2009 Yılı - Hatay İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Transkript
2009 Yılı - Hatay İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
A COĞRAFĠ KAPSAM A.1. GĠRĠġ Akdeniz Bölgesinde yer alan Hatay Ġlinin yüzölçümü 5403 km2dir ve il arazisi 350 52‘ ile 370 04‘ kuzey enlemleri, 350 40‘ ile 360 35‘ doğu boylamları arasında yer alır. Hatay ili doğusunda ve güneyinde Suriye, kuzeydoğusunda Gaziantep, kuzey ve kuzey batısında Osmaniye ve Adana, batısında ise Akdeniz ile çevrilmiĢtir. Hatay Türkiye‘nin en eski Atçana Harabeleri yerleĢim yerlerinden biridir. AraĢtırmacılar, eldeki bilgilere göre yörenin iskan tarihinin M.Ö. yüzbinli yıllara rastlayan orta paleolitik döneme kadar uzandığını ifade etmekte, bunun 2,5 milyon yıl öncesine kadar uzanabileceğini belirtmektedirler. 1954-1966 yılları arasında Altınözü, ġenköy, Antakya ve Çevlik‘te yapılan araĢtırmalarda elde edilen ve M.Ö. 100000-40000 yılları arasında tarihlenen bulgular orta paleolitik dönem özellikleri taĢımaktadır. Yine Yayladağı-KıĢlak civarında ve Çevlik-Kanal mağarasında, M.Ö. 4000011000 yılları arasında tarihlenen üst paleolitik döneme ait araçlar ve insan kalıntılarında Homo Sapiens Çevlikensis‘ten kalma kemikler bulunmuĢtur. Bu mağaralarda insan yaĢayıĢının Milattan sonraki yıllara kadar sürdüğü tahmin edilmektedir. Antakya, tarih boyunca depremlerle en çok yıkılmıĢ Ģehirlerden biridir. Bilinen önemli depremler M.Ö.148, 130, 83-90 arası, M.S. 35,37 ve 41-45 arası, 115, 341, 365, 396, 458, 526, 528 ve 531-534 arası, 532, 551, 557, 588, 589 yıllarında meydana gelmiĢtir. Bunlardan en Ģiddetli ve en çok can kaybına yol açanı, 29 Mayıs 526 akĢamı meydana gelen depremdir. Bu 19. yy.da Antakya. Köprü Kapısı, Ģehir ve depremde 250.000 kiĢi ölmüĢ ve surlar ( Gravür, Bartlett ) Antakya ile birlikte Defne ve Seleukia Pieria de yerle bir olmuĢtur. 528 yılında meydana gelen deprem de en az önceki kadar Ģiddetliydi, ama can kaybı daha az oldu. 14 Kasım 1918 günü Fransızlar karaya yeni birlikler çıkararak önce Ġskenderun‘u, 15 Kasım 1918 günüde Belen‘i iĢgal ettiler. 7 Aralık 1918 günü Ġskenderun‘dan gelen bir Fransız birliği Antakya‘yı iĢgal etti ve ―Arap Hükümeti‖ adıyla sürdürülmekte olan Faysalcı yönetime son verdi. Habib Neccar Camii önünde Fransız tankı ve askerler -1- Hatay Devlet Bayrağı Hatay Millet Meclisi'nin ilk toplantısını yaptığı Gündüz Sineması 2 Eylül 1938 günü Hatay Devleti‘nin kuruluĢ günüdür.Hatay Devleti Millet Meclisi o gün Antakya‘da Gündüz Sineması‘nda toplandı. Meclis BaĢkanlığına Abdulgani Türkmen, Devlet Reisliğine Tayfur Sökmen seçildi. Milletler Cemiyeti belgelerinde ―Ġskenderun Sancağı‖ olarak yer alan devletin adı ―Hatay‖ olarak kabul edildi. Hatay Millet Meclisi Reisi Abdulgani TÜRKMEN Hatay Devlet Reisi TAYFUR SÖKMEN 23 Temmuz 1939 sabahı Hatay‘da kalan son Fransız kıtası kıĢladan saat 07:30‘da çıktı. Türk ve Fransız birliklerinin birlikte katıldıkları törende 07:45‘de KıĢladaki Fransız bayrağı indirildi ve hemen yerine Ġstiklal MarĢı eĢliğinde Türk Bayrağı çekildi. Bu sonuç, töreni izleyen mahĢeri kalabalık tarafından coĢkunca alkıĢlandı. Hatay‘ın anayurda katılma iĢlemleri tamamlanmıĢtı. Bu mutlu olay Ģehirde ve tüm Hatay‘da Ģenliklerle kutlandı. -2- Yakın Tarihte Gezintiler 1940 yılında yapılmaya baĢlanan ve Türk- Ġngiliz iĢbirliği ile yapılan Ġskenderun iskelesi 8 Ocak 1945 günü törenle hizmete açıldı. Ağustos 1945‘te Fatikli köyü merkez olmak üzere,‖Altınözü‖ adıyla yeni bir ilçe kuruldu. Aynı yılın Kasım ayında Asi nehrinin yatağında tarama, derinleĢtirme çalıĢmalarına baĢlandı. Ġskenderun hava meydanı Nisan 1946‘da uçak seferlerine açıldı. Yolcu taĢıyan ilk uçak 1 Mayıs 1946 günü kalktı. Her gün Adana ve Ġstanbul‘a karĢılıklı uçak seferleri vardı. 2 Ocak 1948 tarihinde Süveydiye bucağı ―Samandağ‖ adını alarak ilçe oldu. 1960 yılı ortalarında Ġskenderun‘da Hatay‘ın ilk radyo istasyonu kuruldu ve iki yıl yayın yaptıktan sonra Kasım 1962‘de kapandı. Ġskenderun-Batman petrol boru hattı 4 Ocak 1967‘de hizmete açıldı. Antakya‘da Asi nehri üzerinde bulunan ve Ģehrin iki yakasını birbirine bağlayan tarihi köprünün yıkım çalıĢmaları Nisan 1970‘te baĢladı. Yeni köprünün yapımına da birlikte baĢlanmıĢtı. Yeni köprü (Ata Köprüsü) Aralık 1970 sonunda tamamlandı ve 13 Ocak 1971 günü törensiz hizmete açıldı. Yapımına 1969 yılında baĢlanan Ġskenderun Demir Çelik Fabrikası 28 Aralık 1975 günü hizmete açıldı. Erzin 1988 yılında Dörtyol‘dan ayrılarak ilçe oldu. Belen 1990 yılında Ġskenderun‘dan, Kumlu aynı yıl Reyhanlı‘dan ayrılarak ilçe oldu. 1992 yılında Mustafa Kemal Üniversitesi kuruldu. TRT tarafından kurulan Hatay Ġl Radyosu 20 Nisan 1995 günü hizmete açıldı. Hatay Havaalanı yapımı Kasım 2007‘de tamamlanmıĢtır. -3- A.2.ĠL VE ĠLÇE SINIRLARI Hatay Ġl Haritası HARĠTA 1: -4- A.3.ĠLĠN COĞRAFĠ DURUMU Akdeniz Bölgesinde yer alan Hatay Ġlinin yüzölçümü 5403 km2dir ve il arazisi 350 52‘ ile 370 04‘ kuzey enlemleri, 350 40‘ ile 360 35‘ doğu boylamları arasında yer alır. Hatay ili doğusunda ve güneyinde Suriye, kuzeydoğusunda Gaziantep, kuzey ve kuzey batısında Osmaniye ve Adana, batısında ise Akdeniz ile çevrilmiĢtir. HARĠTA 2: -5- A.4. ĠLĠN TOPOGRAFYASI VE JEOMORFOLOJĠK DURUMU Hatay Ġl toprakları;kıyı dağları,çöküntü alanları ve kıyı ovalarından oluĢmuĢtur.Kuzeyden Amonos Dağları‘nın uzantıları ve Islahiye Çöüküntüsü,doğudan Suriye tektoniğinin fazla yüksek olmayan platoları ve batıda Akdeniz ile çevrilmiĢtir. AĢağı Asi Vadisi‘nin baĢlangıcında kurulan Ġl Merkezi‘nin denizden yüksekliği yaklaĢık 85 m dir.KahramanmaraĢ‘ta baĢlayan çöküntü alanları ;güneye doğru önce Amik Ovası‘nı ,sonra Suriye‘de Gob Çukurluğu‘nu ,Lübnan ve Antilübnan Dağları arasındaki El Bekaa Vadisi‘ni oluĢturur.Akabe Körfezi‘nden kuzeye doğru sokulan büyük çöküntünün kuzey ucunu oluĢturan Hatay Grabeni önceleri kapalı bir havzaydı.Çöküntü oluğunun sularını toplayan Asi Irmağı bu kapalı havzaya boĢalıyordu.Asi Irmağı,sonraları Amonos Dağları ile Kel Dağ arasında bir yatak oluĢturarak havzayı Akdeniz ile birleĢtirdi. Ġldeki dağlar : Güneydoğu Toroslar‘ın baĢlangıcını oluĢturur.KuzeydoğuGüneybatı doğrultusunda uzanan bu dağlar,Hatay‘daki çöküntü düzlüklerini doğudan,batıdan ve güneyden sınırlar,Toroslar‘ın uzantılarını oluĢturan dağlar,ilin güneyinde Suriye tektoniğinin ana sıralarıyla iç içe girer.Hatay Ġli ,Amonos Dağları‘nın batı yamaçlarından kaynaklanan ve doğrudan Ġskenderun Körfezine dökülen küçük çay ve derelerin su toplama alanları dıĢta bırakılacak olursa,bütünüyle Asi Havzası içinde kalır. Asi Havzası : Havza, Anadolu'nun güneyinde Asi Nehri ile sularını Akdeniz'e boĢaltan alanı kapsamaktadır.Kuzeyde Amanos dağları, Doğu ve Güneyden Suriye sınırı ve batıdan Kösürük ve Kartal dağları ile Akdeniz tarafından kuĢatılmıĢtır.Havza alanı yaklaĢık olarak 764 978 hektardır. Havzanın Türkiye alanına oranı % 0,99 kadardır. Yıllık su potansiyeli 1,17x109m3 olarak hesaplanmıĢtır. Bu değer toplam su potansiyelinin yüzde 0,6 sını oluĢturmaktadır. Vadiler ve Ovalar : Amik Ovası : Yüksekliği 82 m olup batısından Amonos Dağları,Kuzeyden Karasu,doğudan Afrin Vadisi ve Güneyden de Asi Vadisi Keldağ Masifinin çıkıntılarınca çevrelenmiĢtir.Alanı 112.350 Hektar olan Amik Ovasında Akdeniz iklimi özellikleri görülmekte olup,yıllık yağıĢ ortalaması kuzey ve batısında 600-800 Dörtyol-Erzin-Payas Ovası Arsuz Ovası Samandağ Ovası Akarsular : Asi Nehri :Suriye'den doğan ve Lübnan Dağları'ndan inen akarsularla beslenen Asi Nehri'nin Türkiye sınırları içindeki uzunluğu yaklaĢık olarak 97 km dir. Kuzeye doğru 22 km boyunca Suriye ile sınırımızı çizdikten sonra, Amik Ovası'ndan yurda girer. GeniĢ bir yayla Antakya'yı geçer ve güneybatı yönünde ilerleyerek Samandağ'dan Akdeniz'e dökülür. Yolu üzerinde bulunan Amik Ovası bataklıklarla kaplıdır. Bu çevredeki suların kanallarla Asi Nehri'ne bağlanarak, bataklıkların kurutulması iĢi yıllardır sürdürülmektedir. Ovanın düzlüğü ve kotun elveriĢsizliği, çalıĢmaları zorlaĢtırmaktadır. Asi Nehri taĢkın dönemlerinde çok hızlı kabarıp, geniĢ alanları sular altında bıraktığı için bu adı almıĢtır. Kimim yıllarda tümüyle kurur. -6- Afrin Çayı :Gaziantep‘teki Saf Dağlarından doğar.Suriye topraklarına girer.Reyhanlı ilçesinin kuzeyinde Hatay Ġl Sınırlarına girer ve kurutulan Amik Gölünün yatağında Karasu ile birleĢir. Karasu : KahramanmaraĢ ilindeki Akçadağ ve Kartaldağ eteklerinden doğan Karasu,çeĢitli küçük derelerle birleĢip Emen Ovasının ortasındaki Karagöl‘e (Emen Gölü) dökülür. Göller : Hatay‘da büyük göl yoktur. Ancak, iç ve dıĢ turizm açısından değeri olan küçük göller vardır. Bunlar Bağlama, GölbaĢı ve YeniĢehir Gölleridir. Hatay Ġli Jeomorfoloji Haritası HARĠTA 3: -7- Hatay Ġli Jeoloji Haritası HARĠTA 4: -8- A.5. JEOLOJĠK YAPI VE STRATĠGRAFĠ Hatay il topraklarının ana çatısını Keldağ ve Amanos Dağları oluĢturur. Bu iki dağ sırası arasında Hatay çöküntü alanı uzanır. Bu arazinin jeolojik yapısını periotit serpantin ve gabro gibi yeĢil kütleler oluĢturur. Bunlar Keldağ ve Amanoz Dağları‘nda geniĢ alanlar kaplar. Amanos Dağları düzgün bir sıra olup bu sıranın temeli paleozoik kütleleri ile serpantinlerden oluĢmaktadır. Üstte ise kretase kalkerleri egemendir. Dağ sıralarının kuzeybatı yamaçlarında genç fayların etkisiyle ortaya çıkmıĢ dik basamaklar vardır. Hatay çöküntü alanı pliyosen sonlarında olmuĢtur. Bu alanın il merkezi ile Akdeniz arasında kalan bölümü pliyosende olmuĢ denizel Marn, kum, kum taĢı ve küçük taneli konglomeralarla kaplıdır. Dayanıksız serilerin altında genellikle üst kretase kalkerleriyle serpanitler bulunmaktadır. Bölgelerin diğer yapısal özelliklerini ovalarda izlenen faylar, kıvrımlar ve uyumsuzluklar oluĢturmaktadır. Ayrıca Haydar Dağı‘nda görülen Kuzeydoğu-Güneybatı doğrultulu normal faylar Haydar formasyonu diye isimlendirilen pliyosen yaĢlı birimleri etkilemekte olup bunların devamı alüvyon örtüsü nedeniyle izlenememektedir. Kretase YaĢlı Kayaçlar Doğudaki dağlık kısımda mostra veren ve yörede temeli oluĢturan kayaçlar Amanos Dağları‘nda çalıĢan araĢtırmacılar tarafından ―Ojjyolotik‖ olarak tamamlanmıĢtır. Ofiyolotik seri Amanos Dağları‘nda değiĢik türlerde mafik ve ultra mafik kayaçlar içermektedir. Gri- yeĢil, mavi parlak yüzeyli ve kaygan görünümlü serpantinler genellikle masif olup yer yer yapraklı gösterirler. Masif serpantiniler genellikle düzenli olmayıp akarsular tarafından vadiler oluĢturacak Ģekilde oyularak engebeli bir topogrofya oluĢturur. Ofiyolitik serinin kalınlığı bilinmemekte ve yerleĢim yaĢamın üst kresate olduğu kabul edilmektedir. Tersiyer YaĢlı Kayaçlar : Bal serpantinit ve kireçtaĢı az kuvars ve … çakılları içeren karbonat çimentolu iyi pekiĢmiĢ konglomera yer yer marn bantları ve merceklerinden oluĢmuĢ olan ve daha yaĢlı birimleri uyumsuzlukla örten bu birim ―Haydar Formasyonu‖ olarak isimlendirilmiĢtir. Çakılları iyi yuvarlanmıĢ olup boylanma kötüdür. Tabakalanma iyi geliĢmiĢ ve orta kalınlıktadır. Tabaka doğrultuları genellikle kuzeydoğu güneydoğu yönünde eğimi 8 ila 10 derece ile güneye doğru uzanır. -9- Ġskenderun ve Yakın Dolaylarının GenelleĢtirilmiĢ Stratigrafi Çizelgesi ( ölçeksiz) ġEKĠL 1: - 10 - Amonos Dağlarının YalınlaĢtırılmıĢ Jeolojik Haritası ( 1/500000 ölçekli haritadan ) HARĠTA 5: - 11 - A.5.1 Metamorfizma ve Mağmatizma Hatay Ġlinin Antakya-Ġskenderun asfaltının 18.kilometresinde Serinyol kasabasının doğusunda Amik Ovası, batısında ise topografya yükselmekte bazikintrüsif kayaçlardan (serpantin- gabro) ibarettir. Meskün sahaya doğru endezitik bazaltlara geçiĢ görülür. Bu mağmatik kayaçlar ile alüvyon saha arasında ince Ģerit halinde marn ve kireç taĢları yer alır. Bölgenin düzlük kısmı çakıl kum ve kil ardalanmasından meydana gelen alüvyondan oluĢmuĢtur. Antakya‘da ana zemin neojen yaĢlı marn ve kil tabakalarından oluĢmuĢtur. Tabakalr kuzeybatı doğrultusunda 20-25 derece güney batıya eğimlidir. Üzerlerinde bazı yerlerde 1-2m kalınlığında yamaç molozu dolgusu yer alır. A.5.2 Tektonik ve Paleocoğrafya Bölgede Mezozoik, Senozoik ve Kuvarterner yaĢlı çökeller ile miyosen yaĢlı çökel birimleri ile Kuvarterner yaĢlı alüvyonlar yer alır. YerleĢim yaĢı Kretase olan allaktan birim Kızıldağ Ofiyolit serisi ultrabazik ve bazik kayaç topluluıklarından oluĢur. Seri KDGB uzanımı 720 km2 lik bir alanı kapsar. Bu temel birim üzerinde ise volkana sedimentler oluĢan ve içerisinde değiĢik kayaçların bloklarını içeren karmaĢık seri yer alır. Mezozoik birimler üzerine yaĢlı kumtaĢı- killi kireçtaĢı, Eosen yaĢlı, kireçtaĢıkumlu kireçtaĢı- çörtlü kireçtaĢı, miosen yaĢlı, konglomera-kumtaĢı, kumtaĢı- killi kireçtaĢı- marn kiltaĢı, kumtaĢı –killi kireçtaĢı-marn kiltaĢı olarak temsil edilir. Kuvaterner ise alüvyonla temsil edilir. Ofiyolitik seri, üst monto ve okyanus kabuğu kökenli bazik ve ultrabazik kayaçlardan oluĢan Kızıldağ Ofiyolitleri ve ofiyolitin en üst seviyesini volkana sedimentlerden oluĢur. Ofiyolitler üzerine tektonik dokanakla gelen ve içerisinde volkana sedimetler ile bazik ve ultrabazik kayaç blokları ve değiĢik boyutlardaki kireçtaĢı bloklarından ile kırmızı renkli radyolaritler, bazalt bileĢimli volkanik kayaçlar ve tüflerden oluĢan karmaĢık seri inceleme alanında Anyakya güneyinde Yayladağı civarında geniĢ dağılım sunar. Kırmızı ve yeĢil rengi ile kolayca ayırt edilebilir. Konglomera heterojen bir konglomera olup çakılları iyi yuvarlaklaĢmıĢ ve çimentosu kalsiyum karbonattır. Bölgede yer alan Amanoz Dağları batıdan doğuya faylarla bloklaĢtırılmıĢtır. Bu faylar aynı zamanda ultrabaziklerin çıkıĢ yollarını oluĢturmaktadır. Amanosların doğu kenarı bir orojenik çöküntü havzasıdır. Güneyde K-G uzanımlı ultrabazik intrüzüyonları daha sonra (ĠB-KI) doğrultulu yönü takip ederek MaraĢ, GölbaĢı istikametinde uzanmaktadır. Karasu vadisi ve Amik ovası bu çöküntü havzasının güney kesimlerini oluĢturur. Çökmeler fliĢ tektoniğini meydana getiren harejetlerden ve mağmatik olaylardan sonra meydana gelmiĢtir. Orjenik zonda Kretaseden önce oluĢmaya baĢlayan faylar, Eosenden sonra Alpin hareketleriyle ve post- miyonsen çökmelerle büyümüĢlerdir. Bölgede yer alan genç bazalt akıntılarının fay hatları üzerinde bulunması tektonik olayları uzun jeolojik devirlerde devam ettiğini göstermektedir. - 12 - (A) COĞRAFĠ KAPSAM KAYNAK DSĠ. ġube Müdürlüğü Ġl Turizm Müdürlüğü Envanteri Hatay Ġl Özel Ġdaresi AraĢtırmacı -Yazar Mehmet TEKĠN ( Hatay Valiliği Web sitesi) - 13 - DOĞAL KAYNAKLAR B.1. ENERJĠ KAYNAKLARI B.1.1. GüneĢ Hatay ve çevresinde yıllık güneĢlenme süresi 2600-3000 saat arasındadır. Hatay Ġl Merkezinin Sıcaklık Ortalamaları (Meteoroloji Ġl Müd.Verileri 2007) Hatay Ġl Merkezinin GüneĢlenme Süresinin Aylık Ortalaması (Meteoroloji Genel Müd.1998) Aylar GüneĢlenme süresi (saat /gün) Aylar MAX C o o MĠN C ORT C o Ocak 3.15 ġubat Ocak 13,2 2,8 7,6 4.18 Mart 5.54 ġubat 15,1 7,0 10,6 Nisan 7.51 Mart 19,2 9,3 13,9 Mayıs 9.18 Nisan 21,0 11,2 15,9 Haziran 9.58 Mayıs 28,1 18,6 22,6 Temmuz 11.3 Haziran 30,1 21,9 25,6 Ağustos 10.43 Temmuz 33,0 24,7 28,2 Ağustos 32,4 25,8 28,4 Eylül 32,2 22,1 26,4 Ekim 29,4 17,9 22,7 Kasım 20,4 11,0 15,0 7.15 Aralık 13,9 5,0 8,6 Eylül 9.59 Ekim 6.52 Kasım 4.15 Aralık 3.06 Yıllık Ortalama TABLO 2: B.1.2. Su Gücü Ġlimiz de 17 GWh/yıl hidroelektrik enerji üretimi yapılmaktadır. Bunun 15 GWh/yıl ‗lık miktarı DEFNE-HARBĠYE H.E.S den,2 GWh/yıl ise DÖRTYOL-KUZUCULU H.E.S. üretilmektedir. - 14 - Hatay Ġli Akarsuları (D.S.Ġ. Bölge Müd.2002) AKARSU Asi Nehri ORTALAMA DEBĠSĠ 2900 hm3 / yıl Afrin Nehri 19,6 m3/ sn Karasu Nehri 1,65 m3/ sn MuratpaĢa Çayı 100x106 m3 / yıl TABLO 3: Yandaki tablo haricinde irili ufaklı diğer akarsular Ģunlardır: Büyükkaraçay,Küçükkaraçay,Çokak,Mengüliye,Derseden,Çekmece,Kadınlar,Kavaslı,Tüle l,Harim,Kuseyr,Soğuksu,Felit,Favar ve Düver çayları.Bu akarsuların yıllık debi miktarları bilinmemektedir. B.1.3. Kömür Hatay ili sınırları içerisinde kömür rezervleri bulunmamaktadır. B.1.4. Doğalgaz Hatay ili sınırları içerisinde doğalgaz rezervleri bulunmamaktadır. B.1.5. Rüzgar Ġlimizde hakim rüzgar Güneybatı (SW) yönündedir.Ġlimizde rüzgar enerjisinden yararlanılmamaktadır. HATAY Ġli Ġçin Aylara göre Rüzgar Hızı Ortalamaları (m/sec.) (Meteoroloji Ġl Müd.Verileri 2007) AYLAR YILLIK 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK 1,3 1,4 1,9 2,1 2,9 3,9 4,3 4,4 3,1 1,9 1,5 1,3 2,5 TABLO 4: - 15 - ANTAKYA için Aylara göre 27 yıllık Rüzgar Hızı Ortalamaları (m.sec.) (Meteoroloji Ġl Müd.Verileri 2002) AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK SON 27 YILLIK 3.3 3.4 3.8 4.4 5.3 7.1 8.3 7.4 5.3 3.0 2.6 2.9 4.7 TABLO 5: ĠSKENDERUN için Aylara göre 31 yıllık Rüzgar Hızı Ortalamaları(m.sec.) (Meteoroloji Ġl Müd.Verileri 2002) AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK SON 31 YILLIK 2.0 1.8 1.8 1.7 1.6 1.9 2.1 1.9 1.4 1.2 1.4 1.9 1.4 TABLO 6: B.1.6. Biyomas ( Biyogaz,Odun,Tezek) Ġlimizde Biyogaz ve Biyomas üretim ve tüketimine ait çalıĢma mevcut değildir. Odun : Ġlimiz'in (DörtyolOrman ĠĢletme Müdürlüğü hariç) yıllık odun tüketim miktarı 50.000 ster'dir. Antakya Orman ĠĢletme Müdürlüğünün yıllık odun üretimi 15-16 bin ster'dir. Bu nedenle Hatay ili odun açığını, Türkiye'nin muhtelif Devlet orman ĠĢletme Müdürlüklerinden ve zeytin odunlarından karĢılar Tüketilen Odun Cinsi : a) Ġbreli ormanlardan, kızılçam, karaçam odunu b) Yapraklı ormanlardan meĢe, kayın, gürgen, sandal odunu c) Okaliptüs (sılfato) odunu d) Zeytin ve meyve odunu e) Prina odunu (kırılmıĢ zeytin çekirdek presi) B.1.7. Petrol Ġlimiz sınırları içinde petrol rezervi mevcut değildir B.1.8. Jeotermal Sahalar Erzin BaĢlamıĢ Kaplıcaları ve ġifalı Suları : Ġl sınırları içinde Erzin ilçesinde içme ve kaplıca bulunmaktadır. Ġçmelerde su saniyede 0.2 lt çıkmakta olup sıcaklığı 24 OC' dır. Hem içme hem de banyo - 16 - uygulamalarında kullanılan su, karaciğer, safra kesesi, mide, bağırsak, pankreas, metabolizma hastalıkları ve diabet hastalıklarında olumlu etkiler yapmaktadır. Yine Erzin ilçesi BaĢlamıĢ köyünde, debisi 0.2 It i sn olan suların sıcaklığı 22 °C'dir. Bu su, hem içme hem de banyo amacıyla kullanılmakta olup, birçok hastalığa iyi geldiği belirtilmektedir. Reyhanlı Hamamat Kaplıcaları : Reyhanlı-Kırıkhan karayolu üzerinde bulunan Hamamat kaplıcaları Özel Ġdare Müdürlüğü tarafından yeniden yapılarak modern bir yapıya kavuĢmuĢ bulunmaktadır.Yörenin en büyük kaplıcası olup,bir çok hastalığa iyi geldiği söylenmektedir. B.2. FLORA VE FAUNA B.2.1. Ormanlar Hatay Ġlinde toplam 208.165 hektarlık orman alanı mevcut olup,bu rakam genel alan dilimi içerisinde % 39 ‗luk kısmı oluĢturmaktadır Ormanlık alanların büyük bir kısmı Amanos Dağlarında yer almaktadır ve bu ormanların ağırlıklı bir bölümünü kızıl çam ağaç türü oluĢturmaktadır.Bununla birlikte ormanlarımızı oluĢturan asli ağaç türleri ;Karaçam,Göknar,Sedir,Kayın,MeĢe ve Gürgen türlerinden oluĢmaktadır.Tali ve endemik türlerle birlikte Amanos dağlarında 3000 çeĢidin üzerinde bitki türü olduğu saptanmıĢtır. B.2.2. Çayır ve Mera Ġlimiz toplam arazisinin %9,9 u , 53.375 ha çayır mera arazisi mevcuttur. 2001 yılında Hatay ve Alt Bölgelerinde Arazilerin Dağılımı Hatay Tarım Ġl Müd.-2001 Bölge Tarım Alanı Orman ve Fundalık Çayır Mera Diğer Araziler Yüzölçümü I.Alt Bölge 64.275 36.681 5.678 477 107.100 II.Alt Bölge 47.815 101.873 11.046 2.966 163.700 III.Alt Bölge 89.935 10.374 27.388 303 128.00 IV.Alt Bölge 68.741 59.237 9.263 4.259 141.500 HATAY 270.766 208.165 53.375 8.066 540.300 TABLO 7: - 17 - Büyüklük(ha) Sulak Alan Balıklı Göl 350 Ġskenderun sarıseki Sazlığı 29,9 Ġskenderun Ġsdemir 7,6 Cüdeyde Gölü 20 Baraj rezevuarları 430 Gölet Rezervuarları yüzeyi 10 Asi Nehri ve kolları Mileyha 844 35 Yeniyurt Sahili 18.6 Gölkent 24 Karabasamak Balıkçı evleri Yanı Ekizler Çiftliği Mevkii TOPLAM 3,66 60 1832,76 TABLO 8: 53375 8066 tarım alanı 208165 270766 orman fidanlık çayır mera diğer GRAFĠK 1: 6: - 18 - B.2.3. Sulak Alanlar Hatay il sınırları içerisinde bulunan sulak alanların toplamı 1832,76 hektardır. . Su Kaynaklarının Yüz Ölçümleri D.S.Ġ.6.Bölge Müd. balıklı göl cüdeyde gölü baraj rez. gölet.rez asi ve kolları GRAFĠK 2 6: B.2.4. Endemik Bitkiler Amonos Dağları endemik bitkiler bakımından oldukça zengin yöredir. Ġlimizde bulunan belli baĢlı endemik bitkiler flora fauna bölümünde verilmiĢtir B.2.5. Fauna ve Endemik Hayvanlar Flora fauna bölümünde verilmiĢtir. B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı ve Tabiatı Koruma Alanları Ġlimiz sınırlarında Milli Park, Tabiat Parkları ve Tabiat Anıtları bulunmamaktadır. Ġlimiz Sınırları içerisinde 3 adet Tabiatı Koruma alanı bulunmaktadır. Habibi Neccar Tabiatı Koruma Alanı: Bu alanın ana kaynak değerleri 1. ve 2. derece arkeolojik sit alanı, Sempiyer Kilisesi, Karon (Charon) Anıtı, Antiokhu tarafından M.Ö. 3. yüzyılda yapılan günahkarlar hamamıdır. Tescil edilen alan miktarı 118 Ha dır. Alanın merkeze uzaklığı 10 km dir. Yoğun bir Ģekilde yerli ve yabancı turist çeken bu alanın iĢletmesini Kültür ve Turizm Müdürlüğü yapmaktadır. Kengerlidüz Tabiatı Koruma Alanı: 63 nolu bölme içerisinde yer alıp 111,5 ha. Büyüklüğündedir. Koruma alanı olarak ayrılma sebebi kayın ağacının dünyanın en güney noktasındaki saf ve karıĢık meĢcereleri relikt ve izole bir yayılıĢ göstermesidir. Saha içerisindeki ağaç türleri kayın, meĢe, karaçam ve göknardır. - 19 - Tekkoz Tabiatı Koruma Alanı: 165 nolu bölme içerisinde olup 60,5 Ha. Büyüklüğündedir. Saha içerisindeki kayın, meĢe, karaçam, gürgen, kayacık, diĢbudak, çınar,akçaağaç,erguvan,tespih,sakız ,üvez vb. ağaç türleri vardır. Ġskenderun – Arsuz Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası: Alanın toplamı 26.077 hektardır. Arsuz Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasında av turizmi kapsamında yaban keçisi avlattırılmaktadır. Saha, koruma ekibi ve Köy Tüzel KiĢiliğince korunmaktadır. Altınözü Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası: 35.811 Ha‘lık alanı kapsamakta olup hedef tür nesli tükenme tehdidi altında olan Çizgili Anadolu Sırtlanıdır. Altınözü Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası 16.10.2005 tarih ve 25968 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak ilan edilmiĢtir. B.3. TOPRAK Hatay iline ait "Genetik Sınıflandırma" sistemine göre toprak kuĢakları; 1- Alüvüyal Topraklar : Yüzey sularının tabanıarında veya tesir sahalarında akarsular tarafından taĢınarak yığılmıĢ bulunan genç sedimentler üzerinde yer alan; düz, düze yakın meyile sahip, (A) C profilli, azona! genç topraklardır. Muhtelif zamanlarda gelen sedimantasyonun Ģiddetine göre toprak profili ekseriya çeĢitli tabakalara sahiptir. Üst toprak alt toprağa belirsiz olarak geçer. Üzerinden uzun yıllar geçmiĢ olanlarında hafif kireç yıkanması mevcut olabilir. Akarsuların meydana getirdiği oldukça geniĢ alüviyal selovalarında ırmak yatağından uzaklaĢtıkça topraklar bünye, drenaj ve topografya bakımından farklılıklar gösterirler. Buna göre topraklara nehir sırtı, sırt ardı toprakları gibi isimler verilir. Toprak drenajının kifayetsiz olduğu kesimlerde alt tabakalar genellikle yaĢ olup, ekseriya muayyen derinliklerde redüksiyon horĠzonuna (gley) tesadüf edilir. Bazı alüviyal ovalar üzerine her sene yukarı havzalarda yeni sedementler olabilir. Havzalarda alınan çeĢitli muhafaza tedbirleri neticesinde sedimantasyonun Ģiddeti azaltılabilir. Ġklim drenaj ve kullanma tarzına göre organik madde miktarları geniĢ bir değiĢiklik gösterir. Bu topraklar üzerine sediment yolu ile bugün bile muhtelif kalınlıklarda yeni yeni çok genç ilave katlar da gelebilir. Azanol topraklar olması hesabiyle özel bir iklim tipi vejetasyonu yoktur. Her iklim tipi ayrı bir vejetasyona sahip olabilir. ilde alüviyal arazilerin yanında cüzi bir miktarda Hidromorfik Alüviyal arazi yer almaktadır. Bu araziler devamlı su duran, su sızan veya etraftan sık sık su alan; uzun süre yaĢ kalan alüviyal arazi niteliğindedir. Basit drenaj tedbirleri ile çayır, suyu seven ağaç cinsleri veya yem bitkileri yetiĢtiriciliği yapılabilir. Fazla suya maruz kalmaları halinde uzun süre batak durumundadırlar. 2- Kırmızı Kahverengi Akdeniz Topraklar : Bu topraklar esas itibariyle Kırmızı Akdeniz ve Kahverengi Akdeniz topraklarının karıĢık halidir. ABC profiline sahip topraklardır. A 1 horizonu iyi geliĢmiĢ orta derecede organik Imdde ile iyice karıĢınıĢtır. Zayıf bir A 2 horizonu da görülebilir. A 1 horizonu - 20 - kırmızı veya kahverengi, köĢeli blok ve prizmatik yapıya haiz, bünyesel B horizonu içine tedricen geçer. B horizonundaki bÜnyesel ped yüzeylerinde taĢınarak gelen kil zararları görülür. Killer illĠt ve kaolen grubuna dahildir. Baz satürisyonu % 35'den fazladır ve bu miktar derinlik arttıkça daha da artar. Kurak mevsimlerde A ve B horizonu sert bir hal alır. Bu penler demir silikat penleri olabilir. Tabii vejetasyon; ot, makiler ve muhtelif orman ağaçlarıdır. Kurak mevsimli, hümid ve sabhümid iklimIerde görülür. Toprak yılın birçok ayında kurudur. Fakat serin devrelerdeki yağıĢlı mevsimlerde rutubetlidir. Yıllık ortalama yağıĢ 400 - 1000 mm. dir. Ana madde esas olarak sert kalker, ayrıca hafIf dağlık bölgelerde granit, kil taĢı, muhtelif metamorfıkler, kristal kayalar, filiĢ, kireç taĢı; alçak yayla ve ovalarda bazik karakterli andeztik, desĠtik ve bazaltik kayalar, granit, kil taĢı, çimentotaĢınıĢ kum taĢı ve konglomera, mamlı depozĠtler muhtelif sediment kayalar çakıllı kumlu killi genç sedimentler ve kumlu kil taĢlarıdır. 3- Kırmızı Akdeniz Topraklar : ABC horizonlu topraklardır. Akdeniz iklim bölgesindeki kireç kayaları üzerinde 600 mm. veya daha fazla yağıĢ altında teĢekkül eden koyu kırmızı renkli toprkalardır. Bazı hallerde kalkersiz ana madde üzerinde oluĢabilirler. B horizonu bünyeseldir ve ped yüzeylerindeki kilin baz satürasyonu % 40'dan fazladır. Renk yüksek kromaya sahiptir. (kırmızı veya sarı) Bazı satürasyonu derinlikle daha da artmaktadır. B horizonunda yapı, blok veya prizmatik, ped yüzeylerinde veya boĢluklarda kalan killer görülülebilir. B horizonundaki dominat killer 2: 1 tipindeki silikat killerdir. Muhtelif derinliklere sahip topraklardır. Tabii vejetasyon ot, makiler ve muhtelif ağaçlardır. Kurak mevsimli, hümid ve sabhümid iklimIerde görülür. Toprak yılın birçok ayında kurudur. Fakat serin devrelerdeki yağıĢlı mevsimlerde rutubetlidir. Yıllık ortalama yağıĢ 500 -1000 mm. dir. Ana madde esas olarak sert kalker, kireç taĢı, dolomit, kalkerli kum taĢı, kalkerli kum ve kireçtaĢı, mercan kireç kayası, kalkerli konglomera; kısmen de kil taĢı ve volkanik kayalardır. 4 - Kolüviyal Topraklar : Yüzeysel akım1a veya yan derelerin kısa mesafelerden taĢıyarak eğimin azalmıĢ olduğu yerlerde depo ettikleri materyallerin meydana getirdiği genç (A) C profil topraklarıdır. Toprak karakterleri daha ziyade civarındaki yüksek arazi topraklarının karakterlerine benzemektedir. YağıĢ Ģiddetine ve eğimin derecesine göre muhtelif parça büyüklerini havikatlar ihtiva ederler. Bu katlar, alüviyal topraklar gibi birbirine paralelolmayıp heterojendir. Dik yamaçların eteklerinde ve vadi boğazlarında bulunurlar. Daha ziyade az topraklı kaba taĢ ve moloz1arı ihtiva ederler. yüzeysel akımın hızı azaldığı nisbetteparçalarında çapları küçülmekte ve hatta alüviyal toprak parça büyüklüğüne eĢit olmaktadır. Böylece tabii eğimin çok azaldığı yerlerde kolüviyal ve alüviyal topraklar birbirlerine geçiĢli olarak karıĢırlar. Kolüviyal topraklar % 2'den fazla olmak Ģartı ile mutlak bir eğime sahiptirler. Ancak, bilhassa sulu tarım yapılan sahalarda uzun seneler tesviye gayesi ile yapılan dikkatli sürümlerde meylin % 2'den aĢağı düĢmesiyle; düz veya düze yakın bir eğim görülebilir. - 21 - Sık sık değiĢebilen meyillerin meydana getirdiği dalgalı topografyadan ziyade gittikçe artan mütecanis meyle sahip bir topografya arz ederler. Meylin bu artıĢı materyalin geldiği cihete doğrudur. Kolüviyal topraklarda asli renk tamamen neĢet ettiği ana materyale bağlıdır. Alüviyallere, sulu ziraat sahalarındaki üst toprak hariç, hiçbir zaman drenaj v.s. sebeplerden değiĢme göstermez. Reaksiyon keza konup geldiği ana materyalin aynı veya benzeridir. Profillerdeki çakılların tabiatı da kopup geldiği ana materyalin tabiatının aynı olması ile birlikte mesafenin kısalığı sebebiyle yuvarlaklaĢamamıĢtır. KöĢelilik arz eder. Bu topraklar meyil ve bünye sebebiyle genellikle iyi drenajlı (dahili) olup; bunun bir neticesi olarak tuzluluk ve tuz terakümü göstermezler. Mevcut problemleri bünyelerinin kaba oluĢları, taĢlılıkları, meyle sahip olmaları ve taĢkına maruz kalmalarıdır. 5 - Kahverengi Orman Toprakları : Ġnterzona! toprakların kalsimorfik grubuna dahilolması sebebiyle karakteristik özelliği yüksek derecede kireç muhtevasına sahip ana madde üzerinde geliĢmesidir. Bulunduğu bölgelerin zonal topraklarına nazaran çok zayıf geliĢmiĢ horizonlara sahiptir. (A. (B).C horizonları mevcut olup bunlar birbirlerine tedrici olarak geçiĢ yapar. A horizonu iyi teĢekkül etmiĢ olduğundan açıkça görülür. Gözenekli veya granüler yapı arz eder. A horizonundaki organik madde mull formundadır. Yani; mineral madde ile iyice karıĢmıĢ durumdadır. pH'sı genellikle kalev, nadiren nötrdür, renk kahverengidir. B horizonu granürler veya yuvarlak köĢeli blok yapıda ve kahverengidir. (B) horizonunun kil muhtevası C horizonundaki silikat kil minareıleri dominant olarak illit ve zayıf kristalize olmuĢ kaolinitdir. (B) horizonundaki killerin baz satÜfasyonu orta veya yüksektir.) (% 60'dan fazla.) (B) horizonunun aĢağı kısımlarında CaC03 bulunur. Derinlik ekseriya 50 - 90 cm. arasındadır. Tabii vejetasyon yaprağını döken ağaçlar ve çalılardır. iklim, kurak mevsimi bulunan ılık hümid ve sabhümid bölgelerdir. Ortalama yıllık yağıĢ 620 - 870 mm. dir. Ana madde; pH değerleri asit veya alkali olmakla beraber, çoğunlukla alkali görülen kireçce zengin kil taĢları, mikaĢistler ve gnaysdır. 6- Kalkersiz Kahverengi Orman Toprakları: A (B) C profiline sahip topraklardır. A horizonu iyi teĢekkül etmiĢ gözenekli yapı arz eder. A horizonundaki organik madde genellikle asit karakterli olup minarel kısmından ayrı veya çok az bir karıĢma gösterir. (B) horizonu zayıfteĢekkül etmiĢ kahverengi veya koyu kahverengiden granürler veya yuvarlak köĢeli blok yapıdadır. (B) horizonunda kil birikmesi yok veya pek azdır. (B) horizonunun baz satürasyonu ortadan yavaĢa doğru değiĢir ( % 60 dan az )Profilin aĢagılarına dogru gittikçe Silikat killeri kaolin veya illit grubundadır. Horizon hudutları geçiĢli ve tedricidir. Derinlikleri normalolarak 40 - 70 cm. arasındadır. Tabii vejetasyon esas olarak yaprağını döken orman ağaçlarıdır. Ġklim, kuru mevsimi olmayan ılık hümid bölgeleridir. Yıllık ortalama yağıĢ 500 - 750 mm. dir. Ana madde moisen ve pliosene ait kumlu killi veya çakıllı depozitlerden ibarettir. - 22 - 7 - Bazaltik Topraklar : Bu toprakların özellikleri aynı iklim Ģartları altında kireç taĢı üzerinde teĢekkül etmiĢ olan Kahverengi ve Kırmızı Kahverengi topraklara oldukça benzerlik gösterir. Genellikle orta derin profile sahip olan bazahik topraklar, ağır killi olup, iyi bir profil teĢekkülü göstermezler. A horizonunun yapısı granürlerden blok yapıya kadar değiĢir. B horizonu genellikle A horizonundan daha ince bünyeli ve blok yapılıdır. Fiziksel özellikleri kalker üzerinde teĢekkül etmiĢ o lan topraklardan daha iyi değildir. Bazaltik topraklar çok kere kireçsizdir. Reaksiyon nötr ile kalevi arasıdır. Organik madde muhtevaları oldukça azdır. DeğiĢebilir katyon kapasiteleri orta - yüksektir. Esas değiĢebilir katyon kalsiyumdur. Su tutma kapasiteleri yüksek olan bu toprakların diğer fiziksel karakterleri pek iyi olmadığından verimlilik düĢüktür. Sulu veya kuru Ģartlarda meyve bahçesi veya tarla bitkileri yetiĢtiriciliği yapılabilmektedir. Kesif sürüm isteyen kullanımlarda taĢlardan temizlenmesi gereklidir. 8 - Bazı Arazi Tipleri Kumlu Çakıllı Molozlu Irmak TaĢkın Yatakları : Irmakların taĢkın yataklarındaki kumlu, çakıllı, molozlu materyalin bulunduğu sahaları kapsamına alır. Bu sahalar yağıĢların az olduğu yaz aylarında görülür. YağıĢların fazla olduğu devrelerde ise ırmak yatağı, yani akıĢ sahası olan bu yerlerde akan su Ġnce toprak materyalini devamlı yıkadığından toprak materyali bulunmaz. Bu sebeple bu kabil sahalara ırmak yıkantısı da (R w) diyebiliriz. Vejetasyondan yoksundur. AKK sınıflanmasında vm. sınıf arazi karakteri arz ederler. Irmak taĢkın yatağı dıĢında görülecek kumlu çakıllı sahalar bu sınıfta dahil edilmeyip, alüviyal topraklarda mütalaa edilmektedir. 9 - Sahil Kumulları : Herhangi bir toprak developmanı bulunmayan ve bu sebeple arazi tipi olarak rüzgar olmak üzere, kısmen de dalga hareketleri ile taĢınarak muayyen sahalara depo edilmiĢ kum1ardan ibarettir. Topoğrafyaları ondüleli veya tepeliktir. Çoğunlukla fazla rüzgara maruz kalmaları sebebiyle kum1ar hareket ettiğinden sabit bir vejetasyon göstermediği gibi bilhassa iklimin (YağıĢ ve Isı) kiyafetsiz olduğu yerlerde ziraate elveriĢli olabilir. Keza bazıkumullarda bilhassa deniz ve göl yakınlarındaki çukurlarda yer aldığında, taban suyu bulunduğu gibi; bunun bir neticesi olarak da kuvvetli bir vejetasyon da görülebilir. 10 - Çıplak Kaya ve Molozlar : Üzerinde toprak katı bulunmadığından dolayı herhangi bir toprak developmanı söz konusu olmayan ve bu sebeple arazi tipi olarak mütalaa edilen, parçalanmamıĢ veya kısmen parçalanmıĢ sert kaya veya taĢlarla kaplı sahalardır. Bu kaya ve taĢlarla kalkerli veya kalkersiz, jipsli ve tuzlu olabildiği gibi volkanik, tortul ve metamorfik menĢeyli de olabilir. Tarımsızda hiçbir iĢe yaramayan bu araziler arazi kullanma kabiliyeti yönünden vm. sınıftır. Bu duruma göre ziraat orman ve meracılıkta kullanılmayan; ancak av sahası, maden, taĢ ocağı v.s. olarak kullanılabilecek sahalardır. Bu tip arazilerde bazı hallerde kaya ve taĢların çatlaklarında tutunarak bu çatlaklardaki mevcut topraklardan faydalanarak geliĢen çok seyrek orman ağaçları çalı ve otlar bulunabilir. Fakat genellikle vejetasyondan yoksundur. - 23 - B.4. SU KAYNAKLARI B.4.1. Ġçme Suyu Kaynakları ve Barajlar Ġlimizde içme suyu yer altı kaynaklarından temin edilmektedir. Tahta Köprü Barajı : Tahtaköprü Barajın Yeri Akarsuyu Amacı ĠnĢaatın (baĢlama-bitiĢ) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç Yıllık Üretim Barajı Hatay Karasu S+T 1968 - 1976 Zonlu 1,95 hm3 33,50 m 200 hm3 23,40. km2 11 900 ha - MW - GWh Yeri : Hassa - Kilis karayolu üzerinde Hassa'dan itibaren 20 km'dir. Amacı : Sulama ve taĢkın koruma Göl Hacmi: 200. 000. 000 m3 ve yağıĢların meydana getirdiği yan derelerdir. Yarseli Barajı Yarseli Barajı : Barajın Yeri Akarsuyu Amacı ĠnĢaatın (baĢlama-bitiĢ) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç Yıllık Üretim Hatay Beyazçay S 1985 - 1991 Zonlu 2,700 hm3 35,00 m 60,50 hm3 4,20 km2 8 075 ha - MW - GWh Yeri : Demir köprü (Avsuyu köyü yakınında) Antakya'nın 30 km doğusunda Amacı : Sulama amaçlıdır. Tipi : Toprak dolgu. - 24 - Baraj Yarseli deresi üzerinde kurulmuĢ ancak; Yarseli deresi istenilen su akıĢını sağlayamadığından, Baraj gölünde Asi Nehri üzerinde kurulan pompalarla su terfi ettirilerek yeterli su depolanmaktadır. Yayladağ Barajı : Barajın Yeri Akarsuyu Amacı ĠnĢaatın (baĢlama-bitiĢ) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç Yıllık Üretim Yayladağ Barajı Hatay KureyĢi S+Ġ 1993 - 2000 Kaya 0,360 hm3 44,40 m 6,500. hm3 0,45 km2 719 ha ............... MW ................ GWh ĠġLETMEDEKĠ SULAMA TESĠSLERĠ Pompajlı Sulama ( ha ) Cazibe Sulama ( ha ) Tesisin Adı ĠĢletmeye Girdiği Yıl Brüt Brüt Net Net Toplam Sulama Alanı ( ha ) Brüt Net AMĠK TAHTAKÖPRÜ I.MERHALE PROJ.KIRIKHAN HASSA SUL. 1996 11 900 - - - 11 900 - SAMANDAĞ POMPAJ SUL. 1987 - - 2 167 - 2 167 - YARSELĠ SULAMASI 1997 5 364 - 1 936 - 7 300 - 1994 644 - 75 - 719 - 17 908 - 4 178 - 22 086 - YAYLADAĞ PROJSĠ SULAMASI Toplam TABLO 9: - 25 - B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları Ġlimizde yeraltı suyu rezervi 346 hm3/ yıl olarak belirlenmiĢtir. Yeraltı (YAS) kaynaklarından sulanan 13198 ha sahasının 11903 ha DSĠ Mutasavver projelerinin gerçekleĢmesiyle cazibeli hale dönüĢtürülecek ve neticede YAS' dan sulanan saha 1295 ha'a düĢecektir. B.4.3. Akarsular Türkiye'nin 26 akarsu havzasından biri olan Asi havzası Hatay ili sınırları içerisinde bulunmaktadır. Ġlimizde bulunan en önemli akarsu Asi Nehridir. TABLO 10: Emniyetli olarak kullanılabilir yıllık su (hm3/ yıl ) Fiili tüketilen su (hm3/ yıl ) 294 346 Su kaynağı Yeri Debisi (lt/sn) Kullanım Harbiye Kaynağı Harbiye 492 Antakya/Harbiye ve Köylere Ġçme suyu Mazmanlı Kaynakları Hassa/Aktepe 800 Karasu Nehrine akmakta Bağlama Kaynağı MaraĢboğazı 100 - Batıayaz Kaynakları Musa Dağı 70 Yakın Köylerin içme suları Hamda Kaynağı Çayırgah 250 - - 26 - Hatay Ġli Yer altı su potansiyeli D.S.Ġ.6.Bölge Müd.-2000 KARASU NEHRĠ AFRĠN ÇAYI ASĠ NEHRĠ Hatay Ġli Akarsuları Asi Nehri : Lübnan'ın Elbekaa vadisinden Çıkıp Suriye'yi geçtikten sonra Etun yöresinde Türkiye'ye girer. Küçük Asi ile birleĢerek Samandağı'nda bir delta oluĢturup Akdeniz'e dökülür . Asi Nehri'nĠn yıllık su potansiyeli 2900 bm3 / yıl, debisi 5.04 m3 / sn' dir. Sulama amaçlı kullanıldığından yaz aylarında tamamen kurumaktadır. Türkiye sınırları içindeki uzunluğu 94 km'dir. - 27 - Karasu : KahramanmaraĢ ilinin Akçadağ ve Kartal dağ eteklerinden doğar, güneye doğru akar ve bugün kurutulmuĢ olan Amik Gölü yatağında Afrin Çayı ile birleĢir. Uzunluğu 116 km.dir. Yıllık ortalama debisi: 1.65 m3 / sn'dir. Ġl hudutları içindeki uzunluğu 77 km'dir. Eğri geçiĢte baĢlar, Zülüflühan köyünde küçük Asi ile birleĢir. Afrin çayı : Gaziantep ili Saf dağlarından doğan Afrin çayı Karasu ile birleĢir. Uzunluğu 160 km; ortalama yıllık debisi: 0.644 m3 / sn'dir. Ġl toprakları içindeki uzunluğu 24 km.dir. DavutpaĢa köyünden baĢlar, Zülüf1ühan köyünde küçük Asi ile birleĢir. B.4.4. Göller ve Göletler Havzada bulunan ve günümüzde göl niteliği kalmamıĢ yada göl olmaktan çıkmak üzere olan birkaç göl dıĢında ,halen göl niteliği taĢıyan birkaç gölden söz etmek mümkündür.Bu göllerde tıpkı Amik Gölü gibi jeolojik çöküntü ve grabenler sonucu oluĢmuĢlardır. Kurutulmadan ön-ce en büyük göl Amik Gölü idi,16 km uzunluğunda 10 km geniĢliğinde olan bu gölün 1980‘lerin baĢında kurutma çalıĢmaları bitirilmiĢ ve su altındaki topraklar tarıma açılmıĢtır. ĠġLETMEDEKĠ GÖLETLER Karamanlı Göleti Göletin Yeri Akarsuyu Amacı ĠnĢaatın (baĢlama-bitiĢ) yılı Gövde dolgu tipi Depolama hacmi Aktif Hacim Ölü Hacim Yükseklik (talvegden) Yükseklik (temelden) Sulama Alanı Proje rantabilitesi - 28 - Hatay Bulanık S 1995 - 2000 Homojen Toprak Dolgu 2,000 hm3 1,96 hm3 0,040 hm3 31,20 m 34,80m 222 ha 1,85 Büyüklük sırasına göre ilimizde bulunan belli baĢlı göller D.S.Ġ.6.Bölge Müd.-2000 YeniĢehir Gölünden Görünüm Ġsmi Yüzölçüm(m 2 ) Yeri ġuan ki durum Bağlama Gölü 6.250 Cüdeyde Gölü 20.000 MaraĢboğazı köyü Reyhanlı YeniĢehir Gölü GölbaĢı (Balıklı) Göl Amik Gölü 31.500 Reyhanlı Mevcut 350.000 Kırıkhan Mevcut 12.500 (ha) Amik ovası Kurutuldu PınarbaĢı Gölü - Reyhanlı Mevcut Kurutuldu Mevcut TABLO 11: Ballıöz Göleti : Barbarlı Çayı üzerinde kurulmuĢ sulama göleti. Hassa Dermek Göleti : Deliçay üzerinde kurulmuĢ sulama göleti. Samandağ Karamanlı Göleti suları ile : Bulanık-Ördek ve Küçük Karaçay derelerinin beslenen sulama göleti. B.5. MĠNERAL KAYNAKLAR I.Madencilik baĢlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiĢtir. - 29 - (B) DOĞAL KAYNAKLAR KAYNAK 2008 Çevre Durum Raporu DSĠ Antakya ġube Müd. Orman ĠĢletme Müd. Ġl Çevre ve Orman Müd. - 30 - C.HAVA(ATMOSFER VE ĠKLĠM ) C.1. ĠKLĠM HAVA Meteoroloji, atmosferde meydana gelen hava olaylarının oluĢumunu, geliĢimini ve değiĢimini nedenleri ile inceleyen ve bu hava olaylarının canlılar ve dünya açısından doğuracağı sonuçları araĢtıran bir bilim dalıdır. Meteorolojik olaylar, insanoğlunun yaĢamını ilk çağlardan itibaren etkilemiĢ, insanlar günümüze kadar dünya atmosferinde olup biten olayların nedenlerini zamanın koĢullarına göre inceleyip araĢtırmıĢlardır. Bu amaçla da çeĢitli gözlem ve incelemeler yaparak hava olaylarını önceden tahmin edebilme yollarını bulmaya çalıĢmıĢlar, bunların olumlu etkilerinden faydalanma, olumsuz etkilerinden de kurtulma ve korunma yollarını aramıĢlardır. Meteoroloji, insanlık tarihi kadar eski bir bilim olmasına karĢın, gerçek kimliğine 19. yüzyıl sonlarına doğru kavuĢmuĢtur. Ġlk meteorolojik haritalar 1869 yılında Prof. C. Abbe ve Buchan tarafından yapılmıĢtır. 1882 yılında Loomis, ilk dünya yağıĢ dağılım haritasını, 1887 yılında Hann ise, ilk meteoroloji atlasını hazırlamıĢlardır. Günümüzde meteorolojik hizmetler tamamen bilimsel yöntemlerle ve uluslararası iĢbirliği içerisinde yürütülmektedir. Bugün dünyada, 24 saat sürekli çalıĢan onbin civarında kara istasyonu, açık denizlerde görev yapan altı binden fazla gözlem gemisi ve yüksek hava sondajları yapan istasyonlar bulunmaktadır. Bölgede genelde yazları sıcak ve kurak, kıĢları ılık ve yağıĢlı geçer. Ancak yüksekliğe bağlı olarak iklim özellikleri oldukça önemli farklılıklar gösterir. Bölgemizdeki Ġstasyonlar: 1- Antakya: Klima ve Sinoptik Deniz Seviyesinden Yüksekliği : 100 m Denize olan uzaklığı :18 Km Uzun Yıllar Sıcaklık Ortalaması : 18,1 °C Uzun Yıllar Nem Ortalaması : % 69 Uzun Yıllar Basınç Ortalaması : 1001,3 hPa Uzun Yıllar YağıĢ Ortalaması : 1109,3 Kg/m2 2- Hatay Meydan: Meydan Ġstasyonu Deniz Seviyesinden Yüksekliği : 100 m Denize olan uzaklığı : 45 Km - 31 - 3- Ġskenderun: Klima, sinoptik ve Deniz Rasadı Deniz Seviyesinden Yüksekliği : 3,5 m Denize olan uzaklığı : 0 Km Uzun Yıllar Sıcaklık Ortalaması : 20,1 °C Uzun Yıllar Nem Ortalaması : % 65 Uzun Yıllar Basınç Ortalaması : 1013,0 hPa Uzun Yıllar YağıĢ Ortalaması : 727,7 Kg/m2 4- Dörtyol : Klima Deniz Seviyesinden Yüksekliği : 28 m Denize olan uzaklığı : 3 Km Uzun Yıllar Sıcaklık Ortalaması : 19,0 °C Uzun Yıllar Nem Ortalaması : % 63 Uzun Yıllar Basınç Ortalaması : 1009,3 hpa Uzun Yıllar YağıĢ Ortalaması : 956,0 Kg/m2 5- Samandağ : Klima Deniz Seviyesinden Yüksekliği : 4 m Denize olan uzaklığı : 200 m Uzun Yıllar Sıcaklık Ortalaması : 18,9 °C Uzun Yıllar Nem Ortalaması : % 73 Uzun Yıllar Basınç Ortalaması : 1013,0 hPa Uzun Yıllar YağıĢ Ortalaması : 908,5 Kg/m2 ĠSTASYON ÇEġĠTLERĠ: 24 saat meteorolojik gözlem yapılmaktadır. Eski sistem otomatik istasyona dönüĢtürülmektedir - 32 - ĠSTASYON ÇEġĠTLERĠ: ĠSTASYON ÇEġĠDĠ ADEDĠ Ravinsonde 7 adet Sinoptik+B.Klima 69 adet Sinoptik +Deniz 23 adet B.Klima+Deniz 12 adet Sinoptik +Meydan 31 adet Meydan 17 adet Büyük Klima 169 adet Küçük Klima 58 adet Otomatik (Awos) 206 adet Hava Meydan Awos 24 adet C.1.1 Doğal DeğiĢkenler C.1.1.1. Rüzgar Dogu Akdeniz'de rüzgar kıĢ aylarında (NE) Kuzey Doğu, Yaz aylarında (SSW) Güney,Güney Batı olarak esmektedir. Yaz rüzgarlarının Hatay ve çevresi için serinletici etkisi vardır. Ġlkbahar mevsimi yer rüzgarları Güney Batıdan 3600 saat esmekte ,Kuzey Doğudan 1500 saat, ortalama hızı 0,2,107 m/s‘dir. Yaz mevsimi yer rüzgarları Güney Batıdan 6000 saat eser,ortalama hızı 0,2 ,10,8 m/s arasındadır. Sonbahar mevsimi yer rüzgarları Güney ve Güney Batıdan 5400 saat ,Kuzey Doğudan 2100 saat esmekte , hızı 0,2,10,8 m/s arasındadır. KıĢ mevsimi Kuzey Doğudan esmektedir, hızı 0,2,10,7 m/s arasındadır. Hatay Meteoroloji Ġstasyon Müdürlüğünden alınan veriler doğrultusunda 2009 yılına ait rüzgar hızı, yönü, fırtınalı gün sayılarına ait veriler aĢağıda çıkarılmıĢtır. 2009 YILI ORTALAMA RUZGAR HİZİ (M/S) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK Y.ORT. 2.6 2.7 2.9 3.4 4.1 5.4 6.1 - 33 - 5.9 4.1 2.5 2.2 2.4 3.7 2009 YILI EN HİZLİ ESEN RUZGARİN YONU OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. SSW SSW SSW WSW SSW WSW SSW TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM SSW SSW 2009 YILI EN HİZLİ ESEN RUZGARİN ORTALAMA HIZI (M/S) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. TEM. Y.ORT. 26.2 22.5 23.6 21.5 22.8 20.9 19.3 28.4 SSW SSW KASIM ARALIK WSW SSW AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 20.5 22.0 19.4 18.0 28.4 2009 YILI ORT. FİRTİNALİ GUN SAY. (RUZ.HIZ>=17.2 M/S) OCAK ŞUBAT MART Y.ORT. 0.5 0.6 0.5 6.0 NİSAN MAYIS HAZ. 0.8 0.4 0.3 TEM. 1.1 AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 1.0 0.1 0.2 0.0 0.5 2009 YILI ORT. KUV.RUZ. GUN SAY. (RUZ.HİZ 10.8-17.1 M/S) OCAK ŞUBAT MART Y.ORT. 2.6 3.5 6.7 129.0 NİSAN MAYIS HAZ. TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM 9.9 25.6 24.3 13.1 20.6 14.1 4.7 KASIM ARALIK 2.0 1.9 Doğu Akdeniz'de rüzgar kıĢ aylarında (NE) Kuzey Doğu, yaz aylarında (SSW) Güney, Güney batı yönlerinden esmektedir. Yaz rüzgarları Hatay ve çevresi için, serinletici etkisi vardır. Ġlkbahar mevsimi yer rüzgarları Güney Batıdan 3600 saat esmekte, Kuzey Doğudan 1500 saat, ortalama hızı 0.2-10.7 m/s arasındadır. Sonbahar mevsimi yer rüzgarları Güney.Güney Batıdan 5400 saat , Kuzey doğudan 2100 saat esmekte,hızı 0.2, 108 m/s arsındadır. KıĢ mevsimi Kuzey doğu yönlerinden esmektedir. Hızı 0.2 m/s C.1.1.2. Basınç Hatay ilinde aylara göre en yüksek, en düĢük ve ortalama basınç değerleri aĢağıda verilmiĢtir. Meteoroloji Ġl Müdürlüğünden alınan verilere göre Ġlimiz sınırlarında Ölçülen Ortalama Yerel Basınç, Enyüksek Yerel Basınç, En DüĢük Yerel Basınç ve Ortalama Buhar Basınç değerleri aĢağıda çıkarılmıĢtır. ORTALAMA YEREL BASĠNC (HPA)(2009 Yılı) OCAK ŞUBAT MART Y.ORT. 1007.5 1005.2 1001.3 NİSAN MAYIS HAZ. 1003.0 1000.7 999.3 996.1 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 993.1 994.3 1006.7 - 34 - 998.8 1003.1 1007.7 EN YUKSEK YEREL BASĠNC (HPA)(2009 Yılı) OCAK ŞUBAT MART Y.ORT. 1023.7 1020.9 1023.0 NİSAN MAYIS HAZ. TEM. 1017.5 1014.8 1012.8 1008.2 AĞUS. EYLÜL EKİM 1001.9 1003.6 1009.4 1017.0 KASIM ARALIK 1021.0 1021.8 EN DUSUK YEREL BASĠNC (HPA)(2009 Yılı) OCAK ŞUBAT MART Y.ORT. NİSAN MAYIS HAZ. TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM 986.6 887.0 987.6 985.2 985.8 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 25.7 26.4 11.1 981.6 982.4 987.0 887.8 990.3 991.7 KASIM ARALIK 987.5 989.9 BUHAR BASINCI ORTALAMA BUHAR BASİNCİ (HPA) (2009 Yılı) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 8.2 8.5 10.3 13.4 17.1 21.6 15.8 22.1 15.8 9.3 Aylık Ortalama Basınç DeğiĢiklik Sebepleri: Akdeniz üzerinde hareket eden hava kütleleri nedeniyle düĢüĢ ve yükseliĢler görülür. Yıllık Ortalama Basınç DeğiĢikliği : 993.1 ile 1006.7 mb. Arasında seyreder. Basıncın En Yüksek Olduğu Ayla :Ocak-ġubat-Mart-Eylül-Ekim- Kasım aylandır. Basıncın En DüĢük Olduğu Aylar :Nisan -Mayıs-Haziran- Temmuz –Ağustos Ayları 1940 – 1970 Yılları Arasında Olmak Üzere 25 Yıllık Rasat Süresini Kapsayan Basınç Değerleri AĢağıda ÇıkarılmıĢtır; AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK ORTALAMA 1006,5 1005,0 1002,6 1001,1 999,9 997,2 993,4 994,3 998,8 1003,7 1006,4 1007,4 1001,4 EN YÜK. 1020,8 1022,4 1024,2 1006,1 1011,0 1006,8 1007,0 1004,5 1007,5 1015,3 1023,5 1022,8 1024,2 EN DÜġ. 984,8 981,3 982,4 987,5 988,4 988,1 986,7 998,2 990,5 990,5 986,5 983,9 981,3 TABLO 15: Ġskenderun Basınç Verileri AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK ORTALAMA 1016,4 1015,6 1013,6 1012,6 1011,5 1009,1 1005,6 1006,3 1010,2 1014,4 1016,7 1017,1 1012 EN YÜK. 1031,8 1033,1 1029,5 1024,8 1021,1 1019,0 1014,9 1017,5 1021,9 1025,0 1032,3 1031,5 1033 EN DÜġ. 995,9 991,8 997,9 999,0 992,2 100,4 998,1 998,9 1001,1 1000,0 997,5 996,3 991 TABLO 16: . C.1.1.3. Nem Nemin en fazla olduğu aylar: Ocak-ġubat-Mart-Nisan-Mayıs-Haziran- TemmuzAğustos aylarıdır. Nemin en az olduğu aylar: Eylül-Ekim-Kasım -Aralık aylarıdır. 2009 Yılına ait nem oranları aĢağıda çıkarılmıĢtır; - 35 - SAAT 07 DEKİ ORTALAMA BAGİL NEM (%) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 83 82 81 79 76 73 78 SAAT 14 DEKİ ORTALAMA BAGİL NEM (%) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 63 57 52 50 51 53 53 SAAT 21 DEKİ ORTALAMA BAGİL NEM (%) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 78 74 72 73 74 76 75 ORTALAMA BAGİL NEM (%) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 76 71 69 68 67 67 69 EN DUSUK BAGİL NEM (%) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 24 25 19 22 20 21 18 TEM. 74 TEM. 56 TEM. 78 TEM. 70 TEM. 27 AĞUS. EYLÜL EKİM 74 76 80 AĞUS. EYLÜL EKİM 55 50 44 AĞUS. EYLÜL EKİM 78 73 71 AĞUS. EYLÜL EKİM 70 66 65 AĞUS. EYLÜL EKİM 31 19 19 KASIM ARALIK 82 85 KASIM ARALIK 50 64 KASIM ARALIK 74 80 KASIM ARALIK 68 76 KASIM ARALIK 21 18 EN DÜġÜK BAĞIL NEM : EKĠM EN YÜKSEK BAĞIL NEM : OCAK VE ARALIK En Çok 432.1 09.05.2001 kg/m2 YağıĢ En 15.0 Yüksek 19.01.2000 cm Kar En Hızlı 102.2 15.12.1978 km/saat Rüzgar C.1.1.4. Sıcaklık EN YUKSEK SİCAKLİK YİLİ OCAK ŞUBAT MART MAKSİMUM 1971 1989 1986 1962 NİSAN MAYIS HAZ. TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 1989 1978 1962 1992 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM 1945 1942 EN YUKSEK SİCAKLİK GUNU OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. MAKSİMUM 8 28 29 29 26 22 26 8 26 1994 15 1994 7 1943 KASIM ARALIK 2 15 0 EN YUKSEK SİCAKLİK ( C) OCAK ŞUBAT MART AKSİMUM 20.2 25.0 30.5 43.9 NİSAN MAYIS HAZ. TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 37.5 43.4 43.9 32.4 42.5 41.5 - 36 - 42.6 39.2 22.6 ORTALAMA SİCAKLİK (C) OCAK ŞUBAT MART Y.ORT. 8.1 9.7 12.8 18.1 EN DUSUK SİCAKLİK YİLİ OCAK ŞUBAT MART MİNİMUM 1950 1950 1985 1950 NİSAN MAYIS HAZ. 17.1 21.1 TEM. 24.6 KASIM ARALIK 7.6 14.2 26.9 AĞUS. EYLÜL EKİM 25.4 20.4 9.6 NİSAN MAYIS HAZ. TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 1997 1979 1979 1953 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM 1990 1967 EN DUSUK SİCAKLİK GUNU OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. MİNİMUM 15 6 1 11 7 6 15 EN DUSUK SĠCAKLĠK (C) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. MİNİMUM -14.6 -6.8 -4.2 1.5 7.7 11.6 -14.6 8 14 1992 29 1948 13 1972 KASIM ARALIK 29 26 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 15.9 15.4 -3.0 7.9 2.30 -6.6 Uzun yıllar ortalama sıcaklık dağılıĢı: Doğu Akdeniz Bölgesi için 18–21 0C tespit edilmiĢtir. Maksimum sıcaklık Ağustos ayı 34.0 C kaydedilmiĢ, Minimum sıcaklık Aralık ve Ocak aylarına rastlar, 2.0 C olmuĢtur. En düĢük sıcaklık yüksek ve iç kesimlerde sıfırın altında -4,-10 derece arasında değiĢmektedir. Hatay ve ilçelerinde yıllık sıcaklık ortalaması 16 0C ve daha fazla tespit edilmiĢtir. Uzun Yıllar Ġçinde GerçekleĢen Ortalama Değerler (1975 - 2006) AYLAR Ortalama Sıcaklık (°C) Ortalama En Yüksek Sıcaklık (°C) Ortalama En DüĢük Sıcaklık (°C) Ortalama GüneĢlenm e Süresi (saat) Ortalama YağıĢlı Gün Sayısı 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 8.4 9.7 13. 0 17. 2 21. 1 24. 7 27. 2 27. 6 25. 5 20. 7 14. 0 9.6 12. 3 14. 5 18. 2 22. 7 26. 6 29. 1 31. 2 31. 8 31. 1 27. 7 20. 0 13. 7 4.7 5.4 8.2 12. 2 16. 2 20. 7 23. 8 24. 4 21. 0 15. 2 9.2 5.9 3.3 4.7 6.1 7.5 9.6 11. 0 11. 6 11. 1 9.8 7.3 4.7 3.1 15. 0 13. 6 12. 8 9.9 6.0 2.8 1.9 1.7 3.5 7.3 9.6 13. 7 - 37 - Uzun Yıllar Ġçinde GerçekleĢen En Yüksek ve En DüĢük Değerler (1975 - 2007)* 1 AYLAR En Yüksek 20.2 Sıcaklık (°C) En DüĢük -7.0 Sıcaklık (°C) 2 3 25.0 30.5 -4.2 -4.2 4 5 6 7 8 9 10 11 12 37.5 41.6 41.2 43.4 42.4 42.6 39.2 32.4 21.3 1.5 13.6 15.9 15.4 7.9 4.3 -2.9 -3.4 7.7 - 38 - HATAY ġubat Ocak Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Uzun Yıllar Ġçinde GerçekleĢen Ortalama Değerler (1975 – 2008) Ortalama Sıcaklık (°C) 8.4 9.7 13.0 17.2 21.1 24.7 27.2 27.6 25.5 20.7 14.0 9.6 Ortalama En Yüksek Sıcaklık (°C) 12.3 14.5 18.2 22.7 26.6 29.1 31.2 31.8 31.1 27.7 20.0 13.7 Ortalama En DüĢük Sıcaklık (°C) 4.7 5.4 8.2 12.2 16.2 20.7 23.8 24.4 21.0 15.2 9.2 5.9 Ortalama GüneĢlenme Süresi (saat) 3.3 4.7 6.1 7.5 9.6 11.0 11.6 11.1 9.8 7.3 4.7 3.1 15.0 13.6 12.8 9.9 6.0 2.8 1.9 1.7 3.5 7.3 9.6 13.7 182.2 162.1 143.0 98.4 80.3 14.3 12.3 2.6 41.4 79.4 117.3 165.6 Ortalama YağıĢlı Gün Sayısı Ortalama YağıĢ Miktarı (kg/m2) Uzun Yıllar Ġçinde GerçekleĢen En Yüksek ve En DüĢük Değerler (1975 – 2008)* En Yüksek Sıcaklık (°C) 20.2 25.0 30.5 37.5 41.6 41.2 43.4 42.4 42.6 39.2 32.4 21.3 En DüĢük Sıcaklık (°C) -7.0 -4.2 -4.2 1.5 7.7 13.6 15.9 15.4 7.9 4.3 -2.9 -3.4 En yüksek ve en düĢük sıcaklıkların gerçekleĢme tarihini görmek için fare imlecini değerlerin üstüne getiriniz. En Çok YağıĢ 09.05.2001 432.1 kg/m2 En Hızlı Rüzgar 15.12.1978 - 39 - 102.2 km/sa En Yüksek Kar 19.01.2000 15.0 cm C.1.1.5. BuharlaĢma Yaz aylarının bulutsuz (açık) geçmesi ve rüzgâr hızının yüksek olması buharlaĢmayı artırmaktadır. KıĢ aylarında rüzgâr hızının düĢmesi, bulutluluğun artması ve bağıl nemin yüksek olması sebebiyle buharlaĢma düĢmektedir. 2009 YILI ORTALAMA BUHARLASMA (MM) AYLAR Ortalama BuharlaĢma (mm) Yıllık Toplam 43.8 56.2 85.5 116.0 154.7 189.9 220.6 218.1 183.3 131.8 70.0 39.7 1509.6 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2009 YILI GUNLUK EN COK BUHARLASMA (MM) AYLAR 1 4.9 Günlük BuharlaĢma (mm) 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 6.8 8.5 10.3 11.7 13.2 13.0 12.9 13.3 10.3 6.7 12.0 Yıllık Ortalama 13.0 C.1.1.6. YağıĢlar C.1.1.6.1. Yağmur ORTALAMA TOPLAM YAĞIġ MĠKTARĠ (MM) OCAK ŞUBAT MART YILLIK TOPLAM 191.0 169.1 140.4 1109.3 NİSAN MAYIS HAZ. TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 101.0 6.8 7.0 99.9 82.0 21.3 30.0 81.4 179.4 GUNLUK EN COK YAĞIġ MĠKTARĠ (MM) OCAK ŞUBAT MART MAKSİMUM 107.8 117.7 110.1 432.1 NİSAN MAYIS HAZ. 229.5 432.1 TEM. 194.1 180.0 AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 203.2 151.1 130.2 194.1 110.6 YAĞIġIN MEVSĠMLERE GÖRE DAĞILIġI YILLIK ORTALAMA YAĞIġIN DAĞILIMI: 600–1250 MM ĠLKBAHAR MEVSĠMĠ ORTALAMA YAĞĠġ DAĞILIMI: 100–300 MM YAZ MEVSĠMĠ ORTALAMA YAĞIġ DAĞILIMI: 10–60 MM SONBAHAR MEVSĠM ORTALAMA YAĞIġ DAĞILIMI: 100–250 MM KIġ MEVSĠMĠ ORTALAMA YAĞIġ DAĞILIMI: 250–500 MM Hatay ve ilçelerinde en çok yağıĢ ilkbahar ve sonbahar aylarında görülmektedir. Yaz ayları kurak geçmekte, kıĢ ve sonbahar aylarında yağıĢlar belirgin olarak artmaktadır. Mart ve Mayıs ayları arasında aĢırı yağıĢtan sel olayları meydana gelmektedir. - 40 - Doğu Akdeniz bölgesinde yapılan yağıĢ ölçümlerinde Antakya‘da 800-1000 mm yağıĢ kaydedilmiĢtir.Yıllık ortalama yağıĢ 600-1250 mm arasında dır 1971 – 2000 Yılları arasında Ortalama YağıĢ Miktarı; 1971-2000 Normal Periyodu 175,0 Ocak 152,0 ġubat 142,9 Mart 103,8 Nisan 83,9 Mayıs 19,3 Haziran 13,5 Temmuz 4,4 Ağustos 28,3 Eylül 84,2 Ekim 109,7 Kasım 167,0 Aralık 1084,1 Yıllık Toplam - 41 - C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı Hatay ve ilçelerinde yüksek kesimlerde ve denizden uzak alanlarda gözlem yapılmıĢtır. Hiç kar örtüsü olmayan yerler sahil Ģeritleri olup, yüksek kesimlerde 1–30 cm kar örtüsü gözlenmiĢtir. Yılık ortalama sisli günler sayısı 1–50 gün arasındadır. KıĢ, ilkbahar ve sonbaharda gözlem yapılmıĢtır. - 42 - ORTALAMA KAR YAGİSLİ GUNLER SAYİSİ OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 0.9 1.8 0.1 3.4 ORTALAMA KAR ORTULU GUNLER SAYİSİ OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 0.2 0.5 0.8 EN YUKSEK KAR ORTUSU KALİNLİGİ (CM) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 15.0 15.0 15.0 ORTALAMA DOLULU GUNLER SAYİSİ OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 0.1 0.4 0.9 0.5 0.2 2.9 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 0.0 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM 0.6 KASIM ARALIK 0.1 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 14.0 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 0.1 0.1 0.2 0.4 Dolunu En Yüksek Olduğu Ay : MART Dolunu En Düşük Olduğu Ay : HAZİRAN, TEMMUZ, EYLÜL ORTALAMA KİRAGİLİ GUNLER SAYİSİ OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 6.7 5.3 7.5 8.0 9.9 17.5 131.8 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 20.3 20.0 7.0 TEM. AĞUS. EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 0.2 3.1 11.3 9.1 9.2 Krağının en yüksek olduğu ay : ŞUBAT ORTALAMA ORAJLİ GUNLER SAYİSİ OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZ. Y.ORT. 1.7 2.3 3.3 3.4 2.6 1.2 26.9 0.4 1.6 4.4 2.7 ORTALAMA SĠSLĠ GÜNLER OCAK 6.7 131.8 ŞUBAT MART Y.ORT. 5.3 7.5 NİSAN MAYIS HAZ. 8.0 9.9 17.5 TEM. 20.3 AĞUS. EYLÜL EKİM 20.0 11.3 9.1 KASIM ARALIK 7.0 9.2 SĠSLĠ GÜNLER YILLIK ORTALAM SĠSLĠ GÜNLER SAYISI : 1-10 GÜN ĠLKBAHAR MEVSĠMĠ : 1 -20 GÜN YAZ MEVSĠMĠ : 1-10 ARASINDA KIġ MEVSĠMĠ : 1-10 GÜN SONBAHAR MEVSĠMĠ : 1-20 GÜN C.1.1.7. Seller Bölgemiz genel olarak sağanak yağıĢ aldığından sel felaketi olmaktadır. 09.05.2001 tarihinde bir günde 432,1 Kg/m2 yağmur yağmıĢ bölgemizde sel felaketi olmuĢtur. Bu yağıĢ bölgemizde ölçülen günlük en yüksek yağıĢ miktarıdır. 19 Aralık 2009 tarihinde 187,4 mm yağıĢ olmuĢ ve Antakya ve çevresinde can ve mal kaybına sebep olmuĢtur. - 43 - YAĞIġIN GÜNLÜK 50Kg/m2 DEN YÜKSEK OLDUĞU GÜNLER SAYISI OCAK 0.5 3.3 ŞUBAT MART Y.ORT. 0.3 0.3 NİSAN MAYIS HAZ. 0.3 0.4 0.1 TEM. 0.0 AĞUS. EYLÜL EKİM 0.1 0.2 0.3 KASIM ARALIK 0.3 0.5 C.1.1.8. Kuraklık Ġlimizde Akdeniz iklimi hakim olduğundan yaz ayları kurak geçmektedir. Bölge yağıĢ ortalaması 49 mm, normali 87 mm., 2007 Mart ayı yağıĢ ortalaması ise 68 mm.dir. YağıĢlarda normale göre % 43, geçen yıl Mart ayına göre ise % 27 azalma gözlenmiĢtir. C.1.1.9. Mikroklima Konuyla ilgili bilgi mevcut değildir. C.1.2. Yapay Etmenler C.1.2.1. Plansız KentleĢme 1950'lerde tarımda makineleĢmenin ve sanayileĢmenin baĢlaması ile ortakçı olarak çalıĢan köylüler topraktan koparak, kentlere göç etmiĢlerdir. Bu göçler plansız bir kentleĢmeye neden olmuĢtur. Kentlere göç sonucunda tarım alanlarının bir kısmı yerleĢim - 44 - alanına dönüĢmüĢtür. Ġlimizde nüfus yoğunluğu oldukça fazladır. 1990 nüfus sayımına göre ülke genelinde km2'ye 74 kiĢi düĢerken bu sayı Hatay'da 210 kiĢi olarak hesaplanmıĢtır. Nüfus dağılımına ilçeler bazında bakıldığında merkez ilçe ve Ġskenderun'un diğer ilçelere göre oldukça farklı olduğu görülmektedir. Ġlimizde oturanların yaklaĢık yarısı bu iki ilçede yaĢamaktadır. C.1.2.2. YeĢil Alanların Azalması Kentlerde nüfus yoğunluğunun artması nedeniyle yerleĢim yerlerinde yeĢil alan oranı gittikçe daralmaktadır. Hatay'ın doğal bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluĢturur. Maki türleri, 4–5 metre boyunda, sert ve tüylü yapraklı bitkilerdir. Bunlar 800 m. yükselti kuĢağına dek yapılır. Mersin, defne, kısa meĢe, kermes, sakız, keçiboynuzu, yabani zeytin, zakkum, alıç, çitlembik, akçameĢe, pırnal, meĢeleri yörede en çok rastlanan maki türleridir. Ġl‘ de doğal örtüyü oluĢturan ormanlar, Amonos Dağları ile Keldağ da yoğunlaĢmaktadır. Amanos Dağlarının denize bakan yamaçlarında, makilik alanlardan sonra, 800 metreden 1.200 metreye dek, ardıç gibi ibreli ağaçlarla, meĢe, kayını kızılcık, kavak, çınar ve tespih gibi yapraklı ağaçlardan oluĢan ormanlar bulunur. 1.200 metrenin üzerinde ibreli ağaçlardan kızılçam, karaçam, sedir, ve yer yer ardıçlardan oluĢan geniĢ orman alanları vardır. Keldağ'ın Akdeniz'e bakan kesimlerinde, yaklaĢık 900 metreye dek, maki türü ağaçlardan mersin ve defneler çok yaygındır. Bu yükselti basamağının üzerinde, bazı ibreli ağaçlarla meĢe ve kayın gibi yapraklı ağaçlarla meĢe ve kayın gibi yapraklı ağaçlardan oluĢan ormanlar baĢlar. Keldağ doğal bitki örtüsü açısından, Amonos Dağları kadar zengin değildir. C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar HATAY ĠLĠNDE 2006 – 2007 KIġ DÖNEMĠNDE, SATIġA SUNULACAK YERLĠ ve ĠTHAL, SIVI ve KATI YAKITLARIN ÖZELLĠKLERĠ, ÜRETĠM, PAZARLAMA VE TÜKETĠM AġAMALARINDA UYULMASI ve UYGULANMASINA ĠLĠġKĠN ESASLAR Ġl Merkezinde 2007-2008 Yılları Arasında Evsel Isıtmada Kullanılan Yakıtların Cinsini (Ġl Çevre ve Orman Müd.-2007-2008) Tüketim Miktarı (ton) Ortalama Yakıtın Cinsi Kömür (TaĢ,liny it.briket kömür ) Yerli Kömür TABLO 1: Temin Edildiği Yer Ġthal Kalori PM (kcal/kg) 6000 7000 SOx - Ağır Kül Metaller Miktarı Max. %14 (+1 tolerans) Sosyal YardımlaĢma Vakfı NOx Evsel Isıtmada Tüketilen Sanayide Tüketilen 56.764 - - 6.000 - - 45 - YAKIT PROGRAMI: A)KATI YAKITLARLA ĠLGĠLĠ ESASLAR: 2007-2008 KıĢ döneminde, ilimizde, sanayi ve ısınma amaçlı tüketilecek yerli ve ithal kömürlerin haiz olmaları gereken özellikler; a)(Antakya Merkez ilçe,Altınözü,belen,hassa,Kırıkhan,Kumlu,Reyhanlı Samandağ ve Yayladağı ilçelerinde Isınmada Kullanılacak yerli Kömür Özellikleri Sınır Değerleri): Min 3500 kcal/kg (-200kcal/kg tolerans) Alt ısıl değer (orjinalde) Max % 2.3 Toplam kükürt (kuru bazda) Max % 30 Toplam Nem (satıĢa sunulan) Max % 30 Kül (kuru bazda) * 18-150mm (18mm altı ve 150mm üstü için %10 Boyut tolerans * Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18mm olabilir. TABLO :2 b)Ġskenderun ve Dörtyol Ġlçelerinde Isınmada Kullanılacak Yerl Kömür Özellikleri ve Sınır Değerleri: Min 4000 kcal/kg (-200kcal/kg tolerans) Alt ısıl değer (orjinalde) Max % 2 Toplam kükürt (kuru bazda) Max % 25 Toplam Nem (satıĢa sunulan) Max % 25 Kül (kuru bazda) * 18-150mm (18mm altı max.%10 tolerans yut 150mm üstü max. %10 tolerans) * Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18mm olabilir. TABLO: 3 c) Isınma Amaçlı Kullanılacak Ġthal taĢ ve Linyit Kömürün Özellikleri ve Sınır Değerleri : Alt ısıl değer (orijinalde) Kükürt (kuru bazda) Uçucu Madde (kuru bazda) Toplam nem (orijinalde) Kül (kuru bazda) Boyut* 6200 kcal/kg (-400 kcal/kg tolerans) % 0.9 (max) % 10-28 ( +1 tolerans ) % 10 (max) % 14 (max) (+ % 1 tolerans) 18-150 mm (18 mm altı ve 150 mm üstü için max % 10 tolerans) * Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18mm olabilir. TABLO :4 - 46 - d) Prina briketi özellikleri ve sınır değerleri: Alt ısıl Değer Nem (Orjinalde) YağToplam Kükürt (kuru bazda) Sodyum (Na) Boyut 3700kcal/kg) Max. %15 Max. %1,5 Mak.300 ppm 6mm (min.) 6mm‘den küçük ağırlıkça %5‘i geçemez,ancak mekanik beslemeli yakma tesisleri için %50‘ye kadar olabilir. TABLO :5 e) Prina dıĢındaki diğer biyokütlelerden elde edilen briketlerin analiz sonuçları,Çevre ve Orman Bakanlığınca değerlendirilerek kullanılıp kullanılmadığına karar verilecektir. f) TaĢkömürü ve linyit kömürü tozundan elde edilen briket kömüründe TSE 12055‘de belirtilen özellikler sağlanmalıdır. TORBALAMA: a) ısınma amaçlı olarak kullanılan katı yakıtların tamamı tüm yerleĢim alanlarında torbalanarak satıĢa sunulacaktır.Yerli kömür çıkarıldığı bölgede,ithal kömür ithalatın gerçekleĢtirildiği limana en yakın alanda kömür ve prina briketleri ise üretildiği yerde torbalanacaktır.torbalama iĢlemlerinin belirtilen alanlarda yapılmasının mümkün olmadığı durumlarda ise, torbalama;kömürün üretildiği veya ithalatın gerçekleĢtirildiği ilin Ġl çevre ve Orman Müdürlüğü ile torbalamanın yapılacağı ilin Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğünden izin almak kaydıyla baĢka yerde yapabilir veya bayisi olan/anlaĢma yapılan gerçek veya tüzel kiĢilere yaptırabilir. b) Torbalar üzerinde mahalli Çevre Kurulu kararında belirtilen asgari kömür özelliklerini (kükürt,alt ısıl değer,uçucu madde ,nem,kül v.b.) mutlaka yer alması gerekmektedir.Ancak bu kararda belirtilen değerlerden daha iyi kömür satacağını taahhüt edenler,istedikleri takdirde bu kararda belirtilen kömür özeliklerinin yanı sıra taahhüt ettikleri kömür özelliklerini de kömür torbası üzerinde belirtebilirler. YAKITLARA UYGUNLUK VE SATIġ ĠZĠN BELGESĠ VERĠLMESĠ : Ġlimizde kaçak kömür kullanılmasının önüne geçilmesi,denetimin etkin kılınması ve kolaylaĢtırılması amacıyla kömür üretimi, ithalatı ve, pazarlaması hususlarında Uygunluk ve SatıĢ Ġzin Belgesi sistemi uygulanacaktır. KÖMÜR DAĞITIMI ĠLE ĠLGĠLĠLARLA ĠLGĠLĠ ESASLAR : Fakir ailelere kömür yardımı yapılması ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde kömürler vatandaĢa dağıtılırken; hava kirliliği ile mücadelede baĢarı sağlanması amacıyla baĢta il ve ilçelerin kirlilik derecelerine göre özellikleri belirlenmiĢ kalitedeki kömürlerin dağıtılması ve bu kömürlerin hava kirliliği yaratmayacak bölgelerde özellikle belde ve köy gibi küçük yerleĢim birimlerinde kullanımının sağlanmasına özen gösterilerek ve kurul dağıtımı yapılan kömür miktarı ve özellikleri hakkında bilgilendirilecektir. - 47 - B) SIVI YAKITLARLA ĠLGĠLĠ ESASLAR: Isınma amaçlı sıvı yakıt olarak, kükürt içeriği maksimum %1.0 (+0.1 tolerans) olan yerli veya ithal fuel-oil kullanılacak ,ayrıca motorin,gazyağı, kerosen, etanol gibi sıvı yakıtlarda ısınma için kullanılabilecektir. YASAKLAMA: a) Bu karada belirtilen özelliklere haiz olamayan yerli ve ithal kömürlerin,kömür ve prina briketlerinin ve sıvı yakıtların Hatay Ġl sınırları içinde ısınma amaçlı olarak üretilmesi ,satılması ve tüketilmesi yasaktır. b) Petrol koku, atık yağ, lastik, plastik, tezek, katı atıklar ,tekstil atıkları ,kablolar ,ıslak odun,boyalı odun , ev eĢyaları, tıbbi atıklar,asfalt ve asfalt ürünleri ,boya ve boya ürünleri ile fuel-oil kaplarının ısınma amacıyla yakılması yasaktır. C) SICAKLIK ġARTLARI ve YAKMA SAATLERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ESASLAR: a- DıĢ ortam sıcaklığı gece ve gündüz +15 oC nin üzerinde olduğu günlerde, kalorifer ve sobalar yakılmayacaktır. b- Kalorifer ve Sobaların iĢyerlerinde, bina iç ortam sıcaklığı +18 oC, konutlarda ise 20 oC den yukarı olmayacak Ģekilde yakılacaktır. c- Hastaneler, yatılı ve gündüz okulları, öğrenci yurtları, yaĢlılar ve güçsüzler yurtları, kreĢler, terminaller ve kolluk binalarının, kalorifer ve sobalarının, iç ortam sıcaklığı +20 oC den yukarı olmayacak Ģekilde devamlı olarak, ancak hava kirliliğine neden olmayacak Ģekilde ayarlanacaktır. D) ISI YALITIMI ĠLE ĠLGĠLĠ ESASLAR: a) Yeni inĢa edilecek binalara Belediye sınırlarında belediye BaĢkanlarınca,belediye sınırları dıĢında ise Ġl bayındırlık ve Ġskan Müdürlüğünce inĢaat ruhsatı ve kullanma izni verilirken; b) 14/6/1999 tarih ve 23725 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ―TSE 825 Binalarda Isı Yalıtım Kuralları‖ standardı, c) 8/5/2000 tarih ve 24043 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren ―Binalarda Isı yalıtımı Yönetmeliği‖, d) 19/11/1984 tarih ve 18580 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren ―Mevcut Binalarda Isı Yalıtımı ile Yakıt Tasarrufu sağlanması ve Hava Kirliliğinin Azaltılmasına Dair Yönetmelik‖ hükümlerinin göz önüne alınarak ruhsatlandırılacaktır. e) BaĢta resmi bina ve okullar olmak üzere yeni bina yapımında ısı yalıtımı projeleri uygulanacaktır. - 48 - E) HAVA KĠRLĠLĠĞĠNĠN ARTARAK, UYARI KADEMELERĠNE ULAġMASI DURUMUNDA, ALINACAK ACĠL TEDBĠRLERLE ĠLGĠLĠ ESASLAR a) Hava kirliliği, uyarı kademelerine ulaĢtığı durumlarda, ölçüm sonuçları her gün düzenli olarak Çevre ve Orman Bakanlığına bildirilecektir. b) Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü,Ġl Sağlık Müdürlüğü ve Belediye elemanlarından oluĢan ekipler kurularak,denetimler yoğunlaĢtırılacaktır. c) Sağlık kurum ve kuruluĢların,hazır ve tedbirli olması sağlanacaktır. d) Kalorifer ve soba yakma süreleri kısıtlanacaktır. F) DENETĠM VE DĠĞER ESASLAR: a) Ġlimiz gümrük kapılarından ithalatı gerçekleĢtirilen ithal kömürlerin gümrük giriĢ noktalarında ve depolama sahalarında, briket kömürlerin ise üretim tesislerinde denetimi Ġl çevre ve Orman Müdürlüğünce yapılacaktır. b) Yakıtın denetimi belediye sınırlarında belediye baĢkanlıkları,belediye sınırı dıĢındaki yerlerde ise Ġl çevre ve Orman Müdürlüğüne bağlı birimlerce yapılacaktır. c) Piyasaya satılan soba ve kalorifer kazanlarının TSE standartlarına uygunluğun denetimi;Belediye sınırları içerisinde belediye baĢkanlıklarınca,belediye sınırları dıĢında ise Ġl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğünce yapılacaktır. d) YerleĢim yerlerinde perakende kömür satıĢının nerelerde ve ne Ģekilde yapılacağı belediye baĢkanlıklarınca belirlenecektir. e) Kalorifer kazanlarının tekniğine uygun yakılması ve kazan bakım iĢlerinde çalıĢacaklar için Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü (Halk Eğitim Müdürlüğü) ve Ġl Bayındırlık ve Ġskan Müdürlüğü koordinasyonunda yetkili kalorifer ateĢçisi kursları düzenlenmesine yönelik çalıĢmalar yapılacak,bu kapsamda kalorifer ateĢçisi ve bina yöneticileri veya ilgilileri eğitilecektir. G) YAKMA SĠSTEMLERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ESASLAR: a) Yakma Sistemleri Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin 7,8,9,10,11,12,13‘ncü maddelerinde belirtilen kriterlere uygun olacaktır. Soba ve kalorifer kazanları TSE standartlarına uygun olacaktır. b) Ġlk yanma sırasında bacadan atılan partikül madde emisyonlarını kontrol etmek amacıyla,ön yanmayı temin edecek Ģekilde,stokerli sistemlerin sürekli yanması, ayarlarının iyi yapılması kontrol edilmesi ve ehil kiĢilerce yakılması sağlanacaktır. c) Kalorifer kazanlarının tekniğine uygun yakılması ve kazan bakımı iĢlerinde çalıĢacaklar için ―Yetkili Kalorifer AteĢçisi Kursları‖ düzenlenecektir. d) Kalorifer tesisatlarında,iyi izolasyon yapılarak ısı kaybı önlenecek,tüm ısıtma tesisatı ile bacanın bakımı ve temizliği yapılacak,kazan daireleri yeteince havalandırılacak ve iĢletme talimatlarına uyacaktır. - 49 - C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar SANAYĠ TESĠSLERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ESASLAR: a) Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında emisyon izni almakla yükümlü kuruluĢların, bu yükümlüklerini ivedi olarak yerine getirmeleri sağlanacak,izne tabi olamayanların ise hava kirliliği yaratmayacak Ģekilde iĢletilmesi temin edilecektir. b) Sanayi amaçlı ithal edilen kalsine edilmemiĢ petrol koku sadece modern teknoloji ile donatılmıĢ ve Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından tahsisat yapılan çimento ve kireç fabrikalarında kullanılacaktır. Bunun dıĢında kullanılması yasaktır. c) Tozumayı önleyici her türlü tedbirin,satıcı taĢıyıcı ve kullanıcı tarafından alınması koĢulu ile sanayi amaçlı tüketilecek yerli ve ithal kömürlerin torbalanması zorunlu değildir. d) Yanma ısıl gücü düĢük veya yanma süresi kısa kazanlarda kullanılacak sanayi tesislerinde yanma verimi açısından,akıĢkanlığın arttırılması için ön ısıtma yapılması Ģartıyla,sanayi tesislerinde TÜPRAġ spektlerine uygun %1 kükürt ihtiva eden ve Enerji ve Tabii kaynaklar Bakanlığından izin alınarak ithal edilen fueloil‘ler kullanılacaktır. C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar MOTORLU TAġITLARLA ĠLGĠLĠ ESASLAR: 8 TEMMUZ 2005 tarih ve 25869 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ―Trafikte Seyreden Motorlu ve Kara TaĢıtlarından kaynaklanan Egzoz Gaz Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelikte belirtilen esaslar göz önüne alınarak; motorlu kara taĢıtları ,kirletici emisyonları açısından egzoz emisyon ölçümlerini süresinde ve düzenli olarak yaptırmaları sağlanacak ve konuya iliĢkin denetimler Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ile Ġl Emniyet Müdürlüğü ekipleri tarafından düzenli olarak yapılacaktır. Ġlimizde Trafiğe Kayıtlı Motorlu TaĢıt Araçlarının Sayıları 1- Emniyet Müdürlüğü (01.04.2008) 2-Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü (2008 Nisan sonu verileri, egzoz ölçümü yaptıran araç sayısı) Araç Sayısı Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı N.Benzin 267.802 20.100 Kat.Konv. ve KurĢ. Benz. Kul.Araç Say.* 3 Kullanılan Akaryakıt Miktarı ( ton, m ) - S.Benzi K.Benzin Mazot n - TABLO :6 - 50 - LPG - - EGZOZ EMĠSYON ÖLÇÜM ĠSTASYONLARI: . FĠRMA ADI ADRES . 1-Köse Otomotiv Yedek Parça Sanayi Sitesi 9/A Dörtyol 2-Ovalı Motorlu Araçlar Tic.Ltd.ġti. Ġskenderun Yolu Üzeri 5. km 3-Günay Otomotiv San. (TOFAġ) E-5 Karayolu Üzeri No:104 Payas/HATAY 4-Reles Ġth.Ġhr. Ltd.ġti. Ġskenderun Yolu Üzeri 9. km Antakya 5-Sağlam Motorlu Araçlar Paz.TaĢ.Tic. Ġskenderun Yolu Üzeri 6. km Antakya 6-Arslanoğlu Lastik San.ve Tic.Ltd.ġti. Ġskenderun Yolu Üzeri 5. km Antakya 7-Dizelciler Otomotiv San. Tic.Ltd.ġti. Yeni Sanayi Sitesi GiriĢi 1/13Antakya 8-KuĢ Oto Egsoz San.Tic.Ltd.ġti. Güzelburç Beldesi No:112 Antakya 9-Günay Otomotiv San.(PEUGEOT) Ġskenderun Yolu Üzeri 7. km Antakya 10-Narin Otomotiv Ġskenderun Yolu Üzeri 3. km Antakya 11-Atmer Otomotiv Ġth.Ġhr. OdabaĢı Beldesi Ġsmet Ġnönü Cad.No:21 Antakya 12-Köse Otomotiv San. Tic.Ltd.ġti. Sanayi Sitesi 315 Sok.No:169 Ġskenderun 13-Öztoprak Motorlu Araçlar Tic.Ltd.ġti. Ġskenderun Yolu Üzeri 1.km Antakya 14-Ovalı Motorlu Araçlar Tic.Ltd.ġti 5 Temmuz Cad.No:36 Ġskenderun 15-Dinç Petrol Otomativ San. Tic.Ltd.ġti. Sanayi sitesi No:1 Ġskenderun 16-Mehmet BERBER Yeni sanayi Sitesi 40/E Blok No:8 Antakya C.2. HAVAYI KĠRLETĠCĠ GAZLAR VE KAYNAKLAR C.2.1. Kükürtdioksit Konsant. ve Duman C.2.2. Partikül Madde Emisyonları C.2.3. Karbonmonoksit (Yok) C.2.4. Nitrojen Oksitler (Yok) C.2.5. Hidrokarbon ve KurĢun Emisyonları (Yok) * Konular ile ilgili ölçüm sonuçları tablo 28 ve grafik 3-4‘te verilmiĢtir. 13.01.2005 - 14.01.2005 Antakya-Ġskenderun Hava Kalitesi Ölçümü Sonuçları: ÖLÇÜM YAPILAN NOKTA Antakya ġehir Merkezi Ġskenderun ġehir Merkezi Kükürt Dioksit (SO2) Partikül Madde (PM10) Karbon Monoksit (CO) Azot Monoksit (NO) Azot Dioksit (NO2) 50,2 102 2248,42 81,7 52,4 17,8 87 458,24 14,7 24,6 6,6 13,6 4,1 27 26,89 Payas Beldesi Not: Ölçüm sonucu birimlerimiz μg/m3 (mikrogram/m3) tür. - 51 - 1999/2002 Yılları Arasında Ġliniz Kükürtdioksit (SO2) ve Partikül Madde (PM) Ortalamaları ve DeğiĢim Oranları ile En DüĢük ve En Yüksek SO 2 , PM Değerleri ve KVS Değerlerinin AĢıldığı Gün Sayısı Hatay Ġl Sağlık Müdürlüğü-2002 AYLAR Ocak 1999 ġubat 1999 Mart 1999 Nisan 1999 Mayıs 1999 Haziran 1999 Temmuz 1999 Ağustos 1999 Eylül 1999 Ekim 1999 Kasım 1999 Aralık 1999 Ocak 2000 ġubat 2000 Mart 2000 Nisan 2000 Mayıs 2000 Haziran 2000 Temmuz 2000 Ağustos 2000 Eylül 2000 Ekim 2000 Kasım 2000 Aralık 2000 Ocak 2001 ġubat 2001 Mart 2001 Nisan 2001 Mayıs 2001 Haziran 2001 Temmuz 2001 Ağustos 2001 Eylül 2001 Ekim 2001 Kasım 2001 Aralık 2001 Ocak 2002 ġubat 2002 Mart 2002 Nisan 2002 Mayıs 2002 Haziran TABLO 28-1: Ölç. Ölç. Ġst. Yap. Sayıs Gün ı Sayıs ı Ortalama 1 1 1 1 1 1 28 27 29 28 28 27 SO2 71 72 63 61 62 61 PM 71 78 61 58 60 59 1 30 32 1 28 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 DeğiĢim Oranları Bir Önceki Yıla Göre SO2 PM En DüĢük En Yüksek SO2 56 45 51 49 48 47 PM 53 43 49 43 46 45 SO2 86 102 73 76 78 76 PM 90 111 73 73 74 74 31 20 18 42 41 31 31 25 23 40 41 30 31 30 30 29 29 28 28 28 30 36 52 71 70 96 63 63 62 63 62 36 50 70 71 93 61 61 59 60 59 25 36 49 48 83 51 52 50 48 27 24 29 53 54 80 49 49 44 45 19 49 73 94 95 110 73 73 75 76 33 47 70 90 89 115 73 73 72 73 42 1 29 33 30 20 17 45 42 1 30 32 30 24 24 48 46 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 30 30 31 30 30 28 30 29 29 30 37 51 71 71 72 69 62 63 60 60 37 50 71 65 63 62 62 60 61 59 24 35 48 50 49 48 51 52 49 48 24 29 54 54 41 48 48 44 45 19 72 96 95 100 102 74 75 76 34 45 69 90 90 95 106 103 98 80 70 70 1 30 30 31 28 19 48 41 1 29 32 31 21 25 72 41 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 30 30 29 29 27 28 30 30 31 30 35 52 70 70 95 70 75 70 38 26 37 50 72 64 62 60 61 39 37 21 25 24 35 47 47 48 49 51 30 17 25 27 55 55 41 49 48 46 34 16 96 95 99 100 98 74 73 34 42 32 45 60 60 90 99 90 70 40 40 28 - 52 - KVS Değerlerinin AĢıldığı Gün Sayısı (μg/m3) SO2 >400 PM>300 2002 AYLAR Ölç. Ġst. Sayısı Ölç. Yap. Gün Sayısı Aylık Ortalama SO2 PM DeğiĢim Oranları Bir Önceki Yıla Göre (%) SO2 PM En DüĢük En Yüksek Ocak 2008 ġubat 2008 1 1 29 24 41 19 170 127 5 4 83 44 88 36 251 231 SO2 >400 - Mart 2008 Nisan 2008 1 1 31 2 4 3 119 46 2 3 46 38 9 4 520 55 1 - - Mayıs 2008 Haziran 2008 1 1 26 30 - 60 - 39 - 87 - - Temmuz 2008 Ağustos 2008 Eylül 2008 Ekim 2008 1 27 - 63 - 52 1 74 - - 1 30 - 74 - 60 1 145 - - 1 1 30 29 1 54 70 - 35 40 2 67 140 - - Kasım 2008 1 30 - 119 - 62 2 241 - - Aralık 2008 Ocak 2009 1 1 27 27 17 158 158 - 63 48 1 52 305 641 - 3 - ġubat 2009 Mart 2009 1 1 26 22 4 4 143 86 3 58 38 9 9 393 205 - 4 - Nisan 2009 1 30 3 58 3 29 6 119 - - Mayıs 2009 Haziran 2009 Temmuz 2009 Ağustos 2009 Eylül 2009 1 1 26 27 6 49 50 2 32 42 16 32 96 - - 1 25 - 58 - 39 - 73 - - 1 1 16 26 - 56 54 - 52 31 - 50 82 - - Ekim 2009 1 25 4 107 - 35 10 213 - - Kasım 2009 Aralık 2009 1 1 30 31 9 11 119 109 2 5 24 40 25 23 218 224 - 4 - - TABLO 28-2: - 53 - SO2 PM SO2 PM KVS Değerlerinin AĢıldığı Gün Sayısı (μg/m3) PM>300 5 HATAY ĠLĠ SO2 SONUÇLARI 100 90 80 70 60 1999 2000 50 2001 2002 40 30 20 10 0 ocak Ģubat mart nisan mayıs haziran GRAFĠK :8 54 temmuz ağustos eylül ekim kasım aralık HATAY ĠLĠ PM SONUÇLARI 100 90 80 70 60 1999 2000 50 2001 2002 40 30 20 10 0 ocak Ģubat mart nisan mayıs haziran temmuz GRAFĠK :9 55 ağustos eylül ekim kasım aralık 01.11.2007-01.05.2008 tarihleri Arasında Ġlimizde Ortalama Kükürtdioksit (SO2) , Partikül Madde PM10,Rüzgar hızı,Rüzgar yönü,Hava sıcaklığı,Bağıl Nem,Hava Basıncı (Çevre Bakanlığı Hava Kalitesi Ġzleme Ġstasyonu ( 2008)) Gün ve saat PM10 R.HIZI R. YONU H. SIC. B. NEM H. BAS. SO2 µg/m3 m/s Deg C° % mb µg/m3 01.11.2007 24:00 73 1 138 20 71 1016 0 01.12.2007 24:00 01.01.2008 24:00 01.02.2008 24:00 01.03.2008 24:00 01.04.2008 24:00 01.05.2008 24:00 232 91 219 139 38 995 1 2 1 1 1 2 169 186 183 139 150 35 12 7 6 16 15 20 44 43 59 56 71 64 1012 1013 1024 1025 1018 1008 36 20 9 0 1 C.3. ATMOSFERĠK KĠRLĠLĠK C.3.1. Ozon Tabakasının Ġncelmesinin Etkileri Konuyla ilgili bilgi mevcut değildir. C.3.2. Asit Yağmurlarının Etkileri Konuyla ilgili bilgi mevcut değildir. C.4.HAVA KĠRLETĠCĠLERĠN ÇEVREYE OLAN ETKĠLERĠ C.4.1. Doğal Çevreye Olan Etkiler C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkiler Kükürtdioksit, suda hemen çözünen. sıcak ve soğuk suda eriyen renksiz bir gazdır. Atmosferde hızlı Ģekilde, sülfirik as ide dönüĢmesinden dolayı, atmosferdeki kalıĢ süresi çok kısadır. Asitler genelde havada aerosoller halinde bulunurlar. Bu aerosoller, kar, yağmur, dolu gibi yağıĢlarla yeryüzünde birikirler. Kükürt emisyonu, azotdioksit emisyonu ve atmosferik Ģartlarl11 etkinliği, yağıĢın asidi tesirinin artmasına neden olur. C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkiler Kükürtdioksit, asit aerosolleri, karbonmonoksit, partiküler madde vb. kirleticiler, yağıĢlarla toprağa geçerek, toprak kirliliğine neden olur. Bu kirlilik, belli bir süre sonra, toprakta birikmelere ve toprak kalitesinde azalmaya neden olur. C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri Bitkiler, kükürtdioksit gazına, diğer canlılardan daha duyarlıdır. Kükürtlü demir ve bakır cevherĠ iĢleyen fabrikaların üretim süreçleri iyi düzenlenmeyecek olursa, çevredeki bitki 56 örtüsüne büyük zarar verebilirler. Aerosollerin, yapraklar üzerinde birikmesi, ıĢığa bağlı bitkisel metabolizmayı olumsuz etkileyebilmektedir. C.4.1.4.Ġnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri Havadaki zararlı maddeler; vücut direncini ve koruma mekanizmasını zayıflatmaktadır. Özellikle yoğun zararlı maddeler, kalp ve dolaĢım rahatsızlıkları meydana getirir. Karbonmonoksit ve formaldehit baĢ ağrısı yapmakta ve solunum yollarl11da hasara neden olmaktadır. Benzypren, ağır metaller ve asbest tozları, baĢta akciğer olmak üzere birçok sistemde kanserojen etki yapmaktadır. C.4.2. Yapay Çevreye Olan Etkileri C.4.2.1. Görüntü Kirliliği Üzerine Etkileri Hava kirliliği; çevrenin bir parçası olan eĢyalar ve binalar üzerinde de olumsuz etki gösterirler. Havada rutubetin artması ile oluĢan asitlerin; binalara ve sanat eserlerine yaptıkları tahribatlar önem arz etmektedir. Ayrıca; bina taĢlarında aĢınmaya ve dıĢ cephelerinde kirliliğe neden olarak görüntü kirliliğine yol açmaktadır. Havada oluĢan ozon, lastik malzemenin aĢınmasına ve kolayca yıpranmasına neden olmaktadır. Dumanla atılan is ve kurum, eĢya ve giyeceklerin çabucak kirlenmesine neden olmaktadır. (C).HAVA (ATMOSFER VE ĠKLĠM ) KAYNAK Hatay Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Hatay Ġl Emniyet Müdürlüğü Hatay Ġl Sağlık Müdürlüğü D.Ġ.E. Hatay Çevre Koruma Vakfı D.S.Ġ.Bölge Müdürlüğü Tarım Ġl Müdürlüğü 57 SU D.1. SU KAYNAKLARININ KULLANIMI D.1.1. Yeraltı Suları YERALTI SULARI Su Gücü Hatay Ġlinde de 17 GWh/yıl hidroelektrik enerji üretimi yapılmaktadır. Bunun 15 GWh/yıl lık miktarı Defne-Harbiye H.E.S den, 2 GWh/yıl ise Dörtyol-Kuzuculu H.E.S. üretilmektedir. Yandaki tablo haricinde irili ufaklı diğer akarsular Ģunlardır: Yeraltı Su Kaynakları Emniyetli YAS Rezervi (hm3/ yıl) Hatay Ġli DÖRTYOL ERZĠN OVASI ARSUZ OVASI (ULUÇINAR) ASĠ HAVZASI FevzipaĢa Ovası Ġslahiye Ovası Hassa Ovası Kırıkhan Ovası Amik Ovası Batısı Amik Ovası Doğusu Reyhanlı Kaynakları ve Çevresi 100 19 Toplam: ĠSKENDERUN PAYAS YAYLADAĞ SAMANDAĞ TOPLAM 58 6,50 15 20 22 32 25 29 149,50 19,70 3,50 2 4,50 298,20 Kullanma Belgeli Kuyu Adedi Tahsis Edilen Su Miktarı Hatay-Asi Havzası Hatay - Ġskenderun Hatay - Ġskenderun Payas - Uluçınar (Arsuz) Hatay Hatay - Samandağ Hatay - Dörtyol (Erzin) Hatay - Belen Hatay - Yayladağ Hatay - Altınözü Hatay - Dörtyol-Erzin (Ġlan Edilen Saha DıĢı) TOPLAM 296.957.895 50.083.203 12.680.044 21.900.090 6.049.438 11.254.377 (Fiili çekim) 600.949 114.696 162.216 3871 693 29 422 390 275 42 9 59 10.575.258 40 410.378.456 5830 Not: 31.12.2009 tarihi itibari ile hazırlanmıĢtır.(DSĠ) Emniyetli olarak kullanılabilir yıllık su (hm3/ yıl ) Fiili tüketilen su (hm3/ yıl ) 294 346 TABLO 29: Hatay Ġli Yer altı su potansiyeli D.S.Ġ.6.Bölge Müd.-2009 Su kaynağı Yeri Harbiye Kaynağı Mazmanlı Kaynakları Bağlama Kaynağı Batıayaz Kaynakları Hamda Kaynağı Harbiye Hassa/Aktepe MaraĢboğazı Musa Dağı Çayırgah Debisi (lt/sn) 513 800 100 70 250 59 Kullanım Antakya/Harbiye ve Köyleri içme suyu Karasu Nehrine akmakta Yakın Köylerin içme suları - D.1.2. Akarsular AKARSULAR VE DĠĞER YERÜSTÜ SULARI Hatay Ġl toprakları; kıyı dağları, çöküntü alanları ve kıyı ovalarından oluĢmuĢtur. Kuzeyden Amanos Dağları‘nın uzantıları ve Ġslahiye Çöküntüsü, doğudan Suriye tektoniğinin fazla yüksek olmayan platoları ve batıda Akdeniz ile çevrilmiĢtir. AĢağı Asi Vadisi‘nin baĢlangıcında kurulan Ġl Merkezi‘nin denizden yüksekliği yaklaĢık 85 m dir. KahramanmaraĢ‘ta baĢlayan çöküntü alanları; güneye doğru önce Amik Ovası‘nı, sonra Suriye‘de Gob Çukurluğu‘nu, Lübnan ve Antilübnan Dağları arasındaki El Bekaa Vadisi‘ni oluĢturur. Akabe Körfezi‘nden kuzeye doğru sokulan büyük çöküntünün kuzey ucunu oluĢturan Hatay Grabeni önceleri kapalı bir havzaydı. Çöküntü oluğunun sularını toplayan Asi Irmağı bu kapalı havzaya boĢalıyordu. Asi Irmağı, sonraları Amanos Dağları ile Kel Dağ arasında bir yatak oluĢturarak havzayı Akdeniz ile birleĢtirir. Asi Havzası: Havza, Anadolu'nun güneyinde Asi Nehri ile sularını Akdeniz'e boĢaltan alanı kapsamaktadır. Kuzeyde Amanos dağları, Doğu ve Güneyden Suriye sınırı ve batıdan Kösürük ve Kartal dağları ile Akdeniz tarafından kuĢatılmıĢtır. Akarsular: Türkiye'nin 26 akarsu havzasından biri olan Asi havzası Hatay ili sınırları içerisinde bulunmaktadır. Ġlde bulunan en önemli akarsu Asi Nehridir. Asi Nehri: Suriye'den doğan ve Lübnan Dağları'ndan inen akarsularla beslenen Asi Nehri'nin Türkiye sınırları içindeki uzunluğu yaklaĢık olarak 97 km dir. Lübnan'ın Elbekaa vadisinden çıkıp Suriye'yi geçtikten sonra Etun yöresinde Türkiye'ye girer. Küçük Asi ile birleĢerek Samandağ‘ında bir delta oluĢturup Akdeniz'e dökülür. Kuzeye doğru 50 km boyunca Suriye ile sınırımızı çizdikten sonra, Amik Ovası'ndan yurda girer. GeniĢ bir yayla Antakya'yı geçer ve güneybatı yönünde ilerleyerek Samandağ'dan Akdeniz'e dökülür. Yolu üzerinde bulunan Amik Ovası bataklıklarla kaplıdır. Bu çevredeki suların kanallarla Asi Nehri'ne bağlanarak, bataklıkların kurutulması isi yıllardır sürdürülmektedir. Ovanın düzlüğü ve kotun elveriĢsizliği, çalıĢmaları zorlaĢtırmaktadır. Asi Nehri taĢkın dönemlerinde çok hızlı kabarıp, geniĢ alanları sular altında bıraktığı için bu adı almıĢtır. Kimi yıllarda tümüyle kurur. Asi Nehri‘nin yıllık su potansiyeli 2250 hm3 / yıl, debisi 70 m3 /s dir. Sulama amaçlı kullanıldığından yaz aylarında tamamen kurumaktadır. 60 Asi Havzası Meteoroloji Haritası Kaynak: D.S.Ġ.6.Bölge Müdürlüğü. HARĠTA 7: Afrin Çayı: Gaziantep‘teki Saf Dağlarından doğar. Suriye topraklarına girer. Reyhanlı ilçesinin kuzeyinde Hatay Ġl Sınırlarına girer ve kurutulan Amik Gölünün yatağında Karasu ile birleĢir. . Uzunluğu 160 km; ortalama yıllık debisi: 8,4 m3 /s dir. Ġl toprakları içindeki uzunluğu 24 km.dir. Davutpasa köyünden baĢlar, Zülüflühan köyünde küçük Asi ile birleĢir. Karasu: KahramanmaraĢ ilindeki Akçadağ ve Kartaldağ eteklerinden doğan Karasu, çeĢitli küçük derelerle birleĢip Emen Ovasının ortasındaki Karagöl‘e (Emen Gölü) dökülür. Uzunluğu 130 km; ortalama yıllık debisi: 10,7 m3 /s dir. Ġl toprakları içindeki uzunluğu 77 km dir. D.1.3. Göller, Göletler ve Rezarvuarlar Havzada bulunan ve günümüzde göl niteliği kalmamıĢ yada göl olmaktan çıkmak üzere olan birkaç göl dıĢında ,halen göl niteliği taĢıyan birkaç gölden söz etmek mümkündür.Bu göllerde tıpkı Amik Gölü gibi jeolojik çöküntü ve grabenler sonucu oluĢmuĢlardır. Kurutulmadan önce en büyük göl Amik Gölü idi,16 km uzunluğunda 10 km geniĢliğinde olan bu gölün 1980‘lerin baĢında kurutma çalıĢmaları bitirilmiĢ ve su altındaki topraklar tarıma açılmıĢtır. Büyüklük sırasına göre ilimizde bulunan belli baĢlı göller 61 D.S.Ġ.6.Bölge Müd.