Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 25 | Kasım `10

Transkript

Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 23 | Eylül '10
Kapak
İçindekiler
Giriş Yazısı
Pardus 2011 Beta İncelemesi
Yeni YALI ile Disk Bölümlendirme
USB Belleğiniz Giriş Anahtarınız Olsun
Yazılım Tanıtımı: IPTux
Oyun Tanıtımı: Urban Terror
Röportaj: Italo Vignoli (TDF)
Makale: Bir Üçgen: Özgür Yazılım, Merak ve de Öğrenme
Makale: Google-Apple Çatışması ve GNU/Linux Dünyası
Makale: Hack Üzerine
Kitap Tanıtımı: Komut Satırına Başlangıç
Fadike'nin Not Defteri
Kapanış Yazısı
2
3
4
7
11
14
16
32
34
36
38
40
42
46
Giriş Yazısı
Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 25 | Kasım '10
Giriş
Yazısı
Erdem Artan ([email protected])
Dostlar, Merhaba...
Bu ay kafanızı şişirmeyeceğim :) Hemen sadede geçiyorum:
Dergimizin bu sayısında, Pardus'un 2011 deneme sürümlerini denemeye devam ettik ve sizler için Pardus 2011 Beta'da ne
var ne yok inceledik. İncelerken fark ettik ki YALI bayağı gelişmiş. Dolayısıyla, yeni kullanıcılar neyi nasıl yapacak diye bir
yazı daha çıkardık ve yeni YALI ile disk bölümlemeyi yazdık.
Oyunsuz olmaz dedik ve GNU/Linux oyunları arasında bir FPS devi olan UrbanTerror'ı ayrıntılı bir şekilde inceledik.
Biraz yazılım tanıtalım derken, kendimizi IPTux'un kollarında bulduk, ardından da USB belleğimizi nasıl anahtar olarak
kullanırız, onu gördük.
Stallman'ın "Hack Üzerine" başlıklı yazısını ve The Document Foundation'dan Italo Vignoli ile yapılan röportajı çevirdik,
sizlere sunduk.
Makale köşemizde, Google-Apple savaşı sırasında GNU/Linux dünyasının nabzını gözlemlerken, Özgür yazılım, merak ve
öğrenme üçgeninde keşfe çıktık.
Kitap tanıtımımızda yer bulan "Komut Satırına Başlangıç" incelemesini sizlere sunarken de, Fadike'nin Not Defteri'nden
birkaç madde yazdık ve kapanış yazısıyla bu sayıyı da kapattık.
İyi okumalar, mutlu yarınlar ve bol bol geri bildirim dileğiyle...
3
Pardus 2011
dergimizin 23. ( Eylül ‘1 0) ve 24. ( Ekim
‘1 0) sayılarında sizler ile paylaşmıştık.
Erdem Artan ([email protected]) Bu sayımızda ise, Pardus 2011’in resmi
duyurulan son deneme sürümü
Pardus 2011 Beta İncelemesi olarak
olan Pardus 2011 Beta sürümünün incelemesini paylaşacağız.
Bu incelemede, Pardus 2011 Beta’nın
güncellenmesiyle elde edilmiş bir sisteme yer verilecektir.
Pardus 2011’in resim olarak duyurulan
yaklaşık 1100 MB boyutundaki son deneme sürümleri ve gecelik olarak çıkan
sürümleri için bağlantılara PardusLinux.Org ana sayfasından ulaşabilirsi-
Aralık ayında çıkması planlanan Pardus
2011’in deneme sürümlerinden, Alfa1
ve Alfa2 sürümlerinin incelemesini,
4
niz.
Pardus 2011 Beta’nın USB bellekten
kurulumu şu an için çalışmıyor gibi görünüyor. Bilindiği gibi, Pardus 2009.1’
den sonraki sürümlerde melez ISO kalıpları kullanılmaya başlanmıştı ve bu
kalıplar kolayca USB belleklere yazılabiliyordu. Ancak 2011 Beta sürümüne
( ve önceki birkaç gecelik sürüme ) kadar çalışan bu özellik, birtakım hatalar
nedeniyle, şimdilik çalışmamakta. Ancak, yine de USB bellek üzerinden kurulum yapmak isteyenler, Pardus 2008
için kullanılan ISO dosyasını USB belleklere
yazma
yöntemlerini
deneyebilirler.
bit sürücü, tek bir disk
bölümü olarak gösterilebilir, LVM ile oluşturulmuş bir disk bölümü,
başka bir disk eklenerek, aynı bölümmüş gibi
genişletilebilir.
Önceki incelemelerimizde, YALI’da birtakım değişiklikler olduğunu sizlerle
paylaşmış, geçtiğimiz sayıda geçen Alfa2 incelemesinde de Kurumsal 2 temalı yeni bir YALI’nın yeni özellikler ile
Pardus 2011 kurulumunda görev yapmaya başladığını sizlerle paylaşmıştık.
Pardus 2011 Beta’da YALI, yeni ana sürümün kendine has renk düzenine bürünmüş, daha hoş bir görünümün yanında, daha yetenekli bir yapı ile geliyor.
Henüz beta aşamasında olan Pardus
2011’in kurulumunda, her ne kadar dil
olarak Türkçe seçilse de kurulum aşamalarının büyük bir kısmında İngilizce zenlemeleri yapabilecektir.
ifadelere rastlanıyor.
YALI’nın bölümlendirme seçenekleri aYeni YALI’da disk bölümlendirme seçe- rasında, yeni kazandığı özellikler olan
nekleri, Pardus 2009 serisinde kullanı- LVM ( Linux Logical Volume Manager)
lan YALI’ya göre oldukça değişkenlik ve RAID desteği bulunuyor.
göstermekte. “ Use All Space ” seçeneği
ile tüm sabit sürücü tamamen Pardus’a Kısaca LVM’nin ne olduğuna değinecek
ayrılacakken, “ Use Free Space ” ile disk olursak, LVM yani Mantıksal Hacim Yöbölümü olarak ayrılmış fakat biçimlen- netimi, modüler disk veri kümesi oluşdirilmemiş bölümler otomatik olarak turmamıza, böylelikle de mevcut disk
tespit edilecektir. “ Shrink Current alanımız üzerinde dilediğimiz zaman diSystem ” ile mevcut sistemlerin üzerine lediğimiz boyutlandırmayı yeniden yabir kurulum yapılabilecekken, “ Create pabilmemize, düzenleyebilmemize olaCustom Layout” ile kullanıcı kendi iste- nak sağlayan bir yapıdır.[1] Örnek verğine göre disk bölümlendirme ve dü- mek gerekirse, LVM ile birden fazla sa5
RAID sayesinde ise, birden fazla sabit sürücü,
tek bir sürücüymüş gibi
davranabilir. Şöyle ki,
bir veri diske yazılacaksa, veri tüm disklere aynı şekilde yazılır. Böylece, olası disk arızalarında yedek olarak bulunmanın yanında, veri iletişiminde daha hızlı bir davranış sağlanabilmekte.
Pardus 2011 için hala sunulan tek depo
resmi depo olan Pardus 2011 deposu.
Katkıcı ya da diğer adıyla Contrib deposuna yer verilip verilmemesi şu an için
kesin olarak kararlaştırılmış değil, ancak verilmeme olasılığı yüksek görünüyor.
Öte yandan topluluğumuz tarafından
sunulan Pardus-Linux.Org PiSi Paketleri deposunun 2011 ayağı için hazırlıklara başlandı. Resmi depo(lar)da olmayan paketlerin seçilip, kullanıcılarla
buluşturulmasını amaçlayan depo, hem
32 hem de 64 bit sistemler için Pardus
2011 kararlı sürümün çıktığı sıralarda
duyurulacak.
sürümünde 21 Ekim’de duyurulan ka- gösterim seçeneği ise yeni paket yönerarlı sürümün depolara girmesiyle, gün- ticisi arayüzünün önemli özelliklerincellemeler aracılığıyla kullanılabildiği den.
gözleniyor.
Pardus 2011’in bu deneme sürümü,
Depoda şu anda 3200 civarında paket Öntanımlı masaüstü ortamı ve yazılım sanki kararlı sürümün nasıl birşey
bulunmakta. Birçok paketin geliştirme takımı olan KDE SC’nin, KDE takımı olacağına ışık tutar gibi... Kaptan ve
dosyaları (header files), ayrı paketler olarak geçtiğimiz günlerde hata onarım YALI’daki renk değişimleri, sanıyoruz
olarak kullanıcıya sunulmakta.
sürümü olarak duyurulan 4.5.3 sürümü ki kararlı sürümün renk düzenine ışık
kullanılmakta.
tutuyor.
Ekran kartı sürücülerinden ATI’nin kapalı kaynak kodlu olan ve doğal olarak Pardus’un paket yöneticisi arayüzü, Dil konusundaki eksiklikler, bu sürümü
özgür olmayan sürücüsü fglrx de depo- yeni bir görünüme ve yeni özelliklere deneyenlerin “Ulusal Dağıtım Projesi”
ya girmiş bulunuyor.
kavuşmuş bu sürümde. Pardus 2011 kod adıyla çıkan projeye birtakım laflaBeta’da paket yöneticisi dört sekmeden rın atılmasına neden olabiliyor. Elbette
Ofis paketi olarak artık Pardus’un ön- oluşuyor: Tüm Paketler, Kurulabilir Pa- ki bu bir eksiktir ve mutlaka düzeltiltanımlı ofis paketi olarak LibreOffice ketler, Kurulu Paketler, Güncellemeler. melidir. Ancak, henüz beta aşamasındakullanılmakta. Şu an için Open- Bunun yanında, paketlerin derecelen- ki bir sürümden, geliştiricilerin tamamı
Office.org’dan pek farkı bulunmayan dirilmesi eklenen özellikler arasında. kodlayıcı değil de Türkçeye çeviri uzofis paketinin, dergimizin bu sayısında Paket detayları ve bilgilendirme için a- manıymış gibi tamamen Türkçe içerik
yer alan röportaja göre 3.4 sürümün- çılan pencere ile paket bileşenlerinin beklemek, bizce elbette ki biraz manden itibaren değişiklikler göstereceği
tıksız olacaktır. Gönül
belirtiliyor.
isterdi ki olsa...
İnternet tarayıcısı olarak Firefox
4.0beta8pre öntanımlı olarak geliyor.
Ancak, Firefox 4’ün kararlı sürümünün
duyurulmasının 2011 yılının başlarında
ertelenmiş olması, Pardus 2011 kararlı
sürümde, Mozilla Firefox’ın bu sürümünün yer almamasına neden olabilir.
Daha önceki sürümlerde Linux Çekirdeğinin 2.6.36 sürümünün deneme sürümlerini kullanan Pardus 2011’in bu
[1]http://www.serdaraytekin.
com/docs/os/debian/debianlvm-install.html#1
6
Pardus 2011
Disk bölümlendirmenin ilk aşaması,
Erdem Artan ([email protected]) disk bölümlendirme yönteminin seçilmesidir. Burada dört farklı yöntem buBunlar sırasıyla şunlardır:
Yeni YALI ile lunmaktadır.
Use All Space ”, “ Shrink Current
Disk Bölümlendirme “System
”, “ Use Free Space ”, “ Create
Custom Layout”. Bu seçenekler sırasıyla şu amaçlar için kullanılmaktadır:
“ Var olan tüm disk alanını kullanmak ”,
“ Var olan başka bir sistemin üzerine
kurulum yapmak ”, “ Bölümlendirilmiş
ama biçimlendirilmemiş bir boş bölüme
kurulum yapmak ”, “ El ile bölümlendirme yapmak ”.
Kurulum esnasında bu seçeneklerden
Pardus 2011 ile gelecek olan yeni YALI,
önceki sürümler ile karşılaştırıldığında,
birtakım önemli yenilikler barındırmakta. Bu yeniliklerin en önemlisi ise, belki
de disk bölümlendirme ile ilgili olan kısmıdır.
Bu yazıda Pardus 2011’de yeni YALI ile
disk bölümlendirme aşamaları incelenecektir.
7
hangisi kullanıcı için uygunsa, o seçilmelidir.
“ Create Custom Layout” yani “ El ile
Bölümlendirme ” seçeneği seçildiğinde
kullanıcıyı sabit sürücülerin ve sürücüler üzerinde var olan bölümlerin olduğu
ağaç yapısında bir liste karşılayacaktır.
Listede bulunan herhangi bir diske,
disk bölümüne veya boş alana tıklanarak işlemler yapılabilmekte. Listenin
altında bulunan New, Edit, Delete, Reset düğmeleri ile sırasıyla yeni bölüm
oluşturulabilir, seçili öğe düzenlenebilir, seçili öğe silinebilir ve yapılan tüm
dosya sisteminin ve oluşturulacak bölümün boyutunun ne olacağını soran
bir pencere kullanıcıyı karşılayacaktır.
Oluşturulacak bölümün bağlanacağı
dizin /, /boot, /home, /tmp, /var, /opt dizinleri olabilir. Eğer bu dizinlerin ayrı
sürücüler üzerinde çalışmaları istenirse, bu bölümden gerekli seçimler yapılabilir. Kullanıcı buradan hangisini seçeceğini bilmiyorsa, seçmesi gereken
seçenek / olmalıdır.
yeni eklenen özellikler. Bu özellikler
hakkında kısa bilgiyi, dergimizin bu saBoş bir alan üzerinde yeni bir alan oluş- yısında bulunan Pardus 2011 Beta İnceturulmak istenirse, New düğmesine ba- lemesinde bulabilirsiniz.
sılır. New düğmesine basıldığında kulStandart Bölüm Oluşturmak
lanıcıyı üç farklı seçenek karşılar.
Pencerede bulunan “ Force to be a
primary partition ” seçeneği işaretlenirStandart bir bölüm oluşturulmak istese, oluşturulacak bu sabit sürücü bölüBu seçenekler Standart, LVM ve RAID’ nirse, Standard menüsünde bulunan
mü, birincil olarak atanacaktır.
“ Partition ” yani bölüm işaretlenmelidir.
dir. Bu seçenekler arasında bulunan
Standard, Pardus’un daha önceki sürümlerinde bulunan normal disk bölüm- Bu seçimin ardından, oluşturulacak
bölümün hangi dizine bağlanacağı,
lendirme yöntemidir. LVM ve RAID ise
değişiklikler sıfırlanabilir.
8
LVM Oluşturmak
Bir LVM bölümü oluşturmak için, öncelikle menüdeki LVM seçeneğinin üzerine gelindikten sonra, yeni bir fiziksel
hacim oluşturmak üzere “ Physical Volume ” seçeneği seçilmelidir.
Yeni fiziksel hacim oluşturmak istendiğinde, karşılaşılan pencerede sadece
boyut ve birincil bölüm olma özellikleri
seçilebilmekte. Bir LVM bölümü oluşturulduğundan, dosya sistemi olan lvmpv
değiştirilememekte.
Fiziksel hacim oluşturulduktan sonra,
bir hacim grubu oluşturulmalıdır. Bunun için, oluşturulan fiziksel hacim tıklandıktan sonra, “ New” düğmesine basılmalı ve LVM menüsünün altındaki
“ Volume Group” seçilmelidir.
“ Volume Group” seçildikten sonra,
açılan pencereden oluşturulacak
grubun adı girilmelidir. Ayrıca
oluşturulacak gruba, bu pencereden
mantıksal bölümler eklenebilir ve eklenecek mantıksal bölümlerin hangi dizinlere bağlanacağı belirlenebilir.
RAID Oluşturmak
Mantıksal bölümün oluşturulma işlemi
sırasında gerçekleştirilecek işlemler,
“ Standart Bölüm Oluşturmak ” başlığı
altında geçenlerle aynıdır. Ayrıca, bu
işlem yeni bir hacim grubu
oluşturulduktan sonra, “ New”
düğmesindeki LVM seçeneği altında
bulunan “ Logical Volume ” ile de
gerçekleştirilebilir.
RAID oluşturmak için öncelikle en az
iki sabit sürücüye ihtiyaç duyulmaktadır. En az iki sabit sürücüsü bulunan
bir sistemde, RAID oluşturmak için, sabit sürücülerin hepsinde “ RAID Member” oluşturmak gerekmektedir. Bunun
için RAID oluşturmak istenen tüm diskler teker teker seçilerek, “ New” düğmesine bastıktan sonra “ RAID” menüsünün altındaki “ Member” seçilmelidir.
9
Açılacak olan pencerede değiştirilebilecek tek özellik, RAID üyesi için ayrılan
disk boyutu olacaktır. Dosya sistemi
olarak ise “ mdmember” seçili olmalıdır.
Buradan, RAID
aygıtının adı,
bağlanacağı dizin, dosya sistemi ve RAID olarak kullanılacak sürücüler
