İndir ( ) - Karabük Üniversitesi

2. Uluslar arası Raylı Sistemler Mühendisliği Sempozyumu (ISERSE’13), 9-11 Ekim 2013, Karabük, Türkiye
RAYLI ARAÇLARIN BOJİ DONANIMINDA KULLANILAN DÖKME
DEMİR ÜRÜNLER
a*
Onur ER
a*
and Erdem ÜNEL
b
Kocaeli University, Graduate School of Natural and Applied Sciences,
Department of Mechanical Engineering, Kocaeli, Turkey
b
EKU Brake Drum and Casting Industry Inc., Kocaeli, Turkey
*
e-mail: [email protected]
Özet
Yüzyıllardan beri insanlığın hizmetinde olan raylı araçlar günümüzde uçaklarla yarışacak hızlara
erişmektedir. Bu gelişim raylı araçlarda kullanılan ürünleri ve onların üretim teknolojilerinin de
gelişmesini zorunlu kılmaktadır. Raylı sistemlerde kullanılan ürünler araç gövdesi, iç donanım –
pencere – kapı, boji – araç alt donanımı, elektrik donanımı ve konfor sistemleri olarak sınıflandırılabilir.
Bojiler, raylı araçların hareketi esnasında rayla olan etkileşim neticesinde düşey, yanal ve eksenel
kuvvetlere maruz kaldıklarından dolayı güvenlik kriterleri çok önemlidir. Bunlar lokomotif ve yolcu
vagon bojileri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Yolcu vagon bojilerinde süspansiyon sistemleri,
tekerlekler, akslar, fren mekanizmaları vb. ürünler bulunurken lokomotif bojilerinde bunlara ek olarak
cer motorları mevcuttur.
Bu çalışmada, raylı araçların boji donanımlarında kullanılan dökme demir ürünler, üretim teknolojileri
ve fonksiyonel özellikleri açıklanmıştır. Özellikle fren diskleri, bir güvenlik parçası olarak kabul
edildiklerinden dolayı daha detaylı olarak ele alınmıştır.
Anahtar kelimeler: Boji, dökme demir, raylı araç, fren diski.
Abstract
Today rail vehicles, at humanity’s service for centuries, have reached to speed that can compete with
air vehicles. This development has been requiring development of products used on rail vehicles and
its production technologies as well. These products used on rail systems may be categorized as
carbody, interior – windows – door, bogie – running gear, electric equipment and comfort systems.
Bogies located in these product groups are exposed vertical, lateral and axial forces as a result of the
interaction between rail and wheel while moving rail vehicle. For this reason, bogies are very important
in terms of safety. These go into two division; locomotive and carriage bogie. Carriage bogies have
suspension systems, wheels, axles, brake mechanisms. In addition to these, locomotive bogies have
traction motors as well.
In this study, cast iron products used on bogie equipment of rail vehicles, its production technologies
and functional properties have been explained. Due to brake discs are considered to be part of safety,
they have been especially discussed in more detail.
Keywords: Bogie, cast iron, rail vehicle, brake disc.
1. Giriş
Gelişmiş ülkelerin büyük kentlerinde 19. yy. sonlarında başlayan raylı sistem ağlarının genişletilmesi
ile ilgili çalışmalar günümüzde de sürmektedir. Bu çalışmalar 1973-1974 yıllarındaki enerji bunalımı ve
1990 yılından sonra çevreye olan duyarlılığının artması nedeniyle hızlanmıştır [1]. Ülkemizde ise
demiryolu taşımacılığı özellikle 2003 yılından itibaren yeniden devlet politikası haline getirilmiştir [2].
