Kanalizasyon Şebekesi

Kanalizasyon Şebekesi
ÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon
Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN
http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/
Kanalizasyon Şebekesi
Kullanılmış sular, kanalizasyon şebekesi ile
atıksu arıtma tesisine (AAT) götürülür.
Kanal şebekesi en kısa olacak şekilde
tasarlanmalıdır.
Kanalın içindeki atıksuyun, arazinin eğimi
dikkate alınarak mümkün olduğunca yer
çekimi etkisiyle akacağı şekilde tasarım
yapılmalıdır.
Atıksu Kanalları
Bodrum katlarından daha düşük seviyede
olmalıdır.
İçme suyu borularından en az 30 cm
aşağıda bulunmalıdır.
Trafiğin oluşturacağı basınç ve don etkisi de
dikkate alınmalıdır.
Atıksu Kanalları
http://sadikbilgin.com/media/resimler/3d/kanalizasyon3.jpg
Boru İç Sırt Derinliği
Atıksu kanalları
döşenirken doğalgaz,
telefon ve diğer
iletişim hatlarının
konumlarına dikkat
edilmelidir.
Bu hatlar yoksa (ve
döşenmeyecekse)
minimum boru iç sırt
derinliği 1 m aksi halde
1.6-1.7 m olmalıdır.
Şevli
Hendek Kesitleri
İksalı
http://www.ankisoft.com/sss/dk-003.jpg
http://www.ankisoft.com/sss/dk-004.jpg
Baca Türleri
Bacalar içine insanların rahatlıkla girip
çalışabileceği genişlikte inşa edilmelidir.
Baca türleri:
Muayene bacaları
Yıkama bacaları
Düşülü (şütlü) bacalar
Parsel bacaları
http://www.mgeunderground.com/wp-content/uploads/2011/01/080701-Victor-andSean-installing-new-sewer-manhole.jpg
Muayene Bacaları
Akımın kontrol edilmesi, kanalların temizlenmesi,
bakımı, ve havalandırması (anaerobik şartların
oluşmaması) için inşa edilirler.
Yerleri:
kanalların başına
kavşak noktalarına
eğim ve kesitin değiştiği yerlere
maksimum baca aralığı bitişine
yerleştirilirler.
Maksimum Baca Aralıkları
(İller Bankası)
Ø ÇAP (mm)
MAKSİMUM BACA ARALIĞI (m)
200
60
300
60
400
70
500
70
600
70
800
80
1000
100
1200
125
1400
150
1600
150
2000
150
3000
150
Düşülü (Şütlü) Bacalar
Eğimin fazla olduğu ve maksimum hızın
aşılmasının istenmediği yerlerde düşülü
(şütlü) bacalar kullanılır.
Amaç, eğimin azaltılması ve hızın
düşürülmesidir.
Maksimum hız = 3 m/s
Düşü yüksekliği < 2m
Düşü yüksekliği (istisnai durum) < 4m
Düşülü (Şütlü) Bacalar
http://www.arca53.dsl.pipex.com/index_files/drain7.htm
Eğim
L (Bacalar arası mesafe)
Zemin kotu -1 (m)
Akar kot #1 (m)
Akar kot #2 (m)
Eğim = (Akar kot#1 – Akar kot#2) / L
Boru Eğimleri
(İller Bankası)
Ø ÇAP
(mm)
MİNİMUM
EĞİM
MİNİMUM
İST. EĞİM
MAKSİMUM
EĞİM
MAKSİMUM
İST. EĞİM
200
300
-
7
5
300
500
-
7
7
400
600
900
25
15
500
800
1000
25
15
600
1000
1500
25
15
800
1200
1800
50
-
1000
2000
2500
75
-
1200
2050
2500
75
-
1400
2100
2500
75
-
1600
2150
2500
75
-
2000
2250
2500
75
-
3000
2500
2500
75
-
Yıkama Bacaları
Kanallarda atıksu hızının minimum hızdan
daha düşük olduğu veya derinliğin çok az
olduğu (< 2 cm) ve katı maddelerin
çökelmesi sonucunda tıkanmaların oluştuğu
durumlarda yıkama bacaları kullanılır.
