Faaliyet Raporu 2008

Transkript

Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
MASAK
0
Faaliyet Raporu 2008
1
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
İÇİNDEKİLER
BAŞKANIN SUNUŞU
2
I. SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE TERÖRÜN
FİNANSMANIYLA MÜCADELE
3
II. MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER
6
Vizyon ve Misyon
Görev, Yetki, Sorumluluklar ve Sunulan Hizmetler
Birime İlişkin Bilgiler
¾ Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı
¾ İnsan Kaynakları
6
6
7
7
11
III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER
12
Mali Bilgiler
Performans Bilgileri
¾ Düzenleme, Dış İlişkiler ve Koordinasyon Faaliyetleri
¾ Veri Toplama Faaliyetleri
¾ Aklama Suçuna İlişkin Analiz, Değerlendirme ve İnceleme
Faaliyetleri
¾ Terörün Finansmanına İlişkin Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları
¾ Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri
¾ Eğitim Faaliyetleri ve Kamuoyu Duyarlılığını Artırmaya Yönelik
Diğer Faaliyetler
¾ Proje Bilgileri
12
13
13
22
25
31
32
36
37
IV. SONUÇ
39
EKLER
41
TABLOLAR LİSTESİ
ŞEKİLLER LİSTESİ
GRAFİKLER LİSTESİ
KISALTMALAR
MASAK
41
42
42
42
Faaliyet Raporu 2008
2
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
BAŞKANIN SUNUŞU
2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç
Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi
Hakkında Kanun ile suç gelirlerinin
aklanmasıyla mücadelede temel kurumlardan
birisi olan Mali Suçları Araştırma Kurulu
(MASAK)’nun görev, yetki ve sorumlulukları
yeniden belirlenmiş, anılan Kanun ile aklama
suçunun yanı sıra terörün finansmanı suçunun
önlenmesi konusunda da görev üstlenen
MASAK, bu suçlarla daha etkin mücadele
edebilmek için gerekli kurumsal ve yasal
altyapı oluşturulmasına yönelik çalışmalarını
2008 yılında da sürdürmüştür.
2008 yılında, suç gelirlerinin aklanması ve
terörün finansmanı ile mücadele
kapsamında;
Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün
Finansmanının Önlenmesine Dair
Tedbirler Hakkında Yönetmelik,
Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün
Finansmanının Önlenmesine İlişkin
Yükümlülüklere Uyum Programı
Hakkında Yönetmelik,
5, 6 ve 7 Sıra No.lu MASAK Genel
Tebliğleri
yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu düzenlemelerden, Suç Gelirlerinin
Aklanmasının ve Terörün Finansmanının
Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum
Programı Hakkında Yönetmelik ile bankalar,
sermaye piyasası aracı kurumları, sigorta ve
emeklilik şirketleri ve bankacılık faaliyetleri
ile sınırlı olmak üzere PTT Genel
Müdürlüğünden, 5549 sayılı Kanun ve ilgili
yönetmelik ve tebliğlere uyumun sağlanması
amacıyla kurum politika ve prosedürlerinin
oluşturulması, risk yönetimi, izleme ve
kontrol, eğitim ve iç denetim faaliyetlerinin
yürütülmesi ve uyum birimi oluşturulması
tedbirlerini içeren bir uyum programı
oluşturmaları istenmiş ve kendilerine söz
MASAK
konusu uyum programının oluşturulması için
de 1 Mart 2009 tarihine kadar süre tanınmıştır.
Yükümlülerin, yeni düzenlemeler konusunda
bilinçlendirilmesi amacıyla eğitim çalışmaları
yoğun bir şekilde sürdürülmüş, bu kapsamda
sermaye piyasası aracı kurumları, sigorta
şirketleri ve PTT Genel Müdürlüğüne yönelik
olarak eğiticilerin eğitimi programları
düzenlenmiştir.
Yükümlü gruplarına yönelik eğitim
faaliyetleri sonucu oluşan farkındalık,
şüpheli işlem bildirimi (ŞİB) sayılarına da
yansımış ve 2008 yılı içinde alınan ŞİB
sayısı, son beş yılda (2003-2007) alınan ŞİB
sayısını (4.908) aşarak 4.924 adede
ulaşmıştır.
“Karapara Aklama İle Mücadele
Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi”nde
önemli bir yer tutan bankaların elektronik
ortamda şüpheli işlem bildiriminde
bulunmaları çalışmalarında ise sona
yaklaşılmış olup, 2009 yılı içinde
uygulamaya geçilmesi hedeflenmektedir.
MASAK, 2008 yılı içinde, yabancı ülkelerdeki
muadil kurumlarla işbirliğini geliştirmeye
yönelik çalışmalara da hız vermiş, bu
çerçevede Moğolistan, Gürcistan, Afganistan,
Suriye, Arnavutluk ve Romanya Mali
İstihbarat Birimleri ile aklama ve terörün
finansmanı ile mücadelede işbirliğine yönelik
mutabakat muhtıraları (MoU) imzalamıştır.
MASAK olarak yıl boyunca
gerçekleştirdiğimiz faaliyetlere ilişkin
bilgilerin yer aldığı 2008 yılı Faaliyet
Raporunun, kamuoyunu bilgilendirme
görevimizi yerine getirme anlamında başarılı
olmasını diliyor, bu vesileyle yürütülen
faaliyetlerde emeği geçen tüm çalışma
arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.
Ankara, 31/03/2009
Adnan ERTÜRK
Başkan
Faaliyet Raporu 2008
3
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
I. SUÇ GELİRLERİNİN
AKLANMASI VE TERÖRÜN
FİNANSMANIYLA MÜCADELE
Aklama kavramı en geniş anlamıyla
yasadışı yollardan elde edilen kazançların
kaynağının gizlenmesi ve niteliğinin
değiştirilmesi suretiyle yasal görüntü
kazandırılarak ekonomik sisteme
sokulmasıdır. Aklama suçunun, bu suça
kaynaklık eden öncül suçtan ayrı bir suç
olarak sayılmasındaki asıl amaç, suç
gelirlerinden yararlanan kişileri bu
gelirlerden mahrum etmek suretiyle,
kazanç elde etmek amacıyla işlenen
suçların engellenmesidir. Bu nedenle
aklama suçu ile mücadele öncül suçlarla
mücadelenin de önemli bir aracı olarak
görülmektedir.
Aklama suçuyla mücadelenin önleyici ve
caydırıcı tedbirler olmak üzere iki temel
boyutu bulunmaktadır.
Hapis cezası, para cezası, müsadere ve
tüzel kişiler için güvenlik tedbiri
uygulaması gibi caydırıcı tedbirler, 5237
sayılı Türk Ceza Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Suç gelirlerinin aklanması ve terörün
finansmanı ile mücadelenin başarısında
suç ve ceza öngören caydırıcı tedbirlerin
yanı sıra yükümlülere yönelik olarak
getirilen müşterinin tanınması, şüpheli
işlemlerin bildirimi, iç kontrol, iç denetim,
risk yönetimi ve uyum görevlisi atanması
gibi önleyici tedbirlerin ihdası da hayati
öneme haizdir.
Zira bilişim alanındaki gelişmeler ve
finansal araçlardaki çeşitlenmeler,
ekonomik sistemin özellikle de finansal
faaliyetlerin hızlı, karmaşık ve sınır
tanımayan bir boyut kazanmasına neden
olmuştur. Bu gelişmeler, aklayıcılar ve
terörü finanse edenler için uygun ortamlar
MASAK
oluşturmuştur. Bu nedenle aklama ve
terörün finansmanı ile mücadelede suç
gelirlerinin ekonomik sisteme
sokulmasının önlenmesine yönelik
tedbirler her zamankinden daha önemli
hale gelmiştir.
Nitekim suç gelirlerinin aklanması ve
terörün finansmanı ile mücadelede önleyici
tedbirlerin önemine uluslararası
düzenlemelerde de vurgu yapılmış ve
ülkeler bu çerçevede gerekli önlemleri
almaları konusunda uyarılmıştır.
Sınır aşan örgütlü suçların önlenmesi ve bu
çerçevede ülkeler arasındaki işbirliğinin
geliştirilmesi amacıyla 2000 yılında
Birleşmiş Milletler nezdinde hazırlanan ve
ülkemizin de 30.01.2003 tarihi itibariyle
taraf olduğu Sınır Aşan Örgütlü Suçlara
Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi
(Palermo Konvansiyonu) organize suçlarla
mücadele amacıyla hazırlanan ilk
düzenleme niteliğini haiz olup, aklama ile
mücadele amacıyla önleyici tedbirlere de
yer vermiş bulunmaktadır. Sözleşmede,
bankalar ve banka dışı mali kuruluşlar ile
karapara aklamaya müsait diğer
kurumlara; kimlik tespiti, kayıtların
saklanması ve şüpheli işlem bildirimi
yükümlülüklerinin getirilmesi suretiyle
konunun önleyici tedbirler boyutuna da
değinilmiş ve ülkelerden bu çerçevede
gerekli düzenlemelerin yapılması
istenilmiştir.
Diğer taraftan, terörün finansmanının
engellenmesine yönelik etkili önlemlerin
oluşturulması ve benimsenmesi amacıyla
ülkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi
için 1999 yılında Birleşmiş Milletler
nezdinde hazırlanan ve ülkemizin de
10.01.2002 tarihi itibariyle taraf olduğu
Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair
Uluslararası Sözleşmede de aynı şekilde
terörün finansmanıyla mücadele
çerçevesinde önleyici tedbirlere değinilmiş
ve bu kapsamda devletler, finansal
kurumlar ve benzeri kuruluşları, devamlı
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
4
veya arızi müşterilerinin veya lehlerine
hesap açılan kişilerin teşhisi için mevcut
en etkili yöntemleri kullanmaya,
olağandışı veya şüpheli işlemlere özel
dikkat göstermeye ve suç teşkil eden bir
eylemden kaynaklandığından şüphelenilen
işlemleri haber vermeye mecbur eden
önlemler almaya çağırılmış ve devletlerin
terörün finansmanı suçunun önlenmesi için
tüm para transferi kurumlarının
denetlenmesini, sermayenin serbest
dolaşımını engellemeksizin nakit ve ticaret
senetlerinin izlenmesini veya gözetimini
sağlayan tedbirleri almaları gerektiği
belirtilmiştir.
olan müşterinin tanınması ilkesi
kapsamında, kimlik tespitinin yanı sıra
aklama ve terörün finansmanı bakımından
yüksek risk taşıyan müşterilerin, iş
ilişkilerinin ve işlemlerin belirlenmesi de
alınması gereken bir tedbir olarak
düzenlemede yerini almıştır. Yönetmelikte
ayrıca önleyici tedbirlerin ana
unsurlarından olan şüpheli işlem bildirim
yükümlülüğünün esasları yeniden
düzenlenmiş, yükümlülere karmaşık ve
olağandışı büyüklükteki işlemlere özel
dikkat gösterme zorunluluğu getirilmek
suretiyle bu tür işlemlerin de takibi
amaçlanmıştır.
Bu kapsamda, ülkemizde aklama ve
terörün finansmanı ile ilgili olarak temel
önleyici tedbirlere 5549 sayılı Suç
Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi
Hakkında Kanun’da yer verilmiştir. Bu
tedbirler için yasal zeminde genel bir
çerçeve çizilmiş, finansal araçlardaki
çeşitlenmeler ve bunun sonucu olarak
aklama yöntemlerine her geçen gün
yenilerinin eklenmesi hususu da göz
önünde bulundurularak ayrıntılı
düzenlemelerin ikincil düzenlemelerle
yapılması öngörülmüştür.
Söz konusu yükümlülüklere uyumun
yükümlüler nezdinde oluşturulacak bir
sistem dâhilinde sağlanmasını teminen
hazırlanan ve dayanağını 5549 sayılı
Kanun’un “Eğitim, iç denetim, kontrol ve
risk yönetim sistemleri ile diğer tedbirler”
başlıklı 5’inci maddesinden alan “Suç
Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün
Finansmanının Önlenmesine İlişkin
Yükümlülüklere Uyum Programı
Hakkında Yönetmelik” ise yükümlülerin
risk temelli bir yaklaşımla oluşturacakları
uyum programına yönelik hükümler
içermektedir. Bu düzenleme esas itibariyle
aklama suçuyla mücadelede önleyici
mekanizmanın etkinliğini sağlamaya
yönelik olup yükümlülerin gerek
aklamanın gerekse terörün finansmanının
önlenmesi konusunda yeterli dikkat ve
özeni göstermelerinin sağlanması
amaçlanmıştır.
