Elazığ Bölgesi Alabalık İşletmelerinde Merkezi Kayıt Sistemi

ISSN: 2148-0273 Cilt 2, Sayı 2, 2014 / Vol. 2, Issue 2, 2014
Elazığ Bölgesi Alabalık İşletmelerinde Merkezi Kayıt Sistemi
*Uğur AYDIN ve **Azime KÜÇÜKGÜL
Özet
Bu çalışmanın amacı, Elazığ da bulunan en büyük olan dört işletmenin (Keban Alabalık A.Ş,
Baysallar Balık A.Ş, Ortadoğu GEF Su Ürünleri Ltd. Şti, Emtia Su Ürünleri Ltd. Şti) bağımsız ve bağımlı
değişkenler yönünden incelenmesi ve bu değişkenlerin birbirleri üzerindeki etkilerinin
saptanmasıdır. Çalışmada seçilen işletmelerin teknik ve yapısal durumlarını belirlenmiş ve gerekli bilgiler
(toplam 12 ay) temin ediliştir. Bağımlı değişkenlerden olan ve önemli bir durum saptama olarak
değerlendirilen hastalık tablosu ve hastalık durumunda kullanılan tedavi şekli 4 işletme içinde yıl boyunca
izlenmiş ve hastalıkların daha çok bakteriyel kaynaklı olduğu ve kış aylarında nüks ettiği bildirilmiştir.
İşletmelerde en fazla Yersinia, Soğuk Su Vibriosisi, Streptokok ve enfeksiyonlarına rastlanmıştır.
Mantar enfeksiyonlarından ise Saprolegniasis görülmüştür. Bu enfeksiyonlara maruz kalan 4 işletmede
mortalite oranı (MO) en yüksek olan Keban Alabalık A.Ş. (%28), en düşük olan ise Emtia Su Ürünleri
Ltd. Şti. (% 3,83) olarak saptanmıştır. Hastalıklarla mücadelede işletme çalışanları tarafından antibiyotik
ağırlıklı bir tedavi şekli uygulanmış bu amaçla Florfenolin, Oksitetrasiklin, Eritromisin ve vitamin
kullanılmıştır. Mantar enfeksiyonları için ise oksitetrasiklin banyosudan faydalanılmıştır. Yem
değerlendirme oranı (YDO) yönünden değerlendirildiğinde ise elde edilen veriler söz konusu tüm
işletmelerde neredeyse aynı seyirde devam ettiği gözlenmiştir (Ort. 1.07 kg yem/kg balık). Bağımsız
değişkenler göz önüne alındığında tüm işletmelere ait en düşük ve en yüksek su ve oksijen parametre
değerleri birbirine yakın olarak bulunmuştur. Su sıcaklığı ortalama 6,1-27 oC; oksijen ise ortalama 7,3-8,6
ppm arasında değişimler göstermiştir. Söz konusu işletmelere ait yeterli sayıda araç–gereç ve cihazlar
bünyelerinde hali hazırda mevcut olup yıl boyunca boylama, yemleme, transfer gibi faaliyetlerde
kullanılmıştır.
Anahtar kelimeler: Gökkuşağı alabalık işletmeleri, bağımlı değişkenler, bağımsız değişkenler
_________________________________________________________
Yüksek lisans öğrencisi, Tunceli Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü, Hastalıklar
*
Anabilim dalı, Tunceli, e-mail: [email protected]
**
Yrd. Doç. Dr., Sorumlu Yazar, Tunceli Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü,
Hastalıklar Anabilim Dalı, Tunceli, Türkiye, e-mail: [email protected]
Elazığ Bölgesi Alabalık İşletmelerinde Merkezi Kayıt Sistemi | 14
Central Recording System in Trout Farming Facilities in Elazig
Abstract
The purpose of this study is to determine the effect on each other of these variables and to
investigate as independent and dependent variables and of the largest four farms (Keban Trout Co., Inc.