Bu bağlamda belirlenen 2023 hedeflerinden bazıları; 10.000 km yüksek hızlı tren ve 4.000 km
konvansiyonel demiryolu hattı yapmak, yüksek hızlı treni Türkiye’de üretmek, kent içi yolcu
taşımacılığını 1,5 milyara ulaştırmak, Marmaray projesini tamamlayarak yılda 700 milyon yolcu
Er, O. and Ünel, E.
taşımak, demiryolu işletmeciliğinde özel sektör payını 50%’ye yükseltmek ve demiryolu çeken-çekilen
araç filosunu geliştirerek üretim ve bakımlarında özel sektör payını arttırmaktır [3].
Demiryolu taşımacılığı dünyada en güvenli, en ucuz ve en çevreci taşımacılık sistemlerinden birisi
olarak kabul edilip [4], özellikle yüksek hızlı tren taşımacılığı ile karayolu ve havayolu taşımacılığına
göre yaklaşık olarak 10% daha az CO2 salımı yaratılmaktadır [5]. Raylı sistemleri oluşturan yapılar
genel olarak taşıyıcı ve hareket organları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır [4]. Raylı araçlar belirli ürün
gruplarının bir araya getirilmesi ile oluşturulmaktadır. Bu ürün grupları genel olarak; a) araç gövdesi, b)
iç donanım, pencere ve kapılar, c) bojiler ve araç alt donanımı, d) elektrik donanımı ve e) konfor
sistemleri olarak sınıflandırılmaktadır [6].
Raylı araçların ray üzerinde hareket etmesini sağlayan, bu hareket esnasında rayla olan
etkileşimlerden (ray ve hat düzensizliğinin sebep olduğu titreşimler ve eğrisel hareketlerin bir sonucu
olan yanal ve tersinir kuvvetler) kaynaklı düşey, yanal ve eksenel kuvvetleri karşılayarak titreşimlerin
etkisini azaltan ve dinamik etkilere karşı raylı araç gövdesi için uygun denge şartlarını sağlayan ürün
grubuna boji adı verilmektedir [4, 7]. Bojiler üzerlerinde bulunan dingil sayısına ve süspansiyon
sisteminin tasarım ve yapısına göre farklı türlerde sınıflandırılmaktadır. Bojiler raylı araçların emniyetli
bir şekilde işletilmesinde oldukça önemli bir yere sahip olup bir takım temel fonksiyonları yerine
getirmektedir. Bunlar; a) raylı araç gövdesini desteklemek, b) doğrusal ve eğrisel hatlarda dengeli bir
sürüş sağlamak, c) hatlardaki düzensizliklerden kaynaklanan titreşimleri absorbe ederek konforlu bir
bir yolculuk sağlamak, d) özellikle yüksek hızlarda raylı aracın eğrisel hatlarda işletilmesi esnasında
meydana gelen merkezkaç kuvvetlerinin etkisini azaltmak ve e) hatlardaki düzensizlikler ve raylardaki
aşınmaları düşürmektir [8].
Bojiler birçok parçanın çeşitli birleştirme unsurları (sökülebilir ve sökülemez birleştirmeler) kullanılarak
bir araya getirilmesi ile oluşturulmaktadır. Bu parçalar döküm, dövme vb. imalat yöntemleri ile elde
edilmektedir [7, 9, 10]. Dökme demirin ticari olarak kullanımının Endüstri Devrimini tetikleyen ana bir
faktör olduğu düşünülmektedir. Modern endüstri toplumunun temelleri dökme demir ile şekillenmiştir
[11, 12]. Dökme demirlerin nispeten düşük maliyeti, üretim kolaylığı ve iyi işlenebilirliği onu en çok
kullanılan ve araştırılan bir malzeme yapmıştır [11].
Çalışmada, bojilerde kullanılan dökme demir parçalar, üretim teknolojileri ve fonksiyonel özellikleri
açıklanmıştır. Bunun için Türk Demiryolu taşımacılığında kullanılan Y32 ve Y25 bojileri ele alınmıştır.
