dosyayı indir - harunardic.net

CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923-… )
Cumhuriyetin ilanından sonra edebiyatımız, çağdaş anlayışlar doğrultusunda gelişmesini
başarıyla sürdürmüştür. Cumhuriyetin ilk yıllarında Beş Hececiler olarak adlandırılan şairler
topluluğu, en parlak dönemlerini yaşamaktaydı. Yine bu yıllarda Kurtuluş Savaşı'nın
etkisiyle edebiyatta genel olarak Anadolu'ya bir yönelim başlar.
GENEL ÖZELLİKLERİ
Aruz ölçüsü bırakılmıştır. Serbest ölçü ve hece ölçüsü kullanılmıştır.
Dilde sadeleşme hareketi başarıya ulaşmış ve İstanbul Türkçesi esas alınmaya
başlanmıştır.
Edebiyatımız İstanbul aydınlarının tekelinden kurtulmaya başlanmıştır. Anadolu'dan
aydın yetişmeye başlamıştır.
Uluslararası düzeyde sanatçı yetişmiştir.
Şiir, roman, hikaye ve tiyatro gibi türlerde önemli gelişmeler olmuştur.
Bu dönemden itibaren farklı edebi topluluklar ortaya çıkmaya başlamıştır.
Cumhuriyetin kuruluşuyla 1940 (İkinci Dünya Savaşı) yılları arasında eser veren şair
ve yazarlar genellikle daha önceki Milli Edebiyat akımının etkisinde tam anlamıyla
yerli ve halka doğru veya Batı'nın, özellikle Fransız edebiyatının etkisinde kişisel
yollarında yürümüşlerdir.
Milli edebiyatla başlayan halka inme, Anadolu’yu tanıma çabası bu dönem
edebiyatının ana ilkelerinden olmuş ve Türk halkının her kesimi edebiyata girmiştir.
Bu dönemle birlikte edebiyat İstanbul’un sınırlarını tamamen aşmıştır.
Öykücülerimiz ve romancılarımız, Anadolu insanına ve sorunlarına yönelmiştir.
www.harunardic.net
1
Edebiyat tarihi ve eleştiri çalışmaları daha sağlam ve bilimsel bir temele
dayanmıştır.
Sanatçılar Atatürk devrimlerini yorumlamış, açıklamış, savunmuş böylece devrimleri
halka tanıtmaya çalışmışlardır.
Edebiyatta gerçekçiliğe daha çok önem vermişlerdir.
Cumhuriyetten önce sadece sempati duyulan ama yer verilmeyen Türk halk sanatları
ve folkloru tercih edilmiş, önceleri küçümsenen Karacaoğlan'ın, Yunus Emre'nin tarzı
örnek alınmıştır.
Edebiyat ayrıcalıklı bir kesimin ilgi alanı olmaktan çıkmış, İstanbul dışından da
sanatçılar yetişmiştir
Batı edebiyatı daha yakından takip edilmiş Türk edebiyatı, Batı'daki tüm edebi
yenilikleri, akımları uygulamaya çalışmıştır.
194O’a kadar konular genellikle Türk tarihi, Atatürk ve Atatürk devrimleri ağırlıklıdır.
Halk, millet, memleket, çağdaş uygarlık kavramlarıyla ilgili fikirler bu dönem
eserlerinde kendine bolca yer bulmuştur.
Genel anlamda konular milli duygular, mistik düşünceler, Anadolu insanı ve
coğrafyasıdır.
A-) CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
Şairlerin çoğu sade dil kullanmıştır.
Edebiyatsız edebiyat yapma anlayışına sahip olmaları sanatçıların sanat kaygılarından
uzak durmalarına sebep olmuştur.
Yahya Kemal ve Ahmet Haşim dışındaki şairler heceyle yazmış olmakla birlikte, tüm
sanatçılar genellikle biçimce daha serbest şiirler yazmıştır
www.harunardic.net
2
B-) CUMHURİYET DÖNEMİ HİKAYE VE ROMANIN GENEL ÖZELLİKLERİ
Bireysel konulara ilgi azalmış, dönemin etkileri dolayısıyla sosyal konular ağırlık
kazanmıştır.
Açık ve anlaşılır bir anlatım, sade bir dil kullanılmıştır.
Hikaye ve romanlarda sosyal sorunlar, toplumsal değişimler, köy ve kasaba yaşamı,
Batılılaşma, Türk tarihi, bireylerin psikolojik bunalımları konu edilmiştir.
Konular realist anlayışla işlenmiş; eserlerde romantizm pek önemli yer tutmamıştır.
C-) CUMHURİYET DÖNEMİ TİYATROSUNUN GENEL ÖZELLİKLERİ
Tiyatro eserlerinin dili sahne tekniğine uygundur.
Çoğunlukla yerli oyunlar sahnelenmiştir, bazı yabancı eserler dilimize tercüme
edilmiş, bunların da çok azı oynanmıştır.
Tiyatrodan, sosyal değişimlerin halka iletilmesinde faydalanılmıştır.
Bu dönemdeki oyunlarda ağırlıklı olarak sosyal ve psikolojik konular, köy ve kasaba
konuları işlenmiştir.
D-) CUMHURİYET DÖNEMİNDE ORTAYA ÇIKAN FARKLI TARZLAR
1-) MİLLİ EDEBİYAT ZEVK VE ANLAYIŞINI SÜRDÜRENLER
Anadolu halk şairlerinin yolundan giderek yeni bir şiir oluşturmaya çalışmışlardır.
Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya Gökalp temel kaynak olmuştur.
Ölçü olarak heceyi kullanmışlardır çünkü hece ölçüsü milli ölçüdür
Dilleri sadedir.
Milli Mücadele döneminde yaşananlara özellikle değinmişlerdir.
Halk edebiyatı modern yöntemlerle sunulmuştur.
Mahalli söyleyişlerden özellikle faydalanmışlardır.
www.harunardic.net
3
Adından anlaşılacağı üzere Türk insanını, Türk kültürünü anlatma asıl amaçları
olmuştur.
Temsilcileri: Ahmet Kutsi Tecer, Ahmet Nihat Asya, Kemalettin Kamu, Ömer Bedrettin
Uşaklı, Zeki Ömer Defne, Orhan Şaik Gökyay, Aka Gündüz, Cahit Külebi, Mithat Cemal
Kuntay…
2-) ÖZ(SAF) ŞİİR ANLAYIŞI(1920-1940)
Estetik ön plandadır.
İç ahengi yakalayabilmek için söz sanatlarından ses benzerliklerinden redif ve
kafiyeden yararlanmışlardır.
Şiirde her türlü ideolojinin dışında kalınarak yalnızca okuyucuda estetik haz
uyandırma vardır.
Sembolizmden etkilenmişlerdir.
Amaç iyi ve güzel şiir yazabilmektir.
Sanat için sanat anlayışı vardır.
Şiir imge bakımından zengindir.
Kendilerine özgü imge oluşturmuşlardır.
Temsilcileri: Ahmet Haşim, Yahya Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı ,
Ahmet Muhip Dıranas, Asaf Halet Çelebi, Özdemir Asaf
3-) 1980 SONRASI ŞİİR
Bu dönemde çıkan şiirlerde oldukça dağınık bir manzara göstermektedir.
Bu dönemde ikinci yeni şiiri yeniden gündeme gelmiştir.
Kapalı bir anlatım benimsenmiştir.
Şiir düzyazıya yaklaştırılmıştır.
www.harunardic.net
4
Divan edebiyatı ve halk edebiyatı şiirine dönüş başlamıştır.
Tarihimizin konu ve kavramlarına göndermeler vardır.
Türk şiir birikimini yeniden bir bütün olarak değerlendirme çabası vardır.
Yapı ve söyleyişe içerikten daha fazla önem verilmiştir.
İmgeye önem verilmiş yeni imgeler peşinde de koşulmuştur.
Temsilcileri: Haydar Ergülen, Hüseyin Atlansoy, Hilmi Yavuz, Murathan Mungan
4-) POSTMODERNİZMİN ÖZELLİKLERİ:
Modern: Şimdi olan, İzm: Belirli düşünce, postmodernizm ise modernizm sonrası
demektir.
Geleneksel anlatım ve yapı reddedilmiştir.
Alegorik anlatım önemsenmiştir.
Postmodern metinlerde amaç, “roman yazmak değil roman kurmak”tır.
Bütün ideolojileri reddeder.
Bireyin hayatının huzursuzluk üzerine kurulduğu fikri düşünülmüştür ve bunun
üzerine eserler oluşturulmuştur.
Roman ve hikâyelerde çağrışıma yer verilmiş ve şiirsel bir anlatım yöntemi
kullanılmıştır.
İçe dönük bir tarz benimsenmiştir.
Yalnızlık, kaçış, topluma sırt çevirme, geleneklere başkaldırma tema olarak
işlenmiştir.
Toplumsal değerleri yansıtma ve okurların merak duygusunu giderme amacı yoktur.
www.harunardic.net
5
Okuyucu bilinmezliğe sürükleme, okuru metne yabancılaştırma, roman kişisiyle
okur arasında diyalog kurdurma amaçları vardır.
Roman kişilerinin iç dünyasını karmaşık ifade edebilmek için farklı teknikler
kullanılmıştır.
Temsilcileri: Oğuz Atay, Orhan Pamuk, Yusuf Atılgan, Adalet Ağaoğlu, Bilge Karasu,
İhsan Oktay Anar, Hilmi Yavuz, Elif Şafak, Metin Kaçan, Nazlı Eray, Ayla Kutlu, Elif
Şafak…
5-) BİREYİN İÇ DÜNYASINI ESAS ALAN ESERLERİN ÖZELLİKLERİ
Bireyin toplumla çatışması ve topluma yabancılaşması, iç sıkıntıları ve tedirginlikleri
gibi konular işlenir.
Ruh çözümlemelerine önem vermişlerdir.
Bilinç akımı ve iç monolog tekniklerinden yararlanmışlardır.
Şiirsel bir anlatımla eserlerini yazmışlardır.
İnsan gerçekliğini psikolojik yönüyle anlatma gayretindedirler.
Freud’un görüşlerinden faydalanmışlardır.
Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Abdülhak Şinasi Hisar, Mustafa Kutlu, Semiha
Ayverdi, Tarık Buğra önemli temsilcileridir.
www.harunardic.net
6
E-) CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇILARI
1-) REŞAT NURİ GÜNTEKİN(1889-1956)
Hikaye, roman, oyun, makale, gezi ve mizah yazıları yazmıştır.
Asıl ününe Çalıkuşu romanıyla kavuşmuştur.
Eserlerinde hem kişisel, hem' toplumsal konuları işlemiştir. (Aşk, dostluk, acıma,
yalnızlık, namus, din, batıl inançlar, çocuk eğitimi, aile hayatı, kan davası, gelenek ve
görenekler). Öykülerinde ise mizaha da yer vermiştir.
Reşat Nuri romanlarında Anadolu kasabalarına sıkça yer vermiştir.
Romanlarındaki tipler çok canlıdır.
Romanlarının hemen hepsinde başarılı gözlemler vardır.
Oyunlarında toplumsal hayattaki değişimler ve toplumsal sorunlar ağır basar.
Kahramanları genellikle tek yönlüdür.
Eserlerinde memurların yaşamını realizme uygun tarzda anlatmıştır.
Eserlerinde konuşma dilini tercih etmiş, Türkçeyi tüm zenginliğiyle ve inceliğiyle
kullanmıştır.
Eserlerinde romantizme kayan bir idealizm hakimdir.
Eserlerinde konu, çevre, tipler, kısacası her yönüyle Anadolu atmosferi görülür.
Yazar ruh tahlillerinde başarılıdır.
Eserleri
Roman: Çalıkuşu, Acımak, Dudaktan Kalbe, Gizli El, Akşam Güneşi, Bir Kadın Düşmanı,
Yeşil Gece, Yaprak Dökümü, Eski Hastalık, Kızılcık Dalları, Gökyüzü, Değirmen, Ateş
Gecesi, Miskinler Tekkesi, Kavak Yelleri, Harabelerin Çiçeği, Son Sığınak.
Hikaye: Tanrı Misafiri, Leyla ile Mecnun, Sönmüş Yıldızlar, Olağan işler
www.harunardic.net
7
Tiyatro: Balıkesir Muhasebecisi, Hülleci, Tanrı Dağı Ziyafeti, Hançer, Taş Parçası, Gözdağı,
Eski Rüya, Eski Borç.
Gezi Yazısı: Anadolu Notları
2-) REFİK HALİT KARAY(1888-1965)
Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati topluluklarında bulunmuş daha sonra milli edebiyat
akımının etkisinde kalmıştır.
