İlaç uygulamaları Dr.Ecz. Kutay DEMİRKAN

ĐLAÇ UYGULAMALARI
Dr.Ecz. Kutay DEMĐRKAN
Klinik Eczacı
Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi
21 Ekim 2009
6. Ulusal Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Kongresi
YOĞUN BAKIM HEMŞĐRELĐĞĐ
5N 2K
NE ?
NEDEN ?
NE ZAMAN?
NASIL?
NEREYE?
KĐM?
KĐME?
Doğru Đlaç Uygulaması
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Doğru ilaç
Doğru doz
Doğru hasta
Doğru zaman
Doğru yol
Doğru ilaç şekli
Doğru kayıt
Doğru yanıt
ĐLAÇ UYGULAMA
HATALARI
Đlaç Uygulama Süreci
Reçeteleme veya
istem verilmesi
Đstemin hemşire
tarafından
alınması
Đlacın
uygulanması
Bu evrelerden
herhangi birinde yapılan
hatalar,
“ilaç uygulama hatası” olarak tanımlanmaktadır.
Đlacın hazırlanması
ve hastaya
ulaştırılması
Đlacın eczaneden
tedarik edilmesi
Đlaç Hataları
Đlacın, sağlık personeli, hasta veya tüketici
tarafından uygun olmayan şekilde kullanımına
yol açan ya da hastanın zarar görmesine
neden olan ÖNLENEBĐLĐR durumdur.
(National Coordinating Council on Medication Error
Reporting & Prevention, 2001)
ADE Prevention Study Group
Araştırma Sonuçları
Đlaç uygulama hataları önlenebilir advers
etkilerin %34’ünü oluşturmaktadır.
(Bates DW, et al. JAMA 1995:274;29-34.)
En yaygın “ilaç uygulama hataları”
– yanlış doz (%27),
– yanlış teknik (%14)
– yanlış ilaç (%12);
(Leape LL, et al. JAMA 1995:274;35-43.)
Đlaç Hatalarının Kaynakları
Hekimler
Eczacılar
Hemşireler
Hastalar
Diğer (sistem vb.)
Sağlık Personeli
Hemşire Kaynaklı Đlaç Hataları
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Yanlış ilaç verilmesi
Đlacın yanlış dozda verilmesi
Đlacın yanlış yolla verilmesi (IV yerine IM)
Đlacın yanlış zamanda verilmesi
Đlacın yanlış hızla verilmesi
Đlacın10.
yanlış
hastaya
Đlacın
yanlışverilmesi
hazırlanması
Đlacın hiç verilmemesi (unutulması),
Uygulanan ilacın kayıt edilmemesi,
Uygulanan ilacın etkisinin gözlenmemesi.
Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:217-222.
Hemşire Kaynaklı Hataların
Olası Nedenleri
1. Đş yükünün fazla olması (hemşire başına
düşen hasta sayısının fazla olması),
2. Đlaç uygulaması sırasında kesintiye uğrama,
3. Aynı anda çözülmesi gereken kişisel
problemlerinin olması, işe odaklanamama,
4. Yeni mezun olunması ve deneyimsizlik
Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:217-222.
Hemşire Kaynaklı Hataların
Olası Nedenleri
5. Hasta bireyin yeni olması (tetkikler
tamamlanamadığı için bilgi eksikliği)
6. Đlacın yeni olması
7. Görev ya da nöbet değişimi sırasında
hastaların tanıtılmamış olması,
8. Đstem yapan ile iletişimin yetersiz olması,
Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:217-222.
Hemşire Kaynaklı Hataların
Olası Nedenleri
9. Đstemin anlaşılmaz olması (okunaksız
olması),
10.Đstemlerin kaybolması
11.Đstemin yazılı yapılmaması (sözel veya
telefon aracılığıyla yapılan istemler),
12.Đlaç uygulamaları ile ilgili bilgi yetersizliği.
Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:217-222.
Merak etmeyin
Ayşe Hanım...
Hataları önlemek
için yeni
yöntemler
geliştirdik...