ayarlanabilir.
Tüm bu sürücü
bölümlendirme
seçenekleri teker teker yapılabildiği gibi, beraber de kullanılabilmekteler. Yani diskin bir bölümü LVM
ile çalışırken, diğer bir kısmı standart,
bir diğer kısmı da RAID olabilmekte.
Bu işlem RAID istenen tüm disklerde
yapıldıktan sonra, “ New” düğmesine
basıldığında, RAID menüsünün altında
“Array” seçeneği görülebilecektir. “Array” seçeneği seçildikten sonra hangi
disklerin RAID olarak seçileceği ve se- Tüm bu değişiklikleri yaptıktan sonra
çilen disklerin hangi dizine bağlanacağı geriye kalan tek işlem ise, ileri deyip
gibi özelliklerin ayarlandığı bir pencere geriye kalan işlemleri gerçekleştirmek.
kullanıcıyı karşılayacaktır.
10
USB Belleğiniz
Giriş Anahtarınız Olsun
sında, Pardus'ta ve dolayısıyla diğer
GNU/Linux dağıtımlarında, yüz tanıma
ile oturum açma işleminin nasıl yapılaErdem Artan ([email protected]) bileceğini ve o günlerin bir pazarlama
olan “ yüz tanımalı bilgisayaPAM_USB stratejisi
rın ” nasıl kolayca elde edilebileceği
paylaşılmıştı.
USB bellek ile yetkilendirme yapacak
olan ana yazılım pam_usb ’nin kaynak
kodları, [1] adresindeki “ Download” yani dosya indirme kısmından edinilebiliyor. Taşınabilir belleklerin, normal kullanıcı hesabı ile sisteme bağlanabilmesine olanak sağlayan ve aynı zamanda
pam_usb uygulamaları tarafından ihtiyaç duyulan pmount yazılımının kaynak
kodlarına ise, Debian’a ait olan [2] adresindeki pmount_x.y.z.orig.bz2 bağlantısından erişilebiliyor.
Bu yazıda ise, komut satırında sıkça
kullanılan su ve sudo komutları ile oturum açma işlemlerinde, parola yerine
USB belleğin, yetkilendirme esnasında
nasıl kullanılabileceği, yani bir anahtar
olarak nasıl görev yapabileceğine yer Pardus dışında, yaygın olarak kullanılan dağıtımlarda ise bu yazılımlar paket
veriliyor.
depolarında bulunabilmekte.
USB belleklerin bir yetkilendirme anahtarı olarak kullanılabilmesi için, GNU/ Bu yazılımların kaynak koddan derleneLinux dağıtımlarında pam_usb ve rek kurulması, şu şekilde gerçekleştipmount yazılımlarına ihtiyaç duyulmak- rilebilir:
tadır. Bu yazılımlar sayesinde, USB belleklerin çok az bir kısmı (yaklaşık 2KB) Öncelikle, hal-storage ’ın kendisi ve gekullanılarak, bir yetkilendirme anahtarı liştirme dosyalarını barındıran paketin
kurulması gerekmektedir. Bu nedenle
oluşturulabilinmektedir.
Pardus 2009’da hal, Pardus 2011’de ise
hal-devel paketinin kurulu olması geYazılımların Edinilmesi ve Kurulma- rekmektedir.
sı
Giriş
pam_usb ve pmount yazılımları, ne ya- pam_usb yazılımının kurulumu, indiri-
zık ki Pardus depolarının herhangi birinde bulunmuyor. Bu nedenle yazılımAylar önce, Pardus-Linux.Org eDergi ’ ların kaynak kodlarının edinilip, derlenin Ekim 2009’da yayımlanan 13. sayı- me yolu ile kurulması gerekiyor.
11
len tar arşivinin bir dizine açılmasının
ardından, make, gcc gibi geliştirme paketlerinin kurulu olduğu bir sistemde,
komut satırında
make
sudo make install
pamusb- conf - - add- device <isim>
komutunun verilmesi gerekmektedir.
komutlarının verilmesi ile gerçekleştiri- Bu komutta geçen <isim> değişkeni
lebilir.
yerine, herhangi bir kelime yazılabilmektedir. Bu komutun verilmesinin arpmount yazılımının kurulumu ise, yine dından, şöyle bir çıktı kullanıcıyı karşıindirilmiş olan pmount arşivinin bir di- layacaktır:
zine açılmasının ardından, komut satı- # pamusb- conf - - add- device anahtarim
rında
Please select the device you wish to add.
. /configure - - prefix=/usr
make
sudo make install
komutlarının verilmesi ile gerçekleştirilebilir.
Bu işlemlerin ardından, herhangi bir
bağımlılık eksiği yoksa veya herhangi
bir hata ile karşılaşılmazsa, kurulum
tamamlanmıştır.
Yapılandırma
cevabını alarak, USB belleği yapılandırma dosyasına ekledi.
USB belleği anahtar olacak kullanacak
kullanıcıların belirlenmesi için ise
pamusb- conf - - add- user <kullanici> komutu verilir. Bu komutun verilmesinin
ardından şöyle bir çıktı kullanıcıyı karşılayacaktır:
# pamusb- conf - - add- user guDa
* Using "TOSHIBA TransMemory
Which device would you like to use for
( BELLEK_ADI_001FDGCC0C60E- 0: 0) " ( only option)
authentication ?
0) toshi
Which volume would you like to use for storing
1) anahtarim
data ?
* Using "/dev/sdb1 ( UUID: 273FE3B75CBFEE39) " ( only
[ 0- 1] : 1
option)
User
: guDa
Device
: anahtarim
Name
: anahtarim
Vendor
: TOSHIBA
Model
: TransMemory
Save to /etc/pamusb. conf ?
Serial
: BELLEK_ADI_001FDGCC0C60E- 0: 0
[ Y/n] Y
UUID
: 273FE3B75CBFEE39
Done.
Save to /etc/pamusb. conf ?
USB belleğin bir anahtar olarak yapı- [ Y/n] Y
landırılması için pam_usb tarafından Done.
sağlanan birtakım uygulamaların kullanılması gerekmekte. Bu uygulamaların Burada, anahtarim adı verilerek bir ailki; pamusb-conf uygulaması.
nahtar oluşturuldu. Sisteme bağlı olan
tek bir USB bellek olduğundan,
Bir USB belleği, bir anahtar olarak ata- pamusb-conf, otomatik olarak bağlı omak için yönetici yetkileriyle
lan belleği seçti ve kullanıcıyı bilgilendirdi. Ardından da kullanıcıdan “ Y”
12
Burada, guDa adındaki kullanıcının, önceden eklenmiş olan USB belleklerin
birini kullanabilmesi için müracaat edildi ve karşılaşılan listeden, önceden
hazırlanmış olan anahtarların biri seçildi. Son olarak da seçim, yapılandırma dosyasına kaydedildi.
Bu işlemlerin ardından, oluşturulan yapılandırma dosyasının çalışıp çalışma-
dığı, yine pam_usb tarafından sağlanan dir. Bu dosya yönetici yetkileri ile açılpamusb-check uygulaması ile denetle- dıktan sonra, dosya içerisinde bulunan
nebilir. pamusbcheck <kullanici> komu- auth sufficient pam_unix. so likeauth nullok
tu, ismi verilen kullanıcı için denetleme satırının üstüne
işlemini gerçekleştirecektir:
# pamusbcheck guDa
* Authentication request for user "guDa" ( pamusbcheck)
* Device "anahtarim" is connected ( good) .
* Performing one time pad verification. . .
* Regenerating new pads. . .
* Access granted.
Burada, guDa adındaki kullanıcının,
bağlı bulunan USB bellek ile yetkilendirmeyi aşabilmesi denetlenmiş bulunuyor. Bu çıktıda bulunan “ * Access
granted. ” kısmı oldukça önemlidir. Zira,
olumsuz olarak sonuçlanması, yapılandırmanın çalışmadığı anlamına gelmektedir.
Yapılandırma denetlemesinde, kimi zaman “ Pad checking failed. ” gibi bir hata
ile karşılaşılabiliniyor. Bu hata genelde,
ev dizininde bulunan .pamusb dizininin
silinmesi ile onarılabilmekte.
Yapılandırma sağlıklı bir biçimde çalışıyorsa, artık sıra, sistemde bunun nasıl
kullanılacağını öğrenmeye gelmiş demektir. Sistemde yetkilendirme için, öncelikli olarak, /etc/pam.d/system-auth
dosyasının düzenlenmesi gerekmekte-
auth
sufficient
pam_usb. so
konusu olmadı ve parola sordu. Bunun
nedeni, su komutunun root kullanıcısını
istemesi ancak root kullanıcısı için herhangi bir yapılandırma yapılmamış olmasıdır.
satırının eklenmesi, yapılacak olan tüm KDE oturumunun da USB bellek ile yetkilendirme yapılarak açılması istenirse,
düzenleme işleminin kendisidir.
aslında ek olarak yapılması gereken
birşey yok. Tek yapılması gereken, kulSonuç
lanıcı giriş ekranında, kullanıcı adının
Tüm yapılandırma ve düzenleme işlem- yazılıp “ enter” tuşuna basılması. Eğer,
lerinin ardından, sistem, anahtar görevi kullanıcı adının yazılması yerine seçilyapan USB belleğini kullanmaya artık mesi istenirse, Pardus’un öntanımlı
hazır. su ve sudo ile verilen komutların KDM giriş ekranı olan Pardus-Air yeritümü, USB bellek aracılığıyla yetkilen- ne, Oxygen temasının seçilmesi gerekidirilmeye çalışılacak. Eğer yetkilendir- yor. Bu değişiklik, Sistem Ayarları’nın
me başarısız olursa, parola sormaya de- gelişmiş sekmesinde bulunan Giriş Yöneticisi ’nden yapılabilir.
vam edecektir:
Son olarak, PAM_USB’nin bilgisayarlarda güvenlik açığı oluşturup, oluşturma* pam_usb v0. 4. 2
dığı hakkında net bir bilgi yok. Ancak,
* Authentication request for user "guDa" ( sudo)
şu söylenebilir ki, anahtar olarak kulla* Device "anahtarim" is connected ( good) .
nılan USB bellek içerisinde, yetkilendir* Performing one time pad verification. . .
me amacıyla oluşturulan ve GNU/Linux
* Access granted.
’un yapısı itibariyle gizli bir dizin olan
2. 6. 31. 13- 131- pae
“.pamusb” dizini ve bu dizinin içindeki
guDa@baDibere ~ $ su
dosya veya dosyaların, başka bir USB
* No device configured for user "root".
belleğe kopyalanması, dosyaların kopParola:
yalandığı USB belleğin anahtar olarak
Çıktılardan da görüldüğü gibi, sudo için kullanılmasını sağlamamaktadır.
[1 ] http://pamusb.org/
hemen USB ile yetkilendirme gerçekleştirildi. Ancak su için aynı durum söz [2] http://packages.debian.org/sid/pmount
guDa@baDibere ~ $ sudo uname - r
13
Yazılım Tanıtımı
Hamit Giray Nart ([email protected])
IPTux
IPTux, yerel ağ üzerinde anında mesajlaşma ve dosya transferi sağlayan küçük bir GNU/Linux uygulaması. GPLv2
ile lisanslanmış ve C++ ile yazılmış bu
uygulamanın kodunu, [1] sitesinden indirip derleyebilirsiniz. Pardus 2009 üzerinde derlemek için, herhangi bir bağıl
pakete ihtiyaç yok.
Tools kısmından Programın ayarlarında, ilk olarak, kişisel “ Personal” ayarlar
. /configure
make
sudo make install
komutlarını vererek, IPTux'u derleyip,
sisteme kuruyoruz. Sonrasında konsola
“ iptux” yazarak programı başlatabiliyoruz. Program açıldığı anda, paneldeki
sistem çekmecesine ikon atıyor atmasına ancak, hayalet bir ikon. :-) IPTux ikonunun olması gereken yerde bir boşluk
oluyor. Ama boşluğa sağ tıkladığınızda
IPTux menüsü açılıyor.
yer alıyor. Buradan, ağda görünecek adınızı, grubunuzu, görünüm simgenizi,
imzanızı, sohbet penceresinde görüntülenecek resminizi ve gelen dosyaların
kaydedileceği yeri belirleyebiliyorsunuz.
“ System ” sekmesinden sırasıyla,ikincil
ağ yazı tipi kodlaması ve tercih edilen
ağ yazı tipi kodlamalarını ayarlayabiliyoruz. Bunlar varsayılan olarak “ utf1 6”
ve “ utf8” olarak geliyorlar. Türkçe ko“ File ” kısmından “ Detect Pals” komudun bulunduğu “ utf8”, desteklenemetuyla, yerel ağ üzerinde IP numarası ve- mesi halinde “ utf1 6” seçilecektir. Varrerek, arama yapabiliyoruz. “ Find” ko- sayılan ayarlara dokunmayın. Sonrasınmutundan ise, arkadaş olarak atamamış da, dostlarınız için bir simge resmi seolsak bile, yerel ağ üzerindeki tüm
çiyoruz. Bunu, IPTux'un kütüphanesinIPTux kullanıcıları arasından arayabili- den yapabileceğiniz gibi; herhangi bir
riz.
resim dosyası göstererek de yapabilirsiniz. Yalnız sonrasında, resim dosyasını silmeyin ya da yerini değiştirmeyin.
Sonrasında ise, uygulamanın kişiselleştirme ayarları var.
“ Sound” sekmesinden, transfer tamamlanması ve yeni mesaj uyarılarını yapılandırıp, ses düzeyini ayarlıyorsunuz.
“ Network ” kısmından ise, IP adres aralığı atayarak, bu aralıkta bulunanları,
dost olarak atayabiliyoruz. “ Export” ile
bunları dışa aktarırken, “ Import” ile içe
İndirdiğiniz *tar.gz dosyasını açıp, açtığınız klasöre giderek, sırasıyla;
14
aktarıyoruz.
Tools kısmının ikinci bölümünde ise,
dosya transfer yöneticisi var. Herhangi
bir dostunuza dosya aktarımı başlattıysanız, buradan görebiliyorsunuz.
Üçüncü bölümde ise, dosya ve klasör
paylaşımını düzenleyebiliyoruz. IPTux
üzerinden istediğiniz klasörü veya
dosyayı ortak kullanıma açabiliyorsunuz. Bu dosya ve klasörlere erişimi isterseniz şifreleyebiliyorsunuz da.
Dostlarınız da kendi makinelerinde
IPTux, uygulamasını çalıştırınca, ağa
dahil oluyorlar. Dostunuzun üzerine çift
tıklayarak sohbet penceresini açıyorsunuz. Size mesaj gönderen arkadaşınızın
isimi yanıp sönmeye başlıyor. Yanıp sönen isme çift tıklayınca, sohbet penceresinden gelen mesajları okuyarak, cevap verebiliyorsunuz.
klasörüne indirip kaydediyor.
Dostunuza dosya gönderimi içinse, sohbet penceresinde “ File ” kısmından
“Attach File ”, klasör yollayacaksanız,
“Attach Folder” komutunu seçiyoruz.
Info kısmının altına eklenen dosya ya
da klasörü göndermek için ise, mesaj
yollamak için bastığımız “ Send” butonuna basıyoruz. Karşı tarafın, “ Transmission ” penceresi açılıyor ve “Accept”
butonu ile gönderdiğiniz dosya/ klasörü kabul ediyor.
Program, gelen dosyayı, özelliklerde
belirttiğiniz indirme
IPTux, kurulum ve kullanımı oldukça
kolay bir Yerel Ağ mesajlaşma ve dosya
aktarım programı. Evde birden fazla
bilgisayarda çalışanlar ya da iş yerlerinde, GNU/Linux bilgisayarları kullanan çalışanlar da kendi aralarında, bu
uygulamayı kullanarak,
haberleşebilirler.
15
Sohbet penceresinde “ Tools” altında ise
resim ekleme ( sohbet kısmına resim ekliyor) ve geç-mişi temizleme seçenekleri var.
[1] http://code.google.com/p/iptux/
Oyun
Tanıtımı
Hamit Giray Nart ([email protected])
UrbanTerror
Giriş
Üniversite zamanlarımda tanıdığım ve
mezun olduğum zaman, yüksek lisans,
askerlik ve iş-güç bulmak gibi sıkıntılarımın olduğu zamanlarımda onunla
oynardım. GNU/Linux'a geçtikten sonra
bile, hemen kopamadım ondan. Wine