Baysal Fish, Middle East GEF Water Products Co., Ltd.. Co., Ltd. Commodities Fisheries. Inc.) in Elazig.
The technical and structural states of the farms selected in the study were determined and relevant
information (total 12 months) was provided. The case study used in case of disease and disease treatment
that are regarded as dependent variables were followed for 4 farms along the year and was reported
bacterial origin of diseases and more recurrence in the winter months. Cold water vibriosis, Streptococcus
and Yersinia infections have been found as maximum in the farms. Saprolegniasis from fungal infections
were seen. The highest mortality rates (MO) was Keban Trout Co. (28%) in 4 farms exposed to these
infections, while the lowest was Emtia Water Products Ltd.. Sti. (3.83%). Treatment of antibiotics was
applied by farm employees in combating disease and used fluorophenol, oxytetracycline, erythromycin
and vitamins. The oxytetracycline's bathroom has benefited for fungal infections. The data obtained when
feed conversion ratio (FCR) evaluated in terms has been observed that continued almost the same cruise
(average 1.07 kg feed / kg fish) in these farms. The lowest and highest values of water and oxygen
parameters were monitored throughout the year and were found to be close to each other belonging to
independent variables. The average water temperature was showed from 6.1 to 27 ° C; the average
oxygen showed from 7.3 to 8.6 ppm. Sufficient tools and equipment belonging to these farms were
readily used in activities such as longitude, feeding, transfers throughout the year.
Keywords: Rainbow trout farms, dependent variables, independent variable.
Giriş
Türkiye, dünyadaki konumu ve üç tarafının denizlerle çevrili bir yarımada olması
nedeniyle farklı ekolojik özellikteki 8 333 km’lik bir deniz kıyı şeridine, doğal göletlerle
birlikte, sayıları her gün artan baraj ve göllere sahiptir. Zengin su kaynaklarına sahip olan
Türkiye’de 1980’lı yıllardan itibaren kültür balıkçılığında önemli gelişmeler olmuştur.
Ülkemizde su ürünleri yetiştiriciliğinde önemli bir payı %7’lik oranla alabalık oluşturmaktadır.
Salmonidae familyasının üyesi olan gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss W) dünyada ve
Türkiye’de yaygın olarak yetiştirilen türdür. Ulusal ve uluslar arası ticari değeri olan alabalık,
lezzetli eti nedeniyle ülkemizde sevilerek tüketilen tatlı su balığıdır.
Türkiye’nin büyük baraj göllerinden birisi olan Keban Barajı’nın içinde bulunduğu
Elazığ, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat Havzasında yer alan bir ili olup oldukça önemli
su ürünleri potansiyeline sahiptir. Fakat, bölgedeki mevcut yetiştiricilik ve avcılık faaliyetleri
yakın zamana kadar oldukça sınırlı seviyelerde kalmış olup ancak, 2010 yılından itibaren
faaliyete geçirilmiş irili ufaklı alabalık işletmeleri ile su ürünleri alanında ilerlemeler
kaydetmiştir.
Elazığ da bulunan 162 tane alabalık işletmesinin toplam kapasitesi 32.580 ton olup;
2013 yılı itibariyle yapılan reel üretim miktarı 14.250 tondur. Yıllık 10.000 ton üretim
15 | U ğ u r A Y D I N , A z i m e K Ü Ç Ü K G Ü L
kapasitesine sahip olan Keban Alabalık A.Ş., 2013 yılında 6.000 tonluk bir üretim kapasitesine
sahip olup, işletmeye ait kuluçkahane, işleme ve paketleme tesisi bulunmaktadır. Ayrıca, üretip
yetiştirdiği balıkların yaklaşık % 80’ini yurt dışına ihraç etme potansiyeline sahiptir. Elazığ
bölgesindeki yetiştiricilik ruhsatına göre yıllık 3.800 ton üretim kapasitesine sahip büyük çaplı
yetiştiricilik işletmelerden bir diğeri olan Baysallar Balık A.Ş. reel üretim kapasitesi olarak
yıllık 1.200 ton bir üretim gerçekleştirmektedir. İşletme kendi kendine yetebilme politikasını
güderek şuan da sektörün öncü firmaların biri haline gelmiştir. Ortadoğu GEF Su Ürünleri Ltd.
