Page 1 406 I IV.Sosyal Biliml~r Egitimi Kongresi Bildiri Kitab, 7

Page 1 406 I IV.Sosyal Biliml~r Egitimi Kongresi Bildiri Kitab, 7

406
I IV. Sosyal Biliml~r Egitimi Kongresi Bildiri Kitab,
7-9 Ekim 2009, Istanbul
..
-.
"
.'
.
..
:.:
:.":
.'
IV. Sosyal Bilimler Egitimi Kon.gr~siBild~riKitabl
7-9 Eklrn 2009, Istanbul
tahlmlamakj\betimlemekj,ku~klilanmakj~,~e~.m~ki gostermektemellendtrmek,
1407
akil. yurutmek vb,
Ili~il{~;li"il~l~iljr~\~~iii~
'.vai-dlr;/l1elsefeetkihligh:lin'slmrlari] fei~efed~·.Ula§I1alllliianslar·dtlde farklna varilan inti~rislardlr
(Giirsoyi.200t}j s.23);
,
',
'...... . . '.. '.'
. ' .
...•••
:'.';:,F~I~efe>Ogretirnining~nellilde:.o~~end '}l~ISmdan••.
·•bir
•... .••
.yuk ...olmaktan •.<;lk~rIIll1asl.·.··
i~in,
felsefeIli!l. 'ezbere\bir takim. bilgHeri tekt'a~lamak olmadlg1 anlaYl~1111n
•,koklu:
.
••bir·· bicirnde
. yerIe$mesi. gerekir •.Dii~iinm~ .ediininirt ~;(j~shzli.igu,sinlrslzhgl;' bu'. ediintn eldeh geldigin~e
~i~~it~~~1~f~~ft~~~$~~~~
, ,::,'; i': \ Ogretini' ilk olarak insanm: gtinluk tslerint. 'ire insamn dogasuu arializ yoluyla kesfetmeyt
"afua~la~~Yapllacaknk.§ey; dti~dnc~ hi¢iIrtlerli y~tehekler;' beceriler, v6.·..~e$iti(all~kahlikIardan
.olusan bit biitUnun '.parcalanm ke$fetmelttir.
parcalar ogrencilerin. yeter derecede elkilf blr
caba' t.ve~i~Iey gostermelerine ..'yardim eder, AYrIca cok cesitlilik. arz eden' hen bir '.'parcanm
aktlvttelerl.tcln
etkili ,bir' plan, prdgtClrri ve performans gerekir. Bu. analiz Islemidar kapsarnh
'.oirri~unahdn'" o, hayatm ·~ok.yoriliil(igii,ve···gelli~ligi kadar kapsamli olmalidir" (A~lk6z; 2003,
Eu
$.270),
DjjSO~M~~Et~~~Rt~
tt~t~O~RhliMitusxtst
Dii~iiiHrIe}n~anln.dogll~ll'··H.e·'.ba~Iayari; sonrakr siire~te dogrllda~'
'
vey~a()la~ll olarak
~{!i!~iii~fi~~i~i~:~~!~J'J~iit{f*l~i
.'.~t.~~~:gE;~~~~ill~?"~!hitkCfct~%~:J~~I~~~2i~~~J'~~';dti~·~nme
.b·~~e'iil~;lrtln,;di-~r;titfu~~i';~ "'da
'.k#~ndirill'riasl.konllsllrida ,bir ikilem riik~cUttut/J:)'ii~uhmehecerHerinelli$kin' e~itHriirt rniistakH
••.·.·~l~lt~!~~m{~ili~y~~~fhigd~i~t~~j~:ri~~;C;~i~1e~~e~:~JrraJl~e~rz·~:r~iee~I~WJeymh~:·~
i#baren uygulamaya kOIlula~ ttDii~iirirr1eEgitfmi'i •dersi miistakil bit ogr~tirrl prograIll ..He
ok]ltulhlaktadlr.··.·Ara~tlrmaClmil da' .··i~inde...•...
b~turidllgU bu programul·. geli$tirilme ~ah§masl
·sDrednde, btl tur becertlerin yaygm' olarak: felsefe . derslerinde kullan.ll<ibilecegi··.6ng6riisii
olusmus olup, bu dersi felsefe 6gretmenlerinin okutmasi gerektlgine iliskin karar ahnnusnr' .