Benim
adım
Fatma
Hataların Önlenmesinde Hemşire
Tarafından Yapılması Gerekenler
1. Yazılı prosedürler oluşturulmalı,
2. Yapılan hatalar kaydedilmeli,
3. Đstemler yazılı yada elektronik ortamda
alınmalı,
4. Hastayı ilaç ve uygulaması konusunda
eğitmeli,
Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:217-222.
Hataların Önlenmesinde Hemşire
Tarafından Yapılması Gerekenler
5. Đlaç dozu hesaplama becerilerini
geliştirmeli,
6. Đlaç uygulama hataları ile ilgili makaleleri
yakından takip etmeli,
7. Diğer sağlık çalışanlarıyla ve hastalarla
etkin iletişim kurmalı,
Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:217-222.
Hataların Önlenmesinde Hemşire
Tarafından Yapılması Gerekenler
8. Đstemin doğru okunduğundan emin
olunmalı,
9. Hastanın hangi ilaçlara allerjisi olduğu,
mevcut ve eşlik eden hastalıklarının
hangi ilaçları kullanmaya sakınca
oluşturduğunu bilmeli,
Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:217-222.
Hataların Önlenmesinde Hemşire
Tarafından Yapılması Gerekenler
10.Uygulamaya yoğunlaşmayı engelleyen
etmenlerden uzak durmalı,
11.Hasta bireye ilaç uygulamayı etkileyecek
fiziksel ve laboratuvar özellikler bilinmeli,
12.Đlacın etkileri bilinmeli, beklenmeyen etki
oluştuğunda hekim uyarılmalı.
Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:217-222.
Hataların Önlenmesinde Hemşire
Tarafından Yapılması Gerekenler
13. Đlaç uygulamalarında 8 ilkeye dikkat
edilmeli, istemden kaynaklanan aykırılık
varsa, hekim uyarılmalı
- Doğru hasta,
- Doğru ilaç,
- Doğru doz,
- Doğru zaman,
- Doğru yol,
- Doğru kayıt,
- Doğru ilaç şekli,
- Doğru yanıt.
Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:217-222.
5 yoğun bakım ünitesi
3 ay içinde cerrahi, dahiliye ve karışık
yoğun bakım ünitelerine yatan 18 yaş
üstü hastalar
851 hastada 5744 gözlem
187 (% 3.3*) medikasyon hatası
*Diğer çalışmalardan daha düşük bir oran
En sık medikasyon hatası yapılan ilaçlar:
– vazoaktif ilaçlar: 61 (%32.6)
– sedatif/analjezikler: 48 (%25.7)
En yaygın yapılan hata:
– Yanlış infüzyon hızı: 71 (%40.1)
Kopp BJ, et al. Medication errors and adverse
drug events in an intensive care unit: direct
observation approach for detection. Crit Care
Med. 2006 Feb;34:415-25.
Hatalar
Önlenebilir advers etkiler: %23
Hatalı doz: %20
Hatalı ilaç %:16
Yanlış uygulama tekniği: %15
Đlaç-ilaç etkileşimi: %10
16 Şubat-30 Nisan 2004
Parenteral uygulanan ilaçlar
Đlaç uygulama hataları formu
Gözlem
Đlaç Uygulama Hataları
Yanlış dozaj formu
Đlacın, reçete edilenden farklı dozaj
formunun uygulanması
Ürünün yanlış anlaşılması/karıştırılması
– Đlaç hatalarının yaklaşık %15’i benzer
isimli ilaçlardan kaynaklanmaktadır.
– Yetersiz ilaç bilgisi
– Yeni veya bildik olmayan ürünler
– Benzer ambalajlı ürünler
– Okunaksız yazılmış reçeteler
Đlaç Uygulama Tekniği Hataları
Đnfüzyon pompası hataları
– Yanlış programlama
– Yanlış doz hesaplama
Doz veya infüzyon hızı hesaplanırken
hastanın kilosunun yanlış kullanılması
Doz hesaplanırken miligram (mg) yerine
mikrogram (mcg) kullanılması
Uygulama Yolu Hataları
– Đntravenöz yerine intramusküler uygulama
Isordil veya Plendil ?
