Versiyon - ABC Enser

Transkript

Versiyon - ABC Enser
Versiyon: 112005
www.abcenser.com.tr
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
MOVICON X
-2-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
1.
2.
3.
GÝRݪ
KULLANICI LÝSANSI
BÝR PROJENÝN OLUªTURULMASI VE YAPILANDIRILMASI
3.1. Yeni Bir Proje Oluºturmak:
3.2. Araç Kutularý:
3.2.1. Tool Bar:
3.2.2. Aligning Bar (Düzenleme Satýrý):
3.2.3. Formatting Bar (Metin Satýrý):
3.2.4. Status Bar:
3.2.5. Menu Bar:
3.3. Çalýºma Alaný:
3.3.1. Proje Yönetimi Alaný:
3.2. Özellikler Penceresi:
3.3. Lojik Çalýºma Alaný:
3.3.1. Menü:
3.4. Araç Kutusu:
3.4.1. Temel ªekiller:
3.4.2. Butonlar-Lambalar-Anahtarlar:
3.4.3. Göstergeler:
3.4.4. Geliºmiº ªekiller:
3.5. Sembol Kütüphanesi:
4. KAYNAKLAR:
5. PROJE AYARLARI
5.1. Proje Genel Ayarlarý:
5.2. Proje Platform Ayarlarý:
5.3. Proje Yürütme Ayarlarý:
5.4. Veri Kaydý Ayarlarý:
6. ALT (Child) PROGRAM AYARLARI
7. GRAFÝK ÇALIªMA ALANI
7.1. Ekran Oluºturma, Düzenleme:
7.2. Sayfa Özellikleri:
7.3. Sayfaya Script Ýliºtirmek:
7.4. MENÜLER
7.4.1. Menü Ekleme:
7.4.2. Menu Genel Özellikleri:
7.5. HIZLI TUªLAR (ACCELERATORS)
7.5.1. Hýzlý Tuºlarý Eklemek:
7.5.2. Hýzlý Tuº Genel Özellikleri:
7.5.3. Hýzlý Tuº Komut Genel Özellikleri:
7.5.4. Hýzlý Tuº Komutu Uygulama (Execution) Özellikleri:
8. GRAFÝK ARAYÜZ
8.1. Temel ªekiller:
8.2.1. Butonlarýn Özelliklerinin Ýncelenmesi:
8.3. Göstergeler:
8.3.1. Slider:
8.3.2 Metreler:
8.3.3. Bargraph:
8.3.4. Gauge:
8.4. Geliºmiº ªekiller:
8.4.1. Connector-Pipe:
MOVICON X
-3-
7
7
8
9
14
14
16
17
17
18
24
25
26
27
28
30
30
30
30
30
31
33
34
34
34
35
37
38
39
39
39
41
42
42
43
44
44
44
44
45
46
46
47
48
48
48
48
48
49
49
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
8.4.2. Chart:
8.4.3. Trend:
8.4.4. Grid:
8.4.5. Embedded View:
8.4.6. Edit Box:
8.4.6. Alarm Ekraný:
8.4.7. Log Ekraný:
8.4.8. DataLogger Ekraný:
8.4.9. Trace:
9. GÜVENLÝK
10. TRENDLER
10.1. Trend Biçim Özellikleri:
10.2. Trend Pen Özellikleri:
10.3. Trend Execution Özellikleri:
10.4. Trend Deðiºken Özellikleri:
11. ALARMLAR
11.1. Alarm Görüntüleyici:
11.1.1. Alarm Görüntüleyici Özellikleri:
11.2. Alarm Listesi Kaynaðý:
11.3. Alarmlarý Eklemek:
12. REAL TIME DB
12.1. Deðiºken Alanlarý:
12.1.1. Hafýzalý Deðiºkenler (Retentive Variables):
12.2 Dinamik Deðiºkenler (Dynamic Variables):
12.2.1 Dinamik Network Deðiºkenleri:
12.2.2 Dinamik OPC Deðiºkeni:
12.2.3 Dinamik Haberleºme Driver Deðiºkenleri:
12.3. Movicon Sistem Deðiºkenleri:
13. SYNAPSIS
13.1. Synapsis Özellikleri:
14. IL LOJÝK (INSTRUCTION LIST)
14.1. IL Lojik Komutlarýný Ekleme:
14.2. Lojik Programlama
14.2.1. Birleºik Mantýk Sonucu (Combined Logic Result) “CLR”:
14.2.2. CLR için Seri-Paralel Baðlantýnýn Yazýlmasý:
14.2.3. Program içinde Atlama Yapýlmasý:
14.2.4. Floating Point Deðiºkenler:
14.2.5. Lojik Akümülatörler:
14.2.6. Sabitler:
14.2.7. Program Sonlandýrma:
14.2.8. Yorum Ekleme:
14.2.9. Lojik Bit Ýfadeleri:
15. “SCRIPT”LER
15.1. WinWrap Basic Dili:
15.2. Movicon Basic Script kütüphaneleri:
15.3. Subs, Functions, Events, Methods ve Properties:
15.3.1. Sub ve Functions:
15.3.2. Events:
15.3.3. Metodlar ve Özellikler:
15.4. Basic Script’lerde Deðiºkenler:
MOVICON X
-4-
49
49
50
50
50
51
51
51
51
52
53
54
55
56
56
57
57
57
58
59
60
60
61
61
62
63
63
65
66
66
69
69
69
69
69
70
70
70
71
71
71
71
78
78
78
79
79
80
82
82
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
15.5. Çabuk Programlama:
15.6. Basic Script’lerde ve Sembollerde Kodlama:
15.7. Kaynaklar Bölümünde Basic Script Oluºturma:
15.8. Komutu Çalýºtýrmak
15.9. Baºlangýçta Çalýºtýrmak:
15.10. Nesne Özelliklerde VBATM Basic Script:
15.11. Nesne Kodu içinde VBATM Basic Script:
15.12. Public Basic Script’leri:
15.13. Basic Script Editörü:
15.14. Edit Menu (Basic Scripts):
15.15. References...:
15.16. Complete Word (CTRL + Space Bar):
15.17. Parameter Info (CTRL+SHÝFT + Space Bar):
15.18. Debug Menüsü:
15.19. Script Explorer Penceresi:
15.20. Basic Script Hata Ayýklama:
MOVICON X
-5-
83
84
84
85
85
86
86
86
87
88
89
89
89
89
90
91
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
MOVICON X
-6-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
1. GÝRݪ
Bu kýlavuz, temel Movicon X Scada/HMI tasarým tekniklerini hýzlý bir ºekilde size
göstermeyi amaçlamaktadýr. Bu kýlavuz sonunda Movicon X temel fonksiyonlarýný kullanmak
için gerekli teknikleri öðreneceksiniz.
Bu kýlavuza baºlamadan önce, Kurulum prosedürlerini kullanarak yazýlýmý
yüklemelisiniz.
Bu dokümandaki tüm bilgiler;
 Windows 2000/XP’ nin etkin bir ºekilde kullanýlmasý,
 Kullanýcýnýn Windows tekniklerinin nasýl kullanýldýðýný bilmesi,
 Kullanýcýnýn otomasyon sistemleri, deðerleri ve PLC kavramý hakkýnda yeterli
bilgiye sahip olduðu düºünülerek hazýrlanmýºtýr.
2. KULLANICI LÝSANSI
Movicon X baºlatýldýðýnda kullanýcý lisansýnýn geçerliliðini teyit edecektir. Lisans
donaným tipi (Genellikle bir USB key) veya yazýlým tipi (Softkey activation) olabilir. Eðer
lisansýnýz yoksa, her iki saatte bir ekranýnýza ‘Evaluation Mode’ kutusu gelecektir. Bu
durumda Movicon X tüm fonksiyonlarý limitsiz kullanýlabilir. DEMO modda yürütülecektir. Bu
zamanda programý kaydedip, Movicon X’ i tekrar baºlatmalýsýnýz. Bir yazýlým lisansý aktif hale
getirmek için, projenin komut panelinde bulunan ‘Dongle Requirements’ komutunu
kullanmanýz gerekir. ‘Dongle Options’ Penceresinden ‘Softkey’ butonuna basmalýsýnýz.
ªekil-1
MOVICON X
-7-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3. BÝR PROJENÝN OLUªTURULMASI VE YAPILANDIRILMASI
Movicon X baºlatýlýrken, Program Programlama Modunda (Developer)
baºlayacaktýr. Genellikle en son yapýlan proje açýlýr. Ýlk açýlýmda çalýºma alaný boº olarak
görünecektir. Çalýºma alaný, modern saklanan pencere tekniklerini kullanýr ve bu sayede
çalýºma alanýnda görünen Tab’lara mouse’un iºaretçisini getirmeniz, Tab’ýn içeriðinin
görünmesini saðlar. Çalýºma alanýnda görünen pencereyi tutmak için aºaðýda görüldüðü gibi
konu ile ilgili komutlarý kullanýn.
ªekil-2: Gizlenen Pencereli Movicon X Çalýºma Alaný
ªekil-3: Penceresi görüntülenmiº Movicon X çalýºma alaný
MOVICON X
-8-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3.1. Yeni Bir Proje Oluºturmak:
Yeni bir proje oluºturmak için, File Menüsünden ‘New’ komutunu kullanýn. (Ctrl + N)
ªekil-4
Yeni bir proje oluºturmanýzda size kaynak olacak sihirbaz görünecektir.
ªekil-5
Ýlk olarak projenin yürütülmesi için platformun tipinin seçilmesi gereklidir. Seçilen
platformda desteklenmeyen fonksiyonlar Programlama Modunda varolmayacaktýr. (Seçim
daha sonra deðiºtirilebilir). Bu iºlemi gerçekleºtirdikten sonra konfigürasyon penceresi
görüntülenecektir.
MOVICON X
-9-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-6
ªekil-6’da görünen pencerede, projenin ismini girmelisiniz.
Kullanýcý ayarlarýný içeren bir sonraki bölüme geçin.
ªekil-7
Güvenlik ayarlarý bu pencerede tanýmlanabilir. Bir sonraki ayar PLC Ayarlarýdýr.
MOVICON X
-10-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-8
Bu pencereden proje içinde istenilen PLC’ ler seçilebilir.
Ekran Ayarlarýný içeren bir sonraki bölüme geçin.
ªekil-9
Bu bölümde projedeki ekranlarýn oluºturulmasý için gereken ayarlarý yapabilirsiniz.
Her bir ekran için bir baºlýk olup olmamasýný da iºaretleyebilirsiniz ve her bir sayfa da alt
kenarda mevcut ekran butonlarýnýn otomatik olarak oluºturmasýný da saðlayabilirsiniz.
Next tuºuna basarak Network Ayarlarýna Geçin.
MOVICON X
-11-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-10
Bu ayarlarý ºu an için geçip bir sonraki bölüm olan veri kaydý yapmak için kullanýlan
ODBC link tiplerine geçelim. ‘ODBC Database Settings’ penceresinin kullanýlmasýyla,
geçmiºe yönelik veri kayýtlarýný incelemek için, istediðiniz veri formatýný ve link tiplerini
seçiniz. SQL, access yada excel seçilebilir.
ªekil-11
Geçmiº arºivler özellikler içindeki detaylarla daha sonra ayarlanabilir.
Next Tuºuna basarak Data Logger Ayarlarýna geçelim.
MOVICON X
-12-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-12
Bu fonksiyon daha sonra bahsedilecektir.
En son sihirbaz olan alarm ayarlarýnda gelecek olan alarmlarýn Dijital veya Analog olmasýnýn
seçimi mevcuttur.
ªekil-13
Bu operasyonlarý bitirdikten sonra OK tuºuna basarak, bu yapýlan ayarlara göre
projenin oluºturulmasýna devam edebiliriz.
Not: Tüm bu ayarlar proje oluºturulduktan sonrada yapýlabilir. Bu yüzden proje adýný
yazdýktan sonra direk tamam (OK) butonuna basarak projemizi oluºturabiliriz.
MOVICON X
-13-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3.2. Araç Kutularý:
Movicon, bünyesinde birkaç tane araç kutusu bulundurur. Bu araç kutularý “View
Menü” ya da farenin sað tuºu ile aktif-pasif edilebilir.
Bunlar;
-Tools Bar
-Aligning Bar
-Formatting Bar
-Menu Bar
-Status Bar
3.2.1. Tool Bar:
“File Menu” ve “Edit Menu”‘deki komutlarýn oluºturduðu satýrdýr.
ªekil-14
New (Ctrl+N)
Yeni bir proje oluºturmak için kullanýlýr.
Open (Ctrl+A)
Mevcut bir projeyi açmak için kullanýlýr.
Save (Ctrl+S)
Yapýlmýº son deðiºikliði kayýt eder.
Save all
Tüm deðiºiklikleri kayýt eder.
Cut (Ctrl+X; Uppercase+Cancel)
Seçili nesneyi baºka bir yere taºýmak için keser.
Copy (Ctrl+C; Ctrl+Ins)
Seçili nesneyi baºka bir yere kopyalar.
Paste (Ctrl+V; Uppercase+Ins)
Kopyalanmýº bir nesneyi yapýºtýrýr.
Undo (Ctrl+Z; Alt+Backspace)
Son yapýlan deðiºikliði geri alýr.
Redo
Undo iºlemini geri alýr.
MOVICON X
-14-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Disable User In Debug
Kullanýcýlarýn Run-Time çalýºma esnasýnda müdahale etmesini engeller.
New Menu
Kaynak penceresinde “Resources” altýnda yeni bir “menu” nesnesi oluºturur.
