bilgilendirme belgesi

Turkish
BİLGİLENDİRME BELGESİ
Akıl sağlığı için bir doktor aracılığıyla yardım almak
(Getting help for mental health through a doctor)
Kimi zaman sizin, ailenizin bir mensubunun veya tanıdığınız bir kişinin, bir akıl sağlığı sorunu veya akıl
hastalığı olabilir ve yardıma ihtiyaç duyulabilir. Bu bilgilendirme belgesi, bir genel pratisyen doktorun
(GP) sağlayabileceği ve insanları yardım için havale edebileceği hizmetler hakkında bilgiler sunar.
Genel pratisyen (GP) nedir?
Genel pratisyen (GP), topluma sağlık bakımı sağlayan bir doktordur. Doktorlara (GP) kimi zaman, bireyler ve aileleri
için kapsamlı tıbbi bakım sağladıkları için “aile doktorları” denir. Doktorlar (GP), akıl sağlığı da dahil olmak üzere tüm
sağlık konuları için ilk ilişki noktasıdır; buna “ilk bakım” denir. Sağlık bakımınızın bir parçası olarak bir doktor (GP),
diğer uzman doktorlara, sağlık bakımı profesyonellerine veya toplum servislerine havalelerde bulunabilir.
Medicare nedir?
Avustralya’nın, karşılanabilir hizmet ve tedavi sağlamaları için doktorlara (GP) fon sağlayan ve Medicare denilen
ulusal bir sağlık bakımı sistemi vardır.
Kimi doktorlar (GP) Medicare kapsamında “bulk bill” yapmayı seçebilir; bunun anlamı, hizmetlerinin hastaları için
ücretsiz olmasıdır. Kamu hastanelerindeki tedaviler ise tümüyle devlet desteği iledir; bunun anlamı ise bu tedavilerin,
Avustralya’da yaşayan ve Medicare kartına sahip olan tüm yurttaşlar ve ülkede sürekli oturma hakkına sahip kişiler
için ücretsiz olmasıdır.
Medicare akıl sağlığını kapsar mı?
Akıl sağlığı sorunları ve akıl hastalığı yaşayan kişiler, doktorlarını (GP) ziyaret edip rahatsızlıkları hakkında onlarla
konuşarak ve yardım isteyerek akıl sağlığı hizmetlerine erişebilirler.
Medicare ayrıca bir dizi bağlaşık sağlık hizmetleri (tıbbi ve hemşirelik hizmetlerini destekleyen servisler) için de geri
ödemeler sağlar. Doktorlar (GP) hastaları ruh doktorları, klinik psikologlar ve danışmanlar gibi ruhsatlı bağlaşık sağlık
profesyonellerine de havale edebilirler.
İnsanlar bağlaşık sağlık profesyonelleri ile yılda 12 kereye kadar bireysel seans ve 12 kereye kadar grup terapi
seansı alabilirler. İnsanların stresi çözümlemeleri, gerektiğinde davranışlarını değiştirmeleri ve akıl sağlıklarını
iyileştirmeleri için danışmanlık, terapi, eğitim, grup çalışması, rehabilitasyon ve diğer destek hizmetleri mevcuttur.
İnsanların, örneğin kişisel ve kültürel tercihlerine, cinsiyetlerine ve bölgelerine göre havale edilmek istedikleri sağlık
profesyonelini seçme hakları vardır.
Bu bana kaça malolacak?
Bağlaşık bir sağlık profesyonelini görmenin gideri oturumun uzunluğuna, sağlanan hizmetin türüne ve alınan
ücrete bağlıdır.
Bağlaşık bir sağlık profesyoneli “bulk bill” yapmayı seçerse, hiçbir şey ödemezsiniz. Seçmezse, aldıkları ücret ile
Medicare geri ödemesi tarafından karşılanan miktarın farkını ödemeniz gerekecektir. Örneğin, ücret 80 dolar ise ve
Medicare geri ödemesi 62 dolarsa, 18 dolar ödemeniz gerekecektir. Sağlık profesyoneli doğrudan Medicare sistemine
bağlı değilse, ücretin tümünü, örneğin 80 doları ödeyecek ve Medicare’den 62 dolarlık farkı talep edeceksiniz. Tedaviniz
başlamadan önce bağlaşık sağlık profesyoneline sizden ne kadar ücret almaya niyetlendiğini sorun.
Doktorunuz (GP) sizi bir bağlaşık sağlık profesyoneline havale etmeden önce, bir akıl sağlığı bakım planı hazırlamalıdır.