Sonuç !
Reçetede yazılan isordil fakat plendil
olarak okunuyor
Genç hastaya normal dozun 10 katı
uygulanıyor
Ve bu hata sonucu ölüyor
Doktor ve eczacı her ikiside hatalı
bulunuyor
Hata bedeli 400.000 $
Graham Billingham MD, FACEP
Physician Advisory Board,2004
Board,2004
Đlaç Hatalarının
% 49’unun Kısaltmalardan
Kaynaklandığını Biliyor Musunuz?
Bates, et. Al., JAMA, 1995
Kullanmayınız
Kullanınız
MSO4
Morfin Sülfat
MgSO4
Magnezyum
Sülfat
µg
Mikrogram
1.0
KCL
U
veya
u
1
Potasyum
Klorür
Ünite
Ses Benzerliği Olan Đlaçlar
Lasix
Losec
CĐPRALex
CĐBADRex
Sekrol
Ceclor
Zantac
Zyrtec
FLOmax
FOSAmax
Lamisil
Lacipil
Pritor
Lipitor
Trileptal
Trivastal
Đnsidon
Đncidal
Xorox
Zocor
DOPamin
DOBUTamin
HOLoxan
ENDoxan
Kullanım amacı
belirtilmeli
Hecelenmeli
Đlaç Đsteminde Dikkat Edilecekler
Doktor istemi olmaksızın hiçbir hastaya ilaç
uygulanmamalı
Yazılı istem alınmalı
– Güvenli bir uygulama sağlanır
– Yanlış anlama ve kaza olasılığı azalır
Đstemle ilgili herhangi bir şüphe varsa, doktorla
görüşerek açıklığa kavuşturmalı
Đlaç Đsteminde Dikkat Edilecekler
Acil durumlarda sözel istem alınabilir.
– Hastanın durumu düzelir düzelmez, doktor
bu istemi kayda geçirmelidir.
SÖZEL ĐSTEM POLĐTĐKASI
• Yalnızca acil durumlarda kullanılır.
• Günlük rutin istemlerde kullanılmaz.
• Sözel order, hastanenin Medikal Board’undan
•
•
•
•
onay almış bir hekim tarafından verilebilir.
Sözel orderlar en geç 24 saat içinde
imzalanmalıdır.
Sözel istemi lisanslı bir hemşire kabul eder.
Đstem, Doktor Đstem Formu’na kayıt edilir.
Telefon orderı için (T.O.) sözel order için
(S.O.) yazılır.
SÖZEL ĐSTEM POLĐTĐKASI
Sözel order tamamen Doktor Đstem Formu’nda belirtildiği
şekilde yazılır.
Đlaç dozu
Kullanım şekli
Sıklığı
Đlaç adı
Orderı verenin adı
Orderın alındığı saat
Orderı alan yetkilinin ismi
Sözel order, doğruluğun sağlanması için doktora geri
okunur.
Okurken kodlama yapılır.
Đlaçların Hazırlanması ve Uygulanması
Đlaç şişesinin/kutusunun üstü, ilacın adının ve
dozunun doğruluğu açısından tekrar tekrar
kontrol edilmelidir.
ilacı raftan alırken
gerekli dozu alırken
ilacı rafa koyarken
Hemşire, hastanın aldığı ilaca karşı
göstereceği doğru yanıtın ne olduğunu bilmeli,
istenmeyen bir yanıt gözlediğinde bunu
kaydetmeli ve bildirmelidir.
Beşeri Tıbbi Ürünlerin Güvenliğinin
Đzlenmesi ve Değerlendirilmesi
Hakkında Yönetmelik
Resmi Gazete
Tarih:22.3.2005; Sayı: 25763
Sağlık Mesleği Mensuplarının
Sorumlulukları
Madde 8 — Hastalarda beşeri tıbbi ürün
kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan ürün
advers etkilerinin Bakanlığa spontan bildirimi,
advers etkileri gözlemleyen sağlık mesleği
mensubunun mesleki sorumluluğunda olup; bu
bildirimler, bu Yönetmeliğin 9 uncu ve 13 üncü
maddelerinde öngörülen şekilde gerçekleştirilir.