ile çalıştırabildiğimde, dünyalar benim
olmuştu. Efsane modifikasyon CounterStrike'dan bahsediyorum. “ Steam,
GNU/Linux için geliyor mu?” haberine
en çok heyecanlananlardan biri olmuş-
Urban Terror, çok oyunculu bir birinci
şahıs nişancılık oyunu. Benzerlerinden
farklı olarak, UrT'de silahlar, insanlar
ve mekanlar günümüzün gerçekçi unsurları. Yani, bilmem ne uzay üssünde;
üzerinizde enva-i çeşit plazma, lazer ya
GNU/Linux oyuncusu olarak, Counter- da elektrik silahı gibi abuk sabuk silahStrike'a alternatif aradığımda ise, ilk larla ortalıkta koşturmak, sırt jetleri ile
anda karşıma çıkan ve bana, “ Hah! Tam havalarda uçmak yok bu oyunda.
da aradığım buydu işte! ” dedirten oyun
ise Urban Terror oldu. Pardus'a kurdu- UrT, FrozenSand'ın tabirine göre bir
ğum ilk GNU/Linux oyunudur kendisi “ Hollywoodvari nişancılık oyunu ”. Yani,
benzerlerine göre gerçekçi olsa da, eğaynı zamanda.
lence kısmını gerçekçiliğin önünde tuOyun, CS ile aynı temada. Ancak takım- tan bir oyun. Oyunun son kararlı sürülar terörist – asker yerine, kırmızı ve mü, 4.1 sürümü. 4.2 ise henüz geliştirilme aşamasında ve UrT sitesinde [1] şu
mavi takım olarak ayrılmış.
an yalnızca video görüntüleri var. GNU/
Urban Terror (UrT), 1998 yılında ilk GPL ile lisanslanmış oyun, GNU/Linux,
planlandığında, başlı başına bir oyun Mac ve Windows platformları ile uyumdeğil, Qukae3: Arena için bir harita pa- lu.
keti olarak düşünülüyordu. Amaç,
Quake3'teki uçuk kaçık silahlar ve bölümler yerine, oyuncuların gerçek silah- Kurulum
lar ve haritalarla oynamalarını sağlamaktı. Bu tasarı, 2000 yılının Ağustos Urban Terror 4.1, Pardus 2009 resmi
ayında UrT Beta 1.0 sürümünün çıkma- deposunda da var. Kurmak için, Pisi'nin
sıyla hayat buldu. Ancak 2007 senesin- grafik arabirimini ya da konsoldan sudo
de, id-tech3 (nam-ı diğer Quake3) oyun pisi it urbanterror komutunu kullanabimotorunun kodlarının açılmasıyla, lirsiniz. UrT 4.1 sistem gereksinimleri:
FrozenSand, Urban Terror'u başlı başına bir oyun olarak duyurdu. 4.0 sürü* Pentium 4 1.2Ghz ve üzeri işlemci
mü, bağımsız olarak çıktı. Adına da
* 512MB ana bellek
“ioUrbanTerror” dendi.
tum bu yüzden. Eski popülaritesini
MMORPG oyunlarına kaptırsa da, yollarımız artık ayrılmış olsa da, bende CS
'nin yeri ayrıdır. Belki ileride GNU/Linux için gelir, kimbilir...
16
* 256MB nVidia
GeForce6 veya master.quake3arena.com adreslerindeATI Radeon sınıfı ekran kartı
ki sunucu listesini alarak, İnternet üze* 5GB disk alanı
rindeki sunucuları, ping zamanlarına
göre listeler. Bunlardan istediğinize,
Aslında daha alt sistemlerde de UrT ça- çift tıklayarak girebilirsiniz. Buradaki
lışıyor. Ama yalnızca çalışıyor, pek oy- seçeneklerin tümünü tek tek açıklamayı
nanıyor denemez. Daha iyi fikir vermesi gereksiz görüyorum. Hepsi standart seiçinse; Quake3: Arena'yı çalıştıran her çenekler. Ancak bu kısımda, bazı noktasistem, aynı biçimde, Urban Terror'u da ları açıklamakta yarar var.
çalıştırır.
Uygulamalar → Oyunlar altında yerini
alan Urban Terror, çoklu işlemci desteğine sahip. Paralel çalışan birden fazla
işlemciniz varsa, Urban Terror'u SMP
destekli kısayolunu kullanarak başlatabilirsiniz.
Oynanış
Oyunu başlattığımızda önümüze ana
menü ekranı geliyor. Ayar ve seçenekler, çok oyunculu bir birinci şahıs nişancılık oyununda bulunan standart ayarlar.
play online: Oyunu, İnternet veya yerel
ağ sunucularında diğer oyuncularla oynamak için buraya giriyoruz. Burasının,
diğer çevrimiçi oynanan oyunlardan bir
farkı yok. Buraya girdiğinizde oyun,
master.urbanterror.net,
master2.urbanterror.net
ve
17
1 - Botlar: Botlar, çevrimiçi oyunlarda,
oyunu tek başınıza oynamanızı sağlayan bilgisayar kontrollü oyunculara denir. Urban Terror'de botlar mevcut. Oyunu botlarla oynamak için, sunucu
başlatarak, konsol ile oyuna botları ekliyorsunuz. Şöyle ki:
Oyunun ana menüsünde -daha sunucu-
* python : G36, SPAS, Desert Eagle,
yu başlatmadan - “AltGr+Ü” tuş kombi- Eagle, El Bombası, Çelik Yelek ve
El Bombası, Çelik Yelek ve Miğfer
nasyonu ile -ya da sizde “~” işaretini Miğfer
koyan kombinasyon hangisi ise - konsolu
* chicken: G36, MP5, Desert Eagle,
* raven : PSG1, MP5, Desert Eagle,
açıyoruz ve /bot_enable 1 komutu vererek botları aktif hale getirip, sunucuyu El Bombası, Çelik Yelek ve Miğfer
başlatıyoruz. Sunucu halihazırda başla* cobra : LR300, MP5, Desert Eagle,
mışsa, konsolu açarak “ bot_enable 1 ” koDuman
Bombası, Çelik Yelek ve Miğfer
mutundan sonra /reload diyerek sunucunuzu yeniden başlatın. Ardından konso* c_ockroach : UMP45, Beretta, Işık
la;
Bombası, Çelik Yelek ve Miğfer (bu
/addbot <bot tipi> <kademe> <takımı> botun tipini yazarken, c ve o arasında
<sunucu ping zamanı> <sunucudaki takma alt tire kullanarak yazmanız gerekiyor.
Yoksa küfür filtresine takılıyor)
adı>
Susturucu, Çelik Yelek ve Miğfer
* scarab : G36, MP5, Desert Eage,
Susturucu, Çelik Yelek ve Miğfer
* scorpion : SR8, MP5, Beretta, El
* tiger: AK103, Beretta, El Bombası,
İlkyardım Çantası, Çelik Yelek ve
Miğfer
* cougar: G36, Beretta, Işık Bombası,
biçimdeki komut ile botumuzu oyuna
* widow: LR300, MP5, Beretta, Lazer
dahil ediyoruz. Bu komutun parametre- Çelik Yelek ve Miğfer
Nişangah, Çelik Yelek ve Miğfer
leri:
* goose : HK69, UMP45, Desert
Eagle,
Yedek Cephane, Çelik Yelek ve
* Bot tipi: Oyundaki botların tipleri* Kademe: Bu değere, botun seviyedir. Buraya girebileceğiniz değişkenler: Miğfer
sini yazıyoruz. 1-5 arası bir değer alıboa,cheetah,
chicken,
cobra,
* mantis: LR300, Beretta, Lazer yor. 1 (acemi)...5 (uzman)
c_ockroach, cougar, goose, mantis,
Nişangah,
Susturucu, Çelik Yelek ve
penguin, puma, python, raven, scarab,
Miğfer
* Takımı: Botu hangi takıma koyacakscorpion, tiger widow
sanız bunu belirtiyorsunuz. “ blue ” ya
* penguin : LR300, Desert Eagle, da “ red” değerleri alıyor.
Bu bot tipleri, kendilerine özgü silah ve
Lazer
Nişangah, Susturucu, Çelik Yelek
teçhizat kombinasyonuna sahipler. Bunve Miğfer
* Sunucu ping zamanı: 20-60 arası
lar:
bir değer vererek, sunucu ping zama* puma : LR300, Beretta, Lazer nını ayarlıyoruz. Gerçekçilik açısından
* boa: LR300, MP5, Desert Eagle, El
Nişangah,
Susturucu, Çelik Yelek ve bir gecikme zamanı verin. Çok düşük
Miğfer (bu bot mantis ile aynı.)
değer girerseniz, bot veri paketleri hızlı
hareket eder. Çok yüksek yaparsanız,
* cheetah: AK103, SPAS, Desert
18
botunuz, gecikme (lag) yer. 20-60 arası söylenemez. 3.seviyeye kadar abuk saherhangi bir sayı uygun olur.
buk oynuyorlar. Ancak oynamak için değil de; kontrollere ve oynayışa alışmak,
* Sunucudaki takma adı: Botunuzun silah talimi yapmak ve haritaları öğrensunucudaki takma adı.
mek için birebirler. Üstelik telsiz mesajlarınızı da dinliyorlar.
Örnek:
/addbot tiger 4 blue 56 =kdm4=Tiger
Bu komut; mavi takıma 4.kademede, 56
ping ile, “ =kdm4=Tiger” takma adlı bir
bot ekleyecektir.
Botları çıkarmak için oyunun konsolunda, /kick takma_ad komutu ile istediğiniz
botu oyundan çıkarabilirsiniz. Ya da
/kick allbots komutuyla, tümünü aynı anda oyun dışı bırakabilirsiniz.
2- Anti-Hile Sistemi: Çevrimiçi oyunları oynarken, tüm oyuncuların sinirini
ayağa kaldıran şeylerin başında hileciler gelir. Oyunu, sırf rezil etmek için, girip hilelerini açarlar. Bu tip oyunlarda
genelde, sunucular izin vermedikçe, hile yapmak mümkün değildir. Ancak bu
kısıtlamayı, yazılmış bazı üçüncü parti
yazılımlar ile aşmak mümkün. Bir GNU/
Linux oyuncusu, bu yazılımları kullanmaz. Çünkü bunların hepsi, Windows
için yazılmış şeyler. Ne yazık ki sizin
hile yapmamanız ( ya da yapamamanız),
karşınızda Windows kullanan bir “ eziğin ”, bu tip bir yazılımı çalıştırarak, hile
yapmayacağı anlamına gelmiyor.
Sunucu da PunkBuster ile başlatılmışsa, önce sizin bilgisayarınızda aktif olup olmadığını kontrol ediyor. Aktif değilse, sizi oyuna almıyor. Yani sunucudaki oyuna girebilmek için, PunkBuster'ı açmanız gerekiyor; PunkBuster'ı
açarsanız da hile yapamıyorsunuz.
Ancak Quake3:Arena olmadan bağımsız
çalışan Urban Terror, ( ioUrbanTerror),
PunkBuster desteğinden yoksun.
Q3:Arena oyununuz ( ve GNU/Linux
istemciniz elbette ) varsa ve Q3 modu
olarak UrT oynuyorsanız, PunkBuster'
ın GNU/Linux için olan sürümünü indi
rip [2] kurabilirsiniz.
İoUrT'nin bu açığını ise, hemen PunkBuster'ın altında gördüğünüz “ Guids”
kapatıyor. Guid, sunucunun yasaklama
sistemine alternatif olarak gelen bir yasaklama/atma ( ban/kick ) yönetim birimi. Sunucunun kendi yasaklama ve komutlarından daha sağlam bir sistem
oluşturuyor. Bunu da, kendi uzantı dizini içindeki “ regsfile.txt” dosyasına
kaydederek yapıyor. Ayrıca güvenilir oyunculara, sunucuda, oyuncu atma yetkisi de aktarabiliyorsunuz. Guid uzantılarını da İnternet'ten [3] indirerek kurabiliyorsunuz.
Ancak bot çağırırken, haritalara da dikkat etmeniz gerekiyor. Ne yazık ki, oyundaki her haritada botlar için dirilme
( spawn ) noktaları olmadığından dolayı,
her haritada botları çağıramıyorsunuz. Bunlar için yine üçüncü parti yazılımlar
Botları çağırabileceğiniz haritalar: olan anti-hile uygulamaları mevcut.
Abbey, Algiers, Austria, Dressing Room, Bunların GNU/Linux için olanları da
Firing Range, Riyadh ve Uptown. Bun- var. Bunlardan birisi olan PunkBuster,
ların dışında bir haritada bot eklemeye sunucu ve istemci kısımlarında çalışıkalktığınızda, kendinizi, oyundan çık- yor. Şöyle ki, PunkBuster'ı kurduğunuz
mış bir halde masaüstüne dönmüş ola- zaman, oyunu başlattığınızda aktif hale
rak buluyorsunuz.
getiriyorsunuz. PunkBuster kurulu olduğu bilgisayarda, üçüncü parti hile uy- “ play online ” bölümünde, PunkBuster
Botların çok usta oyuncular oldukları gulamalarının çalışmalarını engelliyor. ya da Guids kısımlarını açarsanız, sunu19
cu listeniz, bunların açık olduğu sunucuları da içerecek biçimde otomatikman güncellenecektir. Ancak tekrar belirteyim, Pardus deposundan kurduğunuz UrT (ioUrT) PunkBuster desteklemiyor.
setup: Oyunun ayarları ise, son derece
detaylı olarak ayar yapmamıza olanak
sağlıyor. “ Controls” kısmından tuş kombinasyonumuzu ayarlayabiliyoruz. Hareket, ateş, etkileşim ve kullanım ile konuşma tuşlarımızı buradan değiştiriyoruz. “ Player” kısmından modelimizi seçiyoruz. Her iki takım için olan dörder
modelden, birer tane seçiyoruz. Burada
hemen bir açıklama yapalım. Oyunda,
zaman zaman, korsan şapkalı ya da ucubik maskeli veya gözlüklü tiplerle
karşılaşmışsınızdır. Bunlara “ eğlencelik ” ( funstuff) ayarları deniyor. Bu ayarlar için UrT konsolunu kullanıyoruz.
Eğer kırmızı takımdaysanız /funred ,
mavi takımdaysanız /funblue komutlarını kullanıyorsunuz. Kullanımı: /funblue “ Game Options” kısmından ise, oyun iç
(ya
da
/funred)
<parametre1>,
ayarlarımızı yapabiliriz. Bunlar oyunun
<parametre2>. . . şeklindedir. Mesela; ma- konsolundan değişken değeri atayarak
vi takımdan Carla modeli ile oynarken, yapabileceğimiz oyun ayarlarıdır. Yani,
/funblue ninja, phat şeklindeki komut, oyunun ekran bilgilendirmeleri, nişanCarla'ya bir ninja maskesi ve korsan gah ayarları, telsiz konuşmaları, silah
şapkası takacaktır. Bu eğlenceliklerin ayarları, radar ekranı gibi.
alacağı parametreler ve görünümleri
için [4] UrT sitesine uğrayabilirsiniz.
“ System ” kısmı ise oyunun grafik, ses
20
ve ağ ayarlarını yapabileceğiniz kısım.
Ayarlar oldukça detaylı ve fazla, ancak
anlaşılmayacak karmaşık ayarlar değiller. Ancak, ağ ayarlarında, biraz açıklama yapmak iyi olacak görüşündeyim.
“ Max.Datarate ” ayarı, sunucu ve sizin
bilgisayarınız arasındaki veri iletişiminin azami hızıdır. Bu hızı, bağlantı durumunuza göre arttırabilirsiniz. Bu hı-
zın artması demek, bilgisayarınızın sunucu ile iletişiminin hızlanması ve veri
paketlerinin hızlanması demektir. Ancak, ağ yapınızın kaldıramayacağı bir
seviyeye yükseltirseniz, sunucu ile bilgisayarınız arasında kayıp veri paketleri oluşacaktır ( pack loss). Pratik olarak,
oyunda, havada uçan bir merminin kaybolması ya da bir oyuncunun birden olduğu yerden silinip, başka yerde belirmesi gibi sonuçları olur. Oldukça can
sıkıcı bir durumdur. Paketlerin sayısı da
aynı şekilde etki yapar. Paket sayısını
arttırmak, veri paketi boyutunu küçültecektir. Küçük paketler, sunucu ve bilgisayarınızı arasında daha çabuk gidip
gelirken, kaybolmaları olasılığı ise artacaktır. Paket sayısını azaltarak, paketlerin boyutunu büyütürsünüz. Büyük
veri paketlerinin yerine ulaşma süresi
uzarken, kaybolma riski ise azalacaktır.
Bu optimizasyonu, ağ durumunuza göre
deneme – yanılma ile bulabilirsiniz. Ancak, bu ayarların oyuna etkisi, ADSL ya
da Kablo İnternet için değil, daha ziyade çevirmeli bağlantı gibi yavaş bağlantılarda fark edecektir. Ya da ileri seviye
bir oyuncu olup da, yine ileri seviye oyuncularla maç yapıyorsanız bu ayarlarla oynayın. Yani ADSL, Kablo ya da