New Accelerator
Kaynak penceresinde “Resources” altýnda yeni bir “Accelerator” nesnesi oluºturur.
New Basic Script
Kaynak penceresinde “Resources” altýnda yeni bir “Script” nesnesi oluºturur.
New Screen
Kaynak penceresinde “Resources” altýnda yeni bir “Screen” nesnesi oluºturur.
New Folder
Kaynak penceresinde “Resources” altýnda yeni bir klasör nesnesi oluºturur.
Project Run
Hazýrlanmýº olan projeyi “Run” konumuna geçirir.
Find
Projede bir metni yada kelimeyi arar.
Find Next
Find komutunun devamýdýr.
Print (Ctrl+P)
Projeyi ya da istenilen bir sayfanýn çýktýsýný almak için kullanýlýr.
Help (F1)
Yardým penceresini açar.
MOVICON X
-15-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3.2.2. Aligning Bar (Düzenleme Satýrý):
ªekil-15
Align Left
Nesneyi sayfanýn soluna yaslamak içindir.
Align Right
Nesneyi sayfanýn saðýna yaslamak içindir.
Align Top
Nesneyi sayfanýn üst kýsmýna yaslamak içindir.
Align Bottom
Nesneyi sayfanýn alt kýsmýna yaslamak içindir.
Centre Vertically
Nesneyi sayfanýn dikey düzleminde ortalar.
Centre Horizontally
Nesneyi sayfanýn yatay düzleminde ortalar.
Same Width
Seçilen birden fazla nesneyi ayný geniºlikte düzenler.
Same Height
Seçilen birden fazla nesneyi ayný yükseklikte düzenler.
Same Size
Seçilen birden fazla nesneyi ayný ölçülerde düzenler.
Grid ON-OFF
Izgarayý açarak çizimi kolaylaºtýrýr.
Snap to Grid
X ve Y düzlemlerinde belirlenmiº olan ýzgara noktalarýný yakalar.
Rulers
Sayfa kenarlarýndaki cetvelleri aktif yada pasif eder.
MOVICON X
-16-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3.2.3. Formatting Bar (Metin Satýrý):
ªekil-16
AutoSize Text
Yazýyý metin kutusuna sýðdýrýr.
3.2.4. Status Bar:
ªekil-17
Alarm oluºtuðunda bu buton yanýp sönerek uyarý verir. Eðer alarm yoksa pasiftir.
Sistemde aktif bir kullanýcý olduðunda belirir.
Bu led yeºil olduðunda haberleºme sorunsuz ºekilde devam ediyor demektir. Eðer
kýrmýzý ise haberleºme yok demektir.
MOVICON X
-17-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3.2.5. Menu Bar:
ªekil-18
a. File Menu (Dosya menüsü):
ªekil-19
Set as Active Project
Programda birden fazla proje ile çalýºýyorsak, hangi projenin aktif olduðunu belirler.
MOVICON X
-18-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
b. Edit Menu (Düzenleme menüsü):
ªekil-20
Import Draw
Sayfaya bilgisayarýmýzdan çizim nesnesi ekler.
Export Draw
Sayfadaki nesneyi bilgisayarýmýza kayýt eder.
MOVICON X
-19-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
c. View Menu:
ªekil-21
Edit String Table
Birden fazla dil ile çalýºma seçeneði sunar.
MOVICON X
-20-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
d. Layout Menu:
ªekil-22
Zoom In (Ctrl Num +)
Sayfayý görsel olarak büyütür.
Zoom Out (Ctrl Num -)
Sayfayý küçültür.
Zoom To
Sayfayý orijinal ºekline getirir.
MOVICON X
-21-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
e. Symbols Menu:
ªekil-23
First
Last
Nesneler arasý geçiº için kullanýlýr. Seçilen nesneyi üste taºýr.
Nesneler arasý geçiº için kullanýlýr. Seçilen nesneyi alta taºýr.
Symbol
Sembol oluºturma veya bir sembolü daðýtma iºlemlerini yapar.
Font Escapement
Metinler için deðiºik açýlarda yazým imkaný sunar.
Color
Renk ayarlarý.
Shadow
Gölgelendirme ayarlarý
MOVICON X
-22-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
f. Tools Menü (Araçlar):
ªekil-24
Alarm Dispatcher
SMS, Faks, Sesli arama yollarý ile alarm gönderme iºlemlerini yapan araçtýr.
Notepad
Notepad programýný açar.
Paint Brush
Paint programýný açar.
Windows Explorer
Windows Explorer öðesini açar.
CSV Tag Importer-Exporter
CSV dosyalarý halinde hazýrlanmýº deðiºkenleri çaðýrýr.
Customize
Movicon “customize” ayarlar penceresini açar.
g. Window menu:
ªekil-25
MOVICON X
-23-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3.3. Çalýºma Alaný:
Kaynak
Penceresi:
Proje kaynaklarýna
basit ve rahat giriº.
Komut Ekraný.
Komutlar seçilen
kaynaklar veya yeni
kaynak giriºi için
kullanýlabilmektedir.
Özellikler Penceresi
Bütün özellikler
gözünüzün önünde.
Sayfa
Grafik
ekranlarý
Mantýk Arama Çubuðu.
VBA seçeneði veya AWL
Genel Mantýðýna seçilen
kaynaða baðlý olarak
direkt giriº yapýlabilir.
ªekil-26
MOVICON X
-24-
Nesne – Kaynak Alan
Bilgisi
Nesne veya kaynakla ilgili
herhangi bir bilgiye kolay ve
hýzlý giriº yapýlmasýný saðlar:
Araç kutusu, sembol
kütüphanesi, Yardým,
Özellikler.
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3.3.1. Proje Yönetimi Alaný:
Pencere isteðe baðlý olarak
sürekli görünür kalabilir veya
kullanýlmadýðýnda otomatik
gizlenebilir.
Kaynak penceresi (Görev
çubuðu) proje ve kaynaklarýn
yönetimini saðlayan arayüzdür.
Aðaç yapýsýndaki noktalar kaynak
tipine ve kaynaklarýn içindekilere
göre oluºmaktadýr. Kaynak tipleri
ve kaynaklar “özellikler
penceresi”’nden giriº yapýlabilen
özelliklere sahiptir.
Komut Ekraný, içerik veya seçilen
kaynaða baðlý olarak
uygulanabilecek komutlarý
listelemektedir. Ayný komutlara,
kaynaklar üzerinde farenin sað
tuºu ile ulaºýlabilmektedir.
ªekil-27
MOVICON X
-25-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3.2. Özellikler Penceresi:
Ekran isteðe baðlý olarak
sürekli görünür veya
kullanýlmadýðýnda otomatik
olarak kapalý hale
getirilebilir veya istenilen
yere fare ile sürüklenebilir.
Özellikler isim veya
kategoriye göre
sýnýflandýrýlabilir/sýralanabilir. Özellikler sadece
listenebilir veya tamamen
açýlabilir.
Özellikler penceresi,
seçilen kaynaðýn veya
nesnenin bütün özelliklerini
listeler. Kullanýcýya basit ve
hýzlý bir ºekilde
parametreleri belirleme
olanaðý saðlar: Genel
ayarlar, Animasyon ayarlarý,
Görünüº ayarlarý, Güvenlik
Ayarlarý.
Özelliðin tanýmý özellikle
ilgili bilgi anlamýnda
rahatlatýcý yardým saðlar.
ªekil-28
Özellikler penceresi bir nesne yada sembolle ilgili olan tüm özelliklere ve animasyonlara
ulaºmamýzý saðlar. Bir nesneye iº atamak, renk ayarlarý ile oynamak, yazý karakterini
deðiºtirmek gibi çeºitli fonksiyonlara ulaºabiliriz.
Ýkonlar:
Yapýlmýº olan deðiºiklikleri aktif eder.
Yapýlmýº olan deðiºiklikleri eðer o bölümden çýkmadýysak geri alýr.
Tüm özellikleri grup olarak sýralar.
MOVICON X
-26-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Tüm özellikleri alfabetik olarak sýralar.
Tüm özellikleri açar yada kapatýr.
Alt kýsýmdaki kýsa bilgi veren çubuðu açar.
Yardým menüsünü çaðýrýr.
3.3. Lojik Çalýºma Alaný:
ªekil-29
Lojik iºlemleri kullanmamýzý ve PLC benzeri program oluºturmamýzý saðlar. “INSTRUCTIONS
LIST” dilini kullanarak lojik programlar yazmamýza imkan saðlar.
MOVICON X
-27-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-30
Text ortamýnda yazar gibi programý oluºturabiliriz. Ayný zamanda insert menüsünden de
komutlarý ekleyebiliriz.
3.3.1. Menü:
ªekil-31
MOVICON X
-28-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Yapýlmýº olan deðiºiklikleri aktif eder.
Yapýlmýº olan deðiºiklikleri eðer o bölümden çýkmadýysak geri alýr.
Programda hata varsa bu ikonu týklayarak görürüz.
Tüm komutlarý açarak seçmemizi saðlar.
Henüz aktif deðil.
Seçilen yazý parçasýný keser.
Seçilen yazý parçasýný kopyalar.
Kopyaladýðýmýz yazýyý yapýºtýrýr.
Lojik ekrandaki tüm yazýyý seçer.
Son yapýlan deðiºikliði geri alýr.
Geri alýnmýº olan bir deðiºikliði tekrarlar.
Arama komutu.
Deðiºtir komutu.
Yeni ara komutu.
Çýktý al komutu.
MOVICON X
-29-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3.4. Araç Kutusu:
Araç kutusundaki birçok çizim ve kontrol
elemanýndan seçim yapýp projemize ekleyebiliriz.
Tüm çalýºmalarýmýz için yeterli nesneye sahiptir.
Tüm bu çizimler gerektiðinde grup yapýlýp
sembol olarak ta kullanýlabilirler.
ªekil-32
3.4.1. Temel ªekiller:
Geometrik temel ºekillerin olduðu bölümdür. Herhangi bir komut yürütmek için
kullanýlamazlar. Fakat animasyonlar uygulanabilir. Örneðin bir dikdörtgen parçaya “filling”
uygulanabilir ve böylece dolum efekti yapýlabilir.
3.4.2. Butonlar-Lambalar-Anahtarlar:
Bu bölümde sahada kullandýðýmýz türde buton, lamba ve anahtar bulabiliriz. Buradaki
nesneleri görevlendirebiliriz. Örneðin Push-buton seçilerek bir motoru çalýºtýrabiliriz.
3.4.3. Göstergeler:
Grafiksel olarak kontrol elemanlarýný bulabiliriz. Örneðin bir basýnç göstergesi
oluºturabiliriz.
3.4.4. Geliºmiº ªekiller:
Çok çeºitli fonksiyonlarý içeren, görsel otomasyonun vazgeçilmez öðelerini bulabiliriz.
Alarmlar, grafiksel raporlama, ...
MOVICON X
-30-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
3.5. Sembol Kütüphanesi:
ªekil-33
Movicon geniº bir grafik kütüphanesine sahiptir.
3.5.1. Ýkonlar:
ªekil-34
Yeni bir sembol kütüphanesi oluºturur.
Sembol kütüphanesinin bulunduðu klasörü açar.
Bir kütüphanede deðiºiklik yapýldýysa kayýt eder.
MOVICON X
-31-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Seçili kütüphaneyi siler.
Arama butonu.
Ekraný geniºletir.
Animasyonlu olan sembolleri aktif eder.
Dinamik özellikli sembollerin yapýsýný ekrana taºýr.
Sembollerin görünümünü düzenler.
Progea’nýn web sitesinde sembol kütüphanesi ara.
Yardým menüsünü çaðýrýr.
MOVICON X
-32-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
4. KAYNAKLAR:
ªekil-35
Kaynaklar Movicon projelerimizin temelidir. Projelerin sahip olduðu kaynaklar, proje yönetimi
alanýnda gruplar halinde bulunurlar.
Kaynak çeºitleri;
- Menu
- Accelerator
- Script
- Screen
- Folder
ªekil-36
Yukarýdaki bu beº kaynaktan her birini “Add” butonu ile oluºturabiliriz. Bu kaynaklar üzerinde
her zaman deðiºiklik yapabiliriz.
MOVICON X
-33-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
5. PROJE AYARLARI
Her MovÝcon projesinin tüm fonksiyonlarý, ihtiyaca göre düzenlenip ayarlanabilir. Her
yeni proje, standart temel fonksiyonlarý sahip olarak oluºur. Bu fonksiyonlarý ihtiyacýmýza
göre yeniden düzenleyebiliriz.
Sistemin ve projenin ayarlarý istenildiðinde programcý tarafýndan “Property Windows”
alanýndan deðiºtirilebilir.
5.1. Proje Genel Ayarlarý:
Projenin isminin bulunduðu satýra farenin sað tuºu ile týkladýðýmýzda, onunla ilgili
resimdeki özellikler penceresi aktif olur.
Crypted Project
Movicon standart olarak
projeyi XML formatýnda da kayýt
eder. Bu sayede programcý XML
yapýsýný kullanarak ta deðiºiklikler
yapabilir. Bunu basitçe bir notepad
ile yapabilir. Yani projemizi
notepad iºle açýp düzenleyebiliriz.
Ancak bu kutu iºaretli olursa
movicon XML dosyalarýný ºifreler
ve ulaºýlmasýný engeller. Böylece
sadece
movicon
tarafýndan
açýlabilir. Güvenlik için gerekli
olduðunda kullanabiliriz.