Sağlık Kurum ve Kuruluşlarının
Sorumlulukları
Madde 9 — Üniversite hastaneleri, diğer eğitim ve
araştırma hastaneleri ile 27/3/2002 tarihli ve 24708 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Hastaneler
Yönetmeliğinde belirtilen A-1 Grubu Özel Hastaneler,
ürün advers etkilerinin en doğru şekilde ve en kısa
zamanda Bakanlığa bildirilmesini sağlamak amacıyla,
kuruluş içi farmakovijilans sistemini kurar ve bu
Yönetmeliğe göre faaliyet gösterirler; bunun ile ilgili
standart farmakovijilans çalışma yöntemlerini hazırlarlar
ve uygulamaya koyarlar.
TÜFAM’ne bilgi akışını sağlamak üzere; hastane
yönetimi tarafından, farmakovijilans çalışmalarını
yürütecek bir eczacı veya hekim, farmakovijilans irtibat
noktası sorumlusu olarak görevlendirilir ve bu kişinin ismi,
mesleki özgeçmişi ile iletişim bilgileri Bakanlığa bildirilir.
En riskli ilaçlar nelerdir?
Đlaç Yan Etkileri Bakımından Riskli Đlaçlar
Antibiyotikler,
Antikoagülanlar,
Antikonvülsanlar,
Kardiyovasküler ilaçlar,
Solunum ilaçları,
Analjezikler
En Sık Allerji Nedeni Olan Đlaçlar
Antibiyotikler
Analjezikler
Anestezikler
En Çok Etkileşen Đlaçlar
Dar terapötik aralıklı ilaçlar
(varfarin, teofilin, digoksin, fenitoin...)
Kuvvetli enzim inhibitörleri
(siprofloksasin, flukonazol, eritromisin...)
Kuvvetli enzim indükleyiciler
(barbitüratlar, fenitoin, karbamazepin,
rifampisin...)
Yoğun Bakım Ünitelerinde
Sık Kullanılan Đlaçlar ve
Sorular
Đntravenöz ilaçların infüzyon hızları ve
hızlı infüzyon sonucu gelişebilecek
komplikasyonlar
Antibiyotikler
Aminoglikozitler (amikasin, gentamisin): 30 dk
Penisilinler (Ampisilin, Penisilin G...): 30 dk
Sefalosporinler (sefazolin, sefepim...): 30 dk
Kinolonlar (siprofloks., levofloksasin): 60 dk
Makrolidler (eritromisin, azitromisin...): 60 dk
Antibiyotikler
Co-trimoksazol: 60 dk
Metronidazol: 30 dk
Meropenem: 30 dk
Đmipenem: 30-60 dk
Asiklovir: 60 dk
Diğer
Furosemid: maksimum 40mg/dk
Ranitidin ve famotidin:
– 15-30 dk infüzyon
– en az 5 dk puşe
Amiodaron
Đlk 10 dk: 15mg/dk (150mg 100ml %5
dekstroz içinde) hızlı infüzyon ile yükleme
dozu
Sonraki 6 saat: 1 mg/dk (900 mg 500 ml
%5 dekstroz içinde) yavaş infüzyon ile
yükleme dozu
Sonraki 18 saat: 0.5 mg/dk (900 mg 500
ml %5 dekstroz içinde) idame infüzyonu
Vankomisin
1 gram vankomisin için infüzyon süresi 1
saat olmalıdır.
Hızlı infüzyon sonucu Redman sendromu
(üşüme, titreme, ateş, gövdenin üst
kısmında kızarma) gelişebilir.
