Zonguldak İncivez ve Bahçelievler Mahallesi Zemin Hareketleri

Transkript

2012
ZONGULDAK
VALİLİĞİ
BÜLENT ECEVİT
ÜNİVERSİTESİ
ANADOLU
ÜNİVERSİTESİ
Zonguldak İncivez ve Bahçelievler Mahallesi
Zemin Hareketleri Raporu
Bu rapor, Bülent Ecevit Üniversitesi Afet Uygulama ve AraĢtırma Merkezi ve Anadolu Üniversitesi
Uydu ve Uzay Bilimleri AraĢtırma Enstitüsü iĢbirliğinde, aĢağıdaki isimleri ve imzaları bulunan
araĢtırma ekibi tarafından hazırlanmıĢtır.
Prof.Dr. ġenol Hakan KUTOĞLU
Prof.Dr. Berkan ECEVĠTOĞLU
Yrd.Doç.Dr. Ömer Faruk ÇAPAR
Prof.Dr. Yücel GÜNEY
Yrd.Doç.Dr. Hüseyin KEMALDERE
Yrd.Doç.Dr. Uğur AVDAN
Yrd.Doç.Dr. Hülya Keskin ÇITIROĞLU
Yrd.Doç.Dr. Emrah PEKKAN
Yrd.Doç.Dr. Murat Emre KARTAL
Yrd.Doç.Dr. KurtuluĢ Sedar GÖRMÜġ
BEÜ AFET UYGULAMA ve ARAġTIRMA MERKEZĠ  AÜ UYDU ve UZAY BĠLĠMLERĠ ARAġTIRMA ENSTĠTÜSÜ
1
ÖNSÖZ
Günümüzde pek çok dünya kenti doğal ya da insan kaynaklı afetlerle karĢı karĢıya bulunmaktadır.
Bireyin önem kazandığı çağımızda, afet zararlarının en aza indirilebilmesine yönelik afet tahmini ve
erken uyarı çalıĢmaları büyük önem kazanmıĢtır. Zonguldak kenti de gerek topoğrafyası gerekse yer
altı madencilik faaliyetleri nedeniyle afetlere açık bir yerleĢim birimidir. Kentin çeĢitli bölgelerinde
tasman adı verilen düĢey yönlü hareketlerin belirtileri tespit edilmiĢtir. Zonguldak Valiliği, konunun
üzerine giderek, hareketlerin nedenlerinin ortaya konulabilmesi amacıyla BaĢbakanlık Afet Acil
Durum (AFAD) Yönetimi BaĢkanlığı’ndan maddi kaynak talebinde bulunmuĢ ve bu raporun
hazırlanmasını sağlamıĢtır. Bu sayede, ülkemizde belki de ilk defa bu derece baĢarılı afet tahmin ve
erken uyarı çalıĢması yapılabilmiĢtir. Uyarı kentin ve kentlinin yaĢadığı bu soruna çağdaĢ bir
anlayıĢla yaklaĢan eski ve yeni Zonguldak Valileri sayın Erdal ATA ve sayın Erol AYYILDIZ’a,
AFAD Zonguldak Müdürü sayın Ahmet GÜNGÖR’e, sınırlı maddi olanaklara rağmen insan
hayatını ön planda tutarak çalıĢmanın gerçekleĢmesini sağlayan Anadolu Üniversitesi ve Bülent
Ecevit Üniversitesi yönetimlerine, Zonguldak halkı adına teĢekkürlerimizi sunarız.
2
1. GĠRĠġ
Zonguldak, geçmiĢten bu yana yer altı kömür iĢletmeciliğine bağlı olarak tasman adı verilen düĢey
yönlü zemin hareketlerinin yaĢandığı bir kenttir. Buna rağmen, bir yandan yer altı kömür
iĢletmeciliği yerleĢim birimlerinin bulunduğu bölgelerde sürdürülürken bir yandan da yüksek ve
yoğun yapılaĢmanın olanca hızıyla devam ettiği bir kenttir. Bu koordinasyonsuz faaliyetler
nedeniyle, yer üstü sanat ve mühendislik yapılarında zaman zaman önemli hasarlar meydana
gelebilmektedir. Bu durum, bozuk topoğrafya ve jeolojik yapıyla birleĢince kent için önemli bir afet
riski oluĢturmaktadır.
Eski adıyla Zonguldak Karaelmas Üniversitesi bugünkü adıyla Bülent Ecevit Üniversitesi’nde 2005
yılında baĢlatılan bir çalıĢmayla, kentin genelindeki zemin hareketleri gözlemsel olarak ortaya
koyulmuĢtur. Hareket saptanan yerlerden bazılarının yoğun yerleĢimin bulunduğu alanlara denk
gelmesi ve bu hareketlerin süreklilik arz etmesi endiĢe verici bulunmuĢtur. Bu nedenle, tespitler
2010 yılı içerisinde ilgili kurumlara raporlanmıĢtır. Bunun üzerine, aynı yıl Zonguldak Valiliği
önderliğinde konunun taraflarıyla iki ayrı toplantı yapılmıĢ ve atılması gereken adımlar tartıĢılmıĢtır.
Bu toplantılarda, hareketlerin kaynağı olarak, yer altı madenciliği, karstik boĢluklar, bu boĢluklara
akan atık su ve yağmur suları ve yoğun yapılaĢma gibi olasılıklar öne sürülmüĢtür. Hareketlerin
nedenlerinin ortaya koyulabilmesi amacıyla sismik tomografi çalıĢması yapılması kararlaĢtırılmıĢtır.
Bu amaçla, 2011 yılında Zonguldak Valiliği AFAD Müdürlüğü tarafından BaĢbakanlık AFAD
BaĢkanlığı’ndan mali destek istenmiĢtir. Bu arada, 2012 yılında hareket saptanan alanlardan SiteĠncivez bölgesinde 5 bina kolonlarında meydana gelen çatlamalar nedeniyle boĢaltılmak durumunda
kalınmıĢ, Gelik’te obruk meydana gelmiĢ, Kozlu’da meydana gelen heyelan nedeniyle bir site
boĢaltılmıĢ ve Kılıç mahallesinde yer kaymaları meydana gelmiĢtir.
BaĢbakanlık AFAD’dan sağlanan 200 000 TL’lik desteğin 2012 yılı Mayıs ayında Zonguldak
AFAD’a aktarılmasıyla, Zonguldak Valiliği, Bülent Ecevit Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi
arasında Site-Ġncivez bölgesinde çalıĢma yapmak üzere protokol imzalanmıĢtır. Sağlanan maddi
destek, hareket belirlenen bölgelerin tamamını inceleyebilmek için yeterli değildir. Bu nedenle,
hareketlerin en yoğun gözlendiği ve yoğun yerleĢim nedeniyle en büyük risk oluĢturan sokaklarda
16 hat boyunca 3 kilometrelik bir sismik tomografi çalıĢması planlanmıĢtır.
3
Raporda ilk olarak, çalıĢma alanında saptanan zemin hareketleri ve bu hareketlere neden olabileceği
unsurlar ve madencilik faaliyetlerinin neden olabileceği tahmini tasman hesabı ele alınmaktadır.
Ġkinci olarak, sismik tomografi çalıĢması ve bunun jeofizik yorumlaması yapılmaktadır. Son olarak,
geoteknik ve yapı mühendisliği ıĢığında çözüm önerileri sunulmaktadır.
2. ZONGULDAK KENT MERKEZĠNDEKĠ ZEMĠN HAREKETLERĠ
Günümüzde geniĢ alanlardaki yeryüzü hareketlerinin izlenmesinde en etkin ve hassas yöntem Uzay
Bazlı Ġnterferometrik Sentetik Açıklıklı Radar (InSAR) tekniğidir. Diferansiyal InSAR tekniğini
uygulayarak onlarca bir kentin tamamındaki zemin hareketlerini milimetreler mertebesinde izlemek
mümkündür. Bu teknikte, SAR uydularının geçmiĢe dönük verileri kullanılabileceği gibi, geleceği
yönelik görüntüleri temin etmek için planlama da yapılabilmektedir. Temin edilen görüntüler,
aĢağıdaki Ģekilde verilen prosedürle iĢlenerek birbiriyle karĢılaĢtırılır ve böylece arada geçen sürede
meydana gelen yüzey deformasyonları izlenebilir.
Ana
SLC
Çakıştırma+
İkincil
İnterferogram
Yeniden
örnekleme
üretimi
SLC
Topografya +
deformasyon
fazı
DEM
Yapay
interferogra
m üretimi
Topografya
fazı
İlk
interferogram
Düz yeryüzü
fazı çıkarımı
Diferansiyel
Deformasyon
görüntüsü
interferogram
ġekil 1. Diferensiyal InSAR değerlendirme prosedürü (Kemaldere 2011)
Bu tekniği kullanarak, Zonguldak’taki yüzey hareketlerinin izlenmesi amacıyla Zonguldak
Karaelmas Üniversitesi (ZKÜ) ve Japonya’nın Earth Remote Sensing Data Analysis Center
4
(ERSDAC) iĢbirliğiyle 2005 yılında bir çalıĢmıĢtır baĢlatılmıĢtır. Bu çalıĢma, 2008 yılında ZKÜ
tarafından 2008-45-07-01 nolu Bilimsel AraĢtırma Projesi ile desteklenmiĢtir.
Bu çalıĢma kapsamında, 1995 ile 2011 yılları arasında JERS-1, RADARSAT, ALOS PALSAR ve
TERRASAR-X olma üzere 4 ayrı radar uydusundan alınan 32 ayrı radar InSAR verisinden
yararlanılmıĢtır (Tablo 1).
Tablo 1: Kullanılan InSAR verileri ve tarihleri
JERS-1
RADARSAT ALOS PALSAR TERRASAR-X
1995/5/20 2005/7/24
2007/12/06
2011/3/15
1995/9/29 2005/8/17
2009/12/11
2011/9/29
2005/9/10
2010/01/26
2005/10/4
2010/03/13
2005/10/28
2010/04/28
2005/11/21
2006/12/20
2006/3/21
2009/02/09
2006/4/14
2009/12/28
2006/5/8
2006/09/24
2006/6/1
2007/05/12
2006/6/25
2007/12/28
2006/7/19
2008/06/29
2006/8/12
2006/9/5
2006/9/29
2006/10/23
5
ġekil 2. JERS-1 verisiyle 1995/5/20-1995/9/29 arası belirlenen zemin hareketleri
5.6 cm
ġekil 3. RADARSAT verisiyle 2005/7/24-2006//9/5 tarihleri arasında belirlenen zemin
hareketleri.
6
Kilimli
İnağzı
Fener
B.evler Merkez
Kozlu
Gelik
Tepebaş
ı
Bağlık
Dilaver
ġekil 4. PALSAR verisiyle 2007/12/06-2010/03/13 belirlenen zemin hareketleri
ġekil 5. TERRASAR-X verisiyle 2011/3/15-2011/9/29 belirlenen zemin hareketleri
7
ġekil 2, 3, 4 ve 5’de bu verilerin değerlendirilmesi sonucu elde edilen deformasyon haritaları
görülmektedir. Buna göre, bu çalıĢmanın konusunu oluĢturan bölgede 1995 yılında herhangi bir
zemin hareketi gözlenmezken, 2005 yılından 2011 yılına kadar sürekli geliĢen bir yüzey
deformasyonu gözlenmiĢtir. Bunun yanı sıra, Zonguldak’ın yoğun yerleĢimlerinden biri olan
Kozlu’da da süreklilik arz eden bir zemin hareketi söz konusudur.