Konuşma dilini yazılarında ustaca kullanmıştır.
Birkaç yazar dışında Anadolu'ya açılamayan hikayeciliğimizi Anadolu'ya
yöneltmiştir.
Roman ve hikaye de yazmıştır ama asıl ününü mizah yazılarıyla kazanmıştır.
Romanlarında ve hikayelerinde canlı bir gözlem vardır.
Hikaye ve romanlarında çoğunlukla aile kavramını ele almıştır.
Tiplerini genellikle dış görünüşleri ile ele almıştır, iç gözlemde biraz zayıf; dış
gözlemde yani tasvirlerde çok başarılıdır. (Ona "ressam yazar" da denebilir.)
Zengin, akıcı, kendine has Karay Türkçesi diyebileceğimiz bir dili vardır.
Deyimleri, tekerlemeleri İstanbul Türkçesiyle dilin doğal yapısını bozmadan, sade,
akıcı bir dille yazmıştır.
Romanlarının çoğunda kadın ve aşk üzerinde durmuştur.
Romanlarında ağır fikre, derin çözümlemelere, tezli saplantılara girmeden "ak
realizm" olarak tanımlanan bir tarzda yazmıştır.
Üslubu sanatlı ve zeka oyunlarıyla doludur.
Eserleri
Hiciv ve Mizah: Kirpinin Dedikleri, Ago Paşanın Hatıratı, Guguklu Saat, Bir Avuç Saçma
www.harunardic.net
8
Hikaye: Memleket Hikayeleri, Gurbet Hikayeleri
Roman: İstanbul'un iç Yüzü, Yezidin Kızı, Çete, Sürgün, Anahtar, Yer Altında Dünya Var,
İstanbul’un iki Yüzü, Kadınlar Tekkesi, Bugünün Saraylısı, Karlı Dağdaki Ateş, Sonuncu
Kadeh, Nilgün, Dört Yapraklı Yonca.
Edebi Anı: inanma Kanuna Sakın Aldanma, Üç Nesil Üç Hayat
Oyun: Deli, Kanije Müdafası
3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971)
İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıştır.
Nesir dilimizin gelişmesinde, özellikle Türkçenin bugünkü ifade gücünün oluşmasında
payı büyüktür.
Süsten uzak, yapmacıksız ve çekici bir üslubu vardır.
Cümleleri kısa, akıcı ve kuvvetlidir.
En tanınmış yanı gezi yazarlığıdır. Edebiyatımızdaki yerini gezi yazılarında gördüğü
yerlerin bireysel ve toplumsal özelliklerini yansıtmadaki derin gözlemleriyle
kazanmıştır.
O, meşrutiyet döneminde Ziya Gökalpçi, Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolucu,
savaştan sonra da Atatürkçü kimlikleriyle tanınmıştır.
Atatürk'ün devrimleri için canla başla çalışmış, kalemini Atatürk'ün hizmetinde
kullanmıştır.
Ününü Atatürk'le ilgili anıları sayesinde sağlamlaştırmıştır.
Konuşulan halk dilinden fikir Türkçesinin güzelliklerini oluşturmuştur.
Cumhuriyet döneminin Evliya Çelebisi diye tabir kullanılır.
www.harunardic.net
9
Eserleri
Anı: Ateş ve Güneş, Zeytindağı, Çankaya, Babanız Atatürk, Atatürk'ün Hatıraları,
Atatürkçülük Nedir?
Gezi: Deniz Aşırı, Taymis Kıyıları, Yeni Rusya, Bizim Akdeniz, Tuna Kıyıları, Hind,
Roman, Yolculuk Defteri,
4-) ARİF NİHAT ASYA(1904-1975)
Hem aruzu hem de heceyi ustaca kullanmıştır.
Türkçeye sanatlı bir söyleyiş kazandırmış, ölçüsüz ve kafiyesiz şiirlerinde dahi seçtiği
sözcüklerle iç ahengi oluşturmuştur.
Üslubu özentisiz ve yapmacıksızdır.
Şiirlerinde sade bir dil kullanmıştır.
Klasik nazım şekillerinden rubaiyi daha çok tercih etmiştir.
Şiirlerinde milli tarihimizden ve kültürümüzden yararlanmıştır.
Şiirlerdeki konular: Din, bayrak, vatan, millet, tarih, kahramanlık, aşk ve tabiat
güzellikleridir.
Şiir, mensur şiir, deneme, fıkra gibi türlerde yazmıştır.
Bayrak şairi olarak bilinir.
Eserleri
Şiir: Heykeltıraş, Yastığımın Rüyası, Bir Bayrak Rüzgar Bekliyor, Dualar ve Aminler,
Aynalarda Kalan
Rubailer: Nisan, Kova Burcu, Rübaiyat-ı Arif, Kıbrıs Rubaileri, Avrupa'dan Rubailer.
Mensur Şiir: Ayetler
www.harunardic.net
10
Düzyazı: Enikli Kapı
Özdeyişler: Kanatlar ve Gagalar
5-) AHMET KUTSİ TECER(1901-1967)
Aşık Veysel’i Türk edebiyatına kazandırmıştır.
Duygusal yönü ağır basan memleket şiirlerini, içtenlikle ve ince bir söyleyiş
güzelliğiyle yazmıştır.
Eserlerinde halk kültürüne, folklorik öğelere, günlük yaşantılara geniş yer vermiş yer
yer Türk Halk şiirinden yararlanmıştır.
Avrupai şiir anlayışından aşık tarzı söyleyişe yönelmiştir.
İnce, özlü, aydınlık, duygulu ve az mecazlı bir şiir yapısı vardır.
Eserleri
Şiir: Şiirler (Öldükten sonra toplandı)
İnceleme: Köylü Temsilleri
Tiyatro: Koçyiğit Köroğlu, Köşebaşı, Bir Pazar Günü, Satılık Ev.
6-) NECİP FAZIL KISAKÜREK(1905-1983)
Şiir, roman, tiyatro, hikaye türlerinde yapıtları vardır.
Şiirlerindeki dil, berrak ve temiz bir Türkçedir.
Seçtiği sözcükler ve bunları söyleyiş biçimi kendine özgüdür.
Yapıtlarında sevgi, ayrılık, özlem, yalnızlık, korku, Allah, din, tasavvuf, gelecek
ideali, felsefi konular, insanın iç dünyasındaki çatışmalar yer almıştır.
Tekke şiirimizin duygu ve düşüncelerini, çağdaş Batı şiiriyle birleştirmiştir.
www.harunardic.net
11
Maddeye karşı çıkan, manevi değerleri ön planda tutan mistik akımın şiirdeki
temsilcisi olmuştur.
Şiirlerinde İstanbul önemli bir yer tutmaktadır; bunun sebebi İstanbul'u Türk
kimliğinin yansıdığı bir tarih ve kültür mirası olarak görmesidir.
Daha 21 yaşındayken Kaldırımlar şiiriyle büyük bir şöhret kazanmış ve Kaldırımlar
Şairi olarak anılmıştır.
Hece ölçüsünü ustaca kullanmıştır.
Şiir üzerine düşüncelerini Çile adlı şiir kitabında Poetika başlığıyla yayımlamıştır.
Eserleri
Şiir: Örümcek Ağı, Kaldırımlar, Ben ve Ötesi, Sonsuzluk Kervanı, Çile
Tiyatro: Tohum, Bir Adam Yaratmak, Reis Bey, Künye, Ahşap Konak, Yunus Emre
Öykü: Birkaç Hikaye Birkaç Tahlil.
Roman: Aynadaki Yalan, Kafa Kağıdı (otobiyografik roman)
Hatıra: Babıali
İnceleme-Monografi: Namık Kemal, Ulu Hakan İkinci Abdülhamit Han.
7-) FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA(1914-2008)
Cumhuriyet döneminin en kuvvetli şairlerindendir.
Epik şiirin ustasıdır, özgün şiir denince akla ilk gelen isimlerdendir.
Malazgirt Savaşı, İstanbul'un Fethi gibi tarihimizdeki destanlaşmış olaylara
geniş yer vermiştir.
Şiirlerinde tarihi, sosyal, siyasi, felsefi, metafizik konulan işlemiştir.
www.harunardic.net
12
İnsanların iç ve dış dünyalarını iyi bildiği için insanlardaki davranış çatışmalarını
başarıyla anlatmıştır.
Şiirlerinde sade ve duru bir dil kullanmıştır.
Şiirleri anlamca yoğundur.
Bazı şiirlerini ölçülü, kafiyeli; bazı şiirlerini de serbest nazım tarzında yazmıştır, (ilk
şiirlerini heceyle yazmıştır.)
Sanat eseri hem bir saat gibi içinde bulunulan zamanı; hem de pusula gibi gidilmesi
gereken yönü işaret etmelidir, görüşündedir.
Sürekli kendini aşmaya çalışmış, kişisellikten toplumsallığa doğru yönelmiştir.
Türkçem benim ses bayrağım. diyerek Türkçeye verdiği önemi ortaya
koymuştur.
Eserleri
Şiir: Çocuk ve Allah, Üç Şehitler Destanı, Çakırın Destanı, Havaya Çizilen Dünya, Daha,
Toprak Ana, Türk Olmak, Çanakkale Destanı, Yedi Memetler, İstanbul-Fetih Destanı,
Mevlana' dan Olmak, Yunus Emre'den Olmak, Özgürlük Alanı, Aylam Dört Kanatlı Kuş,
Takma Yaşamlar Çağı, Batı Acısı, Kubilay Destanı, 19 Mayıs Destanı, Dışarıdan Gazel,
Balina ile Mandalina.
8-) Cahit Sıtkı TARANCI(1910-1956)
Şiirlerinin çoğundan şekle düşkünlüğü belli olur, şiirin güzel olması için hangi şekil
gerekiyorsa onu kullanmıştır.
Temiz, sade, akıcı bir dili vardır.
Bazen heceyle, bazen de serbest tarzda şiirler yazmıştır.
Şiir alanında Baudelaire ve Valery'den etkilenmiştir.
Şiirlerini hiçbir edebi akıma bağlı kalmadan yazmıştır.
www.harunardic.net
13
Toplumsal yaşayış tüm çıplaklığıyla şiirlerine yansımıştır.
Kafiyeye çok fazla önem vermiştir.
Hece ölçüsünün duraklarını terk ederek heceye yeni bir tarz kazandırmaya
çalışmıştır.
Türkçeyi bütün canlılığıyla şiire aktarmaya gayret etmiştir.
Az sözle çok şey ifade etme düşüncesindedir.
Şiirlerinde halk deyimlerine yer vermiştir.
Ölüm, ölümlülük, yaşama sevinci, yalnızlık, yurt sevgisi temalarında yazmıştır.
Onun şiirlerinde ölüm korkusu yalnızlık ve yaşama sevinci iç içedir. Ölümü
unutabildiği şiirlerinde mutlu olduğu göze çarpar.
Ziya Osman Saba'ya yazdığı mektuplar (Ziya'ya Mektuplar) edebiyatımızdan en güzel
edebi mektuplardandır.
Eserleri
Şiir: Otuz Beş Yaş, Düşten Güzel, Ömrümde Sükut, Sonrası
Nesir: Ziya'ya Mektuplar
9-) SAİT FAİK ABASIYANIK(1906-1954)
Edebiyatımızda Çehov tarzı durum hikayeciliğinin öncülüğünü yapmıştır; konuya pek
önem vermemiş, olay hikayeciliği yapmayıp hayattan kesitler sunmuştur.
Halk dilini kullanmıştır.
Hikayelerinin temelini; çocukluk anıları, İstanbul’un kenar semtleri, adalar,
yoksul
insanlar,
balıkçılar,
Adapazarı-Bursa
gözlemleri,
Fransa
yılları
oluşturmuştur.
Burgaz adası hikayelerinde sık geçer.
www.harunardic.net
14
İlk hikayelerinde gözleme dayanan bir gerçeklik vardır. Sonraları sıradan insanların
dünyasına yönelen hikaye anlayışını geliştirmiştir.
Dünyaya bakış felsefesini "Bir insanı sevmekle başlar her şey." sözüyle açıklamıştır;
insana, doğaya, her şeye sıcak bir sevgiyle bakmıştır.
Hikayelerinde; insanı büyüleyen, şaşırtan, sade, süssüz, kısa, yer yer argolu cümleler
kullanmıştır.
Vurgunculardan, ikiyüzlü kişilerden, zalimlerden nefret etmiş; eserlerinde hakları
yenenlerin yanında yer almıştır.
Daha iyi bir dünyanın hazırlanmasına katkıda bulunmak için hikaye yazdığını
söylemiştir.
