Antrenörlük Pedagojisi: Antrenör – Öğretmen İkilemi mi?

Hacettepe Üniversitesi
Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu
5. Antrenman Bilimleri Kongresi Beytepe / Ankara
2 – 4 Temmuz
Antrenörlük Pedagojisi: Antrenör – Öğretmen İkilemi mi?
Dr. Hüseyin Coşkun
Hacettepe Üniversitesi
Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu
Sunum Akışı
•
•
•
•
•
•
•
Antrenman ve Yapısı
Antrenman ortamında antrenör davranışları
Sporcuların tercih ettikleri antrenör davranışları
Sporculara göre zayıf antrenör davranışları
Zihinsel faaliyetler
Bilinçli düşünme süreci
Saha onların yaşama alanı
Tanım= Antrenman
Antrenman, sporcunun mümkün olan en yüksek
performans düzeyine ulaşmasını sağlayan bir süreçtir
(Bompa, 2009).
Antrenmanın Amaçları
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Çokyönlü fiziksel gelişim.
Spor-Özelinde fiziksel gelişim.
Teknik beceriler.
Taktik gelişim.
Psikolojik faktörler.
Sağlığın korunması ve devamlılğı.
Sakatlığa karşı dayanıklılık.
Teorik bilgi.
Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL
Antrenmanın Amaçları
 Teknik beceriler.
 Taktik gelişim (Yarışma stratejisi).
 Teorik bilgi.









Spor dalı ile ilgili kural ve düzenlemeler.
Tekniklerin bilimsel temeller üzerinde incellenmesi ve anlaşılması. Sporcunun hareketi analiz etmesi ve
doğru tekniği geliştirmesi ve böylece sakatlık riskini azaltmasına olanak sağlayacak temel biomekanik
bilgileri anlaması.
Biomotor yetilerin bilimsel ve metedolojik temelleri ile ilgili bilgiye sahip olması.
Yarışmalara hazırlanmak için antrenmanın planlanması ve periotlamasının nasıl yapıldığı ile ilgili bilgiye
sahip olması.
Antrenmana bağlı olarak meydana gelen fizyolojik uyumla ilgili bilgiye sahip olması.
Sakatlıklarının nedenleri, önleme yötemleri, temel tedaviler ileilgili bilgiye sahip olması.
Spor sosyolojisi. Grup içi ilişkiler.
Pisikolojik beceriler: iletişim becerileri, davranış uyarlamaları, stres yönetimi, gevşeme teknikleri ile ilgili.
Beslenmenin antranman uyumuna etkisi ve diyet uygulamalarını antenman ve yarışma öncesinde
esnasında ve sonrasında nasıl kullanacağı ile ilgili.
Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL
Antrenman
Sisteminin
Öğeleri
Antrenman Sistemi
Destek Faktörler
Ana Faktörler
Antrenman
Eğitim
Teknik
Taktik
Planlama
Değerlendirme
Fiziksel
Antrenman
Bilimsel
Değer.
Görselişitsel
Fonksiyonel
Potansiyeli
Arttırma
Test ve
standartlar
Antrenman
Günlüğü
Biomotor
Yetilerin
geliştirilmesi
Tıbbi
kontrol
Bireysel
değerlendirme
İdari ve Ekonomik
Koşullar
İdare
Tesis
Kulüp
Organiza
syonu
Malzeme
Bütçe
Yarışmaların
Orgaizasyonu
Kıyafet
Destek
spor
tesisleri
Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL
Mesleki ve
yaşama tarzı
Mesleki
eğitim
tatmini
Planlı
günlük
program
Dinlenme
Diyet
İçki ve
Sigara
yok
Temiz
havada
aktivite
Antrenman Kalitesini etkileyen faktörler – (Sporcu Performansını etkileyen faktörler)
Sporcunun
Performansı
Destek bilim dallarından
Oluşan bulgular
Antrenörün Bilgisi
ve Kişiliği
Antrenmanın
Niteliği
Tesis ve
Malzeme
Kalıtım
Yarışmalar
Sporcunun Yetileri
Motivasyon
Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL
Destek Bilim Dalları
Anatomi
Egzersiz
Fizyoloji
Biomekanik
İstatistik
Testler ve
ölçümler
Spor Tıbbı
Antrenman Metedolojisi ve Teorisi
Pisikoloji
Motor
Öğrenme
PEDAGOJİ
Beslenme
Tarih
Sosyoloji
Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL
Antrenman Kalitesini etkileyen faktörler –(Sporcu Performansını etkileyen faktörler)
Sporcunun
Performansı
Destek bilim dallarından
Oluşan bulgular
Antrenörün Bilgisi
ve Kişiliği
Antrenmanın
Niteliği
Tesis ve
Malzeme
Kalıtım
Yarışmalar
Sporcunun Yetileri
Motivasyon
Bompa, T.O., & Haff, G.G. (2009). Periodization: Theory and Methodology of Training. Human Kinetics:IL
Antrenman ortamında neler oluyor?