.•.Dusunme becerlleri, ogrencilerin dusunme becerilerini gelistirmekle .kalmayip yasam
kosullan Icinde var olusunun anlamim ve nedenini fark etmesine ve kendi gelecegini
belirleyebilmesine
Imkan tammaktadir. Dusunme becerilerinin felsefe derslerine eklemlenmesi
iieki~iselbir clu~unrtiegelenegi olu§t:urabile'll,hu gelenegfdll'vedtistinme baglai:ltlsl kurarak bir
~~g~t(~l{~irnebilir.~eceriIerin.i~ek()$Ula:ugui~erikler··is.e ..diinYanlnortayak()y?~gu()zne,.nesne,
.. ()Ici§; bigu;·l)oYut ve kO$ullardlr·,13unlar·ln.arclslnda lJaglantlYI kavramlarla'kura'l1ise·. Insanm
.. kendisldir(I)()mba.ycl,2008,s.5) ..•............
,...........................
.......•.•.................
.·:..•.•
·i
..
". .
:
.
.•••
··'.··•.··.·.Bu.ii9Iii
ya·plda illsari,·.d~hya"e llilgiyi;··durtya.,insan ve.·bilglyi: bilgi cle···insarl di.i~yaYI
etkifeyerek degi~tirir.· Esasen felsefihlHl·gene'r Iit;sybllll cia bunu yerine g~tihtlektedir. lnsan,
ye·
40S!IV.
SosyaJ Biliml~r Egitimi Kongresi Bildiri KitabJ
. 7-9 Ekirri 2009, Istanbul
. IV. SosyalBilimler
Egitimi Kon.gres.iBild~riKitabi
7-9 Ekrm 2009, lstanbul
1'·409·
! ..
birlesimidir ve tek: tek parcalann. ozelltklermtn. birlesiminden farkh bir yapidir (Lipman, 2()Q3,
:: :', ';~': :.":. -: "::.~.:: -, :."::'
. ". ",. ':.":,:'::">:->'
du§unlhe, mannk veduygtilaI"l gereklr durumlardabirbirinden
aYlrt ··etmemlzi
~~gl~r,
q~_elli}{I~_;d~~~!lp~l¢fillliziIl:;.'
!{end~!llize'; veya topl~I#.a etkis! bakllmIl4~n
Ol1etTIlid~f.:.' puyglila'rnniZl derig~lemeyC ogrelldighniz'· ol¢ude .sosyal. .davranl§larlm#l
......... OZ~riU
,~*cd~t~w,
~!~~lfi5\~ijt~i~~~~li\j
dustmme birtakim $arilarl g6z 611Urtde bulullduhnaYI gerektiHr.
.
..
.. ..
. -:....•.
·.•....
O#~l1li>4U$iiriIlie·· aynr: zamanda ..Ogrenciletin
birtaktm.. kurallarrvdikkate+alarak
dU§unmel~ril1i' de geIi§tiriE ..KuraUara .....
8zen .:gosterme programin' gUnli.ik .hayatla ilisktslni
kllrrnak:tachr; Klirallat sadete yasatard~uiibaretcihri.ayip ayiu zarnanda gelenek;
gorenek, orf
ve
adetleri detcermektedir.
.. .:
..
', .... .... .... >
...
..
•..•.'.
.OzenU~du~unme, eylemlerfn ietkileriv~; sebeplert bakimmdan ele ';almdigmda empati
kurmaY1V~T~~rit. KI$inin··kertdlsirtfb~~~a blrlsiniil yerine k()yarakohuhj~6zii ve duygulanile
olaylari degetlertdirfuesi, tam anlamiyla Imkanstz elsa bile bunu denemek bile fayda
saglaya<;~ktlI'; Empati.becet:isi.;hatlrlatna,
mantik, his Ve .sezgtntn. etktlestmin!: icermektedir.
EttlpaHl<urm~ k~r§nlllzdaklnhl gorii§Unu.oldugu gibi kabttl:etrnek degHdir, r;uni<uki$h·:duruIIla
ili~kin k;~raF v~rmeoVe. yarglda b~lurun~,jmkc1iilll<lsa.hiptir.·:'Einp?H og~e~ilebilil'·pil" bec~ridirj
eIrtp~tr 5gtethrtlrirle rlygillalrtciii6fr 5gr~tnie teknigi.kullarlllrIlahdII' ..•Empati•b'ecerislnin
ancak
ogretirniriderol oynama.drama gii?iogre~m metotlan kullamlabiltr' (LIpman, 2003, s.2(j9) . . ...
.•.•..•
:... '.Liphtari'ih·.bti.~9;y~pisf~~r~evesi.f!d~ dile:getifdigibeceriler. a§aglclaSII'a_hinml~tir. Felsefe
o~retiminde· ...•
bu ·IJecerilerin·· ..kullanilmasi. siirekli·· dlle getirilen·· felsefl ..sorgulamamn ozunu
olu§turmaktadir.BtlgUn henlenl1er yazida, makalede, btldlrfde ogrenciledn felsefi sorgulama
yapamadiklan
. dile getirilmekte ancak bunu .nasil gerceklestirecekleri belirtilmemektedir.