Crypted Project Resources
Burada
ise
projenin
kaynaklarý (script, sayfalar) XML
formatýnda açýlýp kullanýlabilir.
Ancak bu kutu iºaretli ise sadece
movicon’da iºlem yapýlabilecektir.
ªekil-37
Unicode Project
Bu kutu iºaretlendiðinde tüm proje UNI-16 kodunda kayýt edilecektir.
Zipped Project
Proje sýkýºtýrýlmýº formatta kayýt edilir. Projenin sýkýºtýrýlmasý yada açýlmasýný movicon
otomatik olarak yapar ve programcýya sunar.
5.2. Proje Platform Ayarlarý:
Win2k/WinXP - Win2k/WinXP Client
Movicon’un çalýºabileceði windows sistemleri.
WinCE - Client WinCE
Windows CE platformlarý.
J2SE Client
Windows, Linux gibi J2SE Client (Java
to Standard Edition) uygulamasýnýn çalýºtýðý platformlar.
MOVICON X
-34-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
J2ME Client
Java uyumlu telefonlar gibi J2ME Client
(Java to Machine Edition) uygulamasýnýn çalýºtýðý platformlar.
Default Screen Width
Windows’da sayfalarýn piksel olarak geniºlik deðeridir.
Default Screen Height
Windows’da sayfalarýn piksel olarak yükseklik deðeridir.
Default Screen Color
Çalýºma sayfalarýnýn arka plandaki rengini belirler.
5.3. Proje Yürütme Ayarlarý:
ªekil-39
Enable Statistics
Proje hakkýnda istatiksel bilgilerin edinmesini saðlar.
Enable Admin Alerts
“Admin Alert” dediðimiz mesajlarý PC’ye gönderir.
Admin Alerts Server
“Admin Alert” mesajlar burada toplanýr.
Startup Screen
Proje ilk çalýºtýrýldýðýndaki açýlýº sayfasý.
MOVICON X
-35-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Startup Script
Eðer proje çalýºtýrýldýðýnda yazdýðýmýz bir script’in baºlamasý isteniyorsa, buradan
seçilebilir.
Shutdown Script
Eðer proje kapatýlýrken yazdýðýmýz bir script’in baºlamasý isteniyorsa, buradan
seçilebilir.
Startup Commands
Komut listesinden seçebileceðimiz bir komutu proje baºlangýcýnda aktif edebiliriz.
Shutdown Commands
Komut listesinden seçebileceðimiz bir komutu proje kapatýlýrken aktif edebiliriz.
Start Full Screen
Projenin tam ekran çalýºmasýný ve ekrana adapte olmasýný istiyorsak bu ikonu
iºaretlemeliyiz. ݺaretlemezsek önceden belirlediðimiz çözünürlükte çalýºacaktýr.
Show Status Bar
Runtime çalýºma sýrasýnda Movicon durum çubuðunu aktif eder.
Show Trace Bar
Runtime çalýºma sýrasýnda Movicon Trace çubuðunu aktif eder.
Hide Desktop
Masaüstü simgelerini gizler.
Hide Start Button
Windows Baºlat butonunu gizler.
Hide Task Bar
Windows araç çubuðunu gizler.
Hide System Clock
Windows sistem saatini gizler.
Disable Task Switching Keys
Windows tuºlarýný (Alt+Tab, windows gibi) engeller.
Disable Task Manager
Windows araç yöneticisini gizler ve Ctrl+Alt+Del kýsayolunu engeller.
MOVICON X
-36-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
5.4. Veri Kaydý Ayarlarý:
Movicon, sahip olduðu geçmiºe dönük veri kayýtlarýný alýrken, tamamiyle konfigüre
edilebilecek bir yapý sunar. Sahadan gelen yada programda oluºan tüm sistem olaylarýnýnýn,
alarmlarýn ve mesajlarýn otomatik olarak kaydýný tutar.
Buradaki veri kaydý iºlemleri proje ayarlarý kýsmýndan düzenlenebilir ve deðiºtirilebilir.
Araçlar;
Recycle DB Connection
Send Admin.Alerts
Max. Error Number
Max. Transactions
Max. Cache Size
Max. VarChar Precision
ODBC DSN
ODBC DSN User
Time Column
Local Time Column
MSec Column
User Column
Event Type Column
Num. Event Type Column
Desc. Column
Sub Event Column
Comment Column
Duration Column
Alarms Table
Drivers Table
System Table
“ODBC” ayarlarýnda bahsedilecektir.
Tablodaki bu sütunlara isim vermemizi saðlarlar.
Alarm Max.Age
Alarmlarýn saklanacaðý maksimum gün süresini gösterir. Örneðin 6 ay.
Driver Max.Age
Projemizde haberleºtiðimiz cihazlardan gelen mesajlarýn saklanacaðý süreyi gösterir.
System Max.Age
Sistem mesajlarýn saklanacaðý süreyi gösterir.
Create DB Table
Tabloda deðiºiklikleri yaptýktan sonra aktif eder.
MOVICON X
-37-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
6. ALT (Child) PROGRAM AYARLARI
Herhangi bir tanýmlý alt projenin çalýºma ºeklini ayarlarýndan oluºturabiliriz.
ªekil-40
Alt programý modifiye etmek için, Proje Yönetimi alanýndaki 'Child Project List'
grubundan projemizi seçmeliyiz.
Ayarlarýn açýklamalarý;
Startable
Projenin aktif olmasý için bu ikonun iºaretli olmasý gerekir.
Auto Startup
Ana proje çalýºtýrýldýðýnda alt projede otomatik olarak çalýºýr. Aksi takdirde startable
kýsmý iºaretli olmalýdýr.
Network Server
Alt projenin güncelleneceði network projenin isminin seçileceði kýsýmdýr.
Child Project Name
Alt program ismini oluºturduðumuz kýsýmdýr.
MOVICON X
-38-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
7. GRAFÝK ÇALIªMA ALANI
7.1. Ekran Oluºturma, Düzenleme:
Ekranlar, grafik çalýºma alanýnýn temel elemanýdýr.
ªekil-41
Kaynaklardan “Add screen” butonu ile bir ekran (sayfa) oluºturduðumuzda, bu sayfa otomatik
olarak açýlýr. Sayfalar tüm grafiksel iºlemlerin yapýldýðý (çizimler, animasyonlar, alarm
sayfalarý, reçete...) alanlardýr.
7.2. Sayfa Özellikleri:
a. Genel Özellikler:
Sayfanýn piksel olarak boyutlarýnýn
oluºturulduðu ayarlardýr.
ªekil-42
MOVICON X
-39-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
b. Stil Özellikleri:
Not Destroyable
Çok iºlem gerçekleºtirilen ve aðýr olan sayfalarýn açýlmasý biraz uzun sürebilmektedir.
Bu durum Bilgisayarýn hafýza yeterliliðine göre deðiºiklik gösterir. Ancak bir kere açtýðýmýz bir
sayfa eðer hafýzaya alýnýr ise tekrar açtýðýmýzda çok daha hýzlý açýlacaktýr. Yani iºlemi bir
bakýma hýzlandýrmýº oluruz. ݺte bu kutuyu iºaretlersek o sayfanýn geçici hafýzaya alýnmasýný
saðlarýz.
Fit in Window
Otomatik olarak windows’un ekran büyüklüðüne adapte olunur.
Enable Scrollbars
Çizimlerimiz sayfa boyutundan büyük olduðunda yukarý aºaðý gibi oklarý aktif eder.
Show On MDI Tab
Proje oluºturma esnasýnda sayfalardaki MDI dediðimiz üst çubuðun Runtime
çalýºmada da görünmesini saðlar.
Show Synapsis
Synapsis nesneleri oluºturulmuº ise sayfada gösterir.
Spawn Thread Execution
c. Arka Plan Özellikleri:
Sayfanýn zemin rengi ile ilgili ayarlardýr.
Back Color
Arka plan rengini buradan seçebiliriz.
Gradient
Bu özellikle ile ekrana gölgelendirme efekti uygulayabiliriz.
Gradient Color
Gölge yapacaðýmýz rengi buradan seçebiliriz.
Image
Arka planý BMP, JPG, GIF, WMF formatlarýnda ki bir resimle oluºturmamýzý saðlar.
Tile Image
Arka plan için seçtiðimiz resmi sayfaya sýðýdýrýr.
d. Sayfa Yürütme Özellikleri:
Sayfanýn geliºmiº özelliklerine eriºimi saðlar.
Global Container
Yaptýðýmýz alt programlarýn sayfalarýný DOM formatýna (XML) çevirir.
Layer Variable
Eðer sayfadaki nesnelerimizin bir deðiºkene baðlý olarak aktif olmasýný (görünür)
istiyorsak, bu sayfaya bir layer deðiºkeni seçmeliyiz. Her sayfada en fazla 32 layer olabilir.
Bu da deðiºkenimizin 32 bit yani double word olmasýný gerektirir. Nesneler ise özellikler
penceresindeki “visibility” kýsmýndan layer aktif edilmeli ve layer numarasý verilmelidir.
MOVICON X
-40-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Execute Synapse
Sayfadaki synapsis lojik uygulamalarýný çalýºtýrýr.
Synapsis Cyclic Execution
Sayfa aktif olduktan sonra synapsis uygulamalarýnýn bir çevrim ºeklinde aktif eder.
7.3. Sayfaya Script Ýliºtirmek:
ªekil-43
Seçtiðimiz bir sayfaya script programý yazýp iliºtirebiliriz.
ªekil-44
MOVICON X
-41-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
7.4. MENÜLER
Movicon Menüleri, oluºturulan projede Operatör-Makine arabirimini kolaylaºtýrmak
için yapýlmýºtýr. Bu menüler sayesinde proje içinde kontrolü saðlayan komutlar ayarlanabilir.
ªekil-45
Aºaðýdaki ºekilde Pop-up Sub menü örneði gösterilmektedir.
ªekil-46
7.4.1. Menü Ekleme:
Projeye bir menü eklenmesi için, ‘Project Explorer’ penceresinde ‘Resource’ grubu
üzerinde sað tuºa týklanarak gelen menüde ‘Add a new menu’ seçilir.
Gelen menü komutu üzerinde tekrar Mouse’un sað tuºuna týklandýðýnda sýrasýyla
aºaðýdaki komutlar çýkar;
 New Menu Item: Bu komutla menüye eklenecek menü parçalarý oluºturulur.
 New Pop-up Item: Bu komutla Sub-menü grubu oluºturulur.
 New Seperator Item: Bu komutla yukarýda oluºturulan menüler arasýnda ayýraç
görevini yapan parça eklenir.
MOVICON X
-42-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
 Change Menu Item Order...: Bu komutla oluºturulan komutlarýn sýrasý
deðiºtirilebilir.
 Test Menus: Bu komutla oluºturulan menülerin ekranda nasýl görüneceði
önceden gözlenebilir.
ªekil-47
7.4.2. Menu Genel Özellikleri:
Menu genel özellikleri, Menü ismi ve Runtime’da menünün ekranýn ne tarafýnda
olacaðý belirtilir. X ve Y koordinatlarýna “-1” deðeri yazýlýrsa, menü ekranýn herhangi bir
köºesinde görünür. Bu koordinatlara sýfýrdan büyük deðer verildiðinde, menü ekranýn bu
verilen koordinatýnda görünür.
ªekil-48
MOVICON X
-43-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
7.5. HIZLI TUªLAR (ACCELERATORS)
Movicon Hýzlý Tuºlarý, komutlarýn PC Klavyesi ile kontrol edilmesine olanak saðlar.
Tuºlarýn her biri atanmýº olduðu ekranýn aktif olmasý durumunda çalýºýr.
7.5.1. Hýzlý Tuºlarý Eklemek:
Projeye Hýzlý Tuº eklenmesi için, ‘Project Explorer’ penceresinde ‘Resource’ grubu
üzerinde sað tuºa týklanarak gelen menüde ‘Add a new Accelerator’ seçilir.
7.5.2. Hýzlý Tuº Genel Özellikleri:
Hýzlý Tuº Genel Özelliklerinde, atandýðý Ekranýn açýk olmasý süresince Hýzlý tuºun
aktif olmasý ayarlanýr. ‘Name’ alanýnda tuº takýmý hangi ekranda çalýºacaksa o ekranýn ismi
yazýlýr. Hýzlý Tuº’u aktif hale getirmek için ‘Name’ kýsmýna mutlaka ekran ismi yazýlmalýdýr.
7.5.3. Hýzlý Tuº Komut Genel Özellikleri:
ªekil-49
Bu bölümde, Hýzlý Tuºun klavyede hangi tuº olacaðý belirlenir.
ªekil-50
MOVICON X
-44-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
‘Accelerator’ alanýna týklandýðýnda aºaðýdaki dialog kutusu gelir.
ªekil-51
Bu durumda baðlanacak tuºa klavye üzerinde týklanýr.
7.5.4. Hýzlý Tuº Komutu Uygulama (Execution) Özellikleri:
Bu özellik bölümünde, Hýzlý Tuºa bir komut ekleme ve bu tuºu bir deðiºkene
baðlama iºlemleri yapýlýr.
ªekil-52
MOVICON X
-45-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
8. GRAFÝK ARAYÜZ
Tüm grafik çizim nesneleri ve donanýmlar “Toolbox” dediðimiz araçlar penceresindedir. Dört
baºlýk altýnda sýralanmýºlardýr:
1234-
Temel ªekiller
Butonlar-Lambalar-Anahtarlar
Göstergeler
Geliºmiº araçlar
8.1. Temel ªekiller:
Çizgi nesnesini aktif eder.
