Amerika Birleşik Devletlerinde Verilen Önemli Ceza Hukuku Kararları

BİGAT AVUKATLIK BÜROSU
(2003) Yayın Yeri: www.hukukcu.com
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDE VERİLEN
ÖNEMLİ CEZA HUKUKU MAHKEME KARARLARI
Derleyen: Av. Şevket Güney BİGAT 1
GIDEON v. WAINRIGHT :
The right to counsel is one of those rights that is (fundemental and essential to a fair
trial) and is thus made obligatory upon the states by the Fourteenth Amendment.
Müdafiden yararlanma hakkı, dürüst yargılamada mecbur tutulmuştur. Önemli ve ağır
davalarda müdafi bulundurulmalı. Bu karar Betts v. Bredy Kararı’nı değiştiriyor.
DOUGLES v. CALIFORNIA :
An indigent is entitled to appoint counsel to prepare and appallate brief where the
appeal pursued is granted as a matter of right to all defendents.
Kendini savunamayanlara temyiz başvurusunda müdafi bulunmalı, temyiz edilebilen
bir karar olmalıdır. Ancak bu halde müdafi atanabilir.
ROSS v. MOFFIT :
There is no costitional right to appointed counsel for discretionaly appellede
proccedings.
Olağanüstü kanun yollarına başvuruda atanmış müdafiyi mecbur tutmuyor. Müdafi
olmadan da yargılama yapılabilir.
GEGNON v. SCARPELLI :
Probationer does not have an absolute due process right to the assistance of counsel at
a hearing to revoke probation, such right exist only as determined on case basis.
Şartlı salıverme kararının geri alınmasında, şartlı salıverenin müdafi bulundurması
zorunlu değildir. Her yükümlü için ayrı ayrı karar verilmelidir.
WOLF v. COLORADO :
Hukuka aykırı delil, makul şüpheye (umma) dayanmayan arama el koymada elde
edilen delil eyalet yargılamasında kullanılabilir.
Eyalet Mahkemesi de, eyalet suçu için açılan davalarda hukuka aykırı olan delilleri
kullanabilir.(Arama-El koyma)
1
BİGAT, Şevket Güney, İstanbul Barosu avukatlarından.
1
BİGAT AVUKATLIK BÜROSU
Makul bir şüpheye dayanmayan edilen deliller eyalet suçlarının yargılanmasında
kullanılır ama federal suçların yargılanmasında kullanılamaz. Bir eyalet mahkemesinde,
eyalet suçu nedeniyle yapılan yargılamada basit şüpheye dayanmayan yapılan arama ve el
koyma ile elde edilen delillerin kullanılması yasaklanmamıştır.
MAPP v. OHIO :
WOLF v. COLORADO KARARI’ nı genişletiyor. Dördüncü ek maddenin getirdiği
koruma ondördüncü ek maddenin getirdiği dürüst yargılama ilkesini kapsar. Hukuka aykırı
arama ve el koyma ile elde edilen delillerin, eyalet mahkemelerinde kullanılmamasını şart
koşar.
UNITED STATES v. LEON :
The exception to exclusionary.
Polis eğer eline aldığı arama kararının hukuka aykırı olduğunu bilmiyorsa ve iyi
niyetle hareket ediyorsa, bu karara dayanarak yaptığı aramadan elde edilen deliller hukuka
uygun olur.
KATZ v. UNITED STATES :
The meaning of search. (Arama kavramı).
Dördüncü ek madde, kişiyi arama ve el koyma ve işlemlerinden korumaktadır. Eğer
olayın kendi şartları içerisinde makul bir şekilde anlaşılabilen gizli tutma iradesi varsa korur.
CALIFORNIA v. GREENWOOD :
Garbage bag – Expectation of privacy.
Umuma açık yerlerde toplanmak üzere bırakılmış olan çöp torbalarının aranması
hukuka aykırı değildir.
ANDERSEN v. MARYLAND :
Business records.
Bir ceza davalısının işine ait kayıtlara el konması ve delilleri duruşmada ikame
edilmesi, 5. ek maddedeki kimsenin kendi aleyhine delil vermeye zorlanamaması ilkesi
vardır. Delil kullanabilmek için arama sonucunda el konulmuş olmalıdır, aksi halde arama
yapılan kimseden istenemez ve vermeye zorlanamaz.
ZURCHER v. STANFORD :
Third - party searches.
Üçüncü şahıslarda yapılan arama. Üzerinde arama yapılan kişinin evinde başka birinin
işlediği suçun delillerinin elde edilmesi Anayasa’ya uygundur.
2
BİGAT AVUKATLIK BÜROSU
SPINELLI v. UNITED STATES :
Determining probable cause.
Makul şüphenin tayini. Bir arama kararı verirken, muhbir beyanına dayanılacaksa, bu
taktirde tutanakta muhbirin güvenilir bir kişi olup olmadığı açıklanmalı ve muhbirin verdiği
bilgiler makul şüpheye dayanmalı (şüpheyi içermeli) ve bu karar bağımsız bir hakim
tarafından verilmelidir.
ILLINOIS v. GATES :
Totality of the circumstances.