-2000 Ġsmi Yüzölçüm(m 2 ) Yeri ġuan ki durum Bağlama Gölü 6.250 MaraĢboğazı köyü Kurutuldu Cüdeyde Gölü 20.000 Reyhanlı Mevcut YeniĢehir Gölü 31.500 Reyhanlı Mevcut GölbaĢı (Balıklı) Göl 350.000 Kırıkhan Mevcut Amik Gölü 12.500 (ha) Amik ovası Kurutuldu PınarbaĢı Gölü - Reyhanlı Mevcut TABLO 31: Ballıöz Göleti : Barbarlı Çayı üzerinde kurulmuĢ sulama Hassa Demrek Göleti : Deliçay üzerinde kurulmuĢ sulama göleti. göleti. Samandağ Karamanlı Göleti : Bulanık-Ördek ve Küçük Karaçay derelerinin suları ile beslenen sulama göleti. Fransız Paftalarında YeniĢehir Gölü 62 HARĠTA 8 HATAY ĠLĠ SU, TOPRAK KAYNAKLARI VE HĠDROELEKTRĠK ENERJĠ POTANSĠYELĠ GENEL BĠLGĠLER 5 403 km2 Yüzölçümü Rakım 400 m Yıllık ortalama yağıĢ 856 mm 69 l/s/km2 Ortalama akıĢ verimi Ortalama akıĢ/yağıĢ oranı 0,25 SU KAYNAKLARI POTANSĠYELĠ Yerüstü suyu 2 800 hm3/yıl ASĠ NEHRĠ DĠĞER DERELER 2 252 hm3/yıl 548 hm3/yıl 298 hm3/yıl Yeraltı suyu 63 3 098 hm3/yıl Toplam su potansiyeli Doğal göl yüzeyleri* 370 ha BALIK GÖLÜ 350 ha CÜDEYDE GÖLÜ 20 ha Baraj rezervuarı yüzeyleri 430 ha TAHTAKÖPRÜ BARAJI -- ha YARSELĠ BARAJI 430 Seddelemeli rezervuarı yüzeyleri H A -- ha Gölet rezervuarı yüzeyleri* 10 ha Akarsu yüzeyleri** 844 ha ASĠ NEHRĠ VE KOLLARI 844 ha Toplam su yüzeyi * ** (2 230 ha) 1 654 ha Doğal göller, baraj, gölet ve seddelemeli rezervuarların normal su seviyesindeki yüzeylerine ait alanlardır. Parantez içindeki rezervuar alanı Tahtaköprü Barajı rezervuarı toplamıdır. Gaziantep il sınırları içerisindedir. Akarsuların sürekli su taĢıyan ana kollarının ortalama akıĢ Ģartlarını temsil eden su yüzeylerine ait alanlardır. 64 DSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HATAY ĠLĠ MEVCUT VE MUTASAVVER YERÜSTÜSUYU SULAMA HĠZMETĠ PROJELERĠ SULAMA ALANI A - ÖN ĠNCELEME (ĠSTĠKġAF) VE MASTER PLANI TAMAMLANAN 109 359 ha (brüt) B - PLANLAMASI TAMAMLANAN 1 ORTA CEYHAN MENZELET PRJ. (Amik Ov. Sul. Reviz.) % 78 34 887 ha (brüt) 2 ARSUZ GÖNENÇAY PROJESĠ 4 468 ha (brüt) 3 Aġ. CEYHAN ASLANTAġ III. MERH. PR. ERZĠN-DÖRTYOL OV. POMPAJ SUL. 6 450 ha (brüt) 4 BÜYÜK KARAÇAY PROJESĠ 3 554 ha (brüt) 5 AMĠK-AFRĠN PROJESĠ REYHANLI BARAJI VE SULAMASI %0 60 000 ha (brüt) KÜÇÜK SU ĠġLERĠ (GÖLET VE YERÜSTÜ SUL. PRJ.) C - KESĠN PROJESĠ TAMAMLANAN - D - ĠNġA HALĠNDE OLAN 8 626 ha (brüt) 1 Aġ. CEYHAN ASLANTAġ III. MER PR. ERZĠN-DÖRTYOL OV. CAZĠBE SULAMASI 8 350 ha (brüt) 2 YARSELĠ BARAJI VE YÜKSELTĠLMESĠ (775) ha (brüt) Küçük su (gölet ve yerüstü sulama) prj. Hassa Demrek göleti (276 ha) %0 %6 276 ha (brüt) E - ĠġLETMEDE OLAN BSĠ+KSĠ 22 308 ha (brüt) E1 - ĠġLETMEDE OLAN BÜYÜK SU IġLERI 22 086 ha (brüt) 1 AMĠK-TAHTAKÖPRÜ I.MER. PRJ. KIRIKHAN-HASSA SULAMASI 11 900 ha (brüt) 2 SAMANDAĞ POMPAJ SULAMA PROJESĠ 2 167 ha (brüt) 3 YARSELĠ PROJESĠ YARSELĠ SULAMASI 7 300 ha (brüt) 4 YAYLADAĞ PROJESĠ YAYLADAĞI SULAMASI 719 ha (brüt) E2 - ĠġLETMEDE OLAN KÜÇÜK SU IġLERI 222 ha (brüt) 1 HATAY-SAMANDAĞ KARAMANLI GÖLETĠ VE SULAMASI 222 ha (brüt) DSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HATAY ĠLĠ MEVCUT VE MUTASAVVER YERÜSTÜSUYU SULAMALARI TOPLAMI 65 140 293 ha (brüt) % 16 % 100 DSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HATAY ĠLĠ ĠġLETMEDEKĠ YERALTISUYU SULAMA HĠZMET PROJELERĠ ENVANTERĠ (Topraksu Kooperatifleri YAS Sulamaları) TESĠSĠN ADI KUYU (adet) 1) Reyhanlı-DÜÇ ĠLĠ SULAMA SAHASI Brüt (ha) SULAMA SAHASI Net (ha) ĠġLETMEYE AÇILDIĞI YIL 20 Hatay 875 875 1971 2) Reyhanlı-Uzunkavak 8 Hatay 225 200 1983 3) Reyhanlı-Bakmita 3 Hatay 130 120 1978 4) Reyhanlı-Kumlu DÜÇ 12 Hatay 470 435 1981 5) Reyhanlı-Kumlu 11 Hatay 490 430 1978 6) Kırıkhan-Kazkelli 11 Hatay 425 415 1984 7) Kırıkhan-GüventaĢ 5 Hatay 250 200 1984 8) Kırıkhan-Kangallar 6 Hatay 245 215 1984 9) Kırıkhan-408 Evler 18 Hatay 1 100 1 035 1976 10) Ġskenderun-Uluçınar (Arsuz) 34 Hatay 1 570 1 295 1979 11) Dörtyol-Merkez 34 Hatay 1 300 1 230 1978 12) Dörtyol-Altınçağ (Ġcadiye) 33 Hatay 1 630 1 460 1981 13) Dörtyol-Yeniyurt 15 Hatay 645 560 1976 14) Erzin-YeĢilkent 78 Hatay 3 680 3 450 1973 15) Erzin-Merkez 79 Hatay 3 665 3 460 1974 16) Erzin-BaĢlamıĢ 12 Hatay 610 500 2004 17) Kırıkhan 88 Evler 7 Hatay 385 278 2003 18) Reyhanlı – Gölsuyu 1 Hatay 50 40 1978 19) Reyhanlı-Tayfur Sökmen 5 Hatay 202 200 2004 20) Kırıkhan-Ceylanlı Sul. Koop. 6 Hatay 209 209 2007 398 Hatay 18 156 16 607 DSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ĠġLETMEDEKĠ YERALTISUYU SULAMALARI TOPLAMI (Topraksu Kooperatifleri YAS Sulamaları) 66 DSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HATAY ĠLĠ YERÜSTÜSUYU VE YERALTISUYU SULAMA HĠZMETLERĠ SULAMA % ALANI HATAY ĠLĠ MEVCUT VE MUTASAVVER YERÜSTÜSUYU 140 293 88,54 SULAMALARI HATAY ĠLĠ ĠġLETMEDEKĠ YERALTISUYU SULAMALARI 18 156 11,46 (Topraksu Kooperatifleri YAS Sulamaları) HATAY ĠLĠ YERÜSTÜSUYU VE YERALTISUYU SULAMALARI TOPLAMI 158 449 100 ĠġLETMEDEKĠ BARAJLAR VE GÖLETLER Sıra No Baraj ve HES Adı 1 Tahtaköprü Barajı 2 Yarseli Barajı 3 Yayladağ Barajı 4 Karamanlı Göleti TAHTAKÖPRÜ PROJESĠ Barajın Adı Tahtaköprü Hatay Barajın Yeri (Hassa - Kilis karayolu üzerinde Hassa'ya 20 km uzaklıktadır.) Akarsuyu Karasu Amacı S+T ĠnĢaatın (baĢlama-bitiĢ) 1968 - 1976 yılı Gövde dolgu tipi Zonlu Gövde hacmi 1,95 hm3 Yükseklik (talvegden) 33,50 m Normal su kotunda göl 200 hm3 hacmi Normal su kotunda göl 23,40. km2 alanı Sulama alanı 11 900 ha Güç - MW Yıllık Üretim - GWh 67 YARSELĠ PROJESĠ Barajın Adı Barajın Yeri Akarsuyu Amacı ĠnĢaatın (baĢlama-bitiĢ) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç Yıllık Üretim Yarseli Hatay(.Demir köprü (Avsuyu köyü yakınında) Antakya'nın 30 km doğusunda Beyazçay S 1985 - 1991 Zonlu 2,700 hm3 35,00 m 60,50 hm3 4,20 km2 8 075 ha - MW - GWh YAYLADAĞ PROJESĠ Barajın Adı Barajın Yeri Akarsuyu Amacı ĠnĢaatın (baĢlama-bitiĢ) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı Güç Yayladağ Hatay(Yayladağ Ġlçesinin hemen kuzeybatısında yer alır.) KureyĢi S+Ġ 1993 - 2000 Kaya 0,360 hm3 44,40 m 6,500. hm3 0,45 km2 719 ha ............... KARAMANLI GÖLETĠ VE SULAMASI Göletin Yeri Akarsuyu Amacı ĠnĢaatın (baĢlama-bitiĢ) yılı Gövde dolgu tipi Depolama hacmi Aktif Hacim Ölü Hacim Yükseklik (talvegden) Yükseklik (temelden) Sulama Alanı Proje rantabilitesi Hatay Bulanık S 1995 - 2000 Homojen Toprak Dolgu 2,000 hm3 1,96 hm3 0,040 hm3 31,20 m 34,80m 222 ha 1,85 68 PLANLAMA-PROJE-YATIRIM BARAJLAR VE GÖLETLER PROGRAMI-ĠNġAAT AġAMASINDAKĠ AMĠK-AFRĠN PROJESĠ REYHANLI BARAJI AMĠK-AFRĠN PROJESĠ: Asi havzasında bulunan, Amik-Afrin Projesi Reyhanlı Barajı ve sulaması, Amik Ovası‘nda 60000 ha (37 178 ha cazibe, 22 822 ha pompaj) alanın sulanmasını ve 20 000 ha alanı taĢkından koruyarak Ova‘nın taĢkın probleminin çözülmesini amaçlamaktadır. Projeden Hatay Ġli, Kumlu ve Reyhanlı Ġlçesi ile Merkez Ġlçeye ve Kırıkhan, Reyhanlı ve Kumlu Ġlçelerine bağlı toplam 48 köy, 1 beldede yaĢayan 100 000 kiĢi faydalanacaktır. Projenin gerçekleĢmesi ile toplam 11 005 kiĢiye ilave istihdam sağlanacaktır. Amik-Afrin Projesi inĢaatı Yatırım Programı aĢamasındadır. REYHANLI BARAJI: 1- PROJENĠN YERĠ 2- PROJENĠN AMACI : Hatay Ġli, Reyhanlı Ġlçesi : Sulama +TaĢkın Koruma (Amik ovasında 60 000ha (Brüt) saha sulanacak ve 20 000 ha tarım arazisi ve bu alanda yer alan çok sayıda yerleĢim birimi ile iĢletmedeki Hatay Havaalanı taĢkından korunacaktır. 3- PROJE KARAKTERĠSTĠKLERĠ : 3.1- Hidroloji 3.1.2- YağıĢ Alanı 3.1.3- Yıllık Ortalama Akım : 2 764,40 km2 : 289,90 hm3 (Afrin Çayı Akımı) 599,52 hm3 (Afrin+Karasu Der.+Asi Der.) 493,66 hm3 (Afrin %50+Karasu Der.+Asi Der.) 3.1.4- Muhtemel Maksimum Feyezan Piki : 3 270 m3/s (Afrin) 3.1.5- Derivasyon Feyezan Piki :3.1.6- Çekilen Su : 421,30 hm3 3.1.7- Regülasyon Oranı : % 70,27 3.2- Derivasyon Tüneli 3.2.1- Yeri 3.2.2- Kesit Tipi – Sayısı ve Çapı 3.2.3- Toplam DeĢarj Kapasitesi 3.2.4- Boyu ::::- 3.3- Gövde 3.3.1- Gövde Tipi 3.3.2- Gövde Hacmi 3.3.3- Kret Kotu 3.3.4- Kret Uzunluğu 3.3.5- Gövde Yüksekliği (Talvegden) : Zonlu toprak dolgu : 16,30 hm3 : 118,00 m : 9 271 m : 25,20 m 69 3.3.6- Gövde Yüksekliği (Temelden) 3.4- Dolusavak 3.4.1- Yeri 3.4.2- Tipi 3.4.3- Kapak Sayısı ve Boyutu 3.4.4- Kapak Tipi : 28,20 m : Afrin Çayı üzerinde Davutlar Regülatörü : Kapaklı Regülatör : 36 adet, 6,00 * 3,75 m : Düz BÜYÜK KARAÇAY PROJESĠ Hatay ili sınırları içerisinde bulunan proje sahası, Asi Nehrinin Büyük Karaçay havzasında yer almakta olup, batısında Samandağı ilçesi (Akdeniz kıyısında), güneyinde Asi nehri, doğusunda da Antakya il merkezi yer almaktadır. Proje sahasının su kaynağı Büyük Karaçay deresidir. Büyük Karaçay Projesi inĢaatı Yatırım Programı aĢamasındadır. Büyük Karaçay Projesi ile havzada su ve toprak kaynaklarından azami faydayı sağlayacak Ģekilde proje formülasyonu geliĢtirilmiĢ ve aĢağıdaki tesislerin yapımı planlanmıĢtır. a-) Büyük Karaçay deresi üzerinde, sulama, içmesuyu, enerji ve taĢkın kontrol amaçlı, talvegden 106.0 m yükseklikte, 53.67 hm3 aktif hacminde, ön yüzü beton kaplı kaya dolgu tipinde Büyük Karaçay Barajı ve eteğinde 10,362 MW kurulu gücünde H.E.S. santralı, b-) Brüt 3 554 ha arazide, yüksek basınçlı (borulu sistem) sulama ve ıslah tesisleri c-) Antakya ili ve Samandağ ilçe merkezi ile diğer 15 Belediyenin 2037 yılındaki içme ve kullanma suyu ihtiyacının 1 120 l/s‘lik (toplam ihtiyaç 1 782 l/s) kısmını karĢılayacak içmesuyu isale ve arıtma tesisleri d-) Büyük Karaçay dere yatağında 9 000 m‘ lik yatak ıslahı (kesit tahkimatı) taĢkın koruma iĢleri, BÜYÜK KARAÇAY BARAJI 1- PROJENĠN YERĠ : Hatay ili sınırları içerisinde Asi nehri havzasında bulunmakta olup, baraj aks yeri Antakya Ģehir merkezinin 25 km uzağında yer almaktadır. 2- PROJENĠN AMACI VE FAYDASI Sulama : 3 554 ha (20,25 hm³/yıl) Enerji Kurulu güç : 10,362 MW Yıllık üretim : 17,45 GWh Ġçme suyu : 35,32 hm³/yıl HATAY-HASSA DEMREK GÖLETĠ VE SULAMASI ĠNġAATI Hatay Ġli Hassa Ġlçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Gölet yerine, Antakya-Hassa TCK yolundan ulaĢılır. Gölet, Deliçay deresi üzerinde yapılacaktır. Gölet ve sulama Ģebekesi inĢaatı devam etmektedir. 70 DEMREK GÖLETĠ ĠNġAATI 1- PROJENĠN YERĠ : Hatay-Hassa ilçesinin Güvenç nahiyesi Demrek köyünde yer almaktadır. 2- PROJENĠN MAKSADI Sulama : 276 ha (brüt) 248 ha (net) 3- PROJE KARAKTERĠSTĠKLERĠ 3.1- Hidroloji : 3.1.2- YağıĢ Alanı : 27,50 km² 3.1.3- Yıllık Ortalama Akım : 1,65 hm³ 3.1.4- Kadastoral Feyezan Piki : 175,30 m³/s (Q1000) 3.1.5- Derivasyon Feyezan Piki : 53,40 m³/s (Q25) 3.1.6- Çekilen Su : 1,646 hm³ (Nor. dep. hacmi: 1,995 hm³) 3.1.7- Regülasyon Oranı : % 82,50 3.2- Derivasyon Tüneli 3.2.1- Yeri : Sol Sahil 3.2.2- Kesit Tipi – Sayısı ve Çapı : Kondüvi, dairesel kes., 1 ad., çap:2,50 m 3.2.3- Toplam DeĢarj Kapasitesi : 53,40 m³/s (Q25) 41,00 m³/s (Kondüvi kapasitesi) 3.2.4- Boyu : 230,00 m 3.3- Gövde 3.3.1- Gövde Tipi : Homojen dolgu 3.3.2- Gövde Hacmi : 0,460 hm³ 3.3.3- Kret Kotu : 286,00 m 3.3.4- Kret Uzunluğu : 505,00 m 3.3.5- Gövde Yüksekliği (Talvegden) : 26,60 m 3.3.6- Gövde Yüksekliği (Temelden) : 29,60 m 3.4- Dolusavak 3.4.1- Yeri : Sağ sahil 3.4.2- Tipi : Yandan alıĢlı-kontrolsüz 3.4.3- Kapak Sayısı ve Boyutu 3.4.4- Kapak Tipi 3.4.5- DeĢarj Kapasitesi ::: 175,30 m³/s 71 ARSUZ-GÖNENÇAY PROJESĠ Gönençay Projesi Sahası, Hatay ili Ġskenderun ilçesinin güneybatısında yer almaktadır. Doğusunda Amanos dağları, batıda Akdeniz, güneyde Arsuz (Uluçınar) bucağı, kuzeyde ise Madenli beldesi arazileri bulunmaktadır. Barajın Proje Yapım ĠĢi tamamlanmıĢtır. Genel: Yeri : Hatay ili Ġskenderun ilçesi Madenli beldesi 5 km güneydoğusunda Gönençay üzerinde. Amacı : Sulama Hidroloji: Drenaj Alanı: : 92.2 km2 Yıllık Ortalama Akım : 1.49 m3/s Yıllık Toplam Akım : 47.0 hm3 Baraj Gölü: Minimum ĠĢletme Seviyesi Maksimum ĠĢletme Seviyesi Normal ĠĢletme Seviyesi Min. ĠĢl. Seviyesinde Göl Hacmi Nor ĠĢl. Seviyesinde Göl Hacmi Aktif Göl Hacmi Min Su Seviyesinde Göl Alanı Normal Su Seviyesinde Göl Alanı Sulamaya Verilen Su Regülasyon Oranı Planlanan Sulama Alanı (Brüt) Planlanan Sulama Alanı (Net) Sulanabilen Alan (Brüt) Sulanabilen Alan (Net) Baraj Gövdesi: Tipi Talveg Kotu Temel Kotu Kret Kotu Parapet Duvar yüksekliği Gövde Dolgusu Üst Kotu Talvegden Yük. (Parapet duvar ile) Temelden Yük. (Parapet duvar ile) Kret Uzunluğu Kret GeniĢliği Gövde Dolgusu Memba ġevi Mansap ġevi : 143.00 m : 198.86 m : 194.50 m : 4.0 hm3 : 37.85 hm3 : 33.85 hm3 : 0.28 km2 : 1.06 km2 : 27.766 hm3/yıl : % 59.46 : 4468 ha : 3901 ha : 4610.5 ha : 4025.0 ha : Ön yüzü beton kaplı kumlu çakıl dolgu : 107.0 m : 101.0 m : 199.0 m (Parapet duvar ile birlikte) : 2.0 m : 197.0 m : 92.0 m : 98.0 m : 481.74 m : 10.0 m : 4 231 000 m3 : 1:1.7 : Mansap yolu arası sabit Ģev, 1:1.6 AġAĞI CEYHAN ASLANTAġ III. MERHALE PROJESĠ Proje (Genel) : Hatay Ġli Erzin ve Dörtyol Ġlçeleri sınırları içerisinde yer alır. Projenin tamamlanması ile 15 800 ha saha sulanacaktır. 1000 ha Pompaj Sulaması kısmı Osmaniye Ġli Sınırları içinde olup, Hatay ili sınırları içinde 14 800 ha bölüm cazibe ve pompaj sulama hizmet alanı yer alır. 72 ERZĠN-DÖRTYOL CAZĠBE SULAMASI I. KISIM ĠNġAATI 1- PROJENĠN YERĠ : Hatay Ġli Erzin ve Dörtyol Ġlçeleri Sınırları içerisinde yer alır. 2- PROJENĠN MAKSADI : 7 200 ha sahanın cazibe ile sulanması ( 7 200+1150 = 8 350 ha Revizyonlu ) 3- PROJENĠN KARAKTERĠSTĠKLERĠ 3.1- Sulama alanı (ha) : 8 350 3.2- Su Alma Yapısı : BS0 Ġsale Kan.(Km:12+310) Çek Yapısı 3.3- Sulamanın Tipi : Açık Kanal + Alçak Basınçlı B.A. Borulu ve Orta Basınçlı HDPE 100, CTP Borulu ġebeke 3.4- Sulama Modülü (l/s/ha) : 0,87 3.5- Toplam Ana Kanal Uzunluğu (m) : 23 100 m (BS5= 23 100 m) 3.6- Ana Kanalların BaĢlangıç Kapasiteleri (m3/s) : BS5=13,100 m3/s 3.7- Toplam Sulama ġebekesi Uzunluğu (m) : 200 459 m ( 22 500 m BA, 153 704 m PE100, 23 755 m CTP, 500 mt çelik boru) 3.8- Toplam Tahliye ve Drenaj ġebekesi Uzunluğu (m) : 78 786 m (kuĢaklama kanalı dahil) 3.9- Toplam Pompa Ġstasyonu (Adet) : 1 (sulama pompa istasyonu) 3.10- Pompaların Toplam Kurulu Gücü : 3.11- Projeli Durumda Ürün Deseni : Pamuk (%30), hububat (%19), mısır (%4), bostan (%4), soğan (%3), domates (%10), narenciye (%30), domates (2. ürün) (%5) ( Not : Mevcut durumda narenciye % 45‘e çıkmıĢtır. Pamuk ekilmemekte olup Sebzecilik artmıĢtır.) 3.12- Net Gelir ArtıĢı (YTL/da) : 402,06 Projesiz Durumdaki Net Gelir (YTL/da) : 27,24 Projeli Durumdaki Net Gelir (YTL/da) : 429,29 ORTA CEYHAN MENZELET PROJESĠ PLANLAMA REVĠZYON RAPORU Proje (Genel) : Sulama hizmet alanı Hassa ilçesinden Hatay Ġl Merkezine kadar Hassa, Kırıkhan, Hatay yerleĢimleri boyunca uzanır. Projenin tamamlanması ile 34 887 ha saha sulanacaktır. 73 ENERJĠ Hidroelektrik enerji Ön inceleme ve master planı tamamlanan 16 MW % 14,00 1 PAYAS HES(EĠE) 2 KUZEY HES(EĠE) 3 KÖMÜRLÜK HES(EĠE) 4 AĞTAġ HES(EĠE) 5 AVCILAR HES(EĠE) 6 TAHTAKÖPRÜ HES * Planlama ve kesin projesi tamamlanan 57 GWh/yıl %16,26 4 MW 17 GWh/yıl 1 MW 1 MW 1 MW 1 MW 6 GWh/yıl 4 GWh/yıl 4 GWh/yıl 4 GWh/yıl 8 MW 22 GWh/yıl 68,36 MW % 59,79 176,45 % 50,35 GWh/yıl 1 GÜVENÇ HES 18 MW 45 GWh/yıl 2 ARZU HES** 5 MW 15 GWh/yıl 10,36 MW 17,45 GWh/yıl 31 GWh/yıl 5 AYġENUR HES** 9 MW 10 MW 6 GÜZELCE HES 16 MW 42 GWh/yıl 3 BÜYÜK KARAÇAY HES 4 YAKACIK HES** ĠnĢa halinde olan 26,70 MW % 23,35 1 AHMETCĠK HES** 2 ÇATKÖY HES** 3 YEġĠLVADĠ HES** 2008 yılı yatırım programında olan ĠĢletmede olan 2 DÖRTYOL-KUZUCULU HES Ġl hidroelektrik enerji toplamı Ġl toplam enerji üretimi 50 GWh/yıl 12 GWh/yıl 38 GWh/yıl - MW GWh/yıl 17 GWh/yıl % 4,85 3 MW 15 GWh/yıl 0,27 MW 2 GWh/yıl 114,33 MW % 100 ĠĢletmede olan termik santraller 100 GWh/yıl % 28,54 15 MW 2,90 MW 8,8 MW 3,27 MW % 2,86 1 DEFNE-HARBĠYE HES 26 GWh/yıl 350,45 %100 GWh/yıl - MW - GWh/yıl 114,33 MW 350,45 GWh/yıl 74 DSĠ 6. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ HATAY ĠLĠ ĠÇME VE KULLANMA SUYU HĠZMETLERĠ Antakya merkez ve Samandağ ilçesi ile Antakya Samandağ arasındaki beldelerin içmesuyunu temin etmek üzere içmesuyu, sulama ve enerji maksatlı Büyükkaraçay Projesi geliĢtirilmiĢtir. Büyükkaraçay Barajı‘nın uygulama projesi yapımı 2004 yılında Dairesince ihale edilmiĢ olup tamamlanmıĢ ve inĢaat süreci baĢlatılmıĢtır. Ġskenderun kenti içmesuyu temini çalıĢmaları için Dairesince planlama ve proje yapım iĢi 2005 yılı programına alınmıĢtır. Ayrıca 12.09.2006 tarihli ek protokol ile Ġskenderun Belediyesine tahsis edilen suyu taĢıyacak ana hat ile ĠSDEMĠR'e tahsis edilen suyu taĢıyacak hat, her iki kuruluĢunda suyunu beraber taĢıyacak Ģekilde boyutlandırılmıĢtır. Projeye yeterli ödenek temin edilmesi durumunda ihalesi yapıldıktan sonra çalıĢmalara baĢlanacaktır. Cevdetiye RegülatörüĠskenderun Demirçelik Tesisleri arası isale hattı inĢaatı tamamlanmıĢtır. Ġçmesuyu-sulama amaçlı Yayladağ Projesi‘nin baraj ve sulama Ģebekesi inĢaatı tamamlanmıĢ ve iĢletmeye açılmıĢtır. Fakat, Yayladağı ilçesi ve çevre yerleĢimlerin içmesuyunu temin edece olan Yayladağ Projesi‘nin içmesuyu faaliyeti Planlama Raporu aĢamasındadır. PROJENĠN DURUMU ĠLĠ SU KAYNAĞI ĠÇME VE ĠÇMESUYU TEMĠN KULLAN AMACI MA SUYU (hm3/yıl) Ön Ġnceleme (ĠstikĢaf) AĢamasındaki Ġçmesuyu Projeleri ĠSKENDERUN ġEHRĠ ĠÇMESUYU PROJESĠ HATAY Ceyhan Nehri Üzerindeki AslantaĢ Barajı Ġskenderun Kenti TOPLAM 47,00 47,00 Planlama ve Proje Safhasında Olan Ġçmesuyu Projeleri BÜYÜK KARAÇAY PROJESĠ HATAY YAYLADAĞI HATAY Büyük Karaçay Suyu Hatay Ġl Merkezi, Üzerindeki Samandağ Ġlçesi ve Büyük Karaçay Barajı Diğer 15 Belde HATAY KureyĢi Deresi Üzerindeki Yayladağı Barajı TOPLAM 35,32 Yayladağı Ġlçesi 1,33 83,65 D.1.4. Denizler Hatay Akdeniz'e kıyısı olan yerleĢim yerlerinden biridir. Akdeniz'in kuzeydoğu uzantısı olan Ġskenderun Körfezi Hatay'ın batısını Güvercin Kaya'dan baĢlayarak Erzin'e 75 kadar kuĢatır. Körfez ilde 152 km.lik bir kıyı oluĢturur. Akdeniz'in bu kesiminde tuzluluk oranı binde 38.39 ortalama sıcaklık 22.2 °C'dir. Ġskenderun Ġlçesi Deniz Suyu Kalitesi Verileri değer parametre ph 8,1 Elektrik Ġletkenliği 59.761,8 uöho/c Fenolftalein Alkalinite 76,8 mg/L CaCO3 Metil Oranj Alkalinite 99,2 mg/L CaCO3 Toplam Sertlik 7.450,0 mg/L CaCO3 Kalıcı sertlik 7.272,0 mg/L CaCO3 Toplam ÇözünmüĢ Katılar 44.821,2 mg/L Bulanıklık 1,0 SiO2 Renk 3,0 PT Bikarbonat 121,0 mg/L Kalsiyum 198,0 mg/L Karbonat 46,1 mg/L Klor 22,128 mg/L ÇözünmüĢ Demir 0,02 mg/L Toplam Demir 0,02 mg/L Magnezyum 1,690 mg/L ÇözünmüĢ Mangan 0,2 mg/L Toplam Mangan 0,3 mg/L Potasyum+Sodyum sülfat 448,7 mg/L 3,350 mg/L TABLO 32: Akıntılar : Bilindiği üzere kesitli kıyı akıntılarının taĢıma, aĢındırma ve Ģekillendirme fonksiyonları, özellikle akın tının mekanizmasına ve enerjisine bağlıdır. Kıyı akıntıları rüzgar etkisiyle sürüklenen dalgalar tarafından meydana gelmektedir. Körfezde akıntılar değiĢik Ģekilde oluĢmaktadır. Körfezde sık sık meydana gelen Ģiddetli doğu ve güneydoğu yönlü 76 rüzgarlar ile hakim kuzeydoğu yönlü rüzgarlar yüzey sularını açıklara doğru sürüklediklerinden, dengenin sağlanması için dip sulan körfezin doğrultusu yönünde yüzeye doğru yükselmektedir. Körfezde ölü dalga (up-welling) tipi su kütlesinin hareketi körfezin dıĢından içeriye doğru kuvvetlice bir dip akıntısının olduğunu ifade etmektedir. Kıyıdan açığa doğru rüzgar ile meydana gelen bu dip ve yüzey akıntılarından baĢka, körfezin esas akıntısı kuzey yönünde ve kıyıya paralel olarak tespit olunmuĢtur. Akıntı hız değerleri minimum 0-296 km/saat, maksimum 0-648 km/saat arasında değiĢmektedir. Bu akıntı Suriye ve Güney Anadolu kıyıları boyunca ilerlerken bir kol körfez içerisine girmekte ve körfez de kollara ayrılarak girdap sistemleri meydana getirmektedir. AĢağıda Ġskenderun yakım ve çevresinde bulunan akıntılar verilmektedir. Ġskenderun ve yakınında bulunan akıntı sistemleri Derinlik Sınırları(m) 0-10 10-15 15-20 20-25 25-30 Kalınlık (m) 10 5 5 5 5 GeniĢlik (m) 1200 900 660 360 220 Ort.Hız (km/saat) 0,161 0,142 0,092 0,070 0,052 TaĢıdığı Su (m3/gün) 46,5x106 15,3x106 7,3x106 3,0x106 1,4x106 TABLO 33: Ġskenderun Körfezi Akım ġeması Yüzeyden derinlere doğru inildikçe, suyun sıcaklığı düĢmektedir. Yazın yüzeyde kaydedilen en yüksek su sıcaklığı 29 oC, en düĢük 14 oC olarak (Ocak-ġubat) tespit edilmiĢtir. AĢağıda 1995- 1999 yılları arasındaki deniz suyu sıcaklıkları verilmektedir. 77 Deniz Suyu Sıcaklık Ortalamaları AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK 1995 15,9 16,5 17,3 19,6 21,4 25,5 27,8 28,9 28,9 25,3 21,2 17,2 22,12 1996 15,8 15,8 15,4 17,8 21,4 25,1 28,3 29,1 27,4 23,6 19,2 17,1 21,22 1997 15,2 15,2 15,5 18,2 22,4 25,9 29,5 29,7 28,2 24,5 19,5 17,0 21,73 1998 14,7 14,6 16,7 19,9 23,8 25,5 28,7 28,6 27,5 24,5 21,0 17,6 21,92 1999 15,1 14,6 16,4 18,2 21,8 25,8 28,1 28,6 27,7 25,0 21,03 18,8 21,78 Ort. 15,34 15,34 16,26 18,74 22,16 25,56 28,48 28,98 27,94 24,58 20,44 17,54 TABLO 34: Körfezin yüzey suyunun tuzluluğu, derin sulara oranla yüksek olmaktadır. Bunun sebebi yörenin iklimi gereği buharın fazlalaĢmasından kaynaklanmaktadır. D.2. DOĞAL DRENAJ SĠSTEMLERĠ Hatay ilini doğal drenaj yönünden iki bölgeye ayırabiliriz. 1.bölge Amik Ovasını içine alan kısım,buranın drenajını Asi nehri karĢılamaktadır.2.bölüm ise Ġskenderun ve yakın bölgesidir,burası da irili ufaklı dereler vasıtasıyla Akdeniz‘e drenaj sağlamaktadır. Yıllık ortalama yer üstü su potansiyeli 2.900 hm3 /yıldır.Yıllık ortalama yağıĢ 856 mm.ortalama akıĢ verimi 6.9 L/km2 dir.Bölgenin AkıĢ/YağıĢ oranı %25‘dir. D.3. SU KAYNAKLARININ KĠRLĠLĠĞĠ VE ÇEVREYE ETKĠLERĠ D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik Yeraltı suyu kirliliği, yeraltı su havzalarının ve akiferlerin, çeĢitli yollarla ve kaynaklarla kirlenmeye maruz bırakılması sonucu ortaya çıkan kirlilik türüdür. YağıĢlar, doğal olaylar, tarımsal ve endüstriyel etkinlikler, yeraltı nükleer denemeleri ve diğer insan etkinlikleri yeraltı sularının kirlenmesine neden olmaktadır. Özellikle yağmur sularının yeryüzüne inmesiyle baĢlayan kirlenme sürecinde organik ve inorganik partiküller, hayvansal ve bitkisel yaĢam artıkları, doğal ve yapay gübreler, pestisitler ve mikroorganizmalar ile radyoaktif elementler yeraltına doğru süzülür. Bu süzülme sırasında üst kısımlardaki toprak katmanlarında, zeminin yapısına bağlı olarak , . suyun niteltğinde bir iyileĢme olur. Bu nedenle yer altı suları içme ve kullanma açısından daha kaliteli ve temiz sayılabilir. Ancak, bu sular kirlenmeye ve kirleticilere karĢı, diğer su kaynaklarından daha duyarlıdırlar. Özellikle, toksik ve kalıcı bir kirlenmeye uğrayan bir yer altı su kaynağı pek çok kullanım açısından değerini uzun süre yitirir. Çünkü, yeraltındaki değiĢim ve seyrelme kapasitesi oldukça sınırlıdır (Uslu, 993, 63). Evsel ve endüstriyel atıkların yer altı sularına karıĢması, tarımsal etkinliklerde kullanılan gübre ve pestisitlerin çeĢitli yollarla yeraltına süzülmesi, deniz kıyılarındaki yer altı sularının aĢırı kullanılmasına bağlı basınç farklılığının oluĢmasıyla tuzlu suyun tatlı suya karıĢması, nükleer kazalar ve denemelerden kaynaklanan radyoaktif maddelerin yağıĢlarla yeraltına sızması ve artezyen kuyularından kirletici maddelerin ve tuzların yer altı sularına karıĢması sonucunda yer altı suları kirlenmektedir. D.3.2. Akarsularda Kirlilik, Görüntü olarak kirli akan ve atık suların doğrudan verildiği Asi Nehri'nde yapılan "su kalitesi ve kirlilik düzeyi ölçütleri" kirlenmenin sayısal ve niteliksel boyutunu ortaya koyması bakımından önem taĢımaktadır. Bu bölümde, Nehirdeki kirliliğin gerçek düzeyi ve niteliği, kimi kamusal kurumlarca ya da ilgili birimlerce yapılan su kalitesi ve kirlilik düzeyi ölçümlerinden elde edilen sayısal veriler ıĢığında ele alınmıĢtır. Bu ölçümler çok kapsamlı ve 78 amaca uygun olmasa da, düzenli ve sürekli yapılmaları ve kirletici leri n türünü ve miktarını (sınırlı da olsa) ortaya koymaları bakımından önemlidirler. Asi Nehri'nde Yapılan Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyi Ölçüm ÇalıĢmaları Nehir suyunun kalite düzeyini ve kirlenmenin derecesini ortaya koymada bizlere ıĢık tutacağına inandığımız su kalitesi ve kirlilik düzeyi ölçümleri uzun yıllardır iki kamu kurumu tarafından yapılmaktadır. Bunlardan biri Elektrik ĠĢleri Etüt Ġdaresi (EĠEĠ), diğeri Devlet Su ĠĢleri (DSĠ)'dir. Bu kurumların dıĢında, son yıllarda Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ)'nin ilgili fakülte yada bölümlerince yapılan, ancak sürekliliği ve kapsamlılığı olmayan, belli bir dönemdeki ve belli noktalardaki kirlenmeyi yansıtan parçacık ölçümler de vardır. Bu ölçümlerden de yararlanma yoluna gidilmiĢtir. Ancak, Asi Nehri'nin su kalite düzeyi ile kirlilik durumunu gösteren, kirlenme kaynaklarını, kirletici türlerini ve bunların miktarlarını ortaya koyan araĢtırmalar içerik ve kapsam açısından yeterli olmadığı gibi, bilimsellik ve deneysellik açısından da yeterli değildir. Ülkemizin su kaynaklarıyla ilgili kuruluĢlardan EĠEĠ ve DSĠ‘nin Asi Nehri üzerinde kurmuĢ oldukları ölçüm istasyonları dıĢında düzenli bir ölçümden söz etmek mümkün değildir. Ancak bu düzenli ve sürekli ölçümlerde de çok az sayıda kirlilik ya da su kalitesi parametrelerine bakılmaktadır. Havzada bulunan ve su kaynaklarıyla ilgisi olan yerel düzeydeki kuruluĢların çalıĢmaları daha çok kiĢisel düzeyde yapılan ve belli bir değiĢkeni yada belli bir dönemi kapsayan çok sınırlı ölçümlerden ileriye gitmemektedir. Öte yandan Ġl Sağlık Müdürlüğü'ne bağlı Çevre Sağlığı ġubesi ile Belediye Çevre Sağlığı Biriminin geçmiĢ yıllarda su örnekleri alarak yaptıkları ve sudaki koliform bakteri düzeyini ortaya koyan analiz sonuçlarına, arĢiv düzenleri ve saklama alıĢkanlıkları olmadığından, ne yazık kj ulaĢılamamıĢtır. Asi Nehri'ndeki kirlenmenin gerçek düzeyini ve çevresel etkilerini ortaya koyacak çalıĢmaları asıl yapması gereken Ġl Çevre Müdürlüğü ise, ne yazık ki bu güne kadar bu tür bir ölçiim çalıĢması yapmamıĢ, yapan kuruluĢlarla da herhangi bir yakın iĢbirliğine girmemiĢtir. Yerel düzeyde bu tür çalıĢmalarda sorumluluğu bulunan kamusal ya da özel kuruluĢlar, kendileriyle yaptığımız görüĢmelerde araç gereç eksikliği, teknik personel yetersizliği ve parasal kaynak (ödenek) yokluğu gibi gerekçeler ileri sürmüĢler ve bu tür ölçümler yapamadıklarını belirtmiĢlerdir. Havzaya yeni bir umut ıĢığı getirmesi umulan ve son 5-6 yıldır etkinlikte bulunan MKÜ' ye bağlı Ziraat, Fen Edebiyat, Mühendislik ve Su Ürünleri Fakülteleri henüz kurulma ve kurumlaĢma aĢamasında olduklarından, konuyla ilgili kapsamlı ve düzenli bir çalıĢmaya henüz baĢlayamamıĢlardır. Üniversite ölçeğinde yapılan ve Asi Nehri yada havzanın diğer su kaynaklarıyla ilgili olan çalıĢmalar, Ģimdilik bireysel düzeyde ve çok sınırlı çalıĢmalardan oluĢmaktadır. MKÜ ĠĠBF Kamu Yönetimi Bölümü henüz yeni açılmıĢ olup, bu bölümün öğretim üyeleri olarak bizlerin gerçekleĢtirdiği Asi Nehri 'yle ilgili bu çalıĢma, belki de ilk kapsamlı ve bilimsel içerikli çalıĢma niteliğindedir. Ancak, çalıĢmamızın teknik boyutunu oluĢturan su kalitesi ve kirlilik düzeyi ölçümleri, MKÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji ve Kimya bölümlerinin katkılarıyla tamamlanmak istenmiĢse de, bu bölümlerin katkısı kimi kiĢisel ve bürokratik nedenlerle çok sınırlı düzeyde kalmıĢtır. Asi Nehri'nin su kalitesi ve kirlilik düzeylerini ortaya koyan veriler, üç ayrı kuruluĢtan sağlanmaya çalıĢılmıĢ, bu amaçla EĠEĠ ve DSĠ'ye resmi yazıyla baĢvurulmuĢ, yalnızca EĠEĠ Genel Müdürlüğü'nden Asi Nehri'nin son beĢ yıllık su kalitesi ve kirlilik ölçüm sonuçları sağlanabilmiĢ, DSĠ' den herhangi bir veri alınamamıĢtır. Üçüncü kaynak olarak da MKÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Kemal SANGÜN' ün öğrencileriyle gerçekleĢtirdiği ve toplam 5-6 parametreyi esas alan Asi analiz sonuçları değerlendirilmiĢtir. 79 Asi Nehrinin Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyi Ölçüm Sonuçları-1999 Köse ve diğerleri,Asi Nehrinin Kirlilik Düzeyleri Antakya-1999 ÖLÇÜM NOKTALARI PARAMETRELER 1.NOKTA 2.NOKTA 3.NOKTA 4.NOKTA PH 8.38 8,28 7,84 8,24 AKM 5 19 21 17 KOĠ 34 13 20 16 BOĠ 2,5 10 358 233 Nitrit Azotu 0,2 0,04 0,44 0,33 Nitrat Azotu 4,42 4,21 4,92 4,63 TABLO 35: D.3.3. Göller,Göletler ve Rezervuarlar da Kirlilik YağıĢların yeterli miktarda yağmaması, doğa dengesinin insan eliyle tahribatı neticesinde değiĢmesinden kaynaklandığı bilinmektedir. Ormanların, yangınlar ve plansız kesimler neticesinde yok edilmesi, hava kirliliği vs. gibi nedenlerden dolayı yağmurlardaki azalmalar, kaynak sularının verimini de etkilemiĢ, bu durum yurt ekonomisindeki kayıpların büyümesine de sebep olmuĢtur. Nüfus ile beraber su ihtiyacının artması, toprakların küçülmesi gibi özelliklere bağlı olarak, dünya tarımında verim düĢüklüğü görülürken, diğer taraftan suları, göletler, barajlar ve suni beslenme yollarıyla kontrol altında tutmak suretiyle üretimi arttırıcı yatırımlar da yapılmaktadır. Göl tabanında materyal birikimi ve civarında açılan sondaj kuyuları sebebiyle suları tamamiyle kuruyan Cüdeyde, sazlıklardan geçilmez hale gelmiĢ, Reyhanlı Belediyesi tarafından plansız ve programsız bir Ģekilde yapılan çalıĢmalar da yarım bırakılarak göl kendi kaderine terkedilmiĢtir. Göstermelik sarf edilen çabaların hiçbir amaca hizmet etmeyeceği, faydadan çok zarar vereceği ortadadır.. Bir zamanlar Hatay'ın önemli göllerinden gösterilen Bağlama'daki göl yok edildiği gibi, Ģimdi sıra GölbaĢı, YeniĢehir, PınarbaĢı ve Cüdeyde'ye gelmiĢtir. D.3.4. Denizlerde Kirlilik Akdeniz, nüfus artıĢı, kentleĢme ve endüstrileĢmenin en hızlı olduğu bölgelerimizden biridir. Bölgede 1985 yılında toplam nüfusun yüzde 19,5 i yaĢamakta olup, bu oran giderek yükselmektedir. Türkiye'de 1983-1993 yılları arasını kaplayan "Ulusal Deniz Ölçme ve Izleme Programı"ndan elde olunan verilere göre, Akdeniz'in bize iliĢkin bölümünde açık deniz kirliliği henüz yoktur, daha çok kıyı kirliliği söz konusudur. Akdeniz bir bütün olarak ele alındığında, çevresinde yaĢayan 350 milyon insan (ve yaklaĢık 100 milyon turist) dolayısıyla, yoğun bir kanalizasyon kirliliği etkisindedir. Kıyılarındaki kanalizasyonların yüzde 85 i hiçbir arıtmadan geçirilmeden denize 80 verilmektedir. Ayrıca Dünya petrol ticaretinin yüzde 12-25 arası Akdeniz üzerinden yapılmakta olup, petrol kirliliği bu denizi kirleten ikinci önemli tehlikeyi oluĢturur. Akdeniz hemen tümüyle kapalı bir deniz olduğundan, suları ancak 80-100 yılda bir yenilenebilmektedir. Akdeniz'in son yıllarda kirlenme hızının arttığını belirleyen kıyı ülkelerince, 1975 yılında Barselona'da "Akdeniz'in Kirlenmeye KarĢı Korunması SözleĢmesi" hazırlanmıĢ, Türkiye bu sözleĢmeye ve eski protokollere imza koyarak taraf olmuĢtur. Barselona bildirisine taraf olan ülkeler, 1985 yılında yeniden bir araya gelerek, hemen uygulanması gereken önlemleri içeren "Cenova Deklarasyonu"nu onaylamıĢlardır. Türkiye, "Akdeniz'in Kirlenmeye KarĢı Korunması SözleĢmesi" ve eski protokoller çerçevesinde yürütülmekte olan "Akdeniz Eylem Planı" çalıĢmaları, çeĢitli kuruluĢlar aracılığıyla ve daha çok kendi olanaklarıyla yürütmektedir. D.4. SU VE KIYI YÖNETĠMĠ, STRATEJĠ VE POLĠTĠKALAR Sorunlara yönelik öneriler baĢlıklar altında aĢağıda sıralanmıĢtır. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Asi Nehrinin gereksiz ve savurganca kullanılması önlenmelidir. Asi Nehrinin kirlilik düzeyini belirleyici ortak çalıĢmalar yapılmalıdır. Kentsel atık suların havzadaki akarsulara doğrudan boĢaltımı önlenmelidir. Havzadaki endüstriyel kuruluĢların ÇED uygulaması tamamlatılmalıdır. Kirleten kurum ve kuruluĢlara etkili yaptırımlar uygulanmalıdır. Tarımsal ilaç ve gübreleme konusunda çiftçiler eğitilmelidir. Tıbbi atıkların su kaynaklarına karıĢması önlenmelidir. Asi ve sahillerimizin korunması için Suriye devleti ile ortak çalıĢmalar yapılmalıdır. D.5. SU KAYNAKLARINDA KĠRLĠLĠK ETKENLERĠ AKM (Askıda Katı Madde) : Birinci noktada 2.5, ikinci noktada 10, üçüncüde 358 ve dördüncüde 233 olarak saptana AKM değerleri, Nehir suyunun özellikle kent merkezine yakın noktalarda oldukça kirli olduğunu göstermektedir. KOĠ (KimyasalOksijen ihtiyacı) : Birinci noktada 34, ikincide 13, üçüncüde 20 ve dördüncüde 16 olarak saptanan KOĠ değerleri, değiĢkenlik göstermekle birlikte, birinci noktada normal sınırları aĢmakta ve kirliliğe iĢaret etmektedir. BOĠ (Biyolojik Oksijen ihtiyacı) : Birinci noktada 5, ikincide 19, üçüncüde 2 i ve dördüncüde 17 olarak belirlenmiĢtir. Buna göre, dördüncü noktada, yani endüstri kuruluĢlarının yoğunlaĢtığı bölgede BOĠ değerlerinin yüksek çıktığı, dolayısıyla bu noktada suda kj oksijen oranının düĢük olduğu ve BOĠ yönünden yoğun bir kirlenme yaĢandığı görülmektedir. Nitrit Azotu : Birinci noktada 0.2. ikincide 0.04. üçüncüde 0.44 ve dördüncüde 0.33 olarak belirlenmiĢtir. Buna göre, Nitrit Azotu değerleri 1,3 ve 4. noktalarda yüksek, 2. noktada düĢük çıkmıĢtır. Nitrit azotu yönünden i, 3 ve 4. noktalarda kirlilik oranı daha yüksektir. Nitrat Azotu : Birinci noktada 4.42, ikincide 4.21, üçüncüde 4.92 ve dördüncüde 4.63 gibi değerlerle birbirine yakın sonuçlar elde edilmiĢtir. Değerlerin tümü normal sınırların üzerinde olup, Nitrat Azotu yönünden Nehrin oldukça kirli olduğu görülmektedir. Debi : Ocak ve ġubat aylarında fazla, Mart, Nisan ve Aralık'ta düĢük, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında ise çok düĢüktür. Ocak ve ġubat aylarında yüksek olması yağıĢların artmasına bağlı olabilir. Sıcaklık : Genel olarak su sıcaklığı her iki istasyonda da, aĢırı kirlilik yansıtacak kadar yüksek değildir. Yalnızca debinin çok düĢük seyrettiği ve suyun 81 neredeyse tamamen kesildiği, ya da çok yağıĢsız geçen Temmuz i 997 ile Haziran i 998 ve Temmuz 1999 tarihlerinde, su sıcaklığı kirliliğe neden olacak ya da iĢaret sayılacak kadar artmıĢtır. Bu tür organik maddelerin artmasına ve alglerin (suyosunlarının) aĢırı üremesine yol açmıĢtır. Buna bağlı olarak da Nehir ortamında kötü koku oluĢmaktadır. Hidrojen Ġyonu (Asidite) : KıĢ aylarında yağıĢlara bağlı olarak Nehirde toplanan dere ve çay sularının çevreden çözerek taĢıdıkları kireçli sular, Nehir suyunun hidrojen iyonu düzeyini ortalama 8 civarında tutarken, yaz aylarında su düzeyinin düĢmesi ve kirlenmenin artmasına bağlı olarak suyun asidite oranı, yani hidrojen iyonu yoğunluğu artmıĢtır. Ġletkenlik : Ġletkenlik ölçütü, suya verilen kirletici maddelere, yağmur sularına, erozyonla taĢınan çamur ve çökeltirle askıdaki katı maddelere ve debisel değiĢikliklere !ağlı olarak aylar itibariyle farklılıklar göstermektedir. Ġletkenlik, özellikle kıĢ aylarında artmıĢtır. Ġletkenliğin artması, suda iyon yoğunluğunun artmıĢ olduğunu, yani asitleĢmenin yükseldiğini göstermektedir. Sodyum (Na+) : KıĢ aylarında artan yağıĢlara bağlı olarak, Nehir suyundaki sodyum tuzları oranı da artmıĢtır Su miktarının azaldığı dönemlerde ve özellikle yaz aylarında ise, sodyum tuzları azalıĢ göstem1iĢtir. Sodyumun azalması, suyun kalitesini arttırmıĢtır ancak bu durum kirlilik düzeyi açısından bir ölçüt değildir. Potasyum (K+) : YağıĢların arttığı dönemlerde fazla artıĢ göstem1eyen potasyum, yaz aylarında oldukça yükselmiĢtir. Bunun nedeni, yaz aylarında su miktarının azalması yanında, Nehre verilen kirletici atıkların oran olarak artıĢ göstermesinin etkisidir denilebilir. Kalsiyum (Ca+) ve Magnezyum (Mg+) : Kalsiyum ve magnezyum miktarları, yağıĢların arttığı dönemlerde yüksek görülmektedir. Bu da kalsiyum ve magnezyum tuzlarının yağmur sularıyla Nehre taĢındığını göstem1ektedir. Bu artıĢ, suyun sertliğini artmıĢtır, ancak bu sertlik artıĢı da kirlilik açısından fazla anlamlı değildir ve sadece suyun kul\anım amacı bakımından anlam taĢıyan bir parametredir. Örneğin, içme suyu yada endüstriyel amaçlı kul\anılan suyun kalitesi açısından, su sertliğinin az olması tercih nedenidir. Karbonat (C03) : Karbonat da kalsiyum ve magı1ezyum tuzları gibi, oluĢturduğu bileĢiklerle suyun sertliğini artırmaktadır ve aynı dönemlerde artıĢ göstem1iĢtir. Bikarbonat (nC03) : Bikarbonat da karbonat gibi, aynı biçimde kalsiyum ve magnezyumla oluĢturduğu bileĢiklerle suyun sertliğini artırmaktadır. Bu da içme suyu yada endüstriyel kul\anım suyunun kul\anım kalitesini düĢürmektedir. Karbonat ve bikarbonatın giderilmesi için kaynatılması ya da kireç-soda yöntemi gibi yöntemlerle iĢlemden geçirilmesi gerekmektedir. Bu iĢlemlerse, maliyeti yükselttiğinden ekonomik değildir ve kullanımda sorun oluĢturmaktadır. Klorür (Cl) : Klorür de yağmur sularıyla gelen tuzların çözülmesiyle artıĢ göstermiĢtir. Ekim ve Aralık aylarında ise, gerek yüzey suyu ve gerekse atıksularla etkileĢen tuzlarla azalmıĢtır. Sülfat (S04) : Sülfat da yağıĢlara bağlı olarak artını Ģ, yaz aylarında ise su ısısının yükselmesine bağlı olarak ortaya çıkan bileĢiklerle çökmüĢ ve azalmıĢtır. Nisan ayında ise, yağıĢ miktarının fazla olması ve yağıĢların getirdiği çözünmüĢ sülfat iyonları nedeniyle, Nehir suyundaki sülfat yoğunluğu artmıĢtır. 82 Asi Nehri Demirköprü ve Antakya Kent Merkezi Ġstasyonlarından Elde Edilen Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyi Ölçüm Sonuçları EĠEĠ Genel Müdülüğü Etüt Dairesi BaĢkanlığı-2000 Ankara A.DEMĠRKÖPRÜ ĠSTASYONU I TABLO 36: 83 Asi Nehri Demirköprü ve Antakya Kent Merkezi Ġstasyonlarından Elde Edilen Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyi Ölçüm Sonuçları EĠEĠ Genel Müdülüğü Etüt Dairesi BaĢkanlığı-2000 Ankara A.DEMĠRKÖPRÜ ĠSTASYONU II TABLO 37: 84 Asi Nehri Demirköprü ve Antakya Kent Merkezi Ġstasyonlarından Elde Edilen Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyi Ölçüm Sonuçları EĠEĠ Genel Müdülüğü Etüt Dairesi BaĢkanlığı-2000 Ankara ANTAKYA KENT MERKEZĠ ATAPARK ĠSTASYONU TABLO 38 (D).SU KAYNAK Hatay Ġl Sağlık Müdürlüğü D.S.Ġ.Bölge Müdürlüğü Tarım Ġl Müdürlüğü Hatay’ın Su Potansiyeli ,Erdal ALTUNLU 2002 Türkiye Suları Ankara-1999 Sürdürülebilir Akarsu Yönetimi ve Tersine Akan Nehir Asi ,Ankara-2002 85 E.TOPRAK VE ARAZĠ KULLANIMI E.1.GENEL TOPRAK YAPISI Büyük toprak grupları ve yayılıĢ alanları Kırmızı Kahverengi topraklar 53 997 ha alan ile havzanın % 7,06 sını oluĢtururlar. Daha çok Musabey'in doğusunda yaygındır. Organik topraklar kaplar. 395 ha yüzölçümü ile havzada % 0,31 lik yer Kahverengi Orman toprakları Yüzölçümleri 115 472 ha olan bu toprakların havzaya oranı % 15,09 dur. Dörtyol'un kuzeyi, Altınözü dolayları, Ġskenderun/un güneyi ve Samandağ-Antakya arasında yaygındırlar. Kireçsiz Kahverengi Orman toprakları 263491 ha alan ile havzanın % 34,44 nü oluĢtururlar. Hassa-Dörtyol arası, Musabey çevresi, Tarsus'un güney ve güneydoğusu ile KıĢlak'ın güneyinde bulunurlar. Kırmızı Akdeniz toprakları 6 282 ha yüzölçümü ile havzada % 7,36 yer tutarlar. Havzanın kuzeydoğu ve doğusunda, Reyhanlı‘nın kuzeyi ve doğusu ile ġenköy, KıĢlak dolaylarında yaygındırlar. Kırmızı Kahverengi Akdeniz topraklar kaplar. 3 044 ha yüzölçümü ile havzada % 0,40 alan Bazalt toprakları 130 ha olan yüz ölçümlerinin havzaya oranı % 7,10 dur. Havzanın kuzeydoğusunda, Yalankoz çevrelerinde yaygındırlar. Alüviyal topraklar vzada % 12,9S'e karĢılık, 99 059 ha alan kaplarlar. Amik ovası , Arsuz'un kuzey i ve Ġskenderun'un çevresinde yaygındırlar. Kolaviyal topraklar 860 ha olan yüzölçümleri ile, havzanın % 12,92 sini oluĢtururlar. Özellikle Reyhanlı dolaylarında, Ġslahiye'nin güneyinde, KıĢlak'ın güneyi ve Dörtyol'un batısında yaygındırlar. 86 Hatay Ġli Toprak Sınıfları kırmızı kahverengi topraklar 0% 13% organik topraklar 7% kahverengi orman toprakları 16% 13% kireçsiz kahverengi orman toprakları kırmızı akdeniz toprakları 7% 8% kırmızı kahverengi akdeniz toprakları 35% bazalt toprakları 1% alüviyal topraklar kolüviyal topraklar GRAFĠK 10 Toprak Bünyesi Saturasyon (iĢbe) yüzdesine göre yapılan sınıflandırılmada tarım topraklarının % 4.7'si kumlu %2'si tınlı, % 64'ü killi tınlı, % 6.94'ü killi ve % O.59'u ağır killi bünyeye sahiptir. Bu dağılım ilde tarım için uygun toprak bünyesi varlığını göstermektedir. Toprak Bünyesi kumlu tınlı 2% 82% 6% killi tınlı 1% 9% killi ağır killi GRAFĠK 11 87 Toprak Reaksiyonu Tarım topraklarının % O,94'ü asit (PH6,5)'ten düĢük, % 14,29'u nötr (pH6,6-7,5), % 84,77'si ise alkali (PH 7,5'ten büyük) reaksiyona sahiptir. Toprak Bünyesi asit 0,94 14,29 nötr 84,77 alkali GRAFĠK 12 Toprak Tuzluluğu : ĠĢlemeli tarım uygulanan toprakların % 82.50'i tuzsuz, % 14.17'si hafif tuzlu, % 2.66'sı orta tuzlu, % O.67'si ise çok tuzludur. Toprak Bünyesi tuzsuz 14% 3% hafif tuzlu 1% 82% orta tuzlu çok tuzlu GRAFĠK 13 88 E.2. TOPRAK KĠRLĠLĠĞĠ Ġlimizde ciddi manada toprak kirliliği oluĢmamaktadır. Ġl Tarım Müdürlüğünce Ġlgili uzmanlarca, çiftçilere anız yakılmasının zararları anlatılmasına ve çoğunun bunu bilmesine rağmen, her yıl Ağustos ve Eylül aylarında, buğday hasadından sonra tarlada arta kalan anız ve saplar yakılmaktadır. Anız yakılması öncelikle hava kirliliğine neden olmaktadır. Anızların yakılmaması, toprak yüzeyinde yağmur sularının tutulmasını sağlayarak, tarlada bitkiler için kurak dönemde gerekli suyun, depolanmasına olanak verir. Toprak yüzeyindeki anız erozyonu önler. Ayrıca tarım alanlarındaki erozyonun önlenmesi ile tarlalarda aĢırı ilaçlama ve gübreleme sonucu biriken artıkların nehir ve göllere karıĢması engellenemeyeceğinden burada yaĢayan canlıların korunması sağlanır. E.2.1. Kimyasal Kirlenme Ġlimizde kayda değer bir kimyasal kirlenme söz konusu değildir. E.2.1.1.Atmosferik Kirlenme Sistematik bir veri bulunmamaktadır. E.2.1.2.Atıklardan Kirlenme Sistematik bir veri bulunmamaktadır. E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme Sistematik bir veri bulunmamaktadır. E.3. ARAZĠ E.3.1. Arazi Varlığı Ana madde, iklim, topografya,bitki örtüsü ve zamanın etkisi ile Hatay ilinde çeĢitl büyük toprak grupları oluĢmuĢtur. Büyük toprak gruplarının yanısıra toprak örtüsünden ve profil geliĢmesinden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir. Hatay Ġli Arazi Varlığı: — Tarım Arazisi 270.766 Hektar % 50,1 53.375 Hektar % 9,9 208.165 Hektar % 38,5 — Sularla kaplı Alan 1.693 Hektar % 0,3 — Diğer Araziler 6.301 Hektar % 1,2 540.300 Hektar %100 — Çayır-Mer‘a Arazisi — Orman Arazisi TOPLAM 89 E.3.1.1. Arazi Sınıfları Kullanma kabiliyet sınıfları sekiz adet olup, toprak zarar ve sınırlandırmaları I.sınıftan VIII.sınıfa doğru giderek artmaktadır. Ġlk dört sınıf kullanım kabiliyetine göre tarıma elveriĢli iyi tarım sınıflarıdır diğerleri tarıma pek elveriĢli değildir. Arazi Sınıflarının Dağılımı 1% 13% 9% 11% 50% 8% 8% 0% I.SINIF II.SINIF III.SINIF IV.SINIF V.SINIF VI.SINIF VII.SINIF VIII.SINIF GRAFĠK 14 SINIF –I Topografya düz veya düze yakın (%0-2)'dir. I. Sınıf arazilerin kapladığı alan 70.365 ha olup il yüzölçümünün %13' ünü teĢkil etmektedir. i. Sınıf arazilerin; ı %69,4'ünü alüviyal topraklar, %29,4'ünü kolüviyal topraklar, %1,2'sini kırmızı akdeniz toprakları oluĢturmaktadır. Bu arazilerin 8.706 ha' da kuru tarım, 58.493 ha' da sulu tarım yapılmaktadır. 3.166 ha' da diğer kullanım içindir. SINIF-II Toplam miktarı 47.071 ha'dır. Bu arazilerin %23,4'ünü alüviyal topraklar, %68' ; ini kolüviyal topraklar, %2,9'unu kahverengi orman toprakları, %2,4 ünü kırmızı akdeniz toprakları, %0,06' sını kırmızı kahverengi akdeniz toprakları, %0,3'ünü kireçsiz kahverengi orman toprakları ve %2,6'slnl bazaltik topraklar oluĢturmaktadır. Bu arazilerin; 12.543 ha' da kuru tarım, 23.561 ha' da sulu tarım yapılmaktadır. II' inci sınıf arazilerin 113 ha çayır-mera, 10.854 ha 'da diğer kullanım içindir. Ortalama eğimi ise %1-6 arasındadır. SINIF-III III. sınıf araziler 58.183 ha kapladığı alan ile ilin %10,9 unu teĢkil eder. Bu arazinin toprak gruplarına göre dağılımı ise %4,5'ini alüviyal topraklar, %21,8'ini kolüviyal topraklar, %24,7'sini kahverengi orman toprakları, %0,4 kireçsiz kahverengi orman toprağı, %7 ,5'ini kırmızı akdeniz toprak, %0,1 'ini kırmızı kahverengi akdeniz toprakları, %3,7'sini bazaltik topraklar kaplar. Bu alanların kullanım durumları ise Ģöyledir; 19.834 ha kuru tarım, 12.591 ha sulu tarım, 220 ha çayır-meraa, 25.538 ha' da diğer kullanım içindir. 90 SINIF- IV IV sınıf araziler ilin 40.275 ha alanı ile %7,5'ini kaplamaktadır. IV'üncü sınıf arazilerin toprak gruplarına göre dağılımı ise Ģöyledir; %22,3'ünü alüviyal topraklar % 10,9'unu kolüviyal topraklar, %42,8'ini kahverengi orman toprakları, %16,7 kireçsiz kahverengi orman toprakları, %3,9'unu kırmızı akdeniz toprakları, %1,4' ünü kırmızı kahverengi akdeniz toprakları, %20,3' ünü bazaltik topraklardan oluĢmaktadır. Bu alanların kullanım durumları ise Ģöyledir; 15.528 ha'da kuru tarım, 10.624 ha'da sulu tarım, 1,338 ha' da çayır-mera, 215 ha' da orman -fundalık alanlarıdır. 12,570 ha' da diğer kullanım içindir. SINIF- V 1,278 ha alanı ile ilin %0,2'sini kaplamaktadır. Bu alanın büyük toprak gruplarına göre dağılımı Ģöyledir; Bu sınıfa ait arazilerin tamamını hidromorfik topraklar oluĢturmaktadır. SINIF- VI 43.841 ha alanı ile ilin %8,2'sini kaplar ve toprak gruplarına göre dağılımı ise %10,4'ünü alüviyal topraklar, %12,1 'ini kolüviyal topraklar,%40,4'ünü kahverengi orman toprakları, %24,8'ini kireçsiz kahverengi orman toprakları, %6,3'ünü kırmızı akdeniz toprakları, %1,1 'ini kırmızı kahverengi akdeniz toprakları, % 5'ini bazaltik topraklardan oluĢmaktadır. Bu toprakların kullanım durumları ise Ģöyledir; 24.455 ha'ında kuru tarım, 4.734 ha'ında sulu tarım yapılmaktadır. Bu toprakların 4.110 ha'ında çayır-mer'a, 5,737 ha'ında orman -fundalık, 4.802 ha' da diğer kullanım içindir. SINIF- VII 271.576 ha alanı ile ilin % 50,3'lük kısmını kaplar. Bu alanların toprak gruplarının dağılımı ise %0,1 'ini sahil bataklıkları, %20,2'sini kahverengi orman toprakları, %57,8 kireçsiz kahverengi orman toprakları, %12,4'ünü kırmızı kahverengi akdeniz toprakları, %0,3'ünü kireçsiz kahverengi topraklar, %9,2'sini bazaltik topraklardan oluĢmaktadır. VII. sınıf toprak alanlarının; 22.968 ha' ında kuru tarım yapılmakta, sulu tarım yapılmamaktadır. Vii' inci sınıf arazilerde 46.218 ha çayır-mera, 189.961 ha orman- fundalık arazisi ve 15.429 ha' da diğer kullanım içindir. SINIF- VIII 7.672 ha ile il topraklarının %1,4'ünü oluĢturur. Bu arazilerin toprak gruplarına göre dağılımı ise 1.187 ha 'ı sahil kumulu, 1.052 ha 'ı çıplak kaya, 1.083 ha 'ı ırmak- taĢkın yatakları, 4.350 ha 'ı diğer Ģekildedir. Hatay ilinde sınıflandırılması yapılan tüm bu arazi tipleri dıĢında, il genel yüzeyine dahil olupta, sınıflandırma dıĢı bırakılan 1.654 ha su yüzeyi bulunmaktadır. E.3.1.2. Arazi Kullanma Durumu Grafik de görüldüğü üzere; ekilebilir arazi ve tarımın en yoğun yapıldığı toprak sınıfları I. ve IV. Sınıf arazilerdir. Bunun yanında VI. ve VII. Sınıf araziler ekilebilir durumda 91 olmasına karĢın genellikle zeytinlik ve meyve ağaçları yetiĢtirmeye uygun yapıdadır. VII. Sınıf arazilerde yöreye uyum sağlamıĢ orman ve fundalık, mera ve çayır bitkileri yetiĢtirme yeteneğine ve en fazla alana sahiptir. Hatay Ġli Arazi Sınıflarının Arazi Kullanma ġekillerine Göre Dağılımı ekilebilir alan (ha) 200000 180000 mera (ha) 160000 140000 120000 100000 80000 orman ve fundalık (ha) diğer (ha) 60000 40000 20000 0 ekilebilir alan (ha) I.SINI II.SINI III.SIN IV.SIN V.SINI VI.SIN VII.SI VIII.SI F F IF IF F IF NIF NIF 68054 43613 54948 37304 33362 33485 0 mera (ha) orman ve fundalık (ha) diğer (ha) 98 113 220 1338 1278 4110 46218 0 0 0 215 0 5737 189961 2213 3345 3015 1418 0 632 1912 0 0 6018 GRAFĠK 15 E.3.2. Arazi Problemleri Ülkemizde olduğu gibi ilimizde de küçük ve çok parçalı olması, artan nüfus sonucu tarım arazilerinin amaç dıĢı kullanımı, miras yoluyla tarım arazilerinin bölünmesi önemli arazi sorunlarımızdandır. Ġlimiz tarım alanlarının yüzde 50‘si kültür arazisi dıĢındadır. Kalan kısım engebeli ve taĢlık kullanılamayan arazidir. Sulama ili ilgili olarak sorunlar yaĢanmaktadır. Taban suyunun aĢağılara düĢmesine sebep olan yanlıĢ sulama ve metotları, çok sayıda kuyu açılması sorunlarımızdandır. Drenaj sorunları toprakta tuzluluk yapmaktadır. Rüzgar ve suyun sebep olduğu toprak erozyonu sorunlarımızdandır. 92 Hatay coğrafi olarak çok değiĢik yüzey Ģekillerine sahip olduğundan farklı eğim ve yüksekliklerde farklı topraklar oluĢmuĢtur. Bu özelliklere sahip ilimiz topraklarında bitki yetiĢmesini ve tarımsal kullanımını kısıtlayan erozyon, sığlık, taĢlılık, kayalık, drenaj bozukluğu, tuzluluk ve sodiklik gibi etkinlik dereceleri yer yer değiĢen bazı sorunlar bulunmaktadır. Erozyon Hatay ilinde dağlık arazilerin ve yağıĢın fazla olması nedeniyle su erozyonu en önemli sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sorundan çok az etkilenen veya hiç etkilenmeyen alanlar çoğunlukla alüvyal ve hidromorfik alüvyal topraklardan oluĢan taban arazileridir. Bunlar ırmak taĢkın yatakları, kıyı kumulları, çıplak kayalıklar, yoğun yerleĢim alanları ve su yüzeyleridir. Su Erozyonu hektar; 130352; 24% hektar; 162557; 31% hektar; 91959; 17% hektar; 147721; 28% hiç veya hafif orta Ģiddetli çok Ģiddetli GRAFĠK 16 TaĢlık Ve Kayalık : Hatay ilinde 197.519 ha arazi toprak iĢlemeye ve bitki geliĢmesine zarar verecek Ģekilde taĢlık ve kayalıktır. Bu alan il topraklarının % 36'slnl oluĢturmaktadır. Drenaj : Daha çok alüvyal düzlüklerde görülen ve taban suyunun her zaman veya yılın bir bölümünde bitki geliĢmesine zarar verecek yükseklikte bulunduğu topraklardır. Bu alan il topraklarının % 9' unu oluĢturmaktadır. 93 Tuzluluk Ve Sodiklik : Hatay ilinde drenajı bozuk sahaların 38.841 ha da tuzluluk veya alkalilik yada her iki problem birden görülmektedir. Bu alan il topraklarının % 7'sini oluĢturmaktadır. Toprak Sığlığı : Bitki kök sisteminin geliĢtiği ve besin elementlerinin karĢılandığı topraklarda derinlik önem taĢımaktadır. Bitki geliĢiminin durağı olan bu ortam derin olursa bulunduğu iklime adapte olabilen her türlü kültür bitkisinin yetiĢtirmek mümkün olur.Hatay ilinde derin topraklar 146.064 ha ile %27,4 , orta derin topraklar 42.079 ha ile %7,1 sığ topraklar 190.038 ha ile %35,7 çok sığ topraklar 154.408 ha ile ilin %29'unu teĢkil ederler. Derin toprakların 88.109 ha i sorunsuzdur, diğerleri taĢlılık, yaĢlık, tuzluluk ve sodiklikten dolayı problemlidirler. (E).TOPRAK VE ARAZĠ KULLANIMI KAYNAK Ġl Tarım Müdürlüğü Tarım Ġl Müdürlüğü, Hatay Tarım Master Planı–2003 Türkiye Suları, Ankara–1999 94 FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER F.1. ORMANLAR F.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı Ġlimizde ormanlar Keldağ ve Amanos dağlarında yoğunlaĢmaktadır. Bu dağların ana yapısını Peridotit, Serpantin ve Gabro gibi yeĢil kütleler oluĢturur. Bunlar Keldağ ve Amanos dağlarında geniĢ alanlar kaplar. Amanos dağları düzgün bir sıra olup bu sıranın temeli paleozoik kütleleri ile serpantinlerden oluĢmaktadır. Üstte ise kretase kalkerleri egemendir. Güney kısımları mezozoik, doğuda orta miosen, batıda plio - kuarterner halosen yani alüvyon katlardan oluĢmuĢtur. Mezozoik sahalar içerisinde üst kretase sahalarına rastlanmaktadır. Yıllık ortalama yağıĢ 1150 mm. ortalama sıcaklık 18 o C derece civarındadır. F.1.2. Bölgenin Orman Envanteri HARĠTA 9 Ormanlık alanların büyük bir kısmı Amanos Dağlarında yer almaktadır ve bu ormanların ağırlıklı bir bölümünü kızıl çam ağaç türü oluĢturmaktadır.Bununla birlikte ormanlarımızı oluĢturan asli ağaç türleri ;Karaçam,Göknar,Sedir,Kayın,MeĢe ve Gürgen türlerinden oluĢmaktadır.Tali ve endemik türlerle birlikte Amanos dağlarında 3000 çeĢidin üzerinde bitki türü olduğu saptanmıĢtır. ilçesi Normal Bozuk Normal Bozuk Orman % koru koru baltalık Baltalık Alanı Antakya 4967,0 9417,0 4255,5 18639,5 19 Belen 6305,0 5978,0 12283 65 Hassa 4046,0 4771,5 071 16731,5 25620 53 Ġskenderun 29395,0 32770,0 080 62245 66 Kırıkhan 2498,5 1779 382,2 5715 10374 7 Samandağ 8053,0 12553,5 3320,5 23927 54 Yayladağı 4123,5 3041,5 9039 16204 44 59388,0 70310,5 453,2 39141,5 169293,2 35 toplam Dörtyol ve Erzin Ġlçeleri Orman Alanları Dahil değildir. TABLO 39 95 Açıklık Alan Ha 81496,5 6742,5 22290 31940 131085,3 20044 20723 314321,3 Genel Alan 100136 19025,5 47910,5 94185 141460 43971 36927 483615 Hatay Ġli Orman Arazi Dağılımı hektar; 18639,5; 11% hektar; 16204; 10% hektar; 23927; 14% hektar; 12283; 7% hektar; 10374,7; 6% hektar; 25620; 15% hektar; 62245; 37% antakya belen hassa iskenderun kırıkhan samandağ yayladağı GRAFĠK 17 Ġlimizde özel orman alanı bulunmamaktadır. Hatay ormanlarında hakim ağaç türleri Kızılçam (Pinus trustia) Sedir(Cedrus libani) Kayın (Fagus orientalis) (Carpinus etalus) Karaçam (Pinus nigra MeĢe (Qergus sp) 96 Göknar (Abies born.) Fıstık Çamı Gürgen Ihlamur (Tilia tomentosa) DiĢbudak Kestane Selvi Yukardaki ağaların dıĢında ;Yalancı Akasya,Sofora,Ardıç,Aylantız,Okaliptus ve Çınar ağaçları bulunmaktadır. En çok rastlanan maki türleri : Mersin Defne Keçiboynuzu Böğürtlen Zakkum (Myrtus communis) (Lauris nobilis) (Ledationa siliga) (Rubus ıdeust) (Nerium oleandar) 97 Ġlimizin Amanos Dağları tertier döneminden bir kalıntı olan aslında Karadeniz florasına özgü kayın (Fagus orientalis) ormanları bulunur. Ancak bugün koruma ve geliĢmeye muhtaç bir halde bulunmaktadır. F.1.3. Orman Varlığının Yararları Hatay il sınırları içerisinde bulunan yerleĢim yerleri genelde vadi ve tepe sırtlarında kurulmuĢtur. Dörtyol, Hassa, Erzin, Yayladağ, Ġskenderun, Belen, Payas gibi yerleĢim yerleri dağ yamaçlarında kurulu olduğundan Ģiddetli yağıĢlarda sel sularına maruz kalmaktadır. Ormanlar taĢkınları önlemekte, toprak ve su erozyonuna karĢı bir önlem olmaktadır. Dünya devletleri temiz bir hava için tabiatın dengesinin bozulmaması gerektiğine inanmaktadır. Bunun için yağmur ormanlarını kurtarma çalıĢmalarına baĢlamıĢlardır. Ormanın ayrıca dikim, bakım, söküm, taĢıma gibi nedenlerden dolayı bir iĢ alanı olarak da yararları vardır. Gelecek nesile yeĢil bir Hatay bırakmak için Orman ĠĢletme Müdürlüğü bu güne kadar 22.585 ha. yeni orman kurmuĢ ve kurmaya da devam etmektedir. F.1.4. Orman Sayılan Alanların Daraltılması Orman Kadastro ÇalıĢmaları BitirilmiĢ ve 6831 Sayılı Orman Kanununun 2/B maddesine göre Orman Sınırları DıĢına Çıkarılan saha : 2.568,2 Ha Bu Sahanın Dağılımı AĢağıdaki Tabloda VerilmiĢtir YerleĢim Alanı 117,2 Ha Kısmen YerleĢim Kısmen Tarım Alanı 91,37Ha Tarım Alanı 2359,6 Ha 3% 5% yerleĢim alanı 92% yerleĢim+tarım tarım GRAFĠK 18a Not:Antakya Orman ĠĢletme Müdürlüğü Verileri,Dörtyol Orman ĠĢletme Müdürlüğü çalıĢmaları bu sonuçlara dahil değildir. 98 F.2. ÇAYIR VE MERALAR F.2.1. Çayır ve Mera Varlığı Hatay ilinde çayır ve mera alanlarının toplamı 53.375 hektardır. Yüzölçümün % 9.88'ini oluĢturmaktadır. Çayır-Meralar entansif hayvancılğın yanında ekolojik dengenin korunmasında da önemli yer tutmaktadır. Bu alanın alt bölgelere göre dağılımı aĢağıdaki Grafik ve Tablo da verilmiĢtir. Çayır Mera Alanlarının Alt Bölgelere Göre Dağılımı 30000 25000 mera çayır (ha) 20000 15000 10000 5000 0 mera çayır (ha) I.alt bölge 5678 II.alt bölge 11046 III.alt bölge 27388 IV.alt bölge 9263 GRAFĠK 19 Tablo ve Grafik den anlaĢılacağı üzere ; Alt bölgelerin yüzölçümleriyle mera alanları karĢılaĢtırıldığında; III. Alt bölgenin % 21,3'ü ile en fazla mera alanına sahip olduğu görülmektedir. II. Alt bölgenin ise; % 6,7'si mera alanıdır.IV. Alt bölge % 6,55 ve I.Alt bölgede ise % 5,3 oranında mera alanına sahiptir. F.2.2. Kullanım Amaçları ve Yararları AĢağıdaki tabloda meralarımızda hem kuru, hemde yeĢil ot veriminin düĢük seviyede ve hayvanların kaba yem açığını karĢılamayacak düzeyde olduğu görülmektedir. era Alanı (ha) Kuru Ot Verimi (kg/ha) YeĢil Ot Verimi (kg/ha) 53.375 450 1200 TABLO 40 99 Toplam Verim (ton/yıl) Kuru Ot YeĢil Ot 24.018 64.050 Hatay Ġli Çayır ve Mera Arazilerinin Kabiliyet Sınıflarına Göre Dağılımı 50000 45000 40000 35000 mera çayır (ha) 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 mera çayır (ha) I 98 II 113 III 220 IV 1338 V 1278 VI 4110 VII 46218 VIII 0 GRAFĠK 20 Grafik 'de görüldüğü üzere; Hatay ilinin çayır ve Mera alanlarının arazi kaabiliyet sınıflarına göre en fazla VII. sınıf araziler oluĢturmakta i bu alanda yetiĢen bitkiler yöreye adapte olmuĢ fakat verimleri düĢüktür. Bu sebeple mera alanlarının ıslah edilmesi gerekmektedir. F.3. FLORA F.3.1. Türler ve Popülasyonları Amanos Dağları bitki coğrafyası açısından holarktik flora bölgesi içinde Doğu Akdeniz bölümünde bulunmaktadır. Ġzobotanik açıdan bölge Akdeniz sert yapraklı ormanları olarak tanımlanmıĢtır. Potansiyel bitki örtüsü yönünden bölgede 5 ayrı bitki formasyonu görülmektedir. Bunlar yükseltiye bağlı olarak sırasıyla ; Kıyı kısımları kuĢağı, Akdeniz herdem yeĢil meĢe ormanları sub - humit Akdeniz kuĢağı ve sub mediterranian meĢe-çam ormanları kuĢağıdır. Bunlara ek olarak 2000-2050 m. yükseltide yer alan orman sınırı üzerindeki bodur çalı toplulukları ise subalgin kulminal kuĢak olarak adlandırılmıĢtır. Amanos Dağları florası, Türkiye florası içerisinde yer alan bitki cinslerinin yaklaĢık olarak yarısını içermektedir. Sahip olduğu iklim özellikleri ; coğrafyası ve değiĢken topografyası nedeniyle çok zengin bir tür çeĢitliliği sergilemektedir. Bunun yanında Avrupa Sibirya flora bölgesinden orjinlenen pek çok bitki türünü barındırması bu dağlık alanın önemini arttırmaktadır. Dağlık alan ile Ġskenderun Körfezi arasındaki dar kıyı Ģeridinde kumulları izleyen ovalık alan Ceratonia - Pistacia ile Pistacia - Qvercus - Coccifera maki toplulukları ile kaplıdır. Yapım alanı kullanımları etkisiyle alanın doğal potansiyeli bir vejetasyon 100 strüktürüne sahip olduğu saptanmıĢtır. Antropojen etkiler sonucu ortaya çıkan hemen hemen tümünü bahçe ve tarla yabani otlarının oluĢturduğu, genellikle tek veya iki yıllık otsu türler ile karakterize edilen bu topluluk ruderal vejetasyon olarak adlandırılmaktadır. Amanos Dağları, bitki coğrafyası ve endemik türler açısından özel bir yere sahiptir.Özellikle dağların batı kısımlarındaki nemli ormanlar ,günümüzde esas yayılıĢ alanı Doğu Karadeniz ve Orta Avrupa olan Doğu kayını (Fagus orientalis),doğu gürgeni(Carpinus orientalis),porsuk(Taxus baccata),IĢılgan(Ilex colchica),ıhlamur(Tlia argentea),ĢimĢir(Buxus sempervirens) öksin ve Avrupa-Sibirya floristik elemanlarının en güney yayılıĢını temsil eden kalıntı populasyonlarını içerir.Amanos Dağlarında 850m. Yüksekliğe kadar maki formasyonu ve kızılçamların yaygın olduğu tipik Akdeniz kuĢağı görülür.Nemli ormanları oluĢturan doğu kayınının en uygun yayılıĢ alanı 1500-1800 metre arasında olmasına rağmen, bu bölgede daha düĢük yükseltilerde,derin topraklı kuzey bakılarda ve nemli vadilerde 100 metreden itibaren görülür.Toros göknarı (Abies cilicica) 1600-2100m arasında daha çok gölge yamaçlarda , toros sediri (Cedrus libani) ise doğu yamaçlarda 550m ile 1800-2000 m arasında yayılıĢ gösterilir.Endemik türler 800-1500m. arasındaki saçlı meĢe ormanlarında yayılıĢ göstermektedir. Dörtyol Orman ĠĢletme Müdürlüğü Amenajman Planında, Davis‘in ―Flora of Turkey‖ adlı altı ciltlik kitabından alınarak tespit edilen türler aĢağıda belirtilmiĢtir. PTERĠDOPHĠTA (Sporlular) Takım Filicales Ophioglossaceae familyası Ophioglossum vulgatum Sinopkteridacea familyası Chilanthes fragans Adiantum capillus-veneris Pteris vittata Asplenum adiantum-nigrum Aspleum anopteris Asplenum septenttrionele Phllitis scolopendirium Athyriaceae familyası Athyrium filix-foemina Polystichum sculatum Polystichum setiferum Dryopteris Filix-mas Piypodium vulgare Salvinia natans SPERMATOPHĠTA (Tohumlular) Cymnospermae PĠNACEAE Abies cilicica 1200-1400m. Cedrus libani 1200-1900m. Pinus nigra Pinus brutia TAXACEAE Alyssum constellatum Alyssum callichroum Alyssum murale Alyssum cassium Alyssum cilicicum Alyssum giosmanum Alyssum samariferum 900-2100m. 1000 m. 1200-1800 m. Alyssum dubertretii CRUCĠFEAE Hesperis matronalis Hesperis scabrida 1500-1950 m. malcolmia crenulata 300-1000 m. Erysinum tenellum 350-1000 m. Cheiranthus cheiri Arabidopsis thaliana 1400 m. CĠSTACEAE Cistus creticus 600-700 m. Cistus salviifolius 200 m. Heliathemmum nummularium 1000 m. Fumuna oligosperma 1000-1700m. VĠOLACEAE 1000-1200m. Viola sieheana 0-1000m. Viola modesta Ploygala comosa 101 900m. ve üzeri 1200 m. 1000m. Taxus baccata 1800-1900m. CARYOPHĠLLACEAE CUPRESSACEAE Arenaria kotschyana Juniperus oxycedrus Arenaria deflaxa Juniperus excelsa Arenaria cassia 1500-2000 m. 1080-2000m. 800 m. Arenaria tremula 320 m. Alyssum praecox Arenaria drypidae 1500-2000 m. Alyssum baumgartnerianum 1300-1400m. Minuartia juniperina 1830 m. Alyssum syryacum endemik Minuartia decipiens Alyssumoxycarpum 1200 m. Minuartia tchihachewii Saponaria syriaca 320 m. Minuartia globulosa Quercus cerris 1000 m. Cerastium anomalum 1000 m. Quercus pedunculata 1000-1500 m. Cerastium glomeratum 100 m. Fagus oriantalis 1500-2000 m. Cerastium brachypelatum 800 m. Draba haradjinaii endemik Cerastium pumilum 500 m. Arabis turrita Cerastium fragillimum 1200 m. Arabis caucasica 1400-1500 m. Spergulalaria marina Arabis sagittata 1000 m. Thurya capitata 1150-1350 m. Arabis aucheri 1000 m. Dianthus polycladus 100 m. Turritis laxa Dianthus orinitus Rorippa austriaca Dianthus zonatus Barbarea minor Dianthus calocephalus Alyssum callichroum Petrorhagia alpina 250-1000 m. Alyssum lazica Velezia fasciculata Cardamine graeca RANUNCULACEA Hesperis bicuspidata Nigella stellaris Tilia argentea Delphinium fiscum Linum corymbulosum Delphinium peregrinum Linum trigynum 600 m. Consolida axilliflora 1300-1800 m. Linum aroanium Anemone blanda Geranium robertianum Anemaone coronaria 900 m. Geranium columbianus Clematis flammula Geranium libanoticum 1200 m. Ranunculus pludosus Geranium asphodeloides 900-1200 m. Ranunculus sprunrianus Geranium libani 900 m. Ranunculus damascenus Erodium botrys 700 m. Ranunculus reuterianus Erodium malacoides 100-300 m. Ranunculus rumelicus Erodium amanum 1500-2000 m. Paeonia mascula Erodium cicutarium Paeonia daurica Phytolacca pruinosa 1300-1400 m. Papaver dubium 1300-1700 m. Pytoloccata pruinosa 1300-1400 m. Fumaria cilicica 900 m. GUTTIFERAE CRUCĠFERAE Hypericum amblysepalum 690 m. Brassica nigra Hypericum hicrinum Sinapis arvensis Hypericum androsaemum 1200-1800 m. Eruca sativa 350-1000 m. Raphanus raphanistrum 200-400 m. Enarthrocapus arcuatus Lepidium sativum Ġsatis amani endemik 2250 m. Hypericum pallens Hypericum thymifolium Hypericum origanifolium Hypericum tetrapterum Hypericum perforatum 102 450 m. 600 m. 1050 m. 1200-1800 m. 600 m. Ġsatis lockmanniana endemik 610 m. Ġberis sempervirens 1000 m. Ġberis attica Aethionema heterocapum 1200 m. Thlaspi annum 500 m. Thlaspi elegans 1300 m. Thlaspi oxycedrus 800-900 m. Capsella bursa-pastoris 1400-1700 m. Peltaria angustifolia Alyssum szowitsianum 1600 m. Alyssum stribryi 1400 m. Malva sylvestris Lavatere punctata 1000-1200 m. Alcea setosa 600 m. Althaea cannabina 500-600 m. Althaea hirsuta 1300-1700 m. Oxalis corniculata Zygophyllum fabago Haplophyllum suaveolens var.Glabrum Haplophyllum myrtifolium Distanus albus Acer platanoides 1400 m. Acer hyrcanum 1600 m. Acer monspssulanum Vitis silvestris 320 m. Ampelopsis oriantale Rhamnus libanoticus Rhamnus oleoides 150-300 m. Rhamnus punctatus Ġlex cochica 1000 m. Pistacia lentiscus 100 m Pistacia terebintus Pistacia terebintus var palaestina Eounymus latifolius 1200-1400 m Eounymus europaeus 1000 m.. Ankyropetalum arsusianum Cypsophila sphaerocephala Silene italica Silene caramanica 1600-2100 m. Silene haradjianii endemik 1200 m. Silene conferetiflora 750-1500 m. Silene vulgaris 700 m. Silene inclinata 410 m. Silene combal 1600-2100 m. Silene alba subsp divaricata 1700 m. Silene alba subsp eeriocalycina Silene noctiflora Silene rigidula 800-1000 m. Silene fuscata Silene behen 100-300 m. Silene papillosa Sanquisoreba minore Alchemilla sciadiephylla endemik Alchemilla buseereiana 1200-1800 m. Rosa phoenicia Rosa tomentosa 800-1000 m. Pyracatha coccinea 1100-1800 m. Crataegus aronia var minuta 600 m. Crataegus mono monogina Sorbus persica Sorbus torminalis Eriolobus treilobatus Laurocerasus officinalis Prunus spinosa Cerasus rostrafa 1800 m. Rubus sanctus 150 m. Rubus discolor Rubus canescens var.glabratus Rubus hirtus 1800 m. Potentilla libanotica Fragaria vesca LEGUMINOSAE Cercis ciliquastrum subsp herbecarpa Sphora jaubertii Anargis foetida Chamaecytisu hirsutus Chamaecytisu drepanolobus Chamaecytisu cassius 500-700 m. Gonocytisus pterocladus 160-210 m. Genista lydia Silene squamigerea Agrostemma githago Agrostemma gracilis Paronychia cotschyana Paronychia amani Sclereathus annus Polygonum setosum Polygonum puchellum Genista libanoctica Genista albida Genista anatolica Genista acanthoclada Spartium junceum Podocytisus caramanicus Adenocarpus complicatus Lupinus varius 1300-1600 m. 1000 m. 1300-1600 m. 700 m. 1200-1800 m. 1300-2000 m. 103 600 m. 700-2200 m. 700-1000 m. 300-1340 m. Rumex tuberosus 1000 m. Rumex amanus 800-900 m. Rumex nepalensis Rumex dentatus Myrtus communis Eucaliptus camaldulensis Lythreum salicareia Lythreum junceum Epilobium angustifolium 1500-2000 m. Epilobium hiresitum 1500-2000 m. Epilobium parevifloreum 900 m. Epilobium montanum Epilobium tetragonum Epilobium obscurum Bryonia multiflora Bryonia creetica ROSACEAE 900-1200 m. 1200 m. Colutea cillicica 100-2000 m. Astragallus suberosus Astragallus cretegus Astragallus angustiflorussubs amanus UMBELLIERAE Seseli campestre 500 m. Foeniculum vulgare 150 m. Kundmannia syriaca Physospermum comubiense Hippomarathrum microcarpum Bupleurum lophocarpum 500 m. Bupleurum pauciradiatum 500-600 m. Bupleurum boissieri 240-915 m. Bupleurum dichotomum 350-650 m. Falcaria vulgaris Ancelica sylvestris Ferula amanicola Peucedanum ruthenicum Laserpitium glaucum Turgenia latifolia 500-700 m. Sanicula aeropeae Eryngium falcatum Eryngium glomeratum Eryngium campestre Lagoecia cuminoides Myrhoides nodosa Rhabdosciadium oligocarpum Chaerophyllum libanoticum Anthriscus lamprocarpa Coriandrum sativum Smyrnium olusatrum Smyrnium connatum 1000 m. Smyrnium creticum 1000 m. Cephalaria syriaca Scabiosa colubaria COMPOSĠTAE Asteriscus aquaticus Hammatolobium lotoides Vicia sericocarpa Lathyrus laxifolius Lathyrus nissalia Trifolium caucasicum Trifolium davisii Trifolium spinosa Trifolium coelesyriaca Medicago coronata Medicago minima Medicago arabica Dorycnium hirsutum Dorycnium rectum Dorycnium graecum Dorycnium pentaphyllum Dorycnium amani Lotus edulis Lotus collinus Astragallus leparinus Astragallus thiebentii Pallenis spinosa Artemisia annua Tyrimnus leucographus 300 m. Serratula curdica Centaurea aggregata Centaurea ptosimopappa Staehelina lobelii Carlina involucrata 1200-2000 m. Carlina lanata 750 m. Siebera pungens 750 m. Astragallus commagenicus Astragallus antiochianus Astragallus bombycalyx 1800 m. Astragallus drusorum Astragallus delbesii Giycyrrhiza glabra Glycyrrhiza echinata Psoralea bituminosa Cicer floribundum 1250 m. 900 m. 1350 m. 104 600-1500 m. Echinops viscosus Echinops oriantalis Scarzonera acanthalimon Scarzonera cotschyi Hieracium barbeyi 1500-1980 m. Crepis reuterana Crepis amanica 700-1200 m. Ġnula graveolens Carpesium abrotanoides Salidago virgaurea Galatella punctata Erigeron acer Conyza bonariensis Bellis perennis Anthemis halophila Leucocyclus formosus Achillea cretica Tanecetum aucheri Tanecetum depaupratum Tanecetum haradianii LEGĠMĠNOSAE Lotus palustris Coronilla emerus Coronilla coronata Ornithopus compressus Vicia crocea Vicia cassubica Viciavillosa Vicia cassia Vicia palaestina Vicia cypria Vicia tetrasperma Vicia hirsuta Vicia lunata var.grandiflora 1520 m. Vicia galeata 1400 m. Vicia cracca CAMPANULACEAE Campanula postii 1300-2000 m. Campanula stricta PRĠMULACEAE Cyclamen cillicium Cyclamen percicum Cynanchum acutum Vincetoxicum raddeanum Convolvulus cantabrica Cordia myxa Heliotrapium europaum Symphytum brachycalix Verbascum oriantale 1020-1050 m. Verbascum discolor Vesbascum amanum Lesquereuxra syriaca Lathreae squamaria CRASSULACEAE Umbilicus erectus 1700 m. Umbilicus horizontalis Rosularia elymaitica Sedum stolonuferum 1400 m. Sedum album 1500-2000 m. Sedum magelense Sedum sempervivvoides Sedum hisponicum Sedum pallidum Telmissia microcarpa Saxifraga tridactylites Saxifraga cymbalaria Saxifraga hederacca 105 1700-2100 m. 1300-2000 m. 900 m. Kıyı Kumullarının Karakteristik Bitkileri Litoral Kayalarının Karakteristik Bitkileri - Limonium gmelinii (Willd.) O.Kuntze - Crithmum maritimum L. - Mesembryanthemum nodiflorum L. - Sa Isola koli L. - Cakile maritima Scob. - Eryngium maritimum L. - Euphorbia paralias L. - Pancratium maritimum (L.) Hoff And Link. - Otanthus maritimus L. - Parapolis incurva L. Nehir Yatağı ve Bataklıkların Karakteristik Bitkileri - Typha latifolia L. - Phragmites - Euphorbia ausralis peplis (Cav.) L. Trin. - Iris pseudocorus L. - Juncus maritimus Lam. - Juncus acutus L. Tuzlu Kıyı Bataklıklarının Karakteristik Bitkileri - Artrochnemum macrostachyum (Moric.) Moris - Atriplex portulacoides L. - Artrochnemum fruticosum (L.) Moq. - Salicornia europaea L. - Sueda prastrata Pal I. Konifer Ormanların Karakteristik Bitkileri - Pinus brutia Ten. - Pinus pinea L. - Pinus halepensis Mill. - Cupressus sermpervirens L. - Juniperus phoenicea L. - Juniperus oxycedrus L. - Cedrus libani Barr. - Abies cililcicQ Carr. Dere Yataklarının Karakteristik Bitkileri - Carex divisa Huds. - Schoenus nigricans L. - Nasturtium officinale R. Br. - Ve ro n i ca anagallis-aquatica L. - Ranunculus aquatilis L. - Lemna trisulca L. - Lemna minor L. - Lemna gibba L. 106 Yaprak Döken Ormanların Karakteristik Bitkileri Galeri Ormanlarının Karakteristik Bitkileri - Quercus ithaburensis subsp - Platanus orientalis L. - Liquidamber orientalis Mill. - Ulmus minor Mill. - Nerium oleander L. - Vitex agnus-castus L. - Ficus carica L. - Adianthum capiius-veneris L . Macrolepis (Kotschy) Hedge & Yalt. - Quercus cerris Lo - Fagus orientolis Lipsky. - Euonymus latifolia (L.) Mill. - Staphyllea pinnato L. - Carpinus orientolis L. - Ostrya carpininfolia Scop. - Sorbus torminolis (L.) CR. - Corn us mas L. - Fraxinus ornus L. - Acer monspessulanum L. - Populs tremula L. - Crataegus monogyna Jacqo - Styrax officinolis L. Synantropik Vejetasvon Karakteristik Bitkileri - Hyoscyamus niger L - Anthemis chia L - Hyoscyamus albus L. - Bellis perennis L. - UrticQ urens L. - Crepis foetida L - Parietario judaica L. - Senecia vulgaris L. - Hordeum murinum L. - Chondrilla juncea L. - Poa annua L. - Carthamus lanatus Lo - Stellaria media (L.) Viii - Cariina corymbosa L. - Capparis spinosa L. - Scolymus hispanicus L. - Veronica cymbalaria Bodard - Picnomon acarna (L.) Cass 107 Synantropik Vejetasvon Karakteristik Bitkileri - Piptatherum miliaceum (L.) Cosson - Silybum marianum (Lo) - Sorghum halepense (L.) Pers. F.3.2 Habitat ve Topluluk - Onopordum illyricum L. - Medicago minima (L.) Desr. - Conyza canadensis (L.) Cronq. - Medicago arabica (L.)Huts. - Carduus pycnocefalus Jacq. - Medicago orbicularis (L.)AII. - Sonchus oleraceus L. - Trifolium repens L. - Lactuca seriolla L - Trifolium campestre Schreb. - Xanthium strumarium L. - Trifolium resupinatun L. - Xanthium spinosum L. - Vesbascum sinuatum Lo - Cripsis aculeata (L.) Aiton. - Capsella bursa-patoris (L.) Medik. - Portulaca oleracea L - Galium aparine L. - Tribulus terestris L. - Malva neglecta Wallr. - Chenpodium album L. - Cichorium intybus L. - Daruta stramonium L. - Matricaria charnamilla L. - Ecballium elaterium L. - Anthemis cotula L. . - Centaurea calcitrapa L. Ġlimiz, içerisindeki bitki toplulukla ı aĢağıda verilmiĢtir. 108 Maki Karakteristik Bitkileri - Quercus coccifera L. - Quercus infectoria Olivier - Ceratonia siliqua L. - Myrtus communis L. - Phillrea latifolia L. - Olea europea L. - Olea europea var. Sylvestris Mill. - Hypericum perforatum L. - Pistacia lentiscus L. - Pistacia terebinthus L. - Cotinus coggygria Scop. - Rhus coriaria L. - Cercis siliquastrum L. - Colutea arborescens L. - Smilax aspera L. - Paliurus spina-Christi Mill. - Hedera helix L. - Clematis flammula L. - Laurus nobilis L. - Ruscus aculeatus L. - Asparagus acutifolius L. - Asparagus tennuifolius Lam. - Gonocytisus angulatus (L.) Spach. - Rhamnus oleoides L. - Spartium junceum L. - Osyris alba L. - Genista acanthoclada DC. - Jasminum fruticans L. - Genista lydia Boiss. - Calycotome villosa L. - Cistus creticus L. - Sarcopoterium spinosum (L.) - Spach. - Lithodora hispidula (Sm.) Griseb. - Erica manipuliflora Salisb. - Teucrium polium L. - Coridothymus capitatus (L.) Reichb. - Origanum vulgare L. - Salvia officinalis L. - Urginea maritima (L.) Baker - Asphodellus aestivus Brot. - Muscari comücum (L.) Mill. - Muscari neglectum Guss. - Orchis coriophora L. - Cyclamen percicum Miller \ 109 Bataklık (Sazlık) - Tuzcul Bitkileri Alepocurus littürolis (Gouan) ParI - sahil tilki kuyruğu Artemisia scoparia Boiss. - pelin Artrochnemum fruticosum - çorak otu Arundo donax L. - masura kamışı Bolboschoenus maritimus (L.) Palla Calamogrostis pseudophragmites (Haller fil.) Koeler - sahil süvari çayır otu Carex divisia Hudson Conyza canadensis (L.) Cronquist - Kanada şifa otu Cyperus fuscus L. Cyperus glaber L. Cyperus longus L Equisetum ramossimum Des! Gladiolus italicus Miller Halimione portulacoides (L.) Aellen Halocnemum strobilaceum (Paıı.) Bieb. Imperata cylindirica Inula chritmoides L. Inula viscosa (L.) Aiton Juncus acutus L. Juncus maritimus Lam. Juncus rigidus Desf Limonium angustifolium Melilotus elegans Salzm. Najas minor Orchis coriophora Orchis morio Phragmites australis Plantago maritima Polygonum maritimum Potamogeton nodosus Pulicario dysentarica (L.) Bernh. Ranunculus sphaerospermus Rubus sanctus Saccharum ravennue (L.) Murray Salicornia europae L. Scirpoides holoschianus (L.) Sojak Serapias vomeracea Shoenus nigricans L. Sporobolus virginicus (L.) Kunth Suaeda altissima (L.) Pall. Tamarix smyrensis Tamarix tetragyna Typha latifolia Veronica anagallis-aquatica 110 - dallı at kuyruğu - çorak otu - çorak otu - anduz otu - anduz otu - topuk otu, hasır otu - sahil hasır otu - taş yonca, sinek tırfıl - su perisi - pis kokulu orkide - salep orkide - kargı, adi kamış - kum sinir otu - sahil çoban değneği - su sümbülü, havyar otu - pire otu - su papatyası, su düğün - böğürtlen - okluk - deniz börülcesi - su sandalye sazı - siyah baş sandalye sazı - sahil ayrı k otu - soda otu - ılgın - ılgın -berdi - yavşan otu Kumul Bitkileri 1. Aegilops cylindrica Alhagi mannifera - deve dikeni Allium junceum L Anagallis arvensis Anchusa aggregata Lehm. ' - tarla fare kulağı - sığır dili Anthemis pseudocotula Boiss. - köpek papatyası Aristida caerulescens Des{ Asparagus tenuifolius Asphodelus aestivus Atriplex hastata L. Beta maritima L. Briza minor Bromus psammophilus P.M. Smith Bromus tectorum L. - brom Cakile maritima Scop. phynocephalus L. Carex flacca Cariina oligocephala Boiss. & Kotschy Centarium erythrea Rafin. Cionura erecta (L.) Griseb. Cistus creticus Cistus salviifolius Convolvulus lanatus - kuşkonmaz - çiriş otu - karapazı - kum bromu - deniz hardalı Cardduus - tarla kangalı - ayak otu, saparna - domuz dikeni - pembe çiçekli laden - beyaz çiçekli laden - havlı sahil sarmaĢığı Crepis foetida L. - hindiba Crepis setoso Hall. iii. Cutandia memphitica (Sprengel) K. Richter Cyperus capitatus Vandelli Daphne sericea Daucus littarolis - topuklu venüs otu - yabani defne - bodur sahil pıtrağı Dorichnium hirsutum Echium angustifolium Elymus farctus (Viv.) Runemark ex Melderis Ephedra fragilis Desv. Epilobium hirsutum Erica manipuliflora Erodium laciniatum (Cav.) Willd. Erucaria hispanicQ (L.) Druce Eryngium maritimum Euphorbia helioscopia L. Euphorbia paralias L. 111 - engerek otu - elim otu - deniz üzümü - tüylü yakı otu - püren, funda - dönbaba - sütleğen - kum sütleğeni Kumul Bitkileri 2. Euphorbia pep/is L. Euphorbia terracina L. : Fonthanesia phllyroides Geranium disesectum L. Halopep/is amplexicaulis (Vahı.) Ung.-Sternb. Helianthemum stipulatum (Forssk.) C. Christ. Hordeum murinum L. Hyperrhania hirta (L.) Stapf mperata cylindirica lpomae stolonifera (Cyr.) J.F. Gmelin Lactuca saligna L. Lagurus ovatus Lavandula stoechas Limonium greacum Lo/ium perenne Malva nicaensis All. Medicago littoralis (L.) Rohde ex Loiss. Medicago marina L. Myrtus communis Nerium oleander L. Osyris alba Otanthus maritimus (L.) Hoffm. & Link Pancreatium maritimum L. Parapho/is incurva Paronychia argentea Lam. Phalaris paradoxa Phllyrea latifolia Phoenix canariensis Phrasium majus L. Pinus brutia Ten. Pinus halepensis Piptatherum mi/iaceum - sütleğen - cılbırtı, süpürge çalısı . - turna gagası - güneş gülü - sahil arpası - sahil gece sefası - söğüt marulu - tavşan kuyruğu - lavanta çiçeği - delice - ebegümeci - kum yoncası - sahil yoncası - murt, mersin - zakkum - kum zambağı, sahil ada soğanı - kıvrık ayrık - dolama otu - kaynaş - pırnal - yabani hurma - kızı/çam - halepçamı - mastik, sakızlık - menengiç, sakız ağacı - sinirli ot - çoban değneği - cehri - kök boyası - Iabada, kuzu kulağı - dikenli çöğen, tuz otu - dikenli çöğen , soda otu - çayır ada çayı Pistacia lentiscus L. Pistacia terebinthus L. Plantago logopus Polygonum maritimum L. Rhamnus oleoides Rubia tenuifo/ia Rumex conglomeratus Salsola kafi L. Salsola soda L. Salvia viridis L. 112 Diğerleri (Sazlık ve Kumul Alan evresindekiler )-1 Allium scorodoprasum L. Allium vinale L. Ammi majus Ammi visnaga Arum dioscoridis L. Avena sterilis L. Bellis perennis Brassica elongata Ehr. - diş otu - yılan yastığı - yabani yulaf - çayır güzeli, koyun gözü Brassica tournefortii Gouan Calendula arvensis L. Calicotome villosa Capparis spinosa Capsella bursa-pastoris (L.) Medik Centarium erythrea Centauria calcitrapa Chenopodium album L. Chondrilla juncea L. Chrozophora tinctoria Chrysanthemum coronarium L. Cichorium pumilum Jacq. Cirsium vulgare (Sevi) Ten. Clematis vitalba Convolvulus arvensis L. Conyza canadensis (L.) Cronquist - şamdan çiçeği - azgan - keber - çoban çantası - yıldız gelin düğmesi - kasımpatı, krizantem - köygöçüren - kanada şifa otu Crateagus monogyna Cynodon dactylon (L.) Pers. Cyperus rotundus L. Dianthus strictus Ecballium elaterium (L.) A. Rich. Echinops viscosus DC. Echium ita/icum - eşek hıyarı, cırt atan - kirpi başı - dönbaba Erodium cicutarium (L.) L 'Herit Erodium gruinum (L.) L 'Herit Eryngium creticum Eryngium glomeratum Foeniculum vulgare - rezene, anason Fumaria densiflora Galium aparina Haplophyllum buxbaumi Hedypnois cretica (L.) Dum.-Cours Heliotrophium europaeum Helminthoteca echioides 113 Diğerleri (Sazlık ve Kumul Alan evresindekiler )-2 Hymenocarpus circinnatus Hypericum polyphyllum Boiss. & Bal. Lathyrus gorgonii Pari. Lathyrus stenophyllus Boiss. &Heldro Lavatera punctata Linum bienne Lonicera etrusca Lotus corniculatus Lo' Malva nicaensis Morus alba Onobryhis christa-galli (Lo) Lam. Ononis reclinata Lo Onopordum boissieri Willk. Ornithogalum umbellatum Paliurus spina-christi Pallenis spinosa (Lo) Cass. Popover rhoeas Picris altissima Delile Plantago lanceolata Plantago scabra Polypogon maritimus Willd. - mürdümük, yalancı bezelye - ebegümeci - beyaz dut - eşek dikeni - yıldız çiçeği - karaçalı - altıngöz - gelincik - sinir otu Polypogon monspeliensis (L.) Desf Portulaca olereacus Prosopis farcıa Psorolea bituminoso Pulicario dysentarica Quercus coccifera Ranunculus scleratus Rapistrum rugosum (Lo) All. Rhamnus alaternus Ricinus communis Ruscus aculeatus Salix alba Sanguisorba minor Sanguisorba minor Scabiosa chalocephala Scolymus hispanicus L. Scrophularia canina L. Silybum marianum Solanum nigrum Thymbra capitata Tribulus terrestris Trifolium fragiferum - kır fiyi Vicia narbonensis - fare fiyi Vitis sylvestris 114 - çeti - pire otu - düğün çiçeği - adi hintyağı bitkisi - ak kavak - çayır düğmesi, sincan otu - kangal, meryemana dikeni - it üzümü - çilek tırfıl F.4. FAUNA F.4.1. Türler ve Popülasyonları F.4.1.1. Karasal Türler ve Popülasyonları Amanos Dağları, ülkemizin en zengin faunustik alanları durumundadır. Yaban hayatı bakımından oldukça zengindir.Hatay Ġlinin yaban hayatı yayılımı 0- 10 m‘de kaplumbağa ve sulak alan çevresi 10- 550 m‘de turaç çevresi, 500-1000 bülbüller, 1000-1500 m'de yırtıcı kuĢlar çevresi, 1500 m‘ de yükseklerde yaban keçisi çevresi olarak sınırlandırılmıĢtır. 0- 1 O m. arasında deniz ve kumul alanda yaban hayatı deniz kaplumbağaları ile sulak alanlar çevresi olarak deniz kaplumbağalarının yumurta bırakma ve üreme alanlarını, kuĢların kıĢlama, konaklama, kuluçka alanını oluĢturmaktadır. Hatay Ġli faunasına ait hayvan türleri aĢağıda verilmiĢtir KuĢlar-1 - Tachybabtes - Podiceps cristatus Tepeli Dalgıç - Podiceps nigricallis Kara Boyun - Pelecanus cripus Tepeli Pelikan - Pelecanus onoeratalus Pelikan - Phalacrocorax carbo Karabatak - Phalacrocorax pymaeus Cüce Karabatak - Nycticorax nycticorax Gece Balıkçılı - Bobulcus ibis Öküz Balıkçılı - Egratta garzetta Küçük Beyaz Balıkçıl - Egratta alba Beyaz Balıkçıl - Ardea cinerea Gri Balıkçıl - Platales leucoradia - Phoenicopterus ruber Flamingo - Anser anser Boz Kaz - Anser albifrons Sakarca - Cynus oler Sessiz Kuğu - Cynus cghup Ötücü Kuğu - Tadorna ferruginia Angut - Tadorna tadorna Su na . - Nettarufina Kızılbaş - Anas penolope Peruk Ördeği - Anas strepera Boz Ördek - Anas crecca Çamurcu - Anas platyrhynchos Yeşilbaş - Anas aculata Kıl Kuyruk - Anas clypeata Kaşıkçı Ördeği - Anas guerguedula Çıkrınçın Kurbağalar - Bombina variegata - Alytes obstertrican' - Bufo viridis' - Rana pipens - Hyla arborea - Bufo calimata Sarı Kurbağa Ebe Kurbağası Haçlı Kurbağa Adi Kurbağa Ağaç Kurbağası Yeşil Kurbağa Sürüngenler - Lacerta simonyi Küçük Kertenkele Testudo hermanni Herman Kaplumbağası Testudo graeca Yunan Kaplumbağası - Chemoeleo charndeleq Bukalemun - Algyroides marchi Hareketli Kertenkele Lacerta lepid Çit Kertenkelesi - Lacerta papca Cüce Çit Kertenkelesi Lacerta viridis Yeşil Kertenkele - Padavcis muralis Duvar Kertenkelesi - Vipera ammodytes Akdeniz Engereği - Vipera xanthina Engerek - Vipera lebatina Sarı Engerek 115 KuĢlar-2 KuĢlar-3 - Marmaronetta Yaz Ördeği - Anthya fuligula TepeliÖrdek - Anthya ferina Elmabaş Unidentified ducks - Unidetified gulls - Oxyura leucocephala Dikkuyruk - Porphyrio porphyria Saz Horozu - Rallus aquaticus Su Tavuğu - Porzana porzana Benekli Su Tavuğu - Gallinula chtoropus - Fulica atra Sakarmeke - Grus grus Turna - Himentopus himentopus Uzunbacak - Charadrius hiaticula Halkalı Yağmurcun - Charadrius alexnidrius Yarım Halkalı Yağmurcun - Vanellus vanellus - Calidris alba Çakıl Kuşu - Ca/idris minuta Küçük Kum Kuşu - Calidris alpina Dağ Kum Kuşu - Calidris minutalpina Küçük Dağ Kum Kuşu - Phi/omachus pugnax - Asia flammeus Bataklık Baykuşu Gallinago gallinago Çulluk - Gallinago medica Iri Çulluk - Limosa Iimoso Siyah Kuyruklu Çulluk - Numenius arguata Uzun Gaga/ı Çulluk - Tringa erythropus Kızıibacak - Tringa totanus Düdükçüm - Tringa stagnatilis Bataklık Düdükçümü - Tringa nebulovia Yeşilbacak Düdükçümü - Tringa ochropus Yeşil Düdükçüm - Larus minitus Küçük Martı - Larus genei Ince Gaga/ı Martı - Larus canus Adi Martı - Larus ridibundus Karabaşlı Martı - Larus angentatus Halkalı Martı - Gelochelidon nilotica Gülen Sumru - Sterua caspia Hazar Kırlangıcı - Sterua sandvicensis Deniz Kırlangıcı - Steua pavdicea Kırlangıç - Riparia riparia Kum Kırlangıcı - Chlidonia leucopterus - Borchinus cedicnemus Karagöz - Ammoperdix griseogularis Kum Kekliği - Panclion haliaetus Bataklık Kartalı - Circus aeruginosus Saz Delicesi - Circus cynaeus Ekin Delicesi - Milvus milvus Kızıl Çaylak - Circaetus gallicus Yılan Kartalı - Accipites nimus Küçük Atmaca - Prunella modularis Çit Serçesi - Syvia boria Ötleğen - Phyiloscopus trochilus Söğüt Bülbülü - Saxicola rubetta çayır Taral KuĢu Montacola soltanus Gök Ardıç KuĢu - Qenanthe guenanthe Kuyruk Kapan - Brithasus rubeccula Nar Bülbülü - Luscinia magarhychos Bülbül - Aegithalus conclatus BaĢtan Kara - Remiz pendilinus Çulha KuĢu - Cicon ia cicon ia Leylek - Ciconia nigra Kara leylek - Streptopelia decaoto Kumru - Streptopelia senegelinsis Küçük Kumru - Cuculus canarus Guguk KuĢu - Bubo bubo Puhu - Francolimus francolimus Turaç - Ragulus regulus Çalı KuĢu - Luscinia luscinia Çalı Bülbülü - Coturnix coturnix Bıldırcın - Alectoris c hulcar i Kınalı Keklik - Alectoris rulo - Keklik - Alectoris graeca Keklik - Buteo buteo Şahin - Pernis apivorus Arı Şahini - Falco peregrinus Doğan - Falco subbute Delice doğan - Falco columbaris Güvercin Doğan - Streptopelia turtur Üveyik - Columba cenas Güvercin - Athene noctua Kukumav KuĢu - Upupa epops İbibik - Dendrocopos majör Ağaçkakan - Hironda rustica Kırlangıç - Anthus trivialis Ağaç incir kuşu - Anthus paratensis Çayır incir kuĢu - Anthus cervinus Kızılgerdanlı lncir KuĢu 116 KuĢlar-4 Memeliler - Motacilla alba Akkuyruk Sallayan - Motacilla flava Sarı Kuyruk Sallayan - Pycronotus barbatus Arap Bülbülü - Lanius colluro Çekirge Kuşu - Alauda arvensis Tarla Kuşu - Lacustella fuscinoides Dere Bülbülü - Cinclus cinclus Su Kuşu - Cardue/is cardue/is Saka Kuşu - Panser hispaniolensis Söğüt Serçesi - Pancer domesticus Serçe - Sturnus vulgaris Sığırcık - Vanalus vanalus Sığırcık - Pica pica Saksoğan - Corvus covax Kara Karga - Corvus frugi/egus Tohum Kargası - Corvus corane cornix Leş Kargası - Corvus monedula Küçük Karga - Columba palumus Tahtalı Güvercin - Columba liva Kaya Güvercini - Asio otus Orman Baykuşu - Apus apu Ebabil Kuşu - Merops apiaster Arı Kuşu - Milvinus nigrans Kara Çaylak - Coracias garrulus Gök Karga - Accipiter genti/is Büyük Atmaca - Perdix perdix Çil Keklik - Tetraogallus caspius Ur Keklik - Buteo rufinus Kızıl Şahin - Neophron perenopteus Akbaba - Hispolais pallida Ardıç Kuşu - Saxicola targuata Taş Kuşu - Turdus pilaris Ardıç Kuşu - Turdus i/iacus Pas Ardıç Kuşu - Fethis chanus Saz Kedisi - Canis aurenus Çakal - Caster fibe r Kunduz - Mustela nivalis Gelincik - Huüadiuz huüadiuz Karaca " - Scuris anomalis Ağaç Sincabı - Martes foina c Kaya Sansar - Martes martesarls Ağaç Sansarı Citellus citellus Tarla Sıçanı - Lutra lutra Su samuru - Meles meles Porsuk - Sus scrofa Yaban Domuzu - Herpestes ichneumon Kuyruk Süzen - Hyaena hyaena Sırtlan - Cricetus cricetus Cırlak Sıçan - Desmana pyrenaica Köstebek - Vulpes vulpes Tilki - Lepus europeus Tavşan - Microchiroptera sp. Yarasa - Capreolus capreolus Karaca - Canis lupus Kurt - Marmoto marmoto Dağ Sıçanı 117 F.4.1.2. Aquatik Türler ve Populasyonları F.4.1.2.1. Kürklü Hayvanlar - Monochus monochus - Mustela lutreda Akdeniz Foku Bataklık Samuru F.4.1.2.2. Balıklar Tatlı Su Balıkları : - Si/irus glanis Yayın Balığı - Cyprinus carpio Sazan - Cyprinus carpio royal Aynalı Sazan Lenciscus sp. Tatlı Su Kefali - Anguilla anguilla Yılan Balığı - Barbus barbus Bıyıklı Balık- Lucioperca lucioperca Sudak - Salmo gardnerji Gökkuşağı Alabalık Deniz Balıkları : - Apagon nigripinnis - Upeneus moluccensis- Callionymus filamentosus - Upeneus moluccensis - Dussumeria acuta - Sillago sihama; - Etmureus teres - Sphyraena chrysoteania- Cynoglossus sinusarabic - Sphyraena viridensis - Oxyurichthts papuensis - Saurida undosquamis - Sargocentron rubrum, - Pelates quadri/ineatu - Leiognathus kluzingeri- Stephanolepis diaspros F.4.2. Habitat ve Topluluklar F.4.3. Hayvan YaĢama Hakları F.4.3.1. Evcil Hayvanlar. F.4.3.1.1. Sahipli Hayvanlar Dörtyol ilçesinde 3 adet,Erzin ilçesinde 1 adet olmak üzere toplam 4 adet ev ve süs hayvanları satıĢ yeri vardır. F.4.