Bu çerçevede hazırlanan Suç Gelirlerinin
Aklanmasının ve Terörün Finansmanının
Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında
Yönetmelik, Suç Gelirlerinin
Aklanmasının ve Terörün Finansmanının
Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere
Uyum Programı Hakkında Yönetmelik ile
5, 6 ve 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma
Kurulu Genel Tebliğleri, Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe girmiş
bulunmaktadır.
09.01.2008 tarihli ve 26751 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “Suç Gelirlerinin
Aklanmasının ve Terörün Finansmanının
Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında
Yönetmelik”te önleyici tedbirler ayrıntılı
bir şekilde düzenlenmiştir. Aklama
suçunun önlenmesinde en önemli unsur
MASAK
“Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve
Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair
Tedbirler Hakkında Yönetmelik” ve “Suç
Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün
Finansmanının Önlenmesine İlişkin
Yükümlülüklere Uyum Programı
Hakkında Yönetmelik” ile ilgili önleyici
tedbirlere ilişkin daha detaylı hususlar
Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel
Tebliğlerinde düzenlenmiştir.
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
Bu çerçevede; yükümlüler tarafından
müşterinin tanınması ilkesi kapsamında
uyulması gereken “basitleştirilmiş tedbirler”
5 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu
Genel Tebliğinde, yükümlüler tarafından suç
gelirlerinin aklanmasının ve terörün
finansmanının önlenmesi kapsamında
“şüpheli işlem bildiriminde bulunulması
yükümlülüğü”nün etkin, zamanında ve
uygun şekilde yerine getirilmesine yönelik
MASAK
5
açıklamalar 6 Sıra No.lu Mali Suçları
Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde,
yükümlülerin sürekli iş ilişkisi içinde
bulundukları müşterilerinin kimlik tespiti
kapsamındaki bilgilerinin Yönetmeliğe
uygun hale getirilmesi ile kimlik tespiti
kapsamındaki diğer açıklamalar ise 7 Sıra
No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel
Tebliğinde düzenlenmiştir.
Faaliyet Raporu 2008
6
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
II. MASAK HAKKINDA GENEL
BİLGİLER
Vizyon ve Misyon
Başkanlığımızın vizyon ve misyonu şöyle
belirlenmiştir.
Vizyon: Suç gelirlerinin aklanması ve
terörün finansmanıyla etkili bir şekilde
mücadele ederek etkin bir ekonomi ve
güvenli bir toplum oluşmasına katkıda
bulunan öncü bir kurum olmak.
Misyon: Aklama ve terörün finansmanı
suçlarının önlenmesi ve tespitine yönelik
olarak; politika oluşturulması ve
düzenleme yapılmasına katkıda
bulunmak, hızlı ve güvenilir bir şekilde
bilgi toplamak ve analiz etmek, araştırma
ve inceleme yapmak, elde edilen bilgi ve
sonuçları ilgili makamlara iletmek.
Görev, Yetki,
Sorumluluklar ve Sunulan
Hizmetler
4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının
Önlenmesine Dair Kanun’un 19.11.1996
tarihinde yürürlüğe girmesiyle Mali
Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı da
kurulmuş ve ülkemiz karaparanın
aklanmasıyla mücadele eden ülkeler
arasında yerini almıştır.
17 Şubat 1997’de faaliyete geçen
Başkanlığımız, doğrudan Maliye
Bakanı’na bağlı olarak çalışan, idari
nitelikte bir kurum olup, görev ve yetkileri
ilk olarak 4208 sayılı Kanunda
düzenlenmiştir.
Başkanlığımızın görev ve yetkileri, 18
Ekim 2006 tarih ve 26323 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının
Önlenmesi Hakkında Kanun’un 19’uncu
MASAK
maddesinde yeniden düzenlenmiş olup,
buna göre MASAK, aşağıdaki temel
hizmetleri yürütmektedir:
Suç gelirlerinin aklanmasının
önlenmesi amacıyla politika
hazırlamak ve uygulama stratejileri
geliştirmek, bu amaçla kurum ve
kuruluşlar arasında koordinasyonu
sağlamak, ortak çalışmalar yapmak,
görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak.
Belirlenen politikalar çerçevesinde
kanun, tüzük ve yönetmelik taslakları
hazırlamak, 5549 sayılı Kanun ile buna
ilişkin Bakanlar Kurulu Kararlarının
uygulanması konusunda düzenlemeler
yapmak.
Suç gelirlerinin aklanması alanındaki
gelişmeler ile aklama suçunun
önlenmesi ve ortaya çıkarılmasına
yönelik yöntemler konusunda
araştırmalar yapmak.
Suç gelirlerinin aklanmasını önlemek
amacıyla sektörel çalışmalar yapmak,
önlemler geliştirmek ve uygulamayı
izlemek.
Kamuoyu duyarlılığını ve desteğini
artırmaya yönelik çalışmalar yapmak.
Suç gelirlerinin aklanmasının ve
terörün finansmanının önlenmesi
kapsamında veri toplamak, şüpheli
işlem bildirimlerini almak, analiz
etmek ve değerlendirmek.
Değerlendirme sürecinde gerek
duyulduğunda kolluk ve diğer
birimlerden kendi görev alanlarında
inceleme ve araştırma yapılması
talebinde bulunmak.
5549 sayılı Kanun kapsamına giren
işlemler ile ilgili olarak, araştırma ve
inceleme yapmak veya yaptırmak.
Faaliyet Raporu 2008
7
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
Yapılan araştırma ve inceleme
sonucunda aklama suçunun işlendiği
hususunda olguların varlığının tespiti
halinde, Ceza Muhakemesi Kanunu
hükümlerine göre gerekli işlemler
yapılmak üzere Cumhuriyet
başsavcılığına suç duyurusunda
bulunmak.
Cumhuriyet savcıları tarafından intikal
ettirilen konuları incelemek ve aklama
suçunun tespitine ilişkin talepleri
yerine getirmek.
Aklama veya terörün finansmanı
suçunun işlendiğine dair ciddi
şüphelerin mevcut olması durumunda
konuyu ilgili Cumhuriyet savcılığına
intikal ettirmek.
Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında
yükümlülük denetimi yapılmasını
sağlamak.
Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve
tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan
kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi
istemek.
Bilgi ve ihtisasına ihtiyaç duyulması
halinde, diğer kamu kurum ve
kuruluşlarında çalışanların Başkanlık
bünyesinde geçici olarak
görevlendirilmelerini talep etmek.
Yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla
bilgi ve belge değişiminde bulunmak,
bu amaçla uluslararası antlaşma
niteliğinde olmayan mutabakat
muhtırası imzalamak.
Birime İlişkin Bilgiler
1-Bakanlık İçindeki Yeri ve
Örgütsel Yapı
MASAK’ın, Maliye Bakanlığı’nın Teşkilat
ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun
Hükmünde Kararname’nin 8’inci
maddesinin (g) bendiyle Maliye Bakanlığı
bünyesinde “ana hizmet birimi” olduğu,
5549 sayılı Kanunun 19’uncu maddesinde
de doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak
çalışacağı hüküm altına alınmıştır.
Başkanlık, hizmetlerini; Başkana bağlı
Başkan Yardımcıları, Daire Başkanları ve
bunlara bağlı Dış İlişkiler, Mevzuatı
İzleme ve Koordinasyon, Veri Toplama,
Veri Girişi, Yükümlülük Denetimi,
Kamuoyu Duyarlılığını Artırma, Aklama
Suçuna İlişkin Analiz ve Değerlendirme,
Aklama Suçu İnceleme, Terörün
Finansmanına İlişkin Analiz ve
Değerlendirme, Genel Analiz Grupları ile
Bilgi İşlem, İnsan Kaynakları, İdari ve
Mali İşler Şube Müdürlükleri eliyle
yürütmektedir.
Görev alanına giren konularda
uluslararası ilişkileri yürütmek, görüş
ve bilgi alışverişinde bulunmak.
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
8
Şekil 1- Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
9
Mali istihbarat birimleri, karaparanın
aklanması ve terörün finansmanı ile
mücadelenin temel kurumlarından olup, bu
mücadelede önemli fonksiyonlar
üstlenmektedirler.
Yeni organizasyon yapısında terörün
finansmanı ile mücadeleye özel bir önem
verilmiş ve terörün finansmanına ilişkin analiz
ve değerlendirmeden sorumlu ayrı bir grup
oluşturulmuştur.
Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action
Task Force - FATF), 26’ncı tavsiyesinde;
ülkelerden şüpheli işlem bildirimlerini
alan, analiz eden ve ilgili birimlere dağıtan
ulusal merkezi bir makam oluşturmalarını
istemektedir.
Öte yandan aklama ve terörün finansmanıyla
mücadelede olayları makro seviyede ele
alarak çalışmalar yapacak yeni bir grup tesis
edilmiştir. Genel Analiz Grubu olarak
adlandırılan bu grubun, ülke genelinde riskli
alanların tespiti amacıyla sektörel çalışmalar
yapması hedeflenmektedir.
Bu çerçevede Türkiye’nin mali istihbarat
birimi (financial intelligence unit- FIU)
olarak kurulan MASAK, temel FIU
fonksiyonlarının yanı sıra düzenleyici,
denetleyici ve eğitici bir rol de
üstlenmiştir.
5549 sayılı Kanunda belirtilen görevlerini
daha etkin ve verimli bir şekilde
yürütebilmek için MASAK’ın
organizasyon yapısında 1 Temmuz
2008’den itibaren geçerli olmak üzere bazı
değişiklikler yapılmış olup, görev tanımları
Başkanlıkça belirlenen çalışma grupları
oluşturulmuştur.
Yeni yapılanmayla oluşturulan gruplardan biri
de Kamuoyu Duyarlılığını Artırma Grubu
olup, aklama ve terörün finansmanı ile
mücadelede genelde kamuoyunun, özelde ise
yükümlü gruplarının bilgi ve
bilinçlendirilmesinin önemine binaen bu
alanda çalışmalar yapmak üzere
oluşturulmuştur.
Oluşturulan gruplar Şekil 2’de
gösterilmiştir.
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
10
Şekil 2- Başkanlığımızın Organizasyon Şeması
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
11
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
2- İnsan Kaynakları
MASAK’ta fiilen görev yapan toplam 155 personelin dağılımına ilişkin bilgilere aşağıdaki
tabloda yer verilmiştir.
Tablo 1- Personelin Unvanlar Bazında Durumu (31 Aralık 2008)
Unvan
Görev Yapan Personel Sayısı
Başkan
Başkan Yardımcısı
Daire Başkanı
Şube Müdürü
Bilgi İşlem Merkezi Müdürü
Mali Suçları Araştırma Uzmanı
Mali Suçları Araştırma Uzm.
Yrd.
Vergi Denetmeni
Gelir Uzmanı
Şef
Mühendis
Çözümleyici
Programcı
Bilgisayar İşletmeni
Veri Hazırlama ve Kontrol
İşletmeni
Mütercim
Memur
Teknisyen
Dağıtıcı
Şoför
Y.Hizmetli
1
2
3
5
1
41
20
5
8
3
3
3
4
2
26
4
12
2
3
1
6
Grafik 1- Personelin Kadro Bazında Durumu
Geçici Görevli Personel; 40
Sözleşmeli Personel ; 7
MASAK
Kadrolu Personel ; 108
Faaliyet Raporu 2008
12
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER
Mali Bilgiler
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’nın son beş yıla ilişkin bütçe ödenek ve
harcamalarını gösteren tablo aşağıdaki gibidir. Tablodan da anlaşılacağı üzere, son beş yılda
Başkanlık tarafından ödenek sınırları içinde harcama yapılmıştır.