2. Gelişme
Y32 bojisi ara hat (uzun mesafe) yolcu vagonlarında kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Ülkemizde TVS
2000 serisi (yemekli, pulman, kuşetli, yataklı, kompartımanlı vagonlarda), M70, jeneratör ve konferans
vagonlarında kullanılmaktadır. Esas itibariyle De Dietrich firması tarafında SNCF işletmesinin Corail
adı verilen VU ve VTU vagonlarında kullanılması amacıyla 1975 yılında Fransa’da imal edilmeye
başlanmıştır [7, 13]. Güvenilirliği, konforu, yüksek sürüş kalitesi ve düşük bakım maliyeti sayesinde
Y32 sınıfı bojiler uzun yıllardan beri yolcu vagonlarında kullanılmaktadır [14]. Günümüzde İspanya,
Hollanda, Fas ve Portekiz’de kullanılmaktadır [7]. Y32 bojisi ve temel parçaları Şekil 1’de gösterilmiştir.
Y25 bojisi ise yaygın olarak Avrupa yük vagonlarında kullanılmaktadır [10]. Ülkemizde yük, tahıl,
cevher ve konteyner taşıma tipi ile tank ve platform vagonlarında kullanılmaktadır [16, 17]. SNCF
işletmesi yük vagonlarında kullanılmasıyla amacıyla 1960 yılında Fransa’da yeni bir boji geliştirmeye
başlamıştır. Y21 olarak bilinen bu yük vagonu bojisi 1966 yılında revize edilerek tasarımı değiştirilmiş
ve böylece Y25 bojisi doğmuştur [18]. Y25 bojisi ve temel parçaları Şekil 2’de gösterilmiştir.
Er, O. and Ünel, E.
Şekil 1. Y32 bojisi ve temel parçaları [4, 7-10, 13-15].
Şekil 2. Y25 bojisi ve temel parçaları [8-10, 19].
Şekil 1 ve 2’den saptanabileceği üzere farklı tasarımlara sahip Y32 ve Y25 bojilerinde kullanılan
parçaların bir kısmı benzerlik gösterse de özellikle frenleme sistemlerinde önemli farklılıklar
bulunmaktadır. Ortak parçalar; a) şasi, b) tekerlek, c) yay, d) buatagres kapağı, e) buatagres kutusu ve
f) dingildir. Bunlara ek olarak Y32 bojisinde; a) beşik travers, b) fren diski, c) amortisör, d) dingil
klavuz/ayar kolu, e) kaliper – balata ikilisi ve f) boru travers bulunurken Y25 bojisinde farklı olarak; a)
destek yatağı, b) fren manivelası, c) sabo çarığı – sabo ikilisi, d) boji göbeği üst çanağı yer almaktadır.
Bu parçalardan dökme demir olarak üretilenler aşağıda açıklanmıştır. Özellikle fren diskleri, sadece
raylı araçlarda değil aynı zamanda genel olarak tüm araç uygulamalarında bir güvenlik parçası olarak
kabul edildiklerinden dolayı daha detaylı olarak ele alınmıştır.
2.1. Fren Diski
Frenler, güvenli bir sürüşün sağlanması için araçlarda bulunan en önemli donanımlardan birisi olarak
kabul edilmektedir. Hareket halindeki aracı yavaşlatmak, durdurmak, hızını kontrol altına almak ve
hareketsiz aracı yerinde sabit tutmak amacıyla kullanılmaktadır. Frenler, fren momentinin
Er, O. and Ünel, E.
oluşturulması ve enerji değişiminin gerçekleştirilmesi olmak üzere iki ana fonksiyonu yerine
getirmektedir Frenleme zarfında fren diski ile ona karşı basınç uygulayan fren balatası arasındaki
sürtünme mekanizması kinetik enerjiyi ısı enerjisine dönüştürmektedir. Fren diski soğurken ısı
yayılmakta ve raylı araç yavaşlatılmaktadır [20, 21]. Fren diskinin bir raylı araç üzerindeki konumu ve
raylı araçlarda kullanılan örnek bir fren diski – balata ikilisi sırasıyla Şekil 3 ve 4’de gösterilmiştir.