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar Hatay merkez Ġlçe Antakya‘da 1 adet hayvan barınağı bulunmakta olup 21.02.2008 tarihinde faaliyete geçmiĢtir.500 hayvan kapasitesi vardır. Barınakta 2 Veteriner Hekim, 5 bakıcı ve 1 Ģoför görev yapmaktadır. Sahanın büyüklüğü 8 dekardır.150 m2 kapalı alanı olup bu alanda Veteriner odası, Muayene odası, Ameliyathane, mutfak, bakıcı odaları ve idari birimler bulunmaktadır. 10 adet kapalı alanlı sundurmalı açık kafes bulunmaktadır. Barınaktaki mevcut hayvan sayısı 27.05.2008 tarihi itibariyle 150 adettir. Bu güne kadar 64 adet hayvan sahiplendirilmiĢ, 20adet hayvan kısırlaĢtırılmıĢtır. Genel olarak Barınakta KısırlaĢtırma, Sahiplendirme, bakım ve aĢı çalıĢmaları yapılmaktadır. F.4.3.1.3.Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Olan Evcil Hayvanlar Nesli tehlikede olan yaban hayvanlarından olan Çizgili Anadolu Sırtlanının yaĢadığı alanlar Altınözü Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası olarak koruma altına alınmıĢtır. Saha 08.11.2004 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahaları Yönetmeliğine göre yönetilmektedir. Anadoluda yaban ortamında sadece Ġlimiz Kırıkhan Ġlçesi Kaletepe-CamızkıĢlasıĠncirlik-Kamberlikaya-BaĢpınar-Sucu Köyleri ile Suriye sınırı arasında kalan askeri bölgede 118 Hatay Dağ Ceylanı populasyonu bulunmakta olup yaĢam alanları Merkez Av Komisyonu Kararıyla ava kapatılarak koruma altına alınmıĢtır. Samandağ Kumsallarına her yıl yuvalamak amacı ile gelen Deniz Kaplumbağalarından Chelonia mydas ve Caretta caretta adlı türler her yıl 01 Mayıs - 15 Eylül tarihleri arasında Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ile Samandağ Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği arasında düzenlenen sözleĢme gereği proje alan sorumlusu ve ekibince izlenmekte ve korunmaktadır. F.4.3.2. Hayvan Hakları Ġhlalleri Konuyla ilgili sağlıklı veriler bulunamadı. F.4.3.3. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü KuruluĢlarla ĠĢbirliği ÇeĢitli zamanlarda Belediyelerle, sınırları içerisinde bulunan hayvanların korunması yönünde yazıĢmalar yapılmıĢtır. F.5. HASSAS YÖRELER F.5.1 Milli Parklar Milli park, bilimsel ve estetik bakımdan, ulusal ve uluslararası ender bulunan doğal ve kültürel değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip doğa parçalarıdır. Ġlimizde milli park olarak onaylanmıĢ saha bulunmamaktadır. Ancak Adi Deniz Kaplumbağalarının (Caretta caretta ve Chelonia mydas (yeĢil kaplumbağa)) yuvalama alanı olan ve aynı zamanda tarihi değerlere sahip olan doğa sahilleri Milli Park olarak önerilmiĢtir. Hatay ‗da daha önce ilan edilmiĢ Milli Park bulunmamaktadır. F. 5. 2 Tabiat Parkları Ġlimiz dahilinde tabiat parkı yoktur. F. 5. 3 Tabiat Anıtı Ġlimizde tabiat anıtı yoktur. F.5.4 Tabiatı Koruma Alanları Tabiatı koruma alanları, bilim ve eğitim bakımından önem taĢıyan nadir tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuĢ ekosistemler, türler ve doğal olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri içeren ve mutlak korunması gerekli olup sadece bilim ve eğitim amaçları ile kullanılmak üzere ayrılmıĢ doğa parçalarıdır. Ġlimiz sınırlarında 2 adet Tabiatı koruma alanımız bulunmaktadır. TEKKOZ-KENGERLĠDÜZ TABĠATI KORUMA ALANI KuruluĢu : 29.05.1987 Alanı : 172 ha. Konumu : Akdeniz bölgesinde, Hatay ili, Erzin ilçesi sınırları içerisindedir. 119 Kaynak Değerleri : Doğu Kayını ( Fagus orientalis)‘nın Dünyada‘ki en güney tabii yayılıĢı teĢkil etmesi, ayrıca zengin bitki ve hayvan topluluğuna sahip oluĢu ile nadir ve eĢsiz bir orman ekosistemi özelliğine sahip bulunmasıdır. HABĠBĠNECCAR TABĠATI KORUMA ALANI KuruluĢu : 31.12.1993 Alanı : 118 ha. Konumu : Akdeniz bölgesinde, Hatay ili, merkez ilçesi sınırları içerisindedir. Kaynak Değerleri : Saha, kültürel değerler bakımından oldukça zengindir. Bunlardan Sen Piyer Kilisesi kayalara oyularak yapılmıĢ bir Hristiyan kilisesidir. Yine bu alanda yer alan Karon (Charon) Anıtı; Sen Piyer kilisesinin 200 m. kuzeyinde yer almakta ve mitolojide ―cehennem kayıkçısı‖ olarak bilinen karon‘un kayalara oyulmuĢ dev bir büstüdür. Ayrıca Sen Piyer kilisesinin içindeki Günahkarlar Hamamı Antiokus I. tarafından M.Ö.3.yüzyılda yaptırılmıĢtır. F.5.5 Orman Ġçi Dinlenme Yerleri Kuzuculu(Zübeyde Hanım) Mesire Yeri ; Hatay Ġli ,Dörtyol Ġlçesi,Kuzuculu Beldesi sınırları içerisinde ,Amenajman Planına 155 nolu bölmede ,6,7311 ha. büyüklüğünde, 1985 yılında tesis edilmiĢtir.B Tipi mesire yerimizde kızılçam ağaç türleri mevcuttur.Kuzuculu Mesire Yerinin ilçe merkezine 9,3 km.,Kuzuculu Beldesine 3 km uzaklıkta olup yol asfalttır. 28.08.2007 tarihinde yapılan ihale sonucuna göre; mesire yerinin iĢletmeciliğini YaĢar Güçlü adındaki Ģahıs alarak halen iĢletmeciliğini yapmaktadır. Kınalıtepe Mesire Yeri: Hatay Ġli, Belen Ġlçesi, Güzelyayla Köyü mevkiinde yer alan mesire Yerimiz, Amenajman Planına göre 531 nolu bölmede, 10.0251 ha. Büyüklüğünde,1987 yılında tesis edilmiĢtir. GeliĢme palanı 2009 yılında yapılmıĢtır. Yine B Tipi olan mesire yerimizde kızılçam(Çz.) ağaç türleri mevcuttur. UlaĢım yolu asfalt olup karayoluna ortalama 8 km.uzaklıktadır. 29.04.2009 tarihinde yapılan ihale sonucuna göre; Ahmet Uğur TAT adlı Ģahsa 29 yıllığına iĢletmek üzere verilmiĢtir. F.5.7. Biyogenetik Rezerv Alanları Ġlimiz sınırları içerisinde biyogenetik rezerv alanı bulunmamaktadır. F.5.8. Biyosfer Rezerv Alanları Ġlimiz sınırları içerisinde biyosfer rezerv alanı bulunmamaktadır. F.5.9. Özel Çevre Koruma Bölgeleri Ġlimizde Bakanlar Kurulu kararı ile alınmıĢ özel çevre koruma bölgesi yoktur. 120 Hassas Yöreler Kapsamına Giren Diğer Alanlar F.5.10. Av Hayvanlarını Koruma ve Üretme Sahaları Hatay - Fırnız - Yaylacık B Serisi Yaban Keçisi ve Karaca Koruma Üretme Sahası : Doğusu : Fırnız yaylası ve Ġskenderun bölge sınırı Batısı : Akgedik serisi Kuzeyi : Ġskenderun ve Arsuz bölge sınırı Güneyi: Ġncirlidere, KıĢlak, Olukpınar, Fırnız yaylasına inen düz hat Av Koruma Sahası Samandağı - Antakya - Ġskenderun ve Uluçınar Orman ĠĢletme ġefliği‘nin Amanos Dağları üzerindeki yüksek rakımlı ve ormanlık yerleri içerisine alarak Akdeniz‘e uzanmaktadır. Av Koruma Sahasında alageyik, dağ keçisi, karaca, domuz, tavĢan, kınalı keklik, sülün, kurt, çakal ve tilki bulunmaktadır. Av sahasına 1989 yılından beri üremek üzere sülün bırakılmıĢ olup bunlar Domuzburnu civarında meskün olmayan bir alanda çoğalmaktadır. Ayrıca Domuzburnu‘nun güneyinde Uluçınar bölgesi kale mevkiinde 10 ha. üzerinde kurulmuĢ üretme istasyonu bulunmaktadır. Bunlar üretilip av sahasına bırakılmaktadır.Bu av koruma sahası Orman Genel Müdürlüğü‘ne tahsisli paralı avlak sahadır. Bu saha içerisinde av yapmak Orman Genel Müdürlüğü‘nden alınacak av izin belgesine tabidir. Av mevsiminde yukarıda belirtililen av hayvanlarından kınalı keklik ve tavĢan avı yasaktır. Kurt, çakal, yaban domuzu bütün yıl avlanabilir. Tilki ise 15 Eylül - 15 Mart arası, dağ keçisi ve karaca ise 1 Ağustos - 31 Mart tarihleri arasında avlanılabilceklerdir. Dağ keçisi ve karaca Merkez Av Komisyon kararının av turizmine iliĢki maddesinde özellikle Arsuz‘da av koruma sahasında avlanabilecekleri belirtilmiĢtir. F.5.11. Su Ürünleri Üretim Sahalarının Çevresindeki Kıyılar Hatay ilinde su ürünleri avcılığı Akdeniz kıyı Ģeridinde bulunan Ġskenderun, Samandağ, Dörtyol ve Erzin ilçelerinde yapılmaktadır. Ayrıca ; Asi Nehri, Demirköprü, Kırıkhan‘da GölbaĢı Gölet‘i ve Yayladağ‘da GörentaĢ Göleti‘nde tatlı su balık türleri avlanmaktadır. Kıyılarda : Barbunya, çipura, gümüĢ, dil, Lagos, levrek, lüfer, mercan, kılıç, sardalya, istavrit, turna ve köpek balığı avlanmaktadır. Ayrıca önemli miktarlarda karides avlanmakta olup bu yörede çıkan iri karidesler Ġskenderun Karidesi olarak tanınmaktadır. Ġç sularda avlanan türleri ise aynalı sazan, yılan balığı, yayın balığı ve karabalıktır. Su ürünleri avcılığında da av dönemleri Tarım Orman Bakanlığı‘nca belirlenmektedir. Akdeniz‘de Finike Körfezi‘nin doğusundaki taĢlık burnundan Suriye sınırına kadar olan kara sularımızda 1- 15 Mayıs arasında her türlü su ürünleri avcılığı yasaktır. Ayrıca ; 1 Eylül arasında sardalya avcılığı, 1 Nisan - 1 Eylül arasında palamut ve torik avcılığı yasaktır. Sportif amaçlı avcılıkta tutulan balık miktarı iç sularda kiĢi baĢına günde en çok 5 kg.‘ı denizlerde 7 kg‘ı geçemez. Ġskenderun ve Çevlik (Samandağ) da bulunan balıkçı barınakları açık denizde avlanacak amatör balıkçılara hizmet vermektedir. F.5.12. Endemik Bitki ve Hayvanların YaĢama Ortamı Olan Alanlar Konuyla ilgili bilgi F.4‘te verilmiĢtir. F.5.13. Koruma Altına Alınan Yabani Flora-Faunanın YaĢama Ortamı Olan Alanlar 121 Ġlimizde iki adet Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası bulunmaktadır. Altınözü Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası 39.580 Ha‘lık alanı kapsamakta olup hedef tür nesli tükenme tehdidi altında olan Çizgili Anadolu Sırtlanıdır. Ġskenderun Arsuz Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası 27.063,5 Ha‘lık alanı kapsamakta olup Yaban Keçisi ve Karaca hedef tür olarak belirlenmiĢ ve her iki sahadaki hedef türler koruma altına alınmıĢtır. F.5.14. Akdeniz'e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin YaĢama ve Beslenme Ortamı Olan Alanlar Deniz Kaplumbağaları Meydan Kumsalı ġeyh Hıdır Kumsalı SamandağıKumsalı Hatay Ġli Samandağı Ġlçesinin sahilidir. Sahil kuzeybatı ve güneydoğu yönünde uzanmakta ve yaklaĢık olarak 14km uzunluktadır. Kumsalın güneydoğu yönündeki en uç noktası Sabca Burnu, kuzeybatı yönündeki en uç noktası ise Çevlik Limanı‘dır. Çevlik, ġeyhhıdır ve Meydan olmak üzere kumsal üç bölümde incelenebilir. ġeyhhıdır kumsalı ince taneli kumdan oluĢmaktadır ve bu bölge aynı zamanda C. mydas‘ların yuva yapmak için öncelikli tercih ettikleri kumsaldır. SAMANDAĞI KUSALINDA YUVALANAN KAPLUMBAĞALAR Türkiye kıyılarında yuvalanan iki deniz kaplumbağası Chelonia mydas ve Caretta caretta‘dır. C. mydas‘ın yayılıĢ alanı genel olarak Doğu Akdeniz Bölgesi‘ndeki birkaç kumsalla sınırlıdır: Kazanlı, Akyatan, Samandağı. C.caretta ise diğer kumsalların hemen 122 hemen hepsinde yaygındır. Samandağı sahillerinde özellikle C. mydas türü yoğun olarak yuva yapmaktadır. C.mydas IUCN‘nin hazırladığı ―Red List‖te soyu tehlikede, C. caretta ise soyu tehdit altında olan türler arasındadır. Chelonia mydas (LINNAEUS, 1758) Türkçe ismi yeĢil kaplumbağadır. DiĢileri karaya çıkarak yuva yapıp yumurtladıkları kısa devreler dıĢında bütün hayatları denizde/suda geçer. Deri altında kemik plaklardan oluĢmuĢ kabuk vardır. Üyeleri dört tane ve yüzgeç halini Chelonia mydas almıĢtır. BaĢ gövdeye göre küçüktür ve baĢta plaklar vardır. Diğer deniz kaplumbağaları gibi baĢını ve yüzgeçlerini kabuk içine çekemez. Ön yüzgeçler arka yüzgeçlere göre büyüktür. Boyu yaklaĢık 1 metre, ağırlığı 150kg‘a kadar çıkabilir. Deniz otlarıyla beslenir. Üreme mevsimi Mayıs-Ekim ayları arasındadır. Yumurta bırakma yeri yumurtadan çıktıkları kumsaldır. Bu kumsalı nasıl buldukları ise hala anlaĢılamamıĢtır. HAYATI DENĠZDE GEÇEN BĠR CANLI NĠÇĠN KARAYA ÇIKSIN? Denizde yaĢayıp, beslenen kaplumbağa karaya bir tek amaç için çıkar; soy devamını sağlamak. Yüzlerce kilometreyi ve büyük tehlikeleri aĢarak karaya çıkan deniz kaplumbağaları yuvalamak için kendisine uygun kum arar. Kumu bulunca yuva yapmaya baĢlar. Önce, ön ve arka yüzgeçlerini ritmik bir Ģekilde kullanarak geniĢ bir çukur oluĢturur. Bu geniĢ çukur içine arka yüzgeçlerini kullanarak 30-40cm çapında 60-70cm derinlikte bir çukur açar. Arka yüzgeçlerini kullanarak kumu pençe hareketi ile dıĢarı atar, çukur oluĢtuktan sonra çukur ağzına, saracak Ģekilde, arka yüzgeçlerini yerleĢtirir. Böylece çukura kumun dökülmesine engel teĢkil etmiĢ olur. Bundan sonra çukura yumurtalarını bırakır. Yumurtalar ping-pong topu büyüklüğündedir. Yumurta bırakma iĢi bitince arka yüzgeçlerini kullanarak çukuru kapatır. AçmıĢ olduğu geniĢ alanı, burayı terk ederken, arka ve ön yüzgeçleri kullanarak kumla kapatmaya çalıĢır. Bu Ģekilde yavruların geliĢimi yumurta içinde güvenle olur. Artık kaplumbağa yorgun argın denize doğru yol alır. 123 Kum güneĢ ıĢınları ile ısınır ve altındaki yumurtaları ısıtır. Bu Ģekilde yavruların geliĢimi yaklaĢık olarak 45-60 gün sürmektedir. Yavrular gece veya sabaha doğru yumurtadan çıkar. Yavrular suyun üzerindeki ıĢık yansımalarını görerek denize doğru yönlenirler. Suya varmaları normal koĢullar altında 10-15 dakika sürer. Ancak sahilin kirli oluĢu, yengeçlerin, tilkilerin, köpeklerin, deniz kuĢlarının bulunması halinde bu süre iĢlemeyebilir. Ya ölürler ya da yem olurlar. Denize girdikleri zaman da büyük balıkların saldırısına uğrarlar. YaklaĢık 100 yavrudan ancak 10-13 tanesi hayatta kalabilmektedir. Fotoğraflar Anaçın Karaya ÇıkıĢı Yuva Çukuru KazıĢı Yuva Çukurunu Kapatması Yuvalaması 124 Yuvadan Çıkan Yavruların Denize UlaĢması Denize DönüĢ Samandağı Deniz Kaplumbağaları Tehdit Altında Sahilden Kum Alımı Kıyı Erozyonu Erozyonla Kaybolan Yuva ġeyhhıdır Türbesi‘nin (Deniz Mahallesi) bulunduğu alanda kumsal içinde yerleĢim birimleri bulunmaktadır. Kaplumbağaların yuvalama alanı binalar tarafından iĢgal edilmiĢ durumdadır. 125 Kumsalda aĢırı çöp kirliliği vardır. Çöpler: 1. Asi Nehri sularının getirdiği (çoğunlukla naylon poĢet) 2. Açık denizden akıntıların getirdiği çöpler olup kaplumbağaların yuvalama alanlarını tehdit etmektedir. Denize bırakılan petrol atıkları kumsala gelmekte ve kaplumbağaları tehdit etmektedir. Yengeç Predasyonu . 126 Kanalizasyon atıkları Ġnsan Faktörü SAMANDAĞDENĠZKAPLUMBAĞALARI2001ÜREMEDÖNEMĠĠZLEMEVEKORUMAÇALIġMALARI RAPORU Özet Samandağ Sahillerinden ġeyhhıdır Türbesi ile Asi Nehri arasında kalan ġeyhhıdır sahili olarak adlandırılan 4.1 km‘lik alanda 3 Temmuz – 15 Eylül tarihleri arasında yoğun 15 Eylül - 15 Ekim tarihleri arasında aralıklı olarak izleme çalıĢmaları yapılmıĢtır. Ġkisi C. caretta’ ya, 79‘u C. mydas’a ait olmak üzere toplam 84 iz gözlenmiĢ ve sadece 20 C. mydas yuvalamak için uygun alan bulabilmiĢtir. Ancak bunlardan 14 tanesi hayatta kalmayı baĢarabilmiĢ, 6 yuva rüzgar fırtına ve kıyı erozyonundan dolayı kaybolmuĢtur. Her bir yuvadaki ortalama yumurta sayısı 127 ve yuvaların denize uzaklığı ortalama 42,29 m dir. Yuvalama alanı yoğunluklu olarak nehir ağzına yakın olan bölgelerdir. Samandağ deniz kaplumbağalarını tehdit eden en büyük faktörlerin, kum alınması, kıyı erozyonu, açık denizden ve Asi Nehri‘nden gelen katı atıklar olduğu tespit edilmiĢ, yavruların yengeç predasyonuna yoğun bir Ģekilde maruz kaldıkları belirlenmiĢtir. Samandağ deniz kaplumbağalarının korunması için acilen kum alımının durdurulması ve sahilin temizlenmesine yönelik çalıĢmalar ile diğer bazı önlemlerin alınması gerekmektedir. Ayrıca bölgede daha önce yapılmıĢ olan çalıĢmaların yetersizliği nedeniyle ardıĢık devam edecek izleme ve koruma ile ilgili bilimsel çalıĢmaların desteklenmesi özellikle C. mydas türünün neslinin devamı için zorunludur. F.5.15. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları Habibi Neccar Dağı Tabiatı Koruma Alanı Konumu: Doğu Akdeniz Bölgesinde, Hatay ili, Merkez(Antakya) ilçesi sınırları içerisinde bulunur. Saha; 118 Ha. büyüklüğündedir. UlaĢım: Saha; Antakya'ya 10 km. uzaklıktadır. Özellikleri: Saha; kültürel değerler bakımından oldukça zengindir. Bunlardan Sen Piyer kilisesi kayalar oyularak yapılmıĢ bir Hırıstiyan Kilisesidir. Hz. Ġsa'nın ölümünden sonra MS 29 yılında Antakya 'ya gelen Sen Piyer burada vaazlar vermiĢtir. Yine bu alanda yer alan Charon Anıtı ; Sen Piyer kilisesinin 200 metre kuzeyinde yer almakta ve mitolojide "Cehennem Kayıkçısı" olarak bilinen haron'un kayalara oyulmuĢ dev bir büstüdür. Ayrıca Sen Piyer kilisesinin içindeki Günahkarlar Hamamı, Antiochos I. tarafından MÖ 3. yüzyılda yaptırılmıĢtır. Sahada; Kızılçam,pırnal meĢesi, kesme meĢe ve sandal bulunmaktadır. Tilki, tavĢan,keklik, üveyik baĢlıca hayvan türlerini oluĢturur. 127 Tekkoz Kengerlidüz Tabiatı Koruma Alanı Konumu: Doğu Akdeniz bölgesinde, Hatay ili, Dörtyol ilçesi, Küllü ve Kızlarçayı köyü sınırları içerisinde yer alır. Saha; 172 Ha. büyüklüğündedir. UlaĢım: Saha, Dörtyola 30 km. mesafede olup, eski E-(karayolunun 15 km. sinden ayrılan yol ile ulaĢılmaktadır. Özellikleri: Doğu kayını(Fagus orientalis)nın kuzeyindeki yayılıĢı dıĢında izole bir yayılıĢ alanı ve Akdeniz Bölgesi orman mıntıkası için farklı özellikte bir ekosistem kaynak değerini oluĢturur. Sahada; (Kengerlidüz) kayın(Fagus orientalis), MeĢe (Querreu cerris), Göknar(Abies cilicica)Tekkoz'da ise;gürgen (Carpinus orientali) kayacık (Ostrya spi),DiĢbudak(Fraxinus ornus), Kayın (Fagus orientalis), karaçam (Pinus nigra), Akçaağaç (Acer plata noides) bulunmaktadır. BaĢlıca hayvan türleri ise; yaban keçisi(Capra aegagrus), karaca (Capreolus), ayı (Ursus arctos), Sırtlan (Hyaena Hyaena), Yaban kedisi (Felis silvestris), kuyruksüre(Herpestos ichneumon), kurt (Canislupus), çakal(Canis aureus), tilki (Vulpes vulpes) gelincik (Mustra nivalis)dir. F.5.16. Sit Alanlar Arkeolojik Sit Alanı Kentsel Sit Alanı Doğal Sit Alanı Tarihi Sit Alanı : 113 :1 :4 :1 F.5.16.1. Kentsel Sit Hatay ilinde kentsel sit alanı olarak ; Antakya merkezde Habibi Neccar dağının eteklerinden Asi nehri kıyısına kadar olan bölümde ,Eski Antakya Evlerinin bulunduğu bölüm sit alanı olarak tespit edilmiĢtir. F.5.16.2. Tarihi Sit Tarihi sit alanı olarak; Arkeolojik Sit alanları içinde yer alan Ġsos Antik Kent‘i sayabiliriz. Bu konuyla ilgili detaylı bilgi elde edilememiĢtir. 128 F.5.16.3. Arkeolojik Sit 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 KEÇEBEY HÖYÜĞÜ TEL KEÇEBEY HÖYÜĞÜ TEL ÇAMURĠYE HÖYÜĞÜ TEL MĠġRĠ HÖYÜĞÜ TEL ANBER HÖYÜĞÜ TÜLEYL ġARKĠ HÖYÜĞÜ TEL ALAATTĠN HÖYÜĞÜ1 TEL ALAATTĠN HÖYÜĞÜ2 PAġA HÖYÜK TEL DAMALKA HÖYÜĞÜ TEL TAĠNAT HÖYÜĞÜ BOZHÖYÜK TELASIR HÖYÜĞÜ ANTAKYA SURLARI 15 DEMĠRKAPI 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 KARUN TEPE HÖYÜĞÜ YARSELĠ HÖYÜĞÜ KOZ KALESĠ GELĠNLER DAĞI ANTĠK KENT TĠYEK HÖYÜGÜ KARGALIK HÖYÜĞÜ BOKLUKAYA HÖYÜĞÜ KĠLĠSE HÖYÜĞÜ SIÇAN HÖYÜĞÜ MURAT APDAL HÖYÜĞÜ DANACI HÖYÜĞÜ YALAK HÖYÜĞÜ TESPĠLĠ HÖYÜĞÜ KARGILIK HÖYÜĞÜ KARAPINAR MEZARLIĞI BAĞLAMA HÖYÜĞÜ BAKRAS KALESĠ HASANPAġA HANI KĠNET HÖYÜĞÜ KARA HÖYÜK M.Ö. 1800 1600 ANTAKYA SUVATLI ANTAKYA SUVATLI ANTAKYA HASANLI M.Ö. 1800 1600 ANTAKYA ANTAKYA SUVATLI SUVATLI M.Ö. 1800 1600 ORTAÇAĞ-ARAP ANTAKYA APAYDIN ANTAKYA YEġĠLOVA ANTAKYA ANTAKYA YEġĠLOVA SERĠNYOL ANTAKYA YEġĠLOVA ANTAKYA ANTAKYA ALTINÖZÜ ANTAKYA ANTAKYA MELEKLĠ BOZHÖYÜK BABATORUN HACIKÜRÜġ KÜÇÜKDALYA N ALTINÖZÜ ALTINÖZÜ ALTINÖZÜ KAMBERLĠ YARSELĠ KOZ ALTINÖZÜ YUNUSHAN ROMA HASSA HASSA TĠYEK AKTEPE M.Ö.1800 M.Ö.500-M.S.350 HASSA HASSA HASSA AKTEPE BĠNTAġ BĠNTAġ HASSA HASSA HASSA HASSA HASSA A.KARAFAKILI A.KARAFAKILI DERVĠġPAġA SAPANÖZÜ KÜRECĠ HASSA BELEN BELEN BELEN DÖRTYOL DÖRTYOL AKTEPE ÖTENÇAY ÖTENÇAY ÖTENÇAY YEġĠLKÖY YEġĠLKÖY 129 M.Ö. 64 M.S.350 M.Ö.64-M.S.350 ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ-ARAP M.Ö.600 ORTAÇAĞ - ARAP ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ - ARAP BĠZANS BĠZANS M.Ö.1100 - 3000 ORTAÇAĞ - ARAP HAÇLILAR M.Ö.1800 1600 M.Ö.400 M.Ö.600 M.Ö.400 M.Ö.1300 M.Ö.64-M.S.350 ORTAÇAĞ-ARAP M.Ö.64-M.S.350 SELÇUKLU M.Ö.64-M.S.350 HELENĠSTĠK OSMANLI M.Ö.600 ORTAÇAĞ-ARAP 36 MANCINIK KALESĠ KUZUCULU 37 NEKROPOLÜ TEBERAT NACĠ 38 HASAN 39 TEBERAT HÖYÜĞÜ 40 BAYTARLI HÖYÜĞÜ KĠREMĠTLĠK 41 HÖYÜĞÜ TEBERAT ARAP 42 AHMET 43 YOLTEPE HÖYÜĞÜ NACARTEPE 44 HÖYÜĞÜ 45 KARATEPE HÖYÜĞÜ CINCIK TEPE 46 HÖYÜĞÜ 47 SUTEPE HÖYÜĞÜ GÖKÇEOĞLU 48 HÖYÜĞÜ HAVUZTEPE 49 HÖYÜĞÜ 50 HALĠLAĞA HÖYÜĞÜ 51 ÇĠLOĞU HÖYÜĞÜ 52 ILIKPINAR HÖYÜĞÜ ÇATALTEPE 53 HÖYÜĞÜ ÖZSOĞUK SU 54 HÖYÜĞÜ MURATPAġA 55 HÖYÜĞÜ 56 KĠREMĠTLĠ HÖYÜĞÜ 57 GÜZELCE HÖYÜĞÜ YASSI YURT 58 HÖYÜĞÜ KARADURMUġLU 59 HÖY. DEDEÇINAR 60 HÖYÜĞÜ 61 ĠÇADA HÖYÜĞÜ 62 BOZHÖYÜK KĠLĠSE TEPE 63 HÖYÜĞÜ 64 AMBAR HÖYÜĞÜ 65 KOYUNCU HÖYÜĞÜ 66 REġATLI HÖYÜĞÜ 67 YUSUFLU HÖYÜĞÜ 68 ARPALI HÖYÜĞÜ TOPBOĞAZI 69 HÖYÜĞÜ DÖRTYOL RABAT DÖRTYOL KUZUCULU KUMLU KUMLU KUMLU SAMANLI HARABALĠ BAYTARLI KUMLU GÖKÇEOĞLU KUMLU KUMLU GÖKÇEOĞLU YOLLAK KUMLU KUMLU KIRCIOĞLU AKTAġ KUMLU KUMLU AKTAġ AKTAġ KUMLU GÖKÇEOĞLU KUMLU KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN BAYTARLI ÇAMSARI ÇĠLOĞLAN ILIKPINAR KIRIKHAN YALANGOZ KIRIKHAN ÖZSOĞUKSU KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN MURATPAġA SAYLAK GÜZELCE KIRIKHAN ÇAMSARI KIRIKHAN KARADURMUġ KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN SAYLAK ĠÇADA KAMIġLAR KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN ÇĠLOĞLAN NARLIHÖBÜR MAHMUTLU REġATLI ÇAMSARI KODALLI KIRIKHAN 130 TOPBOĞAZI BĠZANS ROMA M.Ö.1800 M.Ö.3100-500 HRĠST.-M.Ö.600 M.Ö.64-M.S.350 M.Ö.1800 ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ - ARAP ORTAÇAĞ - ARAP M.Ö 64-M.S.350 ESKĠ HĠRĠSTĠYANLIK ORTAÇAĞ - ARAP ORTAÇAĞ - ARAP M.Ö.64-M.S.350 ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ-ARAP O.ÇAĞ ARAP HEL.ORTAÇAĞ M.Ö.64-M.S.350 M.Ö.64-M.S.350 ROMA O.ÇAĞ ARAP PREHESTORĠK ROMA ORTAÇAĞ-ARAP ROMA-BĠZANS BĠZANS M.Ö.64-M.S.350 M.Ö.64-M.S.350 M.Ö.64-M.S.350 M.Ö.64-M.S.350 M.Ö.64-M.S.350 91 92 93 94 KÖR HALĠLĠYE HÖYÜĞÜ KIZILKAYA HÖYÜĞÜ TEL SULTAN HÖYÜĞÜ TEL CURUN HÖYÜĞÜ BALDIRAN HÖYÜĞÜ MATTA HÖYÜĞÜ DARMI SAK KALESĠ KAYA MEZARLARI ġALEN KALESĠ ÇATALHÖYÜK ÜÇTEPE HÖYÜĞÜ 1 ÜÇTEPE HÖYÜĞÜ 2 TEBERAT HÜRRĠYET TEL TARFAH HÖYÜĞÜ ALTINTEPE HÖYÜĞÜ TELL KURDU HÖYÜĞÜ TEL HAMAMI GÜLTEPE HÖYÜĞÜ BOZTEPE HÖYÜĞÜ TERZĠHÖYÜK TEL KARATAġ HÖYÜĞÜ TEBERAT B.AVARO GÖKTEPE HÖYÜĞÜ TARABAT ALGANA 1 TARABAT ALGANA 2 95 TELGAZĠ HÖYÜĞÜ 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 SALĠHE HÖYÜĞÜ KONUK HÖYÜĞÜ KÖTÜBÜYÜK 98 HÖYÜĞÜ 99 BEġASLAN HÖYÜĞÜ TEL YAR KUYU 100 HÖYÜĞÜ KARACANLIK 101 HÖYÜĞÜ 102 AL GARBĠ(KIZTEPE) 96 97 103 104 105 106 107 108 KARAHÖYÜK KARATEPE HÖYÜĞÜ AKPINAR HÖYÜĞÜ CÜDEYDĠYE HÖYÜĞÜ HARABALĠ HÖYÜĞÜ DAVUTPAġA KIRIKHAN KIRIKHAN KULAKLITEPE KIZILKAYA M.Ö.64 M.S.350 KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN KIRIKHAN REYHANLI REYHANLI REYHANLI REYHANLI M.Ö.64 M.S.350 ARTAÇAĞAKARADURMUġLU ARAP BALDIRAN M.Ö.600 BALDIRAN HELEN-ORTAÇAĞ KARADURMUġLU M.Ö.64-M.S.350 ALAYBEYLĠ OSMANLI ALAYBEYLĠ ROMA DEĞĠRMENBAġI HELENĠSTĠK ÇATALHÖYÜK ĠLK.HRĠST. ÜÇTEPE ORTAÇAĞ-ARAP ÜÇTEPE ORTAÇAĞ-ARAP ÜÇTEPE ORTAÇAĞ-ARAP REYHANLI REYHANLI PAġA KÖYÜ CÜDEYDĠYE REYHANLI REYHANLI REYHANLI REYHANLI REYHANLI TEVEKKELĠ HATAYHAMAMI HATAYHAMAMI UZUNKÖY TERZĠHÖYÜK REYHANLI REYHANLI REYHANLI REYHANLI REYHANLI ÜÇTEPE ÜÇTEPE KALAZ PAġAKÖY PAġAKÖY REYHANLI REYHANLI REYHANLI GAZĠMÜRSEL KONUK KÖYÜ KONUK KÖYÜ REYHANLI REYHANLI KONUK KÖYÜ D.Ü.ÇĠFLĠĞĠ REYHANLI SULUKÖY REYHANLI REYHANLI KUMTEPE KÖYÜ KARAMAZ REYHANLI REYHANLI REYHANLI KARAHÖYÜK KARACANLIK AKPINAR REYHANLI REYHANLI REYHANLI CÜDEYDĠYE HARABALĠ DAVUTPAġA 131 ORTAÇAĞ-ARAP M.Ö.2600 M.Ö.64-M.S.350 ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ-ARAP M.Ö.64-M.S.350 ORTAÇAĞ-ARAP M.Ö.64-M.S.350 ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ-ARAP ARAP M.Ö.64M.S.350 M.Ö.64-M.S.350 M.Ö.64-M.S.351 M.Ö.64-M.S.352 M.Ö.64-M.S.353 M.Ö.64-M.S.350 BĠZANS-ĠSLAMĠ ORTAÇAĞ-ARAP HELENĠSTĠKO.ÇAĞ HRĠSTĠYAN ORTAÇAĞ-ARAP HĠRST.M.Ö.4300600 ORTAÇAĞ-ARAP M.Ö.64-M.S.350 HÖYÜĞÜ 109 YAZIHÖYÜK 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 TEL KURMĠDAH ZOBA HÖYÜĞÜ TEL ABDAL HÖYÜĞÜ B.ALGELE HÖYÜĞÜ BEġASLAN HÖYÜĞÜ ADALET HÖYÜĞÜ KIZLAR SARAYI ATÇANA ANTĠK KENTĠ ST.SĠMON MANASTIR BATIAYAZ ERMENĠ KĠLS. YOĞUNOLUK MANASTIR SELEUCĠA PĠERĠA KENTĠ EL-MĠNA ANTĠK KENT TĠTUS TÜNELĠ DOR MABEDĠ KAYA MEZARLARI ĠSOS ANTĠK KENT ST.BARLAAM MANASTIR REYHANLI YASSIKONAK REYHANLI REYHANLI REYHANLI REYHANLI REYHANLI REYHANLI REYHANLI ALAKUZU YASSIKONAK TEL ABDAL D.Ü.ÇĠFTLĠĞĠ HANDA ADALET CĠLVEGÖZÜ REYHANLI VARIġLI SAMANDAĞ AKNĠHER ROMA BĠZANS SAMANDAĞ TEKNEPINAR BĠZANS SAMANDAĞ YOĞUNOLUK BĠZANS SAMANDAĞ KAPISUYU HELENĠSTĠK SAMANDAĞ SAMANDAĞ SAMANDAĞ SAMANDAĞ ERZĠN MAĞARACIK KAPISUYU KAPISUYU ÇEVLĠK TURUNÇLU TUNÇ ÇAĞI ROMA GREK ROMA HELENĠSTĠK ÇAMDIR HĠTĠT-ROMA KONACIK ROMA ARSUZ ROMA SARISEKĠ HELENĠSTĠK YAYLADAĞ ĠSKENDERU 128 KONACIK LAHĠTLERĠ N ĠSKENDERU 129 SÜTUNLU LĠMAN N ĠSKENDERU 130 SARISEKĠ KALESĠ N F.5.16.4. Doğal Sit 1 HARBĠYE DOĞAL SĠT ALANI M.Ö.64-M.S.350 ROMAHELENĠSTĠK ORTAÇAĞ-ARAP ORTAÇAĞ -ARAP ORTAÇAĞ- ARAP ORTAÇAĞ-ARAP M.Ö.64-M.S.350 BĠZANS ANTAKYA HARBĠYE ANTAKYA ĠL MERKEZĠNE 7 Km. Mesafede Olup, Yayladağ Ġlçesi Üzerinde Suriye Ve Dolayısıyla Ortadoğuya Bağlanan E-91 Karayolu Üzerinde Bulunmaktadır. Suriye Hudutunun 55 Km. Mesafedeki Harbiye Belediye TeĢkilatı Hatay'ın Anavatana KatılıĢ Tarıhi Olan 1939 Yılında KurulmuĢ Beldemizdir Ayrıca Harbiye, Tarihi Daphne (Defne) Olarak Adını Tüm Dünyaya DuyurmuĢtur. Yanlız Hatayın Değil, Belkide Güney Anadolu Bölgesinin En ġirin Ve En ġeçkin Yerlerinin BaĢında Gelmektedir. Harbiye El Sanatları Bakımından Da Adını Tüm Türkiye'ye 132 DuyurmuĢtur.Heykelcilik Bir Hayli Ġleri Durumdadır. El Tezgahlarında Üretilen Ġpekcilik Tüm Türkiye'de Kabul GörmüĢtür. Turistik EĢya Üretimi Ve Sap Örmeciliği Ġle Türkiye Çapında Önemli Bir Pazara Sahiptir. Harbiye'de Yapılan Arkeolojik AraĢtırmalardan AnlaĢılacağı Üzere, Kazı Neticesinde Elde Edilen Buluntulardan M.Ö.4500-3000 Tarihinden Ġtibaren YerleĢim Yeri Olarak Kullanıldığı Bilinmektedir. Hellenistik Ve Roma Devrinde Zengin Halk Kesimi, Antik Çağda Da Bir Mesire Yeri Olarak Kullanılabilmesi Ġçin Büyük Malikaneler Ve Villalar YaptırmıĢlardır. Makedonya Kralı Büyük Ġskender'in Genarallerinden I.Seleucus Nikator Antakya'yı Kururken Burayı Da Ġmar Etmeyi Ġhmal EtmemiĢtir. Asıl GeliĢme Helenistik Devri Krallarından Antiochus Epiphanos Zamanında OlmuĢtur. Bu Devirde Apollon Mabedi ĠnĢa EdilmiĢtir. Roma Çağında Ġlk Önce Ġmparator Pompeus Ġmara BaĢlamıĢ Daha Sonra Diğer Ġmparatorlar Tarafından Hamamlar, Büyük Villalar ĠnĢa EdilmiĢtir. Antik Çağda Bütün Yakındoğu'da Apollon Adına Düzenlenen YarıĢlar Ve Oyunlarla Ün Kazanan Bu Yer 1268'de Memlukluların Eline Geçtikten Sonra Bir Daha Eski Parlak Dönemine EriĢememiĢtir. Dalpne (Harbiye) Efsanesi: Zeus'un Oğlu IĢık Tanrısı Apollon Irmak Kenarında Genç Ve Güzel Bir Kız Görür. Bu EĢsiz Güzelin Adı Defne'dir Apollon'un Ġçinde Arzular Uyandırır. Onunla KonuĢmak Ġster. Fakat Defne, IĢık Tanrısının Ġçinden Geçenleri AnlamıĢtır; Kaçmaya BaĢlar. O Kaçar, Apollon Kovalar Çapkın Tanrı Bir Taraftanda "Kaçma Seni Seviyorum..." Diye Bağırır. Defne Ġse Tanrılarla SeviĢen Kadınların BaĢlarına Neler Geldiğini Bildiği Ġçin Korkuya Kapılır Ve Kaçmaya Devam Eder. Apollon'a Gelince Bu Güzel Periyi Mutlaka Yakalamak Ġstemektedir.Aralarındaki Mesafe Gitdikce Kısalır Ve Bir An Gelirki Defne, Apollon'un Sıcak Nefesini Saçlarının Arasında Duyar. Artık KurtuluĢ Ġmkanı Kalmadığını Anlayan Defne,Birden Durur Ve Ayağı Ġle Toprağı Kazıyarak ġöyle Bağırır; "Ey Toprak Ana! Beni Ört, Beni Sakla, Beni Koru!.." Bu Ġçten YalvarıĢ Üzerine Defne, Organlarının AğırlaĢtığını, OdunlaĢtığını Hisseder. Olgun Göğsünü Gri Bir Kabuk Kaplar, Kokulu Saçları Yapraklara DönüĢür, Kolları Dallar Halinde Uzar,Körpe Ayakları Kök Olup Toprağın Derinliklerine Dalar. Bir Defne Ağacı Oluverir. Bu Manzara KarĢısında ġaĢıran Apollon, Defne'nin Ağaç OluĢunu Hayret Ve Üzüntü Ġle Seyreder. Sonra Sarılır Ve Sert Kabukları Altında Hala Çarpmakta Olan Kalbinin Sesini Duyar. "Defne! Der Bundan Sonra Sen, Apollon'un Kutsal Ağacı Olacaksın O Solmayan Ve Dökülmeyen Yaprakların, BaĢımın Çelengi Olacak. Değerli Kahramanlar, SavaĢlarda Zafere UlaĢanlar, Hep Senin Yapraklarınla Alınlarını Süsleyecekler. ġarkılarda ġiirlerde Adımız, Yanyana Geçecek. Bu Tatlı Sözler Üzerine Defne, Dallarını Eğerek Apollon'u Saygı Ġle Selamlar. ĠĢte Bu Tatlı Öykünün Geçtiği Yer , Bügünkü Harbiye' Dir. Apollon Teessür Ve Heyacan Ġçinde O Ağacı Amblem Olarak Aldı Ve Parlak Yapraklarından BaĢına Bir Taç Yaptı. ĠĢte O Zamandan Beri ġiir Ve Silah Zaferi Defne Dalı Ġle Mükafatlandırılıyor Ve Defne'nin GözyaĢları Bügün Hala Harbiye'de ġelaleleri Meydana Getiriyor. 2 BAġLAMIġ KÖYÜ DOĞAL SĠT ERZĠN ALANI BAġLAMIġ Adana-iskenderun asfaltına 1.5 km. uzaklıkta, erzin'in 3 km.doğusundadır.erzin içmeleri yakınında bulunan bu park çamlıklar içindedir ve kalabalık grupların piknik yapmaları için elveriĢlidir. yeme, içme ve diğer bütün ihtiyaçlar için imkan sağlar. burada geniĢ bir hayvanat bahçesi de bulunmaktadır. bu park ve yaylalar, buraya gelenlerin en geç 10 dakika içinde denize ulaĢabilecekleri dinlenme merkezleridir. 133 3 GÖLBAġI GÖLÜ DOĞAL SĠT KIRIKHAN GÖLBAġI ALANI Kırıkhan Ġlçesinde 15 Km.Doğu Kısmında Kırıkhan-Reyhanlı Yoluna 1 Km. Uzaklıkta Bulunan 12.000 Metrekare Yüzölçümü Olan GölbaĢı Gölü Etrafı Piknik Ve Mesire Alanıdır. Ayrıca GölbaĢı Göletinde Tatlı Su Balığı Avı Yapılmaktadır. 134 F.5.17. Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması SözleĢmesinde Yeralan" Kültürel Miras" ve "Doğal Miras" Statüsü Verilen Kültürel,Tarihi ve Doğal Alanlar Hatay’da sit alanları ve tescilli eski eserler listesi aĢağıya çıkartılmıĢtır. - ANTAKYA Kültürel yapılar - ġeyh Ali ÇeĢmesi - KarataĢ Köprüsü - Pazar Köprüsü - Endüstri Meslek Lisesi Sit Sahaları - Kontsel Sit - Arkeolojik Sit - Doğal Sit Endüstriyel Yapılar - Sabunhane ( Orhanlı Mah.) - Sabunhane ( Orhanlı Mah.) - Sabunhane ( KurtuluĢ Cad) - Sabunhane ( KurtuluĢ Cad. ) Ġdari Yapılar - Vilayet Konağı - ÇarĢı Karakolu - Banka Binası - Ata Koleji - Sıtma Merkezi - Jandarma Er Eğitim Binası - Tapu Dairesi - Eski Öğrenci Yurdu - Belediye Binası - PTT Binası - Ziraat Bankası - Ġlköğretim Binası ĠSKENDERUN Ġdari Yapı Tekel SatıĢ Deposu Fevzi Çakmak Ġlköğretim Okulu Sivil Mimarlık Örnekleri - Vali Evi 188 adet konut Ġdari Yapılar - Yunan Konsolosluğu - Ġngiliz Konsolosluğu - MithatpaĢa Ġlkokulu - BeĢ Temmuz Ortaokulu - Ġskenderun Lisesi - Kız Sanat Enstitüsü - Kız Meslek Lisesi - Ġstasyon Binası - Devlet Hastanesi - Merkez Bankası - Kaymakamlık Binası Mezarlıklar - Fransız Askeri Mezarlığı - Eski Mezarlık Anıtlar ve Abideler - Kore anıtı Sivil Mimarlık Örnekleri - 16 Konut : Askeri Yapılar - Hayma Çınar Kurt Kalesi - Bakras Kalesi - KıĢla - Deniz Saha Komutanlığı Dini Yapılar - Ġtalyan Kilisesi - Ermeni Kilisesi - Yunan Yorgi Kilisesi - Ortodoks Kilisesi - KaptanpaĢa Camii - Kaptan Mehmet PaĢa Camii Kültürel Yapılar - Mihail Elyan Hanı - Gazali Han - Belen Bucağı Kanuni Sultan Süleyman Kervansarayı 135 DÖRTYOL : KIRIKHAN Askeri Yapılar - Payas Kalesi - Mancınık Kalesi - Cin Kulesi Dini Yapılar - Payas Medresesi - Payas Bedesteni - Payas Hamamı - Kervansaray - Sokullu Mehmet PaĢaKöprü - Payas Köprüsü - Payas Sokullu Külliyesi - Payas Camii - Halil PaĢa Camii - Çınarlı Camii - Sokullu Mehmet PaĢa Ġmareti - Kale Mescidi - Süleyman Kervansarayı ERZĠN - Ġdari Yapılar - Hükümet Konağı ALTINÖZÜ : Askeri Yapılar - Koz Kalesi YAYLADAĞI : Dini Yapılar - Hacı Hüseyin Bey Camii - Yeni Camii : Erzin Ġlçesi Camii Kalıntısı Anıtlar ve Abideler - Çınar Ağacı - Zeytin Ağacı - Kubbe Dede Ziyaretgahı SAMANDAĞI : : Dini Yapılar - Seyyide Naya Kilisesi - Darul Hamire Manastırı - Hızır Ġlyas Bey Camii REYHANLI : Kültürel Yapılar - Demirköprü 136 Hatay Ġli Tescilli Arkeolojik Alanlar Listesi ANTAKYA KIRIKHAN : Höyükler - Saçaklı Höyük I - II - III - Büyük Alaattin Höyük - Küçük Alaattin Höyük - Arap Höyük - PaĢa Höyük - Avsuyu Höyük Nekrepol - Kaya Mezarları Höyükler - ANTAKYA Höyükler Nekrepol - : Topboğazı Höyük Murat PaĢa Höyüğü Ciloğlu Höyüğü Özsoğuksu Höyüğü Ġçada Höyüğü Kiremitli Höyüğü KaradurmuĢ Höyüğü Yusuflu Höyüğü Halil Ağa Höyüğü Bozhöyük Yassıyurt Höyüğü Kodallı Höyüğü Dedeçınar Höyüğü Güzelce Höyüğ Koyuncu Höyüğü KIRIKHAN Saçaklı Höyük I - II - III Büyük Alaattin Höyük Küçük Alaattin Höyük Arap Höyük PaĢa Höyük Avsuyu Höyük Höyükler - Kaya Mezarları 137 : : Topboğazı Höyük Murat PaĢa Höyüğü Ciloğlu Höyüğü Özsoğuksu Höyüğü Ġçada Höyüğü Kiremitli Höyüğü KaradurmuĢ Höyüğü Yusuflu Höyüğü Halil Ağa Höyüğü Bozhöyük Yassıyurt Höyüğü Kodallı Höyüğü Dedeçınar Höyüğü Güzelce Höyüğ Koyuncu Höyüğü ĠSKENDERUN : REYHANLI Höyükler - Bermede Höyük - Kara Höyük - Küçük Tainat Höyüğü - Büyük Algena Höyük - Algena Höyük - KatiĢ Höyük - Büyük Tell Abdal - Küçük Tell Abdal - Sıçanlı Höyük - BeĢarslan Höyüğü - Kırcıoğlu Höyük - Çatal Höyük - Çakaltepe Höyüğü - Ġrtah Köyü Cüdeyde Höyüğü - Büyük Cüdeyde Höyüğü - Terzi Höyük Yeraltı ġehirleri - Ġbrahim PaĢa Mahallesi Örenyeri - Aççana Antikkent - Rhosus Kenti - Esentepe Arkeolojik Siti Höyük - Kuseyri Köprüsü SAMANDAĞ : : Antik kent - Seleucia Pierro ALTINÖZÜ : Höyükler - Çetenli Köyü MaltepesiHöyük - Kamberli Köyü Karuntepesi Höyüğü DÖRTYOL : Antikkent - Ġssos Antik Kent - Epiphane Höyükler - Kenet Höyük Arkeolojik kalıntılar - Turunçlu (F).FLORA-FAUNA KAYNAK Hatay Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Antakya Orman ĠĢletme Müdürlüğü Tarım Ġl Müdürlüğü(Hatay Tarım Master Planı-2003) 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu MKÜ-ADAT-CHELONĠA web sitesi (www.mku.edu.tr/genel/ogrtop/chelonia ) 138 G.TURĠZM G.1. YÖRENĠN TURĠSTĠK DEĞERLERĠ G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri G.1.1.1. Konum Hatay ili Akdeniz Bölgesinin doğu ucunda yer alan bir sınır ilidir. 35 derece 52 dakika ile 37 derece 04 dakika kuzey enlemleri, 35 derece 40 dakika ve 36 derece doğu boylamları arasında kalmaktadır. Ġl doğudan ve güneyden Suriye; kuzey doğudan Gaziantep, kuzey ve kuzey batıdan Adana, batıdan ise Ġskenderun Körfezi ile çevrilidir. Antakya yöresini çekici kılan ve tarihi boyunca göçlere açık olmasını sağlayan, yaĢamı kolaylaĢtıran iklim koĢulları ve verimli topraklarının yanı sıra Anadolu'yu Çukurova yoluyla Suriye ve Filistin'e bağlayan yolların kavĢak noktasında bulunmasıdır. Ayrıca Mezopotamya'dan Akdeniz'e çıkmak için kullanılabilecek en uygun limanlar yine bu bölgededir. Hatay, inanç turizmi merkezleri, antik kentleri ve yaylalarıyla turizm potansiyeline sahip bir ildir. —TURĠZM BÖLGELERĠ: 1-Hatay Ġli, Ġskenderun Ġlçesi, Konacık Mevkiinden baĢlayarak Samandağ Ġlçesi Meydan Mevkiine kadar uzanan dağlık kıyı kesimi 17.10.1993 tarih ve 21731 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girerek Samandağ Turizm Bölgesi olarak, 2-Ġskenderun Ġlçesi, Akçalı Belediyesi ve Gökmeydanı Belediyesi sınırları içinde kalan kıyı kesimi 11.01.1998 tarih ve 23227 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girerek Hatay-Ġskenderun Kıyı Bandı Turizm Merkezi olarak, 3-Hatay Ġli, Belen Ġlçesi, Güzelyayla Köyü 08.12.2006 tarih ve 26370 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girerek Güzelyayla turizm merkezi olarak ilan edilmiĢtir. G.1.1.2. Fiziki Özellikler Hatay doğal kaynaklar bakımından Ģanslı sayılabilecek bir ildir. Antakya‘nın hemen yakınında Harbiye ġelaleleri, piknik ve mesire yeri olarak yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir. Erzin ilçesinde orman içi dinlenme yeri, Burnaz sahil plajı, çadırlı kamp alanı, Arsuz ve Samandağ sahil Ģeridi, yazlıkçıların çadırla kamp kurduğu yerlerdir. Hamamat Kaplıcaları; Reyhanlı-Antakya karayolu üzerinde Kumlu ilçesinde bulunmaktadır. Yörenin en büyük kaplıcası olup birçok hastalığa iyi geldiği söylenmektedir. 139 Erzin BaĢlamıĢ Kaplıcaları ve ġifalı Suları Kaplıca ve Ģifalı maden suyunun çeĢitli hastalıklara iyi geldiği söylenmektedir. Erzin ilçesi‘ne bağlı BaĢlamıĢ Köyü‘ndeki kayaların çeĢitli yerlerinden çıkmaktadır. Erzin içmelerinin suyu hafif tuzlu ve acımsı, karbonatlı, toprak kalevili ve karbondioksitlidir. Reyhanlı Hamamı Reyhanlı Ġlçesi‘ne 20 km. uzaklıktadır. Türkiye-Suriye sınır kapısının çok yakınında bulunan kaplıcada yaklaĢık 5 kaynaktan su çıkmaktadır. Ġçme suyu olarak da kullanılabilen kaplıca suyu çeĢitli romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir. Kisecik Köyü ġifalı Suyu Merkez Ġlçeye bağlı Kisecik Köyü‘ndedir. Ġçildiği zaman mide mitolitesini arttırır, boĢalmasını kolaylaĢtırır. Çok içildiği zaman idrarı arttırarak idrar yollarının ince kumlarının atılmasına ve iltihapların temizlenmesini kolaylaĢtırır. Hararet derecesi sıcak sular grubuna girecek derecede olup, nevrit, nevralji, kronik romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir. G.1.2. Kültürel Değerler Tarihi Yerler Hatay Arkeoloji Müzesi Müze Binası 1934 yılında günün modern müzecilik anlayıĢına uygun olarak uygulanmaya konulmuĢ, 1939 yılında inĢaatı tamamlanmıĢ ve 23 Temmuz 1948 tarihinde Hatay‘ın KurtuluĢ Bayramında Müze Ziyarete açılmıĢtır. Binanın en büyük özelliği çıkan esere göre planının hazırlanmıĢ olmasıdır. Neolotik dönemden günümüze kadar olan eserler sergilenmektedir. 1930‘lu ve 1940‘lı yıllarda Amik Ovasında, Samandağı‘nda ve Antakya civarında Chicago Oriental Enstitüsü, British Museum ve Princeton Üniversitesi tarafından Ġlmi Kazılar yapılmıĢtır. Bünyesinde bulundurduğu çeĢitli eserlerin yanında, bilhassa mozaik koleksiyonu ile haklı bir Ģöhrete ulaĢmıĢ olup, Dünyanın önemli Mozaik Müzelerinden biri olarak tanınmaktadır. Hatay Arkeoloji Müzesinin 8 adet teĢhir salonu olup 1.425 adet eser teĢhir salonlarında ve Müze Bahçesinde sergilenmektedir. Hatay Arkeoloji Müzesi, bünyesinde bulundurduğu çeĢitli dönemlere ait çok değerli eserlerin yanında bilhassa zengin mozaik müzelerinden biri olarak tanımlanmaktadır. Müzede sergilenmekte olan eserler ilk dönemlerde 1933-1938 yılları arasında Amik Ovası‘ndaki Cüdeyde, Dehep ve Tainat‘ta kazı yapan Chicago Oriental Institue, 1936‘da Samandağ ElMina‘da 1937-1948 yılları arasında ise Aççana Höyüğünde British Museum adına Sir Leonard Woolley ve yine Antakya yöresinde hafriyat yapan Prınceton Üniversitesince ortaya çıkarılmıĢlardır. 140 MOZAĠK 1 141 MOZAĠK 2 142 MOZAĠK 3 143 Antakya Lahiti Hatay ili. Antakya ilçesi. 2. mıntıka 487 parsel sayılı taĢınmazda yapılan bir temel hafriyatı sırasında bulunmuĢtur.5 gün süren bir çalıĢma ile lahit çıkartılarak müzeye getirilmiĢtir. Sidamara tipi (sütunlu) lahit için Hatay Arkeoloji Müzesi‘nde özel salon yapılmıĢtır. Lahitin uzunluğu 2.47 m., geniĢliği 1.22 m.. yüksekliği 1.20 m.dir. Antakya Lahiti‘nin M.S. 265-270 yılları arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. Bu tarihlemeyi destekleyen önemli bir delil içinden çıkan Roma Ġmparatorlarından 2. Gordianus (M.S. 238) ile Ġmparator Gallienus ve karısı Salonina‘nın (M.S. 253-268) altın sikkeleridir. Gallienus sikkes M.S. 260-270 yıllarında Roma‘da basılmıĢ olan, Lahtin tarihlenmesinde önemli delildir. 144 Saint Pierre ( Aziz Petros ) Kilisesi Saint Pierre Kilisesi hristiyanlığın ilk dönemlerinde dini toplantı yeri idi. Ġsa‘nın ölümünden sonra O‘nun havarilerinden biri olan St. Pierre ( Aziz Petros ) Antakya‘ya M.S. 29 40 tarihleri arasında geldi. Ġlk dini toplantının yapıldığı bu kilisede, o zamanlar herhangi bir adla anılmayan bu topluluk burada Hristiyan ( Hiristos ) adını almıĢ oldu. Bu nedenle St. Pierre Kilisesi Hristiyanlığın ilk kilisesi olarak bilinir. Katolik Kilisesi, 1963 yılında Papa VI. Paul tarafından Hristiyanlar için Hac yeri ilan edilmiĢtir. Bu nedenle kilisede zaman zaman dini törenler yapılır. 29 Haziran günü Hristiyanlarca bu kilisede St. Pierre Günü olarak kutlanır. Antakya Kalesi ve Surları Ġstanbul surlarından sonra yurdumuzun en uzun surlarını oluĢturmaktadır. Antik kenti çevreleyen duvarlar Helenistik Roma ve Bizans döneminde sellerin akıĢını kontrol etmek için yapılmıĢtır. 145 Kaya Mezarları Vespasianus Titus tünelinin yakınındadır. Roma dönemine ait olan ve kalker taĢa oyulmuĢ 12 kaya mezarı vardır. Bunlardan ― BeĢikli Mağara ― adıyla anılan mezarın bulunduğu mağara en geniĢ ve ünlüsüdür. Titus - Vespasianus Tüneli Makedonya kralı büyük Ġskender‘in ölümünden sonra onun komutanlarından Seleukos, bugünkü mağaracıkkapısuyu diye anılan yerde Seleucia kentini kurdu. Hem Ģehir ve hem de limanı kurtarmak için dağlardan inen sel sularını baĢka bir yöne aktarmak maksadıyla bir tünel yapıldı. Demirkapı Kent surlarındaki dört kapıdan en büyüğü olup, Halep kapısı da denilmektedir. VI. yy‘da Justinionus döneminde sellerin akıĢını kontrol etmek için yapılmıĢtır. 146 Harbiye Zeus‘un oğlu AĢk Tanrısı Apollon ile genç güzel bir kız olan Defne arasında geçen ve hüzünlü biten bir aĢk öyküsünün yaĢandığı doğa harikası bir mesire ve dinlenme yeridir. Bakras Kalesi Helenistik döneminde yapılmıĢ karakol kulesidir. Romalılar, Bizanslılar, Haçlılar zamanında onarılarak kullanılmıĢtır. Yavuz Sultan Selim‘in Mısır seferi sırasında Osmanlılara geçmiĢtir. Erzin Issos Harabeleri (Ġssus) Çevrede su depoları, kemerler, tapınak ve Cenevizler‘den kaldığı sanılan bir kale ve liman kalıntıları vardır. 147 Çevlik ( Seleucia Pierria ) Antik Kenti Antakya‘nın 35 km batısında, Musa Dağı‘nın güneyinde Akdeniz‘le birleĢtiği yerde kayalıklarla deniz arasında kalan düzlükte kurulmuĢ bir antik Ģehirdir. Bu bölgede ilk iskan M.Ö. 4500 yıllarına kadar uzar. Doğal mağaralarda yapılan kazı ve araĢtırmalar sonucunda bu bölgedeki ilk iskanın paleotik çağda olduğu tespit edilmiĢtir. St. Simon Stilit Manastırı Antakya - Samandağ yolunun 12. km‘sinde Nahırlı köyüne ayrılan yoldan gidilmektedir. Samandağ adı ile anılan dağın en yüksek tepesinde M.S. V. yy. da yapılmıĢtır. Terk-i dünya tarikatının merkezidir. Sokullu Mehmet PaĢa Külliyesi Payas‘ta olup, camii, medrese, bedesten, hamam ve kervansaray yapılarından oluĢmaktadır. 16.yy‘da Sokullu Mehmet PaĢa‘nın Mimar Sinan‘a ve O‘nu kalfalarından birine yaptırdığı sanılmaktadır. Tamamen kesme taĢtan yapılmıĢtır. 148 Diğer Kültürel Değerler Hatay kültürel değerler bakımından zengin bir ilimizdir. Camiler : Ulu Camii, ( Sultan Selim Camii ), Habib-i Neccar Camii, ġeyh Ali Camii, Yeni Camii (Zühriye Camii), Ağlar ( Civelek ) Camii, Mahremiye Camii, ġeyh Ahmet Kuseyri Camii. Yayladağ : Kasım Bey Camii Belen : Sokullu Külliyesi Camii Ġlimiz Merkez Ulu Camii’nin Tarihçesi ĠLĠ : Hatay ĠLÇESĠ : Antakya ADRES : Ulu Camii Mahallesi KöprübaĢı Mevkii / ANTAKYA CAMĠNĠN ADI : Ulu Cami YAPILIġ TARĠHĠ : 634-640 BĠLGĠ DERECESĠ : Tahmini DÖNEMĠ : Osmanlı YAPTIRANI : Belli değil. MĠMARI : Belli değil. MÜLKĠYETĠ : Vakıflar Genel Müdürlüğü MĠMARI ÖZEL. : Sultan Selim Camii de denilen bu cami Selçuklu tarzını andırır. Tonozlu düz çatılıdır. Cami üzerinde 100 yıl önce onarıldığını gösteren bir kitabe vardır. MÜġTEMĠLATI : 1 adet minaresi, imam ve müezzin odaları bulunan caminin bir Ģadırvanı ve tuvaleti mevcut olup güney ve batı yanında küçük bir mezarlık mevcuttur. TARĠHÇESĠ : 634-640 yıllarında yapıldığı, 16. yy. da yeniden inĢa edildiği veya büyük bir onarımdan geçirildiği tahmin edilmekte olup, üzerinde yaklaĢık 100 yıl önce onarımdan geçirildiğini gösteren bir kitabe vardır. Ġlimiz Merkez H. Neccar Camii’nin Tarihçesi ĠLĠ ĠLÇESĠ ADRES CAMĠNĠN ADI YAPILIġ TARĠHĠ BĠLGĠ DERECESĠ DÖNEMĠ YAPTIRANI MĠMARI MÜLKĠYETĠ MĠMARI ÖZEL. : : : : : : : : : : Hatay Antakya Yeni Camii Mah. KurtuluĢ Caddesi / ANTAKYA Habibinneccar Camii 1223-1227 Tahmini Osmanlı Belli değil Belli değil Vakıflar Genel Müdürlüğü : Osmanlı mimarisini yansıtır. Caminin altında H. Neccar‘ın türbesi, yanında Ġsa (AS)‘ın elçilerinin mezar-ı Ģerifleri, 1 ad. Selçuklu tarzı minaresi, taĢ iĢlemeciliği ile dikkati çeken taç kapı üzerinde bir kitabe mevcuttur. 149 MÜġTEMĠLATI : ġadırvanı, tuvaleti ve cami avlusu etrafında 5-6 odadan müteĢekkil medreseler olup, bu medreselerde hafız yetiĢtiren Kur‘an Kursu mevcuttur. Ġlimiz Merkez ġeyhali Camii’nin Tarihçesi ĠLĠ ĠLÇESĠ ADRES CAMĠNĠN ADI YAPILIġ TARĠHĠ BĠLGĠ DERECESĠ DÖNEMĠ YAPTIRANI MĠMARI MÜLKĠYETĠ MĠMARI ÖZEL mevcuttur. MÜġTEMĠLATI caminin etrafında TARĠHÇESĠ üzerindeki : : : : : : : : : : : Hatay Antakya ġeyhali Mahallesi / ANTAKYA ġeyhali Camii 1317 Tahmini Osmanlı Belli değil Belli değil Vakıflar Genel Müdürlüğü TaĢ yapı olup, mermer sütun üzerine üst müezzin mahfili : 1 ad. minaresi, Ģadırcanı, tuvaleti mevcut olan bu 4 ad. oda (Medrese) mevcuttur. : ġeyh Ahmet Kuseyri‘nin namına yaptırılan bu cami H. 988 tarihli türbe kitabesi bu tarihten önce de bir caminin bulunduğunu gösterir. Caminin 1317 tarihli onarım kitabesi vardır. Ġlimiz Merkez Yeni Camii’nin Tarihçesi ĠLĠ ĠLÇESĠ ADRES CAMĠNĠN ADI YAPILIġ TARĠHĠ BĠLGĠ DERECESĠ DÖNEMĠ YAPTIRANI MĠMARI MÜLKĠYETĠ MĠMARI ÖZEL. MÜġTEMĠLATI : Hatay : Antakya : Yeni Camii Mahallesi / ANTAKYA : Yeni Camii : 1166 : : : Müftü Mehmet Efendi : Bilinmiyor : Vakıflar Genel Müdürlüğü (Özel Vakıf) : TaĢ yapı, sac kurĢun : ġadırvan, 10 ad. tuvalet, imam-hatip, müezzin-kayyım hizmetli ve okuma odası. Bahçe avlu ihate duvarı 1 ad. lojmanı mevcuttur. 150 Ġlimiz Merkez Mahremiye Camii’nin Tarihçesi ĠLĠ ĠLÇESĠ ADRES CAMĠNĠN ADI YAPILIġ TARĠHĠ BĠLGĠ DERECESĠ DÖNEME YAPTIRANI MĠMARI MÜLKĠYETĠ MĠMARI ÖZEL. MÜġTEMĠLATI TARĠHÇESĠ : : : : : : : : : : Hatay Antakya Yeni Camii Mahallesi UzunçarĢı / ANTAKYA Mahremiye Camii 16. yy. Tahmini Osmanlı Belli değil Belli değil Vakıflar Genel Müdürlüğü : AhĢap çatılıdır, cami avlusuna uzun bir tünelden geçilerek girilir. Mihrabının etrafında kendi ekseninde dönen iki mermer sütun vardır. : Caminin giriĢ tüneli üzerinde 1 ad. minaresi, Ģadırvanı, tuvaleti ve imam odası mevcuttur. : 16. yy. eseridir. Ġlimiz Yayladağı Ġlçesi Kasım Bey Camii’nin Tarihçesi ĠLĠ ĠLÇESĠ ADRES YAPILIġ TARĠHĠ BĠLGĠ DERECESĠ DÖNEMĠ YAPTIRANI MĠMARI MÜLKĠYETĠ MĠMARĠ ÖZEL. MÜġTEMĠLATI TARĠHÇESĠ : Hatay : Yayladağı : Çamaltı Mahallesi / YAYLADAĞI : 1510 : Tahmini : Osmanlı : Kasım Bey : Bilinmiyor : Vakıflar Genel Müdürlüğü : TaĢ yapı, müstakil üzeri ahĢap kiremit ve kubbesiz. : Mezarlık, son cemaat yeri, sermahfeli, çeĢme, tuvalet ihate duvarı vardır. : 1510 yılında Kasım Bey tarafından yaptırılmıĢtır. Ġlimiz Belen Ġlçesi Kanuni Sultan Süleyman Camii’nin Tarihçesi ĠLĠ ĠLÇESĠ ADRES CAMĠNĠN ADI YAPILIġ TARĠHĠ BĠLGĠ DERECESĠ DÖNEMĠ MĠMARI MÜLKĠYETĠ : : : : : : : : : Hatay Belen KurtuluĢ Caddesi / BELEN Kanuni Sultan Süleyman Camii Miladi 1553-1515, Hicri 960 Zilkade Kesin Kanuni Sultan Süleyman Belli değil Vakıflar Genel Müdürlüğü 151 MĠMARĠ ÖZEL. : Tek kubbeli, taĢ duvarları kireçle örülen bir yapıya sahiptir. MÜġTEMĠLATI : Küçük mezarlığı, abdest alma yeri ve tuvaleti mevcuttur. TARĠHÇESĠ : Caminin yapılmasını Sultanul Azam ve Hakanul Efhan ümmetinhizmetkarı Selim Han oğlu Malik Sultan Süleyman Han Hicri 960 senesi Zilkade ayında emretti. Kiliseler : Ġskenderun : Aziz Hanna Kilisesi (Ortodoks); Aziz Cora Kilisesi (Ortodoks), Aziz Nikola Kilisesi, Karasun Manuk Ermeni Kilisesi (Antakya) Türbeler : Antakya : Habib-i Neccar Türbesi, Habib-i Neccar Mağarası, ġıh Yusuf Hekim Ziyareti, ġeyh Ahmet Kuseyri Türbesi. Belen : Abdurrahman PaĢa Mezarı (kümbet) Kırıkhan : Beyazıt Bestami Camii ve makamı (Darb-ı sak kalesi) Samandağ : Hızır A.S. Makamı Hanlar : - Payas Sokullu Mehmet PaĢa Külliyesi - Belen Kanuni Sultan Süleyman Hanı ve Hamamı - Bakras Sultan Hanı (Hasan PaĢa Hanı) Antakya : KurĢunlu Han, Tütün Hanı, Esat Ağa Hanı, Yeni Han ÇeĢmeler : Zugaybe çeĢmeleri 30 adet olup Asi Nehri ile dağlar arasında eski Antakya mahallesinde bulunmaktadır. Köprüler : Payas Sokullu Köprüsü, Murat PaĢa Köprüsü, Bakras Han Köprüsü, Demir Köprü (Hitit Köprüsü) Müzeler : Hatay Arkeoloji Müzesi : Müzede toplam 10 162 parça eser bulunmaktadır. Müzedeki mozaikler 2. ve 5. yüzyıllar arası Roma ve Bizans dönemlerini kapsamakta olup mozaiklerde mitolojik olaylar ve kiĢiler sembolize edilmektedir. Arsuz ( RHOSUS ) Ġskenderun‘un 33 km güneyinde Akdeniz kıyısında bir yunan kolonisidir. Selukos I. Nicotor zamanında önem kazanmıĢtır. Orta Çağ‘da Part Ponel adıyla bilinmektedir. Liman ve 152 kent kalıntılarının bir bölümü su altındadır. Çevrede bir nekropol, antik yol, mozaik ve yapı kalıntısı vardır. Bir tatil beldesidir. Festivaller ve özel kutlama günleri : Festivaller ve Belirli Günler: Hatay'da Ġskenderun, Antakya ve Dörtyol'da her yıl Kültür ve Turizm Festivalleri düzenlenmektedir. Ayrıca Hatay'ın Ġlçelerinin kurtuluĢları belirli günlerde kutlanmaktadır. FESTĠVALLER: - 01-05 Temmuz Ġskenderun Uluslararası Turizm ve Kültür Fest. - 19-23 Temmuz Antakya Festivali - 19 Aralık Dörtyol Portakal Festivali - Yayladağı Festivali (Ağustos ayının ikinci Cumartesi-Pazar Günü) BELĠRLĠ GÜNLER: 08 Ocak Erzin'in kurtuluĢu 09 Ocak Dörtyol'un kurtuluĢu 19 Aralık Ġlk KurĢun Atılmasını Anma Günü (Dörtyol‘da) 29 Haziran St.Pierre Günü (Katolikler için) 05 Temmuz 1938 Türk Askerlerinin Hatay'a giriĢi (Kutlama törenleri Ġskenderun'da yapılır.) 23 Temmuz Hatay'ın kurtuluĢu (1939) 15 Kasım Hassa'nın kurtuluĢu (1921) 06 Temmuz Kırıkhan'a Türk Askerlerinin giriĢi (1938) 08 Temmuz Reyhanlı'ya Türk Askerlerinin giriĢi (1938) Gelenek Görenekler EVLENME GELENEĞĠ Evlenmelerde, toplumsal konum, geçim düzeyi ve etnik ayrılıklar belirleyici etkenler arasındadır. Antakya, Ġskenderun gibi merkezlerde bu anlayıĢ büyük ölçüde değiĢmekle birlikte, öbür ilçeler ve kırsal kesimde etkisini sürdürmektedir. Genelde görücü yöntemi yaygındır. Görücü gidilen kızın yanında, ailesinin de özellikleri soruĢturulur. Olumlu sonuç alınırsa, babası, birkaç kiĢi ile kızı istemeye ―Dünürlüğe‖ gider. Bu ―Söz Kesimi‖ anlamındadır, niĢan-düğün tarihleri çeyiz, baĢlık kararlaĢtırılır. BaĢlık, Antakya‘da ―Hak‖, Reyhanlı‘da ―Kan Parası‖, Samandağ‘da ―Besleme Hakkı‖ diye adlandırılır. NiĢan salonda değil ise kız evinde yapılır. Kadın-erkek eğlenilir. Kimi yerlerde ise mevlit okutulur. Düğün genellikle pazar ya da perĢembe günü yapılır. Kentlerde nikah çağrısı, kasabalarda ise ―Okuntu‖ gönderilir. Ġskenderun‘da ―MaĢta‖ denen kadın, kapı kapı gezerek 153 düğüne davet eder. Düğünden bir gece önce kına gecesi yapılır. Aynı gün gündüz gelin hamamı yapılır. Düğün günü kız evinde yüksek bir ağaca bayrak çekilir. Düğünler genellikle yemekli olur. Bir hafta öncesinden ekmek açılır, etli yemekler ağır basar, konuklara yörede ―Tini‖ denen incir rakısı sunulur. Kına gecesi, kız evine getirilen çeyiz, kız evininkiyle birlikte oğlan evine gönderilir. Gelin odasında sergilenir. Ertesi gün düğün alayı gelin almaya gelir. Ġkindiye doğru, gelin arabaya bindirilir. Anası ve kız kardeĢi de yanında oturur. Alay, gelin arabasının arkasından gelir. Gelinin kapısına eve bağlı olsun diye bir topak hamur yapıĢtırılır. Ertesi gün, Ġskenderun ve Yayladağı'nda ―Süpha Günü‖ diye adlandırılır. Kadınlar çeĢitli armağanlarla gelin görmeye gider. Birkaç gün sonra kız evine gidilir, akrabalar yemeğe çağrılır. DOĞUM VE ÇOCUKLA ĠLGĠLĠ GELENEKLER Yakın yıllara değin, bağ, bahçe ve tarla tarımı Hatay‘ın baĢlıca geçim kaynağıydı. Çocuk ailenin iĢgücünü oluĢturuyordu. GeçmiĢte 6‘dan az çocuğu olanların kınandığına rastlanmıĢtır. Erkek çocuğa daha çok önem verilir. Çocuğu olmayanlar yatıra gider, mum diker ve adak adar. Doğumda çocuğun göbeğini kimi yerlerde gelinin kaynanası ya da eltisi keser. Çocuk doğar doğmaz yıkanır, terlememesi, ter kokmaması için tuzlanır. Çocuğun yaĢaması dileğiyle, erkek çocukların saçları kesilir, tepede bir tutam bırakılır. Uzadıkça çevresi kesilir. Bu yedi yaĢına kadar sürer sonra adağın yapıldığı yatıra gidilir, saç törenle kesilir. Yörede, diĢ hediği geleneği yaygındır. Bir kalbura Kur‘an, ayna, makas, kitap ve altın konur. Çocuk da bunların üstüne oturtulur. Cuma selası verilirken, kaynatılan hedik, çocuğun baĢından dökülür. DiĢleri sağlam olsun diye, sağlam diĢli birinin ağzına aldığı hedik ipliğe dizilir, çocuğun omuzuna iğnelenir. Yöresel El Sanatları : SanayileĢme ve KentleĢmeyle birlikte Hatay'da dokumacılık ve ĠĢlemeciliğe dayalı el sanatları yavaĢ yavaĢ ortadan kalkmıĢtır. Günümüzde küçük çapta sürdürülen el sanatları ipek dokumacılığı, ağaç oymacılığı, hasır örmeciliği, taĢ iĢlemeciliği ve defne yağı kullanılarak yapılan defne (gar) sabunu yapımıdır. Ġpek dokumacılığı Samandağ ve Harbiye yöresinde aile iĢletmelerinde sürdürülmekte olup, büyük ilgi çekmektedir. Harbiye'de eski uygarlıklara ait tarihi eserlerin taklitleri taĢ üzerine iĢlenerek üretilmekte ve pazarlanmaktadır. 154 Altınözü'nün Paslıkaya ve Antakya'nın Sofular Köyünde üretilen sap ve hasır örme iĢleri turistler tarafından çok ilgi çekmektedir. Özellikle hasır tabak ve tepsiler Hatay'ın simgesi haline gelmiĢtir. Ağaç iĢlemeciliği ildeki köklü zanaatlardandır. Mobilyacılığa bağlı olarak geliĢmiĢtir. Yöresel Yeme Ġçme AlıĢkanlıkları ve Yemek ÇeĢitleri : Mutfak kelimesi hem yemek hazırlanan, piĢirilen yeri, hem de bir Ģehir veya ülkenin yemek çeĢitleri yönünden sahip olduğu zenginliği ifade etmek için kullanılır. Dünya mutfakları içinde Türk Mutfağı nasıl özel bir yere sahipse, Hatay Mutfağı'nın da Türk Mutfağı içinde özel ve önemli bir yeri vardır. Hatay Mutfağı'nın çoğu yiyecekler yönünden sadece komĢu illerle değil, Halep'ten Ġç Anadolu'ya kadar geniĢleyen bir bölge ile de ortak yönleri vardır. Özellikle benzer yöntemlerle üretilen yemak ve ekmek türleri bölge illerinin ortak yönlerini oluĢturur. Ama bu benzerlik belli bir yere kadardır. Çünkü Hatay Mutfağı genel olarak ele alındığında Hatay Yemeklerinin malzeme, yöntem ve lezzet bakımından belirtilen yörelerin yemeklerinden büyük ölçüde farklı olduğu görülür. Hatta Hatay Mutfağı'nın ürünü olan bazı yiyecek maddeleri ile onlardan yapılan yemek türlerine komĢu illerde rastlanmaz. Ayrıca soğuk meze ve tatlı türleri sayıca diğer illerle kıyaslanmayacak kadar çok ve lezzet yönünden emsalsizdir. Kebapların, aĢların ve sulu yemeklerin önemli bir yer tuttuğu Hatay Mutfağı'nda yemeklerin lezzetini baharat, acı ve ekĢi tayin eder. Ancak kullanılan baharat ve acı, iĢtah açıcılık oranını aĢmaz, hiçbir zaman vücuda zarar verecek ölçüye ulaĢmaz Yörede yetiĢen bütün yenilebilir bitki türleri mutlaka ya bir yemeğin hammaddesi olur, ya da baĢka bir yemekte çeĢni verici olarak yerini alır. Yemek bileĢimine giren maddeler birbirini tamamlayıcı Ģekilde ve makul bir denge içinde kullanılır. Ayrıca gerek yemeklerde, gerek çiğ olarak bol miktarda Ģifalı bitkiye ( kekik, nane, maydanoz ) yer verilir. BaĢka bölgelerde ilaç olarak kullanılan kekiğin burada salatası da yapılır. Yörede yetiĢen ürünler içinde ilk sıralarda yer alan zeytin hem sofralık olarak çeĢitli Ģekillerde hazırlanır, hem de yağ çıkartmak üzere üretilir. Yağlar içerisinde özel bir yere sahip olan zeytinyağı yöremizde doğal olarak tüketilir ve Hatay Mutfağı' nda diğer yağlarla kıyaslanmayacak kadar büyük yeri vardır. Özellikle "Su Zeyti" adı verilen doğal yağ çok ünlü ve değerlidir. 155 Oruk: Et, bulgur, baharat yoğrulup elle oyulduktan sonra içine ceviz veya fıstık ile yağda kavrulmuĢ kıymanın doldurulup kapatılarak fırında veya yağda kızartılmasıyla yapılan bir çeĢit içli köfte. Kaytaz Böreği: Hamurdan yapılan bir çeĢit kıymalı börek. Katıklı Ekmek ( Ispanaklı Ekmek ) : Ispanak, çökelek ve diğer malzemeler eĢliğinde hazırlanan katık çarĢı fırınlarında hamur içerisine konulması ile yapılır. Özellikle Antakya fırınlarında yapılabilen bu ekmek, oldukça ince ve lezzetli olur. Peynirli Künefe : Hatay'ın en meĢhur tatlısı olan künefe ise içine taze peynir konulan tel kadayıftır. Künefe Hatay'ın simgesi olup ülkenin çeĢitli yerlerinde bile büyük kentler ve turistik yörelerde Hatay Künefesi olarak üretilip satılmaktadır. Tepsi Kebabı: Köfteye benzer. Hazırlanan kıymayı tepsi içine yayıp fırında piĢirilen bir çeĢit kebaptır. Mumlu kağıt üzerine yapılan ve fırında piĢirilenine halk arasında "kağıda kebap" denilmektedir. EkĢi aĢı : Su ile domates suyunun çeĢitli baharatlar eĢliğinde kaynatılarak içine küçük içli köfteler konulması ile yapılan sulu yemek. Ġçli köfteler küçük olup, içleri et yerine yağ ve çeĢitli baharatla doldurulmuĢtur. Yoğurt aĢı : Su ile tuzlu yoğurdun suyun içinde kaynatılarak içine küçük içli köfteler atılması ile yapılan sulu yemek. Ġçli köfteler küçük olup, içine et yerine yağ ve baharat konularak yapılır. Ayrıca Ġskenderun'da Mercan, Çipura, Logos, Karides gibi deniz ürünleri bol ve ucuz olarak lokantalarda yenilebilmektedir. Yöresel Giyim KuĢam ve Süs EĢyaları : Ġldeki toplumsal geliĢme giyim kuĢamda geleneksel öğelerin değiĢmesini hızlandırmıĢtır. Kent yaĢamının kırsal kesim üzerindeki etkisinin artması, modanın yaygınlaĢması sonucunda kadın ve erkek giyiminde - yer yer rastlanan Ģalvar dıĢında geleneksel özellikler tümüyle ortadan kalkmıĢtır. 156 YÖRESEL FORKLOR KIYAFETLERĠ G.2. TURĠZM ÇEġĠTLERĠ ĠNANÇ TURĠZMĠ Ġnsanın varolduğu andan bugüne inanç, onun kimliği ve yaĢamına yön vermeye devam etmektedir. Ġnsanlık tarihinde dinin önemi ve toplum yaĢamındaki rolü bugün de sürmektedir. Anadolu, dinlerin uğrak yeri, farklı inançlara sahip insanların birlikte yan yana yaĢadıkları topraklar olarak dünyanın en ilginç yöresidir. Gerek ilk çağ medeniyetlerinin Anadolu‘da geliĢmesi, gerekse Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde havariler, ortaçağda ise Museviler bulundukları ülkelerde karĢılaĢtıkları ağır baskı ve yok etme politikaları sonucu bu topraklara sığınmıĢlardır. Bu nedenle, Anadolu‘da Ġslamiyet‘e ait eserlerin yanı sıra çok sayıda kilise, sinagog ve diğer mabetlerle dini eğitim veren okul ve vakıf bugüne kadar varlıklarını sürdürmüĢtür. Tarihin canlı tanıkları durumundaki farklı uygarlık ve inançlara ait bu eserlerin en güzel örneği Hatay Ġlimizde görülebilir. HATAY ĠL‘ĠNDE ĠNANÇ TURĠZMĠKAPSAMINA ALINAN ĠBADET YERLERĠ A)ĠSLAM DĠNĠNE AĠT ĠBADET YERLERĠ 1-ULU CAMĠĠ (Sultan Selim Camii): Yapıldığı dönem itibariyle Antakya‘nın en eski camisi olan Ulu Camii‘nin Memluk dönemi eseri olduğu sanılmaktadır. Kitabelerden, caminin ve minaresinin çeĢitli dönemlerde tamir edildiği anlaĢılmaktadır. Antakya‘da bunlardan baĢka Mahremliye Camii (GiriĢindeki tünel ve mihrap etrafındaki sütünceler ile ilgi çekicidir), Nakip Camii, Yeni Camii, Civelek Camii, Meydan Camii ve ġeyh Ali Camii gibi hepsi de Osmanlı dönemi eseri olan camiler vardır. Bunlar kubbeli ve ahĢap çatılı olmak üzere iki ayrı tipte inĢa edilmiĢlerdir. Camilerde bazıları kalın gövdeli ve Ģapkalı, bazıları ince gövdeli, Ģerefeli ve külahlı olmak üzere iki tip minare dikkati çekmektedir. 157 2-HABĠB-Ġ NECCAR CAMĠĠ: Habib-i Neccar Cami, Ģehirde yapılan ilk cami olarak bilinmektedir. Baybars zamanında eski bir tapınağın yerine yapılan cami, IX. yüzyılda depremden zarar gördüğü için yeniden yapılmıĢ ve minare eski Ģeklini korumuĢtur. Kitabesinde yeniden yapım tarihi olarak hicri 1275 yazmaktadır. Caminin bir köĢesinde, Hz. Ġsa tarafından gönderilen resullere ilk defa inanan ve onları korurken Ģehit olan Habib Neccar'ın türbesi vardır. Habib-i Neccar, M.S. 40'lı yıllarda Antakya‘da yaĢamıĢtır. Roma döneminde Antakya halkı putperest olduğu için, Cenab-ı Hak Hz. Ġsa'ya Antakya halkı için iki resul göndermesini emreder. Hz. Ġsa Antakya halkı için 2 resul, daha sonrada bir resul daha gönderir. Resullerin halkı irĢada devam etmesine ilk inanan Habib-i Neccar olur. Antakyalılar bu olaya inanmayarak, resulleri taĢlayarak öldürmeye karar verirler. Habib-i Neccar uzaklardan koĢup gelerek, resullerin doğru söylediklerini ve onlara inanmaları gerektiğini söyler. Burada bulunan putperestler Habib-i Neccar'a bunlar seni kandırmıĢlar, ya eski dinine dönersin ya da ölürsün Ģeklinde tehdide baĢlarlar. Bu müritler dediklerini yaparak Habib-i Neccar‘ı öldürürler. Habib-i Neccar‘ın Ģehit edilmesi ile ilgili bir çok rivayet vardır. Bunların en yaygın olanı ve halkın anlattığı olay Ģöyledir: Habib-i Neccar‘ın baĢı Silpiyus dağında vücudundan ayrılır. Vücuttan ayrılan baĢ yuvarlanarak bugün cami ve türbesi bulunan yere gelir. (Bugün vücudu, Ģehit edildiği mağarada baĢı ise caminin yanında bulunan türbededir) BaĢka bir rivayete göre de Habib-i Neccar kopan baĢını koltuğu arasına almıĢ, Kur'an‘dan ayetler okuyarak bir süre dolaĢmıĢ ve bugün türbesi bulunan yere kadar gelerek buraya düĢmüĢtür. 3-KANUNĠ SULTAN SÜLEYMAN CAMĠĠ (Belen) 1553 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından Belen'de yaptırılmıĢtır. Cami, kervansarayın batısında tek kubbeli kübik bir yapıdır. Pencere sayısının çokluğu nedeniyle harimi oldukça aydınlıktır. Kesme taĢtan yapılmıĢ güdük bir minaresi vardır. 4-SOKULLU KÜLLĠYESĠ VE CAMĠĠ (Payas-Dörtyol) Payas'ta Sokullu Külliyesine bitiĢik ters "T" planlı bir camiidir. Mimar Sinan'ın eseridir.Taç kapısı süslemeleri (mukarnaslı )dikkati çeker. 15741575 yıllarında yaptırılmıĢtır. Avlu çevresinde medrese ve ortada cami ile yaĢıt tarihi zeytin ağacı vardır. 158 5-BEYAZĠT BESTAMĠ TÜRBESĠ (Kırıkhan) Kırıkhan‘ın kuzeyinde Alabeyli Köyü‘nün hemen önünde bir tepe üzerinde Darbısak kalesinin yanındadır. 19.yüzyıl sonlarında burada Karamürselzade Mustafa ġevki PaĢa tarafından Ġslam evliyası Beyazid-i Bestami adına bir camii ve ziyaret yeri yaptırmıĢtır. Cami ve Beyazid-i Bestami makamı her yıl binlerce ziyaretçi tarafından ziyaret edilir. 6-HZ.HIZIR ZĠYARETGAHI (Samandağ) . Dünyada ve Türkiye' de "Hızır"inancının en güçlü olduğu ve en çok hızır ziyaretinin bulunduğu yer Hatay ilidir. Samandağ'ın Deniz mıntıkasındaki Hz. Hızır Ziyaretgahıdır. 7- ġEYH AHMET KUSEYRĠ CAMĠ VE TÜRBESĠ Antakya - Yayladağı yolu üzerinde bulunan ġenköy‘dedir. 16. yüzyılda yaĢamıĢ olan ġeyh Ahmet Kuseyri‘nin Türbesi‘nin birçok hastalığa Ģifa olduğuna inanılmaktadır. Türbe, bu inançla yalnız yurt içinden değil yurt dıĢından da yoğun ziyaretçi akınına uğramaktadır. B)HIRĠSTĠYAN DĠNĠNE AĠT ĠBADET YERLERĠ 1-ST.PĠERRE KĠLĠSEAntakya-Reyhanlı yolu üzerinde, kentten 2 km. uzaklıkta Habib-i Neccar Dağı eteklerindedir. Doğal bir mağara iken eklemelerle kiliseye dönüĢtürülen St. Pierre'nin, dünyanın ilk kilisesi olduğuna inanılmaktadır. Ayrıca tarihte ilk defa bu kilisede Hz. Ġsa'nın dinini tanıyanlara "Hristiyan" denmiĢtir. Kilise, Ġsa'nın 12 havarisinden biri olan St. Pierre'nin Ġsa'nın ölümünden sonra Hristiyanlığı yaymaya çalıĢtığı yer olarak önemli bir dini merkezdir. 1963 yılında Papa 6. Paul tarafından hac yeri olarak ilan edilmiĢtir. Her sene 29 Haziran günü burada tören düzenlenmektedir. Kilisenin zemininde mozaik kalıntıları, duvarlarda ise freskler bulunmaktadır. Apsis'in sağında kayalardan sızan suyun toplandığı küçük bir havuz (vaftiz suyu), solunda ise saldırılar sırasında kaçmak için kullanılan gizli tünelin giriĢi vardır. Tünelin sonundaki günahkarlar hamamında cehennem kayıkçısı Haron kabartması yapılmıĢtır. 159 2-RUM ORTODOKS KĠLĠSESĠ (Aziz Pierre ve Aziz Paul Kilisesi) Yapımına 1860 yılında baĢlanmıĢ1872 yılında meydana gelen depremden dolayı büyük çapta zarar görmüĢ ve 1875 yılında yapımına yeniden baĢlanarak 1900 yılında tamamlanmıĢtır..Kilisede dikkate değer ikonalar, ahĢap iĢçiliği yansıtan bölümler bulunmaktadır. Antakya'da halen kullanılmakta olan kilise, Hürriyet caddesi, Kilise sokakta yer almaktadır. 3- ST. SĠMON STĠLĠT MANASTIRI (Samandağı) Terk-i dünya tarikatının merkezidir. Burada kilise, vaftizhane, sarnıç ve diğer mimari kalıntılar görülebilir. Stilitler tarikatının kurucusu Saint Simon Stilit (Ġ.S. 389-459) olarak kabul edilmektedir. Kilikya ile Suriye'nin birleĢtiği sınır bölgede doğduğu ve genç yaĢta Antakya'da yaĢamaya baĢladığı görülmektedir. Simon bir manastırda aldığı temel din eğitiminden sonra kendini kentin dıĢında bir hücreye kapattı. Burada 3 yıl yaĢadıktan Sonya kentinin yakınında bir dağa çıkarak, burada kendini bir kayaya zincirlemiĢ ve çevresine çizdiği bir çemberin dıĢına çıkmadan yaĢamaya baĢlamıĢtır. Sabrı, dayanıklılığı ve inancı kısa zamanda duyulmuĢ ve Hristiyanlık dünyasının her yanından hastalar, dertliler, çaresizler vb. Simon'a gelmeye baĢlamıĢlardır. Son sütun 13 metre olup en tepesinde 2 metre geniĢliğinde bir bölüm vardır. Ġnsanlardan yatay olarak kaçma umudunu yitiren Simon'un dikey olarak kaçmaktan baĢka çaresi kalmadığını söyleyenler de çıkmıĢtır. Terk-i dünya tarikatının merkezi olarak bilinen St. Simon Manastırı, Samandağ-Antakya arasında Antakya'ya 18 km. uzaklıktadır. St. Simon Tepesi denilen ve denizden yüksekliği 479 metre olan bir tepe üzerinde bulunan manastır kalıntıları, 100x150 metrekare‘lik bir alan üzerindedir. M.S.VI. yüzyılda St. Simon adına buraya bir manastır yapılmıĢtır. Burada inzivaya çekilen St. Simon'un, 20 metre yüksekliğindeki taĢ sütun üzerinde 45 gün yaĢamıĢ olması, Guinnes Rekorlar kitabına bir rekor olarak kaydedilmiĢtir. 4- BARLEAM MANASTIRI (KELDAĞI) Yayladağı ilçesi Keldağ üzerindedir. Keldağ hem Selevukos döneminde, hem de Roma döneminde kutsal yerlerden biriydi. O dönemlerde burada bir Dorik tapınağı vardı. (M.Ö. 3. yüzyıl) M.S. 4. yüzyılda St. Barleam buraya gelerek Zeus heykelini yıkmıĢ ve bir keĢiĢler topluluğu oluĢturmuĢtur. 6. yüzyıl baĢlarında manastırın güneydoğu köĢesinde bir kilise yapılmıĢ, 526 depreminde bu kilise yıkılmıĢtır. 950-1050 arasında yeniden yapılan manastır, 1268 yılına kadar faaliyetini sürdürmüĢ, daha sonra da 160 terkedilmiĢtir. Barleam Manastırına gitmek için Yayladağı ilçesinin Bezge Nahiyesinden sonra yaya olarak iki buçuk saat dağa tırmanmak gerekmektedir. Küçük patika yol, sarp kayalıklar arasından geçmektedir. 5-KATOLĠK KĠLĠSESĠ (Antakya): Günümüzde halen kullanılmakta olan kilise, KurtuluĢ caddesi, KurtuluĢ sokakta yer almaktadır. 6-AZĠZ NĠKOLA ORTODOKS KĠLĠSESĠ (Ġskenderun): 1870 yılında kurulmuĢ olan kilise,halen Ġskenderun‘da kullanılmaktadır. ġehit Pamir Caddesindedir.Halen ibadete açık olan kilisede paha biçilmez tablolar ve iĢlemeler vardır. 7-ĠTALYAN KATOLĠK LATĠN KĠLĠSESĠ (Ġskenderun) 1600‘lü yılların baĢında Kapuçin Rahipleri tarafından kurulan kilise Mithat paĢa caddesi üzerindedir. 1888 yılında büyük bir restorasyon geçiren yapı toplam 14 sütun üzerine oturmuĢtur. Haftanın her günü ayin yapılmaktadır. 8-MARYO HANNA KĠLĠSESĠ (Arsuz-Ġskenderun) Hıristiyanlığın ilk yıllarında bir çok rahip ve keĢiĢ Hz.Ġsa‘nın öğretisini yaymak için Arsuz ve çevresine yerleĢtiler. Bunlardan biri Arsuz‘a bir kilise yaptıran Aziz Hanna idi. Arsuz‘un merkezinde bulunan ve kurucusu adıyla anılan bu kilise halen kullanılmaktadır. 1514 yılında yeniden yapılan kilisede çok sayıda ikona, 1600‘lü yıllardan kalma bez üzerine yapılmıĢ çok değerli iki baskı resim vardır.Bu tablolar halen Aziz Hanna Kilisesinin titiz koruması altındadır. 161 9-MARCĠRCOS ORTODOKS KĠLĠSESĠ (Ġskenderun); 1585 yılında kurulan kilise Denizciler caddesi üzerinde bulunmaktadır.Halen yöre halkı tarafından gerek ibadet, gerekse adakta bulunmak için kullanılmaktadır. Marcircos Ortodoks kilisesinde 5 Mayıs Hıdır Ġlyas Ģenlikleri ve 6 Mayıs Aziz‘in isim günü kutlamaları yapılmaktadır. 10-ST.MERYEM ANA KATOLĠK KĠLĠSE ve MANASTIRI (Güzelyayla-Belen) 1920 yılında yaptırılan Meryem Ana Kilisesi ve Manastırı‘nda sadece yaz aylarında ibadet yapılmaktadır.Ġskenderun Latin Katolik Kilisesine bağlı olarak faaliyet gösteren bu kilise 15 Ağustos‘ta Meryem Ana‘nın göğe yükselmesine adanmıĢtır. 11-ST.ĠLYAS KĠLĠSESĠ (Samandağ): Samandağ‘ına bağlı Zeytinli köyündedir. GiriĢ kapısı üzerinde yer alan kitabesine göre, kilise 1874 yılında yapılmıĢtır. Kilisede yer alan ikonalar özellikle dikkat çekicidir. YaklaĢık 1 km ötede,kuruluĢu 1600‘lü yıllara uzanan ve daha çok cenaze törenlerinde kullanılan ikinci bir kilise yer alır. Hemen yanında bir mezarlık mevcuttur.Her iki kilisede bugün ziyarete açıktır. 12-MERYEM ANA HAVUZU (Gözcüler-Ġskenderun) Hacı Ahmetli Köy‘ünü 8 km geçtikten sonra ulaĢılan havuzda Meryem Ana‘nın banyo yaptığına inanılmaktadır. Hıristiyanlar tarafından kutsal bir yer olarak bilinir. Özellikle Ortodokslar Meryem Ana‘ya adadıkları perhizin son günü olan 14 Ağustos‘u burada büyük Ģenliklerle ketlamaktadır.Civar ağaçlıklı olup doğal güzelliğe sahiptir. 162 13-MARCĠRCOS TÜRK-HIRĠSTĠYAN ORTODOKS KĠLĠSESĠ (Altınözü) 18.yüzyıl baĢlarında yapılan kilise 1872 yılında meydana gelen depremde büyük hasar görmüĢtür. 1897 yılında çok iyi bir Ģekilde restore edilen kilise yöredeki Hıristiyanların uğrak yeri olup halen ibadete açıktır. 14- MARĠA ANA RUM ORTODOKS KĠLĠSESĠ (Altınözü) Altınözü‘ne 6-7 km uzaklıkta Tokaçlı köyünde bulunmaktadır.Halen ibadete açık olan kilisenin yapım tarihi tam olarak bilinmemektedir. 15-PROTESTAN KĠLĠSESĠ (Antakya): TaĢ bina olan kilisenin yapım tarihi bilinmemekle birlikte Fransızlar tarafından yapılmıĢ olup elçilik binası olarak kullanılmıĢtır. Güney Kore Kwang Lim Metodist kilisesi tarafından kullanılmaktadır. C) MUSEVĠ CEMAATĠNE AĠT ĠBADET YERLERĠ 1-HAVRA (Antakya): Antakya Musevi cemiyetinin kullandığı bir binadır. 1700 yıllarında yapılmıĢ olduğu tahmin edilmektedir. Büyük bayramlarda ve önemli günlerde törenler düzenlenmektedir. Havrada bulunan el yazması Tevrat 500 yıllıktır. 163 D)ERMENĠ CEMAATĠNE AĠT ĠBADET YERLERĠ 1-VAKIFLI ERMENĠ KĠLĠSESĠ (Samandağ) Samandağ‘a 5 km uzaklıktadır. Kilise eski bir ipek fabrikasının yerine 1875 yılında kurulmuĢtur.Ġpek fabrikası kapandıktan sonra restore edilerek bugünkü Ermeni Kilisesine dönüĢtürüldü. Kilise halen kullanılmaktadır. 2-KARASUN MANUK KĠLĠSESĠ (Ġskenderun): 1872 tarihinde yapılmıĢtır. Daha sonra restore edilen bu kilise Ermeni cemaati tarafından kullanılmaktadır. 3-ERMENĠ KĠLĠSESĠ (Belen): Yapım tarihi bilinmemesine rağmen Belen‘in kurulduğu dönemlerde yapıldığı sanılmaktadır. 1900‘lü yılların baĢında bölgedeki karıĢıklıklarda Ermeniler‘in Belen‘ i terk etmesinin ardından kapatılarak kendi haline tek edilmiĢtir. Bugün oldukça harap olan kilise günümüzde ibadete açık değildir. KÜLTÜR TURĠZMĠ ANTAKYA KALESĠ VE SURLAR Ġstanbul surlarından sonra yurdumuzda en uzun surları oluĢturmaktadır. Antik kenti çevreleyen duvarlar Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde yapılmıĢtır. Surlar, Silpius (Habibi Neccar) Dağı‘ndan Orontes (Asi) Irmağı'na kadar uzanmaktadır. Evliya Çelebi, 44.000 adım uzunluğundaki duvarların büyük blok taĢlarla örüldüğünü, çok sağlam ve sık mazgallı olduğunu, 70-80 adımda bir burç bulunduğunu yazmakta ve zamanda duvarların 30 metre uzunluğunda olduğundan ve 360 burçla (BeĢ 164 katlı) desteklendiğinden bahsetmektedir. Tepedeki iç kaleyi IV. yüzyılda Bizans Ġmparatoru Nikefhoros Fokas yaptırmıĢtır ancak yıkılmıĢtır. Surların Habib-i Neccar Dağı yamaçlarındaki bölümü sağlamdır. HATAY ARKEOLOJĠ MÜZESĠ (ANTAKYA MOZAĠK MÜZESĠ) Antakya‘da Cumhuriyet Alanı‘nda, Asi Irmağı kenarında ve köprü yakınındadır. Hatay‘da bilimsel kazı çalıĢmaları 1932 yılında baĢlamıĢtır. ÇalıĢmaların ilk yıllarında çeĢitli ve kıymeti büyük olan tarihi eserlere rastlanması bir müze kurulması fikrini doğurmuĢtur. O yıllarda Fransız idaresinde bulunan Hatay‘da hazırlanan bir proje ile çıkan eserlere göre bir müze hazırlanmıĢtır. 1939 yılında tamamlanan müzede 3 ayrı bilim heyetinin yaptığı hafriyatlar sonucunda çıkan eserler toplanmıĢtır. Mozaik müzesi olarak planlanan binanın yapımına 1934 yılında baĢlanmıĢ, Hatay Devleti zamanında tamamlanmıĢ, düzenlemesi uzun sürdüğünden 23 Temmuz 1948‘de Hatay‘ın KurtuluĢ Bayramı‘nda ziyarete açılmıĢtır. Müzenin geniĢletilebilmesi için yapılan ek inĢaat 1974‘te tamamlanmıĢtır. Hitit, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait olan ve Harbiye, Antakya, Atçana , Seleukeia Pieria ile Ġskenderun‘da bulunmuĢ eserlerin sergilendiği müze, mozaik koleksiyonlarının zenginliği yönünden dünyada ikinci sırayı almaktadır. Müzede 18.100 parça arkeolojik eser, 1.050 etnografik eser, 13.820 sikke, 1.347 mühür olmak üzere toplam 34.317 adet eser bulunmaktadır. ANTAKYA LAHĠTĠ Bir taĢınmazda yapılan temel hafriyatı sırasında bulunmuĢtur. 5 gün süren bir çalıĢma ile lahit çıkartılarak müzeye getirilmiĢtir. Sidamara tipi (sütunlu) lahit için Hatay Arkeoloji Müzesi‘nde özel salon yapılmıĢ olan Lahit'in uzunluğu 2.47 metre, geniĢliği 1.22 metre ve yüksekliği ise 1.20 metredir. Antakya Lahiti‘nin M.S. 265-270 yılları arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. Bu tarihlemeyi destekleyen önemli bir delil, Roma Ġmparatorlarından 2. Gordianus (M.S. 238) ile Ġmparator Gallienus ve eĢi Salonina‘nın (M.S. 253-268) altın sikkeleridir. Gallienus sikkesi M.S. 260-270 yıllarında Roma‘da basılmıĢ olan, Lahit‘in tarihlenmesinde önemli bir delildir. DEMĠRKAPI HacıkürüĢ deresinden gelen Ģiddetli selleri kontrol edebilmek için Habib Neccar Dağı ile Haç Dağı'nı birbirinden ayıran derin ve dar vadi üzerinde surların devamı niteliğinde, yüksek ve sağlam bir duvar olarak yapılmıĢtır. Aynı zamanda Ģehrin giriĢ kapılarından biri olarak kullanılan bu duvar günümüzde hala ayaktadır. 165 HARON (CHARONĠON) KA BARTMASI ST Pierre Kilisesinin 200 m. Kuzeyinde kayalara oyulmuĢ dev bir masktır. BaĢında örtü bulunan, tamamlanmamıĢ bir kadın portresini andırmaktadır. Kabartma I. Yüzyılda, Antiochus döneminde bir veba salgını sırasında yapılmıĢtır. Söylenceye göre, çok sayıda insanın ölümüne yol açan veba salgınını önlenmesi için bir kahine danıĢılmıĢ, kahinin tavsiyesine uyularak Ģehri yüksekten gören kayaya yüzü olmayan bir mask oyulmuĢ ve üzerine de ölümleri önleyecek sözler yazılmıĢtır. ―Cehennem Kayıkçısı Hero ― yada ―Günahkarlar Hamamı‖ adıyla da bilinen kayalığın yüksekliği 23-30 m.dir. Haç Dağı‘nın Antakya‘yı gören yüzünde hala ihtiĢamla kente bakmaktadır. TRAJAN SU KEMERLERĠ (KANDRA). Harbiye çağlayanlarından Antakya‘ya su getirmek amacıyla Roma Ġmparatoru Trajan tarafından yaptırılmıĢtır. 9 km uzunluğundaki kemerler bugün çok tahrip olmuĢ bir haldedir. Yöre halkı tarafından Kandra olarak anılan su kemerlerinin az sayıdaki kalıntısı bile projenin mükemmeliyeti hakkında fikirler vermektedir. HARBĠYE Antakya il merkezine 7 km. mesafede olup her tarafı yeĢillik olan güzel bir piknik yeridir. Antik çağın ünlü Daphne kentidir. Efsaneye göre Zeus‘un oğlu IĢık Tanrısı Apollon, ırmak kenarında gördüğü genç ve güzel bir kız olan Daphneye aĢık olur ve onunla konuĢmak ister. Daphneyi kovalar. Daphne kurtulamayacağını anlar. ―Ey toprak ana beni ört, beni sakla, beni koru‖ diye yalvarır. Daphne ağaca dönüĢür. Bu olaydan sonra Ģiir ve silah zaferleri defne ağacının dalıyla mükafatlandırılır ve Defnenin gözyaĢlarının Harbiye‘deki Ģelaleleri meydana getirdiğine inanılmaktadır. Seleukos ve Roma Dönemlerinde çağlayanlarıyla tanınan ve dünyaca ünlü bir sayfiye yeri olan Defne'nin, çok sayıda köĢk, tapınak ve eğlence yeri ile meĢhur olduğu söylenmektedir. Harbiye, Ģimdilerde çok ilgi gören mesire yeri, yayla olup aynı zamanda heykeller ve turistik eĢya yönünden önemli bir beldedir. Yöredeki tezgahlarda dokunan doğal ipekler ise gerek yurt içinde gerekse yurt dıĢında çok aranan kumaĢlardandır. 166 KOZ KALESĠ (KÜRġAT KALESĠ) Altınözü‘ne bağlı Koz Köyü'nün yakınındadır. Eski çağlarda kullanılan ve Altınözü tarafından gelip Harbiye‘den geçerek Antakya‘ya gelen Kuseyr yolu üzerindedir. Bu kalenin Antakya‘nın güney bölgesini emniyet altına almak amacıyla Antakya Prensliği döneminde yapıldığı sanılmaktadır. Antakya Latin Patriğinin de ikamet ettiği yer olan kale, 1268 yılında Baybars tarafından kuĢatma sonucunda teslim alınmıĢtır. Bir tepeyi içine alacak Ģekilde yapılan kalenin sadece büyük blok taĢlarla inĢa edilmiĢ olan yarım daire Ģeklindeki iki burcu ayakta olup, diğer kısımları harap ve belirsiz durumdadır. TĠTUS (VESPASĠANUS) TÜNELĠ Samandağ‘ın 5 km. kuzeyinde denize hakim yamaçlarda M.Ö. 300 yıllarında Seleuykos Nikator tarafından kurulan ve kurucusunun adı ile anılan Ģehirdir. ġehrin, dağın hemen bitiminde, dağdan gelen derelerin ağzında bir iç limanı vardı. Sellerin bu limanı doldurması tehlikesi ortaya çıkınca imparator Vespasianus zamanında dağ delinerek bir tünel açılması kararlaĢtırılmıĢtır. Tünel, Titus zamanında tamammıĢ ve derenin önü bir duvarla kapatılarak sel suları yüksekliği 7 metre ve geniĢliği 6 metre olan bu tünel vasıtası ile uzaklara akıtılmıĢ ve böylece limanın su altında kalması engellenmiĢtir. 130 metresi tünel, kalanı ise açık kanal halinde olan tünelin uzunluğu giriĢten Çevliğ'e kadar 1380 metredir. Tünelin deniz tarafındaki giriĢine göre sağ tarafta 100 metre kadar uzaklıkta kaya mezarları bulunmaktadır. Burada kayalara oyulmuĢ mağaraların içinde bulunan çok sayıda mezarın en çok ilgi çekeni, çukurun tabanındaki geniĢ mağaradır. Ġçinde çok sayıda mezar bulunan bu mağara diğerlerinden farklı yapılmıĢ, yüksek ve gösteriĢli bir mezar nedeniyle halk arasında ''BeĢikli Mağara'' olarak anılmaktadır. Antik Ģehrin yerleĢim yerinin yukarı kısımlarında tapınak kalıntılarına da rastlanmaktadır. Bunlardan baĢka, Mağaracık Köyü civarında da çok sayıda mağara vardır. DOR MABEDĠ (ZEUS TAPINAĞI): Kapısuyu yöresinde, Çevlik bölgesine hakim bir tepede, sütun kalıntıları görülmektedir. 167 HIDIRBEY’DE ÇINAR AĞACI 800-1000 yaĢlarında olduğu tahmin edilen ve halk arasında 2000-3000 yaĢlarında olduğuna inanılan bir ağaçtır. Gövdesinin çevresi 35 m.dir. Bu ağacın Hz.Musa‘nın asasının āb-ı hayat ( ölümsüzlük suyu) sayesinde filizlenip kök salması sonucunda meydana geldiğine dair efsaneler anlatılmaktadır. ATÇANA (ALALAH) HĠTĠT SARAY HARABELERĠ Antakya-Reyhanlı karayolunun 22. kilometresinde yolun sağında yer almaktadır. M.Ö. 15. ve 19. yüzyıllara ait iki saray kalıntısı mevcuttur. Atçana Höyüğü antik Ģehrinin kalıntısıdır. Ġlk iskan M.Ö. 3400 yılında baĢlamıĢtır. Mısırlılar, Mitaniler, Mezopotamya devletleri ve Etiler gibi kavimlerin de yerleĢim alanı olarak kullandığı 17 yerleĢme tabakası mevcuttur. 4. ve 7. tabakalarında büyük saraylar vardır ve en eski olanı 7. tabakada yer alan Babil Kralı Hammurabi ile ÇağdaĢ Yamhat ve Hitit Prensi Yarım-Lim tarafından inĢa ettirilmiĢtir. Bu saray M.Ö. 18. yüzyıla aittir. M.Ö. 15. yüzyıla ait 4. tabaka sarayı bu sarayın hemen bitiĢiğindedir. Kral Nigme-Pa‘ya aittir. Saraylar taĢ temeller üzerine kerpiçle inĢa edilmiĢ olup daireler bir iç avlunun etrafında sıralanan mekanlar dizini halindedir. ĠMMA ANTĠK KENTĠ Antakya-Cilvegözü yolu üzerinde, Reyhanlı yakınlarında Roma ve Bizans dönemlerinde ―Ġmma‖ adıyla anılan bir yerleĢim yeridir. ġimdi burası piknik yerleri ve çay bahçeleri ile ünlüdür. TELL TAĠNAT Yapılan kazılarda bir Hitit sarayı ile tapınağın ortaya çıkarıldığı Tainat‘ta bulunan eserler bugün Hatay Arkeoloji Müzesi‘nde sergilenmektedir. KIZLAR SARAYI (KASR-EL BENET) Reyhanlı-Halep asfaltı üzerinde (Tampon bölgede) bulunmaktadır. Bu sarayın bölgeyi kontrol altında tutan bir merkez olduğu ve Bizans dönemine ait olduğu sanılmaktadır. Saray giriĢine iki taraflı kesme iri blok taĢlardan oluĢan geçitten girilmektedir. GiriĢ kısmı yıkılmıĢtır ve orta kısmında yüksek kare planlı bir kule bulunmaktadır. Kule yıkılmaya yüz tutmuĢtur. Kulenin kuzey tarafında çeĢitli oda kalıntılarına rastlanmıĢtır ve bu odaların sarayı koruyan askerler tarafından kullanıldığı düĢünülmektedir. Odalar kulenin doğu tarafında bulunan niĢler içerisine yerleĢtirilmiĢtir. 8 adet sonradan tahrip edilmiĢ mezar kısımları ile su deposu alanı da mevcuttur. Kulenin güney tarafında kilise kalıntısına rastlanmıĢtır. Kızlar Sarayının bütününde malzeme olarak kesme büyük blok taĢlar kullanılmıĢtır. Ayrıca mezarlık kapısı giriĢinde bir Latin Haç‘ı ile rozet motifi yer almaktadır. Kilisenin güney cephesindeki kapı üzerinde alçak kabartma halinde akanthos yaprağı motifi bulunmaktadır. 168 BAKRAS KALESĠ Bakras Kalesi, Antakya-Ġskenderun yolu 27. kilometresi üzerinde bulunan Bakras Köyü'nün üst tarafındadır. Kale, köy yolunun batısında, dağların arasında sarp bir tepe üzerinde yapılmıĢtır.Kale önceleri Belen geçidinin giriĢini, Antakya kurulduktan sonra ise Seleukos baĢkentini koruma gayesine hizmet etmiĢtir. Haçlılar döneminde de Antakya Prensliği‘nin kuzeyde en önemli savunma noktası olmuĢtur. Birkaç defa el değiĢtirdikten sonra Templier ġövalyeleri‘nin eline geçen kale 1268 yılında Baybars tarafından kuĢatılarak zapt edilmiĢtir. Birkaç katlı ve bir alay askeri barındıracak büyüklükte olan kale, genel olarak harap olmaya yüz tutmuĢ olmakla birlikte bir çok mekanı sağlam durmaktadır. ġALAN (ġĠVLAN ) KALESĠ Amanos Dağları üzerinden aĢarak Ġskenderun Körfezi ile Kırıkhan Ovası‘nı birbirine bağlayan eski dağ yolu üzerindedir. Değirmendere yakınında sarp bir tepede yapılmıĢtır. Hellenistik dönemde yapılan bu kale Bizanslılar ve Haçlılar tarafından gözetleme yeri olarak kullanılmıĢtır. YAVUZ SULTAN SELĠM KERVANSARAYI (BELEN) Kervansaray baĢta olmak üzere çarĢı, hamam, cami, medrese ve kalesi ile her biri ihtiĢamlı yapılardan oluĢan bir külliye olup, Dörtyol ilçesine bağlı Payas kasabasındadır. Kervansarayın kapısının üzerindeki kitabede Osmanlı padiĢahı Yavuz Sultan Selim'in veziri Sokullu Mehmet PaĢa tarafından "Fani dünyada kalıcı bir eser olması için" 1574‘de yapıldığı yazılıdır. Payas cami ve medresesi, kervansaraydan bağımsız olarak yapılmıĢtır. Sivri kemerli bir portal ile girilen cami, Beylikler Döneminde görülen ters "T" tipi cami planındadır. Son cemaat yeri revaklı ve sekiz kubbelidir. Minaresi son cemaat yerinin batısındadır. Cami avlusu, medrese olarak düzenlenmiĢtir. Avluda sade bir Ģadırvan ve Türkiye'de ender bulunan asırlık bir zeytin ağacı vardır. SÜTUNLU LĠMAN ve RAHĠBE KAYA MEZARLARI Arsuz‘dan yaklaĢık 10 km güneyde, Konacık köyü sahilinde Hellenistik döneminden kalma bir liman kentinin kalıntıları bulunmaktadır. Kaya mezarları IĢıklı köyüne giden karayolu üzerindedir. Kazılarda çıkan lahitlerden bunların 5.yüzyıl Doğu Roma döneminden kaldığı tespit edilmiĢtir. Lahit üzerinde bulunan rahibe figürlerinden mezarların onlar için yapıldığı, lahitlerin yanındaki mozaik tabanının kiliseye ait olduğu ortaya çıkmıĢtır. 169 ARSUZ (PART-PANEL ROSUZ) Ġskenderun‘un 32 km güneyindedir. Antakya‘ya 90 km uzaklıktadır. Arsuz, antik çağda Doğu Akdeniz‘in en önemli liman kentlerinden birisiydi. Kazılarda heykeller, parfüm ĢiĢeleri, seramik parçaları bulunmuĢtur. Sultan 1. Selim zamanında Mercidabık SavaĢı (1516) ile Osmanlı PAYAS topraklarına katılmıĢtır. Antik SOKULLU dönemde ―Baias‖, daha sonra ―Payas‖ MEHMET PAġA adını alan yerleĢim yeri, esas kimliğini KÜLLĠYESĠ Osmanlı döneminde kazanmıĢ, kitabesine göre 1574 yılında yapımı tamamlanan ve devrin ünlü sadrazamı Sokullu Mehmet PaĢa tarafından BaĢ Mimar Sinan ve Hassa mimarlar teĢkilatına inĢa ettirilen külliye ile önemli bir iskele ve konaklama merkezi hüviyetini kazanmıĢtır. Orijinal haliyle külliye, cami, hanikah (medrese), sıbyan mektebi, arasta (çarĢı), dua kubbesi, han, tabhaneden (özel olarak tasarlanmıĢ daireler) oluĢmaktadır. Genel hatlarıyla yaklaĢık 15 dönümlük bir alanı kaplamaktadır. CĠN KULESĠ Sokullu Mehmet PaĢa Külliyesi ile deniz kıyısı arasında en yüksek tepeye yapılmıĢtır. Payas‘ta askeri niteliğe sahip ikinci yapıdır. Yapım tarih göz önüne alınırsa kule, kale, iskele, gümrük, tersane ve külliyeden sonra, Payas‘ta inĢa edilen çekirdek yerleĢim dokusunun en büyük halkasını teĢkil eder.Limanda yapılan tabyalardan sonra düĢman gemilerinin taarruzuna karĢı koymak ve Payas kalesinin müdafaa gücünü arttırmak için limana hakim bir nokta üzerine inĢa edilmiĢtir. Kaleye giriĢ cephede açılan bir kapı ile sağlanmaktadır ve kapının yanında bir zamanlar karĢılıklı aslanlar varken bugün mevcut değildir. PAYAS KALESĠ Kale, külliyenin batısında yer alan çevresi hendekle çevrili, yedi burçlu, sekiz kulelidir. 17. yüzyılda Payas‘ı gören Evliya Çelebi‘nin izlenimleri: ―Deniz kıyısında dörtgen biçiminde taĢtan yapılma bir kaledir. Sekiz tane sağlam kulesi ve her kulede irili ufaklı toplar vardır. En yüksek burcunda ise bal yemez toplar olup limanı korumaktadır. Kalenin duvarı iki kat olup burçları pek sağlamdır. Doğuya bakan kapıda ikiĢer kat demir kapıları, hendek üzerinde ağaçtan bir köprüsü vardır. Kale içerisinde 300 kadar ev, dizdar ve 70 kadar 170 kale neferi bulunmaktadır.1567 yılında hendeği ile birlikte restore edilmiĢ bir Osmanlı kalesi olan Payas, 1919 öncesinde ağır suçluların tutulduğu bir hapishane olarak da kullanılmıĢtır. KĠNET HÖYÜK Dörtyol civarındadır. MANCINIK KALESĠ Payas-Dörtyol arasında sarp bir tepe üzerindedir.1290 yılında yapılmıĢtır. Ancak günümüzde çok az kalıntısı vardır. ĠSSOS HARABELERĠ Dörtyol-Erzin arasındadır. Ġskenderun-Adana karayolunun sol yakasında yer almaktadır. Çevrede su depoları, kemerler, tapınak ve Cenevizlerden kaldığı sanılan kale ve liman kalıntıları vardır. 