KKTCMB Bülten ( Mayıs 1993 No:21 )

Transkript

Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti
Merkez Bankas ı
Bülten
May ı s 1993
No:21
iÇiNDEK İ LER
I. BÖLÜM
KKTC. Merkez Bankas ı
Aleyhine Ingiltere Yüksek Mahkemesinde Aç
ı lan Dava
2
II. BÖLÜM
K.K.T.C. Merkez Bankas ı
ve Bankac ı l ı k Faaliyetleri
3 - 29
ili. BÖLÜM
Ekonomik Geli ş meler
1. Üretim, Istihdam ve Fiyatlar
a) Üretim Art ışı
ve Kaynaklar ı n Kullan ımı
b) Istihdam
c)
Fiyat Hareketleri ve Ücretler
30 - 53
31
31
35
37
2. Mali ve Parasal Geli ş
meler
a) Mali Geli ş meler
b) Parasal Geli ş
meler
40
40
45
3. Ticaret, Pazarlama ve Ödemeler Dengesi
a) Ticaret ve pazarlama
b) Ödemeler Dengesi
45
45
46
IV. BÖLÜM
Merkez Bankas ın ı n Y ı llı
k Hesaplar ı
Bilânço
Kâr ve Zarar Hesab ı
Hesaplar Hakk ı nda Aç ı
54 - 59
55
56
57 - 59
klamalar
V. BÖLÜM
Bankac ı lı k İ statistikleri
60 - 70
VI. BÖLÜM
Bankac ılı
k Kesiminin Özel Ilgi Duyaca ğı
Mevzuat
71 - 103
v ıı . BÖLÜM
Tablolar ı n listesi
105
t
I. BÖLÜM
N
TERNATIONAL P-LC KAYYUMLARINI
POLLY PECK t
Ğ I DAVA YÜKSEMAHDÇTI
LONDRA'DA
nda Temyiz Mahkem'esi, Mahkeme nin yetki yetersizli -
n mahkemece daha ön ı
leri
aras
ı
racaat
ıCı
2 Mart ve 8 Mart 1593 tari air Banka taraf ı ndan yap ı lan rr
kayy umlar ın da dinledi:
Temyiz
Mahkemesi
n
reddine
ı
ve savu n yapt ığı istinaf ıIngilterede deva etmek için sa ğ larığı
ğ i nedeniyle davan
nı
Bank
şı
kar
ı bozarak kay ve Bankay ı
ce reddolunmas ı nanda
tatmin Imad ı . Neticede Mahkeme daha-öbceki
karar
ı
hakk
ı
n
kayyumlarca
ödenmesini
vas ın ı n esas
ın ı
nı atad ı
ığı
n
dava
masraflar
ondradaki
döviz he
nulabilir bir tezleri olmad
keme Bankan ı
ınd
aras
reddetti.
M
k
ı
Ekim
1991
ve
Mart
1992
tarihleri
r
a ta ra kar şılı Banka yumlar ı n davas ın
u zar
ğ
n
duçar
oldu
ı
de emretti. Halen bu masrafla Imas ı neticesi Bankan
ı nca izlenmektedir.
z yere dondur
saplann ın haks ı
ı n Londradaki avukatlar
ankan
n tazminat talebi ile birlikte
nı
„
6ÖLUm
KUZEY KIBRIS;TÜRK CUMHüRlYETINDE
MRKE±,BANKASI,VE
BANKACILIK FAALIYETI
.•
35/1987 Say ıl ı Kuzey Kı brts.Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas
çevede bankalar taraf ı ndan getirilen. k ı sa vadeli senet ve vesikaları Yasas ı nda belirtilen çerı reeskonta kabul ederek
veya Kam ılKurum ve Kurulu şları na Hazine Kefaleti kar şı lığı
nda
avans
vermek suretiyle, piyasaya para sürme ve tı ankaPara.kaynk sa ğ lama görevleri bankam ı
zca sürdürülmü ştür.
31 Aral ık 1992 tarihi itibanWe avans Ve reeskont iş
Tablo 1'de avans ve reeskont
iş lemlerinden doğ an borç Dakiyelerinin 31 Aral ı k 1991, 31lemleri
Aral ı k 1992 ve 31 May ı s 1993 itibariyle karş ifaştı rmM ı ise Tablo 2'de gösterilmi ştir.
Tablo 1
lemleri
31 Aral ı k 199 Itibariyle Avans ve Reeskont Iş
Hazine Kefaletine Haiz
Bonolar üzerine avans
Borç
Bakiyesi
33.772.7
K.M.S Cypfruvex
Işl. Lt
Tarı m al Donat ı m Kurumu
K.T. T rizm I şletmeleri
Ltd.
Senet
Adedi
4
Milyon TL.
Senet
Toplam ı
13.000.0
1.557.6
4
220.0
100.0
35.430.3
1
9
100.0
13.320.0
734
6.907.2
Hazineye K ısa
Vadeli Avans
Hazin - ve Muhasebe Dairiesi
Küçük Esnaf ve
Sanatkâr Senetleri
K.Va ıflar Bankas ı Ltd.
6.907.2
K.Va ıflar Bankas ı Ltd.
K.T. oop, Merkez Bankas ı Ltd.
K.Kr di Bankas ı Ltd.
K.Tic ret Bankas ı Ltd.
Asba k Ltd.
Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd.
T.Ha k Bankas ı A.Ş .
K.Ikt sat Bankas ı Ltd.
K. E düstri Bankas ı Ltd.
K. Y :t ı rım Bankas ı Ltd.
fiş ankası A. Ş .
1.257.8
1.010.0
3,058,7
2.825.0
3.900.0
1.844.5
50.0
300.0
130.0
400.0
168.0
14.944.0
18
12
39
36
43
19
1
3
2
5
2
180
1.263.0
1.010.0
3.092.0
2.825.0
3.900.0
1.900.0
50.0
300.0
130.0
400.0
184.0
15.054.0
K.Ti aret Bankas ı Ltd.
K.T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd.
500.0
20.000.0
20.500.0
6
1
7
20.000.0
20.500.0
K. T caret Bankas ı Ltd.
Asb nk Ltd.
K. ak ıflar Bankas ı Ltd.
K. at ı rı m Bankas ı Ltd.
195.0
380.0
280.0
3.300.0
200.0
2
4
4
6
3
195.0
380.0
280.0
3.300.0
200.0
4.355.0
19
4.355.0
735.1
635.6
180.1
255.0
1.485.5
385.2
750.0
20
16
5
6
19
1
4
8
981.3
1.138.7
277.5
382.2
1.604.8
100.0
400.0
750.0
4.426.5
79
.-..
5.634.5
82.3
15
82.3
161.645.3
1.043
65.853.0
Sanayi Senetleri
11
/1
11
11
11
/1
11
1/
1/
51
11
1ş
11
/1
11
75.000.0
-
Ticari Senetler
/1
11
Ihracat Senetleri
11
„
11
11
11
11
11
Turizm Senetleri
11
„
11
11
Tar ı m Senetleri
K.V k ıflar Bankas ı Ltd.
Tür Bankas ı Ltd.
K. Kredi Bankas ı Ltd.
K. icaret Bankas ı Ltd.
As•ank Ltd.
A k. eniz Garanti Bankas ı Ltd.
Tü kiye Iş Bankas ı A. Ş .
K. aisal Islam Bankas ı Ltd.
K. ak ıflar Bankas ı Ltd.
GENEL TOPLAM
4
500.0
Diğ er Kaynaklardan Kulland ı rı lan
Turizm Kredileri
Erteleme Destekleme Fonu ' Kı brıs Vakı flar Bankas
ı Ltd.
Türk Bankas ı Ltd.
Limasol T.Koop. Bankas ı Ltd.
99
91
91
19
11
71
99
Turizm Te ş vik Fonu
91
91
91
19
11
71
9/
99
77
97
91
19
79
11
91
99
19
17
91
71
79
Sanayi Teş vik Fonu
11
99
99
11
91
97
91
19
99
91
99
91
91
71
19
11
91
11
11
K.Vak ı flar Bankas ı Ltd.
K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd.
Kı brı s Kredi Bankas ı Ltd.
Kı brı s Ticaret Bankas ı Ltd.
Asbank Ltd.
Türkiye Iş Bankas ı A. Ş .
K.Faisal Islâm Bankas ı Ltd.
K.Yat ı rı m Bankası Ltd.
K. Vak ıflar Bankas ı Ltd.
K.Ticaret Bankas ı Ltd.
K. Endüstri Bankas ı Ltd.
Asbank Ltd.
T.Halk Bankas ı A. Ş .
Kı brı s Iktisat bankas ı Ltd.
Kı brıs Yat ı rı m Bankas ı Ltd.
K.Faisal islam Bankas ı Ltd.
GENEL TOPLAM
Borç
Bakiyesi
Senet
Adedi
Senet
Toplam ı
164.6
26.8
83.8
154.4
429.6
2
7
185.2
30.2
94.3
193.0
502.7
3.590.0
7.365.0
2.780.0
480.0
2.900.0
1.200.0
730.0
3.250.0
1.000.0
23.295.0
11
32
9
2
13
12
2
7
3
91
3.590.0
7.365.0
2.780.0
480.0
2.900.0
1.200.0
730.0
3.250.0
1.00.0
23.295.0
1.580.0
1.586.0
3.728.0
1.707.0
200.0
894.0
3.195.0
24.0
85.0
90.0
1.465.0
775.0
15.329.0
3
8
11
12
10
7
9
1
5
2
68
1.580.0
1.586.0
3.728.0
1.707.0
200.0
894.0
3.195.0
24.0
85.0
90.0
1.465.0
775.0
15.329.0
39.053.6
166
39.126.7
161.645.3
39.053.6
1.043
166
65.853.0
39.126.7
200.698.9
1209
104.979.7
ÖZET
Banka Kaynaklar ı ndan Kulland ı rı lan
5
t
Tablo 2
ı k 1992
Avans ve Reeskont Bor Bakiyelerinin 31 Aral ı k 1991, 31 Aral
ı
ve 31 May ı - 1993 Itibariyle Kar şda şt ı rılmas
Borclu
Kredi Türü
Hazine Kefaletini
Haiz Bonolar Üz.Av.
11
11
11
11
11
11
11
11
It
11
11
K.T. Sa ayi i ş letmeleri
Holdin• Ltd.
K.M.S. ypfruvex Ltd.
Tarı m I Donat ı m Kurumu
Kıbrı s ürk Turizm i ş letmeleri Limited
31 Aral ık
1991_
31 Aral ık
1992
31 May ıs
6.194.0
14.344.6
906.8
94.2
21.539.6
33.772.7
1.557.6
100.0
35,4$QŞ
34.537.1
1.557.6
1.093.4
37.188.1
25.000.0
75.000.0 128.000.0
Iffl
Hazineye K ısa
Vadeli Avans
Hazine ve Muhasebe Dairesi
Küçük Esnaf ve
Sanatkâr Senetleri
K.Vakı lar Bankas ı Ltd.
3.404.7
6.907.2
12.671.3
K. Va ıflar Bankas ı Ltd.
K.Kr • i Bankas ı Ltd.
K. Tic ret Bankas ı Ltd.
Asbank Ltd.
Akde iz Garanti Bankas ı Ltd.
Türki e Halk Bankas ı A. Ş .
K.T. oop Merkez Bankas ı Ltd.
K.ikti at Bankas ı Ltd.
Kıbr ı s Endüstri Bankas ı Ltd.
TAŞ =ankas ı A. Ş .
Kıbrı Yat ırı m Bankas ı Ltd.
593.0
1.981.0
860.0
650.0
750.0
100.0
1.257.8
3.058.7
2.825.0
3.900.0
1.844.5
50.0
1.010.0
300.0
130.0
168.0
400.0
14.944.0
2.045.6
3.163.1
2.576.0
3.150.0
2.503.9
Sanayi Senetleri
11
11
I/
11
11
„
„
11
11
II
11
11
11
11
11
11
„
„
Ticari Senetler
ihracat Senetleri
11
11
/1
51
Turizm Senetleri
11
11
11
11
11
11
11
11
11
/1
11
11
Kıbrı • Ticaret•Bankas ı Ltd.
KT. erkez Bankas ı Ltd.
4.934.0
300.0
300.0
K.T. oop. Merkez Bankas ı Ltd.
Kıbrı Ticaret Bankas ı Ltd.
Asb nk Ltd.
Kıbrı Vakı flar Bankas ı Ltd.
Kıbrı s Yatırı m Bankas ı Ltd.
Kıbr s Vak ıflar Bankas ı Ltd.
Tür Bankas ı Ltd.
Kıb ı s Kredi Bankas ı Ltd.
Kıb ı s Ticaret Bankas ı Ltd.
Asbank Ltd.
Ak• eniz Garanti bankas ı Ltd.
T. ürkiye i ş Bankas ı A. Ş .
Kıb ı s Faisal isâm Bankas ı Ltd.
Kı b ıs Yatı rı m Bankas ı Ltd.
K. .Koop. Merkez Bankas ı Ltd.
866.5
1.158.7
1.019.9
523.4
382.5
561.9
950.0
17.679.2
500.0
500:0
20.000.0
20.500.0
500.-0
195.0
360.0
280.0
3.300.0
200.0
4.355.0
3.000.0
735.1
635.6
180.1
255.0
1,485.5
385.2 750.0
4.512.9
6
,
1.402.0
1.508.6
380.0
4.426.5
3.000.0
1.083.3
470.4
31.2
59.3
1.783.5
311.1
750.0
1.400.0
751.8
6.640.6,
•
Tarı m Senetleri
71
K.Vak ıflar Bankas ı Ltd.
1/
37.9
181.6
82.3
82.3
219.5
GENEL TOPLAM
92.5
92.5
60.100.7
161.645.3 205.771.7
31 Aralı k
1991
31 Aral ı k
1992
164.6
26.8
83.8
154.4
429.6
Diğ er Kaynaklardan Kulland ırılan
Turizm Kredileri
Erteleme Destek . Fonu
77
7/
91
91
1I
77
71
Turizm Te şvik Fonu
79
19
71
Sanayi Teşvik Fonu
77
IV
79
Kıbrı s Vakı flar Bankas ı Ltd.
Limasol T. Koop. Bankas ı Ltd.
K.Kredi Bankas ı Ltd.
Kıbrı s Vakı flar Bankas ı Ltd.
Kı brdı s Kredi Bankas ı Ltd.
Kı brı s Ticaret Bankas ı Ltd.
Asbank Ltd.
T.Iş Bankası A. Ş.
Kıbrı s faisal islâm Bankas ı Ltd.
Kıbrıs Yat ırı m Bankası Ltd.
3.590.0
7.365.0
2.780.0
480.0
2.900.0
1.200.0
730.0
3.250.0
1.000.0
23.295.0
Kıbrı s Vak ı flar Bankas ı Ltd.
Kıbrı s Ticaret Bankas ı Ltd.
Kbrı s Endüstri Bankas ı Ltd.
Asbank Ltd.
Türkiye Halk Bankas ı A. Ş.
Kı brı s Iktisat Bankas ı Ltd.
K. Yat ırı m Bankas ı Ltd.
Kıbrı s Faisal Islam Bankas ı Ltd.
T. Iş Bankası A. Ş.
1.580.0
1.586.0
85.0
3.728.0
1.707.0
200.0
894.0
3.195.0
24.0
90.0
1.465.0
775.0
15.329.0
Eximbank ihracat Kredileri
91
p
11
11
91
11
99
q
11
11
91
fl
Eximbank ihracat
Hazı rl ık Kredileri
1f
11
91
19
11
Kredileri K.Kredi Bankas ı Ltd.
Kı brıs Vak ıflar Bankas ı Ltd.
Everest Bank Ltd.
Kı brıs Yat ırı m Bankası Ltd.
3.590.0
7.115.0
.2.780.0
480.0
700.0
1.200.0
730.0
3.250.0
19.845.0
1.750.0
541.0
85.0
3.728.0
1.707.0
200.0
894.0
3.195.0
24.0
90.0
1.500
572.4
175.0
14.461.4
215.0
3.727.0
3.667.0
500.0
1.000.0
9.109.0
39.053.6
61.498.1
-
161.654.3
39.053.6
205.771.7
61.498.1
60.100.7
200.698.9
267.269.8
60.100.7
7
110.2
700.0
124.0
5.280.5
1.000.0
1.088.0
9.780.0
17.972.5
Kı brıs Yat ı rı m Bankas ı Ltd.
Kı brıs vak ı flar Bankas ı Ltd.
Asbank Ltd.
GENEL TOPLAM
ÖZET :
Banka Kaynaklar ı ndan Kulland ı rı lan
31 Mayıs
1993
68.7
10.1
31.4
FAIZ FARKI FONU
ı n ı n uygulanmas ı n ı kolayla şt ı rvik
öngörülen
sektörler
ve
kon
lar
için
tercihli
faiz
oranlar
ı lı
Teş
bünyesinde Faiz Fark ı Fonu kurulmas ı /1987 saylt
ı
yla
KKTC
Merkez
Ban
as
mak amac ı
ştür. Yasan ın 53.35maddesi a ınn
'3.
maddesinde
öngörülmü
ı
ın
Yasas
ı
KKTC Merkez Bankas
ü'nün 7. maddesine
ı Faiz Fark ı Fonu Olu ş turulmas ı Tüzüğ
lan
"KKTC
Merkez
Bank
s
karı
ı
da ç
göre Fonun kaynaklar ı ş unlard ı r:
ödenek;
k olarak Banka bütçesin a) Devlet Bütçesine bu amaçla konulacak
'
Hazine
fonlar ı faizlerine kar şı lı
nezdin
ı
b) KKTC Merkez Bankas
den ayr ı lacak belirli bir ödenek;ile ooperatif bankalar ı ve mevcut ysalar alt ında kre di vermekkurulu şlar ı
er hariç)
c) Bankalar ve yan
müesseselerin
erecekleri her türlü nakdi krediler (kontrollu kredil
ış
le yetkili k ı lınm
ın ı n tahsil edilerek banüzerinden uygulanacak azami y sal faiz oran ı içinden 2 puan faiz fark
ı lan miktarlar;
ı k yüzde 8
ka nezdinde ç ı lan Faiz Fark ı Fon na yat ı r
mayanlara veya eksik yat ı ranlara uygulanacak ayl
ı
nda
yat
ı
zaman
ı
ın
Faiz
farklar
d)
cezai faiz ve
ı ndan yap ı lacak katk ı lar.
e) Türkiye Cumhuriyeti Devleti t raf
ı kredi türleri itibariyle ş öyledir:
Tüzü ğ ün 5. maddesi alt ı nda faiz iadesi oranlar
%31
Tar ı m (Ayni)
Tarı m (Nakdi):
0/016
Miktar ı 1 milyon TL'y • kadar olanlar
%7
Miktar 1 milyon TL'ni üstünde olanlar
%26
Küçük Esnaf ve Sanatkar ı redisi
%31
Turizm Kredisi
0/020
Sanayici kredisi
%31
Ihracatcl Kredisi
ı Foı reeskont kayna ğı ndan hem de Faiz Fark
Tabiat ı yle ayni kredi için hem erkez Bankas
nundan yararlanma olana ğı yo tur.
zca Yasada belirtildi ğ i üzere Kamu Kurum ve KuBöylece faiz iadesi uygulamas ı le, bankam ı
ı reesbankalarca ibraz edilen k ı sa vadeli senet ve vesikalar
ruluş ları na avans verilerek vey lanan kredi olanaklar ı yan ı nda bankalara kendi kaynaklar ı nkonta kabul etmek suretiyle sa
tı r.
dan tercihli sektörlere kredi ve me olana ğı yarat ı lmış
Tablo
3'te
özet
halinde
gösterilmektedir.
Faiz Fark ı Fonu uygulam s ı
8
Tablo 3
Faiz Fark ı Fonu Uygulamalar
198 7-1993
ı
Harcamalar
Milyon TL
Gelirler
1987 Tar ı m (Ayni)
1.6
803.6
805.2
1844.0
2878.9
Dönem Sonu Bakiyesi
1987 KKTC Merkez Bankas ı katk
ısı
Bankalardan
1988 Dönem Ba şı Bakiyesi
KKTC Merkez Bankas ı Katk ısı
Bankalardan
4722.9
1241.9
7134.2
1990 Turizm
1990 Sanayi
1991 Tar ı m ayn ı
1 991Turizm
1991 Sanayi
1992 Tarı m (ayni)
1992 Turizm
1992 Sanayi
1992 Ihracat
1992 Reeskont Kredileri için
düzeltme
500.0
305.2
805.2
803.6
3000.0
919.3
Bankalardan
TC Yard ım ı
8376.1
2388.4
459.2
0.9
1352.8
15201.3
5019.1
926.7
29.1
17909.6
23884.5
8694.3
658.0
160.9
67.6
Bankalardan
TC Yard ım ı
Bankalardan
TC Yard ım ı
KKTC Merkez Bankas ı Katkı sı
Bankalardan
T.C. Yard ı mı
8937.6
20312.1
4722.9
2878.9
3500.0
1678.1
319.1
8376.1
7134.2
4000.0
3254.5
812.6
1 5201.3
1352.8
3000.0
6250.1
2281.6
23884.5
1 7909.6
9000.0
1 0399.3
1521.6
38830.5
1.1.93 - 31.3.93
Tarı m (Ayni)
3 8830.5
3075.5
1.1.1993 Dönem Ba şı
1.1.93 - 31.3.93 Turizm
31
" Sanayi
Ihracat
13
Bakiyesi
Bankalardan
T.C. Yard ı m ı
116.5
282.1
102.6
20312.1
4728.9
591.5
22055.8
25_632,5
2 5632.5
1.4.1993 Dönem Ba şı
Not: Faiz Farkı
Iadesi taahhüt
Bakiyesi
2 2.055.8
bakiyesi 31 Mart 1993 tarihinde 18 milyar TL. olarak hesaplanm
9
ışt ı r.
YETKILI BANKALAR
ıbr ı s Türk Cumhuriyegöre "Yetkili Bankalar" Kuzey K
ma g yapmaya, döviz almaya, döviz bulundurmaya, döı ndaki tan ılemleri
ı velveya makbuz
Para ve Kambiyo i ş leri Yas t ihracat i ş
ı m bordrolar
r.
KKTC
Merkez Ban kil
eden
turistlere
mahsus
döviz
al
ti'nde faaliyette bulunan ve ithal t teş
nan bankalar ı anlat ı
na mesn te ş
ılı
ışı
kça
yetkili
k
ı
viz satmaya, döviz sat
leri ile g revli bakanl
tanzim etmeye Maliye I ş
rd ı r:
nda yetkili bankalar ş unl
kas ı d ışı
-
TC Ziraat Bankas ı
Ş.
Türkiye i ş Bankas ı A.
ı Ltd.
s
Türk
Koop.
Merkez
=ankas
ı
br
Kı
ı Ltd.
Kı br ı s Kredi Bankas ı A. Ş
Türkiye Halk Bankas
ı Lt•
Kıbr ı s Vak ı flar Bankas
Ltd.
Limasol Türk Koop. Bank.: s ı
Lt•
ı
Kı br ı s Ticaret Bankas ı d.
Kı br ı s Endüstri Bankas sı Ltd.
Kı br ı s Faisal islam Bank
Asbank Ltd.
Akdeniz Garanti Bankas Ltd.
ı Lt
Kı br ı s iktisat Bankas ı L d.
m Bankas
Kı br ı s Yat ırı
s
Hür
Bank
Ltd.
Kı br ı
Rumeli Bank Ltd.
Kı br ı s Eurobank Ltd.
Finba Finansal Bank Lt
Everest Bank Ltd.
Offshore Bankac ıl ığı
ki-l'zmetleri Yasas ı
Offshore Bankac ıl ı
bankalar ş unlard ı r:
East Mediterranean
The European Busin
The European Com
The Euro Textile Ba
Cyprus United Trad
Atlas Bank Offshore
imar Bank Offshore
Pasifik Bank Offsho
özbank Offshore Lt
Arabia Cyprus Ban
Oki Bank Offshore
ı p tescil edilmi
(4811990) alt ı nda izin al
rust and Banking Corporation Ltd.
ss Bank Ltd.
erce Bank Ltd.
k (ETB) Ltd.
and lnvestment Bank Ltd.
Ltd.
td.
e Ltd.
(Offshore) Ltd.
td.
ş ve çal ış an
"Yetkili Müesseseler" Para ve Kambiyo I şleri Yasas ı Kurallar ı uyarı
nca döviz al ı p satmaya ve bulundurmaya yetkili kılı nan müesseseleri anlat ı r. Bu müsseselerin Maliye I
ş leriyle görevli bakanl ıktan çal ış ma izni almalar
ı zorunludur. Halen faaliyette bulunan yetkili müesseselerin isimleri ve kay ıtl ı büro adresleri a
şağı da gösterilmi ştir.
Birinci Döviz Al ım Sat ım Şirketi Ltd.
158 A Girne Caddesi Lefko şa.
Fırı ncıoğullar ı Co. Ltd.
2-4 Asmaalt ı Sokak, Lefko şa.
Elmaslar Yat ırım Ş irketi Ltd.
89 D Taner Küçük I ş Hani Girne Caddesi Lefko şa.
Ertuğ rul Akbel and Sons Ltd.
Osman Pa ş a Caddesi, Mustafa Hac ı Ali Apt., No:2, Lefko
şa.
Sun Döviz Bürosu Ltd.
Abdi Ipekçi Caddesi, Lefko şa.
Nafa Döviz Al ım Sat ım Ş irketi Ltd.
Zafer Çarşı sı No:. 10 Atatürk Caddesi, Girne.
Free Mountain Exchange Ltd.
3 Hacı Ali Apt. Zemin Kat
20 Temmuz Caddesi, Girne
Forex Management Services Ltd.
Il. Selim Caddesi, Arabac ıoğ ulları Apt. Dükkan No: 4, Lefko
şa.
Er-TemYat ı rım Ş irketi Ltd.
2 G Kış la Yolu, Ma ğ usa.
Batu Exchange Co. Ltd.
52 Istiklal Caddesi, Ma ğusa.
Gesfi Ş irketi Ltd.
40 Abdi Çavu ş Sokak, Lefko şa.
Aktif Döviz Ltd.
Bardak Iş Hani, Kat 1, No. 1, Lefko şa.
DEVLET KURU DÖVIZLERI
KKTC merkez Bankas ı ve Diğ er Bankalar s ı n ı fland ı
rması na göre Devlet Kuru Hesab ı
nda tutulan
tir.
2
Nisan
1993
tarihi
itibariyle
toplam
Devlet Kuru Dövizi 30.893.1 bin ABD
dolar dövizler
nun 28.215.6 bin ABD dolar ı serbesttir.
ı olup buTablo 4'te gösterilmi ş
11
Tablo 4
ı nda
KKTC Merkez Bankas ı ve Di ğ er Bankalar Tasnifine Göre Devlet Kuru Hesab
Tutulan Dövizin A B D $ Kar şı l ığı ve Mevcut Taahhütler
Bin ABD $
Tarih
31 Aral ı k 1988
KKTC Merkez Bankas ı
Diğ er Bankalar
30 Aral ı k 1989
Diğ er Bankalar
31 Aral ı k 1990
Diğ er Bankalar
31 Aral ı k 1991
Diğ er Bankalar
31 Aral ı k 1992
Diğ er Bankalar
29 Ocak 1993
Diğ er Bankalar
26 Ş ubat 1993
Diğ er Bankalar
2 Nisan 1993
Diğ er Bankalar
Toplam Döviz Toplam Taahhüt
Serbest
Banka) • r
Toplam
42.779.1
3.611.9
46.391.0
2.929.2
2.929.2
42.779.1
682.7
43.461.8
Toplam
51.089.5
7.581.2
58.679.7
3.483.7
3.483.7
51.098.5
4.097.5
55.196.0
Topl
42.981.1
2.639.1
45.620.2
2.197.2
2.197.2
42.981.1
441.9
43.423.0
Toplam
25.314.2
2.830.6
28.144.8
1.357.0
1.357.0
25.314.2
1.473.6
26.787.8
Toplam
7.121.2.
1.599.1
8.720.3
2.921.6
2.921.6
7.121.2
(1.322.5)
5.798.7
Toplam
4.556.3
1.412.5
5.968.8
2.863.6
2.863.6
Toplam
25.074.5
806.7
25.881.2
2.296.3
2.296.3
25.074.5
(1.489.6)
23.584.9
Toplam
29.726.1
1.167.0
30.893.1
2.677.5
2.677.5
29.726.1
(1.510.5)
28.215.6
12
4.556.3
(1.451.1)
3.1052
BANKALAR KURU DÖVIZLERI
Yine KKTC Merkez Bankas ı ve Di ğ er Bankalar s
ın ıfland ı rması na göre bankalar kurunda özel
ve tüzel ki ş iler ad ına aç ı
lan
döviz
tevdiat
ve
döviz
mevduat hesaplar ı
Tablo 5'te verilmi ştir. 28 Ş
ndaki dövizlere ait bilgiler
ubat
1993
tarihi
itibariyle
Bankalar Kurundaki toplam döviz
164.642.6 bin ABD dolar ı miktar ı ndad ı r.