Tablo 2- Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması
Ekonomik Sınıf
07
527.046
20.010
202.066
1.914.000
4.797.622
2.180.382
126.280
255.769
19.346
0
1.914.000
4.495.777
2.299.000
140.000
545.000
20.974
144.525
321.880
3.471.379
2.429.195
158.595
268.134
19.391
0
0
2.875.315
2.722.500
198.800
568.100
21.000
0
0
3.510.400
Harcama
2.587.895
194.382
245.794
18.571
0
0
3.046.642
Ödenek
3.056.500
617.100
727.200
31.000
0
0
4.431.800
Harcama
2.854.782
251.740
372.219
27.937
0
0
3.506.678
Ödenek
3.480.428
293.020
530.500
51.500
0
0
4.355.448
Harcama
3.480.427
285.025
385.148
51.379
0
0
4.201.979
Harcama
Harcama
MASAK
Personel Giderleri
Sermaye Giderleri
Sermaye Transferleri
Toplam
Cari Transferler
2005
2006
06
115.700
Ödenek
2007
05
2.018.800
Ödenek
Ödenek
2008
03
Mal ve Hizmet Alım
Giderleri
Bütçe
Giderinin
Türü
02
Sosyal Güvenlik
Kurumlarına Devlet
Primi Giderleri
2004
Yıllar
01
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
13
Grafik 2- 2008 Yılı Harcamalarının Yüzde Dağılımı
Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri
6,8%
Mal ve Hizmet Alım Giderleri
9,2%
Cari Transferler
1,2%
Personel Giderleri
82,8%
Bütçe harcamalarının 31.12.2008 tarihi
itibariyle bütçe ekonomik kodlarına göre
dağılımı yukarıdaki grafikteki gibidir.
Grafikte de görüldüğü üzere, giderler
içinde en büyük kalem personel giderleri
olup toplam giderler içindeki payı
%82,8’dir. Diğer harcama kalemlerinin
toplam giderlere oranı sırasıyla mal ve
hizmet alımları için %9,2, sosyal güvenlik
kurumlarına devlet primi giderleri için
%6,8 ve cari transferler için %1,2 olarak
gerçekleşmiştir. Cari transferler
Türkiye’nin (Mali Eylem Görev Gücü ile
Egmont Grup) uluslararası kuruluşlara
yaptığı yıllık üyelik aidatı ödemeleridir.
Performans Bilgileri
1- Düzenleme, Dış İlişkiler ve
Koordinasyon Faaliyetleri
1.1- Düzenleme
11.10.2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç
Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi
MASAK
Hakkında Kanun’un 18.10.2006 tarih ve
26323 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle birlikte
Kanunun uygulanmasına ilişkin hazırlanan
ikincil mevzuat çalışmaları kapsamında
2008 yılı içerisinde aşağıdaki Yönetmelik
ve Tebliğler yürürlüğe konulmuştur.
1.1.1- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve
Terörün Finansmanının Önlenmesine
Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik
Bakanlar Kurulu’nun 10.12.2007 tarih ve
2007/13012 sayılı kararı ile kabul edilen
“Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün
Finansmanının Önlenmesine Dair
Tedbirler Hakkında Yönetmelik”
(Tedbirler Yönetmeliği) 09.01.2008 tarih
ve 26751 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanmıştır.
Yönetmelikte, 5549 sayılı Kanunun
uygulanmasına yönelik olarak, suç
gelirlerinin aklanmasının ve terörün
finansmanının önlenmesi amacıyla
yükümlüler, yükümlülükler,
yükümlülüklere uyumun denetimi, gümrük
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
idaresine açıklama yapılması ve diğer
tedbirlere ilişkin usul ve esaslar
düzenlenmiştir.
Yönetmelikle getirilen yeni düzenlemeler
aşağıda sıralanmıştır:
1- Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde
yükümlü grupları sayılmış ve 4208 sayılı
Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine
Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin
Yönetmelikte belirlenen yükümlüler
arasında bulunmayan bazı meslek grupları
da yükümlüler arasına dahil edilmiştir.
Tedbirler Yönetmeliği ile yükümlü
grupları arasına dahil edilen yükümlüler
aşağıda sıralanmıştır:
Saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere
İstanbul Altın Borsası Başkanlığı,
Varlık yönetim şirketleri,
Cumhuriyet altın sikkeleri ile
Cumhuriyet ziynet altınlarını basma
faaliyeti ile sınırlı olmak üzere
Darphane ve Damga Matbaası Genel
Müdürlüğü,
Emeklilik şirketleri,
Belli işlerle sınırlı olmak üzere serbest
avukatlar, serbest muhasebeci ve
serbest muhasebeci mali müşavirler ile
yeminli mali müşavirler,
Spor Toto Teşkilat Başkanlığı.
2- Yükümlülerin risk temelli yaklaşımla
müşterilerini tanımaları amacına yönelik
olarak; teyide esas belgelerin gerçekliğinin
kontrol edilmesi, gerçek faydalanıcının
tanınması ve tüzel kişilere özel dikkat
gösterilmesi, özel dikkat gerektiren
işlemler, müşteri durumunun ve işlemlerin
izlenmesi, teknolojik risklere karşı tedbir
alınması, üçüncü tarafa güven ilkesi,
işlemin reddi ve iş ilişkisinin sona
erdirilmesi, muhabirlik ilişkisi, elektronik
transferler ve riskli ülkelerle ilişkilere
ilişkin bir dizi tedbir öngörülmüştür.
3- Aklama ve terörün finansmanı riskinin
düşük olduğu işlem ve müşteriler
MASAK
14
bakımından yükümlülerin müşterilerini
tanımaları konusunda daha basit tedbirlerle
yetinebilecekleri belirtilmiş, basitleştirilmiş
tedbirlerin uygulanabileceği işlem türleri
sayılmış ve Bakanlık bu madde
kapsamında uygulanabilecek tedbirleri ve
sayılanlar dışında işlem türleri belirlemeye
yetkili kılınmıştır.
4- Yükümlülük denetimine ve denetimler
sonucunda düzenlenecek raporlar ile
yapılacak idari işlemlere ilişkin ayrıntılı
açıklamalara yer verilmiştir.
5- Gümrük idaresine yapılacak açıklama,
mevzuatımız açısından 5549 sayılı
Kanunun 16’ncı maddesinde düzenlenen
yeni bir konu olması itibarıyla
“açıklama”ya ilişkin usul ve esaslar ile
yetkilendirme konuları düzenlenmiştir.
6- Kimlik tespiti gerektiren işlemler için
belirlenen genel eşik tutar 12.000 TL’den
20.000 TL’ye çıkarılmıştır.
7- Başkası adına hareket edilmesi
durumunda adına hareket edilen kimsenin
kimlik tespitinde imza sirküleri de geçerli
belgeler arasında sayılmıştır.
8- Uygulamada özellikle bankacılık
işlemlerinde yaygın olarak yazılı talimatla
işlem yapılmasına ihtiyaç duyulduğundan,
gerekli kimlik tespitleri yapıldığı durumda
yazılı talimatla işlem yapılmasına imkân
tanınmıştır.
1.1.2- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve
Terörün Finansmanının Önlenmesine
Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Bakanlar Kurulu’nun 31.03.2008 tarih ve
2008/13460 sayılı Kararı ile kabul edilen
“Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün
Finansmanının Önlenmesine Dair
Tedbirler Hakkında Yönetmelikte
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”
Faaliyet Raporu 2008
15
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
15.04.2008 tarih ve 26848 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
Yönetmelikte, Tedbirler Yönetmeliğinin
Geçici 2’nci maddesinde yükümlülere,
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih
itibarıyla sürekli iş ilişkisi içinde oldukları
müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki
bilgilerini Yönetmeliğe uygun hale
getirmeleri için tanınan altı aylık süre
31.12.2008 tarihine kadar uzatılmış ve bu
maddenin uygulanması bakımından Maliye
Bakanlığına yetki verilmiştir. Diğer
taraftan Tedbirler Yönetmeliğinin Geçici
3’ üncü maddesinde 01.04.2008 ile
30.06.2008 tarihleri arasında yapılan
işlemlere ilişkin teyidi zorunlu adres ve
diğer iletişim bilgilerinin teyidinin de
31.12.2008 tarihine kadar tamamlanacağı
belirtilmiştir.
1.1.3- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve
Terörün Finansmanının Önlenmesine
İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı
Hakkında Yönetmelik
1.1.4- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve
Terörün Finansmanının Önlenmesine
İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı
Hakkında Yönetmelikte Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik
“Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün
Finansmanının Önlenmesine İlişkin
Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik” 26.09.2008 tarih ve 27009
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Yönetmelikte, uyum görevlisi atayacak
olan yükümlülerin söz konusu atama
işlemini 01.12.2008 tarihine kadar
gerçekleştirecekleri hüküm altına alınmış
ve Uyum Yönetmeliğinin, uyum görevlisi
atanması, uyum görevlisi atanacaklarda
aranan şartlar, uyum görevlisinin görev,
yetki ve sorumlulukları, uyum görevlisinin
görevinden ayrılması ile ilgili
hükümlerinin 01.10.2008 tarihinden geçerli
olmak üzere yayımı tarihinde, diğer
hükümlerinin ise 01.03.2009 tarihinde
yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.
“Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün
Finansmanının Önlenmesine İlişkin
Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında
Yönetmelik” (Uyum Yönetmeliği)
16.09.2008 tarih ve 26999 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanmıştır. Anılan
Yönetmeliğin 33’üncü maddesinde,
yürürlük tarihi 01.03.2009 olarak
belirlenmiştir.
1.1.5- 5 Sıra No.lu Mali Suçları
Araştırma Kurulu Genel Tebliği
5549 sayılı Kanunun “Eğitim, iç denetim,
kontrol ve risk yönetim sistemleri ile diğer
tedbirler” başlıklı 5’inci maddesine
dayanılarak hazırlanan Yönetmelikte,
anılan Kanunun uygulanmasına yönelik
olarak, suç gelirlerinin aklanmasının ve
terörün finansmanının önlenmesi amacıyla
yükümlülerin uyum programı oluşturmaları
ve uyum görevlisi atamalarına ilişkin usul
ve esaslar düzenlenmiştir.
Müşterinin tanınmasına ilişkin esasların
açıklandığı Tedbirler Yönetmeliğinin
26’ncı maddesinde, müşterinin
tanınmasına yönelik tedbirler bakımından
yükümlülerin daha basit tedbirler
almalarına Maliye Bakanlığınca izin
verilebileceği ve bu madde kapsamında
uygulanabilecek tedbirler ile işlem türlerini
belirleme konusunda da Maliye
Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiştir.
MASAK
Tedbirler Yönetmeliğinin 26’ncı maddesi
gereğince hazırlanan 5 Sıra No.lu Mali
Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği
09.04.2008 tarih ve 26842 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
Faaliyet Raporu 2008
16
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
Bu çerçevede 5 Sıra No.lu Mali Suçları
Araştırma Kurulu Genel Tebliğinin
konusunu da Yönetmelik uyarınca
yükümlü tarafından müşterinin tanınması
ilkesi kapsamında uyulması gereken
basitleştirilmiş tedbirler ile diğer
açıklamalar oluşturmaktadır.
Genel Tebliğde ayrıca, Yönetmelik
kapsamındaki adres, telefon ve faks
numarası, elektronik posta adresinin
doğruluğunun teyidi ile müteakip
işlemlerde yapılacak kimlik tespitine
ilişkin açıklamalara da yer verilmiş
bulunmaktadır.
1.1.6- 6 Sıra No.lu Mali Suçları
Araştırma Kurulu Genel Tebliği
Tedbirler Yönetmeliğinin 27 ve
28’inci maddeleri gereğince hazırlanan 6
Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu
Genel Tebliği 27.09.2008 tarih ve 27010
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
Tedbirler Yönetmeliğinin 27’nci
maddesinde Başkanlığın şüpheli işlem
tiplerini belirlemeye, 28’inci maddesinde
ise Maliye Bakanlığının şüpheli işlem
bildirim formlarının düzenlenmesine,
bildirimlerin elektronik ortam ve bilgi
iletişim araçları kullanılarak yapılması
zorunluluğu getirilmesine ve bildirimlerde
elektronik imza kullanılmasına ilişkin usul
ve esasları yükümlüler bazında ayrı ayrı
belirlemeye yetkili olduğu belirtilmiştir.
Genel Tebliğde, suç gelirlerinin
aklanmasının ve terörün finansmanının
önlenmesi kapsamında şüpheli işlem
bildiriminde bulunulması yükümlülüğünün
etkin, zamanında ve uygun şekilde yerine
getirilmesine yönelik olarak şüpheli işlem
bildirimine ilişkin usul ve esaslar hakkında
ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.
MASAK
Ayrıca, Genel Tebliğ ekinde, yükümlülerin
suç gelirlerinin aklanması ve terörün
finansmanında araç olarak kullanılmaları
riskine karşı ortak bir tutum, anlayış ve
işbirliği içinde olmalarının sağlanması ve
şüpheli işlemlerin tespitinde yükümlülere
yardımcı olunması amacıyla belirlenen
şüpheli işlem tipleri yayımlanmıştır. Bu
kapsamda, “genel mahiyette”, “sektörel
bazda” ve “terörün finansmanı ile
bağlantılı” olmak üzere üç ana başlık
altında toplam 114 adet (rehber
mahiyetinde) şüpheli işlem tipi
belirlenmiştir.
