Modüler Kompozit / Çelik Klima Santrali

Transkript

Advanced
Air Handling
UnitKlima
Technologies
Modüler Kompozit
/ Çelik
Santrali
Eurovent
Range BRS
BRS 15.06.010
15.06.010Class
ClassTB1,
TB1,T2,
T2,D1,
D1,L1,
L1,F9
F9
Eurovent Range
V. Nesil Kompozit Çelik Modüler Klima Santrali
Değerli Müşterilerimiz ve İş Ortaklarımız;
1995 yılında kuruluşunu geçekleştirdiğimiz firmamız
Teknoklima’nın bu yıl 20. yılını kutluyoruz. Klima
sektöründe distribütörlük faaliyetleri ile başladığımız
hizmetlerimize, 2002 yılında Samsung Electronics
Sistem Klimaları ile yaptığımız anlaşma çerçevesinde, Türkiye ve Irak distribütörlükleri olarak 5 bölge
müdürlüğü, 10 partner, 75 bayilik yapısı ile devam
etmekteyiz.
2014 yılı içerisinde sistem klimaları sektöründe, mühendislik altyapımız ve bilgi birikimimizi birleştirerek
üretime geçme kararı aldık ve ilk üretim tesisimizi
5000 m2 kapalı alan ile İstanbul Beylikdüzü’nde açtık.
Üretimlerimiz, klima santralleri (Dx ve Sulu), hijyenik
tip ameliyathane paket cihazları, yüzme havuzları
klima cihazları, kompakt ısı geri kazanım cihazları
olarak devam etmektedir.
HVAC sektörünün tüm beklentilerine uygun, yüksek
kalite anlayışı ile üretimini gerçekleştirdiğimiz ve
2014 yılında tanıtımını yaptığımız markamıza, Kuzey
Rüzgarı’ndan ve mitolojiden esinlenerek BOREAS
ismini verdik.
Ürünlerde yüksek kalite standartlarına özel önem
verdik. Amacımız markamızın sadece ülkemizde değil
geniş bir coğrafyada da hakedeceği değeri bulmasını
temin etmektir.
BOREAS markamızla sektörde yarattığımız dinamizme olan inancımızla, tüm faaliyetlerde emeği geçen
değerli çalışma arkadaşlarıma teşekkür ederim.
Uğur Darcan
Genel Müdür
BOREAS KLİMA SANTRALİ KİTABI
3
İÇİNDEKİLER
İKLİMLENDİRME
7
İKLİMLENDİRME8
Konfor Uygulamaları
8
Hijyen Uygulamaları
8
Proses Uygulamaları
9
KLİMA SİSTEMLERİ
Merkezi Sistemler
Bireysel Sistemler
4 BOREAS KLİMA SANTRALİ KİTABI
8
8
9
KLİMA SANTRALİ
Havalandırma
Soğutma ve Nem Alma
Isıtma
Isı Geri Kazanım Sistemleri
Filtreleme
Nemlendirme
Klima Santrali Gövde Yapılarının Tarihsel Gelişimi
10
10
11
11
11
12
12
13
BOREAS KLİMA SANTRALİ
15
16
16
PANEL YAPISI
İSKELET YAPISI
FAYDALARIMIZ
Yatırımcılar
Son Kullanıcılar
Tasarım Ofisleri ve Danışmanlar
Montaj Ekipleri
YENİLİKLERİMİZ VE FARKLILIKLARIMIZ
Kompozit Malzeme Kullanımı
Boreas Klima Santrali Seçim Programı
Boreas Psikometrik Hesaplama Programı
Magnelis® Sac
17
17
17
18
18
23
KALİTE BELGELERİMİZ
19
19
20
21
22
BOREAS KLİMA SANTRALİ TASARIM ÖZELLİKLERİ
25
28
29
30
31
33
34
İSKELET YAPISI
PANEL YAPISI
MODÜLER YAPI
BOYUT TABLOLARI
KOROZYON VE KOROZYON DAYANIMI ÖZELLİKLERİ
EN 1886’YA GÖRE BOREAS KLİMA SANTRALİ TEKNİK ÖZELLİKLERİ
BOREAS’IN BİLEŞENLERİ
37
FAN SEÇİMİ
Fan Seçimi için Gerekli Bilgiler
Fan Kanunları
Özgül Fan Gücü (SFP - Specific Fan Power)
Fan için ErP (Energy Related Products) Direktifleri
Elektrik Motorları
38
40
40
41
41
42
FAN HÜCRELERİ
Santrifüj Fan Hücresi
- Kayış Kasnak Sistemi
- Titreşim Yalıtım Sistemi
Plug Fan Hücresi
Fan Dizisi
42
42
43
44
46
47
BATARYA HÜCRELERİ
Sulu Sistem Bataryalar
Gazlı Sistem Bataryalar
Batarya Hücreleri
Yoğuşma Miktarı ve Drenaj Sistemi
48
48
50
50
50
ISI GERİ KAZANIM SİSTEMLERİ
Rotorlu Tip Isı Geri Kazanım
- Taze Hava Hattında Egzoz Havasının Temizlenmesi
- Sürücü Ünitesi
- Fan Yerleşimi
Plakalı Tip Isı Geri Kazanım
- Plakalı Tip Isı Geri Kazanımda Free Cooling
- Plakalı Tip Isı Geri Kazanımda Yoğuşma Kontrolü
- Plakalı Tip Isı Geri Kazanımda Donma Kontrolü
Run Around Tip Isı Geri Kazanım
- Run Around Isı Geri Kazanımda Free Cooling Uygulaması
- Run Around Isı Geri Kazanımda Donma Kontrolü
- Run Around Isı Geri Kazanımda Yoğuşma Kontrolü
Heat Pipe Tip Isı Geri Kazanım
Isı Geri Kazanım Sistemleri Karşılaştırması
52
52
54
54
54
55
55
56
56
57
57
57
57
58
59
FİLTRE SİSTEMLERİ
Filtrelerin Enerji Tüketimine Etkisi
EN 1886’ya Göre Filtre Çerçevesi Kaçak Sınıfı
Panel Filtre Hücresi
Torba Filtre Hücresi
Aktif Karbon Filtre Hücresi
Metalik Filtre Hücresi
Klima Santralinde Kademeli Filtre Uygulaması
60
60
61
62
63
64
65
65
KARIŞIM HÜCRELERİ
Çift Damperli Karışım Hücresi
Üç Damperli Karışım Hücresi
66
67
68
ELEKTRİKLİ ISITICI
Elektrikli Isıtıcı Hücresi
Elektrikli Isıtıcı Hücresinde Güvenlik Önlemleri
69
69
70
NEMLENDİRME SİSTEMLERİ
Nemin Konfor, Sağlık ve Çevre Üzerindeki Etkileri
Buharlı Nemlendirme Hücresi
Evaporasyon Pedli Adyabatik Nemlendirme Hücresi Yüksek Basınçlı Nemlendirme Hücresi 71
71
72
73
75
SUSTURUCU SİSTEMLERİ
Ses Basıncı ve Gücü
Ses Basıncı Değişim Aralığı
Gürültü Önleme
Susturucu Hücresi
76
76
77
77
79
AKSESUARLAR
Gözetleme Camı
UV (Ultraviyole) Lamba
Kamera
Aydınlatma
Servis Kapısı Güvenlik Anahtarı
Servis Kapısı Durdurucu
Sulu Batarya Vanası + Vana Motoru
Panik Buton
Tamir Bakım Şalteri
Fark Basınç Anahtarı
Damper Motoru
Donma Termostatı
Nem Sıcaklık Sensörü
Frekans Konvertörü
Sulu Batarya Bağlantı Flanşı
Çatı Sacı ve Hood
Aktif Susturucu
80
80
80
80
80
81
81
81
81
81
81
81
82
82
82
82
82
82
OTOMASYON SİSTEMLERİ
Klima Santralinde Kullanılan Otomasyon Ekipmanları
Klima Santralinde Otomasyon Senaryoları
83
84
85
PRATİK BİLGİLER
86
KLİMA SANTRALİ SEÇERKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
88
90
PSİKROMETRİK DİYAGRAM KULLANIMI
5
İKLİMLENDİRME
7
İ
klimlendirme, konfor ya da endüstriyel proses amacıyla sıcaklık, nem ve
iç hava kalitesi koşullarının kontrol altında tutulması işlemidir. İklimlendirme uygulamaları geniş kapsamda Konfor Uygulamaları, Hijyen Uygulamaları ve Proses Uygulamaları olarak üç ayrı başlık altında incelenebilir.
İklimlendirme
Konfor Uygulamaları
İnsanların yaşam ve çalışma mahallerinde en yüksek performansı
22°C’de sergiledikleri yapılan araştırmalar sonucu belirlenmiştir. Oda sıcaklığındaki 0,6 °C’lik değişiklikte performans yaklaşık olarak %1 azalır.
Bu nedenle çalışan performansı ve ortam konforu açısından iklimlendirme önemlidir. Uygulama alanlarına örnek olarak;
• Konut ve ticari binaları
• Oteller, endüstriyel alanlar
• Araçlar, trenler, uçaklar verilebilir.
Hijyen Uygulamaları
Uygulama alanlarının gerek duyduğu hijyenik şartların sağlanması için
gerekli olan iklimlendirme proseslerinin hijyen şartlarına uygun yöntem
ve cihazlarla yapıldığı uygulamalardır. Bunlara örnek olarak;
• Ameliyathane ve yoğun bakım üniteleri
• İlaç üretim tesisleri, Gıda sanayi üretim ve depolama tesisleri
• Elektronik prosesler
Proses Uygulamaları
Uygulanan prosesin gerektirdiği iklim şartlarının sağlanması için gerçekleştirilen uygulamalardır. Bunlara örnek olarak;
• Endüstriyel ortamlar
• Laboratuvarlar
• Yemek pişirme ve işleme alanları
• Tekstil fabrikaları, Fiziksel test merkezleri
• Veri işleme merkezleri, Hastanelerde bulunan ameliyat odaları,
İlaç fabrikaları verilebilir.
K
Klima
Sistemleri
lima sistemleri öncelikle merkezi ve bireysel olarak ikiye ayrılır.
1- Merkezi Sistemler;
Tam havalı, tam sulu, VRF (Değişken soğutucu akışkan debili sistem),
havalı-sulu ve havalı-VRF olarak 5’e ayrılır. Tam sulu sistemler, iki ve dört
borulu Fan Coil sistemleridir. Bunlara taze hava ilave edilince havalı sulu
sistemler elde edilir. Benzer şekilde VRF soğutucu akışkan olarak R410A
gibi bir soğutucu gazın kullanılarak bir dış üniteye 10’larca iç ünitenin
bağlanabildiği sistemlerdir, bunlara taze hava ilave edilince havalı-VRF
sistemleri elde edilir.
2- Bireysel Sistemler;
1. Paket Tipi Klimalar,
2. Split Tipi Klimalar,
3. Kanallı Split Klimalar olarak 3’e ayrılır.
Merkezi Tam Havalı Klima Sistemleri
Isı transferi akışkanı olarak hava kullanılan sistemlerdir. HVAC ekipmanı
merkezi olarak yerleştirilmiştir. Tam havalı sistemler soğutulmuş ve nemi
alınmış havayı şartlandırılmış odaya yollayarak duyulur ve gizli soğutma,
ısıtılmış havayı şartlandırılmış odaya yollayarak ısıtma yapar. Tam havalı
sistemler havayı filtreleme ve taze hava verme özelliğine sahiptir.
Tam Havalı Sistemlerin Sınıflandırılması;
a) Sabit debili
b) Değişken debili
c) Tek kanallı
d) Çok kanallı
e) Tek zonlu
f) Çok zonlu olarak sınıflandırılır.
a) Sabit Havalı Tek Kanallı Zonlu Sistemler
En basit tek bir zona(bölge) hizmet eden sabit debili üfleme hava sıcaklığı değiştirilen sistemdir. Otomatik kontrolle, hacme üflenen hava
sıcaklığı kontrol edilir.
b) Sabit Debili Karışım Havalı Sistemler
Bu sistemlerde ısıtıcı ve soğutucu serpantin taze hava ve egzoz
karışım havası damperleri, nemlendirici, aspiratör ve vantilatörden
oluşmaktadır.
c) VAV (Değişken Hava Debili) Sistemler
Özellikle çok zonlu uygulamalar ve değişken yüklü hacimler için geliştirilmiştir. Sabit soğutma yükü varsa, VAV sisteminin kullanılması uygun
değildir. VAV sistemlerinde, merkezi santralindeki frekans konventörlü
kapasite kontrol cihazına sahip ana besleme fanında hava debisi
modüle edilerek hacimlerdeki VAV kutularına ve üfleme menfezlerine
gönderilir. Santral çıkışındaki hava çıkışı sabittir. Odaya verilen hava
miktarı VAV kutuları vasıtasıyla değiştirilerek değişkenlikler karşılaştırılır. VAV kutuları beslenen soğuk hava miktarını, odadan aldığı kumanda
ile ayarlayarak odanın soğutma yükünü dengeler.
Merkezi Fan-Coil (Tam Sulu) Sistemler
Bu sistemler tamamen sulu sistemdir. Bir merkezde hazırlanan sıcak
su ve soğuk su bina içine dağıtılmış fan-coil cihazlarına gönderilir. Sıcak su, bir sıcak su kazanında; soğuk su ise soğutma (çiller) grubunda
üretilir. Fan-Coil cihazları, bir fan ve serpantin içeren cihazlardır. Fan
yardımıyla odadan alınıp serpantinler üzerinden geçirilerek, ısıtılan
veya soğutulan hava tekrar odaya verilir.
Serpantin içinden soğuk su geçiyorsa soğutma, sıcak su geçiyorsa ısıtma yapılır. Su sirkülasyonu için pompa kullanılır. Bu sistemler genellikle; otel, hastane ve ofislerde kullanılır. Fan-Coil üniteleri cam önlerine,
asma tavanlara, tavan altına ya da döşeme içine konur. Buna göre 2
tip fan-coil sistemleri vardır.
1) 2 Borulu Sistemler (1 dağıtma, 1 toplama borulu)
2) 4 Borulu Sistemler (2 dağıtma, 2 toplama borulu)
Havalı-Sulu Karma Klima Sistemleri
Klasik fan-coil sistemlerinde havalandırma yoktur. Sadece ısıtma ve
soğutma yapılır. Bu eksikliği gidermek amacıyla fan-coil sistemlerinde
2 uygulama yapılmaktadır.
1- Fan-coil ünitelerinin her birinin kendi kanal bağlantısı ile dış ortamdan taze hava alması sağlanır.
2- Isı geri kazanımı yapılmış ve ön şartlandırılmış, otomasyon sistemi ile
miktarı belirlenen taze hava, merkezi klima sistemi ile ortama sağlanır.
9
VRF (Değişken soğutucu akışkan debili sistemler)
VRF sistemleri merkezi bir kondenser-kompresör ünitesi ve buna bağlı
iç ünitelerden meydana gelir. Gelişmiş otomasyon özellikleri ile 10’larca
iç üniteden her biri farklı konfor koşullarında çalıştırılabildiği gibi kışın
ısı pompası olarak çalışarak ısıtma ihtiyaçlarını karşılar. Enerji geri
kazanımlı tipteki 3 borulu sistemlerin her bir iç ünitesi bağımsız olarak
aynı sezonda ısıtma veya soğutma modunda çalışabilir.
Havalı-VRF Karma Sistemler
VRF sistemlerinde havalandırma yoktur. Sadece ısıtma ve soğutma
yapılır. Bu eksikliği gidermek amacıyla 2 farklı uygulama yapılmaktadır.
1- Sisteme taze hava besleyen merkezi kanallı bir klima santralı sistemiyle yapılır. Bu sistemlerde ön şartlandırılan ve ısı geri kazanım uygulanan taze havaya istenildiğinde belirli ölçüde nemlendirme de yapılır.
2- Küçük debide taze hava gerektiren mekanlarda taze hava ihtiyacı ısı
geri kazanımlı kompakt havalandırma cihazları ile karşılanır.
K
lima santrali, havalandırma, ısıtma, soğutma, nemlendirme, nem
alma, filtreleme, ısı geri kazanım gibi iklimlendirme proseslerini
otomasyon kontrolü altında yerine getirebilen cihazlardır.
Havalandırma
Klima Santrali
Klima santralinde hava hareketi fanlar yardımı ile gerçekleştirilir. Tasarlanan sistemin özelliğine bağlı olarak sabit ya da değişken debili hava
akımı sağlanabilir.
Soğutma ve Nem Alma
Soğutma işlemi sudan havaya veya soğutucu akışkandan havaya (DX)
ısı değiştiriciler ile gerçekleştirilir.
• Sulu sistemde gerekli olan şartlandırılmış soğuk su, soğutma grubu
(chiller) tarafından üretilip pompa yardımı ile klima santralinde bulunan soğutma eşanjörüne gönderilir. Eşanjör üzerinden geçirilen sıcak
hava, ısısını eşanjör yardımı ile suya aktararak soğuması sağlanır.
• Soğutucu akışkanlı sistemde ise klima santralinde bulunan evaporatör ve genleşme vanası ile VRF dış ünite veya kondenser/kompresör
ünitesinde (condensin unit) bulunan kondenser, kompresör ve gaz
tesisatını birleşimi ile soğutma için gerekli olan kaynak sağlanmaktadır. VRF veya kondenser/kompresör ünitesinden gelen sıvı
fazındaki soğutucu akışkan genleşme vanasından geçerek basınç
Elektrili Isıtıcı - Klima Santrali
Klima Santrali
Termistör (80°C)
Hava Akış Sensörü
Elektrikli Isıtıcı
Yüksek Sıcaklık Sensörü
Perfore Sac
Soğuk Hava
Isınan Hava
Su Soğutmalı Chiller - Klima Santrali
Su Soğutma Kulesi
Isı Geri Kazanımlı Klima Santrali
Su Soğutmalı Chiller
Su Sirkülasyon Pompası
Klima Santrali Sulu Soğutma Eşanjörü
VRF - Klima Santrali
VRF
VRF - Klima Santrali Gaz Hattı
Klima Santrali
Klima Santrali Direkt Genleşmeli Soğutma Eşanjörü
Elektronik Genleşme Vanası
düşüşüne uğrar ve buharlaşmak için gerekli olan ısıyı evaporatör
üzerinden geçirilen havadan alarak buharlaşır. Bu sayede havanın
soğutulma işlemi sağlanmış olur.
Isıtma
Klima santrallerinde ısıtma işlemi sulu, elektrikli, soğutucu akışkanlı
(heat pump), doğalgazlı (açık veya kapalı yanma odalı) sistemler ile
sağlanabilmektedir.
• Sulu sistemde gerekli olan sıcak su, kazanda üretilmekte ve pompa
yardımı ile klima santrali sulu ısıtıcı eşanjörüne gönderilmektedir.
• Elektrikli ısıtma sisteminde klima santrali içerisine konumlandırılan
rezistanslar yardımı ile havanın ısıtılması sağlanmaktadır.
• Soğutucu akışkanlı sistemde klima santrali ile entegre edilen kondenser/kompresör ünitesi veya VRF dış ünitesi ısı pompası (heat
pump) modunda çalışarak klima santrali içerisindeki ısı değiştiriciyi
kondenser olarak kullanır. Böylece soğutma çevriminde oluşan atık
ısıyı havaya aktararak ısıtma sağlar.
• Doğalgazlı sistemde klima santrali içerisindeki direkt ya da indirekt yakıcılı ısıtıcı ünite tarafından üretilen ısıtma enerjisi, üzerinden geçirilen
havaya aktarılarak havanın sıcaklığı artırılır.
Isı Geri Kazanım Sistemleri
İklimlendirme sistemlerinin minimum enerji tüketimi ile dizayn edilmesi
için olmazsa olmaz bir ekipmandır. Isı geri kazanım sistemleri Reküperatif ve Rejeneratif Sistemler olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır.
Reküperatif sistemler
• Plakalı Isı Geri Kazanım; şartlandırılmış dönüş havası ile taze hava
birbirlerine karışmayacak şekilde bir eşanjör üzerinden geçirilerek
ısı transferi gerçekleştirilmektedir.
Rejeneratif sistemler
• Run Around Isı Geri Kazanım; şartlandırılmış dönüş havası ve taze
hava, içerisinde su bulunan iki ayrı eşanjör üzerinden geçirilerek
ısı geri kazanım sağlanmış olur. Sistemde su sirkülasyonu pompa
yardımı ile sağlanmaktadır.
• Isı Borulu (Heat Pipe) Isı Geri Kazanım; şartlandırılmış egzost havası
hattına ve taze hava hattına yerleştirilmiş iki bölümlü tek bir eşanjör
içerisinde bulunan soğutucu akışkanın buharlaşması ve yoğuşması
prensibinden yararlanılarak yapılan ısı geri kazanım şeklidir.
VRF - Klima Santrali
VRF
VRF - Klima Santrali Gaz Hattı
Elektronik Genleşme Vanası
Klima Santrali
Direkt Genleşmeli Isıtıcı Eşanjör
Kazan - Klima Santrali
Soğuk Hava
Isınan Hava
Kazan
Klima Santrali
Sıcak Su Sirkülasyon Pompası
Klima Santrali Sulu Isıtıcı Eşanjör
Brülör - Klima Santrali
Soğuk Hava
Isınan Hava
Klima Santrali
Soğuk Hava
Doğal Gazlı Direkt Yakıcılı Ünite
Isınan Hava
Kontrol Panosu
BOREAS KLİMA SANTRALİ KİTABI 11
• Döner Tamburlu Isı Geri Kazanım; döner tip ısı değiştiricisi yardımı ile aralarında
sıcaklık ve nem farkı bulunan taze hava ile iç ortam havası arasında ısı geri kazanım işlemi gerçekleştirilmektedir. Sadece duyulur ısı ya da hem duyulur hem de
gizli ısı transferi yapmaya olanak sağlamaktadır.
Filtreleme
Klima santralleri yüksek oranda taze hava ile çalışmaya imkan sağladıkları
için filtreleme hem cihaz içi ekipmanların korunması hem de şartlandırılan ortamın hijyen koşulları açısından çok önemlidir. Klima santrali içerisine konumlandırılan filtre üniteleri ile G (kaba filtre), F (hassas filtre) serisi tüm filtreler
kullanılabilmektedir.
Nemlendirme
Klima santralinde adyabatik nemlendirme ve izotermal (Buharlı) nemlendirme
olmak üzere 2 farklı nemlendirme sistemi uygulanabilmektedir.
1. Adyabatik nemlendirmede suyun buharlaşması için dışarıdan ısı enerjisi
verilmez, iki farklı şekilde uygulanır:
• Islak medya üzerinden buharlaştırma
Klima santrali içerisinde konumlandırılan su tutma özelliğine sahip gözenekli
medya su ile ıslatılıp nemli bir yüzey oluşturulur. Bu yüzey üzerinden geçen
hava, suyu buharlaştırarak nem kazanır.
• Yüksek basınçlı su püskürtme
Klima santrali içerisinde konumlandırılan nozullar 100 bar’a kadar basınçlandırılmış suyun sis haline gelmesini sağlar. Bu su parçacıkları havaya karışarak
nemlendirmeyi gerçekleştirir.
2. İzotermal (buharlı) nemlendirme dışarıdan ısı enerjisine ihtiyaç duyar; klima
santrali gövdesine entegre edilen buhar üreticisinde üretilen veya tesiste hazır
bulunan buhar, difüzörler yardımı ile klima santralinde havaya karıştırılarak
nemlendirme işlemi gerçekleştirilir.
Buharlı Nemlendirme
Islak Medya ile Nemlendirme
Yüksek Basınçla Su Püskürterek
1. Nesil klima santralleri;
genel iskelet yapısı, kaynaklı bağlantı ile üretilmekteydi. Panel yapısı tek cidarlı
olup yalıtım içermiyordu ve DKP saçtan imal edilmekteydi. Bu durum da imalat süreleri uzun, kullanım ömrü kısa, enerji kayıplarının yüksek olduğu bir ürünü ortaya
çıkarmaktaydl.
Klima Santrali
Gövde Yapılarının
Tarihsel Gelişimi
panel yapısı çift cidarlı, yalıtımlı ve galvaniz veya boyalı saçtan üretilen, alüminyum
iskelet yapısına sahip bir tasarıma geçildi. Isı köprüsü nedeni ile kritik iklim şartlarında gövde de oluşan yoğuşmalar konfor şartlarını bozmakta ve cihazın kullanım
ömrünü kısaltmaktaydl.
inşaat yapı tasarımlarındaki gelişmelere bağlı olarak hafif yapı konsepti ve estetiğe
uygun olabilmek için alüminyum iskelet yapılı ve ısı köprüsü azaltılmış olarak tasarlandılar. Panel yapısı çift cidarlı, boyalı saclı ve yalıtımlı olarak üretilmekteydi. Ancak
alüminyumun malzeme özelliğinden kaynaklı olarak nakliyede ve montaj esnasında
bağlantı noktalarında esnemeler, çözülmeler meydana gelmekte ve gövde dayanımı
açısından problemler oluşturmaktaydı. İskelet profilleri üzerinden ısı köprüsünü
kaldırmak için plastik esaslı ısı bariyeri kullanılmaya başlandı ancak bu da mekanik
dayanım sıkıntılarını getirmiştir.
çelik gövde yapısına sahip ancak
kaynak ile değil özel birleştirme
parçaları ile montaj yapmaya olanak
sağlayan bir tasarıma geçildi. Bu sayede 1. ve 2. nesil klima santrallerinde problem olan kaynaklı gövde tasarımı problemleri giderilmiş hem de
alüminyum gövde yapılı santrallerde
yaşanan yapısal problemler ortadan
kaldırılmış oldu. Panel yapılarında da
metal aksamların birbiri ile teması
kısmi olarak engellenen tasarımlara
geçildi. Ancak çelik iskelet yapısının
ısı transfer kat sayısının yüksek olması nedeni ile ısı köprüsüzlük tam
olarak sağlanamadı.