Hikayelerinde gerçek hayattan tanıdığı, gözlemlediği kişilere yer vermiştir.
Kişileri yaşadıkları çevreye ve karakterlerine uygun olarak ele almıştır.
Yapıtlarını yapmacıktan ve sanat kaygısından uzak bir dille yazmıştır.
Eserleri
Hikaye: Semaver, Lüzumsuz Adam, Mahalle Kahvesi, Tüneldeki Çocuk, Şahmerdan,
Sarnıç, Havada Bulut, Kumpanya, Hanım Başı, Son Kuşlar, Alemdağ'da Var Bir Yılan,
Mahkeme Kapısı,
Şiir: Şimdi Sevişme Vakti
Roman: Kayıp Aranıyor, Medar-ı Maişet Motoru,
Mektup-Röportaj: Açık Hava Oteli
www.harunardic.net
15
10-) PEYAMİ SAFA(1899-1961)
Roman, fıkra ve hikaye yazarı olarak tanınmıştır.
Modern Türk romanının en usta yazarlarından biridir.
Romanlarında olaylara değil, psikolojik tahlillere önem vermiş, psikolojik çözümleyici
romanın en büyük ustası olmuştur.
Eserlerinde kişilere ve eşyaya psikolojik açıdan bakmış, şuur ve şuuraltını
birleştirmiştir.
Her şeyin kaynağını madde kabul eden anlayışa karşı çıkmış; ruhu, inancı ve
manevi değerleri ön planda tutmuştur.
Doğu - Batı sentezinden yana olmuştur.
Romanlarından kişiler aracılığıyla kendi duygu ve düşüncelerini okura ulaştırmıştır.
Romanlarında biçime önem vermiş, üslupçu bir sanatçıdır. Bu yüzden romanlarının
yapısı teknik bakımdan sağlamdır.
Türkçeyi en iyi kullanan sanatçılarımızdan biridir.
Akıcı ve canlı bir anlatımı vardır.
Okuyucu kendini romandaki olayların içinde gibi hisseder.
Romanlarında kulağa hoş gelmeyen kötü sözlere asla yer vermemiştir.
Roman kahramanlarını kültürlerine, anlayışlarına, iç dünyalarına, karakterlerine göre
konuşturmuştur.
Tasvirleri oldukça başarılıdır.
İnsanların iç dünyalarındaki değişimin davranışlarını etkilediği teziyle içten dışa bir
tahlil yöntemi kullanmıştır.
Romanlarında kendi çağını işlemiş, çevreye ve olaylara her kahramanın kendi gözüyle
bakmıştır.
www.harunardic.net
16
Geçimini sağlamak için yazdığı sanat değeri taşımayan macera romanlarında ve bazı
hikayelerinde Server Bedii takma adını kullanmıştır.
Cingöz Recai adında seri kitapları vardır.
Konu olarak varlığın sırlarını, maddi veya manevi ıstırap dolu hayatları, hasta beden
ve ruhları, ahlak çöküntülerini, kişilerin sosyal çatışmalarını, vicdan azaplarını,
yalnızlık duygularını işlemiştir.
Ansiklopedik yazar da denir.
Şair-i Maderzat( anadan doğma şair) unvanı da kullanılır.
Peyami Safa için Türk Dostoyevski'si unvanı da kullanılır.
Eserleri
Roman: Sözde Kızlar, Fatih-Harbiye, Bir Tereddütün Romanı, Yalnızız, Biz İnsanlar,
Matmazel Noralya'nın Koltuğu, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Şimşek, Mahşer, Bir
Akşamdı, Canan,
Tiyatro: Gün Doğuyor
Hikaye: Karanlıklar Kralı, İstanbul Hikayeleri, Gençliğimiz, Bir Mekteplinin Hatıratı
11-) Memduh Şevket ESENDAL(1883-1952)
Modern hikayeciliğimizin öncülerindendir.
Hikayelerinde, halktan ilgi çekmeyen kişileri ve bunların önemsiz davranışlarını
yansıtmıştır. Bu kişiler her yerde gördüğümüz kişilerdir.
Kişilerin iyi, kötü, gülünç, acıklı yönlerini okuyucuya sevdirmiştir.
Hayatı ve olayları nesnel bir tarzda eserlerine aktarmıştır.
Hikayelerinde sıra dışı olaylar yoktur.
www.harunardic.net
17
Eserlerindeki kişiler sevimlidir, sanatçı onların düzensizliklerini bile hoş göstermeyi
bilmiştir.
Konularını genellikle İstanbul'un Aksaray semtindeki orta halli insanlar
arasından seçmiştir.
Hikaye türüne sadelik getirmiştir, hikayelerinde gereksiz süslemeler yoktur.
Eserlerindeki dil, konuşma dilidir.
Edebiyatımızdaki Çehov tarzı durum öykücülerindendir.
Edebiyatsız (süsten ve sanattan uzak) edebiyat yapan, konuşur gibi rahat ve içten
yazan bir sanatçıdır.
Hikayelerinde acıma, sevgi, yozlaşma, yöneticilerin ve aydınların halk sorunlarına
bakışı, aile, evlilik gibi konuları işlemiştir.
Eserleri
Roman: Ayaşlı ve Kiracıları, Vassaf Bey
Hikaye: Otlakçı, Mendil Altında, Ev Ona Yakıştı, Hava Parası, Temiz Sevgiler, İhtiyar
Çilingir, Veysel Çavuş, Hikayeler,
12-) ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR(1888-1963)
Romanları ve eleştirileriyle tanınmıştır.
Eserlerinde her yönüyle İstanbul'a yer vermiştir.
Şiirsel, sanatlı, uzun cümleleri vardır.
Roman tekniğine uygunluk göstermeyen üç romanıyla edebiyatımıza yeni bir tür
katmıştır.
Eserlerinde genellikle hayatın geçiciliği, her şeyin bir gün yok olacağı görüşüne yer
vermiştir.
Düz yazılarında görgü, hatıra, tasvir ve kültür unsurları ağır basar.
www.harunardic.net
18
Eserlerinde çoğu zaman anılarını dile getirmiştir.
Eserleri
Roman: Fahim Bey ve Biz, Çamlıca'daki Eniştemiz, Ali Nizami Bey'in Alafrangalığı ve
Şeyhliği
Anı: Boğaziçi Yalıları, Boğaziçi Mehtapları, Geçmiş Zaman Köşkleri, Yahya Kemal'e
Veda, İstanbul ve Piyer Loti, Ahmet Haşim Şiiri ve Hayatı.
13-) CEVAT SAKİR KABAAĞAÇLI(HALİKARNAS BALIKÇISI) (1886-1973)
Edebiyata gazetelere yaptığı çevirilerle girmiş, yaptığı bir çeviri yüzünden İstiklal
Mahkemeleri tarafından cezalandırılmış, ceza olarak da Bodrum'a sürülmüştür.
Hikaye ve romancılığa Bodrum'da başlamış, deniz edebiyatımızın ünlü bir hikaye ve
romancısı olmuştur, eserlerinde denizcilerin yaşantılarını tüm ayrıntılarıyla anlatmıştır.
Denizi, deniz insanlarını, Bodrum'u, Ege Denizi efsanelerini, Akdeniz savaşlarını
ve denizle ilgili her şeyi eserlerine aktarmıştır.
Eserlerinde yaşayan her tür insana rastlanır.
Coşkun, şiirsel bir dili vardır; üslup ve tekniğe pek önem vermemiş, konu dışı
bilgilerle kompozisyon bütünlüğünü bozmuştur.
Hikayelerinde sular konuşur, ırmaklar söyleşir, pınarlar, denizler gülüşür.
Eserleri
Hikaye: Ege Kıyılarından, Merhaba Akdeniz, Ege'nin Dibi, Yaşasın Deniz, Gülen Ada
Romanları: Aganta Burina Burinata, Ötelerin Çocuğu, Uluç Reis, Turgut Reis, Deniz
Gurbetçileri
Anı: Mavi Sürgün
www.harunardic.net
19
14-) AHMET HAMDİ TANPINAR(1901-1962)
Şiir, roman, hikaye, deneme, makale, edebiyat tarihi türlerinde eserler vermiştir.
En önemli yönü şairliğidir, şiirleriyle Türk diline yeni bir söyleyiş getirmiştir.
Şiirlerindeki ana unsurlar musiki, his ve hayaldir.
Şiirlerinde heceyi kullanmış, onda aruz sesi oluşturmaya çalışmıştır.
Şiirlerinde gerçeklerden kaçmış, dinleniklik ve sessizlik aramış; bunu da musikide ve
rüyalarda bulmuştur.
Şiirlerinde şekilden ziyade ahenge önem vermiş, dil estetiğini yakalamaya çalışmıştır.
Milli tarih ve Türk kültürüne bağlı bir sanat anlayışı vardır.
Yahya Kemal'den ve Ahmet Haşim'den etkilenmiştir.
Genellikle kişisel temaları işlemiştir.
Rüya, müzik ve zaman kavramlarıyla kendi estetiğini oluşturmuştur.
Romanlarında ve hikayelerinde insanların iç dünyalarına ve bilinçaltına yönelmiştir.
"Şiirde sustuğum şeyleri roman ve hikayelerimde anlatırım." demiştir.
Eserlerine; sosyal hayatla ilgili acıları, neşeleri, sevinçleri, istekleri, umutları, insan
psikolojisini ve zamanı konu etmiştir.
Eserleri
Şiir: Bütün Şiirleri
Öykü: Abdullah Efendi'nin Rüyaları, Yaz Yağmuru
Roman: Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Sahnenin Dışındakiler, Mahur Beste
Edebiyat Tarihi: XIX. Asır Türk Edebiyat Tarihi
Deneme: Beş Şehir, Yahya Kemal
www.harunardic.net
20
15-) CAHİT KÜLEBİ(1917-1997)
Temiz bir Türkçe ile Halk şiirlerine benzeyen, içten, duyarlı şiirler yazmıştır.
Biçimin serbest olması gerektiğini söylemiştir.
Heceyi pek kullanmamış ama genellikle kafiyeyi ahenk oluşturmak için kullanmıştır.
Toplumcu yönü belirgin olan sanatçı hayale yer vermemiştir.
Şiirde yeni bir romantizm oluşturduğunu söylemiştir ama çoğu zaman realist unsurlar
ağır basar.
Şiirlerinin kaynağı milli sanattan gelir, halk türküleri ve deyişleri şiirlerinin
temelini oluşturur.
Eserleri
Şiir: Adamın Biri, Yeşeren Otlar, Atatürk Kurtuluş Savaşında, Yangın, Süt,
16-) NURULLAH ATAÇ(1898-1957)
Roman ve hikaye türlerinde yazmamış; eleştiri, deneme, makale, fıkra, çeviri, söyleşi
alanlarında yazmıştır.
Deneme ve eleştiri türlerinin en tanınmış isimlerinden biridir.
Türk edebiyatında devrik cümlenin öncüsüdür, devrik cümleleri ile yeni bir dil ve
anlatım biçimi geliştirmiş, öz ve arı Türkçeyi savunmuştur.
Eleştirileriyle edebiyatımıza büyük bir canlılık getirmiştir.
Yeni sözcükleri savunmuş, bunları
yazılarında kullanmış, onların dilimize
yerleşmesinde etkili olmuştur.
Yeni bir nesir dilinin kurulmasına öncülük etmiştir.
Halk tarafından benimsenmiş olsa bile kökü bilinmeyen bütün sözcükler, Arapça Farsça sözcükler dilden atılmalıdır, görüşünü savunmuştur. (Ancak liselere Yunan ve
www.harunardic.net
21
Latin dili derslerinin koyulmasını, böylece dilimize bu dillerden sözcük girmesinin
sağlanmasını istemiştir.)
Yabancı sözcüklerden ziyade Arapça ve Farsça sözcüklere karşı bir tavır sergilemiş,
bu yüzden bir an önce Arapça ve Farsça sözcüklerin karşılıklarının uydurulması
gerektiğini söylemiş bu yolda çalışmalar yapmıştır.
Halk dilini kullanmak yerine halka yeni sözcükler öğretilmesi gerektiği görüşünü
taşımıştır.
Sağlam bir üslubu, akıcı bir dili, rahat ve inandırıcı bir anlatımı vardır.
Eserleri
Deneme: Günlerin Getirdiği, Karalama Defteri, Sözden Söze, Ararken, Diyelim, Söz
Arasında, Okuruma Mektuplar, Günce, Söyleşiler...
17-) NECATİ CUMALI(1921-2001)
Şiir, roman, hikaye, tiyatro türlerinde eserler vermiştir.