1.1.7- 7 Sıra No.lu Mali Suçları
Araştırma Kurulu Genel Tebliği
7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu
Genel Tebliği 02.12.2008 tarih ve 27072
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
Tedbirler Yönetmeliğinin, 15.04.2008
tarihli ve 26848 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Yönetmelikle değişik Geçici
2’nci maddesinde yükümlülerin,
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih
itibarıyla sürekli iş ilişkisi içinde
bulundukları müşterilerinin kimlik tespiti
kapsamındaki bilgilerini 31.12.2008
tarihine kadar Yönetmeliğe uygun hale
getirmeleri gerektiği ve maddenin
uygulanmasında yükümlü grupları
itibarıyla yapılacak işlemlerin kapsamı,
sürelerin yeniden belirlenmesi,
uygulamaya ilişkin diğer usul ve esaslar
konusunda Maliye Bakanlığının yetkili
olduğu belirtilmiştir. Anılan hükmün
Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye
istinaden çıkarılan 7 Sıra No.lu Mali
Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği ile
yükümlülere, 01.04.2008 tarihi itibarıyla
sürekli iş ilişkisi içinde bulundukları
müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki
bilgilerini Yönetmeliğe uygun hale
getirmeleri için Yönetmelikle 31.12.2008
son tarih olarak belirlenen süre yeniden
Faaliyet Raporu 2008
17
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
düzenlenmiş, ayrıca kimlik tespiti
kapsamında açıklamalar yapılmıştır.
beraber, önleyici nitelikteki tedbirlere
ağırlık vermesi ve kurumsal altyapısını
güçlendirmesi gerektiği belirtilmiştir.
1.2- Dış İlişkiler
1.2.1- FATF Türkiye III. Tur Karşılıklı
Değerlendirme Süreci
Suç gelirlerinin aklanması ve terörün
finansmanı ile mücadele etmek amacıyla
uluslararası standartlar koyan, ulusal ve
uluslararası düzeyde bu suçlara karşı
politikalar geliştiren, hükümetler arası bir
organizasyon olan FATF, 1989 yılında
kurulmuş olup, şu anda Türkiye dâhil 32
ülke ve 2 bölgesel kuruluş olmak üzere
toplam 34 üyesi bulunmaktadır. FATF,
faaliyetlerini Paris’teki OECD merkezinde
yürütmektedir.
1990 yılında 40 Tavsiye’yi, 2001 ve 2005
yıllarında da terörün finansmanı ile ilgili 9
Özel Tavsiye’yi yayımlayan FATF,
karapara aklama ve terörün finansmanı ile
mücadelede gerekli standartları belirlemiş
bulunmaktadır. Bu standartları esas alan
FATF, ülkelerin aklama ve terörün
finansmanı ile mücadele mevzuatlarını ve
uygulamalarını belirli periyotlarla
değerlendirmeye tabi tutmaktadır.
Türkiye 1994, 1998 ve 2006 yıllarında
olmak üzere bugüne kadar 3 defa FATF
tarafından değerlendirmeye tabi
tutulmuştur.
1994 yılında yapılan değerlendirmede,
aklamayla mücadele mevzuatının
olmaması nedeniyle eleştirilen ve 1996
yılında 4208 sayılı Karaparanın
Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanunu
çıkararak karapara aklama ile mücadelede
yerini alan Türkiye bu eleştirinin
giderilmesini sağlamıştır.
1998 yılında yapılan değerlendirmede,
Türkiye’nin karapara aklama ile
mücadelede önemli adımlar atmakla
MASAK
2006 yılındaki üçüncü tur FATF
değerlendirmesi, 2003 yılında yenilenen ve
kapsamı genişletilen 40 Tavsiye ve terörün
finansmanı ile ilgili 9 Özel Tavsiye esas
alınarak yapılmıştır.
2003 yılından itibaren FATF tarafından
temel tavsiyeler olarak nitelendirilen 1, 5,
10 ve13’üncü tavsiyeler ile II ve IV’üncü
özel tavsiyelere yeterli ölçüde uyum
sağlayamadığı değerlendirilen ülkeler ile
bu tavsiyelere yeterli uyum sağlamış
olmakla birlikte diğer tavsiyelere önemli
ölçüde uyum sağlayamadığına FATF
Genel Kurulu’nca karar verilen ülkeler,
FATF prosedürü gereğince “düzenli
izleme” olarak ifade edilen izlemeye tabi
tutulmaktadır.
Bu izleme yönteminde ilgili ülke, karşılıklı
değerlendirme raporunun genel kurulda
kabulünü takip eden ikinci yılın sonunda,
yetersiz olarak değerlendirilen tavsiyelere
ilişkin olarak bir “İlerleme Raporu”
sunmaktadır. İlerleme raporunun genel
kurulda görüşülmesi sonrası;
Ülkenin yeterli ilerleme kaydetmediği
sonucuna varılırsa, ülke daha sıkı bir
izlemeye tabi tutulmakta bu kapsamda
ülkenin bir yıldan daha kısa sürelerle
ilerleme raporu sunması (örneğin 4 ayda
bir), ilgili bakana durumun ciddiyetini
anlatan resmi yazı yazılması, aynı amaçla
ülkeye üst düzey ziyaret gerçekleştirilmesi,
riskli ülkelerle ilişkileri düzenleyen 21’inci
tavsiyenin uygulanması veya ülkenin
FATF üyeliğinin sona erdirilmesine kadar
gidebilecek bir yaptırım mekanizması söz
konusu olabilmektedir.
Ülkenin, önemli ilerleme kaydetmiş
olmakla birlikte, atması gereken bazı
adımlar olduğu sonucuna varılırsa, ilgili
ülkeye genel olarak 1 yıllık ilave bir süre
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
verilmekte ve gelişmeler izlenmektedir.
Nitekim FATF tarafından üçüncü tur
değerlendirmesi yapılan ülkelerin çok
büyük bir bölümü bu şekilde düzenli
izlemeye tabi tutulmuştur. Dolayısıyla
aralarında Türkiye’nin yanı sıra, Amerika
Birleşik Devletleri, İtalya, İngiltere, İsveç,
Kanada, Norveç, Danimarka, İspanya gibi
ülkelere de uygulanan bu izleme, FATF’ın
üçüncü tur değerlendirmeler kapsamında
bugüne kadar değerlendirdiği ve “önemli
ilerlemeler kaydetmiş olmakla birlikte,
atılması gereken bazı adımlar olduğu”
sonucuna vardığı ülkelere uyguladığı
izleme yöntemidir.
18
Türkiye hakkında herhangi bir
“sıkılaştırılmış takip” (Enhanced Followup) uygulanmasına gerek görülmeyerek,
Türkiye’nin önemli ilerlemeler gösterdiği
hususuna da vurgu yapılmak suretiyle
normal izleme sürecinin devamına karar
verilmiştir.
Böylece ülkemizin, Şubat 2007’den Şubat
2009’a kadar olan dönemde, suç
gelirlerinin aklanması ve terörün
finansmanının önlenmesi alanında önemli
ilerlemeler kaydetmiş olduğu, bu alandaki
temel uluslararası organizasyon olan FATF
tarafından da kabul edilmiş bulunmaktadır.
Üçüncü tur FATF Türkiye
değerlendirmesinde de ülkemizin aklama
ve terörün finansmanı ile mücadele
mevzuatının yanı sıra bu suçlarla
mücadelede uygulama ve etkinlik konuları
da ele alınmış ve değerlendirme
neticesinde hazırlanan Türkiye Taslak
Raporu 21-23 Şubat 2007 tarihinde
Fransa’nın Strasbourg kentinde
gerçekleştirilen FATF Genel Kurulu’nda
görüşülerek kabul edilmiş, Türkiye’nin
Raporda belirtilen eksikliklerle ilgili olarak
yapılan düzenleme ve uygulamalara ilişkin
gelişmeleri Şubat 2009 FATF Genel
Kurulu’nda raporlaması istenilmiştir.
Şubat 2007 tarihi itibariyle FATF’ın 40+9
Tavsiyesinin, 11’inden uyumsuz,
22’sinden kısmen uyumlu, 12’sinden
büyük ölçüde uyumlu, 3’ünden uyumlu ve
1 inden uygulanamaz olarak
değerlendirilen Türkiye, Şubat 2007’den
itibaren FATF standartlarına uyum
sağlamak amacıyla mevzuat ve uygulama
alanında önemli ilerlemeler kaydetmiş
olup, bu durum kapsamlı bir şekilde
hazırlanan Türkiye İlerleme Raporu’na da
yansımıştır.
Söz konusu İlerleme Raporu, FATF’ın
Şubat 2009 Genel Kurulu’nda ele alınmış
ve yapılan değerlendirmeler neticesinde
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
19
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
1.2.2- FATF ve Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti İlişkileri
2006 yılında, FATF tarafından suç
gelirlerinin aklanmasının önlenmesi ve
terörizmin finansmanı ile mücadele
konusunda zafiyet gösteren ve etkin bir
AML/CFT (Anti- Money
Laundering/Combating Terrorist
Financing) sistemine sahip olmayan
ülkelerin tespit ve takip edilmesi amacıyla
yeni bir ülke izleme süreci kabul edilmiş
ve bu amaçla FATF nezdinde
“Uluslararası İşbirliği Gözden Geçirme
Grubu” (ICRG) adı altında yeni bir
oluşuma gidilmiştir.
2006 yılı Ekim ayında yapılan FATF
Genel Kurulu’nda alınan karar
uyarınca ICRG’nin ilk toplantısı, 11–12
Ocak 2007 tarihlerinde Roma’da
gerçekleştirilmiş, toplantıda aralarında
KKTC’nin de bulunduğu 30 ülke ele
alınmış ve bunlardan da 11’inin
incelenmesine karar verilmiştir: Angola,
Komoros, Libya, Sao Tome and Principe,
Sudan, Bahreyn, İran, Kuzey Kore,
Türkmenistan, Belarus ve Kuzey Kıbrıs
Türk Cumhuriyeti.
25–29 Haziran 2007 tarihlerinde yapılan
FATF Genel Kurulu’nda, KKTC
AML/CFT sistemine ilişkin olarak
ICRG’nin hazırlamış olduğu Rapor
görüşülmüş ve söz konusu raporda tespit
edilen eksikliklerin giderilmesini teminen
KKTC’nin detaylı bir eylem planı
hazırlamasına karar verilmiştir.
8–12 Ekim 2007 tarihlerinde yapılan FATF
Genel Kurulu’nda ise KKTC tarafından
hazırlanan “Eylem Planı” (Initial Action
Plan), FATF Sekretaryasının, Planı analiz
etmek için yeterli zamanı olmadığını ifade
etmesi üzerine, AB Komisyonunun
arabulucu olarak, KKTC’nin 2008 yılı
Şubat ayında yapılacak olan Genel Kurul
öncesinde Planı nihai hale getirmesine
MASAK
yardımcı olmasına karar verilmiş, ayrıca
isteyen ülkelerin de sürece katkı
sağlayabileceği belirtilmiştir.
Bu çerçevede, KKTC’nin AML/CFT
sistemindeki eksikliklerini gidermesi ve
sistemini güçlendirmesi amacıyla MASAK
da KKTC yetkilileri ile yaptığı karşılıklı
toplantıları artırarak teknik işbirliği ve
eğitim çalışmalarına yoğunluk vermiş;
teknik yardımlara ilaveten, KKTC’nin
AML/CFT alanında kaydetmiş olduğu
olumlu gelişmeler hakkında, Türk Dışişleri
Bakanlığı’nca da FATF üyesi ülkeler
nezdinde bilgilendirme faaliyetleri
yürütülmüştür.
KKTC, bu süreçte MASAK’la yakın
işbirliği içinde sürdürdüğü çalışmalara
ilaveten, Avrupa Komisyonu ve bazı FATF
üyesi ülkelerden de teknik yardım
sağlamıştır.
