Koruyucu Güvenlik Şube Müdürlüğü Sunusu
Transkript
Koruyucu Güvenlik Şube Müdürlüğü Sunusu
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAVUNMA SEKRETERLİĞİ BİNA-TESİS GÜVENLİK VE KORUMA AMİRLİĞİ FORMATÖRLÜK KURSU (14-18 MAYIS 2007) Asef KAYGUSUZ Koruyucu Güvenlik Şube Sorumlusu Sivil Savunma Uzmanı “VATAN SAVUNMASINA AİT VAZİFELERDEN DAHA ÖNEMLİ VE YÜCE VAZİFE OLAMAZ” (1921) K.ATATÜRK Koruma ve Güvenlik Mevzuatı Başbakanlık Kuruyucu Güvenlik Genel Esasları Direktifi yürürlükten kaldırılmış olup, Kamu kurum ve kuruluşlarında güvenlik ile ilgili olarak Başbakanlık Güvenlik İşleri Başkanlığının 18/04/2005 Tarih ve 930 sayılı emirleri ile aşağıda açıklanan sekiz mevzuat doğrultusunda uygulanması istenilmiştir. • 13/05/1964 Tarihli ve 6/3048 sayılı Gizlilik Dereceli Evrak ve Gerecin Güvenliği Hakkında Esaslar. (28/08/2006 tarih ve 2006/10953 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Güvenlik Belgesinin Kaldırılması(5 Ekim 2006 tarih ve 26310 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır)) • 18/01/1966 Tarihli ve 711 sayılı Nöbetçi Memurluğu Kurulması ve Olağanüstü Hal Tatbikatlarında Mesainin 24 Saat Devamını Sağlayan Kanun ve bu Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik. • 24/12/1973 Tarihli ve 7/7551 sayılı Parlayıcı,Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışan İşyerlerinde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük. • 16/05/1988 Tarihli ve 1916 Yayımlanan Devlet Arşiv Yönetmelik. sayılı Resmi Gazetede Hizmetleri Hakkında • 16/10/1988 Tarihli ve 88/13543 sayılı Sabotajlara Karşı Koruma Yönetmeliği. • 4045 sayılı Kanuna göre hazırlanan 14/02/2000 Tarihli ve 2000/284 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği. • 12/06/2002 Tarihli ve 2002/4390 sayılı Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik. • 10/06/2004 Tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve bu Kanunun Uygulanmasına ilişkin Yönetmelik. Koruma ve Güvenlik AMAÇ : Bakanlığımız Merkez ve Taşra Teşkilatında: Personel, evrak, bina, tesis, araç ve gerece yönelik her türlü sabotaj, yangın ve casusluk ile yıkıcı ve bölücü faaliyetlerle, hırsızlığa karşı gerekli önlemlerin alınması, Bunların planlanması için genel esasları ve prensipleri belirtmek ve diğer daire ve kurumlarla karşılıklı yardım ve işbirliği esaslarının düzenlenmesidir. Koruma ve Güvenlik 2- SORUMLULUK: Koruyucu güvenlik hizmetlerinin tümüyle uygulanmasından ve denetiminden; A. Bakanlığımız ve Bakanlığımıza bağlı kuruluşlarda Üst Düzey Yöneticiler sorumludur, B. Alınan Koruyucu Güvenlik önlemlerine uymak ve bu önlemleri uygulamaktan, aykırı davranış ve belirtileri gecikmeksizin amirine veya en yakın makamlara haber vermekten Bakanlığımız Merkez ve Taşra teşkilatında görevli personel şahsen sorumludur Koruma ve Güvenlik ANA PRENSİPLER : 1-Caydırıcılık ve Önleyicilik Hususlarının Üst Düzeyde Tutulması, 2-Koruma Planlarının Hazırlanması ve Uygulanması 3-Yetenekli, Güvenilir Personele Sahip Olunması, 4-Eğitimin Her Düzeyde Yapılması, 5-Sorumlulukların Bilinmesi, şeklinde özetlenebilir. KORUMA VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 1- Sabotaj ve Terör Olaylarından Korunma 2- Personel Güvenliği 3- Evrak ve Haberleşme Güvenliği 4- Fiziki Koruma Önlemleri 5- Nöbet Hizmetleri 6- Koruma Planlarının Hazırlanması 7- Koruma ve Güvenlik Amirinin Görev ve Sorumlulukları 8- Topyekûn Savunma Sivil Hizmetleri Denetim ve Performans Rehberinin Uygulanması 9- Yangın ve Yangınlardan Korunma Önlemleri SABOTAJ: Sabotaj, en az insanla düşmanın savaş gücünü kırma isteğine dek çok geniş alanlarda uygulanan saldırgan ve yıkıcı etkinliklerdir. Sabotajlar yangın çıkarılarak, patlayıcı madde kullanarak, mekanik olarak yapılabileceği gibi, bakteriyolojik ve kimyasal olarak da yapılır. A. SABOTAJ OLAYLARI : 1. Sabotaj; İnsanlar arasında kin ve duygularıyla ortaya çıkan zarar verme arzuları, nefret 2. Kamu ve özel sektörlere ait her türlü üretim tesis ve ürünleri, harp silah ve araçları, Ulaşım ve iletişim sistem ve araçları, Milli ekonomiye ve ülke savunmasına katkısı bulunan kuruluş ve tesisler sabotajın belirgin hedefleri arasında yer almaktadır. 3. Sabotajların tahrip, imha,yangın ve yıkıcı etkisinden fayda bekleyen, amacına ulaşmada onu bir vasıta, bir aşama sayan yurt içi veya dışında herkes, her örgüt, grup ve devlet tarafından gerçekleştirilmek istenebilir. Ancak sabotaj, kullanılan aracın kimyevi, fiziki, elektrik ve elektronik gücü ve uygulamadaki yetenek ve isabet ölçüsünde etkili olur. 4. Sabotajlardan korunmada başarı; 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik ile 88/13543 sayılı Sabotajlara Karşı Koruma Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde önlemlerin alınması gerekmektedir. B. TERÖR OLAYLARI 1. Terör: Baskı, cebir ve şiddet, korkutma, yıldırma, sindirme tehdit yöntemlerinden biriyle; Anayasada belirtilen Cumhuriyetin ana ilkeleri, siyasi, hukuki, sosyal, laik, ekonomik düzeni değiştirmek, Devletin düşürmek, ve Cumhuriyetin varlığını tehlikeye Devletin otoritesini zaafa uğratmak veya yıkmak, ele geçirmek, temel hak ve hürriyetlerini yok etmek, Devletin iç ve dış güvenliğini kamu düzenini ve genel sağlığı bozmak amacıyla bir örgüte mensup kişi ve kişiler tarafından girişilecek her türlü eylemlerdir. Terör, öldürme kaçırma eylemleri dışında Devletin gücünü ve saygınlığını azaltmak, Toplumu tedirgin etmek ve yıldırmak bombasız afiş asmak, için bombalı Duvarlara yazı yazmak, Tehdit mektupları gönderme gibi olaylara başvurur. 2. Terör olaylarına karşı koymada en etkili tedbir olayın meydana gelmeden önlenmesidir. Teröre mani olacak tedbirlerin geliştirilmesi, teröristi caydırıcı önlemlerin alınması, personelin bilgilendirilmesi ve eğitilmesi ile sağlanabilir. 3. Terör olayının meydana gelmesi halinde önceden planlanan önlemler derhal uygulanır, güvenlik güçlerine ve gerekirse itfaiyeye (110) haber verilir ve yardım istenir. 4. Olay öncesi ve başlangıç safhasında etkin Koruyucu Güvenlik önlemleri ve güncel “SABOTAJLARA KARŞI KORUMA” planının uygulanması ile olay önlenebilir veya etkisiz hale getirilebilir. Bu amaçla; a) Sabotajlara Karşı Koruma Planının güncel, uygulanabilir ve personeli bilgili ve eğitimli bulundurulur. b) Güvenlik makamları ile işbirliği yapılır. c) Kurum ve kuruluş civarında sık sık görülen şüpheli kişi ve araçlar takip edilir ve güvenlik güçlerine bildirilir. SABOTAJ ŞEKİLLERİ : 1.Sabotajlar genel olarak yapılış tarzına ve kullanış malzemelerine göre ikiye ayrılır. A. AKTİF SABOTAJLAR 1. Yangınla Sabotaj 2. Patlayıcı maddelerle Sabotaj 3. Mekanik Sabotaj 4. Bakteri biyolojik ve Kimyasal Sabotaj B. PASİF SABOTAJLAR 1. Fikri Sabotaj 2. Psikolojik Sabotaj Sabotaj yapabilecek sınıflandırılır. kişiler aşağıdaki şekilde a. Özel yetiştirilmiş kişiler (ajanlar), b. Bir ideolojiye bağlı kişiler, c. Başka milletler hesabına çalışan kişiler, d. Doğrudan doğruya bu amaçla yetiştirilmiş askeri personel, e. Dışardan sızacak elamanların içerden bulacakları suç ortakları, SABOTAJLARDAN KORUNMA TEDBİRLERİ a. Bakanlığımız Merkez ve Taşra Teşkilatı ile bağlı kuruluşun. etrafına tel örgü, parmaklık veya duvar çekilmesi, b. İç ve dış çevrenin aydınlatılması, c. Bekçi, güvenlik görevlisi, nöbetçi veya devriye bulundurulması, d. Özel yetiştirilmiş köpekler kullanılması, e. Elektronik veya uygun görülecek yer alarm sistemlerinin kullanılması, f. Nöbetçi Kulübe veya kulelerinin yapılması, g. Telli-Telsiz muhabere sistemi kurulması, h. Gereken yerlere ikaz levhalarının (Girilmesi yasaktır, Yasak Bölge vs. gibi ), konulması ı. Giriş-çıkış kapılarının sınırlandırılması ve bu kapıların kontrol altında bulundurulması, POSTA İLE GÖNDERİLEN PATLAYICI MADDELERDEN KORUNMA Bakanlığımız Merkez ve Taşra Teşkilatı üst düzey yönetici ve kilit personeli, aşağıdaki belirtileri taşıyan bombalı mektup ve paketlerle yapılacak saldırılar ve bunlara karşı alınacak önlemler konusunda uyarılır. a) Zarf veya paket üzerindeki posta damgası ile göndericinin isim ve adresi incelenerek, zarf veya paketin beklenilmeyen bir yerden gönderildiğinin anlaşılması, b) Zarf veya paket üzerindeki el yazısının yabancı olması, c) Paketin bir yana yatık ve dengesiz durması, d) Boyutlarına göre ağırlığının fazla olması, (Mektup bombaları genellikle 50 gr. dan daha ağırdır. ) e) Zarfın 5 mm. den daha kalın olması, f) Zarfın altında, üstünde ve yanlarında yay izlenimi veren bir esnekliğin bulunması, g) Zarf veya paket üzerinde küçük bir delik, iğne deliği veya yağ lekesinin görülmesi, h) Anormal kokular ( Özellikle badem yağı, badem ezmesi kokusu) duyulması, ı) Gevşek metal parçası gibi sesler alınması, i) Zarfın içinde karton veya metal bir katılık (sertlik) bulunması gibi belirtilerin gözlenmesi halinde paket veya mektup; 1. Açılmamalıdır. 2. Islak elle tutulmamalı, suya sokulmamalıdır. 3. Ateşten uzak tutulmalı, yanında sigara içilmemelidir. 4. Elde fazla tutulmamalı, tahta bir masa veya sehpa üzerine konulmalı ve mümkünse metal bir detektörle incelenmelidir. 5. Zehir veya yanıcı kimyasal maddelerle doldurulmuş olabileceği göz ardı edilmemelidir. 6. İzole edilmiş veya kimsenin sokulmayacağı bir yere bırakılmalıdır. 7.Bu önlemler alınırken ilgililer uyarılmalı, POLİSE HABER VERİLMELİDİR. BOMBA İHBAR VE TEHDİTLERİNDE HAREKET TARZI a) Genel 1. Bomba tahrip uzmanlarıyla irtibat kurularak tesis hakkında yeterli bilgi sahibi olmaları sağlanır. 2. Yangın donanımı geliştirir, denenir ve kullanılır olmaları sağlanır. 3. Personel ve araçların tesise giriş çıkışlarında yeterli kontrol sağlanır. 4. Ortada bırakılmış şüpheli paket, çanta, elbise vb. eşyalara dikkat edilir. b. Telefonla alınan bomba ihbarı veya tehdidi 1. İhbar veya tehdit ayrıntılarıyla kaydedilir. 2. İhbarı yapanın sesi, davranışı ve geri plandaki tüm gürültüler detaylı olarak yazılır. 3. Tehlikeyi bildiren mümkün olduğu kadar oyalanır. Kayıt olanağı yoksa ihbarı yapandan ayrıntılar öğrenilir. 4. Durum, Amir ve güvenlikten sorumlu yetkililere bildirilir. c. Bomba bulunduğunda: 1. Bombaya dokunulmamalıdır. 2. Bomba sahası kontrol altına alınır ve bomba uzmanlarına haber verilir. 3. Kapı ve pencereler açık bırakılır, gizlilik dereceli evrak ve malzeme kontrol altına alınır. 4. Tehlikeli bölgeye giden elektrik, gaz ve yakıt hatları kapatılır. 5. Çabuk alev alabilen maddeler tehlikeli yerden uzaklaştırılır. 6. İlkyardım personeli hazır bulundurulur. 7. Yangın söndürme malzemesi hazır bulundurulur. Yangın söndürme ekibine ve itfaiyeye haber verilir. 8. Bomba uzmanlarının önereceği kum torbaları, hasır (örtü), diğer benzeri levha ve malzemeler bulundurulur. İŞ YERLERİNDE GÜVENLİK a. Ziyaretçilere karşı güvenlik önlemleri: 1.Tanınmayan ziyaretçiler kabul edilmemelidir. 2.Tanınmayan ziyaretçiyi kabul etmek zorunda kalındığında kabul sırasında bir iki kişi hazır bulunmalı veya diğer güvenlik önlemlerinin alınmasına dikkat edilmelidir. 3.Tanınmayan ziyaretçiler içeri alınmadan önce kimlik ve güvenlik denetimlerinin yapıldığından emin olunmalıdır. 4.Kabuller yapılmalıdır. mümkün oldukça teker teker 5.Çok geç gelen konuk ve ziyaretçilere kuşkulu gözle bakılmalıdır. 6.Kimliğini görüşülmemelidir. ve işini belirtmeyen kişilerle b. Tamircilere karşı güvenlik önlemleri: 1. Tamirci ve bunun gibi kişileri çağırmadan önce en uygun zaman ayarlanır. 2. Geldiklerinde kimlikleri kontrol edilir ve asla yalnız bırakılmazlar. 3. Eğer beklenmedik bir zamanda gelmişlerse kimliklerini açıklasalar bile işverenleri aranıp durumları kontrol edilir. c. Satıcılar ve postacılara karşı güvenlik önlemleri: 1.Satıcıların getirdikleri paket ve çantaları kapı ve pencere kenarına bırakılması önlenmelidir. 2.Eve teslim edilmesi istenilen şeyler iyice kontrol edildikten sonra teslim alınır, şüpheli bir durum varsa getiren kişi bırakılmamalıdır. 3.Bilinmeyen kişilerce gönderilen hediyeler veya ısmarlanmamış paketler kabul edilmemelidir. 4.Postacı, sütçü ve diğer düzenli dağıtım yapan kişilerin değişikliği izlenmelidir. 5.İş ile ilgili mektup ve paketler için iş adresi kullanılmalıdır. 6.Ev adresine gönderilen mektup ve paketler üzerine makam ve unvan yazılması sağlanmalıdır. d. Bombanın imhasında veya patlaması halinde: 1.Gerekirse polis, yangın ve kurtarma ekipleri çağrılır ve onlara yardım edilir. 2.Personel etkili alandan çıkarılır. 3.Tehlikeli alandaki gizlilik dereceli malzeme koruma altına alınır. 4.Bomba uzmanlarının ve araştırmacıların gelişine kadar bomba patlayan yerdeki deliller korunur. e. Diğer Güvenlik Önlemleri: 1. İçinde bazı kişilerin beklediği arabalar, araba onarır gibi gözükenler ve bakım onarım (tamirci) kılıklı kişilerden sakınılır. 2. Çevrede, kötü bir amacın belirtileri olarak şüpheli bazı hareket ve kişilerin sürekli olarak görülmesi halinde durum değerlendirilmeli ve gerekli görüldüğünde polise bildirilmelidir. 3. Evde bulunulmayacağı zamanlar, ilgisiz kişilere söylenmemelidir. 4. Konut ve iş adresi yalnız ilgililere bildirilmelidir. 5. Bilinmeyen ve tanınmayan kişiler eve sokulmamalı, kişisel ve ailevi konular dışarıda başkaları ile konuşulmamalıdır. 6. Kapıya edilmemelidir. gelen yabancılardan hediye kabul 7. Anket ve benzeri nedenlerle eve veya işyerlerine gelenlere; kimlikleri ve görevle ilgili yetki belgeleri görülmeden kendisi, ailesi veya komşusu hakkında bilgi verilmemelidir. 8. Çok genel bilgilerin dışında hiç kimseye görev, resmi ve özel yaşantı ile ilgili bilgi verilmemelidir. 9. Alınacak güvenlik bireylerine bilgi verilir. önlemleri hakkında aile KAÇIRILMA OLAYLARINA KARŞI GÜVENLİK a. Mümkün olduğu kadar yalnız gezmemeye dikkat edilmelidir. b. Hava karardıktan sonraki yürümelerde olanaklar ölçüsünde kalabalık ve ışıklı yollar tercih edilmelidir. c. Issız bir yerde kasten oluşturulabilecek olayla ilgili olarak polisçe yapılacak karakola davetlerde polisin kimliği araştırılmalıdır. Gerekiyorsa başka polisin doğrulaması sağlanmalıdır. d. Kim olursa olsun, araç durdurularak bir şey sorulmak istendiğinde kapılar kilitli olmalı, cam çok az açılmalıdır. e. Aile bireylerinin kaçırılmalarına karşı; 1.Çocukların verilmemelidir. okula yalnız gidip 2.Park ve benzeri yerlerde bulunmalarına dikkat edilmelidir. gelmelerine hemen izin yakınınızda 3.Herhangi bir sözde kaza veya olayı bahane ederek eş ve çocukları olay yerine götürmeyi öneren tanıdık olmayan kişilere inanılmamalıdır. 4.Uygulanan güvenlik önlemlerini eş ve yakınlarının da uymaları sağlanmalıdır. PERSONEL GÜVENLİĞİ Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşta Gizlilik Dereceli birim, kısım ve görevlerde çalışan personel hakkında 4045 sayılı Kanuna göre çıkarılan 2000/284 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde hazırlanan ve 05/02/2003 tarih ve 12252 sayılı Bakan Onayı ile yürürlüğe konulan Millî Eğitim Bakanlığı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönergesi esasları doğrultusunda güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının her safhasında gizliliğe riayet edilir. Soruşturma ve arşiv safhası ve sonrası bilmesi gerekenden başkasına açıklanmaz. GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI YAPTIRACAK MAKAMLAR Bakanlık Personelinin Güvenlik Soruşturması *Merkez Teşkilatındaki Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması, Personel Genel Müdürlüğünce, *Taşra Teşkilatındaki Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması, İl Millî Eğitim Müdürü için Bakanlık Personel Genel Müdürlüğünce, diğer personel için İl Millî Eğitim Müdürlüğünün teklifi üzerine Valilik kanalı ile, * Bağlı kuruluşta ise Genel Müdür için Bakanlık Personel Genel Müdürlüğünce, kurumun diğer personeli için Genel Müdürlük Personel Dairesi Başkanlığınca, yapılır. * Müsteşar, kurul başkanı, genel müdür, yüksek öğrenim kredi ve yurtlar kurumu genel müdürü, müstakil birim amirleri ve bunların yardımcıları, birinci hukuk müşavirleri, hukuk müşavirleri, savunma sekreteri, bakanlık müfettiş yardımcıları, sivil savunma uzmanları, il millî eğitim müdürü ve yardımcıları, ilçe millî eğitim müdürü ve yardımcıları, şube müdürleri, ilköğretim müfettiş yardımcıları, eğitim kurum müdürleri, yüksek öğrenim kredi ve yurtlar kurumu bölge müdür ve yardımcıları ile müfettişleri, il özlük – sicil şubesi müdürleri, yurt dışında görevlendirilecekler özel güvenlik personeli ve arşiv görevlileri ile her türlü gizlilik dereceli birim ve kısımlarda çalışacak personel ve bunların yukarıda sayılanlar dışındaki sıralı sicil amirleri. * Bakanlığımız teşkilatında (bağlı ve ilgili kuruluşlar dahil) Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması yaptırmaktan Bakan, Müsteşar, merkez ve taşra teşkilatı birim amirleri sorumludur. GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASINDA UYULACAK ESASLAR • Bakanlık merkez ve taşra teşkilatındaki; gizlilik dereceli birim, kısım ve görevlerde çalışan/çalıştırılacak tüm personel için “Millî Eğitim Bakanlığı Gizlilik Dereceli Yönergesi”ne göre Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması yapılır. • Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması, Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Mahalli Mülki İdare Amirlikleri tarafından yapılır. • Hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması yapılması istenen kişiler için Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünden sağlanan adli sicil kaydıyla, formdan bir örneği, kişinin nüfusa kayıtlı olduğu il valiliğine, bir örneği Emniyet Genel Müdürlüğüne, bir örneği de ilgisine göre Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığına gönderilir. Bir örneği de istekte bulunan birimin dosyasında saklanır. • Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşların merkez ve taşra teşkilatlarında birim amirleri gerekli görülen hâllerde, personelin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmasını ve yenilenmesini isteyebilirler. GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI FORMU Soyadı : FOTOGRAF Adı : 1- İkametgah Adresi : 2- Halen Oturma Adresi : 3- Öğrenim durumu : En Son Bittirdiği Okulun Adı ve Yeri : Tarihten Tarihe ......................................................... ………./………. 