Eserlerinde özellikle Ege yöresindekiler olmak üzere Anadolu köy ve kasabalarında
yaşayan insanların sorunlarını işlemiştir.
Süssüz, mecazsız, duru, iç ve dış gözlemleri yansıtan bir dili vardır.
Şiirlerini sağlam bir konuşma diliyle yazmış, kısa dizeler kullanmıştır.
Şiirleri ölçüsüz ve kafiyesizdir.
Ayrılık, özlem, acı, kız kaçırma, aşk, köy, köylü gibi konuları işlemiştir.
Eserleri
Romanları: Tütün Zamanı
Hikaye: Susuz Yaz
Tiyatro: Boş Beşik
www.harunardic.net
22
18-) Bedri Rahmi EYÜBOĞLU(1913-1975)
Şiirde biçim, ölçü, kafiye kaygısı taşımamıştır.
Dizelerini söyleyişe uygun bir doğallıkla yazmıştır.
Sanatında halk kültüründen esinlenmiştir ve folklorik öğelerden yararlanmıştır.
Şiirlerinde gözlemlerine, halk deyişlerinden ve beğenilerinden aldığı motiflere
yer vermiştir.
Aynı zamanda ressam olan sanatçı, ressamlığın verdiği bakış açısıyla şiirde sanki
renklerle tablo çizmiştir.
Eserleri
Şiir: Yaradana Mektuplar, Karadut, Tuz, Üçü Birden, Dördü Birden, Dol Karabakır Dol,
Yaşadım (ölümünden sonra yayımlanan tüm şiirleri)
Gezi ve Deneme: Canım Anadolu, Tezek, Delifişek, Resme Başlarken (ölümünden sonra)
19-) KEMAL TAHİR(1910-1973)
Edebiyat dünyasına şiirle girmiş, daha sonra da hikaye ve romana yönelmiştir.
Konularını Çorum-Çankırı dolaylarından, cezaevi yaşamından,
Kurtuluş
Savaşından, tarihten, eşkıya hikayelerinden ve köy hayatından almıştır.
Tarihi roman yazarlarımızdan biridir.
Anlaşılır bir dili, yalın bir anlatımı vardır.
Roman kişilerini daha çok temsil ettikleri yörelerin ağzıyla konuşturmuştur.
Romanlarında güçlü bir gözlem tekniğiyle sosyal sorunları incelemiş, geri kalmışlığı
ve göz ardı edilmiş sorunları eleştirmiştir.
Betimlemeler üzerinde önemle durmuştur.
www.harunardic.net
23
"Türk romanı işçimizle köylümüzün gerçeklerinden çıkar." görüşünü dile
getirmiştir. Böylece Türk edebiyatının gerçekçi yazarlarından biri olmuştur.
Ele aldığı konuları yalnız sanatçı gözüyle değil, bilimsel yöntemle izlemiş, bilimsel
metotlarla köy romanı yazmıştır.
Eserleri
Hikaye: Göl İnsanları
Roman: Esir Şehrin İnsanları, Rahmet Yolları Kesti, Yorgun Savaşçı, Devlet Ana, Kurt
Kanunu, Köyün Kamburu, Yol Ayrımı, Kelleci Mehmet, Hür Şehrin insanları, Bozkır'daki
Çekirdek, Kör Duman, Sağırdere,
Mektup: Kemal Tahir'den Fatma ilhan'a Mektuplar
20-)YAŞAR KEMAL(1923-2015)
Yapıtlarında Torosları, Çukurova'yı, Çukurova insanının acı yaşamını, ezilişini,
sömürülüşünü, kan davasını, ağalık ile toprak sorununu ortaya koyan yazarın
betimlemeleri yapıtlarının en önemli özelliğidir.
39 dilde yayımlanmış olan kitaplarıyla, dünya yazınında çok önemli bir yere sahiptir.
Cümleleri kısadır, zengin bir sözcük dağarcığı vardır.
Eserlerinde halkın kullandığı sözcükleri, yöresel isimleri ve deyimleri kullanmıştır.
Eserlerin çoğunda Anadolu efsanelerinden, halk hikayelerinden yararlanmıştır,
Anadolu'yu, Anadolu insanının yaşantısını folklorla birleştirerek anlatmıştır.
Kendine özgü canlı, şiirli bir anlatımı vardır.
Nobel Edebiyat ödülüne aday gösterilen ilk kişidir.
İnce Memed adlı romanıyla uluslararası bir üne kavuşmuştur, bu eser yirminin üstünde
dile çevrilmiştir.
www.harunardic.net
24
Röportaj tekniğini romanda uygulamıştır.
Birçok ağır işte çalışmış, bu deneyiminden dolayı pamuk ırgatlarını, inşaat
amelelerini, fabrika işçilerini, vb. gerçekçi bir biçimde eserlerine yansıtmıştır.
Eserleri
Roman: Teneke, İnce Memed, Orta Direk, Yer Demir Gök Bakır, Ölmez Otu,
Demirciler Çarşısı Cinayeti, Yusufçuk Yusuf, Yılanı Öldürseler, Kimsecik, Kale Kapısı,
Deniz Küstü, Ağrıdağı Efsanesi, Binboğalar Efsanesi
Hikaye: Sarı Sıcak
Röportaj: Yanan Ormanda Elli Gün, Dünyanın En Büyük Çiftliğinde 7 Gün, Çukurova Yana
Yana, Peri Bacaları, Bir Bulut Kaynıyor
21-) ORHAN KEMAL (1914-1970)
Edebiyata şiirle başlamış, sonra hikaye, roman, tiyatro alanlarında eserler vermiştir.
Hikayeyi romana geçiş aşaması olarak görmüştür.
Baba Evi, Avare Yıllar, Ekmek Kavgası adlı eserleri onun ününü arttırmıştır.
Gerçekçi yazarlarımızdan olan sanatçı toplumsal gerçekliğin öncüsüdür.
Hikaye ve romanlarında içinde yaşadığı çevreyi anlatmıştır.
Otobiyografik özellikler taşıyan ilk romanlarında işçi çevrelerini, sanayileşen
Türkiye’nin toplum yapısını, işçi-işveren ilişkilerini, köyden kente göçün sebep
olduğu sorunları, geçim sıkıntılarını işlemiştir.
Karşılıklı konuşma tekniğini eserlerinde başarıyla kullanmıştır.
Önceki eserlerinde ağız ve şive özelliklerine yer vermiş sonraları bunu azaltmıştır.
Açık, anlaşılır, süssüz bir anlatımı vardır.
www.harunardic.net
25
Eserleri
Hikaye: 72. Koğuş, Ekmek Kavgası, Sarhoşlar, Çamaşırcının Kızı, Arka Sokak, Kardeş
Payı, Babil Kulesi, Dünya'da Harp Vardı, İşsiz, Önce Ekmek, Grev...
Roman: Baba Evi, Avare Yıllar, Murtaza, Cemile, Devlet Kuşu, Bereketli Topraklar
Üzerinde, Gurbet Kuşları, Vukuat Var, Gavurun Kızı, El Kızı, Dünya Evi, Hanımın
Çiftliği, Eskici ve Oğulları, Mahalle Kavgası, Kanlı Topraklar, Müfettişler Müfettişi, Yalancı
Dünya, Üç Kağıtçı, Kötü Yol...
Tiyatro: İspinozlar
22-) TARIK BUĞRA (1918-1994)
Edebiyat dünyasına romanla girmiş; fıkra, gezi yazısı, oyun, hikaye türlerinde eserler
vermiştir.
Toplum çatışmalarını psikolojik açıdan değerlendirmiş, toplumsal sorunları bireysel
ahlak yönünden ele almıştır.
Şiirsel bir anlatımla çevre, kişi ve olayların soyut derinliğine inmiştir.
Eserlerindeki kişiler her zaman, her yerde görülebilen insanlardır.
Konuların çoğunu yakın tarihten ve sosyal hayattan almıştır.
Güzel bir Türkçesi, akıcı ve sürükleyici bir anlatımı vardır.
Eserleri
Roman: Siyah Kehribar, Küçük Ağa, Küçük Ağa Ankarada, İbişin Rüyası, Firavun
İmanı, Eyvah, Dönemeçte, Yalnızlar, Yağmur Beklerken, Osmancık.
Hikâye: Oğlumuz, Yarın Diye Bir Şey Yoktur, İki Uyku Arasında, Hikâyeler Dede Korkut
Hikayeleri,
www.harunardic.net
26
Tiyatro: Ayakta Durmak istiyorum, Akümülatörlü Radyo, Yüzlerce Çiçek Birden Açtı
Gezi Yazıları: Gagaringrad (Moskova Notları)
Fıkra ve Deneme: Gençlik Türküsü, Düşman Kazanmak Sanatı, Politika Dışı
Senaryo ve Oyunu: Sıfırdan Doruğa-Patron
23-) NAZIM HİKMET (1901-1963)
İlk şiirlerinde ölçülü uyaklı şiirler yazmış, sonradan serbest nazmı ve toplum
sorunlarını ilke edinen şiirin öncüsü olmuştur.
Günümüzün pek çok şairinde geniş etkilere yol açmıştır. İlk şiirlerini hece vezniyle
yazmakla birlikte içerik bakımından hececilerden oldukça uzaktır.
Mayakovvski ve Gelecekçilik'i savunan öbür genç Sovyet şairlerinin etkileri olmuştur.
Divan ve Halk şiirini söyleyişlerini çağdaş bir anlayış içinde eritmiştir. Şiirin bireysel
koşullarıyla toplumsal niteliklerini büyük bir ustalıkla kaynaştırır.
Roman, öykü, masal, mektup, şiir türünde eserler vermiştir.
Eserleri
Şiir: Güneşi İçenlerin Türküsü, 835 Satır, Memleketimden İnsan Manzaraları, Yeni
Şiirler, İlk Şiirler, Son Şiirler
Oyun: Kafatası, Ferhat ile Şirin, Yusuf ile Menofis, Demokles'in Kılıcı, Kadınların İsyanı
Roman: Kan Konuşmaz, Yeşil Elmalar, Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim.
Mektuplar: Nazım ile Piraye, Cezaevinden Mehmet Fuat'a Mektuplar
www.harunardic.net
27
24-) RIFAT İLGAZ (1911-1993)
Öykü-roman-oyun türlerinden karma, gülmece unsurları içeren bir türün yazarı olarak
tanınmıştır.
Şiir, roman ve tiyatroları vardır.
Eserleri
Tiyatro: Hababam Sınıfı, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı, Hababam Sınıfı Uyuyor,
Rüşvetin Alamancası
Roman: Karadeniz'in Kıyıcığında, Karartma Geceleri, Sarı Yazma, Yıldız Karayel...
Şiir: Üsküdar'da Sabah Oldu, Güvercinim Uyur mu? Yarenlik
25-) SABAHATTİN ALI(1907-1948)
Cumhuriyet Döneminin ilk yıllarındaki gerçekçi edebiyat akımının öncüsü olmuştur.
Asıl ünü öykü ve romanlarıyla kazanmıştır.
Roman ve hikâyelerinde Anadolu insanı ve onların yaşadıklarını realist bir şekilde
anlatmıştır.
Eserlerinde aydınların köylüleri küçümsemelerini eleştirmiştir
Gözlem yeteneği güçlüdür.
Leylim Ley, Aldırma Gönül ve Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz şiirleri Sabahattin
Ali’ye aittir ve bu şiirler şarkı olarak bestelenmiştir.
Yedi Mesak, Resimli Ay, Varlık gibi yayımlanan şiirleri, öyküleri ve yazılarıyla
tanınmıştır.
Eserleri
Şiir: Dağlar ve Rüzgar, Kurbağaların Serenadı, Öteki Şiirler, Tüm Şiirler.
www.harunardic.net
28
Roman: Kuyucaklı Yusuf, Kürk Mantolu Madonna, İçimizdeki Şeytan,
Öykü: Değirmen, Kağnı, Ses, Yeni Dünya, Sırça Köşk
Oyun: Esirler
26-) HALDUN TANER (1915-1986)
1920'li yıllardan sonra Batıda ortaya çıkmış olan modern öykü türüne uygun hikayeler
yazmıştır.
Büyük şehrin düzensiz ve çelişkilerle dolu yapısını yansıtan öyküleriyle tanınmıştır.
Hikayelerinde gözlem, mizah ve yergiye ağırlık vermiştir.
Keşanlı Ali Destanı ile Türkiye'ye epik tiyatroyu getirmiştir.
Öykü, tiyatro, fıkra, sohbet, gezi yazısı türlerinde yazmıştır.