Şekil 3. Fren diskinin bir raylı araç üzerindeki konumu [22].
Şekil 4. Raylı araçlarda kullanılan örnek fren diski – balata ikilisi [23].
Frenleme zarfında çok yüksek miktarda enerji üretilmektedir. Örnek olarak, 500 serisi Shinkansen A16 raylı aracı tüm koltukları dolu iken yaklaşık 509 ton ağırlığında olup, maksimum 300 km/h hız ile
6
işletilirken tamamen durdurulması için absorbe edilmesi gereken enerji miktarı 1.770x10 J’dur [21].
Bir başka örnek olarak, TGV yüksek hızlı raylı aracında kullanılan acil durum frenlemesinde her fren
6
diski başına dağıtılan enerji miktarı 25x10 J değerine ulaşmaktadır [22].
Fren diskleri mekanik frenler sınıfına dahil olup montaj yapıldıkları yere göre iki grupta
sınıflandırılmaktadır. Bunlar; a) dingile montaj ve b) tekerleğe montaj yapılmış fren diskleridir [21]. Bu
iki montaj türünün çalışma prensipleri Şekil 5’de gösterilmiştir.
Şekil 5. Fren disklerinin çalışma prensipleri; a) dingile ve b) tekerleğe montaj yapılmış fren diskleri [21].
Bu iki frenleme mekanizmasında fren diskine sürtünme uygulayan bir nesne, örnek olarak fren balatası
kullanılmaktadır. Dingile montaj yapılmış fren diskleri, böyle bir sistemin yerleştirilmesinde yeterli
boşluklara sahip olduğu için römork bojieri üzerinde; tekerleğe montaj yapılmış fren diskleri ise cer
Er, O. and Ünel, E.
motorunun bulunduğu tahrikli bojiler üzerinde yer almaktadır. Tahrikli bojiler dingile montaj yapılmış
fren disklerinin yerleştirilmesi için yeterli boşluğa sahip değildir [21].
Raylı araçlarda kullanılan fren diski malzemesi olarak sıklıkla, nispeten daha iyi metalürjik kararlılık
davranışı sergileyen dökme demir sınıfı malzemeler kullanılmaktadır [24]. Özellikle konvansiyonel
hatlarda işletilen raylı araçların fren diskleri dökme demirden yapılmaktadır. Yüksek hızlı araçlarda
kullanılan dökme demirlerde ise Ni, Cr ve Mo’li özel kimyasal kompozisyonlar bulunmaktadır. Bu
durumdan anlaşılacağı üzere yüksek hızlı raylı araçlarda kullanılan fren disklerinin daha yüksek
mukavemetli ve ısıl yüklere karşı daha dirençli olması gerekmektedir [25]. Raylı araçların işletme
hızlarındaki değişim ile gereksinim duyulan bazı malzeme sınıfları arasındaki ilişki Şekil 6’da
gösterilmiştir.
Şekil 6. Raylı araçlarda kullanılan fren diski malzemelerinin araç hızına göre işletildikleri hatlar [23].
Raylı araçlarda kullanılan fren diskleri genellikle lamel grafitli dökme demirden üretilmektedir. Y32
bojilerinde kullanılan fren diskleri de bu malzemeden üretilmektedir (GG-25). Bunun nedenleri; a)
yüksek ısıl iletkenlik, b) yüksek ısıl dağılma gücü, c) ısıl yüklere direnç, d) düşük maliyet ve e)
üretiminin basitliğine dayanmaktadır [25, 26]. Bu fren disklerinin üretiminde kullanılan bir diğer dökme
demir sınıfı ise küresel grafitlidir. Bu malzemenin seçimi esas olarak lamel grafitliye göre daha yüksek
tokluk davranışına sahip olmasından kaynaklanmaktadır [26, 27]. Tokluk davranışı, özellikle raylı
araçlarda kullanılan fren disklerinde, frenleme zarfında meydana gelebilen akma mukavemetine yakın
termoelastik – plastik gerilmeleri karşılamaya gereksinim duyulduğundan dolayı büyük bir öneme
sahiptir [27]. Raylı araçlarda kullanılan dökme demir fren disklerinin tasarım, döküm ve işleme
proseslerinden oluşan üretim teknolojileri ile ilgili görselleri Şekil 7’de gösterilmiştir.