4- Aileye Dair Bilgiler Soyadı Adı Doğum yeri ve Tarihi Uyrukluğu Yaşayanların Adresi Babasının: ……………………………………………………………..…………… Annesinin: ………………………………………………………………………… Eşinin: ……………………….……………………………………………………… Kardeşlerinin (18 Yaşından Büyük Olanlar): ………………………………….. 5- En Son Çalıştığınız Yer: ….……………………………..……………………. İşinin Çeşidi Tarihten Tarihe İşverenin Adresi Ayrılış Sebebi …………………………………………………………………………………… 6- HAKKINIZDA VERİLMİŞ BULUNAN MAHKUMİYET HÜKMÜ VEYA HALEN DEVAM EDEN CEZA .DAVASI BULUNUP BULUNMADIĞI VAR ( ) YOK ( ) YUKARIDAKİ BİLGİLERİN DOĞRU OLDUĞUNU BİLDİRİM İMZA VE TARİH NÜFUS CÜZDANI SURETİ Soyadı : Adı : Baba Adı : Ana : Doğum Yeri : Doğum Tarihi : Medeni Hâli : Uyrukluğu : Dini : İl : İlçe : Mahalle : Köy : Cilt Nu : Sayfa Nu : Kütük Sıra Nu : Veriliş Sebebi : Veriliş Tarihi : Seri Nu : Kayıtlı Olduğu Nüfus İdaresi : Askerlik Hizmeti : a) Başlama Tarihi : b) Terhis Tarihi : Cezaları : NÜFUS CÜZDANI SURETİNİ ONAYLAYANIN SOYADI ADI GÖREVİ İMZA - MÜHÜR TARİH Değerlendirme Komisyonu Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen bilgilerin olumsuz olması hâlinde, personelin gizlilik dereceli birim, kısım ve gizlilik dereceli yerlerde çalıştırılıp çalıştırılmamaları, yer değiştirerek bu görevlere devam edip etmemeleri gibi hususları incelemek ve sonucunu Bakanlık Makamının takdirine sunmak üzere; * Bakanlıkta; Müsteşarın başkanlığında, Personel Genel Müdürü, I.Hukuk Müşaviri ve Savunma Sekreteri’nden, * Taşra teşkilatında; valinin başkanlığında, il millî eğitim müdürü, hukuk işleri müdürü ve millî eğitim müdürlüğü sivil savunma uzmanı, * Bağlı kuruluşlarda; Genel Müdürün başkanlığında, I.Hukuk Müşaviri, Personel ve Eğitim Daire Başkanı ve Sivil Savunma Uzmanından, oluşan “Değerlendirme Komisyonu” kurulur. Değerlendirme Komisyonunun çalışma tutanakları ve kararları gizlidir. Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması en geç 60 gün içinde sonuçlandırılır EVRAK GÜVENLİĞİ * Evrak güvenliği, Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşların görev ve faaliyetlerinin sürdürüldüğü makamlarda her türlü evrakın korunması, * Yetkili olmayan kişilerin eline geçmemesi ve gizlilik derecesi ihlalinin önlenmesi için gerekli önlemlerin alınması, Evrak içeriğinin ilgili olmayan kişilere açıklanmaması ve bu konuda gerekli görülecek diğer önlemlerin alınması ve uygulanması hizmetidir. * Her seviyedeki amirler ile personel evrakın korunmasından ve güvenliğinin sağlanmasından ayrı ayrı sorumludur. * Evrakın hazırlanması ve el değiştirmesinde görevli olan bütün personel için güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yaptırılır. * Çalışma saati sonunda masa, kasa ve dolaplar üzerinde hiçbir suretle evrak bırakılmaz. * İçinde “Hizmete Özel” gizlilik dereceli evrak muhafaza edilebilen masaların üzerine ve kolay görülebilecek bir yerine “Masa Taahhüt Kartı” yapıştırılır. * Evrak, belge ve dokümanların muhafaza edildiği masa, dolap ve kasaların üzerine yangın ve doğal afetlerle diğer acil durumlarda kurtarılmasına ilişkin taşıdığı önem derecesine göre öncelik derecesi verilir. * Bu maksatla masa, kasa, dolap vb. nin kolay görülebilecek yerine, kurtarılmada önceliği gösteren etiketler yapıştırılır. Masa Taahhüt Kartı MASA TAAHHÜT KARTI Bu masanın gözlerinde gizlilik derecesi “HİZMETE ÖZEL”den yüksek dereceli evrak bulunmadığını taahhüt ederim. İmza : ............................ Adı Soyadı : ............................ Görev ve Unvanı: ............................ * Her yılın Ocak ayında bir önceki yıla ait evrak gözden geçirilir ve işlemi tamamlananlar, * İşlemi devam edenler ve işlemi tamamlanmış olmasına rağmen elde bulundurulması gerekli olanlar şeklinde ayrıma tabi tutulur. * Bunlardan bir süre daha elde bulundurulması zorunlu görülenler birim arşivine, * Merkez arşivinde muhafazası gerekenlerle, imhası öngörülenler de ŞUBAT AYINDA MERKEZ ARŞİVİNE DEVREDİLİR. * İmha işlemi Başbakanlığın “Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkındaki Yönetmelik” esaslarına göre yapılır ve iki nüsha imha tutanağı tutulur. * Tutanakların bir nüshası Merkez Arşivinde, diğer nüshası da birim arşivinde 10 YIL SAKLANIR. * Genel evraka gelen bütün evrak, evrak kayıt formuna kaydedilir. Ayrıca gelen her evrak için havale kağıdı hazırlanır. Bilgisayar sistemi kullanılan birimlerde evrak (KONTROLLÜ EVRAK HARİÇ) bilgisayara kaydedilir. * Her hangi bir nedenle görevi sona erenler, görevi ile ilgili evrak, belge ve dokümanları teslim etmek zorundadır. * Çalışma odalarını en son terk eden şahıs, kasa, masa ve dolapların kilitlenmiş olduğunu, açıkta gizlilik dereceli veya tasnif dışı evrak, belge ve dokümanın olup olmadığını kontrol eder. Günlük emniyet kontrol çizelgesinin 1.kontrol sütununu imzalar ve ayrılış saatini yazar. Çizelgenin 2. sütununu ise son kontrolü yapan daire emniyet nöbetçi memuru imza eder. ARŞİV GÜVENLİĞİ Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşlarda Genel Evrak ve Arşiv Bürosu, ihtiyaca göre de Birim Arşivi kurulur. Arşiv Amiri ve Personel; * Yangın, su baskını, hırsızlık, rutubet, hayvan ve haşerelerin tahriplerine karşı gerekli tedbirlerin alınmasından, * Yangın söndürme bulundurulmasından cihazlarının çalışır durumda * Arşivin bazı bölgelerinde nem ölçüm cihazların (higrometre) bulundurulmasından * Fazla rutubetli odalarda rutubet emici kimyasal cihaz ile kimyevi maddelerin kullanılmasından * Arşivlerin yılda en az bir defa dezenfekte edilmesinden * Işık ve havalandırma tertibatının elverişli bir şekilde düzenlenmesinden sorumludur. GİZLİLİK DERECELERİ Gizlilik Dereceleri Dört Sınıfa Ayrılır : a. Hizmete Özel b. Özel c. Gizli d. Çok Gizli 1- HİZMETE ÖZEL: İhtiva ettiği bilgi itibariyle çok gizli, gizli veya özel gizlilik dereceleri ile korunması gerekmeyen fakat bilmesi gerekenlerden başkası tarafından bilinmesi istenmeyen MESAJ, RAPOR, DOKÜMAN, ARAÇ, GEREÇ, TESİS VE YERLER İÇİN KULLANILIR. Diğer gizlilik dereceli konular dışında olan ancak güvenlik işlemine ihtiyaç gösteren ve devlet hizmetine özel bilgileri ihtiva eden evrak, belge ve MESAJLARA VERİLEN GİZLİLİK DERECESİDİR. 2- ÖZEL : Gerekli izin alınmadan açıklandığı takdirde ulusumuzun çıkar ve prestijini zarar verecek, bir şahsın zarar görmesine sebep olacak veya yabancı bir devlete yarar sağlayacak MESAJ, RAPOR, DOKÜMAN, GEREÇ, TESİS VE YERLER İÇİN KULLANILIR. Kişiye özel, bir gizlilik derecesi olmayıp, ilgili kişi/kişilerin dışında herhangi biri tarafından açılamayacağını belirtir. 3- GİZLİ : Gerekli izin alınmadan açıklandığı takdirde ulusal güvenliğimize, saygınlık ve çıkarımıza ciddi şekilde zarar verecek; Diğer taraftan yabancı bir devlete faydalar temin edecek mahiyette olan mesaj, rapor, doküman, araç, gereç, tesis ve yerler için kullanılır. 4. ÇOK GİZLİ İzinsiz olarak açıklandığı takdirde ülkenin ve ulusun güvenliğini, bölünmez bütünlüğünü, savunmasını, ulusal ve ekonomik çıkarlarını ve uluslararası ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilecek, ülkenin ve müttefiklerinin zararına neden olabilecek nitelikte olağanüstü önem taşıyan evrak, belge, malzeme ve bilgiler ÇOK GİZLİ olarak nitelendirilir. Bu evraka “Kontrollü Evrak” ta denir. TASNİF DIŞI İçerdiği konular itibarıyla gizlilik dereceli bilgi taşımayan ancak devlet hizmeti ile ilgili işlemleri içeren evrak, belge, bilgi ve dokümanlar Tasnif Dışı olarak nitelendirilir. Tasnif dışı evrak, gizlilik dereceli evrak gibi işaretlenir ve izinsiz açıklanamaz. GİZLİLİK DERECELİ EVRAKIN TABİ TUTULACAĞI İŞLEM : 1- Doğru gizlilik derecesinin verilmesinden evrak, belge veya dokümanı hazırlayan makam, birim veya kişiler sorumludur. 2- Gizli, özel ve hizmete özel gizlilik derecesi, yazıyı hazırlayan kişi tarafından verilir. 3- Gizlilik derecesi her sayfanın üst ve alt orta kısmına daktilo veya bilgisayarla büyük harflerle yazılır, altı çizilir. 4- Bilmesi gerekmeyen kişilerle gizlilik dereceli görüşülemez. evrak 5- Çalışmakta olduğu odayı terk eden kimse, masadaki gizlilik dereceli evrakı muhafaza altına almaktan sorumludur. 6- Gizlilik dereceli evrakın bulunduğu yerler içten ve dıştan emniyete alınır. 7- Gizlilik dereceli konular telefonla görüşülemez. Telefonların üzerine “ Bu telefonla gizlilik dereceli konular konuşulamaz” yazılı etiket yapıştırılır. 8- Gizli ve Özel Gizlilik dereceli evrak, Bakanlığımız Merkez ve Taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşları arasında evrak senedi, daire içinde ise imza karşılığı el değiştirir. Dışarıya gönderilen bu evrak ilgili birimlerce zarflanır, senet hazırlanır ve genel evraka imza karşılığı teslim edilir. 9-Tasnif Dışı ve Hizmete Özel gizlilik dereceli evrak yurt içi ve yurt dışında posta servisi, Özel ve gizli gizlilik dereceli evrak özel kurye veya yurt içinde taahhütlü olarak posta servisi, yurt dışında özel kurye, Çok Gizli gizlilik dereceli evrak ise yurt içinde ve yurt dışında özel kurye ile gönderilir. 10- Özel ve Gizli gizlilik dereceli evrak iç içe iki zarf içinde senetli ve taahhütlü olarak, hizmete özel ve tasnif dışı evrak ise tek zarf içinde gönderilir. 11- Kurye veya haberci ile gönderilen gizlilik dereceli evrak için ikinci zarf hazırlanmaz. Kilitli kurye/haberci çantası veya torbası dış zarf yerine geçer. ÇOK GİZLİ GİZLİLİK DERECELİ EVRAKIN HAZIRLANMASI 1- Çok gizli gizlilik derecesi, Genel Müdürlük Merkez ve Taşra Teşkilatında bu makamlarca belirlenen en az Şube Müdürü veya eşiti personel tarafından verilir. 2- Kontrollü evrakın gizlilik derecesi her sayfanın üst ve alt orta kısma büyük harflerle yazılır ve altı çizilir. Gizlilik derecesi ayrıca kırmızı ıstampa mürekkepli lastik damga ile her sayfanın üst ve alt ortasına vurulur. 3- Kontrollü evrak diğer kontrollü evrak bürolarına gönderici makamın çıkaracağı kurye ile ulaştırılır. Çok gizli, gizlilik dereceli (kontrollü) evrakların muhafazası ve bu evraklara ilgili mevzuat esaslarına göre işlem yapılabilmesi için Bakanlıklar, Mit Müsteşarlığı, MGK Genel Sekreterliğinde birer kontrollü evrak bürosu kurulur. Valiliklerle, ilgili Bakanlık ve Mit Müsteşarlığınca uygun görülecek Genel Müdürlük ve alt birimlerde birer tali kontrollü evrak bürosu açılabilir. Kontrollü ve tali kontrollü evrak büroları bakanlık ve kurumlarca her yıl denetlenir, ve denetleme sonuç raporlarının bir sureti Ocak ayı sonuna kadar MGK Genel Sekreterliğine gönderilir. GİZLİLİK DERECELİ EVRAKIN KAYBOLMASI HÂLİNDE YAPILACAK İŞLEM • Gizlilik dereceli evrakın kaybolduğu edildiğinde durum hemen ilk amire bildirilir. • Daire Amiri kayıp evrakın bulunması için ilgili bir birim (enformasyon, personel, Savunma veya Sivil Savunma Birimleri Kontrollü Evrak Bürosu veya gerekli görülen bir birim) görevlendirilir. • Yapılan araştırmaya rağmen bulunamayan evrak için bu defa yukarıda belirtilen birim personelinden oluşan üç kişilik bir inceleme heyeti teşkil edilir. • Bu heyet hazırlanan raporu amire sunar. fark GİZLİ VE GİZLİLİK DERECELİ EVRAKTA PERSONELİN KİŞİSEL SORUMLULUKLARI • • • • • • • • Gizlilik dereceli evrakı her durumda açıkta ve muhafazasız bırakmamak, Yetki verilmesi hâlinde gizlilik dereceli evrakı kilitli muhafaza içerisinde taşımak. Bilmesi gereken prensibi dışında yetkisiz kişilerin yanında konuşma ve yazışma yapmamak. Sır saklama disiplinine uymak, evrak ve bilgi güvenliğini göz ardı etmemek. Casusluk, yıkıcı ve bölücü faaliyetlere karşı uyanık olmak ve önleyici tedbirler almak. Tanınmayan kişilerle sıkı dostluklar kurmamak ve görevle ilgili konuları görüşmemek. Sosyal toplantılarda içki ve diğer yöntemlerle bilgi sızdırmasına karşı uyanık bulunmak. Şüpheli durumları ilgili amir ve makamlara iletmek. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Evrak Senedi NEREDEN : M.E.B. Savunma Sekreterliği S.No 01/2007 NEREYE : DOKÜMANIN TARİH VE SAYISI MEB Savunma Sekreterliğinin ..../.../2007 tarih ve B.08.0.SAS.0.35.00.00/ sayılı yazısı. Suretinin İadesi ALAN ŞAHSIN Adı Soyadı : Görevi : İmzası : TARİH : GİZLİLİK DERECESİ G KOPYA SAYISI - SENEDİ HAZIRLAYAN KOPYA NO - EKLER T Alındığı Tarih Daire Senet No : LİSAN Saat : HABERLEŞME GÜVENLİĞİ: Daire ve kurumlarda görevli personelin kendi aralarında veya bunlarla diğer daire ve kurum personeli ya da bunların dışındaki aboneler arasında gizlilik dereceli konuların telli veya telsiz muhabere vasıtaları ile görüşülmemesi ve görüşme yapılan oda, salon vb. yerlerde haberleşme cihaz ve tesisatında görüşme güvenliğinin sağlanmasıdır. Haberleşme güvenliğinde alınacak tedbirler 1- Gizlilik dereceli konuların görüşüldüğü oda, şifre, teleks, faks ve santral odalarının güvenliği sağlanır. 2- Telefon konuşmaları kısa ve öz olmalıdır. 3- İzin alınmadan paralel telefon bağlantısı yapılamaz. 4-Telefonlara “Gizli Gizlilik konuşulamaz” ibaresi yazılır. dereceli konular 5-Gizlilik dereceli konular telsizle konuşulmaz, gizlilik derecesi olmayan konular ise kodlandırılarak konuşulur. 6- Elektronik ses dinleme kayıt ve cihazlarına karşı her türlü güvenlik önlemleri alınır. (Her türlü tesisat ile pencere ve panjurların onarımları güvenlik belgeli personelin gözetimi altında yaptırılır.) 7- Emniyetsiz faks cihazları üzerine “Gizlilik Dereceli Mesajlar Çekilemez” ibaresi yazılır. 8- Faks sistemi içinde her türlü güvenlik önlemi alınır. Faks üzerinden gizlilik dereceli evraklar kriptolaşmadan gönderilmez. 9- Emniyetli faks sistemi üzerinden kriptolu modda en fazla “gizli” gizlilik dereceli bilgiler gönderilir. 10- Bilgi işlem merkezi sistemleri ile bütünleşen iletişim hat ve sistemlerinin iletişim güvenliği (personel güvenliği, giriş ve çıkış noktaları, doküman güvenliği, fiziki güvenlik, bakım güvenliği, bilgi sayardaki bilginin güvenliği, radyasyona karşı güvenlik, iletişim güvenliği, İnternet güvenliği) sağlanmalıdır. BİLGİ İŞLEM MERKEZ VE SİSTEMLERİN GÜVENLİĞİ *Bilgi işlem merkezi (BİM), bu merkezin donanımı, her türlü yazılımı ve sisteme yüklenen bilgiler; yetkisiz erişme, kullanılma ve bozulmaya karşı son derece duyarlı, casusluk ve sabotaj içinde ilgi odağıdır. *Bilgi işlem sistemi ile bütünleşen iletişim hat ve sistemlerinin iletişim güvenliği sağlanmalıdır. *Fiziki ve personel güvenlik önlemlerinin uygulanması her ne kadar güvenilir bir bilgi işlem ortamı yaratmaya çalışsa da, işletme güvenliğine yönelik önlemler uygulamadan, güvenlik tam olarak sağlanmaz. *Bilmesi gereken ilkesini uygulamak, bilgiye yetkisiz erişimi saptamak yada önlemek ve bu tür çabaları ortaya çıkarmak için özel donalım ve yazılım gereklidir. Kurulan güvenlik sistemi, hizmete sokulmadan önce kontrol edilmelidir. * Bilgi işlem sistemlerinin yaygın kullanımı veya dış iletişime açıldıktan oranda üzerlerindeki tehdidin artacağı göz ardı edilmemelidir. * Alınan önlemlerin yeterli olduğuna karar vermek bir yanılgı olabilir. Hiçbir önlemin aşılamaz olmadığı unutulmamalıdır. Bazen bu önlem birden çok tehdidi önlerken, bazen bir tehdidin önlenmesi için birden çok önlemin koordineli olarak alınması gerekebilir. FİZİKİ KORUMA ÖNLEMLERİ Fiziki güvenlik (Koruma); yetkisiz kişilerin evrak, bilgi, belge, malzeme, bina ve tesislere ulaşmasını önlemek, bunların casusluk, sabotaj hırsızlık, hasar ve zarar verme gibi eylemlere karşı korunmasını sağlamak amacıyla alınacak fiziki önlemlerdir. FİZİKİ EMNİYET *Hizmet binalarının ve bahçesinin etrafının duvar, tel örgü vb. engellerle çevrilmesi *Belirli noktalara güvenlik kulübelerinin yaptırılması, *Aydınlatma ve ışıklandırma sisteminin tesisi ve faal bulundurulması, *Bahçe ve bina girişlerinin sınırlandırılması ve gerekli tedbirlerinin alınması, *Personele ait araçların kontrolü ve sistemli olarak otoparka alınması , park ettirilmesi, *Yabancı araçların bina ve bahçe önlerine park ettirilmemesi, *İşportacıların, seyyar satıcıların veya çeşitli ticaret firmalarına ait satış elamanları hizmet binalarına ve bahçelere girmelerini önlenmesi, GİRİŞ KONTROLÜ •Kontrol, giriş kapısından başlatılır, • Giriş kapıları sınırlı tutulur. •Dışardan gelen kişiler kontrol altında tutulur. •Onarım için dışarıdan gelen kişilere refakat edilir. •Tatil günlerinde ziyaretçi kabul edilmez. •Özel ziyaretler ziyaretçi odasında yapılır. •Giriş yerinde danışma bürosu kurulur. •Girişte arama yapılır ve giriş kartı verilir. •Ziyaretçi defteri iki yıl muhafaza edilir. •Elektronik güvenlik sistemlerinden yararlanılır. GİRİŞ KARTLARI •Sürekli Giriş Kartı: Bakanlık merkez ve taşra birimlerinde çalışan kişilere verilir. •Ziyaretçi Giriş Kartı: Ziyaret amacıyla gelenlere verilir. •Geçici Giriş Kartı: Görev, iş takibi, bakım ve onarım için gelenlere verilir. Devam eden çalışmalarda mesai bitiminde geri alınır. BİNA İÇİ KONTROLÜ • Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluş birim veya ünite amirleri tarafından kendi birimine ait çalışma odalarına ve bu odaların giriş-çıkışa açıldığı koridorlarda görev yapmak üzere her gün için birer nöbetçi “ikiz görevli olarak” Daire Emniyet Nöbetçi Memuru görevlendirilir. • Birim amirleri tarafından kendi ünitelerinde şefler, görevli öğretmenler dahil diğer alt unvandaki memurlardan görev yapacak daire emniyet nöbetçi memurunun Aylık Nöbet Çizelgeleri hazırlanarak dosyasında muhafaza edilir. • Bakanlık Merkez ve Taşra Teşkilatı ile Bağlı Kuruluş birim amirlerince kendilerine ait önemli büro, garaj, yemekhane, kalorifer dairesi, yakıt depoları, ambar, depo ve ikmal yerleri, arşiv, atölye, çay ocağı, santral, matbaa, trafo, teksir ve fotokopi, mikrofilm, bilgisayar, IBM makinelerinin bulunduğu vb. bilhassa sabotaja, yangına ve hırsızlığa müsait yerler için buralarda görevli personelin riayet edeceği “ÖZEL BİR ÇALIŞMA TALİMATI” hazırlattırılarak uygulanması ve izlenmesi sağlanır. NÖBET HİZMETLERİ Bakanlığımız Merkez ve Taşra Teşkilatı ile bağlı kuruluşlarda bir bütün olarak hizmetlerin yürütülmesi ve genel güvenliğin sağlanması amacıyla personel arasında yürütülecek Nöbet Hizmetleri Şunlardır: A-BAKANLIK MERKEZ TEŞKİLATINDA 1-Üst Yöneticilerinin Tatil Günlerinde Çalışma Şekli, 2-Nöbetçi Memurluğu, 3-Daire Emniyet Nöbetçi Memurluğu, 4-Müracaat (Danışma) Memurluğu, 5-Özel Güvenlik Görevlileri B-BAKANLIK TAŞRA TEŞKİLATINDA 1- Mülkî makamlarla bir arada bulunması halinde o yerin en büyük mülkî Amirliğince tespit edilecek esaslara göre yürütülür. 