Eserleri
Tiyatroları: Keşanlı Ali Destanı, Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Gözlerimi Kaparım
Vazifemi Yaparım, Huzur Çıkmazı, Fazilet Eczanesi, Lütfen Dokunmayın, Günün Adamı,
Hikaye: Yaşasın Demokrasi, Tuş, Şişhaneye Yağmur Yağıyordu, On İkiye Bir Var,
Yalıda Sabah, Sancho'nun Sabah Yürüyüşü, Tuş,
Fıkra: Devekuşuna Mektuplar
27-) FAKIR BAYKURT (1934-1976)
Edebiyata şiirle başlamıştır. Orhan Veli çizgisinde ama köy hayatı içerikli şiirler
yazmıştır.
1950'den sonra öykü ve romana yönelir. Hikayeden romana geçer.
Köy sorunlarını, toplumcu gerçekçi bir görüşle anlatır.
www.harunardic.net
29
Eserleri
Roman: Yılanların Öcü, Tırpan, Irazcanın Dirliği, Kara Ahmet Destanı, Yarım Ekmek,
Kaplumbağalar, Onuncu Köy, Amerikan Sargısı, Köygöçüren, Keklik,
Öykü: Barış Çöreği, Gece Vardiyası, Sınırdaki Ölü, Can Pazarı, Çilli, Efendilik Savaşı, Karın
Ağrısı, Anadolu Garajı, On Binlerce Kağnı, Can Parası,
Toplum Eğitim Yazıları: Efkar Tepesi, Soneroğlanları, Kerem ile Aslı
Çocuk Kitapları: Topal Arkadaş, Yandım Ali, Sakarca, Sen Köpek
Şiir: Bir Uzun Yol
28-) CEMİL MERİÇ(1917-1987)
Makale, deneme ve araştırmaları ile tanınmış bir sanatçımızdır.
Devamlı öğrenen, öğrendiklerini akıl süzgecinden geçirerek başkalarına öğretmek
için çırpınan, her düşünceye açık bir fikir adımıdır.
Kendini, "Yazar ve hocayım, başlıca işim düşünmek ve düşündüklerimi cemiyete
sunmaktır." diye tanımlamıştır.
Eserleri
İncelemeleri: Hind Edebiyatı, Saint Simon İlk Sosyolog-İlk Sosyalist, Ümrandan Uygarlığa,
Bir Dünyanın Eşiğinde, Işık Doğudan Gelir, Kültürden irfana
Denemeleri: Mağaradakiler, Bu Ülke,
Günlük: Jurnal
Diğer Kitapları: Kırk Ambar, Bir Facianın Hikayesi, Sosyoloji Notları ve Konferanslar
www.harunardic.net
30
29-) HÜSEYİN NİHAL ATSIZ(1905-1975)
Şiir, roman ve araştırma alanlarında eserler vermiştir.
Türkçülük hareketinin önde gelen temsilcilerindendir.
Tarihi romanlar yazmıştır.
Coşkun bir anlatımı, zengin bir hayal gücü vardır.
Eserlerinde geçmişimizdeki kültürel zenginlikleri, kahramanlıkları başarılı bir şekilde
anlatmıştır.
Düşüncelerini çıkarmış olduğu Atsız Mecmua, Orhun, Orkun, Ötüken dergilerinde
yayımlamıştır.
Eserleri
Roman: Bozkurtların Ölümü, Bozkurtlar Diriliyor, Deli Kurt, Ruh Adam, Dalkavuklar
Gecesi
Şiir: Yolların Sonu
Araştırma: Edirneli Nazmi, Türk Edebiyat Tarihi, Evliya Çelebi Seyahatnamesinden
Seçmeler 1,2
30-) ORHAN PAMUK(1952-…)
Nobel Edebiyat Ödülünü alan ilk ve tek Türk yazardır.
Romanlarında bilgi verme amacı da güden biridir.
Postmodernist bir sanatçıdır.
Eserlerinde kültürden, inançlarımızdan ve motiflerden yararlanmıştır
www.harunardic.net
31
Eserleri
Roman: Cevdet Bey ve Oğulları, Sessiz Ev, Beyaz Kale, Kara Kitap, Yeni Hayat, Benim
Adım Kırmızı, Kar, Kırmızı Saçlı Kadın, Kafamda Bir Tuhaflık
Öykü: Öteki Renkler
Senaryo: Gizli Yüz
31-)ADALET AĞAOĞLU(1929-…)
Yazmaya 1946'da Ulus gazetesinde yayınlanan tiyatro eleştirileriyle başlar.
İlk romanı Ölmeye Yatmak yayınlanıncaya kadar sadece tiyatro yazarlığıyla ilgilenir.
İlk romanı yayınlandıktan sonra çalışmalarını öykü ve romanda yoğunlaştırmıştır.
Adalet Ağaoğlu Zaman Ustası olarak değerlendirilmiştir.
Eserleri
Oyun: Evcilik Oyunu, Çatıdaki Çatlak, Sınırlarda, Tombala, Bir Kahramanın Ölümü, Çıkış,
Kazalar
Roman: Ölmeye Yatmak, Fikrimin İnce Gülü, Bir Düğün Gecesi, Yaz Sonu
Anı: Göç Temizliği, Gece Hayatım
32-) MEHMET KAPLAN(1915-1986)
İyi bir denemecidir.
Tanzimat’tan sonra edebiyatımızın çeşitli kişi, konu ve meseleleri üzerinde yaptığı
inceleme ve eleştirileriyle tanınmıştır.
Denemeleriyle kendi kültürünü tanıyan, Batıyı bilen, geleceğe güvenle bakan insanlar
yetiştirmeye çalışmıştır.
www.harunardic.net
32
Eserleri
Denemeleri: Nesillerin Ruhu, Büyük Türkiye Rüyası, Kültür ve Dil, Edebiyatımızın
İçinden
Edebiyat İncelemeleri: Şiir Tahlilleri, Hikaye, Tahlileri, Tıp Tahlilleri, Türk Edebiyatı
üzerine Araştırmalar, Tevfik Fikret, Oğuz Kağan Destanı, Tanpınar'ın Şiir Dünyası, Namık
Kemal
33-) BEHÇET NECATİGİL (1916-1979)
Şiirini açık ve anlaşılır yazmaya özen göstermiştir.
Evler Şairi olarak bilinir.
Kendisine özgü bir şiir dili kullanmıştır.
Zengin bir sözcük hazinesi vardır.
Divan edebiyatının ve halk edebiyatının yöntemlerini çok iyi tanıdığı için bu
edebiyatlardan da yararlanmıştır.
Yapıtlarında büyük kent insanının kaygılarını, sevgi, aşk, yalnızlık gibi lirik konuları
işlemiştir. Toplum ve toplumun yaşadığı sorunlar onun şiirinde ifade bulmuştur.
Ayrıca sıradan bir insanın duygularını, yaşamını şiirinde anlatmıştır.
Batı dillerinden dilimize birçok yapıt çevirmiştir.
Eserleri
Şiirleri: Kapalı Çarşı, Evler, Eski Toprak, Arada, Kareler Aklar, İki Başına Yürümek
İnceleme:
Edebiyatımızda
Eserler
Sözlüğü,
Edebiyatımızda
İsimler
Sözlüğü
Tiyatro: Yıldızlara Bakmak, Gece Aşevi, Üç Turnalar
www.harunardic.net
33
34-) OĞUZ ATAY(1934-1977)
Yapıtları eleştiri, mizah ve ironi barındırır.
Romanlarında toplumun içinde hep var olan ancak daha önce cesurca irdelenememiş
karakterleri anlatır.
Batılılaşma sürecindeki bireylerin yaşamları, toplumdan kopuşları ve özellikle iç
çelişkiler mükemmel bir şekilde sindirilmiştir.
Eserlerinde diyalog, iç konuşma, bilinç akışı ve montaj teknikleri gibi birçok anlatım
yöntemine yer vermiştir.
Yeni roman anlayışının öncülerindendir.(Postmodern roman)
İlk post-modern roman olan Tutunamayanlar’ı yazmıştır.
Yapıtları
Roman: Tutunamayanlar, Bir Bilim Adamının Romanı, Tehlikeli Oyunlar
Hikaye: Korkuyu Beklerken
Oyun: Oyunlarla Yaşayanlar
35-) ÖZDEMİR ASAF (1923–1981)
Özellikle kısa şiirleriyle tanınmıştır.
Bireyin parçalanmayan yalnızlığını işlemiştir.
Düşünce ve duygu yoğunluğuyla beraber taşlama ve alay şiirin özelliklerindendir.
Şiirleri: Lavinia, Dünya Kaçtı Gözüme, Yalnızlık paylaşılmaz, Yuvarlağın Köşeleri, Bir
Kapı Önünde, Çiçekleri yemeyin.
www.harunardic.net
34
36-) ASAF HALET ÇELEBİ
Mevlevilik ve Budizm gibi inanışlar şiirinde geniş yer bulur.
Modern gelenekçi bir sanatçıdır.
Gençlik yıllarında gazeller ve rubailer yazmıştır.
Son dönemlerinde mistik bir ruha bürünmüştür.
Şiirlerinde masalları ve efsaneleri yeniden canlandırmıştır.
Doğu medeniyetini çok iyi bilen gerçeği bunlar aracılığıyla açmaya çalışan biridir.
Doğuyu ve batıyı birleştiren büyük bir şairdir.
Eserleri
Şiir: He, Lamelif, Om Mani Padme Hum
37-) İSMET ÖZEL (1944-…)
Sanat hayatı iki dönemde incelinir. Sosyalist düşünce çizgisi, İslami düşünce çizgisi.
Partizan şiiri Marksist söylemin ilk ve öncü şiiri olması bakımından önem arz eder.
İdeolojik yönü ağır basmasına rağmen estetik yönü göz ardı etmeyen bir şairdir.
Şiirleri: Evet İsyan, Erbain, Celladıma Gülümserken, Geceleyin Bir Koşu,
38-) HİLMİ YAVUZ (1936-…)
Batı şiirini de Türk şiirini de iyi bilen bir sanatçıdır.
Ölüm, kaçış, yalnızlık gibi temalarını serbest tarzda yazdığı şiirleriyle dile getirmiştir.
İstiare ve benzetme sanatından sıkça yararlanmıştır.
Eserleri
Şiir: Doğu şiirleri (Yeditepe şiir armağanını kazanmıştır.), Bakış kuşu, Hüzün ki en çok
yakışandır bize.
www.harunardic.net
35
39-)ATAOL BEHRAMOĞLU (1942-…)
Yerel kaynakların yanı sıra Fransız ve Rus şiirinden de yararlanan biridir.
Şiirlerini başkaldırı doğa ve aşk üzerine kurmuştur.
Siyasal kimliğine rağmen toplumcu endişeyi daha estetize bir şekilde şiire taşımıştır.
Eserleri
Şiir: Yaşadıklarımdan Öğrendiğim bir şey Var, Bir Ermeni General, Bir gün mutlaka, Ne
yağmur ne şiirler, İyi bir yurttaş aranıyor,
40-) ÜMİT YAŞAR OĞUZCAN(1926–1984)
Günümüzün en çok okunan şairlerindendir.
Aşk, ölüm, çaresizlik, yalnızlık temalarını işlemiştir.
Eserleri
Şiir: Sahibini Arayan Mektuplar, Biraz Kül Biraz, Acılar Denizi, Acılar Denizi, Yüzyıl
Yanarım Yanmayı Öğrendimse
41-)ORHAN ASENA(1922-2001)
Devlet sanatçısı unvanına sahiptir.
Cumhuriyet döneminin önemli tiyatro sanatçısıdır.
Eserlerinin konularını tarihten, mitolojiden ve toplum hayatından alır.
Türk edebiyatının Şekspri olarak da bilinir.
Eserleri
Tiyatro: Tanrılar ve İnsanlar, Hürrem Sultan, Fadik Kız, Ya Devlet Başa Ya Kuzgun
Leşe, Tohum ve Toprak
www.harunardic.net
36
42-) TURANOFLAZOĞLU(1932-…)
Divan, halk ve Batı edebiyatı şiirlerine hakim bir sanatçıdır.
Asıl ününü tiyatro ile sağlamıştır.
Çevirmendir.
Tiyatrolarını üç grupta incelenir. Tarihi oyunlar, konusu köyden olan oyunlar ve
sembolik oyunlar.
Günlük yaşamın gerçekleri ile sanatın gerçeklerini sentezleyerek vermiştir.