Teknik
Özellikler
1. Nesil
2. Nesil
3. Nesil
4. Nesil
5. Nesil
Isı Köprüsü
Isı Köprülü
Isı Köprülü
Isı Köprüsü
Azaltılmış
Isı Köprüsü
Azaltılmış
Isı
Köprüsüz
Panel Yapısı
Tek Cidarlı
Çift Cidarlı
Çift Cidarlı
Çift Cidarlı
Çift Cidarlı
Yok
Kaya Yünü
Kaya Yünü
Kaya Yünü +
Poliüretan
Kaya Yünü
+ Poliüretan
DKP + Boyalı
Galvaniz +
Boyalı
Galvaniz +
Boyalı
Galvaniz +
Boyalı
Magnelis +
Boyalı
Kaynaklı
Alüminyum
Alüminyum
Çelik
Kompozit +
Çelik
Düşük
Düşük
Orta
Orta
Yüksek
Yalıtım
Sac Özelliği
İskelet Yapısı
Korozyon
Direnci
5. Nesil klima santrali;
BOREAS tasarlanırken önceki nesil klima santralinin bütün olumsuz yönlerini giderebilecek ve tüm olumlu yönlerini taşıyabilecek bir ürün olması ilk hedef olarak alındı.
Buna bağlı olarak, enerji kayıplarının minimum olduğu ve kritik iklim şartlarında
sorunsuz çalışabilecek, gövde yapısı üzerine gelebilecek değişken yüklere karşı
yüksek dayanım değerlerine sahip, çelik iskeletli gövde yapısına göre daha yüksek
yapısal değerlere sahip ancak alüminyum gövde yapısından daha hafif bir iskelet
yapısı, 5. Nesil Klima Santrali BOREAS için tasarım girdileri olarak belirlendi ve
BOREAS tasarlandı.
BOREAS
KLİMA
SANTRALİ
Panel Yapısı
• Standart galvaniz saca göre 5 kat daha yüksek korozyon direncine
sahip MAGNELIS® sac kullanımı ile kritik iklim şartlarında sorunsuz performans, hijyen şartlarına uygun ve uzun kullanım ömrüne
sahiptir.
• Panelin çerçevesini oluşturan PVC profil, iç ve dış sac yüzeyler
arasında ısı bariyeri olarak fonksiyon gösterir. PVC profilin yapısının
gözenekli oluşu da hem yapısal dayanımını hem de ısı yalıtım özelliğini güçlendirir.
• İçeride panel birleşim arayüzünde yer alan iç bükey profiller temizlenebilen pürüzsüz kenarlar oluşturmayı sağlar. Böylece konfor klima
santralinde bile hijyen özelliğine sahip detaylar elde edilir. Bu özellik
iskelet profili üzerinden oluşabilecek ısı köprüsünü imkansız kılacak
şekilde etki gösterir.
• Standart olarak 70 kg/m3, 50 mm kalınlığında taş yünü, isteğe bağlı
olarak da 40 kg/m3, 50 mm kalınlığında enjeksiyon ile uygulanan
poliüretan yalıtım malzemeleri kullanılarak yalıtım sağlanır.
K
İskelet Yapısı
ompozit malzemeden imal edilen kutu profil kullanımı ile çelik
profilden daha yüksek mekanik dayanım özelliklerine sahip ve
alüminyum profilli iskelet yapısından daha hafif bir iskelet elde edilmektedir. Kompozit malzemenin çelik ve alüminyuma göre çok daha
düşük ısı transfer katsayısına sahip olması sebebiyle, iskelet ile panel
birleşim noktalarında ve bağlantı elemanları arasında doğal bir ısı köprüsüzlük sağlanarak EN 1886 standartına göre TB1 Isı Köprüsüzlük
sınıfı sağlanmaktadır.
Yatırımcılar
Yenilikçi kompozit iskelet gövde tasarımına sahip BOREAS Klima Santrali, yapısal özellikleri ile ağır çalışma koşullarına dayanıklı uzun ömürlü,
dünya standartlarında sertifikalı ürünler kullanılarak üretilmektedir.
BOREAS’ın elde ettiği ancak üst düzey bir klima santralinin sahip olabileceği EN1886 test sonuçları taahhüt ettiği performansı tam olarak uzun
yıllar boyunca yerine getirebileceğinin garantisidir. Gelişmiş seçim yazılımı ile en iyi performans/fiyat dengesine sahip ürünlerin seçilebilmesine
olanak sağlar. EN 1886 standardına göre, L1 (< 0,15 l x sˉ¹ x mˉ² ) gövde
hava kaçağı sınıfını, TB1 (0,75 ≤ kb< 1,00) ısı köprüsü sınıfı değerlerini
ve T2 (0,5 < U ≤ 1,0) ısıl geçirgenlik değerini sağlayarak klima santrali
gövdesinden oluşabilecek enerji kaçaklarını kabul edilebilir sınırların
altına indirmeyi başarmıştır.
Faydalarımız
EN 1886:2007’YE GÖRE TEKNİK ÖZELLİKLER
D1
D2
D3
4
10
>10
L1 (f400)
L2 (f400)
L3 (f400)
0,15
0,44
1,32
L1 (f700)
L2 (f700)
L3 (f700)
0,22
0,63
1,90
Mekanik Dayanım
(mm x mˉ1)
Gövde Hava Kaçağı
(l x sˉ1 x mˉ2)
Filtre Bypass Kaçağı
(%k)
Isıl Geçirgenlik
(W x mˉ2 x Kˉ1)
Isı Köprüleme
KLİMA SANTRALİ YAŞAM BOYU MALİYETLERİ
Bakım
Yatırım
F9
F8
F7
M6
G1-M5
0,5
1
2
4
6
T1
T2
T3
T4
T5
U < 0,5
0,5 < U ≤ 1,0
1,0 < U ≤ 1,4
1,4 < U ≤ 2,0
2,0 < U
TB1
TB2
TB3
TB4
TB5
0,75 < kb< 1,00
0,60 ≤ kb< 0,75
0,45 ≤ kb< 0,60
0,30 ≤ kb< 0,45
kb< 0,3
Bakım
0,07
Yatırım
0,13
Enerji Tüketimi
0,80
Enerji
Tüketimi
Son Kullanıcılar
Boreas Klima Santrali; yaşam mahallerinin havalandırması ile birlikte
havanın kademeli filtrelenmesi, ısıtılması, soğutulması, nemlendirilmesi,
nem alınması ve ısı geri kazanım işlemlerini otomasyon kontrolü ile eksiksiz ve kesintisiz sağlayarak konfor uygulamalarında da enerji verimliliği
yüksek, hijyeni göz ardı etmeyen iklimlendirme sağlar.
• İşletme ve bakımı kolaylaştıran servis kapıları ile her köşesine kolaylıkla erişilebilir.
• İç kenar ve köşeleri kir birikimini önleyecek şekilde yuvarlatılmıştır.
Tüm bunlarla kolay bakım ve servis verme şartları oluşturularak bakım
maliyetleri azaltılmıştır.
Enerji verimliliği yüksek bir üründür ve bunu sağlayan unsurlar;
• Enerji verimliliği yüksek komponentlerin seçilmesi,
• Hava kaçak sınıfının L1, gövde ısı iletimi ve ısı köprüsü sınıflarının T2 ve
TB1 olması nedeniyle enerji kayıplarının yok denecek kadar az olması,
• İç dirençleri düşük tasarım özelliklerine sahip olmasıdır.
Korozyon oluşumuna izin vermeyen Magnelis® sac ve kompozit malzeme
kullanımı sayesinde en az bakımla en uzun ömür sağlanmaktadır. Sıkıştırma mekanizmalı filtre çerçevesi ile kolay servis imkanı sağlamaktadır.
Tasarım Ofisleri ve Danışmanlar
2.000 m³/h - 100.000 m³/h debi aralığında her kapasiteye cevap
verebilecek 40 farklı modele sahip Boreas Klima Santrali modüler
yapısı sayesinde farklı ölçülerde kolay ve hızlı bir şekilde boyutlandırılabilmektedir. Zengin komponent çeşitliliği ile farklı türde ısıtma,
soğutma, nemlendirme, nem alma, ısı geri kazanım ve filtreleme proseslerinin uygulanmasına olanak sağlar. EN 1886 standardına göre,
D1 (4 mm x mˉ¹) mekanik dayanım, L1 (< 0,15 l x sˉ¹ x mˉ² ) gövde hava
kaçağı sınıfını, TB1 (0,75 ≤ kb< 1,00) ısı köprüsü sınıfı, T2 (0,5 < U ≤ 1,0)
ısıl geçirgenlik değeri ile farklı kullanım ve işletme koşulları için düzenlenmiş şartnamelere uygunluk gösterir. Özellikle T2 ısıl geçirgenlik
değeri ve TB1 ısı köprüsü sınıfı değeri ile çok sıcak ve çok soğuk aşırı
iklim koşullarında çalışmaya uygundur.
Kendine özgü web tabanlı klima santrali seçim programı ile kolay, hızlı
ve güvenilir şekilde ürün tasarımı ve seçimi yapılabildiği gibi detaylı
raporlar ve .dxf formatın çizim çıktıları da alınabilmektedir. Eurovent
OM-5’e göre klima santrali seçim programında bulunması gerekli
tüm özellikleri sağlamaktadır. Boreas Lisanslı Psychometric Chard ve
Analiz Programı ile hesaplamalarda ve tasarımlarda büyük kolaylık
sağlanmaktadır.
Montaj Ekipleri
Tüm modellerin ayak tasarımlarında standart olarak sunulan çok
amaçlı taşıma halkaları ve foklift çatal delikleri hücrelerin şantiyelerde
yatayda ve dikeyde kolay bir şekilde taşımasına olanak sağlar. Özel tasarım klima santrali hücre birleştirme yöntemi ile bozuk zeminlerde bile
kolay ve hızlı şekilde klima santrali hücrelerinin montajı yapılabilmektedir. Montajı kolaylaştırmak için her bir santral hücresi kendi kodunu
bulunduran etiketlere sahiptir.
Kompozit Malzeme Kullanımı
İstenen amaç için tek başlarına uygun olmayan, farklı iki veya daha fazla malzemeyi beklenen özellikleri sağlayacak şekilde belirli şartlar ve
oranlarda fiziksel olarak, makro yapıda bir araya getirilerek elde edilen
malzemeye kompozit malzeme denir.
Kompozit malzemelerde çekirdek olarak kullanılan bir fiber malzeme
bulunmakta, bu malzemenin çevresinde hacimsel olarak çoğunluğu
oluşturan bir matris malzeme bulunmaktadır. Bu iki malzeme grubundan, fiber malzeme kompozit malzemenin mukavemet ve yük taşıma
özelliğini, matris malzeme ise plastik deformasyona geçişte oluşabilecek çatlak ilerlemelerini önleyici rol oynamakta ve kompozit malzemenin kopmasını geciktirmektedir. Matris 11 olarak kullanılan malzemenin bir amacı da fiber malzemeleri yük altında bir arada tutabilmek ve
yükü lifler arasında homojen olarak dağıtmaktır.
Kompozitlerin özgül ağırlıklarının düşük oluşu hafif konstrüksiyonlarda
kullanımda büyük bir avantaj sağlamaktadır. Bunun yanında, fiber
takviyeli kompozit malzemelerin korozyona dayanımları, ısı, ses ve
elektrik izolasyonu sağlamaları da ilgili kullanım alanları için üstünlükler sağlamaktadır.
Yeniliklerimiz ve
Farklılıklarımız
Bu üstünlüklerin başlıcaları;
• Yüksek mekanik mukavemet
• Kolay şekillendirilebilme
• Elektriksel özellikler (Çok iyi yalıtkan ya da iletkenlik)
• Korozyon ve kimyasal etkilere dayanıklılık.
• Isı yalıtımı ve ateşe dayanıklılık
• Titreşim sönümlendirme
Kompozitler hayatın her alanında bu kadar yaygın kullanılırken, yukarıda tanımlanan özelliklerin klima santrali iskeletini oluşturan yapılardan
da beklenen özellikler olması bunları BOREAS’ta birleştirmemiz için
ilham verici oldu. Böylece BOREAS’a yalıtım ve dayanımı birlikte sağlayan iskelet yapısı için kompozit malzeme kullanımı hayata geçirildi.
Kompozit Malzemeden İmal Edilen Klima Santralinin Avantajları
Kompozit profillerden imal edilen BOREAS aşağıda belirtilen özellikleri
sayesinde çelik iskeletli 4. nesil ve alüminyum iskeletli 3. nesil klima
santrallerinden ayrışmaktadır.
• Klima santrali içerisinde bulunan hareketli ekipmanlardan oluşan
titreşimlerin, titreşim sönümleme özelliğine sahip kompozit malzemeden imal edilen klima santrali iskelet yapısı sayesinde zemine
minimum değerlerde iletilmesi sağlanmaktadır.
• Kompozit profilin yüksek akma sınırı değerine sahip olması nedeni
ile klima santrali iskelet yapısının taşıma, montaj ve çalışma esnasında maruz kalacağı değişken yükler altında kalıcı deformasyona
uğraması engellenmektedir.
• Kompozit malzemeden üretilen iskelet yapısında korozyon meydana gelmemektedir. Bu sayede alüminyum ve çelik iskeletli klima
santrallerine göre uç iklim ve korozyona neden olabilecek ortam
şartlarında da problemsiz olarak çalışmaktadır.
• Enerji kayıpları ve yüzey yoğuşmalarında en önemli kriter olan ısı
köprüsüzlük özelliği, alüminyum ve çeliğe göre kompozit malzemenin çok düşük ısı iletim katsayısına sahip olması sayesinde en üst
düzeyde sağlanmaktadır.
• Kompozit malzemenin yorulma direncinin yüksek olması, iskelet yapısının alüminyum ve çelik iskeletli klima santrallerine göre mekanik
özellikleri açısından daha uzun ömürlü olmasını sağlamaktadır.
• Kompozit profilden üretilen iskelet yapısının teknik özellikleri alüminyum ve çelik profil iskeletli klima santrallerine göre daha üstün
olması ile birlikte ikisinden de daha hafif bir yapı oluşmaktadır. Bu
da klima santralinin toplam ağırlığını düşürmekte ve yapıya daha az
yük oluşturmasını sağlamaktadır.
B
Boreas
Klima Santrali
Seçim Programı
OREAS Klima santrali seçim programı Eurovent gerekliliklerini
sağlayan, veri tabanı bilgilerine internet üzerinden erişen, kullanıcı
dostu ara yüzlere sahip, ürünü eksiksiz olarak tanımlayan, farklı klima
santrali komponent üreticilerin ürünlerini seçilebilen, .dxf formatında 3
yüzey görünüşlü çıktı verebilen, tasarlamış ve seçmiş olduğunuz ürünün fiyatını görebileceğiniz, Eurovent yazılım gerekliliklere göre eksiksiz
seçim çıktıları oluşturabilen Windows tabanlı bir seçim programıdır.
Boreas Klima Santrali Seçim Programı ile;
• Modüler ölçüler içerisinde farklı geniş debi ve kapasite aralığında
klima santrali dizaynı, seçimi, fiyatlandırması, dxf formatında çizim
çıktısı ve teknik veriler çıktısı oluşturulabilmektedir.
• Seçim programında yapılan geliştirme güncellemeleri kullanıcılara
anında ulaşmaktadır.
• Fan, batarya, ısı geri kazanım eşanjörü ekipmanlarının seçimi için
yerli ve yabancı üretici ürünlerinin onaylı son .dll’lerinden seçim yapmanıza imkan sağlamaktadır.
• Detaylı ve güvenilir teknik veri çıktısı ile dizayn ve seçimini yapmış
olduğunuz klima santralinin tüm teknik verilerini .pdf formatında
alabilirsiniz.
• Seçime bağlı olarak değişen fan, batarya, ısı geri kazanım ünitesi,
filtre hücrelerinin uzunlukları modüler ölçüler içerisinde dinamik
olarak değişip boyut optimizasyonu yaparak minimum boyutlarda ve
maliyette dizayn yapmanıza olanak sağlamaktadır.
• BOREAS Klima santraline özgü bir yazılım olması nedeni ile dizayn
edilen ve seçilen ürün ile üretilen ve müşteriye gönderilen ürün özellikleri bire bir sağlanmaktadır.
B
OREAS lisanlı Psikrometri Hesapları Programı ile projeleriniz gerekli
olan tüm verileri ve hesaplamaları kolay bir şekilde yapabilir, kayıt
edebilir ve yazdırabilirsiniz.
BOREAS Psikrometri Hesapları Programı ile ;
• Tüm iklimlendirme proseslerinin
hesaplaması yapılabilmektedir,
• Ülkelere ve bölgelere göre iklim
şartları seçilebilmektedir,
• Havuz mahallerindeki buharlaşma
Boreas
Psikrometri
Hesapları
Programı
miktarları hesaplanabilmektedir,
• Hava kanalı kesit hesaplaması ve dizaynı yapılabilmektedir,
• IP veya SI birim sistemi ile kullanılabilmektedir.
• Noktaların işaretli olduğu psikrometrik diyagram, süreç akış diyagramı ve noktalara ait termal büyüklüklerin yazılı olduğu detaylı rapor
hazırlanabilmektedir.
• Tamburlu tip ve plakalı tip ısı geri kazanım sistemlerinin hesaplamaları yapılabilmektedir.
M
agnelis® geleneksel sınai sıcak daldırma galvaniz hattında üretilir
ancak, %3,5 alüminyum ve %3 magnezyum içeren, benzersiz
metalik kimyasal bileşimli bir ergimiş çinko banyosuna daldırılır. %3’lük
magnezyumun yüzeyin tamamına yayılan düzgün ve dayanıklı bir tabaka oluşturması, daha az magnezyum içeren kaplamalardan çok daha
etkili bir korozyon koruması sağlar. Yıpratıcı ortam koşullarında çalışacak klima santrallerinde kullanımı, ürün ömrünü uzattığı için önem
taşımaktadır.
Magnelis® Sac
BOREAS Klima Santralında seçime bağlı olarak iç-dış panel sacı ve iç
aksam parçalarında Magnelis® sac kullanımı ile yüksek korozyon direnci sağlanmaktadır. Bu özelliği sayesinde yüksek nemli ve korozyona
neden olan ortam koşullarında uzun süre problemsiz şekilde hizmet
verebilmektedir. Yüksek korozyon direnci sayesinde metal aksamlarda
minimum servis hizmeti gerektirmekte hem de havanın temas ettiği
metal aksamlarda hijyen şartlarını sağlamaktadır.
En Zorlu Ortamlarda Ağırlık Kaybı
Ürünlerin Anti Korozyon Özellikleri
HDG ZN
Galfan
Aluzinc
Magnelis
Klorür içeren bir ortamda (yüzme havuzu)
Referans
+
++
+++
Amonyak içeren bir ortamda (ahır, çiftlik, sera)
Referans
+
=
++
SO2 içeren ortamda (endüstriyel asidik ortam)
Referans
+
++
+
Geçici koruma (nakliye, depolama)
Referans
+
+++
++
Kenar koruması
Referans
+
-
+++
Deforme olmuş bir parçada korozyon
Referans
+
-
++
Eurovent Sertifikası
BOREAS Klima Santrali EN 1886’ya
göre yapılan test sonuçlarında Mekanik
Dayanım D1, Gövde Hava Kaçağı L1,
Isıl Geçirgenlik T2, Isı Köprüleme TB1,
Filtre By-Pass Kaçağı Sınıfı F9 değerlerini alarak Eurovent Sertifikası ile belgelenmiştir. Eurovent sertifikasyonu
iklimlendirme ve soğutma ürünlerinin teknik özelliklerini ve performanslarını Avrupa standartlarına göre onaylar ve belgelendirir. Bu nedenle
Eurovent sertifikasına sahip iki ayrı ürün aynı mekanik performans özelliklere sahip olduğu anlamına gelmemektedir ve EN 1886’ya göre yapılan test sonuçlarında alınan değerler firmalara ve ürünlere göre farklılık
gösterebilmekte ve bu da Eurovent’in web sitesinde yayınlanmaktadır.
Kalite Belgelerimiz
ISO 9001 Sertifikası
Tekno Klima toplam kalite anlayışı çerçevesinde
tüm süreçlerini izlenebilir ve geliştirilebilir olması
amacı ile 2013 yılında ISO 9001 Sertifikasını almıştır. ISO 9001; kuruluşta kalite anlayışının gelişimini,
karlılığın, verimliliğin ve pazar payının artmasını,
etkin bir yönetimi, maliyetin azalmasını, çalışanların tatminini, kuruluş içi iletişimde iyileşmeyi, tüm
faaliyetlerde geniş izleme ve kontrolü, iadelerin
azalmasını, müşteri şikâyetinin azalması, memnuniyetin artmasını sağlayan, ulusal ve uluslararası
düzeyde uygulanan bir yönetim sistemi modelidir.
Certificate of Assessment
TEKNOKLIMA SAN. VE TIC. LTD. STI.
Istiklal Mahallesi Ataturk Caddesi No :25 Kirac / Esenyurt / Istanbul
EQA hereby grants to the above company
whose Quality Management System is in conformance with
ISO 9001:2008
Scope
Air Conditioning Plant, Ventilation Plant, Heat Recovery Unit
Production , Sales and Service
Registration No. QA140480
First issued on 22 August, 2014
This certificate is valid until 21 August, 2017
Further clarifications regarding the scope of this certificate and the applicability of ISO 9001:2008 requirements may be obtained by consulting EQA
#903, 9F, Byucksan Digital Valley 7-Cha, #170-13, Guro-dong, Seoul, Korea, 152-742 / URL:www.eqaworld.com
CE İşareti
BOREAS Klima Santrali, standartlara uygun olarak
yapılan testler sonucunda insan, hayvan, bitki sağlığı ve güvenliği ile çevreye zarar vermeyeceği görülmüş olup CE işaretini taşımaya uygun bulunmuştur.
CE işareti, Avrupa Birliğinin (AB), teknik mevzuat
uyumu çerçevesinde malların serbest dolaşımının
tam anlamıyla sağlanması amacıyla ürünlerin teknik yapılarına ilişkin direktiflere uygun olduğunu
ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini sağlık, güvenlik ve tüketicinin ve
çevrenin korunması gerekliliklerine uygunluğunu gösteren bir belgedir.
Hijyen Sertifikası
Boreas Klima santralının hijyen sürümü VDI 6022
ve DIN 1946-4 standartlarına uygun olarak yapılan
testler sonucunda, gerek ürün yapısal özellikleri
gerekse sızdırmazlık ve ısı köprüsüzlük değerlerinin
her iki standardın da gereklerini fazlasıyla karşıladığı
görülmüştür.
İç yapıda ve komponentlerinde korozyona karşı her
türlü önlemin alınmış olması ile birlikte temizliğinin kolay yapılabilmesi
ve bunun sürdürülebilir şekilde kontrol edilebilir olması BRS-H olarak
kodlanan hijyen sürümün önemli yapısal özelliklerini oluşturur.
EAC Deklarasyonu
EAC Gümrük birliği deklarasyonu, Rusya, Belarus,
Kazakistan, Ermenistan ve Kırgızistan ülkelerinin
üye olduğu Avrasya Gümrük Birliği ülkelerinde geçerli olan belgenin adıdır. Avrasya Birliği ülkelerine yapılacak ihracatlarda Boreas Klima santralının bu birlik
kriterlerine ve yasalarına uygun olduğunu gösterir.
BOREAS KLİMA
SANTRALİ’NİN
TASARIM
ÖZELLİKLERİ
2.000 m3/h - 100.000 m3/h debi aralığında
her kapasite ihtiyacına cevap verebilen 40
model bulunmaktadır. Esnek otomatik kontrol çözümü ile azaltılmış saha kablolamasına sahip ve tüm yaygın iletişim protokolleri
ile uyumludur.
Çift cidarlı ısı köprüsüz 5O
mm kalınlığında taş yünü
yalıtımlı panellerin dış cidarı
1 mm galvanizli-boyalı sac,
iç cidarı O,8 mm galvaniz
veya isteğe bağlı Magnelis,
paslanmaz sac ile üretilir.
1
2
1
5
6
9
F9 Sızdırmazlık sınıfında
filtre montajı ve G3-F9
aralığında her tür filtre
uygulaması
2
5
Dörtgen formlu geniş
alanlı gözetleme camları
ve led aydınlatma ile kolay
gözlem yapma olanağı
Sulu sistem ya da DX
soğutucu ve ısıtıcılar en
iyi performansı vermek
üzere Eurovent belgeli
ürünlerden seçilir.
Talep edilen debi-basınç,
düşük gürültü ve yüksek
verime sahip fan ve motor
seçenekleri ile sağlanır
6
7
İç kenar ve köşeleri kir birikimini önleyecek
şekilde yuvarlatılmış, kolay montaj, bakım
ve temizlik şartlarını sağlayacak şekilde üretilmiştir. Hastane, laboratuvar ve temiz oda
gibi hijyen uygulamaları için kullanılmaya
uygundur.
3
Yüksek verimli ısı geri
kazanımı uygulamaları
ile üstün enerji verimliliği performansı
10
8
7
3
4
Üç eksende ayar yapma
olanağı veren metal döküm
kapı menteşesi ve kilitli
kapı kolu -40°C/+80°C
sıcaklık aralığında korozyon
riski olmadan çalışır.
4
8
Konfor şartlarının
sağlanması,
kontrol altında tutulabilmesi ve sürekliliğinin sağlanması
için Boreas klima
santralleri otomasyon
sistemleri ile üretilir.
Taşıma için forklift
açıklıklarına sahip
15O mm yüksekliğindeki kaideler aynı
zamanda vinç ile taşımaya uygun mapa da
bulundurmaktadır.
Düşük hareket direncine
sahip gizli dişli çarklarla
tahrik edilen “Eloksallı”
alüminyum damperler
9
10
I
sı köprüsünün varlığı ile ısı kayıplarının maddi etkisi yanında asıl
önemlisi sıcak havanın neminin göreceli olarak soğuk yüzeylerde
yoğuşmasıdır. Nemin yoğuştuğu bu ıslak yüzeylerde mikroorganizma
üremesine, dolayısıyla sağlık sorunlarına ve korozyon yolu ile cihazın
ömrünün kısalmasına yol açar.
Ayrıca benzeri ürünlerin komşu yüzeylerinde bulunan panellerin iç
cidarlarında birleşim ara kesitleri ısı kaçaklarına yol açtığı gibi hijyen
koşullarını bozan kir birikimi ve mikroorganizma üremesine olanak
verecek yapıdadır. Bu alanlar mastik uygulaması ile kapatılmaya çalışılmakta olup uygulamayı yapanın ustalık ve deneyimine bağlı olarak kalitesi değişmektedir, bu da zamanla hijyen problemlerine yol açmaktadır.