2- Müstakil binalarda görev yapılıyor ise mevcut personele göre, ne şekilde nöbet tutulacağı Millî Eğitim Bakanlığı Güvenlik Tedbir ve Müeyyideler Dokümanı Genel Esaslar Talimatı esasları dahilinde kendi bünyelerine uygun olarak yürütülür. NÖBETHİZMETLERİ GÖREVLİLERİ A-BAKANLIK MERKEZ TEŞKİLATINDA : 1-Üst Yöneticilerin Tatil Günlerinde Müsteşarlık Dairesi Başkanlığın tarafından, Çalışma Şekli 2-Nöbetçi Memurluğu : Savunma Sekreterliği bünyesindeki Nöbetçi Memurları tarafından, 3-Daire Emniyet Nöbetçi Memurluğu: Müdürlük ve Daire Başkanlıklarının G.I.H Genel sınıfındaki memurlar tarafından 4-Müracaat (Danışma) Memurluğu: İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı tarafından, 5-Koruma ve Güvenlik Görevlileri: İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı tarafından, B-TAŞRA TEŞKİLATINDA Gerek Mülkî makamlarla birlikte ve gerekse müstakil binalarda çalışma durumlarına göre ne çeşit bir nöbet hizmeti ihdas edilmiş ise, mevcut personel memuriyet seviyesine uygun olarak o nöbet hizmetlerinde görevlendirilir. Ayrıca okullarda nöbetçi öğretmen nöbetçi öğrenci de Millî Eğitim Bakanlığı Nöbet Hizmetleri Özel Talimatı Esasları dikkate alınır. NÖBET HİZMETLERİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR: 1- Dairede hangi nöbet getirileceği tespit edilmeli. hizmetlerinin yerine 2- Nöbet hizmetlerini yürütecek personel tespit edilmeli. 3- Nöbet hizmetleri için uygun talimatlar hazırlanmalı. 4- Talimat esaslarına uygun nöbet çizelgeleri tanzim edilmeli. 5- Nöbet talimatları ve nöbet çizelgeleri ilgili personele imza karşılığı tebliğ edilmeli, 6- Nöbet devir ve teslimleri usulüne uygun yapılmalı, 7- Bölme anahtarları için nöbetçi odasına anahtar dolabı konmalı, 8- Mesai saatleri dışında dairede çalışacak personelin isimleri daha önceden İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığına bir yazı ile personelin ismi bildirilmeli, 9- Olağanüstü durumlarda nöbetçilerin ne şekilde hareket edecekleri öğretilmelidir. NÖBETÇİ MEMURLUĞU • • Yetkili makamlar tarafından bildirilecek olan alarm haberlerinin sürat ve emniyetle ilgililere ulaştırılmasını sağlamak amacıyla; Bakanlık merkez binasında, taşra teşkilatında (il ve ilçe millî eğitim müdürlüklerinde), bağlı ve ilgili kuruluşlarda ve bunların kendilerince tespit edilen taşra teşkilatlarında birer nöbetçi memurluğu kurulur. Nöbet süresi 24 saattir. • Nöbetçi Memurlarının öncelikli görevleri, alarm haberlerini süratle ve emniyetle alarm kod işlem görevlisine ulaştırmakla beraber; • Dairede güvenlik tedbirlerini (yangın, sabotaj, tabii afet, iç emniyet) ve bununla ilgili personelin görevlerini yapıp yapmadıklarını kontrol eder. • Muhabere vasıtalarında (telli ve telsiz) oluşan arızaları derhal ilgililere bildirir ve giderilmesini takip eder. • Mesai saatleri dışında gelecek önemli ve ivedilik dereceli haber ve yazıları alır ve ilgililere ulaştırılmasını sağlar. DAİRE (BİNA) EMNİYET MEMURLUĞU • Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatıyla bağlı ve ilgili kuruluşlarda birden fazla ana birimin görev yaptığı binalarda her birimde, tek birimin görev yaptığı binalarda ise bu birim tarafından ayrı ayrı veya müşterek daire emniyet memurluğu nöbeti tutulur. • Daire emniyet memurunun görevi sabah mesaisiyle başlar, akşam mesai bitiminde koridor ve çalışma odalarının emniyet kontrolünü yaptıktan sonra biter. Görevleri: • Müracaat memuru bulunmadığı hâllerde giriş ve çıkışı kontrol eder. • Toplantıların güvenliği konusunda toplantıyı yapan makama yardımcı olur. • Onarım, boya-badana, yakıt ikmali ve benzeri nedenlerle gelenlerin giriş-çıkışını kontrol altında bulundurur ve bu personelin ilgililerle görüşmesini sağlar. Daire Emniyet Nöbetçi Memurunun Görevleri • Daire emniyet nöbetçi memuru görevini aksatamaz. Nöbet mesai saatiyle başlar, mesai sonu ile biter. • Birimlerine çeşitli sebeplerle ziyaret maksadıyla gelen kişilerin durumlarını ve hareket tarzlarını yakinen takip eder. • Ünitelerin kadrosunda bulunan personele; genel olarak bu gibi ziyaretçilerin dikkati çeken ve olumsuz hareketlerini bildirir ve ayrıca ilgililere haber verir. • Giriş kartı taşımayan personel ve ziyaretçinin tespitini yaparak ilgililere duyurur. • GİRİLMEZ işaretli yerlerde müsaadesiz dolaşanlara mâni olur. • Ziyaretçilerin koridorlarda keyfi dolaşmalarını önler. • Şüpheli hareketlerde bulunanların takibini yapar. • İçeriye girerken elinde bir şey olmadığı hâlde çıkarken bazı eşyaların bulunması durumunda veya bunun tersi hâllerde derhal ilgili amirleri haberdar eder. • Sebepsiz dolaşmalara devam edenleri derhal Nöbetçi Memurluğuna veya Müracaat Memurluğuna götürerek elindeki giriş kartı alınarak daireyi terk etmesini sağlar. • Günlük çalışma bittikten sonra, bütün büroların emniyet ve güvenlik kontrolünü yaparak GÜNLÜK EMNİYET KONTROL ÇİZELGESİ’NE uygun olarak terk edilip edilmediğini gözden geçirip imzalar. • Çalışma odalarının emniyet kontrolünü yaptıktan sonra gereksiz lambaları söndürür, unutulan gizlilik dereceli evrak ve malzemelerin bulunduğu odaların kapılarını kilitler; diğer kapı ve pencereleri kapatır, anahtarları katlardaki anahtar dolabına takılmasını sağlar. GÜNLÜK EMNİYET KONTROL ÇİZELGESİ ODA NO: Odayı son terk Em. ve Tem. eden görevli Nöbetçi Mem. (1.Kontrol) (2.Kontrol) TARİH İMZA SAAT İMZA SAAT Odayı son terk Em. ve Tem. eden görevli Nöbetçi Mem. (1.Kontrol) (2.Kontrol) TARİH İMZA SAAT İMZA SAAT ÇALIŞMA ODALARI: 1. Emniyete alınması gereken dolap, masa, kasa v.b. Uygun şekilde kilitlenmiştir. Açıkta kilitsiz masa, dolap ve kitaplıklarda gizlilik dereceli ve Tasnif Dışı evrak yoktur. MÜRACAAT (DANIŞMA) MEMURUNUN GÖREVLERİ: 1- Giriş ve çıkışı kontrol altında bulundurmak. (Bakanlığımız Merkez Teşkilatında Özel Güvenlik Personeli tarafından yapılmaktadır.) 2- Giriş kapısında personelin giriş kartlarını takmalarını sağlamak, takmayanları ikaz etmek zorundadır. 3- Gelen ziyaretçi ve iş takipçilerine yardımcı olmaktan sorumludur. SABOTAJLARA KARŞI KORUMA PLANLARI • 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve uygulanmasına ilişkin Yönetmelik ile 88/13543 sayılı Yönetmelik hükümlerine göre Bakanlığımız teşkilatı (bağlı ve ilgili kuruluşlar dahil), “Sabotajlara Karşı Koruma Planı” hazırlamakla yükümlüdürler. • Sabotajlara karşı koruma planları; Bakanlığımızda Savunma Sekreterliğince, taşra teşkilatı, bağlı ve ilgili kuruluşlarda ise Sivil Savunma Birim veya elemanları ile koordine edilerek hazırlanır ve birim amirlerinin sorumluluğunda uygulanır. • Plânlar yılda en az bir defa gözden geçirilir ve güncelleştirilir. Söz konusu plânların içerisinde fizikî ve teknik koruma grupları oluşturulur. KORUMA PLANLARININ ONAYLANMASI A) BAKANLIK MERKEZ TEŞKİLATI • Bakanlığımızda ayrı bina işgal eden merkez teşkilatı birimlerinin hazırlayacakları koruma planları Bakanlık Müsteşarı tarafından onaylanır. • Planın bir örneği Ankara Valiliğine gönderilir. Bir örneği de uygulanmak üzere Bakanlıkta muhafaza edilir. B) TAŞRA TEŞKİLATI • • • Hazırlanan Koruma Planı İl Komisyonuna sunulur. Komisyonca uygun görülen plan Valiliğin onayı ile yürürlüğe konulur. Planın bir örneği kendisinde muhafaza edilmek üzere birer örneği İl Jandarma Alay Komutanlığına, İl Emniyet Müdürlüğüne ve Bakanlığa gönderilir. C) BAĞLI KURULUŞ • • Hazırlanan Koruma Planı kuruluşun en üst makamınca onaylanır. Planın bir örneği kendisinde muhafaza edilmek üzere birer örneği İl Jandarma Alay Komutanlığına, İl Emniyet Müdürlüğüne ve Bakanlığa gönderilir. KORUMA VE GÜVENLİK AMİRİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI • 88/13543 sayılı Yönetmeliğin 14.maddesi gereği Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşlarda her bağımsız hizmet binası için “Bina Koruma Ve Güvenlik Amiri” görevlendirilir. • Koruma ve güvenlik amiri hizmet binasının özelliklerini iyi bilen, karar verme yetki ve yeteneğine, sevk ve idare kabiliyetine sahip olmalıdır. GÖREVLERİ • Sabotajlara karşı koruma uygulanmasını sağlamak, planlarını hazırlayarak • Koruyucu güvenlik hizmetlerine ayrılan personelin sevk ve idarisini yapmak, • Bağlı Personelini eğitmek, her düzeyde eksikliğinin giderilmesine ilişkin işlemleri yapmak, eğitim Bu görevlerin yerine getirilebilmesi için gerekirse yeteri kadar amir yardımcısı ve görevi yürütecek ekip personelini görevlendirmek. Kurum içinde her görevin sorumlusunu önceden belirleyip öğretim, eğitim ve provalarını yaptırarak olay anında panik ve kargaşaya meydan vermeden tüm personelin göreve yönelmesi sağlamak. • Ayrıca, kurum ve kuruluş içinde yer değiştiren personelin koruyucu güvenlik hizmetlerinde boş bırakacağı yere anında yeni bir personel görevlendirmek ve bu kişinin kısa sürede göreve intibakı sağlamak. • Bu görevi ifa ederken Sivil Savunma Uzmanları ile koordine sağlamak. Sorumluluk: • Bina koruma ve güvenlik amirleri Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluş amirlerine veya onun yetkili kıldığı makam sahibine karşı sorumludur. • Koruma hizmetlerini mevcut personelden yeterli miktarda seçeceği, fiziki ve teknik koruma grubu ile sağlar. • Sorumluluğunu yerine getirmeyen görevlilere 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Türk Ceza Kanunun ilgili hükümleri uygulanır. KORUMA PLANININ İÇERİĞİ KORUMA VE ÖNLEME TEDBİRLERİ 1- Hazırlık Bakımından: a) Sabotaj yapmaya elverişli yerler ve bu yerlerde alınan tedbirler, b) Girilmesi yasak yerlere, yasağı bildiren levhaların ilk bakışta görülebilir biçimde konulması, bu yerlerin dış ve iç kapı merdiven ve pencerelerinde alınan emniyet tedbirleri ve bu tedbirlerin nasıl olduğu, c) Kurumda özellikle hassas yerlerde çalışan personelin özel ve genel durumunun sürekli şekilde nasıl tetkik ve kontrol edildiği, d) Durumları kuşku verici kimseler varsa, bunlar hakkında kurum tarafından alınan tedbirler ve bu konuda güvenlik güçleriyle yapılan temaslar, e) Personel kontrolü için alınmış daha başka ve özel tedbirler varsa neler olduğunun (yeminli gözcü teşkilatının kurulup kurulmadığı), f) Sağlanması güç ve yedek olacak malzeme depoları ile diğer depoların, ihtiyaç yerleri yakınında kurulup kurulmadıkları ve bu depoların nasıl korundukları, g) Bir hedef sahasında toplu halde bulunan araç, gereç, akaryakıt, yiyecek ve giyecek depoları ile önemli tesislerin planlı olarak güvenli bölgelere dağıtılması için alınan tedbir ve tertipler, h) Komşu binalarında ve bu binaların damlarından ya da herhangi bir yerinden müessese ve tesise girmek mümkün ise bu gibi yerlerin nasıl korunduğu, 2- Teknik Bakımından: a) Sabotajlara elverişli hassas yerlerde bakımından alınması zorunlu zorunlu tedbirler, teknik b) Teknik koruma grubu teşkilatının kaç kişiden oluştuğu ve bu teşkilatın yapacağı işlere dair bilgiler, c) Müessese ve tesiste meydana gelebilecek herhangi bir teknik arızanın en kısa zamanda giderilebilmesi için alınan tedbirler, d) Patlayıcı maddelere karşı alınan tedbirler, e) Patlayıcı ve parlayıcı maddelere karşı alınan tedbirler, f) Yangınlara karşı alınan tedbirler, g) Elektro-manyetik, nükleer, biyolojik, kimyasal ve buna benzer etkilere karşı alınan tedbirler, 3-Koruma Bakımından a) Koruma personelinin kaç kişi olduğu ve nerelerde görevlendirildikleri, b) Koruma personeli ile ilgili Güvenlik Araştırmalarının yapılıp yapılmadığı, c) Nöbet ve devriye hizmetlerinin (24) saat süreklilik esasına göre ne şekilde tertiplendiği, d) Nöbetçilerin nasıl kontrol edildikleri (Nöbet yerine özel talimat hazırlanır) e) Koruma personelinin bir saldırıya karşılamak üzere ne şekilde donatıldığı, nerede ve nasıl eğitim gördüğü, f) Müessese ve tesisin genel giriş kapılarının sayısı ve bu kapılarda alınan koruma tedbirleri, g) İdari ve teknik personelin giriş ve çıkışlarına ayrılan kapılarda alınacak tedbirler Aramaların hangi yerlerde ve nasıl yapılacağı, h) Müessese ve tesisin etrafında tel örgü, parmaklık veya duvar gibi engellerden hangilerinin bulunduğu bunların genişlik veya yükseklikleri, i) Müessese ve tesisin etrafında ve özellikle önemli olan yerlerde iç ve dış aydınlatmanın yeterli derecede yapılıp yapılmadığı, j) Bir tehlike anında kullanılmak üzere ikaz ve alarm sisteminin kurulup kurulmadığı (Krokide gösterilir) 4- Ziyaretçiler Bakımından a) Ziyaretçilerin hangi günlerde, hangi kapıdan girebilecekleri, nerede ziyarette bulunabilecekleri, hüviyetlerinin ve ziyaret sebeplerinin kaydedilebileceği bir defterin bulunup bulunmadığı bu defterin bitiminden itibaren iki yıl süre ile saklanıp saklanmadığı ve ziyaretçilerin ne şekilde kontrol altında tutulduğu, b) Özel misafirhane ve lojmanları olan müessese ve tesislere gelecek ziyaretçiler veya misafirlerinin hüviyetlerinin nasıl tespit ve muhafaza edilebileceği, c) Müessese ve tesise girecek veya çıkacak her türlü araç, gereç ve eşyanın özellikle patlayıcı, yanıcı ve yakıcı maddelerin yükleme ve boşaltılmasında alınan emniyet tedbirlerinin neler olduğu, d) Sabotaj olaylarından sonra fiziki ve teknik koruma guruplarının yapacağı işler, 5- Araçlar Bakımından a) Binanın bahçesine resmi araçlar dışında başka araçlar park edilmemeli, b) Herhangi bir sebeple gelen araçlar bina çevresinin (demir parmaklık duvar veya tel örgü) dışına, özellikle de yolun karşı kaldırımına park ettirilmesi, zorunlu hallerde ise gerekli kontrol yapıldıktan sonra okul bahçesine alınmalıdır. c) Belirlenen park yerine önceden park eden araçlar park süresince nöbetçi personel tarafından gözetim altında bulundurulmalı, d) Araçlar bakımından alınan başka tedbirler varsa neler olduğu yazılmalıdır. 6- İş Birliği ve Koordinasyon Planın müessese veya tesis içinde genel kolluğu ilgilendiren hususlarıyla bunların dışında takip ve gözetlemeyi gerektiren haller için mahalli genel kolluk kuvvetleri ile ne şekilde temas ve iş birliği yapılacağı, Komşu bulunan resmi kurum ve kuruluşlarla yapılan özel protokollere yer verileceği, 7- Diğer Tedbirler: a) Bütün koruma ve koruma tedbirlerinin, denetlemeler yapılmak suretiyle daima işler halde tutulup tutulmadığı, b) Görevlilerin plan kapsamındaki konularla ilgili eğitimler için yapılan işler, alınan tedbirler ile uzman kuruluşlardan istenilebilecek eğitim, destek ve yardımların neler olduğu, 28 ARALIK 1988 TARİH VE 20033 SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANAN 16.10. 1988 TARİH VE 88/13543 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI İLE YÜRÜLÜĞE KONAN “SABOTAJLARA KARŞI KORUMA YÖNETMELİĞİE” NE GÖRE HAZIRLANAN KORUMA PLANI ÖRNEK SIRA NO YAPILMASI GEREKEN HUSUSLAR YAPILAN İŞLER 1. Müessesenin Adı ve Yeri : Müessesenin Bağlı Olduğu Kurum ve Kuruluş : Planın Yapıldığı Tarih : 2. I.KORUNACAK YER HAKKINDA BİLGİLER : a)Müessesenin Üretim Cinsi ve Kapasitesi : Ülkemizde eğitim yürütülmesini sağlar. 3. b) Yerleşim Durumu : Yerleşim planı (Ek-1)’de gösterilmiştir. 4. c) Personel Miktarı : MEMUR ERKEK KADIN TOPLAM ve öğretim İŞÇİ ERKEK KADIN TOPLAM hizmetlerinin TOPLAM 5. II. KORUMA GURUPLARI VE GÖREVLERİ : a)Koruma ve Güvenlik Amirinin Adı ve Soyadı : 6. b) Fiziki koruma Gurubu : Adı ve Soyadı 1)………………… ……………… 2)………………….. ……………… 3)………………….. ……………… 7. c) Teknik Koruma Gurubu : Adı ve Soyadı 1)………………… ……………… 2)………………… ……………… 3)………………… ……………… Görevi Görevi Çevre emniyet ve aydınlatma(EK-1) de emniyetle ilgili koruma gurubu (EK-2) de görev talimatı (EK-2-a) da gösterilmiştir Teknik koruma gurubu ile yapacakları görevler (EK-3) de gösterilmiştir. 8. KORUMA VE ÖNLEME TEDBİRLERİ 1.Hazırlık Bakımından a)Sabotaj Yapmaya Elverişli Yerler ve Bu Yerlerde Alınan Tedbirler Sabotaja müsait olan hassas yerler (EK-1) planında gösterilmiştir. Okul ve kurumun etrafı ihata duvarı çekilerek üzeri demir parmaklıklarla emniyet altına alınmış iki ana giriş olup A-B-C-D bloklardan oluşmakta her iki giriş ve bloklarda üç vardiya halinde bekçiler 24 saat nöbet tutmakta ayrıca geceleri bekçiler bloklarda ve çeşitli yerlerde bulunan saat anahtarları ile bekçi saati kurmaktadır. Yerleşke geceleri aydınlatılmaktadır, yangın söndürme cihazları bloklarda uygun yerlere konulmuştur 9. b)Girilmesi yasak olan yerlere, yasağı bildiren levhaların ilk bakışta görülebilir biçimde konulması, bu gibi yerlerin dış ve iç kapı, merdiven ve pencerelerinde alınan emniyet tedbirleri ve bu tedbirlerin nasıl kontrol edildiği Girilmesi yasak olan santral, trafo merkezi, kalorifer dairesi kapıları kilit altına alınmıştır. Kapılarına görevlilerden başkası giremez levhası takılmıştır. Bu yerlerde 24 saat ilgili personel ve Nöbetçi memuru ile bekçiler tarafından kontrol edilmektedir. 10. c)Müessese ve tesiste özellikle hassas yerlerde çalışan personelin özel ve genel durumunun sürekli şekilde kontrol edilmesi Kritik yerlerde çalışan personelin genel ve özlük durumları daha ziyade ünite amirlerince takip ve kontrol edilmekte olup, takip gerektirenler olursa emniyet birimleri ile iş birliği yapılarak durumları takip edilecektir, ayrıca nöbetçi memurları tarafından kontrol edilmektedir. 