Er, O. and Ünel, E.
Şekil 7. Raylı araçlarda kullanılan fren disklerinin tasarım, döküm ve işleme proseslerinin aşamaları.
Şekil 7’den görüleceği üzere raylı araçlarda kullanılan dökme demir fren disklerinin üretiminde CAD
(Bilgisayar destekli tasarım), CAM (Bilgisayar destekli imalat) ve CAE (Bilgisayar destekli mühendislik)
teknolojileri, yani ileri mühendislik yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.
2.2. Buatagres Kutusu ve Kapakları
Buatagres dingil başlarında yer alan rulmanları muhafaza eden parça olarak nitelendirilmektedir. Yağ
kutusu ya da dingil kutusu olarak da adlandırılmaktadır [28]. Muhafaza kutusu ve kapaklardan (ön,
arka ve uç kapak) meydana gelmektedir. Y32 ve Y25 bojilerine ait buatagresler Şekil 8’de
gösterilmiştir.
Şekil 8. Buatagres; a) Y32 ve b) Y25 bojisi [13, 18].
Y25 bojilerinde kullanılan buatagres kutusu ve kapağı küresel grafitli dökme demirden (GGG-42)
üretilmektedir. Ayrıca DE 11000, DE 24000 ve E 68000 tipi lokomotif bojilerinde kullanılan buatagres
kutusu ve kapakları da bu malzeme sınıfında (GGG-40 ve 42) dökülmektedir [29, 30].
Er, O. and Ünel, E.
2.3. Sabo ve Sabo Çarığı
Fren pabucu olarak da adlandırılan [28] sabolar frenleme zarfında tekerlek bandajına karşı basınç
uygulayan sürtünme malzemesi olarak nitelendirilmektedir [9]. Y25 bojilerinde kullanılan sabo ve sabo
çırağı Şekil 9’da gösterilmiştir.
Şekil 9. Y25 bojilerinde kullanılan sabo ve sabo çırağı [18].
Y25, dizel lokomotif ve 8V396TC13 dizel motor banliyö vagonu bojilerinde lamel grafitli dökme demir
(GG-15) sabolar kullanılmaktadır. Bunlara ek olarak, GM tipi lokomotiflerde ise küresel grafirli dökme
demir (GGG-45) sabo çarığı bulunmaktadır [29].
2.4. Diğer
Yukarıda bildirilen parçalar haricinde bojilerde; a) kapaklar, b) kovanlar, c) dişli kutuları, d) piston
gövdeleri, e) flanşlı kavramalar, f) tutamaklar vb. dökme demirden üretilmiş muhtelif parçalar
kullanılmaktadır. Bu parçaların çoğu küresel grafitli dökme demir olarak dökülmektedir [29].
3. Sonuç ve Öneri

Dünyada raylı sistem teknolojilerinin gelişimi artan bir ivme ile hızlanmaktadır.

Boji sistemlerinin geliştirilmesi de daha emniyetli ve konforlu sürüşlerin sağlanması açısından
büyük bir önem teşkil etmektedir.

Bojilerde; fren diski, buatagres kutusu, buatagres kapakları (ön, arka ve uç), sabo, sabo çarığı,
kovan, dişli kutusu, piston gövdesi, flanşlı kavrama, tutamak vb. muhtelif dökme demir
parçalar kullanılmaktadır.

Y32 ve Y25 bojilerinde kullanılan frenlemem sistemlerinde bir takım farklılıklar bulunmaktadır.
