Program

Program›
Eko-Verimlilik
uygulamalar›
At›k ›s›y› de¤erlendirin
F›r›n Ekspres Pide ve Kebap Salonu, Ankara
Özetle
Sorun
Uygulama
F›r›n Ekspres, 10 çal›flan›yla birlikte
kebap ve pide servisi yapan bir
lokantad›r. Özel odun f›r›n›nda üretim
yapan iflletmede, s›cak kullan›m suyu ve
lokantan›n ›s›t›lmas› ise do¤algazla
çal›flan
bir
kombi
arac›l›¤›yla
sa¤lanmaktad›r. ‹flletmeci, tüm ifl günü
boyunca yanan f›r›ndan ç›kan at›k ›s›y›
de¤erlendirmek amac›yla f›r›n taban›na
bir su tesisat› döflenmesini; ›s›tmada ve
temizlikte kullan›lan s›cak su ihtiyac›n›n
bu flekilde karfl›lanmas›n› planlam›flt›r.
Sunaca¤›
yemekleri
geleneksel
yöntemlerle piflirmeyi tercih eden F›r›n
Ekspres, ayda yaklafl›k iki ton odun
tüketti¤i bir f›r›n kullanmaktad›r. F›r›n,
günde 13 saat boyunca çal›flmakta ve
yaz-k›fl kesintisiz üretim yapmaktad›r.
Bu ifllem s›ras›nda önemli miktarda ›s›
f›r›n›n gövdesinden ve bacas›ndan d›flar›
at›lmaktad›r. Lokantan›n ›s›nma ve s›cak
su ihtiyaçlar› ise ayr›ca bir do¤algaz
kombisiyle karfl›lanmaktad›r.
‹flletmeci, f›r›ndan ç›kan at›k ›s›y›
de¤erlendirmenin yollar›n› araflt›rm›fl
ve f›r›na döflenecek bir su borusu
hatt›yla buradan elde edilecek s›cak
suyu ›s›tma ve temizlik için kullanmaya
karar vermifltir. Böylece f›r›ndan ç›kan
at›k ›s›yla yaklafl›k olarak 65 C°’de su
elde edilecek ve bu su kombiye
gönderilerek, ›s›tma ve s›cak su
ihtiyac›n› karfl›lamak için kullan›lacakt›r.
Kombi flehir flebekesinden gelen so¤uk
su yerine, f›r›n›n alt›ndaki tesisatta
kadar
›s›t›lm›fl
suyu
650C’ye
kullanaca¤›ndan do¤algaz tüketimi
azalacakt›r.
• Firmada yap›lan çal›flma
Sorun
Çözüm
180-200 0C
Kombi
65 0C su
›s›tma ve
s›cak kullan›m suyu
• Ekonomik sonuçlar
Yat›r›m maliyeti
Y›ll›k tasarruf
‹flletme maliyeti
Geri dönüfl süresi
3,600 ABD $
2,200 ABD $
yok
1.5 y›l
F›r›n taban›na döflenecek
s›cak su tesisat›
Azalan do¤algaz tüketimi
• Sonuç olarak
• Çevresel Sonuçlar
Yeni düzenlemeyle, iflletmenin ›s›t›lmas›, s›cak su ihtiyac›n›n
karfl›lanmas› ve döner f›r›n›n›n çal›flt›r›lmas› için kullan›lan
do¤algaz tüketiminde % 50’lik bir düflüfl sa¤lanabilmektedir.
Böylece y›lda yaklafl›k 8700 m3 daha az do¤algaz tüketimi ve
kirletici hava emisyonlar›n›n azalt›m› mümkün olmaktad›r.
Baflta yüksek maliyetli gibi görünen bir eko-verimlilik çözümü
hem çevresel boyutu, hem de ekonomik dönüflü
düflünüldü¤ünde firma için orta vadede yararl› bir yat›r›m
olacakt›r. At›k ›s›n›n de¤erlendirilmesi, firmalar›n d›flardan
enerji kaynaklar›na ba¤›ml›l›¤›n› azalt›r ve üretim maliyetleri ile
ve çevresel etkilerini düflürür.
• Bilgi için
• DELTA NED‹R?
• NERELERDE DELTA A⁄LARI VARDIR?