daha hızlı bağlantınız varsa ve oyun üzerindeki tepkilerin milisaniye fark ettirmesi, oyununuz üzerinde bir etki yaratmayacaksa, bu ayarlarla oynamanıza
gerek yok.
Sunucu Başlatma
start server: Buraya girdiğinizde, sunucu ayarlarını ve komutlarını düzenleyeceğiniz bir arabirim önünüze gelir. Sunucunuz için kullanabileceğiniz ayarlar:
Urban Terror'da iki farklı şekilde sunucu oluşturabilirsiniz. İlki oyunun menü- dedicated: Sunucunuzun, salt sunucu
sünden “ start server” altından, ya da olup olmayacağını belirlersiniz. “ Yes”
GNU/Linux konsolunu kullanarak.
değeri verirseniz, sunucu olan bilgi-
21
sayardan oyuna dahil olamazsınız.
friendlyfire: Dost ateşini açar ya da ka- armbands: Oyuncuların, listede ve rapar. Bu değeri “ yes” yaparsanız, takım dar haritasında gösterilecek olan renkhostname : Sunucunuzun ağ üzerinde arkadaşları birbirlerini vurabilirler.
lerini belirler. 3 tipi vardır: 1 - Oyuncu
görüntüleneceği adı.
seçimine bırakma. 2- Takım renkerli ile
matcmode: Karşılaşma modunu açar ve belirtmek (mavi – kırmızı). 3- Sunucu
motd:Sunucunuzdaki günün mesajı. Ka- kapar. “ yes” yaparsanız, oyunu durdur- tarafından rastgele renk atanması
fanıza göre birşeyler yazabilirsiniz.
ma ( pause ) ve süre bitimi ( timeout) unsurları da oyuna dahil olur. İki takım deadchat: Yaşayanların, ölenlerin mejoinmessage : Karşılama mesajı. Sunu- müsabakasına ev sahipliği yapmayacak- sajlarını görebilmelerini düzenler. Her
cunuza katılan oyunculara vereceğiniz sanız, açmayın.
hoş geldin mesajı.
max.client: Sunucunuz katılabilecek a-
zami oyuncu sayısı.
pure server: Buradaki değeri “ yes” ya-
ölünün mesajını görmek, sadece takım
arkadaşlarınızınkini görmek ya da hiçbalance teams: Bunu açarsanız, sunu- birini görememek seçeneklerinden bicunuz otomatik olarak takım sayılarını risi atanabilir.
eşitleyecektir. Eğer denge bozulursa,
son giren oyuncuları, sonraki el başın- follow enemies: Açarsanız, ölen oyunda karşı takıma atar.
cu, sadece kendini öldüren oyuncuyu
takip eder. Ancak o vurulursa, serbest
voting: Oyuncuların oylama ( bir oyun- dolaşmaya başlayabilir.
parsanız, oyuncular, oyunu kendileri için kolaylaştıran tüm ayarlamalar olmaksızın oyunu oynarlar. Modifiye edil- cunun atılması, haritanın değişmesi ya
miş *.pk3 paketlerini kullanamazlar.
da yeniden başlması gibi... ) yapıp, yapamamalarını düzenler.
password: Sunucunuza şifre girmenizi
sağlar. Boş bırakırsanız şifre konmaz.
warmuptime : Yeni bir harita açıldığında, haritanın kaç saniye sonra yeniden
check cd key: Sunucunuz, bağlanan o- başlayacağını belirtir. Yavaş bağlantısı
yuncunun Quake3 geçerli cd anahtarı olan bilgisayarların da oyuna dahil ololup olmadığına bakar. Varsayılan ola- masına olanak vermek için, makul bir
rak kapalıdır. Açarsanız, ioUrT ( yani süre belirlemek iyidir.
antiwarp: Zayıf bağlantıdan dolayı ke-
sik hareket eden oyuncuların hareketlerini yumuşatır.
antiwarp tol : “ antiwarp” fonksiyonunun
tolerans değeri. Yükseltirseniz, tolerans
yükselir.
Q3:arena olmadan oynanabilen sürüOyun Tipleri
mü ) oyuncuları, sunucunuza giremeye- swap roles: Bunu açarsanız, takımlar
ceklerdir.
her el başında yer değiştireceklerdir. Urban Terror'da oyun modunu belirleYani, mavi takım kırmızı, kırmızı takım yebiliyorsunuz. Ya da istediğiniz tip ofloodprotect: Bağlı oyuncuların, arka da mavi olacaktır.
yuna girebiliyorsunuz. UrT 4.1 sürüarkaya sohbet satırı açmasını engeller
münde 7 oyun tipi var. Bu oyun tipleri:
22
* Free For All: Herkes tek. Karşılaştığınız herkesi vurmaya çalıştığınız; onların da sizi vurmaya çalıştıkları oyun
tipi. Sunucu ayarına göre, süre bitiminde en çok adam öldüren (frag alan) ya
da sunucu tarafından belirtilmiş azami
sayıya ilk ulaşan oyuncu kazanır. Ölürseniz, haritanın rastgele bir yerinde
yeniden dirilirsiniz.
* Team Deathmatch: “Free For All”
tipinin, takım için olanı. Amaç, düşman
takımdan mümkün olduğunca fazla oyuncu vurarak, takımınıza puan kazandırmak. Öldüğünüz takdirde, takım
dirilme bölgesinde (base) yeniden dirilirsiniz.
* Capture The Flag: Takımların bölgelerinde birer bayrakları vardır. Amaç,
kendi bayrağınızı koruyarak, düşman
takımın bayrağını ele geçirip, bölgenize
kadar getirmektir. Bunu yapan takım
sayı kazanır. Ancak sayı kazanmak için,
kendi bayrağınızın yerinde olması gerekir. Öldüğünüz takdirde, takım dirilme bölgesinde yeniden dirilirsiniz.
* Follow The Leader: Takımlardan
rastgele bir oyuncu takım lideri olur.
Lider, başında bir kask ile diğer oyunculardan ayrılır. Bölgenizde bir de bayrağınız olur. Puan alabilmek için, takım
liderinizin, düşman bayrağına değmesi
gerekir. Takım lideriniz, düşman bayrağına değebilirse, puan alırsınız ve el biter. Her iki takım lideri de ölürse, el,
puansız biter. Ölürseniz, ancak bir sonraki el başında dirilirsiniz.
* Capture & Hold: Haritada muhtelif
yerlerde, çok sayıda bayraklar bulunur.
Bu bayraklara dokunarak, onları takımınızın rengine boyarsınız. Geçen her
dakika, bayrak başına takımınıza bir
puan kazandırır. Ne kadar çok bayrağı,
ne kadar uzun süre koruyabilirseniz; o
kadar fazla puan kazanırsınız. Ölürseniz, takım bölgenizde yeniden dirilirsiniz.
Bomba yerleştirilmemişse, düşman takımı yok etmek de eli kazandırır. Ölürseniz, sonraki ele kadar dirilemezsiniz.
Oyun tipleri bu şekilde. Ancak, 4.1 sürümünde (şu an) mevcut olmayan, ama
4.2 sürümü ile gelmesi planlanan bir
oyun tipi daha var: “ The Last Man
Standing ”. Bu mod, “ TeamDeathmatch ”
moduna benzer. Ancak, ölen oyuncu,
karşı takımda dirilir. Bu dönüşüm, takımlardan birinde tek oyuncu kalana
kadar devam eder. Herhangi bir takımda, tek başına sona kalan oyuncu, oyunu kazanır. Ölürseniz, karşı takımın
bölgesinde, karşı takımın bir oyuncusu
olarak dirilirsiniz.
* Team Survivor: Amacınız, karşı takımın tüm oyuncularını yok etmektir.
Takımlardan biri tamamen ölünce, el bi- Sunucuyu Konsoldan Başlatmak
ter. Ölürseniz, sonraki el başına kadar
dirilemezsiniz.
Bilgisayarınızı, bir salt sunucu ( dedicated) olarak da hizmet vermek üzere a* Bomb & Defuse: Tipik, saldırı – sa- yarlayabilirsiniz. Bunu, oyunu başlatvunma modu. Kırmızı takım, haritadaki madan, GNU/Linux konsolu üzerinden
iki noktadan birine bomba yerleştirme- yapabilirsiniz. Bilgisayarınız bir UrT suye çalışırken, mavi takım da onları dur- nucusu olarak hizmet verirken, siz gündurmaya çalışır. Kırmızı oyunculardan lük işlerinizi yapabilirsiniz. Bunun için,
birisi, bombayı taşır. Ölürse, bomba bir konsolu açarak:
başka kırmızı oyuncu tarafından alınabilir. Bomba kurulur ve çözülmezse, su- urbanterror- server
nucu tarafından belirlenmiş bir süre
sonra patlar. Patlarsa kırmızı takım; çö- komutunu kullanabilirsiniz. Kullanımda
zülürse mavi takım oyunu kazanır. ise, bazı parametreler ekleyip, server.cfg
23
dosyasını yapılandırmamız gerekiyor.
Sunucu komutunun parametreleri ise,
salt sunucu bilgisi, iletişim port numarası ve sunucu ayarlarının bulunduğu
“ server.cfg” dosyasının açılmasından
ibaret. Yani komut şu şekilde:
g_gametype will be changed upon restarting.
- - - - - - Server Initialization - - - - - Server: ut4_casa
Hunk_Clear: reset the hunk ok
- ( Burada yüklenen dosya ve server. cfg' den gelen
urbanterror- server +set dedicated 2 +set
net_port 27960 +exec server. cfg
özellikleri göreceksiniz )
hamit@hamit- pardus
master. urbanterror. net resolved to
~
$
urbanterror- server
+set
Resolving master. urbanterror. net
dedicated 2 +set net_port 27960 +exec server. cfg
94. 23. 208. 65: 27950
ioq3 1. 35urt linux- i386 Jun 17 2009
Sending heartbeat to master. urbanterror. net
- - - - - FS_Startup - - - - -
Resolving master2. urbanterror. net
Current search path:
master2. urbanterror. net resolved to
/home/hamit/. urbanterror/baseut4
94. 23. 208. 65: 27950
/usr/share/urbanterror/baseut4/zpak000_assets. pk3
Sending heartbeat to master2. urbanterror. net
( 7933 files)
Resolving master. quake3arena. com
/usr/share/urbanterror/baseut4/zpak000. pk3
( 99
master. quake3arena. com resolved to
files)
192. 246. 40. 56: 27950
/usr/share/urbanterror/baseut4
Sending heartbeat to master. quake3arena. com
Hitch warning: 1345 msec frame time
----------------------
]
8032 files in pk3 files
Burada, bir sunucu başlatmış olduk.
/usr/share/urbanterror/baseut4 dizini
altındaki server.cfg dosyası, sunucu parametreleri ve komutlarının bulunduğu
dosyadır. Oyunda, “ start server” kısmında seçtiğimiz ayarları ve daha fazlasını, server.cfg dosyasını yapılandırarak
yapabiliriz. Komutların aynısını, açıklamalarıyla birlikte dosyada bulabilirsiniz. Sunucuyu başlattığınız uçbirim, ay-
execing default. cfg
execing q3config. cfg
execing autoexec. cfg
Hunk_Clear: reset the hunk ok
- - - Common Initialization Complete - - Opening IP socket: localhost: 27960
Hostname: localhost
Alias: hamit- pardus
IP: 127. 0. 0. 1
execing server. cfg
24
nı zamanda da oyunun konsolu olur. Eğer dalgınlıkla kapatırsanız, sunucuyu
da kapatmış olursunuz.
Urban Terror Konsolu
Çevrimiçi oyunların olmazsa olmazı olan konsol Urban Terror'da da var. Genel ve istemci pozisyonundaysanız pek
ihtiyaç duymasanız da, sunucu tarafında gereken bir unsur. Genel, sunucu ve
istemci taraflarınca en çok kullanılan
komutları açıklamaya çalışacağım.
Hepsini yazamam, zira 149 komut, 531
tane de değişken değeri olmak üzere,
toplam 680 komut var. :-)
Genel Komutlar: Genelde oyun
ayarları ile ilgili olup, hem sunucu hem
de is-temci taraflarınca kullanabilecek
ko-mutlardır.
* cl_run: Koşma ve yürüme arasında
geçiş yapar.
* +scores: Diğer oyuncularının puanlarını gösterir.
* cg_drawFPS : Kare/saniye sayısını
gösterir.
* cg_mapsize : Radar ekranının boyu-
tunu piksel olarak değiştirebilirsiniz.
* kill : Ölürsünüz.
* cmdlist: Konsol komutlarını listeler.
ekler. :-)
* cvarlist: Konsol değişkenlerini ve
* banClient: Bir oyuncuyu, oyuncubunların
değerlerini
listeler.
nun
slot numarası ile sunucunuza girderirsiniz
mesini yasaklamak için kullanabilirsi* gfxinfo : Oyunun algıladığı grafik a- niz.
* say_team : Sadece takım arkadaşlayarlarını gösterir.
rınıza mesaj yollarsınız.
* banUser: Bir oyuncuyu, oyuncu a* quit: Oyunu kapatır.
dıyla sunucunuzdan yasaklamaya yarar.
* demo : <dosya adı> şeklinde kullaBu komutta, IP adresi ve CD-Key ( CDnılarak, daha önce kaydetmiş olduğuKey, Q3:Arena modu olan UrT için genuz oyunu izlemenizi sağlar.
Sunucu Komutları: Sadece sunucu ta- çerli ) master sunucusuna bildirilir ve
süreyi id sunucusu belirler.
* recorddemo : <dosya adı> şeklinde rafının kullanabileceği komutlar:
kullanılarak, o an oynadığınız oyunu,
* clientinfo : İstemci bilgilerini liste* clientkick : Bir oyuncuyu, slot nukaydetmeye başlar. *.dm3 uzantılı kayler.
marasına
göre sunucudan atmanızı sağdedilir.
lar. Ancak yasaklamaz.
* map: <harita adı> şeklinde kulla* stoprecord: Demo kaydını durdunılarak, belirtilen haritanın açılmasını
* kick : Bir oyuncuyu, oyuncu ismi ile
rur.
sağlar.
sunucudan atmanızı sağlar. “ kick all”
komutu, tüm oyuncuları tek seferde at* video : “ recordemo ” komutunun
* devmap: <harita adı> şeklinde kul- manızı sağlar.
*.avi biçiminde kaydedilmesini sağlar.
Böylelikle oyununuzu, çoklu ortam oy- lanılarak, belirtilen haritanın hile kodlarının kullanımına olanak verecek şekil* killserver: Sunucuyu kapatır.
natıcılarda da izleyebilirsiniz.
de açılmasını sağlar.
* stopvideo : *.avi biçiminde kaydı
* exec: <dosya adı> şeklinde kullanıdurdurur.
larak, daha önce yapmış olduğunuz bir İstemci Komutları: Sadece istemcinin
* screenshot: Oyundan *.tga uzantılı ayar ya da betik dosyasının yüklenme- kullanabileceği komutlar:
sini sağlar.
olarak ekran görüntüsü alır.
* +info : Sunucu bilgileri (sunucu adı,
*
heartbeat
:
UrT
master
sunucularıharita,
kurallar, oyun tipi ) listelenir.
* screenshotJPEG : Oyundan *.jpg una elle sinyal verisi gönderir. Yani “ ben
zantılı olarak ekran görüntüsü alır.
buradayım ” dersiniz, o da sizi listesine
* cl_master: Sunucu listesi alabilece* say: Diğer oyunculara mesaj gön-
25
* notarget: BOT'lar sizi göremezler
ğiniz adresleri belirler. Oyunun sunucu ritaya geçmek, istenilen bir haritaya
geçmek, oyunun tipini değiştirmek ve ve size ateş edemezler.
listesi alabileceği 3 adresvar:
bir başka oyuncunun atılması için oylamaster.urbanterror.net,
ma çağrısı yapılabilir.
master2.urbanterror.net ve
Urban Terror
master.quake3arena.com
* vote : Bir oyuncu oylama çağrısı ya* cl_timeout: Saniye cinsinden sunu- parsa, bu komutu,
cu bağlantı zaman aşımını ayarlayabi- “ yes” ya da “ no” ile
kullanarak oyunuzu
lirsiniz.
verebilirsiniz. Ya da
* connect: IP adresi vererek, sunucu- sadece F1 ve F2
tuşlarını kullanırsıya bağlanmanızı sağlar.
nız.
* disconnect: Sunucudan ayrılmanızı
sağlar.
Hile Komutları :
izin
* reconnect: Bulunduğunuz sunucuya Sunucunun
vermesi durumunbağlantınızı yeniler.
da ( oyunu “pure