Şti, 2012 yılında faaliyetlerine başlamış olup 500 ton üretim kapasitesine sahiptir. Yıllık reel
üretim miktarı 500 tondur. Büyük kapasiteli yetiştiricilik şirketlerinden biri olan Emtia Su
Ürünleri Ltd. Şti. 2012 yılında faaliyete başlamış olup toplam üretim ruhsatı yıllık 250 tondur.
2013 kayıtlarına göre ise yıllık reel üretim miktarı 90 tondur.
Bir işletme için hayati önem taşıyan ve rutin olarak izlenmesi gereken bağımlı
(mortalite oranı, büyüme parametre değerleri vb.) ve bağımsız değişkenlerin (sudaki nitrit,
nitrat, amonyum, sıcaklık, pH, nem vb.) kayıt altına alınması, bir işletmenin hem kuruluşundan
günümüze hemde herhangi bir sorunun daha kısa sürede saptanması açısından önem arz
etmektedir. Bu çalışmada, üretim miktarı ve kapasitesi en büyük olan Elazığ da bulunan dört
balık çiftliği bağımsız ve bağımlı değişkenler yönünden incelenmiş veriler aylık olarak kayıt
altına alınmıştır. Çalışma sonunda bağımlı değişkenlerin bağımsız değişkenler üzerindeki
etkileri saptanmıştır.
Materyal ve Yöntem
Doğu Anadolu Bölgesindeki mevcut su ürünleri yetiştiricilik tesisleri hakkında ön
bilgiler daha evvel yapılan ön çalışmalar neticesinde her ilin Tarım İl Müdürlüklerinden temin
edilmiştir. Bu verilere dayanarak Elazığ ilinde 4 işletme (Keban Alabalık A.Ş, Baysallar Balık
A.Ş, Ortadoğu GEF Su Ürünleri Ltd.Şti, Emtia Su Ürünleri Ltd.Şti) kapasite olarak diğer
işletmelerden daha fazla olup faal olarak üretime devam ettiği saptanmıştır. Çalışmada seçilen
işletmelerin teknik ve yapısal durumlarını belirlenmiş ve gerekli bilgiler temin ediliştir. Bu
bilgilere, işletmenin sahip veya çalışanları ile her ayın sonunda yüz yüze görüşme yapılarak
ulaşılmış ve bu veri akışı aylık olarak (toplam 12 ay) sağlanmıştır. İşletmelerde özellikle
bağımlı ve bağımsız değişkenler hakkında veriler elde edilerek raporlanmıştır.
Araştırma Bulguları ve Tartışma
Keban Alabalık A.Ş.
Bağımlı değişkenler açsından, ilk araştırma istasyonu olarak değerlendirilen Keban
Alabalık A.Ş.’ye ait mortalite verileri 12 aylık izlenme peryodu sonrası toplam olarak % 28
Elazığ Bölgesi Alabalık İşletmelerinde Merkezi Kayıt Sistemi | 16
olarak bulunmuştur. Özellikle havaların ısınmasıyla beraber (7. ve 8. aylar) mortalite
oranlarında rahatsızlık vermeyecek boyutlarda artışlar gözlenmiştir (Tablo 1). İşletmede hastalık
tablosu genel olarak kış aylarında ortaya çıkmış; 2. ay Furunculosis, 12. ay ise Yersinia
enfeksiyonları gözlenmiştir. Kullanılan antibiyotik tedavisi sonrası mortalite oranları normal
seyrinde devam etmiştir (Tablo 1). Yem tüketiminin fazla olduğu gözlenmiştir (Tablo 1).