For more information about Multicultural Mental Health Australia
visit www.mmha.org.au
Multicultural Mental Health Australia,
Locked Bag 7118, Parramatta CBD, NSW, 2124
Phone: 02 9840 3333 Fax: 02 9840 3388 Email: [email protected]
Akıl sağlığı için bir doktor aracılığıyla yardım almak
Akıl sağlığı bakım planı nedir?
Akıl sağlığı bakım planına aynı zamanda iyileşme planı veya akıl sağlığı tedavi planı da denir. Bu, sizin ve doktorunuzun
(GP) veya akıl sağlığı profesyonelinizin geliştirdiği ve üzerinde anlaşmaya vardığınız bir plandır. Farklı akıl hastalığı
türleri vardır ve tedavi hastalığa ve gereksinimlerinize bağlı olarak değişecektir. Akıl sağlığı bakım planı gereksinimlerinizin
neler olduğunu, size yardımcı olmak üzere hizmetleri kimin sağlayacağını, planın hedeflerini ve ilaçlarınızı belirtecektir.
Kendinizi daha iyi hissetmeniz için size yardımcı olabilecek stratejileri, bir egzersiz ve sağlıklı yeme programını da içerebilir.
Akıl sağlığı bakım planınızdan en iyi şekilde yararlanmak için kendinizi rahat hissetmek ve hazırlıklı olmak önemlidir:
l
Doktora (GP) sormak istediğiniz soruları düşünün.
l
Doktorun (GP) size sorabileceği soruları düşünün.
l
l
Aileniz veya toplum ya da ruhani önder gibi, birlikte olmak istediğiniz kişileri düşünün.
l
Elden geldiğince işin içinde yer alın.
l
İhtiyacınız varsa, doktorunuzdan (GP) bir tercüman isteyin.
l
Diğer hizmet sağlayıcıların bilmesini istemediğiniz bir şey varsa, doktorunuza söyleyin.
Sizin ve doktorunuzun (GP) kimi şeylerde görüş birliğine varabileceğinize kimilerinde ise varamayacağınıza
dikkat edin.
Doktorunuzla (GP), yaşam biçiminize ve kültürel uygulamalarınıza uyacak bir akıl sağlığı bakım planı geliştirmek için çalışın.
Doktorunuzun (GP) size davranış şeklinden rahatsızlık duyarsanız, bunu kendisine söylemelisiniz. Düşüncenizi, özellikle
tedaviniz ve iyileşmenize yardımı olacaksa, ifade etmeniz önemlidir. Önerilen akıl sağlığı bakım planı uygunmuş gibi
gözükmüyorsa, ikinci bir görüş alın.
Akıl sağlığı bakım planına sahip olmanın yararları nelerdir?
Siz ve doktorunuz (GP), sizin için en yararlı stratejiler ve servisler üzerinde anlaşabilirsiniz. Bunun anlamı şudur:
l
Hedefleriniz ve stratejileriniz açıkça belirlenmiş ve açıklanmıştır.
l
Kendi bakımınızda yer almak için yüreklendirilmişsinizdir.
l
Sizin için önemli olan kişileri katabilirsiniz, bu da tedavinizi ve iyileşmenizi kolaylaştırıp çabuklaştıracaktır.
l
Akıl sağlığı bakım planınızın üzerinde duracağı şey, siz hastalanıncaya kadar beklemek değil, sağlığınızı iyileştirmektir.
l
Acil durumlarda yaşam kurtaran bilgiler sağlayabilir.
Doktorunuzla (GP) bir akıl sağlığı bakım planı üzerinde bir kez anlaştığınızda, o sizi bir akıl sağlığı profesyoneline havale
edebilir. Akıl sağlığı bakım planları önce ilk altı ay içinde, sonra da düzenli olarak gözden geçirilmelidir.
Çocuğunuz için bir akıl sağlığı bakım planı geliştiriyorsanız, benzer bir süreç uygulanır. Değerlendirme ve çocuğunuz
için önerilen tedavi hakkında size bilgi verilecektir ve doktorunuzla (GP) birlikte en iyi servisler ve stratejiler üzerinde
anlaşabilirsiniz. Ayrıca çocuğunuzun akıl sağlığı bakımı için sizin ve akıl sağlığı profesyonelinin sorumlulukları konusunda
da görüş alışverişinde bulunabilirsiniz.
Doktorunuza (GP) soracağınız olası sorular
l Ana sorunum ne olabilir?
l
Sorun ne kadar ciddidir?
l
Nedeni sizce ne olabilir?
l
Bu rahatsızlık hakkında bana ne söyleyebilirsiniz?
l
Ne yapmamı tavsiye dersiniz?
l
Herhangi bir test yaptırmam gerekir mi?
l
Yinelenmemesi için bunu nasıl ele alabilirim?