13
Tablo 5
KKTC Merkez Bankas ı ve
Özel ve Tüzel Ki ş iler A
Hesaplar ı n ı n ABD
Tarih
Bankalar
iğ er Bankalar Tasnifine Göre Bankalar kurunda
ı na Tutulan Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat
Karşı l ığı ve Hesap Türünü Göre Dökümü
Bin ABD $
Döviz Mevduat
Miktar
H esa
Adedi
D; iz Tevdiat
Miktar
Hesa •
Ad
$
31 Aral ı k 1988
Diğ er Bankalar
6.903.0
55.778.8
6.903.0
76.603.1
34188
70.472.5
6.657.1
79.048.5
85.705.6
9.366.9
36962
9.705.4
70.854.4
80.559.8
9.705.4
80.221.3
: 9.926.7
15.203.4
15.203.4
1002
42269
43271
10.062.0
98.715.0
108.777.0
10.062.0
113.918.4
123.980.4
14.628.8
14.628.8
1007
431 69
44176
9.889.9
98.648.9
108.538.7
9.889.8
113.277.7
123.167.5
15.100.8
15.100.8
1000
44252
45252
9.812.3
99.829.6
109.641.9
9.812.3
114.930.4
124.742.7
13.561.9
13.561.9
1018
45023
46041
9.817.0
106.051.5
115.868.5
9.817.0
119.613.4
129.430.4
14.652.0
14.652.0
1035
45589
46624
10.029.6
113.522.1
123.551.7
10.029.6
128.174.1
138.203.7
15.068.7
15.068.7
1045
46893
47938
10.176.6
124.136.1
134.312.7
10.176.6
139.204.8
149.381.4
15.129.2
15.129.2
1075
49214
50289
10.401.5
134.794.3
145.195.8
10.401.5
149.923.5
160.325.0
27648
20.824.3
Toplam
30 Aral ı k 1989
Diğ er Bankalar
15.233.1
Toplam
31 Aral ı k 1990
Diğ er Bankalar
Toplam
31 Aral ı k 1991
Diğ er Bankalar
Toplam
29 Ocak 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
29 Ş ubat 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
31 Mart 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
30 Nisan 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
31 May ı s 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
30 Haziran 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
628
628
4716
4716
4828
4828
5048
5048
5090
5090
5264
5264
3485
3485
Toplam
Döviz
14
31 Temmuz 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
31 Ağ ustos 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
30 Eylül 1992
Diğer Bankalar
Toplam
31 Ekim 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
30 Kası m 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
31 Aral ı k 1992
Diğ er Bankalar
Toplam
31 Ocak 1993
Diğ er Bankalar
Toplam
28 Ş ubat 1993
Diğ er Bankalar
Toplam
4947
4947
15.596.5
15.596.5
1085
47445
48530
10.583.1
141.721.0
152.304.1
10.583.1
157.317.5
167.900.6
5466
5466
17.136.9
17.136.9
1085
48.909
49994
10.911.8
153.532.0
164.443.8
10.911.8
170.668.9
181.580.7
5668
5668
16.318.5
16.318.5
1087
50314
51401
13.531.1
148.610.9
162.142.0
13.531.1
164.929.4
178.460.5
5823
5823
17.179.6
17.179.6
1087
52004
53091
11.939.0
138.852.2
150.791.2
11.939.0
156.031.8
167.970.8
5796
5796
16.210.8
16.210.8
1098
52086
53184
11.790.2
135.447.0
147.237.2
11.790.2
151.657.8
163.448.0
5984
5984
16.881.7
16.881.7
1083
51832
52915
11.469.7
145.761.6
157.231.3
11.469.7
162.643.3
174.113.0
5985
5985
16.099.0
16.099.0
1084
51420
52504
11.401.4
145.313.3
156.714.7
11.401.4
161.412.3
172.813.7
5936
5936
15.375.8
15.375.8
1118
58573
59691
12.664.5
136.602.3
149.266.8
12.664.5
151.978.1
164.642.6
15
DÖVIZ REZERVLERI
Döviz Rezervlerimiz devlet kuru ile bankalar kuru olarak iki ba şl ı k alt ı nda görülmektedir. Devşl ığı alt ında göslet Kuru hesab ı nda tutulan dövizle tahsise tabi dövizlerdir. Bankalar Kuru ba ı ile bankalar ı n
terilen dövizler ise özel ve tüzel ki ilere ait döviz tevdiat ve mevduat hesaplar
ğ i üzere
kendi nam ve hesaplar ı na tuttukl rı dövizlerden olu şmaktad ı r. Tablo 6 dan görülece
ı tutar ı nda28 Ş ubat 1993 tarihi itibariyle topl m döviz rezervlerimiz 252.166.2 bin ABD dolar
d ı r.
.
16
Tablo 6
Döviz Rezervlerinin Art ış H ızı
Tarih-Döviz Niteli ğ i
Bin ABD $
Bir Önceki dönemle
karşı laştı rmas ı
Miktar
Aralık 1988
Devletin Kur Hesab ı nda
Bankalar Kurunda Tutulan:
a) Özel ve Tüzel Ki ş iler
b) Bankaları n Kendileri
46.391.0
83.506.1
19.825.8
103.331.9
149.722.9
Toplam
Aralık 1989
a) Özel ve Tüzel Ki şiler
85.705.6
38.781.3
Toplam
Aralık 1990
89.926.7
48.112.0
Toplam
Aralık 1991
123.980.4
65.654.8
Toplam
Aralık 1992
174.113.0
51.102.2
Toplam
58.679.7
126.48
124.486.9
183.166.6
120.47
122.33
45.620.2
77.73
138.038.7
183.658.9
110.88
100.26
28.144.8
61.70
189.635.2
217.780.0
137.37
118.57
8.720.3
30.99
225.215.2
233.935.5
118.76
107.41
5.968.8
68.45
230.058.9
236.027.7
102.15
102.96
25.881.2
433.60
226.285.0
252.166.2
98.36
106.83
Ocak 1993
172.813.7
57.245.2
Toplam
Şubat 1993
164.642.6
61.642.4
Toplam
17
DÖVIZ TEVDIAT E DÖVIZ MEVDUAT HESAPLARININ
CINS VE ADELERINE GÖRE DÖKOMO
28 Ş ubat 1993 tarihinde Döviz T
dökümünü gösteren Tablo 7, va
da gerekse Döviz Mevduat hesa
tedir. Döviz cinsine göre en pop"
gözlenmektedir.
vdiat ve Döviz Mevduat hesaplar ı n ı n cins ve vadelerine göre
e yönünden incelendi ğ inde gerek Döviz Tevdiat hesaplar ı n ları nda ilk s ı ran ı n bir y ı l vadeli hesaplarda oldu ğ u görülmekler paran ı n Sterlin, daha sonra ABD Dolar ı ve DM oldu ğ u
18
Tablo 7
28 Ş ubat 1993 Tarihi Itibariyle Döviz Tevdiat ve Döviz
Mevduat Hesaplar ını n Cins ve Vadelerine göre Dökümü
Bin ABD Doları
Döviz Tevdiat Hesaplar ı
Sterlin
ABD Doları
Alman Mark ı
K.Lirası
Toplam $
Karşılığı
Vadesiz
6 Ay Vadeli
1 Yı l Vadeli
1.588.8
1.243.0
3.012.8
1.291.1
323.4
2.953.8
1.594.8
874.7
975.5
207.8
-
4.904.7
2.626.3
7.838.4
5.844.6
8.322.7
4.568.3
4.568.3
3.445.0
2.098.8
207.8
379.6
Kur Fark ı
15.369.4
Toplam
$
6.4
15.375.8
Döviz Mevduat Hesaplar ı
Vadesiz
6 Ay Vadeli
1 Yı l Vadeli
Toplam
22.276.6
11.991.8
38.400.2
12.844.0
2.194.8
14.598.2
10.081.4
2.059.9
8.172.0
1.173.9
228.9
570.1
52.851.9
20.944.1
75.300.0
72.668.6
$ 103.480.1
29.637.0
29.637.0
20.313.3
12.375.6
1.972.9
3.603.3
Kur Fark ı
149.096.0
170.8
149.266.8
Genel Toplam
78.513.2
$ 111.802.8
34.205.3
34.205.3
23.758.3
14.474.4
2.180.7
3.982.9
Kur Fark ı
164.465.4
177.2
164.642.6
19
DÖVIZ KREDILER
Elde etti ğ imiz bilgilere gö e 31 Aral ı k 1992 tarihi itibariyle bankalarca kulland ı rı lan döviz
kredileri bakiyesi, sterlin türünden £ 17.094.641 Alman Mark ı türünden 4.669.575 DM ve ABD
$ türünden 11.035.161 ABD $ olmak üzere toplam olarak 29.820.000 ABD $ de ğ erindedir.
TÜRK LIRASI ME DUAT
Bankalardaki TL mevdua ı bir y ı ll ı k uygulamaya göre Aral ı k 1988 deo/053.41, Aral ı k 1989
da ise 0/0101.66 oran ı nda art ış göstermi ştir. Hayat pahal ı l ığı 1988 de %62.57 ve 1989 da
ı l ı ndaki dü şüşe karşı n 1989'da
0/051.81 oldu ğ una göre topla mevduatta reel anlamda 1988 y
önemli bir art ış mevcuttur. Ar. Ilk 1990 itibariyle 549.0 milyar TL miktar ı nda olan toplam mevduat ı n Aral ı k 1989 bazı na gör- %59.22 oran ı nda art ış gösterdi ğ i gözlenmektedir. Bu dönemin
ık
hayat pahal ı l ığı o/069.41 oldu ğ una göre mevduatta reel anlamda dü şüş keydedilmi ştir. Aral
1991 itibariyle 872.0 milyar T miktar ı nda olan toplam mevduat ı n Aral ı k 1990 baz ı na göre
%58.83 oran ı nda art ış göster. i ğ i gözlenmektedir. Bu dönemin hayat pahal ı l ığı %46.33 olduğ una göre mevduatta reel art ış gerçekleşmi ştir.
ı na
Aral ı k 1992 itibariyle 1.550.2 ilyar TL miktar ı nda olan toplam mevduat ı n Aral ı k 1991 baz
göre %77.78 art ış gösterdi ğ i ı!özlenmektedir. Bu dönemin hayat pahal ı l ığı %63.37 olduğ una
göre reel art ış gerçekleşmi şti
(Tablo 8)
20
Tablo 8
Türk Lirası Mevduatın Art ış H ızı
Milyon TL
Mevduat Niteliğ ine
Göre Dökümü
Aralık 1987
Resmi
Ticari
Tasarruf
Toplam
Aralık 1988
Resmi
Ticari
Tasarruf
Bir Önceki dönemle
Karşı laşt ı rmas ı
49.057.3
9.812.0
52.580.8
111.450.1
73.369.4
16.044.4
81.564.3
Toplam
170.978.1
149.55
163.51
155.12
153.41
Toplam
98.851.6
30.190.5
215.758.9
344.801.0
134.73
188.16
264.52
201.66
Toplam
140.010.5
25.524.3
383.466.5
549.001.3
141.63
84.55
177.73
159.22
127.94
153.86
163.52
Toplam
179.125.1
39.272.9
627.031.2
26.532.4
871.961.6
158.83
Toplam
227.419.4
35.481.9
645.446.5
24.593.6
932.941.4
126.96
90.35
102.94
92.69
106.99
Toplam
202.081.4
38.429.9
673.947.0
25.535.7
939.994.0
88.86
108.31
104.42
103.83
100.76
Toplam
176.213.7
45.708.3
711.051.3
26.988.6
959.961.9
87.20
118.94
105.51
105.69
102.12
Aralık 1989
Resmi
Ticari
Tasarruf
Aralık 1990
Resmi
Ticari
Tasarruf
Aralık 1991
Resmi
Ticari
Tasarruf
Diğer
Ocak 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Di ğer
Şubat 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Di ğer
Mart 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Diğ er
21
Nisan 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Di ğ er
Toplam
224.316.5
47.070.8
735.143.2
27.944.8
1.034.475.3
127.30
102.98
103.39
103.54
107.76
Toplam
247.042.0
57.887.7
754.938.1
34.581.6
1.094.449.4
110.13
122.98
102.69
123.75
105.80
Toplam
278.948.2
49.649.2
787.056.4
32.367.6
1.148.021.4
112.92
85.77
104.25
93.60
104.89
Toplam
261.126.1
58.620.1
829.767.9
37.549.8
1.187.063.9
93.61
118.07
105.43
116.01
103.40
Toplam
307.045.1
74.987.9
859.821.4
39.745.2
1.281.599.6
117.58
127.92
103.62
105.85
107.96
Toplam
390.161.3
65.882.2
857.373.1
38.819.4
1.352.236.0
127.07
87.86
99.72
97.67
105.51
Toplam
346.627.0
68.940.8
895.251.0
36.713.3
1.347.532.1
88.84
104.64
104.42
94.57
99.65
Toplam
334.153.9
79.074.4
982.848.8
62.535.5
1.458.612.6
96.4
114.69
109.78
170.33
108.24
Mayıs 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Di ğ er
Haziran 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Di ğ er
Temmuz 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Di ğer
Ağustos 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Di ğ er
Eylül 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Diğ er
Ekim 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Diğ er
Kasım 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Di ğ er
22
Aral ık 1992
Resmi
Ticari
Tasarruf
Diğer
Toplam
375.017.3
91.309.8
1.002.221.9
81.686.3
1.550.235.3
112.22
115.47
101.97
130.62
106.28
Toplam
389.726.4
77.350.1
1.134.749.9
76.976.1
1.678.802.5
103.92
97.82
113.22
94.24
108.29
Toplam
385.475.9
90.755.4
1.201.466.9
96.918.9
1.774.617.1
98.91
117.33
105.87
125.90
105.70
Toplam
408.860.2
104.262.8
1.283.405.5
94.555.8
1.891.084.3
106.06
114.88
106.81
97.57
106.56
Ocak 1993
Resmi
Ticari
Tasarruf
Diğ er
Ş ubat 1993
Resmi
Ticari
Tasarruf
Di ğ er
Mart 1993
Resmi
Ticari
Tasarruf
Di ğer
23
RESMI MEVDUAT
Resmi mevduat ı n KKTC Men ez Bankas ı ile di ğ er bankalar aras ı ndaki bölümünü Tablo
n ı n payı
9'da gösterilmi ştir. Aral ı k 1986'da ı Ocak 1990'a kadar KKTC Merkez Bankas ı
ış ve
%50'nin üzerinde iken bu oran Ş ı bat 1990'dan Ş ubat 1991'e kadar %50'nin alt ı nda kalm
Mart 1991'de %50.9'a ula şm ışt ı r. Müteakip dönemde önemli dü şüş ler kaydedilmi ştir. Ekim
1992'deki oran o/01.71, Mart 1993 de ise Wo0.50 olarak görülmektedir.
24
Tablo 9
KKTC Merkez Bankas ı ve Di ğ er Bankalar
Nezdinde Resmi Mevduat
Tarih
Aral ı k 1986
Aral ı k 1987
Aral ı k 1988
Aral ı k 1989
Ocak 1990
Ş ubat 1990
Mart 1990
Nisan1990
Mayıs 1990
Haziran 1990
Temmuz 1990
Ağ ustos 1990
Eylül 1990
Ekim 1990
Kası m 1990
Aral ı k 1990
Ocak 1991
Ş ubat 1991
Mart 1991
Nisan 1991
Mayıs 1991
Haziran 1991
Temmuz 1991
Ağ ustos 1991
Eylül 1991
Ekim 1991
Kası m 1991
Aral ı k 1991
Ocak 1992
Ş ubat 1992
Mart 1992
Nisan 1992
Mayıs 1992
Haziran 1992
Temmuz 1992
Ağ ustos 1992
Eylül 1992
Ekim 1992
Kas ı m 1992
Aral ı k 1992
Ocak 1993
Ş ubat 1993
Mart 1993
Milyon TL
KKTC Merkez
Bankası
cyo
Diğ er
Bankalar
18.374.7
31.644.9
48.415.3
49.495.8
62.800.4
57.856.6
41.668.4
32.284.8
31.896.4
20.872.0
19.442.2
41.688.1
29.436.8
47.663.1
41.547.8
54.336.9
59.282.1
65.041.9
97.745.4
86.596.6
86.354.6
71.054.0
65.814.2
63.325.9
62.750.9
64.897.4
57.778.8
26.423.9
73.786.7
49.630.1
1.986.1
34.964.7
34.600.0
39.095.3
9.431.8
46.414.7
27.137.5
5.934.9
31.087.2
25.578.4
56.227.5
2.761.3
2.195.4
66.7
64.5
66.0
50.1
51.6
49.7
40.0
34.1
30.9
23.0
18.0
33.8
28.3
38.5
33.5
38.8
38.4
41.7
50.9
46.9
46.9
41.6
37.7
36.2
34.6
36.9
29.2
14.75
32.45
24.56
1.13
15.59
14.01
14.02
3.61
15.12
6.96
1.71
9.30
6.82
14.42
0.70
0.50
9.191.0
17.412.4
24.954.1
49.355.8
59.001.0
58.603.7
62.507.9
62.351.0
71.361.8
70.081.8
88.746.9
81.617.7
74.667.6
76.277.4
82.316.4
85.673.6
94.943.0
91.020.7
94.414.3
98.002.1
97.929.9
99.564.9
108.898.3
111.507.9
118.820.3
111.052.5
139.833.8
152.701.2
153.632.7
152.451.4
174.227.6
189.351.8
212.442.0
239.852.9
251.694.3
260.630.5
363.023.8
340.692.1
303.066.7
349.438.9
333.498.9
382.714.6
406.664.8
25
Toplam
0/0
33.3
35.5
34.0
49.9
48.4
50.3
60.0
65.7
69.1
77.0
82.0
66.2
71.7
61.5
66.5
61.2
61.6
58.3
49.1
53.1
53.1
58.4
62.3
63.8
65.4
63.1
70.8
85.25
67.55
75.44
98.87
84.41
85.99
85.98
96.39
84.88
93.04
98.29
90.70
93.18
85.58
99.30
99.50
27.565.7
49.057.3
73.369.4
98.851.6
121.801.4
116.460.3
104.176.3
94.635.8
103.258.2
90.890.8
108.189.1
123.305.9
104.104.4
123.940.5
123.846.2
140.010.5
154.225.1
156.062.6
192.159.7
184.598.9
184.284.5
170.618.9
174.712.5
174.833.8
181.571.2
175.949.9
197.612.6
179.125.1
227.419.4
202.081.5
176.213.7
224.316.5
247.042.0
278.948.2
261.126.1
307.045.2
390.161.3
346.627.0
334.153.9
375.017.3
389.726.4
385.475.9
408.860.2
PLASMANLAR
Türk Liras ı mevduat art ış h ızı ile •lasman art ış h ı zı n ı n karşı laşt ı rması Tablo 10'da gösterilmi ş tir. Tablo 11'de Türk Liras ı ve döviz plasmanlar ı n ı n Türk Liras ı karşı l ı kları n ı Aral ı k 1992 ve Mart
1993 tarihleri itibariyle, Tablo 12' • e ise döviz plasmanlar ı n ı n TL karşı l ı kları n ı ayn ı tarihler itibariyle kar şı laşt ı rması olarak veri oruz.
26
Tablo 10
Türk Liras ı Mevduat Art ış H ızı ile Türk Liras ı Plasman
Artış H ızı n ı n Karşı laşt ı rması
Milyon TL
Tarih
Aral ı k 1986
Aral ı k 1987
Aral ı k 1988
Aral ı k 1989
Ocak 1990
Ş ubat 1990
Mart 1990
Nisan 1990
Mayıs 1990
Haziran 1990
Temmuz 1990
Ağ ustos 1990
Eylül 1990
Ekim1990
Kas ı m 1990
Aral ı k 1990
Ocak 1991
Ş ubat 1991
Mart 1991
Nisan 1991
May ıs 1991
Haziran 1991
Temmuz 1991
Ağ ustos 1991
Eylül 1991
Ekim 1991
Kası m 1991
Aral ı k 1991
Ocak 1992
Ş ubat 1992
Mart 1992
Nisan 1992
Mayıs 1992
Haziran 1992
Temmuz 1992
Ağ ustos 1992
Eylül 1992
Ekim 1992
Kas ı m 1992
Aral ı k 1992
Ocak 1993
Şubat 1993
Mart 1993
Toplam TL
Mevduat
62.671.3
111.450.1
170.978.1
344.801.0
286.002.0
399.433.4
410.075.2
436.674.7
455.597.8
465.133.8
484.279.6
503.832.3
486.946.0
511.424.3
515.618.2
549.001.3
571.165.6
588.297.0
642.366.2
650.007.3
662.867.8
674.033.9
702.411.9
722.179.8
804.200.3
813.043.9
843.256.8
871.961.6
932.941.4
939.994.0
959.961.9
1.034.475.3
1.094.449.4
1.148.021.4
1.187.063.9
1.281.599.6
1.352.236.0
1.347.532.1
1.458.612.6
1.550.235.3
1.678.802.5
1.774.617.1
1.891.084.3
Bir Önceki
Dönemle
karşı laştı rmas ı
%
177.83
153.41
201.66
111.94
103.47
102.66
106.48
104.33
102.09
104.11
104.03
96.64
105.02
100.82
106.47
104.03
102.99
112.10
101.19
101.98
101.68
104.21
102.81
111.36
101.10
103.72
103.40
107.00
100.00
102.12
107.76
105.80
104.89
103.40
107.96
105.51
99.65
108.24
106.28
108.29
105.70
106.56
27
Toplam TL
Plasman
43.998.7
65.986.4
98.354.2
196.967.7
203.703.5
203.569.5
255.583.2
207.507.1
210.035.6
242.591.2
258.308.9
255.437.2
283.836.5
288.748.7
322.618.8
368.871.9
386.345.7
368.438.3
379.574.5
374.772.9
376.239.6
387.864.4
407.933.1
408.427.7
430.329.3
420.858.7
428.445.6
483.614.7
1.862.046.0
1.875.715.1
2.162.984.8
2.194.231.2
2.189.056.0
2.543.622.3
2.593.098.9
2.647.068.5
3.059.628.6
3.042.780.3
3.076.081.1
3.655.135.1
3.656.059.0
3.652.241.5
3.795.501.1
Bir Önceki
Dönemle
karşı laşt ı rmas ı
Wo
149.97
149.05
200.26
103.41
99.93
110.81
91.98
101.21
115.50
106.47
98.88
111.11
101.73
111.72
114.33
104.73
95.36
103.02
98.74
100.39
103.09
105.17
100.12
105.36
97.80
101.80
112.88
385.03
100.73
115.32
101.44
99.76
116.20
101.95
102.08
115.59
99.45
101.09
118.82
100.02
99.90
103.92
Tablo 11
Iskonto Senetleri ve Bankalar Türk Liras ı ve Döviz Plasmanlar ın ın
Sektörel Bacia ve Geçmi ş Dönemle Karşılaştı rması
Milyon TL
Mart 1993
Miktar
Aral ık 1992
0/0
Kamu Kurum ve Kurulu şları
Tarı m
Sanayi
Nakliye ve Ulaşı m
Yurt içi ve Yurt D ışı Ticaret
Turizm
Bina va In şaat
Şahsi ve Mesleki Borçlar
Iskonto Senetleri
Miktar
71.58
1.68
1.51
0.55
17.81
1.71
0.52
3.97
1.03
2.900.611.5
68.224.5
46.667.3
22.309.2
721.530.4
69.087.0
20.861.3
160.699.8
42.166.9
68.02
1.96
1.33
1.32
19.39
1.54
0.46
4.90
1.08
2.939.562.5
84.634.1
57.477.4
57.073.9
838.227.5
66.614.3
19.816.4
211.896.7
46.545.7
100.00
4.052.107.9
100.00
4.321.848.5
Not:
Kamu Kurum ve Kurulu ş lar ı kalemi kar şısı nda gösterilen miktar Bankam ızca çeşitli sektörlerdeki kamu kurum ve
kuruluşları na Hazine Kefaleti Karşı l ığı verilen avanslar ı da içermektedir. (Bak Tablo 2).
28
Tablo 12
Bankalar Döviz Plasmanlar ın ı n TL Karşılıklar
Sektöre' Bazda ve Geçmi ş Dönemle Karşılaştı ının
rması
Aralı k 1992
Miktar
Kamu Kurum ve Kurulu ş ları
Tarı m
Sanayi
Nakliye ve Ula şı m
Yurt içi ve Yurt D ışı Ticaret
Turizm
Bina va in şaat
Ş ahsi ve Mesleki Borçlar
5.4
0.0
1.1
4.6
75.1
5.0
0.6
8.2
100.00
21.289.4
106.3
4.255.7
18.055.4
298.212.2
19.944.4
2.436.5
32.672.9
396.972.8
29
13A,
4.2
0.0
1.4
10.2
74.2
2.4
1 .5
6.1
100.0
Milyon TL
Mart 1993
Miktar
22.139.1
82.7
7.339.6
53.407.8
390.469.6
12.850.2
7.893.2
32.165.3
526.347.5
III. BÖLÜM
EKONOMIK GELI Ş MELER
EKONOMIK GELI Ş MELER
1) Üretim, Istihdam ve Fiyatlar
a) Üretim Art ışı ve Kaynaklar ın Kullan ım ı
1990, 1991 ve 1992 y ıllar ı nda GSMH'n ın da ğı lım ı
ve sektöre! katma de ğ erlerinin büyüme
hızlar ı Tablo 13'de cari üretici fiyatlar ı
ve
Tablo
14'de
sabit
üretici fiyatlar ı ile karşılaşt ırmal ı olarak gösterilmi ştir.
1977 sabit fiyatlar ı
yla 1990'da
6977.4 milyon TL olan GSMH 1991'de 6549.3 milyon TL olarak
gerçekleş miş tir. 1992
y ı lı
için
sabit
fiyatlarla GSMH ön tahmini 7026.7 milyon TL olarak saptanm ıştı r. Bu itibarla sabit fiyatlarla 1991'de
%6.1 büyümeye kar şı lı
k 1992'de %7.3 art ış beklen mektedir.
Sabit üretici fiyatlar ı ile hesaplanan 1990, 1991 ve 1992 y
ı lları GSYIH's ını n sektör paylar ı na göz att ığı mı zda 1990'da ilk dört s ıran ı
n Ticaret, Kamu Hizmetleri, Sanayi ve Ula ştı rma-Haberleş me sektörlerince i ş gal edildi ğ
ini görürüz. 1991 ve 1992'de trend de ğiş miş ve Kamu Hiz metleri ön safa geçmi ştir.
1991 ve 1992 y ıllar ı na ait karşı laştı rmalı
Kaynaklar-Harcamalar Dengesi Tablo 15'tedir.
Gayri Safi Milli Has ıla'n ı n Toplam Kaynaklar içindeki
pay ı 1991'de %95.2'den 1992'de %97.1'e
yükselmiş ve netice itibariyle D ış Aç ığın pay ı
%4.8'den %2.9'a dü şmü ş tür. 1991'de Toplam
Kaynaklar ın 0/015.9'u Yat ı rı mlara ve 0
/084.11
Tüketime
Bitmi ş Bu oranlar 1992'de s ı ra ile
0/015.6 ve 0/084.4 olarak gerçekle
şmiş tir. Sabit Sermaye yat ı rıtir,
mları nda Kamunun pay ı
%24.0'den %23.8'e dü ş erken, Özel Sektörün Pay ı
%76.0'dan %76.2'ye yükselmi ştir.
Tablo 13
G.S.M.H'n ın Dağılım ı ve Sektörel Katma De ğ
1992*
187.975.5
173.777.1
884.5
13.313.9
426.957.4
403.564.9
1.264.8
22.127.7
2.262.5
31.580.7
365.854.2
64.827.6
264.832.9
778.999.6
131.2
363.800.9
19.189.6
248.395.2
37.874.3
159.562.6
464.169.2
1285.356.3
376.902.0
629.386.11
I 78.444.6
87 267.2
1990
142.136.1
ca
N)
5. Ulaştı rmaHaberleşme
6. Mali Müesseseler
7. Konut Gelirleri
8. Serbest Meslek ve
Hizmetler
9. Kamu Hizmetleri
Ithalat Vergileri
G.S.Y.I.H (a.f.)