6
x 10
0
4.59
-0.5
4.5898
-1
-1.5
4.5896
-2
4.5894
-2.5
4.5892
-3
-3.5
4.589
-4
4.5888
-4.5
4.5886
-5
-5.5
4.5884
3.96
3.962
3.964
3.966
3.968
3.97
3.972
3.974
3.976
3.978
3.98
5
x 10
ġekil 6. 24 Temmuz 2005-5 Eylül 2006 tasman geliĢimi
6
x 10
0
4.59
-2
4.5898
-4
4.5896
-6
4.5894
-8
4.5892
-10
4.589
-12
4.5888
-14
4.5886
4.5884
3.96
-16
3.962
3.964
3.966
3.968
3.97
3.972
3.974
3.976
3.978
-18
3.98
5
x 10
ġekil 7. 6 Aralık 2007-13 Mart 2010 tasman geliĢimi
8
6
4.5902
x 10
0
-0.2
4.59
-0.4
4.5898
-0.6
4.5896
-0.8
4.5894
-1
4.5892
-1.2
4.589
-1.4
4.5888
-1.6
4.5886
-1.8
4.5884
3.96
3.962
3.964
3.966
3.968
3.97
3.972
3.974
3.976
3.978
3.98
5
x 10
ġekil 8. 15 Mart 2011-29 Eylül 2011 tasman geliĢimi.
6
x 10
0
4.59
4.5898
-5
4.5896
-10
4.5894
4.5892
-15
4.589
4.5888
-20
4.5886
4.5884
3.96
3.962
3.964
3.966
3.968
3.97
3.972
3.974
3.976
3.978
3.98
5
x 10
ġekil 9. 2005-2011 arası saptanan toplam tasman.
ġekil 6, 7 ve 8’de araĢtırma konusunu oluĢturan bölge özelinde meydana gelen tasmanın zamansal
geliĢimi görülmektedir. ġekil 9’da ise saptanan bu hareketlerin sonucu bölgede 2005-2011 yılları
arası oluĢan toplam tasman görülmektedir. Buna göre, maksimum tasmanın gerçekleĢtiği koyu
lacivert renk ile görüntülenen alanda belirlenen tasmanın değeri yaklaĢık 26 cm’dir. ġekil 10’da bu
9
oluĢum, lokasyonunun daha anlaĢılabilir kılınması amacıyla Google Earth görüntüsüne bindirilmiĢ
olarak verilmektedir.
ġekil 10. Google Earth görüntüsüne bindirilmiĢ tasman alanı.
3. TASMANIN OLASI NEDENLERĠ
Tasman yer altı madenciliğinden kaynaklanabileceği gibi jeolojik ve çevresel özelliklere bağlı
olarak da meydana gelmektedir. Zonguldak’ın jeolojik yapısına baktığımız zaman burada bulunan
kireçtaĢı geçirgen bir tabakadır. Kıyı boyunca kireçtaĢı deformasyonu olduğu yerlerde yoğun
mağara sistemleri bulunmaktadır. Bahçelievler Mahallesi ve civarında da yaygın mağara sistemleri
söz konusudur. Bu nedenle, bu bölümde bölgenin jeolojik yapısı ve bölgedeki madencilik
çalıĢmaları ele alınacaktır.
10
3.1. ÇalıĢma alanının jeolojisi
Ġnceleme alanının büyük kısmı kireçtaĢlarından oluĢan Ġnaltı formasyonu ve bu formasyonun üyesi
olan çakıltaĢı, kumtaĢı ve çamurtaĢından oluĢan Ġncigez üyesi üzerinde yer almaktadır. Daha az yer
kaplamakla beraber inceleme alanının güney kısımlarında çakıltaĢı, kumtaĢı, Ģeyl, çamurtaĢı ve
kömür ardalanmasından oluĢan Kozlu formasyonu ve çakıltaĢı, kumtaĢı, kiltaĢı ve kömür
ardalanmasından oluĢan Karadon formasyonu da kısmen yer almaktadır (ġekil 11).
KAT
KALINLIK
SERĠ
SĠSTEM
SĠSTEM
ÜST
FORMASYON
Alüvyon/PlajKumu
Qal
SEN.
KUV.
LĠTOLOJĠ
SĠMGE
HOL.
UYUMSUZLUK
Qp
Ġnaltı Fm. (JKi)
KRETASE
MESOZOYĠK
ALT
Barremiyen
~250 m
Ġncigez Üyesi
JURA
ÜST
Malm
~250 m
(JKii)
Neritik
kireçtaĢı,
kireçtaĢı
ÇakıltaĢı, kumtaĢı,
çamurtaĢı
Karadon
~300-450 m
çamurtaĢı, kömür
Westfaliyen
(Cka)
ÜST
KARBONĠFER
PALEOZOYĠK
Formasyonu
Kozlu
Formasyonu
(Cko)
~300-800 m
    kiltaĢı,
silttaĢı,
kömür
ġekil 11. Ġnceleme alanının stratigrafik sütun kesiti (Yergök, vd., 1987, Alan ve Aksay, 2002).
Ġnaltı formasyonu alt kesimlerinde, kızıl Ģarabi, yeĢil ve haki renklerde çakıltaĢı, kumtaĢı ve
çamurtaĢı ardalanmasından meydana gelir. Üste doğru ise gri, kahverengi ve yer yer kızıl renklerde
11
görülebilen dolomotik kireçtaĢı ve kireçtaĢı ile son bulur. YaĢı Malm–Barremiyen olarak
belirlenmiĢtir (Yergök vd., 1987). Ġnaltı formasyonunun üyesi olan ve kızıl, kahverengi, kül rengi,
gri renklerle izlenen çakıltaĢı, kaba kumtaĢı, kumtaĢı, silttaĢı, kiltaĢı ve çakıltaĢı ardalanmasından
oluĢan Ġncigez üyesinin yaĢı üst Barremiyen–Alt Apsiyen’dir (Yergök vd., 1987). Kozlu
formasyonu Zonguldak taĢkömürü havzasının iĢletilebilir nitelikteki kömür damarlarını içeren
birimidir. ÇakıltaĢları değiĢik boyutlarda kuvarsit, mağmatik ve metamorfik kayaç çakıllarından
oluĢmuĢtur. KumtaĢlarının tane boyutu ise inceden kaba taneliye kadar değiĢebilmektedir. Birimin
yaĢı Westfaliyen A’dır (Yergök vd., 1987). Karadon formasyonu içindeki kömür damarlarının adedi,
kalınlıkları ve yayılımı Kozlu formasyonuna oranla önemsiz sayılabilecek boyuttadır. Karadon
formasyonunun çevresindeki diğer birimlerle olan dokanakları genellikle faylıdır. Fosil kapsamına
göre birimin yaĢı Westfaliyen A, B, C’dir (Yergök vd., 1987).
ġekil 12. ÇalıĢılan tasman alanının jeolojik kesiti.
12
ġekil 12’de daha da özele inilerek, tasman izlenen alanının litolojik bir kesiti verilmektedir. Buna
göre, çalıĢılan tasman alanı neritik kireçtaĢı özelliği gösteren Ġnaltı Formasyonu üzerinde
bulunmaktadır. Bu tip kayaçlar su ile temas ettiğinde erime özelliğine sahiptirler. Tektonik etkiler
nedeniyle Ġnaltı formasyonu karbonatlı kayaçlarında geliĢen çatlak sistemlerine yüzey sularının ve
yer altı sularının ulaĢması sonucu bu çatlaklarda erimeye ve bunun sonucunda boĢluklar geliĢmeye
baĢlar. Karbonatlı kayaçlar bu nedenle taĢıma gücünü kaybederler ve üzerlerinde bulunan birimlerin
ağırlık etkisi ve/veya madencilik faaliyetleri nedeniyle çökmeye baĢlarlar. ġekil 13’de MTA’nın
geçmiĢte Zonguldak için hazırlamıĢ olduğu karst ve fay haritasına göre çalıĢma bölgesinin durumu
görülmektedir.
ġekil 13. ÇalıĢma alanı ve çevresinin karst ve fay yapısı. Siyah kesikli çizgi normal fayı, beyaz
çizgiler rezistivite yöntemiyle kestirilmiĢ karstik boĢlukları göstermektedir (Kaynak: MTA
Zonguldak Karst ve Fay Haritası)
13
3. 2. ÇalıĢma alanındaki madencilik faaliyetleri ve tasman hesapları
Türkiye TaĢkömürü Kurumu, çalıĢma bölgesi altında 1997 yılından 2011 yılına kadar -230 metre ile
-425 metre arasında değiĢen kotlarda üretim faaliyetleri gerçekleĢtirmiĢtir. ġekil 14, 15, 16, 17 ve
18’de bu üretimlerin lokasyonları, yeryüzündeki tasman etki alanları ve maksimum tasmanın
gözleneceği lokasyonlar görülmektedir. ġekillerde kırmızı dolgulu alanlar yer altı üretimini, kırmızı
dıĢ çizgili alanlar maksimum tasman bölgesini ve en dıĢ çizgi tasman etki alanlarını
iĢaretlemektedir.
ġekil 14. 1997-2007 üretimi ve tasman tesir alanı
14
ġekil 15. 2003-2005 üretimi ve tasman tesir alanı
ġekil 16. 2006-2007 üretimi ve tasman tesir alanı.
15
ġekil 17. 2007-2010 üretimi ve tasman tesir alanı.
ġekil 18. 2010-2011 üretimi ve tesir alanı.
16
ġekil 19. Toplam üretim ve tesir alanı.
ġekil 19’da toplam üretim ve bunun etki alanı görülmektedir. Burada, InSAR tekniğiyle yüzey
deformasyonlarının saptandığı alan ile söz konusu üretimler ve bunların etki alanlarının yüksek
uyumu dikkat çekicidir.
Yer altı kömür üretiminin yeryüzünde neden olacağı tasman, kömür üretim tekniğine, damarın
kalınlığına, yer altı jeolojik yapısına, üretimin derinliği ve geniĢliğine bağlıdır. Literatürde
maksimum tasman hesabı için deneysel yaklaĢımlar söz konusudur. En genel bağıntı
S max  e m a
(1)
ile ifade edilir. Burada m damar kalınlığı, a tasman faktörüdür. Göçertme yönteminin kullanıldığı
uygulamalarda tasman faktörü için 0.7 ile 0.95 arası değerler verilmektedir. Whittaker ve Reddish
(1989)’da, BirleĢik Krallık kömür ocakları için e katsayısı olarak ocak derinlik-geniĢlik oranına göre
17
değiĢen değerler önerilmektedir. Buna göre, m = 2.5 metre a = 0.9 varsayımıyla, çalıĢma alanında 60
cm
ile
1
metre
arasında
maksimum
tasman
beklenebilir.
Bir
baĢka
yaklaĢımda
e  üretim alanı / tesir alanı olarak alınmaktadır (Amstutz, 1971, Öcal vd., 1999). Buna göre 10 cm
ile 36 cm arasında maksimum tasman beklenmektedir.
4. SĠSMĠK TOMOGRAFĠ
ġekil 20’de bölgeyi tehdit eden karstik oluĢumlar ve madencilik faaliyetleri, ġekil 21’de ise arazinin
bozulmuĢ yapısı görülmektedir. Arazi gözlenen tasmanın maden ocaklarından mı yoksa karstik
oluĢumlardan mı kaynaklandığı bir tartıĢma konusudur. Bunun netleĢtirilmesi ve yeraltındaki karstik
yapının boyutlarının belirlenmesi amacıyla bölgede sismik tomografi çalıĢması gerçekleĢtirilmiĢtir.
ġekil 20. ÇalıĢma bölgesini tehdit eden unsurlar ve arazinin orjinal yapısı (kesikli çizgiler tasman
etki alanı sınırlamaktadır).