171 YAYLA TURĠZM Ġ TEKNEPINAR (BATIAYAZ ) YAYLASI Antakya'dan 20 km. asfalt, Samandağ ilçesinden 17 km. stabilize yolla ulaĢım mümkündür. Tarih ve doğanın iç içe olduğu bir yayla köyüdür. Kamp ve piknik alanlarındaki buz gibi billur suları, Akdeniz Bölgesi 'ne özgü her türlü sebze ve meyvenin yetiĢtirilmesi, Ortadoğu ülkelerine yakınlığı nedeniyle, gerek yerlilerin gerekse Ortadoğu ülkelerinden gelen ziyaretçilerin ilgi odağı durumundadır. Günübirlik yeme içme üniteleri ve kamp yerleri bulunmaktadır. NERGĠZLĠK YAYLASI Güzelyayla'ya 4 km. uzaklıkta olup, asfalt yolla Ġskenderun'a bağlıdır. Eleftrik, telefon ve içme suyu Ģebekesi vardır. BELEN-GÜZELYAYLA (SOĞUKOLUK) Belen ilçesi-Sarımazı Mahallesi yol ayrımından baĢlayarak, 8 km'lik asfalt bir yol ile, yeĢilliğin ve ormanın hakim olduğu virajlı bir güzergahtan çıkılabilmektedir. Belen ve Ġskenderun' dan minibüslerle ulaĢım mümkündür. Güzelyayla'da yüzyıllardır yayla geleneği sürmektedir. Altyapı sorunları kısmen çözülmüĢ olan yaylanın denize yakın olması ilgiyi artırmaktadır. Ġskenderun Körfezi'nin seyir terası durumunda çam ağaçları ve kır çiçekleri içerisine kurulmuĢ, eski ve yeni tip yapıları ile gezilmeye ve görülmeye değer, adına türküler ve Ģiirler yazılan bir yayladır. Kamp kurmaya, pikniğe, orman içinde kısa geziler yapmaya elveriĢlidir. Yaylada konaklamak için pansiyon tipi evler, günlük yeme-içme üniteleri bulunmaktadır. ERZĠN - KOCADÜZ- ÜÇKOZ- BAĞRIAÇIK KARINCALI YAYLALARI Erzin ve Osmaniye ilçesi insanlarının yaz aylarında yoğun olarak kullandığı, çam ve köknar ağaçları arasında, doğal dokuya uygun tümüyle ahĢap, basit yayla evlerinin bulunduğu yaylalar topluluğudur. Birbirlerine yakın olan yaylalar, doğa yürüyüĢü (trekking) yapmaya elveriĢlidir. Yaylaların çevreleri baĢtan baĢa çam, ardıç, köknar, kekik, papatya ve diğer kır çiçekleri ile kaplıdır. Yayla evleri yöre halkınca kullanılmaktadır. BELEN ĠLÇESĠ VE ATIK YAYLASI Ġskenderun, Kırıkhan halkının rağbet ettiği ünlü Atık Suyu'nun kaynağının bulunduğu Atık Yaylası, Belen ilçesinin bir mahallesi durumundadır. Çam, çınar ve meyve bahçeleri içerisinde bulunan yaylada kır kahveleri, bakkallar hizmet vermektedir. YerleĢim alanlarına ve denize yakınlığı nedeniyle daha çok ilgi görmektedir. Yaylada konaklama tesisleri, günübirlik yeme içme üniteleri vardır. 172 KIRIKHAN DELĠBEKĠRLĠ KÖYÜ VE ÇATALOLUK YAYLASI Delibekirli köyü, Akdeniz Bölgesi'nin, her türlü meyve ve sebzenin yetiĢtiği bahçeler ve bağlar arasında kurulmuĢ Ģirin bir yayla köyüdür. Çataloluk Yaylası köye 7 km. uzaklıktadır. Yüzyıllık çınar ağaçlarının çevrelediği yayladan Kırıkhan ilçesinin içme suyu (Üngüzlü mevkiinden) sağlanmaktadır. Gezilmeye ve görülmeye değer bir yöredir. Delibekirli köyünde günübirlik yeme içme üniteleri, kır lokantaları ve kahveleri hizmet vermektedir. ALAN YAYLASI (KIRIKHAN) Kırıkhan ilçesinden 18 km. uzaklıktadır. Havası, suyu ve doğasıyla çok ünlüdür. Çevresi tümüyle çam ormanları ile kaplı çok geniĢ bir alana yayılmıĢ yayla, tüm güzelliği ile karĢımıza çıkar. Aynı zamanda Ġskenderun ilçesine de 40 km‘lik stabilize yolla bağlıdır. Bu yol üzerindeki Haymapınar, Değirmendere, PaĢaoluk, Akarca ve Çamlıbel Yaylaları Ġskenderun ve çevre köylerinin halkı tarafından kullanılmaktadır. Bahar aylarında bin bir çiçeğin açtığı yaylada kamp kurmak ve piknik yapmak isteyenler tüm ihtiyaçlarını yanlarında götürmelidirler. DÖRTYOL (ÇÖKEK) YAYLASI Tümüyle çam, ardıç ve maki türü ağaçlar ve kır çiçekleri kaplı, orman ile iç içe olan yayla 16 km stabilize yolla ulaĢılmaktadır. Yörenin ahĢap yayla mimarisine ve yer yer betonarme evlere rastlanan yayla, Dörtyol halkı yaz aylarında yoğun ilgi göstermektedir. Kamp kurmak, piknik yapmak ve baĢ baĢa gezintiler yapmak isteyenler, çadırlarını, uyku tulumlarını ve yiyeceklerini yanlarında götürmelidirler. TERMAL TURIZM Reyhanlı Hamamat Kaplıcaları Reyhanlı-Antakya karayolu üzerinde Kumlu ilçesinde bulunmaktadır. Yörenin en büyük kaplıcası olup birçok hastalığa iyi geldiği söylenmektedir. Erzin BaĢlamıĢ Kaplıcaları ve ġifalı Suları Kaplıca ve Ģifalı maden suyunun çeĢitli hastalıklara iyi geldiği söylenmektedir. Erzin ilçesi‘ne bağlı BaĢlamıĢ Köyü‘ndeki kayaların çeĢitli yerlerinden çıkmaktadır. Erzin içmelerinin suyu hafif tuzlu ve acımsı, karbonatlı, toprak kalevili ve karbondioksitlidir. Reyhanlı Hamamı Reyhanlı Ġlçesi‘ne 20 km. uzaklıktadır. Türkiye-Suriye sınır kapısının çok yakınında bulunan kaplıcada yaklaĢık 5 kaynaktan su çıkmaktadır. Ġçme suyu olarak da kullanılabilen kaplıca suyu çeĢitli romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir. Kisecik Köyü ġifalı Suyu Merkez Ġlçeye bağlı Kisecik Köyü‘ndedir. Ġçildiği zaman mide mitolitesini arttırır, boĢalmasını kolaylaĢtırır. Çok içildiği zaman idrarı arttırarak idrar yollarının ince kumlarının atılmasına ve iltihapların temizlenmesini kolaylaĢtırır. Hararet derecesi sıcak sular grubuna girecek derecede olup, nevrit, nevralji, kronik romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir. 173 ĠPEK YOLU: Suriye üzerinden Antakya, Antalya, Ġzmir (Foça), Avrupa hattın izlemektedir. 14. yüzyıldan sonra, Osmanlılar döneminde de önemini sürdüren Ġpek Yolu, Yeni Çağda yapılan keĢifler sonucu canlılığını yitirmeye baĢlamıĢtır. 16. ve 17. yüzyıllarda ipeğin Avrupa'da da üretilmeye baĢlanmasından sonra eski önemini kaybetme tehlikesiyle karĢılaĢmıĢtır. Artan denizcilik faaliyetleri ile de, kervanlar ortadan kalkmaya ve Uzak Doğu ürünleri çekiciliğini yitirmeye baĢlamıĢtır. 19. yüzyıldan itibaren, Ġpek Yolu kullanılmaz olmuĢtur.Orta Çağda, Doğunun zengin ürünlerinin Anadolu üzerinden Batıya güvenli bir Ģekilde sevkini sağlayan Selçuklular, aldıkları önlemlerle ticari faaliyeti canlı tutarak devletin zenginliğini de artırmıĢlardır. Zira, Orta Çağ Anadolusunda ticaret, devletin zenginliğini birinci derecede etkileyen faaliyetler arasında yer almaktaydı.Selçuklular, yabancılarla ticari anlaĢmalar yapmıĢlar; Hıristiyan tacirlere, Müslüman tacirler gibi Anadolu topraklarında ticaret özgürlüğü tanımıĢlar; yolculuklarında karĢılaĢabilecekleri soygunlara ve her türlü zarara karĢı devlet güvencesi sağlamıĢlardır. Ticari yaĢamı gözetmek amacıyla ''devlet sigorta sistemini" ilk kullanan ve ayrıca gümrük vergilerinde uyguladıkları indirimlerle ticari hayat özendirmeye çalıĢan yine Selçuklular olmuĢtur. Han ve kervansaraylar, bu aktif ortamın önemli görevler yüklenen kuruluĢlarıdır. Issız yollar üzerinde kaleyi andıran görünümleri, zengin taĢ süslemeleri, geliĢmiĢ mekan tasarımlar ile, mimari açıdan da etkisi büyük olan bu görkemli yapılar, belli bir ulaĢım programının ve güçlü bir yol politikasının uygulanması bakımından titizlikle ele alınmıĢlardır. Gerek Selçuklu gerekse Osmanlı dönemlerinde inĢa edilen kervansaraylarda, kervanlar askeri birlikler tarafından korunurdu. Kervansarayda kalındığı sürece yolcuların can ve malları teminat altına alınır, her türlü bakım ve hizmetlerin yerine getirilmesinden doğan giderleri karĢılamak amacıyla vakıfları bulunurdu. Bu yapılar, seyahat ve ticareti güvence altına alan, sosyal dayanıĢmayı sağlayan nitelikleri yanında, gelen tacirlerin mallarını pazarladıkları durak yerleri ve ayrıca önceden depolanan erzak ile mühimmatın ordunun sefer zamanında ikmalini kolaylaĢtıran üslerdi. Genellikle yaya yürüyüĢü ile 8-10 saati geçmeyen, deve yürüyüĢüyle de bir gün süren 30-40 kilometrelik mesafelerde inĢa edilmiĢlerdir. Anadolu Selçukluları tarafından bu ticari yollar üzerinde inĢa edilmiĢ olan konaklama kuruluĢlarından devlet büyükleri ve hayır sahipleri tarafından yaptırılanlara "HAN", sultanlar tarafından yaptırılan ve diğerlerine göre daha büyük ve görkemli olanlarına "SULTAN HAN" denmektedir. O çağda, kırsal alanlarda kurulan han ve kervansarayların kaleye benzer, kalın ve sağır duvarlarıyla dıĢa kapalı yapılar olarak inĢasını zorunlu kılan neden, güvenlik idi. Ġçlerinde yolcuların yatmasına mahsus odalar, atların dinlenmesi ve eĢyaların korunması için bölümler, mescit, yıkanma yerleri, çeĢmeler ile nalbant, doktor, veteriner, araba ve koĢum onarım hizmetleri de yer almaktaydı. Han ve kervansaraylarda konaklayan yolcular din, dil, ırk fark gözetilmeden üç gün kalabilir, hastaysa tedavi edilirdi. Günde iki öğün yemek verilen, banyo ihtiyaçları karĢılanan, hayvanlarına bakılan ve yem temin edilen bu yolculardan üç gün süreyle hiçbir ücret alınmaz, tüm giderler vakıftan karĢılanırdı. Bu vakıfların vakfiyelerinde nasıl yönetilecekleri, gelirlerinin neler olduğu, görevlilerin çalıĢtırılma Ģekilleri ve ücretleri 174 HATAY ĠLĠNDEKĠ SEYAHAT ACENTALARI açık olarak belirtilmekteydi. Yapılan araĢtırmalar sonucu, Anadolu'da yaklaĢık 200 han ve kervansaray olduğu tespit edilmiĢtir. G.3. TURĠSTĠK ALTYAPI HATAY ĠLĠ TURĠZM ĠġLETME BELGELĠ TESĠSLER TABLO 41 ĠLÇESĠ SEYAHAT ACENTASI SAYISI (ADET) ANTAKYA 11 ALTINÖZÜ BELEN - DÖRTYOL ERZĠN 1 - ĠSKENDERUN 8 HASSA - KIRIKHAN 1 KUMLU - REYHANLI 1 SAMANDAĞ - YAYLADAĞI 22 TOPLAM 175 GRUBU SIRA NO ACENTANIN ADI MERKEZ ġUBE TELEFON FAX ADRES 1 TĠTUS Turizm ve Seyahat Acentesi A Merkez 2130757 2139141 2142264 Atatürk Cad. Büyük Antakya Oteli altı No:8 ANTAKYA 2 KEġĠF Turizm ve Seyahat Acentesi A Merkez 21605182134503 2143776 Atatürk Cad. Abacıoğlu Apt. No:36 ANTAKYA 3 ALNAZ Turizm ve Seyahat Acentesi A Merkez 2137263 (Üç Hat) 2164128 Ġnönü Cad. Mehmet ġah Vakıf ĠĢhanı A Blok A/Z 8 ANTAKYA 4 ABBA Turizm ve Seyahat Acentesi A Merkez 2162500 2148030 Atatürk Cad. Stadyum arkası ġahin Apt. Zemin Kat ANTAKYA A Merkez B Merkez A Merkez AG Merkez 213 2080 21666002126200 5 6 ĠSA-BABA Turizm ve Seyahat Acentesi ANT-TUR Turizm ve Seyahat Acentesi 8 KAVASLAR Turizm ve Seyahat Acentesi ANTAKYA Turizm ve Seyahat Acentesi 9 CALĠENTE Turizm ve Seyahat Acentesi A ġube 10 RENDE TĠA Turizm ve Seyahat Acentesi A 11 NERPA Turizm ve Seyahat Acentesi 12 KOġAR Turizm ve Seyahat Acentesi 7 13 14 HEMDEM Turizm ve Seyahat Acentesi TĠTUS Turizm ve Seyahat Acentesi 16 ALTINOLUK Turizm ve Seyahat Acentesi BERRĠOĞLU Turizm ve Seyahat Acentesi 17 PUAN TUR Turizm Seyahat Acentesi 15 18 19 2166690 2166691 21601502149497 2138627 2161865 Yeni Karaoglan Cad.Ġrem Apt No:5 Kat:1 Daire 3 ANTAKYA Ġnönü Cad. Rana Apt. 15/D ANTAKYA. 2168030 Cumhuriyet Mah. Adnan Mendres Cad Madenoğlu Apt No : 9 ANTAKYA Cebrail Mah. Atatürk Cad. Fitnat Köylü Apt Zemin Kat No : 8 ANTAKYA 2142199 2166641 Cumhuriyet Mah. Adnan Menderes Cad. Emir Apt. No:7 ANTAKYA Merkez 61344956138383 6134293 A Merkez 6135121 6144907 MareĢal Çakmak Cad. Kilise dükkanları No:5 ĠSKENDERUN Atatürk Bulvarı Çay mah. Demiryolu ĠĢ Merkezi No:36/9 ĠSKENDERUN A Merkez 6134779 6169974 6211125 6144778 BeĢ Temmuz Cad.3 nolu Belediye ĠĢhanı No:8/A ĠSKENDERUN A Merkez 6140176 (4 Hat) 6174373 Ziya Gökalp Cad.Divan ĠĢhanı No:3/3 ĠSKENDERUN A ġube 6134232 6138708 5.Temmuz Caddesi No: 7 ĠSKENDERUN A ġube 61799986173998 6132630 A Merkez 4137711 4137722 Uzun çarĢı No:75 Uslular Giyim Merkezi Üstü ĠSKENDERUN. Fahura Cad. Belediye ĠĢ Hanı No:3 REYHANLI A ġube 3445182 3451957 3441957 Cumhuriyet Mah Kanatlı Cad. Gül Sokak No:31 KIRIKHAN PORTAKALIM Turizm ve Seyahat Acentesi AG AG SiLPiYUS TURĠZMSEYAHAT ACENTASI AG GöKMAi TURĠZM SEYAHATACENTASI 2132080 71266557129955 (0326) 6133357 Sanayi Mah.Çaylı Cad.2.Sqkak No:13/2 DÖRTYOL (0326) 215 Atatürk Cad.Kimyonoğlu Apt.No:76/1 23 00 ANTAKYA Merkez 0326 216 51 19 0326 216 81 76 Atatürk Cad.Özkanlar Apt.Kat:2 No:5 ANTAKYA Merkez 6145451 6145831 Süleymaniye Mah.Yavuz Sultan Selim Cad.No: 8/2 iskenderun 6136969 6135522 6130580 Çay Mah.Ulucami Cad.Yılmazlar ĠĢhanı Zemin Kat No: 61 ĠSKENDERUN/HATAY Merkez Merkez 20 KIRMANLAR TURĠZM SEYAHAT ACENTASI AG 21 ZĠNDE Turizm ve Seyahat A Acentası Merkez 22 TABLO 43 176 TURĠZM ĠġLETME BELGELĠ KONAKLAMA TESĠSLERĠ TABLO 42 A)ANTAKYA SIRA NO TESĠSĠN ADI VE ADRESĠ TESĠS KAPASĠTESĠ SINIFI TELEFON NO FAX NO DĠĞER AKTĠVĠTELER ODA YATAK LOKANTA 1 2 3 4 5 BÜYÜK ANTAKYA OTELĠ Atatürk Caddesi No8 ANTAKYA 4 Yıldız ORONTES OTEL Ġstiklal Cad.No:5 ANTAKYA BÜYÜK ÖZCĠHAN Hürriyet Mah. Atatürk Cad.No.15 Harbiye-ANTAKYA 3Yıldız ÇAĞLAYAN OTELĠ Ürgen CaddesiNo:6 Harbiye-ANTAKYA 2Yıldız HĠDRO OTELĠ Ürgen Caddesi Harbiye-ANTAKYA 1yıldızlı 6 ANTĠK BEYAZĠT OTEL Hükümet Cad. No: 4 7 ANTAKYA BÜYÜK ÇINAR OTELĠ Çağlayan Mah.Ürgen Cad.No:14 HARBĠYE (0326)2135860 (10hat) (0326) 2135869 70 oda+2 Suit (0326)2145931 (3 hat) (0326) 2145933 (0326)2316717 (2 hat) (0326) 2316720 59 oda+2 suit 63 0da+3 suit (0326)2314011 (0326) 2315489 26 (0326)2314006 (0326) 2317262 16 ÖZEL OTEL (0326)2144304 (0326) 2143089 21 oda+4 suit 54 2Yıldız (0326) 231 40 14 (0326) 231 76 58 17 oda+2 suit 34 (0326) 2317658 38 oda +1 suit 3Yıldız 3Yıldız 8 (0326) 2316258 DEFNE PRENSES OTELĠ Çağlayan Mah.Celal Atik Caddesi HARBĠYE 9 10 GÖKÇEN OTEL Yavuz Sultan Selim Cd. 105 sk.No:3 ANTAKYA SAVON OTEL KurtuluĢ Cd.No:192 ANTAKYA 146 230 (1.sınıf) 120 124 135 80 (2.sınıf) 50 32 290 (2.sınıf) - - Kafe Bar, Salonu, Toplantı Salonu - 80 KiĢilik kahvaltı salonu, 70 KiĢilik Çok amaçlı salon, Kapalı Otopark. 80 (0326)2252211 (0326) 2253198 30 Oda+1 Suit 63 - - (0326)2146355 (0326) 2146356 40 oda+3 suit 89 165 130 Amerikan Bar 50 Çok amaçlı salon 2Yıldız ÖZEL TESĠS 200 Açık Teras 250 Gece Klübü, 95 Amerikan Bar, 55 Çok amaçlı salon, 250 Diskotek, Amerikan Bar Bay-Bayan 50 Çok amaçlı Kuaförü salon. SatıĢ Üniteleri, Garaj 55 çok amaçlı salon 76 Toplantı salonu 11 A NARĠN OTEL Cebrail Mah. AtatürkCaddesi No:11 ANTAKYA/HATAY 3 yıldızlı (0326) (0326) 47 oda+12 suit131 216 75 00 216 75 09 177 110 (2.sınıf) 200 KiĢilik Çok amaçlı salon, 100 KiĢilik Oturma salonu, Amerikan Bar. B) BELEN TESĠSĠN ADI VE ADRESĠ SIRA NO SINIFI TELEFON NO 2Yıldız SEYRAN OTELĠ Girne CaddesiNo:7 SarımazıBELEN 1Yıldız KAMELYA OTEL Derebahçe Mah.Girne Cad.No:12 BELEN/HATAY 1 2 (0326) 4475034 (0326) 4475491 FAX NO (0326) 4477545 (0326)4475494 TESĠS KAPASĠTESĠ ODA YATAK LOKANTA 36 76 100 DĠĞER AKTĠVĠTELER 40 80 150 Oda (2.sınıf) 300 kiĢilik Açık Yemek alanı,80 KiĢilik Çok amaçlı salon,30 Araçlık otopark. - C) DÖRTYOL SIRA NO 1 TESĠSĠN ADI VE ADRESĠ SINIFI KUTLUBAY 2Yıldız OTELĠ Kürtül Mah.Atatürk Caddesi No:45 PayasDÖRTYOL TESĠS DĠĞER KAPASĠTESĠ AKTĠVĠTELER ODA YATAK LOKANTA (0326)7554000 (0326) 60 40 7554774 30 (2.sınıf) TELEFON NO FAX NO 178 D)ĠSKENDERUN SIRA NO 1 2 3 4 5 6 TESĠSĠN ADI VE ADRESĠ TESĠS KAPASĠTESĠ FAX ODA YATAK NO LOKANTA (0326) 95 190 110 6162410 SINIFI TELEFON NO ONTUR OTELĠ Muammer Aksoy Caddesi No:8 ĠSKENDERUN CABĠR OTEL Ulu Cami Caddesi No16 ĠSKENDERUN AS ERCAN OTEL Madenli Beldesi,Çankaya Mah.Akdeniz Caddesi.No:12 ĠSKENDERUN ĠMRENAY OTELĠ ġehit Pamir Cad. No:5 ĠSKENDERUN MAKSU PANSĠYON Kabev ĠSKEND. Sami Oytun Cad.No:54 ARSUZ/ĠSKENDERUN 4Yıldız (0326)6162400 2Yıldız (0326)6123391- (0326) 92 6134510 2Yıldız (0326)6582360 ARSUZ OTELĠ Atatürk Meydanı No:2 ARSUZĠSKENDERUN 3Yıldız 1Yıldız (0326)6132117 6132118 Pansiyon (0326)6432211 35 (0326) 6582210 20 oda+3 suit (0326) 6135984 33 (0326) 11 oda+8 6433454 suit (0326) 6432444 (0326) 59 Oda+8 6432448 suit 1 Apart 179 DĠĞER AKTĠVĠTELER Toplantı salonu, Bar 70 120 49 55 100 Açık yemek (2.sınıf) alanı 74 - 46 - - - - 144 150 45 çok amaçlı salon, 75 Teras Bar, Otopark 7 CLUB CASMĠN Ġskenderun-Arsuz Yolu 8.KM ĠSKENDERUN 3Yıldız HATAYLI OTELĠ Mete Aslan Blv. Osmangazi cd. No:2 ĠSKENDERUN 3Yıldız 8 69 (0326) 617 15 51 100 (2.sınıf) 140 kiĢilik çok amaçlı salon,50 kiĢilik Amerikan Bar,Teras Bar. 2Yıldız (0326)6135353 AYKUT PALACE Çay Mah. Ulu Cam Cad.98.sok. ĠSKENDERUN HATAY ĠLĠ TURĠZM ĠġLETME BELGELĠ KONAKLAMA TESĠSLERĠ GENEL TOPLAM 9 90 Çok amaçlı salon, Açık Yüzme Havuzu (0326) 6428125 (0326) 6428250 46 107 Oda+3Suit (0326) 617 87 51 (0326) 6135353 52 oda+8 suit 40 oda 924 ODA 60 SUĠT 1 APART otel 180 128 88 2050 YATAK - - TURĠZM YATIRIMI BELGELĠ KONAKLAMA TESĠSLERĠ SIRA NO 11 TESĠSĠN ADI VE ADRESĠ ANTAKYA OTTOMAN PALACE Sultanlı köyü Uydukent Mah. (18.Pafta, 2 ada 38-47 parseller) SINIFI TELEFON NO FAX NO ODA 5 yıldızlı (Termal Otel) (0326) (0326) 213 58 60 213 58 69 ANTAKYA/HATAY 181 TESĠS KAPASĠTESĠ YATAK LOKANTA 225 Oda+24suit 3 Bedensel Engelli Odası. 552 650 (1.sınıf) 500 (1.s ınıf ) DĠĞER AKTĠVĠTELER 110 kiĢilik kafetarya, 130 kiĢilik Pastane, 795 kiĢilik çok amaçlı salon, 65 kiĢilik Vip salon,ÇalıĢma Ofisi, 100 kiĢilik sinema salonu, 300 kiĢilik diskotek,Lobi Bar, Türk Hamamı (3 adet), Aletli Jimnastik Salonu, Jimnastik Salonu,100 kiĢilik Kahve Evi, Açık Yüzme Havuzu, Kapalı Yüzme Havuzu, Termal Havuz ( 2 adet), SPA Merkezi ( Sauna ( 3 adet), Buhar Banyosu ( 2 adet), Masaj Odası ( 6 adet), Çift Bakım Ünitesi ( 2 adet), Bitki Banyosu ( 2 adet), Vücut Bakım Ünitesi ( 2 adet), Biorezonans, Botoks Mezoterapi, Karboksi Terapi, Lazer epilasyon ( 2 adet), Aile Banyoları ( 4 adet), Vitamin Bar), Havuz Bar, AQua Park, Tenis Kortu, Voleybol Sahası, Basketbol Sahası, Futbol Sahası, Bay-Bayan Kuaförü, SatıĢ Ünitesi ( 2 adet), Açık Otopark, Kapalı Otopark. ( 2 DĠBA OTELĠ Micana Köyü Karaağaç Beldesi (Sahil Cad. No: 26) Onur Sitesi BitiĢiği KARAAĞAÇ/ ĠSKENDERUN/HATAY (0326) 6415850 3yıldızlı(0326) 6148076 35 oda + 16 suit - 150 2 200 (1sınıf) PARLAK RESORT OTEL (KaradurmuĢ köyü, yol kavĢağı ( 2335 parsel) KIRIKHAN/HATAY 3 yıldızlı 3 4 ÖZ GÜMÜġ OTEL Gözcüler Beldesi ( 2964 Parsel) ARSUZ / ĠSKENDERUN / HATAY 3 yıldızlı -- 31 oda + 4 suit -- 59 oda + 6 suit 74 136 350 ODA 50 SUĠT 3 ADET BEDENSEL912 YATAK (Yatırım Belgeliler) TOPLAM ENGELLĠ ODASI 182 120 (2.s ınıf ) 85 kiĢilik (2.sınıf) 300 kiĢilik açık yemek terası, 200 kiĢilik çok amaçlı salon, Açık yüzme havuzu. 60 kiĢilik Amerikan Bar, 100 kiĢilik toplantı salonu, 200 kiĢilik çok amaçlı salon, SatıĢ Ünitesi, Sauna. 400 kiĢilik açık yemek alan, 65 kiĢilik çok amaçlı salon, Lobi Bar, Açık Yüzme Havuzu. G.4. TURĠST SAYISI SINIR GĠRĠġĠ VE ÇIKIġI YERLĠ YILI 2007 OCAK Ayı 2007 ġUBAT Ayı 2007 MART Ayı 2007 NĠSAN Ayı 2007 MAYIS Ayı 2007 HAZĠRAN Ayı 2007 TEMMUZ Ayı 2007 AĞUSTOS Ayı 2007 EYLÜL Ayı 2007 EKĠM Ayı 2007 KASIM Ayı 2007 ARALIK Ayı YABANCI GENEL TOPLAM GĠRĠġ ÇIKIġ GĠRĠġ ÇIKIġ GĠRĠġ ÇIKIġ 21.753 19.566 12.636 11.851 34.389 31.417 15.041 15.813 11.900 12.360 26.941 28.173 11.163 10.622 10.086 10.289 21.249 20.911 23.286 19.217 14.453 13.676 37.739 32.893 22.710 18.319 17.073 16.447 39.783 34.766 23.075 18.915 20.220 20.417 43.295 39.332 24.098 19.802 33.746 34.114 57.844 53.916 19.981 19.758 41.161 35.647 61.142 55.405 18.889 22.792 21.090 22.581 39.979 45.373 19.130 19.063 27.142 25.178 46.272 44.241 18.404 18.966 17.874 17.705 36.278 36.671 33.676 32.492 25.561 26.516 59.237 59.008 251.206 235.325 252.942 246.781 504.148 482.106 TOPLAM 183 MÜZE VE ÖREN YERLERĠNĠ ZĠYARET EDEN YERLĠ VE YABANCI ZĠYARETÇĠ ĠSTATĠSTĠĞĠ YILI GĠRĠġ YERLĠ GĠRĠġ YABANCI GENEL TOPLAM ELDE EDĠLEN GELĠR (YTL) 2007 OCAK 3.670 1.828 5.498 16.815,00 2007 ġUBAT Ayı 3.495 1.505 5.000 13.810,00 2007 MART Ayı 4.478 3.452 7.930 20.526,00 2007 NĠSAN Ayı 17.439 6.101 23.540 47.295,00 2007 MAYIS Ayı 24.789 7.547 32.336 52.496,00 2007 HAZĠRAN Ayı 10.607 3.857 14.464 32.570,00 2007 TEMMUZ Ayı 6.116 3.871 9.987 33.043,00 2007 AĞUSTOS Ayı 8.431 5.497 13.928 45.257,00 2007 EYLÜL Ayı 6.688 5.227 11.915 37.601,00 2007 EKĠM Ayı 8.478 4.617 13.095 35.015,00 2007 KASIM Ayı 4.056 2.002 6.058 16.217,00 2007 ARALIK Ayı 6.187 1.513 7.700 16.627,00 104.434 47.017 151.451 367.272,00 Ayı TOPLAM 184 Hatay’a Konaklayan KiĢi ve Geceleme Sayıları (ĠĢletme Belgeli Tesislerde) KONAKLAYAN KĠġĠ VE GECELEME YABAN CI KONAKLA YERLĠ YAN HATAY KĠġĠ TOPLA M YABAN CI GECELEME YERLĠ YILLAR 1995 1996 1997 1998 1999 2000 18 283 14 970 16 971 15 341 12 783 15 977 47 131 47 987 55 828 53 880 57 028 64 210 65 414 62 957 72 799 69 221 69 811 80 187 31 541 26 071 27 061 25 380 18 195 19 085 82 920 82 377 90 824 79 264 83 257 80 998 TOPLA 114 461 108 448 117 885 104 644 101 452 100 083 M 4 629 6 448 9 443 7 600 4 822 6 804 YABAN 615 933 198 031 189 076 CI 5 011 5 845 7 650 7 684 7 854 8 855 KONAKLA YERLĠ 763 208 086 226 688 902 YAN 9 641 12 294 17 093 15 284 12 676 15 659 TÜRKĠ KĠġĠ TOPLA 378 141 284 257 877 978 YE M YABAN 18 477 25 548 36 167 30 432 20 434 28 510 323 488 197 625 881 906 CI 9 677 11 490 14 941 15 513 16 782 16 475 GECELEME YERLĠ 990 413 411 645 840 699 28 155 37 038 51 108 45 946 37 217 44 986 TOPLA 313 901 608 270 721 605 M 0,39 0,23 0,18 0,20 0,27 0,23 YABAN CI 0,94 0,82 0,73 0,70 0,73 0,73 KONAKLA YERLĠ YAN 0,68 0,51 0,43 0,45 0,55 0,51 PAY KĠġĠ TOPLA (%) M 0,17 0,10 0,07 0,08 0,09 0,07 YABAN CI 0,86 0,72 0,61 0,51 0,50 0,49 GECELEME YERLĠ TOPLA M 0,41 0,29 TABLO 49 185 0,23 0,23 0,27 0,22 Hatay’a Gelen Yabancı Turistlerin Kullandıkları TaĢıtlara Göre Dağılım KONAKLAYAN KĠġĠ VE GECELEME 1995 YABAN 16 685 CI KONAKLA YERLĠ 112 683 YAN HATAY KĠġĠ TOPLA 129 368 M YABAN 26 004 CI GECELEM YERLĠ 161 355 E TOPLA 187 359 M 2 319 YABAN 455 CI 13 393 KONAKLA YERLĠ 175 YAN 15 712 TÜRKĠ KĠġĠ TOPLA 630 YE M 7 784 YABAN 631 CI 21 867 GECELEM YERLĠ 841 E 29 652 TOPLA 472 M 0,72 YABAN CI 0,84 KONAKLA YERLĠ YAN 0,82 PAY KĠġĠ TOPLA (%) M 0,33 YABAN CI 0,74 GECELEM YERLĠ E 0,63 TOPLA M 1996 14 582 YILLA R 1997 1998 1999 2000 12 076 21 695 12 661 9 291 108 470 103 672 85 546 68 598 102 649 123 052 116 333 94 837 80 674 124 344 19 152 24 758 30 856 31 191 53 706 204 593 167 297 129 965 102 298 136 302 235 449 198 488 149 117 127 056 190 008 3 494 092 13 154 852 16 648 944 10 507 297 20 177 556 30 684 853 0,42 3 182 629 12 601 258 15 783 887 10 606 716 18 598 610 29 205 326 0,40 2 304 724 11 153 495 13 458 219 7 184 792 18 421 704 25 606 496 0,40 1 403 518 9 768 186 11 171 704 4 942 973 15 910 201 20 853 174 0,86 1 662 005 9 515 085 11 177 090 5 993 602 15 487 749 21 481 351 1,31 0,82 0,82 0,77 0,70 1,08 0,74 0,74 0,70 0,72 1,11 0,29 0,29 0,27 0,50 0,90 1,01 0,90 0,71 0,64 0,88 0,77 0,68 0,58 0,61 0,88 TABLO 50 186 Hatay’a Gelen Yabancı Turistlerin Aylara ve Yılara Göre Dağılımı ve Yıllık DeğiĢim Oranları SINIR GĠRĠġ-ÇIKIġ YILLAR AYLAR 1995 1996 OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK GENEL TOPLAM BĠR AYLIK TOPLAM 7 564 6 462 7 062 6 978 18 756 9 039 14 644 18 975 11 536 9 166 7 844 9 026 127 052 7 077 6 193 5 770 5 108 7 147 7 286 7 650 11 910 19 725 6 910 7 495 9 248 11 538 14 640 15 548 16 694 10 924 11 938 8 554 9 445 6 807 8 066 7 589 8 462 115 824 115900 7 564 1997 7 077 1998 6 193 1999 2000 2001 6 313 5 665 7 166 10 317 8 332 11 156 14 481 17 392 12 631 8 049 6 698 6 890 115 090 6 310 6 800 6 836 8 530 7 623 8 392 11 753 12 417 10 610 8 890 8 801 8 656 105618 6 975 9 249 10 374 7 454 7 931 9 965 14 495 14 424 11 156 9 142 8 434 6 966 116 565 5 683 5 353 7 196 7 912 7 767 9 830 16 991 19 772 12 622 9 944 8 730 7 226 119 026 6 313 6 310 6 975 5 683 TABLO 51 DeğiĢim Oranı % AYLAR OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK GENEL TOPLAM 1996/95 -6,44 -10,71 1,20 9,63 5,17 -17,08 -21,21 -18,06 -5,31 -6,68 -13,22 -15,92 -8,84 1997/96 1998/97 -12,49 -11,47 1,94 55,69 -64,97 23,39 26,89 7,37 9,28 10,42 18,50 11,50 0,07 1,94 10,90 -1,65 -13,38 20,58 20,63 -1,09 4,18 5,80 -14,78 -16,96 -18,58 -0,70 TABLO 52 187 1999/98 -0,05 20,04 -4,61 -17,32 -8,51 -24,78 -18,84 -28,61 -16,00 10,45 31,40 25,63 -8,23 2000/99 2001/00 10,54 36,01 51,76 -12,61 4,04 18,74 23,33 16,16 5,15 2,83 -4,17 -19,52 10,36 -18,52 -42,12 -30,63 6,14 -2,07 -1,35 17,22 37,08 13,14 8,77 3,51 3,73 2,11 G.5. TURĠZM EKONOMĠSĠ Hatay bir sınır ili olduğundan dıĢa açılan üç adet kapı bulunmaktadır. Yılın her ayında bu kapılarından giriĢ çıkıĢ yapılmakta olup, komĢu ülkelerden alıĢ-veriĢ için gelen turistler bulunmaktadır. Bu da ilin döviz girdisini arttırmaktadır. G.6. TURĠZM ÇEVRE ĠLĠġKĠSĠ Bu konuda bir çalıĢma yapılmamıĢtır. (G).TURĠZM KAYNAK Hatay Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Hatay Valiliği Web Sitesi 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu Kültür ve Turizm Bakanlığı Web Sitesi www.antakyarehberi.com (Turizm Fotoğraflar) 188 H.TARIM VE HAYVANCILIK H.1. GENEL TARIMSAL YAPI Ġlimizin 270.766 ha tarıma elveriĢli arazisi mevcut olup bu arazinin 201.079 ha‘ı sulamaya elveriĢlidir. Ancak sulamaya elveriĢli arazinin 144.863 ha‘ı sulanabilmektedir. Entansif tarımın yapıldığı ilimizde bitki deseni olarak buğday, endüstri bitkileri, sebzeler, zeytinlikler, yağlı tohumlar, narenciye, meyveler, tarla sebzeciliği, yem bitkileri, ikinci ürün ve ara ziraatı olmak üzere toplam276.240 hektar ekim alanı bulunmaktadır. Ayrıca ilimizde 107.222 adet büyükbaĢ, 155.843 adet küçükbaĢ, 2.077.728 adet kanatlı, 84.781 adet arılı kovan mevcuttur. Türkiye Ġstatistik Kurumunun 2001 yılı genel tarım sayımına göre ilimizde toplam 42.395 adet iĢletme mevcut olup ,bu iĢletmelerin 20.008 adedi 10-50 dekar arasında araziye sahiptir. Çiftçi kayıt sisteminde yer alan MGD verilerine göre ağırlıklı olarak baĢvurulan alanların yaklaĢık %70‘i 10-100dekar arasıdır. Toplam iĢletme sayısı 28.012 adettir. Bu iĢletmelerin oluĢturduğu toplam tarımsal alan 137.753 hektardır. TARIM ARAZĠSĠNĠN DAĞILIMI (HEKTAR) 2008 2009 - TARLA ARAZĠSĠ 161.472 %60 163.229 %59 - MEYVELĠK ARAZĠSĠ 25.952 %9 27.151 %10 - ZEYTĠNLĠK ARAZĠSĠ 46.632 %17 49.590 %18 -SEBZECĠLĠK ARAZĠSĠ 31.828 %12 31.388 %11 - BAĞ ARAZĠSĠ 4.882 %2 4.882 %2 - NADAS 0 0 0 0 TOPLAM 270.766 % 100 TABLO 53 189 276.240 % 100 Yem Bitkiler ( Ha. = Hektar ) TARLA MER’A - TARIM ARAZĠSĠ ÇAYIR ARAZĠSĠ (NADAS ARAZĠSĠ DAHĠL) ĠLÇELER SEBZE ARAZĠ SĠ BAĞ ARAZĠSĠ ZEYTĠNLĠK ARAZĠ II. ÜRÜN VE ARA ZĠRAATI ( **) MEYVELĠK ARAZĠ MERKEZ 9.500 46.202 29.848 5.683 52 9.900 4.530 3.811 ALTINÖZÜ 3.126 30.397 13.370 752 38 16.183 587 533 BELEN 2.753 4.509 2.035 270 71 1.282 911 60 DÖRTYOL 1.900 12.471 2.600 3.988 0 592 6.485 1.194 ERZĠN 2.765 12.848 5.010 933 0 2.375 7.191 2.661 HASSA 9.000 17.385 8.935 3.030 4.650 3.143 410 2.783 ĠSKENDERUN 5.207 22.496 9.760 7.947 33 2.375 3.264 883 KIRIKHAN 2.000 43.130 41.080 2.932 103 1.560 367 2.912 286 14.700 15.338 350 0 52 2 1.042 RAYHANLI 3.000 32.105 31.160 2.250 0 1.078 0 2.383 SAMANDAĞ 5.638 18.073 4.450 9.920 0 4.300 3.662 4.259 YAYLADAĞI 8.200 16.450 11.052 735 40 4.966 790 1.133 TOPLAM 53.375 270.766 174.638 38.790 4.987 47.806 28.199 23.654 KUMLU (**) II. Ürün ekiliĢ alanları Genel Kültür Arazisine dahil değildir. TABLO 53 H.2. TARIMSAL ÜRETĠM Tahıllar, baklagiller, yem bitkileri, endüstri bitkileri, zeytin, narenciye, bahçe bitkileri, sebzecilik, süs bitkileri, bağcılık gibi zirai faaliyetlerde bulunulmaktadır. 270.766 hektar tarım alanı vardır. Çizelge 1. Tarım Arazileri Ve Sulama Durumu HATAY ĠLĠ SULAMA DURUMU Tarıma elveriĢli Sulanabilir Arazi Arazi 270.766 Sulanabilir fakat sulanmayan arazi 201.079 56.216 Sulanan arazi 144.863 Devlet Yatırımlı Sulamalar D:S:Ġ. Tarafından sulanan arazi 22.086 Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından sulanan arazi 9.953 Ġki kurum tarafından ortak sulanan arazi 14.966 Halk Sulamaları Kuyulardan sulanan arazi 51.000 Nehir, dere ve çaylardan sulanan arazi 46.858 190 Sulanamayan arazi 69.687 Çizelge 2. Devlet su iĢlerince açılan sulama alanları( brüt)(ha) ANTAKYA Yarseli Sulama Bir. 6.500 Merkez Yarseli Sulama Bir. 800 Altınözü HASSA Hassa Sulama Birliği 3.600 KIRIKHAN Kırıkhan Sol 3.600 Kırıkhan Sağ 4.700 SAMANDAĞ YAYLADAĞI Samandağ Sol 217 Samandağ Sağ 1.950 Yayladağı Sulama 719 Birliği TOPLAM 22.086 Çizelge 3. Köylere hiz. götür. birli. açılan sulama alanları (ha) Yer Üstü Sulamaları 9.685 Gölet Sulamaları 268 TOPLAM 9.953 191 Çizelge 3. Tarla Ürünleri ÜRÜN ADI Buğday Arpa Yulaf Çeltik Dane Mısır (I. Ürün) Dane Mısır (II. Ürün) TAHILLAR K.Bezelye Nohut K. Fasulye Y. Mercimek K. Mercimek Börülce K.Bakla BAKLAGĠLLER Fiğ Yonca Silajlık Mısır YEM BĠTKĠLERĠ Patates(I. Ve II. Ürün) Tatlı Patates(I. Ve II. Ürün) K.Sarımsak K.Soğan YUMRU BĠTKĠLER Pamuk Kanola (Kolza) Soya (II. Ürün) Susam ( II. Ürün ) Ayçiçeği(Yağlıkve Çerezlik) Yerfıstığı (I ve II. Ürün) YAĞLIK BĠTKĠLER Pamuk (çiğit) Tütün ENDÜSTRĠ BĠTKĠLERĠ Kırmızı Biber Kekik ITRĠ BĠTKĠLER EKĠM ALANI (dekar) 887.020 8.800 3.140 140 62.100 88.450 1.049.650 200 7.190 640 1.690 100 180 120 10.120 VERĠM (kg/da) 538 355 246 500 1.180 920 27.876 470 9.240 37.586 1.770 2.808 5.574 240 187 272 134 130 211 150 ÜRETĠM (Ton) 452.252 3.127 774 70 73.300 81.355 610.878 48 1.345 174 227 13 38 18 1.863 49.341 1.320 51.505 5.515 150 4.945 31.060 41.670 538.490 470 805 500 4.205 3.586 2.066 1.164 2.810 542 197 206 250 256 102.166 19.780 310 5.760 87.300 113.150 292.184 93 166 125 1.077 1.380 262 362 7.360 1.823 538.494 26.620 665.114 4.150 750 4.900 332 101 170 100 192 178.895 2.700 181.595 780 75 855 Çizelge 4. Sebzeler(Örtüaltı dahil) ÜRÜN ADI Beyaz Lahana Kırmızı Lahana Karayaprak Lahana Göbekli Marul Ispanak Pırasa Pazı Enginar Tere Dereotu Nane Maydanoz Roka Taze Fasulye Taze Bakla Taze Bezelye Taze Börülce Taze Bamya Balkabağı Kavun Karpuz Sakızkabağı Hıyar Patlıcan Domates Biber Taze Sarımsak Taze Soğan Havuç Turp ġalgam Karnabahar EKĠM ALANI (dekar) 1.395 950 1.000 21.720 10.260 2.700 1.850 220 290 560 1.410 15.021 130 22.752 2.000 8.930 850 2.130 940 15.700 3.033 10.603 23.150 28.334 69.509 51.579 2.118 10.650 10.910 2.865 170 2.750 VERĠM (kg/da) 2.584 1.993 1.500 1.937 1.428 3.193 2.308 1.164 .821 936 1.000 1.069 1.000 973 1.184 806 1.027 1.508 2.419 2.395 .4.101 2.955 3.035 3.110 3.598 1.987 1.172 1.265 4.759 1.510 2.153 1.655 ÜRETĠM (Ton) 3.605 1.893 1.500 42.065 14.651 8.620 4.270 256 238 524 1.410 16.058 130 22.365 2.308 7.202 873 3.212 2.274 37.595 12.438 31.336 70.201 88.116 250.380 102.493 2.482 18.800 51.920 4.326 360 4.550 Çizelge 4.1. Örtü Altı Alanları Toplam Cam Sera Alanı 4 da Toplam Plastik Sera Alanı 464 da Toplam Yüksek Tünel Alanı 1.754 da Toplam Alçak Tünel Alanı 8.896 da TOPLAM ÖRTÜ ALTI ALANLARI 11.118 da 193 Çizelge 5. Meyveler Ürün Adı Kapladığı Alan (Dekar) Meyve Veren Ağaç Sayısı Armut Ayva Elma Yenidünya Erik Kayısı Zerdali Kiraz ġeftali ViĢne A.Fıstığı Ceviz Fındık Badem Dut Ġncir Muz Nar T.Hurması Üzüm 127 60 1.161 53 13.843 7.681 0 204 744 0 30 2.138 30 507 0 1.781 15 4.335 4.685 Toplam Bağ Alanı 49.290(da) * ZEYTĠN 466.320 Meyve veren+vermeyen Ağ. Say. * Limon 13.730 * Portakal 74.625 * Mandalina 84.643 * Turunç 360 * Altıntop 5.320 TURUNÇGĠL 178.698 TOPLAMI 50.173 10.340 116.378 17.086 763.770 179.767 6.100 18.866 67.516 550 3.420 61.700 1.550 36.577 40.500 222.310 0 233.930 229.598 Meyve veren 49.290 (da) 8.102.015 13.594.390 215.468 1.935.750 1.862.200 2.000 153.315 4.168.733 Ağaç BaĢına Ortalama Verim (Kg/Da) 23 24 38 34 32 41 38 30 41 24 5 38 12 22 29 29 30 23 27 10 24 107 172 110 33 195 ÜRETĠM (Ton) 1.448 242 4.414 572 24.663 7.434 233 564 2.753 13 16 2.345 19 811 1.160 6.325 90 5.412 6.179 48.923 193.356 0 23.136 333.702 205.074 66 29.875 591.853 Not: Meyve Veren Ağaç Sayısı sütununda gösterilen ağaç sayısı toplu meyveliklerdeki ağaç sayısı ve dağınık ağaç sayısı toplamıdır. ZEYTĠNYAĞI ÜRETĠMĠ: 40.464 Ton 194 H.2.1. Bitkisel Üretim H.2.1.1. Tarla Bitkileri H.2.1.1.1. Buğdaygiller ÜRÜN ADI EKĠM ALANI (dekar) VERĠM (kg/da) 1.114.076 10.050 1.450 1.045 87.920 83.248 1.297.789 587 370 208 300 1.218 948 Buğday Arpa Yulaf Çeltik Dane Mısır (I. Ürün) Dane Mısır (II. Ürün) TAHILLAR ÜRETĠM (Ton) 653.425 3.724 302 314 107.113 78.909 843.784 TABLO 54 Üretilen ürünlerin, bölgemizdeki un fabrikaları tarafından değerlendirilmesi ve pazarlanması yapılmaktadır. Tahıllarda ; genel olarak arpa , buğday ve yulaf üretimi yapılmakta olup,arpa genelde hayvan yemi olarak , buğday birçok sanayi alanında (pastaneler,fırınlar,ilaç yapıĢtırıcı v.s.),insan beslenmesinde ,yulaf da yine insan beslenmesinde değerlendirilmektedir. Üretim metotları olarak ovada makineli ekim ve serpme ekim, dağlık alanlarda serpme ekim olarak yapılmaktadır. Rekoltelerde ise buğdayda üretim 653.425 ton, arpada ise 3.724 ton olarak gerçekleĢmiĢtir.Pazarlama hususunda ise genel olarak iç piyasa tüketimi Ģeklinde olmaktadır. H.2.1.1.2. Baklagiller ÜRÜN ADI K.Bezelye Nohut K. Fasulye Y. Mercimek K. Mercimek Börülce K.Bakla BAKLAGĠLLER EKĠM ALANI (dekar) VERĠM (kg/da) 780 4.010 540 1.427 175 210 50 7.192 538 154 289 115 137 243 120 ÜRETĠM (Ton) 420 619 156 164 24 51 6 1.440 Üretilen ürünler yurtiçinde iç pazarda değerlendirilmektedir. Baklagillerde; nohut, mercimek, bezelye, fasulye, börülce, bakla üretimi yapılmaktadır. Genel olarak serpme ekim ve sıraya ekim Ģeklinde olmaktadır. K.Bezelye 420 ton, nohut 619 ton, K.Fasulye 156 ton,Y.Mercimek 164 ton, K.Mercimek 24 ton, Börülce 51 ton, K.Bakla 6 tondur. Değerlendirilme Ģekli kuru bakliyat olarak değerlendirilmektedir. 195 H.2.1.1.3. Yem Bitkileri Bitkisi olarak fiğ ,yonca ,silajlık mısır ekimi yapılmaktadır.Üretim olarak Fiğ 19.765 ton,Yonca 1.065 ton ,Silajlık mısır 64.725 tondur.Hayvanların ihtiyacını karĢılamak amaçlı olarak depo edilir kısmen de taze olarak tüketilir. Pazarlama hususunda ise hayvan yemi olarak kuru ve taze Ģekilde satılmaktadır. ÜRÜN ADI Fiğ (Dane) Yonca Silajlık Mısır (I. Ve II. Ürün) YEM BĠTKĠLERĠ EKĠM ALANI (dekar) 15.124 510 13.475 346.857 VERĠM (kg/da) 1.307 2.088 4.803 ÜRETĠM (Ton) 19.765 1.065 64.725 141.396 TABLO 55 H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler Endüstriyel Bitkiler olarak pamuk, tütün, kanola, t.patates, soya, susam, ayçiçeği, yerfıstığı üretimi yapılmaktadır. Üretim metodu olarak sulu kuru Ģartlarda yetiĢtiricilik yapılmakta, Üretim miktarları çizelgede verilmiĢtir. Değerlendirme genelde sanayide iĢlenmiĢ olarak gerçekleĢir. Pazarlamada ise iç piyasada tekstil, sigara, yağ, yem fabrikaları tarafından alınmaktadır. ÜRÜN ADI EKĠM ALANI (dekar) VERĠM (kg/da) ÜRETĠM (Ton) Pamuk(I. Ve II. Ürün) Kanola (Kolza) Ayçiçeği(yağlık+çerezlik) Yerfıstığı (I ve II. Ürün) YAĞLIK BĠTKĠLER 301.390 100 2.208 100 303.798 501 150 231 620 151.140 15 510 62 151.727 Pamuk (çiğit) Tütün ENDÜSTRĠ BĠTKĠLERĠ Kırmızı Biber Kekik ITRĠ BĠTKĠLER Patates Tatlı Patates K.Sarımsak K.Soğan YUMRU BĠTKĠLER 301.390 4.300 305.690 6.670 300 6.970 6.665 50 6.880 38.360 51.955 287 102 86.524 440 86.964 3.323 30 3.353 24.250 60 9.624 138.018 171.952 498 100 3.634 1.200 1.399 3.598 Üretilen ürünler Zeytinyağı ve Çırçır fabrikalarınca değerlendirilmektedir. 196 TABLO 56 H.2.1.1.5. Süs Bitkileri Süs Bitkileri karanfil, glayöl, gül, kasımpatı, mevsimlik çiçek ve dıĢ mekan süs bitkileri yetiĢtirilmektedir. Genel olarak açıkta, kısmen de seralarda üretim yapılmaktadır. Pazarlama iç piyasaya arz Ģeklinde olmaktadır. Üretim miktarı Glayör 40.000 adet, gerbera 7.000 adet, gül 293.000 adet, dıĢ mekan süs bitkileri; 3.000 adet, iç mekan süs bitkileri 2.000 adettir. H.2.1.2.3. Süs Bitkileri YetiĢtirilen Tür Üretim Miktarı Açık Alan Kapalı Alan Glayör 40.000 Adet --- 2.000m² Gerbera 7.000 Adet --- 400m² Gül 293.000 Adet 10.000m² 8.400m² Ġç Mekan Süs Bitkileri 2.000 Adet 8.000m² 400m² DıĢ Mekan Süs Bitkileri 3.000 Adet 102.000m² 2.000m² Üretilen ürünler yurtiçi ve iç pazarda değerlendirilmektedir H.2.1.2. Bahçe Bitkileri H.2.1.2.1. Meyve Üretimi Meyve. armut, ayva, elma, yeni dünya, erik, kayısı, zerdali, kiraz, Ģeftali, viĢne, a.fıstığı, ceviz, fındık, badem, dut, incir, muz, nar, t.hurması, çilek, üzüm, zeytin ve narenciyeler olmak üzere birçok meyve çeĢidi yetiĢtirilmektedir. Meyve bahçeleri; kapama ve karıĢık meyve bahçesi Ģeklinde tesis edilmiĢtir. Yine dağınık Ģekilde bulunan meyve ağaçlarının da varlığı söz konusudur. Ürünlerin değerlendirilmesi genellikle taze tüketim olup nar ekĢisi, üzüm pekmezi, dut pekmezi, viĢne, incir, ayva reçelleri, kuruyemiĢ olarak üzüm, incir, badem, fındık, ceviz, kayısı meyveleri tüketimi yapılmaktadır. Üretim miktarları çizelgel 5‘te verilmektedir. Pazarlama ise genel olarak iç piyasa narenciyede dıĢ pazara ihracat yapılmaktadır. Hatay Ġli Meyve Üretim miktarları tablo 57 ‘de verilmiĢtir. 197 2009 YILI MEYVE ÜRETĠM TABLOSU Ürün Adı Kapladığı Alan (Dekar) Armut 72 Ayva 0 Elma 770 Yenidünya 53 Erik 14.823 Kayısı 6.397 Zerdali 0 Kiraz 304 ġeftali-Nectarin 1.044 ViĢne 0 A.Fıstığı 28 Ceviz 1.336 Fındık 30 Badem 655 Dut 0 Ġncir 1.781 Çilek 10 Muz 33 Nar 5.190 T.Hurması 4.456 Üzüm Top.Bağ Alanı 49.090(da) * ZEYTĠN 481.870 Meyve veren+vermeyen Ağ. Say. * Limon 13.380 * Portakal 76.625 * Mandalina 84.643 * Turunç 360 * Altıntop 5.320 TURUNÇGĠL TOPLAMI 180.328 Meyve Veren Ağaç BaĢ. Ağaç Sayısı Ort.Verim Kg/Da 32.928 38 5.115 32 71.026 44 16.379 36 754.053 39 167.223 34 4.600 63 19.362 30 51.174 49 550 24 3.310 5 51.326 40 1.550 12 40.717 20 40.500 29 222.310 29 4.000 6.000 0 256.395 28 202.143 28 Meyve veren (da) ÜRETĠM (Ton) 1.256 163 3.139 596 29.139 5.750 292 576 2.519 13 17 2.044 19 816 1.160 6.325 40 198 7.112 5.597 48.724 8.647.148 14.066.813 223.287 1.961.750 1.862.200 4.771 153.315 4.205.323 197.762 0 25.415 342.645 205.074 167 29.875 603.176 23 114 174 110 35 195 TABLO 57 Not: Meyve Veren Ağaç Sayısı sütununda gösterilen ağaç sayısı toplu meyveliklerdeki ağaç sayısı ve dağınık ağaç sayısı toplamıdır. Üretilen ürünlerin değerlendirilmesi ve pazarlanması Narenciye üretimi yurtiçi olduğu kadar YurtdıĢı (Rusya) ihracatı yapılmaktadır. H.2.1.2.2. Sebze Üretimi Sebze Üretimi Ġlimizde sebze üretimi açık tarla ,bahçe ,alçak plastik tünel,yüksek plastik tünel,plastik sera, cam sera gibi alanlarda yapılmaktadır.bazı sebzelerin üretiminde fide ile yetiĢtiricilik yapılarak erkencilik elde edilmeye çalıĢılmaktadır. Sebzelerin üretimi 198 için bazı üretim teknikleri yapılmaktadır. Üretim miktarları çizelge 4‘te verilmektedir. Pazarlama ise genellikle iç piyasa tüketimi Ģeklinde gerçekleĢir. Sebzeler konserve, salça, kuru ve taze Ģekilde değerlendirilmektedir. 2009 YILI Sebze Üretim Miktarı (Örtüaltı dahil) EKĠM ALANI VERĠM ÜRÜN ADI (dekar) (kg/da) Beyaz Lahana 1.370 2.591 Kırmızı Lahana 977 2.064 Karayaprak Lahana 1.000 1.500 Göbekli –Kıvırcık Marul 19.870 1.989 Ispanak 9.790 1.395 Pırasa 2.375 3.196 Pazı 1.800 2.254 Enginar 180 1.289 Tere 368 837 Dereotu 760 942 Nane 1.405 1.063 Maydanoz 17.515 1.229 Roka 180 1.000 Semizotu 100 1.000 Taze Fasulye 20.803 1.026 Taze Bakla 2.180 1.319 Taze Bezelye 9.630 732 Taze Börülce 1.000 1.095 Barbunya 278 1.399 Taze Bamya 2.150 1.575 Balkabağı 865 2.409 Kavun 16.518 1.985 Karpuz 2.610 3.339 Sakızkabağı 12.703 2.809 Hıyar 24.618 3.047 Patlıcan 27.871 2.965 Domates 63.784 3.529 Biber 52.854 2.031 Taze Sarımsak 2.144 1.196 Taze Soğan 6.465 1.572 Havuç 13.682 4.755 Turp 2.774 1.076 ġalgam 120 2.258 Karnabahar 2.765 1.554 Brokoli 20 1.500 Üretilen ürünler yurtiçi ve iç pazarda değerlendirilmektedir. 199 ÜRETĠM (Ton) 3.550 2.017 1.500 39.528 13.661 7.590 4.058 232 308 716 1.493 21.528 100 100 21.498 2.875 7.052 1.095 389 3.386 2.084 34.331 10.594 37.461 78.288 85.249 236.953 114.387 2.565 10.166 65.055 2.984 271 4.298 30 TABLO 58 H.2.2 . Hayvansal Üretim 2009 Yılı Ġlimiz Hayvan Varlığı Saf Kültür Irkı Sığır Sayısı : 20.146 BaĢ Kültür Irkı Melezi Sığır Sayısı : 73.856 BaĢ Yerli Sığır : 13.032 BaĢ Koyun : 89.357 BaĢ Kıl Keçi : 66.486 BaĢ Manda : 188 BaĢ At : 2.270 BaĢ Katır : 460 BaĢ EĢek : 3.181 BaĢ Tavuk : 2.066.188 Adet Ördek : 4.720 Adet Kaz : 4.249 Adet Hindi : 2.571 Adet Eski Usul Kovan : 873 Adet Fenni Kovan : 83.908 Adet TABLO 58 2009 Yılı Ġlin Hayvansal Ürünler Üretimi Yumurta : 66.172.161 Adet Kırmızı Et : 5.889 Ton Beyaz Et : 2.769 Ton Süt : 149.444 Ton Bal : 1.318 Ton Su Ürünleri : 1.589 Ton Yapağı : 76 Ton Keçi Kılı : 30 Ton TABLO 59 200 2009 Yılı Gayrisafi Tarımsal Gelir ÜRETĠM KONUSU 2009 YILI GELĠRĠ (TL) Tarla Ürünleri 578.236.490,00 Sebze Ürünleri 406.690.750,00 Meyve Ürünleri 781.468.250,00 BĠTKĠSEL ÜRETĠM TOPLAMI 1.766.395.490,00 SU ÜRÜNLERĠ VE HAYVANSAL ÜRÜNLER TOPLAM 216.932.527,00 1.983.328.017,00 2009 Yılı Ġthalat Ve Ġhracat Bilgileri: Ġthalat KüçükbaĢ Derisi BüyükbaĢ Deri Yün : : : 219.920 Adet 44.942 Adet 5.073.228 Kg : : : : : : : : : : 243.000 Kg 18.820.500 Adet 93.357,4 Kg 318.928 Kg 16.590 Kg 1.090.298 Kg 7.000 Kg 5.984 Kg 7.850 Kg 33.000 Kg Ġhracat Keçi Kılı Yumurta Ballı Çerez Kıl Çadır Çökelek Tavuk Eti Sığır Eti Beyaz Deri Tereyağı Sığır Deri Ġlimizden sevk edilenlerle, ilimize sevk edilenlerin takibi yapılmaktadır. Bu kapsamda 2009 yılı içerisinde Ġlimizden 2.026 adet büyükbaĢ, 5.190 adet küçükbaĢ, 155.420 adet kanatlı, 43.063 adet büyükbaĢ hayvan derisi, 1.983.978 Kg. kırmızı et, 432.000 adet yumurta baĢka illere sevk edilmiĢtir. H.2.2.1. BüyükbaĢ Hayvancılık Ġlimizde büyükbaĢ hayvancılık olarak yerli ırklar, kültür melezi ve saf kültür yetiĢtiriciliği yapılmakta olup bu hayvanlar besi, süt ve kombine verimleri için beslenilirler. BüyükbaĢ sığır iĢletmeleri kapalı sistem, yarı açık sistem ve yayla hayvancılığı Ģeklinde yapılmaktadır. Hayvan beslenmesi için doğal çayırlar, suni meralar ve otlaklar mevcuttur. Hayvancılık aile iĢletmeciliği, ticari iĢletmecilik Ģeklinde olup bu iĢletmelerin hayvan sayıları 201 değiĢmekle birlikte genellikle 1–100 hayvan ve üzeri iĢletme mevcuttur. Hayvancılık çoğunlukla köylerde ve Ģehre yakın yerlerde yapılmaktadır. Hayvanlardan elde edilen ürünler mandıralarda süt, yoğurt, tereyağı, peynir Ģeklinde değerlendirilmektedir. Etleri ise sucuk, ızgara gibi benzer Ģekilde değerlendirilmektedir. Üretim esnasında oluĢan organik artıklar çiftlik gübresi olarak değerlendirilmektedir. Yine hayvan derileri, deri sanayisinde hammadde olarak kullanılmaktadır. Ġlimizde canlı hayvan ihracatı yapılmamaktadır. Hatay Ġli 2009 Yılı BüyükbaĢ Hayvan Varlığı BÜYÜKBAġ ĠLÇELER SAF KÜLTÜR KÜLTÜR YERLĠ SIĞIR MELEZĠ SIĞIR SIĞIR+MANDA MERKEZ 8.880 25.770 3.645 ALTINÖZÜ 2.730 3.610 136 BELEN 138 993 140 DÖRTYOL 469 2.805 100 ERZĠN 0 1.755 88 HASSA 1.934 1.624 657 ĠSKENDERUN 820 11.400 610 KIRIKHAN 405 7.540 756 KUMLU 311 1.804 305 REYHANLI 494 2.170 4.893 SAMANDAĞ 2.445 10.135 740 YAYLADAĞI 1.520 4.250 1.150 TOPLAM 20.146 73.856 13.220 H.2.2.2. KüçükbaĢ Hayvancılık Ġlimizde küçükbaĢ hayvancılık olarak kıl keçisi ve tiftik keçisi yetiĢtirilmektedir. KüçükbaĢ hayvancılık iĢletmeleri kapalı sistem yapılmaktadır. Hayvan beslenmesi için doğal çayırlar, suni meralar ve otlaklar mevcuttur. Hayvancılık aile iĢletmeciliği, ticari iĢletmecilik Ģeklinde olup bu iĢletmelerin hayvan sayıları değiĢmekle birlikte genellikle 1–100 hayvan ve üzeri kapasiteli, iĢletmeler mevcuttur. Hayvancılık çoğunlukla köylerde ve Ģehre yakın yerlerde yapılmaktadır. 2008 yılı koyun 103.123 baĢ, keçi 75.921 baĢ olmak üzere toplam 179.044 küçükbaĢ hayvan sayısı mevcuttur. Hayvanlardan elde edilen ürünler mandıralarda süt, yoğurt, tereyağı, peynir Ģeklinde ayrıca yapağı ve kıl Ģeklinde değerlendirilmektedir. Et ürünleri ise sucuk, ızgara gibi v.b.Ģekilde değerlendirilmektedir. Üretim esnasında oluĢan organik artıklar çiftlik gübresi olarak değerlendirilmektedir. .Ġlimizde canlı hayvan ihracatı yapılmamaktadır ancak kıl,yapağı ,tereyağı, çökelek ihracatı gerçekleĢmiĢtir. 202 Hatay Ġli 2009 Yılı Hayvan Varlığının Ġlçeler Göre Dağılımı ĠLÇELER MERKEZ ALTINÖZÜ BELEN DÖRTYOL ERZĠN HASSA ĠSKENDERUN KIRIKHAN KUMLU REYHANLI SAMANDAĞ YAYLADAĞI TOPLAM KÜÇÜKBAġ KOYUN KEÇĠ 10.495 10.395 500 920 5.030 3.830 1.850 1.150 5.735 4.522 16.460 21.802 2.600 1.100 18.300 5.700 9.710 1.555 14.077 1.912 2.600 2.100 2.000 11.500 89.357 66.486 Hatay’da KüçükbaĢ mevcudunun yıllara göre değiĢimi (1000 baĢ) 2000 2001 2007 2008 2009 Koyun 103.958 84.891 83.598 103.123 89.357 Keçi 81.740 58.021 67.574 75.921 66.486 TOPLAM 185.698 142.912 151.172 179.044 155.843 TABLO 60 H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretim) Ġlimizde kanatlı hayvan olarak tavuk, kaz, ördek, hindi, deve kuĢu yetiĢtiriciliği yapılmaktadır. Ayrıca ipek böceği ve arıcılık yetiĢtiriciliği de yapılmaktadır. Kanatlı hayvan yetiĢtiriciliğinde üretim maliyetleri yüksek olması nedeniyle üreticiyi zor durumda bırakmakta ve üretim kısıtlamasına gidilmektedir. ĠĢletme olarak genellikle birkaç büyük ticari kümes yumurta ve broiler yetiĢtiriciliği yapmaktadır onun dıĢında kalan kısım aile iĢletmeciliği Ģeklinde olmaktadır. ĠĢletme kapasitesi olarak 50.000 üzeri birkaç iĢletme mevcuttur. Üretim esnasında oluĢan organik artıklar çiftlik gübresi olarak değerlendirilmektedir. Pazarlama iç piyasa tüketimi olarak gerçekleĢir. Ġlimizde 2008 yılı içerisinde 1.268.298 adet broiler tavuk, 438.400 adet yumurtacı tavuk ve 12.802 adet diğer kümes hayvanları sayısı mevcut iken, 2009 yılı içerisinde 1.678.398 adet broiler tavuk, 387.790 adet yumurtacı tavuk ve 11.540 adet diğer kümes hayvanları sayısı mevcuttur. 203 Kanatlı ĠĢletmeleri Etçil Yumurtacı Damızlık Deve KuĢu : : : : 500.000 Adet Kapasite 34.000 Adet Kapasite 80.000 Adet Kapasite 160 Adet Kapasite kanatlı iĢletmeleri mevcuttur. Kontrolleri yıl içerisinde yapılmaktadır. ĠLÇELER MERKEZ TAVUK SAYILARI Broiler Yumurtacı (Adet) (Adet) DĠĞER KÜMES HAYVANLARI (Adet) 3.000 1.553.000 199.900 0 3.290 210 24.000 4.500 300 DÖRTYOL 0 40.000 0 ERZĠN 0 16.500 240 HASSA 21.198 40.100 800 0 22.000 895 17.000 13.000 2.750 KUMLU 0 5.500 800 REYHANLI 0 3.000 1.900 SAMANDAĞ 48.200 28.000 420 YAYLADAĞI 15.000 12.000 225 1.678.398 387.790 11.540 ALTINÖZÜ BELEN ĠSKENDERUN KIRIKHAN TOPLAM H.2.2.4. Su Ürünleri Ġlimizde 2 adet Erzin, 3 adet hassa, 3 adet Ġskenderun ve 1 adet Samandağ Ġlçelerimizde mevcut toplam 9 adet su ürünleri yetiĢtiricilik ruhsatına sahip tesis mevcuttur. Ġlimizde 100 ton/yıl, 30 ton/yıl ve 10 ton/yıl, 3 adet 29 ton/yıl kapasiteli altı adet alabalık iĢletmesi, 561 ton/yıl ve 950 ton/yıl ve 29 ton/yıl kapasiteli denizde kafeslerde ve gölette çipura levrek yetiĢtiriciliği yapan 3 iĢletme faaliyet göstermektedir. 2009 yılı içerisinde Antalya su ürünleri araĢtırma enstitüsünden getirilen 80.000 adet Aynalı Sazan balığı yavrusu Kırıkhan GölbaĢı, Reyhanlı YeniĢehir gölüne, Karlısu ve Pulluyazı ve GörentaĢ göletlerine bırakılarak balıklandırma çalıĢması yapılmıĢtır. 204 Hatay Ġlinde Üretilen Deniz Balıkları Ürünlerinin Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri TABLO 61 2001 verileri Hatay ilinde deniz ürünleri ile deniz balıkları, Akdeniz'e kıyısı olan iskenderun, Dörtyol, Erzin ve Samandağ ilçelerinde avlanmaktadır. Bu su ürünleri genellikle Ortadoğu ve Avrupa ülkelerine ihraç edilmektedir. Çok az miktarı iç piyasada tüketilmektedir. 205 2001 yılında üretilen su ürünleri üretiminin içerisinde deniz balıklarının üretim oranı % 97,6 dır. Hatay Ġlinde Üretilen Deniz Ürünlerinin Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri Deniz Ürünleri Üretim (ton) Ortalama SatıĢ Üretim Fiyatı(TL)(1000) Değeri(TL)(1000) Ahtapot 3500 871 3.050.000 Ayna 500 1.500 750.000 Kalamarya 91.900 2.289 210.390.000 Karides+Çimçim 86.400 3.832 331.160.000 Mürekkep Balığı 182.450 603 110.050.000 Diğer 11.600 1.275 14.800.000 TOPLAM 376.350 670.200.000 2001 verileri TABLO 62 Hatay il genelinde kültür balıkçılığı Hassa ve Kırıkhan ilçelerinde yapılmaktadır. Üretilen alabalık iç piyasada pazarlanmaktadır. 2001 yılında üretilen su ürünleri üretiminin içerisinde deniz balıklarının üretim oranı % 1,71 dir. Deniz kültür balıkçılığı (ıskenderun ilçesi) üretimiyle ilgili 2 adet proje devam etmektedir. Hatay Ġlinde Üretilen Kültür Balıkları Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri Kültür Balıkları Üretim (ton) Ortalama SatıĢ Üretim Fiyatı(TL)(1000) Değeri(TL)(1000) Alabalık 44.200 3.570 157.825.000 TOPLAM 44.200 157.825.000 2001 verileri TABLO 63 Hatay ilinde bulunan Asi nehri, Afrin çayı, Karasu gibi nehir ve derelerde iç su balıklarının avlanması yapılmaktadır. 2001 yılı su ürünleri üretimi içerisinde çok küçük bir orana sahip olup, % 0,18 dir. Hatay Ġlinde Üretilen Ġçsu Balıkları Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri Ġçsu Balıkları Üretim (ton) Ortalama SatıĢ Üretim Fiyatı(TL)(1000) Değeri(TL)(1000) Karabalık 3.770 1.914 7.217.500 Yılan 1.070 3.322 3.555.000 TOPLAM 4.840 10.772.500 TABLO 64 2001 verileri H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı Bölgede kürk hayvanı ( as, vizon, tilki, ĢinĢila vb.) yetiĢtiriciliği yapan iĢletmeleri bulunmamaktadır. 206 H.2.2.6. Arıcılık ve ipekböceği YetiĢtiriciliği Ġlimizde 920 adet eski usül, 79.755 adet yeni usül olmak üzere toplam 80.675 kovan bulunmaktadır.Ruhsatlı 350 adet gezginci arıcı mevcuttur. 2008 yılı içerisinde 1280 ton bal ve 71.141 kg balmumu üretimi gerçekleĢmiĢtir. Balmumu petek üretiminde bal ise toptan firmalara ve perakende olarak iç ve dıĢ piyasaya satılmaktadır. Ġlimizde ipekböcekçiliği az miktarda Samandağ Ġlçemizde ve Harbiye beldesinde yapılmaktadır. 2008 yılı itibari ile 54 ipekböcekçiliği yapan yaklaĢık 60 üretici vardır. Ġlimizde yaĢ koza üretimi yaklaĢık 1.000 kg. olup, 2-5 ton aralığında fason ipek üretim gerçekleĢtirilmektedir. Ürünler dokuma ipek, giysi kravat, fular, v.b. Ģekilde değerlendirilmektedir. Hatay Ġli 2009 Yılı Arıcılık ÇalıĢmalarının Ġlçeler Göre Dağılımı ĠLÇELER MERKEZ ARI KOVANLARI Eski Usül Yeni Usül Toplam Kovan Sayısı Kovan Sayısı KovanSayısı ÜRÜNLER Bal Balmumu (Kg) (Kg) 190 13.745 13.935 219.920 13.195 ALTINÖZÜ 85 450 535 7.600 401 BELEN 8 480 488 8.740 440 DÖRTYOL 0 38.000 38.000 608.000 36.480 ERZĠN 0 6.500 6.500 62.100 3.200 HASSA 145 3.165 3.310 48.755 1.890 ĠSKENDERUN 45 7.000 7.045 112.000 6.720 KIRIKHAN 100 5.500 5.600 88.000 5.280 KUMLU 5 400 405 6.000 360 REYHANLI 95 1.110 1.205 11.860 593 SAMANDAĞ 0 6.558 6.558 131.160 3.279 YAYLADAĞI 200 1.000 1.200 14.000 0 TOPLAM 873 83.908 84.781 1.318.135 71.838 TABLO 65 2009 yılı Nisan ayında OdabaĢı Beldesinde Süleyman Harbeli isimli üreticiye Bursa Kozabirlikten 15 kutu ipekböceği tohumu temin edilerek ipekböceği yetiĢtiriciliği sağlanmıĢtır. Haziran ayında kozalar Bursa Kozabirliğe teslim edilmiĢtir. 207 Adana, Hatay ve Ġçel Ġllerinde Ġpekböcekçiliğin Genel Durumu 1985 Adana Hatay 1987 Ġçel Adana Hatay 1989 Ġçel Adana Hatay Ġçel Köy sayısı - 45 6 31 35 12 14 39 18 Aile sayısı - 519 56 81 408 74 34 846 78 Açılan kutu - 280 8 181 952 83 85 139 117 YaĢ koza(kg) - 9550 144 2630 26356 2125 907 17515 2300 Koza ver(kg) - 34,0 18.0 14.5 27.7 25.6 10.7 15.4 19.7 Koza fiatı(TL) - - - 4600 3000 5400 18000 8300 13000 TABLO 66 Kaynaklar: Anonim,1968; Anonim 1988; Anonim,1989. Hatay ili yaĢ koza üretimi bakımından Türkiye'de ipekböceği yapılan iller arasında 12. sırada bulunmaktadır. Ancak kutu baĢına koza veriminin düĢük, yaĢ koza fiyatlarının Türkiye ortalamasının çok altında olması, üreticilerin ürettikleri yaĢ kozayı satmakta güçlüklerle karĢılaĢmaları ipekböcekçiliğinin yaygınlaĢmasını önlemektedir. H.3. ORGANĠK TARIM 2009 Yılı 12 aylık dönemde 15 adet Organik Tarım iĢletmesinin denetimi Ġl Tarım Müdürlüğünce yapılmıĢtır. 75 kiĢiye organik tarımla ilgili yayım çalıĢması yapılmıĢ, 21 adet arazi denetleme formu doldurulmuĢtur. 2 adet iyi tarım uygulamaları denetimi yapılmıĢtır. H.4. TARIMSAL ĠġLETMELER H.4.1. Kamu ĠĢletmeleri Hatay T.Ġ.M. (Hatay Tarım ĠĢletmesi Müdürlüğü) ĠĢletme, Antakya–Reyhanlı karayolu üzerinde, Reyhanlı ilçesine 15 km, Antakya Ġline 32 km, ĠĢletme, Akdeniz‘in Doğu kesiminde, Doğusunda Reyhanlı sırtları, Batsında Avara ve Sırmalı Köyü arazileri, Güneyinde BeĢaslan Köyü, Hamda çayı ve Suriye sınırı, Kuzeyinde Kızılark bulunmaktadır. 208 Hatay Ġli Arazi Varlığı: (2009 yılı Ġl Tarım Müdürlüğü iĢ programına göre) ARAZĠNĠN CĠNSĠ Alanı (da) Oranı (%) KÜLTÜRALTI ARAZĠ · Tarla Arazisi · Bahçe Arazisi · Yem Bitkileri · Tabii Mera KÜLTÜRDIġI ARAZĠ TOPLAM ARAZĠ · Sulanan Arazi 18.834,0 18.675,0 159,0 0,0 0,0 2.103,0 20.937,0 7.585,0 90,0 99,2 0,8 0,0 0,0 10,0 100,0 40,3 FAALĠYETLERĠ a) Bitkisel Üretim Faaliyetleri: 2008–2009 buğday ekiliĢinde Golia çeĢidinin ekimi yapılmamıĢtır. Ortalama (5 yıl) yıllık buğday üretimi 6.390.000 kg ve verim 555 kg/da civarındadır. Son beĢ yıllık ortalama kütlü pamuk üretimi 1.700.000 kg ve verim 350 kg/da olmuĢtur · ĠĢletmede hayvancılık faaliyetlerinin bulunmamasından dolayı yem bitkisi üretimi yapılamamaktadır. Ancak, yoğun tesviye gören parsellerde yeĢil gübreleme amacı ile fiğ ekimi yapılmaktadır. · 5 ton/h kapasiteli tohum hazırlama tesislerinde her yıl ortalama 4–5 bin ton sertifikalı buğday tohumluğu hazırlanarak, bölge ve ülkemiz çiftçilerine dağıtımı gerçekleĢtirilmektedir. . HATAY TARIM ĠġLETMESĠ BĠTKĠSEL ÜRETĠM VERĠLERĠ ORTALAMA 2009 Alanı (da) Verim (kg/da) 2008 Verim (kg/da) 2007 Alanı (da) 2006 Alanı (da) Verim (kg/da) Alanı (da) Verim (kg/da) Alanı (da) Verim (kg/da) Alanı (da) Verim (kg/da) Alanı (da) Bitki ÇeĢitleri 2005 Verim (kg/da) 2004 Yıllar Buğday 10.160 363 10.281 626 12.088 563 12.206 470 11.666 565 11.280 518 12.400 613 Pamuk 5.480 339 5.823 306 3.974 466 3.923 329 3.524 307 4545 361 2.480 Ayçiçeği 2.300 274 1.831 183 2.613 189 2.296 142 1.641 248 2.136 206 2.007 800 753 1.358 280 456 Dane Mısır 1.079 ĠĢletmenin yıllar itibariyle dağıttığı tohumluk miktarları (ton) Bitki ÇeĢidi Buğday Pamuk 2004 2005 2006 2007 2008 Ortalama (ton) 2009 Programı (ton) 3.100 3.566 5.434 2.774 4.417 3.858 3.000 771 551 880 656 249 621 700 209 H.4.2. Özel ĠĢletmeler Rıdvan ĠnĢaat Gıda Tarım Hayvancılık Üretim ve Tic. A.ġ.Hatay Ġli Ġskenderun Ġlçesi, AĢkarbeyli Sakarya mah. Meyvecilik Üretim Ġstasyonu; Bitkisel (Meyve, Fidan) Üretim ve Depolama Projesi ile 170 da Damızlık ve Koleksiyon Bahçesi, 3 da Park ve Çiçekçilik, 36 da Fidan üretim alanı ve 13 da yolları mevcuttur. Üretim Kapasitesi 75 ton/yıl civarındadır. Üretilen Meyve Fidanları ÇeĢitleri Fidan Türü Fidan ÇeĢidi 1- Zeytin Gemlik, Ayvalık 2- Turunçgil a- Portakal Valencia, Vashinton b- Limon Yediveren, Kütdiken, Ġnterdonant c- Mandarin Satsuma, Nova d- Greyfurt Sıtar, Ruby 3- Erik Can, Santarosa 4- Kaysı Sakıt, Thrynte 5- ġeftali Esrlyred 6- Elma Starking, Golden 7- Nar Karamehmet, Hicaz 8- Yenidünya Çukurgöbek 9- Hurma Harbiye Ekrem Narin Ġthalat ve Ġhracat Ltd. ġti. Hatay Ġli Kırıkhan Ġlçesi, Karamağra ve Kurtlusoğuksu Köyleri, Meyvecilik Üretme Ġstasyonu; Bitkisel ve Hayvansal Üretim Projesi ile 50 da Narenciye bahçesi, 140 da Zeytin Bahçesi, 25 da Bağ, 65 da Meyve bahçesi, 145 da Tarla arazisi ve 11.000 adet Amerikan Bağ Çubuğu mevcuttur. Üretim Kapasitesi 67 ton civarındadır. Fidan Üretimi Zeytin 100.000Ad Erik 10.000Ad Kayısı 10.000Ad Narenciye 10.000Ad ġeftali 5.000Ad Bağ 10.000Ad Ceviz 3.000Ad Elma 5.000Ad Kiraz 5.000Ad T.Hurması 10.000Ad Nar 2.000Ad Toplam 170.000Ad Hayvancılık tesisi süt üretimine yöneliktir. Süt 380ton/yıl Et 156,8 ton/yıl 210 Hatay Ġli Çiftçi Aile Sayısı(%)(top:76.075 aile) 21% 2% 2% topraklı aile topraksız aile yalnız hayvancılıkla uğraĢan aile 75% diğer tarımsal faaliyetlerle uğraĢanlar GRAFĠK 23 Tarım Ġl Müdürlüğü- 1997 *Topraksız Aile sayısına mevsimlik tarım iĢçileride dahildir. Hatay Ġli Arazi Büyüklüğüne Göre ĠĢletmelerin Dağılımı Arazi Büyüklükleri ĠĢletme Sayısı 1-50 Da Araziye Sahip ĠĢletme Sayısı 44.373 51-200 Da Araziye Sahip ĠĢletme Sayısı 7.574 201-500 Da Araziye Sahip ĠĢletme Sayısı 4.565 500 Dekardan Fazla Araziye Sahip ĠĢletme Sayısı 402 Toplam 56.914 Tarım Ġl Müdürlüğü-2000 TABLO 67 TARIMSAL PAZARLAMA SĠSTEMĠ Hatay ili master planı çalıĢması kapsamında; il ekonomisi içinde en önemli iktisadi faaliyet kolu içinde tarımsal ürünler gelmektedir.Buğday, pamuk, tütün, narenciye (portakal,mandarin ), zeytin ve zeytin yağı, sebze (havuç, maydanoz ) gibi ürünler, il için ticarete konu olan en önemli tarımsal ürünler gelmekte, bunlardan zeytin ve zeytin yağı, pamuk, narenciye (portakal,mandarin), havuç, maydanoz ve et üretim ve pazarlaması ağırlıklı olarak incelenecektir. 211 Yukarıda bahsedilen ürünlerin pazarlama olanakları ( iç ve dıĢ pazar/ama) ile ilin ekonomisine en büyük katkıyı sağlayan, yıllar itibariyle geliĢme gösteren tarımsal ürünler olması nedeniyle, daha önem verilecektir. Avrupa Ülkeleri ve Türkiye'nin Ortadoğu Ülkeleri ile bağlantısını sağlayan E-S karayolunun Hatay' da geçmesinin yanı sıra ülkenin en önemli limanlarından ıskenderun Limanı'nın da etkisiyle, Ilde dıĢ ticaret geliĢmiĢ durumdadır. Bu da taĢımacılığın geliĢmesi ve ikinci büyük nakliye filosuna sahip olmasını sağlamıĢtır. Ihraç edilen tarımsal ürünlerden pamuk, nebati yağlar, yağlı tohumlar, hububat, bakliyat ve mamülleri ticaret borsalarında iĢlem görmektedir. Antakya ekonomisine önemli katkı sağlayan ve geçmiĢi çok eskiye dayanan üç önemli sektör bulunmaktadır. Bunlar dericilik, ayakkabıcılık ve mobilyacılık olup, küçük iĢletmelerden oluĢmaktadır. (Et pazarlamasında, dericilik sektöründen geniĢ olarak bahsedilecektir. ) Pazarlama ağı; üretici, alıcı, ihracatçı ve taĢıma üzerinde kurulmuĢtur. Hatay ilinde tarımsal ürünlerin iĢlenmesi için entegre tesisler geliĢmemiĢtir. Sadece Meyve Suyu, zeytin yağı preseleri, pamuk çırçır, iplik ve havlu dokuma fabrikası (1 Adet, HATEKS ), salça üretimi (HATAġ A.ġ.) gibi imalat sanayi bulunmaktadır. Dörtyol Ġlçemizde TĠGEM Turunçgiller iĢletmesi özel sektöre kiralanmıĢtır. 1.450 da arazide narenciye tarımı, 150 dekar diğer meyveler ve 900 dekar arazide tarla tarımı yapılmaktadır. Hassa Ġlçemizde 10.000 adet et(broiler) tavukçuluğu mevcuttur. Tavuklar kesilmek için Kilis iline gönderilmektedir. Reyhanlı Ġlçemizde (küçük bir kısmı Kumlu Ġlçemizde) olmak üzere TĠGEM yaklaĢık 20.000 dekar arazide buğday, pamuk, mısır ve ayçiçeği üretimi yapılmaktadır. ĠĢletme deneme ve tohum üretimi yaptığından dolayı arazi kullanımı değiĢkendir. Ġlimizde 11 adet soğuk hava deposu,salça ve nar iĢleme tesisi 8 adet,meyve suyu iĢleme tesisi,Ģeker ambalajlama tesisi 1 adet,yem fabrikaları 4 adet,entegre et tesisi 1 adet,süt iĢletme tesisleri 36 adet, meyve ve sebze paketleme tesisi 52 adet,un fabrikası 11 adet,unlu mamul iĢleme tesisi 260 adet,Ģeker ve Ģeker ürünleri tesisi 140 adet,34.373 adet çiftçi iĢletmesi,pamuk çırçır ve prese 64 adet,yağ iĢleme tesisi 9 adet,kuruyemiĢ iĢleme tesisi 12 adet,bulgur fabrikası 2 adet,dondurulmuĢ gıda tesisi 15 adet,et iĢleme tesisi 5 adet,yumurta paketleme tesisi 7 adet,gübre bayii 119 adet,ipekböceği iĢletmesi 60 adet, kesimhane 14 adet, broiler 12 adet, yumurtacı iĢletme 4 adet,zeytin rafinerisi 22 adet. H.5. TARIMSAL FAALĠYETLER H.5.1. Pestisit Kullanımı Ġlimizde bitki hastalık ve zararlarına karĢı kullanılan pestisitlerin zamanla etkisizlik (etmence dayanıklılık, çevre, uzun süreli kullanım vb. nedenlerle) görülenlerinde, çiftçilerin teknik talimatınca tavsiye edilen dozundan fazla miktarda kullanılmaları söz konusudur. Yıl içerisinde yapılan eğitim çalıĢmaları ile ayrıca sürvey çalıĢmaları sırasında karĢılaĢılan çiftçilere gerekli yayım araçları kullanılarak, zirai mücadelede aĢırı pestisit kullanımı, kalıntı problemleri ve çevre sorunları hakkında bilgiler verilmektedir. 212 Tarımla ilgili faaliyetlerde kullanılan pestisitlerin cinsleri, kullanım miktarları, Zirai Mücadele Ġlaçları Tüketim Durumu Ġnsektisitler (ton) Zirai Mücadele Ġlaçları Tüketimi 2009 186,0 Fungisitler (ton) 323,9 Herbisitler (ton) 132,6 Rodentisit ve Mollusidler (ton) 0,06 Akarisitler (ton) 21,4 Nematosit ve Fumigantlar (ton) KıĢlık ve Yağlık Yağlar (ton) 2,6 Diğer Maddeler (ton) TOPLAM (ton) 575,56 Not: 2009 Yılı Ġl Tarım Müdürlüğü Verileri Ġlimiz çiftçilerine yıl boyunca yapılan sürvey çalıĢmaları sırasında, ayrıca eğitim toplantıları ve yayım vasıtaları kullanılarak bilinçli pestisit kullanımı hakkında bilgiler verilmektedir. ZĠRAĠ MÜCADELE ĠLAÇLARI TÜKETĠM BĠLGĠLERĠ PESTĠSĠT GRUBU TÜKETĠM MĠKTARI(Ton) Ġnsektisitler(Böcek Öldürücü) 223,6 Herbisitler(Yabancı ot Öldürücü) 139,9 Fungusitler(Mantar Öldürücü) 328,3 Rodentisitler(Kemirgenlere karĢı) 0,04 Nematositler(Nematod Öldürücü) - KıĢlık ve Yazlık Yağlar 2,6 Diğer Maddeler 499,53 TOPLAM 715,8 Not: 2008 Yılı Ġl Tarım Müdürlüğü Verileri Pestisitler, bitki hastalıları, zararlı böcekler ve yabancı otlar gibi tarımsal ürünleri olumsuz yönde etkileyen etmenlere karĢı kullanılan kimyasal maddelerdir. AĢırı kullanılan pestisitler toprakta bulunan mikroorganizmalara zarar verir ve toprağın re jenerasyon kapasitesini düĢürür. Bu da verimde azalmaya neden olur. 213 Ġlacın Etkili Maddesi (Kğ-Lt) A- FUNGUSĠTLER 1- Bakır 2- Benomyl 3- Bronopol 4- Captan 5- Carbendazim 6- Clononeb 7- Dodine 8- Fosetyl Al 9- GöztaĢı 10- Kükürt 11- Kükürt 12- Maneb 13- Mancozeb 14- Metalaxyl+Mancozeb 15- Oxadixyl+Oymaxonil+Mancozeb 16- Propinab 17- Propinab+Oymaxonil 18- Promhrıyız 19- Pyrzophos 20- Dichlofluaid+Oxadixyl 21- Ethirimol 22- Metiram Kompleks 23- Tyrazophos 24- PCNB 25- TCMTB 26- Thiram B - HERBĠSĠTLER 1- Diohlofob - Methyl 2- Dımethylamin 3- Dinitroamın 4- Fluazifob - Butyl 5- Trifluralin C - AKARĠSĠTLER 1- Bromopropylate 2- Tetradifon 3- Hexythiozox Formülasyonu 50 WP 50 WP %12 Dust 50 WP 50 WP 10 65 WP WP Toz WP 80 WP 80 WP 72 WP 70 WP WP 30 EC 45 WP 80 WP 30 EC 18 Dust - 28822 kg. 720 kg. 1710 kg. 457 kg. 187 kg. 6900 kg. 132 kg. 765 kg. 3552 kg. 280000 kg. 16264 kg. 3575 kg. 9608 kg. 640 kg. 40 kg. 10158 kg. 512 kg. 8610 kg. 789 kg. 1162 kg. 882 kg. 8432 kg. 494 kg. 95575 kg. 674 kg. 300 kg. 28 EC 50 640 Lt. 56000 Lt. 25 EC 25 WP 48 EC 50 EC 7,5 EC 25 EC Toplam D- MĠNERAL YAĞ 1- Beyaz Yağ E - FUMĠGANTLAR 1- Hidrojen Fosfür Miktarı 5020 Lt. 2500 kg. 49070 kg. 13900 Lt. 520 Lt. 15012 Lt. 29. 432 Lt. 528950 kg. % 57 214 145 kg. Ġlacın Etkili Maddesi (Kğ-Lt) F - ĠNSEKTĠSĠTLER 1- Amitraz 2- Azinphos Methyl 3- Azinphos Ethyl 4- Aldicarb 5- Benfurocarb 7- Bifenthrin 8- Carbaryl 9- Carbaryl 10- Carbosülfan 11- Chlorpyrifos - Ethyl 12- Clahotrin 13- Clahotrin - Methyl 14- Cypermethrin 15- Cyfluthrin 16- Cylahothrin 17- Cyfluthrin 18- Deltamethrin 19- Diazinon 20- Diazinon 21- Dimethoate 22- Dimethoate 23- Diafenthiuran 24- Dicofol 25- Endosülfan 26- Endosülfan 27- Endosülfan 28- Fenthion 29- Fenpropatrin 30- Fenpropatrin 31- Furathiocarb 32- Malathion 33- Malathion 34- Malathion 35- Maphosfolan 36- Mathamidophos 37- Oxydemoton - Mthyl 38- Phosphamidon 39- Pyrildaphenchion 40- Profonofos+Oypermethrin 41- Profonofos 42- Triolorphon 43- Triodicarb Formülasyonu Miktarı 20 EC - 2880 Lt. - 15 G 200 EC 100 EC 50 WP 85 Dust 25 EC 25 WP 50 SL 4 EC 2,5 EC 50 SL 5 EC 25 EC 2,5 E 20 EM 20 EC 20 EC 40 EC WP 20 EC 35 WP 35 EM 35 EC 50 EM 20 EC 50 EC 40 EC 2 Dust 20 EM 60 EM 250 E 60 LC 25 EC 50 SCW 40 EC 40 EC 40 EC 80 SP 80 DF 103230 kg. 10688 Lt. 890 Lt. 1380 kg. 7987 kg. 15870 Lt. 41777 kg. 1800 Lt. 584 Lt. 448 Lt. 16400 Lt. 15172 Lt. 14350 Lt. 2148 Lt. 9305 Lt. 10820 Lt. 15290 Lt. 3572 kg. 2525 Lt. 9340 kg. 1875 Lt. 1897 Lt. 5004 Lt. 12683 Lt. 1170 Lt. 5944 Lt. 150 kg. 16613 Lt. 2250 kg. 25020 Lt. 650 Lt. 4910 Lt. 1576 Lt. 900 Lt. 4813 Lt. 21750 Lt. 3750 kg. 8235 kg. H.5.2. Gübre Kullanımı Tarın Ġl Müdürlüğünce gübre konusunda bilgilendirme çalıĢmaları devam etmekte olup; Kimyevi gübrelerin piyasa denetimleri hakkında 2002/1 sayılı genelge kapsamında tarımsal üretimde kullanılmak üzere üretilen, ithal edilen ve satılan kimyevi gübrelerin piyasa/Ģikayet denetimi ile gübrelerin üretildiği, satıldığı (gübre bayii) ve depoladığı yerlerin denetimi ile ilgili iĢlemler yapılmaktadır. Toprak tahlil sonuçlarına göre gübreleme yapmak 215 gerekliliği anlatılmaktadır. Tarım amacı ile kullanılan gübreler azotlu , fosforlu , potasyumlu ,mikro elementler olmak üzere 4 grupta toplanmaktadır. Kullanım miktarları toprak tahlilerine göre belirlenmelidir. Dönem dönem toprakta fazla birik meydana gelmektedir.Bu birikim bitki geliĢimini olumsuz etkilemektedir .Çiftçiler bu konuda bilgilendirilmektedir. Kimyevi Gübreler; Amonyum Sülfat, Amonyum Sülfat (%21 ), Amonyum Nitrat (%26N), Amonyum Nitrat (%33N), CAN(Kalsiyum Amonyum Nitrat), Diamonyum Fosfat(DAP), Diamonyum Fosfat(DAP)%18-46 Golden Drop(Komp.sıvı gübre), Kalsiyum Nitrat, MAP(Mono Amonyum Fosfat), Magnezyum Nitrat, Potasyum Nitrat(13-0-46), Triple Süper Fosfat, Üre (%46N), Nutrichem, Kompoze 15-15-15, Kompoze 15-15-15+Zn, Kompoze 20-20-0, Kompoze 20-20-0+Zn, Kompoze 10-20-20, Kompoze 18-24-12+Zn, Kompoze 16.16.16, Kompoze 25-5-10, Toros 20-32 Hatay Ġli Kimyevi Gübre Tüketimi; 70.000 ton/yıl civarındadır. BĠTKĠ BESLEME VE GÜBRELEME ÇALIġMALARI: Ġlimizde Merkez ve ilçeler ile Çukobirlik - Tarım Kredi Kooperatifleri dahil bayi sayısı 154 adettir. Kimyevi ve organik gübrelerden analiz yapılmak üzere 20 farklı gübre numunesi alınarak analiz yapılamak üzere Mustafa Kemal Üniversitesi Toprak Bölüm BaĢkanlığına gönderilmiĢtir. Alınan 20 gübre numunesinin 7 tanesinin sonucu olumlu sonuçlanmıĢtır. 13 adet gübre numunesinin analiz sonucu beklenilmektedir. Konu ile ilgili olarak, özellikle çiftçilere bilgilendirilme yapılmaktadır. Çiftlik Gübresi : Ġlimizde yılda 110.000 ton kuru çiftlik gübresi elde edilmekte ve topraklarımızda kullanılmaktadır. Kullanılan çiftlik gübresi yeterli olmadığından suni gübre ile ihtiyaç tamamlanmaktadır. Çiftlik gübresinin ürünlerde insan sağlığına zararlı hiçbir madde bırakmadığı gibi, toprağı ıslah edici bir özellik taĢıdığından erozyonu da önlemektedir. Fosfor : Bitkiler tarafından alınabilir fosfor tayinlerinde olsen metoduna göre tarım topraklarında fosfor varlığı tespit edilmiĢtir. Ġlimizde saf olarak 7859.8 ton fosfora ihtiyaç duyulmaktadır. Bitkiler tarafından alınabilir fosfor tayininde tarım topraklarının % 21.04‘ünde fosfor çok az, % 20.12‘sinde ise çok yüksek fosfor varlığı saptanmıĢtır. Bu değerlendirmeler sonucu yetersizliği gösteren alanların fosforlu gübrelerle gübrelenmesi gerekmektedir. Potasyum : Memleketimizin jeolojik yapısı ve iklim durumu, topraklarda fazla miktarlarda potasyum birikmesine neden olmaktadır. Ġl topraklarının % 5.61‘inde potasyum az, % 7.40‘ında orta, % 8.84‘ünde yüksek ve % 70.1‘inde çok yüksek miktarda olduğu saptanmıĢtır. Ġlimizde saf olarak 2793.1 ton potasyuma ihtiyaç duyulmaktadır. 216 Kükürt : Bağlarda külleme hastalığının tedavisi için kullanılmaktadır. Ġlimizde, istenilen teknik düzeyde gübreleme yapılamamaktadır. Yukarıda kullanımı gerçekleĢen kimyasal gübreler genel ekiliĢ alanlarına vurulduğunda yetersiz kalmakla birlikte sulu pamuk ve sebze ziraatinde kısmen de olsa teknik dozun üzerinde çıkıldığı gözlenmektedir. H.5.3. Toprak Kullanımı Tarımsal faaliyetlerde toprak kaybını (erozyonu) engellemek üzere çiftçilere, arazinin kullanımı, sürümü, dikimi ve kullanım Ģekilleri, toprak kaybının önlenmesi açısından bilgiler verilmektedir (H).TARIM VE HAYVANCILIK KAYNAK Hatay Ġl Tarım Müdürlüğü Hatay Tarım Ġl Müdürlüğü–2003 Master Planı 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu 217 I.MADENCĠLĠK Hatay Ġli Maden Haritası-1 DÖRTYOL ĠSKENDERUN KIRIKHAN SERĠNYOL REYHANLI ALTINÖZÜ SAMANDAĞ YAYLADAĞI HARĠTA 10: 218 Hatay Ġli Maden Haritası-2 Hatay Ġli Maden Haritası-2 HARĠTA 11: 219 220 HATAY ĠLĠ ÇED GEREKLĠ / GEREKLĠ DEĞĠLDĠR KARARI VERĠLEN PETROL VE MADENCĠLĠK LĠSTESĠ: SIRA MEVKĠĠ FAALĠYET SAHĠBĠ FAALĠYET KONUSU KARAR TARĠHĠ 2 ĠSKENDERUN SÜPERKOK LTD. KÖMÜR PRES FAB. 03/05/1994 ÖNEMSĠZ. 1994 AYGAZ A.ġ. DOLUM TESĠSĠ 06/12/1994 ÖNEMSĠZ 1994 KARAYOLLARI 5.BL. TAġ OCAĞI 06/12/1994 ÖNEMSĠZ. 1994 KARAYOLLARI 5.BL. TAġ OCAĞI 06/12/1994 ÖNEMSĠZ. 1994 ĠSKENDERUN TAM KOK SANAYĠ KÖM. PRES 06/12/1994 ÖNEMSĠZ 1994 14 ĠSKENDERUN BĠLGĠNTAġIMACILIK LTD.ġTĠ. KÖM.PRES 06/12/1994 ÖNEMSĠZ 1994 16 ĠSKENDERUN KOKSAN A.ġ. KÖM.PRES 05/01/1995 ÖNEMSĠZ 1995 17 ĠSKENDERUN ISIYAK LTD. ġTĠ. KÖM.PRES 05/01/1995 ÖNEMSĠZ 1995 18 ĠSKENDERUN SETEKOK LTD.ġTĠ. KOM.PRES. 05/01/1995 ÖNEMSĠZ 1995 19 ĠSKENDERUN DOĞALKOK KOM.PRES 05/01/1995 ÖNEMSĠZ 1995 ISIYAK LTD. KÖMÜR BRĠKETLEME 05/01/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 BEDĠR GÜNAY TAġ OCAĞI 05/01/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 SAMANDAĞ SAMANDAĞ BLD. KUM-ÇAKIL OCAĞI 04/04/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 KIRIKHAN ADNAN YÜCEL TAġ OCAĞI 04/04/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 SABĠT KARADENĠZ TAġ OCAĞI 06/06/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 KÖMÜR SANAYĠ 04/07/1995 ÖNEMSĠZ 1995 KUM OCAĞI 04/07/1995 ÖNEMSĠZ 1995 10 DÖRTYOL-PAYAS 1. SAMANDAĞAKKOYUNLU YAYLADAĞKARAKÖSE 11 12 13 20 ĠSKENDERUN 23. 21 24. ANTAKYADURSUNLU 23 11. 24 12. 13. 29 33 34 14. ANTAKYAKURUYER DÖRTYOL-PAYAS 15. ERZĠN ATAKASġAHĠN KÖMÜR SAN. TOROS GÜBRE VE KĠMYA A.ġ. 221 K.NO KARAR YILI SEKTÖREL PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK ĠLÇESĠ ĠSKENDERUN DÖRTYOL SAMANDAĞ YAYLADAĞ ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN ANTAKYA SAMANDAĞ KIRIKHAN ANTAKYA DÖRTYOL ERZĠN 44 46 17. 47 48 REYHANLI DURMA ĠNġ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. KUM OCAĞI 01/09/1995 ÖNEMSĠZ 1995 SAMANDAĞTEKEBAġI DSĠ 63.ġB.MD. KUM ĠSTĠHRACI 05/09/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 ÇAPAR ĠNġ. TAġ OCAĞI 05/09/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 REYHANLI ALEVKOK TĠC.SAN. KÖMÜR BRĠKETLEME 05/09/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 16. 18. 19. BELEN 56 20. BELEN KIZILDAĞ ĠNġ. TAġ OCAĞI 05/10/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 57 21. BELEN YILDIRIM KĠREÇ KĠREÇ OCAĞI 05/10/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 SAMANDAĞÇÖĞÜRLÜ --- KUM-ÇAKIL OCAĞI 05/12/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 KARAYOLLARI 5.BL.MD. TAġ OCAĞI 01/03/1996 ÖNEMSĠZ. 1996 DÖRTYOLKONAKLI KARAYOLLARI 5.BL.MD. TAġ OCAĞI 01/03/1996 ÖNEMSĠZ. 1996 ĠSKENDERUN RAM-YAK KÖMÜR PRESE FAB. KÖM.PRES 01/03/1996 ÖNEMSĠZ 1996 NĠZAMETTĠN GÜNDÜZ TAġ OCAĞI 24/05/1996 ÖNEMSĠZ. 1996 KARAYOLLARI 5.BL. TAġ OCAĞI 02/07/1996 ÖNEMSĠZ. 1996 KÖM. PRES 15/08/1996 ÖNEMSĠZ 1996 61 22. 63 64 65 68 69 25. 26. 27. BELEN 28. ANTAKYAKURUYEL 29. KIRIKHANKARTALKIZILKAYA 73 30. ĠSKENDERUN RAM.MADEN LTD. ġTĠ. PRES KÖMÜR 75 19. ĠSKENDERUN RAM MADEN PRES KÖKÜR 15/08/1996 ÖNEMSĠZ. 1996 BELEN-KICI NECDET KIZILDAĞ TAġ OCAĞI 19/09/1996 ÖNEMSĠZ. 1996 78 31. 86 32. ĠSKENDERUN DENĠZCĠLER BLD. KUM-ÇAKIL OCAĞI 10/02/1997 ÖNEMSĠZ. 1997 95 33. ĠSKENDERUN TOPRAK SAN. KUM OCAĞI 06/05/1997 ÖNEMSĠZ 1997 REYHANLI KILINÇLI LTD.ġTĠ. KUM OCAĞI 05/08/1997 ÖNEMSĠZ 1997 DSĠ 63.ġB. TAġ OCAĞI 05/08/1997 ÖNEMSĠZ 1997 99 34. 100 35. ANTAKYAKURYER KÖYÜ 222 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK REYHANLI SAMANDAĞ BELEN REYHANLI BELEN BELEN SAMANDAĞ BELEN DÖRTYOL ĠSKENDERUN ANTAKYA KIRIKHAN ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN BELEN ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN REYHANLI ANTAKYA 102 15. SAMANDAĞHANCAĞIZ ÇOLAKLAR PETROL DEġARJ 12/08/1997 ÖNEMSĠZ 1997 103 36. ANTAKYA GÜNAY KARDEġLER TAġ OCAĞI 12/08/1997 ÖNEMSĠZ. 1997 108 37. ALTINÖZÜ DSĠ TAġ OCAĞI 09/09/1997 ÖNEMSĠZ. 1997 BELEN-ÖTENÇAY KÖY HĠZMETLERĠ TAġ OCAĞI 09/09/1997 ÖNEMSĠZ. 1997 39. BELEN— ÖTENÇAY KÖY HĠZMETLERĠ TAġ OCAĞI 09/09/1997 ÖNEMSĠZ. 1997 DÖRTYOL-PAYAS ATAKAġ ġAHĠN KÖMÜR PRESLEME 14/10/1997 ÖNEMSĠZ. 1997 ERZĠN MEHMET KARAKAYA KUM OC. 18/12/1997 ÖNEMSĠZ. 1997 ġENER BAYYURT KROM MADENĠ 18/12/1997 ÖNEMSĠZ 1997 MADENLĠ BELEDĠYESĠ KUM OCAĞI 10/02/1998 ÖNEMSĠZ 1998 KOCADEREKUM-ÇAKIL OCAĞI KUM OCAĞI 10/02/1998 ÖNEMSĠZ 1998 M.KARAKAYA-K.TÜMAY KUM OCAĞI 17/03/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 ERZĠN TOROS GÜBRE KUM OC. 05/05/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 ANTAKYA NĠYAZĠ ASLAN TAġ OC. 05/05/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 KUMLU TÜRKMENOĞLU TĠC. KUM OC. 05/05/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 ĠSKENDERUN RENDE ORENKS MADEN ARAMA 05/05/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 ĠSDEMĠR A.ġ. DUNĠT MADENĠ 16/06/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 KARAYOLLARI GENEL MD. TAġ OCAĞI 16/06/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 …ĠNġ. KÖMÜR PAKETLEME 109 38. 110 112 40. 117 118 119 120 122 41. 42. ĠSKENDERUNKALE KÖYÜ 43. ĠSKENDERUN ĠSKENDERUNDENĠZCĠLER BELDESĠ 45. ERZĠNKISIKBOĞAZI MEVKĠĠ 124 125 46. 47. 126 127 130 131 132 48. 49. 50. DÖRTYOL-PAYAS KOZLUDERE KÖYÜ 51. MERKEZKURUYERKÖYÜ ÇIKRIKTEPE M 52. DÖRTYOL…KÖYÜ HARABA MEVKĠĠ 14/07/1998 223 ÖNEMSĠZ. 1998 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK SAMANDAĞ ANTAKYA ALTINÖZÜ BELEN BELEN DÖRTYOL ERZĠN ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN ERZĠN ERZĠN ANTAKYA KUMLU ĠSKENDERUN DÖRTYOL ANTAKYA DÖRTYOL 133 53. SAMANDAĞYAYLICA ÇANAKOLUK K DSĠ 63.ġUBE MD. 134 54. DÖRTYOL ZAVĠYE NAK.LTD.ġĠRKETĠNE 135 55. ANTAKYA KARTAġ LTD.ġTĠ. 137 138 141 148 149 151 152 153 156 158 161 162 164 DÖRTYOL-YEġĠL BELDESĠ 57. 1MERKEZ-KĠSECĠK KÖYÜ 56. MERKEZKURUYER KÖYÜHARABA MEV 26. 58. ĠSKENDERUN 59. KIRIKHAN – ALABEYLĠ KÖYÜ BOZKAYA 60. ĠSKENDERUN MADENLĠ MEVKĠĠ 61. MERKEZ-ÇAYIR MAH. 62. ĠSKENDERUNKARAHÜSEYĠNLĠ KÖYÜ 63. ĠSKENDERUNPĠRĠNÇLĠK MEVKĠĠ 49-ĠSKENDERUNORTAAĞAÇLI MEVKĠĠ 1-ĠSKENDERUN-BĠTĠġĠK KÖYÜ-GÖMBECE 2-ĠSKENDERUNPĠRĠNÇLĠK 408-643 PARSEL 50-SAMANDAĞBÜYÜKÇAT KÖYÜ DELTA TÜP SAN. A.ġ. 67540 ARAMA RUHSATI TAġ OCAĞI 14/07/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 KÖM.DEPO 14/07/1998 ÖNEMSĠZ 1998 TAġ OCAĞI 14/07/1998 ÖNEMSĠZ 1998 18/08/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 11/11/1998 ÖNEMSĠZ 1998 17/11/1998 ÖNEMSĠZ 1998 LPG TÜP ÜRETĠM FAB. MADEN ARAMA (KROM) PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK SAMANDAĞ DÖRTYOL ANTAKYA DÖRTYOL ANTAKYA KARTAġ ĠNġTAAH. SAN. TĠC. LTD.ġTĠ TAġ OCAĞI YILDIRIM KĠREÇ VE MADENCĠLĠK KĠL (TOPRAK) VE ALÇITAġI OC 22/06/1999 ÖNEMSĠZ. ANTAKYA PETROL 1999 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN YILDIRIM KĠREÇ VE MADENCĠLĠK TAġ OCAĞI 22/06/1999 ÖNEMSĠZ. 1999 SÜLEYMAN KĠREMĠTÇĠ KĠL OCAĞI 30/09/1999 ÖNEMSĠZ. AKEMTAġ .MAD.ĠNġ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. MERMER OCAĞI 14/12/1999 ÖNEMSĠZ ARTUĞ TUĞLA PAZ.LTD.ġTĠ. KĠL (TOPRAK) OCAĞI 14/12/1999 ÖNEMSĠZ YENĠ ÖZDEMĠR ĠNġ. KĠL OCAĞI 13/01/2000 ÖNEMSĠZ ĠSKENDERUN BELEDĠYESĠ TAġ OCAĞI 07/03/2000 ÖNEMSĠZ ETĠ TOPRAK END. VE TĠC. A.ġ. TAġ OCAĞI 10/05/2000 ÖNEMSĠZ YENĠ ÖZDEMĠR ĠNġAAT KĠL OCAĞI GÖKHAN KÖSE KUM OCAĞI 10/05/2000 10/10/2000 224 ÖNEMLĠ ÖNEMSĠZ PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK KIRIKHAN PETROL 1999 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 1999 MADENCĠLĠK ANTAKYA 1999 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 2000 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 2000 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 2000 2000 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN PETROL 2000 MADENCĠLĠK SAMANDAĞ 166 51-BELEN-KICI HANYERĠ 167 53-SAMANDAĞAKNEHĠRDEĞĠRMENBAġI DSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 54-ERZĠN-YONCADÜZÜ KÖYÜ DSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 168 HACI ASLAN KĠL-TOPRAK OCAĞI 17/10/2001 KUM OCAĞI tarihi belli değil proğramda hata olmaması için 2002 yazıldı STABĠLĠZE MALZEME OCAĞ tIarihi belli değil proğramda hata olmaması için 2002 yazıldı 2002 ÖNEMSĠZ 8 2001 PETROL MADENCĠLĠK BELEN ÖNEMSĠZ 2002 PETROL MADENCĠLĠK SAMANDAĞ ÖNEMSĠZ 2002 2002 PETROL MADENCĠLĠK ERZĠN 169 52-ĠSKENDERUNSARISEKĠ ĠPEKS ĠNġ.PAZ.ĠHR.TĠC.A.ġ. KÖM.PRES 15/05/2002 ÖNEMSĠZ 2002 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 170 55-HASSA-AKBEZ KÖYÜ-YARIM AKTEPE ME MĠNERAL ENDÜSTRĠ LTD.ġTĠ. Devir:ÇĠMKO ÇĠMENTO VE BETON SAN. TĠC. A.ġ.(30.03.2006) POMZA MADENĠ ĠġLETMECĠLĠĞĠ 25/06/2002 ÖNEMSĠZ 5 2002 PETROL MADENCĠLĠK 171 172 173 175 177 178 179 21. DÖRTYOLYEġĠLKÖY BELDESĠSĠGĠRGAZ TĠC. VE SAN.Aġ. ÇAYLI VE KIRIKKÖPRÜ MEVKĠĠ 57-ĠSKENDERUNETĠ TOPRAK ENDÜSTRĠ VE BĠTĠġĠK GÖMBECE TĠC. A.ġ. MEVKĠĠ 22. DÖRTYOL AYTEMĠZ AKARYAKIT ĠLÇESĠ,YEġĠLKÖY DAĞITIM VE PZL. A.ġ. KASABASI MEVKĠĠ 56-SAMANDAĞSAĠT SEYDO ARPACI SELDĠREN KÖYÜ 23. DÖRTYOL ĠLÇESĠYEġĠLKÖY BELDESĠ 59-ĠSKENDERUN ĠLÇESĠ-BĠTĠġĠK KÖYÜ 25. DÖRTYOL ĠLÇESĠYENĠYURT BELDESĠ DELTA PETROL ÜRÜNLERĠ TĠC. A.ġ. HASSA LPG DOLUM VE DEPOLAMA TESĠSĠ ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2 19/09/2002 2002 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL DOLOMĠTĠK KALKER OCAĞI 11/10/2002 ĠLAVE AKARYAKIT DEPOLAMA TANKI 08/11/2002 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 6 KROM MADENĠ 18/11/2002 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 3 PETROL ÜRÜNLERĠ DOLUM VE DEPOLAMA TESĠSĠ 30/05/2003 2003- ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 1 ETĠ TOPRAK END.TĠC.A.ġ. KALSĠT OCAĞI NETGAZ LPG DOLUM TEVZĠĠ SAN. VE TĠC. A.ġ. LPG DOLUMDEPOLAMA DENĠZ VE KARA 03/07/2003 03/07/2003 225 ÖNEMSĠZ 20032 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2003- ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 3 2002 2002 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL PETROL 2002 MADENCĠLĠK SAMANDAĞ 2003 2003 2003 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL ĠSKENDERUN DÖRTYOL TERMĠNALĠ 180 DÖRTYOL ĠLÇESĠYENĠYURT BELDESĠ 181 60-ĠSKENDERUN ĠLÇESĠ-AZGANLIK BELDESĠ-AZGANLIK MEVKĠĠ 182 183 184 186 187 188 192 193 62-KIRIKHANBEKTAġLI KÖYÜ 61-KIRIKHANKARAMAĞARA KÖYÜ 26. PAYAS BELDESĠKAYACIK KÖYÜAKMERCĠ MEVKĠĠPAYAS OSB 58-ĠSKENDERUNDEĞĠRMENDERE MEVKĠĠ 27. DÖRTYOL-PAYAS BELDESĠ-YAKACIK KÖYÜ-KURUDERE MEVKĠĠ BĠRLEġĠK PETROL A.ġ. AKARYAKIT DOLUM-DEPOLAMA 2003- ÇED GEREKLĠ 03/07/2003 DENĠZ VE KARA DEĞĠLDĠR 4 TERMĠNALĠ BÖLÜKBAġ TĠC. LTD.ġTĠ. SERPANTĠN OCAĞI VE KONKASÖR TESĠSĠ 28/07/2003 ÇANDIKLI ALĠ MADPET ĠNġ.SAN. LTD.ġTĠ. KUVARS KUMU ĠSTĠHRAÇ VE ZENGĠNLEġTĠRME TESĠSĠ 13/11/2003 EMĠN DÖNMEZ DENGE PETROL SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. ETĠ TOPRAK ENDÜSTRĠSĠ VE TĠC. A.ġ. YUROPED LTD.ġTĠ. 64- ĠSKENDERUN, GÖZCÜLER BELDESĠ, GÖZCÜLER BELEDĠYESĠ 66-ĠSKENDERUNPAYAS-SANAYĠ BÖL. 65-BELEN-KICI – KURUDERE MEV TAġ OCAĞI VE KONKASÖR TESĠSĠ 17/11/2003 AKARYAKIT DEPOLAMA VE FĠLTRELEME PRJ. 21/11/2003 MERMER VE KALSĠT OCAĞI 2003 DÖRTYOL ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2003 20036 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2003 20037 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2003 20035 2003- ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 8 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL MADENCĠLĠK KIRIKHAN 2003 PETROL MADENCĠLĠK KIRIKHAN PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL 05/06/2003 AKARYAKIT DEPOLAMA VE 14/01/2004 FĠLTRELEME TESĠSĠ KUM VE ÇAKIL OCAĞI 23/07/2004 ĠSDEMĠR ĠSKENDERUN DEMĠR ÇELĠK A.ġ. 7.KĠREÇ FABRĠKASI 01/09/2004 MEHMET NECDET KIZILDAĞ KĠLLĠ KALKER OCAĞI (AR:93939) 02/09/2004 226 ? 1 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2003 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2004 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL 2 6 7 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2004 2004 2004 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN DÖRTYOL BELEN 195 198 200 203 204 209 67. KIRIKHANBOZKAYALAR KARAMAĞARAHAF.ĠNġ.LTD.ġTĠ. BOZKAYALAR MEV. 68.ERZĠN-KISIKBOĞAZI EMĠROĞLU MADENCĠLĠK MEV. LTD.ġTĠ. 8. ĠSKENDERUNĠSKENDERUN BELEDĠYESĠ SAHĠLEVLER MEV. 70.ĠSKENDERUNĠSKENDERUN DEMĠR YAKACIK BELDESĠÇELĠK FAB.A.ġ. KARGICIK MAJ. ĠSKENDERUNKARAYOLLARI 5. BL. MD. ÇIKRIKSIRTI MEV 71.KIRIKHANĠSKENDERUN DEMĠR CEYLANLI KÖYÜ ÇELĠK FAB. A.ġ. TAġ OCAĞI 24/09/2004 BENTONĠT OCAĞI 18/10/2004 12 MENDĠREK YAPIMI 21/10/2004 14 DOLOMĠT KIRMAELEM TESĠSĠ VE STOK SAHASI 22/11/2004 17 ARĠYET OCAĞI POYRAZ KUVARSĠT MAD. (ĠR:4552) ALTIN MADENĠ ARAMA VE ĠġLETME 22/11/2004 18 08/03/2005 23 03/05/2005 28 214 72.DÖRTYOLDOMUZDAMI MEV MEHMET SÖNMEZ 215 75.DÖRTYOL-PAYAS BEL-KOZLUDREÇINARCIK YAYLASI MEV ĠSKENDERUN DEMĠR VE ÇELĠK A.ġ. DUNĠT MADENĠ OCAĞI MEHMET SÖNMEZ DEMĠR MADENĠ ARAMA VE ĠġLETME 11/05/2005 KÖSEOĞLU KUM VE MÜTEAHHĠTLĠK KUM ÇAKIL OCAĞI 30/05/2005 AYGAZ A.ġ. 115 M3‘LÜK LPG DEPOLAMA TESĠSĠ 30/06/2005 KUVARS KUM OCAĞI 01/07/2005 216 217 219 220 73.PAYAS-FINDIK YAYLA MEV 74.SAMANDAĞAKNEHĠR BLDB.KARAÇAY MEV 31. DÖRTYOLYEġĠLKÖY BLDKIRIKKÖPRÜ MEV KIRIKHAN, CEYLANLI KÖYÜ 225 77.HASSA 226 78.ĠSKENDERUN-ARSIZ KÖYÜ 9 11/05/2005 29 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2004 PETROL MADENCĠLĠK KIRIKHAN PETROL 2004 MADENCĠLĠK ERZĠN PETROL 2004 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 2004 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 2004 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 2005 MADENCĠLĠK KIRIKHAN ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL ÇANDIKLI ALĠ MAD PET. ĠNġ. TAAH.TAġ. NAK. SAN VE TĠC. ÇANDIKLI ALĠ MAD.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. SAĠT SEYDA ARPACI 30 31 33 34 KROM MADENĠ 17/07/2005 39 KROM MADEN OCAĞI 25/07/2005 40 227 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL SAMANDAĞ DÖRTYOL KIRIKHAN PETROL 2005 HASSA MADENCĠLĠK PETROL 2005 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 227 230 76.ĠSKENDERUNBĠTĠġĠK-ÇAMLITARLA MEV 63-DÖRTYOL-PAYAS BELDESĠ-YAKACIK KÖYÜ KARAYOLLARI 5.BL.MD. ĠSKENDERUN DEMĠR VE ÇELĠK A.ġ. ARĠYET OCAĞI 29/07/2005 KÖMÜR/PETROKOK ELEME VE 29/03/2004 STOKLAMA TESĠSĠ AKARYAKIT DEPOLAMA TESĠSĠ 29/04/2004 KAPASĠTE ARTIRIMI PROJESĠ 28. DÖRTYOL – YEġĠLKÖY KASABASIKIRIKKÖPRÜ MEVKĠĠ AYTEMĠZ DAĞITIM VE PZ. A.ġ. 233 MERKEZ, AVAKLI KÖYÜ, AR.91822 HATAY MAD. MAD. TURZ. GIDA ĠTH. ĠHR. TĠC. LTD. ġTĠ. KROM MAD. OC. 12 79.ĠSKENDERUNKARAHÜSEYĠNLĠ KÖYÜ YENĠ ÖZDEMĠR ĠNġ. SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. KĠL OCAĞI (ĠR:73075) 16/11/2005 BĠYODĠZEL TESĠSĠ 09/12/2005 231 13 36. ANTAKYASERĠNYOL 15 80.SAMANDAĞIÇÖĞÜRLÜ KÖYÜ MEV 16 34. ANTAKYAĠSKENDEUN YOLU 17 18 19 23 25 38. ANTAKYAĠSKENDERUN YOLU 37. KIRIKHANREYHANLI YOLUMAHMUTLU MEVKĠĠ 81.ĠSKENERUN-KIġLA KÖYÜ 51. ĠSKENDERUN 41. DÖRTYOLYEġĠLKÖY BELDESĠ ÖZMĠR BĠYODĠZEL ALTERNATĠF ENJ . SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. GÜR-KAL ĠNġ.MAD.HAF.LTD.ġTĠ. NARĠNTAġ GIDA TEKSTĠL MAK. VE PET. ÜR.SAN.TĠC.A.ġ. BĠO TEK BĠYODĠZEL ALTERNATĠF SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. ÖZOVA TARIM SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. AR-TUĞ PAZARLAMA LTD.ġTĠ. ĠSKENDERUN DEMĠR ÇELĠK A.ġ. BOTAġ A.ġ. DÖRTYOL ĠġLETME MD. 11/05/2005 41 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 ? ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2004 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2004 ? PETROL MADENCĠLĠK 2005 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 55 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 ANTAKYA PETROL 2005 MADENCĠLĠK SAMANDAĞ 54 09/12/2005 57 BĠYOLOJĠK BAZLI YAKIT ÜRETĠMĠ VE DEPOLAMA TES 09/12/2005 58 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 BĠYODĠZEL TESĠSĠ 27/12/2005 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 59 60 TUĞLA KĠREMĠT KĠL OCAĞI 07/02/2006 61 8.KĠREÇ FABRĠKASI 10/03/2006 65 AKARYAKIT DEPOLAMA VE DOLUM TESĠSĠ 10/03/2006 67 228 DÖRTYOL ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ? TAġ OCAĞI 27/12/2005 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN DÖRTYOL ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR BĠYODĠZEL TESĠSĠ PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA ĠSKENDERUN PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA ANTAKYA PETROL MADENCĠLĠK ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR KIRIKHAN PETROL 2006 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 2006 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2006 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL 27 28 33 34 40 41 42 43 46 47 48 52 56 83. DÖRTYOL ĠLÇESĠ PAYAS BUCAĞI KOZLUDERE BUCAĞI CĠVARI A-B ALANLARI 88- ĠSKENDERUN, ĠSDEMĠR Aġ. 89- KIRIKHAN, KARAMAĞARA KÖYÜ, GÜNDÜZLÜ MEVKĠĠ ĠSKENDERUN-KIġLA KÖYÜ 95 DÖRTYOL, PAYAS BELDESĠ, KONAKLI KÖYÜ 100 NOLU PARSEL 96 DÖRTYOL, PAYAS BELDESĠ, SANAYĠ SĠTESĠN DÖRTYOL ĠLÇESĠYENĠYURT BELDESĠ ĠSDEMĠR A.ġ. KOZLUDERE DUNĠT 03/04/2006 MADENĠ ĠSKENDERUN DEMĠR ÇELĠK A.ġ. PULVARĠZE KÖMÜR 28/04/2006 ENJEKSĠYON TESĠSĠ KARAYOLLARI 5 BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ TAġ OCAĞI VE KONKASÖR TESĠSĠ 14/06/2006 AR-TUĞ PAZARLAMA LTD.ġTĠ. TUĞLA KĠREMĠT KĠL OCAĞI 27/06/2006 MAHMUT ÖZTÜRK KIRMA ELEME TES. 09/10/2006 METSAN, DEMĠR ÇELĠK ÜR. KÖM. GÜB. NAK. MÜT. PAZ. SAN. VE TĠC LTD ġTĠ. METALÜRJĠK KOK KÖMÜRÜ KIRMA ELEME TES. AKARYAKIT DEPOLAMA KAPASĠTE ARTIġI AKARYAKIT DEPOLAMA KAPASĠTE ARTIġI 69 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 70 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 75 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 76 ÇED GEREKJLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 82 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL PETROL 2006 MADENCĠLĠK DÖRTYOL PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK KIRIKHAN ĠSKENDERUN PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL BĠRLEġĠK PETROL A.ġ. 10/10/2006 16/10/2006 83 ÇED GEREKLĠ DEĞĠDLRĠ. 2006 84 ÇED GEREKJLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2006 46. DÖRTYOL, YEġĠLKÖY BELDESĠ , KIRIKKÖPRÜ MEVKĠĠ, 97 MERKEZ, DURSUNLU KÖYÜ ĠR: 20052450 98 MERKEZ, KARAKSI KÖYÜ AR:20053158 GÜNAY KARDEġLER MAD. NAK. VE TAAH. TĠC. ġTĠ II. GRUP MADEN (KALKER OC.) 29/11/2006 ERDEM DEMĠRHAN MADEN ARAMA VE 2 AYRI YERDE KROM MAD. ÜRE. 04/12/2006 ANTAKYA,GÜZELBURÇ BELDESĠ PÜRYAK BĠYODĠZEL YAĞ ARITMA MADEN NAK. SAN. LTD.ġTĠ BĠYODĠZEL TESĠSĠ MUSTAFA DALLI POMZA MAD. 05/01/2007 94 DELTA PETROL ÜRÜNLERĠ TĠC. A.ġ. PETROL ÜRÜNLERĠ DOLUM VE DEPOLAMA TESĠSĠ 26/01/2007 98 HASSA, ADAMANLI KÖYÜ, AR 20053142 DÖRTYOL, YEġĠLKÖY BELDESĠ ÇAYLI KÖYÜ MEVKĠĠ 2006 AYTEMĠZ AKARYAKIT DAĞ. VE PAZ. Aġ 16/10/2006 28/12/2006 229 85 88 89 90 ÇED GEREKJLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL DÖRTYOL DÖRTYOL ANTAKYA ANTAKYA PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA PETROL 2007 MADENCĠLĠK HASSA 2007 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL KAPASĠTE ARTIġI 57 65 67 72 75 76 80 88 REYHANLI, ĠBRAHĠM PAġA KÖYÜ, REYHANLI, KIRIKHAN YOLU ÇATALHÖYÜK KÖYÜ 108 PARSEL MERKEZ, AVAKLI KÖYÜ, 956 PARSEL ĠSKENDERUN, ARSUZ BELEDĠYE SINIRLARI AR. 200612245 ĠSKENDERUN, HARLISU KÖYÜ, AR:20068216 ĠSKENDERUN, SARISEKĠ KÖYÜ,, ANTAKYA,KĠSECĠK KÖYÜ MEVKĠĠ 94 HASSA, ADAMANLI KÖYÜ, ARUHSAT NO 31792 100 104 TAġ OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. 