Fenitoin
Đntravenöz infüzyon hızı 50 mg/dk’yı geçerse
hipotansiyon ve kardiyak aritmiler görülebilir,
I.V. uygulama ile yanma, ağrı, doku nekrozu
görülebilir,
I.M. uygulanmamalı (aşırı ağrı).
Sedatif ilaçlar...
Benzodiazepinler
Diazepam
Midazolam
IV Doz
(mg/kg)
0.1-0.2
0.025-0.35
Dozlama
aralığı
3-4 saat
1-2 saat
Etkinin
Başlangıcı
1-3 dk
1-3 dk
Diazepam
Geniş venlere infüzyonu tercih edilmelidir.
Đnfüzyon hızı 5 mg/dk’yı geçmemelidir.
Midazolam
Yağda çözünürlüğü en yüksek, etkinin
başlangıcı en hızlı, ve etki süresi en kısa olan
benzodiazepindir.
Kısa yarılanma ömrü nedeniyle genelede
sürekli infüzyonla verilmesi tercih edilir.
Uzun süre infüzyonu takiben genellikle birikerek
aşırı sedasyona neden olabilir.
Propofol
Đnfüzyon
– Yükleme dozu tavsiye edilmemektedir.
– Genellikle başlangıç dozu 0.5-1.0 mg/kg/saat
– Propofol solüsyonu filtre edilmemelidir.
Propofol (Diprivan®)
Titrasyon
– Genellikle 0.25-0.5 mg/kg/saat artışlarla hedef
sedasyona ulaşılmaya çalışılır.
– Genel idame dozu 0.5-3.0 mg/kg/saat
– Doz değişiklikleri için 15 dk beklenmelidir.
– Yeterli sedasyonu sağlayan en düşük oranda
infüzyonla verilmelidir.
– Vital bulgular izlenmelidir (BP, HR, RR)
Propofol (Diprivan®)
Kesilmesi
– Aniden kesilmemelidir.
– Her 10-15dk’da 0.25-0.5 mg/kg/saat
azaltarak kesilmelidir.
Dexmedetomidine (Precedex®)
Bolus tarzında uygulanmamalıdır.
Đlk 10 dakikada 1 mcg/kg olacak şekilde
yükleme dozu verilir.
Đdame infüzyonu 0.2-0.7 mcg/kg/saat
24 saati geçmemek üzere sürekli infüzyonla
uygulanmalıdır.
Hipotansiyon ve bradikardi oluşma riskine
karşı dikkatli olunmalıdır.
Öneri
Đlaç Uygulama Kılavuzu
Hazırlanmalı
Beslenme Tüpünden
Đlaç Uygulanması
Beslenme Tüpünden Đlaç Uygulanması
Mümkünse ilaçlar tüp yerine ağızdan
verilmelidir.
Mümkünse ilaçların sıvı formları
kullanılmalıdır.
Sıvı formda olmayan ilaçların i.v. formları
kullanılmalıdır.
Beslenme Tüpünden Đlaç Uygulanması
Verilecek tabletler ezilerek su ile
karıştırılmalıdır.
Kontrollü salım yapan tabletler ezilmemelidir.
Đlaç uygulanırken öncesinde ve sonrasında
tüpe ılık su verilmelidir.
Enteral Beslenme-Đlaç Etkileşimi
Enteral beslenme, beslenme tüpünden
verilen bazı ilaçların (fenitoin, tetrasiklinler,
kinolonlar, izoniazid, rifampin...)
absorpsiyonunu azaltabilir.
Enteral Beslenme-Đlaç Etkileşimi
Bu ilaçlar beslenme tüpünden verilmeden
1 saat önce beslenme durdurulmalı.
Đlaç verildikten 1 saat sonra beslenmeye
tekrar başlanmalıdır.
Beslenme ile verilen kalori kaybını
önlemek için beslenme hızı arttırılmalıdır.
Enteral Beslenme-Đlaç Etkileşimi
Đlaç
60ml/sa
1 sa
60ml/sa
1 sa
1 sa
60ml/sa
1 sa
60 ml x 24 sa = 1440 ml / gün
4 saat enteral beslenme kesiliyor.