11. d)Durumları kuşku verici kimseler varsa, bunlar hakkında müessese ve tesis tarafından alınan tedbirler ve bu konuda güvenlik örgütleri ile yapılan temaslar Teşkilata alınan memur ve hizmetlilerin durumları incelenerek doğruluk belgesi alınıp, özlük dosyalarına konulur. Ayrıca gizlilik dereceli birim ve kısımlarda çalışan personel hakkında birim amirlerince güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır. Buna rağmen durumları şüpheli görülen personel kurum veya koruma amirince Emniyet Makamlarına bildirilir. Aynı anda Emniyet Makamları ile temas kurularak gerekli tedbirler alınır. 12. e)Personelin kontrolü için alınmış daha başka ve özel tedbirleri varsa neler olduğu (Yeminli gözcü teşkilatının kurulup kurulmadığı) Bütün personel, bekçiler, nöbetçi memurları yetkili personel tarafından kontrol edilmekte olup ayrıca yeminli gözcü teşkilatı kurulmamıştır. 13. f)Yabancı uzmanların adı ve soyadları, uyrukları ve ne şekilde kontrol edildikleri Okul ve kurumlarda çalışmamaktadır. yabancı personel 14. g)Sağlanması güç ve geç olarak yedek malzeme depoları ile diğer depoların ihtiyaç yerleri yakınında kurulup kurulmadıkları ve bu depoların nasıl korundukları Bakanlığımız hizmet binalarında tedarik güç veya geç olacak malzeme ve depoları yoktur. 15. h)Bir hedef sahasında toplu halde bulunan araç, gereç, akaryakıt, yiyecek ve giyecek depoları ile önemli tesislerin planlı olarak güvenli bölgelere dağıtılması için alınan tedbir ve tertipler ……. Şehri hassas klasik ve nükleer silahların hedef şehridir. Bakanlığımız hizmet binalarına teçhizat malzeme, yiyecek, giyecek ve akaryakıt depoları yoktur. 16. i)Özel Tedbir ve sınırlamalar alınması gereken müesseselerde ve zamanlarda müessese personeline iş yerleri için fotoğraflı giriş kartları verilip verilmediği ve işçilerin kendi iş yerlerinden başka yerlere girememelerinin nasıl kontrol edildiği (Değişik iş yerlerinin her birinde personele değişik renkte giriş kartı verilmesi gibi) MEB “Güvenlik Tedbir ve Müeyyideler Genel Esasları Talimatı”na göre Bakanlığımız memur ve geçici personel için, iki değişik renkte daimi giriş kartı tanzim edilerek yakalarına taktırılmakta, ziyaret ve iş takipçilerine ziyaretçi kartı verilmektedir. Ayrıca aracı olan tüm personele araç tanıtma kartı verilmektedir. (EK-4) Buna rağmen özel önlem alınması gereken hassas yerlere, orada çalışanların dışında başka kimsenin giremeyeceğine dair uyarıcı levhalar asılmıştır. 17. j)Komşu binalardan veya bu binaların damlarından yada her hangi bir yerinden müessese ve tesise girmek mümkün ise bu gibi yerlerin nasıl korunduğu Bakanlığımız hizmet binaları çevresi ihate duvarı ve üzeri demir parmaklık çekilerek koruma altına alınmış civardaki binalardan veya damlardan girme olanağı yoktur. Ayrıca yeterli çevre aydınlatması ile birlikte bekçi personel ile korunmaktadır. 18. k)Müessese ve tesisin özelliklerine göre alınmış diğer tedbir ve tertiplerin neler olduğu Hizmet binaları nöbetçi memuru ve bekçi personelle 24 saat koruma ve gözetim altındadır. 19. 2- TEKNİK BAKIMDAN a)Sabotajlara elverişli hassas yerlerde teknik bakımdan alınan zorunlu tedbirler Ekli planda (Ek-1) gösterilen ve sabotajlara karşı hassas olan yerlerde teknik bakımından eleman, makine, araç ve teçhizat açısından gerekli ve yeterli tedbirler alınmıştır. 20. b)Teknik koruma gurubu teşkilatının kaç kişiden oluştuğu ve bu teşkilatın yapacağı işlere dair bilgiler Teknik koruma gurubu … kişiden kurulmuş ve her hangi bir arızayı giderecek vasıftadır.(EK-3) de gösterilmiştir. 21. c)Müessese ve tesiste meydana gelebilecek herhangi bir teknik arızanın en kısa zamanda giderilebilecek için alınan tedbirler Teknik hususlarla ilgili personel devamlı olarak bakım ve onarım işi ile meşgul olmakla beraber muayyen zamanlarda ilgili personel tarafından kontrolleri yapılarak arızaları zamanında giderilmektedir. Büyük ve onarılması güç arızalarda ilgili yerlerden yardım istenecektir. 22. d)Patlayıcı maddelere karşı alınan tedbirler Bakanlık binalarında patlayıcı madde olmadığından başka bir tedbire gerek görülmemiştir. 23. e)Patlayıcı ve yanıcı maddelere karşı alınan tedbirler Bakanlığımız laboratuarları ile kalorifer kazan dairesinde bulunan parlayıcı ve yanıcı maddelere karşı gereken her türlü tedbir alınmış ve ‘Sigara içilmez’ ‘Girmek Yasaktır’ levhaları asılarak yangın çıkmaması için azami özen gösterilmektedir. 24. f)Yangınlara karşı alınan tedbirler Bakanlar Kurulunun 2002/4390 sayılı kararı ile yürürlüğe konan “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik” ile MEB “Yangın Önleme ve Söndürme Yönergesi” hazırlanmıştır. (EK-5) Bu yönerge esaslarına göre gerekli her türlü yangın, araç ve gereç malzemesi temin edilerek hazır bekletilmektedir. Ayrıca yönerge gereği kurulan söndürme, kurtarma, ilk yardım ve koruma ekipleri yangın anında gerekli müdahaleyi yapacaktır. (EK-3A) 25. g)Elektro-manyetik nükleer, biyolojik, kimyasal ve buna benzer etkilere karşı alınan tedbirler Bakanlık binalarının bodrum katları ve galeri bölümleri tüm personelimizi alacak şekilde sığınak olarak düzenlenmiştir. NBC silahlarına ve radyoaktif serpintiye karşı bu sığınaklar idealdir. (EK-6) Ayrıca bu konuda personel periyodik olarak eğitime tabi tutulmaktadır, bina çatılarında paratoner sistemi kurulmuştur. 26. h)Müessese ve tesisin özelliklerine göre alınması gereken tedbir ve tertipler Koruma personeli ile sürekli kontrol altındadır. 27. 3-KORUMA BAKIMINDAN a)koruma personelinin kaç kişi olduğu ve nerelerde görevlendirildikleri (Yeterli krokide gösterilir) Koruma için her binanın giriş kapıları ile saha içinde üç noktada 24 saat bekçiler tarafından kontrol edilmektedir. Koruma personeli … kişiden teşkil edilmiştir. Durum (EK-2) de gösterilmiştir. 28. b)koruma personeli ile ilgili Güvenlik Araştırmalarının yapılıp yapılmadığı Tesisleri koruması için görevlendirilen bekçi personelin Adli sicil kayıtları ilk işe girişlerinde kendilerinden istenmekte, göreve başladıktan sonra “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması” yapılmaktadır. 29. c)Nöbet ve devriye hizmetlerinin (24) saat süreklilik esasına göre ne şekilde tertiplendiği (Yerleri krokide gösterilir) Bekçiler nöbet mahallinde üç vardiya halinde 24 saat görev yapmakta ve her vardiyanın başında bir bekçi başı bulunmaktadır. Görevli personel Nöbetçi memurları tarafından sık sık kontrol edilmektedir. 30. d)Nöbetçilerin ve devriyelerin nasıl kontrol edildikleri (Nöbet yerine özel talimat hazırlanır) Nöbet devriyeleri günün her saatinde (gece gündüz) Bekçi başı, nöbetçi memuru, güvenlikten sorumlu birim ve koruma amirleri tarafından sürekli kontrol edilmektedir. MEB. ‘Nöbet Hizmetleri Özel Talimatı’ ile beraber ‘Güvenlik Talimatı’ da hazırlanarak personele tebellüğ ettirilmiş ve görev yerlerine asılmıştır. 31. e)Koruma personelinin bir saldırıya karşılamak üzere ne şekilde donatıldığı, nerede ve nasıl eğitim gördüğü Koruma personeli telsiz cihazları yanında cop, düdük ve el feneri ile teçhiz edilmiştir. Eğitimleri kurum içinde periyodik olarak yaptırılmaktadır. 32. f)Müessese ve tesisin genel giriş kapılarının sayısı ve bu kapılarda alınan koruma tedbirleri (Kapıların yeri krokide gösterilecektir) Okul ve kurumların tek giriş ve çıkış kapısı bulunmaktadır. Gündüzleri müracaat memuru, geceleri bekçi personel tarafından kontrol altında tutulmaktadır. (EK-1) de yerleri gösterilmiştir. 33. g)İşçilerin, idari ve teknik diğer personelin giriş ve çıkışlarına ayrılan kapılarda alınacak tedbirler Aramaların hangi yerlerde ve nasıl yapılacağı (Krokide işaretlenir) Personelin giriş ve çıkışlarında bir arama söz konusu olmamakla birlikte şüphe çekici bir durum olması halinde kapıda görevli personelce arama yapılmaktadır. 34. h)Müessese ve tesisin etrafında tel örgü, parmaklık veya duvar gibi engellerden hangilerinin bulunduğu bunların genişlik veya yükseklikleri (Krokide yerleri işaretlenir) Okul ve kurumların çevresi ihata duvarlarının üstü demir parmaklıkla çevrilidir. (EK-1)’ de gösterilmiştir. 35. i)Müessese ve tesisin etrafında ve özellikle önemli olan yerlerde iç ve dış aydınlatmanın yeterli derecede yapılıp yapılmadığı (Krokide yerleri işaretlenir) Okul ve kurumların önem arz eden yerleri projektör ve cıvalı lambalar ile aydınlatılmakta dış girişler ile idari binaları ise sürekli aydınlatılmaktadır. (EK-1)’ de gösterilmiştir 36. j)Tesisin önemi, kapladığı alanın genişliği ve bulunduğu yerin topoğrafik yapısı dikkate alınarak çevresinde nöbetçi kule veya kulübelerin yapılıp yapılmadığı, gerekli muhabere irtibatlarının bulunup bulunmadığı (Yerleri krokide gösterilir) Okul ve kurum ana girişlerinde nöbetçi memurluğu ayrıca tesisin yan tarafında bekçi kulübesi vardır. Diğer blokların etrafında ise uygun yerlere anahtar konularak bekçi saati kurdurulmaktadır. Tüm bu noktalar arası haberleşme sabit telefon ve el telsizi ile sağlanmaktadır. 37. k)Bir tehlike anında kullanılmak üzere ikaz ve alarm sisteminin kurulup kurulmadığı (Krokide gösterilir) Okul ve kurumlarda elektrikle çalışan siren sistemi mevcuttur. (EK-1) de gösterilmiştir. 38. I)Müessese ve tesisin özelliklerine göre alınması yararlı görülen diğer tedbirler ve tertipler İmkanlar ölçüsünde diğer tedbirler de alınmaya çalışılmaktadır. 39. 4-ZİYARETCİLERLE TAŞIT VE ARAÇLARIN KONTROLÜ a)Ziyaretçilerin hangi günlerde, hangi kapıdan girecekleri, nerede ziyarette bulunabilecekleri, hüviyetlerinin ve ziyaret sebeplerinin kaydedileceği bir defterin bulunup bulunmadığı bu defterin bitiminden itibaren iki yıl süre ile saklanıp saklanmadığı ve ziyaretçilerin ne şekilde kontrol altında tutulduğu Okul ve kurumlara ziyaretçiler mesai saatleri içerisinde kabul edilmektedir. Gerek iş takibi gerekse ziyaret maksadıyla gelenler, tek giriş kapısından içeri alınarak kapı veya el detektörüyle arandıktan sonra görevli tarafından ziyaretçilerin hüviyetleri alınarak ziyaretçi defterine kaydedilmekte ve kendilerine (EK-4-A) ziyaretçi kartı verilmektedir. Yakalarına takılan kartlar ziyaret bitiminde geri alınarak hüviyetleri iade edilmektedir. Ziyaretçi kayıt defterleri arşivimizde en az (2) yıl saklanmaktadır. Ziyaretçiler ayrıca blok katlarında kat emniyet nöbetçi memurlarınca kontrol edilmektedir. 40. b)Özel misafirhane ve lojmanları olan müessese ve tesislere gelecek ziyaretçiler veya misafirlerinin hüviyetlerinin nasıl tespit ve muhafaza edildiği Görevli müracaat memuru, misafirhaneye gelen ziyaretçileri ilgili kişilerle, müracaatın yanında bulunan dinlenme salonunda görüştürür. Ziyaretçiler kesinlikle katlara bırakılmaz , misafirlerin hüviyetleri kayıt defterine düzenli bir şekilde kaydedilir ve yasanın öngördüğü şekilde muhafaza edilir. 41. c)Müessese ve tesise girecek veya çıkacak her türlü araç, gereç ve eşyanın özellikle parlayıcı, yakıcı ve yanıcı maddelerin yükleme ve boşaltılmasında alınan tedbirlerin neler olduğu Okul ve kurumların sahasına girecek ve çıkacak her türlü araç ve eşya görevli personelin gözetiminde kapıda görevli bekçilerle kontrol edilir. Ziyaretçi kartı (Ek-4-A) verilmesi gereken araç sürücüsünün hüviyeti alınır ve deftere kayıt edilir, taşıtları ise oto parkına çekilir. Şüphe çekici bir durum olursa ilgili amire haber verilir. Patlayıcı ve yanıcı maddeler özelliklerine uygun biçimde depolanmaktadır. Site dahiline patlayıcı madde sokulmamaktadır. 42. d)Sabotaj olaylarından sonra fiziki ve teknik koruma guruplarının yapacağı işler Meydana gelen bir sabotajda koruma personeli olay yerini emniyet altına alacak giriş ve çıkışları kapatacaktır. Müteakiben emniyet teşkilatı ile birlikte tanzim edilecek rapordan sonra teknik onarım gurubu ile mevcut imkanlarla derhal hasar giderilmeye çalışılacaktır. 43. 5-SABOTAJLARIN İHBARI VE YAPILACAK İŞLER a)Yapılacağı haber alınan veya aniden meydana gelen sabotajların müessese ve tesis dahilindeki ilgililere ve üst kademedeki yetkili personele ne şekilde duyurulacağı Yapılacağı haber alınan veya aniden meydana gelen sabotajlar kuruluş dahilindeki yetkili ve diğer personele ilgili görevli tarafından telsiz, telefon , siren veya diğer her türlü haberleşme aracıyla duyurulacaktır. 44. b)Zora başvurularak girişilen sabotajlarda alarm şekil ve araçları ile alınacak karşı koyma tedbirleri Zora başvurularak yapılacak sabotajlara karşı görevli personel alarm zilini çalarak personele duyuracak, eldeki mevcut imkanlarla karşı koymaya çalışacaktır. Koruma veya kurum amirince de en seri şekilde emniyet makamlarından yardım talebinde bulunulacaktır. 45. c)Sabotajların en kısa zamanda nasıl ve kimler tarafından kolluk kuvvetlerine bildirileceği Bir sabotaj vukuunda sabotajı gören veya duyan görevli personel, durumu amirine veya koruma amirini el telsizi ile veya telefonla anında haberdar edecek. Koruma amiri de telefonla veya diğer haberleşme araçlarıyla kolluk kuvvetlerine bildirecektir. Haber verilecek önemli kişi veya kuruluşlara ait isim, adres ve telefon numaraları nöbet mahalline asılmıştır. (EK-7) 46. d)Sabotaj olayından sonra fiziki ve teknik koruma guruplarının yapacağı işler Gerek fiziki gerekse teknik koruma grubu sabotaj olayından sonra kendilerine düşen görevi en seri şekilde yerine getirecektir. 47. 6-MAHALLİ GENEL KOLLUK KUVVETLERİ İLE İŞ BİRLİĞİ a)Bu planın müessese veya tesis içinde genel kolluğu ilgilendiren hususlarıyla bunların dışında takip ve gözetlemeyi gerektiren haller için mahalli genel kolluk kuvvetleri ile ne şekilde temas ve iş birliği yapıldığı Okul ve kurum tesisleri içinde emniyet kuvvetlerini ilgilendiren bütün hususlar ile bunun dışında takip ve tahkikatı gerektiren hallerde, mahalli kolluk kuvvetleri ile yazılı ve şifai görüşmelerde bulunarak işbirliği sağlanacaktır. 48. b)Personelin fotoğraf, parmak izi, el yazıları ve imza örneklerinin personel birimlerinde muhafaza edilip edilmediği Bakanlığımız Teşkilatına her personel için, Personel şubesince Gizli Sicil Dosyası tanzim edilmektedir. Bu dosyada her personelin Adli Sicil kaydı, Nüfus Hüviyet Cüzdanı, İkametgah Belgesi bulunmaktadır. 49. 7-DİĞER TEDBİRLER a)Bütün koruma ve koruma tedbirlerinin denemeler yapılmak suretiyle daimi işler halde tutulup tutulmadığı Sabotajlara karşı koruma, koruma önlem ve tedbirleri konusunda görevli personelin zaman zaman yapılan eğitim ve tatbikatlarla daima hazır durumda olmaları sağlanmaktadır. 50. b)Görevlilerin plan kapsamındaki konularla ilgili eğitimler için yapılan işler, alınan tedbirler ile uzman kuruluşlardan istenebilecek eğitim, destek ve yardımların neler olduğu Sabotaj Yönetmeliğinin ilgili bölümleri görevli personele okutulup öğretilmektedir. Zaman zaman prova, seminer ve tatbikatlar düzenlenmekte olup ayrıca, emniyet kuvvetlerinden de yardım talep edilmektedir. 51. IV. SABOTAJ HABERİNİN DUYURULMASI: A.İHBARLI SABOTAJ VE SALDIRI HALINDE 1.Çalışma saatleri içinde 2.Çalışma saatleri dışında Sabotajı gören veya duyan personel en yakın amirine veya koruma amirine, koruma amiri kurum amirine, kurum amiri de emniyet makamlarına duyuracaktır. İhbar haberi alan veya duyan personel nöbetçi memuruna, nöbetçi memuru bağlı olduğu birim ve koruma amirine telsiz veya telefonla duyuracak, koruma amiri de emniyet makamlarına bildirecektir. (EK-7) 52. B.İHBARSIZ SABOTAJ VE SALDIRI HALINDE 1.Çalışma saatleri içinde 2. Çalışma saatleri dışında Sabotajı gören veya duyan personel en yakın amirine veya koruma amirine, koruma amiri de emniyet ve kolluk kuvvetlerine durumu bildirecektir. Ani bir sabotaj veya saldırı durumunda görevli personel karşı koymaya çalışırken nöbetçi memuru da hem amirine, hem koruma amirine, hem de emniyet ve kolluk kuvvetlerine durumu bildirecektir. 53. V.İŞBİRLİĞİ KOORDİNASYON VE KONTROL Okul ve kurumlardaki güvenlik personeli ile diğer personel arasında iyi bir iş birliği ve koordinasyon sağlanmıştır. Bu iş birliği ve koordinasyon komşu müesseseler ve kolluk kuvvetleri ile de sağlanmaya çalışılmaktadır. Bütün bu görev ve hizmetlerin denetim ve kontrolü kurum amirince sürekli olarak yapılmaktadır. 54. VI. EKLER EK-1 Müessese Planı (Kroki) EK-1A Okul ve Kurum Yerleşim Planı EK-2 Fiziki Koruma Grubu EK-2 A Fiziki Koruma Personeli Görev Talimatı EK-3 Teknik Koruma Grubu ve Görevleri EK-3A Yangın Yönergesi gereği oluşturulan ekip personel listesi EK-4 Personel Daimi Giriş ve Araç Tanıtım Kartı EK-4AMisafir giriş kartı ve misafir araç tanıtım kartı EK-5 Yangın Talimatı EK-6 Sığınak Vaziyet Planı Ek-7 Sabotajlarda Haber Verilecek Yetkili Makamlar İş bu koruma planı, 88/13543 sayılı Sabotajlara Karşı Koruma Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine göre hazırlanmıştır. MÜESSESE AMİRİ Adı ve Soyadı : Görevi : İmza : KORUMA VE GÜVENLİK AMİRİ Adı ve Soyadı : Görevi : İmza : Mühür veya Kaşe : Mühür veya Kaşe : FİZİKİ KORUMA GRUBU Okul ve Kurumlarda fiziki koruma grubunda görevli personel sayısı, iş yeri niteliğine göre yeterli olması nedeniyle ayrıca bir koruma grubu oluşturulmamıştır. Bu görevli personel, herhangi bir olayı etkisiz hale getirecek şekilde birbirleriyle anında haberleşecek cop, düdük ve el feneri ile teçhiz edilmiş olarak görev yapmaktadır. İşyerimizde istihdam edilmiş bulunan nöbetçi memurluğu 24 saat esasına göre nöbet tutmaktadır. Ayrıca bina girişinde mesai saatleri içinde müracaat ve güvenlik memurları görev yapmaktadır. KORUMA GRUBU MÜRACAAT VE GÜVENLİK MEMURLARI GÜVENLİK PERSONELİ (BEKÇİ) NÖBETÇİ MEMURLARI KORUMA PERSONELİ GÖREV TALİMATI AMAÇ: Bu Talimatın amacı, 711 sayılı Nöbetçi Memurluğu Kanunu Millî Eğitim Bakanlığı Güvenlik Tedbir ve Müeyyideler Dokümanı Genel Esaslar Talimatı, 88/13543 sayılı “Sabotajlara Karşı Koruma Yönetmeliği”, “Yangın Önleme ve Söndürme Yönergesi”, “Nöbet Hizmetleri Özel Talimatı” hükümlerine göre Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşlarda görev yapan bekçi-koruma personelinin görev ve sorumluklarının belirlenmesidir. UYGULAMA ESASLARI: 1- Koruma personeli günde 24 saat esasına göre iki vardiya halinde görev yapacaktır. 