Su sıcaklığı 9-24 oC, oksijen değerleri ise 6,9-8,2 ppm aralığında değişimler göstermiştir
(Tablo 1). Büyük kapasiteli bir işletme olan Keban Alabalık A.Ş., sahip olduğu teknolojik araçgereçler ile (boylama makinesi, fısh pomp, katamaran, yem silosu, fiber tekneler, jeneratörler,
20 m çaplı büyük kafesler, aşı makinesi vb.) boylama, yemleme, yavru satışı, aşılama gibi iş
gücü gerektiren ve bu işlemler sırasında oluşabilecek stres, hastalık gibi sorunları minimum
düzeyde tutmuştur.
Tablo 1. Keban Alabalık A.Ş. Mortalite ve Yem Değerlendirme Oranları ve Hastalık Tablosu
Ay
MO
(%)
YDO (Kg
yem/Kg Balık)
S (oC) / O
(ppm)
1
1
1.3
7,6 / 7,5
2
1
1.3
7,7 / 7,8
3
1,5
1.25
9 / 8,2
4
2
0.95
14 / 8
5
2,5
1.02
18 / 8,1
6
3
1.10
23 / 7,1
7
4
1.15
11 / 7,3
8
4
1.17
12 / 7,1
9
3
1.10
24 / 6,9
10
2,5
1.09
18 / 7,5
11
2
0.9
14 / 7,9
12
1,5
0.95
10 / 8,1
Top
28
1,10
HT
UT (100 Kg canlı ağırlık/Gram)
Furunculosis
Tribressen (15 gr)+Oksitetrasiklin (15
gr)+ Neomisin (10 gr)
Yersinia
Eritromisin (15 gr) + Enroflaksesin (15
gr)
MO: Mortalite oranı, YDO: Yem değerlendirme oranı, S: Su sıcaklığı, O: Oksijen, HT: Hastalık tablosu,
UT: Uygulanan tedavi
17 | U ğ u r A Y D I N , A z i m e K Ü Ç Ü K G Ü L
Baysallar Balık A.Ş
Bir diğer araştırma istasyonu olan Baysallar Balık A.Ş.’ye ait mortalite verileri
12 aylık değerlendirme ile toplamda % 10,4 olarak kaydedilmiştir. 7. ve 8. aylarda
mortalite oranlarında artışlar gözlense de bu artışlar istatistiksel olarak önemli düzeyleri
göstermemiştir (Tablo 2). Bir yılsonunda yem değerlendirme oranlarının en fazla kış
aylarında gözlendiği saptanmıştır (Tablo 2). İşletmede hastalık tablosu genel olarak kış
aylarında ortaya çıkmış; 2. ay Soğuk Su Vibriosisi, 6. ve 7. ayda Streptococcus ve 11.
ayda ise Saprolegniasis hastalıkları gözlenmiştir. Kullanılan antibiyotik tedavisi sonrası
mortalite oranlarında iyileşmeler gözlenmiştir (Tablo 2).
12 ay boyunca izlenen su parametreleri; su sıcaklığı 6,5-28 oC, oksijen değerleri
ise 7,5-9,2 ppm aralığında değişmiştir (Tablo 2). Büyük kapasiteli bir işletme olan
Baysallar Balık A.Ş.’de bir işletme için ihtiyaç duyulan tüm ekipmana sahip olduğu
bildirilmiştir.