Net D ış Alem Faktör
Gelirleri
G.S.M.H. fail
1990
9.2
8.7
Dağılı m Yüzdesi
1992*
1991
11.5
8.5
10.9
7.9
0.512.4
0.613.8
0.6
12.4
84.7
27.6
64.6
47.3
71.2
66.0
67.8
0.8
10.6
1.0
5.6
23.7
0.9
11.2
1.7
7.2
20.9
0.9
9.8
1.7
7.1
20.9
132.1
67.0
18.6
17.0
16.9
11.21
71.4
5.1
3.9
4.0
149.613.5
146.729.9
78.225.1
22.891.3
190.540.8
148.801.3
43.082.5
317.598.8
242.450.0
67.381.0
29.9
90.2
88.2
66.7
62.9
56.4
9.5
5.1
1.5
8.6
6.7
1.9
8.5
6.5
1.8
83.903.4
259.767.2
163.736.2
1.538.574.2
135.615.4
435.069.9
147.718.7
2.217.995.0
231.809.1
721.333.3
216.784.2
3.730.408.8
61.6
67 .5
-9 .8
44.2
70.9
65.8
46.8
.
682
5.5
16.9
10.6
100.0
6.1
19.6
6.7
100.0
6.2
19.3
5.8
100.0
18.520.6
2.236.515.6
68.725.6
3.799.134.4
100.9
44.5
271.1
69.9
0.6
100.6
0.8
100.8
1.8
101.8
c) Bal ı kçı l ık
2-.-Sanayi
a) Maden ve
Taşocakcılığı
b) Imalat Sanayii
c) Elektrik - Su
3. Inşaat
4. Ticaret
a) Toptan ve
Perakende Ticaret
b) Otelcilik ve
Lokantac ılık
1
134.683
456.6
7.061.2
(Cari Üretici Fiyatlar ıyla Milyon TL.)
Büyüme H ızı %
1991-1992*
1990-1991
127.1
32.3
132.2
29.1
43.0
93.7
66.2
88.6
51.3
59.9
1991
Sektörler
1. Tarım
a) Çiftçilik
b) Ormanc ılık
erlerin Büyüme H ızı
• ,o:
1
11.584.6
163.038.5
16.382.7
86.37
9.218.8
1.547.793.0
Kaynak : KKTC Başbakanl ık DP ■0
* Gerçekle ş me Ön Tahmini
65.6
52.4
Tablo 14
G.S.M.H'n ın Dağılı mı ve Sektörel Katma De
Sektörler
c.)
1. Tarım
a) Çiftçilik
b) Ol rmancı lık
c) Balıkçı lık
2. Sanayi
a) Maden ve
Taşocakcı liği
I
b) Imalat Sanayii
c) Elektrik - Su
3. Inşaat
4. Ticaret
a) Toptan ve
Perakende Ticaret
b) Otelcilik ve
Lokantac ılık
5. Ulaştı rma Haberleşme
7. Konut Gelirleri
8. Serbest Meslek ve
Hizmetler
9. Kamu Hizmetleri
İ fı I Vr'Ir"
G.S.Y. .H (a.f.
Net Dış Alem aktör
Gelirleri
.M.H
1990
1991
639.7
591.0
6.4
42.3
947.3
24.2
805.2
117.9
506.3
1.334.1
1992*
580.4
530.2
42.5
925.3
821.0
769.5
8.8
42.7
949.6
24.5
774.2
126.6
540.4
1.192.0
25.2
790.0
134.4
561.7
1.276.7
I
7.
I
1.173.2
1.066.2
160.9
125.8
I
1.2
-3.8
7.4
6.6
-10.7
686.4
327.8
394.6
259.3
1.278.1
417
6.935.8
263.1
1.292.6
14
6.495.1
285.9
1.303.0
2.
6.899.6
2.9
2.0
6.2
3.9
7.1
1990
I
9.2
8.5
0.1
0 .6
13.7
0.41
11.6
1.7
7.3
19.2
Dağılı m Yüzdesi
1991
1992*
8.9
11.9
8.2
11.2
0.1
0.1
0
0.6
14.3
13.8
0.4
11.9
2.0
8.3
18.4
'7.1j
135.0
675.3
326.0
386.1
Kaynak : KKTC Ba şbakanl ık DP Ğ0
* Gerçekleşme Ön Tahmini
(1977 Üretici Fiyatlar ıyla Milyon TL)
Büyüme H ızı (0/0)
1990-1991
1991-1992*
-9.3
41.5
10.31
45.1
20.3
14.3
0.5
0.5
-2.3
2.6
1.141.71
791.8
310.0
377.3
54.2
ğ erlerin Büyüme H ızı
7.
-14.7
5.2
2.3
-6.4
0.4
11.4
2.0
8.1
18.5
16.5
2.3
2.0
2.0
1.6
0.6
2.2
11.4
4.5
5.5
10.4
5.0
5.9
10.0
4.8
5.7
8.7
0.8
3.7
18.4
7.1
100.0
4.1
19.9
4.:
100.0
4.1
18.9
4
100.0
6.2
Tablo 15
Kaynaklar - Harcamalar Dengesi
Cari
Fi atlarla
c.)
I. TOPLAM KAYNAKLAR
(1) GSMH (a.f.)
(2) Dış Açık
Il. TOPLAM YATIRIMLAR
(1) Sabit Sermaye
(a) Kamu
(b) özel
(2) Stok De ğişmeleri
(a) Kamu
(b) Özel
III. TOPLAM TÜKETIM
(1) Kamu Tüketimi
(2) Özel Tüketim
VI. TOPLAM YURTIÇI
TASARRUFLAR
2.348.226.3
2.236.515.6
111.710.7
372.913.4
350.594.5
84.132.2
266.462.3
22.318.9
9.400.1
12.918.8
1.975.312.9
591.644.5
1.383.668.4
261.202.7
* Gerçekleş me tahmini
Kaynak : KKTC Ba şbakanl ık DK:,
Deği şme (0/0) GSMH'ya Oran ı
1992*
1991
1977
Sabit
Fi atlar ı la
6.876.4
6.549.3
327.1
1.092.0
1.026.7
246.4
780.3
65.3
27.5
37.8
5.784.4
1.732.5
4.051.9
764.9
Cari
Fi atlarla
3.912.609.4
3.799.134.4
113.475.0
610.944.7
568.143.2
135.139.4
433.003.8
42.801.5
17.976.6
24.824.9
3.301.664.7
940.609.7
2.361.055.0
497.469.7
(Milyon TL.)
1977
Sabit
Fi atlar ı la
7.236.6
7.026.7
209.9
1.130.0
1.050.8
249.9
800.9
79.2
33.3
45.9
6.106.6
1.739.7
4.366.9
920.1
Cari
69.9
1.6
63.8
62.1
60.6
62.5
91.8
91.2
92.2
67.1
59.0
70.6
90.5
Sabit
7.3
-35.8
3.5
2.3
1.4
2.6
21.3
21.1
21.4
5.6
0.4
7.8
20.3
1991
1992*
ee
ee
100.0
5.0
16.7
15.7
3.8
11.9
1.0
0.4
0.6
88.3
26.4
61.9
11.7
100.0
3.0
16.1
15.0
3.6
11.4
1.1
0.5
0.6
86.9
24.8
62.1
13.1
b) istihdam
1990,1991 ve 1992 y ı lları nda istihdam
ı n sektöre! da ğı l ı m ı karşı laşt ı rmal
16'da verilmi ş tir. Her üç y ı lda Tar ı
ı olarak Tablo
m
yakla
şı
k %26 payla birinci s ı rayı iş gal etmekte bunu yakla şı
payla
Kamu Hizmetleri ve %11 payla Sanayi Sektörü izlemektedir. Istihdam
ğı lı mk ı %22
nda in
şaat ın
pay ı ortalama %10.6 ve Ticaret- Turizm'in pay
ı n daı %9.7 olarak görülmektedir.
1992 y ı lı ortalama i şsiz say
ısı nda bir önceki y ı la oranla dü şü
ş gözlenmektedir.
Tablo 16
istihdam ı n Sektörel Da ğılım ı ve Nüfus
Sektörler
1992*
1991
1990
Toplam Çal ışan Say ı Toplam Çal ışan
Sayı Toplam Çal ışan Say ı
Nüfus Oran ı
Nüfus Oran ı
Nüfus Oran ı
0/0
0/0
19094
8034
1. Tar ı m
2. Sanayi
a) Madencilik ve Ta şocakc ı l ığı
6845
b) Imalat Sanayii
1189
c) Elektrik-Su
7451
3. Inş aat
6942
4. Ticaret-Turizm
a) Toptan ve Perakende Ticaret 5172
1770
b) Otelcilik- Lokantac ı l ı k
5728
5. Ula ştı rma-Haberle şme
1968
6329
7. Serbest Meslek ve Hizmetler
8. Kamu Hizmetleri (KIT ve
15979
Belediyeler dahil)
Toplam Çal ış an Nüfus
işsiz Say ısı
Toplam Nüfus
* Gerçekle ş me Ön Tahmini
Kaynak : KKTC Ba ş bakanl ı k D
71525
849
171469
Ö •
26.7
11.3
18846
8062
26.2
11.2
18690
8231
25.8
11.2
9.6
1.7
10.4
9.7
7 .2
2.5
8.0
2.8
8.8
6845
1217
7820
6942
5172
1770
5728
2040
6397
9.5
1.7
10.9
9.6
7.2
2.4
8.0
2.8
8.9
7000
1231
7862
7185
5322
53
1863
5913
2092
7025
9.5
1.7
10.7
9.8
7.2
2.6
8.0
2.8
9.6
22.3
16106
22.4
16267
22.1
100.0
71941
1027
173756
100.0
73535
800
176127
100.0
c) Fiyat Hareketleri ve Ücretler
1986-1992 y ı lları ile 1993 y ı l ı n ı n ilk, beş ayı ndaki fiyat hareketleri kar
şı laşt ı rmal ı olarak Tablo
17'de verilmi ştir. Devlet Planlama Örgütünce yeni bir tüketim harcamalar
anketi yap ı lm ış ve
bu anket sonucu belirlenen e ğ ilimlere göre a ğı rl ı kl ı , yeni bir tüketim kal ı b ı ıhaz
ı rlanarak 1 Ocak
1988'den itibaren baz olarak kullan ı lmaya baş lanm ışt ı r.
Hayat pahal ı l ığı 1984'de %70.72, 1985'de %43.04, 1986'da %48.09, 1987'de %43.01,
1988'de o/062.57, 1989'da o/051.81, 1990'da %69.41, 1991'de %46.33, 1992'de %63.37 ve
1993'ün ilk be ş ayl ı k döneminde %22.35 olarak saptanm ış
olup bunun mal ve hizmet gruplar ı
na göre da ğı l ı m ı Tablo 18'de gösterilmektedir.
Yüksek enflasyonist ortamda maa ş ve ücretlerin sat ı n alma gücünü korumak dü
ş üncesiyle
1983 yı l ı ndan beri eş el mobil sistemi uygulanmaktad ı r. 1985 y ı l ı
sonuna
kadar
her
dört ay sonundaki hayat pahal ı l ığı artışı dikkate al ı narak maa ş ve ücretlere yans
ıt ı lan artış lar 1986 y ı l ı n dan itibaren her üç ve 1 Nisan 1990'dan itibaren her iki aydaki duruma göre ayarlanmaya ba ş lanm ışt ı r.
Bakanlar Kurulu 7/1979 say ı l ı Kamu Görevlileri Yasas ı n ı 121. Maddesi uyar
ı nca ödenmekte
olan ayl ı k maaş ve ücretlerin 1.5.1990 tarihinden geçerli n
olmak üzere her ay ı n ilk mesai günü
peş in olarak ödenmesini karara ba ğ lad ı .
Asgari Ücret Saptama Komisyonunda al ı nan tavsiye kararlar ı uyarı nca asgari ücret,
1 Ocak 1987'den itibaren ayda 90.000. - TL
1 Ocak 1988'den itibaren ayda 121.000. -TL
1 Ocak 1993'den itibaren ayda 1.373.000. - TL
olarak saptanm ışt ı r.
37
Tablo 17
Hayat Pahal ıl ığı
Ocak
Ş ubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağ ustos
Eylül
Ekim
Kası m
Aral ı k
1986
%
1987
0/0
1988
%
7.10
11.54
19.01
19.15
20.69
21.07
31.75
36.47
36.68
38.81
41.48
48.09
3.18
4.43
9.05
10.00
11.35
17.12
19.33
19.77
24.43
34.54
38.40
43.01
8.08
17.09
24.11
26.58
28.53
31.45
36.44
44.73
48.11
53.54
57.86
62.57
1989
5.71
14.07
16.47
20.78
24.09
25.17
32.82
40.43
41.73
43.97
47.98
51.81
Kaynak : KKTC Ba şbakanl ı k, DPÖ.
38
1990
6.44
16.89
20.82
25.02
28.30
32.22
35.44
50.99
58.19
61.98
65.63
69.41
1991
3.33
6.43
10.68
15.21
17.98
23.82
26.78
29.17
34.86
39.06
42.51
46.33
1992
1993
7.42
18.28
22.29
25.55
28.12
30.50
34.62
39.05
44.20
50.14
55.92
63.37
4.93
12.12
17.86
20.50
22.35
Tablo 18
Hayat Pahal ıl ığını n Mal ve Hizmet Gruplar ı na Göre Da ğıl ı mı
Yiyecek ve içecek
Ev ve ev masraf ı
Giyim
Ilaç ve Tı p
Eğ itim
Taşıt
Hizmetler
Eğ lence ve Okuma
Sigara
Şahsi Harcamalar
Toplam
1984
0/0
1985
0/0
1986
%
1987
%
45.48
6.70
5.53
0.62
0.60
6.63
1.32
0.93
3.03
0.15
70.72
16.89
5.03
12.34
0.46
0.33
3.93
1.25
0.35
2.31
0.15
43.04
30.83
3.23
7.74
0.41
0.11
1.45
1.34
0.92
1.88
0.18
48.09
19.63
6.11
7.68
0.39
0.47
3.47
0.79
0.66
3.63
0.18
43.01
1 Ocak 1988 den itibaren yeni döküm uygulanm ıştı r, şöyleki:
G ı da
Giyim Eşyas ı
Ev Eşyas ı
Sağl ı k ve Kiş isel Bak ı m ile
ilgili Harcamalar
Ulaştı rma ve Haberleş me
Kültür, E ğ itim ve Eğ lence
Konut ve Konut ile ilgili
Harcamalar
Sigara
Toplam
1988
1989
1990
1991
1992
0/0
cyo
0/0
%
%
1993
( Ocak - May ıs)
%
27.53
5.57
6.49
27.87
5.66
3.10
21.71
7.88
5.96
22.44
3.62
4.04
22.83
6.57
5.39
10.29
3.18
0.95
3.63
9.62
4.78
2.21
6.96
1.66
2.61
19.46
5.17
2.56
5.63
3.06
3.45
13.73
4.22
1.25
4.00
1.67
3.15
2.07
2.88
1.47
4.53
2.09
3.30
1.68
4.93
2.25
0.63
0.38
62.57
51.81
69.41
46.33
63.37
22.35
Kaynak : KKTC Ba şbakanl ı k DPÖ
39
2. Mali ve Parasal Geli ş eler
a) Mali Geliş meler
257.4 milBütçe harcamalar ı 1987'de 106 1 milyar TL, 1988'de 150.7 milyar TL, 1989'da
ştir. Bu
ş
mi
yar TL, 1990'da 524.7 milyar T ve 1991'de 891.5 milyar TL olarak gerçekle
da
1987'de
%55.6,1988'de
%72.5,1989'da
o/076.0
oranlaharcamalar ı n yerel gelir katk ı sı
ya
0/058.6
%74.4
ve
1991'de
ı
tir.
1990'da
yerel
katk
ş
rı yle istikrarl ı bir geli ş me kaydeoebilmi
şı
ştir. Yerel gelirleri G.S.M.H. ile kar düşmüştür. 1992 y ı l ı nda yerel katk ı 0/066.3'e yükselmi
laşt ı rd ığ ı m ı zda yerel gelirlerin e .S.M.H.'ya oran ı n ı n 1989'da o/021.5, 1990'da %25.2 ve
1991'de %23.3 oldu ğ unu görürüz (Tablo 19 ve 20).
olmuştur. 1993 y ı 1992 yı l ı sonu itibariyle birikmi ş bütçe aç ı kları 751.2 milyar TL'na bali ğ
l ı nda üç ayl ı k bütçe aç ığı 161.5 milyar TL olarak görülmektedir (Tablo 21).
1991 y ı l ı
Bütçe aç ı kları na karşı l ı k TC Zir at Bankas ı ndan sağ lanan krediler, faizler hariç
sonunda 55.9 milyar TL tutar ı n ı ad ı r. 1987 y ı l ı ndan sonra T.C. Ziraat Bankas ı ndan borç
şağı daki
al ı nmam ıştı r (Tablo 22). 1992 ali y ı l ı toplam bütçe aç ığı 295.1 milyar TL olup a
şekilde karşı lanm ışt ı r:
TC Baş bakanl ı k Toplu Konut F•nundan 104.6 Milyar TL
"
190.5
iç Borçlanma
91
"
51
11
295.1
40
Tablo 19
G.S.M.H. Ile Karşı laştırmal ı Bütçe Analizi 1989 - 1992
Milyar TL.
1989
Gerçekleşme
1990
G.S.M.H.
Gerçekleşme G.S.M.H.
Yüzdesi
I. Bütçe Yerel Gelirleri
1. Vergi Gelirleri
a) Dolays ı z Vergiler
b) Dolayl ı Vergiler
2. Di ğ er Gelirler
Il. Bütçe Giderleri
1. Cari Giderler
a) Personel Giderler
b) Diğ er Cari Giderler
c) Transferler
- Sosyal
- Diğer
2. Savunma Giderleri
3. Yat ı rı mlar
III. D ış Yard ı m ve Borçlanmalar
- D ış Yard ı mlar
- Borçlanmalar (Aç ı k)
Not: G.S.M.H. 1989 910.1
1990 1.547.8
1991 2.236.5
195.7
163.0
84.4
78.6
32.7
257.4
214.7
108.1
21.0
85.6
64.6
21.0
12.6
30.1
61.7
37.7
24.0
21.5
17.9
9.3
8.6
3.6
28.3
23.6
11.9
2.3
9.4
7.1
2.3
1.4
3.3
6.8
4.1
2.6
1991
1992
1993
Gerçekleş me G.S.M.H.
Gerçekleş me
Gerçekleşr e
3 Ayl ı k
Yüzdesi
390.3
331.7
166.1
165.6
58.6
524.7
430.2
206.9
40.7
182.6
144.9
37.7
20.1
74.4
134.4
50.9
83.5
25.2
21.4
10.7
10.7
3.8
33.9
27.8
13.4
2.6
11.8
9.4
2.4
1.3
4.8
8.7
3.3
5.4
Yüzdesi
521.9
425.8
243.6
182.2
96.1
891.1
731.7
341.8
58.4
331.5
231.7
99.8
47.0
112.4
369.2
113.7
255.5
Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı .
KKTC Baş bakanlk DPÖ.
23.3
19.0
10.9
8.1
4.3
39.8
32.7
15.3
2.6
14.8
10.3
4.5
2.1
5.0
16.5
5.1
11.4
877.0
728.8
392.7
336.1
148.2
1.322.8
1.145.6
557.7
96.9
491.0
398.9
92.1
84.2
93.0
445.8
150.7
295.1
262.2
220.7
126.3
94.4
41.5
468.1
419.8
193.3
33.1
193.4
155.6
37.8
26.1
22.2
205.9
44.4
161.5
Tablo 20
Karşılaştı rmal ı Bütçe Özeti 1988-1992
Gerçekleşme
Bütçe Finansman ı
Y erel Kaynakl ar
D ış Yard ı m
Borçlanma
Cari Harcamalar
Savunma Harcamaları
Yat ı r ı m Harcamalar ı
%
Gerçekleşme
%
%
Gerçekleş me
1993
1992
1991
1990
1989
1988
Gerçekleş me
%
Gerçekleşme
%
Gerçekleşme
3 Ayl ı k
%
74,4-521-9-58.6
12.8
113.7
9.7
28.7
255.5
15.9
877.0
150.7
295.1
66 3
11.4
22.3
262 2
44.4
161.5
56.0
9.5
34.5
891.1
100.0
1.322.8
100.0
468.1
100.0
82.0
3.8
14.2
731.7
47.0
112.4
82.1
5.3
12.6
1.145.6
84.2
93.0
86.6
6.4
7.0
419.8
26.1
22.2
89.7
5.6
4.7
100.0
891.1
100.0
1.322.8
100.0
468.1
100.0
109.2
22.1
19.4
72.5
14.7
12.8
195.7
37.7
24.0
76.0
14.7
9.3
390:3
50.9
83.5
150.7
100.0
257.4
100.0
524.7
100.0
131.1
8.6
11.0
87.0
5.7
7.3
214.7
12.6
30.1
83.4
4.9
11.7
430.2
20.1
74.4
150.7
100.0
257.4
100.0
524.7
Not:Ankara'da ödenen yat ı rı m harcamalar ı yukarıdaki rakamlara dahil edilmemi ştir.
Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı .
KKTC Başbakanl ı k, DPÖ.
Tablo 21
Yı llar itibariyle Bütçe Aç ı kları
Milyar TL.
1975 Yı l ı aç ığı
1976 "
1977
1978
1979 "
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991 "
1992
11
"
"
71
99
"
77
"
99
"
"
"
"
"
11
"
11
"
"
71
"
99
99
Bütçe Aç ığı
0.1
0.2
0.3
0.3
0.7
1.5
2.0
2.9
3.7
6.8
12.5
22.6
20.1
19.4
24.0
83.5
255.5
295.1
1992 sonu birikmi ş bütçe açğı
751.2
1993 yı l ı 3 ayl ı k bütçe aç ığı
161.5
G.S.M.H. Yüzdesi
8.6
5.8
7.2
5.5
7.8
8.8
8.3
8.3
7.9
9.2
9.9
11.6
7.0
4.0
2.6
5.4
5.4
Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı
KKTC Başbakanl ı k DPÖ.
43
Tablo 22
T.C. Ziraat Bankas ı ndan Sağ lanan Kredilerin
(Faizler Hariç) Y ı llar itibarıyla Dökümü
Milyar TL.
0.1
0.1
0.1
0.3
0.4
1.4
2.0
3.0
5.3
6.4
8.8
18.8
10.0
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
55.9
Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı
KKTC Başbakanl ı k, DPÖ.
44
b) Parasal Gelişmeler
Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti aras ı nda imzalanan Ekonomik İş birliğ i Protokolünün Para, Kambiyo, Bankac ı l ı k Bölümü alt ı nda yer alan maddeler peyder pey
uygulama alan ı na konulmaktad ı r.
26/1987 sayı l ı Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Bankalar (De ğ iş iklik) Yasas ı 1 Haziran 1987,
35/1987 say ı l ı yeni Merkez Bankas ı Yasas ı 26 Haziran 1987 ve 22/1987 say ı l ı Para ve Kambiyo
İşleri (Değ iş iklik) Yasas ı ise 1 Kas ı m 1987 tarihinden itibaren yürürlü ğ e konmuş tur. 22/1987 sayı l ı yasa ile değ iş ik ş ekliyle 38/1982 say ı l ı Para ve Kambiyo İş leri Yasas ı alt ı nda verilen yetkilere
dayan ı larak Bakanlar Kurulunca yap ı lan Para ve Kambiyo I ş leri Tüzü ğ ü de 2 Kas ı m 1987 tarih
ve 116 sayı l ı Resmi Gazetede yay ı mlanarak ayn ı gün yürürlü ğ e girmi ş tir. Bu cümleden olmak
üzere 48/1990 say ı l ı Offshore Bankac ı l ı k Hizmetleri Yasas ı 26 Kas ı m 1990 tarih ve 117 say ı l ı
Resmi Gazete, Offshore Bankac ı l ı k Hizmetleri Tüzü ğ ü ise 9 Ocak 1991 tarih ve 3 say ı l ı Resmi
Gazetede yay ı mlanarak yürürlü ğ e girmiştir.
3. Ticaret, Pazarlama ve Ödemeler Dengesi
a) Ticaret ve Pazarlama
Toptan ve perakente ticaret KKTC Ekonomisinde önemli bir yer i ş gal etmektedir.
Bu sektörden do ğ an katma değ er cari fiyatlarla 1989'da 158.136.0 milyon TL, 1990'da
285.356.3 milyon TL ve 1991'de 376.902.2 milyon TL olarak gerçekle ş miş ve 1992'de 629.386.1
milyon TL olarak tahmin olmu ştur. Böylece sektörün G.S.Y. İ .H içindeki pay ı 1990'da%18.6,
1991'de %17.0 ve 1992'de 0/016.9 olarak görülmektedir. istihdam aç ıs ı ndan bak ı ld ığı nda toptan
ve perakente ticaret sektöründe çal ış anlar 1989'da 4948 ve 1990 ile 1991'de 5172 olarak saptanm ışt ı r. Bu suretle ki ş i başı na katma değ er 1989'da 31.9 milyon TL, 1990'da 55.2 milyon TL ve
1991'de 72.9 milyon TL ş eklinde ortaya ç ı kmaktad ı r.
Tablo 23 incelendi ğ inde 1981-1992 y ı lları itibariyle d ışal ı m ı n 0/040- 48 aras ı ndaki bölümünün Türkiye'den ve 0/052 - 60 aras ı ndaki bölümünün di ğ er ülkelerden, d ış sat ı m ı n ise 0/012 - 22
arası ndaki bölümünün Türkiye'ye, o/078-88 aras ı ndaki bölümünün ise di ğ er ülkelere yap ı ld ığı
nı
görürüz.
Dış al ı mları m ı zda Türkiye birinci s ı rayı al ı rken, d ış sat ı mları m ı zda en büyük pay Birle ş ik
Krall ığa gitmi ş tir. (Tablo 24)
Tarı m ürünleri d ışsat ı mları m ı z ı n %45 ve %55 aras ı nda değ işen bir oran ı n ı olu ştururken,
%45 ile %54 aras ı nda değ işen bir oran ı da sanayi ürünlerinden olu ş muştur. D ış al ı mda ise yakşı k 0/010 tarı msal ürünlere kar şı l ı k, %90 sanayi ve mineral ürünleri görülmektedir. (tablo 25 ve
6)
D ış ticaret aç ığı m ı z Dolar baz ı nda yı lda 248.6 milyon ABD dolar ı olarak görülmektedir.
1979-1991 döneminde d ışsat ı m ı n d ış al ı m ı karşı lama oran ı n ı n 0/017 ve %47 aras ı nda değ i şti ğ i
görülmektedir. (Tablo 27)
2
45
l'
ıl t
rı
I
I
ı
I ııı
I
D ış ticaretimizin geli şmesin »e ulaşı m ve haberleş me en büyük etkenlerdendir. Politik ve
ekonomik nedenlerle KKTC den z ve hava limanlar ı na uluslararas ı ticarette mevcut koş ulları n
gerektirdi ğ i ş ekilde düzenli uçak ve gemi seferleri yap ı lamamaktad ı r. D ış dünya ile haberle şme
imkânlar ı m ı z da arzu edilen dü•eyde de ğ ildir. Bütün bunlara kar şı n çok say ıda yabancı ülke ile
ticari ilişkiler tesis edilmi ş olup d rumun iyile ştirilmesi yönünde çal ış malar sürdürülmektedir.
b) Ödemeler Dengesi
1990, 1991 ve 1992 y ı lları nda ti aret aç ığı 248-328 milyon ABD dolar ı dolayları nda seyretmi ş tir. (Tablo 28)
Genelde d ış sat ı mları m ız d ış al ı ları m ı zı n yüzde 31'ini kar şı layabilmiştir. 1979-1990 dönemi
d ış ticaretini gösteren Tablo 27 celendiğ inde en iyi performans ı n, ihracat ın ithalat ı n 0/047.1'ini
karşı lad ığı 1980 y ı l ında,en kötü erformans ı n ise ithalat ı n sadece %17.2'sini kar şı layabildi ğ i
1990 yı l ı nda olduğ u görülür.