Eserleri
Tiyatro: Deli İbrahim, Keziban, Kösem Sultan, Dördüncü Murat, Üçüncü Selim, Cem
Sultan, Genç Osman, Bizans Düştü, Sokrates Savunuyor, Fatih, Allah’ın Dediği olur
43-) REFİK ERDURAN(1928-…)
Günümüz gazeteci ve tiyatrocularındandır.
Nazım Hikmet'in Türkiye'den kaçmasına yardımcı olmuştur.
Yurt içinde ve dışında sinema ve televizyon senaryoları yazmıştır. Fıkra, eleştiri,
hikaye, roman türünde eserler vermesine rağmen onun önem verdiği tür tiyatrodur.
Eserleri
Oyun: Kahraman, Deli, Korkunçlar, Bir Kilo Namus, Cengiz Han'ın Bisikleti, İp Oyunu,
Karayar Köprüsü, Kartal Tekmesi, Kelepçe, Turp Suyu, Tamirci, Hayal, Bunu Yapan İki Kişi,
Halay, Ramiz ile Jülide, Eşekdağ’ın Sevdalısı, Seher Vakti
www.harunardic.net
37
44-) RECEP BILGINER (1922-2005)
Gazeteci ve tiyatro yazarıdır.
Daha sonra tarihsel oyunlar yazmaya başlamıştır. Türkiye'nin sosyali sorunlarını
toplumcu oyunlarıyla yansıtmıştır.
Genellikle Güneydoğu Anadolu köylerinde geçen olayları anlatır.
Eserleri
Oyun: Gazeteciden Dost, Ben Devletim, İsyancılar, Utanç Dünyası, Sarı Naciye, Yunus
Emre, Mevlana, Hapiste Bir Gazeteci, Zenginler
45-) KEMALETTİN KAMU(1901-1948)
Gurbet teması ile Türk edebiyatında ün yapmıştır hatta Gurbet şairi olarak da
anılmıştır.
Türk Halk edebiyatının ölçü, şekil ve konularını başarılı bir şekilde şiirlerinde
işlemiştir.
Hem aruzu hem heceyi kullanmıştır.
Vatan sevgisi ve Mehmetçik şiirlerinde önemli yer eder.
Lirik ve epik tarzda şiirler yazmıştır.
En bilindik şiirleri Bingöl Çobanları ve Gurbet’tir.
46-) AZİZ NESİN(1915-1995)
Toplumsal aksaklıkları hikaye ve romanlarında mizahi bir üslupla anlatır.
Yalnızca Türk edebiyatında değil dünya edebiyatında da tanınmış biridir.
Türk edebiyatında mizah alanında yadsınamaz bir öneme sahiptir.
Roman, hikaye, şiir, fıkra, oyun, masal, gezi, anı türünde eserleri vardır.
Birçok eseri başka dillere çevrilmiştir.
www.harunardic.net
38
Yüzün üzerinde eseri vardır.
Anlatımında halk edebiyatının ana öğelerinden yararlanır.
Çağımızın Nasrettin Hocası tabiri Aziz Nesin için kullanılır.
Eserleri
Şiir: Sondan Başa, Sevgiye On Ölüme Beş Kala, Kendini Yakalamak, Hoşçakalın, Sivas
Acısı
Hikaye: Geriye Kalan, İt Kuyruğu, Yedek Parça, Fil Hamdi, Damda Deli Var, Koltuk, Kazan
Töreni, , Deliler Boşandı, Mahallenin Kısmeti, Ölmüş Eşek, Hangi Parti Kazanacak, Havadan
Sudan, Bay Düdük, Nazik Alet, Gıdıgıdı, Aferin, Kördöğüşü, Mahmut ile Nigar, Gözüne
Gözlük, Ah Biz Eşekler, Yüz Liraya Bir Deli, Bir Koltuk Nasıl Devrilir, Biz Adam Olmayız,
Sosyalizm Geliyor Savulun, İhtilali Nasıl Yaptık,Rıfat Bey Neden Kaşınıyor, Yeşil Renkli
Namus gazı, Bülbül Yuvası Evler, Vatan Sağolsun, Yaşasın Memleket, Büyük Grev, Hayvan
Deyip Geçme, 70 Yaşım Merhaba, Kalpazanlık Bile Yapılamıyor, Maçinli Kız İçin Ev, Nah
Kalkınırsın
Roman: Zübük, Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz, Kadın Olan Erkek, Gol Kralı Sait Hopsa it,
Erkek Sabahat, Saçkıran, Şimdiki Çocuklar Harika, Tatlı Betüş, Surname, Tek Yol
Oyun: Toros Canavarı
47-) NAZLI ERAY(1945-…)
Düşle gerçeğin, yaşananla tasarlananın iç içe görüldüğü hikaye ve romanları ile dikkat
çekmiştir.
Öyküleri birçok dile çevrilmiştir.
www.harunardic.net
39
Öykü: Ah Bayım Ah, Geceyi Tanıdım, Kız Öpme Kuyruğu, Hazır Dünya, Eski Gece
Parçaları, Yoldan Geçen Öyküler, Aşk Artık Burada Oturmuyor, Kuş Kafesindeki Tenor,
Beyoğlu'nda Gezersin, Elyazması Rüyalar
Roman: Pasifik Günleri, Orphee, Yıldızlar Mektup Yazar, Arzu Sapağında İnecek Var, Ay
Falcısı, İmparator Çay Bahçesi, Uyku İstasyonu, Deniz Kenarında Pazartesi, Örümceğin
Kitabı, Aşık Papağan Barı, Ayışığı Sofrası, Aşkı Giyinen Adam, Sis Kelebekleri
Deneme: Düş İşleri Bülteni
48-) AHMET MUHİP DIRANAS(1909-1980)
Sembolist bir şairdir.
Şiir ve tiyatroda eser vermiştir.
Geleneksel biçim ile Batı şiirini sentezlemiştir.
Ölçü ve uyağa fazlasıyla yer verir.
Öz şiir anlayışına bağlıdır.
Şiir: Fahriye Abla, Olvido, Serenad, Kar, Ağrı
49-)RASİM ÖZDENÖREN
Türk hikayeciliğine yerlilik kazandırmıştır.
Postmodern bir sanatçıdır.
Eserleri
Öykü: Çok Sesli Bir Ölüm, Denize Açılan Kapı
Roman: Gül Yetiştiren Adam
Deneme: İki Dünya
www.harunardic.net
40
50-)SEDAT UMRAN(1926-… )
Şiirlerinde genel olarak şehrin insanının eşya ve çevreyle olan yaşantısını anlatır.
Eşyanın metafiziğini araştıran ve trajik benin ıstırabını yansıtan bir şair olarak
tanınmıştır.(Eşya şairi diye anılır )
İnsan Gelişiminin Devridaimi çevrisiyle ödül almıştır.
Eserleri:
Şiir: Gittin Taş Atarak Denizlerime, Meşaleler, Leke,
51-) PINAR KÜR(1943-…)
Polisiye roman tekniğinde önemli bir sanatçıdır.
Edebiyatın asıl anlatış demek olduğunu ifade etmiştir.
Cinselliği ön planda tuttuğu romanları vardır.
Bazı kitapları toplatılmıştır ama mahkeme kararıyla da kendini aklatmıştır.
Eserleri:
Roman: Yarın Yarın, Bir cinayet Romanı,
Hikaye: Akışı Olmayan Sular
52-)NEYZEN TEVFİK(1879-1953)
Asıl ismi Tevfik Kolaylı.
Amatör bir neyzenden nota ve usul bilgileri öğrenerek başladığı ney çalışmalarını
kendi kendine geliştirdi.
Genellikle toplum kurallarına uymadan yaşamını sürdürmüştür.
Sazını bir geçim kapısı haline geçirmemek için direnmiş, yalnızca içinden geldiği
zaman ney üflemiştir.
www.harunardic.net
41
Neyzenliğini geliştirme kaygısı duymamış, sanat değeri kalıcı bir müzikçi olmak için
uğraşmamıştır.
Belirli müzik kurallarının dışına çıkar, ama hep duyarak çalar ve dinleyenleri etkilerdi.
Neyzenliğinin yanı sıra adını yergi ve taşlamaları ile de duyurmuştur. Kimi
eleştirmenleri göre bu türün Nef'î ve Eşref'ten sonra üçüncü önemli temsilcisi sayılır.
Ününün yaygınlaşmasında halk tarafından çok sevilmesinin de çok büyük payı vardır.
Ancak oldukça eski bir dil kullanması nedeniyle güç anlaşılan ve biçimsel açıdan
yetersiz kalan bu şiirleri pek kalıcı olmamıştır.
Yergilerini genellikle siyasal ve dinsel baskıya, çıkarcılığa yöneltmiş, toplumdaki tüm
haksızlıkları çekinmeden dile getirmiştir.
Eserleri
Şiir Kitabı: Hiç, Azab-ı Mukaddes
Beste: Nihavent Saz Semaisi
53-)MURATHAN MUNGAN(1955-…)
Ailesi aslen Mardinlidir.
Mardin eserlerinde sıkça kullandığı mekanlardan biridir. Bu çevrenin taşıdığı
farklı kültürel yapıyı, insan olgusunu eserlerine başarılı bir şekilde yansıtmıştır.
Eserlerinde toplumsal yaşayışın unsurları yanında kahramanların psikolojik yapılarına,
duygu ve düşüncelerine geniş şekilde yer verir.
Şiir, öykü, roman, deneme, tiyatro oyunu, sinema yazısı, senaryo, masal, şarkı sözü
gibi farklı türlere ait eserler vermiştir.
Şarkı sözlerini, genellikle Yeni Türkü grubu besteleyerek seslendirmiştir.
Yazarın şarkı sözlerinden, çeşitli dönemlerde çeşitli sanatçılar tarafından bestelenerek
seslendirilmiş şarkılar, Söz Vermiş Şarkılar adlı albümde toplanarak, yeni
www.harunardic.net
42
düzenlemelerle Sezen Aksu, Ajda Pekkan, Nükhet Duru, Mor ve Ötesi, Aylin Aslım,
Hümeyra gibi farklı sanatçılarca yorumlanmıştır
Mungan için kitap; Her zaman mimari bir bütünlük proje tutarlılığı demektir. Farklı da
olsa parçaların aynı yapı içinde örtüşmesi, aynı çatı altında yan yana durabilmesi
demektir. Ona göre birbirinden bağımsız olan şiir, hikaye ve denemelerden oluşan
kitaplar tıpkı roman gibi kendi içinde bir yapı bütünlüğü oluşturmalıdır (Dağınık
Yatak)
Eserleri
Şiir: Osmanlıya Dair Hikayat, Kum Saati, Sahtiyan, Yaz Sinemaları, Eski 45’likler,
Mırıldandıklarım, Yaz Geçer, Oda Poster ve Şeylerin Kaderin, Omayra, Metal, Murathan’95
(Seçmeler), Oyunlar İntiharlar Şarkılar, Mürekkep Balığı, Başkalarının Gecesi, Erkekler İçin
Divan
Oyunlar: Mahmud ile Yezida,Taziye, Geyikler Lanetler, Bir Garip Orhan Veli
Öykü: Son İstanbul, Cenk Hikayeleri, Kırk Oda, Lal Masallar, Kaf Dağının Önü, Ressamın
Sözleşmesi (resim konulu öyküler seçkisi), Üç Aynalı Kırk Oda
Roman: Yüksek Topuklar
54-) CAN YÜCEL(1926-1999)
Edebiyata şiirle başladı.
İlk şiirlerinde uyaklı söyleyiş, coşkulu anlatım, geleceğe umut ve güvenle bakış
belirgin özelliklerdi.
Hiciv gücü ve sözcük oyunlarıyla eriştiği dil ustalığı, geniş kültürüyle beslenen şiirini
yeni boyutlara ulaştırdı.
Halk ağzı, türküleri ve deyişlerinden de yararlandı.
www.harunardic.net
43
Şiirin yanı sıra tiyatro oyunları da çevirdi.
12 Eylül sonrasında müstehcen olduğu iddiasıyla Rengahenk adlı kitabı toplatıldı.
Taşlama ve toplumsal duyarlılığın ağır bastığı şiirlerinde, yalın dili ve buluşları ile
dikkati çekti.
İlham kaynakları ve şiirlerinin konuları; doğa, insanlar, olaylar, kavramlar, heyecanlar,
duyumlar ve duygulardır.
Şiirlerinin çoğunda sevdiği insanlar vardır.
55-) KÜÇÜK İSKENDER(1964-…)
Küçük İskender mahlasıyla tanınan Derman İskender Över, 28 Mayıs 1964 yılında
İstanbul’da dünyaya geldi.
Marjinal şair olarak tanınmaya başlaması 1985 yılıdır.