Dikdörtgen çizer.
Oval dikdörtgen çizer.
Elips çizer.
Poligon çizer.
Sürekli çizgi nesnesini aktif eder.
Sürekli ve açýsal çizgi nesnesini aktif eder.
Açý çizer.
Yarým daire açý çizer.
Dilimler çizer.
ªekil-53
Yazý alaný oluºturur.
Kare çizer.
Daire çizer
Tüm bu ºekiller ile animasyonlar yapýlabilmekte ve renk, font ayarlarý deðiºtirilebilmektedir.
8.2. Butonlar-Lambalar-Anahtarlar:
-Checkbox, Radiobutton: Buton görevi görür, iliºkilendirildiði
deðiºkenin içeriðini deðiºtirirler.
-Push Buttons, 3D Buttons, Renkli Butonlar, Emergency, Switch,
Selector: Buton olarak kullanýlýrlar, bir komut verilebilir yada direkt bir
deðiºkene baðlanýlabilirler.
-Hot Region: Bir komuta baðlanabilen butondur. Diðerlerinden farklý
olarak görünmezler.
-Yellow, Blue, Green, Red Light: Lamba görevi görürler. Ayrýca
özellikler penceresindeki style kýsmýndan buton özelliði de eklenebilir.
ªekil-54
MOVICON X
-46-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
8.2.1. Butonlarýn Özelliklerinin Ýncelenmesi:
Çalýºma sayfasýna bir buton eklendiðinde “properties” (özellikler) penceresi aktif
olur. Sýrasýyla:
-Commands: Komut listesini açar
ve buradan bir çok komutu
yönetmenizi
saðlar.
Örneðin
“screen”
komutlarýndan
open
screen
komutunu
seçip
projemizdeki bir sayfaya eriºimi
saðlayabiliriz.
-Checked: Bu kutu iºaretlendiðinde
“commands” kýsmý pasif olur ve
“checked variable” kýsmý aktif olýur.
Böylece
butonumuzu
bir
deðiºkene baðlayabiliriz.
-Impulsive: Eðer aktif olur ise
impulsive time kýsmýndaki süreyi
dikkate alýr.
ªekil-55
-Impulsive time: Butona basýlý
kalma süresidir. Bu süre sonunda
deðiºken set olur.
-Shorcut: Butonlara klavye kýsayolu atayabildiðimiz kýsýmdýr.
-Show Shortcut: Bu kýsayollarýn buton üzerinde görülmesini istiyorsak kullanýrýz.
MOVICON X
-47-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
8.3. Göstergeler:
Analog deðiºkenlerin durumlarýný ekrana taºýyan nesnelerdir.
8.3.1. Slider:
Üzerinde minimum ve maksimum deðerlerinin
olduðu ve bu deðerleri deðiºtirebildiðimiz nesnedir.
Dikey ve yatay olarak kullanýlabilir, çeºitli veri
aralýklarýnda renklendirme yaparak alarm yada uyarý
noktalarý oluºturulabilir. Özellikler penceresinden renk
ve ölçeklendirme detaylarýna ulaºýlabilir.
8.3.2 Metreler:
Buton özelliði taºýmayan, iliºkilendirildiði
deðiºkenin deðerine göre çalýºan göstergelerdir.
8.3.3. Bargraph:
Slider ile ayný özelliklere sahiptir, farklý olarak
iliºkilendirildiði deðiºkenin içeriðini deðiºtiremez.
Sadece izleme amaçlýdýr.
ªekil-56
8.3.4. Gauge:
Resimdeki gibi dairesel yada dikey ºeklinde kullanýlabilen nesnelerdir.
Baðlandýklarý deðiºkenin deðerini analog olarak deðiºtirir ve çeºitli uyarý kademeleri sunar.
ªekil-57
MOVICON X
-48-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Gauge özellikler penceresi; gauge (slider, metreler, bargraph) nesnesi farenin sol tuºu ile
seçildiðinde, özellikler penceresi aktif olur. Burada sýrasýyla,
Gauge-slider variable: Hedef deðiºken bu kýsýmda seçilir.
Gauge-slider Min. variable: En alt deðer olarak rakam girebildiðimiz gibi bir deðiºkene de
baðlayabiliriz.
Gauge-slider Max. variable: En üst deðer olarak rakam girebildiðimiz gibi bir deðiºkene de
baðlayabiliriz.
Style properties: Tüm renklendirme ve uyarý bölgelerinin belirlendiði kýsýmdýr.
Scala setting: Alt limit, üst limit, bir göstergenin (dairesel yada dikey) bölümlendirilmesi gibi
ayarlarýn ulaºýldýðý kýsýmdýr.
8.4. Geliºmiº ªekiller:
ªekil-58
8.4.1. Connector-Pipe:
Synapsis kýsmýnda anlatýlacaktýr.
8.4.2. Chart:
Movicon, deðiºkenleri iki ve üç boyutlu olarak birden fazla grafik düzleme taºýyabilen
güçlü bir arayüze sahiptir. Basit ve kolay bir yol izleyerek yapýlabilmektedir.
8.4.3. Trend:
Ýleriki bölümlerde bahsedilecek.
MOVICON X
ªekil-59
-49-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
8.4.4. Grid:
Grid, bir veri tabanýnda arºivlenmiº, kayýt edilmiº olan bilgilerin tablolandýrýldýðý
kýsýmdýr.
ªekil-60
8.4.5. Embedded View:
Projedeki herhangi bir sayfayla baðlantý kurup sürekli olarak izlememizi saðlar.
Mevcut sayfamýzda embedded ekran çizip ve bu ekraný baºka bir sayfayla iliºkilendiririz. Bu
ºekilde o sayfalara gidilmeden iºlemler buradan yapýlýr.
8.4.6. Edit Box:
Deðiºkenlerin içeriðini okuma veya yazma iºlemini edit box aracý ile yaparýz. Ýstenilen
ölçüde sayfamýza bir edit box çizeriz ve ardýndan özellikler penceresinden hedef deðiºkeni
iliºkilendiririz. Sað taraftaki oklar ile deðer artýrýlabilir yada direk klavyeden de deðer girilebilir.
ªekil-61
MOVICON X
-50-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
8.4.6. Alarm Ekraný:
Sistemdeki alarmlarýn görüntülendiði ekrandýr. Toolbox kýsmýnda bir alarm ekraný
seçilip sayfaya çizildiðinde aºaðýdaki gibi bir ºekil oluºur. Proje kýsmýnda oluºturulan alarmlar
(ileriki bölümlerde anlatýlacak) bu ekranda görünür.
ªekil-62
8.4.7. Log Ekraný:
Sistem mesajlarýnýn görüntülendiði ekrandýr.
8.4.8. DataLogger Ekraný:
Veri kayýtlarýnýn görüntülendiði ekrandýr. Proje menüsünde oluºturulmuº olan veri
kayýtlarý bu ekranla iliºkilendirilir ve tüm veri kaydý buradan takip edilir.
8.4.9. Trace:
Trace, bir deðiºkenin ayrýntýlý olarak izlenmesini saðlar. Trace ekraný aracýlýðýyla da
bu verilerin görüntülenmesi saðlanýr.
MOVICON X
-51-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
9. GÜVENLÝK
Movicon proje güvenliðini iki aºamalý olarak düzenlemiºtir. 1024 adet ºifre seviyesi ve
16 adet ºifre alanýna sahiptir. 1 den 1024’e doðru seviyeler oluºturulabilir. ªifre, iºlemleri
proje kýsmýndaki kullanýcý (User) bölümünde oluºturulur. Herhangi bir kullanýcý tanýmlanýr ve
bir ºifre belirlenir. ªifre 6 basamaklý rakam ve harflerden oluºur. Kullanýcýnýn seviyesi yine bu
bölümde belirlenir.
Tüm nesneler ºifrelenmeye imkan sunar.
Seçilen nesnenin özellikler sayfasýnda “acces level”
altýnda ºifre seviyesi ve alaný vardýr. Bu kýsýmdan
seçilecek ºifre seviyesi ile güvenlik saðlanmýº olur.
ªekil-63
ªekil-64
MOVICON X
-52-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
10. TRENDLER
Movicon’a ait Vektörel Trend, “Toolbox” içinden “Advanced Shapes” kategorisinden
seçilerek ekrana getirilir.
ªekil-65: Vektörel Trend Çalýºmasýnýn Akýº ªemasý
Moviconda iki farklý Vektörel Trend vardýr. Bunlar;
 Zamana baðlý Vektörel Trendler
ªekil-66
MOVICON X
-53-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
 X / Y Vektörel Trendler
ªekil-67
Trend Ýçin Kýsayol Tuºlarý
Kýsayol Tuºlarý
S
P
Z
Esc
Açýklama
Trend’i Run / Stop yapmak için kullanýlýr.
Trend’in çýktýsýný almak için kullanýlýr.
Trend Stop mod’a alýndýðýnda bu tuºa
basýlýrsa Mouse ile trend’de zoom
yapýlabilir.
Zoom mod’dan eski haline getirmek için
kullanýlýr.
10.1. Trend Biçim Özellikleri:
saðlar.
Bu özellikler, trend için grafiksel veya fonksiyonel olarak tüm ayarlarý yapýlmasýný
ªekil-68
MOVICON X
-54-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Border:
Trend çizim alanýnýn çerçevesini belirler.
Gap:
Trend sýnýrý ile trend verisi arasýndaki boºluðun geniºliðini ayarlamak için kullanýlýr.
Type:
Trend çiziminin tipini belirler.
o Horizantally: Trend yatay olarak çizilir.
o Vertical: Trend dikey olarak çizilir.
o X/Y: X ve Y koordinatlarýnda zamana baðlý kalmaksýzýn çizim yapýlýr.
Title:
Trend alaný üzerinde bir baºlýk yazýlmasý istenirse seçilmelidir.
Break Lines:
Movicon’un durdurulup tekrar baºlatýlmasý durumunda grafiðin ne zaman durdurulduðunu
gösterilmesi için seçilir. Seçilmemesi durumunda grafik hiç kesilmemiº olarak gözükür.
Mode:
Runtime’da Trend çiziminin durumunu belirlemek için kullanýlýr.
 Run-Pause: Run time’da Trend çizimi sýrasýnda Run veya Pause yapýlabilir. Ayrýca
trend özelliklerinde “Variables” kýsmýnda bir deðiºkene baðlanabilir.
 Only Run: Trend çiziminde “Stop” veya Pause yapýlmasýna izin vermez..
 Only Pause: Trend çiziminde verinin gerçek zamanda örneklenmesine izin vermez.
Sadece “Pause” olarak çalýºýr.
Edit Pens:
Bu komut’a basýldýðý zaman “Pen Properties” penceresi açýlýr.
Border/Raised Border
Trend alanýný çerçevelendirmesi için kullanýlýr.
Trend Brush Style
Trend alanýnýn arka planýnýn biçimi belirlenir.
Color
Trend alanýnýn arka planýnýn rengi belirlenir.
Scale Font
Pen scalasýnýn font’u belirlenir.
Data Logger Link
Data Logger bölümünde oluºturulan listenin seçimi yapýlýr.
Refresh Pens from DataLogger Link
DataLogger’dan alýnan penler haricindeki penleri temizlemek için kullanýlýr.
10.2. Trend Pen Özellikleri:
Pen özellikleri, Trend’de gözlenecek eðriler ve Movicon deðiºkenleri arasýndaki
iliºkiyi ayarlamak için kullanýlýr. Herbir pen aºaðýdaki pencerede seçilerek ayarlanýr.
ªekil-69
MOVICON X
-55-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
“Add” butonuna basýldýðýnda, yeni bir pen oluºturmak için pencere açýlýr. Burada
Trend’i çizilecek Deðiºken seçilir. Ayrýca pen scalasý, rengi, kalýnlýðý gibi ayarlarda bu
pencerede yapýlýr.
10.3. Trend Execution Özellikleri:
Trend için örnekleme zamaný, sayýsý v.b. özellikler bu kýsýmda ayarlanýr.
10.4. Trend Deðiºken Özellikleri:
ªekil-70
Trend’in çalýºma komutlarýný deðiºkenlere baðlamak için kullanýlýr.
ªekil-71
MOVICON X
-56-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
11. ALARMLAR
11.1. Alarm Görüntüleyici:
Movicon Alarm Görüntüleyici, “Toolbox” içinden “Advanced Shapes” kategorisinden
seçilerek ekrana getirilir.
ªekil-72
Bu Alarm Görüntüleyicide Alt Tuºlar isteðe baðlý olarak görüntülenir. Ayrýca üst
taraftaki alan “Field Choice “ penceresinden eklenip çýkarýlabilir. Bu pencere Alarm
özelliklerinden “General” menüsünden “Open” komutuna týklanarak açýlýr. Gerekli olan alanlar
buradan seçilir.
ªekil-73
11.1.1. Alarm Görüntüleyici Özellikleri:
Bu pencerede Alarm Görüntüleyici üzerinde bulunan butonlar eklenip çýkartýlabilir.
Ayrýca zaman formatý da burada ayarlanýr. Zaman formatý için aºaðýdaki tabloda bulunan
kodlar kullanýlýr.