Tablo 2. Baysallar Balık A.Ş. Mortalite ve Yem Değerlendirme Oranları ve Hastalık Tablosu
HT
UT (100 Kg canlı ağırlık/Gram)
Soğuk Su
Vibriosisi
Florfenikol (10 gr)
22 / 7,9
Streptococcus
Eritromisin (15 gr) +
Enroflaksesin (15 gr) + Vitamin
(20 gr)
7
25 / 7,5
Streptococcus
Eritromisin (15 gr) +
Enroflaksesin (15 gr) + Vitamin
(20 gr)
8
28 / 7,6
Saprolegniasis
Oksitetrasiklin (Banyo)
Ay
MO
(%)
YDO (Kg
yem/Kg Balık)
S (oC) / O (ppm)
1
5
1,3
6,5 / 9
2
6
1,21
7 / 8,8
3
8
1,18
10 / 8,5
4
10
1,03
14 / 8,3
5
12
0,89
18 / 8
6
20
1,01
9
15
0,99
24 / 7,9
10
12
0,95
18 / 8,6
11
8
1
14 / 8,8
Elazığ Bölgesi Alabalık İşletmelerinde Merkezi Kayıt Sistemi | 18
12
8
1,08
Top
10,4
1,06
10 / 9,2
MO: Mortalite oranı, YDO: Yem değerlendirme oranı, S: Su sıcaklığı, O: Oksijen, HT: Hastalık tablosu,
UT: Uygulanan tedavi
Ortadoğu GEF Su Ürünleri Ltd. Şti.
Araştırma istasyonu olarak değerlendirilen Ortadoğu GEF Su Ürünleri
Ltd.Şti.’ye ait mortalite verileri 12 aylık izlenme peryodu sonrası toplam olarak % 13,3
olarak bulunmuştur. Özellikle havaların ısınmasıyla beraber (7. ve 8. aylar) mortalite
oranlarında rahatsızlık vermeyecek boyutlarda artışlar gözlenmiştir (Tablo 3). Bir yıllık
değerlendirme sonrası elde edilen büyüme oranları her ay sonunda yem değerlendirme
oranları izlenerek saptanmıştır. İşletmede hastalık tablosu genel olarak kış aylarında
ortaya çıkmıştır (Tablo 3). Su sıcaklığı 6,1-28 oC, oksijen değerleri ise 7,3-8,5 ppm
aralığında değişimler göstermiştir (Tablo 3).
Tablo 3. Ortadoğu Gef Su Ürünleri Ltd.Şti. Mortalite ve Yem Değerlendirme Oranları ve Hastalık
Tablosu
Ay
MO (%)
YDO (Kg
S (oC) / O (ppm)
HT
yem/Kg Balık)
1
7
1,38
UT (100 Kg canlı
ağırlık/Gram)
6,3 / 7,3
Soğuk Su
Florfenikol (12 Gr)
Vibriosisi
2
6
1,3
6,1 / 7,4
Yersinia
Tribressen (10 Gr) +
Oksitetrasiklin (15 Gr) +
Vitamin (20 Gr)
3
9
1,25
6,9 / 7,9
4
15
1,17
10 / 8,1
5
20
1,18
18 / 8,3
19 | U ğ u r A Y D I N , A z i m e K Ü Ç Ü K G Ü L
6
25
1,2
23 / 7,8
Streptococcus
Eritromisin (15 Gr) +
Enroflaksesin (15 Gr) +
Vitamin (20 Gr)
7
27 / 7,6
8
28 / 7,8
9
1,10
23 / 8,2
10
10
1,08
17 / 8,5
11
8
1,15
14 / 8,1
12
7
1,2
10 / 7,8
Saprolegniasis
Oksitetrasiklin Banyosu ( 1
Ton Suya 50 Gr)
Top
13.3
1,2
MO: Mortalite oranı, YDO: Yem değerlendirme oranı, S: Su sıcaklığı, O: Oksijen, HT: Hastalık tablosu,
UT: Uygulanan tedavi
Emtia Su Ürünleri Ltd. Şti.