BOREAS Klima Santrali’nin tasarımında, yukarıda belirtmiş olduğumuz 3. ve 4. nesil klima santrallerinde yaşanan problemleri ortadan
kaldırmak için yenilikçi bir yaklaşım izlenmiştir. İskelet yapısı kompozit
malzemeden üretilen kutu profiller ile oluşturularak daha hafif, ısı köprüsüz, yüksek mekanik özelliklere sahip bir yapı oluşturulmuştur. Panel
yapısı olarak PVC profilden imal edilen çerçevelerden oluşan yapı ısı
köprüsüzlüğü sağlamaktadır. İç yüzeyde panel birleşim noktalarında
kullanılan yuvarlatılmış köşe fitilleri sayesinde montajı yapanın ustalık
ve deneyiminden bağımsız şekilde temizliği kolaylaştırılmış ve kir birikimini önleyen bir yapı oluşturulmuştur.
B
İskelet Yapısı
oreas Klima Santrali iskelet yapısı 30 x 30, 30 x 60 mm ölçülerinde ve 4 mm kalınlığında kompozit malzemeden imal edilen kutu
profiller ve bunların birleşimini sağlayan köşe ve arakayıt birleştirme
parçalarından oluşmaktadır. BOREAS Klima Santrali, alüminyum ve
çelik iskeletli yapılara göre daha yüksek mekanik özelliklere sahip
kompozit profil kullanımı ile EN 1886 Mekanik Dayanım Testine göre
en yüksek sınıf olan D1 sınıfındadır. Alüminyum ve çelik profillere göre
çok düşük ısı iletim katsayısına sahip kompozit profiller doğal bir ısı
yalıtımı sağlayarak iskelet yapısının tamamen ısı köprüsüz olmasını
sağlamaktadır. Bu sayede panel bağlantıları için kullanılan vidaların bir
ısı köprüsü oluşturması engellenmiş olup tüm gövdenin EN 1886 Isı
Köprüsü Testine göre TB1 çıkmasında büyük etkisi olmaktadır. Boreas
için üretilen panel vidaları Geomet kaplama sayesinde ölçümler ile de
kanıtlanan çok yüksek korozyon direncine sahiptir. Hücre kenarları
boyunca sürekli yapıda kaide tasarımı, hücrelerin ağırlıklarını zemine
yayılı yük olarak aktaracak şekilde tasarlanmıştır. Bu sayede klima
santrali ana kaidesi üzerine ağırlık homojen bir şekilde dağılmış olmaktadır. Standart olarak 150 mm yüksekliğe sahip kaide yapısı hücrelerin
şantiyelerde yatayda ve dikeyde taşınmasını sağlayacak forklift çatal
delikleri ve taşıma halkalarına sahiptir. Kaidenin gövde iskeleti ile ısı
köprüsünü kesmek üzere ilgili tüm yüzeylerde ısı ve titreşim yalıtım
özellikleri çok güçlü EPP şerit kullanılır.
K
lima santralinin gövdesini oluşturan panel yapısı, cihazın tüm
mekanik performans özelliklerini etkileyecek en önemli ve etkin
ekipmandır. BOREAS’ın panel yapısı; iç ortam ile dış ortam arasındaki
ısı köprüsünü engellemek üzere tasarlanmıştır. PVC esaslı panel profilleri ile oluşturulan panel çerçevesi üzerine monte edilen iç ve dış yüzey
sacları birbirleri ile teması tamamen engellenmiş olup ısı köprüsüzlük
sağlanmıştır. Rijit panel yapısı Gövde Hava Kaçağı testinde sınıfın L1
çıkmasında önemli katkı sağlamaktadır.
Panel izolasyon malzemesi olarak standartta 70 kg/m³ yoğunlukta
50 mm kaya yünü kullanılmaktadır. PVC çerçeve yapısı ve kullanılan
standart izolasyon ile EN 1886 Isıl Geçirgenlik Sınıfı T2 olarak sağlanmaktadır. Opsiyon olarak sunulan Poliüretan izolasyon kullanımı ile bu
sınıf T1 olarak sağlanabilmektedir.
Panellerin, karkas yapısına bağlantısı için kullanılan bağlantı vidaları
dış sac üzerine gizlenerek santral dışında pürüzsüz estetik bir görünüm
sağlanmaktadır. Vida başlarına uygulanan vida tapası ile korozyon ve
ısı köprüsünü engellemek için dış ortamla teması kesilmiştir.
-40 °C / +80 °C çalışma aralığına sahip PVC panel profilleri UV ışınlarının etkilerine karşı yüksek dayanıklılık gösterecek şekilde imal
edilmektedir. Panellerin iç ve dış kısmında kullanılan saclar, talebe
bağlı yüksek korozyon direncine sahip Magnelis® sac kullanımı ile uç
iklim şartlarında problemsiz olarak çalışmasına imkan sağlamaktadır.
Standartta içte 0,8 mm, dışta ise 1,0 mm kalınlığında kullanılan panel sacları isteğe bağlı olarak 0,8 - 1,2 mm aralığında olacak şekilde
uygulanabilmektedir. Panel ve profillerin birleşim yerlerinde düşük ısı
transfer katsayısına sahip EPDM esaslı kapalı gözenekli özel imalat
contalar kullanılmaktadır.
Panel Yapısı
Boyut Tabloları
B
Modüler Yapı
OREAS’ın modüler yapı tasarımı, EN 775’e göre standart filtre
ölçüleri referans alınarak boyutlandırılmıştır. Bu sayede yüksek
taze hava oranları ile çalışan klima santrallerinde filtreleme için uygun
kesit sağlanmış olmakta ve filtre yüzey alanları tam olarak kullanılabilmektedir. Hava geçiş kesitinde havanın akış çizgilerini bozacak kapalı
alanlar oluşturulmamış olup, ekstra iç kayıpların oluşmasının önüne
geçilmiştir. Bu sayede daha düşük iç basınç kayıpları oluşmakta ve
fanın tahriki için gereksinim duyulan elektrik enerjisini azaltmaktadır.
Aynı nedenle filtre by-pass sızdırmazlığı en üst düzey olan F9 olarak
ölçülmektedir. Modül ölçüsü, standart tam boy filtrenin 1/6 sı olan
102 mm olarak belirlenmiştir.. Bu sayede daha küçük adımlarla klima
santrali boyutlandırılabilmektedir.
S
SmartPack
martPack, özellikle yenileme projelerinde bina içi taşıma problemlerini ortadan kaldırmak ve uzun mesafelerde yüksek nakliye
maliyetlerini azaltmak için tasarlanmıştır. SmartPack için belirlenen
yöntem; bilgisayar yazılımı ile tüm parçaların yarı mamul halinde eksiksiz envanterini çıkarıp montaj kolaylığı sağlayacak şekilde paketlemek
ve eğitimli teknik ekipler ile yerinde montaj yapmaktır.
En sık uygulanan fabrikada montaj ve söküm işleminden sonra sahaya
sevk yönteminde bağlantı elemanlarının zafiyeti söz konusu olmaktadır. Yine uygulanan başka bir yöntemde ise hiç montaj yapmadan
çok fazla bileşenden oluşan paketler sevk edilerek montaj işlemi en
temelden şantiye ortamında yapılmaktadır. Bu durumda proje hataları
şantiyede ortaya çıkmakta, uygulanan çözümler zaman ve kalite kaybına yol açmaktadır. Montajın tamamı uzak şantiyelerde yapıldığında
yerel işçilerin deneyimi, teknik resimler ve montaj kılavuzları yetersiz
kalmaktadır.
SmartPack uygulamasında projeye özgün tüm tasarımlar ve montajlar
önceden bilgisayar ortamında yapılmakta, projeye uygun yarı mamul
montajları fabrika ortamında tamamlanarak, boşluksuz tasarlanmış
paketler ile sevk edilmektedir. Önceden 3D bilgisayar ortamında tamamlanan montajlar sayesinde süpervizör denetiminde yerinde yapılan montajlar eksiksiz ve yanlışsız olarak tamamlanmaktadır.
K
lima santralleri genel anlamda yaşam mahallerinde ihtiyaç duyulan gerekli şartların sağlanması için gereken havalandırma ve
iklimlendirme proseslerini yerine getiren cihazlardır. Bu işlemleri yerine
getirirken ortamların konfor ve hijyen şartlarını sağlaması en önemli
kriterdir. Klima santralleri içerisinde oluşacak ıslak yüzeyler mikroorganizma üremesi için elverişli alanlar oluşturmaktadır. Bu alanların
kontrol altında tutulması ve mikroorganizma oluşmayacak özel şartlara
getirilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu ıslak yüzeyler mikroorganizma oluşmasına zemin hazırladığı gibi korozyon oluşumuna da zemin
hazırlamaktadır. Bu durumda cihaz ömrünün kısalmasına, işlevlerini
tam olarak yerine getirememesine neden olacaktır.
EN 1886’da klima santralleri için belirlenen teknik sınıflandırmalarda,
kontrolsüz ıslak yüzeyler oluşmasında en önemli kriter ısı köprüleme
sınıfıdır. EN 1886 standartında yer alan ısı köprüsü büyüklüğünü belirleyen sınıflandırmada TB1’den TB5’e derecelendirme yapılmıştır. Bu
derecelendirmede TB1 en iyi durum olan en az ısı köprüsünü, TB5 de
en kötü durum olan en çok ısı köprüsünü ifade eder. Aşağıdaki örnekte
de TB değerine göre yaz durumunda yoğuşma başlama noktalarının
değerleri verilmektedir.
TB1 ısı köprüleme sınıfına sahip BOREAS, uç iklim şartlarında da kontrolsüz ıslak hacim oluşmalarını minimize etmektedir. Bununla birlikte
korozyon direnci yüksek olan kompozit profilli karkas yapısı ve Magnelis® sac kullanımı ile yüksek korozyon direncine sahiptir. Bu özellikleri
ile uç iklim şartlarında bile gerekli olan konfor ve hijyen şartlarını kesintisiz ve uzun ömürlü olarak sağlamaktadır.
Yaz Durumu
Korozyon ve
Korozyon Dayanımı
Özellikleri
Kış Durumu
TB1 ısı köprüleme sınıfına sahip BOREAS uç iklim şartlarında da kontrolsüz ıslak hacim oluşumuna izin vermez. Korozyon direnci yüksek
olan kompozit profilli karkas yapısı ve Magnelis® sac kullanımı ile en
yüksek ısı köprüsüzlük değerine ve korozyon direncine ulaşır. Bu özellikleri ile uç iklim şartlarında bile gerekli olan konfor ve hijyen şartlarını
kesintisiz ve uzun ömürlü olarak sağlamaktadır.
1. Mekanik Dayanım: D1
EN 1886’ya Göre
Boreas Klima
Santrali Teknik
Özellikleri
Klima santralının iskelet yapısının ±1000 Pa basınç altında sehim miktarı
ve ±2500 Pa basınç altında kalıcı deformasyona uğrayıp uğramadığı Model Box üzerinde ölçülür.
Gövde Sınıfı
Maksimum Yer
Değiştirme (mm/m)
D1
D2
D3
4
10
10 <
2. Gövde Hava Kaçağı Sınıfı: L1
400 Pa negatif ve 700 Pa pozitif basınç altında klima santrali gövdesinden oluşabilecek hava kaçağı miktarının belirlendiği ve sınıflandırıldığı
testlerdir.
Gövde
Hava Kaçağı Sınıfı
Maksimum Kaçak Oranı
f-400 (l x s-1 x m-2)
Maksimum Kaçak Oranı
f700 (l x s-1 x m-2)
L1
L2
L3
0,15
0,44
1,32
0,22
0,63
1,9
3. Filtre By-Pass Kaçağı Sınıfı: F9
400 Pa pozitif basınç altında klima santrali filtre çerçevesinden filtrelenmeden geçen hava debisi miktarının toplam hava debisine oranlayarak sınıflandırma yapılmaktadır.
𝑞𝐿𝑡 =𝑞𝐿 + 𝑞𝐿𝑓
𝑞𝐿𝑡 : 𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝐻𝑎𝑣𝑎 𝐾𝑎ç𝑎ğ𝚤 𝑞𝐿 : 𝐺ö𝑣𝑑𝑒 𝐻𝑎𝑣𝑎 𝐾𝑎ç𝑎ğ𝚤 𝑞𝐿𝑓 : 𝐹𝑖𝑙𝑡𝑟𝑒 Ç𝑒𝑟ç𝑒𝑣𝑒𝑠𝑖 𝑖𝑙𝑒 𝐺ö𝑣𝑑𝑒 𝐴𝑟𝑎𝑠𝚤𝑛𝑑𝑎𝑛 𝑂𝑙𝑎𝑛 𝐻𝑎𝑣𝑎 𝐾𝑎ç𝑎ğ𝚤
Filtre Sınıfı
G1-M5
M6
F7
F8
F9
Maksimum Filtre Kaçak
Oranı %k
6
4
2
1
0,5
4. Isıl Geçirgenlik Sınıfı: T2
Klima santrali gövde ve panel yapısının ısıl geçirgenlik değerinin belirlenmesi için yapılan test ve sınıflandırmadır. Klima santrali iç ortamı ile dış
ortam arasında 20 K sıcaklık farkı, dış yüzey üzerindeki hava hızının 0,1
m/s şartları sağlanarak testler gerçekleştirilmektedir.
𝑈 = 𝑃𝑒𝑖
𝐴 𝑥 Δ𝑡𝑎ir
(𝑊 𝑥 𝑚2 𝑥 𝐾-1)
𝑃𝑒𝑖 : 𝐼𝑠𝚤𝑡𝚤𝑐𝚤 𝑣𝑒 𝑠𝑖𝑟𝑘ü𝑙𝑎𝑠𝑦𝑜𝑛 𝑓𝑎𝑛𝚤𝑛𝚤𝑛 𝑒𝑙𝑒𝑘𝑡𝑟𝑖𝑘 𝑔ü𝑐ü 𝐴: 𝑀𝑜𝑑𝑒𝑙 𝐵𝑜𝑥 𝑑𝚤ş 𝑦ü𝑧𝑒𝑦 𝑎𝑙𝑎𝑛𝚤 Δ𝑡𝑎𝑖𝑟 : 𝑀𝑜𝑑𝑒𝑙 𝐵𝑜𝑥 𝑖ç 𝑜𝑟𝑡𝑎𝑚𝚤 𝑖𝑙𝑒 𝑑𝚤ş 𝑜𝑟𝑡𝑎𝑚𝚤 𝑠𝚤𝑐𝑎𝑘𝑙𝚤𝑘 𝑓𝑎𝑟𝑘𝚤
5. Isı Köprüleme Sınıfı: TB1
Klima santralinin gövde yapısında iç ortam ile dış ortam arasında oluşabilecek ısıl köprüleri belirleyen ve sınıflandıran bir testtir. İç ortam
ile dış ortam arasındaki sıcaklık farkının 20 K olduğu durumda dış
yüzeydeki en yüksek sıcaklık değerine sahip noktalar baz alınarak
hesaplanmaktadır. Sınıfın yüksek çıkması, klima santrali gövdesinde
yoğuşma riskinin düşük, düşük çıkması ise yoğuşma riskinin yüksek
olduğu anlamına gelmektedir.
𝑘𝑏 = Δ𝑡 𝑚𝑖𝑛/Δ𝑡𝑎𝑖𝑟
Δ𝑡 𝑚𝑖𝑛 = 𝑡𝑖 − 𝑡 𝑚𝑎𝑥𝑖
Δ𝑡𝑎𝑖𝑟 = 𝑡𝑖 − 𝑡𝑎𝑖𝑚𝑎𝑥𝑖 𝑡𝑖: İç 𝐻𝑎𝑣𝑎 𝑆𝚤𝑐𝑎𝑘𝑙𝚤ğ𝚤, 𝑡𝑎: 𝐷𝚤ş 𝐻𝑎𝑣𝑎 𝑆𝚤𝑐𝑎𝑘𝑙𝚤ğ𝚤, 𝑡 𝑚𝑎𝑥: 𝑀𝑎𝑘𝑠𝑖𝑚𝑢𝑚 𝐷𝚤ş 𝑌ü𝑧𝑒𝑦 𝑆𝚤𝑐𝑎𝑘𝑙𝚤ğ𝚤
Model Box
Sıcaklık Ölçüm
Noktaları
EN 1886:2007'ye Göre Teknik Özellikler
BOREAS KLİMA
SANTRALİ’NİN
BİLEŞENLERİ
K
lima santrallerinde, dizayn şartlarını bağlı olarak gerekli miktardaki
havanın dolaşımını sağlamak için fanlar kullanılmaktadır. Yapılarına ve kullanım alanlarına göre fanlar santifüj ve aksiyel olmak üzere
iki ana gruba ayrılmaktadır. Yapıları gereği yüksek basınç karşılama
özelliği olmayan aksiyel fanlar klima santrallerinde nadiren kullanılırlar.
Sıklıkla kullanılan helezonik gövde yapılı santifüj fanlar ‘İleri Eğik Sık
Kanatlı, Geriye Eğik Seyrek Kanatlı, Airofil Kanatlı olmak üzere üç gruba
ayrılmaktadır. Bu fanların kullanım yerleri ve çalışma noktaları verimlerine göre belirlenmektedir. Yine sık kullanılan başka santrifüj fan tipi
de gövdesi olmayan Plug fanlardır. Verim değerlerinin yüksek, sistem
kayıplarının düşük olması ve kullanım kolaylığı nedeni ile Plug fanlar
(Özellikle EC Plug Fanlar) sıklıkla tercih edilmektedir.
Fan Seçimi
Klima Santralinde Sık Kullanılan Santrifüj Fan Örnekleri
İleri Eğik
Sık Kanatlı Fan
- Düşük Basınç
- Yüksek Debi
- Genel
Havalandırma
- Orta Verim
- Kayış Kasnak
Sistemi
Geriye Eğik
Seyrek Kanatlı Fan
- Yüksek Basınç
- Yüksek Debi
- Konfor
Uygulamalarında
- Yüksek Verim
- Kayış Kasnak
Sistemi / Frekans
İnvertörü
Plug Fan
- Yüksek Basınç
- Yüksek Debi
- Konfor ve Hijyen
Uygulamalarında
- Yüksek Verim
- Frekans İnvertörü
Plug EC Fan
- Yüksek Basınç
- Yüksek Debi
- Konfor ve Hijyen
Uygulamalarında
- Yüksek Verim
- Kendinden Devir
Kontrollü
Fan Seçimi için Gerekli Bilgiler
Mahal İsmi
Hava Değişim
Sayısı (1/saat)
Oturma Odası
6-8
Mutfak
15-30
Genel Tuvalet
10-15
Kütüphaneler
3-5
Ameliyathane
15-20
Konferans Salonları
10-15
Laboratuar
8-15
Fanın seçilebilmesi için aşağıda belirtilen bilgilere ihtiyaç
duyulmaktadır;
1. Hava Debisi,
2. Cihaz İçi ve Harici Basınç Değerleri,
3. Sıcaklık ve Yüksekliğe Bağlı Olarak Havanın Yoğunluğu,
4. Çalışma Ortam koşulları,
5. Fan Tipi, Güç Aktarım Tipi (Kayış Kasnaklı, Direkt Akuple)
1. Hava Debisi
Klima santralinin hizmet edeceği ortamların özelliklerine bağlı olarak belirlenen, dolaşımı sağlanacak hava miktardır. Hava debisinin belirlenmesinde
ortamın hacmi ve kullanım amacı en önemli kriterdir. Hava Değişim Sayısı
Yöntemi, Birim Alan Yöntemi, Kişi Başı İhtiyaç Duyulan Miktar Yöntemi,
Hava Hızı Yöntemi, Isı Transfer Yöntemi gibi farklı hesaplama yöntemleri
vardır ve yaygın olarak Hava Değişim Sayısı Yöntemi kullanılmaktadır.
Örneğin; Yükseliği 3,5 m, eni 12 m ve uzunluğu 19 m olan bir kütüphanenin
havalandırma ihtiyacı ne kadardır? Kütüphane hacmi: Vk = 3,5 × 12 × 19 m,
Vk = 798 m³, Hd = 5, Q = 5 × 798 = 3.990 m³/h
2. Cihaz İçi ve Harici Basınç Değeri:
Sayfa 39
�𝐴𝐴𝐴𝐴0
𝑉𝑉𝑉𝑉0 �𝐴𝐴𝐴𝐴0
, Eğer hava hızı ≤ 13 m/s;𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 =
4.500
350
𝑉0 : 𝐾𝑎𝑛𝑎𝑙𝑑𝑎𝑘𝑖 𝐻𝑎𝑣𝑎 𝐻𝚤𝑧𝚤, 𝑚/𝑠
15,2 𝑥𝑥𝑥𝑥 �600 𝑥𝑥𝑥𝑥 1000)
𝐿𝑒 : 𝐾𝑎𝑛𝑎𝑙 𝑈𝑧𝑢𝑛𝑙𝑢ğ𝑢, 𝑚 𝐿𝐿𝐿𝐿 = �𝐴𝐴𝐴𝐴0
𝐿𝐿𝐿𝐿𝑒𝑒𝑒𝑒 =
= 2,62𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑒𝑒𝑒𝑒
350
4.500
𝐴 : 𝐾𝑎𝑛𝑎𝑙 𝐴𝑙𝑎𝑛𝚤, 𝑚𝑚²
Eğer hava hızı > 13 m/s; 𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 =
=
39
41
0
Sayfa 41
Kanun No 1b;
15,2 𝑥𝑥𝑥𝑥 �600 𝑥𝑥𝑥𝑥 1000)
= 2,62𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑉𝑉𝑉𝑉0 �𝐴𝐴𝐴𝐴04.500
Örnek: yüksekliği
𝐿𝐿𝐿𝐿𝑒𝑒𝑒𝑒 = 0,6 m ve genişliği 1 m olan kanal sisteminden santifüj
Sayfa
41
4.500
fan kullanımı ile 15,2 m/s hızında hava taşınacaktır. Bunun için fan
atış ağzı sonrasın bırakılması
gereken düz hattın boyunu hesaplayınız.
�𝐴𝐴𝐴𝐴0
350
Kanun No 1b;
15,2 𝑥𝑥𝑥𝑥 �600 𝑥𝑥𝑥𝑥 1000)
= 2,62𝑚𝑚𝑚𝑚⁄
4.500
𝑄𝑄𝑄𝑄1 = 𝑄𝑄𝑄𝑄2 𝑥𝑥𝑥𝑥 (𝑃𝑃𝑃𝑃1 ⁄𝑃𝑃𝑃𝑃2 )1 2
𝑄𝑄𝑄𝑄1 = 𝑄𝑄𝑄𝑄2 𝑥𝑥𝑥𝑥 (𝑃𝑃𝑃𝑃1 ⁄𝑃𝑃𝑃𝑃2 )1
⁄2
1⁄2
3000 = 2500 𝑥𝑥𝑥𝑥 (500⁄𝑃𝑃𝑃𝑃2 ) => 𝑃𝑃𝑃𝑃2 = 347 𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃
⁄
3000 = 2500 𝑥𝑥𝑥𝑥 (500⁄𝑃𝑃𝑃𝑃 )1 2 => 𝑃𝑃𝑃𝑃 = 347 𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃
2
2
3. Sıcaklığa ve Yüksekliğe Bağlı Olarak
Havanın
Yoğunluğu:
No 1b;
Sayfa 44
1⁄2
𝑄𝑄𝑄𝑄2 𝑥𝑥𝑥𝑥 (𝑃𝑃𝑃𝑃1 ⁄𝑃𝑃𝑃𝑃2 )
44
Cihaz içi kayıplar klima santrali içerisinde kullanılan filtre, eşanjörler,
ısı geri kazanım üniteleri, damperler, sistem etki faktörü ve kullanılan
diğer ekipmanların oluşturduğu basınç kayıplarıdır. Harici Basınç Kaybı
Değeri ise şartlandırılan havanın klima santralinden ayrıldıktan sonra
mahale ulaşıncaya kadar ilerlediği yolda oluşan basınç kaybıdır. Harici
basınç kaybının nedenleri düz kanallar, dirsekler, redüksüyonlar, kanal
damperleri, kanal filtreleri, menfezler vb. gibi ekipmanlardır.
Bu basınç değerlerinin oluşmasında klima santralinin ve tesisat ekipmanlarının boyutlandırması ve konumlandırması çok önemlidir. Klima
santrallerinde ve kanal sistemlerinde ideal boyutlandırma kriterleri
ilgili standartlarda belirlenmiştir. Dizayn şartlarının sağlanabilmesi için
39
fanların, klimaSayfa
santrallerinde
ve kanal sistemlerinde doğru konumlandırılması çok önemlidir. Örneğin aşağıda fanların çıkışlarında akış
çizgilerinin kararlı bir hale gelmesi için gerekli olan mesafenin hesaplanması özetlenmiştir. Bu mesafenin doğruluğu hem fanın verimini𝑉𝑉𝑉𝑉 hem
0 �𝐴𝐴𝐴𝐴0
de basınç değerini doğrudan etkilemektedir.
4.500
Yeryüzünde bulunulan konumun rakımı ve klima santralında şartlandırılan
havanın sıcaklığı, bu havanın yoğunluğunu etkileyen faktörlerdir. Bir fan
Sayfa 44
seçilmiş olduğu devir hızında belirli bir hacımsal debi oluşturur. Oysa sabit
devirli bir fanın hareket ettirdiği havanın kütlesi yoğunluğuna bağlı olarak
⁄2
değişir.
Fan seçim grafikleri1normal
sıcaklık ve basınç koşulları için hazır3000 = 2500 𝑥𝑥𝑥𝑥 (500⁄𝑃𝑃𝑃𝑃2 ) => 𝑃𝑃𝑃𝑃2 = 347 𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃𝑃
⁄𝑇𝑇𝑇𝑇. 𝑅𝑅𝑅𝑅) +gerekir.
𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓 = için
𝑓𝑓𝑓𝑓⁄�(1
1 = 24,3⁄�11 = 7,3 𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻
lanır (20 °C, 101, 325 kPa), farklı rakım değerleri
düzeltilmesi
Yükseklik
(m)
𝐵𝑢𝑙𝑢𝑛𝑑𝑢ğ𝑢𝑚𝑢𝑧 𝑌ü𝑘𝑠𝑒𝑘𝑙𝑖𝑘𝑡𝑒𝑘𝑖 𝐵𝑎𝑟𝑜𝑚𝑒𝑡𝑟𝑖𝑘 𝐵𝑎𝑠𝚤𝑛ç
⁄
⁄
⁄
𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓 = 𝑓𝑓𝑓𝑓 �(1 𝑇𝑇𝑇𝑇. 𝑅𝑅𝑅𝑅) + 1 = 24,3 �11 = 7,3 𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻
𝐵𝑎𝑟𝑜𝑚𝑒𝑡𝑟𝑖𝑘 𝐷ü𝑧𝑒𝑙𝑡𝑚𝑒 𝐹𝑎k𝑡ö𝑟ü (𝐵𝐷𝐹) =
𝐷𝑒𝑛𝑖𝑧 𝑆𝑒𝑣𝑖𝑦𝑒𝑠𝑖𝑛𝑑𝑒𝑘𝑖 𝐵𝑎𝑟𝑜𝑚𝑒𝑡𝑟𝑖𝑘 𝐵𝑎𝑠𝚤𝑛ç
𝐷ü𝑧𝑒𝑙𝑡𝑖𝑙𝑚𝑖ş 𝐶𝑖ℎ𝑎𝑧 İç𝑖 𝐵𝑎𝑠𝚤𝑛ç 𝐾𝑎𝑦𝚤𝑝𝑙𝑎𝑟𝚤 (𝑃𝐷 𝐶𝑖ℎ𝑎𝑧) = 𝑃𝐶𝑖ℎ𝑎𝑧 𝑥 𝐵𝐷𝐹 𝐵𝑎𝑟𝑜𝑚𝑒𝑡𝑟𝑖𝑘 𝐵𝑎𝑠𝚤𝑛ç (𝑃𝑎) = 101,325 𝑥 (1 – 2,255802 𝑥 10-5 𝑥 𝐻(𝑌ü𝑘𝑠𝑒𝑘𝑙𝑖𝑘,𝑚))5,2561
⁄�11
𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓𝑓 =Tabloda
𝑓𝑓𝑓𝑓⁄�(1⁄görüldüğü
𝑇𝑇𝑇𝑇. 𝑅𝑅𝑅𝑅) + 1 gibi
= 24,3
= 7,3 𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻üzerine çıkıldıkça havanın
deniz
seviyesinin
basıncı düşer. Hava basıncının yüksekliğe bağlı olarak formülü aşağıdaki gibidir;
Sıcaklık
(°C)
Basınç
(kPa)
-500
18,2
107,478
0
15,0
101,325
500
11,8
95,461
1000
8,5
89,874
2000
2,0
79,495
3000
-4,5
70,108
4000
-11,0
61,640
Yükseklik arttıkça basınçla birlikte havanın yoğunluğu da düşmektedir. Havanın yoğunluğu ideal gaz denklemleri ile aşağıdaki gibi
hesaplanabilmektedir:
𝑑 = (𝑃 – 𝑃𝑤) / (𝑅𝑎 𝑥 𝑇) 𝑘𝑔
𝑑: 𝐻𝑎𝑣𝑎𝑛𝚤𝑛 𝑌𝑜ğ𝑢𝑛𝑙𝑢ğ𝑢 ( ),
𝑚3
𝑃: 𝐵𝑎𝑟𝑜𝑚𝑒𝑡𝑟𝑖𝑘 𝐵𝑎𝑠𝚤𝑛ç (𝑘𝑃𝑎), 𝑃𝑤 : 15 °𝐶 𝑆𝑢 𝐵𝑢ℎ𝑎𝑟𝚤𝑛𝚤𝑛 𝐷𝑜ğ𝑚𝑎 𝐵𝑎𝑠𝚤𝑛𝑐𝚤 1,7055 𝑘𝑃𝑎, 𝑅𝑎 : 𝐾𝑢𝑟𝑢 𝐻𝑎𝑣𝑎𝑛𝚤𝑛 𝐺𝑎𝑧 𝑆𝑎𝑏𝑖𝑡𝑖 0,287055 𝑘𝑗/𝑘𝑔𝐾 𝑇: 𝑆𝚤𝑐𝑎𝑘𝑙𝚤𝑘, 𝐾
4. Çalışma Ortamı:
Fanların çalışacağı ortamlara göre seçilmesi hem sistem verimliliği hem
de kullanım ömrü açısından önemlidir. Örneğin Hijyenik klima santrallerinde cihaz içerinde kolay temizlenebilir ve düz bir yüzey istenmektedir. Bu nedenle seyrek kanatlı, salyangozsuz ve kayış kasnak sistemi
içermeyen fanlar tercih edilmektedir. Yüksek sıcaklıklı bir ortamda
çalışacak veya mutfak davlumbazının yağlı havasını emecekse, yağlı
ve sıcak havanın elektrik motoruna temas etmeden cihazdan dışarı
atılması istenmektedir. Bu durumlarda yüksek sıcaklığa dayanıklı tek
emişli fanlar tercih edilir.
5. Fan Tipi, Güç Aktarım Sistemi:
Klima santralinde sıklıkla kullanılan santifüj fanları İleri Eğik Sık Kanatlı
Fanlar, Geriye Eğik Seyrek Kanatlı Fanlar, Airofil Kanatlı Fanlar ve Plug
Fanlar olarak sıralayabiliriz. Her bir fan tipinin bir diğerine göre üstün
yanları ve yüksek verimli çalışma noktaları bulunmaktadır. Plug fanlar
dışındaki diğer fanlar genellikle güç aktarım organı olarak kayış kasnak
sistemi ile kullanılır. Bu nedenden dolayı bu aktarım organlarının kayıpları fazladan güç tüketimine neden olur. Bu noktada Plug fanlar motor
miline direkt bağlı yapıları ile ön plana çıkmaktadır. Bu özellikleri fanmotor sisteminin toplam veriminin kayış-kasnak tahrikli sistemlerden
daha fazla olmasını sağladığı gibi, kompakt yapıları sayesinde de daha
az yer kaplayarak fan hücrelerinin boylarının daha kısa dizayn edilmesine olanak sağlamaktadır.
Yukarıda belirtmiş olduğumuz 5 madde dikkate alınarak fan seçimleri
yapılmalıdır. Bu noktalara uyularak yapılan fan seçimleri istenen teknik
özellikleri sağlayabilen ve kullanım ömrü uzun olan bir sistem tasarlanmasını sağlar.
Fan Kanunları
Kanun No
X Bağımlı Değişkenler
Bağımsız Değişkenler
1a
Q1
=
Q2
X
(D1/D2)3 , (N1/N2)
1b
P1
=
P2
X
(D1/D2)2 , (N1/N2)2 , p1/p2
1c
W1
=
W2
X
(D1/D2)5 , (N1/N2)3 , p1/p2
2a
Q1
=
Q2
X
(D1/D2)2 , (P1/P2)1/2 , (p2/p1)1/2
2b
N1
=
N2
X
(D2/D1) , (P1/P2)1/2 , (p2/p1)1/2
2c
W1
=
W2
X
(D1/D2)2 , (P1/P2)3/2 , (p2/p1)1/2
3a
N1
=
N2
X
(D2/D1)3 , (Q1/Q2)
3b
P1
=
P2
X
(D2/D1)4 , (Q1/Q2)2 , p1/p2
3c
W1
=
W2
X
(D2/D1)4 , (Q1/Q2)3 , p1/p2
D: Fan Çapı, N: Devir, p: Havanın Yoğunluğu, Q: Hacimsel Hava Debisi,
P: Toplam veya Statik Basınç, W: Güç
Örnek: Boreas Klima Santrali ile 3000 L/s hava debisi ihtiyaç
duyan bir mahalin havalandırması yapılacaktır. Cihaz içi basınç
kayıpları ile harici basınç kayıplarının toplamı 500 Pa’dır. İstenen
şartlara uygun olarak 700 rpm devirde 2.9 kW mil gücüne ihtiyaç
duyan bir fan seçimi yapılmıştır.
Kullanım yoğunluğunun düşük olacağı saatlerde ihtiyaç duyulan
hava debisi 2500 L/s olacaktır. Fanın debisinde 500 L/s düşüş
olması nedeniyle güç gereksiniminde ne kadar fark olacaktır?
Kanun No 1b;
𝑄1 = 𝑄2 𝑥 (𝑃1 /𝑃2)1/2
Kanun No 2c;
𝑊1 = 𝑊2 𝑥 (𝑃1 /𝑃2)3/2
3000 = 2500 x √(500/P2) => 𝑃2 = 347 𝑃𝑎 2,9 = 𝑊2 𝑥 ( 347 (3/2)
) => 𝑊2 = 1,68 𝑘𝑊
500
Özgül Fan Gücü (SFP – Specific Fan Power)
Özgül fan gücü, fanın hava debisi ile çektiği elektrik enerjisinin fonksiyonudur. Fanlar için sabit bir değer değildir, debi ve basınç değişimi
ile değişmektedir. Birim hava debisi başına düşen elektrik enerjini
göstermektedir.
SFP = Pe/V
Pe = Fan sisteminin veya tüm hava taşıma sisteminden çekilen elektik
güç girişi (W)
V = Debi (m3/s)
EN13779 standartında SFP sınıflandırması yandaki tablodaki gibidir.
Sınıf
P_SFP
(W÷(m^3÷s))
SFP 1
SFP 2
SFP 3
SFP 4
SFP 5
SFP 6
SFP 7
< 500
500 – 750
750 – 1250
1250 – 2000
2000 – 3000
3000 – 4500
> 4500
Fan için ErP (Energy Related Products) Direktifleri
Bu direktif AB üyesi olan ülkeler için zorunlu ve Avrupa ihraç edilen
tüm entegre cihaz komponentleri içinde geçerlidir. Türkiye’de ise Eylül
2015’ten itibaren yürürlüğe girecektir.
ErP (Enerji ile ilgili ürünler) direktifinin amacı enerji kullanım verimliliğini
artırarak ve beraberinde yenilenebilir enerji kaynaklarının oranını yükselterek küresel iklimi korumaktır. ErP yönergeleri, fanlar için yüksek
verimlilik seviyesini gerektirmektedir. 125 Watt - 500 kW elektriksel
güç girişine sahip tüm fanlar için geçerlidir. Bir fanın bu yönetmeliğe uygunluğunu belirlemek için fan, motor, elektronik devir ayarlayıcı ve hareket aktarma donanımından oluşan sistemin toplam verimine bakılır.
Tanımlama
Kod
Verim
Super
Premium
IE4
Premium
IE3
-
High
IE2
Yüksek
Standard
IE1
Orta
Below
Standard
Tanımsız
Düşük
Elektrik Motorları
Elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren ekipmanlardır. Elektrik
motorları klima santrallerinde fanlar tarafından hava hareketinin
sağlanması için gerekli olan mekanik enerjiyi sağlarlar. Güç aktarımını
kayış kasnaklı sistemle uygulandığı gibi direkt fana akuple olarak da
kullanılabilmektedirler. Klima santrali için gerekli olan enerjinin büyük
bölümünü elektrik motorları tüketmektedir. Bu nedenle verimlilikleri ve
uygun motorun seçilmiş olması enerji tüketim miktarı açısından çok
önemlidir. Aşağıdaki tabloda EN60034-30’a göre motorların verimlilik
sınıflandırmalarını görebiliriz.
BOREAS Klima Santrallerinde kullanılan fan motorlar birbiri ile
uyumlu ve yüksek sistem verimi sağlayacak şekilde seçilmekte ve
üretilmektedir.
F
Fan Hücreleri
an hücresi, fan ve motor sisteminin konumlandırıldığı hücredir. Çalışma noktaları, koşulları ve uygulama alanlarına göre, ileri eğik sık
kanatlı, geri eğik seyrek kanatlı ve geri eğik seyrek airofil kanatlı, plug
fanlar olarak uygulamaları yapılabilmektedir. Fan tiplerine göre aynı
gövde yapısı kullanılmakta ancak kullanılan kaide sistemleri ve titreşim
yalıtım ekipmanları farklılık göstermektedir. Fan tiplerine göre tipleri ve
uygulama şekillerine göre;
• Santrifüj Fan Hücresi
• Plug Fan Hücresi
• Fan Surface Hücresi
olmak üzere Boreas klima santralinde üç farklı uygulama şekli vardır.
Santrifüj Fan Hücresi
Fan
Motordan fana olan güç aktarımı çoğunlukla kayış kasnak sistemi ile
sağlanmaktadır. Çalışma esnasında motorda ve fanda oluşacak titreşimlerin hücre ayaklarına aktarımını önlemek için motor ve fan sistemi
tek bir kaide üzerine konumlandırılarak yalıtımı yapılmalıdır. Standart
titreşim yalıtım malzemesi olarak kauçuk malzemeden imal edilen
takoz kullanılmaktadır. İsteğe bağlı olarak yay opsiyonu sunulmaktadır.
Fanın atış ağzındaki titreşimin gövdeye aktarılmaması için fan ile gövde paneli arasında esnek bağlantı kullanılmaktadır. Motor fan kaide
sistemi; kayış gerdirme düzeneği, motor kaidesi, fan kaidesi ve sabit
kaideden oluşmaktadır. Klima santrali içerisine montajı tamamlandıktan
sonra her fan motor komplesine Run Testi uygulanarak;
• Salgı kontrolü
• Mekanik sürtme kontrolü
• Kasnak ve kayış bağlantı kontrolü,
• Kayış gerginlik kontrolü,
• Fan atış ağzı esnek bağlantı kontrolü
• Elektrik kabloları bağlantı kontrolü
• Fan motor komplesi bağlantı elemanları kontrolü,
• Titreşim sönümleyici kontrolü
• Hücre içi emiş ve atış mesafesi kontrolü yapılmaktadır.
Santrifüj fanların hücre içerisindeki konumlandırmalarında emiş ve
atış yönlerinde gerekli olan boşluklar bırakılmaktadır. Fan mil yataklarının taşıyabileceği kuvvetler limit değerler dikkate alınarak kasnak
boyutlandırması yapılmaktadır. Bu sayede maksimum mil yatak ömrü
sağlanmış olmaktadır.
KAYIŞ KASNAK SİSTEMİ
Motorun oluşturmuş olduğu hareket enerjisinin fana iletilmesi için kullanılan sistemdir. Enerji kayıplarından dolayı doğru tasarlanması çok
önemlidir. Tasarım esnasında aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir;
• Fan milinin taşıyabileceği maksimum ve minimum kuvvet değerine karşılık gelen kasnak çapı dikkate alınarak fan kasnağı
boyutlandırılmalıdır.
• Motor milinin taşıyabileceği maksimum ve minimum kuvvet değerine karşılık gelen kasnak çapı dikkate alınarak fan kasnağı
boyutlandırılmalıdır.
• Fanını emiş ağız çapının yarı ölçüsünden daha büyük çapta kasnak
seçilmemelidir, seçilmesi durumunda emiş ağzı daralacağından
hesapta olmayan dirençler oluşturup fanın debi performansını
olumsuz etkileyecektir. Seçilen kasnak kanal özellikleri ile kayış
özelliklerinin uyuşması gerekmektedir.
• Fan ve motor kasnak kanalları aynı hizada olmalıdır. Bu hareketin
doğru aktarılması ve kayış ömürleri açısından çok önemlidir.
Kayış Gerginliği Kontrolü
Profil
Küçük Kasnağın
Etken Çapı (mm)
Esnetme
Kuvveti F (N)
SPZ
67 – 95
100 - 140
10 – 15
15 - 20
SPA
100 – 132
140 – 200
20 – 27
28 - 35
SPB
Kasnak Hesabı;
Fan Devri x Fan Kasnak Çapı = Motor Devri x Motor Kasnak Çapı
160 – 224
236 – 315
35 – 50
50 - 65
SPC
224 – 355
275 – 560
60 – 90
90 - 120
Fan mil gücü değerinden motor gücüne geçerken kayış kasnak kaybı
değeri %10-20 aralığında kabul edilmektedir.
F (N) : Esnetme Kuvveti
L (m) : Eksen Açıklığı
S (mm) = L(m)x16 Kayış Esnemesi
BOREAS Klima Santrallerinde standart olarak V tipi kanallı kasnaklar
ve kayışlar kullanılmaktadır. SPA, SPB ve SPC özelliklerinde kullanılan
kayış kasnak sistemi yukarıda belirtmiş olduğumuz kontrol noktaları
ve hesaplamalar dikkate alınarak üretilmektedir. Hareketli sistemler
olması nedeni ile kasnak ve kayış ayarlarının belirli periyotlar ile kontrol
edilmesinde fayda olacaktır.
TİTREŞİM YALITIM SİSTEMİ
Santrifüj fan hücresinde Fan Motor Komplesi sabit kaide ile hücre zeminine sabit, fan ise panel gövdesine esnek bağlantı parçası ile hareketli
mesnet olarak bağlanmaktadır. Fan kaidesi ile sabit kaide arasında kauçuk malzemesinden üretilen titreşim sönümleyici takozlar kullanılmaktadır. Bu sayede fan motor komplesinin oluşturmuş olduğu titreşimler
takozda sönümlenerek minimum değerlerde gövdeye aktarılmaktadır.
Fanın atış ağzında kullanılan esnek bağlantı parçası ile fan titreşimlerinin panel gövdesine aktarımı engellenmektedir.
Titreşim sönümleyici eleman seçilirken mutlaka bilinmesi gerekenler:
• Fan motor komplesinin kütlesi
• Fan motor komplesinin yaklaşık olarak kütle merkezi
• Titreşim takozlarının sayısı ve konumu
• Fanın devir sayısı
• Titreşim yaratan tahrik kuvvetinin frekansı
Yalıtım elemanının seçimi için izlenmesi gereken hesap yöntemi;
• Her bir yalıtım elemanına gelen yükler hesaplanır
• Titreşim yaratan tahrik frekansı belirlenir
• Geçirgenlik hesaplanır (T.R. = 1 - (V/100))
• Titreşim yalıtımında kullanılan yalıtım malzemesinin sönüm faktörü
dikkate alınarak sistemin öz frekansı hesaplanır.
• Titreşim yalıtıcıların statik çökmesi hesaplanır.
• Yay kat sayısı hesaplanır.
• Statik çökme ve yay katsayısı hesaplandıktan sonra, bu özellikleri
taşıyan bir yalıtım elemanı seçilir. Bu seçimde istenen yük kapasitesi ve
istenen statik çökme veya yay katsayısına dikkat edilmelidir.
BOREAS Klima Santralinde 4 kW motor gücüne sahip geriye eğik
seyrek kanatlı santrifüj fan kullanılmaktadır. Fan motor komplesinin
toplam kütlesi 252 kg’dır ve fan devri 1460 d/dak’dır. Sönümü ihmal
edilebilen 6 adet yalıtıcı eleman kullanılması düşünülmektedir. Buna
göre bu fan motor komplesi için uygun yalıtıcı malzeme seçimi yapalım.
1. Yalıtıcı elemana gelen yüklerin belirlenmesi;
Wi = mg/6 = (((252) x (9,8)))/6 = 411,6 N
Wi : Tek bir yalıtım elemanına gelen yük miktarı (N)
m : Fan-motor komplesinin kütlesi (kg)
g : Yer çekimi ivmesi (m/s²)
2. Tahrik frekansının hesaplanması;
f = (1450 d/dak) / (60 s/dak) = 24.3 Hz
f : Tahrik Frekansı (Hz)
3. Kuvvet geçirgenliğinin hesaplanması; Klima santrali zemini hafif
çelik yapı olduğundan 4 kW motor gücüne karşılık V= %90 alınır.
T.R = 1 - (V/100) = 1 - 0,9 = 0,1
V : Yalıtım Verimliliği
T.R : Kuvvet Geçirgenliği
4. Sistem öz frekansı hesaplanır;
fn = f/(√((1/(T.R))+1)) = 24,3/(√11) = 7,3 Hz
fn : Sistem Öz Frekansı (Hz)
f : Tahrik Frekansı (Hz)
T.R : Kuvvet Geçirgenliği
5. BOREAS Klima Santrallerinde kullanılan
533,8 N yük kapasiteli yalıtım elemanı seçilir.
6. Statik çökmenin belirlenmesi;
δst : Sistem çökmesi (mm)
fn : Sistem Öz Frekansı (Hz)
Tablo 1.
Yalıtım verimliliği için önerilen değerler (1)
7. Yay katsayısı hesaplanması;
Makina Tahrik
Motorunun
Gücü
(kW)
k : Yay Katsayısı
Wi : Tek bir yalıtım elemanına gelen yük miktarı (N)
8. Seçilen yalıtıcı elemanın fiilen gerçekleşen yalıtım
verimliliğinin hesaplanması;
Tavsiye Edilen Yalıtım Yüzdesi (%)
Bodrum veya Ağır Betonarme Hafif Çelik Yapı
Zemin Kat Yapı Üst Katlar Üst Katlar
≤4
-
504
90
4-10
50
75
93
10-30
80
90
95
30-70
90
95
97,5
75-225
95
97
98,5
Tablo 5.
SI Birimlerinde yalıtım elemanlarının teknik özellikleri
6.35 mm (1/4”)
çökmedeki yük
kapasitesi (N)
Yay Katsayısı
(N/mm)
MODEL
533.8
84.1
1
689.5
108.6
2
822.9
129.6
3
978.6
154.1
4
1112.1
175.1
5
1245.5
196.1
6
1378.9
217.2
7
δ -st : Yalıtıcı elemanın fiilen gerçekleşen çökme miktarı (mm)
Yalıtım verimliliği diyagramından 3,56 mm değerine göre
V=0,87 olarak bulunmaktadır. O halde seçilen yalıtım elemanı
ile tahrik kuvvetlerinin %87 oranında azaltılarak zemine iletileceğini söyleyebiliriz.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x36
21x33
21x27
21x30
21x21
21x24
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x27
15x30
15x24
15x21
15x15
15x18
12x24
12x18
12x21
12x15
12x12
9x15
9x18
9x12
9x9
6x12
6x6
6x9
Model
SANTRİFÜJ FAN HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
774 774
876 876 978 1080 1182 1080 1284 1386 1386 1488 1386 1488 1488 1590 1692 1692 1488 1590 1692 1692 1896 1896 2100 1692 1896 1896 2100 2100 2202 2202 2304 1896 2100 2100 2202 2304 2202 2304
Plug Fan Hücresi
Motordan fana güç aktarımı santrifüj fanlardan farklıdır. Motor mili
fana direkt olarak bağlıdır. Bu sayede kayış kasnaklı sistemlerde meydana gelen %10-20 aralığındaki güç kayıplar ortadan kalkmaktadır.
Motorun fana direkt olarak bağlı olmasından dolayı devir kontrolü için
standart olarak frekans invertörü
kullanılmaktadır. Plug fanların
santrifüj fanlar gibi basınçlandırma hacimleri olmadığından fan
hücresini pozitif basınçlandırarak
çalışırlar. Bu nedenle fan hücrelerinin boyutlandırılması önem
arz etmektedir.
Hassas debi kontrolü gerektiren
yerlerde ve hijyen uygulamalarında plug fanların kullanımı yaygındır. Fan kanatları etrafında bir kabinin bulunmaması ve seyrek kanatlı
olması sebebi ile kolay temizlenebilir bir yapıdadır.
Plug fan hunilerinde standart olarak sunulan prob uçları yardımı ile
basınç değişimine bağlı frekans invertörü yardımı ile debi kontrolü
yapılabilmektedir.
Plug fanlar yapıları gereği santrifüj fanlara göre daha küçük bir alan
kaplarlar. Bu sayede fan hücrelerinin boyutları daha küçüktür. Fan
motor komplesinin kaide sistemi; motor kaidesi ve sabit kaideden
oluşmaktadır. Kayış kasnak sistemi bulunmadığından kayış gerdirme
düzeneği yoktur. Titreşim yalıtımı için santrifüj fanlarda kullanılan kauçuk esaslı titreşim yalıtım takozları kullanılmaktadır. Fanın emiş ağzı
ile panel gövdesi arasında esnek bağlantı elemanı kullanılmaktadır.
Plug fanlarda AC motor kullanımı yerine EC motor kullanımı ile üretilen
EC Plug fanların klima santrallerinde kullanımı yaygınlaşmaktadır.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x36
21x33
21x27
21x30
21x21
21x24
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x27
15x30
15x24
15x21
15x15
15x18
12x24
12x18
12x21
12x15
12x12
9x15
9x18
9x12
9x9
6x12
6x6
6x9
Model
PLUG FAN HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
672 774 774 774 856 978 1080 978 1080 1080 1284 1182 1080 1284 1284 1386 1488 1488 1284 1386 1488 1488 1488 1386 1692 1488 1488 1692 1692 1692 1692 1794 1794 1692 1692 1794 1590 1794 1794 1998
Kompakt yapıları, verimlilikleri ve işletme kolaylığı özellikleri ile ön
plana çıkmaktadır. Plug fan sistemi fan, motor, fan hunisi ve frekans
invertöründen oluşmaktadır. EC plug fanlarda bu ekipmanların hepsi
tek bir gövdede toplanmıştır. Bu özelliği ile santrifüj fanlara göre daha
küçük bir hacme sığdırılabilmektedir.
Hesaplanan debi ve basınç performanslarını elde edebilmek için plug
fanlarda hücre içi yerleşimde üreticilerin vermiş olduğu bilgiler doğrultusunda montaj yapılması önemlidir.
Fan Dizisi
Klima santrallerinde hücreler içerisinde geçen havanın geçiş kesitine
homojen şekilde dağılarak ilerlemesi ısıtma-soğutma eşanjörleri, ısı
geri kazanım sistemleri, filtreler, nemlendirme sistemleri ve klima
santrali hava tarafı cihaz içi basınç kayıplarının verimlilikleri açısından
önemlidir. Klima santrali kesit boyutlandırması ve fan seçimlerinde bu
noktaya özellikle dikkat edilmelidir. BOREAS Klima Santralinde hava
geçiş kesit alanına bağlı olarak dörtlü, altılı, sekizli, dokuzlu, on ikili Fan
Dizisi uygulaması yapılabilmektedir. Fanlar hava geçiş kesitine simetrik
ölçülerle montaj yapılarak kesitin her noktasından eşit miktarda hava
geçişi sağlanabilmekte, bu sayede tüm ekipmanlardan maksimum veri
alınabilmektedir.
Bu uygulamada toplam basınç sabit tutulup toplam debi kullanılacak
fan adetine bölünerek fan seçimleri yapılmaktadır. Fanlar kendi içlerinde gruplanabilmektedir, tüm fanları tekli kontrol ya da her fanı ayrı ayrı
kontrol edebilmek mümkündür. Tek fan uygulamasına göre daha küçük
çaplı fanlar seçilebildiğinden fan hücresinin boyu kısalmakta, klima
santrali daha küçük alana yerleşebilmektedir.