* globalservers: İnternet'teki sunucu- server” olarak başlatmaması ve hariları listeler.
tayı “devmap” ko* localservers: LAN üzerindeki sunu- mutu ile açması durumunda ), konsola
cuları listeler.
hile kodlarını yaza* ping : Sunucuya sinyal göndererek, rak hile yapabilirsiniz.
veri hızını test eder.
* give : ( health/ammo ) Sağlık ve cep* callvote : Oyun içinde, diğer oyun- hanenizi doldurur.
cuları oylamaya çağırmak için kullanı* god: Ölümsüz olursunuz.
lır. Bu komutun ardına alabileceği parametreler: map_restart, nextmap, map
* noclip: Duvarlardan geçebilirsiniz.
, g_gametype ve kick 'tir. Sırasıyla, haritanın yeniden başlaması, sonraki ha26
Tipik UrT ekranı. Oldukça basit. Sağ
yukarıda kare/saniye sayısı, ping zamanı ve sayı tablosu var. Sağ altta ise takımlardaki oyuncuların listesi mevcut.
Onun altında ise silah ve cephane göstergesi var. Sol aşağıda ise sağlık durumumuzu gösteren gösterge mevcut. Sol
yukarıda ise, takım arkadaşlarınızı görebildiğiniz radar mevcut. En üstte ise,
“ o böyle yaptı, bu böyle yaptı ” şeklinde
magazin başlıkları gibi, oyunda kimin
ne yaptığını belirten mesajlar geçiyor.
Öncelikle oynamada, oyuncuların, bazı
faktörlere dikkat etmeleri gerekiyor.
Mesela sağlık. Vuruldukça ve yükseklerden düştükçe sağlığınız azalıyor. Ne
olmuş ki yani? Bu her FPS'de var. Ancak UrT'de sağlık, geriye giden ve sıfıra
ulaşınca öldüğünüz bir geri sayımdan
ibaret değil. Oynayışınızı ve oyundaki
performansınızı etkiliyor. Öncelikle,
gövdeniz, üç hasar bölgesinden oluşuyor:
1 - Kafa
2- Kollar ve bacaklar
3- Üst gövde
Kafa, yüksek hasar aldırırken, üst gövdeye gelen isabetler orta, kollara ve bacaklara gelen isabetler ise, düşük hasara sebep oluyorlar. İsabet aldığınızda,
sol alttaki sağlık göstergenizde, gövdenizin neresinden isabet aldığınızı görebiliyorsunuz. Vurulduğunuzda, isabet
aldığınız yer kanamaya başlıyor. Eğer,
bir köşeye çekilip de, yaranıza müdahale etmezseniz, kanamadan ölebiliyorsunuz. Vurulan yer, gövde simgesinde kırmızıya dönüşüyor. Hemen yanındaki eğri bar ise, yukarı yönde kırmızıya dönüşmeye başlıyor. Sabit kırmızı renkli
kısım, kendi başınıza iyileştiremeyece-
ğiniz kısım. Yaranızı sarmazsanız tam
kırmızıya dönecek olan bölümler ise,
yanıp sönüyorlar. Varsayılan olarak “ Q ”
tuşu ile yaranızı sarıyorsunuz. Oyunda
alabileceğiniz ekipmanlardan bir de
sağlık çantası ( medikit). Bu çantayı alırsanız, kendinizi ve takım arkadaşlarınızı %90'a kadar iyileştirebilirsiniz. Sağlık çantası, pasif bir ekipman. Yani, elinize alıp kullandığınız birşey değil. Bunu almasanız bile, kendinizi yaranın durumuna göre, arkadaşlarınızı ise %50'
ye kadar iyileştirebilirsiniz. Nişangahınızı, bir takım arkadaşınıza doğrulttuğunuzda, oyuncu adını ve sağlık durumunu görebilirsiniz. Takım arkadaşlarınızı iyileştirmek için, iyice yanlarına
sokulup, “ Q ” tuşunu kullanıyorsunuz.
Ancak yaralarınızı sararken, ateş edemiyorsunuz. Yani, güvenli bir köşeye
çekilmeden, tedavi olmaya çalışmayın.
Sizi bir arkadaşınız iyileştirirse, F10 ile
teşekkür etmeyi unutmayın. :-)
Yine, her FPS'de olduğu gibi, UrT'de de
hoplama, zıplama ve depar fonksiyonu
var. Ancak farklı olarak, bu hareketlerin
bir sınırı var. Sağlık barınızın, takımınızın renginin açık tonunda dolu olduğunu; atlayıp, zıplayıp, depar attıkça boşaldığını fark etmişsinizdir. Bu hareketleri yaptıkça, yorulursunuz; bir süre durup, soluklanmanız gerekir. Ancak sağlığınız azaldıkça, bu hareketleri yapa27
bilme kapasiteniz de düşer. Düşük sağlıkta çok daha çabuk yorulur ve soluksuz kalırsınız.
Yaralandığınız bölge de,oyunu etkiliyor.
Kafadan isabet alırsanız, doğrudan gidiyorsunuz zaten. Gövde ise, sağlığınız
oldukça azaltıyor ve nefesinizin çabuk
kesilmesine sebep oluyor. Kollarınızdan
isabet alırsanız, tüfeğinizi düzgün kullanamıyorsunuz. Kollarınızdan yara alınca, nişan artı işaretinizin büyüdüğünü fark etmişsinizdir. Bu olursa, düşman yerine duvarları taramaya başlarsınız. Yine el bombalarınızı da normalden daha yakın mesafelere atabilirsiniz. Bacaklarınızdan vurulmanız durumunda ise, hareketleriniz yavaşlar.
Sağlığınızı yitirdikçe, işler tatsızlaşmaya başlar. Yani, UrT'de herşeyin başı
sağlık. :-)
Oyunda, silahların gerçek olduklarından bahsetmiştik. UrT'de, yürüyen cephanelik gibi silah taşıyamıyorsunuz. Bir
tüfek, ikincil silah, tabanca, bomba ve
üç tane de nesne bölmelerimiz mevcut.
Oyunda en fazla beş adet bölüm doldurabiliyoruz. Ancak tüfek ve tabanca almak zorundayız. Onları bırakamıyoruz.
Bunun dışında kalan bölmelerimizi seçebilir ya da boş bırakabiliriz. Silah ya
da ekipman almak için para ya da kredi
benzeri bir uygulama yok. Hepsi beleş.
3- ZM Weapons LR300ML: Düşük – orta arasında, vasat bir tüfek. Susturucu
ve lazer nişangah takılabiliyor. Yarı otomatik, üçlü atış ve tam otomatik modları var. Şarjör Kapasitesi: 30 Mermi.
İsabet Oranı: Normal. Gücü: Normal.
Doldurma Hızı: Hızlı
4- Heckler and Koch HK69: Bu bir bombaatar. Bence çok gereksiz bir silah.
Birkaç kere fantezi olsun diye aldım o
kadar. Ancak, takım maçlarında doğru
kullanılırsa, oldukça etkili olur. Uzun ve
kısa atım olmak üzere iki modu var.
Şarjör Kapasitesi: 1 + 4 bomba. Doldurma Hızı: Yavaş. Gücü: Yüksek
( Patlayıcıya olan uzaklığa göre değişmekle beraber, genelde yüksek. Çoklu
hedefe hasar verebilir).
Silahlarımız şöyle:
1- Heckler & Koch G36E: Tek kademeli
dürbün ile gelen bu tüfeğe susturucu
takabiliyorsunuz. Yarı otomatik, üçlü
atış ve tam otomatik atış modları mevcut. Başlangıç seviyesi oyuncuları için
güzel bir silah. Şarjör Kapasitesi: 30
Mermi. İsabet oranı: Yüksek. Gücü:
5- Heckler & Koch PSG-1: Oyundaki iki
keskin nişancı tüfeğinden biri. Bu tüfeğin özelliği, keskin nişancı sınıfında olmasına rağmen, yarı otomatik olması.
Üzerinde 3 kademeli dürbün olan tüfeğe susturucu eklenebiliyor. Şarjör KaNormal. Doldurma Hızı: Hızlı.
pasitesi: 8 Mermi. İsabet Oranı: Yük2- Kalashnikov AK-103: Rus yapımı Ke- sek. Gücü: Yüksek. Doldurma Hızı: Yaleş. Ortalama bir tüfek olan AK103'e, vaş.
susturucu ve lazer nişangah takılabiliyor. Yarı otomatik, üçlü atış ve tam oto- 6- Remington SR-8: Diğer keskin nişanmatik modları var. Şarjör Kapasitesi: 30 cı tüfeği olan SR-8, oldukça yavaş ama
Mermi. İsabet Oranı: Düşük. Gücü: Yük- oyundaki en güçlü silah. Kol ve bacaklar dışında, tek mermi ile öldürebilen
sek. Doldurma Hızı: Yavaş
28
bu silaha, çelik yelek ve miğfer etkisiz
kalıyor. Kurmalı atış moduna sahip ve 3
kademeli dürbünü olan bu silaha, susturucu takılamıyor. Şarjör Kapasitesi: 5
Mermi. İsabet Oranı: Yüksek. Gücü:
Yüksek. Doldurma Hızı: Yavaş.
7- IMI NEGEV: Oyundaki tek makineli
tüfek. Sadece susturucu takılabilen bu
tüfek, yüksek isabet oranı ve seriliğinin
yanında, oldukça zayıf bir tüfek. Sadece
tam otomatik atış moduna sahip. Şarjör
Kapasitesi: 90 Mermi. İsabet Oranı:
Yüksek. Gücü: Düşük. Doldurma Hızı:
Yavaş.
8- Colt M-4: SR-8'den sonra favori tüfeğim. Başlangıç oyuncuları için bu da iyi
bir tüfek sayılır. Yarı otomatik, üçlü atış
ve tam otomatik atış modlarına sahip
tüfeğe, susturucu ve lazer nişangah eklenebiliyor. Gücü ve hızı oldukça iyi, isabet oranı ise üçlü atışta çok yüksek.
Ama otomatikte duvarları tarıyor. Şarjör Kapasitesi: 30 Mermi. İsabet Oranı:
Normal. Gücü: Normal. Doldurma Hızı:
Hızlı
9- Franchi SPAS12 Shotgun: Oyunun
tek pompalı tüfeği. İkincil silahlarda alınabiliyor. Yarı otomatik ateş moduna
sahip. Herhangi bir ekipman takılamıyor. Yakın mesafelerde ve bina içlerinde
tam bir katil olan silah, uzak mesafe-
lerde bir o kadar etkisiz. Şarjör Kapasi- 13- IMI .50 AE Desert Eagle: Oyundaki,
tesi: 8 Fişek. Doldurma Hızı: Yavaş (fi- keskin nişancı tüfeklerinden sonra, en
güçlü ikinci silah. Yarı otomatik bu taşekler tek tek dolduruluyor).
bancaya, sadece lazer nişangah takıla10- Heckler & Koch MP5K: Bilinen a- biliyor. Şarjör Kapasitesi: 7 Mermi. İsadıyla MP5. Oyunun en seri ve isabet o- bet Oranı: Normal. Gücü: Yüksek. Dolranı ( keskin nişancı tüfeklerinden sonra durma Hızı: Hızlı.
elbette ) en yüksek silahı. İkincil silah
olmasına rağmen, bazı oyuncular, bunu Bunların yanında bir de bıçağımız var.
tüfek yerine kullanırlar. Üçlü atış ve Kesme için kullanabileceğiniz gibi, “ N”
tam otomatik modlarına sahip silaha, tuşu ile fırlatabiliyorsunuz. Iskalarsanız
susturucu ve lazer nişangah takılıyor. da merak etmeyin. Gidip saplandığı
Şarjör Kapasitesi: 30 Mermi. İsabet O- yerden geri alabiliyorsunuz. 5 adet bıranı: Yüksek. Gücü: Düşük. Doldurma çağınız var.
Hızı: Hızlı.
Silahlarımız bunlar. Ben harita müsa11- Heckler & Koch UMP45: Otomatik ade ettiği müddetçe, SR-8, UMP45, Detabanca olan UMP45, isabet oranı yük- sert Eagle + Çelik yelek ve miğfer komsek bir silah. Özellikle uzun mesafede binasyonu kullanırım. Eğer harita, kesetkili, ancak kullanmak için biraz alış- kin nişancı noktalarına sahip değilse,
mak gerekiyor. Ama alışınca değiştiril- M4, MP5K, Desert Eagle + Çelik yelek
mesi zor bir silah. Üçlü atış ve tam oto- ve miğfer kombinasyonu kullanırım. Zamatik atış modlarına sahip silaha, sus- man zaman, AK103 aldığım da olur.
turucu ve lazer nişangah takılabiliyor. Silahlar için olan ekipmanlar, bütün siŞarjör Kapasitesi: 30 Mermi. İsabet O- lahların isabet oranlarını %20 gibi bir
ranı: Yüksek. Gücü: Normal. Doldurma oranda arttırıyorlar. Bir silah, azami
isabet oranına, lazer nişangah + sustuHızı: Hızlı.
rucu ile ulaşıyor. Ama keskin nişancı
12- BERETTA 92FS: Tabancalarımızdan tüfekleri ve pompalı hariç. Pompalıya
hızlı ve isabetli olanı. Yarı otomatik ta- zaten bir şey takamıyorsunuz. Keskin
bancamıza, susturucu ve lazer nişangah nişancı tüfeklerine susturucu takmak
takılabiliyor. Şarjör Kapasitesi: 15 Mer- ise, bir işe yaramıyor.
mi. İsabet Oranı: Yüksek. Gücü: Düşük.
Gelelim ekipmanlarımıza:
Doldurma Hızı: Hızlı.
29
1- HE Grenade (El Bombası): Üzerinizde iki adet el bombası taşıyabiliyorsunuz. Elle attığınız bu silah, çoklu hedefe
yüksek hasar verme kapasitesine sahip.
Elbette hasar, uzaklığa göre değişiyor.
El bombasını seçip, saldırı tuşuna basınca, pimini çekersiniz ve bomba altı
saniye içinde patlar. Saldırı tuşunu bırakınca bombayı fırlatırsınız. Eğer tuşu
bırakmazsanız, bomba elinizde patlar.
2- Smoke Grenade (Duman bombası):
Bundan da iki tane alabiliyorsunuz. Fırlattığınız zaman, yoğun bir duman tabakası ortalığı kaplayarak, görüşü engelliyor. Keskin nişancı noktalarını köreltmek için birebir. Ancak bunu alırsanız,
el bombası alamıyorsunuz. Yine gece
görüş dürbünü, dumanın ardını görebiliyor.
3- Kevlar Vest (Çelik Yelek): Üst gövdenizi mermilere karşı korur. Çelik yelek,
mermilerin verceği hasarı %40 oranında düşürür. Ayrıca gövdeniz siyah olduğu için, karanlık bölgelerde görülmenizi de zorlaştırır. Gerçi kol ve bacaklarınız hala takımınızın renginde oluyor
ama kamuflaj kamuflajdır.
4- Kevlar Helmet (Miğfer): Çelik yeleğin, baş için olanı.
5- Silencer (Susturucu): Silahınızın se-
sini ve alevini azaltır. İsabet oranını ise ceksiniz. Aldığınız nesneleri atabilirsiniz. Mesela bayrağı aldığınızda daha
yükseltir.
hızlı koşabilmek için fazlalıları atabilir6- Laser Sight (Lazer Nişangah): siniz.
Silahınızın isabet oranını arttırır. Ancak, nişan noktası tüm oyuncularca gö- Oyunda hareket ederken, kenarları tutrülebildiği için, yerinizi belli edebilirsi- mak gibi hareketler yapabiliyorsunuz.
Yani, boyunuzun yettiği bir kenara tutuniz.
nup kendiniz yukarı çekmek suretiyle,
7- Med Kit (İlk yardım çantası): yüksek yerlere çıkabiliyorsunuz. Bir
Kendinizi ve takım arkadaşlarınızı %90 pencere pervazına ya da bir çatı kenarıoranında iyileştirmenizi sağlar. Üstelik na tutunabiliyorsunuz. Bunun için yapde bunu daha hızlı yaparınız. Med Kit manı gereken, oraya doğru zıplayarak,
aldığınızda, üzerinizde “ tıp” işareti beli- ileri harekete devam etmek. Tırmanma
sırasında, hareketiniz yavaşlıyor ve siriyor.
lahınız kayboluyor. Yani bir yerlere çı8- Night Vision Goggles (Gece Görüş karken ya da merdivenden tırmanır ve
Dürbünü): Dumanın ardını görebilirsi- inerken, ateş edemiyorsunuz. Oyuna
niz. Karanlık noktalar da gündüz gibi oldukça gerçekçilik katıyor.
aydınlanır. Ayrıca düşmanlarınızı ve
Oyunda, sevmediğim bazı harketler de
yerdeki objeleri belirler.
var. Bunlardan birisi, bizim “ bunny” de9- Extra Ammo (Fazladan Cephane): diğimiz hareket. Düz koşarken, hafifçe
Silahınız için iki katı cephane alırsınız. sağa ve sola kayma hareket yaparken,
aynı anda zıplıyorsunuz. Bunu her adımda arka arkaya yaptığınızda, “ strafe
Ekipmanlarımız da bu şekilde. Bunları jump” olarak hızlanmanızı sağlıyor.
kullanmak da size kalmış. Her bir ekip- Normalde ulaşılmayacak bir hız ve yükman, bir bölmeyi dolduracaktır. O yüz- sekliğe ulaşıyorsunuz. Böyle zıplaya