26/01/2007 99 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK REYHANLI AHMET ÇALIM YAG ĠPLĠK BĠYODĠZEL VE DOKUMA SAN. TĠC. ġTĠ. BĠYODĠZEL TESĠSĠ 06/04/2007 107 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK MERKEZ, KARAKSĠ KÖYÜ, ĠR.20050248 DÖRTYOL, YEġĠLKÖY BELEDĠYESĠ, ÇAYLI KÖYÜ MEVKĠĠ MER KEZ, AKARCA KÖYÜ, AR. 20054621 REYHANLI PETROL 2007 MADENCĠLĠK ANTAKYA AS YAG SAN VE TĠC A.ġ. BĠYODĠZEL TESĠSĠ 10/04/2007 109 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. MURAT KOMĠ ARSUZ KROM OC. 18/04/2007 114 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 30/05/2007 117 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 26/06/2007 118 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 28/06/2007 122 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 06/07/2007 130 2007 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL KROM OCAĞI 18/07/2007 133 2007 PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA POMZA TAġI OC. KAPASĠTE ARTIġI 18/07/2007 135 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK HASSA 23/07/2007 136 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA 20/07/2007 141 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 METAL-KĠM METALUJĠ BAKIR(MELAKĠTKĠMYA TAR. SAN. TĠC.LTD. AZURĠT) OC. KIRMA ġTĠ ELEME TES. SARISEKĠ TARIM SAN. VE TORF BĠTKĠSEL TĠC. LTD. ġTĠ TOPRAĞI OCAĞI KROM OCAĞI VE ĠSKENDERUN, MADEN TEKCROM MAD. SAN. ĠTH. YIKAMA ELEME KÖYÜ, KĠLLĠ MEVKĠĠ ĠHR.DIġ.TĠC.A.ġ. TES. ĠSKENDERUN, ĠSDEMĠR ĠSKENDERUN DEMĠR KÖMÜR A.ġ. FABRĠKA SAHASI ÇELĠK A.ġ. HAZIRLAMA TES. 92 95 MEHMET ALĠ DURMAZ KAMĠL TÜMAY ÇĠMKO ÇĠMENTO BETON SAN. TĠC. A.ġ .55 SIRA NOLU FAALĠYETĠN KAP. ARTIġI MURATOĞLU KROM MAD. SAN. VE TĠC. A.ġ. MĠLANGAZ LPG DAĞITIM TĠC. VE SAN. A.ġ. KAYAOĞULLARI MAD. NAK. ĠNġ. MAL. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ KROM MADENĠ OCAĞI PETROL ÜRÜNLERĠ DOLUM VE DEPOLAMA TESĠSĠ KROM OCAĞI 17/08/2007 230 145 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKJLĠ DEĞĠLDĠR. PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL ANTAKYA 107 ĠSKENDERUN, ÇANDIKLI ALĠ MADENCĠLĠK PETROL ĠNġ. TAAH. TAġIT NAK. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. KROM OCAĞI 12/09/2007 HASSA, YUVALI KÖYÜ, KARAÇUKUR MEVKĠĠ DSĠ VI BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ YUVALI KĠL OCAĞI 1 VE KĠL OCAĞI 2 28/09/2007 113 BELEN, ÖTENÇAY KÖYÜ, BAKTAġ MEVKĠĠ KARAYOLLARI 5. BL. MD. KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. 27/10/2007 MERKEZ, DURSUNLU BELDESĠ, KÖSEOĞLU ĠNġ. MAD. TURZ. BET. TAR. ÜR. TĠC. VE SAN LTD. ġTĠ. TAġ OCAĞI- KIRMA ELEME TES. 13/11/2007 125 126 128 130 135 140 145 146 147 DÖRTYOL,SANAYĠ SĠTESĠ PETROSAN PET. MAD. YAĞ....LTD.ġTĠ. MERKEZ, BAĞLAMA KÖYÜ, RN. 20052131 MERKEZ, GÜLDEREN KÖYÜ, SÜLEYMAN BAYRAMOĞLU POMZA EXPORT MAD. SAN. VE TĠC. A.ġ. DÖRTYOL, YEġĠLKÖY DELTA PETROL ÜRÜNLERĠ BELDESĠ, ÇAYLI KÖYÜ TĠC. A.ġ. MEVKĠĠ, MERKEZ, KURUYER KÖYÜ, HASSA, ġARKLI KÖYÜ, AR. 200706481 DÖRTYOL, PAYAS, AR. 20060512 BELEN, HALĠLBEY MAH. ĠR. 200706436 BELEN, HALĠLBEY MAH. ĠR. 200703261 NĠYAZĠ ARSLAN AMANOS YAPI ĠNġ. SAN. VE TĠC. A.ġ. MEVLÜT YAHġĠ GALĠP ÖZGÜZEL GALĠP ÖZGÜZEL ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 110 116 148 MADENĠ YAĞ ÜRETĠMĠ TESĠSĠ 16/11/2007 151 156 165 KALKER OC- KIRMA 26/11/2007 ELEME TES. KROM OC. ĠġL. PETROL ÜRÜNLERĠ DOLUM VE DEPOLAMA TESĠSĠ KAPASĠTE ARTIġI, SIRA NO, 24 VE 51 DEKĠ FAALĠYETLERĠN KAPASĠTE ARTIġI TAġ OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. KUVARSĠT OCAĞI TAġ OCAĞI KIRMA ELEME TES. KALKER OC. VE KIRMA ELEME TES. KALKER OC. 12/12/2007 167 13/12/2007 169 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2007 ÇED GEREKLĠDĠR. 2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 ÇED GEREKJLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK HASSA BELEN ANTAKYA PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL PETROL 2007 MADENCĠLĠK DÖRTYOL PETROL 2007 MADENCĠLĠK ANTAKYA 2007 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL 08/01/2008 174 05/02/2008 179 12/02/2008 184 12/02/2008 185 12/02/2008 186 231 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 2008 2008 2008 2008 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA HASSA DÖRTYOL BELEN BELEN 149 154 157 158 161 162 164 167 170 ANTAKYA, KURUYER KÖYÜ, HARABE MEVKĠĠ ĠR. 73059 MERKEZ, ÜÇGEDĠK KÖYÜ ĠR. 200610762 ERZĠN, TURUNÇLU KÖYÜ, MURATOĞLU KROM MAD. SAN. VE TĠC. A.ġ. KROM OC 19/03/2008 193 MEHMET KISACIKOĞLU KUM ĠġLETME TES. 16/04/2008 196 MERKEZ, OKÇULAR KÖYÜ, AR. 200711439 ÖZTÜRK KARDEġLER ĠNġ. HAF. NAK. MAD. TURZ. SEY. TEM. ZĠR. VE PET ÜR. ĠTH. ĠHR. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OC. VE KIRMA ELEME TES. 17/04/2008 197 KARTAġ ĠNġ. TAAH. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. MERKEZ, OKÇULAR ERTEN ELÇĠ KÖYÜ, AR. 200711439 ĠSKENDERUN, CAFER BEBEK AR.2007705734 DÖRTYOL, PAYAS MEVLÜT YAHġĠ BELEDESĠ, ANTAKYA MERKEZ HATAY MADEN TURZ. AVAKLI KÖYÜ MEVKĠĠ, GID. ĠTH. ĠHR. TĠC. LTD. ġTĠ AR:91822 ĠSKENDERUN, GÖKALP KÖMÜR DEMĠR AZGANLIK BELDESĠ, NAK. ĠTH. ĠHR. SAN. VE KESMELĠK MEVKĠĠ, TĠC. LTD. ġTĠ. TAġ OCAĞI. 28/02/2008 188 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ANTAKYA PETROL 2008 MADENCĠLĠK ANTAKYA PETROL 2008 MADENCĠLĠK ERZĠN ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKJLĠ DEĞĠLDĠR. PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA PETROL 2008 MADENCĠLĠK ANTAKYA PETROL 2008 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 2008 MADENCĠLĠK DÖRTYOL KALKER OC. VE KONKASÖR TES. 17/04/2008 200 KROM OC 24/04/2008 201 TAġ OC. KIRMA ELEME TES. 02/05/2008 203 KROM MADENĠ OCAĞI 13/05/2008 206 KÖMÜR ELEME PAKETLEME TES. 03/06/2008 209 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 2008 PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA 172 ĠSKENDERUN, NARDÜZÜ BELDESĠ, DAVUT ĠNġ. SAN. VE TĠC. A.ġ. MERMER KESME ĠġLEME VE SAYALAMA TES. 03/06/2008 211 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2008 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 177 ĠSKENDRUN, GEĞĠRMENDERE KÖYÜ, ĠR 53687 ETĠ TOPRAK END. VE TĠC. A.ġ. KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. 13/06/2008 216 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 181 DÖRTYOL, YEġĠLKÖY BELDESĠ, ÇAYLI KÖYÜ MEVKĠĠ, TP PETROL DAĞITIM LTD. ġTĠ. 220 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL BELEN, ÇERÇĠKAYA KÖYÜ, AR. 20069010 ĠSKENDERUN, IġIKLI KÖYÜ, AR. 200802094 NĠL-AY ĠNġ. TĠC. TURZ. TAR. SAN. A.ġ. GÜLEN MAD. YAPI ĠNġ. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. 182 183 AKARYAKIT DOLUM DEPOLAMA 26/06/2008 TS. KAPASĠTE ARTIġI KROM MADENĠ 26/06/2008 OCAĞI KROM OC. ĠġL. 20/06/2008 232 221 222 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. PETROL MADENCĠLĠK PETROL 2008 MADENCĠLĠK 2008 BELEN ĠSKENDERUN 187 189 194 195 196 199 202 203 207 208 210 211 214 215 225 GÜRTAġ ĠNġ. MALZ. TAAH. KALKER OCAĞI MAD. PET. ĠTH. ĠHR. SAN. KIRMA-ELEME VE TĠC. LTD. ġTĠ. KĠREÇ ÜRETĠM TES. HASSA, SUGEDĠK RENDE OREKS MAD. SAN. KROM OCAĞI KÖYÜ, ĠR:68440 TĠC. LTD. ġTĠ ARDIÇLI TAġ OCAĞI HASSA, ARDIÇLI KARAYOLLARI 5. BÖLGE VE KIRMA ELEME BELDESĠ, MÜD. TESĠSĠ SAMANDAĞ, ÇĠNGENE KARAYOLLARI 5. BÖLGE KÜÇÜKNEHĠR KÖYÜ, TEPESĠARĠYET MÜD. ÇĠNGENE TEPESĠ OCAĞI BOZKAYALAR TAġ OCA. KIRIKHAN, TERBĠZEK KALKER ÜRETĠM HAFR. NAK. ĠNġ. SAN. TĠC. KÖYÜ, AR:20061299 TES. LTD. ÇALIġKAN ĠÇ VE DIġ TĠC. KÖMÜR DEPOLAMA ĠSKENDERUN SAN. LTD. ġTĠ TESĠSĠ MERKEZ, SĠNCER TEPE CEVHER ĠTH. ĠHR. VE TĠC. KROM OCAĞI MEVKĠĠ, LTD. ġTĠ. AR: 20058661 BELEN, SEYRANLIK ÇĠMENTO KĠLĠ ORHAN ÖZER MEVKĠĠ, OCAĞI ĠSKENDERUN, MANGAN OCAĞI VE DEĞĠRMENDERE SALĠH LAÇĠN KIRMA ELEME KÖYÜ, AR:200804869 TESĠSĠ ANTAKYA, KĠSECĠK CEVHER ĠTH. ĠHR. VE TĠC. KROM OCAĞI KÖYÜ, AR.20056832 LTD. ġTĠ. AR: 20058661 MERKEZ, YAYLACIK NĠL-AY ĠNġAAT TĠC. TURZ. KROM OC. ĠġL. KÖYÜ AR.20069008 TAR. SAN. A.ġ. ĠSKENDERUN, HAYMESEKĠ KÖYÜ BEKĠR YELKEN KROM OCAĞI CĠVARI AR. 200801916 ĠSKENDERUN , ÇĠMENTO KĠLĠ NARDÜZÜ MEVKĠĠ, ĠR. ORHAN ÖZER OCAĞI 75294 ĠSKENDERUN , ÇĠMENTO KĠLĠ NARDÜZÜ MEVKĠĠ, ĠR. ORHAN ÖZER OCAĞI 75295 ERZĠN, YONCADÜZÜ DSĠ VI BÖLGE KUM ÇAKIL OCAĞI KÖYÜ LÜLÜK MEVKĠĠ MÜDÜRLÜĞÜ DÖRTYOL, PAYAS, AR 20069137 30/06/2008 226 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL 08/07/2008 228 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK HASSA 05/08/2008 233 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK HASSA 05/08/2008 234 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK SAMANDAĞ 05/08/2008 235 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK KIRIKHAN 240 ÇED GEREKLĠDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠDĠR. 26/08/2008 244 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 26/08/2008 245 26/08/2008 247 01/09/2008 248 11/08/2008 22/08/2008 25/08/2008 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 2008 ANTAKYA MADENCĠLĠK PETROL 2008 MADENCĠLĠK BELEN 2008 2008 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL 2008 MADENCĠLĠK 2008 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK ÇED GEREKLĠDĠR. 2008 PETROL MADENCĠLĠK 10/09/2008 ÇED GEREKLĠDĠR. 2008 21/10/2008 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 10/09/2008 233 261 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN ANTAKYA ANTAKYA ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN İSKENDERUN PETROL 2008 MADENCĠLĠK ERZĠN 226 228 241 242 243 KIRIKHAN, TERBĠZEK KÖYÜ, AR:20061299 ĠSKENDERUN, KOZAKLI KÖYÜ, ĠR 20068216 BELEN, ÖTENÇAY KÖYÜ, AR.20050716 ĠSKENDERUN, HAVUT KÖYÜ, AR 200806030 ĠSKENDERUN, ARSUZ KÖYÜ, AR.200802772 BOZKAYALAR TAġ OCA. KALKER ÜRETĠM HAFR. NAK. ĠNġ. SAN. TĠC. TES. LTD. METAL-KĠM METALUJĠ KROM OC. VE KĠMYA TAR. SAN. TĠC.LTD. KIRMA ELEME TES. ġTĠ BEDEN MERMER SAN. ĠNġ. KROM OCAĞI VE TĠC. A.ġ. GÜNEġ GRUP MAD. GIDA ĠNġ. LOJ. BĠLG. SAN. VE KROM OCAĞI TĠC. LTD. ġTĠ. ZĠRVE KROM MAD. ĠNġ. ELEK. ORM. ÜR. PROJE KROM OCAĞI DAN. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 264 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 28/01/2009 277 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 10/02/2009 278 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 30/10/2008 30/10/2008 10/02/2009 BELEN ĠLÇESĠ, AR: 200704179 JĠNDAL STAĠNLESS MAD. SAN. VE TĠC. A.ġ. KROM MADENĠ OCAĞI 19/02/2009 254 HASSA ĠLÇESĠ,YENĠYAPAN KÖYÜ ĠR:54732 LĠMAK ÇĠMENTO SAN. VE TĠC. A.ġ. BOKSĠT MADENĠ OCAĞI 04/03/2009 255 266 267 268 269 SAMANDAĞ ĠLÇESĠ ÇÖĞÜRLÜ MEVKĠĠ ANTAKYA,NARLICA BELDESĠ DÖRTYOL-SĠNCAN KÖYÜ MEVKĠĠ DÖRTYOL -ALTINÇAĞ BELDESĠ HASSA, KIRAÇ MAH. AR.200808818 GÜR-KAL ĠNS VE MALZ TĠC MAD TAS. VE HAF LTD STĠ KAYAOĞULLARI MAD. NAK. ĠNġ. MAL. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ MAHMUT FARUK TĠRYAKĠ ĠLYAS KARABOYUN MFB METAL HURDA VE MADENCĠLĠK SAN. T.C. LTD. ġTĠ. KROM OCAĞI 279 PETROL MADENCĠLĠK KIRIKHAN PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 2009 MADENCĠLĠK BELEN PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN 251 TAS OCAĞI VE KIRMA ELEME TESĠSĠ KAPASĠTE ARTIRIMI KROM KIRMAÖĞÜTME VE ZENGĠNLEġTĠRME TESĠSĠ KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESĠSĠ KALKER OCAĞI VE KONKASÖR TESĠSĠ 262 04/03/2009 287 289 290 ÇED GEREKJLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKJLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 2009 2009 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK BELEN HASSA PETROL MADENCĠLĠK SAMANDAĞ 20/03/2009 301 ÇED GEREKLĠDĠR ÇED GEREKLĠDĠR 01/04/2009 01/04/2009 22/04/2009 234 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR KARARI 303 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA PETROL MADENCİLİK PETROL 2009 MADENCİLİK 2009 2009 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL DÖRTYOL HASSA ĠSKENDERUN ĠLÇESĠ KARAYILAN BELEDĠYESĠ ĠR:20050155 ĠSKENDERUN DEMĠR ÇELĠK A.ġ. 295 HASSA ĠLÇESĠ ĠR 62517 MATKĠM MADENCĠLĠK LTD ġTĠ KROM OCAĞI 297 ĠSKENDERUN ĠLÇESĠ KALE KÖYÜ MEVKĠĠ AR:200801973 RAMAZAN KABAKLI KROM ÜRETĠM TESĠS 288 301 307 312 313 315 317 319 320 321 327 328 BELEN ĠLÇESĠ MEVKĠĠ ĠSKENDERUN ĠLÇESĠ KALE MEVKĠĠ HATAY ĠLĠ DÖRTYOL ĠLÇESĠÇAĞLALIK KÖYÜ MEVKĠĠ DÖRTYOL ĠLÇESĠ PAYAS BELDESĠ OSB ANTAKYA ĠLÇESĠ BAĞLAMA MEVKĠĠ GÜLEN MADENCĠLĠK LTD ġTĠ SĠLTAġ SĠLĠS KUMLARI TĠC A.ġ KEMAL AYDOĞDU GÜNEY ÇELĠK MAKĠNA SAN A.ġ KĠREÇTAġI OCAĞI 320 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 14/05/2009 327 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 02/06/2009 329 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 05/05/2009 KROM OCAĞI ĠġLETMESĠ 12/06/2009 333 KROM OCAĞI 16/07/2009 339 KALKER OCAĞI TESĠSĠ 28/07/2009 344 KÖMÜR ELEME TESĠSĠ KÖMÜR ASKUR LOJĠSTĠK LTD ġTĠ PAKETLEME TESĠSĠ KALKER OCAĞIDÖRTOL ĠLÇESĠ PAYAS ĠDRĠS KEMAL KARACA KIRMA ELEME BELEDĠYEĠ SINIRLARI TESĠSĠ HATAY ĠLĠ DÖRTYOL GÜRTAġ ĠNġ. MALZ. TAAH. KALKER OCAĞI ĠLÇESĠ PAYAS BLD MAD. PET. ĠTH. ĠHR. SAN. KIRMA TESĠSĠ SINIRLARI TĠC. LTD. ġTĠ. KAPASĠTE ARTIġI HATAY ĠLĠ KIRMA ELEME ĠSKENDERUN ĠLÇESĠ ELMA MAD.TĠC LTD ġTĠ TESĠSĠ KAPASĠTE BEKBELE BELDESĠ ARTIġI HATAY ĠLĠ ALTINÖZÜ KARAYOLLARI 5 BÖLGE TAġ OCAĞI VE ĠLÇESĠ ENEK MEVKĠĠ MÜDÜRLÜĞÜ KONKASÖR TESĠSĠ DÖRTYOL ĠLÇESĠ DÖRTTAġ MAD.HAZIR KIRMA ELEME KARAKESE KÖYÜ BETON.TES.LTD ġTĠ TESĠSĠ MEVKĠĠ ANTAKYA ĠLÇESĠ SĠLTAġ SĠLĠS KUMLARI UZUNALIÇ MEVKĠĠ ĠR KROM OCAĞI TĠC A.ġ 67651 30/07/2009 345 19/08/2009 347 25/08/2009 349 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 ĠSKENDERUN PETROL 2009 MADENCĠLĠK HASSA 2009 2009 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 352 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 03/09/2009 353 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 14/10/2009 359 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 03/09/2009 14/10/2009 235 360 PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL PETROL 2009 MADENCĠLĠK DÖRTYOL PETROL 2009 MADENCĠLĠK ANTAKYA 2009 351 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 2009 MADENCĠLĠK BELEN PETROL 2009 MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 27/08/2009 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL DÖRTYOL PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL 2009 MADENCĠLĠK ALTINÖZÜ PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL ANTAKYA 331 332 335 339 341 347 352 353 355 HATAY ĠLĠ SAMANDAĞ ĠLÇESĠ HAYMASEKĠ KÖYÜ ĠR 67105 SĠLTAġ SĠLĠS KUMLARI TĠC A.ġ HATAY ĠLĠ SAMANDAĞ ĠLÇESĠ HAYMASEKĠ KÖYÜ ĠR 66987 SĠLTAġ SĠLĠS KUMLARI TĠC A.ġ HATAY ĠLĠ MERKEZ ĠLÇE BÜYÜKDALYAN 511 NOLU PARSEL HATAY ĠLĠ DÖRTYOL ĠLÇESĠ PAYAS BELDESĠ ĠSDEMĠR SAHASI ĠÇĠ HATAY ĠLĠ DÖRTYOL ĠLÇESĠ PAYAS BELDESĠ PAYAS OSB HATAY ĠLĠ DÖRTYOL ĠLÇESĠ KONAKLI(RABAT) KÖYÜ HATAY ĠLĠ MERKEZ ĠLÇE YUKARI OKÇULAR KÖYÜ HATAY ĠLĠ BELEN ĠLÇESĠ GÜZELYAYLA KÖYÜ HATAY ĠLĠ SAMANDAĞ ĠLÇESĠ BÜYÜK KARAÇAY MEVKĠĠ KROM OCAĞI 24/11/2009 363 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 PETROL MADENCĠLĠK SAMANDAĞ KROM OCAĞI 24/11/2009 364 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 PETROL MADENCĠLĠK SAMANDAĞ TAYYAR TAġ.LTD ġTĠ HAZIR BETON TESĠSĠ 25/11/2009 OYTAġ ĠÇ DIġ TĠC.A.ġ KÖMÜR VE PETROKOK DEPOLAMA TESĠSĠ 15/12/2009 KÖMÜR ELEME VE PAKETLEME TESĠSĠ 18/12/2009 MATKĠM MADENCĠLĠK LTD ġTĠ BOKSĠTLĠ DEMĠR OCAĞI 31/12/2009 ġAHĠN KARTAL KALKER OCAĞIKIRMA ELEME TESĠSĠ 05/02/2010 MATKĠM MADENCĠLĠK LTD ġTĠ KROM OCAĞI 03/03/2010 KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MADEN(KUM ÇAKIL) OCAĞI ġAHĠN KÖMÜR TĠC.A.ġ 367 371 373 379 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA DÖRTYOL DÖRTYOL PETROL MADENCĠLĠK DÖRTYOL 03/03/2010 385 386 388 ÇED GEREKLĠDĠR 2010 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2010 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2010 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA BELEN PETROL MADENCĠLĠK SAMANDAĞ 236 237 HATAY ĠLĠ ÇED OLUMLU/OLUMSUZ KARARI VERĠLEN PETROL VE MADENCĠLĠK LĠSTESĠ: SIRA MEVKĠĠ FAALĠYET SAHĠBĠ FAALĠYET KONUSU KARAR TARĠHĠ KARAR YILI SEKTÖREL ĠLÇESĠ BELEN 3 BELEN SITKI KURTALAN, NEVZAT KAYA TAġ OCAĞI 14/02/1996 OLUMLU 1996 PETROL MADENCĠLĠK 4 BELEN NEVZAT KAYA TAġ OCAĞI 14/02/1996 OLUMLU 1996 PETROL MADENCĠLĠK MĠLANGAZ TĠC. SAN. A.ġ. LPG DOLUM TER. BORU HAT. STOK VE DOL. TES. 23/09/1996 OLUMLU 1996 6 1. .DÖRTYOL PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK 7 BELEN AHMET ÇETĠN TAġ OCAĞI 06/06/1997 OLUMLU 1997 8 BELEN KIZILDAĞ ĠNġ. SAN. TĠC. LTD.ġTĠ. TAġ OCAĞI 06/06/1997 OLUMLU 1997 9 ĠSKENDERUN DAĞLAR MAD. KROM SAN. TĠC. KROM MADENĠ 23/06/1997 OLUMLU 1997 AYTEMĠZ AKARYAKIT DAĞ PZ A ġ AKARYAKIT DEP TESĠSĠ 10/01/2001 OLUMLU 2001 3. DÖRTYOLYEġĠLKÖY KSB MĠLANGAZ TĠC VE SAN A ġ LPG DOLUM VE DEP TES 10/08/2001 OLUMLU 2001 14 4. DÖTRYOLYEġĠLKÖY BELDESĠ KAHRAMAN NAK. SAN.TĠC.LTD.ġTĠ MADENĠ ATIK YAĞLARIN DESTĠLASYONU 24/12/2002 OLUMLU 2002 PETROL MADENCĠLĠK 15 ĠSKENDERUN, DEĞĠRMENDERE MEVKĠĠ ETĠ TOPRAK ENDÜSTRĠSĠ TĠC.A.ġ. MERMER-KALSĠT OCAĞI VE KĠREÇ ÜRETME TESĠSĠ 05/06/2003 OLUMLU 2003 PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN, AKARCA KÖYÜ, ĠR. 2748 ĠSKENDERUN DEMĠR ÇELĠK A.ġ. KIRMA ELEME TES. 18/07/2007 MERKEZ, BAĞLAMA KÖYÜ, BAĞLAMA TEPESĠ, ĠR:2005131 SÜLEYMEN BAYRAMOĞLU BELEN ĠLÇESĠ SEYRANLI MEVKĠĠ ĠP 75299 ORHAN ÖZER 10 12 25 37 39 2. DÖRTYOLYEġĠLKÖY KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TESĠSĠ KĠL OCAĞI 238 11/05/2009 08.07.2009 OLUMLU OLUMLU OLUMSUZ 2007 2009 2009 PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK PETROL MADENCĠLĠK BELEN DÖRTYOL BELEN BELEN ĠSKENDERUN DÖRTYOL DÖRTYOL DÖRTYOL ĠSKENDERUN PETROL MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN PETROL MADENCĠLĠK ANTAKYA PETROL MADENCĠLĠK BELEN Hatay‘da maden varlığı olarak altın, alüminyum, asbest, bakır, kurĢun, çinko, civa, demir,dolomit,fosfat,krom,manganez,manyezit ve mermer rezervleri bulunmaktadır. Madenciliğin Hatay ili ekonomisinde önemli bir yeri yoktur.Bu sektörde istihdamın düĢüklüğüde ilde önemli bir faaliyet kolu olmadığını göstermektedir. Ġlde ―Ġskenderun Siyahı ―olarak adlandırılan beyaz damarlı,siyah ve parlak renkte piyasada aranan ve rağbet gören mermerin çıkarıldığı mermer ocakları blok veriminin düĢük olması nedeni ile terk edilmiĢtir. Hatay ilindeki maden varlıkları aĢağıdaki harita ve tablolarda verilmiĢtir. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Alçı TaĢı 14 Dolomit 27 Kuvars 41 Alunit Andaluzit Asbest AĢındırıcılar Arduvaz Barit Bentonit....... Bor Boya Toprakları.. Disten Diyatomit 15 16 17 18 19 20 21 22 Feldspat Florit Fosfat GenleĢen Kil Grafit Granit Kaya Tuzu Kalsit 28 29 30 31 32 33 34 35 Kuvarsit Kuvarskumu Kükürt Lüle TaĢı Manyezit Mermer Mika Olivin 42 43 44 45 46 47 48 49 Sodyum Sülfat Sillimanit Stronsiyum Talk Trona Titanyum Tuğla Kiremit Vermikülit Wollastonit 23 Kaolen 36 Perlit 50 Yapı TaĢları 24 25 Kireç Kum-Çakıl 37 38 51 52 Zirkon Zeolit Döküm Kumu Profillit Pomza Refrakter 26 Mıcır 39 Killer ve ġiferton Hatay il sınırları içerisindeki sanayi madenleri I.1. MADEN KANUNUNA TABĠ OLAN MADENLER VE DOĞAL MALZEMELER I.1.1. Sanayi Madenleri CĠNSĠ BULUNDUĞU YER REZERV KALĠTE/TENÖR AÇIKLAMA Asbest( Asb ) Gökyar,Kurudere Ġncirlipınar,Olukpınar 1.637.700 2.566.075 3.543.500 %4-15 asbest lif uzun: 1-5 Görünür Muhtemel Mümkün Dolomit ( Dol) Ġskenderun Çevresi 80.000.000 ton %32-33 CaO %18-19 MgO Muhtemel Fosfat(P) Yayladağı-Bezge Glokonili Fosfat Yatağı 1.821.555 ton %7,87-13 P2O5 Görünür Muhtemel KireçtaĢı Ġsdemir Kalker-Dolomit Ocağı Yatak GeçmiĢ Yıllrda ĠĢletilmiĢtir %96,30 CaCO3 %1,98 SiO2 %0,4 MgO Görünür Mutemel Manyezit Dörtyol-Erzin Çınarlı Dere Yatağı 33 ton 720 ton - Görünür Muhtemel Mermer Ġskenderun Siyahı Üretim Yok TABLO Siyah Parlak Renkli68 TABLO 69 239 TURKĠYE-HATAY-ASBEST MADENĠ HARĠTA 12: 240 TURKĠYE-HATAY-DOLOMĠT MADENĠ HARĠTA 13: 241 TURKĠYE-HATAY-FOSFAT MADENĠ HARĠTA 14: 242 I.1.2. Metalik Madenler 1 Altın 8 Kadmiyum 2 Antimuan 9 Molibden 3 Bakır - Pirit 10 Nikel 4 Boksit 11 Vanadyum 5 Kalay 12 Demir 6 KurĢun Çinko....... 7 Krom 13 Manganez 14 Tungsten (Wolfram) Hatay il sınırları içerisindeki sanayi madenleri CĠNSĠ BULUNDUĞU YER REZERV KALĠTE/TENÖR AÇIKLAMA Altın ( Au) Akıllıçay ,Kisecik Köyü 50.000 m3 450.000 ton %0,1 gr/m3 Au %4 gr/ton Au Mümkün Alüminyum Dörtyol 70.000.000 ton %15-25 Al2O3 %30-40 Fe2O3 Görünür Muhtemel Bakır-KurĢunÇinko Söğüt-Hassa zuhuru Zuhur %4 Cu - Krom Etibank’a ait sahalar 209.000 ton % 35-44 Cr2O3 Demir Kırıkhan – Katsal Yatağı 1.742.437 ton 1.293.650 ton 2.970.800 ton %33,76 Fe2O3 %15,20 Fe2O3 %25,35 Fe2O3 Görünür Mutemel Mümkün Görünür Muhtemel Mümkün Manganez Dörtyol-Sarıyeriskenderun zuhuru 5 ton - - TABLO 70 243 TURKĠYE-HATAY-ALTIN MADENĠ HARĠTA 15: 244 TURKĠYE-HATAY-DEMĠR MADENĠ HARĠTA 16: 245 I.1.3. Enerji Madenleri Konu ile ilgili sistematik veri bulunamamıĢtır. I.1.4. Maden Kanunu’na Tabi Olan Doğal Malzemeler HATAY ĠLĠ ÇED GEREKLĠ / GEREKLĠ DEĞĠLDĠR KARARLARI 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 37. ALTINÖZÜ 24. ANTAKYADURSUNLU 13. ANTAKYAKURUYEL 28. ANTAKYAKURUYEL 35. ANTAKYAKURYER KÖYÜ 36. ANTAKYA 47. ANTAKYA 51. MERKEZKURUYERKÖYÜ ÇIKRIKTEPE M 55. ANTAKYA 56. MERKEZKURUYER KÖYÜHARABA MEV 97 MERKEZ, DURSUNLU KÖYÜ ĠR: 20052450 MERKEZ, DURSUNLU BELDESĠ, DSĠ TAġ OCAĞI 09/09/1997 ÖNEMSĠZ. 1997 ALTINÖZÜ BEDĠR GÜNAY TAġ OCAĞI 05/01/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 ANTAKYA SABĠT KARADENĠZ TAġ OCAĞI 06/06/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 ANTAKYA NĠZAMETTĠN GÜNDÜZ TAġ OCAĞI 24/05/1996 ÖNEMSĠZ. 1996 ANTAKYA DSĠ 63.ġB. TAġ OCAĞI 05/08/1997 ÖNEMSĠZ 1997 ANTAKYA GÜNAY KARDEġLER NĠYAZĠ ASLAN TAġ OCAĞI TAġ OC. 12/08/1997 05/05/1998 ÖNEMSĠZ. ÖNEMSĠZ. 1997 1998 ANTAKYA ANTAKYA KARAYOLLARI GENEL MD. TAġ OCAĞI 16/06/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 ANTAKYA KARTAġ LTD.ġTĠ. TAġ OCAĞI 14/07/1998 ÖNEMSĠZ 1998 ANTAKYA KARTAġ ĠNġTAAH. SAN. TĠC. LTD.ġTĠ TAġ OCAĞI 17/11/1998 ÖNEMSĠZ 1998 ANTAKYA GÜNAY KARDEġLER MAD. NAK. VE TAAH. TĠC. ġTĠ II. GRUP MADEN (KALKER OC.) 29/11/2006 88 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ANTAKYA 13/11/2007 156 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 ANTAKYA KÖSEOĞLU ĠNġ. MAD. TURZ. TAġ OCAĞIBET. TAR. ÜR. TĠC. VE SAN KIRMA ELEME TES. LTD. ġTĠ. 246 12 13 MERKEZ, KURUYER KÖYÜ, ANTAKYA, KURUYER KÖYÜ, HARABE MEVKĠĠ ĠR. 73059 NĠYAZĠ ARSLAN TAġ OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. 08/01/2008 174 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 ANTAKYA KARTAġ ĠNġ. TAAH. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. TAġ OCAĞI. 28/02/2008 188 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 ANTAKYA 17/04/2008 197 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 ANTAKYA 17/04/2008 200 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 ANTAKYA 03/05/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 ANTAKYA 05/09/1995 05/10/1995 01/03/1996 19/09/1996 ÖNEMSĠZ. ÖNEMSĠZ. ÖNEMSĠZ. ÖNEMSĠZ. 1995 1995 1996 1996 BELEN BELEN BELEN BELEN ÖZTÜRK KARDEġLER ĠNġ. HAF. NAK. MAD. TURZ. SEY. KALKER OC. VE TEM. ZĠR. VE PET ÜR. ĠTH. KIRMA ELEME TES. ĠHR. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OC. VE ERTEN ELÇĠ KONKASÖR TES. GÜRTAġ ĠNġ. MALZ. TAAH. KALKER OCAĞI VE MAD. PET. ĠTH. ĠHR. SAN. KIRMA ELEME TES. TĠC. LTD. ġTĠ. ÇAPAR ĠNġ. TAġ OCAĞI KIZILDAĞ ĠNġ. TAġ OCAĞI KARAYOLLARI 5.BL.MD. TAġ OCAĞI NECDET KIZILDAĞ TAġ OCAĞI 14 MERKEZ, OKÇULAR KÖYÜ, AR. 200711439 15 MERKEZ, OKÇULAR KÖYÜ, AR. 200711439 16 MERKEZĠ KURUYER KÖYÜ, ĠR:73000 1 2 3 4 18. BELEN 20. BELEN 25. BELEN 31. BELEN-KICI 5 38. BELEN-ÖTENÇAY KÖY HĠZMETLERĠ TAġ OCAĞI 09/09/1997 ÖNEMSĠZ. 1997 BELEN 39. BELEN— ÖTENÇAY 65-BELEN-KICI – 7 KURUDERE MEV BELEN, HALĠLBEY 8 MAH. ĠR. 200706436 BELEN, HALĠLBEY 9 MAH. ĠR. 200703261 BELEN, KICI KÖYÜ, SU 10 KAYASI MEVKĠĠ, 26. DÖRTYOL1 KONAKLI KÖY HĠZMETLERĠ TAġ OCAĞI 09/09/1997 ÖNEMSĠZ. 1997 BELEN MEHMET NECDET KIZILDAĞ KĠLLĠ KALKER OCAĞI (AR:93939) KALKER OC. VE KIRMA ELEME TES. 2004 BELEN 2008 BELEN 2008 BELEN 2008 BELEN 1996 DÖRTYOL 6 GALĠP ÖZGÜZEL 02/09/2004 7 12/02/2008 185 186 GALĠP ÖZGÜZEL KALKER OC. 12/02/2008 KARAYOLLARI 5 BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ KALKER OC. KIRMA ELEME TES. 21/01/2008 KARAYOLLARI 5.BL.MD. TAġ OCAĞI 01/03/1996 247 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÖNEMSĠZ. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 95 DÖRTYOL, PAYAS BELDESĠ, KONAKLI KÖYÜ 100 NOLU PARSEL DÖRTYOL, PAYAS, AR. 20060512 DÖRTYOL, PAYAS BELEDESĠ, DÖRTYOL, PAYAS, AR 20069137 93 DÖRTYOL, PAYAS BELDESĠ, AR:20060057 100 DÖRTYOL, SĠNCAN KÖYÜ CĠVARI, ĠR:20056059 MAHMUT ÖZTÜRK MEVLÜT YAHġĠ MEVLÜT YAHġĠ GÜRTAġ ĠNġ. MALZ. TAAH. MAD. PET. ĠTH. ĠHR. SAN. TĠC. LTD. ġTĠ. KIRMA ELEME TES. TAġ OCAĞI KIRMA ELEME TES. TAġ OC. KIRMA ELEME TES. KALKER OCAĞI KIRMA-ELEME VE KĠREÇ ÜRETĠM TES. 09/10/2006 82 12/02/2008 184 02/05/2008 203 30/06/2008 226 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 DÖRTYOL 2008 DÖRTYOL 2008 DÖRTYOL ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 DÖRTYOL ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. MAHMUT ÖZTÜRK KALKER OCAĞI 25/07/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 DÖRTYOL MAHMUT FARUK TĠRYAKĠ KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. 24/01/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 DÖRTYOL DÖRTYOL, KARAKESE KÖYÜ AR.200705823 ALPERENLER AV. MALZ. MAD. ĠNġ. LTD. ġTĠ KALKER OC. 14/12/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 DÖRTYOL DÖRTYOL, ÇAĞIġLIK KÖYÜ 20060300 DÖRTYOL, ÇAĞIġLIK KÖYÜ 20053315 AKAR MERMER MAD. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. CAN-OĞULLARI ĠNġ. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ KALKER OCKIRMA ELEME TES. KALKER OCKIRMA ELEME TES. 2007 DÖRTYOL 2007 DÖRTYOL ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 25/12/2007 28/12/2007 DÖRTYOL DÖRTYOL DÖRTYOL DÖRTYOL 11 12 13 14 1 HASSA, ARDIÇLI BELDESĠ, KARAYOLLARI 5. BÖLGE MÜD. ARDIÇLI TAġ OCAĞI VE KIRMA ELEME TESĠSĠ 05/08/2008 1 49-ĠSKENDERUNORTAAĞAÇLI MEVKĠĠ ĠSKENDERUN BELEDĠYESĠ TAġ OCAĞI 07/03/2000 248 233 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 HASSA ÖNEMSĠZ 2000 ĠSKENDERUN 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1-ĠSKENDERUN-BĠTĠġĠK KÖYÜ-GÖMBECE ETĠ TOPRAK END. VE TĠC. A.ġ. TAġ OCAĞI 10/05/2000 ÖNEMSĠZ 2000 ĠSKENDERUN 57-ĠSKENDERUNBĠTĠġĠK GÖMBECE MEVKĠĠ 60-ĠSKENDERUN ĠLÇESĠ-AZGANLIK BELDESĠ-AZGANLIK MEVKĠĠ 70.ĠSKENDERUNYAKACIK BELDESĠKARGICIK MAJ. ĠSKENDRUN, GEĞĠRMENDERE KÖYÜ, ĠR 53687 82.ĠSKENDERUNSARISEKĠ ĠSKENDERUN, YARIKKAYA KÖYÜ, RUHSAT NO: 20057419 ĠSKENDERUN, AġKARBEYLĠ YARIKKAYA MEVKĠĠ, ĠR: 49707 ETĠ TOPRAK ENDÜSTRĠ VE TĠC. A.ġ. DOLOMĠTĠK KALKER OCAĞI 11/10/2002 ÖNEMSĠZ 2002 ĠSKENDERUN BÖLÜKBAġ TĠC. LTD.ġTĠ. SERPANTĠN OCAĞI VE KONKASÖR TESĠSĠ 28/07/2003 2003-5 ÇED GEREKLĠ 2003 DEĞĠLDĠR ĠSKENDERUN ĠSKENDERUN DEMĠR ÇELĠK FAB.A.ġ. DOLOMĠT KIRMAELEM TESĠSĠ VE STOK SAHASI 22/11/2004 17 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2004 ĠSKENDERUN ETĠ TOPRAK END. VE TĠC. A.ġ. KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. 13/06/2008 216 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 ĠSKENDERUN ETĠ TOPRAK END.TĠC.A.ġ. KALKER OCAĞI (AR:59162) 03/03/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2006 ĠSKENDERUN AKAR MERMER MAD. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI 03/05/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ĠSKENDERUN ÖZYAPI ĠNġ. SAN. VE TĠC. Aġ. TAġ OCAĞI 09/05/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ĠSKENDERUN 04/06/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2006 ĠSKENDERUN 86.ĠSKENDERUNBEKBELE BELDESĠYENĠ KÖY ÇOLAKLAR PAZ.ĠNġ.TĠC.LTD.ġTĠ. (SEHVEN YANLIġ YAZILMIġ KALKER OCAĞI VE ÇOLAK PAZ. ĠNġ. TAAH. TĠC. KIRMA-ELEME LTD. ġTĠ ÇEDP 09.05.2006 TESĠSĠ TARĠH VE 3209 YAZI ĠLE DEĞĠġTĠRĠLDĠ) 249 11 12 13 14 15 16 17 ELMA MAD. TĠC. VE SAN. LTD.ġTĠ Gn.Md. 09.04.2007 TARĠH VE 3744 SAYILI YAZISI ĠLE KARAR ĠPTAL ĠSKENDERUN, EDĠLDĠ AYNI ALANDA KALKER OCAĞI VE BEKBELE KÖYÜ, AR: FARKLI ÇALIġMA ALANI KIRMA ELEME TES. 20062227 ĠÇĠN YENĠ RAPOR HAZIRLANDIĞI VE 2. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR KARARI VEĠLDĠĞĠ BELĠRTĠLDĠ YENĠ KARAR SIRA 123 TE 90- ĠSKENDERUN, KALKER OCAĞI SARISEKĠ KÖYÜ, KIRMA-ELEME VE BESTAMĠ GEDĠK KOCABOZ MEVKĠĠ, AR: KĠREÇ ÜRETĠM 20062256 TES. II. GRUP 94 ĠSKENDERUN, DOĞALTAġETĠ TOPRAK END. VE TĠC. AKARCA KÖYÜ, MERMER A.ġ. ĠR:73116 (KALKER-KALSĠT) OCAĞI 99 ĠSKENDERUN, KALKER OCAĞI VE YARIKKAYA KÖYÜ EMĠN DÖNMEZ KIRMA ELEME TES. CĠVARI AR: 20060524 ELMA MAD. TĠC. VE SAN. LTD.ġTĠ AYNI ALANDA ĠSKENDERUN, FĠRMANIN SIRA 108 DEKĠ KALKER OCAĞI VE BEKBELE KÖYÜ, AR: KARARI ĠPTAL EDĠLDĠ YENĠ KIRMA ELEME TES. 20062227 ÇALIġMA ALANI ĠÇĠN BU KARAR VAR ĠSKENDERUN, ELMA MAD. TĠC. VE SAN. BEKBELE BELDESĠ, AR: KALKER OCAĞI LTD. ġTĠ. 200811085 ĠSKENDERUN, AMANOS YAPI ĠNġ. SAN. VE KALKER OC. VE YARIKKAYA KÖYÜ, TĠC. A.ġ. KIRMA ELEME TES. RUHSAT NO: 20057419 250 07/07/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ĠSKENDERUN 19/07/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ĠSKENDERUN 25/07/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ĠSKENDERUN 12/12/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ĠSKENDERUN 09/04/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 ĠSKENDERUN 25/07/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 ĠSKENDERUN 22/01/2008 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 ĠSKENDERUN 1 2 3 4 5 6 12. KIRIKHAN 29. KIRIKHANKARTALKIZILKAYA 59. KIRIKHAN – ALABEYLĠ KÖYÜ BOZKAYA 61-KIRIKHANKARAMAĞARA KÖYÜ 67. KIRIKHANKARAMAĞARABOZKAYALAR MEV. 89- KIRIKHAN, KARAMAĞARA KÖYÜ, GÜNDÜZLÜ MEVKĠĠ 7 KIRIKHAN, TERBĠZEK KÖYÜ, AR:20061299 8 KIRIKHAN, TERBĠZEK KÖYÜ, AR:20061299 9 10 1 1 2 3 KIRIKHAN, KARAMAĞARA KÖYÜ, AR 20068242 KIRIKHAN, KARAMAĞARA KÖYÜ, AR 20050169 REYHANLI, ĠBRAHĠM PAġA KÖYÜ, SAMANDAĞAKKOYUNLU 53. SAMANDAĞYAYLICA ÇANAKOLUK K 80.SAMANDAĞIÇÖĞÜRLÜ KÖYÜ MEV ADNAN YÜCEL TAġ OCAĞI 04/04/1995 ÖNEMSĠZ. 1995 KIRIKHAN KARAYOLLARI 5.BL. TAġ OCAĞI 02/07/1996 ÖNEMSĠZ. 1996 KIRIKHAN YILDIRIM KĠREÇ VE MADENCĠLĠK TAġ OCAĞI 22/06/1999 ÖNEMSĠZ. 1999 KIRIKHAN EMĠN DÖNMEZ TAġ OCAĞI VE KONKASÖR TESĠSĠ 17/11/2003 2003-7 ÇED GEREKLĠ 2003 DEĞĠLDĠR KIRIKHAN BOZKAYALAR HAF.ĠNġ.LTD.ġTĠ. TAġ OCAĞI 24/09/2004 9 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2004 KIRIKHAN KARAYOLLARI 5 BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ TAġ OCAĞI VE KONKASÖR TESĠSĠ 14/06/2006 75 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 KIRIKHAN KALKER ÜRETĠM TES. 05/08/2008 235 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 KIRIKHAN KALKER ÜRETĠM TES. 30/10/2008 262 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 KIRIKHAN KALKER ÜRETĠM TES. 27/02/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 KIRIKHAN EMĠN DÖNMEZ KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. 25/10/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 KIRIKHAN MEHMET ALĠ DURMAZ TAġ OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. 26/01/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 REYHANLI KARAYOLLARI 5.BL. TAġ OCAĞI 06/12/1994 ÖNEMSĠZ. 1994 SAMANDAĞ DSĠ 63.ġUBE MD. TAġ OCAĞI 14/07/1998 ÖNEMSĠZ. 1998 SAMANDAĞ GÜR-KAL ĠNġ.MAD.HAF.LTD.ġTĠ. TAġ OCAĞI 09/12/2005 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2005 SAMANDAĞ BOZKAYALAR TAġ OCA. HAFR. NAK. ĠNġ. SAN. TĠC. LTD. BOZKAYALAR TAġ OCA. HAFR. NAK. ĠNġ. SAN. TĠC. LTD. BOZKAYALAR TAġ OCA. HAFR. NAK. ĠNġ. SAN. TĠC. LTD. 251 99 57 4 SAMANDAĞ ĠLÇESĠ ÇÖĞÜRLÜ MEVKĠĠ GÜR-KAL ĠNS VE MALZ TĠC MAD TAS. VE HAF LTD STĠ TAS OCAĞI VE KIRMA ELEME TESĠSĠ KAPASĠTE ARTIRIMI 04/03/2009 1 YAYLADAĞKARAKÖSE KARAYOLLARI 5.BL. TAġ OCAĞI 06/12/1994 290 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2009 SAMANDAĞ ÖNEMSĠZ. 1994 YAYLADAĞ 01.08.2005- 15.10.2007 TARĠHLERĠ ARASI BAKANLIK TARAFINDAN VERĠLEN EK.II KARARLARI SIRA MEVKĠĠ FAALĠYET SAHĠBĠ FAALĠYET KONUSU KARAR TARĠHĠ 1 82.ĠSKENDERUNSARISEKĠ ETĠ TOPRAK END.TĠC.A.ġ. KALKER OCAĞI (AR:59162) 2 3 4 ĠSKENDERUN, YARIKKAYA KÖYÜ, AKAR MERMER MAD. RUHSAT NO: SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. 20057419 ĠSKENDERUN, AġKARBEYLĠ ÖZYAPI ĠNġ. SAN. VE TĠC. YARIKKAYA Aġ. MEVKĠĠ, ĠR: 49707 ÇOLAKLAR PAZ.ĠNġ.TĠC.LTD.ġTĠ. (SEHVEN YANLIġ 86.ĠSKENDERUNYAZILMIġ ÇOLAK PAZ. BEKBELE BELDESĠĠNġ. TAAH. TĠC. LTD. ġTĠ YENĠ KÖY ÇEDP 09.05.2006 TARĠH VE 3209 YAZI ĠLE DEĞĠġTĠRĠLDĠ) KARAR YILI 03/03/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2006 KALKER OCAĞI 03/05/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 TAġ OCAĞI 09/05/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 KALKER OCAĞI VE KIRMAELEME TESĠSĠ 04/06/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR 2006 252 K.NO ELMA MAD. TĠC. VE SAN. LTD.ġTĠ Gn.Md. 09.04.2007 TARĠH VE 3744 SAYILI YAZISI ĠLE KARAR ĠPTAL EDĠLDĠ AYNI ALANDA FARKLI ÇALIġMA ALANI ĠÇĠN YENĠ RAPOR HAZIRLANDIĞI VE 2. ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR KARARI VEĠLDĠĞĠ BELĠRTĠLDĠ YENĠ KARAR SIRA 123 TE 5 ĠSKENDERUN, BEKBELE KÖYÜ, AR: 20062227 6 90- ĠSKENDERUN, SARISEKĠ KÖYÜ, KOCABOZ MEVKĠĠ, AR: 20062256 BESTAMĠ GEDĠK 7 94 ĠSKENDERUN, AKARCA KÖYÜ, ĠR:73116 ETĠ TOPRAK END. VE TĠC. A.ġ. 8 9 10 93 DÖRTYOL, PAYAS BELDESĠ, AR:20060057 92 ĠSKENDERUN, AġKARBEYLĠ MEVKĠĠ, 99 ĠSKENDERUN, YARIKKAYA KÖYÜ KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. KALKER OCAĞI KIRMAELEME VE KĠREÇ ÜRETĠM TES. II. GRUP DOĞALTAġMERMER (KALKERKALSĠT) OCAĞI 07/07/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 19/07/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 25/07/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 MAHMUT ÖZTÜRK KALKER OCAĞI 25/07/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 ĠSKENDERUN BELEDĠYESĠ ARĠYET OCAĞI 01/08/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 EMĠN DÖNMEZ KALKER OCAĞI VE KIRMA 12/12/2006 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2006 253 CĠVARI AR: 20060524 ELEME TES. 11 100 DÖRTYOL, SĠNCAN KÖYÜ CĠVARI, ĠR:20056059 MAHMUT FARUK TĠRYAKĠ 12 ĠSKENDERUN YOLU ÜZERĠ BAĞLAMA MEVKĠĠ, AKINTAġ MAD. ĠNġ. MALZ. TĠC. VE SAN LTD.ġTĠ 13 KIRIKHAN, KICI KÖYÜ, AR 3062968 TÜSAN YAPI SAN. A.ġ. 14 KIRIKHAN, KARAMAĞARA KÖYÜ, AR 20068242 15 ĠSKENDERUN, BEKBELE KÖYÜ, AR: 20062227 16 MERKEZĠ KURUYER KÖYÜ, ĠR:73000 17 18 KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. II.GRUP MADEN OCAĞI DOĞALTAġ MERMER OCAĞI 24/01/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 22/02/2007 ÇED 2007 GEREKLĠDĠR. 26/02/2007 ÇED 2007 GEREKLĠDĠR. 27/02/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 09/04/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 03/05/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 II. GRUP DOĞALTAġMERMER OCAĞI 10/05/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 KALKER OCAĞI 25/07/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 BOZKAYALAR TAġ OCA. KALKER HAFR. NAK. ĠNġ. SAN. ÜRETĠM TES. TĠC. LTD. ELMA MAD. TĠC. VE SAN. LTD.ġTĠ AYNI ALANDA KALKER FĠRMANIN SIRA 108 DEKĠ OCAĞI VE KARARI ĠPTAL EDĠLDĠ KIRMA YENĠ ÇALIġMA ALANI ELEME TES. ĠÇĠN BU KARAR VAR KALKER GÜRTAġ ĠNġ. MALZ. OCAĞI VE TAAH. MAD. PET. ĠTH. KIRMA ĠHR. SAN. TĠC. LTD. ġTĠ. ELEME TES. KIRIKHAN, KICI KÖYÜ, SUKAYASI MEVKĠĠ TÜSAN YAPI SAN. A.ġ. AR:20052974 ER:3062968 ĠSKENDERUN, ELMA MAD. TĠC. VE SAN. BEKBELE BELDESĠ, LTD. ġTĠ. AR: 200811085 254 2007 19 20 21 22 23 KIRIKHAN, KARAMAĞARA KÖYÜ, AR 20050169 ĠSKENDERUN, KIġLADERE KÖYÜ ĠR.73735 DÖRTYOL, KARAKESE KÖYÜ AR.200705823 DÖRTYOL, ÇAĞIġLIK KÖYÜ 20060300 DÖRTYOL, ÇAĞIġLIK KÖYÜ 20053315 EMĠN DÖNMEZ KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TES. 25/10/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 RENDE OREKS MAD. SAN. TĠC. LTD. ġTĠ KĠL OC. 05/12/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 ALPERENLER AV. MALZ. MAD. ĠNġ. LTD. ġTĠ KALKER OC. 14/12/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 25/12/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 28/12/2007 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2007 21/01/2008 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 22/01/2008 ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR. 2008 AKAR MERMER MAD. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. CAN-OĞULLARI ĠNġ. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ 24 BELEN, KICI KÖYÜ, KARAYOLLARI 5 BÖLGE SU KAYASI MEVKĠĠ, MÜDÜRLÜĞÜ 25 ĠSKENDERUN, YARIKKAYA KÖYÜ, AMANOS YAPI ĠNġ. SAN. RUHSAT NO: VE TĠC. A.ġ. 20057419 KALKER OCKIRMA ELEME TES. KALKER OCKIRMA ELEME TES. KALKER OC. KIRMA ELEME TES. KALKER OC. VE KIRMA ELEME TES. HATAY ĠLĠ ÇED OLUMLU/OLUMSUZ KARARLARI SIRA MEVKĠĠ 3 BELEN 4 7 BELEN BELEN 8 BELEN FAALĠYET SAHĠBĠ SITKI KURTALAN, NEVZAT KAYA NEVZAT KAYA AHMET ÇETĠN KIZILDAĞ ĠNġ. SAN. TĠC. LTD.ġTĠ. KARAR TARĠHĠ KARAR YILI TAġ OCAĞI 14/02/1996 OLUMLU 1996 TAġ OCAĞI TAġ OCAĞI 14/02/1996 06/06/1997 OLUMLU OLUMLU 1996 1997 TAġ OCAĞI 06/06/1997 OLUMLU 1997 FAALĠYET KONUSU 255 Sabit sermaye yatırımları, girdi-çıktı ve katma değer, 1997* DĠE 1997 TÜRKĠYE 47 808 014 501 37 466 592 407 10 341 422 094 82 063 475 917 46 981 143 629 35 082 332 288 495 968 130 690 324 768 952 306 171 199 178 384 413 904 654 773 277 787 808 677 136 116 846 096 Madencilik (Milyon TL) Sabit sermaye yatırımları .....Devlet .....Özel Girdi .....Devlet .....Özel Çıktı .....Devlet .....Özel Katma değer .....Devlet .....Özel TABLO 71: AKDENĠZ 368 900 000 56 953 548 311 946 452 5 878 380 479 3 682 072 755 2 196 307 724 26 903 234 010 13 319 441 016 13 583 792 994 21 024 853 531 9 637 368 261 11 387 485 270 * Bilgi geçicidir. Cinsi m2 Kum-çakıl 10.000 TaĢ 11.697 1. yıl 50.000.000 2. yıl 200.000.000 3. yıl 400.000.000.- Kuruyer Büyükdere TaĢ 4.000 Dursunlu BüyüktaĢ taĢ 10.100 Kuruyer ġıkrıktepe Kuruyer Harebe taĢ 9.570 1. yıl 400.000.000 2. yıl 600.000.0001. yıl 300.000.000 2,3,4 ve 5. yıllar Encümence belirlenecek Bedelsiz taĢ 22 Dönüm Köyü / Mevkii Arpahan Bedirge Der. Kuruyer ġıkrıktepe HATAY 12 235 307 2 882 000 9 353 307 296 578 064 189 608 618 106 969 446 1 042 562 983 700 770 163 341 792 820 745 984 919 511 161 545 234 823 374 Makbu Rusum Bedelsiz Adı Soyadı Ruhsat Müddeti Karayolları 5. 28.01.1994 Böl Md. 28.01.1999 GürtaĢ Ltd. 19.06.1996 ġti 19.07.1999 TABLO 72: 1. yıl 800.000.000 2. ve 3. yıllar 256 Günay Krd. Ltd.ġti 17.09.199717. 09.1999 DertaĢ ĠnĢ.Tah.Mad. Lmt.ġt 25.03.1998 25.03.2003 Karayolları 5. Bl. Md KartaĢ ĠnĢ. Tah.San.Lt.ġt 12.08.1998 12.08.2003 19.08.1998 19.08.2001 Enek Ariyet 100.000 Bedelsiz Karayoları 5. Böl. Md .Ercan KURT 20.05.199720.05.2000 16.02.1994 16.02-1999 . TABLO 73: Ġlçesi : Belen Kıcı Atik taĢ 10.000 Bakras Ötençay kireç 7.218 Kıcı Atik taĢ 3.500 Bakras Bağlama Kıcı Atik taĢ 100.000 1. yıl 150.000.000 2. yıl 200.000.000 3. yıl 250.000.000 1. Yıl 100.000.000 2. Yıl 200.000.000 3. yıl 350.000.000.1. Yıl 150.000.000 2. Yıl 250.000.000 3. yıl 400.000.000.Bedelsiz kum-çakıl 186.000 Bedelsiz Yıldırım Kireç.ltd.ġt. 28.08.1996 28.08.1999 M.Necdet KIZILDAĞ 02.07.1997 02.07.2000 Karayolları 5. Böl. Md. Karayolları 5. Böl. Md. 12.06.1996 12.06.1999 02.07.1997 02.07.2000 Kızıldağ ĠnĢ.Tic.ġti. 22.10.1997 22.10.2000 Ahmet ÇETĠN 25.03.1998 25.03.2001 . TABLO 74: Kıcı Kurudere taĢ 000 Kıcı Kurudere taĢ 5.000 Ötençay Bağama 10.625 taĢ 1. Yıl 250.000.000 2. yıl 400.000.0003. yıl 600.000.000 1. yıl 200.000.000 2. ve 3. yıllar Encümence belirleyecek 1. yıl 400.000.000 2. ve 3. Yıllar Encümence belirleyecek TABLO 75: 257 Çapar ĠnĢ. 1.7.98Mal. Tic. Ltd. 1.7.2001 ġti. Ġlçesi : Erzin Turunçlu Burnaz kum 45.000 1. yıl Ceyhan Toros 26.10.1995 500.000.000 Gübre A.ġ 26.10.1998 2. yıl 1.200.000.000 3. yıl 2.500.000.000 .-. TABLO 76: Ġlçesi : Kırıkhan Karamağara Gündüzlü taĢ 15.000 Karamağara Gündüzlü BaĢpınar Kastal taĢ 45.600 1. yıl 250.000.000 2. yıl 300.000.000 Bedelsiz taĢ 175.100 Bedelsiz taĢ 186.000 Bedelsiz taĢ 80.000 Bedelsiz 1. yıl 150.000.000 2. yıl 250.000.000 3. yıl 1.000.000.000 1. yıl 750.000.000 2. yıl 1.500.000.000 - A.Hacıfettah oğlu 08.01.1997 08.01.1999 Karayolları 5. Böl. Md. Karayolları 5. Böl. Md 01.04.1993 01.04.2003 15.10.1997 15.10.2002 Karayolları 5. Böl. Md. D.L.H. ĠnĢ. 9. Böl. Md. 02.07.1997 02.07.2002 15.07.1998 15.07.2003 Durmaz ĠnĢ. Ltd. ġti. 01.10.1995 01.10.1998 Kılınçlı ĠnĢ. Ltd. Ģti. 1.10.971.10.2000 TABLO 77: .- Ġlçesi : Ġskenderun Karapelit ġekere AĢkarbeyli Kısıkdere TABLO 78: Ġlçesi : Reyhanlı Akyayla Hasnekiye kum 82.000 Akyayla Telkermit kum 33.300 TABLO 79: 258 Ġlçesi : Samandağ Çöğürlü Asi Nehri 85.000 Bedelsiz D.S.Ġ. 63. ġb. 13.12.1995 Md 13.12.2000 kum-çakıl 70.100 Bedelsiz D.S.Ġ. 63. ġb. 07.10.1993 Md. 07.10.1998 kum-çakıl 5.000 1. yıl Türkmenoğlu 15.07.1998 750.000.000 ĠnĢ.Ltd.ġti 15.07.2001 2. ve 3. Yıllar Encümence belirlenecek kum-çakıl TABLO 80: Ġlçesi : Yayladağ Yenice TABLO 81: Ġlçesi : Kumlu Batıayrancı MüĢrüfe TABLO 82: (I).MADEN KAYNAK DĠE verileri. 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu M.T.A. Web Sitesi (www.mta.gov.tr ) Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 259 J.ENERJĠ J.1. KAYNAKLARINA GÖRE ENERJĠLERĠN SINIFLANDIRILMASI J.1.1. Birincil Enerji Kaynakları J.1.1.1. GüneĢ Enerjisi Tükenme niteliğine sahip konvensiyonel enerji kaynakları yerine önerilen alternatif enerji kaynakları arasında yer alan güneĢ enerjisi, iletim dağıtım gibi sorunları olmaması, çevre kirliliği oluĢturmaması nedeniyle diğer enerji kaynaklarına göre üstünlük taĢımaktadır. GüneĢ enerjisinden yararlanma çalıĢmaları ülkemizde 1960 yılında baĢlamıĢ olup bugün en çok kullanılan sistemleri üç ana baĢlıkta toplayabiliriz. a - Termal GüneĢ Santralleri b - GüneĢ Kollektörleri c - GüneĢ Pilleri GüneĢ, rüzgar, kömür gibi sınıflandırdığımız alt baĢlıklardır. Bunlar gereken enerji hizmetlerine dönüĢtürülünceye, makinalarda ya da soba, türbin veya motor gibi araçlarda kullanılıncaya kadar iĢe yaramaz. Bu nedenle ilimizde etkili olan güneĢ, rüzgar ve su enerjisinden yararlanma olanakları ve etkilerinin bilinmesi gerekmektedir. Hatay Ġl Merkezinin GüneĢlenme Süresinin Aylık Ortalaması (Meteoroloji Genel Müd.1998) Aylar Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama GüneĢlenme süresi (saat /gün) 3.15 4.18 5.54 7.51 9.18 9.58 11.3 10.43 9.59 6.52 4.15 3.06 Hatay Ġl Merkezinin Sıcaklık Ortalamaları (Meteoroloji Ġl Müd.Verileri 2007) Aylar Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 7.15 260 MAX ORT o o C MĠN C Co 13,2 2,8 7,6 15,1 7,0 10,6 19,2 9,3 13,9 21,0 11,2 15,9 28,1 18,6 22,6 30,1 21,9 25,6 33,0 24,7 28,2 32,4 25,8 28,4 32,2 22,1 26,4 29,4 17,9 TABLO 22,7 20,4 11,0 84:15,0 13,9 5,0 8,6 J.1.1.2. Rüzgar Enerjisi Dogu Akdeniz'de rüzgar kıĢ aylarında (NE) Kuzey Doğu, Yaz aylarında (SSW) Güney,Güney Batı olarak esmektedir. Yaz rüzgarlarının Hatay ve çevresi için serinletici etkisi vardır. Ġlkbahar mevsimi yer rüzgarları Güney Batıdan 3600 saat esmekte ,Kuzey Doğudan 1500 saat, ortalama hızı 0,2,107 m/s‘dir. Yaz mevsimi yer rüzgarları Güney Batıdan 6000 saat eser,ortalama hızı 0,2 ,10,8 m/s arasındadır. Sonbahar mevsimi yer rüzgarları Güney ve Güney Batıdan 5400 saat ,Kuzey Doğudan 2100 saat esmekte , hızı 0,2,10,8 m/s arasındadır. KıĢ mevsimi Kuzey Doğudan esmektedir, hızı 0,2,10,7 m/s arasındadır. HATAY ili için Aylara göre yıllık Rüzgar Hızı Ortalamaları (m.sec.) (Meteoroloji Ġl Müd.Verileri 2007) TABLO 85: AYLAR YILLIK 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK 1,3 1,4 1,9 2,1 2,9 3,9 4,3 4,4 3,1 1,9 1,5 1,3 2,5 ANTAKYA için Aylara göre 27 yıllık Rüzgar Hızı Ortalamaları (m.sec.) (Meteoroloji Ġl Müd.Verileri 2002) TABLO 86: AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK SON 27 YILLIK 3.3 3.4 3.8 4.4 5.3 7.1 8.3 7.4 5.3 3.0 2.6 2.9 4.7 ĠSKENDERUN için Aylara göre 31 yıllık Rüzgar Hızı Ortalamaları(m.sec.) (Meteoroloji Ġl Müd.Verileri 2002) TABLO 87: AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK SON 31 YILLIK 2.0 1.8 1.8 1.7 1.6 1.9 2.1 1.9 1.4 1.2 1.4 1.9 1.4 Ġlimiz sınırları içinde, rüzgar hızı, rüzgar enerjisi doğal potansiyelinden yararlanmaya yönelik çalıĢma ve proje bulunmamaktadır. 261 J.1.1.3. Su Enerjisi Hatay ilimizde dalga enerjisinden yararlanılmaya yönelik çalıĢma ve proje mevcut değildir. J.1.1.4. Biyogaz Enerjisi Ġlimizde Biyogaz üretimi ve yönetimine yönelik çalıĢmalar mevcut değildir. J.1.1.5. Biyomas Enerjisi Ġlimizde Biyomas üretim ve tüketimine ait çalıĢma mevcut değildir. J.1.1.6. Odun Hatay ilinde Antakya ve Dörtyol Orman ĠĢletme Müdürlükleri bulunmaktadır. Antakya Orman ĠĢletme Müdürlüğü‘ne bağlı 7 Orman ĠĢletme ġefliği vardır. ( Antakya, Samandağı, Yayladağı, Kırıkhan, Ster hesabına göre fiyatlandırılır. Kesilen ağaçların dallarından ve çürümüĢ gövdelerden odun yapılır. Buna göre ; a) Odun, Devlet Orman ĠĢletmeleri depolarından temin edilir. b) ġahısların tapulu arazilerinde olan ağaçların kesilmesinden temin edilir. c) ġahısların bahçelerindeki, verimleri azalmıĢ yaĢlı zeytin ve meyve ağaçlarından odun temin edilir. d) ĠĢçilere verilen köylü pazar satıĢı odunlarından temin edilir. Hatay ili ( Dörtyol Orman ĠĢletme Müdürlüğü hariç ) yıllık odun tüketim miktarı 50. 000 (elli bin) ster‘dir. Antakya Orman ĠĢletme Müdürlüğü‘nün yıllık odun üretimi 15 - 16 bin (onbeĢ - onaltı bin) ster‘dir. Bu nedenle Hatay ili odun açığını, Trükiye‘nin Muhtelif Devlet Orman ĠĢletme Müdürlüklerinden ve zeytin odunlarından karĢılamaktadır. Hatay‘da tüketilen odunların cinsi ; a) Ġbreli ormanlarımızdan, kızılçam, karaçam odunu, b) Yapraklı ormanlardan, meĢe, kayın, gürgen, sandal odunu, c) Okaliptus (Sılfata) odunu, d) Zeytin ve meyve odunu Hatay ilinde sunta ve Lif - Yoga (Kantralit) fabrikası yoktur. Ancak mabilya iskeletinde ve sandık takozu olarak kullanılır. J.1.1.7. Kömür Ġlimiz sınırları içinde kömür rezervi mevcut değildir. J.1.1.8. Petrol (Fuel-Oil, Motorin,Asfalt,Benzin,LPG) Ġlimiz sınırları içinde petrol rezervi ve rafineri mevcut değildir. 262 J.1.1.9. Jeotermal Enerji Erzin BaĢlamıĢ Kaplıcaları ve ġifalı Suları : Ġl sınırları içinde Erzin ilçesinde içme ve kaplıca bulunmaktadır. Ġçmelerde su saniyede 0.2 lt çıkmakta olup sıcaklığı 24 OC' dır. Hem içme hem de banyo uygulamalarında kullanılan su, karaciğer, safra kesesi, mide, bağırsak, pankreas, metabolizma hastalıkları ve diabet hastalıklarında olumlu etkiler yapmaktadır. Yine Erzin ilçesi BaĢlamıĢ köyünde, debisi 0.2 It i sn olan suların sıcaklığı 22 °C'dir. Bu su, hem içme hem de banyo amacıyla kullanılmakta olup, birçok hastalığa iyi geldiği belirtilmektedir. Reyhanlı Hamamat Kaplıcaları : Reyhanlı-Kırıkhan karayolu üzerinde bulunan Hamamat kaplıcaları Özel Ġdare Müdürlüğü tarafından yeniden yapılarak modern bir yapıya kavuĢmuĢ bulunmaktadır.Yörenin en büyük kaplıcası olup,bir çok hastalığa iyi geldiği söylenmektedir. Hamamat Kaplıcaları (Kumlu Kaplıcaları) J.1.1.10. DoğalgazEnerjisi Ġlimiz sınırları içinde doğalgaz rezervi bulunmamaktadır. J.1.2. ikincil Enerji Kaynakları Konuyla ilgili bilgi bulunamamıĢtır. J.1.2.1. Termik Enerji Ġlimiz sınırları içinde termik santral bulunmamaktadır. 263 J.1.2.2. Hidrolik Enerji Ġlimiz sınırları içinde, Dörtyol ilçesi, Kuzucular beldesi sınırları içinde 1 adet Hidrolik Santral mevcuttur. Bu santrale ait bilgiler : - Akarsu hacmi ; 500 lt/sn - Üretim kapasitesi ; Aylık ortalama 22.000 kw/saat J.1.2.3. Nükleer Enerji Ġlimiz sınırları içinde radyoaktif kaynak ve rezerleri bulunmamaktadır. J.2. ENERJĠ TÜKETĠMĠNĠN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI Enerji (1) Toplam .....Miktar (kWh) .....Değer, KDV dahil (Bin TL) .......Resmi Daireler ..........Miktar (kWh) ..........Değer, KDV dahil (Bin TL) .......Dağıtım Ģirketleri ..........Miktar (kWh) ..........Değer, KDV dahil (Bin TL) ...…Otoprodüktörler ..........Miktar (kWh) .......Ticarethaneler ..........Miktar (kWh) ..........Değer, KDV dahil (Bin TL) .......Meskenler ..........Miktar (kWh) ..........Değer, KDV dahil (Bin TL) .......Tarımsal Sulama ..........Miktar (kWh) ..........Değer, KDV dahil (Bin TL) .......ġantiyeler ..........Miktar (kWh) ..........Değer, KDV dahil (Bin TL) .......Sokak Aydınlatma ..........Miktar (kWh) .......Diğerleri ..........Miktar (kWh) ..........Değer, KDV dahil (Bin TL) ....…TEAġ Direkt SatıĢları ..........Miktar (kWh) ..........Değer, KDV dahil (Bin TL) Elektrik tüketimi, 1997 TÜRKĠYE AKDENĠZ HATAY 81 884 912 253 659 713 786 084 10 937 924 163 62 397 933 837 2 675 374 099 7 776 519 466 4 384 692 571 53 358 057 467 623 619 767 5 869 818 645 100 245 000 1 601 869 896 34 385 707 271 310 435 782 747 5 043 331 436 24 181 367 378 1 201 232 000 2 229 681 645 7 515 885 438 1 073 410 216 888 817 000 6 289 255 385 73 551 652 789 999 402 341 8 954 663 397 37 134 000 571 695 981 18 310 637 707 157 395 836 834 2 069 227 384 19 782 120 206 316 669 000 2 836 632 380 1 733 542 507 9 448 032 416 240 987 968 1 208 527 558 84 563 724 469 152 069 871 382 014 11 816 358 199 99 481 135 1 170 957 343 4 808 000 34 821 995 3 117 195 102 432 990 054 37 007 375 2 052 022 643 15 351 258 348 96 845 537 701 072 695 4 898 000 32 665 500 3 224 591 615 28 356 807 283 258 628 325 529 406 615 - TABLO 88: 264 (J).ENERJĠ KAYNAK DĠE verileri. 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu DSĠ Bölge Müdürlüğü-Adana 265 K.SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ K.1. ĠL SANAYĠNĠN GELĠġĠMĠ, YER SEÇĠMĠ SÜREÇLERĠ VE BUNU ETKĠLEYEN ETKENLER Hatay‘ın ekonomisini incelerken Antakya ve Ġskenderun olarak iki cazibe merkezi Ģeklinde ele almak gerekir. Ġskenderun ve yöresi Ġskenderun Demir Çelik Fabrikaları A.ġ.‘nin kurulmasına bağlı olarak metal ana sanayiinde geliĢmeler göstermiĢ, ve sanayi Ģehri hüvviyetine bürünmüĢtür. Ġskenderun, Organize Sanayi Bölgesini kurmuĢ ve ikincisini kurma çalıĢmalarını sürdürmektedir. Ġskenderun Limanının özelleĢtirilmesi ve Ġskenderun Serbest Bölgesinin hayata geçirilmesi ile de Ġskenderun‘da Ģu günlerde durgunluk yaĢayan ticaret ve ekonomi canlanma ġansına kavuĢacaktır. Hatay ilinin merkez ilçesi Antakya‘da ekonomiye yön veren, yörenin bel kemiğini oluĢturan baĢlıca sektörler tarım ve ticaret sektörleridir.GeliĢmiĢlik bakımından Türkiye genelinde 858 ilçe arasında 80.sırada yer almaktadır. Ġlçelerin sosyo-ekonomik geliĢmiĢlik sıralaması araĢtırmasında merkez ilçeler itibariyle 48. sırada bulunmaktadır. Ġlçe, çeĢitli sektörler açısından önemli düzeyde potansiyeli olan bir bölgedir. Antakya‘da bugün ticaret, hem ulusal, hem uluslararası boyutuyla önemli bir ağırlığa sahiptir. Bölgede üretilen ve ihrac edilen baĢlıca ürünler; pamuk, buğday, zeytinyağı, tütün ve narenciyedir. Son yıllarda seracılığın da geliĢmesiyle turfanda sebzecilikte de önemli üretim düzeylerine ulaĢılmıĢtır. 80‘li yıllarla birlikte yörede önemli bir sektör konumuna gelen ihracat, yöre ekonomisine oldukça büyük katkılar sağlamıĢtır. 2001 yılı itibariyle Antakya‘da 279 firma ihracat iĢiyle iĢtigal etmektedir. Ve son yıllarda yaklaĢık 40 firma devamlı olarak 1 milyon $‘ın üzerinde ihracat getirisi sağlama baĢarısını göstermektedir. 2001 yılında Antakya‘lı firmaların gerçekleĢtirdiği ihracat 145 milyon $‘dır. Hatay‘lı firmaların 2000 yılı ihracatı ise; 217 milyon $ olarak gerçekleĢmiĢtir. Bölgeden, taze sebze-meyve, hububat, baklagil, ve çeĢitli sanayi ürünlerinin ihracatı yapılmaktadır. Ortadoğu‘ya, Batı Avrupa‘ya, Rusya‘ya ve Bağımsız Devletler Topluluğu‘na kadar pek çok ülkeye Antakya‘dan ihracat yapılmaktadır. 2001 yılında Antakya‘dan yapılan ithalat; 2 milyon 428 bin $, Hatay‘dan yapılan ithalat ise; 1 milyar 875 milyon $‘dır. 80‘li yıllarla birlikte ihracata paralel olarak büyük bir geliĢme gösteren uluslararası nakliye sektöründe bugün araçların %30‘dan fazlası yenilenmiĢtir. 1999 yılı sonu itibariyle 113 uluslararası nakliye firması, 2500 çekici ile 67 milyon $‘lık getiri sağlamıĢtır. Bunun yanında uluslararası yolcu taĢımacılığından da 11 milyon $‘lık döviz getirisi elde edilmiĢtir. Bugün; ihracatta, uluslararası taĢımacılıkta ve tarım sektöründe avantajlı pozisyonlar yakalamıĢ olan Antakya, sanayide ve turizm alanında da söz sahibi olmaya hazırlanmaktadır. 1530 dönümlük arazi üzerine kurulan Antakya Organize Sanayi Bölgesi‘nin altyapı çalıĢmaları tamamlanmıĢ ve m2‘si 3 $‘dan arsa satıĢlarına baĢlanmıĢtır. ġu anda 2 adet fabrika faaliyete baĢlamıĢtır. Yöredeki geliĢmiĢ pazarlama yapısı , geliĢecek olan sanayinin ulusal ve uluslararası pazarlama ağını oluĢturabilmesi açısından önemli bir faktör konumundadır. 90 adet parselden oluĢan AOSB, Antakya‘nın Topboğazı mevkiinde ve Ģu anda etüd çalıĢmaları yapılmakta olan Uluslararası Havaalanına çok yakın bir bölgede bulunmaktadır. Yakın bir tarihte, Antakya ayağı tamamlanacak olan otoban yol da 266 AOSB‘nin yakınlarından geçmektedir. Organize Sanayi Bölgesi‘nin Ġskenderun Körfezi‘ne uzaklığı 30 km., Cilvegözü Sınır Kapısına uzaklığı ise 40 km.‘dir. Antakya‘da sanayiden bahsederken büyük bir istihdam alanı yaratan geleneksel sektörleri de gözardı etmemek gerekir. Ham deri iĢleyen 50 adet iĢletme 750 kiĢiye istihdam sağlamakta ve ayda ortalama 750 ton civarında deri iĢlemektedir. Ayakkabıcılık dalında 550 iĢletme 2500 kiĢiye istihdam sağlamakta ve günde ortalama 10.000 çift ayakkabı üretmektedir. Mobilyacılık sektöründe de irili ufaklı 2500 adet iĢletme faaliyet göstermekte ve büyük istihdam sağlamaktadır. Antakya‘da iĢgücünün nitelikli bir iĢgücü olması sanayide nitelikli iĢgücü kullanılması gereği gibi bir problemi tamamen ortadan kaldırmaktadır. Nüfusun öğrenim düzeyi incelendiğinde Antakya nüfusunun öğrenim düzeyinin Hatay ve Türkiye ortalamasının da üzerinde olduğu görülür. Hatay‘da ve özelde Antakya‘da nüfusun lise ve Yükseköğretim düzeyinin yüksek olması ekonomik ve sosyal kalkınma için büyük bir üstünlük sağlamaktadır. 1992 yılında kurulan ve bugün 10.000 civarında öğrenciye eğitim imkanı sağlayan Mustafa Kemal Üniversitesi kentin gerek kültür, gerekse ekonomik hayatına büyük katkılar yapmaktadır. Kentin turizm açısından da büyük bir potansiyeli vardır. Tarihi ve doğal zenginlikleri yanında deniz, sağlık, dağ turizmi gibi çeĢitlilikleriyle yıl boyunca turizmden yararlanma olanağı sağlamaktadır. Bunun yanı sıra zengin mutfağı ile Türk mutfağı içinde özel ve önemli bir yere sahiptir. Antakya pek çok uygarlığı yaĢamıĢ ve bu uygarlıkların kültür karıĢımlarından yoğrulmuĢ çok eski ve tarihi bir yöredir. 1963 yılında Papa IV.Paul tarafından hac yeri olarak ilan edilen ve Hıristiyan alemi için ilk kiliselerden biri olan "Sen Piyer Kilisesi", dünyanın mozaik açısından en önemli ikinci Müzesi olan "Antakya Müzesi" dünyaca tanınan turistik ve tarihi değerde yerlerdir. Her yıl 29 Haziran günü Katolik kilisesince Sen Piyer Kilisesi‘nde ayinler düzenlenmekte ve dünyanın dört bir yanından bu ayine katılmak üzere hristiyanlar Antakya‘ya gelmektedir. Antakya ve yöresi Harbiye, Sarımazı ve Batıayaz Yaylaları ile dağ ve yayla turizmine imkan sağlamaktadır. Sağlık turizmi açısından Erzin‘deki Kaplıca Suyu ve Ġçmeler önemli birer potansiyeldir. Dini turizm yönünden bakıldığında Samandağ‘daki Hızır A.S. Türbesi, Kırıkhan‘daki Beyazıt Bestami‗nin makamı ve daha pek çok önemli islam büyüğünün makamları önem arz eder. Samandağ-Arsuz kıyı Ģeridi temiz ve el değmemiĢ kesimleriyle deniz turizmi için elveriĢli bölgelerdir. Gerek turizm, gerek ticari açıdan büyük bir gereklilik olan ulaĢım altyapısı değerlendirildiğinde, Hatay‘ın uluslararası yolların buluĢtuğu bir kavĢak noktasında bulunmasının avantaj sağladığı söylenebilir. Antakya‘dan geçen yolun bir kolu ĠsrailLübnan hattı üzerinden Kahire ve Afrika‘ya açılmakta, diğer bir kolu ise Arabistan Yarımadasının en güneyine varmaktadır. Antakya; sınır bölgesi olması, Ġskenderun Körfezi‘ne, GAP‘a yakınlığı, yörede dıĢ ticaret ve nakliye sektörlerinin geliĢmiĢliği, Üniversite‘nin mevcudiyeti ve Havaalanının yapım çalıĢmalarına baĢlanmıĢ olması, Organize Sanayi Bölgesinin altyapısının tamamlanmıĢ olmasının yanısıra, turizm değerleri ile de yatırımlar için cazip bir bölge olma özelliğine sahiptir. 1939 yılında kurulan Antakya Ticaret ve Sanayi Odası, bugün yaklaĢık 3800 kayıtlı üyesi ile Antakya‘nın gerek ticari, gerekse sanayi hayatına yön veren öncü bir kuruluĢ olmaya devam etmektedir. 267 K.2. GENEL ANLAMDA SANAYĠNĠN GRUPLANDIRILMASI Antakya Organize Sanayi Bölgesi Payas Organize Sanayi Bölgesi Antakya Küçük Sanayi Sitesi 268 HARĠTA 17 K.3. SANAYĠNĠN ĠLÇELERE GÖRE DAĞILIMI Sanayi Sicil Belgesi AlmıĢ Sanayi Tesislerinin Ġlçelere Göre Dağılımı ĠLÇENĠN ADI FĠRMA SAYISI TOPLAM Aralık 2009 ÇALIġAN ĠġÇĠ ÜRETĠM (*) SAYISI 13.059.984 Ton/yıl , 249.985.160 Adet/yıl, 112.868.311 M2/yıl, 1.080.100 Mt/yıl, 2.455.289 M3/yıl, 8.682.200 Paket /yıl, 900.000 Kasa/yıl, 61.650 Tak/yıl, 840.000 m.tül/yıl, 1.555.200 Lt/yıl, 87.600 Çift/yıl, 305.926.016 Kg/yıl, ANTAKYA 13.870 baĢ/yıl 245 4.217 51.878 TON/YIL, ALTINÖZÜ 9.750.000 KG/YIL 15 79 2.828.875 Ton/yıl, 7.481.710 Adet/yıl, 11.000 M2/yıl, 1084 80.800 Düzine/yıl, BELEN 67.184.156 kg/yıl 30 9.524.977 Ton/yıl, 11.902.786 Adet/yıl, 35.400 Metre/yıl, 5.927 M3/yıl, 124.882.800 Kg/yıl, 1.120.000 KWH/YIL, DÖRTYOL 69 12.800 m2 3.432 26.166 Ton/yıl, ERZĠN 3.219.000 Ad/yıl 5 57 8.993.788.036 ton/yıl, 258.272.377 Ad/yıl, 15.359.383 M2/yıl, 9.244.800Metre/yıl, 663.120 M3/yıl, ĠSKENDERUN 19.605.390 Kg/yıl 119 269 12.234 1.032.554 Ton/yıl, 3.877.117 Adet/yıl, 32.040 M2/yıl, 90.783.315 Metre/yıl, 765.000 Lt/yıl, KIRIKHAN 310.025 kg/yıl 40 821 14.022 Ton/yıl, KUMLU 4.104.000 kg/yıl 4 58 395.846 Ton/yıl, 2.040 Adet/yıl, REYHANLI 25 4.560.000 KG/YIL 450 735.000 Adet/yıl, 6.350 Ton/yıl, 106.835.328 KG/YIL, SAMANDAĞ 44.360.000 Lt/yıl 5 43 36.404 Ton/yıl, 3.677.400 KG/YIL, HASSA 288.000 M.TÜL/YIL 12 108 9.020.763.382 Ton/yıl, 535.489.192 Adet/yıl, 128.219.111 m2/yıl, 101.143.615 Metre/yıl, 3.124.336 M3/yıl, 8.682.200 Paket/yıl, 900.000 Kasa/yıl, 61.650 Tak/yıl, 1.128.000 M.TÜL/YIL, 46.680.200 Lt/yıl, 87.600 Çift/yıl, 80.800 Düzine/yıl, 644.269.890.906 Kg/yıl, 13.870 baĢ/yıl TOPLAM 569 1.120.000 KWH/YIL TABLO 89-a 270 22.583 Sanayi Sicil Belgesi AlmıĢ Sanayi Tesislerinin Ġlçelere Göre Dağılımı-2002 ĠLÇENĠN ADI FĠRMA SAYISI TOPLAM ÜRETĠMĠ ÇALIġAN ĠġÇĠ (*) SAYISI 139.699.209 m2/yıl 7.393.885 A/yıl ANTAKYA 369.038 m/yıl 67 1550 5.075.958 Ton/yıl 41.708 m3/yıl ALTINÖZÜ 1 BELEN 5 DÖRTYOL 34 ERZĠN 336 ton/yıl 3.509.400 adet/yıl 1.846 ton/yıl 2.209.996 ton/yıl 356.630 A/yı 9.204 ton/yıl 1 6.728.965 ton/yıl 9 150 1464 10 ĠSKENDERUN 66 KIRIKHAN 16 106.609 ton/yıl 467 KUMLU 2 6.100 ton/yıl 18 REYHANLI 18 103.512 ton/yıl 416 SAMANDAĞ - - - YAYLADAĞI - - - HASSA 3 5.936 T/yıl 29 18.994.687 ad/yıl 12.951 369.038 m/yıl 139.699.209 m2/yıl TOPLAM 491.949 m3/yıl 213 17.064 14.293.049 ton/yıl 130.945.296 adet/yıl (*) Üretim Birimi,üretim konusuna göre m,m2,m3,adet,ton,vb. biçimde toplam üretim sütununda belirtilmiĢtir. TABLO 89-b 271 K.4. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE ĠġYERĠ SAYILARI VE ĠSTĠHDAM DURUMU Ġmalat sanayiinde iĢyeri sayısı, ücretle çalıĢanlar ve yapılan ödemeler (10+), 1993 A. Toplam B. Devlet C. Özel Ġmalat sanayii (1) Emekli San. ĠĢyeri SSK'ya bağlı sayısı bağlıolanlar olanlar Sektörler Ýmalat Ücretle ÇalıĢanlara Yapılan Ödemeler (Milyar TL) Ücretle çalıĢanların ortalaması Toplam Emekli SSK'ya Yıllık ortalama sandığına bağlı bağlı çalıĢan sayısı olanlar olanlar Toplam A 62 1,549 14,449 15,998 16,037 218 2,902 3,120 B 2 1,549 11,093 12,642 12,642 218 2,666 2,884 C 60 - 3,356 3,356 3,395 - 236 236 A 12 - 268 268 279 - 10 10 B - - - - - - - - C 12 - 268 268 279 - 10 10 (32) Tekstil A 11 - 615 615 623 - 22 22 B - - - - - - - - C 11 - 615 615 623 - 22 22 A 5 - - - - - - - B - - - - - - - - C (**)5 - - - - - - - A - - - - - - - - B - - - - - - - - C - - - - - - - - (35) Kimya A 3 - - - - - - - B 1 - 325 325 325 - 47 47 C (*)2 - - - - - - - (36) TaĢ ve A 5 toprak - 215 215 217 - 32 32 B - - - - - - - - C 5 - 215 215 217 - 32 32 A 14 1,549 11,883 13,432 13,434 218 2,745 2,962 B 1 1,549 10,768 12,317 12,317 218 2,619 2,837 C 13 - 1,115 1,115 1,117 - 125 125 A 12 - 1,042 1,042 1,047 - 44 44 B - - - - - - - - C 12 - 1,042 1,042 1,047 - 44 44 (31) Gıda, içki, tütün (33) Kereste (34) Kağıt ve basım (37) Metal (38) Metal eĢya DĠE 2002 verileri TABLO 90: 272 K.5. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ VE ENERJĠ KULLANIMI Elektrik tüketimi, 1994* TÜRKĠYE AKDENĠZ HATAY .....Miktar (kWh) 54,201,983,482 6,630,049,781 1,038,332,366 .....Deðer, KDV dahil (Bin TL) 93,206,523,654 7,366,278,183 999,905,247 ..........Miktar (kWh) 3,271,298,132 379,792,921 43,730,688 ..........Deðer, KDV dahil (Bin TL) 6,334,741,439 681,926,713 83,565,109 ..........Miktar (kWh) 28,463,560,315 3,295,957,766 599,286,426 ..........Deðer, KDV dahil (Bin TL) 48,680,444,519 1,951,091,017 312,105,048 ..........Miktar (kWh) 1,134,217,375 212,791,877 59,164,988 ..........Deðer, KDV dahil (Bin TL) 754,306,363 82,330,095 35,654,243 ..........Miktar (kWh) 13,083,352,261 1,527,183,307 228,775,715 ..........Deðer, KDV dahil (Bin TL) 22,620,271,325 2,780,703,190 403,243,053 ..........Miktar (kWh) 4,185,074,019 662,311,094 37,927,662 ..........Deðer, KDV dahil (Bin TL) 9,665,150,130 1,251,650,709 91,845,306 ..........Miktar (kWh) 433,718,641 57,539,270 7,046,901 ..........Deðer, KDV dahil (Bin TL) 1,537,530,810 103,749,445 10,063,784 ..........Miktar (kWh) 91,965,930 8,657,548 86,396 ..........Deðer, KDV dahil (Bin TL) 44,898,677 2,162,710 124,468 ..........Miktar (kWh) 2,375,727,906 331,840,486 43,509,657 ..........Deðer, KDV dahil (Bin TL) 1,780,392,582 241,653,485 34,111,571 ..........Miktar (kWh) 1,163,068,903 153,975,512 18,803,933 ..........Deðer, KDV dahil (Bin TL) 1,788,787,809 271,010,819 29,192,665 Enerji Toplam .......Resmi Daireler .......Sanayi ĠĢletmeleri .......Tarımsal Sulama .......Meskenler .......Ticarethaneler .......ġantiyeler .......Hayır Kurumları .......Sokak Aydınlatma .......Diğerleri ............................................................ ............................... .............................. .............................. ................... .......... .......... .......... * Bilgi geçicidir. DĠE verileri TABLO 91: 273 SANAYĠ SĠCĠL BELGESĠ ALMIġ SANAYĠ TESĠSLERĠNĠN SEKTÖREL DAĞILIMI MART 2008 SEKTÖRÜN ADI FĠRMA SAYISI TOPLAM ÜRETĠM(*) 2.574.649 ton/yıl 192.896.616 adet/yıl. 900.000 kasa/yıl, 2.320.200lt/yıl, 9.078.682 kg/yıl 2.581.364 ton/yıl 2 162.909 m /yıl 70.384.103 adet/yıl 42.837.615 m/yıl 9.120 tak/yıl, 87.600 çiftçi/yıl 80.800 düzine/yıl, 4.560.000 kg/yıl 35.741 ton/yıl 49.561.822 adet/yıl 2 10.985.961 m /yıl 3 67.953 m /yıl 57.210.000 m/yıl 51.930 Takım/yıl 2 111.495.583 m /yıl 1.080.000 mt/yıl 8.862.200 paket/yıl 2.717.280 ton/yıl 23.705.574 ton/yıl 42.766.094 adet/yıl 2 1.510.688 m /yıl 840.000 m.tül/yıl 20.287.321 kg/yıl, 6.081.950 ton/yıl 15.330.080 adet/yıl 2 666.938 m /yıl 8.604.270.425 ton/yıl ÇALIġAN ĠġÇĠ SAYISI 3.363 Gıda içki ve tütün sanayi 153 DOKUMA GĠYĠM EġYASI VE DERĠ SANAYĠ 89 ORMAN ÜRÜNLERĠ VE MOBĠLYA SANAYĠ 34 KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERĠ VE BASIM SANAYĠ 5 KĠMYA – PETROL, KÖMÜR, KAUÇUK VE PLASTĠK ÜRÜNLERĠ SANAYĠ 66 TAġ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYĠ 38 METAL ANA SANAYĠ 39 METAL EġYA MAKĠNE VE TEÇHĠZAT ULAġIM ARACI, ĠLMĠ VE MESLEKĠ ÖLÇME ALETLERĠ SANAYĠĠ TOPLAM 67 371.013.353 ton/yıl 117.669.363 adet/yıl 16.000 m/yıl 44.884.800 kg/yıl 1.941 491 9.012.670.074 ton/yıl 468.615.619 adet/yıl 2 124.822.079 m /yıl 101.143.615 m/yıl 3 67.953 m /yıl, 8.682.200 paket/yıl 900.000 kasa/yıl, 61.050 tak/yıl 840.000 m.tül/yıl 2.320.200 lt/yıl 87.600 çift/yıl 80.800 düzine/yıl 78.811.103 kg/yıl 20.549 2 3 (*) üretim birimi, üretim konusuna göre m ,m ,adet, ton vb biçiminde Üretim sütununda belirtilir. (Kaynak: Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğü) 274 2.511 372 102 1.887 918 9.455 SANAYĠ SĠCĠL BELGESĠ ALMIġ SANAYĠ TESĠSLERĠNĠN SEKTÖREL DAĞILIMI ARALIK 2009 FĠRMA SAYISI TOPLAM ÇALIġAN ĠġÇĠ SAYISI ÜRETĠM (*) SEKTÖRÜN ADI 3.947.854 Ton/yıl 204.106.588 Adet/yıl. 900.000 Kasa/yıl,46.680.200 Lt/yıl,399.569.314 Kg/yıl,13.870 baĢ/yıl GIDA ĠÇKĠ VE TÜTÜN SANAYĠ 210 DOKUMA GĠYĠM EġYASI VE DERĠ SANAYĠ 99 1.422 2.585.212 Ton/yıl 162.909 M2/yıl 71.345.703 Adet/yıl 42.871.215 Met/yıl 62.620 Tak/yıl,141.100 Çift/yıl,80.800 Düzine/yıl,18.751.918 Kg/yıl 2.504 35.741 Ton/yıl,57.552.681 Adet/yıl,11.021.961 M2/yıl,81.600 M3/yıl , 57.212.700M/yıl,52.830 Takım/yıl,3.000 M.TÜL/YIL ORMAN ÜRÜNLERĠ VE MOBĠLYA SANAYĠ 47 472 116.180.035 M2/yıl,1.080.000Mt/yıl,8.682.200 Paket/yıl,2.717.280 Ton/yıl,13.627.720 kg/yıl,3.388.800 ADET/YIL KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERĠ VE BASIM SANAYĠĠ 10 173 26.168.415 Ton/yıl 4.357.489 Adet/yıl 3.059.412 M2/yıl 1.488.000 m.tül/yıl,28.777.464 Kg/yıl KĠMYA-PETROL, KÖMÜR,KAUÇUK VE PLASTĠK ÜRÜNLERĠ SANAYĠĠ 92 2.137 8.210.439 Ton/yıl 61.673.246 Adet/Yıl,872.698 M2/yıl,4.248.000 M3/YIL,941.750.944 KG/YIL TAġ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYĠĠ 64 1.601 METAL ANA SANAYĠĠ 8.680.748.810 Ton/yıl,239.431.195 kg/yıl 49 METAL EġYA MAKĠNA VE TEÇHĠZAT ULAġIM ARACI ,ĠLMĠ VE MESLEKĠ ÖLÇME ALETLERĠ SANAYĠĠ 10.497 375.023.180 Ton/yıl,45.425.542 Adet/yıl ,16.000 m/yıL,55.915.974 Kg/yıl,2.734.400 M.KARE,1.120.000 KWH/YIL 103 TOPLAM 674 2.860 9.098.143.448 Ton/yıl,516.646.385 Adet/yıl,133.031.415 m2/yıl,101.179.915 Metre/yıl, 3.129.400 M3/yıl,8.682.200 Paket/yıl,900.000 Kasa/yıl,80.550 Tak/yıl,1.491.000 M.TÜL/YIL,46.680.200 Lt/yıl, 141.100 Çift/yıl,80.800 Düzine/yıl,645.006.327.675 Kg/yıl,13.870 baĢ/yıl 1.120.000 KWH/YIL 21.666 (*)ÜRETĠM BĠRĠMĠ ,ÜRETĠM KONUSUNA GÖRE M2,M3,ADET,TON V.B.BĠÇĠMĠNDE ÜRETĠM SÜTUNUNDA BELĠRTĠLĠR.( KAYNAK:SANAYĠ VE TĠCARET ĠL MÜDÜRLÜĞÜ) 275 K.6. SANAYĠDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI VE ALINAN ÖNLEMLER K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği Çevre kirliliğinde önemli bir yer tutan hava kirliliği, konutlardan, sanayiden ve motorlu taĢıtlardan kaynaklanmaktadır. Hava kirliliğine sebep olan tesislerin baĢında ; Çimento Fabrikası, Sarıseki Gübre Fabrikası, Ġskenderun ve Dörtyol ilçelerindeki sanayi kuruluĢları, ĠSDEMĠR ile Dörtyol ilçesi Payas beldesinde kurulu bulunan irili ufaklı 24 adet haddehanelerdir. Bu tesisler arasında ĠSDEMĠR Fabrikalarının bacalarında bulunan filtrelerin birçoğu eskimiĢ durumundadır. Bu filtrelerde iĢlevlerini yerine getiremediği için emisyon fazla olmaktadır. Ġskenderun Organize sanayi bölgesinde bulunan Ekinciler Demir - Çelik ve Yazıcı Demir Çelik Fabrikalarının çelikhane bacasında gaz ve toz tutucu filtre olmasına rağmen randımanlı çalıĢmamakta, çelikhanede ark esnasında çevreye yoğun bir Ģekilde toz emisyonu yayılmaktadır. Ġskenderun Çimento Fabrikasında, elektro filtre bulunmasına rağmen, zaman zaman çalıĢtırılmaması hava kirliliğine sebep olmaktadır. Ayrıca Dörtyol Ġlçesi - Payas Beldesinde bulunan haddehanelerin gaz tutucu filtreleri mevcut değildir. K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği Ġskenderun, Dörtyol, Erzin ve Samandağı Ġlimizde denize kıyısı olan ilçelerimizdir. Ġskenderun Körfezi‘ni kirleten ana kirleticiler ; Ġskenderun Ģehir kanalizasyonu, ĠSDEMĠR, Toros Gübre Fabrikası ve Sarıseki Gübre Fabrikası ile petrol taĢımacılığı için körfeze gelen gemilerin yaptığı kirliliklerdir. Ayrıca Adana ili sınırlarında kurulu bulunan endüstriyel tesis ve yerleĢim yerleride körfezi kirletmektedir. Ġskenderun Ģehir kanalizasyonu hiçbir arıtma iĢlemine tabi tutulmadan denize direkt olarak deĢarj edilmektedir. Gübre fabrikaları ise fosforik asit soğutma suyunu denize direkt deĢarj etmektedir. Ayrıca Ġskenderun, Dörtyol karayolu üzerinde bulunan Mobil, Shell, Petrol Ofisi ve Delta Depolama tesislerinin arıtma ünitelerinin yetersiz olması nedeniyle denize petrol türevi maddeler verilmektedir. YaklaĢık 10 yıldır Ġskenderun Körfezine yoğun bir petrol taĢımacılığı olmakta, tankerlerden yapılan taĢımacılık esnasında denize sızmalardan karıĢan petrol, Ġskenderun körfezi‘nin kirlenmesine sebep olmaktadır. Petrol taĢımacılığı yapan gemiler ise SĠNTĠNE ve BALAST sularını kıyıdan 40-50 mil açıkta deĢarj etmekte, deniz hareketleri neticesi kirlilik kıyıya kadar gelmektedir. Samandağı ilçesinde, deniz kirlenmesinin baĢlıca sebebi Suriye‘nin Lazkiye Limanı‘nda demirleyen gemilerin katı ve sıvı atıklarını denize deĢarj etmeleri neticesinde Samandağı kıyısına kadar gelerek sahili kirletmektedir. Ayrıca; Asi nehri taĢıdığı kirlilikleri Samandağı‘ndan denize dökerek denizinde kirlenmesine sebep olmaktadır. K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği Ġlimiz ve ilçelerimizde organize sanayi bölgeleri tarım arazilerini dıĢında ve 5.-7. sınıf arazilerde tesis edildiğinden bunlardan kaynaklanan herhangi bir toprak kirliliğinden bahsedilemez. 276 K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği Kentlerde giderek tehlikeli bir hal alan çevre sağlığı sorunlarından biri de gürültü kirliliğidir. BaĢta Antakya ve Ġskenderun ilçelerimizde bu çevre sorunu önemini korumaktadır. Gürültünün en önemli kaynağı trafiktir. Ġlimizde trafiğe kayıtlı 80. 000‘in üzerinde motorlu taĢıt bulunmaktadır. Özellikle egzozları bozuk küçük motosikletler ve çevre yolunun bulunmaması nedeniyle Ģehir içinden geçen yük kamyonlarının gürültüdeki payı büyüktür. Ġlimiz genelinde sanayi bölgelerinin bulunmaması, motor gücü ile çalıĢan iĢyerlerinden Ģehir içlerinde çalıĢarak yaptıkları gürültü çevrede yaĢayanların huzur ve sükununu olumsuz yönde etkilemektedir. Endüstri gürültüsü olarak; 2 adet taĢocağında yapılan gürültü ölçümünde anlık olarak 85 db(A) olduğu ölçülmüĢtür. Haddehanelerde olan gürültü ölçümü ise 88 db(A) olarak ölçülmüĢtür. Sanayinin yoğun olduğu Ġskenderun ve Dörtyol ilçelerinde ise yapılan denetimlerde, belirtilen parametrelerin üzerinde gürültüye rastlanıldığı takdirde, izolosyona gidilmesi ve teknolojinin yenilenmesi istenmekte olup, Ġlimizde sanayi tesislerinden kaynaklanan gürültü seviyesi önemsenmeyecek düzeydedir. K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar Ġlimiz sınırlarında bulunan, sanayi tesisleri için tehlikeli ve zararlı atıkların özellikleri, miktarı, çeĢidi ve bertaraf sistemiyle ilgili bir çalıĢma yapılmamıĢtır. Sanayi tesislerinin, az bir kısmının atık su arıtma tesisi olmasına rağmen kısmen çalıĢtırıldığı, kimi sanayi tesislerinde ise çalıĢmadığı tespit edilmiĢtir. Ġlimizde önemli bir yer tutan Ġskenderun Demir - Çelik fabrikasının atık su arıtma tesisinin çalıĢtırılmadığı gibi evsel atık suları için yapılan arıtma tesisi ise kısmen çalıĢmaktadır. Yine çimento fabrikasının evsel atık suları için yaptırdığı arıtma tesisi yapılan denetimlerde kısmen çalıĢtırıldığı tespit edilmiĢtir. (K).SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ KAYNAK DĠE verileri. 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğü 277 ALTYAPI, ULAġIM VE HABERLEġME L.1. ALTYAPI L.1.1. Su Sistemi ve L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi Hatay ilinde belediyeler düzeyindeki 367 köy ve 351 yerleĢim ünitesinden 270 köy ve 235 ünitede yeterli içmesuyu bulunmaktadır. Bu durum, köylerin yüzde 73.6‘sında, ünitelerin ise yüzde 67.0‘sinde yeterli içmesuyu olduğunu göstermektedir. Yeterli içmesuyu olan köylerin oranı Türkiye ortalamasıyla aynı olup, ünite oranları Türkiye ortalamasının üzerindedir. Ġlimiz Ġskenderun ilçesinde, kente verilen temiz (içme suyu) su kaynaklarının kapasitesi 630 lt/sn‘dir. ġehir Ģebekesindeki döĢenen boru miktarı ; 20 km. beton Asbest boru, 10 km. plastik (PVC) boru, 25 km. pik döküm boru, 10 km. Golvanizli borularıdır. Kentin atık ve yağmur sularını toplayıp tekrar kullanıma sunulmasıyla ilgili çalıĢmalar devam etmekte olup, bu çalıĢmalar 7 fazlı bölümler halinde yapılması düĢünülmektedir. Bu çalıĢmalar ıĢığında bugüne kadar halen devam etmekte olan, 1. Faz kapsamındaki kent merkezinin altyapı çalıĢmaları ayrık sistem Ģeklinde yapılmaktadır. Yani ; yağmur suları ayrı pis atık sular ayrı olarak döĢenmekte ve bunların ayrı ayrı toplama merkezleri yapılmıĢtır. Bugüne kadar yapılan toplama hatlarının uzunluk ve kapasiteleri aĢağıda sunulmuĢtur. Yağmur Suyu Toplama Merkezi ve Kapasitesi Deniz kıyısında 12 metre derinlik ve 6,5 metre çapında betonarme keson kuyu vasıtasıyla yapılmıĢtır. Kuyunun kapasitesi 400 m3‘tür. Kuyunun içinde her biri 475 lt/sn kapasitelik 3 faal 1 yedek deĢarj pompası bulunmaktadır. Kent Merkezine DöĢenmiĢ Bulunan Yağmur Suyu Kaynakları 1500 metrelik (0.43x3.00) metre ebatları olan betonarme kanalı betonarme boru ve ebatları : Yağmur suyu % 200 mm‘lik 160 metre Yağmur suyu % 300 mm‘lik 820 metre Yağmur suyu % 400 mm‘lik 2.200 metre Yağmur suyu % 500 mm‘lik 650 metre Yağmur suyu % 600 mm‘lik 150 metre Yağmur suyu % 800 mm‘lik 139 metre Yağmur suyu % 1000 mm‘lik 350 metre Yağmur suyu % 1200 mm‘lik 250 metre Yağmur suyu toplama merkezinden ayrı olarak gene sahil kesiminde 12 metre derinliğinde ve 6,5 metre çapında betonarme keson kuyuda toplanmaktadır. Kuyunun kapasitesi genel olarak 400 m3‘tür. Burada her biri faal olarak çalıĢan 3 asıl, 1 yedek olmak zere 4 adet 278 yükseltme pompası bulunmakta ve her pompa kapasitesi 160 lt/sn olmak üzere 3 x 160 = 480 lt/sn kapasitesindedir. Kent içinde DöĢenmiĢ Atık Su Boru ve Mesafesi Kanalizasyon % 200 mm‘lik 4136 metre Kanalizasyon % 300 mm‘lik 1872 metre Kanalizasyon % 400 mm‘lik 990 metre Kanalizasyon % 500 mm‘lik 1102 metre Kanalizasyon % 600 mm‘lik 200 metre Kanalizasyon % 700 mm‘lik 200 metre Kanalizasyon % 800 mm‘lik 50 metre Kanalizasyon % 900 mm‘lik 415 metre Atık suların toplama merkezinden arıtma merkezine isalesi ve arıtım tesisinin yapım ve kapasitesiyle ilgili proje seçim ve ihale çalıĢmaları devam etmekte olup, henüz sonuçlanmamıĢtır. Belen ilçemizde; içme sularının tamamı kaynak suyudur. Su Ģebekesinin tamamına yakını yeni Ģebekedir. Ġlçede, cüzi bir kısmı kendi imkanlarıyla küçük çaplı kanalizasyon yapılmıĢtır. Diğer kısımlar foseptik çukurlarıyla çözümlenmektedir. ġu anda kanalizasyon proje yapımı iller bankasınca ihale edilmiĢ ve ileride kaynak temininden sonra kanalizasyon yapım iĢinin gerçekleĢtirilmesine çalıĢılacağı belirtilmektedir. Altınözü ilçemizde; kente verilen, temiz (içme suyu) su kaynaklarının, kapasitesi 27 lt/sn, suların iletildiği boruların, kalite ve uzunlukları ise 23 km.80‘lik ve 100‘lük 16 Atü plastik su borusu bulunmaktadır. Kentin atık sularının ve yağmur sularının toplanıp bunların tekrar kullanıma sunulması amacıyla; Ayrı toplama sistemleri ve arıtma sistemleri yoktur. Kumlu ilçemizde; içme suları, Köy Hizmetleri tarafından yapılan grup isalesi ile YeniĢehir Gölü membasından Kumlu ilçesine verilmesi gereken su miktarı 8.5 lt/sn, yapılan debi ölçümünde ilçeye 4 lt/sn su geldiği anlaĢılmıĢtır. Ġlçede 4.000 m. uzunluğunda % 200‘lük Nd 10 Atü AÇB borusunun döĢendiği, eski Ģebeke olarak plastik ve atermit borular aracılığıyla yapıldığı belirtilmektedir. Ġlçede, kanalizasyon mevcut değildir. Kentin artık suları ve yağmur sularını toplayıp kullanıma sunulması amacıyla yapılan bir çalıĢma yoktur. Erzin ilçemizde; kanalizasyon bulunmamaktadır. Tüm kirli sular foseptik ve sistemi ile çözümlenmektedir. Belediye bu sistemi vidanjörle desteklenmektedir. ġehir içme suyunun, Amanos Dağları‘ndan gelen 27 km.‘lik kısmı ve leçe mevkii ile 14 km.‘lik kısmının tamamı çelik boru ile 80 km.‘lik Ģehir Ģebekesi % 100 mm‘lik PVC boru ve 15 km‘lik ana hatlar ise AÇB‘den tesis edilmiĢtir. Kırıkhan ilçemizde; Ģehir içme-suyu cazibeli ve su sondaj kuyularından motopompla olmak üzere iki sistem Ģeklinde gelmektedir. 279 Ġlçemizde verilen temiz içme suyu kaynaklarının kapasiteleri Ģöyledir. Üngüzlü 40 lt/sn, Kozanoğlu 15 lt/sn Mahmudun-gözü 25 lt/sn, ve S sondaj kuyusundan 20 lt/sn olmak üzere toplam 100 lt/sn‘dir. Ġlçede mevcut suların iletildiği borular Ģöyledir : 40 km. AÇB boru, 150 km. Çelik boru, 60 km. Plastik boru ve 20 km. Demir boru uzunluğu 270 km. dir. Ġlçede kanalizasyon sistemi bulunmayıp ancak ; Belediye Meclisi‘nin aldığı bir kararla kanalizasyon sistemi için çalıĢmalar Ġller Bankası‘nca programa alınma safhasına gelinmiĢtir. Dörtyol ilçemizde; verilen temiz içme suyu, Üçgöz Membasından getirilmektedir. Kapasiteleri ; DY1, DY2, DY3 olmak üzere 3 depomuz mevcuttur. DY1 600 + 1200 ton kapasiteli olup, dinlendirici depo olarak kullanılmaktadır. DY2, 3000 + 1200 ton kapasitelidir. DY3, depomuz ise 3000 ton kapasiteye sahip olup, verimlilikleri ; 100 lt/sn olarak ortalama su akıtmaktadır. PVC, Aspest ve Çelik borular kullanılmıĢ olup, çelik boru 6 km., Aspest boru 6 km., ve PVC boru 100 km.‘dir. Yayladağ ilçemizde; kente verilen temiz (içme suyu) su kaynaklarının kapasiteleri ve verimlilikleri Ģöyledir. Ġlçeye 3 kaynaktan içme suyu gelmektedir. 1) Kökmeryem - Kayapınar Menbaı : Ġsale hattı uzunluğu : 5000 metre Su kapasitesi : minimum 2.50 lt/sn. Hattın cinsi : % 100‘lük pik boru 2) Yayla (kastal) Menbaı : Ġsale hattı uzunluğu : 2990 metre Su kapasitesi : minimum 2 lt/sn Hattın cinsi : % 100‘lük plastik boru 3) Aslanyazı Menbaı : Ġsale hattı uzunluğu : 15.500 metre Su kapasitesi : 20 lt/sn Hattın cinsi : % 200‘lük asbest ve çelik boru Ġlçede pis su kanalizasyon Ģebekesi mevcut değildir. Bu nedenle belediyemizce atık suların toplanması arıtılması ve değerlendirilmesi gibi çalıĢmalar mevcut değildir. L.1.3. YeĢil Alanlar KiĢi BaĢına DüĢen YeĢil Alan Miktarı (hektar) reyhanlı kırıkhan altınözü erzin iskenderun antakya belen samandağ yayladağı GRAFĠK 18 280 2 KiĢi BaĢına DüĢen YeĢil Alan Miktarı (m ) 8 7 6 5 4 3 2 1 0 reyhanlı kırıkhan altınözü erzin iskenderun antakya belen samandağ yayladağ kumlu dörtyol GRAFĠK 19 L.1.4. Elektrik iletim Hatları Hatay'da elektriksiz Köy bulunmamaktadır. TEDAġ Hatay Elektrik Dağıtım Müessese Müdürlüğü; Ġlimiz sınırları içerisinde Çukurova Elektrik A.ġ.'ne ait 6 adet 154/380kV'lık Ģalt merkezlerinden satın aldığı enerjiyi Ģehir merkezlerinde 1.139 trafo, köylerde ise 1.070 adet trafo ile 5.084,5 km.‘lik orta gerilim dağıtım hattı ile elektrik dağıtım ve hizmetlerini yürütmekte, ayrıca bakım ve onarımını da yapmaktadır. Ġlimiz genelinde elektriklendirilmemiĢ köy ve mezra bulunmamaktadır. L.1.5. Doğal Gaz Boru Hatları Ġlimizde doğal gaz boru hattı bulunmamaktadır. 281 L.2. ULAġIM 5.BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 53.(ANTAKYA) ġUBE ġEFLĠĞĠ SINIRLARI ĠÇĠNDEKĠ DEVLET VE ĠL YOLLARININ CĠNSLERĠNE, BAKIM PROGRAMINA VE KIġ PROGRAMINA GÖRE UZUNLUKLARI (KM.) ASFALT YOLLAR K.K.NO. 420-01 420-02 817-03 817-04 817-06 825-07 825-08 825-09 827-01 YOLUN ADI SAMANDAĞ ĠSKELESĠ - (817-06) DYA (ANTAKYA ÇEVRE YOLU) (817-05) DYA - CĠLVEGÖZÜ (827-01) DYA (OSMANĠYE-HATAY) ĠL SN. - DÖRTYOL (3105) ĠYA DÖRTYOL (31-05) ĠYA - ANTAKYA (825-08) DYA CĠLVEGÖZÜ (420-02) DYA - (420-02 / 825-09) DYA (GAZĠANTEP-HATAY) ĠL SN. - CĠLVEGÖZÜ (31-08) ĠYA CĠLVEGÖZÜ (31-08) ĠYA - (817-06) DYA (ANTAKYA ÇEVRE YOLU (817-06) DYA - (TÜRKĠYE - SURĠYE) DEV.SN. (YAYLADAĞI) HASSA (825-07) DYA - CĠLVEGÖZÜ ĠL ADI 31-01 31-02 31-04 31-05 31-07 31-08 TOPLAM GEÇĠT ġEBEKE PARKE STBLZ. TOPRAK BAKIM TOPLAMI VERMEZ UZUNL. BÖLÜNM. YOL 0 7 23 HATAY 44 23 51 0 0 0 0 0 0 23 51 0 0 23 51 0 6 HATAY 26 0 26 0 0 0 26 0 26 12 HATAY 60 0 60 0 0 0 60 0 60 41 HATAY 0 8 8 0 0 0 8 10 18 0 HATAY 3 46 49 0 0 0 49 0 49 11 HATAY 32 0 32 0 0 0 32 0 32 32 HATAY 2 45 175 49 0 170 51 45 345 0 0 0 0 0 0 0 0 0 51 45 345 0 0 10 51 45 355 4 11 117 HATAY 0 23 23 0 0 0 23 0 23 0 HATAY 0 4 4 0 0 0 4 0 4 0 HATAY 0 2 2 0 0 0 2 0 2 0 HATAY 0 36 36 0 0 0 36 5 41 3 HATAY 0 13 13 0 0 0 13 0 13 0 HATAY 0 29 29 0 0 0 29 0 29 0 HATAY HATAY DEVLET YOLLARI TOPLAMI (OSMANĠYE-HATAY) ĠL SN. - DÖRTYOL (3105) ĠYA (ANTAKYA-KIRIKHAN) (825-08) DYA - BAKRAS KALESĠ (ĠSKENDERUN-DÖRTYOL) (817-04) DYA YAKACIK (ĠSKENDERUN-CEYHAN) (817-03 / 04) DYA (825-07) DYA (HASSA) (KIRIKHAN-REYHANLI) (827-01) DYA YALANKOZ (825-07 / 08) DYA (KIRIKHAN) - (ANTAKYAREYHANLI) (420-02) DYA ASF. SATHĠ BET. KAP. SATIH 282 31-09 31-10 31-12 31-25 31-26 31-27 31-28 31-51 31-52 31-54 31-55 31-57 31-76 31-77 (KIRIKHAN-REYHANLI) (827-01) DYA - (31-08) ĠYA (KIRIKHAN-REYHANLI)(827-01)DYA(TÜRKĠYE-SURĠYE)DEV.SN.(ġARK HA.) (ĠSKENDERUN-CEYHAN) (817-03) DYA ERZĠN (ANTAKYA-REYHANLI) (420-02) DYA ST.PIERRE KĠLĠSESĠ REYHANLI (420-02) DYA - (TÜRKĠYE-SURĠYE) DEV.SN.(KARBEYAZ) (31-26) ĠYA (ALTINÖZÜ) - BABATORUN (ANTAKYA-REYHANLI) (420-02) DYA HACIPAġA (ANTAKYA-YAYLADAĞ) (825-09) DYA ġENKÖY (ANTAKYA-YAYLADAĞ) (825-09) DYA KIġLAK YAYLADAĞI (825-09) DYA - YEDĠTEPE ÇEVLĠK - (420-01) DYA (SAMANDAĞ) SAMANDAĞI (420-01) DYA - YEDĠTEPE (31-54) ĠYA (ADANA-HATAY) ĠL SN. - (OSMANĠYEDÖRTYOL) (817-03) DYA (0-53) OTOYOLU ATR. - ULUÇINAR ĠL YOLLARI TOPLAMI ġUBE YOLLARI TOPLAMI HATAY 0 12 12 0 0 0 12 0 12 0 HATAY 0 6 6 0 0 0 6 0 6 0 HATAY 0 6 6 0 0 0 6 0 6 4 HATAY 0 1 1 0 0 0 1 0 1 0 HATAY 45 HATAY 0 0 7 45 7 0 0 0 0 0 0 45 7 0 0 45 7 0 0 HATAY 0 22 22 0 0 0 22 0 22 0 HATAY 0 1 1 0 0 0 1 0 1 0 HATAY 5 11 HATAY 0 0 0 7 5 11 7 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 11 7 0 0 0 5 11 7 0 0 0 HATAY 0 21 21 0 0 0 21 0 21 0 HATAY 0 HATAY 0 19 25 19 25 0 0 0 0 0 0 19 25 0 0 19 25 0 0 0 295 295 0 0 0 295 5 300 7 175 465 640 0 0 0 640 15 655 124 HATAY 283 ĠSKENDERUN OTOYOL BAKIM ĠġLETME ġEFLĠĞĠ YOL AĞI K.K. NO TANIMI SIRA NO K.K.NO E. NO E.K. TĠPĠ OTOYOL ADI ĠLĠ BAġLANGIÇ 1 2 O53/01 3 O53/B1 4 O53/02 E 91 E 91 E 91 5 6 O53/03 7 053/B3 8 O53/04 9 O53/B4 10 O53/05 11 O53/B5 O53/06 13 O53/B6 14 O53/07 E 91 E 91 15 16 O53/08 17 O53/B7 18 O53/A2-3 E 91 E 91 ĠSKENDERUN AYRIMI BATI KAVġAĞI ĠSKENDERUN BATI KAVġAĞI A+B ADANA HATAYADANA SERBEST BÖLGE KAVġAĞI 01-28 ĠL YOLU A HATAY SERBEST BÖLGE KAVġAĞI GÖZENELER KAVġAĞI A HATAY GÖZENELER KAVġAĞI A HATAY GÖZENELER KAVġAĞI ERZĠN KAVġAĞI A HATAY ERZĠN KAVġAĞI 31-12 ĠL YOLU AYRIMI A HATAY ERZĠN KAVġAĞI DÖRTYOL KAVġAĞI A+B HATAY DÖRTYOL KAVġAĞI D817.D.Y.AYR. A HATAY DÖRTYOL KAVġAĞI PAYAS KAVġAĞI B HATAY PAYAS KAVġAĞI D817.D.Y.AYR. HATAY PAYAS KAVġAĞI ĠSKENDERUN KAVġAĞI A BAĞLANTI YOLU UZUNLUĞU (M) T.A.G SERBEST BÖLGE KAVġAĞI E 91 E 91 ADANA SONU KAVġAK KOLLARI UZUNLUĞU OTOYOL (M) AÇILIġ TARĠHĠ DĠĞER YOLLAR (M) 1080 01.01.1993 7100 12580(5A+7+58B) 1196 200 8900 3158 2400 TOPLAM 76.300 GENEL TOPLAM 76.300 M. HATAY ĠSKENDERUN KAVġAĞI D817.D.Y.AYR. A HATAY ĠSKENDERUN KAVġAĞI ÇANKAYA KAVġAĞI A HATAY ÇANKAYA KAVġAĞI A HATAY ÇANKAYA KAVġAĞI BELEN KAVġAĞI A HATAY BELEN KAVġAĞI D817.D.Y.AYR. A HATAY ÇANKAYA KAVġAĞI ġEKERE KAVġAĞI 284 1914 100 18.10.1993 4800 (1+3.8B) 1879 100 690 2071 1920 21.04.1996 775 1723 1920 23.07.1998 13800 16000 A 1540 16100 TOPRAKKALE - ĠSKENDERUN 12 E 91 A OTOYOL UZUNLUĞU (M) 7200 22.05.2001 300 4800 24.03.2003 1100 1925 2180 2775 24.260 22.05.2001 16.046 6.420 46.726 M. HATAY ĠLĠ ULAġIM AĞ DURUMU Devlet Yolu 365 Km. İl Yolu 308 Km. Otoyollar 89 Km. Köy Yolları 2.705 Km. Demiryolu 72 Km. 365 Km. İl Yolu Beton Asfalt 175 Km. Sathi Kaplama Sathi Kaplama 172 Km. Stabilize 10 Km. Geçit vermez 15 Km. Devlet Yolu : Toprak 4 Km. Geçit vermez : 308 Km. 283 Km. 18 Km. Geçit vermez : Projesi hazırlanan veya yapım halindeki yollardır. TABLO 92 KÖY YOLLARININ CĠNSLERĠNE GÖRE UZUNLUKLARI KÖY VE ÜNİTE YOLLARI Asfalt Yol 1.574 km. Stabilize 651 km. Tesviye 354 km. Mutasavver (Hamyol) 126 km. TOPLAM 2.705 km. TABLO 93 HATAY ĠLĠ YOL AĞ DURUMU (31.12.2009Tarih Ġtibariyle ) DEVLET YOLLARI Beton Asfalt Sathi Kaplama = = ĠLYOLLARI Beton Asfalt Sathi Kaplama = = 7 Km. 265 Km. 272 Km. OTOYOLLARI Yapımı Tamamlanan = 105 Km. GENEL TOPLAM = 726 Km. 168 Km. 181 Km. 349 Km. 285 L.2.1. Karayolları BAKIM BAŞMÜHENDİSLİĞİ 2010 YILI HATAY İLİ SATIH CİNSLERİ HARİTASI ADANA OSMANĠYE 80-52 8 İL SINIRI 817-02 1 BÖLGE SINIRI DEVLET SINIRI OTOYOL BSK 7 01-28 2 ĠSLAHĠYE 817-07 8 6 ERZĠN Harabe 31-76 BotaĢ 817-03 Tesisleri 2 16 9 DÖRTYOL 2 TOPRAK YOL 13 AKTEPE 15 GEÇİT VERMEZ 825-07 30 817-04 24 ĠSKENDERUN 1 11 KIRIKHAN 6 9 25 31-77 KĠLĠS HASSA YAKACIK 2 8 (PAYAS) 2 31-04 Demir Çelik Fab. STABİLİZE 10 7 410-01 Dörtyol B.E. SATHİ KAPLAMA 41002 825-06 31-12 6 31-01 3 17 BELEN 17 Bakras Kalesi 31-02 2 9 4 1 YALANKOZ 9 31-07 4 Abalaklı 4 827-01 19 16 4 31-13 31-08 5 ARSUZ KUMLU SERĠNYOL (ULUÇINAR) 31-09 2 Havaalanı 4 11 8 825-08 4204 02 817-06 13 3 22 10 3 3 1 3 13 53 HATAY 31-25 Senpiyer 18 8 22 4 KARAÇAY 31-28 4 Çevlik 2 31-55 10 420-01 HARBĠYE HacıpaĢa 7 3 1 13 2 ALTINÖZÜ SAMANDAĞ 7 31-27 1 1 825-09 31-57 ġENKÖY 31-26 BABATORUN 21 11 31-51 19 KARBEYAZ YEDĠTEPE Yiğityolu 5 31-52 4 KIġLAK 5 31-54 7 13 Yayladağ Kolcular 4 1 6 2 6 31-10 ġark Hamamı 10 REYHANLI 7 3 Cilvegözü 5 YAYLADAĞI Hatay ilinde, asıl olarak karayolu ve denizyolu, bir ölçüde demiryolu etkin bir ulaĢım Ģebekesi oluĢturur. Ġlde karayolu, Cilvegözü sınır kapısının bulunması nedeniyle gerek iç gerekse Ģehirler arası ve milletler arası trafik hacmine sahiptir. E - 5 Karayolu, Hatay‘ın ülke karayolu sistemine bağlantısını sağlamaktadır. Güney‘de Yayladağ ilçesinden Suriye‘ye bağlanan bu karayolu, Antakya üzerinden Ġskenderun, Dörtyol ve erzin ilçelerinin ve kuzeyde Adana ili ile ilin bağlantısını sağlar. 286 Ayrıca Gaziantep‘ten gelen Hassa ve Kırıkhan ilçelerinin Reyhanlı‘ya ve buradan da Cilvegözü sınır kapısına bağlayan karayolu da yüksek standartlıdır. Ġl sınırları içerisinde ulaĢılmayan yerleĢim birimi bulunmamaktadır. Karayolu uzunluğu 589 km. yol bulunmakta olup bunun 344 km.