Tüm bu çabaların bir sonucu olarak;
• 16–20 Haziran 2008 tarihlerinde yapılan
FATF Genel Kurulu’nda, KKTC
tarafından hazırlanan güncelleştirilmiş
Eylem Planı olumlu karşılanmış olmakla
birlikte, AML/CFT açısından hala bazı
risklerin devam ettiği zikredilerek FATF’ın
gelişmeleri değerlendirmeye devam
etmesine,
• 13-17 Ekim 2008 tarihlerinde yapılan
FATF Genel Kurulu’nda, KKTC’nin
FATF tarafından tespit edilen eksiklikleri
büyük oranda gidererek AML/CFT
açısından önemli bir ilerleme kaydettiği,
uygulamaların uygun bir vasıta ile FATF
tarafından takip edilmesine,
• 23-27 Şubat 2009 tarihlerinde yapılan
FATF Genel Kurulu’nda da gösterdiği
gelişmelerden dolayı KKTC’nin ICRG
sürecinden çıkarılmasına,
karar verilmiştir.
Faaliyet Raporu 2008
20
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
Bugün itibariyle KKTC, ICRG sürecine
alınmasını gerektiren eksiklikleri büyük
oranda gidermiş durumdadır.
1.2.3- Muadil Kurumlarla İmzalanan
Mutabakat Muhtıraları
5549 sayılı Kanunun 12’nci maddesi,
MASAK’ın görev alanına giren konularda
uluslararası bilgi değişimini teminen,
yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla
uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan
mutabakat muhtıraları imzalamaya ve
imzalanan mutabakat muhtıralarını
değiştirmeye Mali Suçları Araştırma
Kurulu Başkanı’nı yetkili kılarak
imzalanacak mutabakat muhtıralarının ve
değişikliklerin Bakanlar Kurulu kararıyla
yürürlüğe gireceğini hüküm altına almıştır.
Bu kapsamda, aşağıdaki ülkelerle
mutabakat muhtıraları imzalanmıştır.
2006 yılında;
K.K.T.C.
2007 yılında;
Endonezya
Portekiz
İsveç
2008 yılında;
Moğolistan
Afganistan
Gürcistan
Arnavutluk
Suriye
Romanya
1.2.4- Yurtdışı Toplantılar
2008 yılı içinde;
Paris, Rio ve Londra’da
gerçekleştirilen FATF Genel Kurul,
Paris’te gerçekleştirilen
“Değerlendirmecilerin Eğitimi”
MASAK
Viyana’da gerçekleştirilen BM
Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesinin
Uygulanmasının Gözden Geçirilmesine
İlişkin Açık Katılımlı Hükümetlerarası
Çalışma Grubu,
Viyana’da gerçekleştirilen SASMUS
IV. Taraf Devletler Konferansı
Brüksel’de gerçekleştirilen Sermayenin
Serbest Dolaşımı Faslı Açılış Kriteri
Bükreş’te gerçekleştirilen PAP-T
Uygulaması-NATO Bükreş Zirvesi,
Brüksel’de gerçekleştirilen
“Terörizmin Mali Veçheleri ve Terör
Örgütlerinin Mali Kaynaklarının
Kesilmesi”,
Paris’te gerçekleştirilen OECD
Rüşvetle Mücadele, OECD Rüşvetle
Mücadele Çalışma Grubu ve OECD 8
No.lu Alt Çalışma Grubu,
Seul’da gerçekleştirilen Egmont Genel
Kurul,
Bişkek ve Moskova’da gerçekleştirilen
EAG Genel Kurul,
Lefkoşa’da KKTC yetkilileriyle
gerçekleştirilen “Suç Gelirlerinin
Aklanmasının Önlenmesi Hakkında
KKTC Yetkililerinin Bilgilendirilmesi”
ve “ Karapara Aklama ve Organize
Suç”,
toplantılarına Başkanlığımızdan katılım
sağlanmıştır.
1.3- Mali Suçlarla Mücadele
Koordinasyon Kurulu
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının
Önlenmesi Hakkında Kanunun 20’nci
maddesi gereğince, 21.04.2008 ve
Faaliyet Raporu 2008
21
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
20.10.2008 tarihlerinde Mali Suçlarla
Mücadele Koordinasyon Kurulu
toplantıları gerçekleştirilmiştir.
21.04.2008 tarihinde gerçekleştirilen
toplantıda;
çalışmaları ve bu kapsamda ilgili
kurumlarca gerçekleştirilmesi gereken
faaliyet ve düzenlemeler,
20.10.2008 tarihinde gerçekleştirilen
toplantıda ise;
18.10.2007 tarihinde yapılan Mali
Suçlarla Mücadele Koordinasyon
Kurulu toplantısından bu yana
gerçekleştirilen çalışmalar,
21.04.2008 tarihinde yapılan Mali
Suçlarla Mücadele Koordinasyon
Kurulu toplantısından bu yana
gerçekleştirilen çalışmalar,
FATF’ın Şubat 2009 tarihli Genel
Kurul toplantısında görüşülecek olan
Türkiye III. Tur Karşılıklı
Değerlendirme Raporunda eleştiri
konusu yapılan hususlarla ilgili olarak
yapılması öngörülen mevzuat
FATF’ın III. Tur Karşılıklı
Değerlendirme Raporunda
karşılanmayan tavsiyeler,
MASAK
görüşülmüştür.
Faaliyet Raporu 2008
22
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
2- Veri Toplama Faaliyetleri
2.1- Şüpheli İşlem Bildirimleri
Tablo 3- Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı*
Şüpheli İşlem Bildirim Kaynağı
2004
2005
2006
2007
2008
289
351
1133
2903
4889
Aracı Kurumlar
1
1
7
40
9
Finansman ve faktoring şirketleri
-
-
-
-
15
Sigorta, reasürans ve emeklilik
şirketleri
-
-
-
3
10
Noterler
-
-
-
-
1
290
352
1.140
2.946
4.924
Bankalar
TOPLAM
*Terörün Finansmanına İlişkin Şüpheli İşlem Bildirimleri dahildir.
Grafik 3- Şüpheli İşlem Bildirimlerinin Sayısal Trendi
Adet
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
2004
MASAK
2005
2006
2007
2008
Yıllar
Faaliyet Raporu 2008
23
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
Tablo 4- Terörün Finansmanı Konulu Şüpheli İşlem Bildirimi Sayılarının Yıllara Göre
Dağılımı
Yıllar
2004
2005
2006
2007
2008
Şüpheli İşlem Bildirimi Sayısı
3
6
13
217
228
2.2- Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Talepleri
Cumhuriyet savcılıkları, 5237 sayılı TCK’nın 282’nci maddesinde tanımlanan “Suçtan
Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu”nun işlenip işlenmediğinin tespitine ilişkin
taleplerini Başkanlığımıza intikal ettirmektedirler.
Tablo 5- Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Taleplerinin Yıllara Göre Dağılımı
Yıllar
Savcılıkların
İnceleme Talepleri
2004
2005
2006
2007
2008
218
178
93
84
74
Grafik 4– Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Taleplerinin Sayısal Trendi
Adet/Yıl
250
200
150
100
50
0
2004
MASAK
2005
2006
2007
2008
Faaliyet Raporu 2008
24
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
2.3- Diğer Bildirimler
Kamu kurum ve kuruluşları, denetim
elemanlarınca yapılan incelemeler
sonucunda gerekli gördükleri hususları
raporla veya yazı ile aklama suçu açısından
değerlendirilmek üzere Başkanlığımıza
göndermektedirler.
Gerçek ve tüzel kişiler ile yurt dışı muadil
kuruluşlar ve basında çıkan bazı haberler
de bildirim kaynağı olarak
değerlendirilebilmektedir.
Bu kapsamda, Başkanlığımıza intikal eden
diğer bildirimlerin kaynaklarını gösteren
tablo aşağıda yer almaktadır.
Tablo 6- Diğer Bildirimlerin Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı
Diğer Bildirimler
2004
2005
2006
2007
2008
Kamu Kurumları
127
157
117
120
115
Bankalar
30
18
38
8
-
Basın
4
8
4
5
3
Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel
Kişileri
98
135
304
284
359
Yurtdışı
6
4
7
5
3
265
322
470
422
480
TOPLAM
Grafik 5- Diğer Bildirimlerin Kaynaklarına Göre Dağılım Grafiği
Yurtdışı
1%
Kamu Kurumları
33%
Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel Kişileri
60%
Bankalar
5%
Basın
1%
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
25
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
2.4- Bilgi Talepleri
9 Haziran 1995 tarihinde, Brüksel’de 24
ülke ve 8 uluslararası örgütün bir araya
gelmesiyle “Egmont Grubu”
oluşturulmuştur. Egmont Grubu’nun temel
amacı; ülkelerin karaparanın aklanmasıyla
mücadelede ulusal sistemlerini
geliştirebilmelerine yardımcı olmak ve
uluslararası bilgi değişiminin önündeki
engelleri kaldırmaktır. Söz konusu
yardımın kapsamı içerisinde mali istihbarat
birimlerine teknolojik yardım, personelin
eğitimi, tecrübe ve bilgi aktarılmasının
yanı sıra uluslararası bilgi değişiminin
geliştirilip, sistematik bir yapıya
kavuşturulması da bulunmaktadır.
31.12.2008 tarihi itibariyle Egmont
Grubu’nun, ülkemiz de dahil olmak üzere
107 üyesi bulunmaktadır.
Tablo 7- Egmont Kapsamında Bilgi Alışverişinin Yıllara Göre Dağılımı
Yıl
Diğer FIU'ların MASAK'tan
Talepleri
MASAK'ın Diğer FIU'lardan
Talepleri
2006
2007
2008
136
196
143
132
59
46
3- Aklama Suçuna İlişkin
Analiz, Değerlendirme ve
İnceleme Faaliyetleri
3.1- 5549 Sayılı Kanun Kapsamında
Yapılan Çalışmalar
MASAK, suç gelirlerinin aklanmasının
tespitine yönelik değerlendirme ve
incelemeleri çeşitli kaynaklara dayanarak
başlatabilmektedir.
Anılan kaynaklar; 5549 sayılı Kanuna göre
şüpheli işlemleri bildirmekle yükümlü
bulunan mali ya da mali olmayan kurum ve
kuruluşlar, Cumhuriyet savcılıkları veya
Cumhuriyet savcıları adına zabıta
makamları, kamu kurum veya kuruluşları,
yurt içindeki veya yurt dışındaki özel ve
tüzel kişiler ve basın olarak belirtilebilir.
MASAK 5549 sayılı Kanunun 19’uncu
maddesine göre, analiz ve
MASAK
değerlendirmeleri Mali Suçları Araştırma
Uzmanları; incelemeleri ise Maliye
Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük
Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri,
Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine
Kontrolörleri, Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası
Kurulu Uzmanları vasıtasıyla yerine
getirmektedir.
3.2- Değerlendirme
MASAK’a intikal eden ihbar ve şüpheli
işlem bildirimleri Mali Suçları Araştırma
Uzmanları tarafından analiz ve
değerlendirmeye tabi tutularak, aklama
suçunun varlığı tespit edilenler hakkında
doğrudan yetkili ve görevli Cumhuriyet
savcılığına suç duyurusunda bulunulmakta,
daha ayrıntılı inceleme gerektirenler ise
Faaliyet Raporu 2008
26
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
(Kanunun 2’nci maddesinde sayılan
denetim elemanlarınca yapılmak üzere)
incelemeye sevk edilmektedir.
Tablo 8- Değerlendirme Dosyalarının Envanteri
Yıl
2004
2005
2006
2007
2008
Sonuç
Önceki
Açılan Toplam
Yıldan
Dosya Dosya Tamamlanan Kapsam
Suç**
İnc.
Devreden Sayısı Sayısı Dosya Sayısı
Dışı
Duyurusu Sevk
407*
407
221
137
5
79
186
383
569
283
205
13
65
286
406
692
275
185
10
80
417
173
590
353
275
12
66
237
163
400
324
255
2
67
Toplam
1532
1456
1057
42
Sonraki Yıla
Devreden
186
286
417
237
76
357
(*) 2003 Yılından devreden 137 dosya, 2004 yılında açılan dosya sayısına eklenmiştir.
(**) MASAK’ta yapılan analiz ve değerlendirme sonucunda suç duyurusunda bulunulan dosyalar.
3.3- İncelemeler
Yapılan değerlendirmeler sonucunda daha
ayrıntılı inceleme yapılması gerektiği
belirtilen dosyalar ile Başkanlıkça özelliği
sebebiyle doğrudan incelemeye
gönderilmesi kararlaştırılan dosyalar, işin
gerektirdiği uzmanlık ihtiyaçları da dikkate
alınarak, 5549 sayılı Kanunun 2'nci
maddesinde belirtilen denetim
elemanlarına sevk edilmektedir.