2- Göreve başlayış ve bitiş saatleri ile vardiya gün sayısı ünite amirince değiştirilecektir. 3- Görev başlangıcında bekçi başı/güvenlik şefi tarafından kendisine görev yeri ve mahalli bildirilen personel vardiyaya ait nöbet defterini imzalayarak kendisinden önceki görevliden nöbeti devir teslim alacaktır. Görevin sona ermesinden sonra aynı şekilde görevi, bir sonraki vardiyaya devrederek nöbet defterini imzalayacaktır. Bir sonraki görevlinin gelmemesi halinde göreve devam edecektir. 4- Okul ve kurum binalarına mesai saatleri içerisinde giriş ve çıkışlar kontrol altında tutulacaktır. İş ve ziyaret maksatlı gelenlerden kimlik istenerek ziyaretçi kartı verilecek ve kimlikler ziyaretçi defterine işlenecektir. Şüphe edilenlerden kime ve nereye gidecekleri sorulacak ve gerektiğinde gidecekleri yere götürülecek veya izlenecektir. Mesai saatleri dışında veya tatil günlerinde teşkilat mensubu izinsiz, teşkilat dışında ise hiçbir kimse okul ve kurumlara alınmayacak ve giriş kapıları sürekli kapalı tutulacaktır. Vaki olabilecek her hangi bir durum ünite amirine bildirilecektir. 5- Görev sırasında meydana gelecek her türlü sabotaj, eylem, hırsızlık ve yangın gibi olaylara anında müdahale edecek ilgili ve yetkili kişi ve kuruluşlara telefonla durum derhal intikal ettirilecektir. 6- Görev mahallinde (Bölgesinde-Noktasında) bulunan saat kurma anahtarları en az her yarım saatte bir dolaşılarak saatler kurulacaktır. 7- Görev esnasında “Güvenlik Tedbir ve Müeyyideler Genel Esaslar Talimatı” ile “Nöbet Hizmetleri Özel Talimatı”’nda belirtilen tüm hususlara aynen riayet edilecek ve izinsiz hiçbir şekilde görev mahalli terk edilmeyecektir. Aksi halde kanuni işleme başvurulacaktır. 8- Devlet memurları kılık kıyafet yönetmeliğine uygun hareket edilecek, resmi kıyafet giyilmeden hiçbir şekilde göreve gelinmeyecek ve işbaşı yapılmayacaktır. 9- Vardiya bekçi başları/koruma şefleri korunan mahal ile görevli personeli her on beş dakikada bir dolaşarak gerekli kontrol ve denetlemeleri yapacaktır. SORUMLULUK : Bu Talimat yürütülmesinden ve uygulanmasından koruma amiri sorumludur. TEKNİK ONARIM SERVİSİ Müessesemiz bir eğitim kuruluşudur. Bu itibarla teknik konularla ilgili yeterli personel bulunmamaktadır. Hasara uğraması muhtemel yerlerin onarımı için dışarıdan destek alınacaktır. Kazan dairesinde görevli personel çalışmaktadır. Bu bölümde görevli personel, ilkyardım, kurtarma ve yangın söndürme konularında sürekli eğitilmektedir. Yeteri kadar yangın söndürme araç, gereç ve cihazı mevcuttur. Teknik koruma grubu personeline ait ev adresleri nöbetçi memurluğunda mevcut bulunmaktadır. TEKNİK KORUMA GRUPLARI ELEKTRİK GRUBU SIHHİ TESİSAT GRUBU KALORİFERCİ GRUBU YAPI USTASI GRUBU KORUMA GRUBU SÜREKLİ GİRİŞ KARTI GİRİŞ KARTI ÖN YÜZÜ GİRİŞ KARTI ARKA YÜZÜ FOTO SÜREKLİ GİRİŞ KARTI MEB LOGO 1 – Bu Kart Mesai süresince fotoğraf ön tarafa gelecek şekilde sağ yakaya takılır. 2 – ................................... personeline verilir. 3 – Kartın kaybedilmesi hâlinde derhal ........................... ..........................................Müdürlüğüne haber verilir. ADI VE SOYADI : 4 –Bu Kartın mülkiyeti T.C.Millî Eğitim Bakanlığına aittir ve istenildiğinde iade edilmesi zorunludur. GÖREVİ/MEMURİYETİ: SİCİL NU: SÜREKLİ GİRİŞ KARTI 2006-2009 GEÇİCİ GİRİŞ KARTI GİRİŞ KARTI ÖN YÜZÜ FOTO MEB LOGO GÖREVİ/MEMURİYETİ: ADI VE SOYADI : KART NU: T.C.KİMLİK NU: İMZA/MÜHÜR PERSONEL İMZASI KART NUMARASI: GEÇİCİ GİRİŞ KARTI 2006-2009 GİRİŞ KARTI ARKA YÜZÜ GEÇİCİ GİRİŞ KARTI 1 – .Mesai süresince amblemi/kurumun logosu ön tarafa gelecek şekilde şağ yakaya takılır. 2 – ................................................geçici görevli olarak gelen personeline verilir . 3 – Kartın kaybedilmesi hâlinde derhal …………….. …………müdürlüğüne haber verilir. 4 – Bu Kartın mülkiyeti T.C.Millî Eğitim Bakanlığına aittir ve istenildiğinde iade edilmesi zorunludur. ZİYARETÇİ GİRİŞ KARTI GİRİŞ KARTI ÖN YÜZÜ GİRİŞ KARTI ARKA YÜZÜ MEB LOGO ZİYARETÇİ KARTI MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Nu: 000123456 GEÇİCİ GİRİŞ KARTI 1 – ……………………………………………..girişi için geçerlidir. 2 – “ZİYARETÇİ” yazısı ön tarafa gelecek şekilde sağ yakada ziyaret süresince taşınır. 3 – Bu Kartın mülkiyeti T.C.Millî Eğitim Bakanlığına aittir. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ………… İL MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ BİR YANGIN HALİNDE 1- TELAŞLANMAYINIZ VE NE YAPACAĞINIZI ÖNCEDEN BİLİNİZ 2- BULUNDUĞUNUZ YERDE YANGIN İHBAR DÜĞMESİ VAR İSE BASINIZ SİGORTALARI KAPATINIZ 3- YANGINI DUYURUNUZ ÇEVRENİZDEKİLERE, ÇEVRE KAT VE BİNALARA 4- İTFAİYE TEŞKİLATINA HABER VERMEK İÇİN (110) NUMARAYA TELEFON EDİNİZ 5- ……….. YANGINI HABER VERMEK İÇİN ………..NUMARAYI ARAYINIZ 6- YANGIN YERİNİN ADRESİNİ EN KISA VE DOĞRU OLARAK BİLDİRİNİZ 7- MÜMKÜN İSE YANGININ CİNSİNİ BİLDİRİNİZ (BİNA, AKARYAKIT, LPG, MOTORLU ARAÇ GİBİ) 8- İTFAİYE GELİNCEYE KADAR YANGININ BÜYÜMEMESİ İÇİN YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI İLE MÜDAHALE EDİNİZ. 9- YANGININ YAYILMAMASI İÇİN KAPI VE PENCERELERİ KAPATINIZ 10- YANGIN ANINDA KENDİNİZİ VE BAŞKALARINI TEHLİKEYE ATMAYINIZ, PANIK YAPMAYINIZ 11- GÖREVLİLERDEN BAŞKASININ YANGIN SAHASINA GİRMESİNE ENGEL OLUNUZ 12- TAHLİYE ESNASINDA ÖNCELİK SIRASINI BİLİNİZ, ASANSÖRÜ ASLA KULLANMAYINIZ, KORİDOR VE MERDİVENLERİN SAĞ TARAFINI KULLANINIZ. Bu bölüm “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” gereğince Millî Eğitim Bakanlığı “Yangın Önleme ve Söndürme Yönergesi” doğrultusunda hazırlanmıştır. Amaç: Bina veya kat içerisinde çıkabilecek başlangıç yangınlarının söndürülmesini, itfaiye gelene kadar büyümeden kontrol altında tutulmasını, yayılmasını önlemek can ve mal kaybının azaltılması için acil tedbirlerin uygulanmasıdır. Bakanlığımızda çalışan tüm personel ve ziyaretçiler yangına sebebiyet vermemek için tedbirli olmaya ve belirtilen hususlara aynen uymaya mecburdur. Yangına karşı bina içinde korunma tedbirlerinin aldırılmasından, yangın malzemelerinin korunmasından ve hazır tutulmasından, ekiplerin oluşturulmasından ve yangın esnasında sevk ve idare edilmesinden bu bina veya kattan …………………………….. sorumludur. 1-SÖNDÜRME EKİBİ 2-KURTARMA EKİBİ Binada çıkacak yangına derhal müdahale ederek söndürmek ve büyümesini önlemek Yangın vukuunda can ve mal kurtarma işlemi yürütür 1-………………………… 2-………………………… 3-………………………… 4-………………………… 5-………………………… 6-……………………….... 7-………………………… 8-………………………… 1-………………………… 2-………………………… 3-………………………… 4-………………………… 5-………………………… 6-………………………… 7-………………………… 3-KORUMA EKİBİ 4-İLKYARDIM EKİBİ Kurtarılan eşyaları korumak, yangından sonra meydana gelecek panik ve kargaşalığı önlemek ve yürütmek Yangın nedeni ile yaralanan ve hastalananlara acil ilk yardım yapmak 1-……………………………… 2-………………………………. 3-………………………………. 4-………………………………. 5-………………………………. 6-………………………………. 7-………………………………. 1-…………………………… 2-…………………………… 3-…………………………… 4-…………………………… 5-…………………………… 6-…………………………… 7-…………………………… YANGIN ANINDA HABER VERİLECEK MAKAMLAR ŞEHİR İTFAİYESİ :…………………………………… KURUM AMİRİ :…………………………………… KORUMA AMİRİ :…………………………………… SİVİL SAVUNMA UZMANI:…………………………………… İDARİ İŞLER ŞB. MÜD. :…………………………………… EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ :…………………………………… ACİL DURUMLARDA HABER VERİLECEK DİĞER YETKİLİLER 1-HIZIR SERVİS 2-SU ARIZA 3-ELEKTRİK ARIZA :…………………………….. :……………………………. :……………………………. KULLANMAYA HAZIR OLARAK BULUNDURULAN YANGIN MALZEMELERİ *KURU TOZLU SÖNDÜRME CİHAZI (HER TÜRLÜ YANGIN) *CO2 Lİ SÖNDÜRME CİHAZI (ELEKTRİK KONTAĞI) *KÖPÜKLÜ SÖNDÜRME CİHAZI (AKARYAKIT TÜRÜ) *TESİSAT HORTUM VE DOLABI *YETERİ KADAR KUM VE SU KOVASI YANGIN SINIFLARINA GÖRE KULLANMA SÖNDÜRME ÇEŞİTLERİ YANGIN SINIFI YANGIN SÖNDÜRÜCÜLERİ SU VE SULU ÇÖZELTİ ABC KURU KİMYEVİ TOZU KARBONDİOKSİT CO2 KÖPÜK A- Katı Yanıcılar + + + + - + + B-Sıvı Yanıcılar - + + + + + + C-Gaz Yanıcılar - + + + + + + D-Metal Yanıcılar -- +- - - -- E-Elektrik Yangınları - + - + + - ++ Çok iyi + İyi + - Ancak iyi - İyi değil - - Tehlikeli BİNA SORUMLUSU ADI SOYADI ADRESİ KAT :…………………………… :………………………….. :………. NO:…………. TEL:……………… BİNA SORUMLU YARDIMCISI ADI SOYADI ADRESİ KAT :………………………….. :…………………………. :………… NO:………… TEL:…………….. ………………………. YANGIN KROKİSİ -Şu anda bulunduğunuz nokta -Yangın ikaz bölümü -Yangın dolabı -Yangın söndürme cihazı -Anahtar dolabı -Sigorta panosu -Yangın çıkışı KALORİFER KAZANI ÇALIŞMA TALİMATI Kazan işletmeciliği ve bakımı konusunda ehliyetli (ateşleyici ve kaloriferci belgesi) olan kişiler tarafından yapılmalıdır. KAZAN İŞLETMEYE ALINMADAN ÖNCE UYULMASI VE TAKİP EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR AŞAĞIDA SIRALANMIŞTIR A- KAZAN DONANIMI İLE İLGİLİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR a) Vanalar, hidrometre, termometre, brülör kazan termostandı ve sirkülasyon pompalarının kontrolü gözden geçirilmeli b) Kazanların alev ve duman borularının temizliğine dikkat edilmeli c) Kazan çıkış ve dönüş vanalarının kapalı olup olmadığına dikkat edilmeli d) Kazan sirkülasyon pompalarının dönüş yönü kontrolü yapılmalı, pompalarda su kaçağı var ise biran önce giderilmelidir. e) Kazan alev ve duman boruları en az haftada bir fırça ile temizlenmeli f) Kazan yatay duman kanalı haftada bir kez bu kanala bağlı ana baca 6 ayda bir temizlenerek tutulacak tutanak dosyasında muhafaza edilmelidir. g) Kazan besleme suyu su arıtma cihazından geçirilerek yapılmalıdır. B- KAZAN YAKIT SİSTEMİ İLE İLGİLİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR a) Ana yakıt tankının seviye kontrolü yapılmalı, yakıt tankları havalandırmaları dışarıya (atmosfere) açılmalıdır. b) Yakıt tankı ve yakıt çıkış filtrelerinin temizliği haftada bir kez yapılmalıdır. c) Ana yakıt tankı tahliye vanası her gün açılmalı, dibe çöken su ve tortular boşaltılmalıdır. d) Pot depo ısıtıcı termostandı 50-60 derece arasında ayarlanmalı e) Pot depo üzerindeki termometrenin çalışıp çalışmadığına dikkat edilmeli arızalı ise biran önce değiştirilmeli f) Pot depo altındaki boşaltma vanası her gün açılarak su ve tortular boşaltılmalıdır. g) Haftada bir kez pot depo filtresinin temizlenmesine dikkat edilmelidir. C-BRÜLÖR KURALLAR İLE İLGİLİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKİLEN a) Kazan kapasitesine göre seçilen brülörlerde uygun meme kullanılmalı b) Kullanılan memeler 10-15 günde bir değiştirilmeli ve temizlenmelidir, temizlik yapıldığına dair tutanaklar dosyasında muhafaza edilmelidir. c) Brülör ısıtıcılarının termostat ayarı 105-110 derece olmalıdır. d) Çakmaklarının (Porselen elektrotlar) ağız aralıkları 3-5 mm olmalı çakmakların metal uçlarının temizliğine dikkat edilmelidir. e) Fotoselin temiz olduğuna dikkat edilmelidir. D-KAZAN DAİRESİNİN TEMİZLİĞİ VE BAKIMI a) Kazan dairesinde temizlik çalışmalarında su ve yakıt gibi maddelerin pis su kanalı vasıtası ile dışarı akıtılması, şayet kot düşük ise pis su pompası ile logara bağlantısının yapılması ve kanalın temiz tutulması lazımdır. b) Ana yakıt tankı ve pot depo altına saçtan yapılmış bir tava konulmalıdır. c) Kazan dairesinin aydınlatması iyi olmalıdır. d) Kazan dairesi havalandırma bacası olmalıdır. e) Ana yakıt tankları ayrı bir bölümde yangın duvarı inşa edilecek şekilde yerleştirilmelidir. f) Elektrik tesisatı fenni şartnameye uygun olmalıdır. BUHAR KAZANLARINDA EMNİYET FORMU • Buhar kolektörü üzerinde bulunan vanalar kontrol edilecek. • Kazan çıkış vanaları hiçbir nedenle kapatılmayacak. • Herhangi bir nedenle, susuz kalarak kritik duruma giren buhar kazanlarına hiçbir suretle su verilmeyecek. • Kazan üzerindeki tadiye cihazı (Şamandıra) her sabah kısa süre açacak, içindeki birikmiş bulunan tortuların akması sağlanacak. • Buhar kazanlarının su giriş vanaları ve üzerinde bulunan çok valfe bakılacaktır, su sayacı görüldüğünde brülör kapatılıp yetkili personele haber verilecek. • Kazanın çalıştırılması durumunda, su seviyesinin imkan nispetinde sabit tutulması kazanın emniyeti bakımından önemlidir. Otomatik kontrol cihazları, ne kadar mükemmel çalışıyorsa çalışsın kazanın emniyeti yalnız bunlara bırakılmayacak, su seviyesi devamlı kontrol edilecek. •Kondest deposundaki su sık sık kontrol edilecek, su birikmişse su giriş vanası açılıp, depo doldurulacak, dolayısıyla su motorunun kazana su basması sağlanacak •Manometreler zaman zaman dikkatli olarak kontrol edilip, basınç, işletme basıncın üstüne çıktığında brülör kapatılacak •Su seviye şişelerini temiz tutarak, su seviyesinin kontrolü sağlanacak •Presostat basıncı sabit tutulduğundan faal olup olmadığı her hafta kontrol edilecek •Kazan üzerindeki emniyet vantillerinin faal olup olmadığı her hafta kontrol edilecek •Su tahliye cihazının faal olup olmadığı her hafta kontrol edilecek •Brülör kapatıldığı zaman meme yakıt kaçırmamalıdır, aksi halde kazan içine yakıt yapılarak çalıştırma anında kazan patlamasına veya yangına sebep olabilir. YANICI VE PARLAYICI MADDELER EMNİYET FORMU •“Sigara İçilmez” levhası kırmızı tablo ile görünecek yere asılır •Yerlere dökülmüş akaryakıt derhal temizlenecek •Yakıt ikmaline gelen araçlar stop ettirilecek •Gece ikmal yapılmayacak zorunlu durumda yetkili personelin denetiminde verilecek •Yakıt ikmalinde kullanılan cihaz topraklanacak •Yakıt depolarının çevresindeki ot ve diğer maddeler temizlenecek •Yakıt depolarının üzerinden yüksek gerilim hatları geçirilmeyecek KAZAN DAİRESİ EMNİYET FORMU •Su tesisatla ilgili işler yetkili personel tarafından yapılacak •Kaloriferciler YSC’larını (Köpüklü) kullanmasını tereddütsüz bilecek, yeterli sayıda ve uygun YSC bulunduracak •Yerlere dökülmüş yanıcı maddeler olmayacak •Sigara içilmez levhaları asılacak •Brülörün hangi saatte yanacağı hangi saatte söneceğine dair emir uygulaması olacak •Brülör çalışırken sorumlu yerinden ayrılmayacak •Emniyet ventillerinin kontrolleri her hafta yapılacak ve yazılı olarak rapor edilecek •Açıkta elektrik kablo ucu olmayacak •Yakıt deposu kilitli olacak •Alarm sistemi çalışır olacak •Yakıt deposu zeminlerinde yakıt bulaşığı olmayacak •Kollektör ve vanalarda arıza olmayacak •Duman boruları ve bacalar temizlenecek •Kazan baca bağlantıları iyi kapanacak ve sık sık kontrol edilecek •Baca temizlik kapakları iyi kapanacak ve alçı ile sıvanacak, hava alması önlenecek •Her kazan dairesinde çalışma talimatı ve defteri olacak •Borularda yakıt dolması halinde ateş yakılarak ısıtma yoluyla çözülme yapılmayacak, bu gibi durumlarda yetkili personel gerekli önlemini alacaktır. Bir teşkilatın etkinliği; planlama, örgütlenme, koordinasyon, icra ve denetim fonksiyonları ile ölçülür. Genel olarak denetim; özel ve tüzel kişiliği bulunan kurum ve kuruluşlarda yapılmakta olan işlerin, kaynak, imkan ve şartlar dikkate alınarak yasal çerçeve ile belirlenen kuruluş amacına, öngörülen temel ilke ve hedeflere uygunluğunu, doğruluğunu, düzenliliğini, verimliliğini, ekonomikliğini, etkinliğini, objektif, geçerli, güvenilir ölçülere göre karşılaştırma yapabilme, ulusal standartlara ve planlanan esaslara uygunluğunu ortaya koyma, giderilebilir eksiklikler ve rehberlik edecek değişim ve gelişme için misyon ve vizyon kazandırmaya ilişkin öneriler getirme sürecidir . Denetlemede en önemli husus neyin nasıl yapılacağının çok iyi bilinmesidir. Planlama ve uygulamaların hedefe ulaşıp ulaşmadığının belirlenmesi, varsa eksik ve sapmaların düzeltilmesi amacıyla denetleme yapılır. Yapılan faaliyetlerden istenilen verimin alınması, beklenen değişim ve gelişimin sağlanması, düzenli faaliyetlerin başarı ile sürdürülebilmesi, sürekli ve etkili bir denetimle sağlanır. Yasal dayanak: a) “3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun” b) Bakanlığımızın “Seferberlik ve Savaş Hali Hazırlıkları Direktifi” c) Millî Savunma Bakanlığının “Seferberlik ve Savaş Hali Erteleme Yönergesi” d) 18.01.1966 tarih ve 711 sayılı Nöbetçi Memurluğu Kurulması ve Olağanüstü Hal Tatbikatlarında Mesainin 24 saat Devamını Sağlayan Kanun ve bu kanuna dayanılarak çıkartılan Yönetmelik e) 88/13543 sayılı Sabotajlara Karşı Korunma Yönetmeliği f) Binaların Yangından Korunma Yönetmeliği g) Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği h) Arşiv Hizmetleri Yönetmeliği i) Gizlilik Dereceli Evrak ve Gerecin Güvenliği Hakkındaki esaslar j) 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetleri Kanunu k) Millî Eğitim Bakanlığı Hizmetleri Eğitim Muhtırası Topyekun Savunma Sivil l) Başbakanlık Topyekun Savunma Sivil Hizmetleri Hazırlık ve Uygulama Esasları m) Millî Eğitim Bakanlığı Güvenlik Tedbir ve Müeyyideler Dokümanı Genel Esaslar Talimatı. TOPYEKÜN SAVUNMA SİVİL HİZMETLERİNİN DENETLENMESİ 90/500 “Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü” 2. bölüm 12. maddesi ile “Seferberlik ve Savaş Hali Direktifi”nin 3. bölüm 13. maddesinde muhtelif kademelerin denetleme görev ve yetkileri aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir. a) Ülke çapında verilen direktifler çerçevesinde Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Millî Güvenlik Kurulu adına Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, b) Bakanlıklarda, bakan adına Savunma Sekreterleri ve teftiş kurulları ile görevlendirilecek diğer makamlar, c) Bağlı ve ilgili kuruluş genel müdürlüklerinde ve teşkillerinde, Savunma Sekreterleri, Sivil Savunma Uzmanlıkları ve teftiş kurulları ile görevlendirilen diğer makamlar, d) Kuruluşlarda, kuruluş amiri adına Savunma Sekreteri veya Savunma uzmanlığı ile teftiş kurulları, e) Mülki ve mahallî idarî amirlikleri ile özel sektörde (sorumlu) yönetici veya adına yetkili kılınan personel ile sivil savunma elemanları arasından görevlendirilecek personel tarafından denetlenmektedir. 