‘si devlet yolu, 245 km.‘si il yollarıdır. Ayrıca inĢa halinde olan otoyol uzunluğu 54 km.‘dir. Yol kalitelerinin dağılımı Ģöyledir ; Ġlimiz sınırları içerisinde ulaĢılamayan yerleĢim birimi bulunmaktadır. Karayolu uzunluğu 588 km. olup 171 km‘si beton asfalt 417 km‘si satıh kaplamadır. Ayrıca inĢa halinde olan otoyol uzunluğu 84 km‘dir. Karayolu uzunluğunun ilçelere göre dağılımı Ģu Ģekildedir. İlçeler Devlet Yolu Antakya Ġskenderun Dörtyol Samandağ Kırıkhan Reyhanlı Yayladağı Altınözü Hassa Belen Erzin Kumlu 84 Km. 22 Km. 3 Km. 18 Km. 48 Km. 33 Km. 27 Km. ----28 Km. 21 Km. 15 Km. 24 Km. Yıllar 1986 1987 1988 1989 1990 26 Km. 42 Km. 5 Km. 16 Km. 30 Km. 13 Km. 16 Km. 38 Km. ---10 Km. 26 Km. 23 Km. TAġIT-KM OTOYOLU 188609 YOLLARININ TOPLAM 944062 YOLCU-KM. DEĞERLERĠ DEVLET YOLU 1891409 YOLCU-KM OTOYOLU 655679 TOPLAM 2547088 YÜK.+TON-KM.DEĞERLERĠ DEVLET YOLU 1779489 Toplam 110 Km. 64 Km 28 Km. 34 Km. 78 Km. 46 Km. 43 Km. 38 Km. 28 Km. 31 Km. 41 Km. 47 Km. Ġlimizin trafik yükü ise yıllara göre Ģu Ģekildedir Taşıt Yük Adet-Km Ton-Km 940.041 2.579.673 1.038.260 2.651.488 933.730 2.570.976 929.986 2.183.574 865.025 1.731.108 2008 YILI HATAY ĠLĠNDE; OTOYOLLARIN VE DEVLET DEĞERLERĠ; DEVLET YOLU 755453 İl Yolu YÜK+TON-KM OTOYOLU 587850 TOPLAM 2367339 287 ĠLLERE Toplam 1.612.793 1.161.146 1.013.357 1.033.015 896.034 GÖRE TAġIT-KM. Not: Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü Verileri.(31.12.2009 tarih itibariyle gelen veriler) L.2.1. 2 UlaĢım Planlaması Ġlimizde yaya trafiğinin yoğun olduğu Cumhuriyet Alanı PTT Müdürlüğü önü ve Ulus Meydanı Mydonose önünde bulunan yaya geçidini günde, ortalama (53.010) yayanın kullandığı Ġl Emniyet Müdürlüğünce tespit edilmiĢtir. L.2.1.3 Toplu TaĢım Sistemleri Hatay ilimizde toplam; 100115 adet Otomobil, 7036 adet Minibüs, 33877 adet Kamyonet, 3141 adet Otobüs, 6136 adet Kamyon, 16172 adet Traktör, 8680 adet Çekici, 601 adet Tanker, 120598 adet Motosiklet, 310 adet Özel Amaçlı TaĢıt, 718 adet Arazi TaĢıtı olmak üzere TOPLAM: 297384 adet araç bulunmaktadır. . Kent içinde toplu taĢımacılık belediye otobüs iĢletmesi denetiminde özel firmalara ait otobüslerle yapılmaktadır. Ġlçelerimizde ise taĢımacılık belediyelerimize ait otobüs ve minibüsler ile yapılmaktadır. Ayrıca müteahhit firmalar tarafından da yapılmaktadır. L.2.1.4 Kent Ġçi Yollar Araç sayısı gün geçtikçe arttığından yollar her geçen gün biraz daha ihtiyaca cevap veremez duruma gelmektedir. Trafiğin Yoğun Olduğu Saatler KavĢaklar ve Yollar Ġl merkezinde trafik yoğunluğu 07.30 - 09.00, 12.00 - 13.00, 17.00 - 19.00 saatleri arasında olup, KemalpaĢa, KurtuluĢ, Yavuz Selim, Ġstiklal (Ġnönü), Rıhtım, Hürriyet, Atatürk, Fatih, Cumhuriyet ve Gündüz Caddelerinin trafiği diğer caddelere göre daha yoğundur. Orman KavĢağı, Cumhuriyet Alanı, Ata Köprüsü, Fatih - AyĢe Fitnat KavĢağı, Maksim KavĢağı, KemalpaĢa Alt ve Üst KavĢağı, Kılıçoğlu, Otogar ve 100. Yıl KavĢakları trafik yönünden yoğun olan yerlerdir. Ġlimizin trafik yönünden alt yapısı çok yetersizdir. Ata Köprüsü araç ve yaya trafiğine zaman zaman cevap vermemektedir. Cumhuriyet Alanı müze önündeki yaya geçidi ile Ata Köprüsü‘ndeki yaya geçitleri trafiğin akıĢını olumsuz yönde etkilediğinden alt ve üst geçit yapılması zaruridir. L.2.1.5 Araç Sayıları Hatay Ġl Emniyet Müdürlüğü verilerine göre ilimizde toplam; 100115 adet Otomobil, 7036 adet Minibüs, 33877 adet Kamyonet, 3141 adet Otobüs, 6136 adet Kamyon, 16172 adet Traktör, 8680 adet Çekici, 601 adet Tanker, 120598 adet Motosiklet, 310 adet Özel Amaçlı TaĢıt, 718 adet Arazi TaĢıtı olmak üzere TOPLAM: 297384 adet araç bulunmaktadır. 288 Ġlimizde Trafiğe Kayıtlı Motorlu TaĢıt Araçlarının Yıllara Göre (2008, 2009) Sayıları Hatay Ġlimizde halen kayıtlı araç toplamı ise; Otomobil Minibüs Kamyonet 100115 7036 33877 Otobüs Kamyon Traktör Çekici 6136 16172 8680 3141 Yıl Binek Otomobil Hafif Ticari Ağır Ticari Diğerleri Toplam Toplam Araç Sayısı 2008 13145 7031 3672 9696 33544 2009 15208 8223 4137 7649 35217 Tanker Motosiklet Özel Amaçlı TaĢıt Arazi TaĢıtı GENEL TOPLAM 601 120598 310 718 297384 Not: Hatay Ġl Emniyet Müdürlüğü 2009 Yılı Verileri 289 290 L.2.3. Deniz, Göl, Nehir TaĢımacılığı L.2.3.1. Limanlar Ġskenderun Körfezinde halen bulunan Ġskele ve Limanlar 1. Ġskenderun Limanı 2. Mobil Ġskele 3. Shell Ġskele 4. Petrol Ofis Ġskelesi 5. Karayolları Asfalt Ġskelesi 6. Sarıseki Ġskelesi 7. Süper Fosfat 8. Yazıcılar 9. Tosyalı Assan (ĠnĢa Halinde) 10. Ekinciler 11. ĠDÇ Limanı 12. Aygaz (ġamandra) 13. BP-Delta (ġamandra) 14. BotaĢ (Dörtyol) 15. Bahattin Bayraktar 16. TofaĢ Gübre 17. Serbest Bölge 18. BotaĢ (Ceyhan) ĠSKENDERUN TCDD LĠMANI ĠĢletmeciliği UlaĢtırma Bakanlığı TCDD Genel Müdürlüğü, Ġskenderun TCDD Liman ĠĢletme Müdürlüğünce yapılan yük ve yolcu trafiğine açık bulunan ve alt yapısı büyük yatırımlarla gerçekleĢtirilen Ġskenderun Limanı 1990 yılında patlak veren körfez krizinden sonra menfi yönde etkilenmiĢ olup, atıl kapasitesiyle çalıĢmaktadır. Limana gelen ve giden gemilerin pilotaj ve remorkaj hizmetleri kendi bünyesinde kurulu bulunan deniz araçları ve birimleri tarafından verilmektedir. Adı geçen limanda toplam 1700 metre uzunluğunda 9 adet dok bulunmaktadır. Ġskele ve rıhtımlarda en düĢük draft 6 metre en yüksek draft ise 12-14 metre derinliktedir. SASA TESĠSLERĠ ĠĢletmeciliğini Sasa Sun`i ve Sentetik Elyaf Sanayi A.ġ.`nin yaptığı tesis ve bağlama Ģamandıraları, aynı Ģirkete ait Adana`da kurulu bulunan fabrikaların hammadde ihtiyacını karĢılamak üzere gelen gemilere hizmet vermektedir.Söz Konusu tesislere gelen gemilerin pilotaj ve klavuzluk hizmetleri DekaĢ Med Marin firması tarafından verilmektedir. ÇEKĠSAN TESĠSLERĠ ĠĢletmeciliğini Çekisan Depolama Hizmetleri Ltd. ġti.`nin yaptığı tesis ve Ģamandıralara, ana Ģirketleri olan shell, BP, Mobil Ġskelesi için benzin türleri ve motorin gibi beyaz yakıtların gemilerden tahliyesi, depolanması ve dağıtım vb. iĢlere hizmet vermektedir.3. Ģahıslara hizmet vermeyen tesislere gelen gemilerin plotaj ve romorkaj hizmetleri DekaĢ Med Marin firması tarafından verilmektedir. 291 PETROL OFĠSĠ TESĠSLERĠ ĠĢletmeciliğini Petrol Ofisi A.ġ`nin yaptığı tesis ve Ģamandıralarda 3. Ģahıslara hizmet verilmeyip, kendi ihtiyaçları olan beyaz ve siyah akaryakıtın gemilerle tahmil tahliyesi depolanması ve dağıtım hizmetleri verilmektedir.Plokaj ve romorkaj hizmetleri DekaĢ Med Marin firması tarafından verilmektedir. KARAYOLLARI ĠSKELESĠ Karayolları Genel Müdürlüğü sayı ile 3 nolu asfalt Ģantiye Ģefliğine bağlı iskeleye kurumun ihtiyacı olan asfalt tahliyesi yapacak gemiler yanaĢmakta olup, sayı ile 3. Ģahıslara hizmet verilmemektedir. Plokaj ve romorkaj hizmetleri DekaĢ Med Marin firması tarafından verilmektedir.60.10 uzunluğundaki iskelede 2 adet gemi yanaĢma yeri mevcuttur. NATO ASKERĠ ĠSKELE Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlı iskeleye harp ve yardımcı harp gemileri yanaĢmakta olup, 3. Ģahıslara hizmet verilmemektedir. SARISEKĠ GÜBRE FABRĠKALARI ĠSKELESĠ ĠĢletmeciliği Ġskenderun Sarıseki Süper Fosfat fabrikaları müdürlüğü tarafından yapılmakta olup, kendi limancılık faaliyetlerinin yanında yolcu hariç diğer yük cinsleri için 3. Ģahıslara hizmet vermektedir. Plokaj ve romorkaj hizmetleri DekaĢ Med Marin firması tarafından verilmektedir. 812 metre uzunluğundaki iskelede 6 adet gemi yanaĢma yeri mevcuttur. Su derinliği 7-18 metre arasında değiĢmektedir. YAZICI ĠSKELESĠ 1994 yılında iĢletmeye açılan ve akabinde yolcu ve dökme sıvı yükleri dıĢında her türlü yük cinsleri için genel limancılık faaliyetlerinde bulunma izni olan iskelenin iĢletmeciliği Yazıcı Demir ve Çelik San. A.ġ. tarafından yapılmaktadır. Plokaj ve romorkaj hizmetleri DekaĢ Med Marin firması tarafından verilmektedir. 700 metre uzunluğundaki iskeleye gemilerin tonajlarına göre 5-8 gemi yanaĢabilmektedir. Su derinliği 5,30 ile 19,30 metre arasında değiĢmektedir. ORHAN EKĠNCĠ ĠSKELESĠ 1988 yılında sadece kendi ihtiyacı olan hammadde alımı ve mamül dıĢ satımı için hizmete açılan iskeleye daha sonra genel limancılık hizmetleri verilmiĢ olup. Yolcu ve dökme sıvı yüklerin dıĢında her türlü yükün tahmil ve tahliyesi yapılmaktadır.ĠĢlemciliğini Ekinciler Demir ve Çelik Sanayi A.ġ.`nin yaptığı iskeleye tahmil ve tahliye amacı ilk gelen gemilere plokaj ve romorkaj iĢleri DekaĢ Med Marin firması tarafından verilmektedir. Tam boyu 850 metre ve kullanım boyu 211 metre uzunluğundaki iskeleye gemilerin tonajlarına göre 4-6 gemi yanaĢabilmektedir. Su derinliği 13-19 metre arasında değiĢmektedir. 292 ĠDÇ LĠMANI ĠĢletmeciliği Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları Genel Müdürlüğü, Ġskenderun Demir ve Çelik Fabrikaları Müessese Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Kendi hammadde ve mamül ihtiyaçlarının dıĢında 3. Ģahıslara yönelik yolcu hariç her türlü yükün tahmil ve tahliyesi yapılmaktadır. Klavuzluk ve romorkaj hizmetleri kendi bünyelerinde kurulu bulunan Dok teĢkilatı tarafından verilmektedir. Söz konusu limanın toplam 6 adet rıhtımı mevcut olup, rıhtım boyları toplamı 1435 metredir. Su derinlikleri ise rıhtımların bulundukları mevkilere göre 6-18 metre arasında değiĢmektedir. BALIKÇI BARINAKLARI Yetki ve sorumluluk alanımız içerisinde Samandağ Balıkçı Barınağı ile Ġskenderun Merkez Balıkçı Barınağı olmak üzere iki adet barınak mevcuttur. Söz konusu Barınakların iĢlemciliği su ürünleri kooperatifleri tarafından yapılmaktadır. Mevcut iki barınağın yörenin ihtiyaçlarına cevap veremez durumda olması nedeniyle Dörtyol ve Arsuz`da olmak üzere iki adet balıkçı barınaklarının inĢaatına baĢlanmıĢ olup ancak ödenek yetersizliğinden dolayı durmuĢtur . Bunun yanında madenli \ Arsuz balıkçı barınağı ile Payas balıkçı barınağı proje çalıĢmaları DLH bölge müdürlüğünce devam ettirilmektedir. ĠNġA HALĠNDEKĠ ĠSKELELER Yazıcı iskelesi ile Orhan Ekinci iskelesi arasındaki Assan Endüstri A.ġ. tarafından 40 metre geniĢliğinde ve 600 metre boyunda olacak Ģekilde projelendirilen iskele tamamlandığı takdirde 30.000 tonluk gemilerin yanaĢıp yükleme ve boĢaltma iĢlemi yapabilecek bir k onuma gelmesi planlanmaktadır. LĠMANLARIN ĠġLEV VE ÖNEMĠ Ġskenderun Körfezi 1950 yılından bu yana deniz ve uluslar arası transit taĢımacılığa , ithalat ve ihracat petrol gübre demir – çelik mamullerine tahmil-tahliye ve diğer liman faaliyetlerine yönelik tüm körfezi kapsayan 15 adet liman ve iskeleye sahip bulunmaktadır. Stratejik konumu bulunan NATO iskelesi bu rakamın dıĢındadır. Bu limanlara termik santral ve serbest bölge için yapılacak limanları da eklediğimizde Ġskenderun körfezi boydan boya bir liman bölgesi haline gelmiĢ olacaktır. Stratejik ve ekonomi ağırlık önemli liman ve iskelelerin Ġskenderun bölgesi içinde yer alması da ayrıca bu kentin il olmasını gerektiren ciddi nedenlerden biri olmalıdır. Ġskenderun Limanından son 5 yıl içerisinde yaklaĢık 3,700,000 ton yükleme 13,000,000 ton boĢaltma yapılmıĢtır. 293 ĠSKENDERUN KÖRFEZĠNDE BULUNAN LĠMAN VE ĠSKELELERĠN KAPASĠTELERĠ ĠSKENDERUN LĠMANI 11 Adet rıhtım mevcut olup toplam yükleme ve boĢaltma kapasitesi 3,500,000 ton\yıldır. MOBĠL OĠL DOLUM TESĠSĠ ve ĠSKELESĠ BoĢaltma : 2,160,000 ton\yıldır. Yükleme : 2,160,000 ton\yıldır. PETROL OFĠSĠ DOLUM TESĠSĠ ve ĠSKELESĠ BoĢaltma : Geminin pompa gücüne bağlı Yükleme : 900 ton\saat KARAYOLLARI ASFALT TESĠSĠ ve ĠSKELESĠ Asfalt boĢaltma : 100 ton\saat SHELL SIVI YÜK DOLUM TESĠSĠ ve ĠSKELESĠ BoĢaltma : Geminin pompa gücüne bağlı Yükleme : 100 ton\saat ĠDÇ LĠMANI 6 Adet rıhtım mevcut olup toplam yükleme ve boĢaltma kapasitesi:43,400 ton\gün dür. BOTAġ ĠSKELESĠ Toplam ham petrol yükleme kapasitesi 30,000 m\saat AYGAZ LPG TESĠSĠ VE ĠSKELESĠ BoĢaltma : 100 ton\saat Yükleme : 100 ton\saat SARISEKĠ GÜBRE FABRĠKASI ĠSKELESĠ BoĢaltma : 450 ton\yıl Yükleme : 450 ton\yıl TOROS GÜBRE ĠSKELESĠ BoĢaltma : 1,250 ton\saat Yükleme : 5,000 ton\gün EKĠNCĠLER DEMĠR-ÇELĠK SANAYĠ ĠSKELESĠ Toplam yükleme ve boĢaltma kapasitesi: 800,000 ton\yıl dır. ATAKAġ LĠMANI Yapımı Devam Etmektedir. ĠSKENDERUN LĠMANI Ticaret hayatına katkısı asırlarca devam eden Ġskenderun limanımızın , 1927 yılında Fransızlar tarafından mavnalara hizmet verilmek üzere , bugün servis limanı olarak kullandığımız iç liman beseni yapılarak anılan tarihte hizmete girmiĢtir. Ġskenderun ve hinterlandına cevap veren limanımız 1942 yılında büyük iskele , 1954 yılında , silo ve konveyyör tesisleri yapımı ile önemini artırmıĢtır. 1972 yılında ise bu günkü rıhtımlar tamamlanıp , mekanik ve elektrikli techizatlarla güçlendirilerek , hizmete devam etmiĢtir. Söz konusu tarihten bugüne kadar limanımıza çeĢitli yatırımlar yapılarak 294 Akdeniz bölgesinin modern limanlarından biri haline gelmiĢ olup muntazam kara ve demir yolu bağlantısı ile zengin bir hinterlanda sahip olmuĢtur. Limanımızın Türkiye ve Ġran demir yolları ile bağlantılı oluĢu ve Irak a yakınlığı nedeniyle önemli bir transit liman olması özelliğini korumaktadır. 2003 ABD - IRAK SAVAġI sırasında Ġskenderun Limanının ABD tarafından üs olarak kullanılması Ġskenderun Limanını dünya gündemine taĢımıĢtır. Irak transit taĢımacılığının baĢlaması ve gap projesinin bitiminde bölgede yapılacak üretim ve buna bağlı olarak meydana gelen ihracat artıĢı ile limanımızın öneminin daha da artacağı bir gerçektir. Limanımız fiziki bakımından ise her türlü açık deniz etkilerine karĢı 1400 metre uzunluğundaki batı mendireği ile korunmuĢ olup 8,5 metre ile 12 metre su derinliğine sahiptir. Bu özelliği taĢıyan çeĢitli boylardaki gemileri limanımıza kabul etme olanağımız mevcuttur. Rıhtımlarımızın uzunluğu 1700 metre olup , aynı anda 9-10 gemi yanaĢarak yükleme ve boĢaltma yapılabilmektedir. Limanımızda konteyner dahil , her türlü dökme ve karıĢık eĢya elleçlemesi yapılabilmektedir. Limanımızın yıllık gemi kapasitesi 1060 gemi\yıl olup , 3,500,000 ton\yıl elleçleme kapasitesine sahiptir. Limanımızda kurulu olan konveyyor tesisi ile insan gücüne gereksinme duyulmadan saatte 300 ton hububat , 250 ton demir cevheri ile saatte 100 ton kömür yükleme ve boĢaltma yapılabilmektedir. Limanımızda Türkiye‘nin en iyi ve en modern Synorolift kızaklama tesisi kurulu olup 1000 gross tonilataya kadar olan deniz vasıtalarına havuzlanmasına olanak sağlamaktadır. Bu tesisiyle Ġskenderun , Mersin ve çevresindeki kuruluĢların deniz vasıtalarına hizmet verilmektedir.(Yapımı 1983 ‗te baĢlamıĢ 1985‘te bitmiĢtir). Limanımızın modern ekipmanlarla donatılmıĢ olup yüksek performansta rıhtım vinci ve 90 ton kaldırma kapasiteli birde yüzer vincimiz mevcuttur. Gemilerin limanımıza ve liman dıĢındaki iskelelere yanaĢtırılmasında günün 24 saatinde kılavuzluk hizmetleri verilmekte , bu hizmetler için 4 rmorkör ve ek olarak bir adet hem romorkör hizmeti veren hem de deniz yangınlarına müdahele edebilen 2500hp gücünde söndüren XII Romorkörü mevcuttur. Romorkör dıĢında iki adet morinbot , bir adet servis botu ve bir adet kılavuz botumuz servis vermektedir. Limanımızda ayrıca gemi sintinelerindeki atıkların alınması için sintine tesisimiz de mevcuttur(arıtma tesisi). Limanımızda hizmetlerin ifanı için iki Ģift(vardiya) olarak çalıĢmakta , iĢ sahiplerinin talepleri halinde üçüncü Ģilt te çalıĢmaya devam edilmektedir. Limanımızda Ģu an mevcut 720 iĢçisi 169 memur ve müstahdemi ile hizmetleri devam ettirmekteyiz. 233 sayılı KHK uyarınca. Bakanlar kurulu kararıyla Devlet Demir Yolları Ģebekesiyle bağlantısı bulunan Ġskenderun limanının iĢletilmesi TCDD genel müdürlüğüne verilmiĢtir. Ġskenderun liman sınırları 36 35‘ 36‖ kuzey boylamı 36 09‘ 30‖ doğuda olan fener mevkiinden kuzeye ve enlemi 36 40‘ 06‖ kuzey boylamı 36 12‘ 46‖ doğu mevkiindeki (Sarıseki iskelesi hariç) batıya çizilen çizgilerle kıyı arasında kalan deniz alanıdır. Alan içinde bulunan , petrol ofisi , Shell , Çekisan , Mobil , Sa-Sa , bu alanın dıĢında bulunan Sarıseki gübre fabrikaları , Orhan Ekinci özel iskelelerine plotaj ve romorkaj hizmeti verilmektedir. Limanımız 300 rüsum tonalitosuna kadar (NRT) makinalı ve makinasız Türk bayraklı gemilerin yükleme boĢaltma ve aktarma iĢleriyle yolcu beraberindeki zat ve ev eĢyası hariç olmak üzere her türlü yükleme , boĢaltma ve aktarma iĢlerini , her tondaki yabancı gemilerle 300 rüsum tonalitosundan yukarı Türk bayraklı gemilere tatlı su vermek , ihrakiyelerinin yükleme , boĢaltma ve aktarma iĢlemlerini yapmak , her türlü palamar hizmetlerini yapmak. Romorkörcülük ve kılavuzluk iĢlerini yapmak. Gemilerin katı ve sıvı atıklarını almaktır. 295 Türkiye‘nin Akdeniz kıyısında Ortadoğu‘ya açılan bir transit kapısı olan Ġskenderun limanı bugün ülkemizin geniĢ bir alan ve modern teçhizatlarla donatılmıĢ sayılı limanlarından birisidir. GeniĢ bir hinderland alanına sahip bulunan Ġskenderun limanı demiryolu ve karayolu ile yurt içi ve ülkeler arası ulaĢım ağlarına en iyi bir Ģekilde bağlanmıĢtır. Ġskenderun Gümrükler BaĢmüdürlüğü 2000-2001-2002 Ocak-Aralık Ayı Verileri gemi sayısı 1400 1200 1000 800 gelen 600 giden 400 200 0 GRAFĠK 20 2000 2001 2002 L.2.3.2. TaĢımacılık milyon dolar 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 ithalat ihracat 2000 2001 2002 GRAFĠK 21 296 transit ( kg) 5E+10 4E+10 3E+10 gelen 2E+10 giden 1E+10 0 2000 2001 2002 GRAFĠK 22 L.2.4. Havayolları 2008-2009 YILLARI YOLCU VE UÇAK TRAFĠĞĠ YOLCU TRAFĠĞĠ 2008 ĠÇ-GELEN 69992 2009 ĠÇ-GELEN 122822 ARTIġ % 75 2008 DIġ-GELEN 9490 2009 DIġ-GELEN 44668 ARTIġ % 370 ĠÇ-GĠDEN 66669 ĠÇ-GĠDEN 127317 ARTIġ % 90 DIġ-GĠDEN 9943 DIġ-GĠDEN 47588 ARTIġ % 378 ĠÇ TOP. 136661 ĠÇ TOP. 250139 ARTIġ % 83 DIġ TOP.19433 DIġ TOP.92256 ARTIġ % 374 UÇAK TRAFĠĞĠ 2008 ĠÇHAT 1373 2009 ĠÇHAT 2166 ARTIġ % 58 DIġHAT 241 DIġHAT 909 ARTIġ % 277 TOPLAM1614 TOPLAM 3075 ARTIġ % 90 Not : Havaalanımızın ġehir Merkezine Olan Uzaklığı 25 Km.‘ dir. 297 Havaalanımıza Tarifeli Sefer Düzenleyen Hava Yolu TaĢıyıcılarının 27 Ocak 2010 Tarihi Ġtibariyle Haftalık KıĢ Sefer Çizelgesi Günler PAZARTESĠ SALI ÇARġAMBA PERġEMBE CUMA Hava Yolu TaĢıyıcısı THY A.O THY A.O Pegasus THY A.O Anadolu Jet Anadolu Jet THY A.O THY A.O Pegasus THY A.O Anadolu Jet Anadolu Jet THY A.O THY A.O Pegasus THY A.O Sun Express Anadolu Jet Anadolu Jet THY A.O Sun Express THY A.O Pegasus THY A.O Anadolu Jet Anadolu Jet THY A.O THY A.O Sefer Adı Hatay - Ġstanbul Hatay - Ġstanbul Hatay - Kıbrıs Hatay - Ġstanbul Ankara - Hatay - Kıbrıs Kıbrıs - Hatay - Ankara Hatay - Ġstanbul Hatay - Ġstanbul Hatay - Kıbrıs Hatay - Ġstanbul Ankara - Hatay - Kıbrıs Kıbrıs - Hatay - Ankara Hatay - Ġstanbul Hatay - Ġstanbul Hatay - Kıbrıs Hatay - Ġstanbul Hatay - Ġstanbul (Sabiha Gökçen) Ankara - Hatay - Kıbrıs Kıbrıs - Hatay - Ankara Hatay - Ġstanbul Hatay - Ġstanbul (Sabiha Gökçen) Hatay - Ġstanbul Hatay - Kıbrıs Hatay - Ġstanbul Ankara - Hatay - Kıbrıs Kıbrıs - Hatay - Ankara Hatay - Ġstanbul Hatay - Ġstanbul 298 Hatay'a ĠniĢ Saati 00:40 10:05 12:00 17:15 20:05 23:25* 00:40 10:05 12:00 17:15 20:05 23:25* 00:40 10:05 12:00 17:15 18:30 20:05 23:25* 00:40 09:00 10:05 12:00 17:15 20:05 23:25* 00:40 10:05 Hatay'dan KalkıĢ Saati 06:00 10:50 12:30 18:00 20:40 08:30 06:00 10:50 12:30 18:00 20:40 08:30 06:00 10:50 12:30 18:00 19:00 20:40 08:30 06:00 09:30 10:50 12:30 18:00 20:40 08:30 06:00 10:50 Pegasus THY A.O Anadolu Jet Anadolu Jet THY A.O THY A.O THY A.O CUMARTESĠ Sun Express Anadolu Jet Anadolu Jet THY A.O Sun Express THY A.O PAZAR Pegasus THY A.O Anadolu Jet Anadolu Jet * ĠĢaretli seferlerin kalkıĢ saati ertesi gün saat 08:30'dir. Hatay - Kıbrıs Hatay - Ġstanbul Ankara - Hatay - Kıbrıs Kıbrıs - Hatay - Ankara Hatay - Ġstanbul Hatay - Ġstanbul Hatay - Ġstanbul Hatay - Ġstanbul (Sabiha Gökçen) Ankara - Hatay - Kıbrıs Kıbrıs - Hatay - Ankara Hatay - Ġstanbul Hatay - Ġstanbul (Sabiha Gökçen) Hatay - Ġstanbul Hatay - Kıbrıs Hatay - Ġstanbul Ankara - Hatay - Kıbrıs Kıbrıs - Hatay - Ankara 12:00 17:15 20:05 23:25* 00:40 10:05 17:15 18:30 20:05 23:25* 00:40 09:00 10:05 12:00 17:15 20:05 23:25* 12:30 18:00 20:40 08:30 06:00 10:50 18:00 19:00 20:40 08:30 06:00 09:30 10:50 12:30 18:00 20:40 08:30 Tablodaki Tüm Saatler Lokaldir. 299 L.3. HABERLEġME Santrallerimizin ilçelere göre dağılımı ĠLÇE ADI SANTRAL ADEDĠ SANTRAL KAPASĠTESĠ(HAT) ÇALIġAN ABONE(HAT) ANTAKYA 42 109.214 98.155 ALTINÖZÜ 12 9.360 8.405 HASSA 9 8.446 7.513 KIRIKHAN 15 19.787 18.344 KUMLU 6 3.018 2.470 REYHANLI 11 13.320 11.483 SAMANDAĞ 22 27.702 25,369 YAYLADAĞI 8 4.706 3.960 ĠSKENDERUN 33 93.180 81.724 BELEN 8 9.358 7.956 DÖRTYOL 11 31.809 29,040 ERZĠN 7 8.552 7,783 TOPLAM 184 342.258 304.907 TABLO 94 Ġlçelerimize Göre Prensibal ve Lokal Altyapı ġebeke Durumları ĠLÇE ADI PRENSĠBAL KAPASĠTESĠ(HAT) LOKAL KAPASĠTESĠ(HAT) ANTAKYA 174.670 236.170 ALTINÖZÜ 17.000 19.600 HASSA 14.900 17.100 KIRIKHAN 40.600 66.200 KUMLU 7.600 8.000 REYHANLI 23.100 46.500 SAMANDAĞ 23.100 81.760 YAYLADAĞ 7.500 7.900 ĠSKENDERUN 136.400 178.600 BELEN 14.250 16.150 DÖRTYOL 54.700 90.050 ERZĠN 12.900 17.100 TABLO 95 300 BĠLĠġĠM AĞLARI HĠZMETLERĠ Ġlimiz sınırları içerisinde yürütülen özel devre (data, Turpak, Ġnternet, Frema Relay vs.) hizmetlerinin daha sağlıklı ve daha rasyonel bir Ģekilde yürütülmesi, çağımızın teknolojik geliĢmelerin yakından takip edilerek müĢterilerimize en iyi hizmeti vermek için kurulmuĢ olan BiliĢim Ağları Müdürlüğümüz; Data, TURPAK, Ġnternet, XDSL gibi hizmetleri aĢağı yukarı tüm Ġlimize yaymayı hedef olarak belirlemiĢ olup bunda da büyük oranda baĢarı sağlamıĢtır. Ġlimizdeki müĢterilerimizin; ĠĢyerlerinde veya evlerinde bulunan bilgisayar, faks ve telefonu aynı hat üzerinden kullanmak, görüntülü telefon hizmeti almak, arayan numarayı görmek, görüĢmelerin süresini ve kontör sayısını öğrenmek, video konferans yapmak ya da Internet'e hızlı bir Ģekilde bağlanmak için Türk Telekom olarak bizlerin 2002 yılında Hatay ilimize XDSL uygulamaları diğer bir deyiĢle BileĢik Hatlar servisini Ġlimize getirmeyi planlamıĢ bulunmaktayız. DATA SĠSTEM KAPASĠTELERĠ HĠZMET TÜRÜ TURPAK TDM FR TTNET (LL) TTNET (DĠALUP) DATA KAPASĠTE 196 292 ÇALIġAN 160 104 19 9 1879 730 16 2000 TABLO 96 TRANSMĠSYON HĠZMETLERĠ Transmisyon olarak temel hizmet Ģehirlerdeki il,ilçe,belde,köy vs. santrallerin birbirleri arasında telefon ve data trafiğinin iletilmesidir. Ulusal ve uluslar arası her tür telefon, data trafiklerin iletilmesi transmisyon sistemleri ile mümkündür. Ġlimizde 2000 yılı içerisinde baĢlayan Transmisyon güzergahlarında alternatiflerin oluĢturulması çalıĢmaları 2001 yılı içerisinde tamamlanarak Hatay ili içerisinden yapılacak aramalarda iller arası tüm data ve telefon hizmetlerinin kesintiye uğramasına müsaade edilmemektedir. TRANSMĠSYON SĠSTEM KAPASĠTELERĠ S SĠSTEM ADI NO MĠKTARI 1 ANALOG R/L 1800 TN 2 2 ANALOG R/L 900 TN 1 3 ANALOG R/L 300 TN 2 4 140 MB SAYISAL R/L 3 301 5 34 MB SAYISAL R/L 7 6 4*2 MB SAYISAL R/L 25 7 2 MB SAYISAL R/L 2 8 140 MB FOHT 17 9 34 MB FOHT 14 10 8 MB FOHT 53 11 2 MB FOHT 57 12 SDH (STM16) 16 13 SDH (STM4) 18 14 SDH (STM1X) 6 15 12 TN HAVAĠ HAT 9 16 3 TN HAVAHĠ HAT 1 17 KABLOSUZ TELEFON BAZ ĠST. 13 18 KABLOSUZ TELEFON ABONE SAYISI 2017 19 NMT (ARAÇ TELEFONU ) 5 TABLO 97 L.4. ĠLĠN ĠMAR DURUMU Bu konu ile ilgili bilgi elde edilememiĢtir. L.5. ĠLDEKĠ BAZ ĠSTASYONLARI SAYISI 302 Hatay Ġli ve Ġlçelerinde GSM Baz Ġstasyonu Güvenlik Sertifikası Durum Çizelgesi TABLO 98 303 TABLO 99 304 TABLO 100 * Hatay Ġlinde toplam 158 adet baz istasyonu mevcuttur. (L) ALTYAPI,ULAġIM VE HABERLEġME KAYNAK Hatay Ġl Telekom Müdürlüğü Ġskenderun Gümrükler BaĢmüdürlüğü Hatay Ġli Trafik Tescil ġube Müdürlüğü Hatay Valiliği Web Sitesi. Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ÇalıĢmaları 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu 305 M.YERLEġĠM ALANLARI VE NÜFUS M.1. KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA M.1.1. Kentsel Alanlar M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri Hatay, Akdeniz Bölgesi'nin Doğu ucunda yer alan bir sınır ilimizdir. Türkiye toplam alanının %0 7'sini kaplayan 5.403 km2 geniĢlikteki il alanı, 35° 52' ve 37° 04' kuzeyenlemleri ile 35° 40' ve 36° 35' doğu boylamiarı arasında kalmaktadır. Hatay ili doğusunda ve güneyinde Suriye, kuzey-doğusunda Gaziantep, kuzey ve kuzey-batısında Osmaniye ve Adana, batısında Akdeniz yer alır. Hatay ilinin batı kesimleri ıskenderun Körfezi kıyısındaki çok dar ve uzun kıyı ovası ile kaplıdır. Bu ovanın hemen gerisinde Amanos Dağları yükselmektedir. Çok yüksek olmamakla beraber bir duvar gibi uzanan Amanos Dağlarının Hatay ili içindeki en önemli geçiti, ıskenderun-Antakya karayolunun geçtiği Belen Boğazıdır. Güney-batı ve kuzey-doğu yönünde uzanan Amanos Dağları, daha sonra Gavur Dağları ve Nur Dağları adını alır. Asi ırmağının denize döküldüğü Samandağ ilçesi ile -Suriye sınırı arasında kalan Güney-batı kesiminde, baĢka bir dağlık yöre ile karĢılaĢılır. Ilin orta kesimini Güneybatıkuzeydoğu doğrultu/u bir çukur alan kaplar. Bu çukurluk Güneyde Suriye topraklarında, Kuzeyde de KahramanmaraĢ kentinin yakınlarına doğru uzanır. Adı geçen bu çöküntünün en alçak kesimini eskiden bir bataklık olan ve sonrada kurutularak tarıma açılan Amik Ovası kaplar. AĢağı Asi Vadisi'nin baĢlangıcında kurulu olan il merkezinin denizden yüksekliği yaklaĢık 85 m. dir. Alanının %46' sını dağların oluĢturduğu ilde, ovalar % 34'lük bir paya sahiptir % 97'si kültüre elveriĢli olan Hatay topraklarının yaklaĢık yarısını ekili-dikili alanlar kaplamaktadır. M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni Bu konu ile ilgili bilgi elde edilememiĢtir. M.1.1.3. Planlı Kentsel GeliĢme Alanları Ġskenderun kenti Çukurova metropolitan bölge planlamasında bir liman kenti olarak düĢünülmüĢtür. Metropolitan uygulamaları 1986 yılında baĢlayarak Dünya Bankası‘nın desteği ile Ġskenderun Karaağaç‘ta bir, Sarımazı‘da ise ikinci bir büyük toplu konut uygulaması Ģeklinde gerçekleĢtirmeye çalıĢmıĢtır. Diğer yeni yerleĢimler ise yine kentin güneydoğusunda, Sarımazı yönünde geliĢmektedir. Bunlarda sınırlı yapı kooperatifleri Ģeklindedir. Ġskenderun Körfezi‘nin kuzey batı yönüne doğru Erzin‘e 9 km uzaklıkta Serbest Sanayi Bölgesi adıyla Ceyhan, Osmaniye, Yumurtalık ve Dörtyol ilçelerinin ortak 306 kullanabileceği 3.750 hektarlık bir sanayi alanı, 75.000-100.000 kiĢi istikdam edecek Ģekilde planlanmıĢtır. Hatay‘da kentsel alan kullanımı, il genelinde % 1,69 gibi bir oran göstermektedir. Hatay‘da son yıllarda (1990) kent nüfusu kır nüfusuna oldukça yakın bir orana ( % 47,92 ) ulaĢmıĢtır. Bu olgu, kentsel yerleĢimlerin, sanayi, yollar ve altyapı elemanlarının toplu ve sıkıĢık düzen de olmasının bir sonucudur. Eski Antakya‘da kültür ve tabiat varlıklarını koruma altına alınan binalar nedeniyle modern tarzda bir Ģehir imar planı tatbik edilmemektedir. M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk Türkiye Ġstatistik Kurumunun 2008 yılında adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre ilimiz genelindeki nüfus oranları ve değiĢimleri aĢağıdaki tablo ve grafiklerde verilmiĢtir. ĠLÇE ĠLÇE MERKEZ NÜFUS MERKEZ 188310 ĠSKENDERUN 176374 KIRIKHAN 68212 DÖRTYOL 67430 REYHANLI 60418 SAMANDAĞ 43528 ERZĠN 30137 BELEN 21293 HASSA 9301 ALTINÖZÜ 7428 YAYLADAĞI 6305 KUMLU 5255 307 GRAFĠK 23–1 308 GRAFĠK 23–2 309 Hatay ili Ģehir ve köy nüfusları ve nüfus yoğunluğu, 2007 Hatay Toplam Merkez(Antakya) Altınözü Belen Dörtyol Erzin Hassa Ġskenderun Kırıkhan Kumlu Reyhanlı Samandağ Yayladağı Toplam 415.310 61.323 26.256 140.517 38.918 54.020 306.594 99.866 13.210 82.391 124.830 22.989 1.386.224 Türkiye Sıralaması (Nüfus büyüklüğü) Nüfus (Toplam) Yüzölçümü(Toplam) Nüfus Yoğunluğu ġehirleĢme Oranı Şehir Köy 186.243 8.171 20.303 66.082 30.035 9.117 177.294 70.543 5.452 60.073 42.012 6.340 681.665 229.067 53.152 5.953 74.435 8.883 44.903 129.300 29.323 7.758 22.318 82.818 16.649 704.559 Belediye Sayısı 22 4 1 7 1 6 14 2 1 1 13 4 76 Köy Sayısı 65 41 10 6 10 26 37 56 13 31 31 33 359 Yüz Ölçümü 858 468 130 600 358 514 637 843 223 410 446 341 5.828 Nüfus Yoğunluğu 484 131 202 234 109 105 481 118 59 201 280 67 238 13 1.386.224 5 828 Km2 238 49 Nüfus Yoğunluğu: Km2 başına düşen kişi sayısı Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2007 Nüfus Sayımı Sonuçları, 31.12.2007 TABLO 101 M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları Antakya'da var olan koruma amaçlı plan ve projeler yeniden bu gözle değerlendirilmelidir. Kent planlaması ve kentsel korumanın en iyi ifade edileceği ölçek ise, demin de söylediğim gibi kentsel tasarı ölçeğidir. Söz konusu kentte yaĢanabilir mekânlar oluĢturmak, kültürel değerleri korumanın ve yaĢatmanın ilkeleri, planların en üst ölçeklerinden itibaren ortaya konulmalıdır. Bir baĢka toplantıda, izin verirseniz Sayın BaĢkan, ben Antalya deneyimini aktarmak istiyorum. Antalya deneyimi 1/100 000 ölçekten 1/25 000 ölçeğe, 1/25 000 ölçekten; yani çevre düzeni planından 1/5 000 nazım plan ölçeğine, nazım plan ölçeğinden uygulama planları ve eylemsel tasarımlara kadar giden ölçeklerdedir. Bizim son beĢ yılda Antalya'da ve danıĢmanlığını yaptık, kent planları hazırladık. Deneyimleri aktarmak özellikle Antakya için ilginç olacaktır. 1/ 25 000'den baĢlayarak koruma kararları verilmiĢtir ve onlar kentsel tasarım 1/ 500 ölçeklere kadar ilkeler düzeyinde gelmiĢ ve detaylandırılmıĢtır; o da bence çok önemli. Makrodan mikroya gitmek gerekiyor. Koruma amaçlı tasarımlar yapılmalı ve uygulanmalıdır. Kent planlama, kentsel koruma ve kentler tasarım ölçeğinde, kentsel tasarım, kent planlama ve kentsel korumanın hedefine varmak için baĢvurduğu bir araç niteliğinde karĢımıza çıkmaktadır, ki kentsel tasarımın disiplinler arası özelliği de bunu desteklemektedir. Bu tür olaylarda kentsel tasarım 310 projelerini yapmak gerekiyor. Burada arkeologlar da olacak, yerine göre sanat tarihçileri de olacak, yerine göre peyzaj mimarları olacak, mimarlar olacak, altyapıcılar olacak. Bu projeler, özelliğine göre çeĢitli disiplinler arası elemanların katıldığı projeler olmalıdır. Birçok tarihsel kentte koruma planlarından önce yapılan planlar genel olarak korumayı değil, yenilemeyi öngörmektedir. M.1.1.6. Endüstri Alanlarda Yer Seçimi ―Sanayi ve Teknoloji‖ konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak verilmiĢtir. M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar ―Turizm ― konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak verilmiĢtir. M.1.2. Kırsal Alanlar Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SĠSTEMĠ - 2008 NÜFUS SAYIMI SONUÇLARI ĠL VE ĠLÇE MERKEZLERĠ ĠLE BELDE VE KÖY NÜFUSLARI (31.12.2008 tarihi itibariyle) 2008 NÜFUSU SNO ĠL ADI ĠLÇE ADI BUCAK ADI BELEDĠYE/KÖY ADI 1 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ MERKEZ 2 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ AKAMBER 206 3 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ AKDARI 373 4 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ ALAKENT 923 5 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ ALTINKAYA 3181 6 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ ATAYURDU 562 7 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ AVUTTEPE 8 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ BOYNUYOĞUN 1751 9 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ BÜYÜKBURÇ 1974 10 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ ENEK 1357 11 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ KAMBERLĠ 1123 12 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ KARSU 1369 13 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ KAZANCIK 923 14 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ KIYIGÖREN 2232 15 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ KOZKALESĠ 1035 16 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ KURTMEZREASI 17 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ TEPEHAN 18 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ TOKAÇLI 19 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ TOKDEMĠR 1022 20 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ TOPRAKHĠSAR 2094 21 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ YARSELĠ 2089 22 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ YUNUSHANI 1304 23 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ ZĠYARET 977 24 HATAY ALTINÖZÜ MERKEZ YENĠHĠSAR 268 25 HATAY ALTINÖZÜ BABATORUN BABATORUN 1317 26 HATAY ALTINÖZÜ BABATORUN ÇETENLĠ 2211 27 HATAY ALTINÖZÜ BABATORUN HACIPAġA 4216 28 HATAY ALTINÖZÜ BABATORUN KANSU 29 HATAY ALTINÖZÜ BABATORUN KESKĠNCĠK 311 7428 654 374 3207 558 917 3727 30 HATAY ALTINÖZÜ BABATORUN MAYADALI 31 HATAY ALTINÖZÜ BABATORUN OYMAKLI 32 HATAY ALTINÖZÜ BABATORUN TÜRKMENMEZREASI 33 HATAY ALTINÖZÜ BABATORUN YOLAĞZI 1933 34 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU KARBEYAZ 1965 35 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU DOKUZDAL 319 36 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU ERBAġI 423 37 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU GÖZECĠK 143 38 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU GÜNVURAN 162 39 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU KILIÇTUTAN 418 40 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU KOLCULAR 41 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU SARIBÜK 1175 42 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU SEFERLĠ 716 43 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU SĠVRĠKAVAK 44 HATAY ALTINÖZÜ YĠĞĠTYOLU YANIKPINAR 45 HATAY DÖRTYOL MERKEZ MERKEZ 46 HATAY DÖRTYOL MERKEZ ALTINÇAĞ 47 HATAY DÖRTYOL MERKEZ ÇATKÖY 48 HATAY DÖRTYOL MERKEZ KAPILI 49 HATAY DÖRTYOL MERKEZ KARAKESE 50 HATAY DÖRTYOL MERKEZ KONAKLI 51 HATAY DÖRTYOL MERKEZ KUZUCULU 11279 52 HATAY DÖRTYOL MERKEZ YENĠYURT 4422 53 HATAY DÖRTYOL MERKEZ YEġĠLKÖY 10575 54 HATAY DÖRTYOL YAKACIK PAYAS 33547 55 HATAY DÖRTYOL YAKACIK ÇAĞLALIK 1955 56 HATAY DÖRTYOL YAKACIK KOZLUDERE 1140 57 HATAY DÖRTYOL YAKACIK SĠNCAN 1223 58 HATAY HASSA MERKEZ MERKEZ 9301 59 HATAY HASSA MERKEZ AKBEZ 8956 60 HATAY HASSA MERKEZ ARDIÇLI 4145 61 HATAY HASSA MERKEZ ARPALIUġAĞI 798 62 HATAY HASSA MERKEZ AġAĞIKARAFAKILI 706 63 HATAY HASSA MERKEZ BĠNTAġ 350 64 HATAY HASSA MERKEZ ÇINARBAġI 543 65 HATAY HASSA MERKEZ DEDEMLĠ 561 66 HATAY HASSA MERKEZ GAZELUġAĞI 300 67 HATAY HASSA MERKEZ HACILAR 844 68 HATAY HASSA MERKEZ KORUHÜYÜĞÜ 323 69 HATAY HASSA MERKEZ SAPANÖZÜ 70 HATAY HASSA MERKEZ SÖĞÜT 1815 71 HATAY HASSA MERKEZ TĠYEK 330 72 HATAY HASSA MERKEZ YENĠYAPAN 192 73 HATAY HASSA MERKEZ YOLUKLAR 74 HATAY HASSA MERKEZ YUKARIKARAFAKILI 75 HATAY HASSA MERKEZ SUGEDĠĞĠ 76 HATAY HASSA MERKEZ HAYDARLAR 77 HATAY HASSA AKTEPE AKTEPE 7850 78 HATAY HASSA AKTEPE DEMREK 1334 79 HATAY HASSA AKTEPE EĞRĠBUCAK 998 80 HATAY HASSA AKTEPE GÜLPINAR 527 81 HATAY HASSA AKTEPE GÜVENÇ 945 312 2940 989 498 136 1545 383 67430 5219 197 41 5991 895 503 474 1021 152 432 82 HATAY HASSA AKTEPE KATRANLIK 83 HATAY HASSA AKTEPE BADEMLĠ 84 HATAY HASSA AKTEPE KÜRECĠ 2766 85 HATAY HASSA AKTEPE MAZMANLI 1512 86 HATAY HASSA AKTEPE YUKARIBUCAK 87 HATAY HASSA AKTEPE YUVALI 88 HATAY HASSA AKTEPE ZEYTĠNOBA 89 HATAY HASSA AKTEPE GÜLKENT 598 90 HATAY HASSA AKTEPE BUHARA 1564 91 HATAY HASSA AKTEPE AKKÜLEK 418 92 HATAY MERKEZ MERKEZ MERKEZ 93 HATAY MERKEZ MERKEZ AÇIKDERE 1440 94 HATAY MERKEZ MERKEZ AKCURUN 1249 95 HATAY MERKEZ MERKEZ ALAATTĠN 878 96 HATAY MERKEZ MERKEZ APAYDIN 1191 97 HATAY MERKEZ MERKEZ AġAĞIOKÇULAR 3257 98 HATAY MERKEZ MERKEZ AVSUYU 4875 99 HATAY MERKEZ MERKEZ BĠTĠREN 100 HATAY MERKEZ MERKEZ BOġĠN 101 HATAY MERKEZ MERKEZ BOZHÜYÜK 102 HATAY MERKEZ MERKEZ DEMĠRKÖPRÜ 1084 103 HATAY MERKEZ MERKEZ DURSUNLU 6344 104 HATAY MERKEZ MERKEZ GÖKÇEGÖZ 996 105 HATAY MERKEZ MERKEZ HASANLI 106 106 HATAY MERKEZ MERKEZ KURUYER 107 HATAY MERKEZ MERKEZ KÜÇÜKDALYAN 8525 108 HATAY MERKEZ MERKEZ MADENBOYU 2145 109 HATAY MERKEZ MERKEZ MANSURLU 110 HATAY MERKEZ MERKEZ MAġUKLU 111 HATAY MERKEZ MERKEZ MELEKLĠ 219 112 HATAY MERKEZ MERKEZ NARLICA 13404 113 HATAY MERKEZ MERKEZ SAÇAKLI 505 114 HATAY MERKEZ MERKEZ SUVATLI 847 115 HATAY MERKEZ MERKEZ TANIġMA 2977 116 HATAY MERKEZ MERKEZ ÜZÜMDALI 1420 117 HATAY MERKEZ MERKEZ YEġĠLOVA 689 118 HATAY MERKEZ MERKEZ AKÇAOVA 1306 119 HATAY MERKEZ HARBĠYE HARBĠYE 24147 120 HATAY MERKEZ HARBĠYE BAHÇEKÖY 1078 121 HATAY MERKEZ HARBĠYE BALIKLIDERE 1117 122 HATAY MERKEZ HARBĠYE BOSTANCIK 965 123 HATAY MERKEZ HARBĠYE ÇARDAKLI 517 124 HATAY MERKEZ HARBĠYE DEĞĠRMENYOLU 1979 125 HATAY MERKEZ HARBĠYE DÖVER 1696 126 HATAY MERKEZ HARBĠYE GÜMÜġGÖZE 4506 127 HATAY MERKEZ HARBĠYE SAMANKAYA 1425 128 HATAY MERKEZ HARBĠYE SĠNANLI 1193 129 HATAY MERKEZ HARBĠYE YEġĠLPINAR 3716 130 HATAY MERKEZ HIDIRBEY ÇEKMECE 131 HATAY MERKEZ HIDIRBEY BALLIÖZ 132 HATAY MERKEZ HIDIRBEY BÜYÜKDALYAN 133 HATAY MERKEZ HIDIRBEY DOĞANKÖY 313 723 928 651 1263 807 188310 621 3831 819 662 710 4794 16492 589 2018 762 134 HATAY MERKEZ HIDIRBEY EKĠNCĠ 135 HATAY MERKEZ HIDIRBEY GÜNEYSÖĞÜT 136 HATAY MERKEZ HIDIRBEY GÜNYAZI 2462 137 HATAY MERKEZ HIDIRBEY GÜZELBURÇ 6416 138 HATAY MERKEZ HIDIRBEY KARLISU 4239 139 HATAY MERKEZ HIDIRBEY KESECĠK 2073 140 HATAY MERKEZ HIDIRBEY KOÇÖREN 1736 141 HATAY MERKEZ HIDIRBEY KUZEYTEPE 5910 142 HATAY MERKEZ HIDIRBEY MEYDANCIK 143 HATAY MERKEZ HIDIRBEY ODABAġI 9961 144 HATAY MERKEZ HIDIRBEY ORHANLI 2091 145 HATAY MERKEZ HIDIRBEY SARAYCIK 146 HATAY MERKEZ HIDIRBEY SUBAġI 3663 147 HATAY MERKEZ HIDIRBEY TOYGARLI 3175 148 HATAY MERKEZ HIDIRBEY TURUNÇLU 3857 149 HATAY MERKEZ HIDIRBEY YAYLACIK 964 150 HATAY MERKEZ SERĠNYOL SERĠNYOL 16861 151 HATAY MERKEZ SERĠNYOL ALAHAN 152 HATAY MERKEZ SERĠNYOL ALAZI 1758 153 HATAY MERKEZ SERĠNYOL ANAYAZI 2141 154 HATAY MERKEZ SERĠNYOL ARPAHAN 517 155 HATAY MERKEZ SERĠNYOL AġAĞIOBA 1497 156 HATAY MERKEZ SERĠNYOL DERĠNCE 2066 157 HATAY MERKEZ SERĠNYOL DĠKMECE 2217 158 HATAY MERKEZ SERĠNYOL GÜLDEREN 1078 159 HATAY MERKEZ SERĠNYOL KARAALĠ 3224 160 HATAY MERKEZ SERĠNYOL MARAġBOĞAZI 161 HATAY MERKEZ SERĠNYOL OĞLAKÖREN 1389 162 HATAY MERKEZ SERĠNYOL OVAKENT 6275 163 HATAY MERKEZ SERĠNYOL PAġAKÖY 446 164 HATAY MERKEZ SERĠNYOL TAHTAKÖPRÜ 841 165 HATAY MERKEZ SERĠNYOL UZUNALĠÇ 166 HATAY MERKEZ SERĠNYOL ÜÇGEDĠK 167 HATAY MERKEZ SERĠNYOL ZÜLÜFLÜHAN 168 HATAY MERKEZ SERĠNYOL AKHĠSAR 1442 169 HATAY MERKEZ ġENKÖY ġENKÖY 2029 170 HATAY MERKEZ ġENKÖY BOZLU 629 171 HATAY MERKEZ ġENKÖY ÇATBAġI 689 172 HATAY MERKEZ ġENKÖY ÇAYIR 214 173 HATAY MERKEZ ġENKÖY DAĞDÜZÜ 1257 174 HATAY MERKEZ ġENKÖY HANYOLU 1062 175 HATAY MERKEZ ġENKÖY KARġIYAKA 176 HATAY MERKEZ ġENKÖY SOFULAR 1961 177 HATAY MERKEZ ġENKÖY TURFANDA 1366 178 HATAY MERKEZ ġENKÖY YONCAKAYA 179 HATAY MERKEZ ġENKÖY YUKARIOKCULAR 180 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ MERKEZ 176374 181 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ AKARCA 1026 182 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ ARPADERESĠ 1501 183 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ AġKARBEYLĠ 184 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ AZGANLIK 3154 185 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ BEKBELE 7399 314 6448 793 425 382 792 953 727 1261 861 112 506 1281 642 186 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ BĠTĠġĠK 187 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ BÜYÜKDERE 188 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ ÇINARLI 189 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ ÇIRTIMAN 190 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ DENĠZCĠLER 191 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ DÜĞÜNYURDU 192 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ GÜZELKÖY 193 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ HARLISU 194 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ HELVALI 195 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ KARAAĞAÇ 196 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ KARAHÜSEYĠNLĠ 2778 197 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ KARAYILAN 9972 198 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ KAVAKLIOLUK 172 199 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ KIġLA 774 200 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ KOZAKLI 550 201 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ NARDÜZÜ 4588 202 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ NERGĠZLĠK 715 203 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ ORHANGAZĠ 204 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ PĠRĠNÇLĠK 1211 205 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ SARISEKĠ 4464 206 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ SUÇIKAĞI 1345 207 HATAY ĠSKENDERUN MERKEZ KALEDĠBĠ 208 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR ARSUZ 2412 209 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR AKÇALI 4540 210 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR ARPAGEDĠK 211 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR AVCILARSUYU 212 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR BEYKÖY 213 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR DEREKUYU 214 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR GÖKMEYDAN 2296 215 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR GÖZCÜLER 8371 216 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR GÜLCĠHAN 217 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR HACIAHMETLĠ 2285 218 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR HAYMESEKĠ 1574 219 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR HÜYÜK 2633 220 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR IġIKLI 853 221 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR KALE 166 222 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR KARAGÖZ 118 223 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR AġAĞIKEPĠRCE 224 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR KONACIK 225 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR KURTBAĞI 849 226 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR MADENLĠ 5055 227 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR TATARLI 836 228 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR ÜÇGÜLLÜK 229 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR YUKARIKEPĠRCE 887 230 HATAY ĠSKENDERUN ULUÇINAR TÜLEK 909 231 HATAY KIRIKHAN MERKEZ MERKEZ 232 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ABALAKLI 564 233 HATAY KIRIKHAN MERKEZ AKTUTAN 106 234 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ALAYBEYLĠ 990 235 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ALĠBEYÇAĞILI 202 236 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ARKITCA 305 237 HATAY KIRIKHAN MERKEZ BALARMUDU 606 315 796 1035 753 2256 15276 726 1919 522 824 18735 569 25 790 1342 979 783 412 961 1758 3981 68212 238 HATAY KIRIKHAN MERKEZ BALDIRAN 1030 239 HATAY KIRIKHAN MERKEZ BAġPINAR 764 240 HATAY KIRIKHAN MERKEZ BEKTAġLI 935 241 HATAY KIRIKHAN MERKEZ CEYLANLI 1995 242 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ÇAMSEKĠ 226 243 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ÇATALTEPE 279 244 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ÇĠLOĞLANHÜYÜĞÜ 312 245 HATAY KIRIKHAN MERKEZ DANAAHMETLĠ 183 246 HATAY KIRIKHAN MERKEZ DEDEÇINAR 250 247 HATAY KIRIKHAN MERKEZ DELĠBEKĠRLĠ 858 248 HATAY KIRIKHAN MERKEZ GÖLBAġI 249 HATAY KIRIKHAN MERKEZ GÜVENTAġI 609 250 HATAY KIRIKHAN MERKEZ GÜZELCE 369 251 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ILIKPINAR 304 252 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ĠÇADA 703 253 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KAMBERLĠKAYA 295 254 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KAMIġLAR 236 255 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KANGALLAR 570 256 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KARAÇAĞIL 257 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KARADURMUġLU 258 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KARAELMASLI 145 259 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KARAMAĞARA 270 260 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KARAMANKAġI 325 261 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KARATAġ 1097 262 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KAZKELĠ 890 263 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KODALLI 599 264 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KURTLUSARIMAZI 146 265 HATAY KIRIKHAN MERKEZ KURTLUSOĞUKSU 2548 266 HATAY KIRIKHAN MERKEZ MAHMUTLU 105 267 HATAY KIRIKHAN MERKEZ MURATPAġA 313 268 HATAY KIRIKHAN MERKEZ MURATPAġAKIZILKAYA 674 269 HATAY KIRIKHAN MERKEZ NARLIHOPUR 302 270 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ÖZKIZILKAYA 752 271 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ÖZSOĞUKSU 464 272 HATAY KIRIKHAN MERKEZ REġATLI 199 273 HATAY KIRIKHAN MERKEZ SAYLAK 502 274 HATAY KIRIKHAN MERKEZ SÖĞÜTLÜÖZ 283 275 HATAY KIRIKHAN MERKEZ SUCUKÖY 337 276 HATAY KIRIKHAN MERKEZ TAġOLUK 219 277 HATAY KIRIKHAN MERKEZ TOPBOĞAZI 385 278 HATAY KIRIKHAN MERKEZ TORUN 155 279 HATAY KIRIKHAN MERKEZ YILANLI 182 280 HATAY KIRIKHAN MERKEZ ADALAR 302 281 HATAY KIRIKHAN YALANGOZ YALANGOZ 868 282 HATAY KIRIKHAN YALANGOZ AYGIRGÖLÜ 255 283 HATAY KIRIKHAN YALANGOZ CAMUZKIġLASI 284 HATAY KIRIKHAN YALANGOZ ÇAMSARI 871 285 HATAY KIRIKHAN YALANGOZ DEMĠRKONAK 887 286 HATAY KIRIKHAN YALANGOZ GÜLTEPE 425 287 HATAY KIRIKHAN YALANGOZ ĠNCĠRLĠ 577 288 HATAY KIRIKHAN YALANGOZ KALETEPE 289 HATAY REYHANLI MERKEZ MERKEZ 316 1430 845 1304 2262 603 60418 290 HATAY REYHANLI MERKEZ AHMETBEYLĠ 505 291 HATAY REYHANLI MERKEZ AKYAYLA 321 292 HATAY REYHANLI MERKEZ ALAKUZU 663 293 HATAY REYHANLI MERKEZ BEġASLAN 1483 294 HATAY REYHANLI MERKEZ BÜKÜLMEZ 654 295 HATAY REYHANLI MERKEZ CĠLVEGÖZÜ 341 296 HATAY REYHANLI MERKEZ CUMHURĠYET 887 297 HATAY REYHANLI MERKEZ ÇAKIRYĠĞĠT 695 298 HATAY REYHANLI MERKEZ DAVUTPAġA 562 299 HATAY REYHANLI MERKEZ FEVZĠPAġA 548 300 HATAY REYHANLI MERKEZ GAZĠMÜRSELTEPESĠ 105 301 HATAY REYHANLI MERKEZ GÖKTEPE 158 302 HATAY REYHANLI MERKEZ KARACANLIK 593 303 HATAY REYHANLI MERKEZ KARAHÜYÜK 304 HATAY REYHANLI MERKEZ KARASÜLEYMANLI 1969 305 HATAY REYHANLI MERKEZ KAVALCIK 2155 306 HATAY REYHANLI MERKEZ KONUK 1958 307 HATAY REYHANLI MERKEZ KULETEPE 308 HATAY REYHANLI MERKEZ KUMTEPE 309 HATAY REYHANLI MERKEZ KURTULUġ 310 HATAY REYHANLI MERKEZ KUġAKLI 311 HATAY REYHANLI MERKEZ MEHMETBEYLĠ 1022 312 HATAY REYHANLI MERKEZ OĞULPINAR 1200 313 HATAY REYHANLI MERKEZ PAġAHÜYÜK 363 314 HATAY REYHANLI MERKEZ PAġAKÖY 438 315 HATAY REYHANLI MERKEZ SULUKÖY 256 316 HATAY REYHANLI MERKEZ TAYFURSÖKMEN 317 HATAY REYHANLI MERKEZ TERZĠHÜYÜK 870 318 HATAY REYHANLI MERKEZ UZUNKAVAK 1099 319 HATAY REYHANLI MERKEZ ÜÇTEPE 320 HATAY REYHANLI MERKEZ VARIġLI 801 321 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ MERKEZ 43528 322 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ AKNEHĠR 2264 323 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ ÇÖĞÜRLÜ 3068 324 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ ERĠKLĠKUYU 325 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ GÖZENE 326 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ HIDIRBEY 667 327 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ KAPISUYU 1742 328 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ KOYUNOĞLU 4131 329 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ KUġALANI 5544 330 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ MAĞARACIK 4817 331 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ MEYDAN 2520 332 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ MIZRAKLI 5513 333 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ SUTAġI 6292 334 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ TEKEBAġI 8706 335 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ BATIAYAZ 917 336 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ VAKIFLI 337 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ YEġĠLKÖY 1625 338 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ YEġĠLYAZI 162 339 HATAY SAMANDAĞ MERKEZ YOĞUNOLUK 340 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY KARAÇAY 2508 341 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY ATAKÖY 1148 317 350 373 210 1183 817 1205 629 635 1397 120 659 342 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY BÜYÜKÇAT 1504 343 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY BÜYÜKOBA 454 344 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY CEYLANDERE 250 345 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY ÇAMLIYAYLA 176 346 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY ÇANAKOLUK 926 347 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY ÇÖKEK 673 348 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY ÇUBUKÇU 471 349 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY DEĞĠRMENBAġI 3440 350 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY FĠDANLI 1077 351 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY HANCAĞIZ 728 352 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY HUZURLU 1450 353 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY HÜSEYĠNLĠ 603 354 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY ÖZBEK 657 355 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY ÖZENGĠLĠ 603 356 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY SELDĠREN 357 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY TAVLA 3197 358 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY YENĠÇAĞ 2346 359 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY TOMRUKSUYU 3241 360 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY UZUNBAĞ 3488 361 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY YAYLICA 3485 362 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY YENĠKÖY 268 363 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY AVCILAR 864 364 HATAY SAMANDAĞ KARAÇAY ÇINARLI 620 365 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ MERKEZ 6305 366 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ AġAĞIPULLUYAZI 424 367 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ ÇABALA 370 368 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ ÇANDIR 255 369 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ EĞERCĠ 408 370 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ GÖZLEKÇĠLER 154 371 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ GÜRIġIK 183 372 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ GÜZELYURT 232 373 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ KIZILÇAT 125 374 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ KÖSRELĠK 280 375 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ KULAÇ 247 376 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ LEYLEKLĠ 133 377 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ OLGUNLAR 234 378 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ ġAKġAK 469 379 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ YALAZ 279 380 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ YENĠCEKÖY 608 381 HATAY YAYLADAĞI MERKEZ YUKARIPULLUYAZI 382 HATAY YAYLADAĞI KIġLAK KIġLAK 383 HATAY YAYLADAĞI KIġLAK ARSLANYAZI 231 384 HATAY YAYLADAĞI KIġLAK AYIġIĞI 382 385 HATAY YAYLADAĞI KIġLAK GÖRENTAġ 399 386 HATAY YAYLADAĞI KIġLAK GÜVEÇÇĠ 463 387 HATAY YAYLADAĞI KIġLAK HĠSARCIK 655 388 HATAY YAYLADAĞI KIġLAK SUNGUR 186 389 HATAY YAYLADAĞI KIġLAK SÜRÜTME 351 390 HATAY YAYLADAĞI KIġLAK ULUYOL 226 391 HATAY YAYLADAĞI KIġLAK ÜÇIRMAK 20 392 HATAY YAYLADAĞI YEDĠTEPE YEDĠTEPE 1520 393 HATAY YAYLADAĞI YEDĠTEPE AYDINBAHÇE 318 527 98 1138 467 394 HATAY YAYLADAĞI YEDĠTEPE ÇAKIKÖY 697 395 HATAY YAYLADAĞI YEDĠTEPE DENĠZGÖREN 145 396 HATAY YAYLADAĞI YEDĠTEPE GÖZLÜCE 486 397 HATAY YAYLADAĞI YEDĠTEPE KARACURUN 338 398 HATAY YAYLADAĞI YEDĠTEPE KARAKÖSE 2066 399 HATAY YAYLADAĞI YEDĠTEPE SEBENOBA 862 400 HATAY YAYLADAĞI YEDĠTEPE YAYIKDAMLAR 350 401 HATAY YAYLADAĞI YEDĠTEPE YEġĠLTEPE 402 HATAY ERZĠN MERKEZ MERKEZ 403 HATAY ERZĠN MERKEZ AġAĞIBURNAZ 404 HATAY ERZĠN MERKEZ BAġLAMIġ 1483 405 HATAY ERZĠN MERKEZ GÖKDERE 2019 406 HATAY ERZĠN MERKEZ KIZLARÇAYI 1126 407 HATAY ERZĠN MERKEZ KUYULUK 408 HATAY ERZĠN MERKEZ TURUNÇLU 611 409 HATAY ERZĠN MERKEZ YEġĠLTEPE 1048 410 HATAY ERZĠN MERKEZ YONCADÜZÜ 1311 411 HATAY ERZĠN MERKEZ YUKARIBURNAZ 412 HATAY ERZĠN MERKEZ GÖKGÖL 301 413 HATAY BELEN MERKEZ MERKEZ 21293 414 HATAY BELEN MERKEZ BENLĠDERE 291 415 HATAY BELEN MERKEZ ÇAKALLI 247 416 HATAY BELEN MERKEZ ÇERÇĠKAYA 380 417 HATAY BELEN MERKEZ GÜZELYAYLA 369 418 HATAY BELEN MERKEZ KARAPELĠT 847 419 HATAY BELEN MERKEZ KICI 928 420 HATAY BELEN MERKEZ KÖMÜRÇUKURU 869 421 HATAY BELEN MERKEZ MÜFTÜLER 422 HATAY BELEN MERKEZ ÖTENÇAY 423 HATAY BELEN MERKEZ ġENBÜK 414 424 HATAY KUMLU MERKEZ MERKEZ 5255 425 HATAY KUMLU MERKEZ AKKERPĠÇ 960 426 HATAY KUMLU MERKEZ AKKUYU 413 427 HATAY KUMLU MERKEZ AKPINAR 1448 428 HATAY KUMLU MERKEZ AKTAġ 1370 429 HATAY KUMLU MERKEZ BATIAYRANCI 798 430 HATAY KUMLU MERKEZ DOĞUAYRANCI 559 431 HATAY KUMLU MERKEZ GÜLOVA 664 432 HATAY KUMLU MERKEZ HAMAM 44 433 HATAY KUMLU MERKEZ HATAYHAMAMI 208 434 HATAY KUMLU MERKEZ KALETEPE 390 435 HATAY KUMLU MERKEZ KELLĠ 701 436 HATAY KUMLU MERKEZ KIRCAOĞLU 619 437 HATAY KUMLU MERKEZ MUHARREM 297 299 30137 264 466 513 475 1815 Açıklama: YerleĢim yerlerine (il, ilçe, belde belediyesi, köy) göre nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve VatandaĢlık ĠĢleri Genel Müdürlüğü tarafından, 5747 sayılı BüyükĢehir Belediyesi Sınırları Ġçinde Ġlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması H TABLO 102 319 M.2. ALTYAPI Bu konuyla ilgili ayrıntılı bilgiler ―UlaĢım ve Altyapı‖ baĢlığı altında incelenmiĢtir. M.3. BĠNALAR VE YAPI ÇEġĠTLERĠ M.3.1. Kamu Binaları-M.3.2.Okullar-M.3.3.Hastaneler ve Sağlık Tesisleri-M.3.4.Sosyal ve Kültürel Tesisler Hastaneler ve Sağlık Tesisleri Hatay il genelinde bulunan sağlık kuruluĢları aĢağıdaki gibidir. Devlet Hastanesi Doğum Evi Sağlık Merkezi Dispanserler Özel Hastane Sosyal Sigorta Hastanesi Sağlık Ocağı Sağlık Evi 6 adet 2 adet 1 adet 4 adet 6 adet 1 adet 82 adet 425 adet Sosyal ve Kültürel Tesisler Hatay il genelinde kültürel tesisler aĢağıdaki gibidir. Ġlkokul + Ortaokul Lise ve dengi (meslek dahil) Özel Ġlkokul Özel orta dereceli okul Üniversite 788 adet 83 adet 3 adet 4 adet 1 adet Ayrıca ; sosyal tesis olarak il merkezi ve ilçelerde halk kütüphaneleri olduğu gibi bazı ilçelerimizde yüzme havuzu, kapalı spor salonu ve stadyumlar mevcuttur. Bunların dıĢında çeĢitli kuruluĢların dinlenme ve sosyal tesisleri bulunmaktadır. M.3.5. Endüstriyel Yapılar ―Sanayi ve Teknoloji‖konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiĢtir. 320 M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar Hayvancılıkla uğraĢan göçerler yazın yaylalık yerlere kıĢın da sahil otlak ve meralarda konaklar. Sayı olarak sağlıklı veriler elde edilememiĢtir. M.3.7. Otel, Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar ―Turizm ― konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak verilmiĢtir. M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar Ġlimizde iĢ merkezleri iki bölümde sergilenmiĢtir. 1. bölüm tarihi çarĢı ve onun etrafındaki iĢ yerleri 2. bölüm ise yeni yapılaĢmanın olduğu yörelerdeki ana güzergah üzerinde kurulan iĢyerleridir. M.3.9. Kırsal Alanda YapılaĢma Bu konu ile ilgili bilgi elde edilememiĢtir. M.3.10. Yerel Mimari Özellikler Anadolu mimarisi özelliklerini taĢıyan Eski Antakya evleri, genellikle iki katlı inĢaları ve taĢın yanı sıra kerpiç ve ahĢap kullanımıyla dikkat çeker. En önemli özellikleri, cephe tarafında bulunan ahĢap direkli, önü açık ve sofalı, bazılarının ise tavanlarının iĢlemeli ahĢapla kaplı olmasıdır. Evlerin çoğunluğunda, geniĢ avlu, havuz, su kuyusu, meyve ağaçları ve çiçeklerle süslenmiĢ bahçeler bulunur. 321 M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller Yöreye has bir yapı mazlemesi yoktur. M.4. SOSYO-EKONOMĠK YAPI M.4.1. Göçler ĠLLER Toplam Ġstanbul Mersin Adana Antalya Gaziantep Ankara ġanlıurfa Osmaniye K.MaraĢ Mardin Diğer HATAY'IN ALDIĞI HATAY'IN VERDĠĞĠ YÜZDE YÜZDE 100,0 11,8 8,8 8,4 6,0 5,9 4,8 4,6 3,7 3,4 2,9 39,8 ĠLLER Toplam Ġstanbul Antalya Adana Mersin Gaziantep Ankara Osmaniye K.MaraĢ Ġzmir ġanlıurfa Diğer 100,0 15,5 9,7 6,9 6,0 5,3 4,8 4,5 4,2 3,0 2,5 37,6 322 323 Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu 2009 verileri VERĠLEN GÖÇ ĠLLER TOPLAMI 2.273.492 Toplam 348.193 Ġstanbul 50.110 Mersin 58.316 Adana 55.806 Antalya 36.229 Gaziantep 126.198 Ankara 37.282 ġanlıurfa 16.338 Osmaniye 25.574 K.MaraĢ 41.432 Mardin 89.819 Ġzmir 47.777 Diyarbakır 56.760 Konya 20.971 Adıyaman 27.830 Malatya 24.959 Muğla 19.669 Batman 40.947 Kocaeli 15.877 ġırnak 47.370 Bursa 30.275 Van 28.621 Kayseri 18.813 Elazığ 21.970 EskiĢehir 43.585 Erzurum 20.957 Bitlis 40.633 Samsun 4.611 Kilis 35.458 Manisa 30.428 Sivas 13.991 Niğde 22.120 Denizli 6.981 Hakkari 35.892 Tokat 22.373 Tekirdağ 27.450 Ağrı 16.800 Isparta 25.896 MuĢ 19.530 Zonguldak 12.596 Aksaray 12.625 Siirt Hatay Göç, ADNKS 2008 HATAY'IN ALDIĞI ALINAN GÖÇ YÜZDE GÖÇ ĠLLER TOPLAMI 29.459 100,0 2.273.492 Toplam 3.463 11,8 374.868 Ġstanbul 2.586 8,8 92.031 Antalya 2.487 8,4 45.493 Adana 1.767 6,0 46.776 Mersin 1.750 5,9 37.184 Gaziantep 1.409 4,8 156.760 Ankara 1.348 4,6 17.464 Osmaniye 1.098 3,7 26.142 K.MaraĢ 997 3,4 117.067 Ġzmir 843 2,9 25.510 ġanlıurfa 707 2,4 31.677 Diyarbakır 688 2,3 82.964 Bursa 574 1,9 63.965 Kocaeli 458 1,6 35.907 Muğla 418 1,4 27.606 Mardin 413 1,4 45.502 Konya 354 1,2 31.731 EskiĢehir 342 1,2 25.500 Malatya 316 1,1 13.223 ġırnak 287 1,0 47.534 Tekirdağ 275 0,9 30.021 Kayseri 266 0,9 34.375 Aydın 261 0,9 16.467 Batman 261 0,9 21.187 Van 259 0,9 15.294 Elazığ 250 0,8 15.150 Niğde 238 0,8 38.301 Manisa 231 0,8 4.998 Kilis 230 0,8 12.155 Adıyaman 228 0,8 37.407 Balıkesir 190 0,6 11.870 Siirt 186 0,6 7.801 Hakkari 176 0,6 18.999 Erzurum 172 0,6 16.390 Çanakkale 170 0,6 17.997 Isparta 161 0,5 11.146 Aksaray 150 0,5 17.639 Zonguldak 148 0,5 22.721 Denizli 146 0,5 10.058 MuĢ 144 0,5 14.112 Kütahya 140 0,5 18.871 Sivas 324 HATAY'IN VERDĠĞĠ GÖÇ 32.624 5.065 3.153 2.253 1.955 1.728 1.576 1.476 1.375 964 823 685 680 678 669 512 498 494 443 340 299 253 241 239 233 227 225 216 211 210 206 198 195 191 174 166 162 158 152 149 144 142 YÜZDE NET GÖÇ 100,0 15,5 9,7 6,9 6,0 5,3 4,8 4,5 4,2 3,0 2,5 2,1 2,1 2,1 2,1 1,6 1,5 1,5 1,4 1,0 0,9 0,8 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,4 0,4 0 26.675 36.225 -12.823 -3.334 955 30.562 1.126 568 27.248 -11.772 -16.100 35.594 23.018 10.948 -13.826 -11.258 9.761 -2.330 -2.654 25.161 1.400 8.798 -3.202 -9.088 -3.519 1.159 2.843 387 -8.816 6.278 -755 820 -24.586 2.144 1.197 -1.450 -1.891 601 -15.838 -7.599 -11.557 Afyon Balıkesir Aydın Bingöl Çanakkale Karabük Sakarya Tunceli Trabzon Kars Edirne Çorum Yozgat Kütahya Erzincan Bolu Giresun NevĢehir Amasya Kastamonu Ordu Rize GümüĢhane Burdur KırĢehir Kırklareli Iğdır Bilecik Artvin Kırıkkale Bartın UĢak Karaman Yalova Sinop Düzce Ardahan Çankırı Bayburt Hatay 24.861 31.129 25.577 10.192 14.246 8.489 20.887 6.068 27.027 17.726 14.249 24.072 30.117 21.711 11.976 11.032 18.539 10.882 14.268 14.003 31.458 13.825 9.073 10.019 12.312 11.027 9.356 8.793 8.660 16.605 6.325 10.222 8.145 6.542 9.472 8.913 7.447 11.612 4.949 32.624 138 132 131 129 129 115 115 113 112 110 102 101 93 88 80 77 72 72 63 63 61 59 57 55 54 52 48 46 45 45 44 44 39 38 37 36 34 31 12 0 0,5 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 Samsun Sakarya Afyon Kars Bitlis Tokat Trabzon Karabük Yozgat Bolu NevĢehir Erzincan Çorum Bingöl Giresun Ağrı Amasya Kırıkkale Düzce Tunceli Kastamonu Karaman Edirne KırĢehir Bilecik Burdur Yalova Ordu Sinop Iğdır Çankırı UĢak Kırklareli Rize Artvin Bayburt Bartın Ardahan GümüĢhane Hatay 35.404 24.321 18.270 8.855 11.721 29.593 25.918 8.383 15.352 10.049 9.531 10.977 15.828 8.977 20.089 12.195 11.748 11.360 10.723 6.861 14.775 8.904 11.202 9.822 8.206 9.674 16.656 27.719 10.299 5.559 12.680 8.666 10.565 13.253 6.700 2.996 8.418 4.640 9.281 29.459 137 132 119 115 112 111 102 101 96 92 84 83 81 80 77 76 76 76 75 75 73 71 68 67 65 59 57 56 54 51 49 49 47 47 37 36 34 30 16 0 0,4 0,4 0,4 0,4 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 -5.229 3.434 -6.591 -8.871 -9.236 -6.299 -1.109 -106 -14.765 -983 -1.351 -999 -8.244 -1.215 1.550 -15.255 -2.520 -5.245 1.810 793 772 759 -3.047 -2.490 -587 -345 10.114 -3.739 827 -3.797 1.068 -1.556 -462 -572 -1.960 -1.953 2.093 -2.807 208 -3.165 Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu 2009 verileri. TABLO 103 325 M.4.2. Göçebe iĢçiler (Mevsimlik) Hatay, temelli göçler dıĢında, önemli ölçüde mevsimlik göçlerde almaktadır. Mevsimlik göç, özellikle pamuğun çapalanma ve toplama mevsiminde (Nisan-Mayıs ve Eylül- Ekim dönemlerinde) yoğunlaĢmaktadır. Bu göçlerin büyük bir bölümü yine doğu, özellikle Güney Doğu Anadolu yöresindendir. Diğer sektörlerde (InĢaat, Turizm vb.) çalıĢan iĢçiler (tarım iĢçileri de) emlakçıların rastgele parsellediği verimli arazilere çamur ve briketten gecekondularını, çadırlarını geliĢi güzel yaparak çarpıklığı yoğunlaĢtırır. M.4.3. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı Bu konu ile ilgili bilgi elde edilememiĢtir. M.4.4. Konut Yapım Süreçleri Bu konu ile ilgili bilgi elde edilememiĢtir. M.4.5. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri Bu konu ile ilgili bilgi elde edilememiĢtir. M.5. YERLEġĠM YERLERĠNĠN ÇEVRESEL ETKĠLERĠ M.5.1. Binalarda Ses izalasyonu Bu konu ile ilgili bilgi elde edilememiĢtir. M.5.2. Havaalanları ve Çevresinde OluĢturulan Gürültü Zonları Ġlimiz sınırları içerisinde iĢletilmeye açık havaalanı bulunmamaktadır. M.5.3. Ticari ve Endüstriyel Gürültü ―Gürültü ve TitreĢim ― konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak verilmiĢtir. M.5.4. Kentsel Atıklar ―Atıklar ― konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak verilmiĢtir. M.5.5. Binalarda Isı Yalıtımı Bu konu ile ilgili bilgi elde edilememiĢtir. 326 M.6. NÜFUS M.6.1. Nüfusun Yıllara Göre DeğiĢimi HATAY' ın nüfusu sene ortası nüfus tespitlerine göre 1293.551 dir. Nüfus artıĢ oranı önceki seneye göre % 0.9 olmuĢtur. Kilometre kareye ortalama 239 kiĢi düĢmektedir. Genel nüfusun % 50,48 (652.872 ) Erkek; % 49.52 (640.679) Kadın’ dır. Nüfusun % 31.24 ( 404.130) 0-14 yaĢ grubunda, % 28 (358.958) 15-49 yaĢ kadın grubunda, OKUMA YAZMA DURUMU VE CĠNSĠYETE GÖRE NÜFUS (6 VE DAHA YUKARI YAġTAKĠ NÜFUS) ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SĠSTEMĠ (ADNKS), 31.12.2007 Not : Ulusal Eğitim Ġstatistikleri Veritabanındaki bilgilerin ilgili kurumların idari kayıtlarına göre güncellenmesine yönelik çalıĢma devam etmektedir. Bu nedenle tabloda verilen bilgiler geçicidir. ĠL ADI HATAY ĠLÇE ADI ĠL TOPLAMI ALTINÖZÜ BELEN DÖRTYOL ERZĠN HASSA KIRIKHAN KUMLU MERKEZ REYHANLI SAMANDAĞ YAYLADAĞI ĠSKENDERUN CĠNSĠYET TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM 1 223 567 612 799 610 768 52 330 25 869 26 461 23 360 11 613 11 747 123 964 62 466 61 498 34 704 17 262 17 442 47 023 23 809 23 214 87 705 43 694 44 011 11 463 5 716 5 747 367 202 183 188 184 014 69 762 34 296 35 466 109 514 53 992 55 522 20 557 10 745 9 812 275 983 140 149 135 834 Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu 2009 verileri 327 OKUMA YAZMA BĠLMEYEN 116 739 24 240 92 499 8 177 1 643 6 534 1 639 307 1 332 9 741 1 760 7 981 3 886 827 3 059 6 205 1 127 5 078 11 309 2 582 8 727 1 510 243 1 267 30 727 6 841 23 886 9 334 1 823 7 511 11 977 2 584 9 393 2 071 481 1 590 20 163 4 022 16 141 OKUMA YAZMA BĠLEN 1 029 420 542 477 486 943 39 556 21 760 17 796 20 835 10 893 9 942 109 097 57 852 51 245 29 541 15 778 13 763 38 288 21 195 17 093 69 849 37 393 32 456 9 022 4 941 4 081 311 977 161 865 150 112 55 530 29 931 25 599 93 980 49 706 44 274 16 692 8 810 7 882 235 053 122 353 112 700 OKURYAZARLIK DURUMU BĠLĠNMEYEN 77 408 46 082 31 326 4 597 2 466 2 131 886 413 473 5 126 2 854 2 272 1 277 657 620 2 530 1 487 1 043 6 547 3 719 2 828 931 532 399 24 498 14 482 10 016 4 898 2 542 2 356 3 557 1 702 1 855 1 794 1 454 340 20 767 13 774 6 993 NÜFUS HAREKETLERĠ Hatay iline ait göstergeler, 2000, 2007, 2008 Nüfus ArtıĢ Hızı (binde) Türkiye (TR) Hatay (TR631) Türkiye içindeki sırası 2 Nüfus Yoğunluğu (kiĢi/km ) Türkiye (TR) Hatay (TR631) Türkiye içindeki sırası ġehirleĢme Oranı Türkiye (TR) Hatay (TR631) Türkiye içindeki sırası Belediye Sayısı Hatay (TR631) Köy Sayısı Hatay (TR631) Ġller Arasındaki Sıralaması Hatay (TR631) Merkez Ġlçeleri Arasındaki Sıralaması Hatay (TR631) YaĢ Grupları Hatay (TR631) 0—14 15—64 65+ Toplam YaĢ Bağımlılık Oranı Hatay (TR631) YaĢlı Bağımlılık Oranı Hatay (TR631) Genç Bağımlılık Oranı Hatay (TR631) 2000 Yıllar 2007 2008 18,28 12,19 40 5,75 14,35 10 13,10 19,33 22 88 215 4 92 238 4 93 242 4 64,9 46,4 64 70,5 49,2 71 75 48,4 73 76 76 76 354 359 361 13 13 13 33 32 420689 772430 60314 417760 889905 78559 427024 909570 76693 62,27 55,77 55,38 7,81 8,83 8,43 54,46 46,94 46,95 Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu 2009 verileri TABLO 104 328 Kaynak:Hatay Ġlinde bulunan Sağlık Ocağı ve Sağlık Evleri verileri sonucu çıkartılmıĢtır. GRAFĠK 24 SAYIMLARA GÖRE NÜFUS VE ARTIġ ORANI SAYIM YILI NÜFUS SAYIMLAR ARASI MUTLAK ARTIġ SAYIMLAR ARASI YILLIK ARTIġ HIZI (%o) 1940 246.138 - - 1945 254.141 8.003 6,40 1950 294.799 42.658 31,03 1955 363.361 66.562 40,62 1960 441.209 77.848 38,68 1965 506.154 64.945 27,46 1970 591.064 84.910 31,02 1975 744.113 153.049 46,05 1980 856.271 112.158 28,08 1985 1.002.252 145.981 31,48 1990 1.109.754 107.502 20,38 2000 1.253.726 143.972 12,19 2007 1.223567 TABLO 105 _ Kaynak DĠE Yayınları 329 _ 1400000 1200000 1000000 800000 600000 400000 200000 0 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 2000 2007 GRAFĠK 25 Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu 2009 verileri 330 M.6.2. Nüfusun Cinsiyet ve YaĢ Gruplarına Göre Dağılımı 2.1 Cinsiyet ve yaş grubuna göre nüfus [Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi] A. Toplam B. Erkek C. Kadın Toplam TR631 Hatay 2007 2008 TR631 Hatay 2007 2008 A B C A B C A B C A B C 1.386.224 696.050 690.174 1.413.287 708.579 704.708 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 136.073 144.428 137.259 125.691 127.739 122.986 108.072 96.675 69.739 73.920 70.255 64.540 67.450 61.096 52.474 47.895 66.334 70.508 67.004 61.151 60.289 61.890 55.598 48.780 141.938 143.906 141.180 125.996 124.076 123.141 110.502 103.640 72.516 73.665 72.411 64.447 63.412 61.224 54.432 50.860 69.422 70.241 68.769 61.549 60.664 61.917 56.070 52.780 92.266 45.921 46.345 93.054 46.948 46.106 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ 75.312 37.510 37.802 80.426 40.174 40.252 63.678 31.682 31.996 65.356 32.526 32.830 46.584 23.143 23.441 48.562 24.246 24.316 30.902 14.633 16.269 34.817 16.542 18.275 24.094 11.289 12.805 22.737 10.495 12.242 23.836 11.540 12.296 23.268 11.331 11.937 17.569 8.163 9.406 18.086 8.569 9.517 8.342 3.354 4.988 8.138 3.387 4.751 3.160 886 2.274 3.245 978 2.267 1.558 560 998 1.219 416 803 TABLO 106 331 Nüfus Pramidi 2008 ERKEK 416 978 3 387 KADIN 803 2267 90+ 4751 80-84 85-89 9517 8 569 75-79 11937 11 331 12242 10 495 65-69 18275 16 542 60-64 24316 24 246 yaĢ grubu 70-74 55-59 32830 32 526 50-54 40252 40 174 45-49 46106 46 948 40-44 52780 50 860 35-39 56070 54 432 61 224 20-24 61549 64 447 15-19 68769 72 411 73 665 72 516 -80000 25-29 60664 63 412 -100000 30-34 61917 -60000 -40000 -20000 0 Nüfus GRAFĠK 26 332 20000 40000 60000 9-14 70241 5-9 69422 0-4 80000 2001 YILI NÜFUS PRAMĠDĠ 80-84 yaĢ 70-74 yaĢ 60-64 yaĢ 50-54 yaĢ 40-44 yaĢ 30-34 yaĢ 20-24 yaĢ 10-14 yaĢ 0-4 yaĢ -80000 -60000 -40000 -20000 0 ERKEK GRAFĠK 27 333 20000 KADIN 40000 60000 80000 2002 YILI NÜFUS PRAMĠDĠ 80-84 yaĢ 70-74 yaĢ 60-64 yaĢ 50-54 yaĢ 40-44 yaĢ 30-34 yaĢ 20-24 yaĢ 10-14 yaĢ 0-4 yaĢ -80000 -60000 -40000 -20000 0 ERKEK GRAFĠK 28 334 20000 KADIN 40000 60000 80000 M.6.3. Ġl ve ilçelerin Nüfus Yoğunlukları ĠLÇELERE GÖRE YÜZ ÖLÇÜMÜ 366 689 382 ANTAKYA ALTINÖZÜ 357 BELEN 406 DÖRTYOL ERZĠN 186 197 HASSA ĠSKENDERUN KIRIKHAN KUMLU REYHANLI 580 SAMANDAĞ YAYLADAĞI 688 759 495 298 GRAFĠK 29 ĠLÇE NUFUSLARI 7428 21293 ĠSKENDERUN 525521979 6305 9301 KIRIKHAN DÖRTYOL 30137 REYHANLI 188310 SAMANDAĞ 43528 ERZĠN BELEN 60418 HASSA 67430 ALTINÖZÜ 176374 YAYLADAĞI KUMLU 68212 YAYLADAĞI GRAFĠK 30 335 YILLARAGÖRE KĠLOMETREYEDÜġEN NUFUSYOĞUNLUĞU YILLAR NUF.YOĞUNLUĞU 1997 1998 1999 2000 2002 231 234 237 240 239 TABLO 107 YILLARA GÖRE NÜFUS YOĞUNLUĞU 240 238 236 234 NUF.YOĞ. 232 230 228 226 1998 1999 2000 2001 2002 GRAFĠK 31 ĠLÇELER ĠTĠBARĠYLE ġEHĠR , BELDE VE KÖY NÜFUSLARI Ġlçeler Toplam Nüfus ġehir % Belde % Köyler % Yüzölçümü Nüfus Nüfusu Oranı Nüfusu Oranı Nüfusu Oranı ( Km2) Yoğunluğu Antakya 345.320 144.910 Altınözü 59.167 5.352 Belen 28.382 18.646 66 - 126.258 53.597 42 67.852 33.988 25.879 76 - Dörtyol Erzin Hassa 42 9 128.968 37 71.442 21 689 501 8.528 14 45.287 77 357 166 - 9.736 34 197 144 54 4.809 4 580 218 - 8.109 24 298 114 49.994 9.071 18 24.527 49 16.396 33 495 101 287.384 159.149 55 87.899 31 40.336 14 759 379 Kırıkhan 98.530 63.615 65 3.472 4 31.443 32 688 143 Kumlu 16.070 6.629 41 - - 9.441 59 186 86 Reyhanlı 74.225 52.135 70 - - 22.090 30 406 183 106.754 34.641 32 43.961 41 28.152 26 382 279 27.654 7.717 28 7.350 27 12.587 46 366 76 1.253.726 581.341 46 372.557 30 299.828 24 5403 Ġskenderun Samandağ Yayladağ TOPLAM TABLO 108 DĠE 1990 verileri. 336 232 M.6.4. Nüfus DeğiĢim Oranı Nüfus ArtıĢ Hızı, Hatay 2000,2007,2008 2000 2008 12.19 19.33 1 2 14.35 3 2007 Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu 2009 verileri GRAFĠK 32 ġEHĠR NÜFUSU ĠLÇELER BELDE NÜFUSU KÖY NÜFUSU 1990 2000 2000 1990 2000 Antakya 123.871 144.910 71.442 284.195 345.320 Altınözü 6.518 5.352 5.033 8.528 46.737 45.287 58.288 59.167 Belen 15.629 18.646 - - 7.264 9.736 22.893 28.382 Dörtyol 47.144 53.597 48.240 67.852 15.984 4.809 111.368 126.258 Erzin 22.477 25.879 - - 6.683 8.109 29.160 33.988 7.714 9.071 14.079 24.527 25.338 16.396 47.131 49.994 Ġskenderun 154.807 159.149 65.855 87.899 38.813 40.336 259.475 287.384 68.601 63.615 - 3.472 34.474 31.443 103.075 98.530 6.142 6.629 - - 9.399 9.441 15.541 16.070 Reyhanlı 42.451 52.135 - - 20.803 22.090 63.254 74.225 Samandağ 29.857 34.641 - 43.961 59.345 28.152 89.202 106.754 6.496 7.717 2.568 7.350 17.108 12.587 26.172 27.654 Hassa Kırıkhan Kumlu Yayladağ TOPLAM 1990 2000 1990 TOPLAM 37.900 128.968 122.424 531.707 581.341 173.675 372.557 404.372 299.828 1.109.754 1.253.726 TABLO 109 337 2000 ve 2001 YILI NUFUSUN KIR VE KENT DAĞILIMI KENT KIR TOPLAM 2000 YILI % NÜFUS % NÜFUS TOPLAM 70 899664 29.6 378668 1278332 2001 YILI % NÜFUS % NÜFUS TOPLAM 88 1140265 11.94 154555 1.294.820 2002 YILI % NÜFUS % NÜFUS TOPLAM 87.75 1135069 12.25 158482 1.293.551 TABLO 110 1400000 1200000 1000000 800000 TOPLAM KIR 600000 KENT 400000 200000 0 2000 2001 GRAFĠK 33 338 2002 M.6.5. Yer DeğiĢtirme Olayları Ġllere Göre Hatay'ın Verdiği Göç 120,0 100,0 100,0 Nüfus 80,0 60,0 Seri 1 37,6 40,0 15,5 20,0 9,7 6,9 6,0 5,3 4,8 4,5 4,2 3,0 2,5 Di ğ er İz m ir Şa nl ıu rfa an te p An ka ra O sm an iye K. M ar aş n er si G az i M Ad an a To pl a m İs ta nb ul An ta lya 0,0 Ġller Ġllere göre Hatay'ın Aldığı Göç 100,0 90,0 80,0 70,0 100,0 50,0 39,8 40,0 30,0 11,8 20,0 8,8 8,4 6,0 5,9 4,8 4,6 3,4 3,7 2,9 Ġller YÜZDE 339 er Di ğ n ar di M ar aş K. M An ka ra Şa nl ıu rfa O sm an iye an te p G az i An ta lya Ad an a 0,0 İs ta nb ul M er si n m 10,0 To pl a Nüfus 60,0 Hatay Göç, ADNKS 2008 HATAY'IN ALDIĞI ĠLLER Toplam Ġstanbul Mersin Adana Antalya Gaziantep Ankara ġanlıurfa Osmaniye K.MaraĢ Mardin Ġzmir Diyarbakır Konya Adıyaman Malatya Muğla Batman Kocaeli ġırnak Bursa Van Kayseri Elazığ EskiĢehir Erzurum Bitlis Samsun Kilis Manisa Sivas Niğde Denizli Hakkari Tokat Tekirdağ Ağrı Isparta MuĢ Zonguldak Aksaray Siirt VERĠLEN GÖÇ TOPLAMI 2.273.492 348.193 50.110 58.316 55.806 36.229 126.198 37.282 16.338 25.574 41.432 89.819 47.777 56.760 20.971 27.830 24.959 19.669 40.947 15.877 47.370 30.275 28.621 18.813 21.970 43.585 20.957 40.633 4.611 35.458 30.428 13.991 22.120 6.981 35.892 22.373 27.450 16.800 25.896 19.530 12.596 12.625 GÖÇ 29.459 3.463 2.586 2.487 1.767 1.750 1.409 1.348 1.098 997 843 707 688 574 458 418 413 354 342 316 287 275 266 261 261 259 250 238 231 230 228 190 186 176 172 170 161 150 148 146 144 140 YÜZDE 100,0 11,8 8,8 8,4 6,0 5,9 4,8 4,6 3,7 3,4 2,9 2,4 2,3 1,9 1,6 1,4 1,4 1,2 1,2 1,1 1,0 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 HATAY'IN VERDĠĞĠ ALINAN NET GÖÇ GÖÇ YÜZDE GÖÇ ĠLLER TOPLAMI 2.273.492 32.624 100,0 0 Toplam 374.868 5.065 15,5 26.675 Ġstanbul 92.031 3.153 9,7 36.225 Antalya 45.493 2.253 6,9 -12.823 Adana 46.776 1.955 6,0 -3.334 Mersin 37.184 1.728 5,3 955 Gaziantep 156.760 1.576 4,8 30.562 Ankara 17.464 1.476 4,5 1.126 Osmaniye 26.142 1.375 4,2 568 K.MaraĢ 117.067 964 3,0 27.248 Ġzmir 25.510 823 2,5 -11.772 ġanlıurfa 31.677 685 2,1 -16.100 Diyarbakır 82.964 680 2,1 35.594 Bursa 63.965 678 2,1 23.018 Kocaeli 35.907 669 2,1 10.948 Muğla 27.606 512 1,6 -13.826 Mardin 45.502 498 1,5 -11.258 Konya 31.731 494 1,5 9.761 EskiĢehir 25.500 443 1,4 -2.330 Malatya 13.223 340 1,0 -2.654 ġırnak 47.534 299 0,9 25.161 Tekirdağ 30.021 253 0,8 1.400 Kayseri 34.375 241 0,7 8.798 Aydın 16.467 239 0,7 -3.202 Batman 21.187 233 0,7 -9.088 Van 15.294 227 0,7 -3.519 Elazığ 15.150 225 0,7 1.159 Niğde 38.301 216 0,7 2.843 Manisa 4.998 211 0,6 387 Kilis 12.155 210 0,6 -8.816 Adıyaman 37.407 206 0,6 6.278 Balıkesir 11.870 198 0,6 -755 Siirt 7.801 195 0,6 820 Hakkari 18.999 191 0,6 -24.586 Erzurum 16.390 174 0,5 2.144 Çanakkale 17.997 166 0,5 1.197 Isparta 11.146 162 0,5 -1.450 Aksaray 17.639 158 0,5 -1.891 Zonguldak 22.721 152 0,5 601 Denizli 10.058 149 0,5 -15.838 MuĢ 14.112 144 0,4 -7.599 Kütahya 18.871 142 0,4 -11.557 Sivas 340 Afyon Balıkesir Aydın Bingöl Çanakkale Karabük Sakarya Tunceli Trabzon Kars Edirne Çorum Yozgat Kütahya Erzincan Bolu Giresun NevĢehir Amasya Kastamonu Ordu Rize GümüĢhane Burdur KırĢehir Kırklareli Iğdır Bilecik Artvin Kırıkkale Bartın UĢak Karaman Yalova Sinop Düzce Ardahan Çankırı Bayburt Hatay 24.861 31.129 25.577 10.192 14.246 8.489 20.887 6.068 27.027 17.726 14.249 24.072 30.117 21.711 11.976 11.032 18.539 10.882 14.268 14.003 31.458 13.825 9.073 10.019 12.312 11.027 9.356 8.793 8.660 16.605 6.325 10.222 8.145 6.542 9.472 8.913 7.447 11.612 4.949 32.624 138 132 131 129 129 115 115 113 112 110 102 101 93 88 80 77 72 72 63 63 61 59 57 55 54 52 48 46 45 45 44 44 39 38 37 36 34 31 12 0 0,5 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 Samsun Sakarya Afyon Kars Bitlis Tokat Trabzon Karabük Yozgat Bolu NevĢehir Erzincan Çorum Bingöl Giresun Ağrı Amasya Kırıkkale Düzce Tunceli Kastamonu Karaman Edirne KırĢehir Bilecik Burdur Yalova Ordu Sinop Iğdır Çankırı UĢak Kırklareli Rize Artvin Bayburt Bartın Ardahan GümüĢhane Hatay 341 35.404 24.321 18.270 8.855 11.721 29.593 25.918 8.383 15.352 10.049 9.531 10.977 15.828 8.977 20.089 12.195 11.748 11.360 10.723 6.861 14.775 8.904 11.202 9.822 8.206 9.674 16.656 27.719 10.299 5.559 12.680 8.666 10.565 13.253 6.700 2.996 8.418 4.640 9.281 29.459 137 132 119 115 112 111 102 101 96 92 84 83 81 80 77 76 76 76 75 75 73 71 68 67 65 59 57 56 54 51 49 49 47 47 37 36 34 30 16 0 0,4 0,4 0,4 0,4 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 -5.229 3.434 -6.591 -8.871 -9.236 -6.299 -1.109 -106 -14.765 -983 -1.351 -999 -8.244 -1.215 1.550 -15.255 -2.520 -5.245 1.810 793 772 759 -3.047 -2.490 -587 -345 10.114 -3.739 827 -3.797 1.068 -1.556 -462 -572 -1.960 -1.953 2.093 -2.807 208 -3.165 TÜRKĠYE ĠSTATĠSTĠK KURUMU Ġlçe, yaĢ grubu ve cinsiyete göre nüfus - 2008 Toplam YaĢ grubu Ġl Ġlçe Hatay Altınözü 0-4 5-9 9-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam Dörtyol 0-4 5-9 9-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam Hassa 0-4 5-9 9-14 Erkek Kadın 7.872 7.944 7.218 6.264 5.234 4.773 3.986 4.135 3.295 2.692 2.186 1.605 1.536 1.002 1.421 1.138 555 206 55 ADNKS 2008 63.117 ADNKS 2007 61.323 DeğiĢim Oranı 2,93 3.997 4.057 3.717 3.288 2.610 2.374 2.042 2.018 1.715 1.357 1.012 660 662 455 672 538 259 69 18 31.520 30446 3,53 3.875 3.887 3.501 2.976 2.624 2.399 1.944 2.117 1.580 1.335 1.174 945 874 547 749 600 296 137 37 31.597 30877 2,33 14.814 14.411 14.844 13.603 12.383 12.986 11.304 10.344 9.060 8.037 6.748 5.398 3.583 2.352 1.664 1.336 692 246 109 ADNKS 2008 143.914 ADNKS 2007 140517 DeğiĢim Oranı 2,42 7.505 7.420 7.556 6.830 6.052 6.581 5.713 5.176 4.692 4.040 3.369 2.862 1.776 1.129 759 661 224 61 26 72.432 70940 2,10 7.309 6.991 7.288 6.773 6.331 6.405 5.591 5.168 4.368 3.997 3.379 2.536 1.807 1.223 905 675 468 185 83 71.482 69577 2,74 5.984 6.250 5.961 3.062 3.198 3.081 2.922 3.052 2.880 342 Merkez 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam 5.202 4.755 4.511 3.624 3.784 3.339 2.694 2.274 1.684 1.387 896 1.052 723 343 115 52 ADNKS 2008 54.630 ADNKS 2007 54020 DeğiĢim Oranı 1,13 2.662 2.540 2.318 1.843 1.917 1.748 1.354 1.133 767 591 424 546 342 134 27 17 27.704 27409 1,08 2.540 2.215 2.193 1.781 1.867 1.591 1.340 1.141 917 796 472 506 381 209 88 35 26.926 26611 1,18 0-4 5-9 9-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam 42.248 42.537 41.694 37.166 40.643 37.514 34.618 32.055 29.244 25.070 19.030 13.672 9.772 6.283 6.658 5.467 2.371 1.058 351 ADNKS 2008 427.451 ADNKS 2007 415310 DeğiĢim Oranı 2,92 21.479 21.851 21.515 19.087 21.448 18.511 16.822 15.553 14.639 12.490 9.523 6.710 4.686 3.001 3.315 2.675 1.050 327 128 214.810 207730 3,41 20.769 20.686 20.179 18.079 19.195 19.003 17.796 16.502 14.605 12.580 9.507 6.962 5.086 3.282 3.343 2.792 1.321 731 223 212.641 207580 2,44 26.442 27.561 28.246 26.337 25.922 27.266 25.795 23.529 21.695 19.067 16.433 13.648 14.096 14.489 13.431 13.138 13.448 12.687 11.521 10.724 9.299 8.139 12.794 13.465 13.757 12.906 12.784 13.818 13.108 12.008 10.971 9.768 8.294 Ġskenderun 0-4 5-9 9-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 343 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam 12.309 8.306 5.207 4.827 3.531 1.676 548 194 ADNKS 2008 304.891 ADNKS 2007 306594 DeğiĢim Oranı -0,56 6.418 4.051 2.343 2.344 1.605 689 170 71 152.311 155858 -2,28 5.891 4.255 2.864 2.483 1.926 987 378 123 152.580 150736 1,22 Kırıkhan 0-4 5-9 9-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam 10.653 10.948 10.466 9.543 8.932 8.413 7.149 7.103 6.595 5.653 4.666 3.495 2.640 1.875 1.965 1.374 584 253 117 ADNKS 2008 102.424 ADNKS 2007 99866 DeğiĢim Oranı 2,56 5.505 5.617 5.398 4.962 4.740 4.242 3.464 3.468 3.294 2.881 2.360 1.728 1.166 819 983 638 221 66 39 51.591 50011 3,16 5.148 5.331 5.068 4.581 4.192 4.171 3.685 3.635 3.301 2.772 2.306 1.767 1.474 1.056 982 736 363 187 78 50.833 49855 1,96 Reyhanlı 0-4 5-9 9-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 11.087 10.921 9.972 8.177 6.988 7.051 5.936 5.493 4.876 3.880 3.212 2.221 1.576 1.116 1.206 710 243 104 5.630 5.559 5.093 4.180 3.293 3.419 2.852 2.654 2.497 1.956 1.611 1.055 713 478 540 309 97 30 5.457 5.362 4.879 3.997 3.695 3.632 3.084 2.839 2.379 1.924 1.601 1.166 863 638 666 401 146 74 344 90+ Toplam 62 ADNKS 2008 84.831 ADNKS 2007 82391 DeğiĢim Oranı 2,96 23 41.989 40747 3,05 39 42.842 41642 2,88 Samandağ 0-4 5-9 9-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam 12.937 13.411 12.706 10.417 10.183 11.675 10.584 10.388 8.702 7.644 5.761 3.989 2.984 1.785 2.336 2.134 868 372 135 ADNKS 2008 129.011 ADNKS 2007 124830 DeğiĢim Oranı 3,35 6.579 6.775 6.442 5.236 4.908 5.722 5.362 5.287 4.456 3.985 2.886 1.977 1.406 786 1.139 1.030 378 114 50 64.518 61757 4,47 6.358 6.636 6.264 5.181 5.275 5.953 5.222 5.101 4.246 3.659 2.875 2.012 1.578 999 1.197 1.104 490 258 85 64.493 63073 2,25 Yayladağı 0-4 5-9 9-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam 2.061 1.976 2.138 1.995 2.097 1.696 1.513 1.486 1.308 1.028 916 789 638 599 777 597 276 136 59 ADNKS 2008 22.085 ADNKS 2007 22989 DeğiĢim Oranı -3,93 1.034 1.015 1.064 1.032 1.283 927 742 712 698 480 447 358 279 280 379 301 136 50 23 11.240 11969 -6,09 1.027 961 1.074 963 814 769 771 774 610 548 469 431 359 319 398 296 140 86 36 10.845 11020 -1,59 Erzin 0-4 5-9 9-14 3.575 3.897 4.147 1.883 2.004 2.075 1.692 1.893 2.072 345 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam 3.777 3.373 3.415 2.742 2.524 2.353 2.346 2.030 1.581 1.085 822 633 533 310 94 42 ADNKS 2008 39.279 ADNKS 2007 38918 DeğiĢim Oranı 0,93 1.938 1.675 1.733 1.347 1.192 1.190 1.220 1.031 795 526 394 301 238 105 28 7 19.682 19471 1,08 1.839 1.698 1.682 1.395 1.332 1.163 1.126 999 786 559 428 332 295 205 66 35 19.597 19447 0,77 Belen 0-4 5-9 9-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam 2.706 2.504 2.355 2.307 2.439 2.574 2.216 1.867 1.741 1.606 1.520 1.387 1.000 568 500 365 165 83 25 ADNKS 2008 27.928 ADNKS 2007 26256 DeğiĢim Oranı 6,37 1.399 1.286 1.190 1.194 1.203 1.304 1.074 929 869 747 738 721 540 283 258 161 74 24 7 14.001 13089 6,97 1.307 1.218 1.165 1.113 1.236 1.270 1.142 938 872 859 782 666 460 285 242 204 91 59 18 13.927 13167 5,77 Kumlu 0-4 5-9 9-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 1.559 1.546 1.433 1.208 1.127 1.267 1.035 932 846 709 580 795 787 791 607 522 645 484 433 426 365 277 764 759 642 601 605 622 551 499 420 344 303 346 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam 432 310 232 229 178 55 30 18 ADNKS 2008 13.726 ADNKS 2007 13210 DeğiĢim Oranı 3,91 195 146 103 95 71 20 12 7 6.781 6621 237 164 129 134 107 35 18 11 6.945 6589 2,42 5,40 TABLO 111 M.6.6. Turizm ve Seyahat ―Turizm ― konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak verilmiĢtir. M.6.7. ĠĢsizlik ĠL BAZINDA ĠġGÜCÜ GÖSTERGELERĠ, 2008 (Tahmin) (TR63 - Hatay, KahramanmaraĢ, Osmaniye) ĠL ADI TOPLAM 15+ YAġ NÜFUS NÜFUSU ĠġGÜCÜ SAYISI HATAY 1.413.287 439.873 986.263 ĠġSĠZLĠK ORANI ĠġGÜCÜNE KATILMA ĠġSĠZ ĠL ORANI (%) SAYISI (%) SIRALAMASI 44,6 77.858 17,7 6 ĠSTĠHDAM EDĠLENLER 362.016 NOT. Küçük Alan Tahmin yöntemlerinden modele dayalı “Ampirik En Ġyi Doğrusal Yansız Tahmin” (EBLUP) yöntemi, 2008 Hanehalkı ĠĢgücü AraĢtırması verilerine uygulanarak; iĢgücüne katılım, istihdam ve iĢĢizlik oranları ile standart hataları tahmin edilmiĢtir. Kaynak Türkiye Ġstatistik Kurumu Hatay Bölge Müdürlüğü 347 Ġstatistiki bölge birimleri sınıflaması Düzey 2'ye (26 bölge) göre istihdam edilenlerin sektörel dağılımı, 2007-2008 (Bin kiĢi, 15+ yaĢ) (%) Ġstatistik amaçlı bölge sınıflaması Tarım Sanayi(*) Düzey 2 2007 2008 2007 2008 TOPLAM 23,5 23,7 26,7 26,8 49,8 49,5 TR63 (Hatay, KahramanmaraĢ, Osmaniye) 30,3 29,0 24,5 27,2 45,3 44,0 Hizmetler 2007 2008 (*) ĠnĢaat sektörü, sanayi sektörü içinde değerlendirilmiĢtir. Kaynak: TÜĠK, Hanehalkı ĠĢgücü Anketi Sonuçları Not 1) Rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. 2) Ġki bin kiĢiden az gözlem değerlerinde örnek büyüklüğü güvenilir tahminler için yeterli değildir. Kaynak Türkiye Ġstatistik Kurumu Hatay Bölge Müdürlüğü 348 A-Yurtiçi iĢ isteği ile yapılan çalıĢmalar : 1.Normal ĠĢgücü BaĢvuru sayısı 2-Özürlü ― ― ― 3-Eski Hükümlü ĠĢgücü sayısı : : B-Alınacak Açık ĠĢ Toplamı 3981 kiĢi 253 ― : 134 : 1-Kamu Sektörü 2-Özel Sektör : : C-Açık ĠĢlere Yapılan Takdimler : 1-Kamu Sektörü 2-Özel Sektöre : 588 kiĢi 185 ― 564 kiĢi : 224 kiĢi D-ĠĢe YerleĢtirilenler : 1-Normal ĠĢgücü Sayısı 2-Özürlü ĠĢgücü Sayısı 3-Eski Hükümlü ĠĢgücü Sayısı : : : 580 kiĢi 51 ― 57 ― (M) YERLEġĠM ALANLARI VE NÜFUS KAYNAK ― DĠE verileri 2000-2009 Hatay Ġl Nüfus Müdürlüğü 2002 Türkiye ĠĢ Kurumu Hatay Ġl Müdürlüğü Hatay Valiliği Web Sitesi.( www.hatay.gov.tr) Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ÇalıĢmaları 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu 349 N.ATIKLAR N.1. EVSEL KATI ATIKLAR Ġlimiz, evsel katı atık sorununa çözüm getirecek Katı Atık Bertaraf Tesisinin yapımı amacıyla iki bölgeye ayrılmıĢtır. Bununla ilgili, Hatay Çevre Koruma Birliği (Hatay- Çevkobir) ve Ġskenderun Çevre Ġlçe Ve Beldeleri Köy ve Belediyelerinin Katı Atıklarını Değerlendirme Birliği olmak üzere iki birlik kurulmuĢtur. Antakya ve komĢu ilçe belediyeler ile beldelerin üye olduğu Hatay Çevre Koruma Birliği‘nin, Katı Atık Bertaraf Tesisi, Antakya merkezine 10 km. uzaklıkta Gökçegöz köyü Kuruyer mevkiinde, Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından çöp depolama alanı olarak kullanılmak üzere Antakya Belediyesine tahsis edilmiĢtir. 6.5 ha‘lık alana inĢa edilen tesisin inĢası 2007 yılı içerisinde tamamlanarak geçici kabulü yapılmıĢtır. Ġskenderun Çevre Ġlçe Ve Beldeleri Köy Ve Belediyelerinin Katı Atıklarını Değerlendirme Birliği‘nin Katı Atık Bertaraf Tesisi, Ġskenderun Ģehir merkezinden yaklaĢık 6 km uzaklıkta, Düğünyurdu-Karapelit mevkiinde 67 hektarlık alana kurulacaktır. Bu anlamda, katı atıkların bertarafı için yapılan düzenli depolamanın faaliyete geçmesiyle baĢta Antakya ve Ġskenderun olmak üzere komĢu ilçe belediye ve beldelerinin katı atık sorunu çözümlenecektir. Bakanlığımızın, Antakya‘nın sosyo-ekonomik yapısına yakın bir Ģehirde (Isparta) model FEASIBLE (1) programı desteğinde yaptırdığı çöp kompozisyonu çalıĢmasında aĢağıdaki sonuçlara ulaĢılmıĢtır. 350 ANTAKYA KENTSEL ORTALAMA KATI ATIK KARAKTERĠZASYONU Yıl Atık Türü 2007 Karton % 7,5 Mutfak Atığı % 34,6 Bahçe Atığı % 1,9 Cam % 2,2 Tehlikeli Atık % 0,3 Metal % 2,3 Kağıt % 11,7 Plastik % 8,0 Beton/Kiremit/Moloz % 9,2 Diğer yanabilen ( AhĢap, tekstil vb. Biyolojik % 8,2 atıklar) Antakya Düzenli Depolama Tesisi‘ne depolama amacıyla atık gönderen Antakya merkez ile diğer ilçe ve beldelerin katı atık karakterizasyonunu tayin etmek amacıyla sonbahar, ilkbahar yaz ve kıĢ mevsimlerinde analizler yapılacaktır. 