İncelemeye tabi tutulan inceleme
dosyalarının yıllar itibariyle seyri Tablo
9’da gösterilmiştir.
Tablo 9 - İnceleme Dosyalarının Envanteri
Yıl
2004
217
121
338
92
49
43
246
2005
246
74**
320
84
49
35
236
2006
236
86
322
68
39
29
254
2007
254
110
364
112
81
31
252
2008
252
68
320
200
161
39+1*
120
556
379
177+1*
Toplam
Açılan Toplam
Dosya Dosya
Sayısı Sayısı
Sonuç
Sonraki
Tamamlanan
Yıla
Kapsam
Suç
Dosya Sayısı
Dışı
Duyurusu Devreden
Önceki
Yıldan
Devreden
459
(*) Devam eden dosyalardan suç duyurusu
(**) Açılan inceleme dosyalarından bir tanesi ikinci bir inceleme dosyası ile birleşmiştir.
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
27
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
3.4- Değerlendirmelere ve İncelemelere İlişkin Genel Sonuçlar
Tablo 10 - Açılan Değerlendirme ve İnceleme Dosyalarından Suç Duyuruları
Suç Duyurusu
2004
2005
2006
2007
2008
Toplam
İnceleme
43
35
29
31
40
178
Analiz ve Değerlendirme
5
13
10
12
2
42
Toplam
48
48
39
43
42
220
01.01.2004-31.12.2008 tarihlerinde
MASAK tarafından toplam 220 adet
aklama suçundan suç duyurusunda
bulunulmuştur. Aklama suçundan dolayı
yapılan suç duyurularının 42’si
değerlendirme, 178’i inceleme raporlarına
dayanmaktadır.
Tablo 11 - Aklama Suç Duyurularının Talep/İhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı
İhbar Kaynağı
2004
2005
2006
2007
2008
Toplam
ŞİB
3
1
3
5
7
19
Savcılık
22
37
26
17
14
116
Diğer
23
10
10
21
21
85
Toplam
48
48
39
43
42
220
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
28
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
3.5- Aklama Suç Duyurularının Öncül
Suçlara Göre Dağılımı
MASAK tarafından yapılan değerlendirme
ile denetim elemanlarınca yapılan
incelemeler sonucunda 01.01.2004–
31.12.2008 tarihleri arasında aklama
suçuna ilişkin olarak Cumhuriyet
Başsavcılıklarına toplam 220 adet suç
duyurusunda bulunulmuş olup buna ilişkin
hazırlanan ayrıntılı tablo aşağıda
sunulmuştur.
Tablo 12- Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı(2004-2008)
Öncül Suç
2004-2007
2008
Toplam
Toplam
İçindeki
Payı
Uyuşturucu Madde Ticareti
87
13
100
45,45%
Gümrük Kaçakçılığı
35
8
43
19,55%
13
12
25
11,36%
17
5
22
10,00%
10
1
11
5,00%
6
2
8
3,65%
3
1,36%
3
1,36%
2
2
0,91%
Silah Kaçakçılığı
2
2
0,91%
Eski Eser kaçakçılığı
1
1
0,45%
220
100,0%
Nitelikli Dolandırıcılık ve
Hileli İflas
Evrakta ve Meşruiyet
Belgelerinde Sahtecilik
Sahte Belge Düzenleme
Kullanma
Yağma, Yol Kesme ve
Adam Kaldırma
Devletin Şahsiyetine Karşı
Cürümler
Şahıs Hürriyeti Aleyhinde
Cürümler
Devlete Ait Mühürlerde ve
Damgalarda Taklit
3
2
178
01.01.2004 ile 31.12.2008 tarihleri
arasında aklama suçunun işlendiği
gerekçesi ile suç duyurusunda bulunulan
220 dosyanın %45,45’inin uyuşturucu
madde ticareti; %19.55’inin gümrük
MASAK
1
42
kaçakçılığı; %11,36’sinin nitelikli
dolandırıcılık ve hileli iflas; %10,00’unun
evrakta ve meşruiyet belgelerinde
sahtecilik suçundan kaynaklandığı
görülmektedir.
Faaliyet Raporu 2008
ştu
Ev
ru
r a Nit
cu
el
kt
i
av
M
kl
i
ad
eM D
G
ü
o
m de T
la
eş
r
n
ru
ic
iy dır ük
a
Sa et B ıcıl Kaç reti
ı
h
k
a
Y
e
ağ te B lge ve kçıl
m
e
lg leri Hile ığı
a,
n
e
Y
ol Dü de S li İf
D
l
z
ev
K
es enl ahte as
le
e
m
t
k
i
D
m
e
ev
Şa n Ş
e- arlı
ah ve
K
le
k
h
ıs
te
siy Ad ull
H
A
a
a
e
n
ü
m
it
t
M rriy ine
K ma
al
üh
K
et
d
a
i
ür
le Ale rşı C ırm
rd
a
e v yhin ürü
m
e D de
l
am Cü er
r
ga
üm
la
rd ler
Si
aT
Es lah
ak
K
ki
l
Es aça it
kç
er
ı
K
a ç l ı ğı
ak
çı
lığ
ı
U
yu
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
50 45,45
45
40
35
30
25
19,55
20
11,36 10
15
10
5
0
MASAK
5
3,65
29
Grafik 6- Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı (2004-2008)
1,36 1,36 0,91 0,91 0,45
Faaliyet Raporu 2008
30
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
3.6- Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı (*)
Yapılan değerlendirmeler ile incelemeler sonucunda aklama suçunun işlendiğine dair ciddi
emare bulunarak savcılıklara iletilen ve savcılıklarca da kamu davası açılan dosyalar ve
Yargıtay’a intikal eden dosyalara ilişkin bilgiler Tablo 13’te yer almaktadır.
Tablo 13- Aklama Suçundan Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı
(17.02.1997-31.12.2008)
KARAPARA AKLAMA
İLK DERECE MAHKEMELERİ
1997-2007
2008
TOPLAM
Açılan Davalar
230
34
264
Sonuçlanan Davalar
61
20
81
- Beraat
49
13
62
- Mahkumiyet
12
7
19
Devam Eden Davalar
183
Yargıtay’ca Bozma Kararı Verilmesi
Sonucu Tekrar Başlatılan Davalar
1
4
5
Devam Eden Davalar Toplamı
188
TEMYİZ EDİLEN DAVALAR
1997-2007
2008
TOPLAM
Temyiz Edilen Dosya**
54
18
72
Sonuçlanan Dosya
8
6
14
1
1
- Mahkumiyeti Onanan
- Beraati Onanan
7
1
8
- Bozma Kararı
1
4
5
Devam Eden
58
(**) 7 Dava dosyası temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.
(*) Bu bölümde yer alan aklama suçuna ilişkin dava sayıları Başkanlık tarafından ilgili Savcılıklara
gönderilen raporlar gereği açılan dava sayıları olup, Cumhuriyet savcılıklarının, Başkanlığın bilgisi dışında
re’sen başlatmış oldukları soruşturma sonucuna göre açılan dava sayılarını içermemektedir.
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
31
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
MASAK, 5549 sayılı Kanunun 19’uncu
maddesine göre, analiz ve
değerlendirmeleri Mali Suçları Araştırma
Uzmanları; araştırmaları ise bilgi ve
ihtisasına göre diğer kamu kurum ve
kuruluşlarında çalışanların Başkanlık
bünyesinde geçici olarak
görevlendirilmeleri vasıtasıyla yerine
getirmektedir.
4- Terörün Finansmanına İlişkin
Analiz ve Değerlendirme
Çalışmaları
MASAK, terörün finansmanıyla ilgili
analiz ve değerlendirme çalışmalarını
çeşitli kaynaklara dayanarak
başlatabilmektedir.
Bu kaynaklar; 5549 sayılı Kanuna göre
şüpheli işlemleri bildirmekle yükümlü
bulunan mali veya mali olmayan kurum ve
kuruluşlar, Cumhuriyet savcılıkları veya
Cumhuriyet savcıları adına zabıta
makamları, kamu kurum veya kuruluşları,
yurt içindeki veya yurt dışındaki özel ve
tüzel kişiler ve basın olarak belirtilebilir.
MASAK’a intikal eden ihbar ve şüpheli
işlem bildirimleri Mali Suçları Araştırma
Uzmanları tarafından analiz ve
değerlendirmeye tabi tutularak, terörün
finansmanı suçunun varlığı tespit edilenler
hakkında doğrudan yetkili ve görevli
Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda
bulunulmaktadır.
Tablo 14- Analiz ve Değerlendirme Dosyalarının Envanteri
Sonuç
Yıl
Önceki Açılan Toplam
Aklama
Tamamlanan
Yıldan
Dosya Dosya
Veri
Suçuna
İlişkin
Dosya Sayısı
Suç
Devreden Sayısı Sayısı
Tabanına
Analiz ve
Duyurusu
Değerlendirme
Kayıt
Grubuna Sevk
2007
2008
Toplam
MASAK
1
2
2
1
31
32
5
6
33
Sonraki
Yıla
Devreden
1
1
4
1
27
4
2
Faaliyet Raporu 2008
32
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
5- Yükümlülük Denetimi
Faaliyetleri
5549 sayılı Kanun ile yükümlülere
Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları
vasıtasıyla yerine getirilmektedir.
yönelik olarak; kimlik tespiti, şüpheli işlem
bildirimi, eğitim, iç denetim, kontrol ve
risk yönetim sistemleri oluşturma, uyum
görevlisi atama, devamlı bilgi verme, bilgi
ve belge verme ile muhafaza ve ibraz
yükümlülükleri getirilmiştir.
Yükümlük denetimi; bir veya birden fazla
yükümlü veya yükümlünün herhangi bir
şube, acente vb. nezdinde yukarıda sayılan
yükümlülüklerin herhangi biri veya tümü
yönünden yapılan programlı veya münferit
yükümlülüklere uyum denetimleri
şeklinde veya somut bir olaya istinaden
daha önceden tespit edilmiş bir
yükümlülüğe aykırı hususun tüm unsurları
ile ortaya konulması ve hakkında ceza
uygulanacak kişi veya kişilerin tespit
edilmesi amacıyla yapılan yükümlülük
ihlali incelemesi şeklinde gerçekleştirilir.
Aklama ve terörün finansmanı suçlarıyla
mücadelede, önleyici tedbirler
kapsamında, yükümlülüklere uyum
büyük önem arz etmekte ve
yükümlülüklere uyumun sağlanması,
Başkanlığımız tarafından öncelikle
izlenecek konular arasında
değerlendirilmektedir.
5549 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatla
getirilen yükümlülük denetimleri Maliye
Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük
Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri,
Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine
Kontrolörleri, Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumu Uzmanları ile
Buna göre, 2008 yılında yükümlülüklere
uyum denetimleri kapsamında 47 banka ve
232 yetkili müessese denetlenmiş olup, söz
konusu denetimler sonucunda 18 yetkili
müessese hakkında idari para cezası
uygulanmıştır. Yükümlülüklere uyum
denetimlerine ilişkin tablo aşağıdadır.
Tablo 15- 2008 Yılında Gerçekleştirilen Yükümlülüklere Uyum Denetimleri
Yükümlü
Denetlenen
Yükümlü Sayısı
Yükümlülük
İhlalinde Bulunan
Yükümlü Sayısı
Yükümlülük İhlaline
Rastlanılmayan
Yükümlü Sayısı
MASAK Tarafından
Değerlendirmesi
Devam Eden
Yükümlü Sayısı
Banka*
47
-
35
12
Yetkili Müessese
232
18
205
9
TOPLAM
279
18
240
21
(*) Genel müdürlük ve şubeleri
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
33
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
2008 yılında, yükümlülük ihlaline ilişkin
olarak da toplam 48 adet dosya açılmış
olup, bu dosyalardan 5 adedi yükümlülük
ihlal incelemesi, 43 adedi ise yükümlülük
ihlal değerlendirmesidir.
raporlardan ihlal tespit edilenlere ilişkin
açılan dosyalardır.
2008 yılında açılan 48 adet dosya
kapsamında toplam 67 adet yükümlü,
yükümlülük ihlal incelemesine veya
yükümlülük ihlal değerlendirmesine tabi
tutulmuş olup, bu yükümlülerden 23 adedi
banka, 24 adedi yetkili müessese ve 20
adedi aracı kurumdur.