88/13543 sayılı Planlarının Denetimi Sabotajlara Karşı Korunma Sabotajlara Karşı Korunma Yönetmeliğine göre hazırlanan Koruma Planları ve eğitim programları ile uygulamaları, ilgili bakanlıkların Sivil Savunma uzmanları veya illerde vali veya görevlendireceği yardımcısının emri üzerine sorumluluk bölgelerine göre il jandarma alay komutanlığı ve il emniyet müdürlüğü tarafından yılda en az bir defa denetlenir. Binaların yangından korunması hakkındaki, 2002/4390 karar sayılı yönetmelik gereği hazırlanan Millî Eğitim Bakanlığı Yangın Önleme ve Söndürme Yönergesinin Denetimi, Millî Eğitim Bakanlığı Yangın Önleme ve Söndürme Yönergesi hükümlerinin uygulanıp uygulanmadığı haber veya habersiz olarak denetlenir. Denetlemeler; a- Bakanlık teftiş kurulu müfettişleri, b- Savunma sekreteri veya görevlendireceği heyet, c- Mülki amir veya görevlendireceği heyet, d- Taşra teşkilatı ve bağlı kuruluşlarda görevli sivil savunma uzmanları veya ilköğretim müfettişleri tarafından yapılır. Topyekun Savunma Sivil Hizmetleri Denetim ve Performans Rehberi, ilgi mevzuat doğrultusunda Millî Eğitim Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatı, bağlı ve ilgili kuruluşlar ile okul ve kurumlara rehber olması ve yapılacak denetimlerde kullanılmak üzere hazırlanmıştır. Amaç : Millî Eğitim Bakanlığı merkez teşkilatı, bağlı ve ilgili kuruluş, taşra teşkilatı, okul ve kurum müdürlüklerinde Topyekûn Savunma Sivil Hizmetleri kapsamı içerisinde yer alan Seferberlik ve Savaş Hazırlıkları, Koruyucu Güvenlik faaliyetleri ve Sivil Savunma Hizmetlerinin denetiminde uygulanacak esasları belirlemektir. Kapsam : Millî Eğitim Bakanlığı merkez teşkilatı, bağlı ve ilgili kuruluş, taşra teşkilatı, okul ve kurum müdürlüklerini kapsar. DENETİM KONULARI • Seferberlik ve Savaş Hazırlıkları • Millî Alarm Planları • Personel Erteleme Planlaması • 24 Saat Süreli Çalışma Düzeni Planlaması • Sivil Savunma Konuları • Koruyucu Güvenlik Faaliyetleri • Kriz Merkezi • Eğitim ve Tatbikatlar • Denetim • Genel Değerlendirme • Raporlar Denetim Bakanlığımız yetkili mercileri Topyekun Savunma Sivil Hizmetlerini değerlendirmek amacıyla; Bakanlık Merkez ve Taşra Teşkilatı ile Bağlı ve ilgili kuruluşlarını her yıl sondaj yoluyla denetletir. Denetlemeler Bakan Adına savunma sekreteri, savunma veya sivil savunma uzmanları, bunların olmadığı yerlerde ise, bu hizmeti yürütmekle görevli elemanlardan oluşan bir heyet tarafından yapılır. Heyet, en az bir başkan ve bir üyeden oluşur. Bağlı ve İlgili Kuruluşların denetlenmesi, birim amirince görevlendirilecek Savunma, Sivil Savunma uzmanları başkanlığında oluşturulan heyetler ile yapılır. Savunma, Sivil Savunma uzmanın olmadığı yerlerde ise, bu hizmeti yürütmekle görevli elemanlardan oluşan bir heyet tarafından yapılır. Taşra Teşkilatının denetlenmesi, Mülki Amirce görevlendirilecek Savunma, Sivil Savunma Uzmanları başkanlığında oluşturulan heyetler ile yapılır. Savunma, Sivil savunma uzmanları olmadığı yerlerde ise, bu hizmeti yürütmekle görevli elemanlardan oluşan bir heyet tarafından yapılır TOPYEKÜN SAVUNMA SİVİL HİZMETLERİ DENETLEME FORMU İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜKLERİ DENETLENEN İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ : İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRÜNÜN ADI SOYADI : DAİRE/KURUM AMİRİNİN ADI SOYADI : BULUNDUĞU YER : DENETLEME TARİHİ : DENETLEME HEYETİ : I.SEFERBERLİK VE SAVAŞ HALİ HAZIRLIKLARI PLANLAMA FAALİYETLERİ KONTROL FORMU S. NO ARANACAK HUSUSLAR 1. GENEL PLAN Seferberlik ve Savaş Hali Genel Planı gereği il detay planında eğitim ve öğretimin devamının sağlanması için görevler belirlenmiş midir? 2. MİLLİ ALARM PLANLAMASI a) Milli Alarm Sistemi Yönergesi gereği, “Alarm İlanında Yapılacak Faaliyetler Formu” hazırlanmış mı? b) Alarm mesajı (İcra Emri) hazırlanması biliniyor mu? c) Sivil Durum Raporlarının Hazırlanması biliniyor mu? EVET KISMEN HAYIR PUAN AÇIKLAMA 3. PERSONEL ERTELEME PLANLAMASI a)Yedek personel ertelemesinde kullanılması gereken mevzuat biliniyor mu? b)Erteleme/erteleme kaldırma işlemi mevzuata uygun yapılıyor mu? c)Her yıl OCAK ayında yayımlanan yasal yaş sınırı dışına çıkan erteli yedek personele gerekli işlem yapıldı mı? d)Erteleme/erteleme kaldırma hazırlanırken dikkat edilmesi biliniyor mu? belgesi gereken (ERT-2) hususlar e)Personel erteleme/erteleme kaldırma yapılacak makamlar biliniyor mu? teklifleri f) Ertelemesi yapılmış personelin atanma, istifa, emeklilik vb. durumlarında süresi içerisinde yapılacak işlem biliniyor mu? g) Erteleme teklif edilirken, teklif edilen aynı kadrodaki diğer personelin durumu da dikkate alınmakta mı? h) Okul ve kurumlarda görevli çağ içi yedek personel yoklamasını yaptırmayan var mı? 4. YİRMİDÖRT SAAT SÜRELİ ÇALIŞMA DÜZENİ PLANLAMASI a)24 saat süreli çalışma düzenine göre personelin üç vardiya hâlinde görev yapmasını sağlayacak plan yapılmış mı? b) Planlar güncel mi? c)Personel, hangi vardiyada görev yapacağını biliyor mu? II. SİVİL SAVUNMA FAALİYETLERİ KONTROL FORMU SIRA NO 1. ARANACAK HUSUSLAR SİVİL SAVUNMA PLANLARI a)Sivil Savunma Hazırlık ve Planlamalarına ilişkin mevzuat mevcut mudur? b) Sivil Savunma Planı güncel mi? 2. SİVİL SAVUNMA SERVİSLERİ VE TECHİZAT DURUMU a)Sivil Savunma Servisleri kurulmuş mu? b)Servisler için gerekli araç ve gereç temin edilmiş mi? 3. EĞİTİM VE TATBİKATLAR a)Servislerde görevli personel için eğitim ve tatbikat düzenlenmiş mi? b)Tüm personele Sivil Savunma konusunda eğitim verilmiş mi? c)1-7 Mart deprem haftasında personel tahliye tatbikatı yapılmış mı? d)28 Şubat Sivil Savunma gününde İkaz-Alarm tatbikatı yapılmış mı? EVET KISMEN HAYIR PUAN AÇIKLAMA 4. SIĞINAKLAR a)Sığınak yerleri tespit edilmiş mi? Tespit edilen yerler sığınak olma niteliklerine sahip mi? b)Sığınak talimatı hazırlanmış mı? c)Sığınakta bulunması zorunla malzemeler ve malzeme listesi mevcut mu? d)Mevcut olan malzemeler standartlara uygun mu? e)Periyodik kontrol, bakım ve onarımları yapılmakta mı? 5. İKAZ VE ALARM a)İkaz alarmının duyurulması için gerekli önlemler alınmış mı? b)Alternatif ikaz vasıtası var mı? 6. YANGIN TEDBİRLERİ a)Bina ve tesislerin yangına karşı mimari ve inşaat teknolojisi açısından özellikleri belirlenmiş mi? b)Yangın söndürme vana, hortum ve muslukları standartlara uygun mu? c)Yangın söndürme cihazları mevcut mu? d)Cihazlar uygun şekilde yerleştirilmiş mi? e) Yangın söndürme cihazlarının periyodik bakımları yapılmış mı? Bu cihazlar k kullanıma hazır mı? 7. KARŞILIKLI YARDIMLAŞMA ESASLARI VE PROTOKOLLERİ a)Okul ve kurumun Sivil Savunma Hizmet ve Planlamasına ilişkin, imkan ve kabiliyetleri ölçüsünde çevre kuruluşlarla koordine sağlanarak gerekli protokoller yapılmış mı? 8. TAHLİYE VE SEYREKLEŞTİRME a)Tahliye ve seyrekleştirmeye tabi tutulacak personel araç ve gereç belirlemiş mi? b)Tahliye ve seyrekleştirmenin hangi imkanlarla yapılacağı tespit edilmiş mi? 9. NBC SAVUNMA TEDBİRLERİ a)NBC taarruzlarına karşı yeterli miktar ve özelliklerde koruyucu araç ve gereci mevcut mu? b)Personele NBC konusunda eğitim veriliyor mu? III. KORUYUCU GÜVENLİK FAALİYETLERİ KONTROL FORMU SIRA NO ARANACAK HUSUSLAR 1. KORUYUCU GÜVENLİK DİREKTİF VE TALİMATLARI a)Millî Eğitim Bakanlığı Personel, evrak, bina, tesis, araç ve gerecin güvenliğinin sağlanması ve bunlara yönelik her türlü sabotaj, yangın, casusluk ile yıkıcı ve bölücü faaliyetlere karşı alınacak tedbir ve müeyyideler Dokümanı mevcut mu? b)Kurumun, Koruyucu Güvenlik Tedbir ve Müeyyideler Dokümanı hazırlanarak ast birimlere duyurulmuş mu? 2. PERSONEL GÜVENLİĞİ a)Milli Eğitim Bakanlığı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması yönergesi mevcut mu? b)Gizli ve gizlilik dereceli birim, kısım ve görevlerde çalıştırılacak personel hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması yapılmakta mı? c)Güvenlik Belgesi “Güvenlik Yetkisi” bölümünde personelin nüfuz edebileceği bilgilerin gizlilik derecesi veya çalışabileceği yerin gizlilik derecesi belirtilmiş mi? d)Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması olumlu olmayan personel ile ilgili yapılacak işlemler biliniyor mu? EVET KISMEN HAYIR PUAN AÇIKLAMA 3. EVRAK VE HABERLEŞME GÜVENLİĞİ a)İçinde yalnız “Hizmete Özel” gizlilik dereceli evrak muhafaza edilebilen masaların üzerinde ve kolay görülebilecek bir yerinde “MASA TAAHHÜT KARTI” var mı? b)Masa ve evrak dolapları üzerinde “YANGINDA KURTARMA ÖNCELİKLERİNİ” belirleyen etiketler var mı? c)Çalışma saati sonunda çalışma odalarının kontrolü yapılmakta mı? Odalarda “GÜNLÜK EMNİYET KONTROL ÇİZELGESİ” bulunmakta mı? d)Çalışma odalarında gizlilik dereceli evrak ve gerecin korunmasında Millî Eğitim Bakanlığı Koruyucu Güvenlik Tedbir ve Müeyyideler Dokümanı esaslarına uyulmakta mı? e)Gizli ve gizlilik dereceli evrak kilitli dolaplarda muhafaza edilmekte mi? f)Gizli ve Gizlilik dereceli evraka yapılacak işlemler bilinmekte mi? g)Gizlilik dereceli evraklara kontrol numarası verilmekte mi? h)Gizlilik dereceli evraklara imha tutanağı düzenlenmekte mi? I)Gizlilik dereceli evrakın kurum içinde ve dışında el değiştirilmesi senetle yapılmakta mıdır? i)Telefonlar üzerine “BU TELEFON İLE GİZLİLİK DERECELİ KONULAR KONUŞULMAZ” yazılı etiketler yapıştırılmış mı? j)Emniyetsiz faks cihazları üzerine “GİZLİLİK DERECELİ MESAJLAR ÇEKİLMEZ” yazılı etiketler yapıştırılmış mı? k)Bilgi işlem sisteminin bulunduğu yerlerde Millî Eğitim Bakanlığı Koruyucu Güvenlik Tedbir ve Müeyyideler Dokümanında belirtilen tedbirler alınmış mı? l)Bilgisayar Sistem odası, toza, sigara dumanına, rutubet ve her türlü kâğıt kırpıntısı ve çöpe karşı koruma altına alınmış mı? 4. FİZİKİ GÜVENLİK VE NÖBET HİZMETLERİ a)Binaların dış güvenliği ve çevre emniyeti için önlemler alınmış mı? b)Binaların giriş yerleri sınırlandırılmış mı? c)Kapılarda girişin bulunmakta mı? kontrolünü sağlayacak personel d)Personelin veya misafirlerin binalara ve görev birimlerine giriş ve çıkışlarda kart takmaları sağlanıyor mu? e) Ziyaretçiler için ayrı bir kabul yeri düzenlenmiş mi? f)Ziyaretçi kayıt defteri tutulmakta mı? g)Millî Eğitim Bakanlığı Nöbet Hizmetleri Özel Talimatı uygulanıyor mu? h)Nöbetçi memurluğu kurulmuş mu? I)Nöbetçi memurlar eğitimden geçirilmiş mi? i)Alarm haberlerini kimlere ulaştıracağını biliyor mu? k)Odalarda alarm haberini duyuracağı kişilerin ev adresi ve telefon numaralarını gösterir çizelge bulunmakta mı? l)Nöbetçi memuru aylık nöbet listesi hazırlanmış ve ilgili birimlere duyurulmuş mu? 5. SABOTAJ VE TERÖR OLAYLARINDAN KORUNMA a)Sabotaj Koruma Planı hazırlanmış mı? b)Koruma planı 88/13543 sayılı yönetmelikte bulunan örneğine uygun mu? c)88/13543 sayılı yönetmelikte yer alan “Koruma Planının İhtiva Edeceği Hususlara” hazırlanan koruma planında yer verilmiş mi? d) Krokileri plana eklenmiş mi? e)Koruma Planı en az yılda bir defa gözden geçirilerek güncelleştirilmiş mi? f)Fiziki Koruma Gurubunda yer alan koruma personeline eğitim ve tatbikat yaptırılmakta mıdır? 6. YANGINLARDAN KORUNMA a)MEB Yangın Önleme ve Söndürme Yönergesi gereği ekipler Oluşturulmuş mu? b)Yangın talimatı hazırlanmış mı? c)Yangın Vukuunda Hareket Tarzı Tablosu personel ve öğrencilerin görebileceği yerlere asılmış mı? d)Yangın ikaz sistemi mevcut mu? e)Yangın söndürme cihazların üstünde veya yakınında cihazın nasıl kullanılacağı konusunda talimat var mı? f)Cihazlar TSE standartlarına uygun mu? g)Kazan dairesi görevli personelin ateşleme veya doğalgaz kazan işletmeciliği belgesi var mı? h) Personelin Ateşleme veya Doğalgaz kazan işletmeciliği belgesi alınarak dosyasında muhafaza ediliyor mu? I) Baca temizliği yıllık yapılarak rapor altına alınmış mı? i) Elektrik tesisatının yıllık bakım ve kontrollerinin yapıldığına dair kayıt tutularak dosyasında muhafaza ediliyor mu? j) Elektrik planı ana panoya yakın bir yerde camlı dolap içerisinde muhafaza edilmekte midir? IV. KRİZ/İRTİBAT MERKEZ FAALİYETLERİ KONTROL FORMU SIRA NO ARANACAK HUSUSLAR a)Millî Eğitim Bakanlığı kriz merkezi yönergesi gereğince kriz merkezi /irtibat merkezi olarak faaliyet gösterecek yeterli bir yer ayrılmış mı? b)Millî Eğitim Bakanlığı kriz merkezi yönergesi esaslarına uygun olarak kriz/irtibat merkezi açacak kurumlar yönerge/talimat hazırlamış mı? c)Kriz/irtibat merkezi faaliyete geçtiğinde uygulanmak üzere önceden bir vardiya görevlisi listesi hazırlanmış mı? d)Bu liste güncel mi? EVET KISMEN HAYIR PUAN AÇIKLAMA e)Acil haberleşmeyi sağlayacak numarası belli telefon ve faks belirlenmiş mi? f)Cihazlar faal durumda mı? g)Kriz/irtibat merkezinde görevlendirilen personel konusunda uzman olanlardan seçilmiş mi? h)Personel görev talimatı mevcut mu? ı)Kriz/irtibat merkezi için malzeme kırtasiye ve doküman ihtiyaçları tedarik edilmiş mi? i)Barış ve normal durumlarda kriz/irtibat merkezi ile ilgili iş ve işlemlerin yürütülmesi için personel görevlendirilmiş mi? j)Alternatif kriz/irtibat merkezi oluşturulmuş mu? k)Her konuya, kaynağa ait veri tabanı / bilgi paketleri önceden hazırlanmış mı? NOT: Her evet (1), her kısmen (0,5), her hayır (0) puan olup, değerlendirme 100 puan üzerinden yapılmış, Yetersiz (0 - 59), orta (60 - 75), iyi (79 - 89), pekiyi (90 -100) BÖLÜM AĞIRLIKLARINA GÖRE DEĞERLENDİRME TABLOSU İL MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Bölüm No: Bölüm Derecesi: Bölüm Ağırlığı I-Seferberlik ve Savaş Hali Hazırlıkları, Planlama Faaliyetleri %15 II-Sivil Savunma Faaliyetleri %30 III-Koruyucu Güvenlik Faaliyetleri %40 IV-Kriz/İrtibat Merkez Faaliyetleri %15 Performans Değeri TOPYEKÜN SAVUNMA SİVİL HİZMETLERİ DENETLEME FORMU KURUM VE OKULLAR DENETLENEN İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ : İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRÜNÜN ADI SOYADI : DENETLENEN DAİRE,KURUM VEYA OKUL ADI : DAİRE/KURUM OKUL MÜDÜRÜNÜN ADI SOYADI : BULUNDUĞU YER : DENETLEME TARİHİ : DENETLEME HEYETİ : I.SEFERBERLİK VE SAVAŞ HALİ HAZIRLIKLARI PLANLAMA FAALİYETLERİ KONTROL FORMU SIRA NO ARANACAK HUSUSLAR a)Barışta ve savaşta alınması gereken tedbirler biliniyor mu?. Mevzuata uygun olarak alınıyor mu? b)Erteleme işlemleri mevzuata uygun olarak yapılmış mıdır? c)24 saat süreli çalışma düzenine göre Personelin üç vardiya hâlinde görev yapmasını sağlayacak plan yapılmış mı? Planlar güncel mi? d)Personel hangi vardiyada görev yapacağını biliyor mu? EVET KISMEN HAYIR PUAN AÇIKLAMA II. SİVİL SAVUNMA FAALİYETLERİ KONTROL FORMU SIRA NO 1. ARANACAK HUSUSLAR SİVİL SAVUNMA PLANLARI a)Sivil Savunma Hazırlık ve Planlamalarına ilişkin mevzuat mevcut mudur? b) Sivil Savunma Planı güncel mi? 2. SİVİL SAVUNMA SERVİSLERİ VE TECHİZAT DURUMU a)Sivil Savunma Servisleri kurulmuş mu? b)Servisler için gerekli araç ve gereç temin edilmiş mi? 3. EĞİTİM VE TATBİKATLAR a)Servislerde görevli personel için eğitim ve tatbikat düzenlenmiş mi? b)Tüm personele Sivil Savunma konusunda eğitim verilmiş mi? c)1-7 Mart deprem haftasında personel tahliye tatbikatı yapılmış mı? d)28 Şubat Sivil Savunma gününde İkaz-Alarm tatbikatı yapılmış mı? EVET KISMEN HAYIR PUAN AÇIKLAMA 4. SIĞINAKLAR a)Sığınak yerleri tespit edilmiş mi? Tespit edilen yeler sığınak olma niteliklerine sahip mi? b)Sığınak talimatı hazırlanmış mı? c)Sığınakta bulunması zorunla malzemeler ve malzeme listesi mevcut mu? d)Sığınakta mevcut olan malzemeler standartlara uygun mu? e)Sığınaktaki malzemelerin Periyodik kontrol, bakım ve onarımları yapılmakta mı? 5. İKAZ VE ALARM a)İkaz ve alarm haberlerinin duyurulması için gerekli önlemler alınmış mı? b)Alternatif ikaz vasıtası var mı? 6. YANGIN TEDBİRLERİ a)Yangın söndürme vana, hortum ve muslukları Standartlara uygun mu? b)Yangın söndürme cihazları mevcut mu? Uygun şekilde yerleştirilmiş mi? c)Periyodik bakımları düzenli yapılarak kullanıma hazır bulundurulmak ta mı? 7. KARŞILIKLI YARDIMLAŞMA ESASLARI VE PROTOKOLLERİ a)Okul ve kurumun Sivil Savunma Hizmet ve Planlamasına ilişkin, imkan ve kabiliyetleri ölçüsünde çevre kuruluşlarla koordine sağlanarak gerekli protokoller yapılmış mı? 8. TAHLİYE VE SEYREKLEŞTİRME a)Tahliye ve seyrekleştirmeye tabi tutulacak personel araç ve gereç belirlemiş mi? b)Tahliye ve seyrekleştirmenin hangi imkanlarla yapılacağı tespit edilmiş mi? 9. NBC SAVUNMA TEDBİRLERİ a)NBC taarruzlarına karşı yeterli miktar ve özelliklerde koruyucu araç ve gereci mevcut mu? b)Personele NBC konusunda eğitim veriliyor mu? III. KORUYUCU GÜVENLİK FAALİYETLERİ KONTROL FORMU SIRA NO ARANACAK HUSUSLAR 1. KORUYUCU GÜVENLİK DİREKTİF VE TALİMATLARI a) Millî Eğitim Bakanlığı Personel, evrak, bina, tesis, araç ve gerecin güvenliğinin sağlanması ve bunlara yönelik her türlü sabotaj, yangın, casusluk ile yıkıcı ve bölücü faaliyetlere karşı alınacak tedbir ve müeyyideler Dokümanı mevcut mu? 2. PERSONEL GÜVENLİĞİ a)Gizli ve gizlilik dereceli birim, kısım ve görevlerde çalıştırılacak personel hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması yapılmakta mı? b)Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması olumlu olmayan personel ile ilgili yapılacak işlemler biliniyor mu? EVET KISMEN HAYIR PUAN AÇIKLAMA 3. EVRAK VE HABERLEŞME GÜVENLİĞİ a)İçinde yalnız “Hizmete Özel” gizlilik dereceli evrak muhafaza edilebilen masaların üzerinde ve kolay görülebilecek bir yerinde “MASA TAAHHÜT KARTI” var mı? b)Masa ve evrak dolapları üzerinde “YANGINDA KURTARMA ÖNCELİKLERİNİ” belirleyen etiketler var mı? c)Çalışma saati sonunda çalışma odalarının kontrolü yapılmakta mı? Odalarda “GÜNLÜK EMNİYET KONTROL ÇİZELGESİ” bulunmakta mı? d)Çalışma odalarında gizlilik dereceli evrak ve gerecin korunmasında Millî Eğitim Bakanlığı Koruyucu Güvenlik Tedbir ve Müeyyideler Dokümanı esaslarına uyulmakta mı? e)Gizli ve gizlilik dereceli evrak kilitli dolaplarda muhafaza edilmekte mi? f)Gizli ve Gizlilik dereceli evraka yapılacak işlemler bilinmekte mi? g)Gizlilik dereceli evraklara kontrol numarası verilmekte mi? h)Gizlilik dereceli evraklara imha tutanağı düzenlenmekte mi? I)Gizlilik dereceli evrakın kurum içinde ve dışında el değiştirilmesi senetle yapılmakta mıdır? i)Telefonlar üzerine “BU TELEFON İLE GİZLİLİK DERECELİ KONULAR KONUŞULMAZ” yazılı etiketler yapıştırılmış mı? j)Emniyetsiz faks cihazları üzerine “GİZLİLİK DERECELİ MESAJLAR ÇEKİLMEZ” yazılı etiketler yapıştırılmış mı? k)Bilgi işlem sisteminin bulunduğu yerlerde Millî Eğitim Bakanlığı Koruyucu Güvenlik Tedbir ve Müeyyideler Dokümanında belirtilen tedbirler alınmış mı? l)Bilgisayar Sistem odası, toza, sigara dumanına, rutubet ve her türlü kâğıt kırpıntısı ve çöpe karşı koruma altına alınmış mı? 4. FİZİKİ GÜVENLİK VE NÖBET HİZMETLERİ a)Binaların dış güvenliği ve çevre emniyeti için önlemler alınmış mı? b)Binaların giriş yerleri sınırlandırılmış mı? c)Kapılarda girişin bulunmakta mı? kontrolünü sağlayacak personel d)Personelin veya misafirlerin binalara ve görev birimlerine giriş ve çıkışlarda kart takmaları sağlanıyor mu? e) Ziyaretçiler için ayrı bir kabul yeri düzenlenmiş mi? f)Ziyaretçi kayıt defteri tutulmakta mı? g)Millî Eğitim Bakanlığı Nöbet Hizmetleri Özel Talimatı uygulanıyor mu? h)Nöbetçi memurluğu kurulmuş mu? I)Nöbetçi memurlar eğitimden geçirilmiş mi? i)Alarm haberlerini kimlere ulaştıracağını biliyor mu? k)Odalarda alarm haberini duyuracağı kişilerin ev adresi ve telefon numaralarını gösterir çizelge bulunmakta mı? l)Nöbetçi memuru aylık nöbet listesi hazırlanmış ve ilgili birimlere duyurulmuş mu? 5. SABOTAJ VE TERÖR OLAYLARINDAN KORUNMA a)Sabotajdan Koruma Planı hazırlanmış mı? b)Koruma planı 88/13543 sayılı yönetmelikte bulunan örneğine uygun mu? c) Krokileri plana eklenmiş mi? d)Koruma Planı en az yılda bir defa gözden geçirilerek güncelleştirilmiş mi? e)Fiziki Koruma Gurubunda yer alan koruma personeline eğitim ve tatbikat yaptırılmakta mıdır? 