A$agldaki beceri llstesi felsefenin iceriglne eklemlendiglnde felsefi sorgulamamn gerceklestigi
g6riHecektir;
....
...
.
410
IIV~ So~yalBiliml~r.~gi~imi Kongresi Bildiri Kit~bi
7-9 Ekim 2009, Istanbul
IV. Sosyal Bilimler Egitimi Kongresi Bildiri Kitabi
7-9 Ekim 2009, istanbul
1411
bir tanest olrnustursCumhuriyet.donerninde
ise.ortaogretimdeuygulanrms olan6 adet program
bulunmaktadir, Bu prograrrilarlri hedefve davranrslanIse §U sekildedirr.: ..
....
.: .:. ~"
.:' ,.....
, ..
'
. :.... -~'-.:.', ..
:.•:... . ':L924F~i~¢feB~~timPrograrrn, ..
"
.:.
B~p~~#i~~~~~~f¥fn~mt.~i~il~lkli;~i~~~t~
programa
kaQ<:lf: ge~en s~rielera~
ogrethit>i klIavuzlaft ..adi altmda cikartilan
kaynaklara
dar~~¥~i4~,.:trB~~~~ld~Ih~'I(~rl~~~1~A~~i;gJi~~J~a~i~~·.··'klsm·i
buIJrihlamakla· .•..
'birlikte, §u
amaclar' pr6gramln:l~iIldeh 6rtukdl~tak ~Ika.rrlabilirj .i· . ..
: :": . ~
. t.' Gei'lelhir felsefe kiHturifve biIgls! kazandlimak/::
·2;··· Felsefenm·ternelkavratfilarrnita'nitrnak,<.··
3.·· FelsefeniIl bilfm dunyasl ve toplufu.sal'hayaf uzeHndekietkileririi kavratmak,
4' <;e~idifelsefl ogrefilefi tarntmak,
..
_- _.
.
5; Yenigeltsen meslekdallanm
tariitmak; ;
.' .•...•......
. ..
' ..•.......
1924 prdgraminm amas;lafi iiicelendiginde, "Felsefeninbilim
dunyaSl ve toplumsal hayat
uzerirtdeki·· efkileririf kavr~tni'alB.'·amaCr8greri.cileririkaf§ihi$tlrllia~ ~yiitetme; ol~utbelirleme,
oneni' ve oncelik 'atfetme vb. becerilertn gelI~tirilebilecegi bir bir arnac olrnakla' bfrlikte bunlara
dohiikvurguIcir bllhlnmamalttadlr;,' ;..
,
>
'...
~ . :,.:, ...:.~.:::>-:.- ... -:
~':;'>:'
....-,:.-.:.~!.,_-
~;f~tkli'bidl'<llf i~35'Pl'b~tWn:iirid~ mti~t'akil' bit a.ina~ltlt kIsrrti yer
Prograrrida geneI olaral(Feisefe ~ersinderi.be@~neri amaclar sunlardir:
.
...·····1.·Ogrenciniu··lisede okutrlti~ ()lclh~h cler~le? araslndaki iliskileri gostermek, bunlan
ogreridriirtkafasrnd~'sistemWbirbutuhhaHne
getirmekve boylecedaha ·6n:ce··okumu~ oldugu
bilgil~t"inde'gerleHiizedne:du$iirtdurmekJ ~:
:.'... . ... ...
... :>'2.···insartlbir butiin haltnde hirilmaki~in fiiyolojinin verdigihilgileri'fuhsaLve
toplumsal
1924 Programmdan
almaktadir,
h'ayat~;~it"b·iigi.l~rhitiriilrtla:rrfak~':-:::.-~L:·::.:.;)
._.
'..... .
. .. -
. :..
."".
3. Liseyf bttlrfp hayata atilacak veya ~e~itli meslekleregirecek
DIan 'genclere.yent hayat
Turk'UlusununiledeUlesij-ie yarar:gener.'i~tirriaf ve fikri: prensipleri kazandrrrnak ve
onlan ketidF·meslekve saniitlch+riIri oteshil gorebilir:i$ adamlarr 'lie memlekete en yararli yolda
dogrudu$unebilenytirtta$Iarolarakyeti$t:irmek.
4. OzellikIe dunya savasnidan sonra her yurttasm gundelik hayatinda onune cikan. iktisadi
ve toplurris'al'olaylar'uiefin'dedii~uillrieinelekesihi
kazandirmak.':
.