18
ġekil 21. ÇalıĢma bölgesinin tasmana uğradıktan sonraki yapısı.
ġekil 22 (a) Sismik hatların düzeni
19
(b)
ġekil 22 (b) Sismik hatların tasman alanındaki dağılımı
Sismik yansıma çalıĢması ġekil 22a’da görülen hatlarda gerçekleĢtirilmiĢtir. Bu seçimde, hatların
ġekil 22b’de görüldüğü gibi tasmanın en yoğun yaĢandığı alanlara denk gelmesi amaçlanmıĢtır.
4.1. Sismik arazi düzeni ve kayıt parametreleri
Zonguldak Ġncivez ve Bahçelievler’de atılan sismik yansıma hatlarının arazi düzeni “Walk-Away”
olarak adlandırılan, alıcıların sabit, atıĢın hareketli olduğu bir serim tekniğidir. Alıcıların arası 2’Ģer
metre olup, her 4 metrede bir atıĢ yapılmıĢtır. Sismik Hatlar mevcut yollar boyunca yerleĢtirildiği ve
bu yollar genelde virajlı olduğu için hatlar kısa tutulmuĢ, bazen mümkün olduğunca doğrusala
yakın, kırıklı hatlar atılmıĢtır. AtıĢ sırasında, birkaç dakikalığına, araç ve yaya trafiğinin
durdurulması için Belediye Zabıtası ve Trafik Polisinden yardım alınmıĢtır. Yollar kapatılsa dahi en
büyük sorun, çalıĢmalar baĢlandıktan sonra, park halindeki araçların harekete geçmesinden
kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, çalıĢmalar baĢlamadan önce sokaklarda anons yapılmıĢ, araç
sahipleri uyarılmıĢtır.
Sismik Kaynak: Sismik enerji kaynağı, Anadolu Üniversitesi atölyelerinde geliĢtirilmiĢ bir ağırlık
düĢürme sistemidir. Ġki tekerli bir römork üzerine monte edilmiĢ 300 kg ağırlıklı çelik kütle, 1.5
20
metre yükseklikten, zemine konmuĢ bir levha üzerine düĢürülmektedir. Sistem manüel olarak
kurulmakta olup, kütle yere sadece bir kez vuracak Ģekilde tasarlanmıĢtır. Levha üzerine
yerleĢtirilmiĢ bir jeofon atıĢ baĢlangıcını (sıfır zamanını) sismik kayıtçıya bildirmektedir. Sismik
kaynağın bakımı Bülent Ecevit Üniversitesi atölyelerinde yapılmıĢtır.
ġekil 23. Sismik çalıĢmadan görüntüler (Kaynak: Yeni ġafak gazetesi ve Cihan haber ajansı)
Sismik Kayıt Sistemi: ABD yapımı Geometrics marka sismik sistem 120 adet jeofon, 5 adet Geode
modülü ve veri kablolarından oluĢmaktadır. Sistem ayarları ve veri aktarımı bir Laptop PC tarafında
sağlanmaktadır. Jeofonlar P tipi olup 14 Hz’lik doğal frekansa sahiptirler. Jeofonların zemine
saplanan okları çıkartılmıĢ, yerlerine küçük alüminyum levhalar takılmıĢtır. Söz konusu levhaların
asfalt, beton veya parke zemine yapıĢtırılması (zeminle intibakları) bentonit çamuruyla
gerçekleĢtirilmiĢtir. Sismik kayıt sistemi yağıĢtan etkilenmektedir. ÇalıĢma süresi boyunca
Zonguldak’ın az yağıĢ alması önemli bir Ģanstır. Ġki haftalık çalıĢma süresi boyunca toplam 16 adet
sismik hat atılmıĢtır (Tablo 2).
Sismik veri kaydı 0.25 milisaniye örnekleme aralığı ve 1 saniye dinleme süresine göre yapılmıĢtır.
Kayıt sırasında herhangi bir süzgeç kullanılmamıĢtır.
21
Tablo 2. ÇalıĢma Hatları ve Veri Toplama Detayları
Hat No
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
10A
11
12
13
14
15
AtıĢ Sayısı
42
27
53
49
17
49
43
25
49
29
25
25
44
61
34
53
Alıcı Sayısı
85
54
72
96
30
96
84
48
96
56
48
48
85
120
66
104
Toplam Kanal
3570
1458
3816
4704
510
4704
3612
1200
4704
1624
1200
1200
3740
7320
2244
5512
CDP Ġz Sayısı
167
106
208
192
62
192
168
96
192
112
96
96
171
240
132
208
4.2. Sismik veri-iĢlem
Sismik Yığma Kesitlerinin elde edilmesi amacıyla aĢağıdaki veri iĢlem sırası uygulanmıĢtır:
1) Geometri Tanımı
2) Aralık GeçiĢli Trapez Süzgeç: 1-10-120-150 Hz
3) Otomatik Kazanç Kontrolü (AGC), Zaman Penceresi: 250 milisaniye
4) Statik Düzeltme: Sismik hat boyunca var olan yükseklik farklarının giderilmesi
5) Ġlk VarıĢların SağırlaĢtırılması (Yüzey dalgaları sağırlaĢtırılmamıĢtır)
6) AtıĢ Düzeninden CDP Düzenine GeçiĢ (Birinci anahtar CDP, ikinci anahtar Offset)
7) Hız Analizi (6 CDP noktasında, 500 ile 4000 m/s hızlar arasında) ve Yığma
8) Otomatik Kazanç Kontrolü (AGC): Zaman Penceresi100 milisaniye
9) Yanal YumuĢatma, Ağırlık Faktörleri: 0.25-0.5-1-0.5,0.25
10) Zamansal Derinlikten Metrik Derinliğe DönüĢüm
11) Sismik Kesit Resim Dosyalarının OluĢturması
22
Sismik verilerin orijinalliğini mümkün olduğunca korumak amacıyla Ters EvriĢim ve Göç gibi
makyaj prosesler uygulanmamıĢtır.
4.3. Sismik yorumlama
Sismik yorumlamada aĢağıdaki hususlara göre yapılmıĢtır:
1) Veri-ĠĢlem aĢamasında, sismik yansımaları mümkün olduğunca korumak amacıyla, ses ve
yüzey dalgaları sağırlaĢtırması yapılmamıĢtır. Dolayısıyla, sismik yorumlama sırasında ses
ve yüzey dalgalarının değerlendirmeye alınmaması gerekmektedir.
2) Yol kenarlarında bulunan istinat duvarlarından gelen yansımalara dikkat edilmeli,
önlenemeyen bu sismik olaylar, yorumlama sırasında dikkate alınmamalıdır.
Veri-iĢleme ve yorumlama sonrası elde edilen sonuçlar Ek-1 de verilmektedir. Bu sonuçlarda,
oturma ve çatlakların yeryüzünden 400 metre aĢağılara kömür üretim panolarına kadar ulaĢtığı
açıkça görülmektedir. Kısacası yeryüzündeki yapılarda görülen hasarların en büyük nedeni
madencilik kaynaklı tasmandır. Söz konusu oturmalar yüzeye yakın karstik boĢlukları da harekete
geçirmekte, suya doygun eğimli zeminde heyelan oluĢumları yaratmaktadır.
Söz konusu oturmalar sismik kesitlerde küçük atımlı düĢey faylar Ģeklinde görülmektedirler. Bunlar
kırmızı renkli düĢeye yakın kırıklı segmentlerle iĢaretlenmiĢtir. Oturmalar, tabakaların yanal
sürekliliklerinin bozulması halinde görünür hale gelirler. Oturmaların üst kısımları yeryüzüne kadar
ulaĢmayabilirler (gömülü kalabilirler) Fakat alt kısımları galerilere kadar inerler (veya birbirleri ile
kesiĢirler). Sismik enerji kaynağı sınırlaması ve çevre (Ģehir) gürültüsünün yüksekliği nedeniyle,
sismik kesit derinlikleri 400 metre ile sınırlandığı için, oturmaların galerilerle birleĢtiği noktalar
görüntü penceresi dıĢında kalmıĢtır.
Karstik boĢluklar (mağaralar), içlerinde hava boĢluğu ihtiva ettikleri için, sismik yansıma dalgaları,
bu boĢlukların alt ve üst yüzeylerinden birçok kez yankılanmaktadır (tekrarlı yansımalar). Nokta
kaynak gibi davranan karstik boĢluklar saçılma hiperbolu biçimli sismik emareler verirler. Bu
özellik karstik boĢlukların tanınmasında son derece faydalıdır. Bunlar sismik kesitlerde Ģemsiye
biçiminde, mor renkli, kesikli segmentlerle gösterilmiĢtir. Mağaranın devamı, birkaç sismik hat
boyunca rahatça izlenmektedir.
23
5. TASMANIN YAPILAR ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ
Arazide yapılan jeofizik araĢtırmalar (Bölüm 4) sonucunda, yeraltı tabakalarında oluĢan oturma ve
çatlaklar yeryüzünden 400 metre aĢağıda kömür üretim panolarına kadar ulaĢmaktadır. Bunun
sonucunda araĢtırma bölgesinde madencilik kaynaklı oturmaların meydana geldiği tespit edilmiĢtir.
Madencilik çalıĢmaları sırasında yeraltından çekilerek çıkartılan doğal kaynaklar sebebi ile meydana
gelen hacimsel kayıplar özellikle çıkartılan madenlerin yerine herhangi bir dolgu iĢlemi (Rambleli
üretim) yapılmadığından dolayı üretim noktasından baĢlayarak yeryüzüne kadar uzanan tabakalarda
kırılma ve yüzeyde de tasmana sebep olmaktadır. Tasmanın yeryüzünde oluĢumu maden üretim
tekniklerine göre değiĢmektedir. Kömür iĢletmelerinde rezervin uzun, kalın damarlar Ģeklinde
bulunmasından dolayı genelde uzunayak maden üretim tekniği kullanılmaktadır. Uzunayak
madenciliğinde kömür madeni iki paralel koridor arasında 220 m kadar kazılabilir (Whittacker ve
Reddish, 1989). Bu yöntem mekanik üretime oldukça yatkındır. Planlama ve uygulanabilirliği
kolaydır. ĠĢçiler, sürekli tahkimatlar yardımı ile korunmasından dolayı da güvenlidir. Bu yöntemde,
üretim sırasında iki galeri açılır ve bunlar sayesinde üretim bölgesine temiz hava giriĢi sağlanır.
Böylece hava, galerilerde kömür tozu ve diğer zehirli gazlarla kirlendikten sonra da toplanarak
dıĢarı atılabilir. Tahkimatlar yardımı ile kömür alınan yerler daha sonra göçmeye terk edilir. Bu
göçmeler sonucunda damarın üst tabakaları kırılarak tasmana sebep olur. Galerilerin büyüklüğü ve
uzunluğu ile tasmanın etki bölgesi doğru orantılıdır. ĠĢlenen damar alanı göçme sonrası etki bölgesi
yeryüzüne doğru 8 ile 45 arasında bir açıyla geniĢleyerek etki yapmaktadır. Bundan dolayı
kırılmalar yeryüzüne ulaĢtığında yüzey alanının büyüklüğü damarda iĢletilen alandan daha büyük
olmaktadır. Tasman hareketinin üst yüzeydeki etkisi galeri ilerleme yönünde hendek Ģeklindedir.
Hareketin olduğu yerlerde zemin yüzeyi aĢağı doğru çökerken ve kazı eksenine doğru yatay olarak
yer değiĢtirmektedir. Farklı yatay yer değiĢtirmeler tasman profilinin dıĢ bükey kısmında görünür bir
uzamaya neden olurken, kazının yukarısında iç bükey kısımda basma zonu geliĢir (Bell, 2004).