Kod
Anlamý
%a
Gün isminin kýsaltýlmýºý
%A
Gün isminin tamamý
%b
Ay isminin kýsaltýlmýºý
%B
Ay isminin tamamý
%c
Yerel saat ve gün
MOVICON X
-57-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Ayýn gününü numara olarak gösterme (01-31)
Zamaný 24 saat olarak gösterme (00-23)
Zamaný 12 saat olarak gösterme (01-12)
Senenin gün numarasýný gösterme (001-366)
Ay’ý numara ile gösterme (01-12)
Dakikanýn numara olarak gösterme (00-59)
Zamaný A.M./P.M. olarak gösterme
Saniyeyi gösterme (00-59)
Senenin hafta numarasýný gösterme(Ýlk gün Pazar)
(00-53)
%w
Haftanýn gün sayýsýný gösterme (0-6; Pazar=0)
%W
Senenin hafta numarasýný gösterme(Ýlk gün
Pazartesi) (00-53)
%x
Yerel gün
%X
Yerel zaman
%y
Seneyi gösterme (00-99)
%Y
Seneyi gösterme (2005)
%z,%Z
Zaman dilimi
%%
Yüzde iºareti
%d
%H
%I
%j
%m
%M
%p
%S
%U
Ayrýca “#” karakteri ile özel formatlar oluºturulabilir.
Kod
%#c
%#x
%#d, %#H,
%#I, %#j,
%#m, %#M,
%#S, %#U,
%#w, %#W,
%#y, %#Y
Anlamý
tarihi tam
Yerel zaman ve
olarak
gösterme
Örnek:
“Cuma,
Aðustos
06,2005,
08:48:55”
Yerel tarihi tam olarak gösterme
Örnek: “Cuma, Aðustos 06,2005”
Rakamýn sol tarafýnda bulunan sýfýrlarýn
görünmesi istenmediðinde bu format
yazýlýr.
Alarmýn kaldýðý süreyi göstermek için aºaðýdaki formatlar kullanýlýr.
 %H=Saat olarak alarm süresi
 %M=Dakika olarak alarm süresi
 %S=Saniye olarak alarm süresi
Bu alan eðer boº býrakýlýrsa, format “00:00:00” olur.
11.2. Alarm Listesi Kaynaðý:
Alarmlarýn listesi, “Project Explorer” penceresinde oluºturulur.
MOVICON X
-58-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-74
11.3. Alarmlarý Eklemek:
Projede bir alarm eklemek için, “Project Explorer” penceresindeki “Alarm Listesinde
yeni bir alarm oluºturulur. Bu iºlemi yapmak için, ‘Alarm List’ grubu üzerinde sað mouse ile
gelen menüden ‘Add a new Alarm’ seçilir.
ªekil-75
Oluºturulan Alarm özelliklerinde alarmý gösterilecek deðiºken seçilir. Daha sonra
yeni bir “Threshold” oluºturulur. “Threshold” özelliklerinde “Execution” menüsünde deðiºken
dijital ise “Value” kýsmýna “1” veya “0” , analog ise “Value” kýsmýna rakam yazýlýr. “Condition”
kýsmýna ise “Value” kýsmýna yazýlan deðere eºit veya farklý olmasý durumu seçilir.
MOVICON X
-59-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
12. REAL TIME DB
Bu bölümde; deðiºkenlerin (Variables,tags) Movicon projelerinde nasýl
oluºturulduklarý, Memory alanlarý, Deðiºken listeleri ve bunlarýn fonksiyonlarý hakkýnda
bilgiler bulunacaktýr.
ªekil-76
Denetleme sisteminin amacý,
-Sahadan deðiºkeni temsil edecek veya elde edecek,
-Bu deðiºkenleri iºleme tabi tutacak
-Ayarlar veya komutlar yoluyla belirli iç iºlemler yürütecek
-Operatör veya üretilen yoluyla iºlettiðini sahaya geri verecek .
12.1. Deðiºken Alanlarý:
Movicon’da deðiºkenler ‘Shared’ ve ‘NOT Shared’ olarak tanýmlanan iki farklý data alanýnda
bulunabilirler. ‘Shared’ data alanýnda, programcý tarafýndan belirlenen herbir deðiºken ve
bunlarýn mutlak memory adresleri bulunur.Daha önceki Movicon versiyonunda 3 farklý alan
tanýmlýydý bunlar Input,Output ve Ýç hafýza alaný idi, yeni sürüm ile birlikte bu 3 alan için
‘shared’ data alaný tanýmlanmýºtýr.’NOT Shared’ data alaný ise herhangi bir adres bilgisi
içermemektedir.
ªekil-77
MOVICON X
-60-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Movicon’daki bütün deðiºkenler; bit, byte(8bit), word(16bit), doubleword(32bit),
Float(32bit ondalýklý), long(64bit), string veya array olarak tanýmlanabilir ve kullanýlabilir.
Input
Input deðiºkeni; durumu saha tarafýndan belirlenen bir deðiºken olup haberleºme
driver’ý tarafýndan sahadan okunarak Movicon’a yazýlýr. Input okuma iºlemi,
sürekli veya koºullu olabilir. Input alanýnda bulunacak deðiºkenlerin mutlak
adresleri ile Real Time DB’deki deðiºken sembol isimlerinin baðlantýlý olmasý
gerekmektedir.
Output deðiºkenleri; durumu Movicon projesi tarafýndan belirlenen bir deðiºken
olup, haberleºme driver’ý tarafýndan Movicon’dan okunarak saha iºlemci ünitesine
Output yazýlýr. Output’a yazma iºlemi koºullu, sürekli veya baºlangýç anýnda yapýlabilir.
Output alanýnda bulunacak deðiºkenlerin mutlak adresleri ile Real Time DB’deki
deðiºken sembol isimlerinin baðlantýlý olmasý gerekmektedir.
Flag
Flagler, Movicon iç deðiºkenleridir. Bu deðiºkenleri atamalarda, lojik iºlemlerde,
hesaplamalarda ve destek elemaný olarak kullanabilirsiniz. Flag alanýnda
bulunacak deðiºkenlerin mutlak adresleri ile Real Time DB’deki deðiºken sembol
isimlerinin baðlantýlý olmasý gerekmektedir. Flag deðiºkeninin en büyük özelliði
Movicon lisanslamasýnda sayýlmamasýdýr.
NOT Shared Movicon’un otomatik olarak ayýrdýðý Input, Output ve Flag
NOT alanlarýnýn bulunduðu memory alanýdýr. NOT Shared bir deðiºkenin mutlak
Shared adresinin Real Time DB’deki deðiºken sembol isimleri ile baðlantýlý olmasý
gerekmemektedir. Bunun anlamý programlayýcý deðiºken adreslerinden
kaynaklanan çakýºmalardan kurtulur ve hata oluºmaz.
12.1.1. Hafýzalý Deðiºkenler (Retentive Variables):
Hafýzalý deðiºkenler, proje yada PC kapalý olduðu sürece lojik pozisyonlarý veya word
içeriðini saklamak için kullanýlan deðiºkenlerdir.
Movicon herbir hafýzalý deðiºkenin deðerini görebilmeniz için XML formatlý bir dosya
açar. Bu dosya Proje’nin ‘DATA’ folder’ýnýn içerisinde aºaðýdaki ºekilde bulunur;
ProjeAdý_DeðiºkenAdý.var
Örneðin “Proje1” projesinin “VAR0001” deðiºkeni için;
Proje1_VAR0001.var
12.2 Dinamik Deðiºkenler (Dynamic Variables):
Dinamik deðiºken, saha deðiºkenlerini (herhangi bir haberleºme driver yada server’ý
kullanýlarak) ekrandaki bir deðiºkene baðlamak için kullanýlýr. Sayfa içerisindeki her eleman
ve çizim dinamik deðiºken olarak kullanýlabilir. Dinamik deðiºkenler IL lojik içerisinde
kullanýlamazlar. Dinamik deðiºkenlerin kullanýldýðý bir ekran açýldýðýnda kapatýlana kadar
Movicon deðiºkeni hafýzaya alýr. Bunun anlamý, bir projede kullanýlabilecek dinamik deðiºken
sayýsýnýn teorik olarak limitsiz olmasýdýr.
Dinamik deðiºkenler üç kategoride toplanýr; Network Deðiºkenleri, OPC Deðiºkenleri
ve Haberleºme Driver Deðiºkenleri.
MOVICON X
-61-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
12.2.1 Dinamik Network Deðiºkenleri:
Dinamik Network Deðiºkenleri, uzak Movicon projelerine dinamik baðlantý yapmak
için kullanýlýr.
Aºaðýda görüldüðü gibi Network seçeneði içerisinde að yollarýndan kolaylýkla
uzak Movicon Projesi bulunarak Network Dinamik Deðiºken atamasý yapýlýr. Tag Browser’ýn
açýlmasý için Deðiºken seçme kutusuna çift týklamanýz yeterlidir.
ªekil-78
Ýstenirse ‘Server’ kutucuðuna Server Adý veya Server TCP-IP Adresi yazýlarakta
atama iºlemi yapýlabilir.
‘Refresh’ butonu;
-Herhangi bir Network PC veya lokal PC seçildiðinde Refresh butonuna basýlýrsa, seçilmiº
PC’de çalýºan Movicon projeleri listelenir.
-Herhangi bir Domain yada Network Group seçildiðinde Refresh butonu seçili olan Network
altýndaki PC’leri gösterir.
-Bir Movicon Projesi seçildiðinde Refresh butonuna basýlýrsa, seçilmiº olan projedeki
deðiºkenler görünür. ‘Filter’ kýsmýna yazýlan alfanümerik karakterler ile deðiºkenler
filtrelenebilir. Filtre içerisinde ‘*’ deðiºkeni kullanýlabilir. Örneðin, Var*,*000,*05 gibi filtreler
yazýlabilir.
Eðer uzak baðlantý yok ise aºaðýdaki ºekilde de Deðiºken atama iºlemi yapýlabilir.
[NET]\\BilgisayarAdý\DeðiºkenAdý
Dinamik Network deðiºkeni kullanabilmek için alýnan lisans paketinin Networking’i
içermesi gerekmektedir. Ayrýca Ethernet Network’ü ve TCP-IP protokolünün ayarlarýnýn
yapýlmýº olmasý gerekmektedir.
MOVICON X
-62-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
12.2.2 Dinamik OPC Deðiºkeni:
Dinamik OPC server deðiºkeni, OPC Server’dan dinamik baðlantý yapmak için
kullanýlýr.
Aºaðýda görüldüðü gibi OPC seçeneði içerisinden kolaylýkla OPC Dinamik Deðiºken
atamasý yapýlýr. Tag Browser’ýn açýlmasý için Deðiºken seçme kutusuna çift týklamanýz
yeterlidir.
ªekil-79
‘Live Data’ seçeneði seçilirse deðiºkenlerin deðerleri gerçek zamanlý olarak ekrana yansýr.
‘Refresh’ Butonu;
- Herhangi bir Network PC veya lokal PC seçildiðinde Refresh butonuna basýlýrsa, seçilmiº
PC’de yüklü OPC serverlarýn listesi çýkar.
-Herhangi bir Domain yada Network Group seçildiðinde Refresh butonu seçili olan Network
altýndaki PC’leri gösterir.
- Bir Cihaz yada OPC Server seçildiðinde Refresh butonuna basýlýrsa, deðiºkenler görünür.
‘Filter’ kýsmýna yazýlan alfanümerik karakterler ile deðiºkenler filtrelenebilir. Filtre içerisinde ‘*’
deðiºkeni kullanýlabilir. Örneðin, My*,*Tag*,*tag1 gibi filtreler yazýlabilir.
Aºaðýdaki gibi OPC Server’a baðlý deðiºken yazýlarak da atama yapýlabilir.
[OPC]ServerName.Version\DeviceName.GroupName.TagName
Dinamik OPC deðiºkeni kullanabilmek için alýnan lisans paketinin OPC Client’ý
içermesi gerekmektedir. Ayrýca OPC Server’ýn kurulmuº ve ayarlarýnýn yapýlmýº olmasý
gerekmektedir.
12.2.3 Dinamik Haberleºme Driver Deðiºkenleri:
Dinamik Haberleºme Driver Deðiºkeni, saha cihazý ile (örn. PLC) dinamik baðlantý
yapmak için kullanýlýr.
Aºaðýda görüldüðü gibi ‘Communication Driver’ seçeneði içerisinden kolaylýkla
Dinamik Deðiºken atamasý yapýlýr. Tag Browser’ýn açýlmasý için Deðiºken seçme kutusuna
çift týklamanýz yeterlidir.
MOVICON X
-63-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-80
Seçilmiº olan Driver ile ilgili ayarlarý yapmak için sað taraftaki ‘Settings’ i týklamak
yeterlidir.
Driver ismine çift týklarsanýz haberleºme ile ilgili baºka bir pencere açýlacaktýr. Bu
pencerede deðiºkenin adresi girilerek saha elemaný ile haberleºmesi saðlanýr.
ªekil-81
Eðer Haberleºme Driver’ýnýn ayarlarý yapýlmamýº ise aºaðýda gösterildiði gibi
deðiºkeni baðlayabilirsiniz.
[DRV]DriverName.Sta=StationName|Addr=TagAddress
MOVICON X
-64-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Dinamik Haberleºme Driver’ýný kullanabilmek için lisansýn bu paketi içermesi
gerekmektedir.
12.3. Movicon Sistem Deðiºkenleri:
Movicon’da önceden tanýmlanmýº sistem deðiºkenleri mevcuttur. Bu deðiºkenlerin listesi
aºaðýda verilmiºtir.
Deðiºken Adý
Tip
Açýklama
SimSinDouble
Double
Sinüs sinyal üreticidir. Açýsý 0’dan 360’a –1 ve +1
olarak arttýrýlabilir yada azaltýlabilir.