.
5, Felsefe dersleri, edebiyat derslennt de .tamamlamahdir.
Her uillsun edebiyati kendi
ulusal Iilkillerini meydana cikanp yaymakta' oneml! birrol almakla beraber psikoloji ve sosyoloji
dersleri de bu hususta edebiyata yardim ederler.··
6. Felsefe derslerinin esasli amaclarmdan
birisi de pozitif ilimlerin ayn ayn vermeleri
gereken pozitif ilimgorusunu bilincli ve sisternli bir zihnlyet haline getirmektir ..
7. Felsefe derslerr: genclerin dar goruslulukten kurtuIup her meseleye ayn ayn
alanmda
noktalardan
bakabflmeinelekesinf
kazanmalannadayardim
etmelidir .
. .', . ",!; 8.tiselel',"ogrehdref(feki'~~$i1:li<ka.paslt('!letih;
geIl$m:esirtei'yTardirii·'eder. blrer kurum
oldllkIilrrriil g<5I'e-;(i~lsat; hukuk,e~eblyab.,gihi)
sosyal: biIgiler .•.
alanInd~' kapasitesi olan ve
ileride bu. iIlmleri meslek edillecek buIuIlcin··gens;lerde·.buJilara kar§l sevgt-uyandirmak.vazifesl
de feIS:~~
;~k~k~~~~i·.t::~:~t~~i~1~~~";••t'O~t~~CiI1i~i:lis~~~e':'~8kJ~h}:··.
O~d~g~···.··
dersler arasrndaki
ili$~~~~l'igq~r~rnW~/b\lIilar(qgI'eIlc~riih. kCl(?~lndasi~tel1}Ii,b~rbUttin haline. g~tinn~k ve boylece
i~lli~~~i{~;~2iiit~I(~
412
I
IV•.Sosyal Biliml~r Egitimi Kongresi Bildiri Kitabl
7-9 Ekim.20Q9, Istanbul
~~t~liQf;~ffc~~!~~:~I~
.'. i957Programlrida.Fel~efe'dersiIiin ama~hirl$oyle siralanabfltr.
.....'··1; : Genehbirfelsefe kiilturiikazandlrmak<;
<
• '.'
.
'.
•
.
. .•..
. 2. Fel~efeniri temel kavramlannitamtmak
....'.,.'.3. F:e~~ef~.ve
toplUl:nili$kisiyle Ilgil! bilg! vermek
.'. Oe~it_ltfeIsefi;6gretilerftanitm~k
.'.
.' .
..
5;.,.Ahi§kljroblemirtitartihit~kahhlk~ hurriyet; lltskistnt trdeletmek. ".
.'. .... :~.... ..
.6; ·S~hatv~felsefe araslndaki ili$kiyi t~llltmak
... '. , ..
, ,.... '. > \
. :. 1957.; pr<>granii iricelendiginde· sade~t! iki~.amacin dusunme becerilert He ilisklsinin
.kurulabilecegi gorfUtiiek.tedir. BUQlal'dlll.· ilki»kavram gelistirme He Iliskilendirilebllecek'
olan
."Felsefel1in:tenu~L"k:a.vtamlahm tahl~r;nak" digeri lse t'Felsefe ve toplum iliskislyle ilgili bilgi
verm~k':()iaI1V~
ili$k(kurrna:beterrsin~ geH$tirmeyeyoneHk olan amacnr,
.
. '.:.' '." . ......
:.:..: "."~.~
..v- '.:,:.::...:.:::~~:.:
.~'~::'.i" ~ - ~.:: :',',
'::~',:-:.. 0:
:j.~~ . -:'.:::':.:. ", ';:'.:-,
.:.; .': ~ _ ;::; . .:.. : .:::'
: '.:
.
'.
';;; :.~", -, ;
'.:': ' .: .': .. ". .
. -.
' ..:
:". . ....
:.
. '. :.
-:
~
..
: .
.:
.
;
,'i
. i
'. i
...
'., .....
'.
IV. Sosyal Bilimler Egitimi KongresiBildiri
Kitabi
1413
7-9 Ekim 2009, istanbul
L Ogrencilere farkh bilgLdallarmmvarhgml;gostererek;<onlarda
ilrni dusunce yolu He
yaratlCI,Yapla;verilllli,vehO$goriilu; klsacasTAtatiirk~U.•bit·zihniyetgeli$tlr1J1ek \\., ...•...
,.........
~·~~~~i~~1t{$~:~~;;.JJ~Jclerl~~r~-l~d~J!I;ri{!~~?:
1fur
i?i·~~·~.·.'
.bUI~~dugu••••.
i~sa~llgin:. kti
' ve
~e' "
•••
'.....•.........