Basma zonu ile uzama zonu arasında basma eğilme (tilt) geçiĢ zonu meydana gelir. Bu bölgeye denk
gelen yapılarda meydana gelen hasarlar daha büyüktür.
2005-2011 arası saptanan toplam tasman kontur grafiğinin (ġekil 9) üzerine tipik tasman bölge
haritası yerleĢtirilerek ġekil 24 elde edilmiĢtir. Yapılan ölçümlere göre basma bölgesinde yaklaĢık
20-26 cm arasında oturmalar gözlenmiĢtir. Basma eğilme ve dönme bölgelerinde ise 5 cm ile 15 cm
arasında değiĢen oturma değerlerine rastlanmıĢtır. Çekme zonu bölgesinde ise 0 ile 5 cm lik yer
24
hareketleri 2005 ile 2010 yılları arasında gözlenmiĢtir. Bu değerler yapılarda hasar verecek
düzeylerdedir.
ġekil 24. Tipik madencilik çalıĢması oluĢan tasman hareketinin üst yüzeydeki etkileri.
4.1 Yapılarda Müsaade Edilen Oturmalar
Tasman bölgesinde inĢa edilmiĢ yapıların temellerinin oturmaya maruz kaldığı düĢünüldüğünde
yapıların bu yüzeysel deformasyonlara karĢı davranıĢlarının incelemesi gerekmektedir. Temel altı
zeminlerin homojen ve izotrop yapıya sahip olmaması, temel imalatındaki yapısal farklılıklar,
yapıdan gelen yüklerin eksantrik olması ve tasmandan dolayı meydana gelen oturmaların temelin
her noktasında aynı miktarda olmama ihtimali (rölatif oturma farklılıkları) temel sisteminde farklı
oturmalara sebep olmaktadır. ġekil 25’de bir temel sistemindeki olası oturma çeĢitleri ve buradaki
parametrelerin sınıflandırılması anlatılmaktadır.
25
ġekil 25 Yapılarda oluĢan oturma parametreleri (Safe manual, 2012; Das, 2011)
ST = Verilen noktanın toplam oturması
ST = Ġki nokta arasındaki farklı oturma
 = ArdıĢık iki nokta arasındaki gradyan
 = Açısal dönme =
S T (ij )
l ij
lij = i ve j noktaları arasındaki mesafe
 = Eğiklik
26
 = Rölatif deformasyon

= Deformasyon oranı
L
Temel altı oturmalarının yapı temel sistemine etkisinin sınırları belirlenirken özellikle toplam
oturma (ST), farklı oturma (ST) ve deformasyon oranı (

)en önemli parametrelerdir. Tablo 3 ve
L
4’de bu parametrelerin sınırları verilmiĢtir. Bu değerlerin aĢılması durumunda yapılarda çeĢitli
hasarlar oluĢmaya baĢlamaktadır.
Tablo 3 Yapısal hasarların deformasyon oran sınırları (Das, 2011)
/L
YAPISAL HASAR ÇEġĠTLERĠ
Diyagonal Bağlantı Çerçevelerinde Problem
1/600
Yapılarda Çatlak BaĢlama Limiti
1/500
Rijit yüksek Yapılarda Dönme
1/250
Bölme Duvarlarında TaĢıyıcı Tuğla Duvarlarda Büyük Çatlak, Yapıların TaĢıyıcı
sisteminde Hasar OluĢumu
1/150
Tablo 4. Müsaade edilebilir oturmalar.
HAREKETĠN CĠNSĠ
YAPI TĠPĠ
MĠKTARI
Toplam Oturma
Toplam Oturma
Toplam Oturma
Dönme
Farklı Oturma
Farklı Oturma
Farklı Oturma
Farklı Oturma
Farklı Oturma
Farklı Oturma
Yığma yapı
Karkas yapı
Silo, baca, radye temel
Kuleler ve bacalar vs.
Yüksek mütemadi tuğla duvar
Alçı sıva kırılması
Betonarme karkas sistem
Betonarme perde duvar
Çelik mütemadi yapı
Çelik basit yapı
2,5-5,0 cm
1,0-5,0 cm
7,5-10,0 cm
0.004 L
0.0005 L
0.001 L
0.0025 L
0.003 L
0.002 L
0.005 L
27
Tablolarda verilen oturma limitleri dikkate alındığında araĢtırma bölgesindeki ölçülen oturma
değerlerinin yapılara hasar vereceği aĢikârdır.
4.2 YapılaĢma Yoğunluğunun Etkisi
Ġnceleme bölgesinde yapılan araĢtırmalar sonucunda yaklaĢık olarak 347 adet yapı tespit edilmiĢtir.
Yapıların ortalama alanı ve yerleĢim koordinatları Ek 2’de listelenmiĢtir. Listeler incelendiğinde
yapıların çok çeĢitlilik arz ettiği gözlenmektedir. Tek katlı binalardan, 10 kata kadar yüksek yapılar
bu bölgede görülmektedir. Böyle düzensiz bir görüntünün asıl sebebinin değiĢen imar izinleri ve
arazinin yüksek topoğrafyasını kullanarak elde edilen ek katlar olduğu düĢünülmektedir. Böyle
yoğun bir yapılaĢmanın inceleme alanındaki zemin ve kaya tabakalarına ilave gerilmeler getirdiği
açıktır. Bu bölgede yapılacak temel-zemin etütlerinin doğru seçilmesi ve çok dikkatli yapılması
gerekmektedir.
Titiz bir zemin etüdü araĢtırması yapılabilmesi için temel-zemin etüdü yapan mühendislerin proje
hakkında ön bilgiye sahip olmaları gerekmektedir. Bu kapsamda yapının tipi, mimari ve ön statik
projesi hakkında gerekli bilgiler mevcut olmalıdır. Bu bilgiler dikkate alınarak temel zemini etüt
Ģekli seçilmeli ve inĢa sahasındaki zemin tabakalarının cinsine göre taĢıma gücü hesabı yapılmalıdır.
TaĢıma gücü hesapları sonrası elde edilecek oturma (deformasyon) değerleri yapının toleransına
uygun büyüklüklerde ise yüzeysel temel sistemleri dediğimiz tekil (münferit), Ģerit (mütemadi) ve
radye temel sistemleri projede kullanılabilir.
AraĢtırma derinliği yüklenmiĢ temel alan geniĢliğinin en az 1.5 veya 2 katı olmalıdır. Yüzeye yakın
temellerde, yüklenmiĢ alan olarak tekil temellerin alanı veya temel araları temel geniĢliğinin üç
katından az ise tüm yapı alanı, radye temellerde ise tüm radye temel alanı alınmalıdır. Her durumda
derinlik, temel tabanından baĢlayacak Ģekilde ölçülmelidir. AraĢtırma derinliğinin yüzeysel
temellerde zemine aktarılan net gerilme değerinin %10’a düĢtüğü derinlik veya bu gerilmelerin
düĢey efektif gerilmelerin %5’ine düĢtüğü derinlik olarak alınması önerilmektedir. Ancak yoğun
yapılaĢmanın olduğu bölgelerde bu değerlerin değiĢtirilmesi gerekmektedir. Bu çalıĢmada, yoğun
yapılaĢmanın temel, zemin ve kaya tabakalarında meydana getirdiği gerilme artıĢlarını incelemek
amacı ile parametrik bir çalıĢma yapılmıĢtır. Temel alanı 20×20 m olan yaklaĢık 6 katlı bir konut
yapısının temel sisteminin derinlikle gerilme artıĢları sayısal olarak hesaplanmıĢtır. Temel
sisteminin kısa kenarı (B) 20 metre olmasından dolayı yapının yatayda 4×B geniĢliğinde ve 5×B
28
derinlikteki bölge araĢtırma bölgesi olarak seçilmiĢtir. AraĢtırma aralığı 1 m olarak seçilmiĢtir.
Temel zemini katmanları homojen ve izotropik elastik ortam olarak kabul edilerek, düĢey gerilme
artıĢları Boussinesq denklemi vasıtası ile hesaplanmıĢtır (ġekil 26). Birinci adımda tek bir binanın
araĢtırma bölgesinde inĢa edileceği düĢünülerek düĢey gerilme artıĢları hesaplanmıĢtır. Daha sonra
bu binanın yakınına bir bina daha eklenerek düĢey gerilme artıĢları tekrar hesaplanmıĢtır. Yoğun
yapılaĢmanın etkisini görmek için yapı sayısı birer birer artırılmıĢtır. Binaların arasındaki mesafe
öncelikle araĢtırma bölgesinde izin verilen 3 m daha sonra 10 m ve 20 m olarak yapı aralıkları
değiĢtirilerek düĢey gerilme artıĢlarının derinlikle değiĢimi sayısal olarak incelenmiĢtir. Ek 2’de
çalıĢma sonuçları grafik olarak verilmiĢtir.
Ġnceleme bölgesinde tek bina olması durumda yapıdan gelen yüklerden oluĢan ek gerilme
artıĢlarının temel taban basıncının %10’a düĢtüğü derinlik yaklaĢık 38 metre olarak hesaplanmıĢtır.
Bu değer, yukarıda bahsedildiği gibi araĢtırma derinliğinin en az yüklenmiĢ temel alan geniĢliğinin
1.5 veya 2 katı olması gerektiğini ispatlamaktadır. Bu bölgede bulunan zemin ve kaya katmanlarının
yapıdan dolayı etkileneceği ve bu bölgede bulunan zayıf tabakalarda oturmalar meydana geleceği
beklenmelidir. Bu nedenle arazide yapılacak sondajlarda yukarıda önerilen derinliklere inilerek
zemin numuneleri ve kaya karot örnekleri alınması zorunludur. Çünkü bu derinliğe kadar bina
zeminde oturmalara sebep olabilir. Ancak ikinci bina 3 metre yakınına inĢa edilince yapılardan
gelen ek düĢey gerilmelerin zemini yaklaĢık 54 metreye kadar etkilediği tespit edilmiĢtir. Buna göre
inceleme derinliği 54 metredir. Üçüncü bina imal edildiğinde bu derinlik 62 metre, dördüncü bina
yapıldığında etki derinliği yaklaĢık 71 metreye inmektedir (ġekil 27). Bu durum, yapılacak temel
zemin etütlerinin yoğun yapılaĢma dikkate alınmaması halinde gerçekçi ve geçerli olmayacağı
anlamına gelmektedir. Ayrıca etki bölgesinde özellikle 38 metre ile 71 metre arasında olası bir
karstik boĢluk veya bir zayıf tabaka bulunması halinde beklenmeyen oturmalar meydana gelebilir.
Bundan dolayı yapının stabilitesi olumsuz etkilenir.
29
4B
B
X
B
X
B
X
B
4B
ġekil 26. 6 Katlı ve 20×20 m oturma alanına sahip yapı uygulama örneği.
YapılaĢma mesafesi 10 metreye çıkartılarak aynı iĢlemler tekrarlandığında, etki derinliklerinin
yaklaĢık olarak 38 ile 64 metre arasında değiĢtiği hesaplanmıĢtır. YapılaĢma mesafesi 20 metreye
çekildiğinde ise etki derinlikleri 38 m ile 54 metre arasına düĢmüĢtür. Bu sonuçlardan anlaĢılacağı
gibi binalar arası mesafeler arttıkça etki derinlikleri gözle görülür Ģekilde düĢmüĢtür. Böylelikle
yapılaĢma yoğunluğu azaltılarak yapıların güvenliği artırılmıĢ olmaktadır.