Görünmeyen i şlemlerde Turizm n katkısı 1990'da 224.8 milyon ABD dolar ı , 1991'de 153.6 milyon ABD dolar ı ve 1992'de 160. milyon ABD dolar ı olarak görülmektedir. Di ğer görünmeyen !erin etkisiyle Cari I şlemler Den esindeki aç ı k 1990-1992 y ı llar ında sı ra ile 16.4, 26.6 ve 16.6
milyon ABD dolar ı olarak gerçe leşmiştir. 1992 y ı l ı nda KKTC'ye gelen turist say ısı 267.618
olup, bunun %78.5'i Türkiye'de 0/021.5'i ise di ğ er ülkelerdendir. (Tablo 29)
46
Tablo 23
KKTC'nin Türkiye ve Di ğ er Ülkelerle olan D ış Ticareti
1981 - 1992
Dış Al ı m
Dış Satı m
Yı llar
Türkiye
ok
1981
44.2
42.5
59.9
57.5
1041
7.1
1982
49.5
65.3
61.5
41.3
70.4
80.0
74.8
77.9
119.9
145.3
7.3
45.0
45.1
58.7
55.0
54.9
1983
1984
1985
1986
1987
65.1
70.1
94.3
1988
1989
101.9
112.5
1992
178.7
Kaynak : KKTC Başbakanl ı k, DPÖ.
45.5
45.8
42.7
46.7
42.9
48.1
Diğer Ülkeler
83.1
126.7
116.2
149.9
192.7
ok
54.5
54.2
57.3
53.3
57.1
51.9
Toplam
136.3
143.0
153.2
221.0
218.1
262.4
371.4
Türkiye
6.5
8.4
5.4
7.7
7.9
6.3
9.2
9.1
%
Diğ er Ülkeler
%
Toplam
19.3
29.8
80.8
36.9
18.5
16.1
21.6
32.2
81.5
34.2
30.4
83.9
78.4
39.5
40.7
40.9
44.3
47.2
88.3
85.2
11.7
14.8
14.3
12.0
17.5
16.7
46.1
46.0
45.5
85.7
88.0
82.5
83.3
38.8
46.3
52.0
55.1
52.4
55.2
54.6
Ülkeler Itibariyle Di ş Ticaret
Tablo 24
1989-1992
0/0
D ış
al ı m
Değ er
%
D ış
sat ı m
Değ er
%
7.3
13.9
178.7
48.1
9.1
16.7
52.5
45.2
86.1
192.7
51.9
45.5
83.3
45.7
15.2
35.4
67.4
45.5
12.2
36.3
66.5
10.7
47.2
15.7
6.6
12.6
45.9
12.4
5.5
10.1
1.6
2.4
4.7
1.6
0.7
1.3
2.3
0.6
1.5
2.7
13.7
-
-
32.4
10.7
-
-
37.9
10.2
0.1
0.2
38.2
10.0
5.0
7.6
28.1
9.3
2.5
4.8
61.1
16.5
2.1
3.8
381.5
100.0
65.5
100.0
301.1 100.0
52.5
100.0
371.4
100.0
54.6
100.0
%
D ış
sat ı m
Değ er
%
Dış
al ı m
Değ er
%
153.5
40.2
7.9
12.1
143.0
47.5
83.3
228.0
59.8
57.6
87.9
158.1
35.2
63.8
67.1
17.6
44.0
67.2
17.2
5.0
9.0
64.0
16.8
7.0
4.2
1.6
3.4
6.2
6.4
1.7
4.Uzak Do ğ u Ülkeleri
29.5
11.2
-
-
52.3
5.Di ğ er
21.5
8.2
2.4
4.3
262.4
100.0
41.7
100.0
D ış
al ı m
Değ er
%
D ış
sat ı m
Değ er
%
(.Türkiye
112.5
42.9
9.2
16.7
II.Diğ er Ülkeler
149.9
57.1
46.0
1.Birleşik Krall ı k
49.6
18.9
2.Di ğ er AET Ülkeleri
45.1
3.0rta Doğ u İ slam
Ülkeleri
Toplam
Kaynak KKTC Başbakanl ı k, DPÖ
1992
1991
1990
1989
Ülkeler
Milyon ABD $
Dış
al ı m
Değ er
Diş
sat ı m
Değ er
Tablo 25
Dışsatım ın Yapısı
1989-1992
Grup
Milyon ABD $
1989
%
1990
%
1991
%
1992
%
1.Tarı m Ürünleri
30.2
54.7
29.8
45.5
27.0
51.4
31.0
56.8
a) Narenciye
21.6
39.1
24.5
37.4
21.6
41.3
22.2
40.7
b) Patates
1.7
3.1
2.4
3.7
2.4
4.6
3.3
6.0
c) Canl ı hayvanlar
0.3
0.5
0.3
0.4
0.1
0.2
0.5
0.9
d) Di ğ er Tar ı m
Ürünleri
6.6
12.0
2.6
4.0
2.9
5.5
5.0
9.2
2. Sanayi Ürünleri
24.6
44.6
35.2
53.7
25.2
48.0
23.4
42.8
6.8
12.3
11.9
18.1
8.2
16.0
7.1
13.0
17.8
32.3
23.3
35.6
16.8
32.0
16.3
29.8
3. Mineraller
0.4
0.7
0.5
0.8
0.3
0.6
0.2
0.4
TOPLAM
55.2
100.0
65.5
100.0
52.5
100.0
54.6
100.0
a) i şlenmiş Tarı m
b) Di ğ er Sanayi
Ürünleri
Kaynak: KKTC Başbakanl ı k, DPÖ.
-
İ
t
I
Tablo 26
Dışal ı m ve D ışs t ı m ı n Mal Grupları na Göre Tasnifi
Milyon ABD $
1992
1991
Mal Grubu
%
D ışsat ı m
%
Dışal ı m
%
D ışsatı m
0/0
2.'
22. '
2.
0.9
7.4
0.9
1.4
27.9
-
2.6
53'.1
4.4
19.0
2.7
1.2
5.1
0.7
2.4
30.4
1.8
4.4
55.8
3.3
32.
40.10
21. ,
10.7
13.3
7.1
5.5
0.1
0.3
10.5
0.2
0.6
29.4
34.2
21.0
7.9
9.2
5.6
3.1
0.4
0.5
5.6
0.7
0.9
10. •
3.5
0.1
0.2
9.8
2.6
-
-
0.:
0.2
1.0
1.9
0.8
0.2
0.6
1.1
.•
2.7
1.2
2.3
6.7
1.8
0.1
0.2
10.•
3.4
0.2
0.4
9.7
2.6
-
-
30.•
10.0
14.0
26.7
29.1
7.8
13.2
24.2
4.•
1.5
-
4.8
1.3
1.4
2.5
15 •
5.1
-
-
11.0
3.0
-
-
1.1
0.4
-
-
1.3
0.4
-
-
19 •
6.6
0.3
0.6
19.3
5.2
0.4
0.7
45.6
22.0
15.1
7.3
0.5
-
0.9
-
121.3
33.4
32.7
9.0
0.3
-
0.6
3.2
1.1
-
-
3.3
0.9
03
72
0.1
2.4
-
-
0.4
8.4
09
0.3
-
-
301 1
100.0
52.5
100.0
D şal ı
Canl ı Hayvanlar ve Hayvansal
Ürünler
Bitkisel Ürünler
Hayvansal ve bitkisel Ya ğ lar
G ıda Sanayii Ürünleri,
Içkiler ve Tütün
Mineral Maddeler
Kimya Sanayi Ürünleri
Plastikler ve Mamülleri;
Kauçuk ve Mamülleri
Deri, Kösele, Post ve Kürkler
ile Bunlardan Mamül E şya; Saraciye
Eşyası ; Seyahat Eşyası
Ağ aç ve Ağaçtan Mamül E şya;
Odun Kömürü, Mantardan E şya,
Hası rc ı ve Sepetci Eşyası
Odun Hamuru, Kağıt, Karton
ve Mamülleri
Dokunmaya Elveri şli
Maddeler ve Bunlardan Mamül Eşya
Ayakkab ı lar, Başl ı klar, Bastonlar,
Kı rbaçlar ve Aks; Tüyler, Yapma Çiçek.
Taş , Alç ı , Çimento, Amyant, Mika v.b.
Maddelerden Cam ve Cam E şya
lnciler, Kıymetli Taşlar ve Metaller,
Metal Paralar
Adi Metaller ve Bunlardan
Mamül Eşya
Makineler ve Mekanik
Cihazlar; Elektrik Malzemeleri
Elektrik Ayg ıt ve Cihazlar ı
Nakil Vas ıtaları
-
Optik alet ve Cihazlar ı Saatçı
Eşyası : Müzik Aletleri ve Aksamlan
Silahlar ve Mühimmat ile Bunlar ı n
aksam ve parçalar ı
Çeşitli Mamül eşya
San. Eserleri, Koleksiyon E şya. ve
Antika.
TOPLAM
Kaynak : KKTC Başbakanl ı k DPÖ.
50
-
-
0.1
2.3
-
-
1.4
0.4
-
-
371.4
100.0
54.6 100.0-
Tablo 27
Dış Ticaret 1979 - 1992
Milyon ABD $
Yı llar
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
Kaynak : KKTC Başbakanl ı k
DPÖ.
Dış Al ı m
90.8
94.4
104.1
119.9
145.3
135.6
141.7
153.2
221.0
218.1
262.5
381.5
301.1
371.4
Dış Sat ı m
35.8
44.5
36.9
39.5
41.0
38.4
45.8
52.0
55.1
52.4
55.2
65.5
52.5
54.6
Açı k
55.0
49.9
67.2
80.4
104.3
97.2
95.9
101.2
165.9
165.7
207.3
316.0
248.6
316.8
Dışsatı m ı n Dışal ı m ı
Karşı lama Oran ı
%39.4
%47.1
%35.4
%32.9
%28.2
0/028.3
%32.3
%33.9
%24.9
0/024.0
0/021.0
%17.2
%17.4
%14.7
tt t
■
ı •
iı
Tablo 28
Ödemeler Dengesi
Milyon ABD $
Değ işme 0/0
1990
1991
1992*
1990-91
1991-92*
65.5
-381.5
-316.0
52.5
-301.1
-248.6
61.6
-390.2
-328.6
-19.8
-21.0
-21.3
17.3
29.6
32.2
224.8
74.8
229.6
-16.4
153.6
68.4
222.0
-26.6
160.8
151.2
312.0
-16.6
-31.7
-8.5
-25.9
62.2
4.7
121.0
40.5
-37.6
22.5
2.1
169.9
49.6
2.4
113.1
37.0
1.9
118.4
120.4
14.3
-33.4
-25.4
-20.8
4.7
-169.3
25.2
8.8
-106.7
58.4
31.8
-111.6
45.7
29.1
-37.0
131.7
261.4
4.6
-21.7
-8.5
III. Rezerv Hareketleri
(-Art ış + Azal ış)
-6.5
-32.8
-27.8
404.6
-15.2
IV. Net Hata ve Noksan
-2.3
1.0
-1.3
143.5
-30.0
I. Cari I ş lemler
A : D ış Ticaret
1. Dış sat ı m
2. D ış al ı m
Dış Ticaret Dengesi
B: Görünmeyen I şlemler
1. Turizm (net)
2. Diğer Görünmeyenler (net)
Görünmeyen i şlemler dengesi
Cari I şlemler Dengesi
Il. Sermaye Hareketleri
1. TC Yard ı m ve Kredileri
2. Di ğ er D ış yard ı mlar
3. Bedelsiz D ışal ı m
4. Kı sa Vadeli Di ğer Sermaye
Hareketleri
Sermaye Hareketleri Dengesi
Genel Denge
* Gerçekleşme Tahmini
Kaynak : KKTC Başbakanl ı k, DPÖ.
52
Tablo 29
Türkiye ve Di ğ er Ülkelerden Gelen turistler 1978-1992
Yı llar
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
TC'den Turist
104738
95115
69808
62660
65018
78467
93413
103791
107064
147965
173599
214566
243269
179379
210178
% Payı
92.8
87.7
82.6
80.2
74.2
79.3
82.4
83.0
80.0
80.3
75.6
78.3
80.9
81.4
78.5
Kaynak : Ulaştı rma, Bayı nd ı rl ı k ve turizm Bakanl ığı
KKTC Başbakanl ı k, D.P.O.
53
Diğ er Ülkelerden Turist %Pay ı
8172
7.2
13286
12.3
14703
17.4
15474
19.8
20611
25.8
20467
20.7
19905
17.6
21284
17.0
26766
20.0
36372
19.7
55907
24.4
59507
21.7
57541
19.1
40858
18.6
57440
21.5
Toplam
112910
108401
84511
78134
87629
98934
113318
125075
133830
184337
229506
274073
300810
220237
267618
IV. BÖLÜM
Nı RKEZ BANKASININ 31.12.1992
I IBARIYLE YILLIK HESAPLARI
54
Tablo 30
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI'NIN 31.12.1992 TARIHLI BILANÇOSU
Aktif
Döner De ğ erler (1)
(.11
C.31
Krediler (2)
Bina ve Teçhizat (3)
Diğ er Aktifler (4)
1 992
9 84.152.0
1 62.409.7
1991
510.506.0
808.5
58.447.1
60.100.8
798.7
4.093.3
1.205.817.3
575.498.8
Pasif
Hazine Cari Hesab ı (5)
Mevduat (6)
Mevduat Munzam Kar. (7)
Fonlar (8)
Diğ er Pasifler (9)
Öz Kaynaklar
Milyon TL
1992 Aral ı k
1991 Aral ı k
24.335.2
547.271.2
455.264.3
106.859.4
6.614.1
65.473.1
24.426.5
226.469.9
213.916.3
59.338.9
5.485.9
45.861.3
1.205.817.3
575.498.8
Tablo 31
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI'NIN
1.1.1992-31.12.1992 DÖNEMI KAR VE ZARAR HESABI
G İ DER
Personel Giderleri (11)
idari Giderler (12)
Hukuk Dan ış . ve Dava Mas.
Verilen Faizler (13)
Vergi Resim ve harçlar ı ile
Sosyal Kültürel ve Resmi
Kurulu ş lara Yard ı mlar
Verilen Komisyonlar
Amortismanlar
Faiz Fark ı Fonu
Kasadaki TL Efektif Sigortas ı
Sair Giderler
Kâr
1992
1.1.92-31.12.92
.
.
28.769.9
9.558.2
71.708.1
1991
1.1.91-31.12.91
.0
14.467.2
39.929.6
51.0
946.3
60.8
6.000.0
10.000.0
306.2
19.611.8
0.7
855.3
53.8
6.000.0
3.000.0
3.423.3
19.928.1
155.820.0
91.140.0
GELIR
Alinan Fizler (14)
Al ı nan Komisyonlar (15)
Kambiyo İş leri Gelirleri
Sair Gelirler
1992
1.1.92-31.12.92
52.308.2
2.342.3
751.1
418.4
155.820.0
Milyon TL
1991
1.1.91-31.12.91
88.409.3
1.586.0
1.027.4
117.3
91.140.0
HESAPLAR HAKKINDA AÇIKLAMALAR
1992
Aral ı k
(1) DÖNER DE Ğ ERLER
Kasa
Yoldaki Paralar
Altı n Kasas ı
Efektif Deposu
(Dolar Kar şı l ı kları 31.12.91 de 17,640,626
31.12.92'de 8,186,857 ABD Dolar ıd ı r)
Hariçteki Bankalar (TL)
Hariçteki Bankalar (Yabanc ı Para)
(Dolar Kar şı lı kları 31.12.91 de 58.694.448
31.12.92'de 74.250.233 ABD Dolar ı d ı r)
61.754.8
536.4
69.975.4
Milyon TL.
1991
Aral ı k
12.665.4
194.7
536.4
89.430.3
217.247.1
109.814.8
634.638.3
297.864.4
984.1520
510.506.0
(2) KREDILER
Hazineye K ı sa Vadeli Avans
Hazine Kefaletini Haiz Bonolar Üzerine Avans
Ihracat Senetleri Üzerine Avans
Küçük Sanat Erbab ı Senetleri Üzerine Avans
Ticaret Senetleri Üzerine Avans
Sanayi Senetleri Üzerine Avans
Tarı m Senetleri Üzerine Avans
Turizm Senetleri Üzerine Avans
75.000.0
36.194.7
4.355.0
6.907.2
20.500.0
14.944.0
82.3
4.426.5
162.409.7
25.000.0
21.539.6
190.0
3.404.7
300.0
4.934.0
219.5
4.513.0
60.100.8
(3) BINA VE TEÇHIZAT
Teçhizat
Eksi: Amortisman
Bina
Eksi: Amortisman
380.6
146.8
310.0
106.4
233.8
203.6
679.0
104.3
679.0
83.9
574.7
808.5
595.1
798.7
58374.6
72.5
58.447.1
4.044.5
48.8
4.093.3
4) DI Ğ ER AKT İ FLER
Muvakkat Borçlular
Kı rtasiye ve Matbua Deposu
57
ı
ı
I
1992
Aral ı k
1991
Aral ı k
(5) HAZINE CARI HESABI
24.335.2
Türk Paras ı
24.426.5
24.335.2
24.65
166.320.7
380.950.5
547.271.2
151.451.1
226.469.9
195.724.4
259.539.9
107.618.5
106.297.8
455.264.3
213.916.3
(6) MEVDUATLAR
Türk Paras ı
Yabanc ı Paras ı
75.018.8
(7) MEVDUAT MUNZAM KA Ş ILIKLARI
Türk Paras ı
Yabanc ı Parası
Bankalar aras ı mevduat harf
TL mevduatlar ın ı n %15'i ile
mevduatlar ı n ı n 0/020'sinin M
yatı rı lacağı hakkı nda 35/198
24. maddesi uyar ı nca yatı rı l
tüm Bankalar ı n
öviz tevdiat ve
rkez Bankas ına
sayı l ı Yasası n ı n
n miktarları gösterir.
(8) FONLAR
Faiz Fark ı Fonu
Tasarruf Mevduat ı Sigorta onu:
Türk Paras ı
Yabanc ı Paras ı
BANKA SIGORTA FONLA I:
ı ve
a- Banknot, Efektif vb K ı y et Yollamas
Getirilmesi Dahili Sigort. Fonu
b- Kasadaki TL ve Efektifler dahili Sigorta Fonu
c- Personel Dahili Sigorta onu
d- Menkuller ve Gayr ı men uller Dahili Sigorta Fonu
BANKA DI Ğ ER FONLARI:
a- Emekli Sand ığı
b- Kefalet Sand ığı
(9) DI Ğ ER PASIFLER
Muvakkat Alacakl ı lar TL v: Kby, ile
Alacakl ı Transituar Hesab n ı gösterir
(10) ÖZ KAYNAKLAR
Sermaye
Ihtiyatlar
1.1.92-31.12.92 Devresi ar ı
20.312.1
20.909.6
2.875.0
3.371.0
705.2
684.9
46.426.0
17.850.0
10.100.0
7.0
25.426.0
7.850.0
3.100.0
5.5
5907.9
10.4
106.859.4
636.3
21.4
59.338.9
6.614.1
5.485.9
45.861.3
19.611.8
65.473.1
58
2.000.0
43.861.3
45.861.3
1992
1.1.92 - 31.12.92
1991
1.1.91 - 31.12.91
(1) PERSONEL GIDERLERI
Yönetim Kurulu Maa şları
Personel Maaş lar (Asli Maa ş + Mem. Öd. + H.P.)
sosyal Güvenlik Fonlar ı na Ödenen
Diğer
334.8
210.8
3.020.9
268.7
5.183.3
8.472.9
8.807.7
1.875.2
140.0
1.202.0
3.217.2
3.428.0
27.500.0
523.2
157.8
47.8
541.1
28.769.9
14.013.8
315.0
30.6
19.6
88.2
14.467.2
18.255.5
34.296.6
19.156.0
71.708.1
15.097.9
17.428.0
7.403.7
39.929.6
117.180.1
35.128.1
152.308.2
74.888.5
13.520.8
88.409.3
1.106.4
1.235.9
2.342.3
777.4
808.6
1.586.0
(12) IDARI G İ DERLER
Sigorta
Kı ymet Yollama Giderleri
k ı rtasiye, matbua
Telex, Telefon
Diğer
(13) VERILEN FAIZLER
Banka Mevduatlar ı
Mevduat Munzam Kar şı l ı kları
Döviz Hesaplar ı
(14) ALINAN FAIZLER
Dış Muhabirler
Yerel Faizler
(15) ALINAN KOMISYONLAR
Yabancı Para
Türk Liras ı
59
V. BÖLÜM
BAN < ACILIK İSTAT İSTİ KLERİ
BANKACILIK İSTAT İST İ KLER İ
Müteakip sayfalardaki tablolar a şa ğı da listesi verilen bankalar
ı n verilerinden derlenmi ştir.
K.K.T.C. Merkez Bankas ı
T.C. Ziraat Bankas ı
Türkiye i ş Bankas ı A. Ş .
K.T. Kooperatif Merkez Bankas ı Ltd.
Türkiye Halk Bankas ı A. Ş .
K.Vak ı flar Bankas ı Ltd.
K.Ticaret Bankas ı Ltd.
K. Endüstri Bankas ı Ltd.
K. Faisal İ slam Bankas ı Ltd.
Asbank Ltd. (Haziran 1986 tarihinden itibaren faaliyete ba ş lam ışt ı
r)
Akdeniz Garanti Bankas ı
Ltd. (Mart 1989 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ıştı r.)
K. Iktisat Bankas ı Ltd. (Aral ı
k 1990 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.)
K. Yat ı rı m Bankas ı
Ltd. (Ekim 1992 tarihinden itibaren faaliyete ba ş lam ıştı r.)
K. Hürbank Ltd. (Ocak 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba ş lam
ıştı r.)
Rumeli Bank Ltd. ( Ocak 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt
ı r.)
K. Eurobank Ltd. ( Ş ubat 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba
şlam ıştı r.)
Finba Finansal Bank Ltd. (Nisan 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam
ışt ı r.)
Everest Bank Ltd. (Nisan 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam
ışt ı r.)
61
Tablo 32
BANKALARIN AKTIF ÖZETLERI
Değ erler
Cr>
sp
1992
Ocak
Ş ubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağ ustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aral ık
1993
Ocak
KTC
Merkez
Bankas ı
50.280.0
54.825.4
73.420.9
58.366.0
57.147.8
69.497.6
67.165.4
73.834.4
79.043.3
67.286.5
87.774.6
117.466.1
124.655.6
128.626.4
146.436.7
163.728.0
168.863.2
171 .956.9
193.495.8
216.151.4
237.784.5
247.140.1
267.864.0
345.065.3
95.234.9
341.577.5
Menkul
Mevduat
Bankalar
Yurtd ışı
an a ar
Cüzdan ı
Karşı l ı kları
9.375.4
15.287.6
18.49.1
19.572.5
23.347.5
22.066.9
10.205.2
11.158.9
22.558.2
26.267.9
2
27.89.6
34.21 2.3
685.339.8
741 .020.2
754.303.8
822.612.7
847.269.7
830.474.3
853.103.8
937.152.7
883.723.0
861.370.8
875.650.6
951.156.7
109.699.
108 .653.19
108.06.9
108.795.5
110.210.7
139.453.2
13.466.0
9
137 .755.4
137.763 .3
92
136.4.1
136.439.8
163.493.4
35.272.5 1030.469.4
163.886.2
Yurtiçi
Not: Yukar ı daki tabloya KKTC Merkez Bankas
ı rakamlar ı dahil edilmemi ştir.
Milyon TL.
İ skonto
Kredi
ve
Avanslar
Sabit
Kı ymetler
Diğ er
Aktifler
Aktifler
Toplam ı
2567.90.2 10.861.6 1.963.11.6
9 86.860.0 600.393.8 3.887.576.1
24 9
653.574.8 4.052.376.7
11.112.4 1.994.55 7.3 86.939.1
. 780.4
0.345.4 4.486.760.8
0.392.3
97.567.0
72
274.399.9 12.598.8 2.28
2.312.952.5 98.125.2 746.411.9 4.644.675.4
302.674.9 11.436.2
.246.3 98.841.2 785.791.2 4.745.758.7
10 .797.4 2.316
327.243.7
81.510.2 98.333.5 867.788.1 5.246.529.2
11.550.7 2.6
353.897.8
0 2.147.3 5.404.458.0
374.52.9
23.266.0 2.73 9. 856.0 101.0927 6 991 8.095.7 5.612.939.2
6
9..1
2.791 .1 06.2 101.7
401. 118.3 24.839.1
33.169.2 3.241.815.3 100.95.2
997.683.4 6.151.594.6
9
28.059.1
4
4417.
196.1 1.235.197.0 6.307.56.5
37.213.3
3.163.129.6
105.
163.1
117.9
443.782.8 42.238.9 3.268.458.2 112.585.5 1.372.430.9 6.635.
470.563.0 43.462.9 3.883.913.7 130.790.2 977.610.7 7.117.734.3
496.347.4 46.162.1 3.805.366.2 134.213.0 1.214.875.2 7.363.404.4
Tablo 33
BANKALARIN PASIF ÖZETLERI
Tarih
Mevduat
Milyon TL
Kullan ılan
Krediler
Faiz ve
Gider
Reeskontlar ı
Ödenecek
Vergi Resim
ve Harçlar
Ödenecek
Senet ve
Havaleler
Diğer
Pasifler
Öz
Kaynaklar
Pasifler
Toplam ı
1992
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağ ustos
Eylül
Ekim
Kas ım
Aral ı k
1.478.144.4
1.562.378.2
1.725.020.0
1.852.999.8
2.020.493.6
2.137.904.1
2.295.915.7
2.426.551.5
2.540.053.3
2.566.230.3
2.728.865.9
2.954.484.2
77.056.4
81.958.9
70.112.9
69.927.0
69.550.2
67.564.6
81.510.0
123.476.4
125.007.9
146.957.9
137.848.5
124.619.9
88.721.2
86.050.7
111.333.0
90.228.0
90.373.3
120.375.8
77.534.2
76.845.9
127.130.2
91.121.1
95.154.3
104.960.4
1.892.9
2.285.7
4.809.8
5.208.4
5.669.1
3.147.3
3.579.2
3.479.5
4.841.3
2.522.6
2.054.8
8.857.3
12.866.7
3.789.7
4.559.4
5.992.2
14.389.7
22.987.3
15.537.9
17.001.4
21.016.9
24.002.1
29.251.7
30.699.0
1.979.374.1
2.062.714.3
2.064.607.6
2.106.782.2
2.033.906.1
2.065.708.3
2.089.288.5
2.131.558.7
2.166.750.7
2.133.083.3
2.166.989.8
2.225.703.4
249.520.4
253.199.2
506.318.1
513.537.8
511.376.7
828.841.8
841.092.5
834.025.8
1.166.794.3
1.343.539.2
1.474.952.9
1.668.410.1
1993
Ocak
3.887.576.1
4.052.376.7
4.486.760.8
4.644.675.4
4.745.758.7
5.246.529.2
5.404.458.0
5.612.939.2
6.151.594.6
6.307.456.5
6.635.117.9
7.117.734.3
3.130.351.5
100.077.6
109.501.7
6.765.9
14.694.9
3.582.783.0
419.229.8
7.363.404.4
Not: Yukar ı daki tabloya KKTC Merkez Bankas ı rakamlar ı dahil edilmemi
ştir.
Tablo 34
ISKONTO SENETLERI VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTÖREL
DAĞ ILIMI - TÜRK PARASI
Milyon TL
Tarih
cp
.1=.
73.334.7
82.585.9
92.515.7
94.858.7
94.482.6
110.278.7
102.962.7
119.065.5
116.731.6
116.397.4
111.799.9
128.026.9
10.861.6
11.112.4
12.598.9
11.436.2
10.797.4
11.550.6
23.266.0
24.839.1
33.169.2
24.854.5
42.238.9
42.116.9
1.862.046.1
1.875.715.1
2.162.984.8
2.194.231.2
2.189.056.0
2.543.622.3
2.593.098.8
2.647.068.5
3.059.628.5
3.042.780.3
3.076.081.1
3.655.135.1
9.847.5
50.694.5
9.919.1
50.642.6
53.764.1 11.923.2
128.248.7
144.428.3
179.731.5
41.387.0
43.640.4
46.545.7
3.656.059.0
3.652..241.5
3.795.501.1
Turizm
1.442.852.6
1.438.638.4
1.686.770.1
1.712.577.3
1.723.847.7
2.017.192.8
2.074.205.2
2.109.743.0
2.462.957.2
2.451.551.6
2.445.131.4
2.879.322.1
53.333.0
51.904.9
53.694.6
55.115.3
48.299.5
54.543.6
35.853.9
29.101.5
23.471.2
30.403.9
49.393.2
68.118.2
38.362.8
33.724.8
34.464.6
35.524.2
31.331.6
58.728.1
30.728.4
39.207.6
44.970.1
46.724.9
49.772.1
42.411.6
4.414.7
3.598.8
3.647.4
4.167.6
3.316.4
3.365.0
2.942.2
2.751.9
2.488.8
2.779.4
2.367.3
4.253.8
204.540.1
220.614.0
245.526.8
246.262.4
241.998.8
254.874.3
289.747.0
287.018.2
327.105.0
318.658.0
323.084.1
423.318.2
25.396.5
25.491.8
26.068.4
26.336.8
26.706.8
23.246.6
24.717.1
26.374.3
38.764.4
41.722.8
42.515.7
49.142.6
2.872.664.5
2.854.835.0
3.917.423.4
77.364.7
85.264.7
84.551.4
44.571.3
53.457.6
50.137.8
3.928.1
4.043.7
3.666.1
427.807.7
406.010.1
447.757.9
Ve
1992
Ocak
Ş ubat
Mart
Nisan
May ıs
H aziran
Temmuz
Ağ ustos
Eylül
Ekim
Kas ı m
Aral ı k
1993
Ocak
Ş ubat
Mart
8.953.1
8.044.1
7.698.3
7.952.7
8.275.2
9.842.6
8.676.3
8.967.4
9.971.1
9.687.8
9.778.5
18.424.8
Yurtiçi ve
Yurtd ışı
ıcare
Kuruluşlar ı
Toplam
Şahsi ve
M
e .