,3.•·•·Ogr¢ncileiiIl:
•
hayatve diinyagorii$lerinf geli$tifIlleJerin e''yardlmci· olmak.•.
··uzere,··ge$itli
tarzi~rda koriulmu$ felsefe ptobleml~ririi anlaIllalari i~in mekan ve'zemfn hazirlamak, :
•.••..
.
o~~~ill~~i~itin~;~~I!:el;~:~:I:c~::::::;::::e.:t::;::k
. ciil~ijAhll~kabiIiyeHrifgeli$tirmeIeriri-deyardlmcloiiriak
.•........'. "..":'. . . '.'
•.•....
';..•.
6. Miili>kiiltiiriimiizu, ,otekf kultiirler,arasludadegerlendirerek.·
ogrencilerin' Millt"Egitim
TemelKal1uritinun. ama~~'.ve ilkelefiIle tiyguii nitelikte. 'birer vatandas .olarak yetismelerini
sagliitnaktir.'; __. "
',>.' -.
'..
.:
' •.'. '. '.'
' .
7,' Bllpragrariidaayrlca
ogrertcilerirf'birtaknh: bilgilerf ezberlemestdegtl,
onlann. olaylar
iizerine dusundurulmest aina~lanml$tir.·
'::':',1985 program! incelendiginde iki amac icln dusunme becerilerini i~erdigi soylenebiltr,
Bunlardan ilki "Okullanrmzda okutulan fafkh bllim dallannm terneldeki birlik ve biitunliigunu
ogq~nciJ~r~,f\ayr:att:ri.~l.k':\
()l"lip:biitilii~par~a ili$kisiku.rma becerest ile ..iltskllendlrtlebtllr., Di~eri ise
"()layfar iizeHJ1d~•.\;e i,&zelfi~l~'"
sosyaLve .kiiltiireI·.·.alanda' tutarh.. ~etrafllve ....
··slsteinli•.·dii~iinme
kalJi,li,yetinigeli$tirmelerin~~ yardln:lClOlmak" olup tutarlihk ve biitunciiI dusunme becerlsi He
ili.$~n~ndirile.~ilir;:,\:.~;• ~
;>."
/<. _,
<,
_
-.'.
1~9,~.l1el$~te·.ogreti.n1·.~ro~arm.·
........
, i i993.Felsef~- B·r()gr<lnii::-kI~sn{.;·prdgt~ina
dOitU~blarak'degerlkndiril~iibU program felsefe
getiren bir.····prbgramdir.····Disipllnlere gore felsefe
ogrethninitf' ~$as alindigi. gozlenrilektedir~: Butttn.: programlar Icinde arnaclar acismdan en
aytihtill oliriaSll1li(-'jTCinmda•.Hacl BeItta$-f'VeH, .Mevl~'ria, Yantis Errire. vb.' turk~islam
dii~iinilrIerh:ie ~mlrh 4a olsa yer vermesiyle farklilik gosterrnektedir. Halen uygulamada .alan
progr::tl11dlr.i(1~93F.eisefephjgt~iill»
:/. .
. . . .... . .' "
<:.'
.. .
. . ~1993 <pfbgralllinda dersle iIgHi genel amaclar belirtrnek: y?rine her unitede konulann
niteliklerirtfuygllrl tdplam22 adetarrtaf;belirtilmi$tih Bu amaclar sunlardir:
•....
)(1; Fels~feriiIl koriustiriii.kavrayahilme:::; , : .' .'~'."."
.'
' ... ' ..
' '. z, F~lsereIlitldiger ar~rilarla.ili§klsiI1ik~vta.yabihne··
;.: 3. Felsefenin geregintkavr~~hlbihne<···.•···•.·····
4. Bilgifelsefesinin konusunu kavrayabilme •
. .' -.
..-,
S. Bilgi'kurammm.temelproblemt (Dogru bilginin imkam probleminij'nt kavrayabilme
6. Dogru-evrensel-zorunlu bilginin imkaninr kabul eden gorusleri kavrayabilme
7. Bilim ve felsefe arasindaki iliskiyi kavrayabilme
8. Farkh bilim yaklasimlanru kavrayabilme
9. Bilim felsefesinde klaslkgorus ve elestlrisint kavrayabilme
.'
10;····Bilimin degerinl kavrayabilrne .
11.' .yarlIkfelsefesininkonusuhllkaVrayabilme
.
...' •....12. Vafllkpr~~I_el11Ieri'il~,~lgili;:
t~m.erYakIa~lmlan kavrayabilme,
"'.;. -. .:
konularina
farkh' bit·.··yakIa§lmtarzlhl
............