30
a) Tek bina durumu
b) Ġki bina durumu
c) Üç bina durumu
d) Dört bina durumu
ġekil 27. 3 metre aralıkla yapılan yoğun yapılaĢmadan dolayı etki derinliğinin artıĢı
Son olarak yapılaĢma miktarı artırılarak etki derinliklerinin değiĢiminin yapı sayısı ile ikinci
mertebeden hiperbolik bir iliĢkisinin olduğu tespit edilmiĢtir. Sonuçlar ġekil 28’de gösterilmiĢtir.
ġekilden de görüldüğü gibi yapılar arası mesafe azaldıkça etki derinliği çok hızlı bir Ģekilde
artmaktadır. Bu olumsuz durum inceleme alanında yoğun yapılaĢmadan dolayı gerilme artıĢlarının
yüksek mertebede olduğu ve ayrıca etkisinin oldukça derinlilere nüfus ettiğini göstermektedir. Bu
duruma birde tasman etkisi ilave edildiğinde olayın çok ciddi boyutlara ulaĢacağı görülmektedir. Bu
zararlı etkilerin azaltılması için bu bölgede yoğun yapılaĢmanın azaltılması gerekmektedir.
31
ġekil 28. Yoğun yapılaĢmanın etki derinliğine etkisi.
4.3 Karstik Bölgede YapılaĢma
Yoğun yapılaĢma ve tasman etkilerine ilaveten inceleme alanının büyük kısmı kireçtaĢlarından
oluĢan Ġnaltı formasyonu ve bu formasyonun üyesi olan çakıltaĢı, kumtaĢı ve çamurtaĢından oluĢan
Ġncigez üyesi üzerinde yer almaktadır. Bu Formasyon bej, beyaz ve gri renklerde, orta-kalın
tabakalı, yer yer masif dolomitik kireçtaĢından oluĢan birim, kireçtaĢı türleri olarak vaketaĢı,
istiftaĢı, tanetaĢı, ve bağlamtaĢı içermektedir. Bu tip kayaçlar su ile temas ettiğinde erime özelliğine
sahiptirler. Tektonik etkiler nedeniyle Ġnaltı formasyonu karbonatlı kayaçlarında geliĢen çatlak
sistemlerine yüzey sularının ve yer altı sularının ulaĢması sonucu bu çatlaklar erimeye ve bunun
sonucunda karstik boĢluklar geliĢmeye baĢlamaktadır. AraĢtırma bölgesinde yapılan sismik
çalıĢmalar sonucunda karstik boĢlukların varlığı tespit edilmiĢtir. Bu bölgede yoğun yapılaĢmanın
büyük gerilme artıĢlarına sebep olduğu da dikkate alındığında karstik boĢlukların yapıların
güvenliğini olumsuz bir Ģekilde etkileyeceği düĢünülmektedir. Özellikle inceleme bölgesinde
kanalizasyon sisteminin sağlıklı olmaması ve atık suların karstik boĢluklara verilmesi bu boĢlukların
zamana bağlı olarak artmasına sebep olacaktır. Bundan dolayı bölgede en kısa zamanda sağlıklı bir
kanalizasyon sistemi yapılarak atık suların düzenli bir Ģekilde ortamdan bertaraf edilmesi
zorunludur.
32
4.3 Ġnceleme Alanında Yapı-Temel Ġmalatında Dikkat Edilecek Hususlar
Tasman kaynaklı hasarı iyileĢtirmede kullanılan en yaygın yöntem yapıya esneklik kazandırmaktır
(Bell, 2004,2009). Temel malzemelerinin izin verilebilir taĢıma gücünün madencilikten dolayı
azaldığı yerlerde radye temel kullanılabilir. Bir radye temel, zemindeki zayıf deforme olabilir
zonların üzerine oturmak suretiyle yapının ağırlığını binanın sınırları ötesine aktarabilir. Esnek
tasarımda yapısal elemanlar tasman profiline göre eğilirler. Böyle bir projelendirme yapının gevrek
yıkılmasını engellemekle birlikte deformasyonların yapıya nüfus etmesinde çok da etkili değildir.
Temel zemininde tasmandan dolayı oluĢacak farklı oturmaların yapıya etkisini azaltmak için temel
ile temel zemini arasına bir dolgu malzemesi sermek böylelikle oluĢan farklı oturmaların doğrudan
temel sistemine etkimesi yerine dolguda deformasyona sebep olacak ve radye temelin konsol Ģekilde
davranmasına yardımcı olacaktır. Konsol olarak çalıĢan radye temel sistemi bu gerilme artıĢlarını
karĢılayabilecek kesitlere sahip ise yapının üst kısmında oturmaların etkisi minimize edilmiĢ olur.
Bu durumda binada zemindeki oturmadan kaynaklı meydana gelecek dönmenin sınırlarının takip
edilmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu değerlerin müsaade edilen sınırlar içinde kalması
gerekmektedir.
Yukarıda bahsedilen çözüm önerilerine ilaveten bu bölgede sonradan gerdirmeli plak radye temel
sistemleri kullanılacak olursa, radye temel sisteminin deformasyona karĢı tolerans sınırı artmaktadır.
Sonradan gerdirmeli radye temel sistemi, tesviye üzeri plak beton içine yerleĢtirilmiĢ, plastik
kaplamalı çelik tendonlar içermektedir. Plastik kılıf, çelik tendonun beton ile temasını önler ve
gerdirme operasyonu sırasında tendonun sertleĢen beton içinde kaymasına izin verir. Tendonların
ucu genellikle kenar kiriĢi içinde ankrajlıdır ve tendonun bir taraftaki kenar kiriĢinde gerdirilmesiyle
diğer uçtan da gerdirilmiĢ olur. Ancak 30 m’den daha uzun tendonların iki taraftan birden
gerdirilmesi Ģiddetle tavsiye edilmektedir (Day, 2001). ġekil 29’da sonradan gerdirmeli temel
sistemin bir örneği sunulmuĢtur. Bu yöntem tasman etkisini hiçbir zaman sıfıra düĢürmeyecektir.
Ancak, bu imalat Ģekli tasmandan dolayı meydana gelecek oturmaların binaya etkisini minimuma
indirecektir. Çünkü bu temel sisteminin yük taĢıma kapasitesi klasik radye temel sistemlerine göre
çok daha yüksektir. Eğer oturma değerleri çok yüksekse yapılarda oluĢması beklenen hasarlar
kaçınılmaz olmaktadır.
33
ġekil 29 Sonradan gerilmeli radye temel örneği
Yeraltı maden ocaklarının bulunduğu alanlarda fore kazık uygulamaları da yapılmaktadır. Böyle
durumlarda kazıklar ocak seviyesinin altındaki sağlam katmana kadar inmektedir. Bunların inĢası
sırasında dökülen betonların yeraltı boĢluklarına kaçmaması ve üstteki katmanların göçmesi halinde
negatif yüzey sürtünmesinden kaçınmak için muhafaza borusu kullanılması gerekir. Ancak, bazı
araĢtırmacılar terk edilmiĢ yeraltı ocaklarında fore kazık uygulamasını tavsiye etmemektedirler.
Bunun birinci nedeni fore kazık yerleĢtirilmesinin göçmeyi tetikleyebilmesi ve diğerleri de damar
seviyesinde bir göçmenin kazıkların eğilme veya makaslanma etkilerine maruz kalmasına neden
olabilmesidir (Price, 1969). Bunun yanı sıra, yeraltı boĢluklarının yukarısındaki göçme zonlarını
veya geride kalmıĢ büyük boĢlukları geçen kazıklarda yanal stabilite problemi de görülebilmektedir
(Bell, 2004).
Ġngiltere’de yer altı madenciliğinin yoğun olduğu bölgelerde, tasman kaynaklı hasarları azaltmak
amacıyla özellikle okul gibi yapılarda genellikle 4 kata kadar imal edilen CLASP (Consortium of
Local Authorities Special Programme) tipi yapılar inĢa edilmiĢtir. Bu yapıların temel özelliği
prefabrike yapı elemanlarından oluĢmasıyla mafsallı ya da kısmi bağlı yapı sistemleri olmasıdır.
Yapı mühendisliğinde mesnet çökmeleri olarak adlandırılan rölatif yer hareketleri izostatik imal
edilen yapı sistemlerinde iç kuvvetlere neden olmazlar. Bu durum yapı elemanlarında büyük
34
kesitlere neden olmakla birlikte yapının deformasyonuna müsaade ettiği için hasara da izin
vermemektedir. Bu bağlamda, yapılacak yapıların hiperstatiklik derecesinin düĢük olması bir
anlamda yapıların daha az hasar alması anlamına da gelmektedir. Bu nedenle, özellikle büyük rölatif
yer hareketlerinin olduğu ya da yapılacak tasman hesaplarına göre olması muhtemele bölgelerde,
CLASP adı verilen büyük esneme kabiliyeti olan çelik elemanların teĢkil edilmesi ile
gerçekleĢtirilen yapı sistemleri tercih edilebilir.
Yapıyla alakalı önerilere alternatif olarak zeminde iyileĢtirme yapılabilir. Bu tür bir iyileĢtirme,
boĢluk göçü veya topuk göçmesini önlemek için boĢlukların doldurulmasını içermektedir. Dolgunun
akan yeraltı suyu tarafından taĢınmasını önlemek için, iyileĢtirilen alanın etrafında bariyerler
oluĢturulabilir. Yüzey yapılarına gelen hasar, yer deformasyonlarını hesaba katacak Ģekilde özellikle
planlanmıĢ yeraltı iĢletmeleri geliĢtirmek suretiyle de azaltılabilir.
5. SONUÇ VE ÖNERĠLER
ÇalıĢmada ulaĢılan sonuçlar aĢağıdaki gibidir:
1) ġekil 30’da lacivert çizgi ile gösterilen ve Fen Lisesi öğrenci yurtlarının altından baĢlayarak
Site Sendika Camii’ne kadar uzanan bir mağara sistemi tespit edilmiĢtir. Bu mağara muhtemelen
daha alt sokaklardan da devam ederek denize kadar ulaĢmaktadır.
2) Sismik yorumlamada, ġekil 29’da mavi daire ile gösterilen yerlerde 400 metre derinlikteki
maden ocaklarına kadar inen kırıklar izlenmiĢtir.
3) Tasman gözlenen alan, 1997-2011 yılları arasında kömür üretimi gerçekleĢtirilen maden
ocaklarıyla gerek konumsal gerekse zamansal olarak yüksek oranda örtüĢmektedir.
4) Madde 2 ve 3, çalıĢma alanında gözlenen tasmanın ana kaynağının yer altı madencilik
faaliyetleri olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
5) ÇalıĢmalar sırasında, çoğu noktada istinat duvarlarından atık su ya da zemin suyu sızıntıları
olduğu gözlenmiĢtir.
6) Bu durum, bölgenin çatlaklı ve kırıntılı kireçtaĢı jeolojik yapısı ile birleĢince tasman
boyutlarının daha da büyümesine yol açmaktadır.
35
ġekil 30. Tasman alanı, sismik hatlar, belirlenen mağara ve kırık lokasyonları
ġekil 31. ÇalıĢma alanının eğim profili
36
ÇalıĢma alanıyla ilgili diğer tespitler Ģunlardır:
 ÇalıĢma bölgesi genel olarak 20 derecenin üzerinde bir eğime sahiptir (ġekil 31). 20 derece
eğimin üzerindeki alanlar, literatürde topoğrafik anlamda yüksek heyelan riski taĢıyan alanlar
olarak sınıflandırılırlar.
 Bölgenin hakim jeolojik yapısı olan Ġnaltı formasyonu kütle hareketlerine müsait bir
formasyondur.
 Bölgede sağlıklı bir drenaj ve atık su sistemi bulunmamaktadır.