Nakliye
ve
Ulaşı m
Tar ı m
İ skonto
Bina ve
inşaat
Sanayi
Kamu Kurum
Tablo 35
ISKONTO SENETLERI VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTÖREL YÜZDE (%)
DAĞ ILIMI - TÜRK PARASI VE DÖVIZ
Tarih
CS)
oi
1992
Ocak
Ş ubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağ ustos
Eylül
Ekim
Kas ı m
Aral ı k
1993
Ocak
Ş ubat
Mart
Kamu Kurum
ve
Kurulu ş ları
Tarı m
Sanayi
Nakliye
ve
Ulaşı m
Yurtiçi ve
Yurtd ışı
Ticaret
Turizm
Bina ve
inşaat
Şahsi ve
Mesleki
Borçlar
İskonto
Senetleri
Toplam
71.33
70.16
72.14
71.64
71.87
72.75
72.98
72.63
73.47
73.35
72.02
71.58
2.63
2.53
2.29
2.30
2.01
1.97
1.26
1.01
0.70
0.90
1.45
1.68
2.06
1.84
1.67
1.67
1.46
2.24
1.20
1.47
1.44
1.50
1.57
1.15
1.07
1.05
0.88
0.93
0.90
0.74
0.71
0.68
0.55
0.58
0.58
0.55
15.66
16.72
15.66
16.17
16.49
15.30
16.85
16.60
16.79
16.63
16.90
17.81
1.96
2.04
1.82
1.85
1.89
1.54
1.54
1.50
1.54
1.79
1.81
1.71
0.64
0.64
0.55
0.53
0.53
0.55
0.52
0.50
0.46
0.46
0.47
0.52
4.12
4.48
4.45
4.43
4.40
4.50
4.12
4.76
4.07
4.05
3.97
3.97
0.53
0.54
0.54
0.48
0.45
0.41
0.82
0.85
0.98
0.74
1.23
1.03
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
71.47
70.55
68.02
1.91
2.09
1.96
1.21
1.48
1.33
0.54
1.35
1.32
17.72
17.05
19.39
1.77
1.71
1.54
0.44
0.42
0.46
3.92
4.28
4.90
1.02
1.07
1.08
100.0
100.0
100.0
Tablo 36
BANKALAR TÜRK PARASI MEVDUATLARININ NITELI Ğ INE GÖRE ANALIZI
Milyon TL
Tarih
1992
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağ ustos
Eylül
Ekim
Kas ı m
Aral ı k
1993
Ocak
Ş ubat
Mart
Resmi Mevduat
Ticari Mevduat
Tasarruf Mevduat ı
Diğ er Mevduat
Toplam Mevduat
227.419.4
202.081.4
176.213.7
224.316.5
247.042.0
278.948.2
261.126.1
307.045.1
390.161.3
346.627.0
334.153.9
375.017.3
35.481.9
38.429.9
45.708.3
47.070.8
57.887.7
49.649.2
58.620.1
74.987.9
65.882.2
68.940.8
79.074.4
91.309.8
645.446.5
673.947.0
711.051.3
735.143.1
754.938.1
787.056.4
829.767.9
859.821.4
857.373.1
895.251.0
982.848.8
1.002.221.9
24.593.6
25.535.7
26.988.6
27.944.9
34.581.6
32.367.6
37.549.8
39.745.2
38.819.4
36.713.3
62.535.5
81.686.3
932.941.4
939.994.0
959.961.9
1.034.475.3
1.094.449.4
1.148.021.4
1.187.063.9
1.281.599.6
1.352.236.0
1.347.532.1
1.458.612.6
1.550.235.3
389.726.4
385.475.9
408.860.2
77.350.1
90.755.4
104.262.8
1.134.749.9
1.201.466.9
1.283.405.5
76.976.1
96.918.9
94.555.8
1.678.802.5 4
1.774.617.1
1.891.084.3
Tablo 37
BANKALAR TÜRK PARASI MEVDUATLARININ VADELERINE GÖRE ANALIZI
Tarih
(3)
1992
Ocak
Ş ubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağ ustos
Eylül
Ekim
Kası m
Aral ı k
1993
Ocak
Ş ubat
Mart
Vadesiz Mevduat
Milyon TL
1 Ay Vadeli
Mevduat
3 Ay Vadeli
Mevduat
6 Ay Vadeli
175.737.9
153.012.2
117.693.0
153.995.3
188.826.3
205.472.2
197.032.9
248.654.5
259.274.1
200.099.4
256.117.4
292.155.0
36.002.9
42.228.8
60.163.3
68.506.6
72.097.0
81.049.9
89.582.0
97.622.7
119.634.6
131.711.0
158.525.3
162.225.3
268.635.4
293.775.6
334.196.8
374.355.2
408.571.7
453.046.5
493.224.1
530.085.7
563.737.6
516.961.9
482.967.4
444.159.2
27.036.0
27.002.4
24.408.3
26.612.4
28.654.4
28.439.3
27.416.4
26.398.0
29.027.4
33.498.6
36.840.6
47.250.6
425.529.2
423.975.0
423.500.5
411.005.8
396.300.0
380.013.5
379.808.5
378.838.7
380.562.3
465.261.2
524.161.9
604.445.2
932.941.4
939.994.0
959.961.9
1.034.475.3
1.094.449.4
1.148.021.4
1.187.063.9
1.281.599.6
1.352.236.0
1.347.532.1
1.458.612.6
1.550.235.3
307.706.3
279.098.9
275.486.6
195.340.1
252.188.2
261.694.9
453.767.0
521.982.2
595.967.6
50.535.6
64.210.0
70.978.4
671.453.5
657.137.8
686.956.8
1.678.802.5
1.774.617.1
1.891.084.3
Mevduat
1 Yı l Vadeli
Toplam Mevduat
Mevduat
Tablo 38
BANKALAR DÖVIZ MEVDUATLARININ NITELI Ğ INE GÖRE ANALIZI
iLv on TL
Tarih
co
1992
Ocak
Ş ubat
Mart
Nisan
Mayıs
H aziran
Temmuz
Ağ ustos
Eylül
Ekim
Kas ı m
Aral ı k
1993
Ocak
Ş ubat
Mart
Resmi Mevduat
Ticari Mevduat
Tasarruf Mevduat ı
Di ğ er Mevduat
Toplam Mevduat
27.861.3
35.124.0
34.086.7
30.206.5
30.492.5
30.609.9
31.971.6
33.198.0
53.882.6
50.204.1
50.062.4
49.463.2
34.870.1
35.925.2
24.682.9
28.639.8
63.869.0
62.421.3
55.864.6
69.922.3
81.717.4
86.452.8
81.544.2
84.271.2
585.739.1
613.409.8
714.751.5
810.570.9
884.794.4
956.710.7
1.045.822.1
1.109.675.6
1.123.520.6
1.115.207.2
1.159.553.3
1.245.269.4
1.753.8
15.529.9
8.863.1
9.307.7
9.715.6
11.401.7
11.841.8
13.547.8
5.465.1
16.174.7
15.794.8
16.838.2
650.224.3
699.988.9
782.384.2
878.724.9
988.871.5
1.061.143.6
1.145.500.1
1.226.343.7
1.264.585.7
1.268.038.8
1.306.954.7
1.395.842.0
51.608.3
66.502.9
67.758.7
82.129.9
85.880.7
79.563.9
1.265.186.3
1.251.300.5
1.337.867.6
20.214.5
6.173.2
21.140.7
1.419.139.0
1.409.857.3
1.506.330.9
Tablo 39
BANKALAR DÖVIZ MEVDUATLARININ VADELERINE GÖRE ANALIZI
Tarih
cp
co
1992
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağ ustos
Eylül
Ekim
Kası m
Aral ı k
1993
Ocak
Ş ubat
Mart
Vadesiz Mevduat
3 Ay Vadeli
Mevduat
6 Ay Vadeli
Mevduat
250.908.1
269.283.2
297.814.6
340.466.9
389.251.7
419.670.5
439.399.0
485.298.1
520.614.8
541.429.7
529.360.6
571.103.8
13.956.2
112.1
12.438.1
1.458.0
17.760.5
200.6
68.687.2
79.355.7
96.431.9
107.183.2
132.513.2
142.146.6
156.048.8
172.467.3 ‘
171.036.9
169.920.4
184.713.1
212.534.5
2125345
.
544.891.8
520.038.5
587.793.4
42.108.9
32.594.8
5.163.6
189.877.9
211.386.2
221.212.4
Milyon TL
1 Yı l Vadeli
Mevduat
Toplam Mevduat
330.629.0
351.350.0
388.137.7
431.074.8
467.106.6
499.326.5
536.096.1
568.466.2
560.495.9
555.230.7
575.120.5
612.003.1
650.224.3
699.988.9
782.384.2
878.724.9
988.871.5
1.061.143.6
1.145.500.1
1.226.343.7
1.264.585.7
1.268.038.8
1.306.954.7
1.395.842.0
642.260.4
645.837.8
692.161.5
1.419.139.0
1.409.857.3
1.506.330.9
Tablo 40
İ SKONTO SENETLER İ VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTÖREL DA
Ğ ILIMI - DÖV İZ
Milyon TL
Tarih
-.4
o
1992
Ocak
Ş ubat
Mart
Nisan
May ıs
Haziran
Temmuz
Ağ ustos
Eylül
Ekim
Kası m
Aral ı k
1993
Ocak
Şubat
Mart
Kamu Kurum
ve
Kuruluşlar ı
Tarım
Sanayi
Nakliye
ve
Ulaşı m
Yurtiçi ve
Yurtd ışı
Ticaret
Turizm
Bina ve
inşaat
Ş ahsi ve
Mesleki
Borçlar
İ skonto
Senetleri
Toplam
8.229.0
8.214.2
8.113.9
8.571.9
8.866.4
8.241.9
8.470.6
8.461.0
21.728.8
20.986.3
21.596.2
21.289.4
98.8
163.3
1 72.3
186.1
199.4
254.0
214.0
221.6
205.2
51.3
72.7
106.3
3.516.6
4.131.7
4.807.3
4.612.9
3.750.0
3.536.7
3.633.8
3.603.0
3.692.9
3.874.6
4.075.5
4.255.7
17.368.5
18.140.5
17.041.7
18.048.6
18.364.8
17.218.8
17.241.6
17.122.5
16.093.7
16.920.0
17.541.4
18.055.4
114.027.2
124.082.8
122.382.1
142.223.3
154.300.9
170.914.2
190.999.0
197.079.7
240.707.8
241.763.9
255.747.4
298.212.2
14.480.2
16.601.1
16.745.3
17.999.8
18.831.7
19.486.1
19.288.4
17.419.0
13.156.2
18.623.9
19.320.7
19.944.4
3.999.4
5.241.8
5.160.5
4.841.3
4.607.3
5.505.3
6.208.7
5.629.5
5.726.3
5.906.0
6.257.6
2.436.5
10.553.2
9.801.9
11.926.3
11.618.9
12.980.3
15.017.2
14.707.1
19.836.2
21.025.7
20.069.7
24.033.2
32.672.9
172.272.9
186.377.3
186.349.4
208.102.8
221.900.8
240.174.2
260.763.2
269.372.5
322.336.6
328.195.7
348.644.7
396.972.8
21.286.6
22.094.4
22.139.1
92.7
92.8
82.7
4.359.4
6.843.9
7.339.6
18.107.5
50.857.2
53.407.8
289.773.4
289.355.6
390.469.6
20.990.6
18.955.7
12.850.2
8.048.8
7.476.7
7.893.2
30.615.6
29.897.0
32.165.2
393.274.6
425.573.3
526.347.4
VI. BÖLÜM
BANKACIL1K KESIMININ ÖZEL ILGI DUYACA Ğ I MEVZUAT
- KKTC Merkez Bankas ı Faiz Fark ı FonuOlu şturulmas ı Tüzü ğ ü (Değ iştirilmi
ş şekliyle)
- Para ve Kambiyo i şleri Tüzü ğ ünün değ iştirilmi ş 30. ve 31. maddeleri
- ithalat ı ve ihracat ı (Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğ ü (Değ iştirilmi ş şekliyle)
-KKTC Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu Kararlar ı :
Reeskont ve Avans i ş lemlerinde uygulanacak faiz oranlar ı (Karar say ısı 280)
Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Faiz Oranlar ı (Karar Say ısı 285)
Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Faiz Oranlar ı (Karar Say ısı 286)
Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Munzam Kar şı l ı k Oranları (Karar Say ısı 287)
Disponibilite (Karar Say ısı 288)
71
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHUR İYET İ MERKEZ BANKASI YASASI
(35/1987 VE 44/1992 Say ı l ı Yasalar)
Madde 23 ve 53 Taht ı nda Yap ı lan Tüzük
A.E.454 R.G.13.10.88
A.E.260 R.G.15.06.89
A.E.502 R.G.13.11.89
A.E.274 R.G.23.05.91 KKTC Mer ez Bankas ı Faiz Farkı Fonu Olu turulmas ı Tüzü - ü
A.E.286 R.G.24.05.91
A.E.525 R.G.22.10.91
A.E.242 R.G.05.06.92
A.E.373 R.G.13.08.92
A.E.70 R.G.24.02.93
ı brıs
Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu, Kuzey Kı nca
n
23.
ve
53.
maddeleri
uyar
'n
ı
ı
Yasas
ı
Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas
daki
Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunca tasvip olunan a şağı
tüzü ğ ü yapar:
1.Bu Tüzük 'Kuzey K ı br ı s Türk Cumhuriyeti Faiz Fark ı Fonu Olu şturulmaKısa isim
sı Tüzü ğ ü" olar k isimlendirilir.
Tefsir
2. Bu Tüzü te metin baş ka türlü gerektirmedikçe:
"Bakanlar urulu" Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu 'nu anlat ı r.
"Banka" Ku ey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı n ı anlat ı r.
"Bankalar" uzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Bankalar Yasas ı alt ı nda faaliyet
gösteren bank ları anlat ı r.
"Devlet"Ku ey Kı brı s Türk Cumhuriyetini anlat ı r.
"Fon" Kuze Kı br ı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Faiz Fark ı Fonunu
anlat ı r.
"Kooperatif Bankalar ı " Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Kooperatifler yasas ı
anlat ı r.
alt ı nda kurulm ş ve mevduat kabulü ile kredi i ş lemi yapan Bankalar ı şlemi
ve
kredi
i
"Yan Kurul şlar" Bankalar ı n bir i ştiraki olarak kurulmu ş
yapan Kurulu ş arı anlat ı r.
"Yasa" 35/ 987 say ı l ı Kuzey Kı br ı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasası n ı anlat ı r.
"Yönetim urulu" Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurulunu anlat ı r.
.
Fon Tesisi
Amaç
3. Banka b nyesinde Faiz Fark ı Fonu ad ı nda bir fon tesis edilir.
4. Fonun a ac ı Devletçe teşviki öngörülen kontrollu tar ı m (ayni), tar ı m
(nakdi) ve limi i içinde kalmak ko ş ulu ile Küçük Esnaf ve Sanatkârlar ile Sanayici ve ihraç tglara ve Turizm sektörüne kontrollü faiz uygulanmas ı n ı sağ lamakt ı r.
72
Faiz Iadesi
5.Faiz iadesi Oranlar ı kredi türleri itibariyle a şağıdaki şekilde saptanm ıştı r:
Oranlar ı -Tarı m (Ayni)
%31
-Tar ı m (Nakdi)
a) Miktarı azami 1 milyon TL'ye kadar olanlar
%16
b) Miktarı 1 milyon TL'nin üzerinde olanlar
%7
- Küçük Esnaf ve Sanatkar Kredisi
%26
(Miktar ı 20 milyon TL'ye kadar)( İ lk iş yeri açacak yeni üniversite, yüksekokul
mezunları na 30 Milyon TL'ye kadar)
-Turizm Kredileri
%31
(Devlet Planlama Örgütü ve Turizm Bakanl ığı n ı n onaylayacağı Projelere)
(Azami 2.000.000.000. - TL'ye kadar)
-Sanayi Kredileri
%20
(Makine Al ı m ı 1.200.000.000. -TL'ye kadar)
- ihracatc ı Kredileri
%31
Reeskont
6. Bankalar, Merkez Bankas ı reeskont kaynağı ndan kulland ı kları krediler için faiz
farkı isteminde bulunamaya
caklar ı gibi faiz fark ı ndan yararland ı kları krediler için de reeskont kredisi talebinde
bulunamazlar.
Işleri
Yasağı
Fonun
Kaynakları
7. Fonun Kaynaklar ı :
(a) Devlet Bütçesine bu amaçla konulacak ödenek,
(b) Banka nezdindeki hazine fonlar ı faizlerine karşı l ı k olarak Banka bütçesinden
ayrı lacak belirli bir ödenek,
(c) Bankalar ve yan kurulu şları ile Kooperatif Bankalar ı ve Mevcut Yasalar alt ı nda
kredi vermekle yetkili k ı l ı nm ış müesseselerin verecekleri her türlü nakdi krediler
(Kontrollu krediler hariç) üzerinden uygulanacak geçerli faiz oran ı içinden iki puan
faiz fark ı n ı n tahsil edilerek Banka nezdinde aç ı lan Faiz Fark ı Fonu'na yat ı rı lan
miktarlar,
(d) Faiz Farklar ı n ı zaman ı nda yatı rmayanlara veya eksik yat ı ranlara uygulanacak
ayl ı k yüzde 8 cezai faiz, ve
(e) Türkiye Cumhuriyeti Devleti taraf ı ndan yap ı lacak katk ı lardan olu şur.
Bu maddenin (c) f ı krası gereğ inci Bankalar ve yan kurulu şları ile Kooperatif Ban kaları ve mevcut yasalar alt ı nda kredi vermekle yetkili k ı l ı nm ış müesseselerce tahakkuk ettirilen 2 puanl ı k faiz farklar ı , tahakkuku izleyen ay ı n 15'ine kadar fon'a
ödenir.
Bu madde amaçlar ı bak ı m ı ndan tahsil ve fon'a yat ı rma yükümlülü ğ ü, kredi veren
bankalar ve müesseselere ait olup, tahsil edilmeyen miktarlar ı n ilgili Bankalar ve
müesseseler taraf ı ndan yat ı rı lmas ı zorunlulu ğ u vard ı r.
Banka ayni kaynaktan verilen kredilerde mükerrer fon kesintilerini önlemeye yönelik önlemler almaya yetkilidir.
M ükellefiyet
8.Kontrollü Faiz uygulamas ı fon kaynaklar ı ile s ı n ı rl ı d ı r. Mevcut kaynaklar ı aşan
mükellefiyetlere giri şilemez.
Sı n ı rı
73
Esas ve
9. Fon, bu Tüz"kteki esas ve ş artlar ile Banka talimatlar ı na uygun olarak
çal ışı r.
Şartlar
10. Krediyi ver n bankalar veya kurulu ş lar kontrollü, faiz uygulamas ı nda bu
Tüzük ve Banka araf ı ndan
ve Müeyyideler ç ı karı lacak tal matlara uymakla yükümlüdürler. Aksine hareket eden bankalar
ve kuruluş lardan ödenen faiz fark ı derhal tahsil olunur ve müteakip faiz fark ı ve
reeskont taleple i kabul edilmez.
Sorumluluk
Talimatlar
11. Banka, bu Tüzükteki esas ve ş artlar dahilinde uygulamaya müteallik talimatlar ç ı karmay yetkilidir.
Geçici Madde
1. ilk uygulamada banka birikmi ş faiz farklar ı n ı n taksitle ödenmesini onaylayabilir. Bu gibi hall 'rde cezai
faiz istenmeyec ktir.
A.E. 525
22.10.1991
Yürürlü ğe
Giriş
12. Bu Tüzük esmi gazete'de yay ı mland ığı tarihten itibaren yürürlü ğe girer.
74
A.E. 154
R.G. 12.4.1993
PARA VE KAMBIYO I ŞLERI YASAS!
(38/1982, 22/1987 ve 46/1992 Say ı l ı Yasalar)
Madde 3,5,6,7,10,14,17,19,21,24,25,27,30,31 ve 51
Alt ı nda Yap ı lan Tüzük
Kası m 1992 tarih ve 20 say ı l ı bültende değ iştirilmiş şekliyle yay ı nlanan
Para ve Kambiyo i şleri Tüzü ğ ü aşağıdaki şekilde tadil edilmi ştir.
ithalât
Bedellerinin
Transferi
Türkiye
Cumhuriyeti'nden
Ithal
Edilecek
Mallar
30. " İ thalât bedelleri, ithalâta arac ı l ı k edecek bankalar taraf ından ban kac ı l ı k teamüllerine ve al ıcı ile sat ıc ı arası ndaki anlaş malara uygun olarak
Akreditifli, Vesaik mukabili, Mal Mukabili, Takas, Pe şin veya Kredili
ödeme şekillerine göre gerçekle ştirilir. Devlet kur hesab ı ndan yapı lacak
ithalâtlarda banka teminat mektubu al ın ı r. Aval gerektirmeyen ithalâtlarda
ithalâtc ı lar doğ rudan doğ ruya gümrük idarelerine ba şvurabilirler. Bu madde
alt ında belirtilen ödeme şekilleri Bakanl ı kça ç ı karı lacak bir genelge ile dü zenlenir.
31. Türkiye Cumhuriyetinden do ğ rudan veya transit olarak ithal edilecek
Türkiye ve üçüncü ülke men şeli mallar al ı cı ile sat ıcı arası ndaki anlaşmaya
uygun olarak Türk Liras ı veya Döviz olarak ödene bilir."
Sözü edilen tadiller Resmi Gazetede yay ı mland ığı 12 Nisan 1993 tarihinde yürürlüğ e girmi ştir.
75
R.G.35
6.4.1993
Sayı :135
DI Ş TICARET ( ıl ÜZENLEME VE DENETIM) YASASI
(12 1983 ve 46/1990 Say ı l ı Yasalar)
Madde , 8, 9 ve 13 Taht ı nda Yapı lan Tüzük
Bakanlar Kurulu, D ışti•aret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ı n ı n, 4, 8, 9, ve 13.
maddelerinin kendisine ve mi ş oldu ğ u yetkiye dayanarak aşağı daki Tüzü ğ ü yapar.
1. Bu Tüzük, ithalât ı ve ihracat ı (Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğ ü olarak isimlendirilir.
76
KISIM I
BAŞ LANGIÇ HÜKÜMLERI
Tefsir
2. Bu Tüzükte metin ba ş ka türlü gerektirmedikçe:
"Bakanl ı k", Ticaret iş leriyle ilgili Bakanl ığı anlat ı r.
"Devlet", Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Devletini anlatı r.
" İ hrac", Herhangi bir mal ı n Devlet s ı n ı rlar ı d ışı na ç ı karı lmasın ı anlat ı r.
"ithal", Herhangi bir mal ı n gümrükten geçirilmesi
kayd ı yle kara, hava ve deniz yoluyla Devlet s ı n ı rları d ışı ndan Devlet s ı n ırları dahiline getirilmesini anlat ı r.
"Katma Değ er", Hammadde ve/veya bir yar ı mamülün i şlenip şekil değ iş tirilmesi ile ana mal ı n, tüketim mal ı
veya yat ı rı m mal ı na dönüş türülmesi i şleminde i şletme tarafı ndan yarat ı lan ek değ eri anlat ı r. Bu ek de ğer de mamül bir mal ı n üretilmesinde ödenen maa ş , ücret, faiz dolayl ı vergi ve harçlarla, sigorta, sat ış masraflar ı , genel
muhtelif masraflar ve %15'i geçmeyen kâr toplam ı ndan
oluşur.
"Kıymetli Eş ya", Kı ymetli madenler veya k ıymetli taş lardan mamül veya bunlar ı muhtevi zati e şyalar ile şahsi
ziynet eş yaları n ı anlat ı r.
"Kı ymetli Maden", külçe, toz, çubuk, levha, madeni
para ve di ğer özel eş yalar ile ziynet e şyaları d ışı nda, altı n
ve platini anlat ı r.
"Kıymetli Taş lar", elmas, p ı rlanta, yakut, zümrüt, safir
ve zeberceti anlat ı r.
"Liberasyon", Ticaret i ş leriyle ilgili Bakanl ı ktan ithal
izni al ı nmadan d ış ülkelerdeki ihracatc ı lar leyhine Banka
arac ı l ığı ile yap ı lan ödeme kar şı l ığı gerçekle şen ithalat ı
anlatı r. "Mal", Ithal ve ihraç edilebilen herhangi bir ta şı n ı r
mal ı anlat ı r.
"Ticari Nitelik Arzetmeyen Mal", 24/1982 say ı l ı Gelir
Vergisi Yasas ı 'n ı n 58. maddesi kurallar ı sakl ı kalmak koş uluyla, ithal edenin tamamen ve münhas ı ran şahsi veya
iş letmesinin kullan ı m ı na ait olan ve rekabeti engelleyici
ş ekilde kâr elde etmek amac ıyla elden ç ı karı lamayacak
taşı n ı r malları anlat ı r.
"Mal Bedeli", ithal edilecek mal ı n fatura bedelini an lat ı r.
"Sanayi Ürünleri", Girdileri i ş leme tabi tutulup, şekil
değ iş tiren ve üzerinde katma de ğ er yarat ı lan mamülü
an latrr.
"Üçüncü Ülke", Türkiye Cumhuriyeti Devleti d ışı nda
kalan ülkeleri anlat ı r.
"Yerel Girdi", Üretilen bir mal ı n veya ara mal ı n üretiminde gerekli T.C. men ş eli girdilerle, yerel olarak üretilen
veya temin edilen girdilerin maliyetlerinin toplam ı ile %15
oran ında kâr toplam ı n ı anlat ı r.
"Yerel Girdi Oran ı ", Yerel girdiler ile %15 kâr toplam ı n ın fabrika sat ış.fiyat ı na oran ı d ı r.
".Re -eksport", Ithal edilen mal ı n tekrar ihrac ı n ı anlatı r.
77
"Banka Garantisi", Bankalar Yasas ı alt ı nda faaliyet
k
gösteren Ba kaları n, ad ı na garanti mektubu verilece
imtina etmesi
kimsenin ta hhüdünü yerine getirmekten
na
ve
ilk talepte yeı
ndan
onun
ad
ı
a
taraf
halinde Ban
anlat ı r.
rine getirile eğ i hususunda verilen garantiyi raşı
m ı ndan
ı
k
uğ
ı
l
"Zirai M I", Tar ı m veya hayvanc
ve
üzeş
tirmemi
iş
elde edilen rünün i şlenip ş ekil değ
r.
ı
ürünü
anlat
rinde katma de ğ er yarat ı lmam ış
"Tahsisli ithal Mallar ı ", Kuzey K ı brı s Türk Cumhurian
yetinin Tica et ve/veya Maliye i ş leriyle görevli a lmak
ı
tahsisi
yap
ı
Türk Liras
l ı klar ı taraf ı dan dövizsveya
Türk
Cumhuriyetine ithal edilen
brı
ı
suretiyle K zey K
malları anla ı r.
ı dı "Bankal r Kur Hesab ı " Dövizi Devlet Kur Hesab
lacak
ı
lan
ve/veya
yap
şı ndan kar şı lanmak suretiyle yap ı
ithalat ve/v a görünmeyen muamele ödemesini anlatı r.