Yeni enteral beslenme hızı hesaplanmalı:
1440 ÷ 20 = 72 ml / sa
Tabletlerin Bölünebilirliği
Parenteral Beslenme ve
Đlaç Geçimsizliği
Etkileşim = Geçimsizlik
Geçimsizlik,
“özellikle bazı intravenöz ilaçların birarada
verilmesine bağlı olarak ortaya çıkan fiziksel
veya kimyasal özelliklerindeki değişimler”
şeklinde basit olarak ifade edilebilir.
Trissel LA, Gilbert DA, Martinez JF, et
al. Compatability of medications with
3-in-1 parenteral nutrition admixtures.
JPEN 1999;23:67-74.
106 ilacın “3-in-1 parenteral beslenme”de geçimsizliği
değerlendirilmiş.
– Supportive care ilaçlar
– Anti-infektif ilaçlar
– Anti-neoplastik ilaçlar
23 ilaç geçimsiz olarak saptanmış.
Çökelti
Emülsiyonda çözülme ve yağlanma
Asiklovir
Amfoterisin B
Siklosporin
Dopamin
Doksorubisin
Doksisiklin
Droperidol
Fluorourasil
Gansiklovir
Haloperidol
Heparin
Hidromorfon
Levorfanol
Lorazepam
Midazolam
Minosiklin
Morfin sülfat
Nalbufin
Ondansetron
Fenobarbital
Pentobarbital
Potasyum fosfat
Sodyum fosfat
Bilgi Kaynakları
Handbook on
Injectable Drugs
Guide to Parenteral
Admixtures
USP DI
Literatür Tarama
HĐZBĐB
Hacettepe Đlaç ve Zehir Bilgi Birimi
0 312 311 8940
0 312 305 2133
0 312 305 2134
e-posta: [email protected]
Web: www.farma.hacettepe.edu.tr
Şüphen varsa yapma!
Sık Karşılaşılan Sorunlar
Heparin
&
Đnsülin
Heparin
Cam – Plastik
%5 Dekstroz – %0.9 NaCl
Heparin Sodyum-%5 Dekstroz
Compatible (Geçimli)
1) Heparin sodium 1000 or 4000 U/L in Dextrose 5% in water is visually
compatible; conditions not specified (Kirkland et al, 1961a):
2) Heparin sodium 20,000 U/L in Dextrose 5% in water is compatible for 24
hours in glass or polyolefin containers; conditions not specified (Tech Info
American McGaw, 1985):
3) Dextrose 5% in water with heparin sodium 32,000 U/L, activity retained for
24 hours; conditions not specified (Hodby et al, 1972m)
4) Dextrose 5% in water with heparin sodium 10,000 U/L, potency retained for
24 hours at 5°C in glass or polyvinylchloride containers (Trissel, 1990g)
5) Dextrose 5% in water with heparin sodium 12,000 U/L, physically compatible;
conditions not specified (Grant, 1962u)
6) Dextrose 5% in water with heparin sodium 40,000 U/L, potency retained for
24 hours at 23°C (Stock & Warner, 1971)
Heparin Sodyum-%0.9 NaCl
Compatible (Geçimli)
1) Heparin Sodium 1000 or 4000 U/L in Sodium chloride 0.9% is visually
compatible; conditions not specified (Kirkland et al, 1961d):
2) Heparin Sodium 20,000 U/L in Sodium chloride 0.9% is compatible for 24
hours in glass or polyolefin containers; conditions not specified (Tech Info
American McGaw, 1985):
3) Heparin Sodium 32,000 U/L in Sodium chloride 0.9%, activity retained for 24
hours; conditions not specified (Hodby et al, 1972n)
4) Heparin Sodium 20,000 U/L in Sodium chloride 0.9%, activity retained for 24
hours; conditions not specified (Parker, 1969by; Parker, 1967a)
5) Heparin Sodium 10,000 U/L in Sodium chloride 0.9%, potency retained for
24 hours at 5C in glass or polyvinylchloride containers (Grant, 1962v)
6) Heparin Sodium 12,000 U/L in Sodium chloride 0.9%, physically compatible;
conditions not specified (Grant, 1962v)
%0.9 NaCl ve plastik torbada daha stabil
Hazırlandıktan sonra 24 saat içinde kullanılması
uygundur.