,i'.··•...·.i. !~··}~~t~ibrs~~~h1~~~t~~~~1~!~~t.~b~~ft~.·k~~~~;a6il~~~·
.•••.
·..••....•...•..••....•...
,....•......•..
". 15;, Slyaset F~lsefesinin kortu5Unl.l temel kcivraini<irin.lka.yra.yabilrne'
..............
llt-Siyasebfel~efesiriin~ iki'\'an<l pi()bleriiinden·.bitiSi alan karm<l§a diizen·. ~ iitopya
problel11inil16zeIliklerini kCivh~yabihrie.
i. .
'.'
..
.' ." .. ::i.17U, Siyaset felsefesiriiIi:;,'ikinCia.naproblemi alan hirey ve devlet ili$kisini I{avrayabilinei .
ve
...':;\)jitf~~~imtr.iiJ;liiti&~~;iI~~~~~~~~a~aYab~Irie;
.....:••.•.
:21. -Din feIsefesinin kmiusunu
kavrayabilme.
4141.IVo SOSya., BiHml~rEgitimiKongresi Bildiri Kitabl
7-9 Eklrn 2009; Istanbul
. '., 22. ·tkI1h'rl1r(varliglniUli~kin farklnyaklasimlan kavrayabilme,
=:
..
'yurUfIukte olan;F:else.fe,p~og~amlha.bakt:lglmlzda;22 adethedeften tumiinun bilissel alan
·..•.
\j\
~~$i~~U~;S~e~~rg~.~bf.~~J~:gr~r:~~i~~hct~:~;;;Jt~:mi:1ig~:li~~~~::~>i;~!~fJl.~:·:eeri~~~~~:
..,deg~~lendirme;;liiizeyi~(i~J:j~litlenerl h ed~fl~r biillYesind.e.gOster!ilgi..davraiiislarm m. ardmdan,
beIlrli'fe ls~fi sisterii 'V'ey~du§UUl1$.·.k'at§islhda)tepidde: (0 Iurn! u-ol umstlz) btilllnrri~Vdegel\vehne,
",i~seII~$titfuggibi ddvraill~Iki"l g6stermesiniger~ekle$tiI'ecek duyussa]. alan hedeflerinin program
l~i!ir'i1Iiljl1'~I(~i~l~
dogrti4all konu..larl..olllP:,hell1:d¢
~I1saildayri'lh,l~I~rlnll1refer<ins kaynaklandir. Bu tiir
·dl.(yll$saiaiciU.·h~detiedtlrn davranl$a 4onu$tiiruim~siyi eger~eklestlrtlebtlir.
tse
\',
....
davramslar
.
;.. ::.
'.····;·Biitui{.P¥6gT"~mla~lrii;~e·d~fIefr;;ata§l·hd~)6gr~nCilEidli··fels~fi·s6tgtllarriaYi.··ger~ekle§tirll1esi
b~k1erimeI{tedir. Pr.()gr~ili.larlngertelirie ili$kin. i4rn ele$iffiler inceleridigltlde .lse Ogrehdlerirt
f~lsefF's3rgUi~mayi .g:erf@l~~tfr:'efiie'dikigH'; ve······eie§'tffeFi;dii~urieme&kIefine··~:'Ili$kiri'.··
mlcleler
goHihtlektedir.:' Boyle'~'>olmasma'.:' ragmeri:.· ,aItf" programda da ..somut '()larak .. nelerin
g~r~ekle~tirildlginde ' 6grencmm·. ", el~$tif~l· ·•..•.dii$uriecegi veya . felsefi.· sorgulamayi
·ger~ek1e#h·eceghieiH$kihyolgosf~ti'Hh.iteIikh:r~h1~~V~~d~vr~i1l~larbulunmamaktadir.
':\;" ;:~;:.Am~y,;veJdavra:nl$larlric:yohiiLve!i;iyerigi Incelendiginde. bunlann. bilissel. ve duyussal
alanlanrr tum basahiakiarnlLget~ek1~~tific(riitelikve' iiicellkte olmadrgi da ayrt bir durumdur,
Hi~bir. pl"(,)graiilda/du:Yu$satbit: hedef; olmadlgf gibi; bilissel hedefler de bilgi ve kavrama
d4~eYI.~rir.t~U~~I"!Ile,sl~C1m~lll~~~ClqI,~.
'..
. '.
.. , ,.' ..•.. '..•.. ,....
.' .'..-.'...'