 Bölgenin altında, hala önemli miktarda kömür rezervi bulunmaktadır. Edinilen bilgilere göre,
Türkiye TaĢkömürü Kurumu önümüzdeki yıllarda bu kömürleri çıkarmak amacıyla hazırlık
galerileri sürmektedir.
 GeçmiĢ madencilik faaliyetleri nedeniyle yer altı katmanları stabilitesini zaten yitirmiĢ
durumdadır.
 Tüm bunların ıĢığında, söz konusu bölgede gelecekte küçük veya büyük boyutlu kütle
hareketlerinin yaĢanması muhtemeldir.
ġekil 32. YapılaĢmaya göre afet riski (Kaynak: BaĢbakan Afet ve Acil Durum BaĢkanlığı)
37
Çatlak gelişimi
Kazı-dolgu
Fosseptik
Kayada kazı
yüzeyi
Yatak yüzeyleri
ġekil 33. KentleĢme kaynaklı heyelan mekanizmasının gösterimi (Keller, 2011)
Bu bağlamda, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların DönüĢtürülmesi Hakkında Kanun’un
sağladığı yasal dayanaktan da faydalanarak çalıĢma bölgesinde;
1) Yağmur ve atık suları için sağlıklı bir drenaj ve kanalizasyon sisteminin kurulması, Ģebeke
suyu kaçaklarının önlenmesi ve böylece karstik boĢluklara atıksu verilmesi uygulamasına son
verilmesi,
2) 20 dereceden yüksek eğimi, Ġnaltı formasyonu üzerinde bulunması ve yeraltındaki yapısının
bozulmuĢ olması nedeniyle, çalıĢma bölgesi yüksek heyelan riskli alan grubuna girmektedir.
Böyle alanlarda, kattan kazanmak amacıyla topoğrafik bütünlüğü bozacak yüksek temel
kazılarına izin verilmemesi (ġekil 33),
3) Bina inĢa edilecek bölgede yapıların imar durumuna göre belirlenen sondaj derinliğinde
yapılan sondaj iĢlemleri sonucuna göre, zeminde oluĢacak deformasyonlardan dolayı yapının
dönme miktarının müsaade edilen sınırların (Tablo 4) üzerine çıkmaması için tasman hesapları
dikkate alınarak kat sayısının belirli bir seviyede tutulması,
4) ġekil 27 ve 28’de görüldüğü üzere bina sıklığı arttıkça gerilme etki derinliği artmaktadır. Bu
bağlamda, ġekil 32’de görüldüğü gibi afet riski azaltılmıĢ bir yerleĢim için, parsel bazında
değil ada bazında imar ruhsatı verilerek bina yoğunluğunun azaltılması,
5) Yeni yapılarda radye temel ya da sonradan germeli plak sisteminin uygulanması,
6) Mevcut yapıların takip altına alınması ve kataloglanması,
38
7) Zemin hareketlerinin uygun tekniklerle sürekli gözlem altında tutulması,
8) Sismik çalıĢma sonucu mağara saptanan güzergahın ve buradaki yapıların izlenmesine özel
önem verilmesi,
9) TTK’nın bundan sonraki çalıĢmalarında, yerleĢim alanlarına denk gelen yerlerde,
mümkünse rambleli üretim yolunu tercih etmesi,
10) Rölatif yer hareketlerinin büyük olduğu ya da olması muhtemel bölgelerde, CLASP tipi az
katlı çelik yapı sistemlerinin tercih edilmesi,
11) Tasman nedeniyle yeryüzünde oluĢan deformasyonlar belirlendikten sonra, bu etkiler
dikkate alınarak yapılacak statik çözümler için binada meydana gelecek kesit tesirlerinin
belirlenmesi ve binanın taĢıyıcı elemanlarının boyutlandırma aĢamasında bu etkilerin dikkate
alınması,
önerilmektedir.
Bu bölgede yaĢanan sorunlar, Zonguldak’ın kömür üretiminin gerçekleĢtiği hemen her yerde
gözlenmektedir. Bugün sorun gözlenmeyen ama gelecekte üretim yapılması planlanan alanlarda da
yaĢanacaktır. Bu bakımdan, söz konusu önerilerin diğer bölgelerde de dikkate alınması yerinde
olacaktır. Ayrıca, Zonguldak Ġlinin özelliği gereği imar uygulamaları için TTK ile mutlaka
koordinasyon sağlanmalıdır.
KAYNAKLAR
Alan Ġ, Aksay A, (2002) 1:100 000 ölçekli Türkiye jeoloji haritaları Zonguldak E-27-F 27 paftaları,
No: 28, Jeoloji Dairesi. Maden Tetkik Arama Kurumu, MTA. Ankara.
Amstutz. G.C., (1971) Glossary of Mining Geology, Verlag, Stutgart.
Erguvanlı K, (1994) Mühendislik Jeolojisi. Seç Yayınları, 4. Basım, Ġstanbul, 590 s.
Keller, E. A., (2011) Introduction to Environmental Geology, Prentice Hall, 5th edition.
Kemaldere, H (2011) ġehiraltı Madenciliği ve Tasman Etkilerinin Diferansiyel InSAR Tekniği ile
Belirlenmesi: Zonguldak Metropolitan Alanı Örneği, Doktora Tezi, Zonguldak Karaelmas
Üniversitesi.
39
Öcal, M., Güngör, G., Gök, M.ġ., (1999) Resimli madenccilik terimleri sözlüğü, ETĠ Holding A.ġ.
Whittaker, B.N., Reddish, D.J., (1989) Subsidence, occurence, prediction and control, Elseiver.
Yergök AF, Akman Ü, Keskin Ġ, Ġpekçi E, Mengi H, Karabalık NN, Umut M, Armağan F, Erdoğan
K, Kaymakçı H ve Çetinkaya A, (1987) Batı Karadeniz Bölgesinin Jeolojisi I. M.T.A. Genel
Müdürlüğü, Jeoloji Etüdleri Dairesi, 8273, 237 s
Bell, Fred G., (2004) Engineering Geology and Construction, Spon Press Taylor & Francis.
Bell, Fred G., (2003) Geological Hazards: Their Assessment, Avoidance and Mitigation, CRC Press
Day, Robert W. (2001) Geotechnical Earthquake Engineering Handbook 1st edition, McGraw-Hill
Professional
40
EK-1
SĠSMĠK ÇALIġMA SONUÇLARI VE DETAYLARI
BEÜ AFET UYGULAMA ve ARAŞTIRMA MERKEZİ  AÜ UYDU ve UZAY BİLİMLERİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
41
Zonguldak - Hat: 01
Hat BaĢı
: 01a
Hat Sonu
: 01b
AtıĢ Sayısı
: 42
Kanal Sayısı
: 85
Kesit Boyu (m)
: 167
Derinlik (m)
: 400
Yorum
42
Oturmalar
: Düz Kırmızı Çizgi (Kesit), Mavi Daire (Harita)
Mağaralar
: Kesikli Mor Çizgi (Kesit), YeĢil Kare (Harita)
Zonguldak - Hat: 02
Hat BaĢı
: 02a
Hat Sonu
: 02b
AtıĢ Sayısı
: 27
Kanal Sayısı
: 54
Kesit Boyu (m)
: 106
Derinlik (m)
: 400
43
Yorum
Zonguldak - Hat: 03
Hat BaĢı
: 03a
Hat Sonu
: 03c
AtıĢ Sayısı
: 53
Kanal Sayısı
: 72
Kesit Boyu (m) : 208
Derinlik (m)
: 400
44
Yorum
Oturmalar
Zonguldak - Hat: 04
Hat BaĢı
: 04a
Hat Sonu
: 04d
AtıĢ Sayısı
: 49
Kanal Sayısı
: 96
Derinlik (m)
: 400
45
Yorum
Oturmalar
Zonguldak - Hat: 05
Hat BaĢı
: 05a
Hat Sonu
: 05b
AtıĢ Sayısı
: 17
Kanal Sayısı
: 30
Kesit Boyu (m) : 62
Derinlik (m)
: 400
46
Yorum
Oturmalar
Zonguldak - Hat: 06
Hat BaĢı
: 06a
Hat Sonu
: 06b
AtıĢ Sayısı
: 49
Kanal Sayısı
: 96
Derinlik (m)
: 400
47
Yorum
Oturmalar
Zonguldak - Hat: 07
Hat BaĢı
: 07a
Hat Sonu
: 07b
AtıĢ Sayısı
: 43
Kanal Sayısı
: 84
Derinlik (m)
: 400
48
Yorum
Oturmalar
Zonguldak - Hat: 08
Hat BaĢı
: 08a
Hat Sonu
: 08b
AtıĢ Sayısı
: 25
Kanal Sayısı
: 48
Kesit Boyu (m) : 96
Derinlik (m)
: 400
Yorum
49
Oturmalar
Mağaralar
: Kesikli Turuncu Çizgi (Kesit), YeĢil Kare (Harita)
Zonguldak - Hat: 09
Hat BaĢı
: 09a
Hat Sonu
: 09c
AtıĢ Sayısı
: 49
Kanal Sayısı
: 96
Derinlik (m)
: 400
50
Yorum
Oturmalar
Zonguldak - Hat: 10
Hat BaĢı
: 10a
Hat Sonu
: 10b
AtıĢ Sayısı
: 29
Kanal Sayısı
: 56
Derinlik (m)
: 400
51
Yorum
Oturmalar
Zonguldak - Hat: 10A
Hat BaĢı
: 10Aa
Hat Sonu
: 10Ac
AtıĢ Sayısı
: 25
Kanal Sayısı
: 48
Kesit Boyu (m) : 96
Derinlik (m)
: 400
Yorum
BEÜ AFET UYGULAMA ve ARAŞTIRMA MERKEZİ  AÜ UYDU ve UZAY BİLİMLERİ ARAŞTIRMA
Oturmalar ENSTİTÜSÜ
: Düz Kırmızı
52
Çizgi (Kesit), Mavi Daire (Harita)
Mağaralar
: Kesikli Turuncu Çizgi (Kesit), YeĢil Kare (Harita)
Tabakalar
: Düz Renkli Çizgi (Kesit)
Zonguldak - Hat: 11
Hat BaĢı
: 11a
Hat Sonu
: 11b
AtıĢ Sayısı
: 25
Kanal Sayısı
: 48
Kesit Boyu (m) : 96
Derinlik (m)
: 400
53
Yorum
Zonguldak - Hat: 12
Hat BaĢı
: 12a
Hat Sonu
: 12b
AtıĢ Sayısı
: 44
Kanal Sayısı
: 85
Derinlik (m)
: 400
54
Yorum
Oturmalar
Zonguldak - Hat: 13
Hat BaĢı
: 13a
Hat Sonu
: 13d
AtıĢ Sayısı
: 61
Kanal Sayısı
: 120
Derinlik (m)
: 400
55
Yorum
Oturmalar
Zonguldak - Hat: 14
Hat BaĢı
: 14a
Hat Sonu
: 14c
AtıĢ Sayısı
: 34
Kanal Sayısı
: 66
Derinlik (m)
: 400
56
Yorum
Oturmalar
Zonguldak - Hat: 15
Hat BaĢı
: 15a
Hat Sonu
: 15b
AtıĢ Sayısı
: 53
Kanal Sayısı
: 104
Derinlik (m)
: 400
57
Yorum
Oturmalar
EK 2
ĠNCELEME BÖLGESĠNDE YER ALAN YAPILARIN OTURUM ALANLARI VE
LOKASYON KOORDĠNATLARI
58
No
Yapı
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
PL_971
PL_972
PL_973
PL_974
PL_975
PL_976
PL_977
PL_978
PL_979
PL_980
PL_981
PL_982
PL_983
PL_984
PL_985
PL_986
PL_987
PL_988
PL_989
PL_990
PL_991
PL_992
PL_993
PL_994
PL_995
Alan
m²
34.87
243.43
151.81
217.36
218.48
266.60
392.40
897.87
113.19
73.12
785.18
66.66
163.46
235.45
185.11
80.60
166.86
268.01
175.94
303.71
327.32
204.76
296.89
350.57
172.76
Y
Ortalama
m
397198.74
397191.26
397179.46
397178.81
397177.07
397167.07
397164.43
397149.84
397164.74
397164.00
397155.32
397163.55
397158.76
397151.24
397151.92
397155.79
397147.61
397142.77
397145.81
397145.11
397135.19
397137.24
397133.56
397131.83