• SBA
DELTA (Developing Environmental Leadership
Towards Action - Eyleme Yönelik Çevresel
Liderlik Gelifltirme), Sustainable Business
Associates (Sürdürülebilir ‹fl Örgütü-SBA)
taraf›ndan 1996 y›l›nda bafllat›lm›fl ve amac›
sanayicilere ‘eko-verimlilik’ ve ’temiz üretim’
prensiplerini tan›tmak olarak belirlenmifl
uluslararas› bir programd›r. Bu çerçevede,
Türkiye’nin de içinde bulundu¤u 11 Akdeniz
ülkesinden sanayicileri ortak bir yap› alt›nda
toplamay›
amaçlayan
DELTA
A¤lar›
oluflturulmufltur. DELTA A¤lar› k›sa zamanda,
çevresel sorunlar hakk›nda bilgi ve deneyim
paylafl›m› yap›lan, firmalar›n ekonomik ve
ekolojik aç›dan verimli projeler gelifltirmesine
yard›m eden, kamu ve özel sektör aras›nda
iflbirliklerinin oluflturulmas›na zemin haz›rlayan,
firmalar›n çevresel verimliliklerinin artt›r›lmas›
amac›yla e¤itim seminerleri düzenleyen pratik ve
ifller yap›lar halini alm›fllard›r.
DELTA A¤lar› halen Cezayir, M›s›r, Ürdün,
Lübnan, Libya, Moritanya, Fas, Filistin, Suriye,
Tunus ve Türkiye’de çal›flmalar›na devam
etmektedir.
Sustainable Business Associates
60, ch.du Petit-Flon
CH – 1018 Lozan, ‹sviçre
Tel
: + 41 (21) 648 48 84
Faks
: + 41 (21) 648 48 85
E-posta
: [email protected]
Web sitesi : http://www.sba.hello.to/
Ba¤lant› : Karim Zein
Baflkan
Örnek N°80 • © ÇMO & SBA 2003
• SBA K‹MD‹R?
SBA sanayicilerin dikkatini eko-yönetim ve ekoverimlilik kavramlar›na çekmeyi hedefleyen
uluslararas› bir sivil toplum kurulufludur. Bu
amaç do¤rultusunda SBA, sanayicileri yeni ifl
f›rsatlar› ve riskleri konusunda bilinçlendirmek ve
sürdürülebilir kalk›nma için gereksinim
duyacaklar› yönetim araçlar› ve e¤itimle
donatmak üzere DELTA Program›’n› bafllatm›flt›r.
• DELTA TÜRK‹YE:
TMMOB ÇEVRE MÜHEND‹SLER‹ ODASI
Çevre Mühendisleri Odas› (ÇMO), çevre
mühendislerinin kamu kuruluflu niteli¤indeki
meslek örgütüdür. Türk Mimar ve Mühendis
Odalar› Birli¤i (TMMOB) çat›s› alt›nda 1992
y›l›nda kurulmufltur. Çevre alan›ndaki geliflmeleri
ve yenilikleri ulusal ve uluslararas› kurulufllarla
gerçeklefltirdi¤i iflbirlikleri arac›l›¤›yla Türkiye’ye
tafl›may› hedef edinen ÇMO, 2000 y›l›ndan beri
DELTA Program›’n›n Türkiye Temsilcili¤i’ni
yürütmektedir. ÇMO, DELTA Eko-Verimlilik
Program› çerçevesinde ‘temiz üretim’, ‘ekoverimlilik’ ve ‘eko-yönetim’ kavramlar›n›
Türkiye’de baflta sanayi sektörü olmak üzere ilgili
kamuoyunun gündemine getirmeyi, bu
yaklafl›mlar›n uygulamalar›n› yayg›nlaflt›rmay› ve
sanayiye örnek oluflturabilecek çal›flmalar
gerçeklefltirmeyi hedeflemektedir.
‘‹flletme Verimlili¤inin Artt›r›lmas›na Yönelik Çevre Yönetimi’ (Good Housekeeping) K›lavuzu P3U/GTZ ve SBA taraf›ndan
gelifltirilmifl basit bir yönetim arac›d›r. Bu k›lavuzun amac›, küçük ve orta büyüklükteki iflletmelerin (KOB‹’ler) toplam
verimliliklerini artt›rmak ve çevresel etkileri ile üretim maliyetlerini azaltmak için uygulayabilecekleri basit ve pratik önlemler
gelifltirebilmelerini sa¤lamakt›r. ‹flletme Verimlili¤inin Artt›r›lmas›na Yönelik Çevre Yönetimi uygulamalar›, hammadde kayb›n›n
• DELTA TÜRK‹YE
TMMOB Çevre Mühendisleri Odas›
Ataç 2 Sokak No: 66/9
K›z›lay - 06420 Ankara, Türkiye
Tel
: +90 (312) 430 64 34
Faks
: +90 (312) 430 64 35
E-posta
: [email protected]
Web sitesi : http://www.cmo.org.tr/
Ba¤lant› : Ethem Toruno¤lu
Yönetim Kurulu Baflkan›