Temalarında alışılagelmişin kimi kez tam karşısında yer alan, polemikçi, başkaldırıcı
şiiriyle tüm Türk şiirinin en gözü pek şairi.
Fazlaca karışık ve yer yer fazlaca uzun ve çoğaltımcı şiiri özgün çarpıcı başarı
düzeylerine de ulaşabiliyor.
Geleneksel yöntemler kullanarak yazdığı divan tarzı şiirleri, gazelleriyle de dikkat
çekiyor.
Bir dönem seslendirme, senaristlik, radyo programcılığı, şiir matineleri de yapan
Küçük İskender, içlerinde Ağır Roman ve O Şimdi Asker'in de bulunduğu beş filmde
de oyuncu olarak rol aldı.
Halen Varık, Adam Sanat, Yasak Meyve, Kaçak Yayın adlı dergiler ağırlıklı olmak
üzere yazmaya ve kitaplaşmış eserlerini yayımlamaya devam etmektedir.
www.harunardic.net
44
Eserleri
Şiirleri: Gözlerim Sığmıyor Yüzüme,Yirmi April, Periler Ölürken Özür Diler, Suzidilara,
Güzel Annemin Hayal Gücü, Ciddiye Alındığım Kara Parçaları, Papağana Silah Çekme,
Gözyaşlarım Nal Sesleri, Alp Krizi
Roman: Flu’es, Cehenneme Gitme Yöntemleri
Deneme: Şiirli değnek
Günce: Cangüncem
56-) BEHÇET KEMAL ÇAĞLAR (1908 – 1969)
Halk edebiyatı nazım biçimleriyle şiirler yazmıştır.
Atatürk ve Cumhuriyet aşığı olan sanatçı bu sevgisini şiirlerinde işlemiştir.
“Ankaralı Âşık Ömer” takma adıyla şiirler de yazmıştır.
Devrim Şairi olarak da bilinir.
Eserleri:
Şiir: Erciyes’ten Kopan Çığ, Burada Bir Kalp Çarpıyor, Benden İçeri
57-) İHSAN OKTAY ANAR ( 1960-… )
Günümüz post-modern romanın önemli isimlerindendir.
Eserleri farklı dillere çevrilmiştir.
Eserlerinde tarihsel bir zaman dilimini kullanılmıştır.
Tarihlerden yeni tarihler, ülkelerden yeni ülkeler, kentlerden yeni kentler, kişilerden
de yeni kişiler üreten bir Ravi-yi Ahbar" olarak tanımlanır.
İhsan Oktay Anar’ın Gotik roman tarzını yansıtan özellikleri vardır ve sanatçının
Puslu Kıtalar Atlası adlı romanı başka dillere çevrilmiştir.
www.harunardic.net
45
Eserleri: Puslu Kıtalar Atlası, Kitabü'l-Hiyel, Amat, 7. Gün, Gâliz Kahraman
CUMHURİYET DÖNEMİNDE DİĞER SANATÇILAR
Tarık Dursun: Çağdaş Türk edebiyatının roman ve hikaye yazarıdır.
Eserleri:
Hikaye: Güzel Avrat Otu, Yabanın Adamları, Ona Sevdiğimi Söyle, Ömrüm Ömrüm,
Roman: Kurşun Ata Ata Biter, Ağaçlar Gibi Ayakta,
Vüsat Orhan Bener: Ihlamur Ağacı, İpin Ucu(Oyunları) Siyah Beyaz, Dost(Öykü)
Ahmet Oktay: Her Yüz Bir Öykü Yazar, Yol Üstündeki Semender, Ağıtlar ve
Övgüler(şiirleridir ve ödül almıştır)
Özdemir İnce: Kiraz Zamanı(şiir ödül almıştır)
Suut Kemal Yetkin: Günlerin Götürdüğü, Şiir Üzerine Düşünceler. Düş’ün
Payı,(Deneme)
Abbas Sayar: Yılkı Atı, Çelo(Romanları)
Talip Apaydın: Sarı Traktör, Yarbükü, Tütün Yorgunu, Toz Duman İçinde, Vatan
Dediler(Romanları)
Yusuf Atılgan: Aylak Adam, Ana Yurt Oteli, (Romanları)
Bilge Karasu:
Troyada Ölüm Vardı,
Göçmüş
Kediler
Bahçesi,
Kısmet
Büfesi(öyküleri)
Samim Kocagöz: Sem Amca(Öykü) Kalpaklılar, Doludizgin(romanları)
İnci Aral: Ölü Erkek Kuşlar (roman, ödül aldı), yeni yalan zamanlar(roman) mor(
roman, ödül aldı) safran sarı(roman) Ağda Zamanı, kıran Resimleri, Gölgede Kırk
derece(hikayeleridir ve ödüller almıştır)
Füruzan: Parasız Yatlı(Hikaye), 47’liler(Roman)
www.harunardic.net
46
Salah Birsel: Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu, Boğaziçi Şıngır Mıngır(anıları)
Sabahattin Kudret Aksal: Gazoz Ağacı(öykü)
Süreyya Berfe: Gül Ola, Savrulan, Nabiga, Kasaba, Şiir Çalışmaları(Şiirleri)
Haydar Ergülen: Eskiden Terzi, Kırk Şiir ve Bir, Keder Gibi Ödünç, Unutulmuş
Bir
Yaz,
Karşılığını
Bulamamış
Sorular,
Sırat
Şiirleri,
Sokak
Prensi,
Semender(şiirleri)
Hüseyin Atlansoy: Şehir Konuşmaları, İntihar İlacı, Balkon Çıkmazında Efendilik
Tarihi(şiirleri)
Refik Durbaş: Çırak Aranıyor, Nereye Uçar Gökyüzü, Menzil(şiirleri, ödül almıştır)
Aka Gündüz: Bir Şoförün Gizli Defteri(şoför kültürünü anlatan ilk romandır),Dikmen
Yıldızı(roman)
Mithat Celal Kuntay: Üç İstanbul (Roman)
Sebahattın Eyüpoglu: Mavi ve Kara(Deneme)
Mustafa Kutlu: Ya tahammül Ya Sefer, Yoksulluk İçimizde(öyküleri)
Muhsin Ertuğrul: İnsan ve Tiyatro Üzerine Gördüklerim, Söz Söyleme Sanatı
Kemal Bilbaşar: Cemo, Memo, Yeşil Gölge, Bedoş, Zühre Ninem(Romanları)
Budakoğlu(öykü)
Nihat Sami Banarlı: Resimli Türk Edebiyat Tarihi
Selim İleri: Her Gece Bodrum(Roman), Dostlukların Son Günü(Hikaye)
Ahmet Arif: Hasretinden Prangalar Eskittim (Şiir Kitabı)
Cevat Fehmi Başkurt: Buzlar Çözülmeden, paydos(oyunları)
Samiha Ayverdi: İbrahim Efendi Konağı, Batmayan Gün, İnsan ve Şeytan(romanları)
Sadri Ertem: Silindir Şapka Giyen Köylü (Öykü), Çıkrıklar Durunca(roman)
Berna Moran: Edebiyat kuramları ve Eleştiri, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış
www.harunardic.net
47
İskender Pala: Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Babilde Ölüm İstanbul’da Aşk, ,
Katre-i Matem, Şah ve Sultan, Od (Bir yunus romanı), Mihmandan(Eyüp Sultan
romanı)
Elif Şafak: Aşk, Baba ve Piç, kağıt helva, pinhan, Ustam ve Ben
Şeref Taşlıova: Gönül Bahçesi(şiir kitabı)
Muzaffer İzgü: Gecekondu, İlyas efendi, Halo Dayı, zıkkımın kökü(romanları)
Dursun Akçam: köyden indim şehre(öykü)
Turgut Özakman: Şu Çılgın Türkler, Diriliş, Romantika, (romanları), Sarıpınar,
Fehim Paşa Konağı, Resimli Osmanlı Tarihi, Bir Şahnaz, Oyun(oyunlarıdır ve bu
oyunları ile ödüller almıştır)
Cahit Zarifoğlu: İşaret Çoçukları, Yedi Güzel Adam (Şiir)
Güngör Dilmen: Canlı Maymun Lokantası, Midas’ın Kulakları, Kurban, Deli
Dumrul, Ben Anadolu(tiyatroları)
Oktay Akbal: Garipler Sokağı, , İnsan Bir Ormandır, Önce Ekmekler Bozuldu,
Lunapark(romanları) Berber Aynası, Suçumuz İnsan olmak (öykü)
Erdem Bayazıt: Sebep Ey, Risaller(şiir)
Emine Işınsu (Halide Nusret Zorlutuna'nın kızıdır) romanları: Bir Yürek Satıldı, Ak
Topraklar, Küçük Dünya, Sancı, Cambaz
Alev Alatlı romanları: Yaseminler Tüter mi Hâlâ, İşkenceci, Valla Kurda Yedirdin
Beni, Orda Kimse Var mı, Beyaz Türkler Küstüler,
Mustafa Necati Sepetçioğlu: Kilit Anahtar, Kapı, Konak, Çatı, Öteki Ülke,
Ahmet Ümit(1960-…)Polisiye romanlarıyla tanınan önemli bir sanatçıdır. Çoğu yapıtı
dizi senaryosu olmuştur. Romanları: Kavim, Bab-ı Esrar, Sultanı Öldürmek,
Beyoğlu’nun En Güzel Abisi, Patasana,
www.harunardic.net
48
Buket Uzuner eserleri: Kumral Ada, Balık İzlerinin Senesi, Gelibolu(romanları),
Benim Adım Mayıs, Karayel Hüznü, Ayın En Çıplak Günü(hikayeleri), Bir Siyah
Saçlı Kadının Gezi Notları(gezi)
Nezihe Meriç: Korsan Çıkmazı(roman, ödül almıştır), Bir Kara Derin Kuyu,
Yandırma(hikayeleri, ödül almıştır)
Mehmet Çınarlı: Sonbahar Duyguları, Yeni Bir Dünya Kurmuşum, Sanatçı Dostlarım,
Zaman Perdesi(şiir, ödül almıştır)
Ebubekir Hazım Tepeyran: Küçük Paşa(roman)
Latife Tekin: Sevgili Arsız Ölüm(roman)
Zeki Ömer Defne: Kardelenler (Şiir)
Suat Taşer: Haraç Mezat
İlhan Geçer: Hüzzam Beste
Ceyhun Atıf Kansu: Bir Çocuk Bahçesinde, Çocuklar Gemisi(Şiirleri
Ümit Dünyası: Şevket Rodo
Coşkun Ertepınar: Zamanın Bahçesinde(şiir)
Ahmet Necdet Sözer: Gün Yüzleri, Aşk Ey, Uzun Eşek(şiirleri)
Peride Celal romanları: Kurtlar, Üç Yirmi Dört
Erol Toy romanları: İmparator, Kuzgunlar ve Leşler, Azap Ortakları
www.harunardic.net
49
Bu notlar tam anlamıyla yeterli değil hâlâ bilgiye açım diyorsan al sana ekstra pratik
bilgiler 
Ahmet Hamdi Tanpınar, Yahya Kemal’in öğrencisidir.
Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın en ünlü eserlerinden biri “Üç Şehitler Destanı”dır. Eser
yapma bir destandır.
Garip Akımı (I.Yeniciler) sanatsal anlatımdan, ölçü ve uyaktan kaçınmış sıradan
insanların hayatlarını işlemiştir.
Bayrak Şairi: Arif Nihat Asya, Gurbet şairi Kemalettin Kamu’dur.
Yahya Kemal Beyatlı divan şiirine yeni yorum getirmiş, eski nazım biçimleriyle Batılı
şiirler yazmıştır. Şiirlerinde sonsuzluğa erişme düşüncesi vardır
Necip Fazıl Kısakürek: metafizik problemleri hecenin gücüyle çok güzel anlatır. Şiir
dışında tiyatro, öykü, araştırma gibi alanlarda da eserler vermiştir
Yaşar Kemal, Çukurova ve Toroslardaki efsanelere dayalı, toprak kavgalarını işleyen
roman ve hikayeler yazmıştır.
Orhan Kemal, Köyden kente göç ve bu göçün sonuçlarını işler.
Necati Cumalı, Ege Bölgesi’ndeki köylüyü işler.
Türkçe ağzımda annemin sütüdür sözü Yahya Kemal’indir.
Dış ülkelerde oyunu sergilenen ilk büyük yazar Cevat Fehmi Başkut’tur. Oyunu ise
Paydos’tur.
Orhan Veli’nin tek sayfa olarak çıkardığı derginin adı Yaprak’tır.
Eflatun Cem Güney masalları yazıya geçiren yazardır.
Kikirname Salah Birsel’e aittir.