Araştırma istasyonu olarak değerlendirilen Emtia Su Ürünleri Ltd.Şti.’ye ait
mortalite verileri 6 aylık izlenme peryodu sonrası toplam olarak % 3,83 olarak
bulunmuştur. Özellikle havaların ısınmasıyla beraber (7. ve 8. aylar) mortalite
oranlarında rahatsızlık vermeyecek boyutlarda artışlar gözlenmiştir (Tablo 4). Kış
aylarında yem tüketiminin fazla olduğu gözlenmiştir (Tablo 4). İşletmede hastalık
tablosu genel olarak kış aylarında ortaya çıkmış olup, antibiyotik tedavisi sonrası
mortalite oranları normal seyrinde devam etmiştir (Tablo 4).
Su sıcaklığı 6,1-28 oC, oksijen değerleri ise 7,3-8,5 ppm aralığında değişimler
göstermiştir (Tablo 4). Büyük kapasiteli bir işletme olan Baysallar Balık A.Ş., sahip
olduğu teknolojik araç-gereçler ile (boylama makinesi, fısh pomp, saç tekne, fiber
tekne, jeneratör, 16 m çaplı büyük kafesler, vb.) boylama, yemleme, gibi iş gücü
gerektiren ve bu işlemler sırasında oluşabilecek stres, hastalık gibi sorunları minimum
düzeyde tutmuştur.
Elazığ Bölgesi Alabalık İşletmelerinde Merkezi Kayıt Sistemi | 20
Tablo 4. Emtia Su Ürünleri Ltd.Şti. Mortalite ve Yem Değerlendirme Oranları ve Hastalık Tablosu
Ay
MO (%)
YDO (Kg
S (oC) / O (ppm)
HT
UT (100 Kg canlı ağırlık/Gram)
6,3 / 7,3
Soğuk Su
Florfenikol (12 Gr)
yem/Kg Balık)
1
3
0,85
Vibriosisi
2
2
0,89
6,1 / 7,4
Yersinia
Tribressen (10 Gr) +
Oksitetrasiklin (15 Gr) +
Vitamin (20 Gr)
3
3
0,96
6,9 / 7,9
4
10 / 8,1
5
18 / 8,3
6
23 / 7,8
7
27 / 7,6
8
28 / 7,8
9
23 / 8,2
10
7
0,87
17 / 8,5
11
5
0,95
14 / 8,1
12
3
1,03
10 / 7,8
Top
3,83
0,92
MO: Mortalite oranı, YDO: Yem değerlendirme oranı, S: Su sıcaklığı, O: Oksijen, HT: Hastalık tablosu,
UT: Uygulanan tedavi
21 | U ğ u r A Y D I N , A z i m e K Ü Ç Ü K G Ü L
Alabalık yetiştiriciliğinde gerekli olan çözünmüş oksijen miktarı 6– 7 mg/L
olmalıdır (Egemen ve Sunlu, 1999; Edmondson, 1991). Araştırma istasyonu olarak
seçilen Elazığ iline bağlı dört işletmede yıl boyunca elde edilen çözünmüş oksijen
miktarları bu değerlerin üzerinde (Ort. 7,3-8,6 ppm) olması nedeniyle bölge alabalık
yetiştiriciliği için uygun olduğu söylenebilir. Söz konuşu alabalık çiftliklerinde su
sıcaklığı Ort. 6,1-27 oC arasında değişmiştir. Sıcaklık yaz aylarında artmaya başlamış,
en yüksek Temmuz ayında en düşük Ocak ayında kaydedilmiştir. Sıcaklık bakımından
herhangi bir termal kirlenme söz konusu olmayıp, sadece mevsimsel olarak değişim
göstermektedir.