IM uygulanmamalıdır (lokal irritasyon, eritem,
hematom, ülser, ağrı).
Asidik yapıdadır ve birçok parenteral ilaçla
geçimsizdir.
Heparin uygulaması öncesi ve sonrası setten %0.9
NaCl uygulanmalıdır.
Heparin
Yükleme Dozu: 80 ünite/kg
Başlangıç infüzyon hızı: 18 ünite/kg/saat
6 saat arayla APTT izlemi yapılarak,
APTT 1.5-2.5 kat aralığında tutulacak
şekilde infüzyon hızı ayarlanmalıdır.
aPTT ortalama
referans aralığının
< 1.2 katı ise
Değişiklik
Tekrar 80 U/kg bolus verin ve infüzyon hızını
saatte 4 U/kg artırın
1.2-1.5 katı ise
Tekrar 40 U/kg bolus verin ve infüzyon hızını
saatte 2 U/kg artırın
1.5-2.5 katı ise
Değişikliğe gerek yok
2.5-3.0 katı ise
Đnfüzyon hızını saatte 2 U/kg azaltın
> 3 katı ise
Đnfüzyonu 1 saat durdurun ve daha sonra
hızı saatte 3 U/kg azaltarak tekrar başlayın
aPTT = activated partial thromboplastin time
Đnsülin
Etkinin Başlaması
Etki Süresi
Çabuk Etkili
Lispro insülin
15 dk
2-4 saat
0,5-1 saat
4-6 saat
NPH (N) insülin
2-4 saat
10-16 saat
Lente (L) insülin
3-4 saat
12-18 saat
6-10 saat
20-24 saat
Kısa Etkili
R insülin
Orta Etkili
Uzun Etkili
Ultralente (U) insülin
Đnsülin
Lispro ve R insülin dışındaki insülinler
bulanıktır. Bulanık olanlar kullanılmadan
önce, flakon avuç içinde yuvarlanmalı,
kesinlikle çalkalanmamalıdır.
Sadece lispro ve R insülin intravenöz
uygulanabilir.
Đnsülin - Flakon
Flakonlar buzdolabında saklanmalı (2-8° C).
Flakonlar kesinlikle dondurulmamalı.
Đrritasyonu önlemek için kullanılan flakonlar
oda ısısında saklanmalı.
Flakonlar oda ısısında 30 güne kadar stabil
Đntravenöz Đnsülin
%5 Dekstroz ve %0.9 NaCl içinde stabil
Cam ve plastik (PVC, etilen vinil asetat,
polietilen) yüzeylere adsorbe
olabilmektedir.
Adsorbsiyon derecesi
öngörülememektedir ve klinik açıdan
önemi belirsizdir.
R insülin ve Plastik Torba
Insulin human (regular) is not stable in
polyolefin (VISIV, Hospira, Inc.)
containers.
Insulin in Sodium chloride 0.9% (0.1
units/mL) was stored for 24 hours in
polyolefin containers, resulting in a 35%
+/- 2.3% loss due to adsorption.
3 saate kadar %10 kayıp
Oral Đlaçların
Bir Arada Verilmesi
Antasitler
Kolestiramin
1 saat önce veya 4
saat sonra
Aynı anda birden fazla antihipertansif
verilebilir mi?
Aynı Enjektöre Birden Fazla
Đlaç Çekilerek Tek Seferde
Uygulama
R insülin aynı şırıngada NPH insülin ile
karıştırılabilir ama Lente insülin ile
karıştırılmamalıdır.