Antrenör ve Sporcu arasındaki ilişkinin
içeriğinde belirleyici olan ne?
Antrenörün üstlenmiş olduğu rol ve
sorumluluğun sınırlarını ne belirliyor?
Antrenman ortamında
Antrenör Davranışı
20 yıl,
Profesyonel Antrenör
İngiliz ulusal 1. ligi – Premier Ligin 1 alt ligi.
Profesyonel futbolcu kariyeri
Potrac, P., Jones, R., & Armour, K. ( 2010). It’s all about getting respect:
The coaching behaviors of an expert english soccer coach.Sport,
Education and Society.
Atrenör Davranışı
%
İlk ismi kullanma
13.10
Ön açıklama
11.29
Çalışma esnasında açıklama
20.14
Çalışma sonrasında açıklama
26.10
Sorgulama
2.97
Fiziksel yönlendirme
0
Olumlu modelleme
2.95
Olumsuz modelleme
0.40
Sporcuyu ateşleme
2.60
Övgü
11.10
Hoşnutsuzluk
0.33
İdari
7.30
Kodlanmayan
1.64
Sessizlik
13.19
Antrenman ortamında
Antrenör Davranışı
12 antrenör
A1 A2 ulusal ligide görev yapan
Voleybol antrenörü
Zetou, E., Amprasi, E., Michalopoulou, M., Aggelousis ( 2011). Volleyball
coaches behavior assessment through systematic observation. Journal of
Human Sport & Exercise..
Atrenör Davranışı
%
Teknik açıklamalar
12.42
Taktik açıklamalar
17.38
Genel açıklamalar
15.92
Motivasyon
10.73
Ödül ve cesaretlendirme
10.76
Yorum
8.67
Sözsüz ceza
1.53
Eleştiri
5.5
Gösterme
8.26
Sözsüz ödüllendirme
3.1
Espiri
3.21
Kodlanmayan davranış
2.52
Antrenman ortamında
Antrenör Davranışı
Öğretme davranışı
% 63.85 - % 68.15
Öğretme ve öğrenmeyi destekleme davranışı
% 31.85 - % 36.15
Konuyla ilgili diğer araştırmalar da bu sonuçları desteklemektedir.
Nash, C., Martindale, R., Collins, D., Martindale, A., (2012); Potrac, P., Jones, R., & Armour, K. (2010); Zetou, E., Amprasi, E.,
Michalopoulou, M., Aggelousis ( 2011); Tharp & Gallimore (2004);
Antrenman ortamında
Antrenör Davranışı
Eğitim
Teknikleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Açıklama
Dönüt
Sorgulama
Gözlem
Olumlu modelleme
Olumsuz modelleme
Fiziksel yönlendirme
Yorum yapma
Eleştirme
Nash, C., Martindale, R., Collins, D., Martindale, A., (2012); Potrac, P., Jones, R., & Armour, K. (2010); Zetou, E., Amprasi, E.,
Michalopoulou, M., Aggelousis ( 2011); Tharp & Gallimore (2004);
Sporcuların Tercih ettikleri Antrenör Davranışları
Antrenör Davranışı Boyutu
N
Ortalama
Olumlu Dönüt
4.24
Antrenman ve Açıklamalar
3.96
Demokratik davranış
312 3.49
Sosyal Destek Davranışı
2.88
Otokratik davranış
2.33
1=Asla 2= Bazen 3=Arasıra 4=Sıklıkla 5= Herzaman
Sherman, C. A., & Fuller, R. (2000) Gender Comparisins of Prefered Coaching Behaviors in Australian Sports. Journal of Sport Behavior. Vol.23, N.4
Zayıf/Etkisiz Antrenörlük
Öğretememesi : Teknik, taktik, zihinsel, moral değerler, hayat dersi.