İlaçlarla ilgili sorular
l İlaç almam gerekir mi? Gerekirse ne kadar ve ne sıklıkta?
l Bu ilacın yan etkileri var mı? Bunlar nelerdir?
l Yan etkiler olursa ne yapmalıyım?
lBu ilacı alırken, eczaneden almamam gereken (aspirin
gibi) ilaçlar veya herhangi bir yiyecek, şifalı bitki veya
vitamin, vs. var mı?
l Bu ilacı alırken araç sürebilir miyim?
For more information about Multicultural Mental Health Australia
visit www.mmha.org.au
Multicultural Mental Health Australia,
Locked Bag 7118, Parramatta CBD, NSW, 2124
Phone: 02 9840 3333 Fax: 02 9840 3388 Email: [email protected]
2
Akıl sağlığı için bir doktor aracılığıyla yardım almak
Diğer sağlık profesyonelleri bana nasıl yardımcı olabilir?
Bir sağlık servisini kullanırken, bu servisin neler içerdiğini ve size nasıl yardımcı olabileceğini öğrenmek yararlı
olur, örneğin:
Ruh doktorları, psikiyatride ek nitelikleri ve psikolojide becerileri olan tıp doktorlarıdır. Akıl hastalıkları ve duygusal
sorunların teşhisinde, tedavisinde ve önlenmesinde uzmandırlar. Ruh doktorları, akıl sağlığı planının bir parçası olarak
danışmanlık sağlayabilir ve ilaçları yazıp denetleyebilir.
Psikologlar, insan davranışları ve beynin işlevi üzerinde eğitim görmüş olan akıl sağlığı profesyonelleridir. Şu alanlarda
eğitim almışlardır:
lBeyin nasıl çalışır ve kişinin düşünmesini, duygularını ve sezilerini ve böylece esenliğini nasıl etkiler.
l Şiddet, aşırı bağırma, fazla içki içme veya uyuşturucu madde kullanımı gibi zorlu davranışları değiştirme yolları.
l Kendini küçük görmeye, yalnızlığa ve depresyona yol açacak şekilde düşünmeyi değiştirme yolları.
l Derin nefes alma veya egzersiz yapma gibi, gevşeme teknikleri.
l Anketler ve testler kullanarak sorunlu alanları saptama.
Danışmanlar, sağlık eğitimi, danışmanlık ve yaşam biçimi değişikliklerini yürütebilmede destek sağlar: İnsanlara şu
konularda yardımcı olurlar:
lBir destek grubu bulmak ve üye olmak.
l Stresi ele alıp azaltmak için yeni yollar bulmak ve gevşeme tekniklerini uygulamak.
lSorunlarını çözme ve akıl sağlıkları üzerindeki baskının işaretlerini tanıyıp çabucak halletmeye başlama
tekniklerini öğrenmek.
l İletişim becerilerini iyileştirmek.
lEş, anababa, çocuklar, iş arkadaşları, öğretmenler ve arkadaşlar gibi kişilerle ilişkilerdeki sorunların nasıl
çözümlenebileceğini öğrenmek.
lTravma sonrası stres rahatsızlığı ve çift kutupluluk rahatsızlığı gibi akıl hastalıkları üzerinde danışmanlık ve eğitim
sağlayarak yardımcı olabilirler.
Doktorunuzdan (GP) diğer akıl sağlığı profesyonelleri hakkında bilgi isteyin.
Akıl sağlığı bakım planımdan en iyi nasıl yararlanabilirim?
Doktor (GP) veya akıl sağlığı profesyoneli ile kendinizi rahat hissetmeniz ve birbirinizin neler söylediğini tam olarak
anlamanız önemlidir.
l
l
l
l
l
l
l
Söylediği bir şeyi anlamazsanız doktorunuza veya akıl sağlığı profesyonelinize bildirin.
Tercihinize bağlı olarak bir kadın veya erkek doktor (GP) veya akıl sağlığı profesyoneli görmeyi isteyin.
Kendinizi daha rahat hissetmek için randevunuza güvendiğiniz birini götürün.
Doktora (GP) veya akıl sağlığı profesyoneline göstermek için, aldığınız tüm ilaçların listesini yanınızda götürün.
Sormak isteyebileceğiniz soruları, doktoru (GP) veya akıl sağlığı profesyonelini görmeden önce yazın.