NPH Đnsülin = R insülin + Çinko + Protamin
Lente Đnsülin = R insülin + Çinko
IM/IV Uygulamada Aynı Yere
Peş Peşe Uygulama Sonucu
Đlaçlar Arası Geçimsizlik
Buraya kadar herşey
anlaşıldı mı?
Đlaç Uygulamalarında
Dikkat Edilecek Hususlar
TABLETLER
VE
BÖLÜNEBĐLĐRLĐK
Tabletler Neden Kaplanır?
Barsakta salınım istenmesi
– mide sıvısında dayanıksızlık
– midede tahriş edici etki
Đlacın, havanın oksijeninden etkilenmesi
Đlacın kötü lezzet ve kokusunun
maskelenmesi
Çentikli Tabletler
Geneksel (konvansiyonel) ve
kaplanmamış bir tablet ise bölünebilir.
Aksi takdirde ilacın etkili plazma
konsantrasyonuna çıkması, yani etkin
bir tedaviyi sağlaması mümkün
olmayabilir.
Değiştirilmiş Salım (MR) Sistemleri
Bölündüklerinde aniden fazla doz
salımı ile hastada “ilaç zehirlenmesine”
yol açabilir.
MR Sistemler
(Modified Release = Değiştirilmiş Salım)
DR sistemler
(Delayed Release
= Geciktirilmiş
Salım)
ER sistemler
(Extended Release
= Uzatılmış Salım)
Prolonged Release
CR sistemler
(Controlled Release
= Kontrollü salım)
RA sistemler
(Repeat Action
= Tekrarlanan doz
Đçeren)
SR sistemler
(Sustained Release
= Sürekli Salım)
Oral Dozaj Şekilleri
A: Geleneksel dozaj şekli (hızlı ilaç salımı)
B: ER (uzatılmış salım)
C: ER (uzatılmış salım)
D: DR (geciktirilmiş salım)
Kapsüller – içini açma
Her kapsül su ile karıştırılarak
uygulanmamalı
Proton pompası inhibitörleri:
– Asidik ortama dayanıklı değil.
– Nazogastrik Tüp için: Alkali solüsyonlar
veya 40 ml elma suyuna karıştırılmalı,
uygulama sonrası NG tüp içine ilave elma
suyu uygulanmalı
Enjeksiyon Uygulaması
Enjeksiyon Uygulaması
Đlaçlar göz ile muayene edilerek, stabilite
açısından değerlendirilmeli
– Partikül
– Renk değişikliği
Enjeksiyon Uygulaması
Aseptik kurallara mutlaka uyulmalı,
Hazırlık sırasında enjektör ve ilacı kontamine
etmemeye dikkat edilmeli,
Derinin dezenfeksiyonu sağlanmalı,
IM enjeksiyon için hastaya doğru pozisyon
verilmeli; gergin kasa enjeksiyon yapmak
ağrı verir.
Enjeksiyon Uygulaması
Enjeksiyon, sinirlerden uzak güvenli
bölgelere yapılmalıdır.
Đrritasyon, inflamasyon ve enfeksiyon olan
bölgeler kullanılmamalıdır.
Skar dokusu ve ödemli dokulara da
enjeksiyon yapılmaz.
– ilacın emilimi yetersiz olur.
Enjeksiyon Uygulaması
IM ve subkutan enjeksiyonlar sırasında
iğnenin damarda olmadığından emin
olunmalıdır.
Đlaç doku içine verilirken yavaş yavaş
verilmelidir.
– Bu hem ağrıyı azaltır, hem de ilacın doku
içine yayılımını ve emilimini kolaylaştırır.
Đlaç Uygulamalarında
Đyileştirme Đçin
Neler Yapılabilir?
Eğitim
Eğitim
şart!!
Protokoller Hazırlanmalı
Standart Etiketleme
Đlginiz için teşekkürler...
“Đlaç kullanan kişi iki kez
iyileşmelidir, bir kez
hastalıktan, bir kez de
ilaçtan.”
“The person who takes
medicine must recover twice,
once from the disease and
once from the medicine.“
William Osler, M.D.
[email protected]