2007 Sonbahar ve 2008 Ġlkbahar dönemine ait atık kompozisyon yapısı aĢağıda verilmiĢtir. 351 ÇEVKOBĠR KENTSEL ORTALAMA KATI ATIK KARAKTERĠZASYONU PROJEKSĠYONU 2008 2007 Atık Türü Ġlkbahar Sonbahar Dönemi Dönemi 7,49% Kağıt-Karton 2,50% Cam 0,65% Pet 8,41% PoĢet 1,77% Plastik 0,63% Çuval 1,44% Demir 0,21% Alüminyum 55,14% Org. Mad. 10,42% Çocuk Bezi 0,01% Elk. Alet 3,10% Tekstil 0,42% Tetrapak 1,44% Diğer Yanan 0,11% TaĢ 0,18% Kemik 6,10% Kül 0,00% Diğer ÇEVKOBĠR KENTSEL ORTALAMA KATI ATIK KARAKTERĠZASYONU Org. Mad. 55,13% Diğer yanabilen 10% Elk. Alet 0,01% Alüminyum 0,21% Tekstil 3,10% Demir 1,44% Tetrapak 0,42% Çuval 0,63% Plastik 1,77% Poşet 8,41% Diğer Yanan 1,44% Kül 6,10% Pet 0,65% Cam 2,50% 352 Kağıt-Karton 7,49% Kemik 0,18% Taş 0,11% N.2. TEHLĠKELĠ VE ZARARLI ATIKLAR Ġlimizde, 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren ―Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‖ çerçevesinde aĢağıdaki tabloda yer alan firma ve araçlara taĢıma lisansı verilmiĢtir. Dolayısıyla ilimizde iĢletmelerden kaynaklanan tehlikeli atıklar lisanslı bu araç ve firmalar tarafından alınıp nihai bertaraf veya depolama alanına taĢınmaktadır. Ġlimizde tehlikeli atıklardan kaynaklanan herhangi bir kirlilik ve olumsuzluk gözlenmemektedir. Ġskenderun Demir - Çelik sanayi ve çeĢitli haddehanelerden atmosfere partikül madde, S02, C0 gibi gazların emisyonu verilmekte ve çimento fabrikasıyla gübre fabrikasından yine partikül madde emisyonu alıcı ortama verilmektedir. Sıvı atık olarak ise, bu fabrikaların çoğunlukla soğutma sularında yağ ve gres görülmekte, ayrıca, sıvı atıklarda süspanse halde ve kolladial halde katı atıklara rastlanmaktadır. Tesislerin bu atıkları rutin denetimlerle ve ölçümlerle kontrol altına alınmaya çalıĢılmaktadır. HATAY ĠLĠ TEHLĠKELĠ ATIK TAġIMA LĠSANSINA SAHĠP , FĠRMA ve ARAÇLAR Lisans Verilen /Firmanın Adı Metoks Madencilik Metalurji TaĢ.San.Tic.A.ġ. Adresi Telefon Numar ası Faks Numara sı Lisans Verilen Aracın Lisans Numar ası Lisansın VeriliĢ ve BitiĢ Tarihi Lisanslı Araç Sayısı Araç Plakası Lisans Lisansın Numar VeriliĢ ve BitiĢ ası Tarihi MareĢal Çakmak Cad.Paola Apt.A Blok Zemin Kat. Ġskenderun //HATAY 11 0-326 6563119 353 02.03.2007 01.03.2010 1 31 UZ 306 12 02.03.2007 01.03.2010 N.3. ÖZEL ATIKLAR N.3.1. Tıbbi Atıkları Ġlimizde, Antakya merkezine 10 km. uzaklıktaki Gökçegöz Köyü mevkiinde, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‘nin hükümlerine uygun olarak Katı Atık AyrıĢtırma ve Düzenli Depolama tesisi kurulmuĢtur. Ġlimizde sağlık kuruluĢlarından oluĢan tıbbi atıkları, toplama ve taĢıma iĢleri için Müdürlüğümüzce Antakya Belediyesi ile Ġskenderun belediyesine Tıbbi Atık TaĢıma Araç Lisansı ile Tıbbi Atık TaĢıma Firma Lisansı verilmiĢtir. Bu araçlar ile evsel atıklardan ayrı olarak toplanan tıbbi atıklar evsel atıklardan ayrı olarak bertaraf edilmektedir. Diğer belediyeler ise ayrı olarak topladıkları tıbbi atıkları kendi imkânları doğrultusunda imha etmektedirler. Ancak Antakya merkezine 10 Km uzaklıktaki Gökçegöz köyü mevkiinde kurulan Katı Atık AyrıĢtırma Ve Düzenli Depolama Tesisinin iĢletmeye alınmasıyla birlikte, tıbbi atıkların bertarafı ile ilgili sorunlar ortadan kalkacaktır. Ġlimizde, 22 Temmuz 2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ―Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‖ çerçevesinde aĢağıdaki tabloda yer alan firma ve araçlara taĢıma lisansı verilmiĢtir. HATAY ĠLĠ TAġIMA LĠSANSINA SAHĠP BELEDĠYE, FĠRMA ve ARAÇLAR Lisans Verilen Belediyenin/Firmanın Adı Adresi Lisans Verilen Aracın Telefon Faks Lisans Lisansın Numar Numara Numar VeriliĢ ve ası sı ası BitiĢ Tarihi Ahmet CANBAZ Fatih Cad.Hüseyin 0-326 0-326 ĠnĢ.Tem.Taah Dönmez .TaĢ. Apt.No:28 Tıbbi Malz.Bilgi.G üv. Antakya/HATAY 2138500 2144911 Hizm.Tic.Ltd. ġti. Erhan Akif ER Ġbrahim Nak.Gıda ĠnĢ. karaoğlanoğlu 0-326 cad.Pac.Meydanı San.Ltd.ġt. No:2 6131164 Ġskenderun/HATA Y 1 16.02.2006 Lisanslı Araç Lisans Lisansın Araç Plakas Numar VeriliĢ ve BitiĢ Sayısı ı ası Tarihi 1 31 E 4884 1 16.02.2009 14 31.05.2007 31.05.2010 354 16.02.2006 16.02.2009 1 07 VM 387 13 31.05.2007 31.05.2010 2007 YILI ĠÇĠN HATAY ĠLĠ SAĞLIK KURULUġLARI YÖNETMELĠK UYGULAMALARI Geçici Kaynağında Ayrı Toplama Depolama Ünite Ġçi DEĞERLEN DĠRE Atık Evse Amba Tıbb Yönet im l laj i Atıkl Atıkla Atıkl Planı rı ar ar KesiciDelici Atıklar k ĠĢçileri Ünite Ġçi Tehlik Atık Geçici eli TaĢıma Atık Atıkla Aracı Perso Özel Kontey u Tıbbi Atık Atık Miktarı nel nin Depos ner r OluĢan Tıbbi Temizli Ġçin Özel Eğiti m Kıyafet kg/ gü kg/yıl n i OLUMLU (Adet) 14 14 12 13 14 10 12 10 1 12 14 100 100 85,7 92,8 100 71,4 85,7 76,9 100 85,7 100 0 0 2 1 0 4 2 3 0 2 0 OLUMLU ( %) OLUMSUZ (Adet) 11 OLUMSUZ (%) 0 0 14,3 7,2 0 28,6 14,3 355 23,1 0 14,3 0 51 415400 2007 YILI SONU ĠTĠBARĠYLE ĠLÇE BELEDĠYELERĠNĠN TIBBĠ ATIK DURUMU Toplanan tıbbi atık miktarı Tıbbi Atıkların TaĢınması BELEDĠYE ADI Tıbbi Atık Yönetim Planı Var ( x ) Tıbbi Atıkların TaĢınması Özel (x ) Tıbbi Atık TaĢıma Aracı Sayısı (Adet) Temizlik ĠĢçilerinin Özel Tıbbi Atık Kıyafeti Tıbbi Atık TaĢıma Lisansı Özel ( 1) Var ( x) Var ( x ) Personel Ġçin Özel Eğitim kg/gün kg/yıl Tıbbi Atıkların Bertaraf Yöntemi Düzenli depolama ( ) Var ( x ) Yakma 932 Antakya (merkez) Bld. ( ) Kamu ( ) Kamu ( ) Yok ( ) Yok ( ) Yok ( ) Var ( x ) Özel ( x ) Özel (1) Var ( x ) Var ( x ) Var ( x ) 1000 Ġskenderun Belediyesi Yok ( ) Kamu ( ) Kamu ( ) Yok ( ) Yok ( ) Yok ( ) Var (x ) Özel ( ) Özel ( Var ( ) Var ( x ) Var ( x ) ) 340320 288000 VahĢi Depolama (x) Düzenli depolama ( ) Yakma ( ) Sterilizasyon ( ) VahĢi Depolama (x ) Düzenli depolama ( ) Yakma 10 Samandağ Belediyesi Yok ( ) Var ( x ) Kamu ( x ) Özel ( ) Kamu(1 ) Yok ( x ) Yok ( ) Yok ( ) Özel ( Var ( ) Var ( ) Var ( ) ) Var ( ) () Sterilizasyon ( ) Yok Bertaraf Tesislerinin Lisansı 3600 Yok (x ) Var ( ) Yok ( x) Var ( ) () Sterilizasyon ( ) VahĢi Depolama (x ) Düzenli depolama ( ) Yok ( x) Var ( ) Yakma ( ) 50 Yok ( ) Kamu ( x ) Kamu (1) Yok ( x ) Yok ( x ) . Erzin Belediyesi 356 Yok ( x ) 18250 Sterilizasyon ( ) VahĢi Depolama (x) Yok (x ) Var ( ) Özel ( ) Özel ( ) Var ( ) Var ( ) Düzenli depolama ( ) Var ( ) 12 Altınözü Belediyesi Yok ) ( 3200 () Sterilizasyon ( ) Kamu ( x ) Kamu (1) Yok (x) Yok ( x ) Yok ( x ) Var ( ) Özel ( x ) Özel (1) Var ( ) Var ( x ) Var ( x ) Yok ( x ) Kamu ( ) Kamu( Yok ( x ) Yok ( x ) Yok ( x ) Sterilizasyon ( ) VahĢi Depolama ( ) Var ( x ) Özel ( 1 ) Özel () Var ( x ) Var (x ) Düzenli depolama ( ) Yakma () VahĢi Depolama (x) Düzenli depolama ( ) Yakma (x) 200 ) 2400 Kırıkhan Belediyesi Var ( ) 50 Yok ( ) Kamu ( ) Kamu (1 ) Var ( x ) Özel (x ) Özel ( 1) Yok ( x ) Yok ( ) Yok ( ) Var ( x ) Var ( x ) 18250 Reyhanlı Belediyesi Var ( ) Yok ) ( Var ( ) Yok (x ) Yayladağı Belediyesi Var ( ) Kamu ( ) Kamu ( ) Yok ( x ) Yok ( ) Yok ( ) Özel ( ) Özel () Var ( ) Var ( ) Kamu ( x ) Kamu( 1 ) Özel ( ) Özel ( ) Var ( ) Yok ( x ) Var ( ) Var ( ) Var ( ) (x Yok ( x ) Yok ( x ) ) Hassa Belediyesi Var ( ) Kamu ( x ) Kamu(2 ) Yok ( x ) Özel ( ) Özel ( ) Var ( ) Var ( ) Var ( ) (x ) Kamu ( x ) Kamu (1) Yok ( x Yok ( x ) ) Kumlu Belediyesi 357 Yok ( x ) Sterilizasyon ( ) 2190 Sterilizasyon ( ) VahĢi Depolama ( ) Düzenli depolama ( ) Yakma 36000 ( ) Gömme x Sterilizasyon VahĢi Depolama ( ) (x ) Düzenli depolama ( ) Yakma ( x) 10 Yok () Düzenli depolama ( ) Yakma (x ) 100 Yok 54750 Yakma VahĢi Depolama (x) 6 Yok ( x Yok ( x ) ) Sterilizasyon ( ) VahĢi Depolama ( x ) Düzenli depolama ( ) 150 Dörtyol Belediyesi Yakma 3650 Sterilizasyon VahĢi Depolama ( ) ( ) Var ( ) Yok (x ) Var ( ) Yok ( x) Var ( ) Yok ( x) Var ( ) Yok ( x) Var ( ) Yok ( x) Var ( ) Yok ( x) Var ( ) Yok (x ) N.3.2. Atık Yağlar Ġlimizde, 21 Ocak 2004 tarih ve 25353 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren ―Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği‖ çerçevesinde aĢağıdaki tabloda yer alan firma ve araçlara taĢıma lisansı verilmiĢtir. Dolayısıyla ilimizde iĢletmelerden kaynaklanan atık yağlar lisanslı bu araç ve firmalar tarafından alınıp nihai bertaraf veya depolama alanına taĢınmaktadır. Ġlimizde atık yağlardan kaynaklanan herhangi bir kirlilik ve olumsuzluk gözlenmemektedir. HATAY ĠLĠ ATIK YAĞ TAġIMA LĠSANSINA SAHĠP , FĠRMA ve ARAÇLAR Lisans Verilen /Firmanın Adı Sümer Uluslar arası Nak..san.Tic.Ltd. ġti. Adresi Osman Yılmaz Mah. Ġmdat Bey Apt.No: 37/11 Gebze/KOCAELĠ Telefon Numaras ı Lisans Verilen Aracın Lisans Faks Lisansın VeriliĢ Lisanslı Numaras Numarası ve BitiĢ Tarihi Araç Sayısı ı 0-262 10 31.10.2006 15.12.2008 2 Araç Plakası Lisans Lisansın Numaras VeriliĢ ve BitiĢ ı Tarihi 41 L 0355 8 34 PRF 11 9 27.10.2006 15.12.2008 6419920 27.10.2006 27.07.2009 N.3.3. Pil ve Aküler Ġlimizde Atık pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği‖ çerçevesinde herhangi bir çalıĢma yapılmamaktadır. N.3.4. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller Kayıtlarda Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller atıklarıyla ilgili bilgi bulunamamıĢtır. N.3.5. Tarama Çamurları ĠĢletmelerden kaynaklanan varsa tarama çamurları, 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren ―Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‖ çerçevesinde taĢıma lisansı verilmiĢ firma ve araçlarla alınarak nihai bertaraf veya depolama 358 alanlarına taĢınırlar. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği uyarınca bertarafı sağlanır. TaĢınmaktadır. Ġlimizde tarama çamurlarından kaynaklanan herhangi bir kirlilik ve olumsuzluk gözlenmemektedir. N.3.6. Elektrik ve Elektronik Atıklar Kayıtlarda Elektrik ve Elektronik atıklarıyla ilgili bilgi bulunamamıĢtır. N.3.7. Kullanım Ömrü BitmiĢ Araçlar Ġlimizde ömrünü tamamlamıĢ araçlarla ilgili herhangi bir çalıĢma bulunmamaktadır. N.4. DĠĞER ATIKLAR N.4.1. Radyoaktif Atıklar Ġlimizde sağlık kuruluĢlarından az da olsa radyoaktif atık oluĢmaktadır.OluĢan bu atıkları Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde bertaraf edilmesi sağlanmaktadır. N.4.2. Hayvan Kadavraları N.4.3. Mezbaha Atıkları N.5. ATIK YÖNETĠMĠ Ġlimiz, evsel katı atık sorununa çözüm getirecek Katı Atık Bertaraf Tesisinin yapımı amacıyla iki bölgeye ayrılmıĢtır. Bununla ilgili, Hatay Çevre Koruma Birliği (Hatay- Çevkobir) ve Ġskenderun Çevre Ġlçe Ve Beldeleri Köy Ve Belediyelerinin Katı Atıklarını Değerlendirme Birliği olmak üzere iki birlik kurulmuĢtur. Antakya ve komĢu ilçe belediyeler ile beldelerin üye olduğu Hatay Çevre Koruma Birliği‘nin, Katı Atık Bertaraf Tesisi, Antakya merkezine 10 km. uzaklıkta Gökçegöz köyü Kuruyer mevkiinde, Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından çöp depolama alanı olarak kullanılmak üzere Antakya Belediyesine tahsis edilmiĢtir. 6.5 ha‘lık alana inĢa edilen tesisin inĢası 2007 yılı içerisinde tamamlanarak geçici kabulü yapılmıĢtır. Ancak tesiste yapılması istenilen bazı eksiklikler mevcut olup bu eksikliklerin giderilmesi ve tesisin iĢletilmesi amacıyla Antakya Belediyesi ve Hatay Çevre Koruma Birliği en kısa zamanda ihaleye çıkacaktır. Yap-iĢlet modeliyle ihaleye çıkılacak olup 3 ay içerisinde iĢletmeye alınacaktır. Birliğe 46 belediye üyedir. Ġskenderun Çevre Ġlçe Ve Beldeleri Köy Ve Belediyelerinin Katı Atıklarını Değerlendirme Birliği‘nin Katı Atık Bertaraf Tesisi, Ġskenderun Ģehir merkezinden yaklaĢık 6 km uzaklıkta, Düğünyurdu-Karapelit mevkiinde 67 hektarlık alana kurulacaktır. Katı Atık Bertaraf Tesisi için Çevre ve Orman Bakanlığınca ÇED Olumlu Belgesi verilmiĢtir. Ayrıca tesis için daha önce KahramanmaraĢ Orman Bölge Müdürlüğünce verilen ön iznin kesin izne çevrilmesi için yazı yazılmıĢ ve yazının cevabı beklenmektedir. Daha sonra tesisin proje ve inĢası için ihaleye 359 çıkılacaktır. Ġskenderun Birliğinin Katı Atık Bertaraf Tesisi, 2872 sayılı Çevre Kanununda değiĢiklik yapan 5491 sayılı Kanunun Geçici 4. maddesinde belirtilen sürelerde bitirilecektir (13Mayıs 2010). Birliğe 23 belediye ve 4 muhtarlık üyedir. ġuan itibari ile ilimizde 76 belediye mevcut olup, bunlardan 69 belediyesi 2 birlikten birine üyedir. 3 belediyede son 2007 seçim sonuçlarına göre belediyeliği düĢmüĢtür, geriye kalan 4 belediye hiçbir birliğe üye değildir, bu belediyelere uygun olunan birliğe üye olmaları için yazı yazılmıĢtır. Bu anlamda, katı atıkların bertarafı için yapılan düzenli depolamanın faaliyete geçmesiyle baĢta Antakya ve Ġskenderun olmak üzere komĢu ilçe belediye ve beldelerinin katı atık sorunu çözümlenecektir. N.6. KATI ATIKLARIN MĠKTAR VE KOMPOZĠSYONU Antakya Düzenli Depolama Tesisi’ne depolama amacıyla atık gönderen Antakya merkez ile diğer ilçe ve beldelerin katı atık karakterizasyonunu tayin etmek amacıyla sonbahar, ilkbahar yaz ve kıĢ mevsimlerinde analizler yapılacaktır. 2007 Sonbahar ve 2008 Ġlkbahar dönemine ait atık kompozisyon yapısı aĢağıda verilmiĢtir. Antakya merkezde yaklaĢık katı atık miktarı 200Ton/gün,Ġskenderun merkezde ise 250Ton/gün dür. ÇEVKOBĠR KENTSEL ORTALAMA KATI ATIK KARAKTERĠZASYONU PROJEKSĠYONU 2007 2008 Atık Türü Sonbahar Ġlkbahar Dönemi Dönemi 7,49% Kağıt-Karton 2,50% Cam 0,65% Pet 8,41% PoĢet 1,77% Plastik 0,63% Çuval 1,44% Demir 0,21% Alüminyum 55,14% Org. Mad. 10,42% Çocuk Bezi 0,01% Elk. Alet 3,10% Tekstil 0,42% Tetrapak 1,44% Diğer Yanan 0,11% TaĢ 0,18% Kemik 6,10% Kül 0,00% Diğer 360 N.7. KATI ATIKLARIN BĠRĠKTĠRĠLMESĠ, TOPLANMASI, TAġINMASI VE TRANSFER ĠSTASYONLARI N.8.. ATIKLARIN BERTARAF YÖNTEMLERĠ N.8.1. Katı Atıkların Depolanması N.8.2. Atıkların Yakılması N.8.3. Kompost N.9. ATIKLARIN GERĠ KAZANIMI VE DEĞERLENDĠRMESĠ N.10. ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ Bu konular Antakya merkez ve ilçeler bazında yandaki tablolarda ele alınmıĢtır. Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde Kentsel Atıkların (Çöplerin) OluĢturduğu Sorunları Önem ve Öncelik Sırasına Göre Rakam (1,2,3,4...) Ġle Belirtiniz. OluĢturduğu Sorunlar : a) Halk ve çevre sağlığı açısından tehlike b) Koku problemi c) HaĢerelerinartması d) Salgın hastalıkların görülmesi e) Metan gazı sıkıĢması sonucu yangın ve f) Yer altı sularının kirlenmesi g) Estetik görüntünün bozulması h) Zaman zaman, yağan yağmurlar sonucu akıĢa geçmesi ve tarım alanlarını olumsuz ( 3 ) 361 oluĢturması ( ( ( ( ( ( 2 ) 3 ) 1) ) patlama 3 ) ) ( 2 ) yüzeysel sularla etkilemesi Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemlerini Belirtiniz. Antakya Belediye Belediyenin Adı* BaĢkanlığı Nüfus 144.910 kiĢi(2000 yılı verisi) KiĢi BaĢına Üretilen Katı Atık Yaz : 1,5 (yıl Miktarı(Kg/Gün) ortalaması) KıĢ : Toplanan Katı Atık Miktarı(Ton/Gün ; Yaz : 220 ; 80.300 Ton/Yıl) (yıl ortalaması) KıĢ : Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Plastik, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Atık Yönetimi Hizmetlerini Kim Belediye Yürütüyor ( ) (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Özel ( x ) Hangi Atıklar Toplanıyor Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Ambalaj Atıkları Ġçin Kaynakta ayrı Hayır Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Atık Hizmetleri Ġçin Araç Durumu (Adet, Cins, Kapasite vs.) Türleri ve Ġçin Ekipman Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 112 362 11 adet Pres Kam., 9 adet Kam., 1 adet Kepçe, 4 adet Traktör ÇalıĢmaları (Ġller Bankası Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Üretilen Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Kaynakta ayrı Türleri Ġçin Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman Durumu (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık Ça 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 113 363 Ġskenderun Belediye BaĢkanlığı 159.149 kiĢi(2000 yılı verisi) Yaz : 1,8 (yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 300 ; 109.500 (yıl ortalaması) KıĢ : Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Belediye ( x ) Özel ( x ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır 2 adet Konteyn., 20 Pres Kam. lıĢmaları (Ġller Çöp adet Bankası Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Üretilen Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Kırıkhan Belediye BaĢkanlığı 63.615 kiĢi(2000 yılı verisi) Yaz : 0,8 (yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 70 ; 25.550 (yıl ortalaması) KıĢ : Kaynakta ayrı Türleri Ġçin Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Belediye ( ) Özel ( ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman Durumu (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 114 364 (Ġller Bankası Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Üretilen Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Reyhanlı Belediye BaĢkanlığı 52.135 kiĢi (2000 yılı verisi) Yaz : 0,45 (yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 30 ; 10.950 (yıl ortalaması) KıĢ : Kaynakta ayrı Türleri Ġçin Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Belediye ( x ) Özel ( ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 5 adet Kam., 4 adet Durumu Traktör (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları (Ġller Bankası 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 114 365 Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Üretilen Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Dörtyol Belediye BaĢkanlığı 53.597 (2000 yılı verisi) Yaz : 0,73(yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 40 ; 14.600 (yıl ortalaması) KıĢ : Kaynakta ayrı Türleri Ġçin Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Belediye ( x ) Özel ( ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 4 adet Pres Kam., 2 Durumu adet Traktör (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları (Ġller Bankası 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 115 366 Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Üretilen Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Samandağ Belediye BaĢkanlığı 34.641 kiĢi (2000 yılı verisi) Yaz : 0,84 (yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 30 ; 10.950 (yıl ortalaması) KıĢ : Kaynakta ayrı Türleri Ġçin Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Belediye ( x ) Özel ( ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 4 adet Kam. 1 adet Durumu Traktör (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları (Ġller Bankası 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 116 367 Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Üretilen Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Kaynakta Atık Belen Belediye BaĢkanlığı 18.646 kiĢi (2000 yılı verisi) Yaz : 0,75 (yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 15 ; 5.475 (yıl ortalaması) KıĢ : Türleri ayrı Düzensiz Depolama ( ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( x ) Diğer ( ) Belediye ( x ) Özel ( ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır Ġçin Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 20 adet Kam. 3 Durumu adet Kamyonet (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları (Ġller Bankası 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 117 368 Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Üretilen Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Hassa Belediye BaĢkanlığı 9.071 kiĢi (2000 yılı verisi) Yaz : 0,7 (yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 7 ; 2.555 (yıl ortalaması) KıĢ : Kaynakta ayrı Türleri Ġçin Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Belediye ( x ) Özel ( ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 1 adet Pres Kam., 2 Durumu adet Traktör (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları (Ġller Bankası 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 118 369 Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Üretilen Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Yayladağı Belediye BaĢkanlığı 7.717 kiĢi (2000 yılı verisi) Yaz : 0,64 (yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 5 ; 1.825 (yıl ortalaması) KıĢ : Kaynakta ayrı Türleri Ġçin Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Belediye ( x ) Özel ( ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 2 adet Pres Kam., 1 Durumu adet Traktör (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları (Ġller Bankası 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 119 370 Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Üretilen Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Altınözü Belediye BaĢkanlığı 5.352 kiĢi (2000 yılı verisi) Yaz : 0,18 (yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 1 ; 365 (yıl ortalaması) KıĢ : Kaynakta ayrı Türleri Ġçin Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Belediye ( x ) Özel ( ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 1 adet Pres Kam., 2 Durumu adet Traktör (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları (Ġller Bankası 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 120 371 Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Üretilen Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Kumlu Belediye BaĢkanlığı 6.629 (2000 yılı verisi) Yaz : 0,43 (yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 3 ; 1.095 (yıl ortalaması) KıĢ : Kaynakta ayrı Türleri Ġçin Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Belediye ( x ) Özel ( ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 1 adet Pres Kam., 2 Durumu adet Traktör (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları (Ġller Bankası 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 121 372 Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde) OluĢan Katı Atıkların Toplanma, TaĢınma ve Bertaraf Yöntemleri (devamı) Belediyenin Adı* Nüfus KiĢi BaĢına Miktarı(Kg/Gün) Toplanan Ton/Yıl) Katı Üretilen Atık Katı Atık Miktarı(Ton/Gün Atık Kompozisyonu(%) (Organik, Kağıt, Cam, Metal, Kül Vs.) Mevcut Bertaraf Yöntemi ; Plastik, Atık Yönetimi Hizmetlerini Yürütüyor (Toplama, TaĢıma, Bertaraf) Kim Hangi Atıklar Toplanıyor Ambalaj Atıkları Ġçin Toplama Yapılıyor mu? Yapılıyorsa Yapılıyor Hangi Atık Erzin Belediye BaĢkanlığı 25.879 kiĢi (2000 yılı verisi) Yaz : 0,75 (yıl ortalaması) KıĢ : Yaz : 20 ; 7.300 (yıl ortalaması) KıĢ : Kaynakta ayrı Türleri Ġçin Düzensiz Depolama ( x ) Düzenli Depolama ( ) Kompost ( ) Yakma ( ) Diğer ( ) Belediye ( x ) Özel ( ) Evsel ( x ) Endüstriyel ( x ) Tıbbi ( x ) Diğer ( ) Hayır Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 3 adet Pres Kam., 1 Durumu adet Traktör (Adet, Cins, Kapasite vs.) Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu (Sayı ve Görev) Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları (Ġller Bankası 8. Bölge Müdürlüğü, 2001) TABLO 122 373 (N) ATIKLAR KAYNAK Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ÇalıĢmaları 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu 374 O.GÜRÜLTÜ VE TĠTREġĠM 0.1. GÜRÜLTÜ SanayileĢme ve modern teknolojinin ilerlemesiyle ortaya çıkan çevre sorunlarından biri de gürültü kirliliğidir. Gürültü ― istenmeyen ve dinleyene bir anlam ifade etmeyen ses‖ olarak tanımlanabilir. Bu tanıma bakıldığında, sesin gürültü niteliği taĢıması için mutlaka Yüksek düzeyde olması gerekmediği anlaĢılmaktadır. Gürültü kirliliğine zemin oluĢturan faktörler arasında; sanayileĢme, plansız KentleĢme, hızlı nüfus artıĢı, bu konularda yeterli eğitimin verilememesi ve ekonomik Ġmkansızlıklar vb.hususlar sayılabilir Kısaca gürültü havadaki basınç değiĢmesinin kulak zarına olan etkisidir. Ya da düzensiz titreĢimlerin meydana getirdiği kuvvetli sese gürültü denir. 19. yüzyılda ortaya çıkan gürültü problemi, yüzyılımızda çok hızlı bir Ģekilde geliĢmiĢ ve günümüzde teknolojik geliĢme, hızlı ve sağlıksız kentleĢme, yüksek yapı blokları sonucu büyük boyutlara ulaĢmıĢtır. 0.1.1. Gürültü Kaynakları 0.1.1.1. Trafik Gürültüsü Trafik, insanı olumsuz etkileyen en önemli gürültü kaynaklarından birisidir. Ġl merkezinde trafiğin en yoğun olduğu 3 caddedeki taĢıt gürültü düzeyi ölçümleri ortalama Leg değerleri: Atatürk Cad. 75 dBA, KurtuluĢ Cad. 78 dBA, Fatih Cad. 79 dBA‘dır. Bu güzergâhtaki araçların çoğunluğu otomobil olmak üzere, otobüs ve minibüstür. Ġlimiz karayolları kenarlarında gürültü etkisini azaltmak üzere plantasyon ya da benzeri tedbir alınmamıĢtır. AĢağıdaki tablodan anlaĢılacağı üzere ilimiz Ģehir merkezindeki gürültü seviyesi hemen hemen Üst Gürültü Seviyesi sınırındadır. Ülkemizde Gürültü Kontrol Yönetmeliği ile TaĢıtlardan Kaynaklanan Üst Gürültü Seviyeleri Tablo: 1.‘de verilmiĢtir. Tablo: TaĢıtların Üst gürültü Seviyeleri TaĢıt Türü Üst Gürültü Seviyesi dBA Otomobil 75 Otobüs (Kent içi) 85 (Kent dıĢı) 80 Ağır müteharrik araç (sürücü kabininde ve kamyon 80 km/h durumunda) 85 Lokomotif içi (Dizel motorlu tam güçte ve yükle çalıĢırken hız 80 km/h) 85 Elektrikli tren lokomotifi yükle çalıĢırken 80 Vagonların Ġçinde 70 375 O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü Endüstri faaliyetlerinden kaynaklanan gürültü, daha çok o iĢyerinde çalıĢanları rahatsız etmektedir. Ġlimizde Endüstriyel iĢ yerlerinde tesis içi gürültü seviyeleri ölçüm sonuçları kayıtlı olarak bulunmamaktadır. Merkez ilçede 5 endüstri tesisinde yapılan tesis içi gürültü düzeyi ölçümlerinde Leg değerinin 80 dBA olduğu tespit edilmiĢtir. Endüstriyel iĢyerlerinde gürültü azaltıcı tedbir olarak gürültü kaynaklarında izolasyona gidilmektedir. Tablodan da görüldüğü üzere ilimiz merkez ilçede endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan gürültü düzeyi sınırının altındadır. Endüstriyel ĠĢyerlerindeki Gürültü Ölçümleri Tablo: .2.’de gösterilmiştir. Tablo:.2. ÇeĢitli Endüstriyel ĠĢyerlerinde Gürültü Ölçümleri ĠĢyerleri Gürültü Düzeyi dBA Zincir ve Ġplik fab. 106.5 Kereste fab. 102.5 Döküm ve emaye fab. 96.5 Makina alet ve yedek parça fab. 99 Tekel, sigara fab. 101 Gazete, rotatif fab. 100.5 Kundura fab. 104.5 Tıp ve endüstri fazlaları fab. 98 Otomobil 97.7 ÇeĢitli tekstil fabrikaları Dokuma tezgahı 101.5 Tarama tezgahı 99.5 Ġplikhane, reiter makinesı 96.5 0.1.1.3. inĢaat Gürültüsü ĠnĢaat gürültüsü diğer Gürültü kaynaklarına göre, süreklilik göstermez, fakat olduğu zaman da önemli derecede rahatsız edicidir. Ġlimizin iklimi göz önüne alındığında inĢaat sektörü iĢlerinin yılın hemen hemen tüm aylarında yapıldığı görülmektedir. Ancak konuyla ilgili herhangi bir ölçüm sonucu bulunmamaktadır. 0.1.1.4. YerleĢim Alanlarında OluĢan Gürültüler YerleĢim bölgelerindeki gürültü ölçümleri ortalama Leg değerinin 69 dBA civarında olduğu tespit edilmiĢtir. 0.1.1.5. Havaalanları Yakınında OluĢan Gürültü Günümüzde uçaklar ve havaalanları gürültüye katkıda önemli bir yer tutmaktadır. Uçak gürültüsü diğer ulaĢım araçlarına göre çok yüksek düzeylidir. 376 Ġlimizde Hatay hava alanı 2008 yılı baĢlarında faaliyete geçmiĢ olup, henüz havaalanından kaynaklanan gürültü seviyesi ile ilgili bir ölçüm yapılmamıĢtır. 0.1.2. Gürültünün çevreye Olan Etkileri 0.1.2.1. Gürültünün Fiziksel çevreye Olan Etkileri Konut, hastane, okul gibi gürültüden etkilenecek yerlerin gürültü üreten yerlere yakın yapılmamasına dikkat edilmekte; ayrıca, 3194 sayılı Ġmar Kanunu ve buna bağlı olarak çıkarılan yönetmeliklerde ses ve ısı yalıtımı için getirilen standartlara uyulması için inĢaatlara ruhsat verilmesi aĢamasında dikkat edilmektedir. 0.1.2.2. Gürültünün Sosyal çevreye Olan Etkileri Gürültünün iĢ veriminin azalması ve iĢitilen seslerin anlaĢılmaması gibi görülen etkileridir. KonuĢmanın algılanabilmesi ve anlaĢılabilmesi türünden fonksiyonların engellenmesi, büyük ölçüde ortamda etkisinden kalınan arka plan gürültüsünün düzeyi ile ilintilidir. Özetle, ortamda belli bir iĢi ya da fonksiyon için belirlenen arka plan gürültüsünün fazla olması durumunda iĢ verimliliği düĢmektedir. ÇalıĢan insanların iĢ verimliliğini düĢürmesi, dikkatlerini dağıtması ve iĢ kazalarına neden olması açısından gürültü, yönetici ve iĢverenleri yakından ilgilendirmekte ve sosyal çevreyi olumsuz etkilemektedir 0.1.3. Gürültünün insanlar Üzerine Olan Etkileri 0.1.3.1. Fiziksel Etkileri Gürültünün iĢitme sistemine etkileri geçici ve kalıcı olarak iki ayrı bölümde incelenebilir. Geçici etkilerin en çok karĢılaĢılanı geçici iĢitme (duyma) eĢiği kayması veya duyma yorulması olarak bilinen iĢitme duyarlılığındaki geçici kayıptır. EtkileĢimin çok fazla olduğu ve iĢitme sisteminin eski özelliklerine kavuĢmadan tekrar gürültüden etkilendiği durumlarda iĢitme kaybı kalıcı olmaktadır. Kalıcı iĢitme kaybı baĢlangıçta 4000 Hz ile 6000 Hz. arasında oluĢur, ilerleme halinde ise bu aralık dıĢındaki hem alçak hem de yüksek frekanslara da yayılır. ĠĢitme kaybının kalıcı yada geçici olması ve kaybın derecesi, etkisinde kalınan gürültünün düzeylerine, frekans içeriklerine ve etkilenim süresine bağlı olarak hesaplanabilen yaĢlanma ile oluĢan iĢitme kaybı için düzeltme yapıldıktan sonra gerçek değerlendirme yapılabilmektedir Yüksek Ģiddetli gürültü iĢitme duyusunu tahrip etmektedir. Ġç kulak ve içerisindeki oluĢumların tolera edebileceği ses Ģiddeti sınırlıdır. Bu Ģiddetteki ses veya gürültü iĢitme duyusunu tahrip etmektedir. Gürültünün devamlı olması halinde, istirahat edemeyen iç kulak hücrelerinde geri dönüĢü olmayan dejenerasyonlar oluĢur ve iĢitme kaybı kalıcı bir karakter kazanır. Bunların dıĢında ani patlamaların meydana getirdiği iç kulak membranlarındaki yırtılmalar çoğu zaman iĢitmenin tamamı ile yok olmasına neden olmaktadır. Ayrıca, 65 - 90 db(B) gürültü düzeyinde vücutta fizyolojik reaksiyonlar, kan basıncı artıĢı, kalp atıĢlarında ve solunumda hızlanma, beyin sıvısındaki basıncın azalması ve ani refleksler görülmektedir. 377 0.1.3.2. Fizyolojik Etkileri Günümüzde gürültü, kiĢilerde en önemli stres kaynaklarından biridir. Ani olarak duyulan gürültü düzeyleri kiĢilerin kalp atıĢlarında (nabzında), solunum hızında, kan basıncında, metabolizmasında, görme keskinliğinde ve hatta derisinin elektrik direncinde değiĢiklikler oluĢturmaktadır. Bu etkilerin çoğu gürültüden etkilenim sürse bile, ortadan kalkmaktadır. Yüksek düzeyde gürültünün etkisinde kalan kiĢilerde, yüksek kan basıncı oluĢtuğu ve bu durumun kalıcı olduğu yapılan gözlemlerle kanıtlanmıĢ bulunmaktadır. Uykusuzluk gürültünün neden olduğu rahatsızlıkların en önemlilerindendir. Ek olarak; Gürültünün migren, ülser, kalp krizi, dolaĢım bozuklukları türünden rahatsızlıklara neden olabileceği ileri sürülmekle birlikte, kulakta yaptığı tahribat dıĢında bu tür hastalıklarla doğrudan iliĢkisi kanıtlanmıĢ değildir. 0.1.3.3. Psikolojik Etkileri Bulunan ortamda, fonksiyonlar için belirlenmiĢ gürültü düzeylerini aĢan gürültünün etkisinde kalan kiĢiler rahatsız, tedirgin ve sinirli olmakta, tedirginlik ve sinirlilik hali gürültünün etkisi kalktıktan sonra devam edebilmektedir. Belirlenen düzeylerin aĢıldığı durumlarda yorgunluk ve zihinsel etkinliklerde yavaĢlama gözlenmektedir. Ani olarak yükselen gürültü düzeyleri insanlarda korku yaratabilmekte, gürültüden etkilenim sürse bile daha sonra normale dönüĢ olmaktadır. Yapılan araĢtırmalarda; 30 db(A)-65 Db(A) arasında, tansiyon yüksekliği, öfke, kızgınlık, uyku bozukluğu görülmektedir 0.1.3.4. Performans Etkileri ĠĢ veriminin düĢmesi, konsantrasyon bozukluğu, hareketlerin engellenmesi gibi etki Ģeklindedir. Etkisinde kalınan gürültü nedeniyle belli bir frekans aralığında oluĢan kalıcı iĢitme kaybı diğer frekanslardaki seslerin duyulmasını ve algılanmasını engellemez, ancak bir takım fonksiyonların engellenmesine neden olabilir. Gürültünün iĢ verimliliği ve üretkenlik ile ilgili etkileri konusunda yapılan araĢtırmalar, karmaĢık iĢlerin yapıldığı ortamların sessiz, basit iĢlerin yapıldığı ortamların ise biraz gürültülü olması gerektiğini göstermiĢtir.. Özetle, ortamda belli bir iĢ ya da fonksiyon için belirlenen arka plan gürültüsünden fazla gürültü düzeylerinin etkisinde kalındığı durumlarda, iĢ verimliliği düĢmektedir 0.2. TĠTREġĠM Frekans ses dalgasının birim zamanda uğradıkları değiĢim ya da devir sayısıdır ve birimi Hertz‘dir (Hz). Ġnsan kulağı orta frekanstaki sesi, yani 1000-4000 Hz arasındaki sesleri en iyi algılar. Bu algılamaları ölçmek için kulağın duyma sisteminin özelliklerini içeren eĢ ses yükseklik eğrilerinden yararlanılmıĢ ve fiziksel olarak ölçümlerle elde edilen basınç dalgalanmalarına, değiĢik eĢ ses yüksekliği eğrileri kullanılarak, duyma sisteminin özellikle frekans ve genlik bağımlılığı yansıtılmıĢtır. 378 Ġlimiz sınırları içinde titreĢim kaynaklarından taĢ ocakları, fabrikalar, hafriyat çalıĢmaları mevcuttur. Fakat konu ile ilgili yeterli bilgi edinilememiĢtir. (O) GÜRÜLTÜ VE TĠTREġĠM KAYNAK Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ÇalıĢmaları 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu Hatay Ġl Sağlık Müdürlüğü ÇalıĢmaları 379 P.AFETLER P.1. AFET OLAYLARI P.1.1. Depremler Hatay ili, Kuzey yarım kürede 36.09 derece doğu meridyenleri ve 36.13 derece kuzey paralelleri arasındadır. Yüzölçümü 5403 km2. olup il merkezine bağlı 11 ilçe ve 383 köy vardır. 1.derecede tehlikeli deprem kuĢağında, ayrıca; civar deprem bölgelerinin tesir sahasında olup, zemin deprem yönünden sağlamdır. 03.04.1872 yılında M=7.3 Ģiddetinde meydana gelen depremde Asi Nehrinin doğusunda uzanan Ģehir tamamen tahrip olmuĢ, eski eserlerle tarihi surlar yıkılmıĢ, kayıtlara göre 3000 binadan ancak 150 ahĢap bina hasarsız kalmıĢ ve 1800 can kaybı olmuĢtur. Bu depremde Samandağı ilçesinin yarısı yıkılmıĢ, Altınözü ilçesinde hasarlar olmuĢtur. Bundan sonraki kayıtlı depremler; 15.05.1872 M=5,5 21.08.1875 M=5,5 1894 M=4,3 17.12.1941 M=4,3 24.10.1945 M=4,3 27.12.1997 M=5,5 1997 depreminde ilimizde ağır ve orta dereceli hasarlar olmuĢ. Merkez ilçeye bağlı mahallelerde konutları ağır derecede hasarlı olan ailelere Saraycık mevkiinde TOKĠ tarafından 114 konut inĢa edilmiĢ olup, hak sahibi afetzedelere dağıtılmıĢtır. Tarihteki Büyük Antakya Depremleri Antakya‘da bilinen ilk deprem M.Ö. 148 yılında meydana gelmiĢtir. MÖ 130 yılında Antakya‘da yeniden bir deprem yaĢanmıĢtır. M.S. 9 Nisan 37 günü Antakya‘da bir deprem olmuĢ, Ģehirde hasara yol açmıĢtır. Depremde Tiberius Caesar‘ın yaptırdığı çatı ile örtülü kolonadların büyük bir kısmı zarar görmüĢ, Dafne (Harbiye) de önemli ölçüde hasar görmüĢtür. Depremden birkaç hafta sonra Ġmparator olan Gaius (Caligula) Antakya‘nın yeniden inĢaası için büyük çaba harcamıĢtır. M.S. 115 yılının sonlarına doğru kıĢı geçirmek ve sefer hazırlıklarını tamamlamak için Antakya‘ya gelen Roma Ġmparatoru Trajan Ģehirde çalıĢmalarını sürdürürken 13 Aralık 115 günü Ģafak vakti Ģiddetli bir deprem meydana geldi. ġehirde, askerler yanında Ġmparatorun geliĢi dolayısıyla meraktan, ya da eğlence ve iĢ için dıĢardan gelmiĢ çok sayıda insan toplanmıĢ, sokaklar, caddeler dopdoluydu. Deprem dalgaları günlerce, gecelerce devam etti ve gerek Antakya‘da, gerekse Dafne‘de büyük ölçüde tahribat yaptı. Pek çok insan öldü. 380 Trajan depremden hafif yaralarla kurtuldu. Anlatıldığına göre Trajan, oturmakta olduğu odanın normalden çok büyük olan bir penceresinden kaçarak kurtulmuĢtu. Deprem devam ettiği sürece Trajan , hipodromda , açık havada ikamet etti. Deprem sırasında Suriye Valisi Hadrian da Antakya‘daydı. Depremden sonra felaketten kurtulanlar, kurtuluĢlarına bir Ģükran ifadesi olarak Dafne‘de Zeus Soter adına bir tapınak yapılmasını sağladılar. Ġmparator Leo I zamanında , 13 Eylül 458 Cumartesi gecesi Antakya‘da Ģiddetli bir deprem oldu. Bu deprem Ģehir tarihindeki en önemli depremlerden biriydi. Depremde, Seleukos dönemi Antakyasının mahallelerinden sonra kurulduğu için hâlâ ―Yeni ġehir‖ adıyla anılan “Ada”da büyük hasar meydana geldi. Tüm binalar yıkıldı. ġehir surları hasar gördü. Bu deprem 115 depreminden beri görülen en Ģiddetli depremdi. Adada iki saray ile onların yanıbaĢındaki hamam yıkıldı. Öbür sarayın yanındaki hamam kullanılmaz hale geldi. Adanın ana caddelerinin kesiĢtiği yerde ve sarayın önünde bulunan Tetrapil (Dört ayak üzerine kurulmuĢ anıt) ve Tetrapil‘den saraya doğru giden yolun kolonları da harap oldu. Hipodromun giriĢine yakın olan ikiz kuleler yıkıldı. Depremden sonra hamam hemen onarıldı, depremden sağ kurtulan ve toz, kir içinde kalmıĢ olan halkın sağlığını ve temizliğini sağlamada büyük hizmet gördü. Depremde eski Ģehir kısmında, yani dağ eteklerinde sadece Trajan Severus ve Hadrian hamamları yıkılmıĢ, bunun dıĢında, ne konutlarda, ne de kolonadlarda bir hasar meydana gelmemiĢti.. Ama Ostrakine adı verilen meydanda (yeri bilinmiyor) Nympheumla birlikte bazı binalar ve cadde boyunca devam eden kolonlar yıkıldı. Nympheum, Ģehrin kolon adlı ana caddesi üzerinde, Tiberius Anıtının ve sütununun yakınındaydı. Depremden sonra Ģehirde bir yangın çıktı. Bütün depremlerde olduğu gibi bu depremde de artçı depremler devam etti. Artçı depremlerin sarsıntılarından dehĢete kapılan Antakya halkı, kurtuluĢ duaları etmek için Symeon Stylites sütununun bulunduğu yere gittiler ve orada 51 gün kaldılar Bundan sonra depremler, Ģiddeti azalarak devam etti ve artçı sarsıntılar bir yıl sürdü. Bu depremden sonra Ģehrin önemi azalmaya, Ada‘nın refah ve ihtiĢam seviyesi düĢmeye baĢladı [10]. Bu tür afetlerde yapıldığı gibi, Ġmparatorluk Hükümeti Ģehrin yeniden inĢası için yardım ve destek sağladı. Depremde Ġmparator “1000 altın talent” bağıĢladı. Binası yıkılan vatandaĢlar vergiden muaf tutuldular. Hükümet ayrıca resmi binaların onarımını da üstlendi. ġehir kısa sürede toparlandı, ancak bu deprem, Ģehrin önemindeki azalmanın ve adanın refah ve ihtiĢam devrindeki düĢüĢün de baĢlangıcı oldu. Ekim 525‘te meydana gelen yangın, Antakya‘nın 6. yüzyıl baĢlarında yaĢadığı ve büyük zararlara yol açan ilk felakettir. Büyük yangından sonraki 6 aylık sürede Ģehrin diğer kesimlerinde bir dizi yangın çıktı, birçok ev harap oldu, önemli ölçüde can kaybı meydana geldi. BaĢvuru üzerine Ġmparator Ģehrin yeniden inĢası için iki centenaria altın bağıĢladı. VI. yüzyıl baĢlarında Anadolu ve Ortadoğu bölgesinde halk sismik hareketler yönünden korku ve tedirginliklerle dolu bir dönem geçirmiĢtir. O dönemde imparatorluğun iki önemli Ģehri olan Ġstanbul ve Antakya‘nın yaĢadıkları felaketlere bakıldığında, bunların zaman zaman önemli hasarlara yol açan sarsıntıların meydana geldiği deprem kuĢakları üzerinde yerleĢmiĢ oldukları görülür. 526 yılında Antakya‘da meydana gelen deprem bu felaketlerin en önemlilerinden biri ve en Ģiddetlisidir. 526 depremi 29 Mayıs günü akĢamı meydana gelmiĢtir. “Meryem Ana Yortusu” arefesi olduğundan, festival için Antakya‘ya çevre Ģehirlerden çok sayıda ziyaretçi gelmiĢ, Ģehir bir hayli kalabalıklaĢmıĢtı. 381 Depremin sarsıntıları baĢladığında akĢam yemeği vakti olması nedeniyle insanların büyük bir kısmı evlerde ya da kapalı mekanlardaydı. Hem yabancıların çokluğu, hem de akĢam saati oluĢu, olabileceğinden daha büyük miktarda can kaybının doğmasına yol açtı. Malalas‘a dayanan kaynaklar can kaybını 250 000 olarak, Bizanslı tarihçi Prokopius‘a dayanan kaynaklar ise sayıyı 300 000 olarak gösterirler. Tespit ve tahminlere göre deprem, dağ eteğindeki yapılar hariç, tüm Ģehri yerle bir etmiĢtir. Böyle depremlerde sıklıkla görüldüğü gibi, sarsıntılarla birlikte yangınlar da baĢlamıĢ, yıkıntılar arasında kalan halkın çoğu yanarak ölmüĢ, gökyüzü alevlerle ve kıvılcımlarla dolmuĢtur. Ġlk deprem sırasında yıkılmayan, ama iyice sarsılan, duvarları zayıflamıĢ olan binalar ya da kısmen ayakta kalan duvarlar da daha sonra meydana gelen artçı sarsıntılarla yıkıldı. Bu sırada yıkıntılar arasında yakınlarını veya eĢyalarını arayan çok sayıda insan da bu yüzden öldü. Depremin ardından yağmur baĢladı ve nakledildiğine göre Ģehre “yanan yağmur” yağdı. Ertesi gün Meryem Ana Yortusuydu. Depremden kurtulanlar o gün, Ģehrin güney kenarında bulunduğu sanılan Kerateion Kilisesi‘nde Tanrı‘ya dua ve yakarıĢta bulunmak, sarsıntıları durdurmasını dilemek için toplandılar. (Diğer kiliseler yıkıldığı, hasar gördüğü halde, ibadet edilebildiğine göre bu kilise sağlam kalmıĢ olmalıdır). Felaket bu kadarla da bitmedi. Depremden kurtarabildikleri eĢyalarını yüklenip Ģehri terkeden bazı felaketzedeler kırsal bölge insanları tarafından soyuldu, mallarını vermek istemeyenler öldürüldü. Bundan baĢka, haydutlar Ģehre girip harabeler içinde kalmıĢ sandıkları arayıp buldular, gümüĢ tabakları, etrafa saçılmıĢ haldeki altın ve gümüĢ paraları yağmaladılar. Bunlar aynı zamanda cesetleri de soydular. Bu soygunu hedefi özellikle mücevherat takınmıĢ kadınların cesetleri oldu. Bu hırsızların daha sonra bu fiillerinden dolayı hastalanarak ya da ölerek cezalarını bulduklarına inanılıyordu. Depremde, yıkıntılar altında 21 gün sonra hamile kadınlar kurtarıldı. Bunlardan bazıları yıkıntılar altında doğum yapmıĢlardı ve hem analar, hem çocukları hayattaydı. Depremden üç gün sonra , Pazar günü, Ģehrin kuzey tarafında kutsal haç görüntüsü belirmiĢ, 1 saat öylece kalmıĢ, bu süre içinde halk ağlayarak dua etmiĢ ve “Tanrım, merhamet et” diye bağırıĢmıĢlardı. Bu yüzden, Silpius Dağı‘nın, görüntü beliren bu kısmına “Haç Dağı” (Mount Staurin) adı verildi. Halk depremin Tanrı tarafından gönderilmiĢ bir felaket olduğu inancında olduğundan sürekli dualar ediliyor, oruçlar tutuluyor, Tanrıya yalvarılıyordu. Depremde hem Seleucia Pieria, hem de Dafne ile çevresindeki 20 millik alanı içine alan çok geniĢ bir bölgede tümüyle yıkılmıĢtı. Ġmparator Justin depremi haber alınca büyük üzüntü duydu, yas tuttu. Ġstanbul‘da eğlencelere ara verildi. Ġmparator hükümeti Ģehrin yeniden inĢası ve halkın sıkıntılarının giderilmesi için 5 altın centenaria mali yardım gönderdi. Göçük altında kalıp ulaĢılması mümkün olabilecek depremzedelerin kurtarılması için kazıların baĢlamasını ve Ģehir alanının temizlenmesini emretti. Göçük altından kurtulanların bakımı ve Ģehrin köprüleri ile su sisteminin ve hamamların yeniden inĢası için görevliler gönderildi. Sağlık sebebiyle hamamların onarımına özel bir önem verildi. ġehrin restorasyonu için 30 centenaria ve kiliselerin yeniden inĢası için 10 centenaria verilmiĢti. Onarım ve yeniden inĢa çalıĢmaları baĢladı, ama hemen bitmedi, bu çalıĢmalar Justinian zamanında da devam etti. Antakya 526 depreminden sonra bir daha eski haline gelemedi. Deprem sadece Ģehrin ticari zenginliğine değil, Ģehrin etkinliğinin azalması yüzünden bütün Suriye‘nin ticaretine de 382 zarar vermiĢti. Halk Antakya da ve çevresinde daha az tehlikeli yerleĢim yerleri kurma çabası içindeydi. ġehirden Ġmparatorluğun batı bölgelerine göçler oldu [17]. Justinian döneminde Antakya‘da binaların tamiri yanında, kiliseler, misafirhaneler, banyolar, sarnıçlar yapıldı, Ģehirde imparator ve imparatoriçe adına armağan olarak anıt yapılar yaptırıldı. Bu depremin sarsıntıları bir buçuk yıl devam etti. Bu deprem Ģiddet bakımından Ģehrin tarihindeki en önemli depremlerden biriydi. Hasar derecesine göre mahalli depremlerin bir sıralaması yapıldığında, 526 depremi Ģiddet bakımından beĢinci, hasar bakımından birinci sırayı alır. 29 Kasım 528‘de, Antakya‘nın hasar yönünden yaĢadığı 6. büyük afet olan deprem meydana geldi. Deprem günün erken saatlerinde oldu ve sarsıntılar bir saat sürdü. Sarsıntı anında gökten, ĢimĢek sesini andıran doğa üstü sesler geliyordu. Deprem sırasında Ģehirdeki tüm binalar , surlar ve bu arada 526 depreminde ayakta kalmıĢ olan yapılar yanında, depremden sonra yeniden yapılmıĢ yapılar da yıkıldı. 528 depreminde Antakya‘da 4870 kiĢi öldü, Seleucia Pieria ve Lazkıye de zarar gördü. Depremin ardından görülmemiĢ derecede sert ve soğuk bir kıĢ mevsimi baĢladı. Antakya‘da kalan halk affedilmeleri için Allah‘a yalvardılar, ağlayarak ve kendilerini karların üzerine atarak dualar ettiler. 526‘da olduğu gibi, sarsıntılar, dindar bir adamın bir rüya görmesine kadar devam etti. Bu adama rüyasında, depremzedelere, kapılarının üzerine ―Ġsa bizimledir, sabredin‖ yazmalarını söylemesi emredilmiĢti. Bu talimat yerine getirildi ve sarsıntılar kesildi. Justinian ve Theodora, depremden sonra Antakya‘nın, Seleucia‘nın ve Lazkıye‘nin yeniden inĢası için yardım gönderdi ve özel ilgi ve ihsanın bir göstergesi olarak Ģehir üç yıl vergiden muaf tutuldu. Daha sonra, 529 yılında Tanrının lûtfuna yönelik bir jest olarak Antakya‘nın adı ―Teopolis‖ (Tanrı Ģehri) olarak değiĢtirildi. Antakya‘da, “Sen, sefil Ģehir, Antiochus adıyla anılmayacaksın!” diyen yazılı bir kehanetin keĢfedilmesi üzerine halk bu isim değiĢikliğini sevinçle karĢıladı. Böylece yeni ismin Ģehri özel bir Ģekilde Tanrı koruması altına alacağı ümit ediliyordu. Antakya bu yıllarda Pers savaĢı nedeniyle doğu sınırında sefer hazırlıkları baĢladığında hem askeri karargâh, hem de haberleĢme merkezi olarak büyük öneme sahipti. (deprem yıllarında savaĢ durmuĢtu). 551, 557 ve 560 yıllarında Antakya‘da meydana depremlerde surlarda yıkıntılar meydana gelmiĢ, hasarlar onarılamadığından koruma zayıflamıĢ, Ģehir savunmasız kalmıĢtı. 577 yılında Antakya‘da ve Dafne‘de Ģiddetli bir deprem oldu ve Dafne‘nin tümü harap oldu. Antakya‘da meydana gelen hasar ciddi boyutlarda değildi. Binalar sarsılmıĢ, duvarlarda çatlaklar meydana gelmiĢ, ama yıkılmamıĢlardı . 588 yılının Sonbahar mevsiminde, Ekim ayının sonuncu günü Antakya‘da bir deprem daha oldu. AkĢam saat 21.00‘de meydana gelen depremde bütün Ģehir sarsıldı, binaların temelleri sanki yerin altında bir patlama olmuĢ gibi dıĢarı fırladığı için pek çok bina harap oldu, büyük kilise tamamen yıkıldı, sadece kubbesi bütün kaldı. Bu kubbe, 526 depreminden sonra Patrik Ephraemius tarafından Dafne‘deki selvi koruluğundan kesilmiĢ kereste ile yapılmıĢtı. Kilise 551, 557 ve 577 depremlerinde yıkılmadı, ama kuzeye doğru eğildiği için kerestelerle kuĢağa alındı, öylece bırakıldı. 588 depreminin sarsıntıları ise onu eski haline getirdi. Bu depremde 3 mahalle yıkıldı, nehir tarafındaki surların burçlarının tümü yıkıldı, ama duvarları ayakta kaldı. Bu depremde, resmen denetlenen ekmek üretiminden hareketle, günlük ekmek tüketimindeki düĢüĢ dikkate alınarak yapılan tahminlere göre Antakya ve çevresinde 60 000 kiĢi ölmüĢtü. ġehirde o anda hemen her evde, mutfaklarda ve fırınlarla diğer yerlerde yanar halde çok 383 sayıda ateĢ olmasına rağmen, depremde hiçbir yangın çıkmadı. Bu depremden sonra da imparator Ģehrin restorasyonu ve yaraların sarılması için yardım ve ihsanda bulundu. 750 yılında ġam, Antakya, Cezire ve Musul‘u içine alan geniĢ bir bölgede deprem oldu, Antakya‘da 20 000 kiĢi öldü [24]. Halife Vasık Billah zamanında (Miladi 841-847) Mağrip diyarının bir çok yerlerinde depremler oldu. ġam‘da ve Humus‘ta fazlaca insan öldü. Antakya ve Musul taraflarında 25 bin kiĢi telef oldu. Miladi 859 senesinde meydana gelen deprem bütün bölgeyi etkiledi. Antakya‘da doksan burç yıkıldı.Ġnsanların büyük çoğunluğu öldü. 1500 ev yıkıldı. Ġnsanlar korkudan çöle kaçtılar. Yer altından korkunç ve tüyler ürpertici sesler iĢitiliyordu. Antakya civarlarında bulunan Keldağ da yıkıldı, parçalandı ve kayaları denize yuvarlandı. Bu sarsıntılar bütün Suriye Ģehirlerinde bir çok yerleri (Lazkıye, Cebele...) tahrip etti. Cebele‘nin bütün ahalisi mahvoldu. Aynı günlerde deniz suları kabardı, denizden simsiyah ve son derece kötü kokusu olan bir duman çıktı. Diğer taraftan, civarda bulunan bir nehir tamamen kayboldu, nereye gittiği, nasıl battığı anlaĢılamadı. 868 yılının Ģevval ayında Antakya‘da ve Tunus‘da depremler oldu. Bütün evler yıkıldı. Kale burçları harap oldu. 1053-1054 yılında Antakya‘da Ģiddetli bir deprem oldu, korkunç bir gürültü koptu, bütün Ģehir sarsıldı. BaĢka bir günde de Sen Bedros kilisesinin üzerine gökten ateĢ düĢtü ve kilise temelden damına kadar bir fener gibi yandı.TaĢlar odun gibi yandılar ve alev göklere yükseldi. Minberin bulunduğu yerde toprak yarıldı ve mukaddes sed toprağın derinliklerine gömüldü. 20 000 altın kıymetinde olup büyük Konstantin tarafından S. Bedros kilisesine konulmuĢ olan ve mukaddes minberin geceleri aydınlık içinde kalması için yukarıda asılı bulunan ıĢıklı taĢ da enkaz içine gömüldü, bir daha bulunamadı. Romalılara ait diğer kırk kilise de Sen Bedros kilisesiyle beraber yandı. Antakya halkı ağlayarak dua etmeye baĢladı. BaĢta gösteriĢli dini esvaplar giyinmiĢ Patrik olmak üzere her sınıftan ruhaniler, kadın, erkek ve çocuklar, kilise eĢyasını ellerinde tutmuĢ oldukları halde Ģehrin içinde dolaĢtılar. Kalabalık , dağdan inen seller üzerinde yapılmıĢ olan köprünün bulunduğu ―Horom Meydanı‖ denilen yere gelince, yer aniden büyük bir gürültü ile çınladı ve öğleyin 6. saatte zelzele oldu. Bu anda toprak yarıldı ve Patrikle birlikte 10 000 kadar insan derinliklere gömüldü. Bu girdabın içinden 15 gün kadar feryatlar duyuldu. Sonra yarık kapandı, onlar orada öldüler. 467 (M.1074-1075) yılında Antakya‘da bir deprem oldu. Antakya kapısındaki Deyrü‘l Mülk‘te taĢtan yapılmıĢ su kurnası içinde, bakır atlar üzerinde ok torbaları ve bakırdan yapılmıĢ 7 Türk‘ü temsil eden bir Türk tılsımı çıktı. 1090 yılı eylül ayında Antakya ve çevresinde deprem oldu. Yeryüzü Ģiddetle sarsıldı. Antakya‘da büyük tahribat oldu, birçok ev yıkıldı, enkaz altında kalan pek çok insan öldü. Bir çok kuleler (90 burç -Ġbnü‘l Esir-) temelden kopup yere düĢtüler. Surun büyük bir kısmı yıkıldı. Sultan MelikĢah bunların yeniden yapılmasını emretti . 1157 yılında (Ağustos / Eylül) Suriye‘de Ģiddetli depremler oldu ve bir çok Ģehirler (Hama, ġeyzer, Emesa, Halep, Kefertab, Apamea, Hısn el-Ekrad, Arkad, Lazkıye) harap oldu. Antakya‘nın büyük kısmı ve Trablus Ģehri harap oldu. Çoğu yerde Ģehir ve kalelerin surları yıkıldı. 1169 yılının 29 Haziran Pazar günü ( ya da 30 Haziran 1170), 9 Ģiddetinde bir deprem oldu, 80 000 kiĢi öldü . Yeryüzü deniz üzerindeki bir gemi gibi sallandı. Nesillerden beri böyle bir olay görülmemiĢti. Sabah saatlerinde yer altından Ģiddetli gök gürültüsüne benzer bir ses yükseldi. Deprem sırasında Halep, Baalbek, Hama, Emesa, ġeyzar, BAGRAS Ģehirlerinin surları, kaleleri ve büyük 384 binaları ahalinin üzerine yıkıldı. Antakya‘daki büyük Rum Kilisesi ile Franklara ait Kosyana kilisesinin mezbahı tamamen yıkıldı. Halep‘te her Ģey yıkıldı. Sadece bir kilise kurtuldu. Antakya‘da Meryemana, George ve Mar Sawmaoğlu kiliseleri yıkılmaktan kurtuldu. Sarsıntılar 25 gün devam etti . 1303 yılında meydana gelen ve Kuzey Afrika, Mısır ve Doğu Akdeniz‘in kıyı ve dağlık çok geniĢ bir bölgeyi etkileyen deprem Antakya‘da da hasara yol açtı. Mayıs 1406‘da Antakya‘da meydana gelen bir depremde , evler, içinde yaĢayanların üzerine yıkıldı, sayısız insan öldü [36]. Ġskenderun‘da 30 Ekim 1759‘da baĢlayan sarsıntılar 24 Aralık 1759‘a kadar devam etti. Evler çok alçak olduğu için 25 Kasım ile 5 ve 12 Aralık sarsıntıları yıkıma yol açmadı..Öte yandan, halkın “ayakta kalmıĢsa bile büyük ölçüde hasar görmüĢ, en ufak bir harekette de yıkılacak gibi duran evler(in)e güvenemediği “ Antakya‘nın kaderi üzüntü konusu oluyordu. 1787‘de Ġskenderun‘da on- on iki gün arayla iki deprem oldu. 13 Ağustos 1822‘de meydana gelen depremin Ģiddeti 7-8 civarında tahmin edilmektedir. Bu depremde Gaziantep, Antakya, Islahiye ve Halep arasındaki bölgede (özellikle Antakya, Belen ve Ġskenderun‘da) çok ağır hasar ve yıkım meydana geldi. Ölü sayısı 30 000- 60 000 arasında tahmin ediliyordu. Özellikle Amik vadisinde ve Ġskenderun sahil kesiminde büyük ölçüde sıvılaĢmalar meydana geldi. Artçı sarsıntılar 2,5 yıl sürdü . Bu depremin ilk sarsıntı ve belirtileri 5 Ağustosta baĢlamıĢ, 12 Ağustosa kadar sürmüĢtü. 10 Ağustos akĢamı 8.10‘da Ģiddetli bir sarsıntı meydana gelmiĢ, Lazkiye-Halep arasında da hissedilmiĢti. 13 Ağustos akĢamı 8.10‘da meydana gelen Ģiddetli sarsıntı, LazkiyeHalep arasında da hissedilmiĢti. Bu sanki bir uyarıydı. Asıl büyük sarsıntı 30 dakika sonra meydana geldi. Üç dalga halinde 40 saniye sürdü. Bu depremde Antep yıkıldı. Kalan binalar oturulmaz haldeydi. Kale harap oldu. ġehir kenarında taĢ ocakları nedeniyle meydana gelen mağaralar çöktü. Çevre köyler harap oldu çok sayıda insan ve hayvan öldü. Mevsimin yaz olması can kaybının yüksek olmasını önlemiĢti. Halk bağlara, bahçelere, Ģehrin etrafındaki tepelere çekildi, çadırlarda yaĢamaya baĢladı. En büyük zarar Afrin nehri, çevresindeki köyler gördü. Nehrin bazı yerlerinde sular çekildi. Bazı yerlerde akıntı tersine döndü, bazı yerlerde sular yükseldi. Toprakta çatlaklar meydana geldi. Asi nehri yatağından taĢarak köprü ve çevresini tahrip etti, bazı bölgelerde yatağını değiĢtirdi. Harim, Armenaz ve DerküĢ harap oldu. DerküĢ‘te , dar bir boğazda meydana gelen toprak kayması Demirköprü yönüne doğru akan Asi‘nin önünü kapattı. CisriĢĢuğur tahrip oldu, çok sayıda can kaybı meydana geldi. Son Büyük Felaket 3 Nisan 1872. Saat: 7.40. Süveydiye (Samandağ) civarında 7 Ģiddetinde bir deprem oldu ve ağır hasar meydana geldi. Nüfusu 17 600 olan Antakya‘da 3003 evden 1960 tanesi yıkıldı. 894 tanesi ağır hasar gördü. 149 ev sağlam kaldı. Ağır hasar gören veya yıkılan yapılar arasında Rum (Ortodoks) katedrali, Amerikan Protestan Kilisesi, kale duvarları (Doğu ve kuzey kapıları), Roma dönemine ait olan ve 4 kemeri bulunan köprü ve konsolosluk binaları da sayılmıĢtı. ġehrin yüksek kesimlerinde hasar azdı. Süveydiye‘de 2150 ev yıkıldı, 300 kiĢi öldü. Süveydiye sahil kesiminde sıvılaĢma ve tsunami meydana geldi. Dağlardan inen aĢiretlerin 385 yağmacılık giriĢimleri üzerine Osmanlı Hükümeti bir piyade tugayını Antakya‘da görevlendirdi. Artçı sarsıntılar 1873 Ģubatına kadar devam etti. Tarih Enlem Boylam ġiddet Yer BC 69 3625 3610 IX Antakya, Syria 13 12 115 3625 3610 IX Antakya 245 3625 3610 X Antakya 334 3625 3610 IX Antakya, Beyrut, Cyprus 14 09 458 3625 3610 IX Antakya ve Northern Syria 10 09 506 3625 3610 IX Antakya, Samandağ 29 05 526 3625 3610 IX Antakya, Samandağ 29 11 529 3625 3610 IX Antakya 30 09 587 3625 3610 IX Antakya-(60.000 ölü) 08 04 859 3625 3610 IX Antakya, Lazkiye 867 3625 3610 IX Antakya 10 08 1114 3650 3550 IX Ceyhan,Antakya,Maras-(Tsunami) 13 08 1822 3640 3620 X Antakya , Iskenderun- (20 000 ölü, Tsunami) 02 04 1872 3625 3610 IX Antakya,Samandağ - (1800 ölü) Kandilli Rasathanesi Verilerine Göre Hatay Tarihsel Depremleri TARĠHTE HATAY ĠLĠMĠZĠ ETKĠLEMĠġ ÖNEMLĠ DEPREMLER l.Yiiyıl 52 2. Yüzyıl. 115 Antakya'da ağır hasar,260 000 kiĢi öldü 3.Yüzyıl.... 4.Yüzyıl... 342,343,344,394,396 5.Yüzyıl... 447,457,13 Eylül 458 Antakya‘da ağır hasar ve yangın,80 000 kiĢi öldü. 6.Yüzyıl 525-29 Mayıs 526 Antakya'nın tamamı yıkıldı.250 000386 300.000 kiĢi öldü, 29 Kasım 528 Antakya'da ağır hasar 5000 kiĢi öldü . 557 - 31 Ekim 588 Antakya'da ağır hasar,yaklasik 60.000 kiĢi öldü. 7.Yüzyıl 8.Yüzyıl 20 Mart 713 9.Yüzyıl....... 5 Ocak 835,18 Eylül 844,-845-,847 20 000 kiĢi öldü,-859 lO.Yüzyıl: 972 ll.Yüzyıl 8 Mart 1053 Antakya'da ağır hasar 10.000 kiĢi öldü,11061109- 9 Ağustos 1138,30 Haziran 1170 10 000 kiĢi öldü. 12.Yüzyıl 13.Yüzyıl...... 14.Yüzyıl 15.Yüzyıl....... 30 Aralık 1408 Asi vadisinde, Antakya'nın güneyinde geniĢ bâr alanda hasar oluĢtu. 16.Yüzyıl 17.Yüzyıl 18.Yüzyıl 7 Aralık 1759,26 Nisan 1796 19.Yüzyil 13 Ağustos 1822 Gaziantep, Antakya, Ġslahiye ve Halep arasındaki alan bütünüyle tahrip oldu ve yıkıldı, 30.000-60.000 arasında kiĢi öldü. 3 Nisan 1872 Antakya ve Samandağ'daki evlerin %70 i hasar gördü yaklaĢık 1000 kiĢi öldü. 20.Yüzyıî 22 Ocak 1997 Kaynak; Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğü, Ġstanbul Kandilli Rasathanesi Ve Deprem AraĢtırma Enstitüsü Kayıtlarından AlınmıĢtır. 20 yy Antakya Depremleri 20. yüzyılın ilk 40 yılında, bilindiği kadarıyla 1921, 1930, 1934, 1936, 1937, 1938, 1939 ve 1940 yıllarında hasarsız depremler meydana gelmiĢtir. 1944 yılının Temmuz ayında meydana gelen deprem Ģehirde hasara yol açmadı. Ama depremin Ģiddetinden dehĢete kapılan halk evlerini terkedip, Cebrail Tepesi‘ne taĢındı. Sarsıntılar 40 gün devam etti. Bundan sonra 1951, 1952, 1959, 1962, 1965, 1974 ve 1981 yıllarında meydana gelen depremler Ģehirde heyecan ve telaĢ yarattı. Son deprem 1997 yılında oldu. 22 Ocak 1997 ÇarĢamba günü saat 19.57‘de aletsel büyüklüğü 5.5 ( ya da 5.8) olan bir deprem meydana geldi. Deprem Antakya, Ġskenderun, Adana, Mersin, MaraĢ, Kayseri, Adıyaman, Gaziantep, Alanya, Niğde, Urfa ve Diyarbakır‘da da hissedildi. 387 Tarsus Dörtyol Yumurtalık Kilis www.e-harita.com.tr Elbeyli Hassa Karataş Kırıkhan 10.8.1114 13.8.1822 Kumlu Reyhanlı 867 334 www.sayisalgrafik.com.tr Kandilli kayıtlarına göre Mağnütüdü 4 ten büyük deprem merkez üsleri Niğde Kahramanmaraş Konya Osmaniye Karaman Gaziantep Adana www.e-harita.com.tr Şanlıurfa Kilis İçel Hatay www.sayisalgrafik.com.tr Deprem bölgeleri, olası, diri faylar ve yaĢlı yanardağlar 388 Osmaniye Gaziantep www.e-harita.com.tr Şanlıurfa Kilis www.sayisalgrafik.com.tr USG Kayıtlarını Göre Mağnütüdü 4 ten büyük deprem merkez üsleri Niğde Kahramanmaraş Konya Osmaniye Karaman Gaziantep Adana www.e-harita.com.tr Şanlıurfa Kilis İçel Hatay www.sayisalgrafik.com.tr Olası, diri faylar ve yaĢlı yanardağlar. 389 İçel Kilis Gaziantep www.e-harita.com.tr Şanlıurfa Adana 10.8.1114 13.8.1822 www.sayisalgrafik.com.tr Nüfus yoğunluğu, otoyol, yollar ve kandilli kayıtlarına göre Mağnütüdü 4 ten büyük deprem merkez üsleri Karaman Konya www.e-harita.com.tr Şanlıurfa İçel www.sayisalgrafik.com.tr Kandilli kayıtlarına göre 1900 öncesi ve sonrası Mağnütüdü 3 ten büyük deprem merkez üsleri 390 Türkiye Diri Fay Haritası HARĠTA 18 391 1900-1999 Yıllarındaki, Büyüklüğü 5 ve Üzerinde Olan Depremler Deprem büyüklükleri (magnitude). Daireler Kandilli kayıtları, diğerleri USGS kayıtları için kullanılmıĢtır. HARĠTA 19 392 Ġllerin Nüfus Yoğunlukları, Fay Hatları ve Büyük Depremler HARĠTA 20 393 22 Ocak 1997 Depremi Sonrası Ġlimizde 22.01.1997 tarihinde meydana gelen depremde, Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğü Hasar Tespit Komisyonunca yapılan kesin hasar tespitlerine göre 1260 AZ HASARLI, 214 ORTA HASARLI, 196 AĞIR HASARLI bina tespit edilmiĢtir. 1- Bakanlıkça ; az hasarlı 1260 bina sahibi afetzedenin her birine defaten 40.000.0000 TL. ödenmesi öngörülmüĢ ve ödemeleri yapılmıĢtır. 2- Orta hasarlı 214 bina sahibi afetzededen 11 adedi feragat etmiĢ, geriye kalan 203 afetzedeye ait binanın 140 adedi yığma bina, 63 adedi betonarme bina olarak tespit edilmiĢ olup, onarımlarını tamamlayan 159 adet orta hasarlı konut ve iĢyeri sahibi afetzedeye toplam 63.720.000.000 TL.ödeme yapılmıĢ ve 2001 yılı sonu itibariyle bina onarımlarını yapmayan hak sahibi afetzedelerin hak sahiplikleri iptal edilmiĢtir 3- Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı yatırım programında E.Y.Y. (Evini Yapana Yardım) metodu ile yapılması programlanan merkez ilçeye bağlı köy ve beldeler ile ilçelerde bulunan toplam 100 adet AĞIR HASARLI iĢyeri ve konut sahibi afetzedelerin yerseçimi protokolü ile seçim kendi arsaları üzerine binalarının yapıma baĢlamıĢ olup; bunlardan 29 adedi bitmiĢ, 48 adedi devam etmektedir. 23 adedine ise yer seçimi yapılmamıĢ olması, seçilen yeri istememeleri veya yapımından vazgeçmeleri gibi nedenlerle baĢlanamamıĢtır. Biten ve devam eden E.Y.Y‘li konut inĢaatları için 2002 yılı sonu itibariyle toplam 416.000.000.0000 TL. ödeme yapılmıĢtır. Ayrıca Marmara Deprem Bölgesinden hak sahibi olup, ilimizden hazır konut almak sureti ile EYY‘in kredisini kullanmak için 13 afetzede talepte bulunmuĢ bunlardan 11 adedi için kredi kullanmaları uygun görülerek toplam 72.800.000.000 TL. ademe yapılmıĢtır. Devan eden ve baĢlamayan EYY‘li afet konutlarının yapımına Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün 2003 yılı Yatırım Programı imkanları dahilinde devam edilecektir Program henüz ilimize iletilmemiĢtir. 4- Ġlimiz merkez ilçesine bağlı Mahallelerden 22.01.1997 depreminden hak sahibi kabul edilen binaları AĞIR HASARLI 96 afetzede için yapılacak Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün 2001 ve 2002 yılı Yatırım Programında ihale yöntemi ile programa alınmıĢtır. Bu konutların yapımı için Merkez Ġlçeye bağlı Saraycık Köyü sınırları içerisindeki 1671 ve 1672 nolu parseller seçilmiĢ olup, kamulaĢtırma iĢlemleri devam etmektedir. P.1.2. Heyelan ve Çığlar Ġlimiz ve ilçelerinde meydana gelen heyelan afeti ve yapılan çalıĢmalar aĢağıya çıkartılmıĢtır. Ġskenderun ilçesinde: 1) Kocatepe Mahallesi Kızıldere 12.06.2007 Bölge için etkisizlik oluru alınmıĢ 07.01.2008 gün ve 213 sayılı Bakanlık yazısıyla Afete Maruz Bölge ilan edilmiĢ olup, tapu ve imar paftasına Ģerh konulmuĢtur. 2) Yukarı Kepirce heyelanı: 04.03.2003 Bölgenin kontrol etütleri programına alınması önerilmektedir. Merkez Antakya ilçesinde: 1-Bağrıyanık Mahallesi 5.Ulusokak 16.03.2007 heyelanı mahalli imkanlarla önlenmesi önerilmiĢtir. 2-Kuruyer Köyü Harmanlık mevkiinde 07.06.2004 tarihinde olan heyelan için bölge kontrol etütleri programına alınması önerilmiĢtir. 394 Kırıkhan Ġlçesi KarataĢ köyünde inĢa edilen 46+88 konutlar için çeĢitli tarihlerde incelemeler yapılması ve 10.03.2008 tarihli etüt raporuyla konunun uzman kurum ve üniversitelerce incelenmesi istenmiĢtir. - Ġlimiz Merkez Ġlçeye bağlı Bağrıyanık Mahallesinde meydana gelen kaya düĢmesi ve heyelan afeti nedeni ile hak sahibi kabul edilen 14 afetzede içim konut yapımına depremden hak sahibi kabul edilen 96 afetzede konutu ile birlikte ihale usulü ile baĢlanması programlanmıĢtır. - Merkez Ġlçeye bağlı Gökçegöz köyünde ki kaya düĢmesi afetinden hak sahibi kabul edilen 24 afetzede için konut yapımına 1999 yılında baĢlanmıĢ olup, inĢaatlar EYY metodu ile devam etmektedir. Tamamının su basması bitirilmiĢ, 14 adedinin de tahliyesi bitirilmiĢtir. Bu inĢaatlar için 2002 yılı sonu itibariyle toplam 71.400.000.000 TL. ödeme yapılmıĢtır. ĠnĢaatların yapımına 2003 yılı içerisinde Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğü Yatırım Programı imkanları dahilinde devam edilecektir.- Kırıkhan Ġlçesine bağlı Kalekanberli Köyünde meydana gelen kaya düĢmesi afetinden hak sahibi kabul edilen 14 afetzededen biri inĢaatına baĢlamamıĢ; 13 afetzedenin inĢaatı devam etmektedir. 13 inĢaatın subasması bitirilmiĢ 8 adedinin ise tabliyesi bitirilmiĢ olup, 2002 yılı sonu itibariyle toplam 65.500.000.000 TL. ödeme yapılmıĢtır. 2003 yılında inĢaatlara devam edilecektir. - Hassa Ġlçesine bağlı Dermek Köyünde meydana gelen kaya düĢmesi afetinden hak sahibi kabul edilen 4 afetzedenin konutlarının yapımına 2001 yılında baĢlanmıĢ olup, subasmanı bitirilen 4 inĢaatta duvarlar ve tabliye de bitirilmiĢ olup, 2002 yılı sonu itibariyle toplam 20.400.000.000 TL. ödeme yapılmıĢtır. ĠnĢaatların yapımına 2003 yılında devam edilecektir. P.1.3. Seller ġiddetli yağıĢlar nedeniyle, ilimiz sınırları içinde bazı yöreler su baskınına uğramaktadır. Bu su baskınlarını önleme çalıĢmaları Köy Hizmetleri Ġl Müdürlüğü ve DSĠ 63. ġube Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Bazı su baskınları aĢağıda belirtilmiĢtir. Altınözü (HacıpaĢa Köyü) 72 konut yıkıldı, 36 konut ağır hasar görmüĢtür (1953) Samandağ (Liman Mahallesi)13 konut yıkıldı (1965) Antakya (Madenboyu Köyü) 16 konut ağır hasar görmüĢtür (1967) Ġskenderun (Sarıseki) 46 konut yıkıldı, 38 konut ağır hasar görmüĢtür (1967) Antakya (Sualtı Köyü)58 konut ağır hasar görmüĢtür (1968) 395 HATAY ĠLĠ-ASĠ NEHRĠ TAġKINLARI Asi Nehri, Lübnan sınırları içindeki Bekaa vadisinden doğmakta, Bekaa vadisi içinde yaklaĢık 35 km aktıktan sonra, Suriye sınırları içinde Homs (Hama) gölüne boĢalmaktadır. Bu gölün hemen altında 20 000 hektarlık HamaHumus sulaması yer almaktadır. Asi Nehri üzerindeki diğer önemli bir proje ise; 70 000 hektarlık bir alanı kapsayan Ghap sulamasıdır. Rastan ve Medardeh barajları ile düzenlenen Asi Nehri suları, büyük ölçüde bu sulamalarla tüketilmektedir. Ayrıca, daha önce kurutulmuĢ olan 30 000 hektarlık yeni bir sahanın sulanması için çalıĢmalar yürütülmektedir. Asi nehrine katılan yan kollar üzerindeki çeĢitli baraj inĢaatları da devam etmektedir. Toplam yıllık kapasitesi 2.9 milyar m3.olan Asi Nehri sularının tamamına yakın bir bölümü yukarıda belirtilen projelerde tüketilmektedir. Ülkem iz ve Suriye arasında yaklaĢık 50 km sınır teĢkil eden Asi Nehri,100 km Ülkemiz topraklarında aktıktan sonra, Akdeniz'e boĢalmaktadır. Asi Nehrine, Ülkemiz ile Suriye sınırını teĢkil eden kesiminde Beyaz çay ve Maden boyu deresi katılır. Asi Nehri, Antakya'nın kuzeyinde Küçük Asi ile birleĢir. Küçük Asi'ye Amik Gölü havzasındaki Karasu, Comba, MuratpaĢa, Afrin çayları katılırlar. Antakya geçiĢinde ise; Kavaslı, Hacı KuriĢ, Altınçay, Hanna Çayı, Narlıca, Dikmece, Sümberi dereleri Samandağ Ġlçesine doğru Küçük Karaçay ve Büyük Karaçay dereleri katıldıktan sonra Akdeniz'e dökülür. Amik Ovasında meydana gelen taĢkınların izlenmesi, 1956 yılında kurulan 4 adet akım gözlem istasyonu ile baĢlamıĢtır. Bu istasyonlar Asi, Afrin, Karasu ve bu üç kolun birleĢiminden sonra Antakya içinde Büyük Asi üzerinde bulunmaktadır. Akım rasatlarının alınmasından sonra ilk taĢkın; ■ 1956 yılında gelmiĢtir. ° ■ ° ■ ■ ■ ■ 1969 yılında mart ayında meydana gelen taĢkında; 15780 hektar alan su altında kalmıĢ olup, bu arazinin 1280 hektarı buğday ekili alanlardan oluĢmaktadır. 1975 yılı Nisan ayında meydana gelen taĢkında; Antakya-Reyhanlı karayolu üzerinden Amik Ovasına boĢalmıĢtır. YaklaĢık 1500 hektar ekili alan su altında kalmıĢtır. 1976 yılı Ģubat ayında meydana gelen taĢkında; Asi Nehrinin su seviyesi yükselmiĢtir. 1980 yılı Mart ve Nisan aylarında su taĢkını olmuĢtur. 1987 yılı; 1986 yılı kasım ayında baĢlayan yağıĢlar, Mart ayı sonuna kadar aralıklarla devam etmiĢtir. YağıĢlara paralel olarak akarsuların debileri yükselmiĢ olup Ģubat ayından itibaren su taĢkınları baĢlamıĢtır. Amik ovasında zararlar meydana gelmiĢtir. 1988 yılı; Antakya Altınçay deresi ile Samandağ Büyük Karaçay deresinde 21 Mayıs 1988‘de su taĢkını meydana gelmiĢtir. 08-09 Mayıs 2001 tarihinde meydana gelen su taĢkını, Antakya merkezi, 396 Amik Ovası, Antakya çıkıĢından baĢlayarak Samandağ ilçesinde yerleĢim yerlerinde, ekili alanlarda ve alt yapıda büyük zarar meydana getirmiĢtir. ■ 04-05 Haziran 2002 tarihinde Suriye'deki El Zeytün barajının 04 Haziran da yıkılmasından sonra; Altınözü Ġlçesinin HacıpaĢa Beldesi ile Sarıbük, Yolağız, Kıyıgören, Kansu, Keskincik, Mayadalı, Ziyaret, Boynuyogun ve Yarseli olmak üzere 9 köyde; ekili alanlar zarar görmüĢtür. ■ 22.03.2003 tarihinde yoğun yağıĢ neticesinde; Reyhanlı Ġlçesindeki KurtuluĢ, Terzihöyük ve VarıĢlı(Atçana) köylerinde su baskını meydana gelmiĢtir. Ekili alanlar ve konutlarda maddi zarar olmuĢtur. 14.11.2006 tarihinde yoğun yağıĢ nedeniyle Feyezan kanalı taĢmıĢ ve çevredeki evleri, iĢ yerlerini, sahilin bulunduğu bölgeleri su basmıĢtır. Konutlarda maddi zarar olmuĢtur. 21.05.1998 Tarihli Sel Felaketi ve Sonrası a-Ġlimizde 21.05.1998 tarihinde meydana gelen aĢırı yağıĢlar sonucu merkez ilçe ve köylerden 1 orta ve 167 a, Samandağ Ġlçesi ve köylerinde 2 ağır 12 az olmak üzere toplam 2 ağır, 1 orta ve 179 az hasarlı bina sahibi afetzede kabul edilmiĢ olup, Ağır hasardan hak sahibi kabul edilen iki afetzede konutunu bitirmiĢ olup toplam 20.000.000.000 TL. ödeme yapılmıĢtır. b- Ayrıca 08.05.2001 tarihinde meydana gelen sel afetlerinden 2082 konut 120 iĢyeri az hasarlı 90 konut 33 iĢyeri orta hasarlı, 123 konut 19 iĢyeri ağır hasarlı olarak tespit edilmiĢ; Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünce gönderilen 105.255.000.000 TL. acil yardım ödeneği bu bina sahibi afetzedelere dağıtılmıĢtır. Hak sahibi kabul edilen 46 orta hasarlı bina sahibi afetzedenin binalarının onarımına Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün 2002 yılı ek yatırım programına göre 15 adedi bitirilmiĢ ve 45.000.000.000 TL. ödeme yapılmıĢtır. Hak sahibi kabul edilen 39 adet Ağır Hasarlı bina sahibi afetzedenin binalarının yapımına yine EYY metoduna göre baĢlanmıĢ olup, bunlardan 7 adedi bitirilmiĢ ve toplam 70.000.000.000 TL. ödeme yapılmıĢtır. Ağır hasarlı 14 konut ve 3 iĢyerinin yapımının ihale usulü ile yapılması için Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğüne teklifte bulunulmuĢtur. 397 P.1.4. Orman ve Otlak Yangınları Hatay Ġli 11 yıllık Orman Yangınları 600 500 400 300 200 100 0 yangın (adet) 1992 19 1993 40 1994 48 1995 37 1996 32 1997 35 1998 32 1999 38 2000 32 2001 26 2002 29 yanan alan (ha) 42,52 324,93 202,84 566,65 59,5 72,1 425,6 483,73 49,06 288,56 104,81 GRAFĠK 34 398 2001 YILI ORMAN YANGINLARI DÖKÜMANI A- Yangın Adedi 26 B- Yangının ÇıkıĢ Saatleri Saat a) 13 - 18 b) 18 - 24 c) 24 - 08 d) 08 - 13 Yangın Çıkan ġeflikler ġefliğin Adı Antakya Belen Hassa Ġskenderun Kırıkhan Samandağ Uluçınar Yayladağı C- D- 1 D- 2 E- Alanı 288,56 Adedi 11 6 2 7 Alanı 14,30 6,66 263,50 4,10 Adedi 6 2 3 3 2 6 2 2 Alanı 4,33 0,40 5,40 0,30 0,22 12,51 263,10 2,30 Yangının ÇıkıĢ Sebepleri Yangının Sebepleri Adedi Yıldırım Bilinmeyen 6 Kasıt Ġhmal ve dikkatsizlik 20 Kaza Yangının ÇıkıĢ Sebepleri Yangının Sebepleri Adedi Anız 4 Avcı ateĢi 1 Bahçe kenarı 1 Çoban ateĢi 1 Kasıt 1 Kömür ocağı 1 Orman içi Asker AtıĢı 1 Tarla kenarı 16 Aylar Ġtibarıyla Yangın ÇıkıĢı Aylar Adedi Ocak ġubat Mart 1 Nisan 3 Mayıs 2 Haziran 5 Temmuz 7 Ağustos 2 Eylül 2 Ekim 4 Kasım Aralık TABLO 123 399 Alanı 2,53 286,03 Alanı 8,60 0,50 0,20 0,02 7,50 0,50 0,70 270,54 Alanı 263,00 0,31 9,00 0,95 7,40 4,50 0,40 3,00 2002 YILI ORMAN YANGINLARI DÖKÜMANI A- Yangın Adedi 29 Alanı 104,81 B- Yangının ÇıkıĢ Saatleri Saat a) 13 - 18 b) 18 - 24 c) 24 - 08 d) 08 - 13 Adedi 17 3 1 8 Alanı 27,41 28,00 0,50 48,90 Yangın Çıkan ġeflikler ġefliğin Adı Antakya Belen Hassa Ġskenderun Kırıkhan Samandağ Uluçınar Yayladağı Adedi 12 3 0 0 0 2 0 4 Alanı 10,90 46,50 0,00 0,00 0,00 1,10 0,00 16,00 Yangının ÇıkıĢ Sebepleri Yangının Sebepleri Yıldırım Bilinmeyen Kasıt Ġhmal ve dikkatsizlik Kaza Adedi 1 6 0 21 1 Alanı 0,10 17,20 0,00 81,51 6,00 Adedi 2 1 2 0 0 0 1 0 0 23 Alanı 0,30 0,10 0,20 0,00 0,00 0,00 6,00 0,00 0,00 98,21 Aylar Ġtibarıyla Yangın ÇıkıĢı Aylar Adedi Ocak 1 ġubat 1 Mart 3 Nisan 0 Mayıs 0 Haziran 2 Temmuz 5 Ağustos 4 Eylül 6 Ekim 6 Kasım 1 Aralık 0 Alanı 1,00 0,50 27,50 0,00 0,00 2,20 3,10 21,20 46,21 2,90 0,20 0,00 C- D- 1 D- 2 E- Yangının ÇıkıĢ Sebepleri Yangının Sebepleri Anız Yıldırım Bahçe kenarı Çoban ateĢi Çöplük Kömür ocağı Orman içi Talim AtıĢı Tarla kenarı TABLO 124 400 Ağaçlandırma ve Erozyon ġube Müdürlüğü ÇalıĢmaları HATAY ĠLĠ ORMAN VARLIĞI DURUMU Normal Koru Ormanı (Ha) : 104360 Bozuk Koru Ormanı (Ha) : 56513 TOPLAM KORU ORMANI (Ha) : 160873 Normal Baltalık Ormanı (Ha) : 2478 Bozuk Baltalık Ormanı (Ha) : 40497 TOPLAM BALTALIK ORMANI (Ha) : 42975 Açıklık Alan (Ha) : 340843 Toplam Ormanlık Alanı (Ha) : 203848 Genel Saha (Ha) : 544691 Ormanlık Oranı (%) : 37,4 AGM ġube Müdürlüğü 2003 yılı Tesis Programı ve GerçekleĢmeleri Sıra No PROJENĠN Program Ha. GeçekleĢme Ha. Ödeneği Harcama Milyon TL Milyon TL 250 302 226,5 126,3 100 110 75 62,2 22 22 16,5 8,1 150 176 112,5 59,2 118 147 88,5 92,9 2 1,5 3 Adı 1 2 3 4 5 6 7 8 Topraktutan Akgedik Kandun KıĢlakdere Belen Ek-2 Hatıra Ormanı 80.yıl Ormanı M. Eğitim Ormanı 10 10 5 7,5 3,75 6,3 5,7 TABLO 125 AGM ġube Müdürlüğü 2003 yılı Bakım Programı ve GerçekleĢmeleri Sıra No PROJENĠN Adı 1 2 3 4 5 6 8 Mazmanlı Akbez Kandun Maliye 3 Belen Ek-1 Hatıra Ormanı Ġsdemir Program Ha. GeçekleĢme Ha. 105 100 120 150 300 29 105 135 120 150 300 29 83 83 TABLO 126 401 Ödeneği Harcama Milyon TL Milyon TL 13,1 20,1 12,3 7,9 15 12,7 18,7 14,4 37,5 22,4 3,6 2,4 10,4 5,2 P.1.5. Fırtınalar Konu hakkında bilgi bulunamamıĢtır. P.2. AFETLER VE SAĞLIK ZARARLARI P.2.1. Radyoaktif Maddeler Ġlimizde radyoaktif maddelerle ilgili bir bilgi birikimi yoktur. P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar Ġskenderun Körfezinde petrol ile kirlenme oldukça ciddi bir boyuta gelmiĢtir. Çünkü petrol boru hattı, terminal, petrol yükleme boĢaltma istasyonu ve yoğun deniz trafiği sonucunda petrol ürünleri denize dökülmekte ve hidrokarbonlar ; DDPH ( Dissolved Dispersed Petrolium Hydrocarbons ) 10 mg / lt oranında yüksek bir konsantrasyonda bulunduğu ölçümlerde görülmüĢtür. Petrol boru hattında meydana gelen bir sızıntı sonrası, Ġskenderun Körfezi sularında DDPH ve PAH ( Polyaromatıc Hydrocarbon ) ve çökelmiĢ sedimentler, Ağustos 1981 ve Nisan 1984 tarihleri arasında izlenmiĢtir. Sonuçlara göre DDPH değerleri kıĢ aylarında en yüksek (25,2 mg/lt) yaz aylarında ise en düĢük olarak saptanmıĢtır. Bölgeden yakalanan balık örneklerinde yapılan analizler sonucu, balık karaciğerinde üç ay, balık etinde ise beĢ ay sonra DDPH bulunmuĢtur. P.2.3. Tehlikeli ve Zehirli Maddeler Konu hakkında bilgi bulunamamıĢtır. P.3. AFETLERĠN ETKĠLERĠ VE YARDIM TEDBĠRLERĠ P.3.1. Sivil Savunma Birimleri Hatay ilinde : I. Sivil Savunma Ġl Müdürlüğü II. Sivil Savunma Birlikleri olmak üzere 2 Sivil savunma Birimi vardır. Yukarıda belirtilen birimler aynı zamanda Sivil Savunma TeĢkilatı‘nın merkez birimleridir. Ġl Sivil Savunma Müdürlüğü Antakya merkezinde bulunmaktadır. Ġl merkezi ve bazı ilçelerde Sivil Savunma Birimleri olarak Sivil Savunma Genel Müdürlüğü‘nün düzenlediği seminerlerle eleman gönderip eğitim çalıĢmaları yapmaktadır. Ayrıca her yıl bu birimlerde görev alan elemanlar uygulamalı eğitime tabii tutulmaktadır. 402 Sivil Savunma Müdürlüğü 5902 sayılı yasayla Ġl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü olarak değiĢtirilmiĢtir. Müdürlüğümüz, afet anında ilde kurulan kriz merkezinin talimatları doğrultusunda hareket eder. 24 saat vardiyalı sistemiyle planlar dahilinde nöbetler tutulmaktadır. P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri Yangın önleme ve kontrol yöntemlerinin en önemlileri aĢağıda belirtilmiĢtir. 1. Yangınların kontrolleri için en önemli husus bina ve tesisi kullanan insanların bu konuda bilgilendirilmiĢ olmalarıdır. 2. Kontrol iĢleminin yerine getirilmesinde Resmi Bina‘da görevli savunma sekreterliğinin yangın koruma ekibi görevli olup, bu ekip emrinde bulunan yangn söndürme tüpleri ve diğer tesisatlarla çıkabilecek muhtemel yangınları kontrol altına alır. 3. Yangının kontrol edilmesi ve önlenmesinde diğer bir husus ise, yangın dedektörleri ile direkt itfaiyenin irtibatlandırılması olan yangın ihbar sistemi vardır. Bu sistemler genelde Resmi Kurum ve Sanayi tesislerinde bulunmaktadır. 4. Yangına karĢı en önemli önlemlerden biri de her yıl soba ve kalorifer bacalarının usulüne uygun olarak temizlenmesidir. 5. Binanın elektrik donanımında kaliteli malzeme kullanılmalı ve ehliyetli kiĢiler tarafından tesis edilmelidir. 6. Yangın malzemelerinin bakımlı ve kontrollü olması gerekir. P.3.3. ilkyardım Servisleri Ġlimiz için ĠL AFET ACĠL YARDIM için hazırlanan planda detayları belirtilen ilk yardım servisleri ve görevleri belirtilmektedir. Bunlar kısaca ilk yardım servisi olarak enkazdan kurtulan afetzedelerin organizasyonu, ihtiyaç halinde seyyar hastanelerin kurulması, içme sularının temini, dezenfektesini yaptırmak, ölülerin kimlik tespitlerinin yapılıp kıymetli eĢyalarının muhafazasını sağlamak, dön görevlileriyle beraber tabut, kefen ve mezar kazdırma iĢlerinin yaptırılmasıdır. P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden iskanı Afete maruz kalan kiĢinin oluĢan afetten dolayı hak sahibi kabul edilmesi halinde öncelikle kendisine ait parsel olması durumunda E.Y.Y. (Evini Yapana Yardım) metoduyla evi yaptırılmaktadır. Ancak afetzede ve mültecinin fazla olması durumunda öncelikle mülkiyeti Maliye Hazinesine ait parseller aranıp planlaması yapılmaktadır. Hazine arazisi olmaması halinde kamulaĢtırma yoluna gidilmektedir. Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün 2002 yılı Yatırım Programında ihale usulü ile yapılması öngörülen iki adet konut inĢaatı yapımı yer almakta olup, bunlardan; 1-1) Dörtyol- Merkez (Ocaklı Mah. ) 16 adet (Daire) Afet Konut ĠnĢaatı. Dörtyol Ġlçesi Ocaklı Köyünde 28.05.1988 tarihinde meydana gelen sel afetinden hak sahibi kabul edilen 16 afetzedeye kalıcı konutları yapılmak üzere Dörtyol Ġlçe Merkezinde 403 Maliye Hazinesine ait 115 ada 1 nolu parsel seçilmiĢ olup, seçilen parselin iĢgalli olan kısmı ifraz edilerek 115 ada ve 2 ve 3 nolu parseller oluĢturulmuĢ; 115 ada ve 3 nolu parselin tahsis iĢlemleri tamamlanmıĢtır. 2002 yılı birim fiatları ile hazırlanan 480.000.000.000 TL (Dörtyüzseksenmilyar) keĢif bedeli üzerinden 13.11.2002 tarihinde ihalesi yapılmıĢ olup, sözleĢmesi de yapılan bu iĢe bu yıl baĢlanacaktır. 1-2) Hatay- Merkez 96+44=140 adet (Daire) Afet Konut ĠnĢaatı: Ġlimizde 22.01.1997 tarihinde meydana gelen deprem afeti ile 21.05.1998 ve 08.05.2001 tarihlerinde meydana gelen sel afetlerinden, merkez ilçedeki mahallelerden hak sahibi kabul edilen afetzedeler için kalıcı konut yapılmak üzere, Saraycık Köyü sınırları içerisinde yer alan 1671-1672 ve 1673 nolu Ģahıslara ait araziler seçilmiĢtir. Antakya Ġmar Planının 34L-IC paftasında yer alan bu parsellerden 16099 m2 alanlı 1671 nolu parsel ile 14372 m2 alanlı 1672 nolu parselin yeterli olacağı hesaplanarak bu iki parselin kamulaĢtırma iĢlemlerine baĢlanmıĢ, Ġdare Kıymet Takdir Komisyonu tarafından belirlenen bedel üzerinden Pazarlık Komisyonu ile mal sahipleri arasında yapılan pazarlıkta; 1671 nolu parsel için m2 si 6.000.000 TL.‘den toplam 96.594.900.000 TL. üzerinden, 1672 nolu parsel için m2‘si 6.000.000 TL.‘den toplam 86.232.900.000 TL. üzerinden anlaĢma sağlanamamıĢ ve yargı yolu ile kamulaĢtırma bedelinin tespiti ve hazine adına tescil için Defterdarlık Muhakemat Müdürlüğü tarafından dava açılması sağlanmıĢtır. Mahkeme tarafından 1672 nolu parsel için belirlenen toplam 319.082.656.800 TL. kamulaĢtırma bedeli Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünden istenmiĢ, Ġlimize gönderilen bu ödenek mal sahibi adına mahkeme tarafından belirlenen Vakıflar Bankası Antakya ġubesinde açılan hesapta bloke edilmiĢtir. 1671 nolu parsel için mahkeme tarafından belirlenen 353.841.861.100 TL. kamulaĢtırma bedeli ise afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünden istenmiĢ olup, henüz ilimize gelmemiĢtir. Bu ödenek geldiğinde mahkeme tarafından bloke edilmesi istenilen aynı banka Ģubesine bloke edilecektir. KamulaĢtırma iĢlemleri tamamlandığında Bakanlığımız Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün talimatları doğrultusunda iĢlem yapılarak bu inĢaata da bu yıl içerisinde ihale edilerek baĢlanılmasına çalıĢılacaktır. 1-3) ayrıca Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünce ilimizde yapımı planlanan 9 adet Kuvvetli Yer Hareketleri Kayıt Ġstasyonu için kulübe yapımı iĢine 2002 yılı sonuna doğru toplam 43.732ç170.000 TL. ödenek gönderilmiĢ olup, Bakanlık tarafından ihalelerin durdurulması nedeni ile ihale yapılmamıĢ ödenek tenkiz edilmiĢtir. Ödeneğin tekrar gönderilmesi halinde bu iĢin yapımı da bu yıl içerisinde gerçekleĢtirilecektir. P.3.5. Tehlikeli ve Zehirli Maddelerin Sınırlararası TaĢınımı için Alınan Tedbirler Sistematik veri bulunamamıĢtır. P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar Konu hakkında bilgi bulunamamıĢtır. 404 (P) AFETLER KAYNAK Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ÇalıĢmaları Hatay Ġli Çevre Durum Raporu Hatay Orman ĠĢletme Müdürlüğü Bayındırlık Ġl Müdürlüğü Ġl Sivil Savunma Müdürlüğü Ġl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Hatay Valiliği Web Sitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Haritaları 405 R. SAĞLIK VE ÇEVRE R.1. TEMEL SAĞLIK HĠZMETLERĠ R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı TABLO 127 SIR A NO 1 HATAY MERKEZ Hatay Antakya Devlet Hastanesi 417 2 HATAY MERKEZ Hatay Doğum ve Çocuk Bakımevi 125 3 HATAY DÖRTYOL Dörtyol Devlet Hastanesi 132 4 HATAY ERZĠN Erzin Devlet Hastanesi 50 5 HATAY ĠSKENDERUN Ġskenderun Devlet Hastanesi 397 6 HATAY ĠSKENDERUN Ġskenderun Doğum ve Çocuk Bakımevi 114 7 HATAY KIRIKHAN Kırıkhan Devlet Hastanesi 90 8 HATAY REYHANLI Reyhanlı Devlet Hastanesi 95 9 HATAY SAMANDAĞI Samandağı Devlet Hastanesi 48 10 HATAY HASSA Hassa Devlet Hastanesi 50 11 HATAY ALTINÖZÜ Altınözü Devlet Hastanesi 40 ĠL ĠLÇE SAĞLIK KURULUġUN ADI DETAY SAĞLIK BAKANLIĞI YATAKLI TEDAVĠ KURUMLARI SAĞLIK BAKANLIĞI DIŞI YATAKLI TEDAVİ KURUMLARI 1 HATAY MERKEZ Mustafa Kemal Ünv.Sağlık Uygulama ve Arş.Hast. 292 2 HATAY İSKENDERUN Askeri Deniz Hastanesi 118 3 HATAY MERKEZ Özel Doğu Akdeniz Hast. 64 4 HATAY MERKEZ Özel Hatay Hast 32 5 HATAY KIRIKHAN Kırıkhan Özel Bilim Hastanesi 45 6 HATAY KIRIKHAN Özel Kırıkhan Can Hastanesi 49 7 HATAY MERKEZ Özel Defne Hastanesi 72 8 HATAY MERKEZ Özel Mozaik Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi 48 9 HATAY İSKENDERUN Özel Palmiye Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi 37 10 HATAY İSKENDERUN Özel İskenderun Gelişim Hastanesi 59 ÖZEL SAĞLIK KURULUġLARI 1 HATAY MERKEZ Antakya Lazer Göz Merkezi 2 HATAY ĠSKENDERUN Hayat Çocuk Sağ.ve Hast.Merkezi 3 HATAY ĠSKENDERUN Ġskenderun Kalp Merkezi 4 HATAY ĠSKENDERUN Tansel Terzi Nöroloji Merkez Polikliniği 5 HATAY REYHANLI Uzmanlar Ġç Hastalıkları Merkezi 406 DAL MERKEZĠ DAL MERKEZĠ DAL MERKEZĠ DAL MERKEZĠ DAL MERKEZĠ 6 HATAY ANTAKYA Hatay Kardiyoloji Dal Merkezi 9 HATAY ANTAKYA Armutlu Güven Polikliniği DAL MERKEZĠ POLĠKLĠNĠK 10 HATAY ANTAKYA Med-Lıfe Polikliniği POLĠKLĠNĠK 12 HATAY DÖRTYOL Yeni Payas Polikliniği 14 HATAY ANTAKYA AK-MED Tıp Merkezi 15 HATAY ĠSKENDERUN Akademi Tıp Merkezi 16 HATAY ĠSKENDERUN Ġskenderun Deniz Tıp Merkezi 17 HATAY DÖRTYOL Körfez Tıp Merkezi 18 HATAY ĠSKENDERUN Renin Tıp Merkezi 19 HATAY SAMANDAĞ Samandağ Özel Hayat Tıp Merkezi POLĠKLĠNĠK TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ AÇS/AP MERKEZLERĠ 1 HATAY ANTAKYA AÇS/AP Merkezi ĠLÇE 2 HATAY ĠSKENDERUN AÇS/AP Merkezi ĠLÇE 3 HATAY DÖRTYOL AÇS/AP Merkezi ĠLÇE AĞIZ Ve DĠġ SAĞLIĞI MERKEZLERĠ 1 HATAY ANTAKYA Ağız ve DiĢ Sağlığı Merkezi ĠLÇE 2 HATAY ĠSKENDERUN Ağız ve DiĢ Sağlığı Merkezi ĠLÇE 3 HATAY DÖRTYOL Ağız ve DiĢ Sağlığı Merkezi ĠLÇE 4 HATAY KIRIKHAN Ağız ve DiĢ Sağlığı Merkezi ĠLÇE VEREM SAVAġ DĠSPANSERLERĠ 1 HATAY ANTAKYA Verem SavaĢ Dispanseri ĠLÇE 2 HATAY ĠSKENDERUN Verem SavaĢ Dispanseri ĠLÇE DERĠ ve ZÜHREVĠ HASTALIKLAR DĠSPANSERĠ 1 HATAY ANTAKYA Deri ve Zührevi Hastalıklar Dispanseri ĠLÇE 2 HATAY ĠSKENDERUN Deri ve Zührevi Hastalıklar Dispanseri ĠLÇE 407 SAĞLIK OCAKLARI 1 HATAY 2 HATAY 3 HATAY 4 Yayladağı Merkez ĠLÇE Yayladağı Karaköse BELDE Yayladağı KıĢlak BELDE HATAY Yayladağı Yeditepe BELDE 5 HATAY Samandağ Merkez 1 Nolu ĠLÇE 6 HATAY Samandağ Merkez 2 Nolu ĠLÇE 7 HATAY Samandağ DeğirmenbaĢı BELDE 8 HATAY Samandağ Karaçay KÖY 9 HATAY Samandağ TekebaĢı BELDE 10 HATAY Samandağ Teknepınar KÖY 11 HATAY Samandağ Koyunoğlu BELDE 12 HATAY Samandağ Yaylıca BELDE 13 HATAY Samandağ Tavla BELDE 14 HATAY Samandağ Uzunbağ BELDE 15 HATAY Samandağ SutaĢı BELDE 16 HATAY Samandağ Mağaracık BELDE 17 HATAY Samandağ Mızraklı BELDE 18 HATAY Samandağ Çökek KÖY 19 HATAY Reyhanlı 70. Yıl ĠLÇE 20 HATAY Reyhanlı Dr.Gani Bahadırlı ĠLÇE 21 HATAY Reyhanlı Konuk KÖY 22 HATAY Reyhanlı Nuri Filiz Bahadır ĠLÇE 23 HATAY Reyhanlı Merkez 4 Nolu ĠLÇE 24 HATAY Reyhanlı Merkez 5 Nolu (FAAL DEĞĠL) ĠLÇE 25 HATAY Kumlu Merkez ĠLÇE 26 HATAY Kumlu Akpınar KÖY 27 HATAY Kumlu Batıayrancı KÖY 28 HATAY Kırıkhan Merkez 1 Nolu ĠLÇE 29 HATAY Kırıkhan Merkez 2 Nolu ĠLÇE 30 HATAY Kırıkhan Merkez 3 Nolu ĠLÇE 31 HATAY Kırıkhan Çamsarı KÖY 32 HATAY Kırıkhan Ceylanlı KÖY 33 HATAY Kırıkhan MuratpaĢa KÖY 34 HATAY Kırıkhan Saylak KÖY 35 HATAY Kırıkhan Kurtlusoğuksu 36 HATAY Ġskenderun Merkez 1 Nolu ĠLÇE 37 HATAY Ġskenderun Merkez 2 Nolu ĠLÇE 38 HATAY Ġskenderun Merkez 3 Nolu ĠLÇE 39 HATAY Ġskenderun Merkez 4 Nolu ĠLÇE YAYLADAĞI SAMANDAĞ REYHANLI KUMLU KIRIKHAN ĠSKENDERUN 408 BELDE 40 HATAY Ġskenderun Merkez 5 Nolu 41 HATAY Ġskenderun Denizciler BELDE 42 HATAY Ġskenderun Nardüzü BELDE 43 HATAY Ġskenderun Bekbele BELDE 44 HATAY Ġskenderun Azganlık BELDE 45 HATAY Ġskenderun Uluçınar BELDE 46 HATAY Ġskenderun Sarıseki BELDE 47 HATAY Ġskenderun Karayılan BELDE 48 HATAY Ġskenderun Höyük 49 HATAY Ġskenderun Madenli 50 HATAY Ġskenderun ġarkkonak 51 HATAY Ġskenderun Gözcüler BELDE 52 HATAY Ġskenderun Akçalı BELDE 53 HATAY Ġskenderun Güzelköy KÖY 54 HATAY Ġskenderun Konacık KÖY 55 HATAY Ġskenderun Ücgüllük BELDE 56 HATAY Ġskenderun Merkez 6 Nolu (H. ġ.T) ĠLÇE 57 HATAY Ġskenderun Kepirce KÖY 58 HATAY Ġskenderun Merkez 7 Nolu (Org.sn) ĠLÇE 59 HATAY Ġskenderun Merkez 8 Nolu (A.ARSLAN) ĠLÇE 60 HATAY Ġskenderun Merkez 9 Nolu ĠLÇE 61 HATAY Ġskenderun Ġsdemir ĠLÇE 62 HATAY KÖY 63 HATAY BELDE 64 HATAY Ġskenderun Konarlı İskenderun Denizceler Süleyman Tekten(Faal Değil) Hassa Merkez 65 HATAY Hassa Söğüt BELDE 66 HATAY Hassa Akbez BELDE 67 HATAY Hassa Aktepe BELDE 68 HATAY Hassa Küreci BELDE 69 HATAY Hassa Ardıçlı BELDE 70 HATAY Erzin Merkez 1 Nolu ĠLÇE 71 HATAY Erzin Merkez 2 Nolu ĠLÇE 72 HATAY Erzin Merkez 3 Nolu ĠLÇE 73 HATAY Dörtyol Merkez 1 Nolu ĠLÇE 74 HATAY Dörtyol Merkez 2 Nolu ĠLÇE 75 HATAY Dörtyol Merkez 3 Nolu (Fatma Ġlhan) ĠLÇE 76 HATAY Dörtyol Merkez 4 Nolu ĠLÇE 77 HATAY Dörtyol Altınçağ BELDE 78 HATAY Dörtyol Kuzuculu BELDE 79 HATAY Dörtyol Payas 1 Nolu BELDE HASSA ERZĠN DÖRTYOL 409 ĠLÇE KÖY BELDE KÖY ĠLÇE 80 HATAY Dörtyol Payas 2 Nolu BELDE 81 HATAY Dörtyol YeĢilköy BELDE 82 HATAY Dörtyol Yeniyurt BELDE 83 HATAY Dörtyol Karakese BELDE 84 HATAY Dörtyol Payas 3 Nolu BELDE 85 HATAY Dörtyol Merkez 5 Nolu (HaruntaĢ) ĠLÇE 86 HATAY Belen Merkez 1 Nolu ĠLÇE 87 HATAY Belen Merkez 2 Nolu ĠLÇE 88 HATAY Belen Merkez 3 Nolu ĠLÇE 89 HATAY Belen Ali TEKTEN Sağlık Ocağı ĠLÇE 90 HATAY Antakya Merkez 1 Nolu ĠL 91 HATAY Antakya Merkez 2 Nolu ĠL 92 HATAY Antakya Merkez 3 Nolu ĠL 93 HATAY Antakya Merkez 4 Nolu ĠL 94 HATAY Antakya Merkez 5 Nolu ĠL 95 HATAY Antakya Merkez 6 Nolu ĠL 96 HATAY Antakya Merkez 7 Nolu ĠL 97 HATAY Antakya Merkez 8 Nolu ĠL 98 HATAY Antakya Avsuyu BELDE 99 HATAY Antakya BohĢin KÖY 100 HATAY Antakya Bahçeköy KÖY 101 HATAY Antakya Çekmece BELDE 102 HATAY Antakya Demirköprü 103 HATAY Antakya Dursunlu BELDE 104 HATAY Antakya Ekinci BELDE 105 HATAY Antakya GümüĢgöze BELDE 106 HATAY Antakya Güzelburç BELDE 107 HATAY Antakya Harbiye BELDE 108 HATAY Antakya Karaali BELDE 109 HATAY Antakya Karlısu BELDE 110 HATAY Antakya Kisecik KÖY 111 HATAY Antakya Kuzeytepe BELDE 112 HATAY Antakya Madenboyu KÖY 113 HATAY Antakya Mücahitler BELDE 114 HATAY Antakya Narlıca 1 Nolu Sağlık Ocağı BELDE 115 HATAY Antakya OdabaĢı BELDE 116 HATAY Antakya Oğlakören 117 HATAY Antakya SubaĢı BELDE 118 HATAY Antakya Serinyol 70. Yıl BELDE 119 HATAY Antakya Serinyol 2 Nolu BELDE BELEN ANTAKYA 410 KÖY KÖY 120 HATAY Antakya ġenköy BELDE 121 HATAY Antakya Toygarlı BELDE 122 HATAY Antakya Turunçlu BELDE 123 HATAY Antakya Üzümdalı KÖY 124 HATAY Antakya YeĢilpınar BELDE 125 HATAY Antakya Selim Nevzat ġahin (K.DALYAN) BELDE 126 HATAY Antakya AĢağıoba 127 HATAY Antakya Merkez 9 Nolu 128 HATAY Antakya Anayazı 129 HATAY Antakya Merkez 10 Nolu 130 HATAY Antakya MaĢuklu KÖY 131 HATAY Antakya Uydukent KÖY 132 HATAY Antakya AĢağıokçular KÖY 133 HATAY Antakya 11 Nolu Sağlık Ocağı 134 HATAY Antakya Narlıca 2 Nolu 135 HATAY Antakya 12 Nolu Sağlık Ocağı 136 HATAY Altınözü Merkez ĠLÇE 137 HATAY Altınözü Alakent KÖY 138 HATAY Altınözü Boynuyoğun KÖY 139 HATAY Altınözü Altınkaya BELDE 140 HATAY Altınözü Yiğityolu BELDE 141 HATAY Altınözü Büyükburç KÖY 142 HATAY Altınözü Yolağzı KÖY 143 HATAY Altınözü HacıpaĢa BELDE 144 HATAY Altınözü Mayadalı KÖY ALTINÖZÜ KÖY ĠL KÖY ĠL ĠL BELDE ĠL 2009 Yılı Ġlçelere Göre Sağlık Kurum ve KuruluĢlarının Dağılımı Tablo (128–1–2–3–4–5–6–7– 8–9–10–11–12) ANTAKYA Kamu Hastaneleri Adet 2 Antakya Devlet Hastanesi 417 Antakya Doğumevi Özel Hastaneler Özel Doğu Akdeniz Hastanesi Özel Hatay Hastanesi Özel Defne Hastanesi Yatak Sayısı 125 4 64 32 72 411 Özel Mozaik Hastanesi 48 Antakya Ağız ve DiĢ Sağlığı Merk Tıp Merkezleri Özel Poliklinikler 1 1 2 Özel Dal Merkezleri 2 Tıp Fakültesi 1 Sağlık Ocakları 46 Sağlık Evi 12 Antakya AÇS ve AP 1 Deri ve Zührevi Hastalıklar Dispanseri Halk Sağlığı laboratuarı 1 1 Verem SavaĢ Dispanseri 1 Özel Diyaliz Merkz. 