Yükümlülük ihlal incelemesi, yukarıda
sayılan denetim elemanlarınca,
yükümlülük ihlal değerlendirmeleri ise
MASAK bünyesinde Mali Suçları
Araştırma Uzmanlarınca yerine
getirilmektedir.
Yine, söz konusu 67 adet yükümlü
tarafından ihlal edilen toplam yükümlülük
sayısı 84 olup, bunun 60’ı kimlik tespiti,
22’si şüpheli işlem bildirimi ve 2’si bilgi
verme yükümlülüğüne ilişkindir.
Yükümlülük ihlal değerlendirmeleri,
Başkanlığımıza yapılan yükümlülük ihlal
bildirimlerinden, Başkanlık bünyesinde
sonuçlandırılabilecekler için açılan
dosyalar ile yükümlülüklere uyum
denetimi sonucunda düzenlenen
Yükümlülük ihlal incelemesi ve yükümlülük
ihlal değerlendirmelerine ilişkin tablo
aşağıdadır.
Tablo 16- 2008 Yılında Gerçekleştirilen Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve Yükümlülük İhlal
Değerlendirmeleri
Dosya Türü
Yükümlülük
İhlalinde
Bulunan
Toplam
Yükümlü
Sayısı
Yükümlülük İhlal
İncelemesi
Yükümlülük İhlal
Değerlendirmesi
TOPLAM
Yükümlülere Göre Dağılımı
Banka*
Yetkili
Müessese
Yükümlülüklere Göre
Dağılımı
Aracı
Kurum
İhlal Edilen
Toplam
Yükümlülük
Sayısı
Kimlik
Tespiti
ŞİB
Bilgi
Verme
7
7
-
-
8
7
1
-
60
16
24
20
76
53
21
2
67
23
24
20
84
60
22
2
(*) Genel müdürlük ve şubeleri
Diğer taraftan, 2008 yılında 53 adet dosyanın
yükümlülük ihlal incelemesi veya yükümlülük
ihlal değerlendirilmesi tamamlanmış olup, bu
dosyalardan 16 adedi yükümlülük ihlal
incelemesi, 37 adedi ise yükümlülük ihlal
değerlendirmesi kapsamındadır.
dosya kapsamında, 130 kişi için idari para
cezası uygulanmış, 5 kişi ile ilgili olarak
savcılığa suç duyurusunda bulunulmuştur.
Yükümlülük ihlal incelemesi veya yükümlülük
ihlal değerlendirilmesi tamamlanan dosyalara
ilişkin bilgiler Tablo 17’de gösterilmiştir.
Yükümlülük ihlal incelemesi veya yükümlülük
ihlal değerlendirmesi tamamlanan 53 adet
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
34
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
Tablo 17– 2008 Yılında Yükümlülük İhlal İncelemesi ve Yükümlülük İhlal Değerlendirmesi
Tamamlanan Dosyalar Kapsamında Uygulanan Cezalar
Yaptırım Türü
Hakkında İdari Para
Cezası Uygulanan
(gerçek ve tüzel) Kişi
Sayısı
Hakkında Suç
Duyurusunda Bulunulan
Kişi Sayısı
Yükümlülük İhlal
İncelemesi Kapsamında
Yükümlülük İhlal
Değerlendirmesi
Kapsamında
Toplam
20
110
130
1
4
5
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının
Önlenmesi Hakkında Kanunun 3’üncü
maddesinde düzenlenen kimlik tespiti ve
4’üncü maddesinin birinci fıkrasında
düzenlenen şüpheli işlem bildirimi
yükümlülüklerine aykırı davranılması halinde,
Kanunun 13’üncü
maddesine istinaden idari para cezası
uygulanmaktadır. Bu kapsamda, 2008
yılında uygulanan idari para cezalarına
ilişkin tablo aşağıdadır.
Tablo 18- 2008 Yılında Uygulanan İdari Para Cezaları (TL) 1
CEZALARIN YÜKÜMLÜLERE VE YÜKÜMLÜLÜKLERE GÖRE DAĞILIMI
Uygulanan İdari Para Cezası Kararı Sayısı
157
Banka
30
Yetkili Müessese
74
Aracı Kurum
53
Hakkında Ceza Uygulanan Yükümlü Sayısı
31
Hakkında Ceza Uygulanan Görevli Sayısı
126
Yükümlülüğe Aykırı Fiil Sayısı
368
ŞİB’de Bulunmamak
13
Kimlik Tespitine Aykırılık
355
TEBLİGAT SONUÇLARI
Tebliğ Edilemeyen İPC Karar Sayısı
5
Tebliğ Edilen İPC Karar Sayısı
152
Mahkemeye Başvurulmaksızın Ödenen İPC Karar Sayısı
28
Mahkemeye Başvurulan ve Ödenen İPC Karar Sayısı
28
Mahkemeye Başvurulan Ödenmeyen İPC Karar Sayısı
65
Tebliğ Edilen Ancak Sonucu Belli Olmayan 2
31
KESİLEN İDARİ PARA CEZASI TUTARI
Kesilen Toplam İdari Para Cezası Tutarı
2.337.210
Yükümlüye Kesilen Toplam İPC Tutarı
1.562.990
Görevliye Kesilen Toplam İPC Tutarı
774.220
Tahsil Edilen İdari Para Cezası Tutarı
992.221
1
2008 yılında uygulanan 157 İPC kararının 130’u 2008 yılında, 27’si ise 2007 yılında tamamlanan dosyalar
kapsamındadır.
2
İlgilisine tebliğ edildiği halde ödeme veya itiraza dair bir bilgi gelmeyen İPC Kararları
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
35
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının
Önlenmesi Hakkında Kanun’un 4’üncü
maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen
şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğunun
açıklanmaması, 7’nci maddesinde
düzenlenen bilgi ve belge verme ve 8’inci
maddesinde düzenlenen muhafaza ve ibraz
yükümlülüklerine aykırı davranılması
halinde, Kanunun 14’üncü maddesine
istinaden adli cezalar uygulanmak üzere
savcılıklara suç duyurusunda
bulunulmaktadır.
Buna göre, 2008 yılında savcılıklara,
bilgi ve belge verme yükümlülüğüne
aykırılıktan 9 kişi hakkında suç
duyurusunda bulunulmuş olup
bunların sekizi banka, biri de
sermaye piyasası aracı kurumu
görevlisidir.
Tablo 19- 2008 Yılında Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve Yükümlülük İhlal
Değerlendirmeleri Kapsamında Savcılıklara Yapılan Suç Duyurusu Sayıları 3
Dosya Türü
Hakkında Suç
Duyurusunda
Bulunulan Kişi Sayısı
Yükümlülere Göre Dağılımı
Banka Görevlisi
Aracı Kurum
Görevlisi
Yükümlülük İhlal
İncelemesi
5
4
1
Yükümlülük İhlal
Değerlendirmesi
4
4
-
9
8
1
TOPLAM
3
2008 yılında hakkında suç duyurusunda bulunan 9 kişiden 5 kişi 2008 yılında, 4 kişi ise 2007 yılında
tamamlanan dosyalar kapsamındadır.
MASAK
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
36
6- Eğitim Faaliyetleri ve Kamuoyu
Duyarlılığını Artırmaya Yönelik
Diğer Faaliyetler
6.1- Hizmet İçi Eğitimler
“2008 Yılı Hizmet İçi Eğitim Planı ve
Uygulama Esasları” kapsamında,
Bakanlığımız Bursa/Uludağ Eğitim ve
Dinlenme Tesislerinde, Başkan Yardımcısı,
Daire Başkanı ve Şube Müdürlerince; MSA
Uzmanı, MSA Uzman Yardımcıları ve Vergi
Denetmenlerine yönelik olarak toplam 44
kişiye 17-23 Şubat ve 17-21 Mart 2008
tarihleri arasında, 5’er günlük 2 dönem
halinde Mesleki Geliştirme Semineri
düzenlenmiştir.
Yine aynı kapsamda, Bakanlığımız
Marmaris Eğitim ve Dinlenme Tesislerinde
Daire Başkanı ve Şube Müdürlerince; Gelir
Uzmanı, Şef, VHKİ ve Memurlara yönelik
toplam 58 kişiye 19-23 Mayıs ve 26-30
Mayıs 2008 tarihleri arasında 5’er günlük 2
dönem halinde Mesleki Geliştirme Semineri
düzenlenmiştir.
Ayrıca Başkanlığımızca; 10 Eylül 2008
tarihinde 3’er saat olmak üzere konunun
uzmanlarınca “Suç Gelirlerinin
Aklanmasının ve Terörün Finansmanının
Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında
Yönetmelik” konusunda MASAK Konferans
salonunda MSA Uzmanı, MSA Uzman
Yardımcısı, Vergi Denetmeni olmak üzere
44 kişiye; aynı şekilde 17 Eylül 2008
tarihinde “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve
Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin
Yükümlülere Uyum Programı Hakkında
Yönetmelik” Taslağı ile ilgili olarak aynı
ünvanlı 57 kişiye eğitim verilmiştir.
6.2- Dış Eğitimler
Aklama suçu ile mücadelede en önemli
unsur, suç gelirlerinin yasal görüntü
kazandırılmak amacıyla ekonomik sisteme
sokulmasının önüne geçmektir. Bu noktada
MASAK
yükümlülerin aklayıcılar tarafından
kullanılmasının engellenmesi büyük önem
taşımaktadır. Bunun için yükümlü
çalışanlarının, önleyici tedbirler olarak
bilinen yükümlülükler konusunda bilinçli
olmaları gerekmektedir. Başkanlığımız
tarafından bu bilincin artırılmasına katkı
amacıyla yükümlülere özellikle de bankalara
ve sermaye piyasası aracı kurumlarına
yönelik olarak yoğun bir şekilde eğitim
faaliyetleri düzenlenmiştir.
Bu kapsamda, 2008 yılının farklı
dönemlerinde başta İstanbul ve Ankara
olmak üzere farklı illerde, banka, aracı
kurum, sigorta şirketleri ve PTT
çalışanlarına yönelik olarak, aklama ve
terörün finansmanı ile mücadele kapsamında
yürürlüğe konulan yeni düzenlemeler
hakkında eğitim faaliyetlerinde
bulunulmuştur.
Aklama suçu ile mücadelede etkinliği
arttırmak ve kurumlar arası işbirliğini
geliştirmek amacıyla, 5549 sayılı Kanunun
aklama ve terörün finansmanının
önlenmesine ilişkin hükümleri ile 5237
sayılı TCK’nın 282’nci maddesinin
uygulanmasına ilişkin olarak hâkim ve
savcılarla da atölye çalışmaları
gerçekleştirilmiştir.
Yine, aklama suçu incelemeleri ile
yükümlülük denetimi yapmaya yetkili
denetim elemanlarına yönelik bilgilendirme
çalışmalarında da bulunulmuştur.
2008 yılında yükümlü grupları, yasa
uygulama birimleri, denetim birimleri ve
diğer birimlerle yapılan eğitim ve atölye
çalışmalarına ilişkin istatistiki bilgiler Tablo
20’de yer almaktadır.
Faaliyet Raporu 2008
37
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
Tablo 20- Eğitim Faaliyetlerinin Sayısı ve Katılımcılar (2008)
Eğitim
Faaliyeti
Sayısı
Verilen
Eğitim
Saati
Eğitici
Sayısı
Katılımcı
Sayısı
Yükümlü Grupları
16
120
53
790
Yasa Uygulama Birimleri
Denetim Elemanları
5
1
15
3
9
1
196
22
Diğer Birimler
2
4
4
30
Toplam
24
142
67
1038
Eğitim Faaliyetine Katılan
Birimler
6.3- Kamuoyu Duyarlılığını Artırmaya
Yönelik Diğer Faaliyetler
2008 yılı içinde Başkanlığımız web sitesi,
kullanıcılarına daha iyi hizmet sağlamak
üzere yeniden dizayn edilmiş, bu anlamda
sitemizin sayfaları görüntü ve muhteva
bakımından zenginleştirilmiştir.
2008 yılı içinde, yükümlü gruplarından;
finansal kuruluşlar ile finansal kuruluşlar
dışındaki diğer yükümlü gruplarına ve
banka, sermaye piyasası aracı kurumları,
sigorta şirketleri, faktoring, finansman ve
finansal kiralama şirketleri, ikrazatçılar,
döviz büroları ile PTT müşterilerine
yönelik olarak suç gelirlerinin aklanması
ve terörün finansmanı ile mücadelenin
araçlarından kimlik tespiti ve müşterinin
tanınması konularında broşürler
hazırlanmış ve web sitemizde
yayımlanmıştır.