Fan Dizisi Uygulaması
Tekli Plug Fan Uygulaması
Yukarıdaki CFD çalışmasında 12 fan ile gerçekleştirilen Fan Dizisi uygulaması ile tekli fan uygulamasının akış dağılımlarının karşılaştırmasını
görebilmekteyiz. Tekli fan uygulamasında fan çıkışından belirli bir mesafe sonra akış homojenleşirken Fan Dizisi uygulamasında hemen fan
çıkışlarında akış homojen hal almaktadır. Benzer durum emiş kısımları
içinde geçerlidir.
K
lima santrallerinde ısıtma, soğutma ve mekanik nem alma proseslerini yerine getirmek için kullanılan ısı değiştiricileridir. Klima
santrali uygulamalarında sulu sistem ve soğutucu akışkanlı sistemler
kullanılmaktadır.
Batarya Hücreleri
Sulu Sistem Bataryalar
Sulu sistemlerde şartlandırma için gerekli olan sıcak su kazandan,
soğuk su ise Chiller’den sağlanmaktadır. Kazan ve Chiller’de oluşturulan şartlandırılmış su, pompa ve gerekli tesisat ekipmanları yardımı ile
klima santrali içerisinde bulunan sulu ısıtma ve soğutma bataryalarına
iletilmektedir. Sulu ısıtma bataryası üzerinden geçirilen soğuk havaya
enerjisini aktararak havanın ısınmasını, sulu soğutma bataryası ise
üzerinden geçen sıcak havanın enerjisini alarak havanın soğumasını
sağlamaktadır.
Cooling
SULU SİSTEM BATARYALARIN GENEL YAPILARI
1. Gövde; uygulama şekillerine göre galvaniz, boyalı, Magnelis®, paslanmaz malzemeden üretilebilmektedir. Sac kalınlığı batarya büyüklüğüne
bağlı olarak 1,2 - 2,5 mm arasında değişmektedir. Gövde rijitliğini
artırmak ve montaj kolaylığı sağlamak için hem yükseklikle hem de
genişlikte bükümler bulunmaktadır.
2. Lamel Yüzeyi; Lamel yüzeylerinin toplamı bataryanın ısı transfer
yüzey alanını oluşturmaktadır. Alüminyum ya da bakır olarak üretilebilmektedir. Hatve her bir lamel arasındaki adım ölçüsüdür. Klima santrali
bataryalarında bu ölçü 2,1 - 3,2 mm arasında kullanılması önerilmektedir. Hatve ölçüsü küçüldükçe toplam ısı transfer alanı artmaktadır
ancak hava tarafı basınç kaybı yükselmektedir.
Hatve aralıklarının küçük olması beraberinde hava geçiş kesitinde
kolay kir birikmesine ve zor temizlenmesine neden olacaktır. Bu da
hem veriminin düşmesine yol açar hem de hijyenik şartlar açısından
uygun bir durum değildir. Bu nedenle hatve aralıklarının 2,1 - 3,2 mm
aralığında kullanımı uygundur.
Lamel yüzeyleri kullanım amacına göre farklı kaplamalar
uygulanabilmektedir.
a) Hidrofilik Kaplama; soğutma bataryalarında üzerinden geçen hava
da bulunan nemin yoğuşması nedeni ile ıslak yüzeyler oluşmaktadır.
Su damlacıklarının yüzey üzerinde birikmesini engellemek için damlalarla yüzey arasındaki sürtünme katsayısının düşürülmesi gerekmektedir. Hidrofilik kaplama, yüzey geriliminin düşük olması ile su damlacıklarının yüzeyde büyük dirençle karşılaşmadan akıp gidebilmesini
sağlamaktadır.
b) Epoxy Kaplama; batarya ısı transfer yüzey alanlarının korozyon
direncinin artırılması için uygulanan kaplama yöntemidir. Korozyon
oluşma şartlarının yüksek olduğu klima santrali uygulamalarında
kullanılmaktadır.
c) Heresite Phenolic Kaplama; Yüksek korozyon direnci sağlayan bir
kaplama çeşididir. Asit ve tuz konsantrasyonu yüksek hava koşullarının
bulunduğu ortamlar için uygundur.
d) Blygold Kaplama; Yüksek korozyon direnci sağlayan poliüretan esaslı bir koruyucu kaplama çeşididir. Isı transfer performansını bozmadan
kimyasallara karşı direnç sağlar.
3. Kollektör; batarya içerisinde suyun dolaşımının sağlandığı boruların
ve bunları birbirlerine bağlayan devrelerin toplandığı, batarya su giriş
çıkışının yapıldı ana elemandır. Genel olarak eşanjör kapasitesi ve
devre sayısına bağlı olarak çapı belirlenmektedir. Sulu bataryalar için
standart olarak boyalı çelik malzemeden, daha yüksek korozyon dayanımı için de isteğe bağlı olarak bakır malzemeden üretilmektedir. Hijyen
uygulamalarda bakır kollektör standarttır.
4. Eşanjör Geometrisi; eşanjör içerisinde akışkanın dolaşmasını sağlayan boruların çapları ve eşanjör kesitine yerleşimleri farklılıklar göstermektedir. Bu nedenden dolayı farklı eşanjör geometrileri vardır. Klima
santrallerinde en sık kullanılan 32 x 28 ½ geometrisidir. Aynı sıra sayısı
ve yükseklikte batarya geometrinin değişmesi ile batarya boru sayısı,
ısı transfer alanı değişecektir. Buna bağlı olarak tüm ısıl kapasite değerleri değişecektir.
Geometri
A Ölçüsü
B Ölçüsü
Boru Çapı
32x28 - 1/2
27,5 mm
31,75 mm
1/2
38x33 - 5/8
33 mm
38,1 mm
5/8
25x22 - 3/8
21,65 mm
25 mm
3/8
5. Pürjör; batarya içerisinde oluşan havanın tahliye edilmesi için kullanılmaktadır. Manuel ya da otomatik olarak çalışma opsiyonları vardır.
6. Kollektör Bağlantı Borusu; bataryanın su tesisatına bağlanması
için kullanılan bağlantı noktasıdır. Standartta dıştan dişli olarak imal
edilmektedir. İsteğe bağlı olarak üzerinde flanşları hazır olarak da imal
edilebilmektedir.
7. Sıra Sayısı ve Devre Sayısı; sıra sayısı bataryanın hava geçiş yönünde
kaç adet boru sırasından oluştuğunu belirtmektedir. Devre sayısı ise
toplam boru sayısına bağlı olarak akışkanın batarya içerisinde belirli
basınç kaybı ve hız aralığında dolaşması için gerekli giriş-çıkış sayısıdır.
Gazlı Sistem Bataryalar
Kondenser
Genleşme
Vanası
Evaporatör
Kompresör
Gazlı sistemlerde soğut ve ısıtma için gerekli olan enerji kullanılan soğutucu akışkanın buharlaşması için havadan ısı çekmesi ve yoğuşma
için havaya ısı atması yöntemiyle sağlanmaktadır. Sistemin genel elemanları evaporatör, kondenser, kompresör, genleşme vanasıdır. Evaporatör ve genleşme vanası klima santraline konumlandırıp kondenser
ve kompresörün bulunduğu VRF dış ünite ile bağlantısı yapılmaktadır.
Soğutma modunda; soğutucu akışkan evaporatörde buharlaşmak için
üzerinden geçen havadan ısı çekmektedir. Bu sayede havanın soğutulması sağlanmaktadır.
Isıtma modunda; dört yollu vana kullanımı ile evaporatör kondenser
gibi çalışıp üzerinden geçen havaya soğutucu akışkanın enerjisini
aktarmaktadır.
Soğutucu akışkan şartnamelerdeki teknik özelliklere uygun olarak
belirlenmekle beraber sıklıkla R410A kullanılmaktadır. Gazlı sistem bataryalarının genel gövde yapıları ve onu oluşturan bölümler distribütör
haricinde benzer özelliktedir. DX eşanjörün girişinde kılcal borular ile
devrelere bağlanan bir distribütör, çıkışında ise bakır kollektör yer alır.
Batarya Hücreleri
Isı değiştirici ölçüleri hava geçiş kesitini maksimum kullanarak hava
hızının en düşük olacağı şekilde belirlenmiştir. Isı performansını belirleyen diğer parametreler de her batarya için çalışma koşullarına bağlı
olarak hesaplanır. Batarya hücrelerinde yalnızca sulu, yalnızca gazlı
veya her ikisinin aynı anda kullanıldığı ısıtma-soğutma amaçlı ısı değiştiriciler uygulanabilmektedir.
• Sulu Isıtıcı + Sulu Soğutucu (Klasik Isıtma, Soğutma Sistemi)
• Sulu Isıtıcı + Gazlı Soğutucu (VRF Bağlantılı Isıtma, Soğutma Sistemi)
• Gazlı Soğutucu ve Isıtıcı (VRF Bağlantılı Soğutma ve
Heat Pump Isıtma Sistemi)
YOĞUŞMA MİKTARI VE DRENAJ SİSTEMİ
Soğutma bataryalarında yüzey sıcaklık değerleri havanın çiğlenme noktası değerinden düşük ise eşanjör üzerinden geçen havanın içerisinde
bulunan su buharı yoğuşarak sıvı fazına geçecektir. Oluşan bu suyun
en kısa sürede eşanjör yüzeyinden toplanıp cihaz dışarısına tahliye
edilmesi gereklidir. Aksi takdirde cihaz içerisinde ıslak hacimler oluşup
mikroorganizma üremesine neden olacaktır. Bu durum hiç istenmeyen
şekilde hijyen koşullarının bozulmasına yol açar. Yoğuşan su miktarı
aşağıdaki örnekte belirtildiği şekilde hesaplanır.
Örnek: Kütlesel debisi 10700 kg/h debili bir sistemde giriş sıcaklığı
30°C ve %65 bağıl nemde olan hava evaporatör çıkışında 13°C %100
bağıl nem değerine gelinceye kadar soğutulmaktadır. Bu durumda oluşan yoğuşma miktarını hesaplayınız.
𝑞 = 𝑚𝑎 𝑥 (𝑊1− 𝑊2)
𝑞: 𝑌𝑜ğ𝑢ş𝑎𝑛 𝑠𝑢 𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟𝚤 (𝑘𝑔/ℎ)
𝑚𝑎 : 𝑘ü𝑡𝑙𝑒𝑠𝑒𝑙 ℎ𝑎𝑣𝑎 𝑑𝑒𝑏𝑖𝑠𝑖 (𝑘𝑔/𝑚3)
𝑊1 : 𝑏𝑎ş𝑙𝑎𝑛𝑔𝚤ç𝑡𝑎𝑑𝑎𝑘𝑖 ö𝑧𝑔ü𝑙 𝑛𝑒𝑚 (𝑘𝑔/𝑘𝑔)
𝑊2 : ç𝚤𝑘𝚤ş𝑑𝑎𝑘𝑖 ö𝑧𝑔ü𝑙 𝑛𝑒𝑚 (𝑘𝑔/𝑘𝑔)
30°C ve % 65 göre özgül nem 0,01741 kg/kg
13°C % 100 göre özgül nem 0,00933 kg/kg
q = 10700 × (0,01741 - 0,00933) = 86,45 kg/h
Drenaj tavalarını standart olarak 1,2 mm paslanmaz sacdan imal
edilmektedir. Tavanın 2 eğimli tasarımı ile su köşe noktada toplanmaktadır. Buradaki drenaj borusu ve toplu sifon sistemi ile drenajı
sağlanmaktadır. Drenaj borusunun bağlantılı kenarın yuvarlatılmış tasarımı ile tavadan su % 100 boşalarak tavanın her zaman kuru kalması
sağlanmıştır.
Yoğuşma tavalarının altına izolasyon ve dış cidar sacı uygulanarak hem
ısı köprüsü hem de tava altında oluşacak yoğuşma engellenmiştir.
Eşanjör yüzeyinde yoğuşan su damlacıklarının hava ile sürüklenip diğer hücrelere gitmesinin önlemek için Polipropilen malzemeden imal
edilen damla tutucular kullanılmaktadır.
Drenaj sisteminin diğer önemli ekipmanı ise sifondur. Bu sistemdeki
amaç tavanın bulunduğu hücre basıncı ile drenaj hattı arasında bulunan basınç farkının etkilerini ortadan kaldırıp suyun tahliyesini sağlayabilmektir. Ayrıca pis su tesisatındaki oluşabilecek kokunun klima
santrali içerisine ulaşmasını önlemektir. Bu nedenle drenaj sisteminin
hesabı ve seçimi büyük önem arz etmektedir. Yanlış bir uygulama klima
santrali içerisinde su taşkını meydana gelmesine neden olacaktır.
Pozitif Basınç Uygulaması
𝐻𝑠 = 𝑃/10 + 50 𝑚𝑚 𝐻1(𝑚𝑚) = 35 𝑚𝑚
Negatif Basınç Uygulaması
𝐻1 = 𝑃/10 + 20 𝑚𝑚 𝐻𝑠(𝑚𝑚) = 𝑃 𝑥 0,075 𝑚𝑚 24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x36
21x33
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x30
18x24
18x27
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x18
12x21
12x15
9x18
12x12
9x12
9x15
9x9
6x12
6x6
6x9
Model
BATARYA HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
366 366 366 366 366 366 366 366 366 366 366 366 366 366 468 468 468 468 468 366 366 366 366 366 366 366 366 468 366 468 468 468 468 366 468 468 468 468 468 468
K
Isı Geri Kazanım
Sistemleri
lima santralleri yüksek taze hava oranları ile çalışabilen cihazlardır. Hizmet ettikleri alanlara şartlandırılmış taze hava sağlarken,
ortamda bulunan ve sıcaklık şartlarını sağlayan ancak hava kalitesi
olarak kirlenmiş olan havayı da dış ortama atmaktadırlar. Dış ortama
atılan bu havanın sahip olduğu enerjinin taze havaya aktarımı işlemini
kısaca ısı geri kazanım olarak adlandırabiliriz. Ancak bu enerji aktarımı esnasında taze hava ile mahalden atılan kirli havanın birbiri ile
karışmaması esas noktadır. Bu uygulama yöntemi ile yüksek kalitede
ve istenen şartlardaki taze hava daha düşük işletme maliyetleri ile
şartlandırılan ortama verilebilmektedir. Örneğin uygun dizayn şartları
ile ısı geri kazanım uygulanmış bir klima santralinin uygulanmamış bir
santralle göre;
• Daha düşük kapasiteli soğutma gurubu ve kazan ihtiyacı
• Daha düşük kapasiteli pompa ihtiyacı
• Klima santralinde daha küçük eşanjör ihtiyacı
Heat Recovery
Bu özelliklere bağlı olarak ısı geri kazanım uygulanmış bir klima santralinin işletme maliyetleri ve ömür boyu maliyeti ısı geri kazanım uygulanmamış olana göre çok düşük olacaktır.
Örnek Uygulama;
Veriler
Kış Durumu
Yaz Durumu
Hacimsel Debi
10000 m³/h
10000 m³/h
İç Ortam Şartı
20°C
26°C KT, 28°C YT
Dış Ortam Şartı
3°C
39°C KT, 28°C YT
Havanın Yoğunluğu
1,2 kg/m³
1,2 kg/m³
Havanın Özgül Isısı
1,004 kj/kg-K
-
Dış Ortam Havasının Özgül Nemi
-
0,0194 kg/kg
Dış Ortam Havasının Entalpisi
-
109.2 kj/kg-K
IGK Duyulur Isı Verimi
Klima Santrali Çıkış Şartı
%65
40°C
15°C KT, 14,5°C YT
Isı Kazancının Hesaplanması;
Rotorlu Tip Isı Geri Kazanım
Isı tekerleği de denen bu tip ısı geri kazanım eşanjörleri, nem ve ısıyı
dönen dolguları üzerinden taşırlar. Dolgular ince ondüleli alüminyum
şeritlerin sarılarak disk haline getirilmesi ile üretilir. iki eşit bölgeye
ayrılmış yüzeyi üzerinden geçen sıcak ve soğuk hava akımları arasında
ısı geçişini 10-20 d/d hızda dönerek gerçekleştirir.
Kullanılan dolgu özelliğine göre ısı tekerlekleri ile hem duyulur hem de
gizli ısı transfer yapmak mümkündür. Bu özellikleri ile verim değerleri
%70-85 aralıklarındadır. Hem verim değerleri hem de klima santrali
içerisinde kapladıkları hacmin küçük olması nedeni ile sıklıkla tercih
edilen bir sistemdir.
Rotorun dönüşü motor ve kayış düzeneği ile sağlanmaktadır. Motoru
sabit ve değişken hızlı olarak iki opsiyonu vardır. Bu tip ısı geri kazanımlarda tamburun gözenekli yapısı nedeni ile egzost havasından taze
havaya karışma olasılığı düşükte olsa vardır.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x18
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
ROTORLU ISI GERİ KAZANIM HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H' 1514 1514 1514 2126 2126 2126 2126 2738 2738 2738 2738 2738 3350 3350 3350 3350 3350 3350 3962 3962 3962 3962 3962 3962 3962 4574 4574 4574 4574 4574 4574 4574 4574 5186 5186 5186 5186 5186 5186 5186
L
610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610 610
TAZE HAVA HATTINDA EGZOZ HAVASININ TEMİZLENMESİ
Isı tekerleği dolgusunun gözenekleri arasında belli bir miktar egzost
havasını taze hava hattına taşıyarak taze havaya karışmasına neden
olur. Ancak bunun önlenmesi süpürme bölmesi ile mümkündür. Süpürme bölmesi belli miktarda taze hava basınç farkı yardımı ile lamel
gözenekleri arasında kalan egzost havasını süpürerek egzost havasına
geri karışmasını sağlar
Taze havanın egzost havasını süpürebilmesi için Taze hava tarafında
egzost tarafına göre daha yüksek basınç oluşması gerekmektedir. Eğer
bu basınç farkı;
• 0-200 Pa arasında ise temizleme ünitesine gerek yok
• 200-500 Pa arasında ise temizleme ünitesi 2 x 5° olarak uygulanır
• 500-800 Pa arasında ise temizleme ünitesi 2 x 2,5° olarak uygulanır.
SÜRÜCÜ ÜNİTESİ
Isı tekerleğinde dönme hareketi, motorun oluşturmuş olduğu dönme
hareketini kayış-kasnak sistemi ile tambura aktarması ile sağlanmaktadır. Sabit devirli veya değişken devirli olarak kontrol edilebilmektedir.
Standart çalışmadan 15 rpm ile tambur dönmektedir.
FAN YERLEŞİMİ
1- Temizleme Ünitesi Kullanımı Uygun
• Taze Hava Fanı pozitif basınçlandırmada,
• Egzost Fanı negatif basınçlandırmada,
2- Temizleme Ünitesi Kullanımı Uygun (Pt >Pe)
• Taze Hava Fanı pozitif basınçlandırmada,
• Egzost Fanı negatif basınçlandırmada,
3- Temizleme Ünitesi Kullanımı Uygun (Pt >Pe)
• İki fanda negatif basınçlandırmada
4- Temizleme Ünitesi Kullanımına Uygun Değil
• Taze Hava Fanı negatif basınçlandırmada,
• Egzost fanı pozitif basınçlandırmada
Plakalı Tip Isı Geri Kazanım
Taze hava ve egzost havası birbirine karışmayacak şekilde temas halindeki ısı iletkenliği yüksek levhaların oluşturduğu iki hat içerisinden
geçirilerek egzost tarafının ısısı geri kazanılır. Levhalar çoğunlukla alüminyum malzemeden üretilmekle birlikte plastik ya da selüloz esaslı
ürünler de kullanılmaktadır. Akış şekli zıt akışlı (Counter Flow) veya
çapraz akışlı (Cross Flow) olabilir. Çapraz akışlıda %65, zıt akışlıda ise
%90’a varan verim değerleri sağlanabilmektedir. Kullanım ve işletme
kolaylığı nedeni ile sıklıkla tercih edilmektedir.
Kış Uygulaması Taze Hava Hattı Sıcaklık Değişimi;
Düşük sıcaklığa sahip taze hava daha yüksek sıcaklığa sahip egzoz havası tarafından yüzey sıcaklığı artırılmış alüminyum yüzeyden geçerken
ısı kazanarak sıcaklığı artmaktadır.
Kış Uygulaması Egzost Hava Hattı Sıcaklık Değişimi;
Yüksek sıcaklığa sahip egzoz havası daha düşük sıcaklığa sahip taze
hava tarafından yüzey sıcaklığı düşürülmüş alüminyum yüzeyden geçerken ısı kaybederek sıcaklığı düşmektedir.
Yaz Uygulaması Taze Hava Hattı Sıcaklık Değişimi;
Yüksek sıcaklığa sahip taze hava daha düşük sıcaklığa sahip egzoz
havası tarafından yüzey sıcaklığı düşürülmüş alüminyum yüzeyden
geçerken ısı kaybederek sıcaklığı düşmektedir.
Yaz Uygulaması Egzoz Havası Hattı Sıcaklık Değişimi;
Düşük sıcaklığa sahip egzost havası daha yüksek sıcaklığa sahip taze
hava tarafından yüzey sıcaklığı artırılmış alüminyum yüzeyden geçerken ısı kazanarak sıcaklığı artmaktadır.
PLAKALI TİP ISI GERİ KAZANIMDA FREE COOLING
Geçiş mevsimleri olan ilkbahar ve sonbaharın belirli dönemlerinde
%100 taze hava kullanılarak herhangi bir soğutma makinesi çalıştırılmadan iç mahalin soğutulması sağlanabilir. Bu uygulama Free Cooling
olarak adlandırılmaktadır. Free Cooling uygulamasından yüksek verim
sağlayabilmek için dönüş havası ile taze hava arasında ısı transferi
gerçekleşmemesi gerekmektedir. Bu nedenle Plakalı Isı Geri Kazanım
sistemlerinde Bypass Damperi uygulaması yapılmaktadır.
Free Cooling esnasında taze hava hattı üzerinde bulunan Bypass damperi açık konuma, plakalı ısı geri kazanım girişinde bulunan Bypass
damperi kapalı konuma geçer. Böylece taze hava plakalı ısı geri kazanım ünitesinden geçmeyerek dönüş havası ile aralarında bir ısı transferi gerçekleşmez.
PLAKALI TİP ISI GERİ KAZANIMDA YOĞUŞMA KONTROLÜ
Hava içerisinde bulunan su buharı doyma sıcaklığına ulaştığında yoğuşarak sıvı fazına geçer. Eğer plakalı ısı geri kazanım ünitesi içinde
bölümlerden birinde sıcaklık çiğlenme sıcaklığında veya altında ise yoğuşma meydana gelecektir. Bu sebeple çalışma şartlarına bağlı olarak
yoğuşma riski taşıyan plakalı ısı geri kazanım çıkış kısımlarına drenaj
tava sistemi uygulanmaktadır.
PLAKALI TİP ISI GERİ KAZANIMDA DONMA KONTROLÜ
Düşük dış ortam şartlarında plakalı ısı geri kazanım sisteminde oluşan
yoğuşma damlacıklarının donma ve alüminyum plaka boşluklarını kapatma riski vardır. Bu durumda hava geçiş boşlukları tıkanarak ısı geri
kazanım verimliliğini olumsuz yönde etkileyecektir. Bu durumun önüne
geçmek için aşağıdaki çözümlerden biri uygulanmalıdır.
• Soğuk taze hava bir ön ısıtıcıda buzlanma riski kalkıncaya kadar
ısıtılır
• Zaman zaman taze hava debisi azaltılarak dönüş havasının etkinliği
artırılır ve buzlanma eritilir.
• En soğuk köşedeki taze hava geçişi bir klape ile kontrol edilerek
buzlanmaya izin verilmez.
Bu önlemler sırasında iklimlendirme kalitesinin olumsuz etkileneceği
göz ardı edilmemelidir. Çözüm olarak elektrikli ya da sulu tip bir ısıtıcı
ile mahale üflenen hava sıcaklığı kontrol altına alınabilir.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x30
24x24
24x27
21x42
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x30
18x24
18x27
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x18
12x21
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
PLAKALI ISI GERİ KAZANIM HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
916 916 916 1284 1284 1284 1284 1590 1488 1488 1692 1692 1692 1692 1692 1692 1692 1692 1998 1998 1998 1998 1998 1998 1998 2916 2916 3120 2916 2916 2916 2916 2916 3732 3732 3732 3732 3732 3732 3732
Run Around Tip Isı Geri Kazanım
Taze hava ve egzoz havası hattında bulunan sulu tip ısı değiştiricilerin
bir pompa yardımıyla yaptığı kapalı devre su çevrimi ile fonksiyon gösterir. Su çevrim içinde sıcak hava tarafından ısıyı alıp soğuk hava tarafına
taşıyarak ısı geri kazanımı sağlar. Özellikle egzoz hattı ve taze hava
hattının birbirinden ayrı konumlandırılması gerekli olan uygulamalarda
yaygın olarak kullanılmaktadır.
RUN AROUND ISI GERİ KAZANIMDA FREE COOLING UYGULAMASI
Free Cooling uygulama şartları sağlandığında pompa devre dışı bırakılıp su sirkülasyonunun durdurulması gerekmektedir.
RUN AROUND ISI GERİ KAZANIMDA DONMA KONTROLÜ
Run Around ısı geri kazanım düşük sıcaklığa sahip kış uygulamalarında
yüksek verimlilik değerlerine ulaşabilmektedir. Sırasıyla havadan suyasudan havaya ısı transferi gerçekleşmektedir. Enerji aktarımı için su
kullanıldığından donma riski yüksek bir sistemdir. Bu nedenle düşük
dış ortam sıcaklığına sahip uygulamalarda çevrimdeki suya mutlaka
etilen glikol benzeri antifriz eklenmelidir. Antifriz sistemin verimini düşüreceğinden kullanılacak miktarın doğru belirlenmesi çok önemlidir.
RUN AROUND ISI GERİ KAZANIMDA YOĞUŞMA KONTROLÜ
Taze hava hattında ve egzoz hattında yaz ve kış çalışma durumlarına
göre yoğuşma riski oluşacağından her iki ısı değiştiricisi altında paslanmaz sacdan imal edilen çift eğimli drenaj tavası uygulaması yapılmaktadır. Standart olarak tava altı izolasyonu da uygulanmaktadır.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x18
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
PLAKALI ISI GERİ KAZANIM HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
916 916 916 1284 1284 1284 1284 1590 1488 1488 1692 1692 1692 1692 1692 1692 1692 1692 1998 1998 1998 1998 1998 1998 1998 2916 2916 3120 2916 2916 2916 2916 2916 3732 3732 3732 3732 3732 3732 3732
Heat Pipe Tip Isı Geri Kazanım
Heat Pipe ısı değiştiricileri içerisinde kullanılan soğutucu akışkanın yüksek sıcaklıklı havadan ısı çekip buharlaşması ve düşük sıcaklıklı havaya
ısısını verip yoğuşması prensibine göre çalışmaktadır.