Hakim arama kararını verirken kendisine sunulan bilgilerin tamamını
değerlendirecektir. Muhbirin güvenilir bir kişi olup olmadığına bakarak ve ayrıca hakim buna
kendi bilgisini de ilave edecektir. Hakim bunu yaparken sadece muhbirin güvenilir bir kişi
olup olmadığına bakmayacak.
UNITED STATES v. WATSON :
Warrentless arrest.
Yakalama. Hakim kararı olmadan polis yakalama yapabilir. Bu iki şekilde olur:
Birincisi, suçüstü halinde (meşhut cürüm) yakalama yapılabilir. İkincisi ise, meşhut cürüm
olmadan eğer tutuklamanın şartları gerçekleşmemişse yakalama yapılabilir.(CMUK 127)
Tutuklama emri olmadan tutuklama. Polis memuru, tutuklamayı yapmada makul
şüpheleri varsa, huzurunda veya gıyaben ağır suçtan (cürüm) dolayı mahkemeye sevk edilmiş
bir şüpheliyi tutuklama kararı olmaksızın tutuklayabilir.
UNITED STATES v. ROBINSON :
Warrentless search of arrestee.
Tutuklamada, tutuklama emri olmadan arama. Hukuka uygun tutuklamada, bir
kimsenin her açıdan (tümüyle) aranması 4. maddeye göre uygun aramadır ve trafik ihlalleri
gibi suçlara ilişkin vakalarda sadece silah bulma amacıyla üst aramasının yapılması ile
sınırlandırılamaz. Zira bu tip suçlarda bunlardan daha başka delil bulunamayacağı göz önünde
tutulmalıdır.
CHIMEL v. CALIFORNIA :
Warrentless search incident to lawful arrest.
Hukuka uygun tutuklamaya ilişkin tutuklama emri olmaksızın arama. 4. ve 14.
maddelere göre, hukuka uygun bir tutuklamaya ilişkin tutuklama emri olmadan yapılan arama
ancak aranan kişi ve onun bulunduğu yer bakımından arama yapılabilir. (Acil kontroller
durumunda) Örnek: Bulunduğu yerde bir silah veya zarar verici (tahrip edici) bir delil olabilir.
3
BİGAT AVUKATLIK BÜROSU
PAYTON v. NEW YORK :
In home arrest.
Evde tutuklama. Acil durumların dışında, tutuklama amaçlı tutuklama emri olmaksızın
eve girme Anayasa’ya aykırıdır.
CALIFORNIA v. CARNEY :
The automobile exception.
Otomobiller hakkındaki istisnai durum. Tutuklama emri şartı, otomobile istisnasında
karavanlarda başvurulur.
CALIFORNIA v. ACEVEDO :
Containers in a automobile.
Bir otomobildeki kap. Bir otomobilde ağzı kapalı haldeki bir kutuyu arama emri
olmadan yapılan arama, eğer arama için makul bir sebep varsa 4. maddeye göre uygundur.
NEW YORK v. BELTON :
Auto searches incident to arrest.
Tutuklamaya ilişkin araba araması. Eğer polis otomobil sahibini yasal bir gözetim
altında tutuklama yapmışsa bu tutuklamanın doğal bir devamı olarak, yolcuları oturduğu
bölümü de arayabilir.
COLORADO v. BERTINE :
Inventory inspection.
Envanter teftişi. Bir polis envanter teftişinde kapalı kutuları da açabilir.
TERRY v. OHIO :
Stop and frisk situations.
Durdurma ve üst arama durumları. Makul bir sebep bulunmadığı hallerde, polis
memuru makul ölçüler çerçevesinde kendi tecrübeleri ışığı altında, suç fiilinin
yapılageldiğinin ve bu fiile ilişkin kişilerin de silahlı ve tehlikeli olacağına dair çıkarımda
bulunursa, bu kişileri durdurabilir ve kendini tanıttıktan ve makul sorgulama yaptıktan sonra
şüpheleri hala geçmemişse bu kişilerin giysilerini silah bulma amacıyla dikkatli ve belirli
sınırlar içinde arayabilir.
4
BİGAT AVUKATLIK BÜROSU
SCHNECKOLOTH v. BUSTAMONTE :
Voluntary consent.
Gönüllü rıza gösterme. Bir aramada rıze var idiyse, aslında gönüllülük hali tüm bu tür
durumlarda saptanması gereken bir konudur ve kişinin reddetme hakkına sahip olduğunu
bilincinde olma faktörü dikkate alındığında, gönüllü rıza göstermenin önceden saptanmasına
bu bilgiyi belirtmek amacıyla cezai tatbikata gerek yoktur.
ILLINOIS v. RODRIGUEZ :
Apperant authority.
Açık otorite. Açık yetki belgesi. Görevlilerin üçüncü kişinin yetkisi dahilinde
olduğuna inandıkları binaların aranmasına üçüncü kişinin razı olduğunda tutuklama emri
olmadan yapılan arama hukuka uygundur. Makul sebebe dayanarak yapılan bir aramadır.
Görevlilerin elinde arama tutuklaması emri olsa dahi üçüncü kişiler aramaya rıza
gösterirlerse bu arama hukuka uygun bir arama 4. madde uyarınca olur.
5