Ayrıca, 2008 yılı içinde, “Terörün
Finansmanı” konulu 12 No.lu MASAK
Yayını olarak bir kitabımız yayımlanmıştır.
7- Proje Bilgileri
2002 yılı Türkiye-AB Katılım Öncesi Mali
İşbirliği Programı çerçevesinde
Başkanlığımız tarafından yürütülmekte
olan “Karapara Aklama İle Mücadele
MASAK
Kapasitesinin Güçlendirilmesi
Projesi”nin amacı, Avrupa Birliği
müktesebatı ve uygulamaları kapsamında
etkili bir yasal, teknik ve kurumsal
çerçevenin oluşturulması olmuştur.
Bilindiği üzere, mali istihbarat birimlerinin
temel fonksiyonları veri toplamak, analiz
etmek ve analiz sonuçlarını ilgili birimlere
dağıtmaktır. Bunların yapılabilmesi için
güçlü bir teknik alt yapıya, veri tabanına ve
analiz araçlarına ihtiyaç vardır. Projenin
başlangıcındaki temel saik de öncelikle bu
ihtiyaçların giderilmesi olmuştur.
Proje; eşleştirme (twinning), yatırım ve
teknik yardım bölümlerinden oluşmakta
olup, eşleştirme ve teknik yardım
bölümleri tamamlanmış bulunmaktadır.
Yatırım bölümü ise aşağıda belirtilen üç
bölümden oluşmuştur;
¾ Hizmet sağlayıcılar, alt yapı ve
uygulama yazılımlarının temini,
¾ Büro ekipmanlarının oluşturulması,
¾ Analiz araçlarının alınması ve
güvenlik-denetim hizmetleridir.
Yatırım bölümünde geliştirilen uygulama
yazılımları, 2007 yılı itibariyle
kullanılmaya başlanmış, özellikle evrak ve
karapara aklamayla mücadele modülünde
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
(AML Modülünde) kullanım sonucu ortaya
çıkan aksaklıklar giderilmiş, 2008 yılında
MASAK’ın tüm işleri, oluşturulan yeni
sistem üzerinden yürütülmeye
başlanmıştır.
2008 yılı içerisinde “SPSS Clementine”,
“Analyst Notebook”, “Business Objects”,
“Nams” gibi analiz araçlarının MASAK’ta
oluşturulan yeni çalışma gruplarıyla
birlikte daha etkin kullanılmasına
başlanmıştır.
2008 yılı içerisinde, “E- Kasa Modülü”
üzerinden elektronik imza kullanarak ŞİB
ve hesap ekstrelerini VPN (Güvenli ağ)
bağlantısı ile gönderebilmeleri için
belirlenen bankalar ile yapılan testler
başarıyla gerçekleştirilmiş olup, 2009
MASAK
38
yılında gerçek ortamda elektronik ŞİB ve
hesap ekstresi alınması amaçlanmaktadır.
20.10.2006 tarihinde projenin yatırım
bölümünün geçici kabulü yapılmış olup,
herhangi bir aksaklık olmaması halinde
nihai kesin kabul tarihi 20.10.2009’dur.
Proje; 5549 sayılı Kanunun yürürlüğe
girmesi, ikincil mevzuatın oluşturulması,
yoğun eğitim faaliyetleri ve ŞİB sisteminin
güçlendirilmesi gibi çok önemli diğer
faaliyetlerin tamamlayıcı bir unsuru
olacaktır.
Tüm bu faaliyetlerdeki hedef, aklama ve
terörün finansmanı ile mücadele
sistemimizin, dünyanın en etkin
sistemlerinden birisi haline gelmesidir.
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
IV- SONUÇ
2006 yılında başlayan FATF Türkiye üçüncü
tur karşılıklı değerlendirme süreci
sonucunda hazırlanan Türkiye III. Karşılıklı
Değerlendirme Raporu, Şubat 2007 FATF
Genel Kurulu’nda görüşülerek kabul edilmiş
ve Türkiye’den, gerek mevzuat gerekse
uygulama bazında belirlenen eksikliklerle
ilgili olarak yapılan faaliyetleri Şubat
2009’da raporlaması istenilmiştir.
Bu çerçevede, FATF tarafından mevzuat ve
uygulama bazında belirlenen eksiklikleri
gidermeye yönelik çalışmalara, 2007 yılında
olduğu gibi 2008 yılında da ağırlık
verilmiştir.
Aklama ve terörün finansmanı ile mücadele
mevzuatımızı, uluslararası standartlar
seviyesine yükseltmek amacıyla 2008 yılı
içinde;
Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve
Terörün Finansmanının Önlenmesine
Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik,
Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve
Terörün Finansmanının Önlenmesine
İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı
Hakkında Yönetmelik,
5, 6 ve 7 Sıra No.lu MASAK Genel
Tebliğleri,
yürürlüğe girmiştir.
Tedbirler Yönetmeliği ile 5549 sayılı
Kanunla getirilen hükümlere ilişkin usul ve
esaslar düzenlenmiş, 5, 6 ve 7 sıra No.lu
MASAK Genel Tebliğleri ile de Tedbirler
Yönetmeliği ile getirilen hükümlerden
kimlik tespiti ve şüpheli işlem bildirimi
yükümlülüğüne ilişkin ayrıntılı açıklamalara
yer verilmiştir.
Uyum Yönetmeliği ile de yükümlü
gruplarından bankalar, sermaye piyasası
aracı kurumları, sigorta ve emeklilik
şirketleri ve bankacılık faaliyetleri ile sınırlı
MASAK
39
olmak üzere PTT Genel Müdürlüğü’nün,
5549 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelik ve
tebliğlere uyumun sağlanması amacıyla
kurum politika ve prosedürlerinin
oluşturulması, risk yönetimi, izleme ve
kontrol, eğitim ve iç denetim faaliyetlerinin
yürütülmesi ve uyum birimi oluşturulması
tedbirlerini içeren bir uyum programı
oluşturmaları istenmiştir.
Aklama ve terörün finansmanı ile
mücadelede yükümlülerin bilinçlendirilmesi
ve bu alanda farkındalığın arttırılmasına
hizmet eden, yükümlülere yönelik eğitim
faaliyetleri 2008 yılında da yoğun bir şekilde
devam etmiş, başta İstanbul ve Ankara
olmak üzere farklı illerde banka, aracı
kurum, sigorta şirketleri ve PTT
çalışanlarına yönelik, aklama ve terörün
finansmanı ile mücadele kapsamında
yürürlüğe konulan yeni düzenlemeler
hakkında eğitim faaliyetlerinde
bulunulmuştur.
Bu faaliyetler yükümlü grupları ile sınırlı
kalmamış, hakim ve savcılara, yükümlülük
denetimi yapmaya yetkili denetim
elemanlarına ve diğer kamu kurumu
çalışanlarına yönelik bilgilendirme
faaliyetleri 2008 yılında da devam etmiştir.
Yükümlülük denetimi faaliyetleri
kapsamında, 2008 yılı içinde 157 adet idari
para cezası kararı alınmış olup, idari para
cezasını gerektiren fiillerin büyük bir
bölümünü kimlik tespit yükümlülüğüne
aykırılık fiili oluşturmuştur.
Yasal altyapının güçlendirilmesi, yoğun
eğitim faaliyetleri ve yükümlülük
denetimleri neticesinde MASAK’a intikal
eden şüpheli işlem bildirimi (ŞİB)
sayısındaki artış trendi 2008 yılında da
devam etmiş ve yıl içinde alınan ŞİB sayısı
son beş yılda (2003-2007) alınan ŞİB
sayısını (4.908) aşarak 4.924 olarak
gerçekleşmiştir.
Faaliyet Raporu 2008
40
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
2008 yılı içinde, Cumhuriyet savcılıklarına
denetim elemanları tarafından yürütülen
aklama suçu incelemeleri neticesinde 40
adet, Mali Suçları Araştırma Uzmanları
tarafından yapılan analiz ve değerlendirme
çalışmaları neticesinde 2 adet suç
duyurusunda bulunulmuştur.
MASAK, 2008 yılı içinde, yabancı
ülkelerdeki muadil kurumlarla işbirliğini
geliştirmeye yönelik çalışmalara da hız
vermiş, bu çerçevede Moğolistan, Gürcistan,
Afganistan, Suriye, Arnavutluk ve Romanya
Mali İstihbarat Birimleri ile ayrı ayrı aklama
ve terörün finansmanı ile mücadelede
MASAK
işbirliğine yönelik mutabakat muhtırası
imzalamıştır.
5549 sayılı Kanunun uygulanmasına ilişkin
ikincil mevzuat çalışmaları 2008 yılı içinde
büyük ölçüde tamamlanmış olup, bundan
sonraki dönemde, söz konusu
düzenlemelerin uygulama sonuçlarının
takibi, yükümlülüklere yönelik eğitim ve
farkındalık oluşturma faaliyetleri ve
yükümlülük denetimlerine ağırlık verilecek;
MASAK’ın analiz ve değerlendirme
kapasitesinin güçlendirilmesine yönelik
çalışmalara devam edilecektir.
Faaliyet Raporu 2008
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
41
EKLER
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1
Tablo 2
Tablo 3
Tablo 4
Tablo 5
Tablo 6
Tablo 7
Tablo 8
Tablo 9
Tablo 10
Tablo 11
Tablo 12
Tablo 13
Tablo 14
Tablo 15
Tablo 16
Tablo 17
Tablo 18
Tablo 19
Tablo 20
MASAK
Personelin Unvanlar Bazında Durumu
Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması
Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı
Terörün Finansmanı Konulu Şüpheli İşlem Bildirimi
Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı
Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Taleplerinin Yıllara Göre Dağılımı
Diğer Bildirimlerin Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı
Egmont Kapsamında Bilgi Alışverişinin Yıllara Göre Dağılımı
Değerlendirme Dosyalarının Envanteri
İnceleme Dosyalarının Envanteri
Açılan Değerlendirme ve İnceleme Dosyalarından Suç Duyuruları
Aklama Suç Duyurularının Talep/İhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı
Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı(2004-2008)
Aklama Suçundan Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı
Analiz ve Değerlendirme Dosyalarının Envanteri
2008 Yılında Gerçekleştirilen Yükümlülüklere Uyum Denetimleri
2008 Yılında Gerçekleştirilen Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve
Yükümlülük İhlal Değerlendirmeleri
2008 Yılında Yükümlülük İhlal İncelemesi ve Yükümlülük İhlal Değerlendirmesi
Tamamlanan Dosyalar Kapsamında Uygulanan Cezalar
2008 Yılında Uygulanan İdari Para Cezaları
2008 Yılında Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve
Yükümlülük İhlal Değerlendirmeleri Kapsamında Savcılıklara Yapılan Suç
Duyurusu Sayıları
Eğitim Faaliyetlerinin Sayısı ve Katılımcılar
Faaliyet Raporu 2008
42
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1
Şekil 2
Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri
Başkanlığımızın Organizasyon Şeması
GRAFİKLER LİSTESİ
Grafik 1
Grafik 2
Grafik 3
Grafik 4
Grafik 5
Grafik 6
Personelin Kadro Bazında Durumu
2008 Yılı Harcamalarının Yüzde Dağılımı
Şüpheli İşlem Bildirimlerinin Sayısal Trendi
Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Taleplerinin Sayısal
Trendi
Diğer Bildirimlerin Kaynaklarına Göre Dağılım Grafiği
Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı
KISALTMALAR
AB
AML/CFT
EAG
FATF
FIU
ICRG
MASAK
MoU
MSA UZMANI
OECD
SASMUS
ŞİB
MASAK
: Avrupa Birliği
: Aklama ve Terörün Finansmanı ile Mücadele (Anti-Money
Laundering/Combating Terrorist Financing)
: Eurasian Group (Avrasya Grubu)
: Financial Action Task Force (Mali Eylem Görev Gücü)
: Financial Intelligence Unit (Mali İstihbarat Birimi)
: International Cooperation Review Group (Uluslararası İşbirliği
Gözden Geçirme Grubu)
: Mali Suçları Araştırma Kurulu
: Mutabakat Muhtırası (Memorandum of Understanding)
: Mali Suçları Araştırma Uzmanı
: Organisation for Economic Co-operation and Development
(Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı)
: Sınıraşan Suçlarla Mücadele Sözleşmesi
: Şüpheli İşlem Bildirimi
Faaliyet Raporu 2008

Benzer belgeler