HEAT PİPE ISI GERİ KAZANIM KIŞ-YAZ UYGULAMASI
Kış uygulamasında, dış ortama göre yüksek sıcaklığa sahip egzoz havasından Heat Pipe ısı değiştiricisi içerisinde bulunan R134a soğutucu
akışkana ısı akışı gerçekleşir. Sıvı halden buharlaşarak gaz fazına geçen soğutucu akışkan boruların eğimi nedeniyle yükselerek taze hava
tarafına hareket eder. Düşük sıcaklıklı taze havanın ısı değiştirici üzerinden geçmesi esnasında ısısını taze havaya transfer eder. Sıcaklığı
düşen soğutucu akışkan yoğuşarak gaz halden sıva hale geçer ve boruların eğimi nedeniyle yer çekimi etkisiyle egzoz havası tarafına hareket
eder. Taze hava ve egzoz havası arasında sıcaklık farkı oluştuğu sürece
çevrim bu şekilde devam eder. Heat Pipe’ın çalışma presibi gereği uygulama türüne göre borularının tamamen dik ya da açılı olarak yerleştirilmesi gerekir. Bu nedenle de çalışması için seçildiği mevsim dışında
fonksiyon gösteremez. Yani yaz çalışması için seçildiyse kışın fonksiyon
gösteremez, ya da kış için seçildiyse yazın fonksiyon gösteremez.
HEAT PİPE ISI GERİ KAZANIM NEM ALMA-KURUTMA UYGULAMASI
Heat Pipe ısı geri kazanım sistemi nem alma ve kurutma proseslerinde
de yaygın olarak kullanılmaktadır. Birbirine bakır boru hattı ile bağlı iki
ayrı ısı değiştirici olarak imal edilirler. İki ısı değiştiricisi arasına soğutucu
eşanjör (gazlı ya da sulu) konumlandırılır. Heat Pipe’ın ilk ısı değiştiricisi
ön soğutma, son ısı değiştiricisi ile son ısıtma işlemini yerine getirir. Bu
sayede asıl nem alma işlemini gerçekleştiren soğutma eşanjörü üzerine
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x18
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
HEAT PIPE ISI GERİ KAZANIM HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
656 656 656 656 656 656 656 656 656 656 656 656 656 656 758 758 758 758 758 656 656 656 656 656 656 656 656 758 656 758 758 758 758 656 758 758 758 758 758 758
gelecek toplam soğutma yükü azalmış olur hem de nem alma işleminden
sonra gerekli olacak kurutma işlemi için gerekli olan ısıtma yükü ortadan
kalkmış olur. Konfor klima santrallerinde yaygın olarak kullanılan bu yöntem benzer mantıkta kapalı yüzme havuzlarının nem alma işlemini yerine
getiren paket tip havuz nem alma santrallerinde de kullanılmaktadır.
HEAT PİPE DX’Lİ KLİMA SANTRALİ UYGULAMASI
Yüksek dış hava sıcaklıklarında direkt genleşmeli klima santrallerinin
evaporatör giriş sıcaklıklarının sınır çalışma şartlarının içinde tutulması
cihaz verimi açısından çok önemlidir. Bunu sağlayabilmek için evaporatör
öncesinde ön soğutma yapmak için heat pipe uygulaması yapılmaktadır.
Bu sayede değişken yüksek sıcaklıklı dış ortam şartlarında da direkt genleşmeli klima santralinde yüksek performans alınması sağlanmaktadır.
Isı Geri Kazanım Sistemleri Karşılaştırması
Klima santrallerinde uygulanan ısı geri kazanım sistemlerinin birbirlerine göre üstün ve zayıf yanları vardır. Bu özellikleri aşağıdaki tabloda
özetlenmiştir. Aynı koşullar için dört farklı ısı geri kazanım yöntemi
hesaplanarak yandaki diyagram üzerinde ısı geri kazanım sistemlerinin
yaz ve kış çalışma şartlarına göre hava çıkış değerlerinin karşılaştırmasını gösterilmektedir.
A-Rotor Tip Isı Geri Kazanım
B-Plakalı Tip Isı Geri Kazanım
C-Heat Pipe Isı Geri Kazanım
D-Run Around Isı Geri Kazanım
Özellikler
Rotor Isı Geri Kazanım
Plakalı Isı Geri Kazanım
Heat Pipe Isı Geri Kazanım
Run Around Isı Geri Kazanım
Zıt Akış (Counter Flow) Paralel
Akış (Paralel Flow)
Zıt Akış (Counter Flow)
Paralel Akış (Paralel Flow)
Duyulur (45 - 65%)
Duyulur (55 - 65%)
Isı Transfer Şekli
Duyulur (50 - 80%) Toplam
(55 - 85%)
Zıt Akış (Counter Flow) Çapraz
Akış (Cross Flow) Paralel Akış
(Paralel Flow)
Duyulur (50 - 80%) Toplam
(55 - 85%)
Yüzey Hızı (m/s)
2,5 - 5
0,5 - 5
2-4
1,5 - 3
Hava Tarafı Basınç Kaybı (Pa)
60 - 250
5 - 450
100 - 500
100 - 500
Çalışma Sıcaklık Aralığı (°C)
- 55 / 95
- 60 / 800
- 40 / 35
- 45 / 500
Nem Transferi Yapabilme
Kompak Hücre Ölçüleri Düşük
Basınç Kaybı
Hareketli Parça İçermez
Düşük Basınç Kayıpları Kolay
Temizlenebilme
Hareketli Parça İçermez Fanın
Konumu Önemli Değildir
Egzoz Hattı Ayrılabilir Fan
Konumu Önemli Değildir
Soğuk İklim Şartlarında Sık
Bakım İhtiyacı
Gizli Isı Transferi Özel Üretim
Üründe Mümkün
Sınırlı Tedarikçi
1 - 10%
0 - 5%
0%
Yüksek Etkinlik İçin Doğru
Bir Simülasyon Modeli
Gerektirir
0%
Bypass Damperi
Konum Eğim Açısının Değişim
İle
Bypass Vanası yada Pompa
Hız Kontrolü
Hava Akışına Göre
Farklı Özellikleri
Sınırlamaları
Hava Kaçağı
Kontrol
Zıt Akış (Counter Flow) Paralel
Akış (Paralel Flow)
Isı Tekerleği Hız Kontrol
Ünitesi
K
lima santralinda hava hareketleri esnasında göz ile görünen ve
görünmeyen boyutlarda parçacıklar da birlikte taşınır. Parçacıkların nitelikleri çalışma iç ve dış ortamına göre farklılık gösterir. Boyutları
kum tanesi büyüklüğünden bakteri veya kimyasal moleküllere kadar
geniş bir aralık içerisinde bulunur. Çalışma ortam koşullarının gereklerine göre belirli büyüklük aralığı içerisindeki parçacıkların filtrelenmesi
hem insan sağlığı, hem proses gerekleri hem de klima santrali içerisindeki ekipmanın verim ve çalışma ömürleri açısından çok önemlidir.
Klima santrallerinde genel olarak ön filtreleme için G3-G4 Panel Filtreler, hassas filtreleme için M5-M6-F7-F8-F9 Torba Filtreler kullanılmaktadır. Bunlara ek olarak Aktif Karbon Filtreler ve yağ filtreleme için
Metalik Filtreler kullanılmaktadır.
Filtre Sistemleri
Filtrelerin Enerji Tüketimine Etkisi
Klima santralinde fan motor grubunun ihtiyaç duyacağı toplam elektrik
gücünü belirleyici ana etkenlerden birisi toplam statik basınç değeridir.
Bu basınç değerini, kanallar, filtreler, ısı geri kazanım üniteleri, soğutma
bataryası, ısıtma bataryası, susturucular ve klima santrali içerisinde
olan diğer ekipmanlar oluşturmaktadır. Filtreler bu basınç değerinde
önemli yer tutmaktadır. Başlangıç basınçları düşük olmasına rağmen
kirlilik seviyesi yükseldikçe oluşturdukları basınç kayıpları da yükselmektedir. Bu nedenle EN13053 standardı tarafından önerilen filtre
değişim basınç değerlerinde filtrelerin değişmesi gerekmektedir. Aksi
taktirde kirlilik düzeyi arttıkça toplam statik basınç yükselecek buda
daha fazla güç tüketimine neden olacaktır.
Filter
Filter
Başlangıç
Final
G1-G4
60 Pa
250 Pa
150 Pa
F5-F7
100 Pa
450 Pa
250 Pa
F8-F9
120 Pa
450 Pa
350 Pa
Filtre Sınıflandırması
Önerilen
Final Basınç
Değeri
(EN 13053)
G2 ≥65%
Orta
Verimlilik
EN 779:2012
Filtre
Sınıfı
Üretici Basınç Verisi
Başlangıç Filtresi
G3 ≥80%
G4 ≥90%
Ön Filtreleme
Yüksek
Verimlilik
M5 ≥40%
M6 ≥60%
F7 ≥80%
Hassas Filtreleme
F8 ≥90%
F9 ≥95%
EN 1886’ya Göre Filtre Çerçevesi Kaçak Sınıfı
EN 1886’ya göre Klima Santralinde kullanılan filtre çerçevesi kaçak
seviyesi G1_M5-M6-F7-F8-F9 olarak sınıflandırılmaktadır. Kullanılacak filtre sınıfından daha düşük sınıfa sahip filtre çerçevesi sistemi
kullanılırsa filtre sınıf özelliklerini karşılayamayacaktır. Bu test iki
aşamalı olarak yapılmaktadır. 1. kısımda toplam kaçak miktarı. 2.
kısımda ise gövdeden olan kaçak ölçülmektedir. Alınan ölçüm değerlerine göre aşağıdaki şekilde hesaplanmakta ve filtre çerçevesinin sınıfı
belirlenmektedir.
𝑞𝐿𝑡 = 𝑞𝐿+𝑞𝐿𝑓
𝑞𝐿𝑡
𝑘 = 𝐷𝑒𝑏𝑖
𝑞𝐿𝑡 : 𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝐻𝑎𝑣𝑎 𝐾𝑎ç𝑎ğ𝚤 𝑞𝐿
: 𝐺ö𝑣𝑑𝑒 𝐻𝑎𝑣𝑎 𝐾𝑎ç𝑎ğ𝚤 𝑞𝐿𝑓 : 𝐹𝑖𝑙𝑡𝑟𝑒 Ç𝑒𝑟ç𝑒𝑣𝑒𝑠𝑖 𝑖𝑙𝑒 𝐺ö𝑣𝑑𝑒 𝐴𝑟𝑎𝑠𝚤𝑛𝑑𝑎𝑘𝑖 𝐻𝑎𝑣𝑎 𝐾𝑎ç𝑎ğ𝚤
Örnek;
4 tam filtreden oluşan bir filtre hücresi için;
Hücre Yüzey Alanı: 1,49 m²
Yüzey Hızı: 2,5 m/s
Hava Debisi: 3,725 m³/s (4 x 0,93 m³/s (2,5 m/s hız için))
𝑞𝐿𝑡 : 27,5 𝑥 10−3 𝑚3/𝑠 𝑞𝐿
: 14,5 𝑥 10−3 𝑚3/𝑠 𝑞𝐿𝑓 : 13 𝑥 10−3 𝑚3/𝑠 𝑘: 35 % (𝐹9 𝑆𝚤𝑛𝚤𝑓𝚤𝑛𝑑𝑎𝑑𝚤𝑟.)
BOREAS Klima Santralinde kullanılan filtre çerçevesi EN 1886 standardına göre en yüksek sınıf olan F9 sınıfıdır.
Filtre Sınıfı
Maksimum Filtre
Kaçak Oranı %k
G1-M5
M6
F7
F8
F9
6
4
2
1
0,5
Panel Filtre Hücresi
Klima santralinde ön filtreleme için kullanılan EN 779’a göre G3-G4
sınıfında olan filtrelerdir. Klima santralinda havanın ilk giriş hücresinde konumlandırılırlar. Filtre malzemesi olarak en çok polyester elyafı
kullanılmakla birlikte polipropilen, poliüretan veya metal de kullanılmaktadır. Filtre çerçeveleri galvaniz çelik, paslanmaz çelik, PVC veya
fiberglas malzemeden imal edilebilmektedir. Zikzaklı yapısı sayesinde
daha yüksek yüzey alanına sahiptir. Kaba filtreler 10 μm’den daha büyük partiküllerin filtrelenmesi için uygundur. Standart olarak cihaz üzerinde takılı olarak gönderilir. Bunun nedeni klima santralini ilk devreye
alma esnasında kanal sistemi içerisinde bulunan toz vb. parçaların
klima santrali içerisine girmesini önlemektedir. Bu nedenle ilk devreye
almada takılı olmalıdır.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x18
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
PANEL FİLTRE HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264 264
Torba Filtre Hücresi
Klima santralinde hassas filtreleme için kullanılan EN 779’a göre M5M6-F7-F8-F9 sınıfında olan filtrelerdir. Klima santralinde ön filtreden
sonra ve ısı değiştiricilerinden önce konumlandırılırlar. Filtre malzemesi
olarak sentetik elyaf kullanılmaktadır. Filtre çerçeveleri galvaniz çelik,
paslanmaz çelik, PVC veya fiberglas malzemeden imal edilebilmektedir. Cep boyu olarak 300 ve 600 mm alternatifleri vardır. Kesit ölçüsü
olarak tam filtre, yarım filtre, çeyrek filtre uygulamaları yapılmaktadır.
Torba filtreler 10 μm - 1 μm arasındaki partiküllerin filtrelenmesi için
uygundur. Standart olarak cihaz üzerinde takılmadan gönderilir. Klima
santralini ilk devreye alma işlemi tamamlandıktan ve ön filtreler değiştirildikten sonra montajları yapılır.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x36
21x33
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x30
18x24
18x27
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x18
12x21
12x15
9x18
12x12
9x12
9x15
9x9
6x12
6x6
6x9
Model
TORBA FİLTRE HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774 774
Aktif Karbon Filtre Hücresi
Hava içerisinde bulunan koku ve gaz partiküllerinin ölçüleri (.01 mikron
ve altında) çok küçük olması nedeni ile standart filtrelerle filtrasyonu
yapılamamaktadır.
Karbon filtreler, içerisinde koku ve zararlı gaz partikülleri bulunduran
havaların filtrelemesinde kullanılmaktadır. Silindirik kartuşlu ve panel
filtre olarak uygulamaları vardır.
Silindirik kartuşlu uygulama klima santrallerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Silindir çapları 140-160 mm boyları ise 400-600 mm
arasında değişmektedir. Her bir kartuş diğerinden bağımsız olarak
değiştirilebilmektedir.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x18
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
KARBON FİLTRE HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400
Metalik Filtre Hücresi
İçerisinde yağ partikülleri içeren havanın filtrelenmesinde kullanılır. Genellikle mutfak aspiratörü uygulamaları yaygındır. Hava içerisinde asılı
halde duran yağ damlacıkları filtrenin metal yüzeylere yapışıp havadan
ayrılmış olur. Yüzeyde biriken bu yağ damlacıkları temizleme maddeleri
ile yıkanarak standart olarak sunulan drenaj tavasında toplanıp uygun
yöntemlerle tahliye edilmektedir. Filtre malzemesi alüminyum veya
paslanmaz tellerden üretilmektedir. Hücre ölçüleri panel filtre hücresi
ölçüleri ile aynıdır.
Klima Santralinde Kademeli Filtre Uygulaması
Klima santrallerinde tekli filtre uygulaması hem filtreleme kalitesi açısından hem de ekonomik açıdan faydalı olmayacağından
önerilmez. Taze hava hattı ve egzoz hattı için aşağıdaki sıralama
ile filtre kullanımı önerilmektedir.
Taze hava hattında sırası ile;
• Metalik Filtre (Taze hava yağ partikülleri içeriyorsa)
• Ön Filtre (Panel)
• Torba Filtre
• Karbon Filtre (Havada koku ve zararlı gazlar var ise)
• Hepa Filtre (Mahale en yakın mesafede ve kanal çıkışına
uygulanmalıdır)
Egzoz hava hattında sırası ile;
• Metalik Filtre (Taze hava yağ partikülleri içeriyorsa)
• Ön Filtre (Panel)
• Karbon Filtre (Havada koku ve zararlı gazlar var ise)
Filtrelerin, üzerinden geçen havayı tam olarak filtreleyebilmesi için
havanın filtre yüzeyinden 2-3 m/s hız aralığında ve tüm filtre yüzeyine
homojen bir şekilde dağılarak geçmesi gerekmektedir. Eğer filtre yüzey
alanı ile hava giriş kesiti arasında ölçüsel bir fark var ise havanın filtre
yüzeyine homojen dağılabilmesi için;
• Hava giriş kesiti ile filtre yüzeyi arasında yeterli L mesafe bırakılması
gerekmektedir.
• Diğer bir yöntem hava giriş kesitini filtre yüzey alanına eşit olacak
şekilde full face damper uygulaması yapmaktır.
K
Karışım
Hücreleri
Damper
arışım hücresinde dönüş havasına belli miktarda taze hava karıştırılarak şartlandırılan ortamın taze hava ihtiyacı karşılanır. Karışım
miktarını belirleyen faktör dönüş havasının kalitesidir. Eğer dönüş
hava kalitesi düşük ise (koku, toz, düşük oksijen miktarı vb. içeriyor
ise) karışım yerine konfor ve hijyen uygulamalarında ısı geri kazanım
sistemlerinin kullanılması önerilir. Karışım oranları kullanılan damperler
yardımı ile ayarlanmaktadır. Damperler manuel olarak ya da oransal
damper motoru yardımı ile ayarlanmaktadır.
Örnek;
4°C kuru termometre, 2°C yaş termometre sıcaklığına sahip 2 m³/s
hava debili taze hava ile 25°C kuru termometre %50 bağıl nem değerine sahip dönüş havası adyabatik olarak karıştırılmaktadır. Karışım
havasının kuru ve yaş termometre sıcaklıklarını bulalım.
Çift Damperli Karışım Hücresi
Çift damperli karşım hücresinde dönüş havası
ve taze hava sirkülasyonu için tek fan kullanılmaktadır. Bu nedenle egzost işlemi klima santralindan yapılmayıp ayrı bir egzost fanı kullanılır.
Dış ortamdan alınan taze hava, mahalden
çekilen belli miktar dönüş havası ile karıştırılarak ön şartlandırma yapılmış olur. Karışım
oranları damperlerin manuel ayarlanması ya
da oransal kontrollü damper motorları yardımı
ile yapılmaktadır. İki damper birbirine zıt çalışır,
taze hava damperi %80 açık ise dönüş havası
damperi %80 kapalı konumdadır. Standart
olarak karışım sonrasında filtre kademeleri
kullanılmalıdır.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x18
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
İKİ DAMPERLİ KARIŞIM HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
366 366 366 468 468 468 468 570 570 570 570 570 774 774 774 774 774 774 774 774 876 876 876 876 876 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1182 1182 1182 1182 1182 1182 1182
Üç Damperli Karışım Hücresi
Üç damperli karşım hücresinde dönüş havası ve şartlandırılan ortama
üfleme için iki ayrı fan kullanılmaktadır. Bu nedenle egzost bu hücrede
gerçekleştirilir. Dış ortamdan alınan taze hava, mahalden çekilen belli
miktar dönüş havası ile karıştırılarak ön şartlandırma yapılmış olur.
Karışım oranları damperlerin manuel ayarlanması ya da oransal kontrollü damper motorları yardımı ile yapılmaktadır. Taze hava damperi ve
egzost damperi birbirine zıt olarak çalışır, ara damper ise bu karışımın
isten oranda olmasını sağlayacak miktarda kısılır. Standart olarak karışım sonrasında filtre kademeleri kullanılmalıdır.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x30
18x24
18x27
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x15
12x18
9x18
12x12
9x12
9x15
9x9
6x12
6x6
6x9
Model
ÜÇ DAMPERLİ KARIŞIM HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
876 876 876 978 978 978 978 1284 1284 1284 1284 1284 1590 1590 1590 1590 1590 1590 1896 1896 1896 1896 1896 1896 1896 2202 2202 2202 2202 2202 2202 2202 2202 2508 2508 2508 2508 2508 2508 2508
Nemli Havanın Duyulur Isıtılması;
Nemli havanın, nem kaybı ya da kazancı olmaksızın ısıtılarak sıcaklığının artırılması işlemidir. Bu ısıtma esnasında özgül nem değeri sabit
kalmaktadır.
Isıtma
kapasitesini
Nemli Havanın
Duyulur
Isıtılması;hesaplamak için aşağıdaki formül
kullanılabilir.
Nemli havanın, nem kaybı ya da kazancı olmaksızın ısıtılarak sıcaklığının artırılması işlemidir. Bu
Elektrikli Isıtıcı
ısıtma esnasında özgül nem değeri sabit kalmaktadır. Isıtma kapasitesini hesaplamak için aşağıdaki
Nemli
Duyulur Isıtılması;
formülHavanın
kullanılabilir.
Nemli
(T2 −kaybı
T1 ) ya da kazancı olmaksızın ısıtılarak sıcaklığının artırılması işlemidir. Bu
Q = V havanın,
x ρ x Cp x nem
ısıtma esnasında özgül nem değeri sabit kalmaktadır. Isıtma kapasitesini hesaplamak için aşağıdaki
Q: Isıtma Kapasitesi (kW), ρ: Havanın Yoğunluğu (kg/m³)
formül kullanılabilir.
QC=
V x ρ x𝐻𝐻𝐻𝐻CÖ𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧ü𝑙𝑙𝑙𝑙
𝐼𝐼𝐼𝐼𝐻𝐻𝐻𝐻𝐼𝐼𝐼𝐼T𝐻𝐻𝐻𝐻1 )(𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘/𝑘𝑘𝑘𝑘𝑧𝑧𝑧𝑧°𝐾𝐾𝐾𝐾), V: Hava Debisi (m3 /h)
p x (T2 𝐼𝐼𝐼𝐼−
p : 𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻
Q:
Kapasitesi
Havanın
(kg/m³)
(TIsıtma
𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻 (kW),
Ç𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻ş 𝐻𝐻𝐻𝐻𝑣𝑣𝑣𝑣ρ:𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺
𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺ş𝑡𝑡𝑡𝑡𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣 Yoğunluğu
𝑆𝑆𝑆𝑆𝐻𝐻𝐻𝐻𝑆𝑆𝑆𝑆𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻 𝐹𝐹𝐹𝐹𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻
(°𝐶𝐶𝐶𝐶)
2 − T1 ):
Ö𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧ü𝑙𝑙𝑙𝑙
𝐼𝐼𝐼𝐼𝐻𝐻𝐻𝐻termometre,
𝐼𝐼𝐼𝐼𝐻𝐻𝐻𝐻 (𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘/𝑘𝑘𝑘𝑘𝑧𝑧𝑧𝑧°𝐾𝐾𝐾𝐾),%85
V:
Hava
Debisi
(m3değerine
/h) sahip
CÖrnek;
55𝐻𝐻𝐻𝐻°C
°C
kuru𝐼𝐼𝐼𝐼termometre,
%85
bağıl
nem
sahip
p : 𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻
Örnek;
kuru
bağıl
nem
değerine
75007500
m³/h taze hava klima santralinde
konumlandırılan
elektrikli
ısıtıcı yardımı
ile 25 °C elektrikli
‘ye kadar ısıtıcı
ısıtılmak
m³/h
taze hava klima
santralinde
konumlandırılan
yar- istenmektedir. Gerekli olan
(T
2 − T1 ): 𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻 Ç𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻ş 𝐻𝐻𝐻𝐻𝑣𝑣𝑣𝑣 𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺𝐺ş𝑡𝑡𝑡𝑡𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣 𝑆𝑆𝑆𝑆𝐻𝐻𝐻𝐻𝑆𝑆𝑆𝑆𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻 𝐹𝐹𝐹𝐹𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻𝐻 (°𝐶𝐶𝐶𝐶)
elektrikli
ısıtıcı
kapasitesini
ve
rezistans
adedini
hesaplayalım.
(Klima
dımı ile 25 °C ‘ye kadar ısıtılmak istenmektedir. Gerekli olan elektrikliSantrali kesit yüksekliği 918
Örnek; 5 °C kuru termometre, %85 bağıl nem değerine sahip 7500 m³/h taze hava klima santralinde
mm, genişliği
1224
rezistans(Klima
uzunluğu
1000 mm’dir. Rezistans birim
ısıtıcı
kapasitesini
ve mm’dir.
rezistansSeçilebilecek
adedini hesaplayalım.
Santrali
konumlandırılan elektrikli ısıtıcı yardımı ile 25 °C ‘ye kadar ısıtılmak istenmektedir. Gerekli olan
kapasitesi;
12
w/cm’dir.)
kesit yüksekliği 918 mm, genişliği 1224 mm’dir. Seçilebilecek rezistans
elektrikli ısıtıcı kapasitesini ve rezistans adedini hesaplayalım. (Klima Santrali kesit yüksekliği 918
uzunluğu
10001224
Rezistans
birim
kapasitesi;
12 w/cm’dir.)
Q = 7500/3600
xmm’dir.
1,2 xmm’dir.
1,02
x (25
− 5)
= 50,2𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘
mm,
genişliği
Seçilebilecek
rezistans
uzunluğu 1000 mm’dir. Rezistans birim
Heating
W 12 w/cm’dir.)
50,2
kapasitesi;
Q = 12
= 41,8 ⩰ 42 adet
x 100 = 1200 W, Rezistans Adet =
cm
1,2
Q = 7500/3600 x 1,2 x 1,02 x (25 − 5) = 50,2𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘
Q = 12
W
50,2
x 100 = 1200 W, Rezistans Adet =
= 41,8 ⩰ 42 adet
cm
1,2
Elektrikli Isıtıcı Hücresi
Elektrikli ısıtıcı hücresinde havanın duyulur ısıtma ile sıcaklığının artırılması işlemi yapılmaktadır. Elektrikli ısıtıcı olarak çubuk rezistanslar
kullanılmaktadır. Rezistanslar 10-12 W/cm birim güçte, 240 V, 50 Hz
monofaze, 400 V, 50 Hz trifaze olarak üretilebilmektedir. Rezistans
gövdesi paslanmaz sacdan imal edilmektedir. Rezistans bağlantılarında kullanılan tüm kablolar yanmaz özellikli korumalı kılıflara sahiptir.