397130.50
X
Ortalama
m
4591391.87
4591363.56
4591161.05
4591331.04
4591418.28
4591392.99
4591361.30
4591275.85
4591189.25
4591180.23
4591235.85
4591344.18
4591426.25
4591320.96
4591404.37
4591200.65
4591129.04
4591436.97
4591161.82
4591335.29
4591410.90
4591177.69
4591352.78
4591452.09
4591195.82
H
Ortalama
m
4.64
15.61
12.52
10.01
6.23
6.78
4.28
9.54
7.41
8.57
14.44
8.18
5.58
3.60
4.29
6.04
6.86
11.27
4.78
7.85
3.36
4.96
11.62
2.88
13.15
No
Yapı
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
PL_996
PL_997
PL_998
PL_999
PL_1000
PL_1001
PL_1002
PL_1003
PL_1004
PL_1005
PL_1006
PL_1007
PL_1008
PL_1009
PL_1010
PL_1011
PL_1012
PL_1013
PL_1014
PL_1015
PL_1016
PL_1017
PL_1018
PL_1019
PL_1020
Alan
m²
309.11
378.35
213.72
177.51
133.37
460.37
196.17
208.16
321.77
38.03
72.55
32.74
200.43
380.58
224.91
53.44
208.86
299.67
346.74
271.53
342.82
35.35
1187.84
74.83
175.05
Y
Ortalama
m
397121.79
397114.19
397119.53
397121.02
397121.11
397110.07
397116.46
397111.37
397114.02
397119.05
397113.50
397115.15
397105.39
397101.47
397101.85
397110.26
397099.32
397101.98
397096.21
397099.64
397099.06
397104.59
397100.02
397101.81
397092.30
X
Ortalama
m
4591364.04
4591421.50
4591212.57
4591142.20
4591306.10
4591473.31
4591229.95
4591316.47
4591382.08
4591125.47
4591303.75
4591170.69
4591244.32
4591441.37
4591335.79
4591193.77
4591264.32
4591511.80
4591276.62
4591351.55
4591400.93
4591169.57
4591071.91
4591185.00
4591207.03
H
Ortalama
m
5.19
4.52
3.60
13.32
11.88
3.11
14.03
5.19
3.23
6.28
6.55
3.00
6.23
5.37
6.09
7.33
5.70
4.61
9.76
3.00
2.23
4.38
5.12
9.19
13.25
59
No
Yapı
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
PL_1021
PL_1022
PL_1023
PL_1024
PL_1025
PL_1026
PL_1027
PL_1028
PL_1029
PL_1030
PL_1031
PL_1032
PL_1033
PL_1034
PL_1035
PL_1036
PL_1037
PL_1038
PL_1039
PL_1040
PL_1041
PL_1042
PL_1043
PL_1044
PL_1045
Alan
m²
226.54
306.68
334.83
210.24
1098.74
165.97
274.31
103.25
202.76
72.52
134.26
269.77
147.48
72.71
305.86
249.49
277.79
75.36
184.33
200.93
304.81
219.69
71.74
355.55
80.82
Y
Ortalama
m
397086.65
397086.95
397082.52
397086.37
397052.45
397086.61
397084.63
397088.23
397083.53
397085.17
397082.10
397079.00
397075.57
397078.90
397071.64
397069.60
397071.19
397072.66
397067.05
397061.07
397061.81
397058.38
397063.19
397055.73
397062.08
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591302.99
7.75
4591371.06
18.20
4591486.97
3.63
4591454.23
6.73
4591131.96
13.28
4591222.02
5.42
4591523.28
8.35
4591419.56
5.17
4591083.68
14.25
4591023.32
6.91
4591242.84
11.59
4591263.73
8.69
4591282.47
8.27
4591021.19
8.70
4591339.74
6.16
4591430.70
4.38
4591473.17
8.43
4591015.75
8.25
4591295.93
7.03
4591390.85
4.91
4591357.43
3.79
4591310.56
8.53
4591010.95
8.64
4591501.58
2.64
4591443.63
6.26
No
Yapı
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
PL_1046
PL_1047
PL_1048
PL_1049
PL_1050
PL_1051
PL_1052
PL_1053
PL_1054
PL_1055
PL_1056
PL_1057
PL_1058
PL_1059
PL_1060
PL_1061
PL_1062
PL_1063
PL_1064
PL_1065
PL_1066
PL_1067
PL_1068
PL_1069
PL_1070
Alan
m²
73.26
226.18
218.89
218.65
71.10
194.82
1510.02
74.22
301.49
175.45
228.08
72.92
354.33
1208.74
446.17
72.06
72.87
72.68
74.38
72.34
205.86
351.61
333.04
108.12
311.42
Y
Ortalama
m
397059.35
397049.37
397048.78
397047.92
397048.62
397045.73
397018.65
397042.34
397032.59
397032.77
397029.58
397030.29
397024.36
397011.41
397018.63
397023.88
397023.90
397023.32
397021.60
397021.48
397011.69
397008.27
397003.64
397007.27
396996.22
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591005.52
6.96
4591472.19
7.64
4591369.62
14.97
4591452.30
4.22
4590998.54
8.60
4591404.19
13.98
4591254.75
9.72
4590995.25
8.78
4591375.52
4.32
4591479.06
9.10
4591506.80
5.23
4590986.26
8.16
4591411.66
1.60
4591174.71
27.93
4591302.91
21.91
4591028.66
8.68
4590977.37
6.98
4591016.84
8.69
4591041.04
8.02
4591006.39
8.24
4591482.68
14.35
4591455.00
12.59
4591512.34
3.81
4591402.60
10.48
4591347.84
3.11
60
No
Yapı
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
PL_1071
PL_1072
PL_1073
PL_1074
PL_1075
PL_1076
PL_1077
PL_1078
PL_1079
PL_1080
PL_1081
PL_1082
PL_1083
PL_1084
PL_1085
PL_1086
PL_1087
PL_1089
PL_1090
PL_1091
PL_1092
PL_1093
PL_1094
PL_1095
PL_1096
Alan
m²
257.62
248.55
157.52
226.80
205.67
253.34
291.59
40.95
180.61
274.78
255.63
135.18
457.16
398.65
103.72
175.99
157.29
399.37
116.93
77.00
258.04
184.94
253.68
327.52
187.69
Y
Ortalama
m
396992.98
396991.79
396994.70
396989.52
396993.27
396988.47
396987.99
396992.72
396987.67
396987.00
396987.97
396985.28
396976.89
396981.11
396986.30
396978.32
396983.23
396971.79
396980.38
396977.31
396969.71
396968.47
396969.17
396968.69
396968.65
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591544.13
5.80
4591391.89
15.79
4591475.66
5.56
4591438.44
7.95
4591084.82
10.38
4591104.89
8.23
4591504.22
5.32
4591058.27
6.83
4590983.63
13.89
4590999.24
4.46
4591051.93
6.70
4591033.51
12.65
4591327.93
22.49
4591237.19
8.11
4591019.43
10.25
4591371.17
9.11
4591072.87
6.46
4591431.11
9.86
4591125.28
11.54
4590967.88
8.96
4591497.92
3.42
4591091.70
6.91
4591469.20
15.93
4591530.53
5.24
4591397.47
6.15
No
Yapı
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
PL_1097
PL_1098
PL_1099
PL_1100
PL_1101
PL_1102
PL_1103
PL_1104
PL_1105
PL_1106
PL_1107
PL_1108
PL_1109
PL_1110
PL_1111
PL_1112
PL_1113
PL_1114
PL_1115
PL_1116
PL_1117
PL_1118
PL_1119
PL_1120
PL_1121
Alan
m²
152.60
294.00
64.70
182.79
73.48
307.56
155.13
256.38
368.68
282.64
130.80
199.96
217.11
37.16
247.73
127.90
310.79
523.44
125.13
113.06
183.29
100.30
167.00
132.17
167.30
Y
Ortalama
m
396972.39
396967.24
396967.35
396965.79
396965.03
396954.01
396962.57
396956.61
396958.50
396955.46
396958.76
396955.97
396953.36
396953.79
396951.76
396949.47
396946.69
396942.80
396945.58
396945.21
396938.49
396942.77
396935.16
396938.16
396934.71
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591060.48
6.44
4591148.61
8.84
4591135.45
8.30
4591042.76
9.41
4591307.41
8.63
4591556.03
3.34
4591079.54
12.46
4590994.13
8.31
4591360.41
1.96
4591484.74
8.66
4591030.63
5.03
4591453.33
7.14
4591420.72
6.72
4591331.12
7.05
4591190.46
8.31
4591158.00
5.86
4591384.65
2.82
4591519.45
4.16
4591055.37
11.19
4591145.91
5.42
4591444.48
13.55
4591082.59
10.12
4591311.61
6.64
4591476.52
3.78
4591132.71
4.09
61
No
Yapı
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
PL_1122
PL_1123
PL_1124
PL_1125
PL_1126
PL_1127
PL_1128
PL_1129
PL_1130
PL_1131
PL_1132
PL_1133
PL_1134
PL_1135
PL_1136
PL_1137
PL_1138
PL_1139
PL_1140
PL_1141
PL_1142
PL_1143
PL_1144
PL_1145
PL_1146
Alan
m²
431.70
166.63
140.10
115.95
108.51
165.57
227.69
143.39
38.96
135.48
66.67
148.64
205.97
107.91
234.70
273.42
142.15
158.84
300.00
148.96
36.95
371.55
130.33
238.71
25.76
Y
Ortalama
m
396927.86
396934.52
396924.50
396934.48
396931.57
396925.49
396924.90
396928.53
396928.62
396925.78
396929.15
396926.00
396919.64
396926.89
396917.69
396916.45
396917.00
396918.45
396915.08
396917.75
396917.90
396908.68
396912.14
396912.54
396912.36
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591403.45
6.95
4591164.31
12.91
4591544.32
5.72
4591109.57
5.62
4591093.38
3.10
4591362.71
4.40
4591460.95
7.66
4591049.29
3.82
4591219.31
6.98
4591329.49
11.65
4591147.20
4.33
4591293.26
6.34
4591429.19
9.60
4591115.52
4.83
4591257.26
3.54
4591165.32
5.70
4591121.95
5.05
4591197.10
12.61
4591517.85
2.12
4591287.07
5.14
4591224.91
4.35
4591447.29
4.69
4591314.24
9.22
4591139.46
4.92
4591280.70
5.12
No
Yapı
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
PL_1147
PL_1148
PL_1149
PL_1150
PL_1151
PL_1152
PL_1153
PL_1154
PL_1155
PL_1156
PL_1157
PL_1158
PL_1159
PL_1160
PL_1161
PL_1162
PL_1163
PL_1164
PL_1165
PL_1166
PL_1167
PL_1168
PL_1169
PL_1170
PL_1171
Alan
m²
240.73
129.64
109.96
179.38
135.18
143.08
98.79
39.97
134.76
128.47
115.77
134.02
142.36
67.23
291.31
131.99
383.13
198.47
182.50
43.89
144.95
135.48
93.52
138.10
285.48
Y
Ortalama
m
396904.46
396906.50
396907.10
396906.02
396906.71
396905.00
396898.62
396904.60
396901.61
396898.50
396900.39
396899.75
396893.80
396894.20