"Devlet ur Hesab ı ", Döviz Devlet Döviz pozisyo
ı
lalan
ve/veya
yap
nundan ka şı lanmak suretiyle yap ı
cak ithalat ve/veya görünmeyen muamele ödemesini
anlatı r.
mamül ve/veya
"Geçici hracat", Ham ve/veya Yar ı ığı nda geçici
mamül he hangi bir mal ı n teminat kar şı l
konusu
olarak belli bir mal ı n süre için ihraç edilip, soz . .ı ne
s
Türk
Cum
unye
süre içerisi de tekrar Kuzey K ı brı
ı r.
aynen vey•i şlenmi ş olarak ithalini anlattirmek
ve tekrar
"Geçici ithalat", i şlenip şekil de ğ iş
ihraç
edilmek
üzere
üçüncü ül elere döviz kar şı l ığı
Türkiye v a üçüncü ülkelerden ithal edilen ham
ve/veya yar ı mamül ve/veya mamül haldeki sanayi girdileri ile i ş enip ş ekil değ iştirmek ve tekrar Türkiye'ye
üzere Türkiye'den itTürk Liras ı karşı l ığı ihraç edilmek
mamül
ve/veya mamül
ı
hal edilen ham ve/veya yar
haldeki sa ayi girdilerinin ithalini anlat ı r.
"Takas", Bir mal ı baş ka bir malla de ğ iştirme, de ğ iş
tirerek öd me, de ğ iş tokuş mübadeleyi anlat ı r.
KISIM Il
IHRACATTA
UYGULANACAK KURALLAR
ITHALAT V
şiler Ba3. Ithalat e ihracat yapacak gerçek ve tüzel ki ıtlar ı n ı
ı olarak kay
kanl ı k nezdin e ithalatc ı veya ihracatc
e ekli Cetvell'de yerayapt ı rmak zo undad ı rlar. Bu Tüzü ğ Belgesi için yap ılacak
lan Ithalatc ı elgesi veya ihracatc ı
ıt bel müracaatlard , gerçek veya tüzel ki ş ilere ait oda kay ı bel kart
gesi, ş irket k yıt belgesi, gerçek ki ş ilerin kimlik
er bilgi ve bel -
gelerinin ve akanl ığı n uygun görece ğ i diğ
gelen sunma! rı gereklidir.
ndan takIthalatcl e ihracatc ı belgeleri takvim y ı l ı başı
bitiminde Bavim y ı l ı sonu a kadar geçerli olupi sürenin
devam
ettirilebilir.
ğ
kanl ığ a vize ttirilmesi ile geçerlili
ın ın
Ancak D ı Ticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasas
r.
ı
5 ve 18. mad 8 eleri hükümleri sakl ı d
78
Gerçek
ve tüzel
kiş ilerin
ithalatc ı
ve ihracatcl
belgesi
almalar ı
Bankalar ı n
yabanc ı ülkelerden
ithalatta
tutacaklar:
döviz hesapları ve
uygulanacak
kur hesaplar ı
Ithalat ve ihracatta ödeme şekilleri
ile takas
Ithalat ve ihracat süreleri
4. Üçüncü ülkelerdenKuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti
Devletine yap ı lacak ithalat :
(a) "Devletin Kur Hesab ı "
(b) "Bankalar Kur Hesab ı "
esasları na göre yap ı l ı r. Bankalar, bu esaslara göre
kendi bünyelerinde:
(i) "Devletin Kur Hesab ı "
(ii) "Bankalar Kur Hesab ı " olmak üzere iki ayr ı döviz hesab ı bu lundurmakla yükümlüdürler.
(c) Bankalar kur hesab ı ndan yap ı lan ithalatlarda it halatc ı tarafı ndan mal
bedelinin ödendi ğ inin bankaya tevsiki halinde
banka ithal izni
düzenler.
Ancak aval gerektirmeyen ithalatlarda Bankaları n düzenlemekte oldu ğ u
ithal izni aranmadan Bakanl ığı n onayı ile ithalatç ı n ı n doğ rudan doğ ruya gümrük idarelerine ba şvurmaları ile ithalatlar ı n ı gerçekle ş tirebilirler.
5. (1) Yolcu beraberi ithalat ve ticari nitelik arzetmeyen özel ithalat d ışı ndaki ithalat veya ihracatta para transferleri mali i ş lerden sorumlu Bakanl ı kça
belirlenen ödeme ş ekilleri yöntem ve esaslar ı na
göre yap ı l ı r. Ancak takas usulü yap ı lacak ithalat ve
ihracat i ş lemleri Bakanl ığı n iznine ba ğ l ı olup ihraç
edilecek her türlü mal ve hizmet bedellerine kar şı l ı k ayn ı bedel ve de ğ erde bir mal ı n fiili ihraç tarihinden itibaren azami 6 ay içerisinde yurda getiril mesinden ve ithalat hesaplar ı n ı n kapat ı lmas ı ndan
ihracatç ı lar sorumludur. Bu ödeme ş ekline göre
yapı lacak ihracatta hesaplar ı n kapat ı l ı p kapat ı lmad ığı ihracat ve ithalat i ş lemlerinin gerçekle ş mesin den sonra en geç onbe ş gün içerisinde tevsik edici
gümrük evraklar ı n ı n Bakanl ığa ibraz ı gerekmektedir.
Gerekli evraklar ı süresinde Bakanl ığ a ibraz etmeyen müracaatç ı lara Bakanl ı k tekrar izin vermek
mecburiyetinde de ğ ildir.
Süresinde kapat ı lmayan hesap sahiplerini Bakanl ı k hakları nda Yasal i şlem yap ı lmak üzere Para
ve Kambiyo i ş lerinden sorumlu Bakanl ığ a bildirir.
(2) Devletin Kur Hesab ı ndan yap ı lacak peş in ödemelerde, limit 8000 ABD Dolar ı veya muadili döviz
karşı l ığı olabilir. Bankalar Kur Hesab ı nda peş in
ödemelerde döviz transferi yukar ı daki limite tabi
değ ildir.
(3) Yetkili Bankalarda Devlet Kurundan döviz tahsis olana ğı bulunmamas ı halinde Devlet bundan
dolayı herhangi bir sorumluluk ta şı maz ve sözkonusu tahsis Bankalar Kurundan yap ı l ı r. Mal ithal
edecek ki şi taraf ı ndan Bankaya yat ı rı lan mal bedeli
döviz, devletin cari sat ış kurundan al ı n ı r ve sat ı l ı r.
6. (1) Bakanl ı k taraf ı ndan Devletin Kur Hesab ı ndan
onaylanan proforma fatura süreleri, onay tarihinden itibaren 3'er ayl ı k sürelerle 9 aya kadar uzat ı labilir.
79
ı
k veya Ban(2) Bankalar ur Hesab ı ndan, Bakanl ı
nda
onaylanan
proforma
faturalar
onay
ka taraf ı
k
bir
süre
için
geçerlidir.
tarihinden iti • aren 6 ayl ı
Ancak iz in geçerlik süresi içerisinde, gümrüklere getirilmi olup da bu süre içerisinde, gümrük
bitim taiş lemlerinin ap ı lmamas ı halinde sürenin
ca
yeni bir
ı
gün
içerisinde
ayr
rihinden itib ren 15
proforma fatura veya ithal iznine gerek olmadan
gümrükleme i ş lemleri yap ı labilir.
ı ta(3) Ihracatta ihraç izni süresi, Bakanl ığı n onay
lar
ve
60
gün
için
geçerlidir.
rihinden itib ren ba ş
Ihraç sürele i zorunlu ve hakl ı nedenlerle Bakanl ı kça en çok c0 güne kadar uzat ı labilir. ı nda ihraç
(4) Herhang bir mal ı n ithalat ve ihracat
ve ithal izin süreleri, zorunlu ve hakl ı nedenlerle
Bakanl ı kça ı salt ı labilir veya uzat ı labilir.
KISIM III
İ THALA IN DÜZENLENMES İ VE DENET İ M
7. (1) Üçüncü "Ikelerden Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Devle ine ithal edilecek mallar bu Tüzü ğ e
ekli Cetvel I 'de yer al ı yorsa, orijinal proforma fatura ve/veya =akanl ığı n uygun görece ğ i belge üzerine Bakanl ı k taraf ı ndan, Devlet Kur Hesab ı taht ı nda
oldu ğ unu gösteren kay ı t dü ş ülerek döviz tahsisi
yapı l ı r.
Cetve(2) Bu Tüz" ğ'e ekli Cetvel II'de yer almay ıkptaraf
ın ı
IIII'de yeral n mallar ı n ithalinde, Bakanl
n
uyığı
dan orijinal • roforma fatura ve/veya Bakanl
gun göreceli belge üzerine Bankalar ı n Kur Hesaüleb ı ndan i ş le göreceklerini gösteren kay ıt düş
rek onaylan ı r.
(3) Bu Tüz 'e ekli Cetvel I Cetvel III ve Cetvel
V'de yer al ayan herhangi bir mal ı n ithalinde ithalatc ı lar orij nal proforma faturalar ı n ı ve/veya Bakanl ığı n uy un görece ğ i belgeyi Bakanl ı ktan Bankalar Kur esab ı ndan onaylatabilecekleri gibi yet- ı
kili Bankal ra müracaatlar ı ile de orijinal faturalar
banka tara ı ndan Cetvel XI'deki gibi ba şka bir iş leme tabi tu ulmadan mühürlenmek suretiyle Bankalar Kur esab ı ndan i şleme al ı nabilir. Bankalar
her ay on lad ı kları bu izinlerin bir dökümünü en
geç mütea ip ay ı n ilk yar ısı nda Bakanl ığ a gönde rir. Ancak akanl ı k uygun gördü ğ ü hallerde yay ı nlayacağı b r Emirname ile Devletin Kur Hesab ı liberasyon e tahsisli listelerini geni ş letip daraltabi lir.
80
Devletin Kur
Hesabı veya
Bankalar Kur
Hesabı
tahtı nda
orijinal
proforma,
faturanm
onaylanmas ı
Ön izne
tabi mallar
Besin katk ı
maddeleri
ve mamül
katkı l ı
besinlerin
ithali
FOB ve
benzeri
al ışlardaki
taşı mac ı l ı kla
ilgili masraf
ödemeleri
Ithal
edilecek
malları n
kullan ı lm ış
veya kullan ı lmam ış
olması
Ithal
edilecek
mallar ı n
özürlü
olması hali
Ticari
nitelik
arzetmeyen
mallar ı n
özel ithal
izni ile
ithali
8. Üçüncü ülkelerden veya Türkiye Cumhuriyeti
Devletinden ithal edilecek bu Tüzü ğ e ekli Cetvel
V'de yeralan herhangi bir mal ı n orijinal proforma
faturas ı n ı n ve/veya Bakanl ığı n uygun görece ğ i
belgelerin Bakanl ı kça onaylanabilmesi için önceden Cetvel'de belirtilen ve ön izin verme yetkisine
haiz olan Bakanl ı ktan ön izin al ı nması gerekmektedir. Ilgili Bakanl ı k ön izin düzenlerken sa ğ l ı k ve
standartlara uygunlu ğ u dikkate al ı narak ön izin
düzenler. Ancak Bakanl ı k her ön izin al ı nan mala
ithal izni vermek zorunda de ğ ildir.
9. Besin katk ı maddeleri ile mamül katk ı l ı besinlerin
ithalinde ithal giri ş imlerinden önce, Besin Katk ı
Maddeleri Tüzü ğ ü veya onu de ğ iştiren veya yerini
alan herhangi bir Tüzük hükümlerine uygun olarak ilgili Bakanl ı ktan ön izin al ı nmas ı gerekmektedir.
10.Yapı lan ithalatlarda FOB ve benzeri al ışlardaki
navlun sigorta ve her türlü ta şı mac ı l ı kla ilgili ödemeler, ithalatç ı n ı n mal ı n ithal edildi ğ inin gümrük
girişleri ile al ı nan izninin FOB veya benzeri olduğ unun yetkili Bankalara tevsik edilmesi kayd ıyle
Bankalar taraf ı ndan ilgiliye izninin ait oldu ğ u kurdan transfer edilir.
11. Ithal edilecek mallar ı n kullan ı lmam ış olmas ı
gerekmektedir. Kullan ı lm ış olan herhangi bir mal ı n ithali için Bakanl ı kça proforma fatura onaylan maz ve/veya Bankaca i şleme al ı namaz ve/veya
döviz tahsisi yap ı lmaz. Böyle mallar ı n ithalat ı Bakanl ı kça uygun görülmesi halinde Cetvel VII'deki
özel ithal izni ile yap ı labilir. Ancak ikinci el ve/veya
kullan ı lm ış fakat yenileş tirilmi ş tarı m araçlar ı , sanayi i ş leri ile ilgili Bakanl ı ktan yat ı rı m izni alan kuruluşları n ithal edecekleri yat ı rı m mallar ı , motorlu
ve motorsuz kara, ula şı m araçlar ı ile tar ı msal
araçlara ait proforma faturalar, ithalâtç ı tarafı ndan
talep edilmesi halinde Bakanl ı k taraf ı ndan Bankalar Kur Hesab ı ndan da onaylanabilir.
12.Ithal edilecek mallar ı n özürlü seconds olmas ı halinde, proforma Bakanl ı k tarafı ndan uygun görülmesi halinde Bankalar Kur Hesab ı ndan onaylanabilir.
13. (1) Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Devletine ithal edilecek ve ticari nitelik arzetmeyen yeni
veya yenileştirilmi ş mallar, motorlu ve motorsuz
hava, deniz ve kara ta şıt vas ıtaları ile yerleş meye gelecek ki ş ilerin nakti sermayelerini ayni
sermayeye dönü ştürerek ve kullan ı lmam ış olmak kayd ı yle döviz transferi yap ı lmaks ızı n veya
Bakanl ı kça ve/veya Bankaca i şleme al ı nan proforma faturaya istinaden mal bedeli dövizi ç ı kart ı lan ancak ihracatç ı firma taraf ı ndan mecburi nedenlerle gönderilmeyen mallar ı n bilahare gönderilmesi halinde bu Tüzü ğe ekli Cetvel
VII'de gösterilen "özel Ithal izni" belgesi ile ithal
izni verilebilir.
81
Ancak it al edilicek mallar ı n motorlu araç
yedek parçalara olmalar ı halinde bu madde hükümleri sade e silindir bloku, mar ş motoru, şarj
motoru, silin • ir kapa ğı , krank mili, motor pervanesi, şanzı m n ve diskleri, diferansiyel ve diskleri, ön ve ar a cam, jant (Rims), fren çan ı (flan za), arka aks, cam silgi motoru ve komple motora
uygulan ı r.
Ithal edil cek böyle yedek parçalar ı n ticari
nitelik taşı yı p taşı mad ı klar ı na yeni veya yenile şti rilmiş olup ol ad ı kları na bak ı lmaz ve Bakanl ı kça
özel ithal iz 1 verilir. Özel ithal izni belgelerinin
geçerlilik sür si üç ay olup ancak Bakanl ığı n uygun gördü ğ ü hallerde yenileneb ı l ı r.
(2)Ticari nitelik arzetmeyen mal tan ı m ı na giren an cak, ithalatç ı n ı n, ithal edece ğ i mal ı n mesleğ inde
veya ticari faaliyetlerinde sürekli kullan ı lan bir
mal olmas ı alinde gerekli ithalat izni, Ozel ithal
izin Belgesi zerine; "Gelir vergisi stopaj ı na tabi
olmak ko ş ul yla" ibaresinin yaz ı lmas ı yla verilir.
14. Ateş li silah ile aksam ve parçalar ı n ı n ithalinde
Içi ş leri ile görevli Bakanl ı ktan,
lah ı n cinsine
Polis Genel üdürlü ğ ünden ve/veya Bakanlar
Kurulundan A eş li Silah ithal Ruhsat' al ı nması gerekmektedir. akanl ı k yürürlükteki 15/1992 say ı l ı
Ateşli Silahlar (Değ işiklik) Yasas ı n ı n silah ticaretini düzenleyen ilgili maddesine uygun olarak ticari
nitelikteki sila ları n ithalini tasvip edebilir.
Ateşli
Silah Ithal,
Fası l 57
85/63
12/70
27/74
3/79
23/82
32/85
7/89
15/92
15. Kı ymetli mad nler, k ıymetli taş lar ve bunlardan
mamül e şya ı n Kuzey K ı br ı s Türk Cumhuriyeti
Devletine ith I ve ihrac ı Maliye i ş leri ile ilgili Bakanl ığı n izni il yapı l ı r. Ancak eski eser niteli ğ i taşı yan mallar ı (Antika) ithali ve ihrac ı Kültür i şleriyle ilgili Bak nl ığı n ön iznine tabi olup, Bakanl ı ğı n uygun gö eceğ i şartlarda Gümrük İ darelerine
muhatap bir y zı ve(veya ihraç izni ile yap ı labilir.
Kıymetli
maden ve
taşlarla
eski
eserlerin
ithali
Para ve
Kambiyo
I şleri
Yasası
38/1982
22/1987
46/1992
16. Pul ithalat ı v ihracat ı Gümrük ve Posta İ dareleri
taraf ı ndan, P ra ve Kambiyo I şleri Yasas ı hükümleri çerçevesi de yap ı lmaktad ı r.
Pul
ithalat ı
ve ihracat ı
17. Türkiye Cum uriyeti Devletinden yap ı lacak ithalat
Türkiye Cum uriyeti Devletinden yap ı lacak Türki ye Cumhuri eti men ş eli ithalâtlarda ödemeler
(değ iştirilmi ş ş ekli ile) 38/1982 Para ve Kambiyo
I şleri Yasas ı a göre yap ı l ı r. Bu ilke d ışı nda uygu lama yap ı lma ı na Bakanl ı k yetkilidir.
Türkiye Cumhuriyetinden
yapı lacak
ithalat
82
Antrepolara
aktarılacak
malların
ithalinde
uygulanacak
şartlar
(1) Yolcu Beraberi ithalat:
Kuzey Kı br ı s Türk Cumhuriyeti Devleti ile
Türkiye Cumhuriyeti Devleti aras ı nda imzalanan Karma Ekonomik Komisyonu Protokolü
çerçevesinde taraflar aras ı nda saptanan miktar
ve ş artlara uygun olmak üzere ve bu hususta
Protokol hükmünün yürürlükte kald ığı süre
içerisinde münhas ı ran Türkiye Cumhuriyeti
Devletinden yap ı l ı r.
Ithalat konusu olan mal ı n ön müsadeye tabi
olmas ı halinde ilgili Bakanl ı ktan alacaklar ı ön
müsade belgesiyle yetkili Bankalara müracaatla, Cetvel VIII'de yeralan Yolcu Beraberi ithalat
Formunun tanzimi ile Bakanl ığ a müracaat
ederler. Müracaat ı n Bakanl ı kça onaylanmas ı
halinde, yetkili bankalar, mal bedelinin Türkiye
Cumhuriyeti Devletinde ödenmesini teminen
yolcu beraberi ithalat yapacak ki ş iler ad ı na
onaylanan miktar kadar çek tanzimi veya
transfer i şlemi yapabilirler.
Yolcu beraberi ithalat izinleri, onay tarihinden itibaren üç ay süreyle geçerlidir.
(2) Türkiye Cumhuriyeti Devletinden yap ı lacak
tahsisli ithalat:
Bu Tüzü ğ e ekli Cetvel IV'de yeralan mallar,
tahsisli ithal mallar ı olup böyle mallar ı n ithal
edilebilmeleri için ithalat giri şimlerinden önce
proforma faturan ı n Bakanl ı ktan onaylat ı lmas ı
gerekmektedir. Mezkûr belgeler üzerine Türkiye Cumhuriyeti Devletine mahsus oldu ğ unu
belirlemek amac ı yla kay ı t dü şülür. Banka Bakanl ı ktan onayl ı belgeyi Cetvel XI'deki gibi mü hürlemek suretiyle i şleme al ı r.
(3) Yolcu beraberi, tahsisli ve ön izne tabi mallar
d ışı nda yeralan herhangi bir mal ı n ithali liberasyon iş lemlerine uygun olarak yap ı l ı r. Bankaya sunulan proforma faturalar yetkili banka taraf ı ndan Cetvel XI'deki gibi mühürlenmek suretiyle onaylan ı r. Türkiye Cumhuriyetinden
tahsisli ve liberasyon yolu ile yap ı lan
ithalâtlarda ithalâtç ı taraf ı ndan mal bedelinin
ödendi ğ inin bankaya tevsiki halinde, banka ithal izni düzen leyebilir. Ancak aval gerektirmeyen ithalatlarda bankalar ı n düzenlemekte olduğ u ithal izni aranmadan Bakanl ığı n onayı ile
ithalâtç ı n ı n doğ rudan doğ ruya Gümrük İdarelerine başvurmalar ı ile ithalatlar ı n ı gerçekleştirebilirler.
18. Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Devleti gümrüklerine getirilen herhangi bir mal ı n gümrük antrepoları na aktar ı lmas ı nda Bakanl ığı n ve/veya Bankaları n onaylad ığı ithal izinleri aranmaz.
83
1 9.Ithalâtç ı ları onaylanmak üzere Bakanl ığ a ve/veya
Bankalara unduklar ı orijinal proforma faturada
ve/veya ba anl ığı n uygun görece ğ i belgede aranan
bilgiler şunl rd ı r:
(a) (i) I h acatç ı firman ı n adresi
(ii) Ithalatç ı firman ı n ismi
(iii) Ithal edilecek mal ı n cinsi
(iv) Bi im fiyatı miktarı
(v) T ptan kı ymeti
(vi) M l ı n teslim şekli ve ödeme şekli
(vii) F tura tarihi ve numaras ı
(vi i i) F tura süresi
(ix) UI ke orijini
(x) Ih acatç ı ülke
(xi) St ndart uygunlu ğ u
(b)Bakanl ı k taraf ı ndan proforma faturalar ve/veya
Bakanl ığı n uygun görece ğ i belgeler onaylan ı r ken e ıonom ıyı yönlendirme, kamu yarar ı , üretim
tüketi dengesi, üretici ve tüketici menfaatleri,
sağ l ı k e güvenlik gibi hususlar dikkate al ı narak
değ erlendirilir ve gerekli gördü ğ ü hallerde baz ı
mallar n ithalini zaman, zaman k ı smen veya tamame k ısı tlamaya karar verebilir.
(c)Bu de•erlendirmeler gözönüne al ı narak üretim
ve tük tim dengesinin sa ğ lanması için de dayan ı kl ı t" ketim mallar ı n ı n ithalatç ı lar ı yürürlükteki
Acent lik Yasas ı hükümlerini yerine getirmek
zorunlulu ğ undad ı r.
(d)Ithala ç ı ları n acentelik dolay ısı ile doğ muş olacak k• misyonluk alacaklar ı n ı n kendisine mal
olara ödenmesi halinde Bakanl ı k, bu mallara
özel it al izni ile izin verebilir.
20. Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Devletine ithal
edilecek allar ı n ithalatç ı ları n, ithalat giri şimlerin den önce akanl ı k ve/veya Bankalardan proforma
faturaları naylat ı lmak suretiyle ithal izni almalar ı
zorunludur.
Ancak, Bakanl ı kça ithal izinlerinin de ğerlendirilmesinde Kuzey K ı br ı s Türk Cumhuriyeti Devleti s ı n ı rlar ı d ışı da, ithalat yasa ğı olan ülkelerde faaliyet
gösteren herhangi bir ithalatç ıya dolayl ı ve dolays ı z
olarak he hangi bir menfaat sagland ı g ı n ı n ortaya
ç ı kmas ı v- belge ile kan ıtlanmas ı halinde ilgili ithalatç ı ya ithal izni verilmez.
ithalat e ihracat giri ş imlerinden önce ithal ve ihraç izni al ı ması zorunludur. Ithalat giri şiminden önce Bakanl ktan ithal izni almayan ve/veya Orijinal
proforma faturay ı ve/veya Bakanl ığı n uygun göreceğ i belgeyi :ankalarda i şleme ald ı rmadan Kuzey K ı brı s Türk C mhuriyeti Devletine ithal edilen herhangi
bir mal ı n i haline Bakanl ı k taraf ı ndan ithal izni veril meyebilir eya proforma fatura onaylanmayabilir.
84
Proforma
faturada
aranan
bilgiler
Ithal
edilecek
mallara
ithalat
girişiminden
önce ithal
izni
al ı nmas ı
500 ABD
Doları
tutarı ndaki
yedek
parçalara
Bakanl ı k
onayı
aranmamas ı
Bakanl ığı n
ithal
edilecek
her türlü
mal ı n her
safhası nda
takip ve
denetleme
yetkisi
21.Sanayi yat ı rı mları n ı n acil ihtiyac ı olan ve 500 ABD Dolar ı
tutarı na kadarki yedek parçalar ı n ithalat ı nda itiyat
haline getirilmemesi kayd ıyle Gümrüklerce ve Ban kalarca Bakanl ığı n onayı aranmadan işleme al ı nabilir
ve mal bedeli Bankalarca ihracatç ı firmaya Bankalar
Kur Hesab ı ndan transfer edilebilir.
22.Bakanl ı k her türlü mal ı n liberasyon cetvelinde olup
olmad ığı na bak ı lmaks ızı n, ithalat i şlemlerinin başlamas ı ndan fiilen gerçekle şmesine; ithal mallar ı n ı n tüketiciye intikaline ve pazarlanmas ı na kadar olan bütün safhalardaki i şlemleri takip ve denetlemeye yetkilidir. Mevzuata ayk ı rı l ığı n tesbiti halinde gerekli önlemleri al ı r ve "D ışticaret (Düzenleme ve Denetim)
Yasas ı " ilgili hükümleri uygulan ı r.
KISIM IV
IHRACATIN DÜZENLENMESI VE DENETIMI
Ihraç
belgeleri
23.
Ihraç
izinlerinin
değ erlendirmesi
(1)Kuzey K ı brıs Türk Cumhuriyeti Devletinden
ihraç edilecek herhangi bir mal için Bakanl ı ktan
önceden Cetvel IX ve X'de yeralan ihraç izni
belgeleri ile ihraç izni al ı nmas ı gereklidir.
(2)Ihraç izinlerinin de ğerlendirilmesinde, reddedilmesinde, mal miktar ı baz ı nda azalt ı lmas ı nda
veya tümüyle onaylanmas ı ile önceden ihraç fiyat ı n ı n belirlenmesinde veya ihracatç ı n ı n ihraç
fiyat ı n ı n aynen onaylanmas ı nda Bakanl ı k yetki lidir.
(a) Mallar üzerinde Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Devletine yap ı lan i şlemin (yarat ı lan katma değ er ve yerel girdi) yeterli
olup olmad ığı na,
(b) Ihraç edilecek mallar ı n Kuzey K ı brı s Türk
Cumhuriyeti Devletindeki tüketim mallar ı
ile stok durumuna,
(c) ihracat ı n şartlar ı ile yap ı lacak ihracat ı n
bu Tüzük hükümlerine, D ış Ticaret (Düzenleme ye Denetim) Yasas ı ve Para ve
Kambiyo I şleri Yasas ı na uyup uymad ığı na,
(d) ihraç edilecek mallar ı n ihracat ı nda Bakanl ı k ihraç mal ı n ı n ihraç fiyat ı n ı önceden
belirlemeye veya ihracatç ı n ı n fiyat ı n ı uygun görmesi halinde ihraç izni üzerinde
yeralan fiyattan ihraç iznini i şleme almaya, karar verebilir.
Ancak akreditifli ihracatlarda akrediti fin ihraç fiyat ı n ı n üzerinde olmas ı halinde
akreditif esas al ı n ı r.
(3) Bakanl ı kça ihrac ı uygun görülmeyen herhangi bir mala ihraç izni verilmez. Ihraç iznine ba ğ lanmayan hiçbir mal ı n Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletinden ihrac ı yap ı lamaz.
85
Ayrı •a Bakanl ı k her türlü mal ı n ihraç i şlemlerinin ba,..lamas ı ndan fiilen gerçekle şmesine ihracatla Igili hesaplar ı n kapat ı lmas ı na kadar olan
bütün -afhalardaki i ş lemleri takip ve denetlemeye y tkilidir. Mevzuata ayk ı r ı l ığı n tesbiti halinde "I ış Ticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasası " ilgili hükümleri uygulan ı r.
Cetvel I'da yeralan mallar ı n ihrac ı , ilgili Bakan 24.
l ığı n ön izni e tabidir. Ancak Bakanl ı k her ön izin al ı nan mala ihraç izni vermek zorunda de ğ ildir.
Dayan ı k ız tüketim mallar ı olarak değ erlendirilen
25.
ve d ış ülkel rdeki sat ış fiyatlar ı istikrars ız olan herhangi bir mal Bakanl ığı n değ erlendirilmesi ile kon sinye ihraç znine ba ğ lanabilir. Ekonomik fayda ve
kamu yararı görülen hallerde Kamu Iktisadi Te şebbüsleri vey. özel sektörce al ı m konusu yap ı labilen
mallar için t kas veya mübadele ba ğ lant ı lar ı na Bakanl ı k karar erir.
