Genel Restorasyon Teknikleri – Taşıma

Genel Restorasyon Teknikleri
Konu : Taşıma
07/01/2012
MSGSÜ MYO – Mimari Restorasyon
Mehmet ilker Doğan
20110552016
Venedik Tüzüğünün 7. Maddesi:
Bir anıt tanıklık ettiği tarihin ve içinde bulunduğu ortamın ayrılmaz bir
parçasıdır. Anıtın tümünün, yada bir parçasının başka yere taşınmasına , anıtın
korunması bunu gerektirdiği, ya da çok önemli ulusal ya da uluslar arası
çıkarların bulunduğu durumlar dışında izin verilmemelidir.
Peki Neden Taşırız ?
Bayındırlık etkinlikleri (yol, baraj yapımı ),
jeolojik yapı, ya da doğal afetler bir anıtın, ya
da tarihi yerleşmenin bulunduğu yerde
korunmasını zorlaştırabilir. Bu durumda anıt
veya yerleşmenin önceden belirlenen uygun bir
konumda taşınarak orada yaşamını sürdürmesi
gerekebilir. Taşıma işlemi anıtın boyutlarına,
malzemesine ve yapım tekniğine göre çeşitli
tekniklerle gerçekleştirilmektedir.
Bu yöntemlerden en kolay olanı anıtın tüm
elemanlarının numaralandırarak sökülmesi,
başka bir yerde kurulmasıdır. Ahşap yapılar bu
uygulama için çok elverişlidir.
Yerinde korunamayacak taş anıtlar
taşınmadan önce ayrıntılı rölöveleri yapılır
ve fotoğrafları çekilir. İç ve dış cepheler
üzerindeki her taş sırası ve her taş
numaralandırılır; taşların birbirleriyle
ilişkisini göstermek üzere her sırayı kat eden
yatay ve her taşın komşularıyla ilişkisini
belirleyen düşeş çizgiler çizilir; genel durum
ve ayrıntı fotoğrafları çekilir. Sonra yapı
özenle, taş taş sökülür ve yeni konumunda
yatay sıralar karışmayacak biçimde düzenli
olarak istiflenir.
Abu Simbel Kaya Tapınakları
Rölöve planları
Moloz taşla yapılmış binaları bu teknikle taşımak olası değildir. Söküm sırasında dağılan
taşları tekrara aynı ilişkiler içinde birleştirmek çok zahmetli, hatta olanaksızdır. Bu durumda
anıtın parçalanmadan bir bütün olarak taşınması olasılığının araştırılması uygun olur.
Almanya’nın Ebingen şehrindeki ‘Villa Haux’ tarihi yapısının
raylar üzerinde taşınması.
St Louis'teki bir çiftlik evinin taşınması.
Anıtın en az hasarla taşınmasına
olanak veren bu teknik ileri
mühendislik bilgisi gerektirir. Anıtın
taşınacağı uzaklık, aradaki yol durumu,
anıtın boyutları, ağırlığı, taşıma
sistemini etkiler.
Salem, Massachusetts - The First Baptist Church
Tarihi yapı taşınırken tren yolu karşılarına çıkıyor ve rayları geçmek için bir
düzlem oluşturuluyor.
Dünyada uygulanan taşıma işlemleri arasında en tanınanları Mısır’da Nil Nehri üzerinde
yapılan bir dizi baraj nedeniyle su altında kalan anıtların kurtarılmaları amacıyla
gerçekleştirilenlerdir. Abu Simbel Kaya Tapınakları’nın taşınması için en ileri tekniklerden
yararlanılmıştır.
Anıtların taşıma öncesi durumları filme alınmış, fotoğrafları çekilmiş, fotogrametrik
rölöveleri ( plan, kesit, görünüş) ve modelleri yapıldıktan sonra taşıma işlemine geçilmiştir.
Taşıma sırasında ortaya çıkabilecek kopma, dağılma riskine karşı önce ana kayayı oluşturan
yumuşak kumtaşı sağlamlaştırılmıştır.
Abu Simbel Tapınağının nasıl taşındığını anlatan harika bir belgeselselden küçük bir kısım.
Kayaya işlenmiş olan devasa heykeller ince taş testereleriyle, büyük boyutlu bloklar
oluşturacak biçimde kesilmiş ve eski konumlarından 70m yukarıya taşınarak yeniden
birleştirilmiştir. Anıtların yeni konumunda, çevre peyzajını eskinse benzetmek amacıyla
devasa heykellerin gerisinde, betonarme kabuk strüktürlü yapay bir tepe oluşturulmuş ve
nehir cephesinden kesilen kaya blokları bu betonarme strüktür üzerine monte edilmiştir.
Anıtların parçalanmadan, bir bütün olarak taşınması, hem mısır’da hem Avrupa’da
denenmiş ve başarılı olmuş bir yöntemdir.
123 yaşındaki eski makine fabrikası Oerlikon, İsviçrenin Zürih kentindedir. 6,200 Ton ağırlığında olan
tarihi yapı raylar üzerinde taşınarak 200 feet uzaklıktaki yeni yerine 19 saatte taşınmıştır. Bu taşıma
projesinin maliyeti 12.7 milyon dolar.
Taşınma için askıya alınan yapının hazırlık aşaması
New Jersey's Long Beach Island – 25 ton ağırlığında
120 yıllık bir yapının taşınması
196 Yaşındaki bir ev kaldırılarak taşınıyor
131 yaşındaki bu yapı tam 200 ton ağırlığında, taşıma sistemi olarak
hidrolik kaldıraçlı tekerleklerin üzerine askıya alınarak sabitlenmiş ve bu
tekerlerler bir kumanda sayesinde yönetiliyor.
Rize - Hüseyin Hoca Köyü - Sahil Camii
Çay alım yerinin üstünde bulunan bu tarihi camiinin konumu uygun bulunmayarak
taşınmasına karar verilmiştir. Yaklaşık 90 m2 yüzölçümündeki ahşap caminin ağırlığı
hesaplandıktan sonra, özgün olmayan çatının sökülmesinin ardından, yapının altına atılan
çaprazlama çelikler ve yine üstten atılan çeliklerin birbirine tutturulması ve ağırlık noktası
düşünülerek oluşturulan kafes yöntemi ile cami taşınacak hale getirilmiştir.
Camiinin son görünümü.
Zeynel Bey Türbesi – Batman / Hasankeyf
Ilısu Baraj gölü altında kalacak olan tarihi Hasankeyf ilçesindeki Zeynel Bey Türbesi'nin
raylı sistemlerle yeni yerleşim yerine taşınacağı bildirildi..
MUĞLA
İnce Kemer Köprüsü
2300 Yıllık bu tarihi köprü, taşınıp taşınmaması
tartışmaları devam ederken sular altında kaldı.
Kaynakça
•Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon - Zeynep Ahunbay
• www.mimarlikmuzesi.org/Gallery/DisplayPhoto.aspx?ID=5&DetailID=22&ExhibitionID=41
( Abu Simbel planları )
•http://en.wikipedia.org ( Diğer taşınan yapılar )
•http://natgeotv.com/tr/dev-tasiyicilar/galeriler/antik-msr ( Abu Simbel - Resimleri )
•http://www.rizeninsesi.net/index.php?option=com_content&view=article&id=9880:rizedekitanan-tarihi-cami-hizmete-hazr&catid=38:yoeresel&Itemid=61 ( Rize – Sahil Camii )
•Ayrıca bu konuyla ilgili mutlaka izlenmesi gereken Mega Movers – Dev Taşıyıcılar belgesel
serisi izlenmelidir. (National Geographic Channel – History Channel)
Teşekkürler…