den doğru ekipman almanız önemli. Yi- zıplaya gitme hareketine “ bunny” denine çelik yelek alırsanız, daha az zarar yor. “ Bunny” hareketi ile ilerlerken, yealacak, ancak depar mesafeniz kısala- re değdiğiniz anda da eğilme tuşuna
caktır. Daha çabuk nefessiz kalacaksı- basarsanız, karakterinizi uzun bir menız ve daha kısa mesafe koşabile- safeyi, hızla kayarak gidiyor. Buna da
30
“ power slide ” deniyor. Her iki hareket
de UrT'de mevcut. Bence gerçekçiliği
bozuyorlar. Aslında ardı ardına zıplamayı önleyecek bir hareket ( mesela zıpla-
yıp yere düştükten hemen sonra hafif
bir tökezleme hareketi ), her ikisine de
engel olacaktır. Yine “ wall jump” deni-
len, duvarlardan sekme de benim olmasını istemediğim hareketlerden. Ancak
Urban Terror topluluğu, bu hareketlerden şikayetçi değil.
Sonsöz
Urban Terror, hep karanlık köşelerde
geçen Quake3 motorunu, geniş ve aydınlık alanlarda başarıyla kullanmış.
Görsel efektler oldukça etkileyici. Modellemeler ve kaplamalar çok ayrıntılı
olmasa da, yeterli seviyede. Ancak
idtech3 motorunun bir kötü yanı, geniş
arazilerde, ekranda olmayan nesneleri
de işleyerek, işlemciye gereksiz yük
bindirmesi. Eski makineler, büyük haritalarda, 25 kare/saniye hıza çıkmakta gittiğini anlayabiliyorsunuz. Haritaların
zorlanabilirler. Ancak günümüz orta sı- kendilerine has müzikleri olması da, onıf bir makine, oyunu rahatlıkla çalıştı- yuna ayrı bir tat katmış.
rabilirler.
kılavuzumuzun, bir sonraki yazısınSesler ise, son derece başarılı olmuş. FPS
Nexuiz gelecek. Sonraki ay görüşNefes nefese kalma seslerinden, ayak da
seslerinden ve inilti seslerinden; sesin mek üzere...
kaynağının nerede olduğunu ve ne yöne
31
[1] http://www.urbanterror.info/news/home/
[2] http://www.evenbalance.com/index.php?page=dl-q3a.php
[3] http://sourceforge.net/projects/urt41banguid/files/UrtEvolution/
[4] http://www.urbanterror.info/docs/texts/145/#2
Röportaj
geleceği hakkında TDF ile konuştuk.
TDF üyesi Italo Vignoli ile yapılan röSwapnil Bhartiya portajı sizlere sunuyoruz.
Çeviri: Özgür Ilgın ([email protected]) Swapnil: Ortalık biraz karışık. Open-
Italo Vignoli
(The Document Foundation)
Office.org Topluluğu Kurulu, ilgi çatışması olduğunu düşündüklerinden dolayı, herhangi bir karmaşanın önüne geçmek için, TDF üyelerinin kuruldan ayrılmalarını istedi.Şu anda kurul üyelerinin çoğunun Oracle çalışanı olduğu
iddia ediliyor. Bu kararı topluluk kurulunun özgür iradesi ile verdiği bir karar
olarak mı görüyorsunuz; yoksa Oracle'
ın buna katkısı mı oldu?
TDF: Oracle ile ilgili yorum yapmaktan
kaçınıyoruz. Bizim başka bir bakış açımız var ve bir ilgi çakışması falan görmüyoruz. Bu aralar OOo RC2 sürümünü
test ediyorum ve OOo'yu yıllarca destekledikten sonra projeyi yüzüstü bırakıp kullanıcıları zor duruma sokamam.
Bir sonraki sürümde tabi ki başka türlü
davranacağım ama Oracle'ın ilgi çatışması olduğunu düşünmesine rağmen
halihazırda OOo'ya dahilim.
The Document Foundation(TDF)'ın kurulması ile OpenOffice tabanlı yeni bir
Ofis programının doğuşuna tanık olduk.
Son zamanlarda,
OpenOffice.org/
Oracle ve TDF ekipleri arasında anlaşmazlık vardı. LibreOffice'in bugünü ve
Swapnil: Topluluk Kurulu üyelerinden
TDF'ye katılan olacak mı?
Röportaj: Italo Vignoli (The Document Foundation)
Swapnil: TDF'yi kurarak LibreOffice'i
başlatmaya neden gereksinim duydunuz? OOo'nun demirbaş üyelerinin, bu
kararı almalarına neden olan neydi?
TDF: 10 yıldır, OOo topluluğu büyüyüp,
sayıları dünya çapında 100 milyonun
üstünde kullanıcıya ve binlerce gönüllüye ulaştı. Kullanıcıların yararını gözeterek bir şirketten bağımsızlaşmak için
doğru zamandı.
Swapnil: Vakfın kuruluşunun, özgür açık kaynak kodlu ofis yazılımına ne gibi
yararı olabilir?
TDF: Bağımsız bir vakıf; şirketlerin, gö-
nüllülerin, kullanıcıların ve kurumların
( devlet ve sivil toplum kuruluşlarının )
projeye katkı yapmasını sağlayacaktır.
Bu da yaratıcı bir ortamı teşvik edip ofis, programının pazarını geliştirecektir.
Swapnil: OpenOffice durgunlaşmış gibi gözüküyor. Uzun zamandır bariz değişiklikler göremedik. LibreOffice (LO)'
nun bundan farkı ne olacak?
TDF: İki ürün arasında bariz farklar a-
ramak için zaman henüz çok erken.
TDF: TDF, projeye katkıda bulunmak Mevcut sürümler benzer olacak ama
3.4 sürümünden itibaren yeni gelişmeisteyen herkese açık.
32
Röportaj: Italo Vignoli (The Document Foundation)
ler ve özellikler eklenecek ve işte o zaman TDF'in çıkardığı işi takdir etmek
mümkün olacaktır.
yı elde ettiği İtalya ve diğer avrupa ülkelerinde, topluluğun yaptığı gibi, bunu
oldukça agresif olarak yapacağız.
Swapnil: Yol haritanız nedir? İlk kararlı
Swapnil: LO'nun beta sürümleri yayın-
TDF: İlk kararlı sürüm Kasım sonu ve-
TDF: Henüz beta sürümünde olan bir
sürüm ne zaman çıkacak? Bir haftadır
LO kullanıyorum ve oldukça memnunum.
landığından beri ne tür bir kullanıcı tabanı
olduğunu
gördünüz?
Geliştiriciler-den aldığınız destek nasıl?
ya Aralık başında, LibreOffice 3.3 adı
altında çıkacak.
reklam videosunda OpenOffice.org'a
saldırdı. Oracle ve OOo topluluğundan
Swapnil: Yazılım endüstrisinden ne gi- koparken Microsoft ile rekabeti nasıl
bi bir destek alıyorsunuz? Örneğin Red değerlendiriyorsunuz?
Hat, Oracle'ın rakibi. LO'nun büyük dağıtımlarda OOo'nun yerini alacağını dü- TDF: Microsoft özgür ve açık kaynak
şünüyor musunuz? Sektörün büyük o- kodlu ofis programlarını dikkatle izliyor
yuncuları size bunu vaat ediyorlar mı?
ve muhtemelen LO’nun kararlı sürümü-
nü yayınlar yayınlamaz bizim üzerimizTDF: Debian, Fedora ve Ubuntu'nun de yoğunlaşacak.
TDF'in ilk açıklamasından sonra duyurduğu gibi bu dağıtımlarda OOo'nun yerini, LibreOffice alacak.
Swapnil: LO'yu nasıl tanıtıp pazarlamayı tasarlıyorsunuz?
Swapnil: Yakın zamanda Microsoft bir TDF: OOo'nun dikkate değer pazar pa-
33
yazılım için kullanıcı tabanından bahsetmenin yerinde olduğunu sanmıyorum. İndirmeler beklentilerimizi aştı ama bu yazılımın hala geliştirilmekte olduğunu unutmayalım. Geliştiriciler hala
yoğun bir biçimde kodlar üzerinde çalışıyor, kaynak kodlarını temizliyor, yazılıma yamalar ve yeni özellikler ekliyorlar. Yeni geliştiricilerin sayısının dört
haftada ulaştığı rakam proje çevresinde
ne büyük bir coşkunun oluştuğunu gözler önüne seriyor.
http://www.muktware.com/news/24/2010/400?page=0,0
http://www.muktware.com/
Lisans: CC BY-SA 3.0
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
Makale
kalarndan duyduklarıyla, öğrendikleriyle sınırlıdır; ancak okuryazar bir insaAydın Bez ([email protected]) nın bildikleri bu saydıklarımızla birlikte
öğrendikleriyle sınırlı olup bu
Bir Üçgen:Özgür Yazılım, okuyup
göreceliği de öğrenme, bilme
Merak ve de Öğrenme sınırın
azminin sürekliliğidir. Merak ve bilme
arzusu yoksa kişi cahil ile eşit olur.
Her deneyim bir birikimdir; bir kez yanlış yapıldığı zaman beyin bu yanlışın kökenini bulup çözüme ulaştırmak için
yöntemler arar ve bulduğu zaman da
bir daha aynı hatayı tekrarlamaz; çünkü
önemli olan zamandır, faydadır, verimdir.
***
Bir ihtiyaç karşılanır halde; çünkü doğa
boşluk kabul etmez.
Aynı işlev için kullandığımız bir sürü
uygulama var. Örnek mi? Müzik dinlemek için Amarok, Listen, Exaile. Banshee, Rythmbox... Belge oluşturmak,
yönetmek ve paylaşmak için LibreOffice, OpenOffice, Abiword, Gnumeric,
Koffice... Haberleşmek için Pidgin, Empathy, Kepote, aMSN, Kmess, Evolution, thunderbird (IceDove) Kmail...
Masaüstü yönetimis için KDE, GNOME,
Xfce, Lxde, e17...
Dağıtımlar dahi yüzlerce! Dünyada
GNU/Linux yaşam çizgisinde yeni bir
dağıtımın duyurulmadığı, güncellenmediği bir gün doğmuyor. Devasa bir bilgi
birikimi, deneyim, paylaşım. ihtiyaçların karşılanması arzusu var ve de topluluklar... Kendi aralarında rekabet halindeler ama bu rekabet pazarı ele geçirip
tek hakim olmak amaçlı değil. Ortak
amaç Özgür Yazılımın kök salması, bilinirliğinin yaygınlaştırılması ve bilginin
özgürleşmesi, kimsenin, bir zümrenin
emri altına girmemesi, kar için alınıp
satılmaması...
Özgür Yazılımın en güzel meyvesi GNU’
dur, Linux’tur ve bu ikisinin birleşimi
GNU/Linux’tur. Zaten kullandığımız
binlerce uygulama da bu melvenin eseridir; dahası GNU/Linux çatısı altında
filizlenmekte, yetişmekte, barınmaktadır. Üstelik bu uygulamalar bir dizi geBilgi, denemelerden elde edilmiş yanlış- liştirme sürecinden geçip kullanıma sulanabilir bir deneyimler birikimidir. Da- lumaktadır; tabii önce yaratıcı süreç
hası sorgulamaksızın, merak etmeksi- var ki, en önemli safha da bu değil mi?
zin, denemeksizin, araştırıp sonuna varmaksızın ve yanlışlayarak başa dönmek- Yaratmak! Binlerce ya da tek bir denesizin ne birikim olur ne de bilgi.
yimden sonra, karşılığı olmayan bir hissin yarattığı boşluktan sonra girişilen ***
Okur-yazarlığı olmayan bir insanın bil- bir çabanın, verilen emeğin sonucu: bir
gisi deneme-yanılma yoluyla ve de baş- ihtiyacı gidermek. Soyut ya da somut. Özgür Yazılım kullanıcıları son derece
34
meraklı olduğu gibi kendilerine verilenle yetinmezler asla. Mutlaka bir şeyler
öğrenme, bir şeyler keşfetme ve başarma. Örnek mi? Kimi arkadaşlarımız hazır dağıtımları (yani kurulum kalıbı ile
tüm sistemin kurulduğu) tabandan kurma uğraşları içerisindeyken kimisi de
Gentoo gibi, CentOS gibi, Arch Linux
gibi sistemleri kurup kullanabilme, yönetebilme amacındalar. Yığınla sorun
beklese de, forumlar, topluluk iletişim
ağları ne güne var?
tırına hakim olmak, paket derlemek ve
bunları yapabilmek için bilgi okyanusunda işe yarar olanı kovalamak. Bunu
ben, evrim piramitinin üstünde bulunan
köpekbalığına benzetiyorum: güçlü olan kazanır. Burada güçlü olan tabii ki
araştıran ve öğrenendir.
Pekala, okuyan bir toplum olduğumuz
söylenemez bu verileri kütüphanelere
üye olanların ve satın alınan (kasa fişi
ile eve giren kitaptan bahsediyorum,
rafta bekleyen ve satıcı tarafından satın
alınandan değil) kitaplara dayanarak
söylüyorum; ayrıca gazetelerin satışları
da ortada... Birde okul hayatı boyunca
zorunlu olarak kütüphaneye üye olan
ve okul biter bitmek yolunu unutanları
da eklersek halimiz meydandadır. Bu
durum daha çok izlemeyi seçtiğimizi
(dili ne olursa olsun hiç sorun değil, anlayalım ya da anlamayalım) gösterir.
hazırladığı onlarca belgeyi okumamaktır. (Arch Linux türkiye topluluğuna buradan sonsuz teşekkürler belgelendirmeler için) Aynı şekilde Gentoo ve
Debian için de yığınla belge var okunmayı bekleyen.
***
Bilginin sözlüklerde güzel tanımları olabilir; keza Özgür Yazılımın da ama en
güzeli kişinin kendi yapacağı tanımdır
ki, burada edinilen bilgiler olmaksızın
bir tanım yapılamaz, yol alınamaz. Özgür Yazılım, derin olduğu kadar kolay
da, asla zor değil; sadece uğraştırıcı fakat bir hayli zevk veren bir aidiyet alanı
ve asla uğraş değil! Çünkü uğraşlar gelip geçicidir.
Üstelik günümüzde bilgisayar donanımları marka bazlı binlerce olsa da teknolojik açıdan hepsi farklı olup aynı amaca hizmet etse de Özgür Yazılım dünyasında ayrım sadece dağıtım bazlıdır ve
destek veren Linux çekirdeği (kernel)
tektir! Bu sebeple kullanıcı kendi donanım bilgilerini öğrenip destekleyen daÖzgür Yazılım, bizim hayat felsefemiz!
ğıtımı araştırıp bulur ve kullanır ya da
zor olanı seçer ki, bu biraz da bilgiye
giden yoldur aslında: işini kendi yap- Oysa, Özgür Yazılım’da mesafe alabilmek için okumak mutlaka şart ve edimak ve hazır olan ile yetinmemek.
nilen bilgiyi de yine aynı şekilde paylaşBirçok Arch Linux, Gentoo ve Debian tırmak ve yanlışlamaya açmak da şart.
kullanıcısı bu saydığım dağıtımların di- Örneğin, forumlarda sürekli rastladığığer kardeşlerinın yaptıklarını (Ubuntu, mız bir cümle olan “Arch Linux kurmak
OpenSuSe, Fedora, Mandriva...) kulla- istiyorum ama gözüm korkuyor... ” bu
nıcının yapmasını istemelerinin kendi- cümlenin sebebi ise kolaya alışan kullalerine birçok şey kattığını söylemekte- nıcıların yeterli meraklarının oluşmadir. Vrneğin kendi ağlarını yapılandır- ması; aslında var ama sadece kağıt üzemak, disklerini bağlamak, komut sa- rinde; dahası Arch Linux topluluğunun
35
Makale
Kemal Karataş ([email protected])
Google-Apple Çatışması ve
GNU/Linux Dünyası
manı " Apple'a geldi. ( Daha sonra da GNU/Linux camiasının desteğiyle
Apple'a sıra geldi. ) Android mobil plat- büyüyen Google
formu ile uzun süreden beri Apple'ı
çoktan endişelendiriyordu. Ama CIO'lar
arasındaki atışmalar bu durumu daha
da vahim hale getirdi. Android, Özgür
Yazılım camiasının desteği ile bugünlere geldiğine göre, bu duruma GNU/Linux camiasının açısından da bakmak
lazım.
Google CIO'su, Eric Schmith, " Apple,
tüketicilerinin her gereksinimlerini,
kendi platformu, donanımları ve servislerine muhtaç bırakarak, bütün kaynak
kodlarını haksız biçimde kapatıyor. Kullanıcılar, Adobe ürünlerini bile sistemlerine entegre edemiyorlar. " dedi. Bu a-
Giriş
Google, piyasada birçok rakibini sindirdi ya da korkutmaya devam ediyor.
1999'da kurulurken, piyasayı bu kadar