Yersinia ruckeri’nin neden olduğu Yersiniosis gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliği
yapılan tesislerde yüksek mortalite ile seyreden ve ciddi ekonomik kayıplara neden olan
bir hastalıktır (Ewing ve ark., 1978). Flavobacterium sp. suyun mikrobiyal florasında ve
balıkların barsak ve solungaçlarında normal Elazığ’daki Gökkuşağı Alabalığı
(Oncorhynchus
mykiss)
İşletmelerinin
Bakteriyel
Yönden
İncelenmesi
olarak
bulunabilen predominat bir hastalık etkenidir (Sarıeyyüpoğlu, 1984; Sarıeyyüpoğlu,
1987; Zorrilla ve ark., 2003). Her iki bakteriye de hem deniz (Balebona ve ark., 1998;
Zorrilla ve ark., 2003) ve hem de tatlı su balıklarında (Balta, 1997; İspir ve ark., 2004)
rastlamak mümkündür. Yapılan bu çalışmada da söz konusu işletmelerde Yersinia,
Soğuk Su Vibriosisi, Streptokok enfeksiyonlarına rastlanmış mortalite verileri en fazla
% 20 olarak gözlenmiştir. Kullanılan antibiyotik tedavisi ile bu enfeksiyonların önüne
geçilmeye çalışılmış ve hastalık tablosu büyük ölçüde minimize edilmiştir. Bunun
yanında bağımsız değişkenler olarak değerlendirilen yeterli sayıda işletmelerin
bünyelerinde mevcut olan ekipman-araç-gereçlerin amaca yönelik kullanımlarında
(boylama, tartım, sağım, transfer vb.) azami dikkat, hijyen koşullarına gösterilen
hassasiyette etkili olmuştur.
Elazığ Bölgesi Alabalık İşletmelerinde Merkezi Kayıt Sistemi | 22
Kaynaklar
Arda, M., Seçer, S., Sarıeyyüpoğlu, M. (2002). Balık Hastalıkları. Medisan, Ankara,
51– 57 s.
Balebona, M. C., Zorrilla, I., Morinigo, M. A., Borrego, J. J. (1998). Survey of Bacterial
Pathogies Affecting Farmed Gilthead Sea Bream (Sparus aurata) in
Southwestern Spain 1990 To 1996. Aquaculture. 166: 19 – 35.
Balta, F. (1997). Kültürü Yapılan Alabalıklarda (Oncorhynchus mykiss) Görülen
Flexibacter psychrophila Enfeksiyonu, 641 – 648. IX. Ulusal Su Ürünleri
Sempozyumu, Eğirdir/Isparta.
Egemen, Ö., Sunlu, U. (1996). Su Kalitesi. 2. Baskı, Ege Üniversitesi Basımevi, Izmir.
Ewing, E. W., Ross, A.J., Brenner, D. J. And Fanning, G. R. (1978). Yersinia ruckeri
Sp. The Redmouth (RM) Bacterium. International Journal of Bacteriology. 28:
37 – 44.
İspir, Ü., Şeker, E., Sağlam, N., Dörücü, M. (2004). Doğu Anadolu Bölgesinde Bazı
Gökkuşağı
alabalığı
(Oncorhynchus
mykiss)
İşletmelerinde
görülen
Flavobacterium psychrophilum Enfeksiyonunun Araştırılması. F. Ü. Fen ve
Müh. Bil. Derg. 16 (4): 718-724.
Sarıeyyüpoğlu, M. (1984). Gökkuşağı Alabalıklarında (S. gairdneri) Mide – Barsak
Bakteriyel Florasının Aerobik Yönden İncelenmesi. Doğa Bilim Dergisi. 8 (3):
281 – 287.
Sarıeyyüpoğlu, M. (1987). Gökkuşağı Alası (S. gairdneri) Yumurta ve Spermlerinin
Bakteriyel Yönden İncelenmesi. Doğa Tu Zooloji. 12 (1): 110 – 113.
Zorrilla, I., M. Chabrillon, M., Arijo, S., Diaz – Rosales, P., Martinez – Manzaranez, E.,
Balebona, M. C., Morinigo, M. A. (2003). Bacteria Recovered from Diseased
Cultured Gilthead Sea Bream (Sparus aurata) in Southwestern Spain.
Aquaculture. 218: 11 – 20.