Atıksu kanallarında minimum hız 0.5-0.6
m/s olmalıdır.
Parsel Bacaları
Binaların atıksularını toplayan bacalardır.
Boru hattı ile atıksular parsel bacasından
kanalizasyon hattına bağlanır.
Minimum eğim = 1/100
Maksimum eğim = 1/15
Doluluk Oranları
Ø ÇAP
(mm)
Maksimum Doluluk
Oranı (%)
200
40
300
50
400
60
500
60
600
60
800
60
1000
70
1200
70
1400
80
1600
80
2000
80
3000
80
Doluluk Oranları
Katı maddelerin borularda çökelmemesi için
minimum doluluk oranı boru çapının en az
%10’u kadar olmalıdır.
Atıksu ve yağmursuyu kanallarının tam dolu
olmadan kullanılmasının sebepleri:
Pik debilerin taşınabilmesi
Gelecekteki nüfusa da hizmet verebilmek
İller Bankası Kriterleri
Ø ÇAP
(mm)
MİN.
EĞİM
MİN. İST.
EĞİM
MAKS.
EĞİM
MAKS. İST.
EĞİM
DOLULUK
ORANI (%)
MAKS. BACA
ARALIĞI (m)
200
300
-
7
5
40
60
300
500
-
7
7
50
60
400
600
900
25
15
60
70
500
800
1000
25
15
60
70
600
1000
1500
25
15
60
70
800
1200
1800
50
-
60
80
1000
2000
2500
75
-
70
100
1200
2050
2500
75
-
70
125
1400
2100
2500
75
-
80
150
1600
2150
2500
75
-
80
150
2000
2250
2500
75
-
80
150
3000
2500
2500
75
-
80
150
Kanalizasyon Şebekesi
Kanalizasyon Şebekesi
Bacaların Numaralandırılması (1)
Bacaların Numaralandırılması (2)
Kanalın Hizmet Alanı
Kanalın boyutlandırılması için kanalın hizmet
alanının belirlenmesi gerekir.
Kanalın hizmet alanının belirlemek için boru
hatlarının kesiştiği bacalardan açıortaylar çizilir
(kesikli çizgi ile) ve bu doğrular kesiştirilir.
Oluşan üçgen veya yamuk alanları hektar
cinsinden ölçülür. (1 ha=104 m2)
Ölçülen alan, nüfus yoğunluğu ve kişi başı atıksu
oluşum debisi ile çarpılarak kanalın taşıyacağı
atıksu debisi belirlenir.
Kanalın Hizmet Alanı
Yağmursuyu Şebekesi
Kanalizasyon & Yağmursuyu Şebekesi
Atıksu Kanallarını Çiziniz ve
Bacaları Numaralandırınız
http://www.brighthubengineering.com/hydraulics-civil-engineering/
87880-storm-water-sewer-design-calculations/
Projelendirme
İmar planı temin edilir.
35 yıllık nüfus projeksiyonu yapılır.
Varsa mevcut kanalizasyon şebekesinin bilgileri
temin edilir.
Yerleşim yerlerinde (I. kademe) saha çalışması ile
zemin kotları okunur.
Daha sonradan imara açılacak bölgelerdeki (II.
kademe) zemin kotları haritadan okunur.
Hesaplanan atıksu debileri ve zemin kotları bilgileri
ile bacalar ve borular yerleştirilerek çaplar ve
doluluk oranları hesaplanır.
Kanalizasyon Boru Malzemeleri
Beton
Betonarme
Dökme demir
Asbestli çimento
Çelik
PVC
PE
PP
İller Bankası:
600 mm ye kadar
beton, 600 mm ve
üzerindeki borular
betonarme.
Boru malzemesinin
önemi: kullanılan
malzemeye göre
hidrolik hesaplarda
akış katsayısı değişir!