Rezistanslar isteğe bağlı olarak farklı kademelerde ve tristör kontrollü
olarak üretilebilmektedir.
Elektrikli Isıtıcı Hücresinde Güvenlik Önlemleri
Rezistansın çalışması sırasında üretilen ısı enerjisi, havaya aktarılarak
klima santralinda ısıtma fonksiyonu yerine getirilir. Fanın oluşturduğu
hava akımı aynı zamanda rezistansın soğumasını da sağlayıp sıcaklığının tehlikeli seviyeye kadar yükselmesini önler. Bu nedenle rezistans
devrede iken hava akımının hiç bir şekilde durdurulamaması gerekir.
Bunun için alınabilecek önlemler aşağıda sıralanmıştır.
• Emniyet termostatı: Rezistansın yakın bölgesine yerleştirilen termostat algılayıcısı set değeri olan 80°C sıcaklık aşıldığında
rezistansları devreden çıkaracak şekilde elektrik tesisatına bağlanır.
• Hava Akış Sensörü: Rezistansların devreye girmesi için
mutlaka hava akışının olması gereklidir. Bu nedenle hava
akışı kontrol edilmektedir. Klima Santralinin ilk çalışması
esnasında hava akışı ilgisi alındıktan sonra rezistanslar
devreye girmektedir. Eğer çalışma esnasında herhangi
bir nedenden dolayı hava akışı kesilmiş ise rezistansların
devre dışı kalması sağlanmaktadır.
• Fark Basınç Anahtarı; Hava akış sensörü gibi kontrol sağlar fakat hava akışını basınç farkından algılar.
• Kapı Sensörü: Cihazın çalışması esnasında rezistans
hücresi ve kendisinden sonraki hücrelerden birinin kapısının açılması durumunda elektrikli ısıtıcının gücünün kesilmesi
sağlanmaktadır. Aksi takdirde havanın rezistans üzerinden geçmeden
by-pass yapması riski vardır. Aynı zamanda rezistansın çalışması sırasında kapıyı açan birinin kendine zarar vermesi önlenmiş olur.
• Perfore Sac Kullanımı: Rezistanslı ısıtıcıdan önce ve sonra kullanılan
perfore sac hem havanın homojen yayılmasını sağlar hem de ekranlama
yaparak ışıma ile klima santrali parçalarının ısınıp zarar görmesini önler.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x18
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
ELEKTRİKLİ ISITICI HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
570 570 570 570 570 570 570 570 570 570 570 570 570 570 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080
Nemin Konfor, Sağlık ve Çevre Üzerindeki Etkileri
• Nem ve Deri Rahatsızlıkları; soğuk havalarda insan derisinde meydana gelen kaşıntı, ellerde çatlamalar, diz ve dirseklerde meydana
gelen çatlamalara bağlı deri açıklıkları yaşlılarda sıklıkla olmakla
beraber her insanda görülebilecek durumlardır. Bunun genel nedeni deri yüzeyinde yeterli nemin olmamasıdır. Ortam nem değerini %40-60 aralığında tutularak bu durumun etkisinin azaltılması
mümkündür.
• Alerjik Nezle ve Astım; yaşam ortamlarında nem kontrolü ile insanda yaygın olarak alerjiye neden olan ev içi tozlar, evcil hayvan tüyleri
vb. oluşumu kontrol altında tutulabilmektedir. Kontrol altında sabit
tutulan nem değerleri ile astım hastalarının ciddi şekilde etkilendikleri ve şok geçirmelerine neden olan ani sıcaklık ve nem değişikleri
engellenmiş olmaktadır.
Nemlendirme
Sistemleri
Humidifier
• Sterling Çalışması ve Buna İlişkin Yorumlar;
yaşam mahallerindeki nem değerinin belirlenmesi nem miktarının değişiminin ortam
şartlarındaki etkilerinin farklı olması nedeni
ile zor bir iştir. Örneğin nem miktarının artırılması ortamda bulunan astım hastaları için
olumlu bir durum olurken diğer taraftan alerjik
etkileri olan bakterilerin üremesi ve çoğalması
için uygun ortam şartları oluşturmaktadır. Bu
nedenle ideal nem değeri belirlenirken insan
sağlığına olumsuz etkileri olan biyolojik canlıların oluşumunu hızlandırmayacak şartların
oluşturulmasına dikkat edilmelidir.
Sterling Grafiği, bağıl nem aralığı ile normal oda sıcaklığında bulunan
kişilerin sağlığını etkileyen faktörler arasındaki ilişkiyi göstermektedir.
Grafiğin yatay ekseninde %0 - %100 bağıl nem aralığını göstermektedir.
Grafiğin dikey ekseninde ise biyolojik organizmalar, solunum problemlerine neden olan patojenler, ozon üretimi ile kimyasal etkileşim arasındaki ilişkileri göstermektedir.
Sterling Grafiği;
• %0-30 ile %60-100 aralığında bakteri üremesi artış göstermektedir.
• Solunum enfeksiyonları %40 bağıl nem değerlerinde artış gösterirken %50 üzerindeki değerler için yeterli veri bulunmamaktadır.
• Alerjik problemler %60 bağıl nemin üzerinde artış gösterirken, %40
bağıl nem değerinin altındaki durumlarda astımla ilgili problemlerin
artmasına neden olmaktadır.
• %30 bağıl nem seviyesinin üzerine çıkıldıkça kimyasal etkileşimler
için uygun şartlar oluşmaktadır.
• Bağıl nemin artışı ile ozon üretimi azalmaktadır.
Buharlı Nemlendirme Hücresi
Klima santralinde elektrotla buharlı nemlendirme, ısıtıcılı tip buharlı
nemlendirme ve buhar enjeksiyonlu nemlendirme tipleri uygulanmaktadır. Sudan buhar elde edilmesi veya hazır buhar kullanılarak klima
santrali içerisine yerleştirilen difüzörler yardımı ile hava aktarılması
yapılmaktadır.
Elektrotla Buharlı Nemlendirme; elektrotlar buhar silindiri içerisine
konumlandırılmıştır. Silindir içerisinde bulunan iletken su (musluk suyu
olabilir) elektrotlar ile temas ettiğinde elektrik devresi kapanır ve su
direnci nedeniyle ısınmaya başlar.
Isıtıcılı Tip Buharlı Nemlendirme; elektrikli su ısıtıcıları prensibine göre
çalışmaktadır. Buhar silindiri içerisine konumlandırılan ısıtma elemanları suyun ısınmasını sağlamaktadır.
Buhar Enjeksiyonlu Nemlendirme; proseste var olan hazır buharın dağıtıcıya bağlanması ile uygulanan yöntemdir.
𝑚1 + 𝑚3 = 𝑚2 (𝑘𝑔/𝑠, 𝐾ü𝑡𝑙𝑒𝑠𝑒𝑙 𝐷𝑒𝑏𝑖) 𝑚1 + ℎ1 = 𝑚3 𝑥 ℎ3 = 𝑚2 𝑥 𝑤2 (𝑘𝑊, 𝐸𝑛𝑡𝑎𝑙𝑝𝑖 𝐷𝑒𝑛𝑘𝑙𝑒𝑚𝑖) 𝑚1 + 𝑤1 + 𝑚3 = 𝑚2 𝑥 𝑤2 (𝑘𝑔/𝑠, 𝑁𝑒𝑚 𝐷𝑒𝑏𝑖𝑠𝑖) 𝑚1 + 𝑤1 + 𝑚3 = 𝑤2 𝑥 𝑚1 + 𝑤2 𝑥 𝑚3 (𝑘𝑔/𝑠, 𝐵𝑢ℎ𝑎𝑟𝚤𝑛 𝐾ü𝑡𝑙𝑒𝑠𝑒𝑙 𝐷𝑒𝑏𝑖𝑠𝑖)
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x18
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
BUHARLI NEMLENDİRME HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
1080 672 672 672 672 672 672 672 672 672 672 672 672 672 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080
BUHARLI NEMLENDİRME BUHAR DAĞITICI YERLEŞİMİ
Buharlı nemlendirmede buharın havaya verimli şekilde yayılabilmesi
için difözür öncesinde ve sonrasında konulacak ekipman ile aralarında bırakılması gereken mesafeler önemli bir kriterdir. Bu mesafeler
doğru şekilde bırakılmaması durumunda buhar havaya yayılamadan
bu yüzeyler ile temas edecek ve verimliliği düşecektir. Aşağıdaki şemada görünen Bn değeri; difüzör öncesindeki havanın nem içeriği (g/
kg), eklenecek buhar miktarı (g/kg), seçilen difüzör uzunluğu (mm),
kesitteki hava hızı (m/s), nemlendirici kapasitesine (kg/g) bağlı olarak
değişmektedir.
Evaporasyon Pedli Adyabatik Nemlendirme Hücresi
Evaporatif nemlendiriciler genel kapsamda su havuzu, pompa ve pedlerden oluşur. Pompa ile tankdaki su pedler üzerine gönderilir ve pedlerin ıslanması sağlanır. Islanan pedlerin üzerinden geçen hava, gizli
ısısı ile ped üzerindeki suyu buharlaştırarak bünyesine alır. Bu sayede
havaya nem eklenirken sıcaklığında da düşüş meydana gelir.
Evaporatif nemlendiricilerde selülozik ve cam elyaf malzemeden üretilen
iki ayrı ped kullanılmaktadır. Selülozik pedler ıslanabilir ve sağlamlık sağlayan kimyasal madde emdirilmiş selülozik kağıtlardır. Cam elyaf pedler
ise su tutabilen ve ıslanmayı sağlayan katkı maddeli cam elyaf levhalardır. Selülozik ve Cam Elyaf Pedin teknik özellikleri aşağıdaki gibidir.
Pedli Evaporatif Nemlendirmeyi Oluşturan Elemanlar;
• Havuz (Paslanmaz Çelik Sac)
• Şamandıra (Otomatik su dolumu için)
• Taşma sistemi
• Su Pompası
• PVC Su Tesisatı
• Su Kontrol Vanası
• Ped
• Ped Çerçeveleri (Paslanmaz Çelik Sac)
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x36
21x33
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x30
18x24
18x27
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x18
12x21
12x15
9x18
12x12
9x12
9x15
9x9
6x12
6x6
6x9
Model
PEDLİ NEMLENDİRME HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
1080 672 672 672 672 672 672 672 672 672 672 672 672 672 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080 1080
Yüksek Basınçlı Nemlendirme Hücresi
Yüksek basınçlı nemlendirme hücresi, üzerinde nemlendirme suyunun
yüksek basınç altında parçacıklara ayrılmasını sağlayan nozul sisteminin bulunduğu kaset ağ sistemi ve nemlendirme suyu şartlandırıcısı
olan pompa ünitesinden oluşmaktadır. Kaset ağ sistemi ve hücre içerisi tamamen paslanmaz sacdan imal edilmiştir. Sistemde geri dönüş
suyu kullanılmayarak hijyenik nemlendirme sağlanmaktadır.
Bu sistemin genel özellikleri;
• % 99,7 nemlendirme oranı
• Tek klima santralinde 480 lt/h kapasite
• 78 lt/h – 8100 lt/h kapasite aralığı
• Paslanmaz klima santrali içyapısı
• İnverter ve selenoid valf yardımıyla hassas elektronik kontrol
• %3’e kadar düşebilen drenaj, %97 su buharlaşma verimi
• Geri dönüş suyu kullanmayan hijyenik nemlendirme
• Modbus haberleşme olanağı
Yüksek basınçlı nemlendirme sistemi ihtiyaç duyulan şartlara göre
özel üretilen bir sistemdir. Kullanılan nozullar çalışma basınçlarının iki
katı basınçta (150 Bar) test edilmektedir. Kaset ağ sistemi ile pompa
ünitesi arasındaki bağlantı 200 bar basınca dayanıklı hidrolik özel hortumlarla yapılmaktadır.
Nemlendirme Kontrol Sistemi;
Yüksek basınçlı nemlendirme sistemi istenen kontrol yapısına göre sabit ya da değişken
elektronik kart tasarımı ile kontrol edilebilmesi mümkündür. Sabit kontrollü sistemde;
santral içindeki nemlendirme ünitesine yalnızca bir kuru kontak çıkışı ile kontrol etmesi
mümkündür. Bu durumda nemlendirme ünitesi kendisine verilen çalış ya da dur emri ile
istenen süre zarfında belirlenen kapasitede nemlendirme yapar. Değişken kontrollü sistemde; klima santrali çalışma aralığını zamana, dış sıcaklığa, geri dönüş havası sıcaklığına ve istenen set değerlerine bağlı olarak çalışması, nemlendirme ünitesi üzerinde değişken elektronik kart kullanılmasıyla sağlanabilmektedir. Bu durumda bir ya da birden fazla
invertör yardımıyla sürülen elektrik motorları (dolayısıyla pompalar) belirlenen senaryo ve
set değerleri aralığında devreye girecek ve istenen süre kadar devrede kalacaktır.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x18
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
YÜKSEK BASINÇLI NEMLENDİRME HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000 2000
S
Susturucu
Sistemleri
es; kulağımızın algılayabileceği basınç değişimleri olarak tanımlanabilir. Ses bazen gürültü olarak isimlendirdiğimiz istenmeyen
ve rahatsızlık verici boyutuyla karşımıza çıkabilir. Rahatsızlık kavramı
bizlerin sese karşı verdiğimiz tepkiye göre değişir. Bazı kişilerin hoşuna
giden yüksek sesli müzikler başkaları için rahatsız edici olabilir. Sesin
rahatsızlık verici olması için illa yüksek seviyeli olması şart değildir.
Örneğin plaktaki cızırtı, bir musluğun su damlatması ya da kapı gıcırdaması bazen bir jet sesi kadar rahatsız edici olabilir.
Ses Basıncı ve Gücü
Silencer
Sesin fiziksel özellikleri olan basınç ve gücü tanımlamak için sıcaklık
ve ısı ile arasındaki analojiden faydalanabiliriz. Oda içerisinde bulunan
bir elektrikli ısıtıcı birim zamanda belli bir enerji (Joule/sec) açığa çıkartır. Yani belirli bir güce (Watt = Joule/sec) sahiptir. Bu o radyatörün
çevresel faktörlerden etkilenmeden ne kadar ısı üretebileceğini bir
ölçüsüdür. Açığa çıkan enerji odanın sıcaklığını artırarak ortama yayılır
ve basit bir termometre ile ölçülebilir. Ancak odanın herhangi bir noktasındaki sıcaklık yalnızca ısıtıcının gücüne ve o noktaya olan uzaklığına
değil, oda duvarları tarafından emilen ısıya ve camlardan veya kapıdan
dış ortama iletilen ısıya da bağlı olarak değişir.
Oda içerisinde bulunan bir ses kaynağı birim zamanda belli bir ses
enerjisi (Joule/sec) açığa çıkarır. Yani belli bir güce (Watt = Joule/sec)
sahiptir. Bu, o ses kaynağının çevresel etkenlerden bağımsız olarak ne
kadar akustik enerji üretebileceğinin bir ölçüsüdür. Üretilen enerji odadaki ses basıncını yükselterek ortama yayılır. Ancak herhangi bir noktadaki ses basıncı sadece kaynağın gücüne ve noktanın kaynağa olan
uzaklığına değil, duvarlar tarafından emilen ses enerjisine, camlardan
veya kapıdan dış ortama iletilen ses enerjisine de bağlı olarak değişir.
𝑃: 𝐺üç (𝑊)
𝐼: Ş𝑖𝑑𝑑𝑒𝑡 (𝑗 / 𝑠𝑚2)
𝜌
: 𝐵𝑎𝑠𝚤𝑛ç (𝑃𝑎)
𝑟: 𝐾𝑎𝑦𝑛𝑎ğ𝑎 𝑂𝑙𝑎𝑛 𝑈𝑧𝑎𝑘𝑙𝚤𝑘 (𝑚)
𝑐: 𝑆𝑒𝑠 𝐻𝚤𝑧𝚤
Ses Basıncı Değişim Aralığı
20 μPa ortalama bir kişi tarafından duyulabilecek en düşük ses seviyesi olarak kabul edilmiştir. Bu değere uyum eşiği denilmektedir. 100
Pa ise çok yüksek bir seviyedir ve acıya yol açar. Bu nedenle acı eşiği
olarak isimlendirilir. Kulağımız lineer değil, logaritmik artışlara karşı
hassastır. Bu sebeplerden ötürü akustik parametrelerin tespitinde
ölçülen değerin bir referans seviyeye oranının logaritması olan desibel
(dB) ölçeği kullanılır.
Desibel cinsinden ses basınç düzeyi, Lp = 20 log (P/Po) ifade edilir. Burada P: ölçülen ses düzeyi (Pa cinsinden), Po ise referans ses düzeyidir.
• Basınçta oluşan 3 dB’lik bir değişim (1.4 kat artış-azalış) ancak hissedilebilir bir düzeydedir.
• 10 dB’lik bir değişim ise (3.16 kat artış-azalış) sesin bir kat gürleştiği
hissini uyandırır.
Ses Düzeyindeki Değişim
(dB)
Algılanan Sesin Gürlüğündeki Değişim
3
Ancak Hissedilebilir
5
Belirgin Derecede Farklı
10
İki Kat Farklı
15
Çok Farklı
20
Dört Kat Farklı
Gürültü Önleme
Gürültünün insanları rahatsız etmemesi için alınabilecek önlemlerin
tümü gürültü denetimidir. Gürültü yayılımı; Kaynak → İletim Yolu → Alıcı
Ortam şeklinde gerçekleşmektedir.
Gürültü denetimi için alınacak önlemler;
• Kaynakta azaltma veya önleme
• Yayılma ortamı ve iletim yolunda azaltılması
• Alıcı ortamda azaltılması
Sönümleyici malzemeler; bitüm esaslı bileşiklerdir.
• Yutucu Malzemeler;
• Açık gözenekli malzemeler: Kaya yünü, köpüklü plastikler, perdeler
ve press edilmiş tekstil artıkları vb. malzemelerdir.
Yutum; havada yayılan ses enerjisi ısı enerjisine dönüşür.
Yalıtım; havada yayılan ses enerjisinin yalıtımı ile ses enerjisinin yalıtım
içinden geçişi engellenir
Sönüm; yapısal kökenli ses enerjisi ısı enerjisine dönüştürülür.
Susturucu Hücresi
Susturucu hücresi klima santralinde ses kaynağı olan fan hücresinin
öncesine ve/veya sonrasına yerleştirilerek oluşan sesin klima santrali
çevresine ve/veya kanal sistemi ile alıcı ortam olan yaşam mahallerine
ulaşan etkisini azaltmak için kullanılmaktadır.
Susturucu yapımında ses yutuculuk özelliğine sahip açık gözenekli
kaya yünü kullanılmaktadır. Sac levhalardan oluşturulan susturucu
kulislerinin içleri bu kaya yünü ile doldurulur ve hücre içerisine yeterli
kulis boşlukları bırakılarak yerleştirilir.
Susturucuların performanslarının artırılması ve hava tarafı basınç
kayıplarının düşük olması için standart olarak her kulisin hava giriş
yüzeylerinde yuvarlatılmış yüzeyli sac parça uygulaması yapılmaktadır.
24x42
24x39
24x33
24x36
24x27
24x30
21x42
24x24
21x39
21x33
21x36
21x30
21x24
21x27
21x21
18x33
18x36
18x27
18x30
18x24
18x18
18x21
15x30
15x24
15x27
15x21
15x15
15x18
12x24
12x21
12x18
12x12
12x15
9x15
9x18
9x9
9x12
6x12
6x6
6x9
Model
SUSTURUCU HÜCRESİ BOYUT TABLOSU
B
612 918 1224 918 1224 1530 1836 1224 1530 1836 2142 2448 1530 1836 2142 2448 2754 3060 1836 2142 2448 2754 3060 3366 3672 2142 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284 2448 2754 3060 3366 3672 3978 4284
B'
712 1018 1324 1018 1324 1630 1936 1324 1630 1936 2242 2548 1630 1936 2242 2548 2854 3160 1936 2242 2548 2854 3160 3466 3772 2242 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384 2548 2854 3160 3466 3772 4078 4384
H
612 612 612 918 918 918 918 1224 1224 1224 1224 1224 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1836 1836 1836 1836 1836 1836 1836 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2142 2448 2448 2448 2448 2448 2448 2448
H'
842 842 842 1148 1148 1148 1148 1454 1454 1454 1454 1454 1760 1760 1760 1760 1760 1760 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2066 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2372 2678 2678 2678 2678 2678 2678 2678
L
1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794 1794
Aksesuarlar
GÖZETLEME CAMI
Hücrelerinde servis kapılarına montaj yapılarak klima santralini durdurmaya gerek
kalmadan hücre içerisinin izlenmesini sağlamaktadır.
Standart tip gözetleme camlarından daha geniş bir yüzeye ve tamamen saydam
polikarbonat bir cama sahip olduğundan gözlem yapmayı kolaylaştırır. Çift cidarlı
olduğu için yalıtım sağlar.
UV (ULTRAVİYOLE) LAMBA
Klima santralinden geçen hava içeresinde toz, katı partiküller, organik kirleticiler (mikroorganizmalar) bulunmaktadır. Kullanılan standart filtreleme yöntemleri ile (G,M ve F
sınıfı filtreler) hava içerisindeki toz ve partiküllerin filtreleme işlemi yapılabilmektedir.
Sadece mikroskop yardımı ile görülebilen ve insan sağlığına olumsuz etkileri olan
mikroorganizmaların (organik kirleticiler) havadan uzaklaştırılması standart filtreleme
yöntemleri ile mümkün olmamaktadır. Bunun için düşük dalga boyuna sahip UV (Ultra
Viyole) ışınlar kullanılarak, zararlı mikroorganizmaların DNA moleküler bağlarını birbirinden ayırıp yok edilerek etkinlikleri durdurulmakta ve steril bir hava sağlanmaktadır.
90-400 nm (nanometre) dalga boyuna sahip UV ışınlarının 200-280 nm dalga boyundaki bölümü UV-C olarak isimlendirilir ve sterilizasyon işlemi için kullanılmaktadır.
Klima santralinın bir hücresi içine montajı yapılmakta ve şartlandırılan havanın steril
olarak santrali terk etmesi sağlanmaktadır. İnsan sağlığına zarar vermemesi için teknik personelin ışımaya maruz kalmayacağı şekilde hem elektronik hem de mekanik
güvenlik önlemleri alınmaktadır.
KAMERA
BOREAS Klima Santrali fan, filtre veya gereken başka hücrelerinde çalışma durumunun izlenebilmesi için talebe bağlı olarak gözetleme camı yerine kamera sistemi kullanılmaktadır. Bu sayede fan hücresinde; fanın çalışma, arıza durum bilgisi
vb. tespiti pratik bir şekilde yapılabilmekte, web üzerinden erişim sağlanarak uzak
mesafeden de izlenebilmektedir.
AYDINLATMA
Hücre içlerinin aydınlatılmasında Led aydınlatmalar kullanılmaktadır. Sistemin
diğer tamamlayıcıları etanj aydınlatma armatürü ve açma kapama anahtarından
oluşmaktadır. Aydınlatma armatürü panel içine montaj edilmektedir. Özel tasarımı
sayesinde panel iç ve dış yüzeyinde bir çıkıntı oluşturmamakta, iç yüzeylerin temizliğinin kolay yapılmasına olanak vermektedir. Açma kapama anahtarı ilgili hücrenin
servis yönüne montaj edilmektedir.
SERVİS KAPISI GÜVENLİK ANAHTARI
Hücre kapılarının açık veya kapalı olma bilgisinin alınması için kullanılmaktadır. Bu
sayede cihazın çalışması esnasında kapı açılır ise kapı açık bilgisi oluşturulmakta
ve senaryoya göre cihaz gücünün kesilmesi sağlanmaktadır.
SERVİS KAPISI DURDURUCU
Hücre kapılarının açık konumda iken kapının geri kapanmasını önlemek için kullanılmaktadır. Servis kapısının tam açık konuma getirildiği durumda mekanik kilitleme
sistemi devreye girmektedir. Kapının kapatılması için el ile mekanik kilit devre dışı
bırakılarak kapının tekrardan kapanması sağlanmaktadır.
SULU BATARYA VANASI + VANA MOTORU
Akış kontrol vanaları klima santralinde kullanılan sulu eşanjörlerin akışkan debisi
kontrolünde kullanılmaktadır. İki ve üç yollu uygulaması vardır. İki yollu uygulamada
su debisi oransal ya da On/Off olarak kontrol edilebilmektedir. Üç yollu uygulamada
ise sistemden gelen su ile kazandan gelen suyun karışımı da yapılarak daha hassas
kontrol sağlanabilmektedir.
PANİK BUTON
Klima santralinde acil bir durum gerçekleşmesi anında basılarak ana gücün kesilmesini sağlamaktadır. Mekanik ve Elektriksel olarak risk taşıyan hücrelerde
uygulanmaktadır.
TAMİR BAKIM ŞALTERİ
Klima santralinin bakımları esnasında ana gücün cihaz üzerinden kesilmesi için
kullanılır, böylece klima santralina güvenli şekilde servis verilebilir.
FARK BASINÇ ANAHTARI
Klima santrali içerisinde 0-500 Pa aralığında oluşan basınçların istenilen değere
ulaşması durumunda sinyal bilgisi almak için kullanılır. 0-250 Pa ve 0-500 Pa olmak
üzere iki farklı modeli vardır. İstenilen iki nokta arasında oluşan basınç farkının, fark
basınç anahtarı üzerinden ayarlanan basınç noktasına ulaşması durumunda uyarı
bilgisi oluşturmaktadır. Klima santralinde genellikle;
• Filtre kirlilik kontrolü
• Fan akış bilgisi, kayış koptu bilgisi
almak için kullanılmaktadır.
DAMPER MOTORU
Damper motorları klima santrallerinde damper açıklıklarını ayarlayarak hava debisi
kontrolü için kullanılmaktadır. Damperin tam kapalı ya da tam açık konuma gelmesini sağlayan on/off kontrollü ve damperin istenilen açıklıkta ayarlanmasını sağlayan
oransal kontrollü uygulamaları vardır. Donma koruması, duman kontrolü ve hijyen uygulamalarında güvenlik amaçlı olarak yay geri dönüşlü damper motoru uygulaması da
mevcuttur. Damper motoru enerji olduğu sürece bünyesinde yayı kurar ve bu pozisyonda kalmasını sağlar. Enerjinin kesilmesi durumunda yayı serbest bırakarak damperin
hızlı bir şekilde kapalı konuma gelmesini sağlar.