6. YANGINLARDAN KORUNMA a)MEB Yangın Önleme ve Söndürme Yönergesi gereği ekipler oluşturulmuş mu? b)Yangın talimatı hazırlanmış mı? c)Yangın Vukuunda Hareket Tarzı Tablosu personel ve öğrencilerin görebileceği yerlere asılmış mı? d)Yangın ikaz sistemi mevcut mu? e)Yangın söndürme cihazların üstünde veya yakınında cihazın nasıl kullanılacağı konusunda talimat var mı? f)Cihazlar TSE standartlarına uygun mu? g)Kazan dairesi görevlisinin ateşleme dosyasında muhafaza ediliyor mu? belgesi alınarak h)Baca temizliği yıllık yapılıyor mu? Rapor altına alınmış mı? ı)Doğalgazla çalışan kazan dairesi görevlisinin “Doğalgazlı Kazan Dairesi” işletmeciliği belgesi var mı? Doğalgaz kazan işletmeciliği belgesi dosyasında muhafaza ediliyor mu? k)Elektrik tesisatının yıllık bakım ve kontrollerinin yapıldığına dair kayıt tutularak dosyasında muhafaza ediliyor mu? l)Elektrik planı ana panoya yakın bir yerde camlı dolap içerisinde muhafaza edilmekte midir? NOT: Her evet (1,50), her kısmen (0,75), her hayır (0) puan olup, değerlendirme 100 puan üzerinden yapılmış, Yetersiz (0 - 59), orta (60 - 75), iyi (79 - 89), pekiyi (90 -100) BÖLÜM AĞIRLIKLARINA GÖRE DEĞERLENDİRME TABLOSU Okul ve Kurumlar I-Seferberlik ve Savaş Hali Hazırlıkları, Planlama Faaliyetleri %15 II-Sivil Savunma Faaliyetleri %35 III-Koruyucu Güvenlik Faaliyetleri --------------------------------------Performans değeri ----------------------------------------- %50 ----------------------------------------- EK-B TOPYEKÜN SAVUNMA SİVİL HİZMETLERİ DENETLEME SONUÇ RAPORU 1-DENETLEMEYİ YAPTIRAN MAKAM : 2-DENETLENEN MAKAM SORUMLUSU : 3-İLGİLİ MEVZUAT : 4-DENETLEME YERİ : 5-DENETLEMENİN BAŞLANGIÇ ve BİTİM TARİHİ : 6-DENETLENEN DAİRE, OKUL ve KURUM : 7-DENETLEME HEYETİ : 8-DENETLEMEDE GÖRÜLEN NOKSANLIKLAR : 9-DENETLEMEDE GÖRÜLEN AKSAKLIKLARIN GİDERİLME DURUMLARI : 10-GENEL KIYMETLENDİRME ve SONUÇ : DENETLEME HEYETİ …./…./200 ÜYE BAŞKAN TOPYEKÛN SAVUNMA SİVİL HİZMETLERİ DENETLEME SONUCU PERFORMANS ÇİZELGESİ Sıra No Okul ve Kurum Birim Amirleri Seferberlik ve Savaş Hali Hazırlıkları Planlama Faaliyeti Sivil Savunma Faaliyetler i Koruyucu Güvenlik Faaliyetleri Kriz Merkezi Faaliyetle ri Performans Değeri 1. İl Millî Eğitim Müdürlüğü Sivil Savunma Uzmanı 84 2. ………. Öğretmen evi ve AŞO 67 3. ………… İlköğretim Okulu 77 4. ………. Anadolu Lisesi 87 5. ………………. Öğrenci Yurdu 46 (1-5 ortalaması) 72 6. …………… Lisesi 84 S. No Okul ve Kurum Birim Amirleri GENEL DEĞELENDİRME İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜ Seferberlik ve Savaş Hali Hazırlıkları Planlama Faaliyeti Sivil Savunma Faaliyetleri Koruyucu Güvenlik Faaliyetleri Kriz Merkezi Faaliyetl eri Performans Değeri - - - - 78 DENETİM HEYETİ Üye Başkan …………………………. ….…………………….. Şube Müdürü Sivil Savunma Uzmanı O NAY …………………… İl Millî Eğitim Müdürü Yanma; yanıcı maddenin ısı ve oksijenle birleşmesinden meydana gelen kimyasal bir olaydır. Yanma kontrol altında bulundurulduğunda yararlı olmakta, kontrolden çıkması hâlinde ise YANGIN’a dönüşmekte ve kısa sürede ulaştığı boyutlarla afet hâlini alarak can ve mal kaybına neden olmakta, yılların eserlerini ve ürünlerini yok etmektedir. YANMANIN ŞARTLARI Yanma olayının meydana gelebilmesi için üç şartın bir arada olması gerekmektedir. Bu şartlar yanıcı madde, ısı ve oksijendir. Şartlardan herhangi birisinin bulunmaması veya yeterli miktarda olmaması halinde yanma olayı meydana gelmez. Bu olay yanma üçgeni ile aşağıdaki şekilde izah edilebilir. YANMANIN ÜRÜNLERİ 9Oksijen 9Isı 9Yanıcı Madde. YANMANIN ÇEŞİTLERİ 1. Yavaş Yanma 2. Kendi Kendine Yanma 3. Hızlı Yanma 4. Parlama, Patlama Şeklinde Yanma 1.Yavaş Yanma • Yanıcı maddenin özelliği itibariyle yanıcı buhar veya gaz meydana getiremediği halde, yeterli ısının olmaması halinde yavaş yanma oluşur. • Örneğin demir (Fe), bakır (Cu), gibi metallerin havadaki oksijen ve hava ısısıyla oksitlenmesi olayında olduğu gibi. Yanıcı madde buhar veya gaz çıkaramamakta dolayısıyla demir oksit (FO) veya bakır oksit (CuO) oluşmaktadır. • Bir başka örnek ise yeterli oksijen olmaması durumunda canlıların solunum olayı da bir nevi yavaş yanma olayıdır. 2. Kendi Kendine Yanma Yavaş yanmanın zamanla hızlı yanmaya dönüşmesidir. Özellikle bitkisel kökenli yağlı maddeler normal hava ısısı ve oksijeni içinde kolaylıkla oksitlenmekte bu oksitlenme sırasında ise gittikçe artan bir ısı çıkarmaktadır. Zamanla doğru orantılı olarak artan bu ısı bir süre sonra alevlenmeye yetecek kadar maddenin kendiliğinden tutuşmasına neden olmaktadır. 3. Hızlı Yanma Alev, ısı, ışık ve korlaşmanın oluştuğu ve yanmanın bütün belirtilerinin ortaya çıktığı yanma çeşididir. Bazı maddeler katı halden önce sıvı hale daha sonra da buhar ya da gaz haline geçerek yanarlar, parafin ya da mum gibi. Bazıları ise doğrudan yanabilen buhar çıkarabilirler. Örneğin naftalin. 4. Parlama, Patlama Şeklinde Yanma Parlama kolayca ateş alabilen maddelerde görülen bir yanma olayıdır. Benzin gibi. Patlama ise maddenin tamamının bir anda yanması olayıdır. Bunda maddenin cinsi, birleşimi, şekli, büyüklüğü, küçüklüğü ile oksijen oranının rolü büyüktür. YANGIN NEDİR? Yararlanmak amacı ile ateş dışında oluşan ve kontrolden çıkmış yanma olayına “YANGIN” denir. Bir cismin yanabilmesi için, en az ortamda % 1418 oranında OKSİJEN bulunması gereklidir. (Normal şartlar altında, havada bulunan OKSİJEN oranı % 21’dir.) YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI: Yangının türü yanmakta olan maddeye göre değişir. Bu nedenle yangınları 4 sınıfta toplayabiliriz. 1- A SINIFI: Katı yanıcı maddeler yangını; bu sınıftaki maddeler genel olarak ısı etkisi ile yanıcı buhar veya gaz çıkartmakta ve oksijen ile birleşmeleri halinde yanma olayı meydana gelmektedir. (Çeşitli odun, kereste, ham ve mamul tekstil maddeleri kağıt vb.) Bazı yanıcı maddeler ise önce eriyerek sıvı hale geçmekte daha sonra buhar haline geçerek yanmaktadır (Parafin, mum ve katı yağlar). Bazıları ise doğrudan buhar haline geçerek yanmaktadır.(Naftalin). A Sınıfı yangınlar soğutma ve yanıcı maddenin uzaklaştırılması ile kontrol edilir, Kuru Kimyevi Toz veya su ile söndürülür. 2- B SINIFI: Sıvı yanıcı maddeler yangını genellikle buharlaştıktan sonra yanarlar ve çoğu normal havada buharlaşırlar. Gazyağı, benzin, mazot, fuel-oil, madeni yağlar, alkol, tiner, vernik, boyalar vb. maddeler). Bazıları ise örneğin benzin -7 santigrat derecede buharlaşmaya başlar ve 41 santigrat derecede alevlenir. Bu gruptaki yanıcılar katı yanıcı maddelere göre daha kolay ve hızlı yanarlar. Sıvı yanıcı maddelerin bir çoğunun buharı havadan ağırdır. B u tür yangınlar soğutma, sis halinde su ile boğma, CO2, köpük kuru kimyevi toz ile söndürülür. 3- C SINIFI: Gaz haldeki yanıcı maddeler yangını; likit petrol gazı, doğal gaz, havagazı, hidrojen vb. gibi yanabilen gazların oluşturduğu yangınlardır. Diğer yanıcı maddelere oranla daha hızlı ve daha kolay yanarlar. Oksijenle temasları çok küçük kitleler halinde olmadığı takdirde yanmaları patlama şeklinde olacaktır. Zehirleme özellikleri vardır. Elektrikli makine ve hassas cihazların yangınları da bu sınıfa girer. Kuru kimyevi toz halon 1301, halon 1211 kullanılarak söndürülür. 4- D SINIFI: Yanabilen hafif metaller yangını; Sodyum, potasyum, titanyum, alüminyum, magnezyum, vb. gibi hafif metallerin vb. alaşımların yanması ile oluşan yangınlardır. Kuru kimyevi tozlar bu yangınları söndürmede kullanılır. Elektrik yangınlarında elektrik akımı kesildikten sonra yanmaya devam eden maddenin cinsine göre yukarıda izah edilen yangın söndürme yöntemlerinden uygun olanı kullanılır. YANGIN OLUŞUM SAFHALARI İlk aşamasında, KOKU, İkinci aşamasında, DUMAN, Üçüncü aşamasında, ALEV görülür. YANGINLARIN NEDENLERİ a- Korunma önlemlerinin alınmaması, b- Bilgisizlik, c- İhmal ve dikkatsizlik, d- Kazalar, e- Sıçrama, f- Sabotaj, g- Tabiat olayları. a- Korunma önlemlerinin alınmaması: Yangına sebebiyet veren nedenlerin başında kullanılan madde ve malzemelerin özelliklerine göre yanmalarını önleyici tedbirlerin alınmaması gelmektedir (Elektrik kontağı. LPG Tüpleri, ısıtma sistemleri, patlayıcı parlayıcı maddelerin yeterince korunmaya alınmamasından doğmaktadır). Özellikle büyük yerleşim alanlarında konut ve işyerlerinde çıkan yangınların büyük bir kısmı elektriğin ve LPG’nin yanlış kullanımından kaynaklanmaktadır. Elektrik sistemi ile ilgili gerek tesisat gerekse sigorta sistemlerinin yeterli düzeyde yapılmaması, binalarda çatı kirişler ile baca ilişkilerinin gereği gibi düzenlenmemesi LPG kullanılırken tüp kullanımı ile ilgili gerekli önlemlerin alınmaması, kalorifer sitemlerinde gerekli tertibatın alınmayışı periyodik bakımlardaki aksaklıklar nedeni ile yangın çıkmaktadır. b- Bilgisizlik: Kullanılan madde ve malzemelerin yangına sebebiyet verebilecek özelliklerinin bilinmemesi ve yangın önlemlerinin ne şekilde alınacağına dair eğitim alınmaması da yangının en önemli nedenlerindendir. Elektrikli aletler kullanımını bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanlış yerleştirmek, tavan arası, bodrum ve çatıya kolay ve çabuk tutuşabilecek eşyalar koymak, yakıt depoları veya yakıtla çalışan yerlerde kıvılcım çıkartacak etkenlerin bilinmemesi gibi durumlarda yangının çıkmasına neden olur. c- İhmal ve dikkatsizlik: Bilgi sahibi olunduğu halde gerekli tedbirleri almamaktır. Söndürülmeden atılan bir kibrit, sigara izmariti gibi maddeler, Likit Petrol Gazı Tüplerinin kibritle kontrol edilmesi, prizde ütü ve ocak fişi unutulması, piknik tüpleri üzerine geniş tabanlı tencere, kazan konularak uzun süre ısıtılması, sigortaya gerektiğinden fazla tel sarılması gibi nedenler yangına sebep olur. d- Kazalar: İstem dışı oluşan olaylardan bazıları da (Kalorifer kazanının patlaması, trafik kazaları vb. yangına neden olur. e- Sıçrama: Direkt olarak yangın sebebi olmamakla birlikte yanıcı maddenin üzerine düştüğü zaman yangına sebebiyet veren yanan cisimlerden koparak etrafa sıçrayan parçacıklardan meydana gelen yangın etkenidir (Fabrika ve atölyelerde kaynak ve taşlama makinelerinden sıçrayan kıvılcımların etrafında bulunan benzin, mazot vb. maddeler üzerine düşmesi, sobadan sıçrayan yanan kömür parçalarının halı, kilim vs. maddeler üzerine düşmesi sonucu çıkan yangınlar) f-Sabotaj: Yangına karşı gerekli önlemler alındığı halde çeşitli amaçlar için bilerek ve isteyerek yangın çıkartılmasıdır (Tarla ev yeri açmak amacıyla ormanların yakılması, bina işyeri ve tesislerin kundaklanması). g-Tabiat olayları: Tabii olarak kendiliğinden çıkan yangınlardır(Deprem, yıldırım düşmesi, güneş ışınlarından meydana gelen yangınlar). YANGINLARIN ETKENLERİ (FAKTÖRLERİ): a- Bacalar, b- Sigara, kibrit, c- Kıvılcım, d- Elektrik, e- Benzin, f- Likit Petrol gazı, Doğal gaz, g- Hayvanlar, h- Yıldırım, ı- Güneş ışığı YANGIN ÖNLEYİCİ TEDBİRLER İnşai (Yapı) Bakımından Tesisat Bakımından Kullanımı Bakımından Sabit Tesisler Bakımından Yangın İhbar Tesisleri Bakımından -Elektrik -Mekanik sistem - Su -Otomatik Sistem -Havagazı/ doğalgaz *Isı Duyar -Kalorifer -Paratoner *Duman Duyar *Patlama Duyar Elemanları Diğer Yangın Söndürme Sistemleri Bakımından -Otomatik Sabit Yangın -Yağmurlama -Köpükler Sistemi -Kum Tozlu Sistem -CO2 Gazlı Sistem -Diğer Sabit Yangın Söndürme Tesisleri •Dahili Yangın Muslukları •Sabit Su sistemi •Yangın Köpüğü İnşaî (Yapı) Bakımından Önleyici Tedbirler: Binaları yangından koruyucu tedbirler; 12.06.2002 tarih ve 4390 sayılı “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik gereği binaların imar planına uygun inşaatından başlayarak, ana taşıyıcı sistemleri, kullanılacak yapı malzemeleri, kaçış yolları ve kaçış merdivenleri, bacalar, sığınaklar, otoparklar gibi binaların daha yapılma aşamasında alınması gereken önlemler dizisiyle başlar. Yapı bakımından önleyici tedbirler olarak üzerinde durulması gereken unsurlar; 1. İnşaat ve dekorasyon malzemesi, 2. Bacaların inşa durumu, 3. Yangın bölme duvarları, 4. Asansör motor daireleri ve havalandırma bacaları, 5. Bacaya yakın yapılan kapı ve pencere söveleri, 6. Yangına hassas yerlerin ayrılması, 7. Yanmaz boya ve maddelerle kolay yanıcı maddelerin üzerlerinin boyanması, 8. Yangın merdivenleri, B) Tesisat Bakımından Önleyici Tedbirler: 1) Sabit Tesisler Bakımından: Elektrik - su - hava gazı – kalorifer- paratoner ve drenaj tesisatlarına göre önleyici tedbir olarak incelenir. a) Elektrik Tesisatı, b) Su Tesisatı c) Havagazı ve Doğalgaz Tesisatı d) Kalorifer Tesisatı e) Paratoner Tesisatı (Yıldırımlık) 2) Yangın İhbar Tesisleri Bakımından: Yangın İhbar Sistemlerine ilişkin yasal düzenlemeler “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”te “Yangın Algılama ve Uyarı Sistemleri” başlığında toplanmıştır. Bu sistemler; a) Mekanik Sistem b) Otomatik Sistem; Otomatik Sistemlerde yangını algılayacak duyar elemanları ise; (1) Isı Duyar Elemanları (2) Duman Duyar Elemanları (3) Alev Duyar Elemanları (4) Patlama Duyar Elemanları 3) Yangın Söndürme Sistemleri Bakımından: a) Otomatik Sabit Yangın Söndürme Sistemleri b) Yağmurlama (Sprinkler) Sistemi c) Köpüklü Söndürme Sistemi d) Kuru Tozlu Söndürme Sistemi e) CO2 Gazlı Söndürme Sistemi f) Halon Gazlı Söndürme Sistemi C) Kullanma Bakımından Önleyici Tedbirler: Binanın, binadaki sabit tesislerin ve her çeşit eşyanın ve donatımın kullanılmasında dikkat edilmesi gereken hususlar, kullanma bakımından önleyici tedbir olarak ele alınır. Kullanımdaki hatalar, ihmaller veya bilgisizlik birçok yangının nedeni olmuştur ve olmaktadır. Bacalarda biriken kurumlar sık sık temizletilmelidir. Baca kurumlarının tutuşması, bacayı aşırı derecede kızdırır, çatlatabilir. Böylece bacaya temas eden ahşap kısımlar tutuşabilir. Baca çatlaklarından çıkan kıvılcımlar çatıdaki ahşap madde veya yanıcı maddelere temas ederek yangınlara neden olabilir. Bacalar yakıtın cinsine uygun olarak sık sık temizlenmelidir. Soba bacaları en çok iki ayda bir, kalorifer ve mutfak bacaları ise ayda bir kere kontrol edilerek temizlenmeli ve üzerine kıvılcım kafesi konmalıdır. Çatı araları temiz olmalıdır. Çatılarda, yangına karşı korunma gereçlerinden başka diğer herhangi bir eşya yanıcı patlayıcı madde vb. bulunmamalıdır. Çatıya açılan kapılar daima kilitli olmalı ve anahtarları ilgili amirde bulundurulmalıdır. Çatılarda sigara içilmemeli, çakmak, kibrit gibi maddeler aydınlatıcı olarak kullanılmamalı, yalnız elektrik el fenerine izin verilmelidir. Soba Kurulumu ve Yakılışı; soba ve boruları yanma olasılığı olan maddelere en az 20-25 cm. kadar aralıklı olmalı, soba altlarına 10 cm. kadar yüksekliğinde çinko veya kaplı tabla konulmalı, baca olmayan odalarda soba boruları, sac konan pencerelerden çıkarılmalı kalkan, saçak gibi ahşap kısımlara 25 cm. açıkta ve çatı seviyesini aşacak kadar yükseltilmelidir. Borular binaya temas ettirilmemeli, demir kelepçelerle tespit edilmelidir. Sobalar yakılırken çıra ile tutuşturulmalı, hiç bir şekilde benzin, gaz yağı, tiner gibi maddelerle tutuşturulmamalıdır. Kalorifer Kazanlarında Dikkat Edilecek Hususlar: • Kalorifer kazanları etrafına odun, kömür vb. gibi yanıcı şeyler konulmamalıdır. • Kazana fazla kömür atmamalı, devamlı alevli yanmasına dikkat edilmelidir. • Kalorifere ait su deposunda su seviyesinin alçalmasına dikkat edilmelidir. • Kalorifere ait su deposunda su seviyesinin alçalmasına dikkat edilmelidir. • Akaryakıtla çalışan kalorifer kazanlarının ilk yakılışında kazan içinde yakıt sızıntısı olup olmadığı kontrol edilmelidir. • Yakıt depolarına yakıt boşaltılırken yangından korunma tedbirleri alınmalıdır. Elektrik ve Elektrikli Aygıtlar; Elektrik sigorta sistemi otomatik olmalı, elektrik ocağı ve sobası yanabilecek eşya üzerinde, yakınında veya temas halinde olmamalı, iş bitiminde prize takılı unutulmamalıdır. Likit Petrol Gazı (LPG) ve Doğalgaz; Likit Petrol Gazı (LPG) Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar; 1) Satıcı tarafından verilecek her türlü belgeyi, kullanma kılavuzunu okuyup, cihazın bağlantısı teknik servise yaptırılmalı, cihazın en altına kâğıt, plastik örtü, muşamba vs. gibi yanıcı maddeler konulmamalı, 2)Cihazın yakınında kolay tutuşabilen maddelerin, özellikle perdelerin bulunmamasına dikkat edilmeli, 3)Tüpler ocak düzeyinden daha aşağıya yerleştirilmeli, dik tutulmalı, asla yatık şekilde kullanılmamalı, 4) Yedek tüpler çeşitli ısı kaynaklarının yanında bulundurulmamalı, yatılan yerlerde kullanılmamalıdır. LPG bağlantısında dikkat edilecek hususlar: 1) Bağlantı hortumu cihaza en yakın mesafeden bağlattırılmalı, çevresinden dolaştırılmamalı ve hortum uzunluğu 125 cm’den daha uzun tutulmamalıdır. 