1.Açıklamalar yapmaması: Spor dalı ile ilgili becerilere
ilişkin yeterli açıklama yapmıyordu.
2.Bireysel olmaması: herbir sporcunun ihtiyaçlarını
karşılayacak öğrenme ortamı yaratmıyordu.
3.Bilgili olmaması: Etkili öğretmek için gerekli olan
becerilere ve niteliğe sahip değildi.
n = 33 sporcu;
Basebol, Basketbol, Amerikan Futbolu, Futbol, Softball
(17 tane baş antrenör; 9 tane yardımcı antrenör)
Kolej ligi, profesyonel, yarı-profesyonel.
Gearity, B., T. (2012). Poor teaching by the coach: a phenomenological description from athletes’ experience of poor coaching.
Physical Education and Sport Pedagogy. Vol. 17. No. 1. 79 -96.
Zayıf/Etkisiz Antrenörlük
Öğretememesi :
1.Açıklamalar yapmaması:
 Ne yapılacağına ve nasıl yapacağına ilişkin açık
bilgi vermeme.
 Çalışılan beceri hakkında etkisiz dönüt kullanma.
 Sorunu çözecek desteği sağlamama.
 Açıklamaların basit ve yetersiz olması.
 Açıklamaların zamanlamasının zayıf ve uygun
olmaması.
Maç esnasında etkili kararlar ve yönlendirmeler
yapmaması (taktik, Strateji).
Gearity, B., T. (2012). Poor teaching by the coach: a phenomenological description from athletes’ experience of poor coaching.
Physical Education and Sport Pedagogy. Vol. 17. No. 1. 79 -96.
Zayıf/Etkisiz Antrenörlük
Öğretememesi:
2. Bireysel Olmaması: Herbir sporcunun ihtiyaçlarını
karşılayacak öğrenme ortamı yaratmıyordu.
 Teknikleri uygularken bireysel farklılıkları dikate almaz.
 Hersporcuyu motive etmek için aynı şekilde yaklaşır.
 İletişim becerileri hep aynı.
 Her sporcunun en iyi nasıl öğrendiğini önemsemez.
Gearity, B., T. (2012). Poor teaching by the coach: a phenomenological description from athletes’ experience of poor coaching.
Physical Education and Sport Pedagogy. Vol. 17. No. 1. 79 -96.
Zayıf/Etkisiz Antrenörlük
Öğretemiyordu:
3. Bilgili olmaması: Etkili öğretmek için gerekli olan becerilere
ve niteliğe sahip değildi.
 Spor dalı ile ilgili gerekli bilgiye ve anlayışa sahip olmaması ve
bunun için çaba sarfetmemesi.
 Spor dalı yarışmasının sınırlarını bilmemesi.
 Antrenörlük için hazır olmamak, tembel olmak.
 Tekniklerle ilgili güncel bilgiye sahip olmama.
 Teknik ve taktik becerileri öğretmekte yetersiz olmak.
 Sporcu öğrenmesini başarılı kılacak yöntem ve ilitişim
becerilerine sahip olamama.
Gearity, B., T. (2012). Poor teaching by the coach: a phenomenological description from athletes’ experience of poor coaching.
Physical Education and Sport Pedagogy. Vol. 17. No. 1. 79 -96.
Verdasco X Nadal
maç görüntüleri
Nadal vs Verdasco – Yarı Final Maçı
Australia Open, 2009
Süre: 27 sn
Vuruş Sayısı: 18 (9 Verdasco; 9 Nadal)
Bir Tenis maçı: 5 saatten fazla
ANTRENMANLARDA FARKLI ÖĞRENME KOŞULLARI YARATILAMAZ MI?
Öğrenme zihinsel bir süreçtir
Mosston , M. & Ashworth, S. (2007).
Bilinçli Düşünme Akış Modeli
U
K
Ç
T
U = Uyarıcı
K = Bilişsel Kargaşa durumu (Bilme ihtiyacı)
Ç = Çözümleme (Araştırma)
T = Tepki ( Cevap veya çözüm)
Mosston , M. & Ashworth, S. (2007). Teaching Physical Education. First Online Edition.