26. Türkiye Cumhuriyeti Devletine ihraç edilecek
herhangi bi mal için ihracatç ı firma ad ı na proforma
fatura düzenlenmesi ve Bakanl ı ktan onaylat ı lmas ı
gerekmekte ir.Düzenlenen proforma fatura al ı c ı f ı rma taraf ı nd n kabul edilip gerekli izin al ı nd ı ktan sonra ihraç izni e bağ lanabilir. ihraç iznine ba ğ lan ı p ihraç edilen h r mal ı n bedelinin ihraç eden ki şi taraf ı n dan Kuzey ı br ı s Türk Cumhuriyetine getirilmesi ve
yetkili Ban alara yat ı r ı lmas ı yürürlükteki Para ve
Kambiyo i şi ri Yasas ı hükümlerine göre zorunludur.
Proforma f turan ı n geçerlilik süresi onay tarihinden
itibaren aza i üç ayd ı r.
Ancak naylanan proforma faturaya ra ğ men Bakanl ı kça so radan uygun bulunmamas ı halinde ihraç
izni verilme ebilir.
27. Türkiye Cumhuriyeti Devletinde yap ı lacak sanayi
ürünleri ihr cat ı n ı n protokollarda öngörülen katma
değer ve y rel girdi oranlar ı na uygun olması esast ı r.
Bu maksatl Türkiye Cumhuriyeti Devletinden temin
edilen T.C. enş eli girdiler yerel girdi say ı l ı r.
Bu Tüz 'k hükümlerine uygun olarak Kuzey K ı b28.
r ı s Türk Cumhuriyeti Devletinden Uçüncü Ulkelere
ihraç edile mal bedeli dövizin, mal ı ihraç eden ki şi
taraf ı ndan uzey K ı brı s Türk Cumhuriyetine getirilmesi ve yet ili Bankalara yat ı r ı lmas ı yürürlükteki Para ve Kamb yo i şleri Yasas ı hükümlerine göre zorunludur. Getir len dövizin kullan ı m ı da ayn ı Yasa çerçevesinde ya• ı l ı r.
Gümrü vergileri ödenerek veya muaf olarak
29.
Kuzey Kibris Türk Cumhuriyeti Devletine ithal edilen
mallar ı n ihrac ı :
Ithali o aylanm ış , özel ithal izni al ı nm ış veya ii berasyon oluyla Kuzey K ı br ı s Türk Cumhuriyeti
Devletine it al olunan mallar ı n men şeine veya men ş einden baka bir ülkeye gönderilmesi Bakanl ığı n iznine bağ l ıd ı r.
Kuzey ı brı s Türk Cumhuriyetinden herhangi bir
30.
mal ı n re-e sport edilebilmesi için ihracatç ı lar ı n, ihracat giri şi lerinden önce Bakanl ı ktan Cetvel IX'de
yer alan ihraç izin belgesi ile ihraç izni almas ı gerekmektedir.
86
Ön izne
bağ l ı
ihraç mallar ı
Konsinyasyona
bağ l ı ihraç
mallar ı
Proforma
fatura
düzenlenmesi
Katma
Değ er ve
yerel girdi
Ihraç
edilen mal
bedeli
dövizin
Devlete
getirilmesi
ve ihracattan elde
edilen
ihracat
gelir
ödemeleri
Ithal
edilen
malların
ihrac ı
Ithal edilen
mallar ı n
tekrar ihrac ı
reeksport
edilmesi
Re - eksport
edilecek
bir mal ı n
fiyat ı
31.
Üçüncü ülkelerden ithal edilen mallar ı n tekrar
üçüncü ülkelere, Serbest Liman ve Bölgesine veya
Türkiye Cumhuriyeti Devletine yap ı lacak ihracatta,
ihracatç ı n ı n sundu ğ u ihraç fiyat ı ; Bakanl ı kça uygun
görülebilir veya de ğ iştirilebilir.
Türk Liras ı
ile ithal
edilen
bir mal ı n
ihrac ı
32.
Türk Liras ı ile ithal edilen herhangi bir mal, Türk
Liras ı ile ithal edildi ğ i fiyattan Türkiye Cumhuriyeti
Devletine reeksport yap ı labilir. üçüncü ülkelere reeksport yap ı lmas ı halinde, ihracatç ı n ı n reeksport
ihraç fiyat ı n ı Bakanl ı k onaylayabilir veya de ğ iştirebilir.
Re- eksport
karşı l ığı
yurda
getirilen
dövizin
kullan ı m ı
33.
Herhangi bir mal ı n ithalat ı Bankalar Kur Hesab ı ndan veya Özel Ithal Izni ile ithalat ı gerçekleşmiş se
bu mal ı n reeksport edilmesinden yurda getirilen dövizin tümü ihracatç ı lar ı n direktifine ba ğ l ı kalmak ve
ithalat veya mevzuat gere ğ i yap ı lan döviz transferlerinde kullan ı labilir. Ithalat ı Devletin Kur Hesab ı ndan
gerçekleş tirilen bir mal ı n reeksport edilmesinden
yurda getirilmesi zorunlu dövizin tümü Devletin Kur
Hesab ı na yat ı rı l ı r ve ihracatç ı ya döviz karşı l ığı Türk
Lirası olarak ödenir.
Ihraç
iznine tabi
olmadan
yapı lacak
reeksport
Ticari
nitelik
arzetmeyen
veya ithalat ı
gerçekleşip
de herhangi
bir nedenden
dolayı
ihracat ı n ı
gerektiren
mallar ı n
ihrac ı
34. (a) Bakanl ığı n izni ile ve/veya liberasyon yolu ile ithalat ı gerçekleş tirilen herhangi bir mal ı n men şeine veya men şeinden baş ka bir yere ihrac ı
Bakanl ığı n iznine tabidir.
(b) Kon ş imentosunda "transit" kayd ı bulunan sevkiyat ı n veya gümrük sundurma, antrepo, serbest yerlere veya araçlara ç ı karı lm ış olan malları n ihrac ı Gümrük idarelerince yap ı l ı r ve Bakan uğ ra iznine ba ğ l ı değ ildir.
(c) Kon ş imentosunda "transit" kayd ı bulunmayan
ve ithal izni al ı nmadan gümrüklere gelen bir
mal ı n ithal veya ihrac ı na Bakanl ı k karar verir.
35.
Ihraç edilecek herhangi bir mal ı n ticari nitelik arzetmedi ğ ine Bakanl ığı n kanaat getirmesi veya ithali
gerçekleş en herhangi bir mal ı n bozuk olması ve/veya
isteğ e uygun evsafta bulunmamas ı hallerinde, böyle
malları n men ş eine iade edilmesi veya ihrac ı , Bakan l ığı n uygun göreceğ i ş artlarla Gümrük idarelerine
muhatap bir yaz ısı ve/veya ihraç izni onay ı ile olabilir.
BÖLÜM V
GEÇICI ITHALAT VE GEÇICI İ HRACATIN
DÜZENLENMESI
Geçici
ithalat ve
geçici
ihracat
uygulama
esasları
36. (1) Üçüncü ülkelerden Kuzey K ı brıs Türk Cumhuriyetine ham ve/veya yar ı mamül ve/veya mamül
haldeki mal ı n i ş lem görmesi veya i şlemde yeralmas ı amac ı yle geçici olarak ithaline veya
sözkonusu iş lemden sonra üçüncü ülkeye döviz
karşili ğ i ihrac ı na;
87
(2) Türkiye'den Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti'ne
ham ve eya yar ı mamül ve/veya malül haldeki
mal ı n i lem görmesi veya i ş lemde yer almas ı
amaciyla geçici olarak ithaline ve söz konusu
i ş lemd n sonra Türkiye'ye Türk liras ı veya
üçüncü ülkelere döviz kar şı l ığı olmak üzere ih r.ac ı na;
üncü ülkelerden ve/veya Türkiye'den ithal
(3) Üç
edilece ve üretime direk veya endirek katk ı
sağ laya ak makine ve teçhizat ı n geçici ithaline
ve geçici ithal süresi sonunda ithal edildi ğ i ülkeye Ihrac ı na;
(4) Kuzey ı brı s Türk Cumhuriyeti'nden Türkiye'ye
veya ü üncü ülkelere ham ve/veya yar ı mamül
ve/veya mamül mal ı n iş lem görmesi veya i şlemde yera mas ı amac ıyla geçici ihrac ı na;
izin veri ir.
37. (1) Kuzey ı br ıs Türk Cumhuriyeti s ı n ı rları içerisinde faali, et gösteren özel veya tüzel ki şiler ham
ve/vey- yar ı mamül ve/veya mamül haldeki mal
ile ma ine ve teçhizat ı n Kuzey K ı br ı s Türk
Cumhu iyetine geçici ithal izni ile getirebilirler.Bu aksatlar için Devletce döviz tahsisi yapı lmaz.
(2) lthalatç geçici olarak ithal etti ğ i mal ı n tümü için
(makina ve teçhizat hariç) Gümrük Müdürlü ğ üne Ban a garantisi verir. Verilecek banka garantisi utar ı mal ı n normal gümrük vergisi kadard ı r.
(3) Geçici i hal ile ithal edilen ham veya yar ı mamül
mallar ı ne tür mala dönü şeceğ i, dönüşüm sonras ı eld- edilecek mal miktar ı , fire miktar ı sanayi
ve Gü rük Dairelerinde mü şterek hesaplan ı r.
(4) Geçici ithalat ile ithalat ı yap ı lan ham ve/veya
yar ı mamül ve/veya mamül mal dönü ştü ğ ü şekilde v ya ithal edildi ğ i şekilde ithal tarihinden
itibaren azami 6 ay zarf ı nda ihraç edilir. Azami 6
ay zarf ı nda bu koş ul yerine getirilmezse Gümrük Ida elerince teminat ı na el konulur, normal
gümrü deme i şlemi yap ı l ı r ve ithalatç ıya bundan
böyle seçici ithal izni vermeyebilir. Ancak bakanl ığı kabule şayan görece ğ i zaruri istisnai
durum) r dikkate al ı n ı r.
(5) Geçici thalat ve ithali yap ı lan, bilahare üçüncü
ülkeler • ihraç edilen mallar ı n bedeli dövizin Kuzey Kı orı s Türk Cumhuriyetine getirilmesi ve
yetkili :ankalara yat ı rı lması ile kullan ı m ı yürürlükteki 'ara ve Kambiyo I şleri Yasas ı hükümleri
çerçev sinde yap ı l ı r.
Geç ci ithalat ve ithali yap ı lan, bilahare Türkiye'ye ihraç edilen mallar ı n bedeli ihraç tarihinden itibaren azami üç ay zarf ı nda Türk Liras ı
olarak Tanka kanal ı ile Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyet ne getirilir.
(6) Bankal ştı r ı lacak döviz miktar ı ; ihracatç ı tarafı ndan ihraç izni üzerinde gösterilen fiyat Bakanl ı kç: onaylanabilir veya yeni ihraç fiyat ı belirlene•'lir.
88
Ham, yar ı
mamül mal
ile makina
ve teçhizat ı n
Kuzey
Kı br ı s Türk
Cumhuriyeti'ne geçici
ithal izni ile
getirilmesi
Kayıt
tutulması
38. Gümrük Dairesi bu Tüzükle geçici ithaline veya geçici
ihrac ı na izin verilen her türlü emtia için miktar ve k ıymet olarak
ayrı nt ı l ı kay ı t tutar ve istem halinde gerekli bilgileri Bakanl ığa
verir.
Geçici
ihraç
edilecek
mallara
uygulanacak
işlemler
39. Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti'nden Türkiye Cumhuriyeti Devletine veya üçüncü ülkelere Bakanl ığı n uygun göreceğ i
ş artlarla Gümrük idarelerine muhatap bir yaz ı ile geçici olarak
ihraç edilecek herhangi bir mamül mal ı , yarı mamül mal ve ham
maddenin veya tamire gidecek herhangi bir mal ı n tekrar Kuzey
Kı brı s Türk Cumhuriyetine ithalini sa ğ lamak amac ıyla Ticaret ve
Sanayi Dairelerinin uygun görece ğ i bir banka garantisi (bu garanti miktar ı mal ı n kı ymetinden fazla veya daha az olabilir) ihracatc ıdan al ı nabilir.
Ancak iş lenmek veya şekil değ iş tirmek üzere geçici olarak
ihraç edilen yar ı mamül mal veya ham maddenin tekrar Kuzey
Kı brı s Türk Cumhurniyeti'ne böyle yar ı mamül mal veya ham
madde üzerinde yap ı lan değ işiklik veya i şlemden dolay ı meydana gelecek ve Sanayi Dairesince saptanacak fire oran ı n ı n
düş ürülmesinden sonra kalacak mal ı n getirilmesi esast ı r.
"Bu esaslara uymayan özel veya tüzel ki ş ilerin ithalât veya
ihracatlar ı na izin verilmeyece ğ i gibi yat ı r ı lan banka garantileri
de hazineye irat olarak ihtikal ettirilir."
Bankalara
verilen
yetkinin
al ı nması
40. Tahsisli veya Liberasyondaki malar ı n ithalat ı nda Ban kalar Tüzük hükümlerini ve Bakanl ığı n ç ı karacağı emirname ve
genelge hükümlerini aynen uygulamakla yükümlüdürler. Bu
Tüzük, emirname ve genelge hükümlerine, Bakanl ığı n sözlü ve
yaz ı l ı ikazları na rağ men aykı rı hareket eden Bankalar ı n Bakan l ı kca verilen yetkileri "Bir y ı la" kadar geçici olarak geri al ı nabilir.
Kalite ve
standart
aranması
zorunluluğ u
41. Bakanl ı k her türlü ithalât ve ihracat i şlemlerinden önce
ithali veya ihrac ı yap ı lacak her maldan, kalite ve standart uygunlu ğ u arayabilir. Ancak Bakanl ı k hangi malda kalite, ve stan dart uygunlu ğ u aranacağı n ı önceden Resmi Gazete ve Bas ı n
yolu ile duyurur ve bu duyuruda belirtilen tarihten itibaren verilecek izinlerde bunu arar.
Yürülükten
kald ı rma
R.G.
EK III
18.10.1983
A.E. 398
7.1.1986
A.E.1
28.11.1986
A.E. 666
15.1.1987
A.E. 17
7.3.1988
A.E. 121
24.4.1988
A.E. 206
18.10.1988
A.E.954
13.1.1989
A.E. 16
21.4.1989
A.E. 48
13.5.91
A.E. 221
42. Bu Tüzü ğ ün yürürlü ğe girdi ğ i tarihten itibaren ithalat ı
ve ihracat ı (Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğ ü alt ı nda yapı lan iş lemlere halel gelmeksizin ithalat ı ve Ihracat ı düzenleme ve denetim tüzü ğ ü yürürlükten kalkar.
43. Bu Tüzük Resmi Gazete'de yay ı nland ığı tarihten başlayarak yürürlü ğe girer.
89
CETVELI
K. K.TC.
Ticaret Dairesi Müdürlü ğ ü
ITHALATCI - IHRACATCI BELGESI NO:
Isim ve Ünvan
Adresi
Tel. No.
Faaliyet Sektörü
Meslek Kuruluşu
Teleks No .
Fax No .
: T: r ı m Sanayi/Ticaret/Turizm/Hizmet
Sicil Kayıt No .
Uyruğ u
Olan
ne
tarihine kadar
s Türk Cumhuriyeti Devletinde ithalatç ı
Dış ticaret (Düzenleme v Denetim) Yasas ı hükümleri uyar ı nca Kuzey Kı brı
ştir.
veya ihracatc ı olarak faa iyette bulunma yetkisi verilmi
Imza ve Mühür
Ticaret Dairesi
Müdürlüğ ü
( Bu kısı m belge sahibi firma taraf ı ndan doldurulacak )
Firman ı n Isim veya Ünvan' •
Müdür veya Yöneticinin Ismi :
Firmam ıza ait d ış ticaret i şlemlerinin yap ı lmas ı esnas ı nda
1. Evraklar ı imzalamaya yetkili k ı l ı nan şah ıs veya şah ısları n
Ad ı Soyad ı
Kimlik Kart ı No.
Imza Örneğ i
1)
2)
3)
2. I ş lemleri takibetme ve evraklar ı almada yetkili kı l ı nan şah ıs veya şah ısları n
Ad ı Soyad ı
Kimlik Kart ı No:
1)
2)
3)
Bu Belge resmi i şlemlerde ibraz edilecektir.
Imza ve Mühür
Müdür/Yönetici
CETVEL Il
DEVLET KUR HESABI ESASLARI TAHTINDA I ŞLEM
GÖRECEK MALLAR
I- TARIMSAL GIRDILER
1. Döviz karşı l ığı ihracata yönelik tarı m girdileri, ambalaj malzemeleri ve yükleme araçlar ı ile bunlar ı n aksamlar ı .
2. Her türlü tarı msal tohum.
3. Zirai ilaçlar
4. Veteriner ilaçlar ı ve malzemeleri
5. Suni gübre (Türkiye Cumhuriyeti Devletinden temin edilemeyenler) ve kompozeler
6. Dam ızl ı k hayvan ve dam ızl ı k yumurtalar
Il. SAĞ LIK SEKTÖRÜ
1. Tı bbi ilaç, bunlar ı n üretim girdileri ve yat ı rı m malları ve aksamlar ı , t ı bbi malzeme, klinik ve laboratuvar gereksinimi t ı bbi
alet ve gereçler (ambalaj malzemeleri dahil), optik alet ve cihazlar ı .
2. Diğer t ı bbi alet ve cihazlar ı .
3. Sağ l ı k nedeniyle kullan ı lması gerekli olan bandajlar, özel yap ı lm ış varis çorapları , özel imal edilmi ş ortopedik ayakkab ı lar,
doğ um kontrol malzemeleri ile di ğer sağ l ı k malzemeleri.
91
III -GIDA MADDELERI
1. Pirinç
2. Peynir
3. Çocuk Mamalar ı
4. Toz süt
5. Şeker
6. Konsantre süt
7. Kat ı ve sıvı halindeki yağ lar
IV - EĞ ITIM, BASIN YAYIN VE SPOR MAL EMELERI
1. Eğ itici, öğ retici ve kültürel yay ı n)
2. Matbaa makineleri, aksamlar ı ve diğ er tüm matbaa girdileri ve malzemeleri.
3. Gazete kağıd ı
4. Defter kağıtları ile eğ itim maksat) rı için girdi ve bu amaçlar ı nda kullan ı lacak diğer kağıtlar.
ığı n ı n ön
5. Spor kulüpleri ve Federasyonlar ı münhas ı ran kendi ihtiyaçlar ı için Eğ itim, Gençlik ve Spor Bakanl
müsaadesi ile tevsik edilecek tüm s sor malzemeleri ve aletleri (spor giysileri hariç).
V - Devlet amaçlar ı nda kullan ı lmak üzere it al edilecek mallar ve Devletin yat ı rı m malları ile üretim girdileri.
VI - Belediyelerin ve kâr gayesi gütmeyen d vlet kurulu şları n ı n hizmetlerinin yürütülmesi için ithal edilecek mallar ve üretim
girdileri.
VII - Mamülüne döviz tahsis edilen mallar ı n girdileri, böyle girdiler de ğ işik mamüller için kullan ı labiliyorsa; ithal edilecek girdidöviz tahsisi yap ı l ı r.
lerle üretilecek mallar ı n gerektiğ i miktarda Imak üzere ve gerekti ğ inde üretimi kontrol etmek maksad ıyle
VIII - SANAYI VE TURIZM YATIRIM MALL RI VE SANAYI GIRDILERI
1. G ı da Sanayi hammaddeleri
(a) Ekmek, hellim, peynir mayalar ı , yoğ urt mayalar ı , yoğ urt peynir kültürleri.
(b)Yemelik yağ , margarin ve terey ğı üretim girdileri ve yat ı rı m malları ve aksamlar ı .
(c) Bisküvi sanayi üretim girdileri.
(d) Hamur kabartma malzemeleri.
(e) Nişasta.
2. Un ve süt ürünleri sanayi yat ı rı m malları ve aksamlar ı ile ambalaj malzemeleri.
3. Likit petrol gaz ı , gaz tüpleri, lüks tipi ayd ı nlatma cihazlar ı ve aksamlar ı ile soba fitilleri.
4. Hayvan yem üretim girdileri, yat ı rı m malları ve aksamları .
5. Yat ı rı m projeleri ile ilgili Bakanl ı larca onaylanan tüm yat ı rı m mallar ı .
6. Mevcut çal ış abilir durumdaki te ister için gerekli aksam ile parçalar ı ve onaylanm ış ek yatı rı mlar.
7. Yeni ilave veya yenileme yat ı rı m projeleri Turizmle ilgili Bakanl ı kca onaylanan otel, otel apartman, tatil köyü ve
benzeri turistik konaklama tesislerinde kullan ı lacak tüm yat ı rı m malları .
8. Turistik konaklama tesislerinde ullan ı lacak makine, tesisat ve teçhizat aksamlar ı ile parçalar ı .
CETVEL III
BANKALAR KUR HESABINDAN BAKANLI Ğ IN ONAYI ILE ITHAL
EDILECEK MALLARIN LISTESI
I - GIDA MADDELERI
1. Tüm meyveler ve sebzeler (kur ve dondurulmu ş olanar dahil)
2. Zeytin
3. Bisküvi, çikolata, kekler ve şeke lemeler.
4. Tüm un ve simit malzemeleri (m karna dahil)
5. Dondurmalar ve kremalar
6. Alkollü ve alkolsüz içkiler
7. Sigara
8. Çiğ kahve
9.Kuru fasulye
10. Konserve etler, bal ı klar, buzlu -t ve buzlu bal ı klar, tütsülenmi ş bal ı klar (ne tip ambalajda olursa olsun)
11.Tuz
12. Çay
Il. SAĞ LIK SEKTÖRÜ
halindeki deterjanlar,
1. Diş macunu, di ş parlat ıc ı ları , di fı rçası , sabun, ş ampuan ile balsamlar, toz, krem ve s ıvı
dezenfektanlar.
III. SANAYI GIRDILERI
1. ayakkabı , (Terlik dahil), deterja , şampuan, sinek ilac ı ve sinek haplar ı ve di ğ er temizlik malzemesi üretim girdileri.
2. Lâstik kaplama girdileri (kaplan cak lastik dahil)
3. Meş rubat sanayi girdileri (Nare ciye üsare konsantreleri hariç.)
4. Süpürge ve mop üretim girdiler
5. Kap yı kamada kullan ı lan tel, sü ger ve benzeri üretim girdileri.
6. Metal, ahşap, duvar boyas ı , ay • kkab ı boyası üretim girdileri.
7. Yağ , hellim, peynir kaplar ı imal için yaprak teneke ve kaplar.
8. Sünger üretim girdileri.
9. Galvanize çelik boru üretim gir ileri.
10. Madeni yağ üretim girdileri ve ambalaj malzemeleri.
11. Kuru temizleme girdileri.
92
12. Elektrik kablosu ile ilgili üretim girdileri.
13. Kaynak elektrot sanayi üretim girdileri.
14. Çivi imali ile ilgili üretim girdileri.
15. Elektrikli ısı nma sobası üretim girdileri.
16. Aleminyum anodlama nikelaj ve parlatma girdileri.
17. Tekstil boyas ı ve yard ı mcı malzemeleri.
18. Dokuma çorap ve trikotaj sanayi üretim girdileri.
19. Metal ve aleminyum mamül ürünleri imali ile ilgili üretim girdileri (ambalaj malzemeleri, etiketler ve benzerleri hariç).
20. Soğ uk kalay.
21. Plastik levhalar ile renkli viniler.
22. Balata imali ile ilgili üretim girdileri.
23. Çanta, valiz, örme ipten mamül turistik çanta sanayi girdileri.
24. Akü sanayi girdileri.
25. Çikulata, dondurma, marmelat ve di ğer ş ekerleme sanayi girdileri.
26. Krem karamel, jöle, custard powder girdileri.
27. Çips üretim girdileri.
28. G ıda sanayi yağ lan.
29. Doğ al sentetik kauçuk.
30. Tuvalet kağıd ı (rolo halinde).
31. Hijenik kad ı n bağı girdileri.
32. Jaluzi üretim girdileri.
33. Tutkal hammaddesi.
34. Ş ilte üretim girdileri.
35. Kozmetik sanayi girdileri.
36. Plastik sanayi üretim girdileri.
37. Albüm sanayi girdiler.
38. Alkollü içki sanayi üretim girdileri. ( şişe ve bask ı l ı etiketler dahil)
39. Tütün sanayi girdileri.
40. Floresans armatürü imalât ı nda kullan ı lan balast, duil, kapasitör ve starter.
41. Sanayi tipi buzdolab ı girdileri.
42. çamaşı r makinesi, bulaşı k makinesi, buzdolab ı , gazocağı
, eletrik süpürgesi, air conditioner, ya ğ l ı ısıtıcı lar, sobalar ve benzerleri ile bunlar ı n yedek aksam ve parçalar ı .
43. Fiş enk sanayi üretim girdileri.
44. Kraft kağıd ı .
45. Yap ıştı rıc ı band üretiminde kullan ı lan hammadde.
46. Diğ er tüm sanayi girdileri.
IV. IN Ş AAT SEKTÖRÜ
1. Çimento ve beyaz çimento.
2. Her nevi kireç alç ı , tuğ la ve kiremit.
3. Kereste.
4. Formayka ve sunta.
5. Inş aat demiri, in şaat kal ı pları (teferruatlar ı dahil.)
V. PATLAYICI MADDE VE HAMMADDELER
1. Kibritler
2. Gaz halinde karbon dioksit.
3. Petrol ve petrolden elde edilen kat ı yağ lar, asfalt yapmakla kullan
ı lan zift, tabii asfaltlar ve asfalt yap ı m ı nda
kullan ı lan parçalanm ış taşlar ve kumlar.
VI. NAKIL ARAÇLARI ILE TARIM ARAÇLARI
1. Motorlu ve motorsuz kara, deniz ve hava ula şı m araçlar ı
ile aksam ve gereçleri.
2. Motorlu ve motorsuz kara ta şıt araçlar ı yedek parçalar ı , aküleri, iç ve d
ış lastikleri ile yağ ları ve kaplama lastikleri
dahil.
3. Her türlü toprak i ş leme, tohum ekme, gübreleme, ürün toplama alet ve makineleri ile aksamlar
ı.
4. Tarı msal ilaçlama makine ve aletleri ile aksamlar ı .
5. Tarı msal traktör, biçer döver, biçer ba ğ larlar, tar ı msal su ve dalg
ıç motorlar ı , sondaj makineleri ve türbinleri ile
aksamları .
VII. HABERLE Ş ME CIHAZ ALET VE AKSAMLARI
1. Her türlü haberleş me cihaz ı , alet ve aksamlar ı .
2. Telefax ve malzemeleri.
3. Telex makineleri ve malzemeleri.
VIII. DIĞ ER MALLAR
1. Sinek hapları ve makineleri ile koiler ve benzerleri.
2. Elektrik malzemeleri (kablo, anten ve fi şler dahil)
3. Floresant ampülü, ampül.
4. Ayakkab ı .
5. Möble.
93
CETVEL IV
TÜRKIYE CUMHURI ET DEVLETINDEN TAHSISLI ITHAL MALLARI LISTESI
1. Yaş meyve ve sebze
2. Konserve etler, bal ı klar, buzlu et e buzlu bal ı klar, tütsülenmi ş bal ı klar (ne tip ambalajda olursa olsun)
3. Bisküvi ve ş ekerleme.
4. Makarna
5. Pirinç.
6. Şeker
7. S ıvı ve kat ı yağ lar
8. Süt ve Süt mamülleri.
9. Zeytin .
10. Yat ı rı m mallar ı .
11. Ayakkab ı
12. Möble
13.Tuğ la.
14. Kireç.
15.Alçı .
16. Çimento.
17.Toz krem ve s ıvı halindeki dete janlar
18. Şampuan
19. Kaplama lastikler.
20. Akümülatörler.
CETVEL V
ÖN IZNE TABI MALLAR
A- Tar ı m ve Hayvanc ı l ı k iş leriyle ilgili Baka l ı ktan ön izin al ı nmas ı gerekli mallar:
1. Canl ı Hayvanlar (akvaryum bal ı ları hariç) dam ızl ı k hayvanlar, dam ızl ı k ve sofral ı k yumurtalar.
2. Ham küçükbaş ve büyükbaş ha an derileri.
3. Her türlü tah ı l, zirai, tohumlar, u , kepek, irmik (simit).
4. Zirai ilaçlar, veteriner ilaçlar ı ve aş are ilaçlar ı .
5. Tabii ve suni gübreler, her türlü oprak.
6. Hayvan yemleri ve hammaddel ri.
7. Canl ı ağ açlar, fidanlar, fideler, s ks ı bitkileri ile kesme çiçekler, a şı kalemleri ve aşı gözleri.
8. Sinek haplar ı , koilleri ve spreyle
B- Sağı k işyeriyle ilgili Bakanl ı ktan ön izin l ı nmas ı gerekli mallar.