4 Eczaneler 157 Gözlükçüler 21 TABLO 128–1 ALTINÖZÜ Kamu Hastaneleri Adet Yatak sayısı 1 Altınözü Devlet Hastanesi Sağlık Grup BaĢkanlığı Sağlık Ocakları 40 1 9 Sağlık Evi 17 Eczaneler 3 Gözlükçüler 0 TABLO 128–2 412 DÖRTYOL Kamu Hastaneleri Adet Yatak sayısı 1 Dörtyol Devlet Hastanesi Antakya Ağız ve DiĢ Sağlığı Merk Dörtyol AÇS ve AP Halk Sağlığı Laboratuvarı Tıp Merkezleri Özel Poliklinikler Sağlık Ocakları 1 1 1 1 1 13 Sağlık Evi 1 Eczaneler 36 Gözlükçüler 4 132 TABLO 128–3 ERZĠN Kamu Hastaneleri Adet Yatak Sayısı 1 Erzin Devlet Hastanesi 50 Sağlık Grup BaĢkanlığı 1 Sağlık Ocakları 3 Sağlık Evi 6 Eczaneler 13 Gözlükçüler 1 TABLO 128–4 413 HASSA Kamu Hastaneleri Yatak sayısı Adet 1 Hassa Devlet Hastanesi Sağlık Grup BaĢkanlığı 50 1 Sağlık Ocakları 6 Sağlık Evi 6 TABLO 128–5 ĠSKENDERUN Kamu Hastaneleri Adet Yatak Sayısı 2 Ġskenderun Devlet Hastanesi 397 Ġskenderun Doğumevi 114 Özel Hastaneler 2 Özel Palmiye Kadın Hastlk.ve Doğum Hst. 37 Özel Ġskenderun GeliĢim Hastanesi 59 Askeri Hastane 1 Ağız ve DiĢ Sağlığı Merkezi Özel Dal merkezi 1 3 Özel Tıp Merkezleri Ġskenderun AÇS ve AP. 3 1 Halk Sağlığı Laboratuvarı Verem SavaĢ Dispanseri Deri ve Zührevi Dispanseri Özel Diyaliz Merkezleri Sağlık Grup BaĢkanlığı Sağlık Ocakları Sağlık Evi Eczaneler Gözlükçüler 1 1 1 4 1 28 6 107 21 TABLO 128–6 414 118 KIRIKHAN Adet Yatak Sayısı Kamu Hastaneleri 1 Kırıkhan Devlet Hastanesi 90 Özel Hastaneler 2 Kırıkhan Özel Bilim Hastanesi 45 Özel Kırıkhan Can Hastanesi 49 Sağlık Grup BaĢkanlığı 1 Ağız ve DiĢ Sağlığı Merkezi 1 Özel Diyaliz Merkezleri 1 Sağlık Ocakları Sağlık Evi 8 17 Eczaneler 21 Gözlükçüler 5 TABLO 128–7 KUMLU Sağlık Grup BaĢkanlığı Adet Yatak Sayısı 1 Sağlık Ocakları 3 Sağlık Evi 3 Eczaneler 2 TABLO 128–8 415 REYHANLI Kamu Hastaneleri Adet Yatak Sayısı 1 Reyhanlı Devlet Hastanesi Sağlık Grup BaĢkanlığı Sağlık Ocakları 95 1 5 Sağlık Evi 11 Eczaneler 15 Gözlükçüler 3 TABLO 128–9 SAMANDAĞ Kamu Hastaneleri Adet Yatak Sayısı 1 Samandağ Devlet Hastanesi Özel Tıp merkezi Sağlık Grup BaĢkanlığı Sağlık Ocakları 48 1 1 14 Sağlık Evi 6 Eczaneler 34 Gözlükçüler 2 TABLO 128–10 416 YAYLADAĞI Sağlık Grup BaĢkanlığı Sağlık Ocakları Adet 1 4 Sağlık Evi 2 TABLO 128–11 BELEN Sağlık Grup BaĢkanlığı Sağlık Ocakları Adet Yatak sayısı 1 4 Sağlık Evi 4 Eczaneler 5 Gözlükçüler 0 TABLO 128–12 417 R.1.2. BulaĢıcı Hastalıklar GRUP A HASTALIKLAR Hastalık Ġsimleri ĠLÇE AKUT KANLI ĠSHAL Vaka ALTINÖZÜ ANTAKYA BELEN DÖRTYOL ERZĠN HASSA ĠSKENDERU N KIRIKHAN KUMLU REYHANLI SAMANDAĞ YAYLADAĞI TOPLAM 4 BRUCELL A HEPATĠ TA HEPATĠ TB Kesin Vaka Kesin Vaka Kesin Vaka 43 31 49 57 84 10 2 21 5 1 44 272 101 62 4 1 36 27 1 83 4 10 628 317 1 1 5 14 8 14 1 4 2 2 7 HEPATĠ KABAKULA TC K Kesin Vaka 2 2 1 2 1 3 41 8 Not: 2009 Yılı Ġl Sağlık Müdürlüğü Verileri. 418 Kesin Vaka 7 51 5 23 KUDU ġARK Z TETANO ÇIBAN RĠSKLĠ Z I TEMAS Kesin Vaka Ölüm Vaka 16 19 7 142 816 56 200 51 39 11 5 1 9 20 1 331 8 52 123 261 49 29 10 140 2128 106 TĠFO Kesin Vaka 4 1 3 1 4 1 1 2 13 9 2 5 1 1 4 1 19 ETF HEDE F DaB TIPVHib1 DaB TIPVHib2 DaB TIPVHib3 DaB TIPVHibR ALTINÖZÜ 1416 1416 1535 1528 1504 1271 ANTAKYA 8854 8854 9384 9317 9296 BELEN 627 680 685 DÖRTYOL 3087 3087 3178 ERZĠN 739 HASSA ĠSKENDER UN 1113 1113 KPA KPA KPA KPA 1 2 3 R Oral Polı o 1 Oral Polı o R KK K BCG HEP- HEP- HEP1 2 3 Td+ 2 Td 1526 1511 1059 689 7700 1705 1878 1508 832 1504 1272 1423 1533 198 1131 1180 1439 0 6 9446 5241 9303 7708 9442 9389 4 9123 9117 5890 4489 663 634 745 666 660 485 3192 3278 2631 3842 3973 3334 1824 3278 2631 3234 3182 1634 3053 3085 2645 1653 879 846 797 699 1084 1019 772 781 777 506 368 1195 1222 1243 1040 1421 1498 1286 714 1097 1148 787 628 5367 5367 5576 5639 5680 4612 6540 7121 6059 3499 5681 4612 5612 5583 7589 5365 5622 4286 3082 KIRKHAN 2109 2109 2336 2394 2398 1855 2882 2808 2175 1187 2398 1855 2379 2355 3013 2174 2383 1351 992 KUMLU 271 312 315 297 244 409 307 303 355 REYHANLI SAMANDA ĞI YAYLADA GI 2070 2070 2214 2225 2275 1979 2756 2709 2184 1127 2275 1979 2342 2246 1002 2170 2217 1523 749 2718 2718 2559 2582 2646 2127 3320 3148 2556 1423 2646 2127 2585 2553 736 2404 2642 1774 1177 344 344 2871 5 28715 355 3020 3 365 3031 0 371 3044 8 349 2514 1 438 468 375 208 371 349 377 354 45 3645 3768 3075 1714 3045 2515 3040 3028 2872 2 4 5 4 5 1 0 4 5 356 2902 2 371 2983 6 223 175 2088 1453 4 1 TOPLAM 627 739 271 851 405 734 326 419 482 188 Not: 2009 Yılı Ġl Sağlık Müdürlüğü Verileri 419 662 797 635 699 682 805 681 883 18 18 1243 1040 1204 1201 53 297 244 315 324 25 348 181 Ġlimizde en sık karĢılaĢılan BulaĢıcı Hastalıkların, ilçelere ve aylara göre 2005 – 2006 – 2007 yıllarına ait vaka sayısı dağılımı aĢağıdaki tablolarda gösterilmiĢtir. Hepatit C OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK TOPLAM 0 0 1 0 0 0 1 10 1 2 3 2 20 0 0 1 0 0 0 2 6 6 1 0 0 16 0 0 0 0 1 0 3 3 10 3 1 3 24 0 3 11 3 1 6 4 0 0 4 3 7 42 4 5 2 11 7 10 18 12 9 15 9 4 106 4 2 8 2 6 5 7 4 7 4 5 6 60 7 14 14 10 4 5 4 8 11 18 25 54 174 31 32 31 21 23 14 7 9 4 21 24 14 231 39 21 32 14 13 15 23 22 27 27 44 29 306 9 10 9 21 9 6 6 8 0 8 12 7 105 4 12 13 10 3 12 7 3 2 1 6 7 80 7 4 4 14 11 7 16 17 10 8 10 7 115 420 2 2 1 4 0 0 2 1 1 0 4 3 20 2 2 5 1 5 3 5 1 0 1 1 1 27 4 1 1 14 8 3 3 11 3 0 6 1 55 15 10 88 0 0 16 9 5 4 3 10 16 176 17 20 36 88 126 82 66 15 2 16 46 27 541 25 14 19 27 36 20 15 8 7 2 41 17 231 ġARK ÇIBANI 200 7 200 5 200 6 200 7 Hepatit B KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS 200 6 Hepatit A KABAKULAK 200 5 AKUT VĠRAL HEPATĠTLER 200 5 200 6 200 7 200 5 200 6 200 7 200 5 200 6 200 7 200 5 200 6 200 7 200 5 200 6 200 7 200 5 200 6 200 7 HATAY ĠL TOPLAMI: AKUT KANLI BRUSELLOZ AYLAR ĠSHAL 18 18 107 369 162 117 150 98 93 87 48 57 1324 63 65 93 94 100 144 172 122 132 177 113 78 1353 125 88 99 105 117 195 129 154 114 137 184 101 1548 40 36 31 22 18 17 30 3 8 3 3 7 218 1 7 8 5 9 4 10 1 8 3 1 2 59 0 3 7 3 4 3 10 7 12 6 8 4 67 ALTINÖZÜ: OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK TOPLAM 1 3 2 1 3 3 1 1 0 0 0 14 6 2 5 1 2 4 1 1 1 1 1 3 2 1 1 1 15 26 9 4 1 1 1 1 1 0 1 1 5 2 1 1 1 8 1 4 0 0 24 8 6 8 5 9 16 16 21 24 21 11 10 11 6 8 4 11 8 9 15 18 12 9 9 11 16 15 2 6 3 8 5 4 2 2 3 6 1 158 130 57 12 2007 2006 2005 ġARK ÇIBANI 2007 2006 2005 2007 2006 3 4 17 1 2 2 3 6 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 2005 2007 2006 2005 2007 Hepatit C 2006 2007 3 1 3 Hepatit B 1 1 1 0 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 2007 2006 2005 AYLAR BRUSELLOZ 2005 AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 1 2 6 3 1 1 1 2 1 5 1 ANTAKYA: 15 3 1 3 0 9 29 421 45 18 48 30 32 80 54 63 46 38 79 21 2007 2006 18 5 29 18 34 28 54 57 65 24 61 74 38 26 2005 34 34 33 5 1 4 29 152 65 59 59 27 42 29 18 25 ġARK ÇIBANI 2007 161 1 14 6 4 3 2 4 1 15 5 14 19 26 18 12 6 6 2 27 12 2006 83 165 1 1 8 8 8 14 21 27 20 4 1 8 10 13 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS 2005 8 1 1 1 5 2 3 3 1 5 5 58 2007 1 2 9 1 1 2 2006 1 1 2 1 5 KABAKULAK 2005 2007 2006 5 4 3 2 2 2 5 1 1 5 1 2 1 0 0 1 1 2 2 2005 2007 2006 2005 1 4 5 3 2 7 4 1 1 2007 17 4 2 5 5 3 3 1 17 8 13 6 3 14 13 16 20 16 24 11 2 7 4 7 2 3 2006 TOPLAM 2007 2 6 6 1 Hepatit C 2006 1 10 1 1 2 2 1 1 3 3 3 5 2 6 4 Hepatit B 21 24 21 14 21 9 6 1 3 3 4 9 15 15 17 30 10 1 1 1 Hepatit A 2005 OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK 2007 2006 2005 AYLAR BRUSELLOZ 2005 AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 4 1 1 2 3 2 102 142 162 510 508 554 13 1 1 3 1 1 1 8 3 3 2 0 0 5 2 4 1 1 1 22 BELEN: TOPLAM 1 1 3 1 1 4 1 1 0 1 1 3 3 1 1 2 2 2 6 3 0 2 0 0 1 0 2 2 1 1 1 1 1 1 4 1 4 1 2 13 20 3 3 1 1 4 6 0 1 1 0 5 1 3 1 3 2007 2006 2005 ġARK ÇIBANI 2007 2006 2005 2007 2006 1 0 0 1 1 0 1 2005 1 1 0 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 2007 2006 2005 2007 2005 2006 Hepatit C 2007 Hepatit B 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 BRUSELLOZ 2007 2006 2005 AYLAR OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 1 25 0 1 0 DÖRTYOL: OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK 1 1 4 1 1 2 1 1 5 5 3 1 3 0 0 1 0 2 2 2 4 8 24 3 1 1 2 1 1 1 1 0 1 6 1 6 3 1 2 1 4 4 4 1 2 1 2 1 1 1 2 1 1 1 2 0 1 0 1 66 158 195 5 10 17 3 422 3 2 1 8 6 2007 2006 2005 2007 6 2 1 2006 1 21 24 10 10 14 18 2 15 10 18 22 31 1 1 4 ġARK ÇIBANI 4 10 14 13 44 9 1 2 0 16 1 26 1 17 2 4 3 33 21 3 1 1 2005 2007 2006 2005 4 1 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 2007 2006 Hepatit C 2005 2007 2006 Hepatit B 2005 2007 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 BRUSELLOZ 2007 2006 2005 AYLAR TOPLAM AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 2 1 1 3 1 ERZĠN: OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK TOPLAM 1 0 0 0 0 0 2 1 1 2 0 1 1 1 1 3 2 1 1 1 0 0 0 7 3 3 11 4 5 7 1 6 9 8 4 1 3 5 3 6 5 6 2 2 0 1 5 3 4 3 7 1 3 4 2 2 44 35 68 6 2007 2005 ġARK ÇIBANI 2007 2006 2005 2007 2006 2005 5 4 4 2 1 1 1 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 2007 2006 2005 2007 2005 2006 Hepatit C 2007 Hepatit B 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 2007 2006 2005 AYLAR BRUSELLOZ 2006 AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 1 1 0 HASSA: OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK TOPLAM 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 2 1 2 1 5 4 0 0 8 1 1 1 9 0 0 6 1 1 2 1 4 1 423 0 1 0 2 19 36 87 68 1 2 3 11 1 6 4 1 1 1 2007 2005 2007 2 9 3 7 9 16 15 12 4 8 12 3 2 2 ġARK ÇIBANI 7 3 3 11 4 5 7 1 6 9 8 4 1 4 2006 2005 2007 1 4 1 1 1 2006 2005 1 2 2 2 2 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 2007 2006 Hepatit C 2005 2007 2006 Hepatit B 2005 2007 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 2007 2006 2005 AYLAR BRUSELLOZ 2006 AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 1 2 2 2 19 1 ĠSKENDERUN: TOPLAM 1 0 2 0 1 5 3 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 5 2 1 1 1 11 4 2 1 1 2 1 8 18 5 4 7 4 3 0 6 3 5 6 14 12 3 1 2 1 2 4 2 3 5 1 5 3 2 6 29 14 1 1 1 69 1 1 7 11 2 1 3 1 3 18 5 1 2 2 2 0 2 0 1 3 1 8 7 4 2 6 2 3 1 11 6 7 11 171 2 1 43 56 66 28 30 31 20 23 12 14 4 11 16 26 15 20 30 30 28 27 18 8 13 11 18 21 33 30 24 34 27 25 31 26 23 24 24 13 14 12 24 3 1 2007 2006 2005 ġARK ÇIBANI 2007 2005 2007 2006 1 7 8 29 61 20 25 3 2006 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 2005 2007 2006 2005 3 2007 Hepatit C 2006 Hepatit B 2005 2007 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 2007 BRUSELLOZ 2006 2005 AYLAR OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 4 3 2 8 1 5 1 7 2 1 1 0 3 1 3 4 6 3 6 2 1 19 326 233 293 139 34 29 KIRIKHAN: OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK 2 1 1 2 2 2 2 1 1 2 1 3 1 0 1 2 2 3 4 3 11 14 1 1 2 2 2 8 1 1 3 4 5 2 2 2 1 11 0 0 3 6 4 3 2 2 0 6 44 7 1 0 424 0 1 21 0 0 1 0 3 2 0 1 0 1 6 1 1 2 2 0 2 2 4 1 0 1 0 1 45 10 1 7 23 6 2007 2006 2005 12 1 1 1 23 1 ġARK ÇIBANI 2007 2006 2005 2007 2006 2005 2007 2006 1 1 4 7 2005 1 2 0 Hepatit C KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 1 1 1 1 3 2007 2006 Hepatit B 2005 2007 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 BRUSELLOZ 2007 2006 2005 AYLAR TOPLAM AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 0 0 1 0 1 2 0 1 0 0 1 1 7 KUMLU: OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK TOPLAM 1 1 2 1 1 3 1 1 1 5 3 1 3 3 1 6 2 1 1 1 2 1 0 0 2 7 2 4 1 0 1 0 2 3 5 1 3 6 3 10 5 9 1 7 3 7 4 5 3 7 4 0 12 3 5 5 6 3 60 57 0 2007 2005 ġARK ÇIBANI 2007 2005 2007 2006 2005 0 2006 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 2007 2006 2005 2007 2005 2006 Hepatit C 2007 Hepatit B 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 2007 2006 2005 AYLAR BRUSELLOZ 2006 AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 0 REYHANLI: TOPLAM 1 1 2 1 4 0 1 0 7 2 1 4 4 2 4 5 2 25 2 1 2 1 2 8 1 2 1 1 10 3 1 0 1 0 1 2 1 1 1 3 3 3 1 425 2 0 4 9 1 3 9 34 2 7 2 44 26 138 1 26 2007 2006 2005 2007 0 1 2 2 13 1 ġARK ÇIBANI 3 9 4 7 10 38 2 24 2 20 11 8 1 1 8 2 1 3 2006 2005 2007 1 1 2 10 5 2 1 2006 2005 1 1 4 1 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 2007 2006 Hepatit C 2005 2007 2006 2005 3 2 3 2007 Hepatit B 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 BRUSELLOZ 2007 2006 2005 AYLAR OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 1 1 1 1 SAMANDAĞ: OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK TOPLAM 2 2 7 1 1 1 3 0 1 1 2 3 1 2 1 2 2 5 7 1 0 0 0 1 0 1 1 3 3 2 5 1 1 4 1 3 1 3 1 1 1 19 5 21 21 10 2 0 0 8 1 0 4 12 5 0 1 4 37 1 1 1 1 2 2 2 0 0 12 4 0 1 0 3 0 1 23 14 37 39 28 11 4 2 11 3 9 13 151 3 2 0 1 6 0 0 1 1 0 6 3 23 2 2 1 1 20 3 1 3 1 0 2 0 1 1 1 1 0 4 3 8 1 15 22 2 3 1 2 1 28 2007 2005 ġARK ÇIBANI 2007 2005 2007 2006 6 2006 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 2005 2007 2006 Hepatit C 2005 2007 2006 Hepatit B 2005 2007 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 2007 2006 2005 AYLAR BRUSELLOZ 2006 AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 1 1 1 0 2 1 2 4 YAYLADAĞI: OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK 1 1 4 12 48 71 64 1 1 1 0 1 0 2 5 3 1 426 0 0 2 2007 2006 2005 2007 6 5 3 3 3 11 11 9 3 6 2 2 2 2 2006 1 7 8 3 8 7 7 9 7 7 4 3 1 0 2005 1 2 1 3 5 6 7 1 1 7 9 2 1 5 1 1 ġARK ÇIBANI 0 1 1 4 3 1 0 0 0 0 1 1 3 1 2007 2006 2005 1 1 1 KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS KABAKULAK 2007 2006 Hepatit C 2005 2007 2006 Hepatit B 2005 2007 2006 Hepatit A 2005 2007 2006 2005 BRUSELLOZ 2007 2006 2005 AYLAR TOPLAM AKUT VĠRAL HEPATĠTLER AKUT KANLI ĠSHAL 1 1 1 1 1 1 0 5 1 R.1.2.1. içme ve Kullanma Suları SULARLA ĠLGĠLĠ KONTROL VE ISLAH ÇALIġMALARI 1. 1580 Sayılı Belediyeler Kanununun 15. Maddesi ve 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununun 31. Maddesi belediyeleri halka hijyenik içme ve kullanma suyu temini ile vazifeli kılmıĢtır. Bu nedenle içme ve kullanma suyu Ģebekesine sahip olan tüm belediyelerin sularının klorlanması sağlanacaktır. a). Klorlanan içme ve kullanma sularında bakiye klor araması, ilgili genelgeler doğrultusunda yapılacaktır. b). Su kalitesinin devamlı olarak bozuk çıkan içme ve kullanma suyu tesislerinde kirlilik nedeni araĢtırılacak, sorunun ortadan kaldırılması için ilgili kuruluĢlarla iĢbirliği yapılacaktır. c). BaĢka illerden gelip satıĢa arz edilen kaynak suları devamlı olarak kontrol altında bulundurulacaktır. Yaz mevsimi boyunca her ay numune alınacaktır. d). ġehirlerarası sefer yapan otobüslerde bulundurulan ĢiĢelenmiĢ kaynak suları devamlı kontrol edilecek sağlığa zararlı bir durum saptandığında gerekli önlemler alınacaktır. e). Ġlimiz dahilinde satıĢı yapılan maden sularından numuneler alınacak gerekli analizleri yaptırılacak ve sonuçtan Bakanlığımıza bilgi sunulacaktır. Ġl Sağlık Müdürlüğü Gıda ve Çevre Kontrol Hizmetleri ġubesi çalıĢmaları: AMAÇ: Çevre Sağlığı Sorunlarını tespit etmek Nedenlerini araĢtırmak Çözümleri için gerekli önlemleri almak Ġnsanların bedeni, ruhi sosyal huzuruna etki yapan faktörleri en aza indirmek Halkın sağlığını ilgilendiren acil durumlarda genel sağlığın korunması için önlemleri almak, A)ĠÇME VE KULLANMA SULARI Kimyasal Su Numunesi Uygun olan Uygun Kimyasal Numune durumda Numune Sayısı olan su sayısı oranı 1.146 1033 %98.7 427 Bakteriyolojik Su Numunesi Bakiye Klor Ölçüm Sayıları Toplam Bakiye Bakiye Kloru Bakiye Klor Sayısı Yeterli Klor numune sayısı yeterlilik oranı Toplam Ġçilir Ġçilebilir Bakteriyolojik durumda durumda numune sayısı olan numune olan su oranı sayısı 6.236 4.759 48.056 %76.3 37.365 % 77.7 Sulardaki Florür Düzeyi Toplam Uygun Uygun Alınan Durumda Olmayan numune Olan Numune sayısı Numune sayısı sayısı 430 430 B)Ambalajlı Sular(Kaynak Suları) Denetim Sayısı 3 Alınan Numune Uygun Uygun Değil 23 1 24 C)Doğal Mineralli Sular Denetim Sayısı 3 Alınan Numune 3 Uygun 3 D)ġifalı Sular(Kaplıca Suları) Denetim Alınan Uygun Sayısı Numune 6 6 6 Uygun Değil 0 Uygun Değil 0 Ġlimiz Merkez Ġlçe, Samandağ ve Hassa Ġlçelerinde birer adet Kaynak Su Tesisi, Merkez Ġlçemizde bir adet Doğal Mineralli Su Tesisi, Ġlimiz Merkez bir adet, Kumlu Ġlçesinde bir adet Toplam 2 adet Kaplıca Tesisi mevcuttur. Not: Ġl Sağlık Müdürlüğü 2009 verileri - 428 Turizm Sağlığı Hizmetleri: Deniz Sularından 15.Mayıs 20 Ekim tarihleri arasında 15 günlük aralıklarla toplam 22 noktadan numuneler alınmıĢtır. Total Koliform, Fekal Kaliform, Fekal Streptokok yönünden incelenmiĢtir. Bakteriyolojik Su Analiz Durumu Alınan Uygun Uygun Değil Numune 281 281 0 Yüzme Suları ile ilgili çalıĢmalar: Ġlimizdeki Yüzme suları kontrol amacıyla 1 Haziran 1Eylül tarihleri arasında 30 gün aralıklarla toplam 6 noktadan (yüzme havuzundan) numuneler alınmıĢ ve incelenmiĢtir Bakteriyolojik Su Analiz Durumu Alınan Numune 18 Uygun Değil Uygun 18 0 Kimyasal Su Analiz Durumu Alınan Uygun Uygun Değil numune sayısı 18 18 0 Not: Ġl Sağlık Müdürlüğü 2009 verileri R.1.2.2. Denizler Ġskenderun ve Dörtyol sahil Ģeridinde sanayi kuruluĢları yoğun olarak, Arsuzda ise Turizm amaçlı 2. konutlar bulunmaktadır. Ġlimizde hiçbir belediye altyapı problemini çözmemiĢtir. Antakya belediyesinde arıtma tesisi mevcut olup çeĢitli sebeplerden dolayı çalıĢtırılmamaktadır. Ġskenderun ilçesi Ortadoğu‘ya açılan bir liman Ģehridir. Ayrıca Samandağ ilçemize Suriye ve açık denizlerden bırakılan katı atıklar sahil Ģeridini kirletmektedir. Ġkinci konutların bazılarında ( Sitelerden) atık sularını arıtma sistemlerinden geçirildikten sonra deĢarj edilmektedirler. Arıtma sistemleri bulunmayan konutlarda çok sayıdadır. 429 Turizm Sağlığı Hizmetleri: Deniz Sularından 15.Mayıs 20 Ekim tarihleri arasında 15 günlük aralıklarla toplam 22 noktadan numuneler alınmıĢtır. Total Koliform, Fekal Kaliform, Fekal Streptokok yönünden incelenmiĢtir. Bakteriyolojik Su Analiz Durumu Alınan Uygun Uygun Değil Numune 281 281 0 R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar 2008-2009 yılı içerisinde çıkan ve devam eden zoonoz hastalıkları , sığır brucellası çamsarı köyü Kırkhan çıkıĢ 09.06.2009 halen devam etmekte,Kuduz aĢağı oba köyü Antakya , NuhuĢağı köyü Akbez Hassa , Arpahan Antakya, Ardıçlı Hassa, YeĢilova Reyhanlı, Kapı suyu Beldesi Samandağ çıkıĢ 2008 sönüĢ 2009.Kuduz Güvenç Hassa çıkıĢ 14.11.2008 halen devam etmekte. Ġlimizde en sık görülen zoonoz hastalıklar Leishmaniasis (ġark Çıbanı) : Ġlimizde en sık Ġskenderun ilçesinin Konacık, Höyük ve Hatun köyleri ile Kırıkhan ilçesinin Kurtlusoğuksu bölgelerinde görülmektedir. Hastalık daha çok Ekim-ġubat dönemlerinde tanı almaktadır. Brucelloz: Hastalık daha çok Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı bölgelerinde daha çok kırsalda gözlenmektedir. Hastalık hayvansal ürünlerin piĢirilmeden yenmesi sonucunda bulaĢabilmektedir. Kuduz Riskli Temas: Yaz aylarında özellikle okulların tatile girmesiyle birlikte hayvan ısırıklarında artıĢ olmaktadır. Ancak sağlık kurumlarında alınan tedbirler sayesinde yüksek ısırık vakalarına rağmen ilimizde kuduz hastalığına rastlanmamaktadır. R.1.3. Gıda Hijyeni GIDA ĠMAL YERLERĠ KONTROLÜ KONTROL EDĠLEN 5627 UYGUN 5429 TABLO 146 430 UYGUN DEĞĠL 198 GIDA ĠLE ĠLGĠLĠ DENETĠMDE UYGULANACAK ESASLAR VE YAPILACAK ĠġLEMLER a). Bu kontroller esnasında öncelikle iĢletmelerin Gayri Sıhhi Müessese Yönetmeliği ile Umumi Hıfzısıhha Kanununda belirtilen asgari teknik ve hijyenik Ģartlara uygunluğu incelenerek Ģüphe edilen durumlarda Laboratuar teyidi için usulüne uygun numuneler alınacaktır. b). Dayanıklı ve ambalajlı gıda ve halk sağlığını ilgilendiren eĢya ve levazımın kontrolü özellikle üretim hazırlama ve depolama yerlerinde, (Fabrika, baĢbayii) dayanıksız çabuk bozulabilen gıda maddelerinin kontrolü ise üretim ve hazırlama yerleri ile birlikte satıĢ yerlerinde yapılacaktır. c). Duyusal muayeneler sonucunda sağlığa zarar verecek derecede bozulmuĢ oldukları tespit edilenler hakkında Gıda Maddeleri Tüzüğünün 711. Maddesi, taklit veya tağĢiĢ olduğu tespit edilen gıda maddeleri ve halk sağlığını ilgilendiren eĢya ve levazım için Gıda Maddeleri Tüzüğünün 710. Maddesi uygulanacaktır. d). Gerek duyusal muayenelerde ve gerekse laboratuar analizleri sonucunda tespit edilen bozukluklardan ıslahı mümkün olanların eksiklerinin giderilmesi için iĢletmeye belli bir süre verilerek, yazılı uyarıda bulunulacaktır. Ancak uyarı sonunda gerekli düzeltmeler yerine getirilmediği taktirde yasal iĢlem yapılacaktır. e). Yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı hastalıklar ve beslenme sorunlarının tespiti ile gıda zehirlenmeleri ve gıdalarla bulaĢan hastalıklar yönünden yapılan kontrollerde vakanın özelliğine göre laboratuar ve ilgili kuruluĢlarla iĢbirliği yapılarak belirlenecek, çalıĢma esaslarına göre hareket edilecektir. f). Tüketicilerin hizmet kapsamı içine giren konularda yapacakları Ģikayet ve ihbarlar öncelikle değerlendirilecek ve tüketicilerin iĢbirliğini temin amacı ile yapılan iĢlemlerde sonuç hakkında ilgililere bilgi verilecektir. g). Gıda Kontrol Hizmetlerinde gerek ikilemeleri önlemek ve böylece imalatçı ve satıcının tedirginliğine mani olmak ve gerekse hizmette etkinliği sağlamak bakımından Belediye bulunan yerlerde Belediye TeĢkilatı ile sıkı iĢbirliği yapılacaktır. Bunun için; Sağlık ocaklarınca oluĢturulacak Saha Gıda Kontrol Ekiplerince Belediyesi bulunan yerlerde Belediye görevlilerinin de bulundurulması temin edilecektir. Gerektiğinde kontrollerde uygun bulunmayan iĢletmelerin cezalandırılmasında Belediye yasalarından istifade etme imkanlarının kullanılması sağlanacaktır. KONTROL SAYISI 21061 GIDA SATIġ YERLERĠ UYGUN UYGUN DEĞĠL 20293 768 TABLO 147 GIDA MADDELERĠNDEN NUMUNE ALMA ESASLARI VE SIKLIĞI Sağlık Bakanlığı tarafından Gıda Maddeleri Tüzüğüne uygun olarak çıkarılan 389 sayılı gıda maddeleri ve sulardan numune alma rehberinden yararlanılacaktır. 1.Gıda maddelerinden her 100 kiĢiye 1 numune olacak Ģekilde alınacaktır. Örneğin 10.000 nüfuslu bir sağlık ocağı bölgesinden alınacak numune sayısı 100 adet olacaktır. 2. Alınan numuneler + 5 C derecede muhafaza edilecek veya laboratuara hemen gönderilecektir. 431 3. Yeddi emine alınan numuneler için numune alma tutanağında bu durum mutlaka belirtilecektir. 4. Numuneler alınırken imal yerinin adresi veya imalatı yapan Ģahsın adresi tutanakta belirtilecektir. Bilhassa gıda maddesi satıĢı yapan yerlerde bu hususlara mutlaka dikkat edilecektir. GIDA NUMUNESĠ NUMUNE SAYISI GMT’YE UYGUN UYGUN DEĞĠL NUMUNE SAYISI GMT’YE UYGUN UYGUN DEĞĠL 339 157 182 764 696 68 TABLO 148 R.1.4. AĢılama ÇalıĢmaları YaĢ gruplarına göre yapılan aĢılar ve sayıları; 0-6 yaĢ grubu: DaBT-IPV-Hib aĢısı dört doz (2,4,6,18.aylar) Oral polio iki doz (6 ve 18. Aylarda) BCG bir doz (2.ayda) KKK bir doz (12. Aydan itibaren) Hepatit üç doz (doğumda, 1. ve 6.aylarda) Okul aĢıları: a-ilköğretim 1. sınıf, Td Oral polio KKK b- ilköğretim 8. sınıf, Td bir doz bir doz bir doz bir doz 15–49 YAġ KADIN GRUBU; Td beĢ doz YetiĢkin (Risk gruplarına) ; Td beĢ doz Hepatit üç doz Hac ve umre aĢısı; Menenjit bir doz Oral polio bir doz AĢı çalıĢmalarının yapıldığı birimler; Sağlık evi Sağlık ocağı Hastane Diyaliz merkezleri 432 2000 YILI ULUSAL AġI GÜNLERĠ ÇALIġMALARI ( Çocuk Felci Hastalığını Eradike Etmek Ġçin Yapılan Polio AĢılama ÇalıĢmaları ) 1. TUR YAġ GURUBU 0 YAġ 1 YAġ 2 YAġ 3 YAġ 4 YAġ TOPLAM HEDEF NÜFUS 27408 27408 27408 27408 27408 137040 YAPILAN AġI 27700 26304 27953 28380 29919 140256 AġILAMA ORANI(%) 101.07 95.97 101.99 103.55 109.16 102.35 2. TUR YAġ GURUBU 0 YAġ 1 YAġ 2 YAġ 3 YAġ 4 YAġ TOPLAM HEDEF NÜFUS 27408 27408 27408 27408 27408 137040 YAPILAN AġI 28523 26542 28536 28736 30637 142974 AġILAMA ORANI(%) 104.07 96.84 104.12 104.85 111.78 104.33 TABLO 149 2001 YILI ULUSAL AġI GÜNLERĠ ÇALIġMALARI 1.TUR YAġ GURUBU 0 YAġ 1 YAġ 2 YAġ 3 YAġ 4 YAġ TOPLAM HEDEF NÜFUS 27980 27980 27980 27980 27980 139900 YAPILAN AġI 27696 27876 28295 29340 29280 143027 AġILAMA ORANI(%) 98.98 99.63 101.13 104.86 106.58 102.23 2.TUR YAġ GURUBU 0 YAġ 1 YAġ 2 YAġ 3 YAġ 4 YAġ TOPLAM HEDEF NÜFUS 27980 27980 27980 27980 27980 139900 YAPILAN AġI 28488 27498 28349 29423 30015 143773 AġILAMA ORANI(%) 101.81 98.27 101.31 105.15 107.27 102.76 TABLO 150 433 SAĞLIK OCAKLARINDA YAPILAN ÇOCUKLUK ÇAĞI AġI TAKVĠMĠ 2.ayın sonu 3.ayın sonu 4.ayın sonu 9.ayın sonu 16-24 ay BCG I DBT I II III R Oral Polio I II III R Ġlkokul 1 Ġlkokul 5 Lise 1 R Kızamık I Td R R + + TT + Hepatit B I II III TABLO 151 HATAY ĠLĠ 1999 YILI RUTĠN AġILAMA ÇALIġMALARI Difteri Boğmaca Tetanoz Polio AĢısı Kızamık AĢısı BCG AĢısı Hepatit B AĢısı 28975 I II III I II III I I I II III Td AĢısı TT ( Okul ) TT ( Diğer Tetanoz ) Gebe Tetanoz TABLO 152 434 28327 27473 28975 28327 27473 27157 29543 2608 2529 1769 760 15783 39619 11762 HATAY ĠLĠ 1999 YILI RUTĠN AġI ORANLARI AġI ADI DBT I DBT II DBT III POLĠO I POLĠO II POLĠO III BCG KIZAMIK HEPATĠT B I HEPATĠT B II HEPATĠT B III HEDEF NÜFUS 27698 27698 27698 27698 27698 27698 27698 27698 27698 27698 27698 YAPILAN AġI 28975 28327 27473 28975 28327 27473 29543 27157 2608 2529 1769 AġI ORANI ( % ) 104 102 99 104 102 99 106 98 9 9 6 TABLO 153 2000 YILI RUTĠN AġILAMA ÇALIġMALARI I Difteri Boğmaca Tetanoz II III I Polio AĢısı II III Kızamık AĢısı I BCG AĢısı I I Hepatit B AĢısı II III Td AĢısı TT ( Okul ) TT ( Diğer Tetanoz ) 29178 28087 27212 29178 28087 27212 26019 27052 27643 26665 23348 81281 26066 51507 TABLO 154 HATAY ĠLĠ 2000 YILI RUTĠN AġI ORANLARI AġI ADI DBT I DBT II DBT III POLĠO I POLĠO II POLĠO III BCG KIZAMIK HEPATĠT B I HEPATĠT B II HEPATĠT B III HEDEF NÜFUS 27408 27408 27408 27408 27408 27408 27408 27408 27408 27408 27408 TABLO 155 435 YAPILAN AġI 29178 28087 27212 29178 28087 27212 27052 26019 27643 26665 23348 AġI ORANI ( % ) 106.4 102.4 99.2 106.4 102.4 99.2 98.7 94.9 100.8 97.2 85.1 2001 YILI RUTĠN AġILAMA ÇALIġMALARI 29540 I Difteri Boğmaca Tetanoz II III I II III I I I II III Polio AĢısı Kızamık AĢısı BCG AĢısı Hepatit B AĢısı 28758 27737 29540 28758 27737 27490 28986 28622 27891 25456 39577 18497 43233 Td AĢısı TT ( Okul ) TT ( Diğer Tetanoz ) TABLO 156 HATAY ĠLĠ 2001 YILI RUTĠN AġI ORANLARI AġI ADI HEDEF NÜFUS(12 AYLIK) YAPILAN AġI AġI ORANI ( % ) DBT I 27408 29540 107 DBT II 27408 28758 104 DBT III 27408 27737 101 POLĠO I 27408 29540 107 POLĠO II 27408 28758 104 POLĠO III 27408 27737 101 BCG 27408 28986 105 KIZAMIK 27408 27490 100 HEPATĠT B I 27408 28622 104 HEPATĠT B II 27408 27891 101 HEPATĠT B III 27408 25456 92 TABLO 157 436 TABLO 158 2002 YILI AġI SONUÇLARI ÇĠZELGESĠ YAġ GRUPLARINA GÖRE YAPILAN AġI DOZLARI Uygu lama AġI DĠFTERĠ I AġISI 1-4 YAġ (12-59 Ay) 5-9 YAġ 10-14 YAġ II 1494 1494 III 1414 1414 1410 1410 5802 TOPLAM DBT I 1484 1484 II 1494 1494 III 1414 1414 1410 R 1619 3029 TOPLAM POLĠO KIZAMIK AġISI TOPLAM 1484 R POLĠO AġISI 15 YAġ VE ÜZERĠ 1484 BOĞMACA TETANOZ YAġ (O-11 Ay) I 7421 1542 1542 16 R 1572 1588 3130 TOPLAM KIZAMIK PPD BCG AġISI I 1342 1342 1572 R 1572 2914 TOPLAM BCG I HEPATĠT -B AġISI 1467 1467 II 1511 1511 III 1501 1501 4479 TOPLAM HB Td AġISI 1530 437 956 2486 TT (Okul) DĠĞER TETANOZ 52 87 105 KADIN TT1 125 431 675 GEBE DEĞĠL GEBE 15-49 YAġ 125 556 54 610 TT2 333 5 338 TT3 8 TETANOZ AġISI TOPLAM TT 8 897 59 Kaynak : BulaĢıcı Hastalıklar ġube Müdürlüğü R.1.5. Bebek Ölümleri 2009 BEBEK ÖLÜMLERĠ VE NEDENLERĠ SAYI 125 PEMATÜRE 61 KENJONĠTAL ANOMALĠ 32 SEPSĠS 25 KKH 10 SOLUNUM YOLU HASTALIKLARI 6 ĠSHALLĠ HASTALIKLAR 16 ASPĠRASYON SENDROMU DĠĞER NEDENLER (KAZALAR, DĠÇ GERĠLĠĞĠ, BÖBREK YTMZ, MESĠNGOMYELOSEL, METEBOLĠK HST.SPĠNAL MUSKÜLER ARTROFĠ) 157 222 MASERE ÖLÜ DOĞUM, TAZE ÖLÜ DOĞUM 654 TOPLAM 438 1756 YAġ GRUPLARINA GÖRE BEBEK ÖLÜMLERĠ (2009) 0–28 GÜNLÜK SAYI 29–365 GÜNLÜK 149 TOPLAM 654 505 BEBEK ÖLÜM HIZLARI HIZLAR(%0) YILLAR 2007 10,1 2008 11.3 2009 10 439 ĠL GENELĠNDE BEBEK ÖLÜMLERĠNĠN YILLARA GÖRE DEĞĠġĠM HIZI 2007 YILI VERĠLERĠ 7-28 ÖLÜM NEDENLERĠ 0. gün 1-2 gün 3-6 gün 29.364 gün gün Masere Ölü Doğum 29 Taze Ölü Doğum 15 Doğum Travması 0 1 0 0 0 Konjenital Anomali 28 7 10 1 18 KKH 4 3 9 7 4 Prematürite 34 25 14 14 0 Özel Durumlar(HF,RDS,Mekonyum) 8 Perinatal Asfiksi 3 9 2 3 Sepsis 0 0 2 5 4 ASYE 0 1 0 3 8 Ġshal 0 0 0 0 1 Menenjitler 0 0 0 0 0 IVH 0 0 0 0 0 Diğer 2 8 6 6 21 Neonatal Tetanos 0 0 0 0 0 Meningokok enf. Ve diğer 0 0 0 0 0 Maling hastalık 0 0 0 0 0 Kazalar 0 0 0 0 1 Toplam 123 54 43 39 57 440 BEBEK ÖLÜMLERĠ-2002 1998 1999 2000 2001 2002 GENEL NÜFUS 1.240.449 1.246.693 1.263.570 1.278.332 1.294.820 1.293.551 HANE SAYISI 236.115 240.736 254.577 251.755 260.268 262711 HANE BAġINA NÜFUS 5 5 5 5 5 4.9 15-49 YAġ KADIN SAYISI 338.767 342055 347.461 351.494 358.344 358.958 18.876 18.847 17.579 18.683 17.250 16.142 ‰ 56 ‰55.1 ‰49.63 ‰53.1 ‰48 ‰45 KABA DOĞUM HIZI ‰15 ‰15.12 ‰13.67 ‰14.6 ‰13.3 ‰12.4 BEBEK SAYISI 27.741 28.471 27.774 28.395 28.382 26.285 ÖLEN BEBEK SAYISI 348 289 208 235 209 155 BEBEK ÖLÜM HIZI ‰18 ‰24.34 ‰12 ‰12.5 ‰12.12 ‰10 TOPLAM ÖLÜM SAYISI 1.753 1.669 1.348 1.521 1.496 1.570 KABA ÖLÜM HIZI ‰1 ‰1,3 ‰1,34 ‰1.18 ‰1.4 ‰1,2 ÖLEN ANNE SAYISI 9 4 7 12 9 39 ANA ÖLÜM HIZI ‰47.6 ‰21,2 ‰39.6 ‰64 ‰52.2 ‰242 DÜġÜK SAY. 1.149 787 657 684 567 514 DÜġÜK HIZI ‰59 ‰40 ‰26 ‰36 ‰32 ‰50 1997 CANLI DOĞUM SAYISI GENEL DOĞURGANLI K HIZI TABLO 159 441 ANTAKYA KURUM Antakya Merkez 1 Nolu Antakya Merkez 2 Nolu Antakya Merkez 3 Nolu Antakya Merkez 4 Nolu Antakya Merkez 5 Nolu Antakya Merkez 6 Nolu Antakya Merkez 7 Nolu Antakya Merkez 8 Nolu Antakya Avsuyu Antakya BohĢin Antakya Bahçeköy Antakya Çekmece Antakya Demirköprü Antakya Dursunlu Antakya Ekinci Antakya GümüĢgöze Antakya Güzelburç Antakya Harbiye Antakya Karaali Antakya Karlısu Antakya Kisecik Antakya Kuzeytepe Antakya Madenboyu Antakya Mücahitler Antakya Narlıca Antakya OdabaĢı Antakya Oğlakören Antakya SubaĢı Antakya Serinyol 70. Yıl Antakya ġenköy Antakya Toygarlı Antakya Turunçlu Antakya Üzümdalı Antakya YeĢilpınar Antakya Küçükdalyan Antakya PaĢaköy Antakya Merkez 9 Nolu Antakya Anayazı ĠLÇE TOPLAMI Ölü Doğum Hızı (1000'de) Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 0 0 0 0 0 14,42 Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 14,42 8,37 8,37 0 0 0 4,18 4,18 10,1 20,2 10,1 0 10,1 3,37 13,47 2,64 10,55 7,92 2,64 10,55 0 10,55 6,01 6,01 0 0 0 0 0 6,9 10,34 3,45 0 3,45 6,9 10,34 0 0 0 0 0 6,49 6,49 0 0 0 0 0 29,41 29,41 0 _ 0 10,36 0 10,87 0 0 0 18,69 0 42,86 0 0 0 6,13 0 0 0 0 22,03 0 _ 0 10,36 0 10,87 0 0 8,13 18,69 0 71,43 10,53 0 0 6,13 0 0 0 0 22,03 0 _ 0 0 0 0 0 0 8,13 0 0 28,57 10,53 0 0 0 0 0 0 0 0 0 _ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6,13 0 0 0 0 0 0 _ 0 0 0 0 0 0 8,13 0 0 28,57 10,53 0 0 6,13 0 0 0 0 0 0 _ 0 0 25,64 10,87 0 0 16,26 0 0 42,86 0 17,54 0 0 0 9,26 0 0 0 0 _ 0 0 25,64 10,87 0 0 24,39 0 0 71,43 10,53 17,54 0 6,13 0 9,26 0 0 0 0 0 0 13,25 9,8 10,2 27,03 0 0 0 0 26,49 19,61 10,2 27,03 0 0 0 0 13,25 9,8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 13,25 9,8 0 0 0 8,85 0 17,86 0 0 0 0 0 8,85 0 17,86 13,25 9,8 0 0 0 0 6,01 0 8,81 0 2,8 0 0,4 0 3,21 10 4,21 10 7,41 TABLO 160 ERZĠN KURUM Altınözü Merkez Altınözü Boynuyoğun Altınözü Altınkaya Altınözü Yiğityolu Altınözü Büyükburç Altınözü Yolağzı Altınözü HacıpaĢa ĠLÇE TOPLAMI ĠL TOPLAMI Ölü Doğum Hızı Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 5,05 5,05 0 0 0 0 0 10,87 10,87 0 10,87 65,22 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 12,2 0 0 0 0 0 0 0 4,42 4,42 13,27 17,7 17,7 0 0 0 0 0 0 1,1 3,31 2,21 3,31 5,52 12,15 6,81 9,97 3,16 TABLO 161 442 1,05 4,21 5,39 Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 0 76,09 0 12,2 0 35,4 0 17,68 9,6 BELEN KURUM Belen Merkez 1 Nolu Belen Merkez 2 Nolu Belen Merkez 3 Nolu ĠLÇE TOPLAMI Ölü Doğum Hızı Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 23,08 34,62 11,54 0 11,54 7,69 0 0 0 0 0 0 8,85 8,85 0 0 0 0 18,28 26,11 7,83 0 7,83 5,22 Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 19,23 0 0 13,05 TABLO 162 YAYLADAĞ ıKURUM Ölü Doğum Hızı (1000'de) Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Geç Neonatal Ölüm (1000'de) Ölüm Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) Hızı (1000'de) Bebek Ölüm Hızı (1000'de) Yayladağı Merkez 0 0 0 0 0 0 0 Yayladağı Karaköse 0 0 0 0 0 0 0 Yayladağı KıĢlak 0 0 0 0 0 0 0 Yayladağı Yeditepe 0 40 40 40 80 40 120 0 3,55 3,55 3,55 7,09 3,55 10,64 ĠLÇE TOPLAMI TABLO 163 SAMANDAĞ KURUM Samandağ Merkez 1 Nolu Samandağ Merkez 2 Nolu Samandağ DeğirmenbaĢı Samandağ Karaçay Samandağ TekebaĢı Samandağ Teknepınar Samandağ Koyunoğlu Samandağ Yaylıca Samandağ Tavla Samandağ Uzunbağ Samandağ SutaĢı Samandağ Mağaracık Samandağ Mızraklı ĠLÇE TOPLAMI Ölü Doğum Hızı Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 7,58 15,15 7,58 0 7,58 0 Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 7,58 0 0 0 4,48 4,48 0 4,48 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8,47 0 6,1 49,59 0 0 0 7,26 0 0 0 8,47 0 12,2 49,59 0 0 0 8,87 0 0 0 0 0 6,1 0 0 0 0 1,61 0 0 0 8,47 0 0 0 0 0 0 1,61 0 0 0 8,47 0 6,1 0 0 0 0 3,23 0 0 0 0 0 6,1 0 0 0 0 0,81 0 0 0 8,47 0 12,2 0 0 0 0 4,03 Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 0 0 0 0 0 6,71 0 0 0 0 0 0 Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 6,71 0 TABLO 164 REYHANLI KURUM Ölü Doğum Hızı (1000'de) Reyhanlı 70. Yıl Reyhanlı Dr.Gani Bahadırlı Reyhanlı Konuk Reyhanlı Nuri Filiz Bahadır ĠLÇE TOPLAMI 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1,45 1,45 Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 0 26,09 26,09 0 26,09 5,8 0 0 0 0 0 17,54 0 22,39 22,39 0 22,39 7,46 Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 31,88 17,54 29,85 TABLO 165 KUMLU KURUM Kumlu Merkez Kumlu Akpınar ĠLÇE TOPLAMI Ölü Doğum Hızı (1000'de) TABLO 166 443 KIRIKHAN KURUM Kırıkhan Merkez 1 Nolu Kırıkhan Merkez 2 Nolu Kırıkhan Çamsarı Kırıkhan Ceylanlı Kırıkhan MuratpaĢa Kırıkhan Saylak Kırıkhan Kurtlusoğuksu ĠLÇE TOPLAMI Ölü Doğum Hızı (1000'de) TABLO 167 Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 0 0 0 0 0 3,17 Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 3,17 0 0 0 0 0 3,69 3,69 0 20 0 24,39 0 0 20 0 73,17 0 0 0 0 48,78 0 0 0 0 0 30,3 0 0 0 48,78 30,3 0 0 0 0 30,3 0 0 0 48,78 60,61 1,42 2,83 1,42 0,71 2,12 3,54 5,67 ĠSKENDERUN KURUM Ġskenderun Merkez 1 Nolu Ġskenderun Merkez 2 Nolu Ġskenderun Merkez 3 Nolu Ġskenderun Merkez 4 Nolu Ġskenderun Merkez 5 Nolu Ġskenderun Denizciler Ġskenderun Nardüzü Ġskenderun Bekbele Ġskenderun Azganlık Ġskenderun Uluçınar Ġskenderun Sarıseki Ġskenderun Karayılan Ġskenderun Höyük Ġskenderun Madenli Ġskenderun ġarkkonak Ġskenderun Gözcüler Ġskenderun Akçalı Ġskenderun Güzelköy Ġskenderun Konacık Ġskenderun Ücgüllük Ġskenderun Merkez 6 Nolu (Hacı ġerif Tosyalı) Ġskenderun Merkez 7 Nolu (Organize Sanayi) ĠLÇE TOPLAMI Ölü Doğum Hızı (1000'de) Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 0 0 0 0 0 0 Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 0 21,08 24,1 3,01 0 3,01 0 3,01 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2,45 2,45 0 2,45 4,9 7,35 19,08 0 25,25 0 0 16,13 23,26 0 0 0 9,26 0 21,28 0 0 14,13 26,72 37,74 25,25 0 0 32,26 23,26 0 0 11,7 18,52 0 21,28 16,95 0 17,67 7,63 37,74 0 0 0 16,13 0 0 0 11,7 9,26 0 0 16,95 0 3,53 0 0 0 0 0 0 0 0 9,09 0 0 0 0 0 0 0 7,63 37,74 0 0 0 16,13 0 0 9,09 11,7 9,26 0 0 16,95 0 3,53 19,08 0 0 0 0 16,13 23,26 0 18,18 11,7 0 13,16 0 0 37,04 0 26,72 37,74 0 0 0 32,26 23,26 0 27,27 23,39 9,26 13,16 0 16,95 37,04 3,53 0 0 0 0 0 0 0 8,29 12,26 3,98 0,33 4,31 5,3 9,61 TABLO 168 HASSA KURUM Hassa Merkez Hassa Söğüt Hassa Akbez Hassa Aktepe Hassa Küreci Hassa Ardıçlı ĠLÇE TOPLAMI Ölü Doğum Hızı (1000'de) 0 0 7,09 0 _ 17,54 8,77 Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 0 0 0 0 67,8 0 0 0 0 0 7,09 0 7,09 7,09 7,09 0 0 0 0 0 _ _ _ _ _ 17,54 0 0 0 0 8,77 0 2,92 2,92 14,62 Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 67,8 0 14,18 0 _ 0 17,54 TABLO 169 444 ERZĠN Ölü Doğum Hızı (1000'de) KURUM Erzin Merkez 1 Nolu Erzin Merkez 2 Nolu Erzin Merkez 3 Nolu ĠLÇE TOPLAMI 0 24 0 9,55 Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 0 0 17,24 17,24 0 24 0 0 0 0 0 0 0 0 13,7 9,55 0 6,37 6,37 3,18 Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 17,24 0 13,7 9,55 TABLO 170 DÖRTYOL Ölü Doğum Hızı (1000'de) Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm (1000'de) Hızı (1000'de) Hızı (1000'de) (1000'de) Hızı (1000'de) 0 4,93 4,93 0 4,93 0 37,88 37,88 0 0 0 7,58 6,99 6,99 0 13,99 13,99 13,99 KURUM Dörtyol Merkez 1 Nolu Dörtyol Merkez 2 Nolu Dörtyol Merkez 3 Nolu (Fatma Ġlhan) Dörtyol Merkez 4 Nolu Dörtyol Altınçağ Dörtyol Kuzuculu Dörtyol Payas 1 Nolu Dörtyol Payas 2 Nolu Dörtyol YeĢilköy Dörtyol Yeniyurt Dörtyol Karakese Dörtyol Payas 3 Nolu Dörtyol Merkez 5 Nolu (HaruntaĢ) ĠLÇE TOPLAMI Bebek Ölüm Hızı (1000'de) 4,93 7,58 27,97 5,41 18,35 5,85 15,31 3,7 11,7 58,82 9,8 7,58 20 5,41 27,52 17,54 15,31 3,7 17,54 58,82 9,8 7,58 26,67 0 9,17 11,7 0 0 5,85 0 0 0 6,67 0 0 0 5,1 3,7 0 0 0 0 0 0 9,17 11,7 5,1 3,7 5,85 0 0 0 6,67 10,81 0 23,39 20,41 0 11,7 44,12 0 7,58 0 10,81 9,17 35,09 25,51 3,7 17,54 44,12 0 7,58 6,67 13,86 16,64 2,77 1,85 4,62 9,24 13,86 TABLO 171 R.1.6. Ölümlerin Hastalık, YaĢ ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı Ġlimiz genelinde 2009 yılı ölümlerin sebepleri ve yaĢ gruplarına göre dağılımı Hatay Ġl Sağlık Müdürlüğü verileri doğrultusunda Tabloda çıkarılmıĢtır. BÜTÜN ÖLENLERĠN YAġ VE CĠNS GRUPLARINA DAĞILIMI YA ġ 0-7 GÜN E K 12 6 9 6 828GÜ N E K 29364G ÜN E K 1-4 YAġ E K 1 6 5 1 8 1 9 59YA ġ E K 1014Y Aġ E K 1524YA ġ E K 2544YA ġ E K 4549YA ġ E K 5064YAġ 65+YA ġ TOPLA M E K E K E K 7 8 1 5 3 2 2 1 11 1 10 8 46 0 50 8 89 4 87 1 CĠ NS SA YI 3 3 6 6 1 2 445 8 1 8 1 2 ÇOCUK ÖLÜMLERĠ2002 ANTAKYA TABLO 172 ĠLÇE : YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Nüfus 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Ölüm Hızı (1000'de) Nüfus Ölüm Sayısı Ölüm Hızı (1000'de) Antakya Merkez 1 Nolu 1921 3 1,56 1526 0 0 Antakya Merkez 2 Nolu 2853 1 0,35 2254 0 0 Antakya Merkez 3 Nolu 2016 4 1,98 1633 0 0 Antakya Merkez 4 Nolu 2323 6 2,58 1869 2 1,07 Antakya Merkez 5 Nolu 3670 0 3011 Antakya Merkez 6 Nolu 1919 3 1,56 1521 0 0 Antakya Merkez 7 Nolu 1279 2 1,56 1071 1 0,93 Antakya Merkez 8 Nolu 185 1 5,41 158 0 0 Antakya Avsuyu 596 0 0 494 0 0 Antakya BohĢin 385 0 315 Antakya Bahçeköy 342 0 0 278 0 0 Antakya Çekmece 1161 0 0 929 0 0 Antakya Demirköprü 590 1 1,69 463 0 0 Antakya Dursunlu 557 1 1,8 451 0 0 Antakya Ekinci 921 0 0 741 0 0 Antakya GümüĢgöze 790 0 0 634 0 0 Antakya Güzelburç 840 5 5,95 672 2 2,98 Antakya Harbiye 2831 0 0 2314 0 0 Antakya Karaali 387 0 0 310 0 0 Antakya Karlısu 408 6 14,71 310 1 3,23 Antakya Kisecik 593 1 1,69 474 0 0 Antakya Kuzeytepe 546 1 1,83 437 0 0 Antakya Madenboyu 327 0 0 249 0 0 Antakya Mücahitler 1213 2 1,65 955 1 1,05 Antakya Narlıca 1684 0 1279 Antakya OdabaĢı 784 1,28 632 Antakya Oğlakören 483 0 385 0 Antakya SubaĢı 1049 0 856 0 Antakya Serinyol 70. Yıl 1 0 0 0 0 0 1219 0 0 966 0 0 Antakya ġenköy 891 1 1,12 736 0 0 Antakya Toygarlı 420 0 0 334 0 0 Antakya Turunçlu 498 1 2,01 395 0 0 Antakya Üzümdalı 796 2 2,51 630 0 0 Antakya YeĢilpınar 604 1 1,66 493 0 0 Antakya Küçükdalyan 685 0 0 554 0 0 251 1 3,98 196 1 5,1 0 1557 Antakya PaĢaköy Antakya Merkez 9 Nolu Antakya Anayazı ĠLÇE TOPLAMI 1880 0 768 1 1,3 611 0 0 40665 45 1,11 32693 8 0,24 446 ALTINÖZÜ ĠLÇE : YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Altınözü Merkez Altınözü Boynuyoğun Altınözü Altınkaya Altınözü Yiğityolu Altınözü Büyükburç Altınözü Yolağzı Altınözü HacıpaĢa ĠLÇE TOPLAMI 2126 1216 1537 587 260 1362 487 7575 Ölüm Hızı (1000'de) 0 7 0 1 0 5,76 0 1,7 0 7,34 0 2,38 10 0 18 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 1760 1041 1208 482 197 1098 392 6178 Ölüm Hızı (1000'de) 0 0 0 0 2 0 2 0 0 0 0 0 1,82 0 0,32 TABLO 173 YAYLADAĞI ĠLÇE : YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Yayladağı Merkez Yayladağı Karaköse Yayladağı KıĢlak Yayladağı Yeditepe ĠLÇE TOPLAMI 707 448 328 292 1775 Ölüm Hızı (1000'de) 0 0 0 3 3 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 0 0 0 10,27 1,69 601 360 282 256 1499 Ölüm Hızı (1000'de) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TABLO 174 SAMANDAĞ ĠLÇE : YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Samandağ Merkez 1 Nolu Samandağ Merkez 2 Nolu Samandağ DeğirmenbaĢı Samandağ Karaçay Samandağ TekebaĢı Samandağ Teknepınar Samandağ Koyunoğlu Samandağ Yaylıca Samandağ Tavla Samandağ Uzunbağ Samandağ SutaĢı Samandağ Mağaracık Samandağ Mızraklı ĠLÇE TOPLAMI 3673 1536 552 1088 1265 295 550 290 904 657 1033 814 529 13186 Ölüm Hızı (1000'de) 1 1 0 0 0 0 1 0 2 0 0 0 0 5 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 0,27 0,65 0 0 0 0 1,82 0 2,21 0 0 0 0 0,38 2887 1186 453 881 925 226 430 220 710 534 742 686 432 10312 Ölüm Hızı (1000'de) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TABLO 175 ĠLÇE : REYHANLI YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Reyhanlı 70. Yıl Reyhanlı Dr.Gani Bahadırlı Reyhanlı Konuk Reyhanlı Nuri Filiz Bahadır ĠLÇE TOPLAMI 2655 1783 1497 2152 8087 Ölüm Hızı (1000'de) 1 1 TABLO 176 447 0,38 0 0 0 0,12 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 2147 1415 1207 1720 6489 Ölüm Hızı (1000'de) 0 0 0 0 0 0 0 ĠL : ĠLÇE : KUMLU YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Kumlu Merkez Kumlu Akpınar ĠLÇE TOPLAMI 2228 370 2598 Ölüm Hızı (1000'de) 13 1 14 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 5,83 2,7 5,39 1783 293 2076 Ölüm Hızı (1000'de) 2 0 2 1,12 0 0,96 TABLO 177 ĠLÇE : KIRIKHAN YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Kırıkhan Merkez 1 Nolu Kırıkhan Merkez 2 Nolu Kırıkhan Çamsarı Kırıkhan Ceylanlı Kırıkhan MuratpaĢa Kırıkhan Saylak Kırıkhan Kurtlusoğuksu ĠLÇE TOPLAMI Ölüm Hızı (1000'de) 5416 3539 769 322 793 474 258 11571 4 1 4 0 2 2 13 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 0,74 0,28 5,2 0 0 4,22 7,75 1,12 Ölüm Hızı (1000'de) 4398 2832 633 255 634 378 203 9333 1 0 4 0 0,23 0 6,32 0 0 0 0 0,54 0 0 5 TABLO 178 ĠSKENDERUN YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Ġskenderun Merkez 1 Nolu Ġskenderun Merkez 2 Nolu Ġskenderun Merkez 3 Nolu Ġskenderun Merkez 4 Nolu Ġskenderun Merkez 5 Nolu Ġskenderun Denizciler Ġskenderun Nardüzü Ġskenderun Bekbele Ġskenderun Azganlık Ġskenderun Uluçınar Ġskenderun Sarıseki Ġskenderun Karayılan Ġskenderun Höyük Ġskenderun Madenli Ġskenderun ġarkkonak Ġskenderun Gözcüler Ġskenderun Akçalı Ġskenderun Güzelköy Ġskenderun Konacık Ġskenderun Ücgüllük Ġskenderun Merkez 6 Nolu (Hacı ġerif Tosyalı) Ġskenderun Merkez 7 Nolu (Organize Sanayi) ĠLÇE TOPLAMI 1300 2328 1896 1938 2854 1543 352 1128 239 545 446 289 355 675 2146 708 680 302 402 475 2604 3942 27147 Ölüm Hızı (1000'de) 0 1 2 1 4 8 2 0 0 0 2 1 0 0,43 1,05 0,52 1,4 5,18 5,68 0 0 0 4,48 3,46 0 4,44 1,86 1,41 1,47 0 7,46 4,21 0,38 0,25 1,36 3 4 1 1 0 3 2 1 1 37 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 1091 1926 1553 1615 2343 1226 284 884 181 457 382 233 247 513 1637 554 560 240 350 391 2116 3159 21942 Ölüm Hızı (1000'de) 0 0 2 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 1 8 0 0 1,29 0,62 0,43 0,82 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5,71 0 0 0,32 0,36 TABLO 179 ĠLÇE : HASSA YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Hassa Merkez Hassa Söğüt Hassa Akbez Hassa Aktepe Hassa Küreci Hassa Ardıçlı ĠLÇE TOPLAMI 1349 336 1135 2077 480 993 6370 Ölüm Hızı (1000'de) 5 0 3 0 1 0 9 3,71 0 2,64 0 2,08 0 1,41 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 1096 287 930 1686 389 747 5135 Ölüm Hızı (1000'de) 1 0 1 0 1 0 3 0,91 0 1,08 0 2,57 0 0,58 TABLO 180 448 ERZĠN ĠLÇE : YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Erzin Merkez 1 Nolu Erzin Merkez 2 Nolu Erzin Merkez 3 Nolu ĠLÇE TOPLAMI 1384 1296 1188 3868 Ölüm Hızı (1000'de) 2 0 1 3 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 1,45 0 0,84 0,78 1124 1070 927 3121 Ölüm Hızı (1000'de) 0 0 0 0 0 0 0 0 TABLO 181 DÖRTYOL ĠLÇE : YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Dörtyol Merkez 1 Nolu Dörtyol Merkez 2 Nolu Dörtyol Merkez 3 Nolu (Fatma Ġlhan) Dörtyol Merkez 4 Nolu Dörtyol Altınçağ Dörtyol Kuzuculu Dörtyol Payas 1 Nolu Dörtyol Payas 2 Nolu Dörtyol YeĢilköy Dörtyol Yeniyurt Dörtyol Karakese Dörtyol Payas 3 Nolu Dörtyol Merkez 5 Nolu (HaruntaĢ) ĠLÇE TOPLAMI 1419 1633 1138 1252 592 1178 1297 1779 1030 366 749 844 794 14071 Ölüm Hızı (1000'de) 3 2 4 2 1 6 5 3 3 3 0 1 1 34 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 2,11 1,22 3,51 1,6 1,69 5,09 3,86 1,69 2,91 8,2 0 1,18 1,26 2,42 1169 1350 928 1042 468 989 1060 1419 836 305 595 673 645 11479 Ölüm Hızı (1000'de) 2 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 4 1,71 0 0 0 0 0 0 1,41 0 0 0 0 0 0,35 TABLO 182 ĠLÇE : BELEN YaĢ Grupları KURUM 0-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus Belen Merkez 1 Nolu Belen Merkez 2 Nolu Belen Merkez 3 Nolu 1425 127 686 Ölüm Hızı (1000'de) 5 0 0 3,51 0 0 1-4 YaĢ Ölüm Sayısı Nüfus 1139 107 558 Ölüm Hızı (1000'de) 0 0 0 0 0 0 TABLO 183 R.1.7. Aile Planlaması ÇalıĢmaları Ġlimiz genelinde aile planlaması çalıĢmalarında kullanılan yöntemler ve kiĢilerin bu konuda eğitilme durumları ile eğitim çalıĢmaları hakkındaki veriler aĢağıdaki tabloda çıkarılmıĢtır. 449 450 2007 YILI ĠL GENELĠNDE AP ÇALIġMALARINDA KULLANILAN YÖNTEMLER VE KĠġĠLERĠN BU KONUDA EĞĠTĠLME DURUMLARI ĠLE EĞĠTĠM ÇALIġMALARI 15-49 YAġ KADIN SAYISI 744298 HAP 36463 CONDOM 66481 ENJEKSĠYON 4043 RĠA 99152 DERĠ ALTI ĠMPLANTI 936 TÜPLĠGASYON 26245 VAZEKTOMĠ 360 DĠĞER ETKĠLĠ YÖNT.(KADIN KONDOKMU,DĠYAFRAM,NORPLANT) 1733 ETKĠSĠZ YÖNTEM KULLANANLAR 147856 YÖNTEM KULLANMAYANLAR 307996 YIL ĠÇĠNDE AÇS/AP KONUSUNDA YAPILAN 54451 HALK EĞĠTĠMĠ VE HĠZMET ĠÇĠ EĞĠTĠMLERĠN SEANS SAYISI HATAY PROFĠLĠ Nüfus Yüzölçümü Ġlçe Sayısı Toplam Erkek Nüfusu Toplam Kadın Nüfusu 15-49 YaĢ Kadın 0-4 YaĢ Nüfus 0 YaĢ nüfus Nüfus ArtıĢ Hızı (Binde) Kaba Doğum Hızı (Binde) Doğurganlık Hızı (Binde) Anne Ölüm Hızı (Yüzbinde) Bebek ölüm hızı (Binde) 1.293.551 5.393 12 652587 642233 358.344 141891 28.382 %1.03 %o 14.61 %o53.14 %000254 %0 12.58 TABLO 184 451 TÜRKĠYE PROFĠLĠ Demoğrafik Göstergeler Toplam Nüfus Yıllık Nüfus ArtıĢ Hızı Kaba Doğum Hızı Kaba Ölüm Hızı Toplam Doğurganlık Hızı Bebek Ölüm Hızı Yıllık Doğum Sayısı Yıllık Ölüm Sayısı Birim Bin kiĢi Yüzde Binde Binde Çocuk Sayısı Binde Bin kiĢi Bin kiĢi 1996 62.697 1.68 22.0 6.5 2.55 42.2 1.379 408 2000 66.833 1.50 20.5 6.4 2.33 35.3 1.370 431 TABLO 185 AVRUPA ÜLKELERĠ TEMEL SAĞLIK GÖSTERGELERĠ Ülke Ġngiltere Ġsveç Hollanda Danimarka Yunanistan Türkiye Nüfus (000) 58,258 8,780 15,503 5,181 10,451 61,945 Kaba Doğum Hızı(%0) 1,8 2,1 1,6 1,7 1,4 3,2 Ana Ölüm Hızı (%0) 9 7 12 9 10 180 Bebek Ölüm Hızı (%0) 7 5 7 7 9 58 TABLO 186 15-49 YaĢ Kadın izlem ÇalıĢmaları: Nüfusun yaklaĢık.%45 ini oluĢturan bu grup geçmiĢ yıllarda 3 kez izlenirken, 1997 yılından itibaren yılda 2 kez izlenmesi ve böylece gebe olanların tespiti , aile planlaması yöntem kullanımı ve diğer sağlık sorunlarının erken tanınması gereklidir. Bu çalıĢmalar Ģubemizce izlenmekte ve denetlenmektedir. Birinci basamak sağlık kuruluĢlarının 1998 yılı kadın izlem sayısı 40147 dir. Ocak 1999 Kasım 1999 tarihleri arasında izlem sayısı 58520 dir.2000 yılında ise 29749 kadın izlemi yapılmıĢtır.2001 yılında 44964 kadın izlenmiĢtir.2002 Yılında 33344 kadın izlenmiĢtir. Gebe ve Loğusa Ġzlemi ÇalıĢmaları: Tespit edilen gebelerin gebelik süresince izlemleri sağlık kurumlarındaki Ebe,HemĢirelerle yapılmakta ve Ģubemizce denetlenmektedir.1998 yılında 63600 gebe izlenmiĢtir. Ocak 1999 Kasım 1999 tarihleri arasında 59790 gebe izlenmiĢtir.2000 yılında 19442 gebe tespit edilmiĢtir ve 452 63403 izlem yapılmıĢtır.2001yılında 14710 gebe tespit edilmiĢtir ve 58976 gebe izlenmiĢtir.2002 yılında 15590 gebe tespit edilip 49785 gebe izlenmiĢtir. Bebek ve Çocuk Ġzlem ÇalıĢmaları: Bebek ve Çocuk izlemleri büyüme geliĢmenin takibi açısından önemlidir. Bu çerçeve sağlık ocakları ve AÇS merkezlerinin yürüttüğü çalıĢmalar Ģubemizce takip edilmekte 1998 yılında 109.896 bebek ve 177.072 çocuk izlemi yapılmıĢtır. Ocak 1999 ve Kasım1999 tarihleri arasında 16983 bebek 83151 çocuk izlenmiĢtir.2000 yılında 98845 bebek ve 118139 çocuk izlemi yapılmıĢtır.2001 yılında 80258 bebek ve 92958 çocuk izlenimi yapılmıĢtır.2002 yılında 26231 bebek tespit edilip 89543 bebek izlenmiĢtir ve 112314 çocuk tespit edilip 192214 çocuk izlenmiĢtir. Aile Planlaması ÇalıĢmaları: Ġlimizde aile planlaması çalıĢmaları personel eğitimi,halk eğitimi ve diğer yandan lojistik destek sağlanarak etkin aile planlaması yöntemlerinin kullanımının arttırılması çalıĢmaları sürdürülmektedir. Etkin aile planlaması yöntemleri; RĠA,HAP,KONDOM,NORPLANT ,DEPOPROVERA kadın ve erkek için cerrahi sterilizasyon yöntemleridir. Ġlimizde etkin aile planlaması yöntemleri kullanma oranı 1999 yılı için yaklaĢık % 41 olup, bu oranın yükseltilmesi için çalıĢmalar yürütülmektedir.2000 yılında etkili yöntem kullanma oranı % 59’a çıkmıĢtır.1998 yılında 9837 kiĢiye RĠA takılmıĢ,12457 kiĢiye HAP,23973 kiĢiye KONDOM dağıtılmıĢ, 726 kadına TÜP LĠGASYON uygulanmıĢtır.1999 yılında 8942 kiĢiye RĠA takılmıĢ , 11394 kiĢiye HAP , 21855 kiĢiye KONDOM dağıtılmıĢ ,602 kiĢiye TÜP LĠGASYON uygulanmıĢtır, 476 kiĢiye RAHĠM TAHLĠYESĠ yapılmıĢtır.2000 yılında 8266 kiĢiye RĠA takılmıĢ,12472 kiĢiye HAP,22773 kiĢiye CONDOM dağıtılmıĢtır,438 kiĢiye RAHĠM TAHLĠYESĠ uyğulanmıĢtır.768 kiĢiye TÜPLĠGASYON yapılmıĢtır.2001 yılında 9475 kiĢiye Ria takılmıĢ,10698 kiĢiye Hap,26079 kiĢiye Kondom dağıtılmıĢtır.4012 kiĢiye Enjeksiyon,477 kiĢiye Rahim Tahliyesi uygulanmıĢtır896 kiĢiye Tüplüğasyon yapılmıĢtır.2002 yılında 7922 kiĢiye Hap,16122 kiĢiye kondom dağıtılmıĢtır.6898 kiĢiye Ria takılmıĢ,2936 kiĢiye Enjeksiyon uygulanmıĢ,861 KiĢiye Tüplüğasyon UygulanmıĢ ve 382 kiĢiye rahim tahliyesi yapılmıĢtır. 453 Aile planlaması çalıĢmaları 1996 1997 RĠA Ünitesi Sayısı 77 80 Sterilizasyo n 496 Kürtaj 1999 2000 2001 97 100 100 100 564 726 602 768 896 502 489 443 476 438 477 Takılan RĠA 11.368 10.778 9837 8942 8266 9475 Condom Kullanan 23.097 24.492 23.973 21855 22773 26079 0 0 0 0 0 4012 13.483 12.896 12.457 11394 12472 10698 AP Eðitimi (kiĢi) 178.855 188.987 188.987 3 197120 9113 15-49 YaĢ Kad.Say. 194.907 338.767 338.767 335123 Enjeksiyon Hap Kullanan 1998 351494 358344 2002 100 861 382 6898 16122 2936 7922 639 358344 TABLO 187 Fenilketonüri Tarama Proğramı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Ana bilim Dalı Metabolizma bölümü ile Fenilketonüri Tarama proğramı çalıĢmaları ilimiz hastaneleri ve birinci basamak sağlık kuruluĢları ile koordineli olarak sürdürülmektedir. Özel filtre kağıtları Hacettepe Üniversitesinden temin edilip kurumlara dağıtımı yapılmakta ve bütün kurumların kan örneği alması için gereken çalıĢmalar devam etmektedir. 1997 de çalıĢmalara aynı Ģekilde devam edilip, personele yönelik hizmetiçi eğitimler düzenlenmiĢ ayrıca ilimizde yürütülmekte olan BEĠ ve 11 il projesi eğitimlerinde de konu olarak iĢlenmiĢ eksiklikleri giderilmesi konusunda eğitim verilmiĢ uygun alınan kan örneği % sinin daha da yükseltilmesi hedeflenmiĢtir . 454 Y IL L AR A G Ö R E F ENĠL K E T ON Ü RĠ T AR AM A PR O GR AM I VERĠL ERĠ: YIL DOĞUM SAYISI 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 19604 19135 18.876 18.847 17579 18678 18615 14768 ÖRNEK SAYISI 1889 2433 10285 15.946 14.151 15.615 16271 15645 ÖRNEK ORANI% 9.6 12.7 54.4 82 84 83.6 87.4 95.51 FKÜ+HPA+GHP 1 2 2 2 2 4 4 5 TABLO 188 Y IL L AR A G Ö R E DOĞ UM V E F ENĠLK ET O N ÜR Ġ SAY I S AL D AĞ IL IM L AR I 20000 15000 10000 5000 DOĞUM SAYISI 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 ÖRNEK SAYISI GRAFĠK 35 ĠYOTLU TUZ PROĞRAMI: Çocuklarda geri zekalılığa ,büyüme geliĢme geriliği ve guatra neden olan iyot eksikliğinin önlenmesi için halkın iyotlu tuz kullanımını artırmaya yönelik eğitim programı ilimizde baĢlatılmıĢtır. Bu amaçla hazırlanan broĢürlerin bütün sağlık kurumlarına dağıtımı sağlanmıĢ ve halk eğitimlerinde kullanılmaya baĢlanmıĢtır. 455 Güvenli Annelik Programı : Ġlimizde yürütülmemektedir. Gecekonduda Sağlıklı YaĢam Projesi: Ġlimizde yürütülmemektedir Büyüme ve GeliĢmenin Ġzlenmesi Programı: Bebek ve çocuk izlem çalıĢmaları kapsamında yürütülmektedir. R AH ĠM ĠÇĠ AR AÇ U YG UL AM A SER T ĠFĠKA PR O G R AM I Ġlimizde iki merkezde Ebe-HemĢirelere ve Hekimlere Aile Planlaması bilgilerini arttırmak ve Rahim Ġçi Araç Uygulama eğitimi verilmektedir. Ġlimizde Bulunan Eğitim Merkezleri Antakya Doğumevi AÇS/AP Eğitim Merkezi Ġskenderun AÇS/AP Eğitim Merkezi R Ġ A K U R SU N A AL IN AN P ER SO N EL S AY ISI: 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Doktor 3 4 6 9 3 8 3 Ebe-HemĢire 7 18 9 13 9 7 9 TABLO 189 456 AN N E SÜ T Ü VE B EBEK D O ST U H AST AN EL ER PRO J ESĠ: Anne sütü bebek beslenmesi için en ideal besin olup,bebeklerin ilk altı ayda sadece anne sütü ile beslenmesi gereklidir.Bu amaçla annelerin ve anne adaylarının eğitilmesi ve bebek doğar doğmaz anne yanına verilerek anne sütü ile beslenmesinin sağlanması için sağlık ocakları,AÇS/AP Merkezleri ve doğum yapılan hastanelerdeki sağlık personeli eğitilmiĢtir. Bu kurallara uyan hastaneler UNĠCEF ve Sağlık Bakanlığı tarafından ―bebek Dostu Hastane‖ ünvanı ile ödüllendirilmektedir. Hatay‘da bu ünvanı alan hastaneler Ģunlardır. *Antakya Doğum Ve Çocuk Bakımevi *Ġskenderun Doğum Ve Çocuk Bakımevi Bu projenin sağlık ocaklarına da uygulanması için 2001 yılı Ekim ayından itibaren çalıĢmalara baĢlanmıĢtır. Hizmetiçi eğitim verildikten sonra gerekli Ģartları yerine getiren sağlık ocakları ‗Bebek Dostu Sağlık Ocağı‘ ünvanı ile ödüllendirilecektir. Bugüne kadar merkez sağlık ocaklarından 30 ebe-hemĢire eğitime alınmıĢtır. Ġ S H AL V E AK U T S O L U N U M Y O L U H AS T AL I K L AR I K O N T R O L Ü P R O G R AM I : Bebeklik ve çocukluk çağında en çok ölüme yol açan hastalıklardan ishalin önlenmesi ve ağızdan sıvı tedavisi için ORS paketlerinin kullanılmasının yaygınlaĢtırılması, Akut solunum yolu enfeksiyonlarının erken tanınması ve tedavisi için Penicilin kullanılması , böylece bebek ölüm hızının düĢürülmesi amaçlanmıĢtır.Bu nedenle sağlık kurumlarındaki personel eğitimleri rutin olarak devam etmektedir. FORM 103 VERĠLERĠ: YIL 1996 Ġshal Vaka Sayısı Dağıtılan ORS Zatürre Sayısı Vaka 1997 1998 1999 2001 21316 5247 **4458 3990 1554 118 8402 7107 7149 6545 2939 238 162532 3540* *2551 1373 1545 628 NOT: **ĠSHALLĠ SAYISI ORS DAĞITILAN KĠġĠ SAYISIDIR. 2000 Form DeğiĢikliği Nedeniyle Zatürre Vaka Sayısıdır 457 2002 42 739 TABLO 190 K O NT R ASEPT ĠF M AL Z EM E D AĞ IT IM I PR OĞ R AM I Tüm Kurumlar 3 ayda bir ziyaret edilerek ; ellerindeki mevcut ve kullandıkları aile planlaması malzemeleri tespit edilmekte ve buna göre gereken malzeme desteği sağlanmaktadır. Böylece aile planlaması hizmeti almak amacıyla sağlık kurumuna baĢvuran kiĢi, istediği yöntemi kurumda bulabilmekte ,malzeme açısından herhangi bir sıkıntı çekilmemektedir. AÇS/AP ġubesine ait veriler bilgisayara yüklenmiĢ ve kayıtlar ve malzeme durumu bu Ģekilde takip edilmektedir. Ambarda bulunan malzemeler son kullanma tarihleri göz önünde bulundurularak kurumlara dağıtımları yapılmaktadır. AĠL E PL AN L AM ASI Ç AL I ġM AL AR I: S AR F ED ĠL EN M AL ZEM E YIL RĠA 12002 11440 11300 10778 9837 8942 8266 7329 7159 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 HAP 36886 36019 31719 29841 28692 23995 22377 17887 11389 KONDOM 345776 325603 346263 377139 376877 335985 333131 316013 227135 ENJEKSĠYON 2724 2938 TABLO 191 400000 350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 RĠA HAP KONDOM ENJEKSĠYON 1994 1995 1996 1997 1998 458 1999 2000 2001 2002 YIL YARARLANILAN KĠġĠ SAYISI RĠA HAP KONDOM 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 11884 11440 11368 10778 9837 8942 8266 14915 8635 13483 12896 12457 11394 12472 18085 21180 23097 24492 23973 21855 22773 2001 2002 7329 6898 10158 7922 20935 16122 ENJEKSĠYON 2723 2936 TABLO 192 aile planlamasından faydalanan kiĢi sayısı RĠA HAP KONDOM 30000 20000 10000 KONDOM GRAFĠK 37 RĠA 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 DAĞITILAN MALZEME SAYISI YIL 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 RĠA 10050 10013 9857 11635 10995 8942 8266 8888 6307 HAP 40800 29500 28200 31700 29800 23995 22377 14050 13611 KONDOM 386000 240000 350600 389500 377600 335985 333131 310480 221806 ENJEKSĠYON 4922 1449 TABLO 193 459 RĠA HAP KONDOM ENJEKSĠYON GRAFĠK 38 1994 1996 1998 2000 2002 Anne Ölümlerinin AraĢtırılması Bakanlığımızın baĢlatmıĢ olduğu bu projenin öncelikli eğitim çalıĢmaları , Genel Müdürlüğümüz personelinin de katılmasıyla ġUBAT 1997 tarihinde ilimizde baĢlatılmıĢtır. Ġlimizde mevcut resmi ve özel hastanelerin düzenlemiĢ olduğu aylık bildirim formları tanzim edilerek her ay sonu bakanlığımıza gönderilmektedir. Neonatal Resusitasyon Programı 2000 yılında baĢlayan bu programın hedefi, hastanelerin kadın doğum ve çocuk servislerindeki personel ile tüm sağlık ocaklarındaki doğum yaptıran personelin yenidoğan canlandırması konusunda eksiklerinin giderilmesi ve sağlık personelinin yetersizliği nedeniyle meydana gelen bebek ölümlerinin azaltılmasıdır.Bugüne kadar 3 defa NRP eğitimi yapılmıĢtır.5 kadın doğum uzmanı, 7 çocuk uzmanı, 2 anestezi uzmanı,26 pratisyen hekim, 35 ebe,2 hemĢire, 2 anestezi teknisyeni eğitime alınmıĢtır.24-25-26 Aralık 2001 tarihlerinde Ġskenderun Doğumevinde yeni bir eğitim yapılmıĢtır. Ebe-hemĢire ve anestezi teknisyeni olmak üzere 20 kiĢiye eğitim verilmiĢtir. 460 2002 YILI ĠLÇELERE GÖRE AĠLE PLANLAMASI YÖNTEMLERĠ Ġlçe Hap % Etkisiz Kondom Enjeksiyon. Yönt. % % % Ria % Diger Et.Yöntem Tüpl. % Vaz. % 13,75 43,36 19,26 2,34 19,53 0.02 1,77 0 8,50 45,61 13,71. 1,07 28,41 0.01 2,69 0,01 10,08 36,08 11,63 3,13 36,39 0. 2,70 0 5,78 27,38 7,25 0,04. 44,79 0 4,44 0,03 13,89 27,25 22,33 1,50 30,28 1,11 3,50 0,14 Ġskenderun 9,07 37,22 17,40 2,99 26,55 0 6,77 0 Hassa 6,26 63,41 14,77 2,79 10,31 0. 2,46 0 10,18 27,11 17,35 3,02 34,63 0 7,68 0.02 Dörtyol 7,16 35,54 15,61 1,34 32,93 0.01 7,41 0 Belen 4,12 28,35 25,11 1,72 32,97 0 7,69 0,03 Antakya 7,40 38,61 12,18 1,62 32,97 0,30 5,40 0,06 Altınözü 3,92 51,47 7,03 5,90 27,38 4,20 0,10 Ġl Toplamı 8,47 38,17 15,09 2,29 30,46 5,30 0,04 Yayladağı Samandağ Reyhanlı Kumlu Kırıkhan Erzin 0 0,18 TABLO 194 461 R.2. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠ VE ZARARLARINDAN OLUġAN SAĞLIK RĠSKLERĠ R.2.1. R.2.2. R.2.3. R.2.4. R.2.5. R.2.6. Kentsel Hava Kirliliğinin insan Sağlığı Üzerine Etkileri Su Kirliliğinin insan Sağlığı Üzerine Etkileri Atıkların insan Sağlığı Üzerine Etkileri Gürültünün insan Sağlığı Üzerine Etkileri Pestisitlerin insan Sağlığı Üzerine Etkileri iyonize Radyasyondan Korunma Not: Yukardaki konular ile ilgili bilgiler ana baĢlıklarda verilmiĢtir. (R) SAĞLIK VE ÇEVRE KAYNAK Hatay Ġl Sağlık Müdürlüğü 462 S.ÇEVRE EĞĠTĠMĠ S.1. KAMU KURULUġLARININ ÇEVRE EĞĠTĠMĠ ĠLE ĠLGĠLĠ FAALĠYETLERĠ Her yıl 5-11 Haziran Dünya Çevre Günü kutlama haftasında müdürlüğümüzce de çevre haftası kutlama proğramları hazırlanmakta, kentin muhtelif yerlerinde uyarıcı pankartlar asılarak hafta boyunca çeĢitli etkinlikler ve eğitici konuĢmalar yapılmaktadır. Okullarda Çevre konusunda çeĢitli kompozisyon yarıĢmaları düzenlenmektedir. Ayrıca müdürlüğümüz Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü ile koordineli olarak il merkezindeki okullara çevre bilincini aĢılamak için eğitici konuĢmalar düzenlemektedir. S.2. ÇEVRE ĠLE ĠLGĠLĠ GÖNÜLLÜ KURULUġLAR VE FAALĠYETLERĠ S.2.1. Çevre Vakıfiarı Ġlimizde gönüllü çevre vakıfları yoktur. Sadece Hatay Valiliğine bağlı Çevre Koruma Vakfı bulunmaktadır. S.2.2. Çevre Dernekleri ADI Antakya Çevre Koruma Derneği Ġskenderun Çevre Koruma Derneği Samandağ Çevre Koruma Derneği Harbiye Çevre Koruma Derneği Kavaslı Çevre Koruma Derneği Dörtyol Çevre Koruma Derneği Arsuz Çevre Koruma Derneği Erzin Çevre Koruma Derneği TEMA Ġl Temsilciliği (Antakya) TEMA Ġl Temsilciliği (Ġskenderun) 463 ANTAKYA ÇEVRE KORUMA DERNEĞĠ Yedek bir dünyamız, yedek bir ANTAKYA'mız olmadığını farkeden dernek kurucu üyelerimiz 14 kiĢi ile faaliyetlerine baĢlamıĢlardır. Ġlk kez Ocak 1990'da toplanan üyeler Antakya ve çevresinde, doğal çevrenin korunmasından, sağlıklı yaĢamaya elveriĢli bir ortam sağlamaktan yola çıkarakl, bataklıkların kurutulması, sivrisinek ve karasinekle mücadele edilmesi, kara, hava ve deniz , (çevre) kirlenmesinin önlenmesi, gürültü ile mücadele edilmesi, yeĢil alanların, tarihi alanlarımızın korunması ve geliĢtirilmesi, insan sağlığına zarar verici her çeĢit Ģartların ortadan kaldırılması ve iyileĢtirlmesini amaç edilmiĢtir. Bugün 276 üyemiz mevcuttur. Üyelerimizle yukarıda saydığımız amaçların gerçekleĢmesi doğrultusunda derneğimizde, toplantılar, gösteriler, geziler, bilimsel çalıĢmalar ve sergiler düzenlemekteyiz. Ayrıca yaptığımız çalıĢmaların sonucu arĢivler oluĢturmakta, plan ve projeler yapmakta ve yarıĢmalar açmaktayız. Kısacası amacımız; çevreyi korumak, iyileĢtirmek, geliĢtirmek ve çevre eğitimine de katkıda bulunmaktır. Hedefimiz ilerideki nesle temiz hava, temiz toprak, temiz su yani yaĢanabilir bir ortam bırakmaktır. Zaten yukarıdaki amblemimizde bulunan GÖKKUŞAĞI temiz havayı, dalgalı çizgiler temiz suyu, GÜNEŞ parıltılı bir dünyayı, zeytin dalları yeĢil alanları ve bütün bunları avuçlayan İKİ EL çevremizi koruyacağımızı simgelemektedir. Dernek üyelerimiz arasında çeĢitli meslek ve yaĢ gruplarından kiĢiler bulunmaktadır. Neden bunlardan biri siz olmayasınız? Her meslek grubundaki üyemiz kendi uzmanlık dalındaki çevre konularını mini konferanslarla bize sunmaktadır. Bu da üyelerimizin bilinçlendirilip, bilgilendirilmesinde büyük rol oynamaktadır. Duyarlı olmak tek baĢına bir çözüm değildir. Duyarlı insanlar biraraya gelmeli, topluca ses çıkarıp yönetenlerinin alacakları kararlarda etkili olmalıdırlar. Çevre Gönüllülerini aramızda çevre adına fikir üretirken görmek istiyoruz. Bizler geliĢiyoruz, sanayileĢiyoruz ama TOPRAK ANA'yı çok üzüyoruz. Ona nankörlük ediyoruz. Yarın Antakya yaĢanamaz bir ortama dönüĢürse Anam diye sarılıp ağlamak TOPRAK ANA'yı geri getirmeyecek, o çoktan yitip gitmiĢ olacak. ĠSKENDERUN ÇEVRE KORUMA DERNEĞĠ Ġskenderun Çevre Koruma Derneği, 1986 yılında kurulmuĢ olup, 15 yılı aĢkın bir süredir, Ġskenderun ve çevresinde çevre koruma amaçlı çalıĢmalar yapan gönüllü bir kuruluĢtur. Derneğin amacı ve bu amacın gerçekleĢtirilmesi için neler yapılabileceği dernek tüzüğümüzde Ģu cümlelerle ifade edilmiĢtir: Ġskenderun ve çevresinde, doğal çevrenin ve doğal yaĢamın korunması, canlıların sağlıklı yaĢamına zarar veren her türlü çevre sorunu ile mücadele etmek, bu konularda gerektiğinde ulusal ve uluslararası çevre kuruluĢları ile bilgi alıĢ veriĢinde bulunarak, bilgilendirme ve bilinçlendirme çalıĢmaları yapmaktır. Bu bağlamda ; a- Deniz kirliliği ile mücadele etmek, b- Hava kirliliği ile mücadele etmek, c- Toprak kirliliği ile mücadele etmek, d- Gürültü kirliliği ile mücadele etmek, e- YeĢil alanların korunması, geliĢtirilmesi, ağaçlandırılması, f- Tarihi ve kültürel varlıklarımız ile doğal güzelliklerimizin korunması, ulusal ve ulus- lararası düzeyde tanıtımı, 464 g- Çevreye iliĢkin olumsuzluklarda, ilgililerin uyarılması ve kamuoyu oluĢturulması, h- Çevre ile uyumlu sporların toplumda yaygınlaĢtırılması, Derneğin ana amaçlarıdır. Dernek, bu amaçların gerçekleĢtirilmesi için toplantılar, gösteriler, geziler, bilimsel çalıĢmalar yapabilir, sergiler düzenleyebilir, plan ve proje yaptırabilir, bunlar için yarıĢmalar açabilir, sonucunu uygulayabilir, taĢınmaz mallar edinebilir ve satabilir. Dernek tüzüğümüz çerçevesinde bu güne kadar gerçekleĢtirilen çalıĢmalar Ģu ana baĢ- lıklar altında özetlenebilir: KONFERANS, SOHBET, PANEL, SERGĠ, GEZĠ v.b. ÇALIġMALAR * Konferanslar: SeçilmiĢ konularda bilim adamları veya konuya iliĢkin ileri derecede bilgi birikimi olan bir konferansçının davet edilerek, halka açık olarak konferans vermesi sağlanmaktadır. * Okul konferansları: Okul yönetimi ile önceden iliĢki kurularak belirlenen tarihte, Dernek yönetim kurulu üyelerimizin veya üyelerimizin okullara gitmek suretiyle, seçilmiĢ konularda öğrencilere yönelik olarak gerçekleĢtirdikleri konferanslardır. * Sohbet toplantıları : SeçilmiĢ hedef kitlelere yönelik olarak veya hedef kitlenin çevre sorunlarına iliĢkin olarak yapılıyor, karĢılıklı sohbetlerle sorunlara çözüm aranıyor. (Ev hanımlarına yönelik deterjanlar konulu, Mahalle muhtarlarına yönelik mahallelerin sorunları ile ilgili olarak düzenlendi). * Paneller: SeçilmiĢ konularda veya bir sorunun tartıĢılması amacı ile konunun muhtelif yönleriyle ilgili birden fazla konuĢmacının katılımı ile kapalı salonlarda veya yerel televizyonlarda canlı olarak düzenlenen halka açık toplantılar. * Sergiler: SeçilmiĢ konularda, açık alanlarda, kapalı salonlarda, dükkan vitrinlerinde, halkın izlemesine açık olarak gerçekleĢtiriliyor. (Genel olarak çevre sorunları, sigaranın sağlığa zararları, kömüre dayalı termik santralların çevreye zararları, nükleer kirliliğin çevre ve insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri konularında düzenlendi.) * Geziler: Doğal veya turistik özelliği olan bir yöreyi tanıtmak, çevre sorunu olan veya çevre sorunu olmaya aday bir yörenin incelenmesi amacıyla halkın katılımına açık olarak yapılmakdır.(Ġskenderun TaĢkın Kanalı'ndaki olumsuzlukları sergilemek, Ġskenderun/Arsuz arası kıyı Ģeridindeki yapılaĢmayı gündeme getirmek, Ġskenderun Demir Çelik Fabrikası arıtma tesislerini incelemek, Karatepe/AslantaĢ Milli Parkı ve Açık Hava Müzesi'ni gezmek AslantaĢ Hidro Elektrik Santralını incelemek amacı ile düzenlenen geziler oldu.) * YarıĢ ve YarıĢmalar: Çevre sorunlarını gündeme getirmek veya çevreye uyumlu bir aracın kullanımını özendirmek amacı ile düzenleniyor. (Bisiklet ve Yelken YarıĢları, Satranç Turnuvası, Resim ve Kompozisyon YarıĢması düzenlendi.) * Dünya Çevre Günü ve Akdeniz Çevre Haftası Kutlamaları: Ġskenderun Kaymakamlığı ve Derneğimizin koordinatörlüğünde, halkın, öğrencilerin ve diğer STK'ların (Sendika, Vakıf, Meslek Odası, Basın Yayın KuruluĢları, Dernekler v.b.) katılımı ile 5 Haziran Dünya Çevre Günü'nü kapsayan hafta içinde her yıl organize ediliyor. BASIN YAYIN VE KAMUOYU OLUġTURMA ÇALIġMALARI * Basın Bültenleri: Her hangi bir konuda görüĢ bildirme, bilgilendirme, duyuru veya bir sorunu kamuoyunun gündemine getirme amacı ile yerel ve ulusal basına dağıtılan yazılı metinlerden oluĢmaktadır. (Çok sık ve çok sayıda gerçekleĢtirilmektedir.) * Ġskenderun Çevre Bülteni: Derneğin parasal olanakları ölçüsünde 16 sayı yayınlayabildiğimiz 3 aylık periyodik yayın. ÖRGÜTLENME, GÖRÜġ BĠLDĠRME VE KATILIMLAR * Örgütlenme ÇalıĢmaları: Çevre sorunlarının çözümlenmesi konusunda iĢbirliği, çevre sorunlarının sınır tanımazlığı özelliği, çevre sorunlarını baĢka platformlara taĢıma gibi amaçlarla değiĢik tür ve boyutta yapılıyor. Bu cümleden olarak : 465 a- BaĢka il ve ilçelerde de çevre koruma amaçlı derneklerin kurulmasını özendirme ve yol gösterme (10'dan fazla derneğin kuruluĢuna katkıda bulunuldu.) b- Bölgemizde kurulmuĢ bulunan çevre koruma amaçlı derneklerle ortak çalıĢmalar. (Hatay, Adana, Ġçel, Osmaniye, KahramanmaraĢ ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren 21 çevre derneğinden oluĢan DOĞU AKDENĠZ ÇEVRE DERNEKLERĠ (DAÇE) 10 yılı aĢkın bir süredir iki aylık aralıklarla toplanıyor ve bölgesel sorunlara ortak çözüm üretiyor. c- Türkiye genelinde çevre koruma amaçlı derneklerle iletiĢim sağlanması ve ortak çalıĢmalar. (Ankara' da Gönüllü KuruluĢlar Kurultayı toplandı. Kurultayda oluĢan ortak görüĢler doğrultusunda, iletiĢim amaçlı Dünya Dostları Derneği kuruldu bölgesel sekreteryalar oluĢturuldu -BAÇEP{Batı Akdeniz Çevre Platformu}, KARÇEP {Karadeniz Çevre Platformu}, AKÇEP {Akdeniz Çevre Platformu} oluĢumunda derneğimiz etkin rol oynamıĢtır.) d- Ġskenderun Körfezi Belediyeler Birliği oluĢumu. (Ġskenderun körfezindeki yoğun kirlenme ile mücadele konusunda körfeze sınırı olan belediyelerin ortak hareket etmesi gerektiği noktasından hareketle derneğimizin giriĢimiyle kurulmuĢtur.) * GörüĢ Bildirme: Bazı yasa taslakları, yönetmelik ve tarifelerin oluĢturulmasında, Çevre Bakanlığı, Ġskenderun Belediyesi v.b. kuruluĢlar derneğimizin görüĢüne baĢvurmaktadırlar. (Çevre Yasa Tasarısı, ÇED Yönetmeliği, Çevre Kirliliği Önleme Fonu'na katkıda bulunacak kuruluĢları sınıflandırılması, Çevre Temizlik Vergisi'nde tarifeye esas olacak gurupların belirlenmesi için yazılı görüĢ verilmiĢtir.) * Katılımlar: Çevre Bakanlığı tarafından düzenlenen Çevre ġurası Hazırlık Toplantısına, 1., 2. ve 3. Çevre ġurası'na, Türkiye Çevre Vakfı tarafından düzenlenen Yuvarlak Masa Toplantıları'na, TEMA Eğitim Semineri'ne, Sivil Toplum KuruluĢları Toplantıları'na, Nükleer KarĢıtı Kongre'ye ve Akkuyu Nükleer KarĢıtı ġenlikleri'ne, Akdeniz Çevre Kurultayı'na, Akdeniz 1.Çevre Sorunları Sempozyumu'na dernek olarak katılınmıĢ, çalıĢma guruplarında aktif rol alınmıĢtır. * Ortak ÇalıĢmalar: UNEP, T.C. Çevre Bakanlığı ve Ġskenderun Çevre Koruma Derneği iĢbirliği ile "Akdeniz Eylem Planı Ġskenderun Körfezi Pilot Projesi" gerçekleĢtirilmiĢtir. UNDP desteği ile, KuĢ AraĢtırmaları Derneği danıĢmanlığında Hatay'da KuĢ Göçünün Önemi Projesi gerçekleĢtirilmektedir. DERNEK YÖNETĠM KURULU VE GÖREV BÖLÜMÜ ġEMSĠTTĠN ESER YÖNETĠM KURULU BAġKANI A.OKTAY DEMĠRKAN BAġKAN YARDIMCISI AYLĠN CANPOLAT GENEL SEKRETER SELDA SEKÜÇOĞLU SAYMAN ALĠ ASLAN ÜYE RAHġAN YILDIRIM ÜYE GALĠYE KĠREMĠTÇĠOĞLU ÜYE ĠletiĢim Adresi : Ziya Gökalp Caddesi No: 14 - Ġskenderun Telefon : 0326,6178282 Telefon ve Faks : 0326,6141031 466 SAMANDAĞ ÇEVRE KORUMA VE TURĠZM DERNEĞĠ 1991 yılında Samandağ Çevre Koruma Derneği adı altında kuruldu. Derneğin adı 1994 yılında yapılan kongrede Samandağ Çevre Koruma ve Turizm Derneği olarak değiĢtirildi. Kurulduğundan bugüne kadar her yıl temizlik, ağaçlandırma ve eğitim kampanyalarıyla toplumda çevre bilgisinin yaygınlaĢmasına katkıda bulunan derneğin ayrıca Çevre ve Turizm bülteni adı altında çıkardığı ve ücretsiz dağıtılan bir yayını var. ġimdiye kadar 20 sayısı yayınlanan bültende yerel, ulusal ve uluslararası değerde konular iĢlenerek duyarlılık yaratılmaya çalıĢılmıĢtır. 110 üyesi bulunan Samandağ Koruma ve Turizm derneğinin okullardaki eğitim faaliyetleri neticesinde 450 gönüllü genç üyesi bulunuyor. Okullardaki eğitim faaliyetlerinde bugüne kadar binlerce öğrenciye ulaĢan dernek çevre bilincinin genç kuĢaklara aktarılmasında önemli katkılar sağlamıĢtır. Bugüne kadar, kuĢ göçü ve yasa dıĢı kuĢ avcılığı, sahil kirliliği, kum talanı gibi konuların yanısıra nesli tükenmekte olan Chelonia mydas ve Caretta caretta türü deniz kaplumbağalarının korunmasına yönelik eğitim ve konferans çalıĢmaları yapan dernek ayrıca, çarpık yapılaĢma, tarihi eserlerin korunması, çöp, atık su ve doğal yapının korunmasına yönelik faaliyetler de gerçekleĢtirmiĢtir. Uluslararası iĢbirliğine önem veren dernek Ġtalya'da kurulu çevre örgütü Legambiente ve Hollanda'da faaliyet gösteren Zeeburg-Samandağ Vakfı ile sürekli irtibat halinde bulunmakta ve çeĢitli etkinlikler gerçekleĢtirmektedir. Samandağ Çevre Koruma ve Turizm Derneği yurt içi faaliyet gösteren çevre dernekleriyle de iliĢkilerini geliĢtirmektedir. Doğu Akdeniz Çevre Dernekleri (DAÇE) grubu içinde yer alan dernek anti nükleer organizasyonlara da katılım sağlamıĢtır. Samandağ, Koyunoğlu Beldesi S.t. Simon manastırı civarında 200 dönümlük alanda 9000 fidan dikimi gerçekleĢtiren dernek, deniz dibinde biriken naylon atıkların temizlenmesi için yeni bir projenin hazırlıklarını yapmaktadır. Her yıl yaz döneminde Ġngilizce kursları düzenleyen dernek ayrıca resim, müzik gibi sanat dallarında ilgilenenlerin kullanımına açıktır. Dernek yönetim kurulu Ģu isimlerden oluĢmaktadır: 1. MiĢel Atik (BĢk): 512 76 16 Cep: 0532 591 64 54 2. Aydın Asiırmak (BĢk. Yrd.): 512 61 86 - 512 69 90 -512 28 71 (ev) 3. Nevide Kimyon: 512 26 68 4. Ġsmail Zubari: 512 78 78 5. Sibel Kahleoğulları: 512 88 75 6. Ġlhan Barutçu: 214 88 14 (5 hat) 7. Buğur Kerimoğlu: 512 86 20 Tel-fax: 0326 512 80 81 Web: http:// scevko.freeyellow.com ERZĠN ÇEVRE KORUMA DERNEĞĠ Derneğimiz 1996 yılında çevreye gönül vermiĢ arkadaĢlarımızın katkıları ile kurulmuĢtur. Derneğimizin amacı bölgemizde çevrenin, doğanın ve ekolojik dengenin korunması amacına yönelik çalıĢmalar yapmaktır. KuruluĢundan bugüne kadar her yıl çevre halkına yönelik çeĢitli bilgilendirme toplantıları ve paneller düzenlenmiĢtir. Bu panellere halkın çok büyük katılımı olmuĢtur. Euronatur (Avrupa Doğa Akademisi) ile birlikte Doğu Akdeniz'de çevre kirliliği üzerine panel düzenlenmiĢ ve bu konuyla ilgili çeĢitli çalıĢmalar yapılmıĢtır. Her yıl okul ögretmen ve öğrencilerine yönelik eğitim çalıĢmaları gerçekleĢtirilmektedir. Çevreye zarar vereceğine inandığımız ve ülkemizde birçok örneği 467 olan termik santrallerin Çukurova, Yumurtalığa yapılmaması için tavır koyulmuĢ ve çevre halkının bu konuda bilinçlendirilmesine yönelik paneller, geziler düzenlenerek halkın bilinçli bir Ģekilde termik santrallere karĢı çıkması sağlanmıĢtır. Doğu Akdeniz Bölgesinin KuĢ Göçü Açısından Önemi Projesi içerisinde aktif bir Ģekilde yer alınmıĢ, çeĢitli çalıĢmalar yapılmıĢtır. Proje kapsamında özellikle pilot okul olarak seçilen 75. Yıl Ġlköğretim Okulu öğretmenleri ile 6-7. sınıf öğrencilerine ve ayrıca Bahri Çelen Anadolu Lisesi öğretmen ve öğrencilerine yönelik eğitim çalıĢmaları gerçekleĢtirilmiĢtir. Türkiye- Almanya- Macaristan ülkeleri arasında gerçekleĢtirilen gençlik kampı dolayısıyla ilçemizde ağırladığımız misafir öğerencilere de eğitim çalıĢmaları derneğimiz tarafından verilmiĢtir. Derneğimiz günden güne geniĢlettiği faaliyetlerine Öcal ĠĢhanı Kat 2 de devam etmektedir. ÇETKO, 1989 yılında kuruldu. Yerel, ulusal ve evrensel boyutta çevre sorunlarını dile getirmek, baskı unsuru olmak ve tüm tüketicilerle mücadele etmek, bu arada çevrenin en önemli öğesi olan insanı bir tüketici olarak bilinçlendirmek amacını güden derneğimizin 300 kadar üyesi vardır. S.2.3. Çevreyle ilgili Federasyonlar Bu konu hakkında bilgi elde edilememiĢtir. (S) ÇEVRE EĞĠTĠMĠ KAYNAK Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ÇalıĢmaları KuĢ AraĢtırmaları Derneği Web Sitesi 468 T.ÇEVRE YÖNETĠMĠ VE PLANLAMA EĞĠTĠMĠ Çevre yönetimii optimal kaynak kullanımını çevresel zararların minimize edilmesini, insan ihtiyaçları ve doğal kaynaklar arasındaki dengeyi sağlar ve yönlendirir. Uygulama, değerlendirme ve planlama yaklaĢımlarını içinde bulunduran çevre yönetimi, orta ve uzun vadeli çevre stratejilerinin gerçekçi ve tutarlı olmaını sağlar. Çevre yönetimi, temelde insan ve doğa iliĢkilerini, geliĢimini, nüfus artıĢı, ekonomik büyüme, enerji kullanımı, yaĢam standartı, eğitim ve kaynaklar gibi dinamik parametrelerin etkileĢimlerini ve bu konulardaki bilgileri geniĢ bir düĢünce çerçevesinde bir arada ele alıp, bir ülkenin mevcut potansiyelinden yola çıkarak orta ve uzun vadede gerçekçi ve sağlıklı çevre politikalarının izlenmesi için stratejilerle birlikte bir çatı oluĢturur. Böyle bir çatı oluĢtururken en önemli girdiyi Çevre Durum Raporları oluĢturur. Sürdürülebilir kalkınma içerisinde ekonomik büyüme ve ekolojik dengenin birbirleriyle uyumlu ve dengeli bir biçimde çalıĢması sağlılı ve dinamik çevre durum raporlarının varlığıyla sıkı iliĢkilidir. Çevre yönetiminde, insan faaliyetlerinin çevreye olan istenmeyen etkilerini önlemek düĢüncesi optimal kaynak kullanımı ve çevresel zararların minimize edilmesi, kaynak - etki zincirinin parçalarını oluĢturur. Çevre problemlerinin, birbirinden ayrılmıĢ sorunlar olmadığı, bunların birbiriyle karĢılıklı iliĢki içerisinde oldukları gözardı edilmeden bütünkonular çevre yönetimi çerçevesinde birlikte değerlendirilmelidir. T.1. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠNĠN VE ÇEVRESEL TAHRĠBATIN ÖNLENMESĠ Hızla artan nüfus kentleĢme ve geliĢen sanayi sonucu ülkelerin doğal kaynaklarını tehdit eden kirlenmeler, çevre sorunlarını 21. yüzyılın sonuna doğru insanlığın en önemli konularından biri haline getirmiĢtir. Havası ve suyu kirlenmemiĢ, toprağı bozulmamıĢ, gürültüden ve diğer kirliliklerden uzak, temiz, güzel, yeĢil ve sağlıklı bir çevre insanların en büyük isteği olmuĢtur. Çevreyi koruma ve çevre sorunlarını giderme çalıĢmalarının hareket noktası, sorunları bilmek ve tanımaktır. Bu amaçla, bu bölümde öncelikle Hatay ilinde ulaĢılan çevre kirliliği ve tahribatı ile birlikte mevcut durum ortaya konulacaktır. Çevre kirliliği ve tahribatının önlenmesi ya da azaltılmasına yönelik faaliyetler, alınan tedbirler anlatılacak ve nihayet genel bir değerlendirme yapılacaktır. Ġl genelindeki birinci sınıf Gayrı Sıhhi Müesseseler çevreye verdikleri atık ve atıkların tespit edilmesine, arıtma tesislerinin olup olmadığının ve atık suların hangi alıcı ortama deĢarj edildiğinin araĢtırılmasına, görülen olumsuzlukların bir tutanakla mahallinde tespit edilmesine, fabrikaların emisyon ölçümlerinin takvimine bağlanarak periyodik ölçümlere geçilmesine Antakya - Ġskenderun ve Rayhanlı çıkıĢlarındaki katı atıkların kaldırılmasına Mahalli Çevre Kurulu‘nda karar alınmıĢtır. Ayrıca 6.7.1993 tarihli Mahalli Çevre Kurulu kararıyla, ilimizde hava kirliliğinin azaltılması yönünden kalitesiz ve yüksek kükürt içeren kömürlerin kullanılmasının önlenmesi amacıyla yerli kömürlere ait özellikler 15.7.1994 tarihinden itibaren 469 rutubet % 18‘in altında kül % 14‘ün altında ham kükürt % 1.7 (maksimum), yanabilir kükürt, % 1.2 kalofirik değer 4.000 K.cal / kg (minimum) boyut 200 mm. (maksimum). Yüksek kükürt içeren petrokok yakıtının ısınmada kullanılmamasına petrokokun çimento ve kireç fabrikaları gibi sanayi sektörlerinde meskün mahaller dıĢında kullanılmasının sağlanmasına, 15.7.1995 tarihinden itibaren rutubet % 10‘un altında, ham kükürt % 1.5 (maksimum) kriterlerinin aranarak bu kriterlerin üzerindeki ürünlerin ilimizde tüketiminin önlenmesine, birikette kullanılan petrokokun kükürtünün % 1, toplam nem en çok % 10 (+1) kalorisinin 7500 K.cal / kg olmasına, sıvı yakıt olarak % 3.5 kükürtlü 5 no‘lu fuel-oil ile sanayi yakıtı olan 6 no‘lu fuel-oil‘lin kullanılmasının önlenmesine, ısınma amacıyla ve yerleĢim bölgelerinde yer alan sanayi tesislerinde sadece % 1.5 kükürtlü kalorifer yakıtı kullanılmasına karar verilmiĢtir. Konuyla, Sağlık Müdürlüğü, Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü, Çevre Müdürlüğü, Belediye BaĢkanlıkları ve ilgili kurum ve kurulıĢların ilgilenmesi karar altına alınmıĢtır. Kamuya açık eğlence yerlerinde gürültü ölçümü yapılmakta olup, kapalı eğlence yerlerinin dıĢ giriĢ kapılarının üzerine gürültü kontrol yönetmeliği madde 18 gereği ikaz levhaları astırılmıĢtır. Trafiğin yoğun olduğu yörelerde ve sanayi tesisleri içindeki gürültü seviyeleri ölçümü çalıĢmaları mobil ve sabit istasyonlarla devam ettirilmektedir. Reyhanlı YeniĢehir Gölü‘nün temizlenmesiyle ilgili olarak koordinasyonun Ġl Çevre Müdürlüğü, Mustafa Kemal Üniversitesi, Reyhanlı Kaymakamlığı ve Reyhanlı Belediyesi‘nin iĢ birliği ile gölün temizlenmesine, konuyla ilgili olarak yapılacak masrafların çevre koruma vakfı ve Reyhanlı Belediyesi tarafından karĢılanması kararı alınmıĢtır. Bu konuda çalıĢmalar baĢlamıĢtır. Ayrıca Cüdeyde Gölü‘nün temizlenmesi konusunda DSĠ 63. ġube Müdürlüğü ile görüĢmeler baĢlatılmıĢtır. T.2. DOĞAL KAYNAKLARIN EKOLOJĠK DENGELER ESAS ALINARAK VERĠMLĠ KULLANIMI, KORUNMASI VE GELĠġTĠRĠLMESĠ Ġlimizdeki içme suyu kaynaklarının adı, yer, kapasitesi, kalitesi ve hangi yerleĢim yeri tarafından kullanıldığı tespit edilmiĢtir. Ġçme suyu kaynaklarının korunması hakkındaki BaĢbakanlık ve Bakanlığımız Genelgeleri ilimiz dahilindeki ilgili kurum ve kuruluĢlara gönderilmiĢtir. Cüdeyde Gölü ve YeniĢehir Gölü‘nü çevresel koruma alanı kapsamına girebilecek yöreler olarak değerlendirilmesine ait çalıĢmalar yapılmıĢtır. Ġskenderun Körfezi‘nin temizlenmesi için körfez çevresinde oluĢan sanayi, turizm ve tatil sitesi gibi kuruluĢlardan arıtma tesisi istenmekte, arıtma tesisi olanlardan ise deĢarj izin belgesi almaları için çalıĢmalar devam etmektedir. Ġskenderun Belediyesi‘nin kanalizasyon çalıĢmaları devam etmekte, bittiği anda denize verilen atık sular önlenmiĢ olacaktır. 470 T.3. EKONOMĠK VE SOSYAL FAALĠYETLERĠN, SONUÇLARININ ÇEVRENĠN TAġIMA KAPASĠTESĠNĠ AġMAYACAK BĠÇĠMDE PLANLANMASI Ġlimizde Ġskenderun , Payas ve Antakyada Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktaıdır. Kurulan sanayi tesislerinin büyük bir bölümünün, ruhsatı, arıtma tesisi, emisyon izni ve deĢarj izin belgesi mevcut değildir. Tesisler atık sularını ya arıtımı olmayan kanalizasyon ya direkt nehire veya direkt denize vererek kirlilik dozunu arttırmaktadır. Ġl genelinde belediyeler kanalizasyon Ģebekesi atık sularını, hiç bir arıtıma tabii tutmaksızın, alıcı ortama direkt olarak vermektedir. Tüm bu kuruluĢ ve iĢletmeler yerinde dentlenmeye baĢlanmıĢ, 2872 sayılı çevre kanunu çerçevesinde iĢlemler uygulamaya konulmuĢtur. Çevre Ġl Müdürlüğümüz bütün imkanlarını kullanarak ilimizin çevre kirliliğini belirlemeye ve alınacak önlemleri yürürlüğe koymaya baĢlamıĢtır. GeliĢmekte olan ilimizde çevre açısından tamiri sonradan mümkün olmayan ya da tamiri için büyük maliyetlerin gerekeceği hatalardan korunabilmek için bütün faaliyetlerde çevre boyutu dikkate alınmaktadır. T.4. ÇEVRENĠN ĠNSAN- PSĠKOSOSYAL ĠHTĠYAÇLARIYLA UYUMUNUN SAĞLANMASI Ġlimiz merkezi yerleĢim olarak çok eski tarihlere dayanmaktadır. Son yıllarda köylerden kentlere yoğun göçlerin olması nedeniyle nüfusu gittikçe artmaktadır. Bu nedenle Ģehrin yerleĢim alanı gittikçe geniĢlemektedir. Alt yapının yetersiz kaldığı veya ihtiyaca cevap veremediği görülmektedir. Bütçe yetersizliği, belediyelerin kaynak yetersizliği ve teknik elemanlarının az oluĢu alt yapının oluĢumunu etkilemektedir. Tarım arazilerinin yerleĢime kapatılması, küçük sanayi sitelerinin tarım arazileri dıĢına kurulmasına özen gösterilmesi için Ġl Müdürlüğümüzce çaba harcanmaktadır. T.5. ÇEVRE DUYARLI ARAZĠ KULLANIM PLANLAMASI Hatay ilinde sanayileĢme ve nüfus artıĢına paralel olarak yeni yerleĢim alanları oluĢmuĢ ve bunun sonucu zaten çok planlı olmayan Ģehirde, kontrolsüz ve plansız yapılaĢma oluĢmuĢ ve verimli tarım arazileri gerek yerleĢim alanı ve gerekse sanayi amaçlı kullanılır olmuĢtur. Tarım alanlarının amaç dıĢı kullanımını engellemek için yeterli yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Tarım dıĢı sahalarda yer alması istenen sanayi ve yerleĢim alanlarını daha çekici kılmak için yol,su,elektrik gibi alt yapı hizmetlerini devlet tarafından önceden ve uzun vadeli bir planlama dahilinde sağlanması ve değerli tarım toprakları yine alternatif alanların kullanılması gerçekleĢtirilmelidir. 471 (T) ÇEVRE YÖNETĠMĠ VE PLANLAMA KAYNAK Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ÇalıĢmaları 2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu 472