Zihinsel Faaliyetler
Hatırlama
Önceden öğrenilmiş
bir bilgiyi hatırlama.
Keşfetme
Öceden bilinmeyen bir
bilgiyi bulma.
Yaratma
 Bilinmeyen veya
öncellenmemiş bir
bilgiyi ortaya koyma.
Mosston , M. & Ashworth, S. (2007). Teaching Physical Education. First Online Edition.
Futbol – Basketbol – Hentbol – Voleybol –Sutopu -Tenis
Topsuz Hareketler
Taktiksel Problem
Hücum
(Gol Atma / Sayı yapma)
Toba sahip olma
Hedefe Hücum etmek
Hücumda alan yaratmak
Hücumda alanı kullanmak
Savunma (Golü Önlemek/ Sayıyı
önleme)
Alanı Savunma
Kaleyi Savunma
Topu Kazanma
Oyunu yeniden Başlatma
Taç atışı – Hücum ve savunma
Korner atışı-Hücum ve savunma
Serbest Atış-Hücum ve savunma
Topla Hareketler
Bilinçli Düşünme Akış Modeli
U
K
Ç
T
U = Uyarıcı
K = Bilişsel Kargaşa durumu (Bilme ihtiyacı)
Ç = Çözümleme (Araştırma)
T = Tepki ( Cevap veya çözüm)
Mosston , M. & Ashworth, S. (2007). Teaching Physical Education. First Online Edition.
Bilinçli Düşünme Akış Modeli
U
K
Ç
T
Zihinsel Faaliyetler
Hatırlama
Keşfetme
Yaratma
Soru ?
Durum?
Soru ?
Durum?
Soru ?
Durum?
Mosston , M. & Ashworth, S. (2007). Teaching Physical Education. First Online Edition.
Tanım = Pedagoji
Öğretme – öğrenme süreci (planlama, uygula
ve değerlendirme) (Jones, 2007).
Bireyin kendi yaşama alanında verimli ve etkin
yaşama becerilerinin geliştirilmesi.
Tanım = Antrenörlük Pedagojisi
Antrenörlüğün özü sporcuların öğrenmelerine
ve gelişmelerine yardımcı olmak ve böylece,
onların performanslarını geliştirmektir (Jones,
2007).
Spor Sahası Sporcuların Yaşama Alanıdır
Spor Dalları
Amaç
Kurallar
Saha
Zaman
Malzeme
Tesis
Teknik
Taktik
Strateji
Yarışma
Yetenek
Atrenman
Her spor dalı birbirinden farklı,
kendine ait bir yaşama ortamı ve
koşulları sunar.
Spor Sahası Sporcuların Yaşama Alanıdır
Antrenmanlar, spor yarışmaları için
hazırlanılan ve durumların test edildiği
öğrenme ve gelişme ortamlarıdır.
Spor Dalları
ANTRENMAN
Sporcuları, gerçek yarışma ortamına
hazırlar.
Gerçek yarışma ortamında karşılaşacakları
problematik durumları nasıl çözeceklerini
burada öğrenirler.
Beklenmedik durumlar karşısında sahip
olmaları gereken tutum, düşünce, anlayış ve
davranışları yapılandırmasını
antrenmanlarda öğrenirler.
Spor Sahası Sporcuların Yaşama Alanıdır
Spor Dalları
ANTRENMAN
Spor Dalları
YARIŞMA
Hatırlama, keşfetme ve yaratma becerilerini aktive eden koşullar ve öğretim
yöntemleri kümelerini ne ayırır?
Yeniden Üretme
Modelin Tekrarı
A
B
C
D
E
Hatırlama
F
Keşif
Keşif Eşiği
G
H
I
J
K
Yaratma
Keşif ve Yaratma Eşiği
Mosston , M. & Ashworth, S. (2007). Teaching Physical Education. First Online Edition.
Sonuçlar
1. Öğretme ve öğrenme (Pedagoji) süreci antrenmanın özünü oluşturmaktadır.
2. Antrenman (Öğretme ve ğrenme süreci) sporcunun maç içinde iş yapabilme
kapasitesini arttıracak, onun bütüncül gelişimini sağlayacak, farklı
öğretim yöntem ve tekniklerini kullanacak şekilde organize edilmeli,
3. Sporcu merkezli yaklaşımlar ön plana çıkmalı.