• '<
.• ' Felsefl
~*inligiti("dii$iiriri1e. iize:rine··.·dii$iinrI1~k"oldugu. hanrlamldigmda. Cumhuriyet
c1(jItertlirideuygtiIanan: alt:I 6gret:inl p[ograminln tamammm. amac. ve davra.rtl$larlnin.dU$iil1ine
·be~~riiE!rLileiU~kil~ridirilll1edIgigoriilm~kte(lir. Program: geli$tirme komisyonlafirtui; program
geli$t:ihh~' sijt~dlide t{5Yle~i))il\'/gUridemlerillirt·
••·•dIrnadlglf.gOriilmektedir. Yaptlglmlz cahsmada
tespit~ttigimiZili$kil~r ises()nr~cian bizim.ku~dugumuzili§kileroItip bunlarin yaygIllla$tlnlmasl
\ie sOlllutla$tir.llrllasll1<ly()n~iikt~spitlerdehi~~rettir~
.. :....
.... .. ..... .... •... ....
. . .••'Bil 't:E!spitlet, ·dbgt~1t:uS\irt4j·felsef~.·{)gretiIlliniI1;:dii:$iininebecerileri He.'iliskilendirilmesi
icin kimi e}{sikliklerill gideriiJJle~igeteR~ekte.dir.,
} /.
'.
.'.
:......'. .
'... :Jjii$Ullme behirilerilHti ust, y~pila.rl···.·.()rari
ele$tite}j:.yaratlci.·ve ozenlt dusunmenlt; hem
bili$seI hemdhyu~sal boyutlartdikkate almmahdir, Her bir dusunme becerisi tekil. oIarak uclu
ust yapidan sadece . bir .tanesi He c1egil baglarmna gOre her biri He yeri geldikce
lltskilendtnlmelldlr.
. .'
.
Bakanhgm son ddnemdeki.gellstlrdigf programlarda ele aldlgl kazamm ifadesi dikkatle
incelenmelidir. Kazammlarm ogrencilere bilgi, beceri ve .deger kazandirmaya
yonelik oldugu
·unui~fI11arriaiI4ir.....Bir ~a'iallirn .kiml. zain~m;.isad(;!ce"bilgl; sadece. beceri. vey~:.sa~ece .deger
~~:$~~i~iil~iJNl~l~M~;i~l~!%~
".. '.' k~1Iaj~ii1Jri~Kkr::~{~~1~~~kl~~bi~~Y a¢lklal';.belittir~ inapdl~ir, nakledervcdogru telaffuz eder,
-.Vtitgti .yetonlaIrialard? buIllnur;, dogru kelirneler seyer, dii~.iindiiklerini anlatmada ;VUcutdilini,
·········~~~f~~~~~[lil~ir.ii~i
...
,.
.
".
.
:....;..
- .. ,.
IV. Sosyal Biliml~r Egitimi Kongresi .Bildiri. Kitabr
7-9 Ekim 2009, istanbul
Felsefksorgulamanm
yarancihgm temel unsurlarrclan.merak,
suphe ve hayret ile ilgili btr
faaliyet<oldtigu
hrintUlinan:ahdlr;;
Bu' ~edenle.·. varsayim- olusturma. •..
·."e.tahn1ind~ ..·bulunma
becerllerinin ••·'geIi$tirihnesiri~ dOrtiik.·ama~··.···.··ve·da"ram~hlrlri······(IhlZanlI11hitin}
geli#ifilmesi
gerekirlektedir;.................... '; •.' ..........•.
'...... ". ';.. · ..•...
> •.•....•....•...•
< :'~.
'..
••
,.-.,,;
.
.. . . Her f~lsen pi'9~1~rri.·pelirlibit baglarp i~eri~ipde deg~rlendiriIrneI?=~ 'oIup y~ti geldigInde
~~:r!~~b~ee~1~iJiei!~1~il;~~i~~~;l~df~~;:1;;fNi~~J~~a~~~kyB~ii~·:~i[~~}~d;r~Vrg:!~~~~·~~
uzerinde tarnstiklan bir felsefi problemin, bit dusunurun ya da bir kavramm belirli bir
bagll:nuda degerlendirilmesi
gerekmektedir;
Bu beceri ogrencilerin sorgulamalarmm
smmm
belirleyecekolan
temel unsurdur;
'. . .•......
': '. . '.
......•..
....".Kimi akim, ekol, izm veya dii§iiniirler .arasmdaki benzerlik
farkhhklarm belirlenmesi
Ogrencilel'iri ayru zamanda (:il~iit (kriterler) belirlemelerine de yardimct olacaktir. bl~iit He
hareketeden ogrencilerin dU§iinme eylernleriniri geli§tigi gorulmektedlr.
