docSaman-i Viran-i Evvel Camii
download 
Şikayet Transkript
Saman-i Viran-i Evvel Camii
264 Âbideler Þehri Ýstanbul Saman-i Viran-i Evvel Camii (Çukur Çeþme Camii) Saman-ý Viran-i Evvel camiinin minaresi deðiþik bir biçimde inþâ edilmiþtir. Fotograf: H.Veysel Güleryüz Süleymaniye Camii’nin doðusunda arka cephesinde yer alan ve Çukur Çeþme Mescidi olarak da tanýnan tarihi Saman-ý Virani Evvel camii, Saman Emini (Saman-ý Virani) Hoca Sinan tarafýndan 15. Yüzyýlýn ikinci yarýsýnda yaptýrýlmýþtýr. Ancak camiin inþa tarihi net olarak bilinmemektedir. Bânîsi olan Hoca Sinan Efendi’nin kabri, bu camiin son cemaat yerinde bulunmaktadýr. Tarihi kaynaklar incelendiðinde ayrýca “Çukur Çeþme Mescidi” olarak da isimlendirilen cami, banisinin Saman Virani Hoca Sinan olarak anýlmasýyla birlikte Saman-ý Virani Camii olarak, daha yaygýn bir isim olarak kabul görmüþtür. Zaten camiin bulunduðu mahalle de Saman Veren Mahallesi olarak anýlmaktaydý. Vakýf kayýtlarýna göre, bu mescide Yavaþça Þahin Camii ile birlikte 15300 akçelik bir gelir býrakýlmýþtýr. Bu meblaðýn 2000 akçesi nakit, geri kalaný ise vakfedilen gayrimenkullerden elde edilmektedir. Gelirden iki mescidin imamlarýna günde 6, müezzinlerine 4, on cüzhana 10, yað ve hasýra 15, mütevvelliye 3 akçe ayrýlmýþtýr. Bu durumda masraflardan sonra her yýl 6900 akçe artmaktaydý. Hadikatü’l Cevâmî’de cami ile ilgili aþaðýdaki bilgiler yeralmaktadýr: Âbideler Þehri Ýstanbul 5 Samanviren mescidi der kurb-i uzunçarþu. Bânîsi sabýkan Çukurçeþme zeylinde yazýlmýþdýr minberini Sadr-ý a’zâm-ý esbâk 265 Maktul Mustafâ Paþa vaz’eylemiþdir ki Midilli’de medfûndur fî 1178 (11641765) mahallesi vardýr. Saman-ý Viran-i Evvel Camiinin dýþ görünümü. Fotograf: H.Veysel Güleryüz Camiin diðer bir görünümü ve dýþ kapýsý. Fotograf: H.Veysel Güleryüz 266 Camiin bânîsi olan Hoca Sinan Efendi’nin kabri camiin son cemaat yerindedir. Fotograf: H.Veysel Güleryüz Saman-ý Viran-i Evvel camiinin cümle kapýsý ve mihrabý. Fotograflar: H.Veysel Güleryüz Âbideler Þehri Ýstanbul Camiin Yapýsý Cami, iki sýra tuðla ile bir sýra düzgün ve ince moloz taþýndan yapýlmýþtýr. Minberini farklý bir hayýrsever olan Köse Bahir Paþa koydurmuþtur. Çevresindeki arazi çok dik olduðundan, Âbideler Þehri Ýstanbul haremin altýnda bir bodrum oluþturulmuþtur. 267 Klasik Osmanlý cami modeline göre çatýsý, minberi ve son cemaat Camiin iç görünümü. Fotograf: H.Veysel Güleryüz Camiin minberi ve kürsüsü. Fotograflar: H.Veysel Güleryüz 268 Saman-ý Viran-i Evvel Camiinin planý. Fotograf: H.Veysel Güleryüz Saman-ý Viran-i Evvel camiine yakýn olarak inþa edilen banisi Hoca Sinan Efendi olan Saman-ý Viran-i Sani Camii. Fotograf: H.Veysel Güleryüz Âbideler Þehri Ýstanbul yeri ahþap olan camiin tek þerefeli ve gösteriþli bir minaresi vardýr. Zarif ve gösteriþli minaresinden baþlayan bir ihata duvarý bir harem avlu oluþturmakta, meyilden sonra cami seviye-sine merdivenle çýkýlmaktadýr. Minaresi, tek þerefeli, kaidesi yontulmuþ küçük taþlardan ve gövdesi tuðladandýr Mescid, yapýmýndan sonra geçen zaman içerisinde çeþitli nedenlerle tahrib olmuþ, sývalarý dökülmüþ, çatýsý çökmüþ ve minaresinin saçak seviyesinden sonrasý yýkýlmýþ olarak kalmýþtýr. 1950 yýlýna kadar içinde çuval tamir edilen bir yer olarak kullanýlmýş. Daha sonra 1973 yýlýnda onarýlarak yeniden ibadete açýlmýþtýr. Mahallesi önceleri cami adýyla anýlmaktayken daha sonra Süleymaniye mahallesine katýlmýþtýr. Saman-ý Viran-i Sânî Camii Cami, Fatih döneminde, Saman Veren-i Evvel Mescidi’nin banisi Saman Viranî Hoca Sinan tarafýndan yapýlmýþ; 19 Haziran 1887’de yenilenmiþtir. Cümle kapýsýnda yenilenme kitabesi bulunmaktadýr. Mescide dükkânlar arasýndaki aralýktan girilmektedir. Giriþinden baþka her tarafý binalar- Âbideler Þehri Ýstanbul 269 Saman-ý Viran-i Sani Camii Mercan’da (Bayezit) binalar arasýna sýkýþmýþ vaziyettedir. Yanda camiin eski bir fotografý görülmektedir. Kaynak: Eminönü Camileri Kitabý Saman-ý Virani Sani Camiinin iç görünümü. la çevrilmiþtir. İç alaný 90 metrekare olup duvar kalýnlýðý 60 cm. kadardýr. Kargir yapýlýdýr ve çatýsý ahþaptýr. Sað köþede tuðladan yapýlmýþ, tek þerefeli ve 32 basamaklý bir minaresi vardýr. Fotograf: H.Veysel Güleryüz 270 Âbideler Þehri Ýstanbul Saman-ý Viran-i Sani Camii kapýsýnýn üzerindeki kitabe. Fotograf: H.Veysel Güleryüz Camiin mihrob, minber ve kürsüsü. Fotograf: H.Veysel Güleryüz 21 pencereden ýþýk almakta, son cemaat yeri ile balkonu; ahþaptan kürsüsü ve minberi bulunmaktadýr. Ýç kýsmý plastik badanalýdýr. Mahallesi Mercan Aða sýnýrlarý içerisine alýnmýþtýr. Bu mahalle önceleri “Saman-ý Viran-ý Sani” adýyla anýlmaktaydý. Camiin bânîsi olan Hoca Sinan Efendi’nin kabri Saman-ý Viran-ý Evvel camiinin son cemaat yerindedir.