SimSinInt
SignByte
Sinüs sinyal üretecidir. Açýsý 0’dan 360’a –100 ve
+100 olarak hýzlý bir ºekilde arttýrýlabilir yada
azaltýlabilir.
SimCosDouble
Double
Kosinüs sinyal üreticidir. Açýsý 0’dan 360’a –1 ve +1
olarak arttýrýlabilir yada azaltýlabilir.
SimCosInt
SignByte
Kosinüs sinyal üretecidir. Açýsý 0’dan 360’a –100 ve
+100 olarak hýzlý bir ºekilde arttýrýlabilir yada
azaltýlabilir.
SimRampDouble
Double
Testerediºi sinyal üretecidir. Sinyalin genliði -10 ve
+10 olarak deðiºtirilebilir.
SimRampInt
SignWord Testerediºi sinyal üretecidir. Sinyalin genliði -10000
ve +10000 olarak deðiºtirilebilir.
SimRandDouble
Double
Deðeri 0 ile +32767 arasýnda rasgele deðiºen deðer
üretir.
SimRandInt
SignWord Deðeri 0 ile +32767 arasýnda rasgele deðiºen deðer
üretir.
SimRandString
String
Rasgele “String” (karakter dizisi) üretir.
StrobeLocalTime
Bit
Sistem saatini deðiºtirmek için kullanýlýr. Movicon
deðiºiklik yapýldýktan sonra güncelleyerek bitin
deðerini “0” a çeker.
ToogleBits
Byte
Bu deðiºkenin herbir biti farklý frekanslarda kare
dalga üreteci içerir.
Bit 00 = 125ms Bit 01 = 250ms
Bit 02 = 500ms Bit 03 = 1s
Bit 04 = 2.5s
Bit 05 = 5s
Bit 06 = 10s
Bit 07 = not used
ActTimeSec
Byte
Sistem zamaný : Saniye
ActTimeMin
Byte
Sistem zamaný : Dakika
ActTimeHour
Byte
Sistem zamaný : Saat
ActTimeYear
Byte
Sistem zamaný : Yýl
StrobeExitApp
Bit
Movicon’dan çýkýº.
StrobeYearLocalTime
Byte
Sistem zamanýna yýl ayarý yapar.(>1980)
StrobeMonthLocalTime Byte
Sistem zamanýna ay ayarý yapar.(1-12)
StrobeDayLocalTime
Byte
Sistem zamanýna gün ayarý yapar.(1-31)
StrobeHourLocalTime
Byte
Sistem zamanýna saat ayarý yapar.(0 -23)
StrobeMinuteLocalTime Byte
Sistem zamanýna dakika ayarý yapar.(0 -59)
StrobeSecondLocalTime Byte
Sistem zamanýna saniye ayarý yapar.(0 -59)
CommDriverStatus
Bit
Haberleºme Driver’ý durumu.
ControlKeyDown
Bit
CTRL tuºuna basar.
AltKeyDown
Bit
ALT tuºuna basar
ShiftKeyDown
Bit
SHIFT tuºuna basar.
LastKeyPressed
Word
En son basýlan tuºun kodu.
MOVICON X
-65-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
13. SYNAPSIS
Movicon X’in , lojik ve matematik iºlemleri deðiºkenler ile kullanmamýza imkan
saðlayan bir özelliðidir.
ªekil-82
13.1. Synapsis Özellikleri:
*Lojiksel ve matematiksel iºlemlerin hepsini yapabildiðimiz bir kütüphane
*Visual basic tabanýnda hazýrlanmýº. Yani geliºtirilebilir
*Lojik kutularýmýzý deðiºkenlere baðlayabilir ve iºlem yaptýrýlabilir
*Lojik kutular arasýndaki baðlantý ise çizgi ile deðil toolbox’taki “ connector pipe” ile
yapýlmaktadýr.
*Links butonu, tüm baðlantýlarý kaldýrmak yada geri getirmek için kullanýlýr.
*Run butonu ise bir çeºit start butonudur.
MOVICON X
-66-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-83
ªekil-83’de giriºlerin sýfýr olduðu bir çizim var. And ve Or kapýlarý ile lojik baðlantý yapýlmýº.
Hiçbir giriº olmadýðýndan baðlantýlar siyah yada kýrmýzý renkli, giriº ve çýkýº uçlarý ise
kýrmýzýdýr.
Not: Burada Q ve OUT gibi iki giriº seçilmiº durumda. Farklarý vardýr. O yüzden kablo
renkleri farklýlýk göstermektedir.
ªekil-84
ªekil-84’de ise Q deðiºkenine 1 deðeri verilmiº olduðundan çýkýº vermiº ve aktif olmuºtur.
And kapýsý özelliði gereðiyle çýkýº vermedi, fakat Or kapýsý verdi.
MOVICON X
-67-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-85’de ise her iki lojik giriºe de 1 deðeri veriliyor ve ikisi de çýkýº veriyor.
ªekil-85
Not: Q çýkýº verdiðinde baðlantýsý yeºil renkli olurken OUT siyah renklidir.
MOVICON X
-68-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
14. IL LOJÝK (INSTRUCTION LIST)
Movicon IL Lojik, proje içindeki deðiºkenlerin ve I/O’larýn kontrolünü saðlamak için,
PLC tipi lojik görevleri kullanmanýzý saðlar.
14.1. IL Lojik Komutlarýný Ekleme:
IL Lojik komutlarýnýn yazýlabilmesi için “View” menüsünden “Logic Explorer”
programý açýlýr.
ªekil-86
14.2. Lojik Programlama
Movicon Lojik Editörü, Deðiºkenlerin Lojik, matematik ve karºýlaºtýrma iºlemlerini bir
PLC programý gibi Instruction List olarak yazmanýzý saðlar.
14.2.1. Birleºik Mantýk Sonucu (Combined Logic Result) “CLR”:
Ýki veya daha fazla dijital deðiºkenlerin birleºimi, bir lojik programýn temelini
oluºturur ve “Combined Logic Result (CLR)” olarak adlandýrýlýr.
“CLR” iki lojik durum ile ifade edilir.
“zero” (0,FALSE,LOW)
“one” (1,TRUE,HIGH)
CLR, bit deðiºkenlerinin birleºiminde veya karºýlaºtýrma ifadelerinin sonucu
üzerinde çalýºýr. Diðer operasyonlarda (Matematiksel, Aritmetik, Load, Transfer) CLR etki
etmez. Örnek olarak Lojik olarak tanýmlanmýº bir dizinin sonucu “1” ise komut yürütülür, deðil
ise iptal edilir.
14.2.2. CLR için Seri-Paralel Baðlantýnýn Yazýlmasý:
Movicon Lojik Programlarý, 3 seviyeye kadar paralel yada seri baðlantý yapýlmasýna
izin verir.
MOVICON X
-69-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Ladder olarak gösterimi
Instruction List (AWL)
olarak gösterimi
14.2.3. Program içinde Atlama Yapýlmasý:
Movicon Lojik programlarý içinde bir program parçacýðýndan diðerine koºullu veya
koºulsuz atlama yapýlabilir.
VAR01=1 ise, LABEL’a atlar.
14.2.4. Floating Point Deðiºkenler:
Tipi Floating olarak seçilmiº deðiºkenler, IL’de kullanýlabilir. Floating point ile
program yürütmek için, FLOAT giriºinin programdan önce yazýlmasýna gerek vardýr. Integer
deðer kullanacaksanýz INT giriºi yazýlýr.
Bu farklýlýk belirtilmezse Lojik integer deðerler ile çalýºacaktýr. Bu yüzden Floating
point ile çalýºýlacaksa, program parçacýðýný “FLOAT” ve “INT” giriºleri arasýnda yazýlmalýdýr.
Örnek;
FLOAT
L KF 124,5
L TEMPER
*T HT_TEMPERT
INT
14.2.5. Lojik Akümülatörler:
Byte, Word veya Doubleword deðiºkenlerinde, Movicon, ACCU1 ve ACCU2 diye
adlandýrýlan iki sistem lojik akümülatörünü kullanýr. Akümülatörler, proses için sistem
tarafýndan kullanýlan geçici bufferlar olarak dikkate alýnýr. Tek baºýna ACCU1, basit transfer
ve yükleme operasyonlarýnda kullanýlýr. Matematiksel veya karºýlaºtýrma iºlemlerinde ACCU1
ve ACCU2 beraber kullanýlýr.
ÝFADE
Deðer
ACCU1
ACCU2
L VAR00001
345
345
0
L VAR00002
89
89
345
+
434
89
T VAR00003
434
434
89
MOVICON X
-70-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
14.2.6. Sabitler:
Aºaðýdaki ekler yazýlarak IL Lojik içinde numerik sabitler kullanýlabilir.
KD
Integer decimal sayýlar (KD 28 gibi)
KH
Integer hexadecimal sayýlar (KH FE5A gibi)
KF
Floating point sayýlar (KF 72.289 gibi)
Nümerik sabitler, aritmetik veya karºýlaºtýrma ifadelerinde kullanýlýr.
14.2.7. Program Sonlandýrma:
Lojik programý en son ifade ile otomatik olarak sonlanýr. Sistem tekrar geri döner ve
program ’return’ ifadesi kullanýlmaksýzýn yeniden icra edilir.
Bununla birlikte iºlemi durduran ve tekrar programýn baºýna dönmesini saðlayan
program sonu ifadesi eklenebilir. Program sonu ifadesi CLR ile ºartlandýrýlabilir.
A VAR00001
= VAR00002
BE // ªartsýz program sonlandýrma
A VAR00003
BEC // VAR00003 deðiºkeni ile ºartlandýrýlmýº program sonlandýrma
14.2.8. Yorum Ekleme:
Programlama esnasýnda yazýlan komutlarýn yanýna yorum eklenebilir. Bunu
yapabilmek için “//” çift slash kullanýlýr.
Örnek:
A VAR00001
S VAR00002 //Motor 1’i aktif etme.
14.2.9. Lojik Bit Ýfadeleri:
Lojik bit dizileri AND veya OR ifadeleri kullanýlarak yapýlýr.
AND Lojik:
Ýki Movicon binary deðiºkenini seri baðlantý olarak yazmak için AND veya AND
NOT ifadeleri kullanýlýr.
Örnek: “Start_Motor” ve “Cycle-Machine” ‘in Lojik durumun “1” olduðu zaman
“Out_Motor1”’e çýkýº versin. Bu program;
A Cycle_Machine
A Start_Motor
= Out_Motor1
Moviconda Lojik
Yazýlýmý
Ladder olarak gösterimi
OR Lojik:
Ýki Movicon Binary deðiºkenini Paralel olarak baðlamak için OR veya OR NOT
ifadeleri kullanýlýr.
Örnek: “Start_Motor” veya “Cycle-Machine” ‘in Lojik durumun “1” olduðu zaman
“Out_Motor1”’e çýkýº versin. Bu program;
MOVICON X
-71-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
O Cycle_Machine
O Start_Motor
= Out_Motor1
Moviconda Lojik
Yazýlýmý
Ladder olarak gösterimi
Dizi Kombinasyonu:
Lojik diziler birleºtirilebilir. Aºaðýdaki örnekte iki AND dizisi OR kombinasyonu ile
birleºtirilmektedir.
A Cycle_Auto
A Start_Motor
O
A Cycle_Man
A Start_Motor
S Out_Motor1
Moviconda Lojik
Yazýlýmý
Ladder olarak gösterimi
Deðiºkeni Setlemek:
CLR’li yazýlmýº bir deðiºkenin binary durumunu setlemek için, ‘=’ karakteri kullanýlýr.
Bir Lojik durumu setlemek için SET(S) ve RESET(R) ifadeleri kullanýlýr.
Örnek 1: “Start_Motor” ve “Cycle_Machine” ‘in Lojik durumun “1” olduðu zaman
“Out_Motor1”’e çýkýº versin.
A Cycle_Machine
A Start_Motor
= Out_Motor1
Örnek 2. “Start_Motor” ve “Cycle_Machine” ‘in Lojik durumun “1” olduðu zaman
“Out_Motor1”’e çýkýº versin. Fakat Inputlar gittiðinde bile çýkýº vermeye devam etsin.
A Cycle_Machine
A Start_Motor
S Out_Motor1
AN Cycle_Machine
R Out_Motor1
Zamanlayýcýyý Ayarlamak:
Movicon Zamanlayýcýsý “=” ifadesiyle yürütülür. Movicon Zamanlayýcýsý gecikmeli
tiptir. CLR sonucu “1” olduðunda, zamanlayýcý set edilen deðere kadar sayacak, Sayaç
deðere eºit veya büyük ise zamanlayýcýnýn kontaðý kapanacaktýr.
MOVICON X
-72-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
A Start_Timer
= T 1.30 // Zamanlayýcý 3 saniyeye ayarlý
Programda maximum 1000 adet zamanlayýcý kullanýlabilir. Bu zamanlayýcýlar 0 –
999’a kadar sayar.
Lojik Bit Fonksiyonlarý:
Fonksiyonlar
AND
OR
AND NOT
OR NOT
LATCH
SET
RESET
Bracket AND
Bracket OR
JUMP
ªartsýz
Jump
ªartlý
Timer
Ýfade
A
O
AN
ON
=
S
R
A( )
O( )
JU
JC
Operandlar
I, O, F, T, Not Shared
I, O, F, T, Not Shared
I, O, F, T, Not Shared
I, O, F, T, Not Shared
I, O, F, T, Not Shared
I, O, F, T, Not Shared
I, O, F, T, Not Shared
LABEL
LABEL
= T 0.10
Lojik Word Ýfadeleri:
Lojik Word ifadeleri kullanýlarak yapýlan iºlemlerde Akümülatörler kullanýlýr.