Okumayazmanız yoksa, size yardım etmesi için, güvendiğiniz bir kişiyi getirmek isteyebilirsiniz.
İngilizce sıkıntınız varsa, bir tercüman isteyin.
Herhangi bir şey konusunda emin değilseniz veya başka seçenekleri gereksindiğinizi düşünüyorsanız, şunları söyleyebilirsiniz:
Bu benim için yeni bir şeydir. Bunu bana açıklayabilir misiniz?
l Bunu yapmak benim için neden önemlidir?
l Tavsiye ettiğiniz şeyin bana yardımcı olacağından emin değilim, deneyebileceğim başka bir şey var mı?
l
Akıl sağlığı bakımı planınızdan tatmin olmanız önemlidir.
For more information about Multicultural Mental Health Australia
visit www.mmha.org.au
Multicultural Mental Health Australia,
Locked Bag 7118, Parramatta CBD, NSW, 2124
Phone: 02 9840 3333 Fax: 02 9840 3388 Email: [email protected]
3
Akıl sağlığı için bir doktor aracılığıyla yardım almak
Daha fazla bilgiye ihtiyacınız var mı?
Tercüman için
Yazılı ve Sözlü Tercüme Servisi (TIS)
Tel: 13 14 50
Öncelikli Doktor Hattı (Doctors Priority Line)
Doktorlar, hastalarıyla iletişim kurabilmek için bu ücretsiz
telefonla tercüme servisini kullanmak üzere TIS’e kaydolabilirler.
Akıl sağlığı servisleri ve 24 saatlik acil durum numaraları
yerel telefon rehberinizde sıralanmıştır.
Medicare Australia
Tel: 13 20 11
İnternet: www.medicareaustralia.gov.au
Carers Australia
Bakıcılara bilgi, havale ve eğitim kaynakları sağlayan bir sivil
toplum kuruluşu.
Tel: 1800 242 636
İnternet: www.carersaustralia.com.au
Lifeline 24-saatlik telefonla danışmanlık servisi
Bir sivil toplum kuruluşu tarafından sağlanan danışmanlık
ve bilgilendirme servisi.
Tel: 13 11 14
İnternet: www.lifeline.org.au
Yerel ilişki ayrıntılarını buraya yazın
Çokkültürlü Akıl Sağlığı Avustralya (MMHA)
Tel: 02 9840 3333
Faks: 02 9840 3388
Email: [email protected]
İnternet: www.mmha.org.au
beyondblue: ulusal depresyon girişimi
Depresyon, evham ve ilgili rahatsızlıklar, mevcut tedaviler ve
nereden yardım alınabileceğine ilişkin bilgiler.
Tel: 1300 22 4636
İnternet: www.beyondblue.org.au
Sane Australia
Ulusal ve ücretsiz telefon yardım hattı aracılığıyla, eğitim
kaynakları ve araştırma ile birlikte bilgi ve havale sağlayan
ulusal akıl sağlığı yardım kuruluşu.
Tel: 1800 18 SANE (7263)
İnternet: www.sane.org
Çevrenizdeki şu kişilerle ilişkiye geçin:
l
Doktor (GP)
l
Akıl sağlığı merkezi
l
Toplum Sağlık Merkezi
l
Bölgenizdeki hastanede bulunan akıl sağlığı ekibi
l
Kültürlerarası Akıl Sağlığı Merkezi/Servisi (Transcultural
Mental Health Centre/Service)
MMHA, varsa, eyalet veya bölgenizdeki ilişki ayrıntılarını
sağlayabilir.
Bu bilgilendirme belgesi hakkında
Bu bilgilendirme belgesi Çokkültürlü Akıl Sağlığı Avustralya (MMHA) tarafından, Avustralya Sağlık ve Yaşlılık Bakanlığı’ndan
(Australian Department of Health and Ageing) sağlanan fonla yayınlanmıştır. Bu dizideki diğer bilgilendirme belgeleri şunlardır:
l Akıl hastası olan kişilerin bakıcıları
l Akıl sağlığı sistemini kullananların hakları ve sorumlulukları
l Kültürel kimlik ve akıl sağlığı
l Travma sonrası stres rahatsızlığı
l Psikoz ve uyuşturucu ve alkol sorunları
l Bir akıl hastalığını atlatmak
© April 2011 Multicultural Mental Health Australia
For more information about Multicultural Mental Health Australia
visit www.mmha.org.au
Multicultural Mental Health Australia,
Locked Bag 7118, Parramatta CBD, NSW, 2124
Phone: 02 9840 3333 Fax: 02 9840 3388 Email: [email protected]
4