1. Tı bbi müstahzarat (ilaç ve ham addeler).
2. Afrodiziyak (seks ilaçlar ı ).
3. Tı bbi malzemeler.
4. Tı bbi alet, cihaz ve aksamlar ı .
5. Toz, krem ve s ı vı halindeki dete anlar.
6. Şampuan.
C - I ş çiler ile ilgili Bakanl ı ktan ön izin al ı nm s ı gerekli mallar:
1. Müstahzar patlay ı c ı maddeler (k britler ve çakmak ta ş ları hariç)
2. Şenlik fişenkleri
3. Motorlu araçlarda kullan ı lacak -mniyet kemerleri.
4. Her türlü kumar makineleri ve o un makineleri (videogames ve TV gamesler dahil).
D - Savunma i ş leriyle ilgili Bakanl ı ktan ön ir in al ı nmas ı gerekli mallar:
1. Harp silahlar ıyla bunları n aksa ve malzemeleri.
2. Harp araçlar ıyla bunlar ı n aksam ve malzemeleri.
3. Gaz maskesi ve aksamlar ı .
E - Ulaşt ı rma i ş leriyle ilgili Bakanl ı ktan ön i' in al ı nmas ı gerekli mallar:
1. Gemi, uçak, ve benzerleri.
CETVEL VI
LI ANSA BA Ğ LI IHRAÇ MALLARI
A - Tar ı m ve Hayvanc ı l ı k iş leriyle ilgili Bakanl ı ktan ön ihraç izni al ı nmas ı gerekli mallar:
1. Hububat ve mamülleri.
a) Bu ğday
b) Arpa
c) Yulaf
d) Her türlü un
2. Hayvan yemleri
a) Harup (bütün, ö ğ ütülmüş , ç kirdek)
b) Burçak
c)Diğer her türlü hayvan yemi: ri.
3. Canl ı hayvan ve ürünleri.
a) Büyükbaş ve küçükbaş hayva nlar ve bunlar ı n taze, so ğ utulmuş ve dondurulmu ş etleri.
b) Her tür ve kalitede (ham, yar ı mamül, mamül) küçükba ş hayvan derileri.
c) Yapağı (yün)
94
B - Tabii Kaynaklar i ş leriyle ilgili Bakanl ı ktan ön ihraç izni al ı nmas ı gerekli mallar:
1. Madenler.
a) Demir pritler
b) Bakı r cevheri, konsantreleri ve curufu (concentrate ve coment)
CETVEL VII
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI DEVLETI
TICARET DAIRESI
MÜDÜRLÜ Ğ Ü
K.K.T.C.
TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü
ÖN MÜSAADE / ITHAL IZNI FORMU
Tarih :
ITHAL IZNI
IZIN SAHIBININ
Resmi Lisan Türkçe kullan ı n ız.
Ad ı Soyad ı ve Ticaret Ünvan/
Adres ve Telefon No
Ithalatc ı Belge No.
Mal ı n Teslim Ş ekli (FOB, CIF, CF, v.s. )
Giri ş Gümrüğ ü
Ödeme Şekli
Ithalat edilecek mallar ı n kullan ı l ış amac ı
Mal ı n Cinsi
Mal ı n Miktarı
Toplam Değ er :
Mal ı n Değeri
Rakam ile :
Yaz ı ile :
Tarafı m ı zdan düzenlenen bu formadaki bilgiler doğ ru ve eksiksizdir..
Müracaatc ı n ı n Imzas ı
Değ erlendirme sonucu •
CETVEL VIII
Y LCU BERABERI ITHAL FORMU
Banka :
Forma No•
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI
ÜRLÜ Ğ Ü
TICARET DAIRESI MÜD
Tanzim Tarihi :
Transfer lehtar ı n ı n ad ı , soyad ı
ve adresi
Döviz talebinin nedeni
Talep sahibinin ad ı , soyad ı ,
adresi ve mesle ğ i
ITHALATCI BELGE NO'SU
Istenilen dövizin cins ve miktar ı
Ilişik Belgeler:
Talep sahibinin Imzas ı
Yetkili Bankan ın Görü şü
Imza ve Mühür
TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü KARARI
* Uygundur / uygun de ğ ildir.
"Uygundur fakat aşağıdaki değ işiklik yapı lm ı ir:
Not: I ş bu belge yetki tarihinden itibaren 3 ay i in geçerlidir.
Luzumsuz olanları çiziniz.
CETVEL IX
IHRACAT TESCIL / LISANS / RE- EKSPOR IZIN BELGESI
Kayıt Numaras ı •
Müracaat tarihi :
1. Ihracatc ı firman ı n
Ismi ve Adresi •
Oda Sicil Kay ıt No:
Ihracatc ı belgesinin numaras ı ve başlang ıç t• rihi•
2. Ihraç mal ın ı n
a) Gümrük tarife ve istatistik nu aras ı •
b) Cinsi, tipi ve kalitesi :
c) Üretim y ı l ı :
d) Miktarı :
3. Birim sat ış fiyatı ve komisyon
ürk Liras ı ve Döviz)
4. Değer Tutarı (Türk Liras ı ve dövi
(FOB)
(CF)
(CIF)
(FOB)
(CF)
(CIF)
5. Al ıcı firman ı n isim ve adresi •
6. Komisyoncunun Isim ve Adresi :
7. Al ıcı memleket •
8. Mal ı n
a) Sat ış ş ekli (FOB, CF, CIF ve adesiz, vadeli)
b) Ödeme şekli : (Akreditifli, ve aik mukabili, peş in ödeme, mal mukabili)
c) Akreditif biti ş tarihi :
96
9. Ihracat ı n hangi para karşı l ığı yapı lacağı :
10. Kati satışı n yapı ld ığı tarih :
11. Mal ı n ihraç tarihi :
12. Mal ı n ihraç edileceğ i gümrük :
Yukarıda gösterilen bilgilerin sat ış mukavelesine uygun olduğ unu beyan ederim.
Ihracatcı n ı n Imzası :
Beyan Tarihi :
Not : Işbu beyannamede mal ı n, mahsul yı l ı , miktarı , satış fiyatı , değer tutarı ve ihraç tarihi rakam ve yaz ı ile daktiloda yazd ı rı lacaktı r. Beyannameler üzerinde silinti ve düzeltme yap ı lmayacakt ı r.
ILGILI MAKAMLARCA KULLANILACAKTIR
NOT:
Işbu ihraç izni (60) gün süreyle geçerlidir.
Tescil / Lisans Numaras ı :
Teascil / Lisans Tarihi :
Yukarıda müfredat ı gösterilen mal ı n ihrac ı na müsaade edilmiştir.
Ticaret Dairesi Müdürlü ğ ü
Mühür ve Imza
CETVEL X
KONSINYE IHRAÇ IZNI BELGESI
Kayıt Numaras ı :
Müracaat Tarihi :
1. Ihracatc ı Firman ı n
Isim ve adresi :
Oda ve Sicil Kay ıt No:
Ihracat belgesinin numaras ı ve tarihi :
2. Ihraç mal ı n ı n
a) Gümrük tarife ve statistik numaras ı :
b) Cinsi , tipi ve kalitesi :
c) Üretim y ı l ı :
d) Miktarı :
3. Ülkeye getirilmesi garanti edilen birim sat ış fiyatı ve
(FOB)
(CF)
(CIF)
(FOB)
(CF)
(CIF)
4. Ülkeye getirilmesi garanti edilen k ıymet :
97
41,
5. Ihraç mal ı n ı n konsinye olarak g•nderildi ğ i
firman ı n isim ve adresi :
6. Ihraç mal ı n ı n konsinye olarak g" nderildi ğ i komisyoncunun isim ve
adresi :
7. Al ıc ı memleket :
8. Mal ı n ihraç edildiğ i tarih •
9. Mal ı n ihraç edildi ğ i gümrük :
Yukarda müfredat ı kayıtl ı mal ı Konsinyasyon suretiyle ihracat ı
Ihracatc ı n ı n Imzası :
Beyan Tarihi :
na müsaade edilmesini talep ederim.
tutar ı ve ihraç tarihi rakam ve yaz ı
Not: I ş bu beyannamde mal ı n, mahsül y ı l ı , iktrar ı , sat ış fiyatı ır., değer
lmayacakt
ı
tı r. Beyannameler üzerinde silinti ve düzelt e yap
ILGILI MAKAMLARCA KULLANILACAKTI
Not: I ş bu ihraç izni (60) gün süreyle geçerl dir.
Tescil Numaras ı :
Tescil Tarihi :
na müsaade edilmi ştir.
Yukarı da müfredat ı gösterilen mal ı n konsi yasyonu suretiyle ihrac ı
Ticaret Dairesi Müdürlü ğ ü)
(ILGILIYE VERILECEK NÜSHA)
Mühür ve Imza
CETVEL XI
BANKASI LTD.
ITHAL MÜSAADESI NO:
DEVLETIN KUR HESAB! :
BANKALAR KUR HESABI :
TÜRKIYE TL •
ITHALATÇI BELGE NO:
ITHALI IÇIN GEREKEN I Ş LEM YAPILMI .TIR.
IMZA •
TARIH •
98
ile daktiloda yaz ı lacak-
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHUR İYETi
MERKEZ BANKASI
YÖNETIM KURULU KARARI
Karar Tarihi : 25 Ocak , 1993
Karar Sayısı : 280
1. 35 / 1987 Say ı l ı K .K.T.C. Merkez Bankas ı Yasasan ı n II (O maddesine istinaden ve 32 (1) (a),
(b), (c) maddelerinde öngörülen sürelere uygun olarak reeskont ve avans i şlemlerinde uygulanacak faiz oranlar ı n ı aşağı daki ş ekilde tespit ve ilan eder.
I . Genel Olarak
(Senetlerin geçerli faiz oran ı
üzerinden düzenlenmi ş olmas ı
şart ıyla)
Il. Kontrollu Krediler
Senette belirtilen faiz
oran ı n ı n 4 puan altı nda
A.1. Tar ı m Ayn ı Kredileri
(Senetlerin geçerli faiz
Oran ı n ı n 31 puan alt ı nda
düzenlenmiş olmas ı
şart ıyla)
oran ı n ı n 4 puan alt ı nda
99
2.Tarı m Nakdi Kredileri
a. 1 milyon TL.'ye kadar
(Senetlerin geçerli fai•oran ı n ı n
16 puan alt ı nda düzenlenmiş olmas ı şart ıyle)
b. 1 Milyon TL.'nin
üzerinde.
(Senetlerin geçerli fai oran ı n ı n
7 puan alt ı nda düzeni nmi ş olmas ı şart ıyle)
B. 1. Küçük Esnaf ve Sanatkar
Kredileri Küçük Esnaf ve
Sanatkârlara verilir.
( Senetlerin geçerli faiz or: n ı n ı n 26 puan
alt ı nda düzenlenmiş olma
şartlyle) azami 20 milyon L'ye kadar.
2. Yeni I ş Yeri açacak
üniversite veya yüksek
okul mezunları na, azami
30 milyon TL'ye kadar.
3. Karafı rı nları n ı endirerek
ısıtma' ı fı rı nlara çevirmek
isteyenlere, (Azami 18 mily•n TL'ye kadar)
C. Sanayici Kredileri :
(Senetlerin geçerli faiz oran ı ı n
20 puan alt ında düzenlenmi olmas ı şart ıyle)
(Makine al ı m ı için azami 1.2 0.000.000 TL)
D. Ihracat Kredileri
( Senetlerin geçerli faiz oran ı n ı n 20
puan alt ı nda düzenlenmi ş ol ası şart ıyle)
E. Turizm Kredileri
( Senetlerin geçerli faiz
düzenlenmiş olmas ı şart ıyle)
azami 1.200.000.000 - TL'ye kadar
oran ı n 4 puan alt ı nda
III. Geçerli faiz oran ı Faiz Farkı onuna ödenen 2 puan hariç her bankan ın tesbit ve ilan ederek
Merkez Bankası na bildirdi ğ i yı ll ı k faiz oran ı .
IV. Senedin ibraz tarihinde üze inde yaz ı l ı faiz oran ı vade hitam ı na kadar aynen devam eder.
Aşı lmas ı halinde aşı lan her uan için 3 puan cezai faiz uygulan ı r.
V. Bankalar bu kararda öngörülen faiz oranlar ı d ışı nda hangi nam alt ı nda olursa olsun ek men
faat sağ layamazlar. Ancak h zmet görülmesi halinde, görülecek hizmet kar şı l ığı al ı nacak
ücret ve komisyonlar bunun • ışı ndad ı r.
VI.Bu karar ı n yürürlüğe girdiğ i arihten önce kulland ı rı lm ış krediler temdit edilmemek kayd ıyla
vadeleri sonuna kadar eski eeskont oran ı na tabi tutulur.
VII. Bu Karar, Resmi Gazete'd= yay ı mland ığı tarihten itibaren yürürlü ğe girer.
100
R.G. 32
30.3.1993
Sayı 122
MERKEZ BANKASI
YÖNETIM KURULU KARARI
KARAR TARIHI : 22 Mart 1993
KARAR SAYISI : 285
35/1987Sayı l ı Kuzey Kı brı sTürk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasas ı 'n ı n 25'inci maddesi
ve değ iştirilmiş şekliyle 38/1982 say ı l ı Para ve Kambiyo i şleri Yasas ı alt ı nda yapı lan Para ve
Kambiyo Işleri Tüzüğ ü'nün 7 (3) ve 8 (3) maddeleri uyar ı nca Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti
Merkez Bankası Yönetim Kurulu a şağıdaki karar ı alm ıştı r.
A. (1) Bankalarca aç ı lacak Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı ile döviz kredilerine
uygulanacak faiz oranlar ı serbestçe belirlenir.
(2) Bankaları n Merkez Bankas ı nezdinde açacaklar ı Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı na
Bankan ı n özel ve tüzel ki ş ilerin Döviz Mevduat Hesaplar ı na uygulanan azami faiz
oranları artı 1/4 uygulan ı r.
(3) Merkez Bankas ı 'nca Tevdiat ve Mevduat Munzam Kar şı l ı kları na aşağı daki yı ll ı k yüzde
faiz oranları uygulan ı r.
Sterlin Amerikan Dolar ı Alman Markı
Kı brıs Lirası
6.5
4
6
2.5
Tevdiat ve Mevduat Munzam Kar şı l ı kları n ı zaman ı nda yat ı rmayan Bankalara döviz
cinslerine uygulanan y ı ll ı k faiz oran ı na yüzde 3 ilave edilmek suretiyle cezai faiz
uygulan ı r.
(4) Vadeli Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı na vadenin bitiminde yap ı lack iş lem konusunda,
mudiin herhangi bir talimat ı yoksa bu hesaplara ayn ı vade ile yürürlükteki faiz uygulan ı r.
(5) Bankalar Tevdiat, Mevduat ve Kredi faiz oranlar ı na iliş kin bilgileri, Kuzey K ı brıs Türk
Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Idare Merkezince tesbit edilecek esaslar çerçevesinde
Bankaya gönderirler.
B. Bu Kararı n yürürlü ğe girdiğ i tarihten önce verilen kredilere vadeleri sonuna kadar halen uy
gulanmakta olan faiz oranlar ı aynen uygulan ı r.
C. (1) Bankalar tesbit ve ilan ettikleri azami Tevdiat, Mevduat ve kredi faiz oranlar ı n ı Kuzey
Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Idare Merkez'ine 2 i ş günü önceden bildirmek
suretiyle de ğ iştirebilirler.
(2) Bankalar uygulayacaklar ı azami faiz oranları n ı Merkez ve Ş ubelerinde halk ı n kolayl ı kla
görebileceğ i ş ekilde ilan ederler.
(3) Borç ve Mükellefiyetler için faiz birikimi olarak dava yolu ile tahsil edilebilecek miktar,
faizin ödendi ğ i ana para borç ve mükellefiyet miktar ı n ı n bir kat ı ndan fazla olamaz..
D. 21/1989 Sayı l ı Yasa ile değ iştirilmiş şekildeki Fas ı l 149 Sözleş meler Yasas ı 'n ı n 78. maddesi
maksatları bakı m ı ndan yı ll ı k yüzde kredi faiz oranlar ı aşağı daki ş ekilde belirlenir.
Sterlin
Amerikan Doları
Alman Markı
Kı brıs Lirası
12
9
11
8
( Diğ er döviz cinsleri için Amerikan Dolar ı muadili)
E. Bu Kararı n Resmi Gazete' de yay ı nland ığı tarihten baş layarak; 2.12.1992 tarih ve 116 Say ı l ı
Resmi Gazete' de 516 say ı l ı Amme Enstrüman ı olarak yayı nlanan 13.11.1992 tarih ve 273
sayı l ı Yönetim Kurulu Karar ı yürürlükten kald ı rı l ı r.
F. Bu Karar, Resmi Gazete' de yay ı mland ığı tarihten itibaren yürürlü ğe girer.
1 01
I -
,1 , 11
I• I 41-.4
K ZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI
M RKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU
KARARI
R.G. 32
30.3.1993
SAYI 123
KARAR TARIHI : 22 MART 1993
KARAR SAYISI : 286
35 / 1987 Sayı l ı Kuzey Kı brıs Türk Cumhuriye i Merkez Bankas ı Yasası 'n ı n 25 'inci maddesi ve de ğ iştirilmi ş şekliyle 38 / 1982
sayı l ı Para ve Kambiyo I şleri Yasas ı altı nda y pı lan Para ve Kambiyo I şleri Tüzü ğ ü'nün 7 (3) ve 8 (3) maddeleri uyar ı nca Kuzey
Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yön tim Kurulu aşağıdaki kararı alm ıştı r.
1. Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Ba kas ı nezdinde özel ve tüzel kişilere aç ı lacak Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesapları na aşağıdaki azami y ı ll ı k faiz oranlar ı uygul n ı r.
Kı brıs Lirası
Alman Mark ı
Amerikan Dolar ı :
Sterlin
2
5
3
5
Vadesiz
3
6
4
7
6 ay vadeli
4
8
6
9
1 yı l vadeli
2. 2.12.1992 Tarih ve 116 sayı l ı Resmi Gazet 'de 515 Amme Enstrüman ı olarak yay ı mlanan 13.11.1992 tarih ve 272 say ı l ı Yönetim Kurulu Karar ı yürürlükten kald ı rı l ı r.
3. Bu Karar, Resmi Gazete'de yay ı mland ığı t rihten itibaren yürürlü ğe girer.
UZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI
ERKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU
KARARI
R.G. 32
30.3.1993
SAYI 124
KARAR SAYISI : 287
35/1987 Sayı l ı Kuzey Kı brıs Türk Cumhuriye i Merkez Bankas ı Yasası 'n ı n 24 (2) ve (3). f ı kraları uyarı nca Kuzey K ı brıs Türk
Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurul aşağıdaki karar ı alm ıştı r.
1. Bankalar nezdlerinde aç ı lan özel ve tüzel işilere ait tüm Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı karşı l ığı nda Kuzey Kı brıs Türk
Cumhuriyeti Merkez Bankas ı nezdinde,
a) 31.3.1993 Tarihinde % 19
% 18
b) 30.4.1993 "
%17
c) 31.5.1993 "
0/016
d) 30.6.1993 "
e) Müteakip aylarda da %15 oran ı nda Döviz esapları Munzam karşı l ığı tesis ederler. Bankalar aras ı Döviz Mevduat Hesaplar ı
için Munzam Karşı l ı k tesis etme zorunlulu ğ u oktur.
2. Munzam Karşı l ı klar, Sterlin, Amerikan Dol rı , Alman Mark ı ve Kı brıs Lirası üzerinden aç ı lan Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesapları için, kendi döviz cinsleri üzerinden te is edilirler. Bu döviz cinsleri d ışı nda kalan dövizler üzerinden aç ı lan Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ına ait Munzam Kar ş l ı klar ise Amerikan Dolar ı üzerinden çapraz kur esas ı na göre hesaplanarak yat ı rı l ı r.
3. Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı ndaki rt ışlara ait Munzam Karşı l ı k Cetvelleri üzerinde hesaplanarak en geç müteakip
ayı n 15'inci günü mesai bitimine kadar Kuze Kı brıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı nezdindeki özel hesaba yat ı rı l ı r. Azal ışlar ayn ı hesaptan talep üzerine Bankalara ade edilir.
4. 23 Mayıs 1991 tarih ve 48 say ı l ı Resmi G ete'de 281 say ı l ı Amme Enstrüman ı olarak yay ı nlanan 22.5.1991 tarih ve 225 sayı l ı Bankam ız Yönetim Kurulu Karar ı yürürlü ten kald ı rı l ı r.
5. Bu Karar Resmi Gazete'de yay ı mland ığı t rihten itibaren yürürlü ğe girer
102
KUZEY KIRIB TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI YASASI
(35/1987 SAYILI YASA)
R.G. 32
30.3.1993
SAYI 125
KARAR SAYISI : 288
Madde 24 (1) Alt ı nda Karar
Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı 35/1987 sayı l ı Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasası
nın
24 (1) maddesine istinaden a şağıdaki hususlar ı saptar.
1. Bankalar ı n 35/1987 Say ı l ı Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasas ı n ı n 24 (1) maddesine göre
taahhütlerine karşı bulunduracaklar ı disponibilite oran ı %10'dur.Bu oran ı n hesabı nda aşağı daki hususlar gözönünde tutulur.
1. (a) Kasadaki Türk Liras ı Mevcudu,
(b) Kasadaki Yabanc ı Para (efektif ve seyahat çeki) mevcudu,
(c) Merkez Bankası nezdindeki vadesiz serbest Türk Paras ı ve Döviz Tevdiatı ve Mevduat hesablar ı .
(d) Her an paraya çevrilebilir Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyetine ait iç istikraz tahvilleri.
(e) Azami bir y ı l vadeli Kalk ı nma Bankas ı Tahvilleri,
(O Merkez Bankas ı taraf ı ndan teminata (avansa) kabul edilmi ş senetlere karşı l ı k bankalarca serbestçe kullan ı labilecek reeskont imkanlar ı toplam ı ,
Bankalar ı n disponibil de ğ erlerini,
2.(a) Bankalararas ı Mevduat hariç toplam Türk Paras ı ve Döviz Tevdiat ve Mevduat ı ,
(b) Ozel ve Tüzel kiş ilere olan vadesiz borçlar, (Merkez Bankas ı ve Bankalar hariç),
(c) Odeme emirleri ve ödenecek çekler,
(d) Tahakkuk etmi ş vergi, resim ve harçlar toplam ı ,
Bankalar ı n taahhütlerini gösterir.
2. Bu Karar ı n 1. (e) maddesi ile ilgili olarak Bankalar 31.3.1993 Tarihindeki mevcut toplam taahhütlerinin %2'si üzerinden
Kalkı nma Bankası Tahvili al ı rlar. Ancak, 1.10.1992 tarihinden sonra faaliyete geçen veya geçecek bankalar da ödenmi
ş
sermayelerinin % 5'ini veya mevduatlar ın ı n %2'si oran ı nda (hangisi fazla ise) Kalk ı nma Bankası Tahvili al ı rlar.
3. Bu Karar ı n 1'inci maddesinin (1) ve (2) f ı kraları nda belirtilen kalemler d ışı nda hiçbir kalem ilave edilemez.
4. Bu Kararı n yürürlüğe girdi ğ i tarihte, 23.5.1991 tarih ve 48 say ı l ı Resmi Gazete'de yay ı mlanan 276 say ı l ı
Amme Enstürman ı ,
onun altı nda yapı lm ış veya yap ı lması gereken iş lemlere halel gelmeksizin yürürlükten kald ı rı l ı r.
5. Bu karar , Resmi Gazete'de yay ı mland ığı tarihte yürürlü ğ e girer.
103
VII. BÖLÜM
TABLOLARIN LISTESI
TABLOLARIN LISTESI
Tablo
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
55
11
11
15
11
/5
11
11
11
91
11
57
11
11
51
11
35
19
15
11
51
11
15
11
11
11
11
1. Avans ve Reeskont i şlemleri
2. Avans ve Reeskont Borç Bakiyeleri
3. Faiz Fark ı Fonu Uygulamaları
4. Devletin Kur Hesab ı nda Tutulan Dövizin ABD Dolar ı
Karşı l ığı Olarak Dökümü
5. Bankalar ı n, Bankalar Kurunda Tuttu ğ u Dövizin ABD
Dolar ı Karşı l ığı Olarak Dökümü
6. Döviz Rezervlerinin Art ış H ı z ı
7. Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Hesaplar ı n ı n Cins ve
Vadelerine Göre Dökümü
8. Türk Liras ı mevduat ı n Art ış H ı z ı
9. KKTC Merkez Bankas ı ve Diğ er Bankalar Nezdinde
Resmi Mevduat
10. Türk Liras ı Mevduat Art ış H ı z ı ile Toplam Türk Liras ı
Plasman Art ış H ı z ı n ı n Karşı laşt ı rmas ı
11. İ skonto Senetleri ve Bankalar Türk Liras ı ve Döviz
Plasmanlar ı n ı n dökümü ve Geçmi ş Dönemle
Karşı laşt ı rmas ı
12. Bankalar Döviz Plasmanlar ı TL. Karşı l ı kları n ı n Dökümü
ve Geçmi ş Dönemle Kar şı laşt ı rmas ı
13. GSMH' ı n Dağı l ı m ı ve Sektörel Katma De ğ erlerin Büyüme
H ı zlar ı (Cari Uretici Fiyat lar ıyla)
14. GSMH'n ı n Dağı l ı m ı ve Sektörel Katma De ğ erlerin
Büyüme H ızları (Sabit Uretici Fiyatlar ı yla)
15. Kaynaklar - Harcamalar Dengesi
16. Istihdam ı n Sektörel Dağı l ı m ı ve Nüfus
17. Hayat Pahal ı l ığı
18. Hayat Pahal ı l ığı n ı n Mal ve Hizmet Gruplar ı na Göre
Dağı l ı m ı
19. GSMH ile Karşı laşt ı rmal ı Bütçe Analizi
20. Karşı laşt ı rmal ı Bütçe Özeti
21. Yı llar itibariyle Bütçe Aç ı kları
22. T.0 Ziraat Bankas ı 'ndan Sa ğ lanan Kredilerin ( faiz hariç)
Y ı llar itibariyle Dökümü
23. KKTC'nin Türkiye ve Di ğ er ülkelerle Olan D ış Ticareti
24. Ülkeler itibariyle D ış Ticaret
25. D ışsat ı m ı n Yap ı sı
26. D ışal ı m ve D ışsat ı m ı n Mal Gruplar ı na Göre Tasnifi
27. D ış Ticaret
28. Ödemeler Dengeş i
29. Türkiye ve Di ğ er ülkelerden Gelen Turistler
30. KKTC Merkez Bankas ı 'n ı n Bilançosu
31. KKTC Merkez Bankas ı 'n ı n Kar ve Zarar Hesab ı
32. Bankalar ı n Aktif Ozetleri
33. Bankalar ı n Pasif özetleri
34. İ skonto Senetleri ve Bankalar Plasmanlar ı n ı n
Sektörel Da ğı l ı m ı Türk Paras ı
35. İ skonto Senetleri ve Bankalar Plasmanlar ı n ı n Sektörel
Yüzde (%) Da ğı l ı m ı Türk Paras ı ve Dövizi
36. Bankalar Türk Paras ı Mevduatlar ı n ı n Niteli ğ ine Göre
Analizi
37. Bankalar Tür k Paras ı Mevduatlar ı n ı n Vadelerine Göre
Analizi
38. Bankalar Döviz Mevduatlar ı n ı n Niteli ğ ine Göre Analizi
39. Bankalar Döviz Mevduatlar ı n ı n Vadelerine Göre Analizi
40. İ skonto Senetleri ve Bankalar Plasmanlar ı n ı n Sektörel
Dağı l ı m ı - Döviz
105
Sayfa
4-5
6-7
9
12
14 - 15
17
19
21 - 23
25
27
28
29
32
33
34
36
38
39
41
42
43
44
47
48
49
50
51
52
53
55
56
62
63
64
65
66
67
68
69
70

KKTCMB Bülten ( Mayıs 1993 No:21 )

Transkript

Benzer belgeler