2) Arızalı olduğundan şüphelenilen dedantör kesinlikle kullanılmamalı, hortumlar sık sık kontrol edilmeli, eskiyen ve yumuşayanlar yenileri ile değiştirilmeli, hortum cihaza ve dedantöre mutlaka kelepçe ile bağlanmalıdır Doğalgaz Tehlikelerine Karşı Alınacak Önlemler: Konutlarda, alışveriş merkezlerinde, atölyelerde, fabrikalarda ve işyerlerinde özellikleri itibariyle doğal gazın oluşturduğu tehlikeler aynıdır. Cihazların verimli ve güvenilir çalışması için imalatçının kullanma kılavuzuna mutlaka uyulması gerekir. 1)Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddeleri doğalgaz yakıcı cihazlarından, sayaçlarından ve tesisatından uzak tutulması, 2) Elektrik tesisat ve cihazları ile telefon ve kızgın su borularının doğalgaz tesisat ve cihazlarına olan mesafesi en az 30 cm. olmalı, elektrikli alet ve kablolar asla doğalgaz tesisatına asılmamalı ve sarılmamalı, 3)Binanın doğalgaz ana kapama vanasının yerinin öğrenilerek ani bir müdahale durumunda ne yapılacağının bilinmesi, 4) Doğalgaz tesisatı boruları dolap veya asma tavan içinde bırakılmamalı, 5) Mühürlenmiş vanaların ve sayaçlar yalnızca yetkilileri tarafından açılabileceğinin bilinmesi, tesisatta veya cihazda yapılacak bakımlar ve tadilatlar ehliyetli ve yeterlilik almış firmalara yaptırılmalı, 6) Gaz veya ısı üreten cihazlarınızın yanına veya aynı odaya benzin, solvent, cila sprey boyalar, spreyli böcek ilaçları ve benzer basınçlı kutular gibi parlayıcı/patlayıcı ürünler konulmaması, Likit Petrol Gazı (LPG) ve Doğalgaz Kaçaklarına Karşı Alınması Gerekli Önlemler: 1) Gaz algılama detektörü konulmalı, gaz kaçağı kokusu hissedildiğinde cihaz kullanılmamalı, bu durumda cihaz kapatılarak hemen teknik servis çağrılmalı, 2) Gaz kaçağının meydana geldiği hissedildiğinde yer havalandırılmalı, ateş ve elektrik yakılmamalı, buzdolabı açılmamalı, kıvılcım çıkarabilecek her türlü hareketten kaçınılmalı, 3) Gaz kaçağı ateşle tespit edilmemeli, köpürtülen sabunla bağlantı yerlerinde kabarcık oluşup oluşmadığı test edilmeli, 4) Tüp yangından dolayı ısınmış ise gövdesi su ile soğutulmalı, cihaz veya hortum yanıyorsa hemen tüp ıslak havlu kullanılarak boğmak suretiyle söndürme işlemi yapılmalı, dedantör kapatılmalı, 5) Yanan tüp dik tutulmaya çalışılmalı, tüp alev aldığında kesinlikle paniğe kapılmamalı, kendinizi riske atmadan yangın söndürme cihazları, su ve ıslak battaniye ile söndürülmeye çalışılmalıdır. D) Diğer Tedbirler: 1) Yasal Tedbirler: Yangınlara karşı alınacak önlemler yasalar ile düzenlenmelidir. Önlemler ve tedbirler yasalar ile düzenlenmediği takdirde etkili olamazlar. Yasal düzenlemelerde ancak noksansız ve gereken önem verilerek uygulandığı takdirde yangına karşı tedbirler etkili olacaktır. 2) Eğitim Tedbirleri ve Denetimler: a) Halkın bir eğitimi, b) Okullarda eğitim, c) Çalışan personelin eğitimi, d) Ekiplerin eğitimi. YANGIN SÖNDÜRME USULLERİ (PRENSİPLERİ) Yangın olayını ortadan kaldırabilmek için yanmanın şartlarında belirtilen üç esasın birisinin yok edilmesi gerekmektedir. Bu esasları hatırlayacak olursak yanma olayının meydana getiren yanıcı madde, ısı ve oksijenden herhangi bir tanesinin ortadan kaldırılması yangın üçgeninde de izah edildiği gibi yanmayı ortadan kaldıracaktır. Bu temele dayanılarak yangın söndürme prensiplerini şu şekilde izah edebiliriz. a. Soğutarak söndürme (Isıyı azaltma veya ortadan kaldırma): 1. Su ile soğutma, 2. Yanıcı maddeyi dağıtma, 3. Kuvvetli üfleme. b. Havayı Kesme (Oksijeni yok etme veya oranını düşürme): 1. Örtme, 2. Boğma, 3. Oksijeni azaltma. c. Yanıcı maddeyi ortadan kaldırma: 1. Yanıcı maddeyi ısıdan ayırmak, 2. Ara boşluğu meydana getirmek. YANGIN SÖNDÜRMEDE KULLANILAN MADDELER: a) Su : Su serinletici, kapatıcı, akıcı, karıştırıcı, yayıcı özelliklere sahip bir maddedir. Isıyı emerek buharlaşır ve hacimce genişler. Oksijen ağır olduğu için yanıcı maddenin üstünü ve çevresini kaplar. 1- Soğutucu özelliği 2- Kaplama-Boğma özelliği 3- Emülsiyon-Söndürücü özelliği b) Karbondioksit (CO2) : Akaryakıt ve elektrik kaynaklı yangınlar da kullanılacak (CO2) yanıcı olmayıp kimyevi maddelerle pek kolay birleşmez. Gaz halinde olduğu için ateşin üzerine kolayca dağılarak yancı maddenin üzerini kaplar. Yanıcı madde üzerine kendi tazyiki ile püskürür, elektriği iletmez, yalıtkandır. c) Kuru Kimyevi Toz: B ve C sınıfı yangınlar için kullanılan tozlar, sodyum bikarbonat asıllı tozlardır. A, B, C Sınıfı yangınlarında kullanılan tozlar ise Amonyum Fosfat asıllı bileşiklerden meydana gelmektedir. Kuru kimyevi tozlar, akaryakıt yangınlarında, elektrikle çalışan makinelerin yangınlarında kullanılmaktadır. Kuru Kimyevi Tozların Söndürücülük Özellikleri; Kuru kimyevi tozlar ateşi boğarak, soğutarak, zincirleme yanma olayına kesintiye uğratarak söndürürler. d) Köpük (FOAM) : FOAM kimyasal bileşiktir. Basınçlı su ile karşılaştığında, karışım köpük yapıcıdan tazyikle geçerken hava ile karışır ve köpüğü meydana getirir. Köpük; yangın yüzeyini battaniye gibi tamamen kaplar, hava ile teması keser, ayrıca soğutma özelliği vardır. Bu nedenle iyi bir söndürücüdür. e) Halojenli Hidrokarbonlar: Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca 01.07.1995 gün ve 3635 sayı ile Dünya Sağlık Örgütü tarafından ozon tabakasını deldiği için dolum-satışı yasaklanmış 20.11.2997 gün ve 23176 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kanun gereğince tekrar söndürücü madde kapsamına alınmıştır. Hassas cihazların korunmasında, bilgi işlem merkezlerinde, laboratuarlarında, telekomünikasyon merkezlerinde vb. yerlerde kullanılan söndürücülerdir. YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI (YSC) Yangın Söndürme Cihazlarının etkileri çeşitlidir. Bu etkiler cihazın soğutarak, havayı keserek, oksijeni azaltarak reaksiyon sonucu yangın söndürücü özelliklerinden ileri gelmektedir. Yangın Söndürme Cihazları birbirleriyle karşılaştırmaları daima ayın kapasiteler üzerinden yapılmalıdır. Aynı miktar su, (CO2) ve kuru kimyasal toz farklı söndürücü niteliktedir. Yangın Söndürme Cihazları her sınıf yangına karşı kullanılamaz. Yangın Söndürme Cihazları belirli yangınların söndürülmesi amacıyla yapılmıştır. Ancak her cins yangına karşı kullanılan Yangın Söndürme Cihazları da vardır. Yangın Söndürme Cihazlarının Dağıtımı: Yangınların başlangıçta söndürülebilmesi için bulundurulması gerekli Yangın Söndürme Cihazlarının ne miktar olacağı saptanmalıdır. Her bağımsız bölüm için bir adet olmak üzere, beher (her bir ) 200m2’lik taban alanı için bir adet ilave edilerek uygun tipte ve yeterli sayıda yangın söndürücü bulundurulması esastır. Çok katlı yüksek binalar ve endüstriyel yapılarda her 100m2 için bir adet 6 kg’lık yangın söndürücü bulundurulur. Motorlu Araçlar için: Oturma yeri 14 (14 dahil) kişiye kadar olan otobüslerde 6 kg’lık 1 adet, tehlikeli madde taşıyan araçlarda ve oturma yeri 14 kişiden fazla olan otobüslerde 6 kg’lık 2 adet Yangın Söndürme Cihazı bulundurulmalıdır. Yangın Söndürme Cihazlarının Yerleştirilmesi: Yangın Söndürme Cihazlarının bir bina veya tesis içinde yerleştirilmelerinde aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmalıdır. 1) Yangın çeşitlerine uygun olmalıdır. 2) Çabuk ve/veya kolay ulaşılır yerlere konulmalıdır. 3) Yerleri hiç değiştirilmemeli ve bu yerler kırmızı boya ile boyanmalıdır. 4) Duvarlara asılması halinde zeminden asam halkasına olan uzaklığı 190 cm.’yi geçmeyecek şekilde ayarlanmalıdır. 5) Yangın çıkması olasılığı olan yerin yakınına konulmalı, makine, tezgâh, malzeme ve kapı arkasına konulmamalıdır. Ayrıca güneş ve nemden uzak tutulmalıdır. Yangın Söndürme Cihazlarının Kullanılması ve Kontrolü : a) Köpüklü Cihazlar (Minimaks tipi): 1)Kullanılması: - Cihazı yerinden alınız. - Üst tutacak yerinden tutularak yangın yerine götürünüz. - Cihazı ters çevirerek yavaşça yere vurunuz. - Köpüğün daha iyi çıkması için cihazı ters tutarak yangına mümkün olduğu kadar yanaşarak üzerini kapatmaya çalışınız. 2) Kontrolü: Cihazın aylık, altı aylık, bir yıllık ve beş yıllık bakımlarının yapılması gerekmektedir. Aylık Kontrol: Cihazın genel durumu gözden geçirilir. Püskürtme memesi ve lansın tıkalı olup olmadığına bakılır. Altı Aylık Kontrol: Aylık bakıma ek olarak cihazın kapağı açılır. Kimyasal maddelerin yeterli olup olmadığına bakılır. Bir Yıllık Kontrol: Cihaz yangın söndürme deneyine tabi tutularak boşaltılır. Boşalmış cihazın kapağı açılarak içi iyice temizlenmeli ve pas durumu kontrol edilmelidir. Paslı cihazlar doldurulmamalı, passız olanlar ise doldurularak yeni kapak contası konmalı ve kapak iyice sıkıştırılmalıdır. Beş Yıllık Kontrol: Cihaz her beş yılda bir su basınç testine tabi tutulmalıdır. b) (CO2) Karbondioksitli Cihazlar: (1) Kullanılması: - Cihazı yerinden alınız. - Valf emniyet pimini veya mührü çıkarınız. - Lansı yerinden çıkararak yangına yaklaşınız. Valfın cinsine göre tetiği veya veya valf kolunun sıkınız. Valf çevirmeli cins ise sola çevirerek açınız. - Rüzgarı arkanıza alarak cihazdan çıkan gazı ateşin size yakın kısmından başlamak üzere ileriye doğru sevk ediniz. - Yangın tamamen söndükten sonra dahi bir müddet daha karbondioksit sıkınız. - Cihazın içerisine hava girerek paslanma yapmasını engellemek için cihazın içerisinde bir miktar gaz bırakınız. - Valfı sağa doğru çevirerek kapatınız. (2) Kontrolü: Cihazın aylık, altı aylık ve on iki yıllık bakımlarının yapılması gerekmektedir. Aylık Kontrolü: Cihazın genel durumu gözden geçirilerek boyasının emniyet pimi ve mührünün sağlam olup olmadığı, lans ve hortumun durumu kontrol edilmelidir. Pimi veya mührü olmayan veya kopuk olan cihazlar tartılmalıdır. Altı Aylık Kontrolü: Aylık bakımın yanı sıra cihazlar tartılarak dolu oldukları saptanmalıdır. On İki Yıllık Kontrol: Cihaz on iki yılda bir boşaltılarak tüp su basınç testine tabi tutulmalıdır(Alman DIN Normu: Cihazlarda beş yılda bir). c) Kuru Kimyevi Tozlu Cihazlar: (1)Kullanılması: - Cihazı yerinden alınız. - Rüzgarı arkanıza alarak yangına yaklaşınız. - Tetiği hortumla birlikte ateşe yöneltiniz. - Basınç tüpünün vanasını açınız. - Tetiğe basarak tozun dışarı çıkmasını sağlayınız. - Tetikten çıkan tozu ateşin başlangıç noktasına tutunuz. Hortumu ve tetiği sağa sola hareket ettirerek ileri doğru tutunuz. - Yangın söndürüldükten sonra cihaz içindeki tozu sonuna kadar sıkınız. (2) Kontrolü: Kuru kimyevi tozlu yangın söndürme cihazlarının aylık, altı aylık, yıllık ve on yıllık kontrollerinin yapılması gerekmektedir. Aylık Kontrol: Cihazın genel durumu gözden geçirilerek güvenlik piminin veya mührünün yerinde sağlam olup olmadığı, boyası, nem izi (paslanma) olup olmadığı, hortum, lans ve tetiklerin sağlam olup olmadığı kontrol edilmelidir. Cihaz nem almışsa senelik kontrole tabi tutulmalıdır. Altı Aylık Kontrol: Aylık kontrole ilaveten cin-haz tartılarak kontrol edilir. Basınç tüpü ile aynı şekilde tartılarak dolu olduğunun tespiti yapılır. Bir Yıllık Kontrol: Altı aylık kontrole ilaveten cihaz kapağı açılarak içindeki tozun kuru ve pudra halinde olduğu tespit edilmelidir. On Yıllık Kontrol: Cihazlar her on yılda bir boşaltılarak su basınç testine tabi tutulmalıdır. YANGIN GÜVENLİĞİ HAKKINDA GENEL TEDBİRLER • Yangının veya yangından doğabilecek kayıpların önlenmesi veya azaltılabilmesi için öncelikle yangına neden olabilecek faktörlerin ortadan kaldırılması veya yangına hemen müdahale edilebilecek tedbirlerin alınması gerekmektedir. • Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluş hizmet binalarının yangınlardan korunma, söndürme ve kurtarma ile ilgili faaliyetlerdeki yetki ve sorumluluklar bu konudaki çeşitli mevzuatta belirtilmiştir. Bununla beraber yangınlarda can ve mal kaybının önlenmesi ve azaltılması, bina ve tesislerin yangından korunması amacıyla Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşlardaki en yüksek amirler bina ve tesislerinde aşağıda belirtilen önlemleri de almakla görevli ve yükümlüdürler. Kapı Numaraları: • Bina içindeki kapılar numaralandırılır ve kapı anahtarlarına üzerinde oda numarası yazılı (3x3 cm ebadında) madeni plakalar takılır. Anahtarlar katlardaki anahtar dolaplarına asılarak, dolabın anahtarları müracaat / nöbetçi memurluğundaki kilitli ve camlı bir dolapta saklanır. • Çalışma saati bitiminde odayı en son terk eden şahıs gerekli kontrolleri yaptıktan sonra kapıyı kapatır ve oda anahtarlarını kapı üzerinde bırakır. Nöbetçi veya görevlileri odayı kontrol ettikten sonra Günlük Emniyet Kontrol Çizelgesini imzalar ve odayı kilitleyerek anahtarlarını anahtarlığa asar. Görevli personel daireyi terk ederken hiçbir suretle anahtarı beraberinde götüremez. • Kullanılan binanın kat durumu ve her katta bulunan oda sayısının çoğunluğuna göre katlara da anahtarlık dolabı yerleştirilebilir. Ancak bu dolap kilitlendikten sonra anahtarı müracaat veya nöbetçi memurluğunda bulunan anahtarlığa konur. • Odaların ikinci (yedek) anahtarları da oda numarası ile etiketlendirilir ve topluca ilgili bir birimde bulundurulur. Sigara Yasağı: • Sigara içilmesi sakıncalı yerler, levhalarla belirtilir. 07.11.1996 tarih ve 4207 sayılı Kanuna ve yasaya uyulması hususu takip edilir. • Sigara içilmesi serbest olan yerlerde sigara tablaları ve içinde su, ıslak kum veya toprak bulunan madeni kutular bulundurulur. Kağıt Toplama-Kırpma Yakma: • Her odada etrafı kapalı madeni kâğıt sepeti, binanın belli yerlerinde kâğıt varilleri bulundurulur. Bu sepetlerden toplanan kâğıtlar (Gizli ve Çok Gizli gizlilik dereceli olanlar hariç) öncelikle kırpılarak hurda hâline getirilir. Mümkün değilse çalışma saati bitiminde bina dışında bu işe mahsus yerde toplu hâlde yakılır. Yakılmasına gerek görülmeyen ve kırpıntı hâline getirilen kağıtlar ise hurda olarak değerlendirilmek üzere özel depoya alınır ve hiç bekletmeden kağıt fabrikasına sevki sağlanır. Personel Adresleri: • Personelin konut adresleri ve telefon numaralarını gösteren genel bir listenin, gerektiğinde çağrılmak üzere görevliler tarafından kolayca görülebilecek bir yerde; dairesince lüzum görülenlerin adreslerini de ayrıca o mahallin emniyet veya jandarma karakollarında bulundurulması sağlanır. EVRAK GÜVENLİĞİ • Masa, kasa ve çelik dolaplarda bulunan evrak, belge ve malzemenin önemine göre bunları yangından kurtarmada öncelik derecesi verilir. Yangında İlk Önce Kurtarılacaktır. Yangında İkinci Öncelikle Kurtarılacaktır. Yangında Üçüncü Öncelikle Kurtarılacaktır. • Arşivlere ancak arşiv memurunun beraberinde ve sadece gündüzleri girilebilir. Burada sigara içmek ve yanıcı madde bulundurmak kesinlikle yasaktır. Elektrik Tesisatı • Her bina ve tesisin elektrik planı, camlı bir dolap içinde ve elektrik sayacına yakın bir yerde bulundurulur. Otomatik Sigorta kullanılmalıdır. • Laboratuvar ve atölyeler dışında elektrik sobası, ocağı, ütüsü, benzin, ispirto, gaz veya LPG ocağı gibi yangın riski yüksek cihazlar kullanılamaz. • Elektrik tesisatının bakımı, işletilmesi, kontrolü ve işlerliği için kadrolu teknik eleman bulundurulur. • Elektrik tesisatının yıllık kontrolleri yapılarak raporları dosyasında tutulur. Çatı Güvenliği: • Çatılarda yangına karşı koruma gereçlerinden başka bir eşya, yanıcı ve parlayıcı bir madde vb. bulundurulmaz. Çatıya elektrik tesisatı çekilmez, kapısı devamlı kilitli tutulur. Çatı araları belirli zaman aralıkları ile temizlenir. Kazan Dairesi: Kazan Dairesinde görevli personelin mutlaka yetkili bir kurum tarafından verilen “Kazan Dairesi İşletmeciliği Kursu”nu bitirdiğine dair Sertifikası bulunan personelin çalıştırılması. Kazan Dairesi Bacalarının temizliği itfaiye teşkilatı tarafından yapılır ya da verdiği izin ve yetkiye haiz özel kuruluşlara da yaptırılabilir. Raporları dosyasında muhafaza edilir. Diğer Tedbirler; Çalışma saatinden sonra, nöbetçi olan ve mesai yapan görevlilerden başka binada kimse kalmaz, çalışmak zorunda olanlar ilgili amirden izin alır. Yemek pişirme yeri ve çay ocakları daire amirinin müsaade ve sorumluluğu altına açılabilir. Daire ve kurumlar en büyük amirin onayı ile memur, işçi,sözleşmeli ve hizmetli personel arasında; • • • • Söndürme ekibi, Kurtarma ekibi, Koruma ekibi, İlk yardım ekibi, teşkil eder. • Binaların televizyon, telsiz, kablolu yayın, zil, elektrik, doğal gaz gibi yangına neden olabilecek tesisattaki onarım ve değişiklikler yetkili ve ruhsatlı personele yaptırılır. • Elektrik, doğal gaz, ısıtma ve havalandırma gibi yangın ihtimali bulunan mekânlarda gerekli önlemler alınır. Doğal gazlı kalorifer dairesi ve mutfak ocakların bulunduğu bölüme gaz algılama detektörü konulur. • Yangın önleyici her türlü tedbir alınır, iyi bir yangın algılama, ihbar ve alarm sistemi kurulur. • Yangın söndürme cihaz, araç, gereç ve malzemeleri noksansız ve çalışır durumda bulundurulur. • Her bina ve tesis için ayrı ayrı olmak üzere Yangın Talimatı hazırlanır ve binanın görülebilecek yerlerine asılır. İTFAİYEYLE YARDIMLAŞMA VE İŞBİRLİĞİ • İtfaiye ve acil ilk yardım telefon numaraları, müracaat/nöbetçi memurluğunda kolay görülebilen bir yerde yazılı olarak bulundurulur. • Yangına müdahale eden yangın ekipleri görev yaptıkları sırada, itfaiye teşkilat amirinin olay yerine gelmesi anından itibaren onun emrine girerler. • Yangına müdahaleyi kolaylaştırmak bakımından binanın ana girişi ve civarında itfaiye araçlarının rahatlıkla yanaşmasının teminine yönelik park yasağı konulur.