Felsefl bilginin sistemli btr bilgt oldugu noktasindan hareketle butun He parca arasmdaki
ilisklnin degerlendtrilmesl gerekmektedir. Ancak bu sekilde dusunurlerln ve akimlann tezleri
anlasrlabilir ve karsit tezleri gelistirilebiltr, Bu nedenle amac ve davramslarm
butun parca
Ilisklstnt degerlendlren ayni zamanda alternatifleri ise kosan sekilde ele almmasi gerekmektedir.
Bu durum aym zamanda tumel, tikeI ve tekil arasmdaki iliskiyi guclendlrecektir,
Bu tur dusunme
becerllerini
is:eren' amac ve davrarnslar
(kazamrnlar)
aym zamanda
genelleme
yapma
becerisinin de temelini olusturacaknr,
.. Sebep vee sonuc Iliskileri, sartlan goz onunde bulundurmayi
da gerektiren bir beceridir.
Belli felsefi flklrlerin sebep ve sonuclan arasmda iIi§ki kurmak ve bunlan tespit etmek
ogrencilerin
cikanmlarda bulunrnalanm
saglayacak ve varsayim olusturmalanna
da neden
olacaktrr. Bu tipbeceriler
ogrencilerin felsefi sorgulamalarmm
temel unsurlandir .
. '.. -. Felsefl etkinlikte cevaplardan cok sorularm onemll oldugu surekli dile getirilmektedir.
Soru sormak belirll bir beceriyi gerektirmektedir.
Soru, yasamumzda
karsirmzdaki insanm
dusuncelerini anlamak
lcin bir yol olmakla birlikte
karsirmzdakinin
dusuncelerini
yorilehdil'mede"de'slk
sik basvurulan blr aractir, Dogru zarnanlanrms ve ifade edilmis sorular
OgretIeni cesaretlendinr, Ogrenmek Istedigi sonuca ulastirarak onlardaki yaranci dusunme
becerisini de gelistirir,
G6riildiigii gibi felsefi sorgulama bir takim becerileri gerektirmektedir.
Dile getirilen butiin
".". beceriler birbiriyle son derece iliskili becerilerdir. Programm bu tur becerileri ise koydugu
'.. '. takdirde sorgulayan bir gencligin yetlstirilmesi
mumkun olacaktir. Bu nedenle dusunme
becerilerinin Ogrencilere kazandmlabilecegi
en uygun ders felsefe dersidir.
ve
KAYNAK~
A~[KOZ, H.M. (2003). lletisim Felsefesine Giri~. (lktnci Baskij.lstanbul: Birey Yaymcihk
~OTUKSbKEN, B. (2001). FelsefeyiAnlamak Felsefe He Anlamak. (Birinci Baski), istanbul: lnkilap Yaymlan
~OTUKSOKEN, B. (2003). Felsefe Acismdan Egitim ve Kultur Kavramlan.
Felsefe Soyleslleri I-II.
Cotuksoken, B. (Ed.). istanbul: Fen-Edebiyat Fakultesi-lstanbul
Marmara Egitim Vakfi.
DOMBAYCI, M.A.ve digerleri (2008). ilkogretim Dii~iinme Egitimi Ogretmen Kllavuz Kitabl 6-8. Ankara:
...... '. .... MEB Yaymlan Devlet Kitaplan Miidiirliigii
'.'•.ERTURK; S; (1998). EgitiInde Program Geli$tirme~ (Onuncu Baskl). Ankara: Meteksan A.~.
PROGRAMI .(1935). Lise Filozofi Program KilaVuiu. istanbul:Devlet Baslmevi.
PROGRAMI.(1924). Liselerin lkind DeVre Miifredat Programl. istanbul:Matbaa
Amirligi. Hicri -
PROGRAMI.(1976).
'. MaaiifVekaIeti Tebii@erD~t~si:Ciit:20,
Sa:0:976, Sayfa: 154 - 154. Ankara.
Milli Egitim Bakanhgt TebligIer Dergisi. Cilt:39, Sayd900, Sayfa: 332 - 336.
Milii
Ankara.
;~:~,;:;~~~c._
PROGMMt(1993).
,·,.···.·co···.·.·.· ... ·
• Ankara. 1993
'.
. .'
MilU
Egitim Bakanbgt Tebligler Dergisi. Cilt:48, SaYl:2195, Sayfa: 359 - 361.
..•.........•...
.
. . ....•.
. ".
Egitilii. Bakaluigt TebligIer Dergisi. Cilt:39, SaYl:2348, Sayfa: 332 - 336.
.
..
.
1415
416 \ IV. sosyal Biliml~r Egitimi Ko~gresi Bildiri Kitabl
7-9 Eklm 2009; Istanbul