MoviconX ACCU1 ve ACCU2 olmak üzere iki adet Akümülatöre sahiptir.
Deðiºkenleri ve Sabitleri Yüklemek:
Deðiºkenler transfer edilmeden önce Akümülatör içine yüklenmelidir. LOAD
komutuyla deðiºken deðeri ACCU1’e atanýr. Bu durumda ACCU1’de deðer varsa sistem bu
deðeri otomatik olarak ACCU2’ye kaydýrýr. Yükleme yapýlýrken aºaðýdaki ekler kullanýlýr.
KD: Nümerik Sabitler için
KF: Floating Point’li Sabitler için
KH: Hexadecimal için
Deðiºkenleri Transfer Etmek:
Önceki yüklenmiº veriyi veya iºlem sonucunu transfer etmek için TRANSFER (T)
ifadesi kullanýlýr.
Word Deðiºkenleri ile Lojik Operasyonlar:
Movicon Byte, Word veya Doubleword deðiºkenler için AND ve OR lojik
kombinasyonlarýný da kullanýr.
Örnek: Data1 ve Data2 Word deðiºkenleri arasýnda OR lojiðini yürütmek ve çýkan
sonucu Data3 Word deðiºkenine atmak için;
L Data1
L Data2
//ACCU1’in içine Data1 deðerini yükleme
//ACCU1’in içine Data2 deðerini yükleme ve
Data1 deðerini ACCU2’ye taºýma
OW
//Bu iki deðer arasýnda OR iºlemini yürütme
T Data3
//ACCU1 deðerini Data3’e transfer etme
MOVICON X
-73-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Lojik Word Fonksiyonlarý:
Fonksiyon
LOAD
TRANSFER
AND Word
OR Word
OR
Exclusive
ACCU
Exchange
Complement
1
BCD Convers.
Ýfade
Operand
L, LC
Byte, Word, Dword KD, KH,
(LC =CLR üzerinde ºartlý KF
yükleme)
T, TC
Byte, Word, Dword
(TC =CLR üzerinde ºartlý
transfer)
AW, AWC
OW, OWC
XOW, XOWC
TAK, TAKC
KEW, KEWC
BCD
(Veri
Word
Formatýnda
olmalýdýr.
Decimal Conversion DCB
(Veri
Word
Formatýnda
olmalýdýr.
Swap Byte
SWAPB
Swap Word
SWAPW
Karºýlaºtýrma Komutlarý:
Karºýlaºtýrma komutlarý kullanýlarak, ACCU1 ve ACCU2 içeriðindeki verileri
karºýlaºtýrýlabilir.
Örnek:
L Data1
//ACCU1’e Data1 deðerini yükle
L KD 0
//ACCU1’i sýfýrla ve ACCU2’ye Data1
deðerini taºý
==
//Data1=0 olduðu zaman CLR=1
L KD 255 //ACCU1’e 255 deðerini yükle
TC Data2 //CLR =1 olduðu zaman ACCU1’deki
deðeri Data2’ye transfer et
L Data1
L KD 0
><
TC Data2
MOVICON X
//ACCU1’e Data1 deðerini yükle
//ACCU1’i sýfýrla ve ACCU2’ye Data1
deðerini taºý
//Data1 deðeri “0”’dan farklý olduðu
zaman, CLR=1
//CLR =1 olduðu zaman ACCU1’deki
deðeri Data2’ye transfer et
-74-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Karºýlaºtýrma Fonksiyonlarý:
Fonksiyon
Eºitlik (Equal)
Farklý (Different)
Büyüktür (Greater)
Küçüktür (Lower)
Büyük veya Eºit ise
(Greater or Equal)
Küçük ve Eºit ise
(Lower or Equal)
Ýfade
=
><
>
<
>=
Açýklama
Accu1=Accu2 ise CLR=1 olur
Accu1, Accu2’den farklý ise CLR=1 olur.
Accu2 deðeri Accu1’den büyük ise CLR=1 olur.
Accu2 deðeri Accu1’den küçük ise CLR=1 olur.
Accu2 deðeri Accu1’den büyük veya eºit ise CLR=1 olur.
<=
Accu2 deðeri Accu1’den küçük veya eºitise CLR=1 olur.
Aritmetik Komutlar:
Aritmetik komutlar kullanýlarak ACCU1 ve ACCU2 akümülatörleri arasýnda aritmetik
iºlemler yapýlabilir.
Örnek:Data1 ve Data2 deðerinin çýkartýlýp sonucun Data3’e aktarýlmasý.
L Data1
//ACCU1’e Data1 deðerini yükle.
L Data2
//ACCU1’e Data2 deðerini yükle ve ACCU2’ye
Data1 deðerini taºý
//ACCU2’den ACCU1’i çýkar ve soncu ACCU1’e
yaz
T Data3
//ACCU1 deðerini Data3’e taºý
Aritmetik Fonksiyonlar:
Fonksiyon
Topla (Sum)
Çýkar (Subtraction)
Çarpma (Multiplication)
Bölme (Division)
Arttýrma (Increment)
Ýfade
+, +C
-, -C
*, *C
/, /C
I, IC
Azaltma (Decrement)
D, DC
Saða Kaydýr (Shift to right)
>>, >>C
Sola Kaydýr (Shift to left)
<<, <<C
Açýklama
Deðiºken deðeri girilen sayý kadar
arttýrýr. Örnek Data1’i 4 arttýrmak için I
DATA1.4 yazýlýr.
Deðiºken deðeri girilen sayý kadar
azaltýr. Örnek Data1’i 4 azaltmak için D
DATA1.4 yazýlýr.
ACCU1 içindeki veri bitini belirtilen sayý
kadar saða kaydýrýr.
ACCU1 içindeki veri bitini belirtilen sayý
kadar sola kaydýrýr.
Matematik Komutlar:
Matematik komutlarý kullanýlarak ACCU1 ve ACCU2 akümülatörleri arasýnda
matematiksel iºlemler yapýlabilir.
Örnek: Data1 deðerinin Cosinüsünü hesaplayýp Data2’ye transfer etmek için;
FLOAT
//Floating hesaplama için ön ayar
L Data1
//ACCU1’e Data1 deðerini yükleme
COS
//Cosinüsü
hesaplama
ve
ACCU1’e
yerleºtirme
T Data2
//ACCU1’deki deðeri Data2’ye transfer etme
MOVICON X
-75-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
INT
//Floating hesaplamayý deaktif yapmak ve
integer’e çevirmek için kullanýlýr.
Matematik Fonksiyonlar:
Fonksiyon
Floating Point
Ýfade
FLOAT
Integer
INT
Sin
SIN, SINC
Cosin
COS, COSC
ArcSin
ASIN, ASINC
ArcCos
ACO, ACOSC
Tangent
TAN, TANC
ArcTangent
ATAN, ATANC
Hyperbolic Sin
SINH, SINHC
Hyperbolic Cos
COSH, COSHC
Hyperbolic Tan
TANH, TANHC
Exponential
EXP, EXPC
Power
POW, POWC
MOVICON X
-76-
Açýklama
Floating point ile hesaplama
için
ön
ayar.
Tüm
matematiksel
sayýlar
Floating point olur. INT
komutu kullanýlarak pasif
olur.
Integer ile hesaplama için ön
ayar. Tüm matematiksel
sayýlar Integer olur. Baºka
tür belirtilmedikçe default
olarak kalýr.
Accu1’deki
deðerin
Sinüsünü hesaplar. Sonucu
Accu1’e yazar.
Accu1’deki
deðerin
Cosinüsünü
hesaplar.
Sonucu Accu1’e yazar.
Accu1’deki
deðerin
ArcSinüsünü
hesaplar.
Sonucu Accu1’e yazar.
Accu1’deki
deðerin
ArcCosinüsünü
hesaplar.
Sonucu Accu1’e yazar.
Accu1’deki
deðerin
Tanjantýný hesaplar. Sonucu
Accu1’e yazar.
Accu1’deki
deðerin
ArcTanjantýný
hesaplar.
Sonucu Accu1’e yazar.
Accu1’deki
deðerin
Hiperbolik
Sinüsünü
hesaplar. Sonucu Accu1’e
yazar.
Accu1’deki
deðerin
Hiperbolik
Cosinüsünü
hesaplar. Sonucu Accu1’e
yazar.
Accu1’deki
deðerin
Hiperbolik
Tanjantýný
hesaplar. Sonucu Accu1’e
yazar.
Accu1’deki
deðerin
Eksponansiyel’ini hesaplar.
Sonucu Accu1’e yazar.
Accu1’deki
deðerin,
Accu2’ye yazýlmýº deðere
göre
üssünü
hesaplar.
Deðeri Accu1’e yazar.
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Logarithm “e”
LOGE, LOGEC
Logarithm 10
LOG, LOGC
Square Root
SQRT, SQRTC
MOVICON X
-77-
“e” tabanýna göre logaritma
hesaplar Sonucu Accu1’e
yazar.
“10” tabanýna göre logaritma
hesaplar Sonucu Accu1’e
yazar.
Accu1’deki deðerin kare
kökünü hesaplar. Sonucu
Accu1’e yazar.
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
15. “SCRIPT”LER
Proje içerisindeki farklý durumlarda, diðer kaynak veya metodlarla yapýlamayan
benzer operasyonlarda scriptler kullanýlýr. Projelerde Basic Scriptlerin kullanýmý, projeyi
dizayn ederken çok yardýmcý olmaktadýr, fakat projenin yürütülmesini yavaºlatmakta ve
projenin kaynaklarýný harcamaktadýr.
15.1. WinWrap Basic Dili:
Movicon, uygulamalara eklenmiº, Basic dilinde programlamanýza izin veren WinWrap
Basic olarak adlandýrýlan yazýlýmý içerir.
WinWrap Basic yazýlýmý sayesinde;
 BASIC kodla uyumlu VBA (Visual Basic for Application) dilinde program
parçacýklarý oluºturulur.
 Windows Standart kontrolleri (Buton, Checkbox, Group Boxes, Listboxes,
textboxes, Opsiyon Butonlarý) kullanýlarak dialog kutularý oluºturulur.
 ActiveX kontrolleri destekler.
15.2. Movicon Basic Script kütüphaneleri:
WinWrap Basic tarafýndan saðlanan Basic fonksiyonlara ek olarak, Movicon
Kütüphanesinde olan Basic Script içerisindeki ek fonksiyon serileri de kullanýlabilir. Bu
fonksiyonlar , örnek olarak Movicon Realtime DB deðiºkenlerini yazma ve okuma, sayfa
deðiºimlerini yürütme, Movicon Sembol özellikleri ile etkileºime izin verir. Movicon Fonksiyon
kütüphaneleri, Basic Script Arabirim Kütüphaneleri (Interface Libraries) ile çaðrýlýr ve her bir
arabirim, belirli proje komponentleri için belirli fonksiyonlarýn ayar listesine sahiptir.
Basic Tool Bar’dan “Browse” butonu ile kütüphanedeki fonksiyon listesine girilebilir.
ªekil-87
Gelen pencerede “Data Type” kutusunda arabirimin ismi ve “Methods/Properties” Liste
kutusunda ise arabirime baðlý metodlar ve özellikleri listelenir.
MOVICON X
-78-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-88
Arabirim deðiºimi “Data Type” liste kutusundan seçilerek yapýlabilir. Fonksiyon hakkýnda
yardým almak için soru iºaretine týklanmasý yeterlidir.
Paste butonuna basarak kutuda beliren içerik, script editörüne yapýºtýrýlýr.
“Parameters” kutusunda, “Methods/Properties” listesinden seçilen bir script için ihtiyaç
duyacaðý deðiºkenlerin özellikleri belirtilmektedir.
15.3. Subs, Functions, Events, Methods ve Properties:
15.3.1. Sub ve Functions:
Program parçacýklarý, bir blokda eklenen temel scriptlerde iki tipte oluºturulur.
Bunlar;
 Sub
 Function
Bu iki tip arasýndaki fark, Sub’lar deðer dönüºtürmez, fakat aksiyonlarý yaparlar. Fonksiyonlar
ise deðeri dönüºtüren program prosedürleridir.
Örnek olarak;
Sub için;
Sub main
Call Test()
End Sub
MOVICON X
-79-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Sub Test()
MsgBox(“Test Sub”, vbinformation + vbOkOnly,”MOVÝCON”)
End Sub
Functions için;
Sub Main
Debug.Print Test()
End Sub
Function Test() As String
If MsgBox(”Ptest Function”, vbInformation + vbOkCancel,”MOVICON) = vbOK
Then
Test = ”OK”
Else
Test = “Cancel”
End If
End Function
Programlar diðer program parçacýklarýndan çaðrýlabilir. Çalýºtýðýnda, Basic Script
yoluyla yürütülen program parçacýklarýný barýndýran Basic Script Kaynaðýnda ”Sub Main”
daima vardýr. Bununla birlikte, programcýnýn yapmasý gereken doðru kodlarý program
parçacýðýna eklemek ve onu diðer “Sub” ve “Function”’lardan çaðýrmaktýr.
15.3.2. Events:
Belirli aksiyonlarýn ön planýndaki sistem tarafýndan çaðrýlan, Movicon veya eklenen
ActiveX elemanlarýyla saðlanan Alt Program parçacýklarýdýr. Bu program parçacýklarý,
“Events” olarak adlandýrýlmakta, scripte eklenebilmektedir.