sarsacağını kim bilebilirdi? Önce Microsoft'u karşısına aldı ve bu onun yanına
kaldı. Sonrasındaysa sıra, " yenilik uz-
Google daha başından beri, Microsoft
ürünleri başta olmak üzere, piyasa devlerinin ürünlerini kullanmadan gelişti.
Microsoft, kâr payını arttırdığını açıklarken, Google'ın bu istatistiğe destek
olmadığı kesindi. Tek bu bile, şirketlerin çekinmesi için yeterliyken, bir de
kendi felsefelerini piyasaya yaymaya
başladılar. Özgür Yazılım camiasına
destek verdiler. Bu desteğin karşılığını
da, Android platformuyla almaya devam ediyorlar. Eric Schmith'in daha önce bahsettiğim iddiasına değinmek lazım burada.
çıklamaya Apple CIO'su Steve Jobs, Google, internet üzerinden Adwords ve
" Google'ın Android platformu bölük Adsense gibi hizmetlerle kâr ediyor.
pörçük düzenlenmiş durumda. IOS plat- Kâr payının %99'u buradan geliyor.
formu yüklü olan, iPhone, iPad ürünler- Apple ise, IOS platformu yüklenmiş üle entegre biçimde çalışıyor. Adobe ü- rünler, AppStore ve Mac OS sistemi
rünleri ise, IOS da güvenliğe tehlikeye yüklü ürünleriyle kâr ediyor. Apple,
neden olmadığı sürece sistemde. Daha kendi sektöründe ürünlerini aşırı dereaz hata raporu gelmesinin nedeni bu cede koruyup, kapalı pazar yaratıyor
işte ." yanıtıyla karşılık veriyor. Bilişim denilebilir. Ama ya Google? Google, inpiyasasında böyle karşılıklı açıklamalar ternetteki reklam pazarını rakipleriyle
olabilir. Her iki firma da aynı metotlarla paylaşmıyor. Adwords ve Adsense seryazılım üretmişse, bunda bir özellik visleri nasıl böyle kâr ediyor diye bütün
yok. Ama Google'ın arama motoru sek- bilgilerini piyasaya dağıtmıyor. Demek
törü pazarını elde tutup diğer alanlarda ki iki şirket de, iş kendilerine kâr getida aktif olması, birçok şirket için kabus ren ürünlerine geldiğinde, ticari sırlasebebi olmaya devam ediyor.
rını gizliyorlar ki bu da, kapitalin, kâr
36
sürekliliğini sağlaması için olmazsa olmazdır! Yani birbirlerinden o kadar da
farklı değiller. O yüzden, Google-Apple
karşılaştırması o kadar mantıklı bir karşılaştırma olmuyor.
Apple, piyasada Microsoft'un ürünleriyle rekabet edebilen nadir bir şirket. Bu
başarıda Steve Jobs'un büyük bir payı
olduğu da reddedilemez. Ürünleri pahalı olmasına rağmen, tüketici kitlesinin
isteklerini tatmin edebiliyorlar. Hatta
üründen ziyade insanlara lüksü, statüyü, ayrıcalıklı olma imajını satıyorlar;
bu pazarlama ve bilinirlik açısından bir
şeyler öğrenmemiz gereken bir konu.
Ama iş Google-Apple rekabetine geldiğinde, böyle bir başarı olur mu o tartı-
şılır.
Google'ın Android işletim sistemi ürünü, patent davaları haberleri dışında,
Android, bilişim haberlerinde, daha daha güzel haberlerle anılabilir ilerde.
çok, hakkında patent davaları açılan bir Burada önemli olan, GNU/Linux camiaürün gibi görünüyor. Ama o kadar de- sının nerede durması gerektiği.
ğil. Motorola, rakipleri karşısında son 3
yıl içinde çok büyük zarar etti. İlk kez Özgür Yazılım camiası, sürekli azınlık
Android yüklenmiş " droid x cep telefo- olarak anıldı; hatta bu işin, yalnızca bilnu " serisiyle kâr etmeye başladı. Özgür gisayar kurdu olanlara özgü bir uğraş
Yazılım camiasının desteği olan ürün, olduğu -yanlış- sanısı, insanlarca hala
zarar eden bir şirkete ümit olabiliyor. kabullenilmekte. Android gibi tanınan
iPhone ve diğer akıllı telefonlar, piya- ürünler, bu yanlış imajı büyük kitlelerin
sada önemli bir yer tutuyorlar. Onlar dı- belleğinden silebilir. Daha makul yoşında Motorola gibi şirketler de bu yol- rumlar yapılabilir en azından.
la kâr edebiliyorlar. Hatta uzun erimli
yol haritalarını da, Android işletim sistemine
göre
ayarlayabiliyorlar: Sonuç olarak
SonyEricsson ve Samsung gibi...
Google, arama motoru piyasasının tartışmasız devi. Kazanılan kâr payının bir
kısmıyla da Özgür Yazılım projelerine
destek verdi. Ama ilerde ne yapabileceği hâlâ muallak; kapitalizm bu, içinde
nankörlük barındırır. Şimdilik, Özgür
Yazılım destekli projelerle piyasada adını duyuruyor. Fakat bu değişmeyecek
diye bir şey yok. Apple ise, kendi tüketici kitlesine hitap etmeye ve lüks ile
imaj satmaya, uzun bir süre devam edecek gibi görünüyor. GNU/Linux
camiası, her koşula hazırlıklı olmalıdır.
Oracle'ın önemli projelere yaptığı,
gözümüzün önünde yaşanan en sıcak
örnek.
37
Makale
sıl yapacağımı bilmiyordum; ama bunu
yapmak için bir çözüm bulabilirsem,
R. M. Stallman bunun bir “ hack ” olacağı aklıma geldi.
Çeviri: Özgür Ilgın ([email protected]) Düşünmeye başladım ve bir kaç saniye
sonra aklıma bir şey geldi.
Hack Üzerine
2000 yılı Ocak ayında Kore’yi ziyaretim
sırasında, “hacker” sözcüğünün gerçek
anlamını açık ve tam olarak tasvir eden
komik bir şaka geldi aklıma.
Bir kaç GNU destekçisi ile birlikte öğle
yemeğinde tteokpaekki* yemek için bir
yere oturduğumuzda, garson önüme 6
adet yemek çubuğu koydu. Belki bunlar
3 kişi içindi ama aklıma, 6 çubuğu da
kullanmam gerektiğini düşünmenin daha eğlenceli olabileceği geldi. Bunu na-
Faydalı olup olmamasına bakmadan,
şaka amaçlı olarak zor bir şeyler yapmak ” hack etmek ” idi.
Kore’de geçen bu olayı anlattığım bir
arkadaşım, bir eline 4 yemek çubuğu
yerleştirip onu iki çift halinde kullanarak, iki parça yemeği ağzına atmayı başardı. Arkadaşım, benim yaptığım
hack e tüy dikmişti. Yaptığı eyleme hack
denebilir miydi? Bence denebilirdi. Öyleyse o bir hacker mıydı? Bu, hack yapmayı ne kadar sevdiğine bağlıydı.
İlk önce sol elimin yardımı ile üç tane
yemek çubuğunu sağ elime yerleştirdim. Çubukları tek tek kolayca kullanabilmem için, onları nereye yerleştireceğimi düşünmem gerekmiş olsa da bunu
yapmak o kadar da zor olmadı. Sonra
diğer üç çubuğu, sağ elimin yardımı ile
sol elime yerleştirdim. Diğer elimdeki
üç çubuğu düşürmeden bunu yapmak Hack toplulukları, 1960 ve 1970′li yılzor oldu. Bir kaç denemeden sonra bu- larda MIT ve diğer üniversitelerde ortaya çıktı. Hack etmek, yazılım yazmaknu da becerdim.
tan pratik şakalara, hatta MIT kampüSonra altı tane yemek çubuğunu nasıl sünün çatı ve tünel sistemlerini keşfetkullanacağımı bulmam gerekti. Bu daha meye uzanan çok geniş eylemleri içeda zordu. Sol elimdekileri kullanmayı rirdi. MIT ve bilgisayar ile alakası olbeceremesem de, sağ elimdekileri kul- mayan diğer eylemlerse, hackerların,
lanmayı başardım. Bir kaç dakikalık de- hack etmekten ne anladıklarına göre
neme ve ayarlamadan sonra, bir parça değişiyordu: Örneğin 1950′lerin notası
yemeği, çubuklarla üç değişik yönden olmayan tartışmalı John Cage parçası,
4’33″ bir beste olmaktan çok, bir hack
yakalayarak ağzıma atmayı başardım.
idi bence. 1300′lü yıllarda Guillame de
Pratik kullanım için pek de kolay bir yol Machaut tarafından yazılan üç parçalı
değildi. İki yemek çubuğu kullanmak, palindromik (tersinden okununca da
gerçekten mükemmel çözümdü. Ama aynı olan) eser « Ma Fin Est Mon Comyemekte bana eşlik edenlerin de takdir mencement», güzel olduğu gibi, iyi bir
ettiği gibi, üç çubukla yemek yemek, hack idi. Afacan çocuklar, hack kavrazor ve hiç düşünülmemiş bir şey oldu- mına değer verdiler.
ğundan bir “ hack ” değerine sahipti.
38
“ Hack ” gibi çok çeşitli bir kavram hakkında bir tanım yapmak zor olsa da;
bence bu eylemlerin ortak noktası şakacılık, zekilik ve keşiftir. Öyleyse “ hack
etmek ” demek, mümkün olanın sınırlarını, şakacı bir zeka ile keşfetmektir.
Şakacı zekayı sergileyen eylemlerin,
hack değeri vardır.
Hackerların, aptal yöneticilerin dayatmak istediği kurallara pek az saygısı
vardır. Bu yüzden bunların etrafından
dolaşmak için yollar ararlar. Örneğin
MIT’de, bilgisayarlarda, güvenlik kuralları uygulanmaya başlandığında, ( ki
bilgisayar güvenliği sorununa başka bir
çözüm buldu: Güvenlik bileşenlerini içermeyen, “ Uyumsuz Zaman Paylaşımı
Sistemi ”ni tasarladılar. Hackerların
cennetinde, yapay zeka laboratuvarının
şaşaalı günlerinde, güvenliği ihlal etmek diye bir şey yoktu. Çünkü ihlal edilecek bir güvenlik yoktu. İşte o atmosfer içinde, daha önceden yatkın olduğum hackerlığın ne olduğunu öğrendim. Üstesinden gelmemiz gereken yapay güvenlik engelleri yaratmadan şakacı zekamızı sergileyebileceğimiz, pek
zengin bir alan mevcuttu.
bu kullanıcıların yapabilecekleri şeyle- “ Ben hackerım ” dediğim zaman, insanrin kısıtlanması anlamına geliyordu ) ki- lar, kendimi güvenlik ihlalcisi gibi tak-
mi bilgisayarları özgürce kullanmak isteyen, kimi de şakacı zekaya önem veren bazı hackerlar, güvenlik kurallarını
atlatacak zekice yollar keşfettiler ( hack
etme eylemi, ille de faydalı bir iş için olmak zorunda değildir). Bazı hackerlar
bunu yaparken; diğerleri, MIT’in Büyük
Kubbesine** komik nesneler yerleştirerek, 6 aşamada gerçekleştirilen hesaplamaları 5 aşamada yapabilecek yollar
bularak, sayıları Roma rakamları ile
yazmayı sağlayacak programlar yazarak veya İngilizce soruları anlayabilen
programlar yaparak bunu gerçekleştirdiler.
Bunun yanında başka bir grup hacker,
dim ederek, kötü bir itirafta bulunduğumu düşünürler sıklıkla. Bu kavram kargaşası nasıl oluştu acaba? 1980’li yıllarda hackerların farkına varan haber
medyası, gerçek hackerlığın sadece dar
bir kolu olan olan ve nadiren yapılan
güvenlik ihlali konusuna kafayı taktı.
Hack etme eyleminin diğer tüm yönlerini göz ardı ederek, bu kavramı “ güvenliği ihlal etme ” anlamında kullanmaya başladılar. Bunu düzeltme konusunda yaptığımız tüm girişimlere rağmen,
medya, bu tanımı yaymaya devam etti.
Bunun sonucu olarak da çoğu insan, biz
hackerların gerçekte ne yaptığı ve ne
düşündüğü konusunda yanlış bir fikre
sahip oldu.
39
Yanlış anlaşılmayı düzeltmek için hack
etme ile güvenlik ihlali arasına bir ayrım koyarak; güvenlik ihlali için “ crack
etme ” ( kırma-Ç.N. ) terimini kullanarak,
bize yardımcı olabilirsiniz. Bunu yapan
kişilere, “ cracker” denir. Bazıları aynı
zamanda hacker olabilir, tıpkı satranç
oyuncusu veya golfçü olabilecekleri gibi. Ama çoğunluğunun, hackerlık ile bir
alakası yoktur.
* Kısa bir «t» harfi ile «takpekii» şeklinde telaffuz edilir.
** MIT’de Büyük Kubbeye çıkmak yasaktır, bir
bakıma bu güvenliği ihlal anlamına gelir. Buna
karşın MIT müzesi, en güzel kubbe şakalarını
ve şakacıların kubbeye koydukları komik nesneleri büyük bir gururla sergiler. MIT yönetimi,
böylece “güvenlik ihlali” nin ille de kötü bir şey
olması gerekmediğini ve mütemadiyen kınanması gerekmediğini, üstü kapalı olarak kabul
eder. Güvenlik ihlalinin yanlış olup olmadığı, ihlalcinin yasal olmayan erişimden sonra ne yapmak istediğine bağlıdır. İnsanlara zarar vermek
kötü, toplumu eğlendirmek ise iyidir.
Stallman’ın “On Hacking” adlı yazısının
İngilizce olan aslına aşağıdaki adresten
ulaşabilirsiniz:
http://stallman.org/articles/on-hacking.html
GNU/Linux kullanmaya çalıştığım za- Kitap, yazarın tabiri ile “ fazlalıklarınduyduğum ilk şey; “ hackerların dan arınmış Unix ve Linux komut kılaHamit Giray Nart ([email protected]) man,
kullandığı kara ekran ” tabiri olmuştu. vuzu ”. Yani, sistemi konsol üzerinden
Kitap Tanıtımı
Bu söylemi, bana söyleyenler bilmese
gerçek olduğunu GNU/Linux'a geçtiIntroduction to the Command Line de
ğim zaman gördüm. O zamanlar hacker,
genel bilinen anlamıyla şifre kırıcı olarak değil, yazılım geliştirici anlamında
kullanılıyordu ve gerçekten de hackerların kullandığı kara bir ekran vardı;
konsol.
Komut Satırına Başlangıç
ISBN: 1450588301
Yazar: Nicholas Marsh
yönetilmesini sağlayacak temel teknik
bilgileri ve komutları kapsıyor. Ne var
ki, başlıktan da anlamış olacağınız üzere, kitabın dili İngilizce. Türkçe çevirisi
ise mevcut değil.
Kitap, 247 sayfadan oluşuyor. Kitapta
önsöz yerine, C programlama dilinin
kurucularından Dennis Ritchie'nin bir
GNU/Linux, zaman içinde “ hackerların sözü var. “ UNIX temelde basit bir işlekullandığı kara ekran ” tabiri tarafından tim sistemidir. Ancak, basitliği anlayaterk edilmiş olsa da; konsol, hala son bilmek için dahi olmanız gerekir. ” Ankullanıcıların uzak durmaya çalıştıkları cak ben bu söze katılmıyorum. Dennis
bir nokta. Ancak konsolun kullanımını Ritchie ne derse desin, bu kitabı anlason kullanıcılara açıklayan pek çok do- mak için dahi olmanıza gerek yok. Yalküman internette mevcut. Dağıtımların nızca biraz İngilizce yeterli.
Wikileri, günlük siteleri ve forumları,
temel komutların kullanımları ile ilgili Kitap, giriş bölümü dahil, toplam 16 böiçerdikleri yazılarla, kullanıcılara kon- lümden oluşuyor. Giriş bölümünde Lisolun aslında korktukları gibi bir şey ol- nux, Unix ve BSD'nin ne olduğu açıklanmış ve gelişim süreçlerine yer verimadığını anlatmaya çalışıyor.
lmiş. İlk bölümde; BSD, Linux ve Unix'
Bu çalışmalardan biri de Nicholas in yapıları, konsolun bu yapılardaki yeri
Marsh'ın yazdığı “ Introduction To The ve bu yapıların içerdiği önemli dosya
Command Line ” isimli e-kitap. Kitabı, çeşitleri anlatılıyor. Sonrasında sırayla;