Yedi meşaleciler politikalarını canlılık, samimiyet ve yenilik diye açıklamışlardır.
Bizde epik tiyatro türünün kurucusu: Haldun Taner
Türk edebiyatının bilimsel olarak ele alan ilk yazarımız Fuat Köprülü’dür.
www.harunardic.net
50
Monna Rosa şiiri Sezai Karakoç’undur.
Anadolu Şairi: Ömer Bedrettin Uşaklı
İkinci yenicilerin öncüsü ve en güçlü savunucusu İlhan Berk’tir.
Absürd tiyatronun öncüsü Güngör Dilmen
Kabare tiyatrosunun öncüsü: Haldun Taner
Kemal Tahir’in tiyatrosu yoktur.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın tiyatrosu yoktur.
Tegraf Üslubu(Gereksiz ayrıntının olmaması) Memduh Şevket Esendal’da bulunur.
Zeki Ömer Defne’nin şiirlerinin ana teması Anadolu’dur.
Yaşar Nabi Nayir yedi meşaleciler içinde daha çok yayıncılığıyla tanınmış ve birçok
sanatçıyı edebiyatımıza kazandırmıştır.
Dur Yolcu! Bilmeden Basıp Geçtiğin Bu Topraklar şiiri Necmettin Halil Onan’a aittir.
Aziz Nesin ve Sabahattin Ali Marko Paşa dergisini çıkarmışlardır.
Cemil Meriç önemli bir mütercimdir.
Orhan Şaik Gökyay: Bu Vatan Kimin(Şiir)
Halit Fahri Ozansoy: Aruza Veda
Ömer Asım Aksoy, İmla Kılavuzu ile Türkçe Sözlük’ün tüm yanlışlarını ortaya
çıkaran bir yazardır.
Şevket Rado radyo sohbetleriyle tanınmıştır.
Şarkı olarak da bestelenen Mihriban şiiri Abdürrahim Karakoç’a aittir.
Muhsin Ertuğrul modern Türk tiyatrosunun kurucusu kabul edilir.
Bilge Karasu Gece romanıyla Amerika'da verilen Pegasus Ödülü’nü kazanan tek Türk
yazar olmuştur. Bu roman kimi eleştirmenlerce kilitli roman diye nitelendirilmiştir.
Halikarnas Balıkçısı, (Cevat Şakir Kabaağaçlı) balıkçıları ve denizi işler.
Kenan Hulusi Koray Yedi Meşale’nin şair olmayan tek sanatçısıdır.
www.harunardic.net
51
Ali Ulvi Elöve Dağ Başını Duman Almış marşını yazan kişidir.
Sezen Aksu’nun söylediği Şinanay şarkısı aslında Melih Cevdet Anday’ın şiiridir.
Gurbetten gelmişim hancı ile başlayan şiir Bekir Sıtkı Erdoğan’a aittir.
Muzaffer İzgü Donumdaki Para adlı hikaye kitabı ile 1978 TDK Öykü Ödülü’nü
kazanmıştır.
Berna Moran Edebiyat Kuramları ve Eleştiri yapıtıyla 1973’te TDK Bilim Ödülü’nü
almıştır. Ayrıca Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış en önemli bilimsel eleştiri
kitabıdır.
Enis Batur pek çok ödül almış bir sanatçıdır. Unesco’nun Göremeden İstanbul’a isimli
kültür mirası kampanyasını da yönetmiştir. Şiirleri: Bir Ortaçağ Yalnızlığı, Doğu-Batı
Divanı,
Demir Özlü Soluma adlı öyküsüyle TDK hikaye ödülünü almıştır.
Feyza Hepçilingirler’in Türkçe Off adlı eseri çok popülerdir.
Nedim Gürsel Uzun Sürmüş Bir Yaz adlı öykü kitabı ile TDK Hikaye Ödülü’nü
almıştır. Ayrıca Boğazkesen romanı(Fatih’in romanı) ile de yalnızca Türkiye’de değil
dünyada da ses getirmiştir.
Fatma Aliye Hanım Türk edebiyatının ilk kadın romancısıdır. Ahmet Cevdet
Paşa’nın da kızı olan sanatçının 50 liralık banknotlarda resmi bulunmaktadır.
Romanları: Udi, Hayal ve Hakikat, Refet, Meram
Canan Tan 2009’da en çok okunan yazardır ve mizahi öyküleri olan ilk Türk kadın
sanatçıdır.
Mahmut Makal’ın Bizim Köy adlı incelemesi UNESCO tarafından ödüllendirilmiştir.
Bu incelemede köy ile notları ve mektuplar yer alır. Aynı zamanda Mahmut Makal
edebiyatımızda köy edebiyatı çığırını başlattı.
www.harunardic.net
52
Uçun kuşlar uçun doğduğum yere, Şimdi dağlarında mor sümbül vardır şiiri Rıza
Tevfik Bölükbaşı’na aittir.
Orhan Kemal, Haldun Taner ve Sait Faik Abasıyanık adına edebiyat ödülleri verilen
sanatçılardandır.
Önce İngilizce olarak kaleme alınan ve daha sonra yazarı tarafından yeniden Türkçeye
çevrilen Sinekli Bakkal adlı romanın ilk adı Soytarının Kızıdır.
Halide Edip’in Kurtuluş Savaşı yıllarında orduda onbaşı, çavuş ve başçavuş görevinde
iken yaşadıklarını anlattığı anı türündeki eseri: Türk’ün Ateşle İmtihanı
Hisarcilar, maviciler ve serveti fünuncular adlarını kuruldukları dergiden almışlardır.
Orhan Şaik Gökyay için Modern Dede Korkut tabiri kullanılır. Sebebi ise Dede
Korkut hikayelerini sadeleştirmesidir.
Çalıkuşu,
İstanbul
Kızı
adıyla
önce
tiyatro
olarak
yazılmış
sonrasında
romanlaştırılmıştır.
Nobel edebiyat ödülüne aday gösterilen ilk erkek yazar Yaşar Kemal; Nobel edebiyat
ödülüne aday gösterilen ilk kadın yazar Leyla Erbil; Nobel edebiyat ödülünü alan ilk
yazar Orhan Pamuk
Büyülü gerçekçilik akımının edebiyatımızdaki en büyük temsilcisi Nazlı Eray’dır.
Yahya Kemal Sis şiirine karşı Siste Söyleniş adlı şiiriyle Fikret’e cevap verir.
Fakir Baykurt'a ait olan Irazca’nın Dirliği ve Kara Ahmet Destanı, Yılanların Öcü
romanının devamı niteliğindedir. Üçleme gibi düşünülebilir.
Nazım Hikmet’e ait olan Memleketinden İnsan Manzaraları 2. Meşrutiyet’ten
1940’lara kadarki Türk toplumunu anlatır.
Enis Behiç Korkürek için Türk denizciliğini şiire sokan şair diye tabir kullanılır.
Ece Ayhan için Hırçın Şair ve Huysuz Şair diye kavramlar kullanılmıştır.
www.harunardic.net
53
Cem Karaca'nın söylediği Ben Bir Ceviz Ağacıyım Gülhane Parkın'da şarkısı Nazım
Hikmet şiiridir.
İnceliklerin Şairi tabiri Gülten Akın için kullanılır. Şiirlerinde folklor ögelerinden
fazlasıyla yararlandı.
Şiirleri pek çok dile çevrilmiştir. Kırktan fazla şiiri
bestelenmiştir. Mesela Deli Kızın Türküsü Sezen Aksu tarafından söylenmiştir. Pek
çok ödül almıştır. Şiir üzerine yazılarını bir araya getiren "Şiiri Düzde Kuşatmak"
kitabında, halk kaynağına inme isteğini, "Halkta var olan öz ve biçimi diyalektik
olarak yükseltmek, şiiri yükseltirken halkın yaşamının ve yaşam biçimlerinin
yükselmesine yardımcı olmak" sözleriyle açıklar. Bazı şiir kitapları: Rüzgar Saati,
Kestim Kara Saçlarımı, Sığda, Kırmızı Karanfil
Cahit Zarifoğlu’nun şiirinde “Bu insanlar dev midir / Yatak görmemiş gövde midir”
diye bahsettiği Yedi Güzel Adam: (NAMECAR)
Nuri Pakdil
Alaadin Özdenören
Mehmet Akif İnan,
Erdem Beyazıt
Cahit Zarifoğlu,
Ali Kutlay
Rasim Özdenören,
www.harunardic.net
54
TÜRK EDEBİYATINDA ÜÇLEME, DÖRTLEME ve BEŞLEMELER:
 Kemal Tahir’in Esir Şehir Üçlemesi’de yer alan romanlar: Esir Şehrin İnsanları, Esir
Şehrin Mahpusu, Yol Ayrımı
 Yaşar Kemal’in Dağın Öte Yüzü üçlemesinde yer alan romanları: Ölmez Otu, Orta
Direk, Yer Demir Gök Bakır.
 Adalet Ağaoğlu'nun Dar Zamanlar üçlemesinde yer alan romanları: Ölmeye Yatmak,
Bir Düğün Gecesi, Hayır
 İnci Aral’ın, Yeni Yalan Zamanlar adlı üçlemesinde yer alan romanlar: Yeşil, Mor,
Safran Sarı
 Fakir Baykurt'un Duisburg Üçlemesinde yer alan romanları: Yüksek Fırınlar, Koca
Ren, Yarım Ekmek ( Siyasi sebeplerden dolayı göçtüğü Almanya'da Türklerin iki
kültür arasında yaşadıklarını anlatmıştır. Bu eser Alman Endüstri Birliği Yazın
Ödülü'ne layık görülmüştür.)
 Yaşar Kemal'in Kimsecik adlı üçlemesinde yer alan romanlar: Yağmurcuk Kuşu, Kale
Kapısı ve Kanın Sesi
 Selim İleri’ye ait Bodrum Dörtlemesinde yer alan eserler: Her Gece Bodrum, Ölüm
İlişkileri, Cehennem Kraliçesi, Bir Akşam Alacası
 Attila İlhan’ın Aynanın İçindekiler serisinde yer alan romanları: Bıçağın Ucu, Sırtlan
Payı, Yaraya Tuz Basmak, Dersaadet’te Sabah Ezanları, O Karanlıkta Biz
 Alev Alatlı'nın Or'da Kimse Var mı? serisindeki eserleri:
I. Kitap: Viva la Muerte (Yaşasın Ölüm)
II. Kitap:- Nuke Türkiye
III. Kitap: Valla Kurda Yedirdin Beni
IV. Kitap: O.K. Musti Türkiye Tamamdır
V. Kitap: Beyaz Türkler Küstüler
www.harunardic.net
55
GARİPÇİLERİN VE II. YENİCİLERİN BAZI ORTAK ÖZELLİKLERİ:

Batıdan etkilenme

Şiirde ideolojiye karşı çıkma

Gerçeküstülücük akımından etkilenme

Genel olarak divan şiirine karşı olma
POSTMODERN
ROMAN
ANLAYIŞINDA
GÖRÜLEN
BAZI
KAVRAMLAR
Üstkurmaca: Gerçek ile kurmaca arasındaki ilişkiyi sorgulamak için bilinçli olarak dikkati,
anlatının bir kurmaca olduğuna çeken kurmaca türüdür.
Metafor: Bir kavramın adı yerine benzerlik ilgisi bulunan başka bir kavramın adını
kullanmaya denir.
Metinlerarasılık: Her metin kendisinden önce yazılan başka metinlerin yeni bir sentezidir.
Pastiş: Romanlarda başka türlerin “üslubunun taklit edilmesine denir.
Parodi: Belli bir metnin konusunun taklit edilmesi ya da örneksenmesidir.
www.harunardic.net
56
DERSE KISA BİR ARA :)
Orhan Veli Yahya Kemal'e takılmak için aruz vezniyle "Efsane" isimli bir şiir yazar:
Mavi bir gökyüzü titrerdi güzel bir histe
Rindler, muğbeçeler mest bütün mecliste
Ve o haletle bütün kahkahalar nameleşir
Dilde Yahya Kemal'in şarkısı şehnameleşir
Yahya Kemal şiirde kendi adı da geçtiği için çok memnun olmuş. Orhan Veli'ye "Aziz şair,
şiirini çok beğendim; biraz daha gayret etseniz bizi de geçeceksiniz" demiş.
Orhan Veli'nin cevabı karşısında ise donup kalmış:
"Aman efendim ciddiye almayın, biz bunları alay olsun diye yazıyoruz."
Düşmanın yoksa, hayatta hiç başarılı olamadın demektir.( Che Guevara )
www.harunardic.net
57