396892.10
396888.54
396882.37
396887.06
396889.18
396891.93
396886.93
396887.96
396884.92
396883.76
396880.08
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591417.82
15.55
4591304.71
11.41
4590960.63
7.32
4591537.79
3.16
4591351.34
11.64
4590975.86
8.48
4591109.68
5.50
4591229.08
3.91
4591368.74
11.62
4591275.18
11.58
4591147.95
3.97
4591386.58
11.60
4591039.65
8.25
4591220.08
6.32
4591435.08
4.48
4591290.06
12.47
4591492.59
11.27
4591127.38
14.09
4591053.25
5.63
4590975.32
5.34
4591175.78
12.05
4591265.17
2.35
4591153.09
6.67
4591314.83
9.40
4591555.10
3.17
62
No
Yapı
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
PL_1172
PL_1173
PL_1174
PL_1175
PL_1176
PL_1177
PL_1178
PL_1179
PL_1180
PL_1181
PL_1182
PL_1183
PL_1184
PL_1185
PL_1186
PL_1187
PL_1188
PL_1189
PL_1190
PL_1191
PL_1192
PL_1193
PL_1194
PL_1195
PL_1196
Alan
m²
124.83
461.35
230.86
137.86
890.85
166.21
196.83
157.38
130.32
170.34
384.44
112.07
146.40
386.82
206.08
131.10
133.51
44.24
132.29
148.25
129.35
245.92
259.73
101.88
244.62
Y
Ortalama
m
396879.56
396860.82
396873.11
396873.97
396856.53
396872.73
396873.28
396871.68
396868.54
396865.14
396856.96
396860.42
396862.79
396851.46
396857.43
396860.79
396858.61
396858.40
396852.82
396849.17
396846.35
396841.09
396837.89
396834.38
396828.91
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591139.72
7.53
4591356.28
9.09
4591180.12
7.90
4591309.20
11.75
4591394.35
14.40
4591219.42
6.61
4591075.23
4.87
4591124.77
5.26
4591280.95
11.44
4591254.64
5.62
4591477.82
11.30
4591140.75
4.91
4591227.86
8.75
4591540.05
11.34
4591180.95
4.39
4591272.53
9.18
4591305.24
11.57
4591132.56
3.71
4591145.98
5.02
4591234.51
5.05
4591304.03
11.40
4591185.45
5.41
4591320.15
6.61
4591224.92
5.45
4591155.04
8.04
No
Yapı
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
PL_1197
PL_1198
PL_1199
PL_1200
PL_1201
PL_1202
PL_1203
PL_1204
PL_1205
PL_1206
PL_1207
PL_1208
PL_1209
PL_1210
PL_1211
PL_1212
PL_1213
PL_1214
PL_1215
PL_1216
PL_1217
PL_1218
PL_1219
PL_1220
PL_1221
Alan
m²
270.16
132.22
205.99
143.57
127.56
165.33
96.77
136.20
264.54
102.08
273.90
285.33
102.15
63.04
143.95
321.16
168.27
394.19
192.76
315.82
1392.59
41.73
494.28
84.07
90.45
Y
Ortalama
m
396823.10
396824.25
396823.39
396827.97
396828.79
396823.33
396824.51
396821.25
396816.75
396817.82
396811.68
396813.22
396813.87
396808.50
396815.24
396806.73
396810.33
396806.36
396812.14
396803.34
396786.66
396808.49
396793.94
396803.65
396804.19
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591270.86
8.29
4591467.63
13.75
4591244.76
6.24
4591198.22
8.31
4591112.57
4.15
4591507.24
11.17
4591095.55
6.65
4591365.30
12.35
4591317.82
4.67
4591083.70
10.10
4591200.17
6.27
4591256.57
6.86
4591230.07
6.89
4591291.70
6.10
4591071.49
4.21
4591390.11
6.52
4591165.50
12.97
4591492.11
8.43
4591339.47
5.24
4591413.61
6.48
4591087.96
9.82
4591460.37
7.00
4591361.52
2.97
4591154.68
6.17
4591247.38
9.52
63
No
Yapı
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
PL_1222
PL_1223
PL_1224
PL_1225
PL_1226
PL_1227
PL_1228
PL_1229
PL_1230
PL_1231
PL_1232
PL_1233
PL_1234
PL_1235
PL_1236
PL_1237
PL_1238
PL_1239
PL_1240
PL_1241
PL_1242
PL_1243
PL_1244
PL_1245
PL_1246
Alan
m²
115.54
126.75
45.83
179.73
183.47
147.64
452.49
125.87
177.27
272.28
301.24
40.86
102.15
368.87
164.52
125.94
79.37
154.40
90.59
100.27
174.41
197.43
486.88
336.39
73.63
Y
Ortalama
m
396797.36
396797.60
396798.20
396796.03
396786.83
396789.20
396777.00
396788.32
396786.64
396780.54
396777.32
396776.97
396772.32
396757.73
396766.01
396764.86
396765.58
396758.55
396762.37
396764.02
396758.79
396757.43
396749.52
396756.06
396755.93
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591236.46
3.55
4591173.42
11.32
4591279.87
4.66
4591333.26
7.15
4591125.69
7.54
4591214.21
6.49
4591525.70
24.09
4591311.38
11.27
4591375.95
6.92
4591409.62
5.72
4591335.73
7.09
4591503.22
6.53
4591197.08
5.57
4591228.46
5.12
4591352.97
8.73
4591410.64
4.27
4591300.47
5.53
4591146.74
6.90
4591291.10
6.78
4591208.01
5.27
4591368.84
4.13
4591093.42
16.05
4591395.94
5.93
4591498.60
21.05
4591464.78
7.33
No
Yapı
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
PL_1247
PL_1248
PL_1249
PL_1250
PL_1251
PL_1252
PL_1253
PL_1254
PL_1255
PL_1256
PL_1257
PL_1258
PL_1259
PL_1260
PL_1261
PL_1262
PL_1263
PL_1264
PL_1265
PL_1266
PL_1267
PL_1268
PL_1269
PL_1270
PL_1271
Alan
m²
111.27
126.60
42.90
81.38
134.29
221.29
322.61
201.29
213.96
104.28
216.67
213.88
114.28
62.73
170.58
177.63
398.43
154.85
131.18
148.25
111.56
193.16
49.32
156.23
349.93
Y
Ortalama
m
396755.91
396751.69
396753.16
396751.90
396748.29
396742.85
396740.60
396742.41
396736.37
396745.30
396733.89
396731.31
396739.91
396738.96
396736.39
396724.74
396723.19
396729.07
396731.28
396725.83
396727.24
396723.84
396724.60
396722.68
396720.32
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591312.36
5.47
4591327.30
11.28
4591428.87
6.81
4591137.82
9.06
4591244.71
11.60
4591431.88
3.91
4591343.89
4.47
4591273.05
8.39
4591511.83
17.67
4591299.00
7.01
4591502.04
17.82
4591492.26
17.75
4591316.86
7.29
4591258.43
4.65
4591372.26
3.25
4591326.79
5.31
4591445.32
5.42
4591476.66
8.64
4591298.44
11.65
4591194.83
4.64
4591237.06
4.63
4591354.49
13.96
4591091.45
7.28
4591399.52
6.56
4591260.00
3.26
64
No
Yapı
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
PL_1272
PL_1273
PL_1274
PL_1275
PL_1276
PL_1277
PL_1278
PL_1279
PL_1280
PL_1281
PL_1282
PL_1283
PL_1284
PL_1285
PL_1286
PL_1287
PL_1288
PL_1289
PL_1290
PL_1291
PL_1292
PL_1293
PL_1294
PL_1295
PL_1296
Alan
m²
132.67
119.33
96.19
140.64
102.23
379.06
26.92
628.49
590.87
196.77
32.87
202.56
123.03
60.76
38.26
133.58
94.29
2753.79
817.82
2890.39
967.68
121.31
1189.47
801.71
181.47
Y
Ortalama
m
396721.27
396719.08
396721.78
396716.14
396716.34
396712.29
396716.48
396696.98
396697.96
396702.87
396699.41
396691.63
396688.32
396677.83
396675.26
396661.53
396661.18
396624.80
396641.30
396617.23
396622.80
396629.75
396585.75
396576.21
396729.40
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591297.97
11.56
4591410.99
11.27
4591170.33
6.28
4591100.18
6.09
4591132.15
6.08
4591376.51
6.71
4591309.37
3.80
4591399.87
3.88
4591427.40
2.19
4591454.95
7.32
4591133.48
5.74
4591066.39
3.89
4591446.72
3.26
4591082.33
7.55
4591112.84
5.07
4591093.55
5.47
4591109.52
7.62
4591241.73
7.96
4591432.90
4.74
4591318.56
8.04
4591180.92
5.31
4591099.15
11.02
4591234.98
19.43
4591328.31
23.03
4591329.68
6.93
No
Yapı
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
PL_1297
PL_1298
PL_1299
PL_1300
PL_1301
PL_1302
PL_1303
PL_1304
PL_1305
PL_1306
PL_1307
PL_1308
PL_1309
PL_1310
PL_1311
PL_1312
PL_1313
PL_1314
PL_1315
PL_1316
PL_1317
PL_1318
Alan
m²
114.35
76.83
98.83
39.81
101.66
380.98
68.36
435.28
108.02
147.49
235.29
152.48
130.77
115.35
24.40
257.01
71.81
73.56
71.95
124.51
209.13
145.12
Y
Ortalama
m
396760.38
396760.97
396815.12
396796.95
396802.25
396576.04
396759.61
396861.01
396931.24
396925.02
396953.83
396982.07
396891.09
396895.22
396919.40
397032.71
397032.61
397021.62
397022.91
396900.76
396790.42
396676.57
X
H
Ortalama Ortalama
m
m
4591247.98
10.70
4591237.72
7.06
4591291.39
5.03
4591293.99
5.03
4591301.25
2.76
4591307.16
12.55
4591463.87
8.28
4591567.78
2.41
4591545.74
5.26
4591366.32
3.75
4591339.22
5.27
4591377.73
12.73
4591295.44
9.12
4591216.33
7.84
4591226.76
3.48
4591134.98
11.70
4590987.99
8.64
4591009.88
8.75
4591035.53
8.66
4591113.87
6.40
4591089.24
10.06
4591092.70
4.18
65
EK-2
YAPILAġMA ARALIĞI 3 METRE OLMASI DURUMUNDA BĠNADAN GELEN GERĠLME
ARTIġLARININ ETKĠ DERĠNLĠKLERĠ
66
67
68
69
70
YAPILAġMA ARALIĞI 10 METRE OLMASI DURUMUNDA BĠNALARDANDAN GELEN
GERĠLME ARTIġLARININ ETKĠ DERĠNLĠKLERĠ
71
72
73
74
YAPILAġMA ARALIĞI 20 METRE OLMASI DURUMUNDA BĠNADAN GELEN GERĠLME
ARTIġLARININ ETKĠ DERĠNLĠKLERĠ
75
76
77
78

Zonguldak İncivez ve Bahçelievler Mahallesi Zemin Hareketleri

Transkript

Benzer belgeler

Sevgili okurlar - TELE

Sevgili Okurlar - TELE

Sevgili Okurlar - TELE

koeri geodesy

Model UyduYapımı ve Uygulaması Construction of Model Satellite