sitesinden [1] PDF biçiminde ücretsiz komut satırının temel kullanımı, kabuk
olarak
indirebileceğiniz
gibi, (shell) ortamının ana hatları ve kabuk
Amazon.com'dan [2] 16.5 dolar karşılı- komutları, metin düzenlemesi, kullanığında, basılı kitap olarak satın alabili- cılar, gruplar ve güvenlik, süreç kontrolü, açılış ve kapanış, ağ komutları, dorsiniz.
nanım yönetimi, dosya sistemleri,
40
yedekleme ve geri yükleme işlemleri,
izleme ve sorun giderme, yazdırma, uygulama kurulumu ve sistem yönetimi
yer alıyor. Kitap, konsolun kısayol tuşları ile bitiyor.
Yazarın kullandığı dil oldukça anlaşılır.
Her komut, ilgili bölümler altında birer
alt başlık olarak açıklanmış. Anlatım,
konsol çıktıları ve kullanım örnekleri ile
güçlendirilmiş. Bence içindekiler kısmına, bu komutlar da eklense daha iyi
olurdu. Bir komutu, e-kitap formatında
bulmak sorun olmuyor; ancak basılı ki- yapısı konusunda, en güncel bilgileri
tap formatında, komutların kitaptaki kapsıyor.
yerlerini bulmak biraz sıkıntı yaratabilir. Aslında kitap, konsolu kullanırken el
altında bulundurulacak bir başvuru kı- [1]
lavuzu. Kitaptaki tüm bilgileri, daha ay- http://dontfearthecommandline.blogspot.com/2010/0
rıntılı haliyle İnternet'te de bulabilirsi- 9/free-ebook-introduction-to-command-line.html
niz. Herhangi bir Türkçe yazılmış GNU/
Linux kitabı da size konsol kullanımı ile [2]
ilgili bilgi sağlayacaktır. Ancak Nicholas http://www.amazon.com/Introduction-CommandMarsh, bunları toplu halde sunan iyi bir Line-Secondçalışma örneği sergilemiş. Üstelik kitap Commands/dp/1450588301/ref=sr_1_54?ie=UTF8&
2010 yılına ait, özellikle dosya ve dizin s=books&qid=1279228847&sr=1-54
Bu karikatür http://xkcd.com/196/ adresinden alınmış olup, CC BY-NC 2.5 ile lisanslanmıştır.
A: Dün gece bu kızla videolar izliyordum ve monitörlerim kapandı. Bu nedenle güç tasarrufunu kapattım.
B: İlginç.
A: Her neyse, hazırda bekleme durumuna girmemesi için, komut satırına fare imlecinin birkaç dakikada bir titremesi için bir komut yazdım.
B: Denediğim ilk hack değil, fakat görüyor musun? Linux'un bazı sorunları var fakat bu sorunları çözmek için sana araçlar sunuyor ve zaman kaybını önlüyor.
A: Aslında, üstünü giyip gittiğinde ben imleç için kodlama belgelerinde yarım saat harcamıştım.
41
65. Günümüzde kullanıcı alışkanlıkları, an be an değiş- ğıtımlarının kalıp dosyalarını verirler.
mekteler. Artık hızlı yaşayan insanın tek amacı, hareket
halindeyken dahi işlerini yapmak, sürekli çevrimiçi olmak
ve her an iletişimde kalmak. Farkında mısınız; hepimiz,
bir biçimde, “ arayacağım seni ” sözcüğünü fazlaca kullanıyoruz. Sahada iş yapan çalışanlar, müşteri ziyareti yapan
pazarlamacılar, ekibini takip eden takım liderleri, çalışanlarını artık taşınabilir cihazlarla donatmaktalar. Oluşan
pazar bu: çevrimiçi olmak!
66. Piyasadaki neredeyse tüm bilgisayar dergileri, say-
falarını kaynak kodu kapalı yazılım ve işletim sistemi üreticilerine ayırdıkları gibi, aynı şekilde bu ürünlere tam
destek veren donanım üreticilerinin reklamlarına ayırmışlardır.
67. Arada bir, kerhen de olsa, ismi “ açık kaynak kodlu yazılım ” şeklinde yanlış telaffuz edilerek Özgür Yazılım’a;
“ Linux” genellemesi ile de GNU/Linux dağıtımlarına say-
falarında yer verirler. Hatta Pardus ve Ubuntu CD’lerini
ya da diğer bilinen kullanıcıya yakın Mandriva, Fedora da42
68. Ancak genel olarak her ay, anında eskimeye mahkum,
bir yığın kaynak kodu kapalı uygulama dolu CD/DVD’ler
verirler ki, herkes de DVD okuyucu olduğuna hükmeden
bu büyük hizmet yapan dergiler, bilmezler mi ki; bu devirde internetsiz ev, neredeyse 10 kişilik bir örneklemede
iki, bilemediniz üç kişidir. Hem her ay bir CD/DVD’ye, saniyesinde güvenlik açığı bulunan, güncelleme alan, yenisi
çıkan uygulamaları doldurmanın mantığı nedir artık?
69. Bir an Microsoft Windows XP kullandığım dönemler
geldi aklıma: Yıl 2005 ve ben, neredeyse ayda bir o bilgisayar-bilişim ( dahası Microsoft Windows dergileri mi
demeli?) dergilerini ayırt edici özellik olarak “ Windows’
unuzu bilmem kaç adımda hızlandırırsınız?”, “ Bilmediğiniz bilmem kaç ipucu. ”, “ Bilmem kaç dolar değerinde tam
sürüm bilmem kaç uygulama bu ay bizde. ” manşetlerine
bakarak satın alır, aynı şekilde verdikleri ücretli, ücretsiz,
deneme sürümlerini kopyalar ve bu son ikisinin CRACK,
keygen dosyalarının da olduğu acil durum CD’leri hazır-
lardım. Hem de nasıl? Kaç CD/DVD yakmışımdır bu uğurda.
72. Özgür Yazılım kullanmak keseye de, göze de, hayatınıza da iyi gelir!
70. Özgür Yazılım kullanmanın güzelliği şu: bir uygulama
( Synaptic), bir komut ile ( pacman –S ) ya da her ikisini de 73. Arch Linux Türkiye Topluluğu, 10.10.10’da toplandı
kullanarak binlerce uygulamaya ulaşabilirsiniz. Gereksi- ve geleceğine dair kararlar alıp işbölümü yaptı. İyi de olniminiz olan tek şey bir internet -bilgisunar- bağlantısı. du; çünkü ne zamandır yoklukları hissediliyordu. Bu topÖyle kurulum CD’lerine filan, yüzlerce kez yeniden indi- lantıya sağlık sorunlarım nedeni ile katılamadım, ama IRC
rilen ve arşivlenen, eskiyen uygulamalara, bunların kayıtlarını okudum. Umarım şimdiki yapılanma, tek ayak
CRACK ve keygen ’lerine de ihtiyaç yok. Sistem güncelle- üzerine inşa edilmez eskisi gibi.
mesi için “ format atmaya ” da gerek yok! Tek komut yeterli olur: pacman –Syu , apt-get update && apt-get upgrade , 74. Ubuntu 10.10 duyuruldu. Şimdi Ubuntu’nun yerel ve
emerge world, yum update && yum upgrade –y, pisi up –y. genel forumlarında sıfır kurulum mu yoksa bir alt sürümden güncelleme mi yapmalı soruları, karşılaşılan sorunlar,
71. Yeni aldığım dört sistemde ( üç masaüstü, optik medya çözüm yolları, donanım destek eksiklikleri gibi başlıklar
okuyucusuz bir dizüstü ) CD/DVD RW yok! Üç sistemde de artış gösterecek ve de araştırma yapmaksızın aynı sorulaGNU/Linux dağıtımı kurulu; sağ baştan sayarsak: Ubuntu, rın sorulması, tekrarlar.
Debian, Arch ve Lubuntu. Adı geçen dağıtımların tümünü
ise USB belleğiyle kurdum. Gerçi Debian kurmak biraz 75. Temiz kurulum mu yükseltme mi? Hangi komut daha
zor oldu ama olsun netice aldım, kurdum. Kabaca hesap- sıcak ve verimli gelir insana: live-install, pacman -Syu ,
larsak 200 TL avantajım var!
apt-get distupgrade ?
43
76. ORACLE firmasının, SUN MicroSystems firmasını sa- Ubuntu için verdiği sözleri bir ömür boyu tutar.
tın alması ile Özgür Yazılım dünyasını endişelendiren bir
yığın gelişme oldu. Çünkü elden gitmesinden korkulan bir
OpenOffice vardı. Ancak, “her olgu, içinde karşıtını da
barındırır” ilkesince, OpenOffice geliştirici ve gönüllülerinin kurduğu The Document Foundation, OpenOffice kodları ile LibreOffice uygulamasını duyurdu. Üstelik oluşum
da sunduğu ürün de duyurulur duyurulmaz büyük övgü ve
destek aldı, hala da almaya devam ediyor: Debian, Pardus,
LKD, Canonical, FSF.. . Ancak teklif götürülen ORACLE firması, ne yazık ki LibreOffice içinde yer almayacağını belirttiği gibi Open Office ticari markasında ne gibi değişiklikler yapacağını da açıklamıyor. Konu hakkında, Tuxweet
sosyal ağında marenostrum arkadaşımızın çalışmalarını
takip etmekte yarar var.
78. Piyasadaki bilişim-bilgisayar dergi ve internet siteleri-
nin ciddi anlamda Özgür Yazılım, GNU/Linux eğitiminden
geçirilmeleri şart. Öyle işkembe-i kübradan, nişangahsız
atmakla olmuyor; onlarca Türkçe forum var, açıklama var,
günceler dolusu makale mevcut; yabancı dilde ise bir hayli kaynak. Ama üç beş kelime Google aramasıyla olmuyor
bu işler. Yoksa eğitim değil de reklam mı vermeli bu mecralara? Belki o zaman düzelirler.
79. Özgür Yazılım adına daha çok seminer, toplantı düzen-
lenmeli; özellikle de üniversitelerin bu konuda başı çekmesi gerekmekte. Yalnızca bilgisayar bölümlerinin öncülüğünde değil, mühendislik ve işletme fakültelerinin de bu
konu da liderlik etmeleri gerek; ama önce bilgilendirme
77. Sorun da burada zaten: Sermaye yoğun, kâr amacı şart ve de bu oluşumların mutlaka hafta sonuna denk gegüden firmaların, Özgür Yazılım’a katkıları olan ürün ve tirilmesi.
hizmetlerin marka değerlerinin, gerçekten güzel kazançlar getireceği noktada Özgür Yazılım felsefesinin de yaşa- 80. Özgür Yazılım, doğası gereği sosyalist bir yapıyı içinde
mının her an sonlanabileceği gerçeği. Umarım Canonical, barındırıyor. İçinde bulunduğumuz kapitalist piyasa koş44
ullarında kâr zirvesi için çabalayan işletmelerin her birinde, en az bir tane bilgisayar olduğunu düşünürsek ve hepsinin de şaşmaz bir şekilde kaynak kodu kapalı işletim sistemi ve de uygulamalarının kullanıldığını da biliyorsak,
zararın en çok nereden oluştuğunu da biliyoruz demektir.
81. Geriye doğru dönersek birkaç madde: Basılı olarak
yayınlanmayan Özgür Yazılım’a ilişkin e-dergilerde, ne
reklam bulabilirsiniz, ne “ dağıtımınızı 30 adımda hızlandırın ” gibisinden makaleler, ne de “ Microsoft Windows
yeni sürüm çıkartmış, deneyelim ” gibisinden cümleler. Bu
da bizim pozitif ayrımcılığımız olsun!
45
82. Linux Journal okurlarınca Ubuntu en iyi GNU/Linux
dağıtımı seçilmiş, Pardus ise beşinci sırada. Oy verenlerin
ellerine sağlık. Göreceli olan bu seçimin ana esasları nelerdi acaba? Değerlendirme oylara göre yapılacak ise,
Hit-ler dahi en iyi yönetici seçilebilir; bu iş birkaç fanatiğe
ba-kar sadece.
83. Kafama takılan bir soru: sıklıkla kullandığımız besle-
melerin yayılması için kullanılan RSS, Atom, FeedBurner
vs. teknolojileri özgür müdür?
84. Kişisel mi; genel mi? Edindiğimiz bilgilerden ne kadar
verim sağlayabiliyoruz?
Kapanış Yazısı
Kapanış
Yazısı
Aydın Bez ([email protected])
Kapanış...
Malum, eDergimizin açılış yazısı var: sizlere neler sunduğumuza yer veren, günceli yakalayan bir yazı.
Kapanış yazısı ise biraz da gelecek sayı için ön hazırlıklarımızı sizinle paylaşacağımız, neleri bu sayıda paylaşmışız hızlıca
anımsatacağımız bir bakınız yazısı!
Malum, Özgür Yazılım toplulukları ülkemizde hep bir uğraş içindeler ve yaptıkları projeler maalesef uzun soluklu destek
olmadığı için uzun soluklu olamıyor. Bunu örgütlenme eksikliğine bağlamak yerinde olur sanırım.
Bu sayıda 11 yazı yer aldı; arkadaşlarımızın ve katkıda bulunanlarım emeğine sağlık ve dergimizi sadece arşivlemeyip
okuduysanız size de teşekkürler. Aslında teşekkürümüzü dergimizin duyurusunun yapıldığı ortamlarda yorum ve geri
bildirimlerinizle daha da pekiştirmek isteriz. Bunları lütfen yapın: geri bildirim, eleştiri, yorum.
Gelecek sayı için şu anda eDergi ekibi beyin fırtınasını sürdürüyor; unutmayın ki, hepimizin Özgür Yazılıma verdiği bir
gönüllülük var ama hayat bu, borçlanmalarımız ve yaşamamız çalışmanın tutsağı. Geriye kalan tüm zamanlar ise aklımız
yeni fikirlerle, yazmalarla dolup taşıyor.
Destek bekliyoruz Özgür yazılımı yaşamının merkezine oturtmuş sizlerden.
Gelecek sayıya dek esen kalın!
46
Arka Kapak
Pardus-Linux.Org eDergi, bir Pardus Kullanıcıları Derneği hizmeti
olan Pardus-Linux.Org Ailesi tarafından hazırlanmaktadır.
Tasarımında sadece özgür yazılımlar kullanılan elektronik
dergimizde geçen eserler, yazar tarafından aksi belirtilmedikçe
Creative Commons 3.0 by-sa ile dağıtılmaktadır.
Alıntıların kendi lisansları geçerlidir.
Bu Sayıda Emeği Geçenler
Aydın Bez
Erdem Artan
Hamit Giray Nart
Kemal Karataş
Melike İlteralp
Özgür Ilgın
Uğur Çaylık
Siz de Pardus-Linux.Org eDergi'nin bir parçası olmak ister misiniz?
Pardus-Linux.Org eDergi için her zaman daha iyisini yapabilmek için,
yazar, tasarımcı, imla denetçisi olarak bizimle bu gemide kürek çekebilir, aklınıza gelen herhangi bir konuda yardımcı olabilir ve bu heyecana bizimle ortak olabilirsiniz.
Farklı, orijinal ve okunabilir bir dergi için bize katılmak ve tamamen
gönüllülük esası ile aldığımız haza ortak olmak isterseniz tek yapmanız gereken, http://www.pardus-edergi.org adresindeki "Katkıda Bulunun" bölümünü okumak.
Bekliyoruz.

Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 25 | Kasım `10

Transkript

Benzer belgeler

Untitled - Tilkinin Dilinden

Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 24 | Ekim `10

Untitled - Tilkinin Dilinden

Hydrogen - Tilkinin Dilinden

Pardus-Linux.Org eDergi 20. Sayı - Haziran 2010

wwwwww..ppaarrdduuss--eeddeerrggii..oorrgg

Kendi Çoklu Ortam Sunucunuzu Kurun: Gnump3d

Pardus`ta Yüz Tanıma Teknolojisi

Pardus`ta Django Blog Uygulaması

EEKK - Tilkinin Dilinden

Pardus-Linux.Org eDergi 28. Sayı

Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 21 | Temmuz 2010

Kendi Pardus CD`ni Yarat! PASO!

Pardus-Linux.Org eDergi 19. Sayı - Mayıs 2010

Royal Princess ile Güney Karayipler I Rota Fiyatlar Dahil Olan

Konqueror Dosya ve İnternet Tarayıcısı

Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 26 | Aralık `10

Pratik Pardus Bilgileri

Royal Princess ile Güney Karayipler II Rota Fiyatlar Dahil Olan

Play On Linux - Tilkinin Dilinden