DONMA TERMOSTATI
Klima santralinde kullanılan sulu eşanjörlerin üzerinden geçen havanın sıcaklığı
suyun donma sıcaklığı değerine yaklaşması durumunda uyarı sinyali oluşturarak
donma kontrol senaryosunun çalışmasını sağlamaktadır. Bu durumda taze hava
fanı durur, taze hava damperi kapalı konuma geçer ve ısıtıcı eşanjör vanasının açık
konuma geçmesi sağlanır. Donma koşulları normale döndüğünde sistem normal
çalışma senaryosuna geri döner.
NEM VE SICAKLIK SENSÖRÜ
Klima santralinın giriş ve çıkış hatlarına konumlandırılarak havanın nem ve sıcaklık
değerlerinin ölçülmesi için kullanılmaktadır.
FREKANS KONVERTÖRÜ
Frekans konvertörü motorun hızını kontrol ederek fan hızını ayarlayabilmeyi sağlayan bir motor sürücüsüdür. Frekans konvertörü sabit frekanslı AC güç girişini ayarlanabilir frekanslı çıkışa çeviren elektronik cihazlar olup motora sağlanan elektrik
gücünün frekansını kontrol ederek motorun hızını kontrol etmektedir.
SULU BATARYA BAĞLANTI FLANŞI
Klima santralinde sulu bataryaların su besleme hattına bağlanması için kullanılmaktadır. DIN standartlarına göre kollektör çaplarına uygun çapta içten dişli olarak
kullanılmaktadır.
ÇATI SACI VE HOOD
Çatı sacı ve hood dış ortamda konumlandırılacak klima santrallerinin, kar ve yağmur sularının olumsuz etkilerinden korunması için kullanılmaktadır. Çatı sacının
eğimli tasarımı ile kar ve yağmur sularının klima santrali üzerinden tahliyesi hızlı bir
şekilde sağlanmaktadır. Çatı sacı birleşim yerlerinde sızdırmaz contalama sistemi
kullanılmaktadır. Çatı sacı kenarlarında bulunan saçak sistemi ile klima santrali
yüzeylerine su temas etmeden tahliyesi sağlanabilmektedir. Hood tasarımında
kullanılan eğimli kanat yapıları su damlacıklarının hava akışı ile sürüklenerek klima
santrali içerisine ulaşmasını önlemektedir. Hood önlerinde kullanılan kafesli tel
sistemi ile hayvan, yaprak, kağıt vb. parçaların klima santrali içerisine girmesini
önlemektedir. Çatı sacı ve hood galvaniz üzeri boyalı sacdan imal edilmektedir.
Galvaniz sac işlendikten sonra boyanarak kullanılmaktadır. İsteğe bağlı olarak paslanmaz sacdan da imal edilebilmektedir. Kullanılan tüm bağlantı vidaları paslanmaz
olarak kullanılmaktadır.
AKTİF SUSTURUCU
Aktif susturucular gürültü kaynağında oluşan orjinal sese yöneltilen karşıt sinyaller
oluşturarak gürüntünün sönümlenmesi sağlamaktadır. Sistem ANC (Active Noise
Control) Ünitesi, mikrofon ve karşıt sinyalleri oluşturan hoparlörden oluşmaktadır.
Aktif susturucu gürültü spektrumdaki değişikleri algılayıp sönümlemek için karşıt
gürültü oluşturması ile 10 dB(A) gürültü düşümü sağlamaktadır. Klima santraline
ya da kanala uygulanabilmektedir. Standart susturucu ünitelerine göre çok az yer
kaplar.
Red – Original, Blue – Passive,
Black – Active (ANC On)
Otomasyon Sistemleri
İ
klimlendirme işlemlerinin uygulandığı ortamların ihtiyaçları; mevsime,
zamana, kullanım amacına, dış ortam şartlarına, bina yapısına bağlı
olarak gün içerisinde farklılıklar gösterebilmektedir. Bu farklı çalışma
durumlarına göre ortamda istenen konfor şartlarının yakalanması,
kontrol altında tutulabilmesi ve sürekliliğinin sağlanması için klima
santrallerinde otomasyon sistemlerinin kullanılması gerekmektedir.
Otomasyon sistemlerinin kullanımı ile;
• Ortam şartlarında hassas kontrolün yapılması ve sürekliliğinin
sağlanması,
• İhtiyaç duyulan miktar kadar güç tüketimi yapılarak enerji tasarrufu
sağlanması,
• Belirlenen kontrol ve alarm noktaları ile klima santralinin sürekli
izlenebilmesi, önlem alınması, periyodik bakımlarının zamanında
yapılması ile cihaz ömrünün uzaması,
• Mevsim geçişlerinde free cooling yapılıp enerji tüketiminin minimum
seviyede tutulması,
• Filtre kirliliklerinin izlenmesi ile doğru zamanda değişimlerinin
gerçekleştirilmesi,
• Donma kontrolü ile sulu eşanjörlerinin güvenlik önlemlerinin
alınması,
• Sulu eşanjörlerde iki veya üç yollu vana kontrolü ile kapasite kont-
rolünün yapılması,
• Gazlı eşanjörlerde elektronik genleşme vanası kontrolü ile kapasite
kontrolünün yapılması,
• Frekans invertörü ile hava debisi ya da basınç farkı referans alınarak
motor devrinin değiştirilmesi ile değişken ya da sabit hava debisi
kontrolü yapılması,
• Elektrikli ısıtıcılarda tristör kullanımı ile oransal kapasite kontrolü
yapılması,
• Damper motoru kullanımı ile damper açıklarının on/off ya da oransal
olarak kontrol edilebilmesi,
• Klima santrali ile ilgili tüm elektro mekanik güvenlik önlemlerinin
alınması,
• Düşük-yüksek sıcaklık alarmı, düşük-yüksek basınç alarmı, filtre
kirlilik alarmı, yüksek akım alarmı, hava akışı var-yok kontrol alarmı,
kapı açık-kapalı alarmı vb. kontrol ve güvenlik noktaları tanımlanarak iş ve işçi sağlığı noktalarında yüksek güvenlik önlemlerinin
alınması,
• Yangın senaryosu ile acil durumlarda yüksek güvenlik önlemlerinin
uygulanabilmesi
• Klima santralinin tüm fonksiyonlarının tek bir noktadan izlenebilmesi ve kontrol edilebilmesi,
• Zamanlama programları ile klima santralinin çalışma zamanlarının
saatlik, günlük haftalık planlanabilmesi işlemleri gerçekleştirilebilmektedir. Yukarıda belirtilen her bir özelliğin kullanımı ile klima
santrali istenen ortam konfor şartlarını minimum enerji tüketimi ile
hassas bir şekilde sağlamaktadır.
Klima Santralinde Kullanılan Otomasyon Ekipmanları
GÜÇ VE KONTROL PANOSU
Boreas klima santralinde güç ve kontrol panosu aynı gövde içerisinde
konumlandırılmaktadır. Panonun projelendirilmesi ve imalatındaki tüm
yöntem ve uygulamalar CE direktiflerine uyum sağlayacak şekilde yapılmaktadır. Güç kısmında; klima santraline ana güç beslemesinin ve
dağıtımının yapılması için gerekli olan ekipmanlar konumlandırılmıştır.
Kontrol kısmında ise, KNX, Lon, Bacnet, Modbus gibi açık protokoller
aracılığı ile mevcut BMS sistemlerine kolay entegrasyonu yapılabilecek
kontrol kartı ve tüm sensörlerin bağlantı noktaları bulunaktadır.
Güç ve kontrol panosu dış etkenlerden korunması amacı ile IP56 sınıfında imal edilmektedir. Panonun ortam sıcaklığının kontrol altında
tutulabilmesi için pano hacmine havalandırma menfezi ve sirkülasyon
fanı uygulaması yapılmaktadır.
Detay bilgileri aksesuarlar bölümünde anlatılan kontrol ekipmanları
aşağıdaki gibidir.
• Fark Basınç Anahtarı
• Nem ve Sıcaklık Sensörü
• Damper Motoru
• Donma Termostatı
• Frekans Konvertörü
• Akış Kontrol Vanası
• Flow Switch
• İç Hava Kalitesi Sensörü
• CO2 Sensörü
Klima Santralinde Otomasyon Senaryoları
BOREAS Klima Santralinde standart olarak;
• Rotorlu ısı Geri Kazanımlı Klima Santrali
• Plakalı Isı Geri Kazanımlı Klima Santrali
• Taze Havalı Klima Santrali
• Karışımlı Klima Santrali
Otomasyon senaryoları uygulanmaktadır. İsteğe ve ihtiyaca bağlı olarak
farklı senaryolarda oluşturulabilmektedir.
Klima Santrali Seçerken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Pratik Bilgiler
Fan Seçimi yapılırken aşağıdaki öncelik sorularına cevap verilerek
yapılması gerekmektedir.
1. Klima Santralinin uygulama tipi nedir?
a. Hijyen Uygulaması → Plug Fan veya EC Plug Fan Seçilmesi
Önerilmektedir.
b. Konfor Uygulaması → Plug Fan Seçilmesi Önerilmektedir
c. Genel Havalandırma → Geriye Eğik Seyrek Kanatlı Fan veya İleri Eğik
Sık Kanatlı Fan Seçilmesi Önerilmektedir.
2. İstenen debi ve basınç değerleri nedir?
a. Yüksek Debi – Yüksek Basınç → Plug Fan, EC Plug Fan veya Geriye
Eğik Seyrek Kanatlı Fan seçilmesi Önerilmektedir
b. Yüksek Debi – Düşük Basınç → İleri Eğik Sık Kanatlı Fan Seçilmesi
Önerilmektedir.
3. Fan verim değeri nedir?
a. Orta verim → İleri Eğik Sık Kanatlı Fan Seçilmesi Önerilmektedir
b. Yüksek verim → EC Plug Fan veya Plug Fan veya Geriye Eğik Seyrek
Kanatlı Fan Seçilmesi Önerilmektedir.
Klima Santralinde Sık Kullanılan Santrifüj Fan Örnekleri
İleri Eğik
Sık Kanatlı Fan
- Düşük Basınç
- Yüksek Debi
- Genel
Havalandırma
- Orta Verim
- Kayış Kasnak
Sistemi
Geriye Eğik
Seyrek Kanatlı Fan
- Yüksek Basınç
- Yüksek Debi
- Konfor
Uygulamalarında
- Yüksek Verim
- Kayış Kasnak
Sistemi / Frekans
İnvertörü
Plug Fan
- Yüksek Basınç
- Yüksek Debi
- Konfor ve Hijyen
Uygulamalarında
- Yüksek Verim
- Frekans İnvertörü
Plug EC Fan
- Yüksek Basınç
- Yüksek Debi
- Konfor ve Hijyen
Uygulamalarında
- Yüksek Verim
- Kendinden Devir
Kontrollü
Nemlendirme Seçimi yapılırken aşağıdaki sorulara ve cevaplarına
dikkat edilerek seçim yapılması önerilmektedir.
1. Klima Santrali uygulama tipine göre hangi tip nemlendirme seçilmelidir?
a. Hijyen Uygulaması;
i. Buharlı Nemlendirme seçilmesi önerilmektedir.
b. Konfor Uygulaması;
i. Fıskiyeli Tip Nemlendirme seçilmesi önerilmektedir.
c. Genel Havalandırma;
i. Pedli Tip Nemlendirme seçilmesi önerilmektedir.
Eşanjör Seçimi yapılırken aşağıdaki sorulara ve cevaplarına dikkat
edilerek seçim yapılması önerilmektedir.
1. Klima Santrali uygulama tipine göre batarya özellikleri ne olmalıdır?
i. Yüzey Kaplaması → Hidrofilik veya Epoksi kaplama önerilmektedir.
ii. Çerçeve Malzemesi → Boyalı Galvaniz Sac veya Paslanmaz Sac seçilmesi önerilmektedir.
i. Yüzey Kaplaması → Epoksi kaplama yada Alüminyum seçilmesi önerilmektedir.
ii. Çerçeve Malzemesi → Boyalı Galvaniz Sac veya Galvaniz Sac
seçilmesi önerilmektedir.
i. Yüzey Kaplaması → Alüminyum seçilmesi önerilmektedir.
ii. Çerçeve Malzemesi → Galvaniz Sac seçilmesi önerilmektedir.
2. İzin Verilebilir Basınç Kayıpları Ne Olmalıdır?
a. Akışkan Tarafı Basınç Kaybı
i. Sulu Soğutma Bataryasında → 30 kPa geçmemesi önerilmektedir.
ii. Sulu Isıtma Bataryasında → 20 kPa geçmemesi önerilmektedir.
iii. Gazlı Bataryada → 50 kPa geçmemesi önerilmektedir.
b. Hava Tarafı Basınç Kaybı
i. Sulu Soğutma Bataryasında → 150 Pa geçmemesi önerilmektedir.
ii. Sulu Isıtma Bataryasında → 80 Pa geçmemesi önerilmektedir.
iii. Gazlı Bataryada → 150 Pa geçmemesi önerilmektedir.
3. Batarya Sıra Sayısı Kaç Olmalıdır?
a. Sulu Soğutma Bataryasında → 8 sırayı geçmemesi önerilmektedir
b. Sulu Isıtma Bataryasında → En az 2 en fazla 4 sıra seçilmesi
önerilmektedir.
c. Gazlı Bataryada → 8 sırayı geçmemesi önerilmektedir.
4. Batarya Yüzey Hava Hızı Kaç Olmalıdır?
a. Tüm batarya tiplerinde 2,5–3 m/s aralığında seçilmesi
önerilmektedir.
Özellik
Durum
Kapasite
Hava Tarafı
Basınç Kaybı
Akışkan Tarafı
Basınç Kaybı
Sıra Sayısı
Artarsa
Artar
Artar
Azalır
Hatve Ölçüsü
Artarsa
Azalır
Azalır
Artar
Devre Sayısı
Artarsa
Azalır
Azalır
Azalır
Boru Sayısı
Artarsa
Artar
Artar
Artar
Klima Santrali
Seçerken Dikkat
Edilmesi Gereken
Noktalar
Filtre Seçimi yapılırken aşağıdaki sorulara ve cevaplarına dikkat edilerek seçim yapılması önerilmektedir.
1. Klima Santrali uygulama tipine göre filtre özellikleri ne olmalıdır?
i. Ön Filtre → G4 Sınıfı Panel Filtre seçilmesi önerilmektedir
ii. Hassas Filtre → F9 Sınıfı Rijit Çerçeveli Torba Filtre seçilmesi önerilmektedir.
i. Ön Filtre → G3 veya G4 Sınıfı Panel Filtre seçilmesi önerilmektedir
ii. Hassas Filtre → F7, F8 veya F9 Sınıfı Torba Filtre seçilmesi önerilmektedir.
i. Ön Filtre → G2 veya G3 Sınıfı Panel Filtre seçilmesi önerilmektedir
ii. Hassas Filtre → F5 veya F6 Sınıfı Torba Filtre seçilmesi önerilmektedir.
2. Filtre Değişim Zamanları Ne Olmalıdır?
a. Ön Filtreler için hava tarafı basınç kaybı 150 Pa’lı geçmeden
değiştirilmesi önerilmektedir
b. Hassas Filtreler için hava tarafı basınç kaybı 250 Pa’lı geçmeden
değiştirilmesi önerilmektedir.
Isı Geri Kazanım Seçimi yapılırken aşağıdaki sorulara ve cevaplarına
dikkat edilerek seçim yapılması önerilmektedir.
1. Klima Santrali uygulama tipine göre hangi ısı geri kazanım tipi
seçilmelidir?
i. Run Around Isı Geri Kazanım seçilmesi önerilmektedir
ii. Heat Pipe Isı Geri Kazanım seçilmesi önerilmektedir.
i. Rotor Tip Isı Geri Kazanım seçilmesi önerilmektedir.
ii. Plakalı Tip Isı Geri Kazanım seçilmesi önerilmektedir.
i. Rotor Tip Isı Geri Kazanım seçilmesi önerilmektedir.
ii. Plakalı Tip Isı Geri Kazanım seçilmesi önerilmektedir.
2. Emiş ve Üfleme Hattının ayrı konumlandırılması gereken durumlarda
hangi tip ısı geri kazanım seçilmelidir?
a. Run Around Isı Geri Kazanım seçilmesi önerilmektedir.
b. Heat Pipe Isı Geri Kazanım seçilmesi önerilmektedir. (maks. 5 m
farka kadar)
3. Hem gizli hem de duyulur ısı transferi ile ısı geri kazanım gerekli olduğunda hangi tip ısı geri kazanımı kullanmalıyım?
a. Sorption Tip Rotorlu Isı Geri Kazanımın seçilmesi önerilmektedir.
b. Selülozik malzemeden imal edilen Plakalı Tip Isı Geri Kazanımın
seçilmesi önerilmektedir.
4. Hava tarafı basınç kaybı maksimum kaç Pa seçilmelidir?
a. Rotorlu Tip Isı Geri Kazanım için 250 Pa’ı geçmemesi önerilmektedir.
b. Plakalı Tip Isı Geri Kazanım için 200 Pa’ı geçmemesi önerilmektedir.
c. Run Around ve Heat Pipe Tip Isı Geri Kazanım için 150 Pa’ı
geçmemesi önerilmektedir.
Kuru Termometre Sıcaklığı Ölçeği
Özgül Nem Ölçeği
Doyma Sıcaklığı Çizgileri
Entalpi Ölçeği
Bağıl Nem Çizgileri
Yaş Termometre Sıcaklığı Çizgileri
Kuru Termometre Sıcaklığı Çizgileri
Özgül Hacim Çizgileri
Nem Oranı Çizgileri
Duyulur Isı Oranı Göstergesi
Duyulur Isı Oranı Gösterge Orijini
Genel Formüller
PROSESLER
A-Sadece Nemlendirme
E-Sadece Nem Alma
B-Isıtma & Nemlendirme
F-Soğutma & Nem Alma
C-Duyulur Isıtma
G-Duyulur Soğutma
D-Kimyasal Nem Alma
H-Evaporatif Soğutma
Şekil 2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Psikrometrik Diyagram Ölçek ve Çizgileri
Şekil 1
Qtoplam = V x ρ x ∆h
Wneml.=V x ρ x ∆X
EA Noktası:
Entalpi = 64,32 kj/kg
Özgül Nem = 13,37 g/kg
Özgül Hacim = 0,877 m³/kg
LA Noktası:
Toplam Soğutma Kapasitesi;
Q = (34,97-64,32)x(10000/3600)/0,877
Q = -92,97 kW
Yoğuşan Nem Miktarı;
W=(8,88-13,37)x(10000/0,877)/1000
= -51,2 kg/h
Duyulur ısı oranı gösterge orijini ile duyulur
ısı oranı göstergesi arasına paralel çizgi ile
SHR = 0,609 Duyulur ısı oranı bulunur.
Şekil 5
Şekil 4
Dış hava sıcaklığı (OA) noktası grafik
üzerinde işaretlenir. Özgül nem hattı
üzerinde ilenerek istenen 35 ºC noktası
işaretlenir.
2 Noktası:
Yaş termometre sıcaklığı = 15,6 ºC
Bağıl Nemi = % 9,23
OA Noktası:
Özgül Hacim = 0,778 m³/kg
Isıtma İçin Gerekli Enerji Miktarı;
Qduyulur = V x ρ x Cp x ∆T
Q =(9000/(3600x0,778))x1,005x(35–0)
Q = 113 kW
Problem 3
Hava debisi 10000 m³/h, 30 ºC ve %50 bağıl
nem değerine sahip giriş havası soğutucu
eşanjörde soğutularak 12,5 ºC ve %98 bağıl
nem çıkış değerine ulaşarak eşanjörü terk
etmektedir. Gerçekleşen toplam soğutma
gücünü, yoğuşan nem miktarını ve duyulur
ısı oranını hesaplayınız.
Problem 2
Hava debisi 9000 m³/h, 0 ºC ve %85
bağıl nemdeki hava 35 ºC’ye kadar
ısıtılmak isteniyor. Isıtılan havanın 35
ºC’ki bağıl nemini, yaş termometre
sıcaklığı ve duyulur ısıtma için gerekli
olan ısıtma enerjiyi hesaplayınız.
Q(kW) Isı , V(kg/s) Debi , ρ(kg/m³) Yoğunluk , Cp(kJ/(kg K) Özgül Isı, T(ºC) Sıcaklık, h(kJ/kg) Entalpi, W( kg/h) Nem, X(g/kg) Özgül nem
Qduyulur = V x ρ x Cp x ∆T
OA ve RA noktaları grafik üzerinde
işaretlenerek Özgül Hacim değerleri
okunur.
OA = 0,873 m³/kg
RA = 0,895 m³/kg
OA = 3600 / 0,873 = 4123,2 kg/h
RA =10800 / 0,895 = 12067 kg/h
Toplam = 16190,2 kg/h
M Noktası Kuru Termometre Sıcaklığı:
35 x 4123,2 / 16190,2 = 8,91 ºC
27 x 12067 / 16190,2 = 20,12 ºC
Toplam = 29,0ºC
Sıcaklığa göre diğer özellikleri okunur.
Yaş Termometre Sıcaklığı = 21,3 ºC
Bağıl Nem = %51,1
Problem 1
Hava debisi 10800 m³/h, 27 ºC kuru
termometre sıcaklığı ve 20 ºC yaş
termometre sıcaklığındaki dönüş havası
(RA); 3600 m³/h hava debisinde 35 ºC
kuru termometre sıcaklığı ve 25 ºC yaş
termometre sıcaklığındaki taze hava
(OA) ile karıştırılmak isteniyor. Karşım
havasının özelliklerini bulunuz.
Şekil 3
PSİKROMETRİK DİYAGRAM KULLANIMI
11,7
0,6
0,3
0
0
0,78
0,76
0,74
4,7
0
0
-1
0
10
10
20
10%
20%
25
TIV
RELA
20
30
ITY
MID
E HU
DRY BULB TEMPERATURE - °C
15
0,82
-2
5
0,84
-5
%
30
4
0%
IR
0,4
Chart by: HANDS DOWN SOFTWARE, www.handsdownsoftware.com
-10
1,2
-1
5
IR
10
15
20
RY A
-15
5
-1
-5
0
5
10
YA
15
20
KG D
-20
-15
-10
-5
10
20
30
40
50
60
PER
0
Dh
DW
0,0
-2,3
-4,6
ME -
0
4,0
- 8,0
-8 :
,0
2,0
70
25
VOLU
TER
-1
ENTHALPY
HUMIDITY RATIO
0
Qs
Qt
-:
0,86
ME
CUBIC
-20
0,5
SENSIBLE HEAT
TOTAL HEAT
1.0
25
0,88
-25
0
-2
0,8
0,2
1.0
0,1
:
7,0
BAROMETRIC PRESSURE: 101,325 kPa
80
30
35
2%
4%
6%
8%
15
ET
LB
BU
M
TE
40
H
IVE
Y
IDIT
UM
RE
TU
RA
PE
40
45
-°
C
50
0,30
0,35
0,40
SENSIBLE HEAT RATIO = Qs / Qt
LAT
RE
W
%
%
NORMAL TEMPERATURE
SI Units
SEA LEVEL
K
Y-
GR
30
25
DR
AM
ILO
RK
JP
E
LP
HA
EN
T
P
EM
- °C
RE
TU
0,25
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
50
55
-10
-5
0
5
10
15
20
25
1.00
0,95
0,90
0,85
0,80
0,75
0,70
0,65
0,60
0,55
0,50
0,45
DEW POINT TEMPERATURE - °C
OF
T
SA
%
%
ER
A
NT
TIO
UR
A
90%
80
70
%
3,5
60
2,3
%
-0,5
-0,4,3
-0
-0,2
-0,1
50
0,90
SENSIBLE HEAT RATIO = Qs / Qt
0
-4, ,0
-2
-1,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
8,0
9,0
10,0
11,0
12,0
13,0
14,0
15,0
16,0
17,0
18,0
19,0
20,0
21,0
22,0
23,0
24,0
25,0
26,0
27,0
28,0
29,0
VAPOR PRESSURE - MM OF MERCURY
PSYCHROMETRIC CHART
90
0,20
0,92
0,80
60
70
80
90
0
10
0
11
0
12
ENTHALPY - KJ PER KILOGRAM OF DRY AIR
HUMIDITY RATIO - GRAMS MOISTURE PER KILOGRAM DRY AIR
Advanced
Air Handling
UnitKlima
Technologies
Modüler Kompozit
/ Çelik
Eurovent Range BRS 15.06.010 Class TB1, T2, D1, L1, F9
Santrali
Merkez Ofis
Teknoklima Genel Müdürlük
Defterdar Mah. Otakçılar Cad. Flatofis
No: 78 Kat: 2A, C Blok No: 2A1
Eyüp Merkez / İstanbul
T : 0212 608 17 17
F : 0212 437 80 71
Fabrika
İstiklal Mah. Atatürk Cad. No: 25 Kıraç,
34522 Esenyurt / İstanbul
T : 0212 689 84 40
F : 0212 689 84 49
Antalya Bölge Müdürlüğü
Şirinyalı Mah. 1534 Sok. No: 23 Gökdağ Apt.
Kat: 4 Daire: 17 Muratpaşa / Antalya
T : 0242 322 09 54 - 64
F : 0242 322 09 74
Ege Bölge Müdürlüğü
1348 Sok. No: 2/AD Keremoğlu İş Merkezi,
Yenişehir / İzmir
T : 0232 449 30 00 - 01
F : 0232 449 30 13
İç Anadolu Bölge Müdürlüğü
Ziaur Rahman Cad. No: 17/2 G.O.P.
06680 Çankaya / Ankara
T : 0312 436 62 63
F : 0312 436 62 53
SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ
BRS-AHU-042015
Irak Ofisi
Teknoklima Electric and Mechanic Construction Ltd.
Royal City Apartments A8 No: 14 Erbil - IRAQ

Modüler Kompozit / Çelik Klima Santrali

Transkript

Benzer belgeler

Sayı 78 - Alarko Carrier

Wall Street Journal kararını verdi: “…dünyanın herhangi bir yerinde

BG klima evaparatör temizliği ve koku önleme servisi

Detaylı Bilgi İçin Tıklayınız

konutlar teknik kılavuz 1

Vinç Klima Cihazları

TUN AP KL İMA SER VİSİ