ªekil-89
MOVICON X
-80-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Örnek;
Aºaðýdaki kodu Rectangle olarak çizdiðiniz bir obje içindeki scripte eklediðinizde,
RunTime’da bu rectangle üzerine mouse ile týklandýðýnda ekrana “Click” kelimesini içeren
Mesaj kutusu gelecektir.
Public Sub Click()
MsgBox(“Click”,vbInformation,”MOVICON”)
End Sub
Sistemde mevcut Events’larýn serileri sembollerin, ekranlarýn ve alarmlarýn basic kodlarý
içinden seçilebilir. Bu olaylar,”Object” menüsünden “(General)” seçildiði zaman, “Proc:”
menüsünde listelenir.
Projeye baðlý kodlar düzeltildiði zaman, mevcut event’larýn listesi, alarmý bildirmeleri gibi
üretilen event’larýn listesini dikkate alýr. Örnek olarak bir butonu seçtiðinizde ona baðlý Kodlar
“Proc:” menüsünde listelenir.
ªekil-90
Movicon Real Time Data Base’inden belirlenmiº deðiºkenler üzerindeki event’lar, Sembol
ve Çizim kategorileri ve hatta ekranlar içinde oluºturulabilir. Örneðin bir event mevcut
projenin deðiºken durumu deðiºtiði zaman çaðrýlmasý için eklenebilir. Bu prosedür, sisteme
fazla yüklenmeksizin durum deðiºikliði görüntülenmesini tutmak için çok elveriºlidir. Bu tipteki
bir olayý oluºturmak için yapýlan iºlemler aºaðýdaki gibidir;
 Nesne üzerinde sað tuºa týklanýr veya “Project Explorer”’dan “Add New Variable
Script Event” komutu seçilir.
MOVICON X
-81-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-91
 Bu menü seçildiðinde karºýnýza “Tag Browser” kutusu çýkar. Buradan durumu ile
Event’ý etkileyecek olan deðiºken seçilir. Bu sayede “Proc:” menüsüne
“OnVariableNameChanged” isimli Event otomatik olarak gelir. (Deðiºken ismi
VAR00001ise bu komut On VAR00001Changed olacaktýr.)
ªekil-92
Kod içine bu olay eklendiði zaman “VAR00001” deðiºiminin deðeri her seferinde
çaðrýlacaktýr ve “value” parametresi deðiºkenin anlýk deðerine dönüºecektir.
15.3.3. Metodlar ve Özellikler:
Bu fonksiyonlar, nesnenin
(Rengi,Baºlýðý vb.) tanýmlar.
fonksiyonu
çalýºýrken,
nesnenin
karakteristiðini
15.4. Basic Script’lerde Deðiºkenler:
Movicon Basic Scriptlerde kullanýlan dahili deðiºkenler;
 Projenin tümünde kullanýlan, Movicon Real Time Data Base’indeki deðiºkenlerdir.
MOVICON X
-82-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
 Basic Script’de tanýmlanan deðiºkenler sadece Basic program parçacýðý içinde
görülür ve Basic Script kaldýrýldýðýnda deðiºken de silinir.
Projenin deðiºkenleri onlarýn ismiyle direk olarak veya “DBVariableCmdTarget”
(GetVariableValue(), SetVariableValue()) fonksiyonlarý ile kullanýlabilir. Yapýsal (Structure)
deðiºkenlerde deðiºken ismiyle üye ismi arasýnda (“_”) altçizgi mevcuttur. Çizim yürütme
özelliklerindeki gibi (“:”) karakteri deðildir. Parametre olarak (GetVariableValue(),
SetVariableValue() vb) bir deðiºkene ihtiyaç duyulan temel fonksiyonlarda standart (“:”)
kullanýlýr.
Bit tipi deðiºkenler, onlarýn ismi ile kullanýldýðý zaman, Boolean’a (True veya False)
çevirilir. Bunun anlamý proje deðiºkeni “1” ise Basic Script içinde deðiºken “true” olarak
okunacaktýr. “0” deðeri ise “false” olarak deðerlendirilir. Bu iºlem Basic Script içindeki bit
deðiºkenlerinin okunmasý ve yazýlmasý için çalýºýr. Bu iºlemi önlemek için GetVariableValue()
ve SetVariableValue() Basic Script Fonksiyonlarý kullanýlýr. Bu yolla fonksiyonun deðer
dönüºtürmesi bit’in nümerik deðeri diðer bir ifadeyle “1” ve “0” olacaktýr.
Örnek:
Programdaki bTest deðiºkeni Movicon Database’inde bit olarak okunduðu ve “1” ‘e
ayarlandýðý zaman, sonuç,
Sub Main()
Debug.Print bTest = -1
Debug.Print GetVariableValue(“bTest”) = 1
End Sub
15.5. Çabuk Programlama:
Bazý tuºlar bir script kodu yazýlýrken çabuk bir ºekilde fonksiyonlarý eklemek için
kullanýlabilir. Örneðin, script editörü üzerinde “CTRL+Space” tuºlarýna basýldýðýnda ekranda
tüm fonksiyonlarýn olduðu bir liste gözükür. Ayný durum Metodlar ve Özelliklerde nesne tipi
deðiºken kullandýðýnýz zaman yapýlabilir. Bu durumda nesnenin ismi yazýldýktan sonra “.”
(dot) ilgili fonksiyon yazýlýr. Örnek olarak;
Script editör üzerindeki “References” tuºuna basýldýðýnda karºýnýza aºaðýdaki kutu
gelir.
ªekil-93
MOVICON X
-83-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Bu kutudan “Microsoft Comm Control 6.0” referansý aktif hale getirilir. Bu durumda
Script Editörde ise aºaðýdaki gibi bir script yazýlýr.
Dim MSComm1 As New MSComm
Public Sub Main()
MSComm1.CommPort = 1
MSComm1.Settings = “9600,n,8,1”
MSComm1.Rthreshold = 1
MSComm1.PortOpen = True
Do
DoEvents
Loop Until IsInStoppingMode
End Sub
Bu script yazýlýken “.” iºaretinden sonra aºaðýda ºekildeki gibi fonksiyon listesi
otomatik olarak gelmektedir.
ªekil-94
15.6. Basic Script’lerde ve Sembollerde Kodlama:
Basic Script kaynaklarýnýn fonksiyonlarý ve alarmlar, ekranlar ve semboller içinde
eklenen kodlar arasýnda temel farklýlýklar vardýr. Basic Script çaðrýldýðý zaman, yürütülen
Basic Script’de “Sub Main” olmalýdýr. Bununla birlikte, Semboller, ekranlar alarmlarda bir
event (SymbolLoading, Click) tarafýndan yürütülme durumu söz konusu ise “SubMain”
kullanýlmaz.
15.7. Kaynaklar Bölümünde Basic Script Oluºturma:
Projeye bir basic Script eklenmek istendiði zaman, yeni kaynak prosedürü ekleme
iºleminin kullanýlmasý gerekir. Yeni bir Basic Script eklemek için, “Project Explorer”
penceresinde gösterilen aðaç yapýsýndan “Resources” grubu üzerinde sað tuºa týklanarak
menüden “Add new script” komutu seçilir.
MOVICON X
-84-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-95
Bu iºlem sonucu Kaynaklar grubunda yeni Basic Script Kaynaðý görünecektir. Bu
kaynaða çift týklandýðýnda Script Editör açýlacaktýr.
15.8. Komutu Çalýºtýrmak
Komutu çalýºtýrmak, Nesnenin özelliklerinden “Command List” içinden kolaylýkla
ayarlanýr. Örneðin: Bir butona Basic Script Program parçacýðý çalýºtýrmayý iliºkilendirmek için,
“Commands” özelliklerinden “Script Commands” seçilmelidir. Bu bölümde isteðe göre
aksiyonlar seçilir.
ªekil-96
15.9. Baºlangýçta Çalýºtýrmak:
Basic Script program parçacýðýný baºlangýçta yürütebilmek için,”Project Execution
Settings” ‘den “Startup Script” bölümüne çalýºtýrýlacak olan script girilir.
MOVICON X
-85-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-97
15.10. Nesne Özelliklerde VBATM Basic Script:
Movicon, grafik fonksiyonluðunu aktif hale getirmek için özel karakter iºlemleri
yapmanýza izin verir. Bu özellik kullanýlarak, deðiºkenin yerine VBA ifadesi Lojik ºartlarý
yazýlabilir.
ªekil-98
15.11. Nesne Kodu içinde VBA Basic Script:
Çizimlerin, sembollerin veya ekranlarýn baºlangýcýnda script kodlarý içerebilir.
Nesnelerde eklenen bu Basic Kodlarýn yürütülmesi Basic Script Kaynaðýndan farklýdýr. Her
bir nesne fonksiyon tipine göre farklý özelliklere, metodlara ve olaylara sahiptir.
TM
ªekil-99
15.12. Public Basic Script’leri:
Tek fonksiyonlar, Alt program parçacýklarý projenin diðer bölümlerinde ihtiyaç
duyulduðu zaman, diðer script kodlarýný çaðýrmayý “Public” ile yapýlabilir. Bunun anlamý ayný
script kodlarýný tekrarlamaya gerek yoktur.
MOVICON X
-86-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Bir Basic Script’den diðer Basic Script’e girmek için “Uses” fonksiyonu kullanýlýr.
Kullanýlýºý aºaðýdaki gibidir.
‘#Uses”*BasicScriptName”
Örnek:
“BasicPublic” isminde “PrintMessage()” fonksiyonu eklenmiº bir Basic Script
oluºturalým. “PrintMessage()” fonksiyonu bir parametre olarak yazýlan metinleri yerine
getirecektir.
ªekil-100
Bu noktada “PrintMessage()” fonksiyonunu baºka bir program parçacýðýndan
çaðýrmak istersek, aºaðýdaki gibi bir iºlem yapýlýr.
ªekil-101
15.13. Basic Script Editörü:
Basic Script Editörü, Kodlarý komut serilerini girmenizi saðlayan penceredir. Bu
pencere üzerine baºka projelerden Copy&Paste operasyonlarý yapýlabilmektedir.
MOVICON X
-87-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-102
Movicon “Script Explorer” penceresinde ise ekranlarda ve alarmlarda nesnelere
özgü script kodlarý yazýlýr. Bu pencerenin içeriði seçilen nesneye göre deðiºmektedir.
ªekil-103
Bu editörde 2 adet açýlýr liste mevcuttur. Bunlar;
“Object:” : Moviconda “(General)” ve “On_Events”’a uygun temel ayarlanýr
nesnelerin listesini gösterir.
“Proc:”: Bir nesnenin seçilmesi durumunda belirli nesneler için listeleri gösterir.
“(General)” ‘da belirli nesneler için programlanmýº olaylar ve prosedürler
tanýmlanýr.
“On_Events” ‘da genel movicon olaylarý tanýmlanýr Kod’un proje düzenlenmesi ile
iliºkilendirildiði zaman kullanýlýr.
15.14. Edit Menu (Basic Scripts):
Basic Script Editörü açýldýðýnda, Edit Menusunde gerekli menüler açýlýr.
MOVICON X
-88-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-104
15.15. References...:
Bilgisayar üzerinde bulunan herhangi bir ActiveX/OCX objesini Movicon’a
eklemenize izin verir.
ªekil-105
15.16. Complete Word (CTRL + Space Bar):
Metnin yazýldýðý bölümde rahatlýkla ulaºabilmek için tüm komutlarý listeler.
15.17. Parameter Info (CTRL+SHÝFT + Space Bar):
Yazýlan bir komutun komut yapýsýný gösterir. Bunu yapabilmek için komutun üzerine
mouse ile gelip CTRL+SHIFT+Space Bar tuº kombinasyonuna basýlýr.
15.18. Debug Menüsü:
Bu menü yazýlan programýn hatalarýný bulmaya yarar.
MOVICON X
-89-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
ªekil-106
15.19. Script Explorer Penceresi:
Bu pencere çizimler, ekranlar, alarmlar için script kodlarýný yazmanýza izin verir.
ªekil-107
Kod düzenlemeleri ve hata ayýklama komutlarý aºaðýdaki komut çubuðu ile yapýlýr.
ªekil-108
Buradaki butonlar;
Kod yazýmýnda herhangi bir deðiºikliðin aktif edilmesi için kullanýlýr.
Kod yazýmýnda yapýlan deðiºikliðin iptal edilmesi için kullanýlýr.
Yazýlan programda hatalarý bulmak için kullanýlýr.
ActiveX/OCX elemanlarýnýn listesini gösterir.
MOVICON X
-90-
ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLÝK TEKNOLOJÝLERÝ
Programda kullanýlabilecek tüm fonksiyonlarýn listesini gösterir.
User Dialog Editör programýný açar.
Tüm kullanýlabilir kodlarýn text olarak seçilip pencereye yazdýrmaya yarar. Ctrl
+Space tuºuna basýlarakta ekrana gelir.
Bu butona basýlarak text olarak gelmiº kodun deðiºkenlerinin nasýl
yazýlacaðýný gösterir.
ªekil-109
Satýr’a Break Point yerleºtirir.Böylece programýn bu satýrý Runtime çalýºmaz.
Break Pointleri kaldýrýr.
Script Explorer penceresinde bir nesne seçildiði zaman seçilen nesnenin ismi alt
tarafa yazýlmaktadýr.
15.20. Basic Script Hata Ayýklama:
Bu hata ayýklama editörü, Development’da Break Point verilmiº satýrlar için Movicon
RunTime’a geçtiðinde görünür. Break Point verilmiº satýr Runtime’da icra edilemez.
ªekil-110
MOVICON X
-91-

Benzer belgeler