tek bir senaryo yoktur
Türk yan sanayiciler için önemli noktalar
• Rusya büyüyen ekonomisi ile yan sanayiciler için birden fazla opsiyonda fırsat sunmakla beraber önemli pazara
giriş engelleri de vardır; bürokrasi, şeffaf olmayan karar mekanizmaları, yetersiz lojistik vb. gibi
• Yabancı ve Rus OEM'ler lokal yan sanayici ve kaynak fırsatları keşfetmek üzerinde dururken, Rus otomotiv
üretimi yüksek oranda büyümeye devam edecektir
• Bazı mevcut ihracatların lokal yan sanayiciler ile rekabetten dolayı tehlikeye girebilir ve Rusya'ya ek ihracat
imkanları kısıtlanabilir
• Çok sayıda lokal üretim olanakları bulunmaktadır. Bu olanaklardan faydalanabilmek için bazı potansiyel giriş
senaryoları şunlardır: sıfırdan yatırım, ortak girişim, satın alma ve lisans ortaklığı
• Đhracat ve lokal üretim arasında seçimin yanı sıra pazara giriş stratejisi birkaç önemli faktöre bağlıdır:
– Parça türü
– Yer, araç platformları ve hedef müşteri seçimi
– Rusya pazarı deneyimi
– Finans, mühendislik, vb dahil olmak üzere kaynak uygunluğu
115
Teşekkürler!
116

Rusya Pazar Giriş Stratejisi

Transkript

Benzer belgeler

Kasım 2012

Tam Metin - Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Samsung`un hedefi: “3 yıl içinde be

Transkranyal Manyetik Stimülasyon (TMS)

Bonzai eroinden daha tehlikeli

Pdf İndir - EkoAvrasya

Doğu Akdeniz`de Enerji Satrancı

Rusya`nın Transkafkasya Politikası ve Türkiye`ye Etkileri

tms 41`e göre büyükbaş hayvancılık faaliyetlerinin

un sanayi sektör raporu - Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu

Abhazya`ya Yerleşme Yapanların

ABHAZYA VE GÜRCĐSTAN`IN TARĐHĐ VE HUKUKĐ

ABHAZYA TARİHİ