Frenleme oalyı için Y32 bojisinde dingile montaj yapılmış fren diski ve balata arasında
meydana gelen sürtünme mekanizmasından istifade edilirken; Y25 bojisinde tekerlek bandajı
ve sabo arasındaki sürtünme mekanizması bu fonksiyonu yerine getirmektedir.

Fren diskleri raylı araçlarda bir güvenlik parçası olarak kabul edilmektedir. Özellikle acil
durum/emniyet frenlemelerinde işlevlerini tam olarak yerine getirmeleri gerekmektedir. Bundan
dolayı bojilerde kullanılan en önemli parçalardan birisi olmaktadır.

Fren disklerinin frenleme zarfında açığa çıkan yüksek miktarda enerjiyi herhangi bir çatlama,
distorsiyon vb. problem meydana gelmeden absorbe etmesi gerekmektedir.

Dingile montaj yapılmış fren diskleri römork; tekerleğe montaj yapılmış fren diskleri ise tahrikli
bojilerde kullanılmaktadır.
Er, O. and Ünel, E.

Yüksek hızlarda işletilen raylı araçların bojilerinde kullanılan fren disklerinin konvansiyonel
hatlarda işletilenlere nazaran daha yüksek mukavemet ve ısıl yüklere direnç göstermesi
gerekmektedir.

İstenilen döküm yapısında parçalar elde etmek için tüm proses parametrelerinin sıkı bir şekilde
kontrol edilmesi gerekmektedir.

Demiryolu taşımacılığının yeniden devlet politikası haline getirilmesi ile belirlenen 2023
hedeflerine ulaşılarak bu alanda teknoloji geliştiren, üreten ve pazarlayan bir memleket modeli
oluşturulmalıdır.
Kaynaklar
[1] Öğüt, K. S. and EVREN G., Türkiye’de kentsel raylı sistemlerin gerekliliği ve uygulamada dikkat
edilecek konular, Uluslararası Demiryolu Sempozyumu, vol 1, 1169-1979, Ankara-istanbul, 2006.
[2] Hızlı Tren Hakkında Herşey, TCDD, Ankara, 2009.
[3] İnternet,
Hedef
2023
–
Yenilikçi
Demiryolları
Geleceğe
Yolculuk,
http://www.tcdd.gov.tr/Upload/Files/BannerFiles/2023brosurmail.pdf,
bilgiye
ulaşma
tarihi:
10.12.2012.
[4] Esen, İ. and Mızrak, C., Y32 boji gövdesinin statik ve dinamik yükleme analizleri, Technology, vol.
14(4), 123-128, 2011.
[5] Başkonuş, M. and Tekin, E., High speed train phenomena, head hardened rail and beynitic rail
steel, International Iron & Steel Symposium, 234-240, Karabük, 2012.
[6] BS-EN-15380-2-2006: Railway applications designation system for railway vehicles. Part 2:
Product groups.
[7] Özsoy, M. İ., Y32 bojisinin bilgisayar destekli statik ve dinamik analizi, Sakarya Üniversitesi Fen
Bilimler Enstitüsü Makine Mühendisliği ABD, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya, 2008.
[8] Okamoto, I., Railway technology today 5 – How bogies work, (Ed. Wako, K.), Japan Railway &
Transport Review 18, East Japan Railway Culture Foundation (EJRCF), 52-61, 1998.
[9] İnternet, Railway Technical – Railway Systems, Technologies and Operations Across the World,
http://muh.karabuk.edu.tr/raylisistemler/doc/Railway_Technical.pdf,
bilgiye
ulaşma
tarihi:
06.08.2013.
[10] Orlova, A. and Boronenko, Y., Handbook of Railway Vehicle Dynamics – Chapter 3: The Anatomy
of Railway Vehicle Running Gear, (Ed. Iwnicki, S.), Taylor & Francis Group LLC, 39-83, 2006.
[11] Campbell, J., Complete Casting Handbook (First Edition) – Chapter 6: Casting Alloys, Elsevier Inc,
255-390, 2011.
[12] Ashby, M. F., Materials and the Environment (Second Edition) – Chapter 15: Material Profiles,
Elsevier Inc, 459-595, 2013.
[13] Simandan, N., Implementation of air cushion on boghie Y32 R made in Romania, Scientific
Bulletin of the Politehnica University of Timişoara, Romania, vol. 53(67), 83-86, 2008.
[14] İnternet, TÜVASAŞ Ürün Föyleri ve Broşür, http://www.tuvasas.com.tr/pdf/tuvasas1.pdf, bilgiye
ulaşma tarihi: 06.08.2013.
[15] Popa, G. and Sebeşan, M. Ş., Consideration on the performance of adjustable axle bogies,
Railway PRO – The Magazine for Railway Research, 17-19, 2011.
[16] İnternet, TÜLOMSAŞ Ürün Föyleri ve Broşür, http://www.tulomsas.com.tr/upload/dosya/77.pdf,
bilgiye ulaşma tarihi: 06.08.2013.
[17] İnternet, TÜDEMSAŞ Yük Vagonları, http://www.tudemsas.gov.tr/, bilgiye ulaşma tarihi:
06.08.2013.
[18] Jönsson, P-A., Dynamic vehicle-track interaction of European Standard freight wagons with link
suspension, Royal Institute of Technology – Aeronautical and Vehicle Engineering, Doctoral
Thesis, Stockholm, 2007.
[19] İnternet, Y25 Bojisinin Fotoğraf Görüntüsü, http://www.railtur.com/tur/fotokat.asp?katid=41, bilgiye
ulaşma tarihi: 06.08.2013.
[20]Göktan, A., Güney, A. and Ereke, M., Taşıt Frenleri, Alliedsignal Automotive, Panel Matbaacılık,
ISBN 95-95017-0-8, İstanbul, 1995.
[21]Hasegawa, I. and Uchida, S., Railway technology today 7 – Braking systems, Japan Railway
Transport Review, vol. 20, 52-59, 1999.
Er, O. and Ünel, E.
[22] Desplanques, Y., Roussette, O., Degallaix, G., Copi, R. and Berthier, Y., Analysis of tribological
behaviour of pad – disc contact in railway braking – Part 1: Laboratory test development,
compromises between actual and simulated tribological triplets, Wear, vol. 262, 582-591, 2007.
[23] İnternet,
Brake
Disc
and
Pads,
http://www.knorrbremse.com/media/documents/railvehicles/product_broschures/brake_systems/Brake_Discs_Pad
s_P_1264_EN.pdf, bilgiye ulaşma tarihi: 10.10.2012.
[24] Maluf, O., Angeloni, M., Milan, M. T., Spinelli, D. and Filho, W. W. B., Development of materials for
automotive disc braks, Pesquisa e Tecnologia Minevra, vol. 4(2), 149-158, 2004.
[25] Sakamoto, H. and Hirakawa, K., Fracture analysis and material improvement of brake discs,
JSME International Journal, vol. A48(4), 458-464, 2005.
[26] Samec, B., Lerher, G. and Potrc, I., Redesign of railway brake disc, Advanced Engineering, vol.
4(2), 205-210, 2010.
[27] Samec, B., Potrc, I. and Srami, M., Low cycle fatigue of nodular cast iron used for railway brake
discs, Engineering Failure Analysis, vol. 18, 1424-1434, 2011.
[28] Ulaştırma ve Haberleşme Terimleri Sözlüğü – Baskı 1, T.C. Ulaştırma Bakanlığı, Ankara, 2011.
[29] Küresel Grafitli Dökme Demir Teknik Şartnamesi – Doküman No.: 230.009, TÜLOMSAŞ,
Eskişehir, 2000.
[30] E68000 Tipi Lokomotiflere ait Buatagres ve Kapakları Temini Teknik Şartnamesi – Doküman No